Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell Huybert van Buchell (1513-1599)
Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732
Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:
• nbsp;nbsp;nbsp;de rug van het boek
• nbsp;nbsp;nbsp;de kopsnede
• nbsp;nbsp;nbsp;de frontsnede
• nbsp;nbsp;nbsp;de staartsnede
• nbsp;nbsp;nbsp;het achterplat
This book is part of the Van Buchell Collection Huybert van Buchell (1513-1599)
More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732
Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:
• nbsp;nbsp;nbsp;the spine
• nbsp;nbsp;nbsp;the head edge
• nbsp;nbsp;nbsp;the fore edge
• nbsp;nbsp;nbsp;the bottom edge
• nbsp;nbsp;nbsp;the back board
|
ej.)^î w^jjttvdte oîmwi };«:n»9»orJiO^^i’^*^d H UttÇ^IJlUftVtlU^^ltl^^^ •j'jjqrt» www wiyjq?3U«nto jrtl;v#i9iwtiw twwwçwww W tgt;V^ ^UU ’b Q»IUQV ûlW ^WfVb 4ttwu£Vî^tgt; nunii ^jJ«3'KW^WMW«t»'W wjnwjiwwzvitwv vwttw ÇV »hjUItQUWV WîJKJWl lt;1 w^«dü^ wW^wUtm jmi4nw?t94b ’UW^W^R ^.QbjtUC)Lt^t9^1tb’gt;lW} jj ttnu nw«(ÿ«9iuui»u^iSv aiwwçywonU w twwiQv itiwilt; fWp’W JJQWV )»Q îniljttQj®^îtôyM0’43v w 4ùjy.i 4iwniqpi4b ouynww M 3Ql im JIMJWOà WOHW JUV TfdtiA^wiVîV «wxmtMTj^iwi WW (fjlWQttWjV' tttWV 4« wmiWQiwv iwjîh; wnw 4t)jrlt;h£W mvaiwuwuuttvaw |
jittfen WWW w.M4m wîwp «uaibvwittOtunnjtîwva, ^4V«VjyWlW«gt;b’4«ttWl^ bjiinwjwöjn»w4iQ‘tj^c JC^nuaunau»««« ibub (ftwyi»jttuiau0W4iî fioup^^W^çV bnmj»wt4gt;04nb 4iuo lyiiyjw uiviJ^w^MjH^ •wn5«oîlt;îO49^i^gt;w3 4winn»4môM»tïr»fc7ittSi4Jj^^, ^(«vyiuuüiul3'jitiVHim»y ƒ fQiîtylt;mwiui)V»b«MSiuwj ( evn^UjWWwuöKp^vnyjyw 1 ,-aw^4WJbwœ»3tt(piilt;m b^wilî^ 'Wjmoutwj wiu 3^â^mpÂ?^nwp3iiiilt;t4W4W uwmiwjnivottumçjbJbiw ^^jjmmra dMvtpW'b -aou ^îgt;ra(ay5^'w»w^îwwwuîj w jwo^wipubj ài#w4Pnj wnfMtnwtijnduttawÿj» » «UH^^^MUWuoew^QWV |
|
ewniopîjnimujnwîjfcjnçn w «v roiw^’w^oxwn^BW bnlîUfgt;ÿ3jîJÇWwi]LtjiîQ:^M^ wdçn J5'jmuiQimmuïtv3 W ^ 4fjwpnt^jnçWîCxte« |
jiij^wiwKomqpoUjJWîôm. auîuiw w wu4tu44(bj v^vu 54091 •wxwwnvwotttîuai Æy vaorBiwm.nnoAîw tyht 'mid.^ ^moj.aiuairbjÄiöw v |
iO^WBQWMtKîyn-^QttHb j«4WiwnoupbftC0twoH*
aiwyiatv»va .wwanîu^^ ^ugfUwmb unwimantt
'p5E vi ogoj
«333jd«3UI 33 UWAUIJod SOf
-ocr page 9- -ocr page 10- -ocr page 11- -ocr page 12- -ocr page 13-Vlp.deEdend.kj.
tdum edere l^beo ait,qui pro» ducat aduerfanum fuum ad Al lum,cr demonjlret quid dida
turns fit PK AETO B„
IVRIS CiVILISj
PER S P lE-
gelium, poftremo auflum QC recognxtum.
BASILEAE, EX OFFICINA HERVAGIANA, PER EVSB/ biumPpifiopiumt M. d. LXXViii
IN LEXICON IVRIS CIVILIS*
PER D. lAÇ. SPIEGEUVM SELESTADIEN, CONGE-ftum,ad orna tifs. D. Adamum Carolum,Sacr. Latin.Serin, irt Aula ferenifs. Regis,Cæfaris'c^ Ferdinandi pracfelt;ftum, Præfatio i
QVA ET RATIO, ET SERIES SVS-cepti Opens explicatur.
V o T i E S, eruditßimeCarole,fatrumeiIdannuÄPatj Yecordor,in cuius tu locum apud ß^ßrem ferdinandum fucceßißt,(recorder autem tumßpe,tum lubenter)toties in mentemßtbit,incomparabilis ide literarum icl^ uirtutis an-W tißes, Jacobus K'vimphelmgius, auunculus noßer : cui iam 1 j ego, quamßatermeus, omnemfortunanoßram acceptam 1 ßmpertulimus,inßitutionis ergo, quam inliterisillitotam debemus, Equidem K'vimphelingierum familiam oppido
^uàm uetußarn, origine materna attingimas, ex ^rocomago (ut a^ntoninus in hine^ rario, AdarceUinm, (^ cateri)ßue^reucomago (ut Ptolemam) oriundam,I{omana ditionu olim urbe,(juam hodie (fermant corrupte'^ Promatum appellanten uieum red-aclam.uhi (juem locum f^imphelingiagens lt;juondam tenuerit, agrorum adhuctituli teßantur, Perißimum autemeß, ^uodadz^rißotelemquidemreßrrißimw,Cum Deo,parentibuf, ata praceptoribm,neminem pariafacer epoße^ Ergo facobui J^im-phehngiu^^ auunculmnoßer^ tjuipaternamfamiliamprimui, edituetiamnon inuna dißiphna tantum monuments, demi,ßrulp nobilirauit, nepotumßorum curamgerent: id quodalienu etiapraßitit, rePia inßitutionu uigilantßimusadhortatorßatim ab obitupatrismei, lacobi Spiegelq,trigefmotertio atatujua anno wtafin^i,Selelïa-dio nouennem iam me, Spiram ad ß uocat, in ade maiori turn Concionatoreagens.ubi loei,propter indo^am,ßd receptam eim temporif inßitutionem, qu^e non reßondebat à, cuißb Cr atone fJoßmanno in p atria aßueueram, nuUo profe^u accepta, mitt or ad uicinam Heydelbergam, barbarioribus Diale^ica atc^ Philofphiapraceptoribut ope-ram daturus,^am qui turn ubiq fermè' Ludüpraerat, nihil tenebant cultioru litera-tura,exaquo linguarum imperiti:ntß quod Sophißieen callebant,qua neßio quoipraa ßigias auditoribt^sßmplicibus oßundebantJuraßes eße meros Chryßppos,qui nihil niß Sophißa erant,at^ uix hoc nomine digni, Sedßcßculum illud ferebat.^id auteßea randum de ludu nbsp;nbsp;ecdeßs, quumßc haberent Academu, ex quibut tales Palamo
nes, ac tales Gregorij in Prouincias, uelut exßminarioßmmittebantur? Itaq^ qui prima literarum rudimenta tarn infæliciterßm außicatus,quid pûtes poßeapromouiße? Certe contraPlam tum atep imbibitam barbariem,quamlibet conatus,totam excutere nequiuh cgt;ddeo à teneriiaßuefceremultum di, utelegantercecinit AParoJoannem APaiumfatrem meum, literis initiariquum iußßet ßk^imphelingius auunculus, de-eimonono atatis mea anno natum,quum mater delab ente refamiliarßertßa uiduità tu,inqua tot annuperßuerauerat,alteri marito nupßßet, accidit,ut tum magußorerei fiudta, acpraceptores iuuentutem do^ius inßituerent, non tarn in ludis ciuitatum mi-nortbus,qudm in ipßs ^cademijs,Ktrobiq^ ergo non mediocrem magniproférasßeni ot 2 nobh
-ocr page 16-i» k ÄE F A T t Ó ;
nohipoUicituß-atrem, uelut èmedio curju abripui ego, turn- in aula diui ^■/aximilia^ ni CaJaru agens, ^Jactis Serinesprtefe^us, quumfortefortunajubadiuuaßue exce^ ptore egerem:^^fentiebam me laboribusiUu nonfemperjuffe^urum, ^uodßßatrem ad hoe oßßeiumfeite ßormaßem,ßeripoße uidebam,ut mihifucceßrßauentibtts Supe-rü,ali(juando daretur.^ecmeaßem resßeßUit, z^deo docilem enimfepriebuit,adeamp; diligentem in dißendo, ütpraceptorem dißipult^paulopoßnon aquaße contentus, inn dußnafuaßperare conaretur, ßuius rei ff ecimen egregium dédit toto eo decennia,(juamp; in Ictcum meumßße^ius, quum rude donatus effern ego, ofßeium iUe di^andarum £-pißolarum cum laudefrmma adminiflrauit, ßt autem bic excelleret, in caufifuit di-ligens hominis ßudium, qui omnia ad earn fun^tonem dextre' obeündam,ßbiantc praßdia comparauerat, neminutioribus quidem neglects : quodgenusfunt KocesL C. in refcriptis atq^ diplomattbus Principumßbmde occurrentes^ ^uarum cognitionem cumper bteras a meflagitaret, quod experiretur nimis defuneïona lUam.atcp iemnam l'^cabularq KLperuulgati confaranationem : quum,quia autor ipfeparu Latine''ßin wt,ut apparet,lt;eque'imperitosfecutus:tum, quia in eo multa admixta reperiuntur,qua! à rudibus huius difciplina percipi nequeunt , quospaulo intricatiores luris diffcultates ßatim obiecL detcrreant magis quam adltciant. ^u igitur d mepeteret de hu edocsn ri, quemfciebat ohm in ,^cademqs Germanin celebrionbus Tubinga G^ Friburgi,Le gtbus opera nauafß,l^tenna z^ußria etiam publice' proßefßtmtcospt ingratiam aman-ußtmißatru, cui nihil denegarepoteram, aliquot uocabula lurifconfultorum ex auto^ ribus notte melioris coUigere^reuibusq^ annotatiunculis,quantumper ocium licuit, ex^ ponere, ^am lucubrationem quum amici aliquot do^ii uidifßnt apud me,nonßlum probarunt,uerumeïiam urgere ceeperuntutpergerem,(^ Lexicon luris Ciuilu detexen rem. Ita^ tahum adhortatione uirorum animatus,hune libeUum congerere csepißudia accuratiori,nec omnino oßitantermihileo deterritus,quod resßttnßeciem humilis,nee fortaßis .etati iHi ita cenueniens : quumfcirem laudatißimum ilium Legum interpre-tem z^Ulbenrichum Bpfatum ‘Bergomatem,quem uulgato nomine .^lbericum,nobilifi ßmMbuiigs temporis lurißonßz^ndreas zdillciatusfubinde citât, huefè quondam de» mißfß,uoces luris utcoUigeret ; tametßuir ille,infelicitate einsßeculi, rem fro dignitate tranare nonpotuit, nudasdi^iones, (;^ adulterinas indicans magis, quamexponens, neeußm earumapud latinißimos illos luris conditoresfitisper/feElum babens. nam ea atatebona literæ etiam in Italia nuUa erant,de ueteri atq^ adeopropriafuapoß^ßto-ne,in exiliumlonginquum d^ tranfmarinum exterminate: Grèce' uerofeiens,heretiéi nomen uix effugiebat. lam non prorßm inept e'fecif/e mi hi uideor, qui ea quam expo-ßi occaßone hoc labor isfufeeperim ,fusf deefferens, quid de me morofuli quidam ßn tianttmodo tibi,Carole bumantßime,tui^ ßmilibi4^probetur,^ecfäne' dißheiturum augur or.J^o bis enim qui in aula uitam ducitis,uelut motoriam agentibusfabulam, non licetiulias, ç^ uoluminibusomne^nus inHru^as^Bibliothecai circumßerre*. df^ßli» eeret circumßerre, non Itceretreuoluere. Hie autem libellus,tanquam ad memoriefubß dium comparatus,inßo genere permulta indicat, quoru ampliorem cognitionempoßii in locis commonßratis reperire. ßuis uero tarnßacili memoriapreditus eß, ut in diuer» ßs negociorum curis,buc tlluc animumdißerentibus,aßidue' uerßns,buiufmodi auxi/’ iß non egeat,qua etiam do^ißimus tjf*iß C^ßudqs in quitte uacans,ßbiparare con^
-ocr page 17-P R AE P ATI 0.'
ßt euh^ Clt;£terùm hoc auia^aid eß 0perù,tihi Carole inßribere lihuit, cùm oh bencuolen tiam,(jua me ex animoproßqueriittum quadßatri meo(in cuitagratiam h.lt;cprimwn coUigi caeptaJant) Juceeßor dation es,dprudentißimo C^efare Ferdinando: caius hie de te iudicmm ^pri^darai iß as dotes tuas, quibt^ excedis, attente'' perpendentis^ boni omnes unice' comprobarant, Emmuero de tua erga me,meosq£propenß uoluntate,prolixe mi hl in literis Juis ad meproximé datisßgnßeaait candidißimus Joannes Oßneri^ : quæ adeo non uulgarem conßlationem mihi attuleruntjUtßitaßerat,lt;equ!ore anihioßm ex uita migratartis,poßquam uideo tibi res noßras cura eße, quas apud Caßferdinandu 'expediendós,optimo,eömuniqj amico noßro PantaleoniFOgto c0mmiß,Equidemßes me tenet,ßre,Diuii beneßrtunantibus, utfaltem alter '^epotum exßrore noßra,quos nunc duos educandos, admodumpueros adhuc,ßd bonaßei ^ indohs eximia,ßße-^ pi, in iß a zy^ula,interßribas primarios aliquando cooptetur:quemadmodum clemen-tiß. Princeps,ßatremmeum APaium, mihi decedentißbßituit. '^amßmilia noUra propriumeß, Principibuss^^ußrß inßruire, quibushaßienusdeditißimi fuimus, (^^ erunt ^oßri deditioresperpetuo^ Proinde curamus,ambosßc inßitui, utißo loco apud ßlios Régies aliquando digni uideri queant 'non erudttione modo, fed (^ moribuspró-batißimis, Eos nunc tibi commendare uijum eß, quoßquidmihi humanitui accidat, priußudadoleßanttllt,tumeo,ßatrisiß APaq nomine in tutelam optimospueUos acci pias: ^ßita fegeßennt, ut ißo ordine di^m reperiantur,uiceparentisßuncbis adiuues, adßißcas,prouehas, Interim hunc libeUum,nonabßq^ labore,cx optima autoribus,cum uetenbus tum recentibiss congeßum,tametß Ci^ mea quadam eötinet, quibus iudicium meumßudioßs interdum proboßortaßis Çm^onue'' ßateorßarum lePlu digna,ceu APea morialem(ut t^ulico uerbo utar) ßhedam tecu circumßr, ornatißime Carole.In hunc enirn ujum Cst* conßriptusd me eß, ^^r^ßinuncupatiss. Siquidem,utante' dixi,hisru dimentis alioqui nihil opM habes, qui fumma eruditione cenßris:etßper négocia liceat^ ipßmultomelioraconderepoßu. Ergo amanuenjes tui hoc laborepotiiss iuuabuntur.. Porro qui noßrüm hunc qüalemqualem laborem obiter reßexerit, uidebit id non can^ didatis modo Iuris Quilts, uerumetiambonorum literarum cultoribus,e^ ys quoq^ qui iuuentutem erudiendamJußeperunt,conducibileßuturum: illis praßrtim,quibus unde precioßrum uoluminu ßpelledlilemßbiparent, numminonßppetunt^'eßeceßit aPp-pendix,tyrunculisßudq Legahsleclu,utopinor,^ utilisç^fn iucunda.z^diecimuSjina . quam, Hegendorphini, uiri doCii,diligenttßimiß Conßlium, de Compendiaria ratione aißendi Ciuilia iura,prorßs e ßno iudicio proßeUumiquod id multis paraJangisÇut eß inprouerbio)praßare uideatur APodo tUißudendi in utroq^ lure (ßc enim titulus ha^ bet) quiperuulgatoDicIionario coharet. Deniqueex Haloandrirecognitione Tituliin uniuerjum nes emendatiies adßriptißnt, qui haPIenus locis aliquot deprauati legeban-
tur. Porro (^ alia q^uadamfunt adiecla, qua candidati difciplina Ciuilu boni conßlant : quos hac qualicunque Opera, laboriofa magu qudm ingenioja,adiuuare pro uirili mea conatus
Jum, Itacp iam ad id quod inHituifi mus,accedendum.
EIVSDEM
-ocr page 18-K 0 R V M CtV AB
LEXICO D. IACOBI SPIEGELII ACCESSERË in hac poftremà èditionCjelenchus.
|
1« LfgfîXII.TittwUr«ScholiaD.loannisOldendors pij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coluM.^. IneafdemScholiaUc.Spirgeîij. nomma acque itmpora prudentiu/m, ex quorum[criptis Digellorumoput eji conemnatum, per loannem Ois dendorpiwm. lureconfultorum laits, ex Procemio lib.j. Elegantiarum Lauremij Valhe. In eos qui fermonK proprietatem négligentes, rem ipfàm fpeààre fe dicunt,censura, Eadem de re, idcobi Spiegelij, De commentarijs Doüorum, zy certis lurit pracepM fequendts : uel, Qÿf ad tequitatis cognitioné requirdntur ? Cur luris ciuilts dtfaplma, turijfrudentianommeturf De corns mentarijs Doilorum, ac dignitate ueterum Inter près turn iuris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 g Oratio de feripto iure,cr dignitate ueterum interpretum luris,Philippi Melinchthoms. Catalogus omnium regum (y imperatorum Kom.ad co.. gnitionem lurts propter nommum er temporum rae tionë ualdè itecejfarius,à D.loanne Oldendorpio feris ,( ptui. Anni er uita Impp.quorum conjUtutiones xij. lib. Codb . cis funt 'mfert£, breuiter annotati per lacobum Spies gelium. nomina C£farum Germanorum tlmperatorumq;, quo/ rum Confiitutiones atque leges m Codice lujtmiani, ac in placitis Peudalibus,ßue Peudorum ußbus, atque in Extraüagantibus, qu£ er Vndecima coUatio uulgô dicitur,continentur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i i i Romanorumlegesà Longobardicis erPrancicisadtem pus opprefßis. nomenclatura lurijßeritorum, qui in lure ciuili ey Pon/ tißeio nomen funt ajfecuti, Epitome Tyroemij luris ciuilis,Chrißophoro Hegendor phino authore. Cap. l. Quid iuuenis de luris ciuilisßudio fentire de/ beat. |
IL Quibut rebut vnüruüus iuuenis,animum ad tut ci uiledtfeendumadijeere debeat.
Cenfura de Legibus, Philippi MelanchthoniS. 154 Deperfedo lurifconfulto, locus Ctceronis ex Philippica
Oldendorpij. Inßitutionum tituU. Pandeâarumfeu Digeßorum, zy4.erzi^ Codicis. noueUarum conßitutionum jprout uulgo düegantur ^ ex editions uetere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jiç '* item ex interpretatione Greg.Haloandri. qzi Confuetudinum Rudahum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zti Rubric£feu tituli librorum luris Pontißeijßeiliett Harmonia ßue coniundtones titulorum rubricarumue utriufq; iuris, reÜè et ordme dtgeߣ per Theodorunt Tituli,qui er P.ubric£ uulgo nuncupantur,in uniuerfun lus ciuile per Greg. Haloandrum alphabeti ferie cons gedii zy à P. EÜama Ertßo ad recentiores luris ciuilis librorum editiones collati. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^7 Rubric£ feu tituli luris Canonici m alphabeti feriem à Pi EüamaPrißo coüedi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' |
FINIS.
-ocr page 19-|
INDEX IN QVO WLGARIA QVAEDAM VERBÄ, ET fir urn Lutina,id pur ißimamueterumiurifconfuhotumconfuttudintm emtn* dAntur,tx ipfo Lexica coUedw. A ABbas,pro archimadrita.AIc.in hinter elaras, C.de fum. trin. Abbates,pro duumuiros.quos alicu-bi collegia artifieü fibi utplurimùm prç-ficere folcnt. Alciatus in 1. collcgamm. de Verb.fig. Abbreuiatuva,pro inftrumentum No tarijnonextenfin;n:fic enim legendum apud Bart, in hehirographis.Æde Adrni-nift.tutor. Tarnetfi à uerbo ducaturhsec uox,cuius exemplum apud idoneum au torem reperiri negant. Ab intra,pro intrinfecus. Aborfa eft, pro abortum fecit. Do-natinSocruTerent. Abfoluerc feiudicio ab aliquo,pro ab eius aceufatione fe liberate. Accedia, pro Acedia. Ad bené placitü, pro uotiua Icgatio. Ad eumfinë,pro itanati, pro ad hoc. Ad nihilum ponere, pro inducere fen tentiam. ' Afferre feudum, Aperirifeudum, pro iniieere manus pra:dio clientelario. Aliqualis amp;nbsp;aliqualitcr, pro aliquatus amp;aliquantum.Vall. Aliqualitcr,pro quodammodo, ucl aliquopaélo. Allodium pro hxreditate, autpofleft fionibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j f Allodium,pro allaudium. Ambafiator,pro legatus. Amicabilem ingredi compofitione, pro experiri intra parietes. Ammiraldus pro litorücuratore,fiue maris præfedo. Antequam fint tres dies, pro triduo, uelmtra triduum. Appreciari,pro æftimare. A prope fequi,pro confequi. Apochryfarij, üel Ipochryfiarij, pro Apochryfiarij, qüamuis perinde barbarum : uthæc efleuideantur, attamëillud reótius,ab èimx^'ivo[aeu, quod reipondeo fignificat,dicitur. Apoftoli,pro dimiflbriæ literæ. AppundarCjpro diiudicare contro-uerfiam. Appropriate,pro ucndicare. Aquafort,pro chryfulca. Arbitratores,pro arbitros. |
Arbitramentum, pro arbitrio,hoc eft arbirri fententia ufurpant. Arma,pro gentilftia infignia. Armiger,pro Armatus miles, uelut^ Icx appellatcaligatus,fortè nüc Kuriffèr. Arreftare, pro per mandatum iudicis impedire.uel manus iniieere. Arreftum,pro fcqueftrum. AlTecurare, amp;nbsp;cöcurare, pro eo quod fit,fibi tutó ac diligenter prouidere,fiue munire. AlTecurare,pro facere fecuritatem. AlTimilo, pro alfimulo. Affiftria pro Afcetria. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Attincre,pro curare. Audientia, pro iurifdidione: fed inepte quoq;dicitur Audientia caufarum, audientia literatum. Augmentatio, pro amplificatio. Aurichalcum,pro Orichalcum. Bacalarios,pro Baccalaureos. Balia,feu Baliuatus,pro prouincia. Baliuus, j) profes,LÖ^/rua^f uocamus. Balluca,pro aurum nondumpurga-tum, neque adhuc in malTam redadum. Græcè ^vtrafafMs didum. Bannitus,pro profcriptus. Bannum,pro profcriptio. B annum,pro diftridus. Bafsè, pro humiliter,fuinmifsè,aul;in imo. Benefaccre cafum fum, pro gerere nc-gociumfuum. Bifcotto, pró panis nauticus. ‘ Blada, pro frumentis. Bona domo natus, pro bono genere: id eft,bona familia natus. Bona arreftata, pro bona Tequeftrata,quot; hoc eft confenfu parti urn ucl iudicis de-creto apud fequeftrem depofita, nee ab a(ftore,necareopoflidcntur. Llibertus. ff.de ftat.hom. Brauium, pro brabium. Breue apoftohcum,btcuc Cçfareum, pro minore aliquo diplomate. Breue teftatü,inftrumentum feudale, pro apocha admiffæ clicntelæ : anrapo-cha clicntelæ exhibitæ: quafi teftificatio^ ultrö citroq; dati amp;nbsp;agniti bencficij. C Capitaneus, uox barbarorum Feu^. « 4 diftax |
|
quot; T N Ï diftarum dicitùr is, qui ceu Caput quod-dam amp;nbsp;uertex inter alios cmineatuafal-lÓS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J lt; Campus,pro exercitu. Cameranus,prö admifsionalisxuius cffiCium eft, admittere aulicos intra cu-biculum adprincipemfalutandum. Capere poflefsionem, pro ufurpare ius. Capfoldum,barbara uox:fic Confifta, 4nia de folido,id eft integro carpatur. Capereinipfo fado aliquem,pro de-prehendere aliquem in fado. Catechuminus,pro catechumenus. Cenfalis ager,pro fruduarius uelue-digalis ager. Certificatio,pro credentia,uel afTerto rfd cpiftola. Certifico, pro certu aut certiorem fa* cio,feureddo. Chariftia, pro annona graui, feu dif-ficili. Clauftrum, pro cocnobium, fiuemo-nafterium. Clódoua:u^,pro Ludouicns. Coadiutor,^ defignatus cpifcopus. Cogete fuo ftatu contentum cire,pro cogere in ordinem. Compaflio,pro mifericordia. Compatriota,pro conduis. ComputCi facete,fiue calculate,pro connumerare. * t^omitifla,pro Comes. ' Confcederati,pro fœderati. ’ fconcluflonesmuldatitias aflumerc, pro pœnaliter intendere. Contentare, pro eo quod fit contentum reddere. Condudere ad muldam, pro n irrogare. Cópia,pro exemplum. Copiärc,prö tranfcribcre. Conuentionalc, pro paditium. * Corporifta, pro miniculator. Vlpian. de Operis libert. l.ut iurifiurSdi.Si forte, inquit,librariuS, uel miniculator, uel cal Culator,amp;c. Crafla ignorantia,profiipina,ftulta, amp;hebcti. Credentiarius,pro prçguftator,fecun dum Suetoniumin uita Claudij: uel ftru dor,ut cenfuit Infulanus. Culpam remitterc, Feloniamno per-fequi,pro manus inic dione remittete. r E X. |
Curtem, pro cörte, folent barbari di-cére,fi ædes uillaticas purent. Curialia uerba, pró adulationis caufa didaucrba.Alc.iij.cap.Iib.ij.Parerg. quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D Darè ad faciendum, profacefTere nc-gocium,impedire, cogere. ■ Darefeudum,concedere feudum ua-fallo,pro date mancipio fundû,in fidem fiiam aecipere clientem. De fadö,pró reuera. Deponere,pro dicere ^teftimonio. Deponere in pœnam,fponfionem fa-cere. DifFamare,pro traducere. Diredè amp;nbsp;irrimediate, pro protinus. Vip. etenim parui refert, protinus liber-tuspatrono cogatur darc, anperinter-pofitamfiddufloris uel rciperfonam. Difpenfare, pro legibus amp;nbsp;canonibus foluere, uel gratiam canonis legisq; fa-cere. Du dira, pro Dux. E Epicaia,amp; cpicaizarc,pro cpiicia, amp;nbsp;epiidaarc. Examinare cömputum , pro dilpun-gere rationes. Exonerate teftimonio aliquem, pró fubleuarC. Ex officioiudicis,prouinbus praetu-ri. ''' Expromiftbres, pro admilTores. Extraordinaria bonorupofleflio,pro decretalis. Extrartei, pro alieni qui uidelicet nec amici,aut affines, aut propinquifunt. ’ Extra ftatum pofitus,pro crafus. Extra pattern fuum amp;nbsp;poteftatemdi-mifsio, pro emancipatio. Faccre congrcgationem,pro concilium facere; Facere trcugas,pro facere indudas. Facere computum,pro didare ratio-nem. Facere duem multari exilio, proex-turbare à duitate. Facere feftum, pro agerC ferias, feria-ri,amp;agere diem feftum. Facere fuum debitum,pro officio fuo fungi. Facere, dare, fp0dere,promittcfc fub conditione, pro padis legibus^ Facere |
|
- Fàccre (urgere.p to éxcitare teftemi Facienda eft confcientia, pro religio-ftim eft id facere. Fadum taliter qualiter,pro per fas ne fasfadum. Feloniam cotra dominum exercere, feudum amittere, pro prçdium commit tere, pro eöfifcari, Vt in tiude publ.amp; ue dig. amp;commifli.Paul. ft'.Negoc. geft.Si periculum, inquit, erat,ne prædiain publicum committerentur. Feudum accipcre, inucftiri de feudo, pro mancipio accipere,fidempatronife qui,in ft dem fe conferre. Feudum impropriu, feudumtempo-ralcipro precarium clientelare. Feudum paternum, feudû antiquum, pro ins gentilitium ; quafi ad gentilcs,a-gnatosqjtranficns. Feudum,pro fundus beneficiarius. Finaliter,pro nouifsimè. Forerios, pro metatores, defignato-rcs,manfionarios,uel cretarios. Formata,credStia,uelcertificatiogt;pro libellus,uel epiftola aflertoria. .. Fortalicium,pro arx,feumunitio. Forus,pro forum. G , Gaudentbreuitaremoderjnij pro grata breuitas. Gratiofusprinceps,probeneficus- Guarentare;prodefcnlt;iere. ' H ; Habeo ad faciendum,pro opera. Homagiû,pro cliëtularis qlHcij fpon-fionem agnifionemq;. ' Homicidium perpetrate,pro admit-terc, pro committere. Humiliter,pro fub mille. . Humiliate fe, amp;nbsp;teuerentiam facere, pro adorarc. Lauren.Valla cap.n.lib.Elc gant.5. ; Holpitalia, pro xenodochia. Humiliare,pro fubmittere. I In bonafide amp;nbsp;æquitate, pro ex bono amp;nbsp;æquO facere. Incurrerepoenas, pro comitteremuk dam. , In continent!,pro ubi primum. Indulgentia,pro uenia. ludicem cxcedcre limites fuos,pro fu prainrifdidionem fuam ius dicere. In fieri, uel potetia propinqua, pro in |
procindu elFe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Ingrofsiftas, pro àmanibus fcriba,cii-ius manu adliteras fcri be das Principes uti folent.Tranquillus:Poft uxoris exeef fum,Cænidem Antoniæ libertam ada-manit, amp;nbsp;à manu diledam quondam, fî-biteuoçauitin contubernium. Idem in Cæfare: Philomenem à manu feruû, qui necem fuam per uenenum inimicis pro-miferat.non grauius quàm fimplici mot tepuniuit.Idem : Scribas à manu,in Ne-ronc, tum alibi peculiari uerbo uocat Amanuenfes. Propriè autem eft ad uer-bum, didorum exceptor. Inhibitio fine atteftatio bonoru, prOi interdidum,apud Ciceronem. importât,pro intereft feurefert. In promptu nÔ efle pecuniam, proad manus nümos non habere. Africanus in l.tutor. iF.ad S.C.Vell. Vel, pecuniam ad manum non efle, In regiftro fcribere,pro pcrfcribere,amp; in tabulas publicas,in adaq; referre, Intelligentiam coire,pro amicitiafo-eietatemqj coire. lnternuncius,pro oratore. Intertenere,pro ædificiatueri. Inftrudio, pro capita agendaru reru. lntcrceflbr,pro deprecator. lntentio,pro mens, uoluntas,uelfen-tentia. , Inuentanum,prorepertorium. Inueftituram facere,iuramëtum fide-Utatis recipere,pro ofculoin fidem reck pcre,uerbaprçire, iurciurando diftindu clientemadigere. Inueftituram petere, iurare fidelitate, pro dare manus fupplices, ofculum ob-fequiofe porrigere, in uerb a iurare,fa era mento adigi. L Laudum,pro arbitrium,autfentcntia arbitri. Libellus couentionalis, pro intentiO uel adio édita. Liga,pro fœdere. Ligarn facere,pro ferire fœdus. Limitate,pro moderari. M Magnæaudientiæ homo, promultæ autoritatis aegratiæ, aut Celebris exifti-mationis. . Magiftriceremoniarum,pro defigna-tores, quos (jrç\:i [iÿ^a^^ii^ra,ç appellant, Magiftri |
I N D
Magiftri coputotu, prô à rationibus, ratiociniis piæfefti:quo nomine cenfen dos puto, qui nüc apud Auftriacos prin cip cSyfCammerrffitth app cllantur.
Magiftri cæremodiarû,proDcfigna-torcs.
Maioritas, uox barbaris relinqucrida.
Manu teuere, pro tuen, ac fuftentare. Mechanicæ,pro uulgares artes. Mediate,amp; mediator, bar bar a.
Mediate, pro componere aut pacificarc.
Miles,pro équité auratOi
Modernus, pro neotericus,noucllus, hodiernus.
Momcntanca,pro momentaria.
Monftra,pro tranfuedio, Old.teftc.
Mortuarium, pro dcrelido in morte, Murtitipriuilcgiogt;pro fubnixi, id cft fuleiti.
N
Naturalis filius, pro co qui ex iHcgiti* mo thoro fufcitatus eft.
Non facere fuum debitum, pro difce-dere ab officio.
Notificare.pro palàm facere.
Notorium,pro manifeftum.
Notoriura, pro palàm rem efle.
Non fine myfterio, pro ociofum. Ah ciat.lib.iiij.de Verb.fig. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(dex.
Non fufpeftus index,pro xquusiu-Noui articuli prioribus addendi, pro additionales.
Nullum elfe, uelnon competere, pro ccflare,uel ociofum amp;nbsp;inutile efle.
O
Gbfequcntia,pro obfcruantia.
Opinionem adhuc manere dubiam, pro litem fub indice efle*
Oftenditiae uelHoftenditiæ,pro im.-pendia, qua: uafalli obeunt,comitantes Rom.ptincipemin expeditioné aducr^ fus hoftcs pergentem.
Obuenit per (nccefsionem, pro obuc nit hæreditas, uel ex haereditatc.
P
Paradogum,barbarö uocabulö,feudi nobilitatem fignificat.
PartiaUtas,pro faólio,autftudium par tlura.
Pafsio,pro anirai m0tus,id cft cÖmo-tio,perturbatio.
Pedagium 5c Guidagium, uocabula barb ara.
E X.
Pcdcllus,pro orator, app aritor,ucl cur for.
Per duos integros dies,pro biduum Cöntinens,pro perpetuum biduum.
Peremptorium, pro edidum unu pro tribus.
Pcrgamcntum,pro membrana.
Perpetuarc,pro continuarc.
PhytonifFa,pro pythonifla.
Pilota, ucl Pattonus, pro nauarchus. Ponc cafum, proFac ita efle,finge,da. Portitor, pro Tabcllarius.
Praxim,pro ufu.
Prasfentare, pro offcrre,uel exhiber«. Praefumptuofus,barbarum cft.
Præterire ius, pro decedere tun fuo-PraÉuenire,pro obuiam ire.
Primo idu, pro uia prima,hoc cft fta-tim primo congreflu.
Principifla,pro Princeps.
Prinilegiare, pro irrogare priuilcgia, Pronunciare adpennam ,pro didarc. Protcfia,pro proftafia.
Putatiuum,pro opinabilc.
Quaflare amp;nbsp;annihilate fententiä iudi-cis, pro tollere, diftutbare iudicinm, ant rem indicatam.
Quitantia,pro apocha Grçcc,amp;rccc-ptio Latinè.
RatificatiOj pro ratihabitio.
Rebellis,pro contumax.
Recapitulatio , pro anaccphalacofis, id eft return repetitio.
Recognitio,pro cautio.
Rccommendari,pro detineri amp;nbsp;cares rari adimplorationem aliorum.
Regimen,pro diætetica medicina.
Regiftrare, pro referre in commenta* rinm.
Regiftrum.pro regeftum.
Regiftrum, prorationarius liber uet codex.
Remittere, pro reiieere caufam ad regem,pro referte ad regem.
Reprcflalia, barbarum amp;foedumuo* cabulum.
Reputare,pro magnificarc.
Ruftiens proprius, pro originarius-Oldend.Adioniix.clalf.iij.
S
Saifare,ucl Sachifarc:pto extorquere, abt per uimauferre,
S aluns
-ocr page 23-|
I N D Saluus condudus, uclfecuritas, pro fidfe publica. Saluaguârdiaipro clientela. Saîuo conduduucnirc,prô publica fide ucnire. Saluo iiïrc cuiufcunq;, pró fine fraude fua, aliörümq; fiat. SchólafticUs, pro Schólafterüclfcho larch us. Scriptor,pro librarius. Secretarius,pro ab epiftolis. Secundum exigehtiam temporis,pro tx tempore, id eft caufa temp oris, ferui-endotempori. Secundum ftylum.pro ex formula. Sententia definitiua,pro res iudicata. Species, pto aromata. Serüirc,fcruitutc faccre domino, pro tlientelam exhibere, obfequiü prçftarc. Simonia,barbarum. Simplex,prö imperitus,uel doli cx-pers. Statuin attollcre, pro faftigium attol« iere, uel augere nomen exiftimatiónëqj gentis fuç,2^4zwwf» v»'dßamme» erhehe». Statuta, pro leges municipales uel pa triæ. Subftituerealiqücin in locum fùum, fubinucftire, pro emaheipare prædium, à clientela fefe eximere in gratiam alte-rius. Succurfus, pro fuppetiæ, aut fiipple-.inentum. SuperintcndentcS,pro mortitores. Supplicatio,pro libellus. Syllogifmus cornutus ,pro coplexio. T Tareâ,pro exadio; Talcæ, côlledæ,procurationeS, praî. ftantiæ,prô exadiones uel tributa. Taxare ad expcnfas litem,pro çftima-re litem ad expcnfas. |
EX. Temporizare,prô acCommodare fe tempori amp;loco, uelnaturamfüamuer-fare,amp; àd tempus regere. Teuere fuam promifsionem, pro im-plerepromiflum. Teftimoniüfcrre,pro darc amp;nbsp;diccre. Tenuit per te,pro per te ftetit. Thefaurarius, pró præfedus ærarius. Totalem faccre informatiohem, pró mittere plenam öpinionem, Treuga,pró induciæ. V Vacatio,pro iuftitium. Valuafores, uocabukim barbarum id placitis Feudalib. Dücum,Marchiônunà acComitum uafalli defignantur. Vallifia, pro pelles,mantica, feupera uiatoria. Vafallüs non uult feruirc,dcrelinquit dominum: pró,cliehs non uult dóminu agnofcere,inficiaturclientelam,facitfui controuerfiam. Vafallus,pro fiduciariüs diens. Vendere feudü,pro obfequium uel clientelam exucre alienato prædio. Venire adpræfixUm diem fiue termi-num,pro ad conftitùtum diem üenire. Vidum amp;nbsp;amidum barbare dicitur; quia fub nomine Vidus uenit etiam a-midus. Vice,fiuelócumtenës, prouicarids. Vidalitia,uöcabulum barbarum. Vilipendium,barbarum. Vincere,proobtinere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Vna filia duos generos faccre,pro bina fponfalia conftituere. Vt de fado eft, pro ita ut cft, ml. quaé-fituni. §.peto.amp; 1. quihabebat. ff. de Ic-gat.iij. Zelo rcipubl. pro uicem publicam dolcrc. |
FINI
S.
LEXICON IVRIS CIVILIS,
Dgt;- lACOBI SPIGELH SELE^
STADIENSIS OPERA AC STV-dio collcdum.
DE LITERA A,
|
LITERAMTuHins deDiuinat. Sus roftro humiAliteram impref-fit.Ab codé falutaris di-citur.pro Milone. Nain apud ueteres Romanos nota eratabfoluendi,fi-cut condeinnandi C. Quado uerö iudici per-plexa amp;nbsp;obfcura caufa uidebaturjn tabella Icri-bebat duas litcras,N.L.quod fignificabat, Non liquet.Vnde ampliatio,coinperendinatioq; na^ fcebatur.De quibus fuo loco.Hanc rem uiri ex-quifitè doéli.ceu nó nulgaréobferuarunt.Quorum fuit patrum nollroru memoria Alexander ab Alexâdria Neapolitanus.iurifprudétiæfeien tifs.cap.iiij.lib.iij.Gen.dier. fatis ex eo opéré cô ftat, ipfum féliciter Encyclopædiam abfoluifle. Cuius item Laneilotus Ferrarienfis, quonemo hinc fexcétos annos.tefte Dn. BeatoRhenano, non tantùm patriæ nodræ, fed omnis etiâ Germanise, atqj omnigenæ eruditionis fplendore, cap.xiiij.lib. iij. De rebus non uulgar. Proximè Guil.Budæus, quem non abs re quidam omnis eruditionis lumen appellent,in annot. ad I.ij.ff de Orig. iur. Erafinus nofter illeRoterodamus ânonnullis baud temerè Phoenix appellatus,in explanatione parœmiæ, © prçfigere.Erat amp;nbsp;A li tera nota prænominis, amp;nbsp;folo punélo poftpofi-to,Aulum fignificat,hoc modo, A. Ofilius, qui fuitlurifconf.Oéfauij Cæfaris impcrio,Ser. Sul pitij audit or. lté A.Ca{relius,uc! ut in plerifquc locis eft,CefeIius (fi Bernardino Rutilio credit mus,qui uitas prifeorû Iurifcofs.exaftè,elegan. terqi eófermfit ) lurifcofultus, ité æqualis Tre-batio atqs Ofilio : quorû meminit Pomponius in modô citata !.§.Seruius auté.amp; §.Fuiteodem tempore Se Trebatius. Spigel. A' particula.tefte Alciato, exui fcparationis fuinitur,quainuoxhçc,utait,naturaliter habet. Plautus: A'morbo bene ualui, ab animo aeger fui. id eft.quantum ad morbum ,uel quatum ad animum pertinet.ut fortè amp;nbsp;apud Neratiü PrP fcum in l.fed fi hoc.ff. de condit.amp;demonft. in-telligendum fit. Si à liberis nó nupferit:Si,quart turn ad liberos pertinet,non nupferinSpieg. |
A'præpofitionc eleganter ufifunt lurifcofs, habetqs uim immediati temporis. Sic Pompon. Lij.de Orig.iur.dixit,A'cæde,pro,côtinuô poft cædem. Item,à regibus,pro,poft reges, in ead.I. Item Paulus fimili loquédi figura protulit,à di-uortio,in 1.pater.fF.de adult. Interdum loci pro-pinquitaté denotat.ut, à theatro uenire dicitur, qui à loco,qui eft iuxta theatrum,ucnit. E ' thea tro autem uenit,qui in ipfo theatro fuit. Item e-leganter ufurpatur,quum inter partes difsiden-tes uolumus fignificare, alterutrius expugnato rcs,amp; amicos:ut qui àreo^uel ab adore efle di-cuntur.Particulæ nero hæ, iundæ cû certis no-min ib.miniftros fignificât.ut à manu, à ftudijs, â cômentarijs,à libellis,à rationibus. Sueton.in Claud.Superhos Polybiûàftudijs,Narciflura ab epiftolis,amp; Pallantem à rationibus,quos de-creto quoq; Senatus, non præmifs modo ingen tibus,fed amp;nbsp;Quæftorijs,Prætorijsqi ornamen-tisornaripafiuseft. Albericusindicat proper, aliquando A' poni,ut in l.j.C.ad leg.Fauiam, de plagiar.iuxta Haloand.uel Flauiam, ut Pomponius Lætus,uirfuæ ætatis dodifs.legit. Interdû jP de,accipitur.ut Baroâ Viridi môte,uel à No-uo caftro,potius quàin de Viridi monte, uel de Nouo caftro.Quanquam fie loqui inuenias nec indodos,utteftaturilleThomasLinacer , An-glorum decus:quiindicat,amp;prouerfus ufurpa-ri,amp;fepârationé quoqsfignificare. Sieponitur in l.ratio.§.fin.de Adion.cmpt.VideBald.in Là caligato.c.dc Nupt.Bart.in Lfi ex duobus. ff. de duob.reis.qui uult, Ab, amp;nbsp;Abs, fynonyma effe, A'ufu tamé inter fe differunt, ut tradit Prifeian-in primi Virgiliani carminis examine.Spieg, A’ bis feptem uerbis. Prouerbium in eos cô-petens,qui à noxia quapiam purgati funt. Pro-pterea quod antiqtus mos effet, homicidio pol lutosueftes fuas bis fepté inundationibus im-mcrfionibusqilauare.Erafm.citât Suidâ.Spieg. A’ Brundufio uinum uenire,Pomponius ue-nuftè dixit in I.üj.fub finem,de Aélion.emp.cu-ius fenfum Interpres nó eft redè affecutus : qui tarnen obuius eft, callétibus Romani fermonis elegantiam, cuius fuere ueteres lurifconfulti in primis obferuätes.utin Cópédio eruditifsimo-rum hominum teftimonio probabimus. Spieg, A' cane feroce læfus, uide Paulum in Lij. ff. li quadrup.paup.fcc. A' capitearceffere, Quu res ab eo repetitur, quod eft in negocio præcipuum,à capite arcefsi dicitur. Vide Ciceron.lib. de Oratore ij, Ité lib. de Legib.j.amp; in Topicis.Spieg. A’ capite ducere,id eft,ab origine. Caput eft enim à quo fiuuli manat. Vlpian. in l.j. de Aqua cotid. Nam fuperiora,inquit,interdida, ad eos pertincnt,qui à capite ducunt. Vide infrà, Caput aquæ.Spieg. A' capite periculum propulfare. Vide,Agerd de capite, A'capite rationem reddendam, ut ifitclligi a debeat« |
DE LITERA A.
débeat.oftendit Paulus lunfcófultus in 1. amp;nbsp;qui natura-Negociorum geftor.
A'carceribus. Latini fcriptorescuexorfum negocij fignificare uolunt, ab ipfis carceribus, dicunt:quum finem,ad inctam ufqj. Sumptum àcertaminibusequeftribus,ubi curfus initium cft à carceribus, id cft,repagulis.Careerautem, undecunq; probibemurexire,locum fignificat: ab arcendo diélus Varroni. Eft tarnen noxiorü propriè cuftodia:qué nónullis à coercendo de-duci placet.De quo uide Barto.in l.capite quin to.ad Leg.IuI.deadult.amp;infrà, Career lure Ci-uili.Spiegelius.
A*cómentarijs,qui praefunt cómétarijs,id eft,qui in cómentarium cuftodias referut, amp;ue Juti diarium euftodiarum conficiunt. Hos Afco nius,utamp;Iurifcófultus uocat Cómentarienfes, non à cómentario,carceris loco,ut Accurfio di-uinare libuit, quemadmodum à Budæo in l.ab-efle.fF.deMinoribus, reftè notatur.Spicg.
A'cubiculo,proeo qui Principali cubiculo minifter adferiptus eft, ufurpari uideoetiama nó uulgaritcreruditis.utatteftatur Epigraphe, quæ extatapud Ciceronianorum principe,Petrum Bembû, lib. Epift.xjjquas ipfeLeonis X. Pont.Max.nomineferipfit. Dum hancadnoto diftionem.ecce adfertur epiftola (ut id fidera-ii decreto faclum uideri pofsit ) indicans,ineó-parabiiem E.Qj3erm.Ioan. f Baronem Auij amp;nbsp;Brentoni, Gaudécium à Madrufebi, qui infigni alioqui perueteriq; apud V^ennones famili®, uirtute fua plané heroica, nouum fplendoré in-uexit (quodego pluris faciendum céfeo,quàm niti tf-tum maioni imaginibus ) à confilijs Cæf. FERD IN A N DI prefedum Regiorum libe» rorü Sacro cubiculo ( fic enim ab Impp. in Con ftitut. pofterioribus appellatur J efFe declaratü. Qui quidem magiftratus.etiam apud noftræ na tionis Principes, qui Romanum folium infede-runt,inter honoratos efthabitus:cuius nee ho-die nomine cenferi, è Septemuiris Germani®, quibus facrofanfta eft eligendi Imperatores po teftas,faftiditMarchio,ut nücappellatur,Bran* denburgenfis.Spieg.
A' cunabulis.id eft,à puericia, flue primis ui-tae rudimentis.Vide infra Cunabula.
A 'Deo fifti. Qui ueheméter ad aliquid natura compofiti funt, hos prouerbiaii fermone, ad hoe natos,falt;ftos,fculptosqi dicimus.Huc allu-filTc uidetur Imp. in Aut. Vt hi qui oblig. fe res hab.perhib.in min. in prin.Spieg.
A' filiolegate,ideft,itaJegarc, utlegatumnó nifi i filio.fi quis natus efl'et,accipi poteft:ut fci-licet legatario curæ fit falus filii,cum in ea emo-lumentum pofitumintelligit. Nam legatanon ualent,fi is à quo nominatim teftamento reliéla efrent,hæres elTenon potuiflet.Spieg.
A'fonte ducere,ea figura dixit M.TuIlius lib. de Legib.j. qua de Oratore ij.à capite areelTere. De quo paulo anté : Vis'ne ergo, inquit, ipfius luris ortum à fonte repetamusfSpieg.
A'fróteatqi à tergo,pro eoquod cftdiligen-terinfpieere, Sepraeteritacûpræfentibus ac fu-
turis conferre. Id quod in primis ad perfeflum lurifconfultum pertinet. Cuius imaginé nobis exhibet Cicero in Pbilippicanona, in perfona Seruij Sulpitij.Dequolatius in Cópedio.Spie.
A' iuuenefuü confequi, apud Caium inI.patri fF.De minoribus.Spieg.
A'laudeabefle.pro, laude carere,
A ' Jenone manu aflerere,pro eo quod eft,à Ie nonis poflefsione amp;nbsp;dominio,fermone in compendium redado.dicitur â Plauto in Perfa.
A 'libellis uocantur,qui principi in libcllorû, hoceft,utuulgó Supplications dicimus, negotie fubferuiunt.Triphoninus in l.refcriptum.ff, de DiftraéLpig Refcriptum eft,ait,ab Imperato re,libellos agentePapiniano.Erat autem Seuc-rusPertinax,cui Papinianus aderat à libellis, quéfilius eiufdélmperatoris interfecit.Spieg. A'liberis,nónubere. apud Neratium Prjfefi inl.fed fihoc.fF.de condition. amp;nbsp;demonftrat.Is cumuir (inquit) uxori legat.fi à liberis nó nu-pferit.pro eo dixit,interprete Alciato: Si donee filios habuerit, eos nó deferuerit, amp;nbsp;non nupfe« rit.Rationé idem indicat, eiufmodiq»locutióis cxemplareperiri perpauca putat,cap. xxj.lib. Pareig.vij.Qu®re,Si à liberis non nupferir.
A 'bnea incipere dieütur, qui ab iplo rei exor dio fumuntinitium. Dn. Eraf, illcliterarumin-ftaurator,ac utparcé dicam, primarius illuftra-tor,obferuauit ,Tcrtullianum ad lineas di-xilTe, pro co quod eft,ab intcgro.
A’ manu feruus, amp;à manibus fcriba, cuius manu ad literas fcribendas Principes uti folét. Barbari Ingrofsiftas nominant. Tranquillos: Poftuxoris exceflum, Cænidé Antoniæ liberta adamauit,amp;: àmanu dileftam quondam,fibi re-uocauitin contubernium.ldcm in Cæfare:Phi-lomenem à manu feruum, qui necem fuam per uenenu inimicis promiferat,non grauius quam fimplici morte puniuit.Idê, Scribas à m3nu,in Neronem, tü alibi, peculiari uerbo uocat Ama-nuenfes. Horum manus in primis tam ftrenua amp;nbsp;uelox effe debet, ut meritd de eis dici pofsit Martial, illud: Nondum lingua fuu, dextra per-®8'^gt; ®8'^ • Huiufmodi deledabatur diuus Cæf. Maximilianus, cum diélaret capita agendarum rcrum : hoc eft, utuulgato utar uerbo, in Aula, quamuis parum Latino,in ea fignificatione, In-ftruclionum.Proprié autem eft, ad uerbum di-ftorum exceptor.Spieg.
A ' me foluerc, pro, de mea pecunia dare.Bu-dæusexempliscomprobatin Comment. Lin-guæ Græ. amp;nbsp;nofter loachimus Camcrarius in j* Tufcul.Ciccron.Spieg.
A 'momento,in momentum, tempus fpeéla-tur.l. ij. §. minore quàm.fF.de Minorib.Spieg.
A ' millibus pafluu circiter duobus : hoc cft^ interuallo duorum millium pafluum.
A ' parte legatarij.Quære,Suggeftum eft.
A 'pundis.q præeratreditui aquariorû,Cor, Lanciiot.citatFrontin.lib.ij.de Aquæduétib. A'quatuor annis.Qoçrc,Intra quatuorannos. A'rationibus,ratiocinijspræfeéli: quiuuJgo magiftri computorum dicuntur. quo nomine cenfendos
-ocr page 27-DE LITERA A.
|
eenfendos pato,quî nue apud Auftriacos Prin -cipes.kamerrhetappellantur.Spieg. ij A'reicondemnacionerelaxari.oppon. Ad re ftitutioncm rei condemnari.Vlpian.in 1. Item fi cum exceptione. §. Quatenus autem. ff. Quad metus caufa. A’ retno ad tribunaLDici folitû Roterodamus indicate ubi quis repentè ab infima conditione jpuehitur,ad honefti muneris adminiftrationé. A' facris abftinendæ manus.Id quod cùm ue-terum lurifconfultorum refponfis,tumlmpe. rialium, Pontificiarumq; conftitutionum auto ritate fancitum eft, non folùm receptum, uerü^ etiam uulgo quoq; ita creditum effe confiât :,ut fatum infiaret ei, qui facris rebus, ac Deo dica-tis.manus iniecerit,aut certè fungétes facris mi nifierijs oppugnarit.uelutiPont.Rom. Epifco-pos.Abbates : etiafi paru fuerintpijs moribus, quos jpptcr id tamé nuc ratio æqui obtinet. Sp. A' fe decepi. Vide Paulum in 1. nam fi. ff. de Rei uendic. A' fecretis funt, qui ab ore Principis imperia accipiunt diplomatum fubfcribendorum, edi-ftorumq;,quæ in confilio feledo fecemi folent, Secretarij.ucluti fcribarum uice fungutur, in re fcriptis fubfignadis, qua: iure amp;nbsp;æquitate nitun tur ; quæqs ex bono amp;nbsp;a:quo poftulatibus con-ceduntur fine cófciétia Principis. Secretarij uo cem,quanuncfignificationcutimur, ceunupe-ram,quidam deuitandaputarut. Earn Beroald. neutro genere pro repofitorio return fecretarü, Latinâ agnofcit, amp;nbsp;à Latinis fcriptorib. ufurpa-tam oftendit,Comment.iij.in Suetoniom.Con ftabitinutraqi etiam fignificatióe,abEcclefia-fticis frequentatam, fi quis diligenter Aftiones euoluerit Cbalcedonenfis concilij, quo neq; ce Iebrius,neq5 maius fuit aliud ullum.Legimus e-nim in illo fexcetos trigintaqs Epifcopos ex toto orbe congregatos.Sed amp;nbsp;exeiufdem Synodi Adionibus uocabulu à fecretis,ab antiquo buc ufq; dedudum eolligitur. Vnu atq; alterü exem plum adducam. Mox baud longèàprincipio, fol.cccc.ij.facieij.adfinem,ficreperies:Quibus in Gracia interpretatis per Beronicianû, uirum deuotifs.amp; Secretarium facri Cófiftorij,glorio-fifsimi Indices amp;nbsp;amplifsimus Senatus dixerut. Item fol.feq.eadem facie, Cóftantinus deuotif-fimus à fecretis facri Confifiorij,dixit. Habétur facræ litersfæpius diredæ. amp;c.Spieg. A'ftudijs,cuius opera Princeps in ftudijs lite rarum utitur.utpote uiri eruditifsimi. Quo no» mine Cçf Maximiliano Auguft.mem.familiaris fuit loannes Stabius Auftriacus, meus, dû ad-hue inhumanis ageret, amicus, atq;conuidor fuauifsimus. Spieg. A ' te autem Msuia filia char. peto, ut Stichu feruum tuurn manumittas,cum in minifterium tuum tot capita feruorum tibi bis codicillisle-gauero. Vide Modefiinum in I. Titia cum tefia-mento legat.ij.Spieg. A‘ te autem Sci peto, ut cum ad annum xxv. peruenerit.militiam ei cópares:fi tarnen te antè nó reliquerit.l.libcrtis.ff.de Alimen.leg. Spieg. |
A'tehærespeto,quicquidad te pcruenerit ut tantum ei des. Idem exponit eod. tit. ad fin.l, Mseuio fundi.Spieg. A ' te peto marite, fi quid liberorû habueris, illisprædiarelinquas: uelfinonhabueris,tuis, fiuc ineis propinquis,aut etiam nofiris libertis. Hifce uerbis non datam eledionem,fed ordine feripturæ fadam fubftitutioné, Papinianus re-fpondit, in fin. 1. cum pater filios. ff. de Legat, ij. Spieg. A'te uxorebarifsima peto,ne quid poft mortem tuam fratribus tuis relinquas, babes filios fororum tuarum,quibus relinquas. Seis unum fratrem tuum filium noftrum occidiffe, dum ei rapinam fecit : fed amp;nbsp;alius mihi détériora fecir. Exponitur à Scæuola de legat.ij,in fin. 1. pen,§. matre.Spieg. A' te peto Cai Sei, quicquidexbæreditate mea redegeris, illis alumnis des.amp; estera, quæ fequunturuerba, Papinianus exponitinl.alio hærede.ff.de Alim.legat.Spieg. A'tormentis,id eft,uiolentia amp;nbsp;cruciatu,non effe incipiendum,diuus Auguftus côftituit. Ac-cedititêdiuiHadrianiepiftola, cuiusmeminit Vlpian.in l.j.de Quæftion. Spieg. A'uinea in lus uocare. Caius inl. fed etiam. De in lus uocan.Spieg. A ANTE B. AB particulain côpofitione completnônun quam fignificationem didioniscum quacom-ponitur,ut abfoluo, abnumero: hoc eft, omni-no abfoluo,numero.Notum eft, à, ab, abs, eiuf-dem effe fignificationis : differre auté in oratio-nis contextu.de quo uide Linacrum lib. citato, amp;nbsp;Albcricum, qui hos è Ticino fumptos refert uerficulos:Quod facit A,facit Ab. fed in hoc dif ferre uidentur, A cum uocali rcliquis uult affo-ciari. Spieg. ABACK S,erant uaforumprecioforu recon ditoria, quae miniftri principum, qui euftodiæ argenteorû uafculorum præpofiti funt, Bebal-terle appellant.horum fit mentio à laboleno, in I.haeres. de leg.iij. Cui Corinthia uafalegata effent, huicabaces quoq;corum uaforum collo-candoru caufa paratas deberi,Trcbatius refpó-dit.Labeo autem id non probat,fi eas abaces ua forum numero teftator habuit, Proculus uero, redè ( ait ) fi æncæ quidem fint abaces, non au-tena Corinthiae.non deberi. Nebr. monuit, Ac-curfium haud redè intcrpretari Corinthias aba ces.Vide eum in didione Corinthiü æs, amp;nbsp;Dn. Alciat. pro Abaces legenté atq; interpretâtem, bafes,cap.ij. lib.iiij.Parerg. Haloandernoftcri uulgata ledione nó recefsit. Abax, amp;nbsp;Abacum, intercoquinaria recéfentur uafa. Scribit tarnen Amonius,Abaca dici in quo res apponatur : A-bacion uero, in quo fupputatióes fiant. Clarius Alciatus loco iam citato : Abax, in quit, eft, qui Abacus dicitur, menfa fcilicet non folü geome-trarum amp;nbsp;calculatorum , fed etiam coquorum, in quares deponuntur: amp;pincernarum, in qua argenteos calices tenent : fie dida, ut inquit Suidas,quod fine bafi fieret. ABA- |
E B.’
Latinè dici,prçmonuît A!ciatus,inI. coîlegaru. de Verb.fig.ErafmusRoterodamus(quem Italorum quidam eruditifs. appellat, akerum or-bis iubar, maximumq: reihterariæ decus ) eleganter côpofitauoce, Exabbas,pro eo qui Ab-bas efle defijt, ufus eft feribens ad Paulum VoU zium:qui cum Hugonicæ Curiæ Archimandri-tam (itaenim Alciat. Abbatem uocari arbitra-tut,in l.interclaras.C.de Summa trinitate) aliquot annis cgifTet,tarnen antequam in fuû ipfi-us exitium rufiica rabies arma corriperet, impa trato uix tandem fuorumutnuncappellant.fu-periorum eófenfu fibi uiuere permiffus eft. Vn-de pofthabitis amp;nbsp;paternis, amp;nbsp;monafticis bonis, hodie in tuguriolo ( in qtio amp;olim holpes deli» tuit,auunculu$ meult; lacobus Vu'-ropfeÜngius, quum ci ob Auguftinianum cucuUum négocia factum effet apud S. P. tribunal) fecum habi-tans,amicorum beneficio fuftentatur: iiludque Ictus, ceu bene fibi côfcius, è Thyefte Senecas, fæpiusrepetendo canit:
SM quicunt^ uolet pot mi Aul£ culmine lubrico.
Aïe dulcis fleuret quia, y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Obfeuro poßtui loco.
Leni perfrinr ocio, HuÜK nota Qj^iritibas Aetai,per taciturn fluat. sic cum tranfierint mei üiiUo cum ftr(pitu dies, Plebeiui inoriar fenex. llUmofsgrauis incubât^ Qui notas nimis omnibus, ignotut moritur fibi.
Qui diélione Exabbate, inflexibiliter utuntur, imittntuream formam, qua lmp. in proœmio Pandeél. §. amp;nbsp;harc quidem fuerunt,.uerf. amp;nbsp;primo quidem anno. ptotulit Exquæftore,amp;Ex-conlule. Honoris caufa non potui no meminif' feuiri cùm doétrina, turn inculpate uitæ laude prçftantis,ex cuius neutiquamuulgarium Ob-feroationum reliquijç,quædam ad uerbum,fui? in hoc opere locis tranferipta leges, nemini no utopinor, placitura.Dij maid faciantautoribus Rufticani tumultus,quo perijtnobis multd ma xima pars Obferuationum Volzianarû, earun-lt;lemq;,utaccepi,abcruditis uiris, quibus illas uidere contigit,amp; rararum,amp; exquifitarum, ut etiam nunc rara auis eft Abbas doélus:qnando nihiluulgatiushodie, quàm indodi Abbates. Si libet uidere, habes in Alberico noftro, quas adfert ridiculas expofitioncs in illud Apoftoli, In quo elamamus Abba pater, c. ult. ext. de Si-monia.ubi difertè indicat,amp; Abbaté,Monacho tu appellationecôtineri.Cçrcrû Abbas eligcn-duseftnpn fecundu gradu monachoru, fed qui ( utaitluftmianus} optimus interoptimos mo nachos apparucrit.In Nouell.coftit.v.^.ordina-tióeuerô.Profeélo fi imperialib.fanétióib, fuss uigor in eligédis antiftitib. feruatus fuifrct,nihi lo peius habuilïet religio Chriftiana;amp; mea qu* défentétia,nifireponaturilleCprifcüenimmorê optare
A ANT
SB ACTI greges,quiautfurto,autperuiin sbduiti (unt ; amp;, Abadi magiftratu, qui coadi depofueruntmagiftratum, uel imperium. Ex Feilo.Spicg.
ABACTORES, pecuariorum arUmalium fures,quos Vipian. Abigeos uocat. lulio Paulo uero Abadores funt.qui unum equum,duos e-quos,totidemqi boucs,uel capras decé.porcos quinq; abegerunt.Cçterauide libro Sententia-rum eius v.tit.xx.Spieg.
AB adis, quibufdam ætatisnoftræeruditis funt ij qui ad tribunal nomine partium produ-da.uel excipiunt.uel tranferibunt in ada. Vulgus noftrate Gerichtfchriberappellat.Spieg.
AB aliquopeti, pro co quod aliquis petit,ut Alberic.indicat,in l.cum pater.§.e,x padis.ffde Pad.dot. Item, ab aliquonó exigi, id eftneexi* gat.l.ult.§.fi pater.eod.tit.Spieg.
AB A C TV S,nüc tabula eftcalculatoria, qua Logiftæ,quos Algoriftas dicimus,numéros lub inde deletiles ducunt. Abacus auteminopere inteftino, genus eftferimj, fuper quod in tricli-nijs argêtea uafcula exponi folét, ein Credentz febanek. VideBud. in Annot.adl. quódfi fer-uus.§.pridié,de in rem uerfo.Spieg.
ABALIENARE intelligitur, amp;nbsp;qui aliéna rem uendiderir,ut ait Paul.l.exhoc edido.ff.dc AÜenat iudi. mut. cauf. Propriè eü, cum quod noftrum erat.alienum facimus.urapnd Seseuo-Jam in I.cuin pater, §. pater üiijs. ff de Legat.iij. Spiegel.
AB A LIE NA TI O , translatio rei in aliud, Utdoininij,po(rcf!.ióis. amp;nbsp;ficut res duplices,cor pora!es,amp; incorporales:fic fpecies abalienatio» nis funt etiaindupIicestquçexpIicanturàBoe- ■ thio in Topic. Cicéron.Spieg.
A B aliquo, amp;;e.xaliquofoluere, uel perfolue re,uei date,uel repræfentare,uei numerate, uel fuppeditaredicitur quis, fi quod ipfealicui de-ter, id curetut alius^p fc ac nomine fuo foluat, uel perfoluar,uel det,uel reprçfentet. Nizolius.
ABAMiTA, fororellabaui.IT.de Grad. 1. præalleg.ÿ. auunculus.
AB AN N ATI O,annuum exiliû dicipoteft. Bud.autore.Vide ßanniti.Spieg.
A B A V V N C V E V S ,fratcr elt abauiæ,fccun dumlfidorum.
AB A V V S , eftpaterproaui.uelproauiæ: fi-cutproauus eftpateraui, uel auiæ : fie abauia, tnatereftproaui, uel proauiç:ficut proauia ma* tereft aui,uel auiæ.ff de Grad. 1. lurif. §. quarto gradu,amp;: §. tertio gradu.
AB auiarecedere.inl.neinarbitris. §. fin. C, dearbitr.
ABBA s,fiuefines,Abba, Latinisufurpatû origine Hebræuin eft, feu mauis Syriaeû uoca-bulû,ut Alciat.attellatur,in 1 j. C, de In ius uoc. Significatautem lllis pattern ætate,honore,cura , quemadmodum Grsecis w«jrjr«r. Vtroqj uo-cabulo ptifei patres reucrentiæcaufa, erga fuû quifque præpofitum funtufi.Quodalicubi collegia artificum quos fibi ut plurimùm duumui-ros præficere folent, Abbates uocant: id parum
-ocr page 29-A ANTE B
|
eptare licet magis.quâm fperare)Germanici po puli quies folioa nulla cóftabit:nec ipfis Præfu-libusdignitatis exiftimatiointegramanebit. Hæc tempora,quç Cçf.Maxitnilianus Aug.me-inoriæ prædixit, poftulât, ut tandem fe crafsio-ribus abdicent funftionibus : uel illam uerâijs permittant, quos morû integritas, ac dodrinæ îacræperitiacomincndat.Vbi abfunthç.corain oculis Domini, nec generis claritudo, nec opi-mi céfus,nec mûdanæ ditiôes aliquid funt.Pror fusigitur eminentifsimi Dn. Alciati fententiæ bærédum,qoi reftè ab Hoftien.amp; Abbat.adfer-tionedifcefsit. quæ fie habet:Ineaeiaitatein qua plurimæ côtrouerfiç eiTent iudiciales exer-cédç,Canonifté eligédû clTe.c.j.dc Confang.Si-quidé principale Epifcopi munusnóeft,ut lires dirimat,fed ut diuina doceat : quod diuus Paulus ad Titum feribit.Quod qui facit,quouis roo narcha fublimiorcft: ad que fi Conféras omniu tnundialium (libéterutaruerboPrudentiano) dignitatû munia.plebeia funt ac feruilia:tamet-fi pleriqs quod propriû eft, negligât : quodqi a^ lienum eft,afferent. Quod Erafmus illis dixit, meminifte debét: Quam malè cohærêt illa uoca bula.Cardinalis ftrategus,Epifcopus Dux,Ab-bas Comes, Sacerdos Centuriot'Perinde quafi ftatua oftédas femigémeam ac femilutcam, aut centauruexhomineamp;equomixtû. Hueperti-net quod diuus Maximilianus pro re natafer« re folcbat, pfaffen find halb fleifeh, halb fifeh. Hune optime leftor boni confulito excurfum* non adeó multos expedaturus, licet eis Albert ciDidioftariumfcateat:quiamp;de Abbatumma teria pluribus difierit,fifortèrequiris.Spieg. ABBATISSAB uocabulû diuUs Hieron. ufurpattnon minus hanc fibi licentiam permit-tês,quàm Vcrgilius,cû fecudum régulas, Phœ-nifram,Didonem dixit. Alciat.lib.ij. Parerg. lu-ftinianum defenditâ Grammaticorum accufa-tione,quód Diaconiftam dixerit.Hanc Bald.æ-quiparat Abbati in bonorum adminiftratione, c.j.Qui feud. dar.poiTSpieg. AB BREVIATVRA ( fie cnim legendûa-pud Bar.) inftrumentum eft Notarij non exten-fum:in I.chirographis.fF.de Adminift. tutor.Ta metfi à uerbo ducaturhæc uox, cuius exemplû apud idoneum autorem repenti negant. Spieg. ABDERITIVM imperium,ubi quis for-tunâ tenuem, fed cum libertate coiunftam, an-teponitamplis opibus, fedobnoxijs feruituti. ut exiftimat uetus amicus nofter Vadianus.uir, Eraf.tefte,iuxtà candidus,ac doflus. Spieg. ABDICARE fefe magiftratu, idéeftquod abire magiftratu.habere immunitatem, Buds. de Origine lur.annotauït in Jjj.it, A B D r C A R E,pro abiudicare,apud Pompo nium.in l.ij.de Orig.Iur. ABDICAMVS filiosuiui,hoceft,priua-mus omni iure filij:cxhaeredamus, hoc eft,fub-mouemus tâtùm ab hæreditate.poftmorté.Ita-que quifquis abdicatus eft,idé eft exhçredatus: non econtrà.Lcge,Exhæredarc. Spieg. |
AB DIG ATI O opponitur adoption!, amp;nbsp;träsferturetiâ ad alia.Generu abdicat, qui repü diatfpófum:abdicatfetutela, qui deponit, fiue relinquittutelam. Abdication! contraria eft amp;nbsp;dedicatio,fiue dicatio. Dicat, qui alteri propriû aliquid facit;abdicat, qui aliénât. Solebatauté abdicatio fieri,cum filius pattern iniuria affeciC fet,aut minus obediflet dido illius : eum pater ad indices uocabat, amp;nbsp;probata caufa, abdica-bar.Atq: abdicatumfilium pater educate nó te-nebatur:imó egenum, ueftib. fpoliatuin dimit-tebat,qui amp;nbsp;detundo patri in hæreditatem non fuccedebat.Et propriè erat Abalienatio libero-rû,Gtæcè«jrlt;'«»fi'//f dida.l.abdicatio. C. de Pat. pot. Si lex abdicationis non fuiflet abrogata.fu-peruacaneum fuiflet exhæredationû caufas ab luftiniano nominatim feribi, tefteDn. Alciato lib.ij.Difpun.cap.xxviij. Spieg. AB DIT AMENT VM, dettaftioné acdedu dionem precij fignificat: cuius contrarium eft Additamentum, alterum ab addendo , altermn ab abducendo,8cquafi abdicado deriuatum,ut fcribitBeroald.in comment.Apul. Spieg. AB D V C ERE, ita de hominibus dicimus, quemadmodum de pecoribus abigere. Paul, in l.Imperator.Qui fine manu.ad libert.perue. Ni-hil,inquit,intereft, ipfeabdutas amp;jpftituas,an patiaris proftitutam elTe precio accepto, cü pof fis eximerc. Abducimusautem fine ui, amp;nbsp;per uim.Spieg. AB epifto!is,quiprçeftepiftolisapudPtinci pem,fiue ut eas accipiat, fiue ut ad illas refpon-deat.Vulgó Secretarius appellatur, A B E S S B uerbum, plurifariàm in iure acci-pi,Alciat.inl.mulicris.de Verb,fign.indicat: amp;nbsp;proinde pro re nata,hoc eft ex fubiefta materia, prudens iudex, quæ interpretatie capienda fir, dijudicare debebit,Obfcruandum autem,quod in d.l.Caius dixit, Abefte etiam,quç in rebus hu manis non funt. ABESSE resuidetur,inquit Paul fiuefti-mentu fcilTum reddatur, ucl res corrupta reddi ta fit. Item, fi earn dominus rem, quæ fibi furto aberat,ignorans cmerit,amp;c. ABE S S E decaufaprobabili.l.necnó.IF. Ex quibus caufmaior. A B E S S E dos dicitur, quod maritus onera matrimonij fuftiner.l.Iulianus.ff.Mandati.Sp. A B E S S E in iure,à tribunali abefTe: hoc eft, üiudicioabeflTe.l.Paul.fF.deDamn.infeélo.l. nó tantum,ff.de Fideicom.libert. ABE s SEmetuscaufa.VideMetuscaufa, AB ES SB nobis dicitur id, in quo obligati fumus.l.Si quis mandata.in fin.ff.Ncgot.geftor, A B E S S B reipub.caufa quis dicatur,Paulus indicat in 1. qui mittuntur.ff.Ex quib. cauf. ma-ior.xxv.ann. Spieg. A B E S S E rcipublicç caufa eos folos iotelli-gimus,qui non fui comodi caufa, fed coafti ab-funt,tefte Vlpiano,l. Reipub. ff. Ex quibus.amp; I, Abeffe reip.eod.Spieg. A E E S S E pecunia dicitur.quç foluta eft,uel foluta fingitur.l.intercaufas.ff.Mand.Spieg. AB E S S E porto eü jppriè dicimus,qui igna a 5 retur |
A AN
returnbi fit. amp;nbsp;an fit.Paul.in 1. Si ita pater, ff. de Rit.nupt. Ibidem legimus maritum abfente ex-peélandum effe triennio. Vlpianus docetinl. fciendum.ff.id leg.lul.pecul.quod aliud ert ab-cfre,31iud in fugaefTe.Spieg.
A B exaftioc tributorum,hoc eft, ne exaftor tributorum conftituatur.aitPaul.l.ult.ft. de Ve tcranis.Spieg.
A B excoétione ad aura ueftimenta recrepre, Dn.Haioanderelegâter dixit in l.pen.§.procréa rentinfiiper.flf.deViapubl.cucmipfeuertit, ex pulchra Græcorum qux extat lege, tit. Sc loco iam citatis.Spieg.
ABFVISSE, fuperuacuo timorc perterri' tum.apud Calliftratum,l. ij. IE Ex quibus cauf. maior.Spieg.
ABFVTVRVM, uerbumplcnifsimum eft, amp;nbsp;ad omnetempus refcttur.Vcnuleius inl.no-uifsima.ff.dePr^toV.ftipulation.
A B bxiedi* debitofspet' bçreditas non po-teft.l.qudd fi in «Üem.ft.de Petit.ba ted.
A B bine cetijoi inet*,id eft quod dicitur, de poft cétum anoo*, apod /Mr-enn-.J in 1. propone batur.§.naoi fz.k.de ’uilicij^.Spirj».
A B H O R K E » »-,p''o »lienum tile, apod Vl-pian.in bfi nbi non,§.fi tibi âreæ.ff. de Praefeft. urb.Spieg.
ABI G EAT VS . Legs, Abigimus, Abigei. Ibidem.
AB I GERE partu, vel fortuin, id eft per ab-ortionem expelb Exemplmn eft anudTry-phonium, in i. Cicero, dePœn petuum ex eins Orationepro Auk Ciuentio. Vljuauus air : Si muiieremuilceri ms I'jisuimintulifre,quopartum abigeret,ccnftiterit,camin exilium præ-fes prouincuE exiget. Ad legem Corn.de Sicar. Spiegelius.
ABIGIMVS, quæubi accefterint expelli-muS'. Arcemus, qux probibemus ne accédant. Abigimusmuicas iam infidentes,abigimu?a-ues lonitu. Arcemus e.afdé, ne aufint accedere.
ABIGEI, hincabadores didi, qui pecudes exagris alienis abducunt.l.j. ff de Abig. Crime abigcatus dicitur,Ein viech diebftal.l.ij.eod.tit. Non eftautem publici iudicij, quia furtum ma. gis eft.Spieg.
AB 11 dicuturqui legibusututur, amp;politia, item quimultum polsident mftus.Spicg.
ABIECTIO in iureinïelligendaeft,cum cóttftsmur, ; bieéfis omnibus quzaduerfarius dixir.uni rstioni nos refponfuros.tefteZafio.
AB IE CT A dicuntur.quæ incédij caufafub dium emittuntur. Vide 1.fallus. §. quialienuin. ft. deFurt.
ABiicHRE haftamdicitur,quicanfæfuse diffifus,abijcit3nimû,ac definit contrâ conari.
A BIICE RE rein uidetur, qui exiguo pré-cio uenderecogitur. 1. itaut omnes fummas. ff. Mandati.Spieg.
AB 11CIT VR uxor, quum mittitur renun-ciatio.Conditione tua non utar.Dimittere uxo rem,an dicaturLatinè,uideRhodigin. cap.xvj. lib.xviij.Spieg.
TE B.
A B incunabulis.eundé fenfum habet, quem à cunabulis.
AB inteftato,aduerbium:id eft.fine teftamé-to.Inftitut.de fîæred.quse ab inteitdef.
AB ipfa mefl'e.Seneca:hocuerbü ineos con* uenit,qui ueicommodis.uel fpc commodorum detinentur, quo minus lernet expiieent à negoz cijs,quafideferturi agrum,cum inftat mclsis. Quiinmulti funt,ait Erafmus,in principum au-lis,quos t» det ciusuitsr.difcrucianturqs liberta lis defide'’!o: uerum iftis ad libertaterri «fpiran-tibus,reclamacf upidiias: Tam magnas Ipes rc-linquam^ïb ipfa Kiefle diferdam^
A B l K R à nobii dominium.1.non ideo. ft'de Rei trend. Spieg.
A B I R E ah uiptione, id eft difcefTum à prio re contractu, apudiurii. ófultum : Sed fi neui T abiecu emptorem,. puinre avré precio a 'd.'dä eft pre bum ci qui foin,• ado non eft, abitem eft à p ri o i e ei n p t m a t. gt;nbsp;; : f g.
ABI RE in defiierndinein,aboicicereeft.Iu-rifconfial j,§.i.df iulïrrryator.rthon
A B I R B rein los ge,pro to quod ï'fr.ir.tinira-tem relpieere . pulchm loquendi m^'do n I T-coaf.ufurpacum,in 1. àdiuo. §. led f; emptor de Re ird.moouif p''.vceprormees Z. bnr geiun-ne, lolu'Mp »lottriuK hmiicon!. quod ai.:-; nis de en kuwsi'Uimiis uir, ooftraq ft lati - uta-ez qua.p doiftiffimui .'ndr. Alciatu», iram catU. ü. quam «crè tribuit adCu. luculertikm iç mrcr. pi ttauoois l.cumq; r.ed juï,C.F)n. rt guud. cui priai.,.s nmmwn ^ptnuinii ein.-, ierfturr apervit: nv-mnerii, bic inturn un tatum Accurfiana de-fecift .Spieg.
AEIVDI CARE rein, efteam per indicium »uferte,iu .;,.; .'* .lt;. 'KH,?.;.;.,' (kfmiusätiii-rare.Eiid.inl.pobt’ d; C ■. .g ins Spi?g.
A B IV R A S’. .1, eft ré lt;nbsp;réduara nt ^^ar; pen«-rio,ts.b- Ser.Sic ebiu-: ruut pret ió.in i. lempAéï, de Vef’.'bo!o{er.lib..xj.Cod Spieg.
AE LATIVI duc refoh'untiirin conditm-nem utin LpC.de Inr.Ei’quot;pbyr.i .-.b emptote.iS. d? Paf'.ba .efestore.ft.de Condit.Sa demonft.l. euiéfis.ft'de Euilt;3.èc tb:Bart.Spieg.
AB LATI VI abfoluii natura diligenter tra» dit.a ab Alciat.in tnarrat.l. cuin qusrebatur. de Verb. fig.
A B LATI VI abfoluti ad conditionem refe-runtur, quum exprxteriti temporis participio confiftunt. uidc Alciatuin in 1. Quum loota. C. deTranfaól.§.uos qui matri.Spieg.
A E LE G A R E,pro longè mittere.Spieg.
ABLOCARB,eft denuó locate fundum. ter tio locatum, Zaf. in. §. Item Scruiana. InftituL deAftion.
ABM A TERTER A,fororeftabauiæ.
ABN EGA MVS (Abfchlagé)quod à nobis aut dono,aut cóinodato petitur.Item, Verneinen, quodnobis creditü eftutdepofitum . Sed amp;nbsp;quod promifim'.ts,Entpfallen.Spieg.
A B N E P O S ,filius nepotis:ficut Nepos,fili-us filtj.uel filiae.
ABNEPTIS, filianepotis, uel neptis: ficut
-ocr page 31-A ANTE B.
|
ficutNeptis.filij uel fib’s filia. AB NOG TARB/citèufuseftMartianuSjjp. extra prouinciam efie, in I. illud obferuandum. de Offic. præfi. Sic St in Lege xij.Tab.trinoftio ebnodafl'eufurpatur.Porop. fimibterpernoéta re,extra urbem elle interpretatur.I. urb.fam. de Verb.fig.Spieg. A B officio ludicis preficifei, hoc eft.iinperra re,amp; exercere apud iudicem,ut de cautionu ior mulis.acprstorijs flipulationib.dicitur. Spieg. AB O LERI nomenfuûpetere, idem qood, abfolui fe â iudicio petere. Videl.iij. §. ulti. amp;nbsp;1. hi tarn en. ff de /! ceufat. Spieg. ABOLESCER E,pro euanefcere.pro in de fuetudinem abire.de quo fuprà. ABOLlTlO criminis, diciturcriminisre-mifsio.accufationisq; peremptioHçc privatim âprsfidib. poftulari, ac impetrari folet, hoceft, àquobbetordinario iudice, maxime aceufato-re poftulante.i.j.Publicè item, fed à folo Principe côceditur.l.aboli tio.iunfla Glof. AdTurpil. Sed amp;nbsp;fieri earn Papinianus docet, mortuoac-cufatore,uel exiufii cauL iii pedito,quo minus accularc pofsit.I aut priuatim.eod.tit.Spieg. A B O M i N A R I ufurpatur generaliter pro deted-an , telle Roterod. Eft Alciato abomina-ms, qui excommumcatus, facrisq: interdielus dicitur,in Comment, ad 1. pecuniam quam mi-hi.ff.Si cert.pet.Spieg. AB omnibus bsredib-legatu ira erat ; Quif-quis mihi hæres erit,damnas etto 1 itio dare cé-tum.interpretaturab Vlp.ff. de .Leg j Spieg. AB ORIGIMVMfcculo.cum fignificamus rem ab extrema ufq: antiqui täte repetitam.Por ró quid noftris,Ab antiquo, fonet,Ialon diflerit hand inutiliter,inl,admunendi. ff.de lureiur. A B O R S A eft, non eft Latinum, fed abortû fecit,tefteDonato in focruTerent. Spieg, ABORSVS St Abortus ita diftinguuntur à Non. Marcello, ut fit Aborfus.quieftin primis menfibus,quum conceptui exordiu faftum eft; Abortus.prope tempos pariendi,tucenim mo-ritur quod nafcitur. Abortum grauidse molieris dici,quod non fit tempeftiuè ortum,Sex. Pom-peius autoreft.Porro procurare aborfum,homi cidij fpecies eft.de quo Dolores, inter quos fu feAlberic.nofter in l.q, in utero.ff.de Stat.hom. Spiegel. AB O RT IO,idem quod abortus. Vide §.qui abortionis.l.fi quisaliquid.ff. depœnis.Sp. AB ORTi ONlSpoculûdare.LegePoculû. ABORTIVA ofeitatio, quîeabortirc facit. Plinius : Ofeitatio quidem in enixu, letalis eft: ficut ftcrnutaffcàcoitu.abottiuum.Cclcturaût abortiuus partus,fiquis nafcatwrquinto,autfe-xto menfe:cum genuina,i«fta,amp; légitima nó fit rccepta.nifi feptimo menfe, amp;nbsp;deinccps.l.fepti-mo menfe.ff. Si pars hæred. pet. Hinc Abortiui fubftantiuè,qui aborfu nati funt. Spieg. ABORTO,pro iromaturum fottum edo, u-furpat Varro li.iiij. Columellç ueró abortio pro codem eft,8i abortior deponens eft. Spieg. |
Ä B ouo ufq; ad mala,pro co quod eft, ab initio ufq: ad fincm.Qnl rem altius repetunt quàin oportet,nofantur illo uerfu Horatij: Neegemi-no bellum Troianum orditur ab ouo. Spieg. ABPATRW S,frater eft abau(,ucl abauiç, Inftit.de Grad.cog.$.Scxto gradu. A B R O G A R E, deftruere eft; amp;nbsp;delete in to-tum . Hinc Lex abrogatadicitur, qur in totum fublata.ue! deftruófa eft.Derogare ueró, eft par tem eius aliquam fubtrahere. Et abrogatur, cü prioris legis infirmandæ caufa promuigatur altera. Nebr. A B R O GARE lege,amp; legem dicimus:fed u-fitatms aceufatiuo iungitur. Mo deft. de V^erb. fig.DerogaturIegi,cum pars detrahituriabroga turlegi,cum prorfus tollitur.Spieg. AB re,modófruftra modó fignificatprætsr, fiue contra utilitatein.autfine utilitate: cui con trarium eft,E're,ilt;l eft ad utilitärem. A B reo,pro co quod eft,pro reo;ut fuprà i.n-dicauimus. A B S,præpofitioeft abiatiua,idem fignificas quod à uel ab.fed nunc in ufu rarifsitna.Vide Ci ceronem in Orat.adBrutû. Alberic. bic, Cams-rar.amp; Linacer,locis præcitatis.Spieg. ABS Q.VE,amp;Sinc, habentfimilem fignifict-tionê,quæeâ negatiua.uc, Abfq; iniuria.l.ornni innouatione.c.de Sacrof.ecclef. Eftubiproprç teramp;exclufiuè ponitur. Exempla babes apud Albericum.Spieg. ABS Q.V E pro œm ijs amp;nbsp;affeéfib.eft.nulla uer bofauti prælocutione, remq; ut eft, fimpliciter proponere:ut in primis exigüttribunaba.Qtiin amp;nbsp;Athenis interdicebat præco diéluris in con-cione,ne uel præfatione,uel affeäib.uteientur, rem modó exponerent:«'«.'!,vfttinivt/xjtj-cSkp Sp. ABSCISS E,uel Abfcifc,pro eo quod eft,fixé, Calliftratus in l.femper. de iure immunit.$. demóftraturuarié,,necabfciffe, numeru libero-rum ad excul jdonein municipaliuinmuneruin prodeffe,exRefcriptisdiui Ælii Pertinacis. id eft, ri6prçcife fc fixé, quia non eft numerus fta-tus,qui immunitatem præbeat. VideBudçû in l.qui cûuno.§.non omnis.ff. de Re milit. Sp. ABSENS defendi non uidetur, fi aétor ul-tró interpellat,nec quifquam fe defenfioni offe-rat.autor Paul.1.ergo fciendum.ff.Ex quib.cauf. maior.Spieg. ABSENTIS loco modofuriofus eft,modó non eft.Conciliationera apud Copiarn Dn. Oldendorp. habes.Spieg. ABSENSper contumacia, habetur pro prç fente. I.in caufæcognitione uerfabitur.§.caufa, ft.de Minorib.Spieg, ABSENS reus caufas abfentiæ perprocura toré reddcre poteft,l.abfens.ff.de Procurât. Sp. ABSENTES dicuntur,turiofus,demés,pa pillus,Sc adolefcens:quanquam corpore prüfen tes.Iuris enim interpretatione,fententia coram iliis ferri non cenfetur.l.diem proferre.§.coram de recept. AB SENTES àquibufeunq;defendipubli-cèutileeft,dicitVlpian.l feruum quoqs.§.publi cé.ff.de Procur.Spieg. a 4 ABi |
A ANTE B.
|
ÄB SENS reipub.caufa.tamdiuabfenshabe tur,donecfinitumfitreipub,officium,amp; donee commodè redire poteft,préfixa illi tempore re deundi.Zafiusin §.rurfus. Inftit. de Aftionib. Abfentem, VIp- ait, accipimus eum,qui non eft in eo loco in quo petitur. Non enim trans mare abfentem defideramus: amp;nbsp;fi fortè extra continé téurbis fit,abeft.ln ftipülationib.abfentes funt, qui inuicé fe exaudire neqUeunt: in præferiptio nibus.qui in eadem prouincia,feu territoHo nó funt. Inftit. de Vfüca. in prin. In iudicijs abfens eft,qui ad eum aftum non eft citatusiuel quam-uis citatus,rton adeft.Idem amp;nbsp;in eo,quem Citare difficile eft in legum difpofitione,abfens eft,qui longé abeft.l.aut qüi.ff.quod uit Et mottui uerè «bfentes funt:quia non folüm abeft qui ad tem-pus,fed amp;nbsp;qui perpetuó abfens eft.Alc.de Verb. fignifi.Spieg. A B S E N S üeÏ ob hecelTana caufarn, uel lu-cnruigratia,quatenus fit reftituédus,leges ele-gitef diftinguüt,l.ult.ff.De in integ.rcftit.l.j.C. Ex quib.caufis maio.l.Quia C.de Procur. 1. Nee non.amp;l.Sed etfi.§.j.ft‘.Exquib.caufmaio. A B S E N T1 A, tiæ, ficut præfcntia,tiæ, dici-mus. Seneca ad Lucil. Aequo animo ferre debe mus abfentiam. M. Antonius ad Ciceronem li-bro ad P.Attic.xiiij. Quaob caufarn uereor, in-quit,ne abfentia mea Icuior fit apud te. Item, AB SENTI A R VM genera quotfint,amp;quo iure utamur, uide magiftrii Glois. in l.fin.Dc in integr.reftit.Spieg. KB S ObVBRE,forenfeuerbum. Vndeab-foluere fe iudicio ab aliquo, pro eo quod eft, ab eius aceufatione fe liberate. Spieg. AB S OEVEREaceufatum, elfemeri impe-rïj.l.folent.fF.de Offic.proeóf. TraduntDd.in 1. imperiö.ff.De iurifdiéf. iudic. Mirü eft interpre tes cóftater adfererc,per l.abfenté, in prin.ff.De pœnis. Melius fcilicet efle nocentem abfoluere, quam innocenté códemnare. quia tex. nó dicit, id ad quod àDd. citatur.Noricaæditiopèrfpi-cuam habet fententiâ, fcilicet; Satius enim efle, impunitu relinqui facinus nocétis, quàm innocente damnari. Hunc loCuin primus, quód ego fcia,obfcruauit doélifs.Iurifconf. Dn.Nic.Bello nus cap.xvij. li. üp Supputé Solco ego amp;nbsp;mirari amp;cómendare eófummatifsimi huiusuirilucu-bratiócs,quotquotadnoficia mea peruerterut, cum propter mira breuitatem,tum amp;nbsp;exafta di-ligentiam ubiq: fetuatam, iudicioqi fano coniu ftamt Pfofcél:ôiurarem,ànatis interpretiblt; có-métaforibusqï perfediorem illo fuifleoeminé, fi puritatem fermonis Romani adfequi potuif-fet,quibus amp;nbsp;Alciatus amp;nbsp;Oldendorpius,uiri im mortalitate digni,perpetuam fui memoriam po fteritati confecrariint.Spieg. A B S O ÉVERE creditorem, eftredditopre cia,auf mutuo,diinittere liberu:quod eft,libera re creditorê.Bud.in 1. amp;nbsp;in contraria.de Vfur. AB S OEVERE feiudicioabaliquo,proeo quodeft,ab eins aceufatióe fe liberate. Item ab-foluere aliquem,ut Donatus in Terent.Adelph. docet,eft,reddico illi precio dimittere. Nam ue-lut ligati funt,quibus debetut aliquid.Porró nó turn eft,eum abfoluere pofle, qui amp;nbsp;condemna-repoteft.l.iij.ff.de Re iudic.Spieg. |
A B S 0 LV l dicitur creditor,cum fibi $s efe-* ditum foluiturære. AB S ÖLVTAidicuntürle(fta,amp;apartibüs approbata. Vel abfoluta, fubfcriptat fic exponi-tur Inftit.de Cont.empt.$.jtAftipulatur Imp.Iu ftin.in l.contradus.C. De fid.inftr. Spieg. AB S OLVTE’,qtiibusinIurelocisprocon-fummatè,proliberè,præcifeaccipiatur, Alberi-cus indicat.Spiegel. AB S O EVTIO adcautelâ,trîtaeftinforo ecclcfiaftico:de qua plané fcribitHoftien.in lau dato fatis opere,quod Summa intitulatur.Verft abfolutus dolo fuo, actione prima cóuenire po-teftl.cum à tc.ff. De dol.mal.Spieg. ABSOLVTIO ad crimen relatum.prolibe ratióe à crimine. Abfoluit maieftatis,infigni me morabiliq; exemplo Cæf. Maximilianus,publi-cé quidem Bruggas Morinorum,priuateqi Cof nelium à Bergis regulum. Spiegel. AB S OLVTORIA funt omnia tudicia.id eft,fine recipiunt omnes aftiones, quæ olim p-petuç erât.lnÛit. de Pcrp.amp; tem.aét. Abfolucre aât,pro finite fumi.nemoeftqui ignorat.Spieg. AB STENTi uoce(quânoftramcmoriaR.i tius Neapolitanus,qui regum aliquot uitasepi-tomauit, ut ante eum diuus Cyprianus, pro ex^ communicatoufurparunt)Iurifconfulti,Vlpia* nus 8c Africanus uu funt,pro eo,qui fe bonis pa ternis feu hereditate abftinuit. Apparet autem, eos illa ætate floruiffe.Nam ab extinfto Alexan drolmpe.cuius ille feriniorum magifter fuit, ad Valeriani imperium,fub quo conftat Cyprianû decollatum.annicirciter uigintiintercefferunt. Vlpian.inl.final.Si quis caut.Etinterca,inquit, pupillus adolcuerit, aut mortem obierit, aut c-tia abftentus fit hæreditate. Africanus in 1. tutor pupilli. ad Veil.Et cùmpaternahaSredicateab-ftinetc uellet,mandato uxoris defundi.quæ ma ter pupilli effet.abftéto pupillo,folam fe næredi tati immifcuiflet.Bifariam autéloquimur. Ab-ftinuit h®reditatc, amp;nbsp;abftinuit ab hæreditate. Sp'^S- AB STENTIO.Lege Aditio. ABSTINEN S,fuo contentus. qui non tapit aliéna. Continensueró dicitur, ut Arift. uo-luitteftelo.Pctro Valla,in efca,potuq;,aclibidi ne,nee non ira.Spieg. AB STlNENTEfe hærede,in J.Sedquod Papinianus, l.ait Prsetor.ff de Minor.Porró ab-ftentu prætor non habet hçredis loco,tefte Paa lo in l.Sifilius.ff.deInterrog.aélion. Spieg. ABSTINENTIA opponitur rapacitati.Ab ftinemus enim ab alienis, cum nulli uim inferi-mus,nihil cuipiam eripimus.Eft igitur abftinen tia in uiro innocente, continentia in temperan-te.Notum Ouidij carmé:Eftuirtus, placitisab-ftinuiffebonis, citât Scholiaftes in Clement, ad noftram.de Hæret.Spieg. AB STINEREhonorib.ini. C.j.dehisqui non impie, flip. lib. x. quemadmodum dicitur, Abftinere |
A ANTE B.
|
ASdinsre alieno,jp co quod eft, abdiners fe ab alicno.8capudVlpian.ini.unica. Nihil innoua-ri.Ergo ctfi abftinereordine iuftus fit, amp;prouo cauerit,eadcm ratione poteftcœluinparticipa-re.Spieg. A B S T R A H H R E in feruitutem,quod amp;nbsp;abz ripere in feruicucem dicitur. AB S T VLIS S B dicitur,quod etiam quis iu dice autore recipitJ-uenditor ex hæreditate.fi-' dcHærcd.iiel aétuen.Spicg. ABSVMPTIO. Vlpian.Vidédû eft,inquit, finito ufufrult;ftu,an pecunia quæ data fit,ue! cæ. teræ res,quæ in abfumptione funt.condici pof-fint.l.hoc fenatusconfultum. fE De ufufruétea-rum rerum quæ ufu coo.Spieg. A B S V K D V M,quod omniû metes afperné-turacrefpuant.I.nam abfurdu. fif. dcBon.li.Sp. A B S V R D V M eft. plus iuris habere cos qui poflefsionem duntaxat ufufruilus,non etiam dominium funt adepti. lulianus aid. iij.ff. Si u-fufruft.petat.Spicg. A B V N D E patrimonium relinqucre, apud Scæuol.inl.ult.$.qui diuifam. ff. deleg. ij. AB VN D AT. non quod fuperfluumcft,fed quod eft copiofum amp;nbsp;cumulatmn. Redundat, quod fuperuacaneum eft.Vide Redundare.Sp. AB unguib. incipere.eftordiri à leuifsimis, minimeq: ad rem pertinentibus.V'’ndc prudentes indices admonerc folêt Caufidicos, ut oraif fisparergis, ac friuolis,agaturdecaufa.Spieg. ABVSIONIS nomenäplerifqs,utattefta-turlnfulanus.uirdoftus aefani iudieij.in dubiu uocatum ert.nunquid rede fignificet corrupte-lam moru. Quantu ante ad obferuationem Lati ni fermonis attinet,fatis conftat, camuoeê mi-nimè efie refutandam;cum Cic.lib.iiij. Rhetor. ueterum,Abufionê uerboru (Græcis iittrâ^^inini) diétam) pofucric inter exornatióes uerborum. Apud lurifcófultosperabufum ucrbaregulari-ternon accipiuntur,nifi aliteradus ucl pcrirct, ue! eluforius redderetur. 1.cum filio. de Leg.iij. Nee ueró Abufionis uocabulü in fignificatione uulgari ita nuperufurpatuin primo fuifie.patet ex his uerblsD Auguft.lib.j.de Dodrina Chri-ftiana,cap.quarto:Nam ufus illicitus.non ufus, fed abufus,uel abufio eft diccnda. Redè tarnen monuifleuidcturlnfulanus.pro corruptela,aut liccntia morum, non dicendü fimplicitcr Abu-fioné.fed adiundo aliquo uerbo: uti abufio mo rum,abufio legu, abufio alicnæ bonitatis, amp;nbsp;fic defimiiibus.Spieg. A B V SIV E ',hoc eft,impropriè,contra natu ram, contta ufum. Vlp. Bona eiuitatis abufiuè publica didafunt. Solaenimeapublica funt, quæ Pop. Rom.funt. Idem in 1. nee feruus.Æde Pecul.Sed amp;nbsp;cum eo uerbo abutimur.fadû ma« gis demôftramus,quàm ad lus ciuüc referimus obligationé. Quod hue pertinct, Alciatus Caij refponfum.hoc eft.l.licet. de Verbo.fig. fummè annotandum ccnfuit.i.iTa^^^^s-ixirJd eft,abufiuè fæpe uocein accipi,uel propria interpretatione reieda. Vide Catachrefticos. |
A B v S V S amp;nbsp;Vfus,contraria iudicâtur.Nam aatoreBoethio,utimurijs,quænobis utêtibus permanent:ijs uerô abutimur,quæ nobis uten-tibuspercunt.Spieg. A B v TI eftrealiqua malè uti, proprieq-, de rebus corporels dicitur. Vlpian. Mancipiorum quoq: ufu frudu legato,non debet abuti,fed fe-cundum côditionem eorum uti. 1. fed etfi quid, in prin.fEde Vfufrud.Spieg. A B V Tl ufufrudu contumeliofe, iniuriofe* ûe.apud Vlpia. in l.fi pendentes.ff. de Vfufrud. Spiegel. A A N T E C. A C A DEMiAlocuseftnemorofus.ubi Pla to natus,docebat magna laude ; mille ab Athe-nis pafsibus. Aliud quoq: gymnafium eratnon ita jpcul ab illo, in quo Ariftotelici difputabât, Lycæon didû. Inde iam non nuncappellamus Dn.Oldcnd. gymnafia feu fcholas infigniores, in quib. maiorû difeiplinarum ftudiaexercent tur.Admonetidem Oldend.Acadcmias autoritäre Imperatoria uel inftitutas, uel eófirmatas, redè nuncupari Legum nutrices : ficut Norenbergenfis ciuitas uerè eftlegum reparatrix, D. Haloandro tefte,Conftit. ffi ii.§.hæc autem tria uolumina. V'erùm in Academia neceffarij lunt profefrore8,auditores,librarij,iudiçes.eadem ij. Conflit.in fin.lege,gymnici agones. A C A P N A,ca uidentur effe, quæ Vlp.dicun tur ligna coda.ne fumum faciant.Spieg. ACEDIA, qui Albericus iuxta uulgus cor-mptè uocat accidiam,amp; perperam exponit,tæ-diûefthonefti laboris,contrariainduftriæ,quæ Græcis Philoponia dicitur,tefte Roterod.Sp. ACCEDERE fignificat amp;nbsp;adire.Inde accef-fus.aditus: amp;nbsp;increfeere fine augeri atq: adiûgi, ut in $,pen.tit.ult.li.iij.Inftit.Inde Acccfsio,pro incremento. Item pro confentire ponitur.cû di cimus Accederead padionem ,uelcondudio-nem,pro confentire, Vertragvnd tedingftuck annemen vnd vervuilligen.Spieg. ACCEDERE reiemptæuidetorid,finequo res empta foret inutiiis. 1. fiftulas.ff, de Contra* hcn.empt.Alberic. ACCESSIO, pro adiudione apud luftinia num in $.fideiuflbres.Infti. de fidciuf quum ait: Nec plus in accefsione poteft efle,quàm in prin cipali re. Accefsionem naturalem, quæ à natura proficifcitur,utalluuio:amp;Ciuilé,utufuræ.Quç hoc iure dodores oftendunt.Spieg. ACCES S ORlVMlurecófultis,quodprin cipaliadiungitur:in quo,utdidumiain.nó debet plus effequàm inprincipali. Dicimus amp;Ac cefsionem adiungere, pro addere incremétum. Spiegel. A c CEN SI dicebantur, qui in locum mor-tuorum militum furrogabantur, amp;nbsp;ad cenfuin adijciebatur,Fefto.AtVarro,miniftratoresma-giftratuum,ait ab acciendo didos,ideft,uocan do. Nam Accenfus inftar prçconis acciebat, iufiu Confulis, Quirites ad concionem : quod munus nemini nifi libertis deferebatur.teftis Cicero ad Quintum fratr. estera in didione, Cornicularij. ACCEN, |
A ANTE C
|
AC CEMS VS amp;pf®co inhocconueniunt, quod ambo Cofulis.altcrius'ue Magiftratus di-fto ad imperium,nutumqj praefto eflent: at ille, ut ad concionem,hic ut ad Comitia Quintes ad uocaret.Alexand.de Alexand. Gen. dier.lib.ij. cap.xxvij.Spieg. AC C E p T A fententia dicitur, quse rata habita eft. A C C E P T A RK,eft frequenteraccipere,uel per acceptilationem liberate.ffide Partis.1.tale. $poftdiuifionem. A c CEPTILATIO fitperinterrogationem amp;nbsp;refponfioncm, qua utrifquecontingitabeo nexuabfolutio. ut, Habes'ne acceptum quod pcrftipulationemtibipromifi,ucldebui^ amp;tu refpondes, Habeo, acceptumq; fero : iam acce-ptilatiofada eft.Modcft. Videj.l.pluribus.ff. deAccept. AC CEPTILATIO iure ciuili introdufta eft,quia nihil aliud eft, quàm fifta folutio. Vide Alc.in l.j.C. de Tranfaft. Earn Vlp. Iuris gentiû affirmât,in Lan inutilis.de Acccptil.non quiaiu re gentium fueritapprobata, fed propter fadû quod in fe habet, id enim eft iure gentium intro duftum.Lege,Apoc.Spicg. A C C E P T O fcrri,id eft approbari.C.de Su-fcept.amp;arcar.l.fecuritatis.lib.x. ACCEPTVM abfolutèdicitur,quicquidab alijsaccipimus,feudono,feu mutuo, feu alio quouis modo.Spieg. ACCEPTVM ferre, eft acceptu habere qd^ nobis ex ftipulatione promilTum eft, fine ut uul go loquimur, habere pro reccpto, etiamfi nulla îolutiointcrceirerit.l.fiacceptolatû.deAc.Sp. ACCEPTVM ferre, emancip are,h®redita-tem adire,amp; fimilia,præfentis aftus, uerba figni ficatiua funt,quibus tempus, uei coditio aduerz fatur.l.aftus.de Reg.Iur.Spicg. A C C i D E N S nihil eft aliud, quàm circum-ftantia.Iurifconfult.in Laut fafta.de Pœnis,enu merat feptem.Spieg. ACCiDERE,pro euenire, duntaxat in ter-tijs perfonis: fed propriè de malis dicitur, ficut contingere de bonis. A C C i D E RE humanitus,eftmori. Alciatus de Verb.fig. ACCIDERE quid filio, in materia Subftltu tionum pro mori intelligitur.l.uulgarijn fin.de Verb.fig. A C CIP E,aufer, tolle. uerba hæc non abhor rent à donatione,maximè aliquo figno in fuadé te.ucluti ex diuitijs dantis,amp; indigentia accipi-entis.c, amp;fi qu®ftio,de Simo. Non enim uerifi-mileeft,donum modicum potius faftumnon elTc.l.fed amp;nbsp;fi fufeepcrit.?. j. de iud. cum munifi-centiain diuitelaudabilis fit,eiusq; honoré au-geat.Lnemini.infin.de Conful lib.xij. Spieg. ACCIPERE item per fe uidetur, qui pera-lium accipit,in fin. i. hæc ratio.ffide Donat, int. uir.amp; ux. Spieg. ACCIPERE iniuriam,id eft lædi: cui öppo nitur.beneficium accipere. |
ACCIPERE iudiciudicitur,tam qui agit, quàm qui conuenitur, in ein recht tretten.Lred hiberc. §. idem Pomponius. ff. de Ædil. edift. Spieg- AC CIPERE amp;reciperequodiftent,uide$. mulier.amp;ibidemnot.ini. cumquæ.ff. de Dote releg. fie enim non tantum tit. habet in Noric. textu,fcd feries eius per tot.Quod ipfum etiara fatis indicant themata lurifconf.Spieg. ACCIPIMVSde manu alterius,noftraue-ro autoritate capimus.Cætera Alciat.l.in aliud, de Verb.fig.Spieg. A C CIPi O,mutuorinterdum fignificat. ACCIPITabaliquo beneficium,quiprius nihil ei contulit:rccipit,qui iam contulerat. Vide Senec.de Bencfic. A C Ci S AEres,hoceftamputatæ,exhauftç, debilitatx.Exluculentifs.Rhcn.annotat. ad Li uium. Spiegel. A C C O LA BÓ eft, ut exiftimauit Accurfius, qui aliquo in loco domicilium cóftituit, fed qui prope aliquem locö fimpliciter habitat. Et propriè iuxta fluminafunt accols.Virgil.in vij.am-nisqi uadofi Accola Vulturni. Hi Sc Accolentcs Vlpiano in Lj.$.funt qui putant. Ne quid in ßu. pub. Spieg. ACGOMMODO,cft etiam naturammei uerfo,8c ad tempus rego: quod aulici dicunt té-porizare. Spieg. A C C RE S CERE,prodiminui,in iure acci-pi interdum, Albericus citatis locis indicat. Sp. A C C V M BI T,pro iacet.Procul.de Verb.fig. 1.hæc uerba. §.fubdifiunftiuorum. AC C VMVL-ATIO , eftpluriumaftionum iudicialis adiunftio, ut fi ex una caufa,plures a-ftiones nafcantur cótra diuerfos : uel ex plorib. aftionibus ex diuerfa caufa contra eundem.Vi-de Alciat.in l.edita.C.dc Eden. ACCVS ARB,cft aliquemquafiapud iudi-cem percutcre,8c quafi malleo ad incudem per-tundere,at in quam uélit is qui accufat formam redigatur. Vndc improprié eft apud indicé, uel alium,Sc aliquando apudillum quem aceufas, oftendere quempiam peccaffe. Incufare uero di citur, qui demoribus queritur, expoftulat'ue. Cçterum quód Seruio autore,maior accufat mi norem,minor incufat maiorémon eft perpetud ucrum.Interdü alterum pro altero ponitur, nifi quód in iudicijs forenfibus nemo dicitur incu-fari. VideAlciatüinL indicaffereum.de Verb, fig.ubi declarat,accufare propriè,quando dice-batur,Sc infrà in diftione Cufo.dicimus autem, Accufo te illi,uel apud illum, uel coram illo, ma gni fceleris,ucl de magno fcelere.Spieg. ACCVS A RE,crimina obijcere.in Lqui eum maior.§.accufaffe.fF.dcBon.libert. A C C V S ARE iuremariti,eftin accufando habere certa fpecialia, de quibus traftatur in Liuremariti.Scl.quâuis. C. ad leg. lul de Adult. Spiegel. AC CVS ARE maiores. Aliud eft aceufaro maiores,feu cos quib.rcucrcntiadebetur:aliud ueró expoftulare,ac uerecundè expo ncrc fæui-tiam eorumintolerabilem.Vlpian.in Lj §. quod auteta |
|
A, A N gutem didum eft.C.de Offic.prçfec.urb.Spieg. A cev s ATIO, regularis forma eft, per qua deliftapatefiant amp;nbsp;puniantur. Quopertinetid, quod uulgo dicitur,Neminem fine accufatione efte condemnandum.l.refcripto.§. fi quis accu-fatorum.ff.de Muneribus amp;honoribus.l.ult.C. de Accufar.can.de manifefta.ij.q.j, ACC VS ATlONEAlinftituunt. Vide.In-ftituere aftionem. ACCVSATIONIS nomine,denunciatio continetur, quod eundem habet effedumper I. ea.§.quinomedetulit.ff.delurepatronar. Sp. ACCVSATOR item is dicitur, qui aliqué coram iudice accufat,amp; crim inalé fibi quæftio-nem mouet.Huic interdum prçmium debetur: utcu fainofi li belli autoré indicauerir.l. lexCor nelia. in fin,de Iniur.reü'ue impietatis, hoe eft, bærefeos argucrit, fecundum Albericum in l.j. C.Qnib.excauf.fer.pro præm.libert.accip. A CE O,acoréfapio.Indeacor amp;acidus,atq; acefco.Huius praeterito ufus eft Vlp.de peric.amp; cómod.rei uend. quü ait in prin.Si uinüuendi-tü acuerit,uel quid aliud uitij fuftinucrit, id eft, faftu fuerit acidum,acoré contraxerit.Sp. ACERB AE nuptiæ,in Aut.quç intraludus tempus faétæ.fubiacent pœnæ. Sic Plautus ue-nuftè,acerbam amationem dixit,pro dura amp;nbsp;to leratu difficili.Spicg. ACBRRIMA códemnatio,prograuifsima. C.dehis qui latron.ucl al.crim. reos occult.l.ij. circa medium. ACERRIMA in dago, id eft,diligentifsima. l.ubi.C.deFalfis.Spieg. A C E R v V S ,propriè minutarum congeries eftreturn,utfrumenti, leguminis,falis. Caius: Qui ædes, inquit, aceruumue frumenti cóbuffe rit, uinftus, uerberatus, igni necari iubetur : fi inodo fciens,prudensqi commiferit.Venuleius uuIt.Aceruum appellatione foli non contineri. I.quia aceruus.Quod ui,aut dàm. Spieg. A CET VM, nee hoe appellatione uini cóti-netur.l.fi quis uinu. ff. de Trit.uino,amp;oleoleg, nifi id paterfamilias uini numero habeat.l.j, eo. tit.amp; §. alioquin Sabinus.l.iâcitata.Paraturaût quandoqi ignis extinguendi caufa, 1. cum dela-tionis.§.fi domus, ff. deFund.inftr.Videl.inué ditionib.8c quç ibid.notâtur.ff,de C0t.emp.Sp. AC ETVM fadum.Quçre, Vitiareuinum. AC H AI A regio Græciç amplifsima,Sicyo niæ amp;nbsp;Elidis media;duodecim olim urbib.habi tabatur,quas Polybius cómemorat. Fuit aût jp-côfularis jpuincia.arg.I.meminiffc. Deoffic.jp-CÓ Quæamp; Pelop.dicitur.nûcuulgôMorea.Sp. ACINACIVM uinû, quodexuuarum folli culis, atq! acinis, expreffo mufto.additaqs aqua maccratis conficitur: Græcê .^rfiAf/w, id eft fecû darium.Latini Loram, uel Lorea appellat. Vlp. de uin.amp; trit.leg.l.fi quis. Vinum, inquit,acina-cium,plané uino continebitur. Nebrifs. A CIN VM, M. Cato neutre genereufurpat prouuægrano, quem alij acinum mafe.genere protulerunt.Vide Vallam cap. xxviij. ACONiTVM, ueneni genuscelcbratifsi« |
TE C, mum, didum ab«KA», quod interpretaturcos. quoniam,utinquit Ouidius vij.Metamorph ea herbaexcautib.colligitur.aitenim,Quæ quia nafcunturdurauiuacia caute, Agreftes aconita uoeât.A' Grçcis ar»fj{«AÆyx.’f uocatur. Marcel, ad 1. Corn, de fic.l.eiufdem. Si quis, in quit, temer è cicutam amp;nbsp;falamandram,amp; aconitû, pityocatn» pas amp;nbsp;bupreftim dede rit. Nebrifs. A C O R, amp;nbsp;mucor. V'Ipian.in 1. iiij. de Peric. rei uend.Vtrum,air,præteritum duntaxatperi-culum acoris amp;nbsp;muroris.uenditorpræftare de-beai.Proprium autem eft, inter reliquos liqno-resuinoimmifeere, aut in acetûuerti,ut ait Pii. hb x.cap xx. Spieg. AC Q,VlRERE,hoceft,dominiûrcrnmnan eifei.poteft homo doncc uiuif.l. fi creditores.in fin.ff.de Separat, A C Q.V1 RI diciturei,ad quem commodum pertinct.l,ft cxtrancus,in fine. ff. de lure dot. A C Q,V I SIT A res dicitur Hoftienfi, uel em pta,uel quouis titulo lucratiuo habita.Sp. A C Q.VI S l T VM id propriè dicitur, cuins dominium tranalatum eft. AK/nfiic^iixxim, prçduri iuris interprètes dicun-tur,quafi deterioris iuris rtudiofi, ufurpstoiés* que.Bud.in l.j.de lufti. amp;nbsp;iure. Vnde prouerbio locus, Summû ius, fummainiuria: id eft, nimis callida iuris interpretatio. ACTIO: huius uerbi fignificatio latifsimê patct,comprehendens generaliter omné uiuen tis operationem,quæ pafsioni opponitur,adeó utipfamquoqi uitâagere dicamur. Vndeillud dici folet,Alt;ftiones humanæ infinitis return cir-cumftantijs uariâtur.Qjia fignificatione frequé ter utuntur lurifcôfulti.tefte Dn. Oldend. Pro-indenequis in amplifsima huius uerbi Aélio-nis fignificatione hæreat, Cclfias in definienda ea,in l.nihil aliud.ff.de Aclionibusamp; oblig.pru-denteradiecithâc claufulâ (nihil aliud eft.) V'e rùm Aftionis fignificatio reftringitur ad ufum forenfem.Quas enim Græci dicasuocabât, cas Romani Latinè Aétiones,caufas,feuiudicia di-xerunt. Vide Oldendorp.in prin. Locor. commun. Aflionum lur. Ciuil uerè infigniü,amp; Dn. Budæum in Annor.priorib.amp; infra. Dice.Cæte rùm Aflióis cognitio in hisuerfatur, uidelicet: Quo autore fit introdufta,Ex qua caufa,cui de-tur,amp;aduerfus quem: AnporrigaturadhærQ» des. Quid in caueniat, Quandiu concedatur, Qijis fit exitus: Quid fpeftadum fit iudici, quid litigatoribus: An 'ne fint adfinia remedia, quib. uti pofsimus. Hæc qui ignorât, no féliciter aftu rus eftcaufam. Scire autem nemo poteft,nifi qui fingulariteraftionum circumftantias redè tenet, quoniamperoinnesaftioncs uariantur. Confequitur ergOjftupidifsimum effe aftorem, feu caufidicum, qui fine ccrtaaclionis cognitio ne, caufam perducit ad iudicem, tametfi for» tafsis apparatus non defituerborum, adeoque multarum Icgum allegatio: quæ tarnen non ma gis ad rem accedunt,quàm cupreffus ad naufra-gium , apud Horatium. Quodtamueré quàm elegantereftdiélum ab Oldendor. qui fummis eftextr» |
A ANTE C,
|
eft extra controuerfiam, qui ætaté noftram infigniter exornantlurifcófultis (ut parcè dica) æ-quandus Alciatis,Zafijs, Cantiunculis, Viglijs, Bonifacijs, Apellis, Fumæis, amp;nbsp;fi qui funt fimi-les Licet leoncm(ut aiunt)exunguib.çftimarc. Vidc.Aélionesftriftiorefignificatu.Spieg. A C TI O, eft ius perfequendi, hoc eft, légitima facultas, uel autoritas, permittens perfequi in iudicio id quod fibi debetunVel,eft ius quod planü eft.eft enim res incorporea. Zaf.in jpœm. tit.Inftit.de Aél.definitionein lurifconfulti, l.ni hil aliüd.ff.de Aél.amp; oblig. crafsè amp;nbsp;generaliter accipiendam,uanifsimisaltercationibus, Oldé dorpitéfte.Commentatoresobfcurant.Spieg. ACTIO j libellus idem eft, fcriptura, feu for-mula,quæ reo porngitur,fiue folêni intentione, fiue qualiquali petitione concepta fit. Alciat.in l.cdita.C.deEden. ACTIÖ eft item executio obligationis,ut probat Vlpian. in l.in executione. m de Verb. obligatSpieg. ACTIONIS formula,eftapta,accómodaqs fafti apud iudicépropofitio,fiue expofitio. Ol-dendorpius baud abs re carpere uidetur caufidi cos,qui neglefta aftionis formula,in forum eau fam deducunt,quam nee femel cum fuis circuin ftantijs reélê perpenderint. Errori caufapræ-texta,quôd in tit.C.deForm. amp;nbsp;impet. legerint, fublatas efte aftionû folennitates antiquas: pu-tantesproptereaincauti nihil referre, quorno-do proponatur faftum, nee ulla opus efte adio-nisinueftigationefpeciali. Laudatqs lafoncm, quód is Inftit.de Adion. poftBartol. in 1. édita. C.de Eden.multo redius docuent.hodie etiain adionü dici,Ci elTe formulam,ficut olim fuit,ta-tumqi eft*e fublatas uerborum aucupatióes, nee l.fi feruus nauem.ff. de Furt. eftecorredam.Sp. AÇTIO NVM materia amp;caufa.Vide,Matc-ria amp;nbsp;caufa omnium adionum. ACTIONIS ratio. Vide, Fadum idem no-ftris,quod cafus,fpecies. ACTIONIS uerbum,inquit Vlpian. gene-raleeft, amp;fpeciale. Naomnis adiodicitur,fiue in perfonam,fiue in rem fit petitio. Errät igitur, quicum Accurfiouacillant,an fub definitione comprehendanturin rem adiones.Spieg. ACTIONEM dare,eftadoremadintendé-dam adionem admittere. Vide,Darc adionem. amp;Bud.inl.ij.de Orig.Iur.Spieg. aCTIO danda eft.Obferuandum quod nu-quam lex adionem concedit, nifi ex iufta caufa uelconfenfusamp; æquitatis producatur. 1. fime amp;nbsp;Titium.ff.fi cert.petat.Spieg. A C Tio,quatcnus ad fpecialem nomencla-tursé rationem pertinet, in perfonam dicitur: in rem, petitio: in rem uel perfonam, perfccutio.I, adio.flF.de Adion.amp;oblig» ACTIO NEM diuidit Vlpianus,in 1. pecu' nis uerbum.de Verb.fig.in petitionem amp;nbsp;adio nem in fpecie:ut fit petitio in rcm,adio in perfo nam. Apellus uir dodifs. adionem,inquit,parti mur in medium concludédi,rtarrationem,amp; pe? titionem;fmc in propofitionem maioré,amp; con-clufionem.diüidlmusuero Inrealê, Seperfona-Icm. Ex quib. omnibus confcquitur.Iurifcon.in l.fi pater.de Vfucap. pro fuo, primùm locutuin propriè,deinde impropriè.Bonanamq; hæredi taria partimur,non diuidimus-Spieg. |
A C TIONEM pati. Vide, Pati adionem. ACTIO debet accipi per empbafim,tefte Ol dendorpio.acuti iudicij lurcconf. nó pro quali-bet externa adione Ein vuirekung: ficut dici-mus,eum qui contra ius aliquid facit, nihil age-re. Inftit.Quibus excauG manu. non lic. fed pro légitima perfecutione,Einrechtmefsige klag o-derforderuhg. ACTIONEM hæredi alicuiusconcedi,8c hæreditariam efre,diflFerunt. Adio enim reuoca toria,quæ patrono datur,non eft hçreditaria,id eft,cx bonis liberti: fed propria patroni. l.j §. hjeadio.flF.fi quid in fraud, patron. ACTIONE expertus. Venuleius in I. fi hæ-res unus.flF.Famil.ercif.Et adione,inquit,exper tusuicerit : deinde conditio hæredis extitcrit, amp;c. Spieg. ACTIONIS fruftrandæcauflFalatitare. Vide l.iij.ubi quis ager.Spieg. ACTIONEM intendere,adionem inftrue-rc,adionem didare, uel formulam adionum in ftituere,ad partes refertur. ACTIONEM remittere, eft querelamin-termittere. In ciuili tarnen quaudoqircmilTaa-dione, obligatio manct falua : in criminali auté fecus eft.céfetur enim accufatione remiffa, etia obligatio amp;totaremitti.l.j. $.ufq;adeó.flF. deln-iur. amp;nbsp;ibi Bart. Aliud eft ergo remitti adionem ciuilem, aliud criminalem.Quod non contem-nendum,monet Oldend. Spieg. ACTIO petit pœnam,habet perfecutionem pœnç.l.fi pro furto.$.furti adio.amp; §.condudio. flF.de Condid.furt. A C TIO Ni s acerbitas interdum uerbis té-peranda eft propter reuerentiam perfonarum, quanquam res eadem maneat. Vlpianus in l.nó debct.flF.de Dol.malo. ACTIO albi prætorij datur in eum, eos'ue, qui album ui corruperüt,aut fuftulerunt. Sicut autem olim edida proponebantur in albo præ-toris,ita hodie affiguntur Schedç citationis pu blicæ,quæ amp;nbsp;edida nominamus, Sc alia quæ jp fcribi,id eftprocul fcribi debent, pro foribus ec clefiæ,uel collegij,ucl curiç fenatoris.Zafius in §.pœnalcs.lnftit.de Ad. ACTIO ambulatoria. Vide, Ambulatoria uoluntas. A C TIO pro amico datur contra amicum, fi amicitiam prodidit,aut deftituit.Hæc auté non à prætore datur,nec apud iudicem intéditur,ut à iure non prodita,fed de ea iudicant çqui Sc bo ni in fcrmone:8c eius opinio uilefcit, qui amici-tiæ ius prodidit. autor Tufan.uir Sc dodus Sc di ligens.Spieg. ACTIO arbitraria eft, in qua officium iudi-cis exercetur mercenarium, adioni inferuiens, propter aliquod extrinfecu præter natura adio tiis,ut cü iudex arbiter procedit contra reü có- tu ma- |
i
-ocr page 37-A ANTE C.
|
tumtcetn.Zar.in Ç.Præterea.Infti.de Aft.Oldé» dorp.uulgatam hanc dodnnam.Quod in a^lio-nibusbonæfidei fit officium iudicis fecundum naturam:in adionibui uefo Aridi iuris, fi præ-ter naturain earn in » impertinentem oftendit amp;nbsp;lt;rroneam.Spieg. ACTiONES beneficiarias feitè appellat Dn. Oldendorp de quo pauloinfrà, quas Dd, uocant condiftioncs ex lege non fcripta oei ex moribus.cui adftipulaturBartol.teftis,amp; quidé ftrenuus,in l.j.flF.Dccondift. exlegc. Spicg. ACTlONKS bonæfidei dicuntur,quódiu dex in ijs ex bono amp;nbsp;çquo arbitrator.de quo in« ter partes non conuemt. Vide Ferr.in tit. de aft. §.in bonæfidei.amp; infrà,Bon»fidci aftióes.Sp. A C TI O calumniæ,quam ufusuel certè abu fus, Oldend. tcfte,ficut pleraqj alia præclara le-gü fancita fuftulit, occurrebat aftoris inalitiæ. Nouell.delitigiof. §. ad excludendas.quoniam neq; decernebatur citatio.neq-, ad executionem perducebatur.nifi cautióe ab aftore data, quod intra duos menfes lité conteftatorus, uel omne damnóei qui conueniretur reftituturus effet in duplum:cautione tamé non trafcendétexxxvj. aureos. Probatur l.j.C.de lit.contcft, Nouell.de cxecut.§ j.Et bæc qui dem cautio initio litis re-fpiciebat.Hodic oix longo tempore perucnitur adconteftationem litis.adco inpræparationib. ealumniamuromnes.Spieg. A CTIO in calumniatores.datur contra eos, qui ut alijs falfo in iudicijs negocium faeiät: uel fi aliquod cft,id non faciant, pecunia, uel alia re inducinon uerentur. Ferr.in tit.de Aft. ACTIO centumuiralis. Quaere Centumui-rale iudicium. ACTIO cautionis iudicio fifti condiftitü competit ei qui ftipulatus eft iudicio fifti aduer fus reum ipfum,uel fideiufforem eins qui promt fit.l.ü.Qui fatifd.cog.Hçc aliàs pœnam perfequi tur,u eft in promifsione:aliàs rem ipfam,hoc eft id quod intcrcft.l.ij.$.ult.amp; l.feq.AF.Qui fatifdar. cog.Aftioueró cautionis iudicio fifti in faftum prætoria, femper eft pana perfecutoria. Vide Dn.Oldend.Clafs.j.aftio.vj.Spicg. A C TIO cautionis ufufruftuariæ tam multi habet fingularia,ut non fufficiat aftorem remitiere ad ordinem ftipulationum cómunem : nee eftfuperflua,ficutDd. in obfeurä difputationê torqucnt:imó eft ualde ncceffaria, tefte Oldens amp;nbsp;obftat futur; leuitati ufufruftuariorum. Sp. ACTIO chirograpbaria fecundu Oldend. propriè promifsio eft, debitoris manu uel fcripta,uel fubfcripta.I. chirographis.fF. de Admin, tutor. Vide eundem Aft.xxx.Clafs.iiiJ.Spieg. ACTIONis circularis,fiuecircüli,quéSal labellum uocant formularij. in l.j.$.cüm ptçdiû pignori. ff. de Pign. Et in Lufucapio. C. cod.tit. falfaeftimaginatio,ficutBar. quoq; animaduer tit in iam citata l.ufucapio,tefte D. Oldendorp, in Copia fua.Spieg. |
ACTIO ciuilis eft, quando quis ciuiliter, amp;nbsp;non ad pœnam amp;uindiftam agit.Criminalis ue rd,quando quis de crimiae ad pœnam amp;nbsp;uindi-ftam in iudicio expetitur.Vide Exeg.Heg. Dici turautemaftio ciuilis, quod ex quinq; partib. iuris ciuilis cóftet;uel exlege xij.Tabul.uel ple-bifcitiSjUel fenatufconfultis,uel refponfis pru-dentum,uel conftitutionib.Principum.ExZaf. in §.fed iftæ.lnftif.de Aft. ACTIO condiftionis, certifpecialis.nafci-turexmutuo.l.fi quis cert.ffSicertum pet. ACTIO confefforia cft,cumaftdrafi'eritfi-bi,ucl prædio fno feruitutédeberi. Sic uicifsim Negatoria,quando after afferit amp;nbsp;cótendit præ dium,ucl domum fuam effe liberam ab aducrfa-rio, amp;nbsp;petit aduerfarium moleftantem cópelli, amp;nbsp;condemnari, ut defiftat: amp;nbsp;declarari, quod ei nulla feruitus ad fundum meum debeatur. Za-fius in §.Æquè.tit.eod. Itaqi aftionem eófeffo-riam intendens.fibi feruitutem deberi: negato-riam proponens,fibi libertatê aflerit.Conteffo-riam autaftionem Vip. aliteraccipit in l.proin-de.§.j.fF.ad leg.Aquil.pro ipfa fcilicet legis Aqui liæperfccutione.Necuultintelligi(ut aliqui pa tant)propriam aftionis fpeciem: quoniam non utiq: omni uerbo in iurc obiterprolato, eft con ftitucnda aftio,tefte Oldend.Spicg. ACTIO contraria.Vide,Aftiodirefta. ACTIO excóftituto,dicitur ea, cü quis fine ftipulationedcbitumfefoluturû, conftituit jp fe.ucl pro alio.Et eft aliquanto fortior quàrn nu dum paftum, amp;aliquato fragilior ftipulatione. Hanc conuentionem frequentifsima uidemus inter mercatorcs,ubi quotidie mittutur epifto» læ,nuncij,chirographa qux infidemfundatur, amp;nbsp;nihil aliud funt quàrn eóftitutum. Idem eod. §.conftitutl. Vide,Conftituerc eft. ACTIO criminalis.Lege,Aftio ciuilis. ACTIO datiua,Aftion4tiua.dificrcntiabçc datiuæ, natiuçqs aftionis, tefte Alciato nufqui iure noftro legitur,fed promifcuè lurifconf. da* ri nafci'ue aftionem dicunt ACTIO datiua.Lege,Aftio natiaa. ACTIO depofiti,datur cótra depofitarium, id eft,eum apud qué res eft depofita, ut rem rc-ftituatindie. Contrariadepofitiaftio,eópetit depofitario fimul amp;nbsp;hæredi eius, in eum qui de-pofuit,nominc impédiorum in remdepofitam taftorum. ACTIO depofiti ad duplum, datur ei qui in quatuor Cafibus aliquid depofuit, ex imminéte periculo:üttumukus,ruinç,naufragii,incendij. Zaf.eod.§.Sequens. ACTIO dircftaduplexeft. Vna quçoppo-nitur contrariæ;amp; eft quç refpicit, amp;nbsp;quç datur principaliter contrahenti,amp; aliam pattern obli-ganti.Alia,quæopponiturutili.Zaf.in $. Prjiu-diciales.Inft.de aft. ACTIO direfta cenfetur, qua id perfequi-mur.quod exnatura cóuentionis immediaté Sc çquè principaliter inuicem debetur à cótrahen tibus, fcilicet quiautriufqï gratia fit contraftû. Cótrariaueró appellator, cum aliquid exigituf pr;terfubftantiam contraftus: difta,quód ere-gionècompetat. Spicg. . ACTIONBS direft®dicuntur,tamquxex b uerbis |
A A X T R 0.
|
uerbiS.^oa quæ ek fententia iuris ciuilis uel prç torij.perinterpretationein conftitutsefunt. Vl-pianus in l.nöminis.§,j.ffi(Jc Verbo»fignifi. A CTl O dedolo,maiorib.hoc præfl:at,quod minoribus reftitutio in integrum.Etplerunque datur.ubi ex dido uel fado alia non nafcitur a-dio.Vlp.in I.quoduenditor. flf. de Dol.mal.Sp. ACTIONES aedilitias,Redhibitoriam,amp; Quanto minons, prætor introduxit de calu-tnniofis uenditionib.ut malorü hominum auda ciarcprimeret.Quidquid enim ciuilis autoritas (ut eleganter ait Oldend.)fancire cœpit.id fern per praetor diligcntius ad ufum fori ediftis fuis lupplcreconuenit.adiutus quotidie multarum rcrum cxpericntia.Spieg. Ä CTIO de xftimato daturtunc, quando ré aliquam alteri æftimatam, autuendendam, aut utendam damus,ficutrcm ipfam çftimationcm ûe eius reftituat.Ferr.in tit.de Ad. ÄCTIO emphyceutica.Dn.Ioan.Olden.iu-ris ciuilis in ijs noftræ Germaniæ,qui bus flore tioreft,partibus profefforlongèpræftans (quo baud fcio an fimilé apud nos repcrias,efterudi-tione folida,ingenio acuto,iudicio fubtili,Chri-ftianæpietatis admodum (tudiofuS, æquitatis, Ueritatisqsacerrimus adfertor, amp;nbsp;quod (urnmû ertin eoqui docendi munerefungitur.oratione pfpicuus) deadióe Emphyteutica tradaturus: Aperti iuris eft,inquit,Emphyteufim ceferi for-mula proprij nominatim coniradus, quidquid ri.xenturociofihomines. Vndepropria habet adiönem,quam quid uetat Emphyteutica dici, fiCut ex alijs contradib.adioné empti,locati,có modatiftefte Bart.in I.j.deeondid,exlege. Eft autem contradus plané colonarios.amp;(ut craffe dica)rufticus:ideoq: frequétior, quàin ipfi per-pendutamp;iurisperiti, quimultadeillo Icribüt. Vide Colonarius contniélus.Spieg. A CT10 exempta, Vlpianus,ficent,inquit, accipienda,fi defijtagere poiTe, dernimmézu verherkummé mag. Quibus id modis eueniat, idem explanat in Lied etfi per prçtoré. Exquib. cauf.maior.Vide,Eximere.Spieg. A CTI o ad exhibendum, non iudicij præpa ratoria,fed alterius adioniseft: non folum cum reiucndicationc,fedetiam cumcommuni diui-dundo,uelpetitionehæreditatis agimus. Alc. in proœmio C. de Eden. amp;nbsp;adio in rem fcripta. VideZaf.in §. Omnium. Inftit. de Adionibus.amp; infra,Exhibere. ACTI o exercitoria dicitur,quado dominus nauis,quem patronum nominant, præponit fer uum,uel filium, uel alium quempiam naui uehé dç:quicquid à uedorib.id eft,qui uehuntur, có-trahitur cü prçpofito nauis : eius rei datur adio ekercitoria in dominum,qui nominaturexerci-tor.Zaf.in §.aftiones.Inftit.de Ad. A CTI O fabulæ.Lege,Ador. A C TI O in faélû dicitur,quafimpliciter fpe-daturid quod quilibetfecit,fine certa negocij forma. Vnde amp;pluresæquè tenet. Vip.in l.pen. §,ult.ff.Ne quis eum qui in lus uoc.ui exim. Hçc adio nihil medij habet cöncludcndt, qua ipfum fadum:ut qula hoe fadum ed, quÏa tu hoc fecp fti, amp;C. Vide Zaf.in §. Item fi quis poftulite. In-ftit. de Ad. |
ACTIO in fadum exiuramento datur, ubi informiter iuratum eft. Zaf in tit. Inftit.de ad. ACTIONES famofæ dicuntur,quæ fuggil-lant,notât,amp; affricant apud graues amp;nbsp;bonos ho mines.Idem in ÿ.Sic itaqi diftretis.eod.tit. Vide infrà,Famofæ adiones. ACTIO Fauiana,6e Caluifiana.funt exreuo catorijs adionibus, quæ competuntpatronis, fi iiberti in fraudem patronorum bona fua alie-naflent interuiuos,uel in teftamento.Idê in f.r-téfi quis eod.l.quodcüq;.ff.Si quid in fraud.pa-tró.fad.fit. Oés aut querelç re dé uoeâtur a ét innés reuocatoriæ : quoniâ per cas reuocaturaii-quid, amp;nbsp;officiû pietatis naturalis reducitur. Sp. ACTIONES forenfes didç ab eo, quód n folenies ac lemerarios dcbitores,ad indicia aga mus:quoniam fine caufa reeufent folutionë,auc fatisfadioné.Obferuandum aut,quod adiones non nifi coram iudicib. amp;nbsp;arbitris inftituifolér, non autem coram arbitratoribus. Zaf. in f. O-mnium.Inrtir.de Adion.Spieg. ACTIO funeraria, qua peffequimur,ut foL uantur fumptus funeris, hoe eft, quidquid cor» poris caufa,antequâfepeliretur,confump!Û eft. Lfuneris.in prin.ff.de lumpt. fun. Et eft priuile-giaria, quoniam omnib. creditorib. præfertur. Vide in fra,Fun us genera bus eft. Spiegel. A C Ti O furti,iure fcripto eft pecuniaria, da plo.aut quadruplo,iuxta difterentias furti com-penfanda Idem in $ Exinaleficijs.eod. ACTIONES generales. Vide General.ad. ACTIONES hçreditariç uocantur, quçad hçredes, uel côtra hçredes propaganturSe inic-tantur.Item, quçabhçreditatib. uel contrahae-redes initium fumunt, ACTIO hypothecaria. Lege, Seruiana. ACTIO ingrati, id eft, eius qui côtemnit eu à quo beneficijs adfedus eft.tefte Dn.Oldend. ciuiii, atqs fummo omnium Legislatorum con-fenfu propofita eft, cuius fit mentio in 1. pen.C. de libert.amp;eorum liber, dum dicit; Quibus ia-grati adio, ficutipfis manumiflbrib.deferetur. Nafcitur aût ex delido ingrari, bifariam tamen-Autenim conceditur ob reuocandum liberali-tatis beneficium. Et tune quoniam perfonç fta-tû refpicit,uelutprçiudicialis, céfeturin rema-dio. Aut datur ad reuoeâdas res donatas,quib. fe accipiens indignum fecit: tuneeft in perfoni côditio exlege.ficuttradaturin tit. C.deRcuo can.donat.Spieg. ACTIONEM impertinenteproponeredL cuntur, qui fine certa faéli amp;nbsp;iuris, feu adionis inueftigatione,illotis (quod dicitur) manib.ad traftandas caufas profiliunt. Caufam tarn pcr-niciofi erroris OlJendorpius diferté indicat,fi'-cutexcominuniuoto tenenturomnes, iuxtaf, eum qui nocentem.flF.de Iniur.Spicg. ACTIO ini«riarum,nólusportefsionisalTe quitur,fed doloré imminutç libertatis, iudicio, pœnaqj mitigat autor Cic. pro A. Cecin, Spicg. ACTIO |
A ANTE C
|
A CTIO inftitoriadicitur, qua dominus in* ftitorera conuenit,uel perinftitoreconuenitur. Eadcra itéra cópctit,cura dorainus fiJiû,uel fer-uum,uelaliumliberûhorainé præponit certæ negociationi quæftuariæ:puta eraendis amp;nbsp;uen* dendis libris: quiaide qui præponitur, nomina tur Inftitor: atqi ideo quod contrahitur fccû,da tur aftio inftitoria.Zaf.in ÿ.aélio. Inft. de Adio. ACTI O intcrnccij,proaccufatione,feu iudi ciohomicidij,in Cod,Theodofij:uoxquam alibi uixrcperire eft,afl:ipulante Alciato.Spieg. ACTIO NES interrogatoriçolira introdu-Âæcrant, quibus alter ab alteroad refpódendi neeefsitaté cópelleretur. Sed hodie ad hoc officium iudicis uifum cfi fufficere.l. ubicûq;. ff, de Interrog.adion.Spieg. A C TI O iudicij mutandi caufa fada cótinet damnum, quod propter duriorem caufam fup-pofiti aduerfarij pafsi fumus. Spiegel. A C Tl O iudicati.Quære,Iudicati adio. ACTIO iurifiurandi eft,quaadorpetitreu adpræftandum illudcondemnari, quod delato per eum facramento, amp;nbsp;per iudicem comproba to,fibi deberi iurauir. ACTIO exlege,nominaturcódidioexlege. A C Tl O legis turn propriê dicebatur,cû exe-cutio facienda erat, quç in inuitos iuffu legis fie bat. fiquidem ufq; ad fententiâ nô tara legis iuffu agi uidebatur,quàm ipforum litigantium fpô te.Porro legis adioné apud eumdici Alciatus exiftimat, qui merum amp;nbsp;mixtum imperium habet feu ius cxequendi. Siquidé lege agere,apud idoneos aatores,quos idem citât, eft capitalera fententiam exequi.cap.ij.lib.iij.Parcrg. Quaere, Lege agere. ACTIONBS legis,ideftlegiiimçadiones, appellat«,quôd in certas formas redadæ, quibus homines inter fe difeeptarent. Vide ité,Lc/ gis adio.Spieg. ACTIO liberalis, inter præiudicialcs nume ratur fenatufconfulto introduda, cuius meini-nitVlp.inl.cognitio.ff.de libe.cauf. tametfiPrç tortammultaadiccit, utpropemodû difputabi le uideatur, utrum fenatui, an ucrô Prætori tri* buenda fit hçc adio. Opare luftinianus in §.prç iudicialcs.Inftit.de Adion.Exquib.(inquit)fe-rè una illarum legitimam caufam habet,per qua quæritur,analiquisliberfit.Caîterçuerô ex i-pfius Praetoris iurifdidione fubftätiam capiût. Quod Accur.non pefcipien5,rem planam, ut at teftaturD.OIdend.inuoluit. Spiegel. ACTIO malèiudicati. Hac,tefteDn.OId. meritó iudicantium temeritas reprimenda fuit, quo modo nullum in republica genus hominu perniciofius nocere poteft,quàm indices, fi co« crédita fibi poteftate abutantur.Itaq; fuit introduda hçc adio in fadu. in l.ult. ff. de Extraord. cogniti.Inftit.de oblig.quæ quafi e.x delid.nafc-§.ult.l.fifiiiusfamiliâs.ff. de ludi.l.ult.C. dePœ-nis iudic.qui mal.iudic.Spieg. ACTIO mandati, dicitur munusquoquis gratuito quid amici nomine faciundum fibi lu-mit.Qus duplex eft,dired8,8c contraria. |
ACTIO mixta eft, quseipfa origine, amp;prïn' cipaliterremamp;perfonam fcquitur,ut eft petitio hæreditatis.nam in ea hçrcditas,utres:amp; perfo nales prçftationcs,fcilicet penfiones redituum, amp;nbsp;créditapetuntur. Zaf in §. Omnium.Inft. de Ad.Fitautero tripliciter. Primo, cumadio eft perfecutoriarei, amp;pœnalis. Secûdô,cû eftper-fecutoria rei petitione reali : amp;nbsp;eft perfecutoria rei petitióe perfonali, hoc eft, quæ ex reali adio ne amp;nbsp;perfonali confi ftat.Tertiô,com ut erqs liti-ganscftadoramp; reus,amp;confufe aguntamp; defen-dunt.ldem in J. Qitçdam.Inftit. de Ad.adiones mixtæ funt,Familiæ Ereifeundç, Finium regûd, amp;nbsp;Communi diuidun. , ACTIO natiuaea dicitur, quæhabetmate-riam præexiftentem,quçfufficiens amp;nbsp;efficaxfit, ut exea oriatur aélio.ficut funt cótradus,amp; có-uentiones legitiniæ,exquibus tanquam proies exmatre,natiuæprodeuntadiones.Adio ucrô datiua dicitur, quæ inftar imperfeélæ prolis ma teriam habet prçiacentem,quænon eft fufficiés ad producendum perfedéadionem, nifialiorû auxilio adiuuctur: nempe lege, prætore,côfue-tudine Zafin prologo tit.de Ad.in Inftit.Hanc diftindionem, fiue rationem utilium adionum à’Dodoribus inuentam prçter exemplum iuris fcripti, nee fubfiftentem ulla ratione, Oldend. ait effe confiderationem ociofam.Spieg. ACTIONIS naturalisdebitores, licetminus propriê debere dicantur: per abufioncm ta men intelligi poffunt debitores, amp;nbsp;qui ab his pe cuniam recipiuntdebitumfibirecepiffe. autor Vlpianus, inl. fidciuffor.§.fideiuffor accipipo-teft.ff.de Fideiufforibus.Spiegel. ACTIO nonnüquam naturaliteraccipitur pro eo quod facimus.VIp.in I.hjredes paUm. $. fin. ff, deTeftam.unocótextuadionis (inquit) teftari oportet. ACTIO negatoria, quç amp;nbsp;contraria elegan-teruocaturab VIp in I.ficuti.in prin.fffi Scruit. uindic. luftinian.tradat earn in $,contra quoqs. Inftit.de Adion. ACTIO negociorum geftorum loeft habet, quandoquis négocia aliéna gefsit circamanda turn eius cuius négocia funt. ACTIO negociorum geftorft,datur ex quafi contradu.utfi tugcfsifti négocia meafine ma dato mco,cum effem abfens,coluifti fortè uinea meara : iam nullus intercefsit contradus inter tcamp;me,nihilominus teneor tibi adione neg. geft.fi aliqd expédifti.fumptus fecifti.Etdicitur quafi contradus.Zaf, in §, Omnium.de Adion. ACTIONES noxales. Quære,Noxalesa-diones. ACTIO oneris auerfi. Abolita eft oneris a-uerfi nomenclatura, re tarnen ipfa manente:ui-delicetutquicquid de cafibus fortuitis conue« niffet, id per adionem ex locato amp;nbsp;códudo exi gerctur: ut probat Bart, in uulg. I. in naue Sau-pheij.amp;l.fi quisfundft.in prin.ft'.Locat. Second. Ï.licet. C. eod. tir. Vide infrà, Auerfione ucl per auerfionem emere.Spieg. ACTIO oratoris dicitur pronunciatio cum b 2 geftuum |
A A N T E C.
|
geftuuacuocismoderatione, Vndehiftriones fabularum adores dicuntur, non geftorisitefte Roterod.Spieg. ACTIO Paulina,diciturreuocatoria,ab an-tore Paulo,qui eaininu€nit.l.uidcainus.§. in Pa iiiana.fF.de Vfur. ACTIO de peôulio.daturcontrahentib.eu fcruo,cû filiofamil.Sc uel pâtre, uel domino uo-lente,uel etiam matre.Datur amp;nbsp;quafi contrahé-tibuscum feruo.quadere tradatur C.Quod cû co qui in aliéna poteft.eft, geft. efFe die. ACTIO pecuniaeconftitutç,exnudo pado, line ftipulatione interpofita oboritur.Conftitu taautem pecunia dicitur, quâdo pro fe quis,uel pro alio, condicuit ie foluturum, ad fîmilitudi' nem fermé fideiulsionis. ACTIO perfonaliscôpetitad dandum,hoc eftad transferendum dominium. Zaf.in §.Sici-taqj difcrecis.lnftir, de Ad. ACTIO in perfonam,dirigitur contra obli-gatum ex contradu, uel maleficio: in rem, contra non obligatum nifi ratione rci polFefFæ. Zaf. in $.Omnium.eod. ACTIONES perpetuæ.Lege,Temporales adiones. ACTIO pignöratitialocü fibi uendicat, ubi creditor pecuniam pro re oppignorata datam à debitore recipir. ACTI O plena,hoceftefficax,amp;quælocum babere pofsit,telle Oldend.apud Scçuol.in 1, di uortio furto,in prin. fF. Neg.gef.Spieg. ACTIONES pœnales. Lege,Pœnalesa-diones. ACTIO popularis dicitur,quæ fuuin ius po pulo tuetur, autor Paulus in l.j. de Popular.ad. cuiusuerbaclarius percipiunturex l.j.fF.de Lo. amp;nbsp;itin.publ. Vide amp;nbsp;populates adiones. ACTIONES pofTefroriæ, quç ex bonorum polFelsione concelfa proficifeuntur: ficutdici-mus hæreditarias adiones.l.pen. §. fed nûquid. fF.de Bon.libert.Spieg, ACTIONES prçiudicialesdicûtur,quçue-niunt ex prçiudicato,id eft, anté iudicato: lie di dç,quôd maiores amp;nbsp;digniores caufe faciunt fi-lere,amp; prçeunt,id cft,prçiudicant minofib. Eis agit pater erga fibum , dominus contra feruum, patronus côtra libertu,amp; ediuerfô fuper domi-nio.aut libertate.Zaf.in $, Prçiudiciales.ibid. A C T1O prçferiptis uerbis datur.ubicûq; uul garia atqi frequêtata adionû nomina defitiûf. ACTIONES prçtorias, qui diciputantoés quas prætor daret,lapli funt.Prçtor enim,cuius autoritas,quantû ad conftituéda iudicia attine-bat,adfummum perdudaell falligium,fcilicet ante fufeeptam Imperatorû monarchiam. Se ci-uiles Se fuas adióes dabat,uel negabat. Vide in-frà,Iudiciaordinaria.Se,Prçtoriç adiones.Sp. ACTIO prima, adio fecunda, redé dicitur pro inftantia prima,inllantia fecunda.Vide Ol-dend.in Copia. |
ACTIO Publiciana, eft adio prætoria in ré jpfam:refciiroria uerô,in rem ipfam ufucaptam, Hæcadio,ut fingularitcrmonuit Oldendorp. duritiem Se fummum ius uendicationis a ttéptf-rat:adeoqi ut abfq; huius beneficio, ilia inutilFs fit.Proindeno mediocritererrât, qPubliciana lôgo interuaiio feparât à rei uendicatione. Sp. ACTIO quanto minons. Dn.Old. notât er-rorem dodorum.diftinguentiû adioné quant» maioris ciuilé,à quanto minons ciuui, aitep no cfFecurobftinatè rixemur,u£rum fit adio lt;i|uan to minoris,an ucro fitfîmplex quidam adiedio admis.Paul.in l.iuftifsimè.$.ulr,fF.de çdil.edid. uocat adionéquato minoris æftii.iatoriâ.quo-niam in ea res æftimatur;alioqnin in redhibitio ne nihil fit aliud quàm quod redditur.Spieg. ACTIO querelç inofficiofi.de qua uoce plu ribus infrà in fuo ordine, locû habet duntaxat, cumnullum aliudfuerit rcmediü,quo liberi ad bona defundi parétis uenire polsint.§.iam aür. Inftit.dcInofF.teftam. unde uocaturultimûad-iutorium.l.maximû uicium. C- de liber, prærer. Seuulgo querelam fnblidiariam dicunt, in I.Pa-pinianur.§.quis impubes.fF. de Inoffic.tefta. Re dé autem diffinitur indicium elfe rcfcilForiuin, quia refcindit obftaculum(ut Oldend.ait.}e.xcr cendæ petitionis hæreditatis.Spieg. ACTIO realis,eftex dominio,quafi dominio uel jure in re fpecifico: perlonalis, ex oblig. Sp. ACTIO redhibiioria.Lege.Redhib.aélio. ACTIO receptitia, eleganti quadam loqué-di ferma dida cft,à recipiendo, hoc eft accipien do.In earn adioné (quod ampla fuit, Se latè pa-tuit)uenerat,quicquid promittebatur delibcra-tiusSecitra ftipulationem rerum fine fungibilium,fiue non fungibilium.Zaf.in §. In perfonâ. Inft.de Adio. Hæc adio. Se rei uxoriæ, omnino funt fublatæ. Vide l.j.c.deRecep.adi. Sel. unica, in prin.C.de Rei uxor. ad. Spieg. ACTIONES in rem, appcllamusuendica-tiones,ea ratione: quia Vendico,deno tat adpro prio,meum eflé dico. In perlonâuerô adiones, quibus dare,aut facere oportere intenditur. Cô didiones,qudd debitoribus olim folennis cen didio, hoc eft denunciatio fiebat, utfoluerent. Lege, Denunciatie. Spieg. ACTIO in rem datur adori contra éuin,q’ai nullo iure obligatus eft, nifi ratione rei pofte fias peraduerfariû.Et in hac adioné reali caufa}pxi ma eft dominiû, uel quafi caufa remota, titulus dominij.ut fi ador dicat,Sum dominus, quia e-mi,quia hæres,quia mihi donatum eft,legatura, aut in dotem datum. Poteft autem quintuplici-tertentari:ut docet Zaf.in §.Omnium. A CTIO de in ré uerfo dicitur, fi quis noftræ poteftati fubditus contraxit:8e res ilia, fi in rem noftram éftuerfa, in nos primo omnium expe-riundi copia datur. ACTIO rerum amotarû propterhonoréma trimonij introduda eft, quû lexatroce Sc turpé adioné furti cécedi nollet.l.j.Se ij.fF. de Ad. rcr. amot.Sel.ult.8e§.ult.C.eo. Clarifs. Eq. Germa-nu s,loan. Zottus à Perncgle,(plédidi in aula rt-gia Quæftorij ordinis coliimê, ftudioforum Ma cœnas, quem commendat fingularis prudétia, lôgo rerum ufu comparaia, qui cum mihiuctns inuio- |
A ANTE C.
|
inuiolatæ amicitise aincuJum eft. cuius ergo in prioribuseditionibusin diction. Quæftorcs,pe cuniæmcntionem fecimus, quum menuperin Nemetû.quæ hodie Spirenfiü cft cinitate, adhi-builfet menfæ fuç, conuiélore omatifsimo uiro Sebaftiano Tunfcclio à fecretis regio, Latinè Græeeqi non mediocriter callente.i ogarct, quï faftum efletutin hacRhapfodia nobilem alio-quin aftionem rer.amot.præteriflem.moxinge nu è,quod erat excepi, non id ni fi perincuriam factum, amp;nbsp;forcé pleraqi fimilia oculatioré Jefto-rem defideraturum.Spieg. A CTI O NE S in remomnes rei perfequeU' dç caufa comparatç funt.$.rei perfequendæ. In-ftit.de AÔiionibus.Petendoaûtrein, aétor défi' gnare debet quâtitatem, qualitatem, amp;nbsp;omnem circumftâtiam eius, utputa imperfeétç materiæ pondus,fignatæ uerô numerum: fade denique fpeciem. Scd amp;nbsp;menfuradicendaerit, cumres menfuracontinebitur.Spieg. A CT1 O refeindés.Lege, ludiciûrefeindés. A C TIO refci(roria.Lege,ludiciûrefeiflbriû. ACTI O rcuocatoria contra eos cópetit,in quos res amp;bona débitons alienata funt titulo onerofo, fi ifti poflefibres fraudem debitoris fei uerunt,td cft,participes fraudis fuerùnt. Zaf. in $.item fi quis.lnftit.de Aét. A C Tl O Seruiana,diétaà feruando:quiaper pignora feruamus obligatiôes noftras tutas. Et competit,fi fortécolonus nihil inuehat in fun-dum,uel fi auferatres exfundo, uel fi inuenirc-tur apud tertium aliqucm, Quando uerô agitur pro alijs rebus aliter ex couentione inter credi-torem amp;nbsp;debitorem obligatis,ea adio quafi Ser uianaeft, amp;nbsp;nominaturproprié Hypothecaria. Zaf.in $.lcem Seruiana.eod. A CTI O ferui corrupti,competit domino in duplum fuper damno ilh fado, fiue rerum abla. tarum,fiue contumaciç in dominum,fiue dimi gt;nbsp;nutioneexiftimationis, qua minoris exiftima. tur dominus propter feraum ncquam. Idem in $.0mnes.Inftitut.de Adion. ACTIO feruirutis confelTorla, amp;nbsp;negatoria. Vide, Adio confeflbria. ACTIO pro fociodicitur, quædatur focio cótrafociü,fiquid perperam amp;nbsp;fubdoléin coin munionetn admifit. Alcxand. Neapolit. nimirü altercatione dodorü,dc nomine Adionis ingra ti motus, qua tarnen contemnédam redé iubet Oldend.nullo iure ciuili, aut plebifcito,pro in* grato dari adionem exiftiniac,fed bonis morib. conucnire,ut ad fimilitudinem adionis jp focio jure naturç, fi quis cum, qui de fe benemeritus fuit,illiberali animo, alio officio nó demeretur, neqs illud graté acceptum fert, quippe qui nihil adiumenti,nihil opis cófert ; is profedó tanqua uiolatorhumani iuris, ita de officio dccedit,'ut omni ope indignus,ingrati,criminofi amp;mali ho minis fufpicioné nó cuadat,fimulqi famç iadu. ram facere certum fit.Vidc.Ingratus.Spieg. ACTIONES fpecialcs.Lege,Speciales ad. |
ACTIO fequeftraria à fequeftrouocatura-pud Pomponium, m Lfi in Afia.^.cum in feque* ftro.ff.Depofit.item Vlpian.in Lfi quis adfirma-uerit.§.Labeo.ff.de Dolo malo. Spieg. ACTIO ex fponfoapud antiquesintende-batur interdum contra improbè aliquid negan-tes,ficq; aut fufeipere fpófioné, aut fateri coge-bantur. Fiebataûtfponfio plerunqs in interdi-dis.quade re uide Quintilianum lib. vij. Extat formula fponfionis apud Ciccronera in Orat.,p P, Quintio, amp;nbsp;exempla etiam apud eundem, amp;nbsp;Liuium quoqs. Budsus adinonet, fi quis Cice* roné pro Cecinna totâ legerit, amp;nbsp;intellexcrit, fa tis intelliget quid fit fponfio.Habemus ea bene-ficiotriuincruditoruin hominum cómentarijs illuftratam. Vtinam adolefcentiameainpares magiftros incidiffet.Eft amp;nbsp;alterius generis fpon fio:cuius meminitlurifconf.in l.reb. de Aleçu* fu,amp;cgo infràin fua claffe.Spiegel. A C TIO ex rtipulatu nafcitur, cü aliquid in-certum ftipulatur. ACTIONES ftridiiuris, funtanguftiores quâm bonç fidei. na alterius non dantur, quàm natura ipfarum ex cótradu, feu obligatione prç fcfert.l.quiatatundcin.ff.de Neg. geil. Diredæ aut adioncs fummo quodam aut diftrido iuris ordine dicuntur introduci ab autorib. ipfis.utiles uerô leniorequadamæquitatis ratione, la-tius producuntur ab interpretantib. leges Ro» manas. Quare diredis nonnunquam prçferun-tunficut æquitas potior cft fummo iure,1.in eau fa.$.ult ff.deProcur.Spieg. ACTIO fubfidiaria,daturminorib. ergatu-tores,rem eorü maiè adminiftrantib. Idem in §, Sciendum.Inftit. de Satifd.cur uel tut. ACTIO intctnerèlitigantes datur, qui paré tes,aut eos qui parentum loco funt, in ius prius uocauerit,quàm ueniam eius à iudice impetraf-fet. Ferrar. ACTIONES temporales. Vidc,Tcmpora-les adiones. ACTIO antiqua,de tigno iundq, quse in du plum ex lege xij.Tab.defcendit. Paul.in l.in rem adio.$.tignum.ff.de Rei uend.Spieg. A CTiÓ tributoria. Lege,Tributoriaad. A CTI © triticiaria.uidc,Condidio tritic. A CTl O tutelædaturcontratutorem,fida-tnnificatpupillum. ACTIO pro tuteladicitur,quandoaliquis gerit tutelam pupilli tanquam tutor, amp;nbsp;in ucri-tate non eft tutor : contra quem ea adio compe tit.Zaf.in $.Adionum.Inftit.de Ad. ACTIO uedigalis eleganter appellatur ab Vlpian.in I.fi finita.$.fi de uedigalib.ff.de Dam. infed. Spieg. A C T i O ui bonorum raptoru, datur in qua-druplum, quód furtum fit manifeftum. ACTIO quod ui metusue caufa, datur dün-taxat ex fado:ut qui in conftâtem uirum cadit, quod timet uerbera,carceres, cruciatus corpo-hs.Cætera quæ per metuin fiunt,uel minis,po-tentia,rcuerentia,uel perfidia,refcihduntur offi cio iudicis.Zaf.in §. quadrupli. Inftit.de Ad. ACTIO in ui eximentem, datur aduerfus eurn qui in ius, hoe eftiuris experiundi gratia b ^ uoca* |
A ANTE C.
|
uocatuin.ui exemerit: id eft,quoquo modo,fed uiolenter iinpedierit. ACTIONES uniuerfales.Quaere,Vniuer* fates adiones. ACTIO utilis dicitur, quae non incipit cur-rere creditorib.nifi quando eis eft experifidi po teftas: hoc eft, nifi poftquam bona debitoris no alienata.uendita funt, amp;nbsp;debitores necdum fo-luti.VideFerr.in §,item quis.eod.tit, ACTIO utilis ex contraiftu,daturiuranti.’in qua medium concludédi eft contra élus, Zaf. in §.item fi quis poft.eod.tit.Sciédumitem,quod Aélioutilis,quæopponiturdireélaeaélioni, dicitur ea.quæ nec exuerbis legis,nec ex mete Ie-gis «ompetit,imó legislator no cogitauit de eis, led pofteriores lureconfulti moti çquitate,amp; ra tionis pietate, extendunt etia ad caufas non no minatas inlege.Idem in $.Praiudiciales.eo.Eft tarnen ubi utilis tollitdireélam aélionem.utin l,caufæ,in fin.ff.Dcprocurat.Spieg. ACTIO reiu.xoriæ,fublata eft perluftinia. Sed datur luper dote promiffa ex ftipulatu.§. Fuerat antea.lnftit.de Aét. Spieg. ACTA propriédefiniucinterprètes,efte fcri pturas corain iudice,amp;eius iudu.per notarium confcélas,ad naturamiudicij pertinétes.l. aéla. deReiudic.Spieg. ACTA affertoria dicuntur,quæ allegant,fed non probant.Zaf.in §.Curare.Inftit.de Aél. ACTA àCômentarijs,ex Ciceronis uerbis diftare,oftcnditBud.in Annotat.adl.abelTe. de Minor.nempe Cómentarios eflepriuatain me-moriam : A Öa aüt debere ede memoria publica teftata,quæ in ærario elfe foiebat. Spieg, A C TA,amp; Actitata,Vide,Pofitio. ACTA coram iudicib.de priuatis caufis eófe fta,ea iure noftro,ut atteftatur Alc. priuatorum aéla. 1.in fraudem.§.exhis.dclur.fifci.aut prinati aélus.l.aélus. §.deferijs.uel aélaforenfia.l.cópa rationes. C.de Fid. inftr.nó aût publica appellan tur.l.bona. de Verb.fig.Iure tamé Pótificio,uel potius recentiorum eófuetudine, Aélapublica latins accipiuntur, népe pro omnib. iudiciarijs inftrumentis, ànotario tanquam publicaperfo naconfeélis.arg.c.quoniam cótra. deProb. Sp. ACTA diurna,quçperfingulos dies fiuntamp; fcribuntur. Hinc Aéluarij feribæ apud Sueto.in Caefcuiufmodi effe apparet, quos hodie Eccle-fiafticum tribunal alumnos habet notarioscon traéluum.Spieg. AC TA circüducere,ideft,antiquare, amp;nbsp;dele re.Paulus de re iudic. Aéla apud fe habita,fi par-tes cófentiant, iudex poteftea die inhere circü« duci:nifi nel negociû,ucl lis terminata fit. Sp. A C T A à Geftis ut diftent, lafon differit in 1. ij.C.de Eden.Quanquam geftaelegantius dieu turresgeftæ. Interdumtarnen, Roterod.tefte, Aélusprogeftis legimus.Spieg, ACTA honeftè fuperior ætas,id eft,in rebus honeftis tranfaéla. ACTA præfidum notis fcribere. 1. inter eos, iT.Ex quibus caufmaior.Spieg. ACTA publica, quæ ad fifcum,uel ad cóinen |
taria Principis,uel ad grammatophylaciü pertü nent.Sed amp;nbsp;Aéla publica, pro libris etiam amp;nbsp;ta-bulis continentib. publica ciuitatis aéla, id eft, négocia,quæ amp;nbsp;pro legibus (Statuta uulgus ap^ pellat) plerunque inteHiguntur* Id quod apud Plinium iuniorcm,eruditifs.uir Cataneus adno tauit. Spieg. A C T O REM fruftrando efficere, hoceft, ii-tem calüniofe deferre.Africanus in 1. ft. de Pro-curat.Spieg. ACTOREMadpriftinumaétumredire. Vi de lureconf.in 1. quæfitum. §. Papinianus. ff. de Fund.inftr.Spieg. A C T O R in caufis forenfibus, general! uoca bulo is eft,qui agit,amp; uocat alium in ius ( der de* gery quippiam ab ipfo petens in iudicio.ff.de lu di.l.intribus.SeffiFin.regun. 1.indicium. Hinc Aélio,officium ipfum ius perfcquédi.Dicitur Sc fabularum aélor:ut 8e Aélio fabulæ,hoc eft,ipfa pergeftusreprçfentatio.Aéloritem pro eo,qué uulgus uocatDircéloré, fiueSuperintendente apud Paul.in 1.ult.de offic.Præfid.Vlp.ad fin.l.j. ff. de Ser.forr,8c profcruoab VIpiano ponitur. l.denunciafte.de Adult. Aélorem quoqueappel lantlurifc.petitorem : Reum nero pofTeftorem. ut in I.Carbonianum.$.ibidé lulianus.ff. de Car bon.ediél.Oblcruauit Sc Dn. Oldendorp, ciuitatis Procuratoremapud V'^lpiauumpro Aélo-re poni,in l.nec ciuitatis.lf.de Procurât.Item A-élorem SeSyndicö promifcué accipi.l.j.ft'.Quocï cuiufqs uniuerf. nom.l.cum aliquadolENcgoc. geft. Quire Syndicum.Spieg. ACT VARIAE naues,id eft, qniremisagu tur,non modó uelis. Marcell. I. fecun. de Gapt. Vlpian.item:Quædam,inquit,nauos onerariær quædam,ut ipfi dieuot, emphraélæfunt.id eft; undiqueclanfæ:inlulfo reieélo fcholio.Bayfius tarnen in deRenauali, hune locum aliter legi pofte indicat.Spiegel. A C T V A R11,in ter Scribarû fpecies refera ti tnr:quorûerat,Aéla publica aéliones-ue caufi-dicorum in iudicio uelociter excipere.Oidend. Aéluarij feribæait,quos Notarios cótraéluuin dicimus.Vide.Notarij amp;nbsp;Librarij.Spieg. A C T V M eft,dicitur in ea re,de qua iam lata fitfententia.Donat.in Adelph.Tcrent A C T V S ,feruitus eft, qua quis ius habet du» cendi iumentum,uel uehiculum,nedum ambu-landi peralterius fundum. Emfaryitegdurchem h» gendght, 1. j. Sel. interaélum. if. de Seruitut.ruft. præd. AC T V S nomine.omnequod agitur. copiez élimur.Paul.de Solut.Difpenfatori,qui ignorâ-tedebitore remotuseftabaélu, reélè foluitur, Vlp. Qpi purèteftamento libertaté acceperut, aélus,qué uiuétib.dominis adininiftrauerüt.ra-tionem reddere non compelluntur.Eraf.annot. A CTV s mafculinogenercreperitur quidé, fed in carmine.ut apud Lucanum,Licet ingétes abruperit aélus.Cçterû Aélus qui à prçfenti exe cutionenoméhabent,8c legis fiélione,'uelinter pretatione induéli funt,ueluti emancipatio,ac-ccptiiatio,hæreditatis aditio, ferui optio, datio tutoris. |
|
A A N tntoris.nei^î dié,neqi côditioné acc!piunt,quo-niâ dies, uel códitio nomini ipfius aftus execu-tioniqj répugnât. Vide I.aélus. de Reg.luris.Sp. A C TV S côditionalis.ad effedum ilium ne-ceflarius efTe definitur, qui aliter quàm códitio-nalitergerinequit:ideft,nifi fubtali côditione geratur, ad præftitutum effedum perueniri nô poteft ExSalomonio.Sp. A CTV S extranei qui fini,not.Inftit. deTe-ftam. 1. hæredes palàm.§. fin. de Duobus reis. 1. duos.in fin.de Verb, obligat» cum ftmilibus per Albericum citatis. A G TV S foréfis.q^in iudiciouerfari cofueuit. A C T V S legitimi explicantur in 1. adus. de Reg.Iur. A C T V S plures refpicientes anum finem,di cuntur unum negociû.ut arare, ferere,amp; fi quae fimilia.l.fi pupilli.§.fin.fEde Neg.geft.Sp. ' ACTVS priuatus quis fit, uide flF.de Itin. 3/ du^i priuat.in prin. ACTVS publici,amp;priuati,uidel.adus. G. de Ferijs. ACTVS return,cliquéuulgdreturnamp;ne-gociotum expeditionem uocanti ACTVS uolûtarius dicitur, qui diuerfimo-dègeri poteft;8e excontrario, qui non nifi uno modo geripoteft, dicitur neceffarius. Ex Barto^ li dodrina. Spieg. A C VI, præteritum ab acefco. Vlpianus : Si uinum uenditum acuerit,uel quid aliud uitij fu-ftinuerit.id eft fadum fuerit acidum, acoré con traxerit.Spieg. ACVCEO S translatè.profcueritàtepœnæ fumi,in Conllitutionib. ab Alber.indicatur.Sp. A D. A D cuftodiam rempli feruosrelinquerem.i-temexco terripore, quo templum explicitum fuerit,apud Sca^uolam in l.feruus.fE de Aliinét. Jegat Spieg. A D, particulatim jP iuxta ,inlure noftro ac-cipi.monuit Alciatus in cornent.ad tit.de Verb. figni.Se Albericus uariè câaccipi, per exempla demonftrat. Spieg. A D præpofitionem,uulgus forenfiumhomi num in appellationibusplerunq; adiungit:quû frequentius,atq• ornatius fit,Infulano tefte, ut fcribatur, appellat fuperiorem iudicem.Sic Pa-pinian.§.fin. I. in honoribus.de Vac. mun. Qui maximos Principes appellauit, Sccaufam pro-priam adurus,Romam profedus eft.Sp. A. D.apud prifcos notas erant, ante dié figni-ficantes. Quodimperiti fcriptores cum ignora rent,pro a.d.fcripCcrunt.ad.Redè igiturilludcf fe animaduertendum, monuitPaul. Manutius, quod ubi apud Ciceronem in imprefsis libris Ie gitur,ad iiij. Cal.ad vj.Id.ad iij. Non. amp;nbsp;fimilia, in uetuftioribus libris legi A. d. Lege amp;nbsp;Ante diemSpi eg. A D A C T V M iufiurandu dicebatur,id quod non uernaculum elïet.fed peregrinum, amp;nbsp;aliun de afcitum. ut fi quis Chridianus ludaico more iuret:uel quod non fpontaneu, fed adadum fit: del quod fpontè fufceptum.nemine cogente, fi |
TE D, Suidæcredimus, S: Etymologico : ex Chiliad. Eraf.Spieg. ADA M.Vide,Homo tametfi.amp;,Hominis ap pcllatione. A D aliud minifterium transferre.I.Si cui ba-linei.fF.Quib mod.ufusfrud.amit. Spieg. ADA Q.V ARE pro irrigate. Ut amp;nbsp;apud Pal-Iadium,uerbû eft, Rhodigino tefte juulgó non frequens. A D arma amp;nbsp;rixam procedere pati prætornô debet, quös poteft in fua iurifdidione conipo-nere.l.fi cuius,Içd etfi inter.flF.de Vfufrud.Sp. AD Calend.Ian.atqsitem decæteris,quieiuf modi loquendi figura exiftimant fempertem-pus reddi incertü, cos errare indicat Erafmus, in de Confcribend.epift.Sp. A D conftuutum dié uenire, fignificat quod uulgus diceret, uenire ad præfixum diem , fiue terminum. Spieg. A D D ER B quid fitpropriè,not.in I.Ius ciui-ie.lf.de Iuft.amp;iur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, A D D ERE coIophoné.Vide infra,Colopho nem caufæ ponere. ADDEREfidem,proconfirmare, apud Pli-nium iuniorem. A D Dl C O,procoquodeftad;udico,c3piüt lurifcófulti.Titulus eft, De in diem adiedione: pro eo quod efle debuit, de in diem additione, Vlp.in l.quoties.eod.titu.Qtioties.inquit, fundus in diem adijcitur.Et jbidem, Si res in diem adieda fit:pro,addicituramp; addiéla fit. Itê amp;nbsp;in tit.deFideicômif.libfæpe fic legitur.Nebrifs. AD DlCERB,eftlicitantirem auferendain permittcre,hoc eft; audionem facere. bona ina profcribere,amp; licitantibus obijcere: ut maius precium offerens emptam habeat.Sic in l.Diuo piG.§.fi pignora.flF.De re iudicat.Quod cum ali« ^ quandonon ftatim,fed in diem cercum fieri fq# leat.Extat Tit. Deindiéaddidione. \'nde Ad-dicere in publicum,pro publicare. Addiccre o« pus aliquod.pro locate faciendum, apud Ciceronem : amp;nbsp;Addiccremorti, apud eundem j pro deftinare amp;deuouere. Eft ubi pro damnare fu-mitur.Vidc Feftum, ADDICERE numo, prouerbiale eft, quod uulgó dicunt ,.fragmento pan is uendere : quod donationis eftinftar, cum obtentu uenditionis rem donates.inuidiam donationis uitamus:aQt pudori accipientis confulimus, utBudæus atte ftatur. Sed amp;nbsp;Eraf.nofterindicauit prouerbiale elfe, Numo addiccre, jp eo quod eft.minimo ué dere.Eft aut fucus,quolegib.imponitur jphibé./ tib.donationes. 1. fi quis códuxérit. iF. Locaii.l. fi quis antè códuxit.ad fin.de AdquirpoftefSp, A D D I C TI dicebarrturobærati, qui amp;nbsp;Next uocabâtur, qui leg.xq. Tab. ob æs alienum cre-ditoribus in temporariâ feruitutem addicebah-tur.Bnd.in Annot.prioribus. ADDITAMENTVM eft.qrf priftinis bonis poftea accefsit.l.quotie.s.^.conftat.ff.de Adr min.tut.cû fimil.locis,quos Alberic.citat.Sp. A D DITI O,proadiedione,non facirperpe-tuo rem nouam : ficut nec detradio. Qua de t* b 4 pr« |
A ANTE D.
|
præcæteris uidendus la Ton in enarrationefu-pràcitatæi.iusciuile. AD DITIO N ALE S .uulgduocantnouos articulos prioribus addendos. Vide Specul. de Dcpofit.§tquarto. AbDITVS.prodatusinl.cumfuriofus. Ite I.Iudeic datus.fEVbi quis ager.Spieg. Add VC l, declaratur interdum peruerbu uenire.ut. Res in crimen adduda eft, hoc eft,in crime, fiue criminatione uenitlnterdû per uer^ bum redigcre.ut.In anguftum res adduda eft. A D D V C 1 iniudicium,apudCiceronem proCluentio. , . A D E M P T A hçredîtas filio efte dieftur.quä-do non inftituitur.l.ficut certi. C. de Teftamen. milit.Spieg. ADEMPTIO cinitatis eft, cum quisfuacp uitate expulfus,in exilium agitur. ADAE lapfu corrupta natura duplexnitiu contraxit, uidelicet, mendacium amp;nbsp;errorem. Medacium ex dolo amp;nbsp;malitiaJerror uero ex im-fgt;eritia,amp; fragilitate proficifeitur. I.j. ff. De do-o malo.iuda I.fi per erroreJn fin.ft.de lurifdift. ADABRARE,ab ære deduétu eft, quare fine afpiratione fcribi debet.in l.feptem. C. de E-rogat.milit.annon. lib.xij. ut legitur in editione Haloand.Eft autem Adærare, ære æftimare. A» ^ths wert anfchlagen. Eft autem huius 1. fen fus, exponente Budæo, fpecies quæ militibus Stel-laturæ caufa péditur à Prouincialibus, fi pecur. nia permutétur,æftimari tant! debere,quâtû eu foripreciû. Accurfius hic Adæratas fpecies per-peramintelligit,quiq;fequuntureum, adæra-rium delatas.pro ære çftimatas. Simili modo in l.unica.C.de Collât.donat. lib. x. adærationem interpretatur æris præftationem.SpiegJ ADAERATA prçdiaabeodidafunt.quôd Ôfrumentâria,autuinaria,fpeciariaqipræftatio ne ad ærariam redaflæ funt.Bud. A D E S S E trifaria accipirur. Adeft, quipræ-fens eft,cui contrarium Abefle. Secundoadeft, qui auxilio cft,fauetqi.fic adfunt propriê aduo-cati,patroriiamp;amici,teile Donato in Phorm. Tertio fignificataduenirc. Hucades ôformofe puer: id cft,hac ueni. A D E S S E porro nolle,non uidetur qui lati-tat.l.fi eum feruum.ÿ.hæc uerba.ff.de Fideicom. libert.Spieg. A D FILI ARl.Vide,Ecclefia. A D FIN B, quod cum re ipfaaliquam habet (îmilitudinem,a!iquâadfinitatem.plura exempla ex iure noftro collegit diligenter Apellus, cap. vij,Method. Spieg. , AD FINE S funtuiriamp;uxoriscognati:diéli ab eo, quod duæ cognationes quæ diuerfæ inter fe funt, per nuptias cöpulaniur, amp;nbsp;altera ad alteriuS cognationis finem accedit. Caius in l.j. ff de Adfinib.amp;nomin.corum.Spieg. ADHAÈRBSites quifint,utuulgónunc uocantur, uenuftê oftenditFelin. in Rubr.de Treugaamp; pace. A D H i B E R B,pro cóuocare, citare'ae. Vip; I.nam ita. de Adopt. Adhibitis etiam qui cétra-dicerent, id eft, quilæderentur confirmatione adoptionis.Spieg. |
AörilBERE uini,eftuimafferre,fiuecogéré. Adhiberedolutn,fraudem, calumniam, eft U-ti in négocijs agendis dolo,fraude,calumnia.fi-quidem huius uerbi fignificatio ferè peruerbü Vtordeclararipoteft.Spieg. AD honoréprçtorisuenire.Videinl.iuSau-tem ciuile. ff. de lufticia amp;nbsp;iure. Item Oldén. in Reftaurat.poIit.Spicg. , , ADiACENTIApoffefsionumquç fint,Hi-de not.C.de Bon. uacant.I.ij.hb.x.I.libertinorü. §.chartis. ff.de Leg.iij. Interdumadhjrétiam fi-gnificat.utatteftatur Alberi. i ADIECISS E,pro uendidiffe interpretatur apud Paül.in].ij.§.tucor.Pro emptore. Spieg. ADIÉCTIO dominij, acquifitio cius eft quæ fola legis autoritatc defenditur. ADIÉCTIO bonorum,ubipropriênoneft hxreditas,fed fola principis autoritäre quis pro hærede habetur.Sic, ADIÉCTIO familiæ,amp;Adiedio indiéfit Alc.in de Quinq; ped.præfc, ADIECTIONEabalio fuperari. Vide Her mogenianöl.Si in eraptionem.ff.de Minor.Sp. ADIECTIONE S .luftinianus Inftit. §. fin. deSucccfs.libcrt. accipere uidetur pro modis Rom.ciuitatis, familiarumqj Romanaru ios af-fequendi,fi Alciato credimus:qui tarnen nó ne. gat,co in loco Accurfij interpretationem proba bilemeffe.Videcap.xvij.lib.j.Parerg.Spieg. ADIECTVS fundus intclligitur, quando mclior allata eft conditio.l. quod auté Sabinus. De in diem addiélione.Siquidem Adijccre,pro addere in iure accipi,notius quàm ut jpbari dc-beat.Eftité reperirc,ubi eófentire figmficat.Sp. ADIICIALE S cœnæ.Lege,Septcmuiri. A DI GERB iureiurâdo, hueadiufiurandû, ut Vlp.dixit,in §.fi.l.adoptiuû. De in ins noc. di citur is, qui conceptisnerbisalium iurareeoe-git:hoc eft,qui nerbis arbitrio fuo didatis, iure-iurando eum aftringit ; quod nonnulli, Budæo tefte,Adiurare dicût.Qui autem fic aftriétus eft, dicituriureiorando adaélus.uel adaflus in uer-ba cius qui adegit.Verba Vlpiani fic habet: Sed fi iufinrandum adegi, ne uxorem ducat, ne nu-bat,impunè in ius uocatur.Spicg. A DIG E RE arbitrum, pro ad arbitrum age-re : qua figura iuris ciuilis Cicero plerifqs locis ufus eft,corroptis tamé ferè uulgó locis,annota te doêlifsimö loach.Camcrario Pabenberg Sp. A DIM ERE qualiter quis intclligatur,decla raturtototitulo,de Adimé.leg. Vide Perimerc. ADIMPLERE, uerbü rarifsimü, quo imp. ufus eft Inftit.de Cótrahen.empr.§. Ita tamé. ui deturq» idem effe quod impico.Spieg. A D inftar, non tantum apud eundé, fed etia apud loreconlultoS legimus. Locos indicat Alberic. Scruius dici negat, ad inftar. Bcroald. ité apud Apóleiü monuit,nos fimpliciter dicere,in ftar.VIp.ait:Publiciana ueró.ad inftar jjprieta-tis,nó ad inftar poffefs ió is refpicit.l.fed amp;nbsp;fi res. ff.de Public.in rem aélione.Vide,Inftar.Spicg.' ADIP1- |
|
A AN , A DIP IS CI iudiciuin, fine ius, quod amp;ius ob tin ere dici tor: Dicflt;gt;ch r,nt urihed erlangen. AD1 K E hæreditaté, amp;nbsp;bonorum pofTefsio^ nein pcterc,PauI.æquiparat:tametfi Aditiohç-reditatis, quiailli è ciuili iure origo perpétua eft.1.licet.C.de Iure delib.Bonorum uerö polîef fio quia â prçtore caufam habet,temporaria elt. Nâprætoris officiûanguftiore elauditur tépo-rc. Hincfilius finepatris iulTupotedagnofeere bonorum polTefsionem; adiré autom hæredita. tem non poted, nifi ferutata patris uoluntate, quum faeilê peti pofsit, non exclut fpacio tem poris. Hæc ed germana ratio diuerfitatis inter aditionem hæreditatis, Si bonorum podefsio^ nem,quam Pyrrho debemus, Qihil uerito à rece pta glolTæ opinione recedere, etiam perBart.5c Ang.Mafon.probata.Spieg. Ä D 1T1 O.Theophilus au tor ed,quód hçre. ditaté acquirere inextraneo dicatur Aditio : in neceflarijs.Immidio. Etquód haereditatem nó admittere, inextraneo dicaturRepudiatio : in necelFario.Abdentio.Sp. A D I VDi C ASE.ediudicioperafto, récon trouerfam aélori addicere.notât Alcia,de Verb. Çi^.’Zwrl^ennt^^'Zn^rccchent cui cótrarium ed, Ab-i\idicaTe,Kberklt;’tnen,Ab!j}rcche, Caius in l.fi idem, ad fin.De iurifdiél.Quia tota res,inquit,in indicium uenit, Scuei uni adiudicari noted. Porté, ediudicare pignus,addicere,amp; in folutum de.re, quo dident, ex uerirate textuum excutit acutè, amp;utfolet,fidehter,Zafius ,inl.àdiuo. ff de Re iudic.Spieg. ADIVDICATIO proprièhabetlocumin iudicijs diuiforijs.l.fi quid putati5.§. fi quis fun-dum.amp;§.officio.ff.Com.diuid.cum fimil.per Al beric.citatis. Vlpian.l.ij. ff. Fin. regund. ludici, inquit.fin.regundorum permittitur, utubi non polsit dirimere fines, adiudicatione controuer-fiam dirimat. Spieg. ADIVDICATIO neceffariaed.emptiouo luntaria-Paul.in l.fi pignori.ffFamil.ercifcund. Adiudicationcs prætor tuetur.l.inter. J.fifami-liaeercifcund.ibidem. A D iudicis religionem pertinere.l.ij.ff. Si u-fufruft.petat. A D indicium occurrere nó poffe, apud Vlp. in l ij.$.j.Si quis caution.Sp. A D iudiciü uenimus hoe modo, ut totalité autobtineamus,autamittamus . Adarbitrium hoemodo adimus,utneq: nihil, neq; tatu, quan tüpodulauimus,cófequarnur.Bud.in Annot. A D 1VV A R B,pro adminiculari, apud Paul, in 1.légitima.de Pac.In ufib.feud. dénotât opein ferre,amp; auxiliari.Hicfinitur lex,per ibid.not. AD I VTRlx,cognomentûlegionis Roma' næ,cuius mentio in Condantini Imp. condit l. fin.C.de Cad.pec.lib.xij.Spieg. ADIVTORIVM quis predate dicatur. Ca nonidç pulchrè explicit in c.ult.ext.de Homic. Vocabulum extat amp;nbsp;apud aliosrcceptos auto-res.Spieg. A D übertatemuindiéla manumittendo per/ ducere.l.filius.ff.de PqIo malo.Sp. |
T E D. A D limina feruus,pro Atrienfi-Bud. A D manus nümos nó habere, uenudè dixit Africanus,in 1 tutor.ff.ad S. C.Velbjp eo,quod Sc non minus elegans ed, pecuniain ad manuin non elTe.uulgó aiunt,In proinptu non effe.Sp. A D manum feruus is dicitur, cuius manu ad literas fcribédas Princeps, aut quiuis alius uti-tur:edq; idêqamp; à manu amp;nbsp;Amanuétis dicitur. ADMENSVM uinum,ridiculè interpretan turpro uino ad menfatnuenditumitametfi Ha-loand.annot;tt,?.lias deeffe hçc uerba, in 1. fi per emptionem.ff.de Pericul. Sc cómod.rei uéd.Ed autadmenfum uinum , idé quod fimplex men-fum.'Sic Cato de Re rudica ; Vinü emptoribi s fine molediihoc inodo admetiri debet.Sp. A D MI N 1 C VLVM ,adiumentü. Vlp.l.j.ff Si u(usfr.pet.§.j. VfusfruCtus legatus,ait,a dm f-niculis eget, line quibus uti frui quis nó pottd. Propriè dicitur fudentaculum fiuc fulcimétuin rei alicuius.Sp. A D MI Ni C VL A.Vide l indrumenta.C.de Probat.l.ij.§.j.condir.pec. l.j.ff.Si ufur pet. AD MI Nl S TE R,idedmagnus Sc prçcipu-us minider, uox Ciceroni.familiaris. Ad enim habet uim intédendi. Adminidrationis appel! a tione, apud Ganonidas continenturtâtum ec-clefiadica officia,nimirüexéplo tutoris,qui ad-minidratorin iurenodroappellatur, diciturq» habereofficiü.I.alienam. C.deProcurât. Notii ed 8e apud Cæfarcm,idoneum Latinitatis auto rem.adminidrare pro gubernare accipi.Sp. ADMINISTRATIO libéra quæ fit, uidé in kfiliusfamil.ff.de Donat.Vip.in l eum aftum. ff.Negoc ged.cafum indicat, quo ex fuperioris temporis adminidratione nihil amplius in iudi cium deduci poted. Cæterùm adminidratione return liberam.qualem dominus habet, procu-ratori commiffam, Barbari altam Sc baffam uo-cant.E.x Oldendorp.Sp. ADMINISTRATOR is ed,qut return pu. blicarum,feu temporaliû curam gerit zatMagi-dratus , qui iurifdiélionem exercer. Azo. C. de Adminidr.reipnb.lib.x.in Rubr. A D M IN I S TRA T O RE S in iure nodro di cunturmaiores Magidratus: quód ilii folameri impcrij adminidrationé habeant.qu« uoxeum comprehepdit,qui alieno nomine,non proprio agit,utattedatur Accurfius in Rubr.de Admini drat.reipub.lib.C.xj.Qiiod Sc iuramenti forma la probatur,quaiurant, Magidratus occafioné, traditæ adminidrationis fidem fe Cæfari ferua-turos.in Aut.Iufiur.quod præd.Vides,quo te ti tulouédis,qui ais te liberum effe: nihil ad te ius meriimperij pertinet, quodfolius Imperatoris ed:tantum exercitium tibi competit.Sp. AD MISSIONARIS is dicitur,cuius offi-ciü ed,admittere aulicos intra cubiculû ad Prin cipem falutandum. Camerarios nunc appellat. A D MI S S I O, pro penniffu: quemadmodu admittere, pro fieri finere, nonnunquam ufur-patut.Notum admittere homicidium, pro com mittere,8c ut uulgó dicitur,perpetrate, apud lu rifconf.in l,j.§.pcnultim. dc Sicar. Sc pro dehn/ quera |
|
A ANT ^uere fimpliciter,inl.Spunj.in princ. fF. de Decurion. Spieg. A D M i T T B RB,pro mare fœminse, aut mari fœminamadmoueread ini turn Qzulaufftn') it pud VIpian.in hSi quis uxori;quum ait. Si quit afinum meum in equas foas, rityteie duntaxat jc^fifi captum ad mififlet, furti non tenetur. Vide' hoc loco Budæuin.Sp. ADMITTBRB uim, profacereuim, uim inferre.Admittiuimalicui.jppati uim, Vlpian. inl.ltem fi cum.ffQuod meccauf. ADMONBMVS propriè de re quaenondu inmentemueniteiqui admonetur, V'^nde ap-paret.interpfetes non admodum refté pro cor-rigere,exponere apod Paulmn, in §. feiendu ell autem.de Officio præfeél uigü.tüm alibi.Sp. ADMONITIO protelatur.iri§.fin. 1,ij.ubi quisager. A D nos pertinere inteHigitur, quod compe-titnobisiurcuel doniiriij, uel poflefsionis, ud cursE,fiueadminiftratiönis.argum. l.j.§. quod ait.de Offic.præfeft.urb. Spieg. ADN O TATI O.reprehenlioeft.quçfitmo tu proprio Principis. nttraduntDoftoresinl. non aliter.C.de Padis.Fitautem nonnunquam refcripto Principis, piucis adhibitis. C de Sa-crofand.cccl. I. iubemus. Quandoque fit fine tdlibus adhibitis. C,de probat. 1. infirumenta. inglofs.j. ADOLESCBNS amp;nbsp;iuucnis,Caioidem.l. patri.fF.de Minorib.Sp. ADOLESCENS amp;nbsp;pupillussquiparan-tur furiofo,quia non redé intelligunt.l.dié proferre. §.coram.ft.de Recept, AD OLE S CENS luxuriofus,apud Vlp.in ].Si ueró nó reinunerandi caufa.Mandati.Quç-re infrà,Luxuriofus. AD O LES GENTES,quimoribusamp;foler tia prçditi funt, tametfi Icgitimain aetatem non» dum expleuerint, anno tamé uigefimopoflunt impetrareueniam adminiftrandarum return. 1. ij.inprincip.C.dehis,qui ucn.æcat.impetr. A-lioqui prætor opem pollicetureisceuminori-bus annis xxv. Et ideo in haneufq; ætatem ado lefcentes curatorum auxilio reguntur: nee antê rei fuæ adminidratio eis cómitti debebir, quan quam bene rem fuam gubernantibus.tede Vlp. ],j,de Minorib.Sp. AD OLES CENTIAM ,qu®pubertascft, turifconfuicis placuit,à quartodecimo anno fu-mere initium,uigefimoquintoperfici,l.non ali-ter.§.j.dcleg.iij. cum fimil.Spieg. AD OLES CERE,pro incipcreuigere,itê profuccrefcere amp;nbsp;augeri,permetaphora. Vlp. in I.j.§.fi duo impubères, ff. de Carbonia.ediét. Vide Rhenanithefaurum adTacitum.Sp. ADOPTAre, eft iuxta deleélum fibi quos uelit in filios deligcre:cùmnaturanonnunquâ difsitniles parétibusproducat,quiuelmortui, uel exhæredati, awt quad derilitas in matrimo-nio apparet.VigI.Indit.de Exhæred.lib. ADOPTAT! O, idem quad adoptio/ed in ofuranfsimum. |
E D. ADOPTTO, gratuit# quædam cleftio eft alicaius infiliu.Hinc qui fie eligitur, adoptiuus uocatur. Theophilo ed adus legitimus natura imitans,ad eorum qui liberos non habent,fola. tium inuentus. Placuit hæc diffinitio Placenti-no,cû loanneilicct ab Accurfio reprehendatur. Adoptionis autem origo antiquifsima cd. neq; enim modó Romani,ucrametiam Graeci, amp;uc-teres ludæi filios fibi afFumere confueuerunt. Caufarn eius explicat Viglius ^.adoptiuiliberi. Indit.de Exhæred.lib.Spieg. AD o PTlTIVS,exadoptatofilionatus-f . ADOPTAT! ex tribus manibus. Sic enim legendum,ut reftè cenfet alibi Alciatus in 1. penult. §. quæauté dealijs. C. deAdopt.quódd« patris naturalis manu in fiduciarij manumtra» derentur: qui deinde in inanumamp; potedatem adoptiui parétis dabit. Vnde in l.fequé. per tret mancipationes adoptionem fieri lcgimus,quas Imp.Iudmianus antiquauit. Spieg. ADPROMIS SORdicitur,quialiençpro-mifsioni accedit,idedfideiufror: cadem ratióe qua adftipulator.qui ftipulatori accedit.Pomp. l.v.de Verb.oblig. Satiiacceptio, eddipulatio, quæ ita obligat promifTorem, ut adpromifTores quoqi ab eo accipiantur, id edqui idem promit tant. Sic enim ibidem legendum iuxta edition* Nor, cui fubfcribit Alciatas in Parerg,amp; nó cx-promilTores,ut uulgó habetur,Spieg. ADPROBATV S fideiulFor apud Caiü in I.Si ueró.ff.Qui latifdar.cogant.Spieg, AD quem eares pcrtinet.Hsec lurifconfulto rum uerba,fenfum recipiunt uarium, ut uidere cd apud Albcricum. Spieg. A D quemconqï ex tedaméto mco,uel ab in-tcdato.uel ita: Adqueoicunqi quoquoiurc bona mea perueniant.hæc uerba quid uclint, Me-tianus de Legat.ii;,l.fi it-i fuerit.odendit. ADROGAT!O,Sc adoptio dilFerunt fecun dum GekCum in flienam familiam.inquit.inqj liberorum locû extraneï fumuntur.aut per prç-toreinid fit,autperpopulam.Quod perprasto-rem fit,adoptiodicitur:quod per populum,ad-rogatio.Modedin. autor ed, adrogationem ab adoptione difFerre,utfpccié à genete, Adoptionis enim nomen generale, in duas fpecies diui-ditur: qiaarum altera adoptio fimilncr dicitur, altera adrogatio.Nebrifs, AD ORATIO, proprodernatione corporis exhibita reuerenna poniiurinterdum,uti re gibus amp;nbsp;fuminis principibus in Orienialib. re-gionibus folet fieri: nodris enim tantùm genua fleftuntur, nifi quöd Pontifex Romanus imita-tus Perfarum reges, non folum patituradorari fe,hoc ed prodrato corpore uenerari, fed etiam pedes fibi ufculari:idqi nó à uulgaribus, fed ali-qua etiam dignitate præditis, rcliquis magnam gratiam facit,fi ofcularipedü fuorum uedigiü permiferit. Adeó Peiri fuccefforfut ait Aretius) amp;nbsp;Chridi uicarius dignitate amp;nbsp;honore tâ Chri-dum quàm Petrum fupergrefTus uidetur. A O O R ARE,iuxta Alberic. impropriè dicitur adorari princeps,C.dc Fabricen.lib.xj.amp; ca falult; |
|
À AN ïalutatuhl.Sancimus.C. de Côfulib.Iib.xij. Sed 'exuerbis Laur.Vallæ cap. xj.lib. Elegant. V.fatis colligimus, Adorare id efle propriè, quod buini liare fe, amp;nbsp;reuerentiâ facere uulgô diciinüs.hoc eftjuclfleftédo genua, üel profternédo corpus uenerari, Zu fuß fallen, oder eren mit zu fuß fallen, quemadtnodum reges,principes, amp;c præftantes uiros debico honore profequétes, uel genua fle ftendo.uel corpus profternédo ueherainunSic Iacob fratrem fuû Efau feptics adoràbat in ter-ram,hoc eft, fepties proftemendo fe coram illo in terrain. Eft ad noticiam bonarum literarum quidametiam Scripturæ,amp; quidem per omné linguam pcritifsimus,qui monuit, Adorare, cu pro Dei cultu accipitur, exprefsius reddi pofte à noftris per Rin Gottes diettsl ihun,oder Gott vereere, quàm perdwteffeu.plus enim turn fignificatado-rare,quàm in formam precatis procidcre,quod «jwiettcnuidetur propriè fignificare.Qùæ Alber, de Latreia amp;nbsp;Duleia infulcit, non pofte cöfifte-re,itidem cognofces,ubi legeris quæ Valla dilTe ritaduerfus Theologos,in cap.iiij. apud diuum Matthxum.Spieg. ADSCKIBEK E,eft adiungere, cuius extat infignis firailitudo in lib. de Natur, deorum iij. Ciceron.Hinc ciues 5c coloni adfcriptitij.Sp. ADSCRIPTITU, Vide.Adfenbere. ADSEREREfibi procurationemnullilice re.l.quæ omnia.lÏ.deProcur.Sp. ÄDSlDBREin prouincia ultra tépus.l.qui. ff.quib.cauf.maior.Sp. A D fimilitudinem abfentis habcri.l.qui mit-tuntur.ad fin.ft'.Exquib.cauf.maior.Sp. AD fubfellia,id eftapud indices. AD fummamreinpublicam, interpretantur fummam reipublicæ uti!itatem,in l.fi is qui na-ucm.ff.de Exercitat.ad.Sp. Ad tépus,duobus modis fumitur. Vno mo-do,ad códitionem temporis, nccefsitaté amp;op-portunitatem.Altero,ad fpacium temporis. A D Ven A.Seruius: Ómnes terrç habitato-res,aut indigenæ funtaut aduenæ, aut couenç. Indigenæjfunt inde geniti; Aduenæ,de uno loco uenientes:Conuenç,de diuerfis.Interpretes «duenam eu accipiunt. qui alicubi temperaneâ inorâagit.l.hæres abfens.$.j. Videl.omnes pe-regrini amp;nbsp;aduenæ.C.Com. de fuccefsio. Quod quidam exiftimant, aduenam eundem effe qui amp;nbsp;incola dicitur,non fubfiftit.Sp. AD VENAE. VideBudæuminAnnot. inl. pupillus.de Verb.fig.Sp. ADVENTITIA bona font, quæ non reftâ fucccfsione,puta patris amp;aui,fed cxlegatis,aut alitercafualiquo nobis adueniut:id eft,quænô iure agnationis,fed ab extraneis,8c infperató ac cedunt.in quibus ueniensufumfruélum,amp;:libe ralem adminiftrationemhabet. ADVENTITIA bona,hoc eft,aliûde quàm àparentibus acquifita. ADVENTÓRIVM auté, quod amico ad-uenienti occurrit,ut epiftola. Sp. ADVENTITIA dos.Vidc,Dos ƒfeflicia. ADVENTITIA necefsitas intelligitur, ubi |
TE t). cunq;répété aduenit aliquid peragenduquod ad publicamutilitatem fpectct.Vide Alciatum, enarrantem 1.placet. C. de facrofanéla eccl. Sp. ADVENTITIVM peculiüm.Lege,Pecd-liü profeélitium. Âb VERS A pâti,cftnoftcraduérfarius,fed ad uerfaria , aut etiam multi in eadem caufa nobis aduerfarij. Quintilianus lib.vij. Nam Sc no-ftraconfirmanda, amp;nbsp;aduerfæ partis deftruenda finitio. Spieg. ADVERSABILE, quod àduerfum eft, Sc cótrarium homini. Auerfabile ucró, quod aner-fari debemus,8c hoftilitercauere.Sp. AD VERS ARVAI reruin nomine continert tur,morbus, damnum,carcèr,exilium,Sc caetera eiufmodi. Spieg. ADVER S A tépeftare .demari accipiendu, in l.nauis.ff'.ad Leg. Rhod. quæ non femperad-uerfa eft. Spieg. A D VER SARI A,in fœminino genere à Ci-ceröne ufiirpatur.Sic etiaaduerfaha dici poteft muller, quæ aduerfus hos iiidicibcotendit. Sp, A D VE R S A R I A,tumuituariæ quædâ tabd læ erant,quæ ante tabularuin confeftione præ-fcribebantur, ne memoria rerum e.^ciderer, vit ex ijs poftea tabalæ iurtæ amp;nbsp;ætemæ fterér. Bud. in 1 talis.s'.focer.de inre dot. Aici.lib.ij, DilpûcL capiléXxix. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ADVERSATIVA particula feruâs naturâ fuam,aduerfatur iniure amp;nbsp;in faélo.l. hoc ampli-us.§.de his.ff.de Dam.infec.Spiég. ADVERSARIVS propriè dicitur, qui aduerfus nos litigat ih indicio:alio nomine dicitut' pars aduerfa: fed hoc eft generalius, quia Sc de fœmina,8c de muftis fimul dici poteft.Sp. AD VERS O cafu laborarc, apud Vlp.l.j. in princ.Ex quibps caufis maior. Vide Bcroald.in tertiamTufeui.Sp. AD VERS VS cdiiftum feciffe propriè dici.-tur,qui uetante prætore fecit. ADVERSVS bonos mores conuiciû fieri, Vlp. déclarât in 1. item apud Labeoné. de Iniur. A D VER SV S omnes,exponitur inl.natur. ff.de Vfucap l.qui fitfugitiuus.ff.de Ædil. edic. AD VERS A ualetudo: cótrarium eft,bona, fecûda,pro(pera.§.fin.loftit.de Curat.§. ité pro* pter.de Excufatio.tuto. A D V E R S A uulnera,quæ in peftore froteqi accepta funt,8c laudi d.intur: Auerfa, quç in tef-go,8c probro dantur.Ex Valla. Sp. ADVERSVS ekterum poffefforem aélionê dirigere.l.j.§.Si ergo.ff.Si pars hæred.pet.Sp, A D uifitandum dominum uenire. Scæuolai Vfu retincturfcruitus,cum ipre cui debetur, uti tur, quitte in poffefsione eins eft, aut mercenai rius.aut hofpes,aut amicus,uel medicus,qui ad uifitàdûuenit, uel colonus, uelfruftuarius.Sß. ÄD VE A N D 1 ftudiumJ-jSc ij. C.deStat.8c imag. Adulamurferuiliter,ValIainquit,etiam geftu, quod nobifcuin cóinune eft canibus. Fr, Phil.lib.ij. Conuiuior. Adulari pofitum eft, air, in fiélo amp;nbsp;fimulato uulru, ac geftu corporis : di-. élum, quafi adulari, ab cauda, quam Græci ifdtf uocanh |
|
A AN Uocant.Nam canes, cucibi quidpiam ueluti po fcunt,motu alludentis caudæ adulantur. Aflen-tari aero, ad gratia loqui eft : coqs aflentatio no tribuiturinutisanimantibus.Spieg. ADVLATIONIS caufa diftauérba,quæ: interprètes Curialiauocât, otteftaturAlciatus cap.xij.lib.ij. Parerg. quod fcilicct foléât aulici, amp;quiinprincipûcortiitatü font, aliud fen tire, aliud loqui.nullâtn Obligationen! inducere tra-ditum eft:idem amp;nbsp;de Verb, iaftatorijs dicunt. 1. diuus.deMilit.tcft.Spieg. ADVLTERARl rationes,pertraslationé, Iurifconfultiseftconturbari,uelfalfodefcribi.l. j.infi. deScf.corrup. Sic adulterate indicium, pro corrumpere.Vide,Metaphora.Spicg. A D VLTER amp;adulterà dicuntur,quia amp;il-Ic ad altera,amp; hçc ad akeru fc confcrunt,Feftus. A D VLTE RIVM propriè in nupta commit titur, propter partum ex altcro conceptû, com-pofitO nomine. Stuprum in uidua, ucl uirgine, feu qüalibet alia mullere, quæ corporis quæftû non facit. Græcilt;^/«x4’‘^'''^®PP®'l®^^' Alciatus Difpunéf.lib.j.cap.xxvj. Reélètamenlexlulia hæc duo promifcuè appellat:nó quod omné ftü pru fit adulterium, fed quód omne adulteriü fit ftuprum. Apud nos adultcriu pugnat cüm ipfa natura matrimonij.Nain Deus inftitüens matri inonium,dixit:Et erunt duo in carne una i Itaqs iamnon funt duO.fed una caroj Quod ficoniu-gium ex duobus facitunû,amp; adulter rurfus ex uno facit duo, certè adulterium pugnat cü ipfa natufamatrimonij.Spieg. ADVLTBRINVM dicitur, quicquidnon éftlegitimum.fed fuppófititiü; Sicanulus quo fignaimprimûtur,adulterinusdicipoteft,ut Ad legem Cornelia de falf 1. Cornelia, ubi Modeft. ait: Qui fignum adulterinum feccrit, ucl cxcul-pferit.Africanus quoqs in eo.tit.l.fi quis. Quód f tcftamentum, inquit, adulterinum non clTct. Item ad legem peculatus.l.facrilegij. Vl. ait: Nó uidéturadulterinam moneta cxercuifTe.Nebr. ADVLTERINA moncta,quæproueraaf. fiffiilata eft.l.ij.C.de Fal.mon.Adulteriria feien« tia,quæ neC legitimo tramite, nee loco priuile-giato traditur. Vidéluft.inproœmio Panded. $.difcipuli igitur.Spieg. AD VLTERIORVM legemnullaantcC« farem Auguftumfuifle traditur. Quaere infrà, Lexluliä. A D V Ö C ARB.fignificatpro opponente po ftulareramp;aduocatus dicitur,qui aliqua in caufa patrociuium fuum præftat. Aduocatus ueró nó poteft efle notarius in cadem caufa, ut eft inue-nireinl.uniucrfas.CdeDecurionibus.lib.x. ADVOCATIONE amp;foro interdicere,pro hibere eft ab officio adooeâdi: quod genus pœ. næ eft.Foro tarnen plus eft, quàm aduocationi-bus interdicere.Si quidem huic omnino foren-fibus negocijs accómodare fe,non permittitur. autor VIp. in 1. moris. de Pœn. Papin, autor eft, Imp.Tit. Antonium referipfifle, Eum cui aduo-cationibus in quinquéniü interdiftu eftet, poft quinquenniupro omnibus poftulare nó prohi. |
TE 0. bcri.l.Impcrator.fF.dePoftuland.Spieg. ADVOCATIONEM prçbere,procuratî» nein fufciperé.l.fin.ff.de Inoffic.teft. ADV O C ATI ,fiuepatroni,ijdcmoratorcs caufarum crant,qui in foro. amp;nbsp;uiua uoce caufas tuebantur. Alaiat. inl.crcdimus. C. dePadis. VIp.in l.j.de Extraord. cog.'Aduocatos, inquit, accipere debemus omnes omnino, qüi caufis agendisquoquoftudioopcrantur . Sedamp;Ad-uocatus qui alionominequafilegatus,feupa-tronusuocatur,quifcilicet in forenfibus,feu cxtraneis negocijs patrócinatur.Hinc Aduoca-re,pro poftulare pafsim legitur. Vide infra, Pagt; tronus.Spieg. ADVOCATVS monafteriorum .Teuton. Kaftuogt,ut Zafio uidetur.Qui inutilis foro ex-titiffet aduocatus,uulgó Caufidicus appellaba-tur,Quintilianus autoreft.Spieg. AD VO C ATV S ueterator.Vide.Velerator. ADVO C ATORVMcrromonnocebitliti-gatoribus, fi incontinéti, id eft triduo proximo contradixerint.Spieg. ADVÖCÄTVM malum folent dicere for-mularij genus hominum, ut quidam ait, perni-ciofum,qui patiatur intra decern annos lité con teftari eum tutore aut curatore,ut eft afiud Spe.-culatorem abominabilc exemplum de Vberto intit. de Except. §. Vifo quando cxceptioncs. uerficul.Item nota fccundum Vber.Spieg. A D urbem effe.ut PcdianuS fcribit, diceba^ tur de ijs,qui cum poteftate prouinciali reuerfi, aut in prouinciam profedi nondum effent.an-notauit Paul.Manut.Spieg. AD YN ATVS , cftftatuàcûintbematepo-nitur qUod fit contra naturæ fidem. ut fi infans aceufetur adulterij,quódcum uxore cubuerit aliena.Fortunat.autor. A^UVX7f^^impotens,imbeciilis,inuaIidus.Sp. A E. AE D ERE, eft libello caufæ merita comple-di,amp; dare,defcribendiqs copiam facere. Alciat-in l.ædita.C.de Aedéd.Vcl aliter, Aedere eft copiam defcribendi facere, uel in libello cópledi, amp;didare.Hinc Aeditionesuariæ:eftcnim œdi-tio adionum.eft rationum, hoc eft, quâdo pro-ferimus Rationarium,in quo accept! amp;nbsp;expenfi confcripta eft ratio. Eft amp;nbsp;æditio inftrumento« rum,8eaélorum. A E D E S ,ex fundamento,pariete, tedo, cc» partibus integralibus conftare, in confeffo eft: uel falté.utCelfofle labolenoplacet, folo, amp;fu-perficie.l.folum.ff.de Rer,ucnd.amp; I. eum qui ae-dcs.in prin.ff.de Vfucap. Dicutur amp;nbsp;urbana prç dia.1.fundi.de Verb, figni. EftanteSnperfieies, omne quod fupra terra eft : quaproptcr in prx* dijs urbanis parietesamp; teda, inrufticisarbo» rcs,herbae,frutices,fuperficiei adfcribuntur.Al-ciat. in ead. 1. Qua; ueró ædiû diftradis ædibus intelligantur,oftéditlurifcóf.inl.lulia. §.fin. de Adionib.cmptio.cum firn.per Albericum indi-catis.Cæterùm, tedium quàm domus latiorem appellationem plefiq; fenferunt, l.j.§.dcinde.ff. de Don. Aedes enim pro omni fpecie artificij ca P’« |
A ANTE E.
|
pi.etiamfi nulla adfintteda: atdomum non dû ci,quæ adhuc contera non fit. Sed AlciatusJe» ge citata,promifcuè hæc accipi magis fentir.Sp. A E D E S feruas efficerc. Vide Vlpianu in 1. Si quis duas.fF.Coinmun.prsed.Sp, AEDIC VLA,nó eftparua domus,ut nulgó accipiunt;fed modócellulam in ædibus fignifi-cat.raodd facellum.id eft,ædis facrçappendicé, Ein neben Cape!^ quod ex Liuio Budaeus demons ftrat.Nebrifienfis ait, Aedicula.templum facru eftapud lurifcof.ad l.Iul. pecul.l.facrilegij. Qui ædiculas,inquit,incuftoditas tentauerit. Qiidd fi ædiculæ non eflent facræ, tentarc Ulas, no effet facrilegium, atq; ex eófequenti ad legem pc-culatus non pertineret crimen. Sp. ABDIFIC AREnouum opus,amp;reficcreue tus.non difïerunt,fauorc fepulchrorum.l.j. §.æ-dificare.ffideMortu.inferen. AEDIFICIA cfïcéladicuntur, quæpropè abfoluta funt. . AEDIFICARE cumfit proprièædem face re, ponitur tarnen pro omni genere eóftruftio-nis ««^«^/’•’■quot;'“r.autor Feftus.Sp. AEDlFI CiVM, dicituromne quodædifi-catumeft. AEDIFICIVM perfeélum.Vide,Perfedu ædificium. AEDILES curules abeodiftifunt,quódç« des facras amp;nbsp;priuatas procurarent. Curules au-téideo,quód fella cófulari uterétur,utTheophi lo ad uerü accedere magis uidetur.Inftit. de lure nat.gen. $. quatuordiximus .Horü uero offi. dû erat,ludospublicos exhibere,amp;facras, pri-uatasqsaedes jpcurare:torâurbétueri,utcloacç amp;nbsp;aquæduélus.Sc quæq; publica ædificia, mun-da amp;nbsp;integra effentdoca in theatro afsignare, amp;nbsp;reliqua multa.Vnde Aedilitium ediélü. Erat amp;nbsp;alij ædiles,quî frumento praeerant. Spicg. A E DIT VI, uel Aeditimi, à tuendis ædibus appellantur. A E G R A mulier,jP trifti,difficili, irata, apud Papi.inl.ult, Siquisaliq.teft. proh. Sedutfieri airolet,ofFenfam ægræ mulicris.maritali fermo-ne placauerat.Sp. AE G RE ' ferre,uitiofe fcribiturcóiü(5lim,cü fint duç diftióes, pro co quod eft moleftè ferré, Anto.Imp.l.iij de Quçft.Neq; enim ægré ferret, quæ uenenis fuis uifeera hominis exiinxit. Sp. AE G R OTI.Vide,Miferabiliûperfonarum. ALI AE dorcadi matri meçdanuolo,quoad uiuet, ufumfruétum bonorum meorum,itaut poft o bi turn cius ad liberos meos,aut ad cü qui ex bis uiuet,pertineat.Vidc 1.generali.ff.de Vfu fruél.Spieg. AENI GM A.Accurfiusin Act deçqual.dot. §.j.fpeculum interpretatur, etiafi hoc fenfu nuf-quarn legitur.Satius ergocft, legis uerbafimpli citeraccipere.qui enim deciperealiquéuolunt, obfcuré, perplexeqi loquuntur. Exiiij.lib. Pa-rerg.Alciar.Spieg. |
AE Q.V A laceferuari ius inteHigitur Oldéd. t^ftc.pro exercere çquitatem,cum ultró citroqi fic obfcruatur proportio, Ut aken nihil adfit cü difpendio alterius.l. non tantum dotis.fFdcRe iudicat. Alciatus monuit,Aequa lance, amp;nbsp;«quis pafsibus dici prouerbiali figura de his quæ fimi liafunt.Atæqualancc,feruari ius (utDn. Old. ait) intclligitur,pro exercere æquitaté,cum ultró citroqs ficobferuatur proportio, utakeri ni hil défitcum difpendio alterius.l. non tantum dotis.ffde ludic.Spieg. AB QVAB ILE ius apud Ciccr.lib.ij. Offic, accipiendum,non quod æquetomnes, ficenim non poffent alij alijs elfe potentiorcs, aut ditio-res:fed quodiufticiam inter homines,amp; æ quali tatem quandam proportionabilé, æquitatemqi côferuetihoc eft, quodpari ftudio defendat tenues Sepotentes.fummos amp;nbsp;infimos,amp; neutris patiatur ab alteris fuum fumi. Ariftoteles «»«au« yiKi/),8cKaT’ apaÄtyieifi JtiKeact'a'ppeWamp;t.Sp. AEQ.VALE idemeftquodæquum,aptum locis,temporibus,perfonis.Oldend. AEQ,VALIS fubftantiuum pro pare. Vlp. utfiquismaioruel æqualis fubijciat fe iurifdi' ßioni alterius,Spicg. A B Q.V A LI S cóuerfatio, pro pari confuctu dineuiftus.Calliftratus: Nâ, inquir,exconuer-fatione æquali contemptio dignitatis nafcitur. 1.obferuandum.de Offic.Præfid.Sp. AEQ.VALIS fides,cuiufmodi efie debet in« terdominû amp;nbsp;uafallum,in iure Beneficiario ma ximèconfidcratur,ut fidus dominus efficiatfi-dum cliêtem.Sicut uulgö dicimus, truyverberr, tiwwerk^echt, A E Q.V A LI TE R ad iuris cenfuram,non au tem ad fadi paritatem referre oportet, AEQ,VALITER ad nos pertincrc , apud Caium 1,uk.de ufufrudu.Sp. AEQ.V1 S penfionibus,itéiniquispenfionü bus,id eft inæqualibus.in I.iij.ff.de Ann.leg. Sp, AEQ,VITAS, eft perfecta ratio, quæ leges, amp;nbsp;omne feriptû didumqi interpretaturemen-dat:exqua ius manat,quodbonum amp;nbsp;æquum dicitur,nullo fcripto comprehenfum,fed in fola uera ratione eófiftens. Salomon.in Comment, in tit.de Iuft.amp; iur. Vel,Aequitas cft iuftorü có-decentiumq; remifsio, moderatio in commer-cijs, ordo naturalis animæ, quo ad honeftaamp; turpia.Speufippus. A'M.Tullio elegâteræqui-tas appeilatur uerü ius,germana iufticia:lib.Of fic. iij. Eft au tæquitatis proprium, ftridi iurislra tionem uel intcndere,uel remittere. Nihil enim eftquod ad omnemhumanitatis rationem po-tius accedit,quàm æquitas. Qua ratione Liuius lib v.Ius Gentium,fiue Naturale, uocat lus hu-manum.Etcontrà Vlp.inl.furti.§.padus'ue.de bis qui not.infam. Iniquû ius appel lat inhuma-num.Sicut amp;nbsp;luftinian. durum amp;nbsp;impiü uocat, in Aut.Nul.cred.agricol.Inde funt iftæ appella-tiones pafsim in iure, Humanius eft, bemgnius eft,amp;cæteræid genus. Lege item Bonum amp;nbsp;æ-quum. Cçterùin ad cognitionem atq; interpre-tationem æquitatis, quatuor maxime rebus O» pus eft,de quibus latius in Compendio.Sp. AEQ.VITATEM defcribere uolcnslufti-nianus,utiturappcllationc (ut Oldéd.ait) ad- lt;; modmn |
A ANTE E,
moduin pukhra. Nam gubernatiuam uocat fa-pientiam eX uarictate negotiorum colligendâ. Nouell.neuir exdot.conftit.xcviij.Sp.
ÄEQ.V1TATEM fubditiscófcruare.eftne-tjuelucri, neque alicuius affeftionis caufa in al-terutram parte concedere. Nouell. De mandat. princip.§.deinde conueniens eft.Sp.
AEQ.viTA S in iuremaximèfpeélandacft. Ut ait Paul.Obferuâda, tefte Old. phrafi in iure inquit.refpicituræquitas. hoc eft, in iureciuili ius naturale,in lege Humana Lex naturae: breui-ter,in iure ius fpedatur.Sp.
AEQ.VITAS aftionisomnemmetumeius aboIet.Vide Vlp.in I.non folum is.ffide iniur.amp; Dn.Oldend.in Copia.Sp.
AEQ.VIV O CATIO ,hoceft,uocis ipfius finitio,quxq; ad eandem pertinent; cuius certè negleftus peperit nobis in iureciuili Commen tarios,ut redè monuit Apellus.Sp.
AEQ,VVM, id LatinèdiciannotauitAlcia-tus.quod Ariftoteles « ^/««if uocat:eftq; natu-ralis quædâ moderatio,quç in pedoribus homi numrefidct,necfatis legepraefcribi poteft.
AE Q,V VM amp;nbsp;bonum, ius quide eft,fed non lege comprehenfum, id eft legitimum, fed legi-timi iuris emendatio. ‘^‘îKcact Græcè. Bud. in l.j. de Ioft.amp; iuf.
AEQ,VVM amp;bonum dicimusabfolutâbo-nitatem amp;nbsp;æquitaté,amp; iuris (utita dicam) mc-dullam,germanamqj iufticiam:quam cenfendo aflequi.non efteuiufuis iurifperiti.Bud.in lj.de luft. amp;nbsp;iure. Infeité nonnulli diftinguunt bonû ab æquo in iure,aftipulante Oldend. Vide,Bo. num.Spieg.
A E Q.V V M amp;nbsp;iuftu, Tiwr liUich mJrecht i?7.Vi de Oldend. in de Formula inueftig. adion. Tit. Quid fit æquitas.
A E Q,V VM iudicium.Lege,Iudicium æquu.
AEQ,VVS iudexappellatur, quem uulgus non fufpeétum uocat.Sp.
A E R A RI I milites,didi funt ab çre,quôd fti pendium facerent:ses enim ftipem quoq; dice-bant.Vndc ftipendium.
A E R A RII tribuni, à tribuédo çre difti erât. Nam tributa crat eis pecunia, quâ in litibus red dcrent.Idqi quod attributum, dicebatur æs mi-litare.Var.
AERARIVM populierat,undeamp;publicû diftum, Fifcus principis, donec omnia in fifeû fuum tranftulit. Notât Alc.de Verb.fign.
AERA,æribus.Lege,Aerarium fie diélum.
AERARIVM fanâius.Lege,Sandû, amp;Pa-trimonium.
AERARIVM ficdiélum.quodæra.boccft nummi principaliterinfcrebantur. Quanquam amp;aliærespreciof£eatq; opes in ærario reponi folebant.Aes enim, æris,quod pluralcm quoq; numerum habet,æra,3eribus, quamuis generali teromnemetallumfignificat, tamé frequenter pro pecunia accipitur : amp;nbsp;inde trasfertur ad dcx bitum,ut æs alienum,gc/t/c/?HW. Vlp.etiani aure-os nummos ( inquit) æs dicimus. ff. de Verb. fig.exreftaur.Pol.D.Old.Sp.J
AER ARIVM anîiquiusuocabulûeft.quàtn üheus,einfchatzkdirer. Aerarium fanftius.ex quo non nifi in maxima necefsitare pecunia depro-mebatur,Oldend.annotante.Sp.
AREA, jploco quoq;ubi frumétatrituran» tur amp;excutiuntur. apud lurifconfjn 1. afilio, §. teftator.ff.de Aliment. legat.Sp.
AES circumforaneum,Old.inquit,pecunia ad ufuras accepta.
ABS alienum,quod alijs debetur.
AES autem a’licnu foluereneceffecft,crede^ re autem non eftneceffe.utaitPaul.in §.reftitu-tio.l.quódfi minor.ff.deMinor.Sp.
AES alienü meum,hoceft,quod ego contrat xi.oppon. Aes alienü diffoluere, uel exonerate.
AES noftrü,quod nobis debetur.In ære no-ftro effe.pro in bonis noftris effe. Cicero etiam de amicis dixit.In ære nullo effe, pro nihil debe re,exOld.Spieg.
AE S,diftinéiaeft fpecies abaUro,argcto,fer ro,atqi reliquis metallis, l.in uenditionibus, de cótrah.empt.PIerüq; tamé pro auro accipimus, l.etiaaureos.de Verb fig.Sæpenumero etiâ pro argéto,hoceft,argéteamoneta,perinde quafi fit genus cû reliquis fpecieb.collata.Nó quia uocis penuriahoc exigat, eft etenim genus metalli: fed quia ufu fic eft receptü : ideo fortaffe, quód olim omnispecunia fueritçrca.monuit amp;nbsp;Apel lus.SicaütOld.Aerariüfic didü,quód çra,hoc eft,numi principaliter inferebatur. Quanqua amp;nbsp;aliæ res preciofæ atq; opes in ærario reponi fo-lebât. Aes cnim,æri$,qff plurale quoq; numerû habet,çra,æribus,quâuis generaliter omne me-tallû fignificat,taméfrequentcrpropecunia accipitur,Seinde transferturad debitü: ut æs alie' num,Gc/f/cb«W.Sp. (fumptü eft.Sp.
AES contraflum uero dicitur, quod mutuo AES militate.Lege,Aerarij tribuni.
AE S T A S, nüc fccunda eft ex quatuor anni partibus:olim tamé eratanni pars dimidia.Tüc enim annus in duas tâtû partes diuidcbatur.tc-ftc Vlp.in l.j.§. hoc aût interdiélû. de Aqua co-tid.Sc æft. Aeftaté incipcre,pitiorcs tradiderut, ab æquinoéliouernali, Sc finiri æqninoftio au-tumnali: Sc ita fenis menfibus æftas diuiditur atq; hyemsSp.
AE S TIM O,as,jp eo qffeft taxareaccipitur: uerbü frequésin iure.fcribiturp ç,diphtb.quôd ab ære,Sc ri,uè, preeiü, cóponïtur. Hine eft apud antiques Pœna æftimata ab ære,inquit Feftus. Atq; hinc fit Æftimatio,Æftimator, 8c Æftima-torius.Efttit.apudIurifconf.de æftim.aft.Ncb.
AESTIMARE litê,uulgus imperitè dicir, taxare ad expenfas.Grâmatici indicarunt, æfti-mare tanti,quâti,tantidê, pluris 8c minoris, effe uerba precij. Lege,Lis æftimata.Deeaquoque Dn. Akiat.non uulgaria tradit in Parerg.Sp.
AES TI M ATI O,cófideratio eft,8c perpen-fio:Æftimatio,iudicium 8c arbitratus.Exiftima tio ab æftimatione proficifeitur.Rebus enim æ-ftimatis,ideftperpenfis Seexeufsis, poftea iudi camus Scarbitramur.Bud.inl.paulop0ft.deTe fl:ib.Vide,Ratus eft.Sp.
ARTA-
-ocr page 51-|
A AN A ETATIS flexusdicitur,cum?tasuergere iticepitamp;inclinari. AETA S légitima.Qusere,Légitima ætas. A ET A TI s Jubricocaptus.l. uerum. §. filo-cupleti.fF.tle Minor.Sp. AETAS militaris, prorobuftaacapta ad mi litiam.ExThefauro Rhenan.Sp. AETA S naturalis.Lege,Naturalisætas, A E T E R N A autoritas.Lex Atinia funiuam ré ufucapi prohibebat. Verba cius Legis à Gel-liocómemorantur: Quod fubreptum erit,eius rci æterna autoritas efto:id eft, Alciato expone^ tc,æternum tempus ad ufucapiendum.Sp. AETERNA lex Bud.inl,ij,deLegib.annof. «[uod Theologi Legé nature uoeât, Cicerone amp;nbsp;Summa legé,amp; alibi æternam legé uocare.Sp. ABTERNVS paries.Cum in lege Aedium, Paulus inquit.ita fcriptum eflet, Paries oneri fe rundo, uti nunc eft,ita fit : fatis apertè fignifica-ri,in perpetuum parietem cfte debere. nó enim bis ucrbis,In perpetuü,hoc dicitur, ut idem paries æternus e(ret(q(Fne fieri quidé poftet) fed uti ciufdé modi paries in perpetuû effet, qui o-nus fuftincrer. 1. eum debere. ff. de Seruit. urb. prçd.Fr.Fhilelphus refpóditcuida Cremenfi lu rifcófulto,quód inter æternfi, fempiternum, ac pcrpetuûnullâomnino prifci perdoéliq; Lati-ni differentiaeffe uoluerüt.lllud aüt probat Ci-ceronis autoritäre, indicans fuæ tépeftatis phi. lofophos nónullos,itéqiTheologes, nó tâ«er-borum,quàm Ariftotchs fententiam fecutos,ea inter fe nomina differre uoluiffe:ut perpetuû fit cui Seprincipium daturamp;finis Sempiternuue^ ró.quod exlcmpcramp;æternû eóponitur, id uo-Junt intelligi,quod principium quidé habet, at finem nequaquâ habiturum fit l. mercatores.C. de cómerc.amp; mercat.Sed æternû nihil aliud ef-fe,quàm Deum, cuius nee principiü fuerit, nee item finis futurus fit. Id quoqi indicat fcholium in allegata l.eum debere.Sp. AETERNIS tenebris,uinculisqi mandare. Ciceroni eft, quod fie barbarè à uulgo effertur, adperpetuos carceres damnare.Sp. Alria,ratio,caufa,crimen, ob quod quis meri-to in ius uocari pofsir. A F AFFECTA,eaproprièdicuntur, quænon ad finé ipfum, fed proximè finé progreffa dedu-fta 'ue funt. A ffeftam fidê,pro læfa, apud Tacit. amp;nbsp;affeftas res,apud Liuium,pro imminatis,dc-bilitatisq;,Rhenanus obferuauit.Spieg. AFFECT A RE,uitiü fonat,quod extra molt; dum uerborum,uel cultum,uel nouitatem quç-rit. Hoc fuffricaturTubero, qui alioqui uirhabitus eft luris publ. amp;nbsp;priuati doftifs. atq; ideo, tefte Pomp.I.ij.de Orig.Iur.parum eius libri gra tihabentur.Sp. AFFECTATIO eftçmulatio.fiueappctcn tia reifferè in malum fonans. quam Græci kxxh f»A;«Ai appellant.Eraf. Affeftus fiue affeélio eft ni mius animi motus, amp;nbsp;opponiturrationi. Eius interdum ratio habetur.I.cum feruus.ff. Manda ti. Leuiores animi feu corporis affeftiones qui- |
T E F. dam Diathefes appellat: infixasugt;.xq; mobiles, »far, id eft,habitus.ut,ira affe th o eft.iracûdia ha bitus.uide Philippum in Epitom.Philof.MoraL amp;nbsp;infrd.Motus animi.Sp. A F F E C T10 æftimandanô eft, tefte Pedio, apud Paulü quü ait,preciarerü non ex affeéfio-ne,nec utilitatefingulorû, fed com un iter fungi. AFFERREin medium, proafterreincómu ne,id eftcoinmunicare. A F FE RR E manus bonis 31ienis,jp eo qd''eft, aliéna inuadtre.’qd*^ S: manus inijeere dicitur. A F F E R R E mora, pro impedire amp;nbsp;retardate. AFFICERB luero, apud Plaut. amp;: VIp. in l.fi filia.ffde Diuort.utafficcrebenefieijs, amp;nbsp;cómo dis,apud Cic.Sp. AFFIC I,eft trahi ad unamquamqi rem exa-liqua animi pafsione.ln bonam partem fumitur in I.feruus ea.ff.de Ser.export.Sp. A FF INIS eft.qui habet confanguinea alte-rius in uxorem:ucl econtra, quæ habet confan-guineum alterius in maritum Hincafrinitas, ir-regularitas perfonarüeft,ex nuptijs coniunéfo-rum.omni carensparentela. C.denupt.l.liberi, Dilt;fta,quafi ad fines alterius accefsio. Vel, Affi-nitaseft,quæexcoituproximitaté perlonçcon trahit:amp;oriturtâexcoitu ncfario,quàm nuptia li.Ferrar.Inftit.deNupt,Lege,Affinis nomme. AF FI N1 S culpæ,conlors Sc confcius dcli-éli.Spieg. AFFl NI S nomine,uxornó uenit,fed caufa affinitatis céfetur: tametfi quandoqs dicatur af-finis,ut Albericus atteftatur,adduélis locis.Sed amp;nbsp;affinitas dicitur inter fponfos amp;nbsp;côiuges, fed tarnen impropriè,ut tradit Glof. in 1. quod Ser-uius.ff.de Cód.cauf.dat.Porró ceffante affinitatis caufa,ccffat amp;nbsp;ipfa. Vnde licet quis non pof-fit effe teftis uxoris fratris uiuentis,tamen fecus ft uidua eft:quia affinitas eft foluta.Spieg. AFFINES dicantur uiri amp;nbsp;uxoris cognati: funtqi abeodifti, quôdduæcognationesquæ diuerfæ inter fe funt,per nuptias copulantur, amp;nbsp;alteraadalterius cognationis finem accedit.Vi de Cantiuncula in §. Affinitatis. Inftit. de Nupt. Cl.hunc Cantiunculam,uirum celeberrimü.re-dè prifcislurifconfultis comparaueris , quorö titulo fuperbire non crubefcimus, qui aegleda Legum ledione,interpretü Cómentarijs,ac R« pertorijs Dodorü contenti, merito malè audi-mus ab eis, quiluris prudétiæ appellationé ue* rè cófecutifunt, cóiunda aliarûrerû cognitio-ne:quam interim Leguleij tantùm, egregiè for-titerq; cótemnimus. lacobus à ßannifsis, patro nus,dü uiuerct,nofter,uir perdoclus.experien-tia fingulari præditus,integeruitç,fcclcrisq: pu rus,aulicus (omnemenimuitainin aulisfum« morüPrincipumcótriuerat) feftiuè mordens, aiebat,eiufmodi Leguleiosinfignia reportaffe fub Rubrica de Iur. amp;nbsp;fac. ignor. Sed amp;nbsp;à Solo-monio taxantur,ac Oldédorpio, uiris extra có-trouerfialuris prudétü appellatione dignis.Sp. AFFINES abignotis,itemq;àpropinquis differunt.l.j.C.unde uir 8cux. AFFINITATE cognatione*uedefundum c 2 contin. |
contingcre,apud VIpJnl.Siuerôplures.g.Hæc autein aftio.ff.de His qui deiecer.Nomina adh-nitatis quære apud Rhodiginum.Sp.
A F F1R M A T O R E S qui fint, not.ff.de Fide iuff.tut.l.cum oftendimus.§.ult.in fin.
AF F LIC TV S.ideftoppreffusaduerfis rebus. Nihil tritius hoc uerbo, Affliétio nó eft ad-dédaafflifto.Vide Gloff in 1. diuus.ff.de Offic. præfid.Spieg.
AFFElGERSte dano, pro afficere. l.ij. C. ad Leg. Aquil.
AFFEVERB in exercitum,apudImpp.in I. j.de Metall.lib. ij. pro inferi corpori mctallario-rum,accipiendü. Scholiaftes ineptè nimis, pro affluentiam habere,exponic.Spieg.
AFRI C VM fromentum.optimuin intelligi tur.l.fi is qui.§.non'nc cum frumentü.ff Mand.
A G
A G APE,Grçca uox,dilelt;$lionem fignificat. Extat apud Tertullianuro in lib.ad Martyres,amp; Apologetico.In Decret. Font, xü j. diftind. c. fi quis defpicit.pro Eleemolyna.quôd cxcharita-te proficifc«tur,ut explicauicRhenanus nofter: indicans, prifeos Chriftianos uocaffe côuinio-ia fua cômunia,Agapas.Vide Alciaium lib.Prç-termiff.l.qui exiftiinat,loco è Decretis iam cita-to,eclapinas lcgendum,pro Agapes.Sp.
A G A S 0,ab agendo, id effducendo equos, uel mulos.1.cum qua^rcrctur.ÿ. j, amp;nbsp;ult. Si qua-drup.paup.fec.dic.
A G AT V R fiat, fine copula. Caius in l.§.j.ff. Quod cuiuf.uniucrf.noinin Per quern ( inquic ) tanquamin rempubheam, quod cómuniter agi fieri oporteat,agatur fiat. Spieg.
A G E N DI lecum potcltatcm no facere. hoc eft,id efficcre, nc fecû agatur, fortè dum iudice corrumpit.uel alrauerlutia.Paul.in hied etfi per Prçtorcm.ff. Exquibus cauf. maior. Scd amp;nbsp;ad eos (inquit) pertinct, quiconuentifrufiratur: amp;nbsp;qualibet tergiuerfatione amp;nbsp;folertia efticiunt, ne cum ipfis agi pofsit.Sp,
A GEN S rerû.Paul.l.fin.de Offic.Præfid. Si aftor return agentis, inquit,corrupcus effe dice tur, ueluti qui nunc uulgó dicirureffe difpenfa-tor,Notumamp;ucrbum Satago iungi genitiuo, quod eft,anxius fum,amp; curiofus rerum.Sp.
AGENS pro adore.1. ante oîa.ff.de Probat.
AGENTES in rebus qui fint, non adco fans conftat, nifi quod generis uocabulum eft, in cos relatum,qui res Principis agut.aut procura lores Principis,ac Cômifîarios,quosuocât.per diuerfas jpuincias ad legatos, audoqi Imperio per turinas difperfos.. Vndein librispofteriori-bus Ducenarij quidam,alij Centenarij legutur. Vide Pyrrhi Comroentarios, quos incofdemli bros fcripfiuSp.
A G ER ab agédo dicitur: ficut Villa, domus ruftica,à uehendo, quod in cam frudus aruorû uehantur.Alc.de Verb.fig.Vide Rhenan.in An-not.ad Litiium,in fine libx.tertiæ Decad.Sp.
AGER eft locus in rure qui colitur,fiue com pafcuus fic,fiuc aruus,fiucfloridus, fiuecófiius. Gófitus habet arbores, Aruus aratro profcindi
A ANTE G. tur, Cópafcuus habet gramina, Floridus ferua-turapibus amp;nbsp;uoluptati. Ager interdû déclarai; non unum aliquem, fed oniuerlum territorium urbi circumiedum,quod Græci ^«(x/z dicunt.ea uoxcompledituramp; faltus 1^ nemora, Seflumi-na amp;nbsp;montes.Sp.
A GER,ideft, prædiûruftiev.quod fineædi-ficio eft:quü id acccdit,Fundus dicitur. Alberi. cuslocos indicat.Pro circuiedoitemfumitur '*alicuiurbiagro,ut agerSelatiftanus. Aduerten dû tamen,in hoe fignificato non habere plurale numerum:cótincre aüt id, quod ad luns peritii pcrtinet,flumina,lacus,cçteraq; omniaiquodrc dè Valla admonuit li.4.\'ide infrà,Fundus.Sp.
AGER afsignatus dicebatur, qui inter utie-ranos certis iimitibus diuidebatur,qui ctiamLi mitati nomen fumpfit. I. in agris. de Acquir.rcr. domin.Vide Alciat.in PrKtermifsis.Sp.
AGER colónus uidetur is proprie dici, qui ad arandum accummodatus eft, amp;nbsp;alio nomme Aruuinuocatur.Sp.
AGER farrarius,qui fruges producit.Nâ far apud uetetes de omnibus frugibus dicebatur. Scæuola Scmpronio ait: Do lego ex reditu fru-duum holeris amp;nbsp;pomna'.que habeo in agro far ratio,partem fextam.l.defunda. §. penult, ff.de. Vfufrudu.Sp.
AGER fubfcciuus dicitur,qui afsignari propter incommoditatem non poteratSp.
AGER tutelatus , unde ligna in reparations pubiicorumuel mœnium,uel balntorû diftra-hebantur.Vide Agennium Vrbicum de Limiti-bus agrorum.Sp.
AGER uedigalis. Quære, Vedigales fundi.
A GERE,cftiudicioperfcqui, Vnde caufarü ador,patronus dicitur :quandoqs amp;nbsp;Déclama, tor. Alciat. in 1 tranfadionis. C. de Tranfadio., Vide,Pcragerc. ,
AGERE, plus eft quàin cótrahere.l. Labco. lib.j.dc Verb.fig.
A GEREdicitur,quicxcipit.l.j ff de Except, cum fimil.quæ Albcnc.adnotauit.
AGERE jpprié dicitur in iudicio:Facere ue-rd extra iudicium.not.ff. Quod cuiufq; uniue.l. j.§.quibus.!.fadi.§.agi.dc \'erb.fig.
AGERE etiam is uidctur,qui exceptioneo-titur.Nam reus in exceptione ador eft.l. j. ff. do Exceptione.
AGERE cenfum.Quære, Cenfum agerc, ia didione Genius.
AGERE antelitemconteftatamnemodiii-tur.l.amplius non pecitom.ff.Rem rat.hab.Sp,
AGERE aué, jP pcrfequi,Venuleius elegan. tcrdixit,in l.fin.Quodui autclàm. Scholiafics, fi eftauem portare.utcxponit.ipfedoceat.Sp.
AGERE animam, agerc diem extremum ui tæ,hoc ert,morti iam operam dare, ad exitû ho-ius uitç agonem inire leu certaincn Oppo.Age re in humanis rebus, Agere uitam,Agere ætaté, Agere annum decimû.l. j. C. de Inolfic. teftam^ cxOldend.CopiaSp.
AGERE caufam dicimur.non gcrerc,£Üf/jifb oder den rechtshandelturen,
AGB
-ocr page 53-A ANTE G.
|
Ä G E RE confulem dicitur,qui confulis per-fonamgerit. RegierenderAmmiißer, Rurgermetjier, Cgt;briflerincifler,Stetmeifler^ Ä GERE curareprimédae improbitatis, hoc genushominö apud Vlp.l.iij.ff.Naut.caup.ftab. A G ERE diem extremü uitæ,fignificat mer-ti iam operam dare,amp; effe in exitu uitæ. de quo feitè differit Salotn.in Parad. Sp. A G E RE ferias.id eft feriari. Agere diem fe-ftum,pro obferuare,uel,ut uulgus Joquitur, fa-cere feftum. AGERE forum,eftiurareddere,amp; caufas fludire. AGERE furti,hoc eft aélioné furti intende« re,quod eft, de furto apud indicé accufare. Sic agere falfi. In his amp;nbsp;fimilibus fubauditurablati-uus,crimine uel aftione. A GERE in humanis rebus. C.de Inoffic.te-ftament.l.j. A G ERE lege.VIp.Nemo,ait,aIieno nomine ’®§® ®8®'’® potcft,hoc eft.merum imperiu,8e gla dij poteftaté exercere teftc Dn.Oldend. in Copia. Vide amp;nbsp;infra,Lege agere. A GERE pœnitcntiâdicitur.quéfaifti pœni-tet.Paul.inl.fi inJege.§.colonus.Locati. Quod fi in paucis diebus prohibuit, deinde pœnitétiâ €git,omniaq; colono Integra funt.Spieg. A G E RE cû patribus,cft ad Senatû referre. A G ERE cum populo, eft rogare quid popu 15,quod fufFragio fuo uel iubeat, uel uetet. V n-derogatio pro lege dida. Agercueróeü patri-bus.eftad Senatum referre.Bud.inannot. adl. luliain de Amb. A GERE ad populü,hoc eftcócionê habere. A GERE infmaplumdicitur, cûremnóftra, uel nobis debitam, uel deniq; pœnam aliquam fineullare,abfolutêperfequimur.ln duplum ue ró.triplum aut quadruplum tune experimur,cü prêter rem débita,exigimus aliquid ultrà,quod æftimationem eins rei duplo,triplo,aut quadru plo excedatVide luftinian.in §.ln duplü.§Tri-pli.amp;$. Quadrupli.Inftit.de AdionSp. AGEREexfponfo.ideftexfponfione. fpon fum enim amp;nbsp;fponfio,utpræceptû amp;præceptio, refponfum amp;nbsp;refponfio,promiffumamp;promif-fio,in eadem re dicuntur.Sp. A G E RE furdis teftimonijs. Qujre.Surda te-ftimonia. AGERE fuum negocium dicitur, qui ficin proprijs reb.eft occupatus,ut nihil curct aliéna. AGERE tabellis obfignatis,eft quempia re-futare teftimonio fuarûliterarû.fcriptorum'ue: quod refutandi genus, ut cui uix cótradici pof-fit,uideturefle potifsimum.Sp. A G G E RE S ,per pcriphrafim Cic.uocat mo les oppofitasfluélib,l,j. C, deNili agger.nórüp. Vide Bart.C.de Immun.nem.conced. lib.x.ubi docet quorum impenfis fieri debeant.Sp. AGGRESSVR A. Vlpianus;Sed amp;nbsp;fi quid, ait,ex pecuiatu,uel facrilegio quæfitum erit,uel ui.aut cla.aut latrocinio,aut aggreffura, hoc nó diuidetur.l.iiij.ir.Fin.regund. A G i de bonis,uel bonaalicuius aguntur,Eï trifftdieguteran.Oïd. |
A Gl de capite, in capitis difcrimenuenire, D.«r leben antreßen. AGi,ferri,portari,quæ dicantur, oftenditlu* rifconf.in 1.ferri.de Verb fig. AGINATORES, Feftus fenbit, qui paruo lucro mouentur. Sp. AGINATORES , aurigæ funt,qui in ludis Circcnfib.curuli certamine fe exercebar. Ale.in l.j.C.de Speft.lib.xj.Adde Dn.Bud. élucidante l.athletas.in prior, Annot.Sp. A GITA TO RES , pro miniftris ludoru pu-blicorum.l.iij.C.de Spcftacul.lib.xj. Albericus indicat.Spieg. AGNATIO eft inter easperfonas, quæidé habentgentilitatis nomen,eafdé imagines,ean dem fainiliam,eadé facra. arg. I. j. de Ritu nupr. atq; adeóinter eas quæfunt exeodem mafculo paréte.ClariusTheophilus,qui,Vt tota,inquit, rem uno uerbo abfoluam, tamdiu per ordinem proceditagnatio,quâdiunulla interuenitper-fonafœminina,quç caufam detcognationi.Ita-que agnati funt,qui permafculos nobis coniun guntur:ut frater confanguineus,amp; fororcófan-guinea,amp;fratris liberi,amp; nepos,neptis'ue ex fra tris filio,Sc patruus.Sepatruiliberi, Scexfiliopa truinepos,neptisue, Sc ami ta. Dicimus ctiâ A-gnatü,quicquid ultra naturçdebitû natû eftSp. AGNASCENTIA 8c agnata membra ap-pellantur,quæ abundant. AG N A S CI propriè dicuntur, qui nafcutur alicui poftfaélum teftamentum.Sp. AGNATI dicunturquafiadgnati.fignificat auté ipfa didio ad,iuxta:atq; ideo agnata membra Plinio dicûtur,quæ propè alia fuboriuntur, utin Sedigitis uidemus . Vnde films patri fuo non adnatus.fed natus dicitur. Quod fi fitioru, nó contéplatione patris,fed inter fe mentio eft, tue adnati funt, qüia omnes iuxraac propè eo-déq; gradu adgeniti funt.Id quod ignorauit Ac-curfius,cui,cæterisqi interpretibus mirü uifum cft,ut Alc.cap.pen.iij. Parerg. refert, quod Vlp. ait,Filius patri agnatus proximusnó eftCçterû ad agnatosSc gétiles aliqué ducere,eft furiofuin eire,prouerbiali diélo antiquorum.Vndelufti-nianus lib.j.Inftit.§.ij.de Curat.Furiofi quoq: amp;nbsp;prodigi,licetmaioresxxv.annisfint,incuratio* nc funt agnatorum,ex lege xij.Tab.Sp. AGNI, quod nondu habeant annum, l.cuin quæreretur. de Legat, iij. Agni legati quatenus uiderétur, Africano tefte,quida aiebant, agnum duntaxat fex menfium efl'e:fed uerius eft,eos 1e gatos efre,qui minores anniculis effenr.Martia-nus fcribit, Quamdiu autem agnorü loco funt, cxufucuiufqilocifumendum eft.Sp. A G NITl natales,de nullis alijs, quàm inge-nuis intelligendi: autor Pomponius, 1. hoe fer-mone.Si libert.ingen.dicat.Sp. AGN O S C E R E.pro nó repudiate fed liben teradmittere. Quemadmodum agnofcere libe. ros dicimur,quos utnoftros alédos fufeipimus, Scæuolade Legat, ij.1. pen.ad fin.§.quæ manto. Ncc non etiä,inquit,fi quid poft mortem domi-c ; ni |
A AN ni mei folui agnofcatis,hoc eft admitcatis, ratö, gratumqi habcatis.Sp.
A G N V S ,pro fœtu ouis,Græca diftio eft,fi-gnificatq; purum, fiue caftü. Paul, de Legat.üj. J.cum quæritur.Agni.inquitJegati.quatenus ui derentur, quidam aiebant tantum fex menfium efle.Sed uerum eft,cos legatos, qui minores ef-fentanniculis. Hincpelles agninædiélæ,uta. pud Vlpia.de Aur.amp; arg.leg.l.ucftis. Pelles, in-quit, agninæ 8e caprinæ.Nebr.
AGO tibiius no effe altius tollédi.Hæcuer-ba non femperaftioné negatoriaarguut, quod nonnulli doftorum per errorem tradunt. Nam contrarium apparet in l.fi priufquä. ff. de Oper. no.nüc.Iraqi adutramqs.aélioné,hoceft.tâ ne-gatoriam, quàm cófefforiam deferuire poffunt, ficut figulo lutum, ad uatiain uafis fpeciem for-mandam.Vide Oldend.Aftion.v.Claff.iij.Sp.
AGALACTA pafcua nuncupajrutueteres medici ladi minus accommodamam herbis la» dis aliquo modo naturam immutari, traditum cft.Adi Cœlium,cap.vij.lib.xxvi'j.
AGONOTHESIAN, quauoceufuseftlu rifeóf.in l.Si filia nupta.§.Neratius. ff. Famil. er. cifc. D. Haloander interpretatureóftituédi de-fgnandiqi certaminis munus.Sp.
AGONOTHES IA,eft agonothetç munus. Neratius eum qui plures filios haberet, unü ex filijs «^■»i'i'^iwar/'iulccpturum, profeffum cffe. fic enim Noric.tex.habet,in l.fi filia.ff. Fam.erc.at-que fic legendum, Alciat. quoque admo-nuit in Parerg.Spieg.
A G O N O THET A, certaminis difpofitor, qui certantibus proponitprçmium quod detur uidori.Modeft. de PollicJ. Septicia. Agoné.in-quit,conftituo trictericum.8c (equitur^Agono-theta exiftente,acprçfidenteuiro meo.Nebriff annotante.Sed 8c Agonothetæ dicebantur, qui facris certaminibus præcrant : erantqi Deeëui-ri,utlul. Polluxfcribit. Etpræmia quæ his iam emeritis diftribucbantur,dicebâtur Agonothe-tica,fioe ea quç ipfi agonothetæ athletis adiudi cabant.Alc.in l.iubemus. C. deFund.patrimo. lib.xj.Pyrrhus deMil.off.Sp.
A G RA RIVM, quod ad a grof pertinet. ut Lex Agraria,8c Agrarij homines,id eft,fautore8 J®g'® Agrariæ, Sic agraria facultas, item agraria res,apud Ciceronem.
AGRlCOEAE.quiSc agricultores,Sc agri-culatores. Eorö aliquot diftmguit genera Dn. Oldéd. amp;nbsp;feité Sc dilucidè : quód ea interprétés autnópercepcrint,autan fint dignaticrafsius tradere, offundentes nobis tenebras in totu ius ciuile.Spieg.
A G RIP p A.ScæuolaI.pater,de Leg.üj.Iuli* us Agrippa primipilaris, teftamcntofuocauit. Quoru innafcédo,nó ca put, fed pedes primi ex titerant, qui partus difficillimus, ægerrimusqs habetur. Agrippas appellari,ab çgritudine Sc pe dibus,autor eftGellius.Spieg.
A G RIP PINEN SES.Celf.inl.fin.de Cen-fib.In Germania inferiori, inquit, Agrippinéfes iurisitalicifunc. Tradit Tacitus,eos puduiffe
T E H.
Germanieseoriginis, patriam^ueeiuraffe, r.ort Vbios, fed Agrippinéfes fefe uocantes.Caufam indicat eius rei Rhenanus nofter, hbro Germa, rer.primo. Cæteraapud eundem legere lieerde Vbijs,Coloniaqi Agrippinenfiü, hadenus uuL gó haudcognitarcuiulmodi uir ille, uel trib.fe-culis dignus, nobis ex ter beatapenu fua profer re folet. Hiediuus Maximilianns fcito proceni Germanici imperij edidit, fi ré refpicis , infigné illaconftitutioné, quæ ad officium norariatus pertinet. Videïmperatoris nomen, amp;nbsp;Colonia Germaniæ.Spieg,
A G Kl plagâ, quæeft in regione illa,MœuijS Publie 8c Caio tranferibi uoto, precio faifoui-ri boni arbitrato, 8c hæreditati iilato, dupli eut-éfione expromiffa à reliquis hæredib. ita ut lub pœna centû promittât eâ agri plagâ, partem'ue eius ad Seiam, pofteros 'ue eius nô peruenturâ quaquaratione. Vide Scæuolâinl. uxorem, de Legat.üj.Spieg.
A G R V M non prçfeindere, nites non fubfe-rerc,aquarum duftus corrumpi pati.l.fi cuius.. §.deniqi confultus.ff.de V lufruét. Sp.
AH
AHENEVM,Paul.inl.cum de lanionis.§ a-finum.ff de inftruéf.Nec multû refert, ait, inter cacabosScahencum,quodfupra foeü pender. Hic aqua ad petandû calefit, in illis puimétariü coquitur. quod fi aheneum inftrumento conti-netur, urcei quoq; quib. aqua in aheneû fundr-tur.Adieéliuum pro æreopoeticum eft,ut3pud Ouidiûj.Metam.Tertia poft illam lucceisitahe nea proles. Videfuper hoc uerfu interprété. Sc Ant.Manc.j.comment.in lib.j.Carmin. GeUius, Ahenum dicimus,perhinterpofitaminteraSe e, non aenum,ut fonus fit uiridior,uegetiorq«
A 1
AI o, 8e Nego,cótraria funt. Na aio proprid faterifignificat. Donatus in Andr. indicat, Aiüt deearedici, quarnnolumuseffefalfam. Qiiod locum non habet apudiurifeonf. inl. j.de œdik cdift.8cl.xdiles aiunt.Sp.
A1 AT,apud Vlpian. inquientem, in §, cuin uerô.de Legat.j.Quia iniquum cffe aiatid fepa-rari àfe.Spieg.
A L
ALAE. equitumordines,abalitumfimilita dine,ut ait Gellius.Alas, équités Seruiusintellf git:ob hoc fic diftos, quia pedites tegût alarü ui ce. Gloff. inl.i.de bis qnot.infam.triginta équités alam conftitueredicit:haud fcio qreélé. Sp.
ALEA emi.SpeciesemptiôiseftàPôp.jppo-fita, qua fine reuéditio intclligitur. I. nec empt. de Contrah.emp.Vide infrà.Quafi aléa emi.Sp.
ALEATORES, quiludumaleæquafiarté quandâe.xercét. Aleæautnomineuenitomnis ludus, qui in narietate fortunæcéfiftit : tametft proprié de tefferis fir.Itaqs cû aléa jp omni ludo accipiator,fit ut ad fortunâ. Sc periculi cuiufuis dubitationé porrigatur;ut iâcere aleâ dieitur is, q fe periculo exponit. Emere itéaleâ, qincerta rei futurç fpé emit.Paul.ff.deHæred.uel aäion4 uédifi Cû h jreditaté, inqt, aliquis uêdit,effe do bet
-ocr page 55-|
A AN bet liæreditas.utfit eroptio. Ncc cnitn alea emi-tur,utinuenatione,amp; fimilibus-Spieg. ÄLB VM , NebrilT tabula erat in qua iudicii Dominafcribebâtur, quo(lAlt;rt;lt;w^lt;rtà Grçcis dici tur.ut eft apud lui.Pol.Vip. de Eden.l.j. Eü, in quit,edereLabeoait, qui producat aduerfariû fuum ad album, amp;nbsp;demonftrct quid diftaturus fit.Vfos taméprætores fuifte charta,uel alia ina teria,conftat:indicante Oldend. Qui putantcu Accurfio fuifte parictem dealbatü,nó reéfé per-ceperunt Vlpianü in 1. ft quis id quod.§.hoc ue« ró.ff.de lurifd. Nam e.x eius uerbis colligi tur,fii-ifte aliquid muro appenfunj.ucl affixû.Prçterea amp;nbsp;Album ludicum.uelutmatriculam habuerut, in qua nomina eorü,qunoquoq! tépore iudica-re debebant,per ordinem referebantur. De hoc albo iudicü loquiturtit.ff.de Albo fcribend.Sp. ALB ERG AR I AE,Canoniftis cenfus funt, feu paéliones, quæ debentur pro comeftionib. de hoc Gloff.in c.præter.de lure pat. ALBI prætorij corruptormullismodisno^ eet,de quo uide Old.Claftej.Aéfion.iij. ALD V S, D.AIciat.enarrans l.lcéla, deReb. credit, obiter monuit, in lege Lógobardica (er. uum fignificare,Seinde Caftaldum fcrufi cui ca^ fæ feu domus cura eft demandata: fieq: generaliter cm nes œconomos die i.l. pen ft'. deTeftib. heum unus.in prin ff.de Alim.legat.Spieg. ALE N D O S inopes fcholafticos ab opulê-tis Doéloribus,Innocent.redè cenfuit,in c.fin. ext.de Magift.Spieg. A LE RE,propriè eft.uiftii temporali uita fu-ftentare.Sic materteneturnaturali iure alere ft-Jium triennio : ut abinde cura alimentorum ad patrem magis fpeélare uideatur. 1. nee filium ne gare.C.de Pat.poteft.Spieg. ALIMENTIS legatis,cibariaScueftitus,Sc babitatió debebitur:quia fine bis, ut ait labolc-nus,ali corpus non poteft. Spieg. ALGiDi montis Pomponius meminit inl. ij.de Orig. lur. ad fin. $. Et cû placuiffet. de quo uide Sipontinû.Suntexéplaria.indicante Her-uagio amiconoftro,Typographorum eruditif. in quib.Algido de Vecilio monte legitur.Sp. A LI A s,.uarièponi,Alberic.oftendit.Pro-priè fumpta,facit conditioné.l.diuortio.ff. Neg. geft.Spieg. ALiB I,alioinloco:inibi,in eoloco;necubi, ne quo in loco: ficubi, fi quo in loco: nuncubi, num quo in Ioco:utrobi,utro in loco.ex Alciat. Quid auté interdifto Vtrubi caueatur, Vip. exponit,!.unica,tit.eod.nomine.qui extat li. xliiij. Pandedarum. Spieg. ALIB 1,8e alio in loco,8cjp in re alia fignificat. AUC VB I fuerit deprehéfus.l.ij.ff.deFurt. ALIC V N D E,5c ad locum,Sc ad rein,Sc ad ho minem refertur. ALIEN ARE dicitur, qui ius aliquod domi» nij transfert.V'^nde qui rem uendit, antequa tra* dat,nullum ius dominij transfert, neq; alienaffe dicitur.Traditionib. enim dominiarerutransfe runtur.ln aéhone ediéli,de Alien.iud.mut.cauf. fad. Alienate inteHigiturnon folü qui dominiû |
TE b. transfert, fed amp;nbsp;qpoffefsionécalumniofeamît-tit.Nô qffea carere uoluerit,fed quoniâ feit iniu ftâ e(re,!peratq; eâ defédi po(Te p potêtioré. Sp. ALIENAT! O, translat io dominij eft. ALIENATIOgt;'IS uerbûiatépafet. Nâad diredi amp;nbsp;utilis dominij translationé, ail ufuca-pioné,ad pignorisnexû refertur:idq; bue à lege, fiue in côtraélu teftamétoue ^phibita fit.Prrt-prié tamé aliénatio eft, cû direéta dominia träft feruntur.Alc.de Verb.fig. Verû,alienaiior!e ^phi bita,inreliig!tur jpbibita ois alienatio, fiue inris direéii,fiue utili',üüe alteri^cuiuslibet.per I.fin, C.de Reb.alien.nó alie. Vide Ïafon. in 6. itê fi qs in fraude.Inft.de Aéf.ObferuanJü.quód aliéna tionis appellatióegenerali.uenit pignoris o bli. gatio in qjhibitiöe legali. in iudiciali.n.quód ca ftriéfiorfitjocü nó habet.I.in quoru.ff.de Pi.Sp. ALl EN ATVM, pIus cftquàin uenditumJ. alicnatum.de Verb.fig. Spieg. ALIENATVM non proprié dicitur, quod adhuc in dominio uenditoris manet,uendituin tarnen reélè dicitur,autor VIp.de V'erb.fig. A LiE NI appei!atur,q am ici, aut affines,aut jppinq nó funt. Extraneos uulgus appellat. Sp. ALIENIS aedificijsconnexa. Vidclulianu l.habitaror,de Rei uind. ALIEN! fafti promiffordicitur.quitemerè antequamrem compertam haberet Sc explora» tam,promifit. Spieg. ALIEN O fado nemo oneradus,I.incaufæ. fi^de Procur.Spiegcl, ALlENIGENAM,cümjpinalienoterrito rio nato,tü jp alterius iurifdiétioni fubiedo reci piüt interpretes.l.j.C.de Eman.lib. Val.Max,a-lienigena exempla,pro externis dixit. Sp. ALIEN O nominelitéuel inferétes,uelfufei picntes,funt tutor,curator,^curator, defenfor, excufator,ador, quê Sc Syndicü dicimus.Sp. ALIEN O nomine pofsidere dicitur, qui ab alio caufam habet.!.eft fpecies.Sc ibi Glof.ffpto fuo.ex Alber.Spieg. ALlENVM çsnonloci eft, fed uniuerfarü facultatü.utait Vlpian.l. fi fideicommiffum. ÿ. tradatum eft.ft'.Vbi quis ager.Spieg. A LIEN V M eft, quod cómune eft. Inftit, Vl bon.rap. in prin. ALIEN VS pofthumus,qui non eftteftatö-ri futurus fuus hçres. Inft. de Leg.$. Pofthumo. Quære,Pofthumi. Spieg. ALIEN VS àui. 1. metumautem.§. fedlicet uimff.Quod me.cauf.Spieg. ALll, indefinitè,fignificataliquos eiufdenl generis,de quo agitur,non autem omnes. ALII non abfimilesadhibédi.infin.l. Labeo ait.ff.de Recept. ALII S pulfantibusrcfpondcrc,inl.ij.§.Le-gatis.ff. Vbi quis ager. ALII ul!i,Caiusinl.argétarius.ff.deEd Neq» alios u!los,ait,abfimi!es ratióes edere cogit.Sp* ALLE CTI dicebantur,qui propterinopia, ex equeftri ordine.iqfenatus funtnumerum aft fumpti.Bud.in annot.'ad l.ult. de Senator. Vip-in Trad, de Decurionibusferibit fpuriospod^s C 4 in ordv |
A ANTE U
|
in ordinem allegi.hoc eft numéro addi. Quid fit Alledio in 1. ciues.fF.de Incolis. Accurfius no in-tellcxit.Spiegel. A LLE G O,as,exad,amp; lego,as,pen.prod.eft adaliquem locum mitto.Vnde lunlconC cSfue ueruc allegare leges:id eft, citare teftes ad id de quo difputant,comprobandum. NebrilF. ALEE G o,gis,penut. brcui,pro eo quod eft coopto.hoceft.in collegium adlcifco:compofi-tum exad,amp; lego.gis.Vlp.de Decurion.I.gene-raliter.Allegi,inquir,ideft,pereledioncm in or dinem afiumi.Idem, AL LEGA RE, hoc eft, citare librum, fat efie receptumaiunt. ÿ. fin. Inftitut. Perquos agere poffi A LLEGAREprofe. VIpianus: Hisigitur, ait,pcrfonis, quç non uirtutiscaufa cum beftijs pugnauerunt, pro fe praetor permittit allegare, pro alio prohibet.Spiegel. ALLEGATIONES iuris cur in margine potius quam in contextu feribendæ fint, extat eleganscap.in lib.üij.Parerg.Alciat. ALLEGATIO pro produftione iuriom. Paul. Minor xxv. annis otnilTam aUegationem perin integrum reftitutionis auxilium répété* repoteft. Spieg. ALLEGATIONEM fami,proallegatione iuris.Albericus exemplis demonftrat.Minor o* milTam aUegationem, per integró reftitutionis auxilium reperere poteft: autor Paulus in 1. mi-nor.iiij.fF.de Minor.Spieg. A LLE G o Ri A eft,quum aliud loquimur,a-liud mteUigi uelimus: quam nó temerè apudlu rcconfultos reperics. cum enim perpétua amp;nbsp;remota fit translatio, apud eos in ufu clTenequit, qui exuerbis mentem fenfuum comjciunt.l. La beo §.fin.deSup.leg.Spieg. ALIMENTARiVS.cuialimétalegatafunt. Vlp.lt;j.fin,in l.cum hi.ffde Tranfaft.Hic omnia, ait,habent difceptnionem prstoris, amp;nbsp;pro uti-litate alimérarij accipiédafunt.Sicfæpe Icgitur in lure ciuili. Quod amp;nbsp;ab alijs obferuaiû eft Sp. ALIMENTARIA caufa,quæadalimentû pertinet, Vlp.Superfluum. ait, in alimentariam caufam eft.l.cum hi.§.tranfaftiones. uerf. Si ci-dem.fF.de Tran fad. Spieg. ALiMENTARiAlex. Hac prouidcbatur, Utfilij alerent parentes ad inopiam redados. ALiMENTO R VMappellationenonciba-ria tantum, fed etiam ueftitus amp;nbsp;habitatio conti nentur. quandoquidé fine bis corpus ali nó po-teft.ut cognofces ex nobili tradatu, de Alimét. amp;cib. leg. nee non Glof. I. fi quis àliberis. §. iu-dex.ffde Liber.agnofc.Spieg. ALIMONIAM, uidumnecefTarium inters pretantur;Pontific.Decretacam,utcófuetaeft, miniftrari iubent.lxij.q.ij.Spieg. A LI M V S maiores,nntrimusueró pueros,fï Scholiaftæcredimus,in l.fi iudex.fF. deHis qui fui uel alien.iur funt.Spieg. ALio modo fuccurri pofte,I.com à te. fF. de Dolo. Spieg. |
ALI O Q V I,coniundio,pro quod fi non,uel præterhoc: conditionaliterefficit difpofitioné, non autêorationem.I.fi finita. §. ex hoc edido. fF.de Dam.infec. cum fimil. apud Alberic. Vide Bart.inl.j.de Cond.amp;dem onftr. Spieg. ALIO QVIN, non raró pro in alijs,ufurpa-tur.Spieg. ALLIG ARE loro mulum ad pollicem, a* pud VIpianum ad ieg.Aquilia.in fin. 1. Si feruus feruum. ALLO DI VM,âuerbolaudo dedudum,o-ftendit Alciac. in Parerg.amp;allaudium funduin didum, qui pleno iure ad poflefsioné pertinet, pro quo nullum alicui laudatiuuin praeftadum eft. V'idéturid neteres proprium dixifFe. Aliter, Allodiûrescftlibera amp;nbsp;propriaalicuius,exquo tarnen prçftatur tnbutuin.de quo uide I.at fi q,s. ÿ.interdum.fF.dc Relig.Sc fump.fun.Et Allodm, allodij,diciturhæreditas quam uenderc,ueldo nare pofTum . Secundum Bald, id dicitur, quod alicui fic eft proprium.ut id à ncmine,quâàfolo Deorecogr ofeat. D. Oldend. Allodium nunc, ait,receptum eft apud Feudiftas : quo fignificât bonaclientis beneficiarij hæreditaria ac jppria, quæliberè pofsintalienari.Spieg. ALL V J I O,ad folius uocis fimilitudinére* fertur ut poftefsio, quafi pofitio: magiftri,quód inonftrent: furtuin, quafi furuum: teftamétum, teftatio mentis;facel!um,(acra cella:intcrdidu, inter duns diduro.Ex Alciaro.Spieg. ALLVSlONEAl, fignificatum uocabuI3, prælumi uolunt.QuadereuideBart.in I.j. dcFi de inftr.Spieg. ALLWIONES funtuelfluminu,uelmaris,uel pluuiæ,autdimerfiones, aut translatio-nes locorü. Eluuiones füffç, pluuia fadj. Vide, Per alluuionem. Spieg. ALMA urbs,pro clarifsima.l.j. C.de Negoc-ne milit Iib.xij. ut apud Vergil.Ser.tefte. almus dies, Eclog.viij. Spieg. ALOGi S TE S.Vidc,Elogij munus. ALIQ,VANT VMad modum refertur:ali-quod,fiuealiquammulti,ad numerumï aliquan tifperadtempus,fed cum fignificationebreuita tis,quemadmodum amp;nbsp;tantifper.Vide Vallam. ALI Q,VAL1 S amp;aliqualiternon Latinèdi-cutur, fed aliquantus amp;nbsp;aliquantum. Vide Val. A LI Q,V I D inopinatum einergere. in 1. ora-tione.fF.de Ferijs. ALI Q.V 1 D,uel quidpiam iuris habere.I. fi Ie gati.fFde Pignorat. ALI Q.vi S,incertam perfonafignificat,ba-betqiuimpluralem,quamuis fingulariterprofe ratur.non enimeft aliquis.nifi dc multis.l.fi ue-ró plures.§.ait prætor.fF. dc His qui deicc.l.fi fcr uitus.de Seruit.urb.præd.Spieg. AL1Q.VOCVN Q.VB die. Vidc Quis. ALl Q,VO RVM res dicuntur, etiamfinon fint communes, fed alia unius, alia alterius.l.lit-tus.§.fin.de Verb.fig. ALITE R,quantitatémne,an qualitatem re-fpiciat, Bart.differit in l.j.§.quod aüt. fF.Ne quid influm.pub.Spieg. A Ll V D eft tueri,quod accepimus:aliud,no umn |
A ANTE L.
|
uum facere. Vide Neratiurti L ufufruftuarius.ff^ deVfufr. Spieg. \ ALTE R,ad utrumq; fexum refertur.l.iij.f.al tenus.de Neg.geft.inprin.Propriè tame de duo bus intelligitur. J. qui duos. tf. de Reb. dub. Sc fimilib. locis. tametfi de tribus quoqi, ut Albe-ric.indicat.accipiatur. Spieg. ALTER,propriè de duobus dicitur. V'nde adnotarût latius fumi, in 1.ij.ff.de Reli.Sc fumpt. fun.l.fi reus.de Duob reis.Spieg. ALTERA pars,procotraria.ij.q iij §.aptan-dum. Vide Albericum. ALTERCATIONES antiquiiuris.àlufti nianoplacatas,in $.Sc dedititios quidem. Inftit, de Libertin.elcganter exponit CI. Cant, pnfeæ obferuationis difficultates refecatas. Spieg. ALTERN AN S teftis.quifubindeuariat,amp; nunc unum, nûcaliud dicit, qui Sc uacillas, hoc ell,param fibi confenticns dicitur. Ex Bud. Sp. ALTER NX dies,in l.j.Quand.dies ufufruct. leg.ced.Sc l.v. de Seruitut, A LTB RN 1 S diebus,apud Vlpianum in l.j. de Aqua coti. Sc alijs in locis. Eft autem elegan-tins quàm Akernacis. Sic monetlnlulan. Alter-nisuicibus quàm Altematis uicibus,citius di-cendum. Akemis abiolute,ac feorluro pofituin, eft poeticum.Spiegel. ALTERNlS annis duobus fimul legetur, anfingulis akernis annis, mukum referc, indi-cante Papiniano ad lin.l.ij.ft'.Quib.mod.uluku, amit. Spieg. ALTEK NIS annisuti,frui.Vide lulianum, l.quoties ft'de VfufruSlu.Spieg. ALTERNlS diebusulukuctuskgatus.I.u-nica.ff.Qttan.dies ufusfrud.leg.Sp. ALTERIVS prouinciæhoino.autpotécior oppofitus aduerlarius. Adi l.j. ff. de Aliénât, iu-dic.mut.cauf. Spieg. ALTIV S tollere.Totam materiaakius toE lendi, leucxtollendi, non bene declarant inter» prêtes,Quare tenédæ funt rcgulæ.quas ea de re dikgentifsimus Oldend,noftertradidit Adion. iiij.Claff.ii). Porró akius tollere, leruitus eft ur-bana,quædebetur sedificijs, quamuis fecundü fubieétam material« cenietur interdum nó çdi-ficio acquiri, fed potius fundo, cui prætorium, ueluillaaccedit.arg.l,plenum, in prin. iunélam l.fthabitaiio §.ultiir.o.ff. de Vlu 5e habitat. Cse» tertim akius non tollere,5e profpeflui non offi-cere.diffcrunt.l.ædificia.flf.de Scr.urb.præd.l.al lius.C.de Seruit. ALVEVS .continésfluminis interutramqi ripam:unde fubinde occurrit apud lurcconfuk. Si fluuius alueum inutauerit.Spieg. ALVEV S, uenterfluminiseft,ficutftoma-chus uini.Item, ALVEV S,fluminiseftuallis,fine fofra,feu concept aculum,8clocus per qué fluuius labitur dü intra ripas notas currit. Nam cû euagatur.al ueum crankendit.ff' de Acq.rer.domin.l.adeó. Qjtód fi in toto, ait, alueo naturak flumen alias flucre cœpit,piior quidem alueus eorum eft qui prope npam prædia pofsident. Alias alueus eft apumreceptaculum.utin eo.tit.l.naturalê, An-teaquam apes,tnquit, m aiuco à nobis tötiudä-tur.Nebr. |
AL V M N V S,8c alumna dicitur,ficutfilius Sc filia.Eft autem alumnus,non is qui aluit,lcd qui ab alio aktus eft.l. codicillus. §. qui Sempromâ. fl'.de Viu Sc ulutr.Ec eft nomen ad akquid didtü. Rclertur emm propriè ad outriciü, nutrict ue, utcunque Nonto réclamante. Pro co enim qui akt.improprié dicitur.Schokaftes in l.j.C.Quæ res pig.oblig. polT. alumnos imerpretatur lilios concubintt.Spieg. • A MAT O R,pro amatohèamante, apud Vlpianum in l.j $.hn.de Scm.çorr.Aui amatorexi ftcret. Accipitur Sc m bonam pat tem apud Cice ronem. Neep tâtùm corpons eft, aut ad tempus amantis,ut Uonat.tradidit.Spicg. AMB A G E:huncablatiuum Plinius, abfque tarnen uetcium c-xemplo, pro inukipkti errore Sc ambiguitate usurpât.Na apud ueieres kas du as uoces tantü 1egi .Ambages Sc ambagib. lunt qui annotaucrunc. E.\tat uocula apud luftin. in l.hn. §. Tales itaqu C. de Puit.iü aiijsiocis ab Alberic.indicatis-Spiegel. AMB A SIATORE S ,pro Legatis uulgó di-cuntur,Sc barbaré. Bald, exiftimat hos luam pri uatam utiktatein procurare pufte in legatione: quern uide inl.Si cui, uerfic. planè,l. non uer. ff'. Quib.cx eau f. mai or xxv.ann. Spieg. AMBl GERE,inter alia Sccótrouerterc eft. Terentius Heaut. Vicini noftri bic ambigunt de linib. Cicero in Vernn.iiij.lllius hxreditatis de quaambigebatur. Spieg. AMBIGVITAS modisfitquinque.Primo perdiferetû Scindifcretum.ut,Meretriccs fi an-cillas habuerint,publica: funt.Meretriccs habét ancillas Q.uæftio tft,qux debeat publicari, me-retrices,an aneiiia: earum, an utf æqi t* Secundo per homonymiâ.ut.Legauit teftamento difcum luo amico,hærea oikre ua$ uureum, iile petit ar genteum.Tertió perdiftinClionem.ut,Qindain doos amicos habe bat, alt crû nomme Milch urn, akerû Lefiû: teftamento itacauii,Amicus meus hçrcs efto Mileli.Cûtendunt de hæreditate Le-fius,8c Milefius. Quarto perabundantiâ.ut.Me-retrixauratauefte ne utatur:fi ufa luerit, publi-cetur.Meretrix aurea uefte ufa eft. Quæftio éft, quæ debeatpublicari:ipfa,an ueftis eiusC'Tolle, ne utatur,legemq; ita ponc:Meretrix aurata ue» ftefiufafucrit,publicetur. incipiet publicatio ad roerctrices pertinere. Quintô,per deficictiâ. ut,Tcftaméto itacauit,Ab hçrede meo dari uo-lo amico meo decent uafa argentea quæ elege-rit. Quçftio eft,quis debcaceligercÆxFortuna liano.Spieg. AMBIGVITA S imperfonalisuerbiinftipu lationc propter prçcedenté interrogations ce-claratur:ut ^pmittendireus uideaturwfAisr®-,^ eft ad rogatû refpódiffe. unde Alciato ualct hæc ftipulatio,Promittis mihi centum t'Promittun-tur:tamctfi frequentius traditum eft, nó ualcre. Lege cap.xviij.fecundi Parcrg./ilc,Spieg. AM5J- |
A ANTE M.
|
AMBIGVITAS nomini8,cftqu{ minus do ftê æquiaocatio dicitur. , AMBIGVVM duasresPgnificare,Quintî-lianus de amphibologia fcribit:amp; idea Paul, de Reb.dubijs ait:In ambiguo fermone non utrun que diciinus,fed id dûtaxat quod uolomus. Vn* decoHigitur,qui ambiguûloquitur.unûdicere, amp;nbsp;id folû quod fentit: quamuis ambiguû plura fignificet. Vnde régula eft: Quod in ambiguis, cius qui fcripfit, fententia fpedemus. At Fortu-natianus inter ambiguum amp;nbsp;obfeurum illud in* terefTe docet : quod in ambiguo plura feoften-dunt, quoruquid potiusaccipiendii fit ignora-tur:in obfeuro aût aut nihil,aut paru,quid arten datur,apparet.Sed ubi parum eftquod apparet, obfeurum eft ambiguo fimilc.ueluti fi quis exei piaturaliquo triuio,ubi denfitate ncbulæ.nihil uiaru quod elb.elucefcat. Ergo à pgendo, prius obfcuritatc tenctur.Atubi aliquantnlürarefce* re ncbulæ cœperint, uideturaliquid,quod utrû nia fit,incertum eft: amp;nbsp;hoc eft obfeurum, ambi* guofimile. Dilueefecnte aûteœlo quantû fatis eft,iam omnium uiarum dedudio elara eft : fed quàfitpergendû,non obfcuritate,fed ambigui* täte dubitatur.quære,Obfcurum.Spieg. AMBI G VVM,fiueobfeuram,q»ib.modis perfpieuum fiat,ex Rhetor.Cic.docct Solom.in Lomnes populi.fF.de Iuft.amp; iure.Spleg. AM BIGV Ä intentione, uel oratione, fi quis ufus fit,id quod utilius ei eft,accipiendü eft:Vl-pianus ait,I.Si quis intcntione.lF.deludie.Sp. AMBITIOSA décréta,lurceófukis pergra tiam fada, quæ refcindi iubet Vip. ld ante nos annotauit apud Liuium Rhenanus nofter.Sp. AMBITIOSA diligétia,pro nimia Seanxia. Vlpian.Nam interinfolentiam iniuriofam,amp;di ligentiam non ambitiofam, multü intereft : hoc eft,Bud.exponente,iuftam amp;nbsp;accuratam,nec ni miam, neeafFedatam,aut famæaucupatrieem: in I.fi bene collocatæ.ff.de Vfur.Spieg. AMBITVM Scæuoladefinit,quantûfpaciû eft,quo tedû prominet. Proinde paries nô elau ditædium ambitum. Spieg. A M BIT V S .affedati honoris enmen ippel-Iatur:àcircumeundo, fupplicandoqî. autorFe-ftus. Super quo amp;nbsp;leges ad ambitum puniendû latæ. qualis lex eft Calphurnia.Spieg. AMBITI O S AE amicitiæ, quæplurimû 0* ftentationis,nihil aut paru rei habent,cuiufmo-di nunc funt inter aulicos,qui ut quidam incorrupt» famæ uerifsimè dixit, multis, fed fucatis verbis amp;nbsp;magnificis promifsis amici uidcri inci piunt,cum reuera alter alteri inuideat:imó alter alterum,fi deturoccafio,plcrunq} dccipiat.Ob-fcruauit amp;nbsp;Sr.Rob.Sed profedo grauius eft, at« quercip.exitialiuS,quodinl.ij.lF deLegib.Bu« dæus annotauit, quum ait: Quotas enim quifqi eft qui modó in aula interiore alicuius fit nomi nis.aut ctiâ ex eorü gente,qui in aula præpoten tes funt,qui non fe dignum ccnfeat,qué propter leges amp;: conftitutioncs, quantumuisgrauifan-dione munit»,uiolari debcant.Spieg. A M BIT V S ,ab ambitiót diftat, quod ambi» |
tus in adu eft,ambitio ueró in animo. Ambitio-nepeccat,qui prattermodfi cupit honores:amp; di citurAmbitiofus. Ambitum ucro cómittit, qui largitionib.magiftratûconfcquitur. Modeft. ad l.Iul.de Amb.H»c,inqnit,lex in urbe hodie cef-fat,qaia ad curiam principis magiftratuü creatie pertinet. non ad populi fauorem,qut fcilicet declarator per fufFragia.Nebr- A M B O S fecilFc dicimus, fi duo coniundin» aliquid fecerinr.ut,ambo fibi fepulchrum eófti-tuerunt :hoccft,unum fepulchrum commune. uideinW,Vterqi. Spieg. AMBVLATORlAuoIuntas ultima tefta-toris dicitur, ufque ad mortem: quódutcerta fixaq; cófiftat,nuila lege coerceatur, fed potius eiconcelFum fit, fubindealienarementem. Sic apud Paul, poteftas ambulatoria, in I. erit ergo, deFun.dot.amp;apud luft. ambulatoriaadio. in I. ult.§.j,..C.dcFur. Spiegel. AMIGA , quam quis amat inhoneftè, h»« paulóhoneftioreftconcubina. 1. Mafurius.de Verb. fig. AMl CITIA,eftdiuinarum, humanarumq; return cum charitatc confenfio.Spieg. AMICITIAE caufas,quaslegesuelindul-gent,uel uetant,eleganterexplicat Alc. enarräs $.amices appellarc.in 1. lat» eulpç. de Verb.fig. AMICITIA duduspaterna. 1.is qui.lF.Ne« goc.geft. AMICOS quos appcllare debcamus, Pau« lus docctin I. lat»culp». $. amicos.de Verbot. fig.Pomponius in 1. fundi. IF. de Acquir.pofTefF. eleganter procoratorem appellat amicü, nimi-rum ad officium refpiciens. A micus nofter,fia ab Impp.appellaturPræfed.urb.l.fin. de Offic. Præf.uigil. Spieg. AMIN ABVM uinum, Campani»celeber-rimum,Seru. didum putat, quafi fine minio, id eft,ruborc.nam,utaii,album eft Procul.de Vin. amp;nbsp;trit.Icg.j.Qui aminæum,inquit,Grçcum, amp;c. NebrifF. A MIS SI appellatione uenit, corruptö, fcif-fum, fradum, non autem raptum.l.prçtor.§.lo-quitur.amp; ÿ.amifTa.fF.Vi bon.rapt. AMIS SIO,quiainfefccftpriuatio,nonad-mittit probationem,nifi per quod contigerit alt quodfadum,oftendatur. Vide D.Old.Adion. viij.ClafFj.Spieg. AMIS S VM non ïntelligitur,quodablatum alteri non eft,ait Papinianus, 1.nee utilem.fF.Ex quibus cauf.maior. Spieg. AMITA,fororpatrismei,quiatertiaàmefit, atqueauiauideri poteft. Didaab eo,quódab antiquioribus Auita fituocitata.Siue Amita di-da cft,quia à patre meo amata eft. Nam plus fo» rores afratribus qudm fratres diligi folér,uide-licctpropter difsimilitudinem perfonarû : quæ co minus habet difTenfionis,quo minus çmula-tienis. Amita magna, fororaui. Amitinus, qui ex ca generatur.l.amitæ filius.fF.de Grad. Sp. AMMIRALDVS prolittorûcuratore,fiue maris pr»fedo,nefcio cuius linguçuerbû cft,in quit Eraf.Quod genus funtamp;illa,Marifchalcus, Sene- |
A ANTE M,
|
SenefcHalcas.Baro,quae uidenturuna cum Bar barico imperio inuafiffe. Quibus quidem uoca-bulis aucutendum cenfet.aut uetus aliquod no tabulum fubijeiendum, quod nouo rdpodeat. Id utcommodius fieri pofsit,ipfe ihdicat in de Confcribendepift.Spieg. A M N E S TI A, obliuio iniuriarum eft, quafi lex obliuionis:ubi cauetur, ne de iniurijs,dain-nisqs ukro citroq; il!atis,ius ciuiliter,uel crimi-naliter reddatur ab Atbenienfibus indufta.Alc. in I.qui in poteftate.C de in ius uoc. A MOT AE res qualiterintelligédæ fint, ofte ditlurifconf.in 1 iij.$.rcs amotas.ff.Rer.amöt. AMOVISSE eum accipimus,qui celauerir, interuerterit,autconfumpfcrit.l. fi feruum. §. fi quis feruus fÉde Acquir.hærcd.I.qui tabulas, in lin.fKde Furr.Spieg. AMPHORARIVM uinu, apud Proculum, 1.fin.fF.de Tritico fk uin.leg, inquiétem:Quod fi ita eftet,Iegatuir uinum amphorariû,aminçum, Græcum,amp; dulcia omnia,nihil inter dulcia,nifi quod potionis fuifiet, legatum putatLabeoex collationcuini amphorarij.Spieg. AMPHIBOLOGI A, nota figura: de qua Doftores fub Rubrica,de rebus dubijs, pleraqi artigere. Si uerbi amphibologia incideret inter aftorem amp;nbsp;reum,tunc utroq», autaltero eorum poftulante,uel etiam fi iudex animaduertat ue-ritaténó fatis cóftare, nullo pado interim procéder fub incerto : propter quod meritô totus corruitprocefTus.c.ij.de Libel.oblat. Vide Bart, in l.fi rem.ff,De rei uend. Spieg, AMPLIFICATIO uulgódicituraugmen-tatio,hoc cft,copiofa rei alicuius dilatio. Ampli ficatio rhetorum collationibüs crefcit, eftq: jp-pria generis demonftratiui. AM PLITVD O eft (utfcribit Cicerolib. ij. delnuent.)potentia2, aut maieftatis, autaliqua-rum copiarum magna abundantia. AMPHORA, uas eft uinarium, menfura ui^ delicet continens.Hemina,uncias continet no-ftras feptem femis.Sextarius,unc.xv. Congius, bemin.xij. Modius, bemin, xxxij. Vrna, bemin, xlvüj. Amphora,heminas xevj. Alc.lib. iiij. Dif. cap.xxj. AMPHOTEROPLON, foenusnauticum eft,cumfœnerator amp;nbsp;cómeatus amp;remeatus pe-riculum fufcepit: Heteropion ueró, quum com meatus tantùm.Bud.in Annot. ad 1, nihilinter-eft.de Naut.foen. AM PLi ARE.Lege,Augere. AMPLIATI rei funt, quoru damnatiodif. fertur:aut quiacoram fiftédi teftes funt, amp;cum illis committcndi,aut quia nondu planè liquet, aut de crimiHe,aut de pœnæ modo. Bud.in An-not.Spicg. AMPLlATTO,in hoc à comperendinatio-nc differt:quód Ampliatio cettum numerum a-Óionum non habebat:Comperendinatio ueró, ketatam aélionem in tertium diem, hoc eft,pe-rendinum,quod Grçci /arxi/fiey dicut,quafi poft craftinum Budæus ibid.Spieg. |
AMPLiATlONIS nota.aiudicibusinta-bellafcribebatur,N. L. ideft,nonliquctiautof Alconius. A M P LI O R fumm3,jp maiore, apud luftin. Inftitur.Par quas perf.nob.acq.§.Ideoq;. AMPLI S SIM VM,qundlatifsimèpatet. AMPLISSIMVS ordo,pro Senatorio.né-pe omnino maximo amp;nbsp;nobilifsimo. Amplifsi-mum tcftimonium, pro grauifsimo, amp;: magni ponderis. Vide Budæum m l.ult.ft'. de Senator! bus. Spieg. ’ A M P LI V S , aduerbium notæ fignificatio-nis,quando indicat quan tira tem, uel conditio-nem,ßar.docetin l.fi tibi.de Leg. iij. quib. adde quçidé refert in l.laéta.fESi eert. pet.Eft item u-bi pro plus,non inelegaoter ufurpatur. Spieg. A M P Ll V S amp;nbsp;minus, eóparatiua quamuis fint,tarnen ex fubieéto argumento uim compas rationis quaudoq» amittunt,poniturqi amplnis pro toto, minus pronihilo. Exempla producit Alc.in comment.de Verb.fignifi.Spieg. A M P LIV S quàm Titio iegaui, hæres meus Seio decé dato. Africanus in 1. fi leruus legatus. §.Si ita fcriptum.de Legat.Spiegel. A M P LI V S quàm mihi defies, decern dare fpódesfuide Afneanu de Leg.j.l.feruus legatus. A MP VLLARl VS,ampullarum artifex. A M VR C A, fanies , fiue fuccus eft ille aquegt; us,atqi niger, qui exoliuafimul cum oleo e.xpri mitur,atqi fufifidit. Quod ueró poft oleü in do. lia conditum,quafi fecundum purgamentó, Fra ces appellantur.Vlp.in 1. qui penum.de Penu Ie gat.Arifto.ait,notatetiam quç efui.potuiqi non lunt,continerilegato,oleum,garum,amurca.Le gendum fortè,muria,pro amurca, quæ non efi-tatur.Nebriff. A N AN.particuladupliceminterrogationem de« notât,etiam femel pofita:fecüda,fubaudita cum negatione.Inftit. de Rer. diuif§. cum ex aliéna. amp;nbsp;ÿ.ferè.in fin.Quib.mod.teft.infir.I.an ufufru-élus.fF.d? Vfufruäu. amp;nbsp;fimilibus nee paucis lo-cis.Spieg. ANACEPHALAEOSIS,ideft,rerö repc-titio.Vulgus imperitum.Recapitulationem uo-cat:aquibufdam Latinorum, Enumeratio dicL tur, qua memoriam iudicis reficimus,amp; totam fimul caufam proponimus ante oculos iudicis. Spkg- ANACHORETA,qui in folitudinem, aut alió quopiam fecefsit. Græcauox eft, non He-bræa,ut putat Alberic.extat apud luftin.in Aut, de Monacb.§.cogitandum.Spieg. Ar««a»«r,reuerberatio,repercufsio.Vlpianusf Qui deprimit ædificium,poteft luminib. office. re,fi fortè àxrà a:v««A*«,»,Iumé in cas ædes deuol-uatur.l.fi arborem.de Scruit.urb.præd.Sp. ANA CRISIS. Martianus in l.diuus Hadria nus.Et ideo cü quis óvstH(iixit/ fecerit,iuberi opot' tet uenireirenarcham, amp;nbsp;quod fcripfit, excqui. Eft autem Anacrifis, examinatio negocij, quaël p delati interrogationé fit. Huic ut occurri dc-beat,Fortunatianus oftendit,amp; ex co Akiat.bb, j.Parerg.Spieg. A tl A. |
A ANTE N.
|
AN A D EMA.fimpliciter corona eft;Diade-ma uero, Regum. Dictum Anadema,ab «»«-^tw, quod eft corono.Paul.de Aur.amp; arg.Ieg. 1. qua-uis.Sicut mitr3e,ait,amp; anademata.Neb. ANADEMATA legit Alciat.interpretans ornamenta capitis.Ex Suida-Spieg. ANAGRAPH E,defcriptio,ut Cicero, uel ut uulgus.inuentarium. Haloander apud Vlp. in 1. fin.de Bon.iud.aut.pofsid.fic ait Iegendum:Pu« toamp; itvaygxf^^ fcilicet facerc inftrumentorum, amp;nonutuulgatahabent exemplaria: Putocre-ditoribus effedandam copiam inftrumentoru. Inuentarium autem,amp; Repertorium,uoces efte in ufu lurifconf.norunt quibus textas eorum fa miliaris eft.SpiegcJ. ANALOGISTA E,tutores funt, qui non te nenturreddere rationem tutelæ adminiftrat«. ab iw.i;j^i Ai,j.@-,ratio,ut «1« tollatrationem.Iulia, de Admi.tut.l.quidam decedens: Eos.inquit.a-nalogiftasefleuolo.Et paulo póft:Teftamentû comprehenfum fit,ulanalog!ftæ effent,NebrifT Sunt qui «A/^yy« lègue hoc loco, ut indicat Alcia tus:tamct(i magis probat, ut «»wai^/s-o/Iegamus. Hinc apparet, Nebriff. corruptum exemplar fe-rè ubiq» fecutü.ln probis codic.lcx allegata Vl-piano tribuitur.Spieg. ÄN ALO G O S.Vide,EIogij munus. A N A P H O RAE,id eft, relationis uaria exé-pla in iure habemus, cu amp;nbsp;ipfa narijs mod is fiat, Ut Alciatus indicatlib.iiij.de Verb.fig.Spieg. AN A S T A SI A.Vide,precoroptimeleétor, quametymologiam de hacdiélione Albericus aft'erat:quoniamfimillimasilli,quibus abundat uolumen eius,intaélas relinquam.Hocideo hic femel monere libuit, ut cognofcas fic habere, quod in Nuncupatoria prætati fumus. Spiegel. ANATHEMATApen, didifunthomines facri.quorum capita dijs inferis dicata funt:qué admodum etiam Latini uetereSjSacrum,in malum fenfum ufurpabant.Vndc Anathepatizare, id eftexecrari feipfum, ac Dijs manibus, ut Eth mei loquütur, deuouere. D. Erafinus in Lucam annotans,indicat dici etiam Anathemata.ea do naquaedicatadijsfufpenduntur in parietib. amp;nbsp;columnis templi, cuiufmodi nunc uifuntur po-tifs. iuxta monumen ta diuofum, ftatuse argen-teæ,equî aurei,pocula gémata. D. Hieronymus admonef,Anathema udrbum effe proprium lu-dæis, quo extremam deteftationem fignificare foleat.' AtexufuScripturç.amp;EccIefiaftico, Ana thema eft præfeifio à Chrifti corpore. Et fieri a-nathema,præfcindi ab codé.Quae autoritas Ec-clefiæ,hoceft,fummiseius hierarchis, reélonb. amp;nbsp;paftoribus, in contumaces, amp;nbsp;fuis iufsionib. ac moderationibus rebelles competir. Auth. de Ecclef. tit.inprinc. AN A THEM ATI ^o, pro Anathemateper cello.in Conftitution. Nouell.tit. delnterdid. colleg.hæret.§. ij. Spieg. AN C EP S periuriû, VIpian.eleganter dixit, pro incerto amp;nbsp;periculofo. in 1, iiij. de in lit. iura. Spiegel. ANCHORAM translaté ulurpat Vipian. in |
l.j.^.magiftrö.ff. de Exereïtadion.pro gubern« tioneamp; moderatione. SicutLatinis guberna-tor,redoramp; moderator nauis propriè dicitur. Hæcuox in Parœmijs Celebris habetur, ut An-chora domus, Anchora nó uulgari nitcndü,An-chora rupta, Anchorse iadü præuertit Deus, Aa choris duabus niti bonö, Anchoras tollere, An-choris duabus fultus, Sacrafoluereanchoram. Huius Oldend,meminit, Adion.iiij. Claff.iiij. Vide Eraf.in Chiliad, apud quem uoxipfa afpi-ratione caret:nos Seruianos fcquimur.Spicg. AN C IEL A, mulier fcrua. Modeftinus de Leg.iij. Seruis legatis, etiam ancillas quida de-beri reftê putant:quafi commune nomen utrun que fexum contineat. Ancillis ueró legatis,ma-fculos non deberi,nemo dubitat.Spicg. AN CILLA deuirginata, feruus ftupratus, apud Paul.in 1.fin.de Offic.Præfid, AN CILLAE nonideocóparabanturolim, ut parerent.fed ut opera «sarum uterentur.l.An-cillarum.ffde Petit, hæredit. ANC I LL A urhana.V^ide,Vrbana ancilla. AN CILLARIV S. Lege,Mulicrcularius. ANCONES, uafa funt cubitalia. Paul, do Fund.inftru.l.tabernæ:DoIiaria,inquit,uafa, an cones, calices,trullç.«/*w/' Græcè,cubitus eft La tinè.Nebriff.Rhenanus Anconem,familiare te-lum prifeorum FrAncorum ,ei»vrenckifcher hack, elegâterdeferibit h b.ij.Rer. Germanie, Spieg. A;'iÂAiÔ'/Fi’/,apud Vlpianum in I.ita aût. de Ad-minift.tut. intelligendi, quirationibusredden-dis folutifunt.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ANERACTVM.Lege,Porredum, , ANFRACTV S,pro uiarum flexu,inl.uiçla titudo.ffdeScruit.ruft.præd.Spieg. AMFRACTVS,ut lurecôlulti pronunciat, uclanfraéfus,utalij,proprièfuntuiarû flexus, Ab eolegesiubétin direfto pedum VIII. efle: in amfraClo x Vl.id eft,inflexu.Celfus,Quem-ad.fetuit.amit.ad finem l.nam fatis.Contrà(in-quit) illud commodum accefsiffe ei, cui uia de-bcbatur: quôd per duas pariteruias ire agere pofsit,pedes oélonos in porreftum,fcnosqi denos in amfraóium.Spieg, ANGAR lA,pen.fon.interpretatur coaélio. Mat.xxvij.Mar.xv. Angariauerirt Simone quen dam Cyrençum.VIp de Priuil.ucter.Naucs.in-quit,angariare poffe. Nebriff. Et, ANGARiARE, tefteErafmo, Suidasindi-cat uocem effe Perficam: quôd apud illos Regij nuncij,«»lt;yMdicerêtur, Vndeamp; quiliterasin-uicemtradunt perferendas, Angari dicuntur; quos eofdé«Vâ^'Z»rappellabant, Deniq; trâsla-ta uoxeftad quofuis,qui feruorum, aut iumen-torumritubaiularentoncra. VideAftanda.amp; Rhodigin.cap.viij.lib.xviij. Spieg. ANGARIA E, feu Parangariæ, feu Peranga-fiæ,munera funr,quæ in operis perfonarum uer fantur:ficut Perâgariæ, in quibus etiam aliquid impenfsefit.Videi.neminem.C.de Sacrofanéi. eccl.amp; Alciat.inl.hacnoftra.C.de Præpofit.fac. cubic.lib xij.indicantem omniamunera,quæà militibus Hunt, etiam non uilia, fecundum Ve-get.lib. |
A ANTE N.
|
get.lib.ii.utfuntuigiüç.itatîones.amp;geftationes inufum belli.Sc caetera. Angarias,feu pcrangari-as quoq: dici,quodnecefsitateurgente,ilia mu-nerafubeuntur.Spieg. ANGELI metes funtincorporeæ.quçfi quo modo apparent, aflumptitiam fpecié exhibent oculis . Dicuntur uiri, non quod ullus fcxus fit in angelis.fed quod ea fpecie fefe oßendüt.Por« rd fpirituum turn bonorû turn malorum ordinû quorundätituli jpditi funt,atqj etiâ jppria nomi na,ut Michael, Gabriel: quæ in formula iurifiu-randi,qood prçllari folet ab ijs qui officia fufci-pinnt, legimus in Nouell.Conftit. ix. Rabini He bræorû putant,fpiritibus ipfis nomina impofita effe ab Adamo,iuxta illud quod fcriptû eft Gen. j. Adduxit Deus cunäa quç fccerat ad Adam,ut nominaret illa;amp; quomodocunqj uocanit rem, hoc eft nomen illius. Sed præftat de natura Angelorum non altius philofophari, qua in Cano-nicis libris traditum eft. Scripfit librum de Spi-ritibus loan.Tritemins Abbas,qoé dicauit Cæf. Maximiliano, laudabantqi qui id temporis erât Magiæftudiofi. Spieg. ANGVILLARIVS lacus,apudProculum proanguillarumalumno, inl. Rutilia Palla.de Contrah.cmpt.Tradunt, anguillas lacuftres in-fuauiores efle marinis,amp; pluris aliméti. A nguil-Ix tarnen om nes fluuiatiles funt, fed in mare e-tiam defcendunt : quas ad tricenos quoque pedes longas, in Gange amne reperiri, Plinius flt Solinusfcribunt,quodamp; aMaflarioPo. obfer-uatumeft.Spieg. A N G V S T E 'fcribere,eft uerbis proximis amp;nbsp;quaficonftriétiseóprefsisq; fcribere: quod con trà magni fui quæftus caufa Aduocati hac ætate (amp; illos fecuti iudicialiü aftorn, nee nó contra-ftuü,ut uulgo uocant,fcriptores) faciunt. quâm iuftè,ipfi uiderint,dicit Fr. Syluius.Spieg. AN G V S TI AE pîuralitcrtantûdicunturIo cafeuuiæ,quæuixtranfiriqueant.Vlp. inl.ij.fi quiscaut. Nifi anguftiæ,ait,non patiebâtur terra iter metiri,uel flumen circumire. Spieg. AN GVSTICLAVH. Legc,Clauus. ANGVSTVS locus,demonftrantcPompo nio in l.fi tam angufti. de Seruit. iter magis, qua uiam recipitapud eundem in 1. pen. ff. de ufu amp;nbsp;habit.legimus anguftü legatariû, pro eo qui eft re tenui atqj modica.Spieg. ANIMA,pro uita apudluftin.§. funtprxte-rea.Inftit.de Pub.iud.SicIuucnal.deteftibuslo quens,Summum crede nefasanimæ præferrc pudorem. Spiegel. ANIMADversio grauior,itê maior,pra punitione amp;nbsp;caftigatione infatniæ. ut ex Vlpia-ni uerbis patet.in §.j.I. j. de Offic. prxf. urbi. amp;nbsp;Venuleij de Offic.Proeóf. Omnis autem amp;ani-maduerfioamp;caftigatio, contumcliacarere de-bet:neqi ad eius qui punitaliqué,autuerbis ca» ftigat,fed ad reipubutilitatem referri. autor Cicero ij.Offic. Spieg. ANIMADVERSIONBM feuerifsimama-pud luftin.in 1. nemo. C.dc Summa trin.ultimû fupplicium interpretantur. Spieg, |
ANIM AD VERTE RE,pro cófiderare,cof-Iigere,apud Vip. inl. j dehis qui fui uelalie.iur. Quamuis propriè intelligimus aliquid argumé tis.animaduertimus fenfib.prxfenti animo mé-tibus.Id Afcon.monuit.Significatamp; animiiram exercere,punire. Vndeanimaduerfiofæpepro pœnaaccipitur. Vlpianus deIniur.l.item. apud Labeoné ait prator : Ne qd infinuadi caufa fiat, fi quis aduerfus ea feccrit, pront quçqs res erit, animaduertâ. Hine animaduerfio, pro punitio-ne.labolenus ff. deFurt.I.ineminiffe. Extraordi naria,inquit,animaduerfionc coercédum. Ob-feruanda tamé differétia, quod punire, eft quo -rumeunq; fiue iure, fiue iniuria: animaduertere eius eft, qui in alterum habet poteftatem ordi-neac ritèpuniendi.l.iij. ff. de lurifd.om. iud. C. de Epifc.amp; cler.l.fi quis in hoe genus.Sp, A N IM'A D VER S V S, apud Paul, pro eo qui fupplicioaffeftuseft. Corporaanimaduerforii quibuslibetpetentib.ad fepukuradanda, Sunt tarnen qui annotarunt id uideri diftü licentcr, in 1.fin.de Cadaucrib.punitorum.Spieg. ANIMADVERSIO prçtoria.Prout quæqi res erit,animaduertâ:fic intclligendû cft,utple-niorfit prçtoris animaduerfio: id eft, ut quicqd eu mouerit,uel in perfona eius qui agit iniuria-rum aftione,uel eius aduerfus quem agitur, uel etiam in reipfa, id eft qualitate iniuriæ : non au-diat eum,qui agit.VIp.in I. item apud Labeoné, $.Quod ait prætor. ff.de Iniur, Spieg. A N l M AE Q.V V S,eft moderatus amp;nbsp;toléras, amp;nbsp;minimè querulus in aduerfis. Bud, in Annor, prioribus. ANIMAL, definiunt phllofophi, fubftantiâ animatam,fenfibilem: noftri, quod per fe moue tur, unoqi fpiritu continetur. Àlber. citât I.mo-uentium. de Verb. fign. amp;nbsp;1. rerum mixtura. de Vfucap.Spieg. ANIMAL partimur in corpus amp;nbsp;animam: diuidimus in hominem, leoncm, boucm,equû, amp;c. Spieg. ANIM A RB,pro incitare,animum addcre:in l.cum feruum.C. de Ser.fug. A NIM l uirilis effc , pro eo quod ad pattern pertinere, ut tutoria, curatoria'ue fafta dijudi-cet,amp; çftimet,uenuftè dixit Triphonius in l.fin. Qui pet.tutor.ucl curât. Spieg. ANNALE S memoriapublica,monumenta uetuftatis. Spiegel. ANNALES aftiones, quod plerunqs intra annum exeteeri poffunt. Vide Inftit. de Perpet. amp;nbsp;temporal.aft.Spieg. AN NI cétum,meta temporishumançuitç, tefte Caio in fin.1.an ufufr.ff.de Vfufr.Spieg. AN NI plurimi,funtxxx.uelxl.ff.deDiuerf, tempor, præfcrip.I. fi quifquam. Vide Alber. in diftione, Certi anni.Spieg. ANNICVLVS, diciturtam de animaris,^ de inanimatis, quæ funt unius anni.ut, annicu-luspucr,anniculus agnus,anniculûuinû. Paul, de Verb.figl.anniculus. Anniculus,ait,amitti. tur,qui extremo die anni moritur. Et infrà: An-niculus, inquit, nonftatimutnatu3eft,fed tre« d centefuna |
|
Centefima quinta die incipiente,plané non exa. fta.dicitur.Ite Afric.dc Leg.iij.l. cu quærcretur. Agni,inquit,qui minores efTentanniculis. Neb. ANN Ö NA,pro panecapitur: quemadmo-dû amp;nbsp;panis quoq; pro annona : præfertim apud Imperatores, qui non tarn emünétæ naris funt, Utlurifconfuiti.quôdà fifeopercipiédos reddi-tus.quos luftin.in Aut.de Non alien.$.hçc ergo, annonam ciuilê appeUaf.idé Cjfar in l.ult.C.dc lure dot.amp;inl.hæccdiélali.§.hisillud.C.de Se-eund.nupt.panem ciuilem uocat.Alc.C.dcFru. Urb, Confiant.in I.j.lib.xj. ANNONA item,non tantùm ad fruges, fed etiam ad obfonia refertur. Vnde amp;nbsp;annona ma-cellidicimus ,Tranq. autore. Hinc amp;nbsp;Vegetius annonarias expenfas uocat, eas frugü pabuliqs fpecies, quas prouinciales militib. expendunt. Prsefeftusannonse, ut apudPyrrhom lego, di-ftus etia ell Comes horreorü.ïs amp;nbsp;Sitocomus à frumenti cura,feu frumentatione diétus.Spieg. ANNONARII, qui à rufticis efculentac-munt,ut deinde uendant, nomine comprehen-duntur uenalitiorü.tcfle Alciato in l.mercis ap-pellatione.ij.de Verb.fig.Spieg. ANNXïTATlO.in lurc ciuili, Principis re-fcriptum dicitur,quod ipfe fuo ipfius cófilio ad-dudus, alicui impertit, ANNOTlNV R?, amp;nbsp;quod ad annonam per-tinet, ut annotinae naues, quibus annona com-portatur,8c quodeftunius anni,dicitur, A N N O S nó in totum compleuit. VIp. in I.j. $.j. de Poftuland. AN NV S, quidam aufpicantureum à Natali Chrifti, quidam à Cal. lanuar. quidam â die Pa-rchæ,quidam à fedo Annunciationis. Atque ex hac re fæpenumero captio nafcitur param atté-tis:quâ uarietaté expediret tolli è reb.raortaliü, ut redè fentit Erafm. Lege Alc.in 1. bifextus. de Verb.fig. quibus adde quod tanta fuit olim etiâ in Ecclefia eius rei cura, ut Cyrillus affirmet in Synodo conditutum effe, ut quatenus Alexan-drinus Epifcopus fignifirarct Romano certum æquinofiij dietn, propterea quod in fchola Alc xandrina eo tempore adnuc florebant cœlediû motuum dudia, Romæ uero non periode nota erant.Spieg. ANN VS condat excontinuis diebustrecé tis fexagintaquinque. Paulus in 1. cum hçrcs ff, de Statu liber. Adde l.anniculus.ffide Verbo-d-gnific.Spieg. A N N V s Bifextilis, nunc quartus quifq; anz , hus dicitur.quia duob. continuis diebus bis di-cimus, fexto Calédas Marnas, duos dies pro u-no computantestut fit bifextum,quafi bis fextû. Cuius meminit Celfus in 1. cum bifextus. AF. de Verb.fig.Spieg. ANNVS continuused,in quodiesadmo-mentum reputantur,nullis agendi obdaculis in terimexceptis.utinufucap.l.namq;.$.j,fF.de Vz fucap.Spieg. ANNVS cœptus pro cópleto habetur.l.Qui filium.§.j.ff ad S.C.Trcbell.Etenimfauoris ratio fupplet tempus, quod âlioquin natur.t non-dum completum eft.Annus cœptus pro cópliL' to non habetur.l. non putaba. ff. de Condition. amp;nbsp;demondrat, Spieg. |
ANNVS extremus, extrema pars anni, qu« apudnos edDecembri mefe,cum duodecimus apud antiquos efiTetFebruarius. Ideo eo menfe Terminalia feda celebrabantur, quod is dies ex tremus effet anni:de quibus,fi placet,uide Out* dium lib.Fadorum fecundo. ANNVS utilistrifariam dicitur: primo, fi a-ftor habet experiundi potedatetn : item fi reus prædet fui conueniendi facultatem: amp;nbsp;tertio, G iudicis copia adfit.l.j.fF.de Diuerf.Sc temp. præ-ferip.Spieg. ANN WM,quod fingulis annis datur.l.j.C. Quand.dies leg.ced. ÄNN VA bima,hoced,fingulis annis duora dituum nomine.Scæuola in I.cû quis dccedens. inprin.iT.deLegat, iij.Ealfo autem legit Accur.-fins annua bima,pro duobus annis.Oldend. ANNVA, bima, trima die, dare decern proz mittis:hoc ed,tempore unius, duorum,triû an-norum.l.fi legatum. de Annu. leg. Si Icgatû, in-quit lurifconCfit reliclû annua, bima,trima die, trigiota fortè,dena per fingulos debétur aunos, licet non fuerit adieétum acquis penfionib. Et probat ibi Vlp. idem lus effe , fi tcflator deeem, trima die legauerit.Quod nota.Non folû autem annua, bima, trima die diccre folebant ucteres, fed etiam annuo,biennio,triennio.Pomponius de Manumif.teft.l. Si ita,inquit, fuerit feriptû ia teftamento : Stichus feruus meus, hæredi meo mille nummos annuo,biennio,triennio,fi folu« rit, liberefto: non poteftis feruus ,nifi trienni» præterito,liber effe. Spieg. AN N VA flipulationum uera fit, Bart.diiïè-rit in l.fi feruus communis $. cum feruum.ff, do StipuJ. féru. Annuæoerô penfionis materiam, Quido Papa non inutiliter traftat in quçftioni-bus. Spieg. ANNVATIM aduerbiâ,nifiprobcturidoz neis autorib.quidam recipiendum neganc. A N N V1 reditus pecunia parétis empti, quo rum cômoda amp;nbsp;alienare amp;nbsp;hçredib. tranlmittc-rc poffunt filij, reputâtur eis in légitima.!, oinnï modo.§.imputari.C.deInoflF.tefl. Spieg, ANN Vbl leuesfuntlurifconfulto, qui rem non excedût aureorum quinq^in l.ult.de Bonis dânat. Verùm, ueniat'ne annulus auri appella-tionc,Bart.indicatinl.cumaurum.ff. de Aur.âc ârg.leg.Vlp.in l.diuus.ff. de Dânat.bonis, Sp. A N N V W S fignatorius, qui charaélera, id cft,fculpturam habet:quo utimur,ut fignum im primamus.Alc. de Verb, fig. Lege, Signatorius annulus. ANNVLARIVS.opifexannuloru. Spieg. ANOMALAM,hoc eft, irregulärem, amp;nbsp;irgt;-nominatam exceptioné, interprétés appellant, qusenecperemptoria,necdilatonafit. Quan-quam hoc non effe ucruin, Zaf. fludiofe obfer-uans proprietatem fermonis ucterumlurifcon fult.aiicubi tradidit:quia non inuenitur eiufm» di exceptio, Spiegel.. ANlt;i.Yl- |
A ANTE N.
|
AN(IVIRERE capite.eftcriminalitercontra aliquem procederc. Alias idem quodquire-re,fine appofito.Bud. A N S A, eft qua quippiam prenditurac tcne-tur.Paul.in kin rein alt;ftio.§.ij,dc Rei ucnd.Velu ti,inquit.fi quis ftatuç fuç brachium,aut pedem alienû adiecerit.aut fcypho anfam. uel fundum. Hæc uox per metaphoram uarias adagiorfi formas præbuit. Plautus in Perfa: An nonuides hanc anfam qusrerc^id eft,captare occafionem refeindendæ, irritandicq! padionis. Cicero in LæIio:Quo plures det fibi tanquam anfas ad re-prehendendum. Anfis uafa tenentur.Et Arç pri md anfæ diélæ fun t, quod teneantur à lacrifican tibus. Varro autor.Epiéletus in Enchiridio fuo fcripfit, Vnicuiq; rei binas efte anfas: altera, qua teneri pofsit:alteram,qua non pofsit.Cætera a-■pud Chiliad.Erafm. Spieg. A N S ID A RI A.e.xpunge peregrinam difti o nem,amp;repone,Amphitapa,in l.ueftis,de Aur.amp; *rgdeg.intclligcq; ueftes utrinqj uillofas. Sic c-nim corrigit Alc.tefte.Marinus Brixiéfis. Quod ait Vlp.Anfitaria quid uelit, ingenue fateor me plané nefcire: Bayfiusinquit, in de Re ueftiar. putatqi,ut Marinus repofuit legendum, Amphi tapa.Sed quid fi ftragulam inftitoriam legamus, quod in Parer. AIc. annotauit. quibus in offici-nis inftitores fe induunt.Spieg. A N T E,Poft,Mox,amp; cçtera id genus,certam ferè temporis formam non recipiunt, telle Dn. Oldendorp. Spieg. ANTE calendas, amp;nbsp;poft calendas, idé pofte fignificare.Alciatus demóftratin Comment, ad 1.anniculus.de Verb.fig.Spieg. ANTE decimum diem Calen. fignificat un-decimam,fi de futuro loquar:poft decimü diem fignificat undecimam.fi de præterito agatur. au tor Alciat.in d.l. anniculus.Spieg. ANTE diemiij.Non.annotateManutio,ue-teres dicebant, id eft die tertio ante Nonas. Nâ cum dicitur,iij.Non.concifa loeutio eft; quç intégra eflet,fi diceres,iij. die ante Non. qua non admodutnutebatur antiqui,fedeius loco,Ante diem iij Non.Spiegel. ANTE id temposfignificare,quodprçcedit aftum: poft uerô id tempus, quod fubfequitur, Doélores concludunt.Quæ fentétia in adu mo mentaneo expeditum intelicftum habet.Sed amp;nbsp;in aftu traclmn habente, idem eft. ut cum dico rem faélam ante bellum,intelligiturcœptû. Vide Alciatum.in l.ij.ff.Si cerr.pet.Spiegel. A N TE iudicium acceptuin,id eft,antc litem conteftatam,colligiturff; Ré rat.hab.l.amplius. Albericus. A NTE omnia,id eft,antequam adaliaprd-cedatur.l.ante omnia.ff de Proba.l.cum alimen ta.de Alim.Sc cib.leg.c.quamuis. extr. de Eleél. lib.fexto. |
ANTAE populi Iftri fluininis accolae,cóge neres Sclauinis,quos in Romanas jpuincias ini currentes luftinianus per Childibiü ducem re-pulit,amp; poftaliquot annos duce Germano foro ris fus filio.ad internecionê ferè deleuit,ut me-rito ab eis nomen Antici uendicauerit.Quapro pter Haloandernofter (qué fata an te diénobis præripuêre,non fine,ut candidè fatetur Alc.i n-figni ftudioforum iaftura) reélèintitulo lufti-niani.pro Attico Anticus reftituit. in quo bis er rarum uulgo efte idem Alc. oftendit cap, iij. lib. Parerg.v.Sclauij cognométum, de quo infra in litera LHaloander non agnofcit.Spieg. ANTECESSORIS uocabulo.qui iurajpfi tentur,appellatos exiftimat Alc.Iuftinianiqi tê-pertate id uocabulum in ufu fuifte. Vide ca. xij. iib.Dilpunél.iij. Cic. xtas pro eo qui antccedit, ufurpauit.Qiiamuishancdiélionem inConftit. quæ in uulgatis codicibus, folü Præfationis in-ftar eft. in Pandeélis Florétinis fecundu locum obtinet. Haloand.tefte.pleriq;, utratione caren tem,amp; fubditiciam,cxpungédamcéfuére,amp;uel adfeftores, uel anteceftdres reftitucre non dubt tarût.quafi deParedris Athenienfiuin,uel prç» fidum Paredris hocloco habeatur oratio : ac nó potius fcholiafticum hocuerbum fuerit, de uo-ceGræca (licet nimis quam curiofe)expreftuin. Siquidemapud Qræcosuerbum w^«j.alt;öja,per translationem inter cætera fignificafte, præeun do aliquem ueluti porreda manu, in penetralia facultatis acpoftefsionis alicuius deduccre:id uel particularo?«»gt;^li'®-,Alexadro Aphrodifien-fi, cæterisq; familiaris oftendit, ut anteceflores ea state nihil aliud,quam iuris profeftdres habi ti fint,qui in fcholis publicis, autoritäre Princi-pis,certis locis lus ciuile docerent Spieg. ANTEFERR I, pro præferri, anteponi:un-de Antelatus apud Cic. orat. de Prouinc. Cófu-larib.Dehacdictione amp;nbsp;claufula Anteferri,prç cçteris Felinus eftuidédus in Com.ad tit. de Re fcriptis. Ai-Ttgt;.«Ai?/4iv,non abfimilis anticategoris,fed in hoc genere recriminatióis fortifsimus eft,fi crime caufafaéli tuemur: qualis eft defenfio Ore-ftis, amp;nbsp;oratio Milonis, ut, Occifus eft, fed latro: excæcatus eft,fed raptor.Bud.lib. iatn citato. ANTEVERTERE,prooccupare, Seprçue nire legitur. AN TIA D E S,quouocabuloufus eft Vlp.in l.quæritur.deÆdil.edic. Grçcè tonfillædicun-tur,German. SchlundtgefchvHer.AntÎAsaocatTct tul.annotate Rhenano noftro,pilos anteriores, amp;nbsp;è fronte pendentes. Vide Rhodigin. Jib. üij. cap.ij.Spieg. A N TIC V S cur luftinianus didus, uide An tæ populi. ANTICATEGORIA, recriminatio dici-tur,fiuemutuaaccufatio.Etfit,3Utquum Iitiga-tores idem crimen inuieem tentant,aut aliud aC quealiud.Bud. A(-T/x^'lt;«f.pignus eftquod ita datur,uteius u-fum amp;nbsp;fruélum,proufurisfibi creditorcompu» tcr.ut, fi tibi fundum impignorem,ut eius fru-élus colligas,do nee tibi centum folueriin. Al-ciat.lib.ij.Difpunél.cap.iij. Lege,Pignus diuidi tur.Spiee. ANTI D o R VM, doni redditio eft,ablt;wquot;, re,8c»Wfi’é',donü. Vip. de Pet, hæredit.l.fcd amp;nbsp;fi. d 3 Pla. |
A ANTE TSI.
|
Plané fi antidora accepertmt, dicendum eft, catenas locupletioresfaftos,lt;^tiatenus acceperut. Obferuandumautem,abairlGrçca uoce,quod eftcontrà,aiceuerfa,pleraqî produci, utantido-rum,anticategoria,antichrefis,antipelargia,an-tiferna,antipep0thos,antipocha,antigraphe.E-Icganterautemdiffinitgenus quoddaefte per-mutationis. Et remunerandi Obligationen! cen fet naturalem. Spieg. ANTID OTVM, medicamentum eft, quo nos contra uenenum præmunimus. Paul. ff. de Penu leg.l.nó omne.Quç,inquit,in numero antidotum non eft.Item de Contrah.empt.l.quod fæpe. Antidota, inquit, amp;nbsp;alia quaedam falubria medicamina. ANTI FERN A,bona funt,quæ à maritoui-cifsimloco dotis adferunturin matrimonium. nampgt;fi'lt;z dotein fignificat: unde amp;nbsp;Paraphema uocantur bona,quæ mulicr ultra dotem fibi habet. Spieg. ANTIGRAPIIAEOS BudçusuocaT,quoî Galli contrarotulatores dicunt. Hoc uocabulû Cæf.Maximilianus, amp;pleraquealia,qux mini-ftros Principis indicant, è Gallia in Germanicû tranftulit, Cuntraher^Grafier, Qu^tnitr, Voritr,rinaK* zier,Traj}ezicr,Gult;trclier, atq; ijs fimilia.Spieg. ANTING Ml A,legum contrarieras. ab«sArz contra.Sc Flt;lt;u©- lex.C.de V'^ct.iurc enucl.l. De au ftore:Nulla,inquitlufti.in omnib.prxdicli co-dieis mebris antinomia. Etpaulo póft: Per fuû uitium antinomias induxerunt.Nebrifs. Praece ptor nofter Zafius, in diftbluedis antinomijs a-pud lurifcofs. per Dn. Budaeû baud temerè ob-feruatis,mulcü operæ impendit.Sed ueritas eft, multas leges fcriptas,f)bi implacabilitercffe in-uicem contrarias,tefte Dn.Oidendorpio,qui re ftètradit,tuncpoftrem3in fequinosoportere, memores fern per mutationurn quas circumftan tiarum diuerfitas exigit. Exempla luntnouifsi-mi iuris conftitutiones.Spieg. ANTIPELARGI Â,diçitur quaG Ciconia-ria lex.qualiberi parentes alere iubentur. wWi^. 7©- Græcè ciconia dicitur. Nam ferut, parentes fuos fenio confedos alere:amp;: uolatu imbecilles, alis fuis fubueherc. Hinc uerbü aininAxfySf, qcF eft promerentibus gratiam in tempore referre. Bud.in Annot.adl.j.dcluft.amp;iure. AFTOTta'i’F^Ffjtalio dicitur.quod genus Iuris(de quoinfràlatius)Ariftot.improbat,neclegitimo iure, nee ei quod in ciuilitateuerfatur, conue-nire ait. Budæus annotauit in 1. lus ciuile. tit. eod.Spieg. ANTIPO C H A Lege,Apocha. ANTI Q,VA RII funt.Pyrrhus inquit,qui re rum antiquarû memoriaPrincipi fuggerebant. Hi memoriales quoq; dici uidentur:quamuis amp;nbsp;aliud quoq; in poft.lib.C.fignificent.Spieg. ANTIQVARIVS, quiantiquauerba inter pretatur,qui'ue curatueteraluucnal.fatyr.vj.I. gnotosqi mihi tenet antiquaria ucrftis. Alciat. in I.hac parte.C.dcProx.facr. fcrin.lib.xij. Bud. inannot.adl.pofteriorem.§. etiamLucius, de Orig.iur. |
ANTI Q,VI 0 R Ä prçferuntur.l.in finalib.fR Fin.regund. ANTI Q,V 0 R V M mos feruandus eft.l.mo» re.ff.de lurifd. ANTIQ.VITATI crediturtanquam cogni taeueritati, ad quamueteres lurifconfultos rc-fpexiffecóftat. In hocenim,ut præceptorincus Zafcum Imp. luftiniano dicebat, omnis uirtu-tisparens Homerus citatur, Cæterùm ea quse de antiquitate dicuntur, intelligenda funt de té pore quod Conftantinum Principem intercef-fit. Enimueró quæ in nouifsimis libris Codicis leguntur, nihil ferè, tefte Oldend. antiquitatis redolent.A recentioribus namque Grxcoruoi moribus fumptafunt: amp;nbsp;ob id magna ex parte non intclliguntur.Spieg. AN TI Q.VIT ATEM accipcre oportet,ab introduffionexij.Tab.ad tempora ufq; lurifcö-fultorum,qui uniuerftim ins quotidie in melius reformarunt.l.ij. §.Deindeexhislegibus. Et$. Poft orig.iur. Nouell. De bis qui nup.iter.§. Arque hoc primum.Conftit.xxij. An'»Ji»#t«'@-,amp; av^lM/iSr, magiftratus diffus, q dicendæ caufæ aut immunis eft, aut quouis mo doexiinitur.ßud.i nl.ult.de Senator. A P A »i wKüna-iM/f. Vi d e,B a n n i ti. A P B RIR E fcelus, furtum, coniurationem, adulterium: pro detegere,patefacere. A P ER,poreus fylueftns,animal proptercó'-ùiuia natum,iuxta Satyrograp. Triphon.ufufra ffuarium, inquit, uenari in faltibus ucl montib. poffefsionis, probè dicitur;nec aprum aut cer-uum quem ceperit,propriurn domini capit, fed fruffus aut iureciuili aut gentium, luos facit. Spiegel. APERTA uis,boc eft, manifefta,euidens; nó recipit Gmpiicitatis excufationem: ut nequa fcditio,neqac inobedientia, amp;nbsp;alia id genus de-liffa,ut docetBald.inl.quicunque.C.dc Ser.fu-git-Spieg- APERTISSIMAS probationcs oppone-re.l.fin.§.j.ff Quod met.cauf. A P E R T V M ius,Ciceroneamp;Qi.iintiliana autonbus, id eft, quod darum Sc indubium eft. Varium autem , quod in opinionibus lurecon* fultorumuagatur, quod amp;nbsp;controuerfiam appellant: à contrarietate oprnionum.ueluti à ua-rietate uarium, amp;nbsp;interprétés dubium , licet ineptius, dicunt. de quo latius diflerit Salomon,in §.refponfaprudêtum.Inftit. de lurc nat-Spiegel. APERTVRA M,pro 3pertione,uel ipfo ape riendi affu,ufurpauitlurifcóf. in 1. iij. ad Sylan-quuminquit: Omnis enim apertura prohibita eft.Apud Vitruuium quafi os quoddam in xdift cijs intelligitur. Spieg. APHTHAE, medicis funt oris ulcera, quibj præcipuè infeftantur infantes. Vnde A phtiphü uolunt dici, qui eiufmodi uexetur affeffione:Sc ob id apud Vlpia.in I.item Offilius. de ÆJil. e-diff hanc uoeem effe reponendam, qua lurifcó fultus linguae locutionisq; prauitatcin attigerir- Atypuüa |
|
A AN Atypum autem Badaeus legit.quod magis pro-bandum/uffragantc Noric.tcxtu,amp; no (atis ex-pedito pleftro linguae utcntcin, ab etymologia uocabuli intelligir.ScboIiolum uerô.præpolle-rèloquentem exponit.PorróRhodiginus.fi di-uinare permittimur, inquir,malim Aibyropha-nam,ucl Athyrotum fubdituerc, quib. feftmata nimis in loquendo eeleritas fignificatur. Spieg. APICES iuris.hoccft.fubtilitates.fuininuni ius.firida iuris ratio, quæ bona fide agenti non conuenifit;uteximius aequitatis eultor VIp. di-xit,in f, quædam.l. fi fideiufibr. Mandati. Hinc dubio proculemanauituulgatum illud, Difpu-tantein in re liquida non efTe audiédum. de quo latius diflerit Bart, in 1. confefTus. ffi de Cuftod. reor.Spieg. ^(rs^a^qua uoce luftinianus utitur in Nouel-la xcvij.morofitas eft quædam,qua quis contu-maciterrefiftitrogantibuSjSe fibi perfuaderi no fgt;erinittit:uitium crudelitati eötrarium. de quo ege cap.viij.lib.iiij.Parerg.Ale. Spieg, A P O C H A Græcè, receptio eft Latiné, uul-go Quittantia. Nam tunc ilia creditor dat debitor!,cum ab illo pecunias nuincratas.aut re qua illi debcbat.rccepit.VIp.deAcceptil.l.fi accepto latum. Inter Acceptilationem, ait, amp;nbsp;Apocham hoc intereft,quôd acceptilatione omnimoda li-beratio contingit, Heet pecunia (olutanó fif. A-pocha non alias quàra fi pecunia foluta fit. Item de fide inftrum. 1 plures apoebæ. atqi in eodem tit.eft,deApochis.Antipochaueróuocatur,qua debitor creditor! facit in præftationibus annuis oppido neceftariam.VideNebrilT. APO CRYPHVM Alberic.profligataebarbarie! fecutusautores, Apocrifum diciputauit, ab «sriSjid eft de,amp;«f/gt;/r,fecrctum:undc liber apo cryphus,fecretus,occultus, qa eius autorigno-ratur.MeliusinterpretanturEraf. in Scbolijs e-pift.B.Hieronymi ad Lçtam.delnftit.filiç:8c V! ues in cap.xxiij. D.Auguft.de Cioit. De! lib.xv. ubi a!t:Sicut multa lub nominib, alioru Prophc larum,amp; recentiora fub nominib. Apoftolorum ab hæreticis proferuntur.quæ omnia fub nomine Apocryphorum autoritate Canonica diligé-ti examinatione remota funt. APO c Ri S i ARll ,non Apoebryfarij, nec Ipochryfiarij.quamuis periode barbarû,uthæc elTcuideantur: attamen illud reftius ab àxcKflee-(ui«,quod refpódeo fignificat,dicitur. Eft autem Apocrifiarius.ut quidam putat, Rcfponfalis amp;nbsp;legatus Epifcopi, indediftus, quód aliquando proEpifcoporefpondere cogatur. Vfifunthac uoce Pontifices, Item luft, loca indicat Alberic. Canonum interprétés Papse nuncios intelligût Apocrifiariorum nomine, ut Ac apud mediç æ. tatis annales reperitur. Melius Oldend. qui ait: Apocrifiarij dicebantur uelut locûtenentes E-pifeoporum.ut res Ecclefiæ gubemarent, nego ciafingulorum auditent,referrentq; ad Epifeo-pos,ut Nouell, Quom,opor.Epifc,§.Si uerô nô metropolitanus.amp; $,proptcrea fancimus.Sp, AP o D E CT AE,Athenis dicebâtur.qui col lationibus amp;nbsp;ucdigalibus pr£crant,quorum iu- |
T E P. dicio quicquid controuerfiæ erat, in publlcis collationib,decernebatur,Alcx. Nea,Gen,dier. lib.iij cap,xiij, AP O G O NI,Lege,Epigoni, APO GRAPHA,eftannotatiobonorum,!n dexq; eorum quæ reperta funt. lurifc, Inuenta« rium uocant,amp; Repertorium, ut in Comment, linguæ Græcæ Budçus teftatur.Spieg, APO GRAPHVM , diciturexêpiii uel libti, uel tabulæ : Latinè defcriptum,uelexferiptum, AP O LE C TI, !d eft, deleâi, eximij, leleéli, hoc eft fand lus concilium,quod ex deleftis cô-ftat uiris, D« heimhchjlen Khats. A P O Ll D E S , item infularij dicunturàlur» confultis,uilcs ferui, ac pefsimi, fine ciuitate, amp;nbsp;in infulas deportati,amp; in publicum opus, aut in metallum dati.Canonica décréta,feruos colen-dis agris deftinatos,nuncupanttü Originarios, turn Afcriptitios. Sed Originarij dicunturpro-priè,qui ex Afcriptitijs nati funtin ipfo folo,fiue fiindo.ut C.de Agr. amp;nbsp;cenf. 1. colonos.lib. xj. amp;nbsp;eiufmodi fine gleba,quam coluerunt, uendi ne-queunt. Afcriptitij uerô funt,qui perxxx.annos fuerunt in folo.Spieg. APO LI s,extorris.fiueexul.ab«sri,ai«,dcper do: fiue ab « priuatiua particula, amp;nbsp;Wa« ciuitas. Mart de Pœn.Quidam,inquit,apolides funt, id eft,finc ciuitate. VIpian. quoque de Leg, in l.j. Nec teftaméti, ait, faciendi ius habent, cum fint apoIides.Nebr, APOSTATA quis propr!ó dicatur, oftédit Bart, in Rubr. C. de Apoftat. Eftautnomen de-teftabile hæc uox ,ac Græcénefeiencibus atro-ciorquàm Latinè defertor,auttransfuga.Et, APOSTASIA peius fonat quàm defcétio. AP O S TA S lO N,rcpudijlibellus. Cæterû APOSTATAM, hoc eftdefedorem à fide Chriftiana ad Paganifmum, uel ludaifmum defi cientê,abfqi libello licet accufare, propter enor mitatem criminis.l.apoftatarum. in prin.tit.eo. Nec tarnen minus ucri Apoftatæ funt, quorum totauitapugnatcum Cbrifto, ac mundoferuit, amp;abaptifmi profefsione difcrepat.Spieg. APOSTATES miles dicitur, quum ablm-peratore fuo deficit ad hoftem.Sic amp;nbsp;difcipulus qui recedit à placitis fui dodoris, apoftates ap-fiellatur.Hinc ueteres Chriftiani,qui ab Euage-icafide defeciftentad Panagifmum, autludaif-mum, eos infami uocabulo apoftatas uocabat: quod ab Imperatore Cbrifto, cui femel dederat nomen,ad Satanam,quem abiurarunt,defciuif. fent.Spieg. k7siilt;rllt;i'cu, Grçcis dicitur uxor quæ dioortium cum marito fccit. Vide Eraf. Roc.in deRatione concionandi,lib.iij. Spieg. APOSTOLI item, Icgati cü mandatis mif-fi,cuiufmodi xij. Dominus noftermifitad præ-dicandum Euangelium regni,cum poieftate fa-nandi morbos, eijeiendiqs dçmonia. luftin.fe-cundum horuin canones (quos Haloanderad» iunxit Nouel.conftit.amp;: quidein ut ipfe indicat, non temerè) fubinde profitetur fe leges condi-diffe, prohibens nc quis à communione arcea-d } tur |
A ANTE P.
|
turprster Apodolitortim Canonumtenorcm, quoru cognitio neceflaria eft iuris ftudiofo.Sp. APOSTOLlCAM EcclefiainterprcsRo-manam intelligit.Qui primus fic accepit, multo rum pemiciolorum errorum autor fuit, Nam Apoftolus ab Epifcopo difeemitur. Siquide A-poftolus eft immediatè à Chrifto uocatus ad do cendum Euangelium, amp;nbsp;habet ccrtuin teftimo-nium fuæ doélrinæ, quód fit diuina: ac certû eft eum habere Spiritum fanélû,amp; in doftrina non errate, ac poteftubiqjin omnibus ecclefijs do-cere.AtEpifcopuseftuocatus peromnes homi nes ad docendum Euangelium certo loco,amp; po tcfterrareinecnecefle eftcertum elTe, quód hagt; beat Spiritum fanélum, nee poteft à diélatis A-poftolorum recedere, nouumqj amp;nbsp;aliud doflri-næ genus inuchere. AP o S T OLI,diininbriæfuntliteræ. abàir*» y'u’i«,quod eft remitto.undc ApoftoJc,es,remif-fio.T.Liuius: Apoftolos fregit in fenatu.Tit. iuris eft,de DimifTorijs, qui dicûtur Apolfoli. Mo deft, quoqj de Verb.fig.Dimifroriæ,inquit,litc-ræ dicuntur,quæ uulgo Apoftoli,quôd ada eau fæ à primo indice adiecundum deinittantur,ut de caufainftrui pofsit, Ethoc in appcllationib, ubi fi appellationi defertur, Apoftoli dimiftbrij dicuntur:fi non,Refutatorij.Qiiôd fi dubitetur, an deferendû fit,nihilominus dari debcnt:quôd obfequij teftimonium præftent aduerfus (upc-riorem iudicem.ideo à quibufdam Reuerentia-les appellantur, Alc.de Verb.fig. itaqi Apoftoli, literæ funtteftimoniales.teftificantcs fcilicet de fada appellatione. Et hi funt uarij: Conuentio-nales fcilicet, quando pars admittit appellatio-nem: Dimifrorij,per quos apparet, quód iudex detulit appellationirRefutatorij, per quos appa rct,quód iudexnon defertappelIationi;Reucré tiales,feu reuerendi,fcilicet qnando ob teueren tiam fuperioris deferturappellationitTeftimo-niales.dequibus iam diélum. Soient enim Afta iudicaria nonnunquam loco Apoftolorü defi-gnari.Nam fatis cftappellanti,quód.teftimoniü nabeat qualecunque, uidelicct prouocationein interpofitam,amp; iudici infinuatam fuifte. Vn-de Notarius quoq; (fi utcüq; iudex tamé uoluc nt)poteft Apoftolos tcftimoniales dare.Spieg. A POTBl-ESMATA.mathematicorum re fponfadicuntur;quotitulo Ptolemæi liber Qua dripertitus,«3-lt;T(Ai£'/4«T«gt;) infignitus eft.Alciat.de Verb.fig. APOTHECAM Vlpianus, exemplo Plinij amp;nbsp;Columellse,pro ceilauinariaufurpat.l.uulga-ris.(F. de Furt. Idem pro repofitorio, quod proprié eft, ufurpauit in 1 quæfitum.§.inftruôlo ité fundo.fF.deFund, inftr quum ait:Sed fi quafi a» pothecalibrorum utebatur, côtràerit dicendû. Videturtamen à cella differremt fit Apotheca maius quoddam repofitoriü,Cella ueró minus, ad ufum fcilicet quotidianum. Spieg. AP O THEC ARii interinhonorataspetfo* nas cenfentur.C.Si cohortalis. C. de Cohortal. Jib.xij. Spieg. A P P A RB RE,paria funt: Non eirc;,amp; nó ap- |
patere.l,in lege.ft.de Contrat.empt APPARlTIO,pro præftatiôe offic!j,cuiu(^ modi folet efTe apparitoru apud VIpian. m I.fin^ Qpodmet. cauf. cum ait delegante eo per mm apparitione Præfidis interueniente: quæ uerba interpres non intcllexit,elegantem uerborum, de legante,amp; apparitione, fignificationem mini mé alTccutus.Spieg. APPARITIO, interduffl pro præftatione officij,feu prçfentiaad obfcquendum:cuiufmó* di folet ede apparitorum circamagiftratum. Interdû pro difcufsiöne,uf in l.C.de Locat. prçd. ciuil.lib xj. A PP AR ITO RES, miniftri magiftratuum: prçcipué uiatores, quihomines in lus uocant, alio nomine Statores diéli.Horum fit mentio iri aliquotTT.C lib.xij. adfin.ab apparendo difti funt, quód apparent ac prçftô funt, obfequun-turqs magiftratibus, VIp. de Euid. 1. fi pignora. Si pignora,inquit,ueneatper appantores. Suot amp;nbsp;miniftri regij, qui aftabantlateri, amp;nbsp;corporis erant ftipatores : ut fi quando opus efFet. ad imperium nutumiqi régis prçftô forent.AIex.Gert,; dierjib. j.cap.xxvij.Bræterea dicuntur etiam ap paritores, qui citant partes, amp;nbsp;eas apparere fa-ciuntin iudicio. Apparitura aüt,ipfum minifte-rium amp;nbsp;officium,ut Tranquil lus fcribit in bb.de Qrammaticis. Vide Oldend.in CialTej. Aól.iitj. in prin.Spieg. AP P AKO,mediacorrepta,pro mtedoufur-patur.Vnde apparitores dicfos quidam putant. Frequens cft in iure noftro,ut nomen Aebonis, uel Éxceptionis,per cóiunéïiuam huiusuerbi, amp;particulam Si,denotctut. utapud luftin. in§. Sic itaque. Inftit. de Adionib. amp;nbsp;PoiTiponima in I.pcnul.dc Condicf.cauf.dat. cauf. nonfecut. Spiegel. A P PELL ARE,cft à fententia inferioris iu-dicis ad fuperiorem prouocare, aut etiam extrat iudicium implorare fuperioré poteftaté, in inia riaquç fit nobis à minoremagiftratu. Vlpian. Qui appellat maiorem iudicem, debet appella-re.Eft ctiam.eodé autore,3ppetlare blanda ora-tione alterius pudicitiam attentarc.Spieg. APPELLARB,iniudicium uocare: quoi etià interpellate dicunt lurifcofs.Eft etiam ciira iudicium repofeere debitû,hoc cft,de promiHb, aut debito admonetc. APPELLARE, pto alloqui, amp;nbsp;uerba euali-quofacere: ut debitor, antcaquàm uoceturad indicé,appellâdus cft ut foluat. Vnde lefte Qn, Oldend.hoc fenfu reélè dicetur: Appellatus debitor, bonaconfeientiaurgetur apud iudicem ad folutionem.ltcm appellate, eft auxilij gratia quépiâ implorare. Sic accipitur in titulo de Ap-peUat.Idem fignificatuerbum prouocare, quafi ab uno indice ultrà uocare ad alium.Spieg. APPELLARE exaduerfo,hoc eft,nomin» perantiphrafim,feu antiftrophen imponere: nt bcllum,quodminimébellum uel bonumfit.OI dendorpius. APPELLARE item eft blanda oratione al-tenuspudicitiam attentate. Hoc enim non ell conui- |
A ANTE P.
|
tonuiciufacere, fed aduerfus bonos mores at-lentare. VIp. in Lite apud Labeone. ff. de Iniur. APPELLATIO , eft à minoreiudice, per inuocationémaioris iudicis,prætcxtu iniquita tis primæ latæ fententiç.receptiO.ffidc Minor.l. præfcéli. Vulgô, de minore indice ad inaiorem prouocatio.Eaqî triplex. A'diffinitiuafentétia, ut in l j.amp; toto tit.ff.amp; G.de Appell. Ab interio cutoria.utinl.ij.fF.de Appell.recip.uel nó. A 'gra uamine extraiudiciali,ut in l.j §.foIent.fEQuan. appe.fit.Porró Bart.reftèditónitj appellacionê efle ius,per quod prior fententia tantifper extin guitur,donecindex appellatus, per cognitioné in caufa pronunciaucrit.in Lj fF.de Appell Sp. APPELLATOR, qui appellauit,hoceft, qui ab aliquo indice ad alium pronocanit. f APPELLATVS Modeftino eft.quem ludi cem ad quem uulgo nocanti Proindelabuntur, quilitigatorein altcrum uocantappcllantem, al terum appellatü. quiaiudexfuperioreftappel-latus,non aduerfarius. Imó contraeum prouo-catur.ut in d.l.j.Spieg. APPELLO debitorem ,cuniniudiciü eu uoco,uel de promiftb,aut debit j çircaiudiciû «dmoneo.Spieg. APPBLLATlVVM norré, na:uralitercó-muneeftmultorum, utPrifeiinus docetlib.ij. Hoc quàm proprium, magis ati endi uidetur ali cubi,utcolliguntDoélores, l.Thais. §. Stichus feruus.ff.de Fideicom.libert.ex Alberico. Sp. APPENDERE mutuó,pro dare mutuo. AP PEN DIGI VS, a,urn,quod ab alio pen-det. Vlp.de Acquir.hæred.l.fi quis: Sunt,ait,ap. pendiciæ præcedentis inftitutionis.Nebrifs. APPENDIX, propriè çdificium quod alte-ri adiungitur,amp; quafi appenditun A P Pl A uia.Hçc fic nominata fuit ab Appio qui earn muniuit, ut autor eft Liuius in nono j, Decad.Efiq; præcipuauiarum ducens Brundu num,in qua erant códitoria fepulchraq; Roma-noru. Vide Pompon.in I.ij.de Orig.iuris. §. fuit autem in primis. APPlVS Claudiusjnonilledecemuir, fed centum amplius annis pofterior,omnes omniü aftionum tempora,amp; obferuationum folennita tespropofuit,Sein unum librumper ordinére-degit.Vide Old.in §. poftca cum Appius in po-fter.I.fEdc Orig.iur.Sp. A p p LI c 1 TVM,proiundo,apud Scaeuo-lam,quum ait,Domum meam cum horto appli-cito.l.uxorem.§.j.deLeg.iij.utapudPlinium li. ij.Epiftol. Applicitumcftcubiculo hypocauftü pcrexiguum.Sp. APPLVMB ARE argétum, eftplumboad-dito curare, ut argentum argéto uel maffa maf-fæcobsereat: cuiusfit mentioinl. in rem aólio. de Rei uendic.Sp. APPONEREfibi præuaricatorem,eft cura re per tertium fe adorhandum, ut colluderet fci licet.Bud.in Annot.prior. AppREHENDERE, procapereperfonâ, apud Vlp.ad Leg. Aquil.l.iij.Sin autem,ait,cum jioffctapprcbendcre^tnaluitoccidercimagiseft |
ut iniuria feciffe üidda'tur:Spieg. APPREHENSlo,rd eft captura perfona»» non eft pafsim concedenda proprer magnam ia duram nominis amp;nbsp;famæ,iuxta I.iij.$. tutorcs.ffi de Sufpeóf. tut.Sp. APPREHENSIO afsimilaturtraditidni.I. pen.de Vfuca.pro legato.1.qua ratióe.$.hocau-tem amplius. de Acquir.rer. do. cum fimil. per Apeliumindicatis cap.iij.Meth.Sp. A P P R O B A RE opns, due probate, eft, ut uulgus loquitur, redè Sc probè confummarunl præbere.ld autem redemptoris eft, non locato-ris. Paulus de Locat. Si in lege locationis com-prehenfum eft, ut arbitratu domini opus appro betur, periode habetur, ac fi uiri boni arbitratu comprehenfum eft.Ex Budæo.Porrôapproba. re,Sc non contradicere,idem funt Bartol in l.ne in arbitris.C.de Arbitr. APPROMISSOR eft,qui quodfuonoini-nepromifit, idem pro altero quoq; promittit. Feftus; A P TA perfona, proconuenientealicui rei^ Sc idonea.l.j.ad fin.de Conftitut.Sp. AP V D particul3,ad perfonam,uel locufirn-pliciter refertur.Hinc depoficarius, commoda. tarius,Sccolonus,apud fe habere dicûtur:domi nus autem penes fe; l.Titia. §, Caius, de Leg.fe-cundo, Sed Sc VIpian. tradit, penes fe amplius e(rc,quàm apud fe: licet hæc differentia nó péri petuó conftet,l.fi quis in tantam.C.undc ui.Lc-ge,Penes te.Spieg. A P V D ærarium pendere. Qui .apud ucteres fifci debitores erant, interim duin corum bona uenirent,cognofccreturq; quantum ex eorü bo nis redigi poffer, apud ærarium pédere diceban tur. Autor Alcia.cap.xxiij.lib.x.Parerg.Sp. A ctV A ubi uenundafi folet, alimentorfi ap-pellationecontinetur.l.j.ff.de A li men. leg. Sp. A Q.V A æftiuaeft,qua çftatc fola uti expedit. I.j.§. duo aüt funt gcnera.d. tit.de Aqua cotid. A Q.V A Claudia,cuius Pomponius meminit I.ij.de Orig.Iur.Vide Claudia aqua. A Q.V A cotidianaeft,quæ duel afsiduê folet; tam æftiuo quàm hyberno tempore Hæc difcer nitur ab æftiua primùm ex propofito utentis,u-trum æftate tantùm,_an ea femperuti uoluerir; Deinde ex natara aquæ, cum nó nifi æftate duel pofsit. Poftremóex natura St utilitate loei; quæ non mittat aquam,niri æftate.l.j.l. de inters dido ffde Aq.cotid.Scæfti.Sp. A Q.VApaluftris,eftaquæputrefaftio. A Q,VA pluuia, Scaquacœleftis,proéodeirt ponitur. A Q.VA uiüa,quæurui eft, Labcoait,interdi-6fo,quod ui,aut clàm,eû teneri, qui aquam cor-rupit. 1. is qui in puteum. ff Quodui, aut clàm: Quære,Viuaaqua.Spieg. A o.VA Sc igni interdici, id eft, iure ciuiumi Rom.priuari,exiftimationé ponere, ac demain ultimo fupplicio,fecundum lurifcofs.affici. Lege infrà,lnterdici igni Sc aqua. A Q,VABD vÇTVSpUseftdücéridiaquam d 4 pee |
A ANTE
|
perfundum,uel agrum alienum,ad irrigandum agrum meum,uel alterius,iure feruitutis confti tutç.Hçc fitperfiftulas fubterrancas.Aquæ hau ftus auté fit per animalia.l.fi prius.§.j. amp;nbsp;ij. ff. de Aqua pluarc. Quantopere auté curse fucrit pri. fcis Romanis, ne quis uiolare duftus aquarum, necnon concéda in deriuare änderet,cu ex mul-tis apparere poteft longé pófteditis lurecoffre fponfis : turn ex hoc, quod circus maximus, nc diebus quidem ludorum Circenfium,nifi Aedi-lium, aut Cenforum permifiu irrigabatur. Agri uerd quos aqua publica contra legem quis irro gafietjpublicabantur: cuius rei caufa aediles Cu rules iubebatur,peruicos fingulos exire, qui in unoquoqi uico habitarent, prædiaûe haberent, binos praeficere, quorum arbitratu aqua in publicum fahret.Spieg. AQ,VAED VCTVM tranfduciperdomum perpeti.Vide 1.Si ego eini.ff.de Public.acl.Sp. AQ.VAM per fideicommiffum relinquere. Vide Modeftinu in 1. Mela ait. §. quidam liber, de Alimen.legat.Sp. A Q,V AMeuocare,aquâabducerc,apudPau luin in I ProcuIus ait.de Dam.infec.Sp. A Q.V A GIVM,quafi aquaeagiû,id cft,aquæ duélus,appellatur,tefteFtffo. Hac uocepolllu reconf.in l.Q^Mutius,ff.de Serait.præd. rulbu/ fus eft Dn.Haloander in Græca nertenda I.pen. ff.de Via publica,quû ait; Prætcrea ut ante fuas quifque ædes, publicas uias reparct,repurgetqi aquagia.Spieg. AQ.VAGIVM faceredeterius. VidePom-ponium in iam citata 1. Quint.Mutius.Sp. A Q,VALIC VLV S,viriiKlt;iiiriitifieft,ab Aqua-lus,quod aluum fignificat. Perfius Sat.ij.Nuga-ris cum tibi Calue,Pinguis aqualiculus propen fo fefquipedc extat. A Q,V A RIO L V S Fefto dicitur,mulierû im pudicarum fordidus affecla.Sp. AQ.VARIO S uocat Vlp.feruos aquægeru-los. Rhodiginus fcribit, Aquarium in Pompo-nio,ff.dc Seruit.ruft.prçd.effe locus uidetur.un deducituraquainfundumriguû. Vlpianusde Fund.inftruà. légat. Hoftiarij, inquit, topiarij, dietarij,aquarij,domui tâtùm deferuiétes con-tinebantur. Quod ad Biftonium fcribens com-probat dinus Hieronymps:In lignarios,inquit, amp;nbsp;aquarios damnauit.Sp. A Q,VATIONEM. pro irrigationePalladi-US ufurpat.annotauit Se Rhodiginus. A Q,V'ILEX,quifcientiamdeduccndçaquç habet:uel qui, Marcello autore, aquam colligit. Apud lurifconf.l.fin.de lure immun. Aquilices inter eos, qui immunes habentur.numerat: ta« metfi fuerint, quel erraffe lurecôf.affirmarint, uel aquilegem feribendû.Sed nihil obftat. Alcia tus ait, ab co qui aquilex nominandi cafu dici-tur,Scaquilicem,Seaquilegemdeduci. SicutSe maiorunicuiqmideri debet Columellç, lurifcô fultiqs autoritas,Nonij Marcelli teftimonio:qui ignoraffeuidetur,qui fintElices. Huius didio-nis explicationem infrà pete.Sp. |
A lt;Î,V ILIANA ftipulatio,quia à Gallo Aqui lio introduda eft:qua omnes in uniuerfum oblî gationes, quib.ultrd citroq; obftringimur, in fti pulationem,Se uerborum obligationem perdu-cuntur, ut fie acceptilationc lopiri queant.l.Se uno.§.eius rci.ff.de Accept.l.fi donationis.C.co dem.Spieg. AQ.VIMINARIVM uas,eftquod quoquo uerfuinfunditaquas, àGræcis didum Peritan-terion, à vnfldrcû.Scrairri^w, fpargo,irroro.Pôp. de Aur.Se arg.leg. 1. Se fi de aquiminario dubita-turn eft.Se eo. tit. 1. in argento. de Aquiminario. ait Cafsius,fe confultum rcfpôdiffe.Item de Su-pel.leg.l.j.aquiminarij fsepe meminit.Nebr. A R ARABARCHE S,præfedus officio publica norû.Vide Aie.lib.j.Prætermifs qui cenfct,non immeritd damnâdos,qui apud luucnal. Arabar^ chen,fimpliciter möllern accipiunt. Arabarchiæ uocabulum extat in Conftit. C.de Vedig. com« mif.quæ fie habet : Vfurpationé totius licentiae fubmouemus circa uedigal arabarchiæ per Æ-gyptum,atq; Auguftaneam cóftitutum, nihilqr lupertranfdudione animalium uendicari per-mittimus. Quæ uerba indicant,arabarchen,prç feélum fuiffe exigendo uedigali dePecuarijs, quæ ex Arabia in Ægyptum deuehebantur : ut fit illud officij publicanorum. Sunt qui fimplici termollê accipiunt: fed réclamante Àlciato,qui eos damnandos exiftimat.Sp. ARATRVM pati ciuitatem, id eft, cxcidiû. fed Seamittereeftius ciuitatis, illudq; ob deli. dum,quafi morte definerc habere. ut,tefte Mo. deftino,I. fi ufusfrudus, Quibus mod.ufusfru-ainit. paffa eft Carthago, Sc Mediolanum Infu-briæ. Anno falutisM.clxiij . Proprié pana eft Coniurationis atqi Inobediétiæ. Qua de re nó» nihil attigimus in Scholijs noftris ad Ligur. Sp. ARBITER dicitur nonàlege,neq;àiudi-ce,fedàlitigantibuseledus:qui totius rei pote-ftatem habet. Ab arbitrando, id eft exiftimando didus: eiusq; fententia metu pœnæ ftandu eft: quæ fi adieda non fit, uulgo Arbitrator dicitur, nulla comminatione pœnæ formidabilis, fed quemadmodü Tranfador arbitratur quod illi æquum uidetur. Vide Alciatuin in 1. fi quis.§.o-mnes itaqi.C.de Pad,Sc in Comment, de Verb. figni.Spiegelius. ARB IT RI duo, fi non confentiant, eligere debent tertium.l.item fiunus.§.principaliter.Sc l.etfiita.in princ.ff.deRecept. ARBIT RI fentétiç ftare nihil aliud effe Pro culus ait,quàm id agere (quantum in ipfo fit)ut arbitrij fententiæ pareatur.Sp. ARBITRI fententiç ftari debet,quam de re dixerit,fiue æqua,fiue iniqua fit;8c fibi imputer, 3 ui compromifit. autor Vip. I. diem proferre.ff. eRecep.Sp. ARBITRARI, eftlibérauoluntatealiquid declarare.ut habetur in 1. fi quis arbitratu. ff, de Verbo,oblig. Itaq; ftaturfententiæ arbitri, fiuc iuftæ,fiue iniuftæ,uulg,l,diem, §. ftari, ff. de Ar. bitr.Óldend.redius accipit, f. pro exiftimare S« cenfereexæquitate, Compromiffarij nanq; hi dicuntur» |
|
A AN dicuntur, quorum fententiæ.fiue æqua.due ini-qua fit,inctu pœnæ parendum eft.Sp- ARB ITRATV remterminare,fententiam diccre.uel fen’e^arbicratu effe: iudicare item ar* biterdicitur.Scaeuolainl. inter Statilianum. amp;nbsp;1.deins rebus.fF.de Recept. ARBITRATVS boni uiri, nihil aliud quam æquitatein fignificat.ut oftédit Old. in 1 radatu,quem de lur.amp;æquit.edidit, ex Vip- uerbis. l.j.ff. V’fusfrud.quemad.caueat.Sp. A RB ITRll appellatione, noncótineturcu iuslibct prauus adfedus,fed arbitratus boni ui-ri.l.in propofita autem.ft.Pro focio.t hçc uendi tio.fF.de Contrah.emp.Eltautemincorruptum apiini iudicium, quod arbitrium boni uiri dici-tur.Siquidélisecuox.Arbitrio, uel arbitra tu bo ni uiri.femper denotat.debereabelFecalumniâ, amp;nbsp;agi rem Gncerè ex æquo amp;nbsp;bono. Vide amp;nbsp;Ob dend.in Copia.Sp. A R BITRI VM,non ipfa efl:fentétia,hoc eft, iudicium arbitri,ut magni nominis interprètes uolunt.fed fententiæ dicendæ facultas.unde fie Rubricam conceptam habemus,deReceptis ar bitris,8c qui arbitrium receperunr,ut fentétiam dicant.Vnde quidam redé finit bis uerbis:Arbi trium eftfaculras dicendç inter controuerten-tes fententiæ,priuato confenfu,non autem pu-blicaautoritatetributa, Arbicriumité proipla fententia, amp;nbsp;toto cognitionis exercitio promi-feuê ponitur.ut in LHomponius ait.amp;in I.qualé autê. iam citataRubrica.Nec laudum,tametfi id quoq; magno errore receptû eft, dici poteft, de quo infrà.Redè igitur Alc.aduerfus lalo. col ligit. ut aut proprio nomine arbitri iudicium ca reat,aut fententia dicenda fit,!.v.§. fin. de Verb, oblig interarbitrium amp;iudicium,cum propriè loquendum fit,differétiacft,tefte Cicerone,qui inquit, in Orat.jp Comœd. Caufarn perdidifti: proptereaquod aliud eftiudiciû,aliud arbitriû. Iudicium eftpecuniæcertæ, arbitrium incertæ. Adiudicium hoc modo uenimus, ut totâ litein autobtineamus.autamittamus. Adarbitrium hoc modo adimus,ut neq: nihil, neque tantum quantum poftulauimus, confequamur.lam mo nuit Dn. Oldcnd.uoces has,Arbitratores,Arbi tramentum,Laudum, à Commentatonbus in-trodudas etîe, pari incuria, qua rêipfain negle-xerunt.Spieg. A RB iTRl VM recipere dicitür , qui quafi bonus uirreceptus,admittit in fe folicitudinem amp;nbsp;cura finiendæ côtrouerfiæ priuatim transfer-ri,cum alioqui non teneretur. Itaqi eleganter di citur tefte Old.receptus, amp;nbsp;recipere arbitr.Cæ-tera in eius Copia.Sp. ARBITRIUM iudicis, arbitrium boni uiri, religio iudicantis.Papinia. in 1. quæfitum.fF. de Teftibus . Omniaenim ifta e,x conftaote ilia amp;nbsp;perpétua uoluntate boni amp;nbsp;æqui uelutexuno proccdunt,amp; codé tendunt, fcilicet ad dirirnen das celeritercontrouerfiaslitigantium. Ex Copia Dn.Old.Sp. ARBiTRiA propagare. Quære, Propagate arbitria/ |
T E R. ARBITRI O tutomm legatepUpilIo. Vidc I.j.iunda Glofi.prima de Legat.j. ARBITRATORIS nomen apud idoneos aurores Latiniratis.negànt reperiri,nec cfTe ne-cellecôlfitui difFerentiâ aliquam interarbitru, amp;nbsp;arbitratorem, qudd hic appellâri qneat feque lier pacis, aut arbiter honorarius. Porto pro îaU do,aut arbitraméto,dicendum uolunt arbitriû, aut fententia arbitri.Sp. ARBiTRARiApœna dicitur, quæ non lege ftatuta eft,fed iudicis arbitrio relida. ARBiTRAMBNTVM, quidam pro arbitrio, hoc eft, arbitri fententia ulurpanf. A RB O K,generale noméçft,Si appellations eius,uites quoqi amp;nbsp;hederas amp;nbsp;arundines amp;nbsp;fali-dum contineri,ex textibus lurifcoflrelucet. Id tarnen excipitur,quod tamteneru tft ut meritô herbç nomine ueniat l.certc.fFArb.furt cçf.Sp. ARBOR cædua dicitur,quæ eXcifa repulhi-lat,fiue ab eodem ftipite,fiue exftirpibus: fit fa-lix,arundo,cornus, fraxinus, efculus, quercus, Iaurus,alinu5,bætnla,fambucus, populus.mul-tæq; id genus fpecics.Alc.de Verb.fig. ARBORES euulfæ, uel uiüentorum deie-dæ. I.arboribus. fF.de Vfufrud. ARBOR uento dejeda, non iam arboris no men,fed ligni magis obtinet.l.ligni.de Leg. j. At borépartimurin radicé,truncum,5£ ramos : di» uidimus uerd in lanrû,cedrû,quercum,amp;c. Sp. ARBORVM grandiumappellatione, quæ intelligendæ fint, petc ex Alciat. Comment, ad l.fylua cædua.de Verb.fig. ARBVSTVM, locuseft, quocerto ordiné arbores uitium caufaplantantur. quæ funt populus, ulmus,att inia, cornus. AR C A, pro monumento, Uelloculo in quo mortui códuntur in terra.in l.is qui intulit.fF de Relig.ltem eodéfignificalu Arcula,in l.diui tra-tres.eod.tit.Sed Arculam ipfam ,fi res exigat,in locum commodiorem licere transferre, non eft denegandum.autor Mar. Sp. A R C A camerata,id eft,arcuata 8cconforma ta.VIp.in I.fi inquilinus.Locati. Vide in huriclo cum Bud.Spieg, ARCAlapidea, Caiusin l.is qintulit.Aduer fus cum,inquit, qui in alterius arcam lapideam; in qua adhuc mortuus non eritcöndiius, mor-tuum intulit, utilem adionem infadû procon-ful datiquia non propriè ue! in fepulchrum, uel in locum alterius intulifFe dici poteft. Sed amp;nbsp;PH nius de Viris illuftribus ƒ loculo lapideo ulur-pauit.Abfumptus eft,inquiens, pofitus apud Ll bylFam in area lapidea.Sp. ARC AVI A,profifciquodam iure particula ri.Reliqua (inquitTheodofius)tam arcaliarri, qudm utriulqi ærarij,ufqi ad incipientem prima indudionem, iubemus ad indulgentiam perti-nere.id eft,remitti.Sp. ARC ARI VS eft, qu! pecunia publicamad feruat.Scçuola de fideicómifs.Iibert 1.Thais.Sti chu,inquit,rationibus redditis, manumitti uo« lo.Sticbus uicarius,probante domino,nominal fecit.Etin C. lufti. titnl.eft,dc Sufeeptoribus^ amp; præ. |
|
A ANT amp;præpofitis,Searcarijs.Nebr. AR G ARII,amp;Atnarij, àlureconfultis inter feruorum fpecies numerantur. Eas refcrt Alex. NeapoI. cap. xxv. tcrtij Génial, dicr. amp;nbsp;Pyrrh. lib.ij.de Quæft.magift.Sp. ARCANVS bomo,g,quæaudit,tacetamp;c5-tinet optimè. Subftantiuè Arcanû dicitur fecrc tü,cuius occultatio iuris naturalis eft,quod nul la ciuili conftitutione tolli poteft. Alci. citatB. Thomâ in enarraiiôe 1. bonafides. lïDcpof.Sp. ARCEI.tege Biarchi. ARCHSSBRE fignificataduocandumire. ueluocare.apud VJpia.l.iV Ç. legatis. fF. Vbi qui ager.Interdû aceufare fig ificat, amp;nbsp;ablatiuo iun gitur cum gcnitiuo. Cicero pro Cçlio;Ipfc alte» rum iteruin ambitus criminc arceflerct.Sp. ARE A,Fcfto locus cftuacuus,quafi exârue-rit,amp; nô pofsit quicquam generare,qualis cft in qua terunturmeires.Florent.de Verb.fig.l.fundi.Locus,inquit,fine çdificio in urbc,arca;in ru re.agcr.NebrilT ARE A,locus fine ædificio eft,ab ariditate di flus.quôd in ea fruftus arefcant:alij, quèd fo!o fit nimio a rd ore arido:quidâ, quod ficut ara in téplis pura eft.ita hæc ab ædificijs pura, nee ob-teéla fit:funt amp;nbsp;qui ab aere didam purent. Alcia lus priorem crymologia probat,nec in urbefibi nomen uendicare arbitrator, nifi metapboricé. Oldend.nofter: Area,inquit, locus eft purus in urbe fine ædificio. Dicta non abfimiliter, quod arida fit,nihilqs generet.Sp. A RE A in fubftantia bonoru eft, ait lulianus in fin.1.quoties.fF.de Vfufrudu.Sp. A REN A,pro ampbitbeatroponitur,quo in loco beftiæ conficiebanturtfic appcllatus.quod arena in eo folo fpargebatur. quç fanguinem uel ferarura,uel gladiatorû efFufum, ebiberet. VIp. de Accufat.l.qui iudicio. Qui cûbeftijs,inquir, depugnadi caufa, in arenaintromifsi funt. amp;nbsp;in l.j.de PoftuIand.Nifiin arena pafsifunt fefeho norari.Hinc amp;nbsp;Arenarij didi,qui operas fuas lo cabant,autobijciendo fc feris,aut cógrediendo cum altcro gladiatorû.cuiufmodi homines infa mes funt.Calliftr.de Operislibert.l. hæc demû. Neq; arenarius, inquit,manumiflus, amp;nbsp;cætera. Nebrift. Quære,Harena. ARENARIA E,id eft,arenæ fodinæ.Sp. ARENIF O D iN AE.Vlp.Inde eftquæfitû, an lapidicinas ,uel cretifodinas, uel arenifodi-nas ipfe inftruerc pofsit.l. ficuius. §. inde eft. fF. de Vfufrud.Spicg. arcHIATRI, dicunturmediciPrincipis. «Wrenim Princeps,'«^« medicum fignificat,in aula Imperatoria. Alc.in Rubr.C.de Comitibus amp;nbsp;archiat.lib.xij. ARCHi CAP ELLA NVS. Lege Capella. ARCHIDVCIS appellationemprimüBru no frater Octonis Imp.eius nominis I.infolétcr afrumpfit,tefteÆmilio Veronen. lib.Frâc.hift. iij.Id poftea Carinthianorum principes ufurpa runt:quibus extindis, ad Auftriacos fimul cuin ditionetranfijt,quod Schodie obtinent.Sp. ARCHIEPISCOPI noméinApoftolicis |
E R. litcris non extat,quemadmodum nee bypodia-coni,necarchidiac. Extantautem in PontificS amp;nbsp;Ecclcfiafticorum libris.nec nó apud Impp.in l.iubemus.inprinc.C.dc facrofecclef.amp;Nouel. de Eccl.diuerf.cap.^.iubemus igitur, tum alibi. Archiepifeoporû appellationc contineri amp;nbsp;Pa-triarchaSjAlberic.annot.Sp, ARCHIEVNVCHVS,ideft,cubicuIariorü Regisprinceps,cuiufmodinunceftapud Cæf. Ferdinandum inclytus heros, Martinus à Guzman.de quo in didionc,Thcfaurarij.Sp. ARCHIGERO N,princeps feniorum, ^V«/» enim fcncxeft.C.deEpif.audien. 1. archigeron» tes.Archigerontes,inquit,amp; diœcetæ. Nebriff. ARCHIGVBERNIVS,gubernatorû prin ceps,fiue clafsis præfedus. compofitum nomé ex ^/’^i.it Greco,amp; Latino.quod perraro fit.Iabo lenad S.Conf, Trebel.I.eius.Saturnius, inquit, archigubernius,ex clafFe Britannica.Sp. ARCHIMANDRITA, agminis,fiucgregis princeps./^«(‘^‘(a apud Grçcos IpcIunca feu cubi le eftunultaq; alia fignificat.Ac luftin.lib.j.Cod., pro Pontifice accipit Reucrendilsimi,inquit,ar chimandritæ.ldcm coll.j.dc Monach. Deo,ait, amabilcs epifeopi amp;nbsp;archimandrite. Vtrobiq; pro partore.NebrifFSunt itaqs Archimandrite, Abbates.quôd^ari/^rt Grçcè, utdiximus.fpelun cam fignificat Latinè,ucl gregem . Na monaebi olim in eremis,i#''r«ri««!r.^f«(r, id cft fpcluncis,amp; cauls raontium habitabant.Vel àgrege pafeen-do fic didi. Alciatus in 1. ult. C. de Sum. trin. amp;nbsp;fid.cath, AR C HIMIMV S,mimorumprinceps.Sunt autem mimi,qui in fcenagettus,aétusqi eorum quos irridere uolunt.foli imitâtur: turn etiâ mo res,qui Ethologi nominâtur,amp;Ethopœi.’ unde amp;nbsp;Ethopœia, apud Quinti, poëmata iré lafciui» cnria inturpitudinê.àAi'/wA««', quod cftimitor. lulian.deOperislibert.l.patronus. Nâ fi quis, inquit,archimimum,uel pantomimum. Panto-mimi, rerü omniû funt imitatores : Archimimi præcipui,amp; ceu mimorum principes.Sp. A R C HI TE C TV S, princeps fabrorum. Nâ 7t«TW/',faber eft Graccis,cuius fcientia, ut inquit Vitru. cft pluribus difciplinis,amp; uarijs eruditio nib.ornata:cuiusiudicio probâtur omnia, qu» a cæteris artibus proficifcuiitur,opei a. Calliftr. delurc immun. I. quibufdâ.Vctcrinarij, inquit, architedus.NebrifE A R C H l V Â,grammatopbylacia,fiue charto phylacia,quæ Latinèrabutaria,ac tablina dicun tur.Vlp.dePœnis.I.moris. Qjioloco,inquit,pu blicè inftrumenta dcponâtur,archiuo fortè,uel grâmatophylacio.Roftra, forum erat ante curiâ Hoftiliam Romæ,à roftris nauiü appeUatû : ubi pulpitum erat concionantiû,his roftris ornatû: ibiq; legum tabulæ affigebantur,omnib.confpi cuæ.autor Salomon.in C0ment.adtit.de Orig. lur.Bud.ait, Archiuum ex Græco fadû cft. Ar-chium autem etiam magiftratuum ædes fignifi» cat,amp;regiam,amp; palatium,amp;iudicialeforum.ex quofadum,ut Archium,Scintcrpofitau,Archi-uuro,fignificct chartophylacium.Sp, ARCHOB- |
A A N T E R.
ARCHOENO CH VS , pincemarum, fine, ütDiuusHicron.fubfinem Quçft.in Gcncf.in-terprctatur,uinarioruin princeps.
ARCHOS, Athenismagiftratuserat,utin Gallienis fcribit Pollio. Alc m Rubr. C. de Co-mit.amp; archiat.lib.xij.Vide amp;nbsp;eiufdem cap.vj.op pidó elegans,Difpunél,lib.iiij.Sp.
ARGBNTARIVS.non tam argentiopifex eft,quàm is qui pecunias publicas exigit.aut pc cunias fub fide publica permutât. Cicero in ea, quam ad Auguftü Csef. fcripfit epiftola, indicat illijpfiauum fuiflc argentarium, Atqihiuulgó Campfores appellantur. Marcellus de Statu li-ber.l.Stichus.Autargétariæ, inquit, inéfæ exer-citores Item lib.ij.ff.de Eden.l.praetor, Nebriff. Sciendum tamé, quód argentarij, nummularij, menfarij,campfores,trapezitæ, collibiftæ, ferè idem fignificât : nifi quóii argétarij maiores ne-gociatores erat, qu’ Tion in permutando tantu, utcæteri,taberna exercebantrfed qui etianum' mos foenpri collocabant, non fuos tantùm, fed etiam aliorum.Vnde argétariam facere, ucl ex^ crceredicebantur.l.Argentarius,§.).ff.de Eden, amp;nbsp;ll,iam à Nebriff citatis. Hi quoq5 prxerant au élionib, hoc eft, uenditionibusquæin publico folenniter fiebant,rerum nó ad efum, fed fupel-leftilem,uelaliosufuspertinentium, Contrarius quoq; apud eos celebrati, eorum calenda-rijs infcribebantur, Quod enimargentariorum olim fuerat, hoe hodie notariorum eftofficium publicum in contraftibus defcribendis extra iu dicium,Didi aliàs Coll«narij, in 1. quifquis, C, Si ccrt,petat Alci.lib.iiij.Difpunél.cap.xxij,Sp.
ARGEKfTVM fadumetiaminhiftorijs fç-piculé Ieélitamus:id effe uidctur paratu non ru-de,fed elaboratum.cKlatumqi.Nam quç abfolu ta parataq; funt.fada, eruditioribus dici folent. diftioguitur taméà fignato.quod ex Seneca co-gnofcimus deBeneficijs primo:Libétius dona-bo argentum fanum,quäm fignatum.Infcftum argentum apud Paulum Oélauenus ita definit, infeftæ materi se pondus: fignatç uero numerû, faftæ autem fpecié dici oportet. At Pomponius ff,de Aur,amp; arg,lega, Q^Mutius, ait, uafa argen-■ teacontineri.uelut paropfides,trullæ,pelues,5e his fimilia,Infefti autem argenti, appeUatio ean dem materia coiffinet,id eft non faftam.Secundum Vlpianum argentum fanum reftè quis fic diffinierit,quod neqs in maffa, neque in lamina, neqî in fignato.neq: in fupelledili, neq» i mudo, neq; in ornamétis fit. 1.Quintus,§.fi.eod.tit, Sp.
A R G E N T V M. Vide, Aurum obrizum.
ARGENTVM puftulatum. Lege, Puftula-tum argentum,
ARGENT VM fublimatû,nufquâapud Antiquos repiri,traditû eft. Plané uenenû eft, quod femihora amp;minori fpacioexedendo interficit. Nâomniaintrinfeca,amp;prçfertimprçcordia,ue-lot ignis urit,ut atteftatur Ant.Mufa Ferrar.Sp.
Afyvft^eyti argenti funt exadorcs. Hegend.in tit.C.de Sufcept.
ARGENTVM uiuû,cuiusuimnaturçcon-fulti maximam effe perhibent, atqi cius genera
q uatuor. Græci vfgt;!filjiy\/^.’,v^ quafi aqueum argeri; turn uocant:a Romanis,ex motu,uiuum argen-tu Hermol. Barb, hoc minerale Scnaturalc exi-ftimat, Hydrargyrum arte fadum: tarnen apud autores taGrscos quàm Latinos nomina con. fundi inueniuntur.Sp.
ARISTOCRATIA, eftpaucorû optima-tu principatus,qui adminiftrat omnia ad utih t a tern publicam, qualis fuit Romæ, cum fenatus fumma autoritäre ciuitatis ftatû gubemabat, ni hilqi prêter populi dignitaté.aut domi,aut foris fpedabat. Quo tempore fadæ fuerunt leges, amp;nbsp;fenatufcófulta. Hçc quâdo corrumpitur, relida fcilicet adminiftratione ad utilitaté potentium, côtemptis tenuioribus,runc fit Oligarchiarqua lis fuit tempore Syllæ. Qiiçre.Dcmocratici. Sp.
AR G V B R B reû, eft iplum primo iudici déferre : deinde probationes in cum inducere : tû receptisteftimonijs.amp;lado (utuoeât) procef-fu,eum accufare.i’d eft,ad caufam dicendam cogéré,introduélis aduocatis. Alciat.in 1. qui accu lare.C.de Eden.
ARGVAMVS,id eft.argumétis probemus. ini.licet.§.poffumus.ff.N.iut.caup, ft ab. Alberi.
ARGVIMVS autem, hoc eft, probabilitér colligimusamp;demonrtramus in iure noftro tri-fariam,lege,ratione,5lt; cxemplo.Methodum ar. guediBar. tradidit fingulari tradatu:clarifs. ité uir Cl. Cantiuncula lurifcohf. cloquêtifs. in cx-planatione legalium Topicorum, tyruculorum luris difciplinae ftudium plUrimum adiuuit.Sp.
ARGVMBNTATIOab argumétis differt: quod arguméta ea ftint, quibus caufa probatur: argumentatio nerd clocutio , qua argumenta ipfauerbis explicantur. autor Fortunat. Spie-gelius.
ARG VMENTVM didum eft quafi arguto ac fubtili quodäartificioelicitü. utprobattex. in c.forus.de Verb fig.Gloffç funtinl.de tutela. C.de In integr.reftit.in l.defiderium.C. Deport, in l.fi uoluntate.C.de Refc.uend.Sp.
ARGVMENTVM pronunciatCicerocffc rationcm,quse rei dubiæ faciat fidem. Ira etiam finit Bald.in l.conuenticulam.C.de Epif amp;nbsp;der, GlofffuperRubr.C.de Probat.Scibi Dod.^Jnç arguméri definitio, Câtiunculatefte, exl.fi duo patroni.§.Marcellus.ff. de lureiur. amp;nbsp;1. qui filiû. §.fin.ff.ad S.C. Trebell iundo c. ad apoftolicæ. circamedium.deReiudic.lib.vj apertèfumipo teft. Ifthicenim exargumentis fuitreicontrol uerfæ fada fides,Sp.
ARG VME N T VM,proprobîbili ,üéi non neceffariapræfumptiôe,autfufpicione,utapuj Africanum,inl.non ouines.f,à Barbaris, de Rc milit. Quo loco elegans eft , Old. tefte exemplum comparandæpræteritæ uitæ ad præfen-tem:amp;contrà.Sp.
ARG VMENTVM ab allufione,cum ilia ad fimilitudinem uocum folùm referatur, non eft iuftû,nifi fimilitudini nominiSi fimilitudo quo-quc rationis accedat.Sp,
ARM AMENTA dicuntur,quç ad inftrueh dû aliquid pertinét, ut funt in nauibus arma,fe-mi^
-ocr page 72-A ANTER.
|
hi!,uela,antennae,rudetes,clauus, funes ancho-rarij,amp; cæteraid genus. Ad hsecrefpexit indu-biè luhfconf.in l.j.§,quid fi mutuam, ff.de Exer. cit.aftion.Spieg. ÄRMAMBNTA dicutur.teffe Sipontino, quç ad inftruendum aliquid pertinent.VIp.l.iij. ff.dc Rei uindic.Armainéta nauis, ait, fingula e. runtuindicanda. In nauibus autem annamenta lunt non folùm arma, fed remi,uela,antennç,ru dentes,clauus,8c aliaeiufmodi.Sp. A R M A R i V M.rerum receptaculum, ueluti ueftiarium.Spieg. ARMARIVM,amp; armamentarium, ab eadé origine cffe,id eft ab armis,Varro autor eft. V'al lafcribit,armariumeffe,ubi reponunturlibri,C2 teraqj huiufmodi: armamentarium,ubi repo-nun tur arm enta amp;nbsp;arma. Eft igiturarmamenta-fium,quod uulgó ZeMgbKy? uocamus,ubi machinas bellicæ,tela,fagittæ, aliaqi eiufmodi generis arma reponuntur Eftqj armamentarium priua-tum,eftetiam publicum.Spieg. A RM AT O S milites , lex Caligatos appellat: fortè nunc k'inffer. in Aut. Quibus mod.nat. cflic.legit.l.àcaligato.C.de Nupt.VideinfräMi les caligatus.lmperitum uulgus armigerum ap-pellat:quum hoc uocabulum denotet eum, qui in prælio gerit tela domini fui,ut feutum, ut ar-cum,lanceam,Sc cetera huiufmodi. VaUa amp;: hoe monuit. Spieg. A R M A T A M legibus,hoc eft,ut elegater Ca tiunculaexplanatjudiciorum atqsLegum præ-fidio uelutarmatam amp;nbsp;inftruftam effe maiefta« tem Imperatoriam, fapiétercenfuitluftinianus in proœmio elementorum lurifprudentiçîOld. lt;eu graai ter diftu ab eo recipit alicubi : tametfi quidam,fi dijs placet,Accurfianorumpatronus adferat, quöd nemo adhucconijcere potucrit, quid fit,Legibus armare, quid Armis decorare. ARMENTA, Varro ab arando diéla tradit, quöd principalis eorû is ufus effet.arg. 1. fcruis. de Leg.iij.Spieg. ARMBNTVM quafiaramentum: adquod boues maximè paraban tur,ut inde digèrent ad arandû.Pomp. de Verb, fig.l. boues. Boues,in-quit,armentorum magis quim iumétorum nomme appellâtur. Nebrifs- Alij id genus pecoris intclligunt quod eftidoneuin ad opus armorü, boe eft, quorumuis inftrumentorum. Armento legato etiam boues cótineri cóuenit,non etiam greges ouium amp;nbsp;caprarum. Interarmentum amp;nbsp;gregern quid interfit,latè explicat Vallalib. Elc gant.iüj Spieg. A RM 11-1-A E erantexauro,quasuiri milita tes ab Impera tori bus donati, gerebant : diéfae, quöd ab armis, hoe eft humeris dependebant. Fcft. VIpian. de Auro amp;nbsp;arg. leg. 1. argumento. Inaures.inquit.Sc armillæ.Nebriff |
A R M o R v M appellatio non ad ea tantum, quæ offendendi caufa habemus,refertur: fed amp;nbsp;eacontinet,quæpro noftricorporis tutclagcri mus,Scutum,gladius,cafsis,idq; genus fimilia, poftliminio reuerti negantur, quöd turpitera-inittatur,l.ij,dc Capt,amp; pofthm. reuerf. Etenim fempcrapud oeteres infame fuit, arma amitte-rc.Explodit Angeli fententiam Alc.improriè at ma dici exiftimantis, quæ folû defenfionis cau-fa parantur ; qudd id procul à Caij lurifconfulti mente abfit.Denotatité fcripta, feuinftrumen* ta.atqi qnæcunqs alla documenta, iuxta uuiga-re illud, Non fumenda funt arma ex domo ad-uerfarij,quib. lædatur.l.j.i, qui accufare.amp; l.ult, C.de Edend.Spieg, AROMATA in plurali (nam aroma non di citur) quarundam herbarum fruélus,odoris amp;nbsp;faporis admodu grati,quibus utimur ocl ad ex-calfaciendum uentriculum,uel ad appetentiam prouocandam,ut funt zinzibcr,piper,faccharü, amp;nbsp;huiufcemodi,quas uulgus fpecies uocat.Vlp. 1.penult.ff.de Vfufruél.ear.rer.quæufu confum, Silanæ, inquit, alicui legatus fit uiustruélus uel odorum,uel aromatum.Sp. ARR A, fimpliciterpignus eftapud id«neos autores.Apud Ïurecóf.uerö arra.uel arrabo, jp» prié illud eft, quod datur pro emptionibus con firmandis.Nam quemadmodû Vlp.ait,fine prc-cio uéditio nulla eft, neq; precii numeratio, fed conuentio facitemptionem.Nebr. Suntamp; arrx fponfalitiæ, quas utrinq; Iponfus amp;nbsp;Iponfa mu-tuö dant in fignu cótrahendi mairimonij.Qus-re,Sponfalia dicuntur. A R R A L E paclü.C.de aél.uédit.^c cmpt.l.iij, A R R A E proxcneticæ.Lege,Prôxeneta. ARRE S TA KB,uulgoeftaliquem,uclbona fua,permandatum ludicis iimpedire,nc mouea/ turàloco,donccconquerenti refpondeat. Arre ftum,pro fequeftro, uerbü quoqi barbarum eft. Vide,lnijcere manum. A R RIP A R E.Lege,Plumbum in ripa. ARROGANT! A,pro temeritate uiolatç Ie gis apud Zenonem Imp.in 1.unica.C. de priuat. car.Lege.Iniufticia.Sp. A R R O G A R E , eft m filium ac familiam fibi quempiam afcilcerc. ARROGANSin mortalibus,co quöd de fe plus quàm meretur,dicit:amp; mendaxcft,amp; inia ftus,quia alicnam,amp; fibi nóconuenientem glo-riam rapit. ARROGATIO fit,cuquis quempiam qui fui iuris eft, m poteftatem fualoco fibj accipit. In hoc différés ab Adoptione,quçfit,cü quis eu qui alicni iuris eft,fibi adoptât, amp;nbsp;propriû facit. A R S,in quit Seruius.Tâx'jui«'»^ eft : unde fine epitheto malè ponitur, ut bonas artes, malasq} artes dicamus.Exempla in malâ parlé uocis accepta,habes in l.j.C.de bis qui ad ftatu. confug. 1. omnes.de Præfcrip.trigin.anniSp. A R T RM O N , trochleæ genus traéloriû eft, quod iîr«^«^ Grçci uocât:quo lune duélorio,per orbiculos traieélo,amp; aélo in gyrum,facili duélu importantur onera,uel exportâtur. Alex.de A-lex.Gen.dier.lib.j.cap.xxv Eftamp; Artemon, ue-lum addititiû, dirigendæ nauis caula ad aurçfla turn.ab«rTlt;««dcd«élum.quod fufpenderc figni-ficat,amp; affuere. Vnde amp;nbsp;«ƒ«iu« item pro loro par uo accipitur,cui crumena alTuirur. Eft amp;nbsp;hac fi-militudmc trochlea.GræcéiinryrrTffjquaingen. |
A ANTES.
|
tisonerislapidestolluntur. Nomen qnoq: ma^ chinarij fabrt.AIc.de Verb.fig. ARTICVLATVS libellas, cuius formula antiquitas ignorauit,idem qui Pofitionalis.Por rd ufus pofitionum amp;nbsp;articulorum, modd non mifceantur inutiles difputationes, amp;nbsp;prifca fer-uctur forma, maximum adfert compendium in cognofcendis litibus,ut ait Oldend.Spieg. ART! C VLVS,modd pro tempeftiuo rei a-licuius faciendo pundlo.fiue bora fumitur,ut in I.fi.C.de Offic.com.rer.priuat. modd jp thema-te,feu cafu.ut uulgd lóquuntur. 1. no polTunt.lF. de Legib.l.hoc articulo.de Hæred.inftit.cum fi-mil modd pro membro, feu particula.l. cum o-portet.§.fub hac. C.de Bon.quae lib. ARTIC Vbl calumniofi funt,cufub diuer-foloquendi fchematehabentaliquid, adquod fi in fpeciem refpódeas, aut negaturus fis quod prias negafti:aut contrà confelTurus, quod pau Îoantènegafti.nô fine diferimine periurij.Quo modo id fiat.oftendit eleganter Oldend.de For mulalibell.Spieg. ARTICVLI captiofi.Lege,Captiofiarticuli. ARTi ever impertinentes. Vide, Impertinentes pofitiones. ARTIFICIALES operæ . Lege, Operarû duplexeftfpecies. ARTIFIC B S funt, qui rem à fein aliam for mam elaborarâuendunt:quales funt cerdoncs, fabri,pellióes,futores,textores,farcinatores,ful lones,braélearij. Vide Alciat. in 1. mercis appel» lâtionc.de Verb.fig. ARTIFICI S nomineuideturcontincrilu-diliterarij magifter,exhis Pauli uerbis: Duo fo cietatem coierunt, ut Grammaticam docerent, amp;nbsp;quod exeo artificio quæftus fccilTent,cornu» nceorum eflet.ff.pro Socio.Spieg. ARTIFICIVM Paulusamp;Modeftinus pro fcientia cuiufeunq; artis accipi uolunt. Martia-nus autor eft,officium artificio mutari, nô idem è côtrario.Huius difti rationem reddit gl. fuper uerbo Officia, in 1. legatis feruis. de Legatis üj. Notum eft,artificium pro fraude quoq; lumi,8c malitia: amp;nbsp;numéro multitudinis ferè pro artifi-cibus:ut feruitia pro feruis,dicuntur.Spieg. A RTIFI CIVM fumptib. pofiefions difee» re.Paal.in I.Cæterùm.flf.de Rei uindicat. Spieg. ARTIFICEM facere,apudModeftinuml. quod fi.fF.de Rei uindicat. A RT i T V S,bonis inftruclus artib.Peftus. A R VALES fra très, dich facerdotes, quos Romulus primus inftituit : feqi interillos duo-decim,fratrem appellauit, ut arua fruges ferrét. Quorum infigne erat.infula alba,amp; corona fpi-cea. difti abaruo. Eliauté Aruus,ageraratus, nondum fatus,ut ait Feftus. A S |
A S. Varro lib.j. de Lingua Latina afTem ab ære diclû elTe putat.As eniin, amp;nbsp;Iibra,amp; pondo, fignificât:quod nec Accurfius, ut mox lequi tur.ignorauir. Sumiturtamé etiâ jp integra qua cunq; re. Veteres enim uolêtcs ali quid diuide-rein partes æquale$,uthærcditatem,S£ quiduis fimile,id afiem appellauerunt,amp; partes uncias. Ex alFe hæres dicitur,qui folus eft hæres.Spieg, AS SARIA proobolis pofita legimus. nam amp;nbsp;afiem pro re minima ufurparunt priores,tefti monio Ciceronis amp;nbsp;Plauti, Vnde ad alTem red-dere,apud Plinium Cçcilium:etiamfi aliterdo-élifsimo interpret! eft uifum.Spieg. AS SEM,libram,amp;pôdo, idêfignificare, Ac curfius redê admonuit: fed tarnen afsis appclla tio,fa:pius pro hæreditate accipitur. aliquando amp;nbsp;nummum fignificatapud Latinos. Volufius Metianus (cuius nuperjpdijtlibcllus, de Afsis diftributione,notis,amp;uocabulis) dicit afiem in duodecim partes duodecimas diuidi, easqî fin-galas uncias uocari. Deetymologijs aût horû uocabulQrû,fcribit M. Varro de Lingua Latina quarto, Alexander Neapolit.lib.j.Gen.dier.Bu-dæus omnium exaélifsimé,opéré pulcherrimo, ut ei traélationi peculiariter dicato. Quanquarn à priftinis uocabulis nûc jppè defueuimus,par tis uocabulo utentes unàcû numerali nomine, ueluti, Inftituo Titiû in duabus tertijs, Caium in tertiatcrtiæ:quodeftperinde,ac fi unûin bef fe,alium in triente inftituam.Ex Comment. V'^i glianis ad tit.de Hæred.inftit.lib.fecundo.Spie. A S CIA nepolito,amp;c.uerba leg.xij,Tab,quç explicat Dn.OIdend.in Scholijs. ASCISCERE, pro appro bare, decern ere: ut in l.xij.Tab.cum Senatus ,populusqi afciue-rit.Lege cap.vj.Sc in illud Dn.Oldendorp. Ält;rie«T»£/ii/lt;,locus in quo moniales feruantur,amp; ad pietatis ftudia exercétur. rfo-xs« Græcis exer-ceo:amp;T»/i»,feruo,cuftodio,fignificat.Hinc Afce tria.pro Nonna,apud luftinianum in cóftit. uit. de Sanélifs.epifc.tum alibi, pro qua uoce fuppo fuerunt,qui ea non intellcxerunt, Afsiftria,com menti ab afsiftendo ægrotis,fic diélam, ut amp;nbsp;in tit.C.de Epif.amp;cleric.Afsifterijs,pro Afceterijs legendum putarunt.Spieg. A S C ETRI A, paella Deo dicata,monialis. Nouellis Conftitutionibus Ixxx. Budæus in Commentarijs. a' S E foluere,quod barbari dicüt,foluere de fuo proprio. A S PER GILLVM,nouumuidetur, fednó inelegans uocabulum ; fignificat inftrumétum, quonosfacris aquis folemusafpergere,quarü antiquifsimum ufum Alberic.Campéfis cap.vj. lib.j.Eccl.Hierarch.aftruit,cótrafcripturarios: quorü nomine, uirille per omnia orthodoxus, compleéfiturquicquid portétorum ,paulofub excelTum diui Imperatoris ooftriMaximiliani, natum eft.adapoftolicam ecclefiafticamq; lub-uertendam traditionem.Spieg. ASPERGINE iaftas res fieri détériorés, boe eft, madefaélione,apud Calliftratü, adicg. Rhod.de iaétu.l.naurs.§.cum autem.Spieg. ASPERNARI,pronon agnofcere, reeufa-re,apud Vlp.in prin.l.j.Quod quifqi iuris.Sp.' ASSCRIBI inciuiraté,cftrecipiinciuem: A S S CRiBi ueronuminib eft canonizari. AS SCRIPTICH genusagricolarûadfine originarijs,de quibus fuo loco:didi, quód afcri c bebantur |
|
A AN bebantur agricolationi: Screcensadmittcbâtur cumeæteris agrieoüs.ut unacnenteiufdecodi« tionis. Et(nifi faJlor) nosadferipticiosrufti-cos, fine colonos, tàeytr uocainns, amp;nbsp;uillam dn Meyer hoff.3pie^. ASS C R l P TI TH eines nucupantur extra-ordinarij. 8e baud ita pridem in ius ciuitatis ad-mifsi.Cicero pro Archia:Vfenit ( inquit ) Hera-cliam, quæ cuin eßet ciuitas æquifsimo iure ac fœdere, adferibi in earn ciuitaté uoluit, hoc ell, ciuis fieri uoluit.BHrgerTHfnlfK. ASSCRIPTOR, idéfignificatquod Sub-fcriptor.Eftautem fubfcriptor,ut ait Pedianus, caufidicus,qui caufain adiuuare poterat. Sp. AS SBCLA,diciturabaircélâdo,quibfficij caufadeducit. ASSBCTARI prstextatum, aut prætexta-tatn.cllpudorem pueri ingenni.autpuellæ fug-gdlarejuftinian in Infti.de Ininrijs.§.primo.Si-ue quis, aft, matremfainiHas, autprætextatum, prætexratam'ue afTeélaiusfuerit. Adi Vlp.in I. item apud Labeonem.§. appellare.de Iniur.Cj-tera apud Budaicas Annot.Spieg. AS SENTARI,ut lib.ij.Conui. apud Philel phum ait Muzanus, in uerbis eft.fed Bladiri, in uerbis amp;nbsp;rebus, cum aut dicimus, aut facimus quidpiain prêter animi fententiam,placédi ftu-dio:id quod fraude carere non poteft. A S S E dV i,adipifci, amp;nbsp;quod uulgus lucrari appcllat.B»k-‘frrrrtjEr/a’lgfMiErofcercn. Impp. C. de lure deli.Nec emere,nec donatu a(requi,nec dä' nofam quifq; hæreditatem adiré cópellitur. Sp. A S S ERERE,eftinlibcrtatem uindicare. ASSEREREin leruitutcm, eft ex libero fer uum facere. A S S E REREmanu,font iuris uerba.A 'qui* bus etiam Afiertores dicuntur, uindices alienæ libertatis.Nâ amp;nbsp;caufa ipfa liberahs dicitur, quæ adionem in fe continet libertatis . Vide Dona-tuin fuperillud Comici, Nam ego illam liberaJi aflero caufa manu,Spieg. ASSES S VRAE uerboufus eft Vlp.inLü). de Proxen.Spieg. ASSESSORES dicutur,qui afsidentiudi-cio:nó ut iudices,fed ut approbaturi iudicis fen tentiam.Paul.de Offic.aftef.lomncofficium af-feftbruen.quo iuri ftudiofi partibos fuis fungun tur.in his caofis conftat,amp;eft.Eft amp;in C.fingu-lans tit.de Ane(r.amp; cancel.Ncbrif. Alfeftbres itê dicütur,qui ab illo cui delegata eftiudicandi po teftas,cogütur, ut fibi in caufis cognoftédis afsi deant,amp; fuis confilijs adfint, quo controuerfijs finis imponatur:Græci »«/»«?ƒ»ƒ uocant.Lucas à Lenna.in l.omnes. C.de Decurion. lib. x. fentit iudicem fequi debere afTefibris eófilium, nifi fit iniuftü;tanietfi Alcxanderlmp.apud Spartianu rcftifsimè ccfet,non expedite reipub.fi promo, ucrétur iudices, qui nóperfe,fcdopeafreirorü iudicarcnt. Domefticiueró iudices funt, qui a-pud iudicem domefticorum officio funguntur; uel cófcij arcanorü iudicis. Cancellarij aut dice batur.qiudicib.libellos fupplicatoriosSe öftere bat,amp;lcgebat, q^uos hodie Notaries uocamus. |
TES. A S S EVER ARE, quo diftet à Prefiteri.triJ de in l.non nudis.C. de Probat. ASSIDVAE mulierü adulationes, jp blan-dimentis continuis,apud luftin.in 1. alsiduis.C, Qui pot.in pig.hab. A S SID VI fideiiiffores dicebanturloeuple-tes: quam.telle Bodæo, Galli Burgefiacam caa . tionem nuncappellant.Spieg. AS SIGNARE libertum.ut ait Modeftinus de Verb.fig. efthoc teftari,cuius exliberis liber turn eum effenelit.Spieg. AS SIGNATIONES.Lege,Attributfpec. A S S I G N O dominij transTationé, non perpétua fignat, quoad cùm pro ratione iuris, tuns pro re nata accipiendum fit, ut docuit Bart.in L fi cóftante.fFSolut.mar. Cui Bald, lublcnbit.in l.ubi adhuc.in fi.C.de lur.dot. quod Se ante reo nuit Oldend Spieg, A S SIM V E O,pro comparo,nó afsimilo dt-cimusrquód pauci animaduertunt. Nam afsimi lare,telle Inluiano,tollitur è clafie Latinarûuo-cum , non impediente quiequam fpurio illofo-phillarum loquendi more, quo dicere folenr, Iftud afsimilaturilli.Spieg. ASSISTER E,pro præfentem amp;nbsp;iuxta elTc. l.fin.C.de Aduoc.diuerf ind. A S S o LET,pro confuetum eft,Marcel.inL diuus Marcus.de Offic.præfec.Spieg. A S T A N D A,rcgü in Perfide nuncios Anga ros nuncupates, à doélis obferuatum eft,atq; tl bruin gentium elle uocabulum Herodoto uide tur.Sicuti aftandç ferè notionis eiufdé, hoc eft, gramatophori fiue tabe!lar)j,qui certisitineru Ipacijs permutarentur. Plutarchus in librode Alexandri fortuna fcribit,Darium Perfarum re* gern fuifie quandoq; régis aftandam.Spieg. AS SVLTVS , obquéquis teudo priuatuigt; eft impetus in perfonam,uel locum, fiue boe pe dibus fiat, uel equo, aut machinis, uelaii i qua-cunqi reafsiliatur.VideBaronem aTautebergi. in tit.v.lib.j.Peudorum.Spieg. A S S VM PTiO,pro profefsióe.Vlp.adMa-nicipal.Affumptio originis quç non eft,uerita-tem naturæ non perimit.Spieg. ASSVRGEH b,jP honoré pr®bere,ferè ad» iungitur datiuo,de quo uide Vall.lib. v. Treba* tius lurifcof.fretus Cçfaris bencuolétia,adeun-tequondam Cæfarem cum plurimis honorifi-centifsimisq; decretis fcnatu, fedétem eum pro œde V'eneris genitricis admonuit,ut P.C.affur-geret:quod ille itaægrè tulit, ut fubirato uukii Trebatiumrefpexerit. Quam tamé defpeéli fe-natus cótumeliam autores interpræcipuas Cao farianæ necis caufas commemorant.Spieg. A S Y Ll A,ab e!ylo difta, dicitur pro co iore libertatis amp;nbsp;ueniae, quod quis apud aras confe-quitur:quam Immunitatem Ecclefiæ uoeât.Vi-de Budæum in Annotat.prior.Spieg. A S YL V M, aat-eSa,^} n'ifet)i^ quod eft t-abere,* quafi afyrum,Mifericordiæ templum,unde neminem per uim extrahi fas erat.Ferr.Infti.de his quilunt lui,uel alie.iur.§.qui ad ædem. A S YLl etiam dicuntur à Grecis,homines i ujolentid |
A A N T E T.
|
uiolentia tuti,ut funt facrofanfti, quos attinge-re fine periculo non licet,nec prehendere: qua-les erantTribunipIebis apud Romanos,Sc Ca» duceatores. Ä S Y S TA TO S.ideft, noncófiftensftatus. Africanus hac uoce ufus eftin I qui quadringé-ta. ad leg. Falcid. ut uulgati habent codices, ta. metfi in Nor. text, «^“'«'’'’/swlegatur. luxta Alc. utraqueleéliouideturpofiedeFendi: nifi quód alterumad rhetores,altcrüad dialeélicos per-tinet. Vide eum cap.viij.lib.Parerg.j.Spieg. Atrvi/a7rj®-, apud Scçuolâ in I.Si fic.ij.ff.de Ver bor.obligat.pro hac didione.quais ufus eft.Al-ciato telfe.cap.xviij.Iib.ix.Parerg. Dd. eandem Græcam non intelligentes, fuppofuerunt hæc uerba,Si aéturn fit: fané quam ridiculè, ut idem rectè dixit. Cuius fignificationélmp.Iuftin. fie exprefsic in emendatis codicibus l.pen. C. de Verb.fig.Aut pro Et accipi, ut uideatur copula. cóiungi non tiuo modo prolata,qui poteft.Græ cè «irvi/anjifi dicitur.Spieg. A T A T A V V S pater abaui:ficut atauia,mater eft abauiæ.Fed. Atauus,quia ata, uel cata eft aui, id cft,pater.ut pueri ufurpant. A T,Atq;,particulas uariè accipi,demonftrat Albericus. ATQ,VE fi, VIp.noninelegaterufurpatpro perinde,cum inquit:Pro eo habendum eft, atq; fi nullo iure faftum effet. Cçterùm Grammatici indicant, Atq;,uarijs particulis pro uarijs figni-ficatis fuccedcre. A T Q,V E fi geminafiat,auget, intéditq; rem de qua agitur.Vide Gellium cap.xxix.lib.x. A T Q.V I jP imó,apud Vip. in l.Barbarius Phi lippus.de Olfi.prçt.Sc alijs locis fimilib.Atquin ^,fed tamen,apudeüdem,i.j.Siferuit.uind.Sp. A T H EET A,interpretaturpugil, fiue certa-tor,«^AiT«r,«^A^.certamé, aSKt/z, præmium certa-minis.Vlp.de Excufat.AthletsE,inquit,habent à tutelaexcufationem. Idem de His quinot.inf. Athletes aut, ait, artem ludicrâ nó facere.Nebr. ATHLETARVM nomine , gymnicus O« mnis intelligitur.Hi auté funt wtfÄÄTy^/.id eft, lu élatores.i/j’jjult;’Acurfores.ari''«7«x,pugiIes.lt;gt;ïlt;i^«‘’'^i’’i«, qui difcum in fublime iaculantur.«An««z',qui fallus pernicitatecótendunt. Bud.inannot. prior. ATNEPos,8c atneptis, filius uel filia abne potis,uel abneptis, ATRID A E,Agamemnó amp;nbsp;Menelaus Atrei filij,qui Grçcorum principes fuerunt in expedi tione Troiana.V^lp.in l.Si uxor.de AduI.indicat ceu uulgo ialt;ftatü,autore Sex.Cæcilio,illud Ho inericum, é f-(Siflt;ft (piKtiHr* àAff^i^Hî' fiaf^^f^p ^Sfusr^ff Ar^a^ i^xtùd eft,interprete Erafmo:Num folis hominu Atridis affeéfus amorq; Vxorü eftc’Hinc amp;nbsp;Maro Homerum fecutus lib. Aen.ix Coniuge prç-repta, nee folos tangit Atridas Ifte dolor. Vide Bud.in pofter.annot.citato titulo,Alciatum lib. ij.Prsetermiffor. eod.amp; Roterod. inparœ. Atri-dænon foli amantuxores.Spieg. |
ATRIENSIS, fiue Atriarius, fcruus eft qui alijs ferais à domino prçponitur. Diftus, quód atrio,hoc eft,primç domus parti,ubi apud anti, quos diuitiæadferuabâtur,cuftos adhibebatur. Vlp.deFun.inftruft. 1. inftrumenta: Siuilla,in-quit.cultior eft,uelutiatrienfes Sc fcoparij.Item de Verb.fig.l.in lege : Vtrum, ait,difpenfatores infularij,uilIici,atrienfes.Nebrifs, ATRIENSES, domininégociajpeurabät, res uenales diftrahebant,débita exigebât, Sc in alios feruos non parum iuris ufurpabant. Aba-trio didi,in quo fportulæ, cibaria'ue diftribuc-bantur.Alciat.de Verb.fig. ATRILlcIVM,eamatrij parte fignificat, in qua olim licia etiam texebantur. autor eft A-fcon.Pedianus.Spieg. AT RIVM quid fit,Sc unde dicatur,Feftus in dicat.Tu autem uide,quæ in did. Seruorum fpe eies,infra relata funt. ATRO CIA facinoradicuntur, homicidia, aduIteria,Sc omnia capitalia crimina,perglo.fin gularem in had ea.flfde Reg.iur.Spieg. ATRO CEM iniuriam,quaficontumeliofio rem Sc maiorem accipimus.Vlp.ait,de iniur.Idé in hij.in fi.Aututadfpedu,inquit, atroxiniuria æftimetur.Quotmodisillafiat, àluftiniano pe-tendum eft.§.atroxiniuria.Inftit.eod.Spieg. ATRO CiTATEM facinorishabere,dicun turflagitiamaiora: cuiufmodi funt, quæ ad pu-biieorum iudiciorum uindidam pertinent. Sp. ATROCIORES fures,quoniamnodufur turn cómittunt ui priuatæ adiundû:metu enim relido pallio diffugiunt uiatores. tametfi uerifi mile fit,expoliatores à lurcconf. cos potius effe didos,tefte Alciato.Spieg. ATROCITER uerberandi ius habere. Ve-nuhde Offic.Proconf.hfi quid erit. ATRO x,contrariü miti.ut,fententia atrox, tametfi iuftè dida fit. Vide Glof.fupcr uerbo,A/ trocitate. in §. maxima capitis. Inftit. de Capit. dimin.Spieg. ATROX perfona,quç uel maiora flagitia ha bet, dieeevuMmehrauffderhubenbatt, iuxtauulga-turn didum:uel quæ fæuitiam præ fc fert, apud Paulum inl.iij.de Offic.præf.uigihSp. ATSlparticula,aduerfatur8cfado,8ciuri:c. concertationi.ext.de Appelh ATT AM EN, unadidio,not»fignificatio-nis,inhij.de Offic.affeff. ATTAE appellâtur,utFeftusatteftatur,qui propter uitium crurum,aut pedum plantis infi-ftunt, 8e attingunt magis terram, quàm ambu-lant.Nos SctMrp/frodfriMrf/cberappellamus.Sp. ATTEN D ERE,uerbum eftnon plenü, fed . nudum.animum enim fubaudicndum eft,figni. ficatq; aduertere.Arcadius hfin.de Teftib. Man datis cauetur,ut præfides attendant,ne patroni in caufa cui patrocinium præftiterunt, teftimo-nium dicant.Spieg. ATTENTARI pudicitiadicitur, cuid agi. tur,utexpudicoimpudicusfiat.hattétari. ff. de Iniur.Obferuandum autem , aliud effeattétare, aliud adfedari. Appellat enim, qui fermone pu-dicitiam attétat. Adfedatur,qui tacitus frequen ter fequitur. Afsidua enim frequentia quafi prç-e z bet |
A ANTE V.
|
bèt nonnuliâm bFamiam. Vlp.in l.ité apud La-beonem.ff,de Iniur.Spieg. ATTENTATA.interpretum, nonautélu-reconfultorum cft uocabulum. ATTENTIVS moncas,amp;inducas,g^dhæc fibiuelintuerba in Principis refcripto, latèex-plicat Arch. inc. fipauperclericus. dePrsben, iib.vj.Spieg. ATTE S TARI, propriêeft,abrenti denücia re.Cur autem magis abfenti,quàm præfenti de-nüciamus.fcitè Alc.ut omnia, exponit in I. fub-fignatum-De Verb.fig. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ATTESTAT! ONES , diéla tedium funt, uel teftimonia,ordine iuris fcripto dedufta. A TTIN E R E,pro curare,barbarü eft:ut ali. cubi Accurfinterpretatur. Imperfonaliterferê Icgitur pro pertinet,decct,conucnit.l,quod atti net.ff.de Reg iur. Spieg. ATTIN GERE hærcditaié,apudlurifcon. reperirc eft: quemadmodum dixit Cic. ad Atti-cum fcribens.libro Epift.vj. ATTIN GERE réquis dicatur,uidc de Petit, hæredl fed etfi.§.fi quis re fua. ATTRIBVTAE pecuniænücupantur,quas nunc afsignationes dicimus. Ettributum à tri-bubus dièlum : quod ea pecunia quæ à populo imperataerat,tributim à fingulisproportionc ' cenfus exigebatur.Ab ea attributa,quf afsigna-ta crat.dida cft. ATYP V S.VIp.iriauitia linguæexprefsitin 1. Offilius. de Ædil.edift.amp;aliud prçterea, quod Atypi nomine uocauit:quod quid fit, Bud.fe no dum inueniffe ingenuèfatetur. Exiftimat tame ab etymologia uocabuli , cos effe Atypos di-0los,qui no fatis expofito pledro linguç utercn tur,quafi acre no fcrientcs:uel quaG no fatis uer ba exprimentes,c0formantesue. Hos, ni fallor, Glt;xer,uulg0 uoeât noftri Germani.Bap. Egnat. cap.ix.Racemat.in6n. Aphthiphum legendum exiftimat, uocemq; interpretatur,qui aphthis, hoc eft,ulccribus oris laborarent.Spieg. A V A V ARITI A,ex çre nomen eft fortita.Interz prêtes cxiftimant, earn propriè effe in retinédo, utcupiditaté inacquirendo:fed faHuntur.Nam incitata feme! uanit indicijs auaricia,ad aliaac-quirenda fe accingit fubinde : quod nondum Gt confecuta tantu, quantu fatis fit, ut uoti Gatcó-pos,ut ait Viueslib.iij.de Anima. Porró ne quis auariciam exerceret in facrofanftis Iudicijs,ubi latifsima eft,Oldend,tefte, extorquendæ pecuniæ occaGo, prætextu fportularum cóftituta eft aftio condiftitia de Sportulis. Cuius meminit luft in §.tripli amp;nbsp;quadrupli.Inft.de Aftion. AVARV S appellatur, cæcusamp;ambitiofus, c.quorundam. de Eleél.lib. vj. quia excæcatur eius animus,ut agenda non uideat,amp; à prohibit tis non declinet.lvij.dift.Virum.amp; c.Sicut hi.amp; differentia inter auarum,largûamp;prodigum habetur,de confue.expar. |
AVCTIONEM facerc,eftperaudionéué-dere.Eft enim audio return uenditio.quç in pu blico amp;celebri loco Gt. Inde Audionari, eftpu-blicè amp;nbsp;ferè fob hafta uenderé,non ea quç ad ft* fum pertinent, fed ea quç ad fupelledilê,atqi ad alios ufus.Vall. Hinc profcribere audionê, pro uendere ufurpant.quöd audio Gat in ijs quç pu blicè uenduntur per augmentû precij.Lege lac. Bugcl.inj.Orat.Cic.de lege Agrar. Spieg. AVCTIONARIA atria, in quibus audio ftcbat.Sicaudionariçtabulæ,in quibus audio-nis ratio notabatur. AVCTO R.Lege, Autor fæpe. A VC TO RAMENT V M,fumitur pro obli-gatióc, nexuqi, ac ueluti ftipédio, precioq; eius g,Gtaudoratu5,id cft, obligatos. Merces igitur in ipGs mercenarijs, eft audoramétum feruitu-tis:quoniam mercenarij ad tempos feroiunt,u£ aodoramentum,id eft, mercedé feroitotis præ-miom cófequantur. Hinc Aodoratos, aodura-mento obligatos,mercede condodos dicitor. AVCTO RARE ,obligareeft. Etaodorati milites dicontur,qui facramento aftridi font,amp;: quaG obærati,hoc cft,çre ftipendiario obftridi, ac iam non foi arbitrij. Indc amp;nbsp;Exaodorarc,au-doratum amp;aftriélum dimittere, amp;nbsp;abire Gnere, ac foo arbitno reddere.Bud. in l.ij. de His qui not.infam. A VCTOR ATVS. Lege, Aodoramentuin. AVCTO RITA S,abaudore deducitor:cu-ius didionis in iore qoinqi GgniGcatióes amp;nbsp;qui* dem nondum in uulgus proditas,Alciat. Icribit reperiffe fe.Et primaeft,ut ius rei fuæuendican dæ,qualibetufucapiôe reieda,Ggniftcet. Vnde in l.Atinia dicebatur: Quod furreptû erit, eius rei perpetua audoritas efto.amp; in Lege xij. Tab. Aduerfus hoftem perpetua audoritas. amp;nbsp;G quæ Gmilia ab eodem deelarata. AliaGgniGcatioeft, ut adionem pro re cuida Ggniftcet. ut apud Ve nuleium I.G.dc Euid.Tertia, cum pro iure acci-pitur,quod quis ab adore,id eft, uenditore con fequutus eft.§.G.de Pig.ad.Quarta, pro iudicis edido reperitur.l.j. C. Si eert, petatur. Quinta, ex TheodoGj nouella cóftitutione, de Indulgen tijs reliquorum accipitur, ubi pro madato amp;nbsp;iuf fu Principis,feu fenatus legitur.Spieg. AVC VPATlO,prolucro.VideBudæum. AVCVPIORVM amp;uenationóreditus.ui-de VIp.l.G fundi.ff.de Vfufrudu.Spieg. A VDEN TER,apud Vlp.in Gn.l.j.Si pars h 5 redit.pet. AVD ACIA,proGdentia, proteruitatc.VIp. » de Public.amp; uedig. Quantæ audaciæ, qyâtæqj temeritatis Gntpublicanorum fadioncs, nemo eft qui ncfciat. Albericus indicat in bonam acet pi partem Audereuerbum, Voluntnomen Au-dax,quod nontantóad hominem, fed ad fado refertur,pro forti amp;nbsp;ftrenuo accipi.Vide Eraf.in Chiliadibus,Fortes fortuna adiuuat.Spieg. AVDAClORBMfpeGeri,hoccft, cóGden-tiorem,proteruiorem,apud lurifc. in l.j.in prin. Si is qui teft.libereffeiufs.fu.Spieg. AVDACISSIMVS quifq; Vlp.deCarbon, ed. Nam G aliicrobferuetur,inuentaeritratio, quemadmodum audacifsimus quifq;, eo maio-le iniuria impuberem adGciat,amp; caetera. AVDÄ- |
A ANTE V.
|
A VD A C TER, id eftjConfidenter, in malam partein:quod mali plerunq.- faciunt, amp;nbsp;tarnen à multis iuftam caufam tuen creduntur.Spieg. AVDIENS dido. Alphenusinl.arbitercx c0proiniflb.de Arbit. Altcrexlitigatoribus db fto audiens non fuerat, hoc eft, non obtennpe-rauerat.Spieg. AVDlENTlA.etfi eft nomen Latinum (Ci cero namqj de Sened.audientiamfibi faccre di xit ) tame Canoniftæ, utpleraq; alia, ineptè lo» quuntur.audiétia caufarû, audiétia literarû.Sp. AVDIENTIA, Audire uerbû,uarij ufus eft, amp;eJegantis.Frequenterautem accipiturpro co quod eft,Pareo præcipiéti. Sic uidetur accipien da Epifcopalis audiétia,de'qua trad.tit. vij.lib. j.Cod.Siquideinexpeditifsimum cft,Imperato res cóftituifle in primitiua Ecclefia de rebus Sc perfonisEccIefiarticis. AudiétiçupcabuloPlau tus eft ufus in Pœn.amp; Cic.de Sened. Vulgo ine ptè utunturhac noce,cum hominem multæauz tontatis, acgratiæ, aut Celebris exiftimationis, dicunt efle magnæ audientise. Nee ignore, no-ftros ufurpafle d.tit.audientiam,pro lurifdidio* ne,fed ut rudes temporum.Spieg. A V DIT O R contradidarum, hodie infigni officio clarus,quod uerfatur circa refcripta,con ftituédosqi indices extra Romana curiain:ut Sc quos auditores nuc uocant Sacri Palatij, quib. Pont.Maxi.caufarum cognitionem demandât. AVDITOREM ucteres proeofokimacci-piebant,qui auretenus adeflet, donee tadem c» tiampro quolibet difcipulo ufurparunt. 1. ij. §• pcn.de Orig.iur.l.cü feriptû. de Dot. rd. Vnde AVDITORIV M,appellatur locus ubi can* fæ audiuntur.l.contr.§.is qui.de Re iud. Porrd, Auditorium propriè ad Imperatores,Confifto-rium ad Rom.Pont. interpretes pertincre cxifti mat:licet noftro iure conftet, id baud perpeiuu efle.Pro ludo literario quoqj dici cœpit.l.j.C.de Stud.liber.lib.xj.Auth.habita.in fin.C.Ne filius pro patre. Vide,Secretarium. A VENTIN VS,Pompon.l.ij.dc Orig.Iur.§. amp;cumplacuiflet: Signa, inquit, in Auentinum tranftulerunt. Hie mons extra pomœrium fuit Romæ,proptcralteramex duabus caufis,aut quód plebs eó fecefsiflet,aut quód Remo aufpi cante illo loco aues non addixiflent.Spieg. AVERSIONS, uel per auerfionem emere, ut Budæus legit,fuffragante Nor.textu,eft,quû periculû uéditor à fe auertit in emptorem. Mo-deft.in 1. qui officij.de Cótrahend. einpt. Res a-uerfione empta, uel fi non dolo uéditoris fadü fit, ad periculum emptoris pertinebit, etiafi ad fignata nó fit.Ibidem,per auerfionem uino uen» dito,id eft,ut periculum acoris Sc mucoris fit e* mptoris.Sic per auerfionem nauem conduccre, inl.j.dcExcrcit,aél.§. exercitoré. lnterpres,rê auerfione emptara, ut corrupti codices habent, accipit, jP oinni aduerfo cafu ab einptore fufee» pto.Bart.fecutus hancexpofitionem,docuitpe «■iculi appellationc , cafus fortuitos contineri, Certèquàm rcclèid ex hoc refponfo eolligat, jpfe dixerit.Spieg. |
AVERTA diciturexcoquodauerfafit. eft enim vsrt/^xa-^xAef/, id eftlora latiora, quæp terga cqui iugalis excurrüt,fub alis eius fuccinfta.Iu-rifconf.inI.quoniam. de Curfupubl. Sella (in-quit) cum frænis.fexagintalibras, totideauer« ta non trâfeat. Hæc ex Budæo in pofter. Annor. Accurfio Alciatus adftipulatur: Sed quid, ait, fi capitis ornamentum,quo habenæfiguntur, in-tellexeriinus,ab auertendo: quód cqui per eam ucrtantur,prout feflbri uifum eft.Spieg. AVERTERE hæreditatein,pro auferre, feu cripcrecapitur. ’AVFERRB,Scproè manibus rapcre, amp;nbsp;pro furariaccipitur.Vide l.iij.Scibi not.fF.delncéd. rui.nauf.§.non folum autem.Spieg. A VF ER RE dies, eft dicrumdilationemim* petrare, A VF ER RE iudicio,ideft,uincere. Bud, Mit Trthederlangen,erhalten,oder erkoferen^ A V F B R R E pignora,ymh fchiddpfenden. A VFERTVRleuius,quâmdatur,I.nonfta-tim.de Pccul. AVFVGlENS àfundoanteuimillatâ, non dicituruipulfus. 1. metum.ft. dcEo quod met. cauf. Spieg. A V G E RE fpedat ad quâtitatem, Ampliare ad preciuin. C. de Sacrofanc. ecclef. 1. iubemus nulli.delur.fif 1.non intelligitur.§.diui. Augerc hæreditatein,grcgem,8cpecoruin partus.infin, l.fed etfi.ffidePetit.hæred.Spieg. AV GMENTVM,pro accefsione, RnfaU.de* ininutioni,AfcgÆKg,opponitur iuxta uulgatum il lud : Hæreditas amp;nbsp;augmentum recipit,Sc demi-nutionem:primùm ex fruâibus,deinde ex pre-cijs rerum hæreditariarû exaâis, uel quæ exigi potuerunt.l.item ueniunt.§. item non folû. Sc §, fruélus.l.fi quo tcmporc.ff.de Pctit.hçredit.Sp. AVGVSTALES crât, qui primos ordines in bello ducebât,quôd ab Auguifo ad id munus effent adiûéli.l.quinqj fummates.de Decurion. Verius taméhac legedignitas eft, quç interma giftratus municipales erat. Alciatus C. de Dec. 1. præallegata. lib. x. Strabo autor eft, deuida Cleopatra, in certâ adminiftrationé Ægyptû re dadam, Sc ad eam mitti folitos moderatione Sc prudcntia infignes uiros fub præfedi titulo. Is cftpræfedus Auguftalis, qui uicem régis obti-net,tcfte Alciato, Vide 1.unic.de Officio prçfec. Auguftal. Dicûtur ité Auguftalcs oés Cæfarci. AVGVSTALES itéfuntomnesCæfarcimi niftri ad palatium principis. Auguftale namque eft ipfum principis prætoriû:Sc Auguftalcs præ toriani,cuftodes Palatini funt,qui Sc Comitatéz fes didi: Sc Cæfariani, Sc Curiales, id eft aulici, quos Curtifanos uulgus appeliat.Ex Pyrr.Sp, AV G VS TI dicuntur,quinunc regnant,Scà Senatulmperatorisnominehoneftati funt: at Cæfares,qui ab ipfo Augufto eledi funt ad regé dam prouinciam aliquam,cum Cæfaris honore tantùm,doncc Auguftus uixerit,poft eius mortem fucceffuri in Imperio.Alc.C.de Exeuf.artif. lib.x.Quære,Imperatores appellantur Augufti. Alijs propriè eft Auguftus, cui fumma in rebus e j geren- |
A ANTE V.
|
gerendisautontasobtigit. Cæfaruetô quiiam quidem adminiftrat, fed ad Augufti nutû, tefte Alex.NeapoIitano.nemoambigit, quin àDiuo lulio amp;nbsp;Odauio.reliqui Imperatores, Csfares Augufti didi.cognominatiqi fint : partim quod dcfidcrio illorum poft funera tenerétur,partim quódipfi quoqiadpræclara facinora obeunda inuitarentur. Sedamp;muliercs Auguftasdiftas, præterhiftoriâ VIpianusindicat, quu in l.prin-ceps.fEde Legib.ait: Augufta licet legibus folu-ta.non cft. Qui primus apud nosinterpretatus eftAuguftu «»Meerfr, quoduulgó receptü eft, putauit dedufta uocé ab augédo : quod Infula-nicus Huttenus probate uidetur, quü arrogantes titulos perftringés;Et uult Cæfar,inquit,in-uidifsimu triumphatoré fe dici:cum alioqui do cere pofsiinus, focordia, negligentiaqi Cæfaris Romani fadum terminum Impcrij Chriftiano-rum iam inde à feptingentis annis quotidie an-guftiorê,amp; ferè de nobis hoftes triuphafle. Augufti uero duo,quado fadi,quçre,DuoAugufti. AVIARIVS ,qui auiario prçeft.lioc eft,loco in quo aues edueätur. Vide Coluin lib.viij.ca j. AVIA, mater eft parentum, ficut auus pater parentu. Auia négocia nepotis adminiftrat. Vide 1. Nefenn.fF.de Neg.geft.Spieg. A VL AE VM. V)p,l. fed amp;nbsp;fi quiddeufufru-du: Velutaulæi,inquit, uel al tenus apparatus. Sed amp;apud Ciccronempro Cælio, in fingniari legitur.Nam ufitatius in plurali amp;nbsp;neotro genere Aulæa legitur : tapeta funt quibus panetes amp;nbsp;aulæ ornatus caufa reguntur.Spicg. A VLI C V S,quiau!æfedatoreltafsiduus. AVO CARE,proauertere,retrahere, apud Calliftrat.§.fin.deTeftib,Teftcs,inquir,non réméré euocandi funtperlongum iter, amp;nbsp;multo minus milites auocandi funt à fignis ucl mune-ribus,perbibendi teftunonij caufa. Spieg. A VR ARI A,uoxab Alciato obferuatain Co dice Theodofiano.fundionisnomé cft, quç col latione luftrali exigebatur de rebus promercali bus Sc uenalitiarijs. Eâ fuftulit luftinian. lib. xj. Cod.Spieg. AVREA pecunia in 1.tres fratres.ff, de Pad. AVREAE ueftislurifconfin uulgatifsimal. ueftis.dc Aur.amp;arg.lcg.nuIIam facitmentioné: nee eft quod mireris. Naadea potius debet a-daptari ius,quæ frequenter, quam qux perraró eueniunt.Neq; enim tam frequés erat ufus pan» niaurci temporibusillis, quàmcfthodie,quo bippotoxotæ noftrates, nee nifi profcifsis utun tur.ait Bayfius.Spicg. AVRES propitiæopponûturhebetib. quas habere dicuntur, qui non curant quæ audienda funt,audire.Vlp'gt;n ^fi extraneus.delur.dot.Ne quaquam enim iudex propitijs auribus audiet mulierem dicentem,Cur pattern,amp;c.Spieg. AVREO S quadringétosPamphilædariuo lo,ita ut infra feriptû eft à lubiio adore, aureos totScincaftris quoshabeo tôt,Sein numerato quos habeo tôt. Exponit Vlp.in prin. 1. quidam tcftamen.fF.de Leg j. Spieg. |
A VREi-i V S Antoninus Imperator, qui ad appellationé ex Germania îudîcauît, ut mertlo-riæ tradidit Paulus in l.non putabam.de Cond, amp;demóftrat.is eft, quiuittuteamp;cruditione in-fignis,Philofophi cognomen tu tulit. Bella gef-fit in Germania contra Marcomannos:quoruin loca hodietenentMoraui amp;nbsp;Silefij.Spieg. A VREV S nummus. Aureumubiqi pro foli-do GlofFæ exponut,ut in l.fin.fFdelnius uoc.Sc in l.quicunqi.fFde Ser.fugit.Sc alijs plerifq; in Io cis,iuxtaDn.Old.Aurei æftimationem apud lu rifeof. interpretari oportet ad feculi fui ratione, non autcm,ut Accurfius putauit,pro quatuor li bris, Verùm apud luftinianû, folidi pro aureo, fumma quatuor librarû non excedant.Quod au temapud eundéin §.poftea.lnftit.deSuccefs.ü bert.pro millefeftertijs unü aureó accipimus: inopia fui feculi refpicit.Neq; enim diuitiæ Ro-manorum fubluftmiano eóparari poffuntcum setateaurea.quçfub Augufto fuit:quo tempore lex Papia lata, propter magnas Romanorû dtut tias mille feftertia requirebat. Nó autuoluit au-reum ualere mille feftertijs,quia id,Alciat. tefte, ineptifsimum efTct dicere. Proinde amp;nbsp;hodie ,«£ redé monet Old.e.x prçfente rerû ftatu colligé, da eftæftimatio aureorum, hoc cft, florcnoruin Rhenenfium:uttemporib.deferuiacur, ac beni-gniorinterpretatio,pro minore quantitate loeft inueniat,iuxta I.fadum.§.ult.ft.de Reg.lur. Vr-deBudasum in princ.lib.iij.de AfTe.Alciatum in Difpunél.Se infrà io didione,Sohdus. Spicg. AV RE VS typusVide.Tr^r©-. AV Rl CVI-ARlI.Vide,Silcntiarij.Spieg. AVRIFODIN A,quæ amp;nbsp;Auraria lubftâtiuê dicitur, locus ubi aurum efFoditur. 1. j. ft' Quod cuiufq.uniucrf.nom. A VRI S.Qui auré alicuins tetigit,in quit Tre bat.totum uidericum tetigifie, 1. uulgaris.fF.de Furt. Sunt exemplarta quæ hoc uocabulum ba-bent. Si ledio proba eft, tunc ruit quod à Gram maticis coftitutum eft:aures hominum efle, auriculas uero reliquorum.Spieg. A V R. V M coronarift dicebatur, quod ob pe-culiaris fplendoris fulgorem, coronis faciendis aptifsimum erat. C. deludæis.l. ludæorû. Qua formam patriarchæ quódam coronarij auri nomine poftulabant.Item lib. xj. de Auro coron.L unica. Ad collationem,inquit Imp.auri coronarij, placuit neminem abfqs confuctudine efFe co gendum.Nebr. A V R V M negociatorium, didum à négocia toribus,qnód illi Principib.penderent.Sp. AVRVM obrizurn,ideft, defecatifsimum: quod nunc non habetur propter Principum (ut quidaltalorfterudicif.ait) ignauiam,amp; innata quandäauarieiä. Idéqueritur, Venetos enam, quorft moneta probatifsima erat.Scutos (ita c» nim appellatur impuri auri moneta)cudere eoe-pifFe;amp;oês ItaliaePrincipes fequutos e(Fe. Ob-rizi ufum in re medica rarifsimft fuiffe monuit feftiué innués, melâcholicos donatos pelui au-rearft monetaruin.mclachofico humore potius priuari,qauri puluerc dcglutito;demirâs itêde quibufdam medicis, qui, ut uires animales ae- |
A ANTE V.
|
gris aageant,amp; cor(ut dicunt) confortent,amp; ex hilarét.aureasmonetasinter capones decoqui iubêf,ex quib.nihil aliud abfumitur.quàm multarum manuum fudor, quæ ipfas traftarunt, in-bærens: itaq; arbitraturpotius, aurum pernicio fam naturam habet e,ut caetera metalla.Quia nihil aliud dl aurum,qua argentum uiuü, purum, condenfatu, purifsimam fulphuris puri partem aélu recipiens.Quam ob rem auru in honore ha betur:quia gaudemus pofsidentes, adeó llolidi cffeéli,utrubram terram exiftimemus,amp;albam. Nam argentum amp;nbsp;auru nihil aliud (unt, qua terra rubra,amp;alb3. Argentum enim,eduiuum argen tû,purum,condenfatû,fulphur potentia mi» xtum habens.quod ex hoc deprehenditur,quia fi tradetur,fulphuris odorêfpirat: nóeftautem aélu, alioqui auri colorem habuilTct Optadum dlmagis,quàm fperandum.ut noftrorü fertté-porum conditio, ut monetæ in puram metallo-rum perfedionem reuertantur: ut fubdiucrfis Imperatoribus fadum ede, Annalestdlantur. Auru à Gallis Or,ab Hilpanis Oro,a nobis Gold nuncupatur: Argentü Galli Argent,Hifpani Pla ta,nos Sythe - uotamus. Quia ueró amp;nbsp;frequés dl in iure noftro amp;nbsp;auri amp;nbsp;argenti mentio, præter fingularem titulum.hæc non omnino inutiliter, ut puto,nollram tarraginem retexendo, accede runt.Spieg. A V S P i c IA maiora.maiores honores.amp; ma giftratus fignificant. nullus enim magiftratus in aufpicato creabatur,ExBudæo. Spicg. AußbcTgt;ueglichenitr/lt;ichcn. Hanc claululamqua nuncferê indices uti folent, quód fub eius præ-textu ndiil non excufari poiret,ün.Old.fumma ratione admonet expungendam, in epillola ill a falutari, qua tuin cordaté tü grauiter fcripdt ad Hefsiae Cancellarium Dn. loan. Ficinum.Profe 00 digna eft,ut fubinde legatur ab omniû prin-cipum Germaniæ Cancellarijs, quód eosnon modó fui admoneat officij,uerumetiam tam lu-culentis à fe aélionum inttruélis clafsibus (quæ hadenus abfque certa ratione traélatæ funt)la« bore inueftigandi iuris amp;nbsp;æquitatis non medio criterfubleuauit,in maximarcrumoccupatio-ne detineri folitos.Spieg. AVTHENTIC O N,Græcauoxdl,pro au-thorato. Hinc lex authentica, amp;nbsp;dteretu authen ticum,quod multorum authoritate comproba-tumcfl. Curueróauthenticinomineconftitu» tionu luftiniani uolumcn citetur,cü tarnen nuf-qua appareat, hüc tituiü ab ipfo Icgislatore prç. fixû ede.declarat eleganter Alciatus cap.xlvj.li. ij.Parerg. Haloanderacerrimiiudicijuirauthê-ticos,hoc dl. Ut ait, breues iHas fentétias ex No ucllis luftiniani cóftitutionib. exceptas,in reco gnofcédo codice loco mouit fumma ratione, ut eftlegere apud eü. Alciatus obferuauit authentic! uocabulum, pro re certæ fidei poni nó fold ®pud lulianü,Paulumqi lurifcfed etia apud Ci-ceronem Epift.ad Attic.lib.ix.amp;x.Tametfi Ga-libello de Mcnfib. hanc uoeem apuducteres boefenfu non reperiri fcribat.Spieg. |
avthbnticab rationes, plcrunq; funt necedariæ aélöri äd inftruedä ea quæpoftea e-merguntadnoticiameius fpeélantia: amp;neceda rium dl, cautionem ab eo fuperhoc cohçredib. prçftari.autor VIpian.l.Pomponiusfcribit.ft'.Fa mil.ercifc.Spieg. A VTHEN Tl C AE tabulæ,apud Vlp.infin. l.iiij.ff.Famd.ereile. Hçredé enim, ait, exemplû debere dare:tabulas ueró authenticas ip/um te nere,aut in ædem deponere. A V T particula difiunéliua,inter diuerfa poni tur. Ie xigendi.C. de Proenr.Spieg. A V T O R E M fieri,eft fe probare id quod agi tur.Paul.in 1.tij.de Autorit.tut.Spieg. Ä V T O G R A P H V M. Lege,Opiftographü. A V T O R dl,utficdicam,faélor,ait Valla.Nâ faélor in ufu non dl,nifi in quibufdam àGræco ' translatis. A V T O R dl is,à quo quis ins in re compara uit,aut aliàs quæfiuit:hoc dl, qui debet præfta-re, ut emptor cura tali iure polsideat uenditam ré,quali ipfum elTe in nenditione affirmauit.Bu dæus citat locum é Cicerone ultim. aélione in Verrem.Spieg. A VTO R, læpeproducenegocij. Exempla pete ex Rbenani thefauro,in Taciturn.Sunt qui autorem, cùm eum qui opus facit fignificat, ucl qui primus inuentor perluaforq; eft,per th fcri-bendum putent:ut à Græco ueniat,qui sa/Siut/w^ (wftirjiHtitgt;,iu/itiiTi,’ti dicunt.Sed Alciat. in Parergis fcribit,le femperin plurimis ueterum monume tis auélorem legifle,atq: Val.Probum,hbello de Præfcriptisnotis, AVC. id eft, auélorem inter-pretari:atq5 ideo arbitrorab augedo deduci.au-get enim,confirraatqi alios exemplo fui, qui au étor alicui rei eft.Spieg. A VT O RE S pupillorum uoeâtur, in quorû adminiftratione infirma ætasresq; eorum funt, ldcoqgt; filios Regum pupillos fub autorib.fuitfe legimus:ficut amp;nbsp;noftra memoria fuere fub auto ritate auorüpaterni,diui Cæf.Maximiliani,ma-terni,inclyti illius Ferdinand! Aragonum Regis Principes noftri Augufti, Carolus amp;nbsp;Ferdinan-dus.Vnde Paulus:Etiam fi non interrogatus tu tor,autor fuit,ualet autoritas eius,cum fe proba re dicit id quod agitur:hoc dlenim autorem fie ri.EtPompon.de Aut. tut.l. iiij. Et fi plurib. da-tistutoribus, unius autoritas fufficiat; tarnen fi tutorautorerit,cui adminiftratio,amp;c. Sp. A VTO Riniuriæpublicæ,quiuindicatiniu-riara publicam.Spieg. AVTOR AMENTVM.Lege,Antorarc. AVTORARE aliquem, eftillum fibi obno-xium facere,atqi obligare:quoniam autores di-cuntur,qui habent potdlatem aliquid faciendi, amp;nbsp;fine quorû autoritäre non potdl aliquid fieri. Vnde tit.eftapud Iurifconf.de Leg.uel Autorâ-do milite. Hinc amp;nbsp;autorair.entü, ipfa obligatio, Vlp.de Autor. amp;nbsp;con.tut.l. amp;nbsp;fi plurib Si tutor, inquit, autoretur cui adminiftratio tutelæ con» cefia non fit:pro,obligetur. Inde exautorare, jp eo quod dl,ab obligatione foluere.Nebrifs. AVTORARE militem. Lege,Exautorarc, AVTOREM amp;teftem producere dicimus, e 4 quum |
|
AAN qaum eum cuius fuafu, autoritatéue aliquid fa-ftumeft, aufunderunvorortus eftjndicamus. Vide Rhenanuin in ludutn Senecæ.Spieg. AVTOMATA dicunturàmechaniciscao-pera.quæ fponte mouentur: qualia funt horolo gia.Hinc Automatoria apud Paul.in 1. cætera.§. fin,de Legj. ut habet Nor. tex.amp; Alc.jpbat.Sp, AVTORITAS, proueneratione acdigni-tate quadam, cui credendumfit. Pomponius I. ij. §.Et ut obiter fciamus.fF.de Orig iur.Primus, ait, diuus Auguftus, ut maior iuris autoritas habcretur.l.feptimo menfe.fF.de Statu hominû. A VT o RIT A S,prodecreto,permi(Fu. Ibid. Pomp. Vt ex autoritäre eius,inquit, refpódcrét. I.iufté pofsidet.fF.de Adq.pofF AVTO RITAS legis,Beneficiumlegis.Idé VlpI.quod ait.fï.deDiuor.amp;repu. A VTORlTAS.eftnoméunum exhis,qu® dominium return perficiunt,inquitBudçus. IL lud Ciceronis,Iure autoritatis,fignificatiure u-fucapionis, quam præfcriptioncm uocant,quç-fito ab autore, cuius caufam fequitur, qui ab co rem quouis modo legitimo amp;nbsp;ciuili.Spieg, AVTORITAS eltduplex. NecefFariaamp;jp. babilis. Ncceflariaeius cft,qui habet ftatuendi potcftatem,uel generalem, ut Cæfaris : ucl fpc-cialem,ficutaltcrius magiftratus. Probabilis autoritas eft eorum , qui lludiorum afsiduitate meruerunt profefForis titulo infigniri, iuxtal. j. C.deProfefFqui inurbeConftant. Hçc nullam fidem mereri debet, nifi quatcnus lege autra-tionecomprobatafuerit. Tuncenim admitte-tur, inquit Oldendorp, non quia Docloris, fed quia iuris fit fententia. de quo latius in uocabu' lo,Opinio. AVTORITAS doftifsimorum uirorum ex« tra profefsionem fuam no recipitur in iure. 1. in tantum.§.fin.amp; l.feq.fF.dc Diuif.rcr.Oldend.Iu-rifconfultorum autem tanta eft autoritas, quan ta Impcratorum iuris rationc.ff. Cóftit.j.$. cüqï hæcmateria.Idem Spieg. AVTORITASfummorumphilofopho-rum ,infuaprofcfsione fidem merentur.ideo-quepolFuntalIegari l.Septimomenfe ffide Statu bominum.l. proponebatur. in fin, fF. de ludi-cijs. Inftit.de Emp.amp; uend.$.Item precium. AVTORITA S, fama, amp;fidescxuirtute qusfita. Pomponius:Nullam,inquit,obliga-tionem ca fcriptura recipit, fed ad autorita-tem meamconferuandampoteris (fi uelis) fa-cere. Item : Ad autoritatem fcribentis boe quoque pertinct. amp;nbsp;infrà: Sed ad autoritatem defunéli conferuandampertinet,ut ubi iufFerit, ibifint. 1. Quint. Mutius.fF. de Annuls legatis. Spiegel. AVTORITAS aeterna. Vide infrà, Æterna autoritas. A VTORITATBM interponere.apudCice ronem pro approbare,amp; confirmare: ut, decre-tuinterponere,apudLiuium: luseodiefcnon diélurum,neqi decretum interpofiturum. AVTORITATBMlaudarc. Vide,Laudarc autoritatem. |
T E V. AVTORITAS teftatoris Pomponiotefte. fF.de Annuislegat.neque omninofpemenda, neq; omni modo obferuanda eft.Spieg. AVVNCVLVS magnus,hiceftauiæfrater. Paulus. AVVNCVLVS maior,is cft proaui frater, patrisuel matris auunculus magnus . Paulus lurifcof. AVVNCVLVS nemofitperadoptioné.fu-per hoc Vlpian.uerbo in l.fi qua mihi.fF.de Rita nupt.Vide GlofF.Accurf. Spieg. A VVN C VLVS,matris meçfratcr,traxitap pellationcm abeo, quod çquè tertius à meuta-uus cft, fed non eiufdem iuris : ideoq; uocabuli fada diminutio eft. Siue auunculus appellatur, quod aui locum obtineat, amp;nbsp;proximitate tuca-turfororis filiam.HæcFcftus. A V V S ,patris amp;nbsp;matris pater, inquit Paulus. Vnde quidam putant fic diélü,quia ad duos atti neat;quafi Aduum. Vide Fertum.Spiegel. AV XI b IV M ferimus armis,manu,clamori-bus,obieélu corporis, plorado. Vip- autor eft 1. j.de S.C.Sill.$.hoc autem Scnatufconfultu. Lege infrà,Opitulationcm.Notum eft,auxilio no-uo indigere, quæ de nouo cmergunt.l.de ætate. §.ex cauf. fF. de Interrog, aftion. Item auxilium legis fruftra implorarc, qui in legem committit. l,filio.§.j.fEdeRitu nupt.Spieg. A VXILIVM Iuris eft fuflTagium,amp; beneficium Iuris,proutdicitur, côtra hçc prodita funt iuris auxilia. uidedehoefF. ad Silla.l. Cùm do« minus.Fruftra auxilium legis inuocat,qui committit in legem.fF. de Minor,1. Auxilium.de Vfo. c.Quia fruftra. A X AXIOM A T A,dirciplinarü principia, amp;nbsp;^-pofitiones quædam indemonllrabilés, quæ in communi fenfu, conceptuqi uerfantur. Bud. in tit.de Offic.præf.prçd. A 2 A Z O NIS opinio maxima habetur, quia i-pfe fuit uas eleélionis, id eft fons 11. fi credimus Baldo enarranti 1.contrabas.C. dcFid.inftr.At Nic.Rhodius uir doftus, incorruptoq; animi ia dicio, uix Azoni concedit:in quo Placentinutn uincit. Spieg. ABYbONIC ARVMueftiume minit Vlpianus in 1. argumento funt.de Aur.amp; argcnto legat.fecu dum ueram leftionem.Item Mar-tianas in I. interdum. §. diui quo-que.dePublican. Sentitauté Vl-pianus,tametfiueftes Babylonicæ,ueftimento rum appellatione contineantur:tamen ftragul^ Babylonicæ quæ equis inftemi folent, non ue-niuntappellationeueftis : quandoquidem in a-lium ufum parats uidentur. Colores diuerfos piéluræ intexere,Babylon maximè celcbrauit, amp;nbsp;indenomen Babylonicis impofuit,ddoélifsi misufurpatum utriufque linguae autoribus, è quibus teftimoniaproducit Bayfiusinlibro de Vafculis.Spieg. BACA- |
|
B AN B Ä C ALA RII,telle Rhenano, à bacillo no-ibinati funt.qüia primi ftudij autoritatem, quæ per exhibitionein baculi concedebatur,iain cô-iequuti fuinent:ut fuerituclut quoddam manci pationis fignum in huiufmodi aliquod ftudiuin baculi traditio.Vulgus Bacalarios.eruditi Bac-caJaureos uocant. Suntqui putant, quos hodie lur.ciuili Baccalaureos nuncupaiùus.à Juftinia no Græco uocabulo Afrat appellatos, in proœ-mio Panded.§.fed quia folituin ell.Spieg. B A C C A,nôàBacchodeducitur,fed primo-genium eft : amp;nbsp;fignificat modo frudus arborum minutiorcs, modó gemmas amp;nbsp;lapillos. Propriè tarnen fruélus funt minutiores diuerfarum ar-borum:utlauri,oliuæ,myrti,amp; fimilium. Vide Ruellium capite fecundo, lib. j. de Natur, ftirp. sp'®s- B AC C H ARl,idem quodfurere. amp;nbsp;Bacchæ oppellatæ, quæ per furorem facra Liberi patris cclcbrarent.Ideo Maenades quoq; diétæ, amp;nbsp;Bac chus ipfeMçnolcs,quafi totus furens: ut fcribit Clemens,Eufebio citante,cap. v.lib.ij.de Pr^pa rat.Euag.VndeBacchatamuller feruili amore, pro uehementius,impotentiusqi agitata,corre-pta,amp; plané furenti, apud luftin. $. fin. Inftit. de Succeft.fublat. ScBacchatus, id eft Baccharum morelymphaticèuaticinatus.in §, itê lulianus ait.l.j.de Ædil.ed.Spieg. B Ali equi.Lege,Palmati equi. B AI VLA RE. Caius'.Ferri propriè dicimus, quç quis fuo corpore baiulat.l.ferri de Verb.ob lig.à baiulis traftum eftuerbum.Spieg. BAIVLI appellantur, qui oneramercedis gratia proprijs humeris portant:àBaijs,oppido Campaniæ fcrtilifs.amp; amœnifsimo,in quo propter confluentium aduenarum multitudinem, ob aquas calidas in eiusagro exiftentes, amp;ad uoluptatem,8t ad curandos uarios morbos có-modifs.magnaerathuiufmodi hominuingeru-lorum copia.Spieg. B ALANTIVM.VidePhollis. B ALAN V S,glandégeneralinomincfignifi cat:fed fpecialiter depalmulis, quasuulgó dactylos uocamus,accipitur. Alciat.in Comment, ad 1,Carbonum.de V erb.fig.Spieg. B ALB V S,linguahæfitans, cuius lingua in-hæret,itaut ægrè loqui pofsit. VIp.inl. itéOffi. §.fin.de Aedil.ediél.Quçfitnm eft.inquit, an bal bus,8c blæfus,amp; atypus fanus fit^ BALINEVMin domoufib.dominicis foil-turn uacare. uide §. fin.l.fi cuius, ff. de Vfufruél, Spiegel. BALNEATO R,balnearum magifter.Id no minis uulgato conuicio dicebatur in hominem alienarum return plus fatis curiofum. Adi Chil. Eraf. Vocabulum genere cómune eft : licet Petton. ufurpauerit Balneatricem. Zeno Imp. in 1. uni ca. C.de Monopol, uetat, ne balneatores inter fepaétum ineant,amp;c.Spieg. B ACNE ATORlVM.quodbalneisufuieft S:accommodatum.Martianus;Inftruméto bal-neatorio legato, balneatores continentur:quo-mam fine bis balneæufumfuum præbere non |
FE A. poffunt.Spiegel. B A L N E V M , quidam Balineum : ficut Sea-pud Vlpian.in I.fi cuius.$.fin.ff.de Vfulructu. amp;nbsp;apud multos legitur.Quod non abhorret à ratio ne, cum Grçci ßx\xi/üt/gt; uoeët, de cuius uei bi fi-'gnificatione Suidam, 8e magnum Etymologicû lege. Enimuerô in inonumentis antiquorum, Balineum potius,quàmBâlneum annotauimus frequenter,ait Cataneus. Poetae tarnen Balnea, amp;nbsp;non Balinea ulurpant.Balneas ueró P.Viétor fæpius,interdum Pl. âclurifc. utroqueutuntur. Scæuola in I.patronus. $. pen. de Legat.iij. Varro tradit.Balneas publicas fignificare.ut neutro priuatas.ÿ.j.Inrt. de Libert. 1. prædij. §. balncas. de Leg.üj. Spieg, B A LN fe A S legatædomus effe portionem, fi per domum intrinlecus adibantur.Vide Paul, in I.prædijs.de Legat.iij.Spieg. B A LIV V S,pro prçfide.Balia,feu Baliuatus pro prouincia, uocabula funt omnino peregri-na. Vides in quam uoenm fpurciciem degeneta tint interprétés,paulatim recedentes â puritate Latini fermonis ueterum lurifc. Nos landngt;œgt uocamus.Spieg. B ALL V C A, au turn eft nondum purgatum, nequeadhucin maffam redaéluin. Græcé x/quot;-irtX^ft^e diélum.quafi-ab eo quod fit aurum imper feélum ; uerbum non Latinum , fed Hifpanum, Plin.lib.xxxv. Hifpani, inquit, aurum quod mi-nutum eft,ballucam uocant. luft.lib.xj.C.in tit. qui eft de Metal.Oftonos,ait, fcrupulos in bal-luca. Et infra l.ob metallum. xiiij. uncias in bal-luca.Nebr. BALNEA RII fures,quibus lurecofffingu-lari tradatu.fiue Rubrica,grauiore pœnam con ftituerût,diéli funt, qui in balneis, huiufmodiq» loeis publicis furantur. Vide Arift.inProblem. feft.xxix.quem refert Ale. cius rationes appro-ban s,lib.ij. Parerg. Spieg. B A N D V M, Procopius fignum dici militate ab Romanis interpretatur : unde factum conic-da mus, Rhodiginus ait,ut uulgus infeitumBâ-derias nuncupet. Nam quod C. de Epifc. 8c cleric.fetiptum inuenias, Banno fubiaceant impe-riali:aliud eft. fiquidem eo nomine recentiorib. appellatur exilij fpecies,quam proferiptioné di cebant ueteres;qui ufu tog® carent,quando eft illis aqua interdidum Sc igni.Spieg. BAN N V]VI,ncotericum Senuperinuentum uocabulum eft.inquit Oldend.fed resantiquil-fima. Eft autem Ban num, eodem finiente,quo omnia humanitatis iura, uicifsitudinesq; officiorum. Sc commercia interdicuntur rebellib* Ideoqi foli Cæfari,qui generalem ubiq; iurifdi-dioncmhabet.iurebaijnum in diccre licet. C®-teri magiftratus non banno,fed relegationibus, alijsqi prenis utuntur.Sumptus eft autem Banni ufus, iuxta ipfum,ab inftituto Romanomm. Romani eniin Draconis Athenienfis durifsimi Icgem imitati funt,fimilitudinequadam: quiai. gni Sc aqua interdicerc folebant : quód ei nihil effet reliquuin.cuihæcelcmenta denegarentur. Spiegel. B ANN VM. |
B ANTE A?
|
B AN N VM,Albericus autor eft,à Bandena, quæuoxilliparuumuexillum fignificat:amp;àuer ' bo,eo,is,ire,deriuari,Noftri tradunt, banni fen-tentiam nonexcedere bannientis territoriû.Et hoc ufq; adeô uerû eft,Zaf. aftipulante, quôd e-tiam deinoribus Germaniæ præfes prouinciæ non änderet capere aliquem in ciuitate fuç prouinciæ. Obferuanduni aût, Italos babere in cô-muni fennone quædam uocabula,quç licet Latina nô fint, uidentur tarnen origine ab antiqna aliqua, amp;nbsp;recódiéa hiftoria fumpfifie. ut cum eu qui in exilium minus eft.Bannitûuocant. Siqui dem apud Grçcos,quihomicidium non fponte cómififTet.is amifsis bonis,patria per annû exu-labat, donee à tali crimine expiatus, deinde re-uerteretur:id exilium àTrivtxvTurftir, quafi abanna tio dicitur:cuius exemplum profert ex Hom. Al ciat.in Parer.qui adnotauit ibidem,ab hac aban nationeuideri pofTe bannitos didos. Scd eaccr tèuox,tefte Dn.Oldé. àrationehuius uocabuli Bannü, longè diftat: credens proindeBannire dici à VuadalicouerboBanner, quod uexillum fignificat,quoniäin omnirefcriafolebant Vuâ-dali adhibere uexilli ceremonia : cuius ufum amp;nbsp;dicit nunc palam uideri in Vuadalicis ciuitatib. frequentem^tû apud Italos quoq5,ad fignifican-dam pœnalis iudicij executionem,uexilla adhi-beri. Cæterû bannü æquiparaturdeportationi: amp;rurfus excommunicatio habet fimilitudinem cum Banno.GlolT.in §.relegati.lnft,Quib.mod. ius patr.poteft. folu. Dodores in 1. j; de Hæred. inft. Sublata aüt deportatione, tü prouinciarü numerus fub imperio Romano in anguftum re-digeretur:peruentü eftad jjfcriptioné, quadici mus Bannum, feu Excómunicationem Imperia Ié. cuius meminitFridericus II. in Cóft.de Sta-tut.amp; confuet.§.item nulla poteftas. Et cum pri mùm hæc nouifsima profcriptionis pœna intro ducéretur,obferuata fuit,ut idé noué tradit O1-dend.dilFcrentia,inter Cenfuram amp;nbsp;bannü, hoc modo:Cenfura Imperialis, Die Key/erbeh Acht,in-tra annum habebathancappellationé. Quiaim perium cenfet,utrum in earn fit declarandus,an non.noftra enim lingua Acfcfamp;f»,fignificat iudica rc,exiftimare,reputare. Adimebataütfecurita-té amp;nbsp;pacem,publicatis perfonis amp;nbsp;rebus.Bannü ueró,D!e fcdngt;?,id efficiebat,ut fic bannitus appre hendi quidépofletin quolibet iudicio, fed non pafsim occidi. Poft annû ueró ifta céfura amp;nbsp;pro-fcriptio iterabatur, cófirmata grauiorib, pœnis. Inde dida eft, Die Oberacht, quafi aggrauatio ex-communicationis amp;nbsp;cenfuræ Imperialis. Sp. B A N N VM componcre, iure Lógobardico, eft fuper muléla pacifci .Vide Alber.in l.hodic. IF.de Posnis. Spieg. » B A P H E V S ,tindor: amp;nbsp;Baphe.tindura.utrü-quc àßiixlu dudum,quod eft tingo,coloro, infilt; cio.Iuft.li.xj.C.tit. deMuril. Baphei,inquit,per quos amp;nbsp;priuata noftra fubftantia tenuatur, Se fpccies gynæcij confedç corrumpuntur. Idem in titul. de Veft. olob. 1. purpur. Ad Baphia,ait, Phœnices. BAPHIA, tabernaefttindoria, ßxfii. Hinc |
Lampr. in Alexand. purpura Alexandrina, uul« góProbianadicitur: idcirco quôd Aurel. Pro-bus præpofitus baphijs, id genus muricis repc-riflet. Apud Phœnices autem tingebatur precio fifsima purpura, quorum tinduram Suidas ap-pellauit Oxum,i/®-lt;5nTi/r9gt;«i'/«»^.Hinc Oxoba-pta,in l.j.C. Quæ res alien. non poft. Corruptê ergo ibi dipaptalegitur.Alciat.C.de Veft.olob-I.ult.lib.xj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, B AP TAE.Vide infra,Sericobaptæ. B AP TI S ARE, è Græcorum uerborumnu mero cft,quç modica inflexione fada,olim funt cóuerfa in Latinitatem. Impp.in l.ij, C. de fand, bapt.iter.utunturuocabulo rebaptizare.Spieg. B ARB AM expilare, in Placit. Feud. dePac. tenen.$.fi quis alium cœperit. BARB A R AE nationes, quæ alio iure utun-tur,quàm Romanorû principû conftitutionib. l.nulli.C.de Epife.Se cler. §. quôd fi teftator. Sp. BARBARICARii, g,barbaricas ueftes in-texunt.Aliter didi phrygiones. horum artis eft, exauro Secoloratis filis, in ueftibus hominum, animaliumqi effigies exprimere.Virg. Pidus a-cu tUnicas, Se barbara tegmina crurum. Alciat. C.de Exeufat.artif lib.x. BARBARVS primôdidus eftGræcis,oîs g, aliéna loquereturlingua: quôd ipfisgrauiter loqui uideretur.Tandéuifi funtSeLatinis Barbari,qui aliéna uterenturlingua,uel ipfis nô in-tcllcda,uelinconcinnèduriterq;prolata. Nûc quifquis loquitur peregrina,8c nobis incognita lingua,autmoribuseftincóditis Sc horridis, is eft nobis barbarus : ita quibus tantü cognita eft lingua Germana,ijs omnes aliæ linguç funt bar barç.quod ipfi uoeît vuelfek. Et hi iam diu fatis, non tarnen fruftra ab Italis uocati funtBarbari: quôd Latinamlinguam grauiterSc inconcinnè loquerentur.Dei tarnen dono,8c clarorum diligentia uirorum.nunc barbariem exuérunt,8c u* trâqj lingua cû Italis certare poftunt. Scd quan« tum linguæ barbariem ademerunt, tantum ean dem moribus adicccrunt,per mercatores 8c mi litesperegrè allatam.Indeeftluxus in ueftiédo, Scuefcendo, CHRISTI contemptus in male-dicendo, 8c infania in potando : quod Volzius Exabbas queriturin fuis Obfer. BARBARAE gentes , initioomnes præter Græcos dicebantur, etiamRomani ipfiiam do mini : póft Latini 8e Ïtali ea funt nota exempti, donatis prouincijs omnib. ciuitate,Sc in fenatu ex illis compluribus etiam afcriptis qui fuerunt fenatores,ut atteftatur Lud. Vines,tametfi Ro-mam nüquam ueniftent, ut eines alij qui Roma nunquam uiderunt. Cæterùm Barbarici nomine illi foli funt notati, qui fub Romano imperio noneftcnt. SieRhenusnofterduas dicebatur habere ripas,hanc citeriorem,illam ulteriorem, Barbaram.cuiusmeminitlureconf.in 1.Lucius. deEuid. ScClaudian.O'quoties doluitRhe-nus,quàBarbarusibat, Quôd tenongeminis frueretur indice ripis. Spieg. B AR B ATI,apud Romanos iocoprouerbia li,didi homines, prifcis ac fimplicibus moribus |
B ANTE A.
|
tus rufticanæq; neritatis : quôdillic ferorece« ptû fit,rädere barbâ, Eô fpecèatillud luuenalis, Êacilè eft barbato imponere Régi. Quod de ue-terû borrida, non pexa barba accipiendum etl. Hæcceu molliter eu rata, per diminutionê Bar-bula: ijque qui earn gerunt, Barbatuli appcllati funt.Cic.in Orat.pro M.Cælio. Spieg. BARBA RI CVS htus in menfis, pro Roma nb amp;nbsp;frugali,cur à Plauto diétus, odendit elegâ ter Aie libParerg.vj.cap.xvj. Spieg. B A R D V s,ici efl:,elûbis amp;nbsp;ignauus, ftrenuo amp;uiro bellicoCoopponitur. Zafius non infcitê nodrate lingua, emjihuch.nbtnjilin uocat. in Epi-tom.Feud.tit.de Feud.fuccef. Spieg. BARISELL r.ynmeruulgo , apud Sicâbros feu Vuedphalos.umfcram præfeferunt Quædo rû,Triuinuiraliûparricidij capitaliû. Zaf. inl.ij. de Ori.iur.Bal.in V^fib.Peu.in tit.de Prob.feu.a-lien.§.prætcreaij.BarifelIosnoininatfinguIares indices,fine certo tribunali iudicantes. Spieg. B ARO s,inquitEraf.Græcènonnunquâ.^a. dumfignificat.amp;Latinè graues uirosdicimus eximios magnæq; autoritatis. unde lufpieor amp;nbsp;uulgô nunc dici Barones,qui generis acuirtutû autoritäre cæteris præeininent.Spieg. B A R R o NE S,qua[n probam clTc putauit di flionéapud Cic.in de Finib.i;. interpres dociilî. inquir.quafi nafci quofdam homines,amp; fola cor poris mole graues, ut font barri, id ed clepban-tes:quorûuoxBarritus dicitur. Qui elencbuin illius cornent addidit,Barones, ait, perfimplcx r,dicunturpotentes amp;nbsp;principes: citatq; Cic.ad Attie.Iib. v. Epid. Sed forte non minus fallitur, ^ ii qui putant,amp; Ciccroné in codé opéré Fran-coruin meminilTe.Id errati primus omniû Rbe-nanus redituit.Nam amp;nbsp;hic ledio corrupta uide-tur. pro Barones enim reponendum Varroncs, baud uulgariter eruditi quida monuerunt. Infu larius tarnen,ccu probum Baronis uerbû,agno-feitapud Cic.receptum,amp; ait,cminentê atqi ma iorem aliquam potedaté fignificare: Italosqs no men BaroncelÜ inde, fuo more, tanqua minoré Baroné finxilTe. A!ciatus,Verones,inquit, feu i* mitatione Dorica Barones,accepi populos Hi. fpaniæ ede. fie àfluuio,cuius Mart, quoqi memi nit,diftos:qutfolebant principibus apparere,Sc excubias facere: quos sêuerifimile edeligi foli-tos prægrandi corpore, quam ui s mente dolida clTentiquod huius miliciæ proprium ed. Hçc il-le.Sed an reâè Baronis uoce fignificetur.q Ger manicê freyherr dicitur, adhuc quærendum elle puto. Condat autem confenfu interpretû Pon-tificij iuris, Barones Comitih.præponendos,in Epigrapha.c.grandi. de Supp. negl. præl.Hb.vi. Cætèrüin Placitis Feudalib. Barones numeran tur inter Valuafores, amp;nbsp;Vafallos, uocabula illo-ta,utait præceptornoderZaf.Sedtede Barone àTautenbergo, nodris, hoc ed Germaniæ mo-*‘'b. ComitiBaro prorfus æquiparatur.nuUûqi edintereos uel dignitatis,uel prçeminentiç di-ferimé ; nifi quèd de Comitatu no fit inueditus Baro ; qui tamé in omnib. rebus fufeipiédis, ho noribusqs adminidradis, baudquaquâ Comité cenfetur inferior. Baro item mulierfuit philofo phiædedita,utfci ibit Suida:qua P.Manutius al legat.Ex eo pbilofophos, qui dolidiorcs edent, non philolophos, quèd eo nomine uiderentur indigni.fed Barones uocabant:ut quafi mulier-culç per contemptû appelIarcntur.Cit.ült.Epi, lib.ix.Fam.ille Baro te putabat quæfiturum, nû unu cœlum elfer, an innumerabilia7 Sic enim d le hune locü emêdauit.Qijamuis Eral. inter cas uoces Baronem cômemorat.quæ uidenturunà cum barbaricoimperioinuafilfe.Spieg. |
BARTObVS è Saxo ferrato oppido Pice-ni, quod nunc March ia dicitur, Rainerij Fcrih-uienfis dilcipulus,amp; Cini auditor.Lucernain iu ris ciuilis Bartolum appellat Baldi frater, Ange lus Perufinus. Omnium uel calculo inteipretü, Bartolus præceroés Iuris ciuilis fciêiiâ maximè illudrauit: quod iudiciû Aie. elegâtibus iambis probauit.cap.xli. lib. Parerg. iij. Ûc authoritate Bartoli,podlafon.inI.j.ff.Sicer.pet.uidc Neui-zanum in Sylua nuptiali. Oldend.acerrimi lanè iudicij iiir, Ientit,plurimmn ilium profuturum Reip. fi in meliora tempora incidifitt: cçtei is ne ró oinnib.præfcrendum,qiiôd in didinguendis fadorum ipeciebus, ut ceriû ms coHigatur, nul ii fecundus tuerit interlurifpcritos illius feculi. Certè ob olim Bartoli opinioné, qui acutils.mi Baldi tedimonio,uiditoîa,cæterisprædare, re-ceptum cd.Sed quatenus id intelligendum,Zafius noder Salomoniusq; inôdrauêre: quoscii Alciato, Oldcndorpioq; ueterib. iureconfultis baud indigné comparare poIsis. Vide cap.x.Cô pendij,ibidem amp;nbsp;de Bartobdis. B A S EM elfe fedem,amp; pedamentum cuique rei fudinendæ, Alciat.tr3didit,intcrpretans l.da tuç.de Verb.fig.Sc cap.ij.li.iiij.Parerg. Vnde Ba fes uaforum Corinthiorü. labolen.in I. hæres.ÿ. pen. de Leg. tertio. In uulgatis editionibus atqi Norica,abaces pro bafes icgitur. Ego ab Alciati tanti uiri leéfione uix puto recedendum : quant amp;Beroal.anté probauit.Spieg. BASILICA, prifeis locus amplior erat pu-blicus fub teéto,ubiconfiliapriuataamp; iudiciaamp; arbitria conficiebantur. deinde pro domo pringt; cipis,ided regia dici cœpit. Podremóamp; ad di-uina templa fignificada recepta ed. Alc.in rubr. C.d« Sacrof.cccl. Vide Rhodig.cap.xj.li.xv. cui uidetur illud Cic.ad Atticum lib.j. Epid. Bafili-cam habeo,prouerbiali figura diélum. Spieg. B A S S E.Lege,B!ada. B A S T A G i A tnunus ed ferendi res necelfa rias ad exercitum.3as-«/quot;,porto.Inde Badagarij- BASTAGARII étant, qui necelfaria militi-bus portabant:ut quod in bellocalones, in pri-uata familia mediadini,in militia palatina fa-ciant badagarij.à Grçco uerbo A.rfajw, quod por tare fignificat.Indeetiain uemaculaltaloru lin-gua,Clitellam Ballon dicunt: qued on era porter,atqi fudineat. Sunt itaque amp;nbsp;hadagarij, qui uedes ad tineluram ferebat,amp; referebant opus, fecundum Scotumin opcre fuo ad Ïheodof. Imp.iunftutn gynxeiarijs. Alciat. in C. deMea tal.lib.xij. BAY- |
B A N T E E.^
|
B A V G A VIS, nas eft quo æftate utimar re-frigcrandis inaquacyathis.Alciat.autorinPrae termifsis. Spieg. B E ARE,VIp.ait,eft prodeHe. I. bonorum ap pe!latio.$.naturaliter.de Verb.fig. B E ATE'uiuere,amp; honeftè.interpretaturCî cero,cum uirtute uiuere. Spieg, BEAT! dicunturdiuites: quiacæterispro-defle pofiunt,amp;debent. Dicuntur item fimili ra tione Felices. Ale, de Verb, fig. Etenim beatum uolunt eutn,qui extra aleam fit fortun®,quique fortem fuam nolit cómutatam. Quodreftè dû-bit at Infulanicus Huttenus,an cuiquam morta-lium contigeritunquajmonecilli L, Syllæ,qui proprio cognomento diftus eftFelix. Vera bea titudo eft çterna amp;nbsp;cœleftis ilia, propter qua ma nifeftandam,uerbum carofaftum eft.Spieg. BEATI S S IMO S Patriarchasamp;cpifcopos in Conftit.fubinde compellat luftinian.Necca-retnos ita compellandi Rom.Pont excmplo ue tufto,uel D. Hieron. teftimonio, quod ante me ab eruditiorib.in hoc obferuatu uideo, ut inter audiendum cogitet fefe dignum tanto honore fublimitateq; prçftare.iHud Horatij fecum repu tans,Tu reélè uiuis,fi curas c(re,quod audis.Sp. B E VEA RIA funt, quae fub finem conuiuij afferuntur:amp; fecundç menfæ appcllâtur. Alciat. de Verb.fig. B EWE dubitare.apudTerentium Clemen tern in l.cum ab uno.de Legat.ij.Sp. (leg. B E VLl S SIME’fcribere.apud Vlp.l.j.quôd BEEVICA captiuitas. Ohm in hello capti per ho - feruabantur.fiebantq^j capiétium fcrui. §.ferui ,utem eo.lnftit.de lure perfo. BEI WAI iuftum habetur, quod denuncia. turn an' ê amp;nbsp;indiftumeft. Veriusaûteftfolû in-djeendi belli arbitrium efie apud principem,id eft,Chriftianorum imperatorem , aut Regem, fi abfolutailia poteftate cundametiamur,modd ea in commodum Reipub.utatur. Qua de re ele ganter travat facri imperij baronû per Germa-niam doftilT. perilluftreqs ornamentum Frideri chus àTautenberg.tit.vj.lib.iij.Feud. Qiiamuis amp;maximè iuftumbellumhabeat fuasealamita tes;quarum meminit Auguftinusin De ciuita» teDei,amp;Eraf,in Chil.Spieg. B E v VVM iuftü eft, quod propter defenfio-nem fuam uel fuorum,quatenus exigit boftium temeritas,fufcipitur. I. Vtuim.fEdeluft. amp;iure. At dicestea eft definitio defenfionis, non belli. * Certèfi defenfioné à bello feparabis.feditioné efficies,non bellum. Etiam cum Imperator indi cit^Etiamfi totus orbis in unum conflatus indi-cat,aut Pont.Max.Nä Imperatornon magis po-teft belloIedere, quàm alicui remfuam ueluita fine caufa eripcre. Rixentur ergo de bello com-mentatores in fempiternum, non iuftificabunt un quam,nifi ex defenfione légitima. |
BELLORVM feptem genera. Primum helium Romanorum contra infideles.Dehære.ex-cómunicandis.ij.amp; dicitur Romanum, quia Ro manaEcclefiaettcaputfidei.xxiiij. q.j. Hæceft fides. Secundû eft iudiciale, quod fit autOTÎtate iudicis habentis merum Imperium. De fenten-tia excom.c.dilefto.lib.vj.ff.de Rei uendic.l.qui reftituere.Tertiu eft præfumptuofum, quod fa-ciuntinobedientes iudici. de Pœn. di.iu. ad fin. Qiiartum eft ficitu,quod fit autoritäre iuri s,quo ad ilium cui c0ceditur.de Reft.fpo.olim.de fen-ten.excom.fi uerd. C.Vnde ui.l. j. Quintu terne rariu contra iHos, qui fe iuftè defendunt. Sextû uoluntarium, quo moderni principes utuntur. c.Noli.xxiiij.q.j. Septimwm eft iuftü amp;neceffa-rium, quod fit fe amp;nbsp;fua defendendo. Et in tufto bello morientes falui fiunt, cæteris parib. xxiij. q.v.omnium ueftrum.amp; c.Si homicidium, amp;nbsp;ea cauf.q.viij. omni timore. Sed qui fine iuffu Prin cipis bellum ducit,teneturlegelul.maie.ff Ad 1. lul. Maieft.l.iij.amp;in Auth.de Armis.col.vj.amp;in Auth.de mandatis Prine, col.ii j. Necefsitate tarnen imminente fufficit licentia magiftri officio rum,fecundum Hoftienfem. C. de Fab l.fin. lib. xj.De bello uide Archi.in Rofario. xxiij. quæ.i j, c.iuftum.ubi ponit hæc feptem genera. BE VVV AI iuftum idco uidcri non debet, quddtriduo prius indiftum fit,autetiam, fi placet, decennio, nifi fincera cófcicntia fufeipiatur pro tuédis bonis aduerfus malos, ac légitima amp;nbsp;neceffaria rationeab ijsquibus Deus commifit gladium.Oldéd.Doétores argutê magis, quàm utiliter difputant de bello,in 1. ut uim.de luft.amp; iur.ac alijs locis. BE VVV AI etiam hoc tempus dicitur, quo ceffaturàpræli)s,aut intercedunt induciæ.Sola paxfinit bellum. Induciæ dirimuntcongreffus. Prælium autem eftconfliclus bellicus, Verum tempore bellorum, praelcriptiones ceffant, donee finiatur tumultus.l.ab hoft.C.Quib.nó obi) cit.lon.temp.prsefcrip.Idem fentiurit lurifperiti de magna pefte.Bar.in l.naturahrer.ff.de Vfuca. per l.ult.C.de Fund.limitroph.lib.xj. Spieg. B E VVV AI recuperatorium,quodfcilicetob recuperationem rerum ablatarum infertur. De-fenforiü uerd,quod uidelicet neceffarise defenfionis gratia,noninteruallo^ led txcontinéntï fulcipitur.V^criim hoc non propriè belli nomen meretur, fed potius defenfionis cenfeturfacultas,cuilibet omni iure,ipfoqï rationis duélu per miffa. quandoquidemuim atqs iniuria propul-fare,ius gentium permittit.l.ut uim.ff deluft. amp;nbsp;iur.cum fimil.notaiis perdiftu Baronem loco allegato.Bellum offenfiuum,bellum defenfiuü, utuulgóloquuntur,in Barbarorum fcholanata funtuocabula.Spieg. sU©-, diuiditurin tefinifiüe, 8cßiÄüi^,\it prius fit telum,quod arcu minitur:pofterius, quod mit-titur manu.l.fi caluitur.de Verb fig Spiegel. BELVAEinde diftç funt ferç, quod abfq; lu mine,id eft,fine intelligétia feratur amp;nbsp;méte. Sp, BENE agier. Quære, Inter bonos. BENE confulere quid fit. Pontanusdocet lib.iij.dePrudentia. Spieg. BENE eft,pro commodum eft.feubona ra-tione.Vlpian.ufurpai exemplo Ciceronis.l.pri ma,de Reb. cred. BENE |
B ANTE E.
|
S E N B fit, communis uox, qua in teftamen-tis præfabantur. Vide Eraf, interpretantem »«-Air ITW, Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' B E N E DIC E R B. pro laudare amp;nbsp;gratias age re,amp; bene precarijbeneq. ominari,in facris lite-ris frequentifsimum, fed apud Latinos autores inufitatius, Nee refert dandi cafum addas,in ac-cufandi,ut apud Pfalm. Benedicam Dominuin omnitempore. amp;alibi,Benedicite Domino. Si-quidem tradente Rotcro. Grçci ut dicunt,bene facio tibi,amp; benefacio te : ita dicüt,benedico tibi, amp;nbsp;benedico te. Itaqs differentia qua quidam adferunt inter benedico te, amp;nbsp;benedico tibi,pla né ridicula eft.codemteft,Spieg. BENEFICENT!A, hocefl.liberalitasccU cognata iufticiæ, quæ communicat res débitas, res non débitas præfertim iure ciuili communi-cat;quas tarnen aliquo modo internos iure naturae communicare debemus, iuxta regulam. Quod tibi non nocet,amp;alteri prodeft, benignè prærtandumeft: qualiafunt. non prohiberi a-quam profluentem.monftrare uiam erranti, dare confilium petcnti:hæc qui non communicat, iuftifsimè céferi amp;nbsp;appellari debebit mifanthro pos,utueré dixit undequaqjdoftifsimus nofter ille Suuartzerdius,quein nomine Melanthonis norunt, amp;nbsp;Tagus amp;nbsp;Ganges, forfan amp;nbsp;Antipodes. Spiegel. BENEFICIARIAEAâiones. LegeAâio nes beneficiariæ, BENEFICIVM,Seneca dcfiniente,eft be-ncuola aftio tribucns gaudiu.capiesq; tribuen-do, inidquod facit proneamp;fpontefua parata, cap.vj.li.j.deBeneficijs. Extat hæc definitio in C. Obertus in ufib.Feud. tit. in quib.cauf. feud, amit. Eftautem duplex beneficium, publicum amp;nbsp;priuatum. Longé præftantifsimum eft publicum,uidelicet eorum qui aut conftituût,aut de-fendunt,autrctinentrefp. Priuatum,cum uidelicet priuatim operæ aut facultatcs communi* cantur. Videelegâtem'ÿ.ficut.inl.in commoda-to.ff. Commodati.amp;poftlouian. Pontanuno-ftrum Philippumde Beneficentialib. ij. Philo* foph.Moralis. Sunt autein eodem tradente cap. xviij.lib.iij. qui ita diftinguant,quædam beneficia cffe,quædam officia,quædam minifteria. Be neficium effe, quod alienus det. alienus eft, qui potuit fine reprehenfione ceffare. Officium effe filij,uxoris, amp;nbsp;carum perfonarum,quas necefsi-tudofufeitat, amp;nbsp;ferre opem iubet. Minifterium effe ferui, quem conditio fua eo loco pofuit, ut nihil eorum quç præftat,imputet fuperiori. BENEFICIARII. Lege,Munera militaria, BENEFiClVM,benefaiftum,benignitas,li beralitas, meritum, promeritum, officium, gra» tia,munus. Nizolius exempla indicat. Spieg. BENEFICIVM cefsionis,eftquofubueni-turobæratis, amp;nbsp;quifoluédo non funt.l.j. C. Qui bonced.poff.Cedendarum autem adionum be neficio, de quo in 1. fideiufforib. ff.deFideiuf-for. petimus ut creditor fuas nobis cedat aftio-nes. Spiegel. |
BENEFICIVM nouæ conftitutionis pro fideiufforibus traftat Aut. deFideiuffor. BENEFICIVM deduob.reis,peteexAut. de Duobus reis. BENEFICIVM epiftolædiui Adriani (de quo fit mentio in §.fi plures.Inftit.de Fideidfibr. etiam inl. inter fideiulTores. ff.l.fin.eod.tit.) eft, fi unus è multis fideiufforib de toto debito con ueniatur, reélé excipiet pro rata parte duntaxat foluenda. Spieg. BENEFICIIS Imperatorisobuiare,facris legij inftar elfe,pulchrè dedarat BaroaTauten* berg.tir.xiiij.j.Feud.Spicg. BENEFICIV MmanumifsionisapudVip. in l.manumifsiones.dc Iuft.amp; iur.Spicg. BENEFICIVM, ne quisamplius,quâm fa-cere poteft,condemnetur,competitcertis perfo nis, hæredibusqs eorum, de quib. uide in 1. funt qui.cum aliquot fequentib.ffdeRe iudicat. Sp, BENEFI CIVM , interdum propriuilegio ufurpatur:quiabenefacitijs,quibus conceditur contra legem communem: latifsimamq; admit* titinterpretationem, non iniuriofain tarnen. 1. ult.if de Conft.Princip. Spieg. BENEFICIVM principisdcceteffemanfu rum ab omni diminutionealienum.Vidc Andr, Efernitanum lib.j. Feud. Quibus modis feud. conft.pot. Spieg. BENEFI Ci VM quadriineftreijscompetit, qui in aélione perfonali ad folutionem conde-innati funt, ut ad ipfam folutionem quatuor ha-beant menfium dilationein, etiafi à iudice tempus brcuius ftatutum effet. 1. iiij. $. Si quis con* demnatus.ff.de Re iud.Spieg. BENEFICIVM S.C. Macedonian! coin-petit filijsfamiliâs,parentibusqi eorum, quipe-cuniam mutuam accipiunt patribus inuitis uel infeijs. Spieg. BENEFICIVM reftitutionis in integrum duplex eft. A Iterum minoribus xxv. annis, alte-rum maioribus ex claufula, SI QVA IVSTA MIHI CAVSA VIDEBITVR, eópetit. Sp. BENEFICIVM S. C. Velleiani. Lege, S, C.Velleianum. B ENEMERITA quando fint fpecificéex-primenda,in inftrumento concefsionis remune ratoriæ,petendû eft ab interpretibus uruü feud. BENEMERITI funt remunerandi , adeo utnecfiliæ Vafalli benemeritipræteriri debeât. c.unico.Quemad.feud.ad fil.pert. Spieg. BENEVOLVS.Erafmus alicubifcribit,fient beneuolétia nihil aliud fonat Latinis quam amor,beneuolus nihil aliud eft quàm amicus,8c bene uelle, nihil quàm amare : ita maleuolentia fonat odium, maleuolus inimicum, malè uelle odiffe.Iuftin.tit.de Nuptijs. C. lib. v. Imperialis beneuolentiæ proprium hoc effe iudicat,ut Dei bcneuolentiam imitetur,qui quotidianis homi* num peccatis fernper ignofcere dignatur, amp;nbsp;pœ nitentiam fufeipere noftram, amp;nbsp;ad melioré cam ftatumdeduccre.Spieg. BENIGNITA S.jpprifiçquitatisepitbetó, cuius contrariü eft,Rigor.Mod.de Leg.Nulla iu ris ratio,aut æqtatis benignitas patitur, amp;c. Sp. f BERO, |
BAN
B ER Ö.faccuS, quail pefo. àpera diétus. Vide prior.Bud. Annot.
BERYTIENSIS colonia. Augurtibénéfices gratiofa Sc (utdiuus Hadrianus in quadam orationeait) Auguftiana Colonia diéla. autor VIpian.l.j.de Cenfib.Spieg.
B ERYT O S,poft Sidonem eft,baud procul ab Lici ainnis oftijs, quam hodie Barutum uo-cat,omnium eius littoris nundinario mercimo-nio clarifsîmâ.tefte Vadiano noftro.FcelixIuüa Plinio. Seb.Mûftéro annotatore. Euftachius ut âVolaterrano citatur,etymi rationé hanc adfi-gnat,quód Berum ex autoriçate Helladij lingua Phœnicû robur fignificat, quafi urbs in loco in-expugnabiliac robufto fira. Nobis inde urfurn ut puto dénotât, dn B^r. Theod.Sc Vaient. A A, metropolitano nomine ac dignitate, Berytü ex-omarunt.l.unica.de metfop.beryto.C.li.xj.Sp.
BES. Lege,Sextans.
BEST I A,crude!itatem exprimit: Befua, ma gnitudinem, amp;quafi monftrofitatem. Feraop-poniturcicuri. Vlpianus, Beftias,ait,accipere debemusexferirate magis, quàm ex animalis genere. Nam quid fi ico fir,lcd manfuetus,ucl a-Jia dentata manfucta^ Spieg.
BESTIARII dicebantur.qui ludis pubticis in ampbitheatro cum beftijs depugnabant. No-turn aut, quod apud Romanos ad bcftias dâna-ri, amp;feris obijci folebantparricidae, amp;alij. Qua de re Budçus in Annot.pofter.Martianus autor éft, Diuos fratres refcripfifte,dominos neqs per fe.neqi per procuratores fuos,ut cum beftijs pu gnent,etiam criminofos feruos uendercpolTe.l. domini.de Contrah.empt.Spieg.
B 1
BI AR C HI crant, quiemebant necefiaria ad uita totius domus principalis. ^/®- uitam, lt;Vfx@-principem fignificat.Aliis dicli Biarcei,quód ui tae necefiaria curarent, Alc.in C. de Agent, in rebus. lib.xj.
BIBLI A,Latinè libri,nee tantum facridicö-tur. Bibliothecam Ciellius librariâappellat. Sp.
BIBLlOTHEC A,Iocus ubi reponunturlibri. nam ßiß^®-liber, Simi repofitorium dicitur. Vlpia.deLeg.ter.l.libror. Libris,inquit,legatis, bibliothecas non contineri. Nebrifs. Scd amp;nbsp;locum fignificare bibliotheca, amp;nbsp;aliàs armarium, alias libros,Nerua autoreft. Spieg.
BI c o L o R, duorum colorum.
BID EI-1-1. Alciatus: Ego,inqurt,amp; gymna-fiorum cuftódes,quos nullo Bidellos appellaba mus hoc nomine (epifeopi) fignificari pofic ar. bitror:idq; ex Lucilij poetç Epigramm.qui Mer curium gymnafiorum epifcopum dicunt. Vide cum cap.xxij.Iib.vij.Par, Spieg.
BIDEN s,genusinftrumeuti fofibrij,quöd duos habeat dentes, fic diélum : ficutRaftrum, quad habeatplurcs. VIpian. Ligones.inquit/ar culi,falcesputatoriae,bidcntes. Nebrifs.
Biderman Vide,Iudex æquus.
B i D V VM cótinens, properpetuo biduum, quod uulgo dicitur.per duos integros dies.Qui promittitpecuniam, aut fadum in diebus, non
TE T.
adijciens quibils.is poftbiduum tenétur.l.inter iHam.fEdcVer,fig. Idem dicendumefie.fipro--mittatquis fe daturum, aut fafturum in annisj nam de duobus proximis intelligcndum ert. 1. ii bertas.§.ult.ff.de Manum.tefta.quod Accur.re-ftè notauit. Spieg.
BIG A M V S qui duas duxit uxores:à quo bi gamia,ipfa conditio.Vide Sipontinum.
BlGENERA animaliadicuntur,exdiuerfo generenata. ut leopardus,amp; ex leone Sepanthe ra:cicurfus,exapro amp;fcropha domeftica;mulus exequaamp; afino;hinnus,exequo amp;afina.Spieg.
BIN r,idem fignificat quod duo.Sic in preto ris uerbis apudlul.in fin.l.j. de His qui not.infai Qui'ue fuo nomine,non iufiu eius incuiuspo-teftateeft.eius'uenomine, quem, quam'ue ia poteftate habet, bina fponfalia, binasq; nuptias eodem tempore conftitutas habuerir. Spieg.
BINA fponfalia conftituere,eftunamduob. fpondcre, ut utriufq; fit uxor, amp;nbsp;fic quod uulgo dici folet, una filia duos generös facere. §, fiquis alien.nom. 1. quid ergo fi non. ff, de His qui not. infam, ubi Bald.monuit, utleges, quæ de Finis fponfalib.loquuntur.diligenternotemus. Nam ex bis argumentum fumi, quad non pofsit quis eligi ad multas Ecclefias. Aetiologiam addit: Nam eleélum fieri fponfum Eeelefise. Nunc b Bälde uni us humeri s imponunturtres aut quatuor epifeopatus cum aliquotabbatijsannexis. Id quo colore excufes, quamuis acutifsimi ingp nij cognomé tulcris, haud fcio fi quem unquam inueneris. Spieg.
BIS credere idem dicitur,qui ante fecundâ. amp;poftcum crediderit.autorMartian.inl.crcdi-tor.Qui pot.inpig.hab. Spieg.
B I S,duûmaéluum eft,necfçpius fieri,utuer burn iterum accipiendum cft.autorPaulus,l.ue luti.in fin.de Edendo. Spieg.
BIS faduin, etiam frequenter, fæpe,amp; mul-tum faftuminterdum accipitur. Vide Zaf.inU fæpe.ffdeReiud.Spieg-
BIS S EXTVS ,fiueBifextusdicitur,quod bis fexto calcndas dicamus. Videfuprà,Annus bifextilis. Bart.in liij. ff.de Minor, Alc. in l.cutn bifextus.de Verb.fig. Spieg.
BIS SV S lini fpecics in Indianafcés.iam u^t-rô amp;Ægypto ex arbore lanicium quoddam fit, «xquoueftemfaftâlineâ magisdixeris, quàm laneâ.Sola enim crafsitudine à linea.autor Pollux, A' byffb tenuifsimo, amp;prcciofolino byfsi* na ueftis,ut à croco,crocatula dida, penè ut au-rum folgens, Spieg,
B I-
BI-A D A, pro frumentis, inter eauocabula, quæufu quodam, fed nimium quàm corrupto, ex Italica lingua funt defumpta, habenturq; nul go pro Latiuis. ut Allodium,pro hçreditate,aut poficfsionib.Appreciari,proçftimare: Media-re,pro componere,aut pacificarc: Appropriate, pro uendicarc: Campus,pro exercitu: Liga,pro fœdere:Treuga,pro inducijs : Manu tenere,pro tueri,ac fuftentare: Saifare.uel fachifarc,pro ex-torquere,autperuimauferre: importât,proin-tereft.
-ocr page 87-B ANTE O.
|
tereft.feurefert: Perpetuare,pro cótinuare:For/ taliciü, proarce,feumunitionibus : Succurfus, profuppetijs, autfupplemento: Contétaregt;pro «o quad fit contentû reddere: Aflecurare ,amp; con tutare.'pro eo quod fit,fibi tuto ac diligéter pro-uidere,fiue munire:Bafre,jp humiliter.fummifle autin imo : Partialitas, pro faftione, autftudio partium: quorum aliquot crebró apud interprétés occurrunt,purè loquuturo omnino uitanda. Monuit id eruditifsimus Infulanus.Verùm Bla-di appellatione quid ueniat, Bart, explicat in l.j. §.eo opere.ff.de Aqua pluu.arc.Spieg. BUANDIRI fibi, proeo quod eft, feipfum fallere, apud VIp. legimusinl.iij. de Adminiftr. tut. Blandiantur,ait,fibi,quiputanthonorarios tutores non teneri.Dicimur amp;nbsp;blandiri uitijs no ftris, dum ea excufamus.autattenuamus. Lege Philelphum lib.ij.Coniu. Spicg. BLANDITIAE potentü,inftarminorum. glof.l.j.C.Si recl.prouinc.in uerbo Pignora, BLASPHEMARE, quod uerbu Latinu nó cft,fignificat conuicium in Deum ingerere. No« ta eft in Nouell conftitut. qua: ultimo lubmittit fupplicio blafphemias inDeum ingerentes.An-notauitEraf.incap.xxvj. Matthæi, blafphemiæ nomen Chriftianis atrocius quiddam fonare, q conuicium: nempeconuiciuminDeum. Vide Bart, in l item apud Labeonem,de Iniur. Spieg. BLASPHEMVS eft, qui de Deo non bene credit,indignari ilJi attribuit.Spieg. B L AT T A, purpura, conchylium. Blatta amp;nbsp;eum uermiculum fignificat,qui pannos amp;nbsp;res a-lias corradit, amp;nbsp;pro purpura atq; cóchylio acci-pitur. Vnde Blateus color, medius inter album amp;nbsp;purpureum:amp; Sericoblatta,Blattofericü pallium apud Vopifcum:quod amp;annotatum eft ab Alciato.inl.lotas.C.de Metall.lib.xj.Spieg. B LB S V S eft, quiliteram aliquam exprime-re non poteft.eamq; non quamlibct,fed certam: annotante Bud.in Vlpian. §. fuprà citatum, ex I. itemOffilius. B O B OEMIAeRcx, Vide,Rex, BOETHi dicuturabImperatore adiutores fcribarum:quos aÜj Subadiuuas,alij Adiutorios appellant.utinl.unicuiqs. C.deProx.facr.ferin. fitiiâiw enim fignificat adiuuo. Inde Seuerin.Boethius dilt;ftus,quem faifoBoetium uocant. Alcia. C.de Tabular.fcrib.amp; logo.lib.x.^ B oMBYCiNVM.quodeftàbombyce.Eft autem bôbyxuermiculus, excuius capillamen-todepeditur, quoduulgô Hifpanorum dicitur fergo, fiue feda. Nam lericû logé aliud eft.quâm quod pntatuulgus. Vlpian.de Aur.amp; argent.le-gat.l.ueftis. Veftimentorum,inquit,funt omnia lanca,lineaq;,ferica,uel bombyeina.Nebrif.Ad. défi placet,quæBayfius annotauit cap.vj.deRe ueftiaria,huc facientia.Spieg. |
B o N A intelÜgunturcuiufq;, quæ dedufto’ ærealienofuperfunt, ut ait Paul, inl.fubfigna-tum.de Verb.fig. African. Bonorum appellatio, inquit,ficut hæreditatis, uniuerfitatem quadam ac iüs fuccefsionis : amp;nbsp;non fingulas res demon/ ftrateod.tit.Porrô tradente VIpian.Bonorû ap-pel!atio,autciuilis,autnaturaliseft. Bonaexna turali fignificatione omnia eóprehendunt, quæ profunt. Exciuili ad facultatestantum referun-tur,tefte Alciato quem uide in 1.bonorum appel latio. j. prçcitato tit. amp;nbsp;eod. labolenus autor eft, proprié bona dici non poffunt, quçplus incom-modi quàm commodi habent. Quandoque tarnen,ut Alciat.oftenditibidem, appellatione bo norum comprehenduntur ea,in quibus plus in-commodi eft. Spieg. BONA aduenticiafunt,quç accefsione quadam amp;nbsp;præter fpem nobis contingunt, BONA ciuiûpublicare, eft ilia in publicum è priuata poffefsione redigere. BONA deecclefiæmenfadici,poftuarioso-pinionumfluélus,obtinuitBart. inl.fi uacantia. C. de Bon.uacan. lib.x. fi ilia fint in regiftris, li -brisqî cenfualibus Ecclefiæperprælatuin,uel e-ius officiales inferipta. ex Zafio.Spieg. BONA deficere dicûtur, non folùin'cû nulla extant,fed etiam fi aliqua extarent, quç in remo tis effent collocata. Bald.inl.fin.ff.Si cert.pet. BONA fides, eftfincera confeientia, unum-quenqî certo exeufans de ignorantia rei alienæ, quam uel tradit alij,uel accipit ab alio.Nemo fané confeientiam fuam,uelut mille teftes, fallere poteft,fi utcunqi aduerfario,uel iudici imponat. Eademrationemalafides, cftlæfa confeientia: quæaccufatamp;conuincitaliquem, nô ignorare rem alienam effe, quam per fraudem uel tradit, uel accipit. Quarebonafidesdolo fraudiqj ad-uerfatur.l.iij.in fin.ff.pro Socio. amp;nbsp;côtraftib.bo-næfidei diftis. §. Aélionum autem. Inftit. deA-étion.I.confcnfum.ff.de Aftion. amp;oblig. Spieg. BONA fides,pro æquitate accipitur in 1. fi fi-deiuffor,§.quçdam.ff. Mandati.amp; in d.l.confen-fum.amp; fimilib. Spieg. BONA fide, hoceftcitraullum figmentum facere,dicebant antiqui,cum fieri aliquid nô per fundorié,nectranslatiuè,id eftuulgariter, fed accuratè amp;enixé 8£totoperèintelligiuolebant. Ex Bud.in Annotation, adl.emptorem. deAél. empti. Spieg. B O N A M fidem agnofeere, elegâter didum à lurifconf. in 1. quoties tutor, §. ficut autem. de Adminift.tur. B ONAEfideiaéliones.nonquôdulla fita= flio malæfidei, quoniamin omnibus negocijs exigiturbonafides. C, de Aét.amp;obl!g. fedideo diftæfunt, quod index in cognitionepoteft habere rationem earum quoqi return, quarum inter contrahentes nulla mentio fada eft. §. in bo-næ fidei, Inft.de Adion. Iulian. in 1. confenfu. in fin.ff.de Adion.Sc oblig.Spieg. B O N A M fidem præftare, nil aliud eft,quàm fine dolo amp;nbsp;fraude uerfari. Bona fides enim, ut fuo relatum eft loco,contraria dolo amp;nbsp;fraudi eft. l.iiij.in fin.ff.pro Socio. Inde diciturhomo bonç fidei,qui nihil dolo facit. l.iij.iund.glo.C.de Pc-ric.amp; commod.rei com.Spieg. B O N AE fideihomo. Quære, Præftare benam fidem’. f 2 BONAB |
|
B AN É o N A S fi^ei conträftus. Vide Contraâus bons fidei. B O N A E fidei emptorem, définit Modefti-nus de Vcrb.fig.l.Titulus nouns. E O N A E fidei homo, cui res tutô creditur, uel qui rein fibi creditam fideliter feruat. B O N A E fidei homo, qui non habet in fe do-lum.l.iij.C.dc Peric.amp; com.rei uen. B O N A E fidei poflefior efie uidetur, qui rem pofsidet non fuam, quam tarnen fua efie putat: amp;nbsp;eum qui uendidit, ius uerfdendi habuifie, pu-taprocuratorein,actutorein führe. Côtràuero, inalç fidei pofiefibrem efie diciinus,qui nee rem fuam pofsidet, amp;nbsp;earn feit fuam non efie. Itaque bonæ fidei pofiefibr ufueapit : malse non item, BONA gratia. Appellatio eft eertæ fpeeiei fo lutionis matrimonij.euiusluftinian.meminitin nobiliilla Conftitutione, eui ueriortitulus, De bis qui nuptias itérant. Vulgó de nuprijs allega-tur. Plautolocutiofamiliariseft, Bonâgratiam habere,pro eo quod nos dicimus, z» gutemdandi annemmen. Spieg. BONA hæreditaria partimur , non diuidi-mus. Spieg. B o N A in ipfis pofiefsionibus, Fortunas in fruftibus eoruin,uocamus, Pedianus. B O N A lex,à inala.nullaalianifi naturænor-ma diuidi poteft. Ariftoteles lib. Pölitieorü ter» tio: Qiii legem, ait, ciuitati dominariuolunt,hi uidentur Deum ac leges dominari uelIc,Qui ue ro hominem uolunt dominari, hi beluam præ-ficiunt. Legem aceipi uult, pro naturali ratione diuinitus indita, exqua ducatur eerta uiuendi forma. Per hominem intelligit folam autorita-tem humanam,qua fie plaeeat,fie reeeptû fit. Sp, B O N AE leges e.x malis morib.procreantur. Vetus uerbuin eft,citaturaMaerobiolib.iij.Sa-turnal.cap.xvij.Arift.autor eftlib. Rhet.ij. apud Æginetas olim pecuniariapœna inulélatos eos qui legis inftituendæ dedifient oecafionem. Sp. B O N A E literae funt, quarum finis ad quçftû nonpertinet, amp;quæ uia ad philofophiam mu-ftiunt. Nafineeis,iuris ciuilis eognitio,taquara firmifsimo præfidio deftituta,confifterc nequit. Hiseerté debemus ueteres iurifconfult. dequi-bus extat Laurentij VaUæ iudieium, amp;Budæi, in Epitome noftra,infra relatum, Spieg. BONI eenfenturij. Vines inquit,lib.de Anima iij. qui pridie funt officio fuo perfunfti, erga Deum,patriam,parentes,principem, heru, ami-cos,liberos,neceflarios,propinquos,familiares, focios.ciues, peregrinos. quæ officiorum ratio in humano genere patet latifsimè : quâdo,ut re-ftêeftà M, Tullio feriptum, nulla uitae pars feu publica feu priuatacarcre poteft officio.Haben» turprouirisbonis, qui quàmplurimis profue-runt,profunt,proderunr. nam qui nobis, aut ijs quos habemus beneuolentia coniundos profuit, eum rité fungi fuo officio ducimus, amp;nbsp;bo-num efie uirum, Spieg. B O Nluiri q.Vide pauloanté,Bonicéfentur, BONI magiftratus patru nomine céfentur. Ethocuerifsimumeft,inquit Oldcnd dcMagi- |
T E 0. ftratu patrise, ac natalis foli, Cuius filij quóq: ui-demur. Vnde Vlpian.in l.j.§. amp;nbsp;generaliter.fT.de Ventr.in pofieff.mit. Qui etfi, inquit,non tâtùm parenti,cuius efie dicitur, ueruetiam reipub.na.-fcitur. Et Pomponius inter iuris gentium exempla refert,ut parentibus amp;nbsp;patriç pareamus, in 1. ueluti .ff.de luftic.amp;iur. Spieg. B O N A memoria.Vide,Memoria. B O N A naturalia,omnia cóprehendunt qu® nobis profunt,amp;nos beant, hoc eftfœlices red-dunt, Bonaautem ciuilia refcruntur tantum ad facultates noftras. Hinc philofophi bona diftin-guunt,ut fint qu®dam corporis, quçdam animi, Alciat.de Verb.fign BONA nomina, nonnunquam mala fieri, fi nunquam interpelles, ait Alphius fœnerator a-pud Columel. Ille nomina,iurecófultorum mo-re,debitores uocat:Scinterpellare, fubinde cre-ditum repofcerc. Spieg. BONA pars, pro magna parte : quod tarnen non eft perpetuum. Nam interdum pro ea, quæ alioquin nonuideaturcontemnenda,accipitur. ld anté monuitlnfulanus, Spieg. BONA prsdia uno nomine dicuntur, bona fatifdationibus obnoxia.Pedian. B ON A paterna prçfumunturcommunia in--terfratres.i.fiue pofsidetis. C. de Probat.arg.l.fi neceffarias.J penult.ff.de Pignor.aft. Spieg. BONA raptaetiam accipitnus,una re rapta. l.ij.§.uel cuius.ff. Vi bon.rapt. BONA fequeftrata, boe eft,cófenfu partium uel iudicis decreto apud fequeftrem depofita, nee ab aftore, nee à reo pofsidentur. 1. libertus, ff.de Stat.hom. Spieg. BONI eines. Lege, Ciues boni. BONI confulere, cum genitiuo. Vlp.in I.ge-neraliter, deDecurionib. Vt qui clementiorera fententiam paffus eft, ob id quod ad tempus re-legatur,boni confulere debeat humanitatis fett-tenti®, nee Decurionatum accipiat. Per geniti-uum,quafi Gr®co more dixit: id eft,exirtimare, elementer fecum à iudicibus a ft mu efie in ani-maduerfione crimiBis.VideBudeum in Annot. pofter. Boni ducere,apudTertuliianum fubinde reperire eft. Vide Annotât, Rhenamin lib.v. aduerfus Marcion, Spieg. BONI rhetorisquæpartesfintfncafuinin-tegr.reftitut.indicat Marcellus infin.l.pe.ffeod. tit. Spieg. B ONluiri arbitratufrui.l. Si fundi.in princ. ff.de Vfufruftu. B O NI uiri officium eft, exemplo Sexti Ælij. in publicum edere,quod publicé profuturu ere-diderit.$.augefccnte ciuitate,l.ij.de Ori.iur. Sp. BONIS cedere, fignificat bona fua credito-ribus, improbé æs alienum à nobiscontenden-tibus,pcrmittere. BONIS conditionibus feruum uendituin, ut accipiendum fit, oftendit lurifconf.in i.condi tioni.de Ædil.ed, BONIS interdicebat olim prætor, his ucr-bis: Quando tibi bona paterna habita, ncquitia tua difperdis, liberosq; tuos ad egeftatéperdu-cis,ob |
B ANTE O.
|
cis,ob earn ré tibi ea re,cómercioqi interdico.Ci tatur Paul, autorlibro Sent, fiue Faéloró iij, Sp.
BONITAS, atdocet Alciat.in I.iij.de Reb. cted. quædam qualitas eft, quæ rem ipfam non immutat: unde à fubftantia non paruin dilFert.l.
B O N O R V M appellatio çre alieno dedufto ex fermonis proprictate intelligêda eft:ex mente tarnen difponentis,aliterquandoqi accipitur, cum alias aliquid abfurdüinduccretur. 1. fi quis feruum.§.fin.de Leg.ij. B O N O genere natos, id eftbonafamilia,uel Utuulgus dicit,bona domo. B O N O R V M po(Fefsio,pro iure ipfo hæredi tario accipitur,quod cûprætoris decreto acqui-ritur: ut tametfi res ipfas hæreditarias pofsidea-mus, bonorum tarnen polTefsionem, id eft ius i-Elum,à indice impetrare nobis necefTariü fitmi-ilq; ab ea hæreditatc dilFert, nifi quod folo animo bæreditasaditur: bonorum polTefsioutac-quifitauidcatur, ius dicentis officium requirit. Neceftduntaxatiusperfcquédi,rctincndiq; pa-trimonij,fed amp;rei cuiufqs.cum is moritur,cuius fuit.I.iij.de Bon. poft. Vide Alciatum lib. quarto Paradox.amp; luprà,Aditio hæredicatis. Spieg. B O N O R V M poftefsio decretalis. Quære, Decretalis bonorum poftefsio. B O N O R VM poftefsio feptima, ex pluribus bonorum poftefsionib.quç aliàs crant in ufu re-dacla,cftres adfexordinarias. §.decima.lnft.de Bonpoft.eft tarnen addita feptima, quam lufti-nianus bic appellat Extraordinariam,quæ ita ap pcllatur,non ea ratione, qua Carboniana bonorum poftefsio,uel uentris noinine, quod fcilicet nontribuatius:namimoiustribuit ut reliquæ ordinariæ: fed quia eft uaga,amp; non Habilita cer. ta parte edi di, ut notât hie glof. fupcruerbo, amp;nbsp;extraordin. amp;gloft. ink fin. C. unde legit. Do-dift.lurifconf Nic.BeHon.cap.xv. lib.j. Supput. unde excerpfi hæc: Iuucnes,inquit,cum difficul late percipiunt, quæ'nam fit hæc bonorum pof-fefsio,amp;quomodo,amp; quando competat. Sp. B O N O K VM pofteftor,licetpropriè hæres non eft, tarnen cum omnino hæredi furrogatus fit,quælibet difpofitio de hærede uerba faciens, euin quoqi comprehendet. 1. in conditionib. $.fi patronus.de Condit.amp; demonft. Spieg. B O N ORVM pofteftores, Vlpianus inquit, in omnibus uice hæredum habentur, lib.ij.de Bon.pofteft. Spieg. E O N O K V M poftcftor,cui ad exemplum hç redis bona defundi iure prætorio decernuntur: aliud pofteftor bonorum , qui rem aliquam pof-fidet. arg.l.).C.Q.uor.bon.exApello. Quamuis Alciatus monuit abcubi.uulgarem hanc Doclo-rum difterentiam à uentate abefie. Spieg. |
B O N V M in facris literis tripliciter intelligi-tut. Primiim pro eo quod eft conditum amp;nbsp;ordi-natuinàDeo. Huiufmodifunt omnia, quæuolt; cantur bona naturæ Nam omnes creaturç defti-natæfuntadaliqucm uluin Ôe conlemationem naturæ.Secundo bonû fignificat«.»!/«V‘’Wdeft, conceftum lege Dei.ka bonum intelligitur cum inquit Apoft. Bonum eft homini non comedere carnem.Hic bonum opponiturprohibito. Tertio bonû fignificat afliones uirtutis, quas Deus præcipit, feu ueros cultus Dei, amp;nbsp;quidem præ-ceptosàDeo, utapud Frophetam: Hoc eftbo-num ambulare coram Deo,ilc timere Dcü. Hæc quód multumlucis inférant partim antè diclis, partim amp;nbsp;dicendis in bac editione.lubuit adferi-bere. Spieg. B O N V.M in philofophiageneraliterfignifi-cat, quod eft conueniens naturç. Et eft duplex. Bonumnaturale, amp;bonum morale. Naturale, eft res conueniens ad conferuationé naturç, feu naraad bonum ufum,utcibus, potus,bona uale tudo,opes, imperia. Sicappellatio boni cótinet res dubias. Morale, quod eft in aftionibus cóue-niens naturæ,iudicio mentis. Hoc modo appellatio boni intellefta, tatùm fignificat honeftum. Taie bonû folauirtus eft: cui opponituruitium feu turpitudo, quç, tefte Philippo,uocatiir malum in genere morum,feu malum culpæ. Deinde bonum utile eftrcs naturæ cóueniens ad cor poris conferuationem, quç eft expetenda pro-pteraliud, fcilicet ufus cauira:ut bonaualctudo, uita,opes,amp;c. Bonum fuaueeftcognatumutili: fignificat enim id quod ideo expetitur, quia af-fert fenfui aut animo iucundos motus. Hçcduo fcilicet utile ScfuaueuocanturaAaVi-fft;, quod at-tinct ad genus morum. Quanquam igiturnon funt bonamoraliter, tarnen funtnaturk res bo-næ ad ufus aliquos expetendos natæ. Oppofi-tum eft malum pœnæ,ifc uulgó loquuntur.Sp. BONVM accepifte uidetur Accurfius earn æquitatem, quçexancipiti hinc arque indein-clinantis animi moto præualet, amp;fcriptis man-dari poteft, qualis eftufucapionis materia:amp;a-pud Ciceronem Ius, quodlupiterfanxit, uto-mnia quç reipublicæ falutaria eftent, légitima amp;nbsp;juftafiaberentur. ut B O N VM etiam id fignificct,quod in quaeû-que ciuitateutile eft, tametfi non femper cum æquitate concorder: uideturq; Græcèoî/'»(ÿ£ii’|i,di élurn,ut Grammatici atteftantur,®«,«« rè Mfüxfiii, quód ex duabus partibus fecernat, quid præua-lere debeat. ExÄlciat.Spieg. BONVM item,eft iuris ipfius temperatioat-qucemendatio: quæfitexprndentialudicis ac* commodantis fe ratiom caufç, amp;: fleftetis legem ad caufam. non caufam ad lege. Hoc bonum fo-let etiam bonum amp;nbsp;æquum nominan : ut often-ditexemplis Lud. Viues, uir immortalitatcdi-gnus,in plané diuinis Commentarijs,quibus il-luftrauit Ciuitaté Dei, apud diuû Auguft. Cicero æquû bonum.in Bruto, fine copula dixit. Sp. BONVM pro comodo.luxtaillud Calsq lu-reconfulti diftum apud Ciceronem, Cuibono fuerit.eum fecifte credendum.Declarat hoc eleganter Alciatus cap.xvj Secundi Parerg. Spieg. BONVM amp;æquum Arift.lib.V.Ethicoruin tanquam differentia ponit. Sic Accurf.aliud bonum effe cenfet,aliud çquum, narrans lurifcon-f J fulti |
B ANTE R.
|
fulti hæc uerba,inl.prima.deluft.amp; iur.nec fatis explicat, Budæotefte, qui ea de relaté differit, traditq; : cùm æquum amp;nbsp;bonum dicirnus ,abfo-Intè bonitatem æquitatemq; fignificari, amp;nbsp;iuris medullaiù, germanamqi iu(liciaip,quam cenfen doaffequi.noncuiufuisfitiurifpcriti, Oldend. opportunèmonuit, tota errareuia, pariterqi o-ftenderc, fe uim ac poteftatern boni amp;nbsp;æqui non intcHigere, qui diftinguût inter fcriptam amp;nbsp;non fcriptain æquitatein: fingentes pugnare inter fe, fcriptuin ius,8c fcriptam æquitatein : quorû neu trum probari ulla ratione poteft, Spieg. B ONVM ac æquum impetrare, eft, Budæo exponentc.ius fuum obtincre.rem fuâ recipere: idqi exemplis demonftratin Annot.prior. Sp. B O N V M amp;nbsp;çquum non magis feparari pof-funt.quàmhoneftum amp;nbsp;utile. d.I. §.j, Nequedi-uerfum probaturin 1. Hac lege decernimus. C. de Paft.conuenr.tam fuperdote. B ONVM nomenfacere.hoceftidoneuin,8c foluendoreputare eum, quem quis admifit fibi debitoré delegati.l.inter caufas.ÿ.abefTe.Æ Mangt; dat. Spieg. B ONVM amp;nbsp;frugi fetuum intelligunt lurif-conf apud quos frequens efthçclocutio.utilem amp;nbsp;necelTarium. Beroal. B o N V S fané Martinus in auxilio, fed earns in precio. Apophthegmata prifcorum Franco-num. Vide Capella. B OVE S cerebrofi, oppo. Domiti.borû me-roinitlurifconf. inl. inftrumento fundi, ff.deIn-ttruél.amp;inftrum.Ieg. Lege Cerebrofi. B O VE S.VideVlpia.ini.ædilesaiunt.de Æ-dil.edift. amp;nbsp;infra,lumenta. BOVES magis armentorum, ^iumétoruin genere appellantur.Póp.J.Boues. it.de Reg iur. BR BRABEVTAE, tefteDn.Budæo, àuerbo /S^«3iv» difti funt, quod conftituere Sc arhitrari fignificat. Brabeutæ.qui amp;nbsp;Maftigomi amp;nbsp;Rhab-duebi dicutur à Græcis,autorib. Pollute Sc Suida, Latinè Defignatores dicutur ab Vlpian. in 1. Athlctas.ff.de his qui not.infam. Spieg. BRABiVM,fic dicendü,nó brauium.ut ad-monet Erafmus : Latinis eft uiftoriæ præinium. Aniddebeaturdominoequi, qui primus metâ attigit,fed tarnen exeuffo prins infeffore.uide ff. de Aqua quot.Sc çft.l.j.§.quæfituin.Sc de Acqui. poffcffl.).§.pereum.8c Bartol.in §.item acquiri-mus,eiufdem 1. Item in 1. qui fundum.ff.Quem-adm.feruit.amit. Spieg. BRACTEARIVS eft,qui fecataurum in te-nuifsimas laminas, quæ dicuntur brafteç apud luft.lib.x.C.l.j. de Excufat.artificum. Græeè uo-catur wiT-ftAfl//, quod foliu eft atq; braftea.Hinc Sc petaliaPIauto.Annotauit Alciatus ibidem. Sp, BREPHOTROPHIVM, locusubi infantes cxpofiti,publicèaluntur. Nam^/t?@-infans, •'^iifi, aliinentuin dicitur. C^de Sacrofan.ecclef 1. illud.l.ut inter. Nebrifs. |
B RE VE teftatum dicitur, quod fuinmam rei continet,teftium aliquando, nedum tabcllionis fubfcriptioneconfirmatum,Nobis reftius,01d. inquit,clientulare inftrumentum dicetur, iuxta fonnain Nou611.de Inttrum.fide. §.Si quis igituf cauté. Dicimus itaqi Breuis.uel Breue, Budæo meliore tefte, quàmBaldo, cuius exempiafunc in l.aftuarij l.iubemus. Sc l.excellentia. C.de E-rogat.militar.annonj. 6cl.ult.de C0uent.fifc.de-bitor. QuçBald.deteftatobreui fcripfit.indica-uimus in Scholijs apud Ligurinum lib.viij. Sp. • B RE VI manuaccipere.inl.licet.ff delure do tiuin. Simile exemplum extat in §. fin.l.iij.ff. de Don.interuir.Scux. Lege, Longa manu. Spieg, B R EVI A,Sc breues in Annotatio.prior. Budins indicat, Commentariolos fummam rerum continentes: cuius exépla efle fcribit in 1. aftua-rij Sc l.iubemus. Sc l.excellentia. C. de Erog.mi-lit.an.lib.xi). Iteminl. uit. de Cóuen.fifci debit, lib.x.ficlegiinus: Inter chartulas confifeati.Bre-uis quidaaffeueraturinuentus, qui nominatie-bitorum continet, Dicitur igitur Breuis,Sc breue fubftantiué:ficut uulgo, breue Apoftolicuin, breue Cæfareû,jp minore aiiquo diplomate.Sp- BREVIARIVM, opuscôcifum,Græcêfœ-minino genere Epitoma: turn etiâ libeliuin eum non inclcganter accipimus,quem ærarij Pri net-pis,quos honefto uocabulo Pfennigmeyjicr, uuL gus autem odiosè interduin F(M4«(zfr,uocat. Sta turn generalem appellant, quo Princeps ftatuit, quam fuinmam minifterioomni Aulico expen-fam ferri placeat. Spieg, B REViTA s, Vide,Gratabreuitas, B RE VITER propaucisucrbis,cuiuscótra-rium eft,produftè,id eft,pluribus uerbis, B RE Vi C VEV S. Interpretans hyinnüPru-dentij. Ad omnes horas, latius indicaui, à breui diminutitia forma deduci. Alciatu item non du-bitaffc,quin legendum fit in Rubr. C,de Sentét. ex breuiculo recitandis, quod uitio fcriptorum uoxilla,expericulo, non fatis explicabilis irre-pfifict, Sed póftabipfaobfcruatü eft etiain leg» polTc,in d. Rubr, fine periculo : quod fic habeac Cod, Theodofianus: ut appareat de periculo, feuexperiméto memoriæ accipiendum, Spieg, B REVIS SIMI loculi,repofitoriainquibus monilia magnum patrimoniü æquantia feruan-iur,annotauit Rhénan, in lib,Tcrtul, de Habita muliebri. Spieg. BROCARDiCVM, uocabulum eftbarba-rum,in noftro cleganti lure ciuili : relinquédum igiturbarbaris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ Brocardia materia dicitur,quæ eft coa trariarum opinionum rationibus inuoluta. BRVTIARII dicebanturij,quicoaélierant feruiliaexhibere: pro eoquod bello Punicofe-cundo,poftcladetn Cannéfem ,ad Hannibalera defeciffent primi. Alexand. Genial, dier, libr.ji cap.xxvij, BRVTVM dicitur, quod quamlöngifsimè abeft à fenfu,fagacitateq;.Vnde animal brutum, non aptè ac peculiariter accipitur,. pro animali caréte ratione. Quamuis lure gentium, hoc eft, humano, conftituta feruitute quadam uitæ atq» nccis alteri in alterum, ferui inter bruta anima-lia reputabantur.f.j,Inft.de His qui fui uel alien. iur.Set |
B ANTE V.
!ur.8c l.ij.ff.ad leg. Aquil. Lege, Ruftici amp;nbsp;domi-ni, Spieg.
BV, particulam folebant ueteres magnis amp;nbsp;«mplis rebus præponere, à magnitudine fcilicet bonis. VjdeRPomp.
BVB V LA,abfoÏutè: 5e fubauditur,caro.
BVB ALIN AE ftragulæ.in l.arguinéto funt. de Aur,amp; arg.leg.àlureconfulto ditta funt, quæ equis inllerni folebant. Expellibus enim bubagt; linis fiebant antiquitùs ftragula ad equos. Ex Bayfio. Sed editio Norinbergenfis, quam idem Bayfius ucram putat, pro bubolonicis, Babylo-nicas habet: indicans fibi dictum,hoc in loco le^ gendum Bubalinas, ut fubintelligatur, pelles. Vide, Babylonicarum. Spieg.
BVBVLCVS,quibobus utitur, aut boûcu-ftos,Paul.deFund.inftru.l.cum de lanionis. De Bubulco,ait,fiue de eo qui bobus arat.Inde Bu-bulonicus,a,um, res ad bubulcum pertinens. ut in eod.tit.l. Sedamp;ftragulas ueftes,8c bubuloni-cas,quæ equis inferri iolenr, Nebrifs.
BVCCELLARII Gallogræciuocabantur: 8e Bucccllaniorû regio Gallogræcia, ut eft apud Suid.citâte Alciato. Sunt Se buccellarij, équités cataphraéli per Orientem, qui fuberât magidro militum, utlegitur in Breuiario Scoti ad Theo-dof.hnp, Albericolatrones funt, quiponuntin ora captiuorum lignum,ut non clament. C. ad 1. lui.de ui. l.ult, Buccellatû dicitur à buccea,quæ eft fruftulum panis, quantum comodè bucca ca perepoteft. Auguftus apud Tranq. Pofthoram primam noétis duas buccas manducaui.Indc fit Buccella Martiali. Alcia.inl.j. C.de Eroga.milit. anno, lib.xij. Spieg.
B V C CIN VM,genus conchiliorûeft,ex quitus purpureus colorinducitur. Vlpian. de Leg, tert.l.fi cui. Purpuræ appeUatione, omnis generis purpuram contineri puto:fed coccû non con tinebitur, buccinum autem Seianthinum conti-nebitur. Nebrifs,
B VLEVTA, ^‘’''''»Jnciuitatibus Græciæamp; Afiæ dicebatur Senatus, Seconfilium. VndejS»-Xlt;rt»7i«, Senatorcs Se dccuriones.PliniusTraianû confulens,anqui Senatoresfiunt,debeantcer-tum quid inferre pro introitu : Supereft, inquit, ut ipfe difpicias, an in omnibus ciuitatibus eer« turn aliquid omnes, qui deinde Bufeutæ legun-tur,debeant pro introitu dare. Spieg.
B VL G A,nota etiamnumaulicisuox:quam Feftus indicat fuiffe Gallorû, qui folliculos, aut crumenas,aut facculos feorteos, hoc eft, è pelli-busfaélos,olimappellabant Bulgas. Spieg.
BVLLA aurea, infantium ingenuorumeft, feortealibertinorum. Vide Pedianû SeFeftum, cui à Græco fermone Bullç uocabulum duftum uidetur. Spieg.
B VLLARi,uerbumbarbarû;quotamen Ac cürfiani utûtur, pro co quod Imp. Cóftantinus, in I.fi quis in metallû. C.de Pœnis. translatê,nec omnino inelegâterdixit, in facie feribere, Bulla item pro diplomate, uox eft barbara:quum Lati DÓ fit tumor ille inanis, qui uifitur in aquis, mo-
mento temporis enafcens, fimul Se euanefcertS, B V N A S iudicat,prouerbio dicitur,ubi lis iH longum profertur,nec unquain cxplicatur. qui mos nunc eft,tefte Erafmo,perditifsimus aduogt; catis noftri temporis : ut lubinde nouam repegt; riant caufam producendæ litis, quo plus num-morum extorqueant à htigatoribus. Spieg.
B VPRE S TI S, animal fimilimum (carabeo, inter uenenatorU nomina recenfetur. Vide Plin, in xxx. Se Paul.Aiginetam lib.v. E.x eo pernicia-le uirus confici dicunt.Hinc Vlpian.legem Cor. de Sicarijs interpretatus,fcripfit:Pignientarios, fi cuitemere dederint pityocampas, aut bupre-ftim, legis Cornelis de uenefieijs fanétione tenen.I.ij. Spieg.
B VRD O , partus eft ex equo Seafina: ficut ediuerfomulus.exafino Sc equa.Vlpian.de Leg. iij.inl.itemlegato.in prin.ubi ait: Item iumenta, uelleiftica,uelfella,uelburdones: item manci» piaalia,Sec, Nebrifs.
B VR G1,quorum mentio in conftit.Paul.O-rofius lib vij. Crebra,inquit,perlimitem hal^ita-cula conftituta. Burgosuulgóuocant. Mine in tit.C.deFund.rei priuatæ. Eum qui colicgio uel curiæ,uel burgis,cçterisqi corponbus fcruierit. And. Altham.uireruditus, prçcipuusqi Germanise illuftrator, à Grçco pyrgo uocabulum dedu • ftum putat. Colligitq: baud abfurdè abhacuo-ce, eos qui in caftellis, munitionibus Seturritis mœnijs habitant. Burger, quod dues fignificat, quafi dicas Pyrgios : Sc amp;urggraff, appellatuin prçfeélum atqi Comitem arcis Sc caftri. Confias autem eftopinio,aBuigis, Burgundiones Ger-maniæ populos elTe diétos. At Rhenanus nofter uetuftius nomé arbitratur, quàm quod primùm Cçfaris,Tyberijqi çtate natum fit:àBurgijs,hoc eft,cafiellis limitum. Quam opinionem fccutus Orofius.innumeros, qui fublcribercnt, reperit. Horum ueteres fedes, priufquâ per Germaniam inSequanos cómigrarunt,quicquid de illis cùm proditu dignuin, turn circa fiatum eorum, ple-rofq; etia magni nominis uiros latuifie, res ipfa manifefiat,primus omniü idem Rhenanus Her« culeo plané labore monftrauit, aperuitq; fimul uiam ftudiofis return indagandæ,patefaciêdæ(^i uetuftatis: cuius inter primos , quos eruditio fumma commendat, nofira ætate Celebris uiri memoriapofterisprædpuè celebranda, facro-fanélaq; habenda eft, Spieg.
BVRRHVS,homo dicitur, qui pranfus cibo 8c potione rubet. Spi^g.
B V S TV M Cicero appeUari putat Tymbon, quod Latiné fepulchrum uel monumétum dict-mus. Seruius autemfie définit,apud Virgiliumi Æneid.xj. Pyra.efilignorum congerics:Rôgus, cuiTi ardere cœperit, dicitur : Buftum uerô, latn exuftum uocatur.
B V S T A facientem, pro combufiore defuti-ftorum corporum,fed perperam, Albericus in-tcllexit. Nec enim lurifconf. eo loco quem citât, bufia, fed iufta facientem, dixit. Vide Seruium Aen.xj. 8c Oldend. explicantem hæc uerba leget xij.Tab.Rogum buftum'ue nouum. Spieg.
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£4 C EST
-ocr page 92-|
C AN Best liter» tridis, amp;nbsp;condemna-tionis. Videfupralitera A. amp;nbsp;de eius pronunciationc,quando dif-ficilioris eft diftindionis,D. Eraf, in Dialogo De pronuciatione in fcripto. Spieg. CAB ALLAT! O. in Conftitutionibns muz nusalendiequospublicos,àcaballisdiéla: Fe-ftum autorein habet Alciatus. Vnde apparecamp;: cxemplariain hocuariare. AdiRhodiginü,cap. xxiiij.Iib.xxj. Spieg. C AB ALL VS, abequoeodiftat:quód cabal lus ferènunquain finederifione dicitur, equus ueró femper de apto amp;nbsp;probato. Pom. de Fund, inftr. 1, Si ita,Caballos,air,qui in piftrinis elTent: tanquam dicat,malos. Nebrifs. C A B V S ,ffumétaria cft mefura:andc cabefi, qui expleri nequeunt. Spieg. C A C A B V S, olla grandior, due ilia fitexar-ci!!a,ftanno,argento,uelalia quacunqi re metah lica.Pomp.dc Aar. amp;arg.leg. 1.amp; fi. Certè, ait,ft cacabos argéteos habcbat.uel iniliarium argen-teuni,ideftuasad coquédum milium. Nebrifs. Cacabos amp;nbsp;patinas inter culinaria uafa adfcribit Paulus,in l.cû de lanionis.fF.de Fund.inftr. Sunt amp;nbsp;alla eius generis uafa apud Latinos. Aula,fiue ollaadpultcm Scolera coquenda,uel quod pro-uerbiomanifeftû fit.cclcbrata Catullo, Ipfa oie-raollalegit. Annumerantur amp;nbsp;ifta,lebes,ahenû, tripus, patella, frixorium, craticula,mortariura, amp;nbsp;paftillum. Spieg. C ACOKTHES ,malusmos Latinédicitur. C ADERE. Hocuerbummultas egregias 3c uenuftas traslationes habet: quas refert Olden-dorpius inifagogico. Primo , cadere pro Repu-blica,hoc eft,occidi,mori. Secundo,cadere coin inodó,procontingerc,euenire.Tertió,caderc!n fulpicionem,in deliberationem,pro inciderc.ue nire. Quarto,cadere caufa, pro amittere. Quin-tó,cadere animos,cadere uultus, pro frangi. pe-rirc,debilitari. Sexto, cadere in poteftatem, pro redigi.utlnftit, Quibus mod.ius pat.poteft.fol. $.j. Adde,cadere formula dicuntur patroni in in lt;licio,cum rem ipfam, feu procefTum, quem uo-cant, per fuas formulât non pofluntrecfè expli* care; ut interdum quod magis ad rem fuam pcr-tinet,negligentïus omittanr. Cadere in confue-tudinem,pro congruerc cófuetudini. Ité cadere incoromodum dicitur, quando propter aliquod inalé adum n^ociüpericulum cófequitur. Sp. km/ïitk®-, fuffragiorü urna, feu amphora. Fue-runtauté duoapud Veteres cadifci, in quos cal/ culos mittebant indices.Alterum Kvemti^tn quem condemnationis,alterum««i'/’lt;’x',in quem abfolu tionis calculos proijciebant. Hæc tta^^iint®- UÎ# id eft mifericordiæ uocabatur, in quem «• ‘'^fx'M mittebantur: altera Sœxrti, hoc eft, mortis erat, priofelocofita. VideBud.inCóm.Scfupr.A lit. CADVCABaquæ,quçex caftelli$,aut fiftu-larum emanationibus effluunt. C A D V C A bona funt, quæ àfifeo uendican-tur.jMarcel.de His quæ in tef.del.Vide Bar.in l.fi duobus.in princ.de Leg.primo. Spieg. |
TE A. C A D V C A bçreditas eadem ratione dicitur, qua caducum legatum,quod ad fifeum defertur, uel fubftitutum. Quoniam uerô iucundum erat fubftituto, legatum caducü accipere, quafi rein miniinè fperatam:ideo luuenalis.dulce dixit 1c-gatum,quafi fcilicct lucrum abruptum.Spieg. C A D V C V M dicitur, non quod cecidit, led 3uod facilecafurum eft,ruinamqi minatur. Vn-eamp;paries caducus, amp;nbsp;glans caduca. Alciatus de Verbor.fignificat. CADVGVMex lege Papia,legatum crat,re-liftum fub conditione: qua déficiente, uel uiuo, uel mortuo teftatore, cadebat, amp;nbsp;redibat uel ad teftatorem uiuum, uel ad lubftitutû eo mortuo. Vndetit.cft in C.Iuft. deTol.caducis.Nebrifs. C A D V C V S , Vide infrà,Gladem caducam. CADVCEVM 3c haftam fimul mitterc, cft permittere, utproarbitrio quisucl bellûinear, uel pacem amplexetur.Caduccum uerô effe pa-cisinfigne, caduccatorum nomen demonftrat-Sic enim uocantur, qui ad pacem fignificandam mittuntur. Spieg. C AD VCEATO RES dicûturlegatîpacem petentes, a Caducco quem manugeftabant. V-tunturiamnuqe uitga alba, qui in hello capti funt.ne ab hoftibus lædantur. C A D V C E l,uirgæ,Grçcè x.«f‘'«««,qnibus Ic-. gati pacem fignificabanr. C A D V S uocabulü Græcum eft, «xi tSààt/Iftff, quod capacemelfe fignificat: quamuis Plinius eo utatur, fed nó nifi,ut aptè doéfifsimus Geor. * Agricola monuit,ubi uel Grçca transfert, uel de Græcis uinis loquitur. Extac amp;nbsp;apud Proculum l.pen.dc uino leg, Illud uerum effeputo, cui ui-num cum uafislegatü erit, ei amphoras, cados, in quibus uinadiffufaferuamus,legatos effe.Sp. C A B C V S iudicantis officio fungitur. Vide Bart.in hand ff.Vbiquis ager. Spieg. C AEG AM diem, Sc cæcateftimoniauocant lurifconfulti, quæfcriptoperhibentur abfenti-bus. Nam cæca funt non lâiùm quç non uident, fed Sc quæ non uidentur, Sc abfunt. Vide EraC exponeutem parœmiam, Cæca dies,St Occulta fides. Spieg. CABCITATEM motbum ene, Sabini au-toritate Vlpisnus oftendit in I. j. de Acdil. ediéh Eftauté tam corporis quam animi orbitas. Sp. GAB CVS utrifq; luminibus orbatus, àpoa ftulando repellitur: tarnen Sc lenatorium ordi. nem retinct, Sc iudicandi officio fungitur. Lege §.origo uero.fFde Poftul. GABOVA fylua â fcindendo difta, quod il-liu.s arbores licitum fit fcincere, fiue lignorum, fiuc materiæcaufa.Papmian.Solutoinatrimon, l.diuortio.Si arbores.inquit.cæduæ fuerinr. uel germinales.ité de Verb.fign.l.lylua tædua. Sp. C AELA R E,pro mfeuTpere. I.cum aurum. $. quid ergo.fEde rtur.amp; arg leg. GABLATVRA, plafticç pars cft.ficut Statu »ria Sc Sculptura.l.ex argento.de Condit.fort. C AELEB S dicitur tam qui caruit funperu-xore, quàm qui nunc caret. Nota Rub. C.de In-firmand.pœn.cœlibatus. Spieg. CABLESTS |
|
C AN C AELESTEoraculum, exponiturPrinci-pis refcriptum. l.iubemus. C. de Sacrofanft. ec-clef.Alberic. CAELICOLAE, apud luftin.lib.j.Cod.in-terprctantur Chriftiani. C A E b VM,pro aere.l.fi cuius.§.deinde quç-fitum.ff.de Vfufruét.Virgiliusj. Georg. Etuariu cæli prædicere morem.Vbi Seruius,Cæli,id eft, aëris. Lucretius,In hoc cælo qui dicituraer. Sp. CAEMENTICIA fundamenta. 1. qui do-mum.ff.Locati. C AEMENTA Rï V S,qui cæméto conftruit œdificium. CAEMENTVIVI, funt alterius generis lapi« des rudes amp;nbsp;informes, qui cæmenta uocantur, quibusadfraéluras operum utuntur inter pila-res.uelquadrataseduéliones. Hoc genus ftru« ëluræ incertum eft,amp; fine uenuftate, quafi lapide temerè inuento conftruftum. Vide Budçuin înannotat.prior, Spieg. C ARMENT VM,nonædificij fundamentû, fed lapides funt.quibus ædificia côfurgunt,prç-cipuè quadrati.Vlpian.de Riuis.l.Seruius. Si ri-uum cçmenticium uelit facerc, audiendum effe. hic pro lapidibus quadratis pofuit. Spieg. CABRA prima ueteres folebant teftamentû ab hæredis inftitutione ordiri: ideo olim legata, uel libertatesante bçredis inftitutionem feriptç non debebantur. caput enim, fundamentumqs tabularum, ipfa eft inftitutio, ut ait luftinianus §.ante hæredis Inft.de Leg. Hinc ea pars ab Horatio Saty.lib.ij.prima cæra dicitur.cuius carmin nisfenfum, utnon fatis abinterpretibus perce-ptum, Alciatus explicat cap.vj.lib.iiij.Parerg.Six eut ergo prima cæra eft, in qua bçredis nomé de fcribitur,itaeain quafecundi hærcdes,uel lega-tarij defcribûtur,Imacæra dicitur,quia fubprio re collocatun finis autem cæris eradere quid fit, docent Alexand.Neapolit.lib.j.cap.). Gen.dier. amp;nofterErafmusCéturiaiij. Adag.Chil.ii). Sp. CAESAR, diclus primusluliorumfamiliæ ex matris utero cæfus, ut Plinius putat : cum tarnen uerius Pompeio fit Cæfon. A' cæfarie tamé quidam deriuât: quod primus eius familiæ cum cæfarie natus fit. Nonnulli à cæfo elephanto, quem Perfæ Cæfum uocarunt. VideFerrar.in Rubrlnftit. CAESARIS procurator, pro fifei procura-tore,amp; hic pro illo frequenter occurrit: quemad modum amp;nbsp;Fifeus, amp;nbsp;Aerarium plerunq; confun di reperimus apud lurifcofs. quorû uerbis Pan-deéfæ conftanr. Spieg. CABS ARES,Vines ait, eófueuit Romanus ferm o cognom inare eos, qui uel cæfo matris u-tero,uel cum cæfarie nafcerentur, uel oculis effent cæfijs. Addunt quidam, de elephanto in A-frica occifo, quem indigenæ Cæfarem uocant. eamq; obcaufam, cognomen hoc primùm auo Diôatoris contigiffe. Sed qui hæc tradunt,igno rare uidentur, quód non fo!a illius progenies ex lulijs hoc cognomen habuit, fedamp;alij, Scante cum multi,amp;cum eogentiles illius pleriqi. Vide infra,Iulius. Spieg. |
TE A CAETERA abfolutê, pro quantum ad c^te^ ra,ponitur. Cçtera cognitióis differre,apud Scç-uolam.l.intra.ff de Minoribus. Spieg. , C A IN fratricidæ amp;patriarchæ impiorum fit mentio in ix.Conftit.lurifiuran. quod præft.fol. Quidam fignum illud quod illi Dominus impo-fuit,Gen.iiij.tremorem intelligûc.quos Conitir. fequituriTu,fi placet,uideB.Chryfoftom.homi. xix.in Gen. amp;nbsp;Ambrof. in cap.ult. lib.ij. de Cain amp;nbsp;Abel. Caini hæretici, Cain amp;nbsp;ludam honora-bant:autor D.Auguft.Iudæ quoq; meminit hæc Conftit in fin. quum aitrHabeboq; partem cum luda,amp;]epram Hiezi,amp; tremorem Cain. Spieg. C AIV S Seius pronepos meus hæres mibi e* ftoexfemiffe bonorum meorum,excepta domo mea amp;nbsp;paterna,in quibus habito, cum omnibus quç ibi funt, quæ omnia fcias ad portionem hæ-reditatis, quam tibi^dedi, non pertinere. V^ide Paul.de Legat.ij.l.Caius Seius. Spieg. C AIO Seio illud amp;nbsp;illud hçres meus dato,amp; te Sei rogo,fideiqi tuæ mando.uti ea omnia quç fcripta funt reddas fine ulla mora.amp;reddas iple. Habesfententiam Marcelli in 1. Lucius Titius, cum duos.de Legat.j. Spieg. CAI VS. Plutarch.in Problematis Romanis quærit,cur fponfam ad fponfum deducentcs,iult; bercntillâhæcuerbaprofari : Vbitu Caius,ego Gaiaf Forma fermonis, utmonet Era(mus,fum-pta effe uideturà lurifconf. qui pro cuiufuis no-minib.ponür,C.Seiü,amp; L.Titiurn: quemadmo-dü philofophi Dioné,acTheonê.Vide Vigliü in §.nominatim.Inft. de Exhæredatione filior. Sp. CAbAMiTAS prodamnatione.Lege,Mu-tatio ciuitatis. Spieg. C ALAMITO SI, miferi,ærumnofi, danati. Macerin l.obferuandum. de Offic.præfid. Neqs precib.ait,calam!toforü illacrymari oportet. Sp. C A b A T A comitia dicebâtur ex eo,quód po pulos uocatus inunü locum,ad feréda fuftragia conueniebat. 4aA5,cftuoco. Comitia præterea à coeundo, hoceft.conueniendo dida lunt. lufti. lib.xj.Inft.tit. deTeftam.ordi. Teftamentorum, ait,duo genera in ufu fuerunt: quorum altero ift pace amp;nbsp;ocio utcbantur,quod calatis cornitijs ap pellabant. id eft, ad cuius folenniratem require-baturpopuli uocati confenfus. Nebrifs. C AbC ARIA fornaxeft,ubi calxexcodis Ia pidibus cóficitur. Imperator tarnen in titulo de Pœnis.l.aut danum. pro fodina pofuit lapidum, ex quibus igni refolutis calx ipfa fit. Nam de da-mnatis ad metalla loquitur. Sunt autem lapides in genere metalli. Nebrifs. Calcarius fubftanti-uum,qui calcem coquit. Spieg. C AbCEARiVM , pro calceoautaJio quo-uis,quo pes tegitur.Vlp.in l.cum hi.§ffed Sc per-fonarum.ff.de Pad. De calceario quoqj,ait,arbi-trio Prætoris tranfigédum eft. Idem de aliment. leg.Diarijs,inquit,uelcibarijs relidis, neq; babi tationem,neq; calcearium deberi,palim eft. Sp. C AbCEATVM coerrare. Quçre,Coerrare{ CAbCiTROSVS dicitur, qui folet calci-bus impetere. C A bC VLARE. Vide,Ratiocinator. CAL- |
E A.
daria,librosrationüdicamus. Nam,ut animad. uerti,inquit,folctlurifconfultus ea diélione uti, cum fœneratorum rationes defcribit.
CALEN DI Sjintra Calendas, ante Calédas ftipulari,idem efle,uenuftè demonftratAlciatus eod.cap. quod eft aduerfus Gelliuin : quia intra Calendas, non inCalendis,utilledocuit,fed in Calendas fignificat.Nec eft dubium,prjpofitio-nem In,accufatiuo cafu appofitam, Vfqi fignifi-care. Qui ergo in Calendas promittit,ufq; ad Ca lendas , amp;nbsp;confequenter etiam ante Calendas promififleuidetur. Exempla habes,l.qui ante,l. praeced.de Verb.oblig, Spieg.
CALENDAEMartiæ: Scæuola,Quamuis fruftuaria ante Calendas Martias, quib.penfio-nes inferri debebant.deceflerit. l.dcfunéla. fF.de Vfufruftu. Spieg.
C A LE R E iudicia Cicero dixit,pro exercere iudicia magna diligentia.
CALI G A E,in materia odiofa,ueftis appellatione non comprehenduntur, fecundum deci fionem Tholofanæ capellæ. Proindc fi alia uefti menta clerici capti congruant ordini clericali, nihil oberutei cahgæ bipartitæ, autdiuerforuin colorum,quo minus ad iudicem Ecclefiafticum remittatur. Spieg.
CALIGATVM,procaliga hoceft.tegumé-to tibiarum militari indutum, fimpliciterlurifc, accipit, in l.iij. de Offic.præf.uig. Apud prifcos Romanos, cahgæ clauis ferreis fuffigebantur: cuiufmodihodieGræcimilites,d/rStradioten (ut ipfe Veneta expeditione uidi ) geftant,amp; alij de Turcis quoqs tradunt. Spieg.
CALIGATV S miles, dicebaturmanipula-ris,à caliga,hoceft.tibiali,fiue ocrea,crurum ar-matura, infimæ condition! s miles.Vlpia.de His qui not.infam. Ait,inquitpra;tor, qui ab cxerci« tu dimiffus erit,dimiflum accipcre debemusmi litemcaligatum, uel fi quis ahus ufq; adcentu-rionem,uel præfeétum cohortis,ucl alæ, fiuc le-gionis. Nebriffenfis. Vide item,Miles cahgatus.
C ALLIDITA S tacendo, fallacia dicendo admittitur. Legeprin. Auth.de Teftibus, amp;nbsp;infra, Fallaciæ.
CALL!DO commétouideris acculationis Inftigator fuilFe. hæc uerba fententiæ Præfidis prouinciæ, Papin.explicat, in l.ob hæc uerba.fE de His qui not.infam. Spieg.
C ALLI D o confiliouendere,inl.eum quiâ furiofo.§.Prætor aif.de Publiciana, Cic.ad Atti-cum,Callidius inire confilium.
CALLIDVS returnludex, proprudentiamp; intelligenti return æftimatore.
C ALP H V R N1A E, ceu improbifsimç fœmi næfitmentio in 1. j. de Poftul.tametfi, ut Alciatus indicat, antiquorum codicum ledio ineius nomine uacillat;unde ipfe arbitraturde C. Affra niaintelligendum,cap xxxvij.lib.j.Parerg.Sp.
CALVMNIA, gcnctalifsimè nonnunquatn pro omni mahtia quomodolibet admifta intelli-giturficut in Proœmio Inftit. Sed etiam (inquit luftinianus) per légitimes tramites calumnian* tium iniquita tes expellat.
CA-
CAT
C AKCVLATORproprièdicïtur.quilapil-lis amp;calculis computat. Modeft. deÉxcufat.l. fpadonum.Neqi calcularios,ait,quosuulgo Ra* tionarios dicunt. Nebrifs,
C ALC V LV S. eftcóputus.C.dcError.calc, l.unica. VelutVlpian.uocat,eftratioimpenfa-rü quas alter eXcontrabétibus alteri mutuo de-bet.l.furti.$.ult.ff.De his qui not.infa.Eft amp;nbsp;eau* fæ cognitie amp;enumeratio. C. delud.l. rem non nouam. Item prima fententia diffinitiua. C. de Appellat.l.fiaélor. Dicituritem fententiaamp;fuf-fragium,quæperlapillos fignificantur. Candidus calculus daturio abfolutione, niger in da-mnatione. Beroaldus autor eft,Bononiéfem fe-natum etiamnum fabis albis fulFragari, nigris refragari.Spieg,
C ALEN D A RIVM , liber eratrationu. non quarumcunq;,fed earum quæ ad fœnus pertine* bant, amp;nbsp;in quo debitoruin nomina fcribebatur. Diólum.quod primo cuiufqs menfis die,hoe eft, Calédis pecuniæ dabantur fœnori,amp; exigeban-tureüufura. Scæuola deFun.inftr.I nepoti. Le-gauerat,air,prædiautftruéla funtcum uino, gra no,calendario Item Aphr.deLeg tert.l qui flliu. Certa prædia nepoti per fideicommiflum dedc-rat,excepte calendario. Addel.nomen, cod.tit. Nebrifs.AcceditBudçus, Calendaria.inquicns, dicebanturtabulæ abobleruatione fingulorum menfium: ut Diaria.à fingulorum dicrum ratio-neobferuata. cuius cxéplafunttam apudlurif-confultos,quàm apud alios. Quoniam uero foe-neratores diligentius faciebat huiufmodi tabulas, ideo faftum eft, ut Calendarium in iure pro negociatione nominum faciendorum accipia-tur. Vlp. Calendarij quoq. curario amp;quæftura in aliqua ciuitate inter honores nó habetur, fed perfonale munus eft.Africanusfttacp, ipfæ pecu* niæ fi adhucCafendario,id eft,nominib,faciédis deftinatæeflent,fideicommiflbcederefolér. Sp.
CALENDAR quintæ. VJpianus 1. prima de Verborum obligation. Si quis interrogatus,In-traCalendas quintas dabisCquot; refpondebit, Dabo Idibus,non obligabitur.non enim fic refpondit, ut interrogatus eft. Verba hæc, Alciatus inquit, nlaioresnoftri haélenus de quinqr diebus ante Calendas eiusmenfis,de quoageretur,interpre tati funt:exiftimantcs,opinor,idem efle.Promit tis intra quintas Calendas, uel quinto Calêdasf cui fententiæ ratio Latini fermonis répugnât. Quapropter ea appellatione potius de quinque menfibus eftaccipiendum.Qui modusloquen-di exfœneratorum cófuetudine ortus uideri po teft. l lcda.ffi Si certum petatur. qui folcbantin lingulas calendas mutuum dare. Vnde amp;nbsp;Calen darium,prolibro rationum,in quo fœneratores nomina debitorum defcribebant. l.pen. eod.tit. cum fimilibus, quæ Nebrifs. amp;nbsp;Alciatus c.xxiij. fecundi Parerg.indicarunt. Spieg.
GALEN DIS centefimisdarifpondes. Ob-fcruandum, ut amp;nbsp;Alciatus fingularitermonuit, earationeftipulationesconcipi folitas,quódCa lendisfœnoraexigebantur, amp;exhacconfuctu-dine ipfe putat haud temerè deduélü, ut Calen-
-ocr page 95-|
C ALV2\ÏNIA,eftpropriêaIicuius inlitibus per fraudem amp;nbsp;frudrationem uexatio. Cicero pro malieiofa Senimis callida iuris interpretation« ufurpat in Offic. lib.j. eftq; à calucndo , id eft,fallendoappellata. Igituramp;calumnixeft,cü quis ex certa iciétia iniullé agit,uel reGftit. iï ad rurpil.1.j-§-calumniari.Interprétaturquoq; Ca^ luinnia, peticio iniufta, ex certa fcientia in iudi« cio faéla,amp;iuftæpetition! iniufta refponfio. In l.j. f.pcrcalumniam. lEfi uent.nom.mul. in pof-fefr.mi(r, accipiturpro mendacio, fraude, impo-ftura:non qux alij intendatur in iudicio,fcd qua «liud adferitur qua res eft, E»« erdichte lügens Old. interprète. Præterea,falfi criminis eft impofitio. IF.dc Verb.fign.l.j.in princ.amp; I.fi quis calomnie-tur.Hinc uerbum Calurnniari,quodeft,per mo-ras amp;nbsp;fruftrationes ncgociû differre.uel per frau demalios litib.uexare.Quod amp;cauinari dicitur: utrûq ab antique uerbo caluo,hoc eft,decipio; quo ufi poft Plautu , Gellius, amp;nbsp;Caius in I.fi cal-uitur.de Verb. fig.licet uulgó Iegatur,calumnie-tur. Traéfaeftautêàcaluisrnctaphora, quieos fruftranturàquibuspercapillos prehêdi uiden tur. Hinc amp;nbsp;calumniator. De quo uidel. i. fF. ad Turp.l.athletas. §. caló. ft’.de His qui not inf. Sp. CALVMNlATOR ita demum notatur, fi fueritcalumnixcaufa damnatus. Neq; enim fuf ficitcalumniatum. Vlpia.inl.Athletas.ff. de his qui notanturinfamia. C ALVMNIO SI articuli. Quære, Articuli calumniofi. CAL-VMNIOSA crimina, quxfalfodelata funt,amp; data opera.Vlp.in I.iliicitas.de offic.Prç-fid. Ne'ue,ait,defenfores eorum caluinniofis cri minibus infeéfentur innocentes. Spieg. CAUVMNIOSA poteftas aduerfarij apud Caium in l.fi idem. §.ij. de lurifdiét.omn.iud.in» telligenda,quum reconuenit quem aduerfarius, qui permoras amp;nbsp;fruftrationes ÇmU-vmbztehen-vnd ■verlengeren ) negocium differt reconueniendo, udperfraudemprimumaftorem litibusucxat. nam calumniari in iurc ciuili, eft ferè rem mora-ri,fruftrari,tefte Hegendorpbino. Spieg. C A ux.uoxbçc ueterum teftimonio,fiue cç-tnétum fignificet, fiue pedis partem extremam, fœminini generis eft : ut quorudam Grammati-corum iuniorutn diftinftio locum non habeat. Ab eo quod eft calx,amp; exuftis lapidibus fit.Cal-carius,qui calcem coquif.Sc Calcatorium,locus nbi calx coquitur. qui calcaria quoq; dicitur,telle Vlpiano in 1. ait dominum. §. in calcariam. ff. dePœn. Cal.x uerópro extrema pedis parte, à talcando. Vnde calcanéum,amp; calcar,amp; calceus, qui è corio fit animantis: amp;nbsp;calcearium,quo pes tegitur, apud VIpian. 1. diarijs. de Aliment.leg. Calx pro fine, per metaphoram, in 1. Palatinos. C.dc Pal. facro.Iarg. lib.xij. ut apud Ciceronem de Seneftute. |
CAMBIO , elegans amp;nbsp;antiquum uerbum, quod alicubi Alciatus annotauit, id ferè fignifi« «at quod permuto. Vnde Campfor Latinèdi« ftus. Noftri ueró uocem Cambij inde deducut: qux,eodemadinonente, Latina non eft. Idau-tem eauoceiutèlliguht.qüod Sc CoIIybon Grg-ci,id eft,utPolluxair,lt;y-gt;i''glt;«,;.iaA«gt;4lt;/.undc Lagin alij dicütjdeduélionem uidelicetquanda, quatn fibi trapezitxretinent, uel ob mercedem luam, uel quia fua tantum interfit, pecuniam, qua per-mutationis uice exhibét, potius retinere,ob mo nets uarietatem. Spieg. CAMELASIA, fiueCamelaria,curatioeft camelorum : amp;nbsp;Camelarij, ipforum camelormp curatores.Arcad.de Mun.l.munerum. Camda-fia ait, perfonale munus eft. Nebrifs. Scholium Dn.Haloandri in huius l.§. Cam e delà fia, ficha' bet:Aliàs camelafia.quod amp;nbsp;ipfum probari pote rit,fi antiquo morediélû putes, pro camelaria: quêadmodum eft,Pecuniafiû, lexFufia.amp;c. Sp. C A M E LI, de quibus multa Plinius, iumea-torum operam prxftant.. 1. ij. §. j. ft', ad legem A-quil. Camelum ufurpant quidam liters nil md-tatis, genere tantum diuerlo pro anchorario fu-ne.Vcillud Euangelicum (quanqua de animante intclligere maluit diuus Hieronymus) Came lum facilius eftperforamen acus intrare, quant diuitem in regna cœloruin.Scd doélifsimi gram matici malunt fcribere Camilos. Spieg. CAMERA, Feudiftis eftlocus in qué thefail rus rccolligitur;Cauenauero,in qu# frumétum, uinum,oleum, amp;nbsp;huinfmodi cetera referuantur, Zaf quxres in Feud.dar.poff CAMERA ex figlino opere faifta. 1. fiftulam. $.iuxta.ff de Scruit.urb.prçd.Vide Nonium.Sp. C A LI X diatretus.Vide Diatrctarij,itê Rho« digin.cap.xxvij.lib.xxvij. CAMERATA area, uchiculum conteftum, 'EinSenffiey oder etn hangendweglin. qua matronæ geftari folent amp;nbsp;ualetudinarij. Vlpia.in l.fed ad-des. Locati. Si inquilinus arcain cameratamin ædcscontulerit. Spieg. CAMINO Græco uocabuloufusIurifconC in I fi arborem. de Seruit. urb. præd. notum au-tem,fornacem nobis fignificare. Spieg. C A M P A N A,notum inftrumentum.Alberi-cus indicat, olim in Vrbe magna cótentione eer tatû, liceat'ne Dominicanis plures habere cam-panast’nec minoreftudio,impendioautem mul to maxima, per fodalitium ordinis, ut uocant, Humiliatörü, aduerfus nefcio quos Monacho-i, qui priores,ut ipfe ait, deberentpulfareMatuti-num,anxièquæfiturn. atque poft diuturnam litem , opcramqi amp;nbsp;impenfam egregiè perditam, graui profeclófcntétiacaufam decifam tandem uidelicet, quód qui primo furgerct, primo put-fare deberet. Habes quod rideas. Spieg. C A M P A NI, qui Campaniam Italia: regio-nern habitant, fie diéfam quód campeftris fit. Vlpianus in l.metum autem.Quod met.caufa.f, fed ex fado. Cum Campani,ait,metucuidain illato extorfiffent cautionem pollicationis. Sp. C AMPV S , eftamplaplaniciesfiucinurbe, fiue extra urbem:amp; regio campeftris,qux mon» tes non habet. Spieg. CAMPI Martij (quipriufquamMarticon-fecraretur,Tyberi nus,aurore Gell io,dice ba tor: ficut Tyb cris Martius, ut teftis eft Papinius lib. Ü-Syl.) |
ANTS Ä.
îj.Syl.) meminitlunfconf.ini. fed amp;Celfus. de Contrah.empt. Spieg.
Campsores. Lege.Argentarius.
CAMPSORIS amp;Bancharij,fanè Barbara à lurifperitis ufurpata nomina, quae lurifconfulti noftri non agnofcunt. Spieg.
CAMVM , in uulgatis exemplaribus apud Vlp.legitur, in I. fi quis uinum. de Vino,trit.leg. in qua recenfentur aliquot genera uini fafticij, Alciat. reélècorruptu locum putauit. nam pro hacdiétionerepofuitHaloader uocem Curmi. Lexicon uulgare.cui titulus.Vocab.utriufq: iuris, Camnium habet. citatqi Diofcoridem, fed perperam.Spieg.
C A N A BI S,herba eft,ex cuius cortice funcs extorquentur: accipiturtaproipfaherba quàm pro ipfo femine.Vlp.in I.j.$.igitur. Sed fi ut cer-tis mercibus earn locet,puto legumini, canabi. Vide Budæum in cundem §.de Exercit.aft, Sp.
C A N ACE S.Vitruuiusautoreftlib.TÜj.dtt-ftus aqua; fieri generibus tribus;riuis,percanales ftruéliles,aut fiftulis plumbeis.feutabulisfi-étilibus, aquæduclus uocabant Romani. Hinc præfecli aqusduduum. VIpian. Fifiulse quoq;. amp;nbsp;paulo pölt.item canales.l.funes.ut uulgati co dices, uellineæ,utNor.tex. habet, de Adion. empt. Spieg.
C AN CEbLARE.eftfcriptatranfucrfisuc-luti cancellis, feu lineis expungere,illinire. Vip. de his quæ in teftamen.del. l.cancellauerat quis tell:amentum,uel induxerat. Etibidem,l.proxi • ma, Si omnem fcripturain cancellaffct. Item de Probationib. Si chirographum cancellatum fue rit. Vnde officium Canccllarij eft, refcripta, uel refponfa Imperatoris, amp;nbsp;mandata infpicerc, amp;nbsp;malê fcripta cancellare:bcne ueró fcripta,figna-Culo fuo obfigillare. Cçterùm qualis eOe debeat Cancellarius,Budçus indicat in Anno.adRubr. de Offic. Prçfec.Præto. illum perquàm uenufté Promum condü elementiçbenignitatisq;principalis fadû elTe declarans,id eft,qui illius æqui tatis officinæ,quâ Cancellaria dicimus, liberam adminiftrationem habet. Quäuis quidam Can-cellarij nomenon putatreperiri apud probatos autorcs:nifi quódFI. Vopifcus fcribit, à Carino Imperatore fadum effeprçfedum Vrbis,unum ex Cancellarijs fuis. At Do. Oldendorpiohæc uoxadcó probatur,utficad CancellariumHef-fîæ in epirtola fuperius indicata, de ea fic fcripfe rit: Verum tarnen id mihi uicifsim donabunto-mnes boni uiri,hoc tépore omnino nullam repe riri uocem, amp;nbsp;ne quidem inter eas quas recéfui, qua fignificatius exprimi pofsit magiftratus ifte falutaris,quàm ut Câccllarius appelletur,ab ex-pungédi fundione.Id aut quacunq; ratione ini« tio acciderit, nihil moror, quum nunc fit appo-fitifsima fignificatio, utpote per quam hac te ma peftateomnes omnium principum Cancellarij fuarum partium admoneantur maximé. Siqui. dem in Republica noftra,fi quis diligenter ratio nein ineat, nullo magis opus eft munere, quàm Cancellarij, fcilicet qui uerfo ftylo multa cancel let ex ijs quæ parum prudenter introduda funty
amp;ita quidem recepta,utnon à quolibet bomine fine piaculo mutari pofte uideantur, amp;c. Cæte. rum Cancellarij nomen,tum officium amplifsi-mumetiam, fuifte luftiniani etiam principatu, ex Aurel.Cafsiodoriuerbis manifeftumfit,quæ non grauabor exlib.xj.Variar.fubijcere.Quain« uis,inquit ftatutis gradibus omnis militia pera-gatur, amp;nbsp;temporafibi cuftodiant, qui iudicum iufsionibus obfecandant,tuus honor cognofci-turfolenni ordine non teneri, qui fuis primari-bus meruit anteponi. Tibi enim redduntobfe-quia, qui te præire nofcuntur. amp;nbsp;infra ; Refpice quo nomine nuncuperis. latère no poteft,quod inter câccllos egeris. amp;paulo poft: Vide quote Antiquitas uoluerit collocari, undique confpi-ceris,qui in illaclaritate uerfaris.Spieg.
CANCELLATVM, indudû,produdum, quo diftent,Bart.docet in l.j. (S.j. ffde his quæ in teft.del.Idem oftédit, quo différant Cancellate, circumducerc, amp;nbsp;inducere, in l.fiquis libertaté. ff dePetit.hæred.Spieg.
CANCELLARIAE RegulæRom.Curiæ. Lege Quæftoria décréta.
CANCELLARIVS Lege Cancellate.
CAN C BLLl,lign3funtinter fe modicis in* teruallis in tranfuerfum connexa:quibus tribu-nalia, feenæ, amp;nbsp;feneftræ muniri confueuerunt. Fluiufmodi quoq5 feneftræ Clatratæ dicuntur. Aphric.de Leg.j.l.cçtera.Si cancelli, inquit,fint, uel uela. Item de fund.inftr.l.quæfitum. Cancel los quoq; inftrumento contineri puto. Nebrifs.
CANDIDA T I,hi,cum eligendus crat magi ftratus, candidis amp;perfpicuis ueftibus induti, circumibat tribus amp;nbsp;curias, manus fingulorum prehéfantes, corporisq.-uulnera ex ueftibus tra lucentia often dentes, tanquam bene de Republica mcriti,fuffragia pctêtes:id quod ciuib. Ro manis omnibus licebat, ob uirtutis præmium confequendum.Zaf.in Lij.ff.de Orig.iur.Itaque candidatiuocantur, quinondum funt affecuti honorem, fed ambiunt, amp;nbsp;Ipes eft eos affccatu-ros effe. AdiVlp.de Offic. Quæftor.infin.amp;Bu dæumhic. Spieg.
CANDIDAT! principis, tefte Vlpiano.fo-lislibtis principalibus in fenatu legcndis uaca« bant.Videl.unicam.de Offic. Quæftor.Spieg.
C AN I,pluralitertantfim,capilli albi in capi-tibusfenum. Hos interdû uenire ante tempus, Alberic.citans uulgatum Bocthij ucrficulum,in dicat: Intempeftiui funduntur uertice cani.
C ANlClBS,proipfafene6lute in §.fiuerd aliqui.Aut.de Quæftorc. Hac cenfuit Imp.cani-cici deferendum, nimirum quodgloria fenum habcatur. Vide Alber, Spieg.
C A NIS lt;nbsp;appellatione pecudum non conti-netut. autor Caiusl.ij.ad Legern Aquil. Longè magis beftiæ in eo numero non funt.Verum ca-nem non licet retinere, qua uulgó iter fit. I. hi c-nim.§.deindeaiuntædiles. Albericus.
CANON Græcè, Regula Latinè. Diftinét. iij. Canonib.folucre,legibusfoluere,gratiam ca nonis facere,gratiam legis facere, pro difpcnfa-re, VomgeJatzledigen,
GANOrlt;
-ocr page 97-C ANTE A.
|
CANO N .annOafrumentatio appellabstur, «[uam Aegyptus, amp;nbsp;Africa, amp;nbsp;Sicilia ftatam populo Rom. penderet. Afcon. canonem inter tria penfitationum genera, quæ apud antiquos fue-re.numerat. Spieg. CANONICA illatio.cuiusmcminerelir.pa ratores Honor.amp;Thcod.in l.placct.C.de Sacro-fan.ecclef.eft ordinariu munus, quod habet certain præftationem lege iinpofitam.ad cuius folu tiouem etiam ecclefia tenetur. Spieg. CANONIC! amp;nbsp;rituales libri,funt Décréta prifcorum facerdotum, quib.doftrina iuris Pon tificij conftare debet. Tufanus. Videamp;Feftum in uerbo,Rituales. Spieg. CANON largitionuin,prouinciales largitio-nes funt,quæ fifeo præftantur. CANON emphyteuticus, canon penfiona-rius,qui ex iure cmphyteutico quotannis folui-tur.l.ulr. §.Neccfsitatetn. C.de lure emphyteut. CANONICATVS appellaturtitulus regu laris Sacerdotij iuEcclefia; unde Canonici di-cuntur.Et differt à prçbenda,quæ reditus habet annuos ex tali titulo. Itaq; qui utrunqs habet, is Canonicus præbendarius dicitur. Ixx. Diftinlt;ä, can. fanftorum canonum, CANONIZO, non eft quod uulgo putant, in cœlitum numerû referre, fed ad regulam exa-minare. àxvùp enim, Latinè régula dicitur, Vnde Canonibus foluere (quorum conditores magis probi,quàm doétifuerc,utait Alc.cap.xxiij.bb. ij.Difpunft.) prodifpenfare dicédum eft: quod amp;,ut docctBud»us,Gratiam canonis,legisq; fa cere,dici poteft. Spicg. CANTHARIS, fearabæi quædam fpecies oblongioris.Marcel. ad l.Cor. de Sic.amp; uenef.L eiufdem.Et quod quis,ait,luftramenti caufa de-derit cantharidas. Nebrifs. C AN TH ARV S, non figlini modo noméeft âfiguloduftumartifice, fed amp;nbsp;nauigij fpecies. Quin apud Antiphanem, Cofmarion, id eft, or-namentulum muliebre Cantharus dicitur. Eft prçterea Cantharus illud aquç conceptaculum, unde falientes aquæ erumpunt. Paulus de Leg. primo.I cætera. Canthari,ait, per quos aquæ fa» Îiunt. Nebrifs. Nor. text. amp;nbsp;Aic.hanc diftionem in fyllaba afpiratione priuant: amp;nbsp;Alciato dubi-um eft, quid hoc loco fibi uelint eâthari: nifi ac-cipias pro uafis aquarum, quibus epiftomia ad-duntur,unde aqua exit: idcoq; falientes didi La tinis autoribus. Idem indicat, Græcè legi pofte 4«T«f^i»z, ut generaliter intelligaturomne inftru-inentum undeaquadefluit. Spieg. |
CAPELLA. Vêtus amicus n öfter eruditifsi mus ille,à DiuoFraucifeo loan. Camers, fcribit in CommétarioinTabulam Cebetis, quod qui noftro feculo capellam pro çdicuia.facello'ue u-furpant,nedunon ineptè.fed nefriuolè quidem loqui exiftimandifunt, quod eauoce prætereç. teros Clemens fecundus poftPetrum Rom. cc-clef.epifcopus ufus fuerit, cuius uerba referun-tur in c.non fuit. ext. de lur.patronat. De capel-lis tota fermé caufaxvj. Dccretorum fcripta eft. Tit.item xxxvij.lib.iij. Decret, de Capellis mo-nachorum amp;nbsp;aliorum religioforum inferiptus extat. Teftaturitidem, uetcrum plures Capell æ nomé in hac fignificatione ufurpafte. Nofter au-tem Rhenanus nouè tradit,amp; quidem bellé,Capell æ uocem Francis ueterib.deberi,qui in Gal-lijs regnum conftituerunt,amp; Germanica lingua funtufi. Occafioncin nous uocis ex annotatio-necodicis cuiufdam peruetufti hanc fuifte narrat. Diuus Martinus Ludouico regi,illi (barba-rapronunciatione Clodouæus nominatur) qui fidem Chriftianam ex Francis primus fufcepit,d Remigio tinlt;ftus,adeó obferuatus fuit, ut plera-que bellaope cius diui exuoto çonfecerit, quorum minimum non eft illud aduerfum Vifigo« thos geftum..Extat Apophthegma relatü in an-nalibus Francorum: Bonus fané Martinus in au xilio,fed cams in precio. Frequenterigiturpræ-fentifsimum Martini numen experti, tandé Cu-cullum, qui Francis amp;nbsp;Germanis Cappa atq; Ca pula dicitur per diminutionem, de illius pallio nafti, Capellam fanftih^anini nominabant fua lingua,Sd«t MarfcKjà^ppc/.Hancq; non folùm do-mi ceu rem facram colebat, uerumetiam fecum in militiam ferebanttot nationû uiftores Fran-ci.Locus in caftris,ubi femabaturtétoriolo ob-duci folitus, amp;temporaria ftrudiira exornari, magnæeratuenerationiuniuerfis, quern uoci. tabant udfk’pptl, figuraté pro cótinente conten-tumufurpantes. Vnde faftum eft, utquibufuis poftea Sacellis id nontentribueretur. In Aflis Concilij Triburicnfis recentius habiti, citante Gratianolegimus: Sicubi à Nortmannis amp;nbsp;Scla uis, ab Vngaris,amp;malis Chriftianis, fcuquali-cunqi modo eeelefiæ fuerint incenfæ amp;nbsp;coinbu-ftæ,in Capellis cum tabula confecrata miftas itc rumcelebraripermittimus (de Cólecrat.diftini j.c.cócedimus.) ubi interpres : Forte capdlç nó erant,inquit,olim ccclefiç.cum antiquitùs dice-rentur Capellæ, tuguria caprarum pcliibus tc-fta. audisperbellametymologiam. Ab illa fua Capella reges Francorum facrificum priuatum, cum hisnunc militiæ, quod frequenter admo-dum eueniebat, nunc peregrè ucrfantibus, turn ob ardua (ubinde négocia, nó liceret femper in-tereftepublicis Mifsis,CapeIlanum noininabâr, amp;nbsp;Archicapellanum,ucl quod principis eftet Ca pellanus,ucl quod cæteris prçeftet, nihil Grammaticorum prçceptionem curantes,qua Græca cum Latinis componi prohibent, ne dicam cum barbans. ArchicapeUanorum officium fuit e® tiam, tabulas atque imperiales annotationes re cognofcere, quasomnes Latinè perfcribimos erat (quarü plerafq; autographas magna nolu-ptate uidi, quü in Auguftali curia facris Scrinijs præpofitum agerem) amp;eftpenesRhenanum e-xemplum literarum Ludouici régis, qui Caroli magni pronepos fuit,fie fubferiptum ; Ernuftus Câccllarius aduicemTheotmari Archicapella-ni recognouit.EtalterüOthonisI. Augufti cum hac fublcriptione: Vuilligilus Cancellarius uice Roberti Archicapellaninotaui. Dignitas enim effe cœperar. Et hune titulum fub pofterionbus Cçfarib.diuArchiepifcopiElcftoresrctinuerût/ 2 donee |
|
C AN donee ab officio in Arcbicancellarium mutatus eft.Et habet nunc hunc titulum Abbas Fuldefis, ut fit Archicapellanus Auguftsc. C A P E R E uerbum, ad effeclum acquifitio-nis magis refcrtur.quàin accipcre. Nam plerun-queaccepifiedicitur.quitamen dominiû adhuc non acquifiuit.l.naturalis. §.j.de Præferip.uerb. Quamuis etiam capere dicim^s emn qui rapit, ucl fiinplicitcr aufert. I, j. de Fid. tut. Sunt amp;nbsp;qui accipere,de manualterius: capere uerd,propria autoritate,intelligant.Sed hæc eófundi aliquant do,monuitiam anteaAlciatus.Attamen plus eft capere,quam accipere. I. aliud eil capere. de Ver bor.fignific. Spieg. CAPESCERE honoré.!, j. C. Si fcr.uel fiber, ad dig.afpir.lib.xj.pro capere honorem, Plautus dixit in Bacchid. CAPISTRVM, capitis amiculum cuiufeun que animalis: transfertur tarnen ad uites,amp; fiini lia. VIpian. l.j. Depofiti. Nee fi cquus cum capi-firo.Spicg. CAPITA Leg, lul. de Adul. graphicè expri-ïnitTriphonius,in fin.I.auxiliü.lilde Minor. Sp. C A P1T A in libris dicütur,quib.dillinguun-tur res uariæ. Dicitur amp;nbsp;Capitulum à Cicerone. CAPITE CEN SI. Lege,Cenrcrc, CAPITA diminuta, capiüturpro capitatio-ne, jP tributo uidelicet, quod pro fingulo quoqs capite exigebatur. Paeatus in Paneg. Quid me-morem capita diminuta, amp;nbsp;ui tam aere taxatamJ* Alciat.l.unica.C.de Colonis Thracenf.lib,xj. C A PITI S diminutio, ell prioris llatus com mutatio. Huius maxima ell, cüamp;libertas, amp;nbsp;ci-nitas.amp;familia fimul amittuntur: ut ell déporta tio.Media ell,cum ciuitatem Sc libertatem amit^ timus: utellincolonias Latinas tranfportatio. Quumueroduntaxat lamilia mutatur, retenta libertate Scciuitate, capitis diminutio Minima dicitunut ell Adoptatio. Interpretaturueró po* tius,quàm dcfinitlurifconf. Capitis diminutio-né. apertius etenim diciturllatus, quam caput: cumfiguratè hocpollerius dicatur: Sc apertius diciturcommutatio,quàm diminutio. Spieg. CAPITA rerum,quæ uulgo principalia pun fta alicuius materjas dicuntur, CAPITAL! S aduerfarius, qui mortem amp;nbsp;caput alterius petit. Spieg. C AP IT ALE crimen, ité qnot capitales pœ-næfint,Bart.exponitin I.ij.ffde Publ.iud, CAPITALEM diem dicerereo, Eiw Ansatz •vmb den halß. CAPITALEM fraudemadmittere, efttale aliqdid delinquere,propterquod definqués,capite puniendus fit. I.cum autem. §, cxcipitur. de Ædil.edicl. Spieg. CAPITAL! S caufa quælibet intelligitur, quæad exillimationem refertur.Sed fi pœnâca-pitalem dicimus,de ea intelligimus, quum uita, Ïibertas uel ciuitas perditur. Quamirrogarepo-terantmagidratus inaiores.non autmunicipio-rumduumuiri. quos Alc. fuifleexillimatex De-curionib. municipiorum. per l.j. ff.de A lbo fcri-ben.l.in honorarijs.ff.de Ad. Sc oblig.locarc pu* |
T E A. blicafoliti erant,utïndicat Vlp.in 1.0 quisuxorî. §.fi fugitiuum.ff.de Furt.Lege,Duumuiri.Sp. CAPITAL! S homo, Sc capitale crimê,pro» pter quod caput cómittentis peti debeat ad pœ-nam.Papinian.l.publicorum.ff de Fubl.iud.Ca-pitalia,inquit,indicia funt, ex quib. pœna,mors, aut exilium ell,hoc ell,aquç Sc ignis interdiClio. per has enim pœnas eximitur caput de ciuitate. Nebriffenfis. CAPITALIS focus,ubifiquiduiolatüell, caputuiofatoris expiatur. Fell. CAPITAL! S noxa,cllcrimen capitale. CAPITALE odiû, fuppliciû, morbus item capitalis,quôd caput alterius,id cll.uitam petar, CAPITALES pœnæ très funr. Prima ell mors corporis, l.capitâlium. ff de Pœ. Sccund.i eddamnatio in metallum. 1. quidam, ff. dePœ-nis. Tertia ell deportatio, Sc tali non perditurli-bertas,fed ciuitas. De bac materia uideFel.inc. QualiterSc quando.l. ij.de Aceuf. CAPITALES Triumuiri Rotnæ erant, ad quos capitalium caufarum animaduerfio ipeéla bat,carceri5q5 cudodia;utcû animaduerti oporz teret,interuentu eorum fieret. autorPomp. 1. iji. deOrig. iur. Quæuerd ratio luerit ohm intacL norofos animaduertendi.Budæiis releit. Spieg. CAPITANEI, uox Barbarorum FeudiÜa-rum quatamen amp;nbsp;fimihbusuocibus,in re.utait Dn.Oldend.præclara nobis utendum ed, fi plané intelligi uelimus, dicuntur, quod ceu capita quidam, Sc (ut aitBaro à Tautenbergo) uerti-ces inrer alios emineant uafallos,feudum præct pué fiue maioris nobilitatis cofecuti, regni pro-inde, autRegis Capitanei nominati. Videcun-dem Baronem in $.j.de Feudo. March. Item Comes,Sc inferius Valuafores. Spieg. CAPlTATIO, nomen ordinarij tribun cd, quod pro unoquoq; animalis capite loluebatur. ab hoc Thcffalonicen, Ecclefiam fpeciali priuil« pio exemit Carus Imp.l.facrofanéla. C. de Sacr. fan él eccl e f. Vid e exege f. Hegen d orf. C A P 1T VLA RI A , id ell, libri StatutorunK Fridericus Sueuus Imp. fecundus, hoe uocabu-foufus edin Cond.cui initium, Caffa Sc irrita. C.de Sacr.fanél.ecclcf.Sp. CAPITVLARI! inludinianeo Codice,ad colünas pertinét nihil : eos ex lurecófultis non-nulli effe cóieélant, quos capita côtuberniorum appellat Vegetius, turmæuidelicet præfectos. CAPITOLlVM. Nemo ignorât à Tarquinio Superbo extruéló, de quo lege Liuium primo ab Vrb.cond.lib. Adde Dionyf. Halicar. An* tiq.Rom. fib. iiij. Exrecentoribus Alexandrum lib.Gen. dier, fexto Scx.Bartolomæum Marlia* num cap.j.Sc ij.lib.ij.Cæterùm nihil frequentius apudueteres lurifconf. hac conditional! locu-tione,St Capitolium afcenderit, uter eorü prior Capitolium afcenderit,Scfimiles. Spieg. C AP ITVLEN SES,populi funtltaliç,â Ca pitoliooppido, cuius meminitPlin. cap.v. libr. iij. Celf. l.fin. de Cenf. Similes his Capitulenfes effe uidentur. Spieg. C A P1TIV M, cd capitis tegmen. Vlpiam d« Aur.Sc |
C AN
Aur.amp;argen.Ieg.l.ueftis.MuIiebria,inquit,funt, ueluti ftolæ,pallia,tBnicæ,capita, zonæ, Nebrif.
CAPITVbVM,non folùm La tin è paruû ca put hominis fignificar, ut apud Teren.fed etiam particulam opufculi. ut apud VIpianum l.j. de Teftara.milit. annotauit Alciat in 1. cubiculi. C. de Priu.eor.qui in facr.palat.inilit.lib.xij.
C AP S A difta,quod res in ea códitas capiat. VideFr.Syluium in Aélion.j.in Verrem.
CAPSARll dicuntur, qui filijs nobiliorö ci üium ad fcholas euntibus. libros deferuntin ca-pfula. ,V)p' de Manumi.uind.l.fi collcftaneus.U’ bi exprimitur Capfarij officium,eius fcilicet qui portât libros. Item de Iure immun. 1. quibuf-dam. Nebrifs.
C A P S O L D VM,barbara uox fic â uulgo có' fifta, quiade folido, id eft. integro carpatur. au-tor Alciat. Capfoldum, non difsimilem collybo deduélionem,Salicetus de Stipendijs luris pro-feflbrum, deduci non pofte docuit. 1. priuilegia. C.de Sacrofan.ecclef. Spieg.
CAPTA hæreditas, apud Ciceronem lib.j. ad Atticum.
C A p T A R E hæreditatem légitima,apud VL pian.inl.j. Si quis aliq.teft.prohib. Albericus.
C APT ARE hæreditatem ultimam. l.j. ff. Si quis aliq.teft.prohib.
CAPTARi non debent uerba iuris,hoc eft, in alienum fenfum pertrahi.l.pen.ff. Ad exhiben dum.Paul.Spieg.
C APTIO apudVlp.inl.fïucroplures.ff de His qui deiecer.Interdü tarnen, quo fine captio-ne aftoris fiat,oportebit prçtorcm, Sec. Hinc ca-ptiofus, profraudnlentoamp;fallace: à captione, boceft,deceptione.HacuoccCic.utitur. Scd 8c captiolaabalijsufurpari,Alciat.refert. Spieg.
C APTI O,ideft deceptio.l.fifundo.ff de Aft.
empt. Hanc in contraftibus, infidias ueró extra eos fieri receptum eft. 1 j, ff de Minoribus. Ca-ptio item pro captatione honorum. l.magiftra-tus.ff. de Mun.Sc honor.cum fimilib. Sed Sc pro capturaufurpatur.Albericoindicante.
CAPTIOSI articnli dicuntur,qui ita côcœ-ptifunt,utfiue confitearis,fiue neges,femper tibi incommodo ceffurumfit. exemplol. qui iu-raffe.§.fii pater.ff.delureiur. Hisautemarticulis reus conucntus, non teneturrefpondere,quo-niam nemini laqueus eftinijciendus.xxvij. q.j.
deuiduis.ij. Spieg.
CAPTIOSAM liberalitatem.interpretatio prudentium fregit,utaitVlp' in l.cum Aquilia-na.ff.de Tranfaft.
CAPTIVITAS bellica. Oliminbellocapti per hoe feruabantur.fiebantq; capientiü ferui.§. ferui aut eo.Inft.de lur.perfonEtquanquam ho die fit abolita feruitus talis,qualis olim apud gê-tesfuit, tarnenaliquäeiusimaginemetiamnüc in bellica captiuitate obferuanttenacifsimè: ui-delicetut captus cenfeatur fub difcrimine honoi ris 8cfamæ, quafi propriushomouiftoris : nee nifimanumiffusredit ad libertatem. annotauit alicubi Dn.Oldend.Spieg.
C A p T o. funt qui negent hoc uerbum fre-
TE A.
quentiam fignificare, fedblanditijs quibufdam feu gratiam, feu hæreditatem aucupari. Hinc e-tiam diftos Captatores, cœnarum Schæredita-tum aucupes. Spieg.
CAPTOR lA inftitutio, ex qua teftator re-manet captus,id eft,deceptus, uulgó accipitur. Sed reftius Alciat.cenfet, cü captare propriè fit, inecebris,obfequio,donis,fpe maiorum aucupa ri: ut merité Captatoriæ inftitutiones dicantur, quæhac excaufafaftç funt,ut ab aliquo quis in-ftituatur,uel legatum eófequatur, l.captatorias. de Hæred.inftituend. Eas adulatorias interpre-tantur Papinianus Sc Caius. Spieg.
C A P T V S mcmbris,qui officio membrorum priuatus eft.
C A P V T, non tantum in iure ciuili pro ftatu accipi,fedetiamficapudueteresrepenri, Can-tiücula monuit,Inftit.de Capit.dim.Vulgó prin cipalepunftüuocatur,der Haupt «rt.kd : cuius ac-cefsionesfuntreliquæquafi liticulas. Vide Bu-dæum in Annot.prior, Spieg.
CA P VT aquæilludeft, undeaquanafcitur, ait VIpianus in l.j.de Aqua cotid. Cicero pro Cf lio:Tum quçram deniqi.exquo ifte fonte Senator emanet.Nam fi ipfe orietur Sc nafcetur c.x fe-fe,fortafte,ut foleo, commouebor : fin autem ut riuulus accerfitus,8cduftus ab ipfo capite accu-fationis ueftræ,lætabor.Spieg.
C A P VT noxa fequitur. 1. licet. C. An feruuS exfuo fafto. Vide infra, Noxalis aftio.
C A P VA, urbs Campaniç, olimnobilis,qu® Hannibalem fatigatum uiftorijs, luxu atqs ocio perdidit. Cicero ait earn fuperborum quondam domumfuifte. Eius inexemplis mentiofitàlu-recofs. Nihil ferè hodie præterumbram nomU nis rctinet.Palco nominata. Spieg.
C AP VT omnium urbium urbsRomana.$. fin.Inftit.de Satifdat.
CA RB O,non tantum pruna extinfta,feddi-citur etiam cü eft ignitus. l.feruitutes. ff. de Ser-uitut. l.fundum. de Aft. empt. Quæ Carbonum appellationeueniant, docet lurifcofinl.carbo-num. ff. de Verb.fign. item in l.ligni. 8e l.pali. de Leg.iij.Carbone notare,id eft damnare: cui con trarium eft, Cretanotare. De quo Erafm.in Chi liad.Carbonariam fubftatiuè, eft negocium car-bonarium exercere. Spieg.
CARBONIANVM ediftum,àGn.Carbo-nc,ut puto,diftum. Is fuit homo fumma autoritäre in rep.partes Marianas fecutus. Hoc edifto impubes bonorum corporalium poftefsionem adipifcitur, non fecus ac ei nullaftatus contro« uerfiamota effet.
C A R C E R bifariam ïntelligitur: publicus 8c riuatus. Publicus career eft, quern magiftratus abetad continendos homines,non ad punien-dos. Vlpiaml.aut damnum. §.folent etiam. ff. de Pœn. Priuatus career eft, quem habent nulla po teftate légitima præditi, uim illicitam exercen-tes priuatim.Et talis, fub pœna ultimi fupplicij, interdiftus eft omnibus in l.j.C. de Priuat.carce ribus 8cl.fuccurritur.ff.Ex quibus caufismaior. Propria tarnen fignificatione uerii eft, eum qui .• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g 2 incares-
-ocr page 100-|
e AN In cârcereclaùfuseft, noftuidenneqsuinftum, ncquc in uinculis effe, nifi corpori eius uincula fint adhibita: ut dicit Vlpianus in LVerum eft.fF* dc Verbor.fignif, C ARCER,iureciuili pœnæ loco non eft,fed cuftodiæ4Et career duplex eft: alter euftodiç,al. ter pœnæ, c.quainuis extra, de Pœn. lib. vj, amp;nbsp;in Clement.c.j.de Hærct. Spieg. CARCERARiVM, quod ad carcerem per-tinet: ut Garcerarius quærtuSd CARCERATiCVM,in Commen.adtir.de Ver.fig, Aleiatus accipit pro illa mercede, quam militibus,qui euftodiæcarcerum prçfunt, huma nitatis caufa magiftratus largiuntur. Verùm Ha^ loandrinoftri editioiduerbi baud agnofcit in $. pannicularia.l.diuus.fr.de Bonis damnat, fed ge nuinum,nempe Cbarifticon,quod ob gratia ali-cui datur. Eft enim diftum à Charitibus, id eft, Gratijs.Suidas,ut Alciatusrefert, xAf'?''’*',ftux«-en^ifitfi intcrpretatur munukulum, quod illi re. pendimus, à quo maiora nos accepimus. Vide, Charifticon. Spieg, Ki^-^a^, (altatio obfcœna, amp;nbsp;comica. BudJnl. athletas, de His qui not.infam, CARDINALES , inPontificio iure diftos opinatur Alciat, exemplo ciuiliu magiftratuum, Inlibro OlficioruTheodofj Cardinales appel-lantur Præftéti prætorio Afianæ diœcefios, amp;nbsp;Prçfeftus Aphricæ,quôd inaiores ceteris effent. Nam tefte Sipontino, Cardinaiis, A: Cardineus præcipuum ftgnilïcar. Minimé errare uidentur, qui nomen Cardinaiis, diui Hieronymi çtate fult; ilfe ignotum tradut. Certé hoc Cardinalium genus non erat, etiamfidemus nomen fuiffe, Scd amp;nbsp;adhuc fub iudicc lis eft, quo tépore , quo fonte fit ortus Cardinalium ordo, Pontificum libel-li tefte Rotero.indicât turn inftitntos, quum or-bis agnoftens Rom.eccle.totiusRaipubl, Chri-ftianæ Principem, co conflueret,fi quid extitif-fet,quoderuditorumconfiliumrequireret. Ad id muneris elcfti funt duodecim Card.uiri, do-élrina, morib,amp; linguarum peritia inftruéli, qui nunc uocantur Pœnitentianj,penes quos hæret funétio. Nomen amp;nbsp;dignitas penes alios eft, quæ nunc regum æquaturaltitudini, C A R D O rei in eo uertitur, pro eo quod eft, ex hoc rotates pendet. Cardo caufç,periode eft, aefi dicas,lusperhoc,uelilludpono: aefi exdi-Jêmate argua tut, an fatcatur, uel neget pars ad-uerfa, Atq; hic litium cardo,aut fummam totius litis conftituereeft. Bud,in l.ij. deOrig.iur, Sp, C A K B N DI nomen, trifte Cicero appellat j, Tuftul, quo loco déclarât etiam quid fignificet, C A RE RB culpa,proeo quod eft,non delin-quere, C ARRE VM Laftr,quodàcelebratifs.Cara» rum emporio aduehebatur. ut Alc.ftntit, gentis fuæ nomine nuncupatü,Se Carium, Se Caroum, putant culinis principale, Se in Curia laudatifsi-mum, àRuellio inftirpiumnomenclaturam re-latum eft, Paulus eius meminitin 1, non omne, de Penu.leg, Haloanderfubftantiuèlegit,ut8c ligufticum,copula adicéta, uidelicet: Sed quod |
TE A, quidam negaucrunt,pïper,Sc ligufticum, amp;nbsp;car* reum, Se lafer, Sc cætera huiufmodi in penu non effe,improbatum eft. Spieg. C ARIN A,infimatrabs, quanauis fundatur^ Pomponiusinfin. 1. quod in return natura, de Leg. j.Etfi nauem legauero,Sc fpecialiter earn ad fenpfero, earnqs per partes totam refccero,cari-naeademmanente, nihilominusreélèàlegata-riouindieabitur. Spieg. CARNlFlClS,hoccft,cius qui in reos ani-maduettit, Se eius item,qui reos in carcerc cufto dit, officium uitandum effedicit Ariftoteles lib, Polit.vj. quod huiufmodi homines improbi effe foleant,Ccnforialegecauebatur,utneroo cami* fexciuis Romanus effet. Spieg. C A P S A RII, quemadmodu reftituit ex Tuft is Pandeft.Haloander,funt,ut Paul.I.iij.de Of fic.præfecf.uigil.refert,qui mercede feruanda in balneis ueftimenta fuftipiunt. In eadem 1. pro oberrarecalceatum, idem repofuit, Coerrare, Quodapparetadfententiam lurifconf. acfimul magis accedcre ad uenerandam iflam ueteruin lurifcofs. in dicendo maieftatem,quam diligenter obftruarunt. Demirorautem, interpretem monuiffe,8c legi poffe Coherare tquod uerbum ipftduerboHero, heris,nufquam uel leélo.uel audito defleéfit: id autem ei pr^cipcre fignificac. Lege,Coercere. Spieg. C A RRV C A, quæ Sirhedauocatur,uehiculi genus eft,à carro dedudum. Scæuola in Luxor» quis legauit.de A ut. Sc a tg. legato: Qjiçfitum eft. inquit, an carrucadormitoria,cum multis, qua femperuxorufa fit ei debeatur.Inde carrucari» mulæ,trahendiscarrucisafsignatæ. Vlcimafyl-labafpiritum habetineditione Norica. Spieg- C A R R V C I S ftabulum uacans,in fin.i.fi cuius. de Vfufruétu. CARRY CARIVS, fubftantiuè, qui carro-cam regir. CARTHAGO. lurifconfModeftin. Si ufuf-fruftus, ait, ciuitati legetur, Sc aratrum m eadu-catut,utpaffa eft Carthago : ciuitas effe définit, ideoqi quafi motte définit habere ufumfruftum. Mirum autempofterisfeculisreflorcrc ea prin-cipumRomanorum beneficentiapotuiffe, quæ fie diruta,fic difieélauaftataq-, fuit, ut omnis mu ralis lapis in puluerem comminurus fit. Spieg. CAS A,Papinianus, Si areæ ufufruftus lega-tus mihi fit,poffe me cafatn ibi çdificare: id eft tu gurium,quod 8ctegurium,utinfrà indieabimus. C A S A R i A, quæ euftodit cafam. Feftus. CASBAREAM tabernam,Alberi.exponir, domû in qua fit caftus.citât. §.î. l.ficuti.ff.Si fer-uit.uid Haloanderautem adnotauit legendum inead,l.utrobique,Extabernarofaria. Spieg. C A S l T O,frcquentatiuum àcafo,fréquenta tiuo uerbi cado. Paulus de Seruit.urb.præd.§.ft feruitus ftillicidij impofitafit. Nó licet domino feruitutis areæ ibi ædificare, ubi cafitarecœpit ftillicidium. l.feruitûtes. Fefto Cafabundum.cr» brè cadens eft, Spieg. CASSIANI apud Paulum ad fin.I.quod di-ciiut, ff. de furt.à Cafsio Longino, qui Mafurio Sabino |
C A N^T E A.
Sabino fuccefsit, principe amp;nbsp;parente Cafsianæ fcholç nomen fortiti: tefte Pomponio Paulo ante fin.Iij. de Onguur. Quo locoZafius Scholia-ftes ingenuè fatetur felicius Cafsianis amp;Procu-lianis contigifTe, utdiuerfas tuerentur opinio-nes,quam barbaris leguleijs, qui horum uix uin bras fequantur. Spieg.
C A S Te' uiuere quado mulier dicatur,Bart. diATeritin l.fin.C.deÏndic.uid.toll. Alben
CASTALDVS .Ald.Dn. Alciat.enarras I.le-fta, de Reb. cred. obiter monuit in lege Longo-bardica, feruum fignificare: SeindeCallaldum feruum, cui cafæ, leu domus cura eft demandata. Sieq; generaliter omnes œconomos dici.l.pe nult. ff. de Teftibus. l.cum unus.in prin. ff.de A-lim.legat. Spieg.
C A S T EI, b A NI n on funt,ut uulgi error re-cipir.arcium prsfedi.^ed caftelli habitatores, ft-cutoppidani, ficut urbani. Nam caftcllum,uera fignificatione non arcein.fed uicü.aut oppidum fonat. Significat quoqs in lore noftro aquç con-ceptaculum, unde ex aquæ duftu publicitùs di-ftribuenda eftperurbem aqua. Aphr.de Leg.j.l. estera. Si caneelli,inquit,fint, uel uelalegari po tuerunt,non fiftuls.uel caftella. Item lib.xliij.de Aqua cotid. I.j.quid fit. Vlpian. fatis clarè inter-prctatur:Excaftello,inquit,idcft,exeorecepta-culo.quod aqua publicam fufeipit. Hinc Caftel-larius,caftelli aquarum euftos.ut probat Marlia. lib.iiij.Antiq.Rom.cap.xxj. Spieg.
C A S TI GARE fuftibus,apud Paulum,l-üj. de Offic.prçf.uig.§.cognofcit. amp;nbsp;Caftigationem fuftium remittere,ibidem Vlpian. in 1. magiftra« tibus municipalibus. delurifdift. om.iud. caftigationem modica, id cft, corporis coercionem, utputa uerberationem, Sc id genus fupplicio, id eft,morti,fiuegrauicruciatuifeupœnæ oppo-nit. Spieg.
CASTRATOS, Interpres more fuo.hoceft prçter bonos aurores,pro ijs accipit,qui natura-liter ita nati funt,ut gignere nequeât. Lege,Spado num genera.
CAStRENSISordois ueterib. erat, utmiles Ceturionis, CenturioTribuni,Tribunus Le gati,Legatus Confulis,Magifter equitum Difta toris parêret imperio.Bud.d.l.de Orig.iur.
CASTRVMà uilla difeernit Bart, in l.j. §. fine autem.ff.de Oper.nou.nun. Caftra pluraliter tantum locus eft.ubi milites tentoriafigunt,a ca ftri fimilitudine, quod fofla, ualloqi quafi muro circumdari folet. Modeftinus: Emanfor eft,qui diu uagatus,ad caftra regreditur.lib.iij.de Re mi lit. Spieg.
C A S T V M Sc periurum, Cicero cótraria effe notât, pro Q^Rofeio Comœdo. Spieg.
C A S T A E DI A, gubernatio dicitur,qua do-mini res gubernantur : Caftaldi, gubernatores, ueluicedomini. Zaf.deFeud, dégénérant. Itaqs erat Caftaldio no abfimilis procurator!. Sc afto-ri poffefsionum domini ; cuius fit métio in I.ult. C.Qiiod cum co qui in alien.pot.eft.Secundum Aluarot. Sc fecundu Glof.eratuclut œconomus quidam,cui res dominica gubernanda commit-
tebatur,inftarœconomi ecclefiaftici. argu. 1. iu-bemus nulli. C.de Sacrof.eccl, ex Cóment.Fcu-dalibus Baron, à Tautenberg. Spieg.
C A S V S.lurifperitis eft certa ac determinata fadiaffertio, quarnrhetores Hypothefin uoeât. Siuero indetermtnata fit. Sc generalis, Thefis eft: quales funf,ut Alc.docet,quas Cóclufiones, uel régulas Iuris uocamus. Spieg.
C A S V 8 item dicitur,quôd fortuito homing bus accidat. Vide,Fortuitus cafus.
C A S V S repentinos effe aiunt, fi mulier eni-tens iam moriatur.l.fi mater. C.de Inoffic.teft.
C A S VM pro cafu,hoceft,uocabulorum forma qua in aliam cadunt effigie, etiam in iure noftro poni,demóftrat Albericus : quàm rcélè,ipfe uidcrit. Conftat autem.Iurifconfult.figuratè uti compofito pro fimplici. 1. uerbuin reddendi. de Verb.fig. Sc contra fimplici pro cópofito. Gloff fin.Rubr.Sol.matrim. Vbi Bart. Sc lafon. Quod Scatteftatur Appellus. Tépus item pro tempo» re.l.uerbum erit.Numeroplurali pro fingulari.l. non eft fine libertis: Scecontràfingularipro plu rali.l.in ufu Iuris.de V^erb.fign. Spieg.
C A S V maiore,non negligentiapcrdere. in 1. uelutiff.deEdcnd.
CAS VR VM, interdum pro enenturum.
CATADROMVS, interpretaturdecurfuS, aitNebrifs. Na ««7«‘^/‘’i«‘«, eft decurro. Decurfio autem percatadromum non finepericuloerat: quod Sc Iurifconf.fignificat,de Ad.empt.l.fi fera uus tuus.Eum,inquit,fuiffe feruum,qui per cata dromum dcfcendere,autin cloacam demitti fo-litus effet. Alexandro Neapolitano eftScCata-dromus,in quo agitabâtur équités præcipiti cur fu.«®«T«î/ilt;7lt;gt;, per quem feruus currendo,uel in cloacam fe dcmittédo,nimirum uit® periculum adibat. Gen.dier.lib.iij.cap.xiij. Alciato proba-bile uidctur, Catadromum nomen fumpfiffegt;«-^iwzv.id eft,gruum machinam, qua architefti fa-xa ingcntiafubleuant : de qua apud Vitruuium. Attamen Catadromi uocabulum, de quo miran da cecinit,id eft,uaticinatus cft Accurnus, Lati-né decurforium ad uerbum trasferri poteft: Bu-dæo tefte in Annotation.prior. Spieg,
C ATALO GI uoxridiculèapud Albericum exponitur.Hac fignificaturnobis oratio,fiuefer mo,alicuius rei ordiné ac difpofitionê cótinens.
CATASTA, locusubi ferui ucnalesexpo-nebantur.
CATASTRVM, quod Extimum eft barba-fis Iurifperitis,uulgo Steiirhuch appellatur.Spieg.
CATECHISMV S .Ex ijs quç iam retulimus dilucidum fit, quàm errent, inter quos Sc Alber, quibus eauoxadiurationeinfignificat.Quæue-rè Ecclefia dicitur, reélê cenfuit pueros fepten-nes catechifmo habiles.
CATECHESIS ,Latinè inftrudio,dicitur,à üerbo äx/n^tu, qd^eft audio, erudio,inftruo,caqj doceo uoce,quæ fcriptis tradere nolim.Siquidé olim, (utannotauit Eraf.in præfatione diui Lu-cae) quiBaptifmatiseffcntcandidati,ijs trade-bantur fidei Chriftianæ myfteria, fed uiua uoce, fine fcripto, quemadmodum prifcis illis theolo-g J gis mos
-ocr page 102-C ANTE A.
|
E's mos erat apod Ægyptios , amp;nbsp;apud Gallos ruidib.Id erat initian myfterijs, quod B. Paul. amp;nbsp;S.Lucas uocant äan^iäti.i^äi) enitn eft uoce fo-nare.lnde 4«T«x«^,uoce erudire, quæ fcripto no-lis committere. Catechifare autem eft docere quocunqi modo.ut Steph.Rot.eod, Rot.autore indicat. Spieg. CATECHISTA, quicatechumenu docet. Huius inftar quidam arbitratur,qui uulgo Corn* patres dicuntur. Spieg. C ATECHYMEN VS, non Cateebuminus (^ut uulgus Canoniftarum) pronüciandum.Bu-daeoeftnóduminitiatus, fed qui adhucimbui-turelementisreligionis, nondum adfacrafpe-ftada incroduftus, cui myfteria fidei uiua uocis ininifterioconcredebantur. Hino olimterDia-conuspræco (utRlicnanus admirabiliserudi-tionis uir ad Volziuin noftruin Exabbatem fcri-bit) exerta uoce clamabat.Itc Catcchumini,Mif faeft.Idq: apud Latinos imitatione Græcorum, à quibus myfteria religionis accepta funt, qui abeundi uerbo utebantur,ubi Latini Miffam.jp dimifsione ufurpabat. Qua de re fufius inferius, indiétione MilJxuocabuluin. Porró hunc clalt; mandi morem reftédeclarat Germanus Archi-epifcopus ille Conftar.rinopolitanus in hiftoria Eedefiaftica, fiue myfticatheoria, cuiusuerba Rbenan. noftcr in alia quadam adeundem VoL zium Epift.fcripta, fic uertit Latinè: Catechumen iegrediûturtanquam non initiati facroBa-ptifmate, amp;nbsp;myfterijs Chrifti, de quibus dicit Dominus : Quoniam alias etia oues habeo,quæ non funtdeiftoouili. Leo Tufcus interpres Li« turgise Chryfoftomicæ, utpote in Gracia olim uerlatus.rcdius Eralmo, cui,ut arbitror.Leoni-nauerfioincognita fuit, percepit dimifsionem Catechumenorü peruerba diaconi eos abire iu bentis,«»TzfTw//4«T»j(.*i“‘gt;'‘’-^''’ iioc eft,Nullus Catechumenorü (fubauditur) remancat, Ettertiam cxclamationem, ‘^j‘ vitcI ir; it^fi \ti \i) ùfiff ? iiv(i» t^aSä/Aiv. id eft: Qiiotquot eftis fideles,etiam atq* etfam in pace Dominum rogemus. Nam Catc-chumeniiam exierant, amp;prcces pro illis etiam ab illis ipfis erant anteafadse. Vuicelius fic uertit in noftram, ut clarè apparcat uirum Deo ama bilem non pcrcepilïe hæc uerba, fti ^‘r fSip k^tn^». f^vu/t, cxclamationem efie diaconi Catechume-nos excludentis. Qualis amp;nbsp;illafuit, teftc Rhenano in eeelefia Romana olim ufitata. Qui nó com municat, det locum, cuius meminit D. Gregorius Dialog lib.ij.cap,xxiij.amp; quidem bis. Apud Erafmulcgiturperuerfo fenfu, Quotquot eftis Catechumpni, acceditc, amp;c, Quibus locis pro Accedite,legendum,abfccdite. Hæc deprauatio fecit, ut Melanthó, amp;nbsp;multi eruditione fingulari præftantes uiri, qui uerfionem Erafmi nuperin editione Chryfoftomi nouifsima adiectam lege-runt,tarnen rem iftam,amp; quam'infrà in uocabu-lo MifTç recitabimus, deprebendere nequierint, hóe eft.Mifiæ etymologiam. Spieg. CATERVAM, extramilitiamreftiusnoftri pro turba,feu conuentu hominum, quàm focic-jateminterpretarentur. Spieg. |
C A T E G O R I i, Lege, KxJnytfla. C ATHO LI C A Ecclefia, id eft uniuerfafi's ideodicitur, quianooduasauttres inuenireh-ceat.fed quod uniuerforum clcdoru Dei numerus in Chriftounitus amp;coadunatusp fidei uin-culum in unam coeatfocietatem, atq; in unum Deipopulü,cuius CHRISTYS Dominusnd-ftcr,dux fit amp;nbsp;princeps. Extra huius Ecciefiç tó-tubernium nullam ede falutem, Scriptura prö-nunciat in formulaluraméti Magiftratuum, No ucll.Iufiuran.quod præft.fol.extathæc claufula; Et quod cuin fanétifsima Dei Catholica amp;Apo-ftoliea Ecclefia communionem babeo.Dn.Oldquot;. indicateamper omnia conuenireei,quod in iu-rciurando Athenienfes dabant,cum afcriberen-tur inclues. Erantautemhæcuerba: Pughabd profacris,amp;folus.amp;unàcûalijsciuibus. quod tarnen quatum ad ius naturale attinet, accipien-dum eft. Spieg. C ATHOLICANO Sdocet Alciatusdielos spparitores Præf.præt.Orientis;quoniâ is pro-pteramplifsimä iurifdidionetn, Catholicus, id eft uniuerfalis diceretür: quem titulû etiam An-tiochenos epifcopos ufurpafle , aurores aliqui prodiderunt. Hunc autem obtinuit Pont.Rom, Bonifacius à Phoca imp. magna contentione, fi Platinæ credimus. CATHOLICA fides. Qiiçre Fides catholic. CATHOLICYM aliqui exiftimât elTe ideni quod Chriftianû, feu pium,dicentes, 111e eft homo eatho-licus. Cæterû Catholicus idéeft quod uniuerfalis cómunis. Infulanus id redè monuir. Sicenim in prima Rubr. C Catholica fides, pro uniuerfaii accipitur:ucl quiahçretici fingularib. opinionib.innitätur,uel quia fides C HRI S TI,-abApoftolisperuniuerfum orbem luit'diuuiga' ta. iuxta illud, In omné terra exiuit fonus eoru, amp;C. ld aütPfaltiscarmen Alciatus interprétant d.Rubr, putat hyperbolicós accipiendum : uel quoduerius arbitratur.inteiligcndum efife, ante eófummationem feculi fore, utubiq; inualefcat. Egofequendos puto, qui indicant,infcriptura frequentem efie fynecdochen. Spieg. C AT ILL Y S. Paulus de Fund.mll.l.cum de lanionis. Eft autem meta,inferior pars molæ;fu-perior,catillus. Spieg. CA YD EX. Lege,Codicillus. GAYE A,fignificat aream, quç in medio tbeai tri uelis tefta, caueæ fimilitudincm referebant: in qua Equitum uelut honoratiorum fubfcllia conftirui folebant. Vide tit. C.de Speftac. amp;nbsp;de expcnf.ludor. lib.xj. l.ciuitatibus.in princ.fF.de Leg.j.Sel.Septitia.fFde Pollicitat. l.legatum. $.ff municipio.fEde Adminiftra.rer. adciuit.pertin. Quo in loco Speéfacula non improbantur, ficut Accurfius putat,fed municipib.cxtra urbS Prin-cip.Roman.prorfus inutilia cefentur. Nam amp;nbsp;a-pud Romanos muftum diminuta fuit ludorum celebritas, tefte Oldend. cap. vij.tit.j. Leg.xij, Tab. Spieg. C A YEN A. Lege, Camera. CAVER E,uerbum eft legale, id eft,dare Cau nones in iure. Sunt enim amp;nbsp;oratoriç-cautiones. Ynd« |
CAN
Vnde Cicero ad Trebat. iurifperitum dixit: Vt te aliquid de ueftris cautionibus admonea.Tre-uiros uites ccnfeo;audio capitales cfle. Spieg.
GAVERE, idem fignificat quod fecurum iA-cetc,vrrficl}eren. Is autem fecurus eft,cuiuel pi-, gnore,uel fidciafsione confultu cft. Vide Alciat. in 1.habere.de Verbor.fign. Lege,Satifdare.
C A V E RB,pro cófulere,quod aduocatorum eft,qui in caufis.litigatoribus ius fuggcrut.Nam ficut hodie, ita amp;nbsp;quondam lurifpenti de iure re fpondebant, quodcauere dicebatur: ex quo ut Bart.Latomus atteftatur, Refponfa prudentum funt appellata.quse ceflerut in parte iuris ciuilis.
C A VERB alicui,8c cauere ab aliquo.
C AVERE boniuiri arbitratuperceptum iri ofumfruftum : hoc eft, non deteriorem caufain ufusfruftus facere,amp;c. l.j.ff.Vfufruftuar.quem-admo.caueat. Spieg.
CAVERE capite, eftcapitispericulofeob-ftringcre, amp;nbsp;alium fibi eodem uinculo obligate. Vide Bud.inpofter.Annot. Spieg.
C A v E R E dotem, pro promittcre. Lege tit. deDotecauta.C.lib.v.
C A VERB idonce quid fit,inl.ergo.?. addici. dePidcicom.lib. Vlpian.oftcndit. Eftetiamca-ucre.fatifdare: item, fatifdationem ab alio acci-pere: item,uitare.EtBudæo admonente,cauere Ebi ab ali quo,eft fat is accipere, arbittio fuo cau-tionem cxigere. Spieg.
CAVERE teftaméto,proprouidere,ne quid pramp;teruoluntatem fiat.
C A VERB, pro nominatim expri mere; ut le-^e cautum effe,cautum non cfie.uide Oldendor pij Copiam.
C A VILLARI, uarijs modis in iure accipi-tUr. Cauillatur,qui calumniofè agit. Cauillatur,-quibreuiter Sc falle aduerfariû fermone captat, aut irridet.Cauillatur,qui feiens,ut luam fenten tiam tueatur,falfa prodit. Specialius uerö cauil-iari dicitur,qui eo affumpto,quod cuidenter ue-rum eft,difsimiliter,acccptis terminis,quod fal-fumeftinfert. Cauillationem Græcitroiptir^iX U O -cant.Quod tarnen nomen apud antiquiores ho-neftum fuit : amp;nbsp;qui philolophiæ doélores erant, Sophiftæ dicebantur. Alc.de Verb.Ggn. Spieg.
G AVI LL ATI O,pro argumento fophiftico â iurifconf.ufurpatur,quo ab cuidéter ueris, per breuifsimas mutationes, ad ea quç euidéter fal-fa funt, perducimur.l. natura cauillati0is.de V er. fig.kea eft.de Reg.iurXîræcis fophifma eft.Sp.
C A VILL ATI o,iocofacalûniaiio:amp;cauil. lari,iocarieft.Vlp.de Verb.fign.l.natura cauilla-tionis.Item de Reg.Iur. Ea,inquit,eft natura ca uillationis.quam Græci lt;rgt;iö)ttft« uocant. Nebrifs.
CAVILLATIO propriêeft, quandoab eui denterueris.trafituradeUidenter falfa,per quan dam uerborum inuolutionem, uel fophiftriam. c.uenerabiles.de lud. Sp.
C A vM A,K^''A“T,calor,fiue incédium. VIp.de Leg.j.I.cum res. Sifundus,ait,caumate perierit. Atq; alibi : Prædia, ait, quæ caumate perierunt. Arque adhuc alibi: Si caumate,alio'ue cafu pars fundi perierit. Nebrifs,'
TE A.
C A V P O,próprié eft qui uinutn uendit. Caü pona.mulier itidem uinum ueudens: amp;nbsp;locus in quouinûuenditur. Caius I. nauta.ff.Naut.caup. ftab. C3upo,ait, ut uiatores manere in caupona patiatur. Apud lurifcófultos tit. eftFurti âduerf. naut.caup.8c ftab. Spieg.
CAVPONATIONI Snomen,latiuS patere apud Græcos,ex Platone deprehédi poteft : ubi de Legib. travans,docet, cauponationé omnem in ciuitate nó nocendi gratia, fed côtrà, omnino naturaliter adinuent.ïelfe,Lib.fiue Dial.xi. Sp.
C A V S A criminalis dicitur maior.Ciuilis,mi nor.Aut.Vt om.obéd.Iud.jpu §.fi igitur fuerint.
C A V S A M dicere, eft uefendi, uel per fe,ucl perpatronum.
C A V S A .M dicere item eft, quod Græci tuin 4/'»F4iamp;.w,tum lt;fifüvi^ia dicunt, hoceft,iudiciuih fubirc,8c culpam,fraudesqi iudiciorum fuorum, aélorüqi prçftare.Budçus in l.uît. fïi de Senatot,
C A V S A M dicere cxuinculis,id eft, interim -dum quæftio criminis perägitur, in carcere uin-élum efte.Ex Bud.Spieg.
C AVS A efficiés eft eius,ex quo res ipfa fluit, ut lus ciuile,tuteIæ:Teftator,tertamentar:ç;leK, legitimæ : 8c mag!ftratus,ditiuæ: ius Gentium, emptionis,locationis,mutui,commodati,depo-fiti.Scc. Ius ciuile, ftipulationis ,contrartus cm-phyteutici,8cc. Ex Apello.Spieg.
C A V S A extraordinaria. Quære,Extraordinarius reus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( biles caufæ,
C A VS AB fauorabilesqfint. Vide, Fauora-CAVS A Sc faélum interdû pro eodemufur-pantur.l.plurimum.fF.de lur.Scfacli ignftr.l.fi ex plagis.^.in cliuo.ad Lcg.Aquil.
C AV S A iusrefpicit,Occafiofaélü.Caufado minij quç proxima fit.item quæ remota,Glo.ex-plicae in I.pofsidere.§.uetcres.flF.de Acquit.poffl
C AVS A magna.Quære,Magnacaufa.
C AV S A mediante.Nouûeniin non eft quod cum aliquid abfolutè non liceat.mediätetainen caufa rede fieri pofsit. Sic libera perfona, quod aliàs abfurdum fuerit, uedicatur i.j.§.j. ft; de Ret uend. Lege, V^endicarc liberam perfonam.Sp.
C A V S A obligationis, contractus, delidum, amp;quafi. Spieg,
C A V S AM obtinere,eftcaufam uincere.
C A V 3 A propria.Quære, Propria caufa.
C AVS AM publicam fuftinere, eftinoculis conipectuqi omnium exponere. Spieg.
C A V S AM recipere,eft earn fufeipere defen-dendam. Spieg.
C A V S A M rhetores effe maximam propofi-. tionem definiunt, aquaargumétum deducitur.' Sic à Paulo accipi in l.j.de Regu.iuris, cenfet A1-ciat.cap.j.lib.v.Parcrg. Spieg.
C A V S A fontica. Vide,Sonticus morbus.
C A V S A fuperior, quæ iure cóiquni fundata cft:uel ius apparcntius Cuius cotrarifi eft,C-u-fa inferior. Vide Bud.in 1.pofter.de Orig.iur.
G AV S A,uerbügenerale eft, quodeppreben dif principiumnegocij.cum proponiturï8c cuin quis délibérât, 8c proponit ut litiget. .Cum ue-rè difcutitur, iudicium eft : qubd acetpitumon g 4 folum
-ocr page 104-|
folùm cû ipfum faôû difcutitar,fed etiâ traétan? tur ea,quç prçparatoria dicimus ipfius dircursio nis. At ubi iudicatû fuerit, dicitur fada iufticia: quia turn ius unicuiq; eft redditû. Alc.Iib. ij. Di-fpuhd. cap.xxiiij. Vlpiano, caufa fadûcft undé obligatio oritur, quod Khetorcs «w udcat. Idé inl.ix ff.Si ccrt.pet. Vtraqae translatiuè,dicitur omnis aftio, qua in fenatu,uel in foro habeinus. Et Caufidici,patroni,qui in caufis,iadicijslt;^i uer fantur,ubi lites amp;nbsp;controderfiæ, id cft,caufæ iu-dicialesaguntur. Præéerea, caufadiciturid,ex quo.uel per quod,ucl à quo,uel propter quod a-liquid fit. Diffenq; hoe à ration«, quód caufa eft impuKus ipfe ad aliquid agendû : ratio ueró,or-do gerendorü ex caufa ueniétium.Vide,Lis.Sp. CAVSARVM tria genera efle,notü eft: De-monftratiuum, Dcliberatiuum, (quod amp;nbsp;Con-cionale appellatur)amp; ludicialc.Exijs taroé pro-priécau(adicitur, quæiudicialiseft. Vndecau-iam pro lite amp;nbsp;controuerfia ponimus. Quamuis nonnulliita diftinguunt, utcontrouerfiam, feu litein dici uelint poftquam conteftatum eft: eau fam autem,amp; ante amp;nbsp;poft conteftationem. C A V S AE dcfinitionem.qaainrefcrt Glof.in Rubr.flF.de Códit.amp; demon.Bart.ïmpröbat:qui ait,caufam ede quid prçteritum,uel inftans,quo quis impellitur ad aliquid difponendum. Sp. CAV S A intit.decondid.caüf.dati caufnon fecuta. Sicenim legendum, fcftcDn.Old.ut infra in uoce Datum cxponcmus,pro ratione futu re rei accipitur propter quaindatû eft.Facit huo quod inuerbo. Ob rcmaatUr.relatum eft. Sp. C A ^S A cognita, pró «xaminare iufticia eau f3e,hoc eft,an ucritas fubfif. Vide Modeftin.in 1. iij,flF,de in Intcg.rcftit. Spieg. C A V S A cadere dicebsitur,qui malè agendo, iusagediperdidiflTet. Apudprifcos enimfuper-ftitiofèfcruabatur,ut qui in adione inftituenda ucl uerbo lapfus eflet,caufa caderet: cuius fuper ftitionis,utEraf. atteftatur,ucftigianon exigua adhuc refidét apud AngIds, interdum totum in-ftrumentum reijcientes, fi Cognomen aliquod una litéra fuerit fecus fcriptum. Admonet idem, cadere formula, litem perdére, amp;nbsp;rem amittere, pro eodem dici uideri. Spieg. CAVS AE cognitio dicitur ad düïcrehtiam aclionis.quæ obiter indulgetuf. Vip. in l.fi quis adfirmauerit in fin.ff.de Dol.mal. Spieg. C A V S AB fubfcribere. Lege,Subfcribere. C A V S A E tranfadionis referutur à lurifcof, in l.cum hi. §.caufae huiufmodi. ff.de Tranfad. C A V S O R, aris, eft caufam rei geftæ affero, fueexeufationem. Vlpiari.de Fideicom.libert.l. generaliter. Neqj enitri caufaridebere, quo minus illi relidum fit. Nebrifs. c A V S A R i tempeftatem, hoc eft, in excufa-tionemamp;defenfionem afferre. Vlpianusinl.j.ÿ. ui fluminis. Si quis caut. Sp. C A V S A R11 dicuntur,qui caufam habent ex morbo,ut munerib.uacent.Mart.de Re mil.l.mi lites Caufaria,inquir,mifsio eft.quç propter ua-letudincm laboribus militie foluit. Modeft. de Excufat. Propter egritudinem caufariam uoca-tam,caufariam remifsionem acceperint. Nebrif. |
CAVSIDICI fordidi, quiadhibebanturad moram faciendatn, dum meliores aduocatirc-crearentur. Vide Pedian. Spieg. CAVSlFlCARI,eftiura alle gare,amp; iniure difceptare. Vide Bud.Spieg. C AVTELA.àCautus.hçcuoxomninobarz bara non eft,ut quidam exirtimauerut : utiturca Ammian. Marcell.l.xiiij. tametfi élegantius Ca-ptionem dicamus , tefte Alciato. Cautelas iuris fumma ratione improbat 6udæus. Illis namque imputandum eft, quod fandifsimum olim iuris ftudium uidemus abantiquo illo ueroqi degene ra (Te. Spieg. CAVTERIVM, inftrumentum eftebirurgi cum,ad inurendum uulnera. Eft amp;nbsp;inftrumenm pidorium, quo utuntur in ca pidura, quæ dicitur Encauftice. Cauftum auté Latinéuftile eft. Vnde Cauftica medicamenta , quæ caufticam uimhabent,ideftuftiuam. MartianusdeFund. inftrud.l.item pidoris. Peniculi,ait,amp;cauteria, amp;nbsp;conchae. C A V TI dicuntur.qui uident ne à redo delà-bantur,nc'ue ab alijs decipiantur. Iraqi duplex dolus habetur : amp;nbsp;bonus, qui cautorum eft, quo fraudem, malasq; artes repcllant : amp;nbsp;malus, per quem ad iniqua,captiofaque, qui peruerfo funt ingenio, impelluntur. Priorprudentiæcomes, fequituriufticiam:pofterior fubdölorum eft.at-que fallacium, fraudis fatelles ad fuas tantum u-tilitates omnia referens, id eft, omnem ciuilis fo cietatis conferuandæ rationem euertens. Ex Pontano. Spieg. C A V TI O,nuda promifsÏo eft, ex qua indu-citur firma obligatio amp;nbsp;iecuritas. C.de Verb.fig. l.fancimus. CAVTIONBM extorqueri. Caueri alicui per iudicem,hoceft, compelli aliqucm per iudi-cis officium,utcaueat. Vlpian.in 1. ficum exce-ptione. §.quatenusautcdiximus. ff. Quod met. caufa. Ex Oldcnd.Copia. Spieg. C A VTIO indemnitatis. Papin. l.liberto.$.j. ff. Negoc.geft. Sedei,inquit,cautionem indéni-tatis,officio iudicis praeftari neceffe eft. CAVTIONES iudiciales,ideo dici putant Dd.fed falfó, quafi iure ciuili effent introdud*: Prætorias uerö,quód à Prætorc traxiffent origi-nem. Quo, tefte Dn. Oldend. nihilabfurdius. Nam iudicialesrccenfenturuclutfpeciesprçto-riarum.in l.j.in prin. ff.de Prætor.ftipul. Erroris caufam ipfedemonftrat. Spieg. C AVTI O iudiciofifti,uocatur,fi quisnon pofsideat immobilia bona, ut is cogaturfatifda* re,hoc eft,fideiufforibus idoneis cauere, fe pcr-manfurum in iudicio ufqi in finem litis. Vide,Sk ftere. Spieg. CAVTIONBM iudicatamfoluipetitador à reo conuento:nec hodie poteft exigi, quàm ab eo qui alieno nomine cauffam défendit, na olim qui cóueniebaturfuouel alieno nomine,is ex 1e gitima caufafufpicionis cauebat iudicatû folui. Equi proprio nomine.in prin.amp; §.in alium. C.de Proc.Inft.de Satifdat.Lfiucró.amp;l.j.C.eo.tit. Sp.' CAV- |
CAVTIONES prstori«,omnescautiones quoniam aliquam formam à Prçtore accepcrut, uno nomine appellantur Prætoriæ. Vnde Vlp. ini. infconuentionalibus.in prin.ff.de Verb, ob^ lig.Enimuerô,inquit,Prætoriæ ftipulationes legem accipiunt ex mente Prætoris, qui eas pro-pofuit. Et generaliterquicquid in iudicijs traita batur,Prætorium diélum eft. Vide,Prætoris co-gnitio.Spieg.
C A V TIO faluo pudore. Lege, Pudor.
C A VTIO fubreptaaut corrupta.ad fin.l.Ar-gentarius,ff.de Edend.
C AVTIONALES ftipulationes,prçtoriæ, exponunturapud Vlp.d.l.de Prætor.ftipul. Sp.
CAVTIONEM rem ratam haben, petunt ttiutuoifefe.aélor à defenfore rei, amp;nbsp;reus â po-ftulatoreaéloris, fcilicetcum nonfatis cóftatde mandato. Nam hoc cafu, qui alieno nomine in-fertalicui litem,uel fufcipit, is debet cauere,dominum rem ratam habiturum, hoc eft, compro-baturum ea quæ procurator fecerit:nec réclama turum expreffé,ueltacité.ti.f5n autem perProcu ratorem.lnrtit.de Satifdat.l.Paulus refpondit.ff. Rem rat.haber. Spieg.
CEDEN S céfetur'extraneiloco.l fi cum em ptore.inprin.ff.de Pact.Lij.§.cum quis debitori. ff.de Hæred.uei ailionibus uendit.Spieg.
C E D E RE,eft prorfus träsferre ius in alium: Concedere, eft e-xercitum duntaxat permittere retento iure.Bartol.in 1.ad eum,ff.de Donation. Probaturin 1. fi ufufruélus. ff.de lur.doti I.necef-fario.§.uT.ff.dc Peric.amp; comm.rei uendit.Spieg.
CED ERE bonis,eftbona dimittere,amp;defe-rere creditorum improbitati amp;nbsp;inftantise. Vide Azon.in Rubr.Qui bon.ced.pof.C.lib.vij. Sanè nouella conftitutione cxxxv.fanxitlurtinianus, eos qui non defidia, aut luxuria, fed cafu fortui-to lapfi facultatibus funt, non debere ad earn bo norum cefsionem cogi,qu® cum ulla contume-lia fiat. Quod amp;nbsp;antè non abfimili cafu conftitu-tum fuiffc,in Codice Theodofiano legitur.Vide Porocedere. Spieg.
C E D E R E diem, eft incipere deberi pccu-t^am: Venire diem,eum diem ueniffe, quo pecu niapeti pofsit. Ex Vlp.in tit.de Verbo.obligat.I. cedcrediem. Etintit. ff. Quandodiesufusfru-ftus legat.cedat.
CEDERS poffefsioncm,uelufumfruélü,ael ius,eftalteri poffefsionem,uel ufum,uel ius tra-dere.Idem in tit.de Leg.ij.LSc fimilitcr.Si ufum-f'ruélum,inquit,mortis caufa ceffcro. Et in tit.de Acq.poffeff.I.fæpe. Nebriffenfis.
CED ERE intercefsioni,eftcedereprouoca-tioni jd eft, nó procedere ultrà,amp; admittere op-pofitionem. Et fublata intercefsione dicimus, quod nunc, non obftante oppofitione, uocant. Bud.inl.ij.deOrig iur. Spieg. _
c E D E R E teftibus,ert teftibus conuinci.
Ceders uita,ultró ad morte accedere, fibi lEortem confcifcere. Cedere legibus, ultró exi-Jium acceptare,ne leges uiolare uideatur.fi in ur be poft coinmiffmn facinus manferit. Sic Cede
re fortunç.eft fuccumbere.Bud.in 1.0 hominem.’ §.quoties.ff.Depofiti.
CELA R E.pro abfcondere teftamentum, cri men falfieft.de quo Bart.in I.PauLC.deFalf. Sp.
C EL A RE fugitiuum , amp;nbsp;bannitum, quid fit, uidetext.amp;Gloff. inl.j. ff. deFugit. amp;I. doli.de Ser.corrupt.
CELARE uenditorem quid fit.expücantln rifcofs.Lj,i5.j.de Aét.emp.l.j.de Seru.amp; 1 fi is cuii §.ceiatum. Vt in poff.leg.
CELEE E RRIM VS,pro multorum fermo-ne comprobató. in 1. fi res puellaris. ff.de Admi-nift.tut. Spieg.
CELEBRIS ciuitas, quam imperitum aul-gus frequentatam uocat. I.fi in aliqué. ff. de Off. Proconfamp; leg.
C BLERE S dicebantur milites C C C. quos Romulus ad euftodiam corporis fui delegerat:à celeritate diffi, quod pro belli necefsitäte, turnt équités, turn peditese.xpediti pugnabant. Zaf. in 1.ii.ff.de Origlur.
C BLERIT ATEM defiderare, lurifconf.in l.j.de Dam.inf. amp;nbsp;Celeritasaclionumjhoceft.a-étorum,3pud eundem,in l.iij. de Donat.int.uif. amp;uxor. De caufis celerem cognitionem,hoc eft, fummariam defiderantibus, Bartol.petédus eft in l.fi quis. C.de Poft. Spieg.
CELERITES, pro uelociter,in l.ne quis.ff. de Curt.reor. Obfcrua,quód celeriter quid fieri, arbitrio iudicis relinquitur. 1. j. ff. delur. delib. Excludendatamenertubiqï amp;præceps feftina-tio,amp; moratoria cunffatio.l.fin.ff.de Appel.l.tutor qui repertorium.de Admin.tut. Spieg.
CELERRIMO fini tradere.l.j.6.fin. C.de Vet lur.enucl.
CBLBVS MA. Celcufmaeftnautarum can-t«s, quo remiges uel concitantur, uel inhibétur remis infiftere.Bud.inl.j.ff.de Recept, arbin
CELEVSES. Lege,Remiges.
C ELS I O RES,cognominanturlegumDolores.Lij.ff.de Offic.diuerf.iud.
CEL S VM, pattern amp;filium çquitatis admo dum fuiffe præ cæteris ftudiofum, oftendit infi-gnislocus in l.fi fcruum. $. fequituruiderCift'.de Verbor.obligat.
C E LL A, quod ibi celemus,quæ occulta effe uolumus,appellata eft.l.iiij. de Offic,præf.uigiL l.quis fitfugitiuus.§.apud Cæliû fcriptüeft. Ca* pitaütfignificationé,utilliadieftiua iungutur: ut,CcIlauinaria,penaria,olearia,mellaria.Sp.
C ELL A RII diéli.qui penui afferuando prç-effent. In Cod. Theodofiano,CeHarium neutro genere, pro collatione prouincialium accipitur: eiim eo nomine,ut attertatur Alciatus; Comités uel præfides prouinci®,ut eellam fua inftruanr,' annonamq.- fuam augeant,aliquid extorquent: eadérationeuoxdedufta, qua Cerariumapud Cicer.in Verr. cum prætextu ceræ,uel figilli ali-quid corraditur. Spieg.
CELL AR 1 VM.Iocus areponendis, celan-disqi efculentis,poculentisq(,diélus.lurifcóf.de Leg iij.Cellarium,ait,iunftum cidem diætç.Cel larius uerd eft, qui celle uinariæ præfertim prç-ponitur«
-ocr page 106-C ANTE E.
|
ponitur. Vlp. 3e FundJnftr. l.quæfitum. §.fi ali» qua parte. Cellariuin quoq!, inquit^deo præpo-fitum eft.ut rationes faluae fint. amp;nbsp;alicubi fæpe. CELVARIVM, Seruius ipfe putat dierum efle paucorum: penum ueró temporis longi, COBNAC VLVM.Cœnacula loca funt al-tiora domus, ad quæ fcalis aut cochleis afcendi-tur. Hæc autem incolebanttenuiorcs amp;#nquili. ni. Inde Cœnacularius Vlpiano in Lfolutum. ff. de Pignor.aélion. Videtur, inquit,tacitè amp;nbsp;cum domino ædium hoc conücniffe, ut non paftio cœnacularijjpficiat domino,fed fua propria.Coe nacularium item facere dicebantur, qui domos totas códuftas ,per fingula cœnacula inquilinis locabat,utinde quçftum facerent pluris in fum-mam locando, quomodo Budseo tefte accipitur in l.fi uer0.ff.de His qui deicc. Ita enim cœnacu^ lariamfacere,utargentariam amp;furnariam:apud VJpian.exercere cœnaculariam legimus. Spieg. CBNOTAPHIV M,imaginariü fepulchrum dicitur. Sic uocari poffunt hodie, Bud.ait, quas reprçfentationes in anniuerfarijs cxequijs uoca mus. Nebrifs. Cenotaphium,inquit,interpreta-tur inane fepulchrum,id cff quod fine cadauere, in memoriam tantùm defunéli conftruftum eft. Vlpianus de Rclig.amp; fumpt.fun.l.uel quç. Si ce. notaphium, inquit, fit, uenire dicendum eft. Et infrà, i.monumentum. Monumentû,ait,memo-risecaufafactum, quodGræcèxivcluifieiidicitur, fimplici », fine diphthon.Cçnotaphium uero per æ,nouum fepulchrum eft: peroe,commune mul torum fepulchrum.Græcè vihvtxvi^fiiiJ, Spieg. CENS E RE Budçus in l.j.ante fine,de luftic. amp;nbsp;iur. pro çftimari,in precio effc,laudari,clcgan terinterpretatur. Sieq; intelhgenduputatlurif-cófultum,cum dicit feras beftias, iftius iuris pe-ritiacenferi,id eft,admirationi nobis funt. Nam amp;nbsp;Cicero pro Arch ia poeta(ut eum Budæus uir doélifsimus allegat)dicendi facultatem expoe-tarum leclione cenferi dicebat. CEN SERE.labolenusdeVerb.fig. Cêferc, eftconftituerc,amp; præcipere. Vnde etiam dicere folcmus,Cenfco ut hoc facias,amp; Senatü aliquid cenfuiffe. Vnde Cenforis nomé uidetur effe tra-ilum.Pro arbitrari quoqs ponitur. Vnde Cenfo. res difti,ad quorum cenfionem,id eft,arbitrium cenfereturpopulus.Hinc amp;nbsp;Ccnfiti,quorum res eftdeftinatacertaquadam fententia, amp;nbsp;per earn in daffem fnam redadi. Qui etiam Opicenfi, id eft,opibus cenfiti dicebantur: amp;nbsp;Capitecêfi,qui nullo,aut paruo ærc cenfcbantur.In C. luftin.li. xj.tit.eft, de Agric. amp;nbsp;cenfit. Et infrà, in quibus cauf.colon. capite cenf.dom.aceuf pofs. Pomp, de Acq.rer.domin.l.ergo. Cenfitorum,inquit,ui ce fungitur. Sed amp;nbsp;operari fignificat, quod uul-gó uocât,hoc eft,in fententia fuam,cxplicata ra-tione approbate audicntib. tefteBud. in 1.ult.de Senator. Propriè tarnen eft, fentétiam fuam ex-ponere,amp; conftitucre,quod eftpræcipere. Nam Senatus quod iuffupopuli céruerat,omnino'ob^ feruandum erat,annotauit Aic.de Verb.fign. Et cenferi prædia dicuntur, quæ cenfum præbent, Eft amp;nbsp;cenferi,in cenfum conferibi.ut C.In quib. |
cauf.pig.tacit.contrah.I.j. Spieg. C E N S E R E territorium, pro imperare cenfum territorio.l.j.C.in quibus cauf.ius pign. amp;nbsp;1. omne territorium.de Cenf.lib.x. Spieg. CEN SITOR eft, quirecipitprçfentationcs colleélorum coloni,amp;pignoris iure uendit prç-dium,fi cenfus non foluatur. ff de Cenf.i.forma. §.illa.amp;l.cum poffeffor.§.cum pro pecunia, CENS ORES,àcéfendodifti, quóduitam, moresqi noftros examinant,amp; de eis inquirunt: cenfus item rationem ducunt,profcfsionem curant,amp; pro meritis hos de albo eximut, illos de-ligunt.Hinc Se præfeéli didi morum,magiftri uc tens difciplinç, Se feueritatis. Horü ueftigia no-ftris temporibus çmulantur, quos uulgó Héroï-dos uocamus, fi tarnen uerè utatur fuo munere: qui Se fœcialium officio funguntur,dum bella fo lennibus uerbis indicut. Vide Alc.in de Magift. Sc Zafium in 1. ij. ff.de Origin.iur. Præterea lunt Cenfores,à céfu æris,hoc eft,pecuniç difti, quia cenfum tollunt Sunt Sc indices.Nam cenfura,iu dicium eft. Vndefenatum aliquid cenfuiffe dici/ mus.l.cenferi.ff de Verb.fign. Spieg. CEN S VS , patrimonium cftZafio,nonredi tusannuus. inl.ij.ff.de Orig.iur. Igitur nomine cenfus quidquidfortunarum quis habet, conti-nctur. Olim erat rccognitio ciuium per capita. Sc quantu quifqi haberet in bonis : quod quinto quôqiannofiebatàcenforibus ,à SeruioTullio rege inftitutum. Vnde cenfum agere (uerbum peculiare hiftorijs)eft recéfere hominum facul-tates.l.de creationib.C.de Epifc.aud. Itaqi cenfus id quoqi dici cœpit, quod numcrata pecunia Principi per capita foluitur,fiuc per focos. Sp. C E N S V S, malè ufurpat Dolores pro redi-tibus,feuprouentibus. l.frugem.ff. de Verb. fig. l.fi fponfalib.§.j.ff.delur.doti. C EN S V S equeftris.Vide,FacuItatcs equeft. CEN SITI dicuntur, quicéfentur,ideft,cen-fum prçbcnt.Eft aut Cenfus, tributum Sc penfio publica. C.In quib.cauCpig.tac.contrahen.l.j.Sc C.Siprop.péf.pub.l.fiaccipitur. Olimaütnon-nulli agricolatorcs céfebantur, pro quib. domi-ni prædiorûtenebâtur, ut uidere licet in tit. C. de Agric. amp;nbsp;cenfit. In quo de colonis quidem o-mnib.fingulariter tamé aliquid traftatur de céfi/ tis, ne refpubl. fua penfitatione defraudctur. ld quod à noftris morib.nó abhorret.Süt enim ho-dic multi tributarij nobiliu noftrorü ruftici. Sp. CEN S VALIS contraftusadmodumaffinis eftEmphyteuticario,fcuColonariocontraftui. Nullo autem.Oldend.tefte, commodiore uoca-bulo Latinè fignificaueris Emphyteufim, quàm fi Colonarium contraftum appelles, Spieg. CENTIEN S aureorülegitHaloanderapud Celfum in l.propemodum. de Verbo.fignif.non cétum aureos,ut eftinuulgatis cxemplarib. Sic Sc in l Ofidius, de Leg.iij.Pone,inquit,in códito cétiens aureoru effe.Cétiens,fimile efthuic Dc-ciés, de quo fcribit M.Varro lib.ij. de Analogia, quç duo fignificat decies ucl céties, centena milia: qua fcilicetratione Sc modo loquédi utimur etiam cum dicimus Deciens uel Quinquiens fe-ftertium* |
G ANTE Ë.
|
ftertiûm, pto Jcciesuel quinquies centena milia nummum. Excerpflmus hæc ex nûcupatoria Haloandri,Codici præmiffa. Spieg. CENTESIMARE, 8c decimare, militaria uerba:milites enim ubi quid grauius admiGfsét, fæpe decimus quifq;,interdum céteGmus extre-inolupplicioatliciebantur, utannotauit Egna-tius inMacrino apudluliumCapitolinum. Sp. CENTESIMIsCalendisdarefpondesfno tus loquendi modus lurifcofs. exfœneratorum confuetudine ortus, ut Alciatouidctur.Signifl. cat autcin, intraoéloannos, 8cmenfes iiij. licet aliqui centurn annos intelligant, fed non reefè, eodemtradentc,cap.xxiij.lib.Parerg. Spieg; CENTESIMIS Calendis date fpôdeslOb feruandumi ut 8c Alciat.Gngulariter monuit, ea ratione ftipulationes concipi folitas, quodCalendis fœnora exigebantur, 8c ex hac confuetudine ipfeputathaudtemerédedudû, utCalen-darialibros rationum dicamus.nam,ut animad-uerti,inquit, foletlurifconf. ea didione uti,cuin fœneratorum rationes deferibit. CENTESIMA ufura, antiquis fuit maxima amp;legitima. didaideo centeGma,quiacéteGmo menie fortemæquat. Gngulo autemmenfecen-teGmum nummum reddebant,hoceft, duode-nos allés annuos. Eius fæpius meminere lurifc. fed in primis Paulus in l.leda.Si cert.pet. Obfer uatum item eft,amiquos non folum dixiffe cen teGmas ufuras, uerùm 8c centeGmum qmeftum. Vide Bu'5æum in 1.nihil intereft.de Euid.8c Ol-dend.Adio.viij.claffej, Spieg. CENTONES, cilicia luntexpiliscaprarû, Gue pâni crafsiores, ex lana diuerforû eolorum confuti MeminitcorumVlp.ff.deFun.inftr.A-lexand.Neapol. Dixere autem,inquit,centones exuillis grofsiorib. fagula intexta uiiiorib. pan-nis,quibus domorum teda,tabulata, aut ligneæ machine militates, aduerfus incendia, G ignis maioruis ingruat, muniuntur. Vide in Chil. E-duo amp;nbsp;feptuagirita effent, téfte D-Augaftindiri; de Ciuit.Dei .Kviij.cap.xliij. VideB ad. in l.i iff. de Orig.iur.Sc Old.dais.v.action.v. Spieg. rafmicis .Farcirecentones. Spieg. CENTVM lt;|iiæinarcahabeo, am quæillc spud me depofuit. Vlp. ait, G nulla lint,nihil tie-beri conftat.l.j.fF.deDot releg, Spieg, CENTVM ann'i.Gnis mtæ longæui hominis eft,ait Caius in Gn.l.an ufusfrudus. ff. de V-fufruftu. Spieg. CENTVM VIRALE iudiciu,centum quinque uirorum erat. l.Titi. §•)• ff-de InofGc.teftam. His hafta erigcbatur,ut fcirct iudicandi tempus. Sicuti noftro feculo Scultetus uulgd.folenni ba culo,ueluti haftula.manib.prxtento, iudicij au-toritatem afferere folet. Zaf.in 1.ij.ff.de Orig.iu-ris.Didum eft à Centumuiris (nonautemàSe natoribus, qui Romæ centum étant, rempubli-camq; curabant,non dantes operam iudicandis controuerGjs priuatorum.) Nam cum effent Ro mæ xxxv. tribus, quæ amp;nbsp;curiæ funtuocatæ,ter-fi cxGngulis tribubus funt eleéti adiudicâdum: qui centumuiri appellati funt. Et licet quinque amplius quàm centum fuerint, tarnen quo faci-lius nominarentur,centuuiri difti funt.Bud.Sic feptuaginta interprétés didi funt, quuin tarnen |
CENTVM Vl RI. Paul, de Inofnc. teftam 1. qui repudiatis. QuaG centamuiri hunc lo^um fi-lium in rebus hum mis effe nunc, cum facerent inteftatinn.crediderint. Spieg. C E NT V R 1 A , ex C.peditib. Decuria.ex X. equiribus conftat. Ordo minor eft centtiria.ma-iorq; decuri i. nam ex LX. inilitib.erat:cm prae-erat uexillarius, plernnq: centurio, aut ordinis duétor. Alex.de Alex.Gen.dier.hb.j.cap vi CENTVRIATAE leges. Légc.Curiat.ï. CENTVKJO, milesdicebatur,quipræerat centum militibus. Etcohors illa,cui prçerat.ap-pellabaturccnturia.CentUrionis inGgne erat,ui tis,Gue farmentum cxmte. Cuius meminit amp;nbsp;lu rifconf.de Re niilit.l.milites agruin. Si uitem te* nuit,militiam mutac. Nebrifs, CBRARIVM. Lege,Ceilarij. CEREB RO S I boues,contumaces: mho-mines , àperuerfo cerebrOj qui tuti luo conGlio lièrent, Ôc iracundiæ obtempérant, 8c à neinina perfuaderi poffunt.Col.libiij. Spieg. C E R N E R E hçredicatê, pro adiré.iode Cre-tio,pro aditio hçrediratis,qao uocabulo uG lunt Impp. C. delur deli.uulgatal. Cretionum. Cetera apud Budçum in Annot.Spieg. C BRT A dies. Vide,Dies certa. CERTA inquiGtio, quafpecialiter expreffa folennia continentur.l.libelloruin.ubi Barto.de Aceuf. Spieg. CERTA inftifutiohçredis dicitur,cum tefta tornominatim, uel indubitato Ggnoeûexpref-Gt.l.iubemus.C.de Tcftamen.I.quoties.J.ft quis noinen.de Hær.inft.Ete.xhxreditatio certa quai nominatim faèta eft.l.ij.de Lib.Sc pofth. Spieg, CERTA mulierde mariti morte dicitur, quç certonunciointellexiteumperiffe, Am, hodie.. C.de repudijS.c.in præfentia.de Sponfal. Spieg. CERTA MEN ,pro ludo, in quo eft contenu tio: ubi etiam ui6toriab agonotheta premium proponitur, Scæuoladc Annu.leg.l.liberto.Cer tamina, inquit, fub nomine ipGus celebrarêturi id eft,ludi.Nebrifs.Siceo.ti.l.pen. apudMarcel-lum aientem, cum eratpecuniacertarçipublicç Sardianorum reliéla per quadriennium ceriami nis Chryfantiani. Qjiære,Sardiani. CERTA MEN ChryCintianû ab aureo flore prçmio uiéloris nuncupatum : «æ* ?xf«quot;’’''“’, id eft, abauro, amp;fl:i'feflore. Huiusludi meminitluriL cof.in 1.pen.ff.de Ann.légat, Dni Budæus certa-minum, ludorum 8c agonum antiquorum quæ-damnominaexplicat,nô modo luceminteren-tia ad I.athletas.ff.de His qui not.infam.fed Sc al alia mulca 8cPandeélarum 8c Codicis luftinia-ni. Alexander item Neapolitan, cap.vüj. lib. v. Quibus adde Valturium cap.xij.li.xij.de Re mi-litari.ScRhodigin.cap.xxx.iib.xiij.Spieg. C BRT ATI o , pro cognitione extrema ira leg xij.Tab.Vide Oldéd.cap.j.ticu.ij.certis one-ribus deftinatum patrimonium, apud Vlp ld'h' deicomminam, 5,quid tarnen, ff. Je lud’.ci js.Sp. G HR« |
C ANTE E. tione, aut relatione apparet, quid,quale, quaó-tumq; fit. d. 1.certum.l.ftipulationum. 1.ubi au-tem.de Verb.oblig. Spieg.
C É RT V S fadus dicitur is, qui ab integrç fidci aliquOadmonitus eft.l.fiquis ita.uerf.penul. de Teft. tut Glof.l.Titio fundus^ de Condit. amp;nbsp;demonft. Spieg.
CERTVS Kæres,utadireporsit,dicitur,qui probabiliter,uchementi quadam opinionc, credit fl bi delatam hæreditatem. L Pannonius Aoi. tus. §.j.dc Acquir.haered. exitusq; oftendit cum redè fenfilFe.Glof.I.fi quis extraneus.in fin.eod. tit. Spieg.
C B RVIC O S V S ponitur pro duro amp;nbsp;ine-xorabili.
cERVICEM erigere, eftImp. Conftantio, in eum cui gratitudodebetur, irreuerétem elFc. l.ij.C.dc Libertate amp;nbsp;liber.eor. Notum,durç cer uicis hominem dici, quafi indomabilem, more ferocium boum, quique ceruice ereda amp;nbsp;rigida contumaciam quandam præ feferat, tanquara nemini cetuicem inclinarc uolcns, Hartnäckig, c, nifi cum pridem.§.propter militiam.de Renunc. Spies'’-
c ER VIS A, ceruifia,uelceruifium,potioett cxhordco,fiuc tricico, fiue expane concinnata. VIpian.de Trit.amp;uin.leg fi quis.Ccrtéceruifiû, quodextritico,uel exhordeo,uel ex pane confie! tur, Græcêfi'^cf'.PIinius: Ex ijfdem fiunt amp;nbsp;po tus,zythum in Acgyptq, celia amp;:ceria in Hifpa-nia, ceruifia amp;nbsp;plura genera in Gallia. lt;^uo loco melius quidam Cereuifiam legunt, tefte Ste.Ro bert. Eftlocus in cap. xxv. lib xxij. Porróidem VIp. citatal.Simili modo, inquit,nec curmi,nec ceruifia continebitur. fubaudi, uiniappellatio-nc. Spieg.
C ES S ARE, proociofum Scinutileeire,fae-pius occurrit etiam apud luriltófukos noftros-Quod interpretes barbare exponunt,modópro nullum e(Fc,modó pro non corr petere.Scæuola cleganrerdixitin 1 diuortio fado, de Neg. geft. Præterire deniqi aliquid temporis debebir, quo cefTafie uideatur.Item cefFare dicuntur,quae non funt extinda,amp; quç redire pofiuiit.Sic dicimns, cefiareobligationem,fed non elfe exrindam. Vi de Zafium in Trad.Sublbt. cap.iij. amp;nbsp;Glol.fin.l. proptcr.ff.Solut.matr. Spieg.
c E S S A R E fuo periculo, non negligentem efFc.l.j.de Adminift.tut.
CESSATIO interdumcontumaciæimpu-tatur.l.iscui. g.ceftatü.ff.Vtin pofiefF.leg.Albcr.
CES SI M, pro locum darercgrediédo,amp;rc» troccdendo.Iurifc. AdIeg.Aquil. Interimfupe» rius plauftrum cefsim ire cœpit.
CESSIO, proprièefttraditioadionum,id eft,return incorporalium.
C E S SI O,in iudicio tali forma contingebat Accipiens rem,adito magiftratu:Hanc ego rem, inquiebat.cxlureQuiritum meam efleaio.De-indciudexcxhuiulmodi uindicatione interro-gabaf cedentem, an contrà uindicaretC’ Quo ne-gante,auttacente, rem uindicantiaddixit, eaqs uocabatur legis adio.
ÖERTIFIC O.Pfohoc«erbo,ceureproba-to,pleriq; ponunt,certain, autcertiorem facere, feu reddere: licet etiam eum certiorem facere di cimur, qui alioquin nihil certi ànobis habuerit: atqs fi;; obtineat frequentior ufus fcribendi : ta® men alitera Ciceronepofitum,lib.ix.Epift,fam. Infulanus obferuauit. Spieg.
C E RT10 R O,as, uerbo höclurifcofs.ntun-tur : quod apud eos qui puré loquuntur, in ufu noneft. Vlp.deEoquiprotut.l.j, Sed necefla-rios,inquit,pupillinon rertiorauit. Idein quoqs Jib.vij.tit. Mahdati,l.fi fideiufibr. Cum certiora-rc,ait,nó fecit. Certifico ueró,amp; certificatio.nuf quam quod meminerim, legitur, nifi m titul. de Excuf. Honores,inquit, Scimmunitates certifi-cauit fcribens. Item de Pignor.amp; hypoth. l.cum tabernain,quæ ett Scæuolæ lib. xx.tF. Non ccrti-ficationem inquit, led fuppoftionem à me acci-pere, Nebriffenfis. Verum Alciatouideturuer-bum certiorate,pro co quod eft, certiorem face-re,eadcm ratione dcduftum,qua amp;uetéres meliorate dixerunt. unde L. Columcl. mcliorefcc-rc. Spiegel.
CERTI uox,nunc ângüftius, hunc Iatius,re-cundum fubicélam mareriam declaratur. ut do/ cctlafon inl.certum.fEficert.pet. amp;Felin.c.j.de Suin.trin.Sanè propria fignificationc.
CERTl S annis prçftitum,noh modo de plu ribus, lotigbqi tempore dicituri fed etiam quod trienniopraeftitam eft. Cæterahucpertinentia, uide apud Alc.in l.fi certis annisC.de Pad.Sp.
CE RTi S oneribus deftinatu patrimonium, apud VIpian.l.fi fidcicommiirum.§.quid tarnen. fF.deludicijs. Spieg.
CERTI limites, cum finibus adiedum cd, qui duo uicini proximi funt. 1. forma. dcCen-lïbus. Spieg.
C ERT O certius, pro uerifsimo, prouerbiali uoce lurifcofs. ufurpant. in 1. teftamento.ij.de Teft. l.aitPrætor. §.fi nonmulier. Quae in fraud, credit.l.ftipulatio. §.funtauc.de Verb.oblig. Sp. CER TVM dicitur, quod liquide apparat, amp;nbsp;occultiorefenfu deprehéditurjderiuationeà eer nendo dufta. Vndeillademonftratio,quæper digi turn fit,ca certior eft qua: à nomine fumiiur. Glof.i.quæcxtrinfecus.de Verb, obligat. Bald.L contra. Ci Ad leg. Aquil.fiue id nomé proprium, fine appellatiUum fit. Quorfum enim funtnomi na,nifi ut rem demonftrentc’ l.Labeo.de Supell. leg-Qna'Euis Decius,fedfriuola ratione, diflen-tiat. Spieg.
CERT VM quandoqs accïpitur,proeo quod darum,manifeftumqieft: quæ certitudo iuxta rei qualitatem,uarijs modis aflumitur. Spieg.
CERTVM quoq; dicitur, quod licetincertu nüccft,ramen dubium non eft, poiFe ccrtificari. arg.i.quidam relegatus.deReb.dub. VndeBar* tolusdocet, amp;certum dici pofFe, quodlicetincertum appareat, figno tarnen indubitabili po-teft effe certum. Signum auté indubitabile illud intelligendum,quandofallerenon potelt. Sp.
CERTVM,cum decerti cofidiélioncagitur, dicitur, quod ui nominis, uel aliqua demonftra-
CBS'
C ANTE H.
CBSSIONIS bonorum effedus hic eft ma ximus, quod qui uoluerit cedere bonis, is non pofsitdetrudiincarccrem, aut fidudus fucrit, debeat dimitti.l.j.C.Qni bon.ced.pofT.
CESSIONARIVSdiciturillein quétranf-fufa eft obligatio, uel nomen, amp;nbsp;debet certiora-re debitorem, quód nomen cius in ipfum tranf-fufum fit,ipfum notificando,uel oftendendo in-ftrumentum,8clegendo,amp;copiamfiuelithabe. re,dando.utl.nomen. Quærespig.oblig.po. C. Alias alteri foluere poflet debitum,non crcdens fc obligatum cefsionario. l.j, f.j. fF.de Nou.oper. nunc.amp;l.j.C.dc Oblig.amp;adion.perBart.
C H
C H A L D Ä E1, AfTyriorum magi ex gentis uo cabulo dicuntur, quidiuturnaobferuationefi-dcrumfcientiam putanturefFecifTe, ut prædici poftet quid cui cuenturum, amp;nbsp;ex quo quifque fa tonatus eftet: quorum profefsio abimperato-ribus damnatur.quum aiunt : Chaldsei ac magi, amp;nbsp;cæteri quosmaleficosob facinorum magnu tudinem uulgus appellat. Sileat omnibus perpe tud diuinadi curiofitas, quam ultore gladio uin^ dicandam conftitucrunt: ut liquet ex 1.nemo.C. dcMalefic.amp;Mathcmat. Spieg.
C H ALD AEI. Impia ariolandi amp;prædicen. di euétus futuros prolefsio,quiaà Chaldçis ori» ginem accepit: nomine etiam hoc fuos profef-lores infigniuit, ut Chaldæi uocentur.Quales e-tiam apud nos exterum quoddam uulgus à prç-fagijsZig^nerappellant.
CHARACTER,figurauel fignum,uelfor-ina,literarü prçcipué. Vlp. deTeft.l.fi teftiü. Dû tarnen, inquit,habuerit charaderes. Nebrifs.
CHARISTI A, pro annona graui,feu diffici-li, malèfumitur. Eftenim in hac fignificatione Italici uerius quam Latini fermonis. ya^*^“* 9^*' dem Grçcis fonat gratiam.feu decentiam,nobis fi.nmut, Sicgratiofus dicitur, ein Anmutigerntenfeh, Nee gratiofusprinceps,ut Barbaris in ore eft,be neficum, hoc eft,cin anedigenfurflen fignificat. Fa-teor hoc Grammaticu efte relinquendû: fed hue impegerunt, ut in fexcentis eiufmodimagniu-triufqi luris Interprétés, quos huius ergo nullis contumelijs infedandos, Alc.alicubircétifsimè cenfuit. Siquidem, ut amp;attigimus in Epiftola nuncupatoria huic noftræ lucubrationi prçfixa, uitia illa temporum fuerunt, non hominum. Æ-quifsimum eftet, humanioris literaturæ profef-fores, fic cæcutientes Interpretes, in uerborum
Latinorum fenfu tolerare,nec tam duré cum eis agere,quod quidam Grammatici fccerunt(tefta turAlciatus) qui tarnen interim fibi liccreper-mittunt, defignificationeuerborum lurisciui-lis errare. Spieg.
CHARISTICON , pro remuneratione a-pud Calliftratum in 1. diuus Adrian, de Bon.da. Sed debent sd ea feruari,quæ iure præfidium fo lent erogari : utputa Gharitticon quibufdam of-ficialibus,amp;c.
CHAR T A,eft pagina fcriptioni apta,ex qua/ cun q; materia illa fit,fine ex plûbo, fiue ex cortice, fine exlinteis, fiueexpapyro, finecxcorio,
quædiciturMébrana. Vlp, de Leg iij l.librorü. Librorü, in quit, appellatione omnia uolumina continentur,fiue in charta, fiue in mébrana fint, fiue in quauis materia. Neq; enim mébrana ex-cluditur à chartç appellatione, cum charta mem brana appellatur.Idcm quoqi ibi: Si quis,inquit, chartas legauerit puras, membranæ non conti-nebuntur. q.d.nifi addaturcharta membrana. I-dem deBon. pof. fec.tab. 1.charts appellatione. Etiam adnouam chartam refcrtur. Spieg.
CHARTACEI codices, Vlp.Quöd fi in co-dicibus fint membraneis, uel chartaceis, uel e-tiam eboreis,uel alterius materise, l,librorum,in princ,de Leg.iij.
CHARTOPHYLÀCIVM, Graeci uocant fcrinium, in quo libri amp;nbsp;fcripturs reponuntur. Bibliotheca, quia amp;nbsp;locû, amp;nbsp;armarium, amp;nbsp;ipfos libros fignificat,Nerua tradit,ut Vlpia,refert,in-terefte,fi quis bibliothecam legauerit, Spieg.
CHARTOPRATI,chartarum amp;nbsp;papyri uen ditores funt. x'^^/'cnim chartam fonat, amp;w'-r^«» »■«‘lt;’,uendo. Nunc Papyropolsuocantur.
CHAR TV EAR 11 funt luftinian. qui tabu-lis nomina recepta 8e impenfa defcribebant. Ex Pyrrho. Spieg.
c HA S MA,efthiatus 8cuoragoterr3e,exca/ lida ficcaqi materia, igneos uapores ad fuperna cuomcns:ut fcribit Ariftot.inMeteoris. VIpian. Item fi fundus chafmate perierit. 1. cum res. §. fi. de Leg. j. Sic Haloander nofterlegit, amp;nbsp;Alciatus interpretatur efte in Cóment. ad 1, quód te mihi. ff.Si eert.pet. Nebrifs. Caumatelcgit. Eft etiam chafma fubita aeris diruptio,Sc quidam rcceftus cœli ipfius,tefte Plinio, quü lib.ij.ait : Fit 8c cœli hiatus, quod uocant chafma. Hine chafmaticus diélus terræmotus, dum mouentefe terra, hu-iufmodi hiatus exiftunt. Spieg.
^i^iJlfee, proprièterræruina,fiue fiftura,quam aqua pluuia, torrens,aut terræmotus efficit. Sp. CHILIARCH I,mille uiris pfecli,hoc eft,de-cé Cêturionib. Bud. in l.pofteriore de Orig.iur, x«fWlt;ialt;i#»,Vlp.in l.j.Naut.caup.ftab.Quanqui ipfe uel nauicularius, uel magifter id facial, qtf Græci x«/‘/'M/|U appelUt.Significat hçc uox ma-nus immifsioné, ut Alciatus in Parcrgis refert, quiarbitraturx«/*!«^«^!’*' alurecóf. hic dici fignü, quod magifter in prorafedens dat,quum nantis imperat,ut aliquid faciant, feu aliquem recipiat, uel non recipiat. Verum cu hæc uox à fe nufqua alibi leél:afit,admonetamplius quserendum.Sp,
CHIROGRAPHARIVS àlurifconf.poni-tur pro eo qui fuo chirographo fcripfit fe debitorem in codice. Spieg.
CHlROGRAPHVM, eft fcriptura ex manu propria: qua Autographum etiam appellant. Differtautéàfyngrapha, quod in chirographo tantu quæ gefta funt,fcribi folcnt: in fyngrapba, etia contra fidem ucritatis padio fcribitur.Paul. de priuil.cred.l.bonis, à chirographo, chirogra-pharium formauit: quod fignificat eü qui à de-bitore autographü dcbiti habet. Chirographa-rijs,ait.creditorib.Nebrifs.Propriè tamé Chiro-graphum, promifsio eftobligaioria, manu défi bitoris
-ocr page 110-c ANTE -H.
|
bitoris fubferipta. At libellus, manu créditons cócipiturmec in eo uerba dircété ullatn obliga-tioneirirefpiciüt. 1, ebirograpbis. de Adinin.tut. Alciat.in I. procurator. C. de Edend. Vide Opi-Ithograpbum. Spieg. CHIRO GRAPH! appellatione uti nos pro ipfis adionibus, palam elt: cum uenditis chiro-graphis intclligainus nomé uenilTe. 1. lulianum, de Lega.iij.l.qui chirographum.Spieg. CHlRONOMl, gefticulatores üjnt:amp; ebu ronomia/altatiogefticulatrix.Bud.inl.ii.dcHis qui not.infam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(nomia. CHIRONOMIA Lex. Quaere, LexChiro-CHlRVRGVS, medicus uulncrarius,àma-nuum operatione itauocatus: quem non raró medicum ablolutèlurilcofTappelLit. Chirurgia ipfa ars, quæ à Grçcis chirurgice dida eft, cleri-cis interdida.c.fententia.ext.Necle.uel mó. Sp. C HLAM Y S, interpueriliaueftimétarecen-fetur,ab VIpiano in uulgatifsima 1.uefti5.de Auro amp;nbsp;arg. leg. Suidas autor eft, Numain primum Romanoru regum, chlamidculum elTc^cuin le gationem Ifaurorum accepilTct, ralionemq; eo-rum habitus percepifler. Vide Baytium in i. ue-ftis.de Aur.amp; arg.leg. Spieg. X’‘.«ii'«.Cicero! egmen dixit.Eft fummaueftis quaepro tempore(umituraduentos , pluuiam, frigusq; depellendum. CHOENIX, quçamp;maiorlibraapud Athe-nienfes uocabatur : fuit menfura tritici,quatum quifq; uno die cotnederet : pédebateorum drachmas cl.hoc eft.vij.amp;xx.uncias Cjræcas,noftra autem menfura felquilibram. Eius choenicis di-nudiu, drathmaru Ixsv.libra, feu libella diceba-tur. cuius fit mentio in 1.indices. C. de Epifeop. aud. qua iubetlinpp. Honor.amp;Theodofius du-as libellas,id eft,chœnicem uidualis fubftantiae, cuftuditis præftari : quod etiam olim fieri foli-tum, oftendit Pyihagoræ fymbolum, Chœnici neinfideas. Cuius explicationcm pete ex Chiliad.Erafmi,amp; cap.xvij.lib.j.Parerg. Alciat. Hac uoce Paulus utiturin 1.feruis urbanis.de Legat, iij. quumaic, quod maxime ex libellis familiæ, item cibarijs deprehendi poterit. Accurfius pro albis panibus infeitè expofait. Spieg. C H O M AT A quid fint intcrpretaturVlp.de Extraor.crimini. 1. faccularij : Chomata, inquit, funt aggeres, qui folentaquam Niliaricam con-linere.x,^'i“-* Græcè agger,cumulus terræ,uallum item.Nebrif.Quçrc,Commata. f turn eft. C HO RTALE,àchorte,quod in chortenutri C H O R V S, pro congregatione. id amp;nbsp;Alc.ad-notauit. Celfus: Si chorus,inquit,aut familia le-gatur, perinde eft, quafi finguli homines legati fint. cad.1.de Legat.iij Si ridcre libet.Accurfium fuper hac uoce uideas, quç eft ci muficum inftru mentum.Spieg. XiHftaru/t appellatione Græci accipiunt tarn mobilia,feque mouentia, quàin immobilia ; hu-iusqi fignificatiotamlatépatet, quim pecuniæ, apud lurifcolT. Spieg. X/ürit. de legato eius, ufum'ne, an fruélum fi-gnificet, dubitauit lurifconf, in 1. fi habitatio. de |
Vfu amp;nbsp;habitat.amp; exui diftionis, inagis credit n' fum elTe, quonia, ut Suidas inquir,nihil firK?»“”' quim utilis fibi rei xf«», id eft, ,p necefsitate, in-digentia ueperceptio: fruébumueró potiusui-dentur Grçci dixilPe «a^Awo-z#;.Ex Alciati Parerg. qui Luciani epigramma uenuftum adducit,5c m terpretaturcap.xiiij.lib.ij. Spieg. Xf^Wjid eftufus. Vlpian.Sed fi //»«zm, a it, fit re-lida.an ufus fit,uidendum.l.fi habitatio.§.j.ff.de Vfu amp;nbsp;habitat.Spieg. CHRISTI nomen,inquit Auguft.à chrifma-tedidum eft. X(’'‘^A««autcm Grçcè, Latinê undio nuncupatur. Ideo autem nos unxit, quia luda-torcs contra diabolum fecit. Traclat. xxxiij, in lo.Quum hoc ipfum CHRISTVS humançna-turæuocabulum eft, neq; enim iuxta diuinana, turam fuit audus graiia:ne fecundu corpus qui-dem unquâ fuit uneins, fed fecundum animam. CHRONIC A,corû,dicuntur ea quç de tein poribus feribûtur. Porrô Chronicis Iibns amp;nbsp;fua fides adhibenda eft. qua de re extat commenda-ta Felini commentatio in cap.ij de Relcript. CHRYSOMA, uas in quo aurum infunde-batununde amp;; nomen fumplit. «rznlÇxf'quot;quot;», id eft, ab auro. Alias Ballnca uotatur, Plautus in Bae-chid. Opus eft Chrylo Chrylale. Alciat.in I.bal-luca.C.de Mctallarijs.hb.xj. CHRY S VLC A, aqua ilia eft, quamiftame-talla diducuntur. Vulgd, Aquafort, oder 5lt;.hrnf» ■vuaßfr. Eius uim ignorafie ueteres, colligit Alcia tus e.x V'lpiani uerbis,in l.idcm Pompon.lcribir. uerf.fed fi diduci.de Rei uend.Spieg. C I B A R l V M, fubftantiué, pro alimento ac-cipiendum eft. ut apud Africanum, in l.mortuo. de Statulib. C1B A R1V S panis, qualis eft paftorum amp;nbsp;ru fticorum. Cibaria nanq; minus dehcata effear-bitrantur quidam : quauis cibus etiam delicatis, au tore Donato,prçbeatur.Ci barium aut pancm antiqui intellexeruntnigrioré, àquo furfurex-cretü non effet : ficut fimilagineum albicantifsi-mum.qui ex folo flore conftat. Cibi uero appellatione, potum quoq; contineri, dubium nó eft. Adi Archid.c.in quibufda.de Confe.dift.ij.',Sp. CIB II-A.eftinenfa efcaria.àcibo diéla. tylia bantum uerô,menfauinaria,à poculo cylice,calice diéla,M. Varr.autore. Spieg. iC IB O R 1 A, inpoculorü noméclaturarefer-tur. Quç amp;nbsp;Scythia nuncupari poffe, nónullipui tarunt,quód anguftiorain imo fint. Spieg. ClBVMauiftufic feparatDonatus,utcibu9 fit, qui etiam delicatis præbetur: uidus uero in paruis aridisq; alimonijs fit conftitutus. Cóftat Genef). quód nullum cibi genus permiffum eft præter fruges terrae,amp; arborü foetus. Atq; bic pa ftus crathomini cum cçteris animantibus communis. nee interim de uino ulla mentio. Spieg. C1C A T RI X,hoc eft,fignum quod ex uuine re remanet, ad agnofcendum hominem gt;nbsp;fidem facit.Vide Bart.in I.fi quis in metallum.C.dc Poe ni5.amp;de Fabricen lib.xj. Sp. CICONIARIA lex. Vide Antipelargia. CID A RI S , Perfis. amp;nbsp;Armeniis Regibus in- |
C ANTE I.
|
ftgrte erat, cærulea fcilicetfafcia, albo diftinda: uel tiaria, amidusq; purpurcus, quadrangu'ari figura.Interdum Candys. Alexan.de Alex.Gen. dier.lib.j,cap,xxviij. ClDONiVM malum, idem eft quod Coto-neum.Hinc uinum cidonium,ex eius mail fucco confedum. VIpian. de Vin. Sc trit. leg. 1. fi quis. Cidonia, inquit,fi qua aliafuntuina, quænon exuineafiunt. Nebriffenfis. ClblCIVM,textumexlana caprina, adu-fum maximètentoriorû,fiuecaftrorû. Vnde ci-licinafagafiebantad arcendas pluuias.Vlpia.de Fund.inftru.l.inftrumenta. Vela,inquit,cilicina, inftrumenta effe Cafs.ait:quæ ideo parantur, ne œdificia uento , uel pluuia laborent. Subaudi, prætenta. Nebriffenfis. CIMELIARCHIVMlocuseft,ubi reponi-turthefaurus. C.de bo.aut.iud.pofs.l.fi.^.fin.au/ tern.Sc de agricol.Sc cenfi.l.litib.fin autem. ClMELlARCHA.i. cuftos uaforûScaliarü rerüEcclefiç. C.de Sacrofeccl. l.iubemus.in gl. Quafi procurator!. amp;nbsp;c,Ea quç.Ext.de Offarch. CIN C T A TI, pro uiris militarib. Sc quafi ad militiam accinélis dicuntur. Contra difcindi ad pugnaimbecilles atq; imparati accipiuntur. Sp. CIN AEDI diéli funt apudueteres, faltato-resuelpantomimi Capiunturctiain malam par tem pro pueris meritorijs,quorum affedatorib. hodie ultimum fupplicium debetur. CIN G ERE arboré, eft illâdelibrare, feude-corticare. Paul. Arbor, fur.cçf leg.cçdere.Cinge-re,ait,arboré,efti!lamdcglabare. hé infra, I.fur-tim.ScAlphe. Locati. l.inlegelocationis. Ne ue quem cingere,cædere,urere finito. Idem. CiNGVLi præferipto. Imp Zeno in I. ult. C.de Apparito.magiftr.milit. Etfinecinguli.ait, prçfcriptionerefpôderenegocio,fancimus. Sp. |
CIN GVLVM, Sc adminiftrationem, ut in Nouel.Vtliceatmatri Scauiæ. ?. quiaueroqui-exiftimauit. ContràValla (quod uerius eft,nee latuit etiam interprètes noftros) ad numeru fre-quentius refertur.Adi Card.de Offic.ord.lib.vj. amp;nbsp;Specul.de DifputSe alleg.§.iiij. Spieg. dam. amp;nbsp;C.Vt dignit.ord.fer.l.ij.lib.xij.l omncs. deMetatis ScEpidemeticis. amp;titulum dignitatis interpretantur,ut inNouel.Vt omn.obed. ludic. Prouinc.§.arripiat.8c C.de Prçpofit. facr.cu-bic.l.ult.eod.lib. Spieg. CIN GVLVM deponcre.jpmilitiçexercitiû relinquere.l.ij.C.ubi de Ratiocinijs agi oportet. CIRCA gtinet ad tempus,Cireü ad locü,Cir citer ad numerü.Videin 1.Celfus.ff.de Vfur. Sp. C1RCA, proiuxtaSeprope, amp;adlocüScad tempus refertur. exempla Alberic.indicat. Sp. CIRCA principem occupari, apudVlpian. in l.uerum.$.ex fado.ff de Minorib. Sp. CIRCA folum fieri, ab eo quod in folo fit, a-liud effe notator in l.j. §.hoc autem ediaum non ad omnia.ff.de Oper.nou.nun. Spieg. CIRCEN SES ludi,quiinCircomagnoRo mæfiebant: quad circumenfes. Hermog.deMu ner.l.j, Equorum,inquit,Circenfium fpeélacula. Et Paulus eod.l.ciuitatibus.Ludos,ait,fcenicos, uel ludos Circenfes. VIpian. deHis qui not.in- fam.lathletas.oftedit tanquam maximu benefi- ciu, Circenfiû magiftratu à Principe dari folitfi. matoriuris definitio, non folùm in pœnis deli-CIRClTERad tépus folum pertinere, Prif, doru, uerûetiam in omnibus cotradibus amp;: hu-hi 2 manaruin CIRCITORES dicuntur, quiuigilias no-ftecircumeunt.Vlpianus dclnftit.aft.l.quicun-que, Circitores uocat,qui circumferuntmerces per uicos amp;nbsp;urbes uendendi caufa,Nebriir CIRCITORES àTriurnuiris, autàpræfe-ólouigilum cóftituti, urbem noéla circumibat, ad extinguendaincendia,amp; arcédos fures. Hos Veger, circuitores appellat. Sed amp;nbsp;uariè apud Vlp. in 1. quicunqs. de Inftit.aft. amp;Modeftinum in l.fi duos.de Excufat.tut.capiuntur, Horü me-ininit amp;nbsp;Pyrrhus de Milit.ofF. Spieg. CIRCVLATORES, cireüforanei funt, qui publicè offucias quafdam amp;nbsp;præftigia faciunt, ut uideatur deuorare gladios,araneus,amp; ferpen tes.Paulus de Extraord. crimini. 1. Circulatores qui ferpentes circumferunt, amp;nbsp;proponunt,fi cui ob eorum metum damnum datum eft. Nebrifs. CIRCVMCIDERE,eftcircum,uel percir-cuitum incidere amp;nbsp;amputate. Ad lege Corn, de Sic.circumcidereludæis filiosfuos tantum, re-fetipto diui Pij permittitur, ut non in eiufdem religionis hominé,quihocfecerit, caftrantis pœ na irrogetur. Spieg. CIRCVM C1RCA, non id quod Accurfius exiftimauit,fed omni ex parte,fignificat. Spieg. CIRCVMDVCERE, per translationé pro delereamp;abrogate, Budæus exemplalurifcolL producit. Eft autem decipere, dolisq; petere. ut in l.cum prælatis.ff.de Iud. C IRC VM D VCER E ediftum, apud Vlpia. in 1.8e poft ediélum.de ludic. CIR C VM S CRlBERE,eftcaufam fraudib. cauillationibusq; iniudicio exornare, ut obti-neas Seuincas. Iulian.de Except. I.exceptiones. Autpro minore,ait, uigintiquinq; annis cireü-fetipto. Nebriffenfis. CIRCVMS CRlPTOR,quialiquem fraude priuat bonis. Vndeapud Cicer. Circumferi-ptorteftamentotum. Spieg, CIRCVMSCRIPTVS non uidetur,qui u-fus eft iure communi. 1. non uidetur circumferi-ptus.C.de In integ.reft. Spieg. CIRCVMS C RIPTVS dolodicitur,fuifa-cultate lapfus.I.j.ft'de Minor. CIRCVMSTANTIAE diélæ.quæ in una-quaqi controuerfiaquaeri folenr, amp;nbsp;quafi quæ-ftionem circumftant. lurifconf. in l.aut fafta. de Pœnis. circumftantias enumcratfeptê, caufam, perfonam, locum, tempus, quantitatem, quali-tatem,8ceuentum. Aliquis comprehendithoc uerficulo : Quis,quid,ubi, quibus auxilijs, enr, quomodo, quando. Vide ApeHum cap. ult. in Meth. Græcé Tin^irairte circumftantia appeilatur. Quo autem diftet à Prçdicamento, detlarabo in diclionc.Pra-dicamentum. Spieg. CIRCVMSTANTIAE funt notç rerum Sc perfonarû comunes amp;nbsp;externai, ex quibus æfti- |
Ci ANTE I.
|
roanarum funélionum negocijs, CISïARIVS,â cifio,q(F uehiculi genus eft, cuiufmodi nûcHûgariutûtur.trijugi.diétus.hoG eft, ipfius cifij auriga amp;nbsp;moderator. Vip. Locat. Si cifiarius ducçterostrafirecôtendit.cifiûeuer tit.SicâBeroal. citaturhic locus in Có. Philipp, Cicer.amp;Haloanderconfentit. Ita4-. GloHæ no-n)ine,id eft. Carrucarius in cótextü irrepfit. Sp. CI SIVM,genusuehiculi biroti. E/nkwfc, A’ quodfiarij, quicifiumrcgunt,ƒ^r/«t.Vlp,ff. Locat. amp;nbsp;conduct. CI S T A,procapfa,in l.j. §.fi cifta.ff.Depofiti. Glof.inquit, interpretator Icrinium, fecundum Teutonicos. Spieg. CIS TERNA,pluuialis aquçcóceptaculum eft.Vlp,deFon.deducen.l.j.Cifterna,inquit,non habetperpetuâ caufain, necuiuam aquam. Sed fi uinum condatur in conceptaculo cirternae, fi. militer cifterna quoq; pertraslatiohem appellat ripoteft. VIpian. de Furt.I.uulgaris. Etquidem, ïnquit,fi cifternauini fit. Nebrifs. CISTERNA, Feftus ait,didaeft, quodeft cis,id eft,infra terrain. Vlp.de Riuis.l.j.Ciftemæ autem imbribus concipiuntur. Spieg. CISTOPHORI. Sût qui ini Pdb.§.Titius. ff.Dep«fiti. ciftophoros putét reponendos, ubi mendofê legantur modó Coftrophinati. Cifto-phorum führe legimus quatuor milium 5e quin-gentorûdenariûm;ficüti ScRhodiûtalentû dici opinâturciftophorû ab infigni ferétis ciftam : fi-cutcoronati modó uocâturnûini,à coronæ ima gine.Excap.ij.lib,x.Leót.antiq.R.hodigini,Sp. C ITARE reumfa;pe amp;ipfe Cicerodicit,pro eo quod eft, uocare in iudicium, uel in ipfo toro appellate reum ad caufæ adionem. Spieg. CIT ATI O , inius uocatio,ucl inuitatio. Eft autéluris naturalis, Se necefiaria ad proceirum judicij.nifiprçfensfortèfortunà in iudicio ad-Uerfarius.ad cómonitionem iudicis uolens fufei piatiudicium, 8erefpondeat. Siueró altegat,fc non effe citatum,tücnonpoteftcogi, utrefpon-deat inuitus, fed eft uocadus folennitcr in aliud tépus. Ita docet Bart, in l.j. ff.de in lus uoc. pro-batus ab alijs,Old.telle. Spieg. C i T A T i O realis doéloribus eft (adcó dege nerarût à Romana loquédi puritate ) quauulgó Capturam dicimus. lurifconff.autem appellant, In ius duci uel trahi. Spieg. CITATIO uerbalis. IJoflores cum Accur-fio diftinguunt interuocationem quç uerbofit, ut ipfi dicunr, Se earn quçre Seuerboexpeditut. fed hoc domi fuç natum effe dicit Old. quód ci-tatio quæ uerbis fit,utiqi non fit imaginaria, fed realiter Sc cum effedu contingat. Vide Vlp.in 1. iij.cuin feq. ff.de ludicijs, quibusediélorum or-dinem eleganter dedarat. Spieg. CITIOR aqua pro rapidiore , apud lurif-conCin l.j. §. j. de Aqua pluu.arc. Obferuauit Sc Alberic. Spieg. C lTRA,prçpofitiuaparticula opponitur ultra,in l.fi filia. ff.Fam.ercif. uim priuatióis habet, Sc etia interdum negationis. Pro fine,Sc aliter c-tiamaccipi, ficutapudidoneosautores indicat |
Albericus locîscîtatîs. Nobis fat erït,Vlpianunt adduccre, qui in I. ij. de His qui not infam. Nort tamé,ait,fi citra indignationé principis fucceffot 'el datas fit.Interpretes auté annotant, earn ple-runqi exclufiuam effe.Vnde fi quid quod relcri-pto iubeturfieri citra Cal.Martias, in ipfis calen dis eft faélü,non ualere cóftat. Annotatum eft Sc jP anteufurpari, in c.dilcclo.ext. dcTeftib.quê-admodü Suetonius in Augufto, tit.de Speclacu lis dixit. Citra fpeftaculü dies, hoc eft.ante dies dicatos,extnore fpeélaculis. VideBero ibi. Sp. CITREAE menGe, ex citri materia elabo-ratae,olim celebrabatur.Paulus lib.xix.ff.de Aft. empt.Scuend.l.fi ftcrilis.Veluti menfas quafici-treas cm at quæ non fint. Nebrifs. CiVE S,omnesliberi dicuntur, quiinlmpe-rio Rom.communione ciuHium return betlo Sc pacefuntparticipes. Zaf.inl.ij.ff.de Orig iur. C IVE S boni dicuntur,qui reipublicç lludio fi funt,etiamfi improbi fint homines.nain bonus ciuis, Sc bonus homo, codem modo non dicuntur: ut docet Ariftot.lib.Politic.tertio. Qui uerd boni uiri dicantur.quorü frequens fit àlurifcofE mentiojex Cicerone petenduin eft. Spieg. C IV1 S meus,ciuis tuns dicitur,pro conciuf, quem barbari uocant compati iotam. CI Vl S Rom. curdiuus Paulus apoftolus ap pellatus fit,not.x.dift. c.fi in adiutoriü. c. fundamenta. §.ulr.de Eleft.lib.vj. Spieg. CIVES Romani erant, quibus iusciuitatis conceffum fuerat. Vide Alciat.cap.xxj.Iib.ij.Di-fpun. dehorumpriuilegijscap. xiüj.libroj Fa-rerg. Sunt autem Romani ciucs omneseffefti, qui in orbe Romano funt, conditutione dmi A-driani. l.qui in orbe. de Statubomin. Colligürqs propterea Iurifperiti,iu.s patriç poteftatis.quod ciuium tantum Romanorû erat,ad omnes Chri-ftianos pertinerc. Vidc,Libertorum. Spieg. CIVII-E bellü.l.unica. C.de Cad.tol. Alher. C 1 VICE effe,propertinerc ad ofneiü ciuis; uel ciuilis moriseffeapudlmp.AlexandVum. C’. de Firrtis. 1. ciuile eft quod â re aduerfarius tuus exigit, utreiquamapudte fuiffe fatcris, exhi-beas uenditorem. nam à tranfeunte Sc ignoto te einiffc, dicere non conuenif,uotenti cuitare alie nam bonouirofufpicionem. Spieg, CIVILE negociû,hoc eft, iure ciuili recept^. l.unica,in princip.de Extra.cognit.Albericus. C I ViLl S dies incipit à media nofte, infe-quentemqi media noftéfinit.l.morc. de Fcr. Sp. CIV1 LI S interruptio. Lege,Interruptio. CIVILIS poffefsioeft,quæ fola animi deftt-natione Scfolennitate quadatn conftat, etiamfi corpus nor. intcrueniat. CIVILIS rationaturalia iuracorruperenon poteft, lirait Caius, 1.cas.ff.de Capit minut. Sp. CIVILIT A S,quafi ciuilis mos,qui Sc urba-nitas dicitur : fic annotate interprété, ciuile pro Urbano Sc elcgante,in I.ciuile.C.de Furt. Spieg. CIVILITBR agere, quo diftet à crimina-liter agïre,poft Ciceronem libr.j.Offic. uide lu-ftin. in l.unica. Quando ciuil.aft.crim.præiu.Sc, 1 fin.dcFalf. Spieg. CI- |
C ANTE L.
|
CIVibiTER annumnonacl mométa tem-porum,fed ad dies numeramus. Nânaturaliter ultitnus dies integer anno accederedeberet.Sc præterea quadrans,hoc eft,fexhoræ.Ex Alc.Sp. C i VIT A S , eftciuilisfocictas,non foliim fi-inul uiuendi.fed amp;nbsp;bene uiuendi. ait Saloin.in 1. Cialliis.Csefarlib.vj. belli Gallici ciuitatein ufur^ pat,pro focietate hominum,qui uno agro ac tra-ftuhabitant, ijfdélegibus amp;inftitutis utuntur. CIVITAS quandoqs non pro loco, fed pro ciuib. accipitur,ut cü quis ciuitati, uel ciuib. all-quid madat.l.fi quado. C. de Bon.uac, lib.x. Alc. de Verb.figdn l.ijj Dicitur etia Ciuitas ius ciuiu. Vnde Ciuitate donare,eft,Dlt;K Burgrecht entpfJun, CiViTAS finelegibuSj eftcorpusfineani-ma,ut ait Cicero. Quocirca multü eleganter Ari ftotel. in Ethicis : Ideo,inquit,non concedimus ut homo imperet, fed ratio. Nam homo hoc fibi tribuit, amp;nbsp;fit tyrannus. EX Pomponio, l.ij. ff. de Orig.Iur.animadóertcre licet, Pop.Rom.uigin-ti uixannis potuifie fine certo iureuiuere, quin leges àGræcis peterentur.Cetera Oldcnd.in ci tatam legem fcribens^ C1 ViTATIs fçx.Soera legefanciuit,utnee patua fit ciuitas, nee magna, fed una amp;nbsp;fufficiés. Quamobrem Cicero eleganter, aduenticiam il-lam ocioforum hominum multitudinem,appellat ffcem ciuitatis.ut quæ nulli profit,multos au tem oneret: monuit id ante meDn.Old. CIVITATEM uulgusappellat, muros,ac domosèlapidibuslignisq:conftruftas : fic Éc-clefiam uocat, ftruduram fimili materia congé-ftâ:quum reueraciuitas conftet hominu morib. amp;nbsp;Ecclefia fit animorum in uera religione eófen fus,ut infrà patebit.Nonio inter ciuitatein amp;nbsp;ur-bem hoe intereft : ciuitas dicuntur incolæ : urbs autem compleftituripfa ædificia.Adde quæ do-dè annotauit Oldend.in 1.ij.ff.de Orig.iur.Sp. CIVITATE S fœderatæ. Vide,Fœderati. CLADES ,pro calamitate,in Lj.C.de lur.em phyteut. Spieg. CLAM.Prifcianuslib.xiiij. Clam,inquit,ma gis aduerbiû eft,cHm nee localem habeat fignifi-cationé, qua plerunq; præpofitiones pofsident, amp;nbsp;qualitatê demóftret, quæ in aduerbijS inuenb ri folet:8c diminuatur,quod nulla prçpofitio habet, ut clanculum : amp;nbsp;pofsit etia abfq; cafu pro-ferri;ut,Bona apertè facit,mala autem clàm,Scc. C L A M facere,eft fi quis celet aduerfariû,ne-que ei denunciat, fi modó timuit eius cótrouer-fiam,aut timere debuit.ut pulchrè lurifconf. dc-claratin l.iij. §.fin. Quod ui aut clàm. Vide quae ibidem,amp; in duabus ll.fequentib.fequuntur.Sp. C LAM ferrefententiam,eftnotam inurnam mittere : Palàm uero, eft ore pronunciare. Lege Ciceronem de Legibus tertio. Ternas auté notas fingulis iudicib.dabat is, qui caufæ præerat: feilicet, A.C.N L. de quib.fuprà monuimus. Sp. CLAMORS quomodopræftetur auxilium Iurifconf.oftendit,l.j.§.excafatur.Ad S.C.Sil. CLandbstina matrimoniainhibenda. Quære,Matrimonium non cft. |
CLANDESTINVM faélum, uitio perfo.-nali,non reali adferibitur: nec ufucapio iinpedi-turillo, quod Albcricus, utobferuatu dignum, adnotauitin l.quia.ff de Vfucap. Spieg. CLARIVS face meridiana. C. deProbat. 1. fciantcuncfi. utapud Ciceronem, Clarioraluce confilia.Inueél.in Catil.ii).amp; Clariora foie, lib.j. de Fin. Spieg. CLARISSIMATVS ,dignitatis uocabulû: de quo Alciat. c.iiij.lib.Difpunéfion.iij. Spieg. CLARIS S iM AE mulicresappellâtur, cia» rifsiinis nuptæ.l.fœminis.ff.de Senator.Vide C. deTut.amp; cur.clarifs.perfon, Spieg. CLARVM. Lege.Notorium. C LA S S IARII. Lege,fân«T«lt;. C LA S S l C i teftes dicebâtur, qui fignandis teftamétis adhibebantur,hoc eft, primæ clafsis homines,quafiprimç autoritatis,amp; idoneiuerb tatis fponfores. Bud.in 1.ult.de Pign.aél. CLASSIS, quâ GræciTj('«’7quot;lt;^gt;'Uocât,qui-dam, fed barbarè, Armatam,iuspoftliminij ha-bet:de quo tradat Marcell.in l.ij.de Capt.amp; po» ftli.reuerf. Vlpian. in I.omnia. de Bonor.poffef. exteftam, milit. Item nauarchos,inquit, amp;nbsp;trie-rarchos clafsium, iure militari poffc teftari, nulla dubitatio eft. Spieg. CLAVDIA aqua. AppiûClaudium (cuius fitmentio in l.ij.ff.de Orig.iur.) otaniû primum ex agro Lucullano arcuato opere deduxiffe a-quâ.à Frontino traditur : qui noué folùm aquas fuo tempore in urbem fluxiffe fic commémorât. Nunc autem inurbem influunt Appia, Anio ue-tus, Martia, Tepula, luIia.Virgo, Alfietina, quæ eadém uocatur Augufta, Claudia, Anio nouus. quæ auté fuerint iftæ aquæ,amp; unde, quotas paf-fuum milibus,uel fub terra,uel arcubus duccren tur,pluribusuerbis ipfemetrecenfet. Spieg. CLAVDIO Hieronymiano clarifsimouiro abVmbrioprimo, l.quæfitum.ff.deFund.inftr. CLAVDVS , àlurifcôfultis inter morbofos numeratur.l.item claudus. ff.de Ædil.ediéf. De claudo, quare fit falacior cæteris,caufam reddit Ariftot.in Problem. Spieg. C LAVS O S Vlpianuspröuinélisaccipït.Si modo ita uindi fint, ut omni modo erüpere non pofsint.I.fi quis graui.$.fubuenitur,Ad Sil. Sp. C L A V S VL A,ad ea quæ præcedunt referen da eft.l.fi idem cum codé, ff.delurifdid.om.iud. CLAVSVLA, extrema cuiufqi rei pars dici poteft. Vide Mar.Nizol. Spieg. C L AV S VLAE prægnantcs quæfint. Vide, Prægnantes claufulæ. CLAVSVLARVM formulas Spec.oftendit tit.de Referiptis. CLAVSTRVM, impropriè eft cœn obium, fine monafterium : ut impura funt,quantum ad Latinitatem attinet, Canoniftarum ferèomnia. Sed lurifconf id eft,quo aliquid clauditur,arque quælibet claufura. 1. fundi, ff. de Aélion. empt.l. librorum.infin.de Legat.iij. Spieg. CLAVAriVS, nomen eft officij,quo appel latuscftSuetonij pater, ab eo quodpræfeétus fucritdonatiuo imperatorio inter milites difp-h ; tiendo* |
|
eiSJo.Tacit’ Sedîtiofç militu «oces terrebat da-uariü.donatiüi nomé eft, exThefaur.Steph. Sp. CL AVATAB ueftes, dcquibusfentireuide turlureconCin 1. cü auru. cum I.fequcn. de Aur. amp;:arg-lsg'^unt,quæ clauos aureos,nos Flores ap pdlamus, habent,ut docct Scholiü Bapt, Egna-tij in Vopifcu. Bayfius autem uir doftifsimus.id quod res eft apertè monftrat, Vlpianû ut diuer-fa,clauos aureos, amp;nbsp;infitas piéluras accepifte, in l.ueftis.eod. Obferuandum item,quód pidæ ue fles ab infitis piduris nomen accepcrunt : unde triumphales natae. Spieg. CLAVATOR appellaturferuus.quiadtute lam doinini fuftibus.clauaqi armatus eft. Spieg, CLAWS, morbus eftinfimilitudinemtu-berculi,coloris albi:fitqi ut plurimu in plätis,di-gitisq; pedü maximè. VIpian. de Ædil.edid.qui clauutn.Qui clauü itaqi habet,morbofus eft.Ne.» brifs. Lege,Latufctauus. Adde quæBayfius do-ftépoftomncs fcripfitinde Re ueftiaria.Spicg. C L AW S in uefte, eratuerruca exauro.uel excocco, autalijscoloribusucfti intexta, adi-pfius ueftis fplendorem attributa. Hinc Sc Anti-clauij, Sc Angufticlauij dicebanturabantiquio-ribus, qui poterant huiufmodi genere ueftium uti. Vlp.de Aur.Sc arg.leg.l.cû aurû. Claui aurei amp;nbsp;Purpurs,partes funtueftimentorum. Nebrif. CLAVES armarijs Scloculiscedunt. Qus-re, Loculi. CLEMENT! A, quælibcrum arbitrium habet, non lùb formula, fed ex æquo 8c bono iudi-cat : autor Seneca. Spieg. C LERI CI. Alciat.lib.v.Parerg.Qiii Chriftia rræ,inquir,religionis facris initiantur, ab ipfauf-que nafcentis ecclefiç infantia clerici funt appel' lati.quôd Græcis «A»f©' fors fit. c. Cleros.xxj,digt; ftinc.acipfiperfortem deligi folcant, Hodieta« men hæc eledionis forma Pontificum iure ap-probata non eft,c.finali.de Sorti!, quod certo fci Îrcetiudicio promoueri debeamus. An potius ira diéli funt, quad quilibet in decurias fuasdi-ftribueretur, ut fibi mandatomunerefungere-tur ƒ Vndecóftituti legûtur, qui Hoftiarij effent, qui Pfaltç. qui Leéfores,qui Exorciftç, qui Aco-lythi,qui Subminiftri, qui Diaconi effent : item qui Seniores, Sc qui Epifeopi. Etenim «irunhui^fi^ Dionyfio in Hierarchijs indecurias cótribuere fignificat, Vnde amp;cantmAifainiattributie munerü unicuiq; fingulatim fafta. An uerd qd^receptius eft, quia ad hçrediumpatrimoniûq; diuinû funt afciti: «^»/«^''^«©'enim hæres eft, quód olim forte diuideretur hçreditas,ficut Sc régna. Hçcillc,Sp. CLIEN S,propTièlitigatoremfignificat, cuius caufam defendimus, Diftus, quafi eolens: quemadmodü 8e qui caufam eius agit, appella-tus eftPatronus,quafi pater.Item diens fiducia-rius is dici poteft Latinè, qui barbarèuulgó ap-pellatur Vafallus, Quos Vafallos (inquitBudç-us) uocant. ClientesLatinèappellate foleo, Sc clientelam, obferuantiam ipfam,8c obfequium, quod Homagiu dicunt, clientelaris officijfpon-«onem,agnitionemq;. Spieg. C LIE N TE LA,prêter nota fignificationem,. |
eftetiam quam Barbari Saluaguardiam Jicufif. Vide l.j.C. Vt nemo ad fuum patron.lib.xj. Sp. CLIENTVM origo hinc orta. Prouifurus / Romulus,ne iniurialocupletum in humilcs, uel uicifsim egenorum inuidia in potentes difcor-diam pareret,plebeijs permifit, quem fibi expa-tricijs patronum eligerent. Hi Clientes diceban tur: eratqî ciuilis illacóiunélio nihil aiiud,quant fufeeptum propauperibus, humilibusq;patro-cinium. Zaf.in l.ij.m de Orig.iur. C LIV O S A, dicutur loca in fublime furgen-tia. Cliuus enim montis latus eft. Vnde Decli-uis,ex monte defcendens : Accfiuis,ad montem afcendcns.Vlpia.l.Prætor, Ne quid in loco. Vix cum plana fuerit,fic cliuofa fiat. Nebrifs. C LIW S. Paulus I.feruitutes. §.j. de Seruit. urb prçd. Vel gradus,ait,ucl cliuos jppius ianui mea iure facere poffum : dû ne quid ultrà, quim quod neceffariû eft itineris caufa demoliar. Sp. CLOACA, alueus eftpermediam urbem,in quem latrinarum fordes eófluunt. Latrinæ itaq; priuat£ funt,tanquain lateant.Vlp.de Cloac.l.j. Cloaca eft,inquit,!ocus concauus,per quem col Inuies quædam fluat. Inde Cloacarius,qui doa-cæ curam habet. VIp-de Vfufr. l.fi pendentes. Si-quid,inqt,cloacarij nomine debeatur.fufis futn-ptibus, Sc magna mole, ingentiq; altitudinc de. prelTæ ftruéfurç.per quas feptem ainnes define-bât, fecum rapierites omniapurgamenta Vrbist ad quas feruus demiffus, uixfine noxapercata-dromum currere, uel irtcloacas defcenderepogt;. terat.Alex.de Alex.Genial.dier. hb-.iij. cap,xiiij. C LO A C ARI VM,quodreipublicçobcloa-carum purgationé impenditur. Vlp.dc Vfufr.l ft pcndentes.fi quidcloacarij nora,debeatur. Sp. C LYPE V Sundededucatur,Plinius indicat lib.xxxv.cap.iij. Vide Vlpian.§.fin. l.fi ueró’plij-res.ff.de His qui deiee. C LYS TEREM, proinftrumento,quod per inferiorem partem ad recrementa proluenda in-uentrem immittitur. Vlpianus ufurpat in 1, item fi obftetrix. §.fi quisperuim, uel perfuafum.ali-cubimedicamentuminfudit, uel ore, clyftsre. Adleg.Aquil. Spieg. C O C o A CTA coniugia, tam legibus Cæfareis, quam Pontificû Conftitut.improbata funt,quæ liberis citraeorü affenfum à parentibus uel rata habentur,uel imperantur à magiftratu, C O A C T A uoluntas, ftricla iuris ratione eft uoluntas.l.fi mulier.§.pen, Quod mct.cauf. Sp. C O A R C T A R E,aftringcre eft: contrariü di-latare.Imp.fanftèccnfuit,coarftandos,uel uta-lij legfit, coartandos iuueniles calores, in I.cum-non folum.§.filijs autem. C.de Bon. quæ lib.An uerd coarétandi uerbo, etiam maiorueniatani-maduerfio, Hoftienfis edifferit. Alberic. id non negat,arg.in 1 fi quid.ff de Offic. Proconf. Certè uerbi proprietas repugnare uidctur. Spieg, C OA C Tl homines qualiteraccipi debeant» exponit V'^lpia in l,ij,Vi bon,rapt, Spieg. C O ACTILlA ,Iurecófultis,utBap.Egnat. in Annotât, apud Spartianum raanuit-, numero multitude |
G ANTE O.
|
inultitudinisdiciuidenturpelles, feulora.quib. inuoluütur,a!ligantur'ue ueftiméta.quæ omnia inftrumenti uiatorij fint. Horü autem VIpian in l.uellis. de Aur.amp; arg.leg.in h^c uerba meminit: Argumento etiam funt nationes quædam.uelu-ti Sanuatarû.quæ pellibus tegantur. Arift.etiam coaftiliauefti cedere ait, Sctegumenta/ubfellio rum huic legato cedere: quæ tegumenta Paulus de Supell. Leg. Cathedraria uidctur appellalïe. Sed amp;nbsp;ipfe Paulus eadem parte (puta l.de tape-tis) coactilioru uideturmeminiflc, cum h^cad-dat uerba: Sed dicédumeltpotius inftrumenti uiatorij eaefle,ficut pelles, quibus inuoluuntur ueftimenta, loraq; quibushæ pelles conftringi folent. A' cogendo aüt,id cft, aftringendo,coar-éladoqijCoaétifia dixere.Hadenus Baptifta. Sp. COACTORES funt, qui modico precio mala nomina comparant, Die ygt;erloren fchuldenan fich bringen. Qtia de re aliquato latius difterit Ale, in Parerg, lib,j. cap. xxiiij. ubi ex Acrone docet, Coadores efte argétariorû,qui ceu diuites,fum-mamrerum pofsident.merccnarios: qui Sc Col-ledarij dicuntur. Spieg. C O AD VN ATAE fummæ. Paulus: Cumu-!û,inquit, debiti Sc ad plures fummas referimus: fi uni fortè muit® fummç centû aureorû debean tur, afij ueró una fumma aureorû quinquaginta. Nainhunccafumfpedabimus fummas plures, quia illæ excedût in uni fummâ coadunatæ. Sp. C O A LE RE,apud Venuleium, l.fi. Quod ui aut clàm.non cft,radices emittere,ut Alberic.in-dicat, fed cohærere, concrefeere. Impp in 1- per omnes. C. de Defenf.ciuit. Non finant crimina irapunitacoalere. Spieg. C O A LL V E R E j eft per alluuioncm aliquid augere,Pomp, de Acjj.pof. l.ergo. Paulatimall-quid coallucndolocü eminentem fupra alueum fccit,amp; eum alluendo auxit, Nebrifs. COANGVSTARE legem. Cicero de Legibus iij. Atqibæclex,inquit,dilatata,in ordinein cunélum coanguftari etiam poteft. Spieg. COCCINA ueftimétadicunturea, quæin-fefta funt cocco, id eft, frutice illo fullonio, cui adhærent grana, quibus fit color ille lanarû prç-cipunsi cuius copia fumma in ca parte Hifpaniç, quæTudertaniaappellatur. Vide Strabonélib, üj.Sunt ut Bayfius teftatur, qui putât cocco ab-undare Germania, effeqi id,quodKdrgt;nf/gt;nuul-gô dicimus. Vlpiano in 1. fi cui lana. de Leg. iij. non placet coccum contineri purpuræ appella-tione. Paulus inl.quçfitum eod.Coccum,quod proprio nomine appellatur,quin uerficoloribus cederet.nemo dubitauit.Quid ueró debeat promittens optimum,cxplicatlurifconf.in l.Si quid uenditor.^.i.-ff-de Ædil.edid. Spieg- C O C C V M , quo infedores utuntur. Lege, Coccina ueftimenta. C O C Tl LI TI AM tabernam, Lazarus Bay-fins, uir impenfè dodus, eâ intellig’t, in qua co-quebanturligna,ne fumum facerenf.quoru meminit Vlp.in 1 ligni appellatio.de Leg iij.de Vet bo.fig his uerbis:Sed amp;nbsp;titiones,Scalia ligna coda ne fumum faciant. A'Martiale aufem ligna |
Acapna dicuntur. Spieg. C O C VL A, uafa ænea,coélicmibu-S äpfd. C O C V S , uilifsimum antiquis macipium amp;nbsp;æftiinatione Sc ufu in precio efle, Sc quod mini---fteriû fuerat, ars haberi cœpta, luxunæ peregri. næ origine primùm inueda in urbem. Cil.Man-Iio Voifone de Afiaticis triûphante. loan. Andr. ièntit cocü qui cibos delicatiores parat, amp;nbsp;offt-eiü habere, amp;nbsp;arté. citat lex.in c.ne tales de ton-fecrat.dift.v Bald.amp; Roman, coco imperatoris, turn Pont Max.dignitatcm tribuunt. Vide item Glof.fuper hac uoce in l.légatis feruis. $.fi ex oL ficio.fF.de Legat.iij.Spieg. CODEX, fiber eft in quo res digeruntur. Si ordine colcribuntur.tefle Budæo in l.talis. §.facer. ft'.de Rit.nupt. Recte igiturluftinianus fnpó riorum Principum fine ordine pofitas confticu-tiones fua cura repurgatas, turn etiam Noueilas emendatas Codicé appellauit. Nec minus reihê Dn.Haloander uulgi moré non eft fecutus in di-uidcndis libris Codicis,qui unius tinquiës)cor-poris membra funt,nequetemerèfeparari (fiid commodè fieri pofsit) debent. Spieg, CODICES mêbranei, chartacei.eborei.co-dicilli caerati, apud \'lpianum in l.fibrorum. da Leg,iij. Vide,Chartacci codices. Spieg. CODiClELVSabantiquo, utDn.Old.at-teftatur,fcribendi more appellaiioné retinet: fi-cut pleraqs Romani iuris uerba uetuftarem refe, runt uoce ipfa, quû res tarnen longé alia habcat forma. Codexrurfus à caudiCe arboris, -vornfiant desbaums. Siquidé caudexfignificabat cótextunt tabufarum, quæ aptabanturceraad Icribédum. Indecodcx,amp; codicillus uerba funt, quæ retins mus, tametfi loco tabularü cómodior nunc ufuS fuccefferit. Accipitur auté Codicillus alias pro diplomate feu literis principalibus,ut in l.admi-niftrantes. in princ. ff. de Excufat.tut. Alias pro' paruis literis, à priuatoad amicü fcriptis. Sulpi-riusadCic.Puer Acidini mihi obuia uenit cum èodicillis.A' lurifc.ueró intelfigitur pro fentetia uoluntatisultimæ,quâ finetufta teftamentifo-lennitate permiftum eftob impediméti necefsi-tatem fcribere. Qua uero ratione Codicilli ( fic enim numeropluralifrequêtiusuocantur) cœ-perint, déclarât luftin.Inft.de Codicil!, in prinC. Idé monuit, Sc quidé non uulgariter, rioS hodie magis uti codicillis,quàm teftamétis: imo eófun dere ufum plané codicilloru Sc teftaméti abfqué' ulla necefsitate prætextü claufulæ : Si non ualet iure teftaméti,ualeat iure codicilloru. Q.^ utiqi cótra mente iuris fit pefsimo errore : necefsitati enim deferuire debet illa claufula,nó temçfitati. nec funt côfundendæ huiufmodi formulç, ut eftf apertus textus in §.codicillis aüt.lnft.eo.tit. Sp. COEMITERI'V M ,Latinè dicitur DormitO riü.locus ubi mortuoru corpora códütbr.Sic di-ftü,q(F hæc mors corporis téporaria fit, fimusqs' oés refurreduri. Nó infeité à quibufdâ didu eft Sepulchretü;quo Sc Catullus utitur. Promptü è Thefauro Linguæ latinç Stephani Robert!. Sp. C OEN A reda, hoc eft. legitimû cóuiui'u. Spor' tulæ loco erat apud antiquos liberaliores ' for.* h 4 didi |
|
C AN didijtantüfportulâpræbebant.tefteBudîEo.Sp. C OEN AC VL ARIAM exercere , ufurpat VIpianus pro eo quod cll,cœnacula locare. Lege, Cœnaculum. Spieg. COENACVLARIVM,cftVIpianoinl.fo-lutum.de Pig.aól.penfio, qua inquilini pro con-dufto cœnaculo foluunt. C 0 B. M A C VLVM,nedü locus eftjn quo cœ natur: fed amp;fuperiordomus cótignatio.Paul l. fi duo. Vti pofsid. Scd fi fupra ædes quas pofsi-Heo.cœnaculûfit. Et ibidem fæpius. Item in tit. de His qui eiec.aut effud.fæpifsimè. Nebrifs. A-ftipulatur Alex. Neapolit. Cœnaculü,inquicns, fupcriora çdiû,ad quç fcalis afcenderetuf, diftû. Hine Cœnaculariâ exercere Vlpia.dicitür is,qui ciufmodi negociû ageret, ut inquilinis domorü cœnaculalocaret. lib.Gen.dier.iij.cap.xiiij. Sp. C O B NATORI A,dicebatur oeftes.quib. inter cœnâdû utebätur.DömitiuS in x.Martial.Sp. C O E Ÿ V S, conuentus eft, fine côgregatio,â coeûdodiélus.dift.xv. Quicœtûfccerint.Nebr. C O ETVS,homines decernrequirit.l.j.C.de Tut.ilLperf.quod amp;nbsp;de Cogregatione dicédum. cap.j.de Elelt;ft.CanoniftæueI ex duobus congre gationem conftare dixerunt. Sed uariat uocabu lum ex fubiefto argumento. Spieg. C O AÈ Q,V A RE idé quod çquare;at coçqua releges apud Liuiû. Siccoæqualis,proæqualis. C O ER GERE aquam.cftcôtinereficnede-fluat,uel dilabatur.l.j.§.penult.fi;de Fonte. Sp. C O ER CI O modica,diciturcaftigatio quam fimp!ex iurifdiftio ab Impcrio mufuatur, cuius folios eft omnis coercio. Quidquid igiturcoer-cionis eft fupra modicâcaftigationé.meri impe-rij eft.De quo fufius Salo.inT.j.Si q,s ius die. Sp. C O E R CITI O,pro caftigatione.punitione, leyhjiraff. uoxLiüianaamp;ueterûIurifc.in exépla-rib.uetuftiorib.quæHaloanderfecutus eft.Sp. COERRARE. PaulusdeOffic.pr«feft.ui-gil. Sciendû eftautem.inquit.præfeélû uigilum p totânoélé uigilare debere, Sccoerrare calcea-tum (id eftindutum.)Nizolius Calceouerbum (quod eft induo) commémorât inter ea uocabu la Latina quidê,fed non Ciceroniana. Interpres Coerrareuerbuparumufitatû, quod ipfeproà reda uia defledere accipit, egregié nugatur. Sp. C O E V N D i ius.l.j. ff.de Manü.quæ ad fer. CO GEREhomincs,procófcribere,collige-re'ue, apud Vlpiain l.ij.§.dolo. Vi bon.fajat. Sp. C O GBRèinordiné,ideft, utuulgôloqui-mur,inquit Budæus, fuo ftatu contentû effe co-gendum.Huic oppdnitor.Eximere numéro. C O GI fruduariû poffe redè colere.l.Si fundi.in prin.ff.de Vfufrudu. Spieg. CO GITARE nóeft,ütAlbericus adnotat, quafifimul agitare,feddubitare,amp;ueluti inmo-ra effe confilij cxplicândi. Nonius. Cogitate, eft dubitare : Delibcrare,confirmare. Spieg. C O GITATIO NE S innoxiçdicuntur.quç malè euentuqi contrario cadunt, easqj putant neque criminofas,neque culpæ affines effe.Ete« nim non femper euentus rei fpedandus,fed con fultatio eft. Spieg. |
TE O. CO GITATIO , cuiuspœnamnemo mere-tur.l.cogitationis. ff. de Pœnis. Dida uelut coa-gitatio, id eft, longa eiufdem rei agitatio. Spieg. C O GIT A TI O N E mOTtis donare. l.ij. ff. de Don.cauf.mort. Spieg. C O GN ATI funt.quicômunenafeendiinû tium habuerunt : quafi unà,communiter'ue na-ti.l.j.in prin.ff.Vndecognati. COGNAT! proximi,qui funt ultra fratret». l.j.ff.de Inoff.teftam. COGNATVS proximior. Vide §.repetitis. Inft.de Seruil.cognat. COGNATIO diuiditurinagnalionéamp;co-gnationem,l.interagnatos. Vndelegit. Cogna-tio in fpecie à matre eft. Si hac uoce utaris gene-ricê, uel impropriè, patruus, amp;nbsp;fratris filius crût cognati: fi in fpecie,amp; propriè,non erunt cogna ti.led agnati.arg.l.Iurifc. §. inter agnat. de Grad. amp;affinib. Spieg. C O GNATIO,propropinquitateamp; fimifi-tudine apud Florentinum in 1.iij.de luftic.A: iur. Vide Salomonium. Spieg. COGNATIO multifariâdiuiditur,ùt coHigi tur ex l.cognationû. ff. de Var.amp; extr.cog. luxta Theophilum partiturin tria:in parentes,in liberos, amp;nbsp;in propinquoS, qui ex tranfuetfo ueniût. Et parentes quidé funt,qui nos genuerunt:uelu ti pater,mater, anus, auia, amp;nbsp;qui fuprahos funt. Liberi üerô,qui ex nobis gignûtur: ucluti filius, filia,ncpos,neptis,amp; qui intra hôs funt. Ex traf-uerfopropinqui funt, quincquenos genuerût, Beqi à nôbis gignuntur, fed ftirpem tuam amp;nbsp;radi ce nobifeû habét cómunem : ueluti frater,foror, parruus,uel auûculus,amita,uel matertcra,cófo brinus,confobrina,amp; qui ex bis defeendunt.Sp- COGNATIO fpiritualis, eftpropinquitas uel attinentia, quçprouenitcxfacramcnti datio ne, uel ad facramentû requirédum, aticftationc, uel attentione. Vnde ex cognatione fpiritualî, quæ m baptifmocôtrabitur.nouem propinqui-tates nafeuntur. Primafiliatiointerfacerdotera baptraantem,amp;baptizatum. Secunda, compa-ternitasinterfacerdotem, amp;nbsp;pattern bapiizatî. Tertia,commaternitas inter eundem amp;nbsp;matrem baptizati. Quarta,inter filios facerdotis amp;nbsp;bapri zatum, fcilicet fratemitas. xxx. q.j. homines. amp;nbsp;quæft.iij.ita diligere.Quinta,filiatio inter bapti« zatû amp;nbsp;fufeipientem ex baptifmo. Sexta,filiatio intereundemamp;uxorcm fufeipientis. Septima, fratemitas inter baptizatum âc filios fufeipien« tis.Odaua,compatetnitas inter fufeipientem amp;nbsp;patréfufeepti. Nona, commaternitas inter eundem amp;nbsp;matrem pueri.xxx.q.ij.per totum. COGNITIONIS uerbum,inPrincipûrc-fctiptisfttiélèpont,Iafondocuit, int.cû,platis. ff.deRe iudic. proindeq; excludi fentétiâ in cis: cæterùm à Iegeprolatû,inctudit eam. Albericus adnotauit,iudicê excquendo cognofeere. Sp. COGNITIONES funtcaufarû,utcum di-cimus,Senatus Romani cognitionem,certç legi non fuiffeobnoxiam. Id ante nos monuitRhe -nanus nofterin Scnccæludum. Spieg. COGNITIO caufæquandoq; pro einsex-ercita- |
G ANTE O:
ercitauone ponitur, citra tarnen diffinitionis fa-ftigium.Dicuntiir amp;nbsp;illæ caufsc cognitionis effe, quç non iuris ordinarij font, fed cognition! Prin cipis refcruanturrqna illeperauditores fuos exlt; traordinem abfqiullis procefluum ambagibus confeftim definit, ex Ale. Parerg.Sp.
CO GNITIO ipfiusfeudi,pcrtinetaddomix ilium, amp;pares Curiae. Sed eaquse inciduntcir-cafeudum,iudicari pofluntapud ordinarium.c. j.Apud quern uel quos cont.amp; c.j.deContro.inter dom.amp; alium amp;nbsp;ex parte.de For.compet.
CO GNITOR oliindicebatur.quinucPro-curator iudicialis, aitBudaeus. Vide, Patronus, amp;nbsp;Procurator.Spieg.
C O G NIT O R qu!s dicatur in iure,amp; quid, ab aduocato dilFerat.Alciat.refert ca.v.ij.Parer. Sp.
C O G N O S C E RR modo dicunturij,qui de caufa pronunciaturi, amp;nbsp;fententiam difturi funt: inodo qui inftrumenta relegunt, acceptaq; 8e da laconferunt. Vide VIpianum.Alciatumq; cnar-tantem l.cognofcere. de Verb.fign. Spieg.
COGNOSCRRB, æftimare. arbitrari.uer-bafunt quæ ad animum amp;nbsp;confeientiam referun tuncuius uires intendere oportet difeementem interaequum Sciniquum. VIp- in l.nam ita.flF.de Adop.Quod defideras,aic,an impctrare debeas, ïeftimabunt indices ; adhibitis eiiam bis, qui contradicerent,id til, qui Isederentur confirma-lionc adoptionis. Spieg.
C O H AERERE,ciufdéferèngnificatiôis,cu iusellAdhæreo. Sicfoloædificia.nô aûtaceruû barere dicimus.l.qa acernus.flF qd^ ui autclâ.Sp.
COHAERES,quifiinul bçres inflitutus edi Vlpian.Si ego,ait,ex parte me dicam berede,co-bæresautem meus pofsideatbæreditatem.l.j.Si parshæredit.pet. Notandum autem, quôdeum cohæredenô côtrabimus,fed incidimus in eum. l.hæres.$.fi unus ffiFamil.ercifc. Spieg.
COHORSaliamilliaria,quæ M.D.pedites, équités uerd cxxxij.habet.alia quingêtaria,quæ ex D L.peditibus, equitibus uerd Ixvj.côftabat. Alex.de Alex.Gen.dier.lib.j.cap.v.
C O H o R S àcobortando.quôd cobortari fe ad pugnam foleat, multitudo certa militum. Ri» fehar, Ein beflimptez^l k^fgri’clf/u.
^ ^ ? ® ^ ® P'’®^®’‘'®gt;bçcerat apud antiquos quç côfuli,aut prætori in jpuincia prçftô femper erat,quafiqilatus eius cingebat.Cuius cohortis, l’ræfeélus prætorius dicebatur. Bud. in Annot. prior, meminiteius lurifc, inl.ij. deOffic.præf. uig.tumalijslocisfitmétiohuius didionis. Sp.
COHORTAI-ESdiéti,quodindomellica militiaalicuiuscobortis fint,telle Alciato. Me-minit amp;nbsp;hord luftin. in Aut.de delenforib. ciuit. §.deinde. Accurfiani qui putabant tit.de Coarta Ïibus.lib.xij.reélè infcriptü.uolunt ex eo diftos, quod coartati fintcurise.cum exlocis eiufdé tra-ftatusliqueat cohortales à cohorte dici, quafi cohorti obnoxios.telleBudçoin Annot.pofter, ubi indicat cohortales à cohorte fic diétos, ut Curiales â curia, amp;tribules àtribu, amp;nbsp;de alijs quoqi cohorte dici probat exéplis. Qui auté bic cohortales,amp; in l.fi çohortalis,cohortalini dieu»
tur,iidem funt,ut opinatut, cüm ijs qui apparito res in multis luperiorib.ntulis appellantur.Sp, COIN Q,V1 N O. loan.Ionian. Pontanus uit doélifsimus indicatprifeçætatis autores nó co-inquinare, fed conquinare dixilfe, ficuti conue-nire,amp; cóferre: ac téporum mditate effeélü efle, ' utjp eo qdi^eratcoquino, dielü fitcoinqno. Spj
C O 1 RE , apud prifcos nerbum criminofum erat Lege enim Cornelia conllituta eratareufa» tio aduerfus eos, qui aceufationes códemnatio-nésq, coierant. Verba legis extant in Orat. Cic. pro Aulo Clucnt.PœnalegisCornelia: teneri fa bentur,qui in acculationem innneentium coie-rint,!.j,in prin,ad lcg.Corn.deFalfis. Spieg.
C o IRE,inbonaparte,per tot.tit. Pro locio, C 01K E in aceufationem alicuius, pro fub-fcribere alicuius aceufationi, ut Bud. exponit. Cæterùm coicio in inalâ etiam parte accipitur, pro coniuratione, amp;nbsp;confpirationc. Diuus Cæf. Maximil.luppullulanténullâfinebatuires acci-pere: ut erat optimus magiflerrefrçnâdi eius au tores, nun quam nó alio ex capite coercitos. Sp.
C O i RE pro confentire,amp; in uni lententiain decurrere ,utin Tit. ft'. De quibus reb. ad eund. iud.catur.Et fepe alibi in materia locietatis.
C O IRE có lurib 1 j.in prin.ff.Nau.canp.ftab.
C O EERE fundum qui promifit, quid eo nomine prællandum fit,explicat lurifcof. in l.cum quæreretur.§ praedijs.de Leg.iij. Sp.
COEERE numinisdicitur,quifingnlisan-nis praedatpecuniam profruélibus : hocell,ut ca perfoiuta, omnes frudus percipiat, Ef« Mevr-i Paulus : Conllat, inquit,colonum,qui nummis colit, cum eo qui fruftus liantes furto furripue-rit.aélurum furti.l.fi apes.de Furt. Spieg.
C O ER S E V M,uocé nihili,apud Àlber.expû-gc,reponeq; Colofus,qmoles ellparturrib. Sp. COEEACTANEVS,qui eiufdem mammis eft nutritus; a pud Martianû,de Manumil.uind.l. fl collaftaneus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
C O ELARI A,æ,uinculum quocótlringun-tur colla malefaftorum: apud Plautum in Captî uis. NoniusneutrogenereprofertCollate, ad infamiâ magis amp;nbsp;pœnam, quam euftodiam per-tinens. Vide Alciat in l.uerum dl. de Verb.figni Vide,V'inculorum genera. Spieg.
C OLLATIO antiquis erat,quæ amp;Indidió dicebatur. lafonuim uocis in iure noftro uariè ufurpata pulchrè ollédit,inRub.c.de Colla. Sp. C O LEATIO NI S noméNoucllisluftinia-ni conftitutionib. inditum putant,quódueteres ibi leges conferâtur. Scab qua ex parte mutétur. COEEECTARI I,in iure coadores dicnn-tur,qui in audionibus reliqua publicannrum fft lentemere, quæilliue! obgrauiórescuras, uel obdebitorûprocraftinationé nequierót exigera. l.quifquis.C,Si cerr.peta. Vidc,Argentarij.amp; quç adieci Comment nono in Ligurinum. Sp.
C OEEECTV.M per Satyra,jpnó feruato or-dine,dicitur jpuerbiali fchemate:à Satyra lance, exuarijS ferculis nu!lo ordine collatis,cópofira.
C O EEE G A E , apud lurifperit. recentiores dicuntur, qui fiinulhabitant: quafiunàfccoili-gant.
-ocr page 118-|
C AN gant. Ätueteresab eUgendo Collegas dici uo-lunt, quafi in idem munus eolleótos diceremus. Hincamp;Collegiauocantnr, inquibus qui dent nomen eligûtur,dum tribus pauciores non fint. Alc.de Verb.fign. COLLEGARVM appeUationebi cótinenquot; tur,qui funteiufdempoteftatis: autor Vip- C O LLE G AT ARIV S. Vip. Moxamp;colle-gatarius, qui litem conteftatus non erat, ufum-frudûamifit.l. interdû. de Vfufruft.adcrefc. Sp. C o lleGiati artifices,Ut Alc.cap.fin.lib. j.Parerg.fcrjbit,dicûtur,quôd in collegia,feu de^ canias diftinfti eflent. Hi ut alicui muneri dili' gentiusdefcruirent, uaria priuilegiaconfeque-bantur:crantq: exipfiusurbis fæce,utidêtefi:a-tur, interqi eos maximè illi numerofi, quos in Noueliis luilin. Ledicarios, feu Decanos appel lat: adhoscuralibirioæpei'tincbatjideft, exe-quias, fcpulturâq; dcfunétorû procurandi, phc-retrajedicas'uc lcrendi.Varius auté eorum fuit numerus, donee luftinianus mille amp;nbsp;centum er^ gafteria, folùin-dlis attribuit, quæad maiorem Ecclefiam pertinerent, immunitateq; frueren-tur.I.iiij.l.qui fubprærextu. C. de Sacrofan.eccl. Cæteros uerô munifices elfe iufsit,neq; hoc no-mine exeufari. V^ide quæ idem adnotauit capite xxvj.lib.ij.iam dicli operis. Spicg. C OLEEGIVM, illorumdicitur,quifunte-iufdem ordinis amp;profefsionis. ut Papin. deEx-cuf. l.qui in collcgio. amp;nbsp;de Colleg. illicit. 1. fæpe. NeratiusPrifeus, de Verb.fig. l.Neratius,àtrib. collegium fieri ait, licetin eoplures contineriui deantur. Etcollegium duorûconfulum dicitur, quum alter alterum collegam appellet. Nebrifs. C O LLEGl VM, propriè fignificat focieta-tem ipfam collegarum. Tres numéro collegium faccre,Neratius exiftimauit:quod magis fequen dum affirmât Marcellus. Spieg. COLLEGIVM illicjtumamp;reprobatum in-telligitur, quod nuUalege inueniturapprobatû. l.j.ffiQuodcuiuf uniuer.nom.amp;l.}ij.§,infumma. ff.de Colleg. illic. quam quod pleriq; feripferût, maiorem ad id numerum necefle elle. Spieg. C O ELE GI VM,corpus,uniuerfitas.côuen tus,idem fæpe fignificant. Innoc.c.j.dc eled. C OELEGiA , uelcorporaiurepmifiafunt. l.pen.$.Qjiibufdam. ff.dclur.immunita. Bart.in I.j.ff.Quod cuiufq; uniuerfi.nom. COLLE S intelligûtur homines inferiorislut tç.C.de Sum.trinit.I.fin.in pri. fup uerbo Collis. C O LLE GlVMcuiufdamrempli apud Scç-uolam.1.paterfiliû.§.Tufculan.lF.de Lega.iij.Sp. COLLIBERTVS,qui abeodempatrono libertate donatus eft. C OLLVCTATIO,quoàPancratiodiftet, uide in I. qua adione. §. fi quis in colludatione. fEAd Leg.Aquil. COLLVDEREinfraudemtertij, eftconue nire. Vnde Collufio, quafi fimul lufio in illufio-né tertij. De qua tir.Iuris,deCollu.dctegé. Itaqi Collufio, eft inter adoré amp;nbsp;reû latens amp;fraudu-lenta côuentio, per quam alter in iudicio fupera ri fe permittit. A' colluédo dida.Eft amp;nbsp;Collude* |
TEO. re, fimul luderé, quoru meminit VIp. ff «^e Alea-tor.I.j.Sirapina, inquiés, fecerint inter fe eollufo resui, bonorum raptorum non denegabitura-dio, Sufceptorum enim ( den platzgei’cr, Schelder nemer) duntaxatprohibuituindicari,non Sccol-lufores: quamuis amp;nbsp;hi indigni uideantur. Spieg. C OLLVS o RiE'dehçreditate’litigarc.inl. fiferuus plurium.de Leg.j. C O LLYB V S,pccuniç permutatio,câbium. Budæus in annot. ad l.uIt.dePign.ad.Alc.Can-bij uocem inter barbara collocat. Lege quç in di dione,Cambio,adduximus. Spieg. C O LLYRIVM,medicamentum oculorum^ §.Cü exaliena, Inftitut.deRer.diuif.l.adeo. §.cü quis.lT.de Acquir.rer.dom. AdmonetParœmia, Éodé collyrio mederi omnibus : leges,admoni-tiones,Scobiurg3tiones,non oportere omnibus eafdé admouerc,fed pro gentium,tcmporum,Sc ingeniorum uarietate, fermonem attemperare. Referturautore diuo Hieronymo, xxix. dift. c. neceflc.indicante Alberico. Spicg. COLONARIVS contradus,quohodica-pudrufticos neftros nihil eft frequentius, cuin quisutliccatfibi haberefemperagrum, obligat fe ac hzredes fuos,ad certain pecuniam ucl fpc-ciem,uc!urrunq; quotannis foluendü. Certé nihil aliud cft,Old.inquir, quam £mphyteufis,nó illa quidé in Codice defcripta, fed quam exéplo illiuspolitiauclututilemreeepir. Fit autémen-tio hoiufmodi contradas in Noue, de Non alic. aut permut. rebus.probat q.'Bartoli didü:Quód muitaecouentiones decolendis agris appellcn» turquidem diuerfisnominibus, res taméfifta* dem,in l.fi finita.$.fi deuedigalibus.ff deDamn. infed.amp; l.j.C.delur.EmphyteutSpicg. C OLO N ARl VM ius,proconditionecolo norum. Etcolonarium redédixerimus merce-dem Emphyteuticam : quonia Emphyteufis ex longaconfuetudine confiât. Spieg. COLONA RIVM ius in fraudelegis exco-gitatum efta callidis.Nouel.de Non alienan.aut permutan. $.Lexitaqi talia. Conftit.vij. C OL ONi A , ciuiras eft à matrice ciuitate deduda,id eft,metropoli.Intcrdum agricolatio/ nis locus, aratorisq: vfficinaamp;domiciliuin. ut apud Paulum,Lucati. Seruus qui coloniç afcri-ptus eft,ad periculum eoloni pertinet.Eadem ra tione idem Paul, coloniam dixit pro agro códu-do,in l.fi in lege.§.colonus. ff. Locati. Porró a-liofenfuantiquoscoloniæuoce ufos, Alciatus indicatlib.de Vefb.fig.iiij. Spieg. C OLO NIAE Germaniç,cuiusmeminimus in didioneAgrippinenfes,inter clarifsimaslm-perij noftri urbes, ah Oldendorpio rede adnu-meratur ; inter cæterasque laudes eius recenfet, quód Colonienfis Academia, quatuor fratres, atqi ia nüc ætate fiorida iuuenes,paucis annis in lure dodores exhibuerit, amp;nbsp;certc,ut ait,dodifsi mos. Exemplum mediusfidius d gnu, utliteris commédetur:quale nc \^aleriu.s quidem habnif, cum illuftrium uirorum catÈ,'ogü recéferet. Sp. C OLO NV S eft, qui in uillacóducit;Inquili nus,qui in cjuitate;appellatióe fumpta nó ex loco,fe ci |
C ANTE O.
co, fed ex materia quæ cönducitur. Zaf. dido §. Item Seruiana. Porro prædij colonus origina-rius,uei al'criptitius.iure quodammodo feruitu-tisfubieilus eft domino prædij fecundum Ger-maniæconluetüdinem, quæ non difsiiniliS eft conftitutioni imperatoriæ.in l.ij.C.ln quib.cau. colon. dom.accuCpollSpieg.
COLON! propriè dicuntur,qni agrum cer ta pecunia conduitum colût, autore Columella lib.j.unde in iure appellantumummis colétes.l. fi apes.ff.dePurt. Sicutolim omnesufquam habitantes, dicebantur generaliter colon i;ut apnd Poetam,Tyrij tenuere toloni. itanunccolonos uulgôreferimusfolùmadculturâ agrorum. Sp, COLON! feuruftici,proprij iuris uulgodi-cuntur vwfcaurfK.quorum multi dues Cunt colo-niinoppidis, Fuilfe auté amp;nbsp;olim tales colonos, aut non per omnia difsimiles, qui proprio cole* rent iure , liquet ex I.hi plures. §. fine quibus. C. de Agricol. beenfit. Item ex tit. Nouell.ut null, jnutu.agricol.b tnulhçrcdentagricol. Obferua-uii Oldendorp. Spieg.
COLON! originarii, quorum parentes ad-ftriâifueruntcolendæalicuiuiliæfen agro. Sic
originarij dues dicuntur,qui ex parentibus dui lib.alicuius oppidi oriundi font,ad differentiam incolarum, qui ipfi nupermunicipatum contra-xerunr. ut in l.ciues.C.de incol.lib.x.Cmes qui-dem origo facit, fed incolas domidlium. Vnde efttit.in cod.lib. C.de Municip.St origin.ubi Ori ginales etiam uocatur.amp;lurifcof.in haffumplio, amp;nbsp;in 1.ulr.§ penult.ff.ad Municip.eleganter probant.Originé,hoc cftortum.amp;natiuitatem mu-tari non poffe,qu«re.Originanjfcrui.Sp. Adi amp;nbsp;Rhodigin.cap.vj.lib.xxvij.
COLON! partiarij dicuntur à parti5do;qui dant partem fruftuum alieni fundi,non pecunia numerata.l.Si mcrces.$.Vis maior.ff.Locati.Sp.
COLON! Dominici dicebâtur, qui eolebât agros Impatoris, ut C.de prçd. amp;nbsp;omn.re.lib.xj.
COLOPHONEMcaulæ ponere.eftdiflen tiendi inter partes finem facere, 8c ultimum cal-culum, ac totius rei definltiuûadijeere. àtAiifuti, uertexert,8c finis capitis. Budæus in I.ult.de Senator. Sic Colophonem addere, eft ultimum 8c potentifsimum fuffragium adijeere, quafiq; ul
tima m manum imponerc, poft quam nihil ultrà hæfitandum fit.
COLOR, id eft ornamentum orationis,non eft refpiciendus,fed ueritas. Qua de re no inele-ganter Speculator pluribus agit tit.de Aduoc.§. Vj, cum Icquen. Spieg.
COLOR,utamp;titulusquæfitus, ini. Sulpi-tins.ff.de Don.inter uir.Sc uxor, pro uitiofa,frau dulenta, nec fincera donatione intelligêdus eft: nee interprétés ignorarunt,Colorem quçfituin, tifqua in malafonare parte,pro prætextu fdlicet »pud Mart.l.ij.de Inoffic.tefta. Igitur color quæ-fitus dicitur,cu id quod uere agimus, fimulatiolt; ne aliqua obtegimus, fiue fraudâdç legis gratia, fiuealiaexcaufaid fiat: folétq; hoc loquédi modo lureconfultiplerunqiutimetaphora,ut Ale. opinatur,àrhetorib. accepta, qui uerboruin co-
loribus ueritatem plernnq; offufeant. Spieg.
GOLVMBARIV M, Vip.in 1. Póponius iert bit.ft'.Fam.erdfc.Idem Pomp. inquit,ait,Sc coin-bas, quæ emitti lolent de columbario, uenire irj famihæ erdicundæ iiididó. Colübarium 8c co-lumb.rria, propriè eft locus ubi habitant colûbæi agreftes:n.i domedicarn periftereóes uocamus. Eft 8c colübarium,loculamentü in perifteron o-phio,fingvhs colübarum paribus pTæparaturn.
C O LV M niuarium,inftrumentum adperco landnm aqua.fiuetunum exniuib.fadum exui-minib. aut ex facco cilidno, fiue lineo,aut exar-géto. ut Pó.de Aur.Sc arg.leg l.In argéto,inqu!r, potorio. utrum id dutaxatfit, in quo bibi pofsir, an etiä id quod ad præparationé bibendi cepari turn eft,ueluti foh.un niuarm,8c urceoli.Ncbril.
C O ME D t RE bfnefi..ia, per traslationcm, eft beneficiorum obliuifci.
C O M O BD V S, qui repræfentatcomoèdiai, fiue comœdiarû actor. Paul.aft Leg.Aquil.\'e!u ti fi quis,ait,ex comœdi.s aut fymphoniacis,8cc, COMES nuncupatus eft is,qui cum duce aft bella mittebatur,ur àlarcreeius non difeederer, ein l'eltyter ,'V!'f'r^rr,-il , Deinde c um Sc prirgt;cipeul ipfum (ut O’dend. tradit) comitaretur,pro(i«t-éta eft latius Sc ad maiorem dignitatem comitiS fignificatio.ftaq; feudali iure,à quo hçc dignitaris 8c totius nobditatis nomina jpceUerüt, DuX, Marchio,Cornes,Baro,Eques auratus,in re feu* dali regalem dignitaté,fiue maximam, ut regnut fiue maioré,ut ducatu (8c Landegrauiatü)Mar-chionatü:fiue magna,ut comitató Sebaroniam à principe fummo,Feudi titulo confeenti, propriè regni,uel regis capitanei nuncupantur. Tit. (i^itl feud.dar.pofsfit.in prin, Sc deFeud. March.cum not.à Doétoribus utrobiq;.Lege,Capitanei.Sp, COMITE M,Labeo définit eü. qui frequen -tadi cuiufq.' caufa, ut fequerctur deftinatus fuir. Nuncuero dignitaris nomé eft,uel quód ipfe regem comitetur,uel quód eü multi comitétur: ut Pyrrho uifû eft,iurifgito ualde doéto,nec infan-ti.Nónulli à comitate,ne etymu defidcres,appel latû uolüt:quód comi^ effe debeat.Comes auté, Cicerone jpnunciantCiP Ba!bo,beriig0i,faci!es, fuaucs hoies dicütur.Calliftratus in l.obferuat)-dû.de Off.prçf.ccfuif,utprçfes in adeüdo quids faciléfe præbeat,fed cótemni fe nó patiatur. Sp. COMES Commerciorum.Vide 1.ij.C.Qgt;i^ res uend.non poff.
COMES domorG,is àlnftiniano dic;tur,qift domefticos principis præfecluram habebaf.Sp.
COMES horrcorü,cuius Scmentioeft in po fter. C.libris, piftfini Principis curator fuit ; ha-“' buitq; mancipia quçdâ purgandis horreis afcri-pra,coqnendoq; pani Principis. ExPynho. Sp, COMES laborum, qui Sc prxpofitus'abö-rum , cui mediaftini omnes, ali q-, domus L'ope-ratoriæ artifices atqi opifices,fubditi erant.Sp. COMITES Palarini,curàprincipib.confti-tnatur,docf.Vig explicatinlnft.de Pxhçr li Sp, COMES rerum prinatarum procurator erar Cæfaris, cui omnis res familiaris commiffa : qui quiequid egiffet,ratum erat 8e apud Cæfivrem.
COMES
-ocr page 120-C ANTE 0.
|
COMES facraruinlargitionum olim is crat, per qué Cæfares ftipendia militib.erogauerunt. COMES facri patrimonij erat is, qui prçérat patrimonie Cæfaris. C OMITES fcholarum.quiamp;tribunifchola ruin, à feholis Palatinis atque militaribus diéli, quorû munus in tribus polter. libris Cod.deferi bitur: utfintquiprsefintepulislmperatórijs,amp; belle amp;nbsp;pace obfonia eurent: qued tarnen Pyrrho abfurdum uifum eft. Spieg, C O MITEM ftabuli,uoce etiamàluftiniano ufurpata, nonnulli eum intelligunt, qualis olim fuit magifter militum. Budæus item, Conftabu Jarium,magiftrum militum uocat.Procopius,ut Pyrrhus relert, Protofpatarium appcllari dixit. Spiegelius. C o MITIVM , locus eft, in quem populus fuffragiorum caufaconuenicbat. Pro aclu ipfo, pluralitertantinn,comitiauetercs dicebât. Dif-fert autem Comitium, amp;nbsp;Concilium. Efenim dum comitia calabantur, id eft conuocabâtur, têtus populus per corniciné adefte iubebatur. Concilium autem eft, quum à magiftratib. iudi.-cij caufa congregatur. Vigl. in tit. lnftit.de Teft. ord. Comitiorum genera quatuorRomæ crant, ædilitia,præteria,tribunitia,amp;confutaria: qui-buspoftea addita cenroria,amp; quçftoria.Alex.de AlexJib.iiij. Génial, dier, c.iij. COMITIORVM rationem uniuerfam accu raté tradiditdoélifsimusuirBap. Egnat. hafle-nus amp;ignoratam,amp;inuolutam errore.Sic enim defe ait:Nos uerô primi (utopinor)centuriatis comitijs leges quoq; ferri: nos tributis.plebeios magiftratus demandari : nos, quidtributaàcu-riatis diftent, quæ alij magno errore cadem elle putarunt: nos curiatis comitijs amp;nbsp;legibus rem militarem tandem, amp;nbsp;aufpiciaprocurata rctexi-mus. Spieg. COMlTATVS isdiciturlocus,inquouita agit Princeps:8cPalatiniomnes,qui eunti Impe ratori,Cæfari'ue afsiftunt,dicuntur dus comita tus:amp; ipfi nunccomités, nunc comitatenfes. Vi de Alc.C.deExcufat.8rtif.lib.x,Et,PalarinL C O MIN V S,noneft idem quodpropé,fed é propinquo:ficut è contrario, Eminus, à longin-quo. Vide Laurent.in Raudenfem.Spieg. C o MM ATA, pro chomataperperamlegi-tur, ut Budæus indicat apud Vlpianum in l.fac-cularij.de Extrerim. Suntautem.inquit,aqua-rum emiflaria amp;nbsp;incilia, ad hoc inuéta,ftruélaqi, ut pro arbitratuÆgyptiorum Nilus uicifsim ad mittatur in campos arualcs.aut intra alueû con-tineatur. Adi amp;nbsp;Rhodigiri.cap.vj.lib,xxvij. C O MMEARE,eftanirhoredeûdiabire.Vl-pian.Publicè enim utilceft,ait, fine metu amp;peri culo per itinera commeari. Spieg. COMMEATALIS miles dicitur, qui in fti-pendij parte accipit alimenta excômeatu.id eft, ex alimento publico, iuxta priorem fignificatio-nem uocis Commeatus. Iuftin.de Præfeft.præt. Aphric.l.quas Deo. Nullumaudeantduces,uel tribuni cômcatalem deipfis dimittere:nedum fibi lucrum ftudentconficcre, ineuftoditas no-ftras relinquant prouincias. Etinfrà: Non de commeatalibus militum, autde corum ftipédijs lucrum facere. |
C O M ME AT V S duo fignificatNam omnia quæaduiftumpublicum pertinent, Commea» tus nomine continentur: interdum etiam priva turn.Cicero pro lege Manilia: lam commeatu amp;nbsp;priuato Sc publico prohibebamur. Eftpræterea commeatus, facultas quæ datur militi, abeundi ex exercituad præferiptum tempus. Marcellus de Pœnis. l.ne legati. Commeatum, inquit ,rc-meatum'ue dartm.Item de Re milit.l j.amp;f.defcr torem.Itcm admunicip.l.quoties.Scl.Titius.Ne brifs.Vide item Vallam lib.iij. Spieg. COMMEMORARE,in memoriam reduce-re,Aurelius de Offipræf.præt.Breuiter comme-morarenecefieeft, unde conftituendi Præfefti prætorio officium origo manauerit. Spieg. GOMMEND ARE nonnunquam pro dep© nereufurpamus. Nam amp;nbsp;alio uerbo uti licet;mo do conuenientesnon hoc agant, quód depofiti terminus prorfuseuertant.etiamfi égrediantur. 1 Lucius cum l.feq. §.qui pecuniam. ff. Depofit. Quid eft enim aliud (inquit) commédare quàm deponere. Spieg. COMMENDARE falfa pondera, inl. arfci-trio.§.de eo.ff.de Dolo.Spieg. COMMENDA eft euftodia Ecclefiæ alicui commiffa.c.nemo deinceps.de Eie.lib.vj.ubi bo naglo.de commendis,cum niultis qujftionibus in ca.dudum.de Etec. COMMENDARE ficumdatiuoiungatur, fignificatcommitto: fiueróaccufatiuo,cum a-pud : uel ablatiuo, cum in, fignificat laudare. ut in 1. fi uerô non remunerandi. §. cum quidam, ff. Mandati. Significat quoq; deponere. l.commcn dare.de Verbor.fig. Porrö commendatamp;Rom. Ponr.Sacerdotia,cum adminiftratorem generalem alicuius opulenti templi aliquem eóftituit, cenfeturque is liberam habere procurationem: modonimirum reperto, quo,tefte Alciato,citri ius irreuocabilistituli, ex facrorum fruftibus « tA«tiri/w«B^a«/luxurientur. Sed Secommedat etiam qui euftodiam mandar,ut idem adnotauit,cnar. rans d.I.commendare.Spicg. GOMMEND AT ARl V S,diciturnudus mi nifter,ead.l.Lucius. COMME NDATIO generalis, hoc eft, ge-neralib. uerbis fada.non obligat, ut docet Bart, in I.Lucius, de Fideiufs.l.fideieommiffa. §. j. de Legat.iij. Spieg. COMMENTARIVM,pro protocollo, feu rotula tabellionü accipi pofte,amp; referre in commentaria, pro protocollare, demonftrat Infula-nus ex Cicerone. Spieg. C OMMENTARIEN S I .S ab Afconio Pe-diano is dicitur,qui præeftà Cómentarijs,id eft, libris amp;rationibuspublicis.Paulus delurefifci. l.infraudem. Ea,inquit,manu commentarienfis annotanda funt. Aliàs pro carceris euftode acci-pitur.ut C.de Cuftod.reor.l.ad Commentarien-fes.Nebr. Vide.A' commentarijs. COMMENTARIVS, liber eft, quern fibi quifqs |
C ANTE O.
quifqs priuatim facere confueuit, quafi quodda memorise promptuarium eorum quseagimus: id eft.diarium amp;nbsp;ephemeris aftionum noftrarü, Regiftrum uulgó uocatum.Budçus.
COMMENTARII funtnoneloquêtiçeau fa fcripti,fed memoria fummam rerum comple-ftentes/Seid præcipuè agentes,ut fiquiselo-quensuclletmaiorum gcita referte, materiam excommentarijs eloquij miniftrishaberct.Vn-demultos Impcratorum Icgimus commentari-os rerum fuarum reliquilïe.Traianus ad Pliniü: Dedifle me ius triuin liberorum Suetonio Tran quillo ea conditione qua aflueui.referri in Corn mentarios meos iufsi.Catanæus iij,Commenta rioin eundem Plinium : Pudetreferte, inquit, quæ dicantur fuper illud Modeftini, in 1. abelTc. ad fin.ff.Ex quibus cauf.maior. qui ad ærarium, aut in commentarium Principis relati funt.Nos in diurnalem, amp;nbsp;rationalem (fubaudi, librum) in quem Princeps ada fua refert, interpretandu ducimus. Spieg.
COMMENTARII uerbofi. Vide, Ver* bofum.
C O M MEN T A TIO N E S ,à comminifcengt; do didæ,fallaciamqi confingendo, tefte Donato. Alciat.ut eleganter, itauerè pofteriorum iuris interpretum nimis lógas iilas futilesqi ac pa-rum fibi confiantes lucubrationes alicubi com-mentationes uocat: Se quidé propriè,eafdemq; libéré agnofcitplusdetrimenti iuri noftro attu-liffe.quàm auxilij;ut de doéloribus,inquiens,di ci pofsit, quod prouerbio trito de medicis tradi tur,Me multitudo perdit medentium. Sp.
cOMMENTA, jpfcriptis,apudCiccronS in Bruto.
COMMENTITIVM,idéquodfiólitii5Ci-ceroj. de Orat. Vt fi in illa commenticia Plato-nis ciuitateresageretur.
C OMMENTITIVMius.Paulus,inl.fipoe na.ff.de Pœn. uocat nouum Sc recens excogita-tum,hoc efl, non translatum, non aliunde lum-ptum,nulloq; exemplo inflitutü,fed uelut fiéli-cium, Accurnus à Commentis lurifprudcntum diélueffe dixit, ignorans fignificationem eius uocis,tefleBudæo in porter. Annot.Spieg.
C O M M E N T V M, fidio ert: à Cóminifcor. Papinianus:Socer,inquit,cum nurum adulterij accufaturum felibellispræfidiatis tertatus fuif-fet,maluit ab aceufatione defïrtere,Sc lucrum ex dotemagis petere.Quaeritur,an eiufmodi com-mentum eius admitti exirtimesc’ ItéMarcellus de lureFifci.l.Res quæ. Dignum fuiffe puniri jp tam turpi,tamqi inuidiofo commento. item Vl pianus de Rebus eorum qui fub tut. 1. quamuis. Tam callidum commentum in exemplum eoer cere debeat. Nebrifs.
COMMBRClVM omnes contraduscom prehédit. Vide Glof. fuper illud ipfum uerbum, in §.idé iuris ert.Inrtit.dc Inutil.rtipul.Iam Albe
ricus indicauit uocem effe in lure noftro creber rimam. Vfum autem Sc confuetudinem fignifi-cat:fed tune prxpofitioni iungitur.Spieg.
COMMiHTiYM, militum commercium
eft,8c facultas ipfa,feu ius quo unâ militant. Aie-lib,iii).Difp.cap xvij.
COMMINIS CI didum à con,amp; mente, cum finguntur in mente qux non funt, inquit Varro, VIp. jn 1. vj. ff de Êo per quem fad.crit. Siue fcientcs,ait,fiue ignorantes quid effet,quo comminifeeretur, Spieg.
C O M MI N V S, id eft, ftatim, utl ad manus. ff.de Pignor.adio.l.fi qua. Sc de Retuedicat. 1. fi à bons fidci.Sc de Verbo.oblig.l.Cótinuus. Ali quando Cominus exponitor,id eft, tota ca die. C.de Fru.Sc lit.expen.l.Terminato. Sc ibi notât. Sc ff.de Re iudi.l.Paulus.uel Cóminus,id eft,re^ præfentialiter.C.deLegl.fi imperialis.in prin.
COMMISSA dicuntur,quæ contra teftato ris uoluntaté fada,aut non fada ab hærede,mul da aliqua,pœnaq; pleduntur.autor Afcon.
COMMISSORIA lex, hoc eft,exceptio ad ieda padioni, contra quam fi quid fadum fue-rit,conuentio refeinditur. 1. A emil ius. ff, de Minor. Vide Sc Vlpianum in 1. fi fundus, de Leg. Sc fid.commifs. Spieg.
COMMIS S VM,eftdelidumnonfolutæpé fitationis. Nam committere inter alia fignificat delinquere, Triph.in l.auxilium.in fin.ff. de Minor.Itaquc is qui non foluto uedigali remp.fu* penfationedefraudat, multum fanédelinquit. Sc meritó rcs,quarum nomine aliquid foluendu erat, amittit. Ideo in commiffum,uel in caufam commifsi dicuntur inciderc.l.comiffa. ff. de Pax blic.Scuedig.Spicg.
COMMITTERE, uulgocófifcaredicitur, Paul.de Negoc. geft. Si pcriculum erat, ne præ-dia in publicum cómmitterentur.in l.Herénius. de Euid.Eft etiam cómittere,fe ad contentions Sc concertationé exhibere.Hinc cómifsiones di dæ,fcenicç fcilicet,Sc poeticæ,Sc etiam ludicrç, quas Prætores ludis præfidentes faciebant. lu-rif.in l.j.Si quadrup.paup.fec. die. Cum arietes, inquit,Sc boues commififfent,Sc alter alterü oc-ciderit. Venus aut quod Oldendorpius lurifcó fultus,fingulari pietate,ac non uuigari dodrina nobilis, bic Cómittere, cü Budço, pro irritare, feu prouocare accipit. Vndc Cómiffum bellû di cimu5,quod laceffente iniuria quafi re ipfa aper té indidum, uel cœptum eft.Vlp.de Offic. prae-fcd.urb.l.j.committere, pro tradere, ufurpauit-
COMMITTERE contra legem,uulgo diep tur,Peccare in legem.
COMMITTIMVS .inquitDonatus,quæ cum magno periculo uolumus effe feruata. Caius in l.ul.ff.Quod quifque iur. in pœnam ipGus edidi committere dixit.Spieg.
C OMM© D ARE,eftalicuiusreiufumadtS pus concedere. Cómodare argentu Sc triticum, impropriè dicimus, pro eo quod eft,mutuó dare.Na proprié comodamus ueftes, libres, uafa, equos.Sc fimiiia,quæ eadem redduntur.Mutud autem damus ea,pro quibus alia reddutur eiuf-dem generis:ut nummos, frumentum, uinum, oleum,Sc feré extera, quç numero uel menfura dan folent.ut eft lurifconiultorum fentétia. Sp.
C O MM O D AT VM dicitur, quotiesresa-i liqua
-ocr page 122-c ante o:
|
liqUftcefti coinmodi Caufa,id eft,ob détermina-tumufum datur.Sic diélum, quó.dcó modo,id eft,præfcriptofine:§.'fi.de Pac.tenend.inPlacit. Feud.utendi per tempus expreftum uel taciturn detur. Tametfi Labeo putabat inter commoda-tum amp;utendum datum eatenus interefle.quate nus inter genus amp;fpeciem . Cominodari enim rem mobilem,non etiam foli:utendam etiam da ri foli. V'^Ipian.tarnen fecutus Gafsium amp;nbsp;Viuia-num,definit,rem foli quoqs propriê commoda-ri.l.j.§.j.fF. Commodat-Vide Dn.AIciat. in Lij. ft certum.8c Oldend.Aftion.xv.Clafs.iiij. Differt autem Cómodatum à Precario , propterufum fpccialem: item quod Precarium non poteftre-uocari, nifi tempore expleto : Commodum ue-ró,non nifi expleto urn ad quem datur.Precariû item in immobilibus, Commodatum folùm in mobilibus repentur, utferè rcceptû eft. Inftit. Quib.mod.rccontrah.oblig $.item is. uerf Comodata autem res.Spieg. COMMODATARIVS, cui aliquidcom-modatum eft. COMMODAT! natura eft, ut gratuité de» turufusrei. Alioqui mercede interueniéte loca tio erit,uel cótraélu.s innominatus. 1. fi ut certó. §.nuncuidendum. ff. Cómodati.6.commodata autem.Inft.Q^aibus mod.re contrah.eblig.Sp. COMMODATO dari.OId.Res aut cóino-datoficdariiolet, uteandé reftituas: mutuó, ut aüam ciufdem qualitatis.Spieg. C O MM O D O pofTefibrisfungi inl.interli-tigantes.fF.deludicijs Spieg. COMMODVM dicimus aptu, Se CU modo ac ratione:cuius contrarium eft incommodum, Quamuis cómodum etia integrü fignificat, Inde commoditas proconuenientia Se aptitudine quadam accipitur, Se interdû pro militate.$.fin. de Paft.tenend.in Placit.Feud.Sc cómodéac có modum aduerbia pro aptè Se opportunê, atque ut dicitur.optato tempore Sc loco Cæterùm an ilia promifsio. Cum potero, omnino idem pol-leat,quod, Cum commodum erit,uidel.nepos Proculo. de Vcrb.fig.Se Alciatü in eadem Clau-fula,Quod commodè facere pofsis, id eft,cómo dotuo, facilè,8e finemoleftia, feréfemperper parentbcfim includitur.Spieg. COMMODVM pofTefsionis confiftit Sein percipiendis fruftib.rci pofFeflae, Se in euitando poftefsionis onerc.Vnde dici folet: Cum obfcu rafuntutriufq; iura.pro pofsidenteiudicandü efTe.ÿ.Rctinendæ.Inft.delnterdift. Spieg. C OMMONEFACERB,idéquodadmone re.I.confentaneum.C. Quomodo Sc quado iud. Kt ft ft finir vßm/, epiftola efTe dicitur,quæ cü man datis in regiones emittitur ab Impcratore. COMMONITO R I VM,proconuentione tacita,8e abfq; fcriptura fafta, apud cod. Theo-dof.cuius quoqs in luftiniani Codice métio eft, l.pr.C.de SufFrag. Spieg. COMMORARi, profimulmorari,in I. iij. C.deIncol.j.lib.x.Interdum detinere eft,in mo-ra tenere. |
C OMMO TVS,proexcitatus adaliquid faciendum.apud Vlpianum in 1. ij.de Donat.cauC mort. Spiegel. C OMMVNIA ueftimétafunt,quibuspro-mifcuè utitur mulier cum uiro.Vlpl.Magis pu-to.fF. de RebuÄ eorû, qui fub tutel. uel cur. funt. COMPACT O,ucl de Compafto aliquid a-gere, id eft,excompofito. C O M P A R, idem fignificat quod par.Inter-dum Se focium,feuconiugem. COMPARATIO literarum,ultimum fubß dium indagandæ ueritatis, quoties neqi teftes, neqjtabellio produci poffunt.utueritatem fcri-pturæ,cuius controuerfiauertitur, atteftentur. Fit autem,cum ex aliqua fcriptura,feu inftrumé to minimè gentium fufpefto, cbarafterliteraru agnofcitur,utrum omnibus numcris fit fimilitu dointerutrunq;,an non. Spieg. COMPARATIVVM nomennaturam fua feruat.Sepofitiuoconfertur, 5e de eadem fpecie intelligitur. Quaproptercum lexucrbcrantcm mulfta x. aureorum afficeret,uulnerancem ma-iore,ariutr)o iudicis refponfum eft.non pofiê ia dicem aliain,quàm pecuniariam pœnâ pro uul-nere indicert.Compai atiuum énim.maiore,ration e mulftae collationcm facit. 1. ubi, de Verb. oblig.ex Alciat.Spieg. COMPARATJVVMSe Superlatiuum nomen baud perpétué naturam fuam feruare, de-monftrant Doftores in 1. cum pater.§.libertis.$. rogo.de Legat, ij. Alber. citatis locis indicat, Sc Comparatiuum affumere uim Pofitiui: Se uicif-fiin.hunc naturam Comparatiui.Spieg. COMPASCVVS ager. Cicero in Topicis: Si compafcuus eftager,ius eftcompafcere. C O MPED E S.uinculü eft quo pedes irreti ri folent.DiciturCompeditus homo,Se Cópedi tus abfoluté.$.pen.Infti.de Iniur.Sc §. ult.de Ob--lig.quse ex delic.nafc. Spiegel. COMPENDIVM appellamus,quod parft-monia quadam feruamusificut è cótrario difpé-dium,quod uel incuria.uel negligentia, uel im-moderationedifpendimus.Budçus: Compendium lucrum eft têporis,pecunise,Sc operæ. Vide Annotat.cius in Leundem.ff. de Legation. I-dem atteftatur Accurfium ubiqi ignorafle com-pendij fignificationem. Spieg. COMPENDIVM in uia, eftcótraftio quf. dam Sc breuitas,quse maxima efie poteft;ficut è contrario,Difpendiü,uia per ambages.Modeft, de Legation.l.eundem,Itineris,inquit, compen dium lubeat.Et per translationem,tit.de A dmL niftr,I.Titium:Vtrum compendium negocij,an ufuras prçftare debeat, Nebrifs, Porró difpen-dium,uiæ compédio opponitur ; quibus uerbis Innocétius llI. appofité ufus eft, in c. qualiter, de Accuf. quæ uerba interpres Bernardus non intellefta tranfmifit. Spieg, COMPENSANDVM lucrum cü damno. Extatcafus à Pomponio relatusinl. fi négocia, ff Ncgoc.geftor, Spiegel. COMPENSATIO, eft debiti Sc crediti inter fe contribiltio.l.j. de Compenfa. Zaf. in $. In bons fidei, Inftit, de Aft.eft debiti ad debitum, bine |
C ANTE O.
Line inde inuim fokitionis comparatio.
COMPERENDINATI rei dicuntiir, qui in criminalibus àeuftodia dimifsi, uice carceris iuratinurbem, autaliquampriuatam domum: utinterdumfitexperfonarum dignitate, amp;nbsp;genere caufarum.Bud.in 1.pofter.de Orig.iur.
COMPERENDINATIO, eftutrifqueliti gatoribusinuicemfibidenunciatio in perendi-numdiem. Spieg.
COMPERENDINATORE S,qui nouam fubinde caufam comminifcutur, quo negocium proférant.
C O MPERTV S ftupri,furti,facrilegij ; pro in ftupro,forto facrilegio deprehéfus. Comper-tum efle,amp; exploratum efte, idem eft quod,fcire perinueftigationem, Spieg.
COMPETEN S.Scæuola inl.quiRomç.de Verb.oblig.Et uiftus prouocauit apud iudicem competentem. Spieg-
C O MPETEN S tempus in l.fortifsimi milk tes. C.de Erog milit.annon. Alber.
COMPETENS tribunalapudVlpian, inl. fed 8c eæ.fEde Procur. Spieg.
COMPETENTER,proeoquod eft,medio criter Sc Competentia, pro ipfa mediocritate Sc conuenientia. Vlpian. Solut. matr. 1. fi cum do-tem.§.eo autem corpore. Quatenus,inquit,amp; fi-lio Sc patri competenter conlulatur, Sp.
COMPETERE nobis dicitur, quodiure polTumus. VideGlofT. l.damnum.in princip.de Damno infeft.
COMPETITORES, qui in magiftratibus, officijS,Schonoribus petendis concurrunt.l ge-neraliter.§.fpurios.ff.de Decur.
C O M PILARE, eft faffo impetu in quem« piam graffari : quodpropriè latronum eft. Ali-quandoaccipicurpro eo, quod eft.aliorum fcri -ptaScinuentafurari.Paul.ad l.Iuliampecul.l.fa-crilegi. Sunt, inquit, facrilegi, qui publica facra compilauerint. Nebrifs.
C OMPILATORES , funtimprobifpolia-tores, ne pilum ( telum intellige ) quidem relin quentesin fpoliatorum corpore. Tametfi alij à pilis,id eft,uillis diftos putent : quibus,ut Alcia lusnotauit, fyllaba répugnât. Transfertur Sc ad alios : ut baud iniuria dixeris etiam Compilato» res, qui uel nomina, uel teftimonia bonorum au torum induxerint. Quéadmodum Fefto, Com-pilare hereditärem,eft fraudare,diripere. Neque tarnen rcélè dixeris, Gompilauit libros, aut pe-cunias. ProbèautemiuxtaRoterod. Compila-uit fcrinia mea. Compilant ferui dominos,6om-iLh abtrage». Vfum uerbibuius interpres nó per-cepit. Spieg.
COMPlTVM, Albericus ( inquit ) locuS eft, ubipluresuiæconcurrunt. melius Scruius Virgilianusinterpres: Compita(ait) ideft.per quadriuia,quæ Compita appellâtur ab eo,quód multæuiæin unam eófluunt.Quia nero in com-pitis laribus facrum anniuerfarium fiebat.Com-pitalia diéta.dies ei facrificio ftatus.Quod Sc an-tè iMonuit doélifsimus uir Sigifmundus Gelen. Spicgelius.
COMPLANATA domus,ideft,deftruffa, Sc folo æquata.
C OMPLERE promiffum, ideft, præftare quodpromiferis.
COMPEVVIVM eft, quo de diuerfis teftis aqua pluuialis confluit in eundé locum. Feftus.'
C O M PLVRE S qui dicantur, uideBart.in l.j.Si reftorprouinciac.
C O MP ONERE apud Pompon, in notifsi-ma I. ij. ff.de Orig.iur.pro concinnare, ut facilé à leéboribus intelligcrécur leges,quó pertinerent, quis ufus carum effet in foro. Componere enim eft multas res apta quadam cohærentia, Sc uelut harmonia fimul pon ere, cóiungerc. Sicdicimus componi carmina, leges, ædificia, orationes. Idem paulo infrà 1. esdem ufurpauit compofue-runt,pro conftituerunt, annotante in reftaUra-tione Politik Old. Erantenim leges xij. Tabu» larum compofitæ,feu in ordinem redacts, ante» quam exponerenturpro Roftris. Spieg.
C O MP O NERE lites, procoricordare, ac bonas conditiones pacifci.
COMPOS mentis,id eft,competentis ani-mi’uel animi fani: uel potius,qui eft in poteftate mentis,cui (utaitCicero) regnum totius animi à natura tributum eft. Compoti contrarium eft, qui animum non habet in fua poteftate, led fer-turaffeéluü arbitrioJ.iiij.C.de Curat.furiof. Sp.
COMPOSlTO profimpliciutimur. 1.uer-bum reddendi. de Verb.fign. Sc contrà, fimplici pro compofito, Glof.fin.rubr.Soi.matr.ubi Bartol.Sc lafon. Spieg.
COMPOSlTO, aduerbialiter, hoc eft, ex pafto. cuius oppofitum eft,non ex compofito,
COMPROMISSARIVM iudicem elige-re apud Calliftratum, 1. cum lege lulia. ff. de Recept. Spieg.
COMPROMISSARIVS iudex,hoceft,in quo fit faftum compromiffum. ludex editicius ucró dicitur,Guidalçto tefte, quem unatantùm pars elegit : ut apud Virgilium,Vel qui uenit ec-cc Palæmon. Spieg.
COMPROMISSVM, dicituripfa facultas arbitro data: traftum ab eo,quód uterq; litigans fimul promittat fe arbitri fententiæ pariturum, addita per ftipulationem pœna, Hinc Compro-miffarius,in quem compromittitur. Sp.
C O MPROMITTERE,eftcompromiffum facere, ideftmutuo promiffo fidem fuam obligate. zafamen-verhei/en. Spieg.
COMPROMISSVM plenum.Quçre,Ple-num compromiffum.
COMPROMISSVM foluitur die, morte, acceptilatione,iudicio,paéfo. Paulus in l.non di ftinguemus.§.fumma rei eft.ff.de Recept.
COMPVTARE, Sc fimul putare,quo ad arbores: Sc exiftimare,fiue iudicare fignificat, quü ad mentem refertur. Eft Sc Connumerare, fiuc quód uulgó dicitur, computum facere,fiuecalculate. §,itétria.in fin.Inftit.de Excufat.tut. Sp.
COMPVES ORIALES literæ dicunturi-deo, quoniam fuperior iude.x cópellere foletad hoc inferiorem iudicem à quo appellatum eft, i 2 Ut
-ocr page 124-C ANTE 0.
|
ûtfenpta feu aelaiudieij edafJ.à Proconfulibus, C. de Appel. 1. prolatam. C, de Senient.amp; inters locut.omn.iudic. Spieg. C o M M V N E fubftatiuè, pro commun! rei-publ.reftè ufurpant interprétés, autoritäre Scç-uolæj.lmp. Alexander.de Appel. Sed amp;nbsp;fic,indi-cantelocum Afeonio.apud Cicer.repetitur.Ad-ieéliuû fignificat.quod omnium eft: ut lex com-munis.iiij.dill.c.erit autem lex. Spieg. C o MM V N E.eftfanéambiguitas in bocuo cabulo. Nam pro rerum commun! Sciure amp;ufu, prorfus expulfo proprio,u(ürpatur,amp; pro uolû-tariorerum cômuni ufu, amp;nbsp;quem docet iufticia, feu rerû publicarum ratio amp;nbsp;forma. Itaqi comu-ne fubftantiuum,pro cômuni reip. aurore Afeo-nio : adieéliuum,quod omnium eft,quafi omnibus confentiens fignificat. De commun!, pro de bonis focietate acquifitis,Cicero dixit:quod an-tè à Syluio interprete indicaturn eft. Spieg. COMMVNl S opiniohabetautoritaté,non ta quia multorû eft, quàm quôd rationc nititur: alioqui fugienda eft. Quçre,Opinio communis. COMM VNIS prudentia. Lege, Pruden-fia communis. COMMVNIS fenfus eaferècompleétitur, quæ iuri natural! aferibâtur: id eft, Budseo inter prete,quæ naturadocuiftenos creditur. Spieg. COMMVTATIO ftatusjnftit.de Capit.di min.in prin.Vide,Capitis diminutio. C O MM VNi Sufuseft,incuiusobferuStiam omnes confentiunt,unde tam citó conualefcere nequit, hoe eft, citra decennium. Is quam uarié accipiatur, docent iuris interpretes. Spieg. COMMVNIS ufus loquendi, proprietate potentioreft. I.anniculus.l.in ufu. de Verbo fig. Tametfi quod ex prudentum confuetudine ob-tinuit, non dubitandum, propter eorû autoritaquot; tem,proprié dici. Vide Vfus uulgatus. Spieg. COMMVNIC A N TVR ,pro conferuntur, feu.ut uulgó difunt,communcs fiunt, apud Pau lum in l.j.Pro focio. In focietate omnium bonorum, omnes res. quæ cocuntium funt, continuo communicantur. Spieg. COMMVNICATIO rerûfungibiliû,quia nihil aliud eft quàm relatio, ideo præceprorno-fter Zafius ( quem illuftris Baro à Tautenbergo alicubi commédat, ob ueteré amp;nbsp;bene fundatam peritiam,ac etiam anxiè diligcntis cenfuram am plcéfitur) genus unu, amp;nbsp;genera tria in reb.fungi bilibus efte dixit. Quod Apellus candidifsimus cómendat, ecu admodü uerê Sc probe dióïum,fi ad diuerfitatem retuleris categoriarum. Spieg. C OM MVNIO rerü,hoceft,utresiraunius fint, ficut alterius, poft Ariftot.improbatur, Sc à lurecofs.ftatuentibus legitimam rerum Sc domi niorum diuifionem utunufquifq; fuum habeat, fitqi fua forte contentus. Siquidem naturale iu-dicium facilé fentit, fieri non pofte, ut homines infatiabili quadam cupiditate corrupti,fruantur coinmuniter omnibus rebus. Fac. l.exhociure. ff de luft Sc iur. Vide Oldend.in Diuin.tab.Prç-cept.vij. Spieg. C ON, particura,nunquampræpon!turuei'- |
bis, quæ comporta funtèxpræpofîtlcneïn.Nd-mo,tefte louianoPontano,unquam dixit Coin-uenio,coinhæreo,coinhabito, coindoleo, coin-fero,autaliudhuiufmodi. Quamuis coinquino dixerint. Extatapudlmp. infin.memorabilis 1. fi quenquam.C.deEpif.amp;:cleric. Quære, Coinquino. Spieg. C O NARl,hoceft,niti Sedareoperamutaft-quid fiat, leuius eft quàm facere, Donato auto* re.Eft tamé ub! conatus inftar fa óf! habetur,atqi punitur. Qua de reFelinus difterit fingulari tra-élatu,ànemine nonmagnopereprobato Spieg. C O N ATV S , eftincumbens in aliquid ftu-d!um,uel animi.aut corporis impetus.l.j.in fine, ff. Quod quifq; iur. Spieg. C O N A T V S puniri oportetin his, quæ faciliter trahuturad perniciofa exempla.Nam à cor-rumpenteiam (quantum ipfepotuit) perfeéïa res eft. §.Scdetfi credat. Inftit.de Oblig.quæ eX delic.nafcun.l.Si quis feruo.C.deFurt.Scfer.cor rupt. Alioqui in alijs deliétis, quæ externum fa-ftum requirunt,quid obeft fimplex conatus ï’ l.j. ff. Quod quifq; iur. CONCAMERATIO , ftrufturaeftfomica ta,fiueteftudinea. LabeodeLegat.lip l.ficui x-dcs. Aliquod,inquit, conclaue quod fupra cou-camerationem. Nebrifs, C O N C E D O , generale uerbum : undeurm accipit à natura contraétus,cui adiungitur.Vide Bald, in l.non ambigitur ff de Leg. Spieg. CON CEDERE, pro permittere, tempora-rium eft ; Cedere,perpetuum- Vide text.iunófa Glof.I.ad eum.ff de Donation. Spieg. CONCEDEREin fatum, pro mor!. Alber, CONCHA, apud mare rubrum Sc crefcit, Sc coalefcit. l.cum aurum. f.fin.de Aur.Sc arg.leg. C O N CHAE, proteftisconcharü apudMar tian.in l.item pi0foris.ff.de Fund.inftr. CONCEPT! O formularum non obferua-tur,apud Paul.in I.aéfio. de Neg.geft. Spieg. CONCEPTIO iuramenti,inquitlurifconC in 1. lufiurandum. de lureiur. fi de qualitate eiuS fuerit inter partes dubitatû, in arbitrio iudican-tis eft. Et paulum infrà : Ideo fi quid tale incide-rit,officio iudicis conceptiohuiufmodi iurifiu-randi terminetur.Hæc uerba interpres explicat-Sed Budæus in prior. Annot.ea Accurftum ncu-trobi intellexifte indicat. Spieg. CONCEPT! S uerbis iurare, id eft,diéfatis’ à deferente iuramentum, Sc ex arbitrio adiuran-tis,hoc eft, adigentis,adiufiuradum pernotatis. idem appellaturpræire uerbaiurifiurandi.Vide Bud.in l.Iufiurandûm. delureiur.Sc Oldend. A-éfio.ix.Claffc j. Spieg. CONCEPT!S uerbispe!erare,eftinexp!a-bili periurio fefe contaminate. Bud.inl.lufiurandum. Spieg. CONCESSIO libcllaria. uide, Libellaria concefsio.Item condiétus dies,qui feré eft idem quod ftatus,hoceft,deftinatus,defixus,Sc ftatu-tuspercomune didum. nam codidumin commune didum, uel fitnul didum dicitur, quafi de-cretum Sc conÛitutum,Pylade tefte. Spieg,/ CON- |
C AN
CONCSSSVM dicituf, ficut datum, lega-turn, donatum, quod deduftis omnibus expend ^s reliquum eft.l.non amplius.de Leg.j. Sp.
CONCILIATIO mutui per Confumptio-nem dicitur, quum res uerè ad accipienté tranf-lata, ab eo ftatim in necefsitatem fuam uertitur, uel ex interuallo confumitur. Proinde quæ Dd. de natura cooperate, amp;nbsp;non coopérante mutuo ciuili congerunt,mera fomnia funt, utinftaura-tor iuris Oldend.rcftè moner.
CONCINNARE.eftréeffiftis mendacijs, omnibus lenocinijs perpolire. ficuti is qui un-guentis delibutus, madéti coma amp;nbsp;capillo corn* pofito cófpicitur. Hinc Vitilitigator appellatur. Grsecè «f«7«f‘^««/'»quafi feftator litiü. Vidc.Re-demptor caufarum. Eft item concinnare, aptè componere. Hinc Concinnatorius,a,um,res ad concinnandum apta. Paul, de Pen. leg. i. inftru-tnentum. Vafa,inquit,cócinnatoria indrumëto non cótinentur.Quod antè Nebrifs.monuit.Sp.
C O N CIN N AT O RE S litium.quorum Vb pianus meminit de OffiProcon. Alexader Nea-politanusinterpretatureos, qui nouas lires fi-mulatis captionibus amp;nbsp;cauiliis improbis in Ion-gü duccre inoIiStur, cü eis iure agerc nó iieeret.
C O N d 0 légitima dicebaturapud Roman, quæ fixa ftataqi erat: atqihçcicrinméfe fiebat. Budæus in I.uit.de Senat.
CON CÏPBRE iufiurandû,quid fit, exuer« bisTacitiintelligcrcpolTumus, lib. ij. Ref«run-tur ilia à Budæo in Annot. prioribus. ad 1. lufiu-randum.delureiur. Spicg.
CONCIPERE aftionem inbonum. Papi-nian.de Scp.uiol. Dixi eum re été ea aétione ex-periri,quæ in bonum amp;nbsp;æquum conccpta eft. id eft, Budæo exponente, qua aétione qui experi-lur, ita intendere pctitionem poteft, ut non ui-tripetat, quàmquodpræftari 8e æquum Sebo num eft. Obferuandum autem, quôdScæuola Concipiendi uerbum,tota lege Gallus, pro for» tnareufurpauit, nee à proprio fignificato rccef-fit.Vnde funt qui paru probant, quod Glof. con cipi.pro inteliigi, amp;nbsp;Dynus pro clici, fiuc eópre-bendi intcrpretentur. Spieg.
GONGILI ATV S, aliquadoproemptoaC-cipitur.ut apud Terent.in Eunucho,Prodi malé conciiiatc.pro,magno empte.Omnis enim con-uentioConciliatio appellatur, utdocet Dona» tus. Spicg.
CONCIl-IVM, quod Græci »wJ.,^ appellant , eft légitima uiroru ex diuerfis locis amp;nbsp;pro« uincijsidoneorum, propter id quod inrepubl. pafsim controucrtitur, nomine totius rcipubl. ab eo cuius intereftuocata congregatio, modis quibus oportet ac conuenit hoc ipfum, de quo controucrtitur dccifura ,uel de ipfo faltcm con-fukufa.Particulas huius definitionis pulchré de claratFrid.Naufealib.j.Rer.Concil, Spieg.
CONCii-lVM, conuentus populi, non à confilio fiuc à confenfu, utFeftus exiftimat : fed ä concalando,hoc eft, conuocando populum in unum locum. Spieg.
C O N c L AV B,locus in domo fecretior.VIp.
TE O.
de Vent, infpic.l. In quo,ïnqu!t,conclaui millier parituraerit. Item Ncratius, deDamn.infcét.1. quod Cornelius. Conclaue, inquit,binarum æ-dium. Nebrifs.
CONCRATITIVS paries eft Papini#no,irt 1. Si fratres. §.itcm fi communem. Pro focio,qui Latiné proprié Intergerinus appellatur, qui à ui cinisconftruélus,ueluti intetgerit, id eft, communiter gerendo eft. Vide Vitru. Spicg.
CONCVÖINAB appellatio.Mafuriohon# ftioruidetur quàm Amicæ:quod Accurfius non recipit: ignarus plané,Concubinænomcnclatu ram apud ueteres inhoneftam non fuifte : foluqi ficappellatam, quæextraiegis pœnam, amp;nbsp;fine metu criminis haberetur.at Amicæ nomé, quaf-eunque meretrices continebat.Cætera Alciatus de Verbot.fign. Spieg.
CONCVI-CATIO. Vide, Periffologia.
CONCVPISCENTIA, eft tambonarum quàm malarum return appetitus Concurfu partes habere.l.j.§.interdum.ffidc Vfufr.adcrefc.
C ON CVRSV S , fæpiusdeperfonis, quàm de rebus inanimatis dicitur. Exemplum prioris extatinl.idemqi.ff.Qui pot.in pig.hab.poftcrio ris in §.fin.Inftit.Si quad.paup.fec.die. Spieg.
CONCVSSIO dicitur, quafi commotio totius animi obaliquam imminentem uiolétiam. Porto côcutio,à con,amp;quatio,mutatis in eópo-fitione literis,fignificat jpptié, totü moueo inij-ciendoterrorem. Alberic. Cócufsio,eftcrimen, inquit,cum quis officialis, à fubditis per metum extorquet,autnon facit iufticiam, hifi pecunia recepta: uel aliquid ultra falarium debitumex« torquet: uel cü quis accufat, uel ab aceufatione defiftit propter pecuniam. Sané quod cótraleg. lul.repet.turpiter datum eftiudici, cuius amp;ma-nus amp;nbsp;oculos innocentes elTe oportet, nulla ufü capione adquiritur illi,uel hçredibus cius. Idenl dicendum eft de uéditionibus aut locationibus, pluris, minoris'ueeo nomine fa élis: quoniam irritç funt,nec ullo tépore confirmantur. l.quod contra, ff.ad leg.IuI.Repet. l.bonç fidei.in princ. de Acq.rer.dom. Quare autem leges tarn uehe-menterexecrentur corruptum ahimi indicium in magiftratib.eleganter traélat tuftin. in Aut. ut lud.fine quoqi fuffrag.§.confiderauimus.Spieg.
CONCVSSIO lordida, 1. j. §. qüi autem. in fin.ff.de Calumniat. Alberic.
CONCVSSlONiSreifünt, poenaq«legit Corneliæ teneri iubentut, qüi in aceufationem innocentium coierint.l.ij.de Concufs. V erba aü tem codé in loCo,fcilicet,Qui'ue ob denufician-dum,ucl nondenonciandumteftimonium acce pcrint,ab Accurfio intelleéla non effe, minus mi rum cft,cum etiam à paucispercipiantur. Ea Bu dæus explicat. Spieg.
CONDEMN A RE,pro condemnari facere, l.furti.§.mandati.ff.de His qui not.infam.Sicac.« cipi àSuetonioadnotauitErafm. Eftueró idem quod damnare,quod nunc genitiuo, nunc abla-tiuo,finc præpofitione iungitur: aliquado etiam fine his ponitur.ut,Tanti condénari,eodem fee-lere,de ui,ex ediéto. Spieg-
i J CON-
-ocr page 126-C ANTE O.
|
CONDEMNATV S.inquitlurifconf.acci-pere debemus eum,qui rité condemnatus fit, ut fententia ualeat.l.Si fenon obtulit.$,condcmna tum.ffide Reiudic.Spieg. CONDlCERE , prifca lingua denunciare eft.§.appellamus.Inftit.de Aftion. iungiturq; da tiuo. ut. Condico tibi pecunia, l.fi indebitum.in prin.ff. Rem rat.hab. In aóionibus enim quibus aliquis perfonaliter conueniebatur, folebat co^ ram aliquo qui atteftaretur, condici amp;nbsp;conueni-ri,qua die in iudicio fiftendum elTet.Vnde Con-diélioncs.Perfonalesaétiones generaliter diélae funt.Itcm condiélus dies,qui feré eft idem quod ftatus,hoc eft,deftinatus,defixus,amp; ftatutus per commune diftum. Nam condiftumjncommua ne didum.uelfimul diftum dicitur,quafi decre-tum amp;nbsp;cóftitutum: Pylade tefte. lulianus pro re-petere aliquid, ufurpat : Si alienam, inquir, rem mortis caufa donauero, eaqi ufura parua fit, ue-rus dominus earn condiccrenon poteft. Paulus pro cotradicerc : Hie feit,ait,pofte fibi condici,fi conualuerit donator. Zafius annotat, Códicere furtum à fure, efleaftioneperfonali petere rem aólione rei perfecutoria,amp; non famofa. Inftit.de Aftion. §.Pœnales. Porró proditü eft,neminem remfuam, nififuri condicerepofte. utdicitVl-pian.l.fin.ff.de Vfufruéluar.quem ad eau. Spieg. CONDICT! Ocum c,àuerbo Condico,pagt; ftionem actionemq; fignificat. Vnde Codidio, inquit Caius,amp;Vendicatio,adreirecuperatio-nem pertinent. Sinec,àCondo, conditio,fors, difpofitioque turn return, turn temporis diciiur. Vnde frequens apud lurifcofs. locutio.fub con-ditione ftipulari, pendente item conditione, amp;nbsp;£milia. Spieg. CONDICTIO olim erat certa quædama-gendi folennitas,cuius meminit Alciat.in Comment. de Verbot, fignific. Hodie nihil eftaliud, quà m aélio in perfonâ. Camerarius Pabenberg. annotauit,condiélio, peculiare uerbum iuris Ci uilis. Spieg. CONDICTIO certi , quæ nihil aliud eft, quàm aélio perfonalis,competit ex mutuo,amp; ex omnibus contraélibus.l.certi condiélio.in prin. amp;nbsp;§. quoniam igitur. ff. Si cert.petat.cond. Itaq; fuperuacaneé fe torquent, qui difputant,utrum alia fit certi condiélio generalis, amp;nbsp;alia quæ ex mutuo competir. Adi Old. Spieg. C O N DIC TIO ex lege, id eft, aélio perfona lis ex lege, datur contra executores magiftra-tuum, qui plus debito, plus iufto exiguntàliti-gatoribus, concutiunt miferos. Zafin tit.Inftit. de Acl.6. quadrupli. CONDICTIO exl.omnimodo.amp;l.fcimus, C.delnoffic.tcft. concediturliberis, quibus aliquid,minus tarnen légitima in teftamento paren turn relinquitur.Ea igitur agendum ad legitimæ fupplementum,ceftante querela amp;expugnatio-neteftamenti. Spieg. CONDICTIO exl.fi quando. infin. C. de Teftibus. competit aduerfus iudicem non ad-mittentem iuftas, acad reinfacicntes probatio-neslitigantium. Spieg. |
CONDICT ÏONEM pédetemagis, qnanJ inpendentiefledominum, quando dicendum,. explicatlurifconf. §. fin, 1. arboribus. ff. de Vfu-fruél. Spieg. CONDICTIO Triticiaria, fiuc triticiana. Veteres Tritici appellatione intellexcrunt opes terræ,cum omnes confifterent in pecorib.amp; cul turisterræ. Hincdiéla, tefte Oldend. Triticia-riacondiélio, quaomnesresnobisdebitæ,fiue certæ fint, fiuc incertæ, fine immobiles fine, fiue foli.fiue corporales,fiue incorporales,ut In ufus fruélus.Seruitutes rufticç uel urbanæ petuntur, excepta pecunia numcrata:quæ cum certadtbe tur,habet fuam condiélionem.l.j. ff.de Condiéi. Tritic. Commentatoribus nominis ratio non fa tis cognita. Spieg. CONDITIO, qualitas ea dicitur, quaaliquid condi,id eftfieriaélum eft. Alciat-in I.debi tori. C.dcPaél.Vel, CONDITIO dicitur,cum quid in cafum incertum,qui poteft tendere ad efte.amp;ad non effe, confertur. Ferr.Inftit.de Verb.obligat. CONDITIO uera, intelligenda ea eft, quæ omnino incerta eft, ante cuius euentum non orî turobligatio nccaélio. Spieg. CONDITIO diuiditur in earn quç eft faéli, amp;nbsp;earn quæ eft iuris. I.multum intereft. de Con® di.amp; demonft. Vbi fie inquitlulianus : Multum intereft, conditio faéli an iurisfit. Nam huiuf-modi conditiones, SI NAVIS EX ASIA VENERIT: SI TITIVS CONSVL FA* CTV S FVERIT, quauisimpletæfint, iinpc-diunt hæredem, circaadeundamhæreditatem, quandiu ignorât eas impletas efte : quæ uerô ex iureuenient, ex his nihil amplius cxigendum, quàm ut impletæ fint. CONDITIONEM hanc. Siccelumdigito non tetigeris, impofsibilem, negatiuam Com mentatores appellant,inl.inilla.de Verb, oblig. cum reélius (Alciat.ait) neceffariam conditio-nemdicerent,quæpropurahabetur. Nifi fortè de co cœlo, de quo oxymorum ridiculum æni-gmaconfinxit Virgilius: Die quibus interris, amp;eris mihi magnus Apollo, Treis pateat cœli fpacium non amplius ulnas. Quid hoc in loco fignificet ccelum, explicat Alciat.cap,xviij.lib,j» Parerg- Spieg. CONDITIONES quçrere, adulteræ, in-famesqi fœminçfibi dicebantur, quç homines bene mentulatos fibi adfcifcerent,magnis etiam inuitatos præmijs. Egnat.in Capitolinü,amp; Lam pridium annotauit. Viues autem, Conditio,in • quit, in fœminis eft coniugium : unde quærere conditionem, amp;nbsp;inuenire conditione filiç. Hinc apud lurifconfultos in uerbis repudij erant amp;nbsp;ilia,Conditione tua non utar. Spieg. CONDITIONEM remittere.Oppo.Con-ditionem manere alieui.l.ei qui furti, ff- deFurt-Oldend. CONDITIONIBVS ftarc, eft tenere pa-élarcui contrarium.à conditionibus fugcre. CONDITIO feruitutis,ideftftatus,Fortuna, l.ult.§, fin, de ÆdiI,cdic,Varié autem ufurpa-iurgt; |
G ANTE O,
tun Eft en im conditio idem quod modus,ratio, lex, padio, paftuin, Fortuna, ftatus, locus, ius, caufa. Spieg.
CON D ÏTI O,à deinonftrationeliocdiffert, quod demonftratio plerunq; faftam rem often-dit,conditio futuram.l.Si nominatim.ft'eod.
CONDITIO libertatisleuifsima eaintelli-genda eft, quæ ad libcrtatem perducit,quamuis natura grauior amp;nbsp;durior fit.l.In fado. ff.eo.tit.
CONDITIO quailspofitafuerit, multûin^ tereft. Nam autin præteritum concipitur:uelu-ti,SiTitiusconfulfuit. Autinprçfens:ut,SiTi-tius cóful eft. Aut in futuru,Si Titius coful erit l. CÛ in fecudo. ff. de iniuft. nupt.irrit.faél.teftam, CONDITIONVM quçdâfunt, quæquan-doqi implcri poffunt ctiam uiuo teftatore. Quidam funt, ouç non nifi poft mortem teftatoris.l, Conditio.ff.eod.tit.
CONDITIO, caufa, ftatus, idem penè funt re ipfa.
C O N DIT O R,qui aliquid componit,uel rei alicuius autor: ut,Conditor Icgum.
CONDITORIVM,ideft,fepulcbrum. Ca-tanaus oftendit exempla Comment.vj.Plinian. epift. Spieg
C O N DIT VR A,quod ferculis, alijsqi efcu-lentis condiendi gratia adhibetur. Vlp. de Trit. amp;uino leg.l.Si quis, Quodpotiusconditur^ lo' co fuit. Nebrifs.
C O N D IT V M,pro abfcondito, id eft, quod abfeonditèferuaturin aliquoloco. Paul.Diucr-fam autem effecaufam eorü, quæin conditoeG fent. Item pauló fuprà in themate.Si quæ in con dito habuerat paterfamilias. 1. Ofidius quidam, de Legat, iij. conditiuum uero dicitur,quod fer-Uari poteftfinelæfura. Spieg.
CONDVCERE dicituris,qui precium acci pitprorealiquafaciéda. quodRedimere etiain dicitur. Vip. Si quis feruudocendumconduxe-rit. Sic amp;apudalios lurifconfultosreperies. Sp.
CONDVCIT, intertijsperfonis pró utile eft,notius quàm ut exéplis probari debeat. Sp.
CONDVCTORIAE operæ, quæ condu-Ûæ funtmercede.
CONDVCERE numouno, donationis in-ftarinducit.aitVlp.l fi quis.ij.ff.Locati. Eftau-tem,tefteO!d. prouerbiale fecundum ueteres, Scutnuncdicimus, fragmento panis uel pomi locate autuendere: fignificantes donationépo-tius effc,quam alium contraftum. Spieg.
CONFARRATIO , genus facrificij erat, quod fiebat inter uirum amp;nbsp;uxorem, in fignum coniunélionis:ficutDiffarratio,infignum diffo' lutionis. Spieg.
CONFERRE pedem, antiqui dicunt,quod nos ad punfluuenire dicimus amp;iungere,Nrber %uderfjeh^'^mment quod non faciunt fugitantes btigatores.Bud.InI.pofteriore.de Origiur.
CONFERRE in publicÜ.Scb^ïtZZM/rfWe tragen. Vnde qui pecuniam lic contribuebant, collato-
res dicebantur. Et collatio appellariconfueuit indiflio.Indicere enim,eftdenüciare. l.libertus. ff. de Oper. liberto. Q^a de re traflanttit, C.Dc
collatione æris. De coliat.donat. De collât.fun.-fifcal. Deindifl. Vndc legitur Macbabæo. Vir fortifs. ludas collatione fafla, duodecim millia drachmas argenti mifit Hierofolymas.
CONFERRE doté uel alia bona, vuider hnt:-ge«.Vt C.de Collat.bon. amp;nbsp;ff cod.tit.
CONFESSA res, pro clara,manifefta, amp;nbsp;de qua nulla eftcontrouerfia.
CONFESSIO cxtraiudicialis, quç fit apud probos amp;nbsp;fide dignos homines extra iudicium. Hæc in plerifque cafibus fuum adfert robur, ad probandam intentionem afloris. Vide Bart, in l.gcneralitcr.C.de Non num.pec.Spieg.
CONFESSIO nonocetabfentibusnecuo catis. l.fin. ff.deInterroga. I.eertum. §.fi quis ab-fente.ff.de Confeff. Bart.in 1.pen. ff. de Duobus reis conftit.item C.Res inter alios afla uel iudicata alijs ne noceat.
CONFESSIO coram notario fafla habetur pro fcriptura in fideiufsione.iudicio fifti.l.pcnul tima. C.dePideiufforibuSi
CONFESS O R,non is qui peccata alterius, utimperitumuulgus appellat, fed qui propria cófiteturrogatus,uel etiam inuitus,pertormen-ta.l.feruos.C.ad Leg.IuI.de ui.
CONFESSORIAM aflionélunfconf.api-pellat perfecutionem ex Leg. Aquilia, in I. inde Neratius.ÿ.ult.Ad Leg. Aquil.aduerfus confiten tem damnum à fe datum; ad differentiam negan tis, quem oporteiprobando conuincere. Spieg. CONFESSVS iniure, hoceft,inlocoubi ius redditur.pro iudicatoeft: quia quodammö-do fua fententia damnatur, Paulus inquit, in I.j. de Confefs. amp;nbsp;Imper. Antonin. 1. unica. Codicé eod. Spieg.
CONFESSVS lurifconfulto uidetur , qüi monitus tacet. 1. de ætate. §. nihil intereft. §. qui tacuit.de Interr.aflion. Alberic. Varroni eft qUi faffus eft,quod ab eo quæfitum eft.
CONFESTlM, hoc eft, intra quatuor men fes. Sic enim interpretatur Bartol.in l.presbyte-ros.C-de Epifcop.amp;clericis. Spieg.
CONFlCERE rationes, in I.j. ff. de Tut. amp;nbsp;rat.diftrah.ut apud Cic.lib j.Offic.
CONFIDEIVSS O RES inl.fideiufforisau tcm.8c 1.uidelicet.ff.de Pafl.
CONFIDENTIAMeffeuiti), née Archid. ignorauit,cap.j.circa fin.de Elefl.lib.vj.Pidentia fempcrcftlaudis. Confidens autem, mala con-fuetudineloquendi, in uitio ponitur; duflum uerbum aconfidendo, quod laudiseft. Infula-nus. Idemindicat, quo loco Cicero fecutus eft confuetudinem. Spieg.
C O N FIN l S ager,qui code loco finit. Con-finium,terminus agrorum. lnftit.de Rer.diuif.§. exdiuerfo.Adde $,fin.I.iiii.ffTin,regund. Spieg, CONFINES fundi,uideTerent, Clemen-tem in l.fi cui fundus, ff.de Legat.ij. amp;nbsp;infra,Mala uicinitas.
CON FIRM ATI O NE priuilegioru quam-uis nihil noui concediuulgatum fit; 1. exuerbis, ff. de Donat.interuir.amp;uxo. eft tarnen ubi con. firmans aliquid dat, Mege obuenire. ff. de Verb, * 4 ßamp;
-ocr page 128-G ANTE 0.
|
fig. ex Alberic. Spieg. CONFIS C ARB.Afcon.Quiamâiorfumm# eft pecunif publicæ,quàtn priuatç.faâum eft, ut Fifcus pro pecunia, Scinde Confifcare dicatur. Inuenitur noc uerbü Sc ad homines translatum apud idoneos autores. Quamuis,Infulano tefte, aquibufdam deuitatur, potiusferibentibus Jn ærarium publicum redigere, uel fifco applicarc: tametfi Plin.in Panegyrico adTraianum.diftin^ guit Ærarium Sc Fifcum. Cic. ufus cft uerbo pu-blicare.pfoconfifcare. exempla idem in Obfer. fuisindicat. Catanseus non negat interdû con-fundi,menens tarnen : Viderint,inquit,qui cre-dideruntærarium Sc fifcum idem elTe. Spieg. C ONtITERl.Donatusin Adelph.Tcrent. eóftteri Sc indicate ita diftinguit : Indicat,inquit, is qui de fe uoiens aliquid amp;nbsp;de alijs etiam pro-dir. Sed confitetuf,qui de fe tantum, Sc qui inui-tus. Interprétés tam ad eam quæ àuolentcfir, quim quæ per tormenta exquiritur confefsio-nem,referunt. VideGloftin 1.feruos. C.adleg. Iul.de Vi,fuper uerbo,Cófefsionibus.Porró ob-feruarunteruditiores nonnulli uerbum Confi-teri à Cicerone alijsqi frequentius ita ufurpari, ut dicant eófiteri de fcelerc, nó fcelus : quemad-modum accufare,defendere,damnare de Furto, de Rcpetundis,de Ambitu,dicimus. Spieg. CONFI-AGBS dicunturloca,inquæundi-que confluunt uenti. autor Feftus. CONFLAREæs alicnû,tran$latêpro cótrt here debitó facereqs fe debitoré alienç pecuniç. CONFLATAE arbores, pro ruptis.in l.flu-tninum §.item apud.ff dcDam.infcÀ. CONFLATVM uas,id cft,compüfitum.In-ftit.de Rer.diuif.§.cx aliéna. C O NF WEN S, eftalueus,in quêduoplu-' ra'ueflumina conueniunt. CONFOEDASTI apudueteresdicebatur fœderc coniunéli.BMrtrffgnoy/ên. Vide Feftum. C O N F R ATBR,nihiliuoxeft: pro eaqs di* cendum,frater uel confors. Infulan.monuit. Sp. CONFRIN GEREnauim,ideft,naufragi' urn facere. CONFORM A RE.pro alTeuerare.I.tcftium. ffdeTeftib.De hoc uerbo uide quçreferunturà GlolT.in l.Sc quia. ff. de lurifdid.om.iud. Bart.^p con^eruare, idem uerbum exponit in Extrau, de Treuga.c. primo. CONRVNDERE,ideft,commifcere. §.fi duorü.lnftir.de Rer.diuifut confundi pro com-mifceri,apud lurifcofs.Quorü exempla Albcric. indicar. Spieg. C O N F v S A,quo diftent â commiftis,Gloff. differit in l.fi frumentu. §. idem fcribit, fi ex mcl-Ic.in fin.ff.de Rei uendicat.Alber. CONFVNDENDVM dolomaloargétum curare.uide Paulum in l.iiij.ff de Rei uend,Sp. C ON G i ARI VM,fportulacratquamdiur-ni cibi nomine, comitibus, antcambulonibus, affeclis ftipatonbusqs fuis,potentiores ciues di-ftribuebant. Congium,uini menfura, fextario« fex capiens.Paul.de Fund.inftru.l.tabernæ. Vn-de,inquit,arcæ,Sc cógiaria, fextaria, Nebr. Vide |
Sc Donarium,Sc Perifteuma. Congiarium eft e-tiam donum quod Princeps priuatim dat aikui. CONGRBSSVS Sc congrefsio, funt infra confuctudinem afsiduam , Sc minus quiddam quim familiaricatem fonanr. Exemplum babes apud Infulanum é Cicerone petitum. CONGLVTINATI libriapudVlpia.item malicati Sc ornati,de Legat.iij. C O NIE C T O R eft 1$, quem uuigus diuina-torem uocat. C ONIECTVR A.Hac exquïrimus,fit'neia return uniuerfitate res ea, decuius natura quæ ritur, deinde quæ eius origo, caufa acimmuta-tio:ut,Sit'ne ius gentiü,qu{ eius origo, qua cao-fa à iure naturali diffentiat.toto tit. ff Sc Inftit.de luftic.Sc lur.Habeturautem coniedura ( quate-nus ad foréfem ufum attinet, potifsimum in bis quf clandeftina funt) potior, quim ftrida uer-borumfignificatiohabetur. 1.cum proponeba-tur.de Lega.ij. Vide l.continuus. §.cum ita ff da Verb.obli.Sc I.apud antiques.C.de Furtis. Qui-busuetó excaufis affumatur, colligit Alciatus mox ab initio Commentariorû de Verb.fig. Sp. CONIICSRE incarcerem. 1, fin.ff.deCu-ftod.rcor. CONIVNCTA funtbonis, SecommodaSc incommoda hæreditaria.l.j.dc Bon.poffeff. CONIVNCTA prodifiudisponütut.qua« d o ex re ipfa,uel argumento de quo agitur,aliud iudicari çquumeft. Aliis coniundiuï fignifica-tio eft,ut cóiungat:Sc utriufq; coniundi concur-fum rcquirit.l.fi hæ-edi.de Condit.inftit. Spieg. C O NI VN CTAB tabernç qu;dicantur,de-claratlurifconf.ini. j.de Seruit. CONIVNCTI in legato unius perfonç po* teftate funguntur,ut ait Vlp.in princ. 1.plane.da CONIVNCTIM, feparatim.I.j.ff.deVfu-frud.adcrefc. CONIVNCTifunt, quos Sc nominum fc reicomplexus iungit.l.triplici.de Verb.fig. Hæc Pauli uerbafingulariterobferuanda cenfuitZa-fius : ut quæ,ut ipfe ait,cómunes errores potenter profternant. Nam ex eis apparet,coniundos re amp;nbsp;ucrbis,re ipfa tantifper connedi,ut etii no/ minis complexu uniantur : quod certé i re con-iundis prorfusabhorret. CONiVNCTiO rcalis, quæ re per fe, boe eft reipfa fic coniungit, ut oratione Sc uerbis otn nino fcparct.l.reconiundi. de Leg.iij. refpon.ij, utfi inftituereturTitiushçres in lolidû, Sc deinde Caius in eadem hçreditate in folidum.Spieg, CONIVNCTIO uerbalis,quèd itaconiun gat,utetiâ i re prorfus non feparet.d.l.re cóiun-di.cod.tefpon.Nam in eacopulauerboquidcm unit,cçterùm re ipfa diuidit, ut fi legetur fundus Ciceroni Sc Saluftio çquis partibus,paria de hç-redis inftitutione dixcris.l.Meuio.in princip.da Leg.ij. Spieg. C O NI VN X, Scconiugium, icommuni iu-godicuntur: metaphoradudaà bubus, eodein affuetis iugo, quos pofteaquam concordes reddidit affuetudo, cóinodèferunt iugu. hæc Eraf-mus. |
C AN inus.Et Laur. Abfteinîus in de Obfcuris errori-bus lentit Qræcorum exeinplo potius à coniu-g'o, quàm coniungo, Côiunx deriuatum efre,amp; n literam in extrema notninatiuî fyllaba non ha beat. Spieg.
C O N N1 VfiN TI A,eftpatientiaaccoininox dantinm,acuidere fe difsimulantiû. Pro confen lu accipiturin l.fi quiCquis.C.de PoftuI. Sp.
CONNIVENTIBVS oculis, prouerbiali figura protulitVIpia.in Lis qui fuis, de Manu, id cft,perdilsimulationem; cuin is qui uidet,ocu-los interduin claudit, dum perfpicere non curât. Sic corrupti iudices in caufa conniuent. Hallu-Cinamur.inquit Eraf.iinprudentes: Cæcutimus nolentes : Conniuemus data opera. Sp.
CONNVBIV M,ius legitimi matrimonij, in-quit Seruius. Diuus Paulus cônubij honorabi-lisnomine.innuitthoruin iinmaculatûthoceft, ut ipfe ille corporum contaétus,qui uitari nô po teft(utucrecûdè dixirmagnus nofter Erafinus) fitcaftifsimus.nain quidquid pertinetadabomi nandas libidinuin fpecies, nec maritus ius ha-bctabuxorepetendi.nec uxortenetur obfcquij Icge- Spieg.
C ON Q.ViRERE,proinueftigare,inl.con-gruit. de Otfic.præfid.
CONSANGVINEI. Lege,Confobrini.
CONSANGViNiTA S .attinêtia perfona-rom eft;ex eo proueniés.quôd una defeendit ab alia, uel ambæ ab eadem. Eft enim uinculû per. fonarum ab eodein ftipite defeendennû, carna-li compage faélurn,quali fanguinis unitas.
CONSANGVINITATI S,itcmq; adgna-tionis iura à pâtre oriuntur : Proximitatis à ma-tre,à fratre. Vlp.l.fi fpurius. ff. Vnde cognati.
CONSCIENTIA nihilaliudeft, q fccretû amp;nbsp;infallibile fafti noftri iudiciü, amp;nbsp;mille teftes, ut dici folet, Cum infculpferit nobis Deus per creationem notitias amp;nbsp;leges naturales .remittit nos ad eófcientia: qua feit ita fe formaffe.ut difta tet omnia facienda amp;uitanda, incipiés primum à feipfa. Huc pertinet illud Dhi, in fe cópleftens furntna diuinoru præceptorû, memorabilc uer. bum: Omnia quçcûq; uolueritis utfaeiätuobis homines, fie amp;nbsp;uos facite illis. Hoc gétes etiam, perinduftriainnata,cognouerüt:ut Oldéd.mo-nuit,allegansTit.«r. Quodquifqi iuns in alium ftatuit. Ité,Nofce teipfum. Cuius fententiæ poft Cicer.Eraf.noftcr in Chiliad.meminit.Porrö Iudex cófcientiam fua, amp;nbsp;manifeftæ reiueritatem fequi debet : imó non habet quod rutius fequa-tur in omni re. Vnde.ut reftifsimè idê dixit Ol-dend.Qui tradunt duplicem in iudice confeien-tiatn,nihil aliud docent,quàm ipfam fallend! ar tem amp;nbsp;æquitatis euerfionem. Spieg.
CONSCIENTIA duclrix apud Paul, in 1. qualem autem.ff.de Recept.
C o N S C1VM ab eo qui fimpliciterfciuerit, differrearbitratur Alciatus : utconfcius is dica-tur,qni eiufdem confilij amp;nbsp;particeps eft.l.utrum. iunélal.ij.ff.ad I.Pompeiam.de Parricid. Sp.
F SCRIPTAE rationes.I.j. $. officium, ff, de rut.amp; rat.diftrahf
TE Ö.
C ON S CRTPTIO.proinnentario. Ärcliidi CONSENSVS libernóeft,quiahenopert--detab arbitrio.
CONSENSV.Seft quadruplex, fcilicet ne-gligcntiæ,confilij, cooperationis, amp;nbsp;auroritatis^ autpalliatiói.s.uel defenfionis. Etprimó amp;: lecü-dó, eófentiens minus punitur q facies, tertio æe qualiter.quartó uerd plus. \'hde: Cólenius (per nit.fuadet.iubetatqi tuetur: Hie minus , iHe mi, nus luit,bic æqualiter.bic plus. De hoc g'olla o ■ ptima in c.j.de Off dele.fuperuerb.Pari pœna.
C O N S E N TIR Eeft in unam fentetiam con uenire, ttem.fimul amp;nbsp;in prxlentia feotire.l.con-lenfu.ff de Aétion-Se oblig. Spieg.
CONSENTI RE non dicuntur, qui uel errant,uel coguntur. I.ij. ft'.deiud.l.fi per errorem, delurifdift.om.iud.
C O N sEN TI RE omnes, cû temperaméto accipiendû eft. Lij. Inde Rit.nupt. 1.inter omnes. ff.Qiiifatifdarecog.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( Quod iuffu.
C O N SENTlT,quifubfcribit. Gloffl.j ff;
C O N S E N TI R E in iudicem quad o dican-turp.-rtes,difputant Dd.in l.fi conuenerit. ft', de lurifdiéf.omn.iudic.ac poft longam difputatmi nem, Hegondorphino tefte. omnes uerè in hoe conueniut in iudicë cófentiri bifariam,partim li tem conteftando, partim proponedo exteptioi nes diiatorias. AdiBart.hoc loco. Spieg.
CONSENTIRE iurifdiftioniuidétur, qui fciunt fe non effe fubieólos iurifdiftioni eius, amp;nbsp;in eum confentiunt.l.ij ft' Vbi quis ager. Spieg.
G O N S ENTIRE prædiétioni. VIpian.Lult. Naut.caup.ftab.
C O N S E Q,VI.pro adipifeii Paulus : In lege enim Aquiliaconfequimur.inquir, amp;nbsp;amififie di cemur' quod aut confequi potuimus.aut erqga-rc cogimur. Spieg.
C Ó N S E Q.VENTI AE hæreditatum. Vip. in Lij.in prin.deLegit.tut. Alber.
C O N S E Q.VI proprièeft, quod barbari di-cunt à propê fequi. Vlp.in 1 j. de Separat, conle-quuturi,pro adepturi,ut ali| ufurpat.
GONS ERERE manum dicimurcum hofte,i Jfro'tc.Inde trafta eftappellatio iudicialis. Manu confertum: quoniam Sc in iudicijs digladiari ui-demur. Lege inferius. Ex iure manu confertum uocari. Spieg.
CONSERVATO R,iudexeftdatuSadde-fendendum aliquos contra manifeftas iniurias,j iudiciali indagine non Utens, de Of deleg. c.fta-tuimus.lib.vj.
CONSlLIVM,uelà cófulendo dicitur,uel quod in unam fententiam,p!urium mentes in u-num confiliant amp;nbsp;cóueniant. Sed à filentio credl bilius diélu putatur, quo maxime inuenitur.A-lia fignificatione dicitur lotus in quo fit confilv-um: collata ab eo quod fir,in id übi fit. LpenuL§. fin.ff.de iuft.amp; iur. Explicat amp;nbsp;Glof. alias huiu« uerbi acceptiones in §. eadem. Inftit, Quibus ex cauf.man. non licet. Spieg.
C O N S I El I appellatione in fideicoinmiffo non uenit nepos, cómuni magis Dd. conclufio-ne,tefte D.Bellon.ConfiLquinquagefimo. Sp.
-ocr page 130-Ó ANTE O.
|
CONS ILIA RI VS,qui dat confilium. Item âutorautpræfcriptoralicuiusrci. Paul, de Offi. Adfefs. Confiliarijs, inquit eotempore quo ad-fidenr,negocia tranare in fuum quidemadiuto-riumnullo modo concefTumeft. Dd.rcélêexi-ftimant hoe officium ualde periculofum. Spieg. C O N,S ILIVM exefcereapudVlp.ini.ij. de Offic. eius cui mand, congregate adiefTores fi-gnificat (Katsß-iinrl,[chi!'ffi:l,bey!ejJ'er) non autem. Ut quidam imperitè putat, aduerfus uerifsimam Alciati amp;nbsp;Salomonij fentétia. Na cófiliü per f, ƒ cœtuiudicûà Ciceronefæpè dici inuenias, qui amp;exercere indicium frequenter dixit. Quis aût nefcit,modólegeritlurifcófultorü refpófa, pro-confulesamp;præfides prouinciarum, quum pro tribunal! ius redderent in grauiorib. caufis, du-diofos iuris,hoe eftadfefTores,comités habuilPe, â quibus confilio adiuuabantur. Sentit autem Vlp. quum exercere cófilium, boe eft, cóuocare adfefibres, amp;nbsp;fententia rogare, fra^envmb wheil, ad ordinariuin folùm pertineat : is cui mandata eftlurifdiélio.nó potell cófilium exercere. Vide Albùtiû difcipulum, pro magiftro Dn.Alc. Sp. CONSOBRINI dicutur duarum fororum filij,quafi confororini: pofiunt amp;nbsp;duorü fratrum filij hoc nomine uocari, licet ij uerius Confan • guinei dicantur,uel Patrueles. Inilit.de Grad.§. quarto gradu. amp;^pleriq;. C O N S O CI ARH, qui rentur paru Latinam uocem efiCjOon mediocriterdecipiuntur, teile P.Viélorio. Spieg. CONSOLIDATIO appellatur, fi ufufru-fluarius acquifierit proprietatem, tune confun-ditur Sc finitur ufusfruélus, Spieg. CONSOUDATVS ufusfruélus,apudVI-pian.§.fin.I,iij. 8cl.tdem.de VTufruc.adcrefc.tum alibi. Spieg. C O N S O R S cafus,pro fimili. C O N S O R S, eiufdem fortis Sc conditionis. permetaphoram,quibus lis communis eft,confortes appellatur.Tit.notus eft in luftiniani Codice,de Confort.eiufdem lit. Spïeg. GONSO RTES accipiuntur quandoque in iure pro agnatis, uelijs qui dominij participe? funt.Vide Bald.in I.dudum. in fi. C.de Contrah. empt. Spieg, GONS o RTiVM cum ancillis, nullum autem matrimonium erat iurc ciuili. GONSPiRATIo,quia ferènunquam non dolofècenfetur, ideo fcuerè lexiubetuindicari. Sed Sc Imp.Adrian.priuatim quoqi ftatuit, uin-dicari fcelus aduerfariorum quibus opprimitur litigantis innocent!a.l.diuus.ff.de Re iud. Sp. C O N S PIRATIONEM , inter malos effe uoluntpleriq; confeederationem. Vnde grauif-fimum crimen iure noftro cenfetur. Albericos tarnen indicat, quibus locis etiam intellligatur effeinter bonos: ficut! idem Ciceronis uerbis demonftratinfulanus. Spieg. CONSTAFOLARIO S, diftione ex Latino,fiue Gallico,Sc Germanico conflata.hodieq; conftofeleros uocant Germani, præfertim qui adRhenum habitant,affeffores iudicij, decurio- |
nes,dieconflofler,oVim à Stafolo Comité,hoe eft, iudicis fifcalis,quæ uox Germanis gradum figni ficat. Sic en!m illi tribunal iudiciarium innue-bant,àgradibus, per quos ad id afcéditur,quan-dofolenteditiore loco federe iudiccs. Et erant olim fub Francis omnes prouinciæ Comitum, qui Germanis Graphiones dicuntur,hoc eft,iu-dicum fifcalium diftriélibus diftinélæ. Vnde Sc tribunal Prætoris uocarunt Staffelfley». In anti-quifsimis priuilegijs Nouientéfis Abbatiæ, qua Ethico Germaniæ primæ dux,non procul Scle-ftadio, affentiente uxorc fua Bertfuinde, confti« tuit, legimus : Vnde foldirrebofhanzviietneflaffel. fleyne,undc eyncnjloch. Deprauatus locus eft, in imprefsis Ripuariorum legibus, titulo, delnter-tiatione, in his uerbis : Si autem extra regnum fupra ( lxxx.fubaudi,noéles ) ad Regis ftans po lum,uel ad eum locum ubi Mallum eft, autorem fuum in præfenti habeat. Tu pro ftans polû,fcri-be.StapfoIû. Rurfum inferius titulo, de Re pro-prifa:S! quiscaballum,hominem,uel quamlibet rem in uiaproprifer!t,aut rem fecutus fucrit,per tres Marcas ipfam oftédat, Sc fic poftea ad régis ftabulum. Vbi leg! debet,ad regis Stafolum.Re-cenfuimus autem eius Legis finceriorem leclio-nem ex Codice Vormacienfi manuferipto. nam imprefsus libellus hic omnino corruptus eft, ha bens in titulo, de Reprobis, cum debeat effe, de Re proprifa. Quo uocabulo, malè Latino,res a-lienain proprietatemuindicata, intelligitur,id quod in bello captis rebus euenirc folet. Siqui-dem Gallicus fermo Prifum nominat,qucd belli iure publicatû eft, Sc deprçdationi obnoxium: quafi d!cas,prehenfum,fiue prenfum. Ex Rhena nicis Obferuationibus. Spieg. G O N S TAN S prograui,inl.obferuanduiit, de Offic. præfid. pro firmo, in definitione iulli-ciæ.Inftit.deluftic.Sc iur. Spieg. GONSTARE dicitur teftainétum.quod !n-firmari non poteft. Cum dadi cafu! iungitur, eft conftantem effeSeperfeuerantem. Significat Sc manifeftum effe, Sc darum : ut, Conftat de eius innocentia : ideft,manifeftaeft. Sc apud Vlpian. alimenta cum uita finir!. 1. cum hi. §. modus, de Tranfaél.quoq; cum fimilib. Item,Conftat inter omnes,id eft,nemo negat. Spieg, G O N S TITVBRE, eft cum parte ipfa fta-tuerc, ideft deliberate,promittere, Alcia.inl,in bonte. C, de Paft. Quandoque fignificat conue-niendo obligate fe ad id quod iam debitum eft. Hincaftio conftitutoria, quæ alias de Conftitu-ta pecunia d!citur:aliàs de Conftituta ; ficut in 1. eum qui.§.j.alias Cóftitutoria,utinl.neq; enim, ff.de Conft.pecun.Latiusq; patere hoc uerbum, quàm fideiubere. Old.indicat. Spieg. G O N S TIT VERE difceptationé,eftaccot. dare fcripturas. Quarn fubfequiturtum fumma quæftionis: quod nunc Principale dicimus. GONSTITVERB iudicium,eftanteiudicij ingreffum contentione quadam perquirere, fit'ne aftio illi qui agit autiam'ne fit t'aut num effe defieritf autilia'nelege^ his'ne uerbis fiat aftiot' quæritur, Hinc quçftio fuboritur,de con-ftituendis |
C ANTE O.
ftituendis adionibus.accipiendis.fubeundisqs iudicijs, de excipienda iniquitate accufationis: arque id genus multa.quæ antelitis ingreflum traélantur,Quæftionis uocabulo. Bud.in I. po-fter.de Orig.Iur.Idein citato Saluftiano loco di ci eleganter monuit Conftituere maieftatcin, quando fignificat lapfamaut labentem confir. mare dignitaris uenerationê atqs amplitudinis cxiftimationein.Spieg.
CONSTITVBRB quæftionem, eft decer-ïiereut uindicetur.
CONSTITVBRB in re præfenti.delibera-re item cum re præfenti.dicebatur, cü quid fta. tui,tranfigiq; non pofte,nifi in loco ipfo fignifi-cabant.ut fit hodie in his adionibus, à quibus interdiélaretinendaepofteftionis aufpicari fole mus,amp;inhuiutmodi rebus alijs,quç non nifi in locis ipfis explicari folent.Teutonicê, yf/den au» genjcbicn gten.Spie^.
CONSTITVBRB feruituté, pro impone-re.§.inter rufticorum.Inft. de Seruit.cum fimil. apud lureco'nfs.
CONStitvere ftatuin cauftæiudexdi-citur,cutii auc iuris difceptationein efte pronun ciat,autfalt;fti.Bud.
C O N S TIT VER E fummam totius litis, in re aliqua,idé quód cardinê cauiræ ponere.Bud.
CONSTITVTO iurein du ci, accipiendû, quod non fecundum régulas communes iuris inducitur,fed fingulari aliqua ratione. qua ufus prudétûapprobauerit,amp;fimul ftatuerit Exem-plarefert Alc.quæamp; déclarât in vij.Parerg. Sp.
CON STITVTA iudicia.hoceft.proceffus ordinarij.ut nunc Formularij loquuntur, à uera genuinaq; ueterum ubique loquendi ratione «lieni.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
CONSTITVTIO .Vide,Lex eft.
CONSTITVTIO ciuilis,l.j.fF.dePriuat. deliét appellator lusciuileuelforenfe.Alb.
CONSTITVTIO iudicij,eftcontrouetfia quædâiudiciû præcedens. uulgô, Fine nó jpee-dendi uocamus,ut exiftimat Bud. in poft. Ann.
CONSTITVTIONES principumfuntle ges,aut placita, quæ per prudentes amp;nbsp;iure con^ fultos interprebantur.Ferr.in præfat.Inftit.
C o N S TIT VTI O N VM funt quatuoruir totes.unde: Quatuor ex uerbis uirtutes collige iegis:Permittit,punit,imperat,atqiuetat.
C O N S TiT VT O RE S. Quçre,Mädatores. CON S TIT VT V M, pro certo,ftabilito,non controuerfo:ut,Conftituti iuris eft.
CONSTRICTVM ius,pro arftato Inft.de Adopt.§.fed hodie.
CONSTRINGERE fe paétis.l.j. §. j. Cod. de Monopol.
C O N S VL nominator, qood confuleret po pulum. amp;nbsp;fenatu: id quod confulere apud uete -rescrat.Eteftconful.qui magiftratu gerit: Pro-conful,qui cum poteftate extraordinaria, ad ali quam prouinciam adminiftrandam mittitur, Confulatus, dignitas ipft confulis. Confulum autem nomen,ad miliefimum plus minus annu progreflum, cû Komanoru Imperio effloruiffe.
Imperator autoreft in NoueII.de Cofulibus. id prin. iuxta editionem Haloandri. Quo autem tempore cœperuntconfules non efte annul,êe qui eftent maiores,qui minores, Alciat. indicat ex Dione lib.v.Pareig.Sp.
CONSVbVM nomina quatuor leguntur ( quod admiratur interprétés noftri ) in S C.ad peiitionem Iixreditatis pertinente.!.item ueni-unt.§.pridie.ft’.de Petit.hæred. Scd eorum dubi tationem Alc. hiftoriarü Icicntifsimus lubmo-uct Dionis autoritäre,cap.x. quinti Parerg. Sp.
CONS VLA RIS cognitio,apud Romanos fumma co^nitio caufa: uocabatur. Budxus 1. ult.de senator.
CONSVLARES Leges.Vide.Tribunitiae*
CONSVLERE principem, ferre ad princi, pem,Screijceie cauftam ad principem,idé lignin ficat,Old.annotante, monéteq; errare tota uia-qui putant Confulationes ad Pamcipem hodie prohiber!. Quin fi de iure , quod ex la do co! ledum fuerit, ludcxdubitet, poteft ac débet hodie etiam referre,uel ad principem , fi magna amp;nbsp;dubia admodüm eftrt caufta, uel ad iuris pen-turn.Si leuior.quod B mtol.uocat Formate pun drum,quern uide in l.j.C.de Relation, probatur Noucll.de ludicib.Conftic.cxxv. Sp.
CONSVI-ER B,dare, lut petere confilium, pro uaria conftrudione.Fofterioris exemplum eft in l.fi res çftimata.§.fi mulier.fF. de Iur.dot.amp; l.fi cóuenit,ad fin.de Pad.dot.Alber. Pro proui dere Paul.pofuitin 1.ij.de Offic.procur.C$f.Sp.
CONS VLT A.Vide didionein.Decreta.
CONSVbTATIO,tum eledio.tû delibe-ratiofuturarum eft return, earundemq! plerûq; particularum. Lege Pontan. lib. iij. de Pruden-tia.Spieg.
CONS VLTIS SIMVM edidum.I. huina-num.C.de Legibus.
CONS VBTV S,adied:iuu,fignificatfcien-tem amp;nbsp;peritum, à quo iure confilium petas. Li-uiusj.ab Vrb.cond. lib. Cófultifsimus iuris,ut ilia quifquam ætate efte poterat.
CON S VETVD O.ius dicitur, quodmori-bus conftitucum eft. Propriè uerd ea appelladi eft,quae ufu populi feruatur,amp; mutari nonnun-quacótrario ufufolct.Vigl.in tit. Inftit.dePup, fubftitut.Diftat autem à Statuto,quandoquide Statutum eftius fcriptum:Confuetudo,nó feri* pturn.uttraditBarto.in l.dequibus.ff. de Legibus.Spieg.
CONSVETVDO diuturna, pro iure Sc lege in ijs,quæ non ex fcripto delcendunt, obler-uari lolet, inquit Vlp. in 1. diuturna. ft' de Legibus.Spieg.
CONSVETVDO dicituriuscommunee-ius loci in quoeft.c cuuenifTent. De eo oui mit lit.in poffelT. Alexan.in l.de quibus.fF.de Le gib. CONSVETVDO fermonis,confenfus cm ditorum cft:ficutuiuedi confuetudo, bonorum confenfus.Bud.in 1.priore.de Orig.lur.Sp.
CONSVMMA R E,quod inchoatfi eft perfi cere.l. fi in aliquam.fF.de Offic.Proconfnlis.
C O N TEMN E R E,Sc defpiccre, eo dift-tnt;
quod
-ocr page 132-c A N T E O.
|
quôd defpicere eft grauiusquâmcontemncre. Paratus foluere,etiam fi non oAFerat, contemne re non cenfetur.Vide Archid. amp;nbsp;lo. Andr.in c,j. ext.de Sent.excom. lib. vj. eodem c.cupientes. $.fi uerô.Spieg. CONTEMPTA maieftas Prætoris uindi-eatur.l.fi familia.fF.de lurifd.om.iud. C ONTEMPTIBILI S uideri,apud Vlp. in l.ncc quicquam eft.de Offic.Proconf. CONTEMPLATIO perfonarumhaben-da eft,hoc eft,cuius uitç fint.utrum frugi,an fef. quioris.Adi Vlp. in celcbri 1. cû hi. §, fed amp;nbsp;per-fonaruin.fEdeTranraft.Sp. C ONTEMPLATIO , uox familiaris Vl-piano,quod uel ex l.itcra fi cum putaui.ff.de Ne goc.geft.conftat.Sp. CONTENT! modicopræfente,inprin.l. cum hi. ff. de Tranfaft. Item cetenti effe debent in Ij.ff.Si pars hæred.pet.Sp. CONTENTVS debeteffeeo,quodquise-ligit.I.j. §.pen.ff.de Separat. CONTESTATA listuncdicitur,cumiu-dexpernarrationénegocij, caufamaudirecœ-pcrit.l.unica. C. de Lit.conteft. Non tarnen per pofitiones amp;nbsp;refponfiones ad eas, fed per peti-tionem in iure propofitam, amp;nbsp;refponfionem fe-cutam.conteftatio litis fieri dinofcitur.c.unicoi circa fin.ext.eod.tit.amp;c.cum caufam. cxt. delu ram.calü. Vide infri,Proteftatio. amp;tit.vij.libr. ij.Progymnaf.ForiTautcnbergicorum.Sp. CONTESTAT! O .Lege,Proteftatioi CONTIGNAT!O , efttrabiumcoaffatio ad tabulata,cœnaculaqi conftruenda. Papin.de Seruit.urb.pr^d.l.binasquis.Binas,inquit,qui$ ædeshabebatunacontignatione teftas.Nebr. CONT!GNAT!O, pro texturatrabium: quandoquidem, Alciato tefte, tigna folent trabes appellari, quibus fumma domus cotegitur. Extat uox apud Neratiû in l.peti.de Dam.inf. CONT!GVVM, quod contingit. Vide Gell.lib.ix. C o NTINEN S.pro continuus,feuconti-tinuatus plcrunq; ponitur . Triphon.de Excuf. tut.l.Titius ait, teftamento Romæ concepto.ut in continentibus.Item Vlpianus de Aquapluu. arc.l.j.Noceatloco qui eftintracontinentiaædi ficia.ltêde Verb.fig.l.Vrbis.Romæ,inqoit,con tinentibus ædificijs.Nebrifs. CONT!NENS, amp;incontinens,abfolutè, dicunturpropriè circa libidinem. Item conti-nens dicitur terra,quæ non eft infula. Vide Ab-ftinens. CONT!NENT!A]^ effe duntaxat refre-naiionem pudicitiæ,pleriqi intelligunt : cum ik lafummatim in eoconfiftat, ut te con tineas ab omniimpetumalarû cupiditatû, ne'^ueanimû, cogitationesqi circa res turpes,aut illicitas,uer fari permittas. Sic enim deferibiturâ Cicer. lib, ij.deInuent.Continentiaeft, perquâcupiditas confilij gubernatione regitur. CONTINENTIA caufædiuidinôdébet. Lnulli.C.delud. CONTINENTIA «dificia. Videl.ædifi- |
cia.de Verb. fig. CONTINENTIA uerba. Vidcl.collega-rum.§.j.dc Verb.fig. CONT!NENT!Aurbis,profuburbijsaclt;gt; cipiuntur : quöd cum ipfaurbe fc tencant, con« tlguaqi fint.Akiatdê Verb.fig.Notandum, Qui extra continentia urbis eftabeft.Cætérùm ufq; ad continentia,non abeffeuidebitur.Intercon/ tinentia urbis uicos uult intelligi Vlp.in 1. colle garum.ff.de Verb.fig.Sp, CONTINENTIA dicuntur,quæinutrâqs partem accidere poffunt,amp; quç acciderc æqué, ac non accidere,natura comparata funt,hoc eft, quæ funt ancipitis cafus.Budæus. C O NT!N GERE.Lege,Obtingere. CONTINGBRE mortem.l.j.§.j. de Leg.ij. CONTINVA poffefsiodicitur,nonfolùra quç penes unû atq; eundem fempereft.uerum-etiam quæ ab uno ad alium légitimé translata fuerit.Spieg. C O NTIN VV S fluulus dicitur, tametfi ac crcfcat.I.).primo refp.de F!um. C o N T R A, jP diuerfo. Paulus in 1. Hçredes eius.§.Contrà,fi promiffor.ff.Familiç hercifeun dç. Vlpianus in l.Celfus ait. in prin. ff.de Rcccp. Contra, ait,ubi duntaxat dari iufsit. C o NTRa bonos mores fieri, peculiaris in iurc ciuili locutio,id effe uidetur, quod publica lædithoneftatem, moremq; maiorum non fcri-pto,fed ufu folùm communis céfenfus introdu ftum.Pontificio iure id folum effe cenfeturcon tra bonos mores, quod peccatum inducit, ut a-iunt,mortale.Spieg. CONTRA lus partium pronunciarenoca-tur,cum in fentétia non exprimitur aliquid con tra leges: fed tarnen fi ad faftû amp;nbsp;caufam exiga-tur,tum apparet iniquitas. ex Oldend. de Sent. amp;nbsp;rc iudic.Spieg. CONTRA placita feruitutem uindicare,a-pud Papiniaoum 1.inj.ff.de Seruitutibus, C O NTRA res bisiudicatasin integrum re« ftitui defideranti,diuus Seucrus amp;nbsp;Imp.Antoni nus permiferunt. Adi 1.minor magiûratus.ff.de Minor.Spieg. C O N TK A C T V M,Labeo autor eft, ut Vlpianus feribit, cffeultrô citroq; obligationcm, quem Grçciei«/«ÂA«;.,M«nocant,quafi contra,feu uicifsim aftum,E/« buntheb hinvndT’uiderbadlung, id enim hæc uox fignificat : qua amp;nbsp;Anftotclem ufum effe li.Ethicorum quinto, Bud. in Annot. pofter.indicauitlgiturcontrahere erit,ut Alcia tus probabiliter colligit, uicifsim amp;nbsp;mutuo tra-herc.Doftores omnem eam,quç eft de Contra-ftibus iuris partem,non aliter quàm in fomnijs traftarunt;quum ne uim quidem,tefte Dn. Ol-dend.uerbi Contraftus,fatis explicannt.Sp. C oNTR A CTVS,Iatafignificationecontï net omne paftü,ex quo nafcitur obligatio: pro-priètarnen ultró citroqs eftobligatorius, f La-beo. de Verb, fig. Quodiftetauiem innomina-tus ( nam amp;nbsp;is uenit nomine Contraftus ) do« eet Bart, enarrans I. ftipulationcs, de Verb, ob« l'g-Spieg. CONTRA- |
C ANTE O.
|
CONTRACTVS nulIus dicitOr, qui in re, forina.uel materia peccat. Spieg; CONTRACTVS bonæfidcidicuntur, ex quibus fimplici quada ratione boni amp;nbsp;æqui.abf/ que ulla fubtilitatis difputatióne, præftada funt, etiam ea quæ non fuerant nominatim inter con^ uenientes difta. Striftiueró iuris, anguftisfini-bus conclufi.nihiladmittunt, quam cuiusfaéla cft mentio.^.in bonç fidei.Inftit.de AébioJ.con-fenfu.in fin.ffieod.tit. CONTRACTVS Colonarius.Vide,Aftio cmphyteutica. amp;,Colonarius contradus. CONTRACTVS conftituti,quitefteZafio eft frequentifs. in omni terra, ideo nomen forti-tur,quèdin eo quod pofsidemus,pofii.imus face realium pofteftorem,conftituendo nos eius nomine pofsidere. Vide ipfuin in enarrat. 1. quod meo.fF.de Acq.pofteft. Spieg. C o NTR A C T VM emptionis amp;uéditionis, non autem cótraólum uenditionis amp;nbsp;emptionis dicimus:quoniam contraélus ab emptore.uelut indigente re empta, cenfetur cœpilTe. Iuris partem non aliter,quam in fomnijs traótarüt,quurn ne iiim qui dem, tefte Dn.Old.uerbi contradius fatis explicarint. Spieg. CONTRACTVS Feudalis,quumtotusex beneficio proficifcatur,eft bonæfidei. Vnde redd dixit Dn. Olden. pueriliterrixariFeudiftas, utrum contradus ifte fit bonæ fidei,an ftridi iuris. Zafius inFeudis priuatorum Aluaxotum fe-quitur, qui meherclè paru folidè fua bic, ut turn pleraq5 alia.firmat.Quis quæfo cótradus erit bo næ fidei,fi Feudalem non finant effe talcmt' Sp. CONTRACTVS fidédetegendiferuopo-teftas tributa eft iuxta Hermogenianum in fin. k in certis caufis.fF.de ludi. Spieg. CONTRACTVS Fiduciarius,qui non iure nititur,fed fiducia contrahentis ; ut fi fidem eius qui tibi obligari non poteft,fequaris. Ita Fiducia contrahitur, fi te ita hæredem inftituam, ut alas filiam, uel amicum meum exulem : uel fi ea lege conferain tibi præbendam , ut earn alteri refi-gnes. Quod in manus fidelis tradere, uulgó appellant. Spiegel. Quafi contradus. Lege, Adio negoc.geftor. CONTRACTVS fimulatus proprid eft,cum fœnerator,quod pignoris caufa acceptum eft,e. tnifleuideriuult. C. ad noftram.deEmpt.l.iij.C* Plus ual.quod ag. Spieg. CONTRADICTO iudicio cófuetudinem firmareVlpianoeft,quoduulgó diciturincon-tradidorio iudicio obtinere, uincere, quemad-modu apud Ciceronem, Syluio indicante, con« tradidiones pro inftantijs amp;nbsp;obiedionibus acci piuntur. Spieg. C o NTRAFA CERE.ficintelligendum: Si iufsio affirmatiua eft, qui negligit,aduerfus earn facere dicitur.l,Si quis maior. C.deTraf. Si pro-bibitiua.ne quid fiat,fit: aduerfus earn negligen-do non facimus,fed faciendo tantum. Ex Alcia-to. Spieg. C o NTR AHERE ,pacifci,utfitinemendis uendendisqi mercibus.Cicero iij.Offic.Tollen-du eft igitur ex reb.cótrabédis omne mendaciu. |
C O N TRA HERE in loco, amp;nbsp;conferre folu-tionem in locum,longd difFerunt.keum qui. §.j. fï.de Conftit.pec.Spieg- CONTRARlVMeft, quod cum ipfare pu-gnat. Dialedici in Topicis faciunt quatuor Ipe-cies:Relationé,ut pater,filius: dominus, feruus: ingenuus,libertinus:Friuationé,utcæcitas:Côx tradidionem,ut Sempronius non eft obligatus: amp;Contrarietatem,ut albedo,nigredo.Vide Ap-pellum,cap.vj. Spieg. CONTRARlVM indicium tutelædicitur, quando tutori funt fumptus amp;nbsp;expenfç reficien-dç.VJp.§.l.furti.de His qui no.infam. Contrario iudicio damnatus ait,non eritinfamis. Spieg. C O N TRE C T ATI O,uerbalea Contredo, Vnde amp;nbsp;Contredare, amp;nbsp;Contredatio apud lu-rifconfult.legendum, non autem contraclare. Sc contradatio. CONTRIBVTIO,id eft,collatio,utfit mer cium proiedu.l.j.ad Leg.Rhod. CONTROVERSIA, eftcertarumperfona rum de re propria cótentio, amp;nbsp;ante amp;nbsp;poft litem conteftatam dicitur. Lege, Lis nafcitur, amp;nbsp;Cau-farum genera. C O NTRO VERS VM ius,ideft,de quoin utranqs pattern cótrouerfiaeft: aliquandoidem quod dubium. Spieg. CONTROVERSIAM pofiefsionis facere is uidctur, qui prohiber aliquem uti pofTcfsione fuanaturali. 1.fi duo. §.hocinterdidum fufficit. fF.Vti pofsidetis. Spieg. C ONTVB ERNALE S,profcruorumcon-iugibus, amp;nbsp;natis, inftrudo fundo continentur.k quæfitum. $.fi inftrudum.fF.de Fund.inftrud. CONTVBERNALES in re militari dicun tur, qui ijfdem tabernaculis, feutentorijs militant.!. rem.§.j.fF.Commod. Sp. CONTVBERNIVM quandoq; appellatur in feruis, quod in Qiiiritibus matrimonium eft, 1.liberorum.de Verb. fign. CONTVBERNALïS feruusprodomeftk co.1.ult.de Aur.amp;arg.leg. CONTVMACIA,aconturneo,inobedien-tiam fignificat,amp; propriè contéptum potiorum; amp;nbsp;eft delidum perfonale,perfonam fequens ino bediends. Vnde fit quód procuratores,tutores, uel curatores,fi nó obtemperauerintiudici, ipfi tenentur,non dominus,pupillus, ueladolefcés. 1. j. §. fi procurator, fF, Si quis ius dicen.non ob-temper, Spieg, » C ONTVMACIAeuidenSjquæamp;Manife-fta nominari poteft, eft,fi reus in faciem conte-ftetur,fe nolle comparere,fenunquam pariturü: uel moxà citadone appellet, iam fado fe non compariturum,teftatur, Spieg. C O NTVM ACIA præfumpta, quam amp;dii-biam aliqui nominant, eft, cum citatus reus ad domum non in faciem, aut fi famiiiç fuæ uel do-mi fuç uicinis denunciatur ifta ciratio: uel etiam in albo Prçtoris,in ualuis curiç;fi reus non com-paruerit, non eft uerus contumax, fed præfum-ptus. Spiegel, k CONTV- |
C A Î^ T E O.'
|
CON TV M A CIA uera dicitur, cum reus in faciem citatur.Si fie citatus no comparuerit,di-ceturuerè contumax.Spieg. CON T VM AX eft,qui tribus ediftis propo-Iîtis,uel uno pro tribus,quod udlgó Perempto-rium appellatur, literis euocatus,prçrentiâfui facerecontemnit.l contumacia.deRe iud.Con tumax item dicitur, qui uocanti in ius non obté perauerit. Cæterùm Contumacem per annum ius fuum amittere,Dolores tradiderunt,idque in fimpliciscontumaciæ pœnam,contramen-tem§. ultimiinnoualuftiniani Conftitut. C,de Afiert.tol.utlatius declarat Alciat. cap.xvij. lib. iij.Parerg.Obferuandum tarnen, contumacem eftecitationijSc non obtemperare iusdicenti, diuerfa efle. Lege Zafium noftrum in Intellefti-bus iuris,amp; cognofces ingénia Interpretum de-fecilTe.Spieg. C ONTVAIELI A.conuicium eft, àcontem ptudifta Vlpian.Alijs à uerbo contumeo.Con-tumelia fit arbitre, quum fpretoeo, ad alium i-lur. 1. litigatorcs.ffde Arbitris. Lcge,Iniufticia, Spiegel. CONTVRBO,as, præter uulgatam fignifi-cantiam,etiâ decoquo, fiue fidé frango.nec creditor! uolo autpofTum fatisfacere, dénotât. Alphen, de Inrem uer. 1. quidam fundum: Poftea, inquit,cóturbauerat qui boues uendiderat. Idê de Inftit.ad.l.quicunque. Si quispiftorferuum fuum folitus fuit ad certü mittere locü, ad pané uédendu, deinde cóturbauerit.NebrifT.Propriè tarnen deferuis dicitur, quicum rationib.domi nicis paria non faciunt. ut in i. quidam, dein rë uerf.Sic plena locutiocft,Conturbare rationes, cóturbare fortunas,ut monuit Bud.in 1. quicun qüe.^.fequent.de Infti.aél. Sed amp;nbsp;cóturbare dc-bitores dici polTunt, qui cómifcent amp;nbsp;eófundót ea qu as bonis omnib.debent, ut ea nó difibluan turnifi uniuerfis,autne uniuerfis quidcm.Solét namq-, hi,qui creditorib.fatisfacerenópoflunt, idbeneficij ab Imperatore impetrare, utquin-quennio toto à creditorib. sppellari nó pofsint. ld Germani uulgó Qji’wc/.wrHc/appellant. Spieg. C O NTV S A uafa.VIp. Quemadmodü fi ui-num eITet effufum, uel uafis cótufis, uel qua alia ex caufa.l.j.in princ.AT. de Peric. amp;nbsp;commod. rei uend. Spiegel. C o N T V T O R.C.de Cótrar. iudic. tut.I.j. amp;nbsp;De in litem dan. tut. l.j. ' C O N VEN AE dicutur, quiè diuerfis mixti nationibus, in unam coalucrût ciuitatem. qua-lis eft origo V'enetorum.Spieg. C O N VENIRE aliqué,prouocareinius. CON VENIR! interdifto , nihil eft aliud, quàm quod comparente iam aduerfario,poftu-latorem petere: ut fummatim cognofcatur man datum iudicis uigorofum amp;exequendum efle. Hæc uerba lurifconf. Conueniri interdido.etia inagnæ exiftimationis uiros nó intcllcxiire,Ol-dend.fcribit. Spieg. C o N V E NIT, abfolutê ponitur, pro eo qtF paftofirmatum eft. CONVENTIONIS uerbumgeneraleeft. |
ad omnia pertinens, de quibus negocij confra-hendi,tranfigendiqi caufacófentiunt, qui intef fe agunt.Nam uteonuenire dicuntur,qui ex diuerfis locis in unü colliguntur, amp;nbsp;ueniunt: ita ^ ex diuerfis animi motibus in unum confentiüt, id eft,in unam fententiam concurmnt.Adeó au tem Conuentionis nomen generaleeft,utele-ganter dicat Paedius,nullum efle contradu, nul lam obligationem,quçnon habeatin fe conuen tionem.fiue re,fiue uerbis fiat.Spieg. CONVENTIO !egitima,ut ait Paulus, eft, quæ ali qua lege confirmatur : amp;nbsp;ideo interdum expafto aftio nafcitur,uel tollitur,quoties lege uel fenatufconfulto adiuuatur. CONVENTIO publica eft, quç fit per Prin cipem,aut quoties inter duces belli quædam pa ciîcuntur.l.conuentionum.lf.de Paft. C O N VENTION ALE S ftipulatióes funt, quæex conuentione reorum fiunt,quarum toti dem funt genera,quot penè dixerim return con trahendarum.Nam amp;nbsp;ob ipfam uerborum obli-gationem fiunt,amp;pendentexnegociocontra-fto.l.ftipulationum aliæ.ffi de Verb.oblig. CONVENTICVLVM, pro illieita congre gationelurifperitiufurpant. Sic amp;apud bonos autores reperies. Rarius enim bonam accipitur in partem. Vide Frideric. Nauf. Iib. Conciliariu return primo,latius explicantê hoc uocabulum: qui nulla circuitione ufus, quid de noftri feculi congregationib, fenferit, inibi Iiberèindicauir. lafon arg.l.de Quæftione.C.de Paft.cenfet,cri^ mine hærefeos notari cos qui uiuente Pótificc, dePontificatu conuëticulam faciunt. Alciatus potius Içfç maieftatis credit. Vide eüincitatak omnium feitifsimè pereum explicata. Spieg. CONVENTIS ftare,eftconuentaferuare. C ON VENTA tacita,pro,quædam pafta ta cito confenfu contrafta. Spieg. CONVENTVS quatuor modis intelligi-tur. Primó,cum quemlibet hominem ab aliquo conuentum efle dicimus.Secundó.cum fignifi-caturmultitudo ex compluhbus gencrib. ho-minum,contrafta in unum locum. Tertio, cum aliquis in locum frequentiç hominum,fupplica tionis,autgratulationis caufa colligitur. f^ar-tó.cum à magiftratib.iudicij caufapopulus con gregatur.Hæc exFefto.Spieg. CONVERSATIO æqualis,proconfuctu* dine familiari,apud Calliftrat, in 1. obferuandm de Offic.præfid.Spieg. C0NVlciVM,à uocum concertatione, quafi conuociumdici, Labeonis fententiaeft: quarn Alciatus aduerfus Vallam defendit, mo-net^i per c conuicium, non per t, fcribendum. Obferuandum eft, ficutis aftione iniuriarum tenetur,qui conuicium palâmfecerit: ita amp;nbsp;eu qui fubdolis uerbis dixerit, Magno dolore affi-ciot,quód furti fis damnatus. Aegrè fero,quód publicam pecuniam cxpilaris. Txdet me,quód à latronibus fis ftupratus, amp;nbsp;fi qua fimilia.Ex Al ciat. Spieg. C O N VIV A,qui ad conuiuium uocatus eft. ConuL |
|
C AN Conuiuator, qui ad conuiuium inuitat : uel qui conuiuium facit Scapparat. Conuiélor,quicon-fedit Sc bibit nobifcum familiariter. c o N VlViVM.Cicero;Bene,inquit,maio. resnoftriaccubationem epularum, quod ami-corum uitç coniunftionem haberet,conuiuium noininarunt.Paul.l.final. de Aleator.qffincon-uiuio,inquit,uefcendi caufa ponitur,in earn rem familia ludere permittitur. Sp. (obligati. C O N VOTI, Fefto dicuntur, ijfdem uotis C O O PTARE,efteligereinterpares,autfe-rê pares, autore Valla. C O PI ARI,caftrêfeucrbum,procopias agC' re. Vide Gell.cap.ij.lib.xvij. C O PI ARVM negocium,quodnufquameo fenfu in alio autore reperitur,ut Alciatus attefta tur, Papinianus inl. ob negocium. de Compen-fat. pro mercimonijs earum return , quæ ad ui.' ftum pertinent, Sc ad exercitum deferuntur, u-furpat. Spieg. COPIOSVM patrimonium, pro locuplete accipiendum. Tenui contrarium. Spieg. |
Ki,jr7«pza'/i-,conuiualis ludus erat apud Græcos, cum refiduum potus in æneas phialas iaélarent: quififonantiorcreperct, feabamica redamari, Sc mutuo affeélu teneri putabant. Vide Alex. li-o. uimineum, Grxcè Copliinus appellatum : pro-priètamen Corbiseft, quo melTes excipiuntur. Vlp.dïFund.inftruc. l.lnftrumenta.Inttrumen-ta,inquit,cogendi fruftus: quemadmodum tor-culaha, corbes, falccs mefforiæ, takes fœnariæ, Nebriffenf. bro Genial.dier.iij. COPVUATIVAM coniuftionem duobus modis accipi,Dn. Alc. obferuauitexprobatifsi-mis grammaticorum : uidelicet quandoque fen,« fufingulari, quandoq; fenfucompofito. Singu-lariter accipitur, cumdicimus, Cæfar SePom-peius fucrunt confules:non enim fimul fuerunt, fed diucrfis temporibus : Cæfar cum Bibulo, Pompeius cum M. Craffo. Compofito fenfu ac-cipitur,fi dixero. Duo Sc tres conficiunt quinq;: neeenim alteruter illorum numerorum quinqj conficit,fed ita demum,fi coniundi fint. Spieg. COPVLATIVAS particulas,Sc,que,cum, Paulus in 1.triplici.de Verb.fign. articulos more Græconominar. C O RN ICVLARII, adiutores Principis cu ftodise,uel officialis,uocabantur.Accurf.Accen-fi,inquit,dicebatur attribut! decurionibus : boe eft,miniftri eorüm:quafi ad céfum additi, Quos nunc Commêtarienlcs Sc Cornicularios appellant. Diciturautem Cornicularius inbello, Ac-cenfus decurionis. In Palatina militia Cornicu-larij accipiuntur pro Acccnfis Primikriniorum, uel Principis proximorum. Alc.in Lij. cornicula rio.C.de Prox.facr.fcrin.lib.xij. COROLLARlVRlJd quod prætcr debitu additum eft, tanquaauéluariufuperpódiumq;, id eft ultra pondus,menfuramq; adiedum. Sp. CORONA qua reges inueftiuntur,tropum habet, cuius perpetuó meminifle debent erga fubditos : funt beneficiarij erga dominos. Vnde ortum, ut Impp. tribus coronentur coronis. amp;nbsp;quædamhucfacientia, exadius recitauimus in Ligurinum. CORONARIVM, quodprincipi in nou® dignitaris honorem tribuitur. Inde coronarium aurum,de quocxtattit.C.lib.x. C O RP ORA ,fadiones,fediones, collegia, quot;Zun^,Guff el,quot;Zech. Mart, de Colle.illici. autoreft: Nifi lex S.C.autori’’ate,uel Cæfaris,collegiû,uel quodcu.nq; tale corpus coierit,contra leges erit. Pópon.tria corporü genera recenfens, Tertium, inquit,eft, quod ex diftâtibus conftat, ut corpo-riplurauninominifubieda: uelutpopulus,1e-gio,grex.Alciatusproditlib.ij. Prætermifs.Pom ponium hac corporum differentiafumpfiffe, ex Plutarchi lib. qui infcribitur de Præcept. coniu -galibus.Vbi refertPlutarebum fcripfiffe, Corpo ra quædam, alia ex difcretis conftare, ut claffera Sc exercitu : alia ex coniundis,ut domum Sc na- |
|
COQ.VINATORIVM, uel potiuscoqui- ’ uem:quçdamunitaeffeatqjcongenita,utfingu-narium,utlegitHaloander,inftrumentumapud - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ~ Pomp.in l.Sc fi non funt.ff.de Aur.Sc arg.leg.in fi. §,Infeéli autem. Spieg, C O R AC IN VM coloremlurifcon.nominat inl.quæfitû. $.illud fortafsis. fi modo fidelia fint exemplaria, nee Crocinum legendum fit, quod habet Nor. editio. Alciatus nigrûinterpretatur in Parerg. quo loco colores explicat. Spieg. C o RAM,Sein prçfentia,idem eft:referturqï ad corporalcm præfentiam. Vide Bartolum in 1. j.in fin.ff.de Autor.tut. Spieg. C O R a' M fadum, ex natura rei plerüq; illud non uidetur,cui intelligétia non accefferit : cum qui animo non adeft.abeffe uidetur.I.diem.§.cogt; ram.ff.de Arbit.Vide Alciat. in l.coram Titio.de Verbor.fign. Spieg. c o R A 'm dicere fentétiam uidetur Arbiter, lt;luieam fapientibus dicit: cæterùm corafurio-fo, uel demente non nidebiturdici. 1. diem pro-ferre.§.pen.ff.deRecept. Spieg. |
CORBIS, licet communi uocabülo uas fir laanimalia. Cxtcrauideapud Cantiunc. inTo-pic.loc.v.qui eft illi,A toto. Corpus Imperij pro illaorbisparte,quæfubiacetlmperio Romano Tacitus pofuit. Sic fortê non ablurdè Corpus 1c gum,uulgó appellantur finguli libri, quibus uni uerfa doétrina iuris Ciuilis continetur.In Pbyfiv cauocat Apollodorus, quodfecetur in tria, in longitudinem,latitudinem,altitudinem. C O Rp v S meumuxori me® uolotradi fepe liendumin fundoillo, Semonumentum cxtrui ufq; ad quadringentos aureos. Scæuola ad pro-pofitionem refpondct in 1. Titius hxredes. de Legat.iij. Spieg. CORPORA TV M,quôd è corpore conftat. CORPORE. Sc animo poffefsioni incumbe-re.Iurifperiti dicunt, quiapoffefsionontantùin corpore, fed animo etiâretinetur: Schocuerbo Impp. Diocl. ScMax.ufi funt inl.cófentaneó. C. Quomodo Sc quando ludex fént.prof.deb. Sp. C O RP V S pofitum,pro fepultü,apud Seçuo lam in §.cibaria. l.fin.ff. de Aliment.lcgat.Huius k z uerbi |
|
Uèrb! üfuslatè patet aarie^i. quem fideliter tra-ditStepb.Rob. Spieg. C o R p V S, pro collegio à lurecofs.nonnuri-quam accipitur. ut Callillrat. de Excufat. 1. non tâtùm. Non omnia, inquit corpora, uel collegia uocationem tutelarum habet. Item Pompon.de Vfucap.l.return. Corporum, inquit,tria genera, luft.quoqs, C de Legib.amp;conft.l.quæexrelatu. Quibuslibetcorporib inquit,aut legatis. Nebr. C O R P V S Legu. Vide antê paulo,Corpora. C O R P V s Homeri, quo diftet à uolumine, feu libro, Vlp-exponit in I.librorum.de Leg.iij. CORPORALES resfunt, quæ tangi pof-fant,ueluti fundus, homo, ueftis : Incorporales funt quæ tangi non poflunt, qualia funt ea, quæ in lure confiftunt : ficut hæreditas, ufusfrucfus. C ORRADERE pecunias,eftundecunqiillas erufcare,atq; c0quircre.Vlp.de Bon.damn.1. diuus.Plerunq;,inqiiit,corrafas pecunias præfi des ad fifeum tranfmiferunt. Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(lib, C O R R A S I nûmi.l.ftatu liberos.ff.de Statu* CORRECTIO legum,hoceft,emendatio, mutatio,fugienda eft. Quoniam,ut monuit pru-dentiç iuris feientifsimus Oldcnd. femper quoad fieri potert conciliandæ funt leges, perfpeélis rationibus earum ; ut pofteriores déterminent potius,quam extendant,autrellringant.Arifto-tcles lib. ij. Politic, ctiain fi quid incommodi ha-beant, receptas leges non elfe mutädas ccnhiit. Et Vlpia.in I.ij. de Conflit. Princip.In rebus,in-quit, nouis conflituendis, euidens effe utilitas debet. Legem autem correélam allcgare, difsi-inulata lege corrigenre, poena faifi eft, fcelus rc-putatum. Bartol.in I.omnes populi. amp;in l.ult ff. ad Leg. Cornel, de Falf. Adde quoqi Nouel. Vt cum de Appel.cog.in prin. Spieg. CORRECTOR B S,pro redoribus Seguber natoribus.apud Hermogenianum in l.de omnibus.ffide Offic.præfid. Spieg. CORREPTIO, magisaduerba, quàm ad uerbera refertur. C ORRIVALES funt,qui ex eodem riuo fi-mul aquâtur.Et per translationem, qui eandcin amicam habent communem.Vlpian.de Aqua ç-ftiu.l.j.Corriuales,inquit, id cft,qui per eundem riuum aquam deducunt. Spieg. CORROBORAT VS, proegreffus annos pubertatis, quiuireffeeoepit, apud Ciceronem obferuauit Paul.Manut.homo nee negligés,nee indoélus. Spieg. CORRVMPERE fcruum, eft bonum fer/ uum facere malum, fine malum deteriorem. 1. j. ffide Seruo corrupto. Vernm corrumpereuirgi-nem,eftuitiare.l.Si quis aliquid.ff.de Pœnis. Si • quidem corrumpcre, tam ad animum, quàm ad corpus refertur. 1. fi fcruus fcruum. ad Leg. A-quil. Spieg. CORRVMPERE airginem,eftuitiare. 1 Si quis aliquid.ff.de Pœnis.Siquidem corrumpcre uerbum tam ad animum,quàm ad corpus refer-tur.l.fi feruus fcruum.ad Leg. Aquil. Sp. |
CORRVMPERE, eftinfringere auferendo efficaciam,ut in nihilum redigatur.Sic accipitur in l.ftipulatiortes ttön diniduntuf. ïn princ. ff de Verb.oblig.Etin l.pro parte, ffide Seruitutibus. CORRVPTORBS teftamentorum, autagt; liarum fetipturarumpœnafaIfi tencntur,non fo lùm fi Corruperint : uerumetiam fi refignauerint amp;legerint per iniuriam, uel fi aduerfario Icgen-das jpdiderint.l.j.$ Isquidepof.l.Quiteftamcn-tum. amp;nbsp;1. Paulus refpondit. ff. ad 1. Cor.de falf.l. Eum qui.C.cod.tit. C OTI DIB. Legc,Quotidie. C O TORI A, uenaeft unde cotes excidun-tur. Alphenus in l.Cæfar.de Publ.Cû infulç Cre-tx cotorias locaret,legem dixerat. Spieg. CRAS S A Sefupinaignorantia.l.nccfupina. ff.de Iur.amp; faft ignor. CRASSES CERE. Vide,Meliorefcere. C R E A R E frequens uerbum apud lurifcof. à quo dicimus create magiftratum,pro conftitue-re. Proprièfignificat,gignereuelgenerate, uel producere.Thcologi omnes magno eófenfu ere areuocant,aliquiddenihilofacere, hoc modo: Nihilaliud quàm poteftDeus create.Difputant tarnenuanè, an potentiahçc creandi pofsitcoin municari creaturx, de quo multa Thomas ; cuius argumentanititurinfirmare Scotus, ut fua confinuet ; quæ labefaftare conatur Occam, ut fua figat: at ifta quoqs Petrus Aliacenf. Lege Vi-uemincapite xviij. libri xviij. de Ciuitate Dei. Spiegelius. C K F B R i o R opinio, pro frequentiore, re-ceptiore,apud Vlpian.inl.unica.de Offic.quçft. quafi crefcens numero. CREDENItia eft affertoria epiftola, quain uulgó certificationem uocamus, có fuperior ma giftratus fidé facit pro fubdito, uel etia pro alio. CREDENT! A RIVM nominantbarbar! eü, quifitàdapibuspræguftandis: quem peculiari nomine Suetonius in uita Claudij,uocat Prægu ftarorem.Qui ad Principum menfas minutatim-, fuo more,eduliaconfcindunt:qui mos apud kalos ubique cftuulgaris.Struélorum nomine uo-cari poffe,cenfuitlnfulanus. Spieg. CREDERE, promutuodarc, notum. Inde Crédita pecunia potius qua debit.i dicitur. Sp. CREDERE propriè is dicitur,qui ita ré alie-nat,utdominium trasferar. quienim dominium retinet,fidé alterius non fequitur : hincqi in cre-ditum ire dicitur,non qui rem fuam, feucertam fpeciem uindicat,fed in perfonam agit,ut fibi fa-tisfiat. Vndeamp;petProlepfim, in creditum ire, fimpliciter pro credere accipi,plerumq; confiât. l,ij.§.mutui datio.eodcm,8c alibi. Sp. C REDEN DI appellatio, Celfusait,genera-lis eft. Nam cuicüqs reiadfentimur.alicnafidcm fecuti,mox receptum quid ex hoc contraftu ere dere dicimur:autor VIpianus.l.j.Si cert.pet. Sp. C R E DIM V S tarnen etiam,quibus non inu-tuodamus, utcommodatario, depofitario, amp;nbsp;creditor! pignoris. Inftit. Quibus modis re con-trah.obl.Glof.l.creditori.§.in bonis.de Priuileg. credit. Spieg. CREDITOR, aâiua eft contradus pars, Se |
C AN
fcideodignior debitorc, qui cenfetur pafsiua. Glof.amp; Dod.l.jdn princ. de Verb.obli. Vnde 8c qui niutuo accipit, quodammodo creditoris fer uus efficitur, Glof. 1, fidcicoimnifla. §. fi rem. de Lcgüj.Spieg.
CREDIToRutquisdicatur, fatiseftquódlt; fidé alterius fecutus fit, uel ucrè, uel legis inter-pretationc. 1.qui in fraudetn.§.cxomni. Qui amp;à quibus manumit. Spieg.
CREDITOR inpignoreproprietatemnon habet, fed iusinre fpecificum. Vide Zafianos intellcftus. Spieg.
CREDITORIS eftquoddebetur,nonde-bitoris. Nam labolenus de Iur.fifci,id bonorum cuiufq; effe dicit,quod æri alieno fupereft. Sp.
CRRDITORES proprièfunt,quidederunt pecuniammutuó: impropriè, quibus quoquo mododebetur.l.creditorum.cum I.feq.dc Verb. figi- Spieg.
CREDITORES chirographarij.qui amp;nbsp;Per-fonales : qadd nihil habeant.nifi nudam Obligationen! perfonalem. Spieg.
CREDITORES dimittere, id eft foluere, ex Alciato. Spieg.
CREDiTORVM appellationc nonbitantum'accipiuntur, qui pecuniain crediderint, fed omnes quibus exaliqua caufa debetur. Caius in l,creditorum.ff,dc Verb.fignif.
C R E DIT V M, eft genus mutui amp;nbsp;crediti fpe cifici. Vndc8cgeneralisRubrica,de rebuscre-ditis. cuius primus in ordine titulus fpecificam rubricam habet, Si ccrtum,hoc eft,mutuum pe-taturconditione. Quodut intelligamus hodie, cruditifsimo uiro Gregorio Haloandro referi-inus acceptum. Sed 8c lurifconf. Crediti fignifi-cationé latiorem quam mutui efte, probat exem plis in Lij.§.fin.Si cert.petat.8c ibidem docet,ex-traquasresconfiftat: diuiditq; in mutuum, 8c creditum. Mutuum eft, cumtantundem reddi-tur, hoe eft, idem in fua fundione: creditu, cum eadem r es reftituitur. Spieg.
C RED VEV S,qui faciliter credit: idautem ex rei nunciatæ Scnunciantis qualitatc depre-hendendu eft.I.j. §.dolum aut. 8elexhocedifto. §.etfi ftipulator. ff.De eo per quem facl.crit. Sp.
C R E MI A.ligni appellationc contineri apud lureconfultos Digeftorum trigefimofecundo, amp;nbsp;fuperaméta materiarutn. etiamfi legitur Gre-mia quoque. Cremia, inquit Columella,uocant ruftici tennia ligna. Spieg.
CRESCIT,quiad maiorê dignitatem eue-hitur.l.eos.C.deExcuf.tut.
C R E S C iT,id eft,augetur:Sc decrefcit,id eft, minuiturpeculium.l.peculium.ff.dePccul.
CRET A Cimoliaeft,quautunturinlanicio pannarij, ad lans duriciem molliendam. Nebr.
c R E TIO , eft certus dierü numerus, in quo inftitutus hçres,aut adit hæreditaté,aut finito té porc cretióis excluditur, nee liberu illi eft tépus ultràcapiêdçhçrcditatis.à decernendo appella-ta,id eft à cóftituendo,quód hæres debeat decer nere.Ca:tera Alciatus lib.iij. Difpunft.cap.vij.
C RIM a N, generica uox eft, compleétiturqj
TE R.
dcliéla. Vide Bartolum, in l.tranfigere. C. de Tranfaél. Spieg.
C RIM E N deriuare. Lege,Deriuare crimen.
CRIMEN domefticum ac uernaculum Cicero appellat,quod intra parietes admilTum.nóz duin peruenit in publicum rumorem. In Adio-ne in Verrem v. Spieg.
CRIMEN cxpilatæhæreditatis.quiaadhuc dominus nó adeft, alioquin furtu efiet ; ut quod in hoftico eft prædam agere, fit in fuo dilabcnti-bus dominis compilare.Ex Alciat. Spieg.
CRI MEN importare, appetere iudicio, pro accufarc.l.qui cum maior.ff.de Bon.lib.
CRIMEN maieftatis eftillud quod aduerfus populum Romanum, uel aduerfus fecuritatem eius cómittitur.l.j.adl.Iul.maieft. Securitatis fi-gnificationem Accurfium nó intcllexiffe,admo-nuit Bud.qui inquit: Securitas reipubl. eft äff ». a««, cum fcilicet ftatus reipubl. it^eópofitus eft, ut nulla ex parte periculum imminere uideatur, nee fit metus belli externi, aut inteftini. Itaque hoe loco fecuritatem ab Vlpiano Latins locu-tionislibenterobferuanti acceptam cffc. Spieg* CRIMEN Isef® maieftatis eft,ubicunqi quis contra urbem aliquid molitur, aut qui profugit ad hoftcs,uel illos iuuat qualicunq; caufa, fcilicet armis,confilio uel pecunia:uel qui fubieftas prouinciasnititurfacere rebelles,uel feditiones aut bella mouet in ciuitate, uel qui prçlatum ma giftratum uelprincipemoccidit, uel qui contra latus eius militât, uel arma fert 8c occupât cótra Remp.Etidem dicitur Crimen pcrducllionis,id eft,hoftile:namperduelles dicunturhoftes. Se-cus fi cómittatur hoc crimen contra Remp. quia tüc non dicitur perduellionis, fed fimpliciter Iç -fæmaieftatis. Etnota:Nonfubdituscrimenlæ-fæ maieftatis non committit, ut in §. Rurfus. in cle.paftoralis. de re iud. ubiRex Siciliæ Rober-tus noneomodo fubfuit Heinrico Imperatori, ut crimen læfæ maieftatis in eum commiferit.
CRIMINA , in quibus impunitas dabatuf indici (ideft,eiquieiu5facinoris, cuius ipfe eft confcius, latebrasindicat) funt maieftatis, Se proditionis.
CRIMINA publicarecenfenturinl.j, ff. de Publ. Iud. Pontificium ius,unumquodqi crimen publicum cenfet, Sp.
CRIMIN AEITER ufurpauit Vlpian. inh meminiffe. quæcftpoftrcma,tit.deEurtis. Sex-uola autem criminale dixit in Lij. de Appellàtio* recip.quod eft cótra nobiles Grâmaticos, q à cri mine, criminofum, nó criminale defleélunt. Sp.
CRIN ALEornamentum capitis, ad fingcn-dum capillos,ne turbentur,euaginenturq!. Vip. de Aur.8c arg.leg.argumento. Eafciæ,inquit,cri-nales,pedulesqi.Vbi Beroal.lcgit crurules.qua-fi fafeiæ fint crurum. Nebrif.
CRO CINVM (iuxtaHaloandrieditionem) procoracinolegendum, inl. quæfitum. §. coc-cum. de Legat.iij. Vide Alciatum, cap j. lib.Pa-rergdj. Spieg.
C RV CIA T V S uocatur,inquit diuus Augu-ftin.ubi dolores acerrimiexagitât. A' cruceno-k 3 mina-
-ocr page 138-G ANTE V:
minatus.pendentes enim inligno crucifixi, cla-uis ad lignum pedibus manibusqs confixi, pro-dufta morte necabâtur.Non enim crucifigi, hoc eratoccidi,fed diuuiuebaturin cruce: non quia Jongioruita cligebatur, fed qaia mors ipfapro» tendebatur,ne dolor cicius finiretur. Spieg.
CRVD AE uux.maturis opponuntur.l.fifer« uus fcruum.§.oliuam. ff.ad Legern Aquiliam.
CRVENTA fpeélaculafublata. Videtit.de Gladiat.toll. C.lib.xj.
CRVCIARII, qui tolluntur in crucem, hoe cftfurcam:qui amp;Patibulati dicuntur. Supplicij huius,quod, ut ex Seneca cóftat, non fuit unius generis, Vlpianus meminit : Calliftrat. item de Pœnis.l.capitalium. Summfl, inquit,fupplicium effe uidctur,ad furcam damnatio,item uiui con-crematio. Sed furca tune non erat, ut hodie, pc • culiare furum fupplicium, fed latronum amp;nbsp;homi cidarum.§ famofos latrones.i.ead. ^ieg.
C R V R A equi frangerc. 1. ult. ff. ad Legern Aquiliam.
CRVRVLES , quod Beroaldus Maiorele-gans uocabulum dicit,reponendum idem putat apud V'lpianura in I.Argumento. de Aur. amp;arg. leg. nam pro eo uulgati Codices habent,Fâ(ciæ crinales.Crurules autem,Sc Pedules Vip.appel» lat,à crurib.feilicer Sc pedibus ueftiendis.Spieg, CRVSTVARllà cruftistquarum mentio a-pud Paulum in 1.Pediculis.de Aur.Sc argent.leg. dicli, quorum artificio uafacrullis illigabantur, Huiufeemodi cruftarum meminit luuenalis Sa-tyra quinta. Spieg.
C R VX. feruorü, nó ciuium erat fupplicium. Vnde ferui fGgitiui,qui crucem meruerûtgt; Cru» ciferi didi funt: Scinfignum ignominiæ crucis fignum in uefte ferebant, luxta quod feriptû eft, Morte turpifsima condemnemus eum. Crux au tem modó in pœnis reorum nó eft apud Romanos. Vbi enim Domini crux honorata eft, puta-tum eft,quod Sc reus honorarctur.ft crucifigere-tur. Autor Auguftinus Traél.xxxvj.inloan.Sp.
C V
CVBILB. Qusre, Leélulus.
CVBICVLARII, qui cubiculo,uel ad limi-na afsident, Alphenus hos numerat inter eos, quos ufus fui caufa paterfamilias habet, adfiné Lin cenforia.ff.de Verb.fig. Spieg.
C V B I CV b VM,locus in quo cubile,id eft le ftus.in quocubetur, fternitur. Vlpian. in 1.cum fuerit.de Condit. Sc demonft,Quamuis,ait,non» dum in cubiculum mariti uenerit.Nuptias cnim non concubitus,fed confenfus facit.Spieg.
CVBlCVbVM Principis.dicitur facrumC. de Præpofit.fac.cubic.lib.xij. Spieg.
C VCVbbVS, tegmentum capitis, Sepro-priè papyraceu: quaquam Sc ex alia materia fiat. A' quo Cucullatus,hoc eft cucuilo opertus dici-tur: quales funt monachi,Sc qui uulgo uocantur Fratres ordinum mendicantium, SequosPicus luniorfaéliciæ religionis nomine compleditur, de quibus Politianus in Prçfatione,quam in Me næchmos Plauti fecit,hæc dixit : Hi funt præci-pud quida clamofi, leues, cucuHati, lignipedes.
cindi funibus. Vnde Bardocucullus genus eft ueftis cucullatç,à Bardis Gallorum gente,quod hoepræcipuégenereueftis uteretur.
C V C V M A, uidetur effe genus ædificij, tu-gurij pauperis. Ambrof. prouafequodam æreo uidetur pofuiffe. Vnde Cucumellam inter uafa pofuitVlpianus,tit.Si feruitus uend.l.fi quando. Seins,inquit, fi fyluafeuiffet, in qua labra Sc era» teras Sc cucumellas pofitas haberet. Pro genere uerberis cuiufdam pofuitMartianus, adlCorn. deSic.lib.j.Siclaua,inquit,percufferit, autcu-cuma. Petronius Arbiter pro fornace uidetur pofuiffe. Nebrifs.
C V C V M A M , genus baculi ferrati Budæu.î exiftimat. Polit, heet in Mifcell. indicat uocem effe inuentu raram,tarnen hæc extatapud Martian.in l.j.ad Leg Corn. de Sic.Bap.Pius,ait elle genus uafis,in l.fi quando.§.cum in domo. Si 1er uit.uend, Cucumellas perperam exponit Interpres cucurbitas effe, feu pepones, quos uu!gus melonesuocat.
C V C VMI S , ornamentum exaurichalcoio modum lacis fadum, quod habenis affigftur lo-ris'ue,quç ab bannis pendêt,aiqi pedore equorum. Aliàs pro uafe apud Martialem.Perronium Arbitrum,8c lurecófpofitum.uide Alc.in Rubr. C.Nulli licere infrenis equeft. lib.xj.
CVCVRBITARE dicituruafalfus, qui do-mini uxorem adultérât, uel ad crimen iftud faite folicitat,turpiter tentat,affedat'. item filiâ.ne-ptem, nurû, aut fororem eius polluit. Zafius de Feud. priuat, Mariti cucurbitati folent duci Pa-rifi^sperciuitatem abuxoreretrogradi fuper a-finum,pracconeclamante : Quific faciet,ficac-cipiet. Neuizanusin Syl.nupr. Spieg
C VI uoles, quid fi,bi uelint hæc uerba,Turi(c* oftenditinl fi mandauero,§.fi tibi.Mandati.
CVlbiBET relidumcxfamilia,quornoda recipiendum, lege.Relidum enilibetexfamilia. CVlVSblBBT conditionis:hçc addirauer ba in principis conftitutione,edido,def rcto,le-ge,feu quauis aliadifpofitióe.dignifsimos quof-que regularitercomprehendit.
C V bC 1TR AE, generali nomine uocaripof funt,omne ftragulum,in quo alïquid,'quiefcendi gratiainculcatum fit. Paulus 1. iij. de Supel.leg. Culcitræ,roralia,mappa,uillofa,Scc. Spieg.
C VbbE V S,uter excoriobouis,capiensxX. amphoras.Vlpian deFund.inftruc. l.quæfitum. Cupps,inquit,8c cullei.Item Scçuola,eo.lib.tif. de Ànnu.leg.l.legatû. Vini,inquit,falerni,qcF do ininafccretur.quotânisbinos culleos. Eftptec-ea Culleus méfura frumétaria,tâtundem capiéS. ScæuoladePign.ad. l uit. Pecuniafubpignore culleorû accepit. Erat ité Culleus, faccus coria-ceus, cui infuebatur parricida, fimulimmiffa ui-pa,fimia,8c gallo gallinaceo, atq» ita jpijeiebatut in jpfluenté.§.alia deinde lex.Inftit.de Publ.iud. Huius cullei meminitCic.jp Rofc.Amerino.Sp.
C VLP A.eftlæfio per imprudcntiâfada,quç tarnen humana ratione rcgulariter euitari po-teft. Curportremam bacclaufulam in definitio-nc culp« adiecerit, Oldend. ipfe indicat in Tra« data
-ocr page 139-C AN
|
iftatude Culpa.Et quoniâfæpeacciditnegligen tia,non fine graui detrimento alterius,cü tarnen abfit animus nocédi.l.j.C.Si aduerf.delift.Quare Donatus,Culpa,inquit,eft eins qui nefciés a-liquélæfit. Cum autctnfimpliciterinlegeponi-tur,pro ea accipitur quç leuis eft,nifi materia re-pugnet. Porro culpænomégenerale eft, dolüqi comprehendit.non quidem uerum,fed prçfuinî ptum. Nam fi in materia culparum, quam à Za-fionemodiligentiustraélauit Old. deuerodo-lo locutus eflet,iam culpam nominari, quid àtti-neretCquot; l.fiidem.C.de Codicil!.cumuulg. Etea cum primis eft inter dolum amp;nbsp;culpam differentia, quód dolus certa animi deftinatione amp;nbsp;pro-pofito Isdendi cótingit : culpa ueró fegnitie uel fimplicitate inconfideranter adrnittitur. C WP A lataduocontinet genera. Eft enim quædâignauiæ,quædam uerfutiæ. casmultis in locisdiftinftèattigit Zafius nofterin Intelledi-bus. Et eft tam magna,tefte Old. amp;nbsp;multis nomi nibus fufpeéla negligentia, ut merito dolus exi-ftimari pofsit. Duobus auté modis potifsimùm cognofcitur. refert idem in citato traclatu. Lata culpaetiam dolo proxima fæpe dicitur.arg.l.j.§. fed fi in eo.ff.ad S.C.Syllan. Sp. CVLP A lata.quæamp;latiorinterdum àlurif-conf.ornatofchemate dicitur, quo comparati-uum pro pofitiuo fcribimus. l.quod Nerua. Depot Hunc loquendi duftum cum non aduerte-retBartolus,purioris linguseinfuetus, iam cita-tam Linterpretans, culpam in quinq; fpecies par titus eft : Latifsimam.latiorem, latain, leuem, amp;nbsp;leuifsima: commétus eo in loco multa, quorum tarnen nihil iurefundarü eft. Itaq; reftiusaZa-fio in duas duntaxat fpecies diuifa eft, inter fcfe ex oppofito diuerfas,Latam fcilicet,amp; leuem. CVUPA leuisfecundumAlciat. fic diffiniri poteft,utfitnegligentia, quaquis in rebus alie-nis earn curam non adhibet, quam c^teri patref-familias folent, tametfiinfuisminimé diligen-tiorfit. Ethæc nó exmalitia, fed ex fegnitie ani-mi,ue! rufticitate,uel inertia,uel fimplicitate jp-ficifcitur: ut Vlp.dicit in l.üj. §.ult.ff.de Sufped. tut.Diéla eft aüt leuis, non quód aliquando non grandedamnuadferat,nee quód plerumq; non «xiniuftaerrandi caufa prodire foleat: quippe quód qualifcunque citracalliditatem concepta opinio, excufet à dolo,iuxta I.igitur. §.poteft. ffquot;, de Liberal.cauf. V'^erùm ideo cenfetur leuior cul pa,quiaabeftpropofitum nocendi. Et proinde illæfa confcientia,meritó iftos errores,amp; naturç defeftus licet magnos fæpe excufat. Spieg. C WP A magna,eadem quæ lata. Paulus de Verb.fig.magnâculpam, dolum interpretatur, intelligc præfumptum. Cæterùm, quemadmo-dum in contraftibus culpa præftanda fit, longa cftdifputatio: quam tarnen paucisfiniuit Alciat. inl.magnanegligentia.de Verb.fign. Spieg. C V LP A eft deuiatio ab eo quod bonum eft, quod perdiligentiam hominis potuit prouide-ri,fecundum Bart, in 1. Qiiod Nerua. ff. Depofit. C V L p A eft deuiatio à legis difpofitione, fecundum Pet. |
C V L p A lib erare, eft aliquem excufare, cuL' pamq; nullam admififfeoftendere.Spieg. CVLPAKE amp;nbsp;laudare,contraria. C VLTVRA biennalis, quândo pro una ha-benda eft,docet Bart.in l.diuortio. $. quod fi anno.ff.SoIut.matr. Spieg. C VET V R Adiligenti,prçdiorum preciaam/ pliari, negligentiore dimmui, Calliftrat.cenluit in l.iij.6.diui fratres.de iure Fifci. Spieg. C VM præpofitioadperlonasprincipalesnô cohærentes pofita,copulat: ficutparticula,Et I. Titiæ. f.nihil.de Legat.j. l.fi quis inquilino. eod. tit.cum firn. Spieg. C VM Q.VE, Vide,Qiiicunqi. C VM commodifsimum erit,utaccipiendutn fit,exponiturin l.auus. §.pater.ff.delur dot. C VM darepotueric,pro,Cum dedcrit.l.ffatd liberos,§.fi quis accepent libertatem.ff.de Statu libe.l.qui aedes.deincend.ruin.nauf. C V M inftrumento fundus legatus, exponi-tur I.j. ff.de Fund.inftru.Lij. cum inibi not. C.de Verbor.fign. C VM iuftæætatis faills fuerit, cum perfeèlç ætatis fuerit,cum adoleuerit,de annis xiiij.com* pletis intelliguntur.zAlberic.locos indicat. Cum ad legitimum ftatum peruenerint anuerbahxc conditionem inducant,not.in l.exhis uerbis. C. Qiian.di.leg.ced. Spieg. C V M nupferit Icgo,ut intelligatur, uide in 1. fi legatum.ff.de Condit.amp; demonft. C VM omni caufa. Quoties lexutiturbis uer* bis, accipiendum eft quafi dicat: Quicquid cau-fam traxerit quouis modo exre aliqua. Ex Old. C VM oportuerit,amp;,Sioportuerit,eandem fignificationernhabent. Lquodeunq;. ft^de Ver-bor.obligat. CVM populo agere (quæ uerbaLegisfont xij.Tab.) eft rogare quid populum,quud fuffra-gio fuo uel iubeat, uel uetet : unde Rogatio, pro lege diéla. CVM Patribusautemagere, eftadfenatum referre.Vide Bud.in Annot.poft. Spieg. CVM omnibus quç doini funt,quo tenfu hçc uerba ueniant accipienda, dedarat lurifconf. in l.Seius.in prin.cum inibi not.C.de Leg.ij. CVM uoluerit, ad tempus uitæ extenditur, tefte Vlpiano in 1.fideicommiff. §. fic fideicom-miffum.de Legat.iij. Spieg. C VM is in tutelam fuam peruenerit. Item,in fuam tutelam amp;nbsp;fuam poteftatem. Item, cum fui iurisfueritfaéfus.ltem.cum ad pubertatem peruenerit. Item, amp;nbsp;fi cum fuæ ætatis fuerit faAus, uel légitimé faftus, cum iuftæ ætatis fados, uel cum maturæ ætatis fit,uel cum adoleuerit. Vide Vlp.in l.cum filiofamiliâs.de Legat.üj-Spieg. C V M ita legatur, Illi hoc amplius funduin il-lum cum omnibus rebus, quæ ineodemfundo erunt:mancipia quoqs côtineri, Modeftinus re-fpondit.l.omnia.de Legat.ij. Spieg. CVM moricturipfe ferons. Vide Africanum de Legat.j.!.Si à pluribus hæredibus. CVM uolet. l.uxorem.§, Scçuola.de Leg.iij, CVM pater moreretur : uide Vlpianum hæc k 4 expo- |
C ANTE V.
|
exponentcm uerba in l.fideicotnmifT.ÿ.fi filio.dc Legat.iij. C VM VLATIO.cftuniusadionisadaliam adunatio. Vel,cftpluriumrcrumuelaftionum coaccruatio, contra cundem in iudiciolegitimè propofita. VideZafium in tit. lnftit.de Aft. $. fi minus. Et ibidem.CuinuIationum quatuor fpe-cics. Itetn Hegendorph, in 1. Si idem, ff. dclurif-dift.omn.iudic, qui earn rem itidem in compen* dium contraxit, Spieg, C V M V L V S debiti,pro augmento,apud Vl-pianum in Lfi plures. amp;nbsp;Papinian. in l.mtiorem. dePaftis, CVNABVLA, pro primis rudimentis,apud Aurelium, in l.amica, §.his cunabulis, de Offtc. praef.præt, §,cuinqi,in proœmio Inftit, Erafmus citat Aurelij uerbain explicationeparœmiç. Ab incunabulis, Notum Vergilij bemiftithiü,Gen^ tis cunabula noftræ. Similiter amp;crepundia,pro prima aerate accipiuntur. Spieg. C V N C T1 uocabulum, ad fingula quæ ratio nominis compleftitur,generatim refertur. l.cun ftospopulos.C de Sum.trinit.l.fciant cunfti.de Probat. Hoc auté ab omnibus diftat, quôd hoc quidem omnes, fedconiunftos amp;congrcgatos.’ illuduero continet etiamfi fintindiucrfislocis: ïiFeftocredimus. Spieg. C VNICVLVS procanali,inl.Proculus.ff. de Damn.infeft. 1. fupra iter.de Aq.plu.arc. Vlp. înl. Seruiusautem,deRiuis, CunicuJumuocat forain en fub terra occultum. Feftus protulit généré neutro. Spieg. C V N i R E. LegeJnquino. C V P i D I,pro amantibus eleganter «pud Vb pian.in fin.l.j.dcÆdil.edift. CVPiDlTAS,hoc eft,ftudium difeendi, o-ptima ratio uiuendi eft. I. apud Iulianum. de Fi-deicom.Iiberr. EtCopidusnihilàStudiofo dif-fert,Grammaticorum placito. Spieg. C V P P A,amp; cuppula,uafa font uinaria,in qup bus uinaconduntur. I.Lucius.fF.de Leg.iij.ltem Vlp.de Fund.inftr.l.inftrumenta.Cuppas expo-nit,uafa uinaria lapidea.uel de terra fafta.at con fiant ex lignis. Item de Leg.iij. I.cuius. VaCa, ine quit, uinaria, id eft, cuppas amp;doli3, quæ in cclla fixafunt. DeCuppulalurcconf. deTrit.amp;uin. leg.I.fi cui.In Cuppis,inquit,fiueCuppulis. Ne-brift.SimpÜcip.Iouian.Pont.lib.j. de Âfpirat.ef-fert banc uocem,cum ait : Sunt autem cupæ ua-fa uinaria maiora ex ligno, quas fatis impropriè multi Vegetes uocant. Vocari autem cupas id genus uafis,Lucanus oftédit,cum ait: Nanq; ra-temuacuæ fuftentantundiq. cupæ. Cupis enim naues impofitæ,fuftinenturin mari,cûipfarum latera carinæq; refarciuntur. Diftæ autem fuere âprifeis Caupæ,àCauo: indccauponesdifti, à caupis. Spieg. ^Ï'CVR magna ex parte lib. Codicis nouifsimi non intelligantur,lege Antiquität! creditur. |
C VRIA, àcuradiftaeft: quódreipubl.cura peripfarufentétias expediretur. Et apudRom, nó folùm is locus erat, inquéfenatoresprorei-publ.utiiitate conuenerant, fed Ôc ubi facrorum cura traftaretur, Hinc Curiarum facerdotes, Fla mines Curiales,ité amp;nbsp;curiones nominati funt.IF li enim in curijs familiarum ita res diuinas cura-rüt,ficuti fenatores Romani.res bumanas in Cu ria Hoftilia.Sic noftra çtate Curia dicimus Pon-tificis,amp; Curiam Cçfaris, aliorumqi principum, quód ibifrequentiam bominuuerfariuidemus. Cæterùm uim amp;nbsp;poteftatem uerbi, hoc eft, rem ipfam.nemo animaduertit. amp;nbsp;propterca,ut uerif hmè dixit Dn.Old. curiarum maieftas in leuifsi mos ufus paulatim eft perdufta. C.Si curialis re lifta ciuitate, rus habitare maiucric. in 1. ij. ff de Ori. lur, Curio maximus,cuius autoritäre curio nes rcgebantur. Curionatus, ipfemagiftratus. Ipfaaütomniafignificantifsimam habent deri-uationem à cura, quæ follicitudo eft amp;nbsp;anxietas animi,quafi coredens. Et profeftó tali conatu reftê cenfet Oldcnd.atq; diligentia rempubl.iu-uare oportet. Spieg. C VR A pro onere,fineprouincia alicuidelc-gata.Sic lurifconf.in l.j.de Officio præf.urbi.cu-ramcarnis ad illumfpeftare dicit. Salomonius interpretans hanc legem,uerf. Etideo forüfua-rium fub ipfius cora eft. Verbu, inquit, curæ bic pro follicitudinc,imperio, amp;nbsp;iurifdiftione intel. ligo,quia in magiftratibus ficaccipi folet. Spieg. C V R A ædium facrarum. l.j. ff. Ne quid m lo» co facro. C V R A R E, pro operam dare, in 1. congruet. fie enim Haloandri editio habet, de Offî.præfid, CVR ATB agros accendere,apud Vlpia.inl. Iuliano.de Leg.iij.apparetAccurfium,quód ua-riat leftionem nó fatis intellexiffe : nimirum nc-gleftis bonis autoribus, qui de re ruftica per-quam eleganter fcripferc. Spieg. eVRATORI S officium eft,curare res adul-ti,decoftoris,amp;furiofi:Tutoris,tueripupillum, amp;nbsp;bona adminiftrare. Spieg. CVRAM præfenté ac momentariaminiun-gere, opponitur necefsitati onerum præbendo-rum,iuxta lurifconf. CVRATOR bonorum fecundum iuris for-mam conftitutus apud V'lpian.inl.in integrum. deMinorib.Spicg. CVRATORES funt, qui rebus curandis,ge rendisq: præficiuntur, amp;nbsp;fecundarió pcrfonis. Cótrarium eft in tutoribus, qui primo perfoni» pupillorum defenfandis adhibentur. C V R1A B.Lcge,Centumuiralia. CVRIAE Dominicales, in pagis amp;nbsp;uillis funt,quç uetuftatis uelut umbram referunt.ZaC in 1.ij.ff.de Orig.iur. CVRIAE familiarium. Lege,Curia. CVRl ALE S,fub Romanis p:incipibus erat ex decurionibus feu principalibus ciuitatum,amp; qui munera omnia fuftinere cogebatur, amp;nbsp;ab a-lijs exigerc: quorü conditio cœpitpefsimaexi-ftimari, quia â præfidibus, exaftoribusq; tribu, torum plerunq; inquietabantur, cogebanturq; de fuo tenuiorum onera fubire: amp;nbsp;ideo prohibi-taeis cratprædiorû alienatio, ncfolumcuerte-rét,euitandGrümuneru caula.Ex Alc.Parer. Sp. CVRIALITAS quambarbarédicitur,tam ineptà |
C ANTE
|
ineptd necefsitati opponitur ab Interpretibos, duin docenthocautilludprocedere de curiali-late: necraró etiam contra apertu textum, prae • ceptalcgütorquentesadarbitrarialicentia. Sp. C VRI ATAE leges,aCuriatis comitijs diélç funt,id eft,tributim coaéfis ; Centuriatae uero, à centuriatis coraitijs,id eft,centuriatim,excenfu 8c ætate diftributis. Atq; haecmaioris autorita-tiserant.Bud inl.poft.deOrig.iur, C V RI 0 N E S. Lege,Curia. C V R10 S I appellantur, non qui ubi delifta fieret denunciabant,utfentit Accurfias : fed qui cómiffa in curia Principis,uel in comitatu Prçfi-dumperomnesprouincias referrent ad præfe-dos ; unde ^ nomen fuinpfere. Alciat.in Rubr. C.de Curiof.amp;ftationar.lib.xij. C VRI0 S I erant,qui pafsim delidain re militari commiffa nunciabant. Scotus ad Theodo-fium, fcribit in officio magiftri officioru effe cu-nofum unum curfus public! : quales funt magiftri curforû,Po/ÎM yUer, uocabulo maioribus no-ftris ignoto,appellati.Nam hi nobis primtim fub Cæfare Maximiliano innotuerût.Memoria naq; patrum negleilam eiulmodi curforum, quos Sc nos uoceGallicaPoftasuocamus, confueiudi-nem ,uicecomitum Mediolanen. Ducum fami’ liarenouauit. Spieg. CVRIO S VS in bonam pattern, pro ualde diligente, apud Vlpian. §.penult. Liij. de In rem uerf, Spieg. C VRMi,exmaceratisamp;coa01:isfrugibnspo tus. Vlpianus in l.Si quis. ffdeTritic.Sc uin.leg. Ig’t'J’‘ ^ acetum, ait, quod uini numero paterfa« miliâs babuit Sc zythum,8c curmi,8c caetera, quç pro hominum affeclione atq; numero uini habe buntur. Spieg. C VRRIC VLVM temporis,id eft. exitus.in Conftit.ut Alberic. indicat: quemadmodum a-pud Ciceronem,Curriculum uitas.legitur. Sp. C VR S o R proprié eft, qui pedibus cel en ter literas defert. Paulus in l.feruis urbanis. de Leg. iij.Curforesinfamiliarecenfct. Interdû Viator eppellatur,hoc eft,Apparitor,qui lites in ius uo -candis denunciat: uulgusfuo,hoceft,barbaro more.Pedellos uocar. Spieg. CVRTEM,proCorte, folent dicere barbari, fi çdes uillaticas putent. Aliqui credunt Cortem dici.qiF circa illam coerceatur pecus.lnfulanus. C VRVI. 1.iij.ff.de Ædil.cdift. C VRVLES ædiles diftiàcuruli, Erat enim curule,uelcurulis,fedesexebore, quamaiores inagiftratus utebâturincurru,quohonoris gratia in curia uebi folebant- Dchisædilib. eft Tit. ffde Ædikedift. CV S O frequétatiuum eft à cudo, uJirchmiie. jndec0ponitur,accufo,are,-pfrk’4^f». Eftautem, Old,tefte,pulcbrametaphora. Nam aceufare eft apudcau4ri,aliquempeccafre. Ergo quafimal-leoad incudem accuditur frequentia quadade-ferendi ac probandi criininis,qui acculatur redi gendus in aliam uiuendi aut inoriendi formam. ^piegeliüs. CV STO DIRE diligenter, prouincireacci. |
piendum inl.j;ff.deEugit adnofarutamp;alij. Pof-ro adcuftodiédi ratio nein, quam Doélores ob-fcurè traftant, pertinet rem confernare furnpti-bus. llulianus. §.præterea ff de Aét.empt. Ldo-mum.C.dc Rei uendic. Spieg. C V S T O D l A , idé ligniticare uidetur quod uincula:priortainéuox non nifi publicam com-pleditur, pofterior Sepubbeam Sepnuatam. 1. uiuculoruin. de Verb.fig. Magiftratus autem ex qualibet leuifsima fufpicione,eum quem nocen tem arbitiatur.in carcerem ducere poteft. Bald, in l.nullus.C.de Exhib.reis. Accipitur etiam Cu ftodia, pro carcere ,inl. ad Cornmentarienfern. C.de Cufto-d.reor. quoniam in illum rei, nó pœ-næ caufa,fed cuftodiendi rriittuntur, Sed 8c Cu-ftodianon raro pro iplo in carcerem coniccio ulurpatur. C V S T O S , lureconful.in I j.§.idem alt. ff de Vent.in poff.mitt. Ad euftodienda ea , qua: fme cuftodia falua effe nó poffunt,cuftos ponendus, ut pecoris,me(sis,uindemiæ.Oldend. C V T 1 S,innarum corpori amiculum 8c coo-perimentum.Feftus uoci trlt;buit originem Gr«-cam. Plinius ait : Cutis ipla lenlu caret,maximé uerô in capite. Vbicunq; per fe,ac fine carne eft, uulneratanon coit,ut in buccis,tilioqi. Sjiieg. C Y C Y ATH V S, uafculum , quo prifti pntns fut menfura metin foliti fuiffe uidentur, quód ferui quidam ad cyatbos ftare uel efïc dicerentur, ut ferui ad limina,amp;: ad pedes. Pocillatores ab Apu leioappellantur. Spieg. 4ujSzTn-7»f’lt;’^,Græcis urinatores,boc eft,natates fubaquisfunt, qui fefub aquas capite mergunt. axizjS's-i«, quodincaputferri, deuoluiqi fignifi-cat. Budaeus in l.ij.§.i.Ad i.Rhod.de lacL C Y M A Tl LI S ueftis dicitur, quç cçrulei co loris eft. Sunt qui undulatam intelligant apud. Plautû.quæ nobis Icbai/ilott eft. quod tarnen Ün^ Bayfius non probare uidetur. Spieg. C Y M BI V M ,poculi quoddam genus, adfi-militudinem cymbæ faélum. Paulus de Auro 8c arg-Icg.bpediculis. C YMB lA,inquit,argentea,cruftis aureisiU ligata. NebrifÊ CYNOSARGES. Lege,Gymnici agones. C YNIC V S, Alberico, fuaeartatis auroresfe-cutus eft Tribaldus reprehenfibihs. Dicli funt aut Cynici,uel à Cynofarge gymnafio, ubi ueria batur Antifthenes, princeps philofopborü Cy-nicae feélae.uel imuixs (canes) quafi canini : quia effentin cauillis.caftigationibusqi morecanuin mord aces cótrauitia. Eraf, n öfter refert alicubi: Apud prifcGS,inquiés,aliquis cœpit pallio femi. teÄus cóbaculoobambulare.ac mendicato ui-uere,Sc obuijs malè dicere: adeó non detuerunt qui inftitutum hoc fequerentur, ut hinc orta fit philofopborü familia,quç Cynicorû dicitur Sp* D A A C1 A E prouinciae, quæ nuneVua-'^‘^'^'‘’ '’“'^ Moefias , fit mentio in b final, adfinem. C. de Diuerf. offic. Sc amiir* |
D ANTE A.
|
amifTa eft : amp;nbsp;poft à Gotthis Scandia, amp;nbsp;Germa-nici Oceanircmotifsiinisinfulis egrefsi, occu-pata. Eft autemlongè ab ea quam non reélè ho-die Daciatn uocant : cum fit Dania appeUanda, uulgó diftaDeKWÆràt, adCiinbricam Cherfone fum.Imp, eamdiuidit inMcditerraneainamp;Ri-penfem.in Aut.de Eccl.tit.§.j. Spieg, DACTYLIOTHECA, repofitorium annu lorum.Paul.de Leg.iij.l.argéto. Annulis legatis, daétyliothecse non cedunt. Nebrifs. DACTYLiOTHECAMmeam, amp;fiquos prætcrea annulos habeo. Vide VJpian.inl.il bro-rum.§.fin.de Leg.iij. Spieg. D AKR, Græcis eftmariti frater,Latinis Læ. uir: quod amp;nbsp;AJciat.probat. Atmariti foror,Galos ànobis,utRhodigin. ait. Glos dici poteft. L dem Alciatus, quin amp;nbsp;alij obferuarunt, baud re-ftè ab Accurfio, Læuirum uxoris fratrem, quafi læuum üirum acceptum ; quum Læuir,(olùm fit mariti frater. Vide,Inateres, Spieg. DALMATICA ueftis eft, qua modó ututur omnes Diaconi ex confuetudine in folennitati-bus,utIxxvj. dift.deleiunio. Antiquitùstarnen fine concefsione Papæ, nee Epifeopis, nee Dia-conis liccbacuti bacuefte, diftinél.xxiij.cap.O-mnis filius. D AMN ARI indida caufa dicuntur, qui ad judicium uocati non affuerunt, abfentesq! fen-tentiam pafsi funt. Vide Budsum in Annot.po« fier. Spieg. DAMNAS, apud lurifcofs. uox peculiaris. Marcell.in 1.damnas efto.de Vfufr.leg.id eft,da-mnatus,p fyncopen. Alij tarnen Damnes legunt earatione, qua amp;nbsp;copes dicitur copiofus. Sed Alciatus ueterem leétionem magis probat. Hue non refpiciens Nebrifs. monuitpro bacuoce,u-bique reponendum damnatus. Meminit amp;nbsp;cius uocis (utatteftatur Alciat. cap.j.lib ij. Parerg.) Agrecius Grammaticus, lurilconfultorum uer-bumilludefleaflerens. Paulus alicubi Damnes dixit. Spieg. DAMNAS efto hæres Titiû finere in ilia domo habitare, quoad uiuct,Marccllo unum uide-tureflTelegatum.l. damnas, ff. deVfu amp;nbsp;ufufru-ilu,perleg.dat. Spieg. DAMNAT! uoti lunt,^ ad obfcruationé uoti obligati funt,nó qui foluerint.Alc.de Verb. fign. DAMNAT! ad ferrum qui dicâtur, explicat Alciat.cap.xxiij.lib.j. Parerg. ipfe eos intclligit, quos alibi lexadgladium damnatos ait.Spieg. D AMN ATI in metallü,latèpatent, de quo infra in dilt;ftione,Stipteria, Spieg. DAMN AT! O, amp;nbsp;damnum ab ademptione, amp;nbsp;quafi diminutione patrimonij didfa funt. 1. iij. ff.de Damn.infeft. D AMNATVS,quinonprouocauit. Cæte-TÙm fi prouocet,nódum damnatus uidetur. Damnatus enimiile eft, ubidamnatiotenuit. l.ij.ff, de Pœnis. DAMN O,uerbum notç fignificationis. Ge-nitiuo aliquando, aliquando ablatiuo iungitur: led uariè. Genitiuo, eius rei propter quam quis damnaiur .• ut fcelcris, ambitus,induJgentiæ,in-iuriarum,maieftatis. Iungitur etiam genitiuo fi-gnificanti pœnam. ut,damnari dupli,quadrupli. Ablatiuo itidem pœnæ: ut,damnati capite. Sp. |
DAMNO ,præternotafignificationé,etiam eft obligo.de Diuort. 1. Si filius. Damnadum,in-quit,eum,quanti mulierlitem iurauerit. Item de Legat,). 1. cum filio. Hæredem,inquit,mihi dare damnauerit. Hine Damnatus, pro obligatus 1e-gitur. Nebrifs. DAMNO imputatur commodum amiffum. l.j.$.damnum.I.ij. §.meritó. Nequidinloc.publ. Albericus, D A M N O litis punin,fiue damnum litis face re, quid fit, ceu obfcurum, amp;nbsp;ficut omne multiplex dubium eft, uariè exponit Glof. in l.contu-macia.ff.de Re iudic. Spieg. DAMNVM diuiditurininiuriam amp;paupe= riem.l.j.Si quadr.paup.fcc.dic. Spieg. DAMNVM quodiftetàlucro ceffante, ad-uerfusBaldifententiam, explicat Alc, enarrans l.cum prsetor.de Verb.fign.Spieg. D A M N VM,amp; damnatio,ab ademptione, amp;nbsp;quafi diminutione patrimonij dida funt. Paulus 1.iij.De dam.infed. DAMNA fatalia, dicuntur quae imprudenti-bus accidunt, ad quæ pra;ftanda non cogimur.l. cum duobus.§.damna.ff.Pro focio. Spieg. DAMNO fatali contingere. 1. iij. ff. Naut. caup.ftab. D AMNVM infedum,damnumnondumfa-dum,fed quod futurum ueremur. Caius de Damno infed.l.j. DAMNVM non inconfultè accidens,fed fa-to. Vide Vlpian.inl.uerum.§.fciendum eft.ff.de Minor. Spieg. D A M N V M,pro poena accipiut in 1. fi pro fu-re.ff.de Condit.furt.Alberic. D A MN VM,adres, feu pecunia; Periculum, ad perfonam,Accurf referr. DAMNVM refarcire. l.apud Paul. 1. quod fi minor.ff.de Minor. D AMN VM facit. Vide VIpian.inl.Siferuus feruum.6.huius legis.ff.ad 1. Aquil. D AP HN E,eftan'.œnû amp;ambitiofum fubur-banum iuxta Antioebiam.Eius meminit praeter cos qui ab Alciato citantur, Amm.Marcell.ad fi-nem lib. xix.diuus item Cbryfoft.contra Gentil. Extatetiam tif. deCuprefsis ex luco Daphnen. lib.xj.C.quem nobis Alciatus reftituit. DARDANARII, dicuntur à Gi çcis propo-læ, qui omnia pr3eemunt,utpoftea carius uen-dant.Vlpian.de Extraord.crim.l.annonam. An-nonam uexare Dardanarij folent. Item de Pœnis. l.in Dardanarios. Alciatus inter eas didiones numerat, quçalijsin autoribus nufquam eo fenfureperiuntur.lib.iiij.de Verb.fign. Sp. D A RE,eft P^’' traditionem dominium tranf-ferre.Dat item qui permutat,uel compenfat.Al-ciat.de Ver.fig.amp; in Rub.C.dePad. D ARE,eftaccipicntis facerc. l.nonuidentur data.deReg.iur. Hinc qui permutât, qui remit-tit, feu qui accepto fert,qui eópenfat,interpréta* tione Legis, Darc dicitur. 1. ubi. in fin. de Verb. oblig. |
DANTE A.
|
oblig.l.intantum.de Lib.cauf.lfi mulier.de Có-dition.obcaufSic propriè datdonatarius,mu-tuó prseftans;8c uenditor, fi eft mercis ipfius do • minus.Spieg. DARB impropriè dicitur,qui furrepta refti -tuit.l.ftatuliberos.§.fiquis feruum. de Statulib. Pro leftituere autem interpretantur inl. fifer. uus.de Ædil.ediél. Spieg DARB cuiaélionem.Vlpian.in 1 j.deSuper fic.§.isautem.Nam cui damus ( ait) aélionem, eidem exceptioné competere multo magisquis dixerit.Spiegel. DARB adionem diciturprætor, quando a-florem ad intendendam aélionem admittit.Vl-pia.in l.j.in prin.de ^uperfic.Sc l.j.$. ult.de Vét. infpic. Sic Sc prætor iudiciü fufeipere cogit ad-Uerfarium.l.uir bonus.ff.Iudic. folui. Obferuan dum autem,non reétè eolligi, Prætor dicit fe a-élionem daturum tali cafu,ergo eftPrætoria:ni fi nominatim aliquid addatur, quod denotet a-élionem ex eius iurifdiélione introduélam effe. Nam omnibus iudicijs præerat, omnes aélióes dabat. Et meritó,quiaquafiuiua uox erat iuris ciuilis,utMartianus dicit in l.nam Sc ipfum. de luft.Sc lur.ex Oldend.Sp. DARB beneficium,pro rem grata fa cere, di-élum eleganter in l.Neratius confultus.de Reg. iur.Spiegel. DARE ciuitatem,pro ciuem facere, D ARE damnum, eft afferre incommodum. Nam qui commodum amittit,damnum pati üi-detur.d.l.j.§.damnum.Sp. D A RE debere,eft faélo fuo dominium retro transferre.Vide Alc.in l.mutuü.ft'.de Reb. cred. DARE dilationé.Sc spud Cicerone inuenitur. DARE, pro facere,pofirum à lurifconf, in I. fi ^uis ab alio. ff. de Re iud. fingulariter obferua • uitZafius nofter: etfi magna fit differentia inter dare amp;nbsp;fa cere, ut ipfe in §. fcq. ead. I. docet. Sed fie dici inre magna, Donatus in Adelphis inonuit.Spiegel. D A RE ferias, pro obferuare, apud VIpianû inl.fi inaliquam.de Officio Proconfulis. DARB indicium,frequens locutio ( ea dice-di forma qua aftionem dare ) fignificat agendi facultatem præbere.Vlpian.Prætor ait,Qui de-iecerint, uel effuderint in eum locum, quo uuL gó iter fiet.quâtum exea re damnum datum e-rit, in eum qui ibi habitauit, in duplum iudiciü dabo.Spieg. DARB iufiuradum dicituretiam. quiui.uel amens promittit. $. ficut ergo, iunéta Gloff. in Aut.utlud.fine quo. fuffrag. Sic Cæfarlibro j. Gallic. Hac orationc addufti, inter fe fidem amp;nbsp;iufiurandum dant. D AR E in inandatis,idem quod mandate. D A RE inmatrimonium.in §.legati auté. In-ftit.de Leg. ficut apud Liuium Sc Cæfarem repe ritur.ut Sc apud Terent Dare in nuptias.Sp. D are mancipio,uel mancupio, eftremita date ,uteuiftioné prçftaturos nos fpódeamus. DARB mutuum teftimonium dicuntur, ut |
Erafmus exponit, aur qui mutuo ftudio fibi in.gt; uicem fuffragantur, aut ad gratiam teftificatur, neglccta religione.Sp. DARB nomen, eftrurarenomen inferiben-dü. A trianus in l.iij. de Re militari. Qui poftdegt; fertionem, inquit, in aliam militiam nomen de-derunt,legiue fepafsi funt. Budæus mterpreta-tur,ad delectum fefe exhibere.Sp. D ARE oportere,in fin. I. quod te mihi. ff. Si cerr.pet.Sc I.fæpe ita.§.j.de \'erb.fig. §• is quoq;. Inflit.Quib.mod.re contrah.oblig.Sp. DARE pœnas incefti,maieftatis,furti,hoc eft, puniri obadmifsu crime incefti, maieftat. furti. DARE poteftatem, eftrem alterius arbiirio committere. DARE tui contemplatione apud VIp. l item C.^.item fi procuratori.ff Neg geft-Sp. DAR] fieri iufsi. Vide Scæuolam in 1. Titia. ff.de Inoff.teftam.Sp. DARl uerbum improprió accipitur pro eo quod eft,tradi l.fiftipulatus.ff.de Viufr. D ATI O.Hanc notç fignificationis, ut'Sipo-tinus ait, uoeê obferuauit apud Ciceronem Ni-zolius.Vlpianus, Eftautem manumifsio,de ma nudatio. DATVM participium, quodfrequenter in epiftolis poft Vale adferibi folet.Canoniftç mu taruntin nomen data, cuius tempusutiqs confi derandü eft, ut latè differit Fclinus in c. earn te, ext.de Refcript.Sp. DATVM fubftantiuuin tit.de Códift. cauff. dati,qui uulgó citatur fic: De códitione ob cau-fam,cófufa (ut opportunè monuit Olden.) lo-quédi phrafi ac proprietatc, nee abfq-, ftudiofo-rum detriméto. Præterealegendum, eodem te-fte,de Condiétione cauffa dati,cauffa non fecu-ta:nó autem,Cauffa data, nullo cohærentefen-fu.Sic Celfus inl.ult.eod.tit, Obligationen! dati uocat.Spieg. D ATARI VS nouüquidem, fednonlnele-gans Perotto nomen;fignificat aut eum, qui in poftulationib.ac literis manu Pót.Max.fubfcri-ptis diéac locû notat,quib.datç funt literç.Adie ftiué.qffdandû eft,aut qffdatur, fignificat. Sp. D ATV Siudex,id eft,delegatus.Na in iure ci uili,utZafius ait,in 1. duo iudices. ff de Re iud. raró inuenies uerbum Delegati pro iudice, fed frequenteruerbum Dati.ut,iudex datus,in 1 lu dex.de ludi.in hàiudice.Scl.apertilsimi.C.eod, in 1. ij. ibi. cui iurifdidio data eft. in 1. Sc quia. in princ.de lurifd. omn. iudi. Propriè iudex datus dicitur,cui refpeftuunius caufæ, uel articuli râ-turn mandata cognitio eft, Sc præteream nihil habet.A'recentioribus Cçfaribus Pedancus ap pellatus. Spieg. D E D E.pro à l.fi is qui rem.§.fin.ff. dePurt. cum fimil.Sic Sc Cic.ufurpat. D E domo,pro ex domo, apud Paulü in prin. l.leéla.ff.de Reb.credir.fic ScTerentius ufurpa-uit,Clamat de uia,id eft,è uia. Pauli nerba, quae fic habent, Lucius Titius fcripfi,me accepiffe à Public Mæuio quindccim mutua numerata mihi |
D ANTE E.
|
mihi de domo: fecundum Alciat.fignificant.tam quod doiTii numeratu, quam quod ex domo ad eum miHuin eft.fiueperipfumpatreinfam. fiue pereius feruos,autinftitores. Spieg. D Bjnterdum pro,uel propter fignïficat. Vlpz Vel liquid ex eo quod egerit, ad eum peruenc-rit,dolo'ueeius malo, uel culpaeiusfadum fit, quo minus perueniret,hifdem de rebus reddi.id elt, propter hafdem res reddi, uel pfo bis rebus reélé prællari.ut inl.aliud,de Verbo.fignif.Vidc Bud.in l.redhibere.de ÆdiLedic/H^c item prx-pofitio quandoq; in malam partem accipitur. ut defpcratus,demés, dedecet, dcformis, degener. Alciat.lib.iiij.de Verb.fign. D E eadem iamiVia^-vbtreinenleyfl. DEALBATORES,ité Deauratores, lib.x. Cod.ab Impp.inter artifices recéfentur, qui mU' nerum immunitate donati funt. Spieg. DEAMBVbANDlius, hoceft,fpaciandi. Vip. Præterbabitationemautem, ait, quam ha-bet, cui ulus datus eft, deambulandi quoque 8c geftandi ius habebit. 1. plenum. §. j. fiF. de Vfu 8c habitat. Spieg. DE cauftanondumliquere, apudVlp.infin. l.Pomponius ait. de Recept. DEB E RE, uerbum,ad omnes omnino aflio nes referendum eft l.pecuniæ,§.hûc ucrbum.de Verb.fign. Spieg. D B B E R E defunélus nó dicifui', fed debuif-fe Interpretes citant tcxtumfingularem 8cunicum, quo id colligunt,i.qui Romæ. §. Augerius. fF.de Verb.oblig. D EB TEE S perfonæ:inter cas fœminç8cpu^ pilli connumeranturin l.nequicquam.§. obfer-uare. de Offic.proconf.alibi Imperator miferabi les nuncupat. Spieg. DEBIT! faceregratiam.proremittere. D E BITI inftar habet id,quod officio iudicis alïequi poffum ab inuito aduerfarioï imo 8c i-pfum officium à iudice debetur poftulanti fecundum ius;8cfi negauerit, tencturiniuriarum. l.j.§.permittitur autem.infin.flF.de Aqua quotid. 8cæft. Spieg. DEBIT! folutioundediélafit,explicatBud. inAnnot.pofter. Spieg. DEBITOR propriè is dicitur,cui nulla com petit exceptio:ftriélè aütem accipitur, ut is fit, à quo inuito exigere pofsimus, hoc eft,extorque. re : ut reélé Accurfius interpretatus eft, 1. debitor. de Verbor.fignific. Accedit quod uulgo dici folct: amp;nbsp;dn guterjehuUner, aber cittbix:ferbezlt;ilergt; Jm i3, em langfamer. DEBITOR hæreditarius, qui antcaditam hçreditatem dédit damnum,uel aliquam rem de hæreditate fubripuit, autorib. Paulo 8c Caio.fK de Petit.hxred. Spieg. DEBITOR putatiuus, qui putat fe debito-rem: uero debitor! opponitur. Vide 1.qui fede-bere.de Gond. cauf.data, cuius intelleélum nee interpres, nee Bart, fatis aftecuti funt. ut ex Za» fianis intelleél.euidenterpatet. Spieg. DEBITOR tuus, qui tibi non reddit quod eft tuum. |
ÙEBITORES aélionisnaturalis. Vide, A» étionis naturalis debitoréS; DEBITVM folutumdicitur, quum eft res perfeélè creditoriS faéla. Sic debitor fundi, alte- * ri pignorati, dando fundum, non fatisfacit, nifi pignofis obligatione fublata. 1, firemmeam.lK de Solut. D E 0 A NI, diéli funt in exercitu, qui decem militibus præerant. Alionominc Caput contu-bernij diéli:uulgó fortè, V.otmeyfler. Apud Eccle. fiafticos dignitatis nomen Decanatus. Alc. in 1. non plures. C.de Sacrofan.ecclef. DECAPROTIA, decemprimatus eft.l.fin. de Muncr.Erant enim Decemprimi ex decurio-nibus,exaélores tributorum, quia fifcalia detrilt; menta de fuo ipfi refarciebant.Alc.deVerb.fign. DECAPROTl erant,quipecuniame.xige-bant, quam ipfififeodemumnumerabât. Quód fi mortealicuiusreipubl. fuilTetillatum danum, decaproti de eo quod reccpcrat.fupplebant. Idé in l.necpoteftafiæ. C.de Muner.patrim.lib.x. DECEDERE, fineappofitione, pro mori, quafi à euftodia 8c gubernatione corporis profi. cifci. Martian.de Mort.cauf.donat. Si bi, inquit, qui inuicéfibi mortis caufa donauerunt,pariter decelTerint,neuter hæres repetit. Quomodo au» tem cenfeantur coniuges paritermori, difputat Vlpia.in l.cum bic ftatus. §.ambo.de Donat.int. uir.8cuxor. Triphon. in 1. qui duos impubères, ff.de Reb.dub. Propriëuero eft,àmandato cu-ftodiae loco recedere. Vnde confules,proconfu' les, prçfides, protores, dicuntur ex prouincia decedere: item præfidia de urbibus 8c caftellis. Vide Vallam lib.Elcg.v. Spieg. D E C E D ERE, 8c fuccedere, contraria funt. Vlpia.ad Leg.Iuliam maieft l.qui'ue.Qui'ue.ait, de prouincia, cum ei fucceflum effet, non di-fcefsit, NebrifC DECEDEREiurifuo, eft non fummoiure agere,aliquidfui condonare comiter. Vulgó di-cunt,præterire ius. ExBud. Annot. Spieg. DECEDERE officio, noneftabofficiorecedere,fed eft, contrà quàm decet atque officio. fum cft,aliquid agere. Ex eod. DECEPTIONEM, circumuentionem Sc aliud genus in contraélu Emption. Sc uend.non intclligi oportet pro fraudulétouen ditoriscon-filio, quoduehementer damnatur : 8e fi intcrue-niat,redditcontraélum bons fidei nullum. 1. e.x empto.§.is qui uinum.fEde Aélion.empt.l.Si do lo.C.deRefcind.uendit. Verum cxaudiri debet deceptio, utDn. Old.ait,quaereipfacontingit 8c incuria contrahentium. Nam uenditoris uo-tumeft, preciouendere plurimo: emptorisau-tem,minimo emere.l.fi uoluntate.C.de Cótrah.’ empt. Vide quæfo eu Clafs.iiij.Aélio.j. ubi feitè confutat fanaticorum uoces calumniantium leges docere mendacium in Publ. dcceptionem in uenditione: dolum difsimulare in compenfa-tione,rixas in iudicijs. Spieg. DECEM quæ in area baheo ita legaui, uel ftipulanti promifi, fecundum Africanum, 8ele-’ gatum 8e ftipulatio ualebit. Vide §. Qui quinq.-. l.fi fer- |
D ANTE E.
tß feruus legatusJe Legat.}. Spieg.
D E C E M aut quindecim hæres dato, fecun-dum Poinpon.pro eo e(l, acfi decern folalcgata fint.in I.fi ita relidóm. $. fin.ff.de Legat.ij. Spie.
D B c EM amp;nbsp;oftoannos plenç pubertati,Mo deftinus adferuit,inl.arrogato.de Adopt. Spie-gelius.
DECEMPEDALe fpaciuin. C. de Aqux duft.l.omnis feruitutis.$.pen.
D ECEMP RlMl,Sc uigintiprimi.compofi-tauoce dicimus. Decemprimorum fitinêtio in l ij C.deDomeft. lib. xij. ;AftipulaturBudæus, cxiftiinas initio duodecimprimotuocatos, qui Pares Francisnuncdicuntur.Spieg.
DECEMVIR I.Lege.Duumuiri.
DECEMPEDA, régula ell fen pertica decé pedum,qua fabrics menfura colligitur.Ant.Mâ cin.inxv.OdenHoratij.Iib.ij.Spieg.
DECBRNEREquæftionê,proeo quod nue Dicimus ordinäre, ut fiat informatio, amp;nbsp;ut contra delinquentes procedatur. uulgó. Peinlichen •f»kt4ÿ:et,,oderfi-jgen. Vide Bud.in Annot.Sp.
DECERPERE oliuain immaturam.l. fi fcr-uus.§.oliuam.ff. Ad leg. Aquil.
D EcE s S i o,ideft.diminutio.Vlp.Hçredi-tas nomen iuris ell, quod amp;nbsp;accefsionem amp;nbsp;de-cefsionem in fe recipit.
D E CE S s Io, damnum: Accefsio.Iucrum.I. fi quis putäs. §. f, qui J poft. ff. Com. diuid. À1-beric.
DECESSOR eft cui ^ prouincia abeuti fuc cefforrnittebatur.Vlpian.l.iiij.dc Offic.Proeóf. Redè autem amp;nbsp;ordine faciet.fi edielum deceffo ri fuo miferit,fignificetqi qua die fines fit ingreC-furus. Spiegel.
DE C E S S O R,in iurfcanonico nucupatur, qui prsdecefforis locum obtinet: amp;qnihuias crat locum fortituSjAnteceffordicebatur.
D E C ET,proprid conueniens eft, referturq; tam ad animum,quàm ad corpus, atq; extrema. Falluntur,qui apud lurifconfs.hocuerbumpro oportcre interpretantur.Nam magis quod offi-cij fit.quàm necefsitatem fignat.Spieg.
DEc AETBRO,pro pofthac,à probis ufur-patur autoribus: quod amp;nbsp;ab Erafmo alicubi an-notatum reperics, innuitq; noui iuris conftitu« tionem,non autem ueteris declarationem, Vide Alb.Sp'^g*
DEC ID ERE,eft cum freditore fuperdebi-to tranfigere. Scæuola de Adminiftrat. amp;nbsp;peric. tut.I.cum hsreditas.Cum pierifqï,inquit,credi-toribus ita decidir. amp;nbsp;infra: Cum plerifqi credi-loribus ita deciderunt. Nebriff.
D E CID ERE,eftlitem confenfu mutuo di-rimere : quod tranfigere plerunq; lurifconfulti uocant.FxemplarefertBudçus exVlpiano.tit. de Furtis.
D E CID V VM,quod cadit.
DECIEN S.Lege,Centiens.
D E c IM A. Vlpianus in I.ij.de PoIIicit.Si de-cimam quis bonorum uouir,d£c. Accur.amp; Bart, bic Decimam intellexerunr,quam Vlpianus re. ligionis ueræ expers,nunquam nouit: ficut nee
facerdotium orthodoxæ religionis,apudMo-deftin.in 1. fi quis ob honorem, cod. titul. Vide Budsum in Annor. prioribus. Cæterùin attenta uocabuli deriuatione,Décima eft pars deci- ’ ma,nonuigefima: amp;nbsp;fie de iure communi, dc-cimapars debetur,uttoto tit.extrade Decimis. Attamen fine foluantur decern, fiue duodecim, fiueuiginti, omnia fecûdum communemulum loquendi appcilantur decimç:ut latius probant V. I. interprétés in Leduris, amp;nbsp;in Reiponfis. Spiegel,
DECIMAE prsdiales diéls,quôdexpræ-dijs debeantur.iuffu diuino hsprællandç funt: is enim dominia rerum, qus mortalibus dede« rit,hacaffecit ob!igatióe,ut Perlonas Deus créa uitliberas,fcaq; ipforum hominuimprobitas, ut altcralteri ferUiat,effecit. Quofit,utdecimae perfonales.non iure diuino,fed humano potius induéls,à plerifqicenfeantur. Spieg.
DECIMAE perfonales funt,qusdebentur ex operc perfonali, ut artificio, Icicntia, militia, negociatione,amp;c.
D E ClM A E prsdiales, qusproueniuntex prædijs.Vtuinum, bladum, fruélus arborû,amp;c. Tales enim dandç funt illi Ecclefiç. in cuius Par rochiafita funt prædia. De deci, ad Apoftolic.
D ECIM AE mixtspoffunt dici hs,dequib. dubitaturutrufint prsdiales uel perfonales, ut de agnis amp;nbsp;fœtibus aliorü animalium, qus funt in pafcuis,amp; gregatim pafcuntur.
DECIPERE ,genericum eft. Nam decipit, qui imponit,qui fallit, qui defraudat, qui uerba dat,qui in errorem inducit. Vide §.j.l.j ff.de Do lo. Spieg.
D E CIS IO,tranfaéliodicitur.in eodé figni-ficatu Paul.ad Legé Falcid. 1. Si hsres. Si hçres, inqt,cû creditorib.deciderit,ne folidû foluerett amp;nbsp;ob earn decifionem faélû fit, utaliquid retine ret.Pro lege quoq? Imperatoris accipitur.I.uete ris.C.de contrah.amp; commit.flip.amp; de emendat. luftinian. Cod. inprinci. fuper uerbo, Decifio-nes.amp; ^.unde quslitum. Inftit.de Nupt.Vertun ea Imperatoris lex intelligitur, qua partium al-tercationes dirempts funt. Pragmaticauero fanéliolicetuulgó dicatur,quam Princeps extracorpus iuris ciuili.s promulgarit,ueriustarnen priuilegium oocatur:nó quod priuatis bo-minibus , fed uel corpori aUcuius uniuerfitatis, uel ei qui officio bene fumflus eft, eófertur: hoc eft,quçobcaufam publicam, aut commune nc-gociorum funélionem,in fpeciale quoddam pri uilegiumimpertitur.
D ECLARARE,adfaélafrequentius quàm ad diélapertinere,Valla demonlirat libre j.No-ftri docent,eum quiuel addit.uel diminuit quid piam,nó dedarare, fed potius noui quiil tacere.
DECLINA R E, pro eo quod eft. cuitare, u-furpatur eleganter.Cicero in Officijs: Declinét que ea,qus ei nocitura uidcantur. Itaque quo-ties aliquem difcrimine quàm minimo à perica loabfuiffe fignificabimus, corporedeclinatum malumdicemus. ExErafmi Chiliadibus.Spie-gelius.
DECLI-
D ANTE E,
|
DECLINÄKE fententiam,eftpaulatimil-lam inârmare': amp;nbsp;ideo nifi fententia declinetur, rebus iudicatis ftabitur, • DECOCT O RE S,teftcBudço,di6li funt id genus fermé hominum.c^ui Afoti dicuntur uer-bo Græco,id cftjuxu 8c gancç ftudio perditi: amp;nbsp;Latinè Nequam,uerbo Ggnificatifsimo: eoruq! uitium Afotia 8c Nequitia,quam Gellius luxum amp;nbsp;popinationem interprctatur. His olim Rome certuslocus in fpeftaculis afsignatus erat.ut in» lignesomnib. elTent.etiamfi infortunioaliquo, non nequitia decoxilTent, Accipiuntur 8c pro his, qui depecuianturpecuniam publicâ.l.quili bet. C. de Decur. lib.x.Spieg. DECOLLARE.pro auferre capuV,interpre tes noftri ufurpant,non abfq; excmplo. Na Sue ton.in Calig'jla:Miles,inquit,decQlladi artifex, quibufeunq; èeuftodiacapita amputabit. Hoc ideo monui, quód eruditi quidam ab ea fignifi-catione abliorrentcs,pr-7 colio deponere folum ufurpandum exiftimant.Spieg. DECOLOR is dicitur, e.x cuius ore color defluxit,8c exanguis reliclus eft : atq; idcircOjP deformi capitur,Sc nigro.Difcoloraut non mode pro uario fumitur/ed fi quidcundem coloré uelut radios quofdam diffundit. Concolorem, eiufdem enecoloris,nemo ignorât. Verficoloré uerd.utauté fepe dicimus.quod ê diuerfts partibus fpeftanti non eundem offertcoloris lepó ré.HçcexThylef. quód 8c diligétercolorü mate riam traftauerit, 8ceiufinodiuocesapudipfos quoq: lurecofT.recurrant. Alciatus Vallç fenten tiamrefellens, fcribit, ex origine uocab'vli earé efte uerficolorem, cuius color in aliû uerfus fit, amp;nbsp;non quæuariorumcolorum fit.Spieg. DECOLO R ARI, pro infamia nctari, per translationem. in 1. eum qui probabilem. C. de Epifc.8c cler.Spieg. DEC O ctVERB,eftuoratopatrimoniocre ditorib.fidé fallcre,aut certéfidem fua perino-piam nó liberare.VideSud.in Anrot.ftdl. fi ho-miné.§.quoties. ff Depofiti. 8e Alc.in 1. fi aliqd. C de Sufcept.Præpof.8c Arcar.üb.x.Spieg. DECRESCERE pecuüum,prodiminui.l. peculium ff.de PecuI. DECRETA LIS bonorum poffefsio,quæ fafti eft, 8e Extraordinariauulgó uocatur : ideo difta eft, quódpotifsimùm à decretopendeat, fuamqi fubftantiam accipiat: id monuit, Sc qui-dem notabiliter, Alciatus,enarrans J. delata. de Verb.figSpieg. DECRETA priuata Cæfaris dicuntur, quas non publico decreto, ut inter exempla referan-tur, fed priuati iuris caufa ftatuta effe uidentur. Vide Alex.ab Alexand.cap.xxiij.lib.yj.Spieg. DECRETA fenatus, à cófultis fic diftinguû turfecundum aliquos:quód decretum dicant, particulam quandam effe fenatufconfuiti: ut cü prouinciaalicui dccernituntanqua décréta fint fpecialia,confulta generalia. DEC RET VM,apudIurifcoff proprié eft de liberatio iudicis earn caufaccognitione, ad mixtum imperium pertinens.l.ne quiequam.^.ubi |
' de Offic.Proconf. Et eft id qood placitum aliàÿ Latinè dicitur.Græcè J'eyfta^n^'i^ifK^fca, njci «Jn^èt» dicitunautorBud.At propriè Sc fpecialius dici-tur,quum iudices autoritaté fuam interponnnr^ Semaximè in iurifdiftioneuoluntaria, ut in alie natione bonorum minoris, in tranfaftione ali-métorum,8c in bonorum poffefsione. Albutius pro Alciato.Quo uerè à lege diftet,infrà patebit in diftione,Lex.Spieg. DECRETVM,fiucediélum primum,incó» tumacé roletexpediri,utistædioduftus, fuico piam in iudicio tandem faciat,ius ipGus conru-inacis non periincns.l.iij. in fin. de Acquir.poff DECRETVM fccuudii,conftituiteum bonorum poffefforem, quæ ex primo decreto deti nebat,incolumi badenus cótnmaeis iure. Vide c.j.ext.de Eo qui milt.in poffeff.Bart.traélat ma teriam primi Scfecundi Decreti m I.fi finita.ÿ.lu lian.ff.de Dam.infec.Spieg. DECRETVM magiftratus, non ideo habet autontatê,quód magiftratus dixerit : fed quód fecundum lus 8c rationem decreuerit, I, penult-ff de fuftic.Sc iur. Spieg. DECRETVM prçtoris exaudiri non peffe, apud Vlp.in l.i.dc Poftul. Spieg. DECVMBERB, Scualctudineimpediri,Sc mori fignificat.Prioris eft exempluin l.ij.fi qui.s caut.pufierioris in ipTufeuL D ECVRlA.Lege.Centuria- D B C VRIA priiici’pis.Lege.Silentiarius, D E C VRi O MES, fenatores Roms erar, di-fli ànumeroequitum,quibuspr.Terantin mili-tia.Dignitas ueró ipfa,Decurion3tus,De quorü officio Sc digniia’.e extat tit. ad Municip. llodie eum excmplo dodifsimi Haloandri.turo ealcu-lo clariff. U. Oldendc^p. redé appcllaucrinius, magiftratus ciuitatum, Ordines Dccurionum, quorum leges municipales,quæ 8c patriæ^uoca-ri poff',int,uulgo Statuta dicuntur,probantur in tit.de Decret, ab ordine facien. Quaquam non-nulli magiftratus ciuiles,hodie non habeantple nart iurifdidionemtcertum tarnen eft maiorem eos plerunqs habere, quam olim Duumuiri, Sc Dccurióes ciuiiatum habuerint. Mulrum enim ufus in ea re pertempora uariauit: Sc hunc con-fulere,prudentis eft, ut dicit lurilprudétilsimus Oldend. Spieg. D E C V R10 NE S,qui olim apud Romanos, cum colonias, hoe eft, alias ciuitates ex fuorum ciuium corpore habitandas conftituerent,cófi-lij caufa conferibebantur, ut alijs ibi præcflénr, ficut fenatores Romsc:propterea fic diéli, quód decimusquifq; ad hoe eligi folebst.Vnce ia nüc in ciuitatib.amplifsimü Decurionü ordinére-élèuocamus.PoiVipo.in I.Pup.ff de V'er.fignifi. DEC VR lONE S quoqs diéti funt in caftris, qui decern equitibus præefrenr .Nam Varro te-ftatur,turmis equitum,id eft,duobus 8e triginta ( equitibus, præfuiffe ternos dccuriones, quórü quilibet decern agnofceret. DECVRIONES generaliterappellari eoe-perüt Principes feucapitacuiuslibetordinis.Et ordo ipfe, Dccuria uocabatur: ut Decuria iudi- cum, |
D AN cum,Decuria fcribarum, Decuria cubiculario. rum.Inde Decunonatus.
DBCVRSORIVMeft, quoduulgoTornea mentum dicitur.
D E D E C V S, ignominia, quae ex turpiter ge ftis nafcitur.Vlp.in l.in eadem caufa.Qui ita alii gati funt.ut fine dedecore non pofsint in publi-cum apparere.Spiegi
D E D B C V S publicum, accipe infamiam pu blicam,rem'ue omnibus modis infamem amp;nbsp;per niciofam.Spieg.
D E D1C A RE,amp; Dicare propriè eft dicendo deferre,ac obfequio dare alicdi numini,ac in p. pctuum conftituere. C. de Sacrofand. eccl. aut ingrefsi. in pontificio iure pro confecrare: que. admodum amp;àPlinioin Epiftolaufurpatur: ta-metfi exM. T. pro Domo fua, ubi quid interfit if'ter confecrare amp;nbsp;dedicate, colligi poteft. Fie. batautem dedicatio templi,aut perconfulem, aut imperatorem,præeuntibus uerbis Pontif. maximi, Ex Catanæo.
DEDISSE intclligendus cftetiâis,qui per-mutauit,uel compenfauit.l. dediffe. ff. de Verb, fignificat.
OBDlTio .Caius-.Vtfi,ait,damnati fueri-mus,liGeatnobis deditione ipfius corporis qff deliquit,euitarelitis æftimationem. Dedimus autem,quæ in perpetuum damus.Spieg-
DEDlTITiijdi^jfuntquidampopuli, qui cum inRomanorum fidem concefsiffcnt,rebel-lib.animis ab cis defduerunt: quos deinde rur-fus fuperatos, adeó humanè Romani tradarut, ut amp;nbsp;uitam illis feruarent, amp;nbsp;imaginariam quan dam libertatem rclinquerét, fed tarnen infamiæ labe afperfam:lege lata,ut ad ueram libertatem, Romanæq; ciuitatis iura peruenire nun qua pof fent.Dicebantur amp;nbsp;Dedititij ij,qui fe permitte-bant aliençuoluntati:quod non nifi in extrema fitinopiaconfilij amp;præfidij.Eorumaût, alij Li' bertini,alij peregrini dicuntur.De bis habes ele gans caput apud Angelum PolitianuminMif-cellan.Vide infrà,Manumitti.
D ED ITÏTII feruifunt, qui exobfidionefe dediderunt in poteftatem uiftoris. de bis in In» ftit.tit.de Libert.Nebriff
D E D V CERE,pro de fumma aliquid fume-re,apud Iurec0ful.tit.de lurc dotium. Pater de-dufta parte tertia, reliqua fibi dos reddatur. In cod.tit. Vno pluribusq; filijs dedufta parte. Itê spud lulianum legimus ff, Famil.ercifc.in 1. fundus qui dotis. Quia nullus cafus interuenire po teft,qui hoc genus deduftionis impediat. Hoe uerbumeleganterpofitumeftpro redigere,inL j.ff.Arbor.furt.cæf.quod interpres pro extrahe-re,contrauimuerbiexpofuiffeuidetur,Spieg?
DÈDVCERE item, pro perducerecon-trouerfiain ad exitum. 1. ultima, ff,deProcuz rator.
D E D v c ERE aliàs,pro redigere.l.j.ff. Arbo. furt. cæf,
DEDVCTARVM expenfarü nomine com prehenduntur fruftus.l.fi à domino.$.finali,amp; 1. feq.ff.de Petit,hæred.Hænullo cafuintercipiu-
TE E,
tur.l.fundusqui.Fam.ercifc,Spieg,
DED V CTl O,inodó difpendium fignificat, Eindiging. Alias deduftio, imminutio eft etiam iufta caufa,fortè ßindfczMg.Pedian.Spieg.
DED VCT O aerealieno,nonhocipfum fo-lùm,hoc eft pecunia, fed quæuis onera ueniunt accipienda.Vide Alciat.in l.ueniffe.de Verb.fig, Spiegel.
DEES S P,prodeferere, id eft,non defendere, ficut adeffe pro defendere fæpe dici, non ignorant qui in probse Latinitatis autoribus uerfati funt, in quibus amp;nbsp;lurifconfulti noftri faas tenét non infimas.Spieg.
D EFEC T AR-feneefutis homo,apud V'lp.l.ar borib.§.de illo.ff.de V fufr.
DEFEC Ti ætate, qui propemodu confu,m-pti funt, Mit denen es garnaeb auß tfl,A'p'ad Vlpian, inl.fi quisingrauefeente.ad S.C.Silan.Sp.
DEFEN DERE, eft eandem uicem quam re» us,fubire:amp; id facere,quod dominus in litem fa ceret.fc cauere idoneè.l. minor.amp; 1. fed amp;nbsp;eæ. ff. de Procurat.Spieg.
DEFENDERE inculpatè, quid fit, pulchrè colligit exuerbis Bart.inl.utuim, Salomonius, Adde quæ idem Bart, docet in 1. furem noftur-num.de Sicar.
D EF EN D 1T amp;nbsp;qui uédicat.l.fi idem.in prin. de Dolo.
DEFEND! non is tantum uidetur, Vlpia-nus ait,cuius fe defenfor ingerit:fcd amp;nbsp;is qui re-quifitus ab aftore, nó eft defenfioni defuturus. l.item ait prætor.in fin.ff.Ex quibus cauf.maior. Adi quoque text, iunéf. Glof.l. reélè. ff. de ludi. amp;nbsp;1. ij. uerbo,defendi. Exquibus caufis in pof-feffeat.
DEFENDI autem uidetur, qui per abfentiâ fuam in nullo deteriorem caufam aduerfarij facit. 1. Prætorait. ff. Quibus ex caufis in poffef' fion. eatur.
DEFEN S i o,pro excufationcapudlurifcó» fultos in l.fi reipub.de Vfur.Hæc amp;nbsp;in capitalib. iudicijs danda eft. 1. feruum quoq;.§.publicè. ff. de Procuratoribus.Icem pro exceptione ufurpa tur.l.j. C. de lur.amp;fac.ignor.l. fiiquidem.de Exce ptionibus.Alber.
DEFEN S10 illicita dicitur,quum offenfio licitacéfetur.Baldo text.fingularis eft inl.fi fer» uus.C.De bis qui ad Eccl.confug.l. fi pignus.ÿ. fi furem.de Furt.Spieg.
DEFEN SIO plena accipietur, ut ait Vlpia-nus in fin.d.l. item ait prætor,fi amp;nbsp;indicium non detreéletur,8c iudicatum folui fatifdetur. Sp.
D EF EN SIO eft inftatis, imminentis ue of-fenfionis propulfatio. Vbi hæc ceffat, non eft quod jppulfari queat.ab offenfione enim omnis defenfionis pendet ratio. Vide Salomonium in l.ut uim.de lufticia amp;nbsp;iure.Quo uero iure defen fionitatur,Bartolusexplicatin eade 1. Sequim uariè accipienda fit,refert ipfc in l.de pupillo.§r j.amp;fin.ff.de Oper.nou.nunc.Sp.
D EFEN S O R (tametfi à procuratore non ufquequaqi diftet) dicitur,quiabfqs mandato, CÛ fola fatifdatione alteram in iudicio défendit 1 2 atque
-ocr page 148-D AN
atque tuetur.ut eft in l.minor.cum duabus pro-ximè feq.ffide Procurat.Vnde
i D EF B N s o R B S, id eft, tutorcs, uel cürato-res.l.j.qui pet.tut.
D EFEN S O Ralienæ litis. Quære,Nemo alie nælitis.
DEFENSOR idoneus non eft minor uigin. tiquinq; annis, in quibus caufis in integrum re-ftitui potcft.I.minor.ffide Procuratoribus,Vide Paulum ibidem, l.neqs fœinina.Spieg.
D EFEN S O RES ciuitatum non exdecurio-nibus,fed exalijs municipibus feuciuibus elige bantur olim tres,qui curarét,ne tenuiores à no-bilibuslæderentur.l.ij.Sc üj.C.deDefenforibus ciuitat.Quorum munus feuadmiaiftrandi forma defcnbitur in 1. In defe.nforibus. C, codera titulo.
D EFERRE appeUationem. in iure Pótificio idem eft, quod admittere appeUationem. Vide Archid.ext.de Appell,cum appellat.lib.vj.
DEFERRE hæreditatem, deferre iufiuran-dum,deferre indicium,notç amp;nbsp;frequentes apud lurifcofs.loquutiones,
D EFER R E cauiram ad patronum dicitur cli cns,quum eum confulit.S: ei controuerfiæ ordi nem,argumentumqj exponit. De» handeltanzey» gen. Spiegel.
DEFERREin ærarium,item deferrein prin-cipis commentarium quid fit, Budçus cxplicat in 1. abefle. de Minorib.cuius fenfuin Accurfius non intellexit. Spieg.
DEFERRE nomen, propriè non eft aceufa-re, fed apud magiftratum uel iudicem de aliquo crimine ante aceufationem denüciarc^Awgeten) amp;alium in capitis difcrimen rapere.
DEFERRE reum, idem eft quod poftulare, amp;ut cognitionem fufcipiat petere. i. deferre.de lur.Fifc.quomodo autem id fiebat,docet Alcia-tus in I.indicafte.de Verb.fig.Spieg.
D EFi CBRE dicütur,qui ab bis, quorum fub imperio funt, defcifcunt, amp;nbsp;in hoftium numeru fe conferunt: fed amp;nbsp;bi, quos fenatus lata lege ho ftes iudicauit : uel relegati, utiq; ufqucadcö, ut ciuitatem amittant. Autor Paul.in tv, de Cap, minu,Spieg.
D EFi CHRE bona.Vide fuprà,Bona defice-re dicütur.amp; Zaf.ad fin.l.commodis. de Re iud.
D BFINITI O,eftearum return quç funteius rei propriæ qua definite uolumus,breuis amp;nbsp;cir-cumferiptaquaedamexplicatie, Bud, inl.j,de luft. amp;nbsp;iur.
DEFiNITlO propriè dicitur, quæ conftat exgenercamp;differentijs. VideBart.inLj.fEde Teftam. Multa autem funt definitionü genera, quæBoethius breuiteramp; eleganterlibrotertio inTopicaCiceron,exponit. Öbferuandum autem, quadfinitio norainis prçcedit definitions rei. Neep enim probè definieris canem, nifi pri. mum cóftitueris,an de animali, fiue terreftri, fi. ue marino, an uerô de cœlefti fidere loquaris, Glof,l.quoties.de Verb.obliga.Vt res excmplo pateat. Quçris an publiciana aftio detur aduer-fus.euin,qtii pro hjredcpofsidetC'Ab initio pec-
T E E.
ftringendum ent tibi, quid hac loquendi forma la,pro berede pofsidere, intelligi uelis. Sed nee idprætereundumquodamp; Viglius animaduer-tit,non uulgum modó, fed amp;nbsp;doéfos plerofqi ui ros, non diftingueredefinitionem à diffinitio-ne,fedlibratiotum errore iam olim ifta confufa efiTe.Salomonius: Cófidcra, inquit, definitionis effe,explicate quid cft:Etymologiæ uerô, ratio-nem nominis exponcre. Porró ueluti aliud eft nomen, amp;nbsp;aliud res ipfa quæ nominatur: fic alta cognitie nominis, amp;nbsp;alia rei nominatæ. Hinc à noftris non recipitur pafsim ab etymologia lyl-logifmus,fed ui,X negatiuè:amp; tune cum ab efien tia tradacitur rei quæ nominatur,ut luris uoca-bulum è lufticiæ uifceribus duftum.Spieg.
DEFINITIO pro régula accipitur interdu, ut in ilia uulgata regula,Omnis dqfinitio in lurc ciuili periculofa eft:quod uel titulus demóftrat-Neq; enim tam eft difficile, rem aliquam in Iure ciuili exaclè definite,quàm eft rarum, régulam ex legibu.s colligere,quæ nulla in parte infirma-riqueat. Adde Vigl. Inftit.de Teft. ord. amp;uide Budæumin Annot. Quamuis hoc ipfum quoqj Accurfius declarauit.Spieg.
DEF O R MARE, pro de turpare apud lurff-conf.Nedeformetuturbs ruinis.l. ulti.Nc quid in loc.publ,Spieg.
DEFORMAT! fruflus, qui delapfis fierib. iam formati exiftunt.
DEFORMATVM itS,modoproinforma-to, ut apud Quintilianum: amp;nbsp;pro eo quod defo-r me amp;infame,expulchro amp;nbsp;honefto fadum fit,à M,Tullio dici.obferuatum eft.
D EF O RM ITA S corporalis , plerûqj inut-fa,non adeó in noftroattenditur, atqi in Pontifi eioiure.I. cxhaclege.fESi quispau.fec.dic. Ca-iusinl.fin.ff.deHisquideiec. Cicatricum aute amp;nbsp;deformitatis nulla fit æftimatio, quia liberum corpus nullam recipit æftimationem. Cæterùm ædificiorum deformitati auxilium pr æbendma efiejVIp. indicatl. præfes prouinciæ. de Offic, præfid.Spieg.
DEFRVTVM,muftumeft quod decoqui-tur quoufqi pars tertiarelinquatur. VIpi.I.quç« fitum.de Fund.inftr.Vas,inquit,æneum, in quo fapacoqueretur, defrutum fieret. lté de Vin. amp;nbsp;trit.leg I.qui uinû.Mulfum,inquit,pafrum,defru tum.Nebriffenfis.
D E F V N C T O RIE’,id eft.negledè amp;nbsp;remiC-fe.Vlpianusad S. c. Tcrtyll. in Lij. Non folùm autem quæ non périt, coercetur, fed etiam quæ defundoriè perijt. Hoc autem amp;nbsp;perfunftoriô diciturab eodem.
DEFVNCTVS.Quærc,Fungi amp;nbsp;ibidéVi-ta defundus. Spieg.
D EF VN G i,eft explicari negocio aliquo, fi-nemq; ci imponere.Vlp-dc Ad.empt. Emptoré noxali iudicio côdemnatum ex empto aétione id tantum confequi,quanti minimo defungi po tuit.Hinc defundos fato,id eft, folutos 8e. exem ptos, nee ultrà iIli fato obnoxios. Defundum itê,ut adnotauitBud.more Græcorû, pro cada-uere inteUigim? fubftatiuè. Cetera apud eu in 1.
emptoremv
-ocr page 149-D ANTE E.
|
êmptorem.tit. eodein. Defungi etiam dicitnus, non toto conatu, non magnopare aliquid cura-re/cd tepidé amp;nbsp;inftrenuè, amp;eo tantùm animo, ut officio fundi effe uideamur,amp; quatenus fatis fitaduitandam reprehenfionem, autemerenda ueniam. Defungi auté quanti minimèquis pof-fit,uideffide Aftlt;empr.l.cxempto.Spieg. DEGENER,qui maiorum fuorum moribus refpondet,ut colJigitur ex textu amp;nbsp;GlofT.in Aut. de Non alien.^.nunc ergo. DEGLABRARE, Paul.in l.caedere. Arbor, furt.cæfa. Cingere eft, inquit, deglabrarc. Bud. banclegemcorruptam efte patat: indicatq;ex compendio Grsco, quomodo hie locus legendus fit.Haloander à ueteri ledionc non recedit. Itaqj Paulus deglabrarc translaté pro corticena «xiinere pofuifle uidetar:quod propriè à fimpli cisuerbi fignificationc,amp;quidem magis ufitati, nihil diftat. Spieg. _ DEGLVBERE,eftdctraberepellem.Tibe. nus C®far,autore Suetonio, admonitus ab ami cis,utprouincialibusaugeretucdigalia: refcri-pfit,Boni paftoris elTe tonderepecus, no deglu-bere.hoc eft, nihil reliqui faccre. Tondent auté, quiitafpoliant,utfortemrelinquant,underes pofsit crefeere ; quum cute detrada, nihil extet quod deinde pofsit auferri. Spieg. • DEGVSTARE.idem quodguftare. Vide VIpianum inl. j. in princ. amp;nbsp;§.j. Ifi quis uina. in prin.fF.de Peric.ôc commod. rei uendit. ubi pub chrè diftinguit, de rebus dcguftationein exigen tibus.Spiegel. DEIECTVM qualiteraccipiendumfit,déclarât VIpian. in l.j. §, fumma. de His qui deiec. uelefFud. DEI appellatio, quanquamapud Chriftia-nos non eftulli mortalium, uel per iocum com-municanda,nequeomninotam infignis,tamq; fœda adulatioeftin mores noftros recipienda; tarnen quomodo fieri pofsit, utufus fithuius a-dagij,Homo homini Deus, oftendit Roteroda-mus.Spieg. DEO imtnortali, apud Martîanû ad leg. lul. pecul. Sed etfi donatum Deo immortal! abftu-lerit,peculatus pœna tenetur.Nä amp;nbsp;genres Deö intelligebant conditoremomniumreru, cuifit obedienduin,quifit inuocandus: Seidquidem Juminenaturali,prorfuslgnarægratiaeEuange-licæ. Cicero de Legib.Deipfis quidem, inquit, hominibus nullagens eft, neq; tam immafueta, neqj tam fera, quç non (etiamfi ignorer qualem habere Deum deceat)tamen habendum feiat. I-gitur,iuxta Old. ualde ad rem dixit Pomp, in I, ut uim.fï.de Iuft.amp; iur.cum inter exempla Iuris naturalis(oam fie ibi intelligi debet lus gentiû) referrer religionem ergaDeum. Spieg. D EL A T A hæreditas, ut explicatur à Terét. Clemente!, delata. de Verb.fig. proprièfic dici uidetur, quando earn hæres adirepoteft, ita qd'' nihil neqj ex parte hæreditatis,neq: ex parte hç redis impedit, quo minus earn confequi pofsit. Vilt;f e Alciat.ibidem. |
DELATOR! A curiofitas, pro maxima dili gentia interpretatur Glof. in 1. nee fupina. fF. de lur. amp;nbsp;faft. ignorant. DELATOR, oecnltus aceufator dicitur, amp;nbsp;calüniator. Memorabilis uox Domitianiapud Suet. Princeps qui delatoresnon caftigat, irri-tat.Vel:Dclator,cftalicuiuscriminis denuncia tor. dummodo ad officium fuumnonpertineat ea denunciatio.Pro denunciatoretâtùm pofuit Papin,in I.intra.de Diuerf.temp.præfcr.in tit.ta men de lure fifci, propria deiatoris fignificatio-ne utiturfaspe, Nebr. Delatorcsetiam dici, qui bonis quæ confifcanda funt,deferunt, amp;nbsp;denun ciant obferuatû eft. Vide,Quadruplatores.Antoninus Pius,delatorcs fi non probater,capital! pœna afficit: fi probarent,oblato præmio dimi» fit infames. Veteri autem fanftione conftitutû, ut neq; mulieri, neq; damnato criminis,neq; m! liti,aut ueteranis,neq; uiris clarifsimis.ob digni tatem,criminofum deferédilicitum clFet. Vide Alexand.Neapolit.câp.xxij.lib.iiij,Spieg. D ELAT VM eft, quod adeûdo côfequi pof-fumus. Hinc delata hæreditas. Dicitur aût propriè delata hæreditas,uel bonorû pofrcfsio,quâ-do qui s remoto quolibet impedimento, poteft earn adiré,uelagnofeere. Singulariter oblerua-uit Nicol. Bellonas lurifcof. acutifsimus, Dela-tam hæreditatem dici refpedu hæreditatis,nô perfonæ hçreditatis. Qua de rc dilTerit diligen-ter.nec inutilitercapit.xvj.iib. Supput.ij.Spieg. DELEGARE, in 1. Nefennius.fEde Re iud. eft alium debitorem loco fui fubftituere.ut,fi ti-bi fim in aliqua fumma obligatus, dico ad debitorem meü quód te foluat : amp;nbsp;fic debitor fubfti-tuitur, ut foluatalteri creditor! loco delegantis. Itaeft tex.in l.delegare.fF deNouat.amp; del. Inde ueniunt indices delegati,id eft fuppofiti amp;nbsp;fufFe fti à principe,uel iudice ordinario,utloco prin-cipis audiantcaufas. Ex Zafio. Spieg. DELEGATAM pecuniam Paulus dixit, ^p decreta,conftituta, ac afsignata, in 1. ij. Ad Leg. lul. pecul. Etdelegatæ iurifdiâionis uocabulo ufus eftPapin.in l.j. de Offic.cius cui mand.eft iurifdidio.ut Bud.monuit in pofteriorib.Anno tation. Mihi magis placet editio Haloandrina, quæ habet,Delatam.Spiegel. DELEGATVS dicitur,cuicaufacommitti turterminanda,uelexequéda, uices delegantis rcprçfentans:Sc in lurifdiftione nihil proprium habens.l.prima.fF.de Officio eins cui mâd.eftin rifdiél. Quo uerô diftet â Vicario, hoc eft,utin-terpretes barbarè dicut à Vicegefete, feu Locu tenentc,Bart.indicat in 1. prima, amp;nbsp;fequenti. C. de His qui uicem alt. ger. Vide fudex. Porto te-ftc Dn, Oldéd. quia delegatorum iudicum ufus non intelligitur,admodum perniciofus eft.Tan tifper enim,inquit,difputatur de poteftate dele gantis,de forma delegatióis,de perfona delega-ti,doneclitigatores cum caufa difpereant.Sp. DELEGaTV S index is eft, qui iurifdiftio nem no fuo iurc,fed alieno beneficio habet. Ho rum dclegatorum alij quidem à fortuna feu culmine imperiali dati, alij fimplici appellatione principis delcgati, quida ex facra iufsione dati, i j quidanx |
D ANTE Ë.
|
quidam pedanei.nide Cantiunc.cap.ij. de Officio ludic.lib.ij.Spieg. D E LE RE,uel interlinere.Vlpia.Si unus rationes hæreditarias deleuerit,uel interleuerit. Quære,Interlinere. D ELIÄ C A fupellex,in qua erant triclinia, amp;ledicumpedibus,amp; fulcrisex ære Deliaco fadis. Vide Bayf. Spieg. DEl-lBATio,minutio, apudFlorétinum, Legatuin, finientem effe delibationem bæredi-tatis,quateftator,amp;c. Quærc, Legatum. D E1-1B A R E, eft confiliü alicuius rei facien dæ capcre:quo capto, mens à cogitationelibe-ratur. Notus titul. C. amp;nbsp;ff. de lure deliberandi. Quamuis (ait Vlpianus)interdu locus,uel tempus non patitur plenius deliberandi confilium. I.j.in princ.de Exercit.aft Spieg. DELIBBR ARE,fiuecôftituereinreprçfen ti quid fit,efFufè explicat Bud. in Anno, priorib. D ELI CATVS debitor, eft quafi luxui con-fecratus.quod enim nunc dedicatum,prius deli catum dixere.Vlpia.de Pig ad.in fin.l. fi feruos. Igiturhæc,inquit,àiudice erunt defpicienda, ut neque dclicatus debitor, neque onerofus ere ditoraudiatur.Spieg. D ELI C TVM.Lege,Generale delidu.Item, Speciale delidum. DELINEAMENTAnouercalia, apudlu* rifconr.inl.iiij.de Inotf.tcftam.Interpres nouer-cales blanditias exponit.Cic.j.de Fin. Qui blan ditijs præfentium uoluptatum deliniti, atq; cor rupti.Spieg. DELITES CERE,idéquodfimplexipfum, quod eft latêre. Id quoqi febolium indicat in l.j. deFugit. Spieg. DELPHICA uafa funt, quorum nulla muta ta forma,uarius amp;nbsp;multiplex ufus eft. Namq; ita crant fada,ut duplici facie, diuerfis ufibus infer uirent:nunc poculorum uicem præftantia, nuc clypeorum ufum: tarn elaboratç artis Delphi ua fahabebant. Alex.de Alex. Genial.dier, libroJ^ cap.xix. D ELVB R A,id eft,templa.Lexxij.Tab.C0-firuda à patribus delubrahabento. Hodie uero Dei tcmpla habemus, ut ad audicndum uerbu eius,populus Chriftianus ftatis téporib. conue niat:funtqi donata multis priuilegijs. Quo per-tinet TT.Iurisdefacrofand.ecclef.delmmuni. Eccl.amp;alij id genus. Item.interdidaprçtorum. fF.Ne quid in loc. fac. Na Ecclefiæ uerbo ibi,pro temploutüturlmperatores,populariterloqué-tes,ut fçpe alibi, tefte 01 dend. Spieg. D EM AGO GI,apud Athenienfes uocaban-tur duces quidam uulgi, populärem auram con cionibus aucupantes, homines populariter fa-diofi Bud.in l.uenditor.Com.prçd. DEMEN SVM quid fit,exponit Donatus in Phormionem.Eius uocabuli ratio facit ad in-teUigentia l.fi quis ucnditor.de Aedil.edid.Di-citur amp;nbsp;Dimenfum,Bapt. Egnat, in Spartiâ.an-notanti,o'/Tlt;f«trf(i’^/ à Græcis didum. |
DEMERVERlT.VHpia Proindeetfiitafit, ait, fideicommiflum rclidum, illi fi demerucrit. omnimodo fideiComtnifTum debebitnr.fimodo meritum,quafi apud uirum bonum colloca-refideicommiftarius potuit. 1. fidcicommiff. ÿ, quanquam autem.ff.de Legat.iij. DE MIGRA RE, ut amp;nbsp;fimplex, Migrare, eft domicilium mutarc, amp;nbsp;alió fe ad habitandu con ferre,relidapriore babitatione.ff de Migra.per tot.amp; C.de lur.fifcal.l.certa pecunia.libro deci-mo.Spieg. D EMI NVI uetabo. His uerbis Prætor non tantumalienationem impedit, uerumetiama-diones exercerinonpatitur. VIpian.l. aitprae-tor.ffide lur.dchb. DEMINVTVS capite.qui ciuitate muta tus eft, amp;nbsp;ex alia familia in aliam adoptatus, amp;nbsp;qui in hoftium poteftatem uenit, amp;nbsp;cui aqua amp;nbsp;igni interdidum eft.NebrifT. DEMOCRATIC! funt, qui popular! infte-tutouiuentes,dignitatem in libertäre conftitiH' unt. /«ftiKfXTia, principatus populi. Oligarchici, qui paucorum ftatu gaudentes,dignitatem partim in cenfu amp;nbsp;facultatib. ponunt,partim in generis nobilitate.«aolt;yx.'«, ftatus reipub.à panels adminiftratus. Ariftocratici uero dicuntur, qui optimatium ftatum fouentes, uirtute dignitate metiuntur: D^irtK^xjia, optimatium principatus, ftatus, gubematio : quadooptimates Rempub. tradant. Huie contraria Zw*/’«^/«. Bud.ini. lus ciuile. de luft. amp;nbsp;iur. Clarius, utomnia,apud Oldend.fic habent,autplurcs, automnes.Siit-nus,amp;ille bonus, Monarchia,feurcgnum cenfe tur.fi maJus,tyrannus:fi uero plures regnant,At boni,Ariftocratiaeft: fi ma!i,Ochlocratia:fide« niqs omnes imperant,amp; bene,Dcm.ocratia,hoc cft,popularis principatus dicitur;fi malè, Sedp-tic. Spieg. DEMO LITIO, molitiói opponitur.l.ftipa latio.fif.de Oper. non. nun. Siquidem démolirf, eftextruda diruerc: Moliri,çdificare cft.VIp.ti, de Vfufruc.l.hæres. Antequaufufruc. prohibue rit,demoherit.Et dcmolitus pafsiue.ut in tit.de Vfucapl.eum qui.Spieg. DEMOLIR! fepulchra,crimeneftlçfæma-icftatis,necexcufatullus titulus .Vide C.de Se-pulch.uiol.per tot. Spieg. DEMONSTRATIO, eft quædam exinfta tibus.uel prçteritis accidentib.notiti3,quo ma-gis difpofitio fit liquida, adhibita rei, quae eft in fado,amp;nôquçeftin fieri. Verba Bartoli funt in l.demonftratio.ffide Cond.amp; demonftrat.Sp- DEMONSTRATIO, plerûqs rem fadam, Conditio autem futuram oftédit.l. j. fif. de Don. Gloffin Rubr.de Condit.amp; demóttr.amp; l.nomi-natim eodem tir.Spiegel. DEMONS TRATAE rei,quidquid adijei-tur fatis demonftratæ, fruftra eft. l.j. in fine, de Dot. releg. DEM ORIRI mancipia apud Vlpian.l.ue-rum.§.ri locupleti.uerf.Sed haec res.fif.de Mino-ribus. Spieg. DEMO R TVAEarbores.Paul. ff. de Vfufra du:Agri,inquit,ufufrudu legato,in locû demur tuarum arborum aliæ fubftituendx funt. Sp. D ENA, |
D A N T E E.
D EN A,i Jetn quod decem.'Bis dena.uiginti. t^ui dena abfolutè pro uiginti accipiunt, id ido neis probent autonbus. lulianus de Legat.j.l.fi quis teftamento.Nulla,ait, hæc uerba recipi unt ainbiguitaté: ut Dena dixiffe uideatur, qui De cern dixit.Sp.
DEN AKIVS indenotnétraxit, quiaprimo decern afles ualebat.Apud D. Matthçum quoqs in parabola de conduftis in uincâ cap.xx drach maualebat decimampartem coronati: quanta amp;nbsp;hodie ferè diurnç operç merces eflc folet.Le ge Georgium Agricolam libro quarto.uirum amp;nbsp;doftum,amp; difertum, mirè abftrufifsimam pon-derum menfurarumque rationem aperientem. Adi item Alexandrum Neapolit.libro iüj.Sp.
DENEGARE, eftfedulónegarefealiquid fecifle.aut fibi quid creditum efle.
DENEGARI nódebetiusiuftèdeprecan/ '^d’us.tefte Vip.in 1' 'j‘^® ^i® 4“* ^“i nel alieni iu tis.Spieg.
DENic REES feriæ, cum hominis mortis caufa familia purgabatur.
D ENl Q,VE,inqait Donatus, adfiné Jido-rum poniturpoftremd. Sicapudlurifcóf. inl.fi filiusfamil.Si certum pet.cum fimilibus.
DENOTARBproinfamare,ignominiano-tare,Pompó.elegaterufurpauit,Turpia, inquilt; ens.Iegata, quæ denotandi magis legatarij gra. tiafcribuntur, odiofcribcntisprononfcriptis habentur. de Legatj.Sp.
DENVNCIATIO quid fit.Utifsimèexpli-cat Alciat.inl. deteftatio,de Verborufignifica-tione'.qua non aliam copiofius enarrauit,quuin paucis,fexfcilicet tantùm uerbis conftet.Sp.
DEN VN CIARE,in malare dicitur:utadul terium.furtum.inimicitias, periculu, bellü. Ed aüt indicere,prænunciare, amp;nbsp;ut ita dicam, præ-fignificare.Obferuanduin autem, quód Denun ciareteftimonium, noneftteftificari ,utuulgo exiftimatur : fed efthomini dicm dicere ferédo teftimonio, hoe eft, ad indicium enocare ferédi gratia teftimonij, amp;nbsp;enocare inuitum ad remotum longinquumqi tribunal: in publicis tantu-modo iudicijs,qnorum prætextu hominib. do-mi occupatis faciliter hoc modo adferebatur damnum. Et propterea huius calumniæ fpecia-liter fit mentio!.j.§.j.ff,Ad l.Cornel.deFalf. Ex Budæo.Spieg.
DENVNCIATIO, ciuilis interpellatio, flue admonitio olim obferuabatur:quç debitori-bus in perfonam folenniterfiebat, antequacon uenirentur apud iudieem lt;nbsp;Siquidem agens ad-uerfariohuinfeemodidenuciabat.Tali die ADSIS MEGVM DI S CEPT A T V R V S, A ' qua denuciatione licet hodie recelTum fit, có diétionis tarnen nomen pro perfonali retentum eftadione.utmonuitTheophilus in §.appella-mus.lnftit.de Adion.V^nde códiéfiones.appel. laiæfunt Aftiones perfonales. Códicereenim, ut fupra diélum eft,prifca lingua denunciare fi-goificat.Spieg.
D EN V O,id eft,rurfus,de integro.l.cum pri or.fF.de Diftraét.pign.l.j, de Aduoeat.diuerfor.
iudic. Alberici
DEPECISCl(flc enim ubiq; ) Sr non De'» pacilci lege nd urn, fignificat paélionéfacere. A lurifconfl.quidem in malam partein uGrpatur, ut ex Alciato fuprà expofuimus.Sp.
,DEPECTVS participium,abeo quod eft Depecifcor,quod fignificat,turpiterpacifci.Vl-pian.de Calumniat.l.amp; generaliter.Hoc,inqnit, edidfo tenetur,qui depeélns eft.Hinc depeéfor. Alias autem nó depeins, fed Difpeélus legitur in Norico exemplari.
D EP EN D E RE,pro prxftare, foluere, in I. iij,§.in his.lF.de Vlur.Sp.
DEPERDlTVMj inquit Caius, inteHigi-tur,quod in return natura efle defijt:Deminutu ucró,quod ufucaptum eft,amp; ob id de hæredita-te exijt Spieg.
DEPEANO . Vlpianus inl.nec quiequam. deOffic.Proconful. Opponiturautun editolo co,quo tribunal ponifolet.leg. miles.§.fexagin« ta.fF.de Adult.
D E P LA N O ,uel fine figura iudicij,ant fum* marié. Hæcuerbaadordinem ScprocefTuin indicia ri um, non ad prob at ion is fidemiudicifaci c'ndam,refcrcda funt. Adi Bart, in Extrauag. ad reprimcndum.Sc Clem.fæpé. de Ver.flg amp;nbsp;ibid* GlofFSpicg.
DEP O NERE,fignificatadponere, toto tir. Depofiti.Alibi uero transferre.I.fi Iponfus fpoti fæ.§. fi maritus. de Don. int. uir amp;nbsp;ux. Ex Apel-lo. Spieg.
DEPONERE imperium, pro ceflareab officio. Vip. Proconful, inquit, portam Romæ in-grefrns,dcponit imperium.Sp,
DEPORTAT! nomine anbannitusueniat accipiendus, Bart. difFerit in proœmio Pand. §* hçc autem tria.Deportatum,mortui loco habe-n, Paul, fcribit, 1. iiij.§. fi deportatus.de Bon.li-bert.Spieg.
DEP O RTATIO , eftperpetua in exiliuin fineinfulam condemnatio. CiuiumRomanoru pœna, quæ fuccefsit in locum aquæ amp;nbsp;ignis iri.» terdiftionis,quafi circumfinito: cui ei qui dam-natus eft, certo fpacio cireuferibitur pœnæ per-petuó pendendæ locus.hinter pœnas. fF. de Interdict. amp;nbsp;releg. Vnde præfes aliquem ciuéde» portare nó poterat. item Deportatie interdum ultimü fuppliciü amp;nbsp;mors cenfetur.§.publicorü. Inft.de Publ.iudic.§.cum aüf.Inftit. Qiiib.mod; jus patr.pot.folu.Vide fuprà,Bannum.Sp. DBPO SlTARivs iseft, apudquéresde ponitur.Lege,Sequeftres.
DEP O SITVM dicitur,quodcuftodiendft alicui datum eftidiétu ex eo, quod ponitur.Prç-pofitioenim DE augetpofitum ,utoftédat, to-tum fidei eins cómiflum,quod ad euftodiam rei pertinet:ad cuiusreftitutionem prætor iudicitt atqi aélionem pollicetur.l.j.fF. Depofiti.
DEP O SITVM debetreftituihæredinômî nus, quàm defundo.l.j.§. fi pecunia. 1. fiplureS. in princip.fFDepofiti.
DEPOSiTVM eft furi reftituendium,Bald.i intit.de Depofit*
i 4 ta
-ocr page 152-D ANTE Ê.
|
D B poflerstóe deijcere.ex fermone larifcon fultoruin in uulgi fermonem abijt, pro eo quód eft/amam cuipiam cripcre quam in omniü con fenla obtinaeric : aut adimere quidpiam, quod fuo quafi iure tencre uideatur. Nam iusfemper fauet pofsidéti, ne quis ui quempiam deijceret. Ex Chiliad. Eraf Sp. ^\ DBPRBCARi.eftprecibasrogare, amp;fumgt; miHèobteftari nequidfiat;multum autemlon ge^i diftat à reeufare.ut docet Alex. Neapolita. cap.xiiij.lib.iiij.Eftetiam à fe crimen remouere, annotante apud Cicefonem Erafmo. gt; DEPRECARI iufté. Inftitut.de His qui fui uel alieni iuris funt.l.fecunda.fEeod. DEPRECaTOR, quireumad impunita-tein cxpolcit.amp;reatucximit.Vulgus Interceftb rem appellate D B P RB CI ATVM.quod modó uiliori pre cio habetur ^ Paulus ad legem Aquiliam ad finé. Ljpinde.Sed Sc eius.ait, ratio haberi debet, quo castéra corpora depreciatafunt.Sp. ‘ ‘DEPREHEN OBRE aliqué, eftquodbar-bari dicunt,capere in ipfo faélo.ita ut nee füge, re. nee infician pofsit, ut deprehendi in adulte» rio.leg.palàm.paragraph©, quæ in adultcrio.lF. de Ritu nupt. DE PREHEN SÏ dicuntur,qui effugerene-queunt, uel uitare cü maximé copiant, aut é re incommodé nata fe explicate amp;nbsp;labducerc. Vide Bod. in l.quod ait lex.ad 1.lui.de Adult. DEPRESSA nauis,pro merfa.l.fi nauis ad-uerfa.Sc 1.CÛ deprelTa.ff. Ad leg. Rhod. de lada. DEPRO PERARB,utapudPaul, proual. deproperare ,in 1. unica, in Én. de Oper. nou. nunc.amp; 1. ij. §. fed quia diuinx. de Veter, iur. e» nucl.Spieg. D E P V B E R, qui ad annos pubertatis nó po tuit peruenire. DÉP VB SIO .Vide.Intentio. DEPVONARE feram,quxregioni no eet, «pud VIpian. in l.j §.fed ft quis operas.ff. de Po. fini.spiegel. DERELÏCTVM. Vide§.qHaratione.Inft. de Rer.diuif.Aut.de Nupt.§ fed multo.C.de ln. fant.expofl.ij.Sc pro dcreliclo.per toium. Quo diftetderehétum â deperduo, mdicatlabolen. in l.mterdumjde Acquir.poffeff Sp. DERÉLIN ctVEREcurationem.Caius ad Leg. Aquil. Sed Sc qui bene fecuit Sc dereliqmt curationem,fecurus non crit,fcd culpx reus m-telligitur. Spicg. DERlDERE fententiaproimprobare,feu opinionem confutare, apud Vip. m l.fed an ui» tró.in tit.de Negoc.geft. DERlSORlVM magis,quàmutilelegatû, apud Vlp.in 1. fi domus.de Leg.j. Ibidéinprin. fimpliciter legarc. Sp. D E RIV A R E crimen,eft defleftcre ab eo ad qué pcrtineat,ad eum ad quem non pertineat. DBROGATORIAE claufulænontoliunt ca quæ Concilijs generalib.funt conftituta.Alc. ini.nullus.de Sum.trin. DEROGATVR lcgi,cw pars detrahitur: Ab |
rogaturuerô legi, cû prorfustollitur. Lege Afd. in Comment.de Verb.fign. DESCENDERE,jp nafet, oriri,apud VIp. tü exteros. Hinc à nobisflati dcfcendefltium nomine ueniunt,quicum afcendentibus reélâ lincam cóftituunt:de quauulgatum illud, Nul» los afcendentcs inter fe poffe connubinm con-trahere. Quare fi Adahodiefuperftes effet, non poffet duccre uxoré.pro Glof.in l.nuptix.ff. de Ritu nupt.Inftit.de Nupt §.intereas.Sp. DESCENDBREin caufam,eft fe adiunge-re caufx,Sic/gt; der fach annemnten,anhengig machenn. DBS CRIBBRE. propriéeft,quod barbaré uulgo dicitur,Copiare.Caius in i.fi quæ funt.ff. Fam.ercifc.Cxteris,ait, defcriptum Sc recogni-tum faciat.Sp. DESCRIPTIO bonorum,quomodolicitê fiat.Bart.pulchré tradit in l.madatum.ff. de Requit, reis, in l.dcfcnfionis.C.de lur.fifc. lib.x. Sp. D E S C RIPTI 0,Cómentatorib.luris ciui-lis appellatur,qoç dialedicis definitio eft ab ac-cidcntib.ut,ïeo eft animal quadrupes,uillofara, pedatim incedens : ut ait Plin. Vide Apellum c-j.de Deünitióe.tit. Quintudefiniédi genus.Sp. D E S C RIPTI O,fubnotatio, cognitio ,di-fpunftio rationum, inftrumétorumüe differót. Defcribimusea, quoru exemplum accipimus: Subnotamus, cuin quafi Inuentariumconfici-mus.l.fi.C.deBon.aut.iud.pof. Adfcribimusqi, quot corporainftrumétorum fint, amp;nbsp;de qua re. Cognofcimus, cum ca legimus atq; rclegimus. qui enim rationes recognofcit, uerum eft, eum ipfas cognofcere:ficut qui reddit,dat: qui repetit,petit.Bart.in Rubric. Sol.matr. Difpungit rationes, qui data Sc accepta confert, excutitq; Sc examinât. Vnde Sc difpunftio, pro diligéti pcr-contationc,examinationcqï accipitur.l.fi ftatu-lib.pœnæ.in fin.ff.de Statulib.ex Alc.Sp. DESBCARE fegeié,pro incidere,apud lu-rifc.in l.fi feru.feruum.ÿ.oliuam.ad 1. Aquil. D E S ERERE proprié militum eft, qui rclin quunt locum ia acie,aut fine comitatu difcedut ex caftris. Hinc defertor Sc defertio : de quibus fxpe in li. ff Nebriflenfis. Bart, an idé defero amp;nbsp;derelinqnofignificent,excutit in l.quiagros.C. de Om.agr.defert.Sp. DBSERTAM caufamloreconfulticompo» fitauoceEremodicium uocant.l. Sefi fine dolo. deMinorib.l.quum quærebatur.ff. ludicat.fol-ui.item l.profperandum.C.de ludic.Dicitur au tem deferta caufa, quu altera parte ablente fer-tur fententia.Hincprouerbiali fchemate.Vmce re deferta caufa, eft uincere nullo côtrà pugnan te.Adi Eraf, in Chiliad. Sp. DESERTOR quis fit, explicatur apud lu-rif.in l.defertor.§.j.de Re milit.Vide Sc C.dc De fcr.l.j.lib.xij.Sc infra,Emarfut. DESERTOR accufaiióis,in priuatis crimi/ nibus puniturarbitrioiudicis,pro qualitatead-mifsi.l.fi quis repetete. §. fi ftellionatus. Et 1. Et in priuatis.ff Ad S.C.Turpil. D E S E R T V M,pro neglefto. C. de Agric.Sc cenfit.l.quifquis.lib.xj. DESER- |
D ANT É Ë.
tgt;ESERTVS locuSquisinffelligatur.nide exf,de Verb.figc.ueni ens.§.illülocü defertum.
DESIDERARE aélionem, darc aétionem. Lfi ueró plures.§.hçc aut a6tio.ff.de his q, deiec.
DESIDERIA prouincialia,hoceft.priuatç prouincialiû a6tioncs,petitiones. Accurfius ne^ gociaintelligitinl.omnia.ff.de Ofhc.prxfid.
DESIDERAT! milites,fecundumconfne tudinem deperditi,uel qui perierunt: uel fecun dum rationem,ut Valturius refert,quód ahfen- ' . tium return, necdum inuentarum, fint defide-rium.Spieg.
DES IDER O, præternotamfignificationé, notât amp;nbsp;deficere ln quo fcnfu accepit lurifconC inrit Si libert.ingenu.effe dic.l.quoties.Siue of ficium,inquit,defideretur,ideft, deficiatin eo, quidebetobCequi 8cobtemperare.Nebriff.
DESIGNATORES Grçci^|0«ßm«fappel lant.dici poffunt, ut eruditis noftra ætate uide-tur, qui magiftri ceremoniarum uulgó uocan-tur.VideBud. inuulg.l.Athletas.ff.deHisqui not.infam.
DBSIGNATVS epifcopus.Vulguscoad-iutoré appellat.Refert Erafmus, Dauidem epi-fcopumTraie6lenfem,uirum do6lum amp;corda-tum, fuadenribus qmbufdam ut propter xtaté
ingrauefcentem, pateretur adiungi fibi defigna turn epifcopum:dixiffe,rcfe diui Antonij exempla cómoueri,quo minus id facere uellet. Nam hunc negligi cœpiffe,fimul atqs fuccefsiffet Rochus recentior diuus.Sp.
DBSIGNATVS prxtor,ideft,ele6lus.in 1. Barbarius.ff.de Offic.præt.Ele6tus eft in Cæfa-tem ,duxitinuxorem, ambo iftanonarrident do6tiorib.tefte Infulano. Meliorahçc, Ele6lus, - fiue defignatus eft Cæfar,duxit uxorem.uel V1-.pianitettimonioSp.
, DESINERE in perpetuum,nSad tempus, quo quis reuerti pofsit, referendum eft : autor Bomponius in 1. fi. de Afsig. hbert. Sic in 1. fi is ,qui.§.quod dicitur.de lur.dot.Sp.
D E SINIT effe foluédo. cui uel infignis ca -lamitas, uel magna in opia accefsit, autor Paulus in l.fiarbitro.Quifatifd.cog. Videamp;Triph. in§.quodautem dicitur defijffe. 1. trestutores. de Adminift.tvjt.Spieg.
l^Esii S SBjreipub. caufaabeffequisdica-tur.mdicat Vlpianusinl.fi cui. §. tamdiu.ff. Ex quibuscauf.maior.Sp.
DES! S TERE^eft de negocio abftinere qd*quot; calumniandi animo inftituerat,ait Vlp.Terent, in Phonn.dixit.defiftere litibus, hoe eftrenun-ciare. Planè fi quis cognita rei ueritate, fuü ne. gocium deferuit,nolens in lite improbaperfeue rare, quamcalumniæ caufa non inftituerat, is deftitiffe non uidetur. l.deftitiffc. ff. Vbi quis a-ger.Spieg.
, DESPERAT! homines,idoneis autonbus funt,de quibus nulla eft fpes.Noftri interpretes abfolutè ufurpant.pro confcifcennbus fibi mof tem. de quorum bonis C.amp;ff. tra6lantuulgati tituli,Azo in Summa.Sp.
DESPERATlO, ægritudofineullareturn
meüorum expeAationerCiceto autor iüj.Tufe* Vide §.fcudis. 1. unicè. ff. de Port.quælib.dam. concéd.Spieg-
DESPONSATA, deftinata, denomioata, idem font ft.de Adult.1. qui pupillam indicauic. Rolatus.
D BS P O N S VM,pro deftinato amp;pa6lo.Ci-cerodeRefp.atufp.Sp.
DESTINATA uel parata ad aliquam rem, fa6tum uel qualitatem rei, nó habeniurpro ab-folutis unde in l.j.in fin.C. ad Sylleian. nihil dicitur effe a6lum, cuin aliquid fupereft ad agen-dum.Vide elegantem textû in I.hgni.§. fi hgnü. ff.de Leg ij Sp.
DESTIN ATVM babere,pro deliberate,a • pud Triphon. in tin. I.trfts tutores.de Admmift. tut.Pro depurate Sc alsignare Pop. ufurpauit in l.qudd in rerum.de Leg. j.Quam fundo Tmano deftinaret.Et intra,Cû noftra deftinatione fun-dotum nomina amp;nbsp;domus, nó natura eóftituan-tur.VIp.pro parare 8c córtituere,quum ait ; Aut fi quisdeftinet domiciliom transferre älteren, rum. in l.cum hi.§.caula. ff de rranlatf. Idem m l.unde N eratius. ad Lege Aquil.üc quo,inquit, qusftionem habere deitinaueram Sp. DEST1T1SSE à lire conteftata is uidetur, nó qui diftulit, fed qui liri renócianiiin totum, ut ait Vlpianus.l.deftitilTe.ff.de Mmorib. Sp.
D B S TIT V T V M teftamentum, pro defer-to.§.cum aut.Inft.de Hær.quæab inteft.deter* DESTRVERE matrimonia.teftes. DESVETVDOnó eftfimplicitermala, fed contraria,aut diuerfa confuciudo.Fieri auté po teft,aitInfulanus, ut defuetudo fit bona Sc lau-dabilis.citat locum de NumaPompilio apud Li uium libroj. ab Vrbccondita. Noftris uoxhæc eft,Sc morem fuum intermittere, Sc legem abo-lere.l.de quibus.in fin.ff. de Legibus. 1. j. §. j. de Interrog.a6l.Spieg.
DB SVETOR , qui inludis Circenfibus ex equo in alterum fubinde mira pernicitate defi-liebat.Vlpian.de Præfer. uerbor. ApudLabeo-né,inquit,quseritut,Si tibi equos uenales expe-fiendos dedcro,ut fi in triduo difplicuilTent,red deres,tuqi defultorin his cucurreris, 8cuiceris, deinde emere nolueris,an fitaduerfus te exuen dito a6lio^ Rhodiginus notataliud omnino de-fultorem uidcri, aliud defultnrium equum. Na illud,inquit,ad hominem utiqi fpetlat equos ar lentem;dieentemq; qui dicatur Defultorij.citât M Terentium lib.ij.8c Liuiü libro ad Vrb.cond. iij.8c xx.Quin 8c eum qui certat, reefè dcfultoré dixeris:quod comprobat fecundum eum Vlpia nus,ijs uerbis,quæ iam citauimus.Sp.
D ETE GERE, patefacere.Paulus deCódit, indeb.l.in fumma-§.j.Sin autem euidens calum nia detegitur,Sctranfaélio imperfc6fa eft, 8c te-petitio dabitur. Hoc Pauli di6lum meritó Baldus effect, memoriq; mente tenendû exclamât. Nâ hoc, tametfi tranfa6tio ftridi iuris habetur, max aperto dolo corruit. Sodcr/’ctiMiianni-'g kowpf.Hoc enim propriè detegere fignificat-Vn de Dete6ta frâus,Dett6h coniutatio.Sp.
DR-
-ocr page 154-D A N T E E.
|
DETEGERE improbitatem.I.tranfaftio-nem.C.deTranfaélion. D ETE GERE iniquitatem fententi®.l.j.§.j. ff.Si pend.appellmors interu- DETENTATIO, eft infiftentia corporalis non dominij caufa, fed ratione alterius effcélus ueliuris,quod eidentur. Vndeplures fundum detincre poffuntad côfequendum efFcélum eis lt;3ebitum,amp; fi fpolientur uel turbentur, intcrdi-ila cis dantur, non tarnen aliter, quàm ratione iuris quod habent, non ratione rei quæ detine-tur. Itapulchrè declaratZafiusinl. pofsidere. $.ex contrario.ffide Acquir.pofT.Sp. DETERIOREM feruuinfacere.Idquibus inodis fiat,exponitVipian.l j.§.fin. de Scru.cor rup.Item deterioruia,quæ accipienda fit,'ex-ponit lurifconf.in §. deteriorem. 1. ij. Ne quid loc.publ.Spieg. DETERXVS generaliter intelligimus,cui aliquid obeft: quafi detritum,ne bonum fit.Sp. DETERMINAREpro certó exprim cre,de finire,feudefcribcrc,acoipiturinl.fin.fF. deluft. amp;nbsp;iur.Quem locum,in quit Paulus,determinate hoc modo poflumus, DETERRERE,âpropofito auerterc. Vlp. lt;Ie Ædil.edid.in 1. quod fi nolit. §. qui mâcipia. Plerumqi enim natio ferui aut prouocat, aut de terrer cmptorem.Sp. D ETE S T ATI O.Lege,Proteftatio. DETEXTA lanadicitur,cumperfedaeft, amp;àtextrinis inftrumentis dctrahîpotcft.Sp. D ETIN E R E,pro occupare etiam de eo di-ciuolunt,quipofsidet bonafide.pertex.l.apud antiquos.C.de Furt. DE T R A C T l O alieni.hoc eft.ablatio amp;nbsp;fur turn rei alienæ.Apud medicos uoxbçc inanitio nem prauorum humorum dcnotat. DETRACTO R,qui famæalicuius deroga» re nititur. huic pontificio lure non patct facilis aditus,uel ad accufandum, uel ad teftimonium ferendum. DETRAHERE precio , pro minuitur precium. DETRVDERËincarcerem,apud iurifeóf. inl.quiincarcerem.Quod metuscauf. D ETRv S VM,Impp.in I.quicunqs refiden* tibus. C. de EpiCamp; eler. intelligunt que idonei autores Exautoratum,Canoniftæ crebrius De» pofitum appellant:quibus amp;nbsp;Detrudi in mona* Öerium,perpetuó illi includi cft,ptienitentiæ,ut aiunt,agendæ caufa, ob perpetrata crimina ma-ximèpublica,fiue,utipfiloquuntur,notoria,po pulumq; Dei ofFendétia Sic Chronica atteftâ-xur,Zachariæ papæ autoritatc, Hulderichû(qui ab externis rerû feriptoribus corruptè Chilpe-ricusnominatur,amp;poftremus fuitèMerouingi lt;âfamiliaFrancorumfex)detonfum,in S. Eme ranni monafterium apud Reginisburgû, Auen tino indicante,detrufum,nulTa cuiufquam que-rela.fed non fine admiratione,ut alibi exÆmy. lio relatum à nobis eft in Ligurin. D ETVRB ARE poflefsione,procijeere. |
D E V S, nomen principaiiter in eo eft,ex quoomnia, amp;perquéomnia,amp;in quoomnîa, quodàparteuirtutem amp;nbsp;naturam trinæfingu» laritatiS denunciat.Secundo nerô in loco, amp;nbsp;ut ira dixerim, abufiuè, Deos dicit Scriptura etia illos ad quos fermo Dei fit. ficut confirmât Sab uator in Euâgelijs. Sed amp;nbsp;cœleftes uirtutes fub hoc nomine appellari uidcntur,dum dicitur; Deus ftetit in fynagoga deorum, in medio au-tem Deus dijudicat.Tertio uerô in loco iain nô abufiuè,fed falfô, dij gentium dæmones appel-lantur,quum dicitur; Omnes dij gentium, dæ-monia. Hæc Origines in Cantica. Nominis ety; mologiam exprobatis autoribusindicauimùs, enarrantes Prudétianû hytnnû de C H R i S TI miraculis.Albericiprorfusridrculaeft,utamp; mol tæ aliç,nimirum è Papia,amp; fimilibus autoribus petitæ.Pauloantè citauimnslurifcof. Martiani locum,quo DEI immortalismeminitfingula/ riter,ut amp;nbsp;VIpian. in titul.de lureiur. Dei enim notio eftæternitatis amp;nbsp;immortalitatis, ««iAvO-gt;«£lt;«« ).im!r,iuxtaHomerû.Vide Oldé.in Diuin. tab.præcep.j.Spieg. D EVE STIRE,feudalium placitorum con* ditorib.adimere fignificat. î prin.tit. vij. de Nat. feud.Apuleius lib.iij. jp uefte exuere ùfurpauit. DEVlRGINATAanciUa, apud Paulum in 1.ult.de Offic.præfid. pro deflorata, conftupra-taq;, amp;nbsp;quæ uirginitatem exuit,ut ait Beroal.iij. Coinment.ad fin.Spieg. D E V O L V T A E res , Rngefallen eriguter. 1. j. C.de Bon.matern.Spieg. D EVO LVTVM feudum , Hmlelen/ôdemie» henbcrrenheymgefaüenn,é[viaü retrô deuolutum. DEVOTAEgentes,quæolimRomanopo-' pulo parebât.l.alligatis. C. de Vedig. amp;nbsp;cémilE D E V O TÏ,qui profefsi uulgô uocantur.Re-ligiofuS Se deuotus olim in malam pattern folû, at hodie folùm in bonam.Alc. in Rubr.de Verb. D E v N X,Dextans.Lege,S extans. D EXTRA, Içuaqi.l.j.C.de Aquç duc.lib.xj. utapudPlinium iib.ij.cap.xj. D I D l AB O LE,Latinis eftcriminatio,cumreo nihil fciente, nedum ad contradicendnm non admifib,foli delatori fides adhibetur. Fucre, ut indicat Alciat. qui hanc uoeem reponendâ exi-ftimauerût in l.natura.de Ver. fig, fed refragan-te fenfu.Spieg. DIABOLVS, Erafmo delatorcm,ant calû-niatoté fignificare nidetur: à uerbo e^raßuMurSea, quod eft deferre, traducere, fiue infamem red-dete:Budæoautemaduetfatium.Spieg. DIABATHRARI l,coriarij.N â Diabathra, ut Pompon.fcribit, Græcarum folearom eft fpe cies.Piaut.in Aulular. Sedentarij fotores, D ia-bathrarij.Capiuntur etiam pro gradibus penfili bus,feu fcalis. «sri TZz«;.»r«x, quod eft afeendere» Hine Anabathra.Iuucn.Satyr.vij.Alc.C.deEx-cufat.artif.lib.x. DI A C ATHAROTIA,idinuneris eft,cöltn pcratorpriuatis fundis concedit, ut purgentur. ^teiKitlaififn enim idé eft qcFpurgo. purgatio ipfa KaSteffiief |
D AN
ittt!«(ftlt;iijgt;y KuSttfÖTiif dicitur. Alciatus in l.quicun* que.C.de Omn.agror.defert.libr.xj.
DIACONI, ideft, minirtri. MiraturEra-ftnus,Diaconem quis primus dixerit. Arguitamp; Budæus erroris, qui diacones à diaconibus di. cunt,quafi Diacon in redo,ut Dracon amp;nbsp;Solon dicatur.GræciDiaconiuiT! facrarium dicüt, nel fecretariü.ubi dominica contineantur uafa.Sed amp;nbsp;Diaconij gradu legimus in canonicis Decre-tis.Vnde diaconica uocantur Joca, Sc decanica, Qde Epifc.audien. quæabEcclcfiatbcis uiden turdiuerfa.Spieg.
DIADEMA regium ta Romanis,quàm exte risgentibus,candidam fafciam efieconftat: qd'' infigne à Libero patre inuentum, Plin. notauir. Alex.de Alexan. Gen. dier, lib.j. cap. xviij.
DIA RIVM, calendarium, quo fingulorum dierü ratio obferuata continetur,Gra:cè Ephemerides uocantur,
DiASTOLAB, dicunturrationücorreclo res rcudiftinaores:uel,quod magis eritgratiae, diuifores.gt;^/«7iWwenim eRdiuido,ac diPinguo. Inde^/iTiTMvdiéla.AIc.C.de Tab.
DIATHBTVM. genusuideturpoculi. lu-rifconf.ad 1. Aquil.l.fi leruus. Si caheem, inquit, diathetum faciendum dedifli. luftin. quoqi iib. x.l.j.Artifices.inquit.diathetarij.Nebriir.
DIATHYR O N.Lege Prothyron.
DI A TRBTARii,funt qui inrarfiatü(quod uocât)faciunt:à Gr^ca prçpofitionelt;/'« Xj Ti«rie, Inde apud V''lpianuinin i.(i ieruus. §, fi calicem. adl.Aquil.calix diatretus. Sanè hi artifices pof-funt tornatores dici: quoniam Xz«»/l«i, torno la-borare fignificat.Et T.f»w,teflelatus dicitur. Pof funt Sc Diatrochanj dici.quód rotas, pilasqi li-gncas faciunt.Sc carros ; nam idipfum fignificat ’'r«x^r.Indc Tfi’jcrï^zi» uerbum. Alc.C.de Excuf.ar tif.lib.x.
DiATRSTVS calix,uaserattornopolitü. Alex.de Alex.Genial.dicr.lib.y.cap.xvij.
DIA T V R E l,Grecè z’ïz«’lt;f’*lt;’',cuftodes nauis funt,qui non precio conduéli,fcd folo uiclu na-uem euftodiebant. Vox eft compoficatiiti ç^ /iiM '’■’f,id eft,à uiftu; xj iftifiif, quod euftodem notât. Alc,inl.j.fF.Naut. caup.ftab.
DIA VLV S,duo funtftadia; DrithaUhuadert palTus.
DICE, dea, iudiciorum prasfes dicitur.z^/«», jus fignificaf.ob id Græcè dida.quôd lires Sc có tentionesdirimat.Hinc Dicaftes,iudex, litium diremptor.Et Dicafpolos,qui circa reddéda iura uerfatur. Item quas Græci Dicas uocabant, eas Romani Latinèaétióes,caufas,feuiudiciadi xerût.Vide Bud.in Annot.ad I.j.de lufti.Sc iure.
DIC B R B dominum métiri.in I.quæ omnia. ff.de Procurat.Sp.
DIC B RE dotem,Sc doti, id eft, promittere in dotem,inquit Bud.
DIGERE ius, eft, cum iudex de iure Sc æ-quo faciendo fententiam fert, ac promulgat. yriheyl eröffnen.
DICERE mendacium,Sc mentiri, quo dtffe rant.declarantNonius Sc Gellius.
T E L
DICERE mulflam,uerbum eftantiquiiü-ris,quoutiturlurifeonf.ini.ne quis. de Cuftod. reor.ltem Alexander Imperar.C.de Mod.mulc. VideBudæum in Annot.pofter.Sp.
DICERE fententiam exiftimatur arbiter, quum ea mente quid pronunciat,utfccunduin id difcedere iitigatores à tota cótrouerfia uclitgt; uttradit Paul.1.qualem.ff.de Recept.
DICERE pro tertimonio,ecdé autore, uul-gó dicitur nunc Deponere.Sp.
D1 C T A RE adionem. Paul.in 1. non diftin-guemus.§.illud.in prin.ff.de Recep.arbitr. codé ienfu.quoTerentius impingcre dicam,appella-uit.ldé in l.fi feruus depofitus. infin. ff.de Nox. adion.indicium diélareuocar.Tranquillus, in-tendèreformula dixit:uulgd nuncupamus infti tuere adioné. Porró diélata dicuntur quas alio præeunte uerba fcribi confueuére (Barbiri,jp-nunciare ad pennam dicunt) ita Sc quas natura nobis excipiétibus fuggerit,diélare dicitur. Te-ftis eft Catanens, doéldsimus grâmaticus, qui didarc apiid Plinium lib.Epift.Fj.exponir.com-ponere,fuggercre: indicatqi ex Iib. v. Epift. Se-necç coliigi poffe.quo différât à Dicere. T uin di fta»? Iunt,inqu:t. quçludimagiftcrde aliquo au tore pueris tradit interpretaméta. ut praedifcit, eademq; ipfi poft paululum itareddant, ut tra-dita funt. quod Sc Cataneus Ciceronis teftimolt; nio probat. Obferuanda autem pulchra meta-phora apud Pomponium in 1,ij.ff.de Orig.iur.§. nouifsimè.Nainficutdiéfaricéfeturea, quæ nó noftroadfelt;ftu,fedïgt;lioprsceunte uerba fcribi-mus:ita Sc quæuicifsitudo return, uolétc Deo, fuggerit,ea excipimus, Sc uolentcs nolentes fe-quimur, quianaturadiélat. Apud Barbarosdi-élarerationem.facere computom,dicitur. Sp.
D I C T A R E teftamenta, pro fuo arbitrio di-fponere.l.diéfantibus.C.de Teftament.
DICTAT ratio.Valla in Raud.lta Sc ratio lo quitur,quod nos fcribendum putamus : Sc ratio dift at,quod in alterum effundamus.Solet in Principum refcriptis, quibus cognitio delega-tur,claufu!a haud infrequens inferi, Prout ratio diébat,iurisq; ordo requirit.Sp.
D 1 C.T AT O R,qui diélat,Sc qui Didaturam gerit: quod à Cófule diceretur.Creabatur eniin uiua uoce, nó perfoffragia. Quia ueró fumma poteftas Seperomniaregiadominatio folono-mine exceptö,erat dißatoris in populu,is quo-que magifterpopuli dicebatur. Erateji extraordinarius magiftratus. poft diftatorem magifter cquitufecundadignitatégerebat, Sc ab ipfo ‘^gt;-. élatorecligebatur.Diéfus inagiftereqtü, quod fumma poteftas huius erat in eqtes Sc accenfos.
D 1 C T A TO R , adiétandonomen traxit; quódpoteftatefuafinita, futures folusipfedi-daret magiftranis.id eft, éhgeret. Zafius in l ij. ff.de Orig. lur. 1demagifterpopuli uocabatur, inquoiusmaieftatis Sc totius imperij fuit, cuius duftu Sc aufpicio fæpc refpubi.Sc imperium ftetit: quein Græci «lt;.'i'ilt;««r«z/uocant. Alexsnd. de Alexan.libro quarto Genial, dierum , capite uigefitnofecundo.
bi-
-ocr page 156-D ANTE I.
|
DiCTIO.Lege.Rein; ' D r CTA,fpon(a,paéla. Nonius, Inter fpera« tarn, inquit, didam, paclain, amp;nbsp;fponfam, hoc in-tereft: quod uirgo poftquam petitur,fperata dicitur: dehincjpmifladicla,uelpafta.exBud. Spifg- DICTA FAC TA,elegant! combinatione dicimus ,fignificantes omnemprorfus rem gc-ftam inter aliquos, DICTVM à promidoVIpian. eleganterdi-fccrnit,in 1. fciendum.de Ædil. edid. Didû, in^ quit,à promilfofic difeemitur: Didumaccipi-mus, quod uerbotenus pronunCiatumeft, nu^ doq; fermonefungitur. Promiftumautépoteft referri amp;nbsp;ad nudam promifsionem fiue polli-citationem,uel ad fponfionem. I.fcIcndu tarnen eft. ff de /Edilit.edid.Infumma,Voxha:c omne complediturfermor.em.Sp. D lE S,diuiditur in luce, amp;dié. Lux eft dies artiftcialis.Dies uero naturali:, uigintiquatuor horarum.I.more Romano.de Ferijs.Sp. D IE S,tribus modisaccipitur.primd, fecunlt; dum Romanç Ecclefiæ morem.cap.ij.de Ferijs. Eftamp; dies ciuilis,qui in præfentia apud Germa nos plerifq; in loeis eft in ufu. à media node in» cipit,8e fequétis nodis media parte finitur. Ita-que quod in his xxiiij,horis,id eft,duabus dimi diatis nodibus amp;nbsp;lueemedia adum eft,perin-dc eft,quafi quauis bora lueis adum eft.,Vide 1. morcRomano.ff.de Fer. Eftetiam Naturalis, ab ortu ad occafum. Is uulgo femper horarum xij. erat. qui numerus logo tempore euftoditus fuit.Vndc amp;nbsp;Dominusnoftcrapudloannem: Non 'ne,inquit,xij.font horse dieiC’ Adi lurifcóf. in 1. j. ff. de Manumiff. amp;nbsp;uide Alciat. in 1. ij. de Verbor. fig. Eftautemdiesin lure ciuili intel* ligendus ex fubieda materia. Nam cum aliquid tradatur,quod aliam rationeminluce,aliain in tenebris habet, antiquifsima Sc uulgaris diei ap pellatio retinenda eft. Sin autem quæratur de continuo temporis fucceffu, fequi oportet Ro-manam inftitutioné, ut in materia Præferiptio* num. Nam tempus ita nodu proccdit ac die ad complendam ufucapionem.l.in ufucapionibus amp;nbsp;1. feq.de Vfucap.Sp. D i B annua,bima,trima. Vide, Repctita die. DIEM adionis cedere dicitur,cum id quod in padum dedudumeft,cœpitdebcri : etiamfi nondum agi pofsit.ut quod debetur,præftetur. Diem ueró uenire, eft, quando res incipit per-fedè deberi,obligatióe, adioneqj efficaciteramp; uerè orta.Vide Alciatum.Sp. DIBM adionis exire.l.aitprjtor.J.hiplané. ffEx quib eauf.maior.Sp. DIEM adionis exiffe, profinitum effetempus adioni præfcriptum.Paul.in 1. fciendum.ff Exquib.cauf.maior. Sp. D i E M compromifsi proferre. Hæc claufula nullam aliam arbitro dat facultaté,quàm diem prorogandi : Se ideo conditioncm primi compromifsi, neq; minucre,nequcmutare poteft.l. Labeo ait.ff.de Recep.Sp. |
DIBMdiffufum, malèproco quod eft,dif-fifum, legi apud VIpianü in $. fi quis iudlcio. in Lij.Si quis caut.iud.fift.cauf.Politian.in Mifcel. annotauit. Budaeus tarnen ueteremledionem magis probat.Spicg. DIEM fuum obireapud Vlpianum inprinc. l.fi filia nupta.ff.Famil.ercifc.Sp. DIEM referre, Dentaganfagen. Dié proferre, D“frfg-vMe(frrjhfrkfw.Papinianus.ff deRecept.ar bit.inquit. Ita fumptusexcópromiffo,utamp;dié referte pofsit. hocquidem faccre potcft: pro» ferre autem contradicentibus litigatoribus, nonpoteft. DI E N SES, populi Macedoniæ.Paul.horû meminitde Cenfibus:In Macedonia,inquit, iuris Iralici funt Dienfes.Nebrifs. DIES ttri dicebantur,quibus legiones cdu-cere,aut acies cum hoftibus cómittere, uel quic quam reipubl.agercrehgio non finit.Alcx.de AJex.Genial. dier, lib.ij.cap.v. DIES condidus.Lege,Condicere. DIES Domini.Lege,indiciumhumanum. DIES feriatus,quo feriç agûtur,hoc eft quo à forenfibus negotijs datur uacatio.Paul.in fin. l.ij.Si quis in iuamp; uoc.nôuenit.Remittit,ait,prç torpœnain.puta quia dies feriatus fuit.Sein tit. de Ferijs.Spieg. DIES fefti côtinebant ferias publicas 8e prî» uatas,tudos,epiftolas, Sc lacrificiadcoru. Dies profefti.Vide fuo loco.Sp. DIES incertus. conditio eft. Vide Bart.in I. fi pccuniam.§.fin.de Leg.ij. DIES iudicij diffifus, apud Vlp. in l.ij.Si quis in iudicio.ff Si quis caution. Videpaulopóft» Diffindere diem. DIES legitimi uocantur,quos nunc dilatio» nes ordinarias appellant.aitBudæus in Annof. prioribus. DIES legitimifecundum Afconium uigin-ti,qui dabanturad accoiandum ; totidemqi de-fenfori ad refpondédum. Dicrum iudicialium, id eft, certorû mcminit quoqi Capitolin. inM. Ant.Philof.Spieg. DIES mortis incertus. Vlp.de Cond. Sc de-monftr.l.j.Diesautem incertus eft,cum ita fcri-bitur:Hæres meuscum morictur,decemdato. Nam diem incertum habet mors eius. DIES fanélificatiombus deputati,feriçinlu re dicuntur:de quibus lege Oldend in xij. Tab. tit.j.cap.iüj.Spieg. DIES fefsionum, quibusfedetiudexpro tri, bunali.VIpianus in l.ij.§.j. ff. Quis ord. in bon. pofT.feruet. DIES folutionis.ficuti fummaparseftftip« lationis.I.j.ff de Edend. DIES figillarij.Vide,Sigillaria. DIES ftati,ordinarij funt. Budaeus in didis Annot.Spieg. DIES uentofus. Siquidem Paul.air, die uen tofo id fccir,cutpç reus eft:l.qui occidit.ad Leg. AquiI.§.in hacaftione. DIA ET A,locus in domo, ubi per ociü uer-famur. lurifconf, de Leg. üj Cellarium, inquit, iunétum eidé diætæ, lade Diætarius,dirïus eft leruu» |
D ANTEL
|
feruBsGueminifter in diæta deferuiens,cuius nieminitVlpian.de Fund.inftr.l.quçfitû. Eft amp;nbsp;Diætarius.qui ex diæta quippiä furatur.Vlp. in tit,de Effrad. Simili,inquit,modo amp;nbsp;diætarij amp;nbsp;faccularij puniütur.Idê eod.tit.l faccularij. Qui diætarij.inquit,appellâtur.hoc eft,qui in aliéna cœnacula le dirigüt furâdi animo. Nebrif, Vide amp;nbsp;Catanæum Cóment.ij. Üiætas hypocauftas, opponitlurifcol.cditoribusin domo diætis : ut ex Norico tcxtuintelligimus.iul. ligni appella-tione.§.iignis autem.de Legat.iij. DIAETETICA medicina dicitur, quæ ui-Ôu medetur.uulgus Regimen uocat. D IF F A M A R E , in in«lâ parte frequentius ufurpatur, pro eo ferè quod eft, Infamarc, fme id iure,fiue iniuria fiat.Iure,cum dicimus adio-nem amp;nbsp;fententiam infamare: iniuria, cü federal tus aliquis dilacerat famamproximi, dudus ad hoc prauo quodam adfedu. Nam dilTamare eft, Old.tefte,pcrdiuerl'as partes famâ diuulgare, uitiorum f^ada cómeinoratione. 1. diftaman. C. delngcnu.manu.Sp. DIFFERENTIA, eft qualitasdiferiminäs, difsimilitudinesq;induces,p quas difcernitur hoc ab illo. Salo.in 1.Gallus.de Lib.amp; pofthum. Bart.Latomus,DifFerêtia, inquit, amp;proprium, re idem fun t; fed appcllatur different ia, quod ré certa proprietate à esetens diftinguit : propriü, quod uni foli conuenir. Sp. DIFFERENTIA eft,qu2ficitdiftareamp; dif ferre unam fpecié ab alia.ut rationale: hac enim differentia diftat homo à boue, amp;nbsp;reliquis aniz mailbus. Spieg. DIFFICIEIS probatio.l.j.ffideInter.ad. DIFFICILE dicitur quandoq;,quod nullo modofit.ij.q.vj.biduü uer.fed aduerfus.amp;glof. fin.de tcft.cap. præfentium exponit, non de fa-cili, id eft,nullo modo. Adde quod difficile in-terdum exponitur, id eft, rarô. ut ff. de Leg.nj. Seio.amp;l.Hçres meus.§.Vxori.Aliquando diffi-cile.ideftnüquam.j.q.j.Siquis neeji.Sc c.Princi^ patus.Sc ibi not. Aliquando difficile exponitur, ideft,laboriofum, inAuth.Vthi quiob.fe.ha. perresmi.§.Quoniam autem .Aliquando, uix. Ixvij.diftin. Quantumlibet.Sc ibi not.Item qua-liter difficile amp;nbsp;facile intclligitur,uide de hçred. inftitut.l.Seuerus, DIFFICILE amp;impofsibilepropemodum non diftant. Vlpian. Famil.ercifc. Si familiæ er-eifeundæ, inquit, uel communi diuid. indicium agatur,amp; diuifio tarn difficilis fit,utpenè impof fibilis effeuideatur.Sp. DIFFICVLTAS pro incommodationea-pud Paul.in l.ij §. exhis. de Verb, obligationib. Sed non facit, inquit, inutilem ftipulationé dif-ficultas præftationis.^p. DIFFICVLTAS magna, ferèfortuitoca-fuiæquiparatur.l.nôdubium.in fin.ff.de Legat. üj.Publicas difficultates, probi autores accipi. unt pro penuria rei nummariae. DIFFIDATIONEM uulgusuocatDenü» ciationem cü hoftibus fadam, antd quàm com-mittaturbellum:quænon minus quàm trium dierum tempus compledi debcat.Vnde eft Tit, De diffidat.Oldend. |
DIFFINDERE diem,eft differre in fequen tern,qui nec religiofus.nec faftus eft,fed indicia lis etiam partibus, fine exceptione morbi fonti/ ci.author Alciat. de Verbo. fig. Nebriffenfis ait, Diffindere dicm,amp; diei diffilsio,fignificat diem intercifuin, intercapedinatum,ac proinde dila* turn.Spieg. DIFFINITIO .Vide,Definitio. DIFFVNDERB diem,olim dicebaturid, quod nos continuare terminum ufque in diem craftinu,nuncupamus. Tria ante erant de diffe-rendis iudicijs,pronuciandi genera.Aut diffun» debatur dies, id eft, in pofterû die reijciebatur: autcoperendinabatur, hoc eft, in tertium dierri differebatur : aut deniqi index pronuciabatfibi non Iiquere,quæ Ampliaiio uocabatur, VIp. in l.fi demeris.de Recept.arbit.Oldé.Vide amp;nbsp;Ain-pliatio.Spieg. DI FF VN D VNT VR uina propriè,quç po-fteaquam defæcata funt in dolijs, conduntur, tranfuafanturq;. Iulian. 1. cum quæritur.de Legat. iij. Nam fi uina diffudiffet, habiturus ufui. Itein Proculus deTrit. amp;uin.lcg. Cumuinum, inquit, quodinamphoris, feu cadis diffufum eft.Nebriflenfis. DI G AMVS,idéquiamp;Big3mus,ishabctur, qui corruptam nel infciens duxerit,fed Pontifi-cia folùm conftitutione: qua amp;nbsp;à facerdotio ar* cetur.qua de re latius differit Erafmus nofter in Annotât.ad Paulum,item ad Iouinianû,amp; in de Ratione Chriftiani matri.Proprié autem Diga-mus, qui fecundam uxorem duxit. Fucre apud Ethnicos grauesauthores, quiuelnullam,uel femelducendam uxorêeffe putarunt, nec iteru naufragium faciédum. Lege Codrum fermone quarto, Neuizanum prodigiofum allegatorem. E' noftris,fecundas nuptias Tertull.damnauit: cuius dogma ab orthodoxis patribus refciffum cft,àquibus ftandum nobis eft: utanté Rhena* nus nofter prudéter admonuit. Extat in Nouel. Conftitut. bene longa, de his qui nuptias ite-rant.Spieg. DIGESTORVM liberideodupliciff.fi-gnatur,quôd Græci Pandeftas perw, cü accen* tu circunflexo notabant, fub quibus amp;nbsp;Digefto rum libricomprchenfi funt.unde facili liturair. in ff Latinè inoleuit. Alciat.lib.iij.Difpüft. cap. xvj. Hocautem nomé primus Saluiuslulianus inuenit,qui lus ciuile.quum olim confufim tra* ditum effet, tanquam in quandam artem illud redegit. Aleiat. in Rubr. C. de Edendo. Cæte-rumopus Pandcélarum luris ciuilis fieuocari Digeftum,non probatlnfulanus, magis autem fi Cógeftio appcllaretur: cuius nomine Cicero alicubi intellexiffeuidetur,prolixum opus. Ha* loander ( cui utina, ut cóftituerat,refpondcrc li cuiffet amp;nbsp;Vallæ amp;nbsp;cæterorû calunijs, quibus tâ lurecoff.ueteres,quam ipfumluftinianum cóui cijs impetüt ) nó negat.nulla iniuria noftrorum hominumimperitiaaccufari,qui caput aliquod ex Digeftoru opere in teftimoniu adducentes, ra legis |
D ANTE i,
|
legis nerbo, amp;nbsp;gemino ff.utütur,cum ex monu-mentis anüquifsiinoram Codicum conftet. La tinos ifiriïc zra^it'j'/TA^ffimpliciter huic ^, uel huic #notæ,qua operis nomefignificabant (undeamp; fupina librariorü negligentia irrepfit,uthodie IF.fcribantur) titulum, nudum^i capitis princi-pium hunc in modum adiecifTe.Dig.uel ^, uel 1, de Aftion.empt lulian.Grçcos ueró frequétius operis nomé omifilTc titulum,caput,ac uerfuin, quem Si/jdinti illi.quafi nouam fafti fpeciem fiue cafum,noftri ineptè Paragraphum appellarunt, per numéros tantum indicafle.boc modo, fiiß.lt;f. ■sr/.fi.xi r.^«'./«.id quod fragmenta quædam de Pi-gnorib.de Succefsione ab intedato, de Peculio Graecê fcripta quç ipfe dum uiueret habuit,an-tiquifsima.teftari pofrunt.Sp/ DlGlTVS apudlurifconfultüin I. Lucius, de Seruit.ruft.præd.quid fignificet, Accurbutn ignorafle, cómentum eius odendit.Digitus au tem bic modulus aquarius, fiue fidula digitaria intelligédus ed,pcr quem aquæ fiuxus diuidurt tur, periode ac parietü prominentias per pedes diuidi folenc.l.fi quando ff.Si feruit.uendic Idê Budæus annotauit,amp; Olden.Nebr.ait: Digitus aquæ,fcxta décima pars pedis,unciauerö duo-decima.Spieg. DI G 1T O fummo tangere,apod ludinianû in fin.Indit.ridiculè interpretantur, uel pro di-gniori,ut Alberic,indicat,uei pro longiori digi-to.ut Aïcurfius putat.lid enim fummo, feu ex. tremo digito attingere,breuiter feu leuiter tangere.utcxplicat Erafmus Cent.ix.Chiliad.j. DI G IT VM tollere,fignificat fe cfle redem-ptoré.Idein digito liceri. In emptione enim anti quitus podlicttationé digitus leuabatur, figni-ficans quenquam emptioni allubefcere.Bud. DIGNATIO ed.quod Grçci â^iuM« dicunt, id ed, dignitas amp;nbsp;amplitudo propter honores gedos, aut magifiratû : uel propter oris morüqs maiedatem:qualis in Pompeio fuir. Cicero ali-cubiperfonam amp;nbsp;dignitaté pro eodem pofuit, id ed,pro autoritate quæfita, nominisq; ampli-tudine.Vnde apparet, Accurfium dignitaté ex-Eofuille pro dccurionatu, in 1. Ïmperatoris. de gt;ecur.Spieg. D IGNITA S,bonoredalicui,proptermeri ta, fpecialiterprincipis, uellegisbeneficio im-penfus.Bart.l,,.de Dig. DIGNITatvm rpecies,recentiores lurif. 3uatuor effe tradüt:illudres,fuperilludres,quse iftio nó fatis Latina ed:fpeéfabiles, amp;clarilsi-mos.Sed Alciati dodrina uerior, cuius clegans caput extatea de re inlibro Difpunftionum ter t io,quç clarifsimatus.equitatus, perfeéfifsima-tusgradib,continentur,quos Alciatus non uno loco attigit, odendens quantum hac in re aber, ratum haftenus fuerit.Sp. DIGRESSVS ed,cum quis à propofito ar-gumento difcedit.Grçcèjr«/4«^«w.IurecÔf.Ex-ceffus. Ita ingrefTus ed,qui Grçcis W«w.Alc.in Lin bonæ.C.de paft, DII curiudicesdifti, pulchrêmediusfidius oftendit Aretius in Enarrat.in Euang. loan. Sp. |
DIIVDICARE inter, Apud Labeoftem: Ef precium feruare,donee internos dijudicaretur. l.fi oleum tüum,de Dol o. Sic Cicero inTufe.Ve trum igitur interbas fententias dijudicare ma-limus.Admonenteruditi,Dijudicare cótrouerj-fiâ, uideri id fignificare, quod Appunftare bar-barè dicitur.Nobis fortêedEróxercM.Sp. D IL A C ER A RE, trans la té fignificat,di]api dare,difperdere:quod prodigorum propriè ciL l.j fbde Curat.fur.Spieg. Dl LAR GlRI,diuerfisdare. DILAPIDARE, jppriélapidesauferreed. lurifconfultus proprodigere, difperdereufur-pat in §.pen.l.uerum.fEde Minor.cumait;MeIi-oredcaufra,fecüdum Pomponium.eius qui acgt; cepit amp;nbsp;dilapidauit, uel perdidit, feilicetpecuni am. Capnion in fcenicis Progymnafmatis olim anobis enarratis Scena ij,Aftusj. Dilapidatar-gentutn fuum tam prodige, quàm fi leues client aridæ.Spieg, DILATI O , edtépus,qd^indulgeturafto» riuelreoad faciendum aliquid in re iudiciaria. Voluerütcnim optimi legislatores, dilationes neq; ipfius iudicis arbitrio prorfus, neq; partiâ affeftibus relinquere, DI DE M M A,argumentum ed.quod utrinqs aduerfarium cap it,à ■^/r»? Axftßaifu capio.feu con uinco. Aliàs, SyHogifmus cornutus, lurecofs. familiaris. Nam ex contradiftorijs concludit. Spiegel. DI bl GEN S, produdiofo, quodeoruqux: amamus, fumus dudiofi. ind. in fi. de Sufpeft. tut.Enimueró tutor,uel curator, quamuis pauper fit, fidelis tarnen amp;nbsp;diligens, remouendus non ed.quafi lufpcftus. Diligentia in caufisde-fendédis quantum ualeat,iatéexplicat M. Tuil, lib.de Oratore fecundo. Ea una,ut colligit,uir-tute,omnes uirtutes reliquæ continentur.Sp. DI bl G O te utiHum, ergo diligo illü : baud probam iilationcm ede, Albericusmonuft. D Ib V C 1 DE', aperté,manifedé,diferté. Md ■vfigctruikten-vuorMi.i fi quis iufiurand.C.de lure-iur.l.generaliter.de Non num.pec. Sp. D1 bVE RE crimen,propriè reorum ed,boc eft,infirmare,difroluere,refutare obieftas crimi nationcs.Spieg. DIMlDlAM opcram præditifTenondicc-tur,nec diurnæ mercedis dimidium meritó con fequetur, quia meridie ad occafum opus faciet, l.ij.de Verb.fig. DIMI D1 VM,edpars dimiditati altcra.nam quod in duas partes diuifum ed,dicitur Dimidi atum. Minus dimidium, prodimidiominus, a-pud Ciceronem Budæus obfcruauit. DIMINVTI O , feu mauis, ut Haloandcf continenterlegit. Deminutio capitis, a pud lo-rifcoffieft flatus immutatio,ut fuprà diélum ed. Antiqui tarnen Oratores, de capite diminuerez amp;nbsp;de capite demere dicebant. De capite minu-tis,apud Halo3nd.e(ltit.pro,dc Cap. dimin,Sp- DlMlNVTVM.Vide,Deperditum. DIMIS SVM accipcredebemusmilité ca-ligatumzUcl fi q,uis abus ufq; ad centurioné, uel præfeftum |
D ANTE L
præfeftum cobortis.uel alæ.nellegionis dimif-fus cft.l.Quod ait.ff.de His qui not.infam.
DIMISSORIAE literæ,inquit lurifconf. funi.quæ uulgó Apoftoli dicûtnr: quod per cas caufa ad eum qui appellatus eft,mittitur. Sp.
D i Mi TT BRE uxoré.pro repudiare.Sic du miffa è matrimonio.pro repudiata.
DIMITT O , pro relinquo, ad ultimas uo-luntates pertinet. Aut. deEccl, tit. §. G quis uni fanélorum.
DIOBOLARES tefteselegantcrBudsuj appellat leues, quos ipfos inopia ipfa refellit, quos fames magis,quàm fama cómouere credi« tur: quomodo 8cantiqui Diobolares meretri* ces dixerunt.Vide Fcft.Spicg.
DIOECESIS, gubernatio, Gue difpoGtio. Dioïcetes, gubemator, Gue procurator. luftin. deEpifc.audien.l. archigecontes, amp;nbsp;diœcetæ.à tlhmitiu, güberno. Nebr. Senfum huius 1. Accur« Gus minimè eft affecutus, ut indicat in Difpuft. Alciat.Hæc uoxin lure ciuili pro prouincia affu mitur.l.j.de Priuat.carc. Sed in Patrü Decretis, folet ad Epifeoporû munus deHeéli. Non enim inprimitiua EccleGa Epifcopi indicia exerce-bant.fed facraadminiftrabat,curabantqj : unde inerito diœceGs,id eft,procuratio,diftributioq; in eis propriè locum Gbi uendicabat. Sicut ergo
Territorii dicitur,quatenu$ iudex ius terrcndi habet;GcDiœceG$ dicitur,quatenus Epifcopus ius adminiftrandi facra habet, Pronuncietur an tem penultima fyllaba breui. Siquidé Graeci Ge fcribunt,ot/lt;n«i(«f.Cochlaeus fentit, DiœceGs, amp;nbsp;DjoceGs.utrunqi reftè dici: nee ullo errore fal-li,qui DioceGs nomine utuntur.Sp.
DlOMEDis amp;Glaucipermutationisme-minit IuG:in.in proœmio Pandeftarum his ucr-bis:Noftris temporib.talis legü inucnta eft per-tnutatio, qualem apud pattern Homerû omnis uirtutis, Glaucus amp;nbsp;Diomedes inter fe faciunt difsimilia permutantes. Quorum uerborûfen-fum,cûlnterpres,antiquitatis imperitus, minimè affequeretur.fabulam infulGfsimam non ex authoribus,fcd è fomnijs attulit. Significat aût Imp.ut Eraf.in Chiliad.exponit,pro reliais, in. Utilibus,ac faftidiédis uoluminibus, recepta tû meliora,tum breui ora, hoc eft, permutationem faftam uehementer inæqualem.
DIOrthoticvm Ius,diciturquaGemê-datiuum, quod in commerces uerfatur. Bud.in l.Ius ciuile.de Iuft.8c iur.
DIPLOMATA, uulgus Patétes literas ap-cellat.bullæ funt,codicilli,Gue libelli,in quibus beneGciaàPrincipib,impetrâtur. Diéla, quod in duplicib. tabeUis folitæ Gnt côcedi Gmplicib. Apudlurifcofultos accipitur^pitinerisfeftina-tione:hoc eft, eu per dies Gngulos duplicia itinera confteiuntur. Vcnuleius de Verb, oblig.l. continuus. Qnihus,inquit,quaG interpretatio quædam infetta eft:is qui EpheG fe daturû fpo» ponderit, ut neq; diplomata, hoc eft diebus ac noftibus, amp;omni lempeftatecontempta, iter continuare cogatur.Et fequitur;Quôd G diplomate,ac fclici nauigatione maturius quàm quit
quam peruenerit Ephefum, eófeftim obligatus eft.Modefti.adl. Corn, de Falf.Falfo,inquit,diplomate commeauit.Nebrifs.
DIPLOMATA intelligûtur,pro quibuftû que literis concefsis à Priheipe ,uel à magiftra-tibus eius nomine,Gue tabularijs, ut liberum amp;nbsp;expeditum iter faciant, Gue exulibus reftitutis, Gue aliquo crimine abfolutis,Gue obligationib. Vide Bud. in 1. qui illicitis inGgnibus. ff. de Fal-Gs.amp; infrà in diftione,Traélatores.Sp.
DIP O LO S terra,quæ eft bis arata: apud Rhodiginum.
DIRE C T ARIl, quos multi Diaetarios etiâ dicunt.Iurifconfultis intelligûtur, quod in aliénas fe dirigant domos,tanquam rtt^efixTM, ut uo cant Græci:teftecodem P hodig.Sp.
DI RE C T A libertas. Lege,Liberias direfta.
DIRECTVM dominiumEgniftcatur, cum profertur abfolutè.l.j.§.primo.ff Si agerueftig. uel emphyt.cum ibid.not.l.Gmater. §. eandem, dcExcep.rei iud.l.minor.§.j. de Euift. Alberic.
D iRlMERB,propriècóponere eftinterfe cócertates, Entfcbcydfw.Iurecofs. pro diffolnerc, feparare ufurpat.Paul.deRepud. l.j. Dirimitur matrimonium morte. diuortio,captiuitate.Sp, DIRIMERE aél:ionem,pro interrumpere, amp;nbsp;in aliü diemreijcere eius exitû,Budçus expo nit.Fortè id quod nobis eft, derhadeh'îîentfchlage, D l RI MERE côtrouerGam, pro dijudicare, uel illo Ouidiano carminé noto *. Res eft arbb trio non dirimendameo.
D l RI ME RE litem,3pud Cicer.prodiffolue re amp;nbsp;decidere,interpretatHr Budæus.
DIRIMERE tempus, amp;difGndere, uel dif-fundere dié, cognatafunt uerba. De quib. Bud. in Annot.prior latius.
DI S CEDEREabemptione,apudIurifcóf. in Lij.de In diemaddiét.
DISCEDERE à confuetudine Ciceroni, quod lurifper.in defuetudinem abire.
DISCEDERE ab offtcio, Barbari dicüt,nó facere fuum debitum.
D 1 s CEDERE indiuerfa, eftinfenatudi. uerfa cenfere.
DISCEDERE àperfona,ideft,immutare perfonam. Modeftin.de Vfufr.l.Titio. Vfusfru-dus inutiliter legari intelligitur, inidtempus uidelicetcollatus , quo à perfona fuadifcedere incipit.Spieg.
DlSCEPTARE,eft ambigere cótédereq:, ut iniudiciofteri folet.Hinc Difceptatio,accufa toris amp;nbsp;patroni contentio ; 8c Difccptator pro iudice amp;nbsp;arbitro à lurifcof. accipitur, qui litem amp;nbsp;controuerGam dirimit 8c componit.l.iij.ff.de Recept.Pro dijudicare,cognofcere,apud Cicéron. quum ait lex, Bella difceptanto, accipienz dum. Spiegel.
DlSCEPTARBÏdé reipfaGgniftcat. quod difputare aliquam reminomnem partem,quo magis tandem uerum cognofcatur. Mit ftreitigen yuarten et kleren.
DIS CEPTARE,frequentatiuumeftàdif-fepiOfire.yoneinanderzunen. Siquidem aftionum 1X1 2 remedijs
-ocr page 160-D A N T Ê L'
|
femedijs unufquifq; ius fuum retinet, uelut fæ« pc ab alieno diftinétam. Inde fcparari litcs.pul« chra metaphora dicuntur:hoc eft, dirimi, tolli ê medio.tribuendo unicuiqs quod fuum ell: auto re Dn. Oldendorp, DIS CEPTARB.pro arbitrari,bdicare/rx Vennen, v/theylen. Inde difceptator ,'amp; difceptare ControuerfiasJtem,libera difceptatio.id eil co-gnitio,quae fecundura confeientiam fit. DIS CÉPTATI O,caufa,lis,contentio,con trouerfia.Paul.I.Nefennius, de Negoc.geft.Hçc difceptatio,ait,in fa él urn conditie. Sic enim 1e-gendum,amp; non utuulgataleéliohabet.ln faélo confiftit.Spieg. DISC E RB, propriè eft rem ignota affequi: quod uel meditandofit,uelaliodocente. Pom-ponius lurifconCdifcendi ftudium, unam opti-mam uiuédi rationem exidimabat, eamq; in o-ftauum amp;nbsp;feptuagefimum ætatis annum perdu xit.Memormemorabilis illius uocis,quâdixif-fe fertur Saluius lulianus, cognométo Seuerus, origine Mediolan.Iurifper.Kw ri/i inlet! we'^ei i/i tS ^ie(üi)i/e,vfe^fMlfiitrifigt;Aeittni)tid ed, Haloand.ucr-tente, Etfi alterum pedem in tumulo haberem, nonpigeretaliquidaddifcere. Extat apudPom ponium in l.apud Iulian, de Fideicomm. libert. Spiegel. DISCI, orbes argentei. Difci duo apud lu-rifconftit.Depofiti. DI S CIPDIN A in difcipulo , Doélrinain magidro.Edenimpropriè eruditio,quam àprç ceptore difcipulus accipit.I.fi pendétes.§. fi fer-ui.de Vfufruét.Sp, DISCIPLINAM docere, prifca locutio. De qua uide Oldédorpianafcholia in Leg. xij, Tab.cap.vj.tit.j. Porró difciplina ciuilis, pæda-gogia edadChridum.Gal.iij.Sp. DISCIPVLOS generaliuocabulonótan-tùm,fed amp;nbsp;fcholadicos appeilacos, qui luri ope ram nauabant, ex Græcorum epigrammatis ait fe obferualfe noder Haloand. Èos aut ab omni iniuria defendere debet magi-dratus ciuilis,epi» fcopus,amp; Legum profedbres uniufcuiufqi loei. Conftit.ff.ij.§.amp; hæc omnia. DISCOBODI. Lege,Athletarum nomine, DISCOLOR uedis,quç amp;nbsp;uaria:hoc ed.di uerfis eoloribus confuta. Diuifam nunc omnes uocant,ait Bayf. DISC RETAE gentes,pro didinélæ. apud Hermog.l. ex hoc iurc.de Iud.amp;Iur. DISCVSSO periculo, pro fublato,apud Papinian.in Lnihil.Naut.fœn. DISCVSSORES, inquifitores amp;nbsp;ædima-tores facultatum hominum funt. Heg. in tit. C. deDifculT. D i S C VTI matrimonium,apud Paulum in 1. ij. de Don. inter uir. amp;nbsp;uxor, pro didurbarc, dilToIuere. |
DISIVNCTIONEM, hoc ed, difiunftam orationem lurecoffappellant, quam uufgus al-ternatiuadicit. Etlicetuerbaapertahabeat.in ea tarnen uoluntatem qu^rimus. Nam ficut con tranacuram soniunftorum ed, utrunqi pariter non cxidere:ita non eft contra natnram difiun’^ ftorum, utrunqj exidere ordine fuccefsiuo : Sf ideofacilius difiunftarefoluiturin coiundam. qua de re âcuto uiringeniolatius Aret. traflat in 1.Gallus. §.quidam reélè. utin ead. indicat Salomon.Spiegel. DIS PENDIVM.Lege,Compendium. DISPBNSATIO, dicitur luris communis relaxatio excaufautilitatis, necefsitatis, amp;nbsp;in-gentis prærogatiuç meritorum. Vnde déficiente altera ex his caufis inducentib. iuda caufam difpenfandi,nó effet difpenfatio, fed potius dif-fipatio, fecundum Spccul. in tit. de Difpenf. $. nuc breuiterdicendû. amp;nbsp;Panormit.in c.de mul-ta. de Præbend. Pleriq; tarnen, ut Oldend. mo-nuit,huius uerbi uim nó percipiunt,qui rclaxa-tionem tantum communis luris figmficaripu-tant,Porró qui difpenfatlus,is cuiq; fuum didri buit,amp;curat,nealicui fiat iniuria, ne quis lædagt; tur.-quod fummum ludicise munus.Sp. DISPENSATOR, fcruus edqui impédia domus curat, amp;: uiélui præed. Huic obfonaio-rcs,pifcarij,coqui, idqi genus ferui parét:ab tx-pendendopecuniam diélus : uel quód rationes difpenfet, id edprocuret amp;nbsp;confideret, cadu-lumq; ducat;atqjhincplurimumin urbe degür, Alc.de Verb.fig. DISPO S ITIO NEM generaléelfe uolunt Inno.Hoft.amp; Panor.quæ in toto genere:Specia lem autem,quæin una fpecieuerificatur.Sp. DISPO SITIVE ' narrata quædicantur,.ui dein diélione,Enunciatiuè. DISPVNGER E,eft expungere,feu trafiwr fo calamo rationê cancellare.de Verb. fig. I. to-gnofcere.Difpungerc,inquit, eft conferre accepta amp;nbsp;data : amp;nbsp;ex ea collatione ( ut ait Accurf ) câcellare quodeft redditum. HineDifpunélio, ipfa rationis cancellatura. Vlp.l.cum plures, do Bon.aut.Iudic.polf An recognitio,inquit,amp;di-fpunélioconcedendafitcreditori.Nebriffcnfis. DIS PVN GERE rationes,eftcomputum, ut uulgó dicitur,examinare.Papinian. de Verb. fignif.Difpungcre, eft conferre accepta amp;nbsp;data. Item alibi; Percunélandas atqj examinandasra tiones,amp; difpungêdas atqi difcutiédas. Et iteru alibi: Vtrü femel, an etiam fæpius recognitioSc difpunólio concedenda fit creditor!.Budæus. DIS Q,VI SITION EM uocabant antiquî indicium per opiniones ( ut nunc loquimur}cü opinionem uel fententiâ omnes rogatur. Bud. in l.poftcr.de Orig.Iur. DIS SE RE RE, ait Alciatus, nihil aliud eft, quärn clarè amp;nbsp;fpecialiter fententiam fuam expri mere.Spiegel. DIS SI DlV M , inter uirum amp;nbsp;uxorem di-uortium eft. Papin. adl.Iul. de AduI. 1.miles. Quære,inquit, an caufam difsidijpræftitiffe ui-dear.Nebrilf. DISSiMVIzARE procóniuere,in l.diuus. de Offic.Prxfid.aliter dixit Paul.difsimulare de fiia conditione, in 1. iiij. Quibus ad libert. pio-clam.non licSpicg. DISSOLVTIO eft,quæcûniHnâionibus uerba* |
D ANTEL
|
tier^oru ê medio fublatiSipartib.feparatis effer-tur.hoemodo: Geremoréparenti, parecogna« tis,obcetnpera legibus. DIS TRAHERE,proeoquodeft, uendere, aut auélioni exponcre. Vlp.l.fiuni.deTranfaft. Si uni, inquit, pluribusûe fundus fueritdiftra-dus.Titclf prçterea in ff.de Diftraél.pig.Nebr. DISTRAHERB controucrfiasjd elf, coin« ponerc amp;nbsp;dirimerelites. DISTRACTIO ponitur pro diuortio, in Authen.de Nup.§.nuptias.amp; ibi in glof.ff.de Di uort.amp;rcpud.l.ij. Etuidc C.amp; ff.de Üiffra. pig. amp;C.deIuredelib.].j. DI S TRACT VM,generaliter uoeât quâlibet cótraftus refolutioné recentes interprétés. Sp. DISTRIBVERE, fuuin cuiqi tribuere. 1. j. Famil.ercifc. DISTRlCTVS,a diftringédo,{ïcut territo^ riu à terrédo nomé fumpfiffe uideri poteft: quo nomine quidâ fignificari putant.quiequid ultra territorium fuum e.x alieno ditioni fuç ciues ad' dunt,uel uirtute bellica partum,uel quaqua alia tationc. Vnde nunc Selcftadienfis Diftridus, feu,utuulgó dicunt. Banni funt.quæ territoria olimfueruntBurneriorû.amp;Kunifgheymenfiû. Tametfi, Alciato tefte, Diftriétus uocabulum a pud antiquorü neminem reperiatur. Cæteruin quod in Ligurinum annotans aliàs retuli, qua» tuor funt nomina eiufdem inteHeétus, Territo/ rium,Comitatus,Diftriélus,Diœcefis.Sp. DlSTRlCTE',hoceft,ualdeftringendoac minitando:metaphora fcilicetàgladiatorib.tra da,qui contra aduerfariû fuum enfem ftringût, id cll.nudant. DITIO,imperium.Phocas in ufu tantum in ablatiuo amp;nbsp;accufatiuo ditioné putat: nos tarne, ait Catançus, plerumq! in genitiuo notauimus, præfertim apud lureconfultos. Sp. D ITI O, à Dito deriuatur, 8e poteftatem fi-gnificat.feufacultaté.Zafin 1.ij.ff.de Orig.Iur. DIV, longü tempus uariè demonftrat inlu» re noftro. Vide Albericum. DIV ALE S conftitutiones. Inft. dcHæred. tluæabinteff. DIVALI A confuIta.C.deTeftam.l.diualia. DIVAE memoriæ.Inftit.de Vfucap. DIVERSA funt, quorum diffinitio non eft •adem.feu quorû fubftantia no eft eadem.Con-uertuntur hæc 1. j.de Dol.Gloff.in Lomnis defini tio.de Regul.lur.Sp. DIVERSA illa dicutur, quæ origine Se cor» ruptione funcdiuerfa.l.fi mihi eodem tempore, de Seruit. ruftic. præd. 1. fi domus tua. de Seru. urb.præd.Bald.in I.cx hoc iure.de luft.amp; iur. DIVERTER E, Nunciû remittere,Dirime-rematrimonium. Repudiate uxorem, Nunciû mittere,Matrimonium foluere.l.fi mulier.ff.So-lut.matrimonio.l.Profpexit. ff. Qui amp;nbsp;à quibus manu.l.Si cû doté.§.Si maritus.Se §.feq.ff.eo.ti. D i V1 Fratres , quorû fæpe apud lurecoff fit mentio, dicuntur, quia inter Diuos relati funt; qui bonos xirtSiuint appellabatur : quæ quo ritu fieret,Herodianus lib.quarto retulit. |
DIVIDERE, pro partiri, ut cum lurifconf. inquit,de Verb.obl. Stipulationes no diuidun-tur. Loquitùr enim nô de diuifiôe, fed partitio-ne, atqi carum return quæ partitionem non re-cipiunt:quales funtres imperfedæ.ufus,habita tio,iter,aélus,profpedus,ftillicidium, quafi do/ .minium: quas perftringitBart.in l.iij.§.expluri-bus.infin. de Acquit, polfeff. Quodamp;Apellus indica*.Spieg. D IVID v V M,quod feparatû Se diuifum eft. DIVIDERE , pecuniamq; inter fe partiri. Martianus 1. collegia.ff.de Colle.Se corporibas. Sedpennittuntureis,inquit,pecunias communes ( fi quas h a bent) diuidere, pecuniamqi inter fe partiri. Spieg. D l VIN A loca.l.j.ff.de Interdic. DIVINAS domus,id eft,Imperatorias, AI-ciatusinterprctaturinl.adinftrudiones. C. de Sacr.fanc.Eccl.Sp. DI VIN AE tabul®,hoc eft.decem præcepta fuperiori ætaterclegatæ prorfus erantà fcholis lurifperitotum, admifsis potius imméfis Baldi Se aliorü cómétarijs. Videbatur enim ad Theo» logos pertincre, nee quiequam conferre adlu-rilprudentiam Decalogus, quum tarnen acerri-miiudicij uir Oldêdorp.uerè indicarit fontein iudiciorü Se aólionum effe viÿ.præceptum.Sp. D IVISI O,eftuel totius in partes,uel generis infpeciesfifsio. eftenim duplex, V^nafitin partes,altera in fpecies . PriorappellaturParti-tio,Se eft totius integralis fiue legalis in partes. Pofteriordiuifio,totius fcilicetuniuerfalis,fine prædicatiuiin fpecies.Gloffl.rcfta.de Verb, fig. Ex Apello.Sedclarius hæc, docendi gratia, diftinguuntur:utdiuifiofitgencris in formas, ut,animal diuiditurin hominem, auem,afinum Sepifee. Nagenus hæc omnia in fecópleftens, quafi totum quoddam : cui quæ fubiefta funt, ueluti mebra funt. Vnde Sc Cicero fatetur,fpe-cics,quas ipfe maluit appellate formas, interdû Separtesuocari. Partitiouero,quum totûfiue (ut quidaappellarcmalunt) integrum diuiditurin fuas partes,uclutin mebra,turn in corpo-ralibus,tum ijs quç intelleftu tâtùm percipiun-tur. utcurh corpus hominis diuiditurin caput, humeros,brachia,thorace,uctrem, ilia, crura,8c pedes:aut domus in teftû,fundamcntû, aut pa-rietes.Hæcfenfupercipiuntur. Rationis funtil-Ia;Ius diuiditurin legem,morem,8eæquitatem. Si rempublicâ diuidas in monarchiâ,democra-tiam,oligatchiâ,8e ariftocratiâ, diuifio erir,qua totum in formas diducitur. At fi rempublicam diuidas in partcs,equeftrcm ordinem,S: popu-lum,partitio erit.In fumma tarnen, omnis diuifio aut eft fubftantiæ in fubftanti?s:ut, animalis in hominem , Secætera bruta. aut fubftantiæln accidentia : ut, animaliû aliud bipes, aliud qua-d tu pes, aliud pedi bus carens . autaccidentium in fubftätias:utfiuolatiliadiuidas in aquila.no« ftuâ,8e alias fpecies.autaccidétis in accidentia: ut, eruditorü alius exfe doftus eft, alius à præ-ceptoribus inftitutus.Sp. DIVISIONS S. Marcell.de Ann. legat.l.an-m 5 tepen. |
D ANTE O.'
|
tepeft. Cum quidam, ait, decurionibus diuifio-nes dari uoluifTet die natalis fui. DIVO RTlVM,diuerfitasmentiü:ueIquia in diuerfas partes itur.l.inter diuortiû.de Verb, fignification. Eftautem nomen generale, amp;nbsp;de Amicitia interrupta dicitur, amp;nbsp;inter amantes di uortium eft: deniq animae corponsq; diuortiû cft.Propriè taiUen eft ,fi uir amp;uxorfcparentur. Repudmm ueró, 0 fponfus à fponfa dirynatur. Confunduntur tarnen hæc uocabul3.Lege,Re. pudium.Apud noftros tft duplex diuortium.a-liud uerum,aliud fiftu.l. uir mulieri. ff. de Don. int. uiru amp;nbsp;uxorem. In hoe ueró differunt tefte Paulo, quó3 repudiari etiam futurum matrimo nium,poteft: non rectè autem fponfa diuertiffc dicitur. Diuortiû autem feu repudium, olim ex multis atqs non ita grauibus caufis admitteba-tur.ut eft uidere in l.céfu licita.C.de Repud.Ho die ueró nó nifi ex caufa adulterij diuortiû per-mittitur,Matthæi quinto,Sc decimonono.de A-dult.Sc ftupro.Quod Sc fandi Epifcopi Sc iuftif-fimi Cçfares intellexerunc etiam de cafibus criminum, quæ maiora funt Schabentur, minusqi tolerabiliamaritis omnibus,qua fit omne adui • teriü.utfi homicidafic.uenefica,infidiatrix uit» mariti deprehéfa,fiirax, blafphema in Deum,Sc perpétua irritatrix mariti, ac omnino implacabi Jis. Quemadmodu Sc inter alias caufas à Cæfa-rib.Chriftianifsimis enumerantur,præter adul-terij crimen, homicidiû ueneficium,falfarij cri-men,fepulchrorü effradura, facrilegiü, latroci-niü,plagiarij crime, Sc hulufmodi quaedam alia, quæ adulcerio uel æquiparâtur,uel multûexcel Jûtincrimme.Verùm adulterij meminit Domi nus exempli gratia : ut inde atrociora æftime* niuscrimina. De quibus tarnen Ecclefiæ iudi-cio ftandum eft magis,quàm proprio. Vide Annot. Erafmi inj. Cori nth. vij.Spieg. D i V R N A B operse à mane incipiunt, I, ij. ff. de Ann.Ieg. D1V R N V M officium , eft opera.Lj. Sc iij. ff. de Oper.lib.Vide,Operæ. DIVTVRNVM quidfit,explicaturin 1. diu turna.ff.de Leg Se Inftitut. de lure nat. §. ex non feripto . Albcricus hoc aliquâdo côtraélius effe putat longo tépore,tametfi uideatur idé fignifi-caretépus.citatÿ.cinenfor.I.ij de Remilit.Sp. D 1VV S intelligitur,qui fua uirtute diuinita tê meretur. Sic dicimus Diuos Imperatores e -tiam,dum funtin uita . De quo latius aliquanto in fcholijs ad Leg.xij.Tab.commentabimur. D IXI, effeproprium iudicialium orationu extra quas abufus eft, Salomonius indicat in I. mandatalurifdidione.de Offic.eiuscui madat. Vide,Perorare faufam.Sp. D O,dico,addico:tribushis uerbisprçtorne-gocium definiebat. Primum ad aftiones, quib. rem dari petimus:fecundû ad fafta, uel rei uen-dicationem: ultimum ad executioncs pertinct: ficut Sc Adiudico.Ex Alciato de Verb.fig.Sp. |
D o Iego.Iabole.de Statuliber.l. Stichum.Ti lio dolego.Paul.l.j.ad Lcg.Falcidiam.Easqi res quibusqi dare legate nokt. Non plus fignificat, do lego, quàm fi do fokim, uel lego dixiffet.Sp. DO CERE difciplinam. Videtic.de Duob. Sacerd.generibus in Leg.xij.Tab. D O C T O RE S legû,magiftros appellari.ad-notatum eft etiam ab Alciato diligétifsimo:pu-tatqsgeneraliter magiftri nomine contineri Bac calaureos,Licétiatos,DoéIores.Sicut cnim ath Ictæ tribus coronis, more Græciæ antique, in-figniri debcbant.l.j. de Athl. ita in agone litera-rio tres funt diftinfti gradus. Notâdû aût, quód Dolores hberaliû artiû, Sc medicina profeffos, ciuitateRomana donauit diuus Cæfar. Hancà principio parcifsimè populus Romanus dabat: lapfis deinde temporibus,latius hoc lus propa-gatumeft,ut oftendittit.de Cenfibus.Sp. DOCTORVM in iure jpmotio, in ufu effe cœpit circa annos Imperij Lotbarij Auguft Sa-xonis,qui mandauit publicè in fcholis traclari Romanas leges : quas quü doeiifsimos quofq» (quemadmodû in re noua fieri folet) amplefti uiderent monachi, Scripturæ autem facræ co-gnitionem frigefcere Sc cótemni, præ ftudio lu-rifconfultorü ; Sc ipfi quoq: Theologien ftudiû aufpicari cœperunt,atqi exemplo lurifccnfulto rum , difputationes fcholafticas de rebus facris inftituerunt. Moxquum Sc apud ilios dodo-rum numerus augeretur,editæ lunt Conftituti-ones de Promotione, de Numero annorum : Si fancitum eft,ut de diuinis differentes, non modo recepta fcholç décréta fequerétur,fed Sc yo-cabulis utcrentur, Sc loquendi formulis in ca fchola natis.Quaueró fadum id fit ratione,pul-ebré Rhenanusnofterrecenfet in Ann. ad Tcr-tullianum.Spieg. DO D R A N S,quafi dempto quadrante. Le-gc,Sextas.Vide lnft.de Hçred.inrt.§.hçreditas. D O G M A,placitum,decre(û,Grçce ^iifurftiii^ Sc«£iwdicitur,tefte Budæo.Sp. DOL A RE,fabrorum uerbum,cum materiç complanatur afperitas. Vnde lurifconf.in I. fer-ri.de Verb.fig.Fabros tignarios dicimus nó eos duntaxat qui tignadularent,fed omnes qui xdi ficarent.Spiegel. D O Ll VM,uasfidileeft,uinoatqialijs reb. condédis aptifsimum.Vlpian. de Fun. inftrud. l.inftruméta. Dolia. inquir, licet defoffa nó finr, Sc cuppæ.ldem de Aur. Sc arg.leg.l. dolia fidilia, quibus terraadfeda eft. Hinc doliarius, qui-fa-cit dolia.Et Doliarius,a,urn,quod ad dolia per-tinet.Paul.de Fund.inftruc.l tabernæ. Doharia, inquit,uafa,8c ancones. Ité I.fi uinum. Et dolia-re,inquit,uinum emeris.Nebrifs. D O Ll VM,uas grande quo uinum recondi-tur.Dolia fingula,in I.).§.j ff.de Peric.Sc com.rei uend.l. d(»lia.de Contrahen.einpt. Scribunt lu-rifcofs. Vino legato cum uafis, dolia legata non-funt:quiafciliceteamenteuinumindolia con-dimus, ut ex his poftea in amphoras, uel cados diffundamus. Exhoceftuinum, quod pafsiin diffufum nominatur.Sp. DOLIA etiamVIpian.tradente,inaliutn ufum,qüàm wini habentur : ut fi tritico, uel pecunia |
D ANTE
|
cuniaimpleantur.Adfert exempla Alcia. in C5-ment.ad l.uinaria uafa.de Verb.fig.Spieg. DOLO malo feciffe. Vide infrà, Feciffe dolo mal o. D 0 LA B R AB,inftrumenta quib. refringun tur,quæcohçrent.InterpreS inter armorû genera numeral, nul lo idoneo,utopinor, exemplo, in l.iij.ff de Offîc.præf.uigil.Spieg. D O LO NB S , haftæ funt, in quibus tanqnâ inuaginis latent pugiones.Diéli ab eo,quód do lus fubfit.Alphen.ff ad 1. Aquil.I.fi ex plagis.Fla-gello,inquit,quod in manu habebat.in quo do Ion inerat,uulnerare tabernarium cœperat.Ne-briff. Vide Alexan.cap.xv.Qen.diet. iiij. D O LV S ,eft machinatio fraudulofa, cum a» liud agitur,aliud fimulatur.l.j.de dolo malo.qua definitionéM.C.lib.iij.Off.Gallo Aquil.adfcri-bit.Labeo définit alijs uerbis:cui Vlpia.fubfcri-bit.Obferuandû aut, quod nulla padione effici poteft, ne dolus malus præftetur. Autor Paulus in l.fi unus ex argentari)S.§.illud.ff.de Paél.Sp. D o LV S . Diuus Auguftinus apudEuange. bftam Dominicauerba, Ecce uerè Ifraélita, in quo dolus non eft,enarrans: Dolum,inquit,Do minusdicit: Scomnis qui uerba Latina intellilt; git,feit quia dolus eft,cû aliud agitur,Sc aliud fin gitur.lntendat chantas ueftra, non dolus dolor eft.Propterea dico.quia multi fratres imperitio res Latinitatis loquütur fic, ut dicat, Dolus illii torquet:pro eo quod eft.Dolor.Öolus fraus eft, fimulatio eftiquando aliquis aliquid in corde te git, Sc aliud loquitur, dolus eft, Sc tanquam duo cordahabef.unum quafi finum cordis habet,u-bi uidetueritatem:8c alterum finum, ubi confi- ftit mendacium. Et ut noueritis hunc effe dolü, diftum eftinPfalmis.Labiadolofa.Quideft,La bia dolofa f Sequitur, In corde, amp;nbsp;corde locuti funt mala.Quid, Sc in corde,8c corde,nifi dupli-ci cordeC'Hactenusille.Spieg. D O LV S fit, alterum circumueniendi caufa. Fraus propriè dicitur,etiamfi decipiendi confi-liü non adfuerit:fcd is qui deceptus eft,à feipfo, üel ex euentu fraudatus eft. Dolü item quidam in faciendo, fraudem inuerbis dicunt.à f(«l^igt;, quod eft,Ioqui. Alciat.de Verb.fign. D o LV M,palàm Sc dam: Fraudem uero pa-làmcommittiuolunt.§.dolo.l.Iuris gentium.ff. de Paftis. D O LV S malus, machinatioeftfrauduléta. ad alterum circumueniendum in(^rufta.Vel eft, cum aliud agitur.aliud fimulatur. Aliter, Dolus inalus.omnis calliditas eft,fallacia,machinatio, ad circumueniendum,fallendum,decipiendum alterum adhibita.Hic, ut amp;nbsp;fimulatio, cu in animo uerfentur,cuius fcrutator folus Deus eft,nó poteft direfto externis adminiculis jpbari:qua-propter ad coniefturas ex fafto colligendas,re-fpiciendum eft.l.doIum.C.de Dol.mal.l.quoti-cs. C.de Naufrag.lib.xj. Spieg. D O LV S malus aberit quofenfu accipiédû, explicat lurifconf.in l.hæc uerba. de Verb.fign. D OLV S prxtcritus.V'lp. in 1. fed amp;nbsp;fi lege.§. Scire autem'.TamCn, inquit,amp;poft motam con |
trouerfia omnes poffeffores pares fiunt,amp; quad prædones tenétur.amp; paulo póft: Qui uero præ-do eft,8c ante litem conteftatam doli mali nomi ne tenetur.hic eft etenim dolus præteritus.Sp. D O CV S ferui,autuerbcrib. caftigâdus.aut noxæ dedendus erit.autor Paulus in I. Quod fi minor, j.d fern.ff. de M nor. Spieg. D O L V S dolo comp^'.landus.l.uIt.ff.Je Eo per quern fact, erit. Hoc uerum effe intcHige, cu in deliddo neutra pars excedit : led turn uerior eft ilia,Qiti delinquit prior, maius delictum ad-initrir. D O LI capaces Pontificio iurecéfentur fc« ptenni maioresinoftro iure,inalculi, decern an-nos,ac fex menfes na ti;fœ minx, qm bus ad no-uem ætatis annos femeftre accclsir.l.impnberé. ff.de Furt.l.j. amp;nbsp;ibi per Glon. fin. C. de Donat.l. pupi'lum.ff.de Nouat.cum fimil.Spieg. DOMESTICA furta uocanr,quæ ferui do-minis,uelliberti patron is , uel mercenarij bis a-pud quos degunt, fubripiunt 1. Relpiciendum. ff.dePœnis. DOMESTIC A E perfone, recenfentur có-iuges.fiue pro marito uxor, fiue pro uxuie man tus teftis effe uelit: item concubinç,item homines liberi, qui operas fuas nobis mercede locât, quiqi alia ex caufa ob imperium noftmm , poU funt àfidc diuerti;maximeqi ij qui à manibus ac pedib.nobis funt.aliaq; uihoia otucia luftinêt.l. idonei.ffde TeÛib.Spieg. DOMESTIC!, quia ex eadem domo funt, amp;nbsp;nobifeiihabitant. Vide C, de His qui ad eccl. côfug.l.prçfenti.§,fanè.amp; ibi in GlofESc ad SylL l ij. Bart.amp; Bald.in l.refpiciendum.S.furta.ff.de Pœnis. Spiegel. DOMESTIC! iudices.Lcge,Affeffores di-cuntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(rius, DOMESTICVS princeps . uide Silcntia^ D O M E S T1C V S teftis, ubi quis ipfe lefe laudat.quafi domiteftehabeat.non aliundead-duftum.Huicautteftium generi quàm minima fideshaberi folet,aclegib. ceufufpefti rei)ciun' tur.deTeft. Paul. ait.Teftes quos accufator de domo produxerit,interrogari non placuit.lmp. l.ij.eod.tit.Etiam,inquiunt,iure ciuilidomefti-ciicftimonijfides iinprobatur.EraC in Chiliad, indicat, Cicerone alicubi domefticos teftes ap^ pellaffe,propinqua cognatione iunftos. Spieg. DOMICILIVM, eft domus poffefsio in ea ciuitateunde ciuis fis,in qua dorno fçpius com morere.ut colligere licet ex lureconf, ad munf-cipalé,8c de incolis.Vide Bar.in l.cius.$.Celfus. eod.Porto domiciliu effe côfiitutû.id eft return fuaru fumma ibi effe, frequentiusqs à patrefami lias incoli,Alcia.exponit: Si quis extra locfi do-micilij de re aliqua cóuentus fuerit, tunc habet ius reuocadi domu,uel ut iudiciu agaturubi res eft.In loco aut domicilij cogiturrefpódere de o-mnlbus fuis rebus,ubicunq; fint. 1. ultima.C.de Prxfcript.x.uel xx.annor Spieg, DOMINA fanftifsimaffeio te de amicisme-is curaturam,ne quid his défit ,ueruntamen Sc Marco dari oftingeta.Sequoia rcfpódei in 1. Tgt;-m 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^‘* |
Ö ANTE 0.
|
tia hærede.ff.de Ann.legat. Spieg. DOMINA uxor.Quçre,Vxorem appellat. D O MIN AT10,Tnpboniusdecondift.in« deb.l.fi quod, Vt enim libertas,air, naturali iure continctur, amp;nbsp;dominatio ex gentiumitire intro duéla eft,amp;c.Notum,dominatum amp;nbsp;dominatio né in eadem re dici. Afperç dominationis quis fit exitus . mcmorabile babet exemplum in hij. ff de Orig.iur.§.amp; cum placuiflet. Spieg. D o MINIVM,eft ius dere corporali perfe-Hè (quód falua legum prohibitione fiat) difpo-nendi.Alciat.in l.traditionib, C.de Paft, Domi-niü, inquit Bart, eft ius de re corporali perfeftê dif{3onendi,nifi lege prohibeamur, Apellus no-fterplenius definirhocmodo: Eftiusdetecor-porali perfeftè difponendi, fi rei copiam habe» as: fi minus,uendicandi: nifi uel lege,uel conué tione prohibearis, Eftetenim dominium ipfif-fimacaularei uendicationis, cum uidelicet ali* us quifpiam nobis inuitis uelporsidet,uel deti-net, Spieg, D O Mi NIVM diuiditurin direftum.Scuti-le,^,|,$ final.fi agcrueftig.uel emphyt.pet. Parti tur in proprictaté,amp;utumfruftum.l.iii),de Vfu-fruft I quiulumfruft.de Verb.obli. SedScalias in lure mueniri dominij fpecies, indicat Alc. in Parerg Qnoddam enim dominiü eft««t«Uw/at«, id eft.in (peut cü in I.in fuis, de Lib. Sc pofthu.fi-liubfamiliâs return paiernaruin dominus uoca. tur:unde Sc Sui hæredes dicuntur, tanquam fi-b jpfis fuccedant.erantenim uiuente quoqi pâtre domini.Aliud eft dominium,quodi«’«»'/’/-a»^/#/ id eft, per anticipationédicerepoftumus: ureum mulicrreifuæindotem traditæ domina dicitur,l,in rebus.C.de lur.dot, Aliud eft dominium,quod uidua babet, quain maritus reliftis liberis decedens, in teftamento iufsit effe domi nam ufufruftuariam,adminiftratricé (dominiü enimillud«’«i'lt;'lt;Alt;wx',8c imaginarium eft)eam fo Iùm in domo præeminentiam confecuta, quam uiuente marito habebatudeoq; ad alimenta tan tùm contrahitur:eft igitur Sc boe dominiü ««-x»- Aliud eft,quod fummü,feu maius dominium uoeät: quçdam fcilicetmaieftas, cuius obferuationem fœderati fupremo Principi, uel reipublicç debent.hnó dubito,de Gapt-amp; poft-Iim,reu, EfFeftus autem maioris dominij, quos non paucos refcrunt, ab interpretibus petendi funt. Spieg. DOMINIVM item diuiditur in id quod Iult; re gentium acquiritur. Sein id quod Iure ciuili. Prius autem finepofTefsione acquiri nó poteft, pofterius poteft maximè.I.àTitio. in fi. de Furt, l.cum bçredes.in prin.de Acquir poftl. fafta ad S.C.Trcbelll.j.de Bon. pofrefl'.§.j.Inftit.'de Ac-quif.per adrog.Sc tit.proximè feq. cum fimil.Ex ÄpeUo. Spieg. D O MINI VM,proprietas, amp;nbsp;ufusfruftus, quae duo funt partes dominij,Sc nó minus perfe ftioncs quäm dominium ipium, nó funt ex plu-ribus caufis.l.ii|.§.ex plurib. de Acquir.poftefr.l. non ut ex pluribus.de Regul.iur.ÿ. fie itaque di-fcretis.Inftitut, de Aftionib. Quafi dominium. lus in re,8c Obligatio,fæpenutfiero funt ex plu-ribus caufis.l.8can eandem.$.pen. de Excep.rei iud.d.l.non ex plurib. cum fint quædam imper-feftiones.Vide Apellum. Spieg, |
DOMINIVM acquiritur turn iure gentiû, turn iureciuili,Iurcgentiû,occupatione,inuen--tione,alluuione, traditione, Scc. Iure ciuili aût, nfucâpione,prçfcriptione,legato,aditionebçre ditatis,arrogationc,8c nônullis alijs modis.QçF tamé,utrcftè monet Apellus, adtraditioné atti net, requiritor ipfius traditionis iufta caufa, de qua uide infrà,Iufta caufa traditionis.Spieg, D OMiNlVM,quafidominium,Sciosinre fpecifieum,adfiniafuntinter fe, Sc fpecies diftin ftæ ipfius iuris in re genetici. Direftum ueró 8e utile,fpecies ipfius dominij.Porto dominij duo effe officia,Bart.in I.j.de Acquir.poficfT.explica-do,po(refsionis definitionem tradit. Vnü difpo-ncndi,alterum uendicandi,perl.in rem aftio.de Rei uend.h fi quis ui.§,diffcrentia. iam difto tit. de Acquit.pofTefT, Spieg. D O MINIV M,imperium,fegnum,maieftas, potétia,Ethnicorü funt uocabula,tefte D.Eraf-mo,g, Principe Chriftiano diuino opufculo de-monftrat,qua ratione,quos bæc uocabula dele-ftant,ptincipatum tranfigerc debeant.Spieg. D O MIN V S fimpbeiter appellatur in lure ciuili is,qui quoquo tempore ufu cœpif.I.fi finira.^,lnlianus.de Damno inf.D.Erafmo códitio-nis nomen Dominus cft,non honoris: tyrannic-cum,non magnificum: Barbaricum,non Roma num.Nam Sc lcnoncm,air,cui mancipia fint,do minum reftè dixeris.Quamuis non folùm recé-tioresquidam (quoslibenterfeqnimur) baud uulgari eruditione prçftantes,fed etiam ueteres honoris cau(a Dominü aliquem dicere folebat, ut cum Nefennius ad Paulum fcribens,l.Nefen-nius.ad Leg.Falc.Ex fafto,inquir,Domine,taIis fpecies incidit.Sic Sc marin uxores (uas,8c mari tos illçquandoqt appellant.Sic ScPlin. Traianü Dominü,eadem fcihcetconluetudine: cuius Sc: Martialis quoq; 8c Seneca meminerunt. Certé apud GrsecosxvgiO-frequêter honoris uocabu-lum eft,Arw/T»rnon item; quemadmoduin apud Latinos Herus dominij uocabulum eft potius, quàm honoris. Spieg. D OMINVS fitis,cuitraditur,excaufaem-ptionis,donationis,dotis,mutui,legati,hæredi-tatis,folutionis, tranfaftionis,(ententiaf,uel fi-milib.l.traditionib.C.de Paft is. l.nunquâ nu da. de Acquir.rer.dom.Domini aût appellatio,à do mo deducitur.lt;'(«a«x', propriû Græci oocant, Sc à domo deriuant. Vigl.in titul.Inftit. de Haered. qual.Se differ, ad eosq; extenditur,qui rei alien« ius proprietatem habent,etiamfi ufusfruftus a-lienus fit. VIpian. Domini, abufiuê dicunturfi-lijfamiliâs,8ccçteri liberi, qui in poteftatefunt, 8c ufufruftuarij. Spieg, D OMIN VS litis,apud Neratiumin 1. fipro curator.fF.Si quis caut.Spieg. DOMINVDVS forma dlminutiua apud Sce uolam iuxta Noric.texr.inl.uxorem.$.teftamen to.j.de Legatis iij. Spieg. DOMVS, |
DANTE Ö.
D 0 MV S,quandoqiFamiliaeft;utapudPau lum,tota domus pro gen te una tota(Ein gantzge» yjjieJjf.^l.ult.de Ôffic.Præfid.periMiTwi't',«(^y tan-quam continens pro contento ponitur;ut acci-piaturprohis,qui unàhabitat. Alc.de Verb. fig. Veruntamen Domum non dici quæ adhuc con tefta non fit,pleriquc fenferunt.l.].$. deinde, de Don. utfupràdidûeft. NegatCic.in Oratione pro Domo fuâ, quiequatn fanftius,quicquao» mni religiohe munitius, quim fit domus uniuf-cuiufq; ciuium. amp;nbsp;quæ fequuntur. Paulum in I, fed amp;nbsp;fils . de In ius uoc. arbitror ad hunc Cice-ironislocum refpexiffe.Vbi tarnen,inquit,de do mo fua nemo extrahi debet: quia,ut Caius eod. tit.dixit in l.pleriq;, domus tutifsimum cuiqi re fugiumatq; reccptaculum fit. Proinde qui do-mum alicnam ingreditur inuito habitatore.uim inferre uidetur. Hegendorph. has leges elegan-terexplicat. Spieg.
D O MV M meam cumhortio applicito liber-tis meis conCedi uolo. amp;nbsp;alio capite:Fortunio li berto mco ex domo mea, quam libertis meis de ■ di diætam.in qua habitabam : item cellariû iun-ftum eidem diætæ, ab hærede mco concedi uolo. 1.uxorem.de Legat.iij.
D O M VM qu^qi meaibi erunt.cum moriar, Proculus exponit in l.fi ita.de Legat.uj.Spieg.
DOMO inltruila.rupelletlilein Icgatam.nó etiamuina accipimus:quia domus umis inftru-fta.intelligi non poteft;autor Pompon.l.fi ita te ftamento.fF.de Fund.inttr. Spieg.
D E domo,pro,ex domo.apud Paulu,in prin. l.leâa.fF.de Reb.credi. Sic amp;Terentius ufurpa. uit:Clamat de uia, id cft, è uia. Pauli uerba quæ fic habent: Lucius Titius fcripfi, me accepifTe à Publio Meuio.quindecim mutua numerata mi-hi de domo : fecundum Alciat. fignificant, tam quoddomi numeratum, quàm quod ex domo adeummifFum eft,fiue peripfum patremfam. fiue per eius feruos.aut inftitores. Spieg.
D ON A RE ad procefFus, id eft, ut co donata-rius utatur.in pompa, uel cü in Principis eft co-mitatu. id enimfignificat procefFus in 1. nam 8c lmpcrator.fF.de Donat.inter uir.Seux. tefte Al-ciat.lib.iij.de Verb.fign.unde 8c alibi diciturl j. C.de SentpafF. Cu procefsifFet, Imperator falu-tatus eft.Propriè naq» diciturprocedere,qui pó pa quadam procedit in publicum: ueluti fi fpon fus procédât aut fponfa. quod Virgilius dicit. Tandem progreditur.Spieg.
DON ARi A ,donafunt. Paulus lib. xlix. de
Re militar.l.qui excubias.donarium pro donati uo pofuit.Iteiu C. de Sacrofand. Eccle. 1. fanci-mus.Vafa,ueluefté,ait,cçteraqidonaria.Nebrir.
DON A RI V M,largitio eft Imperatoris in mi lices:quç eadem in populum faéla.Congiarium dicitur. Bud. in l.pen. de Re milit. Alciatus ante tradit, quidquid præcipuum ahcui datur, ficut dos,ita 8c donarium dici poteft.quo fenfu recé. tiores autores,quos nommât cap.xiij.llb.iiij.Pa rerg.arbitraiurqi 8c autorem opulculi,quod in-fcribitur Cato, fic accepilFe : licet corruptè pro Danario.legatui Denarium: 3c uerCufequsnte,
Optathabere,pro,Captat habere, estera apud cum cap.xiij.lib.iiij.Parerg,
DONATIO diuiditiirin earn quæ fit mortis caufa,8c in earn quæ fit fimpliciter.l.Senatus. §.j.de Mort.caufa don.i.alienató.§.fin. de Verb, fign. Perpendendum ueró, quód donatio inter Utuos à parentibus fafta liberis,non lupputatur cis in legititnam portionem : nifi fic donétur, ut eftent pro débita parte hæreditatis.l. fi quando. §. 8c generaliter.C.de Inoffic.teftam.Spieg.
DONATIO propriè eft,per quam,nullo ur gente iure,led magis ex mera iiberalitate.aique munificentia, dominium rei gratis transfenur in alium.l.j.m prin.l.in sedibus.§. fin.l. donari ui detur.ff. de Don. ea quidem mete, ut ftatim fiat accipicntis,nec ullo calu ad donaniem reuerta-tur. Qiidd fi fub conditione fiat, non eft donatio. Spiegel.
DONATIO Fl. CONSTANTIN! AV G. de cuius etiam Baptifmate uariant auto-res, miré Interpretû noftrorû fatigamt ingénia. Nam quàm ferió difputarint,fiébtiâne fit, an do nare etiam potueritcum diminutione Impetq, fuccefTorumq; præiudiçio, editi illorum Com-mentanj bene longi demonftrant Ea ueró de re Hicrarthiæ Ecclefiafticæ Pighius fub fiuem hb. v.ubi de prçanxijs illis dilputationihus loqui-tur. Mihi (an6,inquit,perinde facereuidétur, ac fi ab illo Cyro, eorum quæ egerit cum fuis illis Perfis,rationem exigerét:aut Alexandrum Ma-cedonem repetundarum poftularent,quód pri-uatis quibufda obfeurisq; hominib. ne parti re* galiter munific?,liberali5qi haberetur, intégras ciuitates condonauerit,in fuccetTorû (ut hi que rerentur) præiudiciû,8c damnum fuæ illius Rei publicç.Nam dederit,non dederitRomanæ E.c elefiæ Conftantinus aliquid,ualuerit,necnc Do minatio eiufmodi:ufurpauerint,non ufurpatfe-rintaliquid ab lmperio,leu Romani Pontifices, feuquicunq; alij (quemadmoduulurpafFe Gal-liamFrancos, Britannia Anglos, Hifpania Cio-thos,atqi alias nationes alia plurima, Reguqi,8c Populorum continua fuccefsione, inhunc ufqi diem retinuifFe certum eft) breuiter, quid quid co tempore de Romano illo Imperio fadu, infe éKimue fuerit,ad noftros Imperatores nihil ini-bi pertinere uidetur, Potucrunt fortafsis de co queri, CONSTANTIN! in illo imperio fuc-ceffores, ft isfuaprofufionenotabilitcrIçfilFet Rempublieam,ftatumqi minuiftet imperij. Sed iamdudum uniuerfaillafut fuprà demonftraui-mus)cumfuo irnperiodefecitàCONSTAN-TIN O fuccefsio 8c pofteritas Noftri enim noli Conftatino,fed M AGN O illifuccedut CARO L O ,qui no à Conftatinopolitanis imperatorib. (quorum 8c tunc,8c diu poftea fupercrat luccef-fio) fed à Romano Pontifice accepit fuu Imperium. Quare quid illo Conftatini Imperio faflft aut non faftum fuerit, tantum ad eos pettinere arbitror,quantu quid olim in illo regno Perfaru aut Macedonum. Y'all æ, 8c Hutteno cómentitia amp;fabulofauifaeftprorfus CONSTANTIN! donatio, huiufmodi 8c Septemuirorum Germa niæ.
-ocr page 166-D ANTE O.
|
hiæ,hoc eft Eleftorum, inftitutioné éne demon ftraturus erat Huttenus.edito libello.Commen dationis partem,fed indigeftam adhuc, reperiri poffe opinorapud quendam cordatifsimü, arn-plil$imi apud Germanos ordinis principe. Ccr té,fi uerùm dicere licct.non hoc duntaxat quale nunc imperium eft,fed etiarn,Geut amp;nbsp;alia Ócci-dentalia régna, CHRIS TI cognitionein Roma næ Sedi debemus. D ONATiO immodica,fcuimmenfa.Quaere Immodica donatio. DONATIO mortis dicitur, quum Gtab æ-groto ea mente,ut G conualuerit, uel G cum do-nationis pœnituetit,uel G prior dcceGerit is cui donatur, tâ uelit donator rem ad fe reuerti. Sp. DONATIONES inofGeiofæcenfentur,cû parentes bona fuaGeexhauriuntdonationibus dum uiuunt, aliàs ftultitia, aliis malignitate, ut nihil Gt inde ad liberos peruenturum. DONATIO onerofa dicitur,cû donans re-nocat donationem propter ingratitudincm. Za Gus §.item G quis.Inftitut.de Aélion. D ONATIO propternuptias, antiquouer-bo apud Germanos diélaeft,[rJaU, hoc eütibr/ol Jolche gäbe bleiben, vnndfol jie behalten, gegen daß ein* bracht uhegelt .Tuntim enim fententiæ feriem u-num uerbum complcditur; ut uideas interim, Germanas quoqj uoces non ociofas effe. DONATIO propternuptias.Vide,Dos. D ONATARIVS cuiquiddonodatur,prç-fenti uclabfenti.l.etia.l.abfenti.ff.de Donation, l.nec ambigi.C.eod.tit.Obferuandum auté,ge-ri negocium cumdonatario obligatorium.Ob-ligaturenim tefteDn. Oldendorp, ad gratitudi-nem autore omnium maximo, hoc eft,natura i-pfa amp;nbsp;Deo. D ONATIVV S,qui donare poteft. Paulus: Si duob.debitorib. mortis caufa donatiuus creditor uni acceptû tulit,amp; cóualuerit.eligerepo-left, utri condicct. $. penult. 1. Senatus cenfuit. deMort.cauf.don. Haloanderhanc uocem non agnofcit.fed pro ea Donaturus repofuit. Spieg. D O NATO R, qui cui aliqd donat. Olim fo-Icnniacrant uerba,quibus utebâturdonatores: hodisueluti fuperfluareijciuntur,inl. uit. C.de Donation. Spieg. DON V M, à dando, uel donando diólum, amp;nbsp;eftgeneraleuocabulü. Munusueró fpccialius, nt quod ex necefsitate olftci j, iuftaue aha caufa præftacar. De quibus latiorem cxplicationé ui-deapud Ale de Verb.Gg. D O N EC, hoc eft, quoufqi internos dijudi-cet ur, hiec uerba faciunt conditioncm.Alberic. D O RMIENTES, procefTatorib .incurijs, amp;nbsp;neghgentius fuaagentibus. luxtauulgatum illud:Vigilanti,amp; non dormienti, lus ciuile fcri ptum e(t 1.pupillus.in Gn.fi; Quæ in fraud.cred, cum Ginilib.Vigilantes aûtaccipimus,qui fuarû return fatagunt.Spieg. D O RM I RE,naturale eft.l.G feruus feruum. §.fornicarius.fF.ad Leg. Aquil. D o RMIT AT O R,qui folct omnia négligé-tius agere. |
DOS eft, quoddaturàmulieremarito.l.Gré æftimatam.ff delur. dot.uelabeiuspâtre, uel exeraneo.ut in §.accedit,l.unica.C.de Rei uxor, aft. Bartol.uult Dotem efte proprium patrimonium mulieris: quem uidein Rubric, ft. Solut. matr. Donatioueró propternuptias eft, quam facit fponfus,uel aliquis nomine eius fponfie, uel alteri nomine fponfæ. Illa redit ad uxorem, uel eius hæredes: hæc ad maritum, uel eius hæ-redes.Difta Grçcè«»Tiyi^K«, quaG cótra,uel mu-tuadonatio. Vulgo hanc donationem propter nuptias Dotem mri nuncupamus: cum æqualis Gt in lure doti mulieris, Em ymdergab. ex Oldéd. Copia.Spieg. D O S eft proprium patrimonium mulieris.1. ’'j-^-egoetiâ.ff.deMinorib.Vide Azon.in Sum ma.Bart.inRubr.Solut. matr. Quodpropterea marito datur à parcnte,uel ab extranco,ut one-ra matrimonij fuftineat. I. j. 1. Dotis fruftus.amp; 1, Res in doté.ff. de lur. dot. Ei» heymfleur,Mittgab, Braut/ehatz'. quafi mulieris thefaurus,ad uitæne-cefsitatem conferuandus. DOS Icgitimçreftitutamulieriautpatri fo-luto matrimonio,non plus dicitur dos, fed no-minabiturpatrimonium mulieris:Gcut hæredi-tas adita,poftquam eft adita, nó plus dicitur hæ rediras,fed patrimonium hçredis.l fed G plures. §. Gliæ. ff. de Vulg. Dos auté nondum reftituta, quauis matrimoniû Gt folutû,refté diceturDos, per text.in l.j.$.taceat.C.de Rei uxor.aft.Sp. D O S non eft ius uniuerfale, ut cum Bartolo lafon amp;nbsp;alij cauillantur. quorum fententia non poteftullocolore defendi:lt;ubfcribcndum itaqi Baldo amp;nbsp;ijs qui reftè fequütur eum. Dn. ZaGus Dotem effe ius incorporale haud negat, id eft quandam qualitacem legalem, quoddaius, qd^ intelleftu colligitur,quod uerfatur circa corpora dotalia.Spieg. DOS certa, quæ fecundum patrimoniu pro-mittentis, amp;nbsp;conditionem eius cui promiffa eft, accipienda.l.G cum ea.C. de Dot.promiff l.cum poft.$.gener.ff.de lur.dot.Spieg. DOS profeftitiaVipianoeft,quçàpatrc,Hel parente proGcifcitur,qui Gliam pro return fuarû uiribus dotarccompeiluntur, Aduentitia uerd dosillaeft, quam nemo cxpaternis bonis, fed quifpiam extraneus alicunde dedit: ut ex lulia-ni uerbis colligitur. Spieg. DOS per præceptionem legata,hoc eft,ante captioncm,inl.fundus.ff.Famil. ercifc. Quærc, Præceptio. DOS promiffa. DifceptantDd. an dos promiffa dicatur dos, quafi Gt ibi detcrminatio dilt; minuens : amp;nbsp;an in ftatuto ueniat nomine dotis ea,quæ needum tradita eft,fed promiffa.Eft Za-Go inueftigatio utihfsima:quem uidc in tit.Sol, matr. Spiegel. DOTEM legari, uel pro dote Iegari,nó diffe runt.ff.de Dot.reieg.l.cum quis.$. led G nó dos, amp;nbsp;l.cum fcriptum.Spiegel. D OTEM paruarn Dn. Alc.accipit,quæGa-miffa fit,exhçreditatis rata portióe rcfarciri Gbf ualeac:magnam, quç nó ualeat, adcó ut coHatio circa |
D ANTE V:
|
circa nullam uerfetur fpem expatris imperfuafi bi!itate:fïc enim legendum idem, amp;nbsp;quidem te-élé.monct: nonautem illam fpeciem, utmilga» ta habet translatio.In Auth.collât, vij.pauló an-tefinem. DOTIS caufà, pro ipfa dote nominatur in I. J.fESol matrimon. ut annotauit Zafius : Ex ifto textu colligo,aiês,dotis caufam nominari hïc i-pfam dotem,uel negociü,naturam,uel conditio nein dotis: nam ita fumi caufam pro negocio,a-pudrhetoresuulgatumeft. Nee temerèdotis caufa præcipua dicitur.quod ad mulieres perti-neat.quæ folent ciuitatem replerc ciüibus,libe-ris.Hoceft quod dicit luftinian.in Aut.denupn in priri.artificiofainiinmortalitatem induci jp-creatione prolis. acceditelegans text. inl. hbe-forum. in fin. ff. de Verb.fig. Item text.in l.j.ÿ.Sc generaliter nee noO.J fin.fF.de Ven tr. in poflefT. mitt.Spiegel. D OTALEprædium, etiamnomen retinet foluto matrimonio.fF.deFund.dot.Dotale auté prædium non folum intelligimus.cum iam ma. titoeius dominium quæfitum eft.l.dotale.^.dq tale.eod. fed etiam dcftinatum.l.dotaleprædiû lt;:uius.ibid. Spieg. I^OTAbES resefleuidentur, quçdotaÜpe *:unia emptæ funt.l.cum uir amp;nbsp;uxor.ö.pen. iF. de lur.dot, ^pipj, ^OTAvîvM bona,amp; Dotales fundi, hoe éft,addotem fpeclantes,amp; in quibus dos mulie fis collocatur,uel quos uir accepit pro dote mu lieris.Spieg. D OTALiVM feruorum amp;nbsp;ancillarum fçpe ineminerelurifcofs.Suntaût,utuerbum ipfum prodit,quosuxorcumdoteadmaritumattulit, Receptitius Dotaliopponitur, quemuxorfibi proprium retinet,neqi doti dat. Spieg. D R DRACHMAM,SeDenarium,idemno effe, docet Agricola lib.iiij.Quanquam menfurarum amp;póderum ratio uix definiri, explicari*ue fatis poteft, propter uariam eorundem dimenfioné. Quod amp;nbsp;Alexan. Nepol. exidimat, apud quein extatlib.ij. elegans Caput,omnino luris candi-dato legendum : quo explicat . quibus finibus, quaq; menfuraitcr,aélus,autuia confient.Sp. DRACHMA auri, id eft, oboli fex.tâti eft in præfentia propterteinporû noftrorum pauper-tatem,quanti olim oboli oclo.ut Budæus docet lib.ij.de AlTe.Hæc uox,ut neutro genere rapina, manipulum,donariumq! fignificat: Dramaue^ roeiufdein generis rei eftrepræfentatio, uteó-muniterfitin fabulis.Vnde Dramaticum opus, uel poema, in quo folæperfonæ agunt, abfque poets interlocutione.Spieg. DROM i,Latinècurfus dicuntur. Vnde Ca-tadromus.Vide fupra, Athletarum nomine. DROMONES dicuntur,quipræerantnaui bus, ad feruandum traieélum maris, in hoc rei public^ militantes,amp; maris tranfitum tenentes, ucl tuentes. C. de Off præf.præt.Afri.l.ij. Vnde etiamadhuc eorundem naues nomine uulgari Dromones appellantun |
D VA s ædes habere.apud Vlpian.inprin.I.fi quis. ff. Corn mun.prçd. Spieg. D V A E res,non funt fruélus, amp;nbsp;fund us , fed una.l.fin.§.pe.n.ff.Quæ in fraud cred.Vj.ii'.fi daæ res.Quorum legatorum. D V B I A cailla dicitur, qui fut uoceutamur forenfijft'iniplenè probata eft. Gloleft Celebris in I.adinonendi.ff.de lureiur. Porté m dubijs in terprerandis.ad mitiora deflectend û e(Ie,Scho. la noftra umnino recepit. D V B I T A R E quid fit,Bart. docet in l.admo nendi.de lureiur. Ad de 1. Licinius.de Fideicoin. libert. D V B 1 V M .eft, de quo inter fapientes dubita tur.l.inutdis.ff. de Acceptila, arg.l.nnicç,amp; quidem perquàm eleganiis. Nihil innouan . appclL pend.Spiegel. D VB 1 VM arge ntnm, de cuius pondéré uel bonitate dubitari poteft.Spieg D V B I V S euentus Iltis, ex Scæuola dici fo-lec.l.quod deberetur.ff.de PeCiapildq. lurecols* ferè prouerbij loco ulnrpatur.apcrtilsimaqi habet fignificationemjUt ait Alcut. Spieg. D VB I V S hæres, dum délibérai, utrü adeat nee ne h.x-reditatem. D V C A T V S, pro regione eni Du.x domina-tur apud Feudorum conditores. Extat exemplum huius fignificat ion is apud Suet.in Nero-ne.Lampridius autor eft,Hcliogabalum illauda turn Imperatorem ohm uendidiffe Ducatus, amp;nbsp;officia Palatina. Tertullianus noué ufurpauic Ducationem pro Ducatu: amp;nbsp;Ducatiorem, pro Duce, Rbenano annotante in libro de Goron, milit.Spieg. DVCENARii indicés efant, qui deleuiori bus rebus pronunciabant. Diéli à tenfu ducen’ torum feftertiorum. Ducenarij quoq;, ut alij tra dunt,capiüturpro exaélorib.publicanis’üe. Du cenaria enim nomen ueéligahs eft,ficut Cente-fima,Quinquagefima.Repcrituretiam id nome inaliofignificatuapud Veget.lib. xj. Vbi pris mus,inquit,haftatus,duas centurias, id eft C C. homines ducebat inacie fccunda: quem nunc Ducenarium uocant. Scorns ad Theodof. lmp, in fchola agentium tradit fuiffe ducenarios, qui in præfeelorum officio in prouincijs fiebantof-ficij principes : eratque eis poteftas principalis, clementiæ adorandæ. Alc.in l.matrieulam.C.de Agentibus in rebus.lib. xij. Aftipnlatur Rhena» ni Icholium apud Eufebianam hiftoriâ, ca.xxvji lib. vij. Spieg. D V C E R E funus.uîde,Funus familiare. D V CERE in matrimoniû.Fœminafola nu-bere dicitur, uir autem ducere in matrimoniû,-duccre in uxorem, habere uxorem, amp;nbsp;habere in matrimonio.Spicg. D V C E R E pugnum alicui, pro percutere. L-Sicum.ff.delniur.- D V C B S partium,id eft.faélionum.Cçf Ma.’ ximilian. Kadetfurer iiocare folebat. NnnquamI non illis grauis, fed moxin deliélum deprecan-tes clementior: tulit autem omnium ægerrimè deteéfdsi |
|
D A N T É V. deteftos paucis annis ante excenum fuum, Có-trafœderatæ coniurationis autores. Spieg^ D V C V M originem, à Romanis Zafius erna* nafTeputat. Quanquam longè alia eft ratio ,nifi fallor.noftrorum.id eft,eorum ducum^quorum fit mentio in Feudalib.placitis. Quæ uariauit in Germanijs, præcipuè lub Francis Principibus^ qui Gallicum regnum amp;nbsp;Germanicum fimul ad ininiftrarüt, priufquâ à nobis agnofceretur Feu diuocabulum. Nam quod à paucis obferuatum eft, prius fub ucteribus Francis liberæ potefta-tis Üuxfuit in Saxonia Heinricus^pater Otho« nis, cognoinento Magni. qui Italiç liberator,Ló gobardorumregno Germanis uendicato, pro-greflus Romam,Auguftus appellatus eft. Sp. D VCTVS de domo,quisintelligcndusfit, docetlurifconful.inl.inlegecenforia. de Verb, fignificat. D V C T V S mifericordia, pro excitatus, in 1. amp;nbsp;elcgantcr.$.idem Labeo .de Dol. D VEL WM, dicitur bellum, quód duabus partib. de uiéloria contendentibus dimicatur. Vnde cóftat in fignificatione rei, errare cos qui duorum duntaxat bellû priuatim accipi putant, cumamp;multorüfirpublicè.ut teftatur Lex xij. Tab.inquiens:Quiq; agent rem duelii, quiq; po pulare aulpicium. Succinit amp;nbsp;Horatius: Griccia harhamt lento coUi/a duello. Porto duella priuata, turn alia cruenta fpcfta-culafuntfublata omnino.l.unica.C.de Gladiat. lib.xj.Colligit Oldend.cx Conft.de pace tenen, tépore Friderici Imperatoris I. cognométo Æ' nobarbi, duelloruin certamina fuilTe frequétia, adinueftigandam ueritatem rerum geftarü etia priuatim.Ab illo autprifco morepugnadi, funt iftæphra^cSjKentpflicbklagen,pro eo quod eft,cri minaliter accufare. hé kempfticb gruejjen, hoc eft, addifcrimenuitaefolenniter prouocarc. Vide înfràMonomachiam.amp;Bart. in l.quaadiones. §.fi quis colluftatur.ad Leg.Aquil. D V LCIA inter ea numerantur, quæ menfis fecundis apponebantur:cuiufmodi funt ea quæ recéfentur à Proculo in l.fin.$.cui dulcia, de Tri tic.amp;uin.leg Spieg. DVbCIARlVS panis,quamuisadmixtio-ne mellis fiat : tarnen quodcunqs genus placenta dulcioris,delicatiorisqi, nihil uetat Pané dul ciarum uocari.Et putat Angelus Politian. Mar-zopane genus lautioris edulij apud halos,reélè Panera duleiarium uocaripofte.Idquemonuit Infulan. DVL-CISSIMIS filijsmeis.l.cumpater.$. dulcifsimis.de Leg.iij. D VLCIS S1MI S fratribusmeis.auunculis autem tuis,quæcunque mihi fuperfunt in Pam-phylia, Lycia,uel ubicunque de maternis borris concedi uolo, nequara cum bis controuerfiam habeas.Senfum indicathorum uerborumlurif-conful.in l.cum pater filios.§. dulcifsimis. de Le gat.ij.Spieg. D YM, particula ea fignificatione habet qua donee amp;nbsp;quandiu.Pompon.Hoc,inquit,fermo-nc,dû nupta crit,priinæ nuptij fignificantur:un deproprièhçc uerbainterpretantur, donee, fert quandiu erit nupta. Cetera Alciat. in 1. bonos,de Verb.fig.Spicg. |
D VM nupta erit.His uerbis propriæ nuptiæ intelliguntMr.t.bonos.§.hoc fermonc. ff. de Ver borum fignificat. DYNT AXAT,idem fignificat, quodfolum. Huius particulæuim oftendit Bart.in l.cum ita. ff de Condif.5c demon.Non duntaxat, pro non folum. apud Paulü: Cum tutor non rebus dun-taxat,fed etiam moribus præponatur. 1. cü pki-res.de Adminiftr.tutor.Spieg. DVO,funtmuita. Inftit. delur.perf in fin.in Aut. de Depof. amp;nbsp;de nunc. inq. ibi. cum muira, Bart.in l.j. ad Syll. Sic ex aftu uno, feu ex duab. uicibus cófuetudo fit,id cft.aftuetudo fadi.l. ne mo.infin.C.de Epifc.aud. Spieg. D V O Augufti quado primura fafti, CapitoI. refert in M. Antonino Philofopho.Tres item fi* mul Auguftos legimus apud Amm.Marcellinü. In hoc tarnen,inqait,negocio,Vafétinianus mo rem inftitutum antiquitus fupergreftus,non Cç fares, fed Auguftos germanum nuncupauit,'amp; filium , beneuolè fatis. Nee enim quifqua amebae afciuitfibipari poteftate collegam, præter Principem Marcum, qui Verum adoptiuum fra trem abfq; diminutione aliqua maieftatis Impc ratoriæ,focium fecit.Spieg. D VO D E CIM, loquendi compendio appel labantur Leges xij. Tab.utcolligitur ex Cicero. lib.ij.de Oratore. D VO mala.Ciceroad Oólauiumfcribcns:In duobus, inquit, malis cum fugiédum maius fir, leuius efteligendum. D V O rei ftipulandi amp;nbsp;promittédi : quia duo plurcs'ueeandemremautftipulantur, id eft, ré fibi datum iri quempiam obnoximn faciunt,aut promittunt, aut fimul ftipulantur amp;nbsp;promittut: faftum eft, ut duo rei ftipulandi amp;nbsp;promittendi dicatuninterquos obligatio quomodo oriatur, luftinian.exponit lib.Inftitut.iij. DYPLAM STIPVI-ARl,hoceft,utpre-cium emptori in duplo reddatur, fi res fuerite-uifta. Quæ ftipulatio olim fuit frequentifsima, ad reprimendam uenditorum temeritatem . 1. iiij,$. Slis, qui.ff. de Verb. oblig. Sic amp;nbsp;Vlpian. dicit duplari pœnâ,in 1. Qui tabulas.in princip. ffidcFurt. D V P L I appellatione, interdum quadru» plumcontinetur. hinter cos. §. quoddiximus. ff. de Furt. D V P L-IC ARI,apud Vlpia.in I. qui tabulas, ff. de Furt. DVPUCATIO ,eft allegatio quæ daturreo ad infirmanda replicationem aétoris.§. rurfum. Inftit.de Replicat. D VP LI C IA interdira quæ dicâtur, lurifc. demonftratin I.ij.delntcrd. DVPLICIA iudiciafunt, Fam.ercifc. Com. diuid, Fin. regund. quia par utriufqi litigatoris in his códitio eft, necquifquam præcipuè reus, uelador intelliguntur, fed unufquifq5 tam rei, quàm aóforis partes fuftinet. Inftitut. de lud. ƒ. tertia |
|
D ANTE tertiadiuifio.in fin. Spiegel. D V P LIC1A R11 milites diéli, quib. ob uir-tutem duplicia cibaria dabantur.Germani nûc, quib. duplicia ftipédiapenduntur, DoppdJoldner uocant.Spieg. D Vp Li c iTER.VIpian.in I.ij.in fin.deMa num.teflam.pro utraque parte, fine, ut Azo exponit, pro utroquegraduuenullè accepit. Sp. D V PLI O,uerbumxij.Tab. quo duplex uel pecuniæ uel capitis muléla iniûgitur alicui:qué admodum Talionis, talispœnædicebaturcon-demnatio, cuius aliquis alium afFecerat. Spieg. D V P L O,uerbum à duo, tefte Perotto: ufus efteo Paulus in l.inhoc iudiciû.de Ser. corrup. inquiens,quia omne dainnutn duplatur. Spieg. D VPLVM,bis tantum.Cato deRe ruft. Ma ioresenimnoftrifichabucre,amp; ita inLcgibus pofuere, furem dupli condemnari, fœneratoré quadrupli.id eft ut bis tantum reddat,quantum furatus eft. lurifcofs. in duplum, triplum, qua« druplum, fubftantiuè quoque ufurpant, exem-ploCiceronis. DVPONDïIiuuenes,ftudijs tâtùminitia-ti. infimæelafsis auditores infeholis noftris : à dupondio nummo, quafi duobus afsibus æfti-marentur,feu à pondéré Dupôdio,quod amp;nbsp;Sta-terdicitur,8cTetrachmon.funrcnim adliuc mo dici ualoris:Pupilli uulgo dicutur.quemadmo-dû rudes Chriftianifmi, Paruuli, amp;nbsp;Infantes ap-pellantur.Sediduocabulum luftinian.in proœ mio Pandeft. §, amp;nbsp;primo quidem anno, reiccit, pro Dupondijs .luftinianeos nouos nuncupan dos cenfens.Spieg, DVPONDivs quid fit explicat Vigl. in e« narratione-^.Sc fi plures.Inftitut.de Hæred.inft. refté inibi refeUens Accurfij dogma,exiftiman-lis hodie ad Dupondium tranfitum nô fieti, ni-fi elarè de mente teftatoris conftet. Vide Geor-gium Agricolam. Spieg. D VRACiNAEuuæ, amp;nbsp;Duracina perfica, quç comeftibilia,amp; matura funt.Grçcè rfû/i/t®-, Iureconf.de Verbor. fig. I. Qui fundum, inquit, uendit, pomumq; excepit, ficus, nuces amp;nbsp;uuas duracinas. Nebr.de bis amp;nbsp;Alciatus pulchrè in 1. qui fundum.de Verb.fign. D VR A Lex,amp; quæ non faeilè fertur, amp;nbsp;quæ immitis intelligitur. Sicut apud Ciceronem.du riores legum conditores.Recentiores luris Ci-uilis Interpretes difierunt latè in I. omnes popu li.ff. de luft. amp;iur. AnduriorLex feruanda fit. Spiegel. D VRIO R conditio,pro difficilior: ut fi quis deteriorem habeatpatronum.Glof.§.final.l.ge-neraliter.flf. deFideicommifT. libert. Siedurior aduerfariusin I. j. C. de Alien, iudic. mutan. cauf. fac. D V R A N T É matrimonio, pro conftante: contrarium, Soluto matrimonio. Donatus ait, Durare uerbum, perfcrendis malis conuenirc. Spieg. D VR ARE, pro in tempus confiftere, apud Vlpian. inl.j. dePœnis. Siinconditionepriorc duralTer, |
V. D VVMVIRI. Horum alij quos fsepe populus creauit,nec ante obitum mutare deccbat,ab omniqïurbano munere amp;nbsp;belli cura immunes erant,amp; facras ædes dedicabant, amp;obfecratio-nes expiationesq; ad placandas auertendasque Deorü iras,turn alia quxdam procurabant:quo rum meminit Alexandercapitexvj.libroiij. Ge nial.dier. Alij Municipiorum.amp;alij Nauales di-cebantur: amp;nbsp;alij Capitales, qui perduellionis diem ad populum dicerent, amp;nbsp;in facinorofos a-nimaduerterent,à principio Originum creati. Vlpianusl.unica.Siquisius dicenti: meminit Duumuirorum Municipalium,non illorum qui Romæolimcriminaliatraéfabant, tefte Liuio li bro primo. Et quamuis in Latinis municipijs, ceu primi magno in honore haberentur, deerat illis tarnen poteftas mulftandi.Vnde non pore-rant lurifdiétioncm fuam defendere pœnali iu-dicio.ut ait VIpianus loco iam citato. Gommen tatores non animaduertunt,quis'nam hoc loco Duumuirorum magiftratuS efiet. Zafius nofter putat,Duüuiros hodie reftê dici Tribunos pie-bis. Oldendorp, autem arbitratur,Tribunos fuc cefsifle apud nos loco defenforum ciuitatis. Et Duumuiros nunc Magiftros ciuiü uulgo dici, feu Confules.Quin amp;nbsp;Duumuiratum fuilTe ma-giftratum municipalem,teftatur Paul. tit. de A-Clionibus,8cVlpian.de Dam.inf. Spieg. DWMVIRI nauales, quibus naualiü pop. Rom. quoties inftrui claffem, uel refici oporte-bat,utqi naualibus focijs implerentur,commea luqs 8c armamentis inftruerentur,negocium da batur: neenó aquæduduû deriuandarumqi a-quarum,coloniæqi deducendæ qui curam age-rent, quiq; id muneris cxequerentur,fæpe Duû uiros fuilTe conftat. DVX. FeudiftisVafallus dignitariseft.uide Ducum origo:8c lcge,Comes. Dux autem,Prin ceps,Sc Comes communi genere leguntur. Ita-que barbara funt,Duciira, Principifla, Comitif-fa. Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E A A,8cEadé,quandoq} aduerbia loei, referunturque ad Qua, pro, per candemuiam. E A mente,apud Vlpianum de Furt. pro uoluntate, 8e non,ut uul-gus folet, pro intentione accipiendum eft. Ac-curf. in 1. codicillis. de Leg. ij. cadem uerba in Scæuolæ Refponfo, haud fimpliciter, hoe eft, pro animo,autfententia, fed propafto intelle» xit. Spieg. E A D E M funt, quorum fubftatia eft eadem. Vide Bald, in 1. neque leges, ff. de Legib. 8c l.ea quæ.C.de Condit, indebit. Quç origine amp;cor-ruptione funt diuerfa, cadem non funt, ait Salo inonius,l. Gallus.Spieg. E A D E M per eadem,eft femper eadem incul care:quo uitio notantur à uiris nó illaudatis re-centiores Scholiaftç,qui additionestantuaccu mulant.Lcge Caftilion.Spieg. EA D EM opera, jp eo faélo: quod,fermonis prifci ignari,nó animaduertêre,qui nee Oper«, antiquis quidfuerint,fatis infelleXilTeuidétur. n RADEMi |
É ANTE C.
|
BADEM res non debetdîuerfoiure cenferi. l.jde Rer.permut. E A T B N V s ,uariè poni docet Barto.in prin. l.j.de Oper.nou.nun. Porrô Eatenus dicitur çs poffe facerc,quatenus exfrudib.fupereft,dedu élis alimentis.l. qui bonis. iF. de Cefs. bon.I.hn-perator.ad S.C.TrebelI.Spieg, E B EBLANDITAE preces, fignificât teftimo-niablandis precibus impetrata. EB O R A RII,inter artifices qui à Principib. uacationem munerum obtinent, numerantur inl.priore C.deExcufat.artif.lib.x.Spieg. EB O RE VM, quod exeboreeft. Pôponius in 1. ij. de Orig. iur. Placuit, publica autoritäre decern conftitui uiros,perquos petcrenturLeges à Græcisciuitatibus,amp; ciuitas fundaretur legibus:quas intabulas eboreas perferiptas, jp Roftris compofuerut Sic legit Haloander. Vui-gatus tcxtus:Vt ciuitas fundaretur Legib. quas in tabulis ebumeis præferiptas, pro Rollris, amp;nbsp;extera. Zafius obferuauit traditü à Dionyfio amp;nbsp;Liuio,fuifre in xs incifas.Sed amp;nbsp;fœdera Latino, rum in columna xneam incila elTe poft Roftra, Cicero autor eft in Orat.pro Corn. Balbo Sp. EB Ril uel ipfis ethnicis adeó exofi fuere,ut Cenfores,taquam indignos,qui honores amp;nbsp;pu. blica munera gererent.Senatu mouerent,nota-que amp;nbsp;ignominia perftringerent.Et Piitacus te-mulentos fi quid deliquifi'ent,duplici pœna pu-niri curauit:ut formidine fupplicij,à umo prom ptius abftinerent.Quanquam lure noftro pœna minuitur: quöd in ebrio dolus abelTeputetur.l. omne deliélum.ff. de Re militari. amp;1. refpicicn-dum.de Pœnis. Spieg. E C ExjSüA», eieélam dénotât. Quod uerbum repo-nendumeftin 1.iij. deineend.ruin.naufr. Inde ctiam Eieélitiam fuemGrxci ufA«x« appellat, Athenxo autore.Alc.in l.iubemus. C. de Naui. nonexcuf.lib.xj. E C B O LIA , medicaméta quibus medici u-tuntur abigcndis infantib. in utero eneélis:quç amp;nbsp;Phthoria dicutur.Vlpianus: Si mulicrem, in-quit.uifceribus fuis uimintuliffe (pereiufmodi intelligendum medicainéta)quo partum abige-ret,conftiterit;eam in exilium Profes prouinciç exiger, ad 1. Corn, de Sicar. Quod tarnen hodie apud nos capitale eft. Vim inferre, hoc eft, qt? uulgodicimus, 'Zuuang'vndtrangthun.Spieg. E«lt;^z«(^,Lege,Syndicus.amp; cap. v. lib. j. Parer* gon Alciat. Spiegel. E C C E, pro uides, etiam de re non repétina, neqi noua dicitur.Exemplum babes apud Caiü in 1. j. Quod cuiuf.uniuerf.nom. Spiegel. |
ECG LB S IA Grxcis eft, air Erafmus, qux Latinis Cócio,hoc eft.populus euocatus ad au-diendum de Reipub. negocijs. Nam qui multi, tudinem ad nugas Gonuocant,«x»f»«, circulato-res,amp; circumforanei uocantur,qui aduerfus Ré publicam feditiofi nominantur. EK«a»««/«//, eft apud cócionem uerba facere.E««^»^'«^»^ qui pu-blicitùs orat apud multitudinem : quod munus apud Ethnicos etiam femper amp;nbsp;arduuro in prï-mis,Sc honorificum eft habitum. Alc. in Pa terg, utifiter monuit,quo faélum fit,ut in Inftitutioni bus Caij nupcr cum Codice Theodofiano edi^ tis,Ecclefia,amp; Ecclefiaftica iura legantur,amp; pro Prxfide Curia, Sc Adfiliati pro Adoptiuis, amp;fi qua firn ilia. Habet iam amicus nofter lo. Siebar duS,Iuris noftri facüdus interpres, cuius operas CodicemTheodofianü debemus, granifsimó, quodxmulisfuis obijccre licet, teftimonium, omnium fcilicet eruditifsimi lureconf. Alciati: quidifertèpronunciat,eum qui in Breuiarium contraxit Codicis Theodofiani autores utcüqs mutilatos, adiuuifte ftudia Legalia, prxiuilTe^ nobis quibufdam in locis,quç baud dubiè ab(q» eo percipi non potuiftcnt.lndicauimus iam, Ec clefix uerbum Impp. pro templo in Conftituf. ufurpare.Dn.Oldend.in de Rcftaur.Politiç déclarât, qua ratione ciuitas appeUari fxpe folet Ecclefia,hoceft,cœtns uel cógregatio:non qua^ lifcunq;, fed conciliata, in unam focietatem có-munionemq; fidei Sc Sacramentorum,cclebias dielum Imperatorü, Ecclefiam Sc rempublieain paribus ambularc pafsibus, Sc eodem fauore cé feri.l.fin.C.de Sacrof.Ecclef.Noucl. De nó alie-nand.aut pert'nHtand.§.finimus ergo.Conftituf. nj. Necraultum diftant (ut luftinianus uorat) Sacerdotium Sc Imperium: quoniam illud quf. dem diuinis miniftrans, boe auté humants prçfi dens,exuno principio procedunt,8c eoderri ré-dunt:id eft,ad CHRIST VM.Nouell.Quomo-do oport.epifc.in prin.Conft.vj. E C O N VER S O. Eft Sc in V'fibus. Fend.tf-tul.Quç fuit cauf.ben.amit.in princip,Melius cé fent mutua uiee, uicifsim, uice uerfa, feparatim ijs duobus uerbis pofitis.Spieg. ECO N TRA,quod in Placitis Feudalib.c.rr-nicode Inueft.in marit.fac.8c in Pontificio lure frequentius ponitur: fed nemo nefcit, utraque modica rei Latinx puritate tradita,Latinum ef* fe negant, fedhxc illius uice potius, è diuerfo, aut contra, dicendum. Spieg. Extlt;jgt;.jr,foccr, ficue focrus iitufa. ut Modeft. fcri-bit de Grad, quo exemplo Sc aliqui ex antiquis; annotante Alc. foceram pronunciauerunt, nott focrum. Spiegel. E«Z««, fyndici funt, 8e curatores Reip. Alc. in l.prxfes.C.dc Tranfac. ECVLEVS eft genus torment! ad modura crucis difpofitum.C.deMale. Scmath.I. Etfi exr cepta.in fin.de hoe xxiij.q.j.c.j. per Arch. E D EDEATRAE,quiprxfuntregijsepulis.for tèTruchfzlt;tJ]en nuncànobis appellat!. Hos Nicolaus Zyegler,Dynafte5 Barri Elfatienfis (qui celebri nomine apud diuum Maximilianum in-terprimos prxfeélus Sacro fcrinio reruin German icarum,in noftra lingua meruit audire, Tut bus Cicero,tametfi Rom. omnino, quod mirari pofsis.ignarus eflet^olimTragyiy^cnuocatos exi ftimauit.Spieg. E D E R E, in aftione ex Ediélo de Edendo, eft copiam defcribendi facerc, uel exemplar có-pleéli |
E AN
pleéli amp;nbsp;dare.uel diélare.hoc eft,fic dicere ut al-terfcribendoexcipiat,uelproferre fcriptuinut legatur;autdeniqïquouis aliomodo infinuare fententiam feripturæ,cuius ténor defideratur. l.j.5 j,amp; 1.0 quis argentarijsgt;$.fi initium.ff. de E-den.Budæus,Edere, inquit, apudlurifconfuU tos,quod nunc per fcriptumdare,uelperdecla rationein dicunt. Vide Scriptorum notnine. Spiegel.
ED ERE exemplum inaliquem, edfupplicio afficere,8lt; in eum animaduertere, Gellius li. vj. cap.xiiij.docet.cur exempla pro grauifsiinis fup plicijs.ab antiquis di^a fint Spieg.
E D E R E iufiurandum, pro, in medium afFerre.
E D E RE leges, hoc eft, eóftribere amp;nbsp;ftatue-re.uel imponere.
E D E R E nomina, hodie dicimus cos, qui jp« üoeatores apud Acta Curiæ præfentari dicun-
tur.Quod amp;nbsp;nomen dare uocatur.ut dare nomé tnihtiæ.l.iij.de Re mil.
EDERE reo, pro contra reum. ut Cicero in Orat.pro Planco.Spieg.
E D E R E, pro nafci apud Triphonium, in I. Arefcul'a.lncipiente igitur partu,cxiftens condi tio efheit, ut exiibera edatur, qui poftea nalci-tur.Vulgati Codices pro Edatur, habent Nafca tur. Sed Haloandri textus, quem ubique fequi. mur, dubio proeul archeiypo magis refpon-det.Spieg.
E D E R E. MiraturFr.Sy!uius,quæ fit opinio huiusætatis hominum uel doétifsimorum, ut ederecum æ diphthongoprima fyllabafcribat: quumpræpofitio E, unde id uerbum compofu turn eft, neqiincompofitione, neq; extrahanc diphthongum recipiat.Spieg.
E D 1 C E RE,eft decernere aliquid iure magi-ftratus,fiue id inbendo fiat,fiue uetado,qui3 referte’ QuareBartolus non reélè poteft reprchen di,quod dixit, ediftum effe genus, interdiélum ueró fpecié deCeruiens materiæ.in l.j.ff.de Nou. oper.nunc.ex D Oldendorp.Spieg.
E D I,cft uel diétare, uel tradere libcllum,uel codicem proferre, ait Vlpian.in l.fi quis ex argé tarijs.ff.deEdend. Spieg.
EDI ratio ita inteUigitur, fiàcapiteedatur.
Nam ratioftefte Caio in l.argentarius,d.tit.)ni-fi àcapiteinfpiciatur, intelhgi non poteft, Icili-cet ut non torum cuique codicem rationurn, to tasq; membranas infpiciendi defcribendiq; po teftas fiat: fed ut ea fola pars rationum, quæ ad inftruendum aliquem pertincat, infpiciatur Sc dcfcribatuESpieg.
E DIC E RE, pro cóftituerc • Edicere Prstor fæpius quàm iubere dicitur. Spieg.
E D IC E R E, uel indicere Senatum, eft extra conftirutum tempus ob négocia incidentia, re-pentè Senatores conüocare Hinc edicl:us,lndi-élüsue Senatus.Bud.in Annot.prior.Spieg.
EDI co. Donatus in Hecyra Terent. inter
Edico8lt; Interdico hoc intereft.quód Edicimus quod fieri iubemus’.lnterd'.cimus, quod fieri ue uinus.Edicimus uni genen hominum,Interdi-
T E D.
cimus diuerfis.itaq; Prætoris Edifta,8: Interdira dicuntur. Quæ diftinclio, ut Alciat. ait, non fat uera eft, cum fub Rubr. de interdiélis quçdâ fint,quæ fieri nó prohibent,ut Reftitutoria.Ex* hibitoria. Spieg.
EDICTA, Catanæus obferuauit, Prætoris effe, Diftatorum etiam, Imperatorumqi : unde edièlum Augufti,Traiani,5c Adriani. Præcepta item præceptionesq: iuftorum Sc iniuftorum à Romanis Ediélauocari, propter earn quæ tunc ediélionem fiebat ; in qua definitione coplede-rétur Sc interdira.Notandû ueró, Prçtorum E-dièda, in omni Politia,hoc eft. Regno, Ariftocra tia,8£ Democratia uiguiffe,ficut Sc Refpófa pru-dentum.Quanquam prudentib.fummarefpon-dendi autoritas,à qua recedere iudicibus non li ceret,fub monarchiacócctlaeftab optimoPrin cipe Augufto, qui Pater Patriæ merito appella-tus eft.§.refponfa prudentum lnftit. de lur. nat. gent. 8* ciud. Spieg.
EDICTA ædilium curulium, portio funt lu ris Prætorij.§ proponebant. Inftit. de lur. nat. gent.Sc ciud. Rerè igitur,tefte Oldend.dixeri-mus has ariones céleri Prætorias. (j. Prætorias. lnftit.de Diuif.ftipulat. Spieg.
EDICTA perpetuæ lurifdirionis apud Vlpian.in 1. fi quis id,in prin.de lurifdir.haud du-biè Prætorum edira perpétua intelligéda funt, id eft,quæ perpetuó uigere, Sc ex quibus Præto res omni tempore ius dicere debebant.Spieg.
E D 1 C T A proponere. Pomponius de Orig. lur. Et ut fcirêt,ait,ciues quod Ius de quare qfqs dirurus effet, leq-, præmunirent, edira propo-nebantur.Quod Dn.Old.ad primamPrçtorum inftitutionem referédum uidetur, ut Pompon, loquatur tantùm de cdiris, prout res iudicäda incidebat.Attamen Sc ilia funt accipienda, quæ perpetui iuris caufa proponebantur. 1. fi quis id quod.in prin.ff.de lurifdir.Spieg.
EDICTA prætorum, qusliaohm apud Romanos fuerüt: tale exiftimandû eft, quidquid à magiftratibus ciuitatû hodie fit ad lupplendû, uel corrigendum ius ciuile, propter qualîtatem loci,rerum,perronarum uel temporis.
E D I C T AEE S bonorû poffefsiones Alcia-tus exiftimat effe,quas Ordinarias uocamus, 8c quæ ius tribuunf. Decretales ueró, de quibus fuprà,extraordinarias.Spicg.
EDI C T VM Domitiani, quo cautû eft,abo-litiones ex fenatufconlulto fadas ad huiufmo-di feruos non pertinere. Pap. in 1. fi feruus.ff- de Cuft.Scexhib reo.
EDICTORVM aliud monitorum, ahud cô uentionale, aliud citatoriû, aliud peremptoriu. De quibus uidel.ad Peremptonam •, cum leq. iunr Gloff.
ED ICTVM,ab edicendo,fi rei fignificatio-né fperemus, ideo dirum eft, ut fcirent dues, quod ius de qua re quifq; Magiftratus diruruS effet l.ij.§.eodem tempore ff. de Origin, lur.
EDI C TV M,Bart.di 11 gens Interpres, ml in-tentatum relinqués,innuit,quo différât à Relcri pto,inl.poftquam.§.lmperator.ff.Quor.leg.Sp.
n z EDI-
-ocr page 172-|
E ANTE E D Ï C T V W circumdacere, eft deiere amp;nbsp;ab -togare. Sic VHpianus ufus eft in 1.8c poft ediélü. de ludic. E D r C T, VM fraudato,riuin,aétio eft reuoca-toria. ZaGus $. item G quis. Inft. de Aftionibus. Spiegel. EDICT VM luftiniani notum eft; quo loco AccurGus ingenuè fatetur, nee fua, nee aliorum gloftemata lure fcripta,defendi pofte contra Im peratoris ediftum. Sunttamen qui Placent. A-zon.Accurf.nó omnino cótemnédos putat,gra-uiusq; peccare in Imperatoris legé,qui tam jpdi giofe prolixos fcribunt commentarios. Spieg. E D i C T VM peremptorium Vide, Perime-re Legatum. E D 1C T VM perpetuum quid Gt, undeq; ori ginemhabeat,docentBudçus amp;nbsp;Alciatus. Ac-curGü id ignoralTe, fatis mirari quis uix poteft, prælertim perpetui edidi mentione mille locis Occurréte.Vide Bud.in Annotât, prior. Alc. lib. ij.Difp.cap.xxvq. Spieg. E D i c T V M translatitium, Gellius appellat èxantiqua confuetudme defumptum, quomo do 8c Cicero appellauit in prætura urbana. His autem Gellij uerbis facile intelligitur.ab Vlpia-no præGnitam circumfcriptamq; Senatorum ap pellationem efte, in I. uit. de Senatoribus. Bud. ait,Edidum translatitium, idem quod uetus, Sc ininimè nouum,nuper inuentum. Spieg. E D IC T VM unum pro omnibus.Vide [uri-fconf.in not.l.nonnunquam autem. ff. Vbi quis ager.Spieg. E D IT1 O adionis,propriè prçparatoria eft. Bart.in I.infulâ.de V^erb. obligat. Édimus enim adionem,utreus cognofcat,deliberetqi,an iudi cium accipere uelit.l.j.in princ. ff. de Eden, quü catenus impuni pœniterc pofsit.l. G reus paca-tus.de Procurat.Spieg E D ITIO etiam emifsionem GgniGcat: ut e-ditio librorü Aliter pro creatione magiftratuü, amp;nbsp;illa promulgatione dignitaris,quæ cómonib. omnium uocibus ac fuffragijs decernitur. EDITIONBM exigere officio iudicis, eft iudicem inuocandum efte ut décernât,8e madet exbibitionem fcripti,caufta fummatim cognita, 8c delato iuramento exigent!,quód non calum-niaecauffapoftuletjuxtal.G quis exargentarijs. § exigitur.ff.de Edend. EDlTiTivs index, quem altera pars de-git. Ex Cicerone pro Planco fatis inteJIigimus in crimine ambitus tantum efte indices editi-Iios.Spieg. E DIT V S bonis,pro ftercore, quo in quibuf-dam regionibus utuntur : ab edendo, feu extrà mittendo didus.Iurifconf.tit.de Legatis. in I.li-gni appellatione. Inquibufdam prouincijs edi-to bourn ad banc rem utuntur. Nebrifs. EDO C ERE,pro diligéfer docere. nygenthch d^rthunJAiac confultifsima C.deTeftam. ED V C A RE,idem eft quod alimenta præfta re,1.fin.de Alimen 8c cibar.Ieg.Vbi pupillus edu cari debeat,pulchrë lurifcofs. toto hoc tit.often dunt,amp;Impp.C. eod. Spieg. |
Dl ED VCATIO , Sc alimenta legata,nomina funtexæquatal.fm.dc Alim.leg. Spieg- ED VGA TOR, patris 8c matris nomine etia comprehenditur,ut reftè colligit Alciat. ex uer^ bis l.j.ff.de Obfeq.Spieg. EDVLIVM,inquit Valla, eft, quiequid edi^ mus,aut quicquid ad prandium cœnamq;,edé-di gratia nobis apponitur,8c fumiinus. Interpre tantur hanc uocé, fuo more, pro comeftionc a-pud lurifc.in l.folet.in fin.de OfficProconCquâ uis earn paterno cafu protulerit,ab antique no-minatiuoplurali,Edulia:quouocabulo tontine bantur omnia quæad elum pertinebant. Poften rior ætas u in i mutauit. E F RFFECT V S.Sunt qui putäteffeftum,Sc offi cium in animi habitibus effe proprijfsimam dif-ferentiam . ut, quemadmodum differentia bo-minis eft,rationale:ita fit differentia ipGus iufti-ciæ,fuum cuiqi tribuere;ipGus temperantia;,fru gal iteruiuere:Legisuirtus.Gue officium, eft im perare,uetare,punire,permittere.l. legiS uirtus. de Legibus. Spieg. EFFr C T V S.participió.in I.nulla. C.de Pro-cur.Effeétus dominus litis.Inftit. de Aél.f.nâqj. Et needum eius rei dominus effeefus eft. FFFFC TV S legisNaturse. Vide, Lex Natu». ræ.infine. EFFER RF,uerbum eft foneribus accommo-datom, quæ propriè cfferri dicuntur.Feretiü uè ró deferre.propinquiorib.uirilis fexus,olim mu nus dabatur.Itaqs filij,parentes,fratres.foror'.s, elatos funere deferebant : nonnunquam ferui libertäre donati.VideRiuallium lib.Hiftor. lur. Ciuil.fecundo, Sc Alexandrum Neapolitanum. Spiegel. EFFER VES CERH, fignificat ardore animÏ excitari,autcum homo ira excan de feit: contra-riura eft.Dcferuefcere.VIp.in 1. qs fit fogiriuus. §.idem ait. de Ædü. edic Si autem in hoc tantu latuiffet, quoad iracundia dominoru etferoeice ret.Hoc iden adferipG, quod Accurfius Efferue fceret,id eft,humiliaret,interpretatus eft.Sp, EFFI C A X dicitur,quodadaliquid agenda uim habet.Vnde Efficax aftio appeilata. de qua Inftit.de Adion.quod Sc Albericus indicauit. EFFI CER B,dénotâtperfeciioncm.In I.Bar barius.ffde Offic. Præt. Effeciflet, pro efficerc potuiftet,accipiunt. Et ea fuppletio in lure no-ftro non eft noua. ZaGus ait, interpretans uer-bum,Peterentur,in §.poftea.l.ij. de Orig.iur.id crt,peticæ Sc allatæ fcriberentur. Sic Sc Accurf. in l.eum qui.ij.$. G à te. de Verb, obl-g ubi text, dicit, Reàè hindi ufufrudum petam, exponit Gloff petendo fundum,confequar ufufruéfum. Sed Sc lurifconf. in 1. Labeo. de Statuliber. uer-bum Videbiturexponit, id eft, uiden potuerif, dicensinLege xij. Tab. uerbum NoCerGcacci-pi.Etalibi Gloftlin l.G rem æftimatsin.ff. de luft dot. exponir uerbu Dederit id eft, dare conue-nerir. Etin Gloff.l.ij.C.deFide inftr.uerbumRe tra6tas,id eft, retradare intendisimultaq; id genus firn ilia inuenias-Spieg. EFFI- |
E AN
Er FI CEREuicem, pro æquè prodefle.amp;lo« co alicuius eße.
EF F i G i A REucrbo nuc crebrius utitur Cæ farea Cancellariain Diplomatis.quç àPrincipe fuper Nataliûreftitutione,hoceft,NobilitatiO' ne,utaitBudæusin prior. Arinot. impetrantur. Tametfi apudidoneos Latinitatis autores ,uix putât reperin Effigiare:pro quo malint.delinea re.expriinerecharaclerib.depingere, aut effin-gere.idqi prorci ipfius natura, de qua loquiuo-lueris. Prudentius, qui inter Cbriftianos uetu-ftus uideri poteft, grauifsimus certè autor, hoe uerbum non refpuit.EtGellium dixiffe.fœtuin incffigiatum.Infulanus obferuauit.Spieg.
EFF1G lES antiquitatis inxij.Tab.extat.Hu iuscognitiononmodófuauiseft atq; deleélat, fed etiain luris ciuilis ftudiofo mirè prodeft, Bu dæomonitore.
EFFRACTORES dicuntur,qui,{ïuediu.fi-'lenodufurandi caufa domos efFringunt. ff. de ^ffrad. amp;nbsp;cxpil.l.jquot; amp;nbsp;üj. Sed amp;nbsp;qui carccres ef-fdnguntuteuadant.Effraftoresfunt.
®^FRACTVRA, pro uiolenta difruptione, amp;übiflatplerunq;,inl.iij.deOffic.prçfec.utgil. Paulus memorat.Spieg-
EFFraen ATI funt, qui nullis legib. nulla ui honeftatis cohiberi poffunt. Spieg.
EFFRIN GERE,eft furandicaufaianuasfra gere. Inde Effradores difti. Vnde lureconf.tir. eftdcEffracloribustfiue deijsquicarcerem ef-fregerunt: fiue ijs quifurandi caufa ianuas do-morum priuatarum inuaferunt.Nebr.
ÉFFVSORES .qui patrimonium peculium-ue temerè Sclargè expendunt.difsipantq;, Zer-fircuMs Gutt. Verbum fuit admodum familiare diuo Cæf.Imp.Aug.Erid. m. Spiegel.
EFF VS VM.uideVitiareuinum.
E G ERE dicitur, fecundum Bart, qui non habet unde fe al at. Fefto eftuelut exigens, cuine* gens quidem fit reliqua.
EGEST AS ferè in mala re dicitur, quæfeilh eet ad maleficium hominé impellit, Propriè ta-men eft,alicuius rei opus habere.Tryphonin.in hbona fides.Depofiti, cenfuit,nee iniquè, ma-iè meritum, publicè utalijs exemplo, ad deter-renda malcficia fit « etiam egeftate laborare debere.
EGO poffeffor ero effeftus, apud Vlpianum in 1.8e fifortè.§.j,ff.Siferoit.uindic. Spieg.
E G RED 1 xx.annos Paul.in l.ulti. de Códit.
amp; Vlpian.in fin.l.j. de Conftit. Princ. perfonam non egreditur,translaté ufurparunt.Quó enim, uel ad quod non egredimur pedibus^
E G RE GIAE perfonæ. Vide,Perfonæ.
E I
EI ius dicitur, cui quid per fentétiam adiudi« catur,aduerfus autem eü, cui quid abiudicatur: quod uulgó dicunt, Cauffam obtinere, amp;nbsp;Suc-eumbere in cauffa. Vlpianus: Eft, inquit,rece-ptum,pofsit ei 8c aduerfus eum ius dici-de lurif-diél.orn.iud, Spieg.
EiECTA uocantur,qu$ uel Icuandsenauis
T E r.
gratia mari committuntur, donee fors ea falua-ta reftituatmel quæ incendij caufa fub diü emit-tuntur,priori domino qui ea abiecit, reftituéda, ut qui animo ea pofsidere interim non deftitit: ut unigatis Legibus fub tit.ad Leg.Rhod.de la-élu.8c de Acquir.rer.dom.confiât. Spieg.
EIECTV S ,pronaufragiumpaffo.ut apud Terent.in Andr.
Eil C ERE , uerbum eft ad immaturum par turn accommodatum. Vnde Eiefti partus,pro abaéli.Eieéli item, Sc Eieélitij, pro abortiui, di-cuntur.Vlpianus in 1. fi feruus feruum. f. fi quis demanu.ad Legern Aquil. Si mulier,inquit,uel cquaiétua te percuffa eiecerit. Spieg.
EI IC1M V S quempiam,antequafit ingref-fus. Deijcimusueró iam ingreffum,hoceft, de-turbamus.Spieg.
HvxTuiic, Lege, Leuir.
EIVRARE, fignificat id quod defideratur, non poffe præftari : autor Pomponius. Spieg.
EIVLATVS ,rationis ploratus expers.
EI S ‘ Q.VE mancipijs, quæ fuprà legaui, ciba rij nomine ab hæredib. meis præftari uolo, quæ me uiuo accipiebant. Explicat hoc thema Scæ-uola in 1. à filio, §. teftator. ff. de Aliment, légat. Spiegel.
El V S uitæ adolefcens, ut meritô bonis ei in-terdici debeat.in I.patri.ff.de Minor. Spieg.
El V S M O D l homo, id eft, talis generisuel ciufdem modi.1.fin.ff.de Offic.Præfid.Spieg.
E L
EL ATI fui fecuritate, apud Impp.in 1.nullus. C.deludæis.utapud idoneos autores,clatus ar rogantia,fuperbia,infolentia;8cefferri iracudia, odio,dolore,l^titia.
ELAEEMP ORlA,id eft,o!eipublicèeoemé di cura, lurifconf. in 1. fin.§. patrimoniorum. de Mun.Schon.Elæemporia8c Ofprionia (hoc eft, leguminum comparandorum cura)apud Alexi drinos patrimonij munus exiftimatur.
ELECT!O fecundum lo.eftalicuiusperfonæ idoneæ ad dignitatcm,ucl fraternitatem,uel focietatem, feruata forma canonicè faélauoca-tio. Ethoemodo eleélio fumitur ftriftè ,quam-uis eligere ad multa fe habeat,ut etia not.Rofre. in fum.cod.tit.$.j.in prin.
ELEC T R V M,metallum exauri argentique mixtura. lurifconf. Si quis, inquit, eleèlrum ex alieno auro,argentoqi mifcuerit. Plinius aururn in quo quinta argenti portio eft, Eleèlrum no-minat.Veteres Germanos Eleèlrum Glefum di xiffe, Althamarus fcribit, idemq; quod Succinu effe. Hodie nos Succinum , l^^icyn appeUamus, utapudTacit.Rhenanus nofter indicauit.Sp.
ELEMEN T A prima,hoc eft,primordia,apud Iuftinian.§.pcn.in proœmiolnftit. Nam omnia principia dicuntur Elementa, à ueris corporib. elementarijs.perquç omniagignuntur:quod Sc Gloffain d.§,innuit.Vnde ScautorePrifciano,Li teræuocantur Elementa, Græcè ^n^Sx, quonia fimul iunèlæ,oraiionem uelutunum corpus ef-ficiunt. Vide 1. return mixtura. iunèlaGloff. Ss Aut. Vtpræpon.nom.Imp.$.pen.
n } RLE«-
-ocr page 174-E ANTE Li
|
fetENCHVS.lapilluseftexgeneremargari tarum.Paul.de Aur. amp;arg. leg.l.pediculis. item cum inaures, in quibus dus margaritæ elenchi, amp;nbsp;fmaragdi duo legalTet, amp;nbsp;poftca elenchos de-traxilTet.Nebr.In lib.quem de Vafculis Bayfius edidit,collegit è Plinij uerbis, cylindros amp;nbsp;elenquot; chos in eo differrezquod elcnchi fint faftigiatæ longitudinis, cylindri ueró proeeritatis, æqua-liter orbicuIatae.Spieg. ELEP H A S ,maximum animalium terreftri-um, iumenti operam præftat, contineturq; primo capite Leg. Aquiliæ,Caius autor Lij,ad Leg. AquiL E VEV A RE fidem tedium, amp;nbsp;refutare teftes, quid fit,in Annot.Bud.docet, Quàm ueró elegâ ter hoc uerbo ueteres ufi fint.pluribus oftendit Beroaldusapud Propertium.Spieg. ELI CE S,fulcifuntaquarij,perquosaqua collega educitnrë Jiris. V'lp-L j. de Aquapluu. arc.Sulcos aquarios, qui bine Elices appellan-tur.fi quis faciat aquæ pluuiæ arcendç, eum te-neri.Haloander fie habet. Qui Graeci vJfia/AaKcae appeHantur:quemadmodum amp;nbsp;Alciatus quan-doque legendum exiftimauit. Nunc in Parergis indicans nihil immutandum, idq; autoritate L. Colutnellæ.cuius uerba adducit lib.j. de Re ru-ftica,cap.viii, amp;nbsp;lib. xj. cap. ij. Arbitraturtamen Elices propriè dici, capita fontium amp;nbsp;fcaturigi-nes.Vnde Aquihees Callillrato.qui arrem hanc èxercent, fciuntque, quomodo aquæ elici pofgt; fint. Spiegel. ELI M A T VM,id eft,expoIitum.Nam Polire uerbum,proprièpro limareponitur.EtExpoli-» re nihil à poliendi fignificatione differt:nifi for-tè aliquid perfeftions ariis habere uelis.Sic uer bum ÈIimatum,accipiendum in §. fed cum per-fpeximus.I.ij.C.de Vct.Iure enucl. ELIDE RE,pro excludere.autperimere. Paul.in l.fi unus.§.paélus.Priuspaftum perpo-fterius elidetur. ELIGl M V S re ipfa, quod prius mente opta uimus;quapropter promifcuè opiio eledioque aflumitur.autor Alc. Omnisauté Eleftio, aftus cftuoluntarius.ut Ariftot.docuitij.Ethic.colIi-giturqi cxl Gallus.$.amp; quidfi tantum.Eftauté Eleftio de multis.l.quod in haeredem.§.eligere. deTribut.l.plerunq;.§.fin.de lur. dot. Vide Sa^ lom.in 1.Gallus. Spieg. ELO C ATVS fundus, ^locatuseft.dicitur. ELO GIVM.teftificatioeftdealiquo, hono ris,uel uituperationis caufa.Vlp.de Ædil.ediéf, in l.ædiles aiunt.deflexit paululû fignificatione, cumdicit: Elogiumhuic edifto fubieftum cd. Proprièhocedin malam tedificationem, apud Martian, accipitur,de Cudod.amp;exhibit, reor. in l.diuus Hadrianus. Qui cum eo, inquit, elogio mittuntur,ex integro audiédi funt.Et infra,eod. tit.inl.Celfi,cuiusinitiuiued:Non dubium.Re mittat,ait, illud cum elogio ad eum, qui ei pro-uinciæ prçed unde is homo ed.Igitur cum elogio mitterereum, ided,cumoncribus amp;infor. mationibus,utait Bud.in I.poder. de Orig.Iur. Alieabi reperies elogium pro ultima uoluntate, perquam enunciat tedator, quid fieri ueUt ; ut apud Scæuol.in l.cum quis.§. Seiam. de Leg. ij. Spiegel. |
EL O Gll munus eius,qui annonçrationem procurât.rfiAQiî^enim rationalis,rationatórue à Græcis dicitur. Hine Alogides,amp; Analogos, qui rationes reddere non tenctur. Moded. in I. quidam, de Adminidr.tut.Vide Alciat. in tit.de Frumenr.Alexand.lib.xj.C.Olden.in Aftionij. clad.iiij. Spieg. ELO Q.VENTIA,edbeneamp;re(dèIoqucn^ di fcientia.Vnde Eloquens, qui in dicendi ratio ne perfedus ed. Pomponios Lij. de Orig. lur.§. ab ijs profeéli Sed plus,inquit,eloquétiç, quàm dudio Iuris opera dedit. amp;in$ abhocplurimi. ad fin . Ex bis, aitTrebatius, peritior Cadellio, Cadel.Trebatio eloqueniior fuide dicitur, Offi-lius utroqs doftiorluris Ciuilis fcientian, dece re cultum fermonrs,modó illi nó prçcurrat,odé dirnus in Compendio Tyrocinij.Spieg. EL V D ER B. edfiné ludo imponcre Ex Do nato,intlt;rprtteTerentij. Spieg. E L V G B R E.luftum deponere,uel finem lu-gendi faccre.Lj.fr.de Infamibus. D/f klagklryi^er hin-vueglfgen. Soletautcm uirelugeri propter tur bationem fanguinis.Vnde Póponius earn, quæ intra legitimum tempus partû edidit, putat uel datim pofie nuptum coHoeare. 1. liberorum. d. tit. Spieg. Vide Budçum copiofe traftantem de Emblcmatis in d.l.tigni. His autêuafa pura op-gt; ponuntur,hoc ed,non cælata;quorum meminit lurifcof.in l.fi in rem.ff de Rei uind. Spieg. ELV S C ARE,cdaliquem alterooculo orba re. Nam lufcus propriè ed, qui altero oculo caret. Vlpian.de Condit.tritic.l. in hac adione: Si quis,inquit,pod mortem feruum elufcatu dede rit. Idem ad Leg. AquiL lulianus,inquit, fcribit Aquilia tenen eum, qui elufcauerit in difciplina difcipolum. Hinc Elufcatio, aftio ipfa prioandi altero oculo. Vlpian.de ÆdiLedift.l.itcm Offi-lius.Elufcationem earn quidam putant, ubi ho-molumineadhibitonihiluidet. Quiid dixetît, non funt audiendi, quia nulla freti autoritate id dicant. Hic igitur legendum Nufcitionem,ut re pofuitlurifconfultifs.Haloander. Spieg. EL V S O Rl VM Prætoris imperium effe nó debet.l. fi Praetor, ff de lud. amp;nbsp;1, uit. Ne quid in loc.publ.hoc ed, uanum. E M EMANCIPARE agrum,edalienateèman cipio, id ed, dominio amp;nbsp;podefsione fua emitte-re,amp; alteri pofsidendum tradcre. EMANCIP ATIO,aauslurisciuilised, p quem quifilius ed, pro non filio habetur: unde Legitimus dicitur,!.aélus.de ReguLIur.id cd,fo la Legis fidione induftus.Spiegel. EM ANS I O,minus ed deliàum defertione. Sicut fugitiui détériorés funt erronibus. Spieg. EMANCIPAT! O,ed patriæ potedatis re-laxatio, utriufqîamp; partis amp;nbsp;fibj interuenienre confenfu. Diéla, quafi è manu traditio. Nam fient in feruis manumifsionem, ita in liberis ema cipationépropriè dicimus, Vulgo nunc amp;nbsp;craf-fe qui- |
E ANTE M.
|
fè quidem extra panem fnum amp;nbsp;poteftatem di-mifsiouocatur. VerùmEmancipatio nó folùin ad liberos refertur, fed fignificat etiam quam-cunqi imaginariam uenditionem . ut eleganter déclarât Budæus in Annot. prionb. amp;nbsp;monuit doéfif.Vigl.in tit.InftitdeTeft.ord.Difta.quafi manci emptio,fiéla amp;nbsp;imaginaria. Itaqi Emanci pare eft,èmancipio fuo mittere, amp;nbsp;alteri pofsi-dendum permittere.inde Mancipio accipi,8c e-mi,locutiones uetuftæ. De quibus uide Bud.in I.ij.deOrig.iur.Sp. EMANCIPARB, craffè amp;nbsp;populariter eft extra panem fuum amp;nbsp;poteftatem dimittere. E M A N S O R,inquit Modcftinus in 1. defer-torem.de Re milit.eft,qui diu uagatus ad caftra feuertitur:eoq; diftat â defertore. Quemadmo-dum amp;nbsp;erro dicitur feruus, qui eo quoqi animo errat, ut ad tempus reuertatur : ficut fugitiuus, qui non babet animum reuertendi. Nebr. Vide infra, Erro. EMASCVLARE,eft caftrare, boe eft, ma-fcula uirilitate uiduare: in qua fignificatione eft amp;Euirare , apud bonos autores. Sanè quod id betet,edifto uetitum eft.l.j. C. de Eunucb.8c pu blicum iudicium ex lege Cornelia cóftitutum. spiegel. ^ WB AMM A Græcis eft, quodnobis tódi-nientü.Sc alio nomine Intinélus dicitur. Alexa. Ncapolic.Embammata, inquit,contriii fapores dicuntur,acidouino infufi, afperrimi guftus ad acuendum, excitandumep ftomacbumii uerbo i/^ßxsi-ru, intingo. Seu acetü coagu!um,quod ui-no dilutum, aut aqua aceti faporem facit, lib.v. cap.xj.Genial.dier. EMB ATEVTici luris appeUatione, ceu generali, cuius meminit Vlp.in l.iij.§.fi- d® Reb. cor.qui fub tiat.Alciato tradente,ad ius intelligi poteft,qnodamp; quandam detentionem refpicit, amp;nbsp;rei pofsidendæ facultaté,tametfi proprietas uera ad alium pertinear. Quale eft ius fuperficia rij,uel eius qui fundum ueftigalé pofsideat, uel perpetuarij. 1.bonorum.de Verb.fig.l.fin. de Su-perfic.l.j.fi agerueéligalis.Eruntfortè,quibus magis arridebit,Ius EmbateuticoninteUigere, quod nul gó Pedagiü, 'vurgzoU : quod alioqui ad Regalia foletpertinere.Sed Alciatus earn inter-pretationem magis probat, quæ in Etymologi-co magno eft,ubi ille Grammaticus,tAlt;j5«T«lt;»,in-quit,quæ nüc amp;nbsp;i/lt;3«lt;^lt;« dicitur,id ius quod creditor in bonis debitoris fibi pignoratis retinuit, propria autoritäre ea ingrediendi.Sp. EMBLEMATA, omamenta quædam funt uaforum.quç addi atque detrabi poffunt. Difta ab \fi^iï^^quot;, quod eft impono, feu interfero. Vlp. de Aur.amp; arg.leg.l.fi géma,Emblemata redè lez gantur, amp;nbsp;feparantur,amp; præftanda funt.Et eod. Pomp.l.amp;fi. Ea quæinaurîtafunt, nondeberi, neqiaurea emblemata. Vlp. item ad Exbiben.l. tigni.Si anfam fcypbo iniunxeris,ue! emblemata pbialæ.Nebr. Vide Budæum copiofetraftan-tem de Emblematis in l.tigni. His auté uafa para opponuntur,boc eft non cçlata,quorum me-minit lurifcof.in l,fi in rem.ft'.de Rei uind.Sp. |
EMBOEA Gratca nox, amp;nbsp;intercæteraitï-neris ingreffum fignificat;qui felix dicirur, propter Imperatoriam maieftaté. Accurfius, quiq, eum fecuti runt,fuper bac uocc quædam ridicu-la effutierunt. Vide Alciat. in 1. iubemus. C. de Sacr.fanél.cccl. Spieg. E MB O L A,roftra funt nauium. Signifie at amp;nbsp;alia præterboc. de quibus Hermol, in Corolla-rio Pliniano. Alc. ift/iiTMrftèfGrxcè, nobis intercalatio. Si quidé Macrobio tradente. Intercalate, interfcrere eft: quod uerbum in $. minoré. 1. iij. de Minoribus. Accurf.ut Budæus ait,infcitè, de medio tollere, interpretatus elbcum fitnó eximere,led interfe rere.interponereqi.Nebriff. «^,«iAfl«,pacaïs fakatio eft.Bud. EMEN D A R E,eft mendum.i'left, errorem tollere,falua remanente fubltâtia: idemq; figni-ficat quod corrigere,amp; caftigare. 1. aftorü. ff. de Re iud.Qui non fubtiliter faclum emendat.lau” dabiliorelt eo qui primus inuenit. Eleganshoc diétum extat ff.in conllit.prima.Sp. E M E N D A TI O, modó pro prauorum mo-rum, amp;nbsp;uitioiè admilTorum caftigatione ufurpa tur.utTT.C. fatisnotis: modó pro muiaiione, feu libelli uariatione ; de qua Interprétés diffe-rüt in 1.édita.C.'de Eden. Alc.bic omnino uiden dus eft ijs,qui ad forü animüappulere.Emenda tioetiaeft, qua fingula,prout ipfares poftular, dirigimus, çftimantes uniuerforum fcriptorum fententiam diuerfam: uel correftio eorum, qui per feripturam, didionemue Hunt: autore Dio« mede.Tradunt optimum cffe emendandi gc-nus,fi fcripta in aliquod tempus reponantur,ut ad ea póft interdum ,uelut noua at qi aliéna,re- deaanus.Spiegel. EIVIENDICAR E,more mendicantium ali-quid petere.C.de Accuf.lmpp. Singuli aiüt,uni uerfiqiindices cognofcat, in publicis criminib. non oportere emendicatis Uti fuffiagijs Deere-torum.Spiegel. EMEN DIC ATA fuffragiaappellâtur,quæ leuitercaufamadiuuanf. ut potentium cómen-dationes, amp;nbsp;ciuitatum in alicuius bonorem décréta, ut ait Alc.ubi médicata fuffragia refert inter prouerbia lurcconfult. Sp. EMERE remnecc{rariam,licet mortalem.§. fcicndum.infi.l.ucrum.ff.deMinor.Sp. EMERITA ftipendia dicuntur, quæ perâ-fta funt, quum iam milites mifsionem ut uete-rani impetraueröt.Emerita, numero tantü mul titudinis etiaro funt premia ueteranorum,ut ex Modaftiniuerbis eolligitur in 1. delettorem. de Re ibilit. Spieg. EMERITI dicuntur milites, qui funt exau* torati,boc eft.militiç facraméto foluti.quibusqi iam donatiuu eftfolutu. Modeft.iaiii difta 1. Si expleto,inquit. tempore militiæredeat uetera-nus, reftituatur,amp; emerita accipiat.Nebr. EMI C ARE, pro excellcre, apudluftinianu in §.bæc omnia.l.ij.de Vet.iur.enucl.ubi deTri boniano fuo loquitur. E^INBT, quicsteris præftat. Vndeemi» n 4 nentifsi- |
|
E ANT nentifsimus Tribonianus Inftit. Quib. alien, li-cet.§ fed hoc etiam.Et Eminentia tua,in §.final, Aut.de Alien.amp;emph.Eminétiaformæ.in Aut. de Rapt.mulier.in pnn. amp;nbsp;Poteftatum eminen-tiæ.C.de Apparat.præf.urb.l.j.Iib.xij.Sp. EMi S B NI, popüli in EmifTena regiórie Sy-riç.Paulus de Céflmperatomofter Antoninus ciuitatem Emifenorum coloniatn iuris Italici fecit. Nebr. EMI S S AM manu, Modert.ufurpatinI.qui* dam,de Prob.pro cautione manufafta, Alc, ob-feruauit. Spiegel. EMiS S ARII uocaturcóciliatores, atqu'n-ternuncij furtorum eorum, quç à magiftratibus cómittuntur. autor eft Afeonius.Ponitur amp;nbsp;pro caluinniatoreamp;uexatorefummilTo amp;nbsp;fuborna toab inimicis.Spiegel. EMOLÖ GARE uerbu^ftecLatinitas,nee Græcifmus agnofcit.Interp?etespro confirma» re,uel laudare ufurpant. Homologate, propius adfuam,quæ Græcaeft,onginem accedir.Vidc Bart, in 1. cum antea. C. de Arbitr.lcge, Homologate, EMOLVMENTVAl.utilitaseft: opponi-turq; Detrimento.fed quam ,utnonnullis,nec abfurdè uifumeft, exopere amp;nbsp;laborc,amp; quafi molimine noftro alTequimur.Interpretes Emo-lumenta etiaprobonis abfolutè, interdum pro falarijs accipiunt,§,quod fi delinquétes, Aut.de Mand. princ.C.dePræf.præt.Aphr.l.j.§.quæue rö emolumenta.l. iudices.de Ann.8c trib. Sp. EMPHRA CTAE.Vlp.inl.j.§.igitur.deEx* crcit.aél.hac diélioneufuseft. Bud.indicat melius in quibufdâ Embatælegi,fiue Epibatæ.Ne-brilTenfis prioré ledionem {equitur,interpreta-tutq; Emphraélas, nauigia tefta. Embatas uni-gare uerbum, aut nauticum eire,putat Budæus. Epibatas autem amp;nbsp;milites clafsiarios dicit, hoc eft,milites in nauibus merentes:amp;pro ueélori-bus apudGræcos accipitradit.Sp. EMPHYTEVSIS , cftconccfsioquædam perpétua ad ufum,utilitatem amp;nbsp;eulturam rei ef-ficiens utile dominium: itautdomino proprie-tatis annuapéfioperfoluatur,faluaq;fitreifub-ftantia. Vide paulo port, Emponema : amp;nbsp;infrà, Perpetua locatio.lntcrpretatur aûtEmphyteu-fis,infitio.abl/lt;ÿi'Trfi'»,quodeftinfero, fiueplan-to:#gt;''quot;*',planta. Apudlutifconf. fundus dicitur in emphyteufim dari, hoc eft, in plantationem. Inde deducltur Emphyteuticus,àc Emphyteuti carius. Ab initio enim, ut faprà quoque attigi-mBS,fteriIia tantum per hune contradum côce-debantur : ut is qui acciperet ,'rem in meliorem ftatuin deduceret,amp; fterilem fertilem redderet. Hinc Emphyteuticarius, qui agrum ea coditio-ne accepit,ut meliorem redderet. Exigit autem ratio Grçci fermóis,utEmphyteufis,amp;ius Em-phyteuticum pronuncictur : itemq: ius Emba-teuticon. dequofuprà. Legeamp;AftioEmphy-teutica, amp;nbsp;perpétua locatio.Sp, E M P H Y T E V 31S ,contrad:us eft inter em* ptionem amp;nbsp;uenditionem,item locafioné amp;nbsp;con dudionem, médius amp;fpecialis.de quouide C» |
E M. delur.Empbyteut.amp;in $,adeô autemJnftit. de Locat.amp; condud. Sp.Vide, Colonarius con-tradus.Spiegel. EMPHYTEVTICVS canon. luftinianus primo Codicis,de Sacrofeeelef.Qui emphyteu ticum canonem per biennium nó foluerit,repel lipoteft. In eodem titulo perpetuarium lus dicitur Emphyteuticarium. EMPHYTEVSIS concefladuobus,uelpa tri amp;nbsp;filijs, poteft mutud inter eos alienari, etia domino nó confentiente.Bart.in l.jC.de impo, lucra.difcretio.amp; iri l.fi domus.§.fi. fF. de Legat, j. Aliter in hæreditate jphibitaalienari.l. Volun-tas.C.de Fideicommiffl, Paterfilium. §. Quin-decim.fF. de Leg.iij.l.cum hi. §.inter.fF.de Tranf-adionibus. EMPHYTEVSIS ciuilis concefTa perpétue intelligitur, cum nullum tempus adijcitur. Ecclefiafticain tertiagenerationé, iuxta §. Em. phyeeufin. Nouell.De non alienäd.autpermut. Spiegel. EMPHYTEVSIS Ecclefiaftica poteft de confuetudine per ftipulationem acquirictiam hæredib.extraneis.Bald.in l.j.C.de iur. Emphy teut.amp; in l.Etiam.fF.Solut.matr. EMPHYTEVTiCAadio. Vide,AdioEm phyteutica. EMPLASTRVM,nunc uulgó unguétum dicitur, ein Salb. Nee q(F dodis eft Cataplafma, einpflafler,G^nificiV. tametfi communem fcquu» tus errorem, qui Germanicè uertit Inftit. lufti-nian.fic reddidit hoc uocabulum,in §.cum ex a-liena.de Rerum diuif, EMPONEMA Græcis,quçmeliorationo» ftris dicitur.Et eft ius quod Empbyteuta adqui rit. Primum enim fic cœpit contradus Emphy-teuticus,utfterilia tantàm cócederétur, in me-lioréftatumplantationib.reddenda. Extat uox apud luftinianu in l.ult. C.de lur.Emphyt.Sp. EMPTIONIS uerboquamcüq: aliénation nem cótineri,Alberic.antè monuit, citans l.fta-tuliberi.adfin.iF.de Statulib. Prætereaomnem, quo dominium transfertur,contradum.l. ficut. §.ucnditur.Quibus modis pign.uel hypoth. fol. Idem indicauit,emptionis amp;nbsp;uenditionis uoca-bulis,ueteres ufos indifcriminatim.l.ueteres. de Adempt.l.cum apparebit. Locati. Errat aut Accurfius, qui promifcuè intelligitemptionem pro uenditione:amp;cótra.ut redè notât Dn. Oldendorp.Spieg. EMPTIO imaginaria'dicitur, quæfimula-tur,cum in ueritate non fit cmptio.Zaf.§.item fi quis.Inftit.de Adion. EMPTIO fuccefsitpermutationi, inuenta moneta.l.j.de Contrah.empt. EMPTIO uxoris, quibus olim folennitati* bus peragebatur,refert Alciatus, enarras 1. pro-nunciatum.de Vcrb.fig.Sp. EM P T O R ,non folùm qui precio emit, fed etiam fi quis uel permutauit, uel compenfauit, accipiendus eft.l.fciendü.§.penult. fF. de Ædil. edid.l.fi. Ex quib.cauf.in polF eat.Cçtera apud Albcric.Spiegel. EMPTOR |
E ANTE N.
|
EMPTOR familiæ, ficutalia uetufta, in ufu eite defijt. meminit eins luftin. in §. Accefsit. Inft.de Teft.ord.Spieg. EMPTOREM prouendifore,locatorepro condudore,creditum prodebito quandoque poni,amp; quandoq; uice uerfa poni, obferuatum eftabAccurfio I.ij.adLeg.Rhod.Laur.Valla lib. j.Eleg.amp;nuperab Alciatolib.vParerg.Sp. EMPTORI quid redhibitorio iudicio præ flare uenditor debeat, dodè diffufiosqs aliquan to explicac Alexader Neapolitan, cap.,. Jibri fe-jcti. Spiegel. EMP T VM amp;paraturn.Vlpian.de Legat.iij. l.fi quid earum. inter emptum amp;nbsp;paratum do-rethocintereffe.neiiipein empto paratumin-elTe: in parato non continuo emptum contine-n.Spiegel. EMp TVM rogare,proemcre.Id admonuit Alciat.inParerg.Spieg. E N ENARGI A , péra,euidentiam amp;nbsp;return re. praefentationem. amp;nbsp;ut Cicero inqnit, ludratio-nem.Energia autcin per e, fcriptum in lecunda fyllaba, eflicientiam fignificat. Budæus in An-not.prior.Spieg. ENCAVSTVM curdicatur librariû atra-mentum,Rhodigin.iudicat cap.xxxj.lib.Vij. Vi de C.de Refcript.amp; nrag.fanft Sp. ENCAENIA, Eralmus apud Euangelifta uerbum uerbo reddens, initialia interpretatur. Sacerapudludæos dies ob in emo ri a in inftaura tirempli, poftdintinam mi Perfide captiuitaté. Hæcaurem uoxnon perinde à inultis intelligi. turac Dedicatio. Græca diélio eft,ab innouan-do,fiue initiando. Latinadiciturhinc,quod res aliqua toto iure deilinatur in certum ulum:qué admoduin nos, dum in Baptifino initiainuramp; jnnouamur, utique dedicamur Cbrifto, amp;nbsp;eius cultui. Hinctranslata uox ad confecrationem temploruin,quçcultui diuino dicantur.Alberi-cus uocis Encaenioruin etyinologiaadferr, plané Hugonicam,quam animi cauL, Erafinus re-tulitin Annot.c.x.inloan. Scribendum cft auté Encænia, per æ dipbthongum ; quód mvif per epfilon,Græcis fonat inane. Ex Annot. Eraf, in Ïoan.Spiegel. EN CHl RI D 1A Grscis.qui nobisâ pugno Pugillaresdicuntur.Exiib.iüj Alciati,de V^erb. ^g-Spiegel. ENCOMION, carmen in uifloris laudem cditum ad immortalitatem, quo ipfius res geftç jnagnificæ,illuftri præconio canebantur : quod amp;nbsp;Epinicion uocant,id eft, præmium amp;nbsp;celebri tas pro habita uiftoria.Alex. de Alex.Gen.dier. lib.j.cap.xxij. EN D JAD I S,eftquædam figura,Glof.ait fu peruerbo Placitum amp;nbsp;confenfus. in $.j.l j.fF, de Paft.neé explicat. Eft antem, dü fubftantiuum in adiediuum refoliiitür. ‘J'W^Jd eft,in re ipfa.Vlpianus.l.quod ait. Ad Leg.lul.dey^Jult Ethoceftquod Solon Sc Dra co dicunt,(z/i£gt;.w, Hancleflionem ut uerain probat Aleiatus, nee ab ea recedendum admonet: tametfi altera é Luclano fit magis eJegans amp;nbsp;e-rudita. Spieg. |
t/z ara»T.lt;»diCÏuin, accipiendum interprerantur Græci.Erafino refcrente, quuin paululuin ultra prçferiptû fignificant efreconcedendum,pTçfer tim in bis quæfunt humanitatis. Vein ti li qui s pollicitus (olutionem ad diein Augnfti decimn, reddatpoftndie.Extat in Pandeftis noftris uo-cabulum apud luban. 1. ratum autem. de Solut. Sc liberar.ltem apud V^pianum,hutteluüani lo-cum citantem.l.quo eniin.Rcin rat bab.Rurfus in 1. pen.de Probat Sp. RN O D Ë,quod fine difficultate eft. ENORME dam nu, pro immodicoprégran-diq; ulurpatur: ideenfuræ iudicis relinquituf, Interpretum calculo. ENORMITATEM ftipendiorum , dixit Spartianus pro nimia largitate, Sp. EN THE G A,uocabulum in Decretis Can o. nicis eadem penè fignificatione ponitur, qna a-potheca,Sc borreum,uidelicer pro loco, gazçqj repofitorio.annorauitBeroaldiis.Extat Sc apud lurecolT.nempe Vlpian.in $.fin.l luniano.al lu-lianus.Sc Papinianum in I.ij.de Fund, inftr Dotes prædiorum, inquiens, quæ Ciræco uocabu. lo Enthecæ appellanrur.Aiciat. aliter legit. Ha-loandernofterGræcè doéfilsimus nihilmuta-uit.Spiegel. ENTROMISTIC A ,pro Infronifticis, fupponendü apud luftinian.in Conftit.de San-éfifr.epifc.§.fi quis autem epifcoporum.Snnt au tem Cathedralia,ut nunc nulgo dieütur, à Grç-ca uoce »«'z*i/i««'fr«^',qiiod eft in lede ponere. Bar-bari dicunt inftallare,quod ScCoclæus indicat. Spiegel. ENV CLEARE, translaté pro dec tarare Sc explanare.ut in tit.C.de Vet.iur.enucl., ENVMERARI pro recenferi, in I. fin. C.de Præfeript.xxx.annor. Terentius aliterufus eft. ENVNCIARE confilia. Lege, Confilia et nunciare. EN VN CIA TlVE’,uel narratiuédeduci di citur, cum fiinpiicitcr aliqua res , fine myfterioj fine pondéré, fine momento deducitur. ut cum dico,Peto àTitio, qui efthæres Seij. ifta uerba, Qiiicfthæres,cnunciatiuafunt. Vndeetiam fi non efthærcs Seij,tarnen proceditlibellus.Ca-fus eft,ut aiunt,in terminis,in I.qui familiae.quê tex. ut fingularem, fecundum præceptorê meü Zafium omnesDoéloresexclamant ft'Fam.er-cifc. Difpofitiué autem narrata, uim habent Sc obligandi,8c difponédi caufam;adeó, ut ea qu® medullas refpiciût,murari, einendariue ne que. ant,maximé fi pro reo laciant.per tcxt.eleganté in l.cùm precum.C.de Lib.caufSp. ENVN CI ATVM Ciceronieft, quod Dia-leftici Propofitionem uocant, E N IXAE preces, hoceft diligétiores, qu® cum maiori ftudio fieri folent . Papianus in 1. cum paterfilios.fF.de Legar.ij.in fin.$.filius matrem. Nam,ait, cnixæ uoluntatis precesadoa mnem fuccefsionislpeciem porreéL'e uidebin-tur. Spiegel. |
É A N T E P.
|
E O E O.prointantuin,etiamreperire eft amp;nbsp;apud Canonisas. EO ,pro propterea. Paulas de Conflit, pec. Non minuetur peculium, eo quôd ex ca caufa obftriélus elle cœperit. 1. id quod fub co nditio -ne.Spiegel. E O amplius. Hæc uerba amp;nbsp;addunt amp;nbsp;repe-tunt,utinterprètes deinonftrant.l. fi feruus.§ fi quis ita.de Legat.j.amp; l.fi fit. eod. cum fimilibus. Spiegel. EO DEM temporefaélaintelliguntur.quæ diftantmodicè. Spiegel. E O ipfo. Verbo hoc Barbatius tradit dénota ri Canonem latæ fententiçicitatq; 1.fin.§.fi poft quam.uerf.Eo ipfo quódinuentarium fecit. C. de lur.delib. Spiegel. E O loei,pro in eo ftatu. Vlpian.delud. I. fed amp;fi. Sieares, quæper fideicommiflum relifta eft,eo loei fit,diccndum eft,non debere præferi bi. Spiegel. E O loei, pro eo loco, uel in loco, apud eurt-dem,de Nou.op.nunc.l.depupillo. Qui co loei operantur.I.cum aliter. Ad S. C. Syll. Quicunq; eo loei faciunt,unde uocein exaudire potuerâr. Idem pro tûc,eo loci ufurpat,in l.hæres.dc lud. Defendere fe eo loei debebit.Sp. EO minus, l.j. Qui teftam. fac. pofT. tuin a-lijs locis. E O nomine,quoconfrahitur,a£lionein efïe dandam,Iurifconf.exponunttit.de Inftit.aél. EO potius, proeoamplius, ucleamaximè ratione.Siccolligitur,Alberic. air^ exi. item ait prætor. §. hoc autem. IF. Ex qùibus Cauf. ma-ior. Spiegel. E O V S Q,V B,pro intantum.$. illud quæfitû. lnftit.de Rer. diuif. E P EPANGELIA dicitur,'lt;^uum quis aceufa» tur,quód præter leges concionetur,aut rempu-blicam capefTat.Ex Cœlio.Sp. E P HE s VS ,metropolis Afiæeft, quæ pro« prié minor dicitur, ad quam Proconfuli necefsi tasimpofita erat pet mare applicarc, tefte Vl-piano m I.iiij.de Offic.Proconf.Sp. EPHippiV M.Lege,Parephippius. tinßiima^ rnilitcs dicuntur nauibus impofiti, non ut remos ducant, fedutftentadpugnam parati. Latinè Clafsiarij. Bud. in l.j ■ de Recept, arbitr, isrz/!«Ti»naues,in diflione Mefonautæexpli-cantur:amp; ibidem,quid fit Epibates.Sp. EPi C AI Ajindeqiuerbum Epicaizare,uo« tabulafunt infulfa,quamuis protrita. Nam, ut docetBudæus,potius Epijcia, amp;Epijciazarcdi cendum eft.Spicgel. EP i c O Pi ditüturremisappofiiiamp;guber. naCulis: uelut EpibatæAtticis, funt in nauibus depugnantec. Quanquam amp;nbsp;qui aliéna iter na-ui faciunt, fie dicantur quoque:quos Homerus item Emporos uocat.Sp. EPI DEM ET I Cl,funthofpitiorum meta« tores in urbe.Didi ab izr/AAu^pn urbem aduenz |
tu.qua uoce üfus eft Vlplari.in l.obferuare.ffde Offic. Proconf. Sanèluftiniahus Epidemctica in Aut.Vt nulli iudic.uideiur, Alc.tefte accepiP fepro collationepecuniae, quâàciuibus extor-quebant militcs,ne in eorum domibus hofpita-rentur. Quam fignificationem idé probat propter 1. omnes. C.de Metat.amp; epidem.lib.xij. Sp. EP I G O NI uocantur exfecundis concepti nuptijs:ficut Prögoni intelliguntur, qui ex pri-mis. quanquam eo item uocabulo maiores acci pi uidentur, uelut minores uocanturApogoni. ExRhod. Speg. isrzaxtf.fquum amp;nbsp;bonum eft.Interdum ipfa æ-quitas.Hinc uerbü, isr/««/y«//exfide bona, ex æ« quo amp;nbsp;bono ftatuere, ex bono amp;nbsp;aequo arbitra-ri,cenferé,sftimare,cóftituere. Hinc cótraélus bonæfidei,hoc eft,aequitatis,nó ftriéli iuris Sp. iïrz««tf, æquum amp;bonûeft Ariftoteli lib. Mo-ralium v. non quidem fimplex æquitas, fed id quod à legîslatoribos eft emifTum: de quo tamé fi interrogati fuifient, fuadente eadem çquitate, idem cóftituilTent.Sic uideturlureconl. bonum amp;æquum accepifie in 1. feruum.de Verb, oblig. Quod Bud^us indicat.Ioterdum tarnen ipfa ae-quitas eft. izrz^jiTijTztz.qua doce Paul.in 1. Lucius Titius,d8 Adminift. tut. ufus eft, iuxta Haloandri editio-nem,generaliter fignificat curatorem. Apud A-thenienfes decern cranthoc nomine, qui empo rijs præfiderent.curarentq: in ufum ciuitatis tri ticum deferri.Vide Alciatum cap.xxix. libr. Pa/ rerg. ij. Spiegel, E PINIC i A,à nobis cantica folennia, obfe-crationesq: obpartam uiéloriam dicipofTunt, cxBud.Spiegel, E PI S C O‘P I,amp; Ephori Graecis funt,quibus non folùm oculis luftrandi poteftas , fed etiain prouidentia amp;nbsp;cognitio mandata eft:à qua figni ficatione Epifcopi Antiftites dicuntur:quod uo cabulum fi Latinè transferre quis ueht,non ue-rius Speculatorem,ut Budçus cenfet, quàm in-fpeélatorem uocarit. Fit méiio Corcpifcoporü in decretis Canonicis,dift.Ixviij. cap, quamuis, amp;nbsp;feq. quos opinatur Erafm, uicorum ac pago-rumfacerdotes appellatos;fcribcndumq; Cho-repifcopos,quód xâ/a Graecis interdum rus aut agrum declarer, Eft autem Apoftolus ufus epifcopi Sepresbyreri uocabulis ut generleis, QcF quàm multos,qui id nó animaduerterunt, mul-tis difficultatibus inuoluit;ficut amp;diuum illum Hieronymum,quodmirari polsis, omnium or-thodoxorü cruditifsimum.fiPigbiusucrafcri-pfitlubfin.lib,ij.Eccl. Hiërarch Libcreiufdein operis V. cuius, quam m co traftat de Regno amp;nbsp;Sacerdotio,materia, nobilnsimaIntrrpretum noftrorum mirè exerçait ingénia negligendus non eft ei,qui ueré lurifconfulci nomerwaliquan do fibi imponi cótendit. non quidem nt omnia probet, led potiusutnotet carhonenon panca conuicia, quibus adulator fpiritu tam prxcla-fas Chrifti gloriam fpirantes animas impuden« tifsimèafperfit.Principaleueró epilcopi munus eft, ut diuinadoceat ; quod Paulus adTnû kri-bu,non |
E A N T È P.
bit,non ntlites dirimat.VnÜe Hoftienfis 8c Ab-batis reélè explofa fententia eft,qui c.j.de Con-fang,dixerunt,præferendum CanonilfenTheo logo in ea ciuitate,in qua plurimç elfent indicia les controueifiæ explica nd se. Lirethodieidnó faciantmefiteisconfufio 8e ignominia,lefuin crucifixum.pauperem Sc efunentein,farcis predicate corporibus,8e ieiuniorum doéfrinam,ru bétes buccaS. tumemiaqi ora proferre Rcclefiç Principes.xxxv.dift. Arcadius iurtfconf.Epifco pum intelligitml.fin.§.lrenarchæ.ft'.de Munert bus, pani 8c cæteris uenabbus præfeélum, quæ ad quotidianum fpeéfét ufum. Quód autem E-pifcopus hodie præles fit fuæ ciuitatis 8c territo ri),diftum eft Baldi.ut uolunt elegans, in 1. fiue pars,in fin C.deDilat. Vnde exacfifsimain cu-ftodiédoteriitorio fuo,Scfacinorofis depreben dendis dibgentiam praeftare debent ; nifi obijci fibiuelintid,quod priuatis dominis ufuuenit: utiubeatufcarere ædibus, quas nolit defende-re.l.hocamplius.iu prin.delt;3ain.infeét. Sp.
EP 1S T A L M A ld eft,comm'fsio Principis, per mandat! fubùnptionem fada. Alc. in 1. pa-ftum.C.dePad.
^PISTOL A.uocahulum origine Gr«cum nemim non Latinorum notum, ut Latini ab ele mentorum inultitudine literas, ita Qræci ab e-
luftiniani Codice fita eft, rufpeda multls doftlf fimis uiris habetur, contri Alciatus de ea non uukhaefitandumefle.cap.xxxiij.lib.iiij. Parerg. Spiegel.
EPlSTOLA. fibi aliqucm cobseredé caue*
mittendo cpiftulas nominanere. UiyUa« enim mitto fignificaimc «»waxamficio. Vnde apofto-lus nuncius. Ab epiftola diminotiuü Epiftoliü. Catull. Cófcriptühoclacryinis mittitepiftoliü. Et quia Aw« non modó mitto fignificat, fed e-tiam orno,indeftolacorporis ornamétum,te. ftelo.Petr. Valla interprété Plauiino. Extât de carum ratione confcribendi.bbeHi uulgati, ele-games. At non xquènota,quxuis Epiftolç,quç tides ci adhibenda.requirai’^ne etiam fignû mit-tentis, dtem Sc confulem , turn pleraqi alia quæ in contideraiionem Epiftolaris rei ueniunt, nec inutditet anoftris Interpretibus differendo de-duéta lunt in 1.nuda.ff.de Donat.m l.Lucius de
re, apud Vlpian.fF.de Paéfis.
EPI STOLA M emittere. Sequoia in 1. alimenta.ft.de Alimen.legat.Epiftolaetiâ, inquit, emifta ad ordiné ciuitatis unde oriundaerar.
EPlSTOLARES uiri deuoti, apud luftm. in l.fi.§.in his aüt.C.deTem.appell.Opinor bo-rum referte fpeciem, qui nunc apud Cófdia ( ut uulgó uocant ) lufticiæ , in fummorû aula Prin-cipuin A dis fcribendis præpofiti funt, Ooheff* ratbs Sferdanen.
E P l S T O M1 v M.foramê eft,per nood aqua defluit ex concha,labro.uel tratere.Vlp.l-fpndi. de Aél empt.CafteUa plumbea, opercula puteo rurn.eptftomata.Nehnfl. Hie nótantiim ,(cd 8c alibi deprehcnditur Nebrift. uulgatos Uquutus , efTe Codices.Nor.iex.Putealia habet.Sc hçc uer ba, Opercula puteorum , Budseus exiftimat m textü addita epiftomia. Alciatus, ut eft m Nor. quoq; tcxtu,f itat in Parergis, qua ait uulgó uo-cari fpinas.Budæus ueró in Annot.ad d.l. ix/yA iui«//,inquit, Græcum eft,quafi ons obturaculu dicas Hoe ad hauriendum , ad quotidianum u» fum uinum in hypogeis utimur, Vontem appel*
lantes.Spiegel.
EP ITHE S i S.Vlpian.l.LexCornelia, in fi. delniur.Eadem pœna ex S.C.tenetur i?,qui epi thefim,aliudûe quid, fine feripturam in notain aliquorum produxerit. EftEpiihefis inferiptio quædam appofititia,in côtumcliam fraudemûe
Fideiuff. ubi inueftigatur, quam uim obligandi habeant, quæuulgô uocantur literæ Creden-tiales.in l.cum tabcrnâ.§.idem quæfijt. de Pig 1. publie. Depofiti. C. de Probat. 1. non epiftolis. Aut.fi contraédus.C.del'id.inftr.d.l.cum taber-
alicuius fada.Sp.
EPITHECA Græcis eft, quod dosRoma-nis.Vnde prædiorum epithecæ apud luris prudentes, quas Papini anus im portion es interpre iatur;quamuis pro epithecis, uitiofe legittar co. tici,ut 8lt; apud Vlpianum.Lege cap.xi'j lib.xxij. Ledion.antiq.Rhodigin Sp.
EP ITIMI A ,apudModeftinûin 1. ftire. de Tut.amp; curât.Sic enim legendum. Nâlnterpres; ut Scholium Plaloandri indicat, Grsream uocé
nam.§.i.An hteræcommendatitiseobligent,in l.fin.C.dePig.aét.Mjgifterpraéficætit.de Ado re.uerf.itemrepelliturcredere.Eftuerd Epitto-1a abfentibus id, quod fermo præfentibus ; imô qui mittit alteri literas,intelligitur præfens prç-fentiloqui.Bart,inl.nuda.de Donat. Aftipula-tur l.fi per procuratorcm,ibi,uelut præfentis.dc Procurât.Spieg.
EPISTOLA dini Adriani fideiuffuribus a-
reliqulf.quam Alciat exponit pro iliahefaéla no minis honorisqi fui fama, NiciiModti »wcbtrjl.gd» feinemglympffvtdehren. Accurfiùs Etymio legit, . amp;nbsp;uoluntatéteftatorisinterpretatur. Sed men
mica, non extat ; fententia tarnen eins habetur in l.fin.C.de Conftit pec.§.fi plûtes, lnftit.deEi deiuffor.Lege,Beneficium epiftolæ diui Adria-ni.Spiegel.
EPiSTOLA falfauelinanisreperta.l.qui-
dam.fF.de Dolo.
EPISTOUA Ioannis Rom. pont, eins no-minis Xl.c^uçfub tiiulo de Summa trinitate,in
tem lurifconf.non fatis percepit .quot;quam idc eleganter explicat hb.Parerg.i). Sp.
EP1T O ME cs,uel Epiioma.atis, breuiati« interpretatur, ubi fcilicet res in compendiû re-diguntur.Vlp.l.an inutilis.de Acceptilat. Epiio mat.inquit,liberLabeonis.Nebrifr. At Budæus inl.quileuandæ.fF.ad Leg.Rhod. de lad.annotai inualuilïe peruerfa côluetudine, ut Epitoma neutro genere dicatur.ld aût nec analogia, nec ufu,nec autontate dodorû defend! poffet erro-reueró corûinduftûefTe.q, epitoma, ut epiihc-ma amp;nbsp;anathema,amp; fimilia dici puiauerunt.Sp,
EP VLON E S.Lege,Septemuiri.
E P V LV M , conuiuium eft numcroGs ciui-bus exhibitü, ucl in honorem deotû,uel oftéta-tionem
tionein magnificentiæ, autinfunereparcntali. lurifconf.deLeg.in quadam I. ad inunus. Vclfi Epiiliim,inquit,rcliélum fucrit-NebrilT
E Q-
E Q.VE S TRI S dignitas. Videl. j. C.deE-quert.dig, lib.xij.Eainterpatresamp;plebem fuit. Seuerus Imperator cófucuitequeftrem ordiné appellate, Senatorum feminariu. iudicandi ius aliquando habuit, unde Equités iudices appel-lati. Deindeautoritas nominis uario feditionu euétu fubditit circa publicanos,lege Rofcia ius fedendi in quartodecimo gradu theatri habcgt; bant. Etquiagerendorum annulorum autorita tem tenuerunt, illuftres ab Hiftoricis appellati, olim fexcenti numéro fuere.Lege Catançum in prin. Comment. v.Spieg.
EQ.VESTRIS facultas,cenfuséquituRo« inanorum, qui quadringentis millibus nummu (nam idem id e{t)cón:abat Lege Catançû Com tnent.j.Budæum in 1.ult.fF.de Senat.
EQ.VI appellatione non contineturpullus. l.fed addes.§.fi quis mulierem.lF Locati.
E Q.VIEN S mula, quæ equum appétit,ut creditur.
EQ.VIMENTVM, merces quæ daturpro admifFura equi.Sp.
E Q.VI S O , domitorequorum, uuIgoPara-frenarius, tametfiprifci equifones uocab an torn nes qui bus alicüius rei regimen committ eba tur.Spiegel.
EQ.V1TABILIS locus, in quo facilè equï inambulare pofsint.Steph.Rob.
E Q,VI Tl A R1 i,qui equitijs præruntuet curant, quibus affines uel Mulomedici habentur, dicit Cœlius.
E Q.VITES curdiéli,quæqiadeospertinêt, latè,doéfeqi explicat Alex.Ncapolit.lib. ij. cap, xxix.Attigitetiam Alciatus, enarras 1 plebs eft. de Verb, fign, Budæus itemin d.l.ult.de Senat. Spiegel.
E Q.VITEM etiam appollamus eum, qui uef afino,uel mulo,uel camcloinfidet, nedü equo: monuit amp;nbsp;antè ApeLBeatus Auguftinus cap.iij. lib.de Ciuit.Dei.Eques, ait,nó homoamp;cquus, fed folus homo eft. At Gellius, Marcellus, Ma • crobius 8e Seruius, docent equitëpro equo ac^ cipi,teftimonio turn Enmj, turn Virgili'. Macro bius;Onines,ait, antiqui fcriptores,uthominé equo infidentem: ita 8c equum quuportaretho minem.equitemuocarunt : amp;nbsp;equitare non hominem tantum, fed 8c equum quoq; dixerunt. Spiegel.
EQ.VITBS aurati,quosnos Riff«-appel la-mus,8cpererrorem uulgd Militesuocant:in E-quitum Romanorum fuccelTere locum, de qui-bus lib.xij.C.de Equ.dig.Namutolim Romani EQ^aurcis annulis à plebe,fic noftri iam aureis, âreiiqua nobilitatc,calcaribus diftinguuntur. Vulgaris nobilitas aurumnuncufurpat, poft, quam uirtus in precio defijt efFe, quæ una fjræ. ftare oportuit. Adde quæ de his pulchrè fcripfit Viglius in Rubr.Inftit.deTeft. milit.
B (iVI TI v M, equorum armentum. Vlpia-
E ANTE nus:Equitij ufu Iegato,uidendum, an amp;nbsp;domt-re pofsit,8c ad uehendu fub iugo uti. Equitiarij, equorum moderatores. DifFert autem Equitij legatum,à legato cquoru. 1. equis. fF. de Vfur.§. fi grex.Inftit.de Legat.l.plenum. §.equitij.fF.de Vfu 8c habit. Spieg.
E Q.V VLr,id eft,parui equi,in §.in pecudum fruétu.Inftit.deRer. diuif. Sicequulaapud Var ron.Nemo eft tam negligés, qui fumma diligcn tia eligat afinum qui faciat cquulam.
E Q,v V S militaris.l.officium. fF. de Re milit. E R-
e' re,id eft,exutilitatc,uelexpræfenti materia,ut Alciatus exponit. Apud Haloand.fic inci-pitl.j.fF Si cert.pet.quum receptiorlediohabe at,Bene eft.quam 8e ipfe Alciat.probat.Sp.
E' Repub.id eft,proRcipub,utilitatc, uel in commodum Reipub.
E R A NIA pecunia quid, Sccorruptè haéle-nusherofa apud lurifconfultü in 1.creditor, de Solut.leftû elfe, Akiat.oftéditelegâticap.xxv. lib.Difpuncf.ij.Catançus apud Plinium fecun-dum,«ocê Ëranos, interpretatur Exaélores col lacionû;dicens fie Pollucem,Athenæum, 8c eos fecutum Hammonium interpretari.Sp-
ERA S I,quosuulgôextraftatûpoßtos dici-mus, Dieirereerenoderamplerentfetzt/emd, ExBu-dæo 8c Catanço.Plinius in Panegyrico:Datum cftijs,inquit, qui poft ediftum tuum, in locum eraforum fubditi fucrant,æquatiq; funt cçieris, illietiam quibus non erat promilFumnd eft. Bu dæo exponente, Deledorum è numéro eorum qui accipiebantcongiarium.Sp.
ERClSCERB, pro diuidere, exEefto nota eft.ludicium de hæreditateinter cohæredes di-uidêda,curid nominis obtinuerit,pluribusdogt; cetRiual.inxij.Tab.interpretationc.Sp.
E R CIS C I,uerbum antiquum eft, amp;nbsp;fignifi-cat Sex.Pom.diuidere;fortè ah arceo,es,deriua tum;quod in diuifione hæreditatis altéra,uel u-traque pars ab altéra arceatur, id eft, feparetur. HipcdicûtlouéErciû.quôdarceatâ nobis ma-la,Zaf.§.quædam.Inftit.dc Aftionibus. Accedit Pontanus.lib.j.de Afpirat.quû ait,At Ereifeun-dus,quâ uoeê apud lurifc, fæpius reperies, que alio nomine penetralem Romani uocabant, a« fpiratione caret. Erciû enim antiqua diélio, unde Ereifeundum dici uolunt, à coercédo trafta eft. Vndcloucm Ercium putodici,quôd malè credereturarcerc. Alijabv«//'«#',qcFinterfepira 8c diuidere fignificat,deduci contendût:ideoq: afpirandum dicunt.His Oldcnd.fubfcribit.Ac-curfius uocis huius uim ignorauit.Sp.
ERBMODICIVM eft, quâdo reus damna tur ex co,quôd in iudicio non comparuit;quafi defolatum. fiue defertum fit iudicinm, propter rei abfentiâ.v»i“©-,folitudo Græcê oocatur.Ne-briffenfis. Eftenim iudicinm apud luftinianû, quum altéra parteabfenteferturfententia.Con tra quodreftaurationem plerunquc dari Leges uoluêre. Videpoft VIpianum infi.l.aitPrætor. fF.de Minor.Defertacaura.8c Alex. Neapol.cap-xv.lib.iiij. Spiegel.
BRCA
-ocr page 181-E ANTER.
ER G A Deum religio. Inter exempla Iuris genciû, id eft, Iuris uerè naturalis, à Pomponio m l.ij.de luft.Sclur.refertur : quod Oldend, fin-gulariter obferuauit.Sp.
ER G A S T ERl V M.officina eftubi ab artifi ce ahquodüt opus,Niifgt;i’ii',opus dénotât Græ« cè.fiae officium.C.de Epifc.amp; cler.l.omnis. Ex ergafterijs,i.nquitlmp.Setabernis conquirere potuit.Itemlibro xj.de Epidem.amp; mctat.l.in quælibet ergafteria qu^ mercimonijs deputan-tur.Papinianus de Via publ. 1, Ædiles. Vt ante ergafteria nihil proieélum fit.Nebriffenfis.
ERGASTVbV S,qui ScErgaftularius , cu-ftos carceris.Quamuis amp;nbsp;Ergaftulum pro eo eft reperire,qui damnatus fodit.Plinius ; Coli rura ergaftulis, pcfsimü eft ut quicquid agitur à dc-fperantlbus. Ergaftulum, inquit Bud.locus in quo mancipia détériora in uinculis opus facere cogebantur.utmetallarij ferui folent.Pompon. lurifconf.Quiüe domi crant uindi, quiue in er-gaftulo euftodiebantur. Sp.
^gyi^ti^iri^ operavij fuut. Græcadiélio,reperi-turin l.unica,C.de Monopol.
ERiPEKE, eftdemanibus auferre per ra/ ptum, Eximere, quoquo modo auferre. Pom-pon. autor Keó eximcndi. Ne quis eum, qui in ius uoc.Spicg.
ERIT, interdmnpræteritûtempus demon-ftrat.l.uerbum erit.de Verb.figut fi in teftamen todiéfumfit, Quod in codicillis fcriptum crit, uel quod quibulq; tabulis reliquero, ualcre oo-lo.lntelligétur hæc uerba,Cû moriar,quodcûqi codicillis uel tabulis reperietur fcriptum ,fiue ante teftamentum feriptæ fint tabulæ,fiue poft. Spiegel.
E R O G A RE, impendere, diftribuere. Pau' lus in 1. ciuitatibus. de Leg.j.Nihil ex teftamen-to uidetur capere, qui tantùm erogat, quantum accipit.
ERO GARE per partes, in 1. quidam, ffde Edepdo. Apud Apuleiü pro ualde rogare. Pijs, inquit,precibus erogatus,Egt;'fccticH. Sed Exroga-re, eftexlegeucteie aliquid eximere per noua legem,tradente Eefto.Sp,
ERO G ATIONEM inhonoré filij facere, apud Scæuolam l.fin.ff.de Petit.hæredit.Sp.
ERRONES ,uagabundi ferui 8e fugitiui.no bis Stærtxfr.fic enim interpretatur Vlpian. titul. de Ser.fugit. Quanquarn Arrianus de Re milit. 1. qui cü uelit erronis crime in (cruo leuiusefle, quàin fugitiui. Inde Labeo pufillum fugitiuum erronem appellat:ut ex diuerfo, magnum erro -nem.ln fuinma, Erro tft, Catanæo ttiâdiligen-lifsimo Se doélifsimo Gfammatico iudicante, qui non equidem fugit,fcd frequenter fine eau* fa uagatur;8e temporibus in res nugatorias con fumptis.ferius ad dominum redit.§. erronem.1. quisfitfugitiuus.ff.de Ædilitio ediéto . Hinc Columella erronem apum ducem cenlet, detra éfis alls uelut quadam compede, domi retinen-dum. Spie gel.
ERRO R eftexiftimatio,qua approbaturue rum effe,quod fahum eft :uel falfum effe, quod uerum eft ; uel certum effe, quod incertum eft; autcontra.
ERROR,prouagatione apud Vlp.cum de feruo corrupto loquens, Aut amator exifteret, ait,uel errori, uel malis artibus effet deditus. in fin.l.j.fF.de Ser.cor.lnterpres nó intellexichunc locurn,utexpofitio eius déclarât.Sp.
ERR O R Sc Dubitatio paria funt. Doft, in 1. fin.C.de Condift.indeb.l fin.§. fi autem nefcius Sc dubitâs.C.deFurtis.A 'Celfo tamé in l.quod non ratione. ff. de Legibus. Error accipitur pro uago alicuius ufus incepto, quod certain æqui 8e boni rationem non habet .Nam Errare inter aliafignificata,poniturprouagari 8c difcurre-re;ficut 8c Coerrare apud Iurifcof.de Offic.pr® fec.uigil.Spicg.
ERRO R Scignorantiapromifcuèaccipiuntur in iure, 8c idem uitium in fpecie fignificant. l.Iuris ignorantianon prodeft.8c l.feq.ff. de lur. 8c faft.ign.l.Error fafti.C.eo.tit.
ERROR computationis citra prouocatio/ nem corrigitur. Verbum eft Macri, in l.j.Quas fentfine appellat.refcind.Sp.
E RR O R iuris, à indicé contingit uel per the firn,id eft, generali decifione, generalibus uer-bis;uel per hypothefim,id eft, per indiuiduum: cum perfonæ 8c cauf® nominantur. TheticuS ipfo iure nullus eft: Hypoiheticus,fiue fuppofiz titius,licetfit iniuftus,tamé non eft nullus. Ifta traftanturinl.ij.C.Quand prouoc.noneftnec. Sein l.j.poft princ.ff.Quæfent.fine appel.refcin, Obferua,quód 8c Error iuris, fafti nomen reci-pit.Quatenus enimerror,ius eft;faftum autem, quod in alio quàm ueritate ipfa confiftit.Sp. ERROR iuris bifariamconfiderari poteft. Aut enim erratur in iure conftituto: aut erratur in iure,quod quis in fuo habet negocio.l.j.§.j.ff. Quæ fentent.fine appellat.refcind.
ERR o R iuftus eft,CHi nulla poteft obijci cul pa, quod errans nonhabuerit rem notam, quia fcilicet ignorauit poftmodum emergentia. 1. de aEtate.§. Interdum. Sc §. Qui iufto.ff.de Interro-gat.in iur.faft.
ERVEE S GIMV S,ideft,pudoreafficimur, cum quidfinelegedicimus.In Aut.deTrient.8c femi(r.$.confideramus.
E.RRANS,dubitans,ignorans,titubâs,qui-bus modis diftent,tradit Bart.in 1.qui teftamen toffdeTeftam.
ERRAN S circacaufamfafti,inipfoquoq; faéto errafteuidetur.l.fi pofthumus.in fin. ff. de Liber.amp;pofthum.
ERR ARE,eftaliud ^p alioputare.Vide Azó. in Sum.de Iur.8c faft .ignor. Hinc errantis nulla uolutas effe cenfetur. 1. fed Sc hoc ita.ff. de Aqu. pluu. arc. l.fi.per erroné, de lurifd. om. iud.Hinc uulgatum illud,Qui errat,non confentit.Sp.
ERR ARE,amp;fugere iumentum, non tarnen erronem,aut fugitiuum efre,dici poteft, colligi-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur ex fin.l. penult, de Ædil. ediél.l.error.
ERRATVM eft,quod confulto admiflum noneft, minusqi quàmuitiumfignificat.ldem etiam quod mendum,error dénotât.
ERVDB.
E ANTE S.
|
ERVD ER ARE,eftrepurgare,rudesqi, hoc eft,coinminuta fragmenta dirutorum ædificio-rum auferre.Spieg. E R V E R E, pro detegere.apud Vlpianû in ^.fed fi feruus.l.inde Neratius. ad Leg. Aquilia. E S ES C VLB MTV M,quod edi poteft. Mode-ftinus de Offic.præf. Nifi efculentum, poculen» tumûc, quod intra dies proximos prodigatur. Spiegel. E 3 S E,cum genitiuo pofitum, aliquado nee ineleganter fignificat pertinere, uel officium, amp;nbsp;partes effe alicuius. Pedius, de Alien, iudic. cauf I.nó folum. Hçc,inquit,acfio in id quod in- id eft,ut redè Gloftexponit, ad eum non perti-’ nuit, cefiatiudicium. Alia uulgata font. Sed 8c Efie,pro ucnire,uel uédi,apud ïurifeofs.opinor melegifle.Spieg. E S S E.ad ueritatem referri,Paul.demóftrat. l.hæc ucrba.de Verb.fig.Sp. E S S E.pro effe fingi intelligendnm, ubi fub’ ftantiuè ucritas demóftrari nequit.Baldi doCtri na eft.Interpretuin calculo probata,in l.quç for tuitis.fF.de Pignor.acl.Sp. ESSE eum aliquo teftamenti faéfionein, id eft,talcin effe,qui poteft inftitui.Inftit. Q^nbus non eftpermil. fac. teftam. §. teftamenti .lurcin. amp; fnftit.de Hærcd.qualit. amp;nbsp;differ.§.in extranets. Spiegel. ESS E,pro manere,in l.fi patronus.ff.de Có-cub.turn alijs locis.Sic Cic.ad Atticum:Tu qui-dem amp;nbsp;amicé amp;nbsp;prudenterfuades,utin ijs locis firn potifsimùm, quoad audiamus hçc quç com mota funt,quorfuin cuadant.Sp. ES SB in poffefsione, Sepofsidere, diuerfa funt.l.fi quis autem.§.j.de Acquir.poffl. Prætor ait.§.eum.de Dam.inf. ESSE talem,Schaberi pro tali, diuerfa funt. I.mercis. 8c ibi GIoff.de Verb. fig. Bartolus in 1. maritu5.ij.§.!cgis luliæ.ff.de Adult.Sp. E S S E in uit3,eft inter fuperftitesadnumera ri.Nam Effe quoqi,pro,uiuere eleganter ufurpa tur.Cicero:Necenim dum ero,angar ulla re. ESSED A Rl VM,qui effedam régit, uehicu li id genus eft,apud Belgas repertum. ES SENTIALIA rei dicuntur,quæ ab ea cuius funt.feparari nequeunt. Salom. in 1. Gallus. Spiegel. ESSENTIAE nomen à plerifqi deuitatur, quant li bet fit frequens in ore theologorum, ac philofophorum. pro eoq.- habent Græcè i‘ri'a/): qua uoce alicubi Vlp.eftufus. Scd enim fi Ma-crobius bonus autor dicendi haberi poteft, bic etiam in Somnio Scipionis,effentiç nomine eft ufus. Donatus Grammaticus derioat à uerbo Sum,hæc Gerundia, effendi, effen do, effendû. ' Verùm dodifsimi quiq; banc deriuationem nô probant. Vide Obferuat.fnfulanicas.Sp. E S T, non folùm præfcns tempus, fed etiam lîg.quamuis propriê præfcns notât, demondra-ïionemqj côtinet.I. inter ueftem. $. item fcribit. ff. de Aur. amp;nbsp;argent, leg. Vide Gellium lib.xvij» cap.vij.Sc Alciat.in d.l.erit.Sp. |
ES T o aduocatus iuuenis, 8cmedicus,fe* nex: prouerbiale eft, cuius rationem fingulari-terexplicat Alciat.cap.xxj.lib.x.Parerg.Sp. EST rationis. Hic modus dicendi apud lu-rifcoff frequens reperitur. Martianus de Hæ-reJ. inftit.Quæ rea fuerat eiuldcm criminis po-ftulata, rationis eft : pariter de bónis eoruin, qui ante fententiam mortem fibi conlciuerint. Vipian. Quando dies tegatorum, quxftionis eft. 8c idem de Fideicom. libert. Bapinian. de Collat.dot. Paulus de Aqua plu. arc. dixit,Con fuetudinis eft Sc de Verb, obligat. Dubitatio-nis eft. Modeft. de Donat. Summææquitatis eft. Spiegel. E T E T, pro,id eft, in §. fed ift®. ibi cum dicitur: Et fi quæ fint fimiles. Inft.de Acl.Huius particn læuis jppria eft,ut cóiungar.l. ea tame adieftio. de Leg.iij. tametfi hoc no fit perpetuum. Elf e-nim, ubi 8cpro uel,difiungit : Sc alijs modis accepta,cùm difpofitioné,tum fententiâ uariat,ut latifsimè profequitur Alber, Attigit Bartol. I. j. de Paft.I.non folùm ff.Sol.mat. E T à te Seia peto, ut quidquid ad te ex hære ditate mea peruenerit. exceptis bis quæ tibi fu-prà lcgaui,reliquii omne reddas Sc reftituas Me uiæ infanti dulcifsimæ, à qua Seia latis exigi ue to, cum fciam, earn potius rem aéfuram, quam detrimento futuram.Vide Scæuoiamin 1. uxo-retn.S.fin.de Legat.iij. Sp. ET domus earn pattern, in qua morari con-fueuimus.Scæuoladeclarat,de Legat.iij.1. uxori fuæ in prius.Sp. E T perafto quinquennio cum eins nfusfru-ftus effe defierit, tune eum fundum illi 8c iili li- bertis dari uolo l uxori ufumfruélum.lF. de Vfu amp;nbsp;ufnfruél.Spieg. B T cætera. Sunt qui plurimû referre purent, extenfiin hæc claufula feripta fit, an præferiptis notis , amp;c. Quod Aie. ridiculuin arbitratur, re-fert^i diélionem Cætera,deduftam à Græco »^ *rt/'«, id eft, amp;alia. Etideocuinabbreuiationis caufa apponitur,eius uirtute cenferi alia répété ta,quæ ex natura amp;confuctudine aClus require banrur.Spieg. inufarGræci arnicas uocant, qnæcunqj fcili-cet fcortilla,etiam ignobilia. Concubin® nomé paulô honeftius olim Amicæ,ut quæ extra Legis pœnamamp; fine metu criminis habebantur. Merctrices uerô, quæ palàm amp;nbsp;pluribus fe acce pta pecunia mifcent.Alciat.de Verb.fig. Vide fu prà,Concubinæappellatio. ETHOLOGI, morum funt effidores, afFe* duumqs cuiufeunq; perfonç. Bud.in Annot pr. Alias Ethopœi, Hinc Ethopœia, morum alieno rum imitatio. ETIAM particulacôfcntientiseft.lurifcôf. de Verb.oblig.Lj.Et refpôderit: Quidni^etiam. Nebriflenfis. E T i A M N V M,pro adhuc, Vlptit. Arb.furt. cæf.l.item.Etiamnum reponipoteft.Nebr. Ali-qua ex* |
E ANTE V.'
|
qua exemplaria etlam nunc habent, fuffragante textu Nor.quocl fignificat, pro ufq! nüc, ufq; ad illud tempus. Etiamnum, poniturpro ufq; tüc, ue! ufq; ad id tempus. Sp. ETYMOLOGIA, uerborum cft explica-tiojd eft, qua de caufa quæque eflent ita nomi-nata.utait Ciceroj.Acad.Siproprió uocéhanc, Dn.Oldend.ait.LatinitateuoIueris donare, ue^ riloquiüappellabis. Cicero in Topicis, ànota-tione nuncupat.Arilloteles Symbolü dicit. Ety mologia non uerbi folùm, fed etiam rei de qua quxritur,uera interpretationé fequitur.Quam» obrem fpecics finitionis cenfenda eft meritó. Cæterùm cum naturam fuam feruat Etymolo-gia,argumétum ab ea affirmatiuè fumptum.ua-Jerenegant. Negatiuèueró efficaxefte, quia à quo remouetur genus, ab eoamp;quçlibetfpecies remouetur.Exempli caufa:Furà ferendo,id eft, contreftando dicitur:uerû erit,fi dicamus, Res nonfuitcontredata, igiturin ca furtum faftum noneft. amp;nbsp;id pro régula proditum eft: quæ tarnen non procedit,cum ratio uocabuli aliud in. ducit,utexemplisdemonftratAlc.inl.taberna. de Verb.fig.Spieg. ^VADERE .uerbum Vado,cum compofi-tis dicifoletin reiniufta,aut difficili.ut, Vadi. inus immixti Danais baud numine noftro.lnde Donat. Euadere dicit efte,per obftantiam amp;nbsp;dif ficultatem uenire.Sp, EVA G ARi,noneftidem quod uagari.Con traftius enim eft,diu uagari in Emanfore,quam per prolixum tempus cuagari : quod eft Delers toris. Vide Modeft. in 1. defertorem, de Re mi-lit. Spiegel. E V A N E S CIT aélio,id eft,intercidit.in §j-l.cum fundus.Si cert.pct.Item Enanefcere afti-onem autorit3teluris,remittia(ftionemuolun-tatc domini.l.qui iniuriæ.§. fi feruus. ft', de Furt. Spiegel. E V A N G ELI VM,pro præinio accipi,quod dari folet lætum adferenti nuncium, amp;nbsp;nofter Zafalicubi indicauit.Propriè autem Græcè fo-nat, bonum nuncium. At non pro quocunque bono nucio ipfum accepit Chriftus, fed jp nuncio redemptionis amp;nbsp;falutis noftrse æternæ, quo per Apoftolos exhilarauit amp;nbsp;impleuit orbe terrarum . Quidam citant è 1. falfus creditor, ftquot;, de Furt.hæc uerba:Quid ergo,fi quæ Græci Euan-geliadicunt,petant^ Sun t tarnen, qui hoc loCo filivv^ia legendum exiftimânt,hoc eft,indicium, uel præmium. Haloanderneutrum agnofeens, Jegit it'iTf.i;,interpretaturq; inuentionis prsemia. Spt^g®'' ÉVAN GELI STARVM,Euangeliorumq; meminit Imp.in Authét.lufiurand.quod præft. abhis.Bald.docuitin c.poft translationem.ext. de Renunc. Euangelium recipere interpretatio nem,non quidem fingularem, amp;nbsp;feftariam, fed quæ ad côinuriem fententiam Ecclefiafticæ tra-ditionisaccedit. Hæc eft enim ipfifsima redæ intelligentiæ feripturarum amufsis, fecundum Pighiumiiij.cap.lib.j. Hierarch. Ecclefiaft. |
EVCHÂRISTlA,quamLatîniMi(ramuo-' cant uulgari appellation e, doéli gratiarû aéfio-nem erant uocaturi : ficut Græci Euchariftiam. Certé Dominica folcnnia noftros uocaffe, Tertullianus teftis efle poteft. E VC TERl A,loci in quibus oratióes,afl3q; prouinciarum continentur.Alciat.in l.immuni-tatis.C.de Agricolis amp;nbsp;cenfitis.lib.xj. EVECTIO NES ,quo uocabulo Impp. u-tuntur. C. de Curfu publ. lib. xij. diplomata di-cuntur:pro quo Græcè fynthemata legimus, id eft.tefferas.Bud.ibid.Sp. E V E NIT imperfonale, pro ita cecidit. EVE NIE T, pro continget.Vlpian.§.j.i.j. de Seru.corrup.Eueniet,utduobus aftio ferui cor rupti competat : quod eft abfurdum. Sic etiam accipitur m §. eft amp;nbsp;aliud genus, uerf. fed primus.Inftituc.de Don. EVENTVM,Cice.in Rhetoricis, cuiufeûqs negocij finem diffinit, à quo fæpenumero res iu dicantur;quo nihil iniquius eft.fiquidem euen-tum in manu ftoltorum uerfari, magni aurores tradiderunt, tametfi fpeftandus ille eft.ut lmp. cenfuitin Aut.faéla.§. euentus. de Pœnis.l.non nouâ.C.delud. amp;nbsp;Euentus déclarât 1. ordinata. ff.de Lib cauf Si euétum fraus habuerit, in 1. ait Prætor.fï Qiiç in fraud.credi.pro eo quod eft,fi fraude aébum fuerit.Nam ut Lucretij teftatur carmen,Euentumdicipoterit, quodeunq;erit aftum.Spieg. EVEN T V M expeélare.l.pen.infin. C.de Procurât. EVENT VS autéjnlurenoftromultacom-pleélitur,metum fine uim,errorem, dolum,cul-pam amp;nbsp;cafum fortuitum.Vide Apellum cap.vij. de Circumftantijs.Sp. EVENTVS mortalitatis,procafumortisa-pud Vlp.de Offic.Præfid.l.illicitas.$.pen. Cata næusantenos,in Commentario in Plinianas e-piftolas,admonuitlurifcofl'. frequéeerufurpare mortalitatê,pro morte.Vide amp;Mortalitate.Sp. EVER RI ATORdicicur,quiacceptahærc-ditate, iure iuft afacere defundo debet : quæ fi non fecerit, feu quid in earc turbaucrit, fuo ca-pite luat. Vide Feftum. EVERRICVLVM, SeVerriculum, rete eft pifcatorium.àuerrendaaquaficappellatû. Vlp. inl.iniuriarü.delniurijs. Si quis meprohibeat in mari pifcari, uél euerriculum ( quod Græcè trx^lóiii dicitur) ducere.Sp. EVERTERE patrimonium domini.elegan ter didum ab Vip. in l.j.Si fam.furt.fec.dic. pro fpoliare dominum patrimonio. Idem uenuftè quoq;, euertereufurpatprodeftruerc,in fin. §, pen.l.ij.Si quis caut.Sp. EVERSIO totiusdomus. Paul.inl.ult.de Offic. præfid. EVE S TIGIO , pro continuo, fiue ftatim. Scæuola in l.diuortio fad.de Neg.geft.Non,in-quit,eueftigió in officio deliquit.Nebriftquot;. Albe-ric.indicatefiTepræpofitionetn cum cafu,réclamante ueterum fcriptura. E V I C T A hæreditate, legata reddi. Vidé o 2 Caiuifl |
i
-ocr page 184-|
E AN Caiuml.quód fi pofiefior.ff. de Petit.hæred.Sp. EVI C TI O,eft aut rei emptae.aut alia ex ho-hefta caufa acceptç,iudicis decreto interpofito, abduélio.uel amifsio.ffide Euiól.l.euida. §.j. Et ad eauenditortenetur, etiamfi nihil fpeciatim de ea conucnilTet.Etenim oportet,rem accipien tis faciat.C.de Euiél.Sp. EVID EN S , propriè quod apertumeft, amp;nbsp;femper apparet.l.ea quæ.ff. de Cócrahen. empt. Vndeuulgatum illud,Quod in euidenti eft,nuh lapoteft tergiuerfatione celari : nee indiget, qd'' manifeftum cft,probatione. Siquidem plus elfe Euidés quàm Manifeftum, traditum eft. Impp. in I.quoniam fororem. C.de lure delib. Mamfe. ftum atqj euidens eft,inquiunt, antequam pro hæredegereret, uel bonorum pofTefsioncin ad-mitteret. De Euidenti,uide ff ad Exhibêd.l.iij. amp;deÆdil,ediéf.l.quæritur.$.uk.Sp. EVIDEN S utilitas apud VlpianumI.ij. de Conftit. Princip.ficintclligenda eft meliore interprété Dn. Oldend. utretineaturlus naturae, quod lex,aut confuetudo,nifi corrigeretur, pau latim effetcorrupturaSp. EVIDENTIA , Cicer.in Acad. Propterea quod nihil clarius t('ifgt;-«*,ut Graeci:perfpicuita-tem,aut euidentiam nos.fi placet, nom in emus, fabricemusqi,fi opus erit,uerba.Sp. EVIDENTIA faóli, inter (pecies probandi uerCataTjOicthatbevui/en. ut cum qui fenfu corpo reocoràm percipitur. Si quis enim afferat,uul-nus atrox eire,amp; mox indicet locum, certè hæc probatio non poteftreuocari in dubium. Paul, in 1.uulneris.de Iniur.amp; in l.fi corruptione. Fin. reg-Spieg. EVIDENTIAM faéli,amp; Notorium exæ. quant Canonifta;.c.ult.Ext. de Reftit. fpoliat.c. cuidentia.de Aceufat. EVIDENTEM uoluntatem teftatoris no-cat VIpian.in 1 licet Impcrator.de Leg.j. quæ e.x argumentis amp;nbsp;interprctationibusucrborucol-ligitur.Spieg. EVIDENTER probatur,hoccft,apertè,p-fpicuè.C.deTeftam.l.non codicillum, E V I D E N T I V S. 1. in fuis. ff. de Lib. amp;nbsp;pofthumis. EVIDBNTIS SIMA rationeconftitutum, in §.fed hoc. Inftit.Quibus alien.lic.apud Plini-um reperies.amp;Ratio euidens, amp;nbsp;Argumentum euidens. EVIN CERE,prouendicare. Celf. Quod e-uincitur,in bonis non eft. E VLA B E S, negociorum fufeeptorem figni ficat.ut eftapud Suidam. monuit Alc.in tit. C. dePræpof.Iabor.lib.xij. EVM quiprouinciae praeeft, adirepotes. Is exiftimabit,quid fit partium fuarû. Harum clau-fularum fenfum explicantlulianus, amp;nbsp;Calliftra-tus,de Offic.Præfid.Sp. E VN O MIA,reftaluris Legumqi conftitu-tio. din^^jÄipopuli dicuntur, qui reélalegum.in • ftitutorüq; ratióeututur. Bud. in Annor. prior. EVN O MIA duplexeft. Vna quidem reda luris conftitutio : alteraucró,rcdèluriconfti- |
T E V. tuto,obtemperatïo.Neqi ehim fatïs eft,bene in-ftitutam pofitamqi effe rationem Reipubl. nifi amp;nbsp;hoc omnib. perluafum fit, inftitutioni tali o-mnino parendum effe.Bud.in eifd.Annot, EVNVCHI propriè dicunturlectorum cu-ftodes , amp;nbsp;cubicularij, non fpadones : quamuis barbari Reges id muneris hifce molliculis ferè iniungere foliti funt ; unde amp;nbsp;Eunuchi Spadones dicicœpêre.Quære,Spadopropriè.lté Spa-donum genera. Sp. E V O C ARE facra, eftexpugnatores facrile-gij nomine exoluere. VIpianus in 1. lacrileg. de Rer.diuif. Et folent, inquit,qui liberare eum locum religione uolunt,facra inde euocare. Quaï res ut olim fit fieri folita , Macrobios amp;nbsp;Liuius exponunt.Spieg. E V O C A R1, prouocari apud Vlpian.dePi-deicom.libert.in 1 cum ueró is.§ Euocari autem àPrætore oportet eos,qui Fideicómiffariam li-bertaté debct:cæterùm nifi fuerint euocati,cef-fatRubrianum S,C. proinde denunciationibi’S amp;nbsp;edidisjiterisq; euoradi funt.Et Cicero u!ur-pauit alicubi Euocare, pro Vocare. V'nde haud fcioquam reflè monuerint quida, exadduéHs VIpiani uerbis, eolligi dderimen inter Euocari, atqi Vocari. Apud gertarum rcruin feriptores Euocati accipiédi funt, nó qui iufti milites font, fed qui repcntina aliqua necefsitate ex agris in bellum tumultuarié amp;nbsp;uocantur,amp; coguntur. Vnde amp;nbsp;auxiliares difti, quód fubitó conuoca-rentur,ad opem Reipublicæ ferendam.Ea militia,Catanæo tefte,dicitur Euocatio.Sp. EVOCANDi creditores in integrû reftitu-tionib.l.etiam fi.in fin.ff.deMinoribus. E VV L G ARE,eftpalàmuulgo aliquid face-re. Liuius ad finem lib.ix. Decad.j.dc C. Flauio, Cn.F.fcriba loqués: Ciuile, inquit, lus repofitii in penetrabilibus pontificum cuulgauit.Sp. E X EX,particu!a,ut narijs uerbis iungitur,ita amp;uarif eft fignificationis.Propriè autem innuit caufam proximam, amp;nbsp;immediatain. I. j. §. ex in-cendijs.de Incend. ruin.naufr. Significat ité Ex præpofitio,caufam per fe,amp;non peraccidcns.l. co tempore.§.fin.ff.de Procur. Adi Bart.in l.Prç tor.§.j.ff.de Bon.aut.iud. pofsidac plerifq; alijs locis. Alber.collegit non inutiliter aliquot alias huius particulæ fignificationes.Sp. EX ABVNDANTI ftipulationéintcrpo-nere,apud VIp.l.v.eod.Sp, EX A B VN D A NTI, pfo abundater,apud Papin, in I. caufam. de Manu miff. Vide Glof.in I. fi pupilli.§,item fi procuratori.ff.de Negoc.geft. Spiegel. EXACTA dicuntur,quæ perfeóla funt,amp; quib.ultima manus adpofita eft. Alias funtexa-ftâ,quæ iam præterierunt.Paulus in priori figni ficato deAft.8coblig.l.j.Exaétifsima,tnquit,di-ligentia.Nebriffenfis. EXACT A pecunia intelligitur, quæ per-foluta eft.fiueenimuolens,fiue inuitus debitor dederit, non eft dubium,dicieumfoluiffc Ex Alc.Spicg. |
EXACT!-
-ocr page 185-E A N T E X.
|
EXACTIONEM, quæpafsimimponitur. Barbari notninant talias, colleras, procuratio/ nes,prçf1:âtias,T//fg,/'tffJienr,/'/j4UM;jg:Tributuin autem uno nomine debet appellari. ut exem-piis Infulan.in Obferuat.oftendit. Quod uero à lorifcolIExaftioetianominatur Angaria.Græ, cauoxeft.fignificans exaftionem fiuecoaétio-nem: quodà Nebr. indicatuin eftfuprà. Sed ta* inenPerangariæ nomen repudiatur: quod lu-rifconfultiquodam fuo more dicunt, pro dere-liélo habere, caufam uidelicer, ins, aut litem in-telligentes.Spieg. EX aduerlo,pro ê diuerfo,amp; contrà:frcquen dus tamenapud Canoniftas. EXAEDIFICARE, pro abfolucreædi ficationem. EXAGOGICA ucftigalia. Ex Cicerone liquet pro Lege Manilia, uedigaliuin tria fuiffe genera: exagricolatione: mercibusexportatis, uel importatis,unde exagogica dicebantur amp;nbsp;i-f®8®g'ra: deniq: exagris pafcuis. Primum décimas compleédtur,fequens portorium,poftre/ mó nomen fit fcriptura. Ex Coelio.Sp. EXAGo NIA dicunturquçadcaufamnon pertinent,uclut extra certamen. EX A G G E R A R E,eft accumulate. Agger e-nim, terra eft accumulata. Vipian. deItin. aft. priu. 1. unde. Autdéprimât, aut exaggeretiter. NebrilK EXAN GELVS .Cœliocitante Angelû ef-fe fcribit Ammonius eum,qui extrinfecus quip* piamnunciat. EXANGELVM, qui quæ intus fiunt, exti-mis promit, quem Diangelum uocat Thucydides: Autangelum,qui ex ie nunciat, non ab alio liiilTus.Spieg. EX A M E N,noua apuin foboles, qua parentes e.x fuis aluearibus, ad nouas quærendas Cedes exire cogût.§.examen. Inftit.de Rcr.diuif.l-naturalem. §. examen, flf. de Acquit, rer. dom. Translaté pro quacunq; nouç prolis multitudi-ne inftar apum accipitur. Metaphoricè autem à noftrislntetpretib.modd, nec abfurdè,pro iudi cij inueftigatione:modó pro ferutinio, amp;nbsp;ut bar taré dicunt,depofitione teftium. EX animo, amp;fimulatè,contraria,Imperato« tes in l.j.C. Si aduerf. delift. deliftum non ex a* nimo ucnire, pro nô libenti animo faftum efle, ponere uidentur.Spieg. EXARGENTARE,inpecuniam redigere fignificat.Ex Alciat.Sp. EXARMARE, quoduerbum Accurfius irt feitè interpretatur inl. ij. ad Legern Rhodiam de iaft.§.j.ea forma dicitur, qua excalciare, hoc eft.armis dcfpoliare,utmalo,roftro,antêna, car chefio,clauo,pede,anchora,amp;reliquis. Hac noce etiam ufus eft Cæfar in Comment. amp;nbsp;meta« phoricè Plinius fecundus exarmaredixit, pro debilitate amp;nbsp;infirmare.Ex Bud.Sp. EX AR VIT flumen: id eft,exiccatum eft.l.j. ff.de Plum.Sic Cicero, Exaraeruntamncs,inPi fonemSpieg. |
E X A R v 1T patrimonium donationihuS, pro exhauftum eft: in Aut.de Inoffic. don. amp;nbsp;C. eod.l.fi mattes.amp; 1.fin. EXASPERAR E,afperius facere.furife. inl.interpretatur. Exafperandænon funt pœ« næ. Spiegel. EX aflehæres.Vide,As. EXA VTORARB,eftobligationemilitari, atque ftipendio iiberare,priuareqi.Hinc exauto rati milites dicuntur, qui mifsionein habuerûr. Exautorare Vlp. interpretatur, infigma milita-tia detrahere: quod cü infamia côficitur. Id etia fecundûBudæumeitra ignominiâ fieri poteft: Sefithodie, quum autoratus amp;nbsp;obftriftus abire permittitur,amp; fuo arbitrio redditur:quod Galli lingua uernacula dicunt, Quiftare facramentû. ^oSyOefieydsledigfagcn.Sf- EXAVDIRE, properfeftèaudire. Vlp. de furdo loques in l.j.de Poftul.Necenim erat, ait, permittendum ei poftulare, qui decretum Præ-toris exaudire non poterat.Sp. EXAVTORARE militem,eft facramento militiæfoluere:ficutèdiuerfo Autorare, milité facramento fibi obligate. Arr. de Lib. eau. 1, qui de libertate.Exautoratus,inquit,id eft, à militia remotus.Nebr. EX bono amp;nbsp;æquo facere, elegantius quàm quod uulgo dicitur,In bona fide amp;nbsp;æquitate.lu* lianus de Contraftib.bonæ fidei loquens,In ijs, ait,alteralteri obligaturde eo quod alterû alteri ex bonoamp;æquoprçftareoportet:ideft, Budço expofitore, non de eo folùm quod cautumeft: quod etiam ex bona fide dicitur alibi ab eodem. quod amp;nbsp;ille annotanit. EX bonis peruenire, apud Papinianum, de Vfur.in iij.ÿ.cum Pollidius. Ex bonis meis, hoc eft.exfubftantiamea.SicexponitVlp. inl. ij.§. ij.In hac aftione.Vi bon.rapt.Sp. EXCANDES CERE,noneftfottitetaccla marc,utindicat Scholium, inl. obferuâdum,de Offic.præf.fcd uehementius cômoueri amp;nbsp;iralci, quod ira uelut ignis animum incendat.Calliftra tus loco iam citato de lus reddente, loquens: Sedamp;,inquit, in cognofeendo neque excan-defeere aduerfus eos, quos malos putat, neque precibus calamitoforum illacrymari oportet. Spiegel. EX caufa hæreditaria diuerfum effe, id eft, propter hæreditatem.not. in I.j. qui abfenti.§. fi. ff.de Acquir.pofleff. EXCEDERE,proprièexire eft.SedàPau~ lo,in l.iij.de Offic.præfid.Gloff.accipir pro dece dere,hoc eft,fe abdicate adminiftratione. EX C B P TI o,generale nomen eft cuiufeun que defenfionis,quoquo modo aftioni obieélç. Præferiptio uero dicitur, quæ direftè intentio-ni nó aduerfatur, fed folum de ea limitât. Alc. in de Quinqs pedum præferipr.Sp. EXCEPTIO, eft aftionis exclufio. Tametfi dilatoriæ, amp;folius inten tioniseXclufiones,pro* prié quoqi exceptiones dicatur. idem de Verb. fignific. Bartol, non ab re colligit, quód dire-ftæaftioni interdumobftet exceptio, non autem utili. Et côtrà quod utili opponatur, amp;nbsp;non o 5 direftse. |
E AN
dîreftæ.inl.quoties.ff.de Admin.tut. in 1. fi cul-pa.fF.de Rei uend.Sp.
EXCEPTIONES annales,atq; miftas,quas luris Pótificij Comnïiétatores induxere,nos mo dó perpetuis, modo téporalib.adcómodamus, utPerrarius nofteratteftatur,enarras tit.de Ex-cept.in Inft. Vbi etia perfpicua(ut affolet)breui täte, quod tamé paucis cóceffum eft, indicatu-fum,fiue,ut uulgódicüt,praxim exceptionü.Sp.
EX C EP TI O,Anomala commentitia.Vide Anomalam.
EXCEPTIO intentionis,exuiuocabulini hil aliud eft,quàm aftionis exclufio:fiue hoc di-rccló fiat,ut in cóieélurali:fiue ex obliquo, ut in iuridiciali ftatu. Sub hac includi omnes perem. ptorias exceptioncs,docet Zafius nofter, enar-ransl.qui fe debere.de Cond.cauf. data cauf, nó fecuta.Spiegel.
EXCEPTIONE omnimaioresteftes, quorum fides nulla excaufa legitimapoteftele-uari,^ qui commuai hominum opinione repu-tantur boni uiri. Quibus ueró iufpicionis exceptio rcélè opponatur.tradunt lurifconfulti, in 1. ij.amp;iij.deTett.Vids Sc infrà. Telles omni excc-ptione maiores.Sp.
EXCEPTIONES perpetuæ didæ, quód utfemperlocumhabent,ita amp;nbsp;nullalitis parte euitari poterunt: quæq-, rem dequa agitur, hoe eft, caufam principalem perimunt : unde etiarn peremptoriæ appellantur. Quaiis eft exceptio dolimali,reiiudicatæ,iurifiurâdi, paéli cóuenti de non petendo perpetui, Sc id genus exceptioncs agentibus nunquam non obftantes.
EXCEPTIO præfeftinationisdicitur, cum quis antetempus petit, Interdilatorias connu-meratur:unde mox àprimolimite,id eft ante litem conteftatam,eftobijcicnda.Sp.
EXCEPTIO præpofterationis, genus eft præiudicialium aéiionum earum,quae itafe cou tingunt,quóJ fequens indicium premiturper fententiam prioris iudicij,hoc eft,iudiciü quod fequitur, eft accefforium ad caufam quæ primo eftinota, ita quód utræq! caufæfefe contingût. Exempli gratia.Ego peto à ce,quód diuidas hç-reditatem : tu contrà contendis, quód non fun hæres:quomodo ergo meam diuides hæredita-tem^£cce hic funt duo indicia,fcilicet diniforiü bæreditatis, 8c an firn hscres. Iftaduo indicia fe contingunt : quia non poteft diuidi hæreditas, nifi cum hçrede.Ergo prins eft,quód declaretur boe indicium,an firn hæres,ucl non: quafenten tia lata, tune præiudicatur alteri petitioni. quia fi fnm iudicatus hæres, merito mecum diuides: fi iudicatus fum non effe hæres,reftè nihil diuides mecum.Extat hic cafus in l.ij.Fam. ercilc.Sc dicitur Exceptio, uel præiudicium præpoftera. tionis:Seprimumeftgenus præiudicialiumra» tione contingentiæ. VideBart, in 1. fundum. ff. de Except.Sc præfeript.Sp.
EXCEPTIONES temporales funt, quæ ad tempus folùm nocent : quare cum aélionem in tempus deferrefoleant, etiarn dilatoriæuo-eâtur apud Innocentiû, tradatu de Exceptioni.
TE X.
Vteft pafti conuenti temporalis.Item iuJicis incópetentis,amp; ea quæ aduerfus procuratoretn competit, ficuti lurifconf. in I. exceptioncs. ds Excep. amp;nbsp;poft eum luftinian.exponit.
KX CEPTO eo,apudPauluminl.cuireélê. ff.de Nouât.
EX CEP TO quod, pro præterquam quod, EX CE PTO R.prolibrario,hoceft, qui all-quid defcribit,apud V^lpian.§, final.I. fed addes, Locati. Vulgus perpcram feriptores dicit, quos librarios dicere deberet;cum feriptores firn iplï autores.conditoresq; librorum. Quod .Beroal-dus in Suet.Domitianum adnotauit. Defcribe-re amp;nbsp;exfcribere, propriê eft exempla transferre, quod pertinet ad librarios. Sed amp;nbsp;bi pro eufto-dibus Iibrorum,acetiam proijs,qui libros ratio num curant,accipi Catanæus indicat Commet, quarto in Plinian.epiftol.Proindequi ab afeitis ad penetralia rationum,yff dieradikammer,nnnca paturhodie huchhalter, baud abfurdd librarij pof fe uidenturuocari.Sp.
EX CE S S VS,pro errato, noxa,maleficio, facinore admiffo , apud Canoniftas amp;nbsp;barba-ros ponitur,
BXCESSVS uocabulumapudMarcelliiiO in Liam dubitari non poteft, de Hæred. inftit. non fatis intelleftum à noftris doftoribus. A1-ciatus in Parergis monuit:quod uidenturuc-teres pro digrelsione quadam accipere, uel cû quis altius rem petit, uel cum capta octafio-nc obiter extra argumentum aliquid dicitur. Spiegel.
EXCIPEKE ,profufcipere,in§.hocam-plius. Inftit. dcRer. diuif. Cum mifsilia iaétant in uulgus, ignorant quod eorum quifque fit ex-cepturus, Huius uerbi amp;nbsp;uarius amp;nbsp;eleganseft ufus.A' noftris amp;nbsp;pro nominatim cauere, Uygent lieh 'vl^druiken, v/?ii)»gfn, ufnrpatur. In emptio-nibuseoiureutimur,quod iexpræfcripfit:alij enim plura,alij pauciora excipiunt. De alijs Alberic. Spiegel,
EXCITENTVR , proanimentur amp;nbsp;com-moneantur,apud Caium inl.j.§,ij. Quod cuiuf. uniu.nom.
EXCIPERE adionem .Oppon. Sccuruin efie. Caius in I. non folum. IE de Noxal. aftion, Nam abfurdum,inquit, uiderctur, cos quidem, qui bona fide pofsiderent, excipere aftionera, prædones uerd fccuros efle.Sp.
EXCLVDERB gallinæuelauesdicuntur, cum incubando pullumemittuntac procréant: quod amp;nbsp;excudere dicitur.
E X C LV DI tempore, eft iinpediri, ne quis quid pofsitagereproptcrtempus. Papinian.ad S.C.Turpil.l. Quærebatur, an hi, qui ab accufa-tione tempore exclufi eflent,in S.C.Turpilij in-ciderent. Et fubdit : Qui præferiptione temporis exclufi, caufara adulterij perferre non potue runt.Idem deDecurion.l.fpurij.Si præferiptio-ne temporis cxclufus fuerit, non tenebitur. Sic apud Paul, in 1. Si proponas. de Inoffic. teftam. Iulian.in I.fi libertus. deBon.libert.amp;Pompo-nium l.fi tamcn.deÆdil.cdift.Sp.
EXCbV-
-ocr page 187-E AN ß X C LV s I o, eft exceptio.l.ij. de Excep. IIX cohorte Prætoris.dicunturprouerbiali fermone, qui ad omnem nutum delegantur, ad hoc,autad illud exequendum.F/wxbanddn/cbîrfgc. Miniftri Prætorum non egent aliacxcufatione, quàm ut dicant, fe quod fecerunt, illorum iuflu fecifle, ut iam in Prætorem fit aélio,non in mini ftros.Ex Chiliad.Eraf Spiegel.
KX compo(îto,idemfignificatquod Compo fito.quafi dicas, dedita opera, amp;nbsp;ut conuenerat inter eos: ut fubaudiri uideatur aliusdatiuus (negocio) nempe.excompofitonegocio. Dfw anlMagnachhitnAlen. Exdifpofito,in fimilem u-fumdixilTe Macrobium.Infulanus obferuauit. Spiegel.
EX C O N S VL dicitur, qui perfundus eft Confulatu, non qui Confulatum dimiferit ; fi-cut Exqugftor,quipfundus eft Quçftura. lmp. in Proœmio C.Thomam,inquit, Qiiçftorem fax cripalatij 8c Exconfulem.Nebriff.
BXC o N S V LE, exquçftore, loqucndi forma feculoluftinianifamiliaris fuit.proconfula-ri Scquæftoriouiro.hoc eft, qui fundus fuerit confulatus magiftratu uel quçftura : quomodo ueteres Latini Proconfule, 8c Saluftius promili te,5c Ctc,proquçi].ç,re, uno ueibo per omnes ca fus 8c numéros dixerunt.Conftit.ff. ij. §. Et pri. moquidem Dn.Haloander.
EX C ONTRARi o , Paul.in emptionib. Scimus,ait,quod prçftare uéditordebeat quid» que,ex contrario emptor.Ex compromiffo fum ptus.l.pen.ff.de ludicijs.Spieg.
E?r continenti,hoc eft,coniundèac conti
nué. Nam continere fignificat intra fe tenere Id autem fit cum pacifcentes in eadem adhuc tra-datione contrahendi perfiftût,nec ad aliud ne-gocium procefferunt.l.fiexduob.in princ.ff. de Uuobus reis, Conftit.l.Côtinuus.inprinc.ff.de Verb.obl.
EXCRESCERE,8c decrcfcere aquadici-tur,l.i.in prin.de Aq plu.arc.Alberic.
EXCVBIAE,pro uigilijsredèinteUigun-tur,inl.i.de Officiai.præfed.uigil.Sunt enim 8c diurnæ. Vndeopinorhancuoeéapud Paulum abfolutè poniin 1. qui excubias.de Remilitar, Vigiliæ enim tantûmodo funt nodurnæ,fi Val-læcredimus.
EXCRVCIATI, exterminatiqi apud Varr. W. Q^TuUiumq; legunturuocabulis fané probis,pro iis,qui curia 8c terminis exadi funt. Sp.
E X C V S ARE,propriè eft obiedum crimen diluere.Translatè tamen.in iure noftro.eft cau-fam afferre, per quam ftetit, quo minus fadurn eft quod fieri,uel agi, præftari ue debuit, Velu-tifft latrones aut fluminaimpedimento fuerût, ne ad diem à iudicc didum,adcffe poffem.Excu fare item proprié dicitur,qui excufat eum,qui i-pfe nee in ius uenire, nee alium mittere poteft, in c.diledi. de Dolo 8c contum. ld quod fermé contingit in iudicijs criminalibus,ubi procura-tornonnunqua admittitur,nó utueré interue-niat, fed magis ut reum pro innocentia atqi ab-fentiafuaexcufet.l.feruum.§.publicè.ff.deProa
TE X.
cur.8cBart.in Gonft.adreprimendum.
EX C VS SiO,dili^ensinquifitioeft,acdeteft tio return,bonorumq; principalis debitoris,pef iudicem ufqi ad peram (ut uocant)8c facculum, id eft,nouifsimum quadrantem effect a.
EXCVSSlONiS beneficium,quod8cNo-uæ Conftitutionis Imp. luftiniani diciturideo, 8c quidem merité appellatur,quód borta dcbito ris,ad quein eares principahter pertinet,princi. pió fintexcutienda: experiunduinq-, ,an Ipes fit confequeodi ab eo debiti.Vide Olden.in de lure fingulari.Spieg.
EX C V S S i S proprijs facultaiibus.I.plures.
§.j.de Admimftr.tut.
EX CV TERE diligenter rationem.I.Titia.$. fin.de Manumiff.teftam.
EX C V T E RE, diligentius æftimare, 8c exa-dius aliquid expendere. Vlp. Si tibi madauero, utexcuteresuires hereditatis, VlTden hochjhn ■vucrdtanfchlagen.^t alibi; Si tibi mandauero,ut ui res excuteres eius,cui cracreditus, EmsT Twoge o-Jiichen. Eft Excutete etiam, nomen exigere, Si debitoré appellate : in qua fignificatione in iure perfæpeaccipitur. Paul. Non prius pupillus ad magiftratusreuerti poteft, quàm omnestuto» res cxcufsi fuerint:id eft,ut Budæus exponit. q aftionem tutelæ expertus fit, an ab eis fuum 1er uare pofsit. Spieg.
EXEC RA B ILE,hoc eft, deteftandu 8cabo-minandumdclidum,fi feruusfuumdominum uendat.l.moueor.C,Si feru.export.
EXECR AN D A præda.l.nepifcatotes.ff.de Incend.ruin.nauf.
EXECRARI lites,proabhorrereàiudiciali ftrepitu.in l.ité fi rcs.ff.dc Alien, iud. mut. cauf. Hjecenim, inquit Vlp. uerecundia8ccogitatio eius,qui lites execratur,nó eft uituperanda.Sp.
E X EC V TI O ,id eft,aélio iudicati.qua terti» us,quod mirari pofsis,impedire poteft, ratione intereffequodprætendit. Et dicitur uulgóide cafus contraftionis ; qui 8c caufa emergens ap-pellatur.ut Zaf indicauit.Spieg.
EXECVTI O fententiæ,nunc officioiudi-cis,nüc aftione in faftum fieri dicitur.1.intra, de Re iud.ubi Bart, quandoqi 8e utili aftionc.l.fin. cod.Spieg.
EXEC VTORES ultimatumuoluntatû legt timi fant,qulb. à lege tribuitur poteftas ultim» uoluntatis defendendæ, quo minus interuerta-tur,aut procraftinetur. Hos 3c reftè dici Publi-coseóferuatores ultimatum uoluntatu: quâles funt omnes boni magiftratus, prsefertim in cau-fis pijs Epifcopi: Old. indicatinfingularieada re quàm exafté fcripto traftatu.Spieg.
EXECVTORES, teftamentarij funt, quos teftatoresipfi deputarunt ,ad exequendam uo* luntatis fuæ poftremam ordinatipnem.Ethoru alij uniuerfales, alij nero particulates uulgô dl-cuntur. Vniuerfales quidem executores lunt, quandoteftator nullos feripfithæredes in fpc-cié, fed pauperes Cbrifti inftituit hxredes gene ralitcr: ucl aliquêlocü pium: uel fi uniuerfa bona fua iufsit g tales teftainentarios diftribui pau o 4 petU
-ocr page 188-E ANTE X.
|
^enbus,non înftituendoliæredes.Ethuiufmo-di exccutores habent nomen bæredis,8c cenfen turomnibus modis hæredes.l. id quodpauperi bus.amp; i.fi quis ad declinandam.C. de Epifco. amp;nbsp;cleric.ParticuIares nero executores funt, qui fi-mulcum alijs hæredibusin teftamentofcribun tur.Frequenter enim fieri folet, ut teftatores in^ ftitutis hæredib. députent nihilominus aliquos adexecutionem rerum fuarum,quas inuarias caufas relinquunt:fortè dubitantes de fide hæ-redis.ut in I.alio hærede.de Alim, amp;nbsp;cibar.legat. Quære,Teftamentarius.Spieg. EXECVTORES ultimarum uoluntatum esdem ratione qua publici iudicum miniftri di-ftifuntfde qua mox infra) quoniam iuflatefta» torum adamufsim exequentur.Sæpe appellan-turfideicommiflarij apud Bart. Item diftributo res,difpenfatores,apud Speculatorem. Qux o-mnia tendunt eodem. Modo tarnen memineris D.OIdend.monitore,longam effe differentiam interfidcicommiflarios,de quibus traftaturin tit.ff.amp; C.de Fideicommiffac illos quorum mu nus nunc frequentatur in noftra Germania. V -fus autem introduxit, ut compédio qftodam lo* quendi dicamus iilos executoresultimarü uo-luntatqm.uno uerbo Tedamétarios. Quæ pbra fis, eodemtradente Oldend, perperàm recepta eft. Qijamuis enim amp;nbsp;Leg. xij. Tab. dicebantur olim duodccim,utquçomnib.notçefient: Sein nouo quoqï Chridi tedamento,duodecim intel liguntur Apodoli,qui toterantJongè tarnen a-liaillius appellationis edratio, Spieg. EXE Gi S S E dicitur, cui per dclegationem fatisfaélnm ed:cum delegationem uice folutio-nisbabere, receptumfit.l.quamuis,§.interdum. » ad Vell. Spiegel. EXEAï p LA R principalem fcripturam ede, exemplum ueró,quod inde defcriptum fit.reélê Bartolus in l.Sempronius Proculo.ff.de Legat. ij.dicit.Paulus inl.ij.ff.de Fid, indru.Authéticü uocat,quod uulgo dicuntOriginale. Et exemplum pro indicé accipit. Nufquam autem repe» nas eo modo Copiam dici. Plinius alicubi exé-plum appellat exemplarium, SempCrenim memento, bonos authores non obferuare differcn tiam inter exemplar amp;nbsp;exemplum. EXEMP LARIVM, ScæuoladeLegat.ij.l. Sempronius. Binæ, ait,tabulætedamentieo-dem tempore exemplarij caufa feriptæ : pro ex-emplo,tede Valla,pofitum,qui ficreperiri aitli* bro fexto. exeMPLVM, pro eo quod adbibetur ei, aut docendo,aut probando, aut ornandæ caufa lurifcofs. multis locis ufurparunt. Vlp. in I.j. de Ædil.ediél.Iulian.in I.iij.de Collat.bon.amp; fimil. Donatus monuit,Exempla^ graues pœnas dici, quæ pofsint cæteris exemplo effe. Hine exemplum in aliquem fieri, D.w einergeflraffivuerde, den anderenznr zucht, Adipulatur Imp. Alexander in I. mouere.C.Si feru.export. uend. Exccrabile,in-quit,deliftum, in exemplum capital! pœnauin-dicauit.Spieg. |
EXEMPEVM, pro eo quod uulgus Copia ùocit,Binalfclriffi, apud Paul. Si Iegatu,inqutf, certum petatur,non iubetprçtor uerba tedame ti edere:ideo fortaffe, quiahæredes folent habe re exemplum tedamenti. Pro exemplo alicubi exemplarpofitum apud Cicer.itautparum in* ter fe différant exemplû amp;nbsp;exemplar,apud ido» neos autores. Bart, difcrimen inter ea adfert. in l.Sempronius Proculo.deEeg.ij Vide,Simplex exemplum.Spieg, EXEMPLVM quoqueappellat Ciccroid, quodrem uenditurus odendit emptori,utex particula,totius qualitatcm ædimet. Bin proh,o» der mufter, EX empto . Hæc uerba modo pro contrafta emptionis accipiendafunt,ut apud Vlpianum in l.ædilesaiunt. ff. deÆdil. edift. modö proa-élione ilia ciuili, ut apud Paul, in 1. iudifsimè. §. proponitur.dift.tit. Spieg, EXEMPTAaftio. Vide, Adio exempta. EXEMPT!Lis,le, quodeximi poted,fiue detrahi ab aliare.Vlpian.de Aur.amp;arg.leg.l.argumenta, Lapides liquidem exemptilcs funt. Nebriff, EXEMPTVS dies,pro adempto,amp;de-negato, EX eouino, quod in illo fundo nafcetur, h« res meus amphoras decem quotannis in annos fingulos dato,lurifcof élucidât,ff,de Trit,amp;uin. Spiegel- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . . EXEQ.vx,prouIcifci,Indit. in fin, de His qut fuiuel alien, iur. funt. Sic amp;nbsp;à Plinio iuniore u-furpatum ed.Catanæus enim interpres, execu-tos,ided,ultos exponit. Epidol. quarta lib.iij. Spiegel. Aliàs fignificat declarare. Cicero Var-roni: Occultiora habeo, quæ uix uerbis exequi poffum. Aliàs accipitur pro agcre iudicati formula in faftum,uel officio iudicis.1.intra.amp; lege final.ff.de Re iudic. Vnde Zafius,tede Oldendorp.executionem redè accipitproaftione iudicati , quam tcrtius pofsit impedire pro fuo in-tereffejdq; mirabile reputat, ut paulo antè dixi mus. Aliàs deniqj exequi dénotât perficere, ad finem perdaecte,’vollziehen,-voldenden. Hincfunt executorespublici iudicum minidri, quorum officium ed,ut mandata amp;nbsp;fcntentias ad effeélü perducant.l.exccutorem.C.deExecut.rei iudi-cat. V'bi Accurfiustraflatquafdam more fuo, hoc eft,admodum frigidè,huius uerbi fignifica-tiones. Spieg, EXEQ,V1 translatitiè, eft transferre pœnam in leuiorem communemqi modum,qni ad illud delidi genus non multum pertineat, VIp. in l.j. ff.de lur.patro. EXEQ.V1 mortem. Lege,Mortem exequi. EXER c ERE, eft luccm facere, ut in tit. ff. d« Exerci. adio.Et profeéfd in omni re,etiam literaria, nulla eft ad lucrum cómodioruia, quam cxercendi,amp; frequenter tradandi. EXER CERE confiliom, das gericht oder hoffte' richt hejètzen,beruffen, ’verpmlcn. quod quia pote-ftatis eft, der quot;vierhand gehurt, mâdata lurifdiéliée nó trâfit:amp;idcirco Vlp. de lurifdid.fcribit eum qui iudicare iubet, magiftratu effe oportet. Vi* de Con- |
E ANTE X.
|
de Confiliuiil exercere.Spieg. E X E R C E R E feras. Triphonius 1. ufufru-ftuarium.ff de Vlufrudu Si uiuarijs,ait,inclufç feras in ea poffefsione cuftodiebantur, quando ufusfruélus cœpit;noii exercere eas fruftuarius poteft,non occidere.Spiegel. EXERCERE quælllunem.protorquere,8c tortura atficere. EXI R CIT O R is eft,ad quern obuentiones alicuius nauis, 8c redditus oinnes perueniunt, fiue is dominus nauis fit,fiue à domino nauem peraduerfionem conduxit: idq; uel ad tempus, uel in perpetuum.Exercere enim, lucrari, feu lu crum facere fignificat. EXERClTOReft,qu)tanauim, quàm eau ponam,aui ftabulum exercet.Ex ApelJo.Spicg. EXERCITVS.Vlpianus : Exercitum dici-|■nus,non unam coliortem,neq; unam alam, fed numéros multos militû,8cc, f ij.de His qui not, infam. Exercitus autem nomen ab exercitatio-netraxit.l.j.ff de Militari teftamento. Spieg. E X facili,pro lacilè. E X facto confultus,3pud Vlpia.in l.iij.J. j. flf. de Minor. S'H DRA,cubicuJum erat columnis ful-tmr.,8£ep,ft,|i)s’pluribus,cxcifisfpaciis,quibus P’’olpec'lus in mam erat ahqoando fub dio, nó-nun^^uam fub tefto. Alcxan. de Alexan. Genial, dier.lib.v.cap.x]. E X HE D R A M.in l.fi uero.fF.deHis qui deie cer.pro cellaftudiana accipi pofle,Budço uide-tur.Accurfius diuinaci coniedura feneftra in-terpretatur. Exhedra autem Grçcè, à fediü fre-quentia 8c feEitandi commoditate nomen acce pit.Adi Vitruuium lib.v. de Palseftrarum ædifi-catione.Spieg. EXHAEKï D ARE,cfthæreditate8cfuccfdé dl iure aliquem priuare. Fit autem exhæredita' tio omnis in teftamento, uimq; fuam duntaxat poft mortem tcftatoris habet. Abdicateueró, eftfamilia eijcere. Atq: abdicatie nihil aliud eft, quàm ignominiofa quædam emancipatio. Vig. lnftit.de Exh.lib. EXHAEREDiTATi O, legisimpletuolu-tatem.Prxteritio lecus . lila folidat teftamentü, ifta infirmât, lila lege permittitur, iftaprohibci tur.Salom.inl.Gallus. EXHAEREDITATI O certa. Lege, Certa inftitutio. EXHAEREDATV S,hçreditate ritèpnua tos. Non enim quxuis exhæredatio fummouet filium à contra tabulas pofrefsione,fed quæ ritè facla,utapud Vlpia.de Bon.poftefT. V'ndefilijs querela fæpe eft.de Inoff.teftam.Spieg. EXHAKRES, qui priuatus eft hæreditate, quæ ad cum pertinebat.Cic.j.de Oratore:Qi’ï • fitura eft de Iure ciuili,pofsétne paternorum bo norum exhærese.ftefilius. Spieg. EX Hl B EN S tardius,cenfeturnon exhibe-re.l.lulianusfcribit.§.ult.flF.ad Exhiben.Spieg. EXHIBERE, Paulusinquit,eftfacerein pu blico poteftatcm,ut ei qui agit,experiundi fit co pia. Indeaclio ad Exhibendum, quando ago ut res aliqua in publicum exhibeatur 8c promatitr» I.ij.fEad Exhibend.Spieg. |
EX Hl BEREaCtionê,mandate aéfionem,ce-dete actionem alicui.l qui iniuriæ.§.qui alienis. fF.de Furt. Dicimus etiam tedere action!, tranf-fette adionem ad aliquem. Caius in 1. quod fç-pe arra.$.fi res uendira.fEde Contrab.empt. Sp, J:X HI B : R H rem dicitur, qui in prælentiam affert. Alciat. de Verb.fig.Reftituere ueró gene-talius uerbum eft. quod etiam ad frudus refer-tur.lbid. Sed 8c ufus exhibit ion is, latifsimê pa tet,utoftendit in de Adion.ad Exhibend. Oldé dor.Sc proprié ad res mobiles pertiner.Tiasfer-turtamen 8c ad res incorporalcs,ut exhibere ne goeiü, hoc eft, moleftiâm : exhibere amicitiam, exhibere doétrinam.Spieg. E X H I B R I,pro per gratiam relaxati.in had beftias ff. de Pœnis. nee rectè interpretari, nee inde eolligi pofte alleuationé pœnç, oftendit Al ciar.cap.xxviii.Secundi Parergon. Spieg. TX H I B IT 1 O, pro deguftatione.apud VIp. in I.iij.de Opt. uel eled.legat. EXHI B IT I O N 1 S necefsitate tereri.apud Impp.in l.exhibitionis.C.ad Exhibend. E X H O R T A N S .non utitur opera mandato ris.I.ob hæc uerba.fF.de His qui not.infam. EXI G '\de(idcro, ut des fidcicômilîum, ua-Iet:fed 8c ita uolo hæreditatem meam Titij t ffe: fcio hæreditatem meam reftituturum te Titib. Neratius autor.Spicgel. EXI GERE, uariéaccipi, monuit Alciat.pro-prié tamé exegilFe dicitur,qui id reccepit, quod inftituta adione petebat: un de exlgere ab inui-to accipitur.Spiegel. EXI G ERE,ab ex Sc ago, pro eijcere, expelle re, v/ztrihen. Alias debitum petere. ut, exigere pecuniam. Et exadores, qui exigunt. C. de E.xa dor.tribut. EXI G VA res.Vide, Res exigua. EX 1 G V A fumma,pro modica. 1. final, ff. de Præt. ftipul. EXIGVIORES nummi,apud V’Ip.inl.num mis.de Leg.iij.8e exiguius legatum,in fin.l. fi ita fit adferiptum. de Leg. j. ficut exiguifsima lega-ta,dixit Flinius Secundus. Spieg. t X1 LI V M, inquit Cicero, nó fuppliciü eft, fed profugium, portusq; fupplicij. Siquidé reis olim licitum fuit poft primam adionem exiliu fibi confcifcere ante iudiciuin peradü. Vide in-ferius,Ptofugus. Spieg. EXILIVM triplex exponit Marcellus, aut certi loci,autlatæ fugs,auf infularis uinculi.l.v. de lnter.8creleg. tametfi, Budæi iudicio,locum ilium corruptum efte cenfentis, ilia diftindio C-lici non poteft.Spieg. EXIbl VM uoluntarium in l.aut fada.§.euS tus.de Pœnis.Accurfius intelligit arbitratuiudi cis ftatucndum,cum uoluntarium, pro fponta-neo lurifconf. intellexerit,quod fibi quifqi con-feifeit.Vide ibid.Bud.Spieg. E X illo dolio amphoras decern. 8e fi non decern , fed pauciores inueniri poftunt: nonex-tinguitur legatum , fed hoc tantum modo ac-cipit |
|
E À N éîpît quod inuenitur, ait Paulin 1. fi quis feruû. de Leg.jj.Spiegel. EX lure manu confertum uocari, prilci lure-coddicebant aliquem,cui lis intendebatur. Me taphora fumpta à bellis, in quibus manus confe reredicuntur,qui cominus confligunt. Autor Varro lib.de Lingua Latina ij.Spieg. EX IM ERE, diuiditurin eripere, amp;nbsp;eximere: lit prius fit de manibus auferre raptum:pofl:eri-us,alia ratione impedire, amp;nbsp;moram facere, quo minus in iusuocatusueniatjamp;fe iudicio filial.1. fed eximendi.ff.Ne quis eum qui in ius.Sp. EX IM E RE diem,eft prológare. ut, Cato die dicendo eximebat,id eft.prælonga oratione, ce fendi tempos confuinebat de induftria.Sic eximere aftionem dixit Vlp.cum per dilationé effe élumeft,utiam agi lege non poftet. Vide fuprà, Aftio exempta. EXJ MERE exreis,boceft,reorum amp;accufa torû albo delere,fiue aftionem remittere in eau fis criminalibus,Ec4içfrkfn«f«. Eximere ex æra-rijs,condonare multam,id eft,quitare emendâ. Eximere noxæ.gratiam criminis Iacere,hoceft, remifsionem darc. Eximere notæ,remittcre in« famiam. Budæus. EX IMIV S Imperâtor. Martian. în Aut. de Conful. §. j. EXINANIRB legatis, donationibus: boc eft,euacuare,attenuare, amp;nbsp;ad nihilum patrimonium redigerc.l.j.Sc iij.C.delnoffic.donat. EX integroagere,idein quod de integro fi-gnificat. EX I RE de poteftate parentum, si lurecoHdi citur emancipare:à qua fermonis formula exifie è poteftate dicuntur, qui effrenati feruntur aut libidinc,autiracundia. Lege TulliumlibreTu-fcul.quæft.iij.Spieg. EX i S S E è poteftate dicebantur.qui à mente excidiffent, amp;nbsp;qui fpreta ratione, cupiditatû ar-bitrio,præcipite$ ferebantur.FormuIa fermonis détona uidetur,ut ait Erafmus, à lurecortfultis: apudquos filij exiuftis nuptijsprocreati,dicû» tur elfe in poteftate parentum; nifi émancipent tur, aut nifi pater moriatur. Rurfus emancipati dicuntur exilTe depoteftate parentum.Spieg. EXl s TERE, propriè ab exiftendo dicitur. Siftitur autem,quod firmum amp;nbsp;immutabile. Ci cero de Offic.lib.ij. Vt tyraoni exiftcrét,amp; opti-mates opprimerentur. Hi ne EX 1S TE RE conditio,propriè dicitur, quan do mora amplius dilui nô poteft. Ex cap. ix.lib. iij.Parerg. Aie. EX1 S TÊRH, operarieft.amp;efficere: quieft fignatus modus loquendi elegantiælurifcôfuL torum dignus,monuit Zafius in Gloff.nouis.ad l.in raiione.fF.ad Leg.Falcid.Spieg. EXI S T1M ATI O , eft dignitatis illæfçfta-tus, legibus ac moribus comprobatus ; quæex delicto noftro autoritäre Legum autminuitur, aut confumitur. Autor Calliftr.l.cognitionum. de Extraor cog.Spieg. EXi STIM ATIO aliàsprofamaaccipitur: quia Icilicet faina ex uulgi iudicio amp;nbsp;exiftimatio |
TE X. fie nafcitur.l.Teftium.ffde Teftibus. EXISTIMATIO eftaliasarbitratu4amp;iadi cium. Nam exiftimatio ab æftimatione profici-feitur.Cum rebus æftimatis, hoc eft, perpéfis amp;nbsp;excufsis,poftea iudicamus amp;nbsp;arbitramur. EXI S TIMATIO NEM coOferuarc.Vlp.in l.quid ergo.ff. deHis qui not/infam.Pœnagra-uior ultra legem impoiit3,exiftimationem con-feruat,amp;c. Spieg. E X Legibus uerbum, quomodo inteHigen-dum,Alciat. explicatinl.nominisrei. de Verb, fign. Et reuera fiunquam peccatum eft in hoc, nunc peccaturmaximè non à lurifperitis tantum, fed à principibus, magiftratibus, regibus, pontificibus,facrificis,theologis quoqi.Proin« de nulli non,ut uulgó dicitur,racultati,crebrius inculcanda efteafententia,quæhabetur C. de Legibus: Nulli dubium, in legem cómittere eu, qui uerba legis amplexus, cótraiegis nititur uo luntatem.Spieg. EX more,pro,fccundum confuetudinem. EX natis gregem fupplere,id eft, in locum ca pitum defunétorumuel inutilium alia fubmit-tere,ut dicunt Vlpia.amp; Pompon.l.uetus. amp;nbsp;feq. ff.de Vfufruélu.Spieg. eX nobis Defcendentes dicuntur;utNos,ex Afcendentibus.Auth.de Hær.amp; FalC.§.pnmutn utiq;Alber, EXN VN C,proutextunc: amp;extanc,prout exnunc,hac uulgó claufula ufurpata,necdum ta men Latinitate donata, temporis extremum ad initium retrahi,amp;uiceuerfa initium ad extremu temporis retrahi fignificatur. ut uult Celebris GlolTinl.j.C. deEdend. amp;nbsp;Bart, traditinl. fi ita ftipulatus.in prin.ff.de Verb.oblig.amp; in 1. de Pu pillo.§.fi plurimum.de Oper.nou.nunc. EX officio ad artificium tranfire.declaratur à Martian.de Leg.iij.llegatis feruis. EX O bERE,pro deficere,ac uetuftate quada euanefcere,familiare uerbum lureconf. EX O RB ITA N TI A,Zaf interpretatur,qnç funtextra limitanea, quæfuntirregularia,quæ funtenormata,amp; propemodu abfurda. De hi$ ualdenotabilisdoétrina,perAng. iadatur in). quique.§.parentes.ff. de in lus uoc. Quód quan tumeunq; fint exorbitantia aliqua, tarnen pro-pterhoneftatisrationéfitextenfioetiam adca-fum improprium. Sanècgregia limitatio ad id, quodpermanus traditur,in exorbitantib.non fieri extenfionem. Spieg. EX O R CIZ A VIT, apud Vlp.in 1. j. de Var. cognit.qui ibidem indicat,id uulgarefuiffeim-poftorum uerbum,quod propriè fignificat.reli-gione obftringere,hoceft,alicuius animo reli-gionem inijcere, id eft, metu religionis temera-tæpercellere,autperterrefacerc: quod amp;nbsp;religio nis impfere dicitur. Spieg. EX ordine.nice aduerbij fungitur. EX parte, idem quod partim fignificat,amp;ui-ceaduerbij ponitur.Canoniftæ aliter, amp;nbsp;ut ple-raqi alia.barbarè ufurpant. EXPED ITIO dicta,quôd milites acbelkto res expedites acris amp;nbsp;domefticis affedibus abfolutos |
E ANTE
|
abfoliitosefîe oportet. EXPEDIRE.pro abfoluere. Caiusdelu-reiur.Maximu remediuexpediendarulitiuin in ufum uenit iurifiurandi religio. In tertijs per Tonis,hoc eft.imperfonaliter, pro utile eft.ufurpa-tur.Infti.Dehis qui funtfui ue! alien.iur.$ fed amp;nbsp;maior. Expedit reip. nc quis re fua malè utatur. EXPEDIT VM.Vip.ml.cótra.6. fi Hiius, de Paótis.uenullè accipit,pro certo,explanato,de-clarato.decifo. Quod Sc ipfum nóelt expeditô. Idem in l.i;. Rempub, falu. fore, non expeditam emptionem.pro difficili,amp; ea quæ citó fieri non poteft. Sic expeditifsiinu , pro certifsimo amp;nbsp;in-dubitato, Caius di.xit in bin ueditione.§. fin. de Bon.aut.iud.polTSpieg. EXPEELEREè patrimonio, Ciceroni eft, paterna hæreditate excludere.Idé dixit, Expul-fam à matrimoniofiliain. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ EXPENDEN D VM reditum patrimoniju^ tilitermonuitVlpia.inl.Ius alimentorum. Vbi pup.edue.deb. He fcilicet,utfemper aliquid ex reditu fuperfit.Spieg- EX PEN S AE,fumptus funtuoluntarij, amp;nbsp;nonnecefiârijJmpenfæuerô funtutilcs,amp;ne «effiriç.Confunduntnr tarnen. EXPEN S VM.expenfi: amp;nbsp;expenfa, expen-fæ.fumptus. EXPENsvM ferre dicimus, amp;nbsp;Acceptum ferre:quod Sc Accepta ferre à lureconf dicifo-let.traüa à ratiocinationibus metaphora. Dus enim partes rationum funt ; prior accept! eft, Sc pofteriorexpen6.Bud.in Annot. EXP B N S VM ferre, eft fcribere fe pecunia d^’difie.ut inquitAfcon.VIpian.ad S.C.Trebel. l.mulier.dicendumeftpotius,frudibushocex-penfum ferendum,quàm fideicommilTo, Obfer uandum autem,quod nô fulùm de pecunia, fed etiam de alijs operibus dicitur. Marcell, ad Leg. lui.repetundar, I. lexlulia. Illud quoquecaue-tur.neexpéfum fcratopus publicum l^aciendu, frumentum publicèdandum,præbendô,appre bendendum,farta tefta tuêda,antequa perfeéla, probata, prçftitalege erût.Iabol. de SupcI.leg.I. Qui ueftam communem omnê,8c res pluriû ge nerufupelledili ferre folitus erat.Scæuola:Quç in fraud.I.pupilles* Creditores fuæ negîigentiæ çxpenfum ferre debent.Spieg. EXPEL LER E Sc repellere non debet intelli gi dearmis priuatis Sc de faélo, fed de publica cxecutione,8c de Iure,tefte luftiniano in proœ-tnioInftit.Quin,ait,fed etiam perlegitimos tra-mites calumniantium iniquitates expellit. Vn-de quidam Doft, falfo tradunt incertis fpecieb. permitti priuatim expeilendi facultaté. de quo latius aliquanto Sc pcrbellè fcribiqOlden. in de Aftion.Emphyteut.Spieg. EXP ER IR left aftionem intendere in iudi-cio.Paulus de in lus uocand. In ius, ait,uocare, eft luris experiundi caufa uocare. Idem alibi ci-tans uerba edifti Prætorij in eum qui ui rapuit: Primo, inquit,anno quo experiundi poteftas fuit,in duplum,poft annum in fimplum aftioné (labo.Spieg. |
EXPERIRI intraparietes,Ciceroni eft,per mittere rem difceprandam intra ainicos titra m ditium,8c extra cancellos forenfcs:uuigus Ami cabilem ingredi compofitionem appellat.Sp. FX PE R1E N S,jP experto.in I.ex aula,C de Priuil.eor.qui in lacr.palar.milic. ö Ibei ic. EXPERTES , qui nullam reruin experiétiâ babent.C.de Tutor Sc cur.illuftr pei l. E X P B R T V S, hoe eft, experiétia doftus Sc prudens faftus.Huiccredere oportet.I.dift.c. ut conftituererur. i XPET.ERE ius alicuius, pro curare, utali-tui fiat ius,Sc ius fuum ebtineat. EX P1L A R.E,furtiuê traudare.Inde apud lu-rifconf. titulus eft, De tr mine expilata; hçredi-tatis . Et qui abenam hxreditatem expilauerit, extraordinariè folet eoen eri. EX PILA RJL populum dicitur, qui exaftio-nibus Ipoliat.Spieg. EXPILATA' hçreditatis crimen.Lege,Cri men expilatæ hæreditatis. EXPILATORES, fontAfeonio , atrocio. res fures,qui ne püû qmdë relinqunt in corpore fpoliatorû Vide fiiprà CopiUtores. lu lure no-ftro ippriè hocuocabulo notâtur, qui ex reb. ua canns hærediiatis aliquid furripiunt. ut ff. Sc C. eod.VIpianus de Effrac.l.j. Expilatorcs. inquir, q funt atrociorcs fores, hoc eft, ÂteiruJliÎTat^ id elf, qui ueftibus homines exuunt.ut Haloanderin-terpretatus eft.Budæus legit‘'■i'aaj»rÿz,uei avKiTf^ indicans hoc furtum uocari improbius,in 1. fi te expilaffe-C.cx quib. cauf. infa. irrog. Cicero in prætura urbana improbifsimum appellauit. A1-ciatus:Apparet eos dici expilatores,qui uiatori bus noftu pallia Sc ueftes diripiunt.Spieg- EXPIR AT,Mart §.fin-I.j.de Requir.reis.Nâ Sc fi intra annum mortuus fit,criminis caufa expirât Sc pc rit. Translaté, pro dec id it Sc tras flu it. Sic Sclibertasexpirare dicitur,quæ indedina-tione eft. Spieg. EXPLANARVNT,id eft,interpretati funr. Sc expofucrunr,apud loftm.in Aut.Quern opor teat epife. §. j. Hoc autem futuru efie credimus, fifacrarum regulamm obferuatio cuftodiatur, quam iufti Sc laudandi. Sc adorandi infpeftores amp;nbsp;miniftri Dei uerbi tradiderût Apoftoli,Sc fan fti patres cuftodieruntScexpIanauerunt, Hine explanator,qui interpretatur Sc exponit. Cicero i.deDiuin. Sunt enim explanatores, ut gram matici poetarum-Spieg. E X P LIC A Ri, id eft, decidi res non poteft citra adiudicationes Sc condemnationes. autor Paulus de Procur.l.licet.§.fi plures.Spieg. EXPLICATI O,eftallegatio infirmas fup-plicationem.Et eft pro aftore contra reum. Re-pi icatio, allcgatio eft contra exceptionem:fup-plicatioueró,allegatiocft,quæ replicationem infirmât,Sc reum adiuuat-.Spieg. EXP 1.1 C 1 Tb',no eft diftinftè Sc aperté,ut Canoniftæ ufurpant, hoc enim explicaté fignifi cat,fed expeditius Sc celerius dénotât. EXPLiciTO,hoceft,abfoluto,apud Vlp-ad S.C. Trebell.Explicito traftatu,qui ad fidei- |
E ANTE X.
|
éommifTa fingularum rerum pertinet.tranfea-mus nuncadinterpretationcm S.C.Trebellia-ni.Hoc S.C.faélum eft,eod. referente, tempori* bus Neronis,oélauo Cal. Septemb. Anneo Sc-necaamp; TrebelIioMaionio Cofs. Sp. ÉXPLORATA fides.properfpcélaamp;Cer» tô cognita,apud Aurelium, ink unica, de Offic. præf.præt. Spiegel. EXPLORATO RE S,qui fecfeta nünciant boftib.proditores funt, amp;nbsp;capitis pœnas luunt. Arrianus in l.omne deliétuin.de Re inilit, EXPLOSA priftinafiftione.Infti.deFidcP com. hæred.§.fed quia.Alber. EXPLO SIS ridiculisambagib.l.ult. C.de Legib. amp;conftit. Alberic. EXP L O SIS atq; reiedis præfcriptionib. k j.C.de Confort, eiufd.lit. Alberic. EX P O LIA Tl.Zafius inquit, eleganti figura dicûtur,qui funtpriuati, qui iadurain bonis pafsi funt.Ita lurifc.in l.j.fF.de Do. int.uir. amp;nbsp;ux. dicit, donationemefTe prohibitâ inter côiuges, ne fe mutuo amorc fpoliarét. Sic in 1. ij. de bon. dam. Is qui detruditurin carcerem propter crimen , non debet fpoliari bonis antequam fera-turfententia.Spoliari,id eft,priuari. Et quod lu ftin.in §.cópenfationes.Inftit. de Ad. dicit, Ex-poliatum bonis,lurifc.in I.fin.ad fin.de His quæ jn fraud.dicit,Exutum bonis:utpariafint, Exui bonis,amp; Expoliari bonis, id eft, iadurâ bonorû pati.Vnde interprétés didi §. compenfationes, uerbiExpoliatus elegantiam non intelligétes, alienum,ridiculum,amp;planèiinpium,utZafiju-taruerbo,fenfum inuexcrunt. Spieg. EXPEORATORES. Lege, Atrociores fures. EX P O NI dicunturinfantes,feru!,liberti,amp; languidi,fi fine cura dimittuntur, uel eis alimen ta negantur;à parentibus,à dominis uel à patro nis.Vtin c.unico,de infant. amp;nbsp;languid Expone re eniin aliqui folent relegati pietatis officio infantes uel languidos ante Ecclefias,uteosalij miferationemoti colligant.lxxxvij.diftind. Si cxpofitus. EXPO S CERE,amp;Depofcere,eftdedendû aliquem ad pœnam petere. EXP o RTARE,Ter/cfcùkfK.Martian.Expor tandus ab Italia, fi uenerit, in prouinciamorari poteft.kij .de Export. EXPOSTVEARE fummifsim, feruoru eft èrga dominos: qui apertè conqueri non audét, propter reuerentiam.Nec femper eft fubaceufa-re,feu appellate aliquem de accepta iniuria, ue-rumefiam uebementer poftularc.Inful.ex Suer, in Aug.exemplum adfert.Sp. EXPO STVLATIO , eft aduerfus eu que accufamus.QuôdF.Sylu.adnotauit.Expoftula-tionem facere, eft cû querela apud amicos req-rere,amp; quafi officium amicitiæ in alio defidera-re;quia ab eo uiolatum fit.Spieg. EX prçparato, uiceaduerbij ponitur, id eft, dedita opera. ' EX præferipto agere, imperitè aulici dicunt, iuxta inftrudionem. |
EXPRESSA nocenr,non exprefTanonno/ cent. Sententiahæc eft apoplithCgmatica, plus in recefifu habens,quàm uerba ipfa in fronte prç fe ferebant.ut oftendit elegâterFerrarius in hu-iusRegulæexplicatione. Obferuandû tarnen, quôdamp;eaquç ad aliud expreffum referuntur, autexnecelfaria confequentiaueniunt, tanqua exprelTa iudicantur.l. ait Prçt.f.j.I. in fumma. in prin.de Reiud.l.alïe toto. If. de Hçred. inftit. cû fimilibus. Hanc elegantem luris dodrinam ac-curatèSelatè profeqiur lafon in I. Prçtorait. ff. de Oper.nou.nunc. amp;nbsp;Abbas in c. olim.extr. de Cenfib.Alioqui exprefium.facitcelTaretacitü.l. cùm ex filio.$.filio.ff.de Vulgar. amp;nbsp;pupill.fubfti. Et plerûq; fit latior interpretatio in cafu expref-fo quàm tacito. EXPRES SE', promanifcftèamp;apertè. *EXP RIMERE, inter alia etiam hoefignifi-cat,ui amp;nbsp;necefsitateimpetrare amp;nbsp;auferre. utc-nim extorquere,ficexprimere dicitur, quafi ma nibus prefsis auferre,amp; extundere.Spieg. EXPROBRARE,propudoreafficere. Sic Plin.Iunior: Etiam mala emptio femper ingrata,eo quód exprobrare domino ftultitiam uide-tur. Spieg. E X prooincia Indices adferri.l argentarium. ff. Vbi quis ager. Spieg. EXP RO MIETERE,fideiubcre,amp;:pro alio promittere.VIpian. delur. dot. Debitormulie-ris, iuffu eiuspecuniam uiro fuo expromifit. I-dem de Dona. Si quis feruo fuo grandem pecu» niam crediderit,deinde liber fadus,cam expro-miferit. EXPR OMISSORES funt bi, qui proeo promittunt, qui ipfe efficaciter obligatus non eft. ut qui pro feruo promittit centum domino, fi eum manumiferit.nec enim cum feruo contra hituruera obligatio. Hinc amp;nbsp;Expromiitere,pro alio promittere. Vide Vlp.in 1. amp;nbsp;eleganter.§.fer uus. de Dolo. amp;1. debitormulieris. de lur. dot. Quo ucró expromifforà mandatore, fideiuffo-re,fponfore, conftitutore, amp;nbsp;principaliter obligato différât,annotatum eft in Autbent.de Fide iuff inprinc. Accedit $. fatifacceptio. l.v. ff. de Verbor.obligatio.amp;l.fi quis accepto. de Cond. ob cauf.Spieg. EXPROMISSOR, qui patitur transferri obligationemexperfonaalteriusin fuam. 1. Et eleganter.§.Seruus pro libertate.ff.de Dol.mal. Eodem modo ponitur in 1. Si quis accepto.ff.de Condièl.cauf.dat. EXP VGN ATVR nauis,cum fpoliatur, aut mergitur,aut diffoluitur,autpertunditur,autue la cóciduntur,aut anchor® inuoluuntur de mari.Calliftratus autor,de Incend.ruin.nauf. Sp. EXP VNGERE,Bud ait,eftpunétiscircun-duccre amp;nbsp;tollere, amp;nbsp;quafi rem iam confedaexi-mere è codice.Hermogen.de Diuerf.temp.prçlt; fcri.Reipub.rationes (ubferiptæ amp;expunélçad uerfus eum quidé qui adminiftrauerit, ultra ui-ginti: ad ueró hæredem ultra decem annos rc-traftari non poffunt.Spiegel. EXP VN C TI. VidePunaum.adfin. EXPVN- |
|
E AN EXP VN C T VS miles dicitur.qui è numeris exemptus cft,amp; ærc dirutus.Bud. FXP VR G ARE.idem quod,feuitioaliquo purgare. Et Expurgationem habere pro fe pur^ gare,accipitnr. EX Q,v AES TO RE,exconfuIe,Iuftinianns in proœinio Fandeclarum dixit, loquédi forma ei (cculo familiari,pro quæftorio amp;nbsp;confulari ui ro.quo modo ueteres Latini Proconfule, Se Sa-Jull.Promilite, Se Cicero Proquæftorc,uno uer bo peromnes cafus Se numéros dixerunt:quod Se Haloander nofter accuratè admonuit fuse edi tioni fcholiolo adieéto,Spieg. EXQ,V1RERE, id elt,interfeconfultando inuedigarezquod eftuniuerfalis Concilij proprium. Spieg. EXR OGARE.Vide,Erogare. EX S C RIB ER E,cft Se exemplum fumere,amp; fcriptum perficere. EX fedo uentre extraflus. Vlpian.l.Pofthu-mus.de Inoff. teftam.Spieg. EX feminario,id eft,ftirpitós. Sic VIpian. in-terpretaturin 1. uitem. $• quod fi quis. Arb. fort. cæl.Spieg. EX fuperiorein inferioranon aqua, nó quid aliud immittilicet, infuoenim alicui haélenus facere licet,quatenus nihil in alienum immittat, EX lyngraphaagere, obfignatis labellis age-re:proeoquodeft,'rigidè,parumq; ciuibterjed uelut ex obligatione. Sunt form«, ut ait Eraf.à lurifcofs. dudæ.uerfæ in prouerbium.Spieg. Ex tempore,id eft, caufa temporis, feruiendo tempori,ut uulgo dicunt, fecundum exigétiam temporis. EX tempore dicere,id eft,citra prçmeditatio nem:Se apud Perfium,extempore uiuerc,id eft, citra folicitudinem futurorum. Hane uitam ceu fclicifsimam probauit Chriftus: ut quam Se ipfe Temper fecutus fit, Se Apoftolis fequédam pro* pofuerit.Ex EraCSpieg. EXTEND ERE legem, eft eS ampliare ad no exprefTa. Vnde uulgata doftrina eft, in fauorabi hbus extenfionem fieri oportere,fi fit idoneitas rationis.l.illud.C.de Sacrofanft. eccl. Bart.in 1. fl conftante in prima parte, in noua quæft. Sol. mat. Scd Se interdum uerba in extentam Se de ftriéfafignificatióe in latalaxari poiïe.GloiTmo nuit,in A ut. Vthi qui obhg.poft princ. uerb. ad curationé.Seibi Ang. Sicamp;noftraappellamus, in quibusius aliquod habemus Glof.SeBald.in l.i ,ad prin.de Orig.iur. Glof. in I.fi Sc me SeTi-tium.Si cert.pet.in I.j. ad fin. Se ibi Alber. de Eo quod cert.loco.Vide fuprà,Exorbitantia. EXTERMINARE, eft quod nosuocamus, Vfi-tanucnp'd eft,extra Bannum eijcere. Qua uo-cem,utRhenanus nofteratteftaturin Annot.ad Tertullianum, Anfegifus Abbas, Francicarum Legum, quas de Germanien fermone in Latinu uertit.Forbänire reddidit.Vnde Forbaniti legibus Longobardorum Sc Alemanorum,- Se reli-quarum gentium no mi nis Germanici. Vfus eft eademnoceImp.Fridericus Il.in Cóftit.Regni Neapol.iib.ij. tit. ij.ubiinterpres minimé cou- |
T E X. temnendus, quo Foroiudirati aFombannitiS diftent,haud inicitè demonftrauit.Spieg. EXTERN AF, resdicuntur non tantü bona fortunæ,fed etiam quæ domefticç nó funt:quas Forenfes appellatCicero. Spiegel. EX T ER V S rcligionis, pro alieno à reli-gione,lmpp.ularparuntin l.nemo.C-deludçis. Spiegel. EX TER hçres, pro eoquinófit domefticus, Se ex eadem familia.Papinianuspofuitin l.Peto Luci.§.j.de Leg.ij. EXTO R RES ,cxulesfunt: quafi exfa terra eieéli.Alc.in l.nemo clericus.C.de Sum. trin. Se fid.cath. EXTRA, pro præter. 1. diximus. ff. de Ex-euf.tut. Alberic. Sic apud Ciceronem in prima inued. in Catilin.tuinalijs locisper Syiuium adduftis Spieg. EXTRA ordinem quçrere,eft,non obferuà-taforma procedédi,caufam aliquâ tradare. Adi Bartolum inl.j.fEdeFurt.Vide Ordo. EXTR A NEV S, in materia dotis, dicituro-mnis ille,qui non eft paterfamil.uirilis fexus, Se qui non habetfilium in poteftate;folo eins paré te excepta,omnes alij dicuntur Extraneï. Vide Zafium in §.faerat.Inft.de Aftion.Spieg. EXT R A NEI etiam fui dici polTont, ratione delicti.Glof eft probata, in 1.iij.fF.de Offi Præfi. ubidicitur,Præfidéetiam aduerfus extraneos imperium habere, fimalefecerint: licetaliàsin fuæ tantum prouinciæhomines habeat. Spieg. EXTR A N E O S hæredes,Viglio tefte,mcli-us definiuitTribonian.in §.cæteri. Inft. deHæ-red. qualit. quam poftcriore Inftitutionü libro Caius. Varié autem Extraneus diciturrinterdü refpeélu eius qui in poteftate eft, interdum filij, interdum uel agnati, uel propin qui. Vide B aid. in l.fi emancipati.C.de Collationib.Spieg. EXT RA O RDINARIA quç dicantur.uide infrà in didione,Ordinaria. EXTRAORDINARIVM iudicium . VIp. ait,Si cert. pet. Refponfum eftin 1. cum filiusfa-m ill as, à Scaeuola,Extraordinario iudicioefteil li lubueniendum. Alciatus hunc locumedifFe-rens,l.cumfiliusfamiliâs.fF.Si certum petar.do-cet, quod certo apud ueteres ordine, q,bufdâq» formulis,tam publica indicia,quàm priuata tra-dabantur: quç deinde in ufueftedefierunt, unde coeperint indicia omnia extra ordinê reddi. Sedmagis fpecialiter extraordinarium indicia dicitur,quod officio iudicis implorato conftitui tur.l.fi cui legato.de Cond.Sc demon.I.j.de Var. Sc extraord.cogn.quoties ex çquitate alicui fuc currendum eft, quia ordinarium remedinm defit.1.in caufae.ij.de Min.l.falarium.Mand.Spieg, EXTRAORDINARIVS index. Lege,Index. EXTRAORDINARIAE pecuniæ nomi« ne,fordida luera Sc furta inteiligit Afcon. EXTRAORDINARIVS reus,teftePaulo Manutio, is dicebatur, cuius caufa non ordine. Ut alias caufTæ , fed primo loco femper ageretur, Sc inde excraordinaria caufia, quç ftatim ante o-p mne# |
E ANTE X. '
|
mnes causas ageretnr.ut cum erat de ui,uel con iunftionemliabebat cum aliquacauffaantè iudicata.. Spieg. EXTRAQRDlNARlVMremedinm.Alc. officium iudicis interpretatur,in d.l.cum filius-familias.Si cert.pet.amp; cap.x.lib.j. Paradox.con-tcndit,eadem efie remédia, officium iudicis, uti km aétionetn.atq; aftionem in faélum.Sp. EXTRA VACANTES, aliquot fanftiones Principum funt:diélæ,quôd fint extra librorum iuris ciuiliscontextum frequentatae. qualis eft conlfitutio Lotharij Saxonis,de Feud.non alié. amp;nbsp;diui Friderici, de pace tenenda. amp;nbsp;de Sacrament. puber, fpontè fadis non retraft. Item de priuilegijs Ecclefiç,Friderici Imp.eius nominis fccundi.Item de Maieftate læfatdeqi Rcbellib. ediftum Henrici feptimi:amp; rurfus de Pace Con ftantiaï,duorum Friderici Impp. amp;nbsp;Henrici Romanorum Regis V I. cû nónullis alijs Principû fandionibus publicis. Iuris libris needum adifi dis,fedquæ inArchiuis Imperij in reip.ufum có feruantur,ut monuit Ferrar.Spiegel. EXTREMA pueritia, pro extrema parte pueritiæ. EXTREMVM in iurifdidione,eft décernez re ali quid,iubere,uel addicere.qnippe ficut cita tio ad præparationcm pcrriner,ita decretum ad extremamexecutionem. Proindepuniri poteft js,quipræcepto iudicis in quacunq; parte iudiz cij non obtemperauerit. Dd quia non percepeï runt uim uocabuli extremi in edido.Si quis ius dicen.nó obtemp.eoruin ingenia,ut ait Zafius, ®g''^g’^ defecerunt:quem uide bic amp;nbsp;libr.j.Sin-gular.int'elled.ltem Hegendorph. eadem I.uni. ca.amp; Old.Clafs.j.Adion.ij Spieg. EXTRICARE, eltquodintricatum eft expedite atqs refoluere.fiue enodare. VIp.ad Leg. Aquil.l.fi (eruus Icruu. Si cû margaritas, inquit, maritus dediflct in ulum extricaras , cas^i inui -to,nel inkio uiro perforafiet.Extricaras dixit,jp folutas, amp;nbsp;non perfuratas, neqj in lineam reda-das.Nebr. Aliter: Extricate,ert dempto cortice expolire. Sic Vlpian. Sunt extricati uniones,qui ex rudi amp;nbsp;natiuo Iiabitu arte gemmarij politi funt.Sic item margariræextricatæ,ab eo appel-latæ,quas Accurfius,margaritarum natura igno rans,ab inuicem feparatas, interpretatus cft,te-fte Budæo.Spieg. EXTRIN S EC V S,ideft,extranaturam rei. I,fluminum.§.uitium ff de Dam.infed. Aliter fu mitur C.de Bon.quæ liber.l.cû oportet, in prin. amp;§.fub bac. Alberic. EXTRVITVR,inftruitur.fabricatnr,arma-turnauis.Paul.I.qui nauem.Marcel.!.quod quis Dauern.dePriuil.cred. Spieg. EXT VN C,exilla bora,amp; temporis momen to:ficutExnuncdicitur, pro,ex hoc tempore amp;nbsp;bora.De claufula bac Exnunc,prout extunc,fu-prà didum eft. EXTVNDBR E.Vide,Exprimere. EXTVRBAR E,id eft,ui eijcere. Eft Cicero ni exturbare à ciuitate, quod uulgó dicunt, face re ciuem multari exilio, verbannen. |
EXVEHERE.Celfus fcriblttSi qnis merces, quas exuehendas conduxit,in horreo poluir,tü eondudore ad exbibendum agi pofie, tefte VI-piano,l.v ffad Exhiben. Spieg. EX uirili fexu, feu per uirilem fexum, amp;nbsp;per lineam uirilem defcendentes différant.Nam prt mocafuetiam fœminaex fibo,ucl nepote nata continebitur,fecundo nó continebitur. Non e-nim per lineadefcendit,nifi qui in bnea ert. Re-centiores interpretes, in I, Gallus, ft. de Liberis amp;pofthum. Spieg. BXV U,qui à folo eiedus eft. Translaté, nee omnino ineptè dicitur, in I, iubemus.C. de l e-ftam.Exul fiat àRepublica falfitas.Lege,Pro!u-g«*-Spieg. EX VS TI S ædibus,necareæ neecærnento-rum ufiimfrudum deberi, lulianus tradit, tefte Vip.in I.repeti. ƒ. rei mutatione. ff. Quib. mod. ufusfrud-amittat. Spieg. F A ij Litera folopundo poftpofito nó tantum filium , ut uulgó arbitran-tur,fed etiam fratrem dénotât Ex^ Bruto Ciceróis exemplum, ' quum ait:Fertiuitate ig'turamp;: face-tijs,inqnam,C. Iulius L.F.ubi F.btera frairé de-notat.Nam tefte Pediano in orat.pro Scauro, is C.lubus habuit fratrem L.lulium.Spieg. FABER tignarius intelli^itur omnis qui çdi ficat.quia in Lege xij Tab. Figni appellatione omnis materiaundedomus confici poteft, cöti netur. 1.tigni.de Verb.fignif In Ipecie tarnen ac-cipi uidetur pro lignario, feu materiano tantu, qualem Græci rixTtv« uocant:cuius uocis merrd nit Papinia.l.pen.de Via publ. dum bcituin effe tedoni tradit,trochos,id eft,rotas extra ergafte rium proponere.Spieg. F A B I A Lex.Quære.Lcx Fabia. FABIANA formula, à Fabio dida ; ad eoró reuerentiam pertinens, quç m fraudem patroni alienara funt.Spicg. F AB RE',pio artificioferuta fabris effeuidea tur.Sicapud Plautum, Hoc Ldü eftfabré. Sed iam ab nfu recefsit:magis enim utimur abo ad-uerbio, Adfabré.Spieg. F A B RI dicuntur, manu artificium aliquod facientes: eftq; generale nomen : unde ex adie-dione folet dirtingui. ut cum dicimus, faber li-gnarius, faber murarius, faberaurarius. amp;nbsp;firnt-ba.Ex Alciato. Spieg. FABRICA, generale nomen eft in Aut. de Armis. Sed in Conftitutionibus fpccialiteracci pitur pro armorum fadione. Vnde amp;nbsp;Fabricen-fes,diéti:in quem fenfum amp;nbsp;fabrics Cremonen fis,tefte Alciato,meminit Marcellinus Iibro xv. Nee eft fabrica,pro quo à Canoniftis ponitur,ii eet error bic apud uulgus peruicerit: fed proprié Latinis donat quorumeunque fabrorii officium.Spiegel. FABRICA item,pars eftarcbitedurç,quç é Vitruuio fie definitur: Fabrica eft continua ta ac trita ufus meditatio, quæ manib. perficitur.Sp. F ABRI CEN SES. Vide,Stigmata. FABRI- |
F ANTE A.
|
F Ä B R ILE S operæ. Vide infrà, Operæ fabriles.amp; 1. pen.de Præfc. uerb. 1. fabriles. de O-per.libertor.l.fi fortein.C.de Condiél.indebiti, Aibericus. FAB RÓ RVM collegiaea de caufa inftitu-ta,ut quoties in urbe aliquod incendium excita retur,ad illud compefeendum accurrerent. Eo-ruin inftruinenta V^lp.connumcrat in I.quæfitü. deFund.inftr. F AB RO RVM præfeélos, quorum multaeft inentio apud autores in l.diuus.ff. de Bonis da-mnat.eos eiïc cenfetBud.quos Commentarien fis,qui dicitur, adiurores fibi fumpfit ad euftodi as obferuandas rcgendasq;.Spieg. F A B V L A, res pafsiin uulgata, etiamfi uera fit.àfando difta. Cantiûcula non abfurdè apud luftinianum cxplicat pro commenticijs tradi» tionibus.feudoélrinaadulterina: quemadmo-durn amp;nbsp;Paulus in l.antiqui. Si pars hæredit. pet. accepiffe uidetur.ubi dicit : Ideo multa de huiuf modire,tamuariaamp; incredibilia tradiderunt, utfabulisannumerarentur.boceft, fabulari nar rationi, in qua multafalfa amp;nbsp;minimèuera, refe-rontur. Atqui uoxbçc Latina refpondet duabus Græcis uocibus: alteri quæ efti«^^©', alteri quæ eftaîfSiHÆ.Iam ut ^iÿ?®- Græcis anceps eft ad conlt; fidam fabulam, quales funt apologi, amp;nbsp;ad feriü uerumq; fermonem, itidem apud Latinos eft fa bula. Vndcamp; àfabulandiuerbononabhorret Euangelium. amp;nbsp;Hieronymus exponens epifto-læ ad Philemonem cap.j.hiftoria Dalilæ amp;nbsp;Sam pfonis,fabulam appellat.Vide Eraf.in fupputat. Err.Beddaicor.Spieg. F A C ita eiïe. item, finge, uel da Latinè dicitur pro eo,quod Sopbiftæ,8c uulgus Interpretü frequenterufurpant, Pone cafum: quod plané barbarum cft,tefteTislino.Spieg. FACER E,perquàm generale uerbum eft, amp;nbsp;adquæcunq; fada refertur.Spieg. F A GERE uidetur, qui iubet amp;nbsp;mandat.!, in condemnatione.ff.de Regul lur. Alb er. FAC ERE,quädoqi pro dare interpretamur. bfi hæres.de Leg.j.Spieg. FAC ERE,plus eft quàm pronunciare.l.fi tarnen. J.ei qui feruum. ff de Ædil. edift. Alberic. FACERE,prolaudare,Plin. luniorpofuit: tarn latè patetid uerbum, multorum locum cx-plens.Sed nos quæ ad noftrum inftitutum pro-pius accedunc,dantaxat adnotanda duximus. F A C E R E item eft numerate. Vnde paria feciffe dicitur, qui pecuniam quam accepit, nu-merauit, amp;nbsp;id quod debet reddit. Ex Alciato. Spiegel. F A CERE deniquepro foluere accipitur. I. funt qui. de Re iud. amp;nbsp;1. uit. C. de Rebus credit, spiegel. F A c ERE, id eft, follicitare intelligimus, ut cum pacifcimur, Ne feruum facias furem,aut fu gitiuü:id eft,ne ad furtü fugam'ue follicites. Sp. F A c E R E etiam accipitur, perquem non ftat, quo minus fiat.l.uter ex fratribus.ff.de Có-dit.inftit. FACE RB,procreateetiamfignificat,in 1. |
cùm fatis.de Agric.lib.xj. Spieg. FACE RE,Bart.interprctans 1. naturalis §.j. ff de Præferip.uerb.an non faccre,f)tfacere, pul chrè differit. F A CERE, aliud eft quàm reficere.).iij.§.pé. ff de Itin.aéfuq; priu.l.j.$.j.de Via publ.refic. interprètes tarnen apud lurifconfs. hoc uerbum pro reficere accipiunt,utin l.fi feruus feruum.$. fi calicem.ad Leg.Aquil.l.Mutius. de Rei uend.^ l.j.deMort.inf. F A C E R E æqui boni,apud Ciceroné,Teren tium, amp;nbsp;Liuium ferè eft, quod lurifconf. dixit. Boni confulere, in 1. generaliter, ff.de Decurio-nib.quod quid fit,docet ibi Budæus.Spieg. F A C E R E certiorem.Vide,Certifico. F A C E R E cœnaculariam. Lege, Cœnaculu. ibidem,Cœnaculariam exercens. F A c ERB contumeliam.Apud ueteres amp;nbsp;Ci ceronis aétate fuperiores pro eo, quod præfens ætas afficere contumelia dicit, receptü fuit : ab ufu tarnen cotidiani fermonis remotum iam Ci ceronis ætate.Spieg. FACE REdamnû, pro periclitari, amp;nbsp;damnû amp;incommodum exre aliqua accipere.l.Procu-lus.ff de Damn.infeél. F A C E R E exemplum in Dauû, pro eo quod eft,itapunire Dauum,ut fitalijs cxemplo.l.Pro culus.de Dam.inf. Spieg. tionelegis. FA C ERE fraudem creditorib.ex interpréta ultra uim uerbi intelligitur,qui fcrui tutes pernegligentia amittit,uel rem pro dercli fto habet.l iiij.ff.Quæ in fraud.cred Spieg. F A C EREhæredem dicitur is, qui moritur: cum teftamento fa£fo,eius res in alienam pote-ftatem rcdeunt. Attamen,Faccre hæredé, pro re linquere hæredem,ufitatius eft.Spieg. FA CERE imprefsioné,idéquodfacereim-petum nempe infultarc.de quo apud Feudiftas. F A C ERB inducias,quod uulgo, ut omnia barbarè dicunt.facere treugas. Metapboricé jp fpacij aliquid date, donee quidpiam fiat. FACERE iudicem,ideft indiciumalicuius rei ad aliquem deferre. F A C E RE mecum,pro mecu fenrire,amp; meæ effe opinionis,aut mihi fauere. FACERE nauim, pro ædificare nauim. FACERE negocium, præternotâ fignifica-tionem,eft etiam accufare,deferre.Sp. FA CER E nomen cum uineis, hoceft,facere fupputationem reditus uinearum. FA C ERE nomina. Vide,Nominafacere. FACEREnonoportere,quam eauetbaha-beantfignificationem, Alciat. lucidius exponit poft Vlpianum,de Verbot.fignif.Sp. FACERE occafionem,prodare.Sp, FACERE oportere,abfqi negatione,colligi« turexuerbis Vip.inI.facereoportere deVerlt; bor.fignif ut ibidem Alciatus declarat.Sp. FACERE palam, quod Barbari notificare dicunt. FACERE paria,non eftuerbüHifpanicum, ut Accurfius dixit,fed ufitatum Latinisautorib. quos citatBudfus. Scæuola de Statulib.l.fin. §. p 2 argenta- |
4
-ocr page 196-F ANTE A.'
|
grgentarius-Paria facere interpretatarj reddere iuftas rationes,amp; totum debitum foluere, GaHi rtratusin I.femper.§,conduélores.delur.immu nit.accipit paria fifco feciffe, pro fatis feciflc, amp;nbsp;fatis dedilTc. Alciatus in libro rationü air,abu-na pagina acceptü dcfcribitur,abalia expéfum: unde Paria facere dicltur.qui tantum accepit, quantum expendit.Spieg. FACERE partem coniundo, id eft efficere, ut partiarius rcmaneat,nec totum accipiat. Edi uerfo, collega tune alteri coniunélo partem nó facit,quando eo à parte fua exclufo collega,lega töexutnfque partibus recipit. Ethocelfquod uulgó ex régula affirmatiua dicitur, Qui ad partem admittitur,partem coniunélo facit:id eft,id efficit, ut coniunélus nó plus parte fua recipiar. Sic exregula negatiiia : (^i ad pattern non ad-mittitur, partem alteri non facit; id eft, non im-peditcuin, quin totum accipiat. Quandouero coniunéti partem collegae faciant, quando non faciant, leges mirificè uariant: quas tarnen do-élé præceptomofter Zafius in Intelleélib. fuis explicat.Spiegel. F A C B RE poteftarem iudicandi,uetus modus loqiiendi:ex quo,ut Alciatus tradit,fatis ap paret uerum effe, quod iudiciü fcilicet à litis có-teftatione incipiat. Qua de re latiusdiftcritin Rubr.C.de In lus uoc.Spieg, FACERE promifta, proftareconuentis Simile ferè eftillud,Verba ad rem conferre. FACERE remifsionem. VIpianus Ij. Quad, appellan.fit. An ueró à remifsione quam præfes fecerit appellatio fit interponenda. FACERE reum, idem eft quod aceufare, amp;nbsp;îndicare.l.fiueris.C.de Fid.inftrumcn.Durgete», Ange/'Crt.Spiegel. F A C ERE rapinam, apud Scæuolam de Legat.!).1.pen.$.matre. FACERE fponfionem dicimur, cum alius aliumforeuiéloremaffirmât. Martian.!, iij.de Äleat.Quibus fponfionem facere licet. Spieg. FACERE fecuritatem, quod barbari AlTecu rare dicunt. FACERE ftipendia, idem quod militate, amp;nbsp;ftipendiarios,hoc eft,militesftipendijs propofi tis eolligere. FACERE fumptum,quod aliàs facereexpé-fas,uel expendere dicitur. FACERE fufpeclum tutotem , eft detegere, amp;nbsp;iudici approbate fufpicionis caufas. l.ij. C.de Vfu. pupil- FACERS fyngraplias,eft uulgóobligatio-nes,fchedulas, amp;nbsp;figna dare , ßekwtnuß vndJchuld Zedel geben, FACERE tyrocinium , amp;nbsp;ponere rudimen-tum, Latinè dicitur id, quod ucrnacula lingua, caput operis facere dicüz.oieerliprob thun, id eft, inicium opificij : cum opifices fpecimen artis e-dentes,magifterio decorantur.Budçus. FACTA tranfaéla omnia : proucrbiale eft, tefte Donato apudTerent. in id negocij de quo nihil fuperfitad agendum.Indimuit amp;nbsp;Erafmus hæc uerba folcnnia elTe apud lurifprudentes, tü alios complures meliorîs nota? feriptores. Sp. |
FACERE uitium.Quære, Vitium taccre. FACESSBRE negocium,irnpediie, cogéré, quodpropnèBarbare dicicur, date ad lacien-dum.lneiw handelfuren. F A C T l efiTe cenfentur, qnæ alterius tantùm partis uoluntati innituntür.G!'o(T.§ excôditio-nali.de V^erbor.obligat.Hmc eft,quôd animi de claratio,ex régula ad hçredes non pertinet.l.in-ter.§.Stichum.ff de Verb.oblig. Spiegel. F A C Tl euidentia.Lege, Euidentia taéli. F A C T1 O,ohm honellum uocabulum eraf, nuncmalorum confcnfusamp; côfpiratio diCitur, Vndeferèuidéturfaéliofi nobis efïc.qui Cicero ni Falcarij.Faéliôes, inquit Liuius, fuere,erûrqi plurib populis maiori exitio,quàm bella,quàin fames,quâ morbi. Oblerua, quod faétionê cum teftaméti adie6lione(qd^ Viglius anté adinonu-it)apud bonos autores né temerè rèperias. Sp. FACTOR,non fignificat eum qui geren du négoces præeft,fed qai uel uinum,uel oleum fa cit,auc aliud fimile.Spieg. FA C T O R E S,uerbo nondbm recepto à La-tinitatis profciroribus.uocamus eos.qui rem a-licuius priuatain admmiftrant.Hos ueluti inde« cores àpeifedifsunatus dignitate repellit lex, amp;nbsp;fimul tâquam immemores libertatis de generis notât.1 j C. de Perfeél. dign. hb. xq, I. li quis procurât.C.de Decur Ex Alciato. Spiegel, FAC TV M.idem noftris quod calus.fpecies, fine cuius reéla noticia impolsrbile fuent certi iuris amp;nbsp;aélionis rationé colligere : quippe quod in caufa Ôe taélo ius efte pofirum,Iulianus relpó dit,amp; exemplo dec 1 arat in I.fi ex plagis. $. in cli-uo.ad Leg. Aquil.amp; Vlp.in I.cü duobus. in prin. Pro focio. Qiiomodo aüt faèló reélè difcernas, nontemerê inueneris alibi atqi apud lunjperi-tift.OId.in de formula inueftig aélion. pruden-ter ille admonet,ut cognita facli fpecie,quid ius de eo ftatuat, confiai a mus lurifconlultos Sc Im-peratotes,non Repertoria.Spieg. FA C TVM fubftantiuè.resgefta,finf/gt;4tZ?4gt;id-liotg. Paul, in I. fi familia. de lurifdiél Quemad-* modum,inquit,Sc cum plures ferui iniuriam fe-cetunt,uel damna dederüt, plura faéla funt (nó ut in forto) unum Alciat. often dit hoc locolu-rifcof uerba Doélores non reélèpercepüTe,cap. xvj.Paradox.ij. Sp. F A CTV M,uel fimplex,uel multiplex eft:ue niuntqs incius confideratione circóftanti»re-rû,perlonarû,temporis: unde non una, aut alte ra eins parré,fed totum expendere oportet. I.bo na fidcs.ff.Depofiti.ltem dicitur,quodeft reddi turn.Pomp.Faciendi uerbo,reddendi caufa etia continetür, amp;nbsp;quod non faélucóprehendit.l.ip $.item fi in faélo.amp; I.ubi aüt.§.qui id quod in fa' ciendo.de Verb.oblig.Spicg. F A C TVM in paélis uerfatur,in ftipulationi bus iuscótinetur,autot Paulus inl.fi unus ex ar gentariis.$.paélus.ff.de Paélis.Sp. F A CT V M quod non durât,faélum non in-telligitut.l fipro parte $.igt;erfum. Sc ibi Glol.cu muleis concord ff.de In rem uerf.Sp. FACTVM |
ANTE
r A CTVM umbrâticum dicitur^quodinnU Hilum recidit : ut fi iudex aâa denegetappella* tionem profecuturo.Sp.
ï A C T V M.Sc geftum, ««T^j^^.srzxMf.nibil di-ftant.Caius l.licet int.de Verb.fignif.
FACTVS ex fraude , amp;nbsp;mendacio , id eft, fraudulcntus omnino amp;nbsp;mendax, qui nihil in fe habetpræterfraudem amp;nbsp;mendacium,tanquam exhis corpore amp;nbsp;animo cóftet.Ex Syluio.Spie'
F A C T V M notare, pro pœna intamise nota, re, tefte Bald, in 1. quid ergo. ÿ. quum autem fa-dum.ff.de Infamibus Sp.
F ACllzITA S conueniendi. Vip. Quifatif-dar. cog. I. ij. Fideiuffor locuples iubetur dari, qui non tantùm in facultatibus, fed etiam ex có ueniendifacilitatc.Sp.
FACWTAS ,profaci!i poteftate. 1. fiquis pofthümus.ff.de Lib.Sc pofth.cum fimilibus.
FACVLTATBM dare,hoceft,autoritatem amp;licentiam quam uocant.
FACVLTATBM reftituendi rem habere, ferè idem eft quod pofsidere.l.j.§.quod ait præ-tor.ff.Qpor.legat.
FACVLTATIB VS lapfi.Vide,Labiinhç-refim.
FACVLTATESin plurali tantùm,funt di-uitiç.opes.Vlpian.Sed facilem,inquit,iudici uo luntatis conieduram fore.cçteris patris faculta tibus examinatis.l.quæfitum.§.fed amp;nbsp;ipfe Papi. nianus.ff.deFun.inftr.Sp.
FACVNDIA ,facultasdifférend!cùgratia.
Gel. Hâc lex exigit in Doftoribus amp;nbsp;Magiftris. l.Magiftros.C.de Profeff.amp; mag.lib.x.amp;de Pró feff.quiinurbe Conftant.l.unicà,lib.xj.
FACVNDIA canina ueteribus diccbatur, qugs forenfi oblatratione aduocatorum, omnia fora perftrepebat. Quam Plato rapinç accipitrû afsimilabat. Hi enim philodici ,nó tam tondere clienteS,fed deglubere,amp; totas uorare cupiunt. refert Zaf. in 1.2,ff.de Orig.iur.
F AID A M.uocem origineTeutonicam, Ai-bericus indicatin iure Longobardorum.modo pro iniuria;utl.fi cabaHusititi de Pauper, modo prohoftilitate,ipfe in inimicitiamuocat: utl. in omnibus.tit.de Plagliberor.hom. ufurpari. Ac-cedit ComitumGermanise undequaqi doétifs. Hermannus Nuenarius, qui obferuauit ex Con ftituit. CAROBI MAG N lad Leg. Salt-cam adieélis cap.iiij.appcllari Faidofum,quiho -ftiscftpublicus. Feed enim bellum fignificat. Spiegel.
FALCARII funt qui falce metunt, à qua amp;
dictié quo nomine apud Ciceronem in Catilm. 5.coniurati intelliguntur: propterea quod ciui-tatem omnem, adeoque ipfaurbis ædificiatan-quam faice metere,id eft,ferro ,igniqi omnia ua ftaturi efsét.ut exponit SyleiusOrat.interpres. . FALCES funt mefforiæ,putatoriæ, amp;nbsp;fœna rix:quæ Dumariæ alias uocantur.Meffotiæ fru mentorum funt : putatoriæ, uitium : fœnariæ j qua fœnû fecatur. Dumarijs fpinæ, uepresq; cæ duntur.Vlp. de Fund.inftr. l.inftruméta. Falces,
inquit,meffori®,fœnariB,putatorî«.Nebr. Eft amp;nbsp;falx uinitoria, quam eleganter defcribit Palla dius lib.iiij Falcesitemarmorum genera.muro rum oppugriationiapta,referuntur Sp.
FALCIDIA lcx,quç falcat,hoc eft,amputat legata, quandofaltem quarta pars bonorum nó fuperGt h®redibus, àFalcidio tribuno plebis la ta Videtit xxij Inftit lib.ij. amp;nbsp;Vigl Qpib. mod. teftam.infr.Sp.
FALLACIA fimulationi annexa eft:callidï tas ad ingenium refertur: machinatio,ex præco gitata aliqua inuentione, manuqj amp;nbsp;arte confi-citur:impoftura,abimpoftoribus, id eft.dece-ptoribüs : quos amp;nbsp;Planos yoeant. Alciatusde Verb.fig.
FALLACI AM itéaccipi pro cauillatione, fiue fophiftico argumento, Dialedicis eft notif fimum;cisqi uulgoAmphibologia dicitur.Nam apud Arift.Grsecè legitur A?jM^/3o^/r. Exemplum babes in ÿ.penul.l.librorû.de Leg iij. de qua no ftri lurifcófulti.fub Rubrica, de Reb dub.plera-queattigêre. Alberic.latius. amp;nbsp;in $.librorû.amp; in l.v.C.de lud.amp;in 1 quoties.ff.de Verb oblig.De ea quse ab Accidéte dicitur,in §.fin.1 debitor.de Leg.ij.Sc in l.uendicatio.amp; l.quç de tota.§.incer tè.flf.de Rei ucndicat.fit mentio, amp;nbsp;ab Alberico cius etiam cui àfiguradiffionis nomen eft.Bar. leuiter attigit priorem,in l.iij.$ amp;nbsp;incerta.deAc quir. poffefs. Caftréfis aliquanto diffufius amp;cla rius. Sed amp;nbsp;de cauillationibus, quæ per locos à compofitione amp;nbsp;diuifione fiunOitra^atnr in d l. quoties.amp;per Albéricü in l.ubi fideiuffor.ff. de Solut Neenon de ea, quæ ab eo,quod eft fecun. dum quid,ad id quod fimpliciter dicitur,in l.di* dum.§.iq ftipulationc.ff.deEuid.Sp.
F ALL A CITER incufare,in Conftit.Princi pum, fub tit de Abolit. amp;nbsp;de Calumniat.Sic Cicero lib.Officior.iij Ratio hæcpoftulat.ne quid iofidiofè,ne quidfimulatè,nequidfallaciter.Sp.
F ALLBREfidé.cftcôtràquàmdiâu.côueti tûùe eft facere.Vlp de Cóftit.pec l j Hoc edido Prçtorfauet natural! çquitati,qui cóftituta etcó fenfu fafta euftodif.quoniagraueeft, fidé falle-re;tametfi g.s refallit, impropriè fallere dicitur.
F A L LE RE promiffuin,pro non implere.
FALLONIA ,aliàs Felonia,cft culpa iniuri^, jpptcr quaVafallus amittit feudü Eteft quç re-Ipicit dominü,fcilicet,qntrib uicib citat’legitü mè.fidelitaté præftare noluerit,ut in ufib feudo rum,quæ fit prima caufabeneficij amittédi,c3p. j. Eft amp;nbsp;alia caufa, quando infeudauit alia lege quam ipfe habet, ucl talem uafallû, qui feudum deferuire non poteft. Quædâuerô eft cülpa,uel fallonia,quænô refpicitdominû.fciUcct,quâdo Vafallus interfecit tratré, uel filiû fuù,uel filium fratris,uel aliud crypen cómifit,quod parricidij appellationecôtinetur.EtpIures alias fallonias tam refpicientes dominos,quam alios, propter quos feudum amittitur,not. Hoftien in fumma de Feud C Quib.mod.feü.amit.
FALSA fententia,noneftfententià,neciri-diget beneficio reftitutionis ; quia nihil magiS côtrariumeftueritati.quàmfalficas.l.ignitis ff, p ; de Eii^
-ocr page 198-|
P AN deEsfeept. Sic ferenifiT. Princeps nofterFER-DlNANDVS Archidux baud multo póft ab inito principatu,refcidit fententiam.deteéla fal fitate.abfq; ulla in integrum reftitutione, appro bans paucorum refponfum ;cum quibus clarif-fiinus uirlo.Pabcr.atqi ego fentiebamus : quód apertifs. lurifcofs. amp;nbsp;Impp. textus profereba^ mus aduerfus plures errorem GioEreceptamqs doftoruin opinionem fecutos ; quam temerè fe qui, nee fati s tutum eft apud Deum. At cenfen-da eftfalfa fententia,exfalfis uel teftibus,ucl in^ ftrumentis lata. Quia nunquampoteft dici res iudicata,quæ ex falfis iudicata eft. Sp. FALSARIV S,qui decipiendi gratia,fcripta publica falfificat. Vide Spccul. tit. de Crim. fal. pertot.Obferuandum autem,quód grauius de-linquit is,qui iiteras falfificat, quam is qui falfis literis utitur.Spieg. F A b S I,uel quafi falfi pœna, deportatie eft, amp;nbsp;omnium bonorumpublicatio.Sp. F AbS I proprièad deliéfü pertinentisexem pla funtapudlulianutninl.ij.ff. ad Leg. Cornel. dePalf. FAbS O parentes inftimulariapudMarcel-luml.iij ffide inofficiof teftain Sp. FAbS o 'aducrbium,quod uerocontrarium eft.Imp Philippus; Luminibus captum curato-rembaberi debere, falfo tibi perfnafum eft 1 iij. C Qui daretutor.pofsût:amp;Imp Claudius deDi uer.referip Falfo alfeueratur, autoritärem referi ptoruin,reuoluto fpacio anni, obtincre firmita-temfuam non oporterc.Sp. F Ab S O negationem additain in 1 kgatus. de Off Proconf.atqi ob id Accurfium fe mifcra-bilitertorquere,Politian. indicat in Mifcell Sp. -FAbS IT AS nihil aliud eft, quàmuerorum imitatie,iuxta genuinam ledionemin Aur de inftrument.aut.in prin collat.vj refpondet No ric edit Conftit Ixxiij.Sp. FAbSlTAS uerbis,anfalt;ftocoinmittatur, nihil refert : utrobiq; eniin deins eft proximum lœdens contra ueritatem. Quod diligenter no. la 1 Si feruus non fit unius.ff.de Interrog, in iur. facicnd. FAbSlTATISad effe tria requiruntur, fei licet mutatie ueritatis, dolus, amp;nbsp;quod akeri fit nocitum.Quorum fi alterum deficit, falfitas né eftpunibilis,iuxtano.perHoft. Axe. amp;Tancre. in fuis fummis. amp;nbsp;per text, in i Quid fitfalfum. ff. Ad 1. Corn.de fal.amp; l.Ncccxemplum. eo titul. C amp;l.Dainus.C eod.Pet. de Ancba. conf, xxiij. amp;nbsp;Paulus de Caft confil xlix. F AbS VM, eft immutatioueritatiscum do-lo Authen. delnftr excauf.inprin. Vthæcuox uariè accipitur, ita amp;nbsp;uarié committitur falfum. Quod pulchré declaratBartfin l.quid fitfalfum. ff.adLeg.Corn. deFalf. amp;inl. neeexemplum.l. damus.C.eod. , FAbS VM effedicitPaulusIurifconf.fiquis chirographum akerius imitetur, aut libcllü,aut rationem intercidat,aut defcribat. FAbSVM uocatur etiam id quod fafpedó eft,in l.iubemus.C. de Falfis. 1. Paulus refpódit. |
TE A ffdeVerb.fig. FAbSVM committit. qu^tem duobus uen-dit.l.qui duob.ff.de Leg.Cornel. deFalfis. Pre-uiter,quicquid nó eft uerum, poteft dici falfum, etiamfi non procedat ex mendacio alicuius uel fraude.1. fi is qui ducenta. §. utrum.fE de Rebus dub.l.fi quid perfeftum.ff.de Solutio.Sp. FAbSVM teftamentum, quod uerd non eft faftum:illegirimum teftamentum, quodnonni re faftum eft.Spieg. F ALS VM,non eftiniuriaEuerbum,fi ad rus refertur, non ad faftum. Sic labolenus fenten-tiamLabeonis quafiiniuftam reijciens: Quod falfum (inquit)puto.in I.penul.ff. de iniun OL dend. FAbSVM teftimonium, in diuinis Tabulis non tantum accipiendum eft,ut uulgó folet, quod in iudicio folum feratur: ucrumetiam om nis uox lædens proximum,omnisque prçd ir?, amp;nbsp;fummi iuris interpretatio,refragante ecuira-te, intelligenda eft, falfum teftimoniumeffei^ natura:quç amp;nbsp;ficpra:cepit,Eftote m fieri cordes, ut pulchrè declaratc.j. de Verbor. fig. tefte OL dend.Sp. FAbSVM accipitur tribus modis.i. Quid quid non eft uerum, poteft dici falfum, etiamfi non proccdatexmendacioalicuius,uel fraude, l.fi is,qui ducéta.$.urrum.ff.de Rebus dub.J. Si quid perfeftum.ffide Solut. n. Falfum accipÏ-rurproimmutationeueri fraudulenta.Quomo do omnia mendacia reftê uocantur , falfa. ut Nou.deinft.cauamp;fid.inprin.iir. Eftcrimégra ue,quodappellatur falfum:quoties animido-lum fequitur f^i exeentio ad peruertendam ueritatem,amp;fimulandum id quod noneft,ut defcribit 1. Quid fitfalfum. ff ad 1. Corn.de falf. Vnde Falfo aduerbium , quod uero contraritjn* eft.Imperator Philip.in 1.iij,C,Qui dar tut poff. Luminibus, inquit, captum curatorem habere debere,falfo tibi perfuafum ett F A b S V S procurator dicitur, qui feliti oE fcrt,id eft,qui fine mandate agit: Secourra hune datur fententia iudicati,id eft, Icntentia contra eum exequitur pafsiué. Textus memori mente tenendus inl.Plautius.j. refponfo.ft. de Procu-rat.Sp. F Ab S VS rumor non folctobeffe.l.fin. ff.de Hæred.inftit. F A b S V S tutor à Paulo interpretatur, quî ueré tutor non eft : uel datus eft, fed perperam amp;inutiliter,utqui habenti alium tutorem da« tus eft.§.'nterdum.Inftit.de Curât. Sp. F A M A,fineexiftimatio'hominis,eft dignita tiyillæfæ ftatus,legibus ac moribus comproba-tus: quæ ut ex deliélo noftro, autoritäre Icgum uel minuatur, uel confumatur, docet Calliftra-tus inl.penul.de Var.amp;extraord.cog.Sp. FAMA item,inquit Bartolus, eft communis opinio, noce maniteftata, amp;nbsp;fufpicione prouc-niens. Rumorem uerô communem non effe o-pit\ionem,led uariam quandam fufurrationem, minus ipfafamaefficaeem,feréapudnoftrates rçceptuin eft. Scd ueteres non adeô inukum dif ferre |
ferre famâm à rumore exiftimauerunt. Archidi-ac.xxxv.q.vj. fi duo. Suntautem idem : praeter-quatn quôd akerum Latinum eft,akerum è Grç CO,telle Valla. Calliftratus inl. iij. deTeftibus: Aliàs,inquit,numerus teftium, aliàs dignitas 8e autoritas, aliàs ueluti confentiens fama confir mat reide qua quæriturfidem. Itaqi inconllans fama,improbisqi, uel etiam ignotisautoribus exorta,nullam adijcitfidem, quantumuis inuul gata;quamuis conieduram facit, quia fallax eft rumor.PauIus in I, fin. de Hærcd.inftit.Quia fal-fusrumor nonfolet abeffe. Noftri famam inter fpecies non plenæ probationis retulefunt.Plu-ra de ea commentatus eft Bartol, in 1. de Minore J.Se plurium,fF.de Qtiæft.Sed Sefamapro exi fiimatione ufurpatur, 8c nomine. Sic incolumi eum fama dicimus,cui integrum eft nomen, Se illæfaexiftimatio; quam qui negligit, Décréta Pontificiacrudelcmpronunciant.-xij qu.j.c. no lo.Spieg.
FAMa conftansea accipiendaeft,quænec improbis autoribus, nec etiâ ignotis exoritur. Hxc teftimonio fidem adijcit.l. nj. fF. de Teftib. Alioquifamaquantumuis inuulgata, non probat fatis,fedconieéturam facit: quia Isepc fallax eftrumor.l.uk.flF.deHxred.inrtit.Sp.
FA MILIA à Genre differt fignificatione: quoniam Gens latins accipitur, utcomprehen dat omnes eiufdem ftipitis amp;nbsp;nominis.eciâ mil-lefimogradudifiunaos:F8milia magis ad agna tionem refertur, diduciturq; in rcs. â in perfo-nas.ln res: ut, Agnatus proximus familiam ha-beto.id eft,hæredicatem In perfonas aute/n,aut natura,id eft, æquitate naturali:ut uxor manto, g%ner nurusq; focero, denique qud^bet familia ris domino;aatiurc naturae lub unius poteftate fubieélas,uti filios 8c nepotes,cxterogt;;qne dein ceps quin in poteftate funt.,.in luis fF.de Liber. 8cpofth.Hinc tit.Iuris.de Famil.ercilcunda.hoc eft,0iuidendahrreditate. Alias Familia* appel latione Famuli 8c ferui propriè continentur.à Fa mul,qui.Ofcis feruus dicebatur, mutationc lire ræuin i. Aftipulatur VIpian qui in 1. j. de Vi Sc ui,Familiagt;,inquit,3ppcllatione ferui coniinen-tur.8c de Æd’il.ediâ.m I.ædiles. Familiæ,ait,ap-pellatione omnes qui in feruitio funt continen-tur,etiam liberi.Quamuis appellatione Familiç ab initio, ferai tantum 8c anciliæ fignificabâtur: nempeà famulando. Très autem Familiam con Situent,ficut Sc Collegium.!. Neratms,deVerb, fig.Vide Alciat.inl.detcftatió. adfin. Scl.prote-ftatio.tit.eod.Sp.
FAMILIA legata,finguli homines continé-tur. autorlurifconf. in 1. fi chorus. Item familiæ appellatione continentur etiam, qui à teftatore non funt nominati.iuxta Bart.Extatclegas the-maapudcundemlurifconf.ini.is qui fF.de Le-gat.iij.Sp.
F AMILIARIA fepulchrafuntlurifcofs.quç quis fibi,familiæqi fuæ cóftituit;ficut Hæredita riiiftU? quis fibi,hçredibusq; fuis conftituit.Sp.
FAMILIAR 1 T A S,pro cóuerfatione : quæ ß nimia eft,ut dicitur,cótcmptu parit, l.obferua
A
dü.fFde Óffi prçfid. Qüod tamé inter prudéte» locü habcrenon putât.Bap. Caftcllioneus citat 1.cui.fF.de Pecul.(cd quàm reélé, ipfe dixerit : 8c pro fimilitudine accipitur,in j. adeó auté Inftir. de Loc.8c cond.Quemadmodü apud Terenc Fa miliariter,pro,in fimilitudinem familiarum. Sp.
FAMILIAR! S ,fubftantiuum,8c qui ex ea-dem familia eft, Sc amicu fignificat diuturna có* fuetudine nobis adftriéfum. Hi regulariter ido-nci teftimonio non habentur. \'^ide Glof. fuper uerbo,de familia,circafin.in c.in literis, ext. dtf Teftibus.Sp.
FAMILIÄRES olim feruos effe uocatos, autoreft Seneca lib.Epift.vj.
F AM O S A aftio, quam diens contra dominum intentarenon poteft.Zaf.
F A M O S A E aéliones dicuntur,quæ iuftain ignominiam irrogant iuftè condemnatis. funt hæ,Furti,Bon.raptorum, Iniuriarum , de Dolo inalo.Item,Tutelæ, Mandati, Uepofiti, fcilicet Dircda,non contraria.Item pro Socio : quæ cû utrinqj direda fit.ultrô citroqi damnatum infa-mia notât. Etgeneraliteromniû publicorû iudi ciorum accufationes.§,ex quibuldam. Inftit. de Pœnis tem.litig. I j.de His qui not.iyfam. Sp.
F A M O SI Iibclli,nominepublici iudicij cq-tinentqr: tametfi in traélatu publicorû iuditio-rum non connumerentur. Vide Alciat. in 1. hxc ftipulatio.de Verb. fig.Sp.
F A M O S A perfona in mala parte apud PauL in 1.iiij.de Offic.præf uig. A' Viueannotatü eft. FAMOSOiudicio condemnatus,per in integrum reftitutionem infamiaeximitur.Lege $. pen.l.j fF.dePoftulan.Sp.
F A M O S VM non tam efFe malæ,quàm mul tæ famæ.Vide infra, Famofum.Sp.
FAMOS VM,uocabulum medium , in malâ tarnen partem frequentius,lmp cum laude uti-turin §.(ura quoque. Aut.Iufiur. quod præft. ab his qui admin, fufc. Secus lurecofF Nam apud eos lcgimus,famofos lures latrones, mulieres, ♦ pro infamibus,improbioribus, impudicis. I. iij. f.j.de Offic.præf. uig.l. neq; famofi. Ad leg. luL maieft.l.capitalium.§.famofis.Sc 1 fin.de Pœnis. Vide Alberic.in l.facrilegi posnam.$.fin,Pecula tus item,famofum crimen.Sp.
FAMVLICIVM aulicü Spartianusappellat,famulos omneslmperatorios,quosluftinia nus Minifteriales domus,8c hofpitij Scpalatij uocat.Pyrrhus de Rom.magiftrat.Sp,
F AMVLVS à feruo hocdiftat,quódhicin. dominio noftro,ille ueró nó eft.ExAlc.ato.Sp.
F AN ATICI furentibusconnumerantur: à fanis dilt;fti,quód circa fana,hoc eft, templa bac-chan tur: 8e caput iaftantes,per furore uaticinan tur VIpian.in l.j.§.apud lulianum,de Ædilit. e-dief Si feruus inter fanaticos non femper caput iaéfaret,8c aliqua profatus effet, id eft,ut Budæ-us ipfifsime exponit,futura prædiceret. Profari enim Latiné dixit, quod Græci Prophetare di-cût.Fanatici auté olim diéli funthomines numi nc afflati,qui uerbo Græco Enthei,Sc Theopho rumeni dicuntur,quód non fua fponte, fed diui p 4 no numi-
-ocr page 200-F no nomine ferantur: cuiufmodi Cam«« Sibyl-la-defcribitur à Virg.in fexto.
FAR I,nihil aliud eft,quam ferre.id eftjoqui. TametCi Varroni fatur is, qui primus fignificabi lem uocem ore emittit, nullo ordine uerborum feruato,Vnde pueri antequam id faciant,infantes dicuntur.Loquitur autem is, qui fuo loco u-numquodq; uerbum feiens ponit.VIpianusirj I.ij.Rempub.falu.fore. Si pupillus abfens fit, in-quit, uelfari nonpofsit.Sp.
F A R R A G O,per metaphoram accipitur pró quacunq: cpmiftione.Iuuen.in x.Sat.Quidquid agut homines, uotum,timor,ira, uoluptas,Gau dia,difcuffus,noftrieft farrago iibelli,
F A S ad Deum * luftum ad hominem referri oolunt.Marö.Fas amp;iurafinunt:id eft,diuina amp;nbsp;humanaiürapermittunt.Sp.
F A S acnefas omnemifcere,apud Pompo-nium in $.amp; cum placuifTet. 1. ij. ff. de Orig. iur. illicenim fas iudicis officio fungi, audirecótro-nenétes. Nefas erat fupponere adorem calum-niofum : iudicare item contra poflefibrem non-dom conuidum,contra I.ordinata. §. fed fi quis adioncs.ff.’de Liberal.cauf.Sp.
FA S CE S,fafciculierantuirgarü,intraquas uirgas fecuris obligata erat.ita ut ferrum in fum mo fafce extaret.Hos fafces lidores magiftrati-bus præfercbant.Vnde
F A S CIV M nomine , dignitas magidratus amp;nbsp;bonos fignificatur.Vlpian.autorcft,Procon. fules non amplius quam fexfafcibus uti : quod infeitè Accurfiusprofexmehfib. cxpónit:quü Proconlulare imperium fuerit annuö,in fécun-dum^i interdum amp;nbsp;tertium prorogaretur, Pro-conful autem fex tantum lidores, ided.uiato-res qui fafces præferebant,nô duodecim habet: utmeminerit, iuftum Confulcm fenonefle.Ob feruandum.quód fafces fubmitrercdicütur,qui de iure fuo cócedunt,ac legitimam potedatem ultró ad priuatam mediocritatem demittunti VidcBud.inl.ProconfuIes.flF.de Offic.Procofs. Alciat.in Rubr.de Coriful.amp; non fpargend.pec. lib.xij ScErafin Chil.Sp;
F A S TI G1V M attollcre, ed augere nomen, exidimationemq; gentis fuæ.uulgus Statu appellat. Namwert ««d jammen erheben.
FASTI dies dicuntur, quibus diuinabuma-naq; agefe licebat.nam amp;nbsp;in eis feriæ inerât.Ne-fadi, quos ominofos antiquitas putlbat : quida exnodris Aegyptios, uel Reiedicios nominat. Fadi etiam libri dicuntur,quibustotiusanni fit defcriptio , amp;nbsp;caufæ fediuitatum explicantur. Vulgus Calendaria uocat: quo tarnen uocabu-Jolibros Debitorum appellantlurifcofs. Zaf.in l.ij.fFde Orig Iur,Vide,Profedi dies.Sp,
FATALE apudPapin.inl.iij dcFund. indr. accipiendum pro eo,quod perfatü,hoc cd,mor temefredefiit. Vnde impertinenter annotation cula Glof.adieda ed, de fatalib. appellationib. fentiens.Propriè uero, quicquid nobis debetór ex fato,fiue bonum.fiue malum.Sp.
FATALES dies, Azo in Summa C. de Temp. appellat, didos indicat, quod cauf« fa-
turn,hoc ed,terminus imponatur.Sp.
FATA LITER quid fieri, pro diuinæaoluB tatis prsedituta ferieaccidere, pulchrè interpre tatus cdAlciatusfupcrbisVlpianiuerbis;Ncqt’ id quod fataliter accefsit,matri damnum iniun-gere debet.in I.quærerct aliqois,de Verb.fig.
F ATO facere. Vlpian. in l.ij de Conditio. amp;nbsp;demon, in fin. Nam fifatofecerit,non uidetur obtemperafrcuoluntati.Nimiromproeo,quod cafu,fiue fuo quis nutufacit.infeiens alienæuel aoluntatis,uel conditionis, quse illi alioqui on-liter fi fciuifTet.impleda crat. Sic Cicer. ij.in Ver rem : Nam hoc Verrem dicere aiebant,te non fa to, ut cæteros, ex uedra familia, fed opera tua Confulem fadum.
F AT VM, pro cafu calamitatis. Modedinos: Alterum fati infclicitas excufatl.infans.ad Leg-Corn.de Sicar.
FAT V M,pro fine caufs. I. properandum .§♦ hoc autem. AIbcric.
F A T VIT À S,pro fimplicitate.acanimipori täte ufurpatur à Canonidis. c. pen. ext. Qj^od metus caof. ilurifconf ueropro imprudentia.
F AT VV M,Caius 1 ij.de Podul. no pro men te capto,ut fentit InterpreSjfed pro fimplici,hoc cd.incpio amp;nbsp;parum idoneo ad res adminidran-das ufurpat. Sic Imp. Carol. Ludouici Germanic! regisF. Sim plex didus, amp;nbsp;quod rebus fuis, poblicisq; fopcrelTe non podet, abrogate Impe rio, ci iuxta Caij fententiam, datus ed curator, Carolomanni Baioariæamp;ItaliæRegisF.nomi ne Arnolfus,nobiliexemple fratris filius.pa-truo.Spieg.
F A VER E, ed bene pracari alicui, fiuc alicu-ius cémodum amp;nbsp;laudé tueri.Vlp.Quod n.hodfe cd cis flauere,ut partem facial nihil habituri. l.fi pod mortem.$.liberi.de bon.poflTcfcót.tab.Sp-F A VERE linguis. Hoc uerbum (inquit E-rafmus)non ut plcriqi cxidimât,à flauere trahi-tur:fed imperatur filcntium,ut rité peragi facru pofsit,nulla uocc mala obdrepente.
F A V E R E naturaii æquitati.I. j. in prin.fF. de Condit.pec.
FAVOR quàm uariè dicatur, quid In flaooré ' cuiufpiàm indudum.Barndocetinl. flauere.C-de Lf g.amp; Bald.diflFufè in eadem odendit, fauo-rem non effe in odium detorquendû.Proximus autem amoriedfauor,nafciturqi ex iudicio boni alicuius : amp;nbsp;ed quædam beneuolentia, itaut nullus fitamorabfqj fauore: flauer au»em clfca-liquis fine amore pofsit,quü alicui,qué nó ama-mu$,cupimus tarnen bene fadum. Vnde fauor, quüm non ed amore fultus, res ed quse leuifsi-mis de caufis tollitur: amp;nbsp;co citius, fi contra rem nodram,aut nodrorü tendat, ficuti fi quid in eo fauore infit ueldamni,uelpericuli,oel moledif. Quod iodiciû de dignitate temeré ed, exiguaq» caufa fufeeptum, leuifsimé quoqi ponitur. Cui enim precio indudi fauimus, huic uel perfölu-to prccio tâquâ caufa fublata,dcfinimus flauere, uel nó perfoluto ex indignatióe malè uolumus. Si cui ex odio aut inuidia alterius fauim’,rcfidé te illo animimotu,fiaccefcitfauor:qu;quotidie in certa-
-ocr page 201-FANTE Eî
|
in certaminibus, amp;nbsp;ambitione ciuili côtingunt. Vide Lud. Viuem, ex cuius lib.de Anima tertio hæc excerpfimus.Sp. FAVORABILB non cfl,ut uulgô putât,fa • uore dignum,fed quod plenum fauoris apud 0» innés. Interdum etiam, àquofauorem acccipi-mus,fignificat. Sic Interpretibus priori ratione, diélæ tauorabiles caufæ, quæ propemodum hæ funt:Caufa teftaméti,matrimonij. dotis, Jegiti' mationis,pupilli,ecclefiæ,item uiduarum, amp;nbsp;a-liarum miferabilium perfonarum,quç numeran turinfrà.Spieg. FAVO RABILI S. Oppon.Infauorabilis.l, dotem dedit.ff.de Collat.bonor. Old. FAVORABILIS iudex.Irroborauit, ait Be roaldus, confuetudo corrupta, ut fauorabilem eum uulgô appellitent, qui fauorem præbet 8c 0pitulatur:cum é côtrario ab his qui purè Se La-tinè locuti, fauorabilis dicatur is, qui gratio-fuseft,8c imperabilis, ac fauoris plenus apud cunélos mortales.Spieg. FAVOrabiLIOR eflreicaufa, quàma-ftoris;dequo uide Philofophû in Problemat. partie.xxix. FAVORABILITER referibere, apud Mar tianum in 1.diuus Pius,de Manumils.teftam. Paulus in fin.1.Pupillus, de Adquiren. uel amit. hæredit.Hoc enim,inquit, fauorabilitereipræ-ftatur. Spieg. F AV S TI N AE Auguflç Papinianus inemi-nit in l.quod Principi.de Leg.ij. FAX accufationis,id efl, autor amp;nbsp;incitamen-tum,ScutNoniusloquitur.fufcitabulum. Cata-næus Comment.iiij.Epift.cui initium efl, Cau-Iamperhosdies:exponit,fâcem,pro uehemen-ticaufa. Spiegel. F E FEB RIGVLAM leuem.quâ mediciEphe-lnerim,id efl, Diariam nominant, iuftum impe-dimentum præbere.noflri negant: tametfi Cice to cenfuit,afsiduâ fcbriculam, quæ 8c nimio la-bore euenit,effe fatis moleflam. Sp. F E B RIS. Seruius Febrem à feruore dici ait. Iulian.in l.quæfitum, de Re iud.definit, febrem effe motum corporis contranaturam. Sed earn ifiedici non probant, quod omni morbo conue niât. At lurifconf per antonomafiam definiffe ui detur:quôd maior, impetuofior, 8c feruétior fit motus febrium,quàin in alijs morbis: Iraq; eius definitio efl Iegalis,id efl, ut Zaf.docuit, theori-ca.Vide eum,d.l.enarrantem.Sp. F E B Rl S tertiana,fontici morbi nomine cô-tineri,hoc efl,annumerari potefl inter eos mor-bos, qui cadût fub iufti impedimenti rationem. l.qui tertiana.de Ædil. edic.ubi lurifconf. dicit, noninter fanos cenferi,qui tertiana laborant. Hocquartanæ non tribuitur, quæexeufatorem fequirit.ut in d.l.quæfitum.Bart.tradit.Sp. F E c I,quiaprætorueliudexiufsit:hæcex-eufatioquamuis generalis,modo probata fit, a-deô fufficit,ut fi fuerit replicatum,Iniuftè iufsit: reclè duplicabitur. Non fuit meum uelut priua-ti hominis hoc difputare, fufficit mihi effe tuf- |
fum.l.mulicr. ff de Leg.cotnrnifs. Obferuandu tarnen bic,monente etiam Old.fufficere iuffum iudicis ad excufationem doli, amp;nbsp;ad euitanduin damnum, etiamfi iniuflus fit, non autem ad lucrum, ne m hoc fallaris.Sp. FECIALES,à ferendo ditfli : quód belli pa-cisqi ferenda“, apud cos ius erat. Sunt qui deri-uent à fäciedo. Vide infrà,Fœciales:8c, Céfores. F E CI S S E dolo malo,qualiterquis dicatur, exponitur à lurifconf in l.j. §. j. de Eo per quèni faCt.fuer.l.reél:ifsimè.deLiber.câuf.l.).§. feciffe. de Hsered.uel aft.uend. FECI S SEfideliter,CaIliflratrtuidetur,qui cum portionem retinerepotuiffet, totum refti-tuit.l.libertatem.Quæin fraud.creditor.Sp. FELICES dici diuites, Alc.autor efl,riô ab-fimili ratione qua Beati d'euntur diuites . Sont tamé qui felicê minus effe uelint,quâ beatû. Sp. F ELO N IA,Barbara uoxFeudiflarum:dici-tur delilt;ftum,noxia, perfidia Vafalli erga dominum fuum. Hæcneeexpreffo pacto remitti po^ tefl;quôd Vafalluseoad delinquenduin inuita-retur,contra l.cohucnire,ff.de Paft.dot.cû uulg, VideBal.in l.j. de Rer.diuif amp;nbsp;Zafium de Feudi priuatione,parte xSp. FERA natura,pro ferina, hoc efl, quæ ferarû ritu uel fit.uel fe habet.l.naturalem. §. apium.lï. de Acquir.rer.doin.Sp. FER AE belliæ diftæ, quod pronaturali de-fiderio ferantur, Inftit. §. Perse igitur beftiæ. de Rer.diuif Spieg. FERC VLVM,interdumuas eftad ferendu obfonium:uel pulmentariü.annotauit Bayfius, de culinarijs exadè difierens.Sp. FERE',particulaaduerbia!is,(ignificat penè, hoc eft,parum abfuitquin. Vt,Ferèferuitutem iinorti comparanius.l.feruitutem. fF. deReg iur. hoc eft,parum abefle,quin feruitus morti cépu-tetur.in 1.querela falfi. C. ad Leg. Corn.pro pie-runq;,ut amp;apud idoneosautores accipienduiri eft.Sic Proculus dixit;Ferê aliqui folent hçc uer ba adijcere,Dolus malus à uenditore aberit. 1. fi cum fundum.de Contrah.empt. Sic amp;nbsp;in alijs Jo cis,in quibus interprétés uim huius patticulse non fatis percepifTe uidcntur Sp, F ERI A E, funt dies eelrationum, amp;nbsp;ab ope-ris, amp;nbsp;â forenfibus negocijs, excepta necefsira-te.Scæuolaenim confultus, quid'nam ferijs agi liceretfPofTe quod præteriniffjm nocerec agi, refpondit.quod amp;nbsp;Conflit. Alexand. amp;nbsp;Gregory Pontificum, nee non Imp. Conflantini, amp;nbsp;a-liorum legibus comprobatum ert, Rubr. de F-e-rijs. Apud antiquos luulta feriarum erant genera: Publicarum autem quatUornumerantur.Sta tiuae, uniuerfi populi communes, quæceftis amp;nbsp;conflitutis diebus fiebant, in quibus præcipuè feruabantur Agonalia, Carmêtalia, Lupercalia. Nos fefta fixa amp;nbsp;immobilia, fecûdû Eeelefiç con fuetudinê,uocamus. Côceptiuæ funt,quae quo-tanis à magiftratib.uel facerdotib. cöclpiüturin dies certos,uel incerros:ui Latinæ,Scmentiuæ, PaganaliaCompitalia.Nobis fefla mobilia. La-tins autê à pöpulis Latinis dieflæ funt : quod,ut Rom*. |
F ANTE E.
|
Romanis placebat,concipiebantur : atq; has fe-riasLatinicû Romanis inftar nundinarû quo-tannis celebrabant. Quarum caufa præfeélum creari folituin,Feneftelladocet. VideBudæû amp;nbsp;Zaf.in 1. ij.fF.de Orig.iur. Imperatiuæ.quas Con fuies,nel Prætores pro arbitrio indicebant.Nuc feftaextraordinariadicuntur. Cuiufmodi fortè funt apud nos pro re nata fupplicationes, nun^ dinæpaganoruin,acrufticorum, quibus ad négocia amp;nbsp;inerces conueniebant. Harum fpeciem referre uidentur, quæuulgus noftrum appellat, Meßtag. Cæterùm deprifcorum Romanorum fe rijs plura congefsit Riuallius,fuperhis ex Leg. xij. Tab.uerbis, Ferijs iurgia amouento. De fe-riarum autem atq; feftorum obferuationc extat præclara,fi feruaretur,Impp. Leonis, amp;nbsp;Anthe-mij conftitutio. Extra cótrouerfiam eft,in dies, Eue ferias, Deo opt. Max. certorumq; diuorum natalibus dicatas, partium confenfum nihil pof fe.Qua de re latius difFerit Bar.in l.j.§.j.fEde Ferijs. Spiegel. F E K i A E efuriales,id eft.dies leiunij. F ERIAE extraordinem indiftæ, ob res pu-ta profperè geftas, uel in honorem Principis:au tor Vlpian. 1. fed amp;fi.§.fiferiæ.fF. Exquib. cauf. maior.Spiegel. FERi ATI dies,inquibus feriæaguntur. F E RIR E fœdus, quod amp;nbsp;percutere dicitur, amp;nbsp;inirê,hoccftpacem componere.BarbarisLi-gam eftfacere.Spieg. FERR AMENTA, dicuntur inftruméta fer-rea,quibusfabri utuntur.' deindegladios, ficas, lanceas,hafl:as,pila,aliaq; huiusgeneris tela,uel ferrea,uel ferro præfixafignificant.Sp. FERRARI A ,abfolutè,fodina ex qua ferrû cxtrahitur. FERRE, proaccipere. Inde ferre punélaamp; tribum,pro eo quod eft,accipere fufFragia:amp; fer re fruftum, id eft, accipere, uel percipere, apud Cicer.Spieg. FERRE ad populum,amp;confulerepopulum lignificat, amp;nbsp;cum adpopulum legislator in medium legem profert. FERRE conditionem, quodamp;ofFerre dici« tur,uiéforis eftamp;fuperioris. F ERRE iudicem, inquit Budseus, eft cuiuf-cunq; iudicio acquiefcere.Spiegel. FERRE legem, legem fuis imponere, amp;nbsp;qua fiimperare. FERRE primas, eft primum locum habere. FERRE quçftioné,eftuindicâdûfacinus iu-dicib.prçbere, amp;nbsp;madare,uel potius ad fenatû re ferre, ut de uihdicädo fcelere extra ordiné S.C. fiat,amp;in iudiciuresdeducatur.ExBud. Spieg. FERREfententiam, iudiciseft:Senatorum, dicere.Spiegel. FERRE figna milites dicuntur,cum caftra mouent. FERREuentrem,proprægnantem efFe. FERRl,Caius inquit, propriè dicimus, qusE quis fuo corpore baiulat:Portari ea,quæ quis iu mento fecum ducit: Agi ea,quæ animantia funt. Scd, Alciato tefte, nimis propria amp;nbsp;fubtilis eft hæc lurifconC interpretatio : quandoquldem ffe portaridicitur, quodquisfuishumcrisfert,ut reftè Vallaannotauit.Sp. |
FERRVMINARE, eftpereandemmaterie am conglutinare: quemadmodum ferrum ferro adglutinatur , non interueniente alia materia. Pomp. 1. quicquid. de Acq.rer. dom. Quicquid, inquit,alieno argento ferruminaueris.Nebr. FERRVMINATIO hocdiffertâPlübatu ra:quód hac, plumbo inafFamafFæiungitur, ita ut iunélura plumbea cohsrcat:illa ueró per ean dem materiarn mafFamafFæ confunditur. Vide l.in rem actio.§. item quæcunq;. ff. de Reo. uin-dic. amp;nbsp;Bayf.in 1. uxori quis Icgauit, ff. de Aur. amp; F E RT O N.Lege, Verton. F E S T A conuiuia, id eft, folenniter Ixta, Impp.ciuibus exbibenda cenfuerunt.l.iiij.C.de SacrifPagan. FESTINANT jpperare,fine,ut opinor, exemple.C.de Curf.publ.l. ijs tantumodo. lib.xij. FESTINATIO fubita.§.j.Inftit. deOblig. cxquaficont. FESTINATIONEM præcipitem oppo-nitlurifconf. moratoriæ cunélationi, inl. tutor qui repertorium.§.j.in fin. de Adminiftr.tut.Se-cundum Canonem. Qui unü quid matorè tran» figit,is properatrqui multa fimul incipit, neque perficit, is feftinat. Verum utrorumq; uerboru ratio fub hac fignificantia proxima eftueritati. ut fit faepeanimi properarc, ftudiofè ad res ali-quas contendentis: Feftinare corpore necefsita tibus obfequendi.Sp. FESTOS dies,hoceft,amp;feriatosamp;Iætos, curiegum códitores inftitucrint, Senecarefert, de Tranquillitate uitæ cap. fin. Numa ftatuit, ut quidam effent dies fcfti, quidâintercifi,reliqui omnes profefti. Vide fuprà. Dies fefti:Slt; infrà, Intercifi dies.Sp. FE STVC A, uirga Prætoria,qua quis fiebat liber.Aliàs uindida dicebatur. FEVDATARIV S ,cftqui feudumrecipit. Alias Vafallus diffus. FEVDI fubftantiaeft,Vafallum effe fidelem, amp;domini rebus,bonis,honori,uitçnon infidia-ri,feudumqi à domino recognofccre.Vndc non abs re à fide diäum feudum,magnis quibufdam uiris effe uidetur:ut fuprà indicauimus.Aftipu-latur Oldéd.hifce uerbis:Quin amp;nbsp;res ipfa mani-feft3r,quód Vafallus non illam uulgarem fidem tantum debet,qua contrahentes inuicem fe con ftringunt,fed bonaamp; corpus,ubi periculnm in-ciderit, pro domino debet : à quo uitæ neceffa-ria pro fe, uxore,8c libcris accepit.talis fides de-ditappellationem feudo. Eteftfeudi concefsio nominatus contradus amp;nbsp;ordinarius, quoniain nomen iftud à confuetudine ad huiufmodi con uentionem introduflum eft folenne. Bart, in 1. iuris gentiü.$.quinimö.ff. de Paft. Vide Oldéd. de Refendali.Sp. FEVDVM uocem barbaram , LatineBene» ficiariom fundum uocant.Alciat. FEVDVM,eftbencuola concefsio rei pro homagio |
F A N T E E.
|
Lomagiofada, dominio diredo remanente a-pud concedentem : fed Vafallus acquirit ufum-truftü, amp;nbsp;utile dominium. Sed uide tu Petrum Rebuffum, uirum doftu, Zafio tefte. Diétum à fidelitate, quam Vafallusreneturdominopræ-ftare.Sunt qui exillimat didum etiam à fœdeie: cum excertis fœdenb.in forma fidelitatis ultró amp;nbsp;citró confcriptis,conllare pofsit. Vide eundê inl.ij.de Orig.iur.Sp. FEVDI nomenreceptum dicitur à fide feu fidelitate, ut teftatur cap.j.in fi Per quos fiat in-ueftitura.Cæterùm Dn. Gregorius Haloander, in Noucll.præfatione nos admonet, Feudorum confuetudines àueteribus appellatas fuiflc iura militiarum,quæ luftinianus i-etxràae uocat. FEVD VM proprièdiftum,ficdefinitur:Feu dum ell beneuola, libéra amp;nbsp;perpétua, immobi-lisuel squipollétis rei concefsio, cum dom in ij utilistranslatione.proprietate retenta,fub fide« litate amp;nbsp;exhibitione feruitiorum.Hoc etiam firn plex.purü amp;nbsp;reélum dicitur,ad hæredesq; tran bt.Feudum impropriè, quod amp;nbsp;Degenerans ité amp;non reêlum dicitur, quod omnino difsidet à natura Feudi proprij ; id autem multis fieri mo-dis poteft, ut in ultima parte Compendij Feu-dalis Zafius accurate cxplicat. FEVDI autem, quod diuifionem nó admit-tit(fimul etiam inteliigemustradente Dn. OF dend. exempla reliquorum bcneficiorum , quae diuidi polTunt) exempla funt Regnum, Duca-tus,Marchia,Comitatus,amp; cætcra quæ dignitatem habent.c.j.§.omnes. de Prohib. feud, alien. perFrideric.Bart.in hintertutores.flf. de Admi-nift.tut.l.amp;ideo.ft'.de Condid. furt.Panorm.in c.prudentiam.de Offic.deleg.Sp. FE V D V M diuidi quod poteft,quære paulo antè,Feudum propriè diéhum. F B V D V M antiquum, feu paternum , quod ab aliquo ex antecefioribus, cui cómunis agna-tionis ultra quartugradum origo fuit, antiquu dicitur .Paternum autem, fi àpatre, uel aliquo ufq! ad quartum gradum, nempe auo, proauo, abauo,atauo proueniat. Cæterauideapud illu-ftrem Feudalium placitorum interpretem Baro nein àTautéberg, tit.viij.S. hoc quoqs.num.iiij. Nouum autem feudum appellatur, quod habet initiuminperfonainueftiti,nec à progenitorü fuccefsione tranfmittiturSp. F E VD V M Caftaldiæ, ut interpretantur no-ftri, concedebatur ratione adminiftrationis bonorum amp;nbsp;pofTefsionum dominicarum. Annota-uit idem Baro tit.ij.lib.ij.Feud. FEVD VH conditionatum,id eft.ad certum feruitium adftriélum,uulgó Seßlehen nominatur, Autor Zahde Feudis degenerantibus.Sp. FEVD VM degenerans, quod amp;nbsp;non reftum dicitur, intelligitur quod à natura jpprij reftiqi fcudirecefsit. Refti autem feudi compendiola naturahæcen:,quôd ad hæredes tranfitoriutn fit in infinitum. Porró, quod ex gratia amp;nbsp;gratui/ to doinini heneficio originem fumpferit. Item quod Vafallus fidelitatis facramentoad incerta feruitia obftringatur. Præterea, quod fit in re immobili,item fine domini, uel agnatorumcoii fenfu alienari non polsit. Et tandem, quód fi-neculpa amitti non debeat;amp; cæteraidgenus fimilia. |
F B V D V M Ecclefiafticü quod uel ab Eccle. fia datur:uel quod ab ea recipitur: uel quod da-tur amp;nbsp;recipitur à clerico, licet non tanquam ab Ecclefia. Seculare, quod à fecularibus datur Sc recipitur: de quo Feudorum libermaiori ex par teloquitur.Spieg. F E V D V J^inptum.feu emptitium, quod à domino precio comparari potert. Hocautéo-mnino fub reéli amp;nbsp;fimplicis feudi natura reim« quitur, eo folo excepto, quód non elf gratui-tum. Siquidememptio,Feudi lubllantiamnon mutat.Spieg. FE VDVM Francum,ideft,!iberum,itaut ni-hil pro eo feruitij præltctur. Et quöd Francum liberum dicatur,allegatur tex.inc.exliteris.j.de Sponfalib. Quippe, quód ad communem uerbi intelligentiam recurratur. Sp. F E V D V M Gaardif id elfe exiftimant,quod arcistuendæ, aut terntorij cullodiendi gratia concedebatur. Spieg. FE V D VM mafculinum, quod ad mafculos tantùm tranfit: id quod in Feudo reguläre ell. Siquidem fœmina in Feudo fuccedere, nifi per pactum hoc exprimatur,non potcft.Et tunc fœ/ mininum Feudum dicetur.Sp. FEVDVM maternum, fecundum Baidu amp;nbsp;Aluarotum eifdem regulistraftatur.ficutFeudum antiquum amp;nbsp;paternum.Sp. FEVDVM nobile, quod pofiefiorem fuurn nobilitat.uel eum qui prius erat,nobilem often-dit. Contra ignobile, quod amp;nbsp;Burgenfe, id ell, Plebeiû interpretator, quod fcilicet à paganis,-id cft,à priuatis conceditur.Sp. FEVDVM nouum. Lege,Feudum antiquu,- FEVD VM reale idem uolunt elfe quod per-petuum,hoc efl,quod ad hæredes tranfeat.natu ramq; proprij feudi fequatur. Quod aüt cû per-fona extinguitur, nee ad hæredes tranfmittitur, perfonalefeudum appellatur. Hoc aûtiuxta D. Oldend.æftimatur bifariam. Altero modo,quia porrigitur ad hæredes accipiétis, quanquâ dan-tisfuccefloresteneantur,uteftFeudum Guar-diæ,ficut initio baud dubiè feuda concedi fole-bant. Item tale eft feudum habitationis, C. Feuda habitationum.de Capit.Cunrad.c.j. de Feud^ Guard,Altero rnodo céfetur feudum perfonale,-quod neq; ad dantis neqj ad accipiétis hæredes porrigitur,ut Soldata.c j.Quis dicat.Dux Sp. F EVD A regalia, quæ amp;nbsp;dignitatum diéla: quód à folo Romano principe conferuntur, ha-bentiapræter fimplicem iurifdiélionem dignitaris titulü.ut funt Ducatus,IVIarchionatus,Co« mitatus:unde Duces,Marchiones,Comites.c.j^ Quis dicat.Dux.Hos Capitaneos regnt,fecûdâ feudaliaplacita propriè nominari uolunt. Quæ-ueró uel ab Inferioribus à principe recognofeû» tur,uel fi ab ipfis Regibus conferantur, modó‘ extra dignitatéfint,Ignobilia uocantur.c,j. Qu» feud.dare poft,Sp. FEVDVM |
'm VO VIVI Soldatse.utperfeignobilecftjita nee propnam habet feudi naturam : quuin uel dantis uel accipientismortefiniatur.Eteftquai dam annua gratuita praedatio.utdefiniturtit.x. lib ij. Feudorum. Videturautem Baroni àTau-tenb.Soldatç uocabulum, etfi iam in aliam figni ficationem degenerauit, ex antiquitatis ufu pro fiuxifTe.Nam.utidéadnotauit, fecundü Cafsio-dorû,Vegetiû,amp;Frontinû,Solidatum in inilitia appcllabanteum.cui ftipendia ab Iinperatore promiffa erant. Quum enim populus Römanus l’upra ducentos annos (ut Liuius teftafdr) proprijs impendijs militaflet.Anxuro capto,decre-ucrütpatres,ut ilipendium miles acciperet ; cui amp;nbsp;ueftem,amp; frumentum, ultra pecumas, equiti etiam equum dare folebant. Qui Deledi atiéfo-rati dicebantur: temporis ueró fucceffu, Matri-CuJatiamp;Solidati.Sp.
Icymcr. Lege, B ari fe 11 z.
F i
r l B V L A E , dicutur propriè omamenta ein guli ad ueftem fubligandam : amp;nbsp;ta uiriles quàm uxorix habétur. Earum mentioclfinl.j.C. Nullt lieer.in fren. libr. xj. amp;apud Plinium,amp;Bay-Bum.Spiegel.
FIC Tl O , eft legis aduerfus neritatem in re pofsibih ex iufta caufa dilpofitio : etenim con-Rat, nunquâ extendi fiftioné ad ea,quximpofsi bilia fint.gloir.l.talis, de Legat. j.§.minorem.In. ftitut.de Adopt.fiue de lure, fiue de fafto id fieri nequeat:imitatur enim fiélio naturam, nee facile lexfictionem aduerlus fiélionéinducit/l.iij,§. è contrario, ff. de Acquir. poffeff. Hxc ex j.cap. lib.vj Farerg.Alciat Eftautem magna differentia mterfictionem 8c prslumptionem. Quia fi Hio tuns tantü operatur, quantû ueritas : unde nunquam ei dicitur effe cótraria - Siquidem ius facitens de non entc. Præfumptio autem in dubio ftat, tameefi eatenus ueritatis habetur comes. quatenus in contrarium nulla apparctpro-bano.Vide Gloff. 8cBart.in 1. fi is Çproempto-rc.ff.Quod met.eäufa. Iraque fiftio ad folam legem pertinet. Neeenim contrahentes fingere poffuot,nifi lege permittente.ut in Aquiliana fti pulatione,8c quibufdam alijs ité cafibus, in qui-bus lex ftipulationem fingit, uel hypothecam. Ellqt lureciuili inuenta. Siciurifconfultus inl. ij. Pro lodo. dominium focietate omnium bo-riorum acquiri, fine traditione per quandam fi-élionem affirmat.cu textus dicat,creditur. Non autem ob aliud inducitur, nifi utfuppleat id, in quo'delïderaturfaéli ueritas,ad hoc,utex ea ue-ri producanturiuris effedus. utdeclarat Bar.in l.fi is qui pro emptore.de Vfucap.lmitaturauté ficlio legis,natui'âipfam.l. adoptio.ff.de Adopt. Vnde ficut naturalitcr quis filium ad tempus ha bere non poteft, nee fub conditione ; ita neee-mancipare eum, nee adoptare in diem fub conditione licet.l.fi tibi.cod.tit.Sp.
FIC TI O priuata in pernicie^n alterius,tefte Old.mhd dilfat à fraudulentafimulatione.VIp, in I.cum hi.§.(i cü lis. ff. de Tranfaft. fingi enim, inquitjitespoterunt, utcranfadioetiam citra
prsetoris fiat âutorîtatem.
F1 c T V M.abfolutê, praefupponifur falfura: aliàs nort fingerctur. Prxfunlptum, habetur loco ueritatis.
FIC T V S Barbaro uocabulo pro cmphyteii fica penfione,mercedeq; meliorationis accipi-tur.uidetutq; Alciato Latinè dici poffe, Colona rium.Spieg.
FI D E S propriè diffinitur,utfitdiólorum, cóuenrorumüecóftantia amp;ueritas: diéda, quód fiatquoddiftum eft,ut Cicero tradidit.Vnde fide appellarunt ueteres Chriftiani, quód ea quæ de Chrifto commentanjs Euangeliftarum pro-dita erant,uerifsima ducercnt.Inde Rubrica, de Sum.trinit.8c fid.cath.Sp.
FI D E S ,eft eorum quæ fperantur fundamea turn, 8c quæ non uidentur indicium. Hocenim melius acceditfententiæ Pauli ad Hebrços,qua uulgata habest trâslatio: ut mirû nô fit,fi Paulû non intelligentes recentiores Theologi, alijs i-pfam modis definierunt.Scholium eft Alciat. in Rubr.C.dc Sum.trin.8c fid cath.Sp/
FI D E S catholica. Oblcruâdum fidef uocabulum nequaquam fimplex, fed multijugum amp;nbsp;uarium in diuinis feriptufis inuenfri. Videlicet nonnunquam pro ipla conlcientia intus dijudi-cante quid uerum autfalfum fit,in his quæ agû-tur,quid fimulatum fucatUmq;, quid fynceruiii ac fimplex. Quo fenfuPaulus,Quicquid,in quit, ex fide non eft,peccatum eft.Exfide.idem quod ex ueritate 8c fynceritate confcientiæ intelligés. Pro conftantia in præftando item accipitur, iu-Xta etymologiam uocabuli,utapud cundé Paulum: Quid enim, fi quidam eorum non t redide-runt,nunquid infidelitas eorum fidem Dei eua-cuauitt’hueeft: Sinonfteterunt illiin his quS Deo promiferant, num item fuis promifsis non ftabit Deust’8c rurfus:Si non credimus,ille fidc-lis permanet, negate feiplum non poteft. Eft 8C fidcs ufitatiori Icnpturç Sc Ecclefiafticis feripto ribus uniuerfæ Chrifti ecclefiç more,fecundum quam Chrifti fideles dicimur, nempe is habitus animi, quocertô 8c abfque ulla hætitacioneaf-fentimurijs, quæ aDeolalutisnoftræcaufacc-elefiæ fuæ reuclata funt,leu Icripto lUa.leu uiu® uocis oraculo,uiuaq, traditione,aut Chrifti,aut Apoftolici,eadem acceperit,8c uelut per manus à patrib.in filios magno ad nos confenlu perdu» xit. Cui 8c de fcriptis, 8c de non feriptis ca in re credimus. Hanc fidem orthodox! patres appellant catholicam, eftq; omni afcripto Chrifti fa-miliæ prorfus nccefraria,qui,modó ufum ratio-nis adeptus eft,ad quam uariæ illç fidei differen tiæ pertinent,quæ in feriptuns occurrût,fecun-dum quas quædam infirma,qnædam fana,quæ-dam modica , quædam magna, quædam perfe-éfa, quædam mortua, quædam uiua fi des dicitur. De quibus exaéfèdoétilsimus ille Pighius controuerf. fecunda.Sp.
FI D B S catholica. Hæc eft pietas fine religio noftra,quæ ideo catholica nominator,quód non certo alicui populotradita eft, utludaico, fed toti genen huuiano: nee uiium cxcludit, o-mnibus
-ocr page 205-|
nibus pcrhanc falusefle licet, amp;nbsp;fine hac nulli: nee rcligiones in hac funt fuæ cuiqi genti, ficut apud gentiles. Alij enim dij Scalio modo apud Romanos colebantur.quàm Græcos t alij apud hos.quàm apud Gallos,tlifpanos, Scythas, Ïn-dos, Perfas. Omnes genres qu« Chriftum pro-feflç funt,eundê coluntDeü,amp; eodeth facnficij genere.uide ij.l.Cide Süm.Trin amp;fid.catli. Sp. F1D E S ,pro cautione.in l.facris.C^ de Prox. facr.fcrin.lib.xij. Sic dicimus.fide alicuius fume re,id eft,non fua,fed aliéna cautione. Sp. FIDES indict fada dicitur,quando probatu ei eft, uera effe quæ affirmata funt. Hme Rubri» ca.deFideinftrumentorum.Sp. F1D B S labefaftata, dicitur credîtum perdi-tum.Tueri fidem fuam, eft feruare illæfam fa ma locuplctisdcbitôris. Et fidem fuam liberate, pro eo antiqui diccbant,quod nunc negociato res 8c coaftofes,tencre promilTum dicunt,8c nó dee(Tepromiflro. FIDES publicaeft, quod imperiti Saluum condudumuocantiquem Accurfms.malus La tinitatis autor.fecuntatis nomine intellexit.Sp. ï'iDE stuirionem.auxilium.tutelam fignifi cabat, unde in fide alicuius effe dicebant olim: quod nuncuocant,feuduin ab aliquo tenere, 8c baud dubiè ifidenuncupätatque falutantfide lern uel uafallum,quem clientem olim dicebat. Vnde fic fcrlbunt, Dilecto noftro fideli : Vn/erm heben getreuuen, F1D EAÎ arguit8c dignitas, Scmores. 1.ij. de Teftibus. F l D E J bonçhomo Q’içre.Bonç fideihomö. F i D B1 bonse pofTeffor. Vide,Bons fidei paffe ffot. F l D E alicuius fumcre,id eft,nô fua,fed aliéna cautione. Bud.m I.uit.de Pignor.aft.Sp.' Fl D B fua iubere,td eft, fponforem feconfti- tuere, 8c pericnlum in fe recipere. Paul. Si films familias ita ftipulatus fuèrit; Quantam pecunii Titio credidero.fide tua cfle iubes^Vlpianus in bubi autem.de Verb.oblig.Sp. F i D B auté fua promittere, ambigualocutio «ft.ficut 8c in uerbo ueritatis fponderc. de quorum captu difierit pulchrè Al. in l.fi quis maior. C.deTranfaft.Sp. F1D B M fuam aftringere,locütîo eleganS â-pud Papinian, L procurator.de Procurât. FID E M fuam aftringere.uinculum obligatî onisfufcipere.Papiniân.inl.procurator,quipro euiftionc,flF.de Procur.Sp. FID E M fallere.Lege.Pallere fidem. FID E M fran gere. Vlp. in 1. fed fi hoc lege.fF. de in lus uoe.Sed fi fuis,ait,numis emi,8c fidem ®8'gt;P'’o patrono non habebor.Sp. FIDEM mutare,paftum refcinderc,8e uîola repromiflfum. FIDEM bonam præftare, nil aliud quâm fine dolo 8c fraude uerfari. Bonafidescnim,nt fuo relatum eft loco, côtraria dolo 8c fraudi eft. 1.iij.in fin.Pro focio.Inde dicitur homo bonse fi* dei,qui nihil dolo facit.liij.iunfta glof. C,dc Pc ric.8c com.tei uendit. Sp. |
A N T E L FIDEM licitc.tranfaftionis tumpere,apud Hermogenianum in 1. peti.de Tranfaft. FIDEM feqpi alicuius,eligerealiquem cutn. quo rè habere, autnegoem nobis cireüelimus. ufus eftVlp.in l.j.dc Reb.cted.Eft etiâ èxemplû in l.ij.C.deBon.aut lüd'.pofsid. ExBud.Sp. F1D E1C O M MI S S A dicuntur, qû» fidei hæredis alteri reftituenda demandantur: quæ accepere,D. tarnen Auguftus, nc perfidiç humâ næ locus eftet.ad necefsitatem Iuris ea retraxit. Vide §.in primis.lnftit.de Fideicomm. hæred.l. j.8c C.Comm.de Legat.Nec igoorandü,fideicó tniflfa rion cflfc.utuulgó putat, lègatis cxçquatâ. Nam licet Vlpian.l.j.de Leg.j.fcribat, quódpef omnia exæquata fint legata 6deicommifsis,no taméè cóuerfodicit,fideicommifralegatis exae» quari.VndeZafius eolligebat, quod 8c ab AlcL ato poft legimus probatu* minimè fequi necef-farió,ututraqs eodem iurepetantur. Fiqntautê fideicommifia uerbisprecarijs erga grauatum: qualiafunt,rogo,peto,uolo,mâJ‘o,depreçor,câ pio,iniungo,defidero,impero. Vnde Senomert illud fumpferunt.quód irtfola fide pudoreqihæ redis tonfifterent.§.fin Inftltut. de Singulis rebus per fideicomm.rchft.AccoditVlpian.inqUl ens:Etiam hoc modo,cupio ut des;credo te da« turum:fideicommiflrumcft.DeLegat.j.l.etiartJ‘. Spiegel. , FiDBlCÔMMis SÂRIR. libertaseftilia, qüam teftator non direftè impcrtit,fed per mâ-numifsionem alterius, uel hseredis, uel legata-nj ,ucl donatarij mortis ergô,cuius fidei hoc coc mifit 8c crcdidit. F1DBICOMM.1SSARIVS Prçtor,quî dé fidcicommifsis ius Rom se dicebat.^.j.lnftit. dé Eideicomm.hsered.j FlDBlCOMMïSSÀRIAfubftîtUtio.Vi-de inferius.Subftitutio. F J D B1 C 0 M M1 S S O U V M alia funtuni-Uerfalia.hoc eft.ad hæreditatem fpedantia.quP bus totum patrimonium, uel eius partem hçres alij reftitueterogatur. Alia return fingularium, qnçuocantur.nam diferimen olim fuit inter eaî fed fublato co, per omnia funt exæquata fidei-commifsislegata §.j.Scd noufqs.lnftit.dcLeg. VIpianns l.j.eodcm.ltem l.j.8c ij. C. Commun,' deLeg.Sp, . F1D B1 tu* committo filia, ut cui in familie nuba5,8c quotiefcunq5,8cc,uide Scaeuolaminl, uxorem.§ teftamento.ij.de Leg.Üj.Sp. F i b B i hæredü meorum committo,ne fun^ dumThufculanum aliertet, 8c ne de familia.Scc. ibideiTi,Fidci tuç committo uxor,ut des reftitu* as,8cc. Vide Papmianum in l.cum pater filio.dé Leg.ij.Sp. . F l D E i autem ueftræ uerè Sc fapidè commit to,ne eum fundumuendatis, 8cc. uidc Paql.dd Leg.ij.in l.Titia Seio.§.Scia.Sp. ^ F1D Bi hæredum meorum cômitto,utfinaC eum habere domus meas,8cc, uide Paull.fi mu bi Mxuiaff.de Legat.nj.Sp. FID Et tuæ committo bempronia foror ,ufi q légata |
|
ANTE hgita'^azalumnh meis, Sec. 1. codicillis. ff. de Ann.legat. FIOBIVBB RB pro códemnato,nihil aliud «ft quàm promittere iudicatuttteondemnatio-tii$ folui.l.fi ueró.in prin.ff.Qui fatifdar. cog-Ni fi non condemnatu$,fed abfolutus fuerit, amp;nbsp;ui-ftor litis,non eft opus aliquid foluere ex cautio neiudicatum folui.Sp. FIDBlVBBNSob euidionem rei alienatç, Autor fecUndus tempore ludiniani appcllaba. tur.Nouel.Vt credito.primùm aggrcdiâ.ÿ.Neqi hoc tantum.Conft.iiij. ‘ FID EI VS S O R dicitur, quifeproalioobli gat,quaß iulTu alterius ponens Adem fuam. Nee refert.utrum ante.uel poft obligationem princi palis debitoris,Inftit.deFideiuuor. amp;ff.cod.l.j, öcij.Sp. FlDBIVSSOR condidonalis.qui fub con^ ditione promittit, nomine débitons contine* kur.ut docet Bart.in l.(i certum petat.Et fidciuC for cm proprié effe debitorem,ferêomnestra-dunt: quiaWïa eum plerunque appellant debi-torem.Ëx Alciat.in l.pÆSi cert.pet.Sp. F10 B1V S S O RB S afsidui. Vide, Afsidui fideiuïTores. FIDBIVS S ORqualifcunquc.Vide,Quali fcunqi fideiuflbr. ■ F1D B LI T A S,in feudalibus placitis nihil a* liud eft.quàm facramentum illud, quo domino fidem faam obftringit Vafallus : quod plura có-pleftitur.ut traditurTit.v. amp;nbsp;feq, libro fccundo Feud. Vide Bart, inlaudatis Commentarijs ad Conftit. Ad reprimendum. amp;nbsp;inl. omnes. C. de Annon.amp;trib.lib.x.Sp. FID VCIA.preteruulgatam fignificationê, pro pignore accipitur in iure. Vnde amp;Fiducia* rius feruus, amp;nbsp;res fiduciaria.qùæ loco pignoris apud creditorem déporta Ht: amp;nbsp;ita non raró uti tur Paulus,tit.de Depofito.Ex Akiato.Sp. F it» V C i A accipitur res,cuicunqi res aliqua éalegc mancipatur , ut mancipanti aliquando remancipet. Veluti fi quis tempus dubium te-nens,amicopotentiorifundum mancipet, red* dituro cum tempus illud dubium præterierit. Hinc Hduciaria mancipatio nominatur,quód re ftituendi fides interponitur. Et uéditiofiducia-ria,quæ fit fub redimcndi,redhibendiq: lege. At que inde Adio fiduciaria. FIDVCIARIA hsreditas, id eft, fideicom-tnifiaria,apud VIpianum in 1. certi condidio. Si cer.pet.amp; fideicommiffaria pofTefsio, quafi fide data accepta,à fiducia tarnen diéla.Bud. FIDVCIARIA tutcla,Fiduciarij tutorcs,ap* jjellantur fratres, quibus poft mortem parentis fingulari fide defertur autoritateiuris, fratrum amp;nbsp;tororuin in pupillari ætate adminiftracio atqj tüitio.lnftit.dc fiduciaria tutcla.in prin. *’ FIDVCIARIVS contraftus.Rcquire,Con traplos fiduciarius. FIDVCIARIVS Ïiçresproprièdicitur,qui inftitutus eft contemplatione non uerè præteri tiffed quodammodoinftituti.l.SeiusSatumini, ad Trcbell.l.dedit dotcm.de Col.bon.Sp. |
FID V c i A item,pro emancîpatîone,qaa pi ternaturalis olim folebatfiliumfoiennitcruen-dere.ea fcilicet fpe atq-, fide,ut rurfus ei dem patri rcuenderet.ftatimmanumifiuro.lndeuctert iure dicebaturcontrahi fiducia, hoc eft. Manu* mifsio fieri fpe fuccefsionis. lnft.de iegit.adgna tor.fucceir^.fin. Hinc FIDVCIARIVS pater, antiqno iure nom» nabatur,qui praeter naturalem pattern alias ad-hibebatur, Quibus id fiebat folennitatibus.anti quitatis ftudiofus(nam illæ fublatæ nuncfunt) petere poteft ex primo Caij Inftit.lib. Sp. FIGERB proprièeftlegum.Namfigileges dicuntur,cum in ss inciduntur: Sc tune fixaetol li non poterant,cum promulgataepoftent.Refi-gere autem, eft leges iam æri incifas abolere Sc remouerc. Quidam Triboniano iniquiores aiut illumfolitum figere legesprecio,atq;refigere; uide Bernard.Rutilium in uita Tribon.Sp. FIG ERE tabulam,amp; refigcrc.Quærc,Taba lam figere. FIG LIN A,officinafiguli. Meminiteiusla-rifconf.de aur.amp; arg.leg.l.fundi.Cum in fundo, inquit,figlinas haberet.Nebrifs. FIGMBNTVM falfi tituli. 1. fi ancillam. C. de Contrah.empt. FI G VR A iudicij.hoccft.^ccfTusiudiciari*. FIGVRATE loqui. Vide infrd,lurifconfulti nonnunquam. FIOVRATVM, contràquàm uulgô putst, dicitur,quod non fimpliciter indicatur,fcd fub* obfcurê intelligitur.Sp. FIERI iniuriam contra bonos mores, gaid fit,Paulus exponit l.j.de Extraord.crimin. , FIERI in continenti diciiur.quandoquid fit uno contextu, non diuertendo ad extraneos aäus, contrariumue aftuminterponedo. Vide c.quia propier.exl.de Eleéf. FIE K1 non uidetur,quod iure non firdjlj. J, fi liber homo.ff de Cond.caufa data. FIERI bona fidc.Lege,Bona fide, hoc eft, ci tra figmentum facerc. FIB RI patréfamiliàs,Dfroge»/fMr«tt«ifr4«f6 uierkKrnmet. FILIA S TER,qaoquidamutunturpropfi uigno, non paruus filius eft, fed imitans filium. Autor Valla lib.j. FILII appellatione,ex proprietate fermo« nis,nepos non continetur,fcdcxintcrprctatio-ne.qua de re Bart.Sc Baldus in i.Gallus. $.utin* ftituens,præconio Salomonijutiliterdifterunt. Attingit item aliquot locis Alciatus inelegan* tifs.Commcnt.fuis,de Verb. fign. amp;nbsp;Zafius no-fter in tradatu Subftitutionu,indicat,confucfto xtatemnoftram,cumnominat filios,ueliibe* ros,adderenepotes,Ki«i/,MH(lKin(/rli(»(ler,adtol* lendas cauillationes.Fiiiorum autem nomine, etiam filise continentur:fed non è contrario,ue niuntq; propriè primi gradus. text.eft in l.quod finepotes. infin. fEdeTeftam. tut.Diferimenin terfilios amp;nbsp;liberos feefidum communem ufum amp;nbsp;intelledum, in idiotam amp;nbsp;laicum illiteratû Sc iododum ue#irc Sc cadcre non poteft. Quod Glofli* |
|
ANTE F Glo/Tæ diéliim in dJ.^uod fi nepotesi Bartok i-bidem agnbfcit.Se in klibcrorum, circa fin. ff.de Verb.fig.Tametfi in ordinationibus, in quibus mens amp;nbsp;uoluntas ordiriatoris èuidenteramp;ma' nifeftê deprehendi, aut declarari non poteft, fi. liorum appellatione ueniantetiam nepotes-ut fentitBart.in dj.liberorum.amp;exprefsius Alexander in Addit.ad Bartok in l.LuciusTitius.qui fratrem habebatteftamentode Hæred.inft. Sp. PILII ideoliberididi funt, ut parentes mc-minerint, fe illis non perpetuo imperaturos. Ita que cum pater filiam natani xxv. anni negligit date nuptui,abfq; graui caufa,poteft ipfa libérés hoc eft,fine confenOi paterno, matrimoniû con trahere : amp;nbsp;oportet nihilominus patré fuppedi-tare pro facultatibus dotera. Aut. fed fi poft. Ci de Inoffic.teftam. Sp. F X vu familiarum,patres familiarum,filia fa milias.inkiij.§.fed utrum.iKdeMinoribuSi FILIVS eft,quiexuiroamp;uxorenafcitur. 1. filium.de His qui funt fui uel alien iuf.Quam d e finitionem Alciat lib.vj Paradox, non admodû probat.Nofter Apellus putàt V)p. filium natura lern, non etiam ciuiletn, definite uoluiffe. Cum regulariter, Lex fit naturaliter potius intelligen da.quamciuiliter.l.firi C. dé idis qui uê.ætat im pet. Porto fiÜüsefie negatur uulgatifsimotro-po, qui dégénérât à paternis moribus,qüi méru it abdicari, amp;tamcrt manetnatui'æ uinculü. Sic epifeopû effe negamus.qui indignus eft hoc nomine,amp; tarnen manet confecratio.Sic Chriftia-num efie negamüs,qui moribus eftimpijs, amp;nbsp;ta men non tollitur baptifmus. Sic dicimus uxoré efie defijfle,quæ fe mifcuit alteri uiro,matrimo-nij ius adiraens fibi.de quofuo loco. Sp. FI LI V S re gis poteft: d ici rexuiüente patre. arg.$ cum quidam Cçlius kcumuerôis.ffideFi deicommifs.Iibertat.ädiundio textu in 1. in fuis. amp;nbsp;ibi Bald.tEde Liber. amp;nbsp;Pofthum. Sp. T i X-1V M fpurium, referipto Principis legiti mum eîeâum,uerè legitimum céfucrunt Soci-nus,Decius,Curtiusque,ut atteftatur Alciatus. Nam amp;nbsp;aliquem mihi (ait) iuftum filium cenfe-li.agnaiis oeró meis nó cenferi, haüdqüaquam naturæ fepugnatzeum fatis fit mihiJntegrê ceri feri filium:nihilque obftatrefpeélu aliorum qui non confenferUnt.fiélioncm Legis nihil opera-ri:huiufmodi enim uarietas magis aliorum per-fonas.quàinipflusfilij refpicitJ. inftipulationi-bus.§.j.de Verb.oblig.Sp. FIN Gilitespofte,extat nobile exemplurri apud Vlp.in keu hi.§.trifaélióes.fF,de Tranfaft. PXNGITVR receptum, quod uerè receptu non eft.Glof.in kuoluntati.§.creditor.ff Quib. mod.pig.uel hypothec.foluit. Albéric. F X N X S uits longæuihominis.Quaere,Cen-turn anni. F i NI T O R.agrorum menfor dicitur. FINIT VM intelligitur.quod finiri potuit.l. j.C dePœnis.SuntquippepIeraqueuerba.quaé lt;iuum effeélum fignificant,ad potentiam tamert folumfeferantur,utcum Lexdicit,Si aqua pluma noceat.id eft,nocere pofsit. Sp. |
VIN1V M regundorum, id eft, diferiminàd^ dorum, feu ftatuédorum. Regere enim antiquà amp;nbsp;Decemuiraii fignificatione, eft fuis finib.ter-minatum habere. Aftio itaqi finiuril reguhdorui ad agros pertinet, non ad ædificia ürbana. iuxtà §.fin.kiiij.fF.Fin.regund.Oldend.adferiteam no inconcinnè dicifinalem qüæftionem.in l.fi con ftiterit.C.Fra.regund.CæterauidcapudFerrar. noftrum,uirum iuxtà doélum ac diligentera, iti §.fi finium regund.Inft.de Ôffic.iud.Sp. F l R M A M E N T V M,amp; continens caufç,La tinèPûélûlitis deciforiû dicitur, Græcé irvu^^èp: atqgt; id éft,poft quod nihil quæritur, amp;nbsp;quod ad iudicationem firraifsimuni adfertur. Bud.in Ari not.pri F X RME refpondere,hoc eft, abfqj uUo timd re,aut pauore. F i R M VM eft fafti, Ratura iuris. Vide Bara tokin kid quodpauperi.C.de Epifcop.amp; cleric. Spi^gi Fi S CVS ,praeter uulgatara fignificantiara* apud lurecofs.eft pecunia publica.Hine apud ii los tit.eft de iure Fifei.amp;z, de Fifcalibus debitori bus amp;nbsp;exaéf.Ncbr.Lege,Patrimoniumi FXS C VS itaprincipiseft,utab Vlpian.Priri ceps Fifeus appelletur,in kij.$.hoc interdiftum. Ne quid in loc.public.fiat.exPyrrho.Sp» FI S C V S,amp; Aerariumapudlurifcofs in Pa-dedis crebro conuertunturiatuetuftiores Aera num à Fifco diftinguebanr,ut reip.ablmperatö ris pecunia diftinfta erat:fic amp;nbsp;ærarij qu^ftores^ tribuniq;,à fifci præfedis diftabant. FI S T V C A , inftrumenti nomen èft, quo fi-guntur, pangunturq; in terrain fublicæ, paliqu ex Herrn. Barb. Spieg. FIS T VX-AE amp;nbsp;canales amp;nbsp;cratères amp;fî qui funt alia ad aquas faliéntes neceifaria: item feræ amp;nbsp;claUes,magis domus portio quâm inftrumert turn funt.l.quæfitum.ft.de Fond. inftr.Fiftolæ i-tem plumbeæ funt,per qUas aqüa è fontibus dû citur.Fiftulas quoquéappellarilicet Tubos plû beos , per quos aquà pluuia è redis dücitur* Spleg. F LÀ G ELLA RR annonam,hoc eft,duriôré facere:quod eftDardaniorô,quorû mentioneni Iurifcofs.faciût,hoc eft,præmcrcatorû, qui Her molao tcfte, Græcè Timiopolæ appellàntur. F L A G i T A R E,proprié eft,uehémenter, amp;nbsp;ùeluti quadam inflammatione animi petere.Si-gnificat etiam, de ftupro uehéméntiüs inftanti-usque appellate Vlpiàn.in 1 ndnquam.de Priu. dekSi quis,iriquit,alienam ancillâ furripucrit,^ flagitâuerit,utraqi adione tenebitur. Sic apud Ciceronem reperitur,ännötante b ic Bud. Sp. FLA G XTI VM,more militari,dicicurres fia gitationc,hoc eft, increpatione digna. Nam fla-gitatioad ftrepitum refertur.Éx Donato.Sp. FI-A G XTI VM facere,pro peccare,Sc cri-meri ac facinus committére.Diferiminat tameri àfacinoré Archid.xxxij.q.vij.c.flagitia CertdiTl eft,non tantum pro turpibus peccatis flagitiürtl âccipi.uetùin his etiam, quæ per negligentiamj q i impriJ.! |
|
F ANTE' o. ïiibF''^‘ï®ntïam,obliuionemqi cômittüntur. Sp. f LAGRANS crimen diciturueterumlurif eonfult.uerbo.in quo quis deprehenditur, 4«/ri Jeher that ergrffcn.Siinotiviit Hegend, in I. iét us fu ftiuin.ff.de His qui not.infam.Sp. F € A G R V M.idem quod flagellum, cius di-tninutiuum : uirga qua caedi confueueruntfer-ui:ficutlibcrifuliibus.I.Pedius.ff dclncend.ru in.nauf.Sp. r L A M i N E S Curiales. Lege, Curia. amp;nbsp;OU dend.cap.vtit.j.l xij.Tab. FLAVIANA aftio ad ca reuocida perrihet, quæ libertus de bonis diminuit.Vlp. l.j. St quid in fraudem patroni faftum fit FLAVlANVMius ciuile,hinc liber,qui adi ones continet. Nam nec Gneus Flaüius de fuo 3uidquam adiecit libro, fed cum Appius Clau-iuspropofuiffet.amp;ad formam redegiffet has aftiones, CneusFlauius cius fcriba, Libertini Alius,fubreptum librum populo tradidit. Pom-ponius l.Neceffarium.deorigiur. F b A V11. Vide.Imperatores, quo à Cæfari-bus amp;nbsp;Auguftis diftent. apud Sigebertum legi-mus.Auftarium Regem,à Longobardis,Flaui-um appe'ktam ; amp;nbsp;ab co quoqi omnes Longo-Xardorum Reges,Flauios appellatos.Sp. FLAT ORE S,id eft, fabricatores. Pompon, de Orig iur Et triumuirimonetales seris,argen li.auri flato cs. F b O C1 nomine intelligiturhabitus habens manicas longas, amp;nbsp;amplas: Cucullæ uero nomi ne habitus longus amp;nbsp;amplus fine manicis, ut in Clem.Ne in agro.$. Verum.de ftatu monach. ' F b O R E T refpublica,per metaphoram,pro augetur,fiue crefcit in Nouel de Natur, liber. amp;nbsp;in Nouel.de Donat à Curial faét.Sp. F bV C T V S,eft maris in unam partem agita tio.Seneca lib quarto Natur.quaeft.Sp. FbVCTVAR E,id eft,dubitare.xij.dift c.Illa autem nauicula.j q.iiij.§.His ira. F b V M E N,eft fluens aqua:autor Seneca ter tiolib.Nat.Quæft.Sp. FbVMBN hortum occupare Videlabole-num l.cumufumfrudum.ff. Quibusmod ufuf-iiuft amitt.Sp. FbVIVIEN publicum, quodincommunco-tnnibus in eo ius pifcandi pateat luft. in tit j. li-bri fecundi Inft. Sp. F b V M E N priuatum,quod ex connentione legem accipere folet.Nihil enim differt à cçteris loeis priuatis,ut ait Vlp.in l.j. §. hoc interdiftfi. ff.de Flum Sp. F bVX A fides,inftabilis,amp; cito peritura. F bV X A ueftimenta, amplifsima amp;; minimê aftrida,quafiqi libéré fluentia. F 0 FoCARII,qui amp;nbsp;mediaftini diSi funtafo-rcconfultis, inter fpecies feruorum numeritur. Vide Alex.Neapolit Iibro tertio Sp. FOECI AbES. Vide Zafiana Scholia ink ij.ff.de Orig.iur Oldcnd.in cap.vj. tit J.Leg xij. Tab. FOBDERAT I,libcri erant, fuis tantum lea |
gibus relidi,qui tamèn populi Romani maiefta tern comiterobferuare tencbantur: exfœdera-tisque ciuitatibus, in delinquentes Romæ ani-maduerti fas erat.l non dubito. de Gapt.AnnO' tauit Alciat.in Parerg Sp. FOBDV S ,à fide dcriuant nonnulli ; quod in fœderibus fides interponerctur. Hine Fœde-rati:quam uocem apud probatos aurores,atque ipfum Ciceronem non raró inuenias : non auté Cpnfœderaii.ut quç Latinanófit: quod alijad-mqnuere.Sqnt autem Foederati, non ut Accurgt; flus cenfuit, quibus cum induciæ faétæ funt, ein Anflandt: fed ij cum quibus amicittam,uulgus nunc intelligcntiam a maS.3u»dtgenojJen.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.3 FOBMININO uocabulo mafculosconti» neri,turpifsimum eft,inquitlurilconl. inl. fint fcriptum. de Leg. ij. Accurfius ranonem addu» cit,led non ex mente lurifconf.haud animaduer tens ueteres folitos fuiffe, quotics aliquem tan» quam möllern amp;nbsp;effœminatum carpercnr,fœini nino cum uocabulo,irrifionis cautaappeliare, oftendit Anftoph,exemplo,Aiciat.lib. Parerg.j. Spiegel. FOBNEBRIS pecunia quæfit,aide C.de Naut.foén. F o E N B R A R E pro accipere fenore. FOENERATICIA rcs ,qu£E dataeftfoena ri,fiue accepta,aut ad fœnus pertincat. F O E N V S,à fottu didum eff, aurore Gell.amp; quafià fœtura quadam pecuniæ parientis atqs increfeentis. Alij malunt à fundo : adduntqs ra» tionem hanc,prouentû effe à natural! terraefro-ftu;poftea uerô ad uluram translatum non ali» ter ac fi pecunia exlèfruéfum quemadmodunt terra producat Erafmus autem in prouerbio,A' mortuo tributû petere: Fœnus deduéfum uide-ri uult à uerbo Ff/’“,quod eft fcrre:quôd hac uo-ce ueteres nô utebantur,nifi de terrç prouento: qn® ueluti gratifsima debitrix.profingulis gra» nisaliquotiescentenarcddit.ldcm tradit hb.ij. de Rat. conc Sp. F O ET A E,abfolutouocabulo dicunturpa» erperæ,amp; quæ iam partu abfolutæ lunt.Sp. F O N S àfundendo dicitur, quèd indcaqua fundatur,quam VIpianusuiuâuofat,cxperpe' tua quadâ caufa Quare primo à ciftemainhoc differt, quæ aquâ imbribus eolleélam continet. Deinde à puteo diftat, quèd cum aqua de terra manat,amp; ufui fefehaurientib.præbet,tuncfonS dicitur. Vbi ucró in alto amp;nbsp;profundo eft, ibipu-teus appellatorrut tarnen fontis nomé nô amittat. Vide infrà,Puteus.Sp. F O R A N E O S,forenfes fubftantiué,proex trancis amp;nbsp;peregrinis.Commentatores, utpiera que alla morefuo,hoc eft,fine exeroplo probati autoris,ufurpant. , FORANEVS. Vide j Officialis foraneus. FORENSiS homo,caufidicus,uelquifeio foro exercer. FORENSES «lifceptationes. 1. rcpetita. C. deEpif.amp; cler.l confulta.dcTeftam. F 0 R B N S1A inftrumenta , quæ amp;nbsp;dican» tur. |
|
F A N tur,amp; quantum eisfidei fit adhibendum, not.in Lpen.C.dcFideinftr. amp;per Azonem infumma, ®od. F ORBS TA eft locus ubi fers inhabitant uel includûtur.in GloUCapite Cum diIcéli.De donat.alias dicitur latum ncmus,dchisponit Fclin.in c.Rodolphus.in xvj.col.aliàs xiij.uerfi. Quid autem fit Forefta.de rcfcri. Et ubi quis haz betufumuenandi, fccundumBer. dedonat. cû dileâus.inglof.j. FO RERïI.Lege,Metatores, , . FORINSECVS, idéeftquodforis.in Aut. de EccLrer. im.alien. §.fin, Vtitur amp;nbsp;hoc uocabu lo Plinius maior. , FORMA eft.quæ cflentiam rei prsftat. 1. luz iianus. $. fi quis rem. ad Exhib. amp;nbsp;quod de fub-ftanti) dicimus. ut fi in teftamento défit uolun* tas,utquiafuriofus autimpubes teftatuscftl. generali.C.de Sacrofand. ecclef aut in contra* ftibus deficiat côfenfus.l. cû Aquiliana, de Trâf a dion, Quod amp;nbsp;ad materiam protrahendum eft.Nam amp;nbsp;ea contradui perficiendo neceftiaria eft.ut res ex ucnditoris.preciû ex emptoris parz te.l.in ucnditionibus.de Contrah.emp.$.preciz um.Inftic.de Empr. Alioqui a élus ipfi ,fi horum aliquiddeficiat,omtynopereunt.Sp. „ FORMA, faciès cüiufq; rei. Ferè enim idem lunt.Vlpianus de Seruit.urb. prsd. I. qui lumi-nibus. Sciâtfeformam acftatum antiquorûs* dificiorum cuftodire deberc. Eft amp;nbsp;in lure, ubi amp;nbsp;tegulam amp;nbsp;modum fignificat. FORMA in plerifqî rebus materis prsftat. Hinc Labeo amp;nbsp;Sabinus dicunt, abefle rem,cum abeftforma.Ouid.lib.Transform. ij. Materiam fuperahat opus. AftipuIaturCaius in 1. mulieris. de Verbor.fig. Plcrunq; plus eft, in manus prcz cio,quàm inte.Sp. gt;nbsp;. FORMA quoqj.lignum illud eft, quo calcei informantur. Vlpianus ad 1. Aquil. 1. fed amp;nbsp;fi. Si forma, inquit, calcei ceruicé percufsit. Item tit. Locati.l.item quæritur. Si forma calcei tara uc-hementerceruicem percuflerit.NcbrilT FORMA caufs.ordinata ferics eft, rem ad fubftantiam dcducens. Subftantia ucrô,quç pri mam rei elTcntiâprsftat.Solennitâs,modus eft, feu qualitas qusdam rei accidens, quaaâus fit fülennis.AIciat.cap.xv.lib.v.Paradox. F O R M A ac ftatus antiquorum çdificioruni cuftodicnd.l.quiluminibus.ff.de Seraituturb. prxd.Sp, F O R M A mutui. Vide,Mutui forma. F O RM A priftina.l.fi quid.C de Seruit. FORMÀE,prô ordinibus amp;nbsp;decurijsqui-bufdam intelliguntur.l.fcrinijs. C. de Palat. xij. ExPyrrho.Sp. FORMAiùris fifcalispaélis priuatorumcô uellenda nô cft,iuxta Papinianum inl. inter de* bitoreiu.ff.de Paél. Sp. FORMAM Senatufconfulti ,quo tempore principe^ reru potiebantur.uide in l.ité ueniût. §.pester fisc multa.ff de Petit hsred.Sp. F o R M A R E punélum, Bartolo quid, uide Confulere principem,. |
FORMaIzIA iuftificari diéuntâr,quando examinatur,an fit rité appeilatum. de quo ff. de Appell.rccip.amp;: C.eod.titul.Hodie,Zafius ait,in bonis confiftorijs primo iuftificantur formalia, antequam audiatur caufa appellationis. in l.prç fcsprouinciæ.ff.deRciudic,Sp. .. FORMlDOLOSVS,quiformidat,amp;qui formidatur,$.fi quis. Inftit.de Pupil.fubft.1. fin. C.de lur.delib. „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. . tu, . FORMiTER iuratur,quando cum caufa ad ieda,uelcUm exprefsione contraélusiuratur: Informiter uerd, cum caufa iutamenti non ex-primitur.Zafiu# de Aél.§.item fi quis poftuLltv ftitdcAélion. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' FORMVLARll,diâi à formula,hoc eft, ftylo:qui utCicero autor eftj deOratorc,amp; pro Mursna.Legulcij effcmaluerunt.Sp.. j , FORMVIzA,àForma'diminutumeft,pror. fus tarnen à corpore abhorret, Scaccipiturpro prsfcripto,norma,uel nota:itcm pro actione a-pud Paulû,de Furt. 1. fi feruus nauem exerceat, nó uoluntate domini,de co quod ibi penjt.uul-garis formula in dominum danda eft: hoe eft.a.-dio in faétum,Exediélo^ naut. caup. ftab. qus oritur ex reccpto:ut hic monuit Glof.Hinc for-mulamintcndcre,prodiélareadioncm;amp;Forz mula cxcidcrc,pro cadere caufa,apud Suet. Sp. FO RM VIzABiuris,ideftfolennitatesantiz qus circa aéliones.fubiats funt tantü ab Impp. Conftantio,Thcodofio amp;Valentiniano,nó ipia aélionis formula:ot quidam exiftimarüt,amp; ma* gno quidem fuo errore,amp;litiganriumincom-inodo.Namfi,utatreftaturOldendorpin$,exfa éti ferie. quantumuis bene narrata, aut nullam,quot; aut ineptam colligas conclufionem, qus haud reélé, quam à fpeciali aâionis mueftigatione proficifcitur, totus libellus corroie, ut probat Ia fon multorum teftimonijs in l.j.ff.de Edend.Vi: de fuprà.Aélionis formula. Sp. . i ix': FORNACATOR. Paul, de Fund, inftruft. Inftrumento,inquit,balneario legato,etiam bal neatorem contincri, Neratius reipondit. Conti netur autem amp;nbsp;fornacator. Eft autem idem qui’ Fomacarius.Sp. . . FORNAC ARIVS ,feruuseratidemquipï ftrinariug,ucl piftor.Vide Budsum in l.fi Forna’ carius.ad Leg.Aquil.Sp. F ORNiCARl,noneftpropriêftuprumin* ferre,fed opusaliquod adfpeciéfornicis fahre facere: quod uocabulum à fornice deriuat Calo pinus : fed réclamanteInfulano, quod duerbis nomina denuari foleant. Vnde à fornicari uenic fomix.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, FORNlCARïi, opifices funt,amp; propols, amp;nbsp;inftitores,qui tabernas d fifco conducunt fub fornicibus,id eft,arcub. ut ibi merces fuas uetilt; les habeant.Iurifconf.de Vfur.l cum quidam,in quit.Fifcus ex fuis contraftibus ufuras non dat, fed ipfe accipit,ut folet,d fornicarijs,qui taf diu« pecuniam inferunt.Sp. FORNIC ATVM opus dicimus, quod fit coricameratum , feu ad formam teftudinis fa-äu Jd fi angulofos receffus habeat, Anaglypbü |
|
ANTE appellafi fblec.Camera, quam Graeci,Budæo te fte,in 1. fi inquilinus. Locati. Cameram uocant. Fornix, arcus, tcftudo,cognata font uocabula, fed tarnen nonnihil inter fe differentia,ut ibi in-dicat.Sp. F O RV M (nee enim ufquam gentium reperi tur forus mafculino genere, nid apud Ifidorum amp;nbsp;Canoniftas.ut tradit Feftu$)fex modis intelli gitur.quem uidere potes.Ifidorus inquit,Forus cdexercendarum litiumlocus, ifando diAus: fiue àPhoroneo rege, qui primus Græcis leges dedit. fed hanc lAdori fententiam doAè refellit Alciat.cap. xxiiij. fecundi DifpunA. citans gra-uifsimum autorem M. Varronem, qui lib. j. de Lingua Latina, Forum diAu à ferendo ait,quód ineum locum litigantes controuerfias déférât: ficuti negotiatoresres,quas uenderecupiunt. Seneca autoreA, triplex olim Romae fui (Te fogt; run).Sic enim lib.ij.de Ira:Adijce, inquit.publi. ca periuria gétium,circumfcriptiones,fraudes, inficiationes, quibus trina non fufficiunt fora. Lege Alexand.cap.xij.GeniaI.dier.lib.ij.de Rho digin.cap.j.LeAion.antiq.Iib.xV.Sp. t' FORVM Suariuminl.j.deOffic.præf.urb. $.curacarnis omnis.uidenicBudæum.Sp. FORVM competens,handtmal,ein becjuemliche orde»ltch genchtsflat. Quafj eoloco fe iuri obrem-peraturu manu propria iurauerit. Vnde dicitur, bandtmalbeuueifèn,pro co quodeit. Sein herkommen hruueifen. Verba funt fignificatifsima nencrands antiquitatis:nec fplêdorem uerborum, fed rem curamus. ..IF O RI appeilatione interdumfubfclliaintel ljguntur,hoc eft,indicia publica,quæ exercebâ-tur fub di o,aut certé ex eo loco, unde coelum fa cilè perfpici pofsit:quod uel Cicer. fatis indicat pro Rege Deiotaro. ld obferuant etiamnom a-pud nos pleraq; municipia,præcipué quæ impe rialis iuris cenfentur, duin criminofis caufis co gnofcendum eft. Vide fupràciiataml.moris eft. Ineptifsimè autélfidorus in mafculino genere dixit, Forus,quem Rom.Pont.fequiturin c. Forus. de Verb.fig.Sp. F O R O banniti.Vide,Exterminare. TORO cedere dicebantor argentarij,qui ta-bcrnis,hoc eft, mCnflS fuis, quas Roms in foro conduAas habebant, cedcntes alió migrabant, uel exilij caofa,uel ob æs alienum.Hoc enim po fteriorecafu negotiations menfarumindecorè abrumpebat: quodnuncuulgó dicimusBdMcke« rottig Vide Old.clafT.iiij. AAion.xxiij.Sp. . F O Rl difputationem Pomponius innobili illal.ij.de Orig.iur.Old.exponente,accipit,pro applicatione legumad cómoditatem Reipubl. cuius negotia in foro traAari folent.Dicimus egt; qim, in foro difputare, ficut uti foro, deferuire foro.Sp. FORO interdiccre, plus eftquim aduocatt-onib.ut ait lurifconf.l.moris eft. §. j. ff. de Poen* Vide fuprà.Aduocatione, . F o R O te para, hoc eft, ad forenfes a Aiones tie imparatus accédas. Nam qui in hac uitæcon fuctudine amp;nbsp;commun! hominum fecietatc alt* |
quantü uerfatus éft.non ignorât, Ui« uriî et mill busdari,etiam perfefcquietifsimo.non quan* doque in foro amp;nbsp;ante tribunal, uel pro ipfo com: parendumCt , uel pro altero intercedendum. Quód ft igitur forendum aAionum rudis atqud ignarus accedit, non mirum eft, fi cum móleftia damnum etiam atqi difpendium reporter, tunl amp;nbsp;fama nonnunquam pcriclitetur, ut fciié mo-nuitluftinus Goblerus. FORTVITO ,item fortuito.hoc eft, cafu,8e utuulgo dicunt.cxcafufortunsE. FORTVITVS cafus, in teil igitur id quodi-ta accidit,ut hominis confilio, cura, ac diligert-tiapræuidcri,aut præcaueri non potueric.utfa-kis Vlpianus indicat in I.ij.$.fi co tempore. ff.de Admin.rer.ad cioit.pert.Obferuandum autem, quód cafus fortaiti, uel nattira accidunt.yt maris tcmpeftas,congelatio, grandinatio,fluminis impetus,aduerfa ualctudo,ad hçc mors:quç ob id Fatum dicitur,ut ait Pyrrhus.uide Gl.lingula rem Aretin.in§.j.dcCapit.dimin. Inftitut. libj. uel hominis fa Ao contingunt,ut latroinuin infi-dis,hoftium incurfus.uis etiam priuaraimpro* uifa,iudicis iniuria, uel iniqua fententia, faifa te ftium depofitio,atquc teftamcnti falfificatio, amp;nbsp;his fimilia, quæ interprétés fparßm indicant. Spiegel. F ORTVN A .uocabulum medium eft:fcd cum fortunam folam dicimus, intelligendus eft inopinatus profpcræ cuiufpiam rei euentus.Sic thelaurum, fortunæ donum appellamus. 1. fi is qui in aliéna.§.cómunis.ff. de Acqufr. rer. dom. amp;nbsp;$. quód fi feruus. ibid. Fortuna aliud dedir, quam coi operam dabat. FOSSA, receptaculum eft aquæ manu faAû. Lege,lncile.amp;,Lacus.Sp. FOVEA,profcrobe ferarom uenandarutn caufafaAa.Paul.adLeg.Aquih Qui foueaSurfo rum,ceruorumqi capiendorum caufa faciant, fi in itineribus fccerint,eolt;^i aliquid deerderit, fa-Aumqi fit detcri’,lege Aquilia oWigati funt.Sp. F R F R A C B S-Lege, Amurca. F R A CT VM, interdum diffolutum figniff* cat, contineturqs fub uerbo Rupiffe. 1. Marcell, de Verb.fig.l.fi feruus feruum. ÿ. inquit Lex.ad Leg.AquilSp. FRAGILE confilium.l.j.ff de Minoribus. FRAGMENT V M,pars fraAæ rei. Vlp. Ai-phenum deniqj feribere ait, pofte ita agi, ius üH non efte.in fuo lapidém cædere,ut ift meum fun dum fragmenta cadant.l.autem. §. Arifto. ff. Si feruit.uendicet. F R A G O R, forium rei dnntaxat fraAæ pto* prièfignificat:eftqifiAitium uerbum à fono. F RA N C l.Alberi.in haediAione aufpicafur regnum Frâcicum àCarolo magno,quod de R» mano imperio intelligi nonpoteft, Namprifrf Francorum reges,puri puti Getmarti, poft pr®' ftantifsimos quofq; imperatores, armis eorum exerciti, etiam tories ab eis reprefsi, nee uirtoM illorum cedcntes,tandem potiti Gallijs, Belg*-ca ^ Celtic#,regnare ibi ccepcrunt Sp. VR atbr |
|
T R Ä TÉ R 8c fofor, In trahfuèrfali lifiea funt infecudo gradu.iuxta léges Cæfareasifécûdum Pontificias Cónftitutiones in primo.Quç fit hu iüs ditfcrentix caUfa,cxponunt interprétés Iuris Cæfarei fupputatio ualet adhuc in hxredita-libac tutelis;Pótificij iuris, in matrimonio. Sp. F R A T R B M dici, ^uafi ferè aUerum.fcilicct patrem.notum eft: aut eum qui familiâ fuftinct: quare amp;nbsp;Grxeis ff»'r«f,hoc eft, contribulis efie uidetur.etenim qui nafcatur, ut patris familiam obtingat.l fœtriinx.lFde Vcrb.fign. Cicero fra-tré pro fororis marito ufurpauit, Pro domo fua, 8e de Refponf. Arufpicum. Et hodie fratres dici uidemus eos, quorum alter alterius fororem ha buit in matrimonio.Sp. ïRATBRNB,ideft,ex officio fratrü, ut fra-tresfacere decenfraternè amare, proeoquod eft.tanquam fratrem amare.extatapudCicero-neminlib.j Epift.ad Attic. FRATRES ,Hebræi fuo quodâ more quosli bet confanguincos Sc cognationispropinquos appellant,8cextraufuth noftrü.Nam quis dicat fratres,auunculü,8e filiö fororisï'Scriptura tamé etiahuiufmodi cognationes fratres appellat.Na Abraha 8e Loth fratres funt didi, cü eflet Abraham patruus Loth. Laban, 8c lacob fratres funt difti, cum effet Laban âuunculus lacob. ExD. Auguftino,inc.vij EuangelijloanniSiSeddc ca redoftifsimè fimul 8ccopiofifsimè differuiiD. Hieronymus aduerfus Heluidium.Sp. FRATRES Pont, Max. uocantur Epifcopi, Archiepifcopi,Patriarchæ,Cardinales:cçteri o- refcriptum falfum. c. quàm graui. de Grim.falfi. FRATRES confanguinei. Vide,Germani fratres. F R A T RB S gemini, non Gemini fratres di* cendum: tametfi non minus Latinè dicitur Bra-ter germanus,8c germanus frater. Sp. F R A T B R patruelis,filius patrui.Pratres pa-trueles,foforcsqipatrueles,dïcütur,qui,qn!eüe duobus exfratribus progeneratur. ut apud Pau lum traditüm eft in l.lurifconfultus § eodê gra-duff de Grad. Sp. F R AT Rl AE, duorum fratrü uxores dicun-tur,Qr«cè «rwiAfw.l.nó facilè.ff.de Grad. Alc. in 1 fi fuper.C.dcTranfafti FRATRIS appellatione.Iurifconf.comple- ciusTiiius.§.quxfitum de Legat.iij.Sed obfer-uatu dignum,quod lac. Butfigarius monuit, có muné loquendi ufum aduerfari. Quanquam fra trum nomen, interpretatione extéfiua nepotes cópléftitur.ut annotatü eft ab loan. And.ad Spe culat.de Sacceff.ab inteft refragatur tamé communis ufus laicorü,fecundü qué difpohentes re gulatur.l.omnib.de Verb.fig.8c l.fundi. eod.tit. 1. Labeo.de Supel. leg. cum eoncordib. legibus. Quinimo 8c fororfratrisnomine quadoqi acci-pitur.ut apud Modeftinü,de Pael.Tres, inquit, fratres Titius.Mxuius, 8c Scia cómunéhxredi- tatéinter fediuifcrunt. 8e paulo pófttSed poftea duo de fratcibas,id eft, Mxuius Sc Scia-Sp. ftiturfororé.1. Lucius ScTitia.Pamil.crcif.l.Lu- |
À f4 t Ê ‘ ft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ FRAVD ATiO 8cPidcÈ.cótraria Cic.iriCd til. Exhac Cnim parte pudor pugnat,illic petula tia;hinc pudicitiajillinc ftuprum : hinc fides, il-linc fraudatio. FRAVD ATIONIS Cäufalatitarc.flf. Ex qui bus cau.in pofT.eat.l.Fulcinius. §• hoc ediftiSc, Quae in fraud.cred.l.j.8e i).§.j. Alberic. FRAVDATO R,ta qui fraude aliénât,quàm qui fraude accipit.l aitPrætor.§.penult.l.ult. §. firi.AF. Quæ in fraud cred.Vatiè hanc uocèm ac-cipi, Gloflematarius déclarât in 1. Imperatores. dé Cur.bon.dand.Sp. FRAVD ATORIŸM interdiaum.Lege,In terdiftum fraudatorium. F R A V D E M admitterc. Vide, Capitalem fraudem. F R A V D E M facit, fi quis quod facere debét non facit.l.infraudem facere.amp; 1. feq.flf. Quæ in fraud.cred. TRAV S ,âferendo,deceptioquæalicuiin-ferturDifFert à Pœna.autoreVlp.quôdfraus fine pœna efle poteft:Pœna nó fine fraude. Pœna eft noxæ uindifta:Fraus amp;nbsp;ipfa noxa dicitur, amp;nbsp;quafi pœnæ quædâ præparatio.Quando, amp;nbsp;per quæ fieri dicatur, difterit fufius Zaf. in §. item fi quis.lnftit.de Adion. FRAVÜIS interpretatio,utPapihianusait^ fempcriniure Ciuili ,nonexeuentu duntaxat, fed ex confilio quoqi defideratur.Obferua autê quod Old.monuit, Papinianü eódem refpexif-fc,qoó refpexit naturalis lex, dum dicit,Non có cupifces.Nondefiderabis aliéna.Sp. FRAV S euidens.l.j.fF.deOff.præf.urb* FRAVDVLENTVS ufurpator* idem qui malæ fidci pofTeßbrinihil repetit impenfarum, nihil retinet,imputaturus fibi, quare non abfti-nueritab alieno.l.adeo quidem. $. exdiucrfo.l. qua ratione.§.fcd non ut literç.ff.de Acquit.rer. domin.Sp. F RE N ARB,translaté pro cohibere Second nere, apud Ligurinum noftrom alicubi non in-feliciter Poetam imitatus,moxab initio lib.j.tn quem noftra extant Scholia. Si quid 8c in illis, amp;alijsmeis quifquilijs diftumeft , quodfeitis S .R.E. (cuius fummaapud orthodoxoShabita fempercftautofitas)aduerfatur,indidumeftlt;K cuius me, ut 8c omnium etiam rcftèfentiéiium iudicio fubijeio.Spi F RE lt;iVEM S eft.Paul.Parêre,irtquit,exce-ptionireiiudicatæ,frequenscft;hoceft,nonin* fuetum.l.fingulis.dcExcept.reiiud. F RB Q,V B N T B S ire in alia omnia, pro frequences diflentire, Tngle^rb nnxtebcH.Neque fo-lùmirein alia omnia, fed 8c difeedere Setranfu re,eodem fenfu ueteres dicebant.Sp. F RE Q.VEN TI A,afsidua freqaentia , quafi nonnullam præbetinfamiam.l.item apud.^.aliud.ff. de Iniur.Sp. F R B Q.V B N T E R fieri dicitur,quod bis eti-am terue faftum eft. Alber. FRBQ.VENTissiMA efthaECcaufaooL fcfsionis.inl.Fulcinius.§.cumhocediélü.ff.E« quib.cauf,in pofs.eat. ÿRIBŸ^ |
^ 4
-ocr page 212-|
F ANTE R. FRIB VS C VLVMLege,Rcpudium. F R1V O b A uaft funt propriè fiftilia quaffa. Vndeuerba friüoladida, quæ minusfunt fide fubnixa.IunfconCih 1. folutum. §. de Pignor. ad banc uocem pro fupelledili tenui et üili accipit: qüalis coru effe folet,qui in cœnaculis habitant, amp;nbsp;in celebribns urbibus, in foro friuolario earn uenditant: quodnoftrateuulgu$; Gymfelmankt appellat. Spgt; , FRONÖATOR,8equi arbores imputât,8c qui d firondibus manipules facit,hyrrais tempo re,ad padum animalibus ofFerendos,8e qui ma-nibus uitium fqlia euellit, quoardor folis uuam maturiorem red dat. Ex Seruió.Sp. FRVCTVARIVS ager idem qui uedigalic intelligi poted.Infulaho te de. Barbari uni cum Italis uulgo uocant cenfalem agrum,ueiuti fi dû ceres, cenfualem. Nifi forté quis uelit fruéluari-um haben pro agro culto amp;nbsp;fertili. Videtur tagt; men priori interpretationi citius accedendum. 5pæ8- FRVCTVARIA uilla did a, quo d in earn fra ^s deuehantur.Sp. . FRVcf VARlVS,cuiuscftfrudus. Vide Florentinum in I. fi alij ufus. ff. de Vfufrud. Sp. FRVCTVARli iuris edeapud Scxuolam. l.ufufruftuarium.J.fiuïuarijs.fFdeVfufrud.Squot;). FRVCTVARIVS feruus.lulianusintelligit eum.in quo quis ufumfrudum habet,fed alteri. usedproprietas.Sp. . FRVCTVSà ferendo dicuntur,quosfun-dus uel quaelibet res fert, uel qui ex qualibet re feruntur.Bart. frudus. in 1. amp;nbsp;ex diuerlb.de Rei uendic. diuidit in ciuiles, 8e naturales ; rurfum naturales in nodroingenio,exercitatione,labo req! ac fcientia panos ,quQS nullo exempio, ut pleraqi alia Dodores uocant,indudriales,8e na rurales.Forrofrudus nomine nó tantum quo$ tcrraprofert.l.frudus. ff de Rei uend.fedetia 8c mcrcedes,8e penfiones continentur.l. prçdio rum.de Vfur.l.ufuræ.dc Petit, h se red. cum con* cord apud Alber. Foetus etiam pecorum 8c par* tus 8eancilis ueniunt:ut ibi pereundemindica tor. Vide 1. uideamus. j.ff.de Vfur.Sp. . FRVCTVS appcllatione intereffe quoque continetur.ff.Si feruit.ucndic.l.Ioci corpu$.$.in confefforia.8el.fi fortê.ÿ.fin.Alberic. Obferuan dum etiam,cum agitur in rem, fruduum no mi* ne comineri utilitatem,tam ex frudu,quàm ufu prooenientem.!.cum in rem. ff. de Rei uen. Sp. , FRVCTVS intclliguntur, ait Panlu$,dedn-ftis impcnfis,quæ quçrendorum.cogendorum, conferuandorum eorum gratia fiunt.ÿ.fio. 1, fi à pâtre ff de Petit.hæred.Sp. FRVCTVS omnisinomniadionedefinie* dus eft,dcduda impenfa:quoniam nulli frudus contingunt fine aliqua hominis cura, 8e fine ali* quibus impenfis.l.frudus ff Solut. matr. Sp. FRVCTVS annài fundi Corneliani,quid hæcuerbauelint.not.in 1. quis ita. ff. deVfufru. 8e per Azon.in fumma,eodititul.§. conftituitur. Alberic. FRVCTVS annuos fundi Corneliani Pu- |
blio Mxuio do lego; Iabolenusexplanat.ff.de Vfu 8cüfufr. i,cum ita.Sp. F R V C T V S fruduum qui fint,uide 1 cum att temredhibitiô.§.cum redniberctur inâcipium. deÆdil.cdid.Sp. FRVCTVS hominis in opens eft, 8e oner« in frudufunt.l.frudus.Sc l.prjcedente ff.de 0* pcr.ler. FRVCTVS induftriales funt,qui principafi ter requirunt diligentiam eulturamq; hominis: qu® nifi continuo intcrueniat,natura nihil ope ratuf.l. bon® fidei.in prin. de Acquit, rer. domi. Spieg., , FRVCTVS naturaiisaccefsio,ururaciuili$. l.fi nauis.ff de Rei uend. 1. ufura. ff. de Verb.fig. FRVCTVS naturales funt, qui ui 8e benefi-cionatur®principaliter, non diligentia 8eope* rahominisproueniunt:ut arbores, poma,lac, pi lus,lana,agoi,uituli^equuli,fucculi.l. frudus. ff de Vfur.Sp. , FRVCTVS pendentes, pars fundi funt.l.fru dus.ff.deRei uend.cum cocor. cenfcnturtainé -res mobiles, propter futura mox perceptioné: de quoBart.in l.ult.dcRequir.reis. FRVCTVM percipi fpica,aut fœnoc«fo, autuuaadempta,autexcuffablea, quatnuisnó* dum tritum frumenrutn,aut oleum fadum, uel uindemia coada fit,Labco ait, tefte Paul, in 1. fi dfusfiruduarius.ff.Quib.mod.ufusfrud.amitr. Spiegel. FRVCTVS percipiédi font,quos tarn pen-tor perciperepotuiffet,quim poffeffor. 1.fina-uis.§.fin.dc Rei uend.Frudus uero percepti,fe' parati dicuturi folo.l.pen.eo titu Duobus auté modisdicuntur frudus tarn percepti,quàm per cipicndi De quibus laté Specular, tit. de Frud, 8e intereffc.?.j.pertot.AddcBart.in d.l.exdiuer fo.$.fi pctitor.ff.de Rei uend.Sp. FRVCTVS portionisinftarobtinet.l.cuffl filius.$.dominus.de Legat.ij. FRVCTVS qu®runtur,colliguntur, confer uantur.l.fiapatrc.$.frud.ff.dePctit.hxred. F RVC T V V M eoufqi habéda ratio,quoufqs haberctur.fi res petita nó piffet:id eft,ad rei iudi candxtéput.Videl.frudus.ff.deRei uend.Sp. FRVCTVVM autem fundo cohxrentiuin alij maturi,alij immaturi dicuntur: tamerfiuni fint,nódiuerfi,hoceft,eademres I.fin.$. pen.ff Quç in fraud.credit.Adde glo.m I.frudus.ff.de Reiuend.Sp. FRVG AI*lS,Maxilla,Vcxillü.h®ctriafcri* bit Quintil. euüHa à Latino fermone. Infulanus credit ilium ad prifca amp;nbsp;abolita tempora refpe* xiffe:cum alioquin in receptis habcantur.Qua* nis auté Frugalem grammatici dici negent, fru-galitastarnen,frugaliter, amp;frugalifsimusdici* tur.Cic.lib.Tufcul.Quxft.iij.Frugalitas, ut opi-nor,inquit,i fruge, qua nihil melius è terraori* tur.lib dePmibus ij.Quod bene,id eft,redê,frtt galiter, honeftê. In V crr. iij. Homo autem ordi-nis fui frugalilsimus Sp. FRVGALITATIS nomen tanquam ad caput referre uolumus.'quód nifi eo nomine uir tutet |
F AN' tûtes cöritihèrentör.nünquam illud tam pcruul gatumeflet,iitiam prouerbij locum obtineret. Homines frugi omniabene facere. Cicero au-torlib Tufc.quséft.iiij Itaquc complexacft forti tudinem,iuftitiam,prudentiam,temperantiam. Subindicat idem ex Hugone, nefcio quo, Albc-ric.Spieg.
TR V G B S.àfruendo diâæ funt: nel à frump ne, quod fumma pars guls eft, per quam cibus in uentrem demittitur Sunt autem frugeS, qui-bus homo uefcitur:prster carnes, amp;nbsp;poma, Ap que frugum duplex genus. VnUm,quod ariftam habet,ut frumenta:aliud,quod filiquam.ut Icgu mina.Alc.de Verb.fig.Generaliterfruges dicu-tur,quicquid exfruCtu terrs in alimoniam uer-timus Sp.
B R V G i bon sferuusjd eft, fruftuofus, uti-liSinece(rarius,per queinfit aliquid quofrua-inur.Contrarium eft nequa. Quint.lib.j. Quum M Csliusfe eftehominem frugi uult probare, non quia abftinens fit, nam id nc mentiri quidë poterat:fed quia utilis multis.id eft. fruftuofus fit, dicit.undedifta eft frugilitas. Frugi plerifqi uidetur effe diftio indeclinabili$:quidam figura të datiuUm efle putant. ut fit homo frugi, id eft, adfrugem.utaitPrifcianuslib iüj Quiidem in lib.v inclinari dicit,huic frugi, hanc frugem, ab hac fruge Nam ueturtifsimi,inquit,Frux,amp; fru-ges nominatiuum protulerant. Igiturfrugi ho ■ mines ignauis opponuntur, hoe eft, quibus fua res curs non eft: quemadmodum frugi feruus dicitur.qui domini commodum cordi habet. Al pheo.l fi uendita infula de Peric rei uend.Qua-obremfi diligentiam uenditor earn adhibuitfet ininfula cuftodienda, quam debent homines frugi amp;nbsp;diligentes præftare, fi quid accidiflet,rii hiladeumpertinebir.Sp.
F R VI,pro eo quod eft, fruelum capere, tam noftra è re, quàm eius etiâ, cuius proprietas ad alium pertinet,dicitur. Vlpianus ad Leg.Aquil. 1. Neratius. Sed fi bons frugi feruus intra annû mutatis monbus occifus fit. Sp.
FRVMENTARIA machina. Lege,Machina frumentaria.
ï R V M B N T A RIA telTera Non eft quçdam menfurafrumenti.quæ non alibi, quàm Roms cxtet,utfâirotraditûeft,in l.mortuo.ff de Lcg. ij fad fignum erat frumentarium, quo exhibito, frumentum à Principe dabatur Populo Rom. ut hodie quibufdam inlocis nummi plumbei, uel srei ,uel quid fimile, quod pro fymbolo fit, TTdrzeicbfK.Exquofaélumeft.utTefteraprôiu-re percipiendi frumentum aecipiatur. autor Bu dsus in Annotât.ad l.fed amp;nbsp;fi fufceperit.de lud. Quiaaütem Roms tantum tefters frumentariç dari folebant,ideo carum iegatum Vlp. hoc cen fet Roms tanfû,non etiam in prouincia deberi.
FRVMENTATO RE S Latinè dicuntur, quosOrsci ffjTÔn'Xf vi^sKMai/xf^hoc eft.coemédo condendoq; frumento atqi oleo curatores prç-fcëlos atqi præpofitos.Hæc enim muncra erant apud Atheniéfcs,aliasqi ciuitates,quæ fruméto jmportatoutebantur.l. Munerü ciuiliû.§.j ff.de
muneribus amp;honöribuS.HincSintona.Qusré fuo loco.
F R V M B N T VM, id effe quod arifta in fc te-neat,rcftèGal!um dcfiniffe.Ihfulanus autor eft. 1.frugem pro reditu.deVerb.fig. Sané quamuis fruinéti appellatio amplior fit, tamé 4«^« f/lt;,;t^y de tritico intelligimusiatqs hoc commuoem lo-quendi ufum in Italia obleruare tradit Alciatus, -Spiegel. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r
F R VIVIEN T O atenamuel aliud mifcere,ut difficilisfeparatip fit. Vide Vlpianum ad Logé Aquiliam.
F R V S T R A effe dicitur^quod exitû fperatü nort habeti quodq; non cxfententiaeüeriii.dici tur.Igitur pro nequaquam. incaffum,inutilite.r^ ac fine ullo rei effedu, fspe accipitur. ExempU indicat Alberic.Sp, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
FRVSTKANDA dilationis caufa, latitar« non dicitur.qui prçfens iudiciû fubirc non coin pellitur.l.iij, ff.de lud. Alberic.
FRVSTRARI tépuS, Ver/pfhgrw, poft tépus, hoc eft,fruftra peterc.apud.Vlp in 1 fed amp;nbsp;fi per Prstorem. §. aétio exempta. Quib. caufimaior.
F R V S TR ATI M,pro fruftra,amp; minutatim, xiij q.j.$.his ita not.ext.de Prçfumpt. c.auditis.
FRVSTRATIONEM, pro fâllacia, qu» uulgo ?a//ytrfn,mercatorum dicitur, ulurpat Papin in fin 1 iij.de Vfur. fed amp;nbsp;apud alios autores deceptionem fignificat.Sp.
FRV S TR A TO R quis dicatur, irtdicat Gk' ut uolunt,fingularis,inl. merito.ff de Vi Seuî arm.Papinianus de Nego geft l.liberto.§.litemi. Fruftratores amicus ultró egit, caufas abienti« eiusa'legans, amp;nbsp;paulopôft: Et hocuerum eft, cum fruftratorcondemnatus eft.Sp.
, F • V
F V C A T V M.pro falfo.difsimulafo.tefto.
F V C V S herbs genus,quam Graeci fvutif/ uo cant, tingendis Ianis utile. Vnde fimpliciter fu-cum pro colore reperire licet:Sc fucare pro col® rare,maximè fi eolorem nó natiuum,aut genui-num,fed artificiofum, ac uelutadulterinü figni-ficemus 1 j.G Qusres uend nonpoff.Sp.
F V e V M facere, pro co quod eft Jmpofturi facere,amp; artificiofa difsimulatione deludere. Se Sinc fuco jp fimpliciter 8c apertè, frequés eft s-pud bonos autores. qui etiâ medicamentum illud,quo cuti fuperinduélo.mulierculs uitiafor ms difsimulât.quafiq; perfonâaffumût,fucuin uoeât Vt aût fucus eft color arte additus:iraper fona,facies eft nó uera.fed appofintia. Vnde ele ganter didû à Seneca:Vt perfonâmalit qfaciê: ideft,Roter.intetprete,uideri malit, qeffe. Sp.
F V C v S,color eft arte additus. Quamuis É-rafinoreferente.fimpliciter fucum pro colore reperire licet:8c fucare,pro color.irc, ut in I.j C* Qus res uend.poff Vide de Confecr dift.v tu-care. t^nin 8c eolorem pro fuco ofurpauit lulia-nus,citante Vlp ad S.C. Maced.1.item fi filiusfa miliâs.in prin Porró fucum facere. pro eo quod cft,impoftura facere.Scartificiofa difsimulatione deludere.frequens eft apud bonos autores,ê quibus profert exempla ipfe Erafmus.Sp.
FVÄ-
-ocr page 214-|
ANTE F F V B R i T. Hoc uerbum ferip torn in teftarn é tis(quum amp;nbsp;præterituin amp;nbsp;futurum tempus re-fpiciat)quomodo accipicnduin fit,déclarât Bar toi.in l.hoc articûlo.ffde Hæred.inlf.Sp. F V G A.eft abfeeflas cum celeritäte.Earn Bal dus,ut noftri dicut interpretesgt;magiftraliter di« uidit in uoluntariam.caufariâin gt;nbsp;amp;nbsp;ignominio-fam. Prior grauat fugientem fufpicionc magna, non tarnen quae iuftam fidem mereatur, nondü tognitare ipfa.Aut fi ueró.C.utomn. Iud.tacigt; Uil. quàmmilit. Alteraexcufationé habet.Non enim omnisqui de loco recedit,pro fugiente ha betur. Siquidem caufa faciendi, non faétum in* Ipicitur. I.uerùin. in princ.IF. de Fur.Huic cótra-ria.quód caufam non habeat quæ cxcufcc, Igno miniofa dicitur.Sp. F V G A lata.Quære.Lata fuga. F Y G AM facercuidetur liber homo,pro fer-Uofe gerens.l.quod autem diximus.§. uanjs.fF. de Liber.cauf. F V G AX.qui proptertimiditaté facilèfugit. F V GERE,pro non intclhgere. Quiequide-nim non intellexeris,Fugitme,dicis,ait Augufti nusTrad xxv.inloan.Sp. FVGiENS quornodo non morarcdicitur, pulchrè oftendirlurifcon.in l.Titius.de Ser.ex-port.Interdum.fed adiediué, pro dubio amp;nbsp;in ui tium inclinanteponitur.Cicero;Qui uinum fu-giens.oendat feiens,debeâtne dicerefnó necef-feputat Diogenes: Antipater,boni uiriexifti-mat.Itaqucfugerc in uino, Lat nè dicitur,quod ttulgó,non feruari dicimus. Sp. FVGIENTES in iurenotlro dicuntur rei, tametli nonfemper lugiant.I. properandum.C. de ludic.qucmadmodum htigantes, fcilicet habita amp;qüalitate. Natus eft modus, quo Gram-maticitradunt. Participia ahfolui â tépore ; qui confert pro teftium diélis luftinendis.ut Zafius nofter monuit, in admodnm utili illa ad prafti-cam 1.11 ie non ob:uiic.$.fï ex conucntione.lF.de Re iud.Sp. FVGlTARBquæftiQné, proformidare,amp; fugere tormcntum,apud Cic.pro Rofcio Amcr. FVGITIVI appellatione Labeoni exfugiti «anatus non continetur. telle Vlpian. in 1. j. in fin.dcFug.Sp. F VGiTi VARII apud antiquesfugitiuorû reprehenfores erant:qui earn operâ profiteban-lur, ut fugitiuos inueftigatos reduccrent. lurif-conf.in l.fi apud te.Locati.Non eniitt ambo, in-quit,pecuniam ego 8e fugitiuarius depofuimus. Locus quoqiVarroni fugitiuarius dicitur,id eft, qui fugæ pateat. Dicitur autem Fugitiuarius ea forma.qua thunarius, de quo Budaeus in I. uen-ditor.lF.commun.praedior.Se Anataria quçdam aquila apud Plinium, id eft, anatum infedator. Spifg- F V GITIVV M iumentum,aut erroné, etiafi fugiat,aut erret, non dicitur, autor Pomponius intin.l Labeo.eodeintit.Sp* |
FVGlTIVVSnó ert,qui ad amieuffl domi-ni cófugit.l,bouem.§.qui ad amicum. ÿ. qui per faadct.ÿ.fiferuus.eod.tit.Obferuandum,quôd fugitiuus feruus etiam dicitur, qui à domino ea méte recedit,ne ad eum redeat, etiamfi mutato conlïiio ad eum reuertatur. Vide VIp. in clegan tifsimal.quis fit fugitiuus, deÆdil.cdid.Diuidi tur autem fugitiuus,üt ex ead.l.patet,in Erroné 8e Fugitiuum:rurfus Erro in Fugitiuum 8e Erro nem. SanéTryphoninus oftcndit,folam mente propofitumq; fugiendi non fufficcre, ut Fugiti-üus quis dicatur,nifi 8c aliquis adus fugç accef-ferit.l.fugitiuus.de Verb.fig.Sp. F VLC1 RB, eft ueteri operi inftituédo reme dium adhibere. Vlpian.in l.j.§. fi quis jdificium. de Oper.nou.nunc,Sp. FVLClMENTV M,fulrura, 8c fuftétaculó: àfulciendodida,Vlpian,de Fund.inftr.l.quæü^ tum.Proinde, inquit, fu leimen ta fi qua ha beat, item in tit. Si fcruit.uendic.Sicuti aute refeftio, ait,parietis ad uicinum pertinet, ita amp;nbsp;fultui a g-dificiorumuicini. F VLC R A font,utdocetSeruius,leftorum fpondaE,quæ legato leélo côtineri ait Vip.in fin. l.liberorum.dc Legat.üj. F VLLO,qui ueftes polit, emaculaiqi.nó pan narius. VIpianus de Furt.Fullo,inquit,uel fard. nator,quipolienda,uel farciendaueftimentaaC cipit.Vide §.fin.Inftit. Mand. FVLLONIC A, dicitur ars 8c exeveitififuU lonum, fubftantiué nomé ipfum accipiendo. Si artem adijcias,adiediuum crit.VIp.pro officina fullonü pofuit,inl.iij.de Aqu.plu.arc. Nam fen-tentiæ concinnitasitaintelligi cogit: à qua fatis abfurdè recefsitinterpres. Sp. FVLMINi S idudeuftaarmamenta inI.na uis aduerfa.lFad Leg.Rhod.de ia ft Alberic. F VM V S,àfuruo, not® fignificationis. Vide l.fi quis fumo.lF.ad Leg. Aqud.Ité dicuntur pro-tnifia magnifica quidé, fed inania. \'nde fûmes uendcre, pro coquod eft,principum beneuo-lentiam, fimulatocommcndationis officio,pet occafionem familiaritatis,precio uendcre. Adi Chil.Eraf.Sp. F V M l,ficut aquæ immifsio eft. Vide VIp. in l.ficuti.$.Anfto.lF.Si feruit.uindic.Sp, FVN CTlO noftriseftufus,utilitattfueipfi us elFeftus 8c æftimatio,quç pro alia re fit,utcrc ditori fatis fiat. Paulus in 1. ij. §,inutui datio. Quia,inquit, in genere fuo funftioné recipiunt. Idem inl.precia.âd Leg.Falcid.Precia rerum nó exclFeftu nee utilitate fingulorum, fed comma niter funguntur, id eft, mutua utilitate penian-tur.Sic idem in l.fi feruum meum.ad Leg. Aqui. 8c inl.certum. Sicert. pet. Quatenus mutua ui-ce res fungantur,quæ tantundem pr®ftcnt. Sp. F VN CTl O publica, quód ratione (olipræ-ftetur.l.j §.hic titulus.lF.dePubl.8cueftig.Perfo nalis,qu® obmunus foluitur, I.j. C. de Excuf. mun.Sp. F VN C TV S uita.I.j.C.Si reus uelacc.mort. fuer.8cl.j.dePofthum.hæred,inft.Albcric. FVNDAMENTVM proprièin ædificijs di citur. F VND V S,eftdefinita pars agri.fiuecultafit, fiueinculta.Fræfidium latiuspatet,8c tam deur bano, |
|
bano,C|uâm rufticoînec defolo tantum, fed etiâ deçdificiodicitur.Accipitur tarnen fundus pro omni eo, quodfolo continetur : à fundando di-ftus,ut in quem aliquid fundari pofsit.Ager aut eft qui colitur,amp; qui fruduum caufa habetur ad ufum hominis,««3 T«j-/»5,id eft,à rure.Poflefsio ufus amp;nbsp;prxfcriptio eft agri, cuius propri etas ad nos non pertinet. Prædium tam ad poflefsioné, quàm ad agrumTefertur.Dicitur igitur fundus, amp;nbsp;omnis ager,8c omne ædificium,uillæ,domûf-ue, in quas fruftus deuchuntur. Aides, urbana funt prædia,quæ foIo fuperScie^; conftant. Su-perficies,omne quod fupra faciem terts eft. A* rea,locus fine ædificio;ab ariditate didus, ut in ca diftione latius diftura eft.Obferuandum au-tem, fundu non magnitudine, fed deftinatione patrisfam.fecerni.Vndcctiam pars fundi, reéfè Pundus appellatur,l.planè.$.fin.de Legar.j.cum concord.Fundi item efte cenfentur ca,quç intra fctcnet.l.lulian’.$.ult.8£l fundi.fF.de Aél.empt. Paul.hancuocéinl.fcdfi.fFde Acquir.rer.dom. ufurpauit pro uafis potorij fundaméto. Et qua-«is fundus eft quiddam minus quàm ager,IuriC conf.tamen promifcuè ufurpant.Excmplum ha bes in 1 quædam mulicr.de Rei uend. Sp. F VN D vM in Appia cü uillico fuo,amp;c.l.uxo rem§.concubinæ.de Legat.iij FVNDVM Cornelianum de nomine mco exircueto.l.paterfilium.§ duobus.de Legat.üj. Spiegel. FVNDVMTrebatianura,5ec fundumSatri anum,amp;c dariuolo,Scæuolainl. patronäs $.li-bertis.de Legat.Sp. FVNDi Trebatiani reditusuxori,amp;c.dari uoIo.Vide Scæuolam ff. de Vfu amp;nbsp;ufufruél. F V N D V S fGTund utid boden» FVND VS ita ut inftruftus eft, amp;nbsp;fundus cû inftrumétolegatus,fatendûeffe (inquit lurec ) in l.quxficum.J.fed fi fundus ff deinftruc plus effe,cum inftrudus legatur,quàm fi cum inftru-tnentoSp. FVNDI appellatione etiam populus,ciui-tas,communitas,monafterium, uicus, caftrum, uilla,amp;ali’acontinentur.Zaf.in§ æquè Inftit de Aftionibus. FVNDI confines.Terentius Clemens in l.fi cuicentum,deLeg.ij.Sspcenim, inquit, confi. nes fundos etia fupra iufta çftimationem Çhxher drfrtwesMHerti^intcreftnoftraacquirere.Sp. FVNDVM cum inftrumento, an fundum amp;nbsp;inftrumcntum,an fundum inftrudum.Vidc l.v. delnft.amp;inftrum. F V N D V S Puteolanus.Quære,Puïeo1anos. F VN D V S feruiens,amp;dominans Lcge,Præ diumferuiens. F VN D lTVS,dehocaduerbiouideBart,in Aut.decernimus.Cde facrofan. FVNDI ueftigales funt, qui ciuitatum funt, amp;mancipibus italocantur,ut certum ucdigal reipub pendat. Alc.de Verb. fig. amp;inDifpunft. lib.iij.cap iij. FVNEBHis ueftis.VideVlpian. 1. fed ctfi quid.§.amp;generahter.ffde Vfufr. |
ANTE V. ■ F VN B R A RE,pro fepdire/reques apud Vl pianum, FVNES TA familia, qusluéfum amp;exequi-as célébrât. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, FVNERARI. Satius eft de fuo teftatorem funerari,quàm alios legata confequi,tefte Vlpia no,l. at fi quis.ff.de Reiigiof. F VN G I,eft officium, munusi^i agere.ut.fun gi magiftratu,fungi procura,fungi legatione.fun gi officio,uel muncre fufeepro, fungi partib. iu-dïcis,fungi militia, fungi ftipendio. Vita tarnen fungi,à reliquislocutionib. qusexhocuerbo conflanturjongè multumqi dtffert,nempc reli-quis locutionibus, prsfens muneris officijq: re cepti funéiio ineft.Vita autem fungi, nó uiuere cft,feddiem,ucl mortéobire Indeuitafundus, uel uita defundus, aut dcfundus abfolutè dici-tur,qui dié obiuit,id eft, qui uitæ officiû, amp;: cof-fins gubernandi muhus abfoluit Attamen uita. ungi,raró dici uidcas,pro mori: fed potius uita fundum,aut dcfundiyn pro mortuo.Sp. F V N GI officio fuo,eft quod uulgus dicitƒ» cere fuum debitum. VIpianus in 1. ludcx. de Re iudic. Semel enim, fiuc mak fiuc bene, officio fundus cft.Sp. F VN GIB ILES res dicimus, quæconfiftut in numero,pondere,8c menfura: ut pecunia,fra mentum,uinum,olcum.Cçtcrùm corpora in u. niuerfum omnia,omnes aliæfpccies, dicuntur res non fungibiles.Zafin $.in perfonam. Inftiu de Adion. fVnvs gêheralius eft, quàm Exequl®: eft enim tota pompa,tam domeftica, ^ extrinfeca. exequis ueró tantó in uia,dum funus procedit, Hinc redé dicitur Adiofuneraria:quoniam to* tam fepulturæ rationem compieditur,non exe* quiarum duntaxat. Annotatü legimus quoqiFa nus proprièdici Cadaueriam ardens,uel inect^-^ fum:Exequi®dumportatur:Reliquis,iam ére-matu amp;nbsp;buftû:Conditû ueró,iam fepultum.Sp. FVNVS ducere.Vidc Vlpianüinl aifiquis, ff.de Reiigiof. FVNVS familiare. VIpianus in l.ij. de In iut uoc in fine.Neqï funus,inquit,familiare ducen-’ tem, iuftâue mortuo facientem. fubaudi,In lus uocare oportet. Dixit autem Funus ducentem pro eo, quod eft funus facientem. ut Virgil. lib. Æneid. iiij, dixit, ducere fomnos, pro co quod eft dormire, amp;nbsp;tanqua fomnum facere, tefte Fr. Syluio in Commét.in Orat.pro P.Quintio.Idé, Funeris cauffa,ait, fumptus fadus uidetur is de mû,qui ideo fadus fucrit,ut funus ducatur,amp; ff nc quo funus duci non pofsit. Sp. FVNVS imaginariü,Gr{ci Cenotaphionuo cant,cum mortuo iufta abfcnte cadaucre pcrfol uuntur. Legitimum ueró dicitur, cum defundi corpus adeft.Sp. FVNVS publicum erat, cum quis propter fua in rempublicam beneficia, publicis fumpti-bus fepeIiebatur.Ceremonias illius Plutar.oftS dit in Publicola.Sp. F VNERI S fumptus profacultatibus,ucl di gnitate defundi arbitrantur. VIpianus ait in l.fi , q[uis |
|
F A N T E V. quis fepuIchrum.De Rclig.Sc fumpt fun. Fune- fcrédo:tiel à Graeco fermone, quod W-^f apjicl ris impenfam accïpimus,quicquid corporis eau lanifures-imo amp;nbsp;Grxci à ferédo Af«^dixerut. facrogatum eft'.uduti unguentoruin, amp;nbsp;preciü Quæ interpretationes uocabuli quum fuam ha lociinquoftefunausbumatuseft,amp;fiquaue- beantuimamp;irtilitatcin,ad percipiendam rein ftiariafunt, ucl farcoph^i, amp;nbsp;ue.dura,amp; quic- ipfam:Paulus eas nonfruftra recélct, poffuntqi * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r ,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnes uideriprobabilcs:nempequodnomina fiepe non unam duntaxat rationem fignificandi habcant.l.j.ff.dcfurt. F V RT VM non facies.vij,Lex Diumar.Tab. hoc eft, non cripies aliorum fortunas, ntqj uHa fraadead te trâfere$:autfi apud re funt, nó con-treélabisinuito domino.Hxc Lexeuidentero- con. F V R C A.CaUiftr’ius lt;ic Pœnis,in l.capitali-«m, récitât inter gradus pœnarum capitalium furcam,famofosqilatroncs figendos furca inijs locis.ubi graffiti lunt:pluribus cóplacuiffe fcri. bit,nee abfq; fumma ratione, quam ibidemre-fert Sp. F V R C1F B R,qui feruus in furto,aut eiufmo di aliquo flagitio deprehenfus fuerit, aut impro bitatis fcelere cóuidus duplex liguü.quod cur. rui fubijcitur, amp;nbsp;cui temo affigitar,attollere ui-debatur,i8cintaentcuiciniacircu nferre, utfidé ei iny ofterum non baberent,3c ab eo tanquam infido cauecent. Ideo furciferappeUabarur à La tinis:quod etiam Graeci v^vf^ff hocRomani für cam nominant. VidcPIutarchu.n inQuæûion. amp;nbsp;Coriolani uita.Sp. F V R E N TI gladium porrigere, apud Vlp.in l.quaaftione.^.pcnult ad leg.Aquil. F V R O R,iiTipetus animi fme ratione,dcmen tia.Vlpianus:Siquiscaut.in 1.ij. § finó propter ualetudmem:nam qui furore,inquit,impcduus cft.ualetudine impeditur. Sp. . F V R O R ed morbus feu aduerfa ualetudo,I. ij.^.Idemeft.ffn quis cautioni. F VRl O S V S,ut interprètes docét §.j Inftit. deCurat boe ddlatd mente capto, quódillcra-biequadam animi agiturratmentecaptusma-gis in quiete eft, nullaq; excrinfecus figna often 3it;idemqs eft qui amp;nbsp;Semens. Sp. J VRIO S V S natura,qui continua mentis a.-benatione omni inteiieélu caret. I. diuus. ff. de Offic.praeGd proinde reRè ignorantis loco ba-betur.flul.de Repud nee longé abeft à ftatu pu pilli.l.fulcimus.^.adeó. Ex quib. cauf. in poffeff «at.Sp. F V R quandoq; dicitur, qui hoc erîmenaffe-Ôat.quamuis non perfecerit.Sp. F v R improbus, raptor dicitur: quia eft fare improbior.Vi bon rapt.in prin. Purmanifeftus ert, qui cum re furtiua deprehenditur, priufqua eo loci rem pertulerit quo deftinauerat. Sed qui pertulent quo deftinauit, tametfi deprehenda-tur çum re furtiua, non eft manifeftus fur. Ex 1. iîj.8ç l.v.ff.dc Furt.Sp. F.VRnoRurnus,boccft,noRudcprebenrus, feuerius quàm interdiu deprehenfus punitur.l. iij.adlcg.Aquil.Sp. F V R T V M, eft con treftatio fraudulofa, uel ipHusrei, uel etiâufus,poffefsionifue : quod le-gc naturali prohibitum eft admittere.l.j. de Fur. yipianus notât in fin. I. fi quis teftamentum. fE Spiegel. |
r V R T V M à furno.id eft.nigro di dû, Lab to ait,quod dàm amp;nbsp;obfeuré fiat,amp; plerunq-, node: del à fraude,utSabinus aic,amp; à fcrcndo,id eft au ftendit.reru omnium comuniooem repugnare cum natura. Nam fi omnes resnobis fecundura ' naturara effent communes,hoc eft, ita unius fi-cucalteriu$,nonpoffetcommitti furtumcorra naturam, quaecocedcreturoccupanti. Alciat.in 1. probrum.ff.de Verb.fign.fentit, defendi poffe furtum, nónatura.Jcdciuili lege probrum effe. Nam legûturfuiffealiqui populi, apud quosfu-rari impunè licebat:quodex Ariftonc lurifcon-fulto A.Gellius traditSané, quauis lege ludxo rum^ures punirentur,non tarnen confequens eft,teÜe codem, iure gentium id crimen puniri. nee enim foli ludxi ius gentium conftituût.Sp. F V R T V Mconceptum dicitur ex autoritate Caij lurifconlulti,lib.Inftit fecundo,cumapud aliquem alteram res furata inucnicur Oblatum uero^cum res furtiua alicui à fure ita datur, uta-pud ipfum furéinueniri no pofsit.Paulus: Con cepti,inquit,aétioneis tenetur, apud quern fur-turn quantum amp;nbsp;inuentum eft. Oblati,qui rem furtiua alij obtulit, ne apud fetnueniretur. Qua de re uideluftinianumlnfti.de Obligat.qux eX del.nafc.Sp. F VRT A domefticauocantur, quae feruido-minis, uel liberti patronis, uel mercenarij ijs *-rud quos degunt,furripiunt.autorMarcellusio refpicicndum.de Pœnis.Sp. F V RT A apud uetercs Aegyptios omniafu-iffe licita amp;nbsp;impunita: apud Lacedæmonioslau data,refcrt Gellius lib.xj.cap.xviij. F VRTA perlanccm amp;licium perquircre,fi Mafurij Sabini über,quem defurtis fcripfit,cx-taret, nulla opus effet dubio proeul coniedur«. Nuncigitur quid fupcr bac re fentiat doéliff Ah ciatus,cuius fententia mihi magis,quàmRbodi gini placet.ArbitraturiSjConfucffelifloresina'' Iienas domos perquiCtum ingredi, in primisb-cio eindlos,utfe iurcpublico,amp; tanquam magi^ firatibus obfcqucntes.non autem propria auto ritate alienasdomosingredi oftenderentJici» accingere,amp;lancem fecum ferre,quamoculis obijcercnt,nc qua ex parte matrefamilias, mult; lieresue confpicari poffent. hincq. tradlauide. turappellatio, pcrlancem amp;liciuin remperqui rendi.Excap.viij.lib.v.Parerg.Sp. F VRTI M arbores c®dit, qui cldm cxdit.l. Furtim.ff.Arbor.furtim esfar. FVKTIVAE operæ,quæ amp;nbsp;fuccifiuæ.Quç-rc,Succifiui$ operis. F V R TIV A res, quæ furto furrepta eft. Sed amp;nbsp;furtum tropo Metonymix, pro re furtiua di-citur- |
citur,Dtinl.feruu$.ff.deCondia.indcb.Sp.
P V R T1V V M eft non folum quod noélu, aut interdia dâm aufertur,fcd quidquid alienu mobile,malo animolt;,inuito domino contrefta-tur. §. furtum autem fit. Inftit. de Oblig. qux ex delift,nafc.
F VSTB 8 ,quoiflagrisdiffcrant,Iurifconf. oftendiiinl.feruorum.dcPœnis. - nbsp;nbsp;nbsp;■
ANTE A.
nus.§ Sempronio.de Legat.ilj.HxctftGalatia* quam Petrus prxcipuus apoftolorum epiftolà plena (utErafmus inquit) apoftobex matefta-
tis erudijt:quain Paulus peragrauit, ScEuange-, liofuo Chnftumpurèdocuit. Diuus Hieronymus prologo fecundi Commentariorum ad 64 latas ex Ladantij autoritäre tradit.Gallos anti-.
■ FVSTVARlVMtnereri fic dicebant.ut nuc ' uulgiis.Mentus cftbaflonatas.EtefttefteMar' ccllo.in l feruorum.§.fin.dePœnis,quæfufte id fligitar itiaiorpoena pecuniaria. Meminiteius uocabuli Seruius Aeneidos fexto.T.item Liui? ab Vrbe condita.lih.v.Foftuarium.inqViit, mere tur.qui Ggna relinquit.aut prçfidio decediuMo deftinus quoq» lurcconfultus inter pœnas mil» tares fuftium caftigatiooem recenfet. ld fuppli-cium eiafmodi eft, accepte fufte, Tribunus uir tatum attingit damnatum: quod ubi eft faélam, omnes qui in caftris funt, cædentes fuftibus la-pidibusq-, plerofq; in ipGs caftris conficiunt. Vi de Rhodig.cap.v.lib,x.Sp.
F V T1H S caufa,pro uana amp;nbsp;leui.etiam à Pli niodicitur.
F V T V RV M indicatiui quo diftet à futuro
fubiondiui.doceiGl.inl.j.J.fiinemancipato Sc J.fequen. ff.de Coll.bon.Alber.
F V T V R V M opus,Sc quod nondum faöuin eft,8e quod fortè nó fiet.l. circa prin. ff. de Op. nou.nunc.Sp.
FVTVRVM tempus id regulariter aecipi-mus, quod nee ad præfens, neq; ad prxteritum refertur.Quanquam materia ita fuadente, pr®. fens pro futuro, Se futurum pro prxfenti fUmi-tur.xxxij.q.v.fi Paulus.Ex Alc.Sp. G' A snABBbbA,Dacia,Talia,Paffagi-urn ,Pontiuegium, Guida gium, Se l^lfimiles uoces , qux apud ItaloS funt fpecies certi tributi Se cxa-ji dionis, nemo ignorât effe ab in-
quitus à candore corporis Galatas uocatos : de inde Galatiam prouinciam didam, in quaGalli uenientes Græcis fe mifcuerint ; 8e prius qpidë Gailogrsciam , jióft autem Galatiam didami Nee mirandum arbitratur, inter Græcam Ad» gentë Gallos confedilTè.cum contri Adani Grç ci in Gallia çonfederint.Sp. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.’. •
GALBAT 1,galeis tedi milites funt. Eft au* tern galea.teftc Diodoro,crifta capitis de corio: quumfitcafsisde lamina Didaqs galea Varro* ni,â gale(o,quo multi antiquorum ufî funt. Co* num,cùruaturam gales, qux in ea præeminet, dicimus, fuper quam criftæ funt. Lego apud A' lexand. Neapolitanum libro primo,quo loco ril fert infignia galcaru apud diuerfas gentes,Cym bri» noftris, atqs TcutoniBus in ufu fuiffe.ut ga. leas contegcrent horreritium hiatibus animali-um:quo in adem delati,uifu effent truculentio-
res.Sp. it.
■ i,;q5gt;
metrsatqi architediF. qui rcliquos omnes fu. periores medicos ( Hippocrate tarnen femper cxcepto)8lt;ingenij magnitudine,8e doftrinagt;8c diligentia longifsimè fuperauit, ut Fr. Philelplv atteftatur lib.Comuj. interprétés fcquuti uerd culosuulgatos.quos refert Glof. fuper uerba Ditifsimi.in ÿ.nosuerotantam.inProœm.Pâdi Galienum non redê uocant. Galloos Gr^cis di duseft.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m-
G A LB O T A B,in Sicilia dicebantur porten torum interprétés,tefte Cicerone,libroj de Qi uinat Rubr.C.deMendicanttualid.libr.xj.indi*
terpretibus è triuio fermonis lu-
G A D i B v s babere-Apud Pomponium in 1. fi mibi 8ctibi,de Legat.pad occafum extra Her-
cat, tales Spanaldos Galioias uulgo ab kalis ap pellari.Sp. ; o'iK-ri
GALbICANA lingua.Vip.de Legat iij.Fi-deicOmmiffa quocunqs fermone relinqui pof* funt,nQn folum Latina.uel Græca,fed etiam Pa nica.uel Gallicana.uel altcrius cuiufeunque gé.
Qalllt;iMfum.lingua;quamdodifs.Glarcanu»raul tis de caufis exiftimat earn effe, qua hodie Rbc-nanusntrtur'.quahodicPrancigenæutûtùr.Ro manameffe, quanquam corrupiam, netnini eft dubium. Puniese linguae uerba aliquot extant in P(cn.Plauxi,qu£ ipfe mox interpretatur u«r* bisLatinit*. filo. Petro Vallat interpreti credi-mus.Sunt qui putant,Gallicanos eos appellari» qui fint extra Galliam. Vide Suetonium in uit»
tc,utaitPlinius .Gades infulafeptuaginta quirt que milium paffuum longa ,.'Sc an gutta mari à continente diuifa,cum ueterc oppido,eodê quo infula nomine,ubi templura ditifsimum olim facratumHerculi coqifandiushabitum,quôd offa eins ibi fna magno accurfu pagani colçbât.'
GAbATIA. hancregionem,Vadianono». ftro tettc undecunque dodifsimo, poft ingéter illas Alexandri uidori3s,8caudasper AfûMa-t « donum uires,Græci infederunt. quibus po-fteaGaUi fe amp;nbsp;ipfi magno bominum numéro A-fiamingrcfsi coniunxerunt, Gallogræci difti. gensmixta: 8cregio quæ mox crefeentibus Gai, ber.occider.Sp. lorû rebus Galatia uocata fuit,antea Gallogr»- nbsp;nbsp;nbsp;G A bbt C1NIV M fccundum diei ciuilis dl
ciadicebatur. Sed utriufqj uocis ufus apud feri- uifionem,poft mediam noblem à galli cantu di-ptorcs manet.quin Se apud lurifconful 1. patto- élum cft;quem tarnen interpret ra l. non mino.
Neronis.Sp. V., f. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'' nbsp;nbsp;,
G A Vb V 8 galiinaceus.femimas.quiaeftcaa ftratusidiciturq! fortius pugnare cum ferpente. Vide Scholium in l.j. C. de ijs qui parent, uelli-
r rem.
1
|
G iretiS.CideTtànraftîôn.feàuftd«in noftis horam inteHigit-Sp. U ALVIN ARIVM ,locnsin quogaHinæ nutriûtur.Qui curâtgallinas, Gallinari*. Quod ex gallis eft. Gallinaceutn dicitur. Subftantiuê item pro gallo ufurpari conftat. GALLINA domeftica,exiguum reicenfe» tur. Aut, Vt om. obed. prou. $. hoe confideraa. tes.Alber. o ALLIN A S.diuerfi generis memorant au toreS-Caius Iurifconf.amp; de Cortalibus, hoc eft, de ijs quae incorte aluntur: quæâcDomefticæ dicuntur : amp;nbsp;de ueris gallinit loquitur, hoe eft, Phadanis.in l.naturale.de Acq.rendom.Ëtluft. in y.gallinarum. Inft.de Rer.diuif. G ALL V S Aquilius uir fuit maxims ac pro* batifsim« fcientiæ,CKfaris amp;nbsp;Ciceronis ami. cif$imu8:de quo idem Cicero uideatuain Orat. Aul.Cecinnç. Fuitinformuiiscócipiendispro. batut muitum, amp;nbsp;inter esteras de dolo malo e* didit acutifsimas formulas, qus ad noftros, ut Salomonius atteftatur.non peruenerunt. llIa-rum enim meminit Cicero, coinmendatque iij. Offic. amp;de Liberatorijs ftipulationibus illam, qui Aquilianam uocauit antiquitat: cuius con. ceptauerbaluftin. inferuitÿ. quiequid. Quibus mod. tol. obl.Item Scpercelebrem illam,de inft. pofth.nepot.Sp. G ALO S.Lege,Inatere8. ' GAMOS .Latiné nuptiç.Inde,Monogamus, unius uxorisuir. G A N E A,amica non eft,ut indicat uulgatum recens auAuin Lexicon, amp;nbsp;fentit Glof.in I. non aliter.fF.de Vfu 3e habit. Donatus enim appellat Ganeam.meretricumtabernam : quia fit in terra, amp;non,utcœnacula,ruperius. Feftusfimiliter locum abditum ,uelut fub terra, dicir antiquos appellafle Ganeam.Nimirum,quód apud Grs-«osgt;iamp;gt;«lt;«,terrafignificat,àquib.Qaneam de-duci.ijde autores intellexerunt.Vndelocafigni ficat uinolentiæ,gulæ,libidiniq; apta:quç Se Ga neonibos nômen indiderunt.Sed Se pro gui a. Se rclautaà bonis autoribus ufurpatur.utSe Ge-aialis dies,pro læto Seuoluptuario : Se Geniaii. teruiuere.pro molliter Selautè.Sp. G A RIO p H YLL VM.Haud icio,an lurifcô foltui inl.final. de Publican, numeret inter fpe-des àd ueftigal pertinentes : ut quidam putant. Nam Volaterranus fcribit,quem nuncOario. phyllon uocant.poft Plinij tempora À Damafeo in Italiam uenifle: quum nec ipfe, nec alij men-tionem eius faciant. V nde apparet Haloandri le élio e(reuerior,qui pro Gariophyllo, Foliû bar-baricum habet.Sp. GARRiTVMauium percipere. Vide GlqC înl iij.C.de Malefic.Scmathcm.se xxvj. q.iij.c.j. Al b cric. G AVLVS,interonerariasmagi$,quâmpar vas naues referendus,ut Bayfius exHerodoto demonftrat. Accipitur item, eodem tradente, prouafe quopaftores utunturadiacexcipien-dum.Sp. GAYSAPINAM penulam, non intertheri |
A? ftra,id eft,Sftiua,fed hyberna oeftiment# anno-merandam,tradit doâifsimus Bayfius ad finent CBpxvJ.deReucft.Spi G A Z AM, in numéro tantum fin gui an Peril cam uocem efie,caque fignificari diuitias,id eft, omne id quod pofsidemus, Seruius dicit. Hinc OAZOPHYLACIVM, gazsrepofitoriü, cuius uocabuli frequcnseftmentioapudEccle fiafticosfcriptores.Budçuialicubi pro officiais chakotyporum ufurpauit.Sp. o E Geituor^rtcht nach. Noftrateauulgó folentdice refighificantes accipiendamelïe oblatampeca niam.ucl quam reuseófitetur: Se deinde cogno kendum de iure creditoris, utrum plus ei debe atur,autore Oldendorpiolureconfulto hac sta te ccleberrimo, imó,ut quidam eruditorum air, altero uelut Papiniano. Sp. GBLV,glacilt;inominccont!netuT.Eftenim aqua conferta,âferenitatecœliconcreta. autor Ariftotelcs.Sp. G E MIN A,id eft,duo qus fimilia funrquod magna fimilitudo fit geminorum.id eft, eodem partu editorum. Maro : Geminiq; minantur m ccelum fcopuli. G E MIN A foror,pro uterina. GBMINATA ,hoc eft,repetita uerba.uoló-tatemconftantem indicant.LbaliftafEadTreb. Bald.in l.precibus. C. de Impub. Se alijs fubfiit. Sein Proœmio Panded. Sp. GEMINI Varié fisc uoxponitur. Nam mo do pro duobus, ut apud Poetam, Sunt gemins fomni portæ.Modô pro fimilibus,ut apud Flam inMenæchm. Et Gemini fignificant natos uno partu, Se eodem die : quos alio nomine Gemel-los uocant. Virgilius: Modó namque gemellos, Spem gregis.Nec de duob.tantum dicimusGe* minos,fed etiam depluribus.ut Paulus lurifcó' fulr.in l.antiqui.Si pars hsred. pet. dixit. SedSe Tergeminos fenatores cundos uidimus Orati-os. Vidcinfrà,Tcr enixamuller.SeBudci An* not.ad d.l.antiqui.Sp. G E M M A,uocabuium generale,comprehea dit proprié quxcunqi nec oblonga, nec perfora ta funt.Sp. GEMMAS Pomponiusinl.Sefinon.d«A*r.' Se arg.leg. à margaritis diftinguit;pariter Curtius: ficuterq« Plinius. Apud Seniorem malta de gemmis difleruntur.Sp. OEMMATO S Icdos,ideft,gemmisdiftin dos Sc ornatos,dixit Paulus in 1. iij. de Supel. legSp. GBMONIAEfcalæ,quaEerant in Auenti. no, in dccimatertia regionc Vrbis, dicebantur, ad quas corpora damnatorum trada prçcipiia-bantur.Quod fupplicij genus,fublatis Chriftia-norum perfccutionibus,in defuctudinem abijf-feuidetur.Sp. G ENE ALO G lA,fermo de origine genera tionis. OENER,marituseftfiliæ mex.l. nonfacilé. ff de Grad.affinit.contineturqi eius appeliatio. nc fponfus.l. in legibus, ff. de Teftibus. Sc 1. fer. uui.da |
|
ANTE «us.de Gradibus. Porrigiturqi Generi àppella-tio,adprogcnerum.l.GaIlus§. forfitan. deLib. amp;nbsp;poft.Præterea habetur filij locöJ.iij.in fin.C. de Nat. liber. Apud Alciat.legi obferuatum à lu-ftinolib. xviij. generum profororis maritopo* ni. Sicutflc V'inchindus noftcrin hiftoriatetn-porum fuorum ufurpauitSp. GENERA corpotum tria funt, Vnuni.quod continetur uno fpiritu. amp;nbsp;Gr®cê »i'«^«»»’tfgt;/uoca-tur:at homo, lignüm, lapis. amp;nbsp;fimilia. Alterum, quod ex contingentibus fe, hoe eft, ex pluribus inter fe cohærentib.conftat: quod (rupj/iuMse«//uö-catur:ut ædificium, nauis, armarium, Tertiumj quod ex diftantib.conftatiut corpora pluta non foluta.fed uni nomini fubieéla: ueluti populuS, legio,grex. autor Pomponius in 1. return miftu-ra. de Vfucap.Sp. GENERALE ómn6 obfcurUm eftiut omne multiplex dubium Balddn l.j.C. de Scru. fugit. GENERALE delîÀum.quôd Dd.nominatû appellant.intelligit lurifconlultus illud, in l.aliz udeft fraus.§ inter mulftam.de Verb. fig. quod certa appellatióe plutima eiufdé naturç crimina cópleéii poteft:ut furtû, homicidiû, falfum. Sp. GENERAL!A uerba. Sihæcadcôgencra-lia fint,ut citra manifeftam calumniam reftringi non pofsint, uerbisipfis ftandum eft. 1. piurib. de AcceptiLSp. Generalis confirmatio nonconfirmat nifi iufta.Bald.in l.iij.C.de Precib. Imp. ofFer.I-dem cap.j. Per quos fiat inueft. in Vfibus Feud. Spieg. GENERALIS lexdicitut,quæ omnescà-fus, exceptis illicitis amp;nbsp;iniuftis, comprehendit. Etenim nihil abfurdius elTe poteft, quàm legem iuftam ad interptetationé iniuftam trahere.arg. l.penult.flFad Exhibend.l. fi poITeftbrexhærcdi tate.flF.dePetit hæred.uel talemcafum,perquê fieret fraus Legi.l.cum hi.amp;ibi Bart.flF.de Tranf aftion.Sp. GENERALES aftioncsdicuntur,quac6-petüt ad hoc quod generale eft, diuerfas return fpecies,adeoq! totas negociationes cópleftensï uti tutela,focictas,8c alia negotia. Quainuis V1-pian.generalem uOCet aftionem, quæ de pluribus competit:fpecialem ueró, quç ad unam dü.lt; taxatcaufam pcrtinct.l.j.$.item fcicndum.de A-quapluü.arcen,Sp. GENERALlTfiRdiifta,generaliter intelz ligi debenr. l.j. §. generaliter, de Bon. pofte ff. cont.Tabulas.l.iij, iunfta Gloffa de Offic. Præ-fid.cum uulgat.comprehcnduntqs fingulas fpe-cies,hoceft, in fingulis fpeciebus ucrificantur, amp;nbsp;per fingulas fpecies diftribuUntur. 1. fi chorus,in principio,de Legat.iij.ubi dicif textus:Si chorus uel familia legetur,periode efte.ac fi fin-gulihomines cftentlegati. Sic in 1. Mxuius. §, duorum.de Legatfecundo, qui legathomines, fub compendio uerborum,cenfctur fingulos lez gafle. Spieg. |
GENERIS uoce abutitur Tribonian.in ƒ. plebs. Inft. de lur.nat. gent.amp; ci.appellans illud totum,amp; fpeciém partem:id quod tefte Apelldlt; primus deprehendit Alciatus.Idem accidit paf-fim Ciceroni,præfertira ueró lib. j. de Oratore. GENBROSI dicuntur, tefté Raph. Regio, qui à nobilibus genus dicunt Senecae eft gene-rofus, ad uirtutem bene â natura compofitus. Hoc unum,inquit, eft intuendum. AliOqüi fi ad uetera te reuoca$^nemo non inde eft,ante quod nihil eft. A primo mundi ortu ufque in hoe tem-pCisperduxitnosexfplcndidi$,fordidisqi akerz nataferies. Non facit nobilem, atrium plenum famofis imaginibus. Nemo in noftram gloriam uixit,nec quodanienos fuit,noftrum eft. Animus facit nobilem, cui ex quacUnq» conditions fupra fortunam licet furgerc.Sp. GENESIS eft,quam ahj genituram.Cicerd fidus natalitium appellat, GENETKLIACI,diéli Mathematici,quià natiuitatis die amp;nbsp;hora, quos illi Horofcopos uO cant,futura prçdicunt. Eft autem Mathefeos dU plex fpecies. Alia quidem qUatUor fub fe liberales artes complcétens. Alia ueró facris cönftitU tionibu3,tanquam quæ cantamina doceat,pro-hibita. 1. fi excepta, C de Malefic. Hanc Alciaf. pulchré declaratin Annotât,in trespoftfriores lib.C.Spieg. G E N11 didi, quia nobifcum gignantUf, Uel quod genitos tueantur.Apud omnes fermé cort ftat,duos unumquemqi genios, ut uulgó aiunL angelos habere,uit® fuse euftodes, alterüm bo-num,alterü malü.Videcap.ij. quöd eft de Tempi.amp; Lucis,in Tab. xij. Vlpian, de lureiur. in l.fi duo patroni.ff.ubi,fi qui$iait, in re pécuniaria p genium principis peierauerit. Tertullianus i-té,quipaucis anté annis uita defuhgitur, quàm ferum potiretur Alexander imperator, fub quO Vlpiâni nomen inclaruit. Citiusdenique,in-quit,apud uos per omnes deos,quàm perunum genium pcicrant,in Apologetico,cap. xxviij. amp;nbsp;in eodem: Atque adcó omneS illi füb ipfa ufque impietatis eruptione, amp;facra faciebänt pro fa-, lute Imperatoris, amp;nbsp;genium eius deierabant, a-lij foris,alij intus, Ita dcniquc in ad Scapulaml Sedijdemipfi,quipergenios eor.um in pridie ufque iurauerant Teftiseft Alcxand. Neapolitan,cap x.lib.v.Pcrfalutem amp;nbsp;genium principis deierare, longé præftantifsimum iüfiurändum haberi cœptum,cui nulla4ii,nulloq; imperio cô tràirefas erat. QuödTiberius Cæfardefepr»-ftari uetüit.Quod etiam deNerone proditur.D, Rhenanus abhacpergeniös Cæfarum deieran di confuetudine exiftimat natum, pofteâ apud Chriftianos Principes,utperfalutem Regis,aut liberorum eius iuraretur, quod tarnen in legibus Francorum feueré prohibitum conftar, Cæ terùm non opinorgenij nomine üel Uerum De • um,uel,ut Interpres exiftimate uidetur, angelu aecipieodum:tamctfi in 1, qui per falutem, eod, tit.dicit, Licet per Deum iurare uideàtuf.Siqui dem de eo literis proditum eft, quod cultü uer^ pietatis adcó infcftat’fit,ucrefcripta principu eótra Chriftianos collégerit: ut doceret,qüibus r i pœnis |
G ANTE E.
poeniS affici oporteret eos.quife cultorcsueri Dei confiterentur. Sotebant autetn milites per genium Imperatoris iurare, fe nunquam defer-turos militiam,nec mortem recufaturos pro Ro ,jnana republica,amp; omnia feftrenuè faduros, . qusepraecepit Imperator.-Quæfi miles non fer-, uaffet, capite puniebatur, etiamfi res benecef--£(ret,uttradidrtModeft.in!,iij.$. inbello. de Re inilit.Paganiuerô.hoceft.militiçcupientes.nec dumcinéü, li quid per genium Principis peie. raßent.mitius puniebantur: quod e.x: Vlpilni iuerbis deprehendere licet. Nam paulo poftjm-,perator,inquit,cüpatre refcribit,fuftib,eum ca-ftigatu dimittere. His ad de de Genijs quæ relata funtinfrà,Larem foucre. Bud. libr.j. de Con-temptu return fortuitarum,fcribit, Genium, pro ui naturae, atquepro ingenio ufurpari ab antifti tibus eruditionis noftræ ætatis.Cæterùm Geni i«m malum Graeci dicunt «Aa^-tf/e : quo nomine .uocamus eos, EraG tefte, quibus incommodo-turn noftrorum maximam partem acceptam fe-rimus.Sp.
j. GENITAL!S feritas,ideft,genuina,nati-ua.Iuftinian.lnftit. Si quad, paup Cæterùm,in-quit, fi genitalis fit feritas,ceirat adio.Sp.
eil .G B N1T O R,nihil à Generatoris fignificatio ne difcrepatreandein quoq; fignificationem haltet Genitrix. Vfurpatur tarnen uox Genitores, pro maioribus,in Aut.de Mandat. Princi $. primo.Sp.
v 'GENlTVS inferuitio.proferuo. P-incygen tnann. AnAote. in Politic.grauifsimis rationibus •feruitutem défenditexnatura caufiam trahere, lt;reprehendens eos'qui contrarium adfirmarunt. .Quanquam,ait Philippus, quorfum opus eft ta filbtili difputationefllla uox,Honora pattern,Sc «matrem,fubijcitomnes homines feruituti. Cæ--tera uidc apud Old.in Diuin. Tab.Præcept. iiij. Spieg.
J-. .jCENTlS, quàmfamiliæfignificatio,latior jeft. nam Gentis nemen agnatos amp;nbsp;cognatos cô -t»t!et;ut Alejatus docet in l.fæpe ita compertum .e(Jjdélt;Verb fig.Idem apud Cicer. lib.de Orato-ire^trimo: Gentem in patricijs efle,in plebeijs Stirpem oftçndi tradit.cap.xij.lib.j. Parerg. Adi quoque Bar.in l.jÆde Probat. Gentem tarnen, familiam tantû ex eodem parente mafeulo pro-dyélam.nuncupati.admonuit eruditifs. uir Ol-(dend.Gentem autenkdecem uiris confici, utde çoetu fuprà diâum eft,Alciatoplacet: quodamp; .de turba dicédum eft.l.prætor.Vi bon. rapt. Sp. £ GENTILIS , qui ex eadem gente mecum ÿft,diçitur. Necuideturlnfulano,quàmiuftè uox ilia transferatur ad genus hominum, quos Ethnicos uocamus. dequo latius Sipontinus. Deniqj curiofiores quidam noftræ ætatis, pro iure patronatus,malunt dicere,Gentilicium fa-cerdotium.Sp. 0 •
GENTILES Accurfius pro cognatis accipi exiftimauit,nullo autore. Sunt autem ex defini-tione QJVIutij, Gentiles, qui eodem interfe nomine funt,amp;qui ab ingenuis oriundi funt,amp; quorum maiorum neino feruitutem feruiuit, amp;
qui capite minutinonfunt. Sedhuiefeutenti« repugnat, quód etiam in feruis iura gentilitatis fuiife.fentitPlin. cap.j. lib. xxxiij. Nifi olim hæc fuiffe arbitremur,amp; ante xij.Tabul. Leg. Itaque Gentiles propriè didiosRompatricios interfe, exgentilicio iure, quodeis tâtum competebat; nempe,ut exclufo fifco, cuiuslibet cognominis fui hæreditatem gentilicio iure ad fetraherent, annotauit Alciat.ut amp;illud loco iam crtato;Gë-tem fcilicetnihil adfanguinis uinculum perti-nuifle,genus ueró, uel ftirpem pertinuifte.Papi nian.l.prima, de Probat. Quoties quæreretur, genus,uel gentem quis haberet,nec ne,eum pro bare oportere. Sed amp;nbsp;Gétilium aliam in iure in-terpretationem fuiffe, indicat: nempe ut qtiem-libet fignificet Romano Imperio non fubieélü: quia nó Lege ciuili,fed iure Gentium uiuit:quo fit, ut periode fit cum Gentilem dicamus , aefi Barbarum Sp.
GENTILlCIVMdicitur, quod exgencre, fiue familiaeft. utGentilicianomina,quæorigi nem gentis, uel familiæ declarant, ut Spiegeli» us,Maius:amp; Gentiliciainfignia,quæ Armauul-gó uocantur,quafi armis, militiaq; quæfita,fuc-ceffete in locum, ut Budæus reétè exiftimare ui detur.maiorum imaginum, unde præcipuège-neris nobilitas accipiebatur.Vnde
GENTILI TAS nobilium fuit, fciliceteo-rum qui fui generis imagines proferrepotcrät. Imaginibus enim, ob infignem uirtutem,acre-rum prçclarè geftarum,decora donari folebant Nemo eft qui ignorât, amp;nbsp;noftri temporis gentiles, feu nobiles ( ut uulgô dicimus j cum agna-tionis iure de Feudis eóntrouertunt inter fe,uel cum dotnino(^dcmLhenherren') nó habentferèdi gniora probandi argumenta,adoftendendam gentem fuam, quàm ea quæ ex imaginibus ac cognomine mutuantur.utquum dicunt,wurfc^« len einen Schiltundlicitn. Nune enim proimagini-bus infignia gentilicia habemus. tefteBudæo. Spig.
' GENVINA pielas.quamuiscorrupt^lega-tur in uulgatis codicibus Gemina, jp infita,fiue ingenitapatris infilium affeéïione,uiqiamoTis ufurpaturab VIp.in 1.iij.deLib.hom. exhib.Vn de fcholiiim interpretis, alioqui inéptü,hucmi-nimè pertinet.Certè ex eo liquer,ipfum non m-tellcxiffe.quid uerê pietas,quid item officium ß gnificent. Certé affcélum nullum paternum uin cere iure noftro euidentifsimum eft. Alciat.fate turin Parerg. fequandoqj exiftimaffe corrupts hune locum,amp; non geminam.fed genuinam pie tatem intelligendum : quod amp;nbsp;Norica editione conftat,qua(i naturaliter ingenitam dicas, indi-catls uocem genuinam apud Ciceronem dnob. loeis hoc fenfu Iegi:in oratione in L. Pifon.amp;in Parritionibus.Sp.
GEN VS eft,quodfui fimiliscommunionc quada,fpecie autem différés, duas autplurescó plcftitur partes: atq; partes hægenerib,exquib. emanant,fubijciuntur. Bud. inl.j. deluft.amp;iur.
GEN VS prædicaturdc fingulis fpeciebus.
1, interdum. de Verb, fignif. l. fi quid carum.$-i.
de Leg,
|
, G _ A N t E È. . ^' L^g- ''j- Totdm ueto departibus nôn |gt;rædi- ck uctéVlb Sc récentioribus cum Dn.BéatoRhé ~ * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;naqoiamp;alijs cruditis noftratis linguæ pe7iii5 fenpf'é’qbàm cum Straboriè,alioqui grauif^/mö autorè : ül bideUcet Gcrmànlæ uocabulum fît merèTéutonicum,ab infigni fortitüdihe dé^j duin.^am Ger Man, prorlus uirilcm, ftrenUuqî fignificaV.Néequenquam, inqüitHubertus,ibd ueat hic Dn. Aegidius Tfehudius, aliam ex Strà bone afférens Germaniæ hominis originem,ni Iiiderti pfæftet in Allcmahnis,Nortmânis,Mat-comannis, amp;nbsp;buiufthodi alijs in M^n exeûtipuJf quæ quàmpl,urima fun», it a ùt non pofsit lîngU laritasîn Germahiæ uocabulo allegari j autlu-fpicari,etfifithon parua, autindiligens Strabb-nis autoritas.Quis enim audiuit Romanosged tibus nomma impofuiffe, amp;nbsp;no proprio fié com-muni appelIaffe^Hadenus Huberti uerba rçtult; limus.Rhenahi Opinio placet Dn.Alciato.apud quem extat de Germania perquàm elcgas cäp. libro Päterg.X. Albericuslqós îflc fecutüs autO-res, à gennTnï'üedücit ö^iMianiam, candidé ei generis hobififAcm adferens præ ceteris natio, nibus. Pofró fi quishodic uolücrittotius Ger- caturNeque enim ficttri dicitur, Teftamentana «ft tutela,Légitima eftrrttcla, Datiua efttutela: 'U dicitur Satifdatio eft tutela.Tuitio éfttutela. HxAppçI.Sp. WMvs.ïntelrdilfh AjVi/wrb^iKJf prd Zeb.lritel-Jigihftqqüiefubiuogéïie'ré^ontihebtyk ù'fWT‘ ij.J mutoi ff.Si cert.pefïftem apud Vlpianupro quatitafein I.iij.ff.de Lib.tKhib.Eaq; udefebifa-riam trtitur Alknus in eodem Refponfo; l in na ueSaupheij.Locati. Notum eft. genus proïpe-cic amp;nbsp;pro indiuiduo, fpecies in lure Cniili paf- GENERiS uoce abutitur Tribonian.in §. Pl(^ï tnffit de lur. natur. amp;gent. appellans il-HWf(j1?ûm,ÿcrpeà‘ein partemrid quodféfte Ap-* péU^, primus deprehéndit AFciatus. Idem acev ditpafsim Gîceronî,ptçfertim ueró libro primo deOratoréi GERERB.uerbum cftgertericum.resq» tam fo'reü(fe‘^'c|uàm exttaïnd^cialescoinpleclitur.ut pateVtoto ritulö de Ne^dÜg^ft. amp;nbsp;1. uel éi. §. ge-dis.ffQuæin Fraud.cred.ScLgetla. de Reludic. Ex Alberico. Sp. t^BRERE pro ciüedicituris, qui iureciuita tis utitur,fiue ciuis fit.fiue non fit. t?6Rbilt;E,profacere, lurifcofs-familiarifsi-mttirteft.Nótum'uulgatum illud,Quiperalium gerh.pétfegerere uidetur. 1. itaauté. §. gefsiffe.' ff.d«Adminift.tur.Sp. G E R E R É pro hærede quid fit, pulchrè declâ rat Vip. in 1. pro hærede. dé Acq. hsèred.Sc Imp. in 6.pro hærede autem. Inftit.de Hæred.qual amp;nbsp;diff Bréuiter.ut lulianus fcribit, Pró hæredege rere,Wón tam eft faéli,qüim animi.Nam hoe ani mo effe debet,ut uelit hæres effe. Sp. GÉR'bRb negocium fnüm,eftrem fuamuti'‘ literfacert,8c,utuulgó dicüt,bcnefacerecafum’ fadm. ‘ g bRÇ RÊ perfonam alitüius.hoceft, référé realiqnê. SrehfsTrnifreriffQAgi. Noftris frequés inore eft-Qui per aliqm gerit,per fe gerere uide Wr.Qua dè te Spèc.titidfrtfifsion. actio. J.j.uén hen^êffiier^ór.Sp.'' -ms.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'‘’J- ' tlRR Bit® retd;8crès,aliod effé,hoc eft, belli getart* qu à mn egofél ÿ ^eré, B ud'. a n noraui t; ' Idgetidhitiilj; ób ia e:^?ff^at in 1 defertotem. $. -in bellq de Re milit.cefferjt,pro gefferit.Sp. ftftJftKï JffÏiA.düm Rohfahi rerdtn potirert tur, conftituta erat rab'dùobus PraffidibuSi augt; lorMicerTnj'.'ffdeOffi'c.'prifi.Eius quidam ÏU rifcdfs.meftiméri/nt,Allemàt1niænurquâ;quôd hocnoUdmjSi foi‘tè poft êos'natum : uél potiuS ignotius,iHuddérdufrtatius erat. Deutroqué^ uocabuloElegantertfiffetit Rhenanus nofter.* A'quo tarnen in difputatipne de nomineGer-quot; Jnaniædin’entit'ÆgldiuSTfchüdius Glatoheh- . fis,eùi uer'iobStrabo/iiiTentétifiâuifaeft-.Qèr-manosfic diftos exifti^antis, quod fratresfue rintGallormu, ob morum conformitatem; At HubertusThomas Leodius.üir impehfè^rodi-tùs,atticus-noftèr,in eleganti Commentario fuonupetédito, mauulttum CornelioTacito maniæftatum dinidere, commodé id fecerit,au tore OldénàôrpiOjRomà'n’oquqï ekemplo.qul tresgradus faciebant in Vrbe ’fcilicét Senato-rium,Equeftrém amp;nbsp;Plebéiutn. Sic nos dicemus effetres ordinés pertotam*0çrhjaniam,ui^éfv cet Sehatôtiuih,noc eft Erincipum, Magiftrata üm:Equeftrém,id eft.Vafallorum.nôbilium, fi-be ruti.fiue in ciuitatibuiirlébeium.hoc eft.te-liquormn ciuiuin, n^goéiatorum, opificum, amp;: rùfticôrùfti.Sp. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ |
G E RM À N I fratres diçGtur tx'utroqi pared té:Cônfart'^uinei, exeodetn ta^um pâtre,nort etiam matrelVterini donir^ejseadem mat te, Si duob.parçntftj.Sp., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' GBR MIN A üiconcui'jji^ultâ.qôaq 4c ta^di-cibus nafPbntur: bine amp;' '^tnninàles arbores à» pud Paulum'ln,f.diubrtio.^jpbto.ff.Solut.,mWgt;* Moddjjrôolîftlèôtio, quam Alciat. fequi uîde-, tur. ^NtftèpïÉleVgenfis çdîtîô Öremialéshabéh' qùjtpihi Ma^'^ ®tridet:8çïu^c ap^alet^necdpfdtttj Acctrrfîùm iatljlt,11 ôrtli^'r»pniæ peccatucon- G B R,o N i’b'c 0 mSÔ ^ j ubi fenes cu^àd-tür.hîfld’ffAüotl.Ô.d'e Saerqf hccLSpi G ER'V^ÛTA.à géren'dââu^ tici fignifiçatii_ one aftfùAamp;^âfsiuà^qüjd^fl^ dida effe^xiftj*^ màn??^îi5rutttlbtpàiticip'iofum fignîficatiot9gt;. ta feré ejf^'dlùn^orum ùipepdét nam fi dixer0 libetos EirfdesGnftitUehdos. uel exhæredan-^ dos éltê'tjnopêÉyQi^efleioVqQibusffic quidam côlli^tqp beéelsltas. a’t cufeffiçimus,Inter naui gandü'mdlÄ Snimto obyer/ari pericula, animo , occid.eifduit'iumiquartt.in aÜegàridis Légibus iùdiciulA'Scl^odutnaclhipenâum^in dioidendi bæreditâtéîu^icis maxim^daleré officium: nis nemo di'xeritaliaqàm effo.necefsitatem.Efoin-d e’ te RJI (è n t i 1131, qu inilnldifferre arbitrantuf*, fitie tltül'uilhfcnbatür/dcHæredib.inftitnédiSi. fine de Hæredû inftitutionç. Vide Alc.in Ruhr* C.de EdendJaf. amp;nbsp;Dodorés ,ï'nftit. de Adion. t j item |
|
o A ^ item Vigliam in Rubric. Inftit.de Hired.inftit. Spiegel. GaRVSlA.duodrcnatus Romas,hóefcrlt; inè fuity^ift» Spart«,id eft,Lacedzrnöne. Ipfa quoque à fenibus dida,qui Qræcè /v«TMdicun tur, quz uox in nonnullis «xemplaribus corrU' ptè legitur,in Glof.l.arcbigeronies.C.de Epik. aud.Sp. GRS T A.Glof. in 1. ij.fKde Curat.bon.dànd. fentit, Aâa efte iudicij, hoc eft,quæ quoquo mo lt;]o in fudicio iîunt:Fafta,uerbales refpicere con trapus fados extra indicium : Gefta ueró, qu« Éine uerbis Hunt, eße cenfenda.Sed hzc mento, Alciatusinquit,nonrccipiuntur: cum exfubie^ do argumento,geftum etiam accipiatur.fiuc ex contradu, fine aliter quid faâum fit. ft. de Min. Nee dubium cft, ex communi loqucndi ufo, nigt; bil hzc difterre: quad Bart.annotauit l.j.de 0fgt; fic.proc0nr.Czf.Sp. G B S T À fraudatidnis caufa quç dicantur, in. dicatVIpI j.amp;fcq.Cjjjzïnfraud.ered. G E S T A M rem,pro adam,Poinponias ton tra Vallam dixit in I.finaI.de his quz in Teftain. dcl.Sp. G B S T A N D i ius habere, uide Vlp. in I.ple* hum in prih.ff.de VfuBc habitat.Sp. 'ISE S T ATI Ö, locus quogeftabanturfanita tisuel uoluptatit gratia. Paulus inl. competit. Pottrit, ait, dici amp;nbsp;fruéluarij intereffe, propter uoluptatem amp;nbsp;geftationem.Sed pro ipfa fucco-latione intérdum ufurpatur. Nam, Celfus in. ^pit,Lenis in haui.in beu geftatio eft:ueheméti Ör in alto,uel lc£rica,aut kano: acrior uebiculp. GBSTATQ.RiVM , appellamus ledicam (ellamue,fiue çarruçâ:deniqi quodcunqt in quo geftahnur.uide oeroald.ih Comm.ad C L.Cçf. üitamapudTranqSp. ,G B S T1R E,pro cup ere, in i.|. C. de tnoffic. donat.Eft taméh fSropriè,Ijtitiam ahimi prome re,cum quodaincorporismotu.Sp. G B § T O R ncgociórum,fimilii cft procura-toriinifi quÓd mandata â domino procurations non habet, fed aihicitia fretus tem adminiftrat, bonamquefidem agnotcere debet.Vlp.de Neg. geft.I.njait przfor, fi q«iï abfentiï négocia geT-feritjudiciüm «o noipinc dabo.Sp. fe B s'-ir o R 6 S hegóciorumtriplicii funt dif-ferentiz, Uide|icet uoruntàrÿ, qui ultrôabfen-tis fes gérunt Neceffarij, qui obligatione officij a'dihiniftrat, ficut Chratórts. Et quafi peceffarij (ut fic ditamj qui fufpicione obligationis inani ad gerendurn accédunt. Quales (unt liberi homines bona fide fcruientcs,quibjil aliqutd agé-duih mandatür.l Al qui natura. {.Silibcró. G., de négot.geft. ttem tutores i p«re intdlamen- ' tó diti pofthumó,qui interim admihiftrant.nec tahdem' nafciturpofthumus.l, Cum pater ffeo-dbiftfituï. Uém Ki, qiu fc procoratores opinan. tdtfaffó'.aüt curatoVeS,quum non unt,eorum^ fuccciïbres.l.ifi.§.Effifurjofi.itNegocio.geftor, l.Curatoris.C,codera tituI.I.Quicquid. C.Arbi. C15 T V S ,h£iijüs geftus, pro tjegocio gefto, |
TE fi aélb.adminiftrato, apüd Vlpiahum, in 1. Item fi cui putaui.ff. Negoc.geftor cum ait:Nec pofsit, quod alij adquifitum eftipfo geftu,hoctuum ne gociutn uideri.Sp. GIB B O S I.quigibboshabent.Paulushoru meminit in i. iij.de Æ dit ediâ. In uulgatis codi' cibus Gibberofi kriptum cft. Quanquam gram maticos kio annotaffe,Sc gibber,gibbera.gibbe rum,dcgibber,gibberis,amp;hocgibbcre dicenos tarnen Haloandri editionem referimus.Sp. G IBHI-INI.VideGuelphorum. GIBZ1 lepra, cuiuscft mentio ccu fpecici dirz imprecationis in Nouel. lufiurand. quod przftar.fol. Denotat auaritiam parentura infice re prolcm : de mak acquifita à maiorib. nonfioO culpa pofsideri à fuccefforibus.uide D, Ambro-fium in cap. iiij. Ëuang. fecundum Lucam. Fait autem feruus Èlifzi prophet«, de quo lege cap« vEeg.‘iÿ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I GI G N E N DI cafus, proprié dénotât pro* prietatcm.l locum.inprin. ff. de Rclig ^fump. fun.de not.in LQ.Mutius.de Aur.Sc arg.leg.T*-metfi communi loquendiufu corrigatur eciam ad facultatem, feu ius adminiftrandi, feu pofst* dendi.ex Àlber. 1 G1 G N E R B 8e Parère, factum amp;nbsp;operatio-nem quandam important. Hinc difpofitio lo-quens de fihjs ex uiro 8c uxorcûatis„nifi m ue-ris filijs locum habere poteft/naximèilhs fupef ftitibus.Quadcre puIchrêBart.differuinhhbe rorum,dc Verb.fignif. G V . GLADIATORES dicuntorgeneralitero-mnes, qui gladijs pugnant,etiam difcendigra-tia, antequara in iudumproducantur. Omnino prohibenturin Conftitut. Ptinciputu «hbroxj. C,deGladiat. tolkOrigincm éorum Capitoli-nus,Bud. genera refertin Annot. adi. athlctas. de His qui not infam. Sp- „ G L A D1 o altere puQiri.C.dlt; AditIt. L cans G b A DIV S, non finpliciter pró tele ufor» paturab Vlpiano,finicnte inl.iij.de lurifdiA. omn. lud. mcrum imperiumeffe, haberegladij poteftatem,fcdperRhetoricadenommationd. pro quauis pœna, quz de reoex delkto aliquo expetitur. G t A N D A RIA fylaa,qu« feruatur glandie férendz caufa.Cato autor. G LAN DEM caducam,qu«exarborecees* detain I. fyluz.de uerb.ug.Caius finit:fed non,ut adhotauit Alc. èxferraonisproprictatp.quoni-am caducus,non qui cecidit, fed qui facile cafu-rus effroi n am q; minatur.Cgnificat. VndeSePa ries cadueus-Sp. G LAN Dl S appeHation’e,inquit Rireconf. in fit.qui cft de Gland.legen. 1. j. omnes fruftua continentur.Item de Vqj^. fig. 1. quiuencnuin-Item l.fylua.Nebrifs. G LA R EA,terra cft lapillis permixta. Paulus de Aqua pluuarccnl.fuprà inter glareainie rfa.ltem de Via puU.I.j in mam terrenam glarea itatait* |
Q A N ïmmittere.Sp.
G L B B A M accipimus cefpitem terræ'.diai, quod fit quafi globus.l. eerto gencri. ff. de Scrui ruft.prxd.Sp.
Guo Ri A,appellatur confentienslausbó* norü;Quintilianus. Qloriaè cupiditas baud im-probata ab Imp. Alejeandro.in Lij. C. de His qut Ïpont.mun. lib. x. Melius fentit Erafmus nofter alicubi:Quanquam o fuperi, inquiers.quod cft hoc totuin quod uulgo glorjam uocant,nifi nomen inanifsimu expaganifmoreliaum ^ Quod Senus non pauca refederunt apud Chriftianos» urn immoftalitatem appellat, famam poftcris reliftam.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
GLORIA uiuerc dicitur, qui pro Rep.céci-dit.lnftit.de Excuf.tut. §. fi in bello ff. eo 1 bello amifsi. 8e ad Leg. Aquil.l. qua aétionc.§.fi quis. Spiegel nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
G D Ó R i o S V S 8c Celebris dicitur,qoé Grae ciuocantiMopiiSciaélabundus.queinilliuocat «A»7»i-«,ld ante me Liftrius mbnuit.Sp.
GLOS ,uxor fratris eft. 1. non facile.f.affinh tatis.ff.de Grad.
fert frudum, cuius ex interiore bömbyce land-go netur. Nee ulla funt eis in candore moUieiä-uepreferenda.
GR
G R A D V S ,eft unius perfonæ diftantis ad a-i Ham,in linea confanguinitatis,nel affinitatis.fa« éfacollatioad communemparentê.l j.cum feq. §. ufqi ad. $. affinitatis. ff.de Grad.Concifius iu. xta Philippum optimum docendi taagiftrum, Gradus cftinteruallum quocognöfcitur,quap perfona ftipiti propior. Vide perquàm elegant éi quem ea de re fcripfit libellum, ut difcas nunc gradus numerate aliter, quàm uctera iura ciui-i liatradidere.Scd 8e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
G R A D V M pro exiftimatione, Sc honoris io co «tfurpari,notum eft. Hinc in gradum repone* fc,eftdeieftumreftituere.Sp.
GRADYS arftifsimi dicuntur effe, primus, 8e fecundus, 8c tertius. Namqi in primo funt fu-prà, pater 8e mater.infrà, filius 8c filia. Secundo funt gradu fuprà,anus,auia: infi à, nepos, 8c ne-
FAiÆji Latinè lingua dicituf. Gloffema, expó-fitio.fiue interpretatio.Quintilianus:Circa glof fetnata etiam, id eft ,uoces minus ufitatas, noti tiltima eius profefsionis diligentia eft. His uer-bis Fabius innuit,Gloffcmata uoccs cffe,quç ex pofitione indigent: nó, ut uulgo accipitur, ipfas expofitioncs.laco.Butrigarius in l.j.C. Qui pró fua lurifd. tanti fecit Gloffse autoritärem, quod earn communi opinioni anteponendam ftatuè-fit:quod 8e Bald o uifum eft,in l.hxrediras.Cide Poltef tuin plerifqi alijs clarinominis interpre« libus.In contrarium tarnen eft,quodquotidie Sc in fcholis 8c iudicijs Gloffas impugnari refcl-lique uidemus. Nifi enim uel iure, uel rationib. funditus nitatur,8c i textu non difsideat, mini« mèfbquenda. Quoddicere folebatpreceptor nofter primus Gapnion,uirilleincomparabilis. Nam ubi Textus exprefsi funt,ibi nulla eft dubt tatio,nec ad Gloffam refpiciêdum:quod 8e Baldus re ttè docuit.in l.ancillæ.jC,deFurt.Nam do ßrina Gloftk nulla nobis necefsitaté imponiu quû fît tantummodo probabilis, ut dicit Öaft. k
funt fuprà, proauus, proania : infrà, pronepoSi proneptis: extranfuerfo.fratris.fororisq-, fiiiuS 8e filia, 8c conuenientér patruus 8e amita.auun-culus amp;nbsp;matertera.Sp.
G R A D V S cognationis difti furtt, ad fimilk tadinem fcalarumjlocoruinue decliuiuin: quosl ita ingredimur, ut â proximo in proximum, id» eft,in ilium qui quafi ex illo nafcitur.ueniamusu Atqi horum alij funt fuperiorcs, alij inferioresj alij collatérales. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’I
GRADYS statum iuxta fententiam lurif-toftlaté explicat Ale.interprétas l.pucriappel-latio.deVerb.fig. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2
GR AD V S inagoneliterariotrèsfunt.Vidoj fupri,Doftofeslegum. 1
G R A D VV M confanguinitatis computatid difsimilitcr numeratur iure ciuili 8c CanonicO. lnftitut.de gradibus cogna.Et xxxv.q v.c.Ad agt; poftoli.c.Quod dileaio.Etc.ulti.de cófanguin. Sc adftn., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.gt;
j.ff.Si eert.pet. Quod aüt uulgo iaditatur, quod i iniudicando àGloffarecedi nondebcatiidnon
effe uerum,poft Abbaté, ZaC ibdem prxcepior nofter fubinde nee inutiliter, pro re nata inpul-eat.Cçterùin,ubitcxtibus,deftitüimur,tuQlpf.i fe autoritas minimè cótemnenda eft,Qua de te latê difieritKeuizanus in Sylda nuptiali.Sp..
GNAWS,melius Nauus {cribitunNauo C-nim opponitur ignauum ; ftrenuü id rignificat. Rhenan.inAnnotationib.ad Liuium.Velleium
fuum citât. Sp.
O R A B C A mercari fide, id eft numerata pecunia,ubi nó ucrbis,neq; ftipulationib.fed prx-, fente pecunia res agitur.Sp.
, G RAB CA religio, pro Pagänifmo: ScGrscî pro paganit quâdo dici cceperint « oftendit A lein Parctg. deçlarans quidam loea in Nouellis Conft.cxxxj.dcEccl.tit,. 1 pR ABC VM dinum interdulciartumeratId nfcof.l.ult.ftdeTrit.8cuin.leg.deiis poftPlini-umjlibixiij. Steph. Nigru ra.ulta St uariauini genera referenté in opere quod de Nimio uitæ lu-xuinfcripfit.Alex. Neap.ç xxj lib.v.annotauitt quodueteres uinuGriECu femeltaniuetiamiri lautifsiiqis cóuiuijs appop£Tfi^(oJehât;primusq»'' dluus Cçfaftriumphalibus cœnis,quatuor uinl Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ô nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;il genera prop^erinftitutamaiqrum dicitur appa
G o s’ S i^ IV M,frutex,de quo PliniuslibrO^ fuiffc,talcrnû,Çhiqm,Lesbium„8cMamertinû; xix.cap.j.SuperiorparsÆgypti in Arabiam der I^bilclphJ,ftgt;gt;C0uiuior,jioftejiit, uinum omni ç« gens, gigdif frufteem, quem aliqui Gofsipion. täteperniciofum.ciusqùncomodarefert.Quo-uocât,plurcs Xylon, 8c ideo ligna inde fafta xy- modo facias uinum Gr®cûj do cet M. Cato. Spa lint. Paruüluseftjfimilcm^barbatïenucisde-, G RAMM AT A. Lege Budæum in Cora-quot; - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t 4 menti
-ocr page 224-|
G A TE R. ment lingu® Græcæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bis;Gratiam autem facere,edex inrediligentio G R A M M ATICl,hoceft,quiGrammatici realiquid imminuere. Pompo.l. pen.de lureiur. docent,an â muncribus exeufentur.uide hfi du- Labeo ctiam abfenti amp;nbsp;ignorant! iurifiurandi gratiam fieri polTe.refpondil. Elfe üerô in gratis, pro,efie in aliquo münerc amp;nbsp;repulatione quam uocant.Sp. ''^‘ GRATIA bona, amp;nbsp;mala dicitur. Vide GclI. as.§.grammatid.fF.deExcuf.tut.amp;l.fextutnde-cimum.ÿ.fin.de Vac.mun.Sp. GRAMMATOPHYLACIVM, ubitabu-Iç amp;nbsp;inftrumenta publica, monumenta^s rerum gcftarum.aftarumqi alTeruanturquod Tablinü Latinèappellatur.Vlp.in l.moris.de Pœnis.Ar. chio forté ud Grammatopbylacio.Sp. GRANDE beneficium, pro incomparabili, apud VIpianum in l.j.dc Bon. libert. Scilicet ad remunerandum tam grande beneficium, quod in libertésconfertur, cum ex feruituteadciuita temRomanam perducuntur. Indicat uulgatus uerficulus,Non bene pro magno libertas uendi tur auro:libertatem precionummario non jfti-mandam.Sp. G R A N D A E V O S ,proptiê qui proueftiore funt state, accipimus. Ponrificioiure,necdum xxx.annor. natum compledituriduocabulum, atque uirilem ctiam çtatcm.Albericus exempla indicat.Sp. GRANDE damnum pupilli uel adolefccn-tis uerfatur apud VIpianum 1. pen. ff. de Miner. Spieg. GRANDICVLI pucri, Canoniftis funt do ticapaces.ca.j. extrà de Deliél. pucror.Plautus Grandiculi uoce in Pœnulo ufus ed : Itrfundas infundebam grandiculos globes.Sp. GRANDIS commodi captadigratia, apud Calliftratum I.iiij.iF.Ex quib.cauf.maior. GRANDIS natu,quinquagcnario paüló minor cd Pomponio in l.recunda,dcOrig.iur.Er-go Sabino céceflum ed à Tiberio Csfare, ut po puloécfpóderet,qui in equedri ordine iam gran dis natu, amp;ferè quinquagintaannóru receptus ed.Sp. -GRASS AREdicuntur,quiexinfidijSuiato res impetu gradiendi adoriuntur. Item qui géré do negotiafenfim fubaliquo prætextucontre-étant res aliénas, ut in l.iiij. de Sufpeél. tutor. amp;nbsp;Ind;eod.tit.§. nouifsimè autc. Sed diutius graf, fandi in refamiliari facukatemprsdatSp. GRAS S ATORE:S , Ut ait Cadidratus, de Pœnis,in l.capitâliû. §. omnia admifla. funt, qui præd« caufa id faCiunt, preximi latronibus ha-bentur: amp;nbsp;fi cumferro aggrediamp; fpoliareindi-tuerunt,capite punîuntut, utiqUe fi fæpius, atqt irt itinerib. hoc admiferunt : cæteri in mctalluln damnantur,uel in infulas relegantur.Porrô graf faturam,quod uocabulum Accurfiani,tede Bu-dæo,parû intellexerunt,Iuuen. Satyra iij. defcri bit dilucidê,Claudianus in haut faéla.dePœnis irt $.Qualitate,inquit, rixæ à grafTaturis difeeroi folent. Vide annotatain hune §.peripfum Budç um.Sp. GRATA breoitas.prouerbiale uerbum per-quàm elegans, pro eo quod Barbàri dießtf Gau dent breuitate moderni.Gloff l.j.IF. Quod mét. cauf.At eadem monuit inf.j.ff.Si cer. pet. Quod nimis obfeurus fio, dumbreuis eflelaboro. Sp^ G R ATI A,beneficium quod gratis datur no cap.ix.lib xij. |
G R A TIA M canonis, legisqi facere, pro di-fpenfare dici pofre,Budæus antè monùit m An-not.prior.quod Ä Soluere legibus dicitur.Vlp-tarnen, folutû elfe legibus, accepit pro eo quod ed,rton teneri.l. Princeps, de Legibùs, amp;Iulia-nus l.fequcnti. Quomodo amp;nbsp;antiqui fæpeufî funt,utidem Budæus ibidem citatis odendit excmplis.Sp. GRATIA deerpiendialium falfo laudafc.a-pud Caium, 1. quod fi cum. if Quod mec.caufa. Spiegel. GKATIANVS monachusexBencdiftifa-milia circiter anridm feré quadringentefimutn ànato Scruatorc ueterum Pontificom décréta fufccpit:amp; certis quædionibus fubieéla, multis quoqgt; fanélorum patrû tedimonijs auxitjocu-plctauitq;,adeô ut opus illud fuû,à dudiofis ma gno plaufuexceptum,merueritiuris Pontificij pars elTc.Sic Alciatus.Et nonnullis magna auto ritatcuiris,intcrquos cdamp;Felinus, autorparfi probatus habetur, quod non condet,quis ipfe fucrir.quo téporefuum exhibuerit opus, cuius Pontificis, cuius cociln fuerit autoritatc eópro-batû.Nam ea quidem fabula.tedc Rotcrod.qn{ depaleaiaétatur in dholis.prorfus affinis uide-tur illi,quç de permutatione Diomedis amp;nbsp;Glati ci,deqilegib.àGræcis petitis ferturinif. Glof-fem.Sp. GRATIFICATVS tutor foluerit. 1. fi non cxpedierit.§.fi pupillus.ff.de Bon.aur.iud.poif. Alberic. G R AT l O R profpeélus amp;nbsp;liber.Videl.intef feruitutes.ff.de Seruit.urb.præd. G R A T10 S A fententiâ.Vlpian.in I.in hærc dem. deCalumniat. Nàmconditutumed,ait, turpia lucra ab hæredibus quoqi extorquer!, licet criminaextinguantur;utputa ob falfuin te-ffimonium, uel iudici ob gratiofam fententiata datum.Sp. ORATIO SI dicunturLatinis,quibùsfaue tùr propenfo quodam animi dudio. Vlpian. in J.j.dc Cenfibus.Sed amp;nbsp;Berytienfis,inquit, colo nia edin eadem prouincia, Augud! beneficijs grariofa. Hebræislôchanan,uel,nt nos loqui* luurjoannes.gratiofuni fignificat, quê Germa-nicé Kuldr^ch uocamus, ut antè monuit Aretius. Gratiofu$ item,qui apudmultos ualet gratia. Cui tertues opes funt,gratlofus non ed. Nam a-, moramp;gratia,moueturop!nione Scfamalibera-litatis.autor Cicero lib.de OEfip. ij, uidefuprà, Fauorabilis.Sp, ’ GRATIOSISSIMVS aduerfarius apud Cic.pto P.Quintio,in prin. GRATVITO,ided gratis facere : opponi-tui^Mercede facere.Sp. ' G RA- |
|
6 AN fe R A TIT VO Ó liatufalîs.èadem quae amp;nbsp;obligatio , Grçcê airi^uftfi. Quo uerbo Vlp. utitur in l.fed etfi.§.confuluit.de Petit.hær. Vide Alex. Neapolit.à principio lib.v, pulchrè differentem de naturalitef infita hôininl gratitudine : pro quofaciunthçcuerbalurifcon, in d.§.quamuis. ad remunerandum fîbi aliquem naturaliter ob-ligarunt.Sp. G R ATI S, amp;nbsp;precio, contraria Cicero indi-eatpro Rofcio Comœdo. GRATVITAÜbertas.quædaturgratis, amp;nbsp;finepræinio.inl.jjF. de Libert. amp;nbsp;eorum liber. Spieg. G R AT VIT VM officium^non germanum lc^ gendum in Aut.iufiur.quodpræft.abliis.Sp. GRATVMeumeffeCicero deOratoredo-cet,fi omnia quæ faciat,grata fint.ipfe tarnen nihil gratiæcaufafaciat.qüod de Cn.Flauio fcriba (cuius Pompon.in l.ij,§. poftea cum Appius.de Orig.iur.meminit) recipiendum effe non uide-tur. Spieg. GRaTVS,quigratiatn probeneficiorefert, uel faltem memor eftaccepti beneficij.Quam-uis,ut Donatus atteftatur,non cótinuó, qui me mor eft,etiam gratus eft.Memor enim eft,qui a-pud fe meminit : Gratus, qui meruit hoc nomine uocari, dum uicé reddit.Nam multi funt me-mores,ingrati tarnen. Noftro iure gratus eehfe-tur.nifiprobeturingratusJ.feruusJ. céturio.ff. deManum.teft.cum fimil.Sp. GRAVES controuerfiç cenfenturpræiudi-cialesrefpeéluminorum. Paulus ff. deludicijs. Per minorem caufam ( ait) maiori cognitioni præiudicium fieri non oportet,amp;c. Sic uniueffa lis adio præcedit particularem, criminalis ciai-lem.î.uk.C.dePetit.Kæred.amp;l.ult.C de Ordin. cognition. Sp. G RAVE S perfonæ funt noffris t quibus ad-eft firmitas ac conftantia animi, amp;nbsp;in uultu,mo-nbus, uerbis, rebus agendis quædam feueritas. Hoftienfisgeneraliter finit, quænon funtinfa-mes.l.cum pater.§;rogo.amp;l.cû quidam.ff.de Le gat.j.c unico,extra de Scrutin. Vide Panorm. in c.licetdeTell.Sp. GRAVIS C ANORVM memmitCélfusin I.quædam in teffaméto.de Leg.ij, Scruius enar-rans illud Poetælib.x. Et Pyrgi ucteres; intern-peftæq; Grauifeæ-Grauifeanum oppidum,in-quit,alij tempeffum dicunt, uentis Setempefta-tibus carens : quod nulla poteft ratione contin-gere.Intêpeftas ergo Grauifeas accipiamus pe-ftilentes. Et fecundum Plinium in Natural! hi-ftoria, amp;Catonem in Originibus ,utlntempe-ftas intelligas fine temperie,id eft, tranquillita-te Nam, ut ait Cato, ideo Grauifeæ didæfunt, quod grauem aerem fuftinent.Spieg. GRAVI A deliéla quæfmt, Alber. attigitin h fi quis, non dicam.C.de Epifco.amp; cler.t.leuia. ff.de Aceufat.ut diftent abenormibus amp;nbsp;grauif-fimis.uidc C.de Cuftod.reor.aut.fed nouo iure. Spiegel. GRAVIDA eft,quæ iam grauatur conceptu. Spieg. |
GREGARII milites dicuntur ij, qui liurtib' les funt,amp; non deledi.quales effc folent qui tu-multuariê eolliguntur. Dicuntur amp;grcgales, amp;nbsp;minores amp;cxtraordinarij. Vide Valtur. libr. de Remilit.Viij.amp;l ült.infin.C.deMilit. ucfte,libgt; xij.Sp. G R E S S V S, duos pedes, amp;nbsp;femifsé cótineb G REX,latius patet quàm armentum.Siqüi-dem grextain maiorUm quam minorum eftani malium: Armentum autem maiorum tantum» Sed nota, fi grege legato aliqua pecora uiuote-ftatore mortua effent, in eorumq; locum alia effent fubftituta,eundem gregem uideri, uttradit Pompohius de Legat.j. Accipitur item pro mul titudine hominum,fiue paruin honefta,fiue ho-nefta,ut apud Cic.Grex philofophorum, Grex latronum, Grex fœneratorum. Verum quando Grex non intelligatur,uide l.ult.iunda Gloff.ff» Quib.mod.ufusfruél.amitt.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n GROM A,eft ratio metandi caftra, amp;nbsp;loca in bello capiendi opportuna.Higinus,R. Volater-rano indicante, de Caftris metandis libellum ei didit,qucm Gromaticon appellauit. iq.» G V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '‘ G V A R DI A,dicitur euftodia: amp;nbsp;Guardiani; cuftodes;ut quib. caftra amp;nbsp;territoria euftodien* datraduntur. amp;Guarentare, pro delcndere, irt Vfib.Feudor.de 1. Conrad.c.funt pares, uocabu( la Longobardica,hoc eft, ab origine, Germani* cè uenuaren. Sp. G VEERN ATOR.Lege.Prpreta. 1^ G VELPHO RVM amp;nbsp;Gibelinorum nómi.ï na,Fridericus ij.longo temporis interuallo repd tiuit,nata fub Conrado iij.Aug.Vnde merird fide carent apud hiftoriæ peritos,quæ pleriq5 aU'^ tores (interquos funt Albericus amp;nbsp;Bartolus) de illoruui origine fcripferunt.Principium auta horum nominum,quætantum furoris,cædis,in cendiorum,uaftitatis,infelicibus popülis Italiæ intulere, tam uerè, quàm diligenter refert laco-Bracellus libr ij. Hifpani belli. Paulus Æmiliua attigit lib.vij.Francicarum return.Ego in Scho-lijs adiedis m libr. j. Ligurini. Bracellus mémi-nit amp;nbsp;uillæ Helenæ fontis,quæ nobis eft,ut Opia nor,Hf)i/prH«n,amp; oppidi VueibliK^en, quod italiin Gibelingum deprauarunt,Guelpliofü, qui Ca-tuli in eruditiorum Annalibus nuncupantur,ea dem eft quæ amp;nbsp;Vveyblingorum, hoc eft,Sueui-ca origo, pofterius appellati Bauariæduces ab Henrico iiij.Qui hodieBrunfuicenfes principes uocâtur,Bauarici fanguinis faftt,exGuelphone Henrico, Bauariæ duce. Vveyblingi non multo póft extinéli,in Cunradino, nepote Friderici ij/ aduerfus quem in regnum Neapolitanum Caro lus Gallorü regis frater. Clemente Pont. RomJ autore uocabatur:cui foboles Fridericorü,indo lesq; iila Sueuorü ducum inuifa,fufpeélaque,ac formidolofa erat. Seruatum eft nomen in hunc diem,ut Guelphi Pontificum, Gibelini Cæfarû partes dic.antur: de quibus Neuizanus, homo prodigiofæleélionis multa indicat,nec omnino contemnenda.Sp. G VERKAM facere,eftFeudiftis,ad belli- cum |
|
ANTE H eum tumultum accingi. Tit. Hic finitor Lex, in ufibusFeùd.Iib j.Sp. G Vi D A O ïV M,Barbara cd,quod no«,wfg ««iigfkgt;dg«/t uoeämus. G VLA, cliqua cibus amp;potusdeuoratur.Vl pianus: Et fie ferui,inquitiqucintonfor radebat, gulafit prscifa. Litern Mela feribit.ff. ad Leg. Aquil.Sp. G VMMl.uocabuli cxoticifitmentioinl. fi de Fup fed in Codicibus poft Haloandrum edL «s : quem loeum totura amp;nbsp;doétifsimus uir Ruel lius reftituifte uidetur priftinx leftioni.Sp. GVNBTHETICI faltusÿfunt,quoshomi nes quodammodoadferiptitij incolunt,nullam ulterius expeftantesmercedem, qüàm.quæ ex ipfo faltu colligitur.gt;«»®-is locus dicitur,in quo féliciter püllulant proueniuntq; arbores.'^»'«®-autem, mercenarium, feruitutiq; addidum hogt; minem fignificat. Alciatinl. meminimus. C. de PrxdijsTam lib.xj. G V R G E S , omnis aquarum congeries dici. tur.Poeta pro periculo maris ufurpauit j, Ænei. Apparentrari nantes in gurgite uafto. Hoc carmen prouerbij uice protulit lafon in I.re coniun éli. de Legat, iq. deoccupato in materia difficili amp;nbsp;latifsima, ad quam tarnen ektricandam pauci Interprètes accclTcrintjndicauit Alc.libr. iij. de Verkfig.Sp. G V S TARE,eftbreuiterquippiam attinge-re Duélum ab ijs qui cibum aut potum tenuiter deguftant,nihil inde in ftomachum tranfmitten tes.Canoniftx aiunt,Guftare,eftaliud quam co niedere,uel bibere.Sp. G VTT VR, fpiritus caufa eft,hocfiquidcm halitum animantia trahuntredduntqi. Proinde qux pulmone carent, neq; item collum habent. Hinc gutturofus diciturlurcconf. amp;nbsp;Celfo, cuius guttur tanqua fpongia quxdam intumefcit, ita ut hoc malu non morbus, fed uitium fit. Vip. deÆdil.edid.l.quiclauû.Si quis,inquit,natura gutturofus fit. Sp, G Y G Y M NICI agones dicûtur,quia nudi athie tx ijs ludis exercebantur. Inde Gymnafia,exer-citij loca;qux tria Athenis fuerunt,Lyceon, A-cademia, amp;nbsp;Cynofarges. In Lyceo difpucabant, inambulantes Peripatetici, qui erant à partibus Ariftotelis.In Academia, Platonici.««««(»gt;«i«, la-uacrû dicitur,quod propé crat altcro huic gym-nafio. Apud Cynofarges pueri nothi exerceban tur,qui nec à pâtre, nec à macre ciuitatis ius ha-bebant.«('»'lt;^‘'»r^‘rgyninafium.Büd.inl.athlctas. de His qui nor.infam. GYNAECIARIIétant,qui pannos cura-bant, amp;nbsp;ucl peniculo adhuc rudes tergebât, ucl fortè lanx nodos incidebant, extrahebantqi 0-pus,quod à mulieribus fieri folet.lnde Gynçciû diélum. Quod fi qui uirifœminis mixtiidage-bant.à loco didl Gynæciarij, Tgt;w«w,id eft, âfœmina.AIcJn I.balluca.C.de Metall lib.jq. r»»«xtf«/)«7««,dominium uxorium ut font Gy-nxcocratumeni, qui fub uxoris imperio uiuût. Sunt Se populi Plinio, Amazonibus uicini,àqui |
bus cum uidi eflent.in id obfequij a tur, ut procreandç foboli inferuirét. inl.ius Ciuile.de iuft.Se iur. H A A fi E T, prouerbialiter dicitur, cum obtigitaiieui quod expeti* uit, aut quo dignus eft. ExEraf ^P*®g‘ H AB EN A uel ferula cxdi. I.p §. impuberi.IF.ad SC.Syllan.Spgt; dftringeb»' refertBud- HABENS precium.rem habere uidetur.ûl. fin,Litern fi.ff de Alien.iud.mutan.cau.Sp. H AB B O,an denotet dominium, â Barto.pC tendum eft in 1 j.^.poteftatis,ij.ff.de Pecul. H A fi B A T.id eft,habere pofsit.in l.fi quis fub Conditione.ff.deTeftam.tut.Sel.j. $, aitPrztor. de Poftul.Quandoque id eft, habere pocerai.C delnoffic.teftament.1. fi quis filium. Notauit Al bericus. H A B B RE,generale uerbum, Se ad ius don* nij,amp; poffefsionem refertur : qui etiam de faâ# detinet, ut feruus habere dicitur. l.Hipulatioi* fta.§.hi qui.de Verb.obl.ExAlc.Sp. HAB ERE quifq-, poteft,quod Are fua quxü' turn eft.l. Communis.ff.Commun. diuid.Sp. H A B B R B quis dicicur,quod remanct onere deduffo.1.non ampiius.de Legj.Sp. H ABER B procótinerc,inT.aitlcx ff.adLeg. Aquil de l ex duobus.de Neg.geft. HABERE cócilium,qUod uulgó dicitur,Fa-cere congregationem. Scd amp;nbsp;confultare f gnat. HABERE deleâum militum, eft quoddici* mus Teuton. Mußeren : quod bonorum amp;nbsp;malo-rum deledus fit,ut maliremittantur, bonorum nomina accipiantur.Sp. HABBREpro derclido, «ft ea mente abijce rc,quç in numero quis return fuarum effe nolit. §.qua ratione.Inft.de Rerdiuif.Sp. H A B B R E.pro detinere, notum eft. ut ff de Rer ucnd.l.officiü.Se de Vi amp;nbsp;ui arm.i. j. §. quod autem.Sp. H A B B R E excufatum, pro accipere excuü-tionem meam: ut Latina locutio defendi poteft Mart.autoritate in fecundo. H A B E R E febrem iertianam,uel quartanam, laboien.adeoinfani effehominis cenfct,utne ijs quidem diebusquibus morbo uacat.redéfa nus dicatur. i.qui tertiana.de Ædilitediâ. Spie g'ï* HABERE, pro habere debet, interpretatur in l.fi uxori,f.cum ita ff.de Aur.amp;arg.leg. HAB ERE intentionem dicitur inprxiudi-cijs,qui ius habet præferendû in iudicando,mo dó probauerit id quod intédit amp;nbsp;allegat, fiue fit aélor fine reus conuentus.Vnde VIp. inl. fedamp; hær.$.non folùm auté, de Procur.uidetur diftia guerePrxiudicium ab A3ione. H A B E R E liccre:quam fignificationem hee uerba ferant,not.in 1. habere licere. ff. de Euiff. in I.emptio.f.qui autem. de Adion.empt l.ftipu latio ifta Habete licere.de Verb. obl. Alber.tno-nuit,ineiufmodi obligatione nonfadBm,fed iusuerfari.Sp. HABERE |
H AK' H A ß B R B îri tnatrimönid.eß: habere uxoré. Hoc dicendi genere ufus eft Cicero,Sc iuris Pó-tificij Interpres: prolem in matrimoniohabere, pro ea quæ ex iufta axore fuftepta eft,ufurpant. Spiegel.
H A B BRB pofitum.Legc.Pofitum habeat.
HABERE relatum in rationibus, apud Paugt; lum in 1.Publia Maeuia.§. accepi.ffiDepofiti.Sp.
HABERE quæftioncm, pro torquere. Vide tit.in ff. de Quxftion.
HABERE rem aliquis,elegant! figura laqué di dicitur, ad quam habet aélionem.ut cum dici mus.Ifte habet centum ex hxreditate, Sc adhuc nc obolum quidem accepit.uttraditZafius in I. ait Prxtor.$.fi iudex.ffde Re iud.Sp.
HABERE reum,eft cui dient diccre, quémue accufare.Sp.
HABERE infinumeo.Iurifconf. in I.quite-ftamétuin,de Probat.dixit,pro in occulto, Sc pe nitus apud me, Sc in poteftate mea. Vide infrà, In finumeo. Sc Bud.inAnnot.prior.Sp*
HABBREtot annos.l. üj. G.Simancip.ita fuer.alien.utmanumitt.
RABer B uadimonium cum aliquo,dicituf tam qui uadatus eft * quàm qui eft obligatus. Spiegel. ,
HABBRBuenale, fignificatuenderei
H A B BRE in uotis, eft rem aliquam totis afmis concupifcere,optareqgt;. Habere aût uotum, idem quod ùotum facere,uotum nuncupare^uo turn fouere.ac uotum fuf cipere.
HABETquisperalium,quodperfehaberé non poieft.Qlofl.imperator.ffide Stat. hom. Se GloflTfin.I.petcndx.C. dcTcinpor.in integr. re ttit.Sp.
H A B BT O res tuas, Verba hxc diüortium ac repudium notant. Vide titul. ff. de Diuort.Se repud.
HABETVR.Sc intelligitur, uerba fiftionent lignificât.l.uni.in prin.C.de Rei uxor. aft.l.Pr» tor. §.{îue autem.de Oper.nou nunc.Sp.
HABITANDI caufa in caupona effe» l.pon* $.in faftum aaione.fF.Naut.caup. ftab.
H AB IT A RE,perpetuum cômorari.ad tem pus effe, quidam uolunt. Habitare aût dicimus, uel in fuo.uel in côdufto,uel gratuito.Vnde ha-bitaffe nô dicitur,qui obiter manfit.hofpes uero paulifper hofpitari dicitur. Tantum enim inter-eft inter habitatorem Se hofpitem, quantum in-tereft inter doinicilium habcnté,Sc peregrinan-té. Vide I.j.in pen. refp. de His qui deiec. Dubiû tarnen non eft,eum quoq» habitare, qui ad tempus habitat.ead.l.8c I.Lex Cornelia.ÿ. domû. de Iniur. Vide Bart.in d.l.j. 8c in I. cum de lanionis, $.Sabinusff de Fund.inftr.Sp.
HABITATIO, iuseft aliénas inhabitandi ædes.falua ædium fubftantia.Fcrr.lnftit.de Vfu Schabit. Eft domus etiam Se locus quem habita mus.Sunt autem diuerfa,habitatio, Se domicili-um.Sp.
HABITATIONIS Feudumdegenefdici-tur,quia pcrfonalc eft,8c ad hæredes non tranfit regulariter, Nec mirum, quam Se habitationis
r E A; legatum ad hxfèdes Rôti tranféat.I. fi habitatià §.ad hxrcdcm.de Vfu Se habit.Sp.
HABITATORVM nomine ueniunt inter-dum inquilini.l.habitatores.ff. Locati,
H ABlTVS cftcorporis qualitas,nonnatU-rà i fed induftria comparata * maxime pertinens adgeftum fiuetriftem fiuéhilarém.Eiusratio-nem prxfertim in quxftionibus habendam, Interprètes iuris nOftri fubindé adinonent. Habi-tudo.membrorumcompaftionéfignificatiqUSB Sc in iure noftro confideratur.Sp.
HABïTVSnon facit mOnachum.Hùias pro uerbij originem ex GrXcis corriuatû fontibuS, Rhodigin.docetcap.xij.lib.v.leél.antiq.edir.po ftcr. Quadrat quod refertur in Canohicis dccre tis Diftin.xlj. Non cathedrafacerdotê facit,fed cathedram facerdos: nec locus hominé fanélifi-cat,fed locum homo.Sp.
H A b VIS S B. Plautus in Rudentib. Miferu, inquit, ifthuc uerbu, Sc pefsimum eft.HabuifTe. Pertinet autem amp;nbsp;hoe ad figuram prouerbialé, ut Erafmus nofter monuit.bp.
H A B VIT, quandoqî pro habiturus erat. Ini ftit.de ARio.$.fi quis agens. Quomodo hoe uer bum ad futurum referatur.dilTcritBartolus in L exterarum.C.dcTeftam.tut.
HAGTENV S,quatenus.Vlp,in 1. fi quis. ff. de Paft.Necenim improbum ait,8c fi quis hafte nus defideret conueniri,quatenus facultates pa tiuntur.Se dein rem uerf.l.fi pro p#rc. Si domi-ni debitor fit feruus,8c ab alio mutuatus ei folue rit,haftenus non uerterit, quatenus domino do bet.cumfim.Spi
H Alj.Tl c i .Lège,Athletarum hortiint.
HAM A.inftrumentum, quod ignium extin-f'uendorum caufa habetunde quo loquiturPait us in l.nam falutem.$.fciendü eft de Off. prxf. uigil.Inuulgatiscodicibuspro hlmis,corruptd armislegitur.Sp.
H A MI apud Vlpiahum de Fund, inftf. 1. In-ftrumenta: anuli quidam ferrei, ad multös ufus domefticos utiles intelliguntur: puta è quibus equi,muli,8cafini deligentur.Canales,inquit,Sc harpagones, Sc hamos inftrumento contineri conftat.Ncbriff.QuinonanimaduertitSchoclo co,harnas legendum,ut apudPaul.iam citata,ad ftipulantur.Alc.lib.PrxtermifCj.Sc Haioandri e-dicio,abfque tarnen fpiritu,ut 8e ibidem ille for-miones pro phormionib.Safis eonftatexPlinij epift.ad Traianu hamam numerata inter inftru-menta ad incendia extinguéda.Interpres uir do ftiff.Catanxus annotat hamam inter inftrumen ta ruftica eónumeratam à Iul.Polluce:item Sui-dam fabrile credidiffe inftrumentum.Sp.
HACTENVS ne.Vlp.l.fifundi.§.inftrumé-' ti ff.de Vfufruftu.Puto, ait, fruftuarium hafte-nus uti pofre,necx eouendat.Sp.
HAREN A pro amphitheatrofiuepugnaad beftias,ad Tryphoninum l.fin.de Fug.quoniam interdum,inquit,aut pecunia interuerfa, aut có miffo aliquo maiore maleficio, ad fugiédam in» quifitionem, uel iuftitiam animaduerf0 lis, in harcnatafedaremallent.Sp.
HARE-
-ocr page 228-|
H' AN H A R B N A,pro Iqco accipitur.in quQ pugna bant gladiatores, quod harena tcnuifsimo pul-uere ftemetetur. HARENÀRlI.in haTena depugnâtes : amp;nbsp;in harenam dcrcendcrc.Galliftratus in l.Hçdémû. ff.de Oper.libert.Nec harenarius, inquit, manu miflus tales operas ; quia iftæ Ane penculo uit» pr»ftari non poflunt. HAREM A aliquando metaphoricê forum dicitur: quoniâillichodienihilomodeftius de* pugnât aélores caufarum, quàm in harena olim , folebant fefe dilaniare.Serieca : Hoc ita, inquit, habitum eft fcholam quafi ludum cfrc;forum ha renam.Et Plinius, harenam fuam appellat, ccngt; cumuiraie iadicium.Et profeétó reéfifsimé. HARMO STAE.magiftratusapudLaccd® monios.qui efficiendis arcibus, amp;nbsp;reficiendis ci uitatibus przerant.lt;v/'iM07M,quaG prouinciarum conftitutores.Budæus annotauit. 'f H A R P A G O N E S, unci funt ad râpiendum apn. ab «lt;»«ƒ» didi,quod eftrapio.Quçre,Inftru menta domus:amp; uide Vegetium lib.ij. cap.xxv. Spiegel. .j H A R V S P EX. Pontanus in de Afpiratlib.j. Afpiramas,inquir, A in nomine Hara: cum cauquot; lern fignificat.diffcrtq; ab ara, in qua rem diuinâ facicbant,non folùm tempore.fed etiam afpira-tiope. deducun tur autem ab eo, quod cft Hara, id eftauis,Hariolu$,Hariolor,Harufpex, Haru. fpicium.Harufpicina, quæ uoces omnes afpira* tionem habent, At qui non afpirant,ab ara uidb niftrum didum putant.Sp. z\H A S T AE præe{re,id eft.centumuirali iudi-ció,apudPomponium in l.ij.de Orig.iur. §.poft aliquot deindeannos. VideBud. in Annotât. piriOrib. Sp. » HA S TA centumuiralis idcircodida,quôd Centûuiri halft in foro pofita.iudicabanc. Vnde H A S T AE fubijcerc,quod uulgo, -vergandten uocant, eftuendere in auÂione , quæfiebatap^ poficahafta. Dequalege Beroaldum quarto in Propertium Cominent.Id genus uenditionis e-leganti uocabulo Tertullianus Haftarium nomi nauit. Cçterùm ius Haftç pulchrê travat Zalius in Scholijs.in l.j.de Orig.iur.Sp. H A s T A M abijcere,translaté eft caulTæ diffi dere,amp;cótentionê rclinquere,clrs handels abflehn. Spieg- H A V S TVM, effe ius hauriendi aquam é pu teouicini,Iurifconf.indicatinl.j. de Scru.ruft. prçd.Porrô hauriendi ius, nó hominis,fed præ-dij cft.autore Póponio in Lfi mihi.in fin. de Ser-uittroft.prsd. Adftipulatur Paulus in l.cum fun dus.fF.Communpræd.Sp. .H AE HAEREDITAS nihil aliud eft, quàm fuccef fioinuniuerfumius, quod defunétushabebat. , Etideo hoc nomine etiam damnofa hæreditas cótinetur: diuiditurqi in duodecim uncias,qu® Afsis appellatione continentur. 1. nihilaliud. amp;nbsp;l.hsereditatis de Vcrb.fig.Lege,As. |
HAEREDITAS ,ipfum ius eftperfonam de fundi rcferens,non autem facultates.l, hzredi-tatis.amp; l.pccuni«.5.h»reditas.,cod, ideoqi abb pfis rebus hibeditarijs differt.Vnde qui hæredi tatéuendit, rebus h«rcditarijseuidis,nihilpra ftat.Hæreditas nomen/eruat, etiamfi nulla corpora hæreditaria fint.1. hæreditas. de Petit, hs-red.Ecin multis panibusiuris, pro domino ha-beturndeoqs h®rcditatiquoque,ut domino p«r feruü hæreditarium acquiritur. autor Hermog-in 1.hæreditas.de Acquir.rer.dom.Sp. HAEREDITATIS appellatione neqilegs ta, neq» fideicommina cótmentur, tefte Caio in l.fi Titius.ff.de Legat. iijSp. HAEREDITAS amp;nbsp;augmétumrecipitamp;di minutionem. Vlpian. in 1. item ueniunt. $. item non folum.ff.de Petit.hæred.Sp. HÄEREDITATIS aditio, eft modus ad' quirendi dominium iure ciuili introdadu$,atq: adeôquædam adioi hæreditas ueró bonomffl uniucrlïtas,quam reliquit poft fe defunétus. Ca iuslurifconf.inl-nihil aliud.dc Verb.fig.aditiO' nem hæreditatispotius, quàm ipfam hxredita-tem definite uoluit. Nam cum hæreditas fitrela tio iuxta æqualitatem amp;nbsp;inæqualitaté.ipfe defi-niuitiuxtaadionem amp;nbsp;pafsionem. Quodficon fidcraffetBart.ih Rub.ffde Acq hær. in ea defi* nitione explicanda tantopere nonfuiffetanxi-us. Hoc uiderepotuithomo exccllenti ingenio atqi doétrina Apellus, apprimé bonis iiteris in' ftruélus.Sp. HAEREDi ate uenire bona dicuntur, quæiure hærcditariOalicui obueniunt. Cic.de Inuent. H AEREDITATEM adiré dicituris,quibf res faétus,uel autoritäre prætoris.uel quauolü' täte in hæreditatem fe intromittit.Sp. HABREDlTATEMin capita diuidi, nihil aliud eft,quàm earn in tot partes, easq« æqualet difpefci,quot funt capita quibus folet deferri.ln Stirpes uero fuccefsio diuiditur, quando liberi parentis fui locum adfumentes, in earn hæredi-tatis partem duntaxatfuccedunt, quam parent ubifuperftes effet,adfecutusfuiffet. Sicdiéla, quod fecundum ftirpes àtqi radices eius domus cófcrtur,amp; poftea in fucceifores exfingulis ftir-pibus,pro cuiufqi portióc difijcitur. Vide infid, in capita fuccedcre. HAEREDITAS communis,quæadutruti que æqualiter lege ueniebat. Cicero pro Hao co. HABRBDITATEM crcui,pro acquifiui: quælocutio Seapud Ciccronem non eft infre-quens : qua quidem uulgus iam uti cœpit. Neq» tarnen,Vigi.inquit,fcio,an quifquam reété intel ligat. Arbitratur is, non à dccernendi fighifica-tione diétam Cretionem,fed à cernendo, id eft, uidendo:quodVarronem quoqi uelle putat,lib. v.de Verb.orig.Sp. HAEREDITAS delata.Vide,Delatthæreditas Sr Lis poteft.ff.de Acq hær.Item ordo de-ferendæ hæreditatis ab inteftatofine ullodolo repudiatæ, cuius cognitio ad alia quoq; prodc' rit,traétaturNouell.de Hæredib. ScFalcid.§.etfi nemo alius.amp; fcq.Conftit.j.Sp. HABRII- |
|
Æ, » H ANTE HAEREDEE, ait luftinian. ad finem tit. In-dit.de hæred.qual.ueteres pro dominis appclla bant. Idem traditFedus. Dicimus Sc herum ad-hue dominum. Sed tarnen uixuidetur, quod Sc â Viglio annotatum eft.hoc ab codem fonte de-riuan.quum illicprimacorripiatur,hic diphthó gus fit.ut ab hærendo potius uideatur hæres di-^u$: quia proximus tedatori, uel defunftoin bonorum dominio haereat.fuccedatqi: uel ab ç-re.nam Sc lex xij.Tab.hæreditatem nonnunqua pecuniam uocat.Sp. HABREDITAS fidcicommifraria,àfideh2 redis, cui committitur,nomen accepit:quç Sefi-duciariaappelIatur.Sp. HABREDITAS iufta dicitur, quæ jure legi timo obuenit,id eft, cognationis nomine. Hic enim titulus hærcdis plcnifsimus eft Sc omnib. partibus iuris nixus. Ex Budsei Annotat,prior. Spl'g- HABREDITAS légitima dicitur, cum fit fuccefsioab inteftato: Honoraria prætoria,cum bonorum poflefsionem accipitnus : Teftamen-taria uero.ex fe nota.Zaf.in tit. Inftit. de aftion. §.itemfiquis, HABREDITA S lucrofa,Caiusff. fiquis o-milT cauf teftam. Nam liberum,inquit, cuiqi ef-fe debet,etiara luerofam hæreditatem omittere: quod pulchré déclarât Vlp.in l.quia autem is.§. non fiinpliciter.eod.tit.Sp. HAB RE DIT ATEM luftuofam profequi. uide Zaf.in l.fi mater.ffide except.rei iud. HAEREDITATBM meamcumTitiopar-tiaris,te rogo LuciTiti.pro hoc,Paulo autore in 1. ubi parcè. ad Trebell. accipiendum eft, Rogo hæreditatem illam reftituas.Sp. HABREDITAS fine facris. quaere. Sine fa-cris hæreditas. HAEREDIS nomen,latiorefignificatione poflefforem Sc fideicommiffarium, Sclegatariü comprehendit.Sp. HAEREDIS appellatio,etiamultraproxi-mum hæredem extenditur.l.fin.C.de haered.inftit. Vnde folemus dicere, 8e quidem Alci. tefte, exfermonis proprietatc,haeredis hæredem, tc-ftatoris hæredem effe. HABREDITATEMfibi, feqi ei obligate, 1. nam Sc Ser.ÿqui négocia.ff.neg.geft. HAEREDITATIS procurationem fufei-pere, in princip. 1. debitor meus. fEnegoe.geft. Spiegel. HAEREDIS appellatione,omnesfignifica ri fuccefrores,credendum eft,l.hçredis.de uerb. ^g- Quinetiarn Haeres fingularitcr nominatus. ad póft natos porrigitur hæredes.l.tale.§. uk. IF. depaft.Sp. HABREDITA R B.uulgarc fordidumque uerbum effe monuit Alc.legiq: baud dubiè corrupts inantiquis Codicib.Ciccr. lib. ij. ad Atti-cum,epift.priina:Cum in Sicilia hçreditatem fç pe hæreditafiet.Vnde aliqui cmendarunt,lcgen tes,ædilitaté fæpe didi tafle tmeru cum, quid fit diditare ædilitaté,non fatis conftat, merité ille putat,quod minus recediturab exeplari,filega-tur: Cum in Sicilia haereditate fefe ditaflet, Sp. |
H AB RED IT ARI AM pccuniam,hçredita-tis nomine accipi pofle «gt;'lt;*flt;’f'«wf, Alciatus anno. tauit.Sp. HABREDITARIA fepulchra. Vide,Famî-liariafepulchra. HAERBDITARIVS debitorinteHigkur aditam hæreditatem damuum dedit.Autor Pau lus, l.fed uerum.de Petit.hærCd.Sp. HAEREDITARIVS fetuusuerèdicitur, cum hæreditas adhuciacct, ànemine pofside-tur.Vide Zafiu in I.pofrefsio.§.ucteres.ff. de Ac quit, uel ämittend. pofiTefTSp. HABREDIVM,utBudçusdocet,quafi de-bitu fit id bonum,nó aduenticiû: didum, quód hæredé fequerctur. Hoc hodie proprium, quod olim hæredium auitum uocabatur.Sp. HABREDVM nomine,in Feudalib.Placitis, filij interdum intelliguntur.Sp. HAERES olimdicebaturdominus.§.item extraneus.Inftit.de Hæred.quai.Sc diffèr.hodie plerûq; certarum return: uel eftquafi dominus, uel habet ins in re tantum. Neq; enim in his rebus plus babuit defundus.l.Sc nó tantum.§.ue-niût.dc Petit.hæred.Quod nifi dixerimus,nulla critprorfus.Appello tefte,inter Rei uendicat.Sc Hæred.petitionem differentia.Porró Hæres iuris interpretatione eandem perfonam fuftinere crcditur,quam dcfundus gcfsit:Sc ideoad euin transfertur : quæ propter mutuû confenfum iure Ciuili,uel gentiû obligatione otitur:quç iuris cft.Quin Sc hçres, 8e hçreditas,unius perfonç ui ce funguntur, licet duas appellationes recipiât. l.hærcditas.ff.de VfuCap. tefte Alber. Hæres ité nomen Deæ,cui ueteres poft accepta hæreditatem rem diuinam faciebant.Sp. HAERES fingulariternominatiuus, exten-diturctiam ad pofteanatos.l.talc.$.ult. dePad. HAERES anomalus,fiuefucceflor,kdicitur, qui inueniturfinecerta qualitate. Zaf.in Intelle dibus citât Gloftin üerbo,fuccefror.§.pen.Inft. de Eo,cui libert.cauf.Sp. HAERES abinteftatoeft, quifucceditinius defundi fine omni tcftamento.Inftit.deHæred, quæ ab ihteft.defen HAERES cxafTe.Vide.As. HAERES certus.Lege,Certushæres. HAERES damnas efto.Lege,Damnas. HAERES lcgatarius.Lcge,Legatarius. HABREDES legitimi.Lege,Legitimihære des. HABREDES feudales,liehenfrJeK,utfilijt LÆ«dter/gt;fn,utfiliç.Profedô eleganter hæcuerba differentia indicantintermafculosSefœminas. HABREDES lincæ defeendentisdicuntur f^nerben, D/c da im rechten blut flam nideruuerts gehen. Hi enim præ cæteris omnibus afeédentis lineæ, uel ex tranfuerfo,hçreditatem accipiunt.G4«er» ben igitur,(flt;M anfiedaierb nideruuertsgehet i antiquo Saxonumuerbo. HABREDES necefrarij,olimfueruntferui: quôd domini eos uel inuitos inftituebant ob f immodj. |
|
ANTE H immbdiçam potéftâtem, qua amp;nbsp;eos occidére o-iimpoterant. Quod quûChriftianis nonliceat, hæchæredum foecies in defuetudin'cm abijt.Vi de,Sui amp;nbsp;necefTarij hærcdes.Sp. HABRE s præcipiens,lt;if»»’ etuuM nor andern ucr fibafftiit, dicitur apud Papinianum in I. pecuni® fortem. amp;nbsp;1.cum unus feq; ff. do Aliment, légat. Spieg. H A ERE O BM relinqucre,8c fcribere,rarius, Facere hæredem fæpifsimè,Cicero dicit.Sp. HAERES fccundus.Quære,Secundushægt; res. HABREDERI fuumnafci dicimus,quip«ft mortem nafcitur, quoniam ficutuiuentis nemo eft hæres, ita nemo teftatori uiuo fuus hxres na fcitur.Futurum autem hæredem nafci, qui uiuo tedatori fuus nafcitur: qudd futurus pro pareus tum uoto fperatur.arg. 1. fcripto.ff. Vnde libefi. Igitur dicitur nafci nó fuus futurus, quem alius præcedit. Ex Salomon.fubtiliproprietatisfcru tat ore, in uulgatifs.l.Gallus.Sp. HAERE S Tcftamentarius.exfenotus. Sp, HAERESIS ,Gr®ca uox, Latinè feftam fo-nat,ambiguum nomen, odiofuin eft noftro ufu faffumiquoniam ijs accommodatur,qui non u-namEcclefiam Catholicam fequuntur,fedfua indicia, fuasq; priuatas fedas. Viues in cap. xij. lib,viij.de Ciuit.Dei.Eraf.nofter cap.xxvj.in A-da Apoft. in bonam partem accipi Hxrcfim an-notauit;amp;prodifsidio,ab ApoAoloc. xj. prim, epift.ad Corintbios. Tertullianus indicatHxre fes didas,ex interpretatióe eledionis, qua quis nouum aliquod dogma,uel ab alio prius inuen-tum ampledcns.utitur. At hoc Chriftianis non licere,qui duceifcquimur Apoftolos.Nam amp;hi nonfuam, fedà CHRI S TO dodrinammaiori bus noftris tradiderunt.Ex Argumente per Be-at.Rhenan.in lib.de Præfcrip. aducrf, hæret.Sp. HAERESES,quæ orthodoxis funt dogmata peruerfitatis.illaqueätia animas, amp;nbsp;in profun dum præcipitantia,nafcuntur, quum feripturæ bonæ intelliguntur non bene : 3c quod in cis no bene intclligitur, etiam temerè amp;nbsp;audader affe-ritur.Autor diuus Auguft. in prine.Trad. xviij. id Euangelium Ioannis. Sp- HAERESBS,in iure dicuntur priuilegiariæ quædâ 8c (îngulares deimmunitatefandiones. Modeftinus inlSi duas.ÿ.j.ffde Exeuf. tnto. HABRBSBS inbonampatternufurpatMo deftinus.quafi priuatas, fingulares, in 1. fi duas. ff.de Exeuf.tut. Annotauit amp;nbsp;Zafius quæft. j. de ludæis.Sp. HAERETICI dogmatis infamiam faftine-re.apud luftinianum ad fin. l.j. G. de Sum. Trin. uide Alciat.fuperhis uerbis:itemqi moxfequen tibus,nempe,Diuina primum uindida,qux fal-fo à quibufdam interpretaniur, minimé quadra tia Lcgislatorum temponbus Sp. |
HABRBTICVM dicuntnoftri,quifingula ribus opinionibus, poft admonitionem inniti-tur, feipfum ab Orthodoxis, hoc eft ab bis, qui cum Ecclefia fentiunt,feparans. Vnde hæretici. Ut Interprétés tradunt,execrabilioresludçisha bentur:quia fidem quain^rofitentur, uiolât. Ac ideoprohibenturubiq; cégregari, fed intra op-pidapræfertim,ubimaius periculum.ne alios inficiant, 8e malo fint exemplo. Qiia ratione le* nones de urbibus pellütur,in Aut.de Lenon. in fin. 8c meretrices de uicinia pudicarü: ficut fcho laris facinorofus.de collegio: leprofus,uel pefti lens de ciuitate.Not.in l.cafus.C. de Tefta. Ob» fcruandum autem,quód hçretici ucteri lure no-tantur infamia fadi, non autem iuris, nifi prius condemnati fuerint : ut tradit Alc. in titul. C.de Sum.Trin.Scfid.cath.l.j.AtnouaFridericilrnp. lcge,ipfo iure hæretici notantur etiam iuris infa mia.Aut.Gazarof. de Hçret.de quo latius diffe-rit idem Alciat.loco iam citato, amp;nbsp;l.nuHus enar-rans,eod.tit.ait, qudd hæreticus non poteft all-quid impetrare, ucl impetrato frui, nifi quod in damnum fui uergat. HAERETICORVM librosdomihabere non Jicere,colligitFr.Sylaius exemplo SexTi-tij: qui alioqui innoccns erat, 8c lata lege Agraria,apud Populu gratiofus. Itaqï abfolutus fuif-fet, nifi Satumini imaginem domi lusehabuif* fet:fed quàm redè,ipfe uiderit. Pighius acerri-mus,incomparabilis Erafmi Roter.puriorisque Theologiæ reftaurandæ hoftis,nullo primi tiuç, atqi fandorum patrum exemplo, perftringiti-pfum eopotifsimùm,quôd M,Luthero,Oecola padioqi refcripferitl itéras. HAERETICORVM libriomninocombu rendi funt, quoniam blafphemia contra Deunt non debet ad alia prorepcrc fccula. Nouell. Vt Antoninus Seuerus,Petrus. $. Vnde in uniuer-fum.Conft.xli). H E HEBDOMADAB, quas Latini Septimanas appellant,feptem dierum,fecundum cómuncin uiiim.intelligütur. Alibi tamé de feptenario numéro quarumeunqi rcrum dicuntur.VndeLeui tici xxv.Numerabis quoque tibifinquit Dominus ad Mofen) feptem hebdomadas annorum, id eft, fepties feptem annos. Septenarij numeri luftinianus meminit in l.ij.$.quod cœlcfti.C.de Vet lur.enuclSp. HBLCIARII funt.qui onera funibus moli-untur:uelqui naues deducunt,fubdueuntüe, ad officiainuicéadhortantesiabtAx^c«, quod eft, iraho Budæus in l.j.de Recept.arb. HBLIO C AMINV3 ,foliseuaporatio,feu sftuarium dicitur.ä^r«-rSixitiiS^^aftii'». Locus ad quem fol hybeïnus accedens,ipfum euaporat 8c calefacitAlexand.Neapolit. Genial, dier. lib. v.cap.v Extat di-dio apud Vlpianum,in l.arbo-rem. de Seru.urb præd.Sp. HEPATICV S,qui hepatis morbo laborat. Hicà lurifconfulto inter morbofos cenfeiur: I. qui clauum.de Acdilit.cdid.Sp. HERBARIVS ,peritus herbarum, radifeca. HERB VLAE qu32ligniappellationeconti-nenturapud VIpian. in l.ligni.ÿ.lignorum.dele gat. ii). Extat 8c apud Ciceronem lib. de Natur. Dcor.ij.Sp. HERC VJ-I S nomen curnothisconueniat, oftendit |
|
oftendit Alciat.cap.iij.lib.iiij.Parerg. HERB,Accurfius inl.j.ftcert. peti pro henle aduerbialiter exponi pofte tradit himis barbarè inepteqi. Nam , quod Alciatoquoq; in eademl. annotatum.benè eft, inftar nominis habet:ut a-pud Terentium ponitur. Eamque receptiorem probat leélionem.tametfi lEFlorentinis, E re,id eftexutilitate,uel expræfenti materia legitur. Spieg- HERiLI S,domini filius, àferuis in Comœi dijs frequenter appellator. Sp. HBRYS pro dominofimpliciter.itemuidc, Infans. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, HBRVS familiare Comic!suocabulum,ab Vlpiano expofitum, cü inquit : Legis autem A-quilias aftio hero competit.hoc eft, domino, l.i-tem Melafcribit.§.penul.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . K E RM AP HR O DITI,qui Mercurij amp;nbsp;Veneris filius fuit, nota eft fabula. Hic fuit Andro-gynus,id eft,utfumque fexum habenS, fœminæ fcilicct, amp;nbsp;mafculi. Hinc omneS Androgyni ud-cantor Hermaphroditi. Paulus de TeftibuS l.re petundarum.Hermaphroditus an ad teftamen-^um adhiberi pofsit, quabtas inualefcétis fexus oftendit.ldem cenfuit VIp. in 1. quæritur.de Sta tu hoin.Antiquii Nebrifterifis ait,Hermapbrodi tos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoc eft,femiuiros,amp; femifœminas uocabant. Vlpianus de Liber. amp;nbsp;pofthum; I.fed cft.HerinapbrodituS, inquit, amp;nbsp;maxime fi in eo uirilia præualebunr.Sp- heteroplon Lege,Amphoteroplon. H ETRv S A,prodigia,portera ad Hetrufeos amp;nbsp;aru(pices,fi Senatus iuflèrit,defcrûto,ait Lex xij.Tab.uide in hune locum,quæ doélè adnota-' uitOlJendörp.cap.vj.tit.j. H 1 Hi AClNTHVS.amp;flos eft, amp;nbsp;gemma, huius lit inentio in 1.unica G. Non lie. in fren.equ. lib. xj. in eafulgor uiolaceus dilutus eft. autof Plinius. Sp. Hi C,hçc,hoc,8c quâdo demoftrent,amp; qucin alium fenfumpariant,Bart.explicatinl.j. de O-per.nou.nunc.amp; in l.Conftit.C.Sc in 1. Mæuius. §.duobus.de Leg.ij.8c in 1. huiufmodi. de Verb, oblig.amp;copiofius inl.j.$ihuiusftudij.fF. deluft. amp;lur.Sp. HIN G .baud reélè ad tempos refertur ab În-terpretibus,qüum aduerbium de loco fit. Ele-gantertâmé ponitur pro,Exhac caufa,iuxta uul gatum illud, Hinc illæ lachrym®. Sc pro,Ex bac parte.ut in l.Fulcinius.ff.ex quibus cauf. in pof-felT.eat.Sp. HlN C inde,proundecunqi,circöquaqj,uox Canoniftis familiarior. HIRENARCHAB, non habet Græcèadfpi rationem.Vide Irenarcha. HIERARCHIAM. orthodoxi dodores in-terpretantur, fâcrum illüm Principatum, quem Chridus inftituif. Hune febifrriaticiSe hæretici ab iriitio femper fibi uendicafunt:unde toties le girnus, Chrifti Ecclefläm perfcbifmatâ8chære-fes elTe exagitatam.Vtinam non 8c æuo hoc no-ftfO.Sp. |
TE I- HIBRO GLYPHICAE literæ facræ. Quo nomine didæfunt Aegyptiæ,quænotis uolu-crum,fcraruinjaliarumque reruin prænotaræ e • rant : de quibus extat elegâs opufculütn Ori A-pollinis NiJiaci, à conuiétore noftro Trebatio, apud Conradum Peutingerum V« C. latinitate donatû.Modellino in 1.inter eos. Ex quib.cauf; maior.Notisfcribere, èft cópendiófofcribehdi genere cxcipiédo uti. Eos qui notis fcributafta PræfidûReipub.caufà, non abeflecertucft. Sp. HibrdphyLa X.facrorüm cuftos./^i« fa cer,{ii'a«T7iii,cuftodio:Latinê Ædituùs.üel Ædi-timus;Scæuolade Ann.leg.l. ahnuâ. Sacerdoti, inquit,amp;hierophylaci,amp;Jibcrtis. Quære.Quif-quit mihi hæres erit. fidei eius committo,uc det txreditucœnaculi mei. HIEROSIARCHVS isdicitur,quipræpô fitus rebuis facris fuiflct:quaC Princeps facroró, «;rsT;i';^ï,quodeflfacrü: lt;?«vx*. princeps:quafi rerumamp; facerdotij caput. Pontificis Max. proprium effe conuenit. Alexander pro Hierophy-lace.in iam cirata l.Hierofiarcha legit. Gen. Di-er.lib.v.c.xvij.Sp. HlPP A G iv S,AIciatöidem eftquiarmigef. HIP P O C Ö Ml.llabularij funt,qui equoscu rant-ïa-ii©- enim equum fignificat, 4^^lt;4«, nutrio, curo.Alc.in l.quoniam.C.de Curf.pub. libr. xij. HlPPODROMV S,ubi cqui adcurfumin-citantur. HÏPPONIS lulianus meminit in 1. nauiS aduerfa tempeftate.ad Leg.Rhod. de iaél.nirai-rum eius quod Hipponium Straboni eft,Locró rum colonia:quam,ut amp;nbsp;Plinius dicit, à Romanis Viboné .deinde Valentiam appellatâ. Vrbs adhuc extat.linumq: efficit Hipponiatem. Sunt item duo Hippones in Apbrica,Straboni,Melç, Plinio,Ptôlemæô,ab equitibus Græcis dicli;ut Solinus inquit,Z«ir©-cnim cquus eUGræcè. Alter eft eniminfinu Hipponenfi citra Cartbagi-nem:Diarrhytón dicitur : quod paluftri agro fi-tus.àfluore: Plinius. Huius Epifcopusfuitdi-uus Auguftinus.Eft alter Hippo regius.ulterius à Regib.inbabitaius. Albericus, Hippones, aiti nomen oft lóci Sp. HIR CI S ,amp; Coloritis.uocabulis nihili fubla tis ê Prçfatione Iuftiniani,ad Pandeélas,tametfi mananobis reftituit Politianus.Sp. HIR C V S ,fœtor eft alaruin,quem Plinius à-larum graueolentiam appellat.amp; aliquando ui-rus eftalarum.Hircofurn, boe eft, qui birclnurri odorem olet,negat Vlp.morbofum clTe.Sp. HISTBROLO GiA,hoceft,cóuerfoordi-nc , quandoq; lurifcófultus utitur.ut cum prius déterminât fecundäm quæftionem,quàmpri-mam.l.iij,§.Labeo.deIncend. Dicitur etiam Hy fteron proteron.Ex Alciato.Sp. HISTORIA, propriè eft card refum, quib. gerendis interfuerit is qui cas narrat. Vnde nomen habet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod eftuidere.Tradunt noftri.libros amp;fcripturas in publica euftodiam; rerum geftarum gratia, repofitos, integram fidé habere.l.cenfus.fÉdcProbat. in hoc autem nori { i éditos/ |
|
H ANTE O. éditas, tedigi ad femiplenäm probattoném.Vi' dendi dodores,qui in l.j, de Rebus ere. fenbfir, «Juid fentiendum fit de uctuftis Chronicis, amp;nbsp;li-bris.Sp. HISTRIONHS funt.quiperfonam agunt jn fabulis, Difti,ut quidam uolüt, ab Hiftro flu-mine ïquemadmodum amp;nbsp;Daui,quafi Dacij.à Daco fluuio: quia ferè ferui erant, qui hiftrioni-cam faciebant. Quidam auté ab Hetruria Hiftri-tines didos uolunt:ubi cû Ludionesprimû uo-tareniur,quiaThufco uocabulo HUlerLudio uocatur , ideohiftriones appellari cœpti funt. Necefie autem crat, hiftrioncs perditifsimis fu-ifle moribus,amp; deploratæ nequitiç:cùm in ea ci ùitate,puta Romana,pro ciuibus nóhaberétur: cuius erant tarn multamilliahominum flagitio-forum amp;nbsp;facinoroforum ciues.Itaqs non mirum eft itlos fuifle notatos infamia.Sp. HISTRIONBM balneatoremfacere,abu-fionis exemplum,reiatum ab Vlpiano ink fed étfi quid.§.j.fFde Vfufr.Sp. H o HOC amplius. Quem fenfum hæcuerbain-ducant.Bart.explicat in l.fi tibi purê. de Leg.iij. amp;in I libercis.de Condit.amp; demonfir. H OC anno. Quidlixcfibiuelint.uidel. lt;Jüi Hoc anno, ff de Verb.obligar. amp;l.j. §. quod autem.amp; §.item quæfitum.fF. de Aqu. cotid. Alberic. HOC efi,pro,id eft,in 1. cum hi.§.G prætor.fE deTranfaft. HOC mihi probatur, Ciceronianum efie Bu dæus obferuauit. HOC prçtextu,in l.apud eû.ffiSi tut. ucl cur. |)ro obtentu.fiue colore.Sp. H O D1E, pro quouis tempore huius diei: nee difïert,nec códitionem inducit,fed præfens tempus refpicit.l.liberhoino.$.j.fi\dc Verb. obl. l.Prxtor.$ praeterea. de Iniur.Cicero pro hodic fic diem hodiernum dixit, ut Graeci dicunt,T9ii» 7v/lt;4lt;gt;«^ «^'tf«/gt;.Canonica décréta, hodiernum di-em,donec feculum durât, intclligunt,xj.q.iij, no lite.Sp- H o D IE,non retro.Vlp.in l.furti.fEde his qui not infam.Quamuisfi iniufiaappellatioeius ui fa fichodie notari puto,non retro.Sp. HODiERNVS .Vide, Modernus. HO LOB ARAE uefics,quæ ob aurüintex-tum graues funt:ß«jgt;Jr entm Grçcé,grauem figni ficat.lnde apud Homerum 3«f««f x«f«r.Alc.C.de Vefi.holoblib.xj. H O L O B R l Z A E uefies, qu» tot® funt ex obrizo:quod aurum purifsimum efi,amp; quantü-tiiscoélum,non diminuitur.Alc.C.de Vefi. ho-lob.lib.xj. HOLOORAPHA fcriptura.tefiamenta ma nu ipfius tcfiatoris intégré defcripta,undeamp; n o riten fumpfit. «A^i^cnim totum fignificat.Hinc amp;nbsp;Holopygium Catullo.Ex Alc.Parcrg.Sp, H O M A G i i.fiue Hominij nexus (uocabula fUnt Feudifiarum)quo difiet â iuramento,ut ij-dem nocant,fidelitatis,not.in c. ex diligenti, de Simonia.Se c.ntmi$.de Iureiur.Specul.de Feud. |
$.nunc.de Homagijs. Vide, diens fiduciarius-Spieg. H O M A G1V W cfi idé quod fidclitas Tameo Spe.eo. titin lib.de feu.ponic illam differentia, quodHomagium cfidehis, qu® ad temporali» pertinent: amp;nbsp;ideo pro fpiritualib. indignum efi, amp;aRoman® Eccl. confuetudinealienü.utquis Homagium facere cópellatur.Lucius Pontifex. De reg.iur.Pidclitas tarnen pro fpiritualib.præ-fiatur.quia Prælati bene præfiât fideli taté, ut in cap Antiqua.Dc priuileg.uel ficpotefi ^efcribi: HOMAGIVM efiquædamafiriaioferuitu tisliberi hominis fadadomino perpaélionein uel petitionem,fiue fiipulationem.promittente libero hominc,domino fuofldelitatem ,amp; con-ftituentefe hominem uel uafallumfuum. Etfic in aliquibus partib. hoe modo ille,qui facit Homagium coram domino fuo, fledit genua lua te nendomanus faas coniundas fimpliciter inter manus domini, iufiurandum de fidelitate prx-fians, amp;nbsp;mutuó fc in fignuin fidelitatis ofculan-tur. Cuius forma ponitur in lib. feud. deno.for-fid. cap. Efi amp;nbsp;alia, fpofirubr.illam, de for.fid. Ad idem facit de iureiur.c.Ego enim.amp; Ixiij.di-fiind. Cum duo. Et Hofiien. poniteam in (um. de feud.§.Quid fit fidelitas, amp;nbsp;qualiter fit facien da.Ex diftis Homagiumdéferibi potefi fecundu formam:£fi quando aliquis flexis genibus,iun-dismanibus in manus domini pofitis aliquid promittit, quod pro fpirituahbus fieri non debet,de quouidec.ueniens.de Simo. ex diligenti. deexcefT.præla.graue, dereiud.c fin. HOMAGIVMeft multiplex,fecundumSpé cul.ubi fup. quoddam efilegium , quoddam eft nó legium,quoddam cdiftale, quoddadccreta-le,amp;c.de quibus infrà. HOMAGIVM Decretalceft, cum hires ho minis mei,qui illofeudo ex confuetadine poffer infeudari,amp; per confequens in Homagium fuccedere:debet infra cerium tempus me in dominum agnofcere,amp; fidelitatem mihi priftare, Scego teneoreum ratione talisfeudi in hominem recipere:Sc in recipiendo uidcor fibi ius feudidecernere,propter quod dicipoteft Ho-magtum decretalc;ficut etiam bonorum poflef-fio decretalis : Sc quod ius mihi tribuit, ficut Sc talis bonorum poflefsio.l.Sinullusfitproximi-or. EtidedincuriaFranci® femperrecipiuntur fidelitates Sc homagia akerius faluo iure Quod autemin Italia Sc alibi uocatur Vafaliitium,in Francia uocatur Homagium, Scc. etiam dicitur Homagium, ca, Veritatis. de iurciur.Differunt tarnen, quia homagium efi, quando iuraturalb cui fidelitas,neminc excepto:fed Vafallitium fu periore excepto, fcilicet Imperatorc. De hoc opt.glof.in uerbo,homoqi ligiuscle.Paftoralis. de re iud. ubi etiam dicitur, quod quis non potefi efte ligius duorum,fed bene legras unius amp;nbsp;Vafallus alteriusjueluafallusplurium.Sc fic homagium dici potefi,hominis ligium. HOMAGIVM ediftalc eft, ficutpoflefsio bonorum edidalis.Vnde fecundum Spec. ibid. Homagium edidalc fiuc bçreditarium eft^qued quis |
|
quis habet co ipfo,quôd adit hçreditatem homi nis mei, perfonam cius reprælentat, amp;nbsp;uidetur hominis homagiumfubijlTe,amp;talehotnagium poteftfiniri tempore,ft domino placebit: quia fi domino non placeret,non finiretur,etiamfi ua-fallus uellet bonis feudalibus cedere, imó age-ret contra ipfum,ut eü in dominu agnofceret:amp; hoc ex cótumelia fua,unde puniri debet,ne inui tusconfequatur immunitatem, quod efie non debet.pro quo ff.de negot.geft. 1. line hæredita-ria.Et ideo poffum eum cogere.ut fubeat Horna gium decretaJe, amp;nbsp;etiam quödplus tribuat ei in cffeftu.quam edidale. H O M A GIVM legium, eftfecundum Spec, ibrd.quod fit Imperatori uel Regi, nullius alteri us fidelitatefalua-illud autem quod fit alijs.non diciturlegium, quia fit uel iteratorfalua impera toria uel regiafidelitate. Multi enim putahtho-magium legium effe, quandouafalius mittitma nus fuasintcrmanus domini, amp;nbsp;fibi homagium facit,Scfidelitatem promittit, amp;nbsp;ab co ad olcu-lum recipitur. Quod non cft uerum:ut etiam ibi dem dicit Specul.Sed ut iple dicit: tuncalij po-nunt,quódduplexefthomagium. Homagium legium,in quo nullus recipitur,quantum ad uer ba,fed quantum ad mentem.Et aliqui,qui fupre inamamp; generalemhabentautoritatem amp;iurifi diin:ionem,putaimp.uel Rex, intellignn.urex-cepti,amp;c Item ubi ponitur legium fupra amp;nbsp;infrà habentaliquilagium. HOMAGIVM nonlegium eft,quandoali-quid excipitur.puta.Facio tibi homagium exce pta fidelitate, ad quam domino meo tali lege te-neor,uel loluo quod poffum cum uoluero domi num legium mihi conftnuere: uel foluo quod nolo tibi talem iurare. Sed diftum primum eft uerius, fecundum Spe.licet hoc ultimo defigna turn communis ufus approbet. Et fecundum ul timum modum feqditur per totum,amp; illo utitur Spec.de Homagio legio. H O MER V S ,omnis uirtutis pater appellat' lur.§.ult.in Proœm.Pandeit.autoriiatcque eiu$ diaum,firmatlurifconful.in 1 j § j, de Contrah. empt. Nam in fua cuiufqué arte légitima cft pro batio.quales funt, qui communi ftudioforü calcula , per Academias iamdiu approbantur. ut Hippocrates,Galenusqi,Medicis I. feptimo. ff; de Statuhom.Plato,amp; Ariftoteles Philofophis. l.j.de Nund.l.fi pater.de Solutio.Lioius,Salufti us,Tacitus,Hiftoricis. I. in quæftionib. ad Leg. luliam Maieft l.j.de Offic.Quaeft Cifero,amp;, Vir gilius, Humanitatis profefforibus. 1. Cicero, de Pœn.l.in tantum in fin de Rer. diuif. Licetau-tem maxima diffenfio ex Graecis autofibus pa-teat de Homeri temponbus, amp;nbsp;de patria, amp;nbsp;pa-reritibus:tamen quaincunq;'tationem temporü fequi libeat, Homerus eriturbe Roma anti, quior. Quantum ueró honoris illi habuerit anti quitas, Macrobios teftatur. Sp. HOMICIDIVM proprié eft.com homo cæ ditOr.hoceft, occiditor. à cæde enim derioator, ut Alberi.uoluit,citans 1. ita uulneratus.in prin. ibi / adhibita manu. ff. ad Legern A quil. At Do- |
T E o. minus inEoangelio,omneminiquummodunt ad nocendum Iratri,homicidium appellat:codê tefte. Cæterùm,homicidij reus olim adeè abo-minandus ut arceretur facris amp;nbsp;foro, quoad iu-dicium peraftû effet.Hodie patent ijs,quos con ftat effe in reatu cædis,uel templa, uel loca, quæ ius.ut aiüt, afyli à Principlbus, fed nefcio quam iuftè ad hanc criminis fpeciemimpetrarunt.E« quidem puto^ nee fandiore« aras tueri debere, qui prudentes neeem humanam admifere: cum hominem homini infidiari, nefas effe cenluerit Florentinos in I.utuiin.ff.deluft. amp;nbsp;lor.Sp. , ^HOMINIS nomen unum nobis natura de-dit.Omnes enim homines appellamur.Iure gé-tium tria effe hominum genera cœperunt. Sunt enim liberi:amp; qui ijs opponuntur, ferui. Eft amp;nbsp;tertium genus libertinoró, id efteorum qui (er-ui effe defierunt.autor Theophilus Hominis ap pellatione,Caius ait, tam fœminam, quâm ma-fculum contineri,non dubitatur. Quoddidum ad natüram humani generis referendum eft Na illud conftat.ut atteftatur Alciatus, cum Hominem dicimus,quemcunqi contineri,non folum fioe mafculus,fiue fœmina fit,fed fiue fiber, fine ferons,fine pubes,fiue impubes.l.iij. §.j. de Lib. horn. exhibend.Tametft regulæ triuiales affirment efte communis generis, nufquam tamed legitur iundum cum adiediuo: neque de mulié re feparatim quifquam dixerit. Homo puk hraj tefte Glareano,uiro undequaque doddsnro. Quod Sulpitiusad Ciceronélcribens,ait,Qüó-hiam homonataerat: eadem ratione diei pote* rat,Ea nata erat animal, hoc eftconditione mor tali. Sed Alciat.allata Caij uerba,in fuis Commi ad titul.de Verb.fignif.explicans: Non,ait,gene ris communis,fed commune nomen eft, 8e tam mafçulum,quàm fœminam continet:idqi exem plo Græci fermonis,«gt;'^f«jr©-.Nam amp;Hebræi A« dam, quo nomine terranarum hominem figni-ficant,ad utrumque fexum referont, ut habetur apudMofen : Crcauit eos, amp;nbsp;benedixitillis, Sc uocauitnoméeorum Adam. DiciturautcmHo mo.fiueab humo,fiueàcócordia,«in’ iSè/^ivuiaf, quod nullum animal fit focialius. Iraqi ubi non cft mutua charitas.ac focietas arnica,ibi no lunt homines.Ethinc apparet. Legem quæ de homi nibus loquitur, etiam de fœminis arcipiendam effc,Sc quids proprié.l.j. de Verbor. fign. Quod arbitratur Bartol, ctiamfi articulus Qi)is,propogt; natuf.Verum Alciatus dubitat motus exempid Grçcorum,qui perarticulos,lt;’,gt;e»:lé,fexom diftm guunt. Attamé hominem dici eum qui in utero eft,Lexuctat.l. cum inter, de Fid. fib iubensex pcdari,poftquam natus eft,amp; in terram cecide-, rit. Quæuerba uenuftéinterpretatur Alciatus, ini hominis.de Verb.fig.Sp. HOMINEM pignerari quid fit.dofté expli, catBodæus in pofter. Annot improbatqi. quod iuris interprètes maluerint Repreflalias dicere,' quum Latiné Signerationes «ocentur, cunico; deïniur libr.vj.Sp, HOMINIS Legatum,orationiscompen-didfingulos homines coffipleétitur.l.Mçuius.ÿ; f j' iad; |
|
H AN 'duofum.de Lêg.ij.Spî H o Mi N vM, qui noftro tempore,uel fer-uis, uel libertis accedunt, alij proprij dicuntur. alij clientes,feu,ut uulgd Uocant, V afalli nomü nantur.dequibus utZafius nofterlatè,ita nee uulgaritertradit, quid^uidadhorum conbdera donem pertinet. HOMOhominiDcus. Homoenimcondi-tus eft,üt esteras homines pro uirili tucatur.ae iuuet. hine amp;nbsp;ilia lex nature extitit ; Qus uultis «t uobis faciant homines, uos quoq; facite illis. Antiquitas nihil aliud exiftimabat eße Deum 'lt;jüam prodeffe mortalibus. Vndc frugum, uini, legum autores,amp; quiconque ad uitç commodi-tatem aliquid attuliflet.eos pro dijs habebat.ka que naturali obligatione, tametfi ciuili non de-bént.potentium elt tueri tenuiores aduerfus in iurias diuitum,Iargiri egcnlibus. Vide Erafm.in Chiliad amp;Melanch.pauloanted ij,Philofoph, Moral. Sp. HOMO debilitatus,uel udlneratus. I.nort fo lum.iT.de Rei uindicat.Homouerberatu$,eod. 1.1 té fi homines tenuis uits. lurifconf. in I. iliici-tas.de Offic.Prsfid.eleganterüocat, quib.tenu is eft res famiharis arigufta.Sp. HOMO honeftioris loei, apud Vlpian.in L cum hi.§.fanèfiis.dcTranfaél. H O M O in fruduhominis effenonpoteft. 'Adi Vlp.l.uetus.fF. de Vfuf.Sp. HOMO prouincialis.uide ƒ apud Labeoné. 1 hsres fF.ubi quis ager.Sp. HOMOLOG A RE,cft rogantipromittere, sudorem fieri ,amp; aflèntiri. Vfus efthoe uerbo Imp.in §.fin.l.ne in arbitris.C de Ree arbitr.Vi-deBudsu in Anno.prior amp;nbsp;Old. in Copia. Sp. H OM OLO GI A.Cirsca uoxpadum, aften fum,confefsionemqi fignificat. HOMOVSION, uocabulum apudluftin. in l.iiij.C.de Sum.trinita. confubftantiale Lati. nis eft;quod infilio Arrius,infpiritufanétoMa. cedonius negabat. AtNeftorius,C H RI S T V M filium Maris hominem tantum credidit, fuper-Uenifteq; deinde in eum diuinitatem: quib non minus détérioraprodiditEutyches,qui Chrifto diuinam folum naturam afteruit. Q^apropter Arrius Nicena.Macedonius Conftantinopolita na , Neftorius Ephefia. Eutyches Chalcedonia Synodo condemnati funt.c.funt igitur. xv Dift. amp;xxxiiij.q.iij.c.quidam Sp. H O NB S TA, eaBart.interpretaturinl.J.C. de Dignit. qüs ab honeftis communi fententta perfonisgeruntur.Sp, HONES'tAB perfons, item qus uiles fint liabends,prolixius tradit Alciatus, interprétas 1 mercisappcllatione.de Verb.fig.Sp. HONOR pro dignitate.apud Caiumin Lnu per deDonat.int.uir.amp;uxor Proprièteueren-tia eft, quam alicui exhibemus inuirtutis tefti-monium. HONOR pro dono,in I.ß mädauero.iri prin. ff Mand.Item pro prsmio,amp;,utuulgo appellat, #rrä,in l.j.§.proinde.ff de Var.cognit. H 0 N O Ri s caufadonatio qus*dicatur,in- |
T E o. . dicat lunfconf.in l.nuper.fF. de Donationib. in'« ter uirum amp;nbsp;uxorem. HONORIS caufa nOmino. Idperfspe dicit Cicero, quum uiuum aliquem nominal, in quö aliqua fuipicio contumelislatère pofsit Idcti-am de honeftifsimis hominibus,aut amicilsimis diciconiueuit:atqihoc etiainipfius Ciccronis exemplo.Sp. HONOR ciuitatis, quo in ornata fitus fit,IU rifconf.oftendit in Lciuitatibus. in fin. de Leg j. Spieg. HONOR municipalis, eftadminiftratio reu publ cum dignitaris gradu,fiuc cum fumptu, flue fine fumptu contingens.i.honor, ff de Mun. amp;hon Sp. HONORE pleniore, proampliorc,apud Vl pianülegimus inl.v.)'. filegata de Legat.prsft. Sic idem honcftiorétitulum in eod §.dixit, pro eo qui magis decct. Sp. HONOREM perdere dicuntur filij,cum eo rum parentes icerum nubunt. m Aat. deNnpr. Alber. HONOR Prstoris , pro magiftratu apnd Pomponium,dc Orig iu.l.ij.$ eodem tempore. $.Prstorum quoque,Inft.de lur nat gent.Qnia magiftratui ineft dignitas:rurfus dignitatem fe-quiturhonor, teftcCallifttato,ff deMuner amp;nbsp;honor. Sp. HONORAR IVM.Budso Alciatoquetefti bus ,cftprsmium quod IiJrifconfultis datur. L qui operasfuas.ffLocati.Quod tamé hodie pri-kuin nomen prorfus retmere non poteft. Nort enim iam Honorarium,fcd Arbitratium iure uo cari debet: id quod arbitratu eorû ftaruitur qui accipiunt, non eorum qui prsbent. Cicero honorarium arbitrum uocateum.quem pars utra-quefummum fus controuerfis honoris caufe facit iudicem.Cic.v.Qusft.Tufc.Sp. HONORARIVM donü,Budso tefte,qua-1e hodie Principibfuas primum urbes ingrefsis porrigi folet.lnfignes aiiquotGermaniç noftr« ciuitates, qus Imperiales uulgó uocantur,nnn Csfares modo fuos,fed amp;nbsp;alios Principes, Daces,Comités,nee non prsrogats cum nobilita/ tis, turn autoritatis uiros, etiam nationis externs, frequentereiufmodi honorarijs cxcipiunt Hincuocabulaufurpata,-/HFwrj!fny(:/jt«i(t,C‘aufK, Herrenräder Gemeyn/chemk Sp. HONORARlVMius,idemeft quodPr«-torum,ab honore Prstorio fic nominatum-^. prstorium quoque. Inft't.de lur nat gent.amp; ci-uil. Vide hoc loco Theophil.amp; infra,lub honora rium. HONORARIVM decurionatus, quoddatur honoris Caufa,dum fiuntdecuriones.Papini anus de Muneribus amp;nbsp;honor 1. sftimationefn. Qui pro honore,inqnit, pecunia promifit, fi fof-uere earn coepit,totam prsftareoperis inchoatt exemplocogendus eft. Decurionatus autemft cundum Calliftratum municipalis honor appel latur.l honor.eod.tit.Sp. HONORARli fucceffores. Vip- de public. Aâion. H»c, ait, aélio Sc hæredi amp;nbsp;honorarijs fucceflb- |
|
H À N t fuccefToribus competit.Séd honoré, înquit, haben ci æquum nô efle Marcellus exiftiinat.l.fcd fi hac lege,de in ius uoc.Sp. HONORES pergradus obtingétes.in prin. l.Quæucilicer.ffiNeg.geft. H O N O R ATI etiamhi, quiPalatinain qui-dem dignitatem habent, adminiftratioiîe abfti-nent:8c quod Aufonius ait,Muneris exortcs,no raine participes. Gapitur hoc infignificatu etiâ apud Non.Marcell.Ex Alciato.Sp. HONORlFlCVM,quod honoredigrium eft.arg.l.lulian.Si qüis omilT.cauf.teft. Sic apud Ciceronem,Plinium Iuniorcm,Sc Martialem.Si quid honorificum pagina noftra fonat.Sp. H O R A,tempus,hoc eft, quameunqi æterni-tatis partem.fiue annuum,fiuc diurrtum,fiue no durnum fpacium complcftens, fignificat. Ob-feruan dum autem, quod Paulus lurifc. pondérât boras diei, non numerat: arque uult priores quinqi pofterioribus fepté prçualere : propter-ca quod ad quoduis negotium conficiendum, aprandio fimus ineptiores-Vide Alcia.in 1.ij.de Verb.fig.8c Appellumc.j.in Method. Sp. H O R A R y M aquæduclum habere, in Ijij. fF» deâq.cotid.amp;æfti. H O R A S,pro diebus dilatorijs, feu,uthodie nocant,pro dilationibus ordinarijs, à Cicerone accipi,Afconius admonuit;quod amp;nbsp;à Budæo in l.fi neceflarius.de Pignon aft annotatum eft C-Scipio Nafica,cuius meminitPomp, l.iji de Or. lur.diemcercasdifcreuitinhoras Siquidem an te ilium uixuefpererat difiunftusabortu:ut Sa bell.cetinir.Sp. HOROLOGIV M,Vlpianus in l.quçfitu.§. Papinianus. Excepto, inquit, horologio æreo, quod non eftaffixum. Nam amp;nbsp;hoc inftrumento domusputatcontineri. VideBeroald. Comm. iij.amp; v.in Afinum Apui.Sp. HOROSCOPVS ,eft infpeftio hors r eftqj ea pars figniferi,quæ fupra noftrum hemifphæri um a(cendit,cuiB quid contingit.Sp. HO RREVM ,repofitorium nonfolüm fru-gum,frumenti,amp; uini:fed aliarum quoq: return, quçaduerfari confueuerunt.Iurifconf.de Fund. raftr.I;tabernam.Legaüerat,inquit, horreum ui narium cumuino amp;nbsp;uafis amp;nbsp;inftrumento. Et de Empt amp;uend.Clauibus,ait,traditis ,itamerciü in horreis conditarü poffefsio tradita uidetur.fi claues apud horreatraditæ funt. ItemLocati: Dominus horreorum effraftis amp;nbsp;cópilatis borrels,non tenetqr.Hinc horrearius, qui præpofi-tus eft horrei cuftodiæ. ut eod. tit. 1. cum in pluies. Return,inquit,cuftodiam, quam horrearius habet.Item I.Gælius:Gum horreario agendum. Etmerces horreaticæ,quæ in horreis adferuan-tar,Sec.Nebrififenfis.Item horreum, quicunque locus eft,ad reponendas merces idoneus. Alcia tasinl.paftanouifsima.C.de Paft Hincamp;hor-reari) difti.qui ad cuftodiam in horreis eiufmo-di merces recipiunt. Horçum autem perfim-plcxr.mel æftiuum ab hora.Nam Græci omnes fruftusæftiuos nominant«ƒ«(»/. quoniâid tem-f US per excellentiam horam fignificat. Sp. |
È Ö. H o RT A RI magis eft qüäin moinefè td eniife quoddath quafi imperium habèt.l. jubemus. G, ad Leg.lul.répetun. H O R T V S riguus, uel irriguus, qui iuxta a-^ . •qüamcft,uclperquem medium diffluuntriui. H o rTI amœni,urbani prædij appellations continentur, autore Vlpianol. urbana prxdia^ de Verb.fig.Nifi plurimum iri reditu fint, id eft, principaliterpropter rufticos reditus conftitu-ti.Sp. H O RTi olitorij, ab olere, non ab óliuis di-fti,ut Acturfius exiftimauit Scholium eft Alcia ti in 1.Urbana prxdia de Verb.fig. Vip. in 1, fi cua ius.§ fruftuar.ff de Vfufr.Vt forté,ait,hortos,'o-litorios facial i uel aliud quid, quod ad reditum fpeftat.Sp. H O S P B S,tam qui recipit,quàm qui recipi-tur.Glofllainuerb.uelucftoribus Ij ('.magiftrii ff de Exerc. aft.Vfurpatur ité pro homine ignare eorum qux aguhtur.Sp. HO SPITAL E,quod eft hofpitis, fine quod ad hofpiré pertinet,Latinis fignificat.Ecclefiaftt ci luo more utuntur hoc uerbo. HO S PiTIO repentino recipi.l.penult.ff. Naut.Caup . HOSPlTlOLA modica diftribuerc,apud Vlpianumin 1. fi ueró plures. de His qui deieca Sp'^g- HOS P t TI VM,antiquis domus,qux gratis liberaliterqs ueniéti hofpiti patebat:undeólt; prö amiciiia frequenter ponitür. Vide Budxum irt l.folent ff.de Offic.Proconf.Sp. H O S Tl A,ab hoftis fit: fignificarq; facrificiui quod ab ijs fit, qui in hoftem pergunt ob uiftori am.id eftpro uiftiS hóftibus. H O S T1A M nauigauit.in I.nauis. ij. ad Eega Rho;de laft.Vrbs eft Latij , ab Anco Martio ex-trufta,tefte Liuio.Militiç.omniumqi munerutrt uacationemh«buit,prxter diésxx.in aduentu Hannibalis,quoReipub.fubucnirertir.Sp. H O S Tl S non hoftis,dicitur,tefteRoterodi qui nulla lacelsitus iniuria, tarnen qux funt ho-ftiu facit:aui qui pacis obtentu facit hoftüia.Sp. HOS TE S funt,qui autnobis, aut quib. noS publicè beilü decreuimus. Cxteri latroncs, aut prxdones funt,arque proprié ex hello cenfendi funt.Nam ubi nó eft bellum, ibi nechoftes.l.ho-ftes.ff de Capt.I,hoftes.de Verb.figi HO S Ti C VM.prohoftiliterra.apudVIp.ift l.j.in princ ff de Bon.poffeff.exteft.milit. Vndé Hoftiü Hoftilium à matre nominatum, peritifsi mi uetuftatiS referunt, quod primus effet in ho-ftico ptocreatus.Sp. H o S Tl R B eft, ut ait Nonius, cömprimèrê amp;nbsp;rècedere.HincHoftis.Eft amp;nbsp;ferire,autore Fe-fto.Eft quoque xquum redderc : turn compen-fare,amp; xquum beneficiu r.ependere.Vnde Red-hoftire,amp; Hoftimentum, xquamentum. Deina de tarnen hxc uoxHoftis ,uttertatur AlciatuSi cœpta eft iri aliû fenfum accipi, ut uidelicet per-duellê fignificaret. Nam amp;nbsp;perduelles,iure Gert tium xqualicaufa ad bellû procedere exiftima-£4 bantuf* |
|
H ANTE V. tantur.Sic â ueteribus difti, quia cum illis duel Ium,id eft,bellum eflet.l. quos nos. de Verb. fig. Meritó igitur Hoftes, publicos inimicosfignifi-cant.Hoftis item, apud antiquos pro peregrinó accipiebatunquód luis legibus ita uiucrct,ficut nos noftris,amp; ideopar nobis uidcretur. H V H VC V S QV E,apud Venuleium,pro, ufquè huc.l.fi fruftuariusff.Vfufruft. quemad.caucat. HVIVSMOÜI uocabulo,quafi fimile,amp; co modo fieri.uel efie aliqüid.fignificamus. Vlpia-nus : Etfi qua alia funtbuiulmodi minifteria. 1., deniqs.dé Pignor.Huiufcemodi,idê,fcd de quo nullum idoncum exemplum reperitur. Quod ab Alberico indicatur in ytrubi^uanumeft, ut pleraq; alia.Sp. HViVSnon facio. Voxeftprorfusconte-mnentis unarn aliquam rem. Vide Erafmum in Cbiliad. H VIV S elTe inftituti, amp;nbsp;uitae, apud Vip. in 1. plenum. J.Equi tij. ff.de Vlu amp;nbsp;habit. Sp- H VM AN AE leges.Obferuandum fingulari ter, quód quæcunq; adexternam uitam dccen-teramp; cum commodo proximorü degendam ab hominibus conftituuntur, non humanæ,fed di-uinætraditiones funt,dimanantes fciücetexle-ge dileélionis mandatorü Dei capite. V^nde bea tus Petrus inquit;Subditi eftoteomni humanæ conftitutioni propter Dominum, fiue regi ran-quam praeccllcnti,amp;cc.Humanæenim huiufmo-di leges dicuntur, quod per homines eduntur, non autem quod ab hominibus natæ funt : qua-re hortatur Petrus,ut propterDominum illis pa reamus : fi propterDominum, igitur Dei leges jam exiftunt.At humanæ traditiones,Aretiote. fte, intclligcndæ, quæ merèhominuin inuenta funt.nullamq; bona frugem adferunt proximis, fed ucl ad placandum Deum citraueram refipi-fcentiam,uel pro cupiditatibus alijs funtconfti-tutæ, uide eum in xv.cap.Matthæi.Sp. HVMANA fragilitas,uitahominumfragilis. Vlp.in 1.illicitas.de Offic. Prçfid.Sicuii medico, inquit, imputari euentus morcahtatis nó debet: ita quod per imperitiam commifit,imputari ei debet; prætextuenim humanæ fragilicatis deli-élumdecipiétisin periculo hominis innoxium efie non debet.Sp. HVMANiTATIS ratiohabendaininfirmi tate.Vide Vip.§.fin.l.fi cui ff. Exquib. cauf. ma* ior.Sp. HVMANITATIS tantu gratia fepeliri.in 1. nel quæ.ff de Rclig.Sc fumpt.fun. HVMANIORES domini,proIcnioribusa-pudlüft.in $.eodemqj iure.Inftit.Ex quib.cauf. maior. H V MANIOK fentétia, pro benigniore,mi-tioreüe in iure noftro ponitur : atqj fequêda eft. l.cum antiquitas C.de Vfufruft. HVM ANITA S , proprièhumanamnatura fignificat.Sic accepifTe uidetur VIp. in l.non tan tùm.lf.de Appell ubiditit: Credoenim humani tatis rationc,omnem prouocantem audiri debe fe, quod amp;nbsp;Paratitlon Bartoli indicat. Ponitur |
amp;pro eruditione, utpluribus Gelliustradit,amp; promâfuetudine,fummaqi uirtus habetur, qua quó dodiorquis eft, eo amp;nbsp;poliere magis debet. Vndeamp;prouerbialis extat fcnariüs,«»«/i«r»»lt;gt;!» ^äaift'ttf sr««,hoceft,Humaniores reddit erudi-lio.C^tatur ab Alc.utl.inrcfponfum..C.deTiäf aft, ubi admonet exemplo Principum Diociet. amp;nbsp;Maximian!, qui perquàm humaniier Ponrio, tametfiis eisnimis concifeamp; imperfeftè luppli cafret,refpódcrinti Semper modeftè à quolibet refpondéndum.Sp. , . HVMANITATIS ftudia,arrcsipfællbcra-les dicutur, De quibus Cicero in Oratione pro Muræna. HVM AN ITV S,id eft.utfolent homines. HVMII-IS amp;nbsp;deploratus.VIp. in I.fi quisex argcntarijs.ff.dcEdend.Quid enim,ait,fi humi lis amp;nbsp;deploratus unus edidit, ut dubitare merité quis de fide editionis pofsitC’Sp. H VMILIS fortishomines,uelüti pauperes, ignoquot;biles,indofti, plebeij. ut Erafinus teilatur. Spieg. H VM ARB.Plinius ait:SepeIire, eft quoquo modo condere:Humarcueió,humo contegere, lib.vij.cap.liij.Iabolenusff Comm.præd. I.cauc ri.Sicutne illa quidem feruitus,ait,cófifterepo-teft, utcertus numerus hominu in unolocohu mcrur.Sp. HVMILIS perfona,proabiefta,propaupè-re,pro ignobili acfummifta intelligitur.ut exein plis probat AIbcr.TuBart.adi in 1. ij.§.tutor qui repertorium.lf.de Sulpeft.tut.Sp. gt; H VM O REM afsiduühabcre,apudPaulüih l.fiftulain.de Seru.urb.præd. ** T HYBERNACVLVM, locus hyberno tem-pori idoneus:ficuthybernacula militü, Statiui perhyemem folemus appclIare.Sp, HYDRAVLO S .organum dicifur extrahen dæàprofundoaquæidoneum. Hmc Hydraulf, quorü mentio eft in l.v C.de Excufat. mun. Iib. x.difti,quib. curaaquæprincipalis domusde-mandabatur.Sp. HYDRO M ELI,aqua muira,ïAf,aqua.nam exaquaamp;mellc c0ftat.Vlp.de Trit.amp; uinleg.l. fi quis.Neqi ceruifia,inquit,cótinebitur,ncqi hy dromcli.Ncbriff. HYDROPHYLACAE.curatores aquaru funt.nami'«ïlt;ii|gt;aquam,yi''A«/ euftodem fignificat. Quamobrê Plaut. Phylacam pro carcere,cufto-diaüepofuit. Et Vlpian.Grammatophylacium, in 1 moris.de Pœn. Alciat.in l.decernimus.C.de Aquæduft.lib.x. HYPERBERICl menfisinDccretisPon-tificijsmentiofitxviij. dift. c.propter. Quo lo- . co Scholiaftes nodumin fcirpoquærit,exifti-mans, candem efie rationé noftri menfis Ofto-bris,quæ amp;nbsp;Græcis. Opinatur tarnen Alciatus, Hyperberetæi legendum: quod fie is menfis,au tore Suida,apüd Macedones uocctur,fitqi ulti-mus anni apud eos menfis.Vnde HYPERBERBTAEAabeis diconturfero tins, tarda, amp;nbsp;poft colleftos demUm fraftus accidentia |
c''dehtia.VideBap.Piütn, cap.lxv.in Annot.pó* ller.amp; Alc.cap.antepen.libri primi Parcrg.Sp.
HYPBR B OLB,utin Diuinis fcriptunspta occurrit etiam in iure nollro.ut cum Lex proba tiones luceclariores requirit ; uelmométofieri iubct,qdod fatis eft, fi nullo extranco aftu inter üenientefiat.lfteautétropus,ideft,utaic D.Aü guft.cap.xx).lib.xv].de Ciuit. Dei,modus locu» tionis fir,quando id quod dicitur, longé eftam-plius quàin quod ex difto fignificatur.Sicut Hie remiç xx.locus multorum uerfuum,quem facer Hieronymus diftum accipitperhyperbolen. amp;nbsp;Daniel.iii).Sc Ecclefiaftes x. Volucres cœli aufe rentuocemtuam.Ongenes in j.cap Epiftol.ad Rom.hyperbolem ene ofiédit illo uerbo, Quod fides uellra enunciatur in uninerfo mundo. Tu in Euangelio, amp;nbsp;alijs facts Scr:pturs libris, cft bünc tropum inuenirc : quem fieri Augqftinus in lib.contra lulianum v.docet,ad animos audi' entium permouendos.estera qus ad noftrum pertinét magis inftitutum i uide apud Alciatuin lib.de Verb.fignif.iitjgt;Sp.
HYPABTHRA ,funt mediafpaeiäqus in-terporticusadornabantur.ambulationes pul-chprrimispauimétis ftratç quafi fub aperto fint sthere. Latinis Subdiuales diélsambulatióesj Plinio Subdiaria.Vide Alciat.in I.malum nauis. de Ver.fig.ScBud.inl.exfylua.flF deVfufnVIp. De uelis,inquit, qus in hypsthris extendütur: item de bis qus funt circa colümnas.Celfus icri bit, magis fupelleäili adnumerarida. 1. qusfilüi $.de uelisff deFund.inftr.
H Y P O C A V 8 T V M.Nebriffenfi fomax eft inbalneo, fubditacaldarijs.calfaciendis. ab v^r«, fub,Sc Hxvftix calor.Vlp.de Leg.iij.l.ligni appella-tione.Siuc distarum,fiuc hypocauftorum, fiue ad calcem.Idem Mandati.l.fi quis mihi.Sphsri-ftcrium,ait, hypocaufta, Sc qusdam ualetudini apta. Alids cubiculum dicitur undiq; occlufütn» in quod aer non admittitur.fedigne accen.fo,fer uore atqs sftu uaporat intüs,nec foras difFundi-turcalor. aitir iiteiioiiiïóiu, quod eft,fuccendcrc. Alex.Genial.diet llb.iij.cap.xiiij.Sp.
HYPOCRIS I S.efteorum qui non profice re.fed confpici cupiunt. Earn 8e uitandam, poft cœleftê doftoré, grauifsimus autor Sfeneca do-cet.Epift.v.lib.j.Sp.
H YP 0 € RiT AE.funtaliensperfons fimd latores.Latinè Hiftriories.Ludionesqi, aut ctia Ludij.Vide Bud.in l.ij. de His qui riot, infam. Sc fupràHiftriones.
HYPO MNEMÄTO GRAPH!,commen-tariorum fetiptores. int/ivi/iaret enim Commen-tarij funt.Cicero Fil. Multum mibi opers eripi* tur in fcribendis liypomnematiSil.fi quis fponta neos.jde Decurion.C.lib.x.Alc.
HYPOTHEC A jfuppofitum pignus. PjHiina ^erpfijitJ.juris eft.de Diftraét.pignoruin, uel hy-poth.l cum tabernam. Non certificationem, in-quit , fed fuppofitionem à me accipere, hoc eftj ( uocabuloufitatiöre:Hypotliecam. Item de Pi-gnor.Schypoth.l.trcs.loteTr Fignus ScHypothe cam tantum nominis fonus differt. Hinc Hypo-
thecafius,penès quém Wmànet hypotheca, fiuê pignus,ut in tit. de Separat. 1. j. HypothecariuSj ait,creditor, Nebr.
HYPOTHECAMSc Pignus tantum nominis fono differre, Martianustradit in 1. y. de Pi-gnór. Vlpianus tarnen in l.fi rem. §.j. de Pignor, aét. quod 8c àTriboiiiano inInftit.relatum eft, Caijfententiaapprobat,qus habetur in 1. plebs eft.de Verb, fignifi. Alciatus arbitrator hypothe cam de re mobili tontrahi. Vide eum hïc, amp;nbsp;li-bro quarto eodem tit. Pignus nos Germani pró prié uöcamus,n» Pfundt, quod traditqr credito-nxonftatqi in re mobili,quod etymi ratione re-âè etiam eiri Handpfunât dici poteft.Siquidem Pm gnus appeUatum eft à pugno. Hypotheeam au-tem/m VHderp/dndqqus immobilium eft, appel-lamus,notabiliter Vlpiani differentis aftipulari tes.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. L
HYPOTHECA diuiditurin tacitam ,8c ex-preffam.Tacita cóftituitur à Legc,l.j. $. 8e ut ple nius. C. de Rei uxor. aft, Expreffa ab homilie,
H Y P o T H E SI S eft, quod prifci lurecoffi Speciem appellantirecentiores, Legis cafum. Vlpian in l.led interim.de Donat.int. uir. 8cuxi Quando igitur retro non agitur, emergutuitia; ut Marcell.animaduertit.in fpecichuiufinodi, Paulus in 1. Latinus Largus. de Legat. j. Proxi-mèex-fafto incidit fpecies.talis. Alciatus inl.e-dita.C.dcEden.Hypothefis,ait, determinatafa. fti alTertio eft,qusftionis,féu caufç modum có-pleftens. Vide eundem papite oftauo libro primo Parerg.8c inferfus, Thefis. Budsus obferui uit in Comtuent. Grsc. ling. Pauluin Cafusuo cabulo commodius ufum, quàm utantur hodie noftri ; ubi, In hunc cafum, inquit ille, ancillaS fubftitutas uideri,in quem cafum fideicomm. meruerünt,itaquumcontingitfideicomm.mei reri.Sp.
HYPO THE SIM ad Thcfim transferre, id eft,cauffam ad commuhem locum, fiue fpeciem ad genus .transferre. Huius cxtat infigne exemplum apud Vlpian. in 1. penult, de lutifdift. om; iud Sp.
HYP OTHETICA jppofitio. Vide,Kjrr)(j.(gt;ji,‘«. HYSGlNVS color, ab Hyfge herba: à quö ueftes Hyrginobaphes,hoc eft, ad eins coloretn tinfts Vide poft Bayf.Roellium,Mafurium ,8c Thylefium. Hyfgini uox cxtat apud lupljçpnf. in lege,quçfitum.§.iilud foTtafsis.de Legatis, jiji, Spicg-
* C B R B aie am, êft rem pendiu-ri,fortunsqi arbitrio cómittere.
‘dcChil.Eraf.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
A C BRE precia prçdiorû,prO oiii uendere.utapudCicer.Spieg.
I ACERE teftes dicimus,quiuimteftimonij habere non po{runt.Leguleijs,ut barbari omnii foient,eft,non ftare difto.Sp.
I A’OH i N V M,uerbum adulterinum in anti-quis exemplaribus apud Vlpian.in 1. fi cui lana. de Legat, iij expungendum admonuit nobilü.
Grata-
-ocr page 238-|
I ANTE A. GrSmaticus Bapt.Plautius,gcnuinutnq; fubfti-tuit lanthintlm. Quod tarnen non admodû pla-cet.HalOandcT.ùt Nebriir. Baifio lanthinum legit. Vide,Veftimentaianthina.Sp; 1A C T A N TB Rj laftuofc.laftgofus, quod Barbari ufurpant,nufqaam leguhtur.Quod ue-rd quidam probant ea ex Cicerone,non laftuo* fe,neq; laftuofus in ijs löcis, quos adducunt,le. gi debet,fed Aéhuofe,amp; Actuofus. IA C T A RB,pro eo quod eftjarroganter,uel gloriando commemorate, notum eft. Triphon. uidetur ufurpare pro,inaniterloqui,ini, fugiti-uus. de Verb. fign. Licetid fafturum iaftauerit. Hinc noftris in ore ed, laftatoriauerbanon ob-ligarc.l.fin.deHæredib.inftit.Sp. IA C T A RE,pro concuterc, fatigare,uexare. Vlpian.I.j.de Ædilit.ediél. $. apud lulianum. Si feruus inter fanaticos nonfemper caputiaéla-ret.Sp. X A C T A R E iugum, eft incommodé ferre fer uitutis’necefsitatem. IA C T ARE pecuniam,inl.cum deindebito. fF.de Probat, IA CT ARE redé.in I.fi adum. ff. de Aäion. empt, lACTATlO, idem quodladantia utinl. metum.C.Quod met. caul.Iaftationib. tantum nonfitmetus.Sp. X A C TVR A,damnum eft, fed uoluntarium: ut quse fit in tempeftatibus maris,ubi bonapro-ijciuntur.ut in tit.ad l.Rhod.Sp. iA CTVRA infamiæ.l.fin.C.dcSec nupt. IA CT VR A fubftantiæ. C de Epifc.aud. 1. ta elémentis.Sp. ÏACTVS aleç.fortunçluduseftmagis,quâm àrtis.Ex Eraf. Chiliad. Sp. X A C T V S abfolutè,etiam idû retis fignificat. Spieg’ XACTVRAM facere,Ioquédi eft modus ma ximé iafturæ proprius.Sp. ÏAC VL,AN S.VIpian.ad Leg Aquil.Sedet-fi, ait, à iaculantibus perlufum feruus fucrit oc-cifus, Aquiliæ locus eft. 1. item fi obftetur. §.fin. Spicg- lACVX-ATORIVS campus.Ibidem:Sedfi cum alij in campoiacularentur, feruus per cum locum tranfierit, Aquilia cenat:quia non debuit per campum iaculatorium iter intcmpeftiué fa-cere, qui tarnen data opera in eumiaculatus eft, utiqî Aquilia tenebitur. IA M,pro præterea, amp;nbsp;pro pofthac etiam per fæpe reperimus pofitum.Sp. IA M nunc,quod amp;nbsp;nunc iam dicitur, certi té poris,quod prçfens eft,indicationé facit.I.fimor tis.fF.üe dón. caufmortis. Sp. I AMT VM,unadiétio, quaufuseftPapinia-nus in 1. pater inftituto.de Capt. amp;nbsp;poftl. reuerf. temperamentum traftus facit. Sic amp;nbsp;apud Cic. pro A.Licinio,item pro Cluentio.Gloflam uide Zafij in candem 1. Sp. |
X A N V A recepto feculi illius errore, Alb. eft, quæ uero nomine Genua dicitur,Ligurum metropolis, nobilifsiino portu illuftris.Memini ei? aliquanto pluribusin Scbolijs, quæ fcripfi in Li gurinum.Quod Glareanus annotauit.obferuâ' dum eft. Nempe quatuor bæc nomina, Genua, Geneua,Genabum,amp; Gebcona,multum obfcu ritatis ledori ingerunt. Vide cum in Commen. Cæf.lib.j.ubi ait: Ineptiores aut hi qui Gcnusin Ligurum caput,Ianuam nominariputanrquafi Italiæ,amp; maximê Liguriæ lanua.quia maris por tus effet,amp; fortafsis, ut ab alijs eo diftinélius no men effet. lANVARXVS,primusmenfium,quemNu ma Pompilius à principe deo,boc eftlano appel lauit:quem primum efreuoluit,tanquam bicipi tis Dei menfem, refpicientem amp;nbsp;profpicientem tranfadi anni finem, futuriq; principia. Iud«is eratdecimus.lxxvj.Dift.ieiunium. Libellus cir-cumfertur nomine BerofiBabylonici, qui lanu dicit fuiffe Noam: cum libellum eruditi mera fo mnia narrare putant, dignaprofeftó commétis anianis.Sp. XANThINVS .color eftuiolaceus: nam lm, üiolaeftGrçcis.Vlp.de Leg.iij.l.Si cu.buccinu, inquit,amp;ianthinumcontinetur. Hinclanthina ucftis,uiolacea.Neb. IA T RI A,dicütur præmia,quæ medicopr»' ftantur.Alc.tefte.Sp. X B IBI, aduerbium in loco. Interdum ad perfo-nam rcferunt,utin l.ubi cœptû.fF. de ludicPro tune,uel torn pofitum, Accurfius exiftimat, inl. fi quis in legatione,eod.tit.Sp. IB l,ubi.Vlp.Et fané, ait, fi ibi tondebat,ubi exconfuetudineiudebatur.Sp. I C ICO N.Sicfcribendum.Latiné effigies,ima-go,amp; ftatua membrorum hominis, à piéloribus feuftatuarijsad uiuum exprelfa.Iconifmos, Seneca lib.xv.Epiftad fin. appellatdefcriptiones, aitq; uerbum effe publicanorum.Sp. ICTERICVS, qui regio morbolaborat,à co lore galguli, quam-Græci auemiâeron dicunt. Idem amp;nbsp;Aurigo dicitur.àcolore, quem bills per omnecorpus diffufa gignit Sp. X C T V S ,percUfsio ipfa. Vlp.ad Leg. Aqui.Et fi quidem apparet,cuius iftuperierir. Item, ifta uno occidit utrumq;.l.quod ait. §.fin. de Adult. Addel.j.deHisqui deiec.Obferuaautem.quod folus iftus fuftium,eft grauior quauis pœna pe-cuniaria.l.feruorum.in fin.lF.de Pœn.l.iij. C, de Sporf.Vidc amp;nbsp;Martianum ff. de His qui not. ia-fam.Sp. ID IDE AB Platonic®, à fpeflando funtdifts, quoniam qui aliquid eft aélurus,ideam infpicit. ad quam fuam aftionem aptet.ut pidori, qui de excmplari aliquid pingit,hocexemplareftldea. Vide poft Senec.Epift lix.Hoftien.exc.de Sum. Trin.c.damnamus.fub finem.Sp. IDE M,non eft, quod ab alio feparari poteft. l.fi dominos.fF.de Ser.urb.præd. Adde Glolf in l.hæred.fF. de Doio. Pro fimiliponiturl.fi non fortem.§.libcrtu$.lF.de Condi.indeb. Et Celfus putat éam elfe caufam operarû, ut nó firitcaedé, ncque |
|
Ï AN fiec|üe eiuWetn hbminis. Sp. l D E M.etiam dicitur, priftina qualitate, uel quantitate non feruata. 1. amp;nbsp;an cadem. §. j ff de Execut.rei iudJ.fi feruitutes.de Seru.urb prad. l.pi oponebatur.de lud.Sp. IDEM dicere,proineademeffefentétia,frC' quens cftlocutio.Sp. IDEM effe,quidfteri temporelicitOiUeltem pore illicito,fi conferatur ad tempus licituin: Bald.traditJudun tempus, ff. deHæred.inftitu. Sp- 1D EM,amp;unüm,contra,l.eum qui. ff. de Vfu cap.poteftconferi diuerfi iuris,ob diuerfam fçi-licetratioaem : quód Legis difpofitioneunü fit in obligatione,alterum non fit. per,text, in hmi-les $.decem.ibi.qusàlcgetribuitur. ff de Re ia dic.Vide Zafium in cand.Sp. ID effpro hoc eft,fiue, hoc fignificat. Lid eft. ff.de Condi.amp; demonft.Lcum erat.de Ann.leg. cumfimil.Super hacuoce pluribus differitBar. inl.j.ff.ad Leg Aquil.amp;Lfin.C de Pœn.Zafno-fferconcifius,uidelicct:ldeft,aliquandoac;ipi« turconiunftim: amp;nbsp;tuncfumiturexpofitiuè.ha-beturq; pro una didione, amp;nbsp;ita communiter u-furpatur:aliquadofeparatim,utfint duæ4ilt;âio« nes.ac fi diceremus, hoc effSe tune uenit limita liuè ucldeterminatiuè.utin l.funt qui. ff de Re iud.inl.).§,quadiu,ff.Qiiand.aft.depec.ann.eft. cum dicitur.eam aftionem effe temporalem,id eft,annalem:quafi dicat,hoc ell.
j D genus,hoegenuSjproeiusgeneris,Schuins generis,elocutioelegans,àBeroaldo obfef-uata:quódeaPlautus,Terentius, Ciceroqifint ufi.Sp. IDIOGRAPHVM, idem quod Autogra-phum.Sp.
lDlOTA,non tantum indoftus amp;nbsp;illitcra-tus: fed etiam priuatus Sc plebeius dicitur. Aut. Quom.oport.Epifcop.§.quandoqi.Vide Aiber. Spieg-
ID 0 N EE',aptè, commodè. Pomponius de Damn, infeél. Qui magis idoneè reficere parie-tem uelit. Sic Sc alibi perfæpe reperies: ut 8e a-pud Gicer.In iure autem idoneè caucre dicitur. fi quis pignoratitia, uel fideiufforia caurióe, aut (fi ilias præftarenequeat) faite iuratoria cauet. c j.de Dolo Sc cótum.lib. yj. iunéla Gloff. fuper uerbo Sufficienter.Idóneus largé,dicitur aptus ’d omnia Sc bona, Sc mala, Donato autore. Cui ®ftipulaturVlp.inl.ij.$.idoneos autem. Ad S.C. TertQuilibet autem præfumitur idoneus.ficut amp;nbsp;quælibet res bona, nifi diuerfum d.oeeatur. I-dem in 1. cum quiejam ita fidcicommiffum. Papi nianusin l.cum patcr.$.rogo. de Legat, ij. 1. ult. de Liber, agnofc. l.fi creditores.in fin.de Priuil. ered.Sp. |
TE D. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;. ID ONBlOR.Paul Lij.ff.dePopul.aftion.fi plures,ait,fimul agaptpopulari aftione, prætor eligetidoneiorem.Sp. iD ONEVS defenforalienaelitisfinefatifdi tioneintelligiturnemo.tefte Caioinl. quipro-prio.$.qui alium.ff.de Procur.Sp. ib O NB V S paries is eft, Paulotradentein l.fed ita.de Dam.inf. fi utrarumqi ædium onera; quæ modo iure imponantur, communis paries fuftinerepofsit.Sp.
ID V A R E,antiquum uerbum,feparare figni ficat.unde 8c Diuidere uerbum,8c Idus diftiM* crobio.Vide Alc. in 1. malum maius. §..uiduami de Verb.figSp. l D v S ,dicûtur diuifioncs : unde propriè exî ftimantur dies,qui diuiduntmenfem.Diuidunt enim menfes præcipuè NonasàCalendis.Vide Gloff fuperucrb.Poftldus Martias. in l.Cæfar. ff de Publ. Scueftig Pridieldus Mart. inl. item ueniût.ff de Petit.hæred. 1. Titius Seio. Scibiin Gloffde Conft.pec.Sp. I R IB C V R,dicitur Qræcè Ti^imf. unde Hepati-cl homines,qui iocinoris morbo laborât,appel-lantur.Vlp.de Ædil.cdiét.l.qui clauam.$.Treba tius ait. Si tarnen ex corporis uitio id accidit,ue luti quódiecurdolet,morbofus eft.Sp. IEIV N l VM, tépus quo à cibis abftinemusi quod 8c Ethnici interdum inftituérunt,Quadrà gefimam impropriè fignificat. Hanc diuinitus confecratam, 8c Apoftolorum ordinatione tra-ditam.Pighius contcndit,nec eius autorem Te-lefphorum.fed exaâorem fuiffe.D. Cæfar M A-X i M iL.partitam Quadragefimamjfanélius ob feruandam exiftimabat;eiusque caufa fcripfit ir t;erum atqueiterum adLateranum concilium: fed reclamantib Theólogis Cardlnalib.non fuc cefsit res.Ioannes à Lopis, uit clarus 8e lurifpe-ritus doélus in eleganti fua Repetit, l.fi pater. Ci de Hæred.inftitu.haudabfurdè quoque tutius effe arbitra tur,fi quadraginta illi diesindiéliad ieiunium,diuiderentur per trimeftria, amp;nbsp;fingu-lo quoque triineftri indicetetur iciunium decS dierum.Sifiénimfacilèab omnibus obferuare-tur.Sp. IE S V S ,eft nomen Redemptoris ac SaluatO risnoftri Chrifti,quiHebraicè lEHO S VA dicitur,Latinè Saiuator;uel,uta]ij uolunt, Serua-tor.Cuius fignificationis ratio eft apud Matthaé urn: Hic enim, inquit, faluü faciet populu füu à peccatis fuis-Vide in Nouell.Conftitu.ix.in cuius princip. Sefine fanélifsimihuius nominisfit métio.Porró ex initialib.Rubricis Cod.Padeél; Inftit. Authen. tametfi Haloandri editio nona-gnofeat eas, colhgunt Doélores, imperatoren! noftrum luftinianum fuiffe Chriftianum. Seien dam |
|
dum auté, quod qu5uis à principio fucritChri -ftianus,tarnen in hserefim.ut hiftoria prodit, la-pfus eft,in catp mortuus. Proinde parum cóue-nit Chriftianum appellari.qui in fide Chriftiana no permanferit.GlofT.fin c. firmiter.de Summa Trin.Sc fide cath.Prseterea dicunt,quôd no pof-fiteflcImperator,uelR‘ex,nifi fit Chriftianus. Hoc uerom e(re,nó credit Zafius:nec ufus ^ ut i-pfe ait, rccipit.quôd de Regib. clareat in his na-tionibus, ubi Cnriftiani non funt, Imperator fit nomenofficij:Rex,nomen generisJReges cnim nafeuntur, Imperatores creantur.Iuliahusqua* uis apoftata.præfuitlmperio. Poteft tarnen Do dorum diftum intclligi, de Impcratore Romano, qui defehforamp; propugnatoreft, amp;efledébet Rom. Ecclefiæ.amp;fideiorthodôxæ.Sp. ’
I G N ARV S,uöcaturrudisamp;imperitus,uel ïndoélus, uel infcius. Ignarum conditionis fuæ Imp.Conftantinus in l.ijC.fi feru.aut libcrr.Iib; x.non ineleganterufurpauit,pro nefciente ftatu natalium.Sp. I G N A R V S patris,qui pattern non nouerat, dicitur. IGNAVIAM lurifcofT.quæ non eft ftulticiâ, ut interprétés putarunt,dibgentiç opponüt.Si-quidem naui homines,impigri,amp; diligentes ap-pcllantur. Scio tarnen ignauia uulgó pro pufilla nimitatcaccipi.Porrô.Ignàuiæculpam contra-hunt,qui ex qualibet leui, uanà, iniürtaûe caufa ad res improuidas,temerariasûe aut noxias mo uétur,dö dolus abfit.exêplafuntin I.ii.§.fi publi canus.fF. Vi bon.rapt.l j.in fin.iunél.GlofT. ff dé Abig.amp;fortè in I.quirei.§.j.§.fiquiSifF.deBon. eor. qui mort, fibi cófciu. cum firn.ex Zafio.Sp. IGN A VlTBR,Glofl'.inl.fin.C. de Epifc. amp;nbsp;cler.ftukè exponit,nimirü fatis ftultê.Naln len-té amp;nbsp;leoiter fignificat,ut apud Ciccr.fccuda Tu-fcul.Sp. IGNIS amp;nbsp;aqua uetercs cum ueram Dei creâ tionem non fatis perciperent, arbitrabanturhis duob. elementis igni amp;nbsp;aqua produci omnium animantium uitam. Ideonuptiarum fœdera in-teruentu ignis amp;aquæcclebrabantur, uttefta-tur Scseuola in l.penul.de Donat. int. uir. amp;nbsp;ux. quem locu Accurfiusmalède tsedanuptiali in-tellexit,quÇ alia quadamhonoris folennitate fo lebat nouç nuptç præferri;^ feruus qui præfere bat,dicebaturPrælucés.VideBud.infin. prior. Annot.eandem pulchrè explicantem.Sp. IGNBMnehabeto,amp; ignem innocentem, hoceft,innoxium habeto. difFerût,l. uideamus. $.fi hoc in locatione fFLocat.amp; condud.Ignem inferre,Ignem inijccrc,ibidem in fin.amp; l.fequét. Sp'^S- IG NEM inferre,fi'i(rtiMfiKfritgfM.Ignem inij-cerc,feur ein uKerfJeit,diamp;.i I. Videamus. in fine. amp;nbsp;1. fequent. |
IG NIARI VM eft,inquitBud. quo ignis tS citur:conftatfilice, èquoignis attercndoelici-lur : amp;nbsp;ferro, quo filex atteritur pereuffu: unde fcintillæ decufræ,amp; in fomite.linteoqs cócepto, except«, flammam excitant. Igniariûdarc quid fit apud Seneca.libro de Benefic.iiij.cap.xxxvj* déclarât in Chiliad.Erafmus. IGNOBIVITA S,ho*cefl',obfcuritas,hunii liras gcneris,uirisfortibus non eft obijcienda. lGNOMINIA,quafi nominisnotainfa-mia.de qua Seneca ad Albinam. Hine Ignorai-niofus j notatus infamia. Item Ignominiæ cauft miffuS.l.aitPrætor.fF. deHis qui notan.infamia-Spifeg- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;....... IGNOMINIA foluti milites dich,qui félin prælio, priori eulpa correéla, amp;nbsp;oblitcrata memoria dedecoris,in eum,quo prius erant,grada reftituti, priftinam dignitatem recipiebant.Sp-. ;-IGNOMlNIATVS,apudGelliû, pro ign» minia afFeétus.Antiquum amp;nbsp;obfoletuin. IGNORANTIA «ft.cum de fado uel deia re nihil fcio,nec mde aliquid fufpicor.Lege Azo nem in Summa.Sp. 1 G N O R AN TIA,Paulus inquit,uelIuris uel fadi eft.l.j.Item,in 1.régula eft.de lur. amp;nbsp;fafti ignor.Idem tradidit.Iuris quidèm ignorantiaai cuiqi nocere, fadi ueró ignorantiam nonnoce-re.Exemplum pete exiam citatal.j. Etuide PM lippum lib.ij.Philofoph. Moral, tit. Quandoei-eufat erratum ignorantia.Sp. IGNORANTIA fui,perniciofa eft,utofté-dit Plato inLegibus fuis.Vereor,nc amp;nbsp;nuncfint quàm pauci,qui feipfos cognofcant. Plautus té-pbra fuataxâs: Vix,inquit, in forodecimufquif-que eft, qüi ipfus fe nouerit. Ad humani, inquK Cicer. ingenij uitium pertincrepoteft, quando quis perignorantiam non fatis intciligit quid fa ciat,ueldicat:autcontra,utfi quis «efeiatea, quae ad feattinét Vulgo nominatur affedatai-gnorantia,quae in fado proprio non excufat.Iu xta Ariftotclcm differunt, Quodpe’ccatigna-rus,amp;quodpeecatur propter ignorantiam. Ex-cufabile eft, ubi fola ignorantia errati caufa eft. At ubi non ignorantia,fed noftra ignauia,aut ca piditas,errati caufa eft, ibi ignorantia non exca fatur.Sp. IGN O R A N TIA fupina, quam VIpianus cenfuit minimd ferendam,eftfadumignoran-tis,qüod Accurfius ad alienum duntaxatreferK non fatis afTecutus uim eleganterufurpatiâlu-, reconf.uocabuli,Supini.Plauftra extant eiufmo di uocü,quas ad eum modufenudis bonarulite rarum Interpres ille redd aperuiffe putauit.To-Icrabilis eft autem ignoratia fadi alieni.i. fin. ff. Profocio.Sp. 1GNORANTIS amp;nbsp;inuiti conditionemme liorem nos facere pofte,non deteriorem. l.folué do.ffide Neg.geft.Sp. IGNORANTIS dominiconditiodeterior perprocuratorem fieri non debet.autorPaulus tit de Procur.Sp. IGNORARE dicimur,quodfciredebemus. l.ij. C. per quas perf. nob. acq, item l.ij.§.j.C.de Rei |
I ANTE L.
cognofcere.ac paruin exploratum habere. Sp.
1 G N O R ATI O,abignorantia fignifitatio-nenon differt. Sp.
IGNOSCEREeft, quæ iudicas punienda, non punire:autor Seneca lib.de dementia fecu do.Vronoxam remittere.Vlpian.ufurpatinl.ij. §. utriufque legis reddit rationem. ff. de NoxaU Ignolcere tarnen eleganter àVarrone,pro ualde nofeere accipitur. Ignofcere omnibus 8e nulli, æquè crudele cenfet Seneca,c. ij.lib j.de Clcmé tia.Sp.
IG N O TI iuris non effe.C. de Reuo.ijs qua in fraud ered.l.ignoti.
1 G N OTV s,hoceft,incognitus,nonuifus. luftinian.Non effeautem admittcndamcxcula tionem eius, qui hoc folo utitur, quod ignotus patri pupillorum fit, diui fratres refcripferunt. §. item propter inimicitias. Inftitut. de Exc. tut. Sic ignoti domini, in l.j. C. de Thefaur. libr. x. Spieg.
i t
infantem à Deo creatum,fame necari, praiftani da conftitoérunt.c.cumhaberet.de Eo qui dux« inuxor.quamperadult.poll.Sp.^ ’ ’
ILLBXBR AT,pro perfuaferat,in fentebtia ue attraxerat.Vlp.inl.j.§.fi omnes.de Ventr.ih» fpic.Vcl, ipfa eum illexerat, ut crederet. Sifc Hlu ces, ueluti fuafores in Plauti Pcenülo, Villa irti
ïttCo.breuitatem temporisnotat.l.j. §. cu adijcitur.ff.de Verbor. oblig.cum firn. Sunt qui fcribant duplici 11. Interdû tarnen non tempus, fed locum fignificat.Sp.
lEEAB OR ATV S j quod finclabore 8lt; dili gentiafaftumeft.
lELACRYiviARi.Calliftratusl. otferuan-dura.deOffic.præGNeque precibus calamitofo rum iliacrymari oportet, id enim non eft cóftan lis Screftiiudicis.Sp.
ILL AT À ,ablnuedisquodiftent, uidel.8c fi non indufta.C.In quibus cauf. pig. tac. contr.
terprete,funt accipiendi. Propriè tameri inefcai re eft‘.quod amp;nbsp;pellicere etiam dicitur.Sp. f , IbUlB ATV S quadrans.apudVlpian.in l.fl filia nüj)ta,§,Papinian,ait.fF.FamiLercifc. Inrer» pres.illibata ab intaftis, iri 1. fi qua per calumni^ amC.de Epifc.amp;cler.hocputatdiftatêtutillibii ta partem,intafta totam refpiciant. Apparet ta-Inen pro eodem poni.l ftn.C. In'quitus cauf.re. ftit.in intég.non eftneceff. quod amp;nbsp;Alberic. nö-fter,tefte Old.nOn indoftuS intcrpres iuris, ad. monuit.Sp, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t
ILVIBER ALBS Scfordidosquæftus,libf. j.Offic.cenfuitTuUias,eorum effe qui inhomi' hum bdia incUrrünt:ut portitorum, amp;nbsp;fœnera-
torum;itcmque eorum,quorum opera,nó qud-ru artes emuntur. Alciatus in l.mercis. de V erb;
ßamp;Sp»
iLLiCENTiATVS ,improtium uocabuluj extatinc.conftitutus.ext.de Procu,
ILLICITE ædificare,ideft,hoc quoddirul conftitutiones iubent,autore Vlp.
ILLI C IT V M ,quod non licet, Scindecens eft.Hinc Illicitè ^duerbium, familiare lurifcofs. ac Impp.in Conft.Vide §.fancimus. in Auth. de Inceft.hupt.Sp;
ILLO TIS manib.Caius inpriorel. de Orb
Alber.
ILL A V D AT V S ,inculpato opponitur.Qel lius libro fecudo de illoloco Virgdiano loques, AutillaudatinefcitBufyridis aras. Sed enim, in. quit, qui in omni re, atque omni tempore laude omni uacat,is illaudatuS eft.isqi omnium pefsi-mus,deterrimusqi eft.Sicuti omnis priuatio in-culpatum facit Hine Calliftrato in l.teftiom, de Teftibus.Inculpatus teftis diftus.qui eft explo-tatçfidei,ac nulla unquàm inconftantia teftimd l'ijlabefaélatæ, 8c moribuS probatifsimis,8cin.
gin.Iur.prouerbialiterprotulit. Explicationeni pete ex Chil. Erafmi quod opUs ceu diuinum; Alciatus calculo fuo dignum cenfuit immortali tate.Sp;
ILLVM illiusliberumeffeuolo.Hisuerbiê feruo libertas adferitur. l.fi quis ita fcnpferlt.ft.' deManumif.teftam.Sp.
lLLVMlNARE,pro illuftré 8c infignem fi
tegræ famæ.Ex Budæo.Sp.
ILL AED B RE legem,pro infringere Scuio. lare.
ILLECEB R A,omneblanditiarum genus, quibus illicimur.l.quidam ignauiæ. C. de Dec.
lib.x.Sp,
lbEEGlTlMORVM,ututamuruerto a-pud noftros doftores tecepto, alij InceftuoG uo cantur: puta ex co gnats procreäti. Alij Nefarij: «xdefcendéntus fufcepti.Alij Spürij ,qui 8c A-dukefini: exaduketio nati. Hinifiiprincipe, authuius autoritäre, Legitimationis, Ut uUlgo dicitur .bénéficia impetfauerint, àfuccefsione parentum non tantum excluduntur.l. fi adulte -
cere,pofitum in l.iij.C.de Nat.lib.
ILLV STR ARB,quodeft,lucém8cfplendól rem afferre,magis probatur eruditis,quim da-rificare;quód hoc nó inuentufacilé fit apud ue-tuttos autoreSj præterquam apud Virgil.de Por tuna,Nec quos clarificat,pcrpetuó fouet. Sp , ILLV S T RB 8cobfcurüm,contraria.Nee ad perfonam tatum,fed 8c ad rem rcfertiir,ut apud Ciceronéth,llluftrc domicilium.
ILLVSTRISuir, prO màgni nominis, ut Èraf.Budæus, Alciat.nec enim imagines tâtùm refpicit.Noftris placuit illuftré dici,ut qüis mok ad Principis latus admotus eft. Quales lub di-uo Maximiliano fuere, Matthäus Lan gus Âu» guftanus,Petrus à Mota Hifpanus.Io. Coliaurê us Kirchenfis ,Ia. Bannifius Dalmata, Andréas
hum.inpnn.ff.aclLeg. luUamde Adulte.l. quiri etiam.fF.deR'!tunupt. amp;nbsp;§.ergo omnes.lnftitut. eod.titul fed alimentiS etiam non cenfentur di-gni iure eiuili. Aut. quitus modis nat.effic.fui.§lt;
Burgus Medlolanen. Cyprianus à Serntem Ti-rolenfis.Ia. ViUingerus Elfates, Ibann. Renne-rus Ehingius.Nicol.ZyeglerusNordiingiicus,' Gabriel Vogdus Campodunius: turn atj multi quos ob mérita^Principis dementia euexit. Id-t tefhöä
I ANTE M.
|
terhos enituit Langus,de quo pluribus aliquan to egimus, amp;nbsp;in comment, in Auftriad. Bartolis ni,Sc in Scholijs noftris,c.xlj.lib.j.Syluianarum Contentionum, fiue commentarij, quo Æneas Syluiuscum Antonij Panormitç Aiphófmisdi-ftisamp;faétis.externorum Sc noltrorum præci-puè PrincipUin coniFert, C^atenus ueró ad di* Üionem illuftris pertinet,uide Angc. in Ij.C.de PfSepofit.labor.lib.xij.Sp. ILLV ViBS.fpurciciaro.immundiciam.fa:-toremque oris notât,apudTrebatium inL qui clauum, de Ædil. edi él. Sic enim legendum, ut admonuit Budæus:non Ingluuie,ut antiqui co-dices habent.Sp. JLLYRIC VM,pro Illyria regione, Epiricó termina:cuius defcriptionem pete ex Vadiano, tofmographorum noilræ çtatis principe. Apud alios reperies frcquéter pofitum adiediuè : pro quo noftri Impp Illyricianum ufurparunt.Sp. I M IM A G O, eft collatio forms cum forma,cum quadam fimilitudine. Refertur non tantum ad piéluram,Scceram,(latuas, amp;nbsp;ad ca quçfîuntcx marmore,sre, argento, amp;nbsp;fimilibus : fed etiam ad notas, quibusea qusedifcenda funt,notagt; mus. Afinius Pollio traditur fuUTeautorimagi-num fcriptorum in bibliothecis locandorû.Sæ^ plus etiam imago pro nobilitate generis accipi fplet Hinc fumofæ imagincs^uç à maiorib.dégénérant, amp;nbsp;fermé nihil imaginis eorum habét. Atq; imagines hæ,Stemmata upcabantur,iuxta illud Sat.Stemmata quid faciunt^ Vide Budæû in Annot.1 ij.de Orig.lur.Socrates cap.xlj.Hid. Tripart.fcribit,ltnaginem C HRI S Tl fufilem,à Juliano AuguHodeiedam. Albericus refert, fe anno M C C C. 1-. Roms uidiiTe Saluatoris ima g nem diuinitùs piélam.Sp. IMAGINIS ,hoc eft, Gmulacri pifti legatû, de tabula accipiendum non ell. autor Papinian. inl.fi imaginem.de Aur.amp; arg.leg, Sp. IMAGiNBSDeo noluit fieri Numa.Primu enim principium,mentcm inuifibilem,amp; increa tarn elTe cenfuit. Proinde in centum amp;nbsp;fexagin-ta annis,in templis Roms fimulachrum corpo-reum nullum extitifie traditur.Quod amp;nbsp;Eufebi-usinlibris de Euangelicaprsparatione.exfcn-tentia Clementis teftatur.opinatus earn legem, ex Mofiprsceptis emanaffe. Excommentarijs Zafianis ad 1. polleriorem de Orig.Iur.At Chri-ftianis diuorum imagines,imitationis, non ado rationis exemplo proponuntur Sp.
IMAGINES fubitçuocantur,quarumno-biiitas parum antiqua ell,Sc qus repentè.fortu-nsqi beneficio acquifita eft. Budsus in 1 pofte-riore de Orig.Iur. iMAGiNARiArei reprçfentatio, de qua ui de Dn. Budsum dodèSe fingularitcrdiftcren-tem in Annot. priorib, IMAGIN A R iVM.procoufurpatur, quod neceftcpotcft,feddûtaxat imaginationepoteft comprehendi:qusratiocinatio, autapprehert-fioproprièdicitur. |
iMA GIN ARIA bona,qusimaginé bonita tis habent,cum reuera bona non fint.Sp. IMAGINARIVM cOntraélum dicimusnô in hoc confiatumjUt legitimus fit, fed quod fub eo quafiprstextu,aliud habeatur aélum: uulgó contra Aus fimulatus uocatur,nuilumq;obtinet iuris uinculum. autor Modell. 1. contraAus ima ginarij,de A Aion.amp;obligat. Sp. IMAGINARIA donatio intelligitur,quS fitaccedéteprecio.’qudd hsc ex mera liberalita te proficifei dcbeat.l.j. cû fimil. ff. de Donat.Sp. IMA GIN ARI A ordinatio,in Aut. Quora. oport.epifc.§.j.Sp. IMAGINARIA ucnditio, qusparuotem' pore apud emptorem duratura eft.l. iiij.^.fi ab i-gnoto.ff. de Manum. Vnde autem ilia irrepferit, Ferrarius pulchrèoftendit in Comment ad re-gublur.Ex quibus fatis eóftat, ipfum efte in cis, qui hodie profitentur apud nos iurifprudentia, redé intelbgendorum Legalium textuum opti mum magiftrum. Equidem minore iam define-rio ipfe teneor fanAifsimi fenis Zafij:quôd uide tur pares ei hsc stas, fi mode non fuperioresrC liquilTe,qui iuris ciuilis rcAètradendi funflio' nem ampleAi uelint,amp;pofsint: quo tandem ló-ga die,ille malé receptus docendi modus,unà cumfpurca barbarie, utincsteris difciplinisia fclici luccelTu contingit, penitus profligatur. Spftg- IM A GIN ATI O NEM.pbantafiam.amp;uice uerfa hanc imagmationem nominari, amp;nbsp;eadein efie funAioné.quidam arbitrantuntametfi phi-tafia expeditioramp; liberior imaginationefit. qd^ pulchré dedarat Hifpanorum do Aif$. Viues lib. j.de A.nim. IM AM aurem uellerc.ueteresdicebant,ad' monere: âprifeoritu fumptafigura,quo inius duAuri quempiarn,aurem ueliicabant : attefian tes eum, quem quafi teftem meminifie uolcbat. Vide Erafmum in Chil. amp;nbsp;Alc in l.fubfignatura« de Verb.fignif.Sp. IMBECILI-ITAS infantis,apud Impp.iit I.unicaC.fi fcc.nup.mul.ut apud Cic. çtatis im-becillitas. Refertur amp;ad fpiritum dead corpus, ficut Imbecillus. ■gt;
Ï MIT A R11hirographu, hoe eft,aduiterare, capitale crimen eft. Titus Csfarprofitebaturfe maximum falfariumefTe potuifleiquodimitatio huiufmodi erat ei faciliima. Csf. MaximilianuS fymboli fuiimitatorem,Erardü afylua.poftam-putatam dextram,ukore gladio puniuit, freque ti Curia apud Laureacum Sp. IMMAMIÄ |
|
i ANTE l M M A NIA lucra,ut Cicero,immanes pecu nias,Martian.dixit in I.per lllyricû.fic autem legt; gendum apud Alb.C.de Coh.lib xij. IMMANITAS eftiqunrn iudició atq» inge-nio humano abieélo.fcMnum fumitur.Extat de gans louiani Pontani libellus de immanitateun quem fchoiiafcripfimus.Sp. IMMATVRVM, olim propriè de fruftibus aut frngib.dicitur, cum ante tempus decerpun-tur.colligunturüe.Vlpian. Si oliuam,inquit/im' maturam dccerpfcrit,uel feglt;#tcm defecuerit ini inaturam,uel uuas crudas, Aquilia tenebitur.ih l.fi feruus feruum.ad Leg. Aquil. IMM AT V R A mors eft, quæ ante éxtremam feneélutem accidit. autore Cicerone in libr. de Senedute. IMMEN SVM.quod prçmagnitudinemen furari non poteft.Immenfo mercari.immenfum precium, immenfo plus, obferuatæ ab eruditis locution es. IM ME RIT A gratis, que no debeturilli cui refertur. IMminverE maieftatem.Cicero : Si ma-ieftas eftamplitudo acdignitas ciuitatis. is cam minuit,qui exercitum hoftibus Pop.Rom.tradi dit.Indc lef» maieftatis,amp; imminutae autorita-tis crimina.de quibus Bud. irt prionbus Annot. spgt;«é- IMMINVERB oirginitateni^pró eo quod eft,uitiareuirginem.Sp. IMMISCER Bicft fuorum: adire.extraneó-rum lnftit.de Hæred.qualit.amp; differ.§,cxttane-is.Sp. IMMIS S VM dicitur, quod itaitnmittitür, ot in alieno requicfceret.unde amp;nbsp;feruitutis tigni immittendi nomen fumplir. Proiedum autem eft,quod proiedum extra parietem,ucl® difici-um,nulquam conqüiefcit. qualia funt mœniana amp;(ijggrunda. Alciatus de Verb, (ignif. Duplici-lefautém immitti in meum poteft.Autenimdl-redó, aut ex obliquo immittitur. Priorimmif-Co fit uc! connexim:ut cum trabes,tignaqs in pa rgt;étem,inmurum meum immittuntur: autap-penfim,fcu proieditié, dum proteda, fuggruda inædesuiciniimmittimus.arg.l.malum.§.intcr. de Verb.fignif.Ex obliquo immittitur.uÉpote fi ex ædificio meo fornax iuxta parictem tuum po fita, fuirium emittat, uel fiftulæ aquam, aut bal-ncahumorem. de qua immifsione lurifcof. dif-fcruitin 1 ficuti.$.Arifto.de Oper. nou. nunc. amp;nbsp;in l.quidaHyberus.l. fiftulam.ff.de Serui urban, prfed. Caetera pete ex Zafianis Intelledibus.Sp. IM M1T T E R B,pro co qüod uulgo fuborna realiquem dicimUs. 1M M O,coniundio,qux apud ueteres fignu ficabatprorfus.quafi exinfimo.Nuncueró figni fieat,quin potius. I. Lucius, immóPamphilus. Vimeiusinj.Conft.C,Bartolusindicat. Modo corrigit,modó addit,modó copulat,modó con-tinuatj.iiTimo.de Leg.j.l.Stichus.ffdë Manum. teft.l.immo.ff.de Libér.cau.Vide Albericü. Sp. |
IMMO D r CA,fed (utuocant)immenfadox natie uifa eft olim ultra ducentos aurcos j dein. de ufque ad crecentos permiffartancTem ad quin gentorum aureorum quantitatem extenditur.l. fancimus.in prin.l data.l.fecundum. amp;nbsp;t fi quis. in fin.C.de Donation.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, IMMODlCÖ prcciouendere,amp;nonueni dere,eadem funt.1.non dubium.in fin.de Legat. iij.Sp. lMMORÀRI,cft multum temporis infamere. 1M M Ó R T À LI f E R,pro perpetuo. Ï M M V N E S amp;nbsp;libers ciuitatcs,quç nullum uedigal pendunt.Vide 1.ult.ff.de Cenfib. IM M V NIS ,qui nullo fungitur officio,liber ab onere publico,qui uel state, uel alio priuile. gioprsftare munia non tenetur. AutorFeftus; Immunem itemuocaht Latini,qüem ümitßt^tit Græci,nempe eum qui nihil conrert ad cohuiui um.Sp. . IMMVNITAS,excmptioamp;uacatio munë rum amp;nbsp;onerum. Lege elegantes Tradat.de Vac. amp;excufmun, amp;de lureimmunit. Cum quiis o-lim apud Hebræos duxiffet uxorem,donabatur eiimmunitasunius anniab omnibus muneri-bus. Sicut hodie quoque plerçq! ciuitates hunt honoré redè præftât matrimonio, ut primo an-, noexemptioné habeatoncrû publicorum. Sp. IMPATIBILE, quod ferri non poteft, fiue toleràrt.lncompatibile,uoxà barbaris fida. iMPEDiMENTA,dicunturfarcinæ,qus neceffarisadufumuitæferuntur.ueluti quæ ar. cis(i»»Rfy/ztrKcfcfM)muii,authippopèris, equi ue hunt.Hippopéra's Scheca appellat culeum Icor. teum,quo deftes, aliaque eiufdém generis in e-quo uehuntur. Itali uulgÓ, quos noS fequimur, Vallifiam appellant. Sp. lMPBNDIVM,idem fignificat,quodlm-penfae.l.intercohsredes.§.fin. ff. famil.ercifc amp;nbsp;ponituretiam pro pecunia , quaefœnoridaturi Sp'®g- IMPÈNDIÓSVS ,qui plus çquo impendit amp;nbsp;confumit quàm par eft. IM PÉN S AB fuhebres j omne æs aiienum exccdunt.l.pehult.ff.deRelig.cumfimil;qu^ ab Alberico citantur.Spi ÏMPENiSAÉ necéffarisefuht.quaenifi fièrent, res interiret, ubi neeëffario fubuenitur rei iam labenti.uel detrimentum minanti. Vtiles funt, quæ conferunt quidem, amp;nbsp;meliofant, led non eratneceffaridm quod fiérent.Voluptuàriç ùerô dicûtur,quæ caufa deledationis fiunt.Za-fius Ihft.de Ad.§.propter retentionem. IMPERFECTVM,nondum abfolutum Sc perfedum. Hincimperfedum teftamentum, pro honiuré fadum.Paul.de Leg.iij. Ex imper. fedoteftamento,ait,legatà uel fideicommiffa imperatorem uindicare.inuereCundum eft: dc-cet enim tants maieftati ëas feruare lcges,quibi ipfc folutus effë uidetur Sp. IMPERATOR. Paterpatrise, Auguftus, PontifexMax.à Senatu Populoque Roman.ap. pellabatur. Hic deledum facièbat, milites cori-fcribebat,pecunias colligebat, hoftibus bellum indicebat,amp;c.Alciatus de magift.Rom.Vcterefi t i fefipfd- |
|
i ANTE M. fcriptores honorificétifsimê locütos effe de Im-peratoribus fatis indicat Tertullianus in de Co rona Militis,8c ad Scapulatto.Quin 8e astate diui Hieronymi obferuatum eft,tantametiamnum Imperatorutn autoritärem fuiffe Romæ.utillo-rum literis, Orientis atque OccidentiS Epifco-pi Romam contraherentur, ac nó potius Rom. Fontificis:pr^fertim,cum Cóftantinus iam SyU «cftro cefsiffet Imperium. At poft iam profeéti-bribus rebus Chriftianis,parcius loquuntur po Retiores Scriptores.Pighius,miros adfertorpo tcftatis Papalis, Conté nd it Imperium noftrum, quod autoritäre Ecckfiaftica coepit in Carolo Magno, magis Icgirimum cflc.quàin illud ue-tus, quod cOspit inlulio: atque perindcpcndé-re exRoman. Pontificisiudicio: non contra. At moribus noftris receptumeft,iamolimImpe-ratorem uerum fieri, qui Septemuirorum Germanie,quos Elenores uocamus, fuBragijs Cçlt; far, hoc eft, Romanorum Rex defignatus eft. ut latius apud Ligurinu indicauimus.libro ij.Huic communi calculo DoRotes uniuerfum orbem de iure fubijciut.l.deprecatio. ad Legem Rhod. de laRu. Ab eis ramen Alciatus difeedit in l.cun Ros popuIos.C.de Sum. trinit. indicans,fi qua-doquelmperatores orbis dominos feappellet, id uel per nyberbolen accipiendum efle, uel eo-rum diRis minimd credendum ; quia in caufa propria olim nomen Imperatoris, qui caufa ge-rendi belli eligebatur^re bene gefta, eófequeba-tur.adnotauicC i-.Cantiunc.in Proœmium In-ftituit.Ciccronis Philipp.ult. amp;nbsp;Valtur. aliquan to copiofius. Eratq; etiam olim Cefaris nomen atque dignitas fublimior, quim imperatoris,ur Leon. Aretinus oftendit. Porro, de EleRorum inftitutione,lege,fi uacat, quæ annotauimus ad diRion. Librum. Appeliantur autem Imperato-ret Augufti,qaan religiofa ueneratione ac obfer uatione digni, amp;nbsp;boni augurijs admodumpro futuriRomans ditionigubernands,ficutubi-que in Titulis luftiniani, amp;nbsp;apud lurifconfuitos intelligendum eft:non ab augendo ,Ut Accurfi. us, tOtius antiquitatis ignarus, comminifeitur, tefte Oldcndorp.Quo uerd Imperatores à Cçfa ribus amp;nbsp;Auguftis diftent, annotauit in Taciturn Alciatus, amp;nofterRhenanas.Sedobreruâdum: cum,quem uetuftiores Cæfareni dixere,nos Re {►cm;8c rurfus, quern illi Impcratorem, nos C»-arem compellare. Quod de eruditus iurifperi-tus,Fcrrarius Montanus admonuit, in quern ni mis maledicè quidam Floridus genuinum tn-fixit: quódfcripferit,luftinianoinditam Flauij appellationem, à Flauiorum familia.ex qua fuc-rit oriUndus.Humanius erat, erratulum indica-re, meliore fententia adduRa. Et bene habet, quod ut infano cerebro cfleapparet,necltalis pepèrcit.Exhoclocoille anfamarripuituitupe randi me : cui nuper refpondimus Epiftola, cui titulus eft, de Modeftia fcribendi. Quam in hóe locum commodum uifum eft infulcire : quod illius uituperatio Commentis fuis intermixta pafsimlegatur.S PIBGBLIVS FLORID O. Vituperationem taam Floride , fanèproutde- |
beo,moleftc ferrem,C,quæ tria Socrateî in mo« nitore, acutoque iudice effe uult, ijs omnibus te prsditum effefcirem: doRrina,amp; beneuo-lentia, amp;nbsp;libertate. Is enim uerê confilium dare, amp;rcRéiudicarc,deault;oritatem habere debet, qui amp;nbsp;quod didicit, audet ; de quod audct, id ad amoremutilitatemque,de honeftatem accommodât. Sed certé tibi hsc ego Floride tribuer# non poffum,in ijs przfertim libris tuis,quoi fuperioreanno ediuoluifti. Primumenimca-lumniandi de maledicendi libidinem difsimu-lare non potes:libertas ueró bonarum reruin eft,cui contraria eft fermonis petulantia. Deinde quamtu erganos omne$,quos tuisconui-cijs urges, beneuolentiam habeas, libri tui indicant. DoRrina ueró cuiufmodi tua fit, dein bac Epiftola tibi oftendam, de quandoque alias hominibus noftris demonftrabo. quarum re-rum doRrina florerc debet. qui ad fummat laudes ftudeantaliquando peruenire. Verum. ad malediRa tua uenio: quibus tu, quoniamea natura præditus es,deIeRaris.ego, quia eiufee-modi homo es, non offendor. Edentulum we, de uetulum uocas:at tibi his moribus Deus uita longam, quam petis,nondabit:egoquequod ut optas, iam olim fum affecutus, fencRutemi morbis liberam,dc animi mofefty t foIutam.De* bacchationes mihi obijcis: uerum ego nontibi offenfus eram, fed à tua fententia affenfio-nem meam amoucbam,idqueprohomine,ut etiam ipfe fateris,apprimê,fic enim leqQeris,e-rudito, de quod ego permagnifacio, Germanot tu ueró à nullis lacefsitus,inplerofqueomnes tela tua conuicioram, maledidorumque etnit-tisMorionem me appellas infulfilsimum,de in-doRifsimum,de leurfsimum. non fiait igitur cao fa,cur irafcercre,amp; cur cóuiciafaceres. nemoe-nim fapiens malediRis, fed confihjs : non igno minia,feddoRrina, uel rudes animos infonna-re,uelaiciofos corrigereftudet.Scribis tenon folum Italis, fedetiam Germanis, atque Hifps-nis fcribere. cur igitur in me defenbendo Fanu-tij mentionem facts, qui neq; omnibus Italis,amp; propènulli Germano, eftnotus: finon noua de inaudita maledicendi cupiditate agitaris Canto diaJeRicis nc imbutus quidem es : neque illud nofti,notiores effedebercrationes,perquasre$ probantur,quâm id fit,quod eft propofitumCV« de igitur,quid inter te Se me interßt:cgo pro patriae charitate hominem Germanum defendi,«-num offendi : tuà me foio Isfus, omnes inua-dis.cur hoc,fi non eiufmodi es, cuiufmodi teef-fe credimusCSemper prudentes uiri illorum ho minum amicitiamuitandam effe fibi putarunt, qui omnes uituperarent, neminem ita lauda-rent, quin aliquam etiam notam fimul inureréf. Hóene teherus tuusCarpenfis Comes librari-umpUerum , non adiutorem ftudiorum,oiiin Lutecix docuitC à quo prêter Erafmum ferê ne« mo eft nituperatus. Tu ueró non foló me,ut fed bis,edentuluro,nequeFanutium garni turn, ne-que grammaticum indoRum Beroaldum, nrqt ZotiumDoletum^ta eaim nos nomüiasjfsd Sc Erafrai |
|
I A N T Erafmi.VaHæ.Alciati, Zafij, aliarumq-, pcrmul-torum ira meminifti, ut quantum in te eft.glori-am illorum non amplificaris, noniini, famæque detraxeris : fi tarnen per te cuiquam aut addi ad honorem,autcietrahi deexiftimatione poteft. Et ut de Zafio tibi rcfpondcam:quid quæfo in illouiro fuit,in quo tenófupéret:’ aut quid nam in te eft, quod in illo nonfueritilluftrius^ qua quidem in reipfeelaborandum efle duxit. luris te ftudiofum être prófiteris;at is Doftor legum: amp;nbsp;uerè dodor,quippe é cuius fchola prodierint prudentifsima, præclarifsimaqi ingénia, quorû pars adhuc magna Refpub.gerit,tuam petulan-tiam uanitatemqi miratur, præceptoris obliui-fci non poteft. Conatus es tuis libris oftendere, te quim plurima legifte: fed Zafius plura memo ria tenebat,quàm tu fcribédo unqnam cóplede ris. Tu fperas te fcientia iuris militates tuis ad* ferre pofte,ille attulit : amp;nbsp;plures è periculis libc-rauit,quàm te,ut uereor,unquam fint confultü-ri.Tuuerôquædam conquifiuifti, in illisque !ç-dendi caufam arripfs,8c artes tuas iäftas.uenim in bis fcientia nulla eft, amp;nbsp;Zafius res intégras co piófifsiméexplicauit, lumen óbfcuris rebus attulit i res maximas intcrpretando demonftra-uit.Gr®cas literas tenesmtinam id quidem : at-queutinam ille non eas contémpfiftet potius, qudiilamaftet. Quain re igitur tueum fuperas, earn tuita tenes, ut non excellas : illepropterea ignorauit, quód fóo ftüdio contétus,tibi uobif-que adolefcentulis,ueftras gloriólas ftatuiftet relinqucre. Quidigitureftin quo fuperasC’aut quomodoexcellis^ Vtcum uulgus de Comoe-do amp;Tragœdoiudicat,amp;uidere poteft,quando Rofcius numero offendat, i n eoqi exclamat: ne-que confiderat humanum efteidefatigatum ani-mum aliquaridó errare, neque idcircó tamé aut fabulas 8gere,aUt hiftrióne prseftare dicitur : ita neqi tu.uel Zafió, uel Valla doéïiores,quód in il lis aliquid inueneris,qüod reprehendas, fi quid tamé uerum inueneris: fed ut iniqüê fit afpefta-totibus maximas uirtutes non admirari, tenui óéró errore hiftrionis offendi, ita tuetiam malos homo, non uir bonus es, qui in leuiculis rebus exclarrias, amp;nbsp;inilluftri loco pofitas uirtutes non intueris.Si tam facilê monuméntis éius cré deres,uirum borium Sc in fua arte eruditum Za-fium fuifte,amp;fidemhaberes itafamaehominis, ut temeré germario adolefcentulo aures tuas præbuifti,neqj te fätigares maiedicendi ftudio: certè Sc uefiorem ad gloriam, quam petis, uiam munires, Sc plurium hóminum gratias collige-res. Qiiod in indicé turpe éft, Sc quod leges ue* tant, abfq: teftimonió crederc,in co tu lurifcon fultus fcilicet labéris,tibiquc facefsis negocium nulla gratia, multorum ödio ; nullo commodo, funimo detriméritöocij Sc ftudiofum. Sed hæc deZafió, quem Sc uitâ fanétifsimè pcrafta de-fendit,Sc literarum moridmenta tuentur^ Sc am-pléftitur fama hominum.Sé ornant fermoneS a-micörum.De me etiam non magnopere follici-tus fum,cui quonia gloriam uanam fempercon tempfi, nonpöteft tuum èffcmölcftüm conui-. |
E M. _ ...... cium.fi tarnen conuicium potius dicî,quàm pC-tulans calumnia nominari debet, feneftutis éx-probratio,Sc ignorantiç crimen. Nemo enim eft omnium doftorum,quin fe ignorare quàm plu-fima fateatur : nemo etiam omnium fapientuin fcneélutem uitio dandam putauit. præfertim fi à fcclere remota,Sc fuis cótenta eftet.Itaqs quod non extimui, confecutus fum, uacantem dolori bus morbisque feneélutem. Sc quia multa quo-tidie cognofco,quæ antea ignoraui, habeoinue nioquc lemper quo me obleéfem.Verùm oalde uereor ignofarctequodnam fit optimum fapit tiaegenus: Sc qui inter literatosnumcrari debc-ant:Sc quæ fcribendi ratio femper optima üete-ribus habita'fit. Quod equidcm te nefcire non miror, quamdiu hacpetulantia iaftaris, Sc tam tnaiè de eruditis hominibus iudicas : Sc itauer* ba fedaris.ut neque in his deligendis,collocan-disque,iudicium mentemque adhibeas: fum* mamque cruditionem in uocabulorum explici tioné pöfitam efte pûtes. Return cognitiö,ücr-borum doéirina,fcmper maiores amp;nbsp;utiiitates Sc honorés,apud maiores noftros inueniebat: ne-moque doélus habebatur, cuius peftus uocabu lorum plenum, fapientiaeuacuum fuit. Itaqué quód iuris tu ftudiofus es, laudo : quód pergisj approbo : fed quoniam earn fcientiam nondum aftecutus omnino es, 8cde his qui illamtenue-funt, tam iniquè ftatuis : Sc improbabunt Sc ui. tuperabünt hi,qui iudicio præditi funt,Sc hono ftatem amaht. Is igitur qui literatus üideri uuft; in philofophia diu multumqi uerfatus fit, quçqi aduitam pertinent,Scqu3Ead rationem differen di,ea omnia conquifita Sc cognita habeat:quam tu nondum uideris efteadeptus. Habent enirn libri tui multa afyllogifta, pleraque omnia ame-thoda,taceo quàm nó pauca fintlcuia,8c inania; Sc non unoinloco falfa : quæ fi annotate uéüm, paruolaboretibi demonftrareueilem,etiânos; quostuuituperas,dctuis fcriptis iudicarepof-fe. Verùm tametfi præclara tes fit philofophiaê ftüdium : tamennonomnisdoétrinainintelli-gédo pofita cft:fed mukæ, eæq; magnæ eius par tes funt, quç nifi in uitam Sc ad aéti-ones educafi tur,nemo cruditorü eft, qui reélè pefceptas efte fateatur.Vt enim quod quifque perfcétè didicir; fi idoneumingenium naftuseft, docere poteft: ita etiam quoddidicit, mod ó habitus compard-tus fitabfolutus', non poteritnon accommoda-re aduitam,ad mores, ad hominum utiiitates,' aduirtutém,fi uir fit bonus : id quod tu minimê facis. Vbienim illaphilofóphica modeftiac'ubi literatus pudorfVtoratorlutofuses,ifa Satyri-cus fcriptór diftolutus. Quo magis deflenda eft noftri feculi confuetudo : quod olim in Comoei dijs non licuit nominate aliquem,Sc quod apud uetefes Satyrici parcius faciebat,id nobis in fo-luta oratione licere, Sc in eo nos modum non te nere,nihilque putare pulchrum,nifi quod petu* lans,acerbum,fuperbum,ignominiofumq; exi-ftat.Vellern herclé,Sc tuo nomine uellem Flori* de,animumteadmeliora ftudia humanitatéqi appellèrc : à qua quamdiu alienus es, non earn t ^ quam |
|
ANTE îjuaS pens gloriain alTequèris Veritatis ira ftu-diofutneffe oportet,ut quemadmodum liberales literæ noftræfunt, itaanimum ad liberahta' tem humanitatemquc,d feritate amp;nbsp;fordibus tra-ducat.amp; ita glonam petere oportet, ut fplendo-fcin eius uirtutibus,undeoritur,illuftremus: non uitijs,è quibus dedecus nafcitur,obnubile' mus. Hofpes illein Platonis Sophifta,animus ratione carens, inqpit, turpis etiam nloderatus habendus eft: quodfi uerum eft, necefleeft eti-am ubi immoderatioturpitudoque fit, ut eft im modertia,lædendique cupidita$,ibi quoque ani mus ipfe rationem amififte uideatur.à quo uitio remotifsimieflc debetis uos qui dodiliteratiqi haberi uultis, amp;nbsp;exliteris dodrinaq» uolUptaté capere.Tria enim proponuntur apud Platonem lib.ix.de Rep.uoluptatum genera: unum dodri næ.alterû iracundiæ.tertiû cupiditatis. atqgt; boe inter literatum idiotainqi intercft,quod nullam tobledationem animi maiurem agnofcunt qui dofti funt,quàm doftrinæ:amp;tum leplurimum, profecifleputant, cum à reliquis duöbus animü Ïiberarint, ut neqs ira odioqi amp;nbsp;furore iadentur, lt;8c libidines afpernentur, neq: abduci fe à uerita tis ftudio,uitæqi fanditnonia, uoluptatibus pa« tiantur. ex quo tria quoqs hy mirium genera ex-ortalunt:unum dodorum probatis moribus, iT)oderatum,liberaIe:alterum de uulgo,impcri turn, illiberale, corporis quàm animi bonaplu. ris æftimans,quod rarô boneftatem utiliiati fo. Jet præponere:tertium literatum quidem, fed i-racundum,ambitiofum,cupidum;quoin nume ro doleo te Floride uerfari malle,ut potius acer bus quàm lenis feriptor effe uelis : ignoras uerû laudis iter, amp;nbsp;nefeius, quæ'nam feribendi ratio optima, amp;nbsp;quódnam dndrinægenuspræftâtiU fimum iudicetur.Perfeda enim fcierrtia, non in cognitione folü.fed etia m uirtute pofita eft;om nisq; cognitio abfqueiufticiareliquisqueuirtu kibus, maliciaeft,non dodrina. nequetantum quid fcribas,bomines confiderant, fed etiâ quo modoferibas animaduertunt;C diligens fis,lau darrt;ri maleuolus,aduerfantur: ut acer fis, con-cedent:utacerbus,etiainfi fatyricus effe uelis, /non permittent: uerû te effe patiétur, maledicû non ferennfunt enim ifta maleuolentiæ amp;nbsp;impu dentiæ fignamibilq; feriptorem magis quàm ue recundiamoresq gt;eboni commendant: quæe-gocertè in te Floride requiro maximè. Annos enim ego iam ad fexaginta uixi: literas literatos queatnaui femper: alterç mibi fenedutem tran-quilliofem reddiderunt: alteri fæpe in mtf bono rificifuerunt;nemolacefsiuit:uel quôdnon pu. taruntefTe opus, ucl quôd exiftimareflt uolun-tatem refpiciendam elTe.nô eulpandas uires, amp;nbsp;in uicijs aliquando iuftam reprebendendiratio nem rarius in ignoratione effe : præfertim fi aut arrogant!a, aut impudentia non fit coniunda:i« taque è fuo me numéro non eiecerunt. tu in fc-nem eumqi ignotû,tela tua emittîs:quætamet-fimenonuulnerent,nonmagis quàmillâ qusfc in mortuos iecifti: tarnen doletmihi, literarum nomine^multoruin petulantia fieri, utgratias |
^- . . . bominum àmulriseruditiscomparatas,liter« noftræ, liberaliaque ftudia non diutius queant rctinere.Nam aut contemnuntur plerique om-nes literati noftro feculo,aut funt inuifi;paucoS qui amentreperias. Vulgus enim negligit,bar. bari oderunt:amp; bi qui ampledi eos amp;nbsp;tueripof-funt,noftriscontentionibus fæpeiuuenilibus, fæpe anilibus, fæpe nimium acerbis aiienantur. Itaquenos noftris moribus autoritatêmainitti. mus,gratias amittimus.fidem amittimus.Quan to fatius crat, cum tria fint in eruditis ingenio-rum ornamcnta,unum dodrinæ,alterumora' tionis,tertium morum: dodrinam falutarem o-mnibus bominibus oftendere: orationein non ornatufolum, fed etiam fententqs uerecundam efle:amp;itadodrinauti, utnoftros mores ipfain-formafipatiamur: quoomnes intelligât,literas noftras amp;nbsp;ad boneftatem amp;nbsp;ad elegantiam amp;nbsp;ad utilitatem rebus bumanis conducere.His de re. bus te commonitum uoJui:primùm,quia necef fana eft ifta querela de noftris moribus hoc tem pare : deinde, quia facere hæc à te lacefsitus ui-deor:tametfi faciam inuitus,amp; ienius te appclls re debebam, qui tibi præcepta uerecundiæ tra-do:tamen quiaacerbiorem orationem comme' ruifti,fatis uerccundè fecifle me puto,.qiii nofe-cerim fatis acriter. Sed rogo te,cohibcas aduo-fum iftum ftylum tuum:amp; hune ad expoliendas literas potius,quàm ad pungenda bonorumui-rorurn ingénia adhibeas.Vale.Vl D E T V R. aut mibi luftmianusidprçnominis retinuifferquod bocquinqi Principes Conftantinopolitani,coa tinua ferie eum præcedentes, ufurpafTenf.quod ucl priuatis Iicct, ut docet Glof.in 1. fada. ÿ. fi m danda.ff adTrebell. amp;conftatpereos,quosci' tatnon paucos autores Neuizanus FI. Val.Mat tianus.FI.Val Leon.Fl.Val Zcnon.FI.Val.Ana-ftafius.FI.Val.Iuftinus,cui nepos e.x fororelufti nianus fuccefsit.Opinatur amp;nbsp;dodifsimus unie qua que Alciat Imperatores Orientis Flauijpra nomen folitos fibi addere obConftantini ma-gni memoriBm,qui huiufmodi fuit prænoinine: uerùm id,ut moris eft,anfe nomé adferibebant: ut cum dicitur,Flauius luftinianus Cæfar.Vnde quod fequiturin luftinianititulo ( quem nobis reftituic primus idem Alciat.) non Fiauius, fed Slauiuscft,à Slauis barbans dcuidis: quosueri firn ile eft ueteribus fuifieBafternas.de bis popU lisuideloachimû Vadianum eruditifsimuin,amp; fingulare ætate noftra decus, in nunquam fatis laudato opere,cui titulus eft,Epitome triuin ter ræ partium.Satis autem conftat, parentes luftb niani obfcuroloco ortos. Nee ignoranduin, quod Impp. Ludouicus eius nominist.cogno-méto Pius, Henricus primus, Otho ité primus, fi Alberico credimus, fedulo uenerandç antiqui tatis fcrutatori,cefierütpriuilegio RomaniPon tificis eligendi : quod illi propter Schifmaticos, Imperiocontulerant:quod tarnen (ututaripfi-us Albericiuerbis)facere nonpotueruntinprf indicium Imperij amp;fuccefibrum. Nee hieran/ turn uirille,de Imperatoris autoritate fentite-gregiè. Obiter admonendühieputaui.Lud oui* tuia |
|
Î AN cum Regeln Germanise Jmperatoris Amulfi fili Um, cui in Imperio fuccefsit, nonnullis alioqui eruditifsimis uiris.cohkrafidemliiftoriseaccipi, qui VeronècaptusàBerengario.cæcatusq; tuent. Siquidem hic Ludouicus Italis folo nomine Auguftus,obijt anno Salutis noningétefimo duodecimo, hoc autem Ludouico cognomini, undeerror irrepfit (iuftafüinina Deiuindi^a) accidit, ifilio Bolonis,qui CaroU Ca.lui neceffari nsfuit.Nam is poftdetundum CæC Ludouicü, qnódillé maternuseius auusfuilTet, adductus fpe Italici regni, Auguftique nominis fub annis Imperij Cçf. Chonradi prirai Oftrofranci.ex ge ner® mafcutino Caroli magni, apud Germanos poftremi,inItaliamcontra Berengariom tran-fcendit : à quo prælio uidus, uita tarnen dona-tur.ealege, iurciurado firmata, ut Italicis rebus deinccps temperaret. Sed quum uix ille annum conquiefcens, contra iuriGurandi religioné ho-ftis repeteret Italiam, àBerengario iterum ca-ptusjuminibus priuatur,ano quarto ab excefTu didi régis LudouiciAugulli:cui Italici Annales imperatoris nomen detrahunt.quód aRo.Port. noneftdiademate cindus.Sp. IMPBRATORIS noinê prçponiturinftru tnento iure Ciuili.Nouel.ut praepon. nom.lmp. bona tide recitauimus in Scholijs Liguriauis li. vj.Scix quam indignabundè tulerit Rom facér-dos Adrianus eius nominis quartus,quod nulla nonheroicauirtute præditus Friderichus i. no. menfuum Pontificio prsepoCueratconftit didi Cæl.Mâximi! quçannoànato Seruatore,M.D. xx. promulgata dl apud Agi ippin. Coloniam, femeoludicio politiore ftylo digna fuifTet, pro-ximum locum in Nouell.à Conftit deTabellio-nibmeretur.diferiè prçcipit,ne ut haélenus nc-gledum cft ,in locis facri Imperij nomé amp;nbsp;annu Augufti, aut Caefaris in conlcribendis inllrumé tis omittat.Sp. 1M P E R A T princeps ciuibus fuis,pater libé-ris.præceptor di(cétibus,tribunus uel cehturio mihtibus.Seneca lib.j.de dementia,Sp. i MP ERIT1. Cicero appellate folet eos hac Uoce, quos uutgus Simplices uocaf.nollri tales doli expertes cenfcnt.l. fi quis id quod. § amp;nbsp;alij. fEdclurifdid.om.iud.Sp. IMPERjTI A.Caiusait, culpæannumera-tur.Vnde coUiguntInterprétés, quod periode eft,quifpiam per imperitiam peccet, aut dedita opéra, utrohbet enimpado culpam contrahit, amp;pœnafitdignus,utfic difcat quifque prius of-ficium,aut artem quam exerceat : ne hoc fuo in-telligere atqi ëxercére faciat,ut nihil tandem in. teUigat, 8c temeritatis fus pœnam repëndere lé gecogatur. Exemplühabes adhanc rem aptifsi muminl.quaadione, ad fin. 1 idemluris.ff.ad Lsg.Aquil.8c§.imperitia.ln(lit.de Leg Aquil.l. illicitas. §. ficuti medico.ff. de Offic.ptæhd uhi rhetorico epiphohemate lurifcof.Quid enim,in quit tam contrarium dl confenfui, quàm error, qutiriiperitiam detegit^hoe eft, infcltiam,igno rantiam.Sp. JMPERITIA priuatorü, lurifdidionis for- |
T E M.’ mam immutare non poteft.Vlpïan.ml.fi filia nü pta.in prin.ff.Famil.ercifc.
JMPBRlVM extraordinarium,RopuliRoman! lufiragium erat.Sp. IM PERiv M merum.dicitur quaGhberum. Eius recenfetexempla multa Bart.in explicatie» ne Arboris lurifdidion. Sp. 1WPERi V M,quod nó eftmcrùm.tnixtunà omnino apud Vip.intelligendum cft: qui tradi-dit,Imperium aut merum,aut mixtum dfe. Nee alia eft fpecies imperij, ut fomniant AccurfianU Lege,Merum imperium Sp.
IM P E R i V M minus Ersetor, Confut maius habebat,ut Gelliusex Tuditani fententiafcri-bit.Et ucrum eft,Prçtores iurifdiÓionem.id eft, imperiü non merum,iure magiftratus eXercuiF-re,licet S.C.Turpil. animaduertédi poteftatein de nece domini, fpeciallter tributum, egifTent; Ex Salomon. Sp. IMPERlVM populäre.Qitçre,Populäreitn perium.
IMPERTINENTES pofitionci,aliàs Ar-ticuli,alias Affcrtiones.aliasCapitula,alias deal que Pofinonales articuli.fic enim id genus fcrl-ptü dititur c.ult.in prin.c.préfèntiutn §. teftes. de ConfefT.lib.vj c.caufatn quæ.ij. 8c c. ex parte, de tcftibus, dieütur, quorum probatio nihil ad-iutura fit intentioriem aéloris. Dominicus in di c. ulti.Impertinentes articulos diffinit eos effe, qui ad caufam prorfus nihil faciunf.aut fi ptimà fronteutcunqi aliquidfacetcuideantur,adiuà tarnen relati,nullum habet ptobationis tffeftû. l.ampliorem.C.de Appell.Sp. IMPETRABiLIS dies,inquoquisquidfà cilè impetrat 8c obtinet. IMPET RATA uenia fieri. t’S. t-ege, Veniaæti IMPETRARE aélionem.quoriiampartei earn cértis uerbis i Ptætore petebant, diceban-tur.lnterrogabat enim, An fibi ea de re iudican-di poteftatem facerent^lpfiqi fe facere refpôde-banf.ficqi iùdiciüaccipièbatur, id eft,lis conte-ftabatur.deponebantqi in æde facra fportulain; in qua pecunia erat, quam qùiuicifret,îucrabàgt; tunea pecunia Sacramentü dicebatur.Inde cft apud M.Varronem 8c CicetonétSacrameto uiri cfere.ExAlc.Sp. t 4 iMPSJ |
|
I ANTE M. iMPHTVS.inuafio'cum tumulro Hire Inn peturn fa ce re in aliquem, amp;nbsp;in bonaamp;fortunas alicuins pro inuadcre,amp; adorin'. ‘ ‘' IMPET VM fullincre.Caius adL. Aqui.idé dicetur.ait.étfi propter irifirmitaté fuftincre mu larum impetumhon potuerit. Sp. ’* IM P LB R E promiflum.quod Barbari dicut, Tenere fuam promifsionem. Plinius lunior:Im plcui promifrum,priorisq5 epiftolæ fidéexolui. IMPLiCiTVS cafuslibcrtatis.apudPaulü Lfin.fi ex noxal.cauf. Sp. ïMPbWlVM,cohorte,plateam.bypæthri umqi.quæ ueteres didindé dixerunt.unico no' mine per translationem Aream appellari pofle, doélifsimo Alciato uidetur in explicatione 1. fundi.de V«rb.fig. Sp. IMPLWIAT VS color,pullo fimillimus: diflus uelut fumato dillicidio implutus : eundé ScefTe qui Suafus,Infuafusûe uocatus cft,Tby-ief tradit Sp. IMPONBRE iniurjas,profacere,dixitCi-pero Aftione in Verrem vj.Sp. IMPONBRE leges, ld eft, conditiones. ut ipud Ciceronem.Sp. IMPONBRE plagam, pro eo quodcft.face re,idem pro P.Seftio dixit. IMPONEKE tributumdiciturPrinceps, 'quando fubditos imperio cogit ad dandas pecu nias,tributum,milices,amp; id genus. IMPONBRE ueftigal, Syluius in oratio-tiémCic.pro M.Fonteio,fcribitita ufitatum uul gó elTe, ut ucétigalia noua appellent Impoßtio* nes.Sp. IMP O RT AT,pro irrogat,infligir,apudMar tianum in I.iâus fuftium.ff.de His qui not.infa. Spieg. IMPORTA T Ä,proprié pro inuefla, illata, Ùfurpat lurifc.in l.j.dc Migr. Sp. IMPO S SIBILB accipiendueft,quoduel jure uel faélo fieri nô poteft Baldo. Quære.Dif-ficilc eft illud. Cuius contrarium eft Neceffariu. in l.Nôn quicquid.de Orig.iur.Hincarguméta-tio pef locum ab impofsibili:de quouideelegâ-tifsimaTopica Cl.Cantiûnc. Obferuatum feio, PoJsibile,amp; impofsibile, Ciceroni in ufunô fu-iffeiqu« tarnen uerba poftmodüfinxit,autcer-iè admifit necefsitas.Rhodiginus ait.Impofsibi le ho Latinum uerbu malè feriatis uidetur; quo tarnen utitur Boethius : non reformidat cum lu rcconfultis Quint.lib.v.Sp. IMPOSSIBlLis coditio habetur, cui na-turâ impedimento eft, quo minus exiftat.ucluti fiquis itadixerit:Si digitocœlum attigero.darc fpondcsc’autorluftinian.Inftit. delnutil. ftipul. -Sp^^g- ÏMPOSTORES, dicunturdeceptorcs, amp;nbsp;qüifallunt præftigijs quibufdam.ab imponen-do,ideft,dccipiendo,di(fti. VIpianus de Ædil.c* dift.l.Öb quæ uitia non gulolos,inquit,ncc im-poftores.Hinc Impoftura,decepfio:amp; Impone-re.prodecipere. tdemlibro de Crim.ftellion I. ftellioriàtusJtem fi quis impofturas fecerit.Nc-briffenfis. |
' '' IMP O s TVR A,abeodiéla, quod adultère nas merces pro ueris fupponat VIpiâ. de Crim-ftell. Si quis impofturam fectrit, auf eollufioné in neeem alterius,Stcllionatus poteft appéllari. Vide fuprà,Fallacia.Sp. IMPOTENS dicitur plerunq;in malâ partem,utnon fitid'cln.qüod debiliS,amp;inibeciJlis fed qui non potens fur,nec fuæ poteftaiis eft î® pos apudprifeos dicebatur.Sp. IMPOTENS poftulatum,proimprobo,ÂC uiolento accipitur: quod proprié tyrannorû tft-Spieg- IMP OTENTIABuocabulum.Iicetadeos plcrunqi referatur,qui fibi nequeunttemperare abimpetuuiolentiaqsanimorû.etiam nihilomi nusproimbecillitate uoluntquidam àTerêtia ufurpatumin Adelphis. luftinianus nôpermit-lit, ut uxorftatim diuertat à marito propter im-potcntiam;f«d elapfo triennio, fi nihil emenda-tû fuerit hoc malum. quoniam uxorreuera non fuir,quæ non confenfit in uirum impotentem ÿ. peroccafioné quoqi ncccffaria.in Aut.de Nupt. Dicitur etiiimmodica.intolerandaqi potenti« ficut amp;Impotens tyrannus, amp;lmpotens Fortuna, pro Nimium potens.Sp. IMPRECARI proprié mala dicimur. IMP RAE SENTI ARVM,ficlcgi debere ta iun6lim,Catan3EUS contendit: alij tarnen inter-dum In præfens,amp; Ad prçfens.VIp. fcré fempet Impræfentiarum.Nam deTabul.exbib. Quide-nim, inquit, fi occultatæ tabulae poftea prolate funt,cur noceat ci qui refponderit, quod impr« fentiarum ei uidebaturC’Idem : Tempus enim«lt; danduin eft, fi non poteft impræ fentiarum exM bcrc.Hïcaütem detemporealio.quàm præfeo-ti melius inteHigitur;Tufano terte,in Annot. ad Budaic.Epift.Sp. IMPRESS! O NEM facere,hoccft,impetS amp;nbsp;incurfionem faccre. 1M P R O B A merx,uel iniufta,in qua non eft lucrum. IMPROB fi dicereteftamentuinofficiofurB. Vide VIp. in L Papinianus* §. rneminifle autenu ff.de Inofficteftami IMPROBARE teftamentum ratum amp;nbsp;fir-mum nontcncre.Cofltrarium.Approbate. Sp. IMPROBVM teftamcntü,Ciceronifalfum, amp;nbsp;calumnijs plenum.Sp. IMPROBVS debitor non cft,quiignorat quantum debet. 1. non poteft uideri improbuf. ff.de Reg.iur.Spi IMPR O PBRARE,cftcrimcn, üelaliquid aliud obijcere. IMPROVISVM dcbitum.l.ult.§.j. C. de lu rcdelib.AIb. IMPRVDBNTlA eft,quum feiffe aliquid is qui arguitur,ncgat.Si Donato credimuS en af ranti illud Terentij ex EunuCho, Dono thibi de dit impfudens harum return omnium. Impru-dens per fe eft, Ignarus peralios. Imprudétiaeli gere.eft quoduulgó dicitur Per inaducrteniiain amp;infcitiam,quaenon eicchfat p3rsim,tefte Paulo,qui in l.nä Sc Serùitis.ÿ.fin.ff. Negóe.geft. ait: |
|
i A N t E N. Qui impradenter aliqaem elegerit ad aliéna ne Î^otia, is quicquid detrimenti eledus negligStia uafecit,præftat.Sp. IMPRVDBNTIA peccare,luftinianus de iudice quilitemfüam fccerit,loqueris:Etutiq;, inquit.peccafTe aliquid intcliigiturjicet per im-prudentia ideo uidetur quafi ex malcficio tenez ri.Tit.v.lib.iiij.Inft.in prin. IMPVBBRBM appellat lurifcon. minoren! xxv.annis: Puberem maiorem. 1. imjtubcribus. deAcquir.hser.Vtrunqucpariterimproprié.te-üeAppello.Eft autem propriê 1M P V B B S ,uel impuber,qui xiüj.annos nó expieuit. S. C. Syllaniano torqueri non debet, fed terreri tantum. Veruntamen impubères ab anno feptimo, ufqi ad annum fefquiundecimû, Jiroximi cenfenturinfantiç:ftmiles plané furio* o amp;nbsp;infanti,quantum ad delinquendi adfedum attinet. Quia buius ætatis puéri, bonum amp;nbsp;malum non adhuc poflunt difcernere, adeoq; intel leducarent.$.pupillu$ Inftit. de Inotil.ftipnlat. Ab anno fefquiundecimo. ufqi ad annum deci-mumquartû,impubères cenfenturproximi pu-bcrtati,amp; doli capacesJdeoq; amp;nbsp;furtum amp;nbsp;iniu-riara admittere poflunt. 1. pupiUum. in princ. ff. deReg lur.l. impuberem. ff. de Furt, cumflmil. Ethæcita fehabentin mafculis. Nam fœminæ intra duodecimum ætatis annum cenfentur im* puberes,necmatrimonium refté contraduræ. Înftit.deNupt. in princ.nceteftamentum redè fafturæ.§.prçterea.Inftit.Quib.non eft permiff. facteftam. Attamen impuberis eft minifterium, fiforté uel librarius.ucl nomenciator.uel calculator fit, uel hiftrio, uel alterius uoluptatis arti-fex.lut iurifiurandi.^.dabitur. ff.de Oper, liber. IMPVLS o R,qui incitât amp;impellit ad aliquid faciendmn. ïMPVNE.finepoena.fincdamnouel pericu io.l.qui feruum mini ex ftipulatu.ff.de Verb.ob lig.Bald.tex. huius 1. flngularifsimum efle dicit. Spicg- . . IMPVNITA iniuria,obquamnullumfum-ptumcftfupplicium. IMPVNITAS ,licentia,uenia, libertas. Plinius cap.j.lib.xxix.Mcdicoq; tantum hominem occidilTe.impunitas fumma eft.Sp. IM P VTARB,profubducererationem.Vlp. inl j.$.de ferais quoqi.de Tut. amp;ratidiftrahend. amp;util.cur.cauf,aft.Prçterea,fi matrem aluitpugt; pilli tutor, putat Labco,imputarc non poffeffed eft uerius,nó nifi perqua egenti dedit,imputare eu oportere,de largis facultatib.pupilli. Hoe eft quoduulgo dicitur, deducere in fuis rationib. ^Pæg* IM VS pcs,extrema pars pedis. 1N præpoflÉionis degas ufus apud Latinita-*'Saatores;de quo Gdlius.Nó femperobferoa-turindifpofitionib.Legalib.Deeaplunbus nee oinnino ociofé Alb. Vide infrà,Licentia.Sp. IMannosAngulos,hoceft.proflngulis qui* bufqi annis ftare ufamfrudum, quo modo At ae |
cipiendam,Iuftinianas explicatin tambigufti^ tem.C.de Vfufr.Sp.
IN annum,infpaciumuniusanni.
IN bonis eft, qàôdfupereftdedaélôærcalié no.i.j.,ff.de Ceffbon.ltem in bonis, pro in domi nio efle,lurifconf.ufurpat in 1.A idem. ff.Pro de-rel.Sp. IN bonis meis efle dicAtur, etiam iam rapta res.text.in I.ij.§.ij.i.in hac aftione. uerf A fugiti-nus ff Vi bon. rapt. Etexhacl;colligiturdifcrigt; men inter Ex bönis,Se In bonis, iunda 1. rem id bonis.de Acquir.rer.dom.Sp. IN caducum parietem inclinare, quid At,exponit pulcbrê Rotcrodam.in Chil. IN capita,ih Angulos,Angulatim. Liuius lib, ij.ab Vrbe:ExtUlit cum plebs,fextantibus collO catis in capita.id eft ; quifque collocauit fextangt; tem,amp; contulit.Sic apud luftinianum tit. j. libr. iij.Inft.Cönuenicns efle uifum eft, no in capita, fed in ftirpes hæreditatem diuidi,Iraqi fuccedc-re in capita, eft pluribus qui funt eiufde gradus, hæreditatem in ær^uales partes difpefeedam, id eft,diuidendamcompetere,Zw gleichem they!er» fcoi.I. poftconfanguineos.$.hçreditas.ff.de Suis amp;nbsp;legitim.hærcd.lmp.in Auth.de Hæred.ab ih-teft.uenièn. §. A Uerô neqi fratres. üerf. fi auten! plurimi.Sic fratrum filij interfenó aliter, quàm in capita fuccedere debent. Et hoc fuadet æqui* tas naturalis,ne,qui funt códitione amp;nbsp;gradn pares, ad lucra poflefloria impariter nulla iufta ra • tioneuocentur. Qua de re effufè tradat ZaAuS in Intclleélibus 8e refponAs fuis, abfurdam ihdi cans hac collcélionem : FratrUm filij patruo ex-tahte,inter fein ftirpes fuccedunt:ergö Amplici ter in ftirpes fuccedunt. Nam qualitas fuccedeh di, in antecedente amp;nbsp;confequéte uariat. Stirpa-lisenim fuccefsiofiliorü fratrumcupatruo,eX qualitate priuilegij nititur,quæ in folis fratrû filij s non eft recepta. Sic Azo, præceptor Accur-fij, bene 8c reélé docuit : cuius fententiam difci-pulus, ut in Glofsis probauit, ita in RefponAs, feu Confilijs, ab eo difcefsit. Sed palam eft, 82 quæftum amp;nbsp;lucra,iudiciû fæpé fallerc.Impe;no-fter ftatuit pro opinione Aïonis, Nerelio ProcS ccllario.Chuonrado Peutingero, Matthia Hel-do, Hieronymo Veho,Vuolfgango BrantnerOj Nicolao Ribifeno, turn multis alijs doftis uiris, eiufmodi conftit.reuoeâdam magis, quàm fan-ciendam.nobifcum fentientibus. Saam interitri AccurAani,ut communem, mordicus tenebanti ld æquitatis cùm amantiori, turn patrono ftte-nuo Zafio, quod Sc res ipfa erat, ab uno fcilicet Accurfio,quifçpenumerôlabitur,pendére:Cô-ftitutionibus interim, æquitate, litera, naturaqï pofthabitis, uidcbatur effe grauifslmum. Itt ftirpes uerô fuccedere , eft liberos parentuni fuorumpattern hæreditatis adipifci,quamipfl fapst* |
|
I ANTE N. fuperftites adfecuti fuifTent Hæc fuccefsio dirz palis,quæ amp;nbsp;parentalis uocatur,reHé à meliorb businterpretib. iuris efTepriuati dicitur. Siqui* dem Imp.ind.Auth.$.fed amp;ipfis. manifeftêuo-luic.quód fratrum filij nullo aliocafuin locüpa-renhim fuçccderent.quàm ubi cum eorum pro* prijspatruis uocarcncur. Imp. uerba Hebabent: Quärtdöquidein.inquit.fratris amp;nbsp;fororis filijs ta lepriuilegiumdéderimus.ut in priorum parcn-tilmfuccedentes locum,foli (in tertio conftituti gradu)cuinhis,qMi in fccüdogradufunt.ad hç-reditatem uocentur. Nam aliàs iure commun! à fuccefsione excludebantur.lgitur qui uel conçu lunt,uel indicant, pari inter fe exiftentes gradu, cuiufmodi etia funt reliAi duntaxat nepotes. $. fi quisigitur.uerf, in hocenim ordinc. lore proprio tutos, in quacunque fuccefsione, in ftirpes iuccedere debcre, non mode contradicunt ueri tati,ut Zafius ait, inui A«, apertifsimisqi textibi fulcirç.fed etiam naturalem squitatem tollunt. Dent ergo manus hac in parte Accurfiani, amp;nbsp;cu Sulpitio lurifconfin gratiam redeat: hoc eft,ut ille, ad aequitatem omnia perpendant. Vide in-frà Légitima.Sp. i N caput præcipitari, pro exturbare ædibus, (notlri dicunt,rf'fjilt;fg2dgrn)uel potius que fun» ditus perdere cÂ'.Gar umflurtzen. ut de prçobrça-tis dicitur.Sp.
IN confilium iredicunturiudices,cum aut capita conferunt,autinteriore confilioinftru-menta litis perccnfere aggrediuhtur. IN commune redimere, uideÎulianum in I.û cômmuni.ffide Seru. præd.ruft.Sp, IN creditum ire dicitur, non qui rem fuâ, feu certam fpeciem uindicat,fed qui in perfonam a-git,utfibi fatisfiat.l procuratoris.§. pen. deTri-Dut.tametfiper Prolepfimfimpliciterprocede-re accipiaturplcrumque,utinl.ij.§. mutui ff. Si cert.ferùô inüito.§.fih.adTrebell.Leee,Crcde-rc. Adi Oldcndorp.explicanteml.ij ff.deRebus credit. AAion.xvij.Claffliij.Sp. IN creditum pofsidere dicitur, qui in poffef-iionem pignorum débitons, ex decreto Prâeto-ris miffus eft.I.à diuo.§. H pignora. ff. de Re iud. Spieg. IN damna non uerfari,apud VIp.in fin.I.quç Utîliter.de Neg.geft Sp. IN diem, amp;nbsp;longam dilationem, amp;nbsp;fpacium Unius diei tantum notat;quodAccur(ius non a-nimadùcrtit,clara Vlp.uerba.in I.iij. de Procur. futili interpretatione obfeurans.Sp. IN diert uiuere,idem quod,extemporeuiue tt, neque habita dierum, aut horarum ratione. Erafm.nofterin Chiliad, fignificantiusinterpre tatur:utin diem uiucre,fit prçfentib.rebuscon-tentum uiuere,atq; ex parato, minimé follicitû de futuris;additq;, eiunnodi uitam ccu fclicifsi-mamomnium probaffeCHRISTVM. IN æquo eftdoloramiffærei,amp; timoramit-tertd3B,autor Seneca,quem Lucas à Penna, anti quus, celebriqgt; nomine DoAor habuit in parato. Sp. |
IN eadem caufa effe, uerbum eftlurifc. Vlp Si quis quemquam in iudicio' fifti promiferit, in eadem caufadebet fiftere:ideft,in eodem fiatu, amp;nbsp;eadem conditione.Caput cil l.xj fi quis caut* Sic Paul.l.feq. Non uideturin eadem caufa fifth Quære.Siftere in eadem caufa.Sp. IN üde âlicuius effe, idem eft quod, feudum ténere ab aliquo. Fides enim auxilium, amp;nbsp;tuitio nê fignificat. Budseus in 1. HerenniuS. de ËuiAgt; -1N faAo pofitam effe quxftionë iuris, id e(L ius definiendu effe fecundum circumftantiasfa Ai.l.explagis.§.incliuoff ad Leg.Aqüil.
IN folie offerre,apud Calliftrat.in I. enm ferons.de Condit.amp;demonftrat. AccipitErafmus pro eo,quod erat,incxploraté,inexplicatê,amp; cO fufe: ficut qui fyngraphas amp;nbsp;pecunia facculo ifl-dufas offert. Sp. IN fraude fieri dicitur,quoduerê inter partes agitur, fed alterius fraudandi caufa, ut cü pater aliénai bona, filioS in légitima portione defräU-dandituel reus,utlucrum Fifco diminuât.Huiuf modiqi contraAus ipfo iure ualent, licet ab co, in cuius fraudem fa Ai funr.pofsini refcindi. IN fraudem autem Legis, quid fieri dicätUt« docent Paul,amp; Vlp.de Legib.Sp. l N fraudem legis facere,adfine eft eins,quod eft,contra legem tacerc.I.contra legem, de Legi bus.Sp. IN fruAu id effe intelligitur.quod ad üfu« hominis indu AÛ eft. neque enim maturitas na-turalis hïc fpeAanda eft:fed id tempus, quo ma giscolono dominouecum fruAum tollereex-pedit:autor labolenus 1. pen. ff. de Vfu amp;nbsp;ulufr. Spicg.
IN hypothecis uindicare,eft per hypothec#-riam aAionempctere.l Fideiuffor.§.Lucius Ti-tius.ff._de Rebus dub. ex Copia Dn. Oidendor-Spieg- IN gleba uindicare quidfit,Gcl.lib.ix.docet, amp;Bud.in prior. Annot. Sp. IN gradueffe,uoxeftad dignitatépertinés. l.facrofanAa.C.deEpifc.Sc der.!^. IN imaginariam feruilem cauffam deduci.Vi de I.iij.ff.de Capit.minut. IN integrum reftituo Boni Pretoris eft, potius reftituere litem,ut ratio amp;nbsp;æquitas poftula-bit, quàm aAioné famofam cóftituerc.ad quam tune defcendédum eft, cum remedio locus effe nó poteft.Marccllos in l.diuus Antoninus.ffde in intcg.rcft.Sp. IN lóginquo habere.uelufi trans mare,lfl nri. l.fi quis exargentarijs.ff de Edend. IN ius uocaré eft, iuris eXperiundi caüffauo carc.l.j.ff.de In iu$ uoc.^.ultlt; Inft. de Poena tem. litig.Vtiqs enim,inquit Imp. inprimis aduetfa-riui |
|
ANTE nus in ins uocandus eft, id eft, ad curh uocan-dus, qui ius didurus fit. C.inl. trib. fF. de ludic. nuncupat. prouocarc iniudiciuin, Oldend. te-fte.Sp. IN iusuocati,uteant,ueifatifdent-Tit.v.Iib. ij Panded.qui hadenus fie legebatur : In ius uo cati uc eant.aut fatis.uel cautum dent, fed malé. Nainfolum de fatifdationetradat. DifFeretiam uero eorutn.qui fimpliciter,aut datis fideiufTori bus.autiurato cauere polTunt.declaratTit. viij. eiufdein lib.Sp. IN indicium quinque genibus fitum, id eft, in alieno arbitrio res eft pofita Alludit ferè no-ftratis fermonis parœmia, qua fignificamus, ut quid decidamus, non eße noftrac facültatis. Bt Jieht bey den heupteren.Sp, IN iurç,cumdicuntoratores,quodBudæus baud fcit,an perpaucis animaduerfum fit, apud Prxtorein intelligere debemus.Lege eum in po fter.Annot. IN iure noftro funt nonnuliç declarationes, boceft,uocuin interpretationcspotius,quàin definitiones : quas diligenter indicauit dodilT. uir Appellus in Methodo^exqua laboreinhunc noftrum.ubi uifum fuit operæprecium, amp;nbsp;auxi-mus, amp;nbsp;ornauiinus. Hifce autem declarationib. nön iongè abiudunt, Etymologia, Notatio, amp;nbsp;Allufio.Sunt tamé qui inter hçc nomina magnû faciant difcrirnen:qua de re pleni funt interpre-tumlibri. Quanquam paruofruftu tamanxios elfe libuit.quando tantopere cæcutimus.ut præ ter unicam nominis definitioncm uixaliam ulli reperiamus, quæueram fuam difFerentiam con tineat.Vide Cantiun. in Topicis, ubi tradat lo-«um ab Etymologia.Sp. IN l.j.fF.deEdend Poiitian. derf eum qnoqi edere Labeo ait, ex Pand. ÏFIorèntinis repofuit, ut habent rccentiores Codices. Alcia.tamé mul to aliter legit, amp;nbsp;interpretator etiam, quem Vl-piani mentem exprcfsilïe puto.Vide eum in fin. lib.ij.Difpund.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, IN libertatefuilTe, quomodo fit intelligendu, exponitVlpian.inl.quodautem.de Liber.cauf. ïN litem iurare, eft fuo ipfius iuramento, rei quæinlitCjid eft,in iudicio petitur,æftimationé inire,amp; pro quanto ea carere nolir,affirmare.Et quia iudex in hoc iuramento feg uitur affedum adoris,appellaturetiam AlFedionis iuramen. tum.Sp. IN morbo confumete,uerbum eft credito-rum, fentientium debitorem creditam pecunio lam non redditarum,nec exiftimantium oper» precium obtantillumLegibus agere.Scnecali-bfo deBeneficijs iiij.Quingeriti.inqnit, denarij funt illud,quod dicifolct,in morbo cófumat.Sp IN neutrise(re,apudPaul.de Legat.üj.Lege, Seruis urbanis. IN obligatione ede aliquid dicitur, cum uin. Éülo obligationisinneditur. IN folutione efFe dicitur, quod poteft pro re obligata.folui, licet iudicialiter non pofsit petk Ex ZaCSp, |
1N omnib.talibus.fF.de Rei uendi.1. in rein,$i; fed amp;nbsp;id.Alb. 1N ordinem redigcre,propriè fignificat inter uileS numerarCjUt docet Prifcianus,quafique in tra clafFem fuam continere,non eximium ducc-rc,honore non eximio dignari. Huic affine,In ordinem Iegere,apud Paul.in l.ult. de Veteran. Sedueterani,quipafsifunt fcinordihem legi, muncribus fungi coguntur.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, IN pecuniam ludere.PauI. m l.ij.fF.de Aleato ribus. Scnatufconfultum uetuitin pecuniam lu dere: præterquam fi quis certet difcouelpilo ia ciendo,currendo,falicndo,ludando, pugnado: quoduirtutiscaufafiat.Sp. , IN perpetuü.contrarium habet,in tempus.
IN poteftate habere, id eft,in cura,amp; admini ftratione.Sic diciturEpifcopus Eeelefiç fundos habere in poteftate.e.j.de Rcb. Eccl. non alien. Tutor quoqi in pupilli caput poteftatem habet, id eft autoritatem lnft de Tut.in princ. V'nde amp;nbsp;alibi fua poteftate quis fecifTe dicitur, quod pro pria autoritäre fecit.Ex Ale. IN præfens exponit Valla, id eft,in prüfen tia rum:quodaduerbium,tefteGlareano,nulquam apud ueteres reperias:quamuis etia, eodem in-dicante,Perottus,atq; adeo noftra a tas fæpe eo utatur.VIpian.Cur noceatei, inquit,qui refpon dit quod in præfentiarum uidebatur. l.deætate. §.ex caufa.fF.de Interrog.ad.Sp. IN præfentiam.id eft,donee fit præfens Hæc enim eft natura præpofitionis iundæ aceufati-uo cafui.ut cum Verg, dixit, In lucemqi tuliffet: id eft.ufq,- ad lue é. Hoc à Scruio animaduerfum, Ale.etiam indicauit.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, IN primis,modô ante omnia,modo pro prç-cipuè.exccllcter: utriufqj fignificati exemplum apud Pompon.extatinl.ij. de Orig.iur.alterum mox à prin.alterum in $.fuit autem. Sp. IN procinduefle, fignificat id, quod Barba* ris,boc eft,in fieri, hoc eft in potétia propinqua* IN re difceptare,pro iuftè iudicare.c.fraus.^* iudex.extra de Verb.fig.
IN ré prçfenté u en ire auff den augen fehein zebjit IN rem fuam fideiufFor,pro reo principal! ba bendus eft.l.Scd amp;nbsp;fi fideiuftbr.ff. de Padis. Al. beric. IN rem uerrum.Vide,Verfum in rem.
IN finu meohabui, pro inpoteftate aefido mea. apud Scæuolam in 1. quiteftamenturn fa. ciebat. de Probat. Qirod enim alterius fidei có-mittitnus, in finum deponere dicimur. Vide E. rafmum explicantem prouerbium, In finu gau.» dere Sp.
|
|
I A N T E N. utinuenirinonpofsit. lurenoftrorarum eft.ut indicium per fortes admittatur .nificum resa-deô perpléxaincertaqi eft.ut alium exitum non habeat.l.fi duob.C.cômunia de Legat, uide Al-ciat.lib.v.Parerg.cap.xxijSp. ï N tabulas reßrre.id eft, feribere iri tabulis,8c Utdicünt,inRegiftro.Sylu, IN utero qui eft.non eft pupillus.l.non eft.ff. de Verb.fig tametfi animal efleuideaturjeg.j.ÿ. prOximus.Æ Vndêcognati.l.negat.de Mort.inf. Nam qui in utero eft, pro iam nato habetur, qfti^ de eius commodo traélctur.l.qui in utero, it de ftatu hom. Alb. IN A N B ,8e Inutile, ut diuerfa ponuntur in 1. ordinata.de Liber.cauf.Sp. IN A N IA uafa, pro üacuis.l.j. §.licet autem quandoqj.ff.dePeric.Sccom.rei uendit. INARGENTATVM,ficut inauratum.hoc eft, argento 8c auro illitum,teAum. ï N A R G V T A fententia. Vlp.in 1. hoc Sena-tufconfultû.§.fi pecunia.qua fententia 8cCelfus feripfit, quæ mihi non inarguta uidetur, hoc eft, utuulgo dicant,ratione fundata.Sp. INATERBS ,duorum fratrum uxores Græ cis interfeuocantur.Sicuti Ælij uel etiamAœlij dicûtur,quibus duæ nupferint forores. Sororis autem meç maritus, non habetfpecialenomen, quo illumappcllein:necuxorisfratcr. Daer.ma riti dicitur frater. At foror uocatur ytt!^«^, à nobis dici poteft Glos. Frater meus, Leuir eft uxori meæ.VideRhodig cap. xxiiij.lib. xxvnj.8c Dn. Oldendor.in Copia, quo loco nomina Adfiniü indicans,pro Inateres,uoce Græca uiciofc legi-tu'rlnatrices.Sp. INAVDlTVM damnari, idem quod,indiâa caufadamnari. IN AVD ITVS.Vlpian.adLeg.Corn.deSi-car.Inauditum filium pater occiderenó poteft. Accurfius impcritè exponit, inauditum, id eft, fuppoGtü.Bud. inauditumfilium, hïcintelligit ««(,/T«x;,hoc eft reum, iudicio non conuiftum, 8e indifta caufa pattern interficere pofte. Satis idé admirari nequit Budæus, quod Accurfius futili täte,ut ait,mira præditus, Bartolum uirum inge nij felicis 8e folidi enarrationum tam abfurdarü alfeclain poft fe traxerit Sp. IN AVRi S, omamétumexauribus foemina rum dependcns.Vlpia.de Aur.8e arg.leg.l.argu-mento.Veluti inaures,armillæ.Itcml.pediculis. Inaures in quihus duæ margaritæ. Nunc in Italia incipiut geftareinaures, autor eft Maftfarius. Nebriftenfis.Sc Sp. INC A NT ARE,uel uerbisuel rebus adiun« ftis.aliquid fupra natura moliri. Prifeis perfua-fum crat.prodigiofam inefte uim uocibus incan tatoruift: adeo, ut myfticus quoq; Pfalmus men tionemfaciat uenefici incantantis fapienter. A‘ noftris Incantatio, hoc eft, aftus ipfemeâtandi, interinfames numeratur.Adi Bartol.in l.j.C.de Malefic, 8c Mathern.Sp. INGAS svM,id eft,finecaufa,quafifinccaf-fibus,fine qui bus uenatio eft inanis.Sp. IN C A VS TO,hoceft,atfanïétöfalfum de- |
prehenditur.Aut.de Fid.inftr.§.j.AIb. INC A V TE faftü pro infefto habetur, l.j. §• j.fF.deHisquæin teft.del. IN C ABD VVM,quodnonc®ditur. INCBNDIÀRI I,qui ob iniinicitias,uel pr« dæ caufa incenderunt. Vip, in 1 capitalium.$.in-cendiarij. de PoenSp. INCERTVM dicitur,quodignorator.I.fub-fignatum.§.ult.fKde Verb.fignif.Denique cuius effeelus incertus eft.l.ne in arbitris.C. de Arbit Spieg- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' INCERTVM conditionis,pro incerta con* ditio.l.j.C.de Padis. Alb, IN CE R TIT V D O, eft fubftätia tranfadio’ nis:unde poft rem iudicata éa nullius momenti eft.l.res iudicata.de Reg iur.Sp. INCERTITVD O reprobatur,primùinin con traétib.1. inter ftipulahté. §. inter Stichuin.Æ de Verb oblig.l.cum duob.flf.deln diem addiâ. Deinde in ultimis uolunratibus.l. duo font Ti-tij.ff de Teftament.tut.cum firn. Deniquc in iu-dicijs nullo modo admittenda cft.l.iij.C.de Sen ten.quæfin.ccrt.quant.profcrun.l.quid tamé$. Pomponius ait.ff.de Recept.arb.l.idem Pompo nius fcribit.fF.de Rei uend.Sp IN C E S TA,eft etiam fine ftupro, quæ cupil ftuprum, autor Seneca libro Declamat. fexto. Sp'®g- IN CE S TV S,uelinceftum,dicituridcrime, quod committiturcum ea, cum quaillicituina-lioqui matrimonium fuiffet.Notum eft. Cicero nem adulterium 8c inceftum, ftuprum fæpe appellate.Crimen incefti grauius cftadulterio.l d adulteriü.§.j.ucrf.duplex.de Adulter. Vnde qui inceftuofus à noftris dicitur,nee hærcs inftitui poteft,nec ei legari poteft: quinetiam ab aceufa tione,Scferendoteftimoniorepellitur.Vidc At bat.in c.tranfmiffæ.dc eo qui cog.confangu ux. fuæ.Sp. IN CIDENTIS,hoceft,intercidentisquslt; ftionis,amp; emergentis materia, tradaturutilirer à Bart, in Ij. C. de Ordin.iudic. 8c in l.uiroatque uxore ff.Solut. matrimon. 8cFclinoinc.fubor-ta.dcReiud.Sp.
iNCIDEREinearn ualctudinem,propter quam operæ inutilesfiunt.uide Labeonem I pe nult.deReiuind Sp. INCIDEREin captïonem.l j.ff.de In integ. reftitut.
INC I l.»E,inquit VIpia.l.j.de Rinis,föcns ert depreftus adlatusfluminis Excodidus,quóJ incidatur, Inciditur enim lapis, uel terra,unde primùm aqua ex flumine agi pofsit. foftise funt, pcrquas aquæ pluuiales deducuntur ex fatir-DiorygesàGræcisdidæ. Etn kleines uunß'ergri^* Ihn, (lardurch man d^ itnaßer auß einemfluß leÿtetauff ein amjen |
|
Ï AN tin um fen oJerac^er, NebrifT INCISA fpes lucri, que décidit, amp;nbsp;qua fru-ftramur. 1N C18 V M dicitur, quod fcalpro fcriptum, autfcalptumeft. INCITARE.eft adhortari.inftigare, extimu hre Hincincitationcs, amp;incitaincntü,quodcó mouet, incitât, Sc accenditad aliquid faciendu. Notuin eft incitare currentem, pro,ultrÔ prom* ptumadbortari.Sp. INCLINATIONBS return amp;nbsp;temporum dicuntur,quando reipub. Conftitutio.tenorem fuumiam non amplius feruat/edad mutationé fpedareuidetur.ut nunc apud Germanos.Prêter co prudens, qus aftrorum peritifsimus Stablus , aliquando communicabat amicis,dc incli namento Germanici imperij, transferendisquc montibus, ut aiebat, in cor maris.Difputantem audiui CsTtMaximilian. cum Collimitio, de ef-fedu nigrarum ftellarum: quibus quód abditif-fimae fint,nee uulgó fatis cognitæ,id nominis in ditum.Sp. IN CLV S Ä auro géma.I.gémai ff. ad Exhib. 1N C O b Apropriè cft,qui cum aduena effet, m aliquam ciuitatem ea méte habitatum uenit, utibiperpetuófit, fummamque return fuarum ibi babeat. Alciat. de Verb. dg. Idem in Parerg. Sciendum, inquit,in iure noftro incolas effe,nó fimplicitcralienigenas habitatores, fed eos qui domicilium,fcdcmqi return fuarum animo per* manendi tixennequos lurecon :r«f««»f dixit: wxpro domicilioaccifiicns, quod ab eis transla tumdt.$p. 1N C O L A E Zafio funt, habentes domiciliu in loco,quo faeilè póffurit mutari. Si quis aliénas, idé tradit, decern annós Habitetin loco, amp;nbsp;podea parat dómicilium, is iam dicitur Incola, amp;fortitus eft forum IdciJ.ij.C- delncolii,lib.x. INCOLORATE reftituidefiderans.I.minor. ij. ff. de Minor.ideft,nullaallegatacauf. iN COL VMS S.Vide,Mutatiociuitatis. IN coinmiffum caderc,eftalicubialiquidue-bendo, uedigal non folueré. de quo tradattit. C de Vefltigal.amp;commiff. iNCOMPERTVM,dequo nullatn certitu dinem habemus. 1NCONSEQ,VENS ,cum fequens non rcfpdndètfupetiori.Græci lt;wlt;*«A»Jlt;jx uocant. Spieg' INCÓNSTANTIAM rccufarc. ff.de Pro-cur.Sp. IN C ÓN S VLTÀ facilitas damnireftitutio nemiridulget,nócuentusdanini,autore Vip. 1. Uerum. §.fcicndum.de Min. Sp'. 1N C ÓN S VLTO heredis nomen deletu.I. j.ff.Sitab.teft.ext.i j.de bis que in tcft.dcl.l.fi u-nus.§.j.C de Teftairi. Albe, exponit Inconfulto, id e(i,non ftudio. Sp INCÓNSVLTVS,amp; cum à quo confilium non eft petîtû,amp; eum, qui cum qusèfcrct eónfi-iiuin, non accipit catnen'/fed quafi pro iridigno |
T E N. habitus eft,fignificat , _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ IN c ON s VLTV S calor,uenlamcontinet^ amp;nbsp;non calumniam.ff.ad Turpill.l.j. in ftn.Alber. . 1N C O N S VLT V SdoIor.l.Gracchus.C.de Adulter. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . , , nbsp;nbsp;nbsp;; INCÓNSVLTVS fecit.Oppo. Optimo co filio ufus eft. 1. pen. §.fi.ff.de rit.nupt. IN C O N Ti N EN TI,^ eft, ftatim. luft. Ex continentidicére folet. Nó autem inteliigéndü ad punétum,ad momenturn,fed ciuilitcr,mora-litcr. Ea enim incontinent! fieri dicuntur,quç ut fupràattigimus, explicantur antequam partes ad extraneos adus ueniant. ita eft tex.in Ireos. §.cum duo rei. ff. de duobus reis ftipul.Sp. INC O NTINBNTERrefifteredicitur,qui etiarn interuallo trium dictum refiftit : amp;nbsp;homo uulneratus.fi intra tres dies moriatur,dicitur in continenti mortuus. ut eolligitur ex 1. feiendû. ff.de Ædi.edift.amp; eft Glof.fingularis in l.j.C.dç Emend.feruSp. ’ nbsp;nbsp;nbsp;- IN C R V S T Ä R B,cft cruftam parieti, uel ali cuialtefi rei inducere:fiuc id fiat ex calce,gypfo, argiila,lapide,uel alia materia.Proculus de Ser-uit. urban, prçd.l. quidam. Parictem,inquit,cotn munem incruftarelicet.Etpaulopóft,Quod ob / feruari in incruftatione oportct.Ité de Vcrb.fig. l.impenfc.Paulus ait, Incruftationes,Ioricatio* nes.amp;pidure.Nebr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ INCRVSTATIONBS ,tedoria funt parie tum,ekcruftis marmoreis fada.Proculus in fin. l.quidam Iberius.quodobferuan,ait,amp;in incru ftatione oportet. VideAlciatum in l.impéhfæ. adfin.ff.de Verb.iig.Sp, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;• , 1N C V B V S ,ægritudo quæ fit,docet medico ram princeps Auicenna tertio prims, amp;nbsp;Rhodt ginus libro decimoquarto. Item Dsmones ab incubando,qui mulieribus commifcentur,à fu-peruentu Incubi dicuntur: qui uiris, amp;nbsp;patiütur muIiebria,Sucubi.Quanquam Ægyptij dsmo-nicum fpiritum mifceri uiro poffc,negant. Anna libus proditum eft, Hunicam gentem, fuam referte originem à Dsmonibus. quodcertètur-pius uidetur,quàm referte nobilitatis fuç initia, in piratas, aut latronès,aùt ficarios infignes: quod,Viueteftc.multi faciunt.Sp. INCVLPATVS.Lege,Illaudatus. nbsp;. , IN D A GIN B M pro effedu amp;nbsp;propofito Itt daginis,id eft, pro captura accipit lurifconf.in 1, cmptorcm.§.ultimo.de Aft.cmpt. Sp. , INDBBITVM, quot modis iure noftro ac-cipiatur,cxplicat in Summa Azo. . INDBMNATI dicunturij,quicaufamnon dixerunt, id eft, qui in indicium uocati no funt,' etiamfi partis iniuftê dederunt.ut apud Cicero-nem in Otatione pro Domo fua.Sp. INDEMNIT À Ti .confuli poffe, apud Papi nianuminl.fidciuffof.Ncg.geft. . INDBVOTIO, ap'ud luftinianu inl.fi quis argentum. J.ult.C.de Donat. IN D EX, protabula qus præpônitur libris, ut amp;nbsp;numetum,amp; ordinem, tam libroru, quain rerum,percapitaindicct.Martialispr0infcripti one, qua unufquifq'uc fummatim liber demoot U ftratur,’ |
|
I ANTE ftratur,ufus eft : Et COCCO rubeat fuperb, index* Eft pr®terca,qui alicüius facinoris particeps, có iurationem detegit: amp;nbsp;digitus poft pollicem pri mus.Vidcl.ijiff. deFideinftrum. amp;:^.fin.lnftit. de Public, Sp.
IN D i C A RB,eft precium rei uendendse fta-tuere. Mercariucró amp;licerieftaliquid minus offerre, quàm indicatum fit, donee in precium confentiantemptoramp;uenditot. Itaque indicate, uenditoris eft:Liceri amp;nbsp;mercari,cmptoris,A* liter item indicate fumitur. de quo uide, Confi-teri.Spieg. IN DICIVM apertum. Vidc,Præfumptio. IN DIC1V M profiter!,ultró fefe, confortef-quecriminis deferre.lurifconful, in 1. j.ad Leg. Corn.de Sicar.Quiue cü magifttatus effet, pub-licoue iudiciopræeffet,operâ dediffet,quo quis falfum iudiciuin profiserctur, ut quisinnocens coriueniretur.Sp. IN DIC T A caufa damnari dicuntur, qui ad iüdiciumuocati non affucruut, abfentesq; fen-tentiam pafsi funt.Bud.in pofterior. Anno. INDJCTIO,eft denunciatio.Vlp.de Oper. 1ibert.l libertus. Cuipoftindiftionem, inquit, operarumAtq: alicubi:Si indiftiones tempora-riae indift« funt.N«br.apud Paul.in l.quæro. flf. de Vfufr.Sp. INDICTIO cftnumerusannorS eófiftens extrib.luftrÏs.Eftautem luftrum quinquenniü, Scqualiter pofsit inueniri indiftio ,fcabetur in glo.Indiftionis.cap.Inter dileftos. de fid.inftru. Sicenim faciendum eft, Annis Domini addas trcs,amp;diuidetotum per quindecim, amp;nbsp;id quod remanet compléta diuifione in numero diuidé-do,hocoftenditindiftioncm in iftoanno. glof. in Autent. ut præp.no impe Col.iiij.amp;c.dc luft. Cod.confir.in fin. uide latius de bac materia* IN DICT VM ,Sequod nondiftum eft, amp;nbsp;quod folenniter promulgatum eft, fignificat. JN DIFFEREN S.Quaere Medium. IN DIFFERENTE R.proindifcriminatiin apud Vlpianum, de Officio quaeftor,ufurpauit Suetonius pro fufqi deq;, annotate Erafmo.Sp. INDi GNATlO,cftoratioperquamconfi citur, ut in aliquem hominem magnum odium aot in rem grauis offenfio concitetur. autor Cicero libj.de Inuent. Bart, in Corament.ad Con ftit. Qui fint rebelles, circa fin. fuper his uerbis: Si quis autem hoc attentate praelnmpfcrit.indi-gnationem noftram. Huius, inquit, uerbi nullü effeftum inuenio, niC quatenus uerbum fonat. Quia Imperator indignatus ex hoc fafto,nó ex-hibebitfegratiofum. Sp. INDlGNVS,non fempereft reprobus, fed propriè immeritus. Hinc uenitnomélndignita tis,affine admodum Contumeliae. Notus eft tit. in Pand, de His quib.ut indignis leg auferutur. Vide Bartok in Lfixredkas. C. de His qui bus ut indign.Sp, |
INDIS CRBTA Càutio,^uçâbfq; caufaeft-l.cum indebito.§.fin.ff.de Probat. Alb. IN Dï S CRETE, inordinatè, confufé.l.fi quis ad declinandum.§. ubi autem. C. de Epife amp;cler, INDIS CRETVM,höceft,maximèconiun ftumzeontrarium difcreto. INDIS CRET VM,pronondum decreto, decifo.in Autét.de Nupt. ç. quiauero haftenus. INDISTINCTE fcribit.Paul.l.non diftin-gtemus §.Iulianus ff.dc Recept.
INDIVIDWM quinqsuoeihos àDialeâl cis addi fokt.non quia fit communis uox (præ-dicatur etenim de una re tantum) fed quia m de finitione fpeciei eiusfitmentiomt.Tutela refta-incntaria Seij,Dominium direftum Caij,Obligatio naturalis Pamphili. Vidc,Genus jp fpecie. INDO C Tl.hoc eft,itnperiti,qui, quiequid femel infeditanimo, nunquam patiunturreuch li:ftupidiores, qua ut ipfi refté indicate queant: amp;ijdem præfraftiores, quàm utahenæ fenten-tiæuelintaccedere: quod quidem hommum ge nus omnium extremum, ac prorlus inutile,me-ritó iudicauit Hefiodus.Sp. INDO LE S,amp; fpecimé uirtütis,hoceft,ini-tia:amp; pknam intcrdum uirtutem fignificat. IN D OTATVS ,contrariumdotato. Noit cogiturquis indotatam uxorem,hoc eft,quçné adfert dotem,duccrc.kfi donaturus.ff. de Con-dift.eauf dat Sp.
INDVCERE fententiam,autdecretum,uul' gó eft,ad nihilü ponerc. Eftenim induccrepro-priê,dufto perccrasftylo tcgete,interKncre,amp; memoriam feriptorû obliterate, V^v/gfu. Bud. in I.ult. deSenatorib. Vide Oloff. fingul.remin Lfi quis libertatem.ff. de Petit.hæred. Sc Glof.io l.induftum.C.de Solut.Sp.
INDVCIAB nomen ab eo fumpferunt, quod in diem ducantur, id eft, differantur ; quo tempore à bcllo Sc uindifta fuperfedere æquuni eft.Àliàs barbarè Treuga. Aici. in I. curii propo-nas.j.C dePaft.Prætereaquidfint,Scundédî-cantutInduciæ,Aul.Géllius Hb.j cap. xxv tra-dit.Has quidam Trengas uocant,quid,Sc curita uocent, igno/anteS. Eft autem Germanotum mili- |
|
I ANTE N. militum, qui uel ante Chrifti natalem in omnibus prælijs primi nominis fuere,uocabulum: quo lid ein iili.leu fiduciam fignificant, cuius ob leruandçtenacifsimi fueruntHodieqs uocâtur, Tre««, uel TruK«, Fidesjnduciarum autem nomé Gennanis nunc frcqucnscft,Ei«A«J14n(if. Autor Paulus Volzius. IND VC lAE quinquennales.quae debitori-bus àPrincipibus largirifolent,uulgó Qninquer* «f/appellantur. Suntquiputant,quod Seoerius cft,Principemnon pofTc eas folutècócederc,id eft, fine cófcnfu maioris partis creditorû. Quod amp;conrultusin Auguftanis Comitijs, refpódi at que obtinui.Sp, INDVLGENTIA .Paul.Iscui alimenta reIida fuerant, in mctallum damnatusjndulgetia Principis reftitutus eft. ) INDVLGENTIA, Latinis eft, permifsio, obfequium, Sc lenicas qusdam propenfior, fiue patrum in filios.fiue quorumuis in alios. Sic re-periturin Conftitu. amp;nbsp;multis Legib Canoniftse proueniaufurpant, turn alijs modis: fed barba-rè.m Dodores. Vide Archid.ext.de Pœn.c. ult. bb.vj.Sp. IND VL G ERB, eft dementer amp;facilè con-cedere.l.ij.g.ignomini« caufa.ff.de His qui not. infam.Sp. INDVSTRIA fingularis.l.nulli.§ fin.C. de Epifc.amp; cle. Donatus fciétiam amp;nbsp;prouidentiam interpretatur:etiatn pro ingenij.fiue artis exerci tatione accipitur.Sp. INDVSTRIALES fruftus. Vide,Frudus induftriales.Infirmatus à litigatoribus.l.licet.ff. de Recept. INDVSTRIO S VS.Vide.Vidoriofus. , INAEDIFICARE,elegansuerbum apud Vlp.de Vfufr.cum ait: Sed amp;nbsp;fi quid inçdificaue rit,poftea neque eum tollere hoc.neque refuge-re poffe. Hoc amp;nbsp;Rhenanus apud Liuium reftitu it.Inædificati lapides. Sp. INEPT AS uoluntates defundorum circa fepulturam: ueluti ut ueftes, aut quse alia fuper-uacua ei in funus impendâtur, non ualcre, Papi nianus autor eft tefte Martiano in fi.1. feruo alie no.de Legat.j.Sp. INF A MIA non nifi ex delido irrogatur. l.j. ubi Bartolus,de His qui notantur infamia. Sp. IN F A MIA notari ^ Nota Iaborare,Notari, Exiftimationem Ixdere.Famofum effe.Vlp.io 1. ij. ff.de Hisqui notant, itifatri. IN F A M i A.bonse farax contraria eft:poni-turq; pro omni turpitudinis, dedecorisq» gene-Te.Duplexeft,iuris,amp;fadi, INFAMATVSà litigatoribus. 1. licet, ff. de Recept. J N F A MIA iuris fola autoritäre Legis nömi naiiminfligitur. Iraqi condemnatus exfamofis adionibus.iufta contrahit nominis macula. Sp. INFAMIA fadi dicitur, quado aliquis mak lierfatus.à probis hominibus reprehenditur, có quot;ïra bonos mores agit.l.ij. ff. de Obfeq. à liber. amp;nbsp;liber, parent. amp;patron.præft.I. ij. C.de Dignit. Eft Sc alia Infamia fadi.quç’ e.v temeritate amp;nbsp;per uicaciaproprij capitis Qritur:prxfcrtim circa ea qux font fidei:ut lunt hxretici, qui omnes infames funt infamiafadi.Zaf. in §. itaque difcretis. Inft.de Adion. |
INF ANS ,prxtercommunem fignificatio-nem,etiam eum fignificat, qui cum fit filius, frater, hxres, tarnen adminiftrationem baud con-fcquitor , dum autpater, aut fraternatuihaior uiuit:quafi pupillus adhuc fub cura tutoris. Dicitur auté infans, quod fandi non habet coplam in cura adminiftranda,hoc eft, fua non rcfert.I-deo nominaturànobis propriè VnwHwdig:ficut is qui curat res,uocatur lurmundtr, uel potius Mundff^r.huius habcmus prüfens exemplum in Cçf.Ferdinâdo,qui licet fit Philippi Aug. recot. HifpaniarûRegis,filius, amp;nbsp;Imp. noftri CAROLI frater amp;hçres,fiille,quod Deus aucrtat,fine liberis dcccderct:uiucntc tarnen Carolofratre natu maiore,perpetu0 ent amp;nbsp;uocabjturlnfanS Hifpaniarum.Similis mos fuit apud GermanoS ufq. ad noftra%statcm,ut regentc ac uiuente pâtre uel fratre natu maiore,reliqui fratfes omneS feu filij,Infantes crant. Vnde folus pater,uel frater regens Dominus, uel Herus, exteri Heruli, uel Domicelli uocabantur. Vulgo qui regebat, fi»Herr,exteri \ung Herreuocabantur.Idque non fplum in prxclaris familijs.fed uel in urbibusaC lt;iidit,ubiPrxtor aut Conful, Dominus, ei« Henî-filij eorum, iHKg Herre« uocati fuere. Conftatité, quód de plèrifque dominis familiarum, Comi-tum,8e Baronum.fcriptum legitur hoc uocabu-lum iHBgberr.Inde eft etia, quód tot hodie lung-hen uocantur,amp; uocari contendunt, qui tarnen nobilitatis à genere nihil habent. Sed amp;nbsp;in hoC abufus eft, quód omnes à genere nobiles lung-heri üocantur,amp; uocari contendunt, cum tarne res adminiftrent ipfi,amp; fint prx fenio cani. Hoc autem lungherorum nomé celebrius effedum eft,pofteaquam omnes facrifici amp;monachicu tota Ecclcfix Rom.familia,Heri amp;nbsp;Domini uo-citariambiere.Exreliquijs Voleiariarum Obfet uationum.Apud lurifcofs.infans amp;nbsp;qui infanti^ proximus cft,non multu à furiofo diftant : quia huiufmodi xtatis pupilli,nullum habent intelle dum,utait.Iuftinia.in §. pupillus. Inftit.de Inut. ftip-Sp. 1N F A N S feruus, nondum anniculus. Vide Paul.ad fin. 1. fi ego emi.ff. de Publician. adioni INF ANTI A,primusçtatis gradus, eft intra annum feptimum. Redé autem infans dicitur“, quafi nullis idoncus officijs: quia confilio pror-fus C3ret,ac primxux innocentiç.quia Deus ab initio creauit hominem, cxemplu riobis refert. Quamobrem etiam nullius dclidi culpa admit-tit.l.infans.ff.ad Leg.Cornel.de Sic Sp. INFaVsTAS uocesiadare.l.j.ff.deHisquï busutindig. INFECTA emptio.l ij.ff. de Refcind. uend; 1N F E C T O R,qui lanas inficit amp;nbsp;imbuit all-quo colore. iNFBCTVM argentum, pro nó cxlatö, aut fignató. Ö 2 iNtB* |
|
I A N ÏNTBRI OR,pro ultimo.!, fi neutn.ff.de Fri uil.credit.Alb. INFBRIORAp'r®dià,quaefui naturapro-Buenrem aquam excipiunt.l.j.§.fcd fi uicinus.ff. de Aqua pluu'.arc. Sp. ÏNFERRB mortuum,pro fepelire, uulgô notum cft Quod fit,cum terra conditur corpus. I diui fratres.ff.de Religiof. amp;nbsp;fumptibus funcr. INFICBRB propriê eft tingere amp;nbsp;oolorare. per metaphoram uerô polluere.maculare amp;nbsp;cor rumpere. Vnde oleum rnfici dicitur,quando per âlterius rei admixtionem natura eius corrumpi tur,amp; admixtæ rei naturam accipit. IN F1CIA RI,eft ex dolo negate. INFICIATI O,eft negatio.Neratius l.iudi* catum.ff.Iudic. folui. Ad inftciationemjnquit, compelli euro,qui fine iudicio pattern date para tuseft.Nebr. ' IN PICIA T O R eft, qui negat fc ue! debere quodaftorpetit,ucl comififte quod accufator ébijcit. Non. Marcellus locum Ciceronis ex fc-cyndain Catil.Inued. citat,utdoceat inficiato-res effe falfi criminis obieAores;fcd apparet cru dito uiro F.Syluio, Marcellum non efte Ciceronis inentem alTecutum.Sp. INFID BblTA S,fides uiolata,perfidia. INFIRMAE 3Etatis.autore Faulo, in I. ciui-Catibus,dcLeg.j.feniore$,pueti,amp;puellæfunt accipiendi.Sp. INPIRMITAS ,mala ualctudo,propter 3uam,ut ait Paulus,curator dari foler. 1. item. ff. e Poftulan.Item imbecillitas,débilitas, de qua Caius in l.idem iuris.ff.ad Leg. Aquil.ita fcribit: Nee uidetur iniquum, ft infirmitas cülpæ adnu-mereturicu affedarc quis nodebeat, in quo uel intelligir,uel intelligere debet, infirmitate fuam àbj periculofam futuratn.Sp. 1N FLI GE R B alicui precium rei,hoc eft, in ferre,wfiegenzulirzd/en.iulianus,ff Negotio. ge» ftur.Exfafto ferebat,inquit, quondam ad filigi-nem emendam curatorem decreto ordinis con» ftituiumrcidcmq; alium lubcuratorem conftitu turn filiginem mifeendo c.orruprffe, atqi ita precium filiginis,quæ in publicum empta erat,cura teriinfliftumeffe. lNFORMARH,eftLatinis in animo infti. tuere,aut cócipcrc contraftû,crt facere eum pin guiorem,audiorem,amp; magis extentum : atqi in formatus contradus.id eft,ualde formatus,fcili cetauftiore forma effieaxfadus.Hoc fieri dupli citer, pulchrè Zafius docet in longé difficillima Meda. ff. Si eert. pet. Reformare autem contra, dum, eft cü circa qual tates modificare, perpu-t#rfe,moderati, formam contradus aliquitilper altcrare,retcnto tarnen cótradu. Item informa-re adiones,eft in formam eas cxtenfim deduce. re.Siquid*m,ut Alciatus rcfcrt,enarrans I.in bo n« fidei.adiones ex contradrbus certis formu-lis cótiriebantur,quasi M Manilio compofitas, Varro autor eft.Item in Rubrica de Padis:Infor matur,ait,id eft,ampliorc forma inftruitur. Sp. INFORTIATVM. Haloander indicauit. |
T fe N» una eademqi opera Bulgari amp;nbsp;Azonls feculo na tas Voluminum appcIlationcs,Dig. Vetus, In-fortiatum amp;nbsp;Nouum, præter barbariem nihil o-lentcs:amp; quidem redé cenfet, in partiendoDi' geftorum opere ,plus apud nos ualere debere Impetatoris autoritärem.quam imperitiam uul gi,adcoq; fine ratione receptam cóiuetudinem. INFORTVNIinomcn plcrifqucdifplicet, cum tamé illoufi fintTerentius,Liuius,Impera tor:qui in Aut. de Nupt. cenfuit ingtatos films, patri effe infortunium. INFREQ.VBN S ,exponit Acc«rfius mij. ff.de Migtando,pto Valdc frcqucns,contra uim uocabuli,acapcrtam alioqui VIpiani mentem, cur fitparum frequentatum ld interdidum, in-dicantis.Sp. INF VN DIB VLVM,inftromentum ad li-quotes infundendos.Catoni,ab infundendo,ut Egnatius arbitra tur,didum.Sp. INGBNIVM, proprié natura diciturcuiqi ingcnita.Vel.cftuis quidam naturalis nobisifl» fita,fuis uiribus praeualens,ad inueniendum, quod ratione iudicari pofsit. Cato contulit in-Ï-enium hominis cum ferro:quod fi excrecas,«-u quidem nonnihil atteritunfi nó exerceas, ma gis confumiturrubigine.Ingenium ubi intende ris,ualet. not. in Aut. de Exnib. reis,$.i||ud.Sp. iN GBNIO magno.l.â teftatpre.ff. de Coo-dit.amp;demonft. INGENIO fubtili extorquendum eftauru à Barbans.I.ij.C. deCommerc, amp;nbsp;mercat. Vide Zafium in Apologia ad Eckium. amp;nbsp;infri. Subtile ingenium. INGEN S, plus cft magno, amp;nbsp;quafi diceres, fupra,uel ultra gentes. Hine, ingehs cohtentio, in $. retincndjc.Inftit.de luterd. INGENVVS cft,cuicx natiuitatecompe-tit liberras,qui non eftfadus liber, fed natus.In ftit.de Ingé.in pnn.Lege, Libertinus. Videpoft luftinian. Flaccntinum, candidum ac fobrnnp interpretem Elementorum iuris,candidatisiu-ris legendum pfae Angelis, Plateis, amp;nbsp;id genus Commentatoribus, omnia no barbaré taurùm. quod utcanq» ferri poterat, fed confufé, contra edidum luftiniani tradantibu$;ut taceam inte-rim,eos Latini fermonis nudos, non rato i tex-tuum Legalium ueritate longé alienos inuche-rc fenfus. Profedo brcuioriuriS interpretandi ratio,longé utilioreft Legum ftudiofis,uerbofa illa,amp; laré à fabiedi fadi fpecic digrediente do-drina.Sp. IN G EN VV S filiusfamiliâs.Iurif. Sutor,in-quit, puero difcêti ingénuo filiofamilias paruni bene faciéri,quod demóftratum erat, formatai cei ceruieem ita pereufsit, ut oculus puero per-funderctur.l.féd amp;fi ffiad Lcg.Aq.§. penuIt.Sp. INGERBNS opcramfuaminuito.fufpeduS eft Vlpianoinl. quteómnia. §.neCferendus.de Proclirat.Ingerere plerunqi in iurc noftro uitió. fonat.Sp. IN GR ATITVD 0 tamperniciofuraeftett men,ut nulli fit fecundum; Quare nó exceptio- nein |
|
I ANTE N. ncm fofum, fed etiatn aftioné producit, de qua traftaturin l.j. C.dc Libert.amp; eor. liber.Sp. IN GR ATI libcri qui fint,luftinianus docet fingularititulo C.delngrat.lib. INGR ATIS,adu«rbialiter,prætergratiam amp;meritum. j.qj-gratia. D. Hieron. alicubipro eo quod ert,nolenti,ufurpauit. INGRATVS eft,8equi.non meminitaccez pti beneficij,8c gratiam ullam non habet, fin un» tiaitck'oarer,ein unboldfehger^ Seneca: Ingratus, in-quit,eft,qui beneficium accepifle fc negat,quod accepit : Ingratus eft, qui difsimulat: Ingratus, qui non rcddit:Ingratifsimus omnium, qui ob-Inuseft. Beneficium enimcui collatuin eft.ad promerendum, naturæ lex obligat amp;nbsp;deuincit. Dequopluribus Alexand.Ncapol cap.j. libr.v. Certè uulgatam mortalium ingratitudinem,per firingitexemplum Euangelicum, quo è decern lepra, Chrifti bctïeficio,liberatis,unus duntaxat reuerfuseft,qui egeritgratias.Porto funt qui ne gant in earn adionem proditam, qui non memi nit accepti beneficij: at in euin qui ilium lædit,à quo beneficijs affeilus eft.competere adionem »ngrati,amp;condidioncm. adpriorem puto Ale-xandrum refpexifTercuius uerba,in didione,A-ftio pro focio,adduximuS.Sp. INGRBS S vs contradus.apud Vlp.inl.Iu rifgcnt.de Padis. non ex uulgari fententia, pro principio intelligendus eft, fed, ut AlciatusInterpres melior.admonuit in Parerg.propofita i-pfiu.s contradus materia.Vide eum libr.j.capit. xxiiij.Sp. 1N H o N E s T VM,hoc eft,quod honeftè fie ri non poteft:amp;iure noftro,quia penitus fieri no poteft, inhoneftum impofsibile dicitur. 1. filius qui.ff.de Cond.inft. INHON GRATAE perfonsquæfint.Al-ciatusindicaiinCommentar.in tit.de Verb.fig. 5p'®S' IN boras,profæpifsimè. Eftaduerbiamtemi poris,ficut in dies:quafi tu dicas.In horis fingu-iis.Sp. i NITIA Ri,hoc eft,fa cris imbui. Lexxij. Tab.Neue initiantur,ait:fic amp;nbsp;nunc dicimus,Ini tiare uel initiari facris ordinibds eum, qui facris tmbutusadordines deputatur. VideOldend. cap.vij.tit.j.Sp. INiECTIONEM manus excipereapud VlpJn l.fed fi hac legei ff. de In ius üocan.Quæ-re,Pudor. INIE C T A illata,pignori effe locatori.I.item quia.ff.de Pad.Sp. INIICBREmanum, proprièfituerboantL qui iuris, quoties nulla iudicis expedata autori täte,rem nobis debitam, aut etiam noftram ucri dicamus.l.fedfi hac.ff. de In ius uoc.I penult.de Seru. export. Inijcitur etiam manus in aliquem, nel in eius bona,uel merces abquas,quando ille inde abire,uel res inde moueri,autoritäre aliqua uetantur:quod nos Arreftare dicimus.Bud.in 1. ult.ff de Senat.Vide,Pudor. Sp. |
INI Q,VIT A S pro prauitäte illa naturç, qua fibi tantum homines ftudent, ab omni benefice tia erga alios alien! : qua abundante. neceffe eft utiqi charitatem refrigefcere, apud j^tthæuin xxiiij. Latinis proprié fignificat lasfionem, iniu-riam,minus aut plus, ficut in negotijs fieri folet. Ariftoteles autor eft : Iniquitatis effe, mores ri-tusq; patrios prseuaricari,legibus amp;nbsp;autoritati public® fubeffe non uelle,mentiri etiam ac peie rare,padaqs tranfgredi.Sc fidem fallere.Hanc ca lumnia iadantiaq;achumanitati^mulatio,Sc perucrfitas,dolusqi malus fequuntur.Sp. INÏVSTICIA., iuftiti® contraria, de qua Dd.utfcré omniacófufè. In fummatria iniufti. ti® genera repcriuntur fecundum Ariftotelem, impietas,arrogantia,contumelia.Impietas qui-demergadeos diuosq,aut etiam erga mortuos, turn erga parentes Sc patriam, redum non fer. uans.Arrogantiaueró circa cótradus commer-ciumqueuit®,fupra quàm mérita eft prçpollere uolens. Cótumcliaucró uoluptaté fibiftruens, in probrum ac dedecus alios ut ducat, redeque de ea ficEuenes:Tametfi nil fibi commodet,in-quit,iniuria,gaudettamcn.Itaqiiniufticia uitiu animi eft,quo amplius, quàm parfit,qualibct in re habere pollereque uolunt,eodemtefte Arifto telcinlibellode Virtutib, Sp. INIQ.VIT A S loei,Sc afperitas,idem funt.ff. Si quadr.pauper.fec.dicat.l.j.$.j.Alb. INI Q.VVM petendu,ut®quum feras,Pro-ucrbium,quod Eraf, cxplanante dudum uideri poteft à negociatoribus, qui callidè merces Ion ,gè minoris licentur, Sc multo pluris indicant, quàm pro dignitate, quoprecium faltcm ®quü accipiantSp. INIR E uerbum non iungitur ferè nifi rebus aliquid momenti habentibus, grauibus Sc non minutis:ut,Ineo rationé, fœdus,pacem,locieta-tem,bellum,confilium.utapud lurifcoff. Iniré confilium diuortij.l.fi cócubina.§.j.ff.Rer.amot. Inire furti confilium.l.mcrito.ff.pro focio. Inife cubile alicuius, pro cum eius uxore dormire, a. pud Ciceronem legitur.Eraf.monet,Inire prari* dium, eoenam, dormitationem non ita rité dich Spieg- IN IV D IC ATVS,adiediué,prononiudi-cato,indemnato,apud Gellium.Sp. INIVRIA.Monuit lurifcof.in 1. fed amp;nbsp;fi. ff adieg. Aquil. quód in eó titulo iniuriam accipe-re nos oportet, nom quemadmodum circa iniu-riarum adioné,contumelia quandam:fed quod non iure fadum eft, hoc eft, fi contra ius, Sc cul-pam quis occiderit Etideo interdum concurrit adio legis Aquili®,Sc iniuriarum:fed duç erunt æftimationes,alia damni, alia cótumeli®. IgiturZ iniuriam hïc accipiemus,damnum culpa datpiü etiam ab eo, qui nocerenoluit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ 1NIV RIA S adione exequi, hoc eft,ut fiota uit Old.adionem iniuriarû didare, ut fequaVur executio.l.non folum. §. ego autem. ff. de Iniur. Spieg- INIVRIA.eftomneidquodnoniufe fit.fi. ueuerbis,ut conuicio:fioere, ut cum mariuirt' fertur.Etiniuriam qui facit, offendére: 8c inid-riarö qui propulfat, defendere dicitur. Vide a 3 Salomon. |
|
1 ANTE Salomon.in uulgata k utuim. Nee inéleganter interdura pro moleftiaufurpatur,amp; offenfa.Vn de amp;nbsp;cœli dicimus iniuriam.Sp. 1N1V R l A diuiditur in furtum, rapinam.da. jnnó,adulterium, homicidium, amp;nbsp;quidquid tan detn non iurefit:atq; in iniuriam, hoc eft, contu meliam.l.j.in prin.de Iniu. Sic enim.ut idem ad-monuit,præualuithodie, uthæcfpecies priuati deJidi.iniuria potius,quàm contumelia appelle tur.Sp. INIV RI A,ablatiuns,qui aduerbialiter poni tur.pro co quod eft.fine caufa,amp; immerito.Sed amp;autore Donato INIVRlAex afFeétu fit,damnum ex culpa.l. qui feruuni.ffideaélion.amp;oblig. J N1V RIA autem fecundum Labeonem,aut re fit,aut uerbis.Rc, quoties manus inferuntur: üerbis uerô, quoties non inferuntur manus, ut cum conuicium fit.d.l.j.ÿ.j.Adinfamiamfitiniu ria,cum pudicitiaattentatur. INIVRIA grauis uidetur Impp. quæ inani honeftatis colore uclatur.I.pen. C. de Contrah, empt.Putat tamé Old.hanoï, fi ad naturam cxi-gatur,alias defendi iure non pofie.Sp. INI VRi AE fcriptæ.uelpiftæ.dicunturper petuæ:quia in eis annus non tranfit. Zafius in 1. cum Iex.ff.de Legib.Sp. IN IVRI V M,id eft, iniquum, uim aduerbij habet Sp, USIIVRIO SV S,quiinfertiniuriam,apudlu rifc.in huit.ff.de Offic.procu. Cæf. fi tarnen, in-quit,quafi tumultuofum,uel iniuriofum.aducr-fus colonos Cæfaris prohibuerunt. Spiege-lius. INIVRIOSA ulta,pro plena fccicribus amp;nbsp;i-niquitatibus,nempe alijs noxia. Vide Cic. lib.j. de Fi ni b. INIV S TV M,generaliter notât, quia non in re Ciuili faftum eft.Sp, INN OTES CERE,notumfieri,ÂMfrfg kom. »«ew.l.j.in prine.S.j.ff. deRequir.reis.Ët intelligi tur quoquomodo,utait Alb.citans 1.quidam de cedens.fub fin.ff.de Adminift.tut.Sp, INNVPTAB nuptiæ, id eft, falfæ Ciceroni lib.iij.de Ora.Sp. INOFEicioSA donatio dicitur, quç non ex pietatis officio eft fafta, per quam uel hberi, uel parentes bonis fibi debitis, aut cxpropofito donantis,autre ipfa fraudantur. IN O F F l C l O s V S , qui contra officium facit , uel |qui nullum officium præftat ami« co. INOFFICIOSVM teftamentum,Iurifc.di citur,quod non ex officio pietatis paterna con-feftum eft,filijs fine légitima caufa exhçredatis. Hinc querela Inofficiofi,qua liberi contra paren tes agunt,ut qui eos uel fine iufta caufa, uel iu-fta,fed non probataexhæredarint. Marcellus in l.nam.amp;,his.ffde Inoffic.teftament. Huius uer bi deluofficiofo.uis ilia, inquit, eft, docere im-merentem fe,8c ideo indigné præteritum,uel e-tiam exhæredatione fuipmotum.Sp. |
IN O PIA labofare. Modeftinus 1. ulti. de In iusuoc.uel àprafedourbi quafi inofficiofus ca ftigatur,fiinopia dignofciturlaborare. Spiege-lius. INOP S dicituris,quifoluseft,quinecaini-cos,ncc propinquos habet, quorum ope, id eft, auxilio tutari fe pofsit.Cicero inopiam amp;nbsp;folitu dinem fcréin eadem re dicit. Reus inopia, hoc eft, egeftate, in corpore punien du s eft. l. fi quis id quod.§ in feruos.ff. de lurifdiél. Porrö quo di ftet àpenuria,docet Glof.in Anten. Vt iud. fine quoquo fuffrag.Sp. INNOCENTIAM iurciurando approbate,apud Vlpianus. 1. furti. de bisquinotan.iü' fam. IN O PIN AB ILE,quod quis nunquamexi fti maffer futurum. Imp.indicat in Autent. Vthi qui obl.fehab.perhib.§.amp;pro hoc dicimus Ad-ftipulatur Ieg.ij.§. fed quia diuinæ. C. de Veter, iur.cnucl. naturam producere inopinabilia. Alber. INOPINATA amp;nbsp;incerta turbantProuinci ales.l.ult.ff.de Offic. præf. uig. amp;1. obferuare.$-refté.de Offic.Proconf.Alb. IN O P IN AT VMjidem eft quod præterfpé accidit, amp;nbsp;non de nouo, ut Intcrpres putat,in 1. oratione.ff.deFerijs. Siquidem haudrarônoua enm fpeetiam contingercfolcnt. Sp. IN O P IN ATA uerba,quçimprçmeditaté amp;nbsp;impfouifè effluunt. IN O RDIN ATVM,cftomne confufum:fed non.conuertitur.§.inordinatum. Auth. de Hst-amp; Falcid. IN Q,VANTVM,ideft,tantum quantum. Spieg. 1N Q,VIE T O , pro moleftus fum,pleriqiic fubdubitarunt : fed Erafmus nofter fic accipi a-pud Suetonium annotauit:amp;lnfulanus indicat fic apud Liuium amp;nbsp;Plinium pafsim inucniri. lm perator dicit,Inquietati fumus afsiduis adulati-onibus mulierum,in 1.afsiduis.C. Qui potior.iu pig.hab.Sp. IN Q.VIETVD O apude.undeminl.ij.C.Je Carbon.ediélo, 1N Q.VILIN VS,abin amp;colo, hoeeftbabi-to,is dicitur,qui in alieno habitat, fiue ruri, fine in ciuitate:quanquâfrequétius ad ciuitatemrefera tur. 'Em haußnmn, deruml} zmsm eins andernhä'ß ƒ txt Olim exinquilinatuetiam addicebantura-gricolationi, nec difeernebant ab Adferiptitijs, uel Originarijs.I.diffinimus. C. de Agricol-^ Cenfit. Necnunceft,quod prohibeataliquem in ciuitate habitatem,aftrilt;ftum effe perfona fu» ad colcndum agrum, ut atteftatur Oldendorp. Spieg. IN Q.VII-INI dicuntur uulgo, qui prædia urbana conducunt.coloni,quiruftica: appclla-tione fumpta non exldco,fed ex materia quç co ducitur.Sp. IN QVIN O,Ionian.Pontanus lib.de Afpim tione |
V
|
I AN tione 2 Înquino,tnquit,aut fimplexuerbum cft: aut fi elt compofitû, minus apparet eius compo fitio. Verbuin enim illud, ex quo Grammatici quidam trahi uoluerût hoc uei bum Inquirto,ne téporibus quidé Ciceronis erat m ufu.ld autein fuit Canio dicebât Canire.ftercus facere. Caius inl.j. de Cotluf. detegenda.inquinare amplifsi-mum ordinem dixit. Quære, Coinquinarc.Sp. IN Q.VI SITIO, eft criminis alicuius per tor turam inueftigatio.fed aliter Canonirt. IN Q,VISITI O eftmcrum officium iudicis, quod exercere debet ad inueftiganda deliéla,ut boni mores conferuentur. PutantauténonnuI-li.regulariterinquifitionem prohiberi, perl.ult. C.deaccufat.Ego nihil du bito, earn regulariter permitti,iuxta I.Congruit.ffde offic.præfid. Na quód ipfi diftinguut intergeneralem inquifitiolt; nem, fomnifi eft. Quomodo enim in genere afi-quid perueftigabit magiftratus,quod fruftü ad-ferat R.eipublicæ, nifi perueniat tandem ad fpe-cialem inquifitioné aduerfus hüc uel illüc’Quod itédicuntjfinelegitimis iudicijs fpecialé inquifi iionénóprocedere, id obferuandu cftetiam in illa,qt)j ipb uocantgeneralê.Nam nullus omni-no poteftin fufpicionem adduci, nifi excaufa fe cundii luris definitioné uerifimili: quç cü adeft, f|uilibcr index poteft,fiue dicas generaliter,fiué pecialiter,inquirere ueritatem. ' IN S AN V S,qui nó eftfani confilij,amp; qui nó habet mentem integram. Vide I.ob quæ uitia.fE deÆdil.edift. IN S CIBNTE domino.inleg.j.§.].ff.deHis qui deiec.amp; effud. iN S CRIPTI O,libelluseftaccufatorius,fu percrimine ab aliquo commiffo: quod ubi accu fans non probauerit, ad talionem tcnebitur. de qua in l.pen. C.de Accuf. , IN S C R1B ERE,eft obligate, fi nó probaue rit,ad earn pœnam, qua reus debet pati, uel qua accufando inferre intendis,fi probauerit accufa tor,utin c.Superhis.de accufa ingi- amp;ij.q vüj. Quifquis.Nam calomniantes ad uindida pofcit fitrilitudo fupplicij,ut ibi dicitur. IN SIDIARI, pro ex animo nocerc:eim aujf pin leienflcllen. ex interprctatione Salomonij fu-perilluduulgatum in l.iij.ff de luft amp;nbsp;iur. Homi nem homini infidiari nefas effe.Sp. INSIGNIA gentilitatis.arma funtmilitiæ: ^ quæ ip(a pnmum ut fimne eft uer!,uirtutis præ-mia fuerunt, ac rerum præclard geftarum decora,ut fentit Bud.in l.pofteriore de Ofi.iur. Afti-pulatür Alc.apud qué extat lib.v.Parerg. elegas cap.deinfignibus amp;nbsp;armis.Sp. IN SIGNIA militaria detrahere, apud Vlp. rnl.ij.§.fed 8cC ita. de His qui not.infam.Spicge lius. INSiMVUARE.cftcriméingerere.Donat IN s iN V A R E.lege,Profiteri. IN SISTERE rei.Secundum naturam,quæ femper eft fimplicifsima, nó eft, in quit Oldend, nifi unus pofsidendi modus, puta, infiftere rei: ficutfedibus ad hoc utimur,ut nos in aliquo loco ponamus. Idem refert, quód folent multis irt locis hæredes , quo magis ius fuum fuccedendi declarent.fcdem ponere m domum hæreditart-am.Sp. |
INSOLARB uerbum, à fole didum,pro co quod eft,ad folê explicate,amp;iolem recipere.Vn de Infolatio, qua uoce Plin inaioruius eft. Spie gelius. IN S OUÏTA dicuntut,quæ fieri nó confue-uerunr,quç amp;nbsp;Infueta. Hæc non elle uerifimilia, fed potius habere imaginé falfitaiis, Baldus do-cuit in l.j.C.de Furt.Vndeprudentium eft Magi ftrorû Sacr. Scrinior. fugerc infuetas claufulas, nifi oraculoprincipis promanét: quód per eiuf-modi infolitas claululas prælumaturfraus. per Gloffab omnibus commendatam,in 1. qua: iub conditione.infin. ff. de Condit, infert. Cenfuit Bald.fperni poffeliteras etiamRom.Pont.fi ha-bcantpœnam infurtam.Sp. INS ObVTVM inconfultêdare,apudVip» in I.minor.v.de Minorib Sp. INSPECT! O,cognitionem amp;nbsp;iudicium fix gnificat, ut aitBud. Eft enim diligés rei alicuius confiderario. Infpeclorautê nomen eftartificij, atq; etiam muneris amp;nbsp;officij.V'^ide Alb. I N S PI C E R E, eft rem diligenter confidera re amp;nbsp;æftimare,ut faciunt emptores.Caius de Pc ric.amp; com.rei uend I.Si poft infpeClu pranhum, antequam emptio contraheretur,arboresueri» torum ui deiecta: fnnt.Sp. IN S P r C 1 TV R,pro infpicidebet.I. conque ritur. C.de Inofficteftam. INSPOblATV S,Spoliato contrarium. 1N S T A N S annus,apud Vlp.in l.frudus ef-fe.§.Papinian.Solut.matr, iN STANTANEVM,8cmoraliter,amp;nata raliter accipiendum eft.Moraliter qui dein, noh adpunéfû,non ad unguem,utea quæ funt modi cae, 8cmodicifsimæ durationis. In naturalibus non itarquiain eis præciditurad punftü, ad mo métum.Itaeleganter dicit Bald, in cap.j. deno» form.fidel.in Placit.Feud.ExZaf.Sp. I N S T A N TE R,amp; fæpius peterej apud Ma-cró in 1.unica, de Libell.dimiff Idem paulo póft Inftantiam ufurpat, pro continua intentione amp;nbsp;afsiduitate. j N S T ANTI A,dicitur tempus exercédi iu-dicij ,uidelicet à lit is conteftationeadfententia ufqi.In caufis criminum intra biennium ditfinié da eft.l ult.C.Vtint.ccrt. temp.crim, quæft.ter-min.In ciuilib.caufis uetat Imp.ultra trienniurn caufarn prorogari. 1. properandum. in fin. C. de lud.Quamuis neutram prçrcriptioné in exercé-disiudicijs corruptühoc (eculüfcruat,utuerè dixit Oldend,quem uide in de Formula Aftion. Leges quæ inftantiam iudicialem triennio fini-ri fanxerunt, melius ^ Canönes difpofuerunt, qui perpétuait) earn eue uoluerunt.Sp. IN S TANT! AM tantùm edifti petite. 1. amp;nbsp;poft.§.circumduélo;ff.deIud.Sp. INSTAR , fimilitudinem feu magnitudi-nem,uel menfuram refpicit.VIpian.I.ftipulatio? dje Oper.nou, nunc, Si proponatur inftar cuiuL w 4 darti |
|
I A N dam opens,quafi facies qo«dam fadi opens. I-de in l.aut fafta.de Pœnis, in prin. Quosq.- alios fuadendo iuuifle,fccleris eftinftar, Admittitin-terdum præpofitionem Ad, apud doftifsimos: qu oru aliquot exempla proferre licet è Thefau-roRoberti Stephani.Sp. iN S T A RE.fignificat etiam moieftius amp;nbsp;ur-gentius,amp; quod dicitur,inftantcr aliquem folli-citare.Sp. INS TAVR ARH,propriê id eft,quod rem quae prius erat,in priftinum ftatû reducere, Aic. cap.vj.ad fin.lib.v.Paradox.Sp. I N S Tl GAT O R,fuafor,impulfor, incitator Papinianus in tit.de his qui not.infam. Ob haec, ait,uerba fententi« præfidis prouinciç. Callido • commento uideris aceufationis inftigatorfuif-fe.pudorpotius oneratur, quàmuidetur irroga ri ignominia.Sp. INSTIGATVS ,Vlp.in I.j. fi quadrup. pau. fec.dicat.Sed amp;, ait, fiinftigata alteriusfera da mnum dedit. IN S TiPVLARI,perinterrogationéftipu-lari. Fiebatenim ftipulatioperintcrrogationê. Vide infrà,Stipulatio. INSTITOR, ut inquit lurifconf.de Inftito. aft.I.Inftito’^.eft, qui tabernç locóue ad emendu uendendumuc praeponitur: ex co appeliatus, quód negocio gerendo inftet.l.iij. delnftit.aft. EftSc quiperurbem mercesuenaics cireufert. ut in eo tit.Nebr,Lege,Aftio inftitoria,amp; uide Sipontinum. i N s T iT R l x.ancilia, qu® pro domina ne-gociatur. IN STITVBRE, eftquafi hæredesdomini intus ftatuere, ac defunfti locum fubintrare,fuc cedereq!,Vigl.in titul. Inftit. dcH®red. inftitut. Eft etia Budæo inftituere aliquid. autorem,qua fiq; conditorem alicuius rei fieri, cxemplumq; pofteritati rclinqucre. Porro inftitucrc,amp; inuc-ftire,iuxta traditioné Feudiftaru, idé fonat, nifi quód quis inftitui dicitur præfentialiter, inuefti ri aütetiam abfens:hoceft,in polïefsionéftatui^ uel poni.Vnde inftitui dicunturh®redes,ab aliz quo in hæreditatem dufti, amp;nbsp;hoc in primo gra-du.ff.de Vulg.fubftit.l.j. in prin. Subftituiücró, qui in locum inftitutorû deficientium,id eft mo nentium,ad hired itate inftituuntur, ut in fub-ftitutione pupillari.Inftitut.de Pupill. fubftit.in priri.0bferuandum,qu0d non tantùm inftitue-rc hæredem, fed etiam create amp;nbsp;faccrc dicimus. NihiJ enim refert,quibus uerbis defigneturinfti tutio,utru dicatur,H®redem facio, uel uolo,uel mando,uel cupio:an. Hires efto,ucl erit.l.quo* niarn indignü.C.deTeftam.Quinimó amp;nbsp;paren, tes fi dicant, Relinquo liberis meis omnia bona mca:fatis effeuideturad inftitutionem, qui nifi hoc titulo rclinquat liberis legitimam, adeo cor ruitteftamétum, ut non fit opus expiugnare per cmerclam inofficiofi.§. ad hie aliud capitulum. Nouell.( ut cum de Appellat, cog. namhoc titu-JoSchoneftius amp;cómodius tribui folénthire. dirates:quippe quod magis honorari cenfcntur inftituti,quimlegatarij.l.Filium. $. Sedamp;fipor |
TE N. tio.ff.de Legat.priftan.Sp. _ IN STITVBRB acculationem,eftiudicium diftare, aftionem uel crimen intendere. Vip. Si maritus priucnerit,accufareqi inflatuerit, répo ranonccduntpatri: quia acculationem inftitue re non poteft.Bud. Qui amp;nbsp;annotauit, inftituere accufacionem ufurpari,pro incœptare, occupa-re,priorem incipere.Vlp. Si extraneus inftitue» rit accufationé,an fuperuenienti marito aceufa» tio permittatur.Etficfipeipfoteftc, Sp. INSTITVBRE litem.Papinian.Non enini fufficit,inqüit,litem inftituere, fi non in ea perfe oeres.l. nam amp;nbsp;fi.ff de inoffteft.Sp. INSTITVTVM,eftius non icriptu, quod tarnen certum autorem habet,id eft,magnuma-liquem autorem, quem rcliqui imitari non cru-befcant.Budius in l.ius ciuile. in fin. de luftiti# amp;iurc. INS TIT VT V S dicitur,qui in ipfo fuccedé di gradu amp;nbsp;capite eóftitutus eft : Subftitutusue ró,qui fubiungitur,amp; fubtus,hoceft, in imace» ra fcribitur.Vigl.in Inftit. de Vuig fubftit. HinC ab inftitutis exhiredatus, à fubfticutis priteri-. tus.Ité percoutrarium. Ab inftitutis prçteritus, A fubftitutis exhiredatus,Icgimus. Vtfitefta-torfcripfit,Titius amp;nbsp;Seins hircdes funto,Sem-pronius aüt filius meuS exhircs éfto,hoc eft,ex hiredatus ab inftitutis,id eft,à patre, quatenus adinftitutos attinet. Siueródixerit:Titiusamp; Seius fi hircdes nonfucrint, Caius hires efto, uel Caium fubftituo : hïcnulla fit mentiO Sein» pronij filij.Ergo à fubftitütis, hoc eft, quaniua pertinctad fecundu gradum fubftitutionis,pr® teritus eft à patre. l.j. § fi uenter.ff. de Ventr.in poffefT.mitten.Sp. ÏNSTRATV M,omne ueftimentü eft,quod inijcitur.ut Vlp.definit, Alexa. de Alex. Genial, dier.lib.iij.cap.xix. INSTR V CTA MtabcrniVlp.de Verb.Hg. appellaf,quç amp;nbsp;rebus amp;nbsp;hoininib.ad negociatio nem parata conftat.Quodütaccipi debcat, ini-bi dcclarat Alc.Sp. INS TRVEREaccufationem.uel aftionem, uellitem,eftliteris,acteftibus,cçtensqi ad pro-bandum ncceffarijs earn adornare;Vnde Inftf# mentum litis uocat Quintilianus, quiequid ad inftruendam litem,id eft,caufam pèrtinèt,quod nos Produftionem dicimus. Autor Budius. SP''g- IN S TR VCTO contincri.Vlp.Omniaqu* èó funtcollata, utinftruftior effet paterfamili» âs,inftrufto,inquit,continebuntur Sp. INSTRVMENTA, generaliter intelli^ poffuntomniaca, quibus caufainftruitnr: utti teftimonia,quam feripturçinftrumentorû loco habcantur.utinnuuntPaul.in l.j.de Fid. inftr.amp; Vlpian. in 1, notionem. §. inftrumentorum, de Verb. fig. Specialitertamen pro fcripturisacci« pienda funt inftrumenta,quibus légitima ratio« ne fides eftadhibenda. Veluti quipertabellio-nespublicos,feu notarios,utnücuocamus,fcr( bi folent.de quib.in Aut.de Inftru.caut.Velquj figillo, fcuannulo fignatorio confirmanturab |
|
I A N Epifcopo.magiflratu, aut etiäm ab ijs,qui publi cialicuius offic'ij autoritatemhabent indubitagt; tam.Sp. IN STRVMBNTInomihealiqUandoin-TeHigitur mortumentum feripturarum àd rcs ge Üaspertinerttium. Vnde inftrumétum uetùs amp;nbsp;nouum.Suetonius in Vefpafiano'.Vndiq} inue-ftigatis exemplaribus inrtrutnentorum impcrij pulcherritUum acueturtifsiitium confecit.Sp. INSTRVMBNTVM culture,e{},finiènte VIpiano, apparatus rcrurti diutius maturarum, fine quib.exerceri poirefsió nequiretJ. quefitu eft.de Fund.inftr.ldem oftendit in $.fi domüs.d, l.inter fundi inftrumentum Se ornamétum muL turn intere{re.Sp- JNSTRVMENTVMeft apparatus rerurti diutiusmanfurärü«finequibus fexerceripbflef-fio nequiret. Cafsius dicebat inftruméti ea effe, que ad tutelam domus pertiUerét l.Quiefitutn. ff.deinftruc.uel inftrum.leg. INSTRVMBNTA noua.intelligunturnü-perreperta,tamctfiantiqua fint.Glof.in I Irtipc-'^»tores ffide Re iudic.Se Glof. inl. admbntndi. ’’'I^ne.ffdcIureiur.Sp. ‘NSTRVMBNTA domusquçfint.quçregt; fiff» donio inftruéfa ad noüum dominum trail-feant,adno{guit Jurifc.in I. queltum eft.§,fi domus inftrumentum fit lfgatum.fF.de Fund, inftr. BreuiterSepreterimagines,Se affixafpblia, ifta etiam Paul.de Inftr.fund.adnotauir Spctularia, Pegmata,Canales,Harpagortès,Hamas,Ccntó’ nes,Sipbones,Scalas.Perticas, Spongia$^;,qüi businftrumentis domus cótrauim ignis ad in-certos cafus defenditur, fqualor ablüitur.Se im-munditie purgantur. INSTRVMHNTO fundi qusueniätacci-pienda,docet Vlpian.in l. viij. ff de Ihftruft. uèl inftrum.Sp. inSTRVMENTO lanioniS.tefte Pàulo in l.cum de lartionis. relinquimus menfas, pondera,férramenta, Sc alia, que laniende cafnis cau-fa parata funt:itemtrutinas,cultros,dolabras. ff. d«Fund.inftr,in prin.citate 1 Sp. INSTRVMBNTO ptfeatorio legato conti neri,Arift.ait nauicellas, que pifcium tapiendo ruin caufa parate funt:fed Se pifcatores tontine ri,ucrius eft,tefte Martiano I.item piloris, ff.de Fund.inftr.Sp. INSTRVMENTO legato aliquando Sc per fonas legantiü necefte eft infpici, ut docct Paul, in l.cum de lanionib.ff.de Inftr.Sp. JNSTRVMBNTIS ucl epiftolis amicoru de iuré fuo edoceri, apud Vip.in fin. 1. de Xtate. ff.de Interrog;aft. IN S VBTIHTER apud Vip. qjuum aitC. in Lluris gentium.§.adeÓ auté. ff. de Pad. quod noninfubtiliterdicipoteft Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;' IN S VET A.uide,lnfölita. ÏN S VI-A,oliin non eratnifi maris 1 quod fit jn fato pofita,mutata A litera in V. Hodie appeli latur infula cuiufuis etiam fluminis DomuS itS principum, potentioruro,diuitumq;,infula uo-cantur, quod fint à priuatorum domibos difiun |
TE N. dæ. Hihc infulariüs feruus,qiji infuif euftbs eft, quo uerbo ufus eft Pomp.in I.fi ita.de Vfu Se habit. Dominus,inquit, pfoprietaiis, etiam inuiio ufufruftuario, per faltuariüm,uel infulariutri cu ftodire poteft. Ex Budæo. Alciat. in Comment, de Verb.fignifle. Sunt autem,inquit,infulæ,domus, quseuicinorüm Communibus parietibus non coniUnguntur, fed quoqüoUerfum üel pri-uata.uel pübliCataareaambiuntur.non mod o ab incendijs ob id tutibrés. fed etiam ä furibus, qui per régulas commcare in eàs non potcrant, p rfter quorum abdifleià aqua flueret.uude Infu-Jæ nomen inditum.Sp. IN S Vl-AE Italiæ,parsItaliæfunt,Sccuiuf-que prouincise, inquit Vlpian. ff. Vbi quis ageri ^P'^8- IN S VI-A iundadomui, quado appellatior-ne domüs legata effe uideatur, Paul, tradit in fl. l.prsedijs.de Leg iij.Sp. INS VI-A eft duplex;Perpetua,amp; Natiua.Iii füla perpétua, pars eftcuiuslibecprouihciæ.l.lâ fulç.ff.de iudic.Natiua uerd,quâ nafei rare cori-tingit.lnft.Dercr.diui.§.Infula.l.Adeó.$. infula. Sel.Infüla.ff.deàdquif.rcr.dôm. iN S VL AM folent cémentatores diuiderfe in Naturalem, Caufalem, Sc Accidentalem. Per naturalem ititclligi uolunt perpetuâ. Caufalem uerb appellant, quatr nos diximbs natiuam. Et certè uttaqs eftnaturalis. INTEGER homo.pro firme, non faucio. ih §. bis autem uerbis. Inftitut. de Leg. Aqml. prb non Infamie nota matulatoi iii *• de pbpùl. ad. Spleg. IN TE G R A caüfa,pro bona, SeqUz nôdùrii decidit. Se Integra fama,pro exiftimEtioné.l.j dè Excufat.ueter.C.lib.x. INTÉGRVM uarijsmodisaccipitur.utnot. Inrtit.de Rer.diuif.§.Apium.C. dè Rei uènd.liù dicia.Alb. lNTBLLIGBNTîAcômtinis,ùü)giScp(i puli intcliedus habetur.quæ præfertur jiropno fignificäto uocabuli, fecunduin Panormit. in c. quamuis.de Vetb. fign. Qubd tarnen inteHigèd dum eft, quando receptus ufus loquendi Se in-telligendi, contrarius Sc repugnans propriz fi-gnificatloniuocabuli,ram uiget in fenfu perito-rum, quàm imperitorum,fecundum Balduih id cap.j defuteeff. feud.inufibus Feud.Vidc,Vfui uulgatus loquendi.Sp. I NT END ERE,proagerc,litem facére, iu* fuum peTfcqui;defendcre.Excmpla babes apud Paulum ihl.fi coloco.ff.Si fèruit.uend.Sp; INTEND B RB hi dicuntur,qui rèi diligenter incumbût. Vnde cum adormulta bpera, idi tenderé Sc incumbere fuz Jietitioni debèat, Intentie prbAdionc ufürpata eft.l.fi quis intêtié-neambigua.ff.delud.item 1 ij.iri princip.ûbieft texf.clegans,I.gencraliter.ff. de Except, cum fi-mfl. perZaf. citatis in I. qüi ft deberé. de Cond. cauf.data,cauf nbn fecuta.Sic Cicero docet.fta-tum caufz. Si controuerfialn cónfiftere in intert tione Sc refponfione,id eft, in adione, Sc deftrii fione.Sp. ÏNTB«* |
|
I INTENTARB aâionem,pro inftkuere, ut uulgö dicitur.refpuunteruditi.Suetonius,Inté^ dereformulamdixit.Sp. INTENTIO,eft prima pars, cum fcilicet a-dor proponit,Sc facit litem: formaturque hçc a^ Öio ex «lt;««(,id eft.excaufa. Depulfiocltrefpon-fio rei,quç ex continenti ad refutandam caufam accipitur,iuxta rhetorum doétrinam : à quibus, Alciato indicante, accepta uideri poteftconti^ nentiacaufsE.Nulli,inquicicx,audicntiapræbea tur,qui caufæ continentiam diuidit.C.de ludic. Dolores Intentionem quandoq; pro Exceptio neaduerfus fermonis propnetatem accipiunt, quamuis etiamaliafignificet. Sciendum etiam. quod intentioueladio édita potius eftlurifcoU fultis ucteribus (qui non fecûdum Pontificum, aut luftiniani in Authénticis idioma, fed ex ea lingua intelligendi funt, quæ apud dodos tempore fuo in ufu erat) qui libellus Conuentiona-lis uulgo dicitur.Rubr.extr.de Libcll.obl.Auth. offeratur.C.de Lit.contek.Albutius pro Alciat. Spieg- INTER particula,non fignifieat æqualita-tem:amp; per hoc natus inter fsruos, non inteliigi-turferuus. INTERbonos beneagier. Hoc exempio Manutius demondrat.à Cicerone prifeorum lu rifconfultorum formulas line uerbo citari. Pro-indeque uoces ilias,ut amp;nbsp;oportet, ab imperitis, 3ui locutionem parum integram crederent, ad-itas. Eft autem egregium praeceptum, ad o-mnem uita pertincs, amp;nbsp;uox plena humanitatis: ut inter bonos beneagatur,hoc eft,utPhilippus ait, bonos exEde debere prædare etiam,quç nó apertè lingua nuncupata fint. D.« keiner den andere gefahren foil Sp. INTERCAL A RE.interfercre eft. Et menfis Februarius Intcrcalaris ob hoc dicitur, quod ei dies unus interferitur. Diesqucipfe infititius Intcrcalaris Latiné dicitur,amp; Grçcè s^3lt;'A/iM®-,amp; intercalatio ipfa WAylt;r^®-.Quç in re militari fit, cum inferimus perdircftûinteruallispræpofi' torû militum aliquos ex ijs, quos poftponi pla-cuerat. Sed amp;i/«i/»«i««,dicsexéptilcs propter-eadidilunt,quodexmenfeeximi folcbant,ut annus cum folis lunæ ratione c0grueret.Bud.in l.tcrtiam.^. minorem.de Minor. iNfERCEDBREfen.conf. hoceft, oppo-nere fefe tribuni poterant. Cæterùm intrarccuriam tribunis nô licebat. Ante ualuas autem po fitisfubfellijs,decretapatrum attentifsimacura examinabant: ut fi exijs improbaflent, rata efie non finerent. Adde,quæ infrà in litcra T.adnota uimus.Sp., INTERCBDERE proalio.hoccft.fidcm fuâinterponerc,fpondcrc,obligari, ut apud lu-rifeofl'.per tôt. tradatur ad S. C. Vclleian. amp;nbsp;Bar. inl.ij.$.omnis.ibid.Sp. INTERCBDERE, aliàs proi interuenire. 1. Frudus efle.ÿ.Diuortio fado.ff.Solut.matr. INTERCBDERE, aliàs pro contradicere, impedire. Papinianus in l.fi.fF.Fam.ercif, Si non intercédât, inquit,ætatis auxilium. |
ANTE N. IN TE R C E D E RB.aliàs eft interuenire có' ciliandi uel luuandi gratia; ficut fideiuffores in* tercedere folentpro dcbitore. INTERCBDERE propriè fueratTribuno rum plebis,quibus ius intercedendi concedeba tur.Nam in hoc creates dicit Gellius,non ut ius dicerent, fed ut intercédèrent opponcrentque fefe iniurijs ac uiolentijs.lntcrccdcre enim poÛ alia fignificata accipitur pro Inh ibère, coercere. uetare. Vndc intercefsioncm uulgôoppofitio-nem dicimus-Cæfar bell.ciuil j. Rcferturftatnn (ait)intcrcefsioneTribunorum. INTBRCID B RE lcgatum,pro deficere,Vl pia.de Condit.amp; demonft.Intércidit legatum.ü ea perfona decefferit, cui legatum eft fub condi' tione.Sp. INTBRDICERE,natiua fignificationceft prohibere,amp; ne aliquid fiat,uetare. Vndc inter-dida proficifcuntur.quoruin natura eft prohibs toria.Quapropterfunt,utrcfert luftinianus.qui putant intcrdida tantùin ea uocari, quæ prohp bent:rcliqua,ut funt reftitutoria, amp;nbsp;exhibiroria, propriè décréta efie. Sed ulu fréquenta turn eft omnia uno uocabulo intcrdida appellari. Abu-fio huius uerbi, fcilicetpro edicere, notaturln-ftit.de Intcrdid.Oldcnd. gradusgeneraquepee narum tradans:Interdicere, in quit,eft maxima prohibere: amp;nbsp;cóftruiturcum ablatiuo,ut inter-dicere Ioco,perfonis,ueI rebus.Vndeinterdiéb pafsiuè dicuntur illi, quibus fit prohibitio. freie gatorum.$.intcrdicere.fEdelnterdid.amp;relega. Spicg. INTERDICEREPrçtorcmdcui.ideftin' terdido de ui concelTo, iubere eum, qui uimfe-ccrat,rcftituerc,tefte Budæo.Sp. INTER DICER B, pro interdido uti:amp;eü Prætoris.Vip.in 1.locum.§ fi quis dolo.de Tab. exhib Si neq; amouerit,inquit,tabulas,neqs ce-laucrit,fed idcirco alij tradidcrit,nc cas interdi-cendi exhiberet Pompon.in I j. de Loc.amp; itine-pub.intcrdiciturpro eo quod eft, interdiétured ditur,dixit,ut Accurfius fentit Indicat amp;nbsp;aliaelt; empla Budæus,quibus accipiturpro eo quoi eft,interdidoagi.Sp. INTERDlCEREalicui arte fua, Paulus di xitin l.fin.dePœn.Sp. INTERDICERE foro.Lege, Aduocati5e. INTERDICERE patria quid fit, not. inf nulli.C.de Sent.amp; intcrloc.om.iud JSp. INTERDICI igniamp;aqua. Oldé. de prit»« temporib.alicubi loquens:Nefas uidebatur.ail» quauis malos,tarnen homines fupplicio capitis afficere.Itaq; maximam pœnamcXittimabâtin-terdidioné ignis amp;nbsp;aquæ. Quo enim earn rem ufu in hac uita nemo carere pofsit, periode ha-bebat,ac ficlfctis.quieam fententiaexcepinet, morte multatus. Proindc Vip. inl j.deLeg.ui’ Hi,inquit, quibus aqua amp;nbsp;igni interdidu clt.fi' deicomilTum relinquerenon poifunt, quia neqt teftaméti faciédi ius habet,cü fint«'fÄ'lt;^‘f.QP°“ igiturfupràin didion.Aqua amp;nbsp;igni interdici, legis, aC demuin uJtimofupplicib.fecundüIunfc-«dfici,depofteriorib,temporib,quibuspœnçc* pittier |
|
pitales introduft® funt ; acCipiend urn eft. Vide Laélant câp x.lIb.ij.Diuinar.lnftit.Budæûitcm ad fin. Annot. prior. Sp. INTER D ICT A fubediais contineri. Bar... tolus retlè docuifcuius tamé de inlerdiftis difi finitio Alciato difplicet.Sp. ÏNTERD 1 CTA reddi olim ideodiceban-tur,utmomentanea quadâmeognitione dirnne renturcontrbuerfiæ, ptæfertim poffefsionür- fté dicebantur pronunciari,in l.j.§.nunciatlo.ff.:^d.e Oper.nou.nunc.ltem dicebantur edi.h ij. ifi fin, ff. Quod légat.Sp. m- INTBRDICTVM ,olim,erat certa folenbi-tis,qua Prætqr utcbatur.cuip da poflefsione co tenderetur. Hodie nihil eftaliud, quam aClio m perfonam. Alciâ.inParerg. admonet.interdiétü duobus modis accipi. In ptimis.quodprohibv loriumeft.quoniam intcrdicere, prohibera aft: hincqi etiam, fi quæ caufam proprietatis hahêt, interdifta dicuntur. Securidó e^am propriè di-citurinterdiélum,qüoPrætor..aliquid iubet,uel uetat, non perpetuó, fed ad tempus, donee ple,-’''ioteiudicio de iure petitorij quaeratur ,,quafi imtnm diéium,üt eft apud Paulum.lnterdicete ®''hTt',eftinterimedieçre. Iraqi!nterdi6la,quafi interim d,^3,cmTi poffefsionem refpiciantitota Jitem non perimunt,quin de dominio qu^ri pof fit.Quaproptcr 8cpræiudiciaquandoque appel Ent. Intetdiccre autem apudueteres idfignifi-cat,quod interim dicere, Alciatus Ciceronis te-ftimoniumprofertin l.pecunias,. de Verb. fign. Gætcrùin interdifta omnia prohibere uimgt;fçitè colligit Per.inftitu. de interdift. atque inibi tra- dit.cur Vip. nonnulla interdifta mifta dicantut. Obferuandum autem.interdifti eiymum, Infti. de Interdic. luftinianum non traftare, fed tefte Oldend.allufione quadam nos in cognitionem interdiftoru fummatim perducere tentare.Qua quam prohlsuerbis (inter duosyhabent quidam cxemplarià (interim ) ut teftis eft Alciat. Vulgatam leftionem fequitur nofter Haloader. Infuper appcllationem interdi-fti obleuram effe ï}s,qui rem ex antiquitate non fatis fideliter per peudunt.monuit Olden. Vnde iuxia eum.ßt'^F duplex cenfetur bonorum poffeisio, uideh-cet Ediftahs 8cDecretahs,ita docêdi gratia ftatuen dum duplexinterdiélum.fcilicct ediftale.quod prsEtorijs ediftis proponiiur: utfeiant omnes, eaformapoffe implotari: 8c decretale.quod Prç tor pro re nata implorantibus decreumficut no ftrorum magiftratuum interdiftafunt décréta^ lia ex edidahbus interdiftis Prxtorum.Etifta obferaatio(inquitipfe')magnam tibi lucem ad-Ïeret,quotieslegis Iftasuoces ; Pretor Interdi* ftumproponit,item CUIT quointerdicit,fcillcet adüerfario item: Sed fi fimul ueniant ad mterdl Öum mouendum.ltem uim fie ri interdicam, cû tamén fitpropofilüinterdiftum.ltem quolibet poftulanteinterdicitur,! j ff. de Loc. Stiiincrib. pub.l.q §.reftituas. ff. Ne quid in Ipc.uel iriner. publ.fiat.l.j.ff.Vtin flum.pub.Sqalibi faepe Sunt etiam, qui putant interdiCli nomme InteUexiffe Cicetonem,quauülgo mbibitïoné,fiue arrefta- reftitutoriurtt. |
tionem bon orum dieünt. Qftam iiitfem unMn£7 beat,in Comment.de Verborum fignificationj/ bus Alciatus oftendit.Diuiditur autem mterdu ftum ab effeCluinProbibitorium,Reftrtutoriüi ScExbibitoriüm.Præiereain Adipilcendç.Reti nendæ,ac Recuperadæ póffefsiohis.Dè his pad ca attingemus,iuxta fettem alphabeti. .„,.1 INTBRDICTVM Adipifeendæ poffefsionis,uim habet interdit éli Q,ùorum bonorum,de quo infra. Aquae quotidians Sc xftiuç. Eft extfaordinl ris Sccelcris expeditionis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, '. Aq.üæ è.caftcllo ducendæ.Et hoc eft extraor-dinariæ cognitionis,ut eleganter traftant Vlpia nus in l.j.§.illud.quçritfir. Pomponius in l hod lore, in princip Sc § .is qui ff. de Aqua quotid. Sé «ftju. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J Aquæ plums areSendse. Locum habet in da-fimo nondu faélo,operfe tamé iam faélo.hoc eft, de eo opere, ex quo dartmum timetur, l. j. ff. dé Aq.8caq.pluu.arc. D B Arboribus cædendis.Prohibitorium eft; Vide Vlp inl.j.co.ttt. Gloacjs.Pertinet autem ad priuatas. Nam pa blicae publicam curam merentur. 1. j. §. hoc auté interdidü.ff.de Cloacis. Et eft duplex ; alterum probibitorium,alterum reftifutoriüm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i Fotgt;tc DatUr ei,qui Vti pofsidetur aqua,hoe tft, Gue haurire prohibeatur ,fiue etia pecus ad aqua appeUere. Item ci, qui ire adhauftum pro-bibetuf.Sc generaliter omnibus, quibus perkpit titur interdiftü aquie æftiuç l.j §. hoe autem iri« terdiftum.§.planè §.item ultimo, ff.deFoute. Fraudatorium.Vide fuo loco, Glandelegenda.AdiVlpiaheod.- Itinere adiuqi priiiato. Sfint autem duointcif difta praetoria ; alterum de itinere a£luqi priua-to,alterum de itinere amp;nbsp;aau reficiendo. Libero homine exhibendo. Hoc interdiftuni proponitur tuends libertatis caufa •. üidelicet ne hommes hberi retineantur à quoquam.leg.jt cod-tit. Liberis exhibendis.Hoc ifiterdiftum propo* nitur aduerfus eutn. quem quis exhibere dcfidè rat ; Sc cum, quem in poteftate fua effe ditit. L). eodem. * Loco publico fruendo.Publicaueftïgalia tue turhoc edielum Vide Vlp.I peod. M’grando.lnfrequens efthoc ediftum,ut te-ftaturlurifcof.lj.eod. Momentane^ poffefsiönis.Vide not.in l.ulti. C.Quilegil.perlon.bab.ih iudic. ftand. 8t l.j. Ci Si de moment.poffeff fuer.'appell. Hoc interdis fto Stimpubesabfquetutoris autoritäre utipd teft..l.’).§.Gfilius.ff.V,nde,ui. Mortuo inferendo Vfumbuius intérdifti ué nuftè oftendit Oldend. Aclión. xij.Claff. Ne quid fiat in loco publico. Hoc mterdiftû generale eft,St prohibitörium, nOn etiam reftl- lutorium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . nbsp;nbsp;nbsp;, Ne quid fiat in mari,uel flumine publico.Duó interdlfta fünf, prius prohlbitoriUm .pofterinS |
|
ANTE He quid fiat in loco religiofo.oidc mfrà.Rcli-giofu* locus. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt; Ne quid in locö facto fiat.Pertinent amp;nbsp;ad hoc interdiAlim muti ac ports duitatum ': ne in eis aliquid fiât, ex quo damnum aut iniommodum irrogetur.l.i|.fr.eo'd.tit. Nc uis Sal ci, qui in poffelsmif.eft.Hoc inter-diAtim eft generate : quia compleAitur omnes eos,qui milsi font in pofiefsionem. Opcriiiuoui nunciatione. uide Vlp.in l.Prs-tor ainlÉdé Nou. open nunciat. Vocatur amp;nbsp;Edi-Aum.in ).j.§.j. cod. Precario.Eft reftitutoriu,de quoin I.ij. $.j, amp;nbsp;in J.in’reb.ff.cod.tit. Quod uiautcUm. Sortitum Schoeàprimis prætorij ediAi uerbis appellationem,ut amp;nbsp;qus-dam alia fequentia. Quibus ucró per hoe occur-ratur,Vlp.öftenditinprin.l.j.eod.tit. Quorum bonorüm.Non ignorandum, quod Pretorum ediAa, plerun q; folebant appellari à firimis uerbis,retinereqs nuncaAiones, quibus □co utimur interdiAorum,prifcam appeUatio-nem,uteo facilius appareat,unde defceriderint. Dn.Oldendor. hancaAionem egregié traAatâ priai jsiaiTy-. Ostrom Icgatorum.'Germana leAio habet. Quod : nó Quorum. Hoc quoqi interdi Aum no men retinet à primis uerbis ediAi prætorij, cuius tenoremdiligentifsimus Oldendorp.nobis uerifimili conieAura concinnauit. , Recuperads pofTefsionis.eft interdiAum,Vn dé ói. dé quo uide Vip. in tj. ft. de Vi amp;nbsp;ui arm. Lege,Vis expulfiua. Retinends poftefsionis. Huiuftnodi eft inter diAurn, Vti pofsidetis,amp; interdi Au Vtrubi. Vi • de Theoph.Inft.de Intcrd.indicantem nonnihil inter ea difterentis. Ripa munienda. Gum prætorem olim Roma num,Olden.ait, uideamus tam fuiftecuriofum, ut interdiAa proponeretde reficiédauia, innere , ripa, alijsq; locis publicis, ut inJ.j.^.uItjft.de Rip.munien. quanto magis joportuerit noftros magiftratus interdiAu reddere doAifsimis ho-die Germaniç uiris aduerfus logodædalos quof dam,amp; bonarum literarum holtes:ut patiantur, neue impediantdifcipiinam ciuilemmultis er-rorib. repurgari,ac(quoad fieri potcft)fuo nito-ri,8c ufui publico reftitui. Riui s.Hoc interdi Aum utilifsimum eft,ut ait lurifcdnJ.j.ff eod.tit. Saluiano.à Saluioluliano prstore nomen ac cepit,huiui ediAi ordinatore, quem Imperator uocat fummS autoritatis hominem, in l.penC. de CondiA.indeb. Rurfus furnmum iuris fden-tiæ autorem nominat,in I. inter antiquam.C- de VfufruA. Sepulchro çdificando.Olim quo quifque oei let.pQteratinferre mortuum,amp;ædificare fepul-chrum.modó id in fuo faceret,fine akerius detri mento,amp; extra ciuilatcm : turn autem locus ille religiofus cenfebatur. l.ij.in princ,§.j. ft.de Reli-ËioLVfum hums interdi Ai in foro noftro,qucm gt;0 Aores neglexerttnt,non inutiliter indicatA. |
N. Aion.ix.claftij.OIdend. Superficiebus. Proponitur interdiAum do* plcx,cxcmplo interdiAi Vti pofsidetis. Videij. ff.eodtit. Tabulis exhibendis. Sub hoc interdi Aoifl-cluditur.quicquid omninoad ultimam uolunta tem pertihet,fiucfintepiftol«,fiue codicilli,ud aliæ feriptùræ: amp;fiue teftamentum fitperfedS, fiuc impcrfeAum.VideZaf.in i.j.ff.eod,amp; OlA AAion.j.claftv. Vi amp;nbsp;ui armata. Quomodo hoc loco uïsintd ligenda eft,VIp.docet in l.j.'fteod.ttAlitcreni« accipituruis in intcrdiAo,quod ui autefittn ,de qua fuo lóco. Hoc autem interdi Au Prçtorpro' pofuit aduerfus immanem uiolentiam. Etenii* fuitsequifsimum ui deieAo poftefsione fua fob' üeniri,eodcmaut.ind.l.$.j. Via publica reficienda.Perpetuum eft,amp;oW' hib,amp; in omhes datar,amp; habetcondemnatione in id,quod aAoris intererat i.j.fteod. Vt liceatrip.pub.flum.rcfic. Adlurifcon.inL unica,de Ripa muriiend.
Vti pofsidetis, Vtrobi. Rationem horum interdiAorumiT grauiter traAat in l.j.ft.uti pofsidetis. V tronque interdiAum à primis dus uerbis nuncupatur,'amp;' cut de alijs fuprà indicatum eft. Altcrum perti-net ad retinendam poftefsionem immobilius uidelicet, ex interdiAo uti pofsidetis. Alterutt mobilium returnmetur poftefsionem, ex interdi Ao utrubitficenim legendum,non utrobi.id quod uide infrà fuo loco.Obferuandum tamefl, hodie in locum interdiAorum proponi fimplid ter aAionem in faAum, quæ accommodataci interdiAis.f.finlnfti.de InterdiA.Vidc Zafiu* in $.AAionum.de AAion.Sp. INTBRDICTVM annale, quod panam, non autem rem perfequitur.l.j. ft. de Vi amp;nbsp;ui«-mat.Ei opponiturPerpetuum, nempcrei perfc cutiuum.l. in honorarijs.ft de AAi. I.ui imptJ* fos. C. Vndcui. Duplicis etiam nomen fortitiï hoc interdiAum,quado experimur iudicio ren' nendæpofteftquia in eo utrinqi k aAoris Sud nomen recipitur.Sp.
INTERDICTVM fraudatorium.quo reue cantur in fraüdem creditorum alienata;cuiusfit mentio iri l.fi poftulante.ft.ad Trebcll.amp; 1. pupil li.ft.de Solut.Sp. ÏNTÈRDICTVM perpetuum^ Vide, Inter diAum annale. iNTBRDicTVM priuatumuniuerfaIê,U' nicom eft: nempe,Quorum bonorum:fie di-Aum,quôd detut pro bonorûùniuerfîtate.l.j ff, Quorum |
|
Quorum bon«rum.Sp. INTEKDICTVM probibitoriû,quoPr«-toruetataliquid fieri. Vide §. fumma.Inftit.de Interd.Sp. INTBRDICTVM publicum, quod loci pu blici uel religiofi caufa competit. ff. Ne quid in loco publico fiat. Huie opponitur priuatum, quod duplex eft.uniuerfale fcilicet,amp; fingulare. Speg. INTHRDICTVM reftitutonum, quoPrç-lor aliquidreftitui iubet: ueluti cum bonorum pofleflori pofiefsionem eoru, quae quis pro hae-rede.autpropofTefidrepofsidet. Inft. de Interd. $.rumma.ucrf.Reftitutoria.Sp. INTBRDICTVM fimplex,diciturregula-fiter oinns interdiftum.l.ij.Pro focio. Sp. INTBRDICTVM fingulare,quod compe* lit fingulariSus rebus. Eiufinodi funt omnia in-terditla.excrpio. Quorum bonorum. Gloflain 1.) ff deinterdiél. In ea multæinterdiftorûfpe-cies continentur, quæ bodie intaftæ illibatæqj feruantur,annotantibus Angelo in I.fi quis mif-f«s § cum Prætor.Iï Ne uis fiat ci. amp;nbsp;Aretino in pnn.Inft.eo.Sp. INTBRDICTVM dccretalc.Lege,Interdi ftum. INTBRDICTVM Ediâale. Vide ibidem. INTERD iCTl.Videfuprà, Interdicerc na tiua fignificatione.amp; tir.ff.de Interd. amp;nbsp;rcleg. INTER 0 VM.uelabfens, fiboriamcaufam babuit,üincet,iuxta Vlpi#n.I.amp; poft.ff. de ludic. Spieg. iNTEREVNTamp;honiines.amp;res.l.üerum. J.u!t Pro focio. INTERES T,pro utile eft,fine cafu.Celfus: Quianon interfitquidfaciatmorbum,fcd quid tollit ; id cft,inquitBudæus,ad rem non petti-net. Obferuandum autem, quad id demum in-tereft.quod in uetitate eft, nó quod euenire po-teft,aut potuit. 1. ad exhibendum.ff. ad Exhi-bend. INTERESSE, eft fingulare précium rei nó ptæftiiæjCum fuo augmente,accefsioneq;, hoc ®ft,lucri,damnique non habita rationc. Vel eft damnum emergens, amp;nbsp;lucrum ceffans, ex co quod aliquid fieri ceffatur,fccudum Accur. Ale. de eo quod intereft. Philippus inquit : Intcreffe eft, quod debetutalicui : uel quia dano affeélus eft,uel quia lucrum aliquod impeditum eft.Hu-ius,ut infolentis uoculæ, Alciatus ueniam peti-it,quia non putauit Latinè dici poffe.Sed doftif fiinuslurifconfultus Ant.Fumeus,earn àlurif-confultis ufurpatam oftendit,in I.quod fipe. in fine ff de Contrah.empt. in 1. debitor decern, ff. debeg ij Is,eius quod intereft, quam nemo ex interpretibus adhuc attigit, lalem affcrt defini-tionem:Id quod intereft, eft damni dati, uel lu-cri ceffintis æftimatio. Sed illam nobis tradidit Paulus in I.fi commiffa.ff Rem. rat.hab. INTERESSE item dicitur illius, ad quem res,qua de agitur,pertinet.l.eum qui.§. fin.ff. de Furt.Sp. INTERESSE mirabilc. Vide Glof.in l.fi in |
emptionem.ff.de Minoribus.' INTERGERINVS pari«, idem qui Papi-niano in ÿ.item fi communem,in l.fi fratrcs,Pro focio, Concraticius eft. De quo latius in pofte-rioribus Annot.Bapt.Pius c.lxxxiij.AIcia. item qui fit oftendit, interprctans I. maiore parte, de Verb.fig.ubi uaria exponit parietü genera. Vulgus medianum appellat : cum medianus Latinê aliter accipiatur, quod amp;nbsp;Bud. monuit. Quære, Parietum uaria funt genera. lNTERLlNERE,eftatramento,aut aiiqud re alia fuperinduda,piéturam uel fcripturam de ftruere. Julianus in 1. qui tabulas, ad Lég. Aquil. Corrupiffe enim tabulas,inquit,rcélè dicetur amp;nbsp;qui cas interlcuerit. Sp. INTERI-OCVTORIA fententiauocatur, quæ non definit controuerfiam, ea enim Defini tiuadicitur, fedaliquid obiterdecernitadcau-fam pertinens.Ëftautem multiplex,utplanè tra ditBart.in l.quod iufsit.ff.de Re iud. amp;Felin. in Rubr.de Re iud. INTBRMIS SlO,uacatioabaliquomune re ad tempus, EmfliUjhnd. INTERMITTERS, pro non continuare, in l.nam amp;nbsp;fcruus.§.fuo.ff. de Neg.geft. INTERNECINVM teftamentum,propter quod dominus eius nccatus eftautor Feftus. INTERNVNCIVS, qui inter alios médius eft,ad aliquid traAandum, amp;nbsp;modo huic, mo do illi per uices nûciat.Quàm hoc uocabulo uti tur P.Bembus Latinè, tam barbarè nüc receptu eft in aulis principum nomen oratoris. IN TERP ELLA RE,ad tribunal ire. Oppo. Interpellate ad tribunal per iniuriam mei uexa-di caufa.l.non folum.§.fi quis per iniuriam.ff de Iniur. XNTERPELLARB poniturpropoftulare iufticiam,amp; inuocare officium iudicis, in 1. diffa mari.C.delngenu.manum.Vide Oldend.in ea-dem.Sp. INTERPELUARB debitorem,Budçüsirt quit,eft in indicium uocare.Id autem proprium cftcreditoris, qui fua nomina exigit,pfæfertim cumin morafuntdebitores. Sunt enimquædâ nomina,quæ non anté diffolui debent,quàrn de bitorinterpellarit. RurfuS quædam funt,in qui-bus dies ipfa,hoc eft, temporis lapfus,pro homi ne interpellât * adeo utin moraeffcuideatur,fi ultrô debitum non obtulerif Sp. lNTERPO,LARÉ,eftinàlîam forma mu-tare.Vlp.de Ædil.edicJ.prçcipiunt. Interpolât, inquit,ueteratorcs, amp;nbsp;pfo nOuitijs uendunt, id eft,in habitum nouitiorum mutant.Nebr. lNTERPONERB,hoc eft, accommodate debetprætor partes fuas.§.fin àutém.Inftitu.dé Satifdat.tut. INTERPRETATÎO eft, quæ exponit id quod dictumuel fcriptumeftalijsucrbis.qu« idem ualeâtSalOmohius inquit: Vbi uerbai funt aperta,inierpretatio contra manifeftam uim ud cabulotum nihil ualet. Neqi communis opinio’ efficere poteft,quód uerba dicant, id quod non fignificant- Haloanderin eelebranda illa Nun-x cupatotiA |
|
ANTE cupatonapraemilTaNöuell.Cortftii:. commemo rat ,.4{uatuor genera interprctandiapudoetercs fuiffc. Officium ueri interpretis explicatdiuus Hicronym.in cpiftola inferipta, De optimo genere interpretandi.Sp. INTEKPRETATIONEM extenfiuâ rc-centiores appellant,quam Cicero Ratiocinatio nem nominar,quód ratione difleritur.Fortuna-tianuscollediuam,quódexeo quod fcriptuin eft.colligimus id quod fcriptum non cft,ut per-inde effe dicamus, ac fi fcriptü efiet.Ab interpre tibus modipetédi funt,quibus collèétio fieri po teft.Contraxitillos Salomoniuslib,v.Cóment. inl.omnes populi.Sp. IN TERP RET A TI O fingulorum uerbo-rum glofia eft,feu gloflema,nomen à lingua tra-dum, quaft lingua obfcurior dilucidiore decla-retur.ut homo lerreus amp;nbsp;prçfraétus, hoc ell,du-rus amp;nbsp;infiexibilis. Aliquanto fufius dl Scholiü, ah exercicatione fcholarum deduólü,quod confiât oratione facili,ac demifia omni prorfum cul tu atqs apparatu nuda.Commentarij à cóm en ta do nuncupantur,quod dl diflerere.Hi funt duo |ü generó.' uel fimplices, uel In aliud fimplices: inquibus breuiter annotantur admonédæme-moriæ nonnulla.Quomodo id fiat,Viues docet lib.iij.de Ratione dicédi.In aliud uero funt,qua do fenlus autoris cuiufpiainquiritur,atq; expli-catur,qui funt breues amp;nbsp;contraéli. DifFundütur ueró.fidcpropofita materia difputatur, amp;nbsp;quid adferre queat cómentator,experitur: quales fe-rè funt m Ariftotelem.in Hippocratem,in Gale-num,in M^giftrum fententiarum.In iure etia Ci ujl! ad xij.Tab.8c ad ediéta Magillratuü oinniü. Huius notæferiptores, idé Viues ait,non ta alie ni operis expofitio dici debeât,quàm autores jp prij. Ideoqi ad xij. Tab. 8c ad Ediélum Prætons sedilitium commentarios fuos infcribunt. INTBRREGNVM, appeUaturid tempus, quo regnum uacat,hoc dl, antequam in demor tui locUm,nouu« rex præficiatur. Hinc inire interregnum, régis demortui uice fungi : 8c Inter-rex , qui regis demortui locû tenet, donee alius fubftituatur. Cuiufinodi uacante imperio apud nos,funt è Septemmris,Magnus Comes Palati-nus ad Rhenum,ac Saxoniæ Dux, Conftitutio-ne diui Caroli Quarti. Sp. INTERRo G ATVR,intelligendum,aIudi ce.uel à Parte.GlofT.in prin.l.fiue. ff delnterro. aft.Sp. INTERROGATOR! A funt, quç facit pars teftibus produClis contra fe : 8c dantur fuper ar-ticulis,8c formanturpercircumllantias caufç 8c perfonarum.GlolIin cap.praefentium.dc Teili-busjibrofexto. |
INTERR VPT1 O ufucapionis,eftufurpa-tio.l.ij.flf.de Vfucap VideBar.inl.ut perfedius. C.de An.except. Eftautem duplexintcrruptio, naturalis Sc ciuilis.Naturalis cotingit, extinélis his.quæ ad fubftantiain ufucapionis natural! ra tioyie requiruncur:ut funt, poirefsio,titulus, bona fides,Sc rès ipfa non uiciofa. Hæctamlatè pa iet,ut exinde nulla pr^fcriptio,fiue aduerfus in-terrumpentem^fiueaduerfus quemeunqs aliutu procédât, nifi denUd cœpta 8c continuata. 1. na-turaliter. Hj de Vlucap.Ciuilisinterruptiodl, quæ per autoritärem Iuris impedit ulucapio-nem,etiainfiprædiélaadnatnram dus requilita non deficiunt.Vduti per uocationem in iuSjpet litis conteftationem : uel fi fado aliquo interpel leturpræferiptio, ut fi debitor pradcripturus ia iam adioni tradatpignus,uel aham cautionem, uel foluat uluras creditori.ipfe enim aduerfus fe ufurpatpræfçriptionéciuiliter.l.tû notifsimiÿ-' imó Sc illud.C.de præfeript. xxx. ann.Hæç auté foli interpellanti prodeft,aduerfus alios interim nihilominus procedente prsefcriptione.l.intra quatuor.ff.de Diuerf.Sc temp.præfc. Sp. INTERPRETAT!© omnis in iure,nifi de feruiatforo,hoceft, ufui return quotidianarum, inutilis dl amp;nbsp;perniciofa.Vnde Póponius infer-pretationem decern uirorum elegäteruocatdi« fputationem fori,inl.ij.$.H!slegibus latis. ff., de Orig.Iur. INTBRRVMPITVR aduerfus omnes,hoe eft,exponente Olden. Omnesuti peffunt bene ficio interruptionis. Hæc lurifconfulti uerba,in l.naturaliter.ff.de Vfucap Accurfius uoluit emé dare,hanc phrafim non percipiens.Sp. INTERSCAL!N! VM, inter remiges fpa-da, qua figura dicuntur intercilia,ac interfinia. Quaere,Remiges. INTERCISI dies erant quafi dijs Schomi-nibus communes. Nam quibuldam horis fase-rat ius dicerc,quibuldam ueró nefas erat. Sp. !NTERTRlTVRA,fiue Intertrunentum, detrimentum eft proprié in nummis aureis, amp;nbsp;ueftibus, quafi ulu Sc attreflationedetritum amp;nbsp;confumptum.Sequoia de Pignor.aél.l pignori. Quæro intertnturam quæ ex opens facta eft. Neb riff. 1 NT ERV A LL V M, fpacium quod eft inter palos,uallum Caftrenfe conftituentes: à quo o-inne fpacium,interuallû eftappellatum. Vidci. per interualla. ft. de ludic. l-j. C.de Honor, non cont.int patr.Scfil lj.fi tut Reipub. cauf. abfue. Alber. INTERVENIRE autoritärem perperam, uel non interuenire,paria funt.l.ij.ft.de Aur.tut. INTERVENTOR proprié,quiinteruenit 8c impedit agentem aliquid. Vip. pro fidduffo-rc,in 1. licet de Obfeq.à liber.8c liber.ptEftand. utitur, ut Sc Lampridius in Commudo, Bud;eo annotante.Sp. INTERVERSA pecunia doinini.l.fin.ff. de Fugitiuis. INTBRVERTBRE, modó callidé eftfurri perc:quodplcrunqi fit, cum rem commodatam autcreditam,dolo, ne reftituatur domino,effici mus.Vide Vallam lib.v. Triphon l.fin. de Seru. f^§- Quoniam interdum aut pecunia înteruerfa eft.Modó fubuertere Sc euercere.Paul.de capir. demin. Quæfaluaciuicate accidit, publicaiura non interuerti confiât. Idem : Legiti,mæ tutelæ intcruertuntureadêratione,quaSc hçreditates. Scçuola:Cuiperfundutn aquçduélusdebetor, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quacuoqi |
|
ANTE quacunqi unit,in eo uinutn facere licet, dum ne aquae duftu interuerterit. Vtitur 8e Iinp.C.de lu ftinian,Cod.confirm.amp; l.ij.dc lud. Sp. INTERVSVRIVM, ufuraeft, quae medio ' tempore fluxit,de quo latius Zaf.in 1. ftipulatio. $.inter certam.ff.de Verb.oblig. Sp. INTESTABILIS,quiiure teftamétum fagt; cere non poteft, amp;nbsp;cuius teftimonium non acci-pitur.Inteftatus uero dicitur no folum qui mor-tuus eftnullo confefto tcftaraéto.fed etiâ cuius ex teftamento adita non eft haereditas. Item In^ teftatus eft.cuius uerbis no adhibetur fides, qui lie teftis effe non poteft. INTE S TAB ILE S, apud Latinos prifcos, Budæotefte.fueruntijs fimilcs,quos Grçci««. /»«ƒ uocarût.hoc eft.præfidij legum exortes. Ho* rat.in ij.Serm.Inteftabilis amp;nbsp;facer efto. Vlpia.de Teftara.Si quis ob famofum carmen damnetur, fenatufcófultoexpreffum eft,utinteftabilisfit: ergo nee facere teftamentum potcrit, nee ad te-ftamentum adhiberi.Caius:Cum quis inteftabi lisuidetureffe, eo pertinet,nceiusteftimoniü ïecipiatur,amp; eo amplius (ut putant quidam)ne óeipfi dicatur teftimonium. VIp. in 1. lex Corne Ï**-deIniu.Sicondemnatusfitis, qoilibrum ad infamiarn alicuius pertinentem fcripferit, ex lege Cornelia inteftabilis effe iubetur. Plinius de arte magica loqués-.Proinde perfuafum fit, earn inteftabilern.irritam, inanem effe.habentem tarnen quidam ueritatis umbras. Obferuandum tarnen, quèd inteftabiles, non omnes quoquo modo damnati,ucl infames intelligédi funt, fed illi tantum,quos ipfa lex tales effe iufsit. Vigl.in tit.Inft.deTeftam.ord.Sp. IN TE s T AT O,aduerbiü, fine teftamento. Scæuola : Luc. Titius inteftatd moriturus. Sic Paulus: Vt legata,quæ ei dederat, inteftafo moriturus reftitueret-Sp. INTBSTATVS dicitur primo, qui tefta-mentum non fecit: uel fi fecit, tarnen iure defe* cit,ut quia iniuftum, uel irritum pronunciatum eft.Idé enim eft,teftame'ntü non faccre, uel huj iufmodi facere,quod nullum pronûcietur.Secû dóinteftatus dicitur,qui teftamentü ex fe quidé ualidum fecit,fed quod ex eo corruit, quód hæ-res inftitutusnolueritadire. Tertio inteftatus di cipoteftetiamis,qui teftamentum facere iure nonpotuit,ut pupillus amp;nbsp;furiofus. Vide Vlp.de Suisamp;legit.hered.amp;Paul.inl. inteftatus.amp;ibi Alc.de Verb.fignif.Sp. INTESTINVM, pro maximo,amp; periculo-fifsimo,amp;pro occulto accipitur. Sic inteftinuin nulnus,inteftina prælia, apud Imp. C. de Legit, hæred. Leg.xij. Tab.l.ij.in princi. de Vct.Iur.e-nucl.Sp. INTIM A,pro arcanis,apud Vlpia.in l.iij.de Recep qui arbitr.recep.Finge enim,inquit,poft caufam iam femel atq; iterü traófata, poft nuda- Ï r p lautriufq; intimaamp;fecretanegocij aperta,8cc. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN TIM A RE,denunciare,in l.ij.C.dc ludic. Infulanus obferuauit,hoc uerbo ufum effe Plini um,antc Apuleium amp;nbsp;Gellium. jNTOLERABlUAferuitia.in §.fed amp;ma |
ior.Inftit.de his qui funt fui,uel alien.iur. IN TRA. Apud ueteres tres erantprçpofitiû eulæ diuerfo fenfu,Ins,Vls,Cis:quç quoniâob-feuro fonitu promebantur, euphoniæ caufaad» ditionem eandem receperunt,diciq; ultra.citra, intra coéptû eft. fieqi Intra idem'fignificat,quod in.unde reftè dicemus, Brigantium intra Alpes eft,ideft,in Alpib.ipfis:ficutSegufium citra Al-pes,Voccntij ultra. Sic amp;nbsp;qui dicit fe intra calen das fa£Iurum,in ipfis calédis dicere uidetur. Ex Alc.Sp. . . IN T R A,fine cafu,contrariü eft ExtrinfecuS. INTRA diem mortis ut aliquidfiat,fi quis di xerit,ipfe quoqs dies, inquit Vlp.quo quis mor-tuus fuerit,numeratur.Sp. INTRA fidem,fignificatcredibilecffe. INTRA modicum tempus,ideft,lurifconf. exponente,dum hofpitium quis conducit, farci nulas componit, quaerit aduocatum. 1, ab hofti-bus.§.fed quod.in fin.ff. Ex quibus cauf. maior. Spieg. INTRA quàm modicu, pro co quod eft, mi» nus quàm modicum. INTRA parietes agere,uel experiri,id eft,in teramicos difceptandam rem permittere citra iudicium amp;nbsp;extra cancellos forenfes : ficut prudentes uiri,ut uerè dicit Oldend. folent optare: contràftolidi ad iudiciariam properant molefti am.Sp. INTRA quatuorannos: amp;, A quatuor annis, hoc differunt:quod intra quatuor annos, id eft, quod triennio nondum finito: A quatuor annis, id eft,iam elapfo tempore quadriennij.Sp. INTRA uerba,id eft,non ultra uerba. IN TRI B VTIO.Vlp.de Verbot. fignif.I. a-ger. Tributum fanè appellatur ab intributione. amp;nbsp;in l.iiij.de Vet-Nam nee ab intributionib.quç in poffefsionibus fiût.ueteranos effe excufatos, palam cft.Sp. ÏNTRi c ARE peculium,frequens locutio apud lurecoff pro impedirc,inuoluere,remora* ri.Non.Marcellus tricas impedimenta de impli-cationes interpretatur. Vnde diftum fitextrica-re Sc intricate. Lucilius apud eundem Tricones appellat,qui nugis homines remorentur.Et tri-cinus quçftus,pro tardo feu ficco. Vide Erafmü explicahtem adagium,Tricæ apinç. Sc infrà,Pe-culium intricate.Sp. INTRIN S E CV S,quod Barbati Ab intra di cunt:cui contrarium eft,extrinfecus. Vide l.de-niqs.§.fin,dc Pecul.leg.Sp. INTRO D VCBRE,ponere,inftituerc, con ftituerc: quod Sc in medium afferrealiquando fignificat,teftc Budæo. INTROÏTVS militiæ,apud Scæuolam in J.pen.deLeg.iij. INTR V S1 dicuntur, qui non per eleéfionë canonicam,fedperuiolentiam occupanthono-rcs,officia,uel ccclefiaftica bénéficia. lNTVERI,pro attcndere.Paul.inl.promit-tendo,in prin.ff.de lur.dot. Magis enim, inquit, rcs,quàm uerba, intuendafunt.Sp. INVALBTVDINIS nomen nee Cice-X 2 ro |
|
’ I roabhorruit.Infulanus citât uerbaekEpift. ad AtncJib.vij, INVALiDITAS inter remedialuris nume ratur,quæ aduerfus iniquitatem iudicû introdu éta funt,de quo latèBart.in 1. fi expretsim. ft. de y\ppel.amp; in Icum quærebatur.ft'.cle Reiudic.lj. C.Quan.prouoc non eft nec.Sp. INVECTA amp;iilata.Vlp. ex inuedis amp;nbsp;ilia* tis,ait,cum.funerandum. INVENTiO thefauri ca eftaccipiéda, quæ fortuitu concingat, non data opera, de quo tra* Aatur in 1 jij. §. uit.ff.de lur.Fifc.l.j.G.deThefau. lib.x.Sp. INVBNTARIVM uocatur fcriptura,in qua res pupilli defcriptæ funt. Ale. in 1. paAum, C.de Paft. INVERECVNOBpoftulare.l.j.ff.de Poftu land. INVEREGVNDVM defiderium.uidcPau, inl.fi amp;nbsp;rem.ff.de Petit.hæred.Sp. INVBSTJGARB rationem non foliim di-cimusruerumetiam inueftigare eum, qui fefe ce late tentauerit.l.Non diftingucmus.§. fi arbiten ff.de Recep. IN VE S TIRE.aueftio eft:SfjUt monuit 014 dend. eleganti tropo feu figura denotans maxi-mi fœdens ultro citroq; coiitrahi negocium,in quo non fufficiat uulgarc hominis officium ex-bibere, fed exigatur optima amp;nbsp;animi amp;nbsp;corporis uirtus.Quemadmodum ferè ueftis habita di feernere folemus,qualis quifqs fir.eximiç'ne dignitaris, an plebeius. Quam ob rem amp;nbsp;Chriftus feruatornofter: Amice,inquit,quomodo hue in trafti non habens ueftem nuptialemfhoc eft,ani muih uera fide adornatum. Sp. INVESTITVRA eft,quoquisinnouæae» quificioms monumentum ornatur. Alciat. inl. traditionib.C. de Paft. Obæratoeftinueftitura propriè poffefsio. Duplicem autem eftetradunt Doft.propriam fcilicet.amp;abufiuam: quæ amp;nbsp;uer balis dicilur, quód uerbis fiat, eu m aflucorpo-reo;utcüdominus dicit.Inueftiote ifto annulo« uelenfe,uelhafta,uel aliare porrcéta, pro loei confuetudine.Hæc fignificat, ut Old. eleganter dicit, totam hominis conditionem transforma-tiinfideinamp;obfequiü erga dominum. Iftæcc-remoniæ.idem ait,allegona amp;nbsp;inyftcrio non ca* rent. Quod quumlurifperiti neque fcribendo, heque docendo expliccnt:fit, utnon aliter in fo ro quoque utantur huiufmodi folennitatibus, quàm fimiæ amp;nbsp;pfittaci ufu quodam inanimato folent mores humanos imirari.Propria ueró eft, quado Vafallus in poffefsionem realem per dominum,uel nunciumeiusinducitur. Haefeudû pleno iure acquiritur. uide tit. de Gonfuet reft, feud.in prin.Sp.
IN VETERATSVM malum,proantiquo. IN VETER ATVM.amp;recens,contrana. IN VETBRATA confuetudo curpro lege therito cuftodiatur, lulianus elegater déclarât l.de quibus caufis.ff.de Legibus, bp. |
ANTE N. IN VETER A VIT oplnio, ccnfuetudo: pro inoieuit,inualuit.
INVlOl-ABlLITER , apud Haloandrum in §.inftituto.l.pen.dc kgat.ip qucinuerlitLsti në.Quære,Non autem uolo. IN VIT A R E ,prouocare ad bonorum poflef fioncm,spud Vip.in I.j Vnde cognati.
IN V1T V S, qui per uim aliquid facit,non li-benter,tergiuer(ans, contra uolunratem, repu* gnans,coaftus.Vidc 1. filmsfamil. ff. de Procur.' l.inuitus.G.eod.l.inuitu.ff. de Seruit urb.præd. 1 in eo.§.j.ff.deRit.nupt amp;Barto.in d.l.inuitus, C.de Procurat.Sp. INVOCATiO brachij fecularis dicitur, c 5 index ecclefiafticus inuocatgladium ciuilisma giftratus,ut fententiam eius exequaturJ.epifeo pale.C.de Epifco.audien.c.j.de offic.ordin, Vi* de Barr.inl.unica^ff.Si quis iasdicent.nonob-temp.Sp. IN VLTVM crimen,de quonoeftfumptum fuppheium I.quod euitandi.G.de Con.obturp. cauf I.j.C.de His quibus utindig. Sp. INVMBKATA quies, prolatebrofa amp;nbsp;erne tita,Zafio tefte,dixit eleganter Celfus.in I.quod meo.$.'j.de Acqui.poffel. Huiufmodi habere di cunturfuriofi aliqui.in quibus fanitatis ueftigi-urn apparet,furore aliquando quiefeenteSp.
INVNDANS aqua.lurifc. in 1. fi quando-f-ferundum.ff.Si feruit. uendi. Quoniam,tnquif» damna inundantis aquælatenter euenirefolét: amp;nbsp;malle debemus inundationem auerti, quàm poftmodum de damni æftimationelitigare. Sp. INVNDATlO fundi fpeciemnon comma tat.ibidem. ea tarnen poffefsio amittitur. Nam» ut Paulus ait ad fin.l.cum unus.de Bon.aut.iud. pofsid. fi propter naturamrei.uelutifiprædiâ inundatum fit.aut propterlatronum potétiain, non poteft pofsiderixreftè dicitur, nó effe quod polsidcatur.Sp. INVNIVBRSV M,pro co quod eftgenef» liter. Sp* INVOL-VNTARIVM eft.quöd peruim. uelperignorantiam fit.Qtiod ergo neq; ui,neqs ignoranter fit,uoluntariû neceffarid dicitur.Su-lom.de Voluntario amp;nbsp;inuoluntarioti IN V R E R B.etiam eftita imprimerc,ut dele* ri nequeat:ut ftigma in armo equi inuftum, aut in femore Itaq; inuft,um, quod ignito ferroint-preffum eft,ut ftigm a fronti.
10 C O S V S .Latinum eft. Horat Oderanthï larem trirtes,triftcmq, iocofi.locundus non ité.‘ lOCVM uocamus, quod eft eontrariu« ferio |
ANTE R.
|
ferio.Hinc ioci gratia fafta obligatio, non ualet. l.obligationû fubftantia.fF.de Act. amp;nbsp;oblig Dit fertautem incus â ludo.quód Indus faClis.iocus prxcipuê uerbis fieri dicatunSp. lOCVLATO R.uoxnon admodum proba, otuolunt, locum apud Canoniftas fortita eft. c. lt;um dccorem^ext.de Vit.Se honcft. der. amp;nbsp;cod. tic.c.j.Iib.vj,Cicero tarnen alicubi locuiatoriain difputationem dixit,pro nee graui,nec feria.Sp. J O T A,Sc Apex quid fit, in Ann. Noui Tefta. Erafmus indicauit: fuper quibus,ut SeTheologi nonnulli,lapfus eft Arch. Sp. 1 P 'irT«/ix®',magifter equitu.Se linraf^J/t, praefedu fa, amp;nbsp;quafi magiftcrium equitumgt; Quidam pro alalxij.equitum accipiunt. IP S A re.in I.fin.fF.de Eden Inft.Quib.excau. tnaior.$. in fraudem. IPSE dixit, ufurpari folitum,quotics fenten tiæ rationem ignoramus,uel defenfionem à no* bis ad ipfum autorem reijcimus.Sic uolo,ficiu* beo.fit pro ratione uoluntas Sp.
IP s i s placer.His uerbis prouerbialiter figni ficamus^caufam nihil ad nos pertinere.Caetera Erafmus in Chil.Sp. IPSO die Sc fumere lugubria,amp; deponere, apud Vlpian.in l.genero. de His qui not. infam. ^PæS- IPSO faélo I ult.C.Loca. Vide Bart, in l.j.ff. deHis qui not.infam. IPSO iurealiquidfieri,uelopeexceptionis, nihil intcreft.1.nihil intereft de Reg. iur. nempe quo/d efFedum, cofequendumque ipfam rem. Sed quo ad alia, mul turn per omnem modum in tereft inter hæc duo. Vide poft Bartol, inl.fi ma Icr.C.de Suis Se legit, hær. Zaf. in §. bonæ fidei. de Aft.Sc Ferr.d.l.nihil intereft.interpretantem. Bellonus capite decimo.lib.j.Supputat.uerba i* pfo iure intelliguntur, ait, faepe,id eft,fine fado hominis.Sp.
IP S V M,pro res ipfa de qua agimus.apud Ci ceronem.Ioterdum emphafim habet demóftra-tiuam.ut apud Pomponiü in §, Deinde quia ne-lt;efsitas ipfa,inquit,curam reipub. ad fenatü dc-duxit.I,pofter.de Orig.iur.Quippe nullus homi num,fed duntaxat necefsitas, qua contradiftio nem non admittit,anfam dedit S C. paulatim in ftituendis.Solet enim, ut egregiè dicit Oldend. inultanosuclinuitos docerenecefsitas,ficut Sc exitus ftultorum magiftenSp. |
I R IR A,decaufaeft:Iracundia,deuitio multum irafccntis.fiue de moribus.autor Donatus.kam flefti clemêtia, dicit Alexander in 1. in ipfius. C* Famil. ereifeund. De iracundis not IF. de Ædil. edic.l.j §.fia.Et iratum, hoc eft, ira commotum iudicem, non cfTe timendum pro debitis publi. cis,Conftantinus fanciuit l.ij.C de Exaft. trib. libro decimo. IRENARCH A,pacificator,due pacts conci liator.^(gt;4^M,pax:«/’x©'5 princeps eft. In C.Iuftini. tit eft dclrenarchis.Martian.de Cuftod.Scexhi bit.reor.l.diuus Hadrianus. Irenarcharum fæpe meminit. Nebr. Vndc IRENARCHAE funtpacis principes Sccu ftodes,uteftin tit.delrenarchis.C.lib.x.optimè definitum,utaitPyrrhus,quiillicpluraex bonis autoribus fcripfit.Vtautem Olden.indicat. Ire narchs olim erat,qui difciplinæ publicç, Sc cor-rigendis moribus,præfertim ueró, ut itineranti bus pax Sc fecuritas conferuaretur, inuigilabat. Citât uerba Martiani, Sc fimul optat, ut hodie principes noftri reuocarentad rempubl. huius officij lanftifsimam funftionem.Sp. 1 RE ad iudicem, ob reuerentiam dicituris, qui adminiftrationem iuftitiç defiderat humili-ter à iudice, tanquam àuera lege Sc facrofanfta iuftitia. Sicaccipe Tit. Dequibusreb.adeund. iud.eatur. IRE in creditum.Vide,Credere. IRE in ius. Quaere,Venire ad indicium. 1RIN V JJI,à Pompon.tit.de Aur.Sc arg leg.l. in argento. inter unguentorû fpeciesrefertur.ÿ. unguentis legatis. de cuius confeftione uide a-p^ud Diofeoridem. Hune §. quia mendis fcatet, BayfiusindeVafculisemendauit. Sp. IR O NIA M , quam Latini difsimuiationem nominant,eft Sc quandoque reperire, cum uerba oppofitum eius indicât,quod nos reuera fen timus.Vteum lex:Patcr,inquit,filium exhære-dauit.l.cum quidam.C.de Legat.maximam fcili eet ad illum afFeftionem oftentans. Ex Alc. lib. iiij.de Verb, figlndicat Sc Albericus exempla fi-milia. Extat Sc nobile quidem tefteHaloandro in 1.Ofidius.de Lega.iij. ubi Impcratorobliquè perftringit aftoris illius impudicam auaritiam. Spieg* IRONIC A locutio honhabet confenfum: ut fi offerenti ridiculum emptori prccium, aut fi id uolucrit expeftari, dicatuenditor : Age, eras Tedifinoir^en ^ihtntitn zuborgen. quafi dicatur,nun-quam. Sic Scquæ!oci caufa, ueldocendigratia proferuntur,extra obligatoriu funt confenfum. l.obligationum fubftantia.§.ultimo,fF.de Aftio. Sc oblig. Sp. IRREVERB NS miles punitur. 1. milites a-grum.§. irreuerens.lF.de Re militari.Sp. IRRI G ARE,ideft,adaquare,8cquafiriuos in agrum aut hortum, per rigationem uel rigan* do deducere.l.j.^.idem Labeo ff. de Aqu. quot. Scæftiu.Sp. IRRIGVAB fontium aquae.l.j. C. de Muni-cip.Sc colon.patrim.Iib.xj.Alb. x ï IRRIOVA |
1
|
IRRIGVA loCT.tjerquæaquariuos produ-iltad irrigahdum.Papinian.in l.diuortio.'Solur. /natrim. Si bis in anno frudus capiantur,utcft inlocis irriguis.Sp. IRRITARE, nonratum efleuelle.ucloften dere.uel facere,l.j.ff.deFcrijs, Ab irruo frequen-iatiuum,incitarc,prouocareqi fignificat.utirritate canem in l.item Mela, §.itcm cum eo. ff. ad Leg.Aquil- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' * '1R R i T A E pœnæ.in caffum rogatœ,ad nibi-lum redaftæ. IRR 1T A Epreccs,uanæ,amp; quæ principis au fesfurdas offendunt. IRRITVM dicitur,quodeffeélufirmunon eft.xj quæft.iiij.c.irritam. IRRO GARE,proinfligere.Vlpian.infin. I. pen.de Calumniat Promodo, ait, delifti pœnâ irroget. Sic dicitur inrogara deportatio, in l.fi di bitori,ff.de Fideiuf.Sp. IRR O GARE leges,pro conftituere. - IRRO GAREmulélam.idem quod dicere friuiélain.autore Budæo.C.de Vfur.Fifca. lib.x. Irtft.de Publ.iud.^.penul.Quære,Mulélam irro gare.Sp. IRROGARE priuilcgia,eft,quod uulgus pri uilegiareuocat, IRROGASSl T,antiquü uerbuin, pro quo apud Ciceronem in Legibus corruptè legitur Interrogafsit, 1R R V PTi O,impetus, incurfio. Vnde irtu-ptionem facere, ein angrtff' thun^ •i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IS I S qui per partem itincris it,totum iusufur-pareuidctur.Paul. aitl.fi ftillicidij.Qucinad.fer-uitiamit.Sp. 1 S O N O MI A,idcft,çquabilis bonorum bo fiorumq; diftributio,in qua omnia omnibus pa riaac demenfa refpondent.Bud. ini.iusciuile. deluft.amp; iur.Sp. izruTi^nSr dicitur,qui ijfdem legib.cu ciuib.uiuit. ZffÆTiAârerant Athenis,nee dues, nee(Ww/K^jfed ciuiliiure inbabitantes.Sp. ISO STATES,æqualitatisrecognitor.nam ?lt;^, æqualis. C. de Pond. amp;aur, illat.l quoties. Quoties,inquit,dc qualitatefolidorumorta fue rit difputatio,placet,quéfermoGrçcus appellat Ifoftaten,profua fide amp;nbsp;induftria, utneqi faUat, neq; fallatur, contentionem dirimere. Nebriff, 1S THMV s,propriè,utBud.fcribit, colluin fignificat: acuius fiinilitudine terraoblonga amp;nbsp;aogufta inter duo maria, Ifthmos etiam dicitur. Cui Porthmos,id eft, fretü opponitur, maris fd licet inter duos cótinentes anguftiæ. Sic autein Ifthmus a latiore terra jptinus gracilefdr, ut eer uix à corporis compage dedudior eminet.Pau. in kpen.de Seruitut.ruft.praed. iuxta Haloandri (quæ ubiqi iucidior eft) uerfionem 1. Titius ait, C Scio fratri,S P.De aqua fluentein fonté, qué pater meus in Ifthmo inftruxir,do,concedoqi ti bi gratuito digitum,fiue ad domü,quam in 1 ft firn o tenes, fine quocun^i tandem uolueris.Sp. • 1 STJV.SMÓDJ,idcft,iftiusform«amp;fpeci ei,uel tails. . ; . |
ANTE T. ITA,regulariter poniturproSic,modomq? denotat.Exempla indieat Alb. Eft ramen repefi re,ubi conditionem facit,utdocetGIoff.inl.lu-lianus.ff.de Cond.amp;demonft.Sp. IT A fieri, non eft reficcre,uel conftituere nia. fed exhiber! feruitutem ititieris.quonominei-ftafuntparia;Iter fieri,uel non fieri. Quo minus ire,agerc liceat:nifi quod primum eft condfius, alteru uero explicatius.Zafius in$. Cato, quod Doft. no intellexerint hunc ornatum loquendi modum, oftendit eos in inagnum errorem inci-diffe.Sp. ’ IT A nati, pro Ad hoc.quod barbari, ad eum finem dicunt. l T A uteft,inl,quæfitum. §.peto amp;nbsp;I. qui babebat.ff de Legat iij. Barbarèüulgó dicitur, Vt de fado eft.Sp. gt;■•■ ÏTA uti,ita demum,ita tame, regulariterner ba præcedentia coarètant. 1,1-ucius. §. qui babe-bat ff.adTrebcll.l.bbcrtas.§.ij.ff. de Manu, teil', cum fimilib. I TER , ab eundo didum eft, amp;cft iuseundi hominis. Adus, ab agendo:unde ius iumentum agendi,adus eft.Via,à uchendo:amp; ideo ins infe continet etiam uehiculum ducendi. Semita,fc-mis uia, per quam fdlicet incedüt homines ibi-diori itinere.Alc.de Verb.fig. ITER,eftius eundi ambulandi hominis,no etiam iumentum agendi uel uehiculû. Gtrahtig» keytzu gehen (lurch ein felt oder acker, Modeftinus in hinter A dum.ff; de Seruitutibusprædiorumru fticorü.Itereft enim,inquit, quo quis pedes uel cques comineare poteft. ITE R intempeftiud facere. Vide,Taculantes. I TER VM , duas habet fignificätiones :uno etenim modo fignificat Mr^nti, hoc eft, fecûdû: altero jed^if hoc cft,fæpius. Autor Paulus in I.ue luti.ff.de Edendo. IV IVD EX dicitur,quafi ius dices populo, Hue quod iure difceptct.Iure aurem difceptare eftiu dicarc.Et iudex eft, qui iurifdidióe propria,sut fibi delegata amp;nbsp;commiffa,ius habet fuper caufis litigiorum cognofcendi.Etqui ex propria iurif-didione illud habet, dicitur index ordinarius: qui ueró ex delegata,dicitur delegatus,extraordinarius.Interdum impropriè ponitur.l. penfE de Arbitr.Dicitur amp;nbsp;iudex animatumius ; mefo dicus auté Grçcê ,quafi mediarius Latiné.ànie-dio amp;nbsp;iure eópofito uocabulo. Quonia qui medium eófequitur,is ius fuum obtinereuidetur. Vide Budæum in l.ius Ciuiie.de luft. amp;nbsp;Iure. . IV D EX appellationis.Papinianus:Qufpro uocauit,ait, pados eft, intra diem certom pecu» nia,qua tranfegerat,non foluta,iudicatis fe fatis fadurnm. Iudex appellatióis nuilo alio de principal! caufadifcuiro,inftam conuentionem,oe-luti confefsi,fequetur.l.talepadü.§.j.ff.dePad. Spæg- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ' ixr D EX non competens,!dem qui nonfuus. Notus eft apud luftinianü titulus: Si à non cop. iud.iudic.effe dicatur. Sp, lYDB^ |
t ' À N
IV D B X, iuftitiæ ahtiftes. HuncuerÔ feu iu-ftitiæ antillitem,oportet effe graeem, fanétum, feuerutn,incorruptuin,inadu abilem, contraq; improbos nocentesq. iminifericordem.atq; iri» cxorabilein.ereftumq.-.Scarduum, amp;nbsp;potétem^ uiamp;maieftate æquitatis ucritatisq; terrificum,' utaitidem Budæus inl.iulbitia.deluft.Sc inr. j IV DBX liinitaneuamp;.qùi habetlimitatamju-rirdicbionem. pt Argentorati fenatus minor,qui iudicat ufq-, ad (umipam fescentorum Aorenor rum,amp; intra earn fumtnarn^non ultra. Vide Zaf. in 1.quidam exiftimarunt ffiSi cert.pet.Sp.
1V D E X ordinarius,qui à Rom. Pont.uel Im peratorelegitimam potellatem accepit.Quaere, Ordinarij indices.
IV D EX pedaneus.Curita fueritappellatus, fua cuiqs elb fcntentia.Cantiunculæ uiro dodif-fimo non admodû arridet,ad exemplû pedario’ rum fenatorum dictos fuiffe, quUm pedari) fena tores rto minores reliquis fenatorib. extiterint, fed exfaélo-, imitationc fuceelsiua nullo nô die mutabih nominarenturmempe quad quihodie Catonis fententiâfequuti, ad eum pedibus tran fierant.dte infequente in CæfarisiSc contrà, qui bodie Gæfâtis orat'onem amplexi, eras in Cice ’’onisfententiam pedibus ire poterant. Sp.
^VûicARE.pro condemnare , ut apud Ci' ceronéreperitur. Italudicatus, pro condemna-tus.apudluiifc.inl.fi proaliquo ff ad S.C.VeU. ®‘^'g'’^ge.de Pign.
1V 01 c A R E,pro æftimare,in Lhac ediétali.
§.bis lUud.C.de Secund.nupt Sic apud Horatlû Satvij.lib.j.Index rerum,pro ælt'matorc.
iV D 1 C AREquodilbetàius dicere.Bart.dif-ferit in I.j.ff.de lurifdiâ. Sp.
ÏVDI G A R E,munus publicum efti ait Paul.
1 nbsp;nbsp;nbsp;quippe.ff.Vbi quisager.Sp.
IVDJCAREdere ali qua grauius, fie didû, Utgranius ffatuere.Budscus. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .
\ V D i C ARE de turri, fine de muro diefitur, quifpeclantintutopericulaaliorum. Adi.Chlh Eraf.'Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»
IV D I C A S S1T , proludicanerit,antiqnum uethum in legs xij.Tabularum;(iuum magilbra lusiudixafsKjirrogafsittie pcr-pe)p,ulum,mulèiç pœnæcertatiofcfto.
lVDlCÂT1.0,cognitio.l.epifcopali. C. de Epifc;aud.
J V D le ATI aftiOjSe aftio fafti. diuerfa funt nomina,fed eadem res;nifi in iuramenti delatio ne,ibi propriè uenit actio in faftum. Zafius ink intra.ff.de Reiud.Oldend.re.étè notât, ludicats feu rei iudicat® actionem non infadtum nuncu pandam,ut Accurfius putat.Non enim,a_it,quia faftum eft, agitur, fed quia iudicatum eff. Sp.. .
IVDIG ATVSi item eft, iuxta Cicerone dc Inuent. de quo iam anté lengtentia alicuius,, aUt aliquorü conftituta eft. Ibidem, ludicaiü eft res affenfione , aut autoritäre, aut iu4icio alicuius, L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autaliquorum comp.tobaca.yideGloff.inl.G.Sc
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jure ff.Qui pot.in pi^ab.amp;cBart.in Lftipulatip
!.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nes non diuiduntur mde Verb.obhg.Sp.
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1V D i C AT Y.M,feures iudicata dicitup,quç
T E V.
finemcontrouerfiarû pronûciàtioneîadicisac-cepit.Quod uel condemnatione, uel abfolutio» necontingit.uidelicetiuftaacualida. Alioqui fi nullius tromenti fit, non poteft temerè cotule-mnatio,uel abfolutio dici.l.j.Se 1. iij.$. condéna«-tum.ff.deReiud.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ?
1VDIÇATVM facerc, pro parère iudicato; fiueperfoluere, quod indexdependendum effq pronunciauit.Inter alia emm facereiutluprà m-dicau imus,Cgnificat loluerc.Sp.
IVDIC^ATVM (olui, dicebant ueteres earn fatifdationem.quç de foluendo perremn liebat. 1.iudicatum ff.ludicatum folui.Quære,Stipular tio iudicitum folui.Sp,
1V nbsp;nbsp;nbsp;n 1 C E M religiofum fortiri, apud VIp. iri 1,die.l.denunciafle.de Adult.
1V nbsp;nbsp;nbsp;D IC E S qui dan poffunt.Paui. explicatl, cum Prætor.§.non autem.ft.Vbi quisa.gcr.Spie
1V nbsp;nbsp;nbsp;DI c IA ordinaria, diétàab ordine Ponti' ficum,quorum autoritäre deciarabatur,nû cuir que aétio coinpetcbat,an nomtandem ad Prçto rem translata,quod hoc deelarandi olficio ad ar uaritiam abutebantur. Vnde in cdiétisPra;toru. hæc ucrba;ludicium dabo,indicium non dabo.-Spieg- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
1V nbsp;nbsp;nbsp;D 1 C I A conftuprata, uocantur obfcœrtai ut qus ftupris amp;nbsp;adulierijs corrupta funt. Bud, inl.fibenecollat.te.deVlur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
IVDICIAEIS moleftia,apudCiceronéad Atticum. .
1V nbsp;nbsp;nbsp;D ICIAEI S quxftio.l. Lucius.ff. Man^ 8cin Auth.de Exhib.reis,§.illud.Alb.
1V nbsp;nbsp;nbsp;D 1 C 1 O fifti, eftfaélum cohærensperfo-næ. unde cum ea extinguitur. Netp enim pofsi-bile cft.mortuum fiftere,iuxta l.j §. ne auiê hoc. C de caduc.toll.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
1 nbsp;nbsp;nbsp;V D 1 C1 O appetere^pro experiri. 1.qui cum . maior.§.is demurn.ff.de Bon.hbert.
1V D.i c i VM pro pœna,apudVlp.inl.fi quis id.in prin.de lunfd.Sp.
1V D 1C1V ivi eft legitimus aélus,in quo très perlonæ primariçintércedüt,iudex,aétor,reus. Et non n fi poftlitis contertationem propriè di ci,omnes fawntur.Hinc diélû M,Varroni,quôiJ ins,id eft,potcftatem dicendi,hoc eft, pronuncl andi,Pr®tori partes datent. Alciatus in Commgt; ad titu.C. deIn ius uoc.8ccap.ij,hbr.iij Parerg. Spieg.
IVDICÎVM amp;Confiliumbauditamulturry differunt.Siquidem prifeis cbnfulere fuit iudicä re. Inde fenatufconfulta,amp; fortèetiam conful rum nomen-Nunc fi quid intereft,- ho.c eftiquod iudicium adhibemus obuijs amp;nbsp;expofitii», cemfir lio utimur in retrufioribos ac dubqs. Ex Erafra.
IVDICIVM 3equum,conueTiientifstmè irti teTpretaturànonnullis Cicrm^tps, HmJ ^le/.^dir crlur urihdl. ut.æ.quùs uir,tin Lgt;lt;lfn»MnH,E i,ni,lon ga diec.ómutata.NamftdewtaM dicendum erat| quoi inter duos fuum cuifthét conleruat. Hoç Lcétor candide refer acceptum rehquip uû uul carium oV^êrdationulnVolzianatum.Sp. ,
x 4 IV D1;
-ocr page 272-I nbsp;nbsp;nbsp;ANTE V.
|
IVDICIVM facere.eft iudicare.ut facere pu gnam.prçlium.conieéluram.finetn.conuicium, nirtum, paftionem, aliaqt eiufdem generis.Sp. IVDICIVM humanum, quo qui sab homk nibus bene uelmaléaudit;cuicótranus eft dies Domini, qui intima cordis fcrutatur amp;nbsp;iudicat. Vide quae notin $.fimiles rufticû.in Vfib.Feud. tit.dëPaccamp;uiolat.Sp'. IVDICIV M.legitimam contention^ fignifi cat,amp; difceptationem, qusftionem, fiue litcm. Cognitioné item.notionem amp;nbsp;exiftimationem, fiue opinionem.Itaqs primo fumptum modo,iu dicia publica dida,quiapublicam quorum uin-diclam.Sp. IVDICIVM proluforium, diftum eft »ƒ««gt;» r/y/wz-reftenim præiudicialis caufa,quæ hoc oer bo figniftcatur.Bud.in pofter.Annot. IVDICIVM rcfcindens,eftiniudice,inprae tore uiao;qui imploratus pereum qui Isfus eft, propter abfentiamakerius reftituitin integrum eum qui Isfus fuit:amp; refcindit, annullat, caffat, fuftollit quicquid illud eft,in quo alius fe coque riturlsfum.tollitqieiomneobftaculum.Zafius in tit.Inft.de Aâion.ÿ.rurfus. IVDICIVM refciflbrium ideft,cumuiaa-gédi aperça eft, fublatumeftobftaculum : quod is qui Isfus eft.poteft rem fuam petere,ac fi nun quarn fuifietufu capta: amp;nbsp;damnum reponere,ac ft nunquam fuilTet Isfus.Hinc ita didum, quód refcindit obftaculum,amp; caffat quod obftabat Is fo Zafius in tit.Inftit. de Aft. d.ÿ. Atque id dugt; ple«.fcilicet Inftitutorium amp;reftitutorium. Vide ibidem. IVDICIVM refcindere. Vide.Tollerc iudi-cium. IVDICIVM fuüm,hoceft,ultimamuolun-tatem. non intclligitur quis ueile impugn are. 1. iij.de Teftam.milit. IV DICIO fifti, non eft aliquem in iudicio reprsfentare, eumnon param diftent, utlafon declarat in l.j.fi quis in ius.Brcuiter qui in iudicio fifti promittit.â principio ufq; ad fententiam fiftere tenetur;qui in iudicio aliquem reprsfen« fare pollicitus eft,confeftim cum exhibait,libe-ratuseft.Sp. * IVDICIVM profiteri,eft,ultro fefe, confor-tes^ue criminisdeferre.Bad.adl.Cornel.de Si-car.lj.
lVGARIVS,id eft,bubulcus,amp;auriga bod, qui iuga ducit amp;nbsp;régit. IV 0 A T I O ,ucftigal quod iugeratim, hoc eft defingulis iugerisprsftabatur. Eiusqiimmuni tas,nifiâ principe fpecialiterconccffa fit, nullius momenti habebaturJ.iminunitatcs. C. de Agri. amp;ceafi.lib.xj.Sp. IVGATORIVS bos,quiiugofubditur. IVGBRVM diftum,quoduno boum iugo per diem exarari poteft. Vide AlciatUm interpre tantem I.millepafius.de Verb.fignif.Alcxandrü Neapolitanum capite uigefimo, libre fecundo. Spieg- |
IV G1S aqua,profunda. IVGiS puteus,alta$. IVG VLVM petere,in agendis caufis tune dicitur caufidicus, quü id quod eft potifsimutn, ualidifsimè inuaditur.Non abludit,quod uulgè dicitur,ich uuil im (Lk leben treffen At Aims uerbisbo minem iugulare,pro conuincere, notum eft. IV G V M, pro pari duorum animal mm plerû que accipitur,ut fæpe apud Vl p. Eft tarnen lugû non modo feruitutis, uerùm etiam beneuolen-tis.SicenimHorat.DifFugiunt, cadis Cumfecc ficcati$,amiciFerreiugum panter dolofi.Acrur fusiDiduftosqi iugo cogtt aheneo. IV G VM idem trahere,pro eo quod eft,nego cij uices panter [aamp;inere.'Zugleichimgeuuynntiniti ueAufl, IVLIV S Csfar,dc gente lulia (quç pro indu bitatocrediturab lulo Ænesfilio manage.lüde omninoIo.Lud.Viuem)natus fuitRomçC Mario,amp; L.Val.Flacco Coff.adllII.id. QuintiL qui menfis poft cius mortem,lege Antonia Julius eftèa caufa diftus.Meminit eius Pompon.ia l^g-Ü* ^- deinde Caius, de Orig.iur.Eruditi noa probanteum excludi à catalogo Imperatorum. Suntenim, qui Oftauium Auguftum primum Imperatorem appellant.Sp. IVMENTA,ü iungendo appellantur, quod currui iungerentur,ut equi amp;nbsp;muii. Bouesueró armenta potius dicebantur, ab arando, quod is principalis eorumufus. Vnde iumentislegatis non debenturboues.l.legatisferuis. $. iumétis. iff. de Leg. iij. Vlp.in l.sdiles aiunt.ff.de Ædil. e-dift.oftendir,qus iumentoru appellatione cos tineantur. Generaliter autem, quicquid nosiu' uat,iumentum accipi poteft.Sp. IVNGERBlitem inter fe.l.j.ff. de Litig. IVN CTIM,fineintcruallo- IVNCTVS mulus,àclitellario differt:hoc eft,mulus qui iugo affueutt. IVR A prsdiorum,funt feruitutespropriél. j.de fcruit.ruft.prsd.Dominium ueró, ius prs-dij non eft,fed ius ipfius domini.Sp. IVRAMENTVM, affirmatioeft, uelnegü-tiOjfacrs rei affertione, uelatteftatione firmata. Dicitur autem,ut amp;nbsp;iufiurandum, à iuro, quod proprièfignificat(tefteOldendorpio) promit-to me, adhibitis etiam teftibus, ita feruituruny aefiiuseffet: cumqi nullum fitprsfeniiustefli* monium,quâm diuini nominis,fit,uttum iura-redicamur, cumDeum inuocamus teftem. Et eft multiplex. Voluntarium, quod amp;nbsp;conuentio nale dicitur,cft,quando extra iudicium,abfents iudice,pars parti defert iuramentum, ad confif-mandum contraftus , amp;nbsp;quscunque négocia, uideiicetut promiffa feruentur. Ét hoc iufiu» randum dicitur extraiudiciafe amp;nbsp;uoluntarium, de quo tarnen non loquitur Paulus in 1. iufiurandum , quod ex conuentione.in princip.ff de lureiurand. ut quidam, Oldendorpio tefte, falfdputant. fedl.j.amp; Conftitut. Friderici Im' peratoris,C.Si aduerf. ngpdition. Ex hoc autem iuramento non nafcituraftio,utdilucidê traftatidem Oldcndorpius Aftion.ix. Claff j-ludiciale |
A N T E V, .
Rhenanus nofterreftituit.Sp. . - nbsp;nbsp;.
IVRATORVM nomine cenferi porte/qüt iudices,uulgó Scabinij Srlit^f/appellaturjuidea placcre nonnullis eruditis.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,
i VR ATO promittere.Paul.I.ult.Qui fatjfd* fe cog.Qui iurato promifit,iudicio fifti, nori'ui-detur peierafle,fi ex concerta caufa hoe deferuegt; nt-Sp.
IV RE belli transfugam fecipi, quid fit,uide 1.transfugam.ff.de Acquir.rer domin.
1VRE commun! qui tutus eft, priuilegijs no indiget Idautem intelligitur,quum aliud iusnó exprimitur.lnftit.de Iur.nat.$. quótièsl 1. fin. C* De his qui uen.ætat.imp.Sp.
1VR G A RE,quafi de iure agere, amp;nbsp;côtendc-rc.î-îinclurgium,quafii iuris agium.c.‘forus.§.iur giuin.de Verb. fign.Sp.
ludiciale iuramentum aliud fit, quandoin iudi-cio,cora iudice,amp; eo approbante, pars parti iu-ramentmn defert. Tertium iuramentum edne-ceirarium,amp; hoc intriplici differentia. Aut enim fuppletiuum eft,ucl in fupplementu, qu od à iu-dice deferturin defeélumprobationum. Aut iu ramentum neceffariumpurgatiuum eft, quo fe ^uispurgatde confeientia. Auteftinlitem iura Eientum neceffarium, quando æftimatur lis ex affedioneiurantis.Zafius Inftlde Ad. §.item fi quis poftulanti.Sed melius puto,ut eundem Ol dcnd.loco iam indicato adeasiut cognofeas iu-raraétorum genera per interprétés obfeuré magis, quàm utilitertradata. Porto iuramentiuo-ceufifuntamp; Seneca in de dementia, Sc Vip, in 1.lufiurandum iij,§.fi dcqualitate iuramenti. de lureiur. Sicq; in Florentinis libnslegi,teftatur Budæus.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I V REIVR AN D o firmare,Cic.deLegibus; 1VRAMENTVMaffedbionis.Quaerepaulo Plurima firmantur iureiurandointer ipfosho-fuprà,In litem iurare.
1 VR A MENT VM calumniæhæc continet.
mines,dijs immonalibus ihterpofitis,, tu in iudt cibus,turn teftibus,Idcm in Offieijs, Darc iufiU
Primo , quod no caluinniandi animo litem mo-teat Secundo,quod bonam caufain.fiue iurtam defenfionem fe habere putet.Tcrt!ó,quódinto talite nullam exiger probat’onem, nifi quapro tieritate putet e(te neceflariâ.Quarto,quod nullam allegationcm caufa differendi negorij pro-ponet.Quint0,qu0d nihil penitus caufa patroci nijiudicibus, uelalicui perfonæ pro hac caufa uel promiferit, uel poftea datums fit, uel perfe, uefpermediam perfonâ. Vide Baronem àTau-tenberg, titulôoélauo Progymnafmatum fori. Oldend. Habemus nunc, inquit, iuramentum calumniæ.quoperiuria magis introducuntur, quàm excludatur calomnia. amp;nbsp;uerifsimum eft. Certèficautiones antiquæ nonelTent abolitæ, quarum tarnen quaedarh adliuc ueftigia in qui-bufdamlocis retinentur, nihilo peius forerifes reshaberent.Sp.
IVRAMHNTVM informe.Quære,Iufiurâ^ dura ftmplex.
IVRAMENTVM litis decifiuum, nihil aliud *ft,quàm iudicialc, perquod lis deciditur. 2af. loft de Aft.§.item fi qui s portui.
JVrameNTVM uentatis appellatur,quocl ’’tdexcognita caufa defert aclori, ad fupplendâ ptobationem eius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
IVRAMENTVM referre. Vide,Referre iuf-jurandum.
IVRAMENTA remittere. Lege.Iufiufandû remittere.
IVRAMBNTVMhabetuitniudicati.l. ij.flf. delurciur.
1V RE pietatis de fuo præftare.l. Nefennius.
IVRARH Lege,Iuramentum.
^X^,^’^^ t^otteepïts tierbis. Vide, CSceptis uerbis iurare.
IVRARE perlouem.Quaere,lufiurandum. IVR ATI teftes.Vide infrà, Teftes iurati.
IVRATissiMl uocé quiufurpant,exucte ribus, idoneos proférant aurores. Certè apud Plmium in Pr «fatione locus corruptus eft, que
randum,dixit.Liuius,reddere amp;nbsp;exigere. Sp.
1V RÉJegitimo.l.fi naturalis. Æ de Adoptiof IVRE publico,id cft,ciuili.l. placer. C, de É-pife Sccler.Alb.
IVRE reuocandi domum,eft porte peterc,ut caufa, ob quam alibi conueniuntur, remittitur doinum, amp;nbsp;ad locu, in qub domicilium habent. l.ij.$ legatis,fF.de lud.Sp.
lVRlDici,adicundoiure præfediItaliæi ab Adriano principe inftituti,apud Capitqlinü, annotante Egnatio,intelligédi.Notus tit. luridl c» dies,quontè ius diti poteft.Sciuridicaadio^ quaefecundum iuseft. amp;nbsp;iuridieds conuentus, in quo iuraredduntur, ueluti noftrate lingua^ Rjtb, Gericht, Hofl'gerichtbab^n. ubi plurcs de caufa deliberantesy tandem cam per fententiam decidentes cóueniunt.ffde Offic.iuridici,quem ut-de,^ l.Thais.de Fideicom.libert..
1 VRl S ciuilisintellcélus.cxRhetoricisprÇ-ceptis magha ex parte petendus. Vide infrà, Né gatiopura. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
i VRi S profe(rores.Quçre,Profeflbrcs iuris? IV RI S ftriéli uocabulum peculiare eft lurif-confultis. Rcliqui fcriptores, Budaeusait, fum-mum ius appellant Indefummo iure agere,pxo èo quod eft,non exæquo amp;nbsp;bono,fediniquiór^ quodam iure.amp;præfraélo.Sp.
IVRI S ftriéh rationemimpp.ini.placuit.C. de ludic.non ius fcriptum appeliant,ut quidam putant : fed ut obferuauit melior illc nofter Ro? inanarum legum interpres Oldend.præduràm^ amp;nbsp;ab humanitatis régula alienam interpretatio.*-nem,aut criam cauillationem fophifticam,eprtÏ quae lege comprehenfa non funtSp., iVRlSCONSVtTVS èft,quiIegü,amp; con fuetudinis eius, qua priuati in ciuitate utuntur, amp;nbsp;ad refpondendum,amp; agendum,amp; cauendutn peritusert,autor Cicerolib j.dè Oratórepetfe-dlo.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
1V R i S c O N S VbT i nonnunqua figpr»'$, loquuntur.Alciatus exempla proponitlibr.Jjij. de Verb.fig. latè oftendens,quib.figuris ufi fot
-ocr page 274-|
I lt;nbsp;ANT SedScipfe legislator îronîcèloquîtur,quodamp; ali Apcllo animaduerrum eft,in 1. äntepen.C.de Leg.Idem agît in I j.$.beftias.ucrfic.denique,ibi niâ in arena pafsi unt fe honorari.de Poftul.in 1. ficut aüt.in prin.fi feruit.ucnd.in 1. Offilius.uer. pone,inquit.de Lcg.üj-Cæterùm qua lingua in-télligendi fint ucteres lurifcônfulti, fuperius in uoce Intentio.indicauimus.Sp. JVRIS C o N S VETO R VM uclprudenti. um triplex eft differentia,quam obfeurê confun ditTribonîanus.Inft.delur.natu.gcnt. amp;nbsp;ciui.I. Fueruht prudentes,qui leges xij.Tab. interpre-tabahtur, quorum difputaiiones fori, dicuntur lus ciuile.l. ij.$. His legibus latis. ff. de orig. iur. II.Fuerunt prudentes,qui priuati refpondebant confulentibus autoritate probabili, non autem neceffaria.lII.Cœperût publicè Imperatoris au» toritate fignatis feriptis refpódere fub Augufto, â quorum refponfis non licebat recedere, d, 1. ij. ÿ.Primus diuus Auguftus. XVRISDICTIO ,facultasatqspoteftas eft juris dicendi.Nam ius dicerc,eft præeffe iuri di-cendo, amp;nbsp;legibus gubernare, ac iuftittam mini-ftrare.Improprièaccipiturpronotione,in 1. ait Prætor.de Sent.amp; rc iudic.Sunt qui feribant lu-rifditio.Sp. IVRISDICTIO, genericèaccipiendo.cft poteftas de publico introdufta.cum iuris dicen di,amp; aequitatis ftatuendæ nccefsitate.Gloffiin 1. ius dicentis.ff.de lurifdift.Hæc eft pulcbra amp;nbsp;e-legans diffinitio,ut ait nofter Zafius,amp; iuxta Ol dcndorp.fatis bona,fi quis earn reâê intclligat, quam ik ipfe explicat. Apud Alciatûm ad fi.cap. xxiiij.lib.Difpunft.ij.inuenimus adnotatum,fal li eos, qui iurifdidionem non â dicédo iure, fed â ditione,hoc cft,dominio iuris appellatam per-quâm ridicülè tradiderunt. C. gratum. de Offic. dclegat.in I.j.de lurifdid. omn. iudic.Diuiditur autem iùrifdidio à Zafio in très fpecic8:imperi. um merum, mixtum , amp;nbsp;fimplicCm iurifdidio-nem, quæ eft iuris dicendi poteftas j ad utilitaté priuatam, officio fuo adioni deferuiens. Hanc in fexgradus fecatBart.quos Zafius dodé contrahit in tres,in 1. cui iurifdidio data fit. cod. tit. IVRIS DICTIO Anomala,qu«amp;Extraor dinaria dici poteft,quaE confuetudine, non iure fubfiftit: cuiufmodi eftiudicum curiarum domi nicalium,qui circa feuda tantum, emphyteufes, amp;pada curialia cognofeunt.Sp. IVRISDICTIO libera dicitur, cum is qui earn habet, non impedicur maiore aliqua pote-ftate,quo minus agat pro impeno,amp; lege agi iu. Êeat.ËxBudæo inpofter.Annot.Sp. IV RIS D l C TIO reftitui.uel abrogari.ut di catur, unde loquendi modus ille inoleucrit, o-fteridit Alc.cap.ij lib.iij.Parerg.Sp. IVRIS PBRlTI,apud Allenum,ff. Si ferui. uend. Annio,inquit,Confilium omnes iurifperi-ti dederunt,ut cum co ageret, ius ci non effe, in co loco ea pofita habere, inuito fe.Sp. IVRIS PRVDRNTRS.Legeibidem. iVRlSPRVDENTIA.eft diuinarûamp;hu- |
E V. manarum rerum notitia, iufti atq; iniufti feien-tia,hoc eft, ipfa igt;««'xAoi»'lt;«^««,difciplinarotunda, integra.ik fine offenfione.Budaeus in I.j.de lult amp;nbsp;iur.Vcl eft ars boni amp;nbsp;æqui.Neq; enim uoluit lurifcbnf. haepofteriore definitione iusdefini-rc,fcd ipfam iurifprudentiam,quæ eft habitus a-nimi, ipfius uidclicctintellcdus. Ius ueronihil aliud eft, quâm relatio. Na amp;nbsp;Obligatio eftlus, amp;Adio eft lus,^ Dominium,amp; Vlusfrudus,amp; pleraq; in legib.infinita, nimirum fpecies ipfius juris. Ex Apello.Sp. IV S eft,quoduclhatura,uel ciultas,autp8-pulus.uel gens,uel confuetudo iubet.Ius autem pluribus modis dici, Paulus traditinuulgata I. ius pluribus modis dicitur.de luft. amp;iur. Sieau tern exaélè dcfinicns,fccûdum Apellumiluseft facultas amp;nbsp;autoritas agendi fecundum legem. Vlp.autem:Ius,ait,cft ars boni amp;nbsp;æqui, h oc eft, colledio omnium præceptorumboni amp;nbsp;æqoi-Hinc colligit Alciat.quo loco in Parerg.haned« fendit Vlp. diffinitionem iuris, id fcciffe lurec. quod tantopere exoptauit uidere Cicero lib.de Orator.j.Et eft diélum ius, quod omnia re^laamp; Inflexibilia exigat.Æquitasuerd eft, quæ ex iure multa remittit.Salomoniusexiftimat,iVlpia' num fiue Celfum loqui de officio boni amp;nbsp;æqui oiri,quod in adione uerfatur: amp;nbsp;ideo ius eftars, intelligitexercitium boni amp;nbsp;æqui uiri.uelutiuk tus dicitur ars boni hominis: philofophia.arsfa piétiæftudiofi:amp; iniqui ars,nequitia. Nee enim hicagiturdelurifconfultorum fejentia.quæeft» non ignorare quieqüid legibus fetiptum, modbus Tcccptum,prudcntumuc autoritäre digeftu eft: in qua cognitione nullum artificium requid tur,præterafsiduam ledionem Arift.v.Ethic.dj gnofcere iufta amp;nbsp;iniüfta, nullam fapientiampu-tat. quoniam de quibus rebus leges loquuntur, non difficile eft intelligere:fed iufta facere, ma-ius negocium cft.Sp. I Vs,idcm eftquodlex,^iuffuperapoco-pé didum.quoniaproprid nihil aliud eft,quàm quod natura iubet fequi aut uitari. Quanquaamp; uulgó,ficut lex,ius etiaappelletur.quicquidud gens,ucl populus.ucl confuetudo iubet.Ius aut cffe executionem iuftitiæ,non redè tradiditAc curfiu8:quód nee ipfe, nee Accurfianipercepe-rint diffinitionem iuftitiæ. 1V R1 s prçcepta tria funt:Honeftè uiuerc,Al terum non lçdere,lus fuum cuiqs tribuere.Iuris aût.intellige naturalis.Et quâm hue omnes refe ranturhumanæleges, Oldendorp.demonftrat breuiter.Honeftè uiuédocaftraturlibido:fi nein inein lædimus,cocrcetur ira:fi cuiqi fuum fini tur,reprimiturcupiditas.Quæfiunt iniufti,fd^ ab his uitijs oriuntur, quæ his præceptis VIpia-prorfus cxplodit.Sp. IV S per fe diduifijgenuscft:ius ciuile,fpect es:ius ciuile Romanum,indiuiduum, quod no, nifi uttotum in partes,fecatur,in Ieges,fenatuf-confultà.edida magiftratuum,8c cçteras partes diuifum eft.Sp. l y.Sjaliud bonum, aliud melius, aliud opA' mum.C.de Procur.l.exigendum. amp;nbsp;de Vfur.l.)gt; |
|
I ANTE V. . amp; quand. Sta quibus quart.parSjl.j.libr. x. amp;nbsp;ff. de Pignor.l.ftlt;leiuf.§.pater. Alberic.Vide Bar.in d.I.j.explicantem, quid iure optimo fit accipien dum.Sp. IV S,bonum amp;æquumcftquidê,non quod fecundum legem, fed quod eft fecundum einen dationem legis. luris itaqi practorij munus eft, iuris rigiditatem corrigere.l.ius aut ciuile. §. ius praetorium.dc luft.amp; iur.Sclnft. de Bon.poffeff. in prin.Salom.ini.Gallus. IVS à lege differt, quód ius generale eft, lex iuris fpecies.Et ius ad nó fcripta etiam pertinct, lexadiusferiptum. IV S à materia amp;nbsp;forma diuiditur inpublicü amp;priuatum. Rurfum priuatum inferiptumSe non fcriptum.A caufa ueró efficiente.in naturale,fiue gentium,8c ciuile. Vide Apellum capi. ij, in Method.Sp. IVS ,pro loco ubi ius rcdditur,notü eft. Qué admodum confefsionem faélam in iure, eodem accipimus lenfu, quæ Sc inter Prolationis fpeci-esrefertur,apudPaulüinl.j.de Cönfef.8cl.j.C. eodem.Sp. iv s agnationispafta repudiarinon poteft, aitModeftinus. IVS Analogum.diftributiuü eft,proportio. neconftitutü. Quodft prêter Analogiam diftri-butufuerit,non ius,fed iniuria eft: ut cum pofte riores bonorü partes feront, quibus priores iu ■ re debentur.contraqimalorum priores, quibus conueniantpofteriores.VideBud.inuulg.l.ius ciuile.Sp. jV S Apertum Lege,Apertumius. 1V S Aquæ , pro uiolentia, fiue controuerfta aquæ poni,inl.ii.§. item Varus ait.ff.de Aq plu. arc.fubbacliteramonuit Alber. quum ueriorle ftiobabeat,Vis aquae deiecit. lus auté aquæ ba- bere,proferuitutem,inl.inconcedendo. eo. tit. reftèiudicauit.Sp. 1V S aureorum annulorum: Dion biftoricus autor eft,neminiueterum Romanorum geftare aureum annulum, pratter fenatores ac équités, füiffspermiffum.Propterealibertis annulorum ius ab qsmodó datum, qui imperio forent poti-ti.Quo nomine Sext Pompeijbbettum Menam ab Augufto aureis annulis ornatum idem prodi ditDion.Erat ueró is transfuga. Porró quum i-dem Auguftus cum uitx periculo ægrotaret.iâ-queconclamatus uideretur,faluti ab Antonio Mufareftitutus, pecunia eft ampliter donatus, amp;nbsp;annulo aureo,quoniam eratbbertus Concef fum 8c idem luris non praefentibus modó.fed 8e futuris, qui medicos fe profiterentur. Rb o digi nusapud lurecófultos italegit, Etiam fcemmas iusaureorum annulorum impetrare pofte:item euinquiaureorum annulorûiusimpetrarit, ut ingenuumbaberi.Notum autem eft,ius annulo terpres inonnuUis ætatis noftræ eruditionbus rumaureorum pro equeftri ordine,utbodie cal Ciuil.lur.protefiorlbus,cum putst aliud effe/mä cat aureuin.VideBud.inpriorib. Annot. 8c Rbo dicere,8ciudicemeffe. Oblcruata funt ius di-dig.cap.xiplib vy Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;centium feptem uocabula : indices primi, qui- IV S Ciuile, cum aliquid cómuni iuri uei ad- bus mandata eft iurifdiclio : qui 8c ad plurei ditur,ue\detrabitur:boceft, cum populus fibi caufas Delegatiutplurimumdicuntur.bismul éonftituit.quafi proprium ius ciuitatis. Hoe aüt to plura competunt, quàm iudicibus pedaneisï tudic^.à |
autferipto conftat,ut funt leges,plebiftita, fena tufconrulta,principum decreta;aut fine feripto, ut ea quæ autoritäre prudentium fiunt. IVS Ciuile quid fit,8c quatenus ualeap.nemo grauius,tefte Oldend.defcripfit, quàm Vlpi. de luft.8c iur.inquiens: lus ciuile eft,quod nequn totum à natural! iure recedit, neq; per omnia ei feruit.Iraqi cü aliquid addimus.uel detrabimus iuri communi,lus proprium, id eft, Ciuile efftei mus.Vnde Philippus rcélè dixit,lus ciuile nihil aliud efre,quàm determinationé luris naturalis. Cæterùm Papinianus oftendit eod.tit. lus ciui- 1e ex panibus eius, quas dedarat luftmianus In ftit.de lur nat.geut.amp;ciuil.Sp. 1 V S Ciuile anonymü dicitur, quod in gene* re fine aliquo fpeciab nomine comperiturilctli-cct,quodnecfit Lex.nec ediftum Prætonû,nec Plebifcitû,nec Conftitutio,nec Cófuetudo. Vide Zafiuin in l.ij.§ ba:c difputatio.ff.de Öri. iur^ Spisg IV S Ciuile Papyrianu (inquitPomponius^ dicitur, non quia Papyrius de luo quiequam ibi adiecit.fed quód Leges fine ordine latas,in unü compofuit. IV S ciuitatis tradere, idem quod ciuitate do nare,id eft,plané einem facere.Vide Rbenanunl in Ludum Senecæ.£rat autem id propriè m pe-- regrinis.ficutlus Quiritum in libertis. Sp. IV S Commentitium.Lege,Ccinmentitium, IV S commune,eftgeaus, fiue materia,ex quatus ciuile conficitur: 8cper boe poiilsimè luris ciuilis pars,eft ius commune, à quo feiun-gi nonpoteft,ueluti reliquæfpeciesàfua materia funt infeparabiles.ExSalom. Vide intia, lus Quiritum. W S compafcendibabere, Scæuolainl pen. ff.Si feruit.uendic. Plures, ait,ex municipibus; qui diuerfa prædia po(sidebat, fahü comir uné; ut ius compafcendi baberent, mercati funt. Sp. 1V S compafcuum,apud eundem Sta-uoiain in diftai pen.ubi inquit.Abquid fecum con pa-fcui iuris traxit. iV s conftitutüiddicitur,quodfmgulare.uel extraordinarium eft Alc.Lcge,Conftituto iure, IV S confuetudinisuocatur,quodinmorem uetuftas,uulglapprobatione,produxit. IV S confideratum,ut animal,Naturaleuoca tur:item utbomo.Humanum.fiuelusGétium: tertio ut ciuisjus Ciuile appeUatur.Salomoni-us in Pand.de lur. ciuil. IV S crediti ainittere.inbn.V fed amp;nbsp;partus, ff. Quodmet.cauf.Sp. tV S dicens,idem quiiudex.Vpff delurifdift. fud, AÜnfit autem lurifcofad. etymologiam uo -cabuliIndex: ut qui à dicendo iure diftus eft. in c.forus ext.de Verb.fig ReÖè ueró noraturfn- Oblcruata funt ius 3i- bus mandata eft iunfdiclio •. qui Si ad plme^ |
|
ANTE I ludices dati.pedanci funt,quîbus litis tarnen co gnitio,uelpronunciatio,uéletiamutrunque in una caufa coceHutn eft.Sunt amp;nbsp;iudices quidam, qui ante litis cónteft. ex facraiufsionèiUelforx ma datifunt:nimirum qui accedente iuïTu Pfin-cipis, ab ordinarijs dati funt, utfummatim cb-gnofcerent.iudicarentque, ludices item funtab imperial! Fortuna dati, non ut Dclegati,red quo rum iurifdiélio etiam port mortem imperatoris necdum expirât. Legunturamp; exccutores iudi-ces.Traduntur amp;nbsp;arbitri iuris, qui elefti à parti-bus, de aliquo articulo iuflu ordinarij cogno-fcunt.VuIgó etiam arbitri iuris appellantur,qui legis munieipalis iuftu eliguntur. Aki.Paradox, lib.ij.cap.v. IV S dicere.Lege,Iurifdidio. JV S squabile. Vidc,Æquabile ius. IV s efto, id eft uim atqi autoritatem legis ba beat.Cicero in Legib.lib.ij.Quod is,qui bellum gerit,impcrafsit,ius, ratûqi efto. Verbafunt xij. Tab.Budæus.Sp. IV S Emphyteuticarium, contraftus ille co-lendorum agrorum, qui ius dat in re : cognitus quidem ueteribus.non tarnen fub tali forma fo-lenni.l.fi domus alicui.AF.de Leg.j.Sp.. IV S facere dicitur, quod juris atqs legis uim habet.VIpi. Non ambigitur, Ius fenatum facere po(rs:boceft,Senafufco(r pro lege baberi. Verbum eft,inquitBud.Iurirperitis notum. Spivs gentium, eft multorum populorum au-toricas.lus Ciuile,eft unius populi iuflus exnor manaturs promanans, quæàDeo in corde amp;nbsp;cófcientiahominis eftiniculpta: dequa,fi quan do difTenfioeft.utreélèiudices.repetendsÉ funt diuinastabulæDecern præccptorum,in quibus renouatum amp;nbsp;defcripiumeftlus,uel Lex naturae, tam certo teftimonio, ut uariari non poisit, tefte Olden.Sp. I V S gentium appellant lurecofT n5 tantum id,quod naturale fecutum eft: quod argenteo fe €ulonatumexiftimatur,cum commerciarerum e(recœperunt:fed illud etiam primarium ,quod inter homines folos intercedit.Budaeus in l.j de luft. amp;nbsp;iur. Nota tarnen , quodcumaudishanc uocem,Ius gentium,non femper exaudiendum effe Ius naturale, fed plerunq} Ius humanum. ut Liuius,tefte Oldendorp, rcétè appellat. Neque enimfequitur: Gentes id conftitucrunt,autin ufumadmiferunt: ergo eftlus naturale,aut3e-quum. Vnde Cicer.grauiter : lam ueró ftultifsi-mum illud exiftimare,omniaiufta effe, quæ fint in populorum inftitutis, autlegibus etiam, amp;c, Obferuandum itemlura gentium,quodeftfe-diumhoftilium occupatio,munitio,bella, capti uitates,feruitutes,poftliminia,fœdera, paces,in duciæ,amp;c.inter alienigenas præferiptum: quafi eo oés feré genres utantur. Vide, Ius naturale- 1V S honorarium fine Prætoris, eft uiüa box Iuris ciuilis. Solis enim PrætoribüSl licèbaf, per fententiam ,per edida corum Ius eónftituere: 'i quod praeterea nemini licet nifi Principi. Quod Accurf.non eftadfecütuS,Zafio tefte.Sp. lYSiVRANDVM,cft affirmatio rcligiofa. |
V. quoties quid,quafi Deo tefte, affertur- VndeS Sacramentum dici folet, quafi facrærei arftifsi-mum uinculum,quod nullo modo fit ludéduffl. tefte Cic.lib.Off.iij.quo loco cuiulmodi iufiura dum amp;quibus feruandum fit,demonftrat.Olim apüd Romanos inrifiurandi per loué,quod maximum erat.talis adhibebatur folennitas. Lapi» décnirn filicé tenebat iurans,ficdicés; Si feiens falle,me Diefpitcr(falua urbc areeqQbonis eij-ciat,ut ego hunclapidem.Enimueró non réméré kribit Oldend.f*cuthoc feculo iuramentate merè deferri folent incaufis obularibus, acnul-lius momenti : ita pené no haberi ullam foleniri taris rationem,quæ otiqj malorum hominum If fam confeientiam terrere poffer à periurijs fub-eundis. Noftri referont intenuftæ probationis fpecies I.j.ff- delureiurando,maioremqjhabet autoritatem, quâm res iudicata,utaitPaulusl. ij. titul. eod. adftipulante VIpiano in 1. non ent d-titul. Oldendorp.indicat duplicem errorem effe in deferendo iurciurando:caufam q; eius de mohftratindeProbat.di6t.8efaéi. titul. Quotu-plex fit probatio.Sp. IVSIVRANDVM offerte amp;nbsp;deferre, Quin til.in 1. v. lufiurandü litigatori aut offerut fuum: autnon refpuunt oblatü: autabaduerfarioexi-guiit;autrccufant,cum abipfis exigatur. Seniores præcipere folebant, ne unquam iufiuradum deferremus.Sp. IVSIVRANDVM diuiditAbb.Panor.int fin.de lureiur.in iudiciale, amp;nbsp;extraiudiciaie. lu-diciale rurfus in neceffarium,amp; iudiciale : quod dicituendicare nomen fui generis. I VS l VRAN D VM adadum. Quære,Ada-dum iufiurandum. i VSIVR AN D VMfimplex.Doflores into meuocant,non eft,ut ipfi tradidere, quodpror-fus adiedacauffadetur:fed quod innominatam cauflam compledatur.Quia in iudicijs nihil debet admifti fine generali uél fpeciali, ut ait 01-dend.indicans erroris occafionem.quódDodo fes phrafim horum uerboru, Si iurauero te Sti-chum mihi dare óporteré,non perceperunt.Sp- 1V S iniquum ideo dicitür,quia iuffum eft.Bf non qüia iuftum:ut,Zafio tefte,homines Latini probant.Sp. IVS Latinitatis,VideLatini.amp;, Larinitatts ius. IVS inmanibushabere dicuntur,quiuirem gerót,amp; quibus,ut Ennius ait, ferro geriturres, quibus ius eft in armis, amp;nbsp;quibus leges inter arma filent-Ex Chil.Eraf.Sp. 1V S meu, dititur non folùm quod mihi com petitiurecGmbni,fed etiam quod expado, uel cófuetudine debetur.c.conftitutus. extra, de Rc ligiofis domibus, IVS militate,quofoli milites funtadftrifti, Oldendorp, in Reftauratione Politise indicat quondam appellatum effe ius militate, tem mi» litarem:quod amp;nbsp;ipfum quanquarn in armis uef-fatetut,amp; ui exercendum effet, nibilo tamémi-nus haberetrationem iuftitiae.fecundum quam fufcipcrctur,amp;fufceptum procederer. Quo fecund mil |
|
' nbsp;nbsp;1 A N T E V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;À cundoin cum refpexit Iuft.in proœmio Inftitut. quumdicit: I M P ERATO RIAM M A I E^ STATEM NON SOLVM ARMIS DE CORATAM, SED BTIAM LEGIBVS OPORTET ESSE ARMATaM. Spieg' , .
IVS multæ dicédædatur,quibuspublicuni judicium eft, amp;nbsp;non alijs: nifiboceis Ipecialitcr permiflutneft.in fin.l.ij.ff.Vbi quis ageiquot;. Spieg. IVS naturale immutabileefTe,amp;candéuim obiqi habere, ficut ignis hîc amp;nbsp;apud Perfas urit, nt Arift^dixit.pulcbrè déclarât Melancht.pofte. lib Epitom.Philofophiæ Moral.Sp. IVS naturale dicitur, quod eft commune 0 inninationi, eo quod ubiqj inftinclu naturæ habetur, non aliqua conftitutione Humana fdäa, fed ab ipfo naturæ conditbre, ut maris amp;nbsp;fœmi-nse coniundio, fuccefsio liberorum in bonis pa ’fentum.l.j^lus naturale.de luft.Sc lure.Ius gen *'om,quo gen tes bumanæ utuntur:quod à natu f^hproccdere facilè inteiligere licuit: quia illud omnibus animalibus.hoc folis hominibus inter fe conuenit.ut quod Deo,religioni,patriae êc pa rentibus pareamus. IVS nouum.Lege infrajus uetus. IVS patronatus.Vidc,Patronatus. IVS pofitiuum, detcrminatio eftiurisnatural is per circumftantiarn aliquam,rationepro-babili.norineceffaria.ut, ius naturale docetfur-ta punienda effe: deinde legislator additfpecié, nidelicct modum pœnæ, in quo conftituendo fequitur probabilem rationem. Appcllantitcm jus pofitiuum, quod ab arbitrio cóhftituéntis pendef,c. cutn in mqltis. extra de Refcriptjé, li-bro fexto. Summaueró iufis diuifiofcitétradi-türmt aut fit naturale,aut pofitiuum.c. ij. dift. j. Fittamen quædam difsimilitudb iüriS pofitiui indiucrfis locis Sc temporibus,propteruariat returncircüftantias.ïnae toties iniure tépérie's b®cuerba,InciüilC'éft.'Item.Neqj naturale,neqj ciuilc eft, Hoc iure hodie utimur; Ciuilü ratio' fuadet, Scaliaeiufmodp Pofitiuum quippelus dicitur,quafi ab hominibus pofitutn, ciuili qua-dam Sc politica argumentatione, ad extenden-duiriiüs naturç.uteft.Old.tefte.pulcberrimum exemplum in l.*bona fides, ff. DepOliti. Et in ö-mnibus humanorum negociorum aut formis, autpœnis.Sp. IVS poftulare.eftréqueftam rationabilem fa «fe,Bud.in l.poftef. de Orig.iur.
|
trium pofter.lib.Cod.înl.j.dePriuiLeor. qui in facr pal.milit.lib.xij.Sp. * 1V S priuatum,diuiditurinferiptutn,8cnon fcriptum,üel fine fcripto,ut Haloandri, feu None, habet text. lus autem priuatum eft,quod, pe-culiariter,Sc cum analogia quadam ,ad fingulo» rumpriuatam utilitatem pertinet:ue),ut Vïp in quit,fingulorumutilitatem fpeftat. Vide CL Ca tiunc.in$.buius ftudij.lnftit deluft. ScIur.Hu-iüs üèto tres funtfpecies. Nam illudaut ex nara ralibüs,aüt gentium, aut ciuilibus pr^ceptis col leftumcft.Sp. 1V S pro berede pofsidere.l. regùlàriter.fF.de Petitbærediti ' ' IVS ptotomifcos fiue congrui, ututrujfique Dd.appellant,nos i}éiiimkMffbahen,pTOKin\oif fanguiné feu cognatos præfcrt extraneis. intro-dudum quidemlegenaturæ,perpcram autem abrbgalum ab Impp.l.dudum.C.dc contrahen. empt. Friderichus Imp.eius nominis fecunduSi reftituit,cuius conftitutionem interpretatus eft ptolixè nobilis iurifperitus Matthæusab Affli-dis.ex ea nofter Olde. bonam pattern récitât in de lür.Scæquit.tit.viij.rcdé exiftimans dignam efie,ùt ihter fcæteras imperiales ( niifiirum con» ftitutiones ) referatur, ceu fummam*habens æ-quitatem.nec enim nouum eft, ut ibidem dodè perfequitur, quèd rédeant antiquæ leges, expló fis rccèntioribus.Sp. IVS Quintarelatiohis,Romanisimperató-ritus initio principâtus qUintæ relationis con-tribui Senatus decreto ius folitü : ceu honor foret is exquifitus. Propterea in Pertinace Capito linus, quartæ relationis ius illifuifie omne icri-bit.quoniam,uti eruditis placet, in numéro de.^ trinuto fudfh imperij breuis, ac Th ebani plané præfagium.Nam 8c Probo Imperatori,cui terti-ümius relationis fuifleadditum proditFlaUius VopifcuS,id ipfum fetê üfupenit. lus auté quiff-tç relatiôis.tcfte Rhodigino,intelligût,uti quin-quieS fuperre iudicata iam,refe^re ad Senatuni pôfleht,præiudicij5 nil officientibus. Quam tarnen fententiam ƒ on fatis probat Alciatus.quî thaxithumius Cæfareum in eoeflefentit, quad reflt;^n'8crc rém iudicatam femelualeant.l.fin.C. Vt li^p^nd.I. caufas-. C. deTranfad, nee opuS clTé, quin^uiesuariare : probabiliusque inter-pretatur,Si id ius elfe exiftimcmus,ut ab eorum fententianulla fitprouocatio.Cum enim nemi-niliceat tertio prouocare,fi aduerfarius meUi bis obtinuerit, Sc ego tantundem : confequens eft,ut uitima fententia , quæ in bac caufa quinta érit executionem hab?at Erit ergo ius quinte rélatiönis,perindé ac res iüdicata,de quo adhuc femel cognófci poteft,Sc alius fuperior magiftri tusadiri.Sp. . IVS C^inta2relationis,nibilaliudfuifrecredit Egnatius, quam uti quinquies Imperatores de re iudicata, Sc perfeda,rcferre ad Sènatura poflent, equè ac fi nihil adhuc iudicatum foren Spieg. . IVS Quiritum.Obferaandum, ius cómmü-nè,éX quo quifqgt; populus ius fibi tonftituit,du. ÿ tief |
|
I ANTE V. plex etTe. Vnutn latifsimum, quod gentium did tur. Alterum Romanura.quod commune eft in-liwomnes Romani Imperij populos. Quouerd jure foli Quintes tenentur, id eft, qui domicili-um Roms obtinent. lus Quintium uocatur.Cç terarum uero ciuitatum, appellantur iura muni cipalia. Noftra, ait Salomon. Quiritia, longé ab^ his abfunt, amp;nbsp;imperité à quibufdam municipia^ nominantur.cum Roma non fît municipium,re ligua quippcoppidaà muncrib. in urbeRoma capiondis diRa funt municipia.Paulus in 1.j ad. Wunicip.amp;Gellius. 1V S in re, diuiditurin dominium, quafi do* minium, amp;nbsp;in iu$ in re fpeeißeum : id uidelicct, ^uod habet creditor pignoris uel hypothecs,is lt;:ui,uel cuius prsdio debetur feruitut,is qui tan turn habet retentionem, non etiam adionem. Hue accedunr.^sindicante Apello, Bartol. la fonqi in Rubr.ffSol.mat. fupcr Glol.fin.fcripta reliquere.Sp. IV S in re.fortius dicitureo.quod ad rem cô-petit.Videc.pen.dePrsb.Iibro fexto. 1V S rcuocandi donium habere Exceptionis eft fori Vicie ÿ fî cum.ad fin.I.fed amp;nbsp;fi.ff.Ex quitus cauf nisior.Sp. 1V S fmgulare eft, quod ad fingulos in fpecié fefertur:puta ad unurn corpus,uel genus homi-num,aut etiam ad unurn dûtaxat hominem, uel ad unam caufam.Olden. iVS fpecificum in re. Vide pauloanté, lus in re. IV S fcriptum,à partibus definiendo, eftlex, plebifcita, lenatufconfulta, Principum placita, ♦nagiftratuum edida,amp; refponfa prudentum.^. fcripium autem.lnftit.de lur.naturali, gentium Acciuili. IVS non fcriptum,Cue fine fcripto,quod cx-emplis,amp; aftuum umformium frequentia com.» probatur. Quod amp;dicitur,Ius moribusconfti-tutum, ut eleganter explicat d. Catiunculain ^.cx non fcriptamp;.Inftit.dc lure nat.gent.Sc ciuili. IV S fuum,ideft, meritum. Quemadmodui» dicebat Ariftoteles,lufticiam elfeuirtutetBanl. mi.cuique fccundum mérita diftribuenceailt;Di-uus Auguftinus hbro xix. de Ciuitate, hocuer-bum exponens.lus fuum unicuiq« tribuere ; lu« fticis,inquit,munus eft, ius fuum unicuique tri buere. Vnde fit in homineiuftut quidam ordo naturs,ut anima fubdatur Deo.anims caro, ac per hoc Deo anima ipfaamp; caro: proindeunao-mniu uirtutum iufticia.alienum bonum effeui-lt;3etur,quoniam ad alium pertinct.Quippe multi in proprijs uirtute uti potueriit.nihil quod ui-fio uerti pofsir,admittcntes : at uero m ijs, qus cumalijs tranfigendafunt,nonitem. Q^apro-pfernemo iuftus erit, nifi in alterum tribuendo ei quod luum eft: m quo omnis Icgum ratio con fiftit.Sp. IVS fuum obtinere non pofTe dicebant, qüem nunc iufticiam habere,uel confequi non pofte dictmus, Budsus in Annotationibus prior. Sp* * |
IV S tibi non elfe parietem illum itahabere, apud Papinianum l.fi cum mens.fESi feruit.uen dic.Sp. IVS tuum quid fit,bide C.ad Exhibend.l.in-ftrumenta.amp; Inftitut.Vi bono.rapt. $. final. Ali-quado pro ipfo iudice,hoc eft,ius diRuro,quod amp;nbsp;Albericus indicat, accipitur. ut in §. fin. Infti-tut.de Pœn.tem.litig. 8c I.iiij. de Interrog.aftio-Spieg. IVS uetus appellatur,quodab urbeRoma condita,amp; â RomuJitempore,ad feculum ufque luftiniani, fermé per M. cc CC. annosconfu-fitsimè fparfum cratVidc Hegend, in titu. C.de Vetlur.enucl.lus autem nouum, eod.tefte,inl. j.ff. Quodquifqueiuris, appellatur.quod necin fcripta redadum eft, nee corroboratum confié tudine.Dn.Oldend.in iam citata I. Ius nouum, indicauit accipi pro lute iniquo, amp;nbsp;ab ufu foréft abhorrentc.Sp. 1V S S VM pro nomine accipimus.1. fed etit quis.§. fi doos fruduarios. ff de Vfufrudu.Spie IV S ufusfeudus, quo diftet â perceptionefra duura,colligitur exuerbis lurifco.in l.ufufrod-delur.dot. IV S uxoris eft uiucrefub eodem tedo,ibief fé Caiam,ubi maritus eft Caius, pro fua propof tioné adminiftrare rem domefticam,occupare partem ledi,pofcere debitum,frui focietate foP tunarum omnium.Sp- IV S S Vjd fadum intclligitur,quod quisfieri quouis modo mandauit,fiue reftato,fiuepcf epiftolam,fiuè uerbis,fiue per nuncium.ftuégC' neraliter,fiuc fpccialiter.lcg.i.ff.Quod iuftu,pef tot.l cum de indebito. §. in omnibus, ff. de PrO' bat.lnft.de AttiI tut.J.nosautem. amp;:fupräindi-dione,Feci,Sp. IVS S VM.pro nomine accipimus.1. fedamp;fi quis.§.fi duosfruduarios.ff.de Vfi.frud. Sp. iVS SV S adumprscedit,RatihabitiGfeqoi fur.Autoritas in ipfo adu interuenire debet.M* datum ad futura: Autoritas ad prsfentia : Rad' babitio adprsterita rcfcrtur:Confenfus autefl» ferê ad hsc omnia.Vighin tit.Inftitu.de HsrcA inftituend. IVS S V S, pro imperio,apud idoneosferipw resrard repcrituriprstefquam inablatiuo.iuf' fu.Noftri iufrus,cum obliquis, utiuffum, Seiof-fionem ufurpant. Vt iuffus Prstoris excufa 1,1.5 quiseum ff Sicerturo petat.Sp.» i VS TA,funtexequiæ,id eft,facrificiaqu* mortuis impcnduntur;amp;,funerandifolennita$. IVS TA caufa traditionis, nempe cótraftus. delidum,uel quafi,ut emptio,donatie, dotisco ftitutio,permutatio,tranfad!o,negociornmge-ftio, iunurandum .fententia,contumclia, da-mnü.imperitia iudicis,dciedio ccenacularij.Ex Apel.Sp., , IVSTA difsidia,prosquis.amp;iurefadis,a' pud Cicer.intelJigenda,in deAmicitia.Sp. J V S Ta cxigere,inquitBudsuS,eftfuninio iureagere cum aliquo. ΟSTA f3cere,apud Vlp.in l.ij.delniufuo. AccarC |
|
ANTE V. Accurf, intelligit obfequia.ut lauare corpus, qcF pollinéloris officium eft: ignorans, quid fint lu-Ïla funebria,hoc eft, exequiarum ritus: quiidco iufta dicebantur, quod facrificia quædam iuftè deberi cenfcbantur mortuis , qui uiuentes ipfi benemend fuiflent de alijs. Oldé. iufta mortuo facit,hoe eft,exequias apparat,ut nuac dicimus. ^P‘®S- IV S T A eft ignorantia in alieno faélo,in quo cóftantifsimus errare potcft.l.in omni.fF.de lur. amp;faéi.ignor.Sp. IV S TA materfamilias, amp;nbsp;pellex, contraria. IVS TA peragere,eftfuncrandi officiumim-plere : quod amp;nbsp;Parentare dicitur. quo Se Vlpia-nus utiturin l.prohærede.de Acq.hære.Ex prior. Anno. Budæi. Apud Ciceronem iufta folue-rc,quafi officium debitum cxhiberc,annotatum eftin Orat.proRofc.Ameriho. IVSTAE fepulturætraditum.id eft,exponents Martiano.terraconditum corpus, inquie tandum non eft. Videtur autem, idem ait, terra conditum ,ctfi in arcula conditum hoe animo fit, ut non alibi transferatur. 1. diui fratres. fF. de R'hgiof.Sp. 1V S T A M ,iniuftamqi uxorem, in 1. uxor. ad Leg.Iuüam de Adult.Accurfius tripliciterenar-rauit.Se in omnibus aftipulatorem habet Barto-]um:Budæum ueró in nulla aflenforem. Nam iu fta mulierfic ,utfilius iuftus dicitur. de quo uo-cabuloipfefatismulta in prior. Annot.dixir.Ho die iuftç uxoris appellatio,aut nulla eft;aut eius eftüxoris,quçiuftis fponfalibus, Se palim in ui-ri manum coijc,non occulto confenfu.lniuftam uxorem in iam citara 1 Vlpianus pallacem uxoris numero locoq: habiram intelle.xir. Sp. IV .S Ti Ci AH uocabulum laté patet.Gene-rieè ObedientiÏerga omnes: diuiditurqi in pru dentiam,fortitudinem,temperantiam,8ciuftici-am in fpecie.Proinde,cum Ariftot.dicit,luftici-arn in fe uirtutes omnes compleéli,de genere lo quitur, nó defpecie. Nam fpecifica iufticia ab a • lijs uirtutibus fpecie diftat: tantum abeft, ut eas cóplcélatur.Vide Philippum, Apell.St Oldend., Videtur autem iufticia dida,quod uim fiftat: nee progredi patiatur.Alioquin fi ea nó fit, cum uis fuperfit, nullus eft legis uigor. ut in iufticia uis oppofita fitji^T« ‘’^7'7»/x.‘’^,pro ui.Vide luftos dies. IVSTICIAE particularisfcuius eft,fuü cui quetribuere.gubernareq; aftioncs.quatenus fu fcipiuntur erga alios ) natura ex eius fpeciebus dcprehéditur:quæ duç funt,Diftributiua,8c Có «nutatiua. Prior eft perfonarum ordinatio in o-•fniuita, publica Se priuata, iuxta proportioné ^®ometricam:uidelicet qua gradus officiorum ^perfonarum conftituuntur,Se idoneisaptx funftiones tribuuntur. Iraqi huius ufus eft.utla tiusexplicatPhilippus,in gradibus perfonaru ordinandis, in legendis magiftratibus,in impe-rijs,in exercitu,in familijs,in omni conuerfatio-ne.Pofteriorem.hoceft.commuratiuam iuftici-am definit Ariftoteles cfFe, quç cómutat çqualia proportioné arithmetica;id eft, quæ fimpliciter return çqualitatem efficit,fine collatione perfonarum. Hac autem utimur, non folutnin contra dibus,fcd etiam in iudicijs,in pœnis:non folum ç ubi damnum Sc lucrum, fed etiam ubi defiftum Se peena sftimantur.Hxc in iure non anxiê, fed ciuili quodam modo,quod Se Cantiuncula indt catl.j.ft. deluft. Sciure,Selnftitut.eo.definitur, ab efFeélu fcilicet,Sc officio, quod genus defini-endi eft,Apello tefte, in Iure noftro frequens.Iu ' fticiæ autem ueterum illam definicioncm,quain interprété nó fatis intellexilTe apparet, ut plena eruditionis Se commendat,Sc libr.ij.Philoloph. Moral.aptifsimê Philip, tefte Oldend. exponit,^ Spicg. |
1V S TI Cl A.habitus animi commun! utilita te feruata,fuam cuiq; tribuens dignitatem, eftqs in his,qui fecundum regulam mentis bene ope-rantur, indicium in illis, quo refta deferiptione cum proximis agimus. Æquitas ueró in co,curn fyncera inten tione Dcololi in his quæ redège-rimus.ucl iudicamus,placere contendimus. An notauit tarnen Alc.meliusuideri ab Vlp.Iuftici-am conftantem uoluntatem appellatam, quàm à Cicer. habitum animi ucl æquitatem tantum. IVSTICIAM perle exiguum quiddam elfe dixit Arifto.in Rhctor.fignificans,ut explicat Erafmus, non multum adferre momenti,fi pro-bus fis, nifitalis etiam habearis;Scopinionem longé plus ualere, quàm rem ipfam. Atreftius Socrates admonet, uttalis quifque fit,qualis ha beriuelit.Sp. 1V S TI CI A,ut definiturab effeéfu Se officio (quod genus definiendi Apellus animaduertit effe in Legibus frequens,nó aliter quàm defini-tio efrentialis,quæ explicat rei difFercntiam)eft: conftdns Se pcrpetuauoluntas,ius fuum cuique tribuendi. hocetenim efficit iufticia, ut reddat cuiq: quodfuum eft: quouno ab alijs uirtutib, etiam iuxta efFentiam.difFert. IVSTiClAab efFeClu.diuiditurinpruden-tiam,temperantiam, fortitudinem,Sc iufticiam. 1V S TI CIA M uniuerfalem (de qua poft Pla tonem Sc Ariftotelem uidePhilippum in princ. ij.lib.Epitoin.Philof.Moral.)Iurifcofr,non con-fidcrat,fedparticularem,fiucfpecificam, quain Imp.Inft.de luft.Se Iure, non anxiè,utCantiun-cula appofité monuit,fed ex officijs iufticiæ có-munibus.ciuiliterdiffiniuit. Eiufmodi ab effe» fluScofficiodiffinitiones multas inlurecoff ha bemus, quarum aliquot diligenter in Method. Apellus collegir Viderit igitur Bartol, qui in 1 j. de Appell, ab effeéfu nó probé diffiniri cenfuit, dum Piacentini definitionem inibi improbat., IVSTICIAM edicere,Se intermittereiurif-diélionem,apud Cic.de Arufp.refp,Iufticiam re mittere, apud Liuium : ficut Iufticiam indicere, tefte Budæo.Sp. IVSTICIVM, iuris diérionis intermifsio, quas uulgus Vacatióes uocat.Vide Status dies. IVSTlSSIMVSefttitulus,dixit Vlpiania priOil.j ff.Prodotc.Sp. y 2 iv» |
|
K A.N IVSTIS SIMA abfentisecauffaftudiorum. Lnecnon.fF.Quibuscauf.maior.Sp. IV s T O s dies, in Lege xÿ. Tab.diftos ait Gellius.qui iudicatis dantur. quia intérim fufpé dilur omnis executio.fitque quidam interftitio feu cefTatio iuris,unde amp;nbsp;lufticium diftum.Quo fit,ut ficut à diftione mœflu$,ftultus,lætus, de-ducitur mœfticia,ftulticia,l®ticia:codem modo âlufto dedoci iufticium.dicendum fit.quod qui dem iuftum dicatur, à quouis omnis fubmota eft.Feftus,iufti,inquit,dics diccbantur triginta, cum exercitüs efretimperatus,amp; uexillum in a-cie pofitum. OpinaturAlciatus, quèd interim uis omnis fifteretur.Vnde confequens eft, à iu-fticia ius ipfum diâû:non econuerfo, ut Qram-matici exiftimantjàlure iufticiâ. Lege cap.xxia libr.j Parerg.Sp. IV 8 T V M.lniuftumqi.duo in lure fignificaf. Interdum id quod rationiatq; æquitati innixû eft:itaiuftum amp;iniuftum pofTefToréoocamus, amp;nbsp;iuftam ac iniuftam petitionem amp;nbsp;caufam. Interdom ucrô,quod fecundum Legis folennem ritum ordinatum eA.Aciuftaenuptiæ,amp; uxores, item iuftifilij.iuftafcntentia, amp;nbsp;iuftum quoqjac iniuftum teftamentum.Sp.
IVSTVM uadcm.idoneotr fponforemuo-«abantueteres,inquit Fcftus. IVSTVM dolorem exequi, uide Vlpianum inl.iij.ad Syllan.
1V V E N1 S tails fi interueniat, cui prçftanda fitreftitutioftofo poftulante præftare debet: au» torCaius I.illud nullam.fF.deMinor.Sp. IVVENI S Marcellusinfin.Lnonaliter.de Lcg.ii;.Cærerùm exiftimari pofFe, ait, eum iuue nem, qui adolefcentis excefsifFet ætatem, quoad inciperet inter feniores numerari. Sp. 1V VB N E S lurifcofF.dicuntur,qui adolefcé tium exceflerunt ætatem, quoad incipiant inter |
TEA. feniores nomerari.fF. d,e Legiij .I.non aliter. $. f. l.cum hi.ÿ. modus.lF.de Tranfad.Quamuis Vlp. pro adolefcentc ufurpat in I.fi pecuniam. IF. Si cert.pet.Bald.in l.cum antiquioribus. C.de lur. delib,dicir,umbram fenis dodorisefic potioré, quàm dodrinam alicuius iuuenis:t..metfi Glof. in Aut.de Monach.§.ordinationcm.Col. j.uelit, quod excelientis dodrins iuuenis,amp; nobilitate confpicuus,præfcrendus eft feni.Fr. Syluius an notauit, Adolefcentes amp;nbsp;iuuenes cofdé effe,hos fcilicet, qui annum xvij. excefterunt, needum xlvij.aitigerunt. Sp. IV X T A,quot modis accipiatur,Barto.expo nitin l.j.fF. deTeftam. amp;nbsp;in Extrauag. Ad repris mendù.Quo ucrô modo,luxta, P£ncs,amp; Apud, difFeran,t,deolaratIurifcof.in 1 penes.de Verbo-rum fignif. uide infrâ,Penes te. Albencus indi-cat.quibus locis, iuxta, pro fecundum ponitun Spieg. K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 Litera, Latinis in ufu non eft:ni-''^ didionibus Qræcis, quibus f’fqnam Latinis utimur.Grxci Cappauocant:apudquosiada-turn olim ænigmatis uice , ^1* ùxriraliûxirx, id eft, tria pefsimt Cappa. Ërafin. in Chiliad, indicat amp;nbsp;explkat* Spieg. K A Kximnyin'ei, ars ad perniciem bominum inuen-t.a.4««/Tixlt;'»i'Tir amp;nbsp;4««ttf,u»jt,fla'«,funt qui noxijs arti-bos utuntur:qui coerceri iubentur fF, de Extra-ordin.crim.Sp, K«Mzgt;«@-,nrnafufFragîôrum. Duofueruntc»-difciapud ucteres, in qoos calculos mittebant iudices.AlfernmZiz/z^x uocabant, alterumiwtquot;r. Suniamp;poculacxhocnomine. tud.Sp. K«»^»f,tempus, id eft, occafio amp;nbsp;opportunitiS. Quamuis omninoplus quiddam eft quàm teirgt; pus:ncmpe articulus, ipfuinq; mométum.aepU dum(quod aiunt)in quo res fit agenda. Kalendarij nomine, Accurfius inteHigitgene ratim debitorum nomina:cum Iureconfultis,a. pud quos uocabulum hoe in ufu eft, tantum,fc proprié,funebre debitum notet.Sp. Kalend®,fic Albericus fcribit,non folam primus dies,KL.fimpliciter appellarnr,fcd omneï dies qui poftridie idus incipiunt, ufq; ad fequen tem inenfem:idqi fortè,ut Alciatus exiftimat,«» emplo Graecorum, qui primam partem menfis ;»-«zKiei'i(/uocant, fecundam «z’/t««,tertiain quæ poft uigefimam diem eftjf^rm'z-a.Sp. KafuiAiMti Grecis funt,qui nobis damnati dieu tur.Sp. Hargy^óir'/tir/int genus fuaulj.quo iufta zelotypit repudij caufa datur. Vide cap.x.libr.iiij. Parerg. Alc. Ofculum inter adultcrij prooemia habetur, quægradatim cómemorat Accurfiusgl. L quod aitlex.fF.de Adult,Sp. KaTarM« fieri dixit luftinianus, quod alieniS ueftigijs infiftercueteres dicereconfuerüncuin quis de fuo nihil addit, fed aliéna folum récitât. Ex Alciato.Sp, ter«. |
|
K«Titx/»r/*wf,id eftabuGuê. Caias lureconfult. hocuocabulo utiturin 1. licet, ij. de Verborum fignibcat. Summèautemannotandum,utmó-nuit Alciatu5,Gc,hoc eft, abubuê uocem plerun que propria amp;nbsp;fubtili interpretatione reieda.ac cipi. Niiniü enim Iuris fubtilita$,crux eft,ut anti quidicebant. K«T«Xf»‘quot;*'figuram efle,Quintilian.autor eft, ubi proprio nomine omiftb,aliud uicinum affu-inimus.Vide,Metaphora.Sp. K«T«r««T*r,genus auis maritimx.Item Catara-Öa,quo nomine amp;nbsp;Liuius utitur,locus eft abru-ptas,amp;praeceps,ihflumihe,unde aqua ruit poti us,quam fluit : ut cataraäes Nili apud Strabon. lib.ult.ExBud.Sp. Kathariquiÿ uidc Schifmaticus. K«^«^/*!«?«,homines dicebantur, qui graui quö piam morbo expiando,immolabatur Dijs.Bud. in Annotationibus* K«Wf;,«T«^Græcis facrorum hominum, id eft, deteftandorum, amp;nbsp;cxecrabilium fpecies : ab eis cniramultis illinominibus appellanturôquærc* fert Budæus in Annotat.ad l.ij.ff.de PœniSi K«T»;.«p'«,nomen à foro fumptum eft, amp;nbsp;fignifi cat accufationem amp;nbsp;crimen. Vt enim in accufa-tione ncceffe eft aliquid certi dici, ut. Verres eft fur: itainomni propofitione aliquiddealiquö dieitur.Èt quia cönftat, magnam requin in foro amp;nbsp;iüdicijs diligétiam, ut propriê amp;nbsp;aptè aliquid de alio dicatur, fortaffe planius CategonasBoé tius accufationes.pro prçdicationibus uertiffet: ut quidam nonüulgaritereruditus monuit Ca-tegoricæ propofitionis.quae ex uno nomine, amp;nbsp;unico uerbo conflata eft: necnon Hypothetic®, quæ nihil aliud eft.quàm du® Catégorie® copu latæ, meminit Scholiaftes in fin. 1. quæfitum. ff. de Acq.rer.dom.Vide Bart.in 1. fi is, qui ducen-ta.$.utrum.ff. deRebus dub.Sp. K B Kftxfr.Lege,SchifmàticuSi K L Kaiflt;f«j»,obreptidncm etiam fignificat. Obre-percuerbum, apdd lurifcoff frequens eft, ut amp;nbsp;rreces obrepticiæ*amp; furrepticiç,uulgô iam nO-t«.Sp. K»pT^tfj)B'»^.Vidc,Pius minus. Ki/7/©-,Vide,Dominus. Ki/^ir« Græei uoeât, quç Numella Latinis eft, uinculüm ad infamiam magis amp;pœnam * quàm cuftodiarnpertinens.Similitér infame eft uincu lum,Collaria(uulgó Halßeifen ) quibus in pobli. co blafphcmi, amp;nbsp;len®, amp;nbsp;minores fures alligan -tar, utdenfui uiatoribusfint , ut Alciatusait. K n ^«imtit ^lt;«/r£/^.Videtur de his proferri folituin, qüialiquod mendacinm, fifto aliquo tefte, con-firmarc uolebant.annotat in Ciec;-roneP. Vidorius. Spieg. |
L ANTE A. gg, AB ARB fermone * dicitur per translationem, qui inconftanter amp;nbsp;timidè loquitur. VulgatiusVa ciliare appellatur.Sp. t AB ARVMquidfit,non te-merè fortaffe repcries , præter-quam apudunum Sozomenum inHiftoriaEc. clefiaftica, qu® uiilgo Tripartite nomé retiner. Alciatus Socratem citât, nimirum excorrupto exemplari.Sozomenus c.v.libr.j. de Labaro lo-quens:Hoc,ait,fignumbellicuin , inter alia pre-ciofius erat, co quod Imperatorem precederet, amp;nbsp;adorari à militibus moris effet. Obferuadum autem, quod Conftantinus Imperator j cogno-mCnto ^agnus,Labarum in Chrifti crucem có-iriütauit:dcquóin Cómentarijs hoftris in Hy-innû Prudentianum, cùi titulus eft : Ad omnes boras,aliquanto copiofius fcripfi ; amp;nbsp;Cafsiodo-rus.Sc Ruffinus mcminere.atqj Aur.Prudentius côtra Symmachum.talicarminc,CHRi STV S purpureum fignati textus iri auro Signabat Labarum. Meminit amp;nbsp;qius Accurfius in enarratio-ne Rubr.dè Pr®pofit. lab. C. lib.xij. amp;nbsp;Pyrrhus tit.moxfeq.Sp. LABEFACTARÊfidem,ópponitur tueri fidem fuam, hoc eft, perderc famam locupletis debitoris.Sp. L A B B O . nomen iureconfulti,à läbioruni magnitudine fie didi. Hic Latinorum uerborû örigines,rafionesqi percalluit, eaqué præcipuè feientia.ad enodandos(ut GeHiüsfcribit) iuris laqueos utebatur. Vide capit.j. noftr. Epitoin. Spieg- LA B B S,uiolenta quidam uel aqu® iiluuies, uel tempeftatis, gradinisue ruina:aut cum terra in altifsimumhiatum,uel barathrum aperitur. Alexand. Imperat. labe tempeftatis dixit in 1. licet. C. Locat. Quamuis Nor. text, non labe, fed lue habet : quöd amp;nbsp;Albericus indicauit, amp;nbsp;Vip. in l.exconduélo, §.j. Sedamp;fi labesfadäßt.in-quit,omnemq; frudum tulerit. Budæüs non 1a-bes hïc, fed tabes legehdum exiftimat. Rediof mihi uetus ledio uidetur, quam nee Haloander mutauir.quód nomen immortaiitâti facratum^ fciolus quidam deprauauit in Alexadrum apud Zafium,mox à principio Scholiorum,ad 1. ij. dé Orig.Iur.Sp. LABES itemeft,utaitFeftus,maculainüé-ftimento,amp; deinde metaphoricètransfertur in homines uituperatione dignös.Vndc Labes h^ retica dida Canoniftis,c.ut officium. §.j' ext. dé H®ret.librofextOi LAB IA dolofa.Vidé.Dolus. Diuus Augufti LAB I,pro errarc.Inftitu.de Adion. §. ft quis ®gens. L A B1 in h®refin«,pro deficere ab Ortbodo-xiain Decretis Pontificum. Labi in impruden-tiam,apud Varronem legimus.Dicuntur labi Sc ij,qui ad egeftatem uergunt iadura, amp;nbsp;infortu-nio.Vlpdn l.j.§.fi magiftratus. de Magiftratcori üèn. Quód fi, inquit, idoneum exegerit,quam-uis poftea facukatibtfs lapfi funt tutores,nihil ÿ j éft |
|
ANTE L eft quod ei qui dedit, imputetur. Non cnim de -betmagiftratuS fut ar o S cafusamp; fortunam pu-piHopræftare.Sp. Lab Hr.cntc.pro.delirare. LABOR, eftfunftio quædamqel animi, uel corporis,grauioris operis amp;nbsp;rnurteris,autor Cicero ij.Tufcul. LAB O R corporis quamuisexiguus, maior cenfetur quolibet precio.De qua re latius Bart, differit in i.j. C. de Sent, quæ pro eo quod inter, profer, Obferuandum, quod tam labor quam pecunia diuifioné recipiat. eius exemplü habes apud Papinianü,de Ann.legat.l.Seio amico.Sp. L A B O R EM ferere dicütur, qm fruftra labo rant:quafi nihil fruftus è labore reportâtes, prç-terlaborem ipfum. LABORANTE naue, pro, periclitate, Paul, dixitin Lij.ad Legern Rhodiam.Sp. KAB O RATl Iibri,ideft,elucubrati,multo» ^ue labore atq; iuduftria fadi. LA B R V M.idé quod Labium. Vnde primo-ribuslabris,fiuelabijs dcguftare,pro eoquod eft,b,reuiterquippiatn attingere,dicitnus.Repe-ritur tarnen Labrum, pro marginibus amp;nbsp;extremis oris fluminis,Iacus,fontis,amp;huiufmodi, quae leni aqua: motifpcrluuntur.Bud.admonu-it,Labra fighificare apud Vlpian.de Aftio.emp. crateres lapidcos,quibus aqua fallens exfiphû-Culls cOncipitur.Caput Lcgis eft in emendatio-fibus codicibus,Funes:in antiquis,Limes. AI-phenus in I.fi quando.$ primo, fF. Siferu.ucnd. Labra, pro uafis ninitori bus accommodatis,u-furpafle uidetur. Accurfius bifafiam interpreta-tur,poftrcmum quidem more fuo,fcilicetgenus herbæ,quod Labrum afininumuocctur.Plinius meminit Labri uenerij herbae in flumincnafeen tis. Nebriffenfis ait, Labrum uas eft patulum, grandioris aquae capax. Vlpianus deEmpt. amp;■; uendit. 1. limes. Labra, inquit, falientes fiftulae. Spieg* LABYRINTHVIVI amp;hodieuocantCaufa-rum patroni rem quampiam uehementer impc-ditatn,amp; inextricabilemCanoniftae habent fuû erroris Labyrinthum.Sp. L A c.fuccus maternus, quo animalia nutriu tur.Bartolo Lac inter fruftus induftriales hume ratur,in Repetit.I.ex diuerfo.ff.de Rei uend.Mo dicum lac intelligitur, quod no ad compendiu, fed ad ufum praeftatur.Lplcnum.ff.de Vluamp;ha» bit.Sp. LA C V S,obferuauitRhodigiriusGrçcispie runque fuiffe in more, uti fub terra pararent lo-ca uel rotunda, uel tetragona continendis uinis ac olco quoqs. Ea uero Lacos dicebant,unde amp;: pro morte ulurpatur uerbum fanéfis literis,quo niam mortuoru conditoria cam præferant ima-ginem. Hinc illud, Rtfimilis crodefeendentib. in lacum.Vidéc.xx'j.lib.xxviij.Sp. LACERATVM, pro difeiffo, uulneratoûc, apud Vlpianum,de Ædil. ediét. in Litem Offili-nsait.Sp. LA CERTVS,pifcis.meminiteius lurifcon fultus in l.qui penum.de Penu leg. LacertosJn- |
quit,cum iniuna fua continéri.Nebriff. LACES SEREfamam patroni,PapinianuJ ait,in Lfi adulterium. de Adult, non faeilê liber-to conccditur,quod nobis e^.Antuften, Anmoßoi, Anziehen,Verunglytnpffcn, Lacefsimus autem, hoc cft,prouocamus,fiuc impeUimus, fctipto,uocf, uerbo, fafto, amp;nbsp;tam in bonum, quàm in malura accipiturSp. L A C H A NIZ A RE,uulgó dicebant Langue re,tefteSuetonioinuitâ Oclauij Cæfaris:pro quo AüguftuS nouauitBetizare: quod,utopi-nor,honoriscauffa,tam diligentemofteradno-tauit Erafm.in Natalcm Bedam.Sp. LACONIS S ARE,noneft paucas fyl!aba$ fcribere,fed dereb.plurimis paucas autorGrC' goriusTheologus,indicantc Eralmo ^p. LA CTA N S dicitur,quod lac reddit Seprse-bct:Laftésuerô,cuipræbetur,amp; qur.dlac luglf. LACTANTJA Celfus uocat omnia.quæ lac emittunt,uelpro ijsquæuulgô Laétinmadicû«’ rur,accipit,uel procibis laftarijs. Dicitnrutro Laéfarium, amp;nbsp;quod ex kéte confeftum eft, 3c quod ex fe lac producit. Hermol. Barbaras non pröbatcos,quiex lade quoquo modo cibuto uocant Laéficinia.Sp. L A C V N A M explerc, pro farcire damnum, etiamnum in aulis ufurpatur.GelLlibr.j.cap.iijquot; famaelacunam dixit.pro macula. Quin amp;nbsp;in 11« bris.tefte EraCmendum dicitur,quod depraua-tum eft.lacuna, ubi deeft aliquid : illudeiuitur, hæc expleturSp. LA C V N A R,Laqnear,fiue Lacus,eftteftie' legantiorfabrica.V'lp.deEund.inrtrucLLqusffi' tum.Scalae, inquit, quae lacunaribus admouen* tur.Nebriff. L A C V S eft,qui perpetuam habet aquä:Sti-gnnm.quod ttmporalem:utfcilicet hyeme tan-tum:Füffa,receptaculum aquç manu faélum,l.j' Vtinflumin.public.Lforamen.ff.de Scruit.utE praed.funtexortesiurisalluuioniSjl.lacusamp;lbi gna.ffdcAcq.rer.dom.Sp. L A C V S item,à lureconf.in Lfifemus feruö. §.fin.ad Leg.Aquil. proconceptaculo uiniaccr-pitur.Nce arbitrer torcularefle. Sed amp;nbsp;idinter-pres ambiguum reliquit. Erafmusindicat,uina num lacum dici,in quem exprimituruuaruinli quor.Sp. LA CVS publicus,àpriuatodiffcrt.qu6dpU b1icus catenas publicum littus habet,quatenu$ hybemus fluftus maximus exiftuat. Atinpri-uato id tantum littoris conftituitur,quatenusa' Äum eft,amp; in eius uenditione tépus contraduS obferuamusJ.Rutilia.ff. de Contrah. empt. Sp. L A E D B R E,ad omne genus offenfionis traf-fertur.Qui dolo lædit aduerfarium, infamis eft. Adi Spec. LA ED ER E famam, pro detraherefamam, quam quis iam omnium confenfu obtinuerir. Quod i de poffefsione deijcere dicitur, ex fer-nione lurifconfultorum, ut oftendit Eraf Sp. LAEDERE MemfTreiiulo^ttuerden. LAE S VS cxdclifto,uelquafiexdelido,ue nire etiam nomine creditorum, oinniü Dodo-rum |
L A N,T E . A.
cium,ficut â fuga effugiu, tefte Serüio lij, Geor*
rum confenfus eft,Rofredi fentétia cxplofa: qui lolus diuertebat,quod ifta rcs haberet damnum pccuniarium.Vide Enarrat, Zaf. in §. ité ü quis. Inft.de Aft.Sp.
LAGEN A,genus uafis teftacei, non tam ad aquam.quàm ad uinum, amp;nbsp;alios humores conti nendos accommodatû. Menfuræ etiam nomen effe,Budæus in de Affe.oftéditex Athcnæo.Sic Scæuolam accepifle.reélè monuit Interpres , in l.çütn quis decedens.§,Seiam.de Leg.üj.EtMæ nio,inquit,liberto meO,nihil de me merito, dari uolo lagenas uini uetufticétumquinquaginta. Alias Lagena eft uas uinanu.Vide ßayfium.Sp.
LA GIV M Vide, Cambio.
LAÏC I.opponütur ijs qui facris initiati font. His prohibuit Martian.Imp.publicè de fide Catholica difterere.Verùm.hoc non contentus Ro nianus Pont.Àlexander.eo nomine quartus,jp-hibuit illis omnino,hoceft,publicè,uelpriua-tim, ea de re difputando uerba facere, capite fe-cundo, de Hære.in fexto.Certè,quod eleganter ab Alciato diâum eft.Chriftianapietasfide, nó fyllogifinis confiftit.Budæus inquit, Laicû uul-joattreftabile fignificat, ficut Sacrum diqitVir ^Sandum,cuius taftu populo interdidum eft.
' LAN A caprina. Decertantibus duobus con tentiofe.utrum lanas haberet caper,an fetas:.aut alioqui de uiliis caprinis dimicantibus, re uidelt;gt; licet inutili.minimiqi inomenti: natum apparet Adagium delana caprina .Sunt huic cófinia, de afini umbra,amp; de fumo difceptare.Sp.
LAN A lignea,cuius VIpian.ineininit, Græ-ca tarnen uocei^w/i/Aü/', accipienda eft. Halpan-drotefte,quæ gofsipinis aut eius generis arbori bus depeftitur.Quære,Gofsipium. Sp.
LANA leporina. anferina amp;nbsp;caprina, 1. fi cui legetur.de Legat.iij.Sp.
LAN Atingendæpurpurç deftinata, purpu-ræappellatione non continetur. autor Vlpian. in fine leg fi cui contra, de Legatis,tertio. Spic-gelius.
L AN A.Vlpia.Si cui lana legetur:id legatum nidetur,ait,quod tinftum non eft,fiue autem fa-élafit.fiueinfcda: lanæappellatione etiam ne-tant cótineri ,Sabinus reftè putat. Extenditur autem lanæ appellatio eatenus. quatenus ad te lam peruenit. Succidaquoqs continetur,Sciota, fi modó tinélanonfit.Sp.
L A N A RIV S, qui lanam curat: Lanatus,qui lanam gerit.
LAN ATAEpelles.EthæclanæappelIationè continenturtqui Lauatç,legunt apud lurifconf. contaminantueram leftioneminfulfè.Sp.
LANG E A,Aó'Wd cft, fpiculü uenabuli, uel iaculi.Hinc Lanceati,iftulanceçnecati.Rhenanus nofter adTertullianum adnotauit, Lancea re, pro Lanceam ferre.Sp.
LANÉV M, quodexlanaeft. Vlpiän.Veft!* mentorum funt omnia lanea.l. ueftis. de Aur. Sc arg-lcg-Gsnccs^ lanarum dodè exponit Bayfius cap-ipde Re ueftiar.Sp.
laNIGiv M,ipfalana. Dicitur autem lani-
gic.comment. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;,
LANIPICAE mulieres,quaîlanæ artem ex-crcent.Alphenus de Fund.inftr.l.uillç mftr.Có-fultus,ait,de mulieribus lanificis,aninftrumétó continerentur.Sp.
LANIPBNDIA mulier,Pauloinl.fedfiuir cxlana.de Don.intcruir. Scux. pro lanifice, fed quæ lanificibus ipfis penfa diuidit.Sp.
L AN G V O R,defeél:us uiriü,8c lucci natural liS.transfertur autem ad animum,ut in l.iufto.§. eum qui ffide Vfucap.Sp.
LAN! S T Afl,magiftri atqi inftitores gladia torum dicebantur,tefte Budço.Horum genera, cum in iure Ciuili fiat eorum mentio haud infré quens,idem diligentifsimèexplicauit m priori-bus Annotat.adleg.athletas.de His,qui not. infam. Sp.
LANIV s.uelLanio, qui cames in carnario uendit, àlaniâdis pecoribus , quód eas tócldat, lanietq-,.Paulus,de Fund inftru.l.cum de lanio-nis inftrumento quaeritur.Lanionia ueró, menfa eft carnificis,qui mutiladis damnatorum mê-bris præficitur.Vide Zafium in 1 ij.lT. de Origin-lur.amp; Beroald.in Suet.Sp.
LAN X,quæ Sc Langula, a latitudine dicitur. luuenalis: Afpice quam magno diftendat peftó re lancem. Eft deniq; uas diuinis aptû lanx. Au-fonius:Thuribula Sc pateræ,quç tertiauafaDe-um lanx.Erant autem Lances maximae, mediæ, Sc minimæ,ut ait lurec.in 1. quilancem. de Aur. Sc arg.legat.Earum quadrats alis: quarum Vl-pianus mcminit in d.l. ueftis.Sc aliae rotundæ,ut hæclureconfult. uerba indicant,in 1. fi rem. de Rei uend.Qtiamuis Scin uafis occurrat ditficul-tas,utrum lancem duntaxat dici oporteat, an e-tiam quadratam, uel rotudam. Nos cum Gallis, tefteBayfio,rotundisutimur, appeUamUsque pLitci^illi ucrö platum,à latitudine,ut idem opi natur.Lances librçpartes,quibus pondus Sc res ponderandæimponuntur,etiam dici,apud anti quos notum éft-.quôd ad lancium formam faftç effent.Sic eauoce luftinianus utitur in fine 1. cü quis.C.de Nat lib.Sp.
LAP ID E empti,pro uiliCsimis homunculis actipiuntur.Adi Chil.Eraf.
LAPIDIC1NA, locus,ubi lapides excidud tur,Latomiæ à Grxcis diétae. Vide Bartel in le-gej.ff.de Contrah.empt. Fruftum facere lapidi-cinas,colligimus ex 1. fi ex lapidicinis. ff. de lur. dot.Sp.
LAPILLI quo diftent à getfimis, Sc quo ab his margaritæ,Paulus oftenditinlege,Scfi non funt.§.perueniamus.uerf.gemmæ autcm.de Au ro 8c arg.leg.Adi Vallam ad finem libr. Elégant, fexti.Bartol annotauit ih leg.fin, $.fpeciès. ff.de Public.lapillos non uenire lapidum appellatio-nc.Sp.
LAPIS ,pro milliarió.hóc eft,mille pafsibus aliquandoaccipitur.Martia. de Excuf.l.propter litem. Ne ultra centefitnum Lpidem tutelam gfe rat.Nebriff.
LAPlD E S inædiftcati.Paul. dé Reiuendic.
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14 nbsp;^^
-ocr page 284-L A QuereligtoGs adherent, inquit, rcligiofa funt, amp;nbsp;idcirco nee lapides inaedißeati, poltquam re-motifunt,uindicari pofTuntSp.
V A P S A hxreditas quç Gt, interpretaturVk planus in §.G locupleti. amp;nbsp;in Iege,uerum.de Mi-norib.Sp.
V A P S V S fui faciIitate.fF.de Minorib.I.j.Cir cunferiptus uerô,dicitur dolo deccptus.lj.fF de Ininteg.reft.Alb.
VA CI.VBI S iurisliberari.l.j.C. Siredorpro uincis.
VAQ.VBO uitamßnire. Id genus mortis a* pud Romanos ueteres turpe habitum eft, quod animam, id eft, fpiritû occlufauia in pedore in^ terire putabantJtaque in lib.Pontificalib. ut ait Seruius,cautum erat, ut qui laqueo uita finiuif-fet, infepuJtus abijeeretur. Vnde ncc apud illos intelligendu ita fufpendi, utfune fauces eóftrin gantur,ßatqi fuffocatio. Sed intelligendum eft eorum.qui cruci fufpenderentur, brachia amp;nbsp;cru ra funibus cruci alJigari folita.Sp.
LA Q,VB O S iudieij declinare,id eft,pericu-lum uel pœnam. Vide Syluium in Oratione pro Milone.
v A Q,VE v M appellamus,quo damnatorum gul a fubftringitur. Ëft amp;nbsp;decipulum auium ,fc ferarum. Vnde metaphoricè proinGdijs poni-tur.De laqueo pulchrê Aufonius Ge : Q^i laqué urn collo nedebat,reperitaurum,Thefauriqi lo co depofuit laqueum. At qui condiderat.poft-quam non repperit aurum, Aptauit collo quem repérât laqueum.
V A R BM fouerc.in l.ciucs. C. de Incolis, lib. x.Iinpp. Dioc amp;nbsp;Maximian, non pro domicilio, cuius uocis iamiam meminerunt, fed magis, ut erantpaganifmipropugnatorespertinacifsimi, uel pro domeftico deo, cui focus facer erat, uel pro igne pofuiGe uidentur.Lares enira priuato* rum domibus etiam præefTe credebantur. Hinc à Lare ordiri.ut dicitur uulgó, pro, i domefticis ac familiaribus initiumfumere, quod Cæfar Sigt; gifmundus fruftra expedabat apud Synodum Conftantienfem.Nimirum foucre larem, id eft, quod etiamnum appellant Germani, Ji.auch unnd hecht haken. ALarenympha reputabantur apud cscas genres gemini dij familiares,91ter bonus, alter malus, unicuiqi homini deGgnati, ut cura eius peculiarem haberent:ideo Genij, amp;; Pénates appeUati. Hos enim domi colebant, quaG pc euliares deos in larario,hoc eft, loco amp;nbsp;facrario domeftico.Refert Lampridius,Alexandrum Se uerum Imperatorem, primum in larario fuo co-luifTc Habraamum, amp;Chriftum : fed Philippus deinde Imperator, religioncm Chriftianam fe-cutus eft.Ex his, Oldendorp, inquit, faeilê acci-pitur id,quod Vlpia.in l.G duo patroni.J. ult. de lureiuran.Si quis, ait, iurauerit in re pecuniaria per Genium principis, fe dare non oportere,amp; periurauerit.Sp.
L A R i B V S , auitisqï fcpulchris carere. Cel-fus in I.in fundo alieno. de Rei uindi. prouerbia li fchemate pro re charaprotulft, tefte Erafmo. Spieg.
N T E A.
VARGITIO ,quóduixunquS gratuïtaeft, propior corrupte!® eft.Quin amp;nbsp;iurc, Pontanus inquit, corruptela dida cft à maioribus, quæ ut malos ad fe trahit, Ge bonos detorquerc à redo quçrit. Siquidem largitioG,liberalitatis præiexgt; tu, fauorem populärem aucupantur:utappa-reat,non dare cos,fed uendcrc;unde fadioC plc • runqi euaduntadoccupandam publicamliber-tatem.Huiufmodi hominum feraxetiamnu eft Italia.Vndc nulla pax illi diuturna fperada.Ob-feruandum,nullam unquain ciuitatibus,adner fusliberalitatem fcriptamlegem efTc. Atarnbi-tus,ac repetudarum leges, largitiofos praecipué coercent.Sp.
LARGlTIO,proprièeftexpenfa, quçfitad aucupandumfaucué,inpetitione magiftratuu. Cicero in de Legib. lib. iij. Itaqi ut omittam lar-gitione corrupta fuffragia, non uides,G quando ambitus Gleat,qu;ri in fuGragijs.quid optimi ui ri fentiantt’Notum prouerbium, Largitionetn fundum non habere.Impp.hanc uocem pro donatione ufurpat interdum. Vnde apud eofdein, Largitionales tituli.Sp.
L A R GIT A S dotalis, donatio in dotem eft-Hoc ferè femperfubprohibita per Legem alie-natione non comprehcnditur.lege fin.C.de bi' tigiof. amp;nbsp;Nouell, de non alienan.§. aljenationis-Splcg’
L A RID V M,ut Macrobios ait.eft caro falita: Ge didum,quaGlargê aridum.Dicimus etiaLar dum abfqu.Martialis:Etpallcns fabacum rube te lardo.Quo uerfu clarè patet, Lardum effe fali tam carnemtnon autem pingueillud fuillum, quod uulgó Lardum dicunt.Hanc falita carnem Succidiam quoq; nominat, item amp;nbsp;neutro gene re Succidium. Succidia auté continet pernam, petafonem,amp; lardum.Sp.
LAS CI Vl A,proludoimprobiore,amp;noxio, acprotcruitatcquadaludicra, ufurpaturàlure-conf.in l.ex condudo.Locati.amp; ad Leg.Cornel. l.cum quidam.Vide Bud.in Annot. Item prope tulantia,in prin.Infti, Si quadr.paup.fec.dic.pro ut uituli atqi hœdi lafciuire folent.Sp.
LASS R,Gr®cis Silphium.fuccus eft herbs Lafcrpitij,in Cyrenaica regione.Paul.intit. de Penu legat.l.nonomne. Scd quod quidam, in-quit,negauerunt piper,ligufticü, carcum, lafer, amp;nbsp;caetera eiufmodi in penu non efte, improbatu cft.Aut.Ncbrilf.
V A T A culpa. Vide,CuIpa lata. amp;,Culpa magna.
LAT A fuga,fpecles eftexilij,cuius meminit Martianus in 1. exilium. ff. de Interdift. Screlcg. Qui autem exilio damnabatur,autcertusijslo-cus à iudicibdeftinabatur,quo exularent. In eu locum quum uenicbant,fiebant eius ciuitatis cl ucs,amp; turn demum Romanam ciuitatem amitte bant,autlocorum omnium, præterceriûquen-dam,aditus permittebatur. Ammianus Marcel-linus:In corpore, inquit, immaculato ,lataf^ug* damnatus cft. Quod relegationi diuerfum uide-turrqua intelligunt lurceórulti, cum in infulam aliquis.uel locu alium mittitur ad tépus:Gcutin quin-
ANTE
quinquannium.Vide vip. inl.relegatorum.co, tit.Sp.
VA TBR ANI.dicunturfatellites.qui Princi pis alicnius latustuentur.TruLiMteM.qui ctia La-leronesdicuntür.
VATERANVS,nomen proprium Confulis RomanlVndeLaterànenfe Palatium.ltem La-teranenfis bafilica S.loannis uocata eft. Quia Lateranenfium familia adeó infignis Romæ fuit ,ut magnæ urbis parti nomen dederit. Certè Romanus Pontifex Lateranenfis quandóqidi-flus EpifcopuS,Egnatius in M.An.Philofopho. Spieg.
V A TE R C V VV M. luftinianüS in Conftitu. xvij.cui tit.eft,fecundum Haloandrum ,'Præce. pta præfidum.aliàs.de Offic. præfid.Eadein ma data, inquit, iti libris Legum tranfcriberc , 8cin facro Laterculo deponi præcipiat.Sp.
VATERB S.fimphciternon fignificant lapides, Ut Interpres exponit inl.fi uenditor horni-
nis.§.firmius.de Aélio.empt Nam hi ex terra al» bida.S: cretofa fiebat,fiue etiarn rubrica, aut ma fculo fabulone.Vide póftVitruuium lib. ij. cap. üj quod eft de lateribus, Budseum in l.fi fratres. I^rofocio.Sp.
ï-ATiNEloqui,nihilaliodeft quàmutilin« gua Latia amp;nbsp;Romana. Nam Cicero inquit, non tam præclarû eft feite L'atinè,quàm turpc nefei-re : deqs tarn id mihi Oratoris boni, quam ciuiS Romani proprium uidetur.lntcrdubn tarnen La lind Ioqui,fumitur pro eleganti fermone uti.O-lim Latina fuis finibuS, exiguis fané contineba-tur,Graeca aut in omnibus lerè gentibus legebâ tut,ut teftâtur Cic.pro Archia.Vt autem linguae Latin® bonos per omnes genres dlffunderetur, Romani magiftratus Grçcis nUnquam nifi Lati
nèretpófa dabant, eósq; per Interpretern loqui eogebant,nonRom® tantum,fed etiarn in Gr® cia.amp;in Afia:uteftapudVal.Max.hb.ij. deloft. antiq.Vide poft Aic.in ditfione , Sermo Latin’; libr.j.Prætermiff.Catanæum Corn ment, prim o inPlinian.Epift.utcogrtofcas(fi forté requiris) anahudfit Latiné !oqui,ahüd Grammaticè.Sp.
LATIN I. difti funt quidapopuli, qui àRo manis (*is legibus reliftijliberiqs erant; fed iura ciuitatis Roman® non habebant:adeó, ut fi qui Romani in colonias Latinas mltterentur* ius ci uitatisRoman®amittebant, amp;nbsp;Lannaciuitaré adipifcerentur.Quod Cic;in Orat.proDomd
fuaadPontif.oftendit;quódLatinitatisius,infe xius quidem ciuitate Romana, fed tarnen igno-miniofum non erat.Ex Parerg. Alc.Sp v ATI N !,amp;Deditieij libertini.de quib.Poli tianusinMifeeUaneis ,àluftini3no Ittblati funt reducéte omnia ad priftini, eandemqi fimplicé MtbisRom® libertatem.ut patet in §. Libertino turnautem ftatus.lnft de L.bertin.Sp.
LATINIT A S , pro Latino fermone; cuiuS contemptores arguit Bud sus in prior.Annota. Sed amp;nofter Zafius locis non paucis,euidenter planum fecit, quanto exponatur periculo.quif-quis iura çiuilia,nudus rei, Latiné profiteri per-3gat.Sp.
VA'flNlTA'PïS ius,erat ius peten di mag! ftratus,amp; eadem quç Itali anté habutrant.autof cft Afconius Pedianus.Sp.
VATITARE dicuntur,aitBud. quiadiudL cium uOcati fruftrantur, amp;nbsp;ludificantur. Vide 1. iij.de ludic.amp;l.Fulcinius.ff.éx quib.cauf.rnaion. amp;nbsp;infrà,Tyranniuocabulum.Sp.
VATITATIO, turpisoccultatiofui.lPulci nius.§.quid fit aüt.Quib.ex cauf.in poffef.catur, qu® definitio Ciceronis eft.Sp.
V A T O R,pro tabellario reperitur apud Suc-ton.in Caligula, Bud®o indicante. Dicuntur amp;nbsp;Latores ,quos uulgus minores procuratores ap pellat in iudicijs Prouincialibus,amp; Confiftorijs Epifcoporum. Horüofficiü Zafius indicatin §, Quadrupli.Inftitut.de Aft.Sp.
V AT O R legis,qui Se legislatoruno üerbo dï citur:qui legé tulit,hoc eft, promulgauit, uel in-ftituit.Latorpro tabellarto,notum.Sp.
L A TR O ,obfeiror uiarü,hoc eft,qui per uim furatur(Str.ij(/cnr.iMfcc»)irnpunè occidi poteft. bic Ifauros latrocinijs infames,Area.amp; Hon. Impp. nulls Feriarum rationehabita, permiferunt duel ad fupplicium, etiarn uenerandis Pafthatis fe ftjs.l.prouinciarum.C.de Ferijs.Sp.
VATRVN C VLATO.R,inquit Vlpian. de Re pecuniaria,iudicare nó poteft,in 1. (olemus; delud.Igitur return capitalium iudex.fiue quæ-ftoraccipitur. Interprétés iudicem malefitiorti uocant. Imaginem hodiceius referteuidetur, qui à militlbus noftris,Prouoß,parom uoce Galll ca dcflexâ,Præuoft,appellator. QuamuismagtS placet Alciato,dici prçtedum apparitorü amp;nbsp;mili turn, qui latrones conquirunt, ScfcfrgenmtjJltri ^P'^S
LATRVNCVVVS.VideVlp.inl hoftes.ff. de Capt.8c I fi pater.§ fi quis.ff de Donat In nui mero multitudinis fignificat etiS, quod uulgus Sebarfc uocat.Senec.Lstruncülis ludimys.Sp LATVMlAB.uel Latomi®,quarum luriC conf.meminit in l.fuccurritur. ff. Ex quib. cauf. maior. generali uocabulo funt loca ea.unde lapi des inufumnoftrum excififunt.LspidicinasLa tinéuulgoappellant CcnfctBud®u5,meliusap pellari Lapicidinas,quo nom ine Plautum ufuin futfie dicit. A latomijs latomi appellat! tunt, r.ós-qui parietes Se domos lapidibus ædificatit.led qui m lapicidinis lapides excindunt. Accuifius loca latentiiridiculè intelligitlatuiuiarumuo-cabulö,l.j ft.de Aleatonbus. Sp.
VA TV MI AB.lapiJicin® dicuntur Se loca c®fis lapidlb exeda. Vnde career Syraeu’anus; Latumi® uocabaiur.quem Cicero in pr^tura ut. bana defcribens;Latumias Syrâcufànas ,ait, oi mnes audiftis,plcriq; noftiS.Opus eft ingés.mi gnificum,regum actyrannorum .e.xlaxoin mi-ramaltitudinem dep.refrum.Semulturum ope-ris penitus excifum:Nihiltam feplum ondique; nihil tam tutum ad euftodias nee fieri nee cogi-tari poteft. Erat Sc career Romæ fie diffus, ciuS meminitLiuius.
VATVRVM nomen meum. Vlpianus ia fin.l.hoc iure utimur.de Donat.Deniq; Pegafus putaba^
-ocr page 286-|
ANTE putabat, inquit, fi tibicentan fpopondero hac conditione,Ci larafTes, te nomé tneuni laturum, nonefledonationem.Sp. , LATV S C LAVV S, Senatorij ordinis infi-gne erat:amp; calceus lunatus, qui turn communis etiam nobilitatifuiflc putatur. Aliàs Laticlauiû diäum Bud.in I.ult.de Sen. Vocaturamp; alio nomine Clauus. Vide,Clauus. LATV S digitus,eft minimamenfurarum : à qua natu prouerbium.Latom unguem difeede-re. Vide Eraf, hocipfum Adagium explicantem Cent.v.Decad.j.Sp. L A VA C RV M.ftubam, fiue ftupbam inter-pretantur in l.iudices.C. de Epifc. aud. Siquidé à nobis alienis ita locus appelîatur, in quo quis lauari commodé poteft. Sp. L A V D A R B, antique uerbo iuris.citarc figni ficat,amp; nominatim prodere.Poinponius in l.te-netur.de Adion.empt.Si tibi,inquit,iteruendi-dero, ita demum authorem me laudare poteris, fl tuus fuerit fundus, cui acquirere feruituté uo-lueris.VideBudçum in Annot.prior.AIc.quoqs in Parergis fcribit.quod nominatim approbate, in iure flgnifleat:amp; Gmul adnotat, ab hoc uerbo Commentatorcs dixifTe Laudu, proarbitrifen-tentia:cuius fubdanüuç uocis exemplum apud Latinos nullum efl.Sp. LA VD ARB autoritatem, efl in iudicio dice retituium fuæ poffefsionis : amp;nbsp;efl antiquus fer-mo lurifcoirCum autemPontiflees fummi,po-teflatem fuam tuentur, aiunt fe fucceflbres effe D.Petri:buius tituli autoritäre,utBud/ait, uim annorum propulfantes. LAVD ARB cumexceptione,ideft,non intégré. LAVDATIONIS uocabuIo,Cicero pro 0« rationefunebri ufuseftltali, qui amp;barbaré no-runt ioqui.uulgo dicunt,orare pro funerc. Cçte ra apud Rbenanum in Annot. ad Liuium lib. ij. Decad.j.Sp. L A VD A T O Rhuius propofiti.Non oportet laudando augerema)itiam,apudVlp.inI.j^.fed utrum.ffquot;de Ser.corr.Sp. LA VD B dignum diccrc,cftnó uerbailli be-nignahominum, fed iudidahominûpromitte-rc. Vide Senecam Epift.eiij.Sp. LAVD IMIVM, quidam accipiuntpræmiû illud.nempe quinquagefimam, quod præftatur iuxta fanélionem luftin.in l.iij.C. de lur. emph. pro renouatione empbyteurica:à uerbo Laudo deducentcs;cum Latinius clfet Laudatiuum,fient Donatiuum. Sp. LAVD OMINI VM:de boe fieri métioné in l.diuortio.$.quod in anno.ff.Sol. matrimo.Zaf. monuit,qui nefcire fe ingenué fatetur.an habe a tur alibi text. Nominator aût Laudominium id, quod datur fupra penfionem certo annorü cur-riculo'. prçrogatiua,qu® fit à colono amp;nbsp;certo té-pore domino.uulgó shr/chatr. Ettalc Laudomi-nium eóputatur etiam in fruélu, ut pulchrè déclarât ipfe Zafius iam citato loco. Sp. |
L A V D V M pro arbitrorum definitione.bar-barauoxeft, Sc inepta,utpaulo fupra admonui-mus.qni cum ius cognofcendi habeant,propriè dici poteft cos pronunciafie,uel ftatuilfe : quod amp;nbsp;in arbitratoribus Alciatus admittendum pu-tat.Tametfi negent Doélores,in 1. j.de Re iudic. fententiam propriè dici, quod ab arbitro pronu datum eft:quod tarnen ipfi Alciato non fit ueri-fimile, cum id quod unufquifqj etiam priuatus fentit,Latinè amp;nbsp;elegater, Sententia dicaturnec aliter foleanc lurifcoff arbitrorum defininones quam fententias appellare.l.litigatores.l. quaié. de Arb. Adde,quæ idem adnotauitcap.xlv.lib.j. Parerg.Sp. LAVS Alberici Rofati Bergomenfis.füo«-uo lurifcófultifsimi,Vide infra. Opinion! com* muni. L AVTIA, lautiorum : lautia etiam fœmini-nè,munera dicebantur, quç Romani per quçllo res legatis exterarum nationum mittcbant.Ita-que Lauti® appcllatione, tefte Budço.contine» tureapecunia, quæm legationes lufeipiendâS quouis modo confumitur.Sp. L A V TIC A, dicuntur qu®cunqj ad lauticü atq; elegantiam cultus amp;nbsp;menfæ pertinent. lurc conf. de Auro 8c arg. leg. 1. argumento.Mundo, inquit, muliebri cótinentur lautica,acus,reticu' la,amp; huiufmodi.NebrilT. Lautica uocem,nifal-lor,nihili,Nebri(r.interpretaiur:proeareponeo dumeftuocabulum Calentica, uchabet editio Norimberg.cuius non tantû hîc,fed 8c alibi m«' minit Vlp. Eratautem tegmémuliebre capitis, ut Bayfius ex Cicerone docet.Sp. L A V TIO R B S ferui,id eft, elegatiorcs.Uu tus proprié dicitur diues 8c nitidus, nó in ueßlt; modo, fed in uiftu quoque delicato. Hine apud Vlp.intclligi’mus lautius.j) magnificetius/plcff didius.in l.fed 8c fi legc.ff.cle Petir.h®re.Si quis, inquit.rc fua lautius ufus fit, cótemplatione de-lat® fibi h®reditatis.Sp. LAX A M E N T V M,fiue Laxitas.quies diei-tur, fiue ceffatio à labore.Neratius, de Vacat.amp; cxcufat mun.l.tempus.Cum laxamento quoda, inquit,itineris.NebrilT.Laxamentum etiam uo-cat Lex inducias duum menfium, qui danturtu toribus ad pecuniam cullocadam. Aut. ut ij qut oblig.hab.perhib.res min. $, quoniam autetnul demus.Sp. LAtX ARE,8c Adftringerecontraria. LAXITA S.eftnaturalis libertas animantU. Inft.de Rer,diuif.§.plané. Alber. L A X1V S tempus,pro Longius,apud Procu lum inl.cum ftipulatusfim. de verbor. obligat» Cum ipfe arbitro mco alium diem operi faciun-do laxiorcm dedcrim: id eft, cum diem protule» rim.Sp. L B LB C TIC A, cathedra,8c fedes.qua fereban-tur diuites 8c potentes,in qua puluinar Scledfu' lus ftratus erat. Græcé i^ttfuftp, quod dfex feruis portaretur Hodie à nobis dicitur, «« Smffi, qua ualetudinarij non quidem ab hominibus, fed bl nis cquis commodius uehutur. Paul, de Seruit. ruft.præd.l.qui fella, inquit, aut leébcauehitur, ire,nó agere dicitur, AccurfiusSella,id eft,equo ® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jeclica, |
|
L ANTE Ieftica,id eft,cufrü,interpretatur. QuodutruqG utoftenditNebrifffalfumcft.Sp. BBCTICARI A.Vide, Mubercülarins. BBCTlCARIVS, qui lefttcïbumcró fórt. de Leg j.l.fi ex toto.Si ita,inquit,legatüm fit,Le fticarios öfto.ltèm Vlp.de Leg.iij. 1.item legato continentur mancipia:pota lefticarij, qui fo-lam matremfamilias portabant. Rom. Pont, u-furn lefties etiamnutü fef uah quem ei Conftan tinusMagnus,8ecsteri qui hunc infecutifunt Imperatores, concclferartt. Et qudmadmodum olim Romani ad geftandum Germanisutebari-tur,quodclarèconftatexTerlulliario,inde Ad nxorem.nimirutn öb ftaturs proceritatem,ut i. bidem Rbenanus anhotauit, fuperuerbo,Ncc Germanicos baiulos: ita hodic Pontificij corpo ris geftatórcs fünt Qermani.Üicüntar itê Lefti-cahj, qui leélicas in quibus per urbé magnates circumferebantur,fabricabat,tefte Alc.C.de EX cufat aftif.lib.x. Sp. LECTlS SlMI.pro egrégijs amp;nbsp;èximijsd-furpantur à Cicerone. Qiioó nomen diciturfae-pius,quim Eleftilsimü.Vide orationes pro Cot bo,8c pro M Fonteio.Sp. 1-^CTO teneri.prómorbouéxari. |
Lï G T V M ,neutro genere protulit Vlp. in 5^ fin.l.librorum.de Legat, iij Vt lefturh,inquit,le gatü continet amp;nbsp;fulcra. Bartolo autébeétus, fu-per quö quielcimus (quem Cubicularem üocat Ciccro,ad differentiatriclinarisledi.fuper quo fedebant antiqui ad menfam) continetur appel lationealimentorum in 1. legatis. ff. de Aliin. 8c libers olim diccb#ntuf,qn« brnamenti tantûtü' caufa ab fenatu impetrabatur : quemadmoduni honorarij magiftratuS, à principib.honeftamért ti caufaconceduntur,tituluq; tenUs obeûturSt geruntun Hs autem ab ijs fenatoribus impetra bäntur, quibus hegotiafUtura crant in prouinct is,ut qui bçreditates perfequi,aut Iegata,aut qui nomina exigere uolebant m proUiheijs, legato-frinn perfonis acceptis commendabiliores cori. trouerfias haberent,atqi fauorabiliores. Vlpde Leg. (^ui libéra, inquit, legationC abeft,non oi-deturReip.cauffa abefle.Spi cib.legat. Nee uenit in hypotheca bohofum generali,l.j.C.Qus res pignor. oblig. poffunt. Sp: BECTVBVS. Cicero inueftiua quarta di-ftinguere uideturleftulum amp;nbsp;cubilezüt leftulus fit interior 8c charior quàm cubile.Virg Georg; j. Cubilia talps, 8c corui cubilia dicit, ut ne pu-tes,monente Fran.Syluio,bominum tantum di- ciCubilia.Sp. BE G ALl S fciétia, eft res fanftifsima. Vide ^'p lpS proinde.de Extraord cogmt. BEG AN D1 uerbu, licet ohm lat« fignificati onis fuerit,tarnehodie ad folas donatiohes poll mortem abbærede præftandas referrur. Vigl in, tit.lnft.deTeftàmènt.ord.Vide infra,Vetba qüi busfubftitutionesSp. BB G A R E, idem eft quod decernere,8c mari dare : unde 8c Delegare dicimus.ln teftamentis tarnen, in quibuS uerba fecundum teftatoru có- BB G AT IW M ,per(onalemunus eft. Vip.’ in l.munerüm.de Mun.amp; hon.Legati quoqi qui ad facrarium Principis mittStur, quia uiaticum (quod Legatiüüdicitur) interdum folent acci-pere. idem inl.ij. de Legatiombus: His qui non gratuitata legaiionem (ufeeperunt, legatiuü ex tónna reftituitur.Sp. VB G A T O R eft, qui aliquid legat:Legatari. üs,cuiexteftamento aliquid legatur: Legatum^ ipfa donatio,teftamento reliétajulfi, lib. ij.Inft'. Sed fi rem,ait, Icgatarij quis ei legauerit, inutilÜ cftlcgatum.Sp. BE G ATA eleftione ferui, femel duntaxat ÓptarepolTumus,Paulus aitl.v. ff.deLegat.jl ^P'®8' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• BÉ G ATI S feruisexceptisnégotiatonbus, Labeo fcripfit, eos legato exceptes uideri, qui prspofiti effent negorij exercendi caüfa : uelütl qui ad èmendum.locandum.'conducendü prspofiti effent: cubicularios autem, uel oblonatoi ies,ueleos qui pifcaiionibus prspofiti effènt, hon uideri ncgotiationis appcHatione continc-fi. A putó,Martianus ait,ueram effeLabeohÜ fententiam.Sp. LeG A T VM ,cftqu*dam donatioàdefurti Öo;teftamento relifta,ab berede præftanda:uti do,lego;uèl, hæres meus dînas tfto darc dîtio^ nem talem;autalijs,uerbis,§.i lnft.de Lcg.l.kgi tùtn;dé Lega.ij. Àlibi definltur pleniùs.Legatfk eft delibatiohæreditatis,qua teftator ex eo, qœ uniuerfum hæredis foret,alicui quidcollatutn uclit.l legatüm de Leg j.Sp. LEÔATVMin aliénauolûtateponipoteft; in hæredis don poteft.Paul.ln l.Scnatuà. dl Lè« g^t-i-Sp. LEG ATVM annuum,quodinfingulosan. nos,hoc eft omni anno débctur,l. legatüm.§ uk ni ff.de Ann.leg.Paulotefte. Sabinijs eiufniödt Legatu, plura 1e ga ta effe ait:amp; prlmi anni puru; fèquentiû conditionale. uideri enimbacineffe conditionem,fi uiuat.amp; ideo mortbb eo,adb«:. fuetudinem accipiuntur, uerbum legandi obli-quum eft. Vide Alciat.in l.ucrbis legiS. de V érb. fignifSp. LB G ARBàfilio.Lege,A fill o legarc. Be a AT ARII i parte. Quaere, Suggeftutri eft. rédemlégatumnontranfire.l.liij.de An.leg.Sp; LE G AT VM annuum r^liftum fine adiefti-one fummç.Vide Vlpiartum de Annuis legat.li ficui- * BB G A T V M rèliftum in fingvlos annós, fii mile eft ufuifruftui, cum morte finiatur, Caiuä autór ff de Arin.legat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* BE G AT V M caducum uariè dicitur Primo; fi defunfto fit rèliftum, quem tarnen teftator iri uims effe tredebat: aut ei ‘, qui priufquï teftatot decefleï LE G ATI 0 .Ea aut publica erat.àut üotîua, authbera. publica mandabatur publico notnt-ne: uotiua8c libéra priuatim impetrabantur aut UOti foluendi caufa.autalio priuato notniné.Le gationem ucteres ut rem facram habuerunt, cul deum Mercurium prætecerunf.ideoq; Legatos polare ,impium babebatur. Vetùm legationcs |
L ANTE E.
|
dccefierit. Secondo, quand o res quæ relida eft atqs legata.non inuenitor. Tertio, fi graues ini-micitiæ interutrumq.oboriahtur. Quartó,file-gatarius legatum refpuat. Quinto, fi conditio lub qua fît rcliélum, défit. Cur luuenaUs dixerit Duke legatum, fupràindicatum cftin didione Caduca næreditas. LeG ATVM perdamnatiönem.huiufmodi fiebat uerbis : Hæres meus illi dato : aut, Illi ab berede dari iubeo: aut, Hæres damnas efto da-re.Huiufnaodi autem legatum ueteres lurifcolT. indebitè folutum,repcti nolebant, quod luftin. fuftulit.ld duntaxat legatum, non debitum folu turn repeti uctâs, quod religionis 8c pietatis in-tuitu,(acrofanâis Ecclefîjs,uenerabilibusùe lo^ cis fît expenfum:quod taméfummo iure magis, quàin iure conftituifle uidetur. Sp. LE G AT VM inutile in fexcafibus locum ob tinet.Primo, cum deficit legatum ex perfona le-gantis.puta,fi eft feruus.Secundo, propter rem quælegatur, qualis eft facra,uel ædibus iunâa. Tertio, ob perfona cui legator,præfertim fî pro-prius eft feruus.Quarto,quando uterq;,dc qui le gat,8£ cui legatur, inhabilis cognokitur. Quinto inutile eft legatum in repropria eiuscuire-linquitur,cum æftimatiorei potuiffetlegari. Sexto , fî cui legatur, qui eius minus eft capax. cu-iufmodi eft deportatus, pœnæ feruus, amp;nbsp;id genus homines, quibus neq; teftamenti aftio reli. étaeft.Sp. LE G AT V M pium,quod religioni, bonis li-teris,amp; paupertati relinquitur. LEGATVM præceptionis ,non nifî uni ex hæredibus dari poteft, ut aliquid ex hsreditate precipuum habeat: quod fi coniunélim multis, aut difîunftim fîngulis relinquatur,omnibus u-na tantùm res quæ nominata eft.ficut amp;nbsp;in k^a« touendicationis,debetur.l,fî pluribus.de Leg-j. non uni res,^ alij æftimatio.Lege cap.j. libr.iij. Parerg.Alc.Sp. LB G AT VM præfens,ideft,purum, Condi-tionali opponitur.lcgej.ff.de Condit.amp; demon ftratSp. LE G AT VM perfînendi modum,fîc legaba tur: Hæres meus,rem illam Titio permittemme re. I* quo legato hæres rem traderc nôteaetur, fed uendicanti legatario non permittiturprohi bere.Sp. , LE G AT VM peruendicationem dicebatur, quôd legatarius poft mortem teftatoris, non eti amfpeftatohærcde,ftatim fîbi,autprçfumebat, aut defunélusad hæredemeius tranfmittebat: amp;nbsp;his fiebat uerbis: Stichum feruum tibi do, Ic-Ç0,uel illam ré tibi præfunie,habe,ucndica.Ncc in eo traditio hæredis expeélanda eft, fed ipfe le gatarius poffefsionSm accipit:quam in remifsi-onem (ut ait Akiatus)uidetur luftin. appellaffe l.j. in prinC. Com.de Leg.Sp* XXEMPLA ALIQ,VOT LEGATO^ »■i«»,iKXt4 Alphabeti/ericm coUtEia.l^ecior prudensrem ip/amexpendat. Ad quemeunq: exteftamento mço,uel ab in- |
teftato:uel ira. Ad quemcûq: quoquo iure bon» mea perueniunr. Hæc uerba quid uclintjMçtia-nus de Leg.iij.lfi ita fuerit,oftendir. Æliæ Dorcardi matrimeæ dari uolo,quoad uiuet,üfumfruélum bonorum mcorû,ita ut poll obituth eius liberos meos, autad eu, qui exhis uiuet,pertineat.Vide l.gcncrali.ff, de Vfu amp;nbsp;“(“ fruél.Sp.' Agri plagam, quæ eft in regione ilia, Mæuijs. Fublio amp;nbsp;Caio tranfcribi uolo, precio fadouid boni arbitratu amp;nbsp;hçreditati illato, duplçeuidia ne expromiffa à reliquis hæredib. ita ut fub pana centum promittât earn agri plagâ , partemûe eius ad Seiampofterosûe eius non peruenturi quaquam ratione.Vide Scæuolam in l.uxore»u de Leg.iij.Sp. Zmplius,quàm Titio legaoi.hçres meus Seio decern dato. Africanus in 1,fi feruus legatus.^.ü itafcriptum.deLegatj. „ A quibus (fcilicetlibertis) præftariuolohx-redi ex reditu eius fundi decem perannos fm-gulosufqueadannos trigintaquinq; à die mortis meæ. Scæuolarcfpondet inl. codiciilis.de Ann.legat. A te peto Sei,ut ab annisduodecim ætatis ad ftudia liberalia fratris tui inféras matri eiustot, annuo,ufq. ad annos quatuordecim,ea ampliuS tributa fratris tui pro cenfu eius dependas, donee bonareftituas.3e ad te reditus prædiorumil lorum pertineant, quoad perueniat fratertuus ad annos quatuordecim.Scæuola explicat ad£gt; l.liberto fuo.ff.de Ann.lcgat.Sp. A te Petroni peto,uti eaduomilliafolidoru» reddas collegio cuiufdam templi. Vide Scçuol* in I.paterfilium.§. Tufculanus. de Leg. iij. A te peto, tuæqi fidei committo, ut quiequ'^ ex hæreditare mea ad te peruenerit, reftituasf-lio tuo,retentistibi hortis meis. DeclaraturpÄ Scæuolam de Legat.iij.l.poft emancipationem- A te autem fili charifsime, quæcunqi legao'. præftariuolo.Et fi quideuenerit ærisalieni,q^ in tempus pro mutuoacceperam,amp; deboero,^ tefoluiuolo: utquodforori tuæ reliqui,ïntegr* ad cam pertineat. Ad hoc thematium refpondt^ Scæuola in fin.§.l. nomen.de Leg.iij.Sp. A te hæres peto, quicquid ad teperuenit/Jt tantum ei des.Idem exponit,eod.tit.ad finJ.M{ uio fundi. Sp. A te peto,marite,fi quid liberorum babueris, illis prædia relinquas : uel fi non habucris, tuis» fine meis propinquis, aut etiam noftris libertit Hifceuerbis non cffc datam eleftionem, fedof' dine feripturæ faftam fubftitutionem, Papinis-nusrefponditin fin.l.cum pater fiiios.ff.de Leg. jj-Sp* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ A te Mæui ex reditu fun^i Speratiani prsefts-ri uolo Arrio Pamphilo,3i Arrio Sticho,die mof tismeçannuos feicentos quotannis, quoadui-uent,Adi Scæiiolam de Ann.légat.l.Titiahsre-^•- P* A te auté Mæuia filia charifsima peto; ut Sti-ekum feruum tuum roanumittas, cuin rainift«-riuffl |
|
num tuùm tot capita feruorum tibi bis codicil-lis legauero. Vide Modéftinum in l.Titia cum te ftamento.de Legat. ij.Sp. Et à te Seia peto, ut quicquid ad te ex hæredi täte meaperueneritrexceptis his.quæ tibi Riprà legaui, reliquum oranereddas amp;reftituasMæ-uiæinfanti dulcifsiraæ.A qua Seia fatis exigi ue to,cum ftiam.eam potius rem auéturam, quàm detrimento futuram.Vide Scçuolam in l.uxoré. $.fin.de Leg.iij.Sp. A te autem Sei peto.ut cum ad annum uicefi' mumquintumperueneris.militiam ei compa-res;f) tarnen te antè non reliquerit. 1. libertis. ff. de Alim.leg at. Ate peto Cai Sei,quidquid exbçreditate mea redegeris,iilis meis alumnis des, amp;nbsp;cætera, quæ fequuntur uerba : Papinianus exponit in I.alio bærede.ff.de Alim.legat.Sp, A te peto uxor,uti ex ufufruftu. que tibi praé-ftari uolo in annum uicefimumquinturn,cóten-ta fis annuls quadringentis. QuatampHus fuc-imt, rationibus hteredis,bçredüûe meorü infe-rantur.Vide Scçuolamin l.generali.ff.de Vfu Sc 'afuff.Sp. A te uxor cbarifsima peto, ne quid poft mor-ï'tatuam, fratribus tuis relinquas. Habesfilios fororum tuarum, quibus relinquaSi Seis unum fratrêtuuni.filium ueftrura occidifte.dum ei ra-pinam fecit-.fed Sc alius détériora mibi fecit.Ex- ponituràScæuoladeLegat,ij,infin.l.pen.§,ma t'’«-Sp. A uobis quoqi cæ teri bæredes peto, ut uxori mea: prçftetis,quoad uiuet,annuos decem aure os: uxor fuperuixit marito quinquennio,8c qua tuor menfibusSec. Modeftinus refpondit,inte- gri fexti anni legatum deberi,1. v, de Ann,legat. Spies. A uobis peto, ut quicquid uobis legaui,co co tentifitis uiuentes;ut poft uos finis meis reftitu atis.Scæuola mentem aperit huius fideicómifsi infin.l.ult.§.pen.deLeg.ij. Attiæ,donee nubtt,bçres meus quinquagin-ta dare damrias èfto:neq! adferiptü eft,ln annos fingulos, nihilominus id legatum in annos fin-gulos deberi,labolenus autor eft.Sp. AuibuslegatiS.anferes. pbafiant,8c gallinç,amp; auiaria debentur: pbafianarij autem, Sc paftores anferum non continentur,nifi id teftator expref ferit;üt Paul.de Leg.iij. tradit.Sp. Balneas legitædomus effeportionem,fiper domuintrinfecus adibantur.Vide Paul.inl.præ dijs.deLegüj.Sp. Caius Seins pronepos meusbæres mibi efto ex fern life bonorum meorü, excepta domo mea 8c paterna,in quibus babito, cum omnibus,quæ 'bi Cunt. Quæ omnia fcias ad portionembæredi ï«is,qu#m tibi dédit,non pertinere.VidePaulû dcLeg.ij.hCaius Seius Sp. Caio Seio illud Sc illud bçres meus dato;8c te Sei rogo.fidciqi tuæ mando ,uti ea omnia, quæ fcripta sût, reddas fine ullà mora,8c reddas ipfe. Habes fentétiam MarceUi in b Lucius Titius cû duos.deLeg.j.Sp’, |
ANTE E. Centum,quç in area habeo,aut,Quç ille apui me depoluit. Vlp.ait,fi nulla fint, nihil deberi có ftat,l.j.ff.de Dot.rel.Sp. Ciuib. meis do lego chirograpbum Caij Seijf Conftitui, dariqs uolo Callimacho mercedis loco decem millia denariüm.Vide Scçuolam in §.penult.l.cum quis dccedcns.de Legat.iij.Spie g®l* Corpus meum uxori me® uolo tradi fepeliê-dum in fundo illo, Sc monumentum extrui ufqi ad quadringentos aureos. Scæuola ad proptiri-tionem refpondetin l.Titius h^redes.dc Legat. “jSp- . . Cui bis legauero, femel deberi uolo. Quomo doihtclligêdüfit, Hermogenian. docet l.fiquis in principiode Leg.iij. Cum bis quæ ibi erunt,Pomponius bæc uer-ba in legatorum exemplis dedarat, 1. fi futiduS. de Leg.ij.Sp. Cu is in tutelam fuam peruenerit. Item in fui tutelam,Sc in fuam poteftatem.Item,cum fui iuris fuerit faftus.Item,cum ad pubertàtem pcrue nerit.ltem Sc fi cum fuæ ætatis fuerit fadus, uel legitims ætatis.Cum iuftæ ætatià faélus, uèl cû maturæ ætatis fit,uel cum adoleuerif. uidc Vlp. in Icum filiofamilias.de Leg.iij.Sp, Cum morietur ipfe feruus. Vide Africanü dé Leg.j.l.fi à pluribus bæredibùs. Cum omnibus quç domi fnnt.Quo fenfubçc uerba ueniant accipienda, dedarat lurifconfult. in 1, Seius, in princip, cum inibi hoi,Codice,de Cumpatermoreretur.uideVlpia.bæc expo-nentem uerba in l,fideicommiffa.§,fi filio, de Lé gat,tertió, Cum uolet.l,uxorem.§, Scæuola. de Lega,iij.' Cum uoluerit, ad tempus uitæ extenditur, te fte Vlpi.in l.fideicommilTa. §.fic fideicómiffum. de Leg.iij Sp. Daélyliotbecam meam Sc fi quos prçterea ari hulös habeo.Vide Vlp.in leg.librorum.§.fin. de Legat.iij.Sp. Item dare damnas efto. lulianus de Legat.iij. bæc uerba quae adijei folent in repetendis lega-tis exponit iuxta Sabini mentemSp. Damnas efto haeres ,Titium finere in illa domo babitarc,quoad uiuet. Marcelio unum uidé tur effe legatum.l. damnas.ff. de Vfufmebu per leg.dat.Sp. Decem quç in area babeo.italegaui.uel ftipd lanti promifi,fccundum Africanum,8c legatü Sc ftipulatio ualebit, Videÿ, qui quinqi. 1. fi feruuS legatus.de Legat.j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Decém aut quindecim bæres dato, fecùndum Pomponiurri proeóeft,ac fi decem folalegata funt,inl,fiitarelid;um.§.fin.ff de Leg.ij.Sp. Domina fanélifsima,fcio te de amicis meis cù raturam,ne quidbis défit, ueruntamé Sc Marcó dari oftingenta. Sequoia refpondetin l.Titia h^ rede,ff. de Ann.legat.Sp. Domo inftrufta.fupelleftilemlegatam.non ètiam uina accipimus;quia domuS uinis inftni-fta^inteUigi rton póteft. autor Pompönius ,leg. i fut# |
|
A N T fe ä ita tedamento. ff.de Fund.inffr.Sp. Dotnum meamcumhorto applicitölibertis meis concedi aolo.amp; alio cap. Fortunio liberto meo éx domo mea.quam libertis meis dedi.dias tam,in qua habitabam, item cellarium iunélum cidem dicte ab berede meo concedi uolo.leg. uxorum.de Legat.üj. Domum.quaeqi mea ibi erût.cû moriar. Pro^ culus cxponttinl.fiita.de Legat.üj,Sp. Et domus cam partcm,in qua mOrari confue uimus.SceuoIa declaratde Legat.üj. leg. uxO' ri fuæ.in prin.Spieg. Dulcifsimis rratribus meis,auunculis autem tuis,quecunque mihi fuperfuntin Pamphylia, Lycia,uelubicunqi,de maternis bonis,concedi uolo,nequam cumhis cOntroüerfiam habeas. Senfum indicat horura uerborum lurifcon.in 1. cum paterfilios.§.dulcifsimis.de Legat.ij.Sp. Eisqi mancipijs,que fuprà Iegaui,cibarij no* inine ab hercdib.mcis prertan uolo.que me ui uo accipiebant.Explicai hoc thema Scseuola in J.àfilio.§.ten:ator.ff.de Aliment.legat.Spieg. Equis Iegatis,amp;cqux continentur,Martia-nusdeLcg.üj. Exillo dolio amphoras decem,ctfi non decé, fed pauciores inueniri poffuntinon extinguitur lcgatum,fcd hoe tantummodo accipit,quod in-uenitur.ait Paul.inleg.fi quis feruuin.de Legat. ij.Sp, Et perado quinquennio, cu eius ufusfruftus effe defierit, tune cum fundum ilÜ amp;nbsp;illi libertis dariuoloüeg.uxori ufumfirudum.ff.de ufuamp;u-fufruft.Sp. Felici,quem liberum effe iufsi, ufumfruftum fundi Veftigiani lego: cuius proprietatem puto te Fclicem confecutum,fi non contenderis cum berede meo.fed potius concordaueris. Sed amp;nbsp;tu heres omnia fac, ut amici fitis. hoc enim uo-bis expediet.Vide 1.generali.ff.de V fu amp;nbsp;ufufru. Fidei heredum meorum committo, uti finat cum habere domus meas, in quibus habito,nul Ïo omnino excepto, cum omni inftrumento, amp;nbsp;repofitis omnibus. Paulo his ucrbis nó uidetur teftatorem de pecunia numerata,autinftrumen lis debitorü fenfiffe.leg. fi mihi Meuia.ff de Lc-gat.iij.Sp. Fidei hçredum meorum committo,ne fundu Tufculanum aliènent ,amp;: ne de familia nominis mei exeat. Vide Papinianû in l.cum pater filio. de Legat.ijibidem amp;nbsp;quefequunturuerba,per eundem cxponuntur,nempe Fidei tue commit to uxor,ut des, reftituas filie mee, cu morieris, quidquid ad te quoquo nomine de bonis meis perucnerit.Sp. Fidei tue committo filia,ut cui in familia nu-bas,amp; quotiefeunq; nubes,patieris de dote tua, quam dabis, partem dimidiam ftipulari fratrem tuum : amp;nbsp;Seiam matrem tuam, pro partibus di-midijs darifibi,fiin matrimonioeius , cuinu-bcs fiue diuortio fado.pris quam dos tua redda tur,covie nomine fatisfaftum erit, morieris nul-lo filio filiale ex éörclido. Vide Sceuolam in 1. uxorem.§.teftamento.ij.dcLeg.üj.Sp. , Fidei tue committo Sempronia foror, utile* gata,quealumnis meis reliqui,exmcdiorecipi as,amp; apud te habeas, quoad cos commcndatoi habes,l.codicillis.ff de Ann.legat. Spieg. |
Fidei autem ueflryVcre amp;nbsp;Sapide committo, nceum fundum uendatis: cumq;, quiexuobis ultimus decefferit,cum morictur, reftituat Sym phono liberto meo amp;nbsp;fucceffori amp;nbsp;Beryllo amp;nbsp;S» pido,quos infrà manumifi,quiûe ex his tune fu-peruiuent. Explicantur hçc à Paulo de Legat.ij-in i.Titia Seio.§. Seia.Sp. Fili contentus eris protuo femiffe ducétis aa reis, amp;nbsp;uos filie pro ueftris quadrantibus cente nis aurcis.Quid hçc fibi uelint,declarat Papinia nus paulo fupra finem bene longé 1. cum pater filios.ff.de Legat.ij.Sp. Filij filiçqî mee ibi funto,ubi eos mater fuaef fe uolet:eisqi heres meus in annos fingulosjn-quepueros puellasqi fingulas, damnas eftodire cibarij nomine aureos decem. VidePompo-nium in leg.Quintus Mutius. ff. de Annuisleg-spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Filijs maribus domum meam inftruftam ,do lego,dariqüubeo. Vide §.fed amp;nbsp;ipfc Papinianus-l.quefitum.ff.dcFund.inftr. Filia mea Crifpina, quam cupiebam coHocare nuptü, cuicunqj amici cognatiq. mei approbaf-fent, ut reété collocetur, prouidebit Poilianus, cum is mentem meam cognita habeat de equa-iibus portionibus in dotem dandis,quibus amp;(b rorem eius collocaui Speciem horum uerboru, que Grecè referuntur in 1. Theopompus. ff.de Dot.rele.Sceuolaexplanat.ibidé Latinéuernt, utcitata funt per Dn.Haloandrum. Sp. Filia mea precipiat, fibiqs habcat uolo ré ma' tris fuç.Papinianus cxplicat in l.cum patcrfilio. $.filia.de Leg.ij. Filie.Pomponius de Leg.ij.l. fi ita fcriptufit, Filiab.meis centum aureos do:an,inquit,amp;ii”' fculini generis amp;nbsp;fœminini liberis legatumaide aturC' nam fi ita fcriptum effet,Filijs meis hofie tutores do;refponfum effet,etiam filiabus tuto-res datos cffe:quod non eft excontrarioaccipie dum,utfiliarum nomine etiam mafculicontine antur.excmplo enim pefsimu eft,fœminino uo* cabulo etiam mafculos contineri. Fornacator.Paul.deFun.inftruét.Inftrntntn’ to,inquit, balneario legato, etiam balneatorem contineri, Neratiusrefpondit.cótinetur autem amp;fornacator. Eft autem idem qui fornacarius. Sp'og. Fundum in Appia cum uillico fuo amp;nbsp;contu-bernali eius amp;nbsp;filijs dari uolo.l.uxorem.§. cócu-bine.de Leg.üp Fundum meu illi do labolenus. Qui fundum, ait,mandatomeoin focietatem mihi amp;fibieme rat:deinde cum finibus diuifcrat, amp;nbsp;prius quàm mihi traderet,ita eum tibi legaucrat;Fundü me-um illi do, negaui amplius parteilli deberi. Ri-tionem apud eum leges 1. qui concubinam. da Leg.iij.Sp. Fundum Cornelianum dénommé meoexire ua* |
L ANT reneto.l.paterfilïum.§. duobus. de Leg.iij.
Fûdum Trebatianum, qui eft in regione Are* latia: item fundum Satrianum, qui eft in regione Nyphana.cutn taberna dari uoIo.Scæuola in l.patronus.$.libertis.de Leg.iij Sp.
FundiTrebatiani reditus uxori mese, quoad uiuet,dari uolo.Vide Scæuolam ff.de Vfu amp;nbsp;V' fufruft.
Is enim fundus propterillam ad me peruenit. Vide Vlpianum inl.j.§. fi quis uxori. fÊ de Dot. rcleg.Sp.
Hæres,cum niorietur,LucioTitio dato decé. Paulus explicat l.fi pecunia, de Legat, fecundo.
H«res meus aureos centum Licinio damnas efto.neque adfcripfiffet dare : dcberi ei Icgatum conftat. Alfenus.
Hxres dare damnas efto,fi in Capitolium nó afcéderit;utile legatum eft, quamuis in potefta-te eius fit, afcendere uel non afcendere, ut Paulus dicitin I.iij. de Legat.ij.Sp.
Hires meus damnas efto Lucio Titio,Sticbö feruum meurn reddere.uel ita,Illum feruum me ura iUi rcddito.Cafccllius, laboleno tefte.ait de beri.neq; id Labeo improbat : quia qui reddere iubetur, fimul amp;nbsp;darc iubetur. 1. hsres meus, in pón.de Legat.iij. Sp.
Kæfes mens damnas efto dare aureos quin-quemonquilibcthærcs, fed omnesuidebuntur damnarijutunà quinqs dent,autor eft Pomponi us in leg, fi plunbus hæredibus. ff. de Legat, ij» Spieg.
Hjres meus dato.Paul.de Legat.iij.l.fi plores, ait, gradus fint hæredum i ad omnes gradus bic fermo pertinet, ficuti hæc uerba, Quifquis mihi hires erit.Quxrc,Priftatio.Sp.
Hires meus illi fundum dato, Scio hoc am-plius dccem;non erit dubitadum, quin Seius amp;nbsp;fundi partem, amp;nbsp;decern ex teftamento percipe-rcdebet,tefteMitiano leg.fi ficlocutus. de Legat.iij Sp.
H^res meus Titio decern trima die dato.Vlp. expOnit 1.iij.de Ann.legat.
Hires meusTirio dato,quod mibi extefta-mento Sempronij debetur. VidePapinianum in l.cum films.§.hires meus.de Legat.ij. ubi no tandumegregiè diétum Papiniani,nempenec in totu falfum uideri, quod ueritatis primordio adiuuatur.Sp. .
Hocamplius filiomeo. VidePapinianumde Legat.j. leg. quid ergo. amp;nbsp;Africanum l.fiferuus legatus.§.fedfi ei.
Hocamplius Publia Clementiana percipiet fibi ufufruftum quartæ partis hireditatis mese, ex qua luliû luftum.film meum hæredé inftitui:
petoq; à te Publia Clementiana,uti fratrem tuû wlium luftum alas,tüearis,dependas pro eo(jp S'iotibi ufumfruftû eius portionis reliqui) do-necmentis compos fiat.Sc conualefcat.
Hocamplius,fi nauis ex Afia uenerit, hires meus ei fundum dato. Vide Pompon, de Legat, iij.l. fi tibi purè. Et ibidem Lucius Titius plebi quina dédit, hocamplius Seius. amp;infrà,Titius
E E.
accepit quinqî, Seius hoc amplius fundum. Spi Hortus quando domus legato continebitur, docctPaul.inl.pridijs.adfinemff.de Legat.iij.
Ille,aut ille hires,Seio centum dato. Poteft Seius,Paulo tradente,ab utro uelit. petere.cuiti in uerbis nulla eft ambiguitas, non debet admit ti uoluntatis quiftio.l.lllê.ff.de Legat.iij.Sp.
llli,aut illi,uter eorum Capitolium prior afcê dcrit,utile legatum adferit Africanus in lége, Si feruus legatusuiuoteftatore.ff.de Legat.j.Spie gelius;
Illi cum illo habitationé lcgo,perinde cft,ac fi ita,'Illi amp;nbsp;illi legaffetrautorlulianus. '
Cum ita legatur,Illi hoc amplius fundurn illu cum omnib.rebus, qui in eodem fundo erunt: mancipia quoq-, contineri,Modeftin. refpondit 1.omnia.de Legat.ij. Sp.
llli,quantumplurimum perlegéaccipere poteft, dari uolo : utiqi tune cum qüandoqs capere potcrit,uidetur ei reliftumffed amp;nbsp;fi dixerit.Quâ maximam partem dare poffum, damnas efto da re ei hires meus,idem erit diccndum,tefte Vip. deLegat.ij.l.fi ita quis.Sp.
Illi fi dcmerücrit,omnimodo Vlp.ait,fideicó-miffum debebitur:fi modo meritum,quafi apud uirum bonum, collocate fideicommiffarius po-turt.amp; fi ita fit:Si te non ofi'endcrit,iquè debebi tur:nec potcrit hçres caufari, non effe cum meri tnm,fi alius uir bonus,Sc non infeftus, meritum potuitadmittere.Sp.
Illum tibi commendo. Tefte Vlpiano in leg. fideicómiffa. de Legat.iij. Diuus Pius refcripfit, fideicommiffum non deberi. Aliud eft enim per fonam commendare, aliud uoluntatem fuam fi-deicommittentis hiredibus infinuare. Spiege-lius.
Illud,aut illud, utrum elegerit legatariusj nul lo à legatario eleélo,legatum ad hçredem tranf-mittitur:autorPau.inl.illud.ff.deOpt.leg.Spïe gel-
Infans dulcifsima.SciuoIadeLegat.iij.reli-quum omne, inquit, reddas Sc reftituas Meuii infanti dulcifsimi.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^
In primis fcianthiredes mei nullam pecunia effe penes uxorem mea,fednec aliud quid qua, ideoqi ea hoe nomine inquietari nolo. Hçc uet-baquem fenfum habeant,Modeftinusindicat de Legat.ij.l.Titia.§.cum Seius.Sp.
Lances numero duas leues, quas de figillari-bus emi,dari uolo. At inde natum thema,Scçuo la refpondet in 1.pen.de Legat, iij. Accurfius lu-rifconf.refponfum non intellexit, ut nee uir qui dam doftus, multiqi nominis inter caufidicos. de quo latius Alexandcrlib.iij.cap.iiij.Sp.
Lediearias odo, aut pro his in homines fin-gulos certain pecunia,utrum legatariusuolet. Vide Pomponium in l.fi extoto.§.fi italegatura fit.de Legat.j. Sp.
Libertis dari uolo,quiuiuaprçftabam.Vide Papinianum in fine 1. Seio aroico. ff. de Annuis legatis.Sp.
Libertus medicus,medicamentorum fum-ptum quando non redè petit, Papinianus indi-x x cat in
-ocr page 292-|
«aiinprxalIegatal.Scio.Sp. Libertismcis omnibus alimeritorutn nomine fingulis annuos denarios duodecim ab hxre de dari uolo,ft ab uxore mea nó recefferint.Hac fpeciem Scxuola expedit in I.Mxuia.de Ann.le gatis.Sp. Libertis meis, quib.nominatim nihil reliqui, qux uiuus prxftabam,dari uolo. 1. Sempronio. n.de Vfu amp;nbsp;ufufruft. - Libertis libertabusqi meis,amp; qnos in codicil lis manumift,fundum ubi me humari uolui, da-ri uolo, ut qui ab his dccefferit, portio eius rcli-quis adcrefcat, ita ut ad nouifsimum pertineat, poft cuius nouifsimum deceffum adrempubli* cam Areiatenftum pertinere uolo.Hoc amplius libertis libertabusque meis habitationet in do-mo,quandiuuiuent. SedPadixamp;Trophimx dixtas omnes,quibus uti confueuit. Quam do-mumpoft mortëeorum adeandem rempubli-cam pertinere uolo. Scxuola explanat in l.codi cillis.ff.de Vfu amp;nbsp;ufufr.Sp. Lucio Titio prxdia mea iila cum prxtorio,ft-cut à me in diem mortis poffeffa funt,do.Paulus protüiit,inftrumentum rufticum,amp; omnia qux ibi fucrunt,quo domus fuiffet inftrudior,debe-riconueuit : colonorumreliquanon debentur. 1. prxdijs. de Leg. iij. Lege, Reliqua adorum amp;nbsp;eolonorum.Sp. Lucio Sempronio lego omnem hçreditatem Poblij Mxuij. Papinianus élucidât in I.cum fili-us.de Legat.ij. Lucio Titio, ft is hxredi meo tabellas quibus ei pecuniam expromiferam,dederit, centum da to. Hoc iegatum explicat lurif.in 1. ab omnibus. $.j.dc Legat.j.Sp. LucioTitio fundum Seianum, uel ufumfru. ëhim fundi Seianilego,Marcello refpondente de Legat.ij.poteft legatarius uel fundum uindi-; care,uei frud um;quod facere non poteft is, cui tantum fundus legatus eft.Sp. LucioTitio marito meo,cai maximas gratias ago.dari uolo fupra dotem,quam ei dedi, tot au reos. Vide Paul.in leg. Seiacum nuberet. ff.de Dot.releg. Lucio amp;nbsp;Titio, eorumue cui fundu do, lego: luliano tefte, utiliter legatur his uerbis, Et ft u-tctq}uixerit,utriqi:ft alter,alteri totü debebitur, l.ft quis tcftamento.$.hisuerbis. de Legat.j. Sp. Lucio Titio tot,amp; hoc amplius,uxori de libe-riseius tot, Africanus dubitandum non effe ait, quin Iegatum maneat, quem uide de Legat .j. $. nitafcriptum. Lucio Titio tritici modios centum, qui ftngu li pondo centum pendcant,hxres dato. Vide Ia bólen in l.quidam.ff. de Trit.legat.Sp. Lucio Titio auri pöndo tria,qux uiua prxfta bam;Scxuola enarrat thema $.ftn.l.Titia hxre-de.ff.de Ann.legat. Sp. Lucius Titius hxres meus quinque auteos Thitafo dare danas efto : deinde alio loco ita le-gatum fuerit, Publius Mxuius hxres meusThi tafo quinque aureos dare damnat efto,Pompo. |
ANTE E. Lucius Titius amp;nbsp;Caius Seius Public Mxuio decern dare damnas funto. Paulus oftendit et Sabini mente,l.ciuitatibus. de Legat j. Lucio Titio bono uiro,cuius obfequio gracias ago.dari uoio arinuos (quandiu muet) aure-os decemißrebus nepotismei interuenerit,o-mnemqi adminiArationem rcrumnepotismfi ad foliicitudinem fuam reuocauerit. Scsuol ca fum elegantem cxtricat eleganter in l.Mxuia/* de Ann.legat.Sp. Lucius Titius Sciçhxredi fus,quam pro paf te dimidia inftitui, (alutem. Mxuium libertum meum,qucmin tcAamento pro parte dimidia hxredem inftitui, earn partem hxreditatit ueto accipere : cuius in locum partcmùe eins Publié Sempronium dominum meum hxredé effe uoio. Vide Scxuolam in 1. cum quis decedens. $* Sciam amp;nbsp;Mxuium. de Legat.iij.Sp. Lucius Titiushxres meus.autMxuiusb*-res meus, decern Seio dato.Legatum hoc interpretator Pomp, in 1. ft ex toto, de Legj.Sp. Lucius Titius hoc meum teftamentum fen* pfi fine ullo lurifperito, rationem animi mei potins fecutus, quam miferam amp;nimiam diligen* tiam. Et ft minus aliquid légitimé minusuepen tê fecero, pro iure legitimo haberi debethoni-nis fani uoluntas.l pen.§,ftn.de Legat.ij. Mando fib? mex, pro falute ipGus follicita’« ut quoad liberos tollat, teftamentum non fad-at Itaenim poterit fine periculouiuere,SenfuO* pete à Papiniano,de Leg. ij.l, cum paterftlios.^ mando. Sp. Mcdico Sempronio quxuiuaprfftabam.d*' ri nolo.iuxta Papinianum in I Seio amico. ff de Ann.legatis, ea uidentur reli Aa,qux certain for mam crogationis annux, non incertam hberdi tatis uoluntatem habuerunt.Sp. Mxui fili, quad iam tibi maximam partem 1* cultatum dederim, contentus cHe debes fundo Sempronianocum fuis inhabitantibusjdeft/* milia,amp; quxibi crunt.amp; infrà: Argentum omn« amp;nbsp;fupelledilcm ( quodcuoqi habeo ) tibi do^ Mxui amp;nbsp;Semproni duleifsimi filij prçclplW' te omne‘, quidquid ex hxreditate bonisueTiti) domini mei patris ueftri ad me peruenit morti« cius tempore : ita tarnen ut omne onus ciufdem hxreditatit,tatn in prxteritum,quàm in futom, nee non etiam ft quid poft mortem Titij dommj mei folui, agnofcatis. Extanthxcuerbaapu Scxuol.quorum amp;nbsp;fenfum illc apcrit,in I.penol. deLegat.ij.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Mxuio infanti alöno meö,quadringenta dart uolo,qox à te Seia fufcipias, amp;nbsp;ufuras cius quin cunces in annum ufq* uieefimum çtatis prçftes» eumqi fufcipias, amp;nbsp;tuearis. Vide Scxuolam inl-àfilio ff.de Alim.lcgat.Sp. Mxuio liberto meo nihil de me merito dariuo lo lagenat uini uetufti centü quinquagintal^n quis decedés.J.Seiam amp;nbsp;Mxuiü. de Leg.iij- Mulos duos, qui mei erunt,cû moriar.Seiobf res dato.Iulianus interpretator de Leg iij Sp- Nigidium» |
|
ANTE Nigidium,Titium, Dione, libertos meos fc-nes.Seinfirmos.peto, in locis in quibus nunc a* gunt, fencfcere patiamini. Vide Scæuolam in 1. Sempronio.fF.de Vfuamp; Vfufr. Sp. Niü hæres meus uoluerit, illi decern dare nolo.quafi conditionale fideicommiflum eft VIpia no:quein uide in leg fideicommifTum.de Legat. iij.Sp. Non üolo autem,ut à meis hæredibus ædes meæ ueneât, illaruinûe nomine pecunia mutua accipiaturfeducapudeos (fiuefilij ,fiuenepo-tes fint) in omne çuum inniolabiliterpermane-ant. Si quis uero eorum pattern fuam uel uende re.uel in caufam mutui obligate uoluerit,faltem cohæredi fuo eius uendendi uel obligandi pote ftatem babeto.Quód fi aduerfus ca quis fecerit, quidquid e^usrei geftumefie dicetur,id infir-mum atqj irritu efto. Hæc Græcè extant in §.inlt; ftituto fiiio.l.LuciusTitius.dcLegat.ij. Haloan dernofter ca uertit proximé lurifconfultorum phrafim attingens,ab Alciatoneglcélam.Scçuo lauerdinterpretatuscftibidem.Sp. i Nullo modo prædium fuburbanumaut do-ttum hæres alienet. Hæredis hæres alienauiri Qjjid iuris;* Scæuola refpódet in lege Lucius Ti *'us.de Legat, ij.fF.Sp. Omnibus libertis libertabusq; meis cibaria amp;nbsp;®eftiaria,quæ uiua præftaba'm,dari præftarique “olo.Adi Scæuolam in l.à filio.^.fin.dc Alimcn. Jeg«Sp. Omnibus libertis meis cibaria præftabitis projarbittio ueftro: non ignorantes,quos ex bis cbaros habuerim. Cçtera quæ hue faciunt,expli catModeftinus l.uerba teftamenti. fF.de Alim. légat. S p. Omnibus autem libertis meis,amp; quos uiuus, amp;quoshiscodicillis manumifi,uel pofteama-numifeto:contubernales fuos, item filios, filias lego.nifi fi quos quasûe ad uxorem meam tefta-méto pertincre uolui,uel ei nominatim legaui, legauero.l.uxorcm.de Legat.iij. Omnibus, quos, quasûe manumiferim, fiue bistabulis,fiuequibufeunq; alijsfilios filiasûe fuas ornties concedi uolo. Scæuola exponit in fin l-cum quis dccedens.de Legat.iij. Sp. _ Ouiumgregelegato,amp;arietes amp;agnos debe ri,nemo dubitat, Modeftinus ait in fin. 1. Serins legatis.de Legat.iij.Sp. Pamphilo liberto hoc amplius, quàm codicil lis reliqui,dari uolo centum ; amp;nbsp;feio omnia,quæ tibiPamphile rclinquo,ad filios meos peruentu ra, cum affedionem tuam circa eos bcne perfpe ftam habeam. Quidhisuerbis ueniataccipien-dum, Scæuola aperit de Legat.iij. in prin.l.Para philo.Sp. Patrimonij mei reditü omnibus annisuxon ’ne® dari uolo. Arifto refpondit, ad hæredé uxo fis non tranfirciquiaautufuifruélui fimile efFet, sut huic legato in annos fingulos. Vide Vlpia-num de Vfu amp;nbsp;ufufruél.Sp. Pecunia, quam Titio liberto meo amp;nbsp;alumnö Jegaui,efre uolo penes Publium Mæuium ufque ad uicefimumquintû annum ætatis eius, proq-. |
E. ea computari cum eo ufuras quadrantes. Quantum autem ei ftatuendum fit in fumpturo, tu Ptt bli Mæui (cum patris afFeftum ei præftare debe as)æftimabis.Lege Scçuol.de Ann.lcg.l. liberto fuo.§.Largius Euripianus.Sp. Pertinent hi codicilli ad uxorem amp;nbsp;filiu. Pri-mü rogo, fic inter uos agaris, ut me uiuo egifti. itéqj rogo,Quidquid aut ego reliquero, aut uos ipfi habetis,commune uobis fit. Scæuola expli-catl.fin.§.Lucius.de Legat,ij.Sp. Petoite dominauxor,nccx fundoTitiano pattern tibi uëdices, cum feias me uniuerfam e-ius fundi emptionem fccifTc, fed beneficio afFe-ftionis amp;nbsp;pietatis, quam tibi debui,eandem em ptionèm (cum numis meis comparafTem ),tccü comthunicafTe, Vide 1, uxorem. de Legat, iij. in prin.Sp. Peto à te filia,ut acceptis ex hæreditate mea in portionem tui centum aureis amp;nbsp;prædio Tufeu-lano,parte hæreditatis reftituas màtri tuæ.Hæc uerba Papinianus interpretaturmoxàprin.i.cû pater filios de Leg.ij.Sp. Peto à te filia mea, ut dotalem cautionéqioft mortem meam mutes, amp;nbsp;ita renoues, ut fratres tuidotem ftipulenturhoccafu,utfifinebberis uno piuribusûe in matrimonio morieris,dos ad eos perueniat.Ibidem,$. fideicommifit. Peto à te Titi, fideiqî tuæ committo, uti cura condendi corporis mci fufcipias, amp;nbsp;pro hoc decern aureosémedio percipito. Scæuola exponit 1. pen. de Legat.ij. Peto. CÛ morieris ( licet alios quoqs filios fii-fcepcris) Sempronio nepotimeo plus tribuas in honoré nominis mci.Papinianus enarratin 1. cumfilius.§.pater.de Legat.ij.Sp. Petoutfundum meum Campanum Gene-fiæ alumnæ meæ adferibatis ducentis aurei$,u-ticft,l.quæfitum.dc Legatis, tertio. Peto fundum méum ita,uti eft, alumnæ me® dari.Scæuola interpretaturl.quihabebat.de Le gatiij.Sp. ' Peto Luci Titi, ut contentus fis centum aure is,item peto pro parte tua contentus fis Luci Ti ti centum aureis. Papinianus hæc uerba cxpli-catin prin.l.Peto Luci Titi.de Legat, iij. amp;nbsp;pau-lopóftillud:Peto prohæreditate,quam tibi reli qui,quç ad fratrem meum iure legitimo rediret, Contentus fis centum aureis.Sp. Peto uti uclis cohæredem tibi recipere in fun do Iuliano meo,quem amplius te recipere iufsi, Clodium ucrum nepotem meum,cognatû tuû. Bart.exhis apud Scæuolam uerbis in fin.i. Luci usTitius. colligit,uerbainftitutionisad alium, quàm inftitutû direda,habere uim fideicômifsi, amp;§.fini.pater filiutTi.de Leg.iij. Quanta pecunia dotis nomine,amp; reliqua:pro ea quinquaginta hæres dato. leg. cum feriptum cfFet.fFde Dot.releg. Prædiaquæadeos exboniS meisperuentu. ra funt,nulla ex caufa abalienét, fed conferuent fuccefsioni fuæ,deq; ea re inuicem fibi caueant, l.paterfilium.J.pen.de Lcgat.iij.Sp. Prsdiolum meum dari uolo libertis liberta. Z } busq» |
|
busquc meis, Sf quos hoc tedamento manumit fi, de Seis alumns meæ, ita ne de nomine famp Hæ mes exeat, donec ad unum proprietas per-ueniat. Lege Scæuolam de Legat.ij.î.pen.$. Lucius Titius.j.Sp. Præfentibus amp;nbsp;confentientibus fratre amp;nbsp;ma-tre puellam nubcre, apud Scæuolam in thema-tijSil.uxorem.§.tcftamento.ij.de Leg.iij. Sp. Præftari uolo Philoni,ufquc dum uiuit,quin-quagefimâ omnis reditus, quæ éxprçdijs à colo nis ucl emptoribus fruftus ex confuctudinc do mus meæ præftatur,Scæuola déclarât in Lliber-to fuo.de Ann.Jeg. Sp, Proprietatem autem corum quç fuprà feripta funt,reuertiuolo adfilias mcas,quæûc ex his tune uiuent.Vide Scsuol, in I. filios hsredes.ff. deVfuamp;ufufrud. Propter res uniuerfas, quæ mihi cum fratre meo,patruo ueftro,communes funt, quas æfti-mationis conftiteriteffeuniuerfas,duomiliium aureorum fidci ueftræ committo,utipfo portio neueftramille aureos à Lucretio patruoueftro Pubno Mxuio dominulo meo ab hsredibus meis dan uolo pueros quinqi exmeis.duntaxat intra annos feptem, Scæuola élucidât in 1. uxo-rem4§ tcftamcnto.j.de Legat.iij.Sp. Publio Meuio oés iuuencs, quos in minifte-rio habeo,dari uolo. Vide leg. non aliter, Æ de Legat.iij. uxori meç iure donauero.ca ei lego.uel ita, Qpaeuxori manumifsionis caula donaucro. Quita pecunia ex hsreditatcTitij ad meper-uenit, tantum hsres meus Seio dato. Hscuer--ba interpretatur labolcnus in l.qui cócubinam. $.cum ita.de Lcg.iij.Sp. Quantam pecuniamhçres meus àTitioexe-gerit.tantum Msuio dato.Paul. exponitde Le-gat.fecundo. Quanti id in eo anno plurimi fuit, tantum ss dare doinino,damnas cfto.leg.ij. ff. ad Leg. Aq. Spieg. Quantum hçrcs meus habebit,tantum Titha fo dari uolo:pro eo eft,quafi ita fit fcriptü,Quan turn omnes hsredes habebunt. Quod fi ita fuc-rit, Quantumunushsres habebit,tantumTi-thafolifrcdes meos dareuolo:minorpars acci-pienda erit, quæ uenit in legato. Pomponius au tordcLcgat.ij.Sp. Quæ à filio meo legaui,quçqî cum dare iufsi, fi mihi hçres eflet : id hçres meus ijfdem diebus dato.fed fi ita repetita fucrint,Legata,quç à filio meo legaui,hçres meus dato: purè repetita uide buntur legata,duntaxat monftrationc eorum fa da.l.fi quisfilio.de Legat.j.Sp. QuçLuciusTitius mihi debet,eabçres meus Cornelio dare damnas efto. Vlp.ait, nihil ampli us ex hoc lepato. ouàm adiiones fuas hsres prs ftare debet. Que legata peto dccuriones, Sc rogo, ne in |
’ANTE E. aliam fpecicm aütalios ufus cçnuertere uefitifr Vide Scsuol.in1,quidam prçdia ff. de Vfu amp;u- fufrud.Sp. QuÇ pecunia propter uxorem meaad me per-uenit,quinquaginta, tantundem pro ea dote lif res meus dato.luiian. cxplanat in 1. cum fcriptü efletyinprin ff. de dot.rel.Sp. Quas pecunias legaui,quibus dies appofitus non effeas hçrcs meus,annua,bina,trina die da to.Talis feripcura, tefle Vlpiano, ad corpora legata non pertinet:fed ad ea,quæ pondéré, nun « ro,mcnfura,cótinentur:ad ea tantum legata per tinecit, quibus dies non eft appofitus. de Legat. Qusqi eins caufa parata funt. Paulo tefte,bsc adiedio iegatu alias plenius efficit,alias exigu-ius.ld enim fignificat,amp; fi quid prater ea,quj di da funt,eius caufa paratu eft minuitur, detrafta coniundione Que:quiaexomnibus luprà coin . prebenfis ea fola defintuntur, quæ eius caufapa rata funt.l. ca tarnen.de Leg iij.Sp. Quaecunq; in legatis reliqui.uel dari precept» ab Atticiano filio meo amp;nbsp;hærede dari præftariq» iubeo.deinde fubiecit in prxceptione rclmqué- . , da fills fus fisc uerba: Paulins dulcifsims fill; més,fi quæ me uiuo comparaui.dedi.fibi habere iubeo:cuius rei qusftionem fieri ucto ,amp;peto à tefiliacharifsima,ne uelis irafci, quodam-pliorem fubftatiam fratri tuo rcliquerim, quetn ff is magna onera fuftenturum, amp;nbsp;legata, quæ f® prà feci,prsftaturumSp. Qiios libertés meos, ubicorpus meum poli- -turn fuerit, ibi cosmorari iubeo, ut per abfentii filiarum mearum ad Sarcophagum meu memoria meam quotannis cclebrent.l.libenis. J.peft ff.de Alim. legat. Quçcunq; primis tabulis dedi, eadem omni* ab hsredibus quoqi h^redis mei in diiplumdari uolo.Vide Scæuolam dcLcg.ij. Qui meus erit,cum moriar,hçres,dato:expo^ nituràPauloin l.v.de Legat.ij.lulianus l.feq.co ditionem huiufmodi legato inieda putat. Spies''’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. r Quiequid in borreo meo erit, modo nonlit legatarq dolo, hoc eft ampliandilegati gratia ia horreum illatum.Sp. Quiequid propter Titiam ad Seium dotis no minepcruenit,tantam pccuniam Seius hæres meus det Titis. Vide Modeftin.ini. Msuiofua Quiequid mibi Lucium Titium dare facet« oportct,Sempronio lego,nec adiccilTet.Prçfeni in diemûe.Scæuola in leg.fi fcripfiflet.de Legat. ij.docet.Sp. Quiequid in patria Gadibus pofsideo.Seçuo la exponit de Legat, iij.l. uxorem.§. legauerat. Sp’«g' Quiequid cxbæreditaïe bonisûe meis ad te perucnerit,cum morieris,reftituas.Modeftinus élucidât in 1. quod bis uerbis.de Leg.üj. Quiequid erit,cum moriar,in illaregione:amp; quidquid in quacunqi fpecie erit in illa regione, amp;quodmeumerit 1. nepoti.de Inftruä, Quiequid |
|
Quiequid exbonis meii ad te peruenerit, re. ftituas, Hxcuerbaamp; fru^usi morte tedatorts praeceptos comprehendunt. Albcricusplctaqi indicat loca. Sp. Quiequidex hæreditate mea adteperuene- Quicquid ex hçreditate fuperBrit, quid figni» ficet, exponiturinl.dedufta.§.fin.ff.adS.CiTrc bell.Sp. Quicquid mei iuris eft in illo fundo ,.trado. Hxc ut incerta traditio,uana eft. l.locus.flf.de Ac quir.poff.Sp. Quifquis mihi exfuprafcriptis hæres erit,aut fi hæres erit Seius,üel fi hæreditaté adierit : fub-ieftum legatum,uel fideicommiffum non faciut conditionale, tefte Vlpiano inl. iij. de Legat.j. Quifquis mihi alius ex fuprafcriptis cö patrö no meo hæres erit, ab eo feruos,illum Sc illü ,Ti tiolego.quos fingulos æftimouicenis aureisJn terpreiatur lulianus in 1. G quis teftamentOi §. fi Vibenus.óeLeg.j.Sp. Quifquis hxres mihi erit,proximus h^res tâ-tum fignificatur. ut dicit Paul, in 1. ex illa parte, de Verb.fig. Sp. Quifquis mihi érithseres.omnes gradus h^re dum compUftitur, excepto fubftituiiönis cafu. l.fi plures.flF.de Legat iij nam in eo non omnem patris haeredem fignificat, fedteftamentarium tatum,f.exilla.flF.deVerb.fign.amp; fimilibus locis per Albericüm indicatis.Sp. Quifquis mihihseres erit, damnas efto Attio hæredi decern dare Item, Quifquis mihi hærcs erit, damnas efto hæredi meo decern dare. Item fi bxres nó fuerit.Quo fenfu accipienda fint uer bahorüm legatorum,aperitlurifc.inl.ab omni-bus.de Legat.j.Sp. Quifquis mihi hsres Brit .damnas efto dare: fidei^i eius committo, uti det, quantas fummas diéfauerogt;dcdcro, Maetiano referétedeLeg.iij. His uerbis Arifto rcs quoqi corporales contine nait,quia8ciiocuerbum Q,V AN T A S. non ad numeratam duntaxatpecuniam referri, exdo-tis relegatione amp;nbsp;ftipulationibus emptç hæredi tâtisapparereii amp;nbsp;S VMM AR appellatio fimili teraccipi deberet,ut inliis argumeniis.quç reia ta effent,oftenderetur.Sp. Quifquismihihæres erit,fideieius cómittoj ut det ex reditu cœnacoli mei 8chorrei,poft obi tum,facfcrdoti 8chierophylaci, Schbertis, qui in illo-templo erunt, denaria decern die nüdinarû, quas ibi pofui.Exhis uerbis,^ Scæuolæ refpoh to de Annu.legat.l.annua.Bar. colligit,reliftum tacerdoti,uel miniftris Ecclefiæ,ipfi Eeclefiæ ui ^erireliftum.Sp. Quifquis mihi Gallicànarum return hæres e-^h,damnas efto dare.ab omnibus hæredibus ui derilegatum, quando ad omnes eps res Gallica næpertinent,tefte Vlp.iril.iiij.de Legat.j; Quifquis mihiliberorü mearum hæres erit, eiusfideicommitto, ut fi quis ex his fine liberis decedat.hserediuüs mesbeffem, cü morietur, |
fratribus fuis reftijùat. Marcellus déclarât ink LUcius Titius cum duo$,paulo ante fin. titul.de Leg.j. Sp. Quifquis mihihæreS,hæredesue erunt,höc amplius Lucius Eutychus, quàm quod eü hære dem inftitui,è media h«ereditate fumtto.fibiquc habeto ùnà cum Pamphilo : quem liberum effé iubeojnftrumentum tabernæ ferrariæ,ut ita ne gocium exerecant Adi Scæuolam in 1. pennl.de Legat.ij.Sp. Quilquis mihi hçres erit, fciat me debere De metrio patruo meo denarium tria millia, amp;nbsp;dc-pofita apudmeà Seleuto patruo meo tria mil» lia, quç etiam teddi 8e folui ei iubeo. Suntapud nul.dc Leg.ij. Quifquis mihihçres eritiOmnialibertis meisi quos hoc teftamerito manumifi,8c quos antè hi bui,quosq; ut mahumittantur petij,alimentorii nomine, in menfes fingulos certam pecuniâ dato, Videl.Luciu8Titius.de Leg.Sp. Quoad feruict ; uel fi foriè feruus Titij erit. i» pud Martianum ratum eft,l,feruo alieno.de Legat.j. Sp. Quod in rerom natura adhuc non fit, legarl poffe.Pomponius autor eft. ueluii quicquid illa ancillam peperiffe conftiterit. uel ita: ExuinOi quod in fundo meo natum erit, uel fœtu, tâtum dato.de Leg.j.., f Quod mihi Caius debet, idhçres meuS Sem-pronip dare damnas efto.Quod mihi Lucius dé bet.id hçres meus Mçuio dare damnas efto.l.nô quocunqi.§,qui Caium.de Leg.j.Spi Quod fi aduerfusuoluntatem meam faceré uolucrit.fundumTitianum ad fifcum pertinere. Ita enim fiet, ut fundus Titianus de nomine nö-ftronunquam exeat.Vide Scçuolam de Leg.iiji r.paterfiliumi§ifundumTitianum.Spi Quod fi conditione fuprifcripta recipere 1e-gatum , legaiam fibi pecunjam ciuitas Sebaftc-norü noluerit.nullo modo bçredes meos ei obligatos efféuolo.fedhaberefibi pecuniam. Scçi uolam uide in lliberto fuo.de Ann.leg.hanc fpê ciem feite explicaniem.Sp. Quod mihi Titius debet,Mçuius hçres meut dato;quod Mçuius,Seiö dato. DeclaratPompÜ nius in l.qui du^s reos.de Leg.ij Sp. Quod Titiomfralegauerojid neqi do, pequé lego.Vide Pomp.ad fin.l.fi mihi 8c tibi.de Leg.ji Rogo.reftituaslibedis meis, quibus uoles^ Marcellus putâuit, hçredem po(Te etiam indignum prçferre. At fi ita fideicomiffum reliquif-let, His quos dignos putauerisƒ petere pbffe ait eos,qui non offenderint.Vide lurifc.in l.cû quigt; dam na.de Leg.ij.Sp. Rogo hlia.ut boria tua quandoqs diftrfbuas H beris tuis,ut quifq; de te meruerit.Quid hçc ue-lint uetba, Papinianus indieat in l.eum pater fia Iios.de Legat.ij. Sp. Rogo fundum,cui uoles, aut quibus uoles ex familia,relinquas;Papirtian.ait,rcm in expedite» fore. Q^od fi talia uerbafuiffent, Peto ne fun-4 À d^» |
|
L AN dus def*miHa«xe8t; hæredis hæredem propter ftqu ns fideicomtniATuin, quod in exterum col-latum eft.oneratumintejligi, l.C unum ex familia. $.fed etfi fundum.Sp, Rogo fundum, cum morieiris, reftituas ex libéras,cui uoles.ldem Papinianus elega'ntcrin-terpretatur, Rogo te Titi, ut acceptis centum,illum fcruu manumittas,uel Sempronio quid præftes: paru quidem aptè fcribi, fateturlurifc. uerùm æquè intcHigendum hæredis fidcicommifrum,adfin4 I.fi feruus Jegatus-Æ de Leg.j. Sp. Rogauit Titius,fpopondit Mæuius. Hæc uer ba Vip.ait,qon tantum padionis loco accipiun tur,fedetiam ftipulationis. 1. lurifgétiü.J. quod feré.fF.de Paftis Sp. Marcellus de Leg. j.Si quid reliftum fit ciuita tibus, omne ualet, fiue in diftributionem relin-quatur, fiue in opus, fiue in alimenta.fiue in eru ditionem pucrorum,fiuc quid aliud.Sp, Item rogouti rcliquum æs alienum, quod ex bonis Aretonis debetur,omnibus creditoribus ex reditibus corum bonorum foluas,rcddas,fa-tisqïfacias.l.nomen.g.uni.dcLeg.iij.Sp. Seis uxori mes.fi omnes res,quæ tabulis do talibus contioentur, hæredi meo exhibuent, amp;nbsp;tradiderir.fummam dotis quam mibi pro ca pater eiusintulir,dari uolo. Hocamplius decem. Vide Scsuola in I.qui doté.fF.de Dot. rcleg. Sp. Seio amico fidelifsimo.fi uoluerit, ficutmeis interueniebat, eodem modo filiorum meorum negorij s interuenire,annuos fenos aurcos,amp; ha bitationem, qua utitur, praellari uolo, Papinianus cxponit ff.de Ann.legat.Sp, Seio feruos decem do,prçtcr cos decem.quos Tirio legaui.Item illi,fi uolet, Stichu do : Caius declaratinl.fi italegatum fit.debeg.j.Sp, Seio,fi mihi hæres non erit, amp;nbsp;uxori eius Mar cells argenti libras quindecim dari uolo. Vide Scsuolam inl.ult §. Seioquem.de Leg.ij. Sp. Sem|)ronio.ea quæ uiuus præftabam,dari uo lo.Vidc Scæuolam ff. de Vfuamp;ufufruft, Sempronio alumno mcoilludamp;illud:amp;cü perstatemlicebit.militiam illamcum introitu comparari uolo, Hæcq; omnia Integra, Ité Seio libertomeo militiam do lego , quam amp;tcftator habui.Videl,pen,deLeg.iii.§p. Sempronió dccem,aut n nmuerit,Stichu bo-minem lego : hoe cafu duo funt legata, fed uno contentus e{redebct,tefte Paulo 1, fi quis fcruu. deLcgat,ij.Sp. Semproniæ mulieri mes rcddi iubeoab hs-rcdibu.s meis centum aureos, quos mutuo acce perâ.uidc Sesuolam dcbcg.iij.l. Lucius Titius. Sempronius fumito prsdia mea omnia, qus funt ufqi adprjdium quod uocatur Gaas in fini bus Galatis,fub cura uillici primi, ita ut hsc o-mniainftitutafunt,Scsuola de Leg, iij, refpon-detl,patronus.§, Sempronio ita legauit.Sp, Seruis lurifconfultus exçquat quadrupèdes, qus pecudum numero funt amp;nbsp;gregatim haben-tur:ucluti oucs,caprs,boues,cqui,muli,afini,l, ij,ff.adLeg,Aquil.Sp. |
TE E. Si ad pubertatem perucnerit.uidel, feruoJ-lieno. dcLeg.J, Si aliter feccrit,cxhsres cfto,uel perdito leg» turn, apud Sesuolam in 1. uxorem, §. hsres,de Lcgat,iij.Sp, Si cui bis Icgauero,femel ei hæres dato,uelfe mei debeatur: Vlpian. tradat in l,fi itafit adlcri-ptum,de Leg.j. Si cui legetur, cum quatuordecim annorum erh : utimur,ait Vlpianus, certo iurc, ut tune ft quatuordecim annorum,cum imp1eucrit:amp;in Imperatorem decreuiffe, Martianus feripftt-c“ ficrelidum eft,Cum ad quatuordecim annos peruenerit,annua bimairima die: legatumeâ conditionale,amp; in diem,ut Vip, docet m 1, fi o« legetur.de Legat.j.Sp, Si exiftimauerit hsres.fi comprobanent.lïio ftum putauerit. Vide Vlpi,in 1, fi fic legatuin-de Leg.j. amp;deecm qus mihi Titius debet l'ego,amp; Titio decem,quçmihiScius debet.legauero.lw Stichum ,aut decem, utrum «go uelim. iibid.S^ . Sifilisfamiliasitalegatüfit,C:umintureJa« fuam perucnerit:tunc debebitur.cum uiripotélt; fada fuerit:autor Paulus,de Leg.iij. Sp. Si itaTitiolegetur,Fundum Seianum,uelo-fumfrudum eius fibi habeto: duo effe legata,® in arbitriocius effe,an uelitufumfrudum uin’^ care. Sed amp;nbsp;ita leget: Titio fundum do lego,* cumpro parte habeat: mihiuidetur,aitVlp^' nus ,poffe dici pattern habiturum Videri eni« fundi appellatione non totum fundum.fedparf tem appellaffc: nam amp;pars fundi ,fuodusred* appellaturin fin.l. plané.deLeg.j.Sp, Si nemo filiorum uolet,idem eft,ac fi dicetfC Si quis filiorum nó uolet, ut Bdlonus redèt«* ditcap.xiiij.lib.iiij.Supput.Sp- Si mei erunt,cum moriar,ferui,f.it3T£lidi,” pianus deberi negat,fi modó fenfitteftatri«.* ita deberentur,fi in folidum eius fuiffenqliul# no,iuxta Nor,text.deLeg iij.Sp. Si morientur cum matre mea, quam pro pari tehæredeminftitui: exponit Scæuola, de ADfigt; leg.l.annua.Sp. Si mortepatris,fuiîuris«ffedus Fucrit, Si Neruaconfulfadus«rit,Titiusbær£.sAt' tio dct fundum : fi noncrit Nerua confulfafMgt; Seius hæres Mæuiocentum dato:Celfus expo-nit in l.fiillud.lEdc Leg.ij.Sp. Sinupferit.Vide Caiû l.nô dubiû. deLcgif Si primus mihi hæres non erit, fccundus T*' tio decem dato:fi fecundus mihi fibres non ent, primus Seio fundum Tufculanum dato.utrifq» omittentibus hæreditatem,Primo amp;nbsp;Secundo, quçrebatur, fubftituti, quos eis dèderat,an,® cui legata prçftare debeantc” Paulus refpondit, ab utroqi lubftituto legata deberi, 1. debitor decem. $.fi primo.de Leg.ij.Sp. Si qua filia mihi gignitur, ci hçres meus centum dato. Declaratur per Vlp.l.qui filiab.de Le-gat.j.Sp. Si quid in tefiamento,quod ante hoc tempu* feci,legaui, cui dare uolui : peto ab his uti tertia partem pecunif filiç meç reddantj.libertis./. poßhuinis. |
|
L AN pofthtjmls.ff.de Aliment.legat.Sp. Si quid cui liberorum meorum dedl, aut do-naui,aut in lifuin cócefsi, aut fibi adquifiuit, aut ei ab aliquo datum,aut reliftum eft id fibi prxci fiat,fumât,habeat. Senfum oftendit Sc«uola ia pen.de Leg.ij.Sp. Si (quod abominor)neqi filia mea,neque nepos meus, heredes mei erunt, tune portionem meam partis dimidi; fundi illius ad bbertos me os pertinere uolo.extat apud Scaeuolam in l.pe^ nult.de Legat.ij. Si Grtefibjs decedat. Hane conditionem in te ftamento patris Elio appoGtam.aliqui de mafed listantum accipiendam putarunt, utrefert Al-ciatus, quibufdam conieduns, quod uidelicet propriam filiam teftator exclufer^t, amp;nbsp;quod ex nius dicam)itauti claudentur. Speciem boruCQ uerborum Paulus récitât de Legat, ij. amp;nbsp;enuelé atibidemSp. cófuluitiple(tum enim ius dicebat) quàmpluri mos not« prudenti« pairesfamiliàs-.an fi ipfi il» lisuerbisteftarentur, decedentefilioneptem fo am excludi ucllent^ negauerunt omnes,8c huiuf modifermone de utroqi lexu fe commumter ih teUigereptofefsi font, fcrupulófam rccetiorum interpretatiohem omnes uno ore damnantes. 5p'®glt; SiStiebus Seij faaus,iu(ru eiusb«reditatem adierit,rogo det Paulus oEédit,cur non ualeat eiufroodi fideicommiffum, l.féd etfi Ec.de Le ga tisij. SlTitiusbiredi méo cauerit cenfum M«oió fedaturum,8cb«re8 mcusTitio centum dato.l- tem ETiiius b«redi mèo cauerit, fe in munici-pio ex centum aur.is opus fafturomi tüc ei ten tam aureosh^res meus darC damhas efto hetti, fitabulas cbirograpbi meibæredi meo reddide' rit.bsres meus ei decé dato.hem Sticbumadt Pamphilam,Utrum beres meus ubl et,Titio da-to.hem fundu Cornelianü 8c mancipia, qu« in tofundodum moriar,mea erunt,hxres metis Titio dito.ltem Titio 8e M«uio fingu'os feruos toreft.Sp. Qolego.Item tmoleruum uo iegu, i,i«.ugt;v, •■** Tabernam meam,utinunceft,dolego.Vida turn kruum do lego. H«clegata per lulianum Pompon, ih l.i. de Seru.legat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. - t - . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Titio fundumdolego,fib«redi meodecctin dederit.Vide iG qüis uftamento.de Leg.j. Tuio com Seio dolego.MartiahuS ait,utrifti* Icgatum eft. EcuiEfundus cum domotormia« nalegatus effet.Sp. Tiüus 8t Seiusb«redes funto tfiTitius 8c Se do legoitem Tino feruum do lego, Memo alte «xplicitur in l.buiufmödi Icgatum. ff.de Legat. SiuolueTis,VlpianotTadente, quahqnam fi-déieommidum non debcatur ita tclidum, tarne fi itaakriptum fuerit : Si foeris arbitratus.fi pu-taueris,ftexiftimaüer.s,fi utile tibi fuerit uilum, «cl uidebitur-Noh enim plenum atbitnum uö-luntatisb«redi dedit, fed quafi uiro bono fidei-eommiffum reliftum. l. fidcicommiffa. §. quan. Simihi MxuiaStNigidiaftVis meae enmt ,tuncM«uia è medio fumito, praecipito, EVi^uehabeto Mundos meos ilium amp;nbsp;ilium cum ncdolomalo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ________________Titio fundum detfaft o ufofruóu, lego, tiet talulis 8e cuftodibus omnium hofum fundoru. Selb èiufdem fundi ufumfruftumb«fcs dato l. Ïi turn omnibus bis agtis.qüiad cöiunftionem cuiulq, eorum fundorum emptione, nel quoli-betaliocafuobtigcrint. hé cum omnibus man« |
Si te hærédem folum inftituam, amp;nbsp;feribâ : uti monumentum mihi certa pecunia facias. Pom-ponius déclarât in I.Q Munus. de Ahn.kgans. ^P’®g« Sibiqicosbabere.pofsidereuolo.eal ïge Se conditione, nc ^uis eorum partem fuam tiende re,donate,aliudue quid facere alij uelit. q bód E aduerfus eaquidfadument,luceaspon ionés prxdiumùe cum tabernaadrempubl.Turcula' endum tibieft.Sp. Si Stiebus 8c Dama ferui mei in potéftate mea erunt,cum moriar, tune Stiebus amp;nbsp;Darna liberi funto, 8e fundum illum Ebi habento. labolenus élucidât in l.qui concubinatn.de Legat, iij. Stiebo feruo meob«res quinqi dato: 8cfi Sti cbósb«redimco per biennium feruierit, liber efto.1. qui concubinam.$. cum teftamcnt.de Lc* gat.iij.Sp. Stiebom Sempironió do lego.Si Sempronius Stlchum intra annum non manumiferit, eunde Stichum Titiodó lego. Vide lulian.inl.fi quis teftamcnto.de Legat.j.Sp. Siicbum autdecem hæredesdanto. CclfuS ait,non poteft alter h«redum quinqi, alter pattern Stiebi dare: fed neceffe eft utrunqi, abt Sti-ebum totum,aut decern foluere. Stiebus nutricis me« nepos liber efto, Cui de cem auteos annuos din uolo.l.Sntbus.ff.de À* limént.legat. gt;nbsp;* Taberna purpufàrla Paul, de Le gat.ij. Pater fili«tabernam purpurariam ,cum feruis ir ftl-toflbus 8t purpuris qui in dieth mortis ibi fuc» runt legauit.neqi precia putpOf« conditi, neq» dïbita,neqlrcliqualegataconnncriplacuit,aü- iusbxredesnon crunt,Caiusb«res efto. quo fcnfub«cuetbaaccipiendafint,pülcbrèd.fferit Alc.Par.lib.v c v j.Sp. Titio Eli o nomina cXcalendatio, qb« ®l^flj baeredés nt Elios meus Gbi.uiginti date damnas fuhto d- fj al^.ff.de Vfu Scufufr. lego.Cafümhabes a pud Paulum inl.ptaedijs.de Leeatdii bp. Tino Snebu do lego, ft Pampbilu non elege-nt.Gmile eft.atqi italegatum fuiffet ,Titio, bd- cipijs.pecoribus, iomentis, Cæterisqi uniuetfis fpeciebus, quæini^dem fundis ,quóue eorum cummoriar.erunf.uiioptimimaxirniqifont.u- ...............’ . nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;° ------------’— ’ 1 «q» cos in diem mortis mexpuffedi, 8c Qutplc- cbiiaiautPampbuum ,uttutn eorum uolet, dd |
|
Icgo.l.cumita.ff.deOpt.legat.Spiég. Titio ufumfruélum fundi lego: quotiesq; ca-p’teminutus erit, cundem ufumfruétum ei do. Caius eWplicatin l.in fingulos.fF.de An.Leg.Sp. Titio hoc amplius dari uolo decem aui cos, quos miki hæredes Caij Scij debent, aduerfus quos ei àÀionem mandari uolo, eiqs eorundem pignora tradi.uide Scçuolâde Leg iij l.nomen. Titió centum aureos hseres praefenti dato. Vi de Papinianum de Icgat. ij. Titiauxor meatantulam partéhabeat.quan-tulam unus hærcs.Adi labolenum de Legat, iij. l.qui concubinam.$.j. Titise textores meos omnes,præterquâ quos hoctedamento alijs legaui, lego: Plotiae uernas meos omncs,prçterquam quos alij legaui,lego. Vide Pompon.dc leg.j.lbidem in fin.l. Titias.ni bil difFert.idemPompónius ait, utrum ita lege-tur Titio amp;nbsp;Mæuio:an ita, Titio cum Mæuio:u-trobiq; enim coniunétim legatum uidetur. Bar. exhoc text.colligit,ltitcr,amp; Cum,nihildiftarc ad perlonas relata.Sp. Titise amplius, quim dotem, aureos tot hae-res meus darc damnas efto: manifeftum eft, in-quit Julianus,dotem quoqgt; relegafTe, 1. qui ita 1e gat.ff.dê Dot.rel. Titiæuxori meæquâta pecunia ad me ex fti-pulationedotis eius nomme peruenit, quæ dos eftdotalibus duobus config naris infirumentis centum aureorum Lult. AF de Dot. rel. Stichum autPamphilum, utrum hseres meus uolet, Titio dato: dum utrum uelit dare, eo die quo teftamentum meumrecitatum erit,dieet: Pomponius interpretatur in 1. ftatu Jiberum. de Legat.ij.Sp. Stichus.fi decem Titio dederit,uel Capitoliü afcenderit,libcr efto. Legatuefle utile, autor eft Iulian.in 1. Qu®fitum cft.§.j.de Legatj.Sp. Stichus liber cfto:amp; ut eum hires artificium ^doceat,unde fe tucri pofsit, peto. Verba huius fideicommifsi interpretatur Caius de Legat.iij. J.Stichus. ‘ Tc Titi rogo, fideiqs tuæ committo,ut marga rita qui tibi pignori dedi,uendas:amp; dedudo o-mm debito tuo.quod amplius erit, id omnefiliç meærèftituas. Africanus quomodofitaccipien dum,tradit in l.fi feruus legatus. $. qui margari-ri Maeuio decem aureos. Paulusrefpondit,utile futurum fideicommifFum, fcilicet ut mortuo Ti *tio,.ab hçrede eius peti pofsit.l. fed amp;nbsp;fi fic.de Lc gat.iij. Sp. ‘ Te fili rogo,ut pndia quæ ad te pcruencrint, pro tua diligentia diligas,amp; curam eorum agas. Ut pofsint ad filios tuns peruenire. Secundu Vl pianum magis confihü exprimunt, quàm fidei-commiffutn. Cærerauide inl. fidcicommiffa. §. hace uerba.de Legat.iij.Sp. Titc fili hoc amplius de medio fumitolegata ’ mea, quæ mihi tam pater tuus præfens, quàm Clælius iuftusfratcrpatrisreliquerunt.Scæuo-la explicat dcLeg.iij.inl.uxorem.§.fœlicifsimo. |
A N T E E. Vt habeant,unde fe pafcant. Aburnio exponi tel pcn.de Aliment.legat hçcadieéliomagisad caufam prælegandi, quàm ad ufumfrufturneó- ftituendum pertinet.Sp. Ventrem cum liberisin pofTefsionernefleiU' beo. Vide Martianû in lege, fi quis lcgaucrit.de Legat.j. Veto autem çdificium de nomine meoexire. fed ad uernas meos, quos hoc teftamento nomt naui,pertinere uolo. Vina mea, amp;nbsp;ueftem mcam. Vide Pomp.inlr nupef.fF.de Leg. iij. Sp. Volo prædia dari libertis meis. Quod fi quh éorumfinc liberisüita decefferit,parteeiusad reliquos pertinere uolo. VidePapinianuininL cum paterfilios.f.uolo fF.de Leg.ij Sp. Volo,utomniaquæ fubiefta lunt.firmitatem habeant. Maximo domino meo denariûin quia decim millia,quæ depofitinomine à luho Mafl mo patruo eius accepi, ut illi cum in uiruproue , ftus efFet,reftituerem :utmaximécumulurisi« triginta milliacxcurrât,eiréftituiuolo.ficcniffl patruoeius iuraui.Hunclocum Haloanderno-fterita uertitLatinè, qui Græcè extat apud Sc« uolam inl.cum quisdecedés-^côdicillis. dde Vxori præter id quod à Mæuio annul nomii* àccipiebat,aureos cétum dari uolo, Papinianus ait,annuum uidetur, amp;nbsp;femel centum aureosre liquifFe.l. Seio amico.fF.de Ahn.légat. Vxori meæ ufumfruftum legobonorû meO' rum, ufqi dum filia méa annos impleat oftodC' cim.Vide Scæuolam fFdeVfu amp;nbsp;ufufr.Sp., Vxormea, quicquid ci cóparaüi,8e quodtW-hi dédit,è mediofibifumat.l.ult. fF. de DoterA Vxori meæ,dumcûfiliomeoCapuæerit,112 res meus ducenta dato. labolcnus exponitint qui concubinam.ÿ.pen.de Legat, iij Sp. Vxori meæ,quicquid uiuus dedi,donaui,ufi* ■ busq; eius cóparaui,concedi uolo.Scæuolade. claratinl.uxorifuæ.§.j.deLegat. iij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Vxoris caufa parata.Vlp.de Leg iij.bodega-turn ait,generale eft,amp; côtinettam uefté, qui» argentum, aurum, ornamentum ,lt;æteraqi quï uxoris gratia parantur. Sed quæ uidenturuxo-ris gratia parataC’Sabinus ita fcripfit:Quûd in u-fu frcquentifsiméuerfâtur,utin fegatis uxoris adijciatur,quod eius caufa paratum fit, bancii^ terpretationem obtinuit: quod magis uxoris,q communis promifcuiqi ufus caufa foret paratu. Lege item,Quçqj eius caufa parata funt.amp;.Em-ptum.Sp. Vxori meæ ueftem,mundum muliebrem.of^ namenta omnia,aurum, argentû, quod eius caU fafaftum,paratumqi eft,omne dolego.Trebafi us hæc uerba,Quod eius caufa faélum.paratuni que eft: ad aurum amp;nbsp;argentum duntaxatrefeW putat: Proculus adomnia.quodamp;ucruniefle, labolenus teftis eft,de Leg.iij.Sp, Vxori meælatoraliamea (alias,lateralia)uia toria,amp; quicquid in his condiiu erit,quæ mem-branulis mea manu fcriptis continebantur,ne-que exadia erunt, cum moriar, licet in rationes meas |
|
L AN meaS translata fint 8c oautionès ad aélorem me urn ttaftulerim. Ad cafum horum uerborum er» goSc»uola refpöndet inl.penult.de Legatis,iij-Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Finis LfgïdorMm. LE G ATV S,uicarius eft; quodredeuntfe im peratore,aut confule, cedere eum opOrtet. Eft enim Idcum tenens,fiduciariam operam fuperi-onsobtinens.Bud. in 1. pofter. de Orig. iut. De huius munere uidc poft Vlp.in l.folet.ff.de Offi. Procon.Alex.Gen.dier.lib.iij.ca. vj.Eftité Lega tus,qui refert mandata fui Principis; nunc Orator dicitur.qua uoce ita ufus eft Maro in xj.tefte Bud Huic autem non eft fas uim admouere. Si quidem iüre gentium receptum eft, utlegati pu blica fide déniant Sc redeât inuiolati, etia fi pcr-ferant atrocia. quales ökm erant feciales, ac pa» irespatrâti.Sp. LEGEM dominari, Sc hominem dominari, exponitur fuprâ in diftione Bona Icx. LEGE hac,pro hoe iure,hac conditionc, ucl hoc paftoAlb.indicat exempla. Sp. Le G E Fauia plagiarij puniuntur.l.j. de Plagiat Lex autem illa à Fabio lata eft.unde Sc Fa-bia dicitur. licet quadoqs propter affinitatem li-terarum Fauia fcriptum reperiatur. Eius memi-nit Cic. orat. pro C. Rabirio.Fuit Sc aka LexFa; bia,de qua paulo póft.Sp. LEGE agere,fimpiiciter pro eo accipitur.qd*' cft,aftionem 8e qüerelam intendere, quod uul-gó dicirous,Miti recht fum/më. Significat etia exc-qui fententiam,fiue iuffum iudicis, ut eft gulam laqueo frangere,fecuri ferire,8c id genus ulteno tem excludens intercefsionem. Vlp.in l.Barba- rius ff.de Offic.Pr»tor.Anfore,inquit, propter utilitatem eorum qui apud eum egerunt, uel le ge,uel quo alio iüre.ltaqi lege agere,ƒ ft autorita telegis aliquidfacere, quafi aut iubétc,aut pcr-tnittente lege. Vide Legis aftio.Sp. LEGE obüenire,hoc eft.per legem cótinge-te; utobuenirebsreditate diCitur, quod nobis petb^reditatem contingit. Vlp.Rxcipiuntur au tem arma, qu® quis commercij caulababuerit, G»reditatèue ei obuenerint.Sp. EE G E rogatum eft,böc eft, folenniter decre tam.Forma enim legis rogandib»c erat: Pri-jnum deliberabatur àfenatu confultante ,num utilis éffetlextum ferenda;deinde,fi è repub.ui-debatur, proponi folebat populo tribus nundi-nis: tertio autem nundinarü foro rogabatur populus à cófulc,boc eft interrögäbatur,an id pla-ceret,quod patres ftatuiffent. V ide infrà,Rogari lex turn dicitur.8c Oldendor. in teftaurat.Pokt. LÉGE uédere,utLege agerc,id eft légitimé. Efebt und redlich. |
TEE. nem communem,cultam unius Dei diHarfteba; hominumq; inuicem charitatem,quam in com-münem fénfum, id eft, notiones anticipatas ca-dereuolunt. Gicer. fummam Sc seternam legem appellat prudentiam illam, rationem q^ comind hem naturae buman» ingenitam, quafi particu-lam quanda diuinitatis,quae fcélandaé nobis au-tor eft iuftiti»,auerfand»qi iniuftiti».VidcBu-datum in prior Annot.Sp. LE G E S,Dei uerbo confirmât», quas in ani mis bominum infculp(érat,quoniam propter o-rigihis uitium, obferuata eft in bóminibus natu taks notitia,uiua uoce renouât» (unt,atq; inTa bulas lapideas decern Pr»ceptörum defcript»: qu» monitore Olden. diligenter perpendend» funt ceu fontes xij.Tab.8c totius iuris Gentium Sc Ciuilis.Sp. LE G E RE in ordihem. Vide,In ordinem re-digerc. LEGES buman». Videfuprâ,Human»Ic- ges: amp;nbsp;paulo pöft,Lex humana. LEGES Apulei».L Apuleius Saturninos Trib.pleb.legem tulit.ft nemini prêter décréta populi, in regione effe liceret. Idé amp;nbsp;alteram legem tulit, ut ueteranis m Apbrica tentenaagrt iugèradiuiderentur. Idem ibid, item legem tukt,ut publicam maieftatem rainués,capitis pœ-ham fubiret.Sp. LEGES condere,pro comportere,uel fcribé te,apud Ciceron.in de Legibus, amp;nbsp;lurifconfult. in I. omnes populi. de luft. amp;nbsp;lur. Solius autem Principis eft, condere leges cOmmunes. An autem quselibet Communttas pofsit condere Iu$ proprium,id eff, ftatuta, amp;nbsp;fuper quibus rebus, Scanpofsint mutari, amp;nbsp;qualitcr intelligantur; cum quibufdam akjs.bartolus in d.l. omnes pó puli.eftulè traélat. Pro moribuS autem noftr® Gcrmani»,Dccuriones,(eu primores ciuitatis; qui nomine populi inmaioribus negbtijs con- in cum totum reprslcntant populüttl/utficiunt adcondendam Legern, feu Stalutum ; imo du» partes lutficerent, dum omnes effent uocati, 1. nominationum.C.de Dccurio.libr. x.l. nulü ff. quod cuiufque uniu. nomin. Super bis tarnen; qu» funt iuris diuini, amp;refpiciunt fpintUalia, non poffunt ffatuere. Quod latius traftant Do-äores'.luris quidem Pontificij.in c.EccleGafah 61» Marise.de Conftitut.Ciuilis autem, ink iain allegata. Sanè fciendum, quod leges condete, urtradidcrunt quidam , inmanufueiit cüiuf-que lurlfconfulti , non tantum earundemprö-mulgandarum, mos non recipit, qui P»t®5 ‘^ L ij.ÿ.pff. de Origi. Iuris, fed etiam luftiniani uet-bareclamant; Necenimociofedicitin §.refpori faprudentum.lnftitu.dcluft. amp;nbsp;iur.Quorum o-innium fentehtiç 8c opiniones earn autoritatem tenebant, ut iudtci recedere ab eorum refponfó nó liceret,uteftconfl:itütum. Alioqoiuerbura O mnium.quod bic colligit, non diftribuit »fru-ftra fuiffet pofitum poft diftionem Quorum; Pr»terea,Ab corum refponfo, fcilicet omnium; Sc nó Rcfponfis Jcripium eft, Vnde notabiktet doftlffj Ls G E NI dixit teftator,l.Lucius.§.Lucius ff. deridèicorarndibert. Legem prüdere. Quære.Prodere legem. LEGE M,höc eft,padum j paftionem, sperr! US coicribere, apud Papiaianum l. uetenbus. ff. de Paulis. Vß GEM natur» appellant Theologi ratio- |
|
L ANTE E. dodiflSalomonius colligit: Quodücutunadi-citurfcntentia.in quain oinnes confentiunt, $. Senatufconfultum.Inftit.de lur.nat. gent. ita u-num refponfumjn quodplures telpondendo confentiunt: quemadmodum communis opinio, ünaopinio.Vidc Alexand.Ncapoli.c. xxiij. lib.fexti.Sciendü tarnen, quód nulla legum ent utilitas, fi in literis tantum confiftat, non etiam per ipfa fada atqs opera fubditis utilitatem de fe præbeant.NoueUa de Prouin.præfidib. conftit. clxj.Sp. LEGS S Cafsiæ.CafsiusLonginus,L.ßlius legetn tulit,C, Mario,amp; C. Flacco Coft. qua po« pulusper tabellam fuffragia ferret. Idem altera legem, ad minuendam nobilitatis potétiam delt; dit:ut ille quern populus damnafTet.cuiue impe rium abrogaffet.in fenatunon effet. Aymarus. LEGES Corneliae.Corneliusconfullegem tulit,nc quis legatis exterarum nationum pecu^ nii expenfain ferret, quonia pecunia cis mutuo daca,ufura,turpiaqi, amp;nbsp;famofa ex co luera facie* banc.Aliam item Legem dedit, ne quis in Sena-tu Legibus folucretur.ftfi Senatores duceti ad-fuiffent: neuquis cuabfolutuseffet,com cade readpopulumfcrretur,intcrcederet. Tertiara legem idem Cornelius tulit,ut Prætorcs ediftis fuis perpetuisius dicerent. Fuitinfuperquædâ Lex Cornelia,quae luliano autore,de Teftamen tis, perindeeorum qui in hoftiu poteftate decef ferunt.teftatnetaconfirmât: ac fi hi quiea fecif-fent,in hoftium poteftatem non perucniffenttSc hcréditas ex his codera modo ad unumquéque pertinet ltcm Legem in cum tulit, qui feiens,do Jo malo.teftamentû, uel alias tabulas falfas feri-pferit,fignaucrit,rccitaoerit.fubicccrit:quiûefi* gnum adulterinum fccerit, fculpfcrit, expreffe-rit, 8r obteftimoniafalfapecuniamaccepent: feruos quidem ultimo fupplicio,libertos autein deportatione, omnium quoq; bonorum publi-catione alfecir. Eftamp;altéra Lex Cornelij,de Si-carijs, quE homicidas ultorc ferro perfequitur. Idem Aymarus. LEGES Gracchorum. Tiberius Gracchus Trib.pleb.legem tulit, ut nemini ultra quingen-ta telluris iugera habere iiceret:amp; ut agros contra legem tenentes, cum fruélibus cOs, accepto precio,dimittercnt,amp; egenis ciuibus traderent. Ad reliquos uero agros diuidendos, qui in pu-blicû redigebantur, ut très uiri præftantes créa* rétur,qui per fingulos annos immutati, cos pau perib.impénderent. Longé póft Cn. Gracchus, Tibcrij Gracchi frater,Tribunatum obtinuit,amp; il. fcquentes tulit : Vt qui magiftratu per pop u-lumremotus effet, facultatemalterius magiftra tus ineundi non haberet.Et fi in magiftratu con ftitutus,einem Roin. fineiudicionecafret,utin eum Populi animaduerfio foret.Prçterea aduer fus potentiam Senatus 11.populates tulit.ueluti de Colonijs deducendis.de Veftium,fiue ftipé-dioeû diminutione publicé militibus dandoru. De minoribus xvij. annis ad militiam non cogé dis. Leges etiam pares in fuffragijsitalos amp;ci-ues Rom. conftituit. Frumentariam quoque le |
gem deannona pauperibusadfignanda.amp;alia de ludicibuseligédis tulit. Nam cum foli aniea Senatorcs iudicarent, ob eainq: rem à plebe ti-merentur,trecentos exequeftn ordineludices, ’ parem Senatoribus numerum ftatuensadiecii. Aymarus. LEX Heliaamp;Fufia.Helius amp;FufiusTnbun. pleb. fua autoritäre legem tulerunt, ne quis pef cos dies, quibus cum populo agiliceret, nifide cœlo feruaffet,quippiam ageret. Aymarus. LEGES naturç, Philippus libro primo Epi-tO.Philofoph.Moral.feité définit, quód fintno-titiædiuinitùsimpreffæ mentibus hominû.no-bifeum nafcentes:hoceft, ludiciaquædâ deiiio ribus,quç funt quoddam mentis lumen,ficuto-culis fuum lumen inditum eft. Idem appofitéex plicat inibi,quæ fint præcipuæ leges naturæ:in* dicatq;,totam Philofophiam moralem ,re ipfa, amp;ueréeffe explicationemlegis naturç. Vide ni' frà,Lexnaturæ. amp;nbsp;Olden.tit.ij.in lfagog.ibi;IuS autem,uel Lex naturae. Sp. LEGE S perpetuas.Doclorcsuocant.incof pore iuris inclufas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t LEGES Pompeiae. Cn. PompciusMagnus legem tulit.utQuæftorexhis qui Confulcsfue rant,fuffragio populi crearetur.Alteramdelure magiftratuum renouauit, ut abfentis ratio inco mitijs haberetur: amp;nbsp;ut à petitione honorum ab-fentes fubmouerentur. Tulit amp;nbsp;aliam legem: ut fi quisparcntis,autfilij fata clàm, palamûcprs-paraucrit,infutus culleo,cum cane,gallo gallins ceo,uipera,amp; fimia,inmareproximum,uelinî-mnera proijceretur,ut inter fcrales anguftiasco prehenfus,omnium elemétorum ul^uuiuusca« re incipiat, amp;nbsp;ci cœluin fuperftiti, terra mortu9 auferatur. Aymarus. LE G E S Tabellafiæ.VideTabellariæ. 1 LE G E S Triumphandi. Lege cautü erat,ne | quis Imperatortriumpharet, nifi quinq; milli* 1 hoftium una acie cecidiffet. HæclexL.Mario, ! amp;M.CatoncTribunis pleb. roborataeft,quùd t, pœnam Imperatoribus minabatur,qui autliofti J um occiforum in prælio,aut amilforum ciuiuin, -falfum numerum literis Senatui aufi effent regt; ferre. amp;iubebat cosVrbem ingreffos protinus apud Quçftores urbanos iurare,fe uera ad Sen» turn deutroqî numéro feripfiffe. Alla lextriuni' phandi erat,qua pro aufto Imperio, non pro te* cuperatis,quæ reipub.aliquando fuiffent,triuin phusdecernebatur.Sed amp;nbsp;parte ciuitatislachry mante, amp;nbsp;de ciuili belle decernere fupplicaiio. nes,ouare,uel triumphare nefas erat Alia trium phandi lege cautû fuit,ne Dux ante triumphura Vrbem ingrederetur. LE GIS aftio,pro formula perfequendi, quç cxLcgeciuilicôponitur.l.ij. f. deindeexhislc-gib.ff.de Ori.iur.amp;appellabatur, inquit Porrp. hæc pars iuris,Legis aftióes.Porró luprà indici uim’,legis aélioné apud iudicé elfe uel magiftri tû, eft cum habere légitima amp;nbsp;ordinariam iurif-didioné.Martianus in 1.iij.ff.de Offic.Proconf. \ diftinguens inter Proconfulcm amp;nbsp;legatum dus. Quia,inquit,non habet iurifdiótionem talent: feilicet |
|
L ANTE. E. fcilicet ordinariam. Quod declarans Vlpianus in I.fequen.Omnino enim, ait, nó eft apud eum legisaétio;quafi dicat,non habet quiequam poteftatis proprio iure,fed alieno.Sp. I-E Gis aelio quid,8c qua olim uerborum fo lennitate fiebat, Alciat. indicat in 1. pecuniæ. de Verkfignific. VB GIS mens 8c uerba ad titulü fub quo fita eft.accómodanda, Sc ex fubiefta materia uel am pliandaeft,uelrcftringéda.l.iij. de Statu bom. 1. infulam.ff.de Præferipuerb.Sp. LE G1 S officium eft, ut generaliter ftatuat de . negocijs hominum, 8e in commune. Quod eleganter probat Ariftotelcs in Politicis. 8e Celfus nofter tit.de Legib. Nam ad ea,inquit.potius de bet aptari ius.qu« 8e frequenter,8e facilè, quam ad eaquæperrard cueniunt.VndePapinian. in l.j.ibidem: Lex eft,ait,communc pr«ceptum,ui rorum prudentum confultum. Appofitè Zafius bic monuit. pr«ceptum accipi pro doftrina : ut non opus fit Gloff.expofitione.Cætcrùm Legis eft.adfaftum fear6lare:Regulæautem, Legern refpiccre.l j ft'.dc Regul.iuris.Poteftautem Legis meniio fieri duobus modis. Altero fecudum propriamatq-, perfeCtam fignificationem. Etfie Lexeftnoticianaturalis,àDsonobis infita, ad difcemendum «quum abiniquo. Vnde dicitur alias Mens,uel Ratio reaa,aliàs naturç uis,aliàs Regula,feu norma iurisj 8c iniuriæ : quæ omnia tarnen codé tendunt. Altero modo p.opularitcr, ut Cicero uoçat,nuncupamus Legern,quæ fcri-ptofancitquod uult,autiubendo, autuetando. Ita uulgo Lsx accipituf in llegis uirtus. ff.de Le gib.Stfeiè Oldend. tefte, perreliquos libros iugt; ris.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ LE GIS textus omnem dubitationem tollit. ' VideBald.inl.ancillç.C.deFart. SiquidéGloG fa nullam nobis necefsitatem imponit, cum fit tatura probabilis.ut dicitBart.l.j.ff. Si eert.pet. Veritatem, dicebat femperZafius,cx Legu tèxti bus,ex«quo Sc bono qu«rendam, non ex con-fpitato,plaufibiliquebuius,uel alterius Gloffs, aul Doftoris fauore,effc proftituendam.Sp. 1-E G i s uirtus eft, ait lurcc. imperare, ueta-rc,permittére,punire.Sp. LEGis latoris boni officium in bis duobus potifsimum uérfatur : primura,ut ftatuta fua lo-co,tempore,perfonis 8e rebus adcómodef.dein de,ut aperta fint, 8c fi dubitatio incidat, ab ipfo autoreinterpretentur, hon abalijs pro fuo adfe ftu.ldeó appeUatur à Pompohio in Lij.de Örigi lur.difputaüo fori. Vide Old. inReftaur. Polit. bbGIBVSSc prçmia propofita funt uirtuti buSjStfuppliciauitijs.hoceft.per Leges.Fuit có futtudo Athenis, ut eines benemeriti donaren- turimmunitate : quam Demofthenes défendit aduettus Lcptinem,qùi cqhtra iftam immunita tem Legern ferre ÙQlebàtiMeminit eins Cice.in Oratorc.Sp, LE G iB V S foluere,Budæo, quod difpenfa^ te éftapUdrecentiores.Porrô,Legibus folutum 8c femiff.in prin. Aliàs cum permikti funt mof-efie Frincipem, Vlpianus autor efttit. de Legi- tuorura nepotumfilij, 8c fie ptonepotes,aut dë-À, incép§ |
bus.Vnde quidam,baud fcio quim reftè.plcni» tudinem poteftatis denuant: quæ C cft in Impe« ratoré,ut certè eft,fed ad bohum dütaxat.Nam, ut Papinianus tam eleganter, quim ucrè dixit, Quae fafta iædant pietatem, jeftimationem, ué-recundiam noftram,nec facere nos poflc tredê-du,m cft.Quin 8e illud Alexand. Imp. notum eft in 1.filius.de Condit, indit. Nibil tam proprium Imperij eft,quàm legibus uiuere.Cuftos itaque, non uiolatorlegum Princeps effe debet: qui dt-uerfum loquantur, ait Salomon. Principibus a« dulantur.Sp: LB G V M beneficio uti,in fin.l.non folum.fF. de In integr.reftit.Sp. LB G V M ftudiofi relifto Latinælinguç nitó re,ineptiplerunque,iefte Alexand.Ncap.lib.iiji tap.iiij. LEGIO , incérto numero militum Se pcdi-tum conftabat. Romulo primum régnante, Legio ex peditibus M M M ,cquitibus uerd C C c ^ fieri eoepta cft:quam quod ex leftis militibüs có fecerat,Legionem appellari maluit. Alexander Neapolit.Genial.dier.lib.j. cap.v. Pofteaauftas funt Legioncs. Vide ibid, apudeundem. Porró legionem eandem haberi,ex qua multi deccfsif-fent,quorura in locum alij fubicfti effent:Se po-pulum omnem boe tempore putari, qui ab hinc centum annis fuiffet, cum ex illis nemo nunc ui ueret.autor Alfenus 1.proponebatur.ff.de ludi-cijs.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. LB GIO àlegédo,boc eft,eligendo diftaeft, uariq femper numero. Nam ralis exercitus dele étifsimis cóftabatmilitib.EinaMjfffrlf/tnknfgïbfrn Vnde miles legionarius,qui ad legioném perti-nebat: 8e miles auxiliarius dicebatur. LBGIONVM cognométauarianemoDlo ne Niceo clarius diffufiusq: explicauit lib.lv.hl-ftoriarum,tefte Alciato lib.Parerg. vj. turali libcris débita, minufcula difta.Sic appellà ta,quod fecundum naturales leges,alimêtorum uice fubrogatur.Ferr;lnft.Quibus mod.teftam. infirm.§.igitur quartam.Politüs dubitat,anbæC portio bodie Quartse nomine uenirc débeat. 1-taque fciendum, quod légitima libèrorum olim, eratquarta pars bonorum quæ pater tempore mortis reliquiffet, dedufto «re abeno Sc impen fa funeris.l.Papinianus.§. Quarta autem ff. dé Inoffic.teftament.l.cum quaeritur. C. eod, tituk Hodieuerdcum quatuor funt filijjiel pauoó-res, tertia pars eft : cum plures extant, dimidià parspat^næ fubftanti«legitimacehfetur.§. fré quenter igitur.Nöuéll.de Trient. Sefeimff.§; Potró hanc pariiculam.N ouel.de His qui nupt. iter. LEGITIMA nepotû uariat. Aliâs foil funt, hon cum mortuorUm fratrum filijs.fucccduniqi in capiia.Eodem modo exnumero eoru colligé da eft triens,hoc eft tertia.fi quatuor uel paucio res fuerint:aut femis.id eft, dimidia pars bonorum auitorum, fi plures fint. Nouell. deTrieht. |
|
L ANTE E. începs hi in ftirpes fuccec]ant,amp; tantam partem accipiunt pro légitima, quatam pater eorum fu-ifletaccepturus.$.neque illo. Noucll.eod.tit. A-liisdcnique nepotibus fupereft filiusunusuel plures defundi.Quo cafu omnes nepotes in ftir pes fuccedunt.Nouell.de hæred.ab intefta.§.fic tarnen. Adfeendentium feu parentum légitima, hoc ell, quam liberi debent parentibus,eodem modoauéla efthodic.ficut de légitima libcroru diftum eft, ut Oldend.telle cómuniter probant Ùoélores perl.Nam amp;nbsp;fi.C. de Inoffi. tellamen. iranfuerfalium,hoc e{l,fratrum ab inteftato fuc« cedentium légitima amp;nbsp;olim amp;nûc eil quartabo norum pars.argu.l.Papinianus.J.quarto.ffcod. tic.Sp. LB G ITIM A M debere relinqui iureinllitu lionis,hoc ell.iure hçreditario.Hoc eriim uoluit Imp.in Nou. ut cü de Appell. cog.$.aliud quoq; Capitulum.Lege.Inllituere. LE G 1T1M A R V M Aélionum ucrbo,intelli guntur Leges xij.Tab.Zaf.in §.fed illæ.inllit.de aél.Sp, LEGITIM A conuentio eft quç aliqualcge Confirmatur.Autor Paulus,de Paél.Sp. LEGITIMA b créditas propriè dicitur, quç ab inteftato defertur. I.j. de Suis amp;nbsp;legit quoniâ cam Lex ip(aabfq;faéio hominis defert. Scd amp;nbsp;quæex teftamento def»rtur,legitima quoq;, nó hTiproprié,latiore tarnen fenfudicetur: eaenim â lege xij.Tab.confir(Tiatur,duin in ilia conditu^ turn eft: Vti quis rei fuçlegafsit,ita lus efto.l.ucr fcis.de Verb.fignific. ; LEGITIMA hominis çtas,poft quintum Sc uigefimum annum reputatur. Interim namque Minores appellantur: iuuadi propter xtatis im-becillitaté l.ult.C.de Hi,s qui uen.ætat. impet.I. j.ff.de Minoribxxv.ann.Sp. \ LE G IT l M A interpclUtio quænâ dicatur, Bar.docet m I.uinum.ff.Si eert. pet.Sp. LEGITIMA indicia,Budæus interpretatur, iuriferipto, aut mor,bus recepto aftrifta Sp. LE G I Tl M E, idé cft,quüd.iuftë,uel ratio-nelegum obferuata.Vide A ut de Hered.Sc Falci.§,fi quis autem. item I. Gracchus. C.de Adul. Spieg. LEGITIME confiftere poteft.reélèagere poteft.l.grege pignori.§.amp; in lupcrficiarijs.ff.de Pign. Opp.Non reélèagi, fubmoueriexceptio-ne,l.fi fuperatus.§.fin.ff. eodem tit.ex Copia Ol dend.Sp. LEGITIMOS dies,nücdilationcsordina-rias uocant.Sp. LEGiTlMVM,quodfecüdum Wgem eft: uerbum tarnen generale,Sc ambiguü,poniq; fo-letpro ïEquo,iufto,ueI conueniente. LEGITIMV S hæres pro partefaélus.Papi nianusiQnia credimus eum, inquit,legitimum hæredem pro parte elfe: Sc ideo pars hçreditatis in teftamento re in an fit : nee ablurdum uidetur, pro parte inteftatum uideri.in fin, 1. nam ctfi. ff. de Inoffie.teftam Sp. LE G 1T1M V S ftarus.Sc Légitima ætas xxv, • anni, C.Quand. dies leg. ccd.l.penult.Sc deHis |
quiuen ætat.impet.l.fin.Alb, LEGVLEIV S, in legibus uerfatus. EikGw fatzforjehet.Cicero: Ita amp;nbsp;tibi lurcconfultns.per fe nil nifi leguleius quida cautus Sc acutus, præ-co aélionutn,cautus formularum, anceps lylla-barum. LB G VLV S Varroni, qui uuas aut olca,col ligit.extatapud VIp l.fi cuius.f.proinde.ucif ß tarnen,ff de Vfufruél.Sp. LEN O,fcortorum produólor.Prifcianouo-cabuium eft genere commune: quamuis habeat foemininuii),Lcna.Vlpianus in I palàm. dt Ritu nupt.Dicendum eft,ait,banc quoq: Icnæ ïf pek latione contincri. Loquitur autem de n ui.cre, corpora quaftuaria, amp;nbsp;proftitutasinubtiesba-bente. Lenonum autem fiaudes reccnfctlmp. in Conft.de Lcnonib.Collar.ij.Sp. LE N O C1 N A Rl,blandire eft.translatüuef burn à Ienonibus,quo Quintibanus ufusplerun que.Ex Catanæo.Sp. LENOCINIVM facere, Vlpianus inquit, non minus eft, quam corpore quæftum exerce' re.Idem in 1. athletas, de His qui not.infam. Le. nocinium facit, qui quxftuana mancipia habet. Spifg- LEO NINA focietas eft,qua aherlucrumu turn, alter damnum fentit: qualis iure coirinoa poteft:Sc,ut Eraf.in Cbil.dicit,loleteffecumte-gibus,aut præpotenribus plebciç fortis hoinini bus.Extatin l.fi non luerint.§.Arifto.Profociü. Notum ex?\polügo, quód leo tómunem exue* na tu prçdain fie diuidt hat cum uulpc,ut fibifet mé to tarn retineret, uulpi uix minimam conte-dens partem.Sp. LB P A D N A Z^rçci dicut coria lata circa pe-ólus equorum. Vide Alciatum in 1. quoniair.fide Corfu publ.lib.xij. L E P R A,cadem qux malafcabies boceffin curabilis,ab Horatio nominacur. Eius meroinit Imp.in Aut.Iufiur.quod præll.Sp. LAE S VM ius,in I.j.ft! Exquib. cauf maior, non amiffuin, ut Interpres exiftimat, fignificat. Vtnon refpexitad Lædere uerbi elegantiam,i-ta nee uim uerbi Amittere intcllcxit. Siquidcin uerê amiffa, perdi taue, aut quæirrecuperabili* funt,corrigi non poffunt:Intercepta uerd,Scoc-cupata,poffunt. Sp, LEVA R I,uel onerari culpa,apudMaemW, de Offi,pra.fid.l.diuus.§.fin.Sp. LEV'A TO uelo cognofccre.HonoriusIwp. dixit prouerbiali figura,fi Alcia.crediinus.quod uulgo dicunt,dcp,lano fieri,hoc eft,quodfacilè, Sc abfque cognit ione caufæ conced.tur:quódiu dices grauioresSc arduas caufas, proiribunali fcdentes,cognofcant:ubi uerô defccndcrint,in piano conftituti,lcuiora négocia décidant.Spie LEVI DENSE munus.prouetbialiter, uilf, Sc minimi preefi uocat Cicero,ut Erafm.in Chiliad. tradit,cuiu(modi magiftraiibus accipereli-cer,Nam illis,utadmonetad3giumuetusabVl piano Græcé citatum,de offi.Froconf.ini.fokt ctiam,§,nó ucró.Nec omnia,nee pafsim, necó omnibus |
|
ANTE omnibus,niß uerecüdé,atqi quodam cum dclc-du,accipcrc non licct.Sp. LEV I R.Lege,Daer,amp; tnâteres. LEVIS caftigatioduntaxat concefla eftdo-centi.l.fed Sc fi qua:cunq}.§.fin. ffiad Legern Aq. Spicg- LEVIS febricula.nó confideraturJ. ob qu« uitia.ff.de Ædil.edid.Sp. LEVIS offenfa non adimitlegatum. 1. iij- de Alim.Ieg.Sp. LEVITE R,pro param, uel mediocriter. VIpt Lpraetor. f. præterca. delniur, uel quódleuitcr pulfauerit.uel emendauerit. LEX eftinens finecupiditatei Lege,Scriptü ius. LEX,generale nomen eft, didum à deligen-do,ut magis uidetur Ciceroni,quàm à diftribuc do.f-'iti^ Græcis appellatur. Nam ut illi æquita* tis (inquit) ficnos deleftusuim in Lege poni-»nus:8£ proprium tarnen utrunq; Legis eft. O-mnis ergo lnftitutio,qua fecuti, elegimus quod faciamus,8e contrarium uitainus,communi ap-peltaiione Lexdici poteft. Sic accëptöuocabu« iO|Lexdiuiditurin Diainam,Humanam,amp;Dia ^olicam.Diuinarurfus diuiditurin Legern Na-ïiirs.SjLatam. Lata iterum in Veterem, amp;nbsp;No-uam.Vetas in Moralem, ludicialem, amp;nbsp;Cerimo nialem:qm f^o loco breuiter, pro ihftitüfo no-ftro dedarabuntunne mutetur ordo,qui fcripti buius generi debetur. Legi autem omneS homi nes obtemperaréconuenit,cùm obalia multa, turn Oei eo maximè, quod lex omnis, inuentum quidem, ac munus Deorüm eft. Prifcis tempori busLexerat, quod populus Roman.fenatorio magiftratuinterrogante,ueluti Confule,confti'' tuebat.Conftitutio uero propriè eft, quodcun-que Imp.uel per Epiftolam cóftituit,uel cogno-fcens decreuit,uei edido præcepit. Dccretum ueró.prudentum hominum. Papinlanus,Lex, ait,eft commune præceptum » uirorum pruden-tum cófultum, deliftorum quas fpontè uel ignö rantia contrahuntur coercio,cómürtis Reipubl. fponfio: cuius uirtus eft, imperare, uetarc,per-mit!ere,8£punire. Breuiter,Lexeft fententiâ. qua bona tam præcipiuntur, turn mala prohibé tur. lus eft autoritas, feu facultas agendi fecun-dumtegem. luftitia, eftuirtüspcrducensifta ad exefcitationem. Proinde quoties audis has uoces,Lex,Ius,lufticia,ftatim cogita, monentC Oldendorp.tediuinum aliquid,atqi excelfum audire,hoccft,ueram,8£ àDco ipfo diéfatam ho neftatis fonnulam. Loquitur autem de propria fignific3tione,8c eminentifsima iftorum uerbo-ïttm poteftatc.Non prætereundum, quod Lex, quot;ocabulum in contraftibus, in toto lurenoftro a«ipitur pro conuentione ,ut docet Zafius in 1. duitas.ff.Si cer.pet.Bart.ignorantia huiuSuoca bulidecepti]s,in l.cotem ferro.ff. de Public.tra-didit, Contraftum per ciuitatèm faétum, habere uicein amp;nbsp;pondus Legis: quod ipfe Zafius au-daftcr dicit non effe uerum,nec hoe ufquam di-ci:amp; idipfum fenfiffe Bald.contra Bart.in 1. j. C. Ne fil. pro pat. quod longè alia conditione con- |
E. trahatur inter partes, amp;nbsp;alla códitione ftatuaiuf Lex. Sp. LEXabdicationisabrogata. Vide, Abdica-tio.infine. * LEX abrogata.Vfde,Abrogare. LEX Acilia.M. Acilius Glabrio,legem de pe cunijs repetundis fcuenfsimam tulic, qua ne có perendinari quidéreum finit. Aymar.lib.ij. hift. lur.Ciuil.De eadem re amp;Iulius lëgem luliam ré petundarum tulit, qua faCinofofi partim exilio, partira durius,iuxtadcliéli qualitatera puniun-tun LEXAcrailia,âMaraercoAcmilioDiélatô-re lata, ftatuit, ne plus quàra annuaaefemeftris Céfura effet:cûuctereinftituto,feu malueris Lé ge xij.Tab. magiftratus quinquennio duraret. LEX Agraria.Quaere,Termés. LEX çquitati nori adhères, Lex dici non mé rctur.cap.eritaUtem lex. iiij.dift.Sp. LEX Æterna.Vide,AeternaleXi LEX Annaria.Ealexannösfiniuit, qu^b.ma giftratus capiendi poteftas fit. Aymarus eod. LEX Aquilia.AquiliuS Trib.plebis,a plebé rogaüit,atque ftatuit primo eius capite,ut occi-dês iniuria feruura alienum,qüadrupedem, uel pecudem,tantum aes, quanti plurimi res eo anno erit,domino dare teneatur.In omni autem a* ho damno,in tantum (tertio eius capite)uis domino obligatur,quanti res in xxx. proximis dié bus fuerit.Secûdum caput huius legis in diffue-tudinem abijt.Certè Lex Aqüilia plebifeitü eft: cum cam Aquilius tribunus plebis àj)lebe röga uerit,tefte Vip.l.j.adl.Aquiliam.Spi LEX Aterina cóftituit,ut ouis aere deno,bos ære céteno definiri intelligatur.In multa fcilicet publica per magiftratum,ob nuramorum péhü-riamindiéta. LEX Attilia.L.Attilius,amp; ClaudiusMartiüs Tribuni Pleb. rogatioftem tulerunt, ut tribuni militum femideni, in quatuor legiones à populo crearentur: quæantea ( perquàm paucis luf-fragio populi reliftis locis) DifiatorUm amp;nbsp;Cori fulum fermé beneficia fuerant. LEX Attinia. Haclegedifpofitum comperi-tnus, ut eius rei quæ fubrepta erit, æterna effef autoritas,nifi in poteftaté eius cui lubrepta fue-rit,reuerteretur. LEX Aurelia.Per Aur.Cottam lata, qua ple-bi magiftratus interceptos reaffumere concede batur.Sp. LEX Barbarica,i(left,Romana:apud Plautu in Captiuis, eftmentiohuius legis. IntelligitaU tem,Alciato déclarantelib.vj Parerg.c.xvj.legé raaieftatis latam aduerfüs eos,qui confilium ini üiffent,quo PopRom.uita, aut üiftu prohiberé tur.Sp, ' LEX beneficij Interduos,hçceft: Alter ftatitti obliuifci debet dati, alter accepti nunquam. au* torSenecalib.ij cap. x. deBeneficijs.Spi LEX bona.Vide,Bohalex. LEX Calphurnia.C. Calphurnius Pilo,lége de ambitu confulatus tulit,qua præter alias pte-nas, pecuniariaetiampœna adieftafuit. A i LEM |
|
L ANTE LfiX Catlipafia.Huias meminit Cicer.lib.ij. Èpifto.ad Atticum. Initium epiftolæ eft:Accepi aliquot epiflolas tuas.funtq-, hæc inter cætera e* lus uerba: Habet etiam lex execrationem in có-cione candidatorum.fi métionem feccrint, quo aliter ager pofsideatur,amp;c.Sp. LEX Canuleia.CanuleiusTribunus pleb.l« gern tulit, contra conftitutionem xij.Tab.ut có-nubium plebi cum patribus eiTet.Sp. LEX Cerimonialis perMofen lata,abrogata. Vide infrà^Lex fcripta iudicialis. EE X Chironomia.à Quint.lib.j.dicitur.Lex geftus. Ab heroicis ipfa temporib.orta, amp;nbsp;à futn mis Græciæuiris, atqi ab ipfo etia Socrate pro-bata.à Platone quoq; in numero ciuilium pofita uirtutum, à Chryfippo in præceptis de Libero-rum cducatione non omifla.Sp. LEX Ciconiaria.Quçrefuprà.Antipelargia. LEX Cincia.Cinciuslegemtulit,ne quisob caufam orâdam, pecuniam, donumûe accipiat, contra caufidicos quseftuarios, telleBudæo in Ann.pofter.Sp. 3j,EX Claudia.Q. Claudius Trib. plebisuno patr^ adiuuate,C.Flaminio,legem aduerfus Sc-natum tulit, ne Senator, quiue Senatoris pater fuifTet.maritimam nauim, quæ plus quàm trecé tarum amphorarum effet,haberet:tam quçftum omnem Patribus indecorum ratus.Sp. LEX Clodia. P. Clodius plebis Trib.legem perniciofam tulit: Ne quis per eos dies, quibus cum populo agi liccret, id eft, populus quid ro-gari poffet, de cæde contra legem Pufiarn amp;nbsp;He-liam,feruaVet.Tulit amp;nbsp;idem Clodius alteram legem: utfrumétum quodantea fenis denarijs ac trientibus infingulos modios populo dabatur, gratis daretur. Tertiam idem tulit,ne quem Cé-fores in Senatu legendo præterirent : neue qua ignominia afficerent, nifi apud eos acculatus,8c utriufque Cenforis fententia damnatus effet. LEX Commiflbria.Vide.Commifforia* LE X Cornelia de ieiunijs competit, hoc eft, äftio quæ eft ex lege Cornelia.l.lex Cornelia, in prin.ffide Iniur. Oldend. LEX Corncliade Sicarijsdicitur,quiaàL. Sylla Cornelio lata eft: prius tarnen Sempronia dida, à Caio Graccho, qui primus cam tulit. ut autoreftCicero.Sp. LEX correda Lege, Correélio legum. LEX Decia, M. Decius Trib.pleb.plebifcitu tulit,ut duumuiros naualis elafsis ordinâdç,refi ciendæq; caura,populus iuberet. LEX définira ab efièélu amp;nbsp;officio, eft corre-ftio uoluntariorum, amp;nbsp;non uoluntariorum deli iftorum, fecundum quam omnes conuenit uiue rc.l.ij.de Legibus.Sp. LEX diabolica eftlt;cuiu»autoreftfatanas, princeps amp;autor omnium malorum;non quad fituilafubftantia perfe mala, fed quódficut ipfe fatanas benecóndiius à Deo.fuaperuerfa uo« luntate in malû degenerauit : ita alias res à Deo bene cönditas,quatum poteft.uitiat amp;nbsp;corrum-pit:maximè uero homines,quos lege fuajegi di |
È. uinæ ex diametro contraria, ad pèccaftdumfoli citat.Hanc fatanicam legem fcriptura uocat Legem membrorum , Legern peceati : quódillius fatelles,peccatumfit:ftipendium, mors. Spie» geb LEX Didia ftatuit,ut uniuerfa Italia,non fö» lum urbs, Lege fumptuaria teneretur, Infupet eadem prouifum,ut non folum pœna legis ten« rentur,qui prandia maiori fumptu fcciflent, fed etiam qui ad ea uocati e(rent,atqi omnino inters fuifient.Aymar, LEX dileélionis.Dei madatorum caput.L«gt; ge,Humanæ leges. LE xDuillia.Duillius Trib.pleb. legem iuffii populi tulit,ut qui plcbé fine prouocatione ere-afiet,tergoac capite puniretur. LE xDiuinaeft, per qua accepta pro capto noftro,de Dei uoluntate docemur,requirens in nobis plenam, amp;nbsp;perfedam obedientiam erg» Deü,qua nos totos fubmittamus diuitiç uolunlt; tati:8C damnans eos,qui non pryfta-nt hanc per-feélam obedientiam. Hæc eft enim proprit uis legis diuinae, fine fcripta fit,fiue non fcripta-Huius meminitopportiinè Apnftolus Roman, primo. De fcriptauero, Deuterono.vj.amp;xxvij. Matth.xxij.Marei xij.Lucæ x. Galat, iij. Hacdi-uina lege, ut eft ab Optim. Max. Deo data,nihil iuftius,nihil fandius,nihil falubrius eft : quæin diIcélioneDei,Scproximitotaconfiftit. Spiegt lius. LEX Fabia.Fabius pœnam bis adiecit, qui no certo numéro,ut anté fuerat,definiti,deducerét Sefedarenturcandidatos in campum, comitio-rum tépore. Meminit amp;nbsp;eius Cicero pro L. Mo» ræna.Sp. LEX Falcidia, nona falee dida eft,fedàC. Falcidio Tribuno plebis,qui primus earn legeni tulit:quod amp;nbsp;Ifidorus tradit,c.quædam.i;.cliftin dio. Quibus autem uerbis lata fit, quoiie fenfu. duograuilsimiautores uidentur Dn.Alciat.plo rimum à uero abeffe: népe Cocceius Dió, ScEo febius Cæfariéfis in Chronicis. Lege cap.-wiij. Parerg.Iur.lib,v.amp; infràin didione, Lex Voca» nia. Sp. LEX Fannia,perCoff'.incóuiuiorumlu.'tu® lata eft: quæ ludis Romanis,item ludis plebcijs, amp;nbsp;Saturnalibus,amp; alijs quibufdidiebus, infiu' gulos dies centenos æris confumi concefsit: d« cemuero diebus alijs,in fingulis menfibus trice nos : cæteris auté omnibus diebus denos. Vid® GcIl.lib.ij.cap.xxiiij.Sp. LEX Fauia. Vide Lege Fabia. LEX Furia. Vide Lex Voconia. LEX Fufia Caninia,in eadem didione. LE X Generalis.Vide,Generalis lex, LEX Genutia. Genutius pleb.Trib.legem ad populo tulit, nefœnerare lieeret. Itérafuiffe alijs plebifcitiscautum,nequis eundein magi-ftratu intra x.annos caperet,necduosmagiftra/ tusuno annogereret: amp;utambos Coftplebe-ios creari liceret. LEX Horaria. Horatius,Tarratiæ Veftali, quod pópul-Roman, dono eampi Tiberini.fiue Martij |
|
Martij ornaffet,in gratiam beneficij eins, legem adpopulumtulit,ut unàomnium fœminarum teftabilis effet:Sc ft xl.annos riata,facerdotio ab-ire,8c nubere uoluiffet, ut .exaugurandi atqi nu-bendi ius,poteftatemqi baberet.Sp. LEXHortenfia.Q^ HortcnfiusOiftatorlegem tulit,ut co iure quod plebs ftatuiffet, amp;nbsp;Pa-iricij,amp; omnes Quiritestenerehtur. LEX humana,quæ amp;ius ciuile appellatur, media inter legem diuinam,Se diabolicam: quæ quanto ad diuinam magis accedit, tato fandior amp;meliorcft: quato rurfus ad diabóli legem dc-fleftitur,detcrior ac deprauatior. Eft autem Lex humana, ordinatio publica, non præcipiens de interiore mentis iufticia,neciudicans deoccul-tis; quôd homo non intucatur cor, fed tâtum de faftis externis, honorem deferens operibüs ex-trinfecus bonis, Sc poenam irrogas externis ma-lcfaftis:in hoe cóftituta,ut obedientia ac honor præfentibus magiftratibus deferatur, Seciuilis quidam Sc externa pars conferuetur.Hçc enim ttatuit de Iure perfonarum, de Rerum diuifioe, amp;Poffefsione,de Contraélibus,deTeftamétis, de Pœnis dclidorum j Sc cæteris fimilibus, fine qua Lege impofsibileeft retineri uitam corpo-ralem;ut non iniuria, Anima ciuitatis ap'peliata hæc uim fine armis committentes, tertia parte t bonorum punit; ilia in ui armata deprehéfos dq portat.Sp. fit.Sp. . , , . . LEX Iciii3.Icilius,poftquam dccéuirife ma-giftratu abdicaffent, à plebe in Tribunu fadus, plebem rogauif.Sc plebs fciuit, ne cui fuccefsio idecemuiris fadafraudi effet.Et de Coff. crean dis cum prouocatiOne M. Duillius in rogatio-nem pertulit.De triumpbo item Confulum pro quadam uidoria rogationem ad pojjulum tulit, ^populus eamaccepit, tumque primùm fine »«toricate Senatus,populi iuffu triumphatu eft. . Lexlulia.Vlpian.àdiuoAuguftobancle- gern fuiffe latam fcribit: cui Tranquillus aftipu-latur.ScViues apud Auguftindin annotauit,ante Csfarem Auguftum rieminem caufain de A-dulteriodixiffe.Nam Clodius de pollutis facris Bon® deæ,non de adulterió eft poftulatus-.non prxtermiffuris id crimen inimicis, fi Lege effet aliquid de eo conftitotum.Itaque primus Augd ftus Legem tulit de adulterijs luliam, fed in ui-ros, amp;nbsp;de pudicitia in fœmihas, at non ita graui adiefta pœna ; quiquam poftea in utrunque fe. xum data eft aftio Adulterij, grauiore pœna ad dita.uteftüidercin Conftitutionibus Imperató rum inC. amp;nbsp;refpunfiS lurifconfuk.lib. ^.xlvij. LE X Iulia de Annona,pœni aduerfus cum tl«uit,quiutannona carioreffet, aliquidfece-quot;^Sp. EuxluliaMifcella, qua prohibebaturlega. turn capi, riifi prius de non tranfeundo ad fecun ' das nuptias iiiratum effet , à luftinianofublata cftjeg.ij. amp;nbsp;fequenti, C. de interdifta uiduitate. 5P'®amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- LEX lulia peculatus,reo aqua amp;nbsp;igni intérdi cit.Sp. VE X lulia de Vi public.amp; priuata;quaruni |
LEX lata feu fcripta,8e qu« Mofaica, amp;nbsp;Vêtus appèllatur,Legi naturaefüceefsit, quumbçc ita effet obfeurata, ut etiam manifefta fcelera,pe rinde ac fifcelera non effent, difsimularentur. Quare fcripta lex ob id in primis diuina autori-tate ac beneficio lata eft, ut quæ impünè adtr it-terentur fcelera,ut ftupra,inceftus,adulteria,ra-pinsE,cædcs, amp;nbsp;bis fimilia facinora, comprime-rcntur.Quodfignificans Apoftolus ait; Lexiu-fto non eft pofita,fed iniuftis,impijs,8£ peccato-ribus,fceleratis, amp;nbsp;contaminatis, parricidis, amp;nbsp;tnatricidis,bomicidis, fornicanjs, mafculorum concubitoribus,plagiarijs, mendacibus,amp;; per» iuris. Huneufum diuiriæ Legis (qui cidilis eft) Lex humana eft imiiata, amp;nbsp;catenus Dei donum eft,cxlege diuina fuam originem trabens. Spiègt; gel. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. LEX Leftoria. Q^Leâorluslegétulitin dè-ceptores cos, qui adolefcentes in contraftibus circumueniebant. Alia eiüfdem lex acerrima in eos, quipupillorum bond diriperent. ,Sic etiani banc uocem feripferuntPomponius Laetus, amp;nbsp;Aldus Manutius.Quidam apud Cicerohe,quod amp;ErafAus annotauit,Plcftoria,pro Lcélona Ic-gendum putant.Sp. Lex Licinia. P, Licinius Conf. legem tulit, ut Calendis,Nonis,Oündinis Roman.cuique in dies fingulos j xxx. duntaxat affes edundi caufà confumere liceret. Nuptijs ducentos indulfit: cæteris uero diebus,qui excepti non effent, fta-tuit,ne amplius apponeretur,quàm carnis andp, pondotria,8£ falfamentorum pondo, libra,quod êterra,uite,arboreue natumfit. Imperatuni éft etiam ,ut patentibus ianuis , amp;nbsp;in propatuló pranderétur, Sc cœnaretur ;ut fic óculis ciuiuin teftibusfaélis,luxuriae modus fierét. Poftea cumiftis legibus fituScfenio obliteratis, pleri-que familiam Sc pecuniam fuam prandiorum gurgitibus proluifferit, L Sylla Didator legem ad populum dedit, ut Calendis. Idibus, Nonif-que, diebusque ludorum Sc ferijs quibufdam fó lennibus,feftertiostricenos in cœnam cohfd-mere,ius,poteftasque effet: ceteris uero diebuS omnibus,non amplius quàm'ternos. Aemilii quoquelege,ab Aemilio Scauro Confulelàtà, non fumptus cœnarum,fedciborum genus Sc modus præfinitus fuit. Lex deinde Anna, præ- terfumptum «risid etiamfanxit.utquimagi-ftratus effet,magiftratumue capturuseffet,në quó ad cœnam.nifi adcertas perfonasitaret.Po ftremd Lexlulia ad populum peruenit,Cif. Ad gufto i mperante ; qua profeftis quidem diebus ducenii finiuntur;Calendis,ldibus, Nonis,8c a-iijs quibufdam feftiuis trecenti ; Nuptijs autetnf amp;nbsp;repotijs H; S .milies effc. Edifto tadém Augu fti (uel ut al ij) Tiberij perraiffum, ut per uarias folennitatum dies,a C C C.H- S.ufqs ad duo mil lia fumptus ccénafum propagaretur: ut bis faite finibus luxurise efferuefcétis «ftus cocreeretuf. Aymarus. täX |
|
L L6X ticinia.C.Licinius StoIo.Tribunüs ple bis cum L. Sextio collega eras, legem tulit, ne quisplus quinquaginta agri iugerapofsideret. Alteram item dédit,ne tribunOrum militum co-taitia fièrent ;amp; ut alter Confulè plebecreare-tur.Item alialex Licinia.amp;Mutia, quam P.Lieü nius Craffus orator, Se Q^Mutius Sequoia Pon» tif. maX. orator amp;nbsp;lureconf, fapientifsimi ColT. de ciuibus regendis in eorü confulatu tulerurlt, ut in fu» ciuitatis ius quifque redigeretunSpie^ gelius. LB k Logobarda. Vide.fi placét,Scholia no-Ara in lib.ij.Ligurini. LEX Manlia.Cn. Manlius Conful,legem de üicefima eorum,qui manumitterétur, nouo êx-empl'o.ad Sutrium in caftris tributim tulit. item Manlius Trib. plebis legém tulit, Ut qUando réS änobilibus aduerfægeftæ fuiflent, etiam hi ad tnagidratus gerendos admitterentur, quorum maiores in Romana Republ.magiftratus nó ex« èrCuiflent.Huiufmodï autem homines noui ap-fcellantunPraetereafuitautor.ut Cn. Pompeius Magnus bellum aduerfus regem PontiMithri-datemgererct.Sp. LEX naturç.figeneratim accipiätur.hon tâ-tum indicata eft menti hominis: quin uiget quo que in omnibus rebus creatis,etiam in his, quæ fenfu carent,amp; ratione. ueluti corpora cœleftia, mari a, flumina, fontes, plants, amp;nbsp;omne animan-tium genuS,fuæ quodque naturæ Legibus obtempérant. Quod tainenfic accipiendum eft, non quod natura, fed Deus.naturæconditorha rum legum fit autor, etfi leges naturse dicantur, Quicquid enim natura dat, aut facit,Deus facit, äc generat. Verùm lex naturæ in hominibus eft ilia noticia de Deo,amp; de Dei uoluntatc, quç cô-ditis nobis menti noftræ per Deum eftindita. Vndeamp;in Ethnicis hæc naturæ lex facit, ut in-teHigantjOeum conditoré totius naturç,Deum bonum amp;nbsp;iuftum,Deo obediendum,Deum in-Üocandum efTe, ficut dicit Apoftolus : Qui cum cognouifTentDeum ( nimirumper naturæ legem ) non ficut Deum glorificauerunt. Hæci-tem lex facit,ut homo natural! ter intelligat, Vir tutem expetendam effepropter Deum. Itidem fecundum naturam efie, parcntibus ac maiori-busobtemperare. Hæc^uoquefacit,iniurias, cçdes,furta,ftupra.adulteria,mendacia,amp; bis fi-)milia,naturali iudicio difpicere, idque atteftan-te con(cientia.Vide,Homo homini Deus. Spic-é®^‘ LEX Oguinia.Q^Sc Cn. Oguinij Tribuni ple bisrogationem promulgarunt: ut cum quatuor augures,amp; quatuor pontificcs ea tempeftate ef«’ fent, augeriq: horum faccrdotum numerum pla ccret,quinq;.augures quatuorqi pontificcs ( de plcbe omnes)allegerentur. Aÿmarus. LEX Oppia.M Oppius,amp;T.RomuIeius Tribuni plcbis legem tulerunt, ne qua muller uefteuarij coloris uteretur, nee plus femuncia auri haberet:ncc iunfto uehiculo in urbe, oppi« döue,autpropius inde mille pafiTus.nifi facrificij public! gratia, ucheretur : neu fuperfluo ornata |
ANTE. É; uteretuf, aut plüs uricia in auribüs appendéret-LEX Orchia.C.OrchiusTribunuspleb.de Senatus fcntcntia legem tulit, quæ numeru con uiuarum præfcribebat fieri : amp;nbsp;ut patentibusia- nuis cœnitarctur. LEX Otlfcnia. Otho Tribunuspleb.legem tulit, ne quis cum ordine equeftri in fpeftaculis federet,nifi feftertiüm quadraginta miHiapofsb dcrct:quod fi pontingeret,quilquis efletfiuein' genuus, fiuc libertus, inter équités ingradibu$ xiiij.fpeélarcliceat. LEX Papia Papius Cof. amp;nbsp;ciuis Rom.neur-be Roma peregrini uterentur, lege cauir. LEX Papia.Hac lege cautum cft,utPont.Ma ximi arbitratu, nirgines é populo xx. Icgcrétiir, fortitoq! in concione ex eo numero Veftalisfie* reljSp. LEX Papia Poppca,emendatacft ab Auga-fto,nonàPapiaamp; Pompeio, duobus cófulibuS lata,quod tradendo Ifidorus lapfus cft.Ea conti nebat, Alciato melioreautore : utfiuiramp;uxot filiosnonhaberent,quod alter alteri reliquiflit, decimaparte Fifco adiudicaretur: fublataqi ed Honorij amp;nbsp;Arcadij Impp.Conftitut.quæadhuc fub Tit,dc Infir.pœn.cœlibatas,cxtat,l.fin. Papi us Poppensprius earn tulit;quareetiam fimpli' citerab autoribus,Iulia appellatur.Iuuen. Nam placct.Vrfidio'LexIulia-Non enim ibi.tefte eo-dem Alc.intelligenda eftea, quæ in adulterosff uit,quod alij exiftimarunt.Sunt,quieam Legem alia quoque capita habuifletradant: ut circa ca-ducorum obferuationem, amp;nbsp;de lure quod in bo nis libertorum patroni habent,amp; ne inter Sena» tores amp;nbsp;libertas matrimonia fierent, Tib. qooqi Cæf.nouum caput legis Papiæ edidit:ne fe.xage narij uxorem duccrent:qUafi generate non pof; fent.Alc.certè luftinianilege id fadum deptehé dit,l.fancimus.C.dc Nuptijs.fc. iij.cap.lib.Di-fpun.iij.Sp LEX Papiria.L,Papirius Craflus,amp;L.IuIm* ColTLcgem demuldarum æftimarione.ualde populo gratam ferre præoccupaucrât,cum earn à Tribunis parari, unius ex collegae prodition« excepifient.Vide infra,Vapula Papiria. LEX parabolæiVide infra,Parabola. LEX Petilia.C. Petilius, amp;L. PapiriusMu‘ gillanus,fiueCurfor,Co(riegem hanc ad popO' lum tulcrunt:Vtnullus(nifi qui noxam mcruif' fet,doncc pœnamlueret)in compedibus,autin neruo teneretur.'neque in pofterum aliquis ob æs alienum nederetur, fed pecuniæ crcditæ,bo na debitoris, non corpus obnoxium effet. Iraqi nexi foluti erant. LEX Petilia,à C PetilioTrib.plcb.Iataeft, qua lege nouorum hominu ambitio, qui nundi» nas amp;nbsp;conciliabula obire folebat,compreffaeff LEX Plotia.Marcus PlotiusTribunuspk* bis legem tulif,ut tribus fingulæ quinos denos, qui eo anno iudicarent, ex eo numero fuiffagio crearent. LEX Politica,Sontperditifsimi homines,qui mendaciter atquefacrilegè docuere,reuocan-das Mofaica$,n9ftrasque abolendas leges, qua$ tarnen |
L A t tanunChriftusipfejSrobauit.imo quas pérho-titias hóneftatis, amp;nbsp;lumen naturæ omnibus in fcuIptum.ciocUit.uultque pro conferuanda trab quillitate óbreruari.Rom.xiij.Ex nuncupatoria D.OIdend.in aureum libellum.cui inditum no» gt;ncn,R«ftautatió Politiæ.Sp.
LEX Pompeia.Cn. Pompeiüs StI-abojMagoi Pompeij pater, legem tulit incolistrafpadanis, «tpetêndi magiftratus amp;nbsp;ciuitatis Romæiusa-dipifcerétur, quemadmodü cæteræ Latinæ colonise.
LEX Prtdiatori#:diélàabeö',quodprædia in folutum dantur. Quomodo obæratorû bOna in folutum dari debeant.pete ex xxiij.cap.lib. x; Parerg. Alc.Sp.
LEX Publia,P.PhilóDiftator,tresll. tulit.V-nam.utplcbifcitaomncs Quirites tencrentiAl-leram, ut ante initum fuffragium, patres Legû, qu® comitijs centuriatis (errentur, aUtores fic-rent;qiiöd antè non crat.'Tertiam,ut utrumque cenforem plebeium fieri liccret.
LEX quina uicenaria.meminit eius Plautus iuVfeud.hæcnonperinittebat pecuniam àda-ï'iftamutuó adolefcentibus dari.Refcrtur auté, 'it arbitrabatur Alciat. ad uigintiquinqs annos, ï''»aquod tempus fasnonerat credere minori. Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
LEXRegia. SalómoniUs iü,eftlexPopuli, per quam decernitur Imperium, continens con ditiones, quibus principatuS ineundus, geren» dusq; eftidiéta Regia, quód per earn ius regnan di defertur Vnde, ut Colligit, non una pro omni busfuturis Principibus lex Regia ab initio lita luit(ut rèrum imperiti arbitrantur) fed fua cui-que principi,certis conditionibus , adeó quód quibufdam maior poteftas , quibufdam iniijor tributafuit.ldem exiftimat uero fimile cffeiVlp. loquide lege regia AlexandriMammese, cuius protutor,8cmagnus confiliarius fuit,qui tarn iu ftus 8ctemperanserat,quód meruit legibifoluij quoniam fibiipfi lex erat.Idem inlibris quos dé Ptincipt fcripfit, dicitur nihil nó tribuere Rom. Pontifici, Imperatoris autoritärem ( qui amp;.ipfe
cenifsimaiïj à Chrifto habet caufam temporal^ um rcruingnbemandarum^nimis eleuans,im* pudentifsimum,ut opinor, Oldradi fecutus tu-tlicium. De quo inter alia Hieronymus Balbus ltalus,Epifcopus Qurciç noftrç qui fingularem prudentiamlongamaximarum return traftatio ne comparatam.curn fumma doétrinacôiunxea rat,plenus dierû nupet RomSe decefsit,in hbroi cui irididittitUlum.de Gorohatione.in hs?c uer bafcribit:QuibUs igitur cruciatib. Üldradi ma-nestorquericredimus, qui in quodam fuo nort tain confilio.quàm conuicio,adeô petulanter in gt;nbsp;effares debacchatur,ut omnem eOrum autoria tatem radicitùs eueUere ftudeat: quos non modo regibus,feduel plebei',s magiftratibus pofta ponere audef.quO quidê nomine arguitUr amp;nbsp;Im 3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perij calumniator impudens^.amp; qu® féquuntuf.
E nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Marcellus inTit.de mortuo inferen.l. ip Negat,
* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inquit,lex regia mulieré,quse prægnans mortua
fit, humari antè quàm partus ci excidatur.Sp.
I T E E. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
LEX Rofcia.L. Rofcius, Öthó Cónf. iegèÖ tulit, ut in theatro cquitib. Rom. équitésxxüij. fpeéladi gratia daréntur, quodplebi difplicuit. Aymar.lib.fuprà citato.
LEGE falua,ideftfaluoCanone. C. deFun. patrim.l.j amp;nbsp;ibi not amp;nbsp;eo tit.l, uniuerfi. amp;nbsp;1. fundi. AlbcricuS.
LEX (acrata militaris,quamM.Valerius Cor uinus didator tulit,ne alicuius militis Icripti nó itifcri,nifi ipfo uolente,deleretur : amp;nbsp;ne quis, ubi Tribunus militum fuiffet, pofteaordinü dudbi^ effet.Aymar.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
LEX Satyraeft,quçuhorogatu,multäfimul amp;nbsp;uaria comprehendit. ut, Vult'lfne lubeufnei ut cum lugurtha bellum componatur^ clephan-tes tradat:’omnes transfugas uniuerfos rcddat^ V ideamp;jSatyra Lex.Sp.
LEX Scatinia. P. Scatinius legemtulit, qua puerorum ioncubitores grauifupplicioafficc-j-entur.Ayinarus.
LEX fcriptaiudicialis,perMofen,dfineeiuS Legisnomenaccepit.quieftin eoercendo per dilciplinam, adrctinendam focietatem humani generis,tradita ac inftituta, ad gubernationé ik lius populi CHRlSTVM expeftatis, de-Ritib. / coniugiorum,Succefsionibus,Poenis debitorüj amp;nbsp;fimihbus rebus forenfibus præcipiens. Morâ lis,amp; hæc fortita nomen à fine,cui refpondemi mirü quód cxpofitio Legis naturæ, ac doftrina uirtutum j carnis fragilitatem oftendens, amp;nbsp;ad. ?ratiam præparans.Cerimonialis ueró inftituta uit ad præfigurandauenturi CHRI STI myfté ria,amp; ueros fidei cultus Deo acccpto5,nimirum ultimo fini legis refpódens.Sunt aUtem iüdicia-les amp;nbsp;cerimoniales leges abolit® non pertinentes modo ad nos. ludiciahs enim dataeratiad moderandum populum ilium utentem cerimO-nijs,c H R i S T V M prçfigurantibus.Statu ergd illius populi mutato, necefie crat, ut amp;nbsp;hæc lex ceffaret Vnde nos nuncreftè ciusloco, iuie ci-uili impcratorio utimur.ltidé cerimûnialis ob-folAaeft: quoniam per CHRISTUM adimplà ta.Sola Lexmoralis (cû interpretatio fuLegiS naturæ)abrogatanoneft.Sp.
LEX Sempronia.Vide pauloantè,LexCornelia.
LEX Sulpitia.SulpitiusTrib pleb legéprOa mulgauit, ne quis ordinis Senatorij, ultra duô milita drachmarum,æs alienum conflare poflet.
LEXtalaria àPlautoin Milite appellatorj quód ilia caucbatur,ne quis in couiulo talos bai bcret.Horatius'.Vctitalegibus alea. Hoc 8c Aid atus in Parerg.annotauit.Sp.
LEXTitia.Vide,Titia Lex.
LEX Tullia.Vlde,TulliaL'ex. _
LEX Valeria 8c Horatia,ftatuit,ut quodTri boni plebifcitis iufsiffcnt, Populus t^neret. Et ne quisullum magiftratum fine proüoeanonc cr«arct;quôd fi aliquis creaffet, eum occid* tôs» fasque effet ; neue eaeædes capital! noXahabe-retur. Sanxerunt etiam,ut caput eius qui T ri« bunus plebis,Aedilibus,ludicibuS,DecemuiriS nocuiffetjoui facrom effet •. iSc familia ad ædern
À 4 Cereris
-ocr page 308-|
ANTE L tererisjiberi liberçq; uenuin irét ,lata à L. Valerio,amp; M.Horatio Coff. VEX Valeria amp;nbsp;Porcia. M. Valerius Cof. legem de Prouocationetulit.quaeum, qui prouo calïet.uirgiscaïdi.fecuriqi necariuetuit. Si quis aduerfus ea feciffet.nihil ultra quam improbèfa dû adiecir.Sed lex Porcia deindelata.ucheraen tiorfuit.Nam cumquiRom. ciuemuerberaflet, nccalTetüe.graui pœna afficiebat. LEX Voconia. Paul.l.j. ad Leg.Falcid.Lex Falcidia, inquit, liberam legandi facukatem de-dit. Sed quomodo dedit, fi iam lege xij. Tab.da» ta erat^cuius uerba funt.Quod quifq; rei fuse Ic-gafsit.itaausefto.l.ucrbisde Vcrb.fignif.Refpó dent noftrates doRores, apud Paulum uerbum illud Dedit,inteliigendum, id eft.datam déclara uit. At Alciat. Ego inquit^bege Voconia.iiemq; Furia facukatem earn «oanguftatam fuiffe fcio. Jnfti.Ad leg.Falc. in princip. quas Léges deinde Falcidiusabrogauit. Quid autemillislegib.fan-citame(ret,amplius quærendûarbitratur.Theo' philus autor eft.lcge Furia cautum fuilTe, necui plus quim mille numi legari pofTent. Aiioquin eius quodamplius legatumeiïet.quadruplum reftitui. Voconia ucro lege prohibitum tellato-ri, ne cui plus legaret, quim hxres effet habitu-rus. Cicero oratione in Verrem vj. Voconiæ legis meminit: qua cauebatur, ne quis cenfus, id cft,quicétum milliain bonis baberet, hæredem mulierem inftitueret.Idemin oratione pro Bal-bo.Tulit, inquit, apud maiores noftros lege C. Furius de Teilamétis:tulit QVoconiusdemu-lierum hæreditatibus: in iure noftro etiamnum Legis Fufix Caniniæ extat mentio,quae certuin modum libertatibuscóftiiuebat^ poteftatemq; â Legexij. Tab. teftatoribus generaliter datam rekringcbat. Hæcille libro quinto Parerg cap. xxiij.Sp. LEX Volumnia.QA^olunius SaxaTribunus pleb.legem tulit,ne quis hçredem mulierem in-ftitueret.Cuius contrarium Impluftin.pofthac Ratuir. LBXIARCHTCI apud Atbcnienfes appel-labantur, quiiusdehæreditatib dicebant. Aüf#» enim hçreditaté dixerunt,«iri ?aQ«/,,id ed.à de-finédo. quód ab uno in alte rum definat,id eft,ut Galli dicunt.In mortuis uiui fefsitant. qua ratio neipfeetiam uerbum Lego,inlegexij. Tab. generaliter acceptuarbitratur,l. uerbis.ff.de Verb, ^ST’’® 9'j*®''^etdeficientiü uolütate.aïrJTa;/;.«//. quod amp;nbsp;fyllaba indicat.quç in legato prima pro-ducitur,cutn alioqui effet corripienda.Hæc Alc, c.j.decimilib.Parerg.Sp. L I LIB ELL A.Videfupra, Chœnix. Accurf. in I.iudices.C.de Epifc.aud.ubi Impp.iudicib.ma-dant,ne alimenta bis, qui cuftodiacarcerum at-tinentur, deeffe finant uiftualem fubftantiam.li bellis duobu$,aut tribus diurnis, arbitra tuCom mentarienfis decernant,àlibro,diminutiuafor-tna dici credidit, Vcrùm Alciàto magis acceden dum j qui de libellse pondéré fœminino genere, duRum putat,cap.xvij.libr j.Parcrg.quod amp;nbsp;ab |
I. Oldend.obfcruatumeft.Sp,. LIB feLLARl A concefsio dicitur.cumEtU pbyteuta transfert ius fuü in alium: hoe eft,fub-ttitutio quidamEmphyteufis.tefte Oldendon Spieg* LlBBLLVS,itcEpiftolaeftaffertoria,qui uulgd Credétiam, uel Certificationé uocamus: cum fuperior magiftratus fidem facit pro fubdi to,uei etiam pro alio: ut qüum tributorum amp;nbsp;ue Rigalium immunes,ad publicanos æftimare k» lent:ne pro ueRura res fuas aduehentes.impor-tantesue.inhibeant.Paul. in 1. ft pubiieanus, de Publ.Significet .inquit,id libello manufua fob fcripto.eumq: ad publicanum mittat.HuiarmO-diaffcrtoriasliteras,quarum fpecies eft.quçuul gó Formata nuncupatur,abEpifcopoClerici ha bere folent.l.fi quapercakimniam.§.prçtereaia bemus.C.de Epifc.amp;cler.Sp. LIB ELL V S,eftformulafcripti,compleflês aRionem ,amp;futurælitis fpeciem in iudicio, I.j-C,dc Edend.Sic reRè diffiniri libellutn Old.di-cit,ncctam curiofèlaborandum bic effe, ut quidam faciüt. Nam libellus nihil aJiud facit, quàm quód ius illud perfequedi exhrbetiudici cog«' turodecaufa.Sp. LIB ELLV S eft duplex,Conuentionalis,8s Accufationis,feu lnfcriptionis.de Cóuentiona-liloquiturd.l.j.amp;l.j.C.eod. cit.de inferiptiond-libellorum.ff.de AceufSp. LIB ELLV S .indicate AlbutioproAlciato, quum fimpliciterlex de Libello loquitur, appa-rerenondealia fpecieinteliigendum, quàinde Supplici, quem uulgus Supplicationé appellat, in tit.C.Quand.libel.Princ.uat litiscontelbiac, amp;nbsp;in 1.non diftinguemus.§.€umquida. ff.de Ar-bit. VideBudæum in Ann.prior.Sp. LIBELLVS Abfolutus eft, quando cafuffl feufaRum fummatim uno orationis contexU compleRimur. LIB E L LVS .elegâter pro punRis amp;nbsp;artica« lis qui in cóiukacionem proponebâtur ablmp. Vlp.ufurpauit in l.ité ueniat.$ præterbçc.dePe tit.hçred.eod.Oldend.annotauit,Libel)û etiain appellari Commentariumin Sacrasliteras.inc. ij,in prin.de Sum.trin.amp;fidecaih. Li B ELLVS famofusquidfit.oÖéditlmpe* ratorl.unica.C.deFam. lib. Azo ibidem:itélu-rifc.l.lex Cornclia.de Iureiur.§.fin.Sp. Ll B ELLV.S, fyllogifmus lunftarum uooi* tur.Nam^rimó narrat planè.fecundo additcau fam petitionis, amp;nbsp;tertio fubinfertipfam petitio-nem.Zafius in tit. Inftit. de aRion, Vk ecce cuta ita dicimus.Iure ftatutumeft, poffefforem iniu-ftum rei alienç, teneriad reftitutionem eius do minoreRèuendicanti. SedTitiuspofsidetme inuito,amp; iniuftè,rem meam.necuultreftituere. Quare peto Titmm condemnari,amp; compelli.ut mihi eandem remreftituat. HïcuidesMaiorem propoficionem.Minorem, amp;nbsp;Cóclufionem.Ex Zafio.amp;Oldend.Sp. LIB ELLV S appellatoretiam Scbedialnti-macoria.uidelicet quæ in foto, aut ualuis eede-fiarumproponitur ; inueniffeputa Semproniü annuluin |
A N T U t . . . , lafon.in l.j.C. de Sacr.Ècci. Sp?
atibuluih aüreum,eiqs cuius eft rcddituru,ui dh citl.falfus.§.p!eriq!.ff dePurt.annot.Old.Sp.
LIBELLVS quomodo,Sequotmodisemé detur,lege apud Zaf.in titlnftitu. de Aftion.§.fi minusi
LiBELLVS memoria!is,fcriptummeinoriç caufa paratum.
* LIBELLV S pofitionalis,aut(utdicunt) Ar ticulatas,uocatur,qui fingulas partes,8c circum ftantias fafti, feu cafus, brcuifsimis pronuncia-tis compleftitur.adieftis nihilominus,quç ad li bellum re qujrütur. Vide Old. in de Formula li-belli.Sp.
LIBELLV S repudij,in leg.fi poenituit.ff.de Diuort.
Li B ELLI appellatorij, uocantur porrefti à litigatoribus,inl.j.§.ul.ff. de Appell.Sc alibi l^pe in cod.tit.fic dicuntur libeUi.Oldend.
LIBER populus quis fit, Proculus éipliéâf inl.non dubito.de Capt.amp; poftl.reu. Sp.
LIB ERAE perfonæ Vlpiano, quænullius
funr,l.i. de Interd.Sp,
LIB ERI fünt,quicxingenuis nafcuntur:fiut autem liberi, qui manUmittuntur.
LIB ERl,nedfifilij,fed Sc nepotes,pronep0.-tes. Sc deinceps nati dicuntur. VIpian. de Polli-cit.l.inter liberos, nepotcinquoq; contineri. Di uus Pius refcripfit.Paulus:Liberi nocantur nfq; ad trinepotem.l. Iarifconfu!tus.§. parentes, ff.de Gradibus affinit. Calliftratus-.Liberorum appel lationc,nepotes,8c pronepotes, cæteriq; qui ex his defcendunt , contincntur. hos enim OnineS Libcrorum appellations Lexxij.Tab.cópreben dit. Sp.
LIBERI diftio, tametfifolet Latinè loquéti
L1B ELLV M ptincipi,uel pr^fidi dare,Paul, inl.libertus.ff.de In ius uoc.Sp.
LIBELLO S agere,inl.re(criptü.ff.deDift. pig.Refetiptum eftablmperatote,libellos agen
bus plurali numero proferri, ficut pugillares.c® dicllli, quadoqj etiam fingulariter liberum dici-mus.Modeftin.l.ius autem.de Paft. Non poteftgt;
præfefto.Budæus.
LIB ER pro certa parte operis, ut Pandek® juris in quinquaginta libres diftindæfunt.Bu-dæus obferuauit, Ciceronem alicubi ufurpaffe Librum,pro inuétario,utuulgó dicitur, uel Re-S''^^°-5P- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , . ,
LIBER rationum,fiueRatio,ultro citroque dandi,accipiendi, credendi, obligandi, foluédi, tui gratia negociatio.l.fi quis cxargentârijs.§.ra tionem.ff.de Edendo.Sp.
inquit.quis nolle fuum liberüin cffeAtem Vlp.h nemoprædo.de Reginr. Locupletiornon eftfi ftuS,qui liberum acquifiuit.Sp.
KIBBKORVM appellationé.intérprctatus tft diuus Pius 1. j. delur. immnnir.l.quia.Solut. tnatrimon.nepotem quoq» txfilia cótiheri. qua
quæ generaliter publicæ utibtati derogarént,t3 muni fententia receptum eft. Vgt;de Alc.interprè tantem 1. cognofcere*de Verb. fig.Sp.
LIBERO S baberequidicantur,oftédit Ale xan.Neap.c.xv.llb.j. Sp.
LIEER à fide,qui fidem foluit, dicitur.
LlBERbomo.Oppo. Seruus. Vlpian.l j.de His qui deiec.§.bxc in faquin. uerf. Sed cü quia inliberohomine,inquit,nulla corporis æftnna-tiofieri poteft,fed quinquaginta aureorum con deranatiofit.Sp.
Ll BER ALI A,Vlpia. ait,ftudiaaccipitnuSi quæ Gr^ci VatuAfi« naSImona appellant.Ciceroni^ Ingenuæ artes diftæ-.Plinio,Liberales;quæ,aùa-tore diuo Auguftino lib.vj.dc Ciuitate Dei.lecü lares à recentiorlbus uocatç funt.Cur diftæ fint
LIBERA adminlftratio,quç plena rei admi/ niftrandaepoteftatem babet,fraude remota,l. G Vater.ff.Quæm fraud, credit.Sp.
LlBERAiurifdiftio.Vide,Iurifdiftip libéra. Liber ale refpófum, hoc eft,ingcnuurni
Sc minus ditsimulantcr prolatum.
Liberales, budævis indicatin poftenor. Annot. Sed Sc Seneca cur fint liberilia ftudia difta.ear^j
oftenditeplftlxxxix.Sp.
LIBERAL! caufa manu afferere, funt iuris uerba,Donatus inquif. à quibus etia AffertoreS dicuntur,uindices alienælibertatiSi Nam 8e cad
fa ipfa Liberalls dicitur, quæ aftiohem in fe con tinet libertatis.Itê,Liberale indicium, cum quis’ aliquem uindicatinlibertatem.
LIB ER ALIT A s fraudolenta,quç nocet a* lijs.utfi quis debitum tondonans debitoribus, nolit creditoribus fuis folutó iri.Vide l.ul.C.dc Keuoc.bis quæ in fraud.,cred.Sp.
LIBER ALIT ATE frul dicitur is ,in quem liberalitas confertur,non qui ea ftudiofè utitur. WViftorius.
LIBERATIONIS uetbü.folutionisqi.eiuC
LIBERALIS caufa dicitur, qua do aliCui mó ueturqu^ftioftatus.feruus,art liber fit.Vtfi quis dolo malo,uel in (eruitute,uel maior uiginti an-
ismeftfignificationis.Vide.Solaere.Sp.
nis paffus leuenundarifit preciumqi accepenti bis enim proclamatio ad libertatem non dabiJ _________________________tur-.tit.uulgato, Quibus adlibert.proclam.non LlBERAmandata,queplenareiconftituen lic.cbntinctur.QuodScab Egnatioeftannota-;, - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turn inlul.Capitol.fupra.Afferere manu. Sp. quot;
^5epoteftatembabent,Bnd.ait.Sp
I-lBKKAprçdiameboreinrefuntJ^ femai
LiBERAprçdiamelioreiurefunt,q ferua. LIBERV M »gere,Zafiusait,nihilalindeft* Tullius ißqr pro Lege agraria. ¥rfiiegt;g;cH und ledig, quam nullum habere dominum, cul fubieftum LIBERE,Sc fine exceptione fideiuffor pro- nbsp;effe oporteat.Nec quilibettantum à natura, ue.*
LlLKKE-jScfme exceptione fideinffor pro-mififie intelligitur.Liberè,quantum ad ius Sc na
turam Rdemtsionis. SineexcepnoneJciVicet Vn uoVa-^Aon tarnen per hoclegnimis excepnoni-bustenunciat.c.expartejj.deOtft.deleg.Vide
rumetiam qui abfque dolo malo inlibertate din moratus eft,liber effe præfîimituf.nift probetut effe feruus,l.intereft.§,fin.l.igitut.§.pQteft.ff. de Liber.cauf.Spi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b
-ocr page 310-|
11B E R V M eft mihi,hoc eft,licet,pöflum,amp; inarbitriomeoconftitutuineft- LIB BRT A S opponitur Seruituti. Vndecó uenire non poffunt.C.de Latin, hb. tollend.l.er-go.ff.de Fideicomm.liber.Porró fub appellation ne libertatis,non folum accipienda eft, qüse fer-uiliconditioni opponitur, fed omnis conditio alicno iuri fubieda-Contrà qaoqs fub feruitutis appellatione omnesomninofpecies fubicélio-nis funt intelligendæ, quæ iuris ac poteftatis ali quid in perfona producut, tefte Dn, Old. quem uide aél.ix.Clafsis iij.Sp. LIBERTAS direélanuncupatur.quadomi nusftatimcöntribuit.Sicut obliqua feufidcicó' miffaria,qÜ£danda mandatur hæredi. Quaere, Fideicomm. libertas. LIBERTA S relidauideturhifceuerbis,No lo aliquandotibiferuiat. 1. quidamteftamento. ff.de Fidecom.libert, LiBERTATiS appellationécótinericiui-tatéRomanamJ unifa.iamcitati tit. C. indicat. LIBERTATIS propriumeft,ficuiucrc ut uelis.Cic.de Offic.amp; idem in Paradox.Libertas eft poteftas uiuendi,ut uelis.Libertas,Florétius lurifconf.in 1.libertas. de Statu hom. eft natura-lis,inquit,facultas, eius quod cuiqi facere libet: nifi fl quid ui,autiureprohibeatur. Eftque ea ni hil gratius,leg.Paulus.$.j. ad tit. de Fideicomm. libert.Adde Regulam iuris,1. libertas.Ex Alberi LIBBRTINVS eft,quiexmanumifsioneli bertatem eft confecutus: Ingenuus uerô,qui fta tim.ut natus eft,liber eft. lnftit.de Liberti, Eftqs Libertinus rclatiuû Ingenui : heut Libertus Patron!, amp;nbsp;Libertus quidê idem qUod Libertinus, hoc tantum differentes: quod Libertus femper referturadeum cuius eftlibertus,putaPatroni: Libertinus uero,nomen eft abfolutum,denotas eum,qui nec fcruus,nec liber eft. Notus eft lufti nia.in j.lib.Inft.tit.de Ingen. St liberc.ubi nihil a-gitur nifi de códitione, nullo refpedu habito ad patronos.Sp. LIBERTORVM generafupràindicauim9. Adde Alciatum,apud que ea de re, turn alijs fci-tujdignis,extat elegans cap.lib.j.Parcrg.Sp. LIB ET,idë quod placet:àlabédo, utVarro inquit,qu0d quæ placent, in mentê prolabâtur. Sicaccipiturà lurifc. in definitione Libertatis, quod amp;nbsp;ab Alb. obferuatum eft.Sp, LIBONIANI fenatufconfulti fentetiaeft, ne is fit tutor qui fein teftamento tutoremferi-pferit.Papin, in Icg.Ex fententia.ff.de Teftamé-taria tutela. LIB R A inftrumentu eft, quo res cum lancib. ponderantur, Se alio nomine Bilancem uocant. Ïnftrijroentum ueró quo res fine lancib. ponderantur, Statera dicitur. at Trutina proprié foramen eft,in quo examen regirur.Examé ueró di-citurpropriè lingua, qua trutina regitur.Sp. L1B R A M argenti conftituünt quinqi folidi: dicente Imperatore,tubemus,ut pró argeti fum ma,quam quis thefauris fueratillaturus,infercri di auri accipiat facuitatem, ut pro fingulis libris argenti quinos folidos inferat, C. de Arg. pree. quodthcf.infert.lib.x.Sp. |
LIB R AM auri,fcptuaginta duo aurei confti tuunt.l.tjiiotiefcunqi.C.dc Sufe. Præp, amp;nbsp;Arch, lib.x. Vide lafon.in l.fin.ff.Dcin ius uo. Srquæ-reinfrà,Solidus.Sp. LiB RARII depofitorü ij erant, quiperfcri-bebat,quid quifqs apud figna depofuiffet. Nam, ut Vegetius prodidit, antiquitus inftitutû erat, utexdonatiuó,quód milites confequuntur,diroidia pars fequeftraretur : ne à contubernalib-periuxuin abfumi poffet, inaniumq; rerû côpa-rationem.Libraries itcm,receptanuncuoce,ap pellant Librorum excuffores,hoc ett.Typogra-phos.Cuius artis inuentum,Elfacijs noftria,an-tc alias riationcs donatum,apud Argentoratum lOANNÎ MENTELINO Prototypogri-pho,S CHOTTORVM familiçproauo,fuban num CHRISTI,M.C C C C.XXXXIl. licet citispublicatio, fed baud abfq,- ingenio, Mogun tiacis trihuatunSp, LIB R ARIVS.Sc£Uola;Silibrarius,inquit, in tranferibêdis ftipulationis uerbis erraffet,ff. de Reg.inr. Vulgó Notarius uocatur. Vip. I.felt;^ etfi quid.ff.de Vfufruc. Nam fi, ait,librarium mS mittat,8e qualum Sc calcem portare cogat.Aiili’ quis etiam erat,qui libros tranfcri bebat:quo no mineuocaripoffunt, quoshodie Imprefforcs, haud fcio an propriê dicût.Librarium ité, quod ad libros pertinet. Vnde Plinio Librarium atra-mentum.Librarianobis eft,qu; Græcis Bibliotheca dicitur.Sp. LiBRATORES,id eft,menfores,ïn l.j-C.de Excufa.artif,lib.x,Nam Librarc,eftlibra metiri. Libra autcm,fiuc Libella,menforum inftrumefl tum:Sc Libramentum,certa inenfura,l. cum an-tcrioribus.in ptin.C.de Temp, appel. Sp. LlB RAE A.Vide Synthefis. LlBRIPENS ,ponderator eft,à libra.Sc peo dendo,fiue ponderado diéhis. Veteres enim S' re graui Sc rudi,non fignato ufi funt, neq; nume rabant, fed precium appendebanc. HincTeffa-mentum per æs Sclibram. Vigl.in tit. InftdeTc ftam.ord. Sed Sc LlBRIPENS dicitur penfatorftipis, feufti pendiorum militum.Bud.in Ann. LIB RI improbatæleffionis protinüscorr« pendi.Quære,Medicamentum. LIB RI publici, Sc feripturæ accipiendi font, qui in publicam cuftodiam,return geftaruit gn tia,repofiti funt: quibus Sc Integra fides haben-daeft.l.Cenfus.ff.de Cenfib. Aut Adhaec.C.de Fid.inft. Obferuandum autcm,quod iuxraVip. refponfum librinecdum perfcripti.non conti-nentur librorum appellatione, no magis, quàin ueftis appellatione nódum detexta. Sed perfcri pti libri nondû malleati, uel ornati cotinebutur, proinde Sc nondum conglutinati, uelemendati continebuntur.Sp. LIBRORVM appellatione quid côtineatur, traditlurccon.inl.librorû.de Leg.üj. Vide Bar. legé eandéexplicanté:utfcias,an nomine librorum lurifprudentiæ, quos legales uulgô uoeât, ueniant |
|
Lquot; ANTE u.eniantCommentarij,féu, utappeUaturitidem uulgó Lefturæ Doélorum.Sp. Ll B RV M Valla interpretatur parteoperis: Volumen uerd minus effc Libro ; confutans Vl piani (ententiam,qui,Si centum, inquit.libri 1e-gati font.centum uolumina ei dabimus.non cé-turn quæ quis ingenio tuo metitus ert. At quid fibi uellet lureconf. nefciuiffe Vallam, Alciatus deinonftrat lib.de Verb.fig.iiij.Sp. LIB ID O,prouoluntate interdum ,utapud Ciceronem inuenire licct,accipitur. Nam ab eo quod libct.dicitur. Donato eft quçlibet uolütas temerè fulcepta.Et quainuis in mala re ferè fern per dicatur, tarnen in re honefta à Saluftlo dici-iur;quod Fr. Syluius antè monuit. LiB ID IN O S AEfententiæ, quæprolibidi ne cuiufqgt; feruntur, LIBITIN ARIV S,faneriscurator.Vlpi.de Inft aét.l quicunqi.Si Llt;bitinarius,inquit,leruü pollinftorem habuerit.isqi mortuum lepclierit. Nebn(f.Aliasdcfignatordiaus.Pollinftorépro eo.qui cadaueratravat amp;nbsp;fepellt.ut fupra. Vide inba,Vollis.Sp. EiBVRNi.olimRomanis.quiptiuatim quof cunqi in iudicium uocabat, iuffu mag'ftratuum (quoduilifsimoruhominum officiumerat) di-cebantur.quódferè è Liburnia,effent. Ll C EN T iÂ,Vallæ eft,impunita facultas lo quendi,uel agendi quæcunque placent. Vlp. tit. deMinorib, bac uoccinbonâ partem ufus eft: dn uetbis femper in inalam parte accipi ifeiheet pro temerlKte loquendl quæuelis t Infaftisin jnalurnaccipi.nonnunquam in bonum,ut apud Vlp.inl.iij.de lurifdi.om.iud.ubi hæc uoxabla-tiuo cafupofita eft;quod interprètes multosfc-fcliit.ficutpaiticulaln, apud ahos multos Lati-næhnguæ fcriptotes,8c maxime ucteres.fubau® ditut. ld quod primus omnium often dit Alc. in Parado.lcem ScapudTriphonynü in l.quifme. de Minor.pro hcitafacultate ponitur.V ide Bar. m\ aho.ff de Alim.leg.Sp. Ll GET,abfolutè pro Poteris facere.plurfta Tiamqinte\ligitnr,üt àBart.traditum eftinhfti-pulatio ifta,§. hi,qui.ff. d e V e rb. obh g. S p. LICET,pro quamuis, aduerfatiua particula eft,de quauide Arch c.licct. de lureiur.libro fe- xto.Sp. E i CE AT ire,id eft.pofsit ire. Eft enim ele* ganS,Zafiotefte,loquedifigura,cumlicere .pro pofte ufurpatur.Vnde, qui promittit ire, agereli cere.intelligitur ftipulatori dediffe poteftatem 8cfacultatemeundi,agendi. Sp. LI CERE ire,agere,exnatnra Sc origine non tile ita perfonale, quod ad hæredes no tranfeat, ftàiurisprælumptionenô eft tranfttorvum,nift latione in quibufdaregionibusQutin Aegypto') hvcsexprimatur. Quodobferuatu dignum eft ’ ubiarundme pro ligno utuntur,Scatundines 8c ^ilit.ire, ager.per uiam publ. uidel, q. §.ult.ff, papyrus combuiitur,Schetbule quidam,utl Ipi ^itquidfiatinloc.pubhSp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;næ,ueluepres continebuntut.Sp, El CERE üti,frai, ex fui naturanó tran fit ad nbsp;nbsp;nbsp;LI G 'N A cofta,pro aridis, quæ 8c acapna dh hæredes,aded,utfi etiamhæres exprimatur,ad-- ci poffunt.Offilius ea nedigno nee catboni ad- |
uerfum cft, Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ . LICERI ,idem eftquodlicitari,hocéfta(?J ferre precium,precium augere in auébone faci^. da,hoc cft,in uenditione quæ publiué fit. Vipia» nus;Si res eius uenierit, amp;nbsp;exiltat qui plus liceâ tur. LI CBRI animofe.Paulus inl.fi pignori.lFFi mil.ercif.Nifi obijciatur,ait,creditori,quód ani» mofè licitus fit.Sp. LICIT A TO R,qui preciu offert in auélionC pro re uehali. Hinc Licitatio,lubhaftaiio,hoc cft,uenditiopropofna. quæ precio ementis au-getur.l.licitatio.ff. de Publ.amp; ueéüg.Sp. LiGITATIONE uinccre.Vlpianus.Ni ad licitaiionem rem deducete,ut qut liciialionc ut cerit.hic habeat inftrumenta hæreditaria.nô pla cet,neqi mihi.neqi Poir.p.Sp. L1 C IT V M dicitur, quod iure licet, hoc eft, quodhoheftû fit.ut Modeftinus interpretatur 1. lemper.de Ritu nupr.Sp. LIGT O RES dicuntur.qutante PtætoreSi aut Confules ferebant infignia magiftraius,hoc eft,uirgarum fafces,8i fecures. Hermogenianus de Manumif.uindic. in l.antcpen. Manumifsio; inquit,pcrliétores hodie domino ia een te expe diri folet.Græcè lgt;«j3lt;^Jx'’' dicebâtur, quafi uitgas tenentes.præcedcbavit enim iTiagirtratus.faices uirgarum præferentes. Vide Bud««m tn l.Pro-coiilules.de Offi.ProconC Sc infrà , Viatores.E. tymum uocis expendit Gellius capite tertio, libro duodecimo.Sp. L l G A RE,boc eft,uincire hominem.eftddi-gentiscuftodis,l.j.§.pen.ff.de Fugit.l.bhomiué. ff.Depofiti.Sp.', L i G A RE funes arboribus.lnft.de Rer.dluÏ, §.tiparam. Ll G A TI uidentur, qui domi Temper mane- re coguntur. Aut.Quom.oport.epiieo. f.fi ueid neino.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* LlGATVRA, quo quidli ga tur. Ll G iV M Feudum .interprètes Placitorum Feudaliû effc tradunt,ubi abSolutè bdeiitas coit tra omriem hominem iuratur. Hinc Ligius homo, ^ui Zafto ouigo uocatur.botts /rnind und aller unfit feind.Be quob plura qu^riSiUidere licct Spe cui.8cloanncm Andreain c.paftorahs.in Clem. de Sent.8i re iud.Sp. L1 G N AT 10 .Sclignorum defeftionc,8clo-curout\de ligna accipi pofsint,figniftcat Sp. Ll GN V M,Vlp.deLeg.iq.l.ligniappellatio-nemotat, quiequid comburendi cauta compara • tum'eft.Materia etiam eft dia, quæ ad ædifican-dum,fulciendun qi ædilicium necefiaria. Nebr. Item eodem tradenteibidem.Lignorum ap^iei næ,uel uepres continebuntut.Sp. LI G N A cofta,pro aridis, quæ 8e acapna digt; hue manet petfonale.Vnde iftæ duæ Stipulatio numerat.fed ut proprium genus.l. ligni appelle lione.§.fi lignum.de Leg.npSp. Ll G NE AUna.VidcjLanalignea. nes,Licetite,agere,hcereuti,frui, non in omnibus aftimhautuf. quod à paucis quoqi animad- |
tlGVi
-ocr page 312-|
innafcatur, uocabulum detorfit Galenus unius inuerfione literæ.Libyllicon a,ppcllaait.Pro pi-pere eo ufa eft antiquitas, amp;nbsp;nüc ruftici Ligures pro piperein condimentisutuntur.uttcliatur Mufa Ferrarien. Paulus in 1. non omne quod bi« bitur. de Pcn.leg. Sed quod quidam, inquit, né-gauerint piper.amp; ligufticum,amp; careum,amp; laier, amp;nbsp;estera buiufmodi in penu non efle,improba-tum eft.Sp. LiMEN. Annotarunteruditiquidam ab Vl pian,hanc uocem,pro interiorc domus parte,ut etiam à Marone,ufurpatam inl.illicitas.de Offl. præfid.quum ait:Et ne tenuis uits homines fub prætextu aduentus officiorum uel militum limi neunico,uelbreuifupelleftili adaliôrum ufus translatis.iniurijs uexcntur. Apertius quidé eft, quàm fi Lumine legas,ut uulgo habetur. Sp. ■ EIMENARCHAB, non àliminibusimpe-x rij,fed «« rtv ay/iU®-, id eft, à portu dicûtur. Sunt àutem euftodes porcuû : quos Ariftot.in Politi-cis appellat Limenophylacas.Ita uox hæc inteb ligenda eft in l.Limenarchæ. de feruis fugit.in 1. Munerum.de Muner amp;nbsp;honor. Alciat. in Rubr. C.deFundis Jimitrophis,lib.xj. Dicitur uerô Li minarcha,iiminis, feulimitispræfcftus,qui fcili cetgeritcuram tuendorum prouincis limitum, prsiieiturq; militibus limitaneis. Arcad.de Mu ner.l.munerum ciuilium. Nebr. Eft diélio merè Græca;a//lt;vFenim Latinèportus dicitur Itaque Limenarchaproprié dicitur,qui locis maritimis prseft.undetraiedus eftad esteras nationes. LIMINA Imperij nô eo modo dicûtur, quo limé domus : unde feruus ad limina didus, pro atrienfi, Bw Partner Sunt enim loca qus nos An« ilufi Sefrontyer, etiam uoceiam Germanitate (fi dicere liceat) donata,nuncupamus.Sp. LIMINE,hoeeft, ingreffuiudiciorüexpelli, in Lfin.C.Sent.refcind.non poffe.Sp. LIMINI VM.Cum poftliminij uis,hoceft,o-rigo riominis qusritur.Seruius, tefte Cicerone in Topicis,nihil putatfut ipfe Cicero opinatur) notädum.nifi poft, Sc lim inü, illud produftioné effie uerbi uult,Scc.Scsuola autem P.Pil.iüdum putat efie uerbum,ut fit in eo amp;nbsp;poft,8climen:ut qus à nobis alienata funt.cuin ad boftem perue nerint, Seexfuotanquam limineexierint: hinc cum redierint poft ad idem limépoftliminio ui-deantur rcdijflc.Sp. LIMITANEI fundi, id eft, limiti deputati. LIMITANEI milites dicûtur,qui fublimc-narcha prouincis terminos tuentur.luftinia.de Offic.Prst.Aph.l.quas Deo. Prolimitancis.in-quit,ordinandis, quia necefiarium nobis efie ui detur, ut extra Comitatenfes limites limitanci conftituantur : quipofsint amp;nbsp;caftraScciuirates amp;limites defendcre. Etpaulopóft: Si commotio aliquafuerit, pofsint limitanei fine Comita-tenfibus militib.Scc.NebrilT LlMITARE,partiri,diuidere,fiuediftingue« re, Latiniseft. quod interpretes , fedbarbarè, pro moderari ufurpant.Petr. Vilt;ftorius;Limita« re efie exiftimo,ïnquit,lites amp;nbsp;terminos collect fc-Sp. |
LIMITES inagris,nunctermini,nuncuis tranfucrfs funt. Horum duo maximi dicuntur, Cafdo,amp; Decumanus.de quib.uidePliniüduo deuigefimolib.IndicattaméBud.hïc, Limitera non pro termino intelligendû oportere, fed pro forma agri Vide I. inagris.ff. de Acquirend.ref., dom.Limites auté,rcu termidi territoriorû,qui uôcantur à lufecofT. in l.v.de luft.St lur. Agri.te' fte Zafio,ohginem acceperunt à iure Gentium, quo tempore diftinéia funt dominia, cœpit efle Meum,Sc Tuum. Obferuandum ueró,quódli' mites faciuntrescertas in gcnere,tribus modis: aut natura,aut hominis fado,autadiedióequa' Jitatum fungibilium. A natura res propè omrits natsaccipiuntlimitationem. Homo limitatuf perfuam naturam, cquuspariter, Sc fic de alijs. Quicquid manu hominis fabricacur.erigitur.pï citur, hoc dicitur limites accipere factohomi' nis. Sic domus limites accipit, fecunduinquoi sdificata eft. Sic fundus,fic nauis limites acciplt; ünt exopere. Quod fundus eft latus,uel ardus, modic», uel ingés,hoc eft faéto hominis,1.quod ia rerum.deLeg.j. Tertio aliqusres accipiurlf mites pernumerum,pondus, Sc permenfuraffl. ut funt oés res fungibiles.Hçc tertia,ceu fingula ris doârina Zafio debetur,quam uideinl.mutu um.§.mutui,ff.Si cert.pet.Sp. LIMITES certi, cumfinibusadieélumet qui duo uicini proximi fint.l. forma, ffde Cêfib-Vide Bar.in 1.demonftratio.ff.de Gondit.amp;de-monftrat.Sp. LIMITR OPHI fundi dicuntur,nondlim® narchis,fed à limitaneis militibus,quód tenere’ tur eorum poffeffores annonam inde prouenie-tem,ad caftra militum ducere, qui inlmpchjl*' mitib.cxcubabant aducrfus barbaros. Limitanei uerô agri.àlimitrophis différant ; ut ex hi* Aclij Lampr.in Alex.uerbiscolligitur:Solaqu{ dehoftibus capta funt,Iimitaneis ducib.amp;mili' tibus donauit,ita ut eorum effent,fi hsredes eO' rum militarent, nee unquam ad priuatos pern-nerenfdicens, attétiùs cos militaturos,fietiani fuarura dcfendcrent.Alc. in Rubr. Cide Fundi* limitroph.lib.xj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , LINBA margaritarü,ferieseft margaritar«* pertufarum,filo mfertafum^ Scsuola ad Lége® Falc.l.Lineam,inquit, margarirarum.ItemVlP’ deFur.hfi quis uxori. Silinea,ait,margaritaruni furrepta fit.Nebrifflo linea uti margatitis petto fis,apud lurccó.in l.fi feruus feruum. ff. ad Leg-Aquil.Qusrc,Lineâ. LINELLVS differtàFeudo:primo,qmam eo iuraturfecus^quam in lincllo. Item feodû da-tur amore, lincllus uerô pro tneteede lté in Feo do pon fuccedunt fœminæ,in lincllo fecus. de multis alijs differentijs uide Felinü in c. €?ƒ rùm.column. v.8c fequent.in ucrf.nonó fallit d« iudic. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. LIN E V M , quod ad linum attinct.Hmcli-nesueftes, quarum ufysetfinuncuilisfitScpj® beius 4 tarnen is olim nobilium erat, Sc honoris cauls |
|
caufa primum datus eft facerdotibus : ac proin* de nulli monachorum conceffus, nifi inter obe-unda facra,tefte Erafmo in uita diui Hieronymi. Inter lineas autem ueftes Bayfius cap.iiij.de Re ueft.Byffnin numerat.Quære Byflus.Sp. KINI appellatione,tâfaélum,quàm infeftü cótinetur,quodq; netü.quodq; in tela eft, quod nondum eft detextum.etfi tinélu linum fit.Vip. ait,credo lino continebitur. KINARI V S,qui lini artem exercet. KI N G V A Romana,id eft,Latina. Aut.de Ma dat Prin.in princ.Albericus.Pro differentia fer-inonem apud Vlp.accipitur in prin. 1. fideicom-miffa.ff.de Leg.iij.Fideicommiffa,ait, quocunq; fermone relinqui poffunt;non folumLatina,uel Grseca.fed etiam Punica,uel Gallicana, uel alte riuscuiufeunqj gentis lingua,linguis abfcifsis pœnas loqui.Iufti.in l.j. §.j. C. de Ötfic.prsefcél, præt.Aphricæ. KINTRARII,quorum meminitVlpianus in l.j.Naut.caup.ftab. lintrium funt exercitores. Lintres autem fdnt interfluuiatiles naueS, quse remisagebantur. utpalàm fitexCœfare invij. Comment. Sp. LI Q.V A M B N,dicitur pinguitudo ab igne li quata,8ccoquinario ufui pro ebridiendis eduli-isreferuata.Accipiturtarnen aliquando etiapro alijsquæ inciborûufum nonueniunt.Hoeuo-cabulo ambiguë ufi üidentuf imperatores in l.j. Quæres export.non deb.Sp. Ll Q.VET,quod iaidoneèdijudicari poteft. Mon liquet,quod caufa iam cognita, 8e peruen-taad conclufionem,iufticiam non habet eóper-tam.Eft aut mos ifte quo dicitur alurifc.Non li. quere.à uetuftate fumptus;ut cum ampliabatur reus,hoc eft,caufa ^pferebatur in aliud indiciû, quo melius cognofceretur.LPomp.ff.de Re iud. Lidern Pomp.ff de Arbit.Sp Kl Q,V ID O dicere,pro apertè. Kl Q.V 1D V M .Quære,Notoriuni. EI Q.V i D V ivi facerc,etiam de auro, uel plu-bo,ac fimili diffoluto dicitur.Sp. El s,eft grauior quçdam controuerfia Sc dif-fcnfio,quàm iurgiü,quod inter beneuolos quo-que contingit.Dicla autem eft à limite,id eft,tcr mino:quoniam primæ inter homines contro-uerfi®delimitibus8c amplificandis return do-minijs cœperût.Vnde illud;Limes erat pofitus. litem ut decemeret agri.Dn. Àlciat. in 1. caufas. C.deTranfaél.Lis.inquit, aftió eft ,fiue in renij fiue in perfonam, qua; in indicium dedücla eft; Scproprièpoftlitemconteftatam. Caufauero, ’sceptius amp;nbsp;generalius uocabulum eft, tam ad ''uUia.quàmadcriminaliapertinens: tam ante ‘^oweftanonem litis,quàmpoft.Lisnafcitar.cô ttouerfiapertinäcia efficit. ScUtiganthomines, resincôtrouerfiam deducitur. Itacontrouerfia partis eft,lis fummæ.Propnè itaq; lis dicitnr,an tequaconteftatio fit: Contrdüerfiaueró potius poftiudiciûacceptû.Alc.lib.ij.Difpùn.c. xxiiij. Vide infrà,Litern poft conteftationem.Sp. Kl S seftimata.pro iudicis fententia numma- |
ANTE L Reiuendi. Quam æftimationem cum bona fide fieri oporteat,LexIul. de Repetund.punitiudi-cemquiob licem æftimâdam aliquidacceperit. Vide ibid.l.j.Sp. KI S pendére non dicitur,nifiliteconteftata. arg.l.amplius non peti.ff.Rem.rat.hab. Putatur uerd lis conteftata,quando iudex petitione pro pofita,amp; refponfionc audita, caufam cognofce-rc incipit. Conteftata quoq; lis dici potcft,iudi-cio iam conftituto,boc eft,di judicatis, ac difce/' ptatis exccptionib.litisaufpicatümoiantib.Sp, KI S uindiciarum eft,inquit Afconius,cüliti gatureade re apud Prætorem, cuius incertum eft.quis debeat effe poffeffor. Cetera apud Bud. in Lij.de Orig.iur.Sp. KITS cecidiffe diciturFefto, qui cius rei de qua agebat,caufam amifit. lem ad æftimationem redigere.ut eleganter ofté dit Alc.lib.iij.Parerg. Sp. KIT E M, poft conteftationé folum dici,eau* famueróetiam ante.Doóloresferètradiderüt. Vlpiani tarnen uerbain Llitis nomen, de Verb. fig.indicant,quando adhuc conteftatanon erat, nihilominus litem fuiffe.Idcm^i deCótrouerfia Fortunatianus fcribit: uideturqi etiam extra iu* diciumlité dici.Abb.c.exparte.extrâeod.Proin de Alc.Has,inquit ^idiones eiufdem ferè figni-ficationis effe,Credere pronius fit.Sp. KITEIVI æftimari aduerfusaliqué plurisuel non pluris,quàm debet,Lfi inter. §. fi res pigno-rata.ff.de Pignorib, KITIS æftimatio,cftfimiliscmptioni.Quo-■ modo bæc in omnib. caufis, amp;nbsp;obligatiomb. olim locu habebat,8c quçdâuulgô baud cogniia, refert Alc.c.xviij.lib.citati.Sp. KIT E M fub indicé effe, ut Alberi. indicat,8c Gloff®, Sc Aduocati ufurpant pro eo quod Uul-g^dicitur,opinionem adhuc manere dubia Sp. KITEM fuamfacere,eftlitem inremfuam uertere: quod eft rem inter duos controuerfani adindicare fibi;quod fit, cum iudex ita cum liti» gantibus agit ut ei iure fuo cedant. Büd.in Lult; de Ædil.ediét.Sp. VIT E M fuam iudex facere tune inteUigitur, xerit.Dolo autem malo boe facere uidetur, fi è-uidêtius arguatur cius gratia, uel inimicitia,uel etiam fordes.autor Vlpia.in 1. fi filiusfamilias.ff. delud.Sp. KI TI S conteftatio,Iurifconfultiseft,bincini de apud iudicem negocij principalis fada narra tio.Alciatus;Conteftatio,inquit,eftproprièpla riurn, ut in iudicijs, cum adof quid mentis fuse fit,petendo explicaf.contràreusnegando diffi-tetur.unde Schtis conteftaiio.Vndetraxeritori ginem Litis conteftatio,dodè(utomnia)Oldé dorp.iurisInterpresnullifecundus, fi candoré animi,dodrinaeque poritatem defideras ,tradit in Pradica,titu.de Litis conteftatione,in Claffe prima.Sp. LITI S inftrumentum.Quintilianus elegan* ria de eo quod intereft adoris l. hæc ft res. ff.- de ter appellat ,ut nunc dicimus, produftiones ad B inftrüeäquot; |
|
inftraendam cäufam fartas.Sp. LITIGATOR! S temcritas unde deprehé^ datur.Bart.explicat in l.propcrandum.$. fin au-lem.C.delud. LITlGASSE réméré uideri no poteftis qui Celebris alicuius lurifconfulti cofilium, licet in-fclici euentu, fequuius eft.Abb. capit. calumni-am.in fin.dc Pœnis. Alciatus in leg.prima,de Re buscred.Sp. LiTiGlOSAres quæ fit,Iulian, docet in I. jj.dc Litig.clariùs Imp.in Aut.eod.tit.Bart. in 1. quanquatr.ff.de Aqua pluu.arc.in I.j.C. de Liti. amp;nbsp;in l.j.C.de Lit.conteft.ldem in I.Pomponius, de Acq.poffeff.differit, an fit reale,ucl perfonale ultium.Sp. LITIOIOSVS .hoc eft, qui frequens inliti bus uerfatur.ucl qui quauis de caufa litem facit, luxta prouerbium,Litem mouebit, fi oei afinus mordeatcanem.Talis facris initiari prohibetur xlvj.Dift.Sed amp;nbsp;Imp.lib.iiij.Inft.fingulari pœna ftreuittemeritatem litigantió : quaro necEthni-ci bene ferre poterât. Cicero Litigiofi uocem irt Orat. pro Murxna,pro lurifconfulto multum uerbofo ufurpat, annotante Syluio.Sp. LiTiGiVM pendens lulianus:Quódfifu-riofus curatorem habcat,uel habucrit, adhuc li-ti^iopédéte, poteft quidé prçfentc curatore fen tctiadicij.fedamp;interpellatur.ff. de Recept. Sp. LIT ER AH,proinftrumcntis, documentis, monumentisq;accipiuntur,ut not.inl.fi procurator ab fentem. ff de Procur. Sp. LI TB R A E,pro perfcriptionib.amp; pafliSiMer« fihreibungfin I.qui mutui,ff.Mandati. (les literx. Lite R AE cópulforiales. Vide,Cópulfotia LITERAE dimifforix, fiue Apoftoli,uocan tor Libelli,in Tit.ff.de Libel, dimif. LITERAS nullas fcire,hoc eft, fcientias, amp;nbsp;difciplina$,quç litcratü monumentis continen--tur,amp; módicas,paria funt. Aut. de Fide inftrum. $.oportct.Obferuandum, quód qui litcras alfc-ri mittit. intclligitur prçfens prçfenti loquiBar. in 1. nuda.de Donat.fac.l.fi per procuratorem.i-bi,uelutpræfentis.de Proc.Idem docet,quando litcras aperiens tencaturpœna falfi, in 1. qui te-ftamentum.ff.dcFalfis.Sp. LITERIS ,profcriptisGmpliciterPapfnia-nusaccepitinl.qui mutua.ff. Mandati.Vndeite rum diuinatintcrprcs,literis,ideft,paélo,intelli fens.Sic Cicero ad Atticum: Quód meis omni-us literis in Pompeiana laude effetperftriftus. Quanquam amp;nbsp;pro epiftola, amp;nbsp;mandato non ab-furdé accipi poteft.Sp. LITER A falutaris apud ueteres erat A,abfo lutioné:triftis uero C,condemnationé notabat.’ utaprincipioretulimus.Cicero jpMilone: Nee uobis,inquit, tam falutaré hanc in iudicando li-tera quàm illä trifte dediffet. Intelligitjauié tabu lam falutaré.De quo uide in hunc locû Bart.La-tomum Scholiaftem impenfe doftum amp;nbsp;diligen tem:Grçcis ueró ^nigrû.mortem fignificabaMul »«w.Perfius Satyr, iiij. Et potis es nigrum uitio prxfigere^.Bud.in prior.Ann.Sp. LITBRATVRA,literarumcognitio,amp;fcié |
ANTEL, tia. Cum Alphonfus Aragonum Rexille clariW mus,audiffet,unum aliquem exHifpanixregi-bus folitum dicere,nó dcccre generofum,amp; rio-bilcm uirum effe litcratü :exclamaffefertur,Vo cem hanc non regis, fed bonis effe. Cæfar Sigif* mundus reâè literatos cenfuitpræferendosijs, qui imaginibus tantum nituntur, cum literatu-ra çquipolleat nobilitati,amp; hominem nobilitet. luxta Gl.in uerbo,literas.in c.de multa.dePræ' bend.inc.perledis.xxv.dift.inl.coiri.ff Profo-cio.fac.l prouidendum. ibi, nobilifsimos, C.da Poftul. Spieg. nT VRA,ideft,fuperindudio. Fit,cumfa-perindufto atramento, alioue liquorc,fcriptura ucl pifturam deftruimus.lnterpretes CanccHa-tionem uocant.Vide Bar. in I.non folum.§ item ait.ff de Procur, item in 1. fin. de His qux in tdb del.Sp. VIT V R G V S Grçcé d!citur,qui publicé ope ratur,circa res facras praEfertim.aoïi'f^i’fenimffii nifter publicus eft. Cuius etiam in epiftolis Pli« Cxcil.meminit. Qui amp;nbsp;Lituchus.non abfimili fignificatione dici poteft, habens cura rei faers: *;rJ T;a«w(»dij(«.SicetiaRabduchus diciturprf fes,curatorqi athletarum,«»lt; wf«M» «ts»ilt;‘x“’gt;S'’*' dæ amp;nbsp;cæteris. Alciatus in l.omnes indices. C.de Cuprefsis.lib.xj. LlTT V S,Celfus inquit, eft quoufqueinaJti mus fluftus à mari peruenit Idqi M.Tulliu ai5tgt; cum arbiter effet,primum conftituiffe. Idem iu' risftatuitlaboJenusin lacu publico, liquidé io priuato id tantum littoris eóftituitur, quacenoS aftum eft l.Rutilia.deCótrah.empt. Littus proprié maris eft; Ripa Huminum. LIVORS S.Vidc,Plaga. L1XIV1V M,neutro, ucl Lixiuîa,fœminin9 genere,cum x,amp; non s, feribendum, ut Alberi* cus,amp; exteri interprétés, communem fecutiet rorcm.protulerunt.Eft aqua, in qualauandigra tia decoäus eft cinis.Sp. L O V O C A TI O,cft pcrfonx.ucl rei ad ufum fa-fta concefsio,uel mcrcede,uel pecunia numerä da eonuenta.Hinc locator,qui eiufmodi locatie nem facit. Albericus adnotauit, Itocationem pre prié diélam,fine pecunia effenen poffe. Habet autem locatio amp;nbsp;conduäio aliquam cü emptio' ne amp;nbsp;uenditione fimilitudinem, fed non omni-modam,l.fciendum tarnen eft.$.deinde aiunt.amp; l.fciendum cft.ff.de Ædil.edift.Sp. LOCATIO in longum autlongifsimótem pus dicitur alicnatio,quoniam dat ius in re:alio qui is qui Iocat,non cenfetur alienare.l. codidl-lis.^-inftituto.ff.de Leg.ij.Sp. LO C ATIO perpétua.Qusre,Perpet»ilo-catio. Habetautem locatioamp;conduftioaliqua cum emptione amp;nbsp;uenditione fimilitudinem,fed non omnimodam.l. fciendum tarnen eft.§.dein de aiunt.amp; l.fciendum eft. ff. de Ædil. edift.Sp. LOCATIONIS contraftum naturalem Si omnium gentiu Paulus appellat in 1. j. ff Locat. Idem epitheton adijcituremptioni amp;uenditio-ni io l.j,in fin,ff.de Contrah.empt.Sp. LOCATOR |
|
A N T'E Ö. LOCATOR regulariter dicitur, qui preciü Jiccipit: conduftor, qui dat: ut fit locator domi. nus, coriduftor inquilinus. Sed nónunquam egt; tiam uiceuerfa euenit,ut locator prccium det,amp; códuélof accipiat.Bud. in 1. ij. ad Legern Rhod. delaft.inprin.Adi Olden. Clafs.iiij. Aâion. ix. idem non temeré monuit,idque memori mente tenendum,uidclicet uerti nonnunquam apud lurifconfultos uerbórum ordinem , ut locator res:8£ contrà.condudorcenfeatur,qui tibi uidt atur locator. Nam tune opus refpicitur,non per fona,ut in l.dominus horreorum.§.ult.l. fed ad-dc.§.illud.l.fi quis dómum.§. fi colonis.ff Loca. Quæ formulanó pertinetad 1.ueteres.de Aftio. empt.8cl.fi dominus.ff.de Vfufruft. QuodBar. fcfelütinl.ij.C.de Locat.8cconduéi.Sp. LO C V LI,pro receptaculis pecuniarü,gc!ihi Jlre,apud Vlpi.in l.librorum. in tin.de Legat.üj. quum aif.Sunt tarnen quædam quæ omnino 1e-gatum fequuntur, ut legatü leftum continet ful era, 8carmarijs acloculis clauftraScclauesce-dunt.Seruator noftcr ludæloculos pecuniary. quaspauperib. erogaret, cómifit: neuideretür, autquafi inbonorus, autquafi egenus dominu prodidiffe. pro marfupio bic accipiédi, ut apud Mar excufsi loculosqi facculumqi.Sp. LOCVPLES ,firmus.ccrtusqi, ad rem qui-libet.Vnde locupletem autorem dicimus,locu-pletcm teftem, locupletem tabeUarium,8c locu-plctcm ftdeiufforem. L. O C V P VK S , fine pro locupletc fideiufTor inperfonis neceffarijs accipitur. Paulin biij.ff. Inius uocat. uteant. L O C V P LE S b®reditas, quæ opes adfert, nel oncrijuel ineómöditati, feu, ut uulgó dicut, utxationib.QÓiuncta.Opulëiauèró dicitur,quç bis caret,!.fi quis mihi bona.§,ij, ff. de Acq. bær. Azo locupleté hæréditaté äccipit,qu® maiot eft Centum aureis,in Rubr.C. de Bon, libctt.Sp. 1.0 C V P1.B.TE S,antiquilocorum,idcll,a« Jtorum plenos appeUabât. Vnde qui ex prædio tüpoffeisionlb.diueseft.is jPprièeftlocuples. Alc.dé Verb.fig. Antiquifsima luris naturals re g'i'aeft,neminem cum alteriusiafturafierilo-cupleiiorcm.l.nambocrtatura.ff. de Cond. ind. |
Eiusauté metapboricê uariaeft fignificatïo.ut cum dicimus quem loco obfcuro natum, oei ló» co fratris fuiffe*illod enlm ad genus, nobilitatl-que rcfertur,hoc uieem denotat.Ex Alc.Sp. L o C V S ,portio eft fundi: qui Sc latêrc pd-teft, quia fines fuos adhuc non babeat : idcirco determinandus,diffiniendusq eft.Pundus “®'‘O omne eft,quod folo continetur.Ager,fpecies eft fundi'.quç ad ufum hominis comparâtur.Alc in de Quinqi ped.prçfc. Accipit autemlocuS in id-re, ex mente profcrétis interpretations, quâdo-quc enim generaliter poniiur, 1. fundi, de Verb, fign. Quaratione inprædijs urbanis locos finft ædificio dicitor Area : in rufticis »Ager .At torn fpecialiter refpeclu fundi locû dicimus, de pot-tianc aliquarecipimus.Exeod.Sp. L O C V S opacus, quondam cœpit effe fólis plenusVide Vlpia. in Ifi arborera, ff.de Serait. urb.præd.Sp. LOG I,funt argomentorom Cedes,unde pró babilia educuntur argumenta,ad id quod in co-trouerfia pofitum eft comprobâdû.Coegerc ló-corum quafdam facies,longe à ueterû,puta Arl« ftotclis,Ciceronis,Boetbij traditionibus, diutt fifsimas Legum proFeffores,AlbericusRofatu$, Speculator.Baldus,nonïiulliqi abj, quos Cantl unculanofter uicittraftatione fua,fiuedicli^ nem,quæ puraeft, 8cpolita;fiueordiné, qui bic digeftus, apud fuperiores implicatior babetur, exigas.Sp. ■ L o C i müliebres.dicuntur uterüs,quem uul gó matricem uocant,8c à Cello uulüa etianomt natur : licet Plinius banc in reliquis animalbuS effe dicat.Sp. A«gt;«f«/j',Vlp.l.iij.dcPenu leg. SedScebartaSj inquit,adratiüculam,ucl ad x«)-«f«A» paratas,cod tineri appeUatione penoris. Videtur ea uoce,ut monuit Alciatus,intelligi,noh codites, ucras^i rationes,fedpotlus quædam aduerfaria quæ ft-untcaufadeCcribcndi,quod quotidie inuiftuaU bos expendatur. qUale eft qood Diornom uC-teres dixerunt.Sp. LOGIC E, appeUatur ab Ariftotele differen di ratio,boe cft,difputandi, Strem dubiaih argd mentis probandi. LOGlSTAis dicitur,qui teddendis rationl bus præeft.Hlnc logiftice, ars ipfa eópütatqria; nulgqAlgorifmus difta.luftinia. in tit. deModi mulét.leg.curator. Curator, inquit,reipubl. qui Gr^co uocabulo Logifta nuncupatur,mulftadi ios non habet.Nebriff. LOGISTAE font, qui Rationales alibi dieft tur ; in boc diftantcs alogograbhis, qoód ilb li. j rationuinfcribebant,logittç curabaUt. Alc: l.iure naturae,de Reg, loris. Quod fi quis loco-pies fieri ue'dr.naturseqi legem contcmnere,ad. oerfus eû iurenoftro uarijs modisprouidetuf. qUos attingunt interprètes in 1. ft me StTitium. ff.Sicert.pet.Sp, LÓCVPLETïO E generaliter dicitur is,qui no eft paugior fad?,ut in l.ih pupiUo. ff.de Sell. Verónb oportet fie inieUigcre, eu dicitur diteri bros rationum fcribebant,logittçcùrabant.AlCl autlocupletari,exrealiehà,quoductbôuariàm •C.deTab,fcrib,8clogog.lib.x. babetintcrpretationé,lnfumma;Qüicûq-,allied LO GOb AED ALV S,uerborumnundini acquifiuerit, quodbonacius augeat,isbaud du tor inanis ,quiuenuftatemutrbórutn,nört feu* bièreputabitur fattuslocupletior, Sttenebitor fuum acumen confcftatüriautqui orationis cô* ei,cx cuius re acquifiuit leum fundus,§.feruum cinnitaté potius,quim pondera (ententiarü prç tuOmÆSi cert.pèt,l fiferuus,§,(eruum tuum,ff. ftarepoteftilOquêdi quidé peritus, ciuilió uerd de Aftiön,empt,uide ibiBatt,8cOld.Aftion.ij. returnlgnarus,Bud,inl.ios ciui\e,deluft.8clur. Clafs.üpSp, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LO G o GKAPHO S,Ammoniusindiff«r6 L O C V S ,ubi quid coUcicatipöteft, dicitut. tijsjinicrptctatdt eds,qoi AiK«lt;»lt;fli«‘»f XQHf.iudicÜ ß 1 lUifti |
|
' . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L lia afta feribuot. Aie. C.de Tab.ferib. amp;nbsp;Logog. Jib.x.rationum feriptores. LÖ G O S,Albe, ait multafisnificat.fed paru competenter déclarât.Græcis autem Logos eft -tierbum,oratio,fèrmo, ratio,modus,fupputatio iionnunquam,amp; pro libro ulurpatur à ucrbo âL ^»,quod eft dico,{îue eolligo.Vide Eraf.in Ann. Noui teftam.Sp. r LO N G A abrentfaoblinionem inducitl.fini tum.ÿ.fundi.ff. de Vfucap. _ 1VO N G A confuetudo.neluttacitaciuiû con .uentio habenda eft, tefte Hennogeniano in leg. fed amp;nbsp;ea.de Legibns.Sp. .'- V O N G A poffelsio, dida fuit apud ucteres duâtri annorum : quam nunc x. amp;nbsp;xx, annorum appeUamus Vide Old.in de Vlucap.Sp. L O N G A manu tradirum, labolenus expli-catin I.pecuniara ff.de Solut.ut breui manu datum.Vlp.in 1.licet.ff.de Iur.dc#ium.Sp. L 0 N G A peregrinatio apud Vlp de Procu. în cauGs refertur, quse nô Gnunt procuratorem compelli ad fufeipiendum iudicium. Vide l.poû litem.ibidSp. LONGE lateq;rem meliorem faccre,apud Scæuolam l.intra. ff.de Minoiib.Sp. i. L O N G E àb inGdiJs.l.ita uulncratus, §. oês. ff.ad Leg. Aquik LONGE lateque.Vlpian.in LG habitatio.de Vfu amp;nbsp;habit.Si ufus fundi,ait,Gtrelidus,minus utique tffe,quàin ufumfruéfum : longé lateqi di ftare.nemo dubitat. SicabErafmocitaturin Chil. Haloander legit,Longeqidiftare,exempta uocc,Latè,Sp. LONGE magis,l. frater à fratre.ff.de Condi Ôione indebiti. LO N G E minus,!, qui pignoris.ff.de Acquit tenda poffcfsione. L o N GIN Q,V O abfuturus, apud Vlp.in I. ad G longinquo.ff.de Procurât. LO N CINQ. VO abfens feruus legatusre-quirendus.l.cum fcruus,de Leg.j. L O N G O Glentio Gnitur caufa. Papinianus in Lij. Ne deftat defund.Sp. L o N G V M tempus, decern anpi inter prae-fentes,uiginti interabfentes accipiuntur. Lon-■gifsimû,quadraginta anni,amp; quod excedit, a tq; unius hominis memoria clauditur. Lôgçuû aut interpretatum.cuius nulla extat memon^Vide Azonem irr Summ. Qua; Gt longa conf Sj3. ÄDnürTÄi, Vlpiano funt atrociores fures, in I.j. dcEffrac.quadidioné Græcâ Nor.tex.habet:8c éo modo rcponendam,Alciatus Grmatin Parer, cum abj aliter,utait,conieöurainantccHnmini-fcerenturSp. LO Q.VELAE oocabulS.tametG id inter ob» foleta habendû exiftimetur.propriè nó eft acci-piédumftefte Infulano) pro Gngulari aliquo,ac ueluci patrio autgentilicio more loquédi, Gcuti Barbari folent dicere loquelam Germanica, aut Galbcam:quinpotius,eftferies aliqua uerborü. Ita Maro.Funditqjhas ore loquclas.Sp. L o Q.V 1 quandoquis dicitur.uidcL LabsQ. fub fin.ff.de bupeLleg.amp; luprà, Pari. |
ante O. L O Q.V i T VR res ipfa, boe eft,8pertifsfm« eft,amp; fenpone non eget. LO Rl C ATI O, teftorium eft.parietiintw) dum loricæ induftum:idem feré quod incrufta' tio.Paul.de Verborum Ggnift.l. impenfæ. Incru ftatio, inquit,loricationes, amp;nbsp;pidurse. Nebrilf Hanc explicas LAIc.Loricationes,ait,funt fuper ficies integendi caufa:quæ ad pauimenta maxi-mé pertinent, Guntque ex calccSc arena.Eftamp; Lorica,quçuallis caftrorum,uelpodijs oppone batur,alio GgniGcatu.Sp. LOTHARIVS ,antiquus interpres,GueG]of fator iuris noftri.Memoriae traditom crt,Cafar. Heinricum,Imp.Friderici ij. Filium, Lotharium amp;nbsp;Azonem, olim cum forte fortuna fecu effent, interrogaffe, an merum imperium in imperaro-re folum reGderetfLotharius blandiendo refpó dit, Eum folummodo,amp; neminem aliuir meró imperium habere. Azo interrogatus, ueritatein dixit: quad merum imperium apud impéraw-rem tanquam in fonte effet, fed propter publi-cam utilitatem etiam alios iudices merum iirpe hum habere. Imperator Lotharium equodona uit, Azonem in nullo remuneratus eft. Indeor-tum prouerbium : Lotharius iniquum dixit,amp; equum habuit: Azo çquum dixit,amp; equum p«** didit.Sp. L V LVBR1C VM, fecundum Gram maticos Ji' citur, quod labitur, dum teneri c red nur: utpL fcis,lerpens.translaté.Lubricum Iinguæ,quoi incauté éxcidit,uerbum interpretâiur : quodm periculum trahendum non effe,ctiamG admaie ftaté pertineat,Modeftinns aitl. lamoG.adLeg. luLmaieft.Sp. LVCRATIVAE caufæ funt,hçreditas,lfg* tum.Gdcicommiffiam, mortis caufa donatio,amp; alia quae relinquuntur in ultima uoluntate.Sp. L V C RVM, eft nomen generale. L coin. ScL fedff.Prolocio. LVC RVM amplefti qui uelit, onusautein ferre recufet,fercndus non eft.l j. §. profecudo. C.dc Caduc.tolIcnd.Sp. LVC RVM ceffans, appellatione damnire-Öé ucnirc,Alciatus putat quod tarnen fubfifte-rc non poteft,nifilatifsimè acceperisdamnifi' gniftcationem. Siquidem in Damni deGnitions lucrum ceffans non comprehenditur. Siceni« Vlpianus in LProcuJus,ff.de Dam. infefto.Loa gé intereft, inquit, an qujs ex alieno fado darn nu patiatur an Iucru,quod adhucfacicbat,utt prohibeatur. Vnde Fumaeus, Galliæ ornamen-turn, qui ad ingenij acumen, Romani ferraonis mundiciem adlcrt.non temerè mirari uidetuf erudltifsimum Alciatum , ita contineritem,ut non moueatur rantis tumultibus,acfeié perpetuis difsidijs doftorum noftrorum miferè feto? quentium proea differentia,qua?fit inter da« mnum amp;nbsp;lucrum ceffans.Porto lucrum ceffans port moram,hoceft,cum debitor non foluitcó-ftitutodie,cadit in rationcm damni emergen-tis port moram. Nam amp;nbsp;hoc eft, non foluers Vonftituto die. Vide Philippum librofocundo Philo- |
|
ANTE PhilorophiæMoralis Sp. LV C RVM facere dicitur.qui honeftis ratios nibus acquirit.l.cura.§. deficientefn. fF.tle Mun. amp;nbsp;hon.Quæ ueró lucra honelta fint/efert Spec. tit.de Cler.conucn.Sp, LVC Rir A C E RE i nun am , eft,Bud. tefte. jniuriam impuâè coinmittere,amp; pœnam nó lue re.Sp. LVCVliRATlO.id cft, ftudiüm.Iuftinian. Inftit.de Legatis:Noftraautem conftitutio,qua cum magna fecimus lucubratione,amp; cçterarPro prié autem eft lucubratio, ftudium nodumum, non folum circa literas, fed etiam alias res.Vide Catanæuin Comment.tertio.Qui perg.fcribüt, quafi à lugubre deduclum fit uocabuluin, plané errant.Sp. bV C T V S,ægritudo exeius,qui charus fue-rit.interitu acerbo.autor Cicero Tufe.iüj. Vfur. , patortaméetiamextraIctbalemcafum. Lexci-uilis notatinfamia nubentem intra tempus lu • ftus,aufertqï ei omnia lucra nuptialia.l j.amp; ij.C. de Secun nupt. Viri uerQ,non lugent uxores. I. RXores ff de Nupt. Sp. ï-VC V S djeitur.quód non luceat.non qnód fintibilumina caufa religionis , utquidam uo-lunt, qiios Oldend fcquitur. Semper tarnen fe-quiturlucum confecratio.etiam in facris Itteris, ut teftstur NebriftHaud fcio,an nemus tantum publicum fignificet.Paulus in Lift qbod poft em ptioné. de Per.amp; con}m.rei oen. Vel uti, ait, ui æ publics,limites luei, qui fundum langunt.Sp. LVÖIB RIO non debent effe ieges,hoc cft, ’ifideri ab aliquo, uel uanæ habeti. C. deBon. qu® Iib.i.fi.§.ubi autem. Sic nee décréta Præto-ruin.l.fiPrætor.ff'dcIud.Alb. , « LV D l C R A ars, quae ludi gratia fit. ut feeni-ca8chiftrionica.Pofsidoni9,autore Seneca,qua tuoraiteffe genera artium, Nam funt uulgares, quæ Si fordidæ uoeâtur : funt ludicræ,funt pueriles, funt liberales.Ludicræ funt, quæ ad uolu-ptatemoculorum,auriumq; tendunt.qualis fee i'’-gt;ca,8chiftrionica,noftro iurc infames.!.qui autem. 1,atliietas.de His qui not. infam Sp. LVDiFic ATI O apndlmp.inl.cumde.C. de Paft.int.empt.amp; uend. pro friuola dilatione, GfH-ridKaMmxHgk. Et ideófinqui :ntes)aditus có petens ludex, fundum , cuius mentionem facis, reftitui tibi cum fruélibus fuis, fine uil a ludifica-tione,fua autoritate perficiet.Sp. b VD V S. Omnem fcholam ludü dixere Ro. mani:amp;magiftri ludi dicuntur, qui primas lite-ras docent. Autor eft Afconius. bVD'O R VM fperies,quibusueteres Roma niufifunt.uideapud Alex. Neapoli. lib. Genial, dierum tertio,capite uigefimoprimoadlongö, amp;nbsp;lib.v.c viij. LVOVS aleæ.Videfuprà.AIeatores. Quàm inhoneftum cenfeant leges immodicüludïab-ofum exeo patet:quód cum regular! ter om mb. adionibus perfonalibus præferibatur xxx. an-nis, in hoc cafu repetitio extenditur ad annum quinquagefimü,! fient.C.de Præferip.xxx.ann. Repeci autcmpolTuwt, quæin ludo ultraaureu |
V. pctuntar.l.ult.C.de Relïg.amp;fumpt.fun.Spi bVD V S noxius,uelpotiuslufus,utNoric ^ textus habet, quód ob noxam, hoc cft, culpain puniatur.Vnde amp;.Iurifcoff familiariter in culpa effe dicitur.l nam nudns.ff.ad Leg.Aquil.Etlu-ftin.in Proœmio ffnó procul à fine:Quis ludos, inquit,3ppellcteos, exquibus crimina oriütui^ Scimus placitis feudalibus fancitum, ft uafallus cum domini uxore turpiterluferit,eum feudo priuandum. Quadcre eleganterdifTcritBaroà Tautenberg.Sp. b VE R B,Apellus ait,nihil aliud eft,quàm fol uere,à Græco uerboAï'w Virg.lib.j Æneid, Póft mihi non fimili poena commifTa luetis. Lucre ta men legislator! hoc tatum fignificat.cum hæres ius pignoris-foluit eins rei,quæ alicui legata eft. §.fed amp;fi rem fuam.Inft de Leg.Sp. bVERB item,eftcaptiuos redimere, autres captas recipere precio dato. VIp Sed nee hi,qui ab hoftib.redempti funt,miiitare debent,priuf-quam feluant Idem - Si patre redempto, Si ante luitioné defunélo,films póftredéptionis quanti tatem offerat. Eft ergo luere.preciü redemptio-nis reftifucre ei, qui captiuum redemit. Bud, • bVH RE pœnas, quodamp;dare pœnas dici« tur,pro ferre eruciatum,fupplicium.Vnde apud lurifconfult.' Luere grauiorem pœnam,in I.fin. de Bon.damn.Notum uulgatum iilud;Qui non habet in ære,luat in corpore.!, qui cun que. C. de Seru.fuglt. arg. leg. fi quis iniuriam. ff. de Iniur. ^P'^8' L V G E R E,!ioc eft,in luftu effe. Marcellus AT, de Rcligi of. Minim é, in quit, maiores lugendum putauerunt eum, qui ad patriam delendä,amp; parentes de liberos interficiendos uenit. Sec. Mos erat Romanorum, ut mortuos maritos , uxores omni auro,purpurai^ue pofita,annum logèrent, eunique annum uiduæ manerent.Quum annus decern menfium crat, decern menfes lugebatur. Poft annum liccbat ijs iterum nubere.Quæ uno autem contents erant matrimonio, corona pu-dicitiæ honorabantur. Vide Val.Max.lib. ij.Tit. delnft.antiquis. Hine facile intelligis , lugubria quæ fint,in 1 genero.ff.de His qui no.infam.Sed hodieiure Codicishoccorreélum eftin 1. dfcre to C.eod.rit. lus ueró pontificium a^bfoluitmu-lierem à legal! pœna, fi intra annum nupferit. c. pen.Scc.fin.de Secund.nupt.Sp. bV G VB R1 A.uide Hegendorph. iniam alle gata Lege,genero. b V M E N,pro oculo, quod oculorum benefi ciolumen confpiciamnsdnleg.j. $. cafum ff. de Poftuland. LVM EN, pro luce, ac die. HincLuminibus obftruere,uerbum antiquum iuris,quo poftCi-ceronem ufus eftlurifconf in 1. æquifsimum.^.' fi ædiiim.de Vfufruftu. Vide Bud.in eand.Sc infra, Obftruere. LVM i NIB VS non offici, Sc profpiciédifer uitus.differunt.Nam feruirus,profpeétum habe re,a!!quanto latins eft:fcilicet ut cœlum non lo-lum uideatur,fed Sc procul fpeftemns etiam a!!a ædificia.Atferuitus,Neluminib. officiatur, in-B 3 tclligituf |
|
ielligitur lamini cœlcftl, quod ex cœlo habetur. Vnde tunc dicimurLumini non officere,quan-do damns uicino tâtum fpaci),ut coclum uideat. autor Bar.poft Gloff in leg^Jnter feruitutes. ff. de Seruit. urban, prsd. Luminis autem habere fcruitutem,aliud eft. Nam quando uicinus cogi turhabere feneftram apertam, foramen in mu-TO apertam, etiamfi cœlû nó uideatur,tarnen fa-tiseft habere lumen, ut aliquatolucidiorfitdo. apus.Sunt quaC tres gradus cóparatiui. Profpelt; Óus eftlatifsimus.Oißcere luminibus,minus la turn. Seruitus luminis, totaarüa amp;nbsp;ftnéla. Ex Zafio.Sp. LVN A uiccfima,pro uiccGmo die poft noua Lunam. !.. V N A TI CI dicuntur.in quos luna agit,amp;, ot Apulcius ait,qui curfum lunse patiuntur:qua i«s funtpotifsimum quicomitiali morbo laborant, aut infania, alloue morbi genere quopiam certis lunçtemporibus grauantur, amp;nbsp;agitantur. Vndefaulus mancipium furiofum,aut lunati cum redhibendumcenfuit.l.bouem. §.aliquan-do.de Ædil.edic.Sp. WP AN ARl V M,idê quod Lupanar.fignifi cat^i locum in quo diuerfantur meretrices Qui «andernamp; Proftibulum'diciputant,falluntur, quumhæcuox ipfum fcortum noter. VIpianus in l.ancillarum.de Petit.hær. Licet à Lupanario perceptçfint. Nam 8e in mukorum honeftorum uirorum prsedijs lupanaria exercentur. Sp. LVPIN VS ,leguminis genuscftquoddam, inquit Albericus.Tu uide Diofcoridem lib.fecü do, 8e Plinium libro xviij.qui de illo admiranda fcribit.iulianus rcété in frugibus lupinum, Ser-uius in frumcnto,fed malé,contineri putauit.Si quidem ex§.frumentum. inLfrugem.de Verb. fig.colligitAlc.Legato frumento,uel frugibus, etiam cótineri quod adhuc in agro, in arifta ,uel Eli qua: nos VeigbontK appellamus.Sp. VVS CITI O SI(qui 8c Lufciof),8e Nufciofi) qui dicantur,Budæus §. Offilium. in 1. Ofßlius. de Ædilit.ediéf.enarrans.doélé explicat : 8e Al-ciatus in Comment de Verb. fig. iam diâum §. hadenus corruptè ledum, Haloandcr reftituit integrè.Sp. ' LVS CVM,Modeft.inl,ftuprfi,eod.tit,intcr uitiofos numcrat: non qui ftrabis ac diftortis o-culis fit, fed qui altero captus eft oculo,dicitur: qui 8t Vnoculus, 8c Codes : qualis fuit Hanni-bal,Sertorius,Philippus, Antigonus, omnes o-ptimilmperatores.Sp. L V S1T AN I,Paulus in prin.I. Nam 8e Serai us.ff.Negoc.gcft.cum à Lafitanis,inquit,tres ca ptieffent. Lufitaniaà SepteOtrionehabetTarra concnfem Hifpania, diuifam ab ca flumine Du-rio,ab OccafuOceanum occiduum,àmcridie Anam fluuium, ab Ortu lincam ab Ana ad Dü-rium dudam. Hanc regionem aliquanto maio-rem facit Strabo.Et noftra quoqi ætas.Portugal lia enim uocatur,regnû nobile,cuius folertia fa-dû eft, Utah Hifpania in India hodie nauigetur. Cuiusregiaincaeft Vlysbona, quâPIiniqs O-lyfsipponem uocat.ex cxxiiij. GJarcanicæ Geo |
V. graph.Sp.
I-VSTRAMENTVM.purgatio faftapet ueneficium,autfacrificium, aut incantationem, à luftrando didum. Marcel, ad Leg. Cornel, de Venef. 8e ficar.l.eiufdem. Si quis, inquit,luftra-menti caufa dedcrit cantharides. Nebr. VVS V S gratia facere,apudVlp.l.iij.ff.de Ser. corrupt. Notumautemlufumproiocoaccipi, opponiq; ferio.Sp. W S TRVM, pro tempore locationis. Solebant enim uetcres frequenter locate prædia ta Urbana,cum ruftica,in quinquennium,utappa-ret exl. fi in lege locationis. §. fi domus ucl fundus. 8c §.fcq.ff.Locati,alijsq: locis Vnde boete» pus locationis uocabant luftrum cuius fit mcn-tio alarifconf.in Liiij.J. res pignori. Si tert, pet, Nam 8c fi colonus,inquit, poftluftrum cópletó frudus perceperir,condici cos conrtat.Nuncaa tern inter ternos,id eff, nouenos,in Empbyieu-ticis.Praedia nanqi urbana ferè nunc folcmuslo care in annum: ruftica uerd in triennium. ideir» co apud aliquos Luftrum quinquennium com-prchcndit:quonian' poft quatuor a nnosexpk-tosftatim erat luftrum,aut ad ptincipium quin-ti anni refpiciédum fit,non ad finem.idem eniw eft(tefte Aic.c.j.lib. Difpund.ij.)luftrum,quod Olympias Ouidio , Martiali, Aufonio, Serai# Grammatico. Sp. LV S V S intercanumeratur, quaeeSfentur nomine tituli lucratiui,etiamfi multa perdiderit lufor.Nam iftaillicita media no funt in confide-ratione.BaUin l.j.antc fin.C.Si quid in fraud.Sp-VVX,pro publico.
VV C B clariores probationes ,l.fi.C.de Prob. VV e B dignitatis, hoc cft,fplendore.Aur.Ar' cad.leg.unica,de Offic.præf.Ptæt.Non aliter,in quitjiudicaturoseffe,profapietia,ac luce dignitatis fuae,quàm ipfe(Princeps fcilket) foretiu-dicaturus.Sp.
VVTB V S homo, pro contempto.nulliusqj preeij.Vt enim aurea.pro egregijs: italutea.pro udib’ accipitnus apud probatos autofes. Qum 8c,Erafmo tefte,hodic quoqi aurca uerba,gém9 os mores dicimus.Sp, VVX V RI A, Latinis impenfam profufamfi-gnificat, fuperuacaneamq; return abudantiam: cui contraria Frugalitas. utinl. exdamni. ffd# Damn.infcc. Eftctiam redundantia germini», quae Plinio interuitiafrugum ponitur. Pro era» pula uerd,8c uinofitate, nemo Latinus autoru-furpauit,tametfi hocfenfu VIp pofuiffeinI.j.*^ fin.de Ædil.edi.Accurf.putauit. QuamuisBud. ibidem,non Iuxuriam,fed plurifariam.legédnm exiftimat. VVX VRIO S Afrumenta^quaeadedcopio- |
fê proueniuht, ut immitti in ea foleant pecudes ad depafcendü.Pabula uerd luxuriofa,quæ maximam herbarum copiam afferunt.
WXV RIO S V S,opponiturhomini,qüieft uitæemendatioris.l.non debet dari .ff. de dolo.
A N f E A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Defcribiturpulcnrê per Vad, Sp.
MACELKARIV S, quiinmacello nófolüra carnes, fedomniaobfoniorum gcncra,quinetiamp; panem amp;nbsp;frumentum uendit. Vnde aütem Mi-cellum diftü,Fcftus,Sc Värro lib. iiij. de Lingui
Seueruslmp.refcripfit: Siadolcfcésluxuriofus mandet tibi,ut pro meretrice fideiubeas, idc[; tu feiens, martdatum fufeeperis, non habebis man-dati aftioneiquia fimlle eft, quafi perdituro pc-cuniaiUfeiens credideris Sp.
K Y CI A;eiUs Papinianus meminit in § dulcif funis.l.eum pater filios.Quçcunq;,inquiens,mi bi fuperfunt in Pampbylia, Lycia, uel ubicunqs. de Leg. ij. clarifsima quondam Afiæ regionüm, amp;lexaginta oppidacomplexa;è quibustamen, Vadianonoftrotefte.Pauli apoftoli xtate trigin lafextantu extiterint: rcliquis partim bcllo,par limterraemotudtficftis. Sp.
Latina,docent.Sp.
M A CE RI A,appellaturparies Gnecalce,alia-üe compaftione formalus. Caius exautoritate Solortis l.ult.ff.Fin.regüh.Si quis,inquit, fepe, uel maceria iuxta alterius regioné effoderit.tet-minum ró excedat. Albericus,codicem haftus cotruptum, perperam legit Maceriam hghöru, in l.catbonum.ff de Verb.Ggnifi.Sic in 1 quod ft •neqi ff.de PeriC.amp; com.reiuend.Maceriam,prö calcc poni putauif, quum Materiam, utrobiqufe fitfcribcndum.Sp.
MACERIAM ducere.VideVip.in l. pen. ff.
L\ N T R A R ï I.Vidc,Lintranj.
KV T AR» olim ftudiofi fcientiæ iuris, primo anno dicebantur Dupondij friuolo acridiculo cognomine: ficuti quarto anno dicebantur Ly» tæ,quinto autem Prolyt«,autor luftin.in proœz tnio Digeftoram §. amp;nbsp;primo quidem anno.Dn. Haloander Lyias accipit,folutores,ut qui iam 1e gum ænigmita per fe poflentfoluere. Prolytas, qui a^TiJKf, id eft foluloribus erudiiionc præfta-
Comm.prædior.
MACHIN AVlpiano dicitur.ubi nó tam ma teriæ ratio, quatri manus, atqi ingenij duciiur.I-dem inl.fi,ut certo. §. fed interdum.in Machina Uperari.clcganter opponit, de plano opus face-renniblq; pro inftrumento, quo cómodius mo-, les impellitur.Macbinam àccipit.Sp. *
MACHINA frumentaria, apud Vlpian. in L quæGtum.§.ij de Fund.inûru.pro inftrumento, quo frumenta facile in granaria impellontuh
rent.Sp.
KY T O S , interpretatur folutus, à at''»,foluo. luftin.in Proœmio ff. Quia folitum crat, quarti anni ftudiofos , Grsco , 8cconfuetouocabulo quodam, Lytos appeUari, hoc eft,folütos. Nc-btiffenfis.
Spieg'
M A C H1N A R l V S . qui machinas conficit* Paul.l.ft putator.adLeg. Aquil. Vel Macbinari-us.inquit,hominem praitercuntéoccidit Ab eb dem Machinarius, menfor dicitur ab Vlpian. in l.ult Si menf.falf.mod dix. adDecempedatoris differentiam. Vide Budæum m Annotât, prior.
ACRDO primus omnium mû-gni quàdam auaricia indudui, t mutuâ cœpit date pecuniam fiU-j^isfamiliarum.ut poft mortem pa trumfoluercntfub magno fœno ', re: quod ne traberetur ad exem-
^P’®S-
MACHINATIO Lege.FaUacla.
MACHlNATOR,pro inuentore Sc autorè Siccipitur,qui Sc Architeftus dicitur.Raró inbö nam partem ufurpatur.Siquidé machinari,propriè eft dolo,atq-, aftutiainuenitc.
MACROCHER A, tunica manicata.Sp.
M A Cfto C Ol,KA’.Lege,Protocollum.
MAC T E,cum à maftus ucnit,uox eft cobot r tantis,non tarnen ferè niGin uocatiuo àLatinis
Senatufcoufultifanè grauifsimi,per quod pecu niam mutuo data, amitteret fccleftus creditor. Vide l.j.adS.C.Maced.CedataüthocS. G. in
xj.cafibus,quosrefertGloff-in§ iUudpropriè. Inft.Quod cum eo,qui in alien, pot.Sc Suet.cap. xj.in diuo Vefpaftano.Sp.
MACRÖONl AM , quam Romani uiginti 4nnofombel\o,uatio cafu , nee paruafuorü clade deuicetüt.lmpp.TheodoGus, ScValent.recé lent inter alias illas fuasprouincias.eafdemqiin tintas,inl.ult.C.deDiuérf.offte.hbr. xij qu« o-
ururpata,cum genitiuo,fed rarounterdum curtt ablanuo.ut frequenter iunfta.Ponituramp;aducr bialiterMaftè,^ eximiè,üelegregiè:qüodpau-
nkm,Pannoniacxcept»,nunc alienx à C H RX-
ci obferuarunt.Sp.
M A C V K A .propriè eft fordes, amp;nbsp;turpitudôi qua pannus infici pofsit.ut apud PhniumiFuUo nes.inquit, eas maculas è ueftib.tollunr. T ranf. lataautcm Ggnificatione.poniturproturpuudt ne,infamia,ignominia,8c dedecore. Hinc apud Ci.afpergere maculis,8c afheere macula, Sc Gmi 11alegimus.Ft Macula intamix, pro nota ,in 1.p C.de Nat.lib. Modeftinus per translationem dl
S Tl nomine funePannoniam fuperiorem non niGmagno dedecore,G non potius fcelcrc,amit terepotenmus.l.tem,Maccdonum,ideft,eorum qui Macedoniara, quæhodie uniuerfaT ureiese ditióis eft, inhabitant,lmpp.meminereinl.ult. de Annon.Sctrib.lib.xlVlin.autor ejk.quinqua-ginta populotum ft equentia habitatam fuiffÂ
xit.Maculam (eruitutisfuftinere/m l.Rn de Na. reft.Libertinus,qui hatalibus reftitUtus eft,per» inde habetur,atq, G ingenuus natus,medio tetn pore matulam feruitutis non fuftinuiffct. »
MACVKATVM adulteiio(etuum,apudl\i ftinian.lnftit.de H«red.inftit.§. eft tarnen tafuSi cumttaduftumjboe eft,ptomulgatum,tum pro B 4 W
|
M ANTE A, in indicium traftuiniatelligimus.amp;.accufatum. Etfrequens apud Cic. uthominé infameac fee' ierofutn.macalä, labe, fordes ,lutû appellet. Sp. M A G I,id efl,incantatorcs,malcficorû fcelc-ratorumq; nomine ueniunt.l.nobis.C.deMale-fic.Sp. MAGIC E,ars incantandi. de quanide Plini um. Pontificia Decrctaabrogantilliartis nomen, cap.necinirum.uerfprçftigium.xxvj.q.vj. Spieg. M A GID E M fœminino genere, lurifconful. in 1.feruus.de Condic.indeb pro Patina accepit. Nec enim Schachorum tabularium,ut Albe.ait, fignificat.Nam Feneftella dicit,fe iuucnc,tytnpa na apperiata,patinas amp;nbsp;lances, quas antiqui Ma gidas appellauerant.Plinius cap.xj lib.xxxiij.A-pud Pollucem incoquinario inftrutnento enu-roerari,Bud.in eand.l.adnotauit.Alagas uerô,amp; Magadium.inftrumentum edmuficuin,quadra ta tabula conlbans, leuiter conuexa, intentis in ea citbarse fidibus.Sp. M A GI S,amp; eledliué, utin 1. iuberecancre ff. de lurifdiét. omn. iud. amp;nbsp;alibi fæpifsimé in iure * noftro occurrit ,Sc comparatiuè ponitur.ut in 1. ij.$.inutui datio ff Si cert.pet. fecundum uulga-tam leclionein.Ualoandri nanqi uariat.Vidc Al bericum. Zaf.nofter oftenditin Commentario Feud.magis amp;nbsp;minus, diuerfas fpecies non face re.Sp M A GI S magisqi,hoceft, frequentius.Imp. Conftan.in l.j.C.de Vct.lib.xij.Sp. MA GIS impéndere.quàm adquirere apud Martianum.l.ftatuæ.ff.de Vfufr.Sp. M A GIS uerum,pro uerius,ut amp;nbsp;apud Andri am Terent.Sp. putare fe dicit,Magiftri nomine,ceu gene- MAGISTER, moderator eft. Dicuntur aut magiftri, non fol um doclorcs artium, fed ctiain pagorum præfçéli, quos uulgó Syndicos uoca mus;uel collegiorum focietatumue, quos Abba tesappeUât.Hinc amp;nbsp;Magifterpopuli, Diftator: amp;magifterhaftç,qui audionibus præeft:Scma-gifl:crpecoris,ipfe cuftos:amp; inagiftemauis, cui cura nauis demandata eft. Didi magiftri,quoni am magis cæteris poftunt. Vnde amp;nbsp;magiftratus: qui per imperia potentiores funt,quàm priuati. Alciat. interpretans 1. cui præcipua. de Verb.fi-gnifi. rico,contineri Baccalaureos.Licétiatos, Dodo res. Sicut enim athletæ tribus coronis ,more Græciæ antique,infigniri debebant,leg.j. C. de Athlet.itainagonc literario,tres funtdiftindi gradus.Primus, qui à bacca laurea nomen fum-pfifTeuidetur,Scholaftico ordiniproximior,q Dodorum. Secundus ad eos pertinet,qui non-dum infignia accepere,eledi tarnen, autoratiq; funt, traduntq; in materia fauorabili pro Dodo rchaberi.Sp. |
MAGISTRI cenfuü.uocabulum, quod ex-tatinl. fin. C. delure Emphyt.etiamnum inter honorata officia Prjncipis manet : ut apud facri Impcrij Præfidem inferioris Elfatiæ, quem ho-die laudatifsimus Germaniæ Septemuir Ludo-uicus Comes Palatinus Rheni,Imperatoris no-mine adminiftrat.Etenlm fciendum iurenoftw inftrumentum quamuis fubfcriptum àtabellio' nefidem plena nó facere,nifi apud magiftruc«'’ fus in adis infinuatufit, uelubi magiftercenfuS non adfit,fed folum publici tabularij,falteinp^' duos tabellarios fitfubfcriptü.uide Authent.d* Tab.amp; Alc.lib.vj.Parerg.c.xix.Sp. MAGISTRI c®remoniarum,hodieuocan' tur,qui inregum aulis, quü pompa fit, unicuiç incedendi locum ordinemq; præferibunt. Eos, amp;nbsp;quidem redè ueteribus diétos effeDefignaW res,Bud.adnotauitin 1. athlctas. dcHisquinot. inf.prolato,quod in prologo Pœnuli apudPlä“ turn inuenic,exemplo.Sp. MAGISTER equitum.Lege, Didator.Itc, Præfedus Prxtorio. M A GI S TRI libelloru.qui libellispræfunt. quas nos hodie Supplicâtias nominamus: ne® pe Scriptura qua comprehenditur querelalsü petentis.Huie offick),quod moxfub initiüope' ris indicauimus, apud Alexandrum Imp.præfn it Papinianus,qui unus de uerticibus iurisdid' tur,I.Refcriptum ff de Diftrad.pign.cûdicituf, Papiniano Libellos agente.Quod ibi non intel-lexitAccurfius.VndeZafius redè docuit.fup^f' uacaneam effe Glof. magnam in 1. nec quicqu’' §.ubi decretum.ff. de Ollic. Proconf. cuin did-tur: Caufajn qua decreto opus eft.nonpoteH per libellum expediri : id eft, quod fimplidt^f feribaturad Supplicantias,Fiat hoc,uelillud:F* at, ntpetitur.Sp. MAGISTRI memorise qui dicantur,ui(iel' cos qui.C.de Exeuf.mun. AI A G l S TRI militum.Legc, Præfedus Fr* torio. MAGIS TER nauis eft, cui totiusnauisan-chora eft mandata.l.j.§.j.ff.de Exerc.Sp. MAGISTRI officiorum étant, qui procuri bant,ut milites in acie cæteros antecederét.qui bus ftipendia melioradarentur,uel laborproli-xior faceret anteire. Item erant, qui fignificabât quotannis Cæfaribus,quemadmodum fenume rus militum haberet, caftrorumq; iura. ErantSi quibus caftrorum pofitiones,ualli,foffæ, tento-ria.tabernacula, tormenta bellica,amp; reliquacu-ræ étant,tanquarn caftrorum Præfedi.VidePla centinum, Azonern, amp;nbsp;Hegendorph. in Exegn* Titul.de Offic. magiftri Offic. C. libro primo. M A GIS TER popuIi.Lege,Didator. MAGISTRI focietatû, apud Paulû, I.item. ff.de Pad. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• MAGISTRI uoeem, proprio nomini ante-pofitam, de literarum magiftro,Pontificij iuris interprétés accipiunf. quum ucrô fequitut.ut de fabro.opifice, artificeûe intelligût : fed quàm redè,ipfi uiderint.Magiftri etiam dicuntur, qui bonafubhafta ucndunt. Vide Cœliumlibr.xj. cap.v.S'pieg. MAGISTRO debeturrcuerentia. 1.àquib. ff.de Donat. Alb. MAGISTRVM exeufare debet difcipulus ctemplo Cafsij.l.diccrc.deRecept.arbir. Sp. , MAôI. |
|
'fi io' ei' il* ,Êl d« lt;1' 11 M Ä GIS TTïKI VM,tnagiftri dignitas,feu of ficibin. MAGISTER! A^NI.luftinianus in Authé. deMand.Pfincip.uel potius Præcept. prjefidü. Deindecónenienseft,ait,ne eos,qui hinc corn-meant, fiae Magifteriani fint, fiue ex quocunq» a’ioiuditio,permittas fubditos noftrosfuper-exigerc. Sic Haloandcr nofter uertit, cuius edi« tione libentérutimut, Intcrpres.Se eum fccutus Alb.Magiftcrianos intermagiftratusgencra re-ferri monuerunt.Sp. MAGISTRATVS apud Pomponium l.ij. deOrig. iur, fignificatomnes quibus iudicandi funftio cómiflafuerat: nonutiusconftituerét, fed ut id quod conftitutum effet,dicerent, quafi uiuauoxiuris Ciuilis,l.nam 8eipfum. ff.de luft. 8eiur ^.Prxtorum quoqi.lnftit.de lur.nat.gent. ^P’®S* MAGISTRATVS uocabulum,P.Bembus inEpiftolis, quas Leonis Pontif. nomine plané Ciceronianèfcripfit, numéro multitudinis eleganter ufurpat pro Dynalla.uelmagis Potefta. 1*1 quseuoxhodie Italisuulgódcnotat eum, a-pnd quem eft arbitrium moderandæ reipublicç uelciuiutis.Cæterùm magftratusfiduciainiu^ ria non licet,I.nccmagiftratib.ff. delniurijs.Sp. MAGiSTRATVS , hoc eft, ius. Cicero ait de Legib. ntpræfit, præfcribaïqi reéta 8e uiilia, fic coniunfta cum legibus. Vt enim magiftrati-bus leges,ita populo prçfunt magiftratus; uere-que dici poteft, Magiftratum legem effe loquen tem.Legern autê mutum effe magiftratu. Idem de Offic. Eft igitur proprium munus magiftratus,intelligerefe gerere perfonam ciuitatis.Vc-tus autem inter fapientes quæftio fuie, utrû magiftratus prçeffe legibus,an Ug®* magiftratibus deberentfquam totam ledat Stoicae lumrn® fa-' pientiæ Chryftppus, cuius uerba récitât Mattia nus in leg. ij. de Legib. ExilliS autem manifeftû fit, magiftratusciuitatis fubeffe legibus oporte-re.Nec mirum,quia leges miniftri (unt,ut docet Citer.Nec aliud fenfit Pomponius m l.ij- de O-fig iur.dum dixit: Parum eft in ciuitate ius effe. nifi fint qui iura reddere pofsint. Vide Salomo-niumind.l.ij.de Legib.Sp. MAGISTRATVS cluitatis,anmembrum eius dicatur,Bart.differit l.',.C.de Apparit.Pro-Conf.lib.xij.Quo ueró iure nitantur,docet Bart, in l.lulianu» uerum debitorem. ff. de Condic.in debitl.Sp. M A GIS TR AT V s,Prætores,uel Confules difti funt,eo quód maiores funt reliquis officijs amp;tanqüâ capitis Principis membra. C. ad Leg. Vulmaieft.l.qmfquis.Bar.ordinem magiftratuü leeêfet in l.j.ff de0ffic,eius,cui mand, eft iurifd. ledhuncceu parum probè digeftum, recentio-resattingunt.Vide Cantiunculam libr.j.dc Öf-fic.iud.Sp. M A Gt STK A T V Meffe.eft.uel ordinaria iu rifdiftione fungi, uel merum imperium obtine-re.quod fatisarguuntuerbalurifconl. in 1. eum qui.de iurifd. omn.iudic. quumait,Magiftratus qui in ahquapoteftate funt,Sec,Nam poteftas in amp; ibidemnot.Sp. MAGNAÄ |
ANTE Ä, perfona magiftratuüm Imperium fignificatj.pj teftatis.de Vetb. fign. Itidem probant exempli, quæ inibi Iurife.adducit,{^uum ea fint magiftri-tuu, quibus merü imperium cohcelïum eft.Sp. MAGISTRATVS maiot, Conlul dicitur. M A Gl STRAT VM imminuerediceb.ttUnteres,quod nunc derogate iunbus,8epi‘if'0gafi uis officij dicunt.Sp. MAGISTRATWM afpeftu capitaaperifi no uencraiionis caufa,fed ualetudinis;ex autori tate Varronis Plin.tradidit c.K’j.hb.xxvitj. MAGISTRATVS mùnicipales,qui 8cL)e-curioncs, indices etiam, Burgfrnicoffer, ScbipKm^ Ric(jtfgt;-,de interiore magiftratu accipiuntur. Præ fides ueró prouinciae,Proconfulcs,atq! hifeefi-milcs,Maioresdicûtur:quo loco apud hos funt Eleftores.caeteriqtPrincipes, quos in eóftftutn Imperator admittit,8c quib. cftdecernendi arbi ttium: qnoalij carent, qui à nobis appcHantur, Stend dts Reiebj.à ftando uidelicet,hoc eft,obtem. perandó fuperioris magiftratus decretis. Sic in-terpretabatur magni nominis apudnoslurifcó fultus Gregorius Laparterus. Accurfius, 8e mül ti cómentatores putant Municipales magiftra-tus ab Vip.in l.m^iftratibus,de Iurifd.omn. id-dic.appellari magiftratus uillarum 8e caftrotü: fed hoe eft merum (omnium, ut idem hïc tradit, fecutus melioris interpretis fententiam,puta Al ciati.quem uide in 1. de Verb.fig.Sp. MAGISTRATVM inquietare in 1. ). ff dé Poftulan. Ibidem infignia magiftratus uidere 8c reuereri non po(re,§.origo ueró.Sp. MAGISTRATVS uTrum oftendit. Quain uerum fit id Ariftotelicum,fatis oftendit horren dumillud atqueomnibus^eculis memorabtle, tefte D.Otdend.exemplum, quod Poiryionius refert inl.ij.ft. de Orig. iur. §. amp;cum plactiiflet. 8e profeétó quemadmodum uas integrum fit, néene, nifiinfufa aqua cognofcere nonpofsis: itaqualis quftqifit,finemagittratu nullomodö perfpicitur.Sp. MAGNA Seeuidens caUiditas,apud Vlp.dö Dolo,in fin. 1.8e eleganter. Sp. MAGNA caufa, quç fit apud lurifconfultoS, nec Gloff.nec interprétés certc tradidifte ,Zafi ex en docet,quôd exempla ab eis pofita,fintim’ prOba.Vndeipfe diciuultfuo peruulo,8c quidé noue, quód magna caufa poieft uerti in eo, qüi cftcondemnatus,utpecuniam foluaf. cæteiùrâ quiacóftftirncogiturproficifci in recetsitatem reip.bïc ceffare ordiné executionis contra eum; modó paratus fit dare fidciufigt;res, uel çignorâ, nenecefsitasreip.impediatur. Cxterum inter magniponderis,fiue grauiores caufas,in iure Gi uih refcruntur ab idoneis interpretib.caula ma- irimonij,item ftatus,atqi famæ,8t quales iunt ó^ mnes caufse criminales.Sp. » M A G N V S Dominus ,Dfus 8e Seruator nO fteriESV S Chrift'us.inNou.lufiu.quodpræftt ab ijs qui otfi.fufeip.Sp. Mlt;A G N A dos, fecundum qualitafem perfö-nç foluiintelligituriC.de collat.Aut.quodlocüj |
|
M A G K AS facdutes tecipiunt »ft matio-né,partim ab arbitricjiudici5,partim à uulgi opi nione,partira à qualitate perfonse-Vide quç no. in §.fed hoc iure utiinnr, lnft.de Attil,tut.Sp. MAGNAS fraudes in rationibus committe fe.Vide Vlp.inl.unde Neratius.in Si.Idem Iulia-nus.ff.ad Leg.AquiLSp. MAGNA maebinatio, apud lurifc. in 1. quid cnitn.de Dolo. MAGN Amora,fex menfiumdieiturJ. ulr. C.deCenfibus.Sp. MAGNA negligentia,culpa eft.Vidc Alcia-tumde Verb,fig-bp. M A G N v M tempus, quadrienniura accipi-tur.l.uxor.C.de Repud.Sp. M A G N O amp;nbsp;Magni,abfoluté pofita, pro ma gno precio intelligimus.Sp. MAGNARII negociatores, qui trans mare ad fe deuehi fpecies curat,uerd,amp;, ut ita dicam, Alciatus ait,t?«7«w»«pf«f,mercatojlt;e8 funt.Sp. MAGNANIMITA S, id cft.fublimitäs amp;nbsp;præftantia animi, proprié Imperatoris eft. Sene caautumat,Magnanimitatem amp;nbsp;fortitudinem ide efle, nihilqi aliud in rebus humanis magnu, nifi animum magna defpicientem.Sp. MAGN I,id eft,ImperatoTcs, apud Marfianu in I.j ff.de Requir.reis.Sp. MAGNI litem çftimare.apud Paul in I.puta enim.ad Leg. Aq.Sp. MAGNI arbitrari dicitur,ut magni duco,ma gnifacio.Sp. M AGNIFICARB uerbu, deuitatur à non-nullismecpatiuturthci,Magnificat anima mea Öoininum.cumTcrentio eauoxnon putucrit. ExInfulano.Sp. MA G N1F A C EK K ,n5 eft,utlntcrpres exponit apudVIp.in l.j.§.fin.Quod ui aut clàm.ual de diligcrc, fed in precio habere : uulgo dicunt, teputare. Ide in l.obferuare §.ingrcffu8. de Offi. Proeóf.Magni enim faciut,ait,Prouinciales,fcr-uari fibi confuctudinem iftam.Sp. M A G NIF i C B N Ti A,eft(inquit Cicero de Inuent. libr.j.) return magnarum amp;cxcelfarum cum animi ampla quadam amp;nbsp;fplcndida propofi tione agitatio atq; adminiftratio. MAGNIFICVS dicitur,autoreAriftotcle, qui in magnis pro dignitatc fumptum facit: uel qui res præclarasgent.Interdum tarnen,Cata-næo tefte, pro gloriofo amp;nbsp;iaftabundo ponitur. Vide Abb.in c. nouit. de Offic.dclcg. Cæterùm inquibus magnificus cum liberali conuenit in quib.ctiaab eo 4ffferat,pulchré demóftrat Pon tanus inde Magnificentia : quam illc dcfinit,pe-cuniæ fruélum cffe Sp. M A G NIFIC BN TIA mca,in I.j. C. de Veteran. libr. xijiMagnificentiaueftra.C.deOffic. •eius qui uic alt.lud.obt.Sp. MAGNIFICBNTIA publica. Huiusme-rainit Cic.pro L.Flac.Hïec, inquit, ratio ac ma-gnitudoanimorum,in maioribus noftris fuit: ut quum in priuatis rebus, fuisqt fumptibais mi-nimocontcnti,tenuifsimocu!tuuiuercnt,in im pcrio,atqi in publica dignitatc,omnia ad gloria, |
ante A. fplendoreqs reuoca^ntX^çn‘•Ufenim in fe^® meftica côtinéti« laus,in’publicA dignitatis.Sp^ MAGNiriCENTf#SlMVM Senätuko fultu^pro amplifsimo amp;tMgt;bilifsinio, apud Cit. libj.de Diuinatione. MAGNIFlCENTIS SlMVS.Ablmperi' tore exquçftorappellatur,in Aut. Vt Jiuinçiuf-fiones. qu,odamp; ab Alberico adnotatur-'aeft. Sp. MAIS S TA S prætoris,id eft, dignit.is.auto ritas.Paul. fortafle quia hic amp;nbsp;contempla m««' *ftas praetoris uindicatur : quem certé nonlic^ contemnere.ut refté annoiauit interpres.adôi-pulante VIp.in kde statc.ÿ. qui tacuit, de i^ttf-rog.ad.Sp. M AIE S T A S, eft fupremus honor ergaf«® ma bona:à maioridifta, quafi honor m mediö’ ctib. uerfetur, maieftas in maximis : amp;nbsp;fi honor maieftate eft latius quiddam.nempe genus: iei fermone comuni diftinguûrur,utait Viues.Pce tsefeftiuiter finxerunt,Honoris amp;nbsp;Reuerent:ç liam effe Maieûatem:quam fabulam Ouid.v.F* ftorum,facetifsimis uerfibus perfcquitur.MaïC' ftas.propriè Romanisprincipibus,hocelt,lt;i£ nunc loquûtur,lmperatori, aut régi Romanor» debetur:caeteris non ité.Hi nanq; lurc facrofan-éla,nec impuné uiolabili maieftate muniti funt MAI OR. Hæc didiofimpliciter prolata,de inaiorexxv.ann.eftaccipienda.l.fi maiorc.C.ik Tranfaél.amp; l.fin.De his qui uen.æt.impet Sp- M A l O R amita,auiamp;auiæ amita. M A1 O R auunculus, aui amp;nbsp;auiæ auunculur* M A1 O R focer, uxoris meæ proauus, M AIO R foetus,uxoris mcæproauia. M Ai o R,ad annos relatum, pro longion*' uo intelligendum. MAI OR caufaimpedit contumaciam,!, co® tumax.§.ii ffdeReiud. MAIOR cau(a,criminalis;Minor ciuiiisdid tur.Imper, in Aut. Vt omnes obed. lud. prouin. $.fi igiturambo. MAI O REM caufam facitinfamia,nonfuffl' ma pccuniae.l.fi in duabus.ff.de Reg.Iuris. Sp. M AIO REM magiftratum minorpræccd«' rcdebet.l honor.ff.de Muner. M A10 RI natu,in l.qui tü maior.ff. deBoa lib ÿ.maiorem Inft de Adopt. MAIOR pars, quando potior habendaft Bart.dcclarat in l.quod maior.ff ad Munie.item quando minori obfit,in l.refcriptum.ff dePad. Qqæ ucró maior pars iudicum dicatur, notinh Pomp.deReiud Sp. M AIO R E parte anni poffediffe quisintellh gitur,eriamfi duobus tantum menfibuspoffede rit,modö aduerfarius, aut paucioribus,autnuK lis poffedcrit. Autor Licinius Rufinus,de Verb. fignifi.Sp. M A l O R E M patruu ueteres appellarantaBi amp;auise patruum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, MAIOR propofitio, feub./A««!', in fyllogi' fmo.alTumptio dicitur.ConcIufio anté,compïe' xio:cui fi quid demaS,ii/Svftii/taappellatur Elle* nim id argumentum exunoadfumpto conclu-dens: qcF oratoris, lurifcófultiq; propriü eft. óp. AIAIOR |
ANTE
MAIOR qu«ftio minorem caufarn ad fe tra' hit.Paul.Lper rilinGrem.fF.de lud. Sp.
MAI0RIS iuffuscxcufac.l.quodprincipis. fFde Aqua plu. ar,
M A i O R fumma, propriè minorem continet. I.iij.§,fi plus.ff.de Statu liber. 1, j.§. fi ftipulandi. de Verb.oblig.
M AI0 RE s ad annosrelati,dicuntur Vlpia no,qui annum cxegerunt feptuagefimum, 1. üj. delur.itnmun.Sp.
MAI O RE S,à tritauo in infinitu própriê in-telligimusttametfi quidam auos, abauos, proa-uos,atauos,eodem nomine fignificari uelint: ta men hóe non eft proprio,id eft, ipßs tantum có' uenienti nomine,fed generali.Sp.
M A1 O R B S , Hämines appellabantur patri' cij generi5:Minores,plebeij.
MAI O Ri,amp;inprimis Caefari, obediendum eft,c.qui reOftic x.q.iij.l. cótra pupilium.§.is qui ad mams ff.de Re iud.Bart.l.ij.$.lin.ff.de Cufto. teor.Bald.l.Senatus. de Aceufat.
MAiORITASj uox barbaris relinquenda.
MAiVMA,feftiuitaseft,quæ fit RomçMaio menfe.Nam Romani maritimam urbem adeun» tes Hoftiam,inter aquas uoluptatibus incumbe bant.inuicem fefe inuadétes.Quam quidem fo-lennitatemluftulit Anaftafius Iinperator.Sed amp;nbsp;in prçfentem dicm,quercum Kal.Maij ludentes inurbem iuuenes portant.Alc.in tit.C.de Maiu nia,lib.xi. Idé.qualefeftümeffet.exSuidalati-usaliquantodemonftratcapitc v.libr.Parerg.v.
MAI VS auditorium impedit contumaciam, l.contrà ff.de Re iud.
MAiv S confilium.Vide,Legescondere.
MAIVS adfctrahitminus,hoceft,quodpro oetbialirerdicitur.Motus maiores expellutmi-nores.ynde quâdofuntduæ adiones, quarum alteraeftmaior,altera minor, iftæ nó poffunt ca mulari,perl.per minorem. ff deludic. ubi dici-tur:Siincidatmaior amp;nbsp;minor aftio, tune maior trahitadfeminorem.Siefi incidataftio crimina lis, Scadiociuilis iniudiciu n, tuneçriminalis præcedit.8cciuilis differtur. Vide Zafium cnar-rantem§ifi minus.lnftitutionib.de Aftionibus. Spieg-
M A LAB V S TVM,alià$ Malauift:um,fcd per perain,Alb.ait,habeturi.n 1. final. §. fpecies.ff. de publican. Sûtenim quiMalobaftrûibidê legût. Tarnen pro illis genuinum reftituit Holoander, Malobathrwn fcilicet: cuius meminic Plinius: fedexaftius dodifsi.Ruellius, amp;,ut quidam dé co ueré dixit, Medicus hac state longé clarifsi. mus.Sp.
Mala fides.Vide,Bonafides.
Mal A inedicaméta.Lege,Medicamentümi MALAM,idcft,eam faciei partem, quæ ma-lifpeciem prsefe fert,hoccft,rotundam. Cicero à ma.xillis deducit,cùm inquit: Quin etiam uer-ba f?pè contrahuntur,non ufus caufa,fed auriü. Quomodoautem uefter Axilla Ala fadus eft, nifi fuga liters uaftioris, quam literam etiam à waxiHisA axilla, Scucxillo, amp;nbsp;pauxilloconfuc-
tudo clegans Latini ferm on is èuelliti'Éa fuut o« fi uoce,lurifc.in 1. non folum. ff de Iniur.amp; Imp« in $.fin.Inft,cod. Sp.
MALA manfio.Vide,Quaeftionisuerbo.
MALA uicinitas.Propterhanc,utdicitTeré tius Clemens,fæpê confines etiam fupra iuftam æftimationéintereftnoftraacquirere. baud du-bié infinuans, malamuicinitatcm effepernicio-fum damnum. Acceditl. quod fæpé.§.fin,ff.de Contrah.emptSp.
MALE cogitare;dc ijs qui odium autfimuka' temaliquam animisfuis conceperint, folemus dicere:(ed præfertim cum premitur odium, uiti onis autem tempus atqt occafio obferuatur. Ex empla producit Infulan. Sp.
MALE accipereaiiquêuerbis, pro iniuriaaf ficere.Subauditur tarnen aIiquando,uerbis.Sp.
MALE audire,infamari,inquit Valla,crimi• na noftra audiétes.Ei opponitur,Malé dico.Sp.
MALE cedcrc,idcft,malèfuccedere,fiucac cidere alicui,quod non fperabat,
MALE cóceptum inftrumentum dicitur,ïn quo Barbarifmus eft admiffus, feu, ut interprétés dicunt,malagrammatica,!, imperator. amp;nbsp;ibi uide, ff.de Statuhomi.amp;l.qui habebat.ff de Mi num.teftamen.
MALE confumerc.PauI. Solutæfunt adole' fcenti pecuniae debitae,easqi malè cohfümpfit,l. minor.iij. dcMinorib.
M A L A B fidèi emptor quis dicatur,pete à lu rifc.in l.fi quis cUm feiret.ff.Pro empt. Sp.
M A L A B fidci poffeffor.Lcgc,Bonç fidei póf feffor. Etquomodo probeturin pofielfore,Bar. inl.CcIfus ff.de Vfuc.Sp.
MALE mereri,pro noccre amp;nbsp;incommodarc. Tryphonin9 in I.bona fides.ff.depofiti.Malê me ritus publicé,etiam egeftate laborare debet.Sp.
MALE mereri de aliqilo,pro nocerealicui,8c illiincommodare.
MALE promiffum,accipitur aut fuper re mi la, uel turpi : aut pro malé concepto.Archidiac. monuit.Sp.
MALBDlCBRE,ut plurimum unico uerbo finbitur.
MALEDICTA.VerbaCiceronis^M. CsB Üo fatis arguât,anteadæuitæ crimina, quæ caü fæproprianonfunt,appellarimalcdiâa . Eiüs autem uerba funt:Quod obieftüm eft de pudici tia, quodqi omnium aceufatorurb non crimini' bus,fcduocibusmalediftisqi célebratum eft,id nunquam tam acerbè feretM. Cælius,uteutni pœniteat, non deformem effe natum. Sunt ète-nim ifta malcdifta jieruulgata in omnes, quorÖ in adolefcentia forma amp;nbsp;fpecies fuit liberalise Sed aliud eftmalcdicerc,aliud aceufare. Aceufa tio crimen defiderat, rem ütdefiniat, hominem notet,argumento probet, tefte Confirmet. Malé diélio autem nihil habet propofiti, prabtef con* tumeliam.quæ fi pêtulantius iaéfatur.conuiciuf fi facetius, urbanitas appellatur. Vide Syluiuiü in orat.pro M.Fonteio.Sp.
MALEDICTV M,hoc à contümélia diftat; quodhæc hæredis inftitutionern uitlat, circu. feribit^
-ocr page 324-|
ANTE fcnbitqsld Vlpian. inJicatin §.fi quis nomen.l. quüiics.de Hçredibus inftituen.Illud ueró nihil i rtpedit, quo minus eadem recipiatur,cóftetqi, utctianldifcrtêponitMartianus in l.hisuerbis. §.primó.codem.Sp. M A L E FICIA dicuntur ea delifta.quibus quis dolo malo interueniéte læditur.ut funt,fur tum.rapina.damriuin iniurià datum, amp;nbsp;iniuriæ. Porrô publicæ difciplinæ uigor podulat, ut ma* lefici puniancur, I. locatio. $. quod illicitè. ff dé Publicah.Sjj; MALBFrciVMdicitur.quicquid improbè admiffum eft.Vip.lj.in prin.Si fam. furt.fec.dic. Vtilifsitnumid cdi«um prætorpropofuit, quo domirtis jirofpiceret àduerfus maleficiaferuo-irum,hôc eft, quafi malcfada. Quamuis Se quæ dida,fcripta,confulta criminofe fint,ut fcntit Al ciatus,maleficij nomine.pricipuè in legali poena ueniant. quamuis hâud rarô tègitut per officium, Lnonætlimo.ff.de Admin. tut.SeEtres tu-lores.eodem.Sp. MALEFIC O S fpeciali nomine incantatO' res antiqui intclicxerüt Rub. C.de Malefic. Sed ueriorelt expoficio Hegendorphini.qué uide in Exegefi,eod.tit.Generaliter autem tnaleficiorü nomine accipiendi funt, qui damnum inferunt, qui nocent alteri.Sp. MALEVOLENT I A.Vide,BeneuoIus. M A L1 CIA peruerfitatem fonat, cum quis data opera malê agit. Hæc aetatem fupplere dici tur:8e aUj damno(a,dolus. Bald.in I.quæ fortui-tis C.dePign.aâ.Idemin 1.Macedonian!. C.ad Maced.Sc alibi.Sp. M ALICIA callidorum eft,uafrorum, Sc do« lolorum.contra quos prsetor cdidum propofu-it.de Dolomalo.Sp. MALI CIO SEgerere rémandatam,idem eft quod dccipere. Sc Maliciofc ederedicitur, qui dolo malo non edidit.l.ubi exigitur.fiF.de Eden. ^P'^g- MALI homines.Paul.in I.iij.de Offi.praefid. Vtcuretis,inquit, qui prouincix præcft, malis hominibus purgare prouinciam. hoe eft, impro bis. fccleratis, Sc ijs quos perditos homines appellate folet Cicero:rarö autem malos, quo no« mine uulgô appellantur. Sunt autem mali puni endi, quód Sc corum exemplo cæteri à peccato dctcrrentur,Sc improbis hominibus ciuitas pur gatur. Sed Sc ciuitates turn optimê gubernari Plato fcribit in Amatoribus, quum nocétes poe-nas expendunt.Sp. MALO S homines,quonomincuulgo appel Iantur,Sc Paulum inl iij. de Offic. Prxfid. acce-pifiTe uidctur,pro improbis, perditis, fccleratis, raró dici,F.Syluius obferuauit.Sp.', M ALl G NE,properuerfe.Mart.de Cuft.re-or.i.diuus.Sed fi quid malignè interrogaffe, aut nondiftaretulifie, prodidis eum compererit. Item Maximus I.iiij.de Inoffic. teftament. Mali-gnê,ait, circa fanguinem fuum inferentes iudici um.Sp. MuMrei Vtitur Scæuola Græca hac noce, quæ Maximè fignificat, fecundum Noricum textum |
inl.Pamphilo.deLeg.iij.Sp. M A L LE A T V M, quod malleo faéhim elt Vlpia.de Leg.iij.l.librorum. $.fed nee cepti.Sed perfcripti,ait, libri hondum malleati, uel ornati continebunturlibri.Sp. M A L V M committere,pro delinquere.Ibi' dem.Sp. MALVM fubftantiuépofitum,damnuni«Hi incommodum,Scdetrimcntum Sp. MALVM nafcensScinuctcratum.Ciceroin Philipp.Omne malum nafcens, facilé oppri®*' tur:inueteratum,fit plerunqs robuftius. M ALVM.nauis effe partem, artemónem a® tem non e(re,Labeo ait : Sc uerius eft,ait label«' nus:quia plerüqs naues fine maloinutiles,ideo-quc pars nauis habetur. Vide Alciatum in l.ffia-lum nauis.de Verb.fign. Sp. MALVS feruus qui dicatur,eleganterfcribit Vlp.in 1. cum autem rcdhibitio.de Ædil. edic.® $. recipitur Sc ille.Sp. MAMILLARE, fafcia, qua muliercs mammas,id eftjUbera tegebant. ld, fi cui Icgatumd-fet,etiam detradis ornamentis, deberi uidetuf, quemadmodü Paulus de inauribusrefpódit i® J.fin.l.pediculis.de Aur.Scarg. leg. Sp. MAM M A,Grçca diélio,id eft, auiapatris,f(igt; matris mater: ficutTata, propatrcaccipitura-pud Martial. Eraf, in Scholijs Epift. Hierony®' Mammam,inquit,antiqui matrem uocabant.ul auiam Tatam. Caeterùm Mammam dare, nor« fignificatióis cftgramaticis:id ueró baudæque, fcilicetcum infantem quis uxori fuçlaflandm® tradit. Etenim illa materelTeincipit, Sc ipfelot« patris eft.Plant, in prologo Menæch. Adeó forma fimili pueri,ut materfua Non internoffepd fet,qua; mammam dabat: Neq; adeó materipl’lt; quæ cos pepererat. lis quidem iure noftro debe turrcucrentia.l.j fiF.dc Obfeq.à liber Sc Iibeitut in iusabfq: ueniacitarinon debeant.l.fin. C.d« In ius uoc.Sp. MAN A LI S fons,exquo aqua perpétué to* nat. M AN CEPS eft, quifquisà populo sliqud emit,conducitue : quia manufublata, fignificat auftorem fe emptionis efiTc. Erant autem mand pcs publicanorum principes.annotauitBud.in Fand 1. innaue. locati. MANCIPES apudVIp.intelligûturhi,q«' iusueftigalis per centum annosemefunt. élc-lib iij Difp.cap.xx. MAN C IP A TIO,imaginana quædam uen ditio eft:quod ipfum ius proprium eft Romano rum ciuium.Vnde uerbu Mancipare, pro uede-re ufurpatur.Et emacipare,hoc eft, (unm iamfa élum mancipiû exmanibus tradere. Macipium enim qui âceipit.æs tenens , ita dicit : Hune ego hominem iure Quiritum mcum effeaio. mihi emptus efthoeære, æneaqjibra Hincmancipi emptio, Sc in mancipatum dare. Bud. in prior. Ann.Sp. MANCIPATIO fiduciaria Lege,Fidocîi, M A N CIPI O darc,cft nexus folennitate ab alienare: ita, ut rem omninoaccipientis facia, mus. |
M A N T B A.
mus. Nexus autem, Iuris quædam folennitas, quasfiebateo modo,quo inInff.Caius exponit. amp;Budæus refert in l.ij.ff. de Orig. iut.Sp.
MANCIPIVM,eft aliquid quod eft propriû nobis,amp;quarum rerû habemos dominium. Di-ftû, quod manu capiatur, id eft, teneatur.Hine amp;nbsp;mâcipia diéla,uiéti:quôd in manu,hoc eft, po teftate uiftoris effent:ficut Magones, qui de bu iufraodiuenalibus negotiarentur: quod eos in maaum,id eft,poteftatem emptoris agerent. Ex Philippoamp; Alciato.Sed 8cmancupium,homo in hellocaptus,amp; feruituti fubieftus, dicitur. Sui aût mancipij effe accipimus.qui nullius do-minio fubieftus eft. Mancipi uerô tes dicuntur omnes, quæ alienari poffunt,id eft.quç à noftro dominio.ad alterius tranfire poffunt.Sp.
MaN C V s , propriè fignificat eum, qui fine manu eft.Iurifcoss.tameneft,inl. qui clauum.$.
quia ex quocunqs debito poteft quis conftitue. re, non tantum id quod ipfe conftituens, fed amp;nbsp;quod alius debet.Sunt etiâ mâdatores, ut Bud. monuit, impulfores delatorum, interqi delato-res referuntur.Vnde amp;nbsp;apud lurifconf. Mandater delationis, in 1. ex quibufdam. de lure Fifci. Et Delator mandatorem edere debet.Sp.
Mand AT Alurifdidioeadem eft,quæufi-tatius dicitur Delegata.
Man D AT VM,cómifsio cft,uel quodconl
penult.amp;l.item Offilius.Sc l.qu3Eritur..$.fi quis digitis.de Ædil.edicl. qui imbecillitatc dextræ, finiftra utitur.
MAN D ARE,hoc eft, committete, omnem leuuniuerfam lurifdiftionem, aut fpecié unam prçtorpoteft.l.foletPrxtor.8cl.feq ff.de lurifd. om.iud.Nec tarnen fi totam dclegat,committit.
mittitur. Sunt qui uolunt mandatû effe didum, quafi ex mea manu datum: fed an iduerumfit, Tifsinus aliorum,inquit,efto indicium. Sp.
ManDATVM iudicis quidfit,uideC.de Mandat.Princip.in Authen.eod. tit.Mandatam remparticipialitcr lurifconf.dixitinl.fin. §.fin. de Condift.obturp.caufam. utCiceroloco fu-pràcitato: In priuatis rébus, fi quis rem manda-tainnô modo maliciofius gefsiffet, fui quæftus, aut commodi caufa, uerumetiam negligentius, eum maiores fummû admififfe dedecus exifti-mabant.lntcrpres fanumlurifconf.fenfumcor-rupit,intetpretando mandatam rem, pro mandate meoemptam. Ncc conueniebat genericè
prorfusabeaéxcidlt.aut eamamittit. Etenim aliudeftcommittere,amp;aliudamittere. 1. iudici-umfoluitur.ff.deludic.Siquidem quod tota lu-rifdiftio delegari poCsit, fitmat lurifcof.mcmo-rabilirationeincitatal.foletPfætor.Sp.
Mand ARE.proiubere.apud Vlpian.inlj. QuodiulTu.ac alibi, ut Alber.adnotauit.ln quo auté différant mandate,prxcipcre,iubere,impc tare,Valladocetlib.v. ScGloff.inl. fæpe. ff.de Off.præGd. Infulanus obferuauit hoc uerbum apud Cic.fæpe accipi pro eo,quod fit,per alium nunciare.feu alieno ore noturn facere. Mandate itéra creditur,qui nô prohiber pro fe intercede-îe-Vlp.ait.hoceft.quipatituraltetuin proie in-tetuenire:aut quod geftû eff ratum habet,à mâ-dati confenfunon fieri alienum. Quafi période
quod protuht, ad fpeciem tantùin defleftere: quod amp;nbsp;alibi faftam ab eo deprehendes. Sp.
Mandat! iudiciû,nô minus turpe quàin furti conftitutum effe,Cicero pulchrèdemon* ftrat in Orat.proRofcio Amerina.Cuiusuerbai refert Budæus in Annot, adl.i.de Hisquinon
infam.quôdadeamintcUigendamfaciunt. Ol-dend. autor eft, quod Cicerone nullus unquam mandati contraftum depinxerit elegantiusloco iam citato. Sp. ’'^
MaN D ATI obligatio,Paulusinquitl.j.Mi dati.confenfucontrahentiumconfiftit.ldeoper nuncium quoque,uel epiftolam, mandatum fuf cipi poteft. Item fiue togo, fiue uolo,fiae mande.Gue alio quocunque uerbo fcripfero,manda ti adio eft.Mâdatum nifi gratuitum,nullum eft.
N am originem ex officie, atque amicitia’trahit. Contrarium porte eft officio,merces.lnterueni ente enim pecunia, tes ad locationem amp;nbsp;condu ftionem polius refpicit Bud. in Ann.prior, Sp-.
Mand ATVM temporarium effe,hoccft, mandantis motte expirare, præceptum autem manere perpetuum, fentit Gloff. in 1. 8c quia.ff. delutifdid. iud. Vide Albericü in 1.mandatum.
fit,nonptohiberealiquem interuenire, uel ne gotiaeiusfubire,autquod geftum eftracumha. bete ,atqi fi ij fieri mandauerit. In 1. luec uerba. ff.deHis qui not.infam, traditur aliud effe man date, quam inftigare, uel hortari, confulere,uel commendate,promittere,ueldemonftrare. Sp.
M AN D AT O R eft, qui aliquid agendû com mittit. Paulus ad S. C. Sylla. Etfi certus fit per-euffor.tamen habenda eft quæftio,uc cçdis mâ-datot inneniatur. Mandatarius eft, qui manda- rifeof. labolenus : Qui fundum mädatu meo in
C.Mandat. Spieg.
MaND ATV meo,ficutiuffumeoapudlu-
focietaté mihi amp;nbsp;Gbi emerat.l.qui concubinam.
turn fufeipit adimplendum, Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;focietaté mihi 8cfibi emerat.l.qui concubinam.
M A N D AT O RE S ,qui alicui funt autotes, de Leg. iij. Quod ante me monuit D. Oldend.
mädantqiutpecuniamdetmutuo, auttempus Veteres folebant dicete fmandatu) in ablati-folmioms proroger.!.fi uerô non remunerandi. uo, cum mandatum priuatum intelligi uellent: §.f'pQftcreditam.ff. Mandati.Iraqi fimiles funt mandatum uero publicum,pet ablatiuum (ma fideiufforibus-.nifiquódprsecedüt rei principa- dato^denotabant.Inde eft illalocutio.quamD. lis obligationé.lififideiuffores.ff.deFideiuff. 8c Haloander,utidem ait, de nobis optimèmeriz mandat.Conftitutores exdiuetfo,quiproalio tus,diligenter obferuauitinPandeilisubiquc: fefolututos conftituunt,fequuntur obligatio- Mandatumeo,mandatuTitii.Sp.
ncm.ldquodnudotantumpaéto,ueletiamper ManebVNT nummitui,pulchralocutió epiftolam fieri poteft,ut in l. quidam.ff.de Con- jnl.j.de Stipulat.fer.quam 8c Albericusobferua ftit.pec Diftatautemmultumifideiufforibus, uit.Spieg.
Ma N K B V N T nummi tui, pulcbra locutiô
MANfigt;
|
ANTE M Manere promifsisjdem quoi ftarepro-mifsis. Ma N ERE rem apud aliquem, id eft, rem ei folui.Ltale.§.fin.ff.de Paft.Alb, Mane S olim,hoecft,animasècorporeuo-Iantes,quód ubique manerent, quafi Deos eole bant: ideo iura eorum uolucrunt effe fanfta, id eft.ab iniuria hominu defenfa atqs munita.Hinc «ftinxij. tab. Dcorü maniom iura fanéla funto. Ma G o NE S,appellationcuenaliciariorum ueniunt: quoniam uenalicia,id cft, fcruos uena les expofitos, ipfi emere prçoccupant, ut carius uendant. Cü euim mercis nomen in huiufmodi feruis locum non habeat.l. feruos. in fin. de Le* gat.iij.confequens eft,utfaltem uenalicij appel-lationccenfeantur, lefte Alc.tametfi mango, ut Nebr.indicat,non modo feruorum uenditor fit, fedaliarum quoqs rerum.In quo autemdiftctà Vcnaliciario,uide Africanû de Verb-fig. 1. mercis appellatione. Sp. M A N G O N1V M.artificiû quod ad res facr-lius uendendas adhibetur. Vnde Mangonizare, componere rem ali-quarn ad alliciédos emptores.AHjJfmutxfHiqucm-«dmodum uideinus equosuenire mangoniza-tosiSpieg. Ma N i B V S communibus.pro non lotis,ut exponit Aiberic. Sp. M A N1B V S pedibufq; extremum conatum fgnificantes,dicimus. Sp. MANIBVS fuis facere, quandoq; idem efTe quod.alij mandate,Alber.obfcruauit in l.fi quis idquod.ff.delurifd-omn iud.Sp. MANIFESTARIVS fur cur grauius pu-niatur,quàm raptor,itidein manifeltus forcée improbior, Aloatus eleganter demonftrat enar rans l.Marcellus. de Verb.fignifi. licet alij fenti-«nt aliter. Sp. M AN IFE STEceftare dlcltur, quod etiam exconieéluris probabilibuscôftat.l.j. C.deTc-ftam. ubilafon-Sp. MANiFHSTVM[,uulgônotorfum dicitur. Bar-in l.fcriptus hæres.ff de Relig. amp;nbsp;fump.fun. difcerrtitpulchrè Notoriumà manifefto. Vide infrà.Notorium.Sp. ManIFESTVM crime eft Bartolo, in quo quis deprchenditur,in l.fi fur.ffde Furt. Vide e-undem inthaeredes pa!àm.dcTeft.Sp. Man ÏFB S T V M furtum intelligi uoluere priores,ut Mafiurius fcribit,quod deprehende-rctur,dum perpetraretur. extat elegant cap. de Furum fpeciebus apud Rhodigih.lib.x. Sp. MaNIPVWS Ieuis,exxx.militibus,amp;tur bis feutatorum fit. Huie Centurio praeerat, qui manipularis uocabatur.Diftus auté leuis,quód baftis miles, gæfifq„non armis grauioribus mu niretur. Alex Genial.dier.lib.j.cap.v. M A N S E R E s .Lege,Naturales filij. Ma N SI O, amp;nbsp;decefsio, cótraria. Siemanfio in uita:cuicontrarium eft,excefrus é uita.Eftité inanfio,iterünius diei.PliniuszManfionibus o-Öo diftat regio thurifera à monte eXcelfo.Sic amp;nbsp;apud Arcadium, manfioncs ia 1. fin. de Muner. |
A demenfamilitumitinera, intelligenda funtri« tagren. Budæus admonet,quos hodie Galli Ma-refchallos hofpitiorum, German! Forifr uocanr, Latinè appellari polTc manfionarios defignato-res : amp;nbsp;cretarios defignatorcs,a creta qua utuolt; turSp. Man SVETA RU, qui feras manfuefaciut, Firmicus:Septentrione oriente nati, erunt man fuetarijferarum. Sp. MA N S V E T A E fer», quatenus intelligen-dsE,Iuftin.dcclarat lnftitut.de Rer.diui(.§.pauo num qaoqr.VideCantiuncula,qui hune locum, utpleraqs alia,eleganter elucidauit. Sp. MA N S V S uox eft uernacula Italorutn, amp;a' grum, feu fundum fignificans, qui duob. hobu» adlaborandumfufficit. Vide Zafiumin Coin. Feud.tit.Ad quid uafal}.dom.ten.amp;Baron Tan tenberg.in §.fi qurs.deManfo.tit.iiij.lib.j.Feuili amp;nbsp;infrà fub finem, in didione Mcnlurarum nomina. Sp. ManTELLVM, à tegendis manibus di' dum uolunt. Polluci^4a»Tagt;»id genus cooperto riuin,fed uillofum,cuius amp;nbsp;Varro meminjtrqn* le eft noftrarum mulieruin tegumentum, quçd uulgus Kurfen nominal. Vide inferius,Reuolutn manrello.Sp. M a N TI C E, ars ipfa diuinandi. Vide Ciq. de Nat Deor. Sp. MANTlCVLARIVSdiciturfur, quiinfe-rensfeconfertçmultitudmi marfupia autfecat, aut artificio dolofo apcrit,amp; euacuat, ablatapt' cunia.VideFcrtum.Sp. Ma N VB IA B, pro fpolijs, Vndemanubiaî facere, profpoliari. Imper, in l.eos. C. de Modo muldar.Aut.dcTricn. amp;femi(re,§, hicànobii. Ma NV longatraderé apud laboîenuminf. pecuniam,quam,de Solut.quid fit.amp;item quid, Breur manu accipcre,ut dixit VI p. in 1 licet foirât. de Iure dotium, Erafmus nofterin Ghiliadi' bus explicat.Sp. Man VF A CTVM opus, opponitumatur» li,l,j.§.primo.ff.de Aqua pluu.arcendSp. ManVMI S S IO,datioeftlibertatis.dicfa, quód dominus caput,uel aliud quid ferai quent inlibertatem adfeifeere ublebat,manutenens, dicebat:Hûc hominem liberum effeuolo: amp;itlt; è mänu,id eft,poteftate fua mittebat. Diuidituf autem manumifsio,in emancipationem, Sema-numifsionem : ut prior fit filiorumfamiliâs.pO' fterior feruorum. Sp. Manvmi S Sl ciues Romani dicebantuf, qui teftaméto, uel in eedefia uel ante cófulem, aut prætorem crant manumifsi. Latiniauteni luniani.qui aut per epiftolam, aut inter amicos, autconuiuij adhibitione,exlege luniaNorba-na, quae conditionem eorum prima reperit,ma-numittebantur,dedititij: qui poftadmiffacriiril na,fupplicij$ fubditi, Sc publicé pro efiminibut cæfi effent: aut in quorufacie.uel corpore, qua* cunqi not3Ê,feu fiigmata, igne,aut ferro impref. f« erant,ita ut deleri non poffent. Hi poftquam à dominis fuis manumittcbantur,dçdititii uoc» bantut. |
IVl ANTE A
|
bantur,exlege Ælia Sentia,ut quorû turpitudo tômunis erat, eorû amp;nbsp;nomen cómune effet. Sp. MANVMITTERE feruum, date ci libcrta tem. Nam quandiuquis in feruituteeft, manui, hoctft poteftati fubdicus cft.Sp. MAN V.S,pro arte.Vnde amp;nbsp;Caio manus pre tium,inl.mulieris.de Verb.fig.Significat.autem mercedem,quæartis nomine debeturarchite» fto. Sp. MAN VS apudPomponiuminl.ij.inprinci. de Orig.Iur. non pro tyrannica uiolentia intelli genda,cumpleriqi regesinleroptimosprincipes numerentur,fed pro fuprema régis potefta-ie,feu autboritate, qua iubebat, aut uetabat ali-quid.fecutus tantum naturalem rationem.Her-uagius nofter, in uarijs Fand, ledionibus indi-cat,quædam exemplaria habere,à regibus. Si le Ôio,ut apparere uidetur,SchoIium Zafianum à conieftura fumptum locum habebit. Sp. M AN V M inijrere. Lege,Inijcere manum. M AN V S leuatio,non folùm uerberatio, facit quern teneri iniuriarum. 1. item apud.§. j. de Iniur. Sp. M AN V S pro multitudine, ut manus militu. Vlpianus in l.Mctum autem præfentcm.in prin cipio.fF.quod metus caufa.Idem ait,amp; fi fortè ad bibita manu.in meo folo per uim ædifices. MANY longa.Vide,Longa manu. MANV militari,Quære,Militari manu. MA N V S militaris.l.iij.in princ.fF.Ne uis fiat ci.Vide, Militari manu.Sp. MANV probiberi,apudPomp.inl. quiuis. ff.de Acquit. rer.dom.Sp. M A P P A,menfç ftragulum eft, rafum.uel uil lofum. Aliàs Mantile,fiuc Toral.Florcntinus de Supellcft. leg. 1. fupelleéfili. Toralia, inquit, amp;nbsp;mappa uillofa.Nebriff.Mappa item,Budæo an-notante.Circenfium committendorum fignum erat.Vidc amp;nbsp;St.Robert. È.xtat uox pto ipfo fpe-ftaculo apud luftinianum in Nouel. de Conful. meViote interprété Haloand. Sp. MARCHiONES,feu Marggraphij, utiurif confuhifsimus Bonifacius Amerbachius mo-nuif. otigmem ex Limitaneis præpofitis traxe-runt'.quôdlimitibus, quos uulgo Märchen appel lainus.Grapbij.id eft, præpofiti fuerunt. Vide Zaf.in fit. Qui feud.dare pof. Quidam àMarca, quodequumGgnificat,equorum ftabulimagu ttrû,Mdr)Mcr, amp;nbsp;equorum præfeétum, ein M^rk» jrrnuen.exiftimantappellatum. Sed magis eft,ut Amerbâchij fententiam fequamur.Marchio autem,amp; Cornes, propriè regni, uel régis Capita-neidicuntur. Quiab hisPeudum accipiunt,pro pfièregiSjUel regni Valuafores, quafi ad ualuas ftantes: quiamp;ipfi Capitanei nuncupari pote-rint.c.fiCapitanei.de Feud. Marchiæ. Rurfum Feudumcapientes ab eis, minores Valuafores appeUantur. Vide Baron.àTautenbèrg, de His qui Feud.dare poff. AlciatouideturCclticûuo-cabulum effe Marchio, quo præfeftus equitum fignificeturi quod antè Rhenanus nofter admo Alciat.in l.j.C.deln ius uoe.Sp. nuit,8cAltbatnerusiatiùscxplicat in Commé. MARITVS Seuxorunumcorpuscéfentur. Germani« Henricus Glareanùs uir doftifs.ho- l.j.§.Seruum mariti.ff.de quçft. Domeftici uoci |
die magna ex parte Celticè loqui Heluetlos-Rauracos, Scquanos Rheno proximos Brifgo, enfes,ac Elfaticos noftros. Annotauit in Parer. Alc.Sc apudGallos hodie ufurpari Mdrcare,pro co quod cft,cquitare: 8e Paufaniam fcribere tri-plicem Equitum ordinem à Celtis, qui in exer-citu Brenni crant,Trimarcifiam diélam,fuiffeqs banc uocem,8ereturn in Italia potientibu$ Lon gobardis,8c deinde Francis regib. (origine Ger manis) MagiftriStabuli,feu equitumnomen; deinde in proprise lurifdidionis appellationem tranfijffe,ficut 8e Duces 8e Comités. Sp. , MARCVS Imperator teftimonio Papinia-ni,fuit princeps prudentifsimus,8c luris religio fifsimus.in fi.l.fi unü ex familia. de Legat, ij.Sp. MARB.dicituroinnis aquarum congeries, Gen.j.Maris Rubri ( quod Hebræi fide tranfie-rant,Ægyptijs deuoraiis, Hebr. xj. ) fit mentio ad fin.l.Sc fi non funt.de Aur.amp; Arg.lcg.Sp. MAR G ARIT AK,Iureconf.neclapillorum nomine, nec gemmarum ueniunt. V alla diflen* tit ab eis, fed perperam. Nam de proprietate ilii loquuntur, ipfedeabufu8ctranslatione.Vide Alc.lib.iiij. de Verb.fig. Sp. MARGARITAE extricatæ,promundatis amp;nbsp;purgatis.in l.fi feruus feruu. ff. ad Leg. Aquil. MARGARITA pluratiuèapudVlpian . in l.fi gratuitam.fF.de Prçfcript.uerb. Si margarita, in quit, tibi ædimata dedero : ut aut talem mihi adferas.amp;c. MARGARITARIVS, negotiator margari tarom:quarum originem.naturamqi pete expo no Plinij.cap. xxxiiij.utintelligasl. pediculis. fub finem,de Aur.Sc arg. leg.ubi de elencbis.cy-lindris,Sctympanis.uocabulis Accurfioinco- gnitis.agitur. Reftituit in codcm nonnullqs ue-rxleftionijeruditiff. Bayfiuslocos,quosapud cum uidere licet in libro, qui in manu habetur, de Vafculis.Sp. MARITIM! mores, pro uarijs amp;nbsp;inconftan tibus. Quemadmodum enim mare,ut inquit E-rafmus, nunquâm conquiefcit, amp;nbsp;fubinde mu- tat faciem : ita ferunt, homines maritimos non* nihil ex maris ingehio referre. Sp. ,,.j . MAR1NVM amp;nbsp;maritimum,interpres, ut ap paret ex fcholio,confundit. Quod mare incolit, uel quod ex mari eft,mannum:quod uerô marc accolit, uel quod ad mafe eft,uel quod ad mare fit, maritimum accipiendum.ut apudlurifconf. in l.ij.fi quis cautionibus.T empeftatcm,inquit, intelligere debemus, fiue marina, fine terreftris MARITA RE, locate in matrimonium. MARIT! M AE ufuræ.Vide,Nauticç ufuræ. MARITVS,proprièà co.ntraélis nuptijs di-cituf.licet pro fponfo etiamponatur.ut in l.non fine.C.de Bon.quæ lib.Obferuandum.quôd ex uxoris nobilitate, maritus fiat auguftior homi- num opinione. Corufeat enim ,ut inquit Bald, radijs uxoris.l.j.C.de Præpof.lab.libro xij.Vidc C a tufs |
M ANTE A.
|
tur, amp;nbsp;focij uitse, diuini atq; hamani iuris confortes.l.j.fE Ad fenatufconfultum Syllania.l.j.fF. dcritunupt.l.Aduerfus.De crimin.expilat.hæ-reditatis. M A RITI affediodiciturinuxorem, uxoris ueró in maritum animus, tefte Vlpian. in 1. v, fE de bon. damnat, Sp. M A R i Ti lenocinium ipfum onerat, nó uxo rem excufat.l,j.$. fi publico.ff.de Adult.Sp. MARMORIS appcllatione quid continea-tur,docet lurifconf.in l.quæfitum.$.illud. de Le gat iij. Hincmarmoreü,quod ex marmore eft: amp;nbsp;marmoratum, quod fuperficiem tantum ex marmore habet,amp; marmorariæ laudes,apud Ci ceron.pro Archia,proftatuis marmoreis in ali-cuius honorem decretæ, ponuntur. Matmoro/ fum autem.quod marmoream formam,uel duri ciem habet. Sp. MARTE fuo.Imp.inl.j.C.nelic.pot.inquit, caufsedifcurrant,id eft,uiribus fuis. Nam utin Chiliadibus noffer Erafmus monuit, quoties nullis auxilijs adiuti,noftropte ingenio propri-ilqs uiribus rem peragimus, nottro marte pera-gere diciinur.Sp. MARTIA Catonisfilia minor.Quæquum quærcretur ab ca,cur poft amiffum maritum de nuó non nuberet:rerpondit,non fc inuenireui-rum,qui fe magis uellet.quàm fua. Quo dido o» llendit, diuitias magis in uxoribus eligi folere, quim pudicitia D. Hicron recenfet aliquot ma / «tonarû Apohihegmata.lib j. aduerfus louinia-num.Ef Erafmushbro Apoph.vüj.Sp. M A RTl V S menfis. Vide Albericum. Cui il lud Ouidij exi j.Faftor.addipoteft: A teprinci-pin Romano ducimusanno. Primus de patrio nominemenfiserit, Sp. M A R T Y R.Latinè teftis dicitur.Vnde nobis martyres,qui fufo fapguine,Chriftum illum Ser uatorem effeteftati funt. horum fit mentioab Hnpp.inl ij.amp;iij.C. defacrofatift.Ecclef.quarü uerum intellcdum undequaquedodifsimo Al ciato debcmus.Impius Vigilantius,omni hono re martyres priuauit. Stultus Eurtomius, qui, ne cogeretur adorare mortuum, templa marty-rum non ingreditbatur.Venerandi funt martyres, non adorandi ut Deus,qucmadmodum D. Hieronymus in Vigilantium differit. Vetufti ec clefiæfcriptores martyrem etiam appellant,qui nondum martyrium fccit, fed dcftinatus eft ad fupplicium,amp; illud æquo animo expeftat Vide lo.Fr.Picum in Commen.ad ij.Hymnü, amp;nbsp;Rhénan,in Annot.ad Tertul, Hieronyin,in uita Hila rionis ufurpat pro monuitiento aut facéllo martyr! dicato. Sp, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘’ |
MAS dicitur, quod fortiorac génerofiorfit. A mare mafculus dinfinutiuéi qui non poteftfi-gnificantius exprimi amp;nbsp;demonftrari, quàm per fexum,dicendo uirilis fexus:quç,quôd fitdebi-Jioruox,ad excludendas fœminas, contra natu-’ ram amp;uim uocis eft,ut docct Salomonius in Commentario ad 1, Gallus, non teméré diffen-' iiens ab omnium fcntentia,amp; in fcholis,Se iudi-_ djs receptat nempe ca tradiderüt, effc ciufdem' fignificationis hos fermones, Stipulari prode« fcendentib,uirilisfexus,amp;defccndentib.perui rilem fexum,amp; defcendentib, per lincam mafcu hna : quod bis cafib.ueniunt fœminæ exmarib. defcendentes,amp; nó mafculi exfœminis, Diutr-fum autem effe.fi dixeris,pro defcédentibusim {culis,quód nó fœminæ, led folü mafculi conti-nentur.Quod Caftrenfis quoque locum habere putat,fi dixeris,Ex linea.lcu de linca mafculina Nunquam igitur, Salomonius ait.fatebor,exfi-gnificato uerborum,non idem effe dicere,uel lh pulari,pro defcendentibus, ftu liberis uirilis ft-xus, amp;nbsp;liberis mafculis:imó plenius diciinus.ui rilem fexum quàm mafculos.nam fololexuim* res à foeminis difcernuntur, amp;nbsp;nominâtur, Mas enimdicitur,quod fortiorigénerofiorfit,ut iamdiélumeft,Tametfi mafculus non fempf fexus eft, fed interdum quicquid uegetumacru buftum eft,mafculum dicitur. Vide Non.Maf-ccllum. Obferuandum ueró, fub mafculiuo«-bulo tœminam nonnunquamcontineri,utnot. in c.Rainaldus.amp; ibi.Abbas,deTeft. Itaqueftu d urn mafculinum, cm männlich Icbcn, ad fœminas extendi nequit, Sp. MASCVLINVM comprehenderefamifli num, non eft perpetuum, præfertim in pœnali-bus amp;nbsp;odiofis. Nam in iliis rcgulariterfœroina fub mare nó intelligitur,nifi deliftum,ueladus fitindifferés, qui æqualiterpofsitcommitti p«f mulierem ficut peruirum,quiatancfubmalcu-lo fœmina intelligitur; Qua de re plunbus Baf-tolusin l.j. de Verborum fignificatione.amp;IaftH multo latius in i.à iudic.C.de lud.traótand.Spit gelius. M A S S A,id eft,pilaargent!legata,f(ypbit* cafafti debentur. Êius caufarn babes inLlana-in fin.amp; 1.quxfitü.§.illud.deLeg.iij. Propnèdi-citur farina omnis ad pinfendum macerata,amp;l-qua fubafta, Sp. MASSAS auri olim Romanis Imperator'' bus quafda prouinciaspenfitare folitas, uirdo-difs. Beatus Rhenanus adTertullianum adao-taumSp. MASSARrciAE,uocabulumè uulgi tri-uiofumptum,utpleraqueeius notx apuddo-dores reperiuntur, Bartolo dicuntur lupelft' étilia ad domum pertinétia: quod amp;nbsp;alicubiZa-fius indicauit. M A S Tl,fiftulaEfünt, Vitruu. lib. xij.ubiA' thenis ex huiufmodi locis amp;nbsp;fontibus malb, uf* que ad portum Pyrenæuin ducli funtfalientes-Varr.de Re ruftic.papillas uertit, Cafsiod.ube* ra.Dum quâto,inquit, pulchrius eft, Claudiam aquarn pertot ficca montium iuga,lauacrisamp; domibus Iiquorespurifsimos,fiftularurouberl bus emififfe.Alcia.inl.cos quiaquç.C.deAquf duft. lib, xj, MASTLES nuncupatur,aitRhodigin.qul nilfirtnum méditatur, nilftabilc: unuinqi dicit, rriöxaliudfacit. Sp. ' ' M A S T1 G O P H O R r, Agonothetirüerant Iiólót‘es,quafi dicas flagriferi, ad fummouédam tarbam,amp;cohibendasfeditiones.Horuinm«' ininit |
|
ANTE M ininit Arcadias in I.munerum.fF.de Mun. amp;nbsp;ho-nor.Sp. MATER, qua: quoduisanimal partu edit, autor Nonius. Noftri interdum hoe nomine e* tiam auiam accipiunt,licec impropriè. Vide Bar toLinl.libcrorBm.fF.de Verb.fign. Sp. MATERFAMILIAS appellaturcafolùm, quæ in mariti manu mancipioq;,aut in eius, cuius maritus manu mancipioqs.eft. Quoniâ non in inatrimonium tantum,fed in familiam qnoq: mariti, amp;nbsp;in fui hæredis locum ucniflet. Porró matremfamilias neq! nuptiæ, neque natales fa-ciunt,fed pudicitia,amp; boni mores. Alc.de Verb. fig.Lege.Vxoriufta.Sp. MATER matrimailladicitur, quae cum materfit, adhuc habet matrem uiuentem: ficutpa-trimi, amp;nbsp;patrimes, quorum patres uiuunt. M A T E R T E R A,matris foror eft,Inftitut.de Grad.cog. in GlofT. uer.patruus.Sed matertera magna,auiæforor:ficutpromatertera, proauiæ foror. MATERIA eft,ex quafpecies fit,amp;fine qua fpeciesefienonpoteft.l. adeó.6. cum quis. fF.de Acquir.rer.dom.Etubi hçcnon eft, nec materia lumadefle poteft, fecundum Bald, in Aur.ofFe ratur.poftprinc C. de Lit. conteft.qui allegat 1. qui re5.§.arenam.fF.de Soiut.l.quffitum.§.illud. ff.de Leg.iij. Etmalè materiatum dicitur, quod compofitum eft ex malaimateria, ut ædes ex li-gnisnoncaefis tempeftiuè.Sp. MATERIA proprièdicitur,aitNebr.circa quauerfaturfabertignarius,fiuc lignarius. Pau lus de Peric.amp; com.rei uendi.l.quod fi.Neq; ma teriaemptafifurtopcriffet. Alciat. Materia eft, inquit, unde quid conficitur,ut in feypho metal lnin,incontraftueófenfus. Subftantia,perquâ inateria in certain fpeciem deducitunut in uafis OelueftibuSartificium, in emptionis contradu precium. Forma, quaecertaeilli fpeciei nomen dat. Solennitas aftui perfefto extrinfecus accc-diimtautoritas tutoris in pupilloru, agnati con fenfusin mulierum contraefibus. Item materiae •Ppellatione ligna omnia comprehendi gt;nbsp;quod GrsciSai«, amp;fyluam, amp;inateriam uocent, alij monuerunt.Materiaautem omni legata,ncc area, nec armarium continctur. 1. feruus.j. uerf.de Leg.tertio.Sp. MATERIA fafta,infe6la,fignata.Videl.fi in rem.§. Oélauenus.ff. de Rei uend Sp. MATERIA,pro traftatu fuper re, uel fafto quopia. Albericus citât Lj.fF. Si pars haered. pet. MATERIA Sccaufaomniumaélionumcol ligitur partim ex dominio rerû,uel ex iure quod in rebus afreritur,ut in ucndicationibus:partim ex obligatione diefotum, faftorumue. ficut in eondiftion;bus,iuxta mentem Imp.in §.omniu. in princ.lnftit.de Aftion.Sp. M A TER1A M peccandi malis moribus prae flare,in I.j.ff. ad Maced. MATERiAM rudé intelligirhus,quaeapta eftad ædificandum: inquit Alber. MATE RI ALITE R,ut uocant.Sederoon- |
A ftrationisfolius caufa,pleraq;àlurecoss.poni, adnotarunt Apellus,amp; Alcia.Hic cap.ult. i). Pa-rerg.fimili modo dedarat interdiélapofita: ubi defendit,quod feitu pulchrû eft, receptam Do-ftomm noftrorum,à primæ uocis initio, addugt; c»ndi refponfi confuetudinem. Sp. MATEPIARII,àTçrtullianoeleganterdi éli funt,adnotante Rhenano, qui negabant De-um:quod tarnen nos ucrè profitcmur,omnia ex nihilo protulilTc.Sp. MATERIAM fuccidere quantum aduillæ refeélionemfatis fit.Vide VIp.Larbor.fF. de Vfu fruft. Sp. M ATBRI ARI,ideft,lignari,amp;materiam ad munitiones faciendas caedere. Siquidé materia propriè ea uocatur,ligna quç ftrufturis feruiûr. MATHBMATIC1,quorum arsiurenoftro improbatur,uocaturGenethliaci, Aftrologiqi, amp;nbsp;qui Chaldæi uocantur. Aftrologicam uanita^ tem eófutarunt Pici:Senior,xij lib lunior, uno, qui quintum in Opere de return praenotione,lo cum obtinet.Spieg. MATRICES aquarum, Albericus indicat profiftulis poni, in 1. eos. C. de Aquxduél lib. xij. Erantetiam matrices libelli,in quib. Casfa-reo fifco penfitantes defcripti continebantur. Habebantamp; nomina militum inferipta matrices,fiue matricu^ae,perdiniinutionem.cuius uo cis frequens eft mentio in pofterioribus lib. C. Vndeamp; matriculariorum uocabulum. Præter-ea matrices , urbes Latinèdicuntur,quas Graeci Métropoles appellant. Quinetiam matrix, u-terum,amp; quod Graeci zx»Tf«^uocat,fignificat.lté nutricem pullorum ,apud Colum . Er generaliter quamcunq; educatricem. Item coturnicum dueem, quem Grçci êfS^yó/uKr^ix// appellanr,tran-ftulit Gaza matricem. Vide Alciat.in l.eos qui a-quae.C.de Speélaculis.lib.xj Sp. MATRIMONIVM , eftconiunélio humà-nç amp;nbsp;diuinæ domus,ut aitlurifcon.Dicitur àla fonecontractus bonæfidei,in §.fuerat.Inftit. de Aélionibus.Prætereafpeciesferuitutis eft,I. ij. fF.deLiberohom exhibéd.Et propriè,quóddu ra fit feruitus ,dicitBald.inI. bon® fidei. C. de Reb. cred.quia maritus non dicitur plenam habere fui corporis poteftatem. c, diuerCs. ext. de Cler.coniug. Sp. MATRlMONIVMnon eft,quod aduerfus leges coit,§.fi aduerfus. Inftitut. de Nupt Haud fcio,an ratio clandcftini matrimonij,quéadmo-dumà Canoniftisdicitur,apud fummi iudicis tribunal fubfiftere pofsit.Nam (utmemorabili-lerdixitTertul.ad Vxorcm,fubfin.libri ij.) nec in terris filij fine eófenfu patrum rité, amp;nbsp;iure nu-bent.Hçc uerba,Rhenanus ait,aureis literis fcri bideberent. Vrinam Theologi amp;nbsp;lureconfulti de hac re Pont.Rom.C?farem,ac reliquos reges amp;nbsp;principes admoneant,ut concorditer,amp; rité, amp;nbsp;ordinc huic malo obuiam eatur, feducendi te neras amp;nbsp;fimplices puellas,inconfultis, imó inui tis parentibus.Raptus uirginum in legib feuerè eftprohibitus : amp;nbsp;iftasinfidias clandeftinarum nuptiarum ferre cogimur^ Profeélo leges C®fa C j re®, |
M reæ,maximè ab ijsimperatoribus lat«, qui fide noftram amplexi fuêre.fi reuocarentur,multo faluberrimum foret. His enim rcceptis,ut mul-tofandius nuptiae Herent,itapoiïent amp;hone-ftiores amp;nbsp;diuturniores perfiftcrc.Sp.
MATRlMONIVM putatiuü dicituti quan doferuus cum libéra,uel libéra cum feruo,uel confanguinei ignorâtes, in graduprohibitocó-trahunt matrimonia-Nam comperto errore,có-perto impedimento, iam matrimonium drrem-Ï)tum eft: undediciturmatrimoniü putatiuum, icuthomo piétus ,ut Zafius n oft er tradidit in iam allcgato $.Inftit. de Aöion.
MATRlM O Nl VM,coniugiü,connubium, amp;nbsp;naptis, pro eodem ferè ufurpätur. Matrimonium, ut diuo Auguftino placet,diÔû eft, quod fœmina ob idpotifsimùm nuberc debeat,ut ma ter Hat Matrynonij uocem latiùs patère, quàm jnatrlmonijfacramentu, Theologi demóftrant, Conftatautem , matrimonij inftitutioné omni, um antiquifsimam elTe, amp;nbsp;Dcuin autorem refer re,Gen.ij.Pr«tcrea negotium matrimoniorum, atOi fatapendére àDomino.amp;promoueri, Ge-nef.xxiiij Sp.
JMATRONA diólaeft,quæinmatrimonra cum uiroconuenit, ctfi hbertnondum natifint. ^VidcGcll.lib.xviij.cap. xiiij.
MATRIMONIALIS habitus, pro cultu qui matronam decer,in I.item apud Labconem. $.fi quis uirgincs.lEde Iniur. Sp;
M ATR VB LI s,idé quod matertera.Et ma-trueles dicunturfilij 8c Hli« materter». inl.j. ad Legern Pompeiam. Sp.
MATVRA muller non dicitur,quæminor eft xij.annisl.cum bic ftatus. §. fi quis fponfam. HF. de Donat.int.uir.amp;ux.Sp.
M A T V R A R B,nó eft abbreuiare, fed accele rare,ita ut adiiibcaturinduftriæcelcritas, 8cdi-Jigencisetarditas.Caeteraapud Ferratiom in $. b,is igitur.Inftit.de luft.8c lur. Sp.
MATVRE fieri dicirur,iuxtafententiâC«f. /ugufti,quod nee citius fit,nec ferius, itautper fisc (ut ipfedicere folebat ) tarda acceleratio exprimatur, Id quod Seruius amp;nbsp;Donatus fuper Acneide Virgilij, amp;nbsp;alij tradiderunt.Hoc amp;nbsp;Bal dus fentit in l.ij.$.fi quiS tarnen, ff. fi quis cautio nibus.Spieg.
M AT VRI fruflusproprié dicuntuf, qutnelt; que cruói,neqi mites,neq; caduci, neq; nimium! codi, fed in tempore temperati proueniunt, ut in l,Iulianus.$.fi frudib.ff.de Ad.empt, §. is ue-rd ad quem.Inftit.de Rer.diuifion.Sp.
MATVRIS SIMBj quo fuperlatiuo utitur Papinianus in I.aliquâdo.dc Offic.Procos.Tar-difsimè opponitur. Dicituretiam maturrimè, percontradionem,celerrimè. Sp.
M ATVRVM,itématuritas,pcrtranslationé de aids quoq: dicuntur.ut maturus homo,mata rum (uppliciu m apud Cic.matura uiro uirgo,a-pud Gellium :maturitas mentis,maturitas tem-poris.apud dccretaPontificum.Specul.tituI.de Aduocat.$.v.uerf. Cum autem maturi uiri iudi. cium colligitgt;uultu,geftu,uoce, Sp.
A
MAXIMA capitis diminutio. Vidc,Peff' grini.
M A X l M A munera quæ fint.uide C. de Vf-teran.lib. xij,
M A X1M E, didio implicatiua cafus etiane cxprefsi,ut in l.funt qui. amp;nbsp;1. cum ex caufa. ffid* Reiud. de eius efficacia cum Alb, turn interpre' tes multa, quæ grammaticos latent: utuocüina gis, quàmreturn fignificationisperitos.Porro Glolf.in l.mox citanda, indieat boe ucrbuni M* ximé, aliquandoabundare in Jure. aHegatbo num text.in l.fin.§fin.C. de Teftamen.manuW-cum dicit,maximè propter libertates. quoniaH propter nullum alium cafum quàm libertansei Imperatoris prouifioinuentaeft. VideZaliu® in lege prima, §. quæfitum eft. ff. quod Legato-rum. Spieg-
M AXIM VM eft, quomagiscolliginonpo-tcft.Gloffin l.quifine.ffiderïegoc.geft.Sp.
M AX1M VM remediü diriinendarumlitiö» eft iurifiurädi religio.l.j.ff. de lurciur. Caiusait Ëftaufemhodie muitis in locisduplexerrorin deferendoiureiurando. Cuius caufam ipfifit-mam Oldendorpius demonftrauitin de Prol» sionibus diâorum.faAorumq-,. Sp.
ME
M B A memoria,memoria tua, hoc eft, quä^ turn meminiffe poffumus.Bart.in Ifinff. de All-men.leg.dicit : Mcmor quis effe pTæfumitureo' rum quæaliàs feiuit.Quanquam aliudeftmeml niffe,aliudfcire.Meminiffeenim, Seneca ait, ei^ temcommiffam memoriæ cuftodire. Atcon-trà,Scirt,cft fua faccre quæque, ncc ab exempt ripendére,amp;totiesad magiftratum relpiceff' Spiegelius.
MBA pecunia,pro Mihi débita.Alberic-allf; gatl. fi amp;me,amp;Titium.ff. Sicert.pet. 1, eiusqni in pecunia,eo.tit,amp; l.j.Quod cum eo. Sp,
MBA res ampliusquàm femel effenonf«* teft,fæpius deberi poteft.l.Et an.ff.de Except® nereiiudic. Sp.
MECHANICVS, opifex eorum operuW» qu«ingcniofimulac manibus fiunt.«ir^T«/*' ■)ÿgt;»ie, quod inuentionem fignificat.Mechanic* ipfa ars eft, cuius partes Politianus in Panepift enumerat. De Mechanicis babes in Aut de N® alien. amp;nbsp;C.de Excufat.artific.lib. x. Sp.
M E C V M facit,pro Mecu fentit. InfuUcdici' tur, Facit pro me. quemadmodum frequenseft ràperireapudfuperiorisætatis interprétés.
M B D E R1 remedio, pro opem ferre tempé' ramento.apud luft.in §.fin.Inrtit.de Donat. Sp.
MEDIA uocabula,quæin utramqi parten» inteiligimus.'ucuis,fama,dolus,periculum,me' dicamentum.uenenmn.
MÉDIANVM uocabulum,in l.fi ueró.ffde His qui deieccrût.Bud. accipitpro medianota biculo cœnaculi : id eft, fuperioris membri domus; quod inquilini Romæ habitarc folebant, quafiq; corpufculum fuis quoque membriscoa ftans , cubiculo, cxhedra,cellula, amp;huiufmodl cubiculi appédicibus. Medianum item pro medio,idem indieat architedonicum uerbum elfe: ut
A NTE
|
ut spudVitruuium tnedianæ columnç ab angu Janbusdiftinguuntur, amp;nbsp;median« telludines. Spicgelius. MBDIARB, ScMediator, quibus interprétés,amp; uulgus caufidicoru utuntur, barbara funt Bocabula, |
MBDIASTINVS Nebrif,dicitur,qui in me èiolauantiumftat.Vlp.delniur.l. itéapud. Mul turn intereft,qualis feruus fit.bonse frugi.an me diaftinus.Budaeo eft macipium abiedius, quod uilifsimaamp;fordidifsiina minifteriaobire domi exviij. Id mediumatqueindifFerens, aït,uoc3« mus,quod tam malocôtingere,quàm bono po« tcft;taquaiH pecunia,forma,nobilitas. Medium quoquc ufurpatur pro manifefto amp;nbsp;certo. V ndc dicimus, rem in medio reliétam, fuper qua non» dum conftitutum eft.Sed amp;nbsp;medium pro tertio, quod quçdâ contraria habent, etiam in iure no« Itro intelligitur.ut inter effe meum,8c effe tuura, elTe Caij, ucl Titij. 1. fed amp;nbsp;fi pofleffori.in prin c. de lureiur. I. fi inter me amp;nbsp;te. de Except, rei iud. Inter adfenfum,8c contradiéfioncm.patientia.l. cogitur,domum uerrere,purgamenta cfferre,li- j. §. fcientiam, de Tribut.ad. Inter dclicatè pro-gnacongerere, 8c huiufmodi alia facerc.Ipfum gredi.Sc diplomate uti,eftmaturare.l.cótinuus. obhocitadiftum,quódinmedia domoadim- J ” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;' periaomniumnutufqi excubarefoleat. VIp.in d.l.itcm apud. 8c in l.cum de ferui. de Operis fer uor.Mediaftinum item accipimus,quod ad me-diaftinum pertinet. Vip. Qui mediaftina opera fungitur.non continetur.ut purpurarij, atriarij, ^locarij,8c his fimiles. Sp. Media S TiN l opera fungi, apud Vip. kj. ffNaut.caup.ftab. Sp. MEDiABiürifprudentiæappellatione, Vi« glio uidentur potius fignificari prudentium in-terpretationes, quascommuni nomineius Ci-uilenoininamus. Accurfius autem mediamiu- rifprudentiaidiusintellexilTe arbitrator,quod-cunque fuit,quod poft xij.T ab.8c ante Principu conftitutiones cfteditum.§. 8e hæc quidem. In-Üit.de Legit.ag.fuc.Sp. MEDICAMENT V M,quo homines amp;nbsp;caetera animalia curantur. Nonio etiam uenenum eft,Vlp.diftinélè protulit in l.iiij.ff- Fin. regund. Mala,inquiens, medicamenta 8e uenena ueniüt quidem in hoc indicium, fed iudex omnino in- tïrponere te in ijs non debet:boni enim 8c inno mentis uiri officio eum fungi op ortet. Tantundé «le^ebitfacereinlibris improbatæleélionis,ma gicisfortè,uelfimilibus: hæc enim omnia proti nus corrumpenda funt. Sp. MEDIC AMBNTARIVS , in Cod.Theo-dofiano,qui malo medicamento aliquem potio nauerl't.adnotauit Alciat.hb.ij.Parcrg. Sp. MED1 c A poteft effe muher.lmp.in 1. j.C.de Comrau.feruo manumi(r.§.ne autem. Sp. M E D i c I qui fint, B artol. non infeitè tradit inl.j ffidcVar.8cextraord. cog. MBDIBTATIS uocabulo,quafitimidèu-fus fit Cicero, Infulanus obferuauit, cuius iUe uerbarefertexlib.de Vniuerfitate. Dimidieta -tem nihil effe,amp; alij monuere. Sp. MEDIMNVS, modiosfexcontinet. Mo- nsdenæ unciæ;fic diftus,quód fit fexta pars có g'j-Ex Alciat. Sp. MB.DiTVLLIVM,nonmcdium terrsedigt; citur.inquitPeftus.fed proeul à mari : quafi me« diteUium.ab eo quod eft tellus.Cicero in Topilt; cis fcribit.mlliutn, in hocuerbo extenfionem et fe uocabuli,nihil fignificantem. Mb D1 v M dicitur etiam,quicquid inter duo nbsp;nbsp;nbsp;MEl-iORARB proprietaté. Vlp.l. fi cuiuSi extremaeft,etiamfinon ®qualiterdiftet.§.adie« §.proinde. ff. deVtufruft.ubi deufofruduario óio.inl.iij.ff.adL.Corn.dc Sic. Seneca Epiftol. loquitur ; Siquidempermittiturei,inquit, me* C 4 horaré §.j.de Verb, obligat. Inter donatum amp;nbsp;commo-datum, precarium. Arg.l.j.de Pree. Inter factum amp;nbsp;profanum.fanéluml.(acra.de Rer.diuiflnter liberum,fiue ingenuum, amp;nbsp;feruum,libertinus .k manumifsiones.de luft. amp;nbsp;iure. Inter uenenum bonum,8c uenenum maluro,amatorium.k duf« dem.§.j.ubi Bartol.de Sicar.lnternegligenciam craffam.fiue nimiam fecuritatem, amp;nbsp;delatoriam curiofitatem,fcientia.l.necfupina.de lur.amp; fatt. ignor. InterhMonamfidem,8cmalam hdem, du-bictas.Glofr.§.gcnera.l.iij.de Acquir.poffelk E.x Apello.Sp. MBD IVM ingeniumihoceft,mediocre,uel utriqs fententiæ tauens æquè. M B DIV M refponfum, pro dubio, Maxilia-næi aulici uocabant, Steffan Molen bejcheid^ MBD O G RAMM AT BI funt, quOS feribæ confulebant. Nam Alt;5igt;ï®',^»alt;ïi'/««fignificat Sui-dæ.Alc.C. de Tabul.fcrib.8c Logograph, lib.x. MBD O GRAPHIA,ideft,(itéra.Inde Me-dographus, ideft, medicin«fcriptor, fic accipi. turC.deTabul.fcrib.8cc. lib. x. M B1 ufus caufa paratum, ut intelligédum fit, lurifcóf.declarat in leg.cum in tcftam.ff.de Aur, 8carg. leg.Sp'. , MBO iure,eft aliqUid agere,faccreue, mea fa cultate,uel autoritate,uel cóceffa inihi omnium confenfulibertate,8cpoieftate.Sictuo iure,fuo ité iure, uerba apud lurifperitos frequétifsima. Bud.in Annpt.ad l.ufufruftuarius. de V futruéh MBl-,notxfignificationis.Vlp.Siredituscx melle conftat, etiam aluei apefqi continentur. MEI-ANCHOI-ICI funt, qui morbis me-Iancholiæ,id'eft.air3ebilisuexantur: quimorbi animifunt,non corporis. Horü meminit Caius tit. de Ædilit. ediéf. Ariftoteles ait omnes inge» niofos melancholicoseffe.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ M B1-1N V M,coloris fpecies, cuius meminit Paulus in l.quæfitum. de Leg. iij. Vidc Hermol, in Glof.in Plin.ltcm ubi nafcitur,Ruellium: qui fimul.quidMelinum oleum fit,explicat. Sp. ME 1-10 R conditio adferri uidetur, fi priori precio aliquid additum fif.auifi perfona empto ris melior, uel folutio precij commodior obue-neriti Et generaliter, fi quid acciderit.quodai utilitatem nenditorispertineat.l.cum qui.§. uit.’ cum l.fcq.ff. de In diem addift. |
M ANTE E
|
lïorareproprietatem.Vide.Certiorare, Sp. MBHORAS CERB.craffefcerc,folidefce-re, lapidefcere,herbefcerc, nullis autorit, olim plus.quàm Plinio auunculo, amp;nbsp;Coluinellæ fue-runtfamiliariauerba.teftelnfulaoo. Sp. M B b O P R O X i M V S , in pofter. luftiniani libris, elt, qui fe cum proximo Scrinij facri exer ccbac, curamq; eucogerebat, uclutfubadiuua. Ex Pyrrho. Alcia.in l.peculiariC. de Prox. facr. fcrin.li.xij.deducitàuerbo Græco^ttAiT» quod exercere lignificatruel à |m'm.-» , quod curç effe de^ notât.Eo nomins nûcagitincolumi famaapud Cælquot;. Ferdinandum clarils. uir loannes Ferren* berger ab Egenbergo,Primarius â Sécretis,hoc eÛJummo Cancellarioproximus. Sp. MBLï V S fieri non uidetur, quod contra do miniuoiuntatemfit;utreftèex Celfi reiponlo colligitur.l.quamuis.ff. de Vfufr. Sp. MEMBRAN A,tenuioranimaliû pellis: Co rium uero, crafsior, quæ uulgô pergamena uir. ginea dicitur.Obferuandumramé, quod hodic mmembrana,quç pergamerrtû uulgô â noliris dicitur corrupt^:ucl in charta, quæpapyrus di-citur feu papyrum, omnia inftrumenta icriburt* tur: quanquàiniungi etiânotarijs tabeilarijlqi lolet in ipfo argumento fecundum Spéculât, ut inftrumehta in membrànis confidant, quod amp;: jpfa formula, qua hodie facri palatij Comités à Principe côftituuntur,difertè cauet. amp;nbsp;ego lub-inde uti foleo,fed tamé ex eo,telle Viglio in cô-mentarijs in § nihilaûtinterell.Intlitu.de Tell, ord nô Içdéturpartiü iura:etiamfi ad memoriæ cuftodià hoc profidat,cû materia fit durabilior. Extat ludinianiNouella côllitutio,tabellionib. præferibens, quitus utichartis dcbeant, cuius tarnen nulla ell hodie obferuatio. Sp. MEM B R VM,pro cubicuio,fine parte aedifi eij, apud Vlp.de ManumilTteftamJ. fiita fuerir. §.ldein quaeri potell, inquit, amp;nbsp;fi fabris duobus, uel piftoribus fi membrum depinxincnt,uel fa« bricalTent nauem . Vulgati codices corrupti,nó membrû,fed templû habet. Quin amp;nbsp;partem do* mus Columella,eu Plinioluniore, amp;nbsp;Apuleio, membru nominant.Vide Catanaeum Commet, ij • qui aliud exemplar fecutus.Iurifconfiuerba fic citât. Et Vlp.de Manum. tcflam; Quçri, in-quit,potetl,fi fabris duobus, uel piétoribus tem plum,uel membrum depiólum elfet.Sp. MEMORIA ell. Cicero inquit,per quam a-nimus repetit ea, quæ fuerunt.ldë bona memo-ria,dixit ad Attic.hb.vüj. Sola præterita clTe fub ieéla memoriæ,Themillius olléditlib.j. cap. iij. de Memoria.Elegater dixit Imp C. de Vet. iur. cnucl.Memoriam omnium habere,potius ell di uinitatis,quàm humanitatis.Sp. M E M O R. Vide, Mea memoria. MEMORIAI*ES. inter anliquarios cenfe-ri poire, eruditu.s lurifcönf. Anglebermæus exi ftimat.Quære,Antiquarij.Sp. Mb M o R i AM hominüm excederc. Qufre. Tempus quod excedit. M E N D A,amp;Mendum,error, fiue erratum. |
MBNDAClVM.eft aliud dicere quam fci» as,præfertim cü alicuius detrimentü fequituf. ld auté criminofifsimum erat apud Perfas ; amp;quot;* re noftro,hocell, Ciuili,quodpotifsimùiiieH Ethnicorû refponfis natum ell, qui inficiado ré aduerfario duriorem facit,compertomendacio puni tur .Nam uel ut deliélü habetur mendäciu, J.fi exparte.^.j.ff.Quod cum eo qui in alien. pO' teft.ubi Accurfiuscitatll.eódépertinentes.Vft denobis,qui inuerba magiftri,acomnie.'tee* ptionemaioris legislatoris, qui ipfifsima uen-tas eft,iurauimus,mcndacium eft longèfugicfl' duin : cuius oéto genera cxplicanturin baoftendunt,l.profpexit.ffqui amp;nbsp;aq tio ueró eius per conieduras conftat lis Canonicis xxij. q. ij. Sp. MENDACII circunllantiauariatioscoffl-mune.l.cum deindebito.ff.deProbac. Sp. MENDACII poenamferre,apudVlp.i®^ . de çtate.in prin.de Intcrrog.aélion. M E N D A X precator,id eft,fraudulentus,e* reat impetratis.leg.amp; fi legib.C. Si cont.ins,“^ util,public. Sp. MENDlCANTES ualidi nonfuntadmit' 1 tendi.C.de Mendic.ualid.lib. xj. VideOldeni | cap.viij.tit.j.xij.Tab. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' M E N D O S 1 mores.prouitiofis. Nafo, No” ; ego médofos aufim defendere mores,Sicapud Horatiuin in Sermon.Si uitijs mediocribiis,aul inca parcis Médofa ell natura.id ell,uiriofa.Bi*; dæus:Ad libros médofos uel imperfeélosredl’* bitoriâ,amp; quanto minoris porrigunt Doftor”*» lalté utilitcr,in l.j.in prin.fF.de Ædi). ediél.arg.1' l.ob quæ.§. idem Pomponiüs.fF.eod. tit. Sp. M O E NIA N A,ut uolunt, Camerariotefe à moenio,diéla ædiû proieéla, fub quæ qualité* éla fubire poflet. V ndc amp;nbsp;fummœniuin, hscl®' cacomprehenfim diéla;amp; fummœnianæ u.w* ; resMartiali,quÓd fub his,ulfub fornicibuspt* i ftibulaclTent. NebrilT. abfquediphthongoMe' nianum, ait, locus fuit Rotnæ,qui ultra ædifid* proferebatur, in uiam publicam propendcns,i Menio bonorum paternorum dilapidatore.ff* élaculisleruatum.Isenim primus ultra colûnaf extendit tigna, quo ampliarentur fuperiora.h* bolenus de Verbor.fignif.l.malum nauis. Qu*' lia,inquir,mœniana,amp; fubgrundiaria effent. Vi-pianus in I.prætor ait. Ne quid in loc.publ.Cui# quidam, inquit.uelû in mœniano immiffumh*' beret.Græci Mœniana appellant 0rthas,fi H”' norio amp;nbsp;Theodofio principibus credendum,lt;® I.pen.C. de Aedif.priuar.quod amp;nbsp;Hermol, indi* cauit. Accurfius fumptû noinenàmœnibuspU' lat:cui tarnen, Alciatotefle, doclifsimigrainmt licorum merito aduerfantur, uocisetymologh ex hilloria adducentes, quam Nebr. hîc attigit, amp;ipfe Alciat.refertin enarrationed.fmaluffl f nauis. Sp. MSN S,uoIuntas,fententia,amp;quamuulguJ intentioné uocar. QUando uero mens legis eer* . ta dicatur, cxaélé tradidit Âlciatus in Coimnét. j de Verb, fignific. Cæterùm eadem uidetur elfe inens, feufententia, amp;nbsp;ratio legist aliqua tarnen ell differentia.Sententiaenim legis eft,quäuef* ui bus. Ra* .Bald.inl. li quit |
M ANTE- B
|
fi quisferu'o.C.deFurr.mcntem.rationetnqi legis baud abfurdè animam legis appel!at:atcj; ob id cenfuit earn magis attendendâ. quam ad uer-ba.quæilli corpus fint. Maximse loco in lurifpe ritorum oreuerfatur,Quum mens patet, de uer bis curandum non eft, GlofiT. 1, fi in uenditione. fub fin.fF.Comm.præd.Bald.l.quamuis.C.de Fi deicom. 1. j. C. Plus ual.fac.I.iij,$.conditio.ff.de Adim.Leg.c.intelligétia.de Verb. fig.Texr.in I. fi uno.in prin. ff. Locati.l.infula.ff.de Præfeript. uerb.cum uu!g. Sp. MEN TE capti fignificatione oinnes cópre-henduntur, qui quoinodocunq; mente carent. Videtur tarnen aliquando dubitaffe VIpianus, an quod de mente capto ftatututn effet, in Furio fo obtineret.PoftBartolûinleg. fi ffiriofi. C. de Nupt. uide Vigliutn in $. item furiofi. Inftitut. Quibus non etlpermiff fac.teft. Mente auté captas dicitur (autore Fefto) cum mens ex homi ’'umpoteftate abijt. Hinc quibus nondeefto-*^nino mens, fed qui tamé funt fubftupidi, non ’î’inus facere teftaméta creduntur, quàm fœmi-næpoftduodecimum annum, in qua astate fei-mus nondum effe plenum animi robur. Alciat. arbitratunnente captu dici, qui morbo oppreB fus effquemGrçci ftüfui'if dicunf.cui Aoy/r'H^F.id eft, rationalis animæ pars labefafta eft : proue--nitq;, ut Gal, définit, ex folo humentigt;màloquc temperamento in capite hærente. MENTIS compos, fanæ mentis,uel fax me tis,boc eft, prudens amp;nbsp;fagax. Al H N S A, pro tabula qua argetarij utuntur, apud Papin.inl.paterfilios.$.menfç negocium. deLeg.fecundo. MENS! S abfolutècumfitmectio,xxx.dies «omputari traditum eft.l.fin,§.j.C. de lur. deiib. totenim diebus,cum tardifsimè àcoitufohs lu» naremoratur,adfuas uices redit, curfumq; eSfi cit.Qaód fi de materia fauorabili agatür,ubi lex duorum menfiu mentionem facit* amp;nbsp;qui Ixj. die ucnerit,audietur.' quod etiam procedere exifti« n^at Alciatus, fi lex duorum menfiu utilium ter» minum ftatuat.Quod fi certa die terminus men fis afsignetur, ut fi quinta die Augufti index di« cat fe mihi menfis terminum cóftituere, u(qi ad V.Septembris durabit, cópleéfeturq; hacratio» neunumamp;xxx.diem. Verum menfes ariceanni â lut Cæf correftioné,fuere tantummodo xxix. dierum. Vide Macrob.lib.j.cap. üij.Sp. MEN SEDecébri,menfe Oclobri.Vide Scç uolam l.defunéla.ff,deV^fufr. MENS OR,nonfolumis eftquiagros meti» tar, fed amp;quipronunciat; amp;nbsp;nort de ménfuris tantü, fed etia de feruitutib. Vide Agen. Vrbic, lib.de Conftit.agrorum,Menfores item funt Ve get.amp;Modeft. qui in caftris adpodifmum dime liunturloca, in quibus tentoria milites figant: uelquihofpitiain ciuitatib.prxftann Alc.intit. C.de Menfor.lib;xij.amp; infrd.Metatóres. Sp. |
MENS VLARli uocabulum reperies apud Vlp.ini.fiuentri.$. in bonis, de Priuileg. credit. Habebant autem, inquit Budxus, nummularij, fiueinenfàrÿ,àutinéfularij,Scargentarijcaufain publicam, amp;nbsp;rationem accept! expenfique facie bat,amp; tam pecuniariâpcrmutationê,quâm ma-iorem negociationem exercebant, quibus olim moris fuit,pccunias euftodiendas dari, foenera-td interdum,interdum gratuité. Sp. MENSVRARVM nomina apud ucteres hæefuntferè. Digitus minima menfurarum eft* quorüiiij. palmü efficiünt:yvj. pedé. Pes autem tanquam as in numcris: atq; ideo dimidius pes, Semis uulgè appellatur, quamu fcilicet pugno, extenfoque pollice metimur. Sicut amp;nbsp;Spitha-ma, uox Griæca, quæ Sc jpfa uulgó feruat nomé, quantum extenfis articulis, a minimo ad pollis cé ampleéfi poffumus: Latinè Dodrans dicitur, amp;Palmus maior quibufdam.At cubitus fefqui-pedalis eft:.Greffus ueró ij.pedes amp;femiffum có tinet. Paffus v. pedes.fic didus, quod pafsis,id eft, dilatis braebijs amp;nbsp;manibus, hanc dimenfio» nem conficiamus. Vina fexpedibus eóftat.Per» ticaduos paffusin fehabet,hoc eft, pedes decê: unde amp;nbsp;Decempeda dicitur.Plethrum pedes cé turn. lugerum longitudine pedibus ccxl. iri lati-tudinem dimidio minus conficitur, duofque in fe Adus continet.Stadium.paffus cxxv. habet: qui funt plus paulo pedes D C . Diaulus, duo funt ftadia.Miliarium,funt mille paffus, hoe eft', ftadiaodo. Doiiehus.ftadiorum eft duodecim. Lcuca,diétio eft Gallica, mille amp;nbsp;quingentos e-tiamipfapaffushabet: licet alicubi amplior fir, Parafanga, uocabulum Perficum,xxx. cenfe-tur ftadijsr, qux menfura paulo minor eft milia» rio Germanien.Schoenus apud Ægyptios Ix.cft ftadiorum'.Stathmus,id eft,manfio,miliaria ha» bet uiginti duo femis. Huius mentio habetur in Nouell.ut omn. obed. iudicibus.§. fe igitur, Eft amp;uulgaris uóx Manfum.qua tantum agri figni-ficatur, quantum fingulis annis par boum ara-re,colereq} poteft.Hme fortaffe oritur,ut ait Za fius,quod nos Germani Prata dimenfa, Man/mat nominairtüS.Vide Alciatum in 1.mille paffus.de Verb.fig.Bud.in l.ult. Si méf.fal.mod.dix,5c OB dend.Adion.ij.Claff.iij, Sp. MENSVRAM agriagcre, apud Paulum in l.ij.ff.Si menf.falf.mod. dix. Men S VRA S finiü.amp;multa ad id congrua, lege ad amufsim refoluta apud Alex.de Alexan. Gen.dier.lib.ij.cap. ix. Men S TRVVM, pro alimento in finguloS menfes legato:ut annuum,quod in fingulos an» noS.Vlp.in l.qui bonis.de Ceff.bon.8cin l.ex an nuo.de Don.inter,uir.8cux. Sp. ; MeN TIO NEM facerenullam,hoc eft.non cómemorare,in l.j.C.de Pofthum.hæred. inftit. Mb N TIR I,hoc eft,meodaciü dicere, 8c non dicete uerü.differunt.c. cum contingat.extrà de lureiur. Porrô mentiturnó folum qui falfum dB cit,uerumetiam qui fimulat.ut, Faciera mentita Creufæ.8c,Æs mentitur aurum.Sp. jA4vi.rp*',præmiû quod daturindiçanti 8cnuii cianti.Significat tamindiciû,qüàm indicispræ» mium.Bud.mauult pluraliter dici.Eft etiam im» punitas confcio propofita,fi indicauerit alios. MBO iureagcre,fummoiureagere,hoceft, figorem |
M ANTS E
|
rigoré poteftatis fequi ad unguem, glatt dem rau* hen nach. Oppo. lure fuo decedere, Non omnia pro iure fuo exigere:quod bonorum eft uiroru, ubi caufa defiderat. ut Olden. in Copia fcribit. Vide amp;nbsp;infrà, Summo iure. Sp. MEO R VM,uelfuorum appellationenó fo-lum intelliguntur qus noftra funt, fed etiam ea in quibus ius aliqubd Iiabemus. Quod Zafius aduerfus Stellam uerê euicit,ex uerbis lurifcof. poftGloft.amp;Baldus in l.ij.de Orig.Iur.Sp. MERCAVEM uxorem, id eft, ineretricem, Albericus exponit C.de Condid. ob turp.cauf. MERCATION B M,hoc eft,ipfum mercan di aftum. Patres cenfueruntpericulofam.c.qua litas.de Pœnit.dift.v. Sp. MERCATOR, ac fœnerator. Vide §. fed 5e ipfe Papinian. 1. qusfitum. paulo ante finem, ff. de Fund, ipftruft. MERG ATO RES,non,utquidamuolunt,à merce.fed àuerbo mercari, quod cft emere, dc-ducitur.funt enim bi,qui res emunt, quas in ea-dem fpeciecariusucndant, ut ait AIc. Cui inter fordidos,mcrcatorcs tenues habentur.Contrà, copiofi mercatores, nó uilcs céfentur. Fœnera-tormercatoris nomine nonuenit,perl.quçfitû. ^ fed 5c ipfe Papin.pauloante finem, eft enim I. prolixa, ff.de Fund.inftr.Sp. MERCATVS ,pro loco in quo rcs uendun-tur,qui Sc emporium dicitur.C.de Nüdinis.leg. j. Spieg. MERCENARIVS ,opponitur gratuito.Eft. que is, qui alicui operas fuas locat. i. refpicien-dü.§.pen.ff.de Poen. Vbi Marcellus tradit, dome ftica furtauocari, quæ ferui dominis, uel liberti patronis, uel mercenarij bis apud quos degunt, furripiunt.Sp. MERCBNARII teftes,qu! mercede con-dufti funt,ucl precio corrupti. MERCES ,propriè laboris eft præmiû: quæ ideomagisuidebitur ultro foluenda quàm petenda, quoniam perfona quæ operam præftat, longé dignior eft,quàm ulla res quç uicifsim fol ui pofsit. Vnde facra fcripturanon uno in loco præcepit:t)ignus eft operarius mercede fua. Et uulgónon ab re dicimus,Merces opcrarij cla-* matincoelum.ExOlden.Sp. MERGES cfculentæ,quç hominum efui ac-commodatæuenduntur. Sp. M E R C E S eximij laboris àlurifconfulto ele ganter interpretator, quæ pro falute alicuius da tur.I.fipater.§.fi quis.de Donat.Sp. MERGES uenaliciæ . Sinauem uenalicia-rum perforaffet quis,Aquiliç adionem effe.qua fi ruperit, Viuianus fcribit: tefte Vip. in 1. fi fcr-uus feruum.ff.ad Leg. Aquil. MBRClMONIVM,cft contredatio quæ-dammercium. MER X,mercatura. Differunt tamé inter fc: quod metxeft fpecies ipfa, quæ emitur,uéditur üe:mercatura,aäusmefcandi. Et dicimus mer-caturam facere.Eft aût mercis appellatio angu-fta.I.j. J.j. de Exercit.nec ea cótinécur homines. |
Aliquando tamé,ut Alberic. indicat, oêm com* pleéliturnegociationé.Propenfioneetiâ,amp;an-nuo reditu accipi,Bud. autoritäre Cic. probat. Adde Bart.in l.iubemus.§.j. C. de facr.ec.adres mobiles tâtum pertinet.autore Vip. VndefileX municipalis (uulgus ftatu uocat)à focio inituni mercatü ratü haberi madat, de re tâtum mobib intelligcndü ene,funt qui tradidere;5c,ut Alcia» to uifum eft,minimé abfurdè: quadoquidé met catus àmerce deducitur, Periocü ergo,quiaco iugatis dicitur,ubimerxnoneft,ibi neemerca' tus. Vide Topi. Cant. Quanuis Alc.à uerbo mar cari potius trahi id nomen credit, quod mercari uerbuin fimpliciteremercplerunqifignificat:at que itauulgarisloqucndiufusferuat. Sp. M E RX peculiaris, dicitur res, in qua doini' nus permittit feruum fuo proprio nomine neg» ciari,ctiamfi nihil fit in peculio. Merx dominie* autem,in qua nomine alieno,hoc eft dominiuf cegeritnegocia. Sp. MERERB,uerbum eft militare,quod GrçO ^(aiiiatTea-raVfifi dicunr.Lucan. Ære merentpaf' uo.Iurifconf. in I.municcps. fubtit. Ad munici-palcm.ut fubintelligas legé, ut Politianuspridc animaduertit.amp;Bud.in pofter.Anno.indicauit: Miles, inquit, ibi domiciliû habere uidetur,ubi merct.Pro quo hadenus Accurfiani ineptéUg* runt,uel inhæret,uelhaberet. Indccmereriuer-bû,Bud. ait, ut elugere;5c emeriti milites,amp;lb' bêdia emerita Ciceroni, qua uocé Modeftin. d* Re milit.procommodis ueteranoruinaccepit-Notum,merere etiam effe quæftum facere. Sp. M B RE R l,inquit Valla,mercede operari,l*' borarc,atque alteri inferuire.Propriè tarnen fp* ftipendij acpræmij:quod dicitur, ftipendiafac* re. Donato item cft, dignum effe. ut apud lurif conf.inl.cum patcr.$.rogo.ffde Leg.ij.Hinclo-ta meritoria, quæ mercede locantur.fortèuiaW ribus, uel peregrinantibus. Hinc 5c meriton* fcorta, meritoriæ rhedæ, 5c muli meritorij. Alc. de Verborum fignif. MERBTRICBM (quæàmerédodiftaet quod mercede fuam exerceatmilitiam,ut Vall* ait) Impp.lcg.excludunt,arg.l.fi,eaqua‘.. C.de AduIt.Nec lurifconf.ignofcendü ei cenfuit,qu® paupertatisobtétu turpifsimauitaelcgit.l.paü ff. deRitunupt. Quis ueró meretricespublici-tus inftituerit primus,Rhodigin. refertcap.ü'J-lib.viij. Alc.item in Comm.de Verb.fign. Porto elegantem meretricum deteftationembabes*' pud Salomoné cap.v. Prouerb.Sc de earû natura Camerté inCóment.in tab.Cebctis.Obferui du tamé,quód merctrixnon eft, tj^uç cû unoaut altero,etiam pecunia accepta fc comifccr,fed ea quæ pala,Scplurib.feproftituit.c. uiduâ.xxxiij. diftin.c.incretriccs. xxxij. q.iiij. Solamqibuiuf-modi de uicinia poffe expelli, Alci.exiftimat,ne probismulieribusmalofitexemplo. Sp. MERIT O RIVM abfoJutè pof tuin à Paulo, cum ait:Et mercedes eius inter cæteras merito-riorum domus rationibus accepto ferebantur, l.prædijs.f.BalneaS.dc Legat.üj. Sp. MERITORIVM » fiu® meritoria taberna, ftabulum |
|
ANTE I l i i lt; t l ( i ftabulum eft,fiae caupona, în quam uiatores di uertunt:àmercede quam foluunt,fic diftû.Vlp. delniur.l.lex Cornelia. Ad meritoria,inquit,uel ftabula non pertinebit. Nebriff. Idem 1. fi cuius. f.fin.ff.deVfufr.Quod autem dicitur,inquit,me ritorianonfaélurum,accipe,quçdiuerforia,uel fullonicauulgôappellantur. Sp. Me RIT V M,pro culpa, notum eft. Pro mer-cedeàTerentioinPhor.accipi,Bud.annotauir. Mero iure munito.non debet tribui extra-ordinarium auxilium. inl.in caufs cognitione. ÿ.ff.de Minor. MBRVM,antiquis folum fignificabat: unde meracum uinum,quod merum eft,nullaaqua admifta. Hinc etiam meracius bibere dicuntur, qui minus aquæ uino mifeent. Celfus medicus præcipit,hyeme meracius bibendum efTe, æfta-te dilutius.Nunc merû, purum appellamus. Me roiurc.merafubtilitate.racra æquitate,mera ité ac pura ueritatc, atqi mera pœna, quomodo ac-cipiédafint,Bald.docet in 1.etiam. ff. de Obfcq. pat.præftand. Sp. Mbrv M imperium, eft habere gladij pote-ftaté ad puniendûfacinorofos morte, exilio, amp;nbsp;relegatione. ff. de Public, iud.l.ij. Mixtum uerd imperium poteftatis mediae eft,ex iurifdiftione 8c mere imperio,omnia potens.præterpœnam capitalem.Alciat.Parerg.lib. ij.cap. vlj. MerVM imperium, quafi liberum,utfuprà diftum eft:cófiftitq-, in inquifitionib. accuCatio-nibufùe.Mixtum,perfecutionibus,8cijs,qu3eof ficioiudicis expediuntur. Simplexiurifdictlogt; adionibus.Vide Alciatum de Verb, fig.in 1.poteftatis, Scinferius,Mixtum imperium.Sp. MesodicV S.Lcge,ludex. Me S0NAVTA,in naui uilis mancipii no- findppen.ut apud lurifconf.tit.de Posnis,8c lib.xj. nus,mancipium ?bieét;us,quod uilifsima Sc for C.de MetaUar. Nebr. ' nbsp;' nbsp;nbsp;Metallic AGeor. Agrlc.quæ nel métal la ipfa funt,uel iuxta metalla reperiuntur,uel dû in fornacib.illa excoquûtur,fiunt,uel ali qua alia meneftjUtmediaftinus domi.F-ftenim mediafti didifsirta minifteria obire domi cogitur, do mû uerrere.purgamenta efferre,ligna cégerere, 8cc. Bud. in 1.). de Arbitr. Item melonautse lùnt, qui in nauibus euftodir gratis præponûtur;ut funt diætarij.fjiffjizitt/Ta:! Grace è. Alc.lib.iij.Difpun.ca. xxj.ldcm quoqi.utipfe fatetur in Parendubita- ftraterallnguam,autore uitquandoque, quid méfqnautæ appèllatione fenfiffeCquoniamHerrn Barbar- mancipium eà uoce intelligit,in medio nauis unicuiqi defcrui-ens: quales funt mediaftini in principum domi-bus. Sed ipfe hanc fententiam non probat, cum VIp.l.fin.Naut.caop.ftab.Et quid,inquit, ft quis fltexhis,quosuulg0 Uienviei/rcti, Græci reiis'äntßii» ’«fdicUnt.Quibusuerbisfignificatur,mefonau tamuulgari uoce eum dici, qui nauem infeddit: 8cnequid naulinomine domino nauis foluat, ducédis remis óperatur. Epibates enim propriè nauis aCcenforem fignificatunde 8c milites, qui in nauipugnant,eo nomine uoeâtur, Bc’iJtoA«“^*» naues.Vlpia.in l.).§;igitor.de Excrcit.aft.id eft, confcenlonæ,8c tranfportandorumhominum caufafaftæ.Sp. Mb S s o RI AB. faites, quod ad meffem ,id eft, tempus metendi pertinent. Sp. MBTÂVidegt;Catillos, |
MeTaphora, translatie à Cicerone dicî tur.fine qua nec quotidianus ferma confiftitreû propter uocabulorum anguftiam fimilibüs ple-runqî uti cogamur,uel quia propriû deficiat;uel quia translatum proprio elegantius fit utemn lurecoss.adulterinâmonetam.adulterinam fei- entiam uocant;amp; adulterari rationes dicunt, id eft,cóturbari,uel falfo defcribi.l j. in fin. de Ser. corrSic ambulatoriam uoluntaté, aétionem, legis potcftatem,ftipulationcm dicimus,ficuiam aperirc : fie calcé, pro fine:cunabula, pro initijs plerunq; reperire cft-Hinc anfraélus litium anti quare,id eft, cxtingucre.hinc defloratæ fpecies, enucleatû ius,freni temperies,nuda conuentio. Sic in promptu dicimus,ad manum, in pendéti, ; prima facie,laquci legum. Sic inhiare cémodis, quod à lapis translatû eft. Sic remp.florerc,dô-tem 8c donationcm propter nuptias æquis paf-fibus ambulare, tempora largiri : caufam capita lcm,quç ad ftatû pertinct, dicimus;8c fi qua fimi lia, quæ nufquâ in quoeûq; aütorû genere non occurrunt. Ab hac non multû diftat.quse »«T«xf» w id eft,abufio dicitur,cûomiflbproprio 8cpe culiari nomine, aliud apponimus.ut cum lex Itt lia ftuprum appellauit, generalifsimo nomine ufa,cû fpeciale crimen infequeretur.Meritô Pa-pin.Lex,inquit,Iulia ftuprû 8c adulteriû promi-feud, 8c Ht(reif/ii7‘gt;‘^'ei^i!igt; appellat, quod Graeci fit f«gt;.Qua figura etiam parricida dicimus, qui ma trem interfecit. Sic 8c Caius;lntcr geftum 8cfa-élum,inquit,H«T«x£*’^'«“r)nihil intereft.Ex Alcia. lib.iiij.dcVerb.fig.inprin. Sp. Metaularh ,8cmetallici dicuntur,qui funt damnati ad metalla,hoc eft, ad effodiédam terram ex metallis. Quadoq; tarnen fimpliciter præparationcexi')fdéconfiftût: operæprecium eft, utrerû metallicarû appellationes iuxtano-e Plateano, recéfeamus; Æs purum, gf dig^n Kupffer, Alucus,««Trog. Argétum quod ftatim faum eft, gedige» Sil^* Argentum rude, Siltermx. Argentum rude puniceum, rot guWmeytx. Argentum rude plumbei coloris, Qlaftrtz, Argentum rude nigrum,/cbmurtxRrtx. Argentum rude purpureUm, trdwnErtx. Argentum rude cinericium, grawK Erta. Argentum rude ruffum.rotbrfndigBrtx. Argentum uiuum purum, gelige« QjffckJîlber, Anthrax,fiue uenà minij, Qweckjîlbo'rrtx. Caput dimenfionum.ïundgrub» Carbones fofsiles,steiwkoUn. Cara,KdK)(. C serai eum .iz^yiir. CbryfocoUa,Berggruen oder Sebifergrue»^ Cobaltum, Cobalt. Cuniculus, Stollen. CatruJÎ |
ANTE K
|
Carras,K.»rre«. Daemon metallicus, dasZergmemlin. Decliue montis,diWgfbcMgd^ Gebirgt, Dimenfio, Maß. ExcocpieTe,Schmeltze»- Exitus uenae, das außgehen deß gangs. Extenfio uenae,d.« flreychen deß gangs. Ferrum purum, gedigen eyfen. Fibrae, Klujftvndgefchiche. FlaoresJiuß, Fodina, Grub oderZeeb. Funis dudarius,S«L Foffam agere, Sehorßen, Galena.fiueMolybdena, Glantz vnd bleyertzi ^ch Bleyfchuueyff. Gypfum fofsile,Ggt;pr. Iacens,d4s tigende. luTitijdie ge/ihuuornen, lurati duumuiri,ïMMlt;wge/fb«Kor«f» die ein Gelirg Itfahen^ Lapis ÇpecahriSfUn/èrlieieaVrduuen eyß. Lapilli nigri,ZK«itter. Llgo,R«tb4ilt;M. Ly th argyru m, Glett. Machina ttiä^tona^tiaffieh Magifter metallicorum, derßergkmeißer. M^ïleüSt^erghanuncGoderïeufiel. Metallici,BergleMf. Miniura,Bergx.v«obrr. Ochra natiua,fiue Sil,Berggel,0^br4geL Ochra faéticia,B/cgt;gel. Pendens, d^ h.mgend. Plumbum candidum, 'Zinn» Plumbum nigrum,Blrgt;. Prsfes fodinae, Steigcr,oderiïutinann. Preefeélus rationibus, Schichtmeyfler. PxneaSfSehaeht» Pyrites, Kgt;/?. Pyrites colore Atgcnteo,'Vuafferkyß,üderuueiße^ 1iyß- Pyrites colore aureo, Bi« geler kyß oder Kupffers Kyß^ Pyrites prorfus aurei coloris, Kyß der gaizgoU farbigiil- Pyrites colore galcnç fimilis,cm glantzigerhyß, Pyrites cineracius, ein grauuer kyß-Recrcmentum,Sfbl4ckf«. Rubrica fabrilis naturalis, ßcrgrotel. Rubricafabrills faélitia,Rold. Sandaracafofsilis, Bergrot. Sandaraca adukerinaapud Plinium amp;nbsp;Vitru Saxum fcifsile.Sf/j^cy. Saxum comcutn.UornJïei«. Saxum harenofum, Sandflein, Situlus, Kotft Spatum, Spet. Sp}endor,GlimtneroderKlt;ttzenfilber. Specvis,Schacht. T erminus,LoffcJï««. Tumulus èfodinaegeftus, ünHeit, Vena,G4«g. Virgula diuina, ctiew^ |
MbtalLICVS fubftantiuum,quiinim' tallis operatur.Imp.Conftant.de Pœn.AppaK* bit earn non oportuifTein minifterium metalli' corutn damnari.Sic amp;nbsp;apud Plin.inuenitur.Sp' METALWM ,prouenaperfcrutata,cópl« tumeft.id eft, quodnó deficit indinationerüi^ quæ mctonymicè metalla dicuntur, carentpla rali.utaurü,argen turn,amp;fimilia.Lancil. lib.vij' Huius uocabuli appellatione, ut Albericus indi cat,continenturlapidicinse.l.iij.§.fin.ft'. deReb. eor.qui fub tut. Tuueró Bartolü adi, qui docet in 1.Lege.ff.de Contrah. empt. quid pfoprÜb' pidicina fit. Porrô.quo Daranari in metaHum,! Damnari in opus metalli, diftet.Iurifconf.often dit in Laut damnum.§.inter eos. amp;nbsp;§.fequ. ff. d* Pœn.iunftiGloff.Lfi mater. C.eo.Sp; Mht AULVM diuiditurin aurü,argentunii ferrum,plumbum,Sec.I. in uenditionib. de Con plicatur.Sp. Mbtallvm miniarium,uocaturargentum,cum quo effoditur minium. VidePliniu» lib. xxxiij. cap.vij. Metari, proprièeft locum deftinare,de-metinuefigédis militu tentorijs.unde diftoni. Caftra metari.annotatore Rhenano in lib. Ter-tul.aduerfus Valentinianos.Sp. Metatores funt, qui præcedenteslocum cligunt in caftris, ut fenbit Veget. Hosuul gó Forerios uocant, ab infcribendis gt;nbsp;utAlciaf. arbitratur,foribus,tit. de Mctat. amp;nbsp;epidé. Clib. xij. Metatæ domus ipfæ didaî, quod perhofee metatoresinurbemetarentur.Hæcuoxquoip numero fingulari prolata reperitur apudCafsio dorum lib.iiij.hift. Sp. MbTAXARII lurifconfultisnuncupanttif fericum négociantes,quod metaxa uocant Gr» ci.Sp. MbtoeCIA, Atbenis dies feftus. Itemfa-crificiadereceptisinciuitatem colonis; Autoi' Plutarch, in Thefeo. Metoecio Njlocus carceris Athcnis.E® amp;nbsp;tributü quod Metœci, hoc eft, extrapatriaffl habitantes,perfoluunr. Autor Suidas.Soluebat autem inquilini quotannis fummam duodeciö drachmarum. WbTOECVS, quifedesmutat,amp;deloclt;’ ad alium tranfit. Latinètranfmigrator,feuinco la.Hunc Pomp.de Verb.fign.l.pupillus,»yquot;*'* âppellat.Alciat.C.de lure fifc.lib.x. MetH O D ICI.Lege, Via,inquit Paulus. MetHODVS, id ert,iuftus ordo traffandi. ut nihil effeciffe,qui fine ordinatoprogreffufefi bit,aut docet.reétifsimè iudicetur.Sp. ' MbTICVLOSVS eft,quifruftraaliqüidti m et. leg. nee timorem. ^. j. ff, de co quod metus cauf. Sp. Metiend O metiri. Paul. ff. Simenf.falC möd.dix.Siue,inquit,deitinerislatitudine,fiue feruitutcm immittendi.proijciendiqi queratun fiueaream,uertignum,uel lapidemmetiédomS titus fuerit. Sp. Mb T V S,inquit Vlpianus,eft de inftanti,oel futuro |
M ANTB 1
|
future periculo,mentis trepidatio. Ciceroni eft inTufeopinio iinpendentis mali, quod intolc-ràbile ene uideatur. Et tam adiuè, quim pafsi-uè futnitur.nam metus hoftium reété dicitur, amp;nbsp;quum timent hoftes,amp; quum timentur.Eft auté quintuplex. Primus minarum, qui non parit a-étionem:quód minæ nó incutiunt terrorem. Se cundus fadi: quando pracuerfatur periculum fa lutis,uelcruciatus corporis: Seis caditincóftan temuirum.Tertius potentiæ.quifcilicetincuti-turaprincipe, magiftrato, fuperiore, amp;c.fubdi-tis. Quartus reuerentiae. ut libertus habet crga patronü,filius erga patrem, uxor erga maritum, amp;C.Quintus cftperfidiæ. ùt cum aliquis promo uetur ab alio, quia timet eins pertidiam. Zafius intit.Inftit.de Aft.$.Quadrupli.Sp. MbtVS captiofus.l.itemfi.$.undcquidem. ff Quod met.cauf» Sp. M B T V S caufa abeffe uidetur, qui iufto timoré mortis, uel cruciatu corporis conterritus abeft. Autor Vlp.l.iij.ff. Ex quib.cauf.raaior.Sp. Mbtro C O MI AE,pagi maiores,qui pau-lum infraurbis dignitatem funt.ut ficutiU’^f^rtf-Ä/f4diciturciuitas matrix,hoc eft, maiorcæteris: Jtaetiam;««Tfi,«j^,-« pagus cçteris maior,amp;:capu: aliarum uillarum.Alciat.in 1.unica, C. Non licclt; re habitator.metr.Iib.xj. Bud.Metropolis dici-tur urbs, ex qua colonise deduélae funt, quales mukæ Athenis,amp; ab urbe Roma. fic enim fe habet metropolis ad coloniam,ut mater ad fili'am. Hinc Metropolitanus, qui ex metropoli ciuita-te onundus eft:amp; Metropolitcs.metropolitang ciuitatispontifex. Vide tit.de Metropoli ßery« to.C.lib.xj. Sp. MeviO infantialumnomeo, quadraginta dariuolo,quæàte Seiafufeipias: amp;ufuras eius quincunce in annum ufq; uieefimum aetatis prç ftes:eumqi fufeipias amp;nbsp;tuearis. Vide Seseuoiam in l.àfilio.ff.de Alim.legat. Sp. Me v M reftè nomino, in quo ius habeo. Sic ruftici agrum qué colunt, fuum effe dicunt, Ac« curfius autor,qui citat 1. cü aliquis. C. de lure de liberandi.traditqs in l.ij. de Orig.lur.hsec uerba Póponij. Non quia Papyrius de fuo quiequa ibi adiecerit, fed quod leges fineordinclatas.in u« num compofuit, facere pro compilatoribus rationum Scgloffarum,ut eius dicantur, qui coin« pilet. quod Zafius nó improbat, fi uerbum com pilandi,eiufqi elegantiam intcllexit.Sp. Me VM.VideBart.inl.nuper. de Leg. iij. MeVM efle,quodexremeafupereft,cuius uindicandi ius habeo, Celfus aitl. folum. ff. de Reiuend.Sp» Me V M id dicere poffum.in quo mea ntilitas confiftit. Vide Gloffin 1. prætor. ff. de Eden. Me V M præualet noftro. Gl.j.l.quoties.fftde Adminiftr.amp;pericul.tut. Sp. Mevm quandoque demonftrat, quandoqt taxât,quandoque códitionem facit. 1. nuper. de Leg3t.iij.Sp. Mevm SeTuum, duo pronomina,fi è medio tollerentur, homines quietifsiméuiuerent.iu* xta Sen team, |
MBVM,tuum,fuû,regulariter dénotant non folum direftum dominium, fed etiam quafi do» minium.leg.feruos autem fuos-ff de Legat, iij. l.Qu.Murtus.$.argcnto.ff.deAuro amp;argen.leg. Spiegeiius. Mile S,««Kriegpnann,barbard pro equite au rato,ideft,Rit(er,uulgus accipit, qui DrUtcrolim didus uidetur, ut alicubi Rhenanus demóftrat, amp;nbsp;Althamerusfcquitur.Sp. Mile S,fi pagano,id eft, non militi conféra/ tur, dignior exiftimabitur : ut docuitBart.in l.j. ^.nec caftrenfe.de Coll.bon.quod amp;nbsp;in Dodori bus dicendum, qui amp;nbsp;ipfi dignitatem largo mo-do habere dicuntur c.quanto.de Magiftrat.Pro prié enim dignitates in iure noftro funt,quæ ela rifsimatus, equitatus, perfedifsimatus gradib. côtinentur, de quibus copiofe differit Alciatu s, oftcndens quantû hac in re aberratum a Dodo ribus hadenus fit. Milites autem olim qui dice-rcntur,declarat Speculator in tit. de Procur, f.j. amp;nbsp;Accurfius in 1. pen.ff.Ex quib.cauf.maior.Ho die uero, quanquam circa militarem obferuan« tiam, multa nobis émanibus fœdifsimé elapfa fint, cóuenit tarnen cómuniterinterDodores, etiam milites noftros priuilegia habere (quç re dé placuit olim legislatorib. condonare illis) non pauca.l.fcimus. in princ. C. de Iur. delib. fi modó militiam exerccant. Ex Oldend. Sp. MiLE S,tam caligatum, gregariumq; peditS fignificat,quâm equo militâtem, amp;nbsp;honoratura. Diftinguitur auté à togato, amp;nbsp;ut recentiores lö* quuntur,apagano.Bud.inl.ult.de Senat. Ml LE S caligatus, cui caligis militaribus uti permiffum erat.Tametfi pro Caligatis omne mi litum genus,à militari caliga,multi accipi conté dunt,utdodifsimus AlexanderNeapolitanus fcribitlib.vj.Caliga uerô fuitcalceamentum mi litare, quod ferreis clauis multiplicibus munie-batur.Quemadmodû fuperiore anno,fpedauif» fc fc Argentorati in foro reliquiario Paulus Vol zius narrauit,quarum una in folea cxxvj.clauos habebat; calcem uerô inferné muniebat ferrum femicirculare.Inde caliga pro militia didaeft; VndeAuximi,quod eft oppidû in Piceno,id eft, Marchia,utnuncloquûtur,in quodâueteriEpi taphio legitur fic; Omnibus officijs in caliga de fundo. Id quod Romæ in altero epitaphio fic le gitur:Omnibus expeditionibus defundo. Inde etiam à militibus ioco uocatus fait C. Caligula, perdiminutionem,cum effet corporeuafto,flc ideo caligas habcret enormes.Vide Beroald. a-pud Suet. Cæterùm caligæ à multis uocantur ti bialia,uulgó Ho/en.Caligatorum meminitlmpc» rator in Aut.Quib, mod.nat.Sp. MiLI AREN SE S,numifmatisgenus,quod permiffum crat confulibus,ut in populum fpar-gere poffent.§.hocque ipfos fpargere.in Nouel. de Conful.Haloanderuertit.in miliarenfibus* ideft,indidrachmis.Ettautem didrachmumnu mus,ut ait Bud. binas drachmas ualens. Vide e-um lib.v.de Affe. Sp. MILITE S, inl. obferuare. ff. de Offic. Pro-D confi |
|
iconr.împerîtèprouiatonbusînterprcsacc'ipit, qui Equè infeitè illi milites iuftitiæ funt. Nâ lu* reconf.de Militibus fentit, qui prouinciam tue-bantur. Vnde nomen traxerint, Vlp* docet in 1. j. de Teft. milir. Vide Liuium lib.ix.amp; Bartol.tn l.j.C.de Dign.lib.kij. Sp. Milite S omnes qui difeedere à fignis fi-nepericulo non poflunt.reipublicç caufa abefle intclliguntur, ait Scseuolal. pen. Exquib.eauf. maionSpieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(Etes. Milites limitanei.Quære,Stationarijmi MILITES literati,dicûturDodoresamp;ad-uocaii: tametfi adeos militarepriuilegiû de fo-ro nô pertineat.quod eis turpe fit,lus in quo uer fantur,ignórare.l.ij.§.Seruius autem Sulp. AT de Orig.iur.Eademrationeneqi militib.ecclefiafti cis, hneeft, clericis,competit,ut efteômunis amp;nbsp;liera fententia Doftorum. Nam clerici non debent tgnorare literas, amp;nbsp;iura feripta, imô rudes amp;nbsp;indofti ad ordines nullo modo funt admitté-di,tJtNoueI.de Sanâilfepifc. §. clcricos autem non aliter, c.fin de Ætat.amp; quai. Sp. Milite s quilatrocinantur,Cæf.Maximi-lian. HefkenriKff» appcllabat, hodie Schnaphanen: ficutmilites ignominiosèmifsi.potius pœnis, quàm beneficijs afficiendi funt,ut probacl.milites.C.de Quxit. Sp. Milites, per quos aduerfus boftium inîu lias amp;nbsp;infultus publicus ftatus conferuatur, uâ-rijs iniure noftroepithetis defignantur, Cinfti icilicer.Sagati.Caligati^i didi.de quib.copiofif fimèferibit Alex.ca.xxij.lib.vj Genial.dier.Me minit itemVuIturins.Milites autem olim qui di cerétur,declarat Spccul.in tit.de Procur. amp;nbsp;Ac-enrf.in l.pen.fF.Ex quibus cauf.maior.Hodie uc tà quanquâcirca militarem obferuantiâ multa »obis é manibus fœdifsimè lapfa finqutuetifsi-mè dicit Oldend.conuenittamcn cémunitérin ter Dodo res, etia milites nortros militaria privilégia haberé.quæiri corpore luris,ut aiunt,cô tinentur.modô militiam exerceant. Sp. Ml LIT AN DI appellitione latilsimè uti -turluftinian iNuncetenim uocatmilitiâarma-tâ,nuncmetaphoritôscœleftcm,aliàs literaria. Sic militiam Scriniorum üoeat in 1. iri facris feh nijs.infi.C.deProx. facr. Serin.lib.xij.Eadéme taphora,militiam fcholafticam appellat,ih l.hac Legs.C.de Priuileg SchoI.eod. lib. Sp. MlLlTARES uiæ,idert,publie®apudPau lum declaranturinl.ult de Locis amp;itiner.publ. Spiegelius. Ml LIT ARIA delidaquæ fint,rccenfcntur â Iureconfult.Tit.de Re milit. Sp. MILITARI manuquandoiudexuti debet, Vlpianus demonftrat in 1. qui reftituere. de Rei uendic.Spi'^g. Ml LIT A R lTER,ideft, more militum.Ar-rianusImperatornofterrefcripfitamp;hosmilita-riter effe puniendos in 1. qui cüm uno. ff. de Re milir. Sp. MlLlTIA non àd armafolum fpedat.fed amp;nbsp;iiniuerfitatcm quoqs defignat. Hinc militia Ad-«ocatorum Impp. Leonis amp;nbsp;Anthemij conlfitu |
tione:militia Palatina,pro omnibus qui in pïl^ tio,inBreuiarioTheodofij:militialiterata,Cï' . farum referiptis, in tit. de Prox. facr.Serin.inili' 1 tianegociatorum.Iuftin.C.lib.viij.VideAlc.fil’- ; PræterrailT.pnmo. Sp. MiLiTlA urbana.efteorüqui inforouer^ fantor,Cicero pro Murçna: Serums hienobifefl hancurbanam militiamrelpondendi.cauendzt feribendi,plenam ftomaebi, ac folicitudinis,fè' cutus eft:lus Ciuile didicit,uigilauit, laborant» pr®ftó moltis fuit Sp. MiLITIAE genera tria,uidelicetfacramen \ turn, coniurationem, amp;nbsp;euocationem, Scruiu? I in viij. Æncidos déclarât, amp;nbsp;Bud. in Annot. äd l.j.Depofiti. Sp. Ml LITIAE imaginariægenus, Cæf.ClaoA J inrtituit;quoduocauitfupernumerum quoabgt; fentes amp;nbsp;titulotenus fungerentur. Sic nuncirt plerifqi collegijs ecclefiafticis, Canonici fopef' numerarij nuncupantur, donee imagine poft*» Præbendain,utuocant,funtconfecuti.Sp. MlLi VM genusfrugis, àmaximanuméro-rum fumma,quæ eft mille, nomen cepilTequid^ putant:teftePefto.Vlpia,ad Leg. Aquibleaamp;ß quis milium, uel frumentum meurn effuderitiß flumen,fufficitAquiliæ adio. MlLlARlVM argéteum.inl.cumaurum® argentum.$.fi cm elcarlum.ff.de Aur. amp;nbsp;arg.lu-rcconf.ait. Cerièficacabos aigenieoshabcbsi» uel miliariüargenreum.Bayfius annotat.Quo'^ bic Pomponius miliarium uocat,Paul. in I. cum delanionis,®neum appellat, quodfuprafocuni pendet, in quo aqua ad potadum calefit: quoin loco ipfe putat Icgendum, Ahenum: idq; autoritäre Horatij comprobat, ut amp;nbsp;quod miliariunt fit aas ad parandum aquæcalidæ potuin,exA' thenio docet. Haloander neffer in iam citatal-pro æneo Ahenum legit. MiLIARiVM,fiue milliarejàmillepafsib-didumeft. Suntautemmille paffus,fladiaviij-Stadium autem paffus centum uigintiquinquó habet, qui funt plus paulo pedes fexcéti. PafTuf funt quinqi pedum.Lcuca didio eft GallicarcU' ius tarnen Ammianus Marcell, meminit. MiH^ i amp;nbsp;quingêntos etiam ipfa paffus habet, ut Antonin. in Itincrariooftendit: licet plerifq;inloci5 fitamplior. Quiaueró milliarium lapidibusA' ftingui folet,fæpe dicimus, Ad uigefimum lapi-dem,hoc eft,ad uigefimum miliare. lurifconf i'’ . quit, Vltra centefimum miliarium ab Vrbe.tute lam fufeipere non coguntur.Sp. MlMl.noniöculatöres fedeffidoresLatinê dicuntur,qui uel intra,uel extra ftenaro,gcftictï lationes exercent,imitanturqi dida,fada4!.n'® reftie hominum,amp; naturas cum lafciuia: iftvi^-i«lt;w,quod fignificat,iniitor.AutorDiom.Videlit prd, Archimimi. Mimi funtioculatofes,ueldominorumfer-uitores feipfos inuitantes,iuxtaillud.Mulca,ca nes,mimi, funtad conuiuia primi, Non iniiitati I ueniuntprandere parati. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, M1N A E,id éft,comminationes,amp; metnsirt-eufsiones per aerba, aut figaa, non raró iutfura metuffl |
M
metum faciunt.De quo uide Bartol, in l.j. §. qu» onerandæ.in fin.Quar.rer.aft.non dat. Sp.
MINERA.Hæcmaiore confenfu,fiuecom-muni,ut aiunt, opinione interp return, in regali-bus,terræqi fruétibus numeratur. c. j. in uerbo, Argentaria.in Vfibus Feud.l. diuortio. §. fi uia. Solut.matr.leg.iij.§.fin.cum feq.de Reb.cor. qui fubtut.non alien, Sp.
MlNAEeluforiïe,prouanis,apud Paul, in 1. bæcautem.inprin. Sicuiplus quàin perl. Falc. Dehuiufmodi minisuide lurifc. inl. iij .iunfta Gloffff.Exquibus cauf.inaior.Sp.
MINI C VL-ATO R.corporilla uulgó eft,qui capitales literas fcriptis libris minio aut rubrica præponit.Vlpian.de Operis libert.l.ut iurifiura di Sifortè,inquit,librarius, uclminiculator,ucl calculator,amp;C. NebrilT.
MINIMA caufa, quæ duüm aureoru tatum eft, quæûeiudiciales fumptus ferre non poteft. l.j,if.dcDolo.ij.q.vij.anteriorum.§. illud. Sed Sc quædecern libras auri non excedit,hoc nomine uenit.de qua in nouifsimis lurib.traftatur. Sp. MINIME omnium, pronullo modo. Mini* uiègentium enim dicebat ueteres, pro eo quod *lli0mniu gentiû iudicio minimè faciendû ede. ^sftusautor.Interdu plus eft quàm Nó,népe in ^®l^p0fionenegatiuarid quoduulgo dicitur, ab* fit'Pronon,apud lurifcoss.frequens eft. Sp.
MlNiMVM peculium Habens, etiarnpecu-liaris intelligitur. Caius ad fi. 1. fi quid uenditor. deÆdil.ediâ. Æquê fi quis, inquit, fimpliciter dixeritpeculiatum cireferuum: fufficit, fi is ucl minimum habeat peculium. Aduerbialiterfigni ficat,quod barbari dicunt. Ad minus. Sp.
MINIS TER nudus, merusexecutoreft,ut Bartol.docetinl fiqiiisTitio.de Legat.ij. Qnai uislurifconf. fimpliciter miniftrülcgatario op» pofuiflcuidetur. Quod minimè interpresani» maduertit,quiüe fecuti funt eum.Vnde eis cum bïc,tum alibi, tot funt anxiè quæfitæ diftinftio» ues,atqifubdiftinftiones. Sp.
MiNiSTERiVM.proomni ponituropegt; ratione,ut in l.quod meo.ff.de Acq.poffeff. Inde damnati in minifteriû metalli.in l.aut damnum. ff de Pœn.lnterdum pro ipfis miniftris accipi» tur.Paul. V rbica minifteria dicimus etiam, quæ extraurbem nobis miniftrare cófueuerunt. Sic jn lij. de Seru. fug.l.in ea^cm. Ex quibus caufis maior.amp;fim. Sp.
MINISTRatores .propriè dicütur.qui patrifamilias in menfa miniftrant. A manib.du-ftonomine.Alc.de Verb. fig.Cœnantibus apud Angliam Prælatis ac Baronibus miniftratores flexis genibus officium fuum faciunt, tcfte Æn. Syluio,qui nee Imperatori.nec regi tantum adu lationisànoftris impendi, prandcreqipranden te domino,famulis duobus, tribufûe, qui uel ui na,uel cibos apponant, expeftantibus,per con» tentionem Ant.Panormitçoftenditcap.xxxiiij. lib.ij.Comm.in difta Sc faft. Alphonfi régis. Sp.
MINOR circumferiptus in uenditione. l.nó folum.$.cft 8ccafus.ff.de Procur.Sp.
MINOR magiftratus quis dicaiur,uide l.nec
A NTE I
magiftratibus.ff.de Inlur.
MINOR quamuigit^siquinqj annorumna« tujnl.iij. ff.d.eMinorib#s.
MINOR tempore.C.de lur.dot. 1. fi rebus.
MINORuigintia(»iorum,pro nondu natus xx.annos, Sc correlatiuè maior uiginti annoru, id eft,plures annos xx.natus. Lancil. cap. vj.lib. vij.de Reb.non uulgarib. Vlp.fub fin.l..de Manu mif.Iâautem,inquit,minornon eft,qui diem fu» premum agitanni uicefimi. Sp.
MINORES dicuntur, qui nondum annum xxv.excefferunt.
MIN ORES fummæpecuniarû quæfinr,do cetlurifconf. in l.j. C. de Defenforibus ciuitat. Quoloco Solidi,proaureisnon aliter accipiun tur.quàm in §.ult Inftit. de Pœn. tem. litig. Alio modo intelligendus eft Solidus in 1. fi libcrtus. ff.de In ius uoc. Quære infrà,Solidus.Sp.
MINORIS empturum mefuiffe.Vide,Qua to minons.
MINTVRNENSB S . Arifto,apud VIpian. ff.Si fer.uindic.diciteum.qui tabernacafcariam àMinturnenfibus conduxir, ad fuperiora prohi beri poffe fumu immittere.Minturn» oppidum in Capania,Habens propinquas paludes, in qui bus Marius delituit. fugiens perfecutionem Syl læ.nuncTaietum caftellum effe dicunt. Sp.
M I N V S quod eft in dubio affumendum,!. quiconcubinam.§.cum ita.j.ff.de Legat, iij. Sp.
MIN VS ,uim eóparatiui nôfemperretinet: unde quod né recepi, refte dixero minus rece-piffe:8c minus tribuere uidetur, qui nihil tribu» it.l.illud.5lt;.j.ff.deTribut.Minus pofitiuoadiun-ftum contrari» fignificationis,comparatiuû de monftrat.utminus ftultus,id eft,prudetier. Sp.
MIN VS fcriptum,8cplusdiftum.C.deTeft, Sc quemadmod ord.
MIN VS malum,quodiniquitatis minimum habet,ac in ratione boni computatur, intclligi» mus.Vide Salomon.in I.Qallus.Sp.
MIN VS c VLA. Lege,Légitima.
MIN VT A alimenta Vip. interpretatureffe decern aureorum annuorum,in l.iij.§. quamuis. Si cuiplusquàmperleg.Falcid.Sp.
MIN VTATIM ,idcft, perminutas partes non funt alimenta legata prçftanda.l.iij.ff. de A» liment. Sic cib.leg. cum fim.quç Alberic.citat.Sp.
M1N V T A E pecuni». leg. fi plures. §.j. ff. de Paftis.
MIN VT VM. Lege,Momenta.
MIR A BILEM partum Imp. appellat, quiâ maiore quinquagintaannorum editur. 1. fi ma» ior.C.deLegit.hæred, Sp.
MIRIONBS appellauitantiquitas,quiob oris diftorti deformitaté,admirationi forêt. Sp.
MISCERE,8c côfundere, quo différant, ex-plicatGloff.in l.idé Pomponius.§. fi plumbum. ffdeRei uend. Sp.
MISERABILIVM perfonarûnomine,etiâ fiopulenti fint,propterfortun» iniuriam, ueni» unt perpetuo morbo detenti, fenes ualetudina-rij,furiofi,méte capti,uiduæ, pupilli, orphani,8c quç perfonç his debét céferi fimiles:quod relin.« D 3 quitur
-ocr page 340-M A
lt;]uitur arbitrio ïud!c!s,ex fententia Bar.in Lj-C. Quan.linp.int.pupiUamp; uid.c.ex tenore. de For, compel. Aegroti autem,quorühic fit mentio,ac cipiütar, qui morbo graui funt adfedi, propter .quem cuiiibet rei ageodse funt imparcs. 1. iji §.fi quis in,iudicio.fF.S* q*a*s caut.l.morbus, de Ver bor fign. Sp.
MiSBRATiO , fignificatio miféricordi«, qua exa*licuius infoelicitate mouemur. Triphom sinus: Nifi quatenusinterdum miferatió ætatis ad mediocrein pœnam iudicein produxerit. 1. auxilium.§.in deliélis.ffi de Minorib, Sp.
MiSBRicORDlA.ett çgritudo cordis.ex miferia altcrius/niuria laborantis : uulgó com« pafsiodicitur.Lege Cic.iiij.Tufc.amp;Senec.ij.de dementia. Spicg.
MISBRICORDIAE caufadare^pudPaul, inl fi quiS.fF, de Calumniat. Sp.
MlSERlCORDIA duftusfeci. Legeÿ.idé Labeo quærit I.Sc eleganter.tEdedolo.Sp.
MI SER VM elÏe Donatusdicit,qui prema-turcalamitate,quaiudignus fit.Itaqi nocés,fcc-Icratufq; uerè mifer non eft, quomodo uulgó di citur, cum calamitate premitur : tametfi natura nobis infitum eft,ut eoriindé atrocionbus fup-plicijs illachrymemus. Sp.
MI 5 O C A B V S ,Græcè Alt;'‘^cK«?'®',ofor hone fti dicitur.atq* is.qui omnem Iiterarüelegantia, nitoremq; direndi pcro(us, ab omnibus doftn* nis humamonbus abhorrens,rufticus, inuenu-ftus, illepidus, amp;nbsp;hircofus eft, Is mquam, qui amp;nbsp;luris decorum afpernatur, lua barbarie contenu tus.Bud.in I.j deluft.amp;iur.
MISSAE uocabulum,pro facro piaculari in Diélionano Alberici.ccu Græcû, false interpel latio exponitur. Hoc autem ut barbarutW. nóu« nulli etiam, magnu nomen in bonis litcris cori-fecuti.riéijciunr: Jicet alijs quibuldâ uiris.impen fc ité doftis, maximè autem Reuchlino noftro, Sifum eft Hebræum:tamen certum eft, à mitten do milïam didam pro mifsione, ficut retniftam pro remifsione apudTertullianü 8c Cyprianum legimus.In facro koe eniin.quod Miffa uocatur, duplex quondam fuit mifsio, hoc eft, dimifsio. Nam mittere 8e miffum facere, pro dimittere le. gitur apud idoneos autoresifrcut mifsio pro di« mifsione,cuius apud ueteres lurifcoss. moxut dicemus,plura genera exiftunt.Erant aut huius facri duæ partes : quod dodifsimi uiri Volzius, amp;nbsp;Rhenanus ante me, Sé primi.quod ego feiam, morfuerünt. Prior fuit,ab Introitu ufqs ad Offer torium inclufiuè, in qua fiebat cófefsio, cantio', ledio,interpretatio,increpaiio, adhortatio,ora tio,oblatio.Quibus confummatis,Diaconus ex more, ac edito loco, fublatauoce clamabat: Si quis non cóieat.det Iocum,tefte diuo Gregorio Dialog.lib. ij.cap.xxiij.uel,utIfidorus,Vuilhel. mus Durandus in Ration.li.vj fcripfcrei’Si quis eft Catechumenus, exeat foras. Turn enim di mittebantur Sc Catechumeni, Se quialioqui ucl fuo uel eedefiae iudicio, communionecorporis Chrifti cenfebantur indigni.lndeque uocata eft bæc prior huius facri pars, miffa Catechütïiei-
N. T E I
norum. In altera parte huius facri, fiebatpanH fraftio, corporis Sc fangumis Chrifti tórnunio, Agape,Ëuchariftia, fiuegratiarum acfio. Qui. bus exa£Iis,iam altera fiebat mifsio, quandongt; deles Ghriftiani(qui foli norunt.utdiuus Augii ftin.ait, quid fitedcre corpus Chrifti, Sc fangufi nem eius feibere) quoilji lt;iimittebâtur,itcrùcla' mate Diacono,Ite,Mifracft,fcihcetecclcfia,quÏ eftfidelium congregatio, quam Sc Latmè Celle éla,Sc Graecê Synaxim uocarunt. Et ab hac mif’ fionedida efthsecultima facri parsmiffafidelium: quód fideles mitteréturad fua quiiq^nego« tiapnuata.Infacris-quoqs gentium non admo-dum difsimiliceragebatur. Nam facrificusreffl diuinâfadurus,dicebat,ilt;77ÿ«îi,id eft Quishici Qui aderanc,rcfpondebant,woAA«/ Krfj.«^tf,,idefh multi 8e boni.Hxcueró dicebatur, ut fi quiseffet fibi cófciusadmifsipiaculi,a my.fterijs difce-derct.Peraétaueró re diuina, tonuerlus adple-bemfacerdos aiebat aawji'^no-ajidcft.populis mifsio,ut eft apud Apuleium hb xj. Hüclocui» Sc reftituit nobis fceroaldus, Sc dodèenarrauit; Vis,inquiens,excmplum fimile ^Proximumha bes. Nam quotidie in myftenjs neftris folet fa« cerdos poftperada folênia diccre, he,miffaéft-Vt autem hoc facrum fit Miffa uocata, longs die fadum eft,denominatione deduda à fineubidf dum cft,ltc, miffa eft Siquidem àfineplerunq» dcnominationéfieri,nemo dodus ignorât.Pri' fci enim.tefteRhenano, Dommicafolenniafa-crifreiumqi uocitarunt, propter geminam illaw miffam, hoc eft, mifsione, fiue dimifsionempO'' puli in codem facro, fadum eftut folenniamif-farum dicat ueteres pluratiué de uno 8e eodeni facrificio loqucntes. B Gregor, lib. Dialog.iq-cap.iij.Protfnus,inquit, uenerandus uiroratitf-ni incubuit,8e miffarum folenniaexorfuseft,f»-crificium in confpedu Dei omnipotétis imnio-lauir Item alijs in Iocis,qua; recitarelongum effet . Idem etiam Sepoftenores faéfitaruntamp;an-tiquiores. Seuerus Sulpititis in uitadiuiMartini Iib.ij, Deinde, inquit,paulo poft Archidiaco-nusingreffus admonet pro conluetudine pops lum rn eedefia expedare,illü ad agenda miflaru folennia deberc procedcre: ubi claiè uides eum de una Liturgialoqui. Georg. Vicelius intypo prioris ecclefix, quo exprimit quanti Chriftunt faciat, Ëuchariftia ah Ignatio martyre uocatain nuit Miffam,epift. ad Smimenf.vj. ficenimillie legitur: Proptereanon licet fine epifcopo,neq: offerte,neqjmiffas celebrate. Atcum IgnatiuJ (ut Rhenanus in alia quadâad eundé Volzinm epift.fetibit) Græcè fcripferit,uetifimile eft, L» tinum interprété exponcre ea, qux præcedunt; Offerte fcilicet.Sc facrificium immolate. NaLi-turgias pauci intcllexiffent. Gonfirmata eftaut iniffx denominatio per facri huius uulgationc; quado fine dclcdu, illotÜqi manibus facrisini-tiati funt. O ft non ad quæfhuin etiam, quilibet ufque ad naufeam, 8e cótemptum : quem remp. Chriftianam, in fummuin difcrimen quandüqj adduduruin.fxpenumero prædixerat lacobus Bannifsius, patronusnofter; quo noftro a-uo omnino
M ANTS I
|
omninoneqjuirexperientior.neciincorruptior quifquam in aula,hec Rom. ecclefiæ ftudiofior, atq; addiiftior fuit, priufquain etiam Lutheri no men audiretur. Atqi ita ex arcano myfterio nata eft.quam.hodieqiuidere licet, uulgaris ilia mif-fa facrificiorum, cuius filia eft mi da ilia mercato rum.Sicenimuocanturuulgd nundinæ.empo» reumata, mercatus, negotiationes : quae ferd in templorum dedicationû anniuerfarijs, aut fan-^orumnatalitijs habetur. Et plané dubium eft, Volziusait,utrius milTse negötiatio lucrofior, autabufus damnabilior. VtUeró digrefsi paulu lum redeainus.quod diinittitur, ceu finitum at-quecompletum eft: idcirco maiotesnoftri fub-inde miflam effe, pro finire, amp;nbsp;miftam ; pró fine, feucompletioneufurparunt.Italo. Calf. lib. üj^ cap. vij. de co, qui ad orationé tardius occurrit. Si congregationis.inquit,miflam ftanS pro fori» bus præftolabat.Et cap.viij.Vt cOntenti, air, fo« mno,quinobis poft Vigiliarum miflram,ufq; ad lucisindulgetaduentum. Etpaulö inferius,Ni-fi,inquit,poft Vigiliarum miflam,fomhi quantü cunq-.guftant.amp;c.Sanélus quoqueBenedidus in régulafua, quod de pub!. precibus dicit cap. jx.finiantur,amp;cap.xij. xiij. completumeft, hoc capitedecimofeptimo,femel dicit,MilTæ fint:amp; bis,Fiantmiffæ. Ex quo luculenter oftenditur, quód miflumcfle,ucÏfieri,pro finitum atqj corn pletum efie,uelfieri intcllexerunt. Et itaforté quidam acceperunt,quod diéfum erat, Ite mifli tft:id eft,finita,compléta. Inde Sc complenda di ftauideri poteft. Sp. Ml S SI quifuntad gratulandu principi, rei* pub.caufaabefledicuntur,tefte Pauloin 1. qui niittuntur.fF.Exquibus cauf.maior. Sp. Ml S S O S pro uocatis in 1. ult. ff. de Muner. Accurfius inteilexit,cum Budço tefte, fignificct iranfmiflbs amp;nbsp;præteritos.Sp. MIS SIONIS ,prodimifiione, iniureno« ftromultafuntgenera. Eftenim honefta,quæ mentis ftipendijs ab Imperatore indulgetur.Et caufaria, quæ propter ualetudinem à laboribus militiæ foluit.Vnde caufarij milites. Eft ignomi niofa,cum quis pfopter deliftu facramento fok nitor.Eft cum quis euitandorum munerum eau la.militiam fubijffet. autores Vlp. in 1. ij. de His quinot.infa.amp;Martianus in 1.milites. §. mifsio« num.de Re milit.Sp. MIS SlLiA,àmittendo,dicimusuariarum return donaria,quælmpp.arque olim Coss.libe ralitatis gratia,idqi in perpetuam reimemori« am, populo colligenda fpargere folebant. HaeC habenturpro derelifto, fiuntque occupantis. §. hoc ampliu5.lnftit.de Rer.diuif.Cal.Dccéb.Do mitianum Iegimus,fub noftem iufsilTe fpargi o-mnis generismifsiliain populum. Porró,mifsi-ha pro relis quæ in hoftem emittantur, feiunt o-mnes.Vide Rhodigin.cap.rj.lib.xiiij. Sp. MlSTlM.Vlpin.l.fi mulieri.fF. de Vfufruft. adcrefcé.Quid fi,ait, miftim fuerint libcri amp;nbsp;cx-iraneihxredes. Sp. MITRA S abfq; h.Vlp.in muliebribus ucfti» mentis numerat, quibus uirnó facilé uti poteft fineuituperatione. Spiegclius. |
MITTERB ex primo decreto inpoflefsio-nem Praetordicitur, quûquempiâin poflefsio-né ducit rei euftodiendæ caufa Vbi auté iuflerit ex fecundo decreto pofsidere, am funtueripof feflbres appelladi. Zaflus nofter fingularitcr do cuit,nó tantum cum iusnoftrum milTos in pof-fefsionem fimpliciternominat,eos intelligi,qui ex primo decreto mifsi funt, ut fuit communis dodorum fentcntia:fcd amp;nbsp;hos, qui fecundu de-cretum obtinuerunt, in poflefsionê fimpliciter elTc miflros,dici debere. Atqj ita hæc uerba,Miiti in pofl'ef$ionem,pro fubieda materia ad utrun. que dccretum tèterri poffe. Sp. WITTERE in cönfilium,eft dimittereiudi-cesadfententiatn dictndam,ideft,cogère cos inter fe uotaconferrc,Salomonio cxponente.I-dem fcribit, hoc in facto Apoftolico confiftorio (uulgus indicium Rotæ uocat) etiamnum ob« feruari. Decanusenim (utait) auditisomnib, caufae argumentis, collegas cogit ite in confiliü ad fententias conferendas.Caetera apud eum ui de in 1. mandata iurifdidione. ff. de Offic.eius cui mandat.Bud.in l.ij.dc Origlur.dicir, Mitte-rc inconfilium, effe perinde acfi Graecé dixeris 'â/nrfi^M rü ^äj’o^.hoc eft,cenfcndi poteftatem falt; cere, Sccalculum proponere,calculum porri-gere, Sciudicandi facuhatem permittere: uulgó XM rechtfprechen^-vrthcilgeben. Sp. WITTERE plena opinionem, pro co quod uulgö dicitur, totale facereinformationé. apud Vlp.in 1.inter poenas.de Interdid.Sc relegar. Sp; MIXTVM eft, quod diuerforum naturaca-pit.l.cum feruuSide Cond.amp; demonftrat.Sp. . MIXT VW imperiumeft,cui etiaiurifdidió ineft,quod in dahda bonorum poffefsione con* f)ftit,8£ iniudicis dandalicentia.Alc. in Parer.li. ij.cap.viij.Zafiüs,Docf.amp;Bart.fuam diftindio-nem relinquens, per tres gradus mixtum imperium diftinguit.Magnum,quod in officio nobi-li confiftit : plena tarnen caufae cognitioncm exi gés,realemq;,uel perfohalem cocrcionem.l.nec quicquam.§,ubi decretum.ff.de Off.Procól.Me diocre,quod abfq; reali coercione, plenam caufae cognitioncm cxigit. Paruum, in ijs confiftit, quae officio iudicis, itidem nobili, cum fumma-riaaliquan do cognitioneexplicantur. Exempla pete exledione eius petquam luculéta, in 1. cui iurifdidio data cft.ff.de lurifdid. Sp. M N A Graeci,Latini Minam uocant.Hæc uà-ria admodû eft,ut latè explicat dodifl?uir,Geor gius Agric. Apud Graecos idem eft, quod libra, amp;nbsp;pondo apud Romanos: hæc centû drachmas cótinebat,hoc eft,centû denariosRomanos,feu quadringentos fcftertios.Minaigiturdecéaure os coronatos ualuit,5c drachma tres folidos Tu roncos,amp; femifsé, quati fcilicet denarius Roma nus çftimatur à dodis,qui de hac re fcripferunt, hoc eft,quaterni nummi. ExBud. Sp. W N AE A feruitus quç fit,indicatRhodigiri. lib.xiij.cap.xlix. M O ’ MOBILIA, licet pafsiuam fignificationem D ; refpiciant. |
M ANTE O
|
refpiciant, Geut mouentia aftiui,tamen pro eo» dem accipiuntur, nifi aliter de métecóftet.1. mo uentium.de Verb.Ggn.Celf.in l.fi chorus,de Le gat jij.ait,his uerbis: Quæ rbi mobilia mca crût, do lego. nüm-os ibi repofitosut mutui darétur, non elTe legatos. At Proculus aiteas,quos præG dij caufa repoGtos haberet, cos Icgatocontine-ïi: amp;nbsp;faepe audiuiffe rufticos fenes ita dicétcs,pe cuniara Gne peculio fragilem elle, peculium ap pellantes, quad præGdij caufa feponeretur. Sp. M o B11-1S homo,Conftanti opponitur. In de mobili animoelTe.pro leui amp;nbsp;incondanti ac-cipimus.Guiufmodi folet effe uulgi. Proinde re dié uoeâtur à nobis,meliore loco nati, die Vefien, lt;eu à uulgi leuitate alieni. Sp. MOBIMVM nomine annui redkus breui tempore duraturi ueniunt. Côtrà,qui perpétué debentnr.immobilibus çquiparâtur. Quod A1-ciatusitaintelligendumputat: VtGdies cefsit, ïncipiantq; iam deberi, mebilib.i «quiparentur. Nam cum aftio in diem competat.uidetur res i-pfa haberi : alioquin immobilium potius Gmili* cudinem in eis approbat. Idé aniinaduertédum jnonuit, quód ex fententia Pauli,l. G chorus, de Legat, iij. mobrlib.leg«tis,aurum uel argentum non debetur,nin de h^s quoqs manifclU fenGfle ieftatorem,pofsitoftendi* Spj MODBRAMEN inculpatxtutelæ,Utuul-go dicitur.tuncGeri intelligitur, quandoaliter le quis defendere, aut periculum rerum fuarum effugere non poteft.Quç defenGo ufqi aded per inifla edj ut is qui qim inferre nó ueretur, etiam impuné occidi poterit, G nulla alia ratiotie fugæ fit locus. Sp. MODERATA caftigatio.hoceft,correélio, emcndatio,extra fæuitiam, concefla eft patrifa-aniliàs.l. refpiciendum.$. furta.ff. dePoenis.do-centileuis caftigatio permittitur. 1. fed amp;nbsp;G qué^ cunq;.in fin.amp; l.feq. ff ad Leg.Aquil. Adde 1. im C.dc Patr. poteft.l.cum oportet.§.non aut.C.dc Bon.quæ liberJ.j. C. de Emendat. propinq. Sp. MODERATAM æftimationéfacere,apud V'^lp.in princ.l.exdamni.ffde Damn.infeft. M O DERATA tutela:qui uim auertit mode ratatutela.nóadmittitiniuriam : quoniamuim ui repellere iurc licet,uulgat.I.iit uim. IF. de luft. amp;nbsp;iur.amp; l.fciédum.$.qui cum alitenfT.ad Leg. A. quil. Spieg. M O D ER ATI ONEM,temperantiam,mogt; deftiam Grçci, ut lego alicubi obferuatu, unius uerbi enunciatione comprehendunt, quæ eft lt;r« ÿtftxriw», Hac U0CC libcntius utuntunut uidco,re. centiores noftri interprétés, pro ea quam ucte.gt; res ufurparuntiliinitatione,à qua nee ZaGus no ftcrabftinuit: utpleraquealia prorfus barbara, tantum ufui tribuens,retinuit.Sp. MODERATIONIS cft,temperaremodos in faélis,amp; diflis,amp; cæteris talibus, qu® agendi officio utuntur.arg.l.Gn.^.J.ff.de Bonis damnat, ut ab Alberico citatur. Sp. MODBRATOR,modó reftor,modogu/ bernator,modó arbiterapud Impp.in Conttita ponibus accipitur. Sp. |
MODERATVM fpaciumàiudicefiatuen' dü.l.de Die ponenda.ff.Quifatifdar.cogant.Sp. MODERNVS ,reprobauoxeft.Atidoneè in eadem fignificatione Neotericus, Nouellus, Hodiernus,noftri temporis,uel tempeftatisPó' tifex,Cæfar,Præful,amp;c.dicitur. Infulanus. MODBSTIAM omniumcGê:clcmentiara ad eos potifsimum, qui cæteris poteftate præ« ftant.pertinere, Albcr. reófè monuit, citans I. in ipGus.C.Fam.gt;ercifc.Eftautemmodeftia,uirtu5 docés omnib. in rebus temperamentu modum» que feruare. Vide Camertem in Tab.Gebet. Sp. MO Dl A1gt;B uasdicimus,quodmodijhabet menfuram. Eftautmodius aridoru maxima mé fura,duos femodios.id eft, fedeeim fextarios co tinens:quodipGusfemodij uoxfatisinuicatDl âu$ enim eft lemod ius,à femis,amp; modius^quaH femimodius,elifa lyllaba una : quod etiam in fC' rauncia fieri uidemus,ex GeorAgficola.Obfer uatum amp;nbsp;neut.genere dici Modium. Sp. M O DIC A caftigatio. Vide 1.fed amp;Gcuti.ff. de Vfufruét. Sp, M O D1C A refeóïioad fruóluariumpertinet. uide l.ufufruélu.j.ff. de Vfufruftu. M O DIG A fumma in lure, quandoque dun aurei aceipiuntur.l.idem.ff.de Dolo.Quandoqi quarta pars eius de quo agitur,l. G quis in fuoj. ff.de Inoffteft.Quadoq; quod intra fextam eH* focictatem.§.arbitrorum ff.Pro focio. Quando' quo quod minus cétu aureis eft. Quadoq: quoi x.libras non excedit, I. fed amp;nbsp;G. §. j. de Iudic.Splt; M O DIC AM fummaitem accipimus.quam ex qualitatc perfonarum ius dicentis religio CO' ftituit. Nam amp;pauperiuiromaximüerit,quod locupleti amp;nbsp;afsiduo modicum,I.legitimos. ff d® Legit, tut. uide Bart. in 1. fed 3c G lufceperit. ^j. in fin.de lud.Sp. M O DIC B,non femper à pauco, fed à modó quandoqi deducirur:ut modeftia defignet,qu8 inter parum amp;nbsp;nimiü uerfatur,non paucitateffl-Hinc modicé facere, id eft, cum modo,æquo.^ pari. Vide Gellium lib.xij.cap.xiij. M O D1C O honoris geatia poffeffori dato,alt; de Vlp.l.ité G.§.item fi fortè.ff. de Rei uend. Sp. M O DIC V M propriè dicimus, non cui ali. qUid fit imminutum, fed quod non excedatmo dum,modeftumq} cft,amp; temperatuin.Sp. M O DI C VM tempus ex annoutili habere» l.interdum.ff.de Minor. Sp. M O DIC VM tempus. Videfcholium rupef eifdem uerbis in §.fi uxor.in Lfi conftante.ff So’ lut.matrim.3c infra, Temp.modicum. MODIOLVS, interdûeftuafculu adhau» riendam aquam ex puteo, aut lacu,aut flumine, ut in l.damniinfedi. ij.ff.de Dam.infeft.Sunte» nim.qui pro modulorum,inibi modiolorumle* gendom putant.Interdumuas potuiparatum, nó tarnen poculum,ut inquit Scæuola in I. Seij. de Aur.3e arg. leg. Sp. M O D I V 6 ,denominari uideturà modo, quod inter cetera nó rarô menfurâfignificat.lm de moduli uoeâ turillæparticulæ, ad quas opus totû dimetiuntuf architeâi.Paulus in kno foldi de Oper. |
M fl NT B. O
deOper.nou.nunc.Sedutprobaripofsit,quid poftea xdificatum fit, modules fumere debet is qui nunciac. Sp.
M 0 D VL1 aquarij,utBudçus indicat,àPrin cipibus impeirabantur, quibus priuatis licebat aquam publicam in priuata loca ducere è caftcl lis aqu3eduftuum:citatqi Vlpian.in 1. damni in-fefti.ij. Vnde apparet, eum probare leélionem priorem.quam nee Haloander mutauin Sp.
MODO meo.ideft,utuolo,Donat.
M 0 D V S ,per particulam,ut, Códitio,per fi, caufa, per quid, uel quonia .Vide Alber.'in Ru-bri.Ctde His quæ fub modo,8e Bart.in 1. quibus dieb.f.fin.ff.de Condit. 8c demonft. Sp.
M0 D VS diduseftinemptione.l.ij.ff.de A-äioniempt. ,
M 0 D V S honeftus fcruandus eft,nó immo-derata cuiufque luxuria fubfequenda,Vlpianus eleganter dixit in l.exdamni,in princi.de Dam. infeft.Spieg.
M 0 D V M mutare.ff de Tranfaft.l.eum hi.§.
raolendinum,Bald.ait in c. j. $. fi quid, de Cont. inter dom.8e uaf.de inueft. Sp.
MOLES ,dicuntur etiam ftruffur®, quç fiût ad arcendum fluffus.Vlp.in I.j.de Impenf.in re. dot.faff. Inter neceffarias impenfas effe, Labeo aitgt;moles in mare, uelflumen proieffas.
MOLENDINARIVS ,nómolitorein,fed quod ad molendinum pertinet, fignificat. Paulus, afinam molendinariam, 8c molam negat èa appellatione contineri.Sp.
MOLETRINA, àmolédo, piftrinum olim diccbatur, quotempore tundebanturfruméta, non autem molebantur. Seruius enim nobilis grammaticus autor eft, apud prifcos inólarum ufum non fuiffe. Aquariarü autem molarum lo* ca.quibuslcaliin Pado,utBartol.indicat,nos in Rheno,Danubioq;,ac alijs noftris,ut 8c Galli in fuis fluminib.utimur,mpletrinas appellari pof-fe,Budsus ex Nonio colligit.Sp.
MOLESTARI. Modeftinus: Ab Aureliq
ïcnultimo.
Mo D v S ,propriè rationem fignificat,id eft, ’’f'®n[uram,fiueformam. Ratioueróiubet,nc quidnunis,fedomniacum moderatione fiant. Proindemodus qui finem excefsit,utconfiftat, admodumreducédus cft,perl.placuit.ff. deV-fur. Senot.ibid. Alberic. 8c modus, 8c modulus pleruinq, pro menfuraaccipitur, Vnde apudlu rifcoss.tit.eft:Si menfor falfuin modum dixerit.
Semprohio fratremeo neminem moleftariuo-lo:boc eft,alicui grauem effe,feu exbibere alicui moleftiam.ut Cic.ad Attic.dixit.Vide 1, illud. 8e
Paul.de Dam. infeél. 1. damni.iji§. ünde Labeo. Eum, inquit, qui modulorum, aut riui faciendi caufa opus faceret.ctiam fatis dèbere,quia in a-lieno folo faceret.Sp.
M 0 D V S agri, certa definitio, feu méfura a^ gri, qua tot iugerum effe intelli gitur.
M 0 KNIfl N V M,locus erat Romæ, qui ul-
not.ff.de Tribut. Sp.
MO VE S TV S.quialicüi grauis eft,nee finit eum quiefcere.in Aut. de Fideiuf. in prinPorro quç molefta funt.reftè per paftum excipiuntur, l.fi quis fubhoc.ff.de Contrah.einp.Sp.
MO LIT O R,quialiquid ftruit,conatur, amp;^ maebinatur.
Mo LIT ORKS returnnouarum.
M O LIRI.propriè effe uolunr,qui4 cutyi dif ficultate conari,operari,uel faccre,fiue ingenio, fine corpore.Macer tarnen in l.diuus.ff. de Offi, præfid. pro perpetrate ufurpaffeuidetur. Item, moliri, eft moles ad fedificium aliquod coapta-rc.Vlpd.j.de Nou.oper.nunc. Qui tortè in publi
trasdificia proferebatur in uiam publicam pro co,uel in priuato quid molitur. Inde molitio, i-pendenstàMœniobonorumpatemorumdila« pfe apparatus «dificandi.utinfràeod.tit.l.ftipü pidatore, qui primus ultra colünas tignaexten* latio. Molitio, inquit,nonimpeditur.Demoliri diffe dicebatur.ein außz^fchoffen gebeuM.ls enim lo- uero ,diruere ■. ScDemolitio, dirutio, oppofita funt.Nebriff.
diffe dicebatur,eitj außgelchoffcn gebeuM.ls enim locus fpeffaculis quidem fetuabatur, fed interim licebatcuilibet in eouelaimmitterc,ob commo
damroagnitudinem çdificijs,ficui 8e nunc uide mus quidam publica ædificiadeferuire obiter priuatorumufibus.SicSc labolenus accipitin 1.Malutnnauis.ff.de V erb. fign.
MO LLlbtacbio,841euibracbio. Cum taci-tè innuimusleui attingere articulo, ut Quintil. ait .non diligentem operam præftare,molliuel
leui brachio id facere dicimus.
M O LLE M animum,in fin.C. de Compenf. Imp. eleganter oppofuit feuero 04 forti. Quam-uis apudCiceronem mollis animus,pro facili 8c traftabililib.ij Epift.ad Aitie.inbonaim partem
M 0 L A afinaria,fupplicij genus peculiare Pa iïftinis,utindicat Hieronymus, quod ob enor» mia criminafolet exigi,ut apud nos rot» fuppli cium.Seruatornofter apud Lucam cap. xvij. ex atrocitate pœnæ craffo populo demonftrat cul pse magnitudinem,quum aif.Expedit ei, ut fuf-pendatut mola afinaria in collum eius. Sp.
MOLAE multipliées fuut, puta manuari® pro breui tempore, ficut Sc punfturq.Alciat. ci-teumanuales,qu«manuüerfantur.Trufatiles, taiHoratium8cTerentium. Cæterùmminutis
legatür.Sp.
M O MEN T A decem punftum conficere, 8c quatuor punStaboram j Accurfius putat.Latini tarnen autores momentum fimpliciter accipiut
jnftr.\.dolia.Molas,inquit,manuariasfupellefti tbiusjutab Alciato'citatur,lib.Geomet.ult.puti
lis,iumentariasauteminftrumentieffe.Olfilios ftominuseffeminutum: turfus minutoraomé-ait,Molasaquatias,boc eft,aquaucrfatiles,ante tum.autor eft.Sp.
luftinianitemporafuiffe ,nondumlcgi.lsenim nbsp;nbsp;nbsp;M O MENTARïAMuita,probreui-.8cmo-
jntit.deAquæduft.l.decemimos,mol®aqua- mentarium matitum,ineundem fenfum Apu-rj®mSiuinit.Nebriff. Quod molis caret.non eft leius dixit.Sic momentariu ucnenum inteUige-D 4 düm
M A
dum,quod ftatim interficeret: amp;nbsp;momentanam falutetri.quatitulamcunq;. Ex quarto commen. Catansi. Sic
MOMÄNT ARI A.fedmomentanea.utuuI go dicitur, poflefsio.pto ea quç breui fpaciorcz lentaèft.accipicuf.dequa Imper.in tit.H de mo-ment.poffeirfueritappcH. Sp.
M O M fiNTO fieri, in iure noftro intelligi-tur, quod uullo cxtranêo aftu interueniente fit. Ex Alciató. Sp;
MOMBNTVM,fignificat exiguam quan-i dam mutationem, amp;penè indiuifibilcm, quod Græci Atomon uocant. Ita quodcunq: minimu poteft appdlari.Sic apüd Venuleium, in l.conti nuus.dé VerkobLaccipiédum:amp; non, ut inters pretati fünf Doélorcs, contra uocis ipfius Lati' nam fignificationem, pro occupatione naturali ter neceffaria i ucluti in ægrotis , dum catapotia medicamentuinuc huiufmodi aflumunt, dum excrementorum caufafecedunt, amp;nbsp;fi quafimi-lia.Spiegelius
MOMENTVWt etiam iuxtacum modü di-cifuf,quo multi dicunt,Res parui moinenti, ma gni momenti.id cft, quæ magnü pondus amp;uiin habet .Vide quæ not. in 1. j. C. de Nouat. amp;nbsp;I. fi poll mortem,de Leg.j.cum feq.Sp.
MOMBNTVM ultimum temporis expe-Öandum,quo ali quid ncceflarioucl fit, uel da-tur.amp;lexdocet,amp;Dodorcs exaftè tradidcre. Spicgelius.
MONACHI nomen quantumuis fanftum amp;uenerationis fummae plcriq;homines,utait Rhodiginus,amp;erufcatores,acnullirei, tantum non incolæ fordentium fæpe gahcarum magna fibi dodifsinli cuiufqi indignatione arroganter uendicare font auG.
M O N A C HI qui dicantur, amp;nbsp;qui fratres.ite quo diftent, pulcbré expficat Abb. ih c. caufam quæ.delud. Sp.
MONaCHORVM* hoc eft, folitarioru initia unde fumpta,diuus Hieronymus in uita Pau li Erémitæ demonftrat. Retinent id nominis e» tiam, qui in frequentibus locis confpiciuntur: quemadmodu amp;nbsp;tutorem uocamus, qui pupil-lumnegligit. Sp.
MONACHVS à iure fcruo xquiparatur, nullum habens return dominium : Se pro mor-tuo,quâtum ad profana negotia, habetur I. Deo nobis.C.de Epifc.amp; cler.amp; §.illud quoq;. in Au then, de Monach. Si tarnen monachus negotia-turpermilTu Abbatis,æquiparaturfiliofamiliàs, fecundum Glo(r.fini8c Dod. in l.fi longius.f.fi fi liusfamiliâs.flfdeludic.amp;dod.in c. exparte.de Accuf.SeperBald.in Authen.habita.C.Nc filius propatre.Sp.
MONARCHIA.ideft, unius princlpatuis, primas tenet in tribus fpeciebus gubernationu, quas iuftas céfueruntphilofophi.Hçcueré légitima poteftas:quæfi innocuafuerit, Dei typum in terris refert:nuncpropriè eftapudRomano-rum, hoe cft,omnium Cnriftianorum Imperato rem,regémue,qui abfqi Auguftö ferum potitur. Fadi enira, non iuris cft, quod cæteri reges Im-
NTB O
peratoriçmaieftati detrahunt.Alcia.de Francis occidentalibuiloqucns,Quilicet,inquit,regil’. Germanoruinquos Imperatoris tituloRonH' ni Pontifices infigniuerunr,non fubfint,Roina' ni tarnen imperij amp;ipfipars, coq; lureuiuunt. Monarchiam orbis, Impcratori clegaterallruit BaroTautenbergius expatrum fentétijs, inter» pretans tit.de Feud. Marchiæ, hb. j. Feudoruin, Nee refragatur^ olim gentes pónullas ditionein Imperatoris nonagnouifte.ficutamp;hodienon'-nulli agnofcere reeufant.de iure tarnen dubio procul agnöfeere debere ; fecundum lafoneni in 1. cundos populos. de Sum. trinit.perGlolf minimè recognofcai.in c.peruenerabilem.Qo' filij funtlcgit.Sp,
M o N A S , hue unitas, apud Arithmeticuni cft principiuin numeri,amp; non cftnumerusique admodum Geometræ pundus prircipiü lineSi non tameh linCa cft: à quibus perquim acnroi» geflio uir Salomonius, cenfet (oemmam differ» re non uideri: cum ipfametfola fit caput amp;nbsp;finis fuæ familiæ.l.pronunciatio.§.fin.amp; I.fairiliæ.lt;llt; Verb.fign. Proinde nihil fibiuideri.curloeinini ex man bus nata, non ucrè amp;nbsp;proprié ex linM,ü ue de linea mafculina dici pofsit, heet in ea deO» natlineamafcuiina.Sp.
MONERE feientem,uèl memorem facere-M O N E A S,amp; inducas:an per bæc uerbade» turpoteftascogendi,not. per Archid.extr.de Prçb.c.fi pauper clericus.lib.vj.amp; Specul.dcRe feript. præfent. §. ratione formæ. iuxta fin. uerf. Item fi Paparogct. amp;nbsp;de Conccft.præb.c.cûno-ftris,in fin.Sp.
M O NEMV S,anhocuerbum firmetiurifdi dionem, differuntnon omnino inutiliterCano niftæ in c. folitæ.de Maior.amp;: obed. Sp.
M O N H E M B RIV M, fpedaculi genus,qu* fi unius diet didum, apud luftinianum in I.No’ uell.de Confulibus. §. Acprimusquidemiuxta i interpretationem Haloandri.Sp, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!
M O NET A dida,quód nos figni imprefsio- ' ne,uel autoris,uel precij moncat.Aecipitautera legem ualoris à fuo fuperiori:unde nec reproba ri poteft.nifi peripfum fupcriorem,arg.l.clegan ter.§.qui rcprob.de Pig.aèt. Sp.
M ONETA adulterina,profaifa. C.defalf. mon.luj. ficut amp;nbsp;feientiam non ueram, adultéré nam uocamus. $. bæc autem. in Proœmio Pandedarum.Ex Alb. Sp.
M O NET A RII,qui monetam cudunt.Snnt amp;monetarij uiles homines, texcndisfcilicetue ftibus idonci,quiqi lanam ducant,amp; textriciuni i faciât.'Fl.Vopifc.in Vita Aureliani : Vbi feditio, i inquit, monetariorum intra murana bellum gri ) uifsimum peperit, amp;c. didi fortafte monetarij, ( abofficij ipfius uilitatc, «»-^t5alt;wpvt««. Nam amp;nbsp;hodie huiufmodi lanifices in minime funtpre-cio.VideAIc.ini. balluca.C. de Metall.lib.xj. amp;nbsp;Egnat.in Annor. ad Vopife. Sp.
MO NET ALE S triumuiri didi funt.æris, äfgenti, atq; auri conflatores, utait Pompon.in 1.ij.de Orig.iur.Obferuatu dignû eft,quod Zaf. hæePomponij uerbacxp!anans,indicat,curæt pro
-ocr page 345-M A N T B O
|
proauro dari non erat infuetum. utintelligas L quidtamé.ffidc Contrahen.empt.amp;l. fiid quod aurutn,de Verb.olig.cum fimilib.Sp. MONHEMERIVM, fpeélaculi genus,qua-fiuniusdieidiélû.apudiuftinianû inI. Nouell. de confulib.§. Ac primus quidemJuxta interpre tationem Haloandri. M 0 N iLE.ornamentum, quod folet de cok louirginumpendére.diélum, quóduirtutis ad-nioneat. nam primo ob aliquod egregiû faftum darifolebatetiam ingenuis iuuenibus-Sp. MONIMENTA, tefteVarronc, à monen-do,quæ funtin fepulcbris ; amp;nbsp;ideo fecüdum ui-arn, quo prætereuntes admoneant amp;nbsp;fe fuine,amp; illos elTc morcales. Alij fcribendum uolunt mo-nutnentum,peru,quicquid nos monet, fiue mo nere poted alicuius rei præteritæ:ut tituli,fepul chra,ftatuæ,fana,porticus,carmina,hiftoria, do curacnta,doélrina,libri, cætera^ue huiufmodi. Porróraonumentum.Vlp.inquit.fepuIchrü ed, ubi corpus mortui, oflatie hominis códita funt. Monuraentum autem dicitur, quod memoriæ feruandæcaufa exidat.Marcellus tit.dc Sumpt. ^unAIonumentum fepulchriidefTe diuusllax drianusrefcripfit,quod monumenti, id ed, mu-Pændieiusloci caufa faclum fit,in quod corpus quot;»pofitum fit.Florentinus ibidem: Monumen-^“quot;^ generaliter res ed, memoriæ caufain pode ’■“«^ prodita : in qua corpus ucl rcliquiæ fi infc-rantur,fictfepulchrum;fi ueró nihil eorum, mo numentumerit,quod Graecicenotaphium ap• peUaruot. Sp, _ MOnitio fit ante cómifium,amp; edneceda *''ä.apudlurifcoss. in 1. j. $. magidratibus. ff. de Alagiffconuen. Obiurgatio uerö podturpe fa-^um.Cicero in de Amicitia : Primunl utmoni-tioacerbitatc,deinde ut obiurgatio contumelia careat.Monitionis à indice faélæ efficaciâ Bart, odendicin l.j.Auth.ceffan te.C. Quom. amp;nbsp;quad, lud. Hancuocem pro fententia poni uolunt, ad fin,I.quoties.C,de Dignit.hb.xij. Sp. MONITOR! A E,literæ quæ fint, item quæ prEceptoriç,quarum mentio fit in c. capitulum lands crucis.extrà de Refeript, petendum ed à Canonidis.Sp. MONITORS s Quintilianus uocat, qUOs Grçci pragmaticos appellât.Hi iura, ac fori con fuetudines oratoribus fubmiffauoce fuppedita bant.AnnotauitBud.appellare dues per moni^ torem,ided,notnenclatoré.Apparctitem, hanc uocemàlureconfulto ufurpatam, pro ijs, quos nunc barbard fuperintendentes uocant, in 1. In-ftrumento.ff.de InftÆa.uel Indrum.Ieg. Sp. M Ó NIT V agere,quo didet à mandato age-’■«.docetAccurf.ini.fiferuirnei.ff.deTot. Sp. MonoCVNTA ExpugeapudAlb.amp;re-pone,Monazonton. Extat uox apud Impp. in I. quidâignauiæ.C.deDccurion. lib. x. Significat aütfolitarièuiuentes.Alciato monazonij uoca» bulum magis placet,quod amp;nbsp;interpretator,locü in eremo,in quo monachi congregantur. Sp. |
MONOMACHIAM,BaroàTautéberga-ft,GnguJare certamé interpretamur, quod duel-ium alij uocat.Inde amp;nbsp;monomachus dilt;dus,hoc ed,qui folus cü folo pugnat. Ea aüt fieri confue-uit,ad eruehdam rei alicuius probationem, aut purgationem inducendam : ita uidelicer, ut qui fe fieprobaturum purgaturümuealiquidobtu-Ierit,amp; uicerit, probaffe credatur:fi non uicerit, in probationedefeciffeputetur.Verùm hæc mo nomachiæprobatio non diuina tantùm, fed amp;nbsp;ciuili lege eliminata ed. nam in ocio ciuili, 8c do medica quiete, cruenta fpedacula fibinon pla-cere,Imp.Condantinus attedatur; eaq; de caufa omninogladiacoreseffe prohiber inl. unica C.de Gladiat.lib.xj. Per quam legem 8c publica iila,cruentaq. pugilum in Pancratio certamina prohiberinonambigitur,quæVlpiani tempore Romanorum leges nondum damnauerant. 1. quaaélione.§.fi quis in colluélationc. ff.ad Leg, Aquil. Sp. M O N O M A C HIA E itê hoc genus fangui-nolcntum omnimodo canonica fanélio uetat. c.monomachiâ.ij.q.iiij.ubi in fine dicitur, quod hancfeétantes,Deum folummodo tentare uidc antur,amp; in c j. ext. dePurg. Aliquateuus duclla tolerari non debere,diffinitur. Sp. M^(-lt;r/44iz}r,uocem Grçcam apud VIp.in §. item lul.fcribit.l.fi duo patroni.de lureiurand.Alc. in Difpund, interpretatur ad uerbum, unius partis.Quod nee Accurfium fefellit. Sp. / MO N O P O HVM ed, cum penesunüali-quem tantü uédédi potedas exidit, ‘itrijS/fii’©-^ unus : zwrJwwVii’^ow, uendo. id fit, cum onus folus aliquod genus mercaturç uniuerfum emit,ut fo lus fuo arbitrio uendat, amp;nbsp;precium datuat. Is c-nim äugens precia return, fuæ dcferuit auaritiç, ac alijs nocet omnibus : tollit uerupermutatio-nis fuccedentis contradus emptionis amp;nbsp;uendi-tionis ufum. Ideo redé prohibentur monopo-liain tit.C.de Monopol. Vtinamhaberemus no mophylaces,hoc cd.legu cuftodcs,qui exeque-rentur fancita illius tituli .Locus edin eo,ubi de monopolijs echi norum agitur: quern interprétés ridicule tradârunt. Vide Hegendor. M«ro/'iwr/',eremus,8c locus in quo monachi co gregantur.l.quidamignauiæ.deDccurion.Horum maximus perfecutor,Valens Imp. Lege Eu trop.amp;Orofium. » MONS facer, uiaTiburtinaultra Anienem iij.mil.c0fpicitur:didus faccr,quód loui confer cratus effet. Hue plebs Romana olim fecefsit,te de Pomponio l.ij de Orig.iur,Tribunofque fibi ineocreauit.Sp. M 0 N S T R A RE,pro probare,indicare,ofte dere,amp;(Milt;fi/«M,fcfxcMgf«. l ador.C. de Procurât,in Auth,Litig.iur.§.j. Coll.ix.Alber. MON s TR VM,cdaliquid præter naturam editum, aut procreatum. apud ludinianum ,ut Cantiuncula uenuftè explicat Ïndit. de Adopt, $.minorem natu. indar roondri effe cenfuit,qui natu maiores àminoribus adoptantur:quû ado ptio naturam imitaridebet.Sp. M O NTEM àinouendoBart.ducit, per anti phrafim,ficut bellum. Incus, amp;nbsp;fimilia. Sed magis ab eminédo diei uidetur irions : cuius nomî- |
|
M ANTE O ce etiam qoicquid cminet,dici poteft.Sp. M O RA,idell,dilatio, modici temporis non habet pcriculó.l.fi debitori. ff.de lud.Moraetia dolus nominator ab interpretibus. Vide lafo.in l.fi ueró.ff.Qui fatifd.cog. Et ut mora rei nocet fi deiuffori.l.mora. ff.,de Verb. obl. amp;nbsp;d.l.de Vfur. $.fin.itadifficaltati cedit,acquidem magnæ,amp; quæ ferè cafui fortuito æquiparetur.1. non dubi um.infi.ff.de Legat, iij. Sp. MO RARI,prohabitare.PauI.in 1.Titius.de Ser.export.Haclege proditu eft, fugitiuos nuf-quam morari,hoc eft, habitare. Sicut colligunt doélorcs.nec profcripti,quos ipfi Bannitos uo-cant, nee haerctici in locis ubi funt,ceu fugitiui, roorari uidétur. Quos nee recipiendos reélê cê* fucrunt.Attamen moram ducere,trahcréue, ma lê intcUigitur,pro perpétua,ftabiliqs commora-tione, Eft illud potius, cum tempus in longum deducimus, «uff die lang banek legen * Sic amp;nbsp;Imper. Antoninus Pius,Morati cftis,pro habitaftis ufur pauit.ut Scæuola refertin 1.Caio Seio.de AJim. leg.quæ non grauaboradferibere .Imp. Anton. PiusJibcrtis SextæBafiliæ. Quamuisuerbate» ftamenti ira fe habcant: Vtquoad cum Claudio lufto morati eftis,uobis alimenta amp;nbsp;ueftiariale^ gata fint:tamen hanc fuiffe defundi cogitatio-nem interpretor,ut poft mortem lufti, cadé uo-bis præftariuoluerit. Sp. MORA ntàgrauaminediftet,colligiturexl. omni modo.C.deInoffic.teftam. Sp. M O R A abufiua quæ fit, tradunt dodores in l.minorum. C. in quibus cauf. Porto quomodo mora debitoris amp;nbsp;creditoris,emptoris ité amp;nbsp;uen ditoris confideretur,nouè tradit Zafiusinl.utgt; num.ff.Si cert.pet.Sp. MOR A,temporis dilatio,tarditas item, atqs procraftinatio. De ea, eiufque efficacia copiofc fcribit Bart in I.mox citanda. Hæc nullis certis finibus concludi poteft, ut eft elcgans textus in l.mora.ff. de Vfur, Sp. MORAM feciffe apud lurifconf. in 1. eu qui* ff.de lurifd.omJud.utapud Cic. moram facienz dam,moram fieri, Sp. M O R A Ll S .Ciceroin prlnc. de Fato,prima huius nominis inuentionem impofitionemque â fe fad am bteetur:tanquain ab eo,qui omnibus modis conaretur augerc lingua Latinam. Quia pertinet,inquit,ad mores, quod »^©-1111 uocanr, nos cam partem pbilofophiæde moribus appel lare folemusffed decet augentem linguam LatL nam,nominarc moralem.Vide,Philofophia mo ralis.Spieg. M O R A R I,pro retardare.differre.in l.fi ca, ’ C.de Accuf.Item prohabitareinuenitur,amp; pro expeftarcîtamé magis poeticè, quàm oratonè. MORATORIA cautio. Paulus: Qmo minus prædium iure pignoris diftrahatur,oblata mora toria cautio non admittitur, hoc eft,cautio,quæ datur,ut quis différât amp;nbsp;expeéïet.Sp. M O R B V S ,eft habitus,id eft,difpofitio con, tra naturam, qui ufum eius ad id faciat deterio -rem,caufa cuius natura nobis eius corporis fani tatem dedit.l.j.§. fciendum. de Ædil. edid. Alc |
M ORB I graues, fineafperrimirecitantuti Plinio cap.iij.lib.xxv. Sp. M O R BI genus eft nee ucfpertino,nec matu tino tempore uidere.l.item Offilius. ff. deÆdi' lit. edid. M O RB O dare ucniam.de Offic.præfid.l.di' uus. Spieg. MORBOSVS,promorboobnoxius lots' conf.de Ædil.cdid.oftendit,qui, queue hoc no mine neniunt.Sp. MoRB VS maior,idein quîcomitialis,telle Budæo. M O RB VS fonticus eft, qui cuiqiteideqo* agitur,nocet, atque prohiber, ne quis in iusue-niat:ut magna febris.Alc. de Verb.fig.de perpO' tno morbouide Bart.in 1. poft fufeeptam. ff de Excufat. tut. amp;nbsp;inl.fi ciimdotem. ÿ. fi maritus.ff Solut. matrim. Sp. M O RB V S.totius corporiscormptioeftAe grotatio,fiimbecillitas accedat. Vitiü,cuir)paf' tes corporis inter fe difsident: ut diftortio mem brorum,amp; deformitas. Vide Ciccr.iiij.Tulculi Spiegelius. MORGANATICA lexapud Mediolanen' fes,quæ alibi Salica dicitur. Extat tit.in Placing feud . Defilijs natis ex matrimonioadMorga-ftat.contrad. Illuftris interpres à Tautenberj» nadus quendamuetuftifsimumcodicem,ieft‘ tur in eo,pro uocc Morgenatica, fcriptuni Mot' gengabicum:quod uocabulum uideturexidio' mate noftro confedum. Nam Morgt», noftraie lingua manè, fiuematutinum fonat: àG^^dO' num fignificat.Morgingabicum igitur,quafido num matutinum interpretari licebit, qua dona-tionem propter nuptias fignificari folitâjdem nobilifsimus interpres putat. MOREmaiorum,ideft,, more à maiotibot reccptoamp;introdudo.l.liberorum autemff-de His qui not infam. Quidautem fit, more mei®' rum facerc,amp; de moribus,quamplurimaofte®' dit Alciat cap.xxj.lib.iiij.Parerg. Sp. MORE maiorum cognofcere, eft iudicibü$ priusaudi'tis,derccapital! cognofcere: ncce-nim prius nomen cuiufquam interreos recipie batur,quàm indicium fadum effet,!, is qui reus-ff.de Pub.iud.Sp. M O RE Romano,non fine prouerbijfped® didum à Tullio fçpe com perimus, pro eo qu®“ cft,Eraf.exponente, fimpliciteramp;abfqrfucopo tius^quam crudité. Tales enim fueruntiHiR®' mani prifci,Græcorum difsimiles. MORE M,hoc eft, chq^aderem dicendi,eu-iufqi-autöns effe attendendum,cùin prudétet, tû feitè admonet Salomonius,citas c.folitsde Maior.amp; obed.Moré agentium fequi debemus, Papinian. inquit in 1.Labeo.de Statulib.Sp. MOREMgerere,proobfequédumfacildoo , luntatialicuius, autore Paulo in 1 quod fi poffel 1 for.ffde Rei uendic. ubi Placétinus certè,utait , Oldend.honeftius fateturingenué, fe non Intel ligerc,quidfit morégerere,quàinAfCurfius,qul de more iudiciorû exponit,ficut amp;nbsp;fœdifsimèh pfus eft in l.circa.in fin.ff. de Prob.Morégerere, uno |
M AMTB O
|
ono uerbo morigerari dicitur, hoc eft, obfequi, amp;nbsp;quafi ad alterius uoluntatem mores transform inare,Cic.autoritate probat Olden.Sp. MORE S mutare. Vlp. Sed etfi bonsefrugis feruus intra annü inutatis moribus occifusOr, precium id æftimabitur, quanto ualeret priuf-quâmores mutaret.J. unde Neratius.if, ad Leg. Aquil, Sp. MORi s eft,elegans amp;notalocutio, frequés in iurenoftro.1.moris.de Pœnis.kmoris fuit uelt; teribus.dehisquinot. inf. amp;nbsp;fimil. Et, exmoribus,pro eonfuetudine, in 1. cum Pretor. §. pen. delud. ubi diciturconcedi iurifdiâio ex mori-bus. Spieg. ^Mo RIB VS . Hecdiclio amp;ad rationem na-turalem,iufquegentium referri, amp;nbsp;ad ius ciuile etiam plerunque referri poteft. Quod poft l.xij. Tab. prudentum eófuetudine introdudum eft. bij.^.ijs legibus.ff.de Orig.iur. Vndepupillaris fubftituciomorib.induda dicitur.ff.l.ij.deVulg. ^Wore noftrs ciuitatis pupillus ablquetuto-•■■sautoritate obligate fe non poteft. I. more. ff. de Acquir. bered. amp;nbsp;more maiorum debet pro tribunaliius dicereprætor:amp; moremaiorum is folum iurifdiefionem mandat,qui earn fno iure, nonalienobeneficio habet.l.morc. ft', delurild. iudic.Sp. Mo RIB Vs .promote Sc eonfuetudine, ut apud Ciceronem, lurifcoss.etiam familiare eft. ut inj.moribusintroduftum cft.de Vuig. Sepu Pgt;1.amp; fimil. Hinein mores, pro in confuetudiné inducere,accipimus. Spieg. Mo RIB V S induélum,cum quid lurifcof.di 5Unt,eos fignificare uelle arbitraturViglius, id Jus ante xij .Tab. fuiffe, unà cum urbis primor-dijsobferuatum,uelpofteaufu amp;nbsp;eonfuetudine •■ïtïptü: cuius interprctationisteftécitatTheo pbilü,rcitèrefellens, quod moribus dicatureffe introduftum, illico Lacedæmonijs acceptu fe» i'endum,quódfolis moribus Lacones, ut Athe-nienfesfolis legibus rempubl. gubcrnannt.§.Se Bonineleganter.Inftit.de lur.nat. gent. 8cciuil. Aftipulaturin Parerg. Alciat.indicans amp;nbsp;Aceur» Imm quïdaminiurenoftro prodita referte ad Spartanorum confuetudines,quæ tarnen mini« mè adiusnoftrum pertinent. Nam fi aliquid, ut idem ait, ab eis decemuiri acceperunt: id in xij. Tab. relatum iuris feripti pars apud nos effe cœ pit.lib.iiij.cap.xxj. Mo RI, ellaftusinftantaneus: qui moxex-plicatur ufqueadcô.ut nec moriendi tempus có Ïderetur. Vnde cum teftator dicit,Efto liber,cû tnoriar:iutelligitur,poft mortcm l.qui duos.$.j. ff'deManumiff.teftam.Sp. MoRIONES funtfatui, quos in delicijs ”dncipum effe uidemus.l,iiii.§. Idem Pomponi os-ff.de Æditedift. Mo RIT VR uiuens, amp;nbsp;uiuit moriens, 1. qui duos.§.i,deManumiff.teft.l.peculium. §.fin.de Leg.ij.Ratio, nódum mortuus eft qui moritur, ergo uiuit.arg.l.hæc uerba Ille,aut illc. de Verb. Cg. ex Alberico amp;nbsp;Salomonio. Sp. |
M 0 R 0 S V S ,hoc eft, qui in mora eft, amp;nbsp;furi ftmilis iuris interpretatione cenfetur.I. inter ftu pulantcm.§.penult.amp; ibi Gloff.ff.de Verb.obli* gat. Spieg. Mortis appellatione propriè tantum ue-nitnaturalis,per quam diffecatur anima à corpore, kfi ita quis.de Leg.Et in hunc fignificatum Saloin.ait, omniaiuraloquuntur. Videeum in Paradoxis,ubi acutédifferit. An fintplures fpe-cies mortis:item an mors fit genus, aut Ens per fennibiq: difces multarum legum ueros inteïle-dus, ut tantam ofeitâtiam amp;nbsp;interpretum amp;nbsp;do dorum mirari pofsis:coliigefq;, mortis appellagt; tione multos cafus uenire,non ui uocabuli ,fed fimilitudinis.præcipud autem funt, naturalis,ia ris gentium,ciuilis,amp; fapieniium.hoc eft ut ipfè interpretatur,Theologorü. Porró mors eorum laudatur,quipro republ.ceciderunt. Inftir. §. bi enim. de Excufat. tut.uel cur. 1. qui aftione. §.fi quis in colluéfatione.ff.ad Leg. Aquil. Sp. MORTIS caufacaperedicitur,quioccafio-ne alicuius mortis aliquid accipit.Gloff.in l.fuit quæftionis.ff. de Acquit, hie red. Sp. MORTIS confeifeendæ caufa, qui propter nequitiam, malofq; mores,flagitiûmue aliquod admiffum, mortem fibiconfcire uoluit,nifi dolorem corporis non (uftinédo id fecerit. Paulus inl.bouem. de Ædil.edid, uide C. dé his qui fi-bi mortconfciu. Sp. Mortis temporê fuiffe intélligltur, qui in utero erat.l.inteiligendus eft.ldqi perfidionem legis : qu® licet pernaturam impofsibile fixante feptimum menfemeum nafciamp; uiuere,hoc fingit. Vt omnino uerum non fit, Alciato tefte, quod uulgó traditur,legem nunqua fingere im-pofsibilia. Fingitenim dum fublit ®quitas. Sed an aliud fit dicere,Tempore mortis, aut, Cu de» cedit,Bart.differit in l.quod de pariter.ff.de Rebus dub. Sp. Mortis autuerberü terrore pecuniaali» cuiextorquere,in fin.l.iij. Quod met.cauf.Sp. Mors fignificaturetiamperillauerba,Si quidacciditfilio mco.I.inuülgiri.ff.dcVerb.fig. l.Publica.ff.Depof. Sp. Mortem exequi,proinftituere adionem de parricidio perpetrato, apud Pomponium in l.j.de Accuf. Sp. MORTlCiNIVM,proexangui,corrupto, amp;nbsp;per fe mortuo. Alber.fed nudam uocem,more fuoindicat: uocabulum facts Scriptursfa-miliare.Vnde morticinam carnem dicimus ani-malium,quç nó funt madata, fed per fe mortua. Haloandernofterinl. pen. àfe translata,ff. de Via publ. in fin. Sed neque rixari in itineribus, neqi ftercora proijcere, neqs morticinia aut pel» les iadare permittant. Sp. Mo RTIFBRE uulneratus.Vlp.inI.ait lex. ff.ad Leg. Aquil. Quod fi mortiferè,inquit,fuc-rit uulneratus,amp; poftea poft longü interuallum mortuus fit,inde annum numerabimus fecun-dum lulianum.ex quo uulneratus eft.Sp. MORTIFBRVMuulnus.Celfusferibit: Si alius moriifero uulnere pereufferit,alius poftea exanimauerit, priorem quidem nó tencri quafi óccidetit^ |
|
, M AN occident, fed quaft uulnefauent.quia ex alio uuInereperijt.amp;c.Sp. MORTALITATE, pro morte. luftin. Inft. Quitus mod.teft.infir.amp; aut mortalitate prçuê/ tus. Sic apud Suetoniuin in Claudio reperitur. amp;Triphoninu$ inl. pen.ff. de Vi amp;uiann.fub-trados mortalitate feruos,dixit.Sp. Mo RTARI VM,uas eftlapideum,fiue ære-um, in quo tunduntur terunturue piftillo, quæ refolucnda funt. autor Nonius. Mo RT V A resdicitur.qua quislocupletior non cft.l.quod autem fpedatur tempus.1, fi ma-ritus.ff. de Don.inter uir. amp;ux. Alber. MORTVARIVM, pro derelidoinmorte, uocabulum nouum amp;nbsp;barbarum . Mortualia in Äßnaria Plautus dixit,pro uanis amp;nbsp;inanib. qua-Jiafunt quæde mortuis referuntur,uel pro ijs qus ad mortuos pertineant, aut mortuos dixif-fe pûtes,ut Pylades interpresindicat.Sp. Mo RT VI qui nafcuntur, nonuideri unqua natos, Pauli fententia receptum eft: amp;nbsp;ideo te-ftamentü eorum præteritionc nó rumpi certum eft.Scd magis dubium de ijs, qui tametfi uiui na fcuntur, fecundum naturam tarnen uiuere non po(runt:cuiufmodi habentorante feptimu men fern nati.per I.quod dicitur ffi de Lib. amp;nbsp;pofthu. Et crebrius receptü eft, nó rumpere: quia abor-tiuorü nomine cótinencur.l.uxoris. C, de poft' hum.hæred. Sp. Mo RT VI loco exhæredatum filium efteha bendum,autoritäre tam Qloflæ, quàm Bart.ha-denus receptum eft: attamen in cótrarium mo* uetur Salom. per textus apertifsimos, quos cilt; tat enarrans §.in omnibus.in l.C.Gallus. Sp. MoRTVIS uiris,internégaudereinterdû Qxores,interpres adnotauit in 1.final. C. delur. dot.item in 11 pater Seuerinam. ff. de Condit. amp;nbsp;demonft. Albericus indicauit. Sp. MortVO æquiparateumluftinianus.qui neque fcribere, neque articulate ioqui poteft,in princ.l.iubemus.C.dcTeftam.Alphonfus clarif umusillcrex (cuius de didis amp;fadis Antonius Panormita commentarios fcripfit: quos miré deprauatos, pro uirili mea reftitui, fcholüfqi locupletatos,in eorü gratiam, qui hiftoriæ funt amantiores, typis edendos curaui) cum audif-fet unum aliquem ex Hifpaniæ regibus folitum dicere, nó deccre generofum amp;nbsp;nobilcm uirum efle literatum: exclamafrefertur,uocél*ancnon regis,fed bouis efle. Sp. Mo R T V O proximior dicitur, qui agit anima,imô inter mortuos cônumerandus: quia nó habet uelle,neque nolle:atqi ideo non adit,non difponit.l.quoniam indignum.C.deTeft.Sp. MORTWS quodiftetaboccifo, not,inl. proinde.ff. ad Leg. Aquil. Mos,« (ti‘'tit/ uocabulum eft.Hinc non pauci uel bonum,uel malum adijciunt,uteorü mens facilius innotefcat. ficutfaciütlurifconfulti,tit. delniur.tit.de Extraordin.crim.alijfquemultis in locis.Eft auté mos, ut ex Varrone récitât Ma crobius,in iudicio animi, qué fequi debet cófue tado: unde cultus moris, dicitur confuetudo. |
TE O mos eft inftitutum patriu, pertinens ad religio' nem cerimoniafq; maiorum. Cætera uide apU“ Budæum in prior. Annot. Sp. Mo S,crudelifsimustyrannus,obtrudensff pe nobis iniquifsimas leges, Motvs animi.id eft,commotio,perturba’ tio, pro eo quod uulgô dicitur pafsio. Macerda Offic.Præfid. I. obferuandum. Non eft, inquit, conftantis amp;nbsp;redi iudicis,cuius animi motüuul tusdetegit. Motus animi Græci uocantJ^A quosLatini turn morbos,turn cupiditatesuo-cat:fedaptifsimé, tefte Roterod. affedus,quod genus funt ira,mifericordia,amor,odiü:fedpr8 cipui metus,fpes,doior,gaudiü. Quihiscarent, «ff«^afdicuntur. Et^sr##«« quibufdam Stoicis probata eft. Quum alicno dolore dolemus,lt;'i'^‘-sr«?«« dicitur. Sp. Mot V S,procaufa.Plinius in fineepiUinj’ lib.iij.Audifticonfilij mei motus. Siequidamb tentemin principe rationem, caufamüe,liaud fcio tamen,an fatis Latiné, motum proprióuo-cantQuatenus illi tribuendü fit, à Pontificij iu-ris,in quo natus eft, interpretibus potifsimup« tendum eft.Iam meliororbispars,ut quidaffldi cit,compertum habet, referuatum in pedorclu lii fccundi,inuentum efie ueteratorium.Sp. Mo TV proprio,excertafcientia, depieniW dine poteftatis.Lege,Prægnantes claufuJfPo( ró docent interprètes, tantam uim habereMotus proprij claufulam, ut in contrariü nenjpaa-diatur.Bald.tefte Oldend.nihil unquaro reßim dixit,quàm hoc,quód hç uoces (motu proprio, excertafcientia) omnibus modisrelegandsd fent excurijs principum. Quanqua motuspro-prius principis aliquo modo eolligi potefte« repetita cius concefsione. Argu. Nouell. utnul. iud. lic.hab. loc. fcrua. §. præterea hoc quoqWlt; Spiegelius. Mo VEMVS controuerfiamagendo,amp;refi ftendo.l.non folum.^.fi ftatus,C.de Procur.iun éla Glofil Alberic. Mo V EN Tl A.Vide I. mouentium.de Verb fig.amp;fuperius,Mobilia. neenon Alciat.ini.iaO citata. Spieg. Mo V E R E quçftionem, apud Paul.in Leuffl poft mortem pupilli.de Admin, tut. Mo VET me. Papinian. inl. parui refert.df Condift.furt. Nee me mouet, prçlens homofat rit,nee nc.Caius in I.fi ædib.de Dam.infeft. Sed mouet me,quód ipfc meas çdes reficerepofsiw- M o X, particula in iure noftro, pro poft aliquot temporis interuallum, accipiéda ert,ficut apud probatos fcriptores fumitur, quod fecundum cuiufqj rei natura uel plus, uel minus temporis recipit. Noneftaliushuiusuerbimodus fignificandi, quàm qui fccundû præfentein ma-teriam uidetur idoneus,tefte Olden. Reftèigi-tur admonuit Zafius nofter, fupcruacaneè!abo rafle Dolores in plerifquelocis iuris, quiduo-cula hæc importer. Sp. MV C O R, lanugo, quæ diutino fitucon-trahitur ; quemadmodum in pane, amp;nbsp;carne, alijfqi |
M alijfq; huiufmodi fieri uidemus.
MV C R O, pro enfe impropriè iumitur à Ca-noniftis.ut pleraqs alia, quitus fcatet uulgatum Lexicon iuris.Nam propriè eft cufpis,amp; acume enfis amp;nbsp;telorum. Vfurpatur etiam pro quarum-uisreturnacuinine,utdocet exemplisRob.in Thefau. Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j, .
MVLCT A.Ofcumuerbum eft,quopœnafi gnificatur.Differt autêàpœr)a,quod poena quæ Jibetcoercioeft.mulélafqlius pecuniæ: quod pœna certa cft.lege exprefta.muläa ab ius dicé-:is arbitrio pendet:quód pœna à quocunq; iudi ce infligi poteft.cui criminis executio demanda ta fit: mulétaabordinarijs tantummodo ,ijfque qui pro tribunali fedent : quód mulda fifco da-tur,pœnaetiâparti applicaripóteft: quôdmul-fta infamiarn non irrogat, pœna quandoqs irrö-gat. Ex Alciat. in 1, aliud eft fraus. quibus iunge quæ refert ipfe in l.pen.eod. de Verb.fig. Labeo nis fentétiam.qui (cripferat pœnam amp;nbsp;mulftara idem efie,Paulus refeilit.tres differentias addu-cens,quas tute in ead.Luidere poteris. Sp.
M V b C T A modica, quæeftfexfolidorum aureorum,niinorüeftiudicum,l. ij.C.de Sport. ^leos.C.deModomulft Sp.
Mv L C T A M committere, eft, ut nunc uul-gódicitur.incurrere pœnas. Sic muldacommif i’.quando quis aliquid commifit,propter quod *’quot;i'ftaeffetafficiendus.Mulélam autem irroga ïe.noneftiuJicis muldantis/ed aéloris.aut po “ulantiSjScaccufantis. Vide Bud. in Annot. ad LfecundaiTi,delud.Sp.
M VL C TA M dicere, antiqui turn dicebant, ^uum ad populum, amp;nbsp;in comitio mulda difce-ptanda irrogabatur. quod ipfi muldam certare dicebant. Bud. ibid.
M v b C T A M grauifsimam, pro morte acci-pi, Albericus indicauit : fed id minimè ex 1. qua citât,colligi poteft. Prçterea muléla damnum fa mænon irrogat,utImpp.cenfuerunt C. de Mo-domuia.l.jHïc autem iam plané pcrijt ultimo fuppliciopleélendis. Sp.
Mvlct AM irrogare,Bud.inquit,bodiefo renfinoftrorum uocabulo dicitur, concludcre admulétam ,8lt;conclufiones mulélaticias aflu-mere: quod 8cpænaliter intendere dici poteft Latinèloquentibus. Sp.
Mvlct ARBuerbum,condemnarceft, amp;nbsp;punire.Sic Plautus, Mulftare matrimonio, pro diuortium facere.Virg. Mulftari patria,pro pri-uari.Cicero ; Mulftatum exilio maleficium.Sp.
MVLCT ATITIV M,quod nomine mulàç exigitur. Sp.
MVLIEBRIA paffum Pretor.remouet à po ftuiando.l.j.ff.de PoftuLHuic fceleri, quod non proficitfcire.Impp.in l.cum uir.C. de Adult. gla dium ultorem conftituunt.Huius infandæ rel muentum quidam in Orpheum referont. Sunt tarnen qui exiftimant, ad liberalem magis bono rem referendum,quo etiam Socrates adolefcen tes ingeniofos cornplexus eft.Sp.
MV LIER, Vlp. dicitur, quæuirgonon eft. Quod 11, inquit,ego me uirginem emereputa-
V
rem, cum elTet muller, emptio non ualebit. Ta.' mé amp;nbsp;uirginem uiripotentcm dicit mulieris ap-pellationecontineri.Sed hoc Alciat.intelligit, fi uerba proprié acpipiatur:alioquin ex lata inter-pretationc etiam non piripotens muller eft,ni» mirum quiamuliebris eft fcxus :nec etymolo-gia.repugnat,cü àmollicie dicatur.Autores Var ro ScLadantius.Muller etiam dicitur ea,quæ ui rum non cognouit.yipian. deÆdii, cd. Mulic. rem itaarlt;ftam,ut mulierfieri non pofsit,fanam nonuideri cpnftat. Itaque diuiditur mulierin puellam uiripotentem,uirginem, amp;nbsp;mulicrem non uirginem. Sp.
MVLIER fubintroduda (cuiusfit mentió diftin.xxxij.c.interdixit per omnia) quid fit, di. ligenterexplicatRhenan. infigni fcholio, quod adieélum eft cap.xxvj.lib.vij.Hiftor. Eccl.quod amp;nbsp;Glofiematarius filcat, amp;nbsp;Lexicon Suidæ uo-cabulumtantùm annotet. Sp.
MVLIERVM genusauarifsimum. GIolT.fü per uerbo,donat.in l.fed fi ego.ft. ad S.C.Vcllei. an. Spieg. . nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
M V L i E R uillæ euftos perpetua.l.fi ita tefta. mento iT.dc Fund, inftr.
MVLIERB S fuæpudicitiæmemores, amp;nbsp;o-peruin,quæ eis natura permifit,arbitrium fufei-pere uel alio modo indicium exercere nqn pof-funt.l.fin.C. de Recept, arbitr. Et hoc iuftius eft (utintegerrimus homo Dn.Oldendorp, redif-fimémonuitin Copia) quicquid dirtinguat c. Diledifilij. deArbitr.
MVLiERES lanificæanuillæinftrumento , contineantur, uide Alphenum in Luillæ inftrumento. ffde Fun.inftr.
Mv LIE R l B V S legatis , etiam uirgines de-bentur; ficuti uiris legatis, etiam pueros deberi refpondetur.tefte Modeftino,de Legat.iij.Sp.
MVLIERCVLA, amp;pro impudica amp;nbsp;libidi. nofa,amp; pro mullere deftituta auxilio,inope feilt cet,amp; imbecilli accipitur. Exemplum prioris fi. gnificatus habes in l.pcn.ft'.de Seru.corr. pofte-rioris apud Ciceronem. Sp.
Mv LIER CVLARIV S,qui aliénas mulic» res a(Tedatur:eaforma,quauxorius,qui propria uxorem amar.Vox eft à Confiant. Imp. ufurpa-ta;ficut ancillarius,feu i'’'tfei7/Kü,r,ancillariolus,a-pud Martialem.qui ancillas fequitur, amp;nbsp;in eis in fanit;amp; ledicaria, quæ ledicas nobilium non a-fpernatur.Ex Alciato Sp,
MVLIO perpetuarius,aut qui in folidû, aut femper fit uedor, aut quod Rhenano magis arri det, qui perpétra, nçc interruptauedationefu-os uedores aliquo perducat. Ad uehicula mulis ufi funt antiqui,non equis.Vnde mulionesuchj cularij.quiq; mulis quxftum faciebant. Sp, MvLlONEM,quiamp; Mullus dicitur, Bart.
in l,cum quçritur.§.fcruus.de Leg.üj. feruoium appellationeredë comprehendit.Siquidem ue teres folebantuelledicis deuehi,uelcurribus. inde ferui uedores didi ; quo genere Icdicarij, agafones.mulion-efq; funt.Sp.
MVLO RV M appeUationeetiamulx quem admodum appcllaiionc feruorum amp;nbsp;feruæ ple-E runqs
-ocr page 350-|
m AKTS V /unqï cótinentur.IJaufem éè uenit, quód fem-^rfexus mafculinusfœmininunl continet,ait lulian.ift l,qui duos mulos.de Lcg.iij.Sp. MVLS VM .pótioeftcXuinoamp;rneUe con-cinnata. Vtp. deTrit. amp;uin.leg l.fiquïs.Si mul-fum,inquit,fitfaftum,uini appeH«rone nó con-tinebitur.Idem de Rei uendrc.l.idem. Si ex mei Ie tneo.amp;uino tuomulfum fadümfit. Legimus autern, rhultos feneélam longam mulfi tantàm rncinSutoteraffe.necprftereaciboalio, celcbri PollionisRomuliexcmplo,quem centefimum annum cxcedentem, quum interrogaret Augu-Rus, quanam ratione maximé uigorem illum a% ftimi corporifi^, cuftodifletc’ rc^ódit: Intus mul fo,foris ofeo.Sp. M VLTi S partiBuspFurcs.amp;multispartib. inferior,tefte P,Manutio,clegantifs.Ciceronia-nx xtatis uiri, dixerunt, pro co quod eft.multo plures,8c multo inferior.Sp. MVLTI qui dicantur, docefBart. ihl. Prx« tor.ffiVi bon.rapt.An duo multi dici pofsint,dif fcrit Abb. in c. ad nos. de Rebus eccl. non aliCn. uide §. fin. Inft.de lur.perf.iunfta Gloff.Sp. MVLTITVDO, pro turbahominum, nul' lüm habet confilium,prona femper ad diircnfio nem.Nouel.de Referend.facr.palar.conft.xj.Vi de item O'ldend.in §.poftea auda. 1. ij. de Orig. ïur.Spiegelius. MVLTITVDINEM conftituuntmilleuiri, perl.ij.$.j.ffidc EXcuf.tut.l.j.§.ftn.deTeft. mi-lit.Intcrdumquöd turbationi plcrunq5 obno-xia fit, nee ferena traquiHaq; inéte polleaf (qua-liad contemplationemrerum fubtilium in pri-mis opus ell) turba folet appellari : rem fignifi cata nomine ipfo.utpulchiè dicit Infulanicus Huttenus, uerifsimè tuête,comprobanteqi. Sp. MVl-TlF ARlAM,idcft,uariè,multismo-dis.f ne qurd.fEde Ineen, ruin. nauf. Sicplurifa-riatn,iin l.j.ff. de in lnteg.reft.amp; trifariam,in l.fin. pro pluribus amp;tTibus:utomnifariam,pro omni bus modts,in l.optimam.C.de Contrah.^amp; com. flip.que Scab Albcr.adnotatafunt.Sp. M VLTIPLEX omnedubiumcll,quemad-tnodum omnia generalia funt obfeuriora. Bald, in l.j.C.de Ser.fu.Bocthius quoq; ait : Ell in eo, quod multiplex eft,ueritatcm efle ambiguam,ta metfi etiam obfeuntâte impediatur. Obieruan-dum tarnen,inter ambiguum amp;obfeurum hoc interclTe, quod in ambiguo plura fe oftendunt, quorum quid potius accipiédum fit, ignoratur: in obfeuro autem nihil, aut parum, quod atten-datur,apparet.ExFortunatiano. Sp. MV LT O póft,triennio alij,quinquennio a» lij elaudunt.Vide qux not.in $. fi multo poft, in l.fi unus.ff.de Arbitt. Sp. M VLV S clitellariüs,quifert onera.ClitcIIæ énim funt,quibus onera imponuntur,ficut in e-quis fellæ.Cçlius fcribit, cur mulus non fit uitio fus, citante cumVIpian. in l.sdiles aiunt. §. fed enim.de Ædil.edid. Sp. M V N D I feripturç meminit luftinian.in l,có traélus.C. dcFidcinftr. Sp. |
M V N D V S dicitur cœlum, Se terra, mare, Sc omniaquxineisfunt. Iteramalia fignificatio” ne, dileélores mundi, mundus dicuntur, diuus Auguftinus autor.An fit æternus mundus,Bar» tol.attingitinl.j.C.de Dign Sp. M VN B VS muliebris,inquitVlp.inl.argu* mento.de Aur.St arg.leg.eft, quo mulier mundi orfit.Etfubdit,quaenumcrenturin mundomu' liebri,dc quo etiam tit.priuatus cft.Nebr, M VNERA ciuilia, feu publica, diaidontut in perfonalia.patrimoniorum,Sc mifta,l. mune» rum.deMun.Schonor.Sp.. M V N B R A militaria,luntexcubiæ, angarij, geftationcsinufumbelli,dccurfio campi,erc' élio ualfi, atqi idgenus fimilia. Quiab his mune ribus immunes erant, beneficiarij dicebantuK qui fubibant.munificcs. Alc. de V erb.fign. M VNBRALi S Icx dicitur, qu® cauet.ne tui liceat munos accipere. M VNE R A RE,id eft,donare,-verehrtr. Soit* bant autem populi Romani Impcratores àlo» dij’s,ucl regibus, uel populis liberis.quü pereo-rum regionem iter facerent, aliquo munereor-riarc,ut eorum cum pop.Rom.atniciria fignifica retur.Munerare aéliuum,8c munerari depones, in eadem re dicimus, ex Syluio. Aliud eftauteia munerarc,aliud remunerare.Illud fignificat,fitn pliciterJonare aliquid ,/tkdnlt;fe.“«,nullius prions ófficij aut benefieij accept! compenfandirefpe' Öu : quodhi faciunt, qui priores aliquem don« aut beneficio fibi demerétur Sc obligant.RemU-nerat autem, qui acceptû beneficium, aut quod uclutfibi impenfum tulit,tametfi alioquieius Utilitas adfenon pertincat, compenfatatqidOS refpeélu benemerito alrquid retnbuit, Sp. MVNER ARIVS , qui gladiatores exhibe-bat.Sic Sc munus nó raró apad autores gladiat® rem fignificat. Exempla depromerelicetexiaO omnibusapertoThefauroRoberti. Sp. M V NIC ï P E S, ut Apellus annotauit, ohm dicebantur muneris participes,recepti inciuim tem, ut cum alijs muncra facerét. Scd nuncaha fiuè municipcs dicimus,fuos cuiufqi ciuitatisO Qes:utpote Campanos,Futeolanos.l.j.adMuni cipa.Sunf ueró municipcs primo difti eines Re mani,qui in urbibus fuo iure, fuis legibus uten-tes,muneris tantum honorarij cum Romanise rant participes. Deinde obferuatum eft,ut unP quifqi fu® ciuitatis municeps dicerctur.Muni-cipem autem (ut ait Vlpianus ibidem) autoa® uitas facit, aut manumifsio, aut adoptio^, P*®'’ autem,non matris municipium liberifequütof« nifi forté priuilegio aliquo materna origo een* featur. Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. ' MVNICIPE S intclligendifuntSchi.quim codem munrerpio nati funt.l,Municipes. ad ma nicipal. MVNICIPALES leges, id eft, ftatutapfo-bantur in tit.ff. de Deer.ab ordin. faciend. renç * enim appellauerimus Schodie magiftratusciul tafum.ordines decurionü.Vlpian.in!j.§.lïqu'* apud.ffQuod quifque iur.At defenforesciuita-tum,non ex dccurionibus, fed ex alijs deligeha-fur tres numero : qui hoc agerent, ne tenuior^ |
M ANTE V
|
Scinfimi à nobilibus læderentur. Alciat. lib. iij. Difpunft.cap.v. Sp. MVNldPAbtS magiftratas,ciuitatuDe enriones dicantur, qui unuin ordinem referen-tes.fic adminifttant, ut unius hominis uicem fu ftineat.!.MagiftratHS.ff.Admunicipal. amp;nbsp;C. de Magiftrat.municipal.Suntautem adminiftratio nesReipüblicæ cum dignitatis gradü,fine fum* ! nu,hoc eft,fine erogatione feu collatione in pu dicum contin^entes.l.honor. ff. de Muneribus amp;nbsp;honor. Ideoq; honores quoq; dicuntur. MVNICIPALE ius dicitur priuatum ius uniufeuiufque ciuitatisMunicipalia magideria uocantur adminiftrationes amp;nbsp;officia fui munici pij-Spieg. MVNlCIPIVM.Vide,Ius QuirHum. MVNICVLATOR,uocabulum nihiliAt-ber. ut probû.indicat in I. fin.ff.de Lib.cauf. Sed uelminicuIatorexNebrif.uelpotius nomencla tor,utapud|Haloandrum,cftlegendum. Sp. MVNIFICES .Lege,Munera militaria. M V N1R E uiam, repurgare, reficcre, ac fob-ftruerelapidibus.DicimuS etiam utuiam,itari« psm munire, alueum munire, aditum munire, lt;um illareficimus,aut reparamus.Translaté po fuitImp.inl.C.dc Commun.rer.alien.Sp. WVN Vs .officium eftpriuati hominis, quo commodûadfingulos uniuerfofq; dues, remqs eoruin, imperio magiftratus extra ordinem per uenit.Lpupillus.de Verb.fig. Vide Donum. Di-uiditur autem munus in donum,onus, amp;nbsp;officium.!. munus.de Verb.fig. Sp. M VN V S dari.apud Paul, in I.mortuo. §. fin. de Legat.ij.non fimpliciter de qualibct largitio-ne, fed de gladiatorio intclligi debere, pulchrê déclarât Alciat.in Parerg. *Sp. M V N V S honorarium,hoc eft gratuitum do num.Barbari uoCat,ci« vrrebrHHg. Vetuftifsimus wem mos eft, præcipuè ueró Orientalium, id quodpafsim.tefte Aretio,fcripturaindicat,mu« f'erum oblatione animi bencuolentia erga prin ^P«s, amp;nbsp;quibus uelit fc quis uideri nnicè addi-profiter! amp;nbsp;teftari.Sp. WVNV s uenalitium. Lege,Venalitij. .WVrvsCVLARH aquçduétus,in l.decer ngt;mus,deAquæd.C.lib.xj.Alber.funr,quimodi «maquaducunt. Attaméueriorem leftionem Alciat.mufcularios indicat,8c Haloandcr fic habet : Nimirum fic difti aquæduélus hi, qùôd ex mafculis dilaberentur. Mufculus autem inftru« mentum eftadfimilitudinem muris,quo in bellis utebanturad æquandas foffas,ut Vegetius tradit. Erant autem. tubi in dudlibus,ad fimilitu dinem mufcolorum.Sp. M V RI A,falfugo exudans ex pifeibus falitis. Vlp.de Pen.leg.l.qui penum. Lacertas, inquit, cum muria fua contineri,Labeo ait. Nebriff. WVKi LE GV LI dicuntur, qui leguntmuri ces,pifces,qui in medij s faucibus habent purpu ræ florcm.tingendis expetitum ueftibus. |
AIVRKHA, amp;murrhinauafa,quæexmur-rhalapidepreciofoornabantur.Pomp.de Aur. amp;agt;'g''®g'l'«tfin0.Murrhina,inquit,uafain gem mis non effe.Cafsius fcribit.Florentinus de Sd* pel.lcgd.fi fupelleftili. De murrhinis, inquir, amp;nbsp;cryftallinis dubitari potoft.Atq; ibidem,Murrhi na amp;nbsp;cryftallina ex eadem materia effe. Nebriff MV RV S proprié diciturpublicus, qui urbe munit, amp;nbsp;mœnia cótinet. Vide Bart.in I, facram. ff.de Rer.diuif.amp; in l.hoc iure.de luft. amp;nbsp;iur.amp; L fl quis uiolauerit.Sc l.fin.eodem.Sp. M V SIV A R11. fic cnim, ut Haloânder refti-tuit pro mufcarij.lcgendum in prior.l.de Exeuf. artific. C. lib.x. â mufiuo, quod nos hodie,ut E-gnatius in Pefeennium annotauit,mufaicum ap peUamus. Sp. MVTABiLE quid fit, amp;nbsp;quomodo accipia« lur,Bartol.differit in I.naturaliter.§.apium.ff.d« Acquirend.rcr.domin.Sp. M V T A R E aliquid cum aliquo, aliud pro a« lioaccipere. MVTÂRE caufampoffefsionis tune dicitur àliquis,quandoid quodpofsidetprecario, uult iampófsidereprodonato. Ifta mutatio non eft recepta,teftcZafio inl.quodmeo. ff. de Acquit. poffeff.Sp. MVTARE ære,prouendere. MVTARE folum,idéquod uertere folumi MVTARE ftatum, pro perderc,amittere,in §, Poponius ait.I. fi ex caufa.ff.de Minor. Alber. M V T A RI aftio proprié dicitur.quum ucte-re omiffa,alia proponitur.Regulariter auté per-mittitur ante litis conteftationem, exceptis cafi bus,qui ab intcrprctibus recenfentur.Sp. M VTA TI O modiciueluerbi,uelparticulç, ftatumamp;ueritatem orationis demutat. I. ca tarnen.de Lcg.iij.I.fiin cmptioncm.§ pen. fubfin. l.cum ab co.de Contrah.empt. I.iij. de In dié ad-diét.l.fi quis à filio.uerf.fed fi ita.de Leg. j. cum ft mil.ltaque quod nön mutatur, ftare permicten-dumcft.l.fancimus.C.deTeftam.l prçcipimus. fub fin.Se ibi Gloff.in uerb.intelligant.Ci de Appel. amp;confult. Sp. MVTARI indicium,quomodo mutationd aliquorum iudicü dicetur, uide Alphenum, cult;gt; ius elegans eft hæc quæftio in i. proponebatur. ff.de ludic.Refponfum eius refert amp;nbsp;deelarat AI ciat.cap.xvij.lib.vj.Parerg. Sp. M VT ARI ciuitate.Budæo, proalteriüs ciui tatii ciuem fieri.Cicero pro Balbo: Iura præcla-ra, atq; diuinitùs à maioribus noftris inuéta, ne quis inuitus ciuitate mutetur, ne inuitus in ciui tatemaneat. Sp. M V T A TIO ciuitatis fittribus modis, ut ex Ciceronis oratione pro Balbo colligitur : Dica-tione,id eft,deftinatione,cum quis io aliam ciui tatem uolütate adfcitus eft.Calamitate, hoc eft, damnatione, qua in fignificatione fæpe idem u-titurdicut amp;incolumes appellat cos,qui nondu dânati,autabfolutifunt. Prætefea poftliminio, ut fcilicetciuis permancret,qui animu redcun-dihabuiffet.Vide Syluium interpretem. Sp. M VTI AN A cautio, â Mutio autoredifta: quemadmodum Publiciana aélio.a Publicio.In ftit.de Aft. $.ali® autem funt. Confiftit in condf tionibus, quxin bon faciendo concepts funt: E z utpote |
|
M A N T B Y ïfpote.Si'in Cap’tofium non afeenderit.G Sti» churn non manumirerit.amp;fimil l.Mutianç.fF.dc €ondit.amp; demonftr. Itaque fi legatarius contra conditionem fadurus fit, rettituetrem legatam cum fruétibus. 1. hæres meus. §.quf poUMvcia-nam.eod. tit. Sp. M V T i b A TI, id eft, diminoti corpore, non faciléciira fupcriorisrelaxationem facris admo uenturin notlrareligione. Id ipfum amp;ueterib. caùtum, monet Ueclamationum quarto Seneca , ubi de Metello inquit, Sacerdos integer fit. Metellus Pótifcx,cum arderet V eftæ templuin, dumrapitPalladiö. oculos perdit, facerdotium illi negatur.Et mox contra Mctdlum: Sacerdos non integri corporis, quafi mali ominis res, re-UocandaeihVideRhodigin.cap.ij.lib.vij. Sp. M VT VA M pecuniam, peranticipationem, fsu prolepfim dteimus, quæ adhuc mutuo data non eft, fed ea defiinatione habetur, ut mutue-tur.I.malum.§.ij,de Veib.fig.Sp. MVTVARE,dare mutuo, uel mutuo. Inter-dum pro mutuofumere, ut mutuarideponens fumitur.Ëfietiam,utBud.inutuari, quæab alijs inuétafunt,in feriptafuauertere, ita uefuauide n uclit, qui hoc facit: nee modó mutuum,fed e-Siam furtum. Sp. M V T VI datio eófiftit in his rébus, qua pon derc.menfura, numeróue cófillüt : quod earum datione in creditum poffumus ire. Eiufque forma m eorcfidct,utnumeri ad numerum,menfu ras ad menfuram,ponderis ad pódus folutio ex-plicetur: quæ amp;nbsp;fonnalis in mutuo qualitasnogt; minari poteft, tefte Zafioin Intelleftibus.In ere ditum autem ire.dixit, pro mutuum cótrahere: ficutamp; in debitum ire. 1. quod fi ab initio. IF. de Reb.cred.Quanqüa'in amp;nbsp;ex alio cotraftu in creditum abire dicit,in Lprocuratoris. f, fed etfi. ff. dcTribut.aft.Obfcruandum quod dicit, Mutut datio:nó autem dicit, Appellatum eft mutuum. Vt intelligas uanacffc,quae tefte Dn.Oldendor pio,dodoreshiccomminilcunturde uocabuli fignificatione,rem ipfara négligentes. Matuuni enim propnè dicitur,quafi uicilsitudinarium:t-deoque lurifconf. adiecit datio. Oai uuidergtULcb geliehen uutri, Mutua amicitia, ein uuiderumb geleidit freund/ebafft. Vide Aélion.xVij, Claff. iiij, MVTVVM dicitur ab eo, quod de meotu-um fit: uide lurifconf, in $. mutui datio. 1. ij. Si cerr.pet. Sp. M VT VS propriè, qui eloqui nihilpoteft,nó qui tardé loqoitur.Inftitut. Quibus non cftper-midfac.teft.^.item furdus.l.difcretis.C. Qui te-ftamen.fac.poll Interpretes obferuarunt, quod mutus,infans,abfens quandoque aequiparan-tur. 1: feruo inuito. §. fi pupillo. ff. adTrebellia-num. Spieg. M VT V S magiftratus. Cicero in de Legibus iij. Vt enim magiftratibus leges.ita populo præ» funt magiftracus:uercque dici poteft, magiftra-tum legem effe loquêtem, Icgem autem mutum magiftratum. Sp. M y M Y A,genus conchæ circa BofphorumThra |
ciü,qué nunc,tefte MifTario, Sir.'flü Conftïtiïf-nopoli uocat,unionesrufosac paruos g'gns^' Vide Plin.lib.ix Huiufmodi Myas Luinimyta-los interpretantur;de quibus idem Maflarinsdl figeoterfcripfitin Annot.ad eum hbrutr.Spieg, M Y O P A R o, fine, ut Grçci, myaparon.ge» nusnauigij eft,ad curfumamp; celeritatem para-tum.Eralm. M Y O P'S S , quos Vlpianus intermorbofoS numerat.l.itemOffilius ait.ff.de Ædilit.edift.dî cuntur (tefte Bud.) qui iam inde ab initio ortuJ fui,nifi admota oculis contucri nequeuntSenu kus autem uitio huic Contrarium accidit : fiqai-dem fenes admota non uidentes, longé reduch uident. Caufam eiusrei indicat Ariftot.inPro‘ blem.feéWone xxxpquæft.xxxvj. Sp. MYROBRECHAR1J, unguCntorumnen,' ditores.^t/y^jizenim unguétum:^fix.»afpergo,raa'' defacio dicitur.Et propri é appellatur,qui capil' los delibutos gerunt.Alciat.C.de Excufai.artif. lib.x.Sp. Myropolae Qraeci$,qui nobis unguen tarijdicuntur, efFœminandorum animorumar-tifices:quos urbeexpulfos à Lacedçinonijs.aU' tor eft Seneca,Naft.qaæft.lib. iiij. Sp. M Y S TBRIA,ueteres facra Cereris dicebat, quafi initia. Inde uox trahi cospta ad quofenny cultus. Myftæ dicuntur initiati,amp; fymmirt«,co’ fecranei Hieron.lmperatores hac uoce utantar. C.de Sum.trinit.Nullus hærcticis myfterioruffl locus, nulla ad cxercendam animi obftinations dementiampateatoccafio. Icalcgendum.noB tniniftcriorum,Alciatusmonuit:exiftiina8hinc eolligi argumétum,quod pofsitRomanus PoO' tifexdiftoluere quafcunque congregafiones,ß maJé de eis fiifpicetur. Haloander ueteremie-ftionem probat, quæ non aduerfatur Apodoli-cis literis, quarum periti fucre, quibus autorib» principes banc legem fanciuere. Sp. N A A W’,parriculam plcronqi caofa' lem elle,Bart indicatinl.demoo ftrat.in §.quod auté.fF. de Cond. amp; demonftr. Initialisinterdum eft.Pro certé item quandoqi po-nitor, Ac etiam pro deinde,cóti' nuationem fignificani, ut oftenditper exempt Atbcric. Namque ciufdem efficaciæ eft, fed q«? fecundo loco ponenda eft.quum Nam, antes' datfemper.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,, NAM ecce. Vlpian. de Dolo, in fin. f. fiqüis. Neq; enira,ait,pafsim hæc adio indulgendaeft, nam ecce in primis fi modica fumma fit.Sp. NANCISCI, non eft fimpliciter acquirere, ut indicat uulgatum Lexicon,feré nó nifi ex La* tiniratis ignaris colleâum autoribus:feduiDo natus in SocrumTerentianam adnotauit,nanet fci proprié dicitur, qui paratus ad tenédam.tan quam pofsitréperire quod teneat.ftatim quod occurrerrt.prehendit.ln iurenoftroproconfe-qui ponitur.Vide Alex.Neapolit.cap, xxj. Gen. dierjibj • Sp* NARï |
|
N NARB 0NBN SIS prouincis, quæ etiam* num Prouinciç nomen retinet, amp;nbsp;olim Q erm a/ nki iuris fuit,meminit lurifconCin hij, de Orig. iur.Vadianus in Epitome orbis.illuftres recen-feteiusurbes.Quotitulonunc à Gallistenea* tur.exfcriptoribus patet.Sp. MARDI ftachys,pro corrupto,Nardifcacbis epud Alberic. legendum* in 1, uit. ff.de Publica« nis. quo loco lurifconf. nomina fpecierum enugt; merat: quem corruptifsimum nobiles triumui» rinobis redituerunt Alciatus Ïtalus, Ruellius Gallus,amp;nofter Haloandcr. Stachys nomine fuo Gr;co fpicam ingenué fatetur,autor idé Ru ellius.In elegantibus G. Humelbergij Cóment. lego, nardum fruticem effe odoratum, in India nafcentem, cuius fpice Sc folia in honore funt, amp;celebrantur: edeq; nardi huius fpicam longè aliam ab ijs, quæ uulgo uocantur fpica nardi Sc lauenduIa.Sp. NARRATIO omnis effe debet breuis, ut li bentius audiatur:manifefta,ut intelligatur: ueri fimilis.utprobetur. Fortunatianus, cuius libelli mirèconferuntluris ffudiofo ad facilius cogno fcendos legalium textuü fenfus. Cçtcrùm,quan do narratauideantur à principe conceffa, ité ut eorü probatio fieri debeat, interprétés latê fcrigt; bunt.Donatusin Andriam Terent ait : Narrare aliéna,Sc quænobisnon funt neceffaria,dici-mus.In aula nunc nihil magis tritum eft hocuer bo : Qui bene narrat, bene impetrat. Fit autein narratio uerifimilis, ft caufam, quæ impulit, di« camus;fi perfonæ,quæ fecit,mores ita defcriba-tnus.utabrefadaalieninon i^ideantur: ft loei amp;temporis opportunitatem offendamus. Spie 8«lius. NAS CI in ciuitatedicitur.quiin territorio *gt;ü8nafcitur.l.filios.C.de Municip. Sc orig. li.x. Nas d fuum,uclagnafcifuum,pariafunt, lt;iuoaduim fuccedcndi,uel inftituendi,uel exhç tedandi, exlege Vclleia. Salomon.in §.etiam.l. Gallus. Sp. Nat a LES, pluraliter tantum, fignificant, gt;nquitValIa,conditionemfanguinis aefamiliç: Rtgenerofinatales.natalesobfcuri.Notusefta-pudlurifconfultos elegans titulus,de Nat.refti» tuendis, Horum cognitio extra ordinem eft, ut Innoc, amp;nbsp;Card, tradunt in c. lator. extra Qui fil. fintlegit.lnterdum offendes pro diebus natali« bus ulurpari.Pro nobilitate uerô poni, receptu eft.Hennogenianus:Confideranaa eft origo na talium. amp;nbsp;C. delur. annul. Natales antiquos.Sc ius ingenuitatis.non ordo prçftat decurionum, fedànobis petitur,lmperatot ait.Tertullianus: Ïueruntleges, quæ honeftorum natalium infi. guianon temerè ufurpare fmerent, Sp. Natalie V S r«ftituere,hodie nobilitare uocamus;ac nobilitatem,nataliü reftitutionem. Diciturautem natalibus reftitui, nonmoddli-bertus.utpatronatusobferuantialiberetur: fed etiam plebeius, cum ad nobilitatem adfcifcitur, quamuis antea nunquam inter nobiles fuerit. Budæus in Annot. ad 1. ult. de Senator .Verùm magis effe natalibus reftitui,quam iure annule* AN TH. |
A rum donari,oftenditVIpian.'in §,patronum.l. fed fl hac lege emi.ff.de in ius uoc. NATALI Cl V S dies, in quo qUis natus eff. Natalicia fanftorum, in decfetis ecclefiafticis di cs accipimus, quibus pro nomine Chrifti fandi mortui funt. Sp. N ATIO,progente,quæ feorfumhabitetin aliqua ifegione,Feftus accipit. licet apud Cicero nem frequêter pro ordine Sc focietate ponatur. Nationempro feda quidam hodie.nec inelega* ter ufurpant. Neuizanus multos citât more luo autorcs,qui in litcras retulerint, quç cuique na« tioni uitia peculiaria fint. At cunda ilia nihil effe uideri, refpedu Italorû, ut ipfe air, maledidæ partialitatis.Vlpianus quoqs de Ædil.edid.in §. qui mancipia uendunt. I. quod fi noiit.oftendit{ nationes quafdam infamatas effe : atq; proinde noftraintercffe,nationem fcire rei emundæ Sp. NATIVVM,in quoaliquidnafcitur: utnati ui coloris,in l,fi cui.§.lana.de Leg.üj. Haud fcio an rcdè natiui, pro naturalis, ibidem accipitur. Siquidem naturale propriè, quod fecundumna turam eft,fignat.Sic naturales filij didi, Sp. N A TV RA propriè eorum dicitur,quæ fünf, Sc quoquo modolub intelledum cadunt. Quip pe uel ipfum nihil,aliquid fignificat, fed non na-turam.Non enim quodaliquidfit, oftédit,red ef fe tollit. Aliter in ijs etiam folis.quasfubftantias noftriuocant,natura defcribitur :etiam finegct Ariftotcles,ea quæ corpus non funt, habere na-turam.Dicituritetn natura,ratio quidam feiens motus neccffarios.Inde tradum,ut mores Sc Ingenium naturam uoceinus. Albericus ex inter« prete fublegit plures modos: fed excm.pla lutif-confultus quæ ipfe citat,haud fcio an ublq; fatis refpondeant. Certè naturæ uocabulo iurecon-fulti fecüdum fubiedam materiam ufi funt,iT)o-dó pro natural! ui, modó pro naturali ratione, modo pro conditione,modó pro inoribus, mo« do pro induftria,inclinatione,indole,confuetu-dine.Sednec unam tantum rem nomen naturæ apud philofophos ipfos fignificat,utdocetThe miftius in ij. Fhyfic.Sumiturité natura pro eau-fa prima,à qua omnes caufæ profluxerut, id eft, à Deo,hoc cft,ab cffentia Dei, quæ per naturain fignificatur. Recentiores philofophi duplicem efle naturam tradunt.Naturatem,ideft,primam caufam, nimirum Deum. Item naturatam,qu» aliunde caufam trahit,id eft, à prima. De his ui-de quæ not.in 1. refpiciendum. ff. Si certum pet. I.fed Sc fi.§.patet. ff. de lud. Exponitur hæc uox prouidiuina apud Florentinum, in uulgatifsi-ma l.ut uim.Ifidorus v.Etymologiarum:Lex di« uina,inquit,fa8 eft: lex hutnana ius eft. Et idcir-co quodineademl.dicitur,hominem homini infidiari,ncfas effe,id eft, contra legem diuinain fore,hominem homini infidiari,id eft, ex animo nocere,Salomonius, dodus Sc difertus iuris in-terprcs exponit. Prçterea obferuandu,naturam horninum, pro uoluntatc prona ad malum (quç ei perprimi parentis lapfum.Sc fatanæimpoftu-ram inditaeft) àlurifconfultis etiam accipi,ter fte Oldend. Vlp. in h ité fi unus.§. principaliter, E j de |
|
ANTE N âe Rec.arbit.Quia res.inquît, ferê fine exitu fu-tura eft,propter naturalé nominû ad diflentien-dû facilitaté.Ité luftin.in l.ij.in prin.C. Quan.amp; quib.quar.pars deb.lib.x.Nacurale quippe uitiû cd (aitjnegligi, quodcoiterpofsidetur. Spiegi N ATVRA, utbellifsimèdicit Olden. ponic fundamentum in toto iure. Ciuilis uerô autori. ras latius porrigitnaturæ axiom ata, accommodât negocijs, amp;nbsp;difpenfat fecundum iramenfam Uarietatem unicuiq». Sp. N AT VR AE quatuorfunt Senecæ: arboris, animalis,hominis, Dei.de quibus grauiter diffe ritepift.c.xxv. Sp. N A T V R A E cócederc.in 1, C. ad Tertul. pro natur«fatisfacere,idcft,mori. Sp. N A TVRA contrariorum quçfit.Lege,Nol-1e, amp;nbsp;Veile. N ATVRA difpofitionis dat uerbis intelle» Aü.l.fiuno.fF.Locati.l.infulâ.de Prçfcript.uerb. NATVRAUBM «quitatem fcquitur Præ-tor.l.j.fF.de Minor. Sp. r NATVRALiuitioparcendum,perl.flunii-num.§.uitio.fF. de Damn.infec. Cæterùm natu-rç uitia an fint accufanda, uel an fit accufandum quod natura produxit.traélat eleganter, ut o-mnia, doftifsimus Baro à Tauten berg, in lucu-lentifsimainterpretatione deVfuFeud.lib.j.Sp. NATVRALIA numero multitudinis tantum, dicuntur pudenda, ut amp;nbsp;natura aliquando pro eifdem, ideft.genitalib. locis accipitur.Sp. NATVRALIA Natiua,potiorafunt aduen-ticijs.l.quæritnr.ff.de Stat. hom. Text, in Aut. fi teftis.C.deTeftibus.Siquidem res in dubiopo-tius præfumitur retinere fuum efre,quàm de no uo in nouam qualitatem mutari.l.pacrc furiofo. fFdeHis qui funt fui,uel alien, iur. Sp. NATVRALIS «tas eft, qu« minor efttri-gintaannis : légitima uerô, quæmaior eft anno trigefimo.Non qu0d«tatem maiorem triginta annis natum, natura non agnofcat (quoniam omnisætas naturalis eft) fed quod fpecialiter lex ætatis,quæannos triginta excedit,m eminent,ideo dicitur h«c effe légitima. VideTheophi lum Inftit.dcLibertin.amp;(uprà,Lcgitimahomi-num ætas.Sp. NATVRALIS condiflio,ut eft indebiti fo« luti:difta, quod ex «quitate natural! proficifca* tur. Spieg. NATVRALIS filius,à uulgo barbarorum dicitur,utlnfulanus atteftatur,qui fit ex illegiti- \ mothoro fufcitatus : fed parum aptè. Eftenim propriè filius naturalis, qui fanguine amp;nbsp;natura fittuus,nonadoptionefadus. Hanediftinftio-nemidemfinnat exuerbis Tranquilli in Tiberio.lurifpcritis tame naturales filij dicuntur,qui exconcubina ea, qu« matrimonio duci poterit, nafcuntur.Vulgo concept!,qui ex uago cócubilt; tu funt,neqi pattern oftendere poftunt,ut quein nuptiæ folum oftendunt: fpurij Latinè, Qræcé «jr«Tpfdifti,quafi fine patre.Nothi uerô uulgata uoce illegitimiuocantur.Manfcres, qui exfeor-touulgo concipiuntur. Spurij, exhis qui factis initiât!, autreligionem profefsi funt, Noth!, ex |
A adulterinoconcubitu,iure Pontificio.Legeæ Spurium,item Nothia.Sp. NATVRALIS fruttus.Qu«rc,Fruftusnaturales . NATVRALIS homlnumad difTentiédum facilitas.l.item fiunus,§.principaliter.fF. deRe-cept. Spieg. NATVRALIS interruptio. Videfuprà,Interruptio ufucapionis. NATVRALIS iuft!t!a,tefteOlden.prose-quitate,apudModeftinum inI.fcircoportet,}-rufficit.fF.de Excuf tutor. Sp. N ATVRALIS obligatiofimplex,quamins noftrü nee tuctur,nec infirmât, Bartolo dupk-t cft,in l.ex hoc. ff. de Iuft.amp; iur. Altera iure nato» r« efficax:quæ ideo adionem non parit, quoni-am iuris ciuilis funt aóliones. Exception! uero fufficit, amp;nbsp;compenfationi, amp;nbsp;pignoris retentio-ni:quoniam id non eft aliû impetere, fed fetue-ri, qu« naturalis defenfionis (pecies eft. Altera ueró, qu« ad antidota, id eft, remuneranonem pertinet.fed nee h «c ex fe co iure efficaxeft:iun ' da tarnen alij adui plurimum poteft, Sp. NATVRALIS parentum erga filioschantas.I.nam etfi.ff.de Inoffic. teftam. Sp. NATVRALIS poffefsio, procorporali.l-pofsideri.ff de Acquit, poff. Sp. NATVRALITBR pofsidere dicitur,cunt quis corpore pofsidet,ufumque rei apprehenf» pcrcipit, Quód fi quis uerè rei non infiftiLneqi ufum percipit,isperinterpretationem legist' uiliterpofsidcredicitur.l.Pomponius.ffFamil-etcifc. l.naturalittr.ff de Acquir.poffefSp. N ATO RVM appctlatio,inquitModeftinoï, ad nepotes extéditur,Bulgaro,utuerifimikelb interpretc,tefte Alciato. Sed an quoddenatoni appellatione’Modeftinus dixit, in I. ». w quot;*’'‘^' de Verb. fig. locum fibi uendicet, etiaracumd’ prognatis,fcuprogenitisfit mentiot’Ethorui» appellationc propriènepotes contineri,Akgt;’' tusmagis credit. Pr«pofit!oenim hoc induce- j re uidetur. Sicut etiam pronurü, pronepoteW, profocerum dicimus. Nam amp;nbsp;progenitorespt® quibufeunq; afcendentibus accipiuntur.Sp. N A T V S etiam dicitur, qui cçfo utero mater no nafcituruiuus. I. quod dicitur.ff. dcLib.S^ pofthum.Vide hic Bart.Notum eft, Beroalduf conuellere cos,qui lulium Cçfarem didatore® fic natum prodiderunt. Sp. N A T V S ,qui confeftim moritur, pro nou®* tohabetur.in l.Titius.§.Lucius,eo.tit. Propo»‘ to Pauli lurifconf.themate.quod non alibi rep® rire licet,ut Baldus adnotauit. Sicqui mortuus nafcitur,natum minimè intelligimus l. qui mot tui.l.auunculus §.fin.de Verb.fign.Videqusio utramqicommentatuseft Alciat.Sp. N A T V grandes . Natu in quarta declinatio* ne, folum in auferendi cafu inuenitur. Grandi* , natu, maior natu,uel maximus natu. De primo fic Cic.in Catilinam: Quanquaeumcolerecœ-pi non admodû grand.em natu, fed tamêiams-tate prouedum.Calliftratus de Decurion. Non tantum,inquit, qui tenet« «tatis, fed etiam qui / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;grandes |
N A NTK À
|
grandes funt natu, decuriones fieri prohibétur. Reliqua duo, Tifsino tefte, pafsim obuia funt le gentibus. Sp. N AT VM dicitur de rebus repentinis, autor Donatus.Id aût occupantis fit, ut de nata infula cenfuit lmp.Inftit.de Rerum diuifj.infula. Afth pulatur Cantiûcuiç luculenta interpretatio. Sp. N AVARE ucrbum,ànaulis traôî:um,eftali-cui ftudiofe adiuméto efle. Naues enini cum ex nauabbus in mare deducuntur, maximo homi-numauxilio indigent. Sp. N AVAR G H 0 RV M , id eft, principum na-uis, quos uulgus pilotas amp;nbsp;patronos uocat.me-niinit Vlpianus in 1. unica de Bon. polf. ex teft. milit.Spieg. NAVFRAGIVM, inter fortuitos cafus quâ do fit numerandum,docet Bart.in l.j. amp;nbsp;ij. C. de Naufrag.Fridericus lmp. in Aut. Nauigia. C. de Furt. damnat eos, qui bona naufragorû fibi ad« propriant prætextu confuetudinis, quae certè crudelis eft,amp; impia. Sp. N A VEM per auerfioné conducere, exponi-turfuperiusin didione Auerfione. Dicimus amp;nbsp;naiiim,utapudlurifcoss.reperitur. Paul, ad fi, 1. fi unus.ff. de Paft. aut ne nauim ædificiùmue pe terem. N A VEMfuamaliena materia reficere, uide Iulianum in I.Minutius.ffide Rei uendic. Sp. NAVES aduariæ.Vide, Aéluariæ naues. NAVES captiuæ,ipf£E quæ ab hoftibus ca-ptædicebantur, amp;meritd poftliminiumhabe« bant, ut docet Marcell. 1. ij. de Capt. 8c poftlim. reu.Tullius inTop.Poftliminio redeût hçc, homo, nauis, malus, clitellarius equus, equa quæ frena accipere folct.Sp. NAVES pifcatoriæ,quæpifcium capiendo-’■om caufa paratæfunt, quas nauicellas uocat Wartianus in 1. item pidoris. lï. de Inftruft. Sp. Navicvlarii, nauiculatores,nauium funt domini, qui Græcè (/«vKÄ^^^/dicuntur, meri-torias naues habentes, quos amp;nbsp;patronos appel-lamus.Bud.in I j. de Arbit. Nauiculariorum no-minequiueniant,Calliftratus explicat in l.fem-pîr.fF.d^Iur.iintnun. inibiq; meminitnauicula-riæ,hoceft,artis ipfius regendæ nauis. Poft Bu« dxumin Annot.prior.uide Bart.in l.j.C. de Na-uicul.qui eft primus tit.Iib.xj.Sp. N A VICVLAM duorum fcalmorum uocat Tullius j.de Oratore:quod nauigiolû dixit Len tulus in epiftolis fainiliarib.lib. xij. Sp. N A VI S.uideBayfiû in de Re nauali. Donatus puppim,clauim,nauim,nô puppé,clauê,na-uem,dici oportere prçcipit.Findimus aût amp;nbsp;par ^murnaué inprorâ,puppim, malû, amp;reliquas P»’tes,l,malû nauis. de Verb. fig. Diuidiinus in fchedia,hoccft,inelaborata,amp; elaboratam.l j.§. nauê.de Exercit. Prçterea in on era ri â,amp; 'àmfidJ'a, quamafeenforiam pofsis interpretari. d. l.j. ÿ‘.j. Rurfus in onerariam, amp;nbsp;fcapham. 1. fi. de Fund, inftr. Infuperin onerariam, pifeatoria, amp;nbsp;adtua-riam.l.ij.deCapt amp;poftlim. reuerf. Sp. NAVIS uinaria,apudVlp.in 1.uulgaris.fF.de Furr.Venetijsquumagerein.anno M. D. vi.in |
comitatuPetriBonomiEpiftopiTergeftini,!« gati ad Remp. Venet, naues aquarias uidimus^ quibus aquam portant, utuêdantcifternas'non habentibus. Sunt amp;nbsp;alia inultaVenetijs nauigio^ rum genera, quæ fi quis uelit Latinè enunciate, uerborum utopifex fitnecelTeeft.utuerê dixit Bayfius.Spieg. NAVI S ad hocparatur,ut;nauigetur,dicif Vlpia.l.arboribus.§.nauis ufufruClu. ff. de Vfu* frudu. Spieg. NAVIS nauigatuin mittenda. Ibidem. NAVIS fi adeo fæpe refera efiet, ut nulla ta bula eadem perm an eret,qu æ nô noua fuifiTet, ni hilominus candem nauem efle exiftimari,auto-re Alpheno I. proponebitur. IF. de ludicijs. Sp. NAVIS totius proprietas, carinæ caufam fe quitur,tefte luliano I. fuprà citata. Sp. NAVlGiVM,pronauigatione, amp;eo, quem Græci »a^/z dicûr,apud luriltonf.in 1.qui Romç. §.Callimachus.de Verb oblig. Sed Prçtor in in-terdiélo,Ne quid in flumine publ,fie ufus eft,ut fit fenfus,Oldend, cxpofitore, Ne iter fiat dete-rius nauigationi, uel naui. Nauigium enim genus eft,continens naues.rates, amp;nbsp;esteras fpeci-es, quibus ad nauigationem utimur. Sp. N A VI GIV M,quafi nauis dniftio. N A V L V M,prccium naut£ pro neélura,quo foluitin naui natum infantein Vlp . in 1. fed ad-dcs.§.fi'quis mulierem.Locati. Sp. NARI PHYLA CBS,quieuftodiç gratia na uibus præponûtur.l.j.ÿ. amp;nbsp;funt quidam. iF.Nau. caup.ftab. Sp. N A V T A M accipere debemus eum, qui nauem exercct:quauis nautæappellantur omnes, qui nauigandi caufainnaui funt. l.j. iF. Nau. caup.ftab.Sp. NAVTEPIBATAH, genui nu uocabulum Alciatus reftituit.in I, debet.§.hçc aftio.ff. Naut. caup.ftab.Suntautein,eodem tefte, nautepiba-tæ,qui nauem afcendunt,amp;pro prccio ueélurç, feu naulo,ipfi nautarum officio funguntur.Nau tobatas, hoc eft, eos qui funes nauium infeen-dunt,à lurifconfult.fenfu alienos elfe, idem tra* didit in fine hb.iiij.Difpunél. NAVTlCAEufuræ,item maritimæ ufur® dicunturcentefimæ,magnæq;. Quoniam qui nauticam exercent negociationem, fe fuaque uentisamp; undiscommittunt,Fœneratores ma* iorem ufuram exigebant.Vide Imp.in Authé.amp; C. delurifcoss. in Pandeft.notis titulis. Spieg. NAVTICV S panis eft, quem milites noftri peregrinauoce,hoceft,Italica, Bifcottoappela lant. Spieg. N E NE, particula prohibendi,quæ idem fignifi« cat quod Non,iunélauerbis, uereor, timeo, ca-ueo,amp; fi qua funt eiufdem fignificationis : quin hæc idem fine negationc, amp;nbsp;cum negatione pol leant,non impedir.*Hoc exempllis lurifconfulto rum planum iacitBudæus in Annot. prior.adl. ineoiure.deRitunupt. Sp. . NE,pro An,nó rarô apud lurifcoss.occurrit: quodamp; Albericus per exempla antè indicauit. E 4 Quando |
N ANTB B
|
Quand o uerô Ne caufam, modû, conditions in iurenoftroinducat,exBart. petendameft. Sp. N B cui officium publicum uel damna uel cô pédiofit.Aphricanus I.uidelicet.Ex quib. cauf, maior.Spieg. N B dum,pro tamé, exponi in §. Sed ne dum. Ïnftit. de Vi bon. rapt, ridiculum eft : funt cnim (quod nec pueri ignorant) duæ eo loci particu læ.Porro Nedum.coniunfta particula, duobus tantum modis ufurpatur:altero,cum utramque fentétiam eodem elauditnus uerbo: altero,cum fuumutrique fententiæ uerbum accommoda» mus. Vide Vallam lib.ij. Sp. N AB diphthongatum, affirmantis aduerbi-um eft, cértè amp;nbsp;ualdc fignificans. Sp. N B facias furem,uel fugitiuû feruum meum, hoc eft, exponente VIpiano, nefollicitesutfur fiat,ucl fugitiuusfiat: ne ita negligas feruum, ut furefficiatur.l.non imp0f5ibile.fF.de Paft. Sp. NB iudicatum fit,pro,Neualeat fentetia.Vb fiian.de Ferijs:Si feriatis diebus fueritiudicatû, egecautum eft, ne bis diebus iudicatum fit, id eft,nc ualeat. Bud. N E luminibus officiatur, hoc maximè ade-ptumuidebitur, neiusfit uicino,inuitis nobis altius çdificare, atq; ita minuere luinina noftro-rum ædificiorum, telle Paulo I. iij. ff. de Seruit. urb. præd. Sp. N B non, fub bac particula aflertionem efte dodifs. Zafius cxemplis è lurifcoss, petitis planum facit,in fcholijs ad ÿ.Cato.l. eadé diccinus. ff.de Verb.obl. Sp. NB, amp;nbsp;Quidem. Eft traditum,interhæcuer» ba, Ne8eQuidem, femper interuenirealiquid ncceflario debere: quum tarnen reperiatur amp;nbsp;a-pud Ciceronem,8e Liuium,inter Ne 8eQuidcm nihil medium elfe. NBC abfeiffe. Videfuprà,Abfcifle. N B C,particula,exui fua uerbi repetitionem inducit: ut, Nec me amas, nec Titium. fubaudi.' tur cnim, amas. Vide Alciatum in 1.duobus ne» gatiuis uerbis.de Verbor.fign.quam cnarrando pulchrè déclarât,id perpetuû non effe.Duæ ne-gationes affirmatiuam inducunt;quin Serres ne gationesnon plus efficere, quàm duas. ut cum lex dicit,in fugitiuo locum non habcre,nccufu» capionem,necpraEfcriptionem.leg.j. C. de Ser. fug.Spiegelius. NEC eiusrei dominaseffeduseft,cumlex dicit, aliquénon elfe dominum, uel accepifTeà non domino.Item non effe fadum dominum,8e caetera id genus uerbaaccipiédafunt, quatenus ad ipfam Icgemloquentem attinet, decafibus, qui fie euenire folent frequenter, 8ecum eueni-unt,apud naturam funt certi: non auté referen» da funt ad opinionem adoris, qui ignorare po-teft.utrum tradens fucrit dominus, an non fue-rit.Vide Oldend. Adion.iij.Claff. iij. Sp. NEG mirum,in I.Labeo.ff.de Supeli.leg.pro non nouo. ut apud Ciceron.uel citra rationem: quemadmodumMirum in modum,quod infra rationem eft.Sp. NE C,pro non. Caius lureconfulc.dePartis: |
Nec manifeftû furtum, inquit, quid fit.apparet. nam quod manifeftum no eft,id fcilicet nec ml' nifeftum eft. Budfus indicat ex uerbis legis xij. Tab. fumptum effe, turn olim nec, pro non, di-dum effe, quod etiam hodiein quibufdamdb dionibus ufuinualuerit. Sp. NBC non,affirmat,ut etiam Grammatici fa-tentur. Quanquam non perpetuum eftiniure noftro,dua$negationes inducere affirmatiui: Ut in particula Nec,latius indicauimus.Sp. NE C,Neq;, difiudiuas effein Grammatici, quam fcripfit diuus Auguftinus,putauit. Quod noftri non admitterent, tefte Alciato. Coniun-dim enim negant : 8c ideo quamuis akerumno fiat,committitur ftipulatio.l. fi is qui ducenta.$. cum ita.ff.de Rebus dub. Sp. N E C A R E uidetur no tantum is qui partum prxfocat, fed 8e is qui abijcit, 8c qui alimoniam dencgat,8eis quipublicislocis mifencordi^cau fa exponit, quam ipfe non habet, autor Paulus ff.de Lib.agnofc. Sp. NBCESSARIA artificia, in 1. fi feruospi-gnoratos.in princ.ff.de Pign. ad. NB CBS S ARIAE impenfx. Vide.Impenff neceffarix. NECESSARTAB perfon«, uel fanguine, uel affinitatc nobis cóiundx.Earüfirmentioia I.quamuis. ij.C.de Adult. 8e in Gloff. I. Impcri' tor Antoninus.ff. de Padis. Specialiterauténe-ceffarix perfonae que fint,indicat Paulus amp;nbsp;Cal' liftratus I .j.8e l.feq.ff.In ius uocat.ut eant.Sp. NECES SARIVS adus.Videadusuolun' tarius. NBCESSARIVS olim hxres, feruuseraf, qui pauperi domino inftituebatur, ut famsde. fundi domini fui fuccurrerct erga creditores-Vide Vigl. Inftit. dehæred.qual.8ediffer. NECES SARIAM peregrinationem aile-gare I.aut fi ualetudinem.ff. de Procur.Sp. N B C E S S B dicitur, quod ui aliqua cogente fieri opus eft. Necefsitas,ipfa uis,quæ nos cogit utaliquid faciamus. Poctç Necefsitatédeafact' unt,Philofophi Faiü appellat. Adi Chiliad.EraC Porró necefsitas,hoc eft.uis ipra,quæ nos cogil utaliquid faciamus, ut uulgó dicitur,nóhabet legé,iuxta Gloff.in I.j. de Off conf,l.ij.§.inde.iii da Glof.in uerb.cóia.ad Leg.Rhod deladNef Rom.Pont.uultligarinecefsitaté Scpietaté.c.li‘ 8eult.deFer.Quain re Iudxi,cum planècïckf« fent,à Chriftoapud Lucareprehendunturuid* Bartin I.j.C.de Oper. feru. 8c BaI.de ineuitahili necefsitate, uide in c.fufcitatus.deRefcri.Ëftw té duplex necefsitas : quædam dicitur abfoluta, qua primogenia Zafius uocat. De hac intelliglt; debet l.ficut. C, de Adion. quanemoadllringi-turad mutuandû. Alia rcfpediua,uelconfecuti ua uocatur, qua pada libéré inita complete ad-ftringimur. Necefsitas itéconiundionéfangui-nis,uel amoris,hoc eft,affinitatê,uel ftridaami» citiafignificat.Sicneceffarii,procófanguinei,Ia ftittiteod.Adde,fiuis,8c Fcftü,8c Gelliü,quili. xij. dcridet Grâmaticos, qui nccefsitudineinâc necefsitatem inter fe diffcrreputantSp. NECES- |
|
NK C B S 8 B eft ei rei cederè id, quod fine û-laeiïenon poteft,autorc Paulo Ein rem aélio.fi; de Rei uindic. Sp. » NECESSITAS iudicandi apud lurifcóf.ih Eult.ff.de Munerib.§. iudicandi quoque neccfsi tas. ex quo fané non redd perceptû commenta-tores parû firmum, uel potius falfuin ducunt ar gumentü in tabularios atq; lyngrapharios, ut id quod fuffundionis cft,con(icere ipfi cogantur, cuinmeliore interpreie Budæo reuera Arcadi-us lurifcos.hoc fignificare uoluerit,hominé po» liticum, ac ciuiii more uiuentem, ut estera mu-neraciuilia,itaiudicandi quoqgt; munus agnofce re,obireqi debere, ad idqj cogi pofte. Sp. NECES SlTAS ftillicidioruinexcipiendo ruin.uide VIpian.inI.fi arborcm.§.hsclex.ff'.de Seruit.urb præd.Sp. NECES SITAS centradidioné non habet, necadmittit. Solct.n. multanos uel inuitos do-cere necefsitas,ficut amp;nbsp;exitus ftultorü magifter, NECESSITAS nóhabetferias:utfuntexempla in Efoletetiam, ff; deFcri. Eodera modo dicitur: Necefsitas non habet legem. NECESSiTVDlNEMaberuditis,pro eo quodneceflumeft, ufurpari, Catansus exéplis inonftrat.Arrianus panter pro necefsitate ufur-pat,in l.non omnes. de Re milit. Vlpian, tarnen proaffinitateponit.inl.hæc auté.$. j. Quibusex cauf.in polT eat. quemadmodum ab alifS qnoqs lurifcoss.amp; in Conftitut;ufurpatur. Sp. NECES SITVDINEM perfonarumfcire. tij.ff.In ius uocat. ut eant. N E C T E R E artibus moras,eleganter Impe-tstores dixerunt in 1. unica C. de Suffragio.pró fülutionem differre dolis. Sp. NEFARIVM crimen, ut nefarium fcelus a-P'*'iCic.l.fancimus.C.de Pœnis.l.ij.C. fi nupt. exrefcr.pet Maiorautem eft uis nefarij.quam il hciti.Sicnefariam coniundioneml.j. §. j.ff. dé ^oncubinis. Nuptias item nefarias, plus quàitt ^‘'icitas intelligimus.Sp. Nefarii,fcelerati,facrilegi,uide Noniurti ^Varronem. NEf ASTI dies. Lege.Fafti dies. N E G ARE, nihil aliud eft, quim dicere non a '9“gt;de(re.Etproprid eft crédita, uel data negâ tium. ndicauiinus.interpretates'hymhum Pru-dentij ad omnes horas. Sic iudicatum negare, **y'’°^.f*^^'’™iuJicaturo dicere,accipien-dam eft. VIpian.Nihil intereft,ait,negct qui5,an taceat interrogatus, an obfcurê refpon deat, ut incertum dimittat intcrrogatorem.l. de ætate.ÿi qnodautem.ff.delnter.aft. Sp. ^ 0 N nego.medium quiddi eft inter negan-*''n.Scueré affirmantem.C. Is qui tacet. de Reg. ^“'■‘’•I.fipytj5_ C, de Petit, hæred. ^®GATIO pura* uel fimplex appellatur, qYquot;eqiexprefsé,neqi tacitèquiequaafteritur, |
1 tantuadorisin iudicio fit dubia. E ” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hhert,procl.non lic.cü multis fi» iniIib.lE quasnó fruftra cógerit Oldê. in x. Reg. indeProbat.dift.amp; fad.Zaf.cap.ultlib. ij. Intel left.finguJ.qaodijj^jjjys tfgditüeftjnegationé non efie ex c eptionem, adftriiit cótra Rhetó rmä prçcepta,côtra ius,amp; cótra rationé dici,amp; fimul deprehendi,quanta$ nugas Innoc.Spec. Abb. amp;nbsp;Canonifts ca in re fparferint,amp; quim oinnino fi bi nó cóftiterintBart. amp;nbsp;Legiftse: cü tarnen no5 exRhetoricis dodrinis,cx quibusiuranoftra ci uilia,magna ex parte,utuerir$imêdixit,radicati tur.Porrö AlciatUs oftendit cap.vij. Parerg. lib* v. non effc neram dialefticorum differentiam: An negatiouerbumprsecedat,an fubfequatur. Vide Laurent.ValElib.Dialed.j. cap. xxvj. NB G ATI O negationipoftpofitanon fem-per affirmât,fed amp;nbsp;negat magis, cü altera pro ü-niuerfali ponitur,amp;particulares fequätur. Vna folanegatiopoftpofita negitioni non affirmât, fednegat:ita tarnen, utfequens iungatureü pat ticulaQuidé.Interdûtnfinehacparticula dus negationes negant,cum una particularis omitti tur.Si duobus uerbis aut pofitis, aut inteHeftiSj addantur dus negatiuè,non dubiu eft quin ne-gent.Hermogenes Rhetoric.ult. Negatione.irü quit,quâdoqi codé fenfu utimur, quo fi affirma» tiuè locuti effemus: quandoque minus fignifica mus, aliquado etiamampliuseodem feniu. Sp; NB G ATI VA regulariter dicitur improba-bilis.l.ador. C, deProbationib. Eft auté multi-plex,faéli.iuris,qualitatis. De quibus copiofius Speculator fcribit tit. de Probat §. j. uerb. nega-tiua. Spieg. NEGATIVA uniuerfalisothhiapöftfe de» ftruit, hoe eft, amp;nbsp;adum amp;nbsp;potentiam, ut dicunt Logici Quoducrum eftiniurenoftro.fi omnia principalia fecundum materiam fubicétamde* ftrui intelligimus. Quippe quae per accidens ué niunt,3c fuppoficitié,ifta non deftruuntur.ut do cetZaf.in Intell. quo loco tradatpropofiiioncs uniuerfales, quomodo intelligantur. Sp. NEGLIGERE uidetur, qui fæpe cóuentus fuiprçfentiamnon facit.perl.dcunoquoque.f. qui apud,ff de Re iud. Sp. NBGblGENS.quiin reb.fuis diligêtiornó cft.$.fin.Inftit,Pro foc. Negligenté, quafi nó eli-genté,Ifidorus interpretatur, autor nó omninö conténendu8,quód eü à Budæo Rhenanoq^tä-tis uirls citatü confiât.lurifperitis negligens e-tiam plerunqi dicitur co ipfo,quod quis non fa» cit,quando agendü quid eft certo tempore 8e lö có:nifi de impedimento doceat.ut per Fel. tradf tur in uerb.Negligentia, de Refeript Sp. NEGLIGENT! A noftraadalicnam iniu» riarn referri non debet, Scsuolain leg. iij. ff. de Tranfaél.Sp. NEGLIGENTIA quStoterhporeindueä-tur,docet Bart.in l.j.ff. de His quib. ut indign.8c in E cognitiones. ff. ad SylE NEGLIGENTIA nimia.proUtaculpa.L militis.ff.de Cuftod. reor. Alb. Sp. NEG LI GENTi A fimplexefi, quaculpam Icuifsimâuulgô uocat, Negligentiamagna.culpa eft,quæ modo leuis.modó magna,pro fubic-da materia accipiéda eft.Vide fuprà,CuIpa. Sp^ NE G O narrata proutnarrantur, animo Ine conieftandi. Cautela eft calumnipfoium aduo-caturuta |
|
N ANTB U catorum prorfasimpia j natain lurifpcntorutn fcholis,nó facrofan. iur^s officina. Vide Olden. in Adion.j.ClalTiij.Sp. N B G O CIA funt plura quâm uocabula.1. na natura.ff de Neg. geft. Sp. N B G o C l A fic accise, fine unum, fine plura. Vlp. de Neg geft.I.iij. Sp. NBGOCIaRï animas,uenuftèPliniusde medicis dixit, pro co quod eft,lucrum facere in occidendis animabuslt;Accedit, quod noftns fre quens in ore eft, impunè hominem occidere, lu cere medicis. Et Bannifianû uerbum, à Cæfare Maximiliano probatû,Super panfamnoftrâme dici ludunt.tritùm apud halos uerbum.Sp. NB G O clATIO.mercaturamfignificat.de qua uide Bart.inl-legatum.deLeg.iij.se in quib. confiftat,éundem iri l.quicunqi.m de Inftit.Spe* cul. tit. de Clei*. coniug. Abb.c.j. amp;nbsp;c.facerdoti-bus. Ne cler.uel mon. N BG O C tAT O R, qui in aliorû negocijs fe exercer. Vnde Labeo: Negociatorcs ferui uiden tur.quiprçpofiti funtnegocijexercédi caufa:ue luti qui ad cmédû, aut locandû, aut côducendû præpoHti funt.Noftri mercatores, Faéfores uo-cât. Vide quE notât irt 1.legatis.ff.de Leg.iij. Sp. NBGOCIATOR ueftiarius, tier mitKieidem handeli-^cAiir'niStSmKleiderniacberfGiuuMJtfchneii der, Scæuolainl.iibertüS négociatoris. ff. deo-per. libert. NBG O CIATORBS,inIuftinianiconftit. lib. xij. C. Negociator. ne militent, intelligendi funt,qui ergafterio præfunt, quod Latini offici-nam, auttabemânominant. Igiturnontantùm negociatorû nomine mercatores funt accipien-di.Téd omnes opifices:qui etfianteluftin.milita repoterant, raro taméadfumpti funt: nifi quód in Gallico tumultu fcribic Liuius, opifiecs Sc fel Jularios minimè miiitiæidoneùmgenus,rei ne-cefsitate excitos . Sic Sc feruos aliquado legere, liberoru penaria neceffefuit.Hodie uero nee o-pifices arcentur à militia,nifi in deleélu,i»t/f Mw fierun^, quafi nó idonei reiedi fuerint: quod mili turn aulgus4ti7?n)Mjïcrf»uocar.Scd id ad aliaufus quoq;in noftratelinguatraftulit. Viglius reftê cenfere uidetur, opificibus militariapriuilegia tribuenda: quando ipfis nunc iterum militate confuetudine noftra conceffum cft. Sp. NEG o CIOR VM geftorproprièiseft,qui Jgnoratis négocia gerit,fi magiftro Praftieç cre-dimus tit.de Inftr. edit. NBGOClVM plura fignificat.laborem.oc-cupationem, curam, molcftiam, folicitudincm, caufam,potcftatem,litem,contraélü. Vide Bar. in l.fi peeüniim.C.de Neg. geft. Sp. NEGOCIVAi adomnem caufam pertinetï boe eft, ciuilem,criminalem,priuatam,8c publi-cam.Idem in l.j.§.j.ff.de Calum. Sp. NEGOClVlvi meum dicitur, quü lucrum amp;nbsp;damnum ad me pertinet. Vlp. in l.j. $. in pro-* pria. ff. Quan.appel.fit. Negociu autem alienum quatuor modis dicitur: cura fine follicitudine, reipfa,ratihabitione,Scipfogeftu.Vidc Gloffin l.npupillitui.inHn.§.pen, Sp. |
NE G O c IVM facere, apadlurifcoss.ïotj', de Calumniator, pro moleftiâ facerealicui,atd piendü:noniuf Roffaedus cü alijs putat,indicia' Nee probant hoc leges ab eo citatæ.Neqi.n.d^ muS* ludiciû facere, pr® uexare:fcd negociuW' cere in caufis iudiciarijs,ciuilibus, uel criminälj busBud. Facere negocium, pro aceufare.apu® Vlp. in I.qui iudicio.de Aceufat. obleruauit.Sp-NBGOClVM facit,qui percalumniâfingit litem, cum iure nullam habeat:uel earn quaeX' erccrc debeat, difsimulatin detrimécû altert utroqi cafu corruptus pecunia. Vlp. üocatford* dam concufsionem,in l.j.de Calumn.Sp. NB G OCIVM utilitercœptumfufficit,lied diuerfus exitus fit fecutus,in fin. 1. fucceffori.“' NEMASENTVM.fF.de Publ.l.ult,f.fp«‘' es.non tarnen ibi exponitur, quid fit. Albertquot;® ait:Nccmirült;qüumuocabulüfitnihili,prolt;l“’’ nobis reftituerunt triumuiri fupri nominaii»^ nuinam leélionê.quæ duüm eftdiélionuni,f^'quot; . eetnema fericum. Significatautemfilum.qu”’ I apud Seras conficitur, cuius mentio Suidsii* f uerbo»'»e*»wA',utindicat Alciat.in Præterm.Sp . N BM O, idem cft quod nee homo quidé.Vi' ; detur enim compofitü ex ne Sc homo.Pluralitff formati nottpoteft, quia intelligitur pronuH*^ Albcricus annotauit fignum efie uniuerfakn*' gatiuum.citatqi c.nemo.extràde Elec.lib.vM'*,' tem fiunus.§.itcm fi plurcs.ffde Arbitris.Nof ’eft,nemo homo, pro nemine omnium: Seneffl” hominum,pro nemine omnium ufurpari. Sp. N B M O aliens litis idoneus defenforfind* tifdatione intelligitur, ait Caius 1. qui pfoprgt;®' §.qui alium.ff. de Procurat.Sp. NEMO deliftisexuitur.quamuiscapiw®** nutusfit.l.ij.ffde Capit.minur.Sp. NËMÖ prædoeft,quiprccium numéraux' rit,tefte VIpiano l.nec ullum. §. fed fi quis fei^*quot; ffdePetit.næred. Sp. N E M P E, eleganter expofitiuè fumiwf»*^ óbferuatione Erafini.ut Zafadmonuit.Pó.cüiJ' teftc,pro certo accepit in I.poft. de Orig iur.Sp-N E M V S ,pabulo idoneum,«« w »»/•»,palt*' quod in eo greges atqs armenta depafci folean*' Feftus : Nemora fignificant fyluasamœnas,l»' eus religioni facer. Sp. N»i('i(z(gi-,nuperemptus,nouitius,nouusuii''’ ftcr,quafi nuper emptum mancipium. à per,amp;w»ii»|U«lt;,emo. Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,. NEOPHYTVS,noueIlus,quafi^gi^i'’W® ■ . eft,nouügermen.In facris literis dicitur,qui®® I peradfidem accefsit,quafinuperinfitus.Sict' j nim D.Paulus cap.iiij.adTimotheumuocattS' [ cèns baptizatum, quód a baptilmo cenUantuf s Chriftiani.Erafmus nofterproneopbytouertit nouitium. Etymologiam, quam Alberic.affcrt» cruditorum aures ferre non poffunt. NEPOS, non proprié, fed per interpretatia nem fubfihocontinetur.PropriéigitureftfiliuS filij,uel filiç. lnftitut.de Pat.pot.$. fin. Ieg.j.$ ij.^^ I.iij.in fin. de Grad. Ali quandô dicitur filins frä-tris,uel fororis.l.cum quis decedens.de Leg i'i- : Vi« i |
ANTE 'S
VldeBartitt tfi inftitut.ff de Itioffic.teft.Nepo« filio femper haberet. Vide Egnatium in Spartii testaméamp;pronepotes,caEteriqi defcédentes,li num,amp;cap.j.Epitom. Sp.
berorum appellationc cótinentur,exemplo xij. nbsp;nbsp;nbsp;NescireSc ignorare differfit,C. per quas
i'
.i
gt;t
effe uolebant.Se de omnib. defcendentib.intelli gebant.Nepos afit æquè acfilius, imó plus ab a-uo diligitunquód per eum diutius fe uiélurü.Se in fempiternü aeuum memoriam fui extendi fpe rat. Acutifsimo Baldo* nepotes ex corpore aui dicuntur nati.etiafi fint nepotes ex filia. leg.j.C. de Cond.infert.Idem in c.j.ad fin.de Feud. fucc. Nepotes auié,quando ad pronepotem protédi-tur, Alciatus in Comment.oftendit. Prçterea ne potem exfratre, aut exforore, àlurifperitis im-peritè dici admonent eruditi.nam fratris aut fo-roris filius dici folet à doftis .Nepos auté refpe»
NES Cl RE Scignorare differfit,C.perquas perf.nob.acq.l.ij.C.de Rei ux.aél.l.j.§.j. Qui ne fcit,experiundi poteftatem non habet,telle Ca
io,in l.annus.de Calumniat. Sp.
N B S CIRB literas.Inftitut. de Excufat. tU-tor.§.fimilitcr.
NESCIENTlA, ignorantia, error, tituba.'
|5
9
Üuaui.utfiliusrefpeftupatrisdicitur. Sp*
NEP O TB8,omncspofterosuocannotius «ft,quam ut exemplis probari debeat. AppeUan turetianiconfumptores,àNepa,qu5e(ut ait Plinius') deuorat omnes filios fuos,uno folùm faU uo.Siue dicuntur luxunofe uit» homines, qui« bus non »liter rei fuæ familiaris cura fit, quàm jjs,quibuspateramp;auusuiuunt. Sp.
NEPTis appeUationeuenireetiam prone-ptem,Bud,iradiditinl.Gallus,§.initituens.Slt;§. idem, de Liber. amp;nbsp;pofthum. Neptis exfilio.in 1. auus.ff.de Pact. Sp.
NBQ.V AWhomo,ideft,prodigus,afotus,li-bidinofus, improbus, nihili, amp;nbsp;fedeftus, Frugi
tiô,quæ fint,not.in Rubr.C.de Iur.amp; faft.ignor.
NBS CIV S,8cquinefcit,8cquiignöratur,id eft» qui incognitus eft, dicitur.I. fin. §. fin autem nefcius.G.de Furt.Pofterioris fignificationis ex emplumhabesapudPlaut.amp;Gcll. Sp.
NBTA lana dicitur, quseftaméamp;fubftamen eft.Dextera dicitur.cum præfefta eft, amp;nbsp;à textri nis inftrumentis detrahi poteft, 1. fi cui lana. C.
de Leg.iij.Sp.
Nai)y«^üoï«r, apud Lacedxmones dicebatur ij,
opponitur: quouerbo.utfupràetiam monai,lu rifconfulti fæpius utuniur. Vide Bud. in prior. Annot. Sp.
NEQ.VAND0 ,uHo tempore. Spi
NElt;1.V A Q,V AM,pro non. 1. iij. uerf.partes *'ttetn.ffde D uob.reis. Albcric.
qui ex Helotis manumifsi erant.Sp.
N E V T R O B I,idé quod ncuiro,id eft,nec ad unam partem,nee ad aliam. Sp.
NEVE,neetiamfignificat.
N E V T R V M,nec hoc, nee iHudl Neutrales, qui neutri parti ftudent.Vide Glolf.in 1. penult. ff.Remrat.hab.Sp.
N E X,mors,fiue esedes,quæ ferro fit, aut alia ui.Quamuis neci datus,autorc Fefto.propriè di citur, qui fine uulnerc interfedus eft,utucne-no,aut fame. Vlpian.jn necem alterius dixit Bu dæo annotate, pro in dânû,amp; fortuoarü euerfio nem,in l.iij.§.fed amp;nbsp;fi quis.de Crim.ftellion. Sp.
NBXl.Lege, Addicerc.
N EX V folutus eft, qui cö addidus effet cre-ditoribu$,pofteaærealienodiffbluto,ipfe nedi
defijt.Tufanus.
N E X V S,fiuc nexum,eft genus obligationis ciuilis.quacorpus etiautpignus afficitur.quod (nifallor)eftid,quod LciJiung uulgo appellant
'SEQ.V B,id eft, quod non.l.ftipulatio. §. ha« bet.ffde Oper.nou.nunc.Alberic.
N B Q.v E enim modo, pro nullo modo. 1. in n»ue.ff.locati. Alberic.
t^aQ.VE imperare fibi, ne q; prohibere quif« quipotcft,ait Martianusl.pcn.ff.de Arbitr. Sp.
N B Q.v B iure ullo, neq. xquitate tale defide tiumadinitt^in find.epift.ff.de Pad.ltem: Neqs aquara,neque ufitatam rem dcfiderare.l.j. C. Si cert.pet.Sp.
N E dv E non, id eft, amp;nbsp;non.in Authent. de Non allen.§.j. Alberic.
N B quis doli prxmium ferat.Vlp. in princ. 1. tiqui,8c iudicio rccuperatorio.Bud.ex Cic.pro-ita demura.ff.deRecept. Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'------*—’''
N B Q.V ITIA. Vide Cicerortem iij. Tufcul. Spiegelius.
NE Q,VI C 0,7 AM ,froftra. Celfus in leg. fi cum temperamentum, amp;nbsp;deprecatur temeriti •
Spiegelius.
NEXV S feroitutis.Codice de Libert, 8ceor liber.leg.final.
N E X V M inire, Bud.aii ,eftlege nexus addi. ci. Hoc ius reuocatum eft per Dioclctianum,in l.ob xsalicnum. C. de Ad. amp;nbsp;obligat. Nexus e-tiam neruus uocabatur aPlauto in Poenulo.Sp.
N l
fert exempla. Sp.
N1 faUor, affirmât elegant! fpecie dubitatló-nis.importat enim apud prudentes philofophi-
*^tiSi cert.pet. Ahoquin nequiequam mihi ca-®««ar. Sp.
^EquidhisdefitiQutdhçcuerbafibiuelint, exponitiurifconf. in 1, Titia. §. qui Marco. ff. de Ann.k^, Sp.
NERxxiV 8 prifc.lurifc.xtatisfux longè princeps .Traiano principi adeo charus, ut fibi jllum fuccefforé deftinafie credatur: cüiHirép.
tem. Proinde Zafius exiftimat non effe uerum,
cómendaffet ex amicorum fententia.fi quid fibi fatale contingeret’. ilium auté Traianus incon-
quod Baldige Ang.uólunt, fcilicet didum teftis ualere, fi affirmaret uerbum,Ni fallor. Quia di -dum teftis debet effe ccrtum,8c necefTario con» cludere. Sed lurifprudentes poflunt fub fpecie dubitationis decidere .Nam fub dubio foriè di-xerunt fæpe periti. Sp.
NICETERIA .premia funt uidorum, facri
ficia,uel epulum uidorix gratia fadumt Grxcè (ftn»iHirilt;,Bud,in Annot. prior.
NlCENa
ANTB I'
|
NICEN SE S,quorum meminerutlmpera-tores in pofterior. libris, difti funt à Nicia, feu Nicca (utroqj enim modo dicitur) nomine dua rum urbium:quarum una ed Galliæ.qüamuul-gus eius uocat Nice,nos Niflam:alia Aßae,amp; Bi» thyniæ metropolis, quæ amp;nbsp;Antigonianomina-tar.In hac urbe fynodus Nicena,imperate Congt; rtantino, annoinato Chrifto CC C. xkllll* nitatis amp;amator, amp;cultorfingularis,mihiper-prima uidelicet ab eo conuentu,quem Apoftoli ueteri amicitia amp;nbsp;familiaritatc cóiundifsinius. Hierofolymis egerat, celebrata eft. Quid in fide noftra fit obferuandum,exNicenæfynodi auto ritate,ftatuic Imp.in I.nullus. C.de Sum. trin.Sc fid.cathol. Vide Vadianum in Bithynia.Sp; NICOLAVS, quafiuiélorpopuli,nonlau-dis,ut Alberic.dicit. Nicolaus in Adis Apoftoli cis habitus eft hærefiarches:quanquâ annotante Eraf. Clemens apud Eufebium iplum diligé* terexcufatxxiiij.q.iij.c.quidam.ucrfic.Nicolai-tæ.ut ab Alber.citatUr.Sfi. N i D I dieüntur, in quibus merces in taber-nis feparatim tenentur. Sp. NID V S,anidore,quód mali odoris fint auiz urn cubilia.§.apiuin.lnft. deRer. diuif. N t HIL,quidam interpretatur peccatum,aut maliciam : quód ea fola fint, quæ natura funt,amp; ob id bona lunr. Peccatum elle quiddam priua-tiuû, fophiftieü eftmagis, quàm theologicum; Vide Eraf.in Annot.àd cap.j. inloanné. Verùm Nihil, interdum fonat id, quod omnino non eft in return natura,hoc eft, quod neq; fubftatia fit, neqi accidetis . Interdum quod pro nihilo duci tur.Nonnunquam quodexcomparatione nihil eft;uclut homp comparatus ad Deum, nihil eft: amp;nbsp;hominis fapientia ad diuinam collata fapien-tiam,ftultitiaeft, Sp. NIHIL faccre,amp; mala facere,quo diftet,coL ligitur fub fin.l.j.ff Quan.dies ufulfrud.leg.ee J. NIH[L,pro Non, apudlurifconf.inl.quifo-ucas. ad Leg. Aquil. NIHI L,amp; inutile,paria funt, per iura uulg.l. quoties.fF.Qui fatifd.cog. Sp. NiHi L ad rem, proalienoàrepropofita.Vi de Eraf.in Chiliad.Sp. NIHIL agere dicuntur, qui fumunt operam inanem.Sieferuusin caful.j.de Stipul.fer. inuti literftipulado,nihil agere dicitur. Vide Chilia. Erafm. Spieg. NIHIL ainplius quàm,protantu. apudMar cellum in l.iij.ad finem,de Obfeq. patr. præft.amp; Pompon,in I.ergo.de Liberat.leg. Sp. N 1HIL eft,pro non prodeft,non opus cft,fæ pe occurrit. Sp. NIHIL habet,qui libertum habet.l. feruum. ff. Qiiib. adlibert.proclam.non licet.Videquæ Gloffa fuper hac uoce differic in I. facrilegi.j . $. fin.adfin.ff.ad Leg.lul.peculat, Sp. |
NIHIL hoc adius,ad Ciceroneminquibat C. Aquilius Gallus;fi quis ad Cum quid tale attu lerat, ut de faèto quæreretur. Senfit Gallus,in-quit Erafm.nofter,aliud efTeotficium Iurifconlt; fulti,aliud Oratoris.Nec effe neceffe.de his,quç adalienam profelsionempertinent,refpondc-re. Recordoriam, banefententiam longoantê tempore fæpenumerô repetitam familiar! collo quio, peruirum æuinoftri doftifsimumGeor-giumSymlcrum, qui póft infulis doftoralibuS ornatus,ius Ciuiie cum fumma auditorumfuo' ruadmiratione, multis annis interpretatuseft-In eadem erat fententia illius aniicus,D. Nicolaus Gerbelius,antiqui iuris, literarumqihuniJ Rcîert Aquilijdiélum M. Tullius in Topicisalt;l Trebatium,amp; in uita eius Rutilius.Sp. NIHlLpoteftnec addi,nec adimi.Hocii« re quæ bene habet,dicitur. NIHIL quod eft,nullum operatureffeduffl. arg.l. fin. §.fin. de Aur.amp;arg.leg.Hincquodfif-mum eft,nonpotcftper id quod eft nullum, u«l tolli,tiel Ijmitari.Videßart.ibidem.Item.'Nii’il quod eft,dicitur efie minus etiainj. illud. $■ »*' nus.de Tribut. 1. min us.de Reg. iur.Sp. NIHIL ualere.lurifconfultiseft,quodintff i preres dicunt,nullum operari effedum Sic ins' 1 1.ad fin,de Manum.teft.apud Pomp.tumalibir* peries. Spieg. Ni HiLl coadio eft,ut citât è PlautoAlciat. lib.de Verb.fig.iiij.uel potius, ut £rafm. in Chi' liad lcribit,nihili cocio eft, ueteriprouerbiodi' dum uidetur in eos, qui pollicêturinfuturuni, nee exhibent rem præientem. Sp N I H I L O magis, quafi in mbilopofsitt“’ magis,aut minus, autor Donatus. Albericusft' quutus Accurfium in §.j. Inftit. Quibusnonelt permiffac.teft.tum alibi, nihilo magis exponit» pro non ideo rhagis.Quod idem dicit,nihilogt;’” gis uim habere negantis, id fciunt non effeptf' petuum,qui Latinos aurores uiderunt. Sp. NIHIL o MIN VS ,idfignificat,quoduuj' j gó dicitur,Hoc non obftantc.InterpretestaniCi utamp;uocem Nihilofecius,idem fignificantera, haud probè alicubi pro nimio magis, alicubi pro fine dubio,exponunt. Sp. N IMIA indulgentia,proimmodica,legj'’“ prin.ff. deColluf.deteg.Nimietatempro lupc'' fluitatenontantumlurifpcritiaccipiunt,!«*!'', r tiam ab alijs idoneis autoribusficufurpatur.oi tarnen retro ad çtatem Ciceronis refpicias.inU' fu non fuiffe uidetur: quod amp;nbsp;de uerbo Contri* rietas,Infulanus obferuauit.Sp. NIMI RV.M.elcganter inl.iij.de Aor.amp;f?' leg.adrefponfionem adhibitum uideri potdr-Q^aqaam nihil moratur fenfum, fi ut alibitquot;’quot; raró occurrit,pro,finc dubio, uel pro certo acct peris.Sp. NIMI S.hoc eft, plus fatisaduerbiumaugt-fcendi. Alberico aliquaodo nomen eft indecli-nabile.amp;fubftantiuumNimium,nomen,proad uerbio nonnunquamapud probatifsimosauW res ponitur. Sp. NIMIS largê uidetur loqui lurifconf.cuffl nullam exceptionem facit à figno uniuerfali. Vgt; deAlberic. NIMIS propè,l.j C.de Execut.rei iud. NIMIVM ,amp;excefium amp;nbsp;fapientiamlignin 'cat,ab eo quod eft nimis ; quäuis nonnunquam amplit'i’ |
|
amplitudinemreiquoqae fignificet,amp;idem fit quod ualde:uf, 0 nimium ddede Deo. NlSI,didioexceptiua,regularitercæteris paribus ponit contranum fui, per 1. ij. ff de Cu-ftod.reor,§.fin.8c fiinilibus. AIbcri. exemplis de monftrat, quibus referturmodoad omnia præ« ceoentia.inodd ad eorum partem tantum, item quibusiniocisinfi.nonreiyluatur. Quandoau tern adfirmet, uel neget, aut excipiat, not. in 1. fi cum. ff. Si quis caut. §. iniuriarum autem. lafon copiofiusin l.adio.C.deTranfaél.Sp. NISI tailor. Vlp.inl.j. de luftic. amp;iur.Verâ (nififallor) philofophiam,non fimulatam affc-dantes.Vide,Ni fallor. NISI contrarium fpecialiter ab hæredepro-betur.jn fin.l.defunda.ff. de Vfufruét. Sp. NIS1 ipfe fubripuit,amp; poftea ab eo fubripiagt; lur.Videl.iiij.ff.Naut.caup.ftab.Sp. NIVARIVM colum,cuiusmeminit Pom-ponius, uasquo aquaexniuibus colari folcbat. VtebanturRomani amp;nbsp;facco niuario, quo liqui» diusmerüpotarentiamp;erat lineus.Lege Nebrif poft Accutfij fomnium, item Bayfium : amp;uide fupra,Columniuarium.Niuarium autem, quod eft mue refrigeratum.accipimus. Sp. NIX quid,Sccurhyeme ningat, peteexnatu ralib.quçft.Senecç,lib.iiij.Quôd nix corrumpat fegetts,nec lurifconf.ignorat.l.fiftulas. §. fin. de Contrahen.einpt.Galenus,tefte Erafmo,refert, quofdam Anaxagoram citaffe, qui pronunciaf. let, niuem non elfe albam. Nimirum fimiles ijs bominibus.qui dicuntlucem tenebras, amp;nbsp;tene-bras lucem. ld quod in eos dicendam, qui non uerenturamp; confeffa negate, 8emanifeftó fall» pro certis atfirmare.Spieg. N 0 'N OBI LEM fieri quemuispofTe, docetSe* ’'sraepift. xliüj. Nobilemautemfcdiccns amp;fin g«ns,cuni non fit,crimen falfi lubit. Fac.l. eos.$. ult.Adleg.Coro.de Falf. Vide Bald, in 1. qui fub prætextu.C.deSacrofan.eccl. Sp. NOBILE officium iudicis.quodlurifcóful-*’ appellant perfecutionem, eft extraordinariü refnedió.quod aduerfus eos datur, quibus cum Dobis de ftrifto iure nulla adio cft, fed qui interim exfolaa;quitate,8c quod dicitur,de bono amp;nbsp;sequonobis obnoxij funt.Vide Alciat. cnarrante m ladi0ni5.de Verb.fig. Aliter: Nobileoffici» urn eft.quodafoloiudicis executiuo officio pé-det.l.iuberc.ff.delunfdic. Hoc iudex nun quam defungipoteft. Nam quod dici folet,Iudexfe« mel pronûciâdo,fundus eft officio fuo:ad mer-«nariuin referendum eft officium, quod adio, nifubferuit. Sp. N 0 B iLIT ARE, nobilé facere, dignitatem ®“g'n:,decorarc Apuleius.Quemno cxcellen-tia generis, fed mores uirtutelquenobilitarunt. Qpære, Nstalibus reftitucre. NOBinTAS nongenerisefttantùm,fed etiam akeriusrei excellentia, dignitas, item fa-nia,notninifq:celebritas. Annotauimus obiter in Ligurinum,triplicé nobilitatem. Vnam gene ris elle,de qua didum cft : Qui genus iadai fuû. |
alicnalaudat.Vi'rtutis alteram.TertÏam exütraJ que conftantê'.amp; quç feq.Bart.in l.j.C.de Dign; hb.xij.plüra congerit de nobilitate. Sp. N OBIRIA âprifcisdicebanfurealoca,quç inmetandis caftris omninouitari debent,fcili-cet,nemons calb‘isimmineat,perquem fuper-uenirehoftes,autperfpicerepofsint,quid in caftris agitur:ne fylua celatura hoftes adiaceat, ne ue fofia feu uallcs, per quos ofiruti caftris occüz bere pofsint,ne uicini fluminis torreniifue fubi-ta tempeftate caftra inundatione intereant. au-tor Higinus in Grammat.Sp. N O CBN S,quiiniuriam autmaleficiücom-inifit,qui alteri nocuit,damnumqi intulit. Nam nocere propriè dicitur, qui nocerperfonæ, non rcbas.l.j.$,huius autem uerba. ff. de His qui de-ieccr.ueleffud. Sp. NOCERE morbus intelligitur, qui perpetuus eft, non qui tempore rinitur,l. fin. $.j. ff.de Ædil.edid. Sp. N 0 C VI T,nocebit.'Adi Chiliad.Eraf. N O CTES amp;nbsp;dies, id eft, continue, femper. N O C T V,pronode,uel pueris notum cft:Sc fiox,pronodu,in xij.Tab.uiurpatur. Sinox fur turn radii fit,fi im aliquis occifir, iure cçfus efto, ubi Iin, accufatiuum dixerutab is,amp; occifit pro occidir.Iurifcof in I.hoc edidum.§. Labeo. eod. Etnodu,inquit,homines ire non debent.Sp. N O D V M quçrere in fcirpo,hoc eft,ex re fact li reddere difficilem. quod Accurfio familiare eft. Adi Chiliad. Eraf. N O LLE amp;nbsp;uelle,duo ilia ucrba,utFerrar,ad monuit,in Cornent, ad Reg. iur.quodamniodo relatiuorum morefchabent, quorûalterum fine altero no ftatim exiftit. Ex eo fiquidem non uerdaliquid exiftimamur,quiahoc amp;ueHepo» teramus:amp; fic ad arbitnû licet diuerfi effcdus.li bcruin tame ultrocitroq; referuntur. Vnde fru-ftra dicitur rtoluiffe id, quod no potuit quis uel-lc:cum relatiuorum natura fit, ut inuicem confi ftant,pariaq; habeantur. Verùm quod interpre-tes nolle amp;nbsp;uelle inter contraria referunt, intclli gendum eft,quód adu fint contraria, aut diner-la. Quemadmodum amp;Boetliius relatiua contra riaappellat,in ij.Topic.Comment. Nam habitu magis relatiuorum naturam fapiunt;quado nemo dicitur nolle, qui non pofsit,amp; uelle. Siqui# dem uulgatum illud, Eins eft nolle , qui poteft amp;uelle, parum confiftcret, quodutnunuisfi-mul ponit. id quod contra naturam eft contra-riorum,quorum uno confiftente, rcliquum ccf» fctopus eft.Sp. NOLENS uoles,locutio prouerbialis,fi Do natocredimus. Videtur autem idgenusfermo-nis,quiaexcontrarijs confiât,ænigmaticû quid dam habere,utadmonuftEraf,in Chiliad. Albc-ricus annotat, nolens amp;nbsp;uolens idem effe in litre noftro,per Glofffuper diét.uoluntati.in l.j.ff. Quod metus cauf. Sp. NOLO adiré, amp;nbsp;non uoloadire. Superbis uerbis dodores pluraeffundunt in l.qfe patris. C.Vndeliber.Decius, utteftaturacuto amp;nbsp;excel létiingenio uir Nicolaus Bellonos,putatfiendi F diffcren- |
N ANTE 0
|
differentiam, an quis dicat.Nolo adiré : amp;nbsp;indu^ catur repudiatio. aut dicat, Non uolo adiré ; amp;nbsp;non inducatur.Ea ratione, quód uerbum Nolo, indilt; at præcifam uoluntatem, fecus ucrbü Non uolo: cum fit medium inter uelle amp;nbsp;nolle. Hæc differentia doét licet communis habeatur, non fatisfacitBeHono. Pendetenimex eo,utidêre. fertlib. iiij. Supput. cap. xiiij, quód crediderint Dd. effe differentiarfi interuelle amp;nbsp;non uelle,amp; non uelle eflc medium interuelle amp;nbsp;nolle, quo fentit ipfe nihil â ueritate magis alienum. At in cótrarium facit fignificatio ipforum uerborum: 5.’ Grammatici nullo modoadmitterét hoe,qui dicunt, amp;nbsp;ucrum eff, Nolo effe compofitum ex nó amp;nbsp;uolo,amp; fic idem effe. Qiiod probaturin §. filius.l filij mater.fïadTertul.Licetin contrari-urn adducatur, quod quàin doétê,tam uerè ipfe BeHonusloco modó citato refellir. Porró Nolo adire.hæc uerba funt fufpenfiua, amp;nbsp;inferunt tan turn ad primum motura uoluntatis, fecundura doétrinam Barr.in hgent ff.de acquit, hæred. amp;nbsp;in kferui tleélione.fF.de Leg j. N O LLE facere uidetur,qui poteftfacere,amp; non facit.§.fi quis fugitiuus.$,idem ait.ff. de Æ-dil.ediét.Sp. Nlt;;^lt;«/x.^lt;,regionum præfeéli. Budæus in prio-nbus Ónnot. NOMEN quilibet fortitur ab eo,quod prin-cipalitcr agit:unde qui amplioréfubftantia; par tem in mercimonijs non habet, nó reétè mercator accipi poffe uidetur.Quanquam fi quis citra fraódein in albü mercatorum fuerit affumptus, x ciuique negociationis fe profiteatur, mercator proprié exiltimaodus erit, tametfi nó roagnam fortunarum fuarum partem in quæftum dedu-xerit.l fiquid.in fin.de Ædil ediét. Sp. N OMEN proprié quid fignificet, ab Alc.pe tendum eft.qui cap. j. quarti Difpunél. liberali-ternobifcum communicauit diuitias doéirrnæ fuæminimé uulgaris.Sp. N O MEN fnnpliciierpofuitprocaufa Atria hus in l.iiij. de Re milit. Exautoratus, inquit, co nomine,non utiqi infamis crit.Sp. N O MEN.prodebitore, maximéinrefœne« ratoria,apud iurifeóf fçpifsimé inuenitur. Hinc pecuniein nominib.dicuntur,quçdatçfuntfœ-nori In hac quoq.fignificatione accipiturnomé ab y Ip.l.fi quis uxori.de Furt. Si quis,inquit,fer uo meo perfuaferit, ut nomen fuü ex indrumen to tolleret.Nebriff Sed amp;Budæus: Nomina,inquit,pro debitoribus ponuntur, uel pro fyngra* phis creditarü pecuniarü. Sic accipitur nomen, tide Alciato,in I nominis.de Verb.fig. Idem no mina int-eHigit eautiones iœneratorias, non ad« inoduin abfimiles bis,quas hodieliteras cambij dicimus. Porró dèbitoris nomen an numeretur inter mobilia uel immobilia.Bart.traéiat in l.po telt ff.de Autor rut. Quomodoueró nomina di ftrahantur in caufam iudicati.ideff, tanquam pi gnorauendantur.expl’cshtinterpretes iri J'.fin, tamofæ.l.àdiuo.ff.de Reiudic. Sp. |
NOMEN accipere,pro eo quod eft,recipere tnilitcm in céfura publica, in dcrmuflerUganncmen, ad nomen mittete, Oei ire, ruJcrmußenin^geliih NOMEN dare.eftin militiainferibi facere, aut in cominunem focietatein confpirationis coire. Vide,D'are nomen. NOMEN deferre, eft quodammodo aceufa re.Lege,Deferre nomen, lt;' N OMEN familiselt, Seomniaquçadunû» qucinq» nollrum differendû excogitata funt,i nomine differunt : quia co gens cognofcitur,^ deoqi gentilitium dicitur. Çætera ordineuarii' tur.Nam quod prçponitur,prçnomê:quod póft fertur, cognomen: quod ad ultimum additur,»' gnomen eft.ut C.Iulius Cæfar:Iulius nomen eft familiæIuliorum,C. prænomen, Cæfarcogoogt; men.Vide Alc.lib.Difpunél.iiij.Camerariusno fter: Omniaquidem,inquit,quaeunqidecaufa homini impofitanomin», cum certum quédatn hominem dcfignent,propriafunt.Ptima tarnen Romanoru appellatio uerè ƒ ropria in uirisqui dem uidctur effe. Quippe qua intcrfe,quinóflt;» lum diuerfarüm familiarum, fed eiufdem etiaw effent, difcemi poffent. ut M. Tullius Cicero,äs Q^Tulüus Cicero.Sp. NOMEN ,pro obligatione débitons accipb tur.ficutcum dicimus,uendonomen.Sicamp;caigt; fam, fic accept! expenfiq, tirulum, fic fingulain conficiédis rationib.negocia appeHamus.l.pen. amp;fin. C. de Cortucn.fifc.deb.Sic SeinS.C did' tur, incertis nominibus pecuniam â Macedone filißfam.credi folitam 1.j,ad Maced. Quando' que Sc agnationé fignificat. ut cum probibemus fundum denoinincnolirocxire.l.is qui. de Legat. Alciat.de Verb.fign. N O M B N C L A T O R, à nomine calando.id cft,uocando, is dicitur, qui ciucs unuinquenK]» fuo nomine uocarc didicit. VtebantureniinRo mani mrnifferiobuiufmodi turn in foto, cumin conuiuij'S,adcoq; in itinere,«« »a»una»zeiglt;r.Ci cero ad Attic.li.iiij. Ad urbem itaueni,utneiiio nllius ordinishomo noméclatori notus fuerir, qui mihi obuiam non uenerit.VIp. in 1. Vclu^'f' iurandi. §. dabitur, ff.deOperis hbert. N O MIN A,id efl’,cautiones fœneratoriæ.i» I.folutum.§.j.ff dePig.aélion.Nonadmodüad-fimiles ijs,telle Alciato,quos hodie literas cam^ bij diciinus,Vnde Sefide nominum traijci.apuJ Ciccr.aduerfus Salluftium, pro eoquodett,pe' cunias perliteras cambij tranfmittere. Sp. NOMINA bon a. Quaere, Bona nomina. Jiffuidf, legifperitus, qui in negocijslegaliä“* uerfatur. Sp. NOMINA iuris,alia funt Particularia.'utob ligatio,feruitus,dominium. Alia uniuerfalia Ea tripliciteraffumuntur. Autenim uniuerfitasfo-lius faéli,feu corporum eft:ut grex,chorus,fami lia. Aut iuris Sc faéli mixtim,ut peculiü.dos.ma-trimonium. Aut folius iuris, ut hæreditas: eae» nim nomen feruat, ctiamfi nullacorporahçredi taria fint.1. haereditas.de Pet.hæred. Vide Alc.m Comment.de Verb.fig-Sp. NOMINA VIpian. in 1 j. ad Macedon ufur-pat pro caufis ipfis, feu tit. particularib. cuiuslb bet pecuniae, quae in rationibus accepta fertur. ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nos |
n ÀNTB Ó
Nos éiufmodi nomina,id eft,titulos,cùm eroga tionum.tum acceptorum uocamus. Sp.
NOMINA qnædaminPandeélis leguntur non nifi irt perfonis feruorum amp;nbsp;bbertorum, ut Statius,Erotes,Parnphilus,Stichus,amp;aliamul-ta:amp;excótrario Caius, Seins,Mcuius, Sempro nius.Titius,nominafunt libertorum: quam* uis Statius Cæcibus comicus, amp;nbsp;Statius Papini uslieroicus,poetæcélébrés fuerint,nihilomi. nus alter feruilis, amp;nbsp;alter libertin® conditionis memoratur.Vide Alexandrumbb.Gen.dier.iii. cap.xx.Crinitum de poecis Latinis,8c infrà, Ser uorum nomina. Sp,
NOMINA facere,eft pecuniam mutuam da re.autaliàsdebitoremfibialiqué faccre. Petrus Marius,amp;Fr.Maturantius,nominafada funt, a-pud Ciceronem lib. Offic. iij. intelligunt pro eo quod eft,lufficientem cautionemdatam,Man hat nityitrjchrtibunggegeneinandem geniac(}t. Sic nomina fimpliciter pro debitoribus ponuntur.Colu-mel. Malanpinma fæpe interpellanda funt. Vide,Bonanomina, Sp.
N 0 MIN A numeralia colligunt,non autem diftribuunt.autdiuiduntiut docetBart.inl.fi ex
tur lurifconfu!ri,in 1. qu®fitum. f. idem Celfus'.' ff. de Fide inftr.ubidicitur, Hoc genus feruos, id elf, eius conditionis feruos. fic amp;nbsp;in l.Se ita.§. j.Naut.caup. ftab. ubi dicit luhfconf. Prætorem curam agere reprimend® improbitatis hoe genus hominum,id cft,cius gcnens.eius conditio nis. Spiegelius.
NOMiNATVM deliélum interprétés appellant, quod lurifconfulti generalis deliéti no» mine intelligunt : ut in diéfione Deliélum,indi-caui. Speciale uerddeliélu uidetur, quod innö-minatum dicunt : ut cum quis in ius uocatus nó paret,cum temcrè appellat, cumiuS dicentem contcmnit,cum in munere fibi iirpofitoperde-fidiarn quis cefiatieiufmodi eniin fa ét a pluribus uerbis fpecialiter dcfignantur,non uno genera» li.Ex Alciato. Sp.
N O M1S M A, idem quod nummus, Gr®cé rtfiiaftix. Pomponius de Vlufruétu: Nomitmaiü, inquit,aurcorum,uel argéteorum ueteruiï},qup bus pro gemmis uii folcnt.ufustruélus legan po
loto.§.fln. deLeg.j. Sp.
NOMINA pulchra inulto precioeffecom» paranda.ltalo.Andr. de Milentia uxore fua reci
teft. Sp. SC
Na^lt;«fi/a««z», legum morOmqi regimen Sc tute» la.Hinc nomophylaces,legum pr®fides Sc eufto des:8c non foltun de ijs dic'tur, qui literas legis, fed qui etiam hominum faéla obferuabant,8c ad
tat,in c.pde Depof.ubi dicunt Card.amp; Imola,Si quis deponat rem fuam apud hominé illoti, tur-pis nominis, amp;nbsp;res perdatur, effe imputandum deponenti,qui nomen turpe non abborruit.
NOMINA refpedbiua qu® fint,uidc C. de Seru. fugit. 1. pen. amp;nbsp;ibi not. amp;nbsp;l.unica. do Sent, qusproeo quodintereft profer. Sp.
NOMINA xxxv.Romanarü tribuum. Quç/
. teinuerbo,Tribu5.
NOMINIS finitiopr^cedit definitionérei. ^cqicnim probè defimeus canem,nifi primùm conftituerls.an de animali,fiue terreftri,fiue ma
leges rcuocabant fcud.in huit.de Senator. -
N O M O P H Y b A G B S Lege,N£,Ui)Ç5VAÂH/tV»^ ^'ôlt;@-,apudGræcospropnè legem kiipiarn magis fignificat: fed ^'n'i«@-,legetn non ferapj^ajn, amp;quandam potius tonluetudmem retert. j^Ic. lib.ij.difpunét.cap.v. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,. *
N O M O T HET AB.non fimplictter autores legû funt, led amp;nbsp;ipfi, qui principabter loges pro-mulgantiqualcsapudGiçcos Solon.Diaso.Mi nos.Lycurgus: apudnos Pompeius, qui tulit le gern Pom.luliusl.luliam.Corn.Sylla l.Cornell!' am,Sc fimiles. Ipfi uerd lurtfconfulti, Vlpianus, Paulus, Sc®uola,non funt i/DficêttM, fed 11. inter.
rino,an uerd de cœlefti fidere loquans. GlolT. l. quotics.de V erb.obl.Sp
N o M1N A RE ,eft prqfenté fiftcre,8£ ut iuris Ponufieq fetiptores dicunt, ius patronatusha-bere.hoceft, nominate defignandum.Budço te fte,Ca;tetùmnominarc,fideiuberc,8cin le peri-culûrecipere.non diftare indicat Albericus,per ^(fin.inl.cumoftcndimu^.ff. dePidciufftut. Sp,
prêtes: Alc.llb.ij. Difp.cap.viij. Hi tci^iSnM ex iu-dicibus deligebatur: quorum rounus erat,leges rogationeffie tribus conciombus à populo pro batas diligentius examinare: atqiut hieasuel ptobarent.uel improbarent, iia profciebantUr.
N 0 MIN ATiM,hoceft,exprefsè exhçteda tus quis fit, uide ini, iij. §. nominatim, ff. deln-iuft. teft. item §.nominatim. lnftit.de Exh®rcd.
Bud.inl.i.deluft.amp; lure. Sp.
NON, particula regulariternegat.fed qu® præpofita, aliûhabet fenium ab co, ^uàm polt» pofita notat.l.quædam.fF. dcRciuehd. Cetera Alberic.Sp. ,
NON confentire.nô eft diflcntirc.l.aUoqutn ff.de Contrab.empt.Eft enim fredium inter tô
liber. Nominatimetiam intelbgitur expreffus, qui non nomine proprio, fed demonftratione (entire Sc diffentire.l, in bello. de Gapt. Sc poftl. corporis,autopificq,o(ficijue,neccfsitudinis,at rcu.Ex Alberic.Sp.
queaffinitatis.autaliomododefignatur.l.ijde NON dlfferendarumlitlum caufa.fed tollen Le^.q.8cfimilib. qu® Albericus citat.Bartol. in darum ad arbitres itur. Cellus 1. quamuis. ff. de l.hueicettis.fF.dcDuob.reis, nominatim quod Recept.Sp.
dicitmexplicar.Scinl.turpia §.fi. deLeg.j.quid NON dubitare fe ,quodcunqi Uxor eins ce-fit nominatim fieri,docet. Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;piffet,liberis fuis rcddituram. H®c uerba, tefte
N OlAiiN ATIM legatü , accipiendum eft, Papiniano,Marcuslmperatorinterpretatuseft, quod à quolegatum fit, inteUigitur.licei nomen profidcicommido accipiéda.Vide l.Ciunumcx pronunciatumnonfit autorPaul. de Legat, iij. familia.infin.ff deLegat.ij. Sp.
N 0 MIN ATI W S progenitinoiclegatifsi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”
tnaeftriguraloqucndi,quaftequétifsimèutun» gc.ff.deConttah.erapt. Sp.
NON differendarumlhium caufa.fedtollen
NON dubitare fe ,quodcunqiUxor élus ce-piffet,liberis fuis rcddituram. Hæc uerba, tefte
NON effe,^nonappArete.panafutit.l.inle»
NOU
|
N ANTE O N O N effi: aftorert «el fyhdicum tune intelli gimus.ait Caius, cuin is abik^uc ualetudine im pediatur.aut inhabilis fit ad agondü.I.j.fF. Quod cuiufeun.uniuer.nom. Sp. NON eficadfontetn.Potnponius: Siisqut hauftum habcat.per tempus,quo feruitus amit-titur,nó crit ad fontein.l.Labeo ait.ff. Quemada modum feruit. amic. NON honeftus quæftus. Hermogemantts: Ne honelf a,a't, interpretatio non honefti quæ» ftos lucrum poflefibrifacial. 1.fi pofiellor. ff. de Pctirhæredit. Sp. NON ideo,pro non continao. lurifconf. Cü decern tu dari ffipwlatus fis, nó ideo poffe te decern dari oportere tntcnderc:quia,amp;c. Sp. N O N iullum Sciniukum,qui negat idem cf-fe,falluniur. Quade re Vallabb. Dialed, ij. cap, xxxij.refté differit,amp;ucre,telle Akiat.in fin.ca. xvij. Iib. v. Parerg. Sp. NON negligentia, fed temporis anguftia nó potuiffe litem conteftari. Paulus in 1. non enim. Exquib.cauf.maior. Sp. NON nimis. pronon tam, apudVlpian.ini. jure gentium. Ji utrum aüt.ft'.de Pad.more Grç corum,quiiju*x«i?ÿdicunt, ut Haloandermonu it,amp; obleruauit. Hegendorpb. Sp. NON nominatim, id eil, in genere. 1. listes feruum.ff.de Euiélion.Sp. NON pcrinde,id eft.oonsquèprobé.Pom-póhius : Nam fenatos, ak, non perinde omnes prouincias probè regere poterat. Adi Olden, in Keftav r politis. Sp. NONperomnia uerum cd. l.ait Prçtor.J.fed quod Papinianus.ff.de Minorib. Sp. NON pluris qudin rcs eft,ideff,quanti ad-tierfarij interfuit. Vide Vip.l.qui rellituere.ff.de Reiuindic. Sp. NON poffe dimitti in folidum creditorem, eft non poffe creditorem totam folutionem con fequi. Spieg. NON poffe, prscifam necefsitatem inducit, generaliterque modum omnem remouet, unde effici difpoficio poffet. Gloff. c. j. de Reguur.lib. vjSpiegelius. N O N pro modico beneficio datur,apud Vl-pian.in 1 atlTlctas.ff.de His qui not.infam.Sp. N o N reddita rcs propriè dicitur, qus dete-riorfafta redditur. 1. nj. $. fi reddita.ff. Commo» d, t. Spieg. NON ucrè diciturreipub. caufaabeffe, qui fuipriuati negocij caufain caufacft.autor Al-f henus. Spieg. NON uelle. Hfc uerba falsó traditUm eft,iu-xta fententiam dodifsimi Belloni,inter nolle amp;nbsp;ticlle medium effe.cum medium fit, non nolle.l. j.$.fcientiam. ubi cafus, amp;nbsp;Gloff in uerbo uelle. ff. de Tribut aéf. Quin amp;nbsp;ratio accedit. Nam inter affirmatiuam amp;nbsp;negatiuam medium non fu-miturcxaffirmatiuo,fed exncgatiuo.Exemplü: Inter proprium amp;nbsp;improprium datur medium, non improprium:non autem datur,non proprium, quonia nein proprium idé eft, quod impro-prium.l.j.inprin.ff.de Suis amp;lcgit.Sic inter do- |
£lum amp;nbsp;indodum, dator non indodum.'Uei” in uerbo pheere amp;nbsp;difplicere: quorum mediuff cft,nó difpliccrc.lcg.j.$. is qui nauem. ff. de Ex-ercit.Spicg. ... a NON utiliter négocia gerit, qui non necem tiam rcm,uel quf oncratura eft patremfamilüjj ®g8*'®ditur,tcfte Vlpiano,l. fed an ultró. $. fin.»-Negoc.geft.Sp. N O N AB dicunturinMartio,Maio,Iulioamp; Odobri fexiHi dies, qui primum fequontunio reliquis ue rd menfibus, quatuor tantum illidi-esprimomfequentes.Vide Litern ueniunt.^.p^ die idus.ff.de Petit.haered. Sp. NONARIAB meretrices,qu0dJioranon» ceJIas aperirent, St proftarc inciperent, did* funt.Bud.Perfium citât. N O R M A,pro formulapræCcripta. utinj^p® nult.lnftit.dc Attil.tut. Normalem tarnenprort dopofitum,qualcm norma, hoceft,fabroroin régula cfHcit,alicubi Bud. N« rtK*!«««^, i n fi r m o r u m, la. Nofocomos, quipra.fidet noiocomio.?«®'» morbus;«!«/«,uilla.lufti.in C. de Sacrofanc.ecd. Nofocomia,inquit,uel brephotropbia.Aut.Ne' briffVidcRhodig.Iib.xxix.cap.xj.Sp. N O S T R VM propriè dici non poteft, quo“ cxcafu nobis auferri poteft. Sp, NOTA ,proinfamia,ignominia,probro.Jj-amp;ij.§.j.ff.de His quinot.infam. Aliàsquodcun-aunqi fignum fignificat. Ouid, ad laudemrcW-lit.In Authent. utpræpo no. Imp.amp;deTabelli' on.pro fcriptura notarij ufurpauit. Sp. N O T A B 1VB, eftconclufio, quæà deal’s, autdecidendi ratione ingeniosè eolligituf.S** lom in I. Gallus. N O TA RE,legale uerbû,n.otçfignificatioi5i extit.apud lurifcoss. de His qui not infam.Sp-NOTARIVS proprièiscft,quiexcipiésuet ba didatis,per notas amp;nbsp;cópendia fcribit.Paulm de Milit. teftam.L Lucius Titius. miles fuonota-rio teftamentu feribendû notis didauit: amp;aniè q literis perfcriberctur,uita defundus eft.Nd'- obferuauit. Sp. fiue «grotantiumuil' N O T A R II,inotis 11tcrarijs: quod notis qut bufdam uerbum femper fignificantibus.Cato-nis luculétam in fenatu orationem coHegiflent, origine traxiffe dicuntur. Dicunturaüt plurifi-ria,ut refert Gloff in Rubr.C. de Tabular, lib.x-Notariü iura fcire prffumi, magifter Pradiefi® tor eft,in titulodelnftrum.edit.c.odauo.inü®-in uerf. fed nunquid tabcllio. Baldus,notarlt;‘’it* imperitiamundum dcftrui,autorcftin RcfpOti fis.Porró notarij, amp;nbsp;librarij. Quibufda appa«*» idem genus hominum fuiffeolim notariotü,St llbrariorum.At Infulano fccus uidetur,cuisppgt; ret,notariorum genus maiorein preeio fuiffe, ob uclocitatem corum in excipiendistranferi-bendifq; didatis: quod etiam artificiofis amp;bre' uibus quibufdam notis quondam fieri folituw, autor eft Plutarcbus in uita Catonis iunioris.B brariorum autem illi quondam profefsiouide' tur fuiffe,ut certi precij caufa libros, acqujecüq, feribédaferiberér: nee breuiufculis ipfosnotis, aut decurtatis uerbis ufos fuiffe. Seneca amp;Traa |
M ANTB O
|
quillusnotariosappellantaftuariosiquodina-fta referrent aéliones.quædiccbantur in fenatu amp;nbsp;ad populum. bongo tempore póli difti funt notarij, quitus publica cura ftipulandorum in« firumentorum abImperatore cóiniflafuit. Di» âosnotariosànotis, Hammoniuscredidit. Et Paulus deTeftammilit. innuit, Lucius, inquit, Tiiius miles notario fuo teftamentum feriben» dum notis diftauit. Notarij autem proprié dieu tur,qui excipientes uerba didantis per notas amp;nbsp;compendia feribunt. Soli autem notarij princi* pum,hoc cft.lmperatorum amp;nbsp;Cæfarum, dicun» turbabere dignitatem.!.unica.C.de Mand. Prin cip.Cæteri emm public! ferui.quôd populariter rogentur,nancupantur.l.ij. Rem pupil.falu.for. At ubi dodores rité appeilati, decurionefue eb tati,aut facris initiati fucrint, rogati non cogun» turadprxftandumofficium,ut Bartolo uilum eftin l.uniuerfitates.C,deDecurionibus.Sed amp;nbsp;notarij didi funt olim,qui notarét in fenatu.Ta« belliones autem hodie Latiné dixerimus id genus fcribas à tabulis, hoe eft, teftamentis, amp;nbsp;pu-Wicis fcripturis,quas conficiunt. Vide infrà,Ta« belliones. Spieg. N o T A E liter» dicuntur Gngulari», ex qui-busuerbaconficiuntur. Sedamp;: literarum not« intelliguntur,quibus ad occultanda confilia ma ximéin bello, propter hoftium infidias, milites «tebantur: Vigl.in tit.Inftit. de Milit. teft. uulgo nuneziphræuocantur, Eas primum commen-tum fuilfe TironemM.Tullij Ciceronis liber-tum,aator ed Eufebius.Sp. NOTAS uerbo etiam cicatrices cótinentur. Vlp.infin.I.j ff.de Fugitiuis. NOTIS fcribere. Lege Hieroglyphic«. NOTIFICARE. Hocuerbum àplerifqi re-probatur : nee ueró facilè admittatur, niü ffirté autoteOuidio fe tueri quis uelit,qui fic habet li. j-de Ponto:Atq; modum poen« notificare uelis. Pro eo aüt uerbo fubijciüt alij, notü facere. quo nihiireceptiusin fummorü aulis principü,feu «uulgare,aut palàm facere,verbunden memghebeny ••in' huntit (IjMM aHfn mtnigUicb. Sp. N 0 T Hl A, Gr«ci appellant neutro genere, amp;numeroplurali,eam pattern, quç ex bonis pa tem«,legeAthenienfiû,notis dari poterat.Hinc . . ’?^Qf*'inothü appellent, quicquid nó 1e f;itimü effeuolüt,nec uerü.Ita nothus dicitur fi-iusantelegitimum natus.Bud.in Annot.prior, ad I. uulgo concepti, de Statu hominum.Sp. N 0 THI,adde illis,qof fuprà dida funt in di ftione,NaturaIes filij, fuiffe qui exiftimarent,cû t}sduntaxatGliis,qui exconcubinadomireten-ynati funt, telïamentifadioncm patri hodie ef “.non com nothis.Quod falfum elt,amp; aduerfus *'^in.conftitutionê, ft quis eius uerba diligéter ’”Grïco authographo infpexerit. Ineoenim (tefte Alc.cap,v.lib.iiij.Parer.)exprcffe nothos amp;phyficosfilios commémorât, amp;agnofcit. At qui in Latinum cam confti tutione trâftulit,am-bos uno nomine naturales uocat. Nam authore lt;^intiliano,nothi didio Latinécxplicarinon pot. C^teru quo diftât à naturalib.qualiter item |
olim amp;nbsp;hodie fuccedat naturales,^ fpurij, Se no tht,exadifsimédcmonffraturlocoiacitato.Sp. N OTlO.aliiscognitiopr«toriaà lurticon-fultis uocatur,cum fine fcripto libcllo, Gne folc-nitate iudiciaria tantum Gmpliciter inuocatur officium iudicis uel magirtratus. Sp. N O TI O diuiditur in cognitionem amp;nbsp;iurif-didionem.l.notionem.de Verb.Gg. Eft auté no tionis uerbü generale: amp;nbsp;non folùm ad cos per» tinet,qui iurifdidionem habent, fed amp;nbsp;qui firn« plicem cognofcendi facultatem. Quare affefib-res,Gue amici, qui in confilium procófulum ad» hibentur, cum etiam ipG cognofcant, dicuntur Eaberenotionem. Arbitri quoq;, quos ex eópro milfo adimus, habent notionem. Cum enim ex pado priuatorumiurifdidio conferrincqucat, confequens eff, ut faltem notioné habere dicaa tur.ExAlciat.Commenr.de Verb. fign. Sp. N o T o Hl A,teffificationum genus eft.furif cófult.inl.abaccufatione ad S. C.Turpil. Nun* ciatore$,quipernotoriaiudiciaprodunt, noto* rijs fuis afsiftere jubétur. Ibid. Verum falfis.nec ne notorijs infimulatus Gr, perpenfo iudicio di» fpici debet. Senfum hord uerborum pete ex Bu dæi Annot.pofter.namamp; hoc loco Accurfius la pfus eft. Spieg. N O TO Hl VM cft,quod omnibus conftare poteft,amp; colore nullo offufeatur, nee probatio* ne indiget: ut.palatiü in urbe effe. Maniffftum, quod allegari probariqt oportet: ut, Tittum co* ram populo occifum, Seid publicé foenus repro bü exercere. Liquidum, quod iudieij ex adis li* quet. 1. ciues. C. de Appeil.amp; quod fine morofa diffieukate iudici probatur. darum ueró generaliter accipi poteil.ut fupradida eóprehendau l.poftrema.deTranf. Alc. de Vcrb.fig. N O T VM,ccnfetGlofia,l. quinquaginta. C. de Excuf.tut quod cuique uel corâm,uel ad do* mumnunciatur.Sp. N OVALI s,ûrçcé »tw.««,uel/»lt;*gt;•, unofigni ficatu terra eft,quç anno ceffat:alio,ager nuc pri mó coli cœptus,cû prius fylua effet,uel alio mo» do incultus.Alc.de Verb.Gg. Vide, Veruadum. N O V A R E, amp;nbsp;nouum, Gue recens facere, Sc immutarefignificat.l.cü Aquiliana.ff.de Tralac. Lex chirographis.ff.de Adminift. tut. Hincdici* turlegum nouationé,hoc eft,mutationé pericu-lofam effe:nec temeré quidem. Siquidem muta tionem iuris fequitur mutatio morü,mutation é morumcomitaturnouitas quzdam lubita-Hçc autem folet mouere amp;nbsp;conquaffare rem pub. Sp. N O V A RB agrum.Vide Bud«um in l.tyiua. de Verb. fign. NO V ATI O,cft prioris debitiinaliâcbliga tionê,autnaturalem, autciuilemtransfufio.l j. deNouat. Diuiditurqi indclcgationéSc noua-tionë.Delegatio eft,cü mutatur perfona. Noua. tio,cû uel códitio.uel dies,uel fideiuffor innova tur.VideBarr.in eandem l.fc in l.fin.C. de Vfur. rei iud.ubi indicat,quoc ca modis fiat. Sp. N O VA res, nouuin confilium amp;nbsp;remediuin exigitl.j.in prin.ffide Ventr.infpicien. NOVELLARVM (fubaudi,Cóftitutionö) f 5 nomeo |
|
N • A NTS ■ nomen nóuam rió efte. nemo eft qui néfciat.uel irtediocriter in iureciuiliuerfatus: cû ipfe etiam Imp m uj.Conftit.quæpra;fat)onis)oco,repeti« tæ codicis præledioui prçmittitur, hoc nomine in futurum id opens cooHrmet.Et Azo teftetur, exnoueihs incollationes colleéfasconftitutio-nes.quæ hodie in fcholis amp;nbsp;iudiojs circumferm tur. Et ante trecentos adhuc annos nouellæin ufufint habitas.fi non omnes, attamxn pleræqt, quæ hodie non extat. Et ut de Accurfio taceam, qui fæpe collationarias illas in multis perobfeu-ras.ex oouellarum contextu illuftrare lolet,paP fimin dodoribus adducunturin teftimonium de àdiutorib.quæftoris,deappeliationib. ex^ cilia,de priuilegijs Archiepilcoporû, Sc infinite alijs . Ex quibus tametfi pleræqi generales non i/unt, tarnen eas proptercognitionem return,amp; cxempluin,omiHas non oportuit. Suntqui in 1. no plures,Sc l.qui fub prætextu; G;de Sacrofan. ecchinterpretantur Decanos,pro clericis:quod neutiquam fcciircnt,fi copia nouellarum habuif fentconftitufiionum. Idem polTumus dicere de fexcentisabjs,tefte iurifperitilsimoHaloadro, cuius haélenus uerba adlcribere libuit. Sp. N o VELLA RE,proprie nouumagrumeo» lere, feu nouas uites pangcre. N O V ELLETVM.lumiturjpuineaexno-uellis uitibus condta, ut apud Paulum, de lmp. jn reb.dot.fad.Sc Alphenum de Fund.dot. Sp. . • N O VERG A.nouauxorfublatisfilijs. quaft n« i^x^uoua prioceps, accerfendæ familie gratia duda. NOVERCALIBVS delinimentis,ihftiga-tionibufq; corrumpi, apud Maximum in 1. non Aftenim.tf.de Inollic.teftamSp. N O Vl homines qui dicâtur,Budçus in prio Jibus Annot.indicat,Sc ego aliquattto co pi obus innomment, quæfcripfiiuuenisin Capnionis Scenica Progymnafmata. lurifconfultus in leg. jfifetuus.intin.de Adim.leg. manuiniffum feruü in feruitutem redudû, fignat nom hominis uo^ cabulo. Spieg. N O VI operisnunciatio, eftædificantiinal-terius præiudiciumfaéfa prohibitio, de quafu« fius lurifcoss.tit.de Nou.oper.nunc.Sp. N O VI S S I M A,pT0 pofttema, amp;nbsp;in Pand.amp; ■ContEPrincipum repenre eft, ficut amp;apud Cicerone.tametfi ücllius autoreft,ipfum hacuo» ce uti noluifle. Exempla Syluius citsrt in enarra. Orat.pro Q^^Rotcio Comœdo. N O VIS SI M'A fentétia pro diffinitiua in Au then.Vt defundi feu£un.eor.§;fancimus igitur. Alberic. NOVISSIM Ê.flduerbium eft,.quod batba i;éfiniliterdicitur; Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' N O 918 3*1 M V M fupplicitim,pro inorte,in Aut.de Lenonibus. Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ N O VIT A S lt;quænutritdifcordiam,l.in re* bus noms.ff. de Conft. Principe) tunefieri dici-tur, qimm quæ funt,ftatu luo mouentdr. 1. peri-tiam.C.dc In integ.reftit. Sp. N O VIT11 fcnii, opponuturueteratoribus, de quibus uide Alciatum lib.iiij.de Verb, fignif. |
Tamé fimplicitetueteratof accipitur, qui anno feruiuit,noujtius qui minus anno l.fin.^.quoti. es.ff. de Public. Sp. N O V VM non cft.quod eftufitatum.I.nôeâ nouum.ff.de Legib.Sp. N O WM non facit, qui dctcgitquoduBtiIS eft.l.adcó.$.cum quis.ff.de Acq.rer.dom.Sp. N O V VM interdum dicitur, tametfiquidde ueteri extet.argJ.Prætor.iJ. fin. ff.de Dam. infeo. Inftit.Quibus mod. toll.oblig. f. fed fi eadem. N O V VM æsalienum contraherc.inl.fiquis quetnpiam.ff. Si quiscaUt. N O V VM feuelü. Vide,Feudum antiquum. NO WM riuum parietibus ufufruduarius non poteftimponere, Ncraiioautorel.ufufrii-duarius.ff de Vfufrud, Sp. N O V VM téporiseft,inauditüScinuifuin,id cft,nó antè uifum, ignorationis, amp;nbsp;rei quæno» uenitinfenfum.lta quçdâ prifca poffunt effen® ua.Taméaliquado cófunduntur,ut in Lj.inpn® cip.ff.de Vent.infpic;nouum,pro audito, Sp. N O X mori dicitur,ut uoluit Bartol, inl.qui duos.$ j.de Manü.teft. amp;nbsp;per hoe aurora eftno-étis,quiaeftnoétis morientis.S3lomonius,fulgt; tile hoc quidé,atnóuerum fibi perfuader. quód aurora fit polios diei initiü.fic hefperus initiuiU 'hoéfis.obfcurantibus tenebris:ciufqi utiquefn amp;nbsp;nó nodis.luccre amp;nbsp;iuccfcere,pcr cafum ap®f' turn in §. Lucius;!.Titius.de Lib.amp; pofth.Sp. ' N O X A in iurc,Olden.ait,pœnam fignidcH ex fado fraudulento imponêdam,utiqsnon«' pitali. Vt cum noxam dicimus, uideamurfimul amp;nbsp;damnü fraudulentum,ac pœnam pro eo.m'’* diétæ nomine infligendam ,innuere iuris intel' Icflu. quemadmodum pœna quoqmoneftlins fraude.Vndc nox^dedere,pro eo eft, quaft dita mus pœnætraderé,propteruindiélam admits* deliéli. Et folurû effe noxa, cû quis fatisfeceriti uel liberatos fit â uindiâadelifti. ltéiudiciuiigt;gt; in quo fie dedereliceat,noxalc nuncupatur. Vl' pian.in l.quis fitfugitiuus.§.quod aiunt. de'’^* dilit.cdiél. Quod aiût,inquit,ædilesnoxaûefn* lutus non fit,fic intelligendû eft, utnon hoc de-beat pronûciari, nullam eum noxâcommifdfc fed illiid,noxafolutuin cffe,hoc eft,noxaliiudî' cio fubiectum no effe. Ergo fi noxam commifitj neepermanet, noxafolütusuidetur.Egoapult;* ueteres,Alc.ait, noxam à nocendo diftam inu«' nio.unde prçter pœnam etiam nocumentum\* gnificat.Ouid.Sine noxa luce bibunrur.Nb'''tt* ergo feruiis qui nocuit.noxa dicipoteft:ficu*^ ««ilia Homericanoxa appellatùr(hoctamC!^ ceu erratum Triboniani, non recipit Oldcndot plus.) Ac noxia folûmodo de maleficio ipfodi-citur, nec tam generali fignificatione accipitur. ficutnoxa.îdein enarrans 1.plebs eft. de Verbo. fign.exemplis docet,quàm iniquo iureVaHain-fectetur luftin.8c Seruium Berôâld.dum adiedi üè tâtum dici hoxiâ opinatur, contra ueterû au-toritaté.Noxas accipere debemus priuatas,hoc tft,eaqusecunq; committunturexdeliéfis.noft puÛicis criminibus,cx quibus agitur iudicijs noxalibus. autor Vlpianus in d. L quis fit logi-tiuus. |
|
tiuus.Caius ad fin.d.l. Plebs, ^it oinne deliftum nôxæappellationc contineri. Sp. N o XAM nocere,noxam committere.PauL in lin deliftjs.CaUiftratus in lis qui in aliéna.ff. de-Noxalaft. N 0 x A L l S aàio femper caput fequîtur, hoc eft,aduerfus eu exercetur, in cuius potefta-te eft feruus qui noxam admifitJ.fed fi unus,§,û iufTu domini.lF.de Iniur.l rem mihi. §. in exercé tu.ff.Commod.Porrô Imperator Gordianus,te fteA)ciato,Noxa caput fcc(ûitur, prouerbialiter extulit in l. licet. G. an feru-.exdelic.Quoniâ.ut M. Cato ait, Nequiter fadum, femper durât, 8c reutneomitatur. Sp. JSl 0 X ALE S adiones appellantur, quç non excontradu, fed ex noxia atq: maleficio, quod posnamultimi fupplicij non habet,feruorum ad uerfus dominos inftituuntur. Harumuimatqs poteftatem Caius explicat in 1.j. de Noxal. aét. Spiegelius. N o x i AB elfe,ut Fraudi elfe, pro uitio 8c cul pxdari,Bud.admonuit.Verùm pro noxa,idell, peccati pœna,aut dainno, alibi tard feriptum re perias. Spieg, N OXlA.utpaulofupràdiélum.ipfum dun-taxât deliélum dénotât,non etiam pœnâm, per-jndeficutnoxauirunqi refert. Idem lus defrau» deamp;pœnatraditV»lp.tnl.aliud.Je Verb.fig.Sp. N O XIA M farcire,aut nuxam dedere opor-tere,apud Vlpian.lj.J.cüarietes. ff. Si quadrup. paup.fec.dic.Sp. N O XIO S feruosbabere, apud Vlpiani inh fiferuusferuum.§.Proculus.ff.adLeg.Aquil. ' N QXIV S adiediuè,pro nocéte,8c criminis comperto fumitur in l.j, ffjç Cuftod.reor. Sp. ' V • N V B E N DI uerbum, quod nunc Latini fer» ntonisufus proprium fcclt fœminis, unde 8c nu pbç dicuntur,olim eratuiris fœminifqicominu pe.Ûbnubere autem ueteres dicebani, obtege-re,Gue obuoluërc:quód olim nupturae caput fla meoobtegcretur: fiue, quemadmodum Paulus apoftolus interpretatur,ut admoneretur, quod ireiinpoteftatéuiri'.fiuepudoris gratia, quemadmodum fentit diaus Ambrofius, travans de coniugio Abrabx,lib.j. Quanquam operiendifi gnum proptiè datum eft fœmineo fexui, tarnen res ipfacópetitinutrumqi.tefte Eraf, in de Chri ftiano mairim.Sp. , , . N V B BRB.uito tradiiquqd fponfæ apud ue* teres,dumuirötradebantur,nubere,hoceft,ue-lare capita folebant.Sunij qui dicani,uirum turn Capit.minut.Sp. uubere,cumferaituxori,uelq!cillapotiusuir fit, N V D V S ufus,quifinefruftueft.lj.ff. de V^ qitim ille.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fu 8chabit, lifdem autem modis 8i conftitui 8c ft i \VBERE in famiVia.Grxcalocutio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niri folet, quibus modis ufusfruftos conftitul» ^VCBS,cæterofqifruftus non minus pro» tur,teftc Caio,liij.in fin. ff.de Vfutruft.Sp. priëpomi nomine comprehendi.quàm mala in N VLD AM dici fententiaro,decern e^ caufis dicat Mciaius.inierprctans l.qui fundû.de Ver. tradit copiosè Speculator in ij.parte tit.de Sent, borûfig.lcethodielnùulganufu loqueniium 8c quæipfam fequuntur,§.vii).Sp. aliud fit,Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NVLLialq.quàmmibi .Hæcuerbanonin- ^ Y ^LBi.iefte Vlp.Offilius feripfit: Coi U- nuunt aftum petfecfum.l ftetilis, §, fedfi.ff. de gnalègatafunt,adeumomnialigna pertinere, Aft.empt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» qusalio nomme non appellantur. ueluüuirgq, N VLLlV S,prononullins,lurifconf.li Ff. P q^ deiti« |
a A N TE - V carbones, nuclei oliuarum.quib. ad nulla aliaro rem, nifi ad comburendu polsit uti ; fed amp;nbsp;bala. ni,uel fi qui alij nuclei.1.nuclei appel.de Leg. iij. NVDA amagiftratibus rclpub. per transla» tionem, pro dcftituta. N V D A padio qu» fit.pulchrè tradant Pau» lus in llegitinna conuentio.Vlp. in llurifgentivu §.fcd cum nulla.ff.de Paél, lulianus in l.folët. de Præferiptuerb.Sp. , . , NVDA uenditio,pro fiditia 8c fimulata.I.na da.fF.de Contrah.empt.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, NVDA uoluntas tune intelligitur, quü quid fitcitraexteriorem interuenientem formulam, quæ interdum fufficit.ut apud luftinianum in $, interdum.lnftit.de Rer. diuif. Vide Cantiunca* lam ibidem. Sp. . N VD ATA,indicata,patefada. VIpianus de Recept. poft nudata utriufque intima, atque fe-creta aperta. N V D y M,inquit Seruius,dicitur, quod nuti quamteftumeft,ut faciès. Verùtn nudum diet turnoftris.quodneqi rei traditione.neqi p'gnq re.neqi fideiuftbre eftueftitum.C. de Paéi.l.ira-ditionibus.l.fanciinus.C.de Verb.fig.Sp. ^ N V D VM ius Quiritum,luftiniannsceuuer bum uacuum Sc fuperfluum fuftulit,lib,vi). C.ti tul.xxv.qudd anirni iuuenuin, qui ad primam le gum ueniunt audientiam,perterriti ex primis egt; orum cunabulis, inutiles legis antiquæ difpofi-tiones accipiunt, Sp. N V D V M miniftenum » apud Paulum in l. j, adVelleian. N V D V M padumVide.Padum cóuentum. N V D V M præceptum,quod fine çaufa fit. E* ius exemplum extat apud Scæuolam in l. pater filium §.lulius Agrippa, de Leg.ifi. Sp. N V D VM teftimonium, quod caret religio-hç iurifiurandi.Vidc c.tua.cxt.dcCohabitat.cle ric.Spiegelius. f N V D V S confenfus,boc eft,qui ftipulationç deftitutus eft, fuHlcit in conftituendis fponfali-bus.l.iii] ff de Sponfal Sp. N V G AT O R1V M.uel quod eft nugarü ple^ num,uel quod eft nugarum, hoc eft, leuiom rc« rum,ac nullius ponderis.ut apud Vlp.in §.erro-nem.lfi quisfitfugitiuu$(ff.deÆ'.dil.edid.Sp. N V D v S fermo,apudlurifconf.in Ifciendû, Sj.deÆdihedift. N V D V S exulat. Vlpian. Null a reftitutionis æquitas eft aduerfus cum , qui amifsis bonis, 8c ciuitate reliôa.nudus exulat,in fin. l. tutelas. de N V D V S ufus,qui fine fruftu eftlj. ff. de V^ niri fol et, quitus modis ufosfruftus conftitul N V L.V A M diet fententiaro,decent e^caufis N V LLl alq, quant mibi. Hxc uerbanon in-adum perfedum.l. ftetilis, §. fed fi.ff. de |
|
N ANTE V de înterdiNûllîus funt liber® perfonae. Sic Imp, Inftit.de Rer. diuif. quod diuini iurii eft, id nul* lias in bonis cHc cenfuit. Sp, N VELO modoprædiumfuburbanum.auf domum hæres alienet. Heredis hsres aliéna* uit,quid iuris,Sççuola refpondet,in I.Lucius Ti tius.de Legat, iij. Sp. N V1*L O éxemplo aliquid facere, id eft, nö« uum aliquid facere,amp; inauditum. N VLI* O numero homo, pro nullius pretij, cftapud Ciceronem iij,Philip. Sp. N VI* 1*0 pafto,pro,nullam in pattern, keines tfcri/x.l.pupillus.ff.Qu®in fraud.Credit. NVl*l*VM ,pro nullius momenti amp;utilita* tis,fiue irritö,amp; inani, Vnde ihterpretibus Nul* lura amp;nbsp;Inutile equipollent. IF. Quod cuiuf. uni« ucrf.I,j,§,ei quidem. amp;nbsp;Qui fatifd.cog.l.quoties* Spiegelius. N VLLVM item pro imperfefto dici. Albet, admonuitexuerbis Ïuftin.^.penultdnfti. Quib. mod.teft.inHr.Num, inquit, imperfedum tefta« mentum Hne dubio nullum eft^ Sp. NVLLVS metuseft,fidolusintercedit, ut dicit VIp.I.v.ffiExquib.cauf, maior. N V M, particule, fubintelligitur negatio, ut flpud Vlp.in I. incaufæ cognitione.ij.in prin.de MinonbuS.Sp. N VMBRALÏA fimplicia larifperiti nomi* nant, que Latinis nominacardinatia funt,fcili* eet unum,duo,tria,amp;c. Nam nó poftet addi pœ« na,nee in fadis,necin fpccicbus,per nomina nu meralia multiplicatiua, fcilicet duplü, trïplum, quadruplum,amp;c. Vide Zafium enarrantem $.ogt; mnes.lnftir.de Adion. Sp. NVMKRANDi uerbum ad rem ipfarn prç* fentem rcfertur.l.fi ex cautionc. C. de Nó num. pecu. Elegans cft Alexandri didum,amp; à magni nominis interpretibus receptum, Numerate ef« fenaturepotius,quàin iuris uerbum, ConHI. clxxix.in ij.uolu. Quod amp;nbsp;Alciatus probat, nifi cum conftaret nullam numerationé fadaintüc fuifle,fcd dclcgationem. NVMBRARE pecuniam,proprefentépe« cuniam dare. Plurifariâ uerd numerata dici po* teft,utoftendit Azo in Summa. Sp. NVMERATIONIS appellatione,(peciei datio cótinetur.l.j.C.de Dote cautnó num. Sp. NVMERATIO preeij déclarât,cuius Ht do minium.l.fcd amp;H quis.§.j.fF.dc Vfufrud. Sp. N VMBRI militates, inde,ut Egnat.opina« tur,difti, quod ad numcrum omnia preftarent, nd quod corum certus quidam numerus eftet: quod hodicTurce.Galliquc, amp;Ægyptii reges, Burgundionumq* apudnos principes maximi potentifsimiq; obferuant.certum quendam mi# litunumcrualentespacisetiätemporibus. Sp. N V M B R O eximere,cft eximiû amp;nbsp;egregium, ac fingularcm aliquemconftituerc. N VMERO plurali,profingulari.l. nóeftft« ne lib^is.8t contràHngulari pro plurali,l.in ufu iuris.de Verbor.Hg.Hguratêlurifcoss. utuntur, quod amp;nbsp;Apcllusannotauit. Sp. NVMERVS etiam ordinem amp;nbsp;turmam fi* |
gnificat.Vndenumeri militumdicuntur.l.j.i» fin.de Bon.poiTcxteftam.mil.Hirtcamp;numero« familie. Vide Alc.in Comment.deVerb.fign. N V M M A R ï V M tribunal. Seneca j.deßen» ficijs uocat,intelligiuolcns,utBcroaldus ait, in dices,iudiciumq« corruptum.Sp. N VM M A T V M indicium, quod fit acceptiJ nummis.apud Cic. in Verr. amp;nbsp;numarij indicés, premia corrupt! amp;nbsp;fordidi.Cicer.pro A.CIuen-tio: Varia iudicum ge»cra,nuinniarij pauci,fe(l omnesirati. Sp. N V M MI appellatio ftriéKor eft,quàm pecU' nie.l.ligatores. jl.quod ait Pretor, de Arbitr.l.j-de Contrah.empt.ex Alciat. Sp. N VM MI nalorem Alc,explicatinl.leftaeft« ff Si certum pet.Idé in d.Commen. ait, eosuul* garem doftrinam plané ottendere, qui uulgans ferinonis argumenta idé arbitranturdenariu® amp;nbsp;nummum efte : quod pietique Doft, tradidt' runt in I.que extrinfecus. de Verb. obl. NVMMI adulterinibonis opponuntur. N VM MI repofiti. Lege,Mobilia. NVMMI reprobi, apud VIpian. in 1. elegiH' ter.$.j.dePign.aft. N VMMl S indiftinftélegatis,hocreceptaiH cft.utcxiguioreslegatiuideantur.autorVIp* cad.l.de Legat.iij. ' N V MIS M A,idem quod numus. VideBiS' tol.in Rubr. C.de Vet. nomif. poteft.amp;pertot tit.Spieg. N V M M O S aureos es dici,Vlp.autoteft,(i‘ Vcrb.fig.d.dift.Æs,amp; ibid. Alcia. in Comment. Nummps autem aureus,cuius hïc eftmcntio,W ftertios eris centum ualebat, hoc eft, denano* argentcos xxv, quod idem in DilpunftioniUiO notauit.Sp. N V M M O S corrafos dare,apud Vlpiattio*' iij.§.plané.de Statu lib. NVMMVEARIVS, menfarius, menfulafl' nfque aliis dicitur, ein Vuechßler,lt;iai nummosa» menfam tenet, uel qui ex officio menfen«®®' ró inferuit.Sed potius eft, quod tradit lurifcoS; in §.nummularios,l.quidam.ff.dc Edend.Ho^ conditio fuit aliquanto inferior argentarijs,!“ cut apparet ex I.quedam ,ff. de Edend.quonia® ad inftar argcntarioruiq pecuniam tradabani permutando amp;nbsp;foenerando, fed non publicaa»' toritate. Ideoque rationes eorum minonsH^ amp;autoritatis erant: edende tarnen ,cumpo^' larentur ab ijs,quorum caufa fcripte eftent ’’' de Paulum in I.quedamfunt.§.ult.ff.de EdeW». Nee tarnen argentariorum conditio olim fait honoratifsima. Legimus enimapudSuetom* urn fuiftc probri loco obieftum Oftauio Augii' fto,quód progenitores habuifiet argentariamf* eientes.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, NVMMVLOS inueterales (Hmodèdioi® incorrupta non cft) exponit Calliftratus inl.d* uus.de Bonis damn. quos uiftus fui caufa fa promptuhabucrit: fubaudi,damnatus adfaf* plicium. Haloandcrnoftcrindicatfcholioraar« gi nali, cur pro inueterales, legi pofsit, uentrali. Népe quod folét plcriq» à laterib.in femicinâm, quod |
quod idemamp;uentrale dicimns.fubtus occukos habere loculos,quibus non folùm fudariola/ed etiam Isues nummulos in quotidianæ uitæu-fumgeftant. Ventralis etiam meminit Plinius lib.viij.ubiairPatris mei memoria, cœpere Am phimallanoftra,ficutuillofa,8£ etiam uentralia. Spiegelius,
N VN C, particulaed dilationis exclufiua. I. fcimus.$,cû aüt. C.de In offi.tcft. Propriè nâque prüfensrefpicit tempus.l.urbe.ff. de Statuhom. amp;nbsp;ÂmiLEd tarnen reperire, ubi in futurum pro* téditur,ut in Decretis Pontif. exempla citât Al-beric.Aliquâdo nullum tempus dénotât, amp;nbsp;pro fedaccipitur.Lege Vallam inElegant.libjj. Sp.
N V N G prout, extunc. De bac claufula uide Bartol.irtprinc.l.fiftipulatus,deVerborum obligation. Spieg.
N V N CIV S,amp; res ipfa,amp; perfona dicitur.ui ^eîeftuin. Sp.
NYNCIVS côiTiunis,ideft,uiator,feupræ» coiutuulgan fermone accipitür,multa habet no tnina.quænot. Aut. de ludic,$. de unoquoqs. 8c C.de Sportul.l.ij.Sp.
NVNciATiO prohibitionemfignificatin cdicfoprætorio,de Üper.nou.nunc. In lege lu-Jia, dearinona,qua mulierum mutatio admitti-tur,accufationcm. Etant 8c nunciationes, quas publicê conftituti Irenarcbi Præfidibus facies bant,dedeliftis,quæ ubiq; fièrent.Hæc 8c noto» riaLatinèdicûtur.l.ab aceufatione.ad Si C.Tut pii utfupràindicaui. Sp.
N VN C VP ARE,eft uoluntatem circabærô disinftitutionem,legatorû dationem,cæierafqi ’^ teftamenti partes,lingua 8c uoce exprimere no» rpinareq;. Hincteftamentum nuncupatorium, quod fit fine feriptis, coram feptem teftibus,ui-’^suoce;8c eft iuris ciuilis,teile VigliOi Iulian.in hdita. de Bon.pofleff. fec. tab. Quoddam tefta-*P6ntuin in tabulis fibi fecit:filio autem impube ripernuncupationemfubftituit.Nam quemad-tnodum fcripto filio haeredi, feparatim ab hære. dibuspatris, ita nuncupate poteftuiderifepara timàfcriptispatns,hæredibus bonorum poflef no dari.Nuncupatum hæredetn à fcripto dillin« ?'’i^.''’^'^’*quot;’®dus,cuius meminit luftinianus Jnftit.de Teftam.§fin.Budçusinquit: Nuncupa re,eft non fcripto, fed uerbo cauere, uel dicere. Vnde tcftainentum nuncupate, apud Plin.libro xiiij de Ebrietatc. Sp.
N VN C VP A RE uota, eft alicui diuorum uo ta poHiceri 8c deftinare. Caius de Vetb.fig. Poft caîendas lanuarias die tertio pro falutc princi-pis uotafufeipiuntur.Sp,
NV N C VP ATA pecunia dicitur, quæ (ut Cincius ait lib.ij. de Offic. lurifconfuiti) nomi-’^”»8ccertacft,ptoprijfq; nominibus pronun-cwUAtSantra lib. fecundo de Verborum antù quitate.utrefertpeftus.fatismultis colligit, nû-cupata nô de tefto nominata fignificare.fed pro milia amp;nbsp;quafiteftificata, circumferipta, recepta etiam in uotis nuncupitis effe cóueniétius. Sp.
NVNCVPATAuolanu#,pro expreffa.S. fin.Inftit. deTeftam. Sp.
NVNCVPATIVVMteftamétumilIudeft,, ad cuius firmitudinem 8c fubftantiäm necefia-ria non fit fcriptura:tametfi nunc ad perpetuanï rei memoriam, facilioremque probationem fo-leat in feriptis redigi.Item eft teftamenti genus, quodappeUaturin Scriptis: quia fine feriptura inualidumfit. Eius forma traditur C. deTefta-ment. Quære Teftamentum nuncupatiuum. Spiegelius.
- N VN DINA S ànonodie didas nemo igno rat.Vlpianân fin.l.iij. de Ferijs. Item in eum,ait, qui quid nundinarum nomine aduerfus corn« munêutilitatem accepit, omni tempore ius daa tur. Porto fi quid fuffragijs populi Rom. feren-dum crat,id per ternas nundinas recitabatur,ac promulgabatur. id tempus Trinundinû,8c duo-bus uocabulisTrinum nundinum dicitur. Vnde etiam mos traólu$,ut leges tnnudino die pro mulgarentur.
NVNDINIS impetratis à principe, Mode* ftin.ait,non utendo,qui meruit, decénij tempore ufum amittit.Legimus Claudiu quamuislm-peratotem, tarnen lus nundinatum in priuatä fua praediaä Coftpetijfle. Sp.
N V N DIN AR I,uenditare, inquit Bud.pre-cio addicere,inftitorio more aliquid ad qusftu exerccre:quod 8e nundino,nas, dicitur. Cicero tarnen fæpius pro emptitare utitur, ut idem ex-cmplisprobat. Sp.
NVNDINARIVM, quod ad nundinas per tlnet, uel quod nundinis deputatum efi:. ~\ N VN q,VAM.nonullo,uelnullotempore 1.prouidendum.ff.de Poftul.l.locum. ff. de V fu-ftuél.Aiberic.Sp.
N VN OiVlD.numaliquidper interrogatio nem.1.prima,ad fin.ff.de Pignor.aél.Sp.
N VPER,nonlongo tempore. NeqiUero al boras refertur,fed uel ad paucos dies,uel ad pau cos menfes. I. nuper conftitutum. ff. de Leg. iij. Inftit.de Vfucap.§.fin. Sp.
NVPTA Labeoni nonüidetur,quæuirum pati nó poteft l.pen.ff.Quan.dies leg. eed. Item nee fponfa intelligitur.l. in eo iure.$. hoc caput. ff.de Ritu nupt, Sp»
NVPTIAB tantum pluraliter, coniunélio maris 8e fœminæ, lurifconful. 1. j. de Ritunupt. Nuptiæ,fiue matrimonium,inquit,diuini 8c hu-mani iuris coramunicatio. Communicatfiqui-dem uxor cum marito, nó folum iure humano, fed diuino panter : hoe eft, utitur ijfdem facris quibus maritus,atqi ipfius familia.nonquibus pater 8e agnati.Obferuanduin autem, loqui lu« rifconfultum ut ethnicum, apud quos quæuis familia babebat fpecifica fua facra . Qua de re la tius Alciat.lib.j.Prsetermiff.in didione Sacra. lu ftæ nuptiæ,hoc eft,legitimæ dicuntur, fi Roma« nus Romanam,hoc eft, liberæ conditionis ma-fculus liberam ducat uxorem. Præterea ut con-fentiant non folum qui iunguntur,fed etiam pa rentes , fub quorum funt poteftate. l.nuptiæ. ff. de Ritu nupt.l. nec filium.C.de Nupt. Cum autemnuptiæ celebritas ipfa coniugij fit, cum mulier obnubitur, id eft, uelata facie ad maritû deduci-
-ocr page 370-Ä N TE
|
deducitur, propriè non dicimus folui nuptias, fedipfum matrimonium.Rubric.fF.Solut. matn mon. Spieg. NVPTIAE per coemptionem quitus fie. bant uerbis .Boethius docctlib. Comment, in Topica Cic. ij. NVPTIAE nefariae propriè dicuntur, quS inter afcendentis amp;nbsp;defccndentis lineae homines committuntur. Eæ uero nuptiæ inceftæ ha-bentur^quarum collatérales in uettis gradibus autores funt.atqs itematfines.Reliquç uero modo illicit»,modo inutiles uocantur.Quâuis pro mifcuus huiufmodi ufus ell apud lurifcoss. Sp. N VP TI AE feruiles .lure ciuili conlbatma« trimonium inter dues Romanos amp;nbsp;liberos dun taxât effe. Inftit. de Nupt. in princ. Seruos ueró haudquaquam porte in matrimortium conueni-re.l.cum ancillis.C.deInceft. nup. Sané iure Pó tificum c. j. de Coniug. feruor. approbat» funt feruiles nuptiæ,citra tarnen domini fraudem, NVPTIARVM mentioad primas nuptias referéda elb, quod amp;nbsp;Albcric, indicat. Pompon, in 1 .boues.de Verb.fig.Hoc,inquit,fcrmonc,dü nuptaerir.primçnuptiç fignificantur. Cuius rei rationé pete ex Cómentarijs Alciat.in eand.Sp. NVPTIAE firmse.proualidis, amp;quæiure confillunt.ratæq-, habentur. Nainqi ueteru inlli tuto, iilegitim» nuptiæ quædam credit» funt. NVPTI ARVM tempus,eftipfanupriarum fcftiuitas. l.fancimus.C.de Nupt. Itaque pro fpe nuptiarum improprié accipiuntur. 1. ij. in fin, ff. dcPriu.delic. Sp. N VRVS uxoreftfilij. Atqueeiusappellatio ne, pronurus, amp;nbsp;deinceps cæteræ continentur. ff.de Verborum fignific.l.nurus.l.ij.$. nurum.ff. Qgt;ii fatif. cog, N V S Q,V A M, nullo in loco, quod nufquam relatume(t,nec ufquam receptum. I. j. ff.de Sc« nat. Ex Alberico. Sp. N VTRIRB uerbuin.eandem quæàCaioin l.quod nos hoftes.de Verb. fig. u«rbo uiuerc tri buitur, interpretationem acciperc, Cotnxus re fpondit.tefte Alciato. Sp, N VTRIRI infantium.ali adultorumerte.in-terptes monuit in 1. pé. ff. de His qui funt fui uel alien,inr. quod Seindidione Alimus.indicatü. Lcxij. C,dclnfanr, expof, iubetnutrire fobolé fuamunumquemq;, Sp. N VTRIRE debitudicitur, quumufurçnon foluuntur, C.de Dcbit,ciuit,l.ij.lib,x,Sp. N VTRITI A,QræcèTf,-fâ»,dicunturnutri-cis merces. Bud.in Annot.prior,Se Alciat.in l.in terdonum.de Verb. fig. eo uocabulo utitur Vl-pian, ad fin.l.j.deVar,amp;extraor cognit. Ad nu« tritia qooqi,inquiens,officiumPræfidisuel Prç toris deuenit.Namq; nutrices ob alimoniam in-fantium, apud præfides, quod fibi debetur, pe-tunt.Sed nutritia eoufqs produceinus,quoad in fautes uberibusalun/ur.Sp. N v T V S ,uolütas quç figno declaratur:quod fit uel oculis,nel capite,uel manibus.Nutu rclin qui poteft fideicommiffum.I.nutu.ff. de Leg. ii(. Verum hçrcs nutu inftitui nequit.I.iubcmus.C. |
dcTeftam.Plin.docetIib,j.Epift.nutüdici,cuiil quis annuit;amp; renutü,cum recufat. Namq; ego, inquit.fimili nutu ac renutu refpódere uoto tuo portuin. Porrö cui fummam porentiain adfcribi mus,erus nutuacrenutu cunéb geridicimus. Multü eft, uerbo efficere quod ueli$;at plus eft, idem efficere nutu ac renutu, in quit Erafm,Sp. N y NYMPHA, Latinèfponfadicitur, • NYMPHAÄV M,locus,in quo mulieresk-uabantur.lofephuslib. j. deBeliolud. ApudA» fcalonem riymphæa condidit,amp; keus ornatifsi» mos.Iul.Capitol. Opera Gordiani Romænulb erant,præter quædam nymphæa,amp; balneas.Ah ciatin l.fi quis diuinam.C.de Aquæduff.lib.xj. O Vide GJoff in c, ex parte charifsi-mæ.cxt.dej'id.inftr. O B, propter fignificat. Albed* exlurifcoss.exemplaponir. V®' rùm ob abfoluendum, ob tacendum , Scfimilis, pro ad abfolucndû, amp;uel ut abfoluat: àprojJ tacendû, uel ut taceat, accipien Ja 1 unt. An uero conditionem faciat.caufamq; proximarndeno-tct,Bart.docet in l.jC.de Legat.lib.x.Sc inl.j-C-de Senten.quæ pro eo quod intereft.Sp. O B duo uerba ohm totus orbis feftus cft.V de annot.Eraf.in cap.j.ad Hebr. Sp. O B rem datur, ut aliquid in futurum fequS' tur : quo non fequente, repetitio dati competi'-Obcaufam uero damus,quæprætcritaeft:udo ti cuideo do, quod aliquid à te confecutusfoor, uel quia aliquidatefadumeft.l.j.ff.deConóc-ob turp.cauf.ldamus.ff. de Cond, indeb. Sp. OB A M B VLARE,eftaduerfusaliosambO' lare,amp; quart ambulant! fe opponere,fiuecircûi' re,aut obuiam ire. Feftus. O B C A E C A R E foflas, hoc eft, obtegere,amp; défuper claudere.ne pateant Bud. OBAERATV S, qui ære alieno iam obligS' tus ert,quart ære alieno obrtriclus,amp; debitor id aliquid opcrandum. Sp. OB D ORMIRE.nonuitadefungieft,quoi nullo idoneo autore Ecclefiaftici recepere,fe(l dormire rtgnificat,Vlp.ad Legem Aquil.l. fl 1er' uus feruum. Sifornacarius inquit.feruuscoli’' ni adfornacem obdormiuiflet.amp;uillafuifrcteJ^ ufta,Ncratius fcribit.exlocatoconuentumprf-ftare debere, fi neghgens in eligendis minü^f'* fuit. Spieg. O B H D l R E malo principi,ferre eft. ViJeb' rafmum fuperillud Apoftoli adRomanosddeO que poteftari fubditi eftote, cap. xiij. Sp. O B B V N D A, ut Alber, citât, pro exequeda, fiue peragenda.in I.eft ucrum.C. deincol. lib.rt' Haloâder fubcunda reportait, fenfu codera. Sp. OBBX fignificatcuiufcunqireiobieclione. fiueobftaculum.l.adulterij accufatione.C.de Adult. Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, O B i R E diem deftinatum, id eft,prsfto efle . dicmdeftinatum. 0BIR» |
|
0 BIRE munus confulis, fungi officio con» fulis.oiircgifrcrtdcr HurgermeijUr. O BIRB h®reditatem, proacquirerepoffef-fiönem liçreditatis.eft apud Cic. pro Lege Agra na, Sc pro frequcntare,pro M.Cçlio.eadcm figu ra qua dicimus,obire prouinciam. Sp. 0 B iREuadimonium, cft ad diem fe fiftere. Lege, Vadari. Sp. o B H s s ET diem,pro mortuus eft.l.j. C.de Cond, infer. Alberic. Sp. 0 BITER,pro interim, inçidenter.l.j. in fin. ff.deRefein.uend. Interpres pro ftatim accipit. 0 B1V R G AT 10, poft turpe fadum caftiga tio. Feftus. 0 B L A TI O , apud antiquos genus penfita» tionis fuit,autore Afconio, qu® auxilia nunc di lem dicun t,puta ex feriptura,8c partium conferi fugenita. Sp. cimus,utlatitis déclarât Budæus in Annotât, prior. Spieg. o BLAT VM furtum.Lege.Eurtû oblatum. OBLiGAREfefurti. VideOelliumlib.vij. capite xv. OBLIGATIO ,proprio modo accepta,eft iuris uinculuntjquonecefsitate adftringimur a« licuius foluendae rei,fccundum Romanae ciuita tis iura. Inftit.de Oblig. in princ. Eft autem ob-ligationisuerbum generale.diuiditurqi m earn, quseeftexcontratfu,exdcliélo.8c quafr.prçter-ea in naturalem Sc ciuilem Ciuibs obligatio cft, quamciuilista'ntùm ratio introduxit, propter fi dem, quam leges etiam Icnptis adhiberi uolüt. Plané fiquislcripfcrit ,debere etiam id quod Cl bi numeratum nô eft, ex ea feriptura obligatur, nifi legitimis exceptionibus fe defendant, ut pa tetlnllit.tit.de Liter.oblig. OBLIGATIO .Nulla adio eft, quæ non ali quant origine trahat ex obligatione . Et rurfus: Obligatio exaliquo negotio. imo reales aftio« ^sbf'âcloremrelpicias.habcnt perfonalem ob^ ligîtionem ; fin autem reuin conoentum, alitef eft . Nemo enim dominium rei, uel lus in re po-teftbabere,nifi ex precedente confecutus fit ge ftonegocio.ltareftè fentit Roffredus.Sc qui eu reprobare tentant, bi nihil minus inteUigunt, quaraaftionis definitionem. autor Dn. Old. in Copia. Spieg. OBLIGATIO, pro adione, apudPaulutil, inl.naturali.§.Acfiquidê.dc Pr®fcripc.uerb. Sp. OBLIGATIONE dimttti,apud Papiniaii maritum deducere.Ex Alc. Sp. numinl.libettusquIoperarü.ff.deOper.libert. OBNVNCIAT 'qui malam ré nunciatiqui OBLIGATIONEN! ex fado 8cinfadum bonam,annunciat.Donatus autor .Hincobnun |
OBLIGATIONIS naturalis officia funt, primùm parère exceptionem.l.iuris gentium.§. led cum nulla.de Pad. Quod inteUigendum eft, ut Apelles déclarât,®*f«T«T,ÄWf, cap.iiij.de Effe-du . Deinde utfitfatisadnouandum.l.j.in fin, de Nouât.Turn ad conftituendû.l.j, §. debitum. de Conftit pec. Præterea ut accédai fideiuffor. l.ftipulatus fuin. cum l.feqlt;de Fideiuff.l. natura-liter.de Condid.indeb.Rurfum ut accipiatur pi gnus.ead.l.naturaliter. Poftremo ad compéfan-dum.l.etiam.de Compenf. Sp. OBLIGATIO obligatur,in 1.creditor pr®-dia.§.pignoris.ff.de Pignor.Obligatio ex materia pignoris dati,obligaturadeffedum adionis producendum. Sp, OBLIGATVS dicitur, qui exceptione fe tueri nó poteft.l.uel obligatus.ï.j.flf. de lib. caufi Afconius. Obligatus in bonis dicitur, amp;nbsp;in uin-culis.Spieg. OB Ll G AT o durare.Vlpianusinl.ité quç-ritur.ff.Locat.Qui impleto.inquit, tempore con duftionis, remanfit in conduftione, non foluin reconduxilfe uidebitur,fcd etiam pignora uide* tur durare obligato.Sp. O B L1 dV A libertas,oppon. direft®. Q.uæ* re, Libertas direfta. O B L1 Q,V E aduerbium, cui contrarium eft Rede. OBLITER ABITVR.jPabolebitur, 8equa fi èliterarum monumétis delebitur.l.hi qui lan» ftaiti. C.de Apoftat. Ex Alberic. O B LI V10 ,memori® defedus.Prçfumitur autem ex longa abfentia nalçi.ut not. in 1. furtû. §.fundi, ff. de Vfucap. LcgeBart.inl.exconlena fu.§.eum qui ff de Appellat. Sp. O B L O Q,V 1 ,eft contra me loqui, 8c quoda-tnodo expoftularc mecum. Sp. O B N1X E.cum conatu.inftanter, totis uiri-bus.Spieg. O B N O X1E dicete fententia, apud Lluiura Bud. interpretator trepidè.Sp. OBN OXIV S,quipœn® obligatus eft, pro pter deliftum.autor Petrus . Transfertur autem ad alia mul ta,ut ex Grammaticis patet.Sp. OBNVBEKE mulierem,cftcamuclataad OBNVNCIAT. quimaiam rénuncianqui colligitVlp.ini, adionum genera.§. adionum ciatio augurum.cum aliquid fieriprobibebant, autem.ff.dc Ad. Sc oblig.8e clarius Modeft.eod. quoniam aufpicianon addixiffent. Alc.in Corn* 'bl.obligamut.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ment.fcribit, quód denunciatio, qu® problblto GBLIGATIO fideiufforum, accefsioeffe riaerat.obnunciatioproprièdlccbatur.Sp. «‘«tut,8cfequela principalis obligationis. Igi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;OB OLV S .uideRhodig.c.ij.lib.Antiqlcft. tuiplusiYi accefsione effenonpoteft, quim eft x.Alex.cap.xx.lib. ij. ... . _. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. _ , . . oBREPERE,fallere,boceft.incautumag- gredi.Vlpianus l iij.^.puberi quamuis. de Cat* OBLIGATIO naturaliscft,qu® exiuregé bon.cdic.Sedficumeffet pubes,quafi impubes tiuni per conlenfum oritur, etiam nudo pado, obrcpferit,dicendum ent, nihil eum egiffe. Ac* uteftpaftamno petendi.l.fi unius. §. padusne curf.inl.fi quis obrepferu prafidi prouineiK.ad petcret.ff.de Padis. Ex ijs utrainqi fi conlunxe- Leg. Corn, de Ealfis.uim fignibc ationemqibu* tis, refurgetobligatio, quam ciuilem 8c natura- lus uetbi patum pcrcepit.uiBud^us luculentet oftendij ^quot;^^tat,8cfequela principals obligationis . Igi- in printipaVi re.Vidc Tbeopbil.lnftit.de Pidciuf lor.SpiegeVms. |
|
o A N TB B oftcndit in pofter.Annotat. Spiegelius. OBREPERBad magiftratü dicitur, quifak fa fpecie nel probitatis.uel dodrinç ad magiftra tus afTutnitiir, Sc.utuulgd loquimur, per hypo-criGn.Hinc obreptio.latens amp;nbsp;faliax aditio : Vl-pianus. Patronum auté appellamus, etiamfi ca-piteminutüsfit.uclficapite libertusminutus, duin arrogecurper obrcptionem.l. fed fibac lege emi. §, patronum. IE de In ius noC- Ex hoe §lt; quod uulgatum eft uerbutn, Refcriptum impe-tratdm per obreptionetn,non ualere.natum ui-deri poteft.Id quod adeó uerum effe dicit lafon, lefte Hegendorphino in eod. ut etia refcriptum à uiro fanétimonia fpeâabilj, per obreptionem iinpetratum.nuliius motnenti fit.Vide Bald.c.j. in ha. Vc lite pend. amp;nbsp;1. præferiptione. C, fi conti iusuel util. publ. $p. OBREPTIONIS auteinpœnamBart.ex-ciititincLl fiquisobrepferit. Quod autéà principe obreptio non fit infolita,fac.l.pr£dia. C.de Loc.prâed.lib.xj.l.fin.C.deDiuerf.præd.l.fin.C. de Fund.Sc falt.rci dom.eod.lib.cum fimil.Quin amp;nbsp;Itnp.ipfe queritur in I.j. C. de Petit, bon.fubl. 11b. x. fefé inuerecunda petentium inhiatione a-deó conllringi.uteriamnon concedenda tribu« at. Et alibi .precationes huiufmodifurtiuas no-minat,I.j.C.de Fund.limit.lib.xj. Sp. OBRIZATI folidi,funt Impp.inl.uniuer« fos.C.dc Vct.noinif.pot. aurei ex puro auro for inati.Plinius: Auriqueexperimento ignis ed.nt fiinili colore rubeat quo ignis. atqgt; ipiumobri-zum uocant.Pro Jituiu item cti.hoc in codione non minui.Sp. O B RIZ VM. Vide,Holobrizæueftes. ÓBROGARE,eft legcm legi contrariam ro gare, Græcé Mnairfi(ap dicitur. Tulanus Annot. Jib.Bud.epift.iiij.Spi OBSCOBNITATIS uocabulum.inI.j.de OfF.præf.urbi.fpccificèàlurifconf.accipitur.nô generic^, ut putauit interpres, nimirum pro nó nominado fcelere.Feftus ab Ofcis dcriuat.quo-rum frequentifsimus fuitufus libidinum fpur-carum. Spieg. O B S C VRE,cótrarium eftpalam.Vndcnc-que.uel non obfcurê, pro manifeftd amp;nbsp;apertè. OBSCVRAE perfSnae,clarisopponuntur apud Cicer. amp;nbsp;luftinian.in Aut.de Teftam. $.fan ciinus.Coll.fexta.Sp. O B S C VRi uiri,hoceft,ignobiles,obfcuro loco amp;nbsp;gencre orti.in Aut.de Uefenf.ciuit.$.j.amp; Quib.mod.nat.cffic.lcgit.§.quifquis autem. Sp. OB S CVRITAS,ainbiguitas,uelgenerali-tas in uerbis recipit interpretationem à quoti-dianoufu.Nec mirum, quum amp;nbsp;lcgislatoi;es dc-cifiones corumex quotidianis ufibus fundare folean^Text.in I.cérti condjtio.f .fi nummos.amp;: in l.certê.in fin. de Precar. Et dicit Imp. in 1. j. §. nulla, de Vet. iur. enuck eas leges efie firmifsi-mas,quEquotidianoufuroborentur. Sp. O B S C V R O loco nata, pro humili magis, quiin pro ex uili genere.ut interpres accipit.in-telligendaeft in l.concubina.ff.de Cocubin.Sp. OB S C VRÂRE.prçtcrnotumfignificatuiD, |
etiam pro no curare,fupprimere.tegere.obo«' brare,Budçus obferuauit.Paulus,Obfeursr^ minibus altius tollendo - Idem, Obfeuratis * dibus habitare poteft etiam, l.fi is qui binas. deVfufr. Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. I O B S C V R V M.difficile, amp;nbsp;quod ftatim W^ ligi non poteft, Vnde obfeuritas, hoceft,cuiuS fententia latet.iure noftro improbatur.l. fi kg?' tario.§.fin. AF de Fideicômiff.libert. Bald, céwiii omnem intelledum, qui nonconfonataurio'?® uulgi, efte impertinentem, de Pace Conlfant.in uerl. Promit tendo. Contra,laudeuehiturfetW® nisclaritas. in Aut.deTeftament. iirperfe^is-Solemus autem in obfeuris,quod uerifiwilk* cft,autquod plerunq; fit.infpicere.l.inobfcuf’S-IF.deReg iur.itaqsoblcurum,hoceft,quoduilt;i aut nullo modo intelligitur, aperto opponitufi id eft,ci quod planû amp;nbsp;liquidum eft.Exeinpk® habes in fF. Legato fundo Seiano.cum SeiaM duo in hæreditate effent,hæres offertuilioréjt’ gatariuspreciofiorem petit. Duo funtTitijiP** ter amp;nbsp;filius. Teftator Titium rutoré fcripfit.na? apparetquidatuseffet. Lego Sempronio awi' CO meo:duo Sempronij fiant æqua charitateto' iundi. Huiufmodiobfeurum prorfus dicitur’ noftris,tiiti,atque omnino,tefte Salomonioinl' omnes populi. ff. de luft. amp;nbsp;iure Obfcuruniaa' tem non prorfus,in quo parum lucis eft.amp;id’'’ ambiguo fimile à Fortunat, in Rhetoricis SchO' lafticis nominatur.EtdehocloquiturRégulai In obfeuris quod uerifimilius eft.infpici!nus.amp; alia: Quod minimum fequendum eft,8cainlgt;i' guum,in quo uoluntas loqucntis fpcdandadl Vide fupra, Ambiguum.Sp. O B S E C R A R E,non eft abfolutè rogare,ut Pontificij iuris interpretes exponunt.fedpcria era rogare,uel (ut ait Beftus) opé à facris petera-OBSEQ.VENTlA,pro obferuantia.mal^ citatur, nimirum excorruptis exetnplaribus,ia I.j.ff.deMilit.teft.Haloander fichabet,QnçpU‘ fintincontroucrfiam deduci,fiad diligentia® lcgura,amp;obferuantiam reuocentur, Sp. OBSEQ,VlAnó effe operas, amp;nbsp;tituli dinin' fti, amp;nbsp;feparata ab opens obfequioruin conditio arguit.l.libertus qui operarum, ff. de Oper, lib l.libertos.C.de Obfeq.Quapropter AccurCnul la ratione excufari poteft,qui $ libertus. inpria; l.fi non fortem.ff.de Concl.indeb. de oblequia» quibus opens intellexit.Sed amp;nbsp;Bartol, euro ob-fequiaab operis redè diftinxiflet, obleqaiaies tarnen operas,Zaf.tefte,nó reClè nom.inauit'.ut quibus utrifq; inter felc nihil prorfus conueni-at Nam obfcquiain honoris exhibitione,inre« uerenti uerecundiaconfiftunt. Operæuerô.de quibus infra latius, ipfum operarij laboristra-ftum fignificant.arg.l.operç.inprin.ff.de Opef. libert.amp; I.j.in fin. eod. tit. Sp. OB SECtVIORVM fpecies traffantarin!. j.in princ.l. ij.1. paren s.cum ll.feq.l.liberto.ff de Obfeq.C.de in iusuoc.l.j.C.de Opcr.libert.l.a-limenta.J.j.ff.de Lib.ag.cum fimitSp. O B S E Q.VIVM, lurifconf,in 1.qui protribu nali. utitur pulchra figura loquendi, Zaf. annotante, |
«
-ocr page 373-B
ceron.pro Cluentio, turn alij s loeis accipitor.quot; OB SI GN ATA epiftola, pro occlufa amp;nbsp;figil lata,quod diciturinl.fin.de Leg. ij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r
OB S OLERE ,amp; obfolelccre,fignificat in defuetudinem abir,e. Hincobfoletalr^. qu®ab ulureceisk. Prop rid autem Obfolefcere resdi-cimus, qu® propter antiquitatem malèoleant, uel fordcs contrahant.uelioquinentur. Sp. j
OB S ÖLBTA crimina,prouetuftisamp;apti» quis,in VerrinisCic.ufurpat. .lt; '^qoj
O B,S.O LET A uox, jP minus tenera amp;nbsp;exih, P B S 0 N AT 0 R, qui obfonijscomparadis praeerat, dicebatur. Martian, in 1. legatis feruiSi de Leg,ii).Cubicularios auté,inquit,uel obfona tores, uel cos qui pifeatonbus prspofici effent, non uideri negociationis appellatione cotinefu Grseci illü Agofterem dicebant, Athenæotefte*. Græcûuôcabulum uideri poteft, utait Bayfius, quafii'4igt; lt;'lt;'»«*',qui amp;nbsp;eiit/it dicitur. Sp.
QB S O NI VM.Qu®re,Opfonium.
0B S T ARE proimpedirc.Vlpian.inl.iij.de Offic.Præt.Sed nihil ei feruitutem obftitiffe.ait Pomponius.Nam propriè,côtrà ftarc fignificat, Sicobftaculum pro impedimento,spud Canoniftasfrequenter ufurpatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- • nbsp;nbsp;,
OB STATVRVS. Vlp. in princ.l. etfi fortui Vtiam ego,inquit, nonuidear luminibustuis 0bftaturu?,fi®d)ficauero. Sp.
OB S TETRIX dicitur.quçopem tulerit pa rienti: unde amp;nbsp;parturientes, Fer opem clamant. autor Donat.ObftetricesVIp.uulteffe probatiC-firn® amp;artis Sc fidei.l.j.in prin.de Vet. infpi. Sp.
OBSTINATE faccre aliquid,eft in al tenus malum cum conatufacere perfeueranter, Sein alterius pernicicm mmis niti, Donat.
OBSTlNATlOR animus,pro pertinacio-re apud Impp.in l.ij. C. de Sum.Trinit, ut apud Cic. obftinatior uoluntas.,
OBSTRVEP E,proprièeft, quafiftrue qua dam alicui loco impofita Obfiftere, ne quidef-fluat.Indicauimus, Luminjbuspbftruereueibo antiquoIuris.Cic.quoq; ufum pro Dom. fua,amp; in Bruto per metaphoram. Accurfius in 1. çquif-fimu.§.fi ®dium.ft'.de Vfufru.Obftrucre.inquit, ideft,claudcrelumina, dfnTog'oder diK hecht vet» hautun Proprietatis dominus, obftruerelumini-bus Vfufruduçrij non poteft. Bud. inl. fi is qui bina!5,eod.tit non obfeurare luminibus, ut ubi» que legitur, led obftruere legendum contendit. Halóandcr à ueteri le^lione non repedit. Spi
OB STRlN‘GBREfeamicitiç,-ficdicitur,ut Plautus inPœnulo,lratus quidem homo furti fe aftringet.In hac enim,amp; fimili locutione,qu® a-pud autores idoneos occurrit, ablatiuus aftio-ne.uel iudicio,fubauditur,ut damnatus,iudica-tus,reus,poftulatus: crimine fcilicet. Neratius: Nam amp;nbsp;ipfius rei qu® petebatur,ß tutor iudica-lus fuerit,Sc eoruin quid accident,non effe dan-darn in eum aftionem, monuitTufanus.
OBSTRINGERB feparricjejio, periurio, fcelerc.amp;huiufmodi:procommittereparricidi» urn, fcelus, peierare. Obftringereiurciurando, apud Cæfaremlib.j.Belli Gall.Sp.
G OB-
o Ä N TB tante, cum dicit : Pro perfonarum obfequio, id eft.pJacabilitate.modcûia, comitate, obediétia: amp;eft uerbum elegans.quamuis Ciccr. dicat cfle Terentianum , Donatus tarnen ibidem arguit Cic.erroris,cü amp;nbsp;Plautus ufus fit eo uerbo. Vee bumobfcquij eleganter ufarpaoit Sueton. in ui. taGalbæIrnp, cum dicit, Germanos in primis obfequium rupiffe, id eft, ceftafte ab obedientia Galbæ. lureconf.in Lcum hi,$,fed amp;nbsp;perfonaru. fEdeTranfaél.utitur elegantifsimè.uelabutitur comparatiuo.obfeqpior, epm dieft: Si forcé ob-fequiorem uitam habent,ideft, indulgétiorem, delicatiorem.qui plusexalimentispendeât.ne-. mo enim dicit obfequius, nifi fortaffe â nomine Obfequiofus formetur.utZafius monuit.Duo^ bus autem modis præftari obfcquium, traditun in dift.l.qui pro tnbunali.Æde Re iud. Porró ne mo Latinèloquentium,obfequium pronumi-niseuJtuufurpauit.Obfequiü enim diciturmo-remgerentis aliens uoluntati,quod frequenter fonat in malam partem. Vnde inoncntc Erafm. Paulünterpres cap. ix. adiRom, uulgari fermo-nelocutuseft.Sp. •
OB SERVAN TIA,proueneratione, amp;nbsp;ho» noris exhibitione. Ab obferuo, pro ueneror, amp;nbsp;admiror.Obfïruatio üeró,quafi adnotatio quç-. dam.amp;animaduerfio. Idem aliquando tanden quod obferuantia, hoc eft, honor Öe reuerenu:}. Adi Elegant. Valls.
OB S BRVARE,pro aduertere diligenter; «gt;lt;f/efcfK,4K^i»fn-ke)ï,l,obferuarc.ff.de Offic. Præ-^i-Valis eft idem quod euftodire aliquid ocu» ^‘sanimons in modum fpeculatoris.nc nos filen ï*o tacitoq; prætereat. Sp;
OBSERVARB iudicium,eft caufæ adefle ’pudlurifperitoSjinquitTufan-Sp.
9 ^ S E S,qui traditur imperio alicuius,ea có, ®'tgt;one,utfidatorobfidisafidc rectdat, recipié ïgt;bt poteftas in corpus amp;nbsp;uitam eius fsuiendi, quidatus eftobles.Barjn l.diuus.ff. de lur.fifci, ttaftat.anapriuatisciqitatibus obfidesdaripof fint.Lud. Rom. improb^tj^élrinam.qua traditur Epifcopo,3£^i)5ati, dc fibi fubieftisunum aliquemdarilicereobfidcm. Sp.,
OB SiDiANvS lapis,ab Olbfidioinuentó re.Pomp.de Aur.amp;arg.leg.Etfi gemmae,inquit, funtperlucidsinaterisjucluti fmaragdi : lapilli contrarisfuperioribus naturæ,ut obfidiani.Ne briflenfis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
O B SI G NARE,eftfigni imprefsione occlu dere,amp; ad literas.cçteraqi quç figno quouis no-t*ntur,aut imprimuntur, pertinet Martian, in 1. ’^}'ius.ij.lEdeCuft.(8cexhibit.reor.Etinterroga-^*°t'es,inquit,litcras inclufas obfignatas,ad co-g^hionem magiftratus mittant. Quandoque ta mencapiturpro figno notariorum, feu fubfcri-ptioneeoruuijautteftiumfignare. Sp. , OB SiGNARBpecuniam,in l.tutorpro pu pillo.ff.de Adminift.tut.Notandûobfignatione tonus aut partis fecundû cóuentionein debit® pccuniæfolenniterf^élaliberatio debiton com tingit. C.deSolu.l.tutor.$.Lucius.ff.deVfuf.Sp.
0 B S1G N AT O RE S,pro notarijs apud Ci
-ocr page 374-o ANTB B
|
OB STRIK0BRBresfuas.eftpropigno-re obligare.l.fi pater.C. de Crim. ftel. Sic obftri-ilus tutor,in I.C.de Tut.ucl curat.uedig. amp;nbsp;ob-ftriéta mater,in Lfi mater. C.Si mat.indem, jpm. pro obligatis intelliguntur. Sp. OBTEMPBRARE.eftdccretis parére.Ru' brir.Si quisius dicentinóobtéperauerit. Hinc obtemperatio.Ciclib.j.de Legib. Quód fi iu(ti-tiaeftobtéperatio.fcriptislegibuSjinibtutifque populorum,amp;c.Porró non obtemperare ius di* centi, eft non facere, quod extremum in iurifdi/ Äione cft,hocell:, fententiæ diffiniiiuæ non parère. V^ide Zaf.in l.j.ff.Si quis ius dicen. non ob-tcmp.amp; lib.j.Singular.intelleduutn. Sp. OBTENDERE rationem turpitudini, hoc eft, turpitudinem ratione operire amp;nbsp;prsetexcre, yerblucmen-gt;'vergligt;npjfen,'(’erflretcben. OBTERERE ius,lt;/.i5rechthinJofielleti,-vnder* trifcki«. Apud Liu.Iura populi obtercre, die Scheft felabjehaffen,nicht mehr beruejfen'. Pro lædere ufurpa tuntgenericè Impp.inl. nullus. C.dc ludç.amp; cœ lic.Poteft enim amp;nbsp;non esfus uerberibus lud jus lubuerti. Sp. O B TB S T ATI O,proprecationecum adiu ratione legimus, non tantum in iure Pontificio, fed etiam apud Latinitatis principe Ciceronem occurri t. Donat.Obteftari eft.inquit, precari cü métione earü reruin, per quas peumus : tametfi line adiuratione quandoque orare fignificat : ut apud Cxfarein,Salluftiu(n,Cicer.amp; xxiiij.q.j.c. j. Alberico citante. Sext. Pompeius autem ait: Obteftatioeft, quum Deusteftis in meliorem partem uocatur : deteftatio, quum in détériore m. Spiogeiius. OBTINEND AE,proretinendæ inI.dim pofsidere. ff.de Acquit, poff. Sic apud Cicer. ad Trebatium : Tu fi iftic commendatione mea dignitatem tuain obtinebis, perleras noftri deßde rium. Spieg. O B T1N BRE quis dicituriuris Pótificij pe» ritis,quum quod canonicè polsidec, ius in re ha bet.Ex Alberi.Sp. OBTINBRE ficrepcllere,frl4Mgr» •Plld abget ycbbgfw,c0trariaeffe,patctexCic.j epift.ad Lcn-tul.Neque ft quid non obtinuerimus, repuifi ef-feuideamur. Sp. OBTINBREcaufatn, quoduincereuulgo dicimus. OBTINBRE ius fuum,ucl retinere nó pof-fe.Lege,Ius fuum obtinere non poffe. O B TlNERE,autamitterclitein.Cicer.pro Comoedo: Ad indicé hoc modo uenimus, ut to» tam litem aut obtineamus.aut amitcamus.Sp. O B TlN ERE,pro occuparc.utapud Plin. Arbor agros longis obtinens umbris. OBTINERE prouinciam, pro habere pro-uincix gubemationem, uel rcgimen, quod uo-cant ad tempus,ut Proconlul,aut Praetor, uel ut Quxftor. Spieg. O B T1N GE RB mala tantum dicimus,fî Do natum fcquiinur,enarrantem illudTerentij eX Phorm.Propterfpem,atqi incrcdibile hoc mihi pbcigitjitalum iratus.amp;cldcmin Andrd,Con» |
tingere dicit id,quod uixeuefiit.Spieg. OBTRECTAT, Eraf, inquit, qui obloqnt-tur, qui malè prædicat de alio: detrahit, qui mi» nuitlaudem aiieuius. Vndeobtreélator,laadiJ detraélor.ut apudluftinianum in 1. unica. C. Si quisImp.malcdix.Cic.Tufc iiij.obtreélareamp;j-mularidiftinguitiutis dicatur smuiari, quile non idem uideat confequutum,quod alium: ob tredare, qui alium idem uideat confequutum, quod fe,autalium.Sp. OBTRVDERB uxorem,inuitoamp;nolenti darc.Hæc uox nó admodum prolixa eft.uerùm ea muitum fecum trahit, ut alicubi ïndicat Eraf. ' O B TV BI S S B fe litiuidetur.qui in ré faam procurator eft faélus.I.ft Ic non obtulit.ff. de Re iud.Dicitur autem is fe liti offerte,qui fine man* dato pro reo comparer amp;nbsp;litigat.Vlp. Obtulitfe autem uidebitur le liti, qui iudteio pro domino fc obtulit, id eft, pro eo indicium fubibit, in fe^ recipict. Spieg. OBTVRARE,uelobthurare (naqui perh fetibi debere tradunt,Feftum fequuntur) ocelo derc eA,verflop fen. Caius I.haec autem iura,fab fin.de Seru.urb.prçd. Ita demum amittoiusnie urn, fi tu foramen, unde exemptum eft tignum, obtutaueris. Sp, OBTVRBARE,abotnni parte turbare: qo amp;nbsp;diftutbate dicitut.Sp. OBTVTVS,pro afpcftu.I.j.in fin.C. de Of fic. mag. offic. Sp. O B V E N1T haereditas , uel ex hxreditate, nd hxrcditate.hoc eft,quod uulgd dicimuSiP**^ fuccefsionem.Vlp.Excipiutur autem arma,qof quiscommcreij caufahabuerit,haereditateuee* obuenerint. Spieg. o B V E N T1 o ,fpecies reditus eft.VIp.« P® cuniam pupillus habeat,uel in numerate,ud^ nominibus,quaeconueniripofsint,nelin fru® bus condicis, uel etiam in redituum fpeitqioo' oehonom.Accurf.inl.j.$.exercitorero,etpon’t obuentiones, id eft, parui Semagni reditaJ 'quot; quo plané labitur. Sitpiidemut reditus map* , certorum, ita plerunqi contingentium funtoO' uentioncs. Sp. OBVERSARI dicitur id, quod itaaniffl« apparct,ut adeffe coràm uideatur,8£ cerni. OB VIA RE,rranslat0prorefiftere,inl.j'^ Quan. lie. fe uind, Eftautem.Obuiamitumf^ auatiti ç,amp; non obuiamentum.legendnin.af““ Vlp.in I.annonam.de Extraord.cnm.hoceui'* uulgd dicitur,praeuentum,/«rliigt;»w«fw. Sp. O C O C C A S l O ,tempus adionis opportunaW, quod in aggrediendo cóficicndoqi negociopf? cipuurn habetmomcntum: utnon finecaufaue teres uidcaturOccafioncmdiuinitate donafc tametfi apud Grxeos mas eft hie Deus, appell* tur^i •tsttfir. Eius fimulachrum, ut fingcbat anti' quitas, refertur in dift. Opportunitas. Poi^ occafionem damhi praeftans, damnum fecilw uidctur,ut hoc Pauli uerbum in 1, quioccidit.Jlt; in hac aftionc.ad Leg. Aquil. intelligendumfit» expheat Speculator tit. de lud. Quo uerd diftet |
|
O â caufa occafiojndicat GIofTinl.riuis. ff. de Ri-uis.amp;in 1,0 debitor.de Leg.ij. Sp. OCCASIONEM tenere,amp;remittere.con* traria.Cicero de Legibus: Teneo,qua optabam 'occafionem, neq; remittam. OCCIDISSE incontinent! uidebitur, qui interpofitis bons, apprehenfam filiam adulterij ream occidit pater. Hæc Vlpian.uerba fub fin. 1. quodaitlex.de Adult.Bartol,magni facit. CçtC' rumoccidifieaulgó dicifur,qui mortis caulam quolibet modo præbui t : fed lege Aquilla is de-mû teneri uifus eft, qui adhibita ui, amp;nbsp;qüafi ma« nucaufam mortis præbuilTetttfaâauidelicet in terpretationeuocis à caedendo amp;nbsp;cæde, Iulian, inl.fiitauulneratusferuus.ad Leg, Aquil. Vide hoc loco Battolum. 0 C C1SIO.aéfusipfeoccidendi. Occidió, Cfdés,fiue mors; Verùm occafus ut magnae rei, tel peffbnæ fuperioris,(nam folem lunamqi oc-cidere,8cuiros præclaros occidifTe dicimus) ita cafusparuse rei eft,ucl perfonafe inferioris,fi ere« dimusDohatoin Comrtient.inj.Acneid.Sp, OCCisORVM appeliationeeoscohtineri Labeofcnbit,quiperuim autcçdem funt inter« fefti,utpütaiugulati,ftrangulati,prçcipitati, ueJ faxo,uelfufte,üellapidë percufsi,uel quo aliote Jo.autor VIp. in I.j.ad Sÿlîari. Idé in 1.iij.ad Leg. Aquil.Non enim fufficit, ait, öccifum, led oportet iniuria id efle fadum. Idem ait hoc ipfo titu. lo: Occifumaütcifiacciperedebemusfuo gla. dio,(iue etiam fuftc,Üel alio telo,ucl manibus (fi forté ftrangulauit eum,üel calce petijt) uel capi tc,uelqualiterqualitér. Sp; 0 C CIP VT,pars capitis fronti oppofita,Pri feisagricolis eelebratum adagium,atqi inftar ç-®'gniatis iaétatum,Frós occipitio prior, hoe eli, poüormeliorqi.Nemo enim non ignorât, fron-priorem efle capitis partein:occipitium, po i fteriorem.Adi Chiliad. Eraf.Sp; OCCVLTARE (frequétatiuumaboculo, hoteft,abfcondo) quisintclligatur,uide C.de His quilatron. uel alter, crimin. reos occultant. Occültare fe ab aliquo, eft ex alicuius eófpedu feaufene.OccuItareautemrem aliquamajicui, idem eft quod cclare. Hinc occultator (qué cxu turn patrimonio Imp. Confiant, in infulam déportât.!.unica,C.de bis qui fe deferunt,li. x.) oc cultator ad hominem, receptator ad locum pro prié refertur. quod amp;nbsp;apud Cicerone reperitur. Suftinuiflet hoc,inquit, crimen primum ipfe Ia» tronum occultator,amp; receptator locus. Quan-do ueró teftamentum occültare falfi fpeciem at-tingit,Bart.tradit in 1. j.$. amp;nbsp;poft, de Tab. exhib. *^delnftrument.occultante 1. iij. $.fi quis.eod. th-Spiegelius. 0ccvbTARE circacotumnas.Vlpiïin. de Priuil,credit.Eum,ait,qui circa columnas fe oc« cultat,utcreditoremeuitet,latitareplacct.Sen-furn horumuerborum aperit Alc.cap.ult. li. iiij. Parerg. Spieg. 0 C C VLTB,hoc eft, dam aliquid fieri dici-tur,quodfineautoritateprincipisfit.C.deHis^ expubl.ration.public.pec.accepcrunt,l.ult.Sp. |
A N TE C O C C VLT VM, quod haudquaquam probt ri poteft,quod prorfus ignoratur,uindiétæqi ex pers eft in hoc feculo:de quo tradatur in c.Chri ftiana.xxxv.quæft.ij ; Sp. . O C C VMB lT,quiin faciein cadit.Hinemili tes morientes, qui mordicus humum captabar, occumbercdicebantur.InCubat ueró,qui fouet. Hinc Gallina incubatrix.Alc.de Verb. fig. O C C VP ANTVR mobilia tinuadunturim mobilia.^, penult, uerf. quod non folum. Inftit. Vi bon.rapt.licct quandoq; Sc rei immobilis di-caturoccupatio,utl.domum.C, de Reiuend, in GloUj. Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, o C CVP ARB,fignificat proprié, ut ait Val* la, quod in cóe,fiue in mediü pofitu erat,ante a-lios capere.Eft etia locü tenere,aut capcre, Sc ui arripere.Nce non lege prçuenire,For«îdM» /ein, ut quipriorlitemcóteftatur.l.plurib.flF.de Procur. l.fi plurib.de Leg.j.l. fi Titius. de Verb, oblig. Sc fimil.ut lulianus ibid.in I.ftipulationes.cómodif fimùm Occupari elegâter pro prsueniri ulurpa uit:ita Interpres,p denominari.uel dici.nó facis fcitè expofuifle uidetur. Notius eftquod occu-paffe dicituf, qui prior ad fententiâ ùenit inter eiufdé códitionis creditores, ut traditur in 1. in. ter cos.ff.de Re iud. Sc inibi,qd'^ uulgó dici folet, Melior occupâtis eft códitio, explicatur. Sic oc« cuparelocü.apud Cic.iij.de Finib.accipimus, Sc apud Cælium, Occupare primes menles.Sp. OCCVPATIO,eft cüaiieui neceffariæ rei, Sc cui ante omnia operam dare debemus, cû diligentia uacamus. Üiuiditur autem in uenatio« nem,aucupium,Sc pifcationem. Sp.' OCCVPATVS,Sc ociofus, contraria. Cic. j.Tufe. ut.fi occupât! profuimus aliquid ciuibus, nollris:profimus etiam,fi polfumus, ociofi. Val le eft occupatus qui anté aliquo negocio deten tus,non poteftnegocio alterius operam dare. Spiegelius. O C cvRRERB,pro obfiftere : ut occurra'. tur fallacijs uenditorum. l.j. §. ij. de Ædil.edid. l.fi patronus.in fin.ff. de Don. Proprié tamé eft, aduerfumtendere,üt Alciatüs monuit. Sp. O CEAN VM ,pfo occidua terrarfi parte in Aut.Vteccl.Rom.cent.ann.gaud. prefer. Interpres accipit.D. Auguft.Mari magno,inquit,cin-gitur terra,qui uocatur Oceanus,Eius æftus idé mirabiles ueré dixit, quod eorü nemo adhuc ue ram caufam ad liquidu deprebendit, fiue gemini diurni increméti, fiue gemini menftrui: quas nautæ aquas uiuasuoeätplena luna Sc in coitu. Sunt Oceano per partes fua indita nomina,quç apud autoreslegûtur.Vide cap.xxxvj. apud So lin. Se Vadian, tit. Infulç Oceani præcipuæ. Sp. èji^eiiftfrtiiâ'ai dicuntur, qui impetu plébeio rc-guntur.non légitima Democtatia. Ex Bud. Sp. O CIO S VM,idfignificatapudVlpian. in I. quod aitlex.fF.de Adult, quod non fatis elegan« teruulgô dicirur,non finemyfterio . Ex Alciato Iib.iiij.de Verb.fig.Sp. i O C l O S A M pecuniam,pro repofita, ex qui quis lucrum non facit, Scæuola fumit 1. qui fc-mifles.dc Vfur.AIiquando etiam Uacuadicitur. G 2 l.Quin- |
|
O’ A N T B c l.tîuinrus.fF.Dépofiti. Spîegeliûs. O CIO s A B fententiæjd cft, uuigares amp;nbsp;ni* hil pulchri continentes,apud Quint.lib.j.Sp. O C l V M,uacatio à labore. Sunt enitn côtra-ria,ocium,amp; labonfîcut ociû, amp;nbsp;negocium. Sp. O CIO s l T A S .Vide,Quoad uiuam. O CIV M ité,pro tranquillitate,pace,amp; quie« te,inuenitur apud idoneos autorcs : amp;nbsp;pro litc-rariodatu etiam accipitur,quôd qui ftudijslite rarum operam dant,ncce(re fit,ut cæteris nego. tijs uacuifint, Sp'. OCR B A.crurum armatura.Glofl'.in k à cali» gato.C.dcNupt.uide,Caligatus miles. Ö C T A V A quid fit/iidc l.ex praeftatiöne.C. de Vcdigal. OCTAVO inenfe hatus, nô habito refpeftu snni, quem Cæfar ordinauit, fed ex curfu lunæ côSderanduseü:. Is fecundumnaturamuiuere non poteft, idqs medicinæ autoribus receptum cft.ExAlciato.Sp. O CTAVARi,utHaloanderueteremIeélio nem cumZafio fccutus legit,exaftores difti fub oélaua parte, qùæ nomine uedigalium exigeba turtempore Gratiani, Vaictiniani âcTheodofij Jmpp.l.à Icgatis.C.dc Vefl. Sp. O C T O N l fcrupuli.pro oftofcrupoli, in K j. C. de Metallar. amp;nbsp;metalL lib. xj. ut odoni men* fes,pro ofto menfibus, apud Plinium de ceruis loquentem, Odonis menfibus ferunt partus. Spiegelius. O C VLIS amp;afFeéIu,utacquiraturpoflcfsio, Paulus docet in ÿ.penult.I.j. de Acqui. pofTefsio ne. Spiegelius. Ö C VLIS teta fubijci,eft,quoduulgódicüt, 'auffienaugenfchcmvaeifen, de quo in 1. fi irruptio-hc.ffFinium regund. Siquidem certioraurear. biter eftoedius, 8e ut eleganter dicitimp. de Grad.$.fin.magis ueritas oculata fide,quim pet aures,animis hominum infigitur.In fumma, in-quit Erafmus,ad cognitionem magis faciunt au tes,ad fidern faciédam ccrtiores funt oculi. Vn-de Scuulgó,fi quis fabulam narret parum ucrifi* milem, rogare confueuimus, num ea confpexe-TitCquot; Quod ft negct,uerùm audiffe modó,ridctur. In bculis habere,pro femper ad aliquid intétum éfle.ut intcrpretaturBudæus.Oculorû in aäio« ne conüderatio petfenda eft,ex libro xj. Quinti-liani. Spieg. OCVLATV S teftisj quife uidifle dicitid, quod narrat.Plaut. Pluris cft oculatus teftisu-hus, quim auriti dccem. O D O DIÖ S A funt, qu« à iure comiilurti, uel à iuftitiacxorbitant.utdicitPhilip.Cornaeus.Sp. ODIO S AB aftiones. Videpcenalesadio» bes. |
•‘ o DIVM.anoftrisfauóri opponitur: rece-ptümqs cft,utquemadmodum ea, quæfuntin fauorem conftituta, non licet interprctari in in* commodum;ita nee in conuerfo cafu, quæ in b-diuin,dureq; funt conftituta, ad fauorem appli* ccntur.In facris ueróliteris odium muitifariam accipitur. Odit, qui auerfatur i ut, Deus odit o-mnes operates iniquita^em .Et Däuid petfeß® odio oderat impios, quum tarnen iHisoptard bcne,nempc ut refipifeerent. Odit, qui affligit amp;punît,utiudex,Hcctodiouacet,Oditpatr«ffl amp;nbsp;matrem, qui illos amore pietatis deferit.O« ditanimam fuam,qui earn exponitpericulo.fta dio pietatis.Quod amp;nbsp;Albericus admonuit,odio peccata habenda,non homines,citans Ixxxr.di ftind.c.odio,amp;xxiiij.q.iiij.c.Duo.Adftipul»tut prouerbiaiis uerfus : Mores amici noueris,non oderis. Porto neminemalterius odio prsgrau» dum, rsHèpronunciauit luftinianus in 1. fi q“” in fuo.C.de lnoffic.teftam.$. Legis autemuete* ris.Scdnecignorandum,nonpugnarefibileg«gt; dicentcm,Odiohabebisinimicum tuum: Sc,^’ efurierit inimicus tuus, cibum dato illi. Hoc t-nim præcipitur pcrfcftis, illud eoncediturim' perfedis. Sp. O D i V M tefti5,quomodo probadum fit,do» cet Speculatortit. de Teft. O D O A C vS,cuius GlolTa in tdeceminins. C.defacrofan.eccl.meminit.idem eft qui ab 1«' lis Odoacer dicitur,à nobis Othacarus.abHe-rulis ueró,quorum princeps erat Gothic^ natio nis populis.Oedockeruocabatur.Is Augudulam expuht.maléominati nominis principera, inter eos poftremum, qui poft Valentinianum terU' um Romæ rerum potiti funt. Aduerfus Ottuc« rum milTus cft Diteriebus de Berna in Italiaw» Zenonis temporibus.At iam circiterlmp.Maf' tianiannos Romani maieftas Imperij conuullj eratpcrOthacarum.quseferóadmodumadfr’ cos noftrse gentis principes,quum fimul GaH® ïmperitarent,translata cft. Quod Albericus,««' tiquitatisnon omnino indiiigens indagator«' nimaduertit. Sp. O D OR,pcrtransIatïonem,indiciumfigfi® cat.ut probat Budæus. luftinian. uulgari mwïf in Aut.de Lenonibus, Ih odorem fuauitati$ob’ lata, dixit: quodHaloanderfignificantius.ot®' mnia,reddidit;quem uide fub fin.Aut. Sp. O D ORBS,ideft,aromata,apudVJp*«*’’* I.ideo. ff. de In rem uerf. Si odores Sc unguent* feruusemcrit.amp;ad funuserogauerit. Sp. OECOFIOMVS.qui Latinèdicituradwi-niftrator rei familiaris, quomodo mutuum drt uel accipiat,traditur à Do dor. in 1. ciuitas.ff* eer. pet. Spieg. »;«/»/»©•,q u i d om i ali tur, n ec 1 ucratur exp««* faSj fed ex fuo uiüit. Eft amp;nbsp;qUi citra uHaminert* dem ciuitati operam præftat. O E D A S T i C V S ,uir,pondcrû amp;nbsp;ftateraruffl rationem optimècallens. «/V«cnimidé eft quod fcio.r«Tz*»,pondcratio.Al,C.dePonderat.inl*ij* libro x. OENOMELI Grscè, MulfumeftLatinè. »/»'©•uinum,Alt;t’izmel. Vlpianus deTrit.amp;uin. leg. 1. fi quis uinum. Ocnomcli plané, id eft,ui-num duleifsimum continebitun Nebrift. Vid*« Mulfuin. OENOPHORVM,uaseftuinarium.Iuu«' nâl.Sâtÿr.Vj.utiturhocuocabulo. ItidemApU' Iciu« |
|
o leiuslib.ij.amp;viij.Afini.amp;Martialis.Obferuauit ViuesapudPlinium,inter opera Praxitelisrccê fen œnophoron, qui non tam uas,quàin puer el fetuinumferens. Sp. o EN 0 p O bt V M,caupona,locus ubi üinü uenaleeft. OfKcWijGræcis infpedores, qui in conuiuijs modum imperabant,ne quis aut latis plus bibec ret,autparuin ab alijs, sp. OBSTRVM.Vide Chiliad.Erafmi. 0 F OFFENDBRE,propriêeftlæfionem amp;of-fenfionem accipere exaliqua re in aliquam corporis partem. Quatnuis pro inuenire mterdum iumitur, fedpræter opinioncm. Qui item committit, unde poena irrogatur, offendere dicitur. l.teftamento.ff.de Teft.milit. Sp. OFFENDBRE apudiudices,Budçoeft, co demnari, hoc eft, côtrariam auferre fententiam, exemplü Cic.pro Cluentio.Sp. OFEENDIC VLVM,impedimcntum,ob« ftaculum. Vius efthoc uocabulo Plinius in epi-ftol.amp;Rom.Pont.in c.prudentiam.ext.de Olli, deleg.amp;c. actufatus.de Hæret.lib.vj. Alber. OFFEN DIM VS quandoq; uerbis.ut patet inl.nulluin. C. deTcftibus. Sed utfuccurratur ei,qui uereturne offendatur,Bartol.differit in 1. fanft.ffde Rer. diuif. Idê ne cautione,tum quan dopetendafit,offendar)S, latifsimè demonftrat inl,illicitas.$.nepotenüores.ff.de Offic.Prçfid. Spiegelius. OFFENS A,ferè aéliuè fumitur,eftque eiuS quioffendir,autore Valla. Quæ ueró ueldicen-da.uel iureinteliigêda fit offenfa, Bart, tradit in bquidam cum. ff. de Hæred. inftit. Offenfio, ut p'ütimuin pafsiué accipitur: aliquandotarnen ®^gt;uè,tefte Bud. Vt ueró amp;nbsp;hæc accipienda fit, idem docet in l.licitatio. §. de Public. Praeterea quo fenfu in lege municipal!, fiue ut uulgó lo-quuntur,ftatutoueniat,Bart,quoqi oftcndit,in l.cumte.C.delnoffi.teftam. Sp. OFFENS AT O R, qui in re quacunq; fæpe éxcidit ab eo quod fufcepit, Se quod cfficere có-tendit.Quintiliaho eft, qui in legédo identidem refiftit, aut potius qui perperam legit. OFFEN s v s, id eft.lsefus àiudice,ado.ffen-lorem aceufandum cogi poteft.Bar.in 1. in cum. ff de Aceuf.Sp. OFFERRE,exhibercfignificat.quod barba ripræ/entare dicunt. Pro opponere etiam fumi tur.ut apud Cic.pro Seftio,amp; Caium in 1. penul. deDoloSp. OFFERRE 5e deferre iufiurandum , legt-®us.Spieg. 0 F F E K R E crimen,pro criminari. OfferRE feliti,isdicitur,qui fine manda-to pro co comparer 5e litigat: id quod tunc dici« turfieri,qujdoprocurator falfus afferit fe habe» re mandatum,quod non habet. Vide fuprà. Fab lus procurator.amp; Zaf.in l.fi fe non obtulit. ff. de Reiud, Spieg. OFFERRE pecunia,quod barbaris eft præ-fen tare, apud Marcellum in 1. tutor pro pupillo. ANTE |
F ff.de Adminift.tutor.ubi Vlpian.notat.non fuffi citobtuliffe,nifi Sedepofuitobfignatam tutoin loco. Spieg. OFFERRE ftatim, hoc eft, fine aliquo inter uallo,in cafu 1. cum quidam ifa.ff. de Leg. ij. Sp, O FFIC ERE luminib.5ealtius tollere,quan doqi pro eodem fumitur, Alberic. ait citans 1. j. ff.de Seruit.urb.præd Lege, Luminibus. OFFICIALIS fo aneus appellatur,quiiil certa parte diœcefis gerit uices epifcopitqUi 5e à pIcrifqjDecanus ruralis uocatur,lecundü Glof. inuerbo Foraneo.c. Sc fi principalis.de Rclcr.in Clement. Spieg. OB FI CIALIS,fubftantiuê miniftermagi» ftratus dicitur.Adieéliuè, quod ad officium per-tinet, uel quöd de Officio traélat. Officialis alius à Vicario eft Pótificij iüris peritis.Apud Bartol. de Officialibus haud fcitu indigna legere li» cet,in l.de Pupillo.§. fi quis ipfi prætori.ft! de O, per.nou.nunc.Bartolo quoque rex, princeps.e» pifcopus,ucnit nomine officialis, (ed perpetui-cui interim quo ad principis,maiorifüe nutum, magiftratus conftitutus cft,adçquatur,pertcxt. utait,notabilem,in I.iurifperitos.in prin. de Ex-euf.tut.Zafius adnotat in l.principalib.ff. Si eer, pet.üaria effe officialium genera.Sunt enim.ait, Reftores prouinciarum:(untprærides,guberna tores:Prodoinini,fiue,ut uulgó uocantur.Vice» domini: Adminiftfatores fine iurifdidione, Sc cumiurifdiffione. Sunt Se Aulici, quos Palati» hos nominant. SuntSe multa aliagenera : ficut habemus de Offi. in ff, Se in C. Hi officiales funt aliquando perpetui,aliquando adminiftrant ad tempus. De quibus loquitur 1 periculum. ff. Si cert.pet. Spieg, O FFICl ALE S.uicariofqi epifcopiexlaicis' deligi poffe, negat: quód lege diuina cautum fit apud Mofen, Non arabis in boue fimul Sc afino, hoc eft, homines diuerfç profefsionis fimul non fociabis, c. in noua.xxvj, q, vij. Quod Se Baro à Tautenberg,ut fubiedum,indicauit, Sp. O B FI C IN A,ab officio difta eft,in qua artifices operas exercent:iuxta Olden.Per transla-tionem tarnen Cic. dixit, Officina nequitiæ, Sc Bud.Officina çquitatis.VIp.in l.iiij.§.ait prçtor. deHis qui not.infam.Siue balneator,inquit,fue rit,Sc (ueluti in quibufdam prouincijs fit)in bal neis ad cuftodienda ueftimenta condufta habe at mancipia, hoc genus obferuantiæ in officina, Icnonicij pœnatenebitur.Hic locus ex Haloan-dro omnino fie legendus eft, Sc minimè cum ne gatione, quæ haétenus obfeurauit fenfum lurif-conf.Tacco,qu0d torquer Interpretern uocabu» lum Officina,alioqui darum.Sp. OFFICIO S E, pro diligenter Sc exanimo* Paul, in 1.port iones.ff.de His quib. utindig.offi-ciofe agcre circa defundi uindidakouenit. Splt; OFFICIOS VS. Videpaulo póft,Officio fuo fungi. OFF ICI VM,abefficiendo,abeo quod quç riturquid efficereineo unumquenq5 cóueniat pro conditione perfonæ,quemadmodum nadat eleganter Cicero tribus libris Officiorum, G 5 6c |
|
âf ^rorfus confentît eu Græca uoce,x«?^x?A': nifi quod Latina quàm Græca plenior eft.ficut Cic, Sn epift. quadam ad Atticum, docet his uerbis: Quodde inferiptione quseris, non dubito,quin *lt;lKxlixtf, officium fit:nifi quid tu alicer.fed inferi ptio plenior,de Officijs. Vtunfurpræterea hoc nomine Latini pro bénéficie, uel honefto quo-dam obfequio,pro magiftratu, aut pro eo, quod in publico fit. utcum VIp. dicit, Fœminæabo-mmb. officijs ciyilib.uelpublicis remotælunf. l.ij.de Reg. iur. Sunt tarnen qui hæfitant, an u«-teres amp;nbsp;probati fcriptores fie ufurpauerint : aut faltem rarofeciffe hoc.fifecerunt. Noftris utge» nericum nomen multa continet.ut not.Glofi.in hlegatis.^. fi ex officio, ff. deLcg iiJ, Sic fumptû amp;nbsp;artificiales,amp; officiales fimul operas complc* d:itur. In fpecie uero, r on alias quàm fui nomi» nis,hoc eft,officiales defignat. quarum eft men-tio inl.fi non fortem ff.de Gond. ind. Quod ad-monuit Zaf. in f. libertus, iam diélæ 1. lurifeonf. pertropum officium,proofficialibus ufurpauit, ficut in l.ij ff. Si cert.pet. Sp. O F Fl C IVM quoabartificio dift€t,not.inh nominatim.ff.de Manum.tcft.0e Ifi uenditor.in princ.ff de Ædil edift. O F F1 CIV M iudicis, quodfcilicet uulgô ap pellant modo mcrum,modô nobile,opponitur quidem mercenario, hoceft.deferuienti aftioni propofitæ ; cum aéfio in iudicio proponitur, amp;nbsp;cœptum eft ludicium: quidquid iudex prçcipit, prohiber,uetat, permittit,interloquitur : iftao-mnia dicurvtur expediri officio iudicis mercena rio,iuxta uulgatuin text.in l.ædiles.$. item feien dum.de Ædil.tdic.Lege fuprà,Nobile officium. amp;nbsp;fimul uidc Gloff. ac Bartolum in 1. j. de Iurifgt; did.om.iudic.Bald.item in margarita, in hac diu ^tione.Spieg. OFFICIVM iudicislegaliterdiffiniedoeft, quodaddirimendas lites,tollcndaqi grauami» na,a(ftu,uel habitu exercetur;utperhocreipub. ciuiumfranquillitati fie qûieti, publicè amp;nbsp;priua-tim confulatur.Zaf.in I.Iusdiccntis.ffidelurifd. Præterea iudicis officium,remedium effe extra-ordinarium,exPomponij quoqiuerbis quæ fu-prà præterij,apcrrè eolligitur in I.pupillus. ff.dd Verb.fig.utcompelli municipes ad fubcûda mu neradicantur.non iure exadionis.fed officio iu dicis,hoc eft.remedio extra ordinem 1. cum fili-us.ff.Siccrt.pet.Sp, OFFICIVM iudicis merum,fiue nobile.Vl-piano eft perfecUtio, qua caufæ omnes mixti im perij abfoluuntur. Sp. OFFICIVM publicum non id folum accîpi endum eft, quod in adminiftrationc reip.folum confiftit,amp; iuxta $.munus publ.l.honor munici palis.ff.de Munerib. Se in priuatüm ufum nô ca-dit,uti eft magiftratus .Seid genus aliæ fundio-nes,uerumctiam quod propterpublicam utilita tem eft introduélum. Vnde Pompon ius in I.pupillus. § munus.deVerb.fig.fcribtt,Munus pult; blicum,effe officium priuati hominis,ex quo cô modu ad fingulos, uniuerfofqi eines pertineat. Itaque qui officium publicum àciuili diftare pu |
ANTB F tant,nonmemîniflcuidétuf uerbonim Aur.Af' cadij,qui in l.fin.d.tit.de MunSe honor. HiecO' ronia,inqùit,munera,quç'trifariâdiuifimus,un* fignificationecoprehenduntur.Nam Seperfon# lia,Sic patrimonium,Se mifta munera, ciuilia.fis publica appellantur. Vnde apparct Vlpia.l.ij'fl^ Reg. iur. non diferiminis, fed magis declaramli caula dixiffe : Fœminæ ab omnib. officijs ciuili' bus uel publicis,remotæ funt. Ex Fer.Sp. O F F i C FO iudicis adfequi.I.ij.ff.de Diftrac. pig.Cicero Sioicosfecutus,Officiorum duo fa» citgencra, Alterum abfolutû, quodpertinetad uirtutes illas abfolutas, id eft. ad fapientiam.æ proinde ad finem bon©rum:idqi Grçci »«w/f*/« uocant:Latini,rcélum,autreéfêfaâum,onine$ numéros uirtutis continens.Alterum officij genus pofitû eftinpr®ceptisuitæcômunis,cuiaS confideratioadiurifprudétiam propria eft. Me» dium Se commune hoc etiam nominant,quod in utranqi partem,Se fapicntiaE,8e ûultitisnatu-ra fua uerti potcftab utente. qualiafunf quæio i rep. Se uita priuata, circa opes, honores,glorié f Se fimilia fecimus.Sp, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 O F F1C l O luo fungi. 1. j, C. Qui pet.tut.Te' féntius in Se cruciâte,officium fungi dixit ltai)' qui feimmifeet officijs iuuâdi gratia. Officio^ dicitur:Se non officiofus,id eft,quietus, Stdoim refidens.interdum pro eo,Catanaeotefte,quod nocet,intelligimusofficiofum, abofficiédo. Sp-OFFICIVM procuratoriseftuolantariuw. I.fi filiusfamiliàs. §.inuitus. ff.de Procur. Sedtu-toris Se curatoris officium eft neceffarium-l-j-^ ibi Gloff.ff.dcTut.Sp. O F F l C10 iudicis cautione ueîfatifdation® niéfo medeti.Vide Neratium l.pcn.de Petit lij' redit. Spieg. OFFICIVM aduocationis. VlpianUst Intef ôfficiû aduocationi5,Strei fuæ defenfioné mul* turn intereft, inquit, nec propterea qüis (fif*^ ftea cognouerit remadfepertinere) quodaljj earn uindicanti,tunc ignorans fuam eire,donii-nium fuum amifir.l.inter.ff.de Rei uindic.Sp. OFFICIVM tuum,tuç partcs,tuuin munolgt; idem fignificant. ÖLE A, Se arbor, Sc fruftus dicitur. 0Iearigt; qui oleum faciunt,uel uendunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. O LE VM.pro fumptu. Vide Eraf.explicanl’ parœmiam, Oleum Sc operamperdidi. nbsp;nbsp;nbsp;, O LE A GIN V M,feu oleagineum pocuB®» non pro co quod oleum continet, fed quoded olca arbore eft,accipi debet,apud labolenumiu I.concubinam.de Leg.iij.Qui quatuor,ait,pùcu laoleaginea habebat,ita legauit, Poculaoleagi-nea duo paria. Quære,Pocula oleaginea. * O LEARIVM fundum ,höccft,oleaSarbo» res producentem, Alber.citat in l.fi cuius.§. fru* dluarius.ff.de Vfuf.fed perpcram. Nufquâenini olearijfundi,fedhortifolum olitorij meminit, ut Se interpres legit.In eo tamé labitur,quóduel de oliuis accipi poffe indicauit.Siquidem olito-num ad olcra tantum pertinet. Sp. O LI VA, an fit frudus naturalis, Bartol, dl-/putU |
|
O fputatinl.fieiusfundi.ffJeRei uen .Porrô oli-uam etiamfi immaturè leéîafit.conftat in fruélu effe.tefte Paulo leg.fiabfente.fF.de Vfufruft. Spiegelius. OLlVETVM.notæfignificationis.apudlii ftin.indicat Alber.Sed amp;apud lurecoss. occur, rit,utapud lulianum §.fcq.d.J.fruéfuarius.Oli-uina,reditus olei,uel olei maxima copia. Sp. OLlTOR,aboleribus,hortuIanus eft. VIp. de Verb.fign. 1. fi urbana.Horti uinarij forté,uel olitonj.Nebr.Fit autem olitor, ab olerc, non ab oliuis,ut Accurf.exiftimauit,quod antè Alc. tan tusuirmonuit. Vndemihi minus uitio dâdum, fi in hoc opere,ceufuoloco, eiufmodi quædara perftrinxerim.Sp. OLlTO R.quiolerûhortum exercet.quiqî olerauendit. Prouerbialis uerficulus admonet, amp;pro infimæ fortis amp;nbsp;notas uiro poni : Sæpe é« tiaméftolitorualdeopportunalocutus. Sp; OLITORH horti. Vide fuprà, Olearius fundus. OLfECIT equus mulâ.quodhoneftêdixit ^Iph.procoitum appetiuit,in l.ult.Si quadrup. paup.fecif.jjc. interpres nimis infulfe exponit; AJb.fenfum uerecundius aliquanto reddidit. OLIGARCHIC!. Lege.Democraticii OLIM quastemporafignat,Bart, attigitinl. j.fFde Op.noumun. Sp. O L1TV R G E s i A,i^aTgt;ifyiiiri» Suidç immu. nitas,feuexcufatioàpublicis oneribus. Cuifi-gnificatuipenèpareft«T'u««.Alciat. in Annota» tionibus adpoftlib.C. 0 LVS ,dicitur omnis herba fatiua,quç eft in ufucibario.Abalêdo, quod olcrib.alerentur hó mines, antequâfruges,uel carnes eflent.luftin. fnft.inprin.deVfu8£habit.Nä is,inquit,qui fun dinuduhabetufum, nihil ulterius habere inteh ^’S'^’^Ltluam Ut olerib.pomis.florib. fœno, ftra-*’’.etis,amp;lignis,ad ufum cotidianum utatur. Spi 0 M o HBNprærogatiuum appellari Fr. Syluius arbitratur.propterea quod id dicatur antequl tribus prærogatiua fera tfu (Fra gium. Suntenim tribusprærogatiuæ, quæ primae fufFragium fe-runt.tefte Afconio.Sp. OMIS S Aaftioinl.fi eü.fF.Si quis caut. non temilfa, utbarbarè GloG indicauit: remififum e. nim Latinis lâguidû fignificat,fcd reliéla ac prç. teritaaccipiédaeft.Eftenim omittere, rem qua-piampenitus dimittere. Vndeomifsio eorum, quægeri debent, latæ cùlpx datur.l.ei qui.§. fin. Side Petit.hæred.c.faepe.xij.q.ij. Sp. 0 MIS S10 RE S,qui lucrû negligunt, mini mèfoliciti dediuitijsacquirchdis. 0 M N E,nihil excipit.l.à procuratore. C. Ma dtó Rfcipittamen interpretationcm.l. fed fi cô promiffatn.in finÆde Arb.Diciturdeuniuerfis numérodiftinftis. ut,omnisgrex. eandcmque uim habetinfingu!ari,quam in plurali. Aliquan do tarnen idem fignificatquodtotus.l.j. §. fipe-cuniam.ff.Depofiti.l. fi quid relidum.de Leg.j. amp;fimil. Spieg. 0 M fl E artificiû inctementû recipit. 1. lega- |
A N TE Xî tis feruis.Ç.ornatricib.ftdeLeg.iij. Acceditqlt;F uulgô dici folet,« ifl noch nit alles erdacht. O MN B genus pecudum.Reftè genus, quo-niam in fpecies diuiditur poftea, ut in greges amp;nbsp;armenta.Genus enim nUnquä exclufit fui Ipecia em.l.j fF. de Adopt. Diomedes Guidalottus. O M N E ius habet annexa gratia: quod Old. tefté, nemo unquigrauius traftauit.quàmMar cellus in leg.refpiciendum.fF.de Pœn.Sp. O MN B ad tempus, id eft,in perpetuum. OMNEM uoluntatemmea fidei haeredunl meorum committo. Vide Scaeuolam inl. Codi. cillis.fF.de Vfu amp;nbsp;ufufr. OMNI caufa.Quaere,Cum omni caufa. OMNI quiriquennio, pró toto quinquénioll O M NI A,pro utrifq;,apudPapinianum in 1, in ratione.§. quid tarnen dicemus. ad Leg. Falc. item apud Caium, exemplo Cicer. diftum legi-tfius de duobus,in l.liberü arb.fFde Adopt.Cori iunélim plerunqi apud idoneosautores occur* tût. ut omftes trcs,omnes quatuor,omnes quin* que, amp;C. Sp. o M N i A commoda, quæ intra annum, quo inteffeftus eft, preciofiorem feruum facerent, hæc accedere ad æftimâtionem eius, dicendum eft, tefte Vlpian. ad Legem Aquil.in l.unde Ne* fatius. Spieg. OMNIA mecum porto, célébré illud Biätis diftum, oftendit bona animi propria, amp;nbsp;noftra cfFe.non corporis.de quo latius Alc.in Cément. adl.mcorum.de Verb.fig. Sp. O MniB V S annis, ideft,fingulis. O M NIB V S anteferri, frequens claufula ld curijs RomPrincipum,fuum hódie roburobti-net.Nam olim uariabat,utnot.Comp.c.caufam, extrà de Refcript. O M N IB V S libertis meis cibaria præftabi» tis proarbitrioueftro:non ignorantes, quos ex hischaros habuerim. Caetera quæhucfaciunt* explicat Modeftin. 1. uerba teftamenti. fF. de A* lim.leg. Sp. O M NIB V S libertis libertabufqi meis, ciba ria amp;nbsp;ueftiaria,quE uiua præftabam,dari præftâ rique uólo. Adi Scsuolam in 1. à filio. §. fin. de Ahm. leg. O MNIF ARI AM,omnibus modis.C. de Ar bit.l.ne in arbitris.§.j.C.deCöntrah.amp;commit, ftip.l.optimam. Alb. OMNINO non edere, uel non in totum amp;nbsp;non légitimé edere,paria funt,cum in utroqs ea-dem fit anfa decipiendi, eademm damni ratio.l. ubi exigitur.in prin.fF.de Edcn.Sp. O M NIN O fieri intelligitur eo modo, quo pot fieri: ne impofsibile iuberi uideatur. fac. 1. ft iurcmilitari.de Mil.teft.cu fimilper Salom.cita tis.Cæterû,omnino,nûc,femper,5lt; fimilia. uer* ba prægnantia.uel ideo uulgô feruntur,quód id xta interpretû traditiones nullam moiüficatio' nem.aut limitationem recipiunt, ut ait Zaf. Spi OMNlMODO teneri,Vlp.Atqihoc,inquit, edido omnimodo,qui recepit,^enetur.l.iij.Nad tæ,caup.rtab.Sp. O MN 1N O nó refpondiffe.Iuxta Vlpianüm G 4 omnes |
|
O ANTE P omnes pofteriores fic acceperfit, ut omnino nó refpondiffe uideaturj amp;nbsp;qui ad interrogatü non refpondit.ideft wfif Spieg. OMNI S,quando diftribuat, quandocolli-gatjBart.indicat in I.lioc articulo.de Hæred.in« Kit.Quouero diftetàQuilibet.not.in l.fipluri-bus de Leg j.etiam pro cunélo,amp; pro toto, Gr^ corum more pooit, ut Bud. tnultis exemplis o-ftendit. Spièg. OM NI s debiti nomine,ufuræueniunt acci piendae.ut pater cxrefponfo Scæuolæ,in l.no-inen.de Leg.iij. Item qui omnia fua,uel omnes res fuas don ar, amp;nbsp;nomina debitorum donaffe in telligetur.idemenim eft, fiueomniamea dixe-rim,fiue addito uniuerfali fubftantiuo,omnes res meas,fcu bonamea dicam.Sedfigenerale fubftantiuü adpofitum præponatur:utfi quis di cat,Argcntü meum,ucftes incas:hæc pronomina ad dominium, ucl quafi dominium referen-tur.l.fcruos autcm.co.tit.ex Com. Alc.Sp. O M NIS homo,de duobus didumj jn Ï.j. C. de Libcr.prætcr.Alberic.quoqj obfcruauit. Sp. O M NIS obligatio pro contraria habenda, Paulo aurore 1. omnem.ff.Vbi quis ager. Sp. O M N1S periculi appellatione, non uiden-turcafus fortuiti contineri. l.nó fimiliter.de Ma giftr. conuen.ubi dicitur,Magiftratus fuccedit in omne periculum,8£tamen nontenctur deca ful ij.$.eotemporc. ff.de Adminiftrat.rer. ad ci uit.pert.Spieg. 0/0'1'«,iuro,ia:T.i wMi^ufiiftiiM/iaJn Capita libero» rum iurare : id quod fiebat, taélo eius capite in quem iurabant,ita Ie facrarecaput eiusdijs in’ feris,dcuouereqi fignificantes,fi peierarent. Ex Comment. Bud.Spieg. OMPHACINVM, quod ex omphace fa-dum eft. Dicuntur autem omphaces, immatu« ri fruftus. o N O NER A petitoris fuftinere, Vlp.inl. inter li tigantes.ff deludic. Sp. o N E R A R E populutn,pro exigerc à popui» lopecunias. ONBRARErationes.idcft.difpcndiofum elle. Budæus. ONBRARIAE naues.à geftandis oneribus did® funt : amp;nbsp;ob id tardæ inter eas Corbita, amp;nbsp;Cybeaerant:quarumutrarumq; mentio apud Tulliü. Vide Bayf.in Annot. ad leg.ij.de Gapt. amp;poftlim.reuerf.Sp. O N V S,promunere,prouincia,amp;officio:ut, Non oinne onus eft odiofum. Vt enim à tutcla, eft infamia eijci : ita adminiftrare.honorificum. VidcBartol.amp;Baldum inlegepen.C.de Verb. fign.Spieg. O N VS exponere.Martianus;Sipropterne-cefsitatem aduerfæ tempeftatis expofitu onus fuerit,non debere hoc conitniflb uindicari, diui fratres refcripferunt.Sp. O N V S fufeipere.Oppo.Onus reeufare.Pa* pini^^. in leg.procurator qui pro euiélione. ffi de Procur. ONYX Arabicas,inl.fin.ff.de Publ. Vnguis |
odoratuSjà Grçcis Onyx nominatur.de quoR» cll.cap.vij.lib.ij.de Natura ftirpium.Sp. O P O P A C V M, ümbrofum, non afferens uis-bram fignificat.utputat Accurf.l.æquifsimu®' ff.de Vmfrud. amp;nbsp;l.fi arborem. ff de Seruiturb' præd.Spieg. O p E, confilio, quemadmodum accipiend» fint,an coniunftim,an feparatim,antiquorüua' riauitfententia. Paul.inl.fæpeita compertu.Jt Verb.fig.Labconi fubfcribit.feparatiinaccipic' ti illa uerba,Eunl cuius ope, confilio, furtumff élumfit,furti teneri lex ait. Quamuis Alc.con' iunélim quoque accipi poffe traditiquoniano» fat fit opem prseftare,nifi eo confilio, ideffs»'' tno præftetur,ut furtü fiat. Si ergo confiliü pW fuafione accipiamus,foluta illa oratio difiundi uè;fi pro dolofa adiuuatis intétione, cóiunff® intelligetur:aitq;,amp; bic uerus eft huiusrefpon« fenfus,qué nee Accurfius,nec cæterifatispetc* pere.Certéexfententia cóiungentium potiuïi quàm feparantium intelligenda funt.Sp. OPE R A,ræ,labor eft diurnus, fecuduPaul’ Sc Vip tit.de Oper.libert. Differt autabopert' quonia in uno opere plures operæ cólumi pof' funt,8e una opera plura opa fieri poffunt. Nelgt;f' Porró opera,diurnum efle officium,Paulus do-cuit 1. j.de Oper.Iibert.uel quia perdiera labo-random eft,ut in I.ij. ff', de An.leg. ucl quia certo diei tempore abfoluatur.Tamcifi etiarafinti!® cianoéfurna.Sedlurifconf.ad frcquentiainrt' fpexit. Spieg. O P E R A E piftoriæ,ucl hiftrionicæ,apu^^‘ pian.in 1. fuosautem.de Leg.iij. O P E R A M dare iudicein,pro, auditionéat-cómodarc,apud Cic.ad Att.Venitad me,dixit-que iudieem operam dare fibi conftituilTe.Sp- OPERAM darefuncri,eft intereflepompi’ exequiarum.ldem ad eudem ; Venerat enyoquot;’ funus.cui funeri ego quoque operam dedi. Sp- O P B R A M dare iuris ciuilis ftudio.TuUw* de Clar.Orat.Ego auté iuris ciuilis ftudiomol' turn operæ dabam Q^ScæuolæP.F.Sp. OPERAM darc præceptori,id eft,audi(0 eum.Budæus. OPERAM ingerere inuitOjfufpeftü.l.q“* omnia.ff.de Procur. Sp. OPERAM perdcre,quod amp;operamludc^ dicitur, hoc eft, in uanum laborare. Tull.pro 1* MurænaïQudd quidem iu$ ciuile didicifti)®®“ dicam operam perdidifti. O P ER A eft mihi,quod barbarèdicitur,Hp beo ad faciendum. OPER A R VAI duplex eft fpecies,quç offia aies dicuntur, amp;quç artificiales.l.etfinon.^.lj' bertus.de Cond.indeb. Illæremdomini.eiusi^ perfonam, uiélum, curationem, ociumjquieto, uoluptatem direélè refpiciût:hæ uerè ad artifi-cium pertinét;indcoperçpilt;ftoriç,fabri!es,amp;u quçfimiies. Zafius, qui noua quçdamprodidit de Opcr.inlntellect.fuis,dicit,nonerrareeuni, qui amp;nbsp;médias, feu communes operas eóftituat, utputa quç amp;nbsp;officium Ôcartificium relpiciant |
o ANTE P
|
Eftamp;illi quartafpecIes,0perseferuiles,de qui* bus ipfeutnouè,ita latè traftat. Sp, 0 P ER A E fabriles,cæteræqi quç quafi in pe euniæprzftationecôfiftunt,ad h^redem extra-neum tranfcunt,Officiales uero non tranfeunt. Autor Vlp,de Op. libert, Sp. OPBRAS gratuitç, quç ex mera liberalitate exhibétur.id quod in noilra Germania,propter arflifsima amicitiæ uincula ufuuenit, opponun turconduditi)S,hoceft,quxinercedib. uelloca tur,uel conducuntur : amp;nbsp;ex fola lege contradus confiftunt. Earum tradationem pulchrè did in-guit Zaf.in tria membra,quidquid ad operarum rationem pertinet.alter nó eft,qui eo uel copio-fius,uel exadius hadenus ßtprofecutus. Sunt autem in gracuitarum numero operarum, qux prçdantur à cliéntibus alumnis, hofpitibus,ami cis,item colIa£hneis,educarorib.Sc cxteris. fac. lnftit.Quibusexcauf.man.§.eademlege. Porró clientes libertis connumerari,uetufti mores ex biftorijsdocét,amp;efttext.inl. ij. amp;nbsp;iij. de His qui deiec.ueleffud.l.ij.in finiCum 1. fcq. ff. de Vfu 8c babit. Hocitem Syrus Tcrentianus Ctefipho-nem docet,utpatri dicat, fe clientibus, amicis, hofpitibusoperam præftitiffe. Sp. OPERAS locate, is qui laborat,qui opera-tur:cuiaütpræftaturopcra,is cam coduxiffe di* citunE regione quo ad opus quod paradum ell, figura loquendi conuertitur. Nam is qui opera-tur.diciturconduxilTeopus : at dominus cui o* pu5pertinet,diciturid ipfumlocaffe.Bart. cum earn loquendi figuram apud Latinos homines confuetam 8c facilem,Zafio tefte, non intellige-te^QlolTam reffè docentem improbauir, in l.ij. C.Locati,8c textum ibidem corrupit. Quamuis •iufmodi loquendi duftum, Accurf. obfeurd ta-’’’enaffecutus uideatur. Quod idem admonet 2afiusdiligéter,hæc operis,8c operae aduerten* c^3cftdifferentia: quod eius ipnorâtia impofue-ritdoftorib.imo ScGloffas.quauis in d. l.ij. cam fatis bene attigerit, tame in l.ij. §. fi conferuatis. ’^^'gffbod.delac.cccidiffe uidetur,ubi loca-rlt; opus cortuptè intcJligit pro condudione ope raru^m.Operas quoq; perfonas dicimus, quae ali ^^ 1/^'’““^»f’ueetiancbulones conduélos ad inaluinferendum. Operçetiam publicanorum, quos Faffores uulgo uocant. Sp. OPERASPRECIVM j mercedem labore dignam fignificat, quç propria eft eius diclionis fignificatio. Sumiturtamen quandoquc pro co, quod memorabili Senon fpernendo,uel precio uel præmio dignum fit. Vallz fignificat fruftuo f'iin,8c ad rem pertinés,üel quia décès, uel quia '^gt;le,uel quia gloriofum, uel quia iucundum.Li Jiusin praefatione operis, pro re in primis ecn« *®odi8{tnagnifacienda acccpit,Bud, annotante Icuinduob.^.fi in cocunda.fEPro focio.Sen* Turn huius loci,fi eum,ut Haloandcr habet, lege rimus.quem Bud.defiderat,fatiS Congruum elo quentiæVlp.afièquemur,Precium operçetiam diciturutuerifimile,8cfimilcueri.Plinius:Iduc habet,intcHigimus, quæ hon nifi exconfümm* tione contingit. Vide Alc. in §.opere locato. t rei appellatione.de Verb.fig.Spicg. 0 P fi RI S nomine, quod ucri operis forma |
OPERIS fäciundiuincerc redempturi,amp; conduftionem is dicitur, infra quem nemo lice tur:8cuincit ueftigalium redemptions is, fupra quemnullus licetur.Paulus:Licitatio ita demu admittenda eft,fi fideiuffores idoneos, is qui li-citationem uicerit,offerte paratus fir. OPER A Rl.fimpliciter pro laborare, negat apud idoneos reperiri autores:ferd autem refer turad facra. Quamuis operarij proprid,qui non iudicium,fed tantum opera adhibentad archi-tefti ex arte rationem operis præferiptam.Vide Eraf.in Chiliad. Operariorum feruorum memf nit Alphcnus in §.quid auté effet.l.in lege Cen-foria.de Verb.fig. Alciat. interpretatur.qui ruri opcrabantur. Vnde Scantiquis autoribus fim-piieiteroperæ appellantur.Spicg* OPERARIVS ufus,qui ad aliquod opus faciendu adhibetur:uel qui alicui operæ accom modatunSic etiam opcrariu pecus dicitur, cuius ufum ad operas noftras faciendas conuerti-mus.Sub(lantiuê,qui alicuirei operam impen-dit,cui debeturfumptus 8e uiclus, non item in-ftrumentorum pro opere fraftorum xllimatio, perGlor.Baldofingularem,inl.quoniam liber. C.deTeftib. Accedit,quod not. in Gloff.fi non fortem.§. libertus.de Cond.indeb.Spieg. O P B S, Infulanus inquit, ineruditu uulgus, pro diuitijs duntaxataccipere, opulentum pro diuitc rerum,folet. Cæterùm opes paulô quid • dam amplius cóprehendere uidetur: omne nan que illud quod opem ferre homini queat. Itaq» earum nomine, intelligimus quoqs propinqui-tate$,affinitates,clientelas, feruitia, feu manci-pia,iusue£ligalc,amp;fi quid aliud ell eius generis,quod öpitulari nobis queat.Spieg. OPES abditæ,prorecôditç,apudLeon.Imp. Iiunica,C.dcThefau.lib.x.Porró integræopes^ 8c accifæ opes,ut contraria ponuntur.Spieg. O P HI R.Imp.Conllantin.l.j. G.de Obl.uot. lib.xij Qiiandouotis,inquit,communibus fœ-lixannus aperitur,in unalibra auri 8c folidis oh ryzatis principib.offerendi deuotioné animo li bêti fu(cepimus:appellat folidos obryzatosex auro purifsimo,amp; quod multaexcoélionead fummam puritaté peruenit.id enim,uc Plin.lib; xxxiij.cap.iij.ait, obryzum uocant nempe ut di uns Hieronymus tradidit,quafi ophyrifium: ah Ophir infuIaÆthiopix,unde purifsimum ad-uehebatur,cuius regina Saba proditur in facris uoluminibus.Spieg. O PlNIONEMcomprehendereScremitte re,contraria. OPINIONISSIMVS homodicitur,5fem per opinatur,tanquâ nihil comprehendi pofsit. i'ifhufi iAî»lagt; dicitur,qui rei iudicatx debitor eft. OPHTHALMlcvs, medicus oculorum, inquit Budæus. O PIC E N S I.Lege,Cenfcre. ORIFICES omnes,tefte Cicerone.în turpi funt exercitio,nec ohm habebâturpro ciuibus. nee |
|
nee ad reipub. adminiftrationem admittebâtur, O P ILl O ,ouium cuftos.Virgil. Venit amp;nbsp;upi lio. fed metri necefsitas compulit o.in u.conuer tere. Africanus : Iténaopilióném,fi eius generis oues curaretin fin.l.cum quærcreturi de Legat, iij.Spiegelius. OPlAÏATORBS.Vidcpaulopoft, Opina-tores. Lquifundos.C.dc Oin.agro defert. Sp. OPINIO eft,qiiod incertü cft. De eius natura lege Ariftot.circa fine primi Pofter. Item in primo Magnorum Moraliü, dicilopinioné cfTe, qua ad utrarnq: parte declinamus, putaadhoc itaefte.amp;nonefTe« Suntitaqiquodammodo inter fe oppufita,uentas, amp;nbsp;opinio. Nam circa ea uerfatur opinio.ut docet Ariftot. fexto Ethicor. quç aliter le polTunt habere, amp;nbsp;de quibus proba biliter dubitari cótingit. Stultienimeflet,dubi-tare dé bis quæ lege, uel aperta ratione nlóftran tur. Quapropcer opinio quælibet contra legem cft uana.ut 8c cótra uerâ rationem; Qua dé re ia» tius fcribit Salotnonius ad finem Paradox, in §. refponfa.Inftit.delarcNat.Gent.Obfcruâdum, quód uerbum opinionis pro fama accipitur, in l.ff.de Off. Quçft,8c opinari,pro fama receptum accipi,ut in l.achletas.de His qui not.infam. Cu autemde aliqua re dubia quælfioeft.non dici» mus,Hec eft mea opinio,led mea fententia. V'n de amp;nbsp;fçpè legimus.Mea quidem fententia,id eft, meoiudicio. Sp. OPINIO communis, Salomoniounaopi* hio dieftuffqudd amp;nbsp;Zaf fentire uidetur, dicens: Si textihus fulciuntur cótnunes opiniohes, iatn non quia communes funt, fed quia iuris funt.e-tiamfifolus quifpiamdocuerit,obtinebit: fin te xtibusobuicuc.tanquatn Syrtes finteuitand®. Igitur opinion! communi catenus hxrendum eft,quatenus textibus iuris fuicitur, aut cui nulla fitlex cótraria, ut Zaf. oftcnditaliquanto prolixins, fed citra faftidiuin, in elegantifsimis fuis in 1.ij.de Ong.iur.SchoIijs.à Salomoniocómcn datis;So!ettamen dici, fanéli alicuius fcriptoris opinioóem, qu® autoritate ueteris ucl noui Te ftamenti roborata fit,cüicüqi legi, ctiain Pohti-ficiæ præfcrendam. GlolTi c . de libellis, xij. di-ftinft quodredérecentiores intelligunt, cum de materia peccatifradlatur. alias enim leges i-pf®principum præuaierent.Quaptopterin cafi bus.qUibusPontifexdeiure diuino aliquidli-mitare {iötéft.eiuGexelTet pfæferéda: necquic-quam fanéloriim autoritasfaceret,quieamente non fcripferunt.ut diélata füa uim legi s habere ucllent.Qua ratione traditum eft, Innocentij Pap® quarti commentarios pro lege habendos nonelTeccumnoneo animoipfe fcripferit,fed utinterpretis folum officio fungeretur. Cæte» rùm ex Zafianis intelleélibüs deprehédes j bon tantum qiidm ancipitipericulo communesopi niones confiftanc.lcd etiam intélligas, nihil efie pofte falfius ea traditione fimpliciter accepta, qua receptum eft,iudiccm, qui àcommunibus opinionibus recédât,litcmfuam facere.Nam o* Hoc nomine Cæfar .Maximilianusnotauiteos» |
ANTÉ P pinio noua unius doftoris in iudicando,«®*’* poteft contra communem opinionem, qu’® mclioribus Sc ualidioribus rationibus fun®*'J eft, ut redé tradidit loan. Andr.in c.j. de Coft fequitur Claud in Lut uim.in fin. Quamuibquot; ex NeuiZano quidem cönftat,iam olim airs^i”; ni communi tantum tributum, quód nee ci Rofati fententia cófraria,uel ucriorquïuis*' lia reciperetur;tametfi lafonis teftimonio,amp;^ ti quitatis ftudiofior,amp; forehfiü rerum peritils*' mus. quê uulgus magnu pradicuuocat, Alw; fit habitus,Sc fimul iuris interpres eximiu5,R^ dum Fulgofiü amp;nbsp;Caccialupü. Curtiusautort * primas illi ab aduocatis Mediolanéofibusp’f' tes effe cóceftas. Pyrrhus in l.nó óult efte ff.deReg.Iur.fcribit Alberic.quodegomai“® fe muito arbitratus fum ,claro amp;nbsp;folido ingW* fuifte, qui turn Sc reéfè Sc fanè léges inteHexent' Bartolum ætate aliquantofuperat.Sp. OPINIONEM comprehendere amp;nbsp;remit’* re,contraria.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i ÖPINIÓNIS SIMVS homo dicitur,lt;lj | fempér opinatur,tanquam nihil comprehend'' gt;nbsp;pofsit. Spieg. OPINIO communis,utrumcircaeasqnï* ftiones uerfetur, qu® lege, uel ratione finiüW’’ an quæ autoritate, an quæ ratione fimul amp;nbsp;a“'* ritate:rurfus utrum ab numero autorü,anan gnitatecenfenda, nó fatis liquet.Etmagiseö®' tiqi his,quæ autoritatis funt cófitlere. Lexamp;'’' tioconcludenterapudnos demonftrant.R’''’ enim Sc ueritasconuertuntuf.c, fruftra.vÜj“' ftinél.BaJd.in l.non omnium.ff.de LegibSp* OPINIONÉ omnium,utomnesuele*'®' mant,uel iudicant. Fallit autemopinioduphé' ter: qüumautres aliufmodi eftac putator.*®* non is euentus eft quèm arbitramur. Sp. , O P i N A B11-E, quod opinioné cócipi ]gt;* OPINAS 1 LÈ.antiquis, Sc qui Latinèl«^ ti funt,quod nunc uulgó putatiuum dieitur.lt Budæo. Sp, O p i N A R i Quæ opinamur,Dorgt;at ait,p® tamus:quæ putamus,incerta funt. Vodeno® * tiseftopinari,l.cü ueró, in princ.ff.de Dote, af O p i N A TI cafus. in Aut. de Confang. amp;®' ter,fr.inprin, OPINATORES funt. ut in 1. mifsi. det*' ac.tribut.lib.x.C.defcribuntur (fi nó tettextus) militaris annon® exaftores.ubi^r thus non ppinatores legendum credit,fcd®r ' matores.qui præfunt annonç opimandç,nt^®' fitaliquid exercitui.cuiufinodiuiuédiarioSv’* fitmdmeifler') forté appellamus.Haloandrilttb®* nem.quç optiones habet,magis probadamp®' to. Eft autc óptio.ut FeftuS dicit,optatio:fed)n re militari isappellatur quédecürio,àotcétuf)’ optât 11 bi rerûpriuataruinmiriiftrû.quofaciliu* 'obeat officia publica. Vide pluraannotateoi^* Optionibus, Budfum inl.ult,ff. delur.imnio^ Suntaut opinatorespropriê,qui femper opina* tur, nihil aftcréntes. De fe Cicero; Ego ueroP pfc,înqüit, amp;magnus quidemfum opinatoß |
«
-ocr page 383-O ANTS P
|
qui quam femel induerant perfuafionem, remit tere non poterant. Sp. OPISTHOTONICI, qui rigoreceruicis inflexibili laborant. OPISTHOGRAPH VM,charta eft utroqs latere fcripta,id eft,intus Sc à tergo: quæplerun que nonlpecie libclli crat, fed uoluminis inftar lorquebatur:quo more prifci ftripta edidiffe fe» runtur,«jr.lT»f/r..amp;i^/,quod poft, Se retro fignificat, «y^W^fcriptura.Vlpian. de Bon, polïelT. cont, tab,Chartæappellatioetia adnouam chartam refertur,8e ad deleticiam: proinde fi in opiftho-grapho quis teftatus fit,hinc peti poteft bonoru polfefsio. Vis ridere? Lege inibi gloflêmatain-terpretum.Catan. At Syngraphum,uno tantum latere edebatur fcriptum. Quod ueró teftatoris manuferiptum erat,holographum:quod priua-tim, chirographü : quod autem quifqï manu fua ftnpfit,autographum dicitur, Alex.Neapol,Gc» nial.dier.lib.ij.cap.xxxj.Sp, OPITVLATIO propriè in rebus dubijs Sc mal is dicitur, Vnde prçtor cam pollicetur mino ribus annisxxv.aduerfus captiones, hoe eft, do lum aauerfarij:auxilium ueró, fi facilitate dcce» ptifunt.l.j.in princ.iF.de Minorib. Ex Alber, Sp. 0 P1V M,abAlberico prauè citatur,ut multa alia,quæ feiens prætereo. OPOROTHECA , locus ubi autumnales frudus feruantur. OP 0RTERBuerbum,Paul. ait in 1. uerbü oportere.lF.de Verb. fig. non ad facultatem iudi cis pertinet,qui poteft uel pluris,uel minoris có dcmnare,fed ad ueritaté refertur,ut cum ftipula ^ur.quiequid te dare facere oportet Sc in l.cum ft^pulatur.ff.de Verb.oblig. Oportet igitur,hoc ' ®ftireueradebeturpr5fenti dic,non in futurum, ^tquod iudexdeberi pronunciaturus fit. Sic * inter hæcuerba, Quanti eares eritiuel, Quan **s»iiirem effe apparct,nihil intcreft. Nam in u-traque claufula uera rei æftimatio fit, non quod ^osopinemur.Vlpian.in hinter hæc.ff. eod. tit. p ^’^pcr 1. uerbum oporterc. de uerb. quot;g'^eepraetereundum, oportere,effc confenta “coinofficio, licere legibus Sc iuri, dccerc tera-^ribusamp;perfonis.Legc Cic. pro Corn, Balb. Sylu.in earn adnotat orationem, Licet,Sc opor. tet^ireuelutgenus8cfpecies;utfit Licet genus, amp;nbsp;Oportet fpecies. Verba Cic. memorabilia fic habent: Eft enim aliquid quod n on oporteat, e-tiain fi licet, quicquid ueró non licet, certè non oportet. Spieg. OPORTBRE inpriorem debitoremrefti. ^ui.l.patri.$.fi minor.ff. de Minor. 0P0RTEBiT,tam prçfens tempus,quàm ^«ürû fignificat. 1. uerbü oportebit. ff. de Verb. |
S'^xemplu legi sett, cum quispromittit quic-«inid dare facere oportebit. Nam etiam cxui fer moni5 prüfens compfebenditur:cum quid dafe tacere debet tempore epntradus, etia poft con-tradum dare facere teneatur:ncc enim per eum contradumextinguitur præfens obligatio. Ex berico Quâuis ex cap, j. lib. xj. Quintiliani fatîa, apparct,Oportet,amp; necelTe elt, no idem effc.Si« gnificant tarnen præfens tempus.1.fi à colono.L ii ftipulatus fuerim.lF.de Verb.obl. Cjtcrùm de hocuerbo,ficutamp;de reliquis omnibus fubie,gt;^ da materia diligenter refpicienda cft, ut opor. tunèmonuit Olden. ne exlçgum præceptis fiât, confilia iuris. Quemadmodû Àccurf. fecifie con Hat, exponendo in 1. j. de luH. amp;nbsp;iur. oportet, id eft,decct. Certè fi ulio in loco hoc aerbum figni ficat neccfsitaté quandam, ibi maximé dénotât,^ Nam ficut (ut eleganterratiocinatur Old. ) iin» pofsibile elf hominem ex manibus amp;pedibus, agnofcere,nifi uideas caput amp;nbsp;faciem: ita nemo^ potcfiluris Ciuiliscognitioné alTequi fine prin cipijsillis à natura petitis. Itaq; Accurfij cómen turn omnibus modis falfum reijciédum eft. Sp, fpem.Pediffequam habentem pœnitentiam: fci* ______licetquænegleétæoccafionisexigatpœnas.Vi-j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerbi tnodó honcftatis,mo* de Eraf, explicâtem parœmiam, Nofee tempus- 00 officij,modó necefsitatis, cxéplapete ex AU amp;nbsp;Oldendorp, in tit. deTemporibus ufucap.in O P P1D vM propriè eft omnis urbs, prater Romam,qua peculiari nomine Vrbs uocari cœ pta eft,ut estera urbes uocarétur oppida:ut ait Valla. Scruius Sulpitius cum numeralTet urbes multas,poftea dixit:Qus oppida quodam tem* pore fiorentifsima fuere. Sed uidetur Alciato id effe, quod tanqua propugnaculum aduerfus ho ftes conftrudü eft, Se mœnibus uallatû. id enim etymologia arguit:cum dicafurab ope.id eft,au xiiio,quod eius caufafadufit. Vnde utplurimu condebantur oppida, utetia natura loei tuta ef* fent.Cuiufmodi uidetur,unde mihi orig'o eft,ue teri nomine Selatum.uulgo Schletflatt, Meminit eiuslib. viij. Auftriados Richardus Bartolinus, qui,magnus illepoeta meus,à Cæfare Maximiliano nominabatur, amp;nbsp;uerè quidê. Ornaturpa« tria mukifariâ per Rhenanum noftrum.meruit-, que Encomium à magno illo Eraimo didum^in quo cecinit: Vtfileam reliquos,nonte fatis ille Beatus Rhenanus lingua dodus utraq; beat? OPPIGNBRARB,eftpignusdare foenera tori:Repignerarc, pignus recipere eft, refoluta cum fœnorc pecunia. Hocuerbouti lurecoss. teftaturBeroald.Comment.in Afinû.tcrtio.Sp. O PP ONHRB,procoquodaliàsdeponcr« dicitur, Se contra alium pignus ponere. O P P O RT VN ITA S,cómoditas,pro ratio ne loci,tempori$,8c perfonarum. Hçc tantâ uim ftibet.ut ex honefto inhoncftum, ex damno lu* crum,ex uoluptate molcftiâ,ex beneficio male-fiem facial,Sc contra, breuiterq; reru omniû na» turâ permutet.Hæcin aggrediundo, cóficiendo que negotio prscipuu habet mométum : ut re-difsimèueteres opportunitatis uelut imaginé muleis in locis depida habebant,quo magis ad-monerentur uel ipfo afpedu. Pinnis enim infi» ftentem exprenerunt:quód femper uoluarur,8c certo loco ftare nefciat. Talaria pedibus geftan» tem,quia uolucris fit.Facic crinibus teda: quod cognofci nolit, nifi à diligétifsimo obferuatore. Occipiti caluometeneaturfugiés. Nouaculattt dextra tenentem : ut elapfa prsfeindat omnem |
princ.
-ocr page 384-o ANTE P
|
priniexinterpretîbirur.Pont.Io. And.extr.de E. left.cap.cum ex eo.amp; Archidiac.c.fi’qué.de Pro cùrJib. vj. Sp. OpposiTA funt, quç repugnant unû uni, fi6’,utneqsalterumdealterô, ncqi ambodeter« tio dici pofsintiBoethio, quæ irt codem/ecun-dura idem, irt tddem tempore j circa unam ean -demq-, retrt,(inïul eßenö pofTunf.arg.l.ancillam. uerGfiuero tonforesifEpro focio. Quatuor A ri-ftotpemitgertera oppofitorum.relatiua, contra ria.jiri nanti i.contradiccntia, Sp. 0 PP O SITIO in adieftoquuinpofito fuc-cedit mox Oppofitum.l.feruo manum.deCond, indcb.l.fi fcruus.ad Syl. Sp. OPPOSITVMin oppofito idem operator^ quod propodtum in propofito. 1. qui filium. de Leg.iij.Spieg. ' OPPRES SIO mobilium eft,uiinuafioinigt; mobilium. Albericos citât uerf. hOmici Jia. in $. deinde competens eil.Auth.de Mand prin. Sp. O PPRO B RIVM.Lege,PrObrum. Ö PP RB S S VM ante (ententia:l)amnatum oeropoft latam cam dici, quidam obféruarunt. O PPRïMBRB.,premédograuare, amp;nbsp;offen» derc,-vnbUlichhehaff'teni leg.j. CodicedePhuat. carc. OPPRIMBRE aliqucmconfilio, idem eft, quod confilijs eiusanteuertcre, cin$^(r)tf»iew fur» kommen. Bod zus. OPPRIMBRE aliquem iudicio capitis, eft iudicibus corruptis, uel conduftis teftibus face re, utinnocens condemnetur.
O PP VGN ARE.fignificatcontri pugnare nocendi caufa. , - Ö P S O N ATO R,quièmit opfonia,amp; co-quoad coquendum tradit. Bayfio, qui opfonijs comparandis prçerat,dicebatur,ut amp;nbsp;apud Mar lt;cl.inl.lcgat.de Leg.iij. Græci eodem Bayfio te ftc appellantOmne,quod igneparaturad epu» landum, Opfon. O PTARB.eligere unûèduobus,utaitDo-fiatus. Sed amp;nbsp;firnpliciter efteligere. ficut cft iL lud:Optauitqs lócü regno,id eft,clegit.Iuri(cóE in l.iij.Ad exhibedu. Item fi optare uelim fcru * uel quam aliam rem cuius optio mihi relifta eft. Sic uimitur per totü tit.ff.de Option, leg. id eft, eleftione.Id Alberico quoqs indicantc, Plaut.in Cafiha: Optio hæc tua eft,utram harum uis con ditionê accipe. Budsus annotauit optioné face rc,ut poteftatem facere. Optio mafculino gene rc.quis fit; uide infri,Optiones.Sp. OPTIONATVS,optionis quaeftorij mu-nui eft:cuius meminit tit. de Iuréfifci,lib. x. C. Vide Pyrrhum fubfinem lib.primi Roman.Ma-giftrat.Sp. O P TIC E S .milites ab optädo.id eft, eligen do appcllati:co quod antecedentibus aegritudi« ne præpeditis,tanquam adoptati eorum atq} ui-cahj.folcntuniuerfacurare. Valtur. OPTIMATES Alberico funt meliores, ut ipfe ait,de populo. Atqui Erafm. nofter inquit, |
optimi uocabulum non Veferturad mores,f«^ ad fortunam.Vnde amp;nbsp;optimales dicuntur,non qui moribus funt laudatifsimis, fed qui nobili» te generis,opibus.ac dignitate prçeminét: qm’ quam nihil uctat, etiam inter illos effe bonosali qUotCic. pró Seftio fic dicit : Duo genera few-per in hac ciuitatefuerunt eorum, quiuerfariin repub. atque in ca fc excellentius gerereftudue runtrquibus exgeneribus alteri fe populäres,al teri optimales amp;haberiamp; effe uoluerunt. Quj ca quæ faciebant, quæqs dicebant, multitudini iucunda effe uolebant,populäres; qui autemita fegerebant.utfuaconfiliaoptimo cuiquepro-barétur,optimates habebantur.Viues quoque in Comm.ad ciuit. d. Auguftini:0ptimaies,ait, nobiies appellant; fed reuera quicunq; dignw-teamp; opibus plurimumin republica poffunt,ij funt optitnates.Idcirco»A'gt;.-y’x.'«nonmukuraUi' deturab ey'^^’'f‘*'''‘f differre, Quod amp;nbsp;Cicerof' gnificat, quum fecundam partédicitpaucoram oprimatum : tametfi paulo diuerfius idem deO' ptimatibus pro Seftio,caufçuidelieptinferuiési utfölet. Sp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» Ö PTlMl locofumirurminimêmalus.Sene ca lib.j.dc Tranquil.Pomp.de Orig.iur. Optiwl cogn mentum à Senatu Cn. Scipion. meruift tcltatur.amp; Tranquill.Gaium appcllationéop'*' mi amp;nbsp;maximi fumpfiffe. Traianü Imp.nihilwa-gisquàm optimi cognomen obleftauit:huiii* tantum memoriæ delatum eft.utpermultafecp lain Senatu principib. acclamaretur:Nefisf®li cior Augufto,mcliorTraiano; adeóineoglon* bonitatisobtinuit. OP Tl MO iuredcbenturufuræ.l.j.C deV' fur.Hodié tarnen prohibitæ funt,utnot.eod. ut-Aut.adbaec.Alberic.Sp. O p TI M O iureprædiaantiquis dicebantaf; quç immunia prorfus erant,id cft,ut nuncloqm mur,Alaudialia. Sicmalimcum Budseopoftf^' mum hoe uocabulum fcribi.Sp. O P TIM VM.ut Vlpia.ait, in 1. ubi autew.d* Verb.oblig.intelligitur.cuiusboniras principe' Icmgradum bonitatis habet, quaeresefficit.nt ca appellatio certs rei fignificatiuafir. Eode® ibidem docente,boni appellatio nonefteerW rei fignificatiua:cutn id quod bono melius fit,•* pfum quoqs bonum fit. Sp. O PTIMVM principalcm bonitatis grado® refpicit.i.ubi autem.uerf. Atcum optimum“* Verb.oblig Sp. - O PTIMVM, melius, bonum, iusdicitut'® comparatione.GfóffS'n Ifi muffer, ff. deMinor. fuper uerbo Optimo.atiigit item Gloff. inl.eüi' gendi.C.de Procur.füperuerb.non iniuftè. ' OPTIMVM maxhhbmqitradere.Vlpiano ' fignificat,libcrum effe, hoc eft, nulli feruire.W eigtnvnHedigzufleüen.Sp.:
OP TI-, |
o AN OPTIMVS maximus,hórolümdeDeodigt; citur.fcd amp;dc fQndo,agrö,domo,amp;: alijs.Celfus de Contrah,emp.Cum üenderes fundum ^nó di xifti,ut optimus maximufque cft.Paulus de Le* eat.l.fimihi. Vti optimi maxiriiiqt funr. Idem de rund.ihftr.leg.fundo legato. V t optimus maxi« mufq eft.Sp.
OPTIONÈS appellantur hi milites, quos decurio,aut centurio optât fibi rcrû priuatarum miniflros.quo facilius obeat publica officia. Ogt; ptiones autem dich,quód fint eledi.Nam opta-re,efteligere:ficut amp;nbsp;illüd, Optauitq; locum re« gno;id eft,clegit,Bud, in l.fin.de lur.immun. O* ptionem accipit pro eo.qui adiutor eft centurio nis,autdecurionis:ut Plautus ufuscft,licctme* taphoricè,in Afinaria. Sp.
OPVLBNTA haereditas.aitGlolT.inLfi ^s luihi.fEdc Acq.hæred.dicitur, que affert opes fi neuexatione.Locuplesueroeli, quæ etiam uegt; 2tationern habet. Bald, quod hæc uerba non alibi reperiantur, memoria dignacenfuit.Sp.
0 P VLEN Ti. Autore Sexto Pompcio, O-pis fuit Saturni coniunx,per qua uolueru nt terrain fignificare, quia omnes opes humano gene ri terra tribuit. Vnde opulcnti, terreftribus rebus copiofi.
OPVS faftum reüitui,quofenfuaccipien-dutn,Alc.explicat,enarransl.impcnf®.dc Verb, f'gn- Spieg.
OPVS idetqamp;perfedum.amp;imperfeélum dici, coUigitur ff. Locat. 1. qui infulam. §. qui se-dcm.Albïtic.
^ P)^°^®ri uel approbari turn dicitur,cû magiftri artificiorû euocati, infpedum opus re-feruntefleidoneû, amp;nbsp;reétè fadluin, uel etiam (fi hocconueherit) abipfo locatore.l.Opus quod. cuml.feq.amp;l.Si inlege,in prin.ff. Locati. Sp.
OPVS reftitUi, pro deftrui.auferriqi in inter diéUs intelligitur.i.cü praetor, cod. amp;nbsp;fimil. quae , Aiber.indicat.Sp.
OPVS rureftre.Pauius, de Leg.üj. Mulióes, inquit.de urbano minifterio funt : nifi jpptcr o-pustureftreteftatöreosdeßinatos habebat.Spj OPVS flruéliledicitur, quod ex lapide quadrate,autlaterculis.caiccqiconßfuäü eft, caqi propriè pars ædificij eß, unde amp;nbsp;auferri non po wß'^’^^^f^ro ^®'^®gt;'*^f'’'^ftat'o efl, fine expoli tio parietûicjua de re Vitru,legendus efl lib. vij. ut ab Alciat.citatur,amp; ipfc in Comm. adi. in runs amp;caef.de Verb.fign. Sp.
ORAC Vl-VM,indulgétiaeft,quçuiuaPrin *''pisuocecôceditur.Ahnotatio,quç fcriptis tâ-^ûm.Pragmavea, quæ adhibita cauls cognitio« ’’'intnodum fentcntiæ,uel ad aiieuius uniuerfi * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VÏ”.V”®*®‘'j’‘’* ^®^*^*b.xij.l.fin. de Diuo.refc.
Alc.inl,iubemus.C.de Sacrofanft. Ecc|.
OXAREjCUmfolo accufatiuo,fignificatage re amp;nbsp;dicere: ut apüd Terent. Seruum hominem caufarn orare, leges non finunt.
OR ATio.eftomnislocotio.autore Cicero nein Bruto,Noftris triplex eft, Copulatiua,dif-iüétiua,amp;foluta.l.fjpè.Sc l.triplici. de Verb. fig.
TB (R
In foluta, punftus inflar copolæ eft, iuxta AleXi in l.precia.ff.ad Leg.Falc. Sp.
o R A T l O,amp; intentio differunt. 1. fi quis in-tentione.ff.de ludic.
ORATIÓNBS dicunturiniurenoftro,quç ab ipfis principibus in fenatu habétur, cum ip(i fcilicet explicatis rei tonus circumftatij s, quod iuflum,utile äc honeftum reipub.fit, oftendunt, fenatumq; rogant.an fic conftifuere placeat Ta lis extat oratio, uel pars potius oratiohis Imp. Seueri.l.j.ff.de l^bus eór.qui fub tucel.funt, nó älienan. Citatur itemi D. Marei orationes de A-limentis.l.cum hi.ff.dcTranfaét.de Fugitiuor.re qüifit.l.diuus.ff.deSer.fugit.de Bonis matern.l. pen.ff. adTertuII. Ité Antonini deDon.int.uir. amp;nbsp;uxo.l.cum hic flatus. Item Hadriani de Petit, hçred.l.fi amp;nbsp;rem.$.illud. Ac quoniam confulitur à principe ScnatuS,ipfïe etiam orationes Sena-tufcohfulta interdum uocatur. Nam oratiohem de Petit. h£red; Senatufconfultum etiam uocat lureconf.l.item ucniunt.§.pridie.eod. Sp.
O RATO RBS,prolegatisufurpatiurifcorii in 1. lege lulia. ff de Vi public, Accurfius doéto-res artium intclligit : qui à Græcis thetorici uo-cantur.Hanc Accurfiana ignorantiam,iure cen-fet Bud.animaduerfione feria potius atqï adno-tatione,quàm rifu dignam effe.Sp.
ORBITAS ,illapatrumquali tas poft amif. fcsliberos:amp;uxoris uiduitas, poflamiffum ma rilum.l.ult.C.de Plag.Sp.
O RB V S,pertranslationem dicitur.quicuri-que aliqua re chara priuatus efl,per tit.C.de In-firm.pœncœlib.
ORCHRSŸRA, fpeftandi locos primus in theatro.Zafin l.ij.ff.de Orig.iur.
ORCIN VS , ab Orco, inferorum amp;nbsp;mortis Deo.EtorcinusIibertus dicitur, qui fitipfiuste ftatoris defunóli,amp; in orci familiaadferipti. Vl-fiia.deFidcicom.lib. j. Ergo qui direélâ, inquit, ibertaté acceperuht,orcini crût liberti. Eorura item metrtiriit luftin.libJj.Inft. Lege apud Alex. cap.xxV.li.iij.ÖrcinoS dici feruos,iuxta quoró-dam fententiam, quos teftator poflobitum libe rosiufsiti itauthæres patronatus iuS haberet, hó dominus. Vlp.ff.dcFideicom.liber.l.iiij.§. de Solido.Hi,itiquit, qui ad libertaté peruenerunt, quorum liberti fiant.Cónftitutio oftédit, ut qui direétamlibertatemacceperût,orcini fintlibcr-ti.Thcophilus eoarrans §.qüi autem.Inftitut.de Sing.reb.pér fideicom.Vocatur autem is, ait, a-pud lurifcoss.Orcinus libertus,id efl,xvquot;*quot;‘*lt;''^« dCharontCiVide Beroaldum explanâtem apud Apuleiumlib.iij. hæcuerba: Quanquamenim iam in peculio Proferpinç amp;nbsp;Orci familia nume ratos.Item Rhodigin.cap.xviij.lib.x.
O RD IN ARE,Bud.in Annot.adl. honores. ff.de Decurion.efl, inquit, aliquem ad honorem amp;magiflratum promouere: hoceft (ut Cicero lOquitur) Ornate,hononbufq! augere. cenfetq» pro ordinationib. ut in uetuflis legitur codicib. uelordinatiorib.uelofdirtatis omnibus Icgen-dum effe.In Norico texto eft.Ordinatione. Sen-fas lutifcon.fatis apparet.Nepe eóferendos nec H honores^
cere poted: cuifcHicetaniKerfitas caufatntac? m ffa ed. Spieg.
O R D I N A RIV S homo, Fdlo eftlit’giofi?. dans in ordine afsidué practorem adeunuuiiigt; Vide Rhodiginc.xxxij.lib.vj.
ORDINARIVS iudex.Lege,Iudex.
ORDINÄRIVS fcruus.Vlpi.inLapudU-beonem.de Iniur.Etcnim multum intereft,qua lisferuus fit,bonifrugi,ordinarius,difpenfator, an ueró uulgaris,mediadinus, an qualis qualis. Lêge,Serui ordinarij.Sp.
ORDINATVM dicimus.inquit Bud.redé, atq. ordine conditutum.
ORDINARIOS giadiatores apud Seneca accipit Rhodiginus,gladiator® in primisperv tos,fuoqi apparatu amp;nbsp;ritu indruftos, qmdigla' diaturi producerentur fpeftatorum uoluputi' quiq» ex céditutione, ucl confuctudine, exhibe rlfoliti erant.Sicuti ordinaria onerafuntlurcco fuïtis,cum fundus quotannistantûpræftaKde mino, uel principi debet. Extraordinariauerts qüæ prætermorem exinopinatoinducûtur.Sp.
O RD iNE S Romanorutres, Senatoriuspri mu5:hi Patricij erant,^ qui in SenatumlegeW' tur. Secudus equeder, quimediuserat equim, qui equis publicis mererét: quorü infigneerant annuli aurei,quib. à plebe didinguebantur.ler tius plebis erat, in quorum numero Quirifes,!^ qui exaliqua tribu effent, atq» eines Rom-dk«' bantur.Zaf.in l.ij.ff de Orig.Iur.
OR DiNE S ainplifsimi.crantfenatorius.Ä equeder: cxquibus apudRomanos fortibfit' bant indices. Ad forrunas quoq; amp;uiC£ geou’ quandoq; refertur.Vide Donat. cxponenteniil lud Terentij in Eunucho;ConuenibodieadiK' niens quendam mei loei hinc,atqt ordinis.Sp-
O RD O cd,nonfeniarcordinem,inman)tlt;' dis amp;notorijs.c.ad nodram. iij.extr.deluKhii'-
O R D O à ferie differt, quia ille digeHiodt quafuoloco quidq; collocaturihæcuerôwa“' j nua quædam progrefsio, atquecontextusc®''' tinuus. Aliquando poniturordoproeo,q®®“ j uulgus darum uocat. utordofenatorius,«!^® | equedris. Sic apud Macruin l.diuus.^-cuni«'i‘ tcm.ff.de Off præfid. Item, procoquoduulgos datii uocat. utordofenatorius, ordoequelÜs. Item pro ipfis hominibus interdûponirar.ii* «d,ijs qüi funtciuldê dignitaris. Apudluret®'’' Extra ordinem fignificat,fineuerbis Hcfor®®' lis folennibus. Indit. delnterdi'dis.infin l''^’’’ quoties,ait,extra ordinem lus dicitur.ItetnP”* lu$:Ordo exercendorum pub, indiciorumio'i' fu effe defijk : durante tarnen pœna legum,cuni extra ordinem crimina probantur. Inter annoi ed nerius feries, quam ordo. Sp.
O R D O feripturæ non impedit caufarniuti» ac uoluotatis,autor Paptnian.l.cuin paterfilios, §.fidei tuæcommitto uxor.de Leg. ij. Sp.
ORic«ALCVM,æs montanum interpre-tatur.nam i'ef^ mons, x«’‘'lt;«,æs ed.Perperamcß go Aufichalcu legitur.VIp.de Aft.empt. amp;uen. QueiMadmodum, inquit,fi quii uas oricbalcü. Nebriffenfis.
hbnoresjne« muntra effe priori in ordinem alle Ûo, fedoptimocuiqî. Laurétius Vuolphiusuir dodus artj; integer, municeps no fier, ieeudam hanclurifconfultifententiam abodumuiris Se natusSclatiftcnfis,Tiibunus priinarij collcg j creatus ell cxcinplo maximéprobando. Sp.
ORDINARIA dicuntur.quælege, pltbifci to,fcnatufconfultis,prætotû edidis pfincipum gcneralib.côftitutionibus, Scomnino quicquid iürc fcripto eatenus iufsü eft,ut fit certa,general hs,uniformis lax, adus humanos generaliter,fi ne fpcciali perfonarû refpedu'ordinans,amp; quogt; dam ordinato procurfu dirigens.fac.l.nullo mo do.ffiad Leg. Corne.de Falf.Horû numéro funt, contradus,obligationes,adioncs ordinariç, ap pelIationes.fucccfsiDnes.tedamcnta.fêruitutes crdinariæJnterduin (qux etiam Zafius nofter, contra Bart. Ordinarij connamerat,rcxt. aper-tum allegans in leg.j.Ç.neceflariô.ff. Si muhuét. trom in pod.) Vfucapioncs.præfcriptiones, pi-gnora, amp;nbsp;fi quafuntfiinilia, quaenon indegan» tcrperGic.in lib j.deOratore deducuntur. Ex-traordinaria,ad certam perfonarum, return,ne-gociorûmue genera,extra ordiné refpiciüt;qui-bus pro códitione,cuentu,necefsitate,coinmo' ditateûealiqua,pr3Efenti aliquoremedio fubue. nitur.Quorû tria genera facit Zafius. Quædain enirn fiant fadi. utcum propnofefe fado,ab in* iuria letadfcrere permitterct. t quemadmodü; IF.adleg.Aquil.cuin uulg.in quo genere nota parti multa docuit in ƒ. nunciacio. 1. j. de Op. nou. nunc. Quidam ex priuilegio principis nafcun-tur: quæ plerunqi funt contra ins commune; de quibus lndit.de lure nat.gen amp;nbsp;Ciu. $. plané ex his.I.j.$.fin.ff.de Cond. princ. cü fimil. Tertium genus eorum ed, quæ beet extra ordinem,tamé iürcfeceptafunr,ut non fine ratione iuris communis nominari pofsint,licetnon fintiuris ordi narij. ueluti cü remedio aliquobis fubuenitur, qui bus iureordinario,uel non edcófultum,ucl nó ita facilé,itaue córnodé confultü.fet idhçc ex tfaordinaria tertijgeneris, quadruplicem habet effedum, quoS idem Zafius didindius explica-uitfingulari tradatiüncula,infcrta Intelled.fuis fingularibüs.Sp.
ORbiNARiVM admittere,eleganterdixit Vlp.in I.Seruum quoq;. de Procur.pro co quod eftlocum darein iudicio.Sp.
ORDiNARiiiudices uel àcaufis, ucl ab of ficijs definiri poffunt, his feibeetmodiS ordinarius eft, qui iurifdidioné iure fun, nó alieno be* heficio habet: ita enim feré (tede Cantiuncula) lulianus lurifcófultus ait.uel aliter, is ed ordiha rius,qui natiuam,nódatiuam modóiurifdidio nem habet:hoc ed,qui earn iure magidratus,nó man dato fpcciali obtinet. uel breuius,qui iurif-didiOntm ordinariam habet.Vcl aliter:Ordina rius dtcitur,apud quein legis adioed,quepode rior definitio ex Modedim amp;VJpiani uerbis col ligitur. Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ria.
ORDINARIA indicia.Vide.IndiciaOfdina ORDINARIVS cd,quifuoiure,uclprinCi pis beneficio uniuerfaliteriurifdidioncm exer*
ORl-
P Ä N TE ORIBN S, occidens,fepfentno,8£ mendies, in Authent.ut Omn.obediant iud.prouinc.§.cô fiderantes. De his uide quæ dodilsimus Vadia nusadnotanit ad principium Pomponij Melse. Obferuâdum ucro qaod haélenus fingulariter docuit,utpleraqi aliaGuil.PoftellaS, uirâdmi-raculum ufque dodus, nempe in uocabulo Ori cntis hallucinatos præcipuè Theologo8,qui tri» um Magorum uiam,xiij.diebus dum ab Orien-tein Iudæamüenirent,fuiflcmiraCulofam', pu-tantesunam fnnplicem eius uocabuli fignifica-tionem,quæ multiplex eft.Oriehs eniin, inquitj dicitur adaliquid.nec eftulla orientis poficio, quin eadem diuerfis comparationibus fit amp;nbsp;md iidies,amp; beeidens. Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
ORIGlNALE,quodex origine contrabî-tur.ut.originalis décor,originalis macula, origi nale deliélum,originale inftrumentû,üel exern-plum,ubicaufataliseft,quod ipfum exhiberio-portet,fiidßneincommodo fieripofsit. Alio-quinexemplû foléniter autoritäre magiftratus defcriptumamp;ßgillatü.quod appellator hodie, Vidimus,de Original! uide in l.procur.C.de E-den.NoueJJ.utfponfalit.largit.ÿ. amp;nbsp;hoc indiget. Deexemplis authenticis tradatBar. poft Glof. inl.eos.$.fuperhis. C. de App. c. cum perfonæ. de Priuileg.lib.vj.Obiter item dicendum,decre lis patrum fancituin conftarc.in dubijs origina-ha Hebræorum confulenda, quo ueritas rciétiæ è fonte inagis, quàm de riuulis hauriatur. Ixxvj. Dift.can,ieiunium.Sp,
ORI GIN A LE s. Lege, Coloni originarîj. ORI G O,principiû,initiû,caufam,ortû, ftir. pê,femen,fonteraq; fignificat,Pro ortu, hoc eft, natimtate,origo mutari non poteft. 1. fin. $.pen. ’dMunieipal.fequimurqipatris,non matris ori ginem.De quo Baft.latius in l.aftumptio. ÿ. fili-ws.ffad Municip.amp; in l.ij.C.de Municip.amp;orig. lil).x.Vide,Coloni originarij.Sp.
0 RI G o amp;nbsp;progrelTus iuris feripti fie habet. 1 Lex xij .Tab. IL Difputationes decern uirorû ®tprudentiûforenfes. III. Legisadioncs,quæ omniacommuniappellatione iusciuiledicun-tur.llii. Plebifcita.V. Senatufconfulta.ExRe» ftaur.PolitOlden. Spieg.
ORIGIN ARII ferui,qui exafleriptitijs nâ-tifuntinipfofolo^duefundo. utC.de Agric. amp;nbsp;cenfit. J. eolonos, lib. xj. amp;nbsp;ciufmodi fine gleba, quamcoluerunt,uédinequeunt. Afferiptitij ue-ró funt, qui per xxx. annos fucrunt in folo. Qui duobus modis fiunt. Aut prseferiptione: aut du« plici cófefsione,per feripturâ bis fadam, in qua domino fundi promiferint.fc nunquam'inde dp i^rfluros. Hos etiam partiarios quidam uocant. ^dnotauit amp;nbsp;Rhodigin.cap.ultdi.iiij. Obferuä« ‘)“m etiam, cum liberti deputarentur agris : aut «tiamcnm libcri homines fefe addici pareren-tur : hi deinde procreabant originarios, praefcr-tim quotempore luftinianus rerumpotiebatur. Taies hodie funt ruftici noftri. Oldend. inquit, quos uulgè appellant proprios, de quibus lati« lis ii/e adion. ix.ClalTiij.Sp.
0 RIRI ex bona fide.I.ij.fFdc Petit, hær.
o RIRI ex delido,fub fi.l. j. ff. de Priuat.del.
O RlTVRadio,pronafcitur.leg.§. ult.flF.de Iniur.
ORIVNDVS uulgóeft,qui ipfe natuseft, uel qui inde origine duxit: puta quia pater, uel eins maiores ex co loco antiquituSjpgnati funt. c.j.deVfur.infexto, Sed peritiores, Alc.inquit, onundum non efle,qui ipfenatus fir, exiftimar, fed qui genus duxit.SicT.Liuius : Nati, inquit, Garthagine,fed oriundi à Syracufis.Sp.
O RNAMENTO RVM appellatióe,necue Ais,nee annulus fignatorius continetur.l.oma-tnentorum.ffide Aur.amp;arg.Ieg.amp;dc Verb.fign. Lfignatorius. Sp,
• ORNaTI S SIMVS uirisdicifolet,qui 0-ptimis attibus inftrudus,amp; honores aftecutus apopulo.amp;maximéaptuseft. Sp.
O R N A T V S ciuitatis in quo confiftat, à lu-rifconf. Paulo in l.ciuitatibus, de Legat, primo, traditum eft; amp;nbsp;fimul quæ ad honorem ciuitatis pertineant,ibidem indicar. Sp.
ORPHANOTRÖPHIVM, domus eftirt qua nutriuntur orphani, liberi patre priuati, «r» T»-rpfai.njii e'flt;i!xp@‘,iti eft,à nutrio,amp; pupillo. Xe-nodochium ucró,domus eft in qua p^regrini,amp; hofpites accipiuntur: hofpitalc hodie diélum, axi TÏ?ix,w,fufcipi o,»wflt; /‘»©-.hofpes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
ORPHANOTROPHVS,qui orphanotro phij curamgerit.De Orphanotrophijs tit, eftin C.luftin. NebrilT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’
O RPH AN VS,quicaretpatre, præfidioque paterno, amp;nbsp;qui fummopere defiderat illius opé, quum fine eo malè habcat. Græca didio eft Val læ,I.omnia priuilegia.C. de Epifc. amp;nbsp;der. Sp.
O RTH o D OX VS,redç opinionis.fiucfen tcntiæ,autfidei.l.ij.fubfin.C.dc Sum.trinit Sp.
O S
o S,deauibus.PauI.ïn I.qui fundum.§ fundi. de Cótrah.cmp.Nonmagis,ait,quamliquid ex eo, quod ex facco faccarij cecidilfe, aut auib.cx ore cecidiiret,natü elfet.Sic debrutis Virgil. O* ra citatorum dextra detorfit equorum.
O 8 S A non ueniunt Cadaueris appellatione. l.locum.ÿ.prætor.flF.deRelig.amp;fump.fun. Vide Bart. ibid. Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
O S SARiA,locusinquoreponGturonade» fundorum. Vlpian. in Lij.de Sepulch.uiolat amp;nbsp;Cclfus fcribit,ftatuam fic effe monuméti, ut offit riam. Leguni quidam oftuaria:fcd malim cü Ha loandroolTaria. Aiber. Ofsiliana, inquit, capfa', in quareponunturofla,nimirumlibrarij culpa uiciatum probum uocabulum. Sp. (ofcitet.
O 8 C B D O ,uitiü quo quis tenetur,ut fçpius O 8 C VLO,hoc eft,bafio, affinitasnon con» trahitur.xxvij.q.ij.Lex diuina.nec eft fignu ma? trimonij contradi, ut efttext, in I. fi à fponfo. amp;nbsp;ibi Bald.C. de Donat.ante nupt. Olim ofculo fa lutabant,Conful Imperatorem,difcipulus præ* ceptorem. Spieg.
o 8 RO HEN I AM:feu mauis, Ofrohenam, quç prouincia eft Parthis cótermina,pro Ofdro chenam in 1 omnes fundi.C. de Fund.patrim.li. xj,rcponêdüputoex Vadiano:quauis Ofdroe-H z nam
o ANTE v
|
nam Aldat/u^icaturlegendum. Apud Alberi. exïatOffrotona, nihili uocabulum. Ofroheno-rum magnum numerum Imp.Alexâder poft de-uidos in Aflyria Parthos.Romæ militise adferi-pfft:amp; poft eu Galerius Maximinus contra Ger manos cduxit. Bellicofi homines, amp;nbsp;fagittandi periiifsimi fuere. Sp. O s TEN DERB,hdemonftrare^uelproba-reJfi feruus.de Tribut. 1. fin. de Aceuf. Alberic. O STEN SI o NALES milites apod Lam-prid.uidentur dici,qui oftentui mode habentur in urbibu$,non bellicç rei caufa.Ex Rhodig. Sp. O STENTARB , eft affingere fibi maiora, quam qu»rcipfafint, amp;quàm ingenium ferat, aut facultates.aut falfaomnino de le prædicare, aliaq; quàm fint.eaq; prçclara admodû, magif^ acmagis narratu.atqihonoratudigns.Rh. Agfi cola, ladarc, ait, magis uerbis eft:Oftcntare fe-bus.Hinc oftentatio. Vnde hac uoce propriè u.» fus eft V'lp.inl.iij.§.fin.Commodati. Nópoteft, inquit,commodari id,quod ufu confumitur, ni-fi forté ad pomparn,uel oftentationem quis ac. cipiat. Spieg. O STEN DITIAB,uel,utaIij,Hoftendiriïé, uocabulo, quod uetcrum barbaries ab bofte, 8e datione confinxit,utait BaroTautébergiuscó* prehenduntur ea impendia.quj Vafalü obeunt, comitantes Rom.pnneipem in expeditioné ad» uerfus h oftes pergentem. Extat uox in §, fimili* icr.tit.de Capit.Conrad.in Dacit.Feud. Sp. O STENTVM dicitur,quodcótranaturam cuiufqs rei genitum,faclumqi,amp; prætçrconfue-tudinem offertur.ut fi uideatur terra ardere,homo tribus pedibus aut manib. Portétum,quod porto,8e diutius tendit,futurumqs poftmodum aliquid fignificat. Monftrum,quod contra natu» ram eft. utMinotaurus. Prodigiü, quod mores faciunt, per quod detrimentuexpeélatur. id e-nim eft prodigcrc,GrKcé ;«quot;'i«« diélü. Confun. duntur tarnen hæc apud ueteres.Alc.deVer.fig. OSTRACISMV S,exilium ab Athenienfi-bus excogitatumtquód olim calculis 8e fabis fuf fragia ferre mos eflet, quibus dues in exiliû mit tebancur. Vide Arift.lib.iij.Polit.8c Bud. in Pad. l.priorem.de Orig.Iur. O V OVA hodiepraeftant,quos luxdetcraftini pullis.Hûc ideo adferipfi ex Alciato prouerbia-Jem uerficulum *quód ab Alberico citatur codé fenfu alius,fed corruptus,é GlolTa 1. turn hi quibus. ff.deTranfaft.fupcruerb. Content!modi-co præfente. Sp. O V A TIO 8e paruum triumphum fignificat, quern faciebant ouantes, quinonincurru, fed pedites ouali corona redeuntes expugna, cum bellû non erat indidum,uel firte fanguine confe ,dum:8c tempus,quo gallinæ oUa faciunt. Quib. autem ex caufis ouare licebat,8c in quibus oua-tio differt à triumpho,docct Alexander ca. xvij. Jib. Genial.dier.vj. O V A T V M aurum,quod ouatione.uidoria-quequæfitum eft : Participium poeticum abo-uo:fi cut atriumpho,tri urn phatus, Sp. |
, o VE S dicantur animalra minuta. Bartol *'’ l.oues.ff.de Abig.Ouibusautélegatis.necagni, necarietes debentur.§.fin.leg. lcgatisferuis.il* Leg.iijkVideBartol.in l.fin. ft. de Abigeis. InO» Calliftratus inquit, quidadecern oues gregen* effe putarunt. Sp. O VB S rcijculæ.quæstate,uel morbogra-ucs reijduntur. O;VILIONE S,ij.dem qui opiliones, uel.ot quidam fcribunt.Vpiliones.IabolenustCumio ftrumentum omne legatum effet exceptepeto* re,paftores,ouiJiones,ouiIiaquoqi legato conti ncri,Ofilius non reébèputat.l.fundi.de Fund.® ftruÄ. Spieg. O VIARlAjOuinm multitudo- o^üfiufe^t, Ut docet Budsus ex QuintilianOid» fententia ex periculo petita: hoc eft, ira acutêfc affeéfatêenûdata,utfatuauideatur.utapU(lVn gil. Num captipotuere cap it’ Cicero: Sitacent, fatis dicunt. Vidctur Sc quandoqi lurifconCptt Oxymoru.fiue Gryphum, qui çnigraatiseftlp* cies.uoluifle Ledorem moneri: utcumdixitin 1.anniculus.de Verb.fig. Ante diem x.Calenda* ru,Sc poft diem x. Calédarû, utraqi fermonexi, dies fignificari.Quod Alda, latius explicatead. l.Vidc infra. Si cesium digi to nontetigeris.Sp O X O B A P T A. Lege,Baphia. O X V S.Legc item,Baphia. P A Aa VLÂRB,âpabulB,exagn’ capereinpaftioneiumentofurt, 8cpafcere fignificat.§.ult.ioyfi': ^'’* Feud, de Pace tenen. Spi^g* P A CIS Cl,padii facereett, Samjig-flii-jjlD 5^ cóuenire.l. pacifei. ff. dePad; Pacifeimur autem de co,quod certumamp;indobl tatum habcmus.l.j.ff.dcTranfaft. Sp. P A CIS C l uitam ab hofte,id eft, pafto»»' cercdeuitafalua. P A CTI d VM.uulgoConuentionaledici' tur.GelliustCeflatio pugnæpaélicia.induciji« citur. Spieg. P AGTi appellatioindubio.utdenudop^ tius intelligatur, receptius eft: quod in dubio fpecialiorfignifieaciofemper recipiendaeft. nt Baldus docuit,itemquealij. Alciatustarnen*!’ Rub.de Padis, ad rationem legis aduertendu® arbitratur,nec tantum perpendi,quononiifl*^® tradum fuum partes appellauerint, quanta® quid uel ab cis adum fit, uel à legislatoreuetiü' mili mente conftitutum.lcg.infulam. ffidePrz-fcriptuerbSp. PACTA conuenca ineffebonasfideiiadic^ is,ut hoc fit accipiendum,Vlp.dcclaratin l.Iutii gentium.J.Quinimd.ff.dePad.Sp. P A CTI O obfcurauel ambigua nocet .lue-teribus. ff. de Padis. PACTA turpia,hoc eft,quæ turpem canfam continent,nó funtobferuanda, led poftadmifli hæcpacifei ponumus,iutore Paulo inl.Siunu$ cx argentariis,§.pada.ff.de Pad. Sp. PACTIQ |
P ANTE A
|
P A C TI 0 nuda.Vide.Nuda padio. P A C TI S legibus dare/pondere, promitte* re,facere,amp;c.barbaré fub conditione dicitur. P ACTO,ablatiuus,pro modo,non raro po-nitur, fed padum fic accipi, ac pro ftipulatione etiam Albericus indicat. Sp. PACTOftipulatio fubdita.Vide Africanum inl.cumclTent.fEdeSeruit.præd. ruft. P ACTOR VM uariçfpecies, quç iure repro bantur,àb Alciato in l.pado.C.de Paftis, copio sécxplicantur.Sp. PACT0RVM aliudquodincontinentiad contradü,aliud quod ex intcruallo appofttum, dicitur.Necredè nudum uocatur:paritq; exce. ptionc.ut fi dicam, Non peta à te ifta decem. 11-lud operatur ipfo iure, adeo etiamfi ignorans iu dexcontrapronunciaret.ipfo iure lententiam eiufmodi padum,fiue allegetur, fiue omittatur, inficeret,enecaret,amp; funditus euerteret.Qui eft mtgnus efFeélu$,amp; multum refert,an padû ope retur ipfo iure, uel tantummodo profit ad exce-pt'onem.dequolatiusdiflcrit Zafius inhleda eft.ff.Si eert. pet. Sp. PACTORBS focictatis,apud Ciceronem in Verrinis. P A CTVM.eófenfus eft duorü, uel plurium in re quçutriq; parti placet:PoIlicitatio uerô,cû confenfusamborum non iungitur: ut fitpollice ri.quafipofleliceri.Alc.in Proœmio C. de Paft. Vndepaélutn.conuentionem fignificat. Cicero deInuent.Paftum eft,quod inter aliquos cóue-nit.quodiamitaiuftufn putatur, utiurepræfta* ri dicatur.Vlpia.de Pollicitat.l.paftum. Paftum eftduorum confenfus atqi conuentio:Pollicita lioueroofferétisfolius promiflum. Idé de Paft. Ij.Padum autem à paftione dicitur,undc etiam Pacisnomen appellatuin eftiPaftio ueró,ut ipfe Vlpian.ead.l.in princ.docet, eft duorum, pluri* umüeinidem.placitum amp;nbsp;eófenfus. Paftionem nuptialemfacere,apudLiuium. Sp. PACTVM diuiditurintranfaftionem. amp;pa Öum.RurfuminreaIe,amp;perfonale.I.Iurifgenti-«m.§, paftorum. de Paft. Ibidem Paul.in §.pa-^'isl.fiunusexargétarijs.priuspaftum,ait,per poftcrius elidetur. Sp. P A CTv M conuentuin,quod amp;nbsp;uulgo uefti tumuocant.opponiturpafto nudo,uelut ab o-mni iuris folennitate deftiruto. Huius exempla ponere difficile efie laf. exiftimat. Conuentum, aiüt,quod ueftitur,aut re, aut uerbis, aut literis, autcôtraftuscohçrcntia,aut rei intcruentu.Sp. P A C TA curialia,uulgo Dmekrofte/, Zafius in Intelleft.iur.fing.in l.fi non fortem.$Jibertus.fF. ‘ieCondift.indeb. PACTVM iromifsionis.Lege,Pudor. I'ACTVM nudum præcipué Pontificioiu* ttgt;bocaciuilidiftat!quód aftioné producit,có-, tra l.iüris gentium.§.igitur.fF.de Paft. Scd quib. cafibusidnonprocedat,docet Alc. Sp. |
P A CTVM retrouendendi, quod uocant, amp;nbsp;inter estera pafta uulgatilsimû eft,dicitur,cum uenditoriexcóuentioneconceditorab empto-re:quódfi ipfe uel haeredes eius uoluerint quan docunqj aut intra certum tempus reftituere p ré cium:uttum rem fuam,quam uendidit,quafi re-demptam accipiat. Quo paftoin emptione amp;nbsp;uenditione redituum quotidie utimur. 1. ij . C.' de Paft.inter empt. amp;nbsp;uenditor. Sp. P AED AI VM,locus indomicilio,inquopu« ri,feruiq5 commorantur, qui isän^i’ uocantur. PAED A G O Gi VM ,apudlurifcoss. ferui-tium,atque mancipium dicitur. Vlpia. de Fund, inftr.leg. quæfitum eft.§. Si inftruftum, ait,fun-dolegaffetrea pædagogia quçibi habcbat,utcû ibi ucniirct,præftô enent in triclinio,lcgato con tinentur. Sp. P A B G M A,ludus interpretatur.à w«lt;/w,ludó. Eratautem machina in fub]imetendens,in qua puerorucantantiucrantnidi. Vlp.tit. deFund, inftr.l.quæfitum.In emptionem, inquit,domus, fpccularia, amp;nbsp;pægmata cedere. NebrilF PAGANVS,à pago dicitur,qui non eft mili-tiæ facramento addiéfus.Modeftin. tit. Locai.l. Si ignoras,inquit, militi quafi pagano locauerit. Nebr. Verius tarnen efTe puto, quod prifcis Ro* manis paganusilleerat,quimilitiæ cupiens e* rat, amp;nbsp;illi cingi feu aftcribi uolebat. Eo enim intcruallo,quo id (juærebat, amp;nbsp;ad militiam afpira-re tentabat,paganus;mox militiam adeptus, m i les dicebatur, Vnde Scæuolaad Legem Falcid. l.fi dumpaganuserat,feccritteftamentum,mili tiæ tempore codicillos. Lex Falcidiain codicil* lis locum non habet, in teftamento locum habe bit.Nec ignoro, receptius effe, paganum dici o-mnem, qui non eft miles, amp;nbsp;qui eftpriuatus : à pago.uel uilla uocatus,quafi homo rufticus,uil-laticus.Zaf.inTraft.Subftit.cap.v. Itaquc paga ni propriè militibus opponuntur, ut togati faga tis, cinftifq;, Sunt autem propriè ruftici d pagis appellati : quod domi rclinquebaptur, ad ruris culturam.Vigl.in tit.Inftit.deMilit. teft. Pagani item ecclefiafticis fcriptoribos funt, qui Chrifti pietatem nó colunt.Ëa nempe ratione,tefte A1-ciat.quia Chriftinon funtmilites. Siquidem in iure hi funt pagani » qui nó militant, fed in pagis amp;nbsp;uicis fuis munerafubeunt. utiam diftum eft. Extatin C.tit.de Paganis.Sp. PAGANICVN Caftrenfi opponitur. in l.j. C.deTeftam.milit.ufurpatImp.Antoninus:Fra tertuus miles,fite fpecialiterdebonis,quæin paganico habebat,hæredem fecit, bonaquæin caftris reliquit,peterc non poteft. P A G ERE,pro Pacifci.Nam.tefte Quintilia-no, pepigi» non à pango, fed antique uerbo Pa-go,pagis,fine n,dicitur.ut in leg. xij. Tab. Ni ita pagunti PALAM faftum dicitur, quod corampluri-bus.puta duobus fit. At publicè faftû, quod co-ram populo agitur, aut fit. Alciat.de Verb.fign. VideBart.inleg.nonintelligitur.$.j.fF. de lurefi fci. Spiegelius. P ALAM nuncupatus hæres dicitur,fifeftes exaudiuerint. Sp. PALAM quæftum facit muller,quæ pafsim, amp;nbsp;fine deleftuftuprari fe finit,l.palàm. ff. de Ritu nupt. Sp. H j PAz |
|
PALAM rem effe dicimus,de qua cóftat,auï cuidentia, quod uulgó notorium dicimus : aut que fimplicitermanifcfta,autliquida,auttan-tummodo clara.Vidc Alciat.in 1.palam, de Ver-bor.fign. Sp. PALATIN r,communi nomine dicuntur o* mnes habitantes in palatio : alij quidem femper in domo Augufti perfcUerantes, qui Gomitaté-fes diéuntur. Comitatumautem locumappeK lant.in quo uitam ducebat Imperator. Qai uerd in proutncias mittebantur, dicunturmittenda-rij.à mittendo nuncio. Alc. in I.fcrinijs.C. de Pa-lat.facr.larg.lib.xij. P A L A TI O ,id fundamenti genus eft, quod in aquis, autin uliginofis, aut congeftitijs locfs fieri uidemus: à palis qui in terra depanguntur, didum uocabulum.Fiftulatio etiam appeliatur, afiftucs machina,qua etiam pauitores utuntur, utrinqianfata. Hacenim paii magna ui in terra adiguntur. Bud. in I.fi Fratres. $. item fi comma« nem.ff.Pro focio.Sp. P A L A TIV M,Cyrillus autor Qræcus, à Palatino monte deriuat:.Sacrum,ccu baud uiolanlt; dum,ob Iinpcratoris uenerationem,cuius eft fe des,uocatur. C. de Comit. amp;nbsp;Archiat.fac.Palat. Item de Priuil.eof. qui in facro Palatio militant, lik.xij.Primam indifferétem hjibet. Ouidius de Arte:Illicquastolerant nemorofa palatiafron-dcs.Martialis: Inde facro ueneranda petes pala^ tiacliuo.Huius exemplo amp;nbsp;ipfealicubi primam extendi. Cçtcrùin, unde clarifsimafamiliaapud nosPalatij comitumnomen traxerit, indicaui* mus in fcholijs, quæin Auftriaden ß-artolini Pe rufini fcripfimus. Sed iam magis puto acceden« dû ijs;qoæ Rhenanus nofter ca de re nuper tra« diditlib.Gcrman.rcrum tertio. Cui ob hocfcri-pti genus intentatum haftenus, palmam feren-dam effe exiftimo. Idé rcélè monuit earn regio-nem,quænobis nunc,t/ieP/4/tzappellatur,indo-étè Païatinatum uocari. Sp. titulus in decretis Pontificijs baud raróadfcri-ptuslegiturquibufdam capitibus. Hrcindeue Jut paleas inanes,amp; irritas interpretantur.Cum potius.VoIzio adnotante.fcribcndum fit Palæa pér diphthógum.Nain i!r«A«rr,Græcis eft, quod Latinis uetus.Itaq^fciendum.ubi Palejuocabu lum,uel tituluin offenderis .ibidem ueterem cf» fe Canonem.Sanè Paleç uocabulo.non propriè cuhni, fed follicula ipfa granorum comprehen* duntur.l.ult.§.fin.C.de SeruitSede Aqua.Sp. PALHSTAEI. Lege, Athletarum nomine. PALAESTRA didioneutimurnótantum pro Judo ipfo, fed etiam pro loco ubi exercetur. VJ{j. in 1. fed amp;nbsp;fi quid. ff. de Vfufruft. eleganter P A Ll, lignorum appellatione non continen tur.l.pali.de Verbot.fig I. pali.de Legat, iij.amp;dc Fund.inftruft.l.inftruméta. Idem de Pertica. ut ibi dicitur Alber. Vide,Pedamentorum. Sp. P ALLA,ueftimentum honcftæmulieris eft Marcello. Alijperhibent,utadnotauit Rhena- |
ANTE * nus in Tcrtüllianuirt , ad ueftigia ufqj demil^® fuiffe. Di él a Palla, quódpalam âc foris effet, n-cut amp;nbsp;palliü. Hæc olim erat ueftis Chriftianora fimplex amp;nbsp;facilis.Itaqj cum Tertullianus reießi toga pallioueftiretur,utfimplicitati religionis refponderct fimplicitas cultus.à quodam incon ftantiæ notatetür, librum fcripfit de pallio,(]uo cius uetuftatem amp;nbsp;commodü ufum edocet. Sp PALLIA intcrcommuniaueftimentaannu tïicrantur. Vlp.in l.ueftis.dc Aur.amp; arg. Ie§.qu3 promifcua appellatTacitus in tertio. Hæctuoi» cæimponebantur. cxProuerbio,Tunicapailio proximior.ProprièaûtGræcus habitus. À Pal- | liofitPalliolu,quod idem annumeratueftimen' tis uirilib.Vide Bayfium cap.xiijdcReueft.Sp PALMA non finis eft laboris, feduifterif “ gnum,amp; uiftoria ipfa.ut in l.j.C. de Prine, agét-in reb.lib. xij. Vnde Palmata toga, à palmainea intcxta, inquit Budæus,propriè triumphatiu® fuit: qua merebâtur hi, qui de hoftibus palm*® reportaffent. Prodadylo,intcrdulcianumera' 1 turdlurecoss. cum ait:ltem uuas.ficus,palmaii 1 caricas.l.ult.de Tritic.8c uiiio legat.De caricafr 1 ci fpecie uide Pallad.lib iiij. Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? PALM AR1VM,prçmium quoduiftoriatf* , go debetur.Extatuoxin l.j ff. de Extraoricof PALMATAE tunic3B,fcu ueftes funt, quil^ confulcs,aut alicuius magiftratus uiri uteW®f’ Vbpifc.in Aurel.Cape pro rebus geftistunicai” palmatam ,fellam eburneam : nam teconfullt;'* bod ie defign o. Meminit amp;nbsp;Trcbell.in Galient^ Apul.in Apolog.amp; Seruius: qui triumphalib'''^ risdarifolitafcribit.Cuiusrei etiam Liuius^quot; autor. Aufon.in Panegyr. Palmatam, inquit,tiigt;* inifi,in quadiuus Conftantinus parensnoû*^ intextus eft. Hæc plané.hsec eftpiélanonmag'* auro,quàm tuis uerbis.Alc.inl.propolïtis.C.® Grege dominico,lib.xj.Palmati equi,ijdefliKf’ funt.quos uulgó Baios uocatnus. quoniawFp** dices,hoc cft,cum fruftu fuo ramùfculos,ûr^ ci ß»ttt uocant. Sic igitur didi funt à color»-“® ' fumus etiam intclligerc equos paltnatos.q“*®’ utebanturaurigæin circo,ipaIma.Alc,ind.ltf propofitis.Sp. PALMIPEDAL^, menfura unius pedis palmi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* P A LM V S ,menfurç genus.Eft auté duplrt inquit Budæus. Maior xij. digitorumGrçcêF?' tarne uocatur, amp;nbsp;Latinis etia Dodrans : Min®*» digitorum quatuor, Palcftes Græcè dicitur. PALPATVS eft.Vlpian.Atficumlt;q“®® permulfit quis,uel palpatus eft, caice eu petwv » fcrir,crit aftioni locus, l. j. ff Si quadrpaup-fi®* dic.Solent autem equifones plaufu manas W» diri equis.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, PAMPHYLIAEapudlurecoss.ut amp;nbsp;ali«» regionum,præcipuè in exemplis fitmetio. D® Mopfopiam aliquando diélam cóftat, quonii® Mopfi uetus regnum fuiffet.Sp. p A N A R i V M.panis receptaculü'.ficat Gfgt;' narium grani.Catan. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ p A N C A R P V M,fpeélaculi genus,quafio-mniü arborü fruétib. cócisnatalylua.apffImp- | ia No- |
P AN TE
|
îhNouel,deConfulib.§. Ac primus quidcm, interprété Haloandro.Sp. PANGRATIASTEN eum dici uolût, qui luftatorfimul.Si pugil foret, quippc cum abj pu giles.alij luftâtorcs forent, is qui utroqs tenetur ftudioipugna fcilicet 8e lufta, Pancratiafticus nuncupatur,8e ubi exercentur. Pancratium.. plt;«gt;*r.i;wGræcis,omnia uincens dicitur.Ale-xanderNeapol.Gcnial.dicr.lib.iij.ca.ix. Eftau-temPancratiô.certaininis genus : exeo diélum (utiiidetur)quôdaduocatis omnibus corporis uiribus, omniumq; neruorum côtentione trâG-gitur.Budçus in I.qua adione. ad Legern AquiL Spiegelius. PAN CH RE ST VM.medicamentumnobi« le,quod Latine dici poteft, omnibus conducibi le,uel omnibus affeéfibus utile. P A N D E C T A,comprehenforium interpre« tatur.quafi omnia continens:à w«w,omnc. Se «îL x»M«,comprchendo. HincIuftinian.Quinqua-ginta libres Digeftorum, Pandeftas Græco tit. infigniuit^quoJomncs ferè leges capiant. Ideo quando àprifeis Pandeélarum leges libnqifi-gnificabantur, primam eius diélionisliteram, cumfigno accentus, Græcè ita fcribebant, », id quod pofteriores per ignorantiam Græcarum literarum, putantes duplex digamma, hoc modo fignificarunt If.ita figno, ut nomine abufi, ut fupràquoquein diebone Digeftorum relatum eft, Pandeélarum inferiptionem Plinius inter il lecebrofas, Se magna promittentes numerauit, propter^uas,ut ipfe inquit,uadimoniuiii deferi pofsit. Spiegel. f AND O CHIVM,Latinèftabulum,fiuedi ’’®''forium,amp;hofpitiumdicitur. PanGERE inducias,idem quod facere. ^ANis nomine,frumentum uenit.l.j.Sc ibb deinBartol.C.deFrum.urb.Conftant.lib.x). In Dominica oratione,panis nomine id declarator,ut Vines atteftatur, quo necefsitates uit? hu iusineuitabilestoleratur,fiue i.n ijsquç edimus, fiüequibus tegimur, quibus fouentur membra Poftra, amp;nbsp;ab iniuria, uel rigoris cœli defenduntor, nel ardentis: quib. à morbo conualefcimus, autetrtèad morbum ferendum fuppetüt uires. Keliquafuperuacaneafunt.quae inuexit partim duperbia,partira uoluptas, amp;nbsp;ex ea ortæ delitiæ. L®S® Cibarius panis. Sp. PANNARio S dicuntlurecohfultipanno rum uenditores.VideRhodig.cap.xij. lib. vj. PANNEABueftesdicuntur,ficutlanese, amp;nbsp;borabyeinæ. P A NIC V M. Lege, Miliarium. PANNICVLARIA bona, VIp. in I. diuus. ^'Bon.damnidicit ea efle, quæ in euftodiam re t'ptus fecum attulit:non omnia quidcm,fed ue “®™.qua is fueratindutus, 8e nummos inuete-5 e ’onulos parui precij.Vidc Bart.in hanc Spiegelius. P ANTHER A,animal prorfus ferum Se ma-culofum,cuius mas pardus dicitur, pecudü ap-pelJationenoncontinetur,fed beftiæ.l. ij, in fin. quale eft.Efafmus. fF.AdLeg.Aquil.PitherauoceGraeca,prouni- P A R,proæquo, 1.feruo.C. deReiuendif. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H 4 pro |
uerfa uenatione.VIp.in Lémptoréde Aél.empH utitur, dum ait: Veluti cum futurü iadum retis àpifeatoreemimus,autindaginé plagispofitiS àuenatore,uel pantheraabaucupe.Alc.nó probat : qui retc ea uoce intelligunt, led neutro généré, quo uniuerfçauiculæcapi pofsint.Vide e-um in Parerg.Bud. quoque Panthera hïc plura» litcrintclligit permetonymiain.procaptura,eo modo quo mdago. Haloander lœminino gene» re.fingulariterqj legit.Sp. PANTOMiMi, dicebantur omnium imita torcs,effiétorelqi.Græca diclio,3gt;^lt;w,omnc, t^iftS-/«w,imitor,cuius meminit Plin.in Panegyr. Tra-quil in Calig. Iulian.in I.filibcrtusartem. de O-per.libert.Alc.in l.quifquis cquos,C. de Spefta culis,lib.xj.Lege,Archimimi. PAPINIANISTAÈ, iuris auditores quart doq; diéti,à Serbidij Scçuole difcipulo Papinia-no,interlurecoss.longëcelcberrimo, qui Imp. Seueronon propteraftiniratemtantùm, fed ob uirtuté in primis charus, cui etiam filios uni có-mendauit moriens.Huius urna ar^entea Romæ cum hacinferiptione inuenta eft : AEMILIO PAVLO PAPINIANO^ PRAEFECTO PRAETORIO, IVRIS-CONSVI-TO. Q.VI VIXIT ANNOS XXXVI. DIES X. MENSES III. PA» PINIANVS HOSTIDIVS, EVGENIA GRAGIDll, TVRBATG ORDINE, iN SENIO HEV PARENTES F E C E-RVNT FIDIO OPTIMO. Vide cap.ij.amp; iij.noft.Epit. Sp. plt;tir»iïf,pater Græcis eft, quod nos Latinis li-teris defcnbentes,uno P. Papa dicimus Latinè* Germanicèuero ßjp7/,uel P/^jf.Nam^ut Volzius annotauit,Gcrmani fæpè in uocàbulis à p, inci« pientibus adijciunt faut omnino in f, mutant p, ut paiuSkUdi$,(’fn Pjùl: Palus, li, an P/o/.Pater, fra-tcr,pifcis,Fi/fb,8e fimilia. Porto Papæ uocabulû non nuper,fed iam olim. Se dudum ab omnibus orthodoxis appcllari cœptum. Nam Liftrio te-fte,olim omnes epifcopi Papæ uocabantur,hoC eft,patres. Vnde diuus Hieronymus dixit, epi-fcopos patres e{re,non dominos ; Quidam dua« bus è fyllabis corruptis,pa, pa, conflatû efle tra« dunt:quarum prior eftpatcr, pofterioruerô pa» trum,quafl pater patrum. Cuiufmodi foins fit Petri fuccclTor : ceutotius ccclefiæfub Chrifto caput. Albericus in hac di étioncadnoiauit, Papain loannemj^eiusnominis xxij. Impcrijiura opprefsifle,edita conftitutione,qua regnü Ger-maniæ, fiue (ut ipfe dicit) Alamanniæ, à regnó Franciæ diuifit, Se Italiam ab Imperio fubtraxit. Quodanfacere potucrit,idem ipfe Albericus, Deus,inquit, nouit. PAPYRVS ,frutexeftin paiuftribusÆgy« pti locis, brachiali crafsitudine, decern cubito-rum altitudine.Vlpia.de Legat.iij.l. ligni appel-latione.Harundincs,inquit, Se papyros combü« runt.NebrilT. p A R eft. quod inter aliquos commune Se æ- |
|
pro fîmili amp;nbsp;æquali.in EG flipulatus.de V erb.ob lig. Et quoinodo accipiendû fit, latins déclarât Barto.inl.qui concubinatUiÿ. qui quatuor.ff.de Leg.iij.Qnid uerô iundùm genitiuo fignet,BaE expiicatibid,Quamuispar,amp; fimilisdifferreui' dentur.Quint.cap.x.lib.j Mibi,inquit,egregiè dixiffe uidetur Seruius Nouianus,pares cis ma-gis,quàm fiiniles.de Saluftio amp;Liuio;Sp; P A R,pro fimili amp;nbsp;æquali.l.fiftipulatus.ff.de Verb.oblig.l.cum par.amp; l.paremjff. de Reg. iur. Albericus. PAH imperium non habet collega cum colle ga.fed idem.not.ff.de Manum.hapud cum. Neö par in parem habet imperium; 1. iîle à quo. $.tem peftiuum.ff ad Trebel. I.nam magiftratus. de Ar bitr.Spiegelius. PARABOVAjcft fimilitudo fumpta ex ue-ritate. Sic cum diciturhominé quendam habuif fe duos filios,quibus diuifitfuas portióes, opor tet effê in rcrutn natura, amp;nbsp;hominem,amp; filios,8c hærlt;ditatem,amp; diuifionem portionum.Deniqs hæc eft perpétua lex parabolæ, ut primû concis piamus rem nudâ, ut proponitur. Deinde ex ea conceptione deducamuradfinéparabolæ, hoc eft,ad rem ipram,cuiaccómodatur fimilitudo. PARAB O VANI,plebeij quidam erant,qui famulitiouel ecclefiarum, ud hofpitaliü,xeno-numuedeputatierant,amp;quafi adferiptitij gle« bas.DidiàGræca præpofitionc, w-yà,amp;i3iA@-, gleba,quafi glebæ adferiptitij. Alciatus libr. iiij. Difpunc.cap.ix. Audiamus Se Rhodigin. Is cap. xj.lib.xxix. Nofcomios dici putat, qui Nofoco-mij præfeduram gerunt. Nam parabolanos in-tclligunt mendicabula ægrotis afsidentia feruu tij caufa, cum fint proprië adferiptitij glebæ. mé tio fithorum C.de Epif.amp; cler.l. paraboiani. In. terpres tarnen xxvij.ff.Parabolanos intelligi me dicos, ait.quiàModeftino circuitores uocétur: quoniam ciuitatem obeant,segrisopemlaturi. Spiegelius. P A R numerus,in l.ult.ff.Qui bonis ced.pof. Spiegelius. jifl^«jlt;«T«^aX;},dppofitü,fideiufsio, aftionis ge-nus;qua qui experiri uolebant, pceuniâm depo* nebant, decima partem æftimationis litis apud ada.tam aflor,quàmreus:muläam fcilicctfutu ram temeré Iitigantis:Latinè fpófio dicitur.Bu. deus in Comment P ARACHUAMYS,ueftiraenti genus, non modd militare,ut apud Plaut.in Perla,fed etiam puerile.Vlpün l.ueftis.de Aur.amp; Arg.leg.Alc.de Veft.holob.inl.j.lib.xj, C. PARADlGMAjCft exempli hortantis, uel deterrentis enarratio. Donat. PARAD O GVM,barbarumamp;Longobardi cum uocabulum, feudi nobilitatem fignificat: quemadmodum ignobile feudum pædagogum uocitabatur,iuxta Bald. amp;nbsp;Aluar.tefte Barone Tautcnbergio libJj.Feud.Sp. PARADOX A,dicuntur ea,quæ funt prêter opinionem.amp;inaudita. PARAFERNA:quærcfuprà Antiferna,amp; moxParapherna. |
PARAGOGIÄ, ipfarum aquarum pon,^ meatus. diéla aid•!« jm^äyafi, quod deducered“ Hine vi’^ayuyi diftâÆlio Donato,Se cætens.b* amp;nbsp;«gt;«gt;.lt;f,aquædiiélus eft. Alcia.in l.decernimus. C.de Aquæduél.liLxj. ' nfi^atyfa^/iMf àyùp^ litis eft cóteftatio fupertrai' latione,amp; fuper exceptione:quam Cic. transk-tiuam caufæconftitutionem uocat. PARAGRAPHE, Latinéexceptiodicitur, præferiptio, effugium litis, cópofitio,illecebr3, ratio alliciendi,arfZç-z^««x, amp;nbsp;tropus apud Poetas, cum præcedenti complcto,adajiafittr8nfiras-Budæus.Eftetiâannotatioin margine.amp;ftho' lium.Paragraphus iuris,w(y«;.f«yw,zGrçcè,ide(l» paragraphon,fit, cum prçcedentia compledt®' tcs,ad aha tranfitum facimus.Inoleuit autemu-fus.ut breuiori notaifta f, in iureauteinprïd' püë hac §.fignetur. Alciat.lib. iij. Difpunft.c^P' xvj.Spiegelius. PARAGaVDES .genus ueftimenti uirilisgt; utplurimum linei, quodfubalia ueftegereba-tur,uinélum nuncuniconexu,nuncpluribusi’ ris,auratis fortaffe. Pollio in Claud. Albamfub' fericam paragaudem triuncem unam.Fi.Vopi' ficus in Aurcl. Cum darentur tunicç fubferic{li’ ncæparagaudæ.ltem in codem:Paragaudasuï' ftes ipfe primus militibus dedit, cum anteano“ nifi redas purpureas accepiffent.amp;c.ldéinPf®' bo : Huic dari lubebis intcrulas paragaudesdu* as.Alc.in 1 j.de Veft.holob.hb.xj C. PARA NYMPHVS .pronubus dicitur,ab antique aufpex. Antiqui enim pronuptijscele-brandis aufpicium capere folebantquiprsdat huic rei pro parte uiri, â Græcis paranyinpbus. ànoftris Aufpexdicebatur.Efuthic propai^ uiri,fic amp;nbsp;pronuba,pro parte mulieris adhibebt tur.Spicgelius. P A R A P H B R N A.apnd Vlp. in §. Dotis aó caufa.l.fi ego Seiæ.de lure dotiü,dicunturqur' cunqipræterdotemfœminis fponfis dantur.^ arzlt;5ii«,præter,amp; yvr» dos. Sp. PARARlVS, proxeneta aliàs dicitur,lt;J®* nominibus faciédis intcruenit. Scnec.lib.iij lt;1* Benef.Quidam uolunt nomina fecum fieri,ntf interponi pararios.Vidc Rhodig.li.vj.ca.xxxii Spiegelius. PARASANG AM, triginta ftadiacontio«' re dicitBudæus.Sp. TUtfit^-xriKi JliKK, adioad exhibendü,quawilt;’' tendit is, qui rem præfentem uendieaturus®^ Spiegelius. PARATA pecunia fo!utioni,quomodoato piatur,declaratBartol.in 1. fingularia.ff.Sictrt. pet.Spieg. PARATA uxoris caufa. Quaere,VxoriJ caufa. P A R A T V S foluere dicitur, qui numerata» fertpecuniam.arg.$.fi quisparatus.inl.prstor. ff.de Oper.nou.nunc. Sp. PAR A TIT DA,quorum fitmcntioinLij.5‘ hoe autein.C.de Vete.iur.enucl, ut leftaturHa» loander, nihil ahud, inquiens, compleftuntar, quàm breues quafdam notas eorü locorü.qu« ' uel |
|
P uel fîmilitadinem aHquam, üel pugnantiam prç fe ferre uidentur : dida quafi tituli cü titulo col-latioJdquoduetercsanteBartoli ætatem fecu* dumluftiniani prseceptum fcinperamp; folumfe-cifTe.teftantur adhuc uetufti Codices folis eiuf-modi paratitlis infigniti.Sp. PARBCTATI, quidepueritia ueniuntad pubertatem.Vide Nonium; P ARBN S,uulgó pater amp;nbsp;mater fignificatur: fedlurifprudétes auos amp;nbsp;proauos,auias amp;nbsp;proa uiasparentum nomineappellari dicunt.Paulus de Grad.affin.li lurifcoss,amp; Caius 1. parentis ap pellatione.de Verbifign. Igitur amp;nbsp;in pœnaiibus parentis appellatio matrem complcéfitur, fecû-dumGloff.m uerbojninus aufuras. amp;nbsp;ibi Bald, notât in l.quifquis.C.adLeg.IuliamMaicftatis. Atlatiushodiequoque uulgo parentes intelli-gunturciufdem genlis,uns ge/Mechts, amp;nbsp;inuicem quoquomodocóiundi.Hinc amp;parcntcla: que diftio apud Capitolinura in Gordiano legitur. Spiegelius. PARBPHIPPI VS is cft, qui prater ratiö-”'“' equeftris difeiplinæequos alit.wzy!« præ-fSfd?iMB®.equeftris.hinc Ephippia, ornamen-taluntequorum. Alciat.in 1. parephippium. C. de Corfu public.libiXij. PARBRG A,funtquafi corollaria operislo-cati, qu^fiunt ultra id quod in ftipulationc com prehenluin eft.Ergon,eft opus ipfum, de quo a-dum eft,Parergon,opcris appendix^ de quo ni-gt;1 aftum erati Proprië dicitur Parergon, quo4 ipropofitoeftpauloalienius.Sp. '’V'tgt;««.Vidc, Quoad uiuam. A’^^RB.enhentis mulierisadum fignifi-cat.quapropterfiexedoutero infansei detra-natur, peperifTe non uidetur, ut nee fi mortuos pepererit.l.anniculus.in fine,amp; Iqui mortui, de Verb.fign.Sp. PARES ,interdumpro duobus accipiutun PARES curiæcenfenturtefte Oldcnd.qui feudumhabentin eodem territorio : in quo be« neficiutncontrouerfumert.8£ fubdit: Territori« ymcrafsèappello uniuerfitatem ditionis, quE ■psdalêhabet titulum.Se ad unius iufta adinini^ • k ?’''’quot;'quot;' refpicit. Itaque cum princepS multa habet territoria (quoduidemus quotidieexdi* Verfisditionum titulis) funtq4 in unaquaque d» tione beneficiarij, redè quidem iHi dicuntur o. nines Principiseiufdem Vafallit uerùm nono-innes funt pares curiæ.præfertim hi, qui in terri toriolit!giofifeudi beneficium habent.Sicaccilt; ye cap.j.inprin.fide inuelk inter dom. amp;nbsp;uafaU. bsoriatunSp, PARES tempore/unt amp;nbsp;iure pares»l-Algt;enai * j'8lt;ibiBarf.flF.de Pig.ad. Sp. , P AreY,pro agnofcitur apud Vlpian.quum ’ xi-’V^'.’^® ^®* uind aitjCopctitfingulis in rem actioinid.quantum paretin illo aceruo fuum cuiufqueefie. VideSeruium fuperillud poet» x.Æneid.Cuipecudum fibr j,cœli cui fidera pa-rent.Spicgelius. P A RI al'^acere quid fit,qu»rit Sc£uola,l. Sticho. §.argétariBS.de Statu lib. amp;nbsp;poft multa, AMTS |
A Paria facere interpretator, reddere iüftas ratid-nes,amp; totum debitum foluere, ut latius fuprà in dicaui in uerbo, Facere paria.Sp. PARIATIONEM, pro folutioneaccipiuq qui pro padionibus, pariationibus iegunt in $■. Item quæfitum.in l.fin.flf.dcGondidionibus ini debit. Spieg. ' P A R l B V S animis, einheUiglichi Sp. PARIES . ÆliusGallusoftendit parietem etiamappellari fine calce.aliaue compadione formatum.1.quantum.de Verb.fig.Sp. f PARIES dealbatus.Quemadmodum Chrigt; ftus in Euangelicis literis, landimoniæ fimula« tores fepulchradcalbatauocat, quæ cumforis niteant,intus funt cadauerum ofsibus referta: fie Paulus Apoftolus in Ad. Apoft.Anania facer dotem fidum amp;nbsp;fucatum, parietem dealbatum appellat,qu0d logé alius eflet intus,quàm eulta habituqi externopr» feferrct.ExEraf.Chiliad* Referturxxiij.q.jc.paratus.Sp. PARIES diuiditurinmurum,amp;maceriam; l.paries.de Verb.fig. Sp. P ARIBT VM uariafuntgenera. Lateritij ex lateribus durifsim» foliditatis ficbantfutpote qui crudi fub foie diutius permanferant,ut cxfic carentur.Teftacei,exlatere codojqui etia nunc funt in ufu.Cementarij fiunt ex réméré cóiedis lapidibuscalceq;cómixtis,amp;imbricum modo hærentibus. Craticij, qui amp;nbsp;Concraticij à Papi« niano appellantur,ut fuprà didum eft.fiebant li gneis cratibus infertis.feuaflferibus arredis traf uerfifqj in modum cratis; PARIES communis eft,quem communiter ædificant uicini.adeum enim ius habet uicinus adiungerc »dificium. Vide 1. fluminumi amp;1. inter quos.flF.de Damn.inf«d. Sp. PARIES diredus,eft contiguus panes,qui iuxta alterum attollitur,amp; ei coagmentatur. Vide Vitruuium lib.vij. PARIES folidus cft,in quo nullus arcus eftt Fornicatus,qui arcum habet. PARIT E R,pro fimul,frequens eft. Vide AE bericum.Item poniturpro, exæquo.fiueæqua« litcr,ut pariter difpertiatur bona patris. hoc eft, ut tantum habeatunus,quatum alter. Adde quç Bartol, refert de hac didione in 1. fi fundus, j, ft duo.fE de Pig. Sp. PAROCHVS, quiperegrinisfalemamp;ligna pr»bcbat,hoc eft,omnia nccelTaria.tefte Acro-ne. Parochias inde quidam deriuarunt, quibus fingulis facerdotes fui deftinati funt, ab exhibia tione fcilicct Eucharifti». SedBud. non parochias primùm,fed Paroecias appellatas effe cen-fet. Porró decem homines tóftituere Parochia am,fcntétia eft Pontificij iuris profelforum. Spi P AROEC O S.incola eft,habitatorinlocoi Pomp.de Verb.fig. 1.pupillus. Incola,ait,ert,qui inaliquam regionem domicilium fuum contu« lit,quam Gr»ci Parœcon uoeât.Vide Budæum in port.Annot.adl.ult.deMun. Sp. PAROPS 1S,genus lands grandioris, cati« num.Pompon.de Aur.amp; argen.leg.l.etfi.Veluti paropfidas,tabulas,trulias.Nebriir. PAU. |
|
ANTE PARRICIDÄ.non otiqs is qui parctem oc-cidiffet.dicf batur,fed amp;nbsp;qui qualetncunq; lioini nem.VndecxtatLexNumÂPompilij/i quisli* herum hotniné morti fciehs duit,parricida efto. Hinc amp;nbsp;parricidij quæftofeS appeUabaotur, qui folebant creari caufarerum capitaliumquærcn darum.Bud.in l.poft. de Orig, iun , PÄRRlCIDiVM apud prifcos dicebatur^ quoties homo hominem occidiffet, hoc eft, par parem : uidclicet eo feculo, quo crudelitas erat, occidifle bouem, aué, aut gallum gallinaceum. Deinde qüum ccepiOet effe uulgarc,ut homo oc cideret hominem,parricidij uox,ad fummæ im* pietatis fignificationem deflexa eft.id eft,ad eos qui parentes occidilTent. Quorum pœnam uide apud Iuftin.Inftit.de Pub.iudic.amp; fuprà, Gulle-userat. Spieg. PARS tripliciter accipitur, quçdanl numera lis,alia integralis.alia quota.ut tres, arithmetica pars cftnoué.Öart.l.fi mater.§. fi inter, de Exec, rei iud. Vfusfruftus pars intcgfalis dominij eft, ficut paries domus. Attriens, quadrans, ferais, quota pars eft afsis.Sp. PAR S ,prO fadionè ufurpatur eleganter. Nó autem partialis pro fa^iofo : tarnen uox familia ris eft interpretibus.Sp. P A R S potior eft ilia, quç maior amp;nbsp;fanior eft. c.j deHisquæfiuntàmaiorepart. capit. Afti-pulatur diuus Auguftin.libro ij.de Dodr. Chri-ftiana. Spieg. P ARTEM lurifconf.inl.redè.deVerboruni fignificat.appellat fpecicm.negat enim ufumfru dum dominij pattern eiTc, cum tarnen fit ipfilsi» ma eius pars. 1. iiij. de Vfufr.l.qui ufumfrudum. de Verb. obl. Voluit autem dicere, non effe do« minij fpcciem:quæeft interpretatio Piacentini in l.reélè.de Verb. fign. cui nemo,Appellus ait, non fubfcribit.Sp. PARTEM ,quotiesnonconftat deminore minimaue adü cffe,jp dimidia accipimus, per §. portionis.in l.nomen filiarum.de Verb.fig. Vc-Ïuti in eo qui partem fundi promittit, ucl alio fi-mili,dubioque cafu. Vnde cum quis ah altera fe parteeledum ait,non minus quàm dimidiafit intelligemus.Gloffa cap.fi priufquâ. xxviij. Di-ftindione. PARTES dicutur, in quas diuiditurtotum. Quidam pattern à pari didam exiftimant:quôd partes fimul iundæ pares, hoceft, æqualcs fini parti. Alij à pario,fiue partu,quód pars à toto de duda,quafi parta fit. Alij à parum;quôd pars,pa rum quiddam fit refpedu totius i Quid auté uc-niat partis appellatione,Bartexplicat,in l.fiplu rcs.dcDam.itifcd.Sel.j.C.Quan.amp;quib.quart. pars deb.Iih, x. PARTES quantitatiuæ,ut aocant,qualcs funt,dimidia,quarta,tertia,amp; id genus Sp. PARTIBVSfuis fungi,hoc eft,fungi fuo mu nere,amp; officio.1. tutor qui repertorium, ff.de Ad miniftr.tut.Sic partes iudicis accipimus, in 1. ij. de His qui funt fui uel alien.iuris.amp; illud, Partes fuas interponere debet Pretor. Inft. fub fin. tit. de Sufped. tut. Sp. |
PARTIS uocabulo,quomodoutamurcuDt numeral! nomine,uide fuprà,Affcm. Sp. P A R T l V M natura eft, ut eóftituant totum. utfatifdatio,tuitio,adminiftratio,amp;ratióisrelt;l-ditio,tutelam:radix,truncu$ amp;nbsp;rami arboré:ifl' terrogatio,amp;promifsio,ftipulationcm. Sp. P A R TIV M fuaru exiftimabit,quid fit.CaHi ftrat.exponit in 1. generaliter, ff.de Offic PrjfiA amp;nbsp;lui.in precedenti. Sp. P A R S i M O N l A optimum uedigal eft tora pariés, turn eóferuans diuitias.Noueltut deter, fit num. c.clcrit.§,cum uerô Deo. Pretere#(”gt;• quit luftin. ) fi non oportet undiq; ad fumptu’'] poffefsiones conquirere ( nam id infâtiabiü cui dam auaritie, fimul amp;nbsp;impietati proximumelft fed ex moderatis facukatibus fumptumtempt’ tare. Spieg. P ARTHIARll,Parthicarumpelliumneg9 tiatoreSi Alioquiamp; hocnomine dicipoffunti qui ex eeleberrimo Carraru cmporio (isinPät' this uicus eft)negociabantur. Aiciat.inl.negO' Ciantes Parthiarij.C.deExcuf.mun.lib.x. PARTIARIV S,fiue colonus.uel alius quis, Cum quoaliquidcommune habemus,amp;pgt;’’'' tnurSpieg, P ARTIARIV S colonus,quafidorainusell l.fimerces.f.uis maior.ff.Locat.l.fiapes ^.fil'W’ de Furt. PARTIM,ex parte,uel pro parte,amp; ferè fe# pergeminatum in oratione. Caius deluft.^’“' re.Omnes,inquit,populi, qui legibus autnior*' bus reguntur, partira fuo proprio, partim«’®’ munium horainumiureutuntur., Sp. . P A ft TITIÖ. Cic. uocat partitionem aliu« quiddam*quàm diuifionem. Diuifioeftfpe^*' rum unius generis enumcratio. ut, animal’”* aliud bos, aliud afinus, amp;c. Partitioeft, quand® àliquàres in mébra difcerpitur. ut Corporispaf tes aliç caput,pedes,manus,8ec.Quçre,Diuil’lt;’' PARTVS fequituruentrem.l.partum.G® Rei ucnd.l.placuit.C.de Liber cauf. 1. idéP®*' pon.§.fi equam.ff.de Rei uen.amp; in c.dileft”*'*^ tri de feruis non ordin. cum Gloff. Quoduet® adhonorcs amp;dignitates attinet, patremlib®'? fegt;quuntur.l.filiam. amp;nbsp;tliberos.ff.de Senat, let* plo.amp;teos.C.deDecurion. lib.x. , PARTVS , amp;ipfeaduspariendieft,amp;’P'* proles.Ut, partes dotalium anciHaruffljcftp®^' tiodotis.l.fipoftdiuoftium,§. fin.ff. delur.do^ Itaqs partus continCturreditus appellation'’/quot;’ autem frudüs.l.deduda.§.hæreditaté.ffâuit® béll.l.PautadLeg.Falcid. Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, PARTVS fcxtomenfenatus,uulgoquS“' tus creditur,amp; non legitimus ; fecus in feptima menfe. Quo amp;nbsp;mihi primogenito nafei conn-git,ut lac.Vuimphelingius auuculusmeus.pr* lens amp;nbsp;obferuauit amp;nbsp;annotauit. Extatapudfl*' nium cap.de Pariendi tempore lib.vij.dequofc lurifconfulr. meminitl. feptimo.ff. de Statu ho» tnin.Labitur Accurfiustdicens iuftum partum, à feptimo ufq; ad decimum menfem finituffl,amp; non ultri nafei.In quern errorem lapfi omnesui dentur, terte Salomon. no animaduertentes in tOit |
P ANTS A«
|
1. Gallus. effsteKtumapertum zludutn partum etiam xj.menfe nafci.Fugit eos differentia,inter x menfes luctrtis, amp;nbsp;x. menfes cóceptus, de quo idem latius in diÂ.I.Gallus. Spi PARTV VMpartus. Vip. de Petit.hæredit. Ancillarûetiam partus amp;partuUm partus, qua* quam frudus effe non exilfimantur, augent tarnen hæreditatem.Sp. PARVi refert,ut apud Cic. Scalios idoneos autores,fic apud ueteres lurifcos.qui tefte Lud. Viue,undecüqidoéli(r.Latinifsimëfcripferunt. Vlpianus:Parui etenim,ait, refert ab initio quis dolosé in hæreditate fituerfatus ^ an pofteahoe facerecceperit.Sp. P ARVM exaudire.I. item quæritur. $. fi tu-tor.ff.Locati. amp;nbsp;alibi. PAS G VA fylüa, in quaius eftpafeendi eau-fa pecora mittere. Sic pafcua loca l.diuortio. ff. Sol.matr.l.fylua. de Verb.fig Sp. PASCVARII,qui ueftigal dant ex pratoru puWiconim locatione.Diéli,quód ea conduce-banturcaufapafcendi pecoris.Sp. PAS CWM,pafcm:pluraliter,pafcua,pafcu oruinrin quibus pecudes pafcuntur, fiue ager,fi uepratum,fiuémonsautcollis fuerit. Paul.in fin.I.ueluti.de Seru.præd.ruft.fcilicet, ait, fi ha-beainpafcuiféruitutem.Scc. Sp. PASSIM admittefe. Oppon.Diftridè dene gare. Medium àPrætore caufa cognita tempera ri.Vlp.inl.fedhæc.ff.de Procuratorib. Sp; PAS SIM fieriinteHigimus,quodubiq;,qd’’ 'wdiqi, quod fineullocóditionis difcrimine fin IpaUm.ffi de Rit.nupt.l;folcnt.§.fin;dc Olf. Pro ®onf,l.fiea.C.de Adult.cumfimU. Sp; PASSVM uinumilludeft,quod exuuis'paf fisconficitur. Nam abigne decoquédo patitur. *’P’deTrit.5cuin.leg. 1.fi quis. PafTum.inquit, nificotraria mens fit,intelligitur. Proculus cod. fit-l.quiuinum.Cuidulcialegataelfent, omnia hæc eflent legata, mulfum, pafiruin,defrutum,amp; fimilespotiones. Nebrilf. AS s vs.funtquinq; pedes,quantum fcili-t^tpafsijjj eft,apertis brachijs efficere quis po teft ïunde amp;nbsp;pafftis diftus. ut teftatur Alciatus, interpr-tans l.quinq* pedum. C. Fin. regund.amp; cap.xviij.lib.j Parer jqjqjqs autor Etymologi-c),præbaitanfam Azoni, Accurfioqi haud reclè intelligendiiamjj. qrjjnnj pedum. Nee etiam üctbis legis,Griniti expoutio conuenit.Sp. :i PAS TIN ARE,eft agrum fodere, à paftino, ferrainenti bifurcati genere,quo plâtæ pangun» tur.Vlp' Qgt;ioduiautelàmJ.femper. Iscuifun-^am paftinandum locaueras. Paulus de Verb, quot;go.!, impenfç. Sicut arbufti paftinationeultrà S'^ànineccflefuerat. Nebr. PASTiNATlo,eftpaftinadiaclus,quem ^æg’tetinjjeat Columella ca. xviij. libri tertij. Pamnationis uoAbulü lurifcófultis frequens. Vide Alberic.in eadem diftionc. Sp. P ATBR,e(t,uxtaIurifcoss. quénuptiae de-fignant.fiquiacerta.ffdein ius.uoeâ. fed proles non Temper facie maritum parientis exprimit, fed interdum auum paternum, aut maternum, interdum auiam.intcrdum patruum,aut prop#/ truum. Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.-,1 |
p A T RI S appellatione *adoptiunm no corv. tineri,docuit Bald.in l.fi no fpeciali.C.de Tefta^j ment. Cui fententiæ Alexand.Imolenfis in odio fis fubferibit. Lexicon Alberici, quod ut nobis, protrufum eft,nothum effeconijeio, fie habet;, PaterGr3ecé,ideft,gcnitof. Et dicitur pater,qa patrationc rei Vencreæ film generat. Vel quod; melius eft, a pantater Græcè, id eft, omnia con* feruans, Eiuimodi fiofeulis abundant Interpré«, turn ætatis iilius monumeta: nimirum, quod e.., am expofitionem uocabulorum redderecoge-, bantur,quam à maioribus fuis acceperut : apud quos Donato,Seruio,Acroni, Porphyrioni,Fe-fto,Varroni,Marccllo,amp; huius notç,fuccefrcrût Huguitio Papias,Catholic0, Brachylogus.Grg cifmus. Porto quod ad naturam pertinet, fern« per incertus eft pater, ut Odyd lib . j Homerus tradit:lllo me genitu dixit pia mater, at ipfe Ne« feio.nam proprium certus fcitnemoparentem* Manet etiam hodie uulgi locus, quo dicitur,fa-pientemeffefilium,quipattern mum norit,ut Erafm.nofter refert in expiicatione Adagij,Ma« tris ut capra dicitur. Sp. PATRIS nomine.auuscontinetur,teftelu-lianoin fin.l.iuftaintcrpretatione. de Verb. fig. quod generaliter uerum eft, nifi cum materia 0-diofa eft, amp;nbsp;non omnino tantum rationis eft in auo,quantum in patre.Sp. PATRES conferipti.Quaere,Senatores. PATRES patrati,id eft,perfedi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’- PATRES patriaeidéodidi,quodca quant patres in filios poteftatem, ipfi in clues haberef, An potius hoc inftitutum Honoris, quim impq rij caufa,ut ipfi tanquam patres fubiedos adma nerent,acamarentutfilios: Ac clues,Principes tanquam parentes obferuarent. Seneca lib.j. dé dementia,latius explicatiCur Principe Patrem patri« apnellamus.Sp. p AT^FAMiL.lAS.h«c uoxnon folum in eis locum habet, qui uerè pat res font, filiofq^ habcnt:fed etiam in eis,qui fine prole funt, dunt iura in domo fua habeant, quæ exteri patresfa-miliàs. Vlt.l. diuin.Tabul. Oldendorpioteft^ probat. fecundum naturam efle, quod paterfar miliàs habeat domum ex omnibus partibus in* ftrudam, quique in ea fit ceu paruus rex. Spie-gelms. P ATI adionem,hóceft,cóueniri in iudicio^ apud Paulum in I.litisconteftatæ.ff. deNegoc. geft.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 P A T l B l EE, quod perfern poteft. PATlENViA.eft honeftatis, aututiUtatls caufa, return arduarumac difficiliumuolunta-ria ac diuturna perpefsio.Çlcero de Inuent. P ATIENTIAM præftare iudicem, pro p^ tientifsimum effe ad audiendum, eleganter Pli» nius fecundus ufurpauii: cenfetq; id partem m^ gnam iuftiti« effe. H«c locutio apud lurifconf. quoqi frequens eft.Marcell.de Oper.nou.nunc. VIp.Quod ui aut clàm.de Solut.Itcm amp;nbsp;Paul. lt;ïe Oper.nou.nunc; PA* |
I» ' ANTS A
|
PATRIAE Iflta fignificatio eft. I. nam quod, in fin.dc Pœn.Ieg. nee folis mocnib. tertninatur: quinamp; quandöqi pfitriä de prouinciadicimus. ].oxorem.$.legeuetatde Leg.iij. Compleftitur autem in fe patria, quicquid ad earn guberoan« dam eft neCefTarium, îd eft, totam Pblitie ordi-nationem.fcilicet magiftratus,poteftatcs, domi nia, amp;nbsp;estera buiofmodi. Quod notändum eft, Pompon.I.ij.déluftic.amp;iur.addens exempla iu risGentiùmnatural! rations cóftituti,hoceft, juris uéré naturalis amp;nbsp;diuini : ut Parentibus, in* quit,Sepatrispareamus.Vide Olden.in Diuin. tab.præcepf.iiij.Sp. P A T Rt A poteftas,amp; Sui iuris efte, funt coti trariaimmèdiatà.l.fin. C. de Sent. paiï. Eftauté patria potèftaS, ius illud quod pater, uel auus in perfonai liberorû,qui ex iuftis nuptij» procréa* ti funt,babet.l.poteftatis.fF. de Verb.figj Hoc au tem ius,proprium ciuium Romanorum eft;quo niam à Lege xij,Tab.introduftum.Sed turn cô* ftitutione Antonini,in i.qui in orbe.de Statu ho min.qui in orbe Romano funt, dues Romani ef fefti funt,fcquitur,ad omnes Chriftianos hodie illud pertinere. Rom. ueteres, adeo femper mâ« gni in liberos paterhum ius feccre,utRegû tem poribus, patri ftlios bis uendere permiftum fit: nifi pater ei uxoré dediffet, aut ultró duCefe uo* lenti.affenfutn praeftitißet. Ex Alciato, Se Bapt. Fuigofo. Sp. PATRIA fuacuiqs iucüdifsima. Extatapud Scçuolam de Legat.iij.in l.qui babebat, elegans thema Grsecè fcriptum, à noftro Haloandro de ganter quoqiuerfum hïsuerbis:Quo magis dul cifsima patria mea fines ac territoria fua tuca* turjdccemo adfignoq; iili uniuerfa prxdia, que in Syria pofsideo,cum omnibus, quæ iliic funt, pecoribus,feruis, frudibus reconditis,omni ap ptratu.Quxfitum cft,ah Seprxdia.qux pignori nabuit teftator, patriæ fuæ reliquifTe uidcatur^ refpondit Scçuola,non uidcri reliéta,fi modd iri proprium patrimonium, quod ferê cJflante de-bitore fit,non fint redafta. Sp. PA TRIM ONIVM,bonapaterna,hoc eft, héreditatem â patte reliétam fignat. Non tamé continentur patrimonij appcllationc,ea quæ in nominibus funt.l.cum pupillus.ff. Rem pup.fal. forc. quod tarnen Baldus exiftimauit,fed falfo, minimé huius legis fenfum affecutus.Sp. PATRiMONlVM,id cft, facultatcs propri 4s Princeps habet.l.apud Iulianum,in fi.de Leg. j.Habet Se fifcum,hoc cft,pecuniam publicam,à S.P.Q^R.illi decrctam.à Éifcis,id eft.fportulisdi ftam,quibus ea pecunia recôdebatur.Ærarium uerd, Populi peeun ia erat, hoc eft,Reipubl.cui præerant Quæftores. P ATRlMONIVM facrum quidfit, refcrt Gloffinl.j.C.delnterdid.lib.x. Sp; PATRIMONIALE munuS,cft hofpitem recipcre,cquos Curiales alere.l.non uidetur.C. deMuner.patrim.I.munerum.ff.de Vacat.mun. Auth.Vtomn.obed.Iud. Alberic. |
P A T RIM 1,8e Matrimi, dicuntur pucri,quo rum pater Se mater adhuc funt in uita. More ue* terum Romanorü eiofmodi pueri tres nouaffl nuptam deducebant:uno facé ex fpina albapr« fcrente,duobuS reliquis nubentem tenentibus-Annotauit Rbenanus apudTertullian.aduerfttS Valentinianos. Sp. P A T R l N V M,quod eft patris:ut matrinum, quod eft matris. PATRiTli, apud Romanos Senatonj ordi nis uirirqoiq: ab his progeniti erat, Patritij item uocabahtor,utfcribitT.Liuiuslib.j,ab Vrb.con dit. Se fentit Tranqu.in Augufto. Apud Grïcoi autem omnino maior erat dignitas, non exfuc-cefsione débita, fed quç folebat à Principe con-cedi. Sidon. Apol.Egdicio honor PatneiatusaC' Cedit celerrimê,fi cogites dus çtatem: fi mérita. tardifsimê.Cafsiod.Epift.lib. vj. Noftro mune-te fubleuatus,Patriciatusculmenafcende.Sui» dasPatritioseffetradit communia reipubl.p’‘ très,qui in fupremadignitate SenatorijCon^' lij effe cenfentur Alciat.in Rub.C. de Conblib Se non fparg.pcc.lib.xij. P A T R O CINIA appcllari cœpta funt, cm» plebs diftributa eft inter Patres,ut eorum cpil*-tuta effet.Inde faétum eft,utPatrociniûproW' teia Se defenfione dici cœperit. Feftus. P A T R O N A, propriè non eft u.xor p#oni, licet bonis morib.conueniat: huic etiâ teueren' tiam à liberto exhiber!, Se ideofine uenia inim üoCarihondebeat.l.j.C.delniusuoc, Sp. , ; PATRONVM deeffetû !ntdligimus,qn’( i bcnc,ingcn!ofeqi non defendit.Ncc eft fimpl'^ ter.patronom reperiffe nullum. Quoduerdan* te quinquennium nemini prorfus üceatpatj^ num caufarum in iudicijs agere,ftatutume»*' petitiones.C.de Aduocat.diuerf. iudic. Sp- P ATR O NI accipiend! funt, qui ex remit*' te manumiferót, ucl qui collufiones detexenit. uel fi præiudicio pronucietur effe bbertuSiem* alioqui nó fuerii:aut fi iurau! eum libertum®*' üm effe.autot Vlpian. in 1. adoptiuum. dein in* ùoean. Spiegel. PATRONVS non tantum dicitur,cuilil’'*'' tus fubijcitur,fed etiam defenfor corum,^**’’ in clientda habet, primumqi locö poft pana® ih officio apud dientem obtinere patronus® bct.Hinc Sc iura patronatus, quæ uel habemus, ud in clientes : quorum bodieinit* obtinét, quos barbarauoceVafallosuocain'‘*' tefte Alciato. Patronus item dicitur,quide‘e®‘ dit alterum in iudicio.Is Sc Oratoreft. tusuocatur,fi autius fuggerit,aut prætenn* fuam cómodat amico. Procurator, finegotiu® fufeipit. Cognitor,fi prxfentiscaufamnouit, fictucturutluam.Bud.inpoft.Annot. PATRONlnau!um.Lcge,Nauicuiarij. f PATRVELES,ipatruodiéti:quódduof* | patruorumfilij fint. Quonia qui pater alten d. alteri eftpairuus.Sicut fororïs patrueles nucu-pantur,ex duobus Sc ipfæ fratribus genits.At? duarum fororum, aut pluriü filij, inter fe Sobri' ni dicûtur, tanquâ Sororini. Lege, Confobrini-P A T R V V S , frater partis : quafi pater aliu«-PATRVVS magnus,fratercftaui. P A VGA |
|
P ÂN P A VC A, c'icuntur duo. I j. fF, de Prifcript. uerb.Attriaueniuntmultorum nomine. 1. Iktit Imperàtor.de Leg j.cum fimil, Sp. PAVC A uerba,exfaâiqualitâtecognofcuh lur. Vide Bart.in d.l.fciCc oportetun princff. de Excuf.tur.Spicg. PAVCO R VM fignificatiouariatin iurc. nâ pendetexpcffonarum.caüfarum.reruiTiqi qua. iitate.tuth'teiuporisratione.VideBarr.in kfeire oportet, ff. de Exeufat.tut. Apud ueteres Pauci pro bonis ponebantur:utMulci pro maiis. auto reNonio . Spieg. PÂVL.AiTlM,fenfim.inftit,deRer.diuif. §. præterea.inprinc. PAVLO ,idcm fignificatquod paru, ucl paü |um.l.tutor.§.cumhæres.Ad Velleian. PAVLO inox, ftatim,cum parue interuaHo. PAVLO antê pronuperritnê.Authcn.Qui-busmod.nat. inprinc. PAVLl S PER.propauIum adinodum,]. ij. C.deHisquiïponr.mun.publ.fub.lib. x. P AVLVS,àpàruin,adieéliuuin, quorarifsi-”’^ufifuntautores, prêter quàm in ablatitiô. Pavprr eftBartoJo^qui-in bonisnô habet quinquagintaaureos.l.qui aceufare ft'cfe Accu• rat.EftramenPauperaccipiendus, qui pro qua-Iitate rei dequa agitur,fatis non habet. Inarbi-trioitaqueiusdicentis.erit,.ut.experfonarum amp;nbsp;return qualitatedijudicet, quéiocnpleté,quein» quep3upeTemducat.perjpfumBart.ini. qui ac cufare.ff.de Aceufat.Sp.' n PA VPERiES,damnum eftfineiniuria faci entis datura.utcum animal quod fenfu amp;nbsp;ratio-cecaret,damnum intulerit.l.j. Si quadrup.pau-perfeciff dicat. Sp. PAVPERlORnon eft, qui nó acquirit, fed 'i'lipatrimonium dilapidât I.fi fponfus.§. ftma-'dos.ff. de Don. int.uir. amp;nbsp;ux. Vide item 1. fi uir oxori.ff.pro Donato.Sp. PAVPERRIM VS,ad opinionem refertur. I.baereditatem. $. fiiius.ff.de Caftr. pecul. Sp. PAVPERTA S,eftipfa pauperis conditio. Qpotuplexillafit,Barto!.explicat.in Minoricis, bb.j.Anuerójamp;quibus cafibusprofit,tractatin l.illicitas.§.fin.de0ffic.Præfid.Sp. pavpervjs^ appellatione, etiam continé-turqui inreatufunt,uulgó carcerati pro malefi-cio uocantur.lIulius.C.de Epifc.aud. Sp. P AVi MSN T VM, ipfum domus folidamé« tum:diélumàpauiendo,id cft,tundendo,fiuc fe riendo:quód duin fiunt pauitnenta, pluribus fi-mul diebus feriuntur,amp; tunduntur.ut folidiora ftnt.amp;neriinasfaciant.Videl.foramê.ff.dè Ser-'*'t.urb.pr»d. Plinius indicat,âpud antiques pa-'’'ttientoruin generamuita fuiffe, cap. xxv. hb. ’‘’^’‘'’pSpieg. P AV o , qui amp;nbsp;Pauus, auis uulgo nota.$.Pa. uonmn.lnQjt.de Rer.diuifion. Alberic. ^ A V S A,quies, ceffatio, Lucretio, Apuleio. Vnde Paufarius Senecæ.qui paufam facit; uel potius,utipfeintcrpretatur,quiuoceteinperat impetumremigantium. Epiftola penultima li» brifeptimi. Sp. |
TB B P E P E C C A R E.diélö quafi pellicare,id eft,cum pellice coire.Vndc propriéeft,adulterium com inittere.Sed ufus effecit, üt pro quomodocunqi labi amp;offendere,amp; delinquerefumatur. Hoco-mnium efte ^ Deo excepte, refertur in Canoni-cis Decretis dePœnit.dift.ij. cui fine, in fin, Vide Bart.fubfin.J.j.ff;deIuft. amp;nbsp;fur. Sp. PECCATORÉS, pro adülteris luftiniah. ufurpafle,in Inftit.tit.fin.eruditiores quida cori-tendunt:indicantes,Baptift.Pium parum rèélê, pro Peccatoribus pedicatoribus.legendum eeh fere: tft certé ibidem nonconuenit bate uox.At» tamémihimagis probatur Boe loco uocabulö, ftupratoribus.ut habeteditio NorinbergemSp. PEG CATVM , quidquid fit cótra officium: quae etiam cülpaappéllatur. PECTAE,dw^gt;i'i/A«, quodeft,figo;uel quod magis eft,*»»T«/i«7«,(,,quod ornare fignificat Sui dæ,amp; fi rondere quoqi pecora Ariftophanil Al-•tiat.C.dcExcüfat.artif.lib.x. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• P E C V A,ut ait Cic inPópeiana ,ab eo quod eftpecu,uenit:utàgenu,gânua: amp;nbsp;fignificatpe-corum multitudinem. Sp. P B CVARI A,numero multitudinis diceba-turomnia.exquib. Pop.Rom. haberetreditus: quia diuhoc-folum uedigal Romanis fuitv Nuc ca diéllone fœmininè, Sc ioefi in quo pecorum greges confiftunt,amp; fcientiam parandi ac pafcé di pecoris,accipimus. PBCVARlVS ,fubftatiué,qui pecorum cd-ram habet:utcanis, qui pecoracuftodit à lupo-rum iniuria. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i - PBCORARIVS .fimodofcribendumnon eft Pecuarius,qui pecua fiuepecorapublicaré-dimit,utait Afconius. Romani enim uetuftio» tes, nihil in bonis aliqüid præterpecudeshabe. bant. Pecudisnomineomneanimaleft,quod rationeatq;effigie humanacaret. Caiustarnen ad Leg. Aquil.l.Lege Aquilia.Seruis,inquit,no» ‘ ftris exiequantur quadrupèdes,quæ pecudû n.d mero funt,amp; gregatim habentur, amp;c. At Canis interpecudesnoneft. Ntbriff. Vallæ Pecuseft omne animal, quod fubiinperiopabulo terrçpa fcitur.ut funtboues,afini,equi,cameli, oues,ca-præ.Pliniuselephantesuocatpecudes,cumait: Qui cum elephanto congreffus, gemino idu pe eudem exanimauit. Modeftinus de Leg. iij.^Pe-cudibus Iegati$,ait,amp; boues, amp;cæteraiuinentâ continentur, Sp. p E C V S operarium. Vide, Operanus ufus. P H C O RI S appellatione ueniuntiumenta. l.ij.ff.ad Leg. Aquil.ité amp;nbsp;armenta,ut fentit Bar» tol.inl.fin.C.deMilit.ueft.lib.x.üifferitidemin l.fequitur.$, lana. ff. de Vfucap. An lanapecoris pars cenfenda fit. Spieg. PEGVLATOR eft, qui furtum facit pecd» niæ publicae.hoc eft, qui de Principis autpopu-li ærâriofuffuratdr. Crimen peculatus, quod e-tiarn admittirur.cuin intercipitur pecunia defti-natauel religioni,uelufuipublico.PœhaeiuS, eft deportatio, 1, j. amp;nbsp;duab.ll. feq. ff. ad Leg. Jul. Pec.Spiegelius. PEG V- |
|
P PBCVLIARB crimen,commiffum dicitur, fyi^Uiin^wni^oc eft,uita,amp;ultimo fupplicio expiatur.l.ij.C.Nc fanft.bapt.Lfi lt;ïuenquam.de Epifc.amp; cler.Sp. PBCVLIARB uinum.pto leruili.apud VIp. Si pcculiarc uinü legatum fit,id contincri,quod ferui habucrunt. Sp. PBCVLIARITBR, pro fpecialitcr. C, de Gomit.rci militari.ij.lib.x.l.ij. ff.de Tnbut.aCt. Spiegelius. P E C VLIVM,dicitur quafi pufilla pecunia: fiue patfimoniüpufillum,nempe apecore^qiF dominus olim permittere folcbat (eruo.uel pa-rensfiiio.l.depofiti.§. ult,ff.dePecul. Itacjj totii exuoluntate domini,uelpatris pendebat pecu» lium;quipotuitproarbitrio fuo augere, minue re,aut prorfus adimere:modó tarnen id non fie. rei intraudem alicuius. l.non ftatim.amp;l.pecu-linm naftitar. cum l.feq.amp;l.fummacura ratio-.ne.ff.eod.tit. Verum lata fignificationepro pa* trimonio omni accipiturVlp.l.cogi. ad 1 rebel. lt;juia plenqi x^lt;’«''«‘7'«Mr,id dl, diminutiuafor* nia,patrimoniûfuum,peculiûdicunt. Ea quoqi pecunia, quam quis repofitam in lubitos cafus habet,Peculium dicitur.l.cogi.Eft amp;nbsp;peculium, quod nifi his,qui in aliéna pocellate funt, quxri tur:amp; cum extrapotdlatcin mittutur,amplius peculium non dl. Sunt tarnen quibus Peculiü propriè fignificat rem,quæ non in numcrata pe cuniacon{illit,fed uel in fülo,uel pecoribus,uel in Ripcllecbli.nollro laboreamp; induftria parta, Scänobislucnüda. Vide Pylademin Afinarü Plauti. Spieg. P E C V B J V M quadruplent reperitur. Profe». élitium quod profit» cituràpâtre, uel domino, quod cóceditur fiHo,uel feruo. Paganicum alias cognominatur Aduenticium, quod filio aliun« jdeacquiritur:ut fortèex hæreditate materna, fratris,amici,ueluicini:quodamp; feruo continge re poteft. Peculium Caftrenfe dl/juod à paren tibus,uel cognatis,in militia degenti datum eft, uel quod ipic fiüuslamiliàs etii aliunde acquifi tiit:quod,nifi militarct,acquifiturus non fuiffet. l.callrenfe.ff.de Caftrcn.pccul. Quafi uerd Caftrenfe dicimu6,quodex publicomunere,aut funélionealiqua.operaue.etiam expriuafis per foni$,filiusfamiliâs affequitur. In bis bonis parentes nullum ius habent ; amp;nbsp;ne quidem obla-lio cum fratribus locum habet. 1. iiij.ff.de Ca-ftrenf.pecul.l.ult.C.de Collat.bon.l.certum. C. Famil.ercifc.Sp. PBCVLIVM intricare,apud Vlpdn l.j de Ser.corrup. amp;nbsp;in l.fuam.ff de Pecul. P E c V NIA M antiqui à pecorc deduxerut: quad uniuerfa eorum facultas inpecorum fru-^u effet.Pecunia cnim,amp; fignatum x$,ad ufuin «oinparanda neceffaria, quae moneta amp;nbsp;nomiff ma non reperitur introdufta ab Homcro:qui ne ininimarum quidem return exquifitas men-tiones,Camerariotdle,omifit, amp;nbsp;permutatio* ^nem return diligenter perfcripfit. Qua ratione amp;nbsp;Peculium didum,quod quis fuainduftria ac. quirit.Alc.de V erb.fig. |
p B c V N i Ä pro Sacramento. Vide.Impetf» re adionem. Spieg. PBCVNIAB appellatione,.inquitPaula» cod.tit.l.pecuniae,rem fignificari, Proculusait, hocdl,patrimonium.amp; Vlp.Pecnni® uerbuni» nó folùm numeratam pecuniam compleftitur, ucrumeciam omné oinnino pecuniam, hoccö» omnia corpora. Nebr. PECVNiAM accepiffediccmus,etiameum qui aliquid pro pecunia acccpit.Vlp.in fin,l.j-de Calumniat.Spieg. PECVARIAM facere,eftexercerefcinalé' dispccudibu5.Ea de re fic Varro meminit.dc Rcrufticalib.ij.Eftfcientia pecoris parandist pafcendi,utfrudus quàm maximipofsint,capt antur ex ca, à quibus ipfa pecuaria nominat» dl.nam omnis pecuariç pecus dlfundamentu. Ea partes habet difcretas nouem.ter ternas,ot fit una de minoribus petudibus, cuius genet» tria,ouis,eapra,fus. Altera de maiori pecore,b quo funt itidem ad tres fpecics natura diferetf, boues, afini,equi. Tertia pars eft in pecuaria, quæ non paratur,ut ex his capiatur fruftus.fed propter eam,aut ex ca fint,ficut muffcanes,pP ftorcs.Spieg. P B C V NIA mutua, quidoq; perprolepffm dicitur, quæ adffuc mutuo data non ell, fed ca deftinatione habetur, ut mutuetur. 1. malum, ƒ• ij.de Verb.figSp. P B C V NIA nautica eft,quæ periculo ctedi' toris innauem rccepta, traijcienda commitiP tur. Spieg. PBCVNIAB numcrat« nomine, non alt* uenit intelligenda.etiamfi latifsimê pateateim appcllatio,ut Ale.in Comment,demonftrat. PE D A GI VM,amp;Guidagium,barbarauoc* bula,exponuntur in cap.fupcr quibufdam.exl* de Verb.fignif.Sc ibid. Abbas,amp; in cap. innoua* mus.de Cenfibu». P B D A M,ult;lligium humani prçcipuèptdi» appellaffcantiquos,in Commentarijs quibu^' dam inueniri folet. PEDAMENTORVM,qux uitium adiri' nicuia funt,tria funt genera. Ridicaunum,robtt ftum,fcu fifsilc,exqucrcu,uel iunipero. Alteni è pertica,amp; eft Palus di ét us : atque hictereselb Tertium ob inopiam ex harundineto fumitut-Triahæc Pedameta, ScStatumina appellant«''' Alciat.de Verb.fign. Idem in Pardrgisadmon^^ pro radices,radicas lcgendum,in l.is quimf“' tcum.$.fi quis.Quod ui aut clam.Sp. PED AMEMTVM, fultæ uitfs dicuntuf. Græcè 'ffiftiM.Kriu. Et Pedamen,quodlibetfuki-men cui uitis inhæret. Ridica, ex querna arbo« re,aut ex iunipero,olca,uel cupreffo. Statume, è palis amp;pertica. QuoduerôexarûdinibusPe» damentum fit, Arundinctum uocant. T raduce» autem,rumphi,feu arbufta,natiuum quoddatO eftéx arboribus in arbores traduftis uitibuS. Alcx.de Alex.Gen.dicr.lib.ij.c.x. P E D A N B i iudiccs,qui Prætori in confilio erant,amp; ad pedes tribunalis afsidebant: Ctx «ius deiegatione leuiores caufas cognofcere ia berentuf |
|
P ANTI berentur.Qpandoq; confiliarij appellati. Alc.in I.fi quii.$.omnes. C. de Pad. Hi non uehebitur curru,fcd pedibus ibant. pedanei indices (quauocem barbaram putatGell.)funtantiquointerpreti,utAlc.eum ***®gat, qui ux delegatione caufas audiunt.Pau-lus,iudices, inquit, Pedanei, fi pecunia corrupti •rguuntur,à Præfidc Cutis fubmouentur.VIp. quoqnePjjjjjgj meminit.Liij. Ne quis cum qui in lus uoe.eft.0c nó terteri ex edido cum,ait,qui âdpedaneum iudicem üocarum exemerit. Vnde arbitratut Alciat. ex Curia, feu Decurionum ordihe fuiffe aliquos magiftratus,qui cum Præ. le»pro tribunali cognoUeret, ipfi adpedes ad. «arét, amp;nbsp;ex Prçfidis delegatione deinde cogno. feerent ; unde amp;nbsp;luftiniano x^/uuif/KttTM appeUa-tifunt §.illud.in Authen.Vt defunc.feu fun. eor. Videtit.C.dcPedan.iudicib.l.fiquis.ÿ. omnes. C.dePaft.8c Alc.inParerg. Sp. PBD ARiifenatoresdicuntür,qui infenatu fenteniiamhondicuht,fcd abaliodidam com-probant: mouétes fe loco, amp;nbsp;in pattern cius qui dixitambülantes.Atqs ij , ire in fententiam pedi bus dicuntur. Bud,in l.ult.de Senat. PBDBamputato debiiitari.l.iij.C.de Serais fugitiuis. PEDEM in foueahabere, id eft, inpericuto roortis effe, in 1. apud luiianum. de Fideicom.li» ben.Pomp.Grecé refert fententiaficredditam *^’“^•^§0 difcendi cupidirate, quam folam ui nendirationem optimam, in odauum amp;nbsp;feptua ge imumannûætatisduxi, memorfum eius fen «entiï,quamdixiffe ferturlulian.Et fi alterü pc em m fepulchro haberé,adhuc addifccre qux* dam uellem. Sp. PEDES funtfymbolumamp;iudicium quod-dam poffefsionis return immobilium, ficut ma« nus rerum mouentium, ut fingulariter colligit Alc.cap.vj.lib.v.Parerg. Sp. j. 4^.^®® .milesquipedib.militiain exercer, •l amp;ij.C.deAppar.tnag.milit. C. libr.xij. Pede» *bqui pedibus iterfacit. I. j. §.ftationem. ff.de Pluin.AibericuS. PEDis SEQ.VA,ancilIuIa, quæ dominam KqUitur.Videl.Titiaferuis.ff.de Manum. tefta-ment. Papinianus in I.peculium.de Legat.ij.Ea dem runt,ait.inledicarijs, aut pediffequis léga. tis.Spiegelius. PBDVLES.Vlpian.intit.de Aur.amp;atg.Ieg. l.argumento.fafciai curulcs appellat. Nebriffeo Cs.Spiegclius. P£ G M A T A.nam,inquit lurifcÓf.in emptio ntmdomus amp;nbsp;fpecularia amp;nbsp;pegmata cedere fo-A '^'^æl’^um.J.fpeculatia.ff dcFund.inftru-,’• Pegmata uero accipe compadam machi. ’’*'’'ïte,marmore,uel ligno,cum ornatus,tum comniodijgyCjj^ jfi(jj|. illorum, quæ in pomp® apparatuproducuntur,quibus etiam intra çdes '’f*.?..®'’®f®'’t,tefteAlexand.Neapel, lib. v.ca. xxinj.cuibeftus.autor Seneca, Pegmatis forma defcribitadLucilium. PEIERARE,nó eftfalfum iurare,fed quod exanimi tui fententia iuraueris, ficut uerbis có« |
cipitur.idnon facere.Cic.lib.Offic.ij lurarèâà/ tem oportet,inquit Vlp.ut delatnm eft iufiuran-dum.l.iij.§.ult. de lùreiür. Spieg. . PBLARGICI no mi diÀi, quad Cicôniarif leges, iquib. liberi parétes alere tubentur. Id qd^ in iure quoqrcautuin eft; Vide Budsuin in an» hot. amp;nbsp;fuprà.Antipelargia. PELECINVM, herba in fegetibus crefcca. de qua Plin.Iib.xxvÿ.cap.xij. amp;nbsp;XV. PBLLBRB.proinduccre.perfuadere.illicfe. re,apud lurifconf. Sed utrum ita demum.inqui-entem.fi bons frugi feruG pepulit ad delinquen dum,I.j.§-fed utrum.ff.de Ser corr. Sp. PB VLB S,pro manficâ,reuperau atoriajta lis uulgo Vallifia dicitur: quod é pellibut confi* ciebatur : nec ignotû Curijs noftris uocabulum eft.Paul.in I.de Tapetis.Sicutpelles, quibus in-üoluunturucftimenta. Sp. lt; P BV LE X propriè.quçcuineoconfuetacft, qui uxoré habet. Quæ cum cœlibeconfuefcnnr, non pellices, fed pellacæ dicuntur uerbo Graî-co.Bud. in Annot. ad fij. fF. de Orig. iur, Græcl Brlt;*A«x/A-uocant. Adde Alc. enarrantem pulchrè l.Mafurius.de Verb. fig. Sp. PBLLï C AT 0 R,qui ïdfràudêpellicn. Sp. PBLLICATVS uocc,in lib.deOfficijtij. ufuseft Cicero. PBLLI ONES.I.j.C.deExcufat artif. lib.Xl PBLOPONESIAM quinquies quaternos enixain, de multas Aegypci uno utero fcptenos, item tradirum effe quatuorpariter puellas à ma trefamiliis natas efTe, Pautus refert 1. iij. ff. Si pars hæredit.pet, Spieg. PENARivs ,Pefto:Penaria,Varroni!Ut ue* ro alijs, Pcnariû:locus,ubi neceflaria ad uidum quotidianum pertinentia,reponuntur. Penut quid fit, Vlpianus exponit in ff.de Penu leg.fret quens fœminino genere apud lurecost. tametfi amp;nbsp;mafculinb amp;nbsp;neutro profertur. Penum uenl-re legato doinus,Bart.docet in l.uxori.de Lega; üj.Penuriam return omnium inopiç tribuimust fpecialiter tarnen earum eft.quæ in penu recon, di folent.Sp. PBNDBNTE5 fruftus,nódumeffedicurt-tur:quoniâpar8 fundi exiftunt.t.amp; quæ nódum funt.ff.de Pig.l fruétus pendentes.de Rei uend. PEND E RB,pro foluere.l.j.ff Si ager uec.Et pédere pce nas proprié dicitur, qui ob deliftum pcenas foluit. Sed pertranslationem pro çftima rc accipitur. Vnde Magnipendo, Floccipendo, Paruipédo.Multipendo.Nihilipendo, id eft,ma gna,parua,nulla æftimationehabeo.Loca in fuis clafsibus apud Albericrequirito. Sp. PEN DER E adus, pro prorogate, amp;nbsp;differ. re,not.in I.fin.ff.Com. præ.Sp. PENDBRE ueâigal,péndereufurâm. P E N E Side Apud.in hoc differunf.quoniam Apud^perfonam tantum cum loco fignificat: Pc nesuero, nontantùm locum 8e perfonam defi. gnat, fed etiam dominium. Vlpianus de Verb, fig.l.penes te.Penes te,inqüit,ampliüseft,quàm apud te eft. Prius etenim fignificat poffefsioné. pofteiius folam dctentioncm.Nebriff ait, Apud 12 te eft, |
|
te eft * quod qualitercunqi à te teneturPenes te cll.qood quodammodo à tepofsidetur.Sp. PBNlCVbVS,amp; Penicillus.pidoris inftfu mentam.quo pipgit:ab eo quod eft pénis, id eft eaudaMartianus de Fund.inftr.l, item pidons. PenicuJi,inquit,amp;cauteria,amp;conchaE.Nebr. P B NIT V S,pro prorfus.Ni proprié intrinfe cas fignificat.ipfo iureaccipiendû eft,per Giof-fam fmgularé in 1. fi qui aduocatorum.C.de Po-ftul. Spieg. P BN S ATIO,procompenfatione,apadido neo s autores,nedum apud lurecôf. reperirc eft. In I.Mæuius.ÿ.arbiter. Qusefitû eft.ait Iulianus, an pofsit penfatione ultro citroq; fada, conde-iti natione eû folû, cuius fumma excedereti Asc. damnare:* Spieg. PBN S lO , id quod^ alicuius reiufudatur, ut agri.ut domus. Vnde Légitima penfio noftris dicitur,quæ frudibus refpondet. Et prololutio ne facienda ufurpatur Penfio à Paulo, in 1. leda eft.$.igitur.fi cert.pcr. Item in penfionem repu-tare,apud Haloandrû in Ipcnult.if.de Via pubt quam ipfe ex Greco tranftulit. Sp. PEN SIT ATI O. Vide Ruhr. C.de Cenf.gt;amp; Cenfit. lib.xj, PBN 8 VM,id eft,modus operis prçferiptus. Sumptum à pcnfolanarum, quod certi ponde* ris fiogulis puellis dabatur.Erafm. PBNTAPROTIAS ,Qrçca uox eft,amp; figni ficat quinque primorum munus : quos alibi fa-cr{ conftitutiones,quinque Summates uocant. Ipfe Quintumuiros appcllari puto in 1. de cubi-culisnoftris.C.dePriuil.eor.quiin Sacr. palat, milit.lib.xij.Spieg. PEN VLAM conftatueftcefteadarcendam pluuiam, qua nonnunquam Imperatores uie-rentur. Vide Egnat. in Aanet. ad Spartian.amp; in aitaAlexaod.Sp. . i,»P B N V M neutro genere protulit Pomponi-us 1. ij.deTrii.uin.Cum alij penum,inquit,alii ui num legatû eft ; excepto uino, omne penum ad legatarium pertinebit. Sp. PBN VS quotidianu PauI.l.iiij.ffNau.caup. flab.Etfi,ait,earum uedura non debetur, ut ue« ftimentorum,penoris quotidiani. P EN VRI A,omnis inopiarerum, amp;prefcr-tim earum que inpenu recondifolem. P E N V S ,oris:fiue Pen9,us,omne,id eft,quo uefeuntur homines,amp;quodintus reconditur, yorrhatanK.om,'Vuan,Scc. Hinc tit.luris,de Penu Jegata,hoc eft, de ijs rebus que adferuâtur in pe pario ad longum tempus-Penarium enim locus eft,ubi penus reconditur. VIpian. de Penu leg. 1. qui ppnum. Que horrei penarij, uel celle pena* rie inftruende gratia habentur.NebrilT. P E p L v M,eximij candoris ueftem fine ma» pileis, aureis diftinctam clauis fuifiTe autumant: -quam quinto quoqj annoapud Hylen mulierés lexSc decern lunoni contexebant.Alexand. de Alex. Gen. dier.lib.j.cap.xxij. PER,in compofitioneuariéaccipi, Alc.ofté-dit in O'.pernodare.l.urbana familia. deVerb.fi» gnific.Quandoq» autem quandam integritatem |
amp; perfeétionem fignat. Spiegelius. PER adoptionem pater, qui meadoptiuit PER ætatem, id eft,dum «tas adeft. P ER alluuionem,utaitluftin'.in §.prjeteregt; Infti.de Rer.diuif.iduideturadijci,quod itapa» iatifn adi jcitar,ut intelligi non pofsit, quantuin quoquo temporis momento adijciatur. Ab alij’ alluuio.pro immoderata aquarum uiolêtia,ucl fluuialium, uel piuuialium, fimiliumqi ponitar: quæ non tantum agros confondit^ fed quando-que eripit.Se nónanquam funditusdeftruit. Sp-PER annos ccrtos,quomodo intelligenduin fit, ui de C.de Vfucap,l.aduerfus.8t dcPanis,l-ß certis annis.Sp. P B R calumniamin pofTefsionem mitti. Vi' de Vlp.in 1.unica.Si mul.uenc.nom.Sp. PER contrarium,pro Ex aduerfo. apud Vip-jn LIulian.$.fi uenditor.de Adien.empt. PER confequentias, Noneftabfurdum)gt;'’* quit Paul.per eófequentias, amp;nbsp;in fpecialiinff” adione dolum praettritum dcduci.l.finautti”' §.fed amp;nbsp;is.ff.de Rei uind.Sp. PEK Deum iurare. VIp in fin.l.iij.de Iureio(' lurari, inquit, oportet, ut delaium eft iufiuran-dum : caEterùm fi ego detuli ,ut per Deumiura' re$,tu per caput tuum iurafti. Sp. PERdilationem bellumgerere,apudLiu'J' PER fas, nefas, fignificat fadum aliquidfuU' felicitè,autillicitè: quoduulgusBarbaricuniu' cit?hoc cft.faóum taliter qualiter. Sp. PER iudicem aliquid fieri,hoc eft,officioi“' dicis.l.ult.ff, de Rei uendic. RE R lafciuiam. Lege, Lafciuia. PER Legern.Cic.ad Salluft. Sedidmibi“'* uideris per legcm lul.faccre pofte. -P B H magiftratus fadum, ut accipiéduw,“^' darat Vlp.in l.fedetfi.§.aitPrsetor.ff.E.xquibuS ^auf.maior.Sp. PER manustradidicitiir,qaodfuccef5io5'* -quads ab alijs ad alios deuenit. Vfum parœi”^ Ètafin.indicat.Extat amp;nbsp;apud Papinianum.w*'* re codicil!. Quod per manus traditumeft.a® cillis hæreditatem dan non polTe. permanus,* eft,uulgó,lntcrpresexponit.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, PER multos ambulare poftefsionera.ap»* Vlpl.fcd ctfi. J. deinde.ff.de Petit, hatred. Sp-PER obreptionem petcre.l.fi autem is- ^-r Negoc. geft. PER partes rcficere.VIpia. de detooHtis?quot; bus uerbafaciens.l.Quid tarnen, ff. Quib'®‘’c , ufusfrud.amittatur.Plané fi per partes,»'tJ*‘ ciat,licet omnis noua fada fit, aliud eritu®®'* l dicendum. Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ ,. PER Satyram,apud luftin.in præfat. ».q“'’ fit,uideinfrà,Saryralex. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , P E R fe, pro ex fefe, fua natura,amp; quoddiO' I tur, naturalitcr. PERS OWTIONEM.qnàm fpecie.H’U^ phrafim ceu elegantem apud Paul.in 1. ij - J-'j-U' Si cert, pet. indicauit Dn. Haioander, amp;nbsp;o®“*J quoqi Óldend.ut negationem potius,quimt®‘ lationem infinuet,ficutamp; in 1.fi hominé.ffD'' pofiti,amp; in l.ij.in fin.ff.dc ludic. Sp. |
|
-P n* NTS PER teftetit,barbaridicunt,tenuitfgt;erte. P ER tempus,in tempore,flue teinpeftiuè.in quitDonatus,autopportuné. r ,■! PERAGERBlitem.Vlpian. Qai procurato remdat, inquit, utconfeilim agat.is inteUigen-duseftpermittere procurator!, amp;poilealitem peragcre Spieg. • : P E R A G i T, qui obtinet: unde peregifle re? uni dicitur,lt;|ui dam nay in 1* ij. i£ de AdultiAgit, qui in iudicio profequitur id quod fibi debetur. Exigit,qui quod iudicio profecutus eil, rccipit. Tranfigit.qui adionem Gbi kompetentem , Gue inibtuta,Gue inllituenda Gt,aliquo'recepto,cau fa coneqrdiae omittit.Lj.Gr.de Tranfad. Sp. P E R A G1 reus in criminibus, non res pera-gidicitur,inquit Bud. PERAN G ARiAB.Lcge,Angariæ. lt;nbsp;PBRAEDIFICARB , ædiGeationem ab-foluere. PERÄEQ.VAT0RBS, dicûtur exa^ores cenfuum capitationis:quód æqualiterab omni' bus exigant. Alc. in 1. cum antca. C.de Agric. Sé cenf.lib. xj. PER CIPERB proualdccapere, int G plaa gis.§.fin. Cum pila,mquit Alfenus, plures lude/ rent,quidam exhis feruuluin, cum pilam perci-pereconaretur.amp;c, {. P B KCI p E RE debitum,Modcftin.l.Hcreo* nius ij.ffde Vfur. Sp, PERCEPT! frudus,ut à folo feparati,amp; borreo repofiti intelligantur, Azodemonftrat in Sum.de Rei uend.Sp. -i PERCBPTIONEM frudtus.ut Labeotra« dn.accipcre debemus nó tantum,G perfeélê Gnt lt;:oHcfti,fed etiam cepti, ita,ut terra continere fe fruftus deGerint : ucluti G oliuas, uel uut colle-^2funt,nondum autem uinum uel oleum ab a^ tquofaàumeft.’ftaiim enimipfe accepüfefru-^nm exiftimandus eft. 1. G eius fundi, ff. de Rei nind.Spiegelius. PERCVNCTAR ï,diligentcr inquirere. Vi de Auth.de Teftib.§.quiaueró.inGn.Sp. PEROVS S OR,quipercutitScoccïdit,amp;ad gt;dfaci«ndüconducitur,C.de Sicar.LGquis per* culTor.Scff.de Sil.l.amp; G pereuffonSp. PERDEREFeudü.pro amittere. §. item qui. tit.Quæ fuit prim. cauf. Item pro exceptione re pelli.l.fifilms,in princ.ff. ad Macedo. Csetenira baud perdidifle rem cenretur,qui eius reGitutio nein peterepoteft,l.nemo. Scibidem Bart. ff. de lninteg,rcftit Sp. P bkDIDIS SE creditor uidetur,quiexcelt; ptione repelli poteG.l.G Glius.in princ. ad Mace don. Albericus. PERDlTVM,d diminuto diftat. t perditü. ^dePetit.hæred.amp;àdereliélo.l.interdum.f. ex P’ufragio,ff.de Acquir.poffeff Sp. PERpy CT ORE S ,ut Afconius ait, in hoc dlfferuntalenonibus,quód lenones funtfeorto tuip perduftores,etia inuitarum perfonarû. Sp. PERDVELLES.Caius de Verbot. GgniG.1. Quos nos, inquit, hoftes appcllamus, ueteres perduellesappellabant. Perduellio,patriæ ho* |
Gis,quiinRcmpublicâaut Principemreus effi Vlp.proipfocrimineaccipitinl.ult. ad Leg. lu* liam MaieG.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- P BREG Kl NI Romanis erât omnes, qui lus ciuitatis né habcbant:ut quia Latinæ effent có-ditionis,uel penitùs alienigenæ. Cur autem in-terdidijUcl deportati.peregrini dicerentur. Al. ciatus oGendit cap.xvJib.j.Parerg. Sunt autem exemplo peregrinorum püenæ in iure ciuili con Gitutæ. Vndc aliqui funt ferui pœnæ, ut qui cini tatem, libertatemqi, atrocitate fententise amit. tunt. quales funt damnati in métal lu, amp;nbsp;qui be* Gijs fubijciuntur.$.pœnæ.lnGit. Quib. modims patr.pot.fol. Eaautem eGmaximacapitis dimi« nutio. Alij funt dedititij. quales hi, quibus aqua amp;nbsp;igni cG mterdidum.Et Geutdedititiorurn cô* ditio de Repub.exoleuit,Latinaqi conditio dim tiusfuit fuperGesJ.J.C.de Lat.lib. toll, ita amp;rn. terdictio aquae Sc igni in ufu effe deGjr.l.iij. ff. ad Leg. luliamPecul. folumqi deportatio in infula remanGt. ExiGimantur autem hi Latins condi. tionis,quia ius ciuitatis amittant, infulam illam propatria habere. Quod Cic. in O rat. jp Domo fua ad Pontif.oGendit: hinc hofce Lex quando-quc appellat pcrcgrinos.l.j.l.necapud.Cde He red.inG. uetatqi eos ex teGamento ciuis Roma« niquidquam capcre: quandoque Greco u0cdgt; buio Apolides,quafi Gne ciuitate dicas.I.j.debe gat. Alibi iura Gentium eos nó amittere tradir. LG madauero.$.is cuius. Mandati. licet iure Ciuili dcGciantur. Dicuntur Sc quandoqi Relcg^-li.Lij.de Pub lud fedlata Ggnificatione.Propriê enim relcgati funt, qui neclibertatem, neeenff-tatem amittunt. 1. iij. de Interdidione Sc relega* tione. Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« .Ji PBREGRINITAS, alieni foli habitatio, in l.fed G. ff, delnius uoc. Si perpœnam deporti-tionisad peregrinitatem redaótus fit patronus, hoc eG.Gt relegatus in aliud folum. Sp. PEREGRINVS uocatur, qui irt fua ciuitate non cG:uel qui ex noGra ciuitate non cG : unde pro Extraneo fumitur.uf Albcric.indicatin Au* then.deNonelig.fec.nub. Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'' PBRBGKlNVS Pretor; Lege,Pretor pere-grinus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. -ir PBREGRINATIO longa.I.autlonga.ff. de Procurât.Vnde priuatus inimicus,uel latro.peir duellio non eG. Alc.de Verb.fign.EG Sc Perduel lio,coniurator. Et Perdueilionis indicium uoca tur,quoinperdueliios,tanquam crimine iele maicGatis,animaduercebatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i PEReGRI NITATI S reus dicebatur,fi qs falfo pro due Romano fe gefsiffet Sp. ■ PBREMPTIO.l. quihominem.ff. de Adi-mend.lcg, ' PERENNE flumen defcribitlurifconf.in l.j. §.ij.dc Fluminib. ut in flum. pub. PERENN 15 ERV V S,quiperpetuo feruitU* ni domino.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i gt; PERENDINVS dieshodie dicipoteG,cum iudex Gatuit,aut inter partes conuenit,ut omne inGrumentum litis apud a ét a utrinque proféra* tut intra triduum. Atque tunc lis Sc res compe- I 5 rendi- |
|
P XNTE rendinatadicitur.Bud.inl.ij.de Orig.iur. Sp. PERFECTAçtas,tametfimultiplicemhabet intelledum,ut colligitur in l.fi.C.de His qui uegt; niam çtat.impetr.propriè tarnen accipienda eft, quæxxv. annorumcurriculis complétât. 1.ad Rcmpub.ff.de Honor.amp; mun.Sp. PERFECTVM, quod omnibus fuis parti-bus conftat.l. j. ff.de Origiur.Et propriè cui ni* hil addf,uel minui falua integhtate poteft.Uurif peritos.ff. de Exeuf.tutor, Quamuis Vlp.Pcrfe« dum aedificium interpretatur.quod tali ufu effe poteft,qualempaterfamiliâs deftinauit.Inpa« dis, conuentionibufq; perfedum intclligemus, cum fadum eft illad, quod fieri inter partes con aenit.àntè enim quàm res confummationéac-ceperit,fadum non dicitur : quæ fi accefferit,nó folùm fadum, fed etiam perfedum dicctur. Ex Alciat. Spiegelius, PERFEC TVM,amp;completum,iJeml. ij.§. omnes autem ifti ff. de lud.Perficcre tarnen dif-fert ab Implerc, ut Alberic. in didione Implere indicatSpieg. PERFECTVS annus,quieftdierûccclxv. Nee ideo minus perfedus eft,quod ultimus nô-dum fit cxadus, cùm fatis fit effe cœptum, idq; in his,quæ fauorem refpiciunt, ut in ufucapioni bus,in teftamétis, in libertatibus. Quod fi de re odiofa agatur, demomentoad momentum fit computatio. Sp. PERFECT! S SIM ATV S , erat dignitas qusdamnon mediocris. quianonomnes Præfi des,ut Alciat.docet^clarifsimi fucre,fed amp;nbsp;perfe difsimi quidam, prout prouinciæ dignitas exi-gcbat.Additexuetuftifsimis monumentis ,Tar raconenfis Hifpaniæ, ac Norici fuiffc perfedifsi mos tantum, quodduabus iiteris defignabant, V;P.ficut clarifsimos uiros V.C.Item C. lib.xij. ,Tit.xxxii).Sp. PERFBCTIS SIMI dicebantur, quLiudi--cio principts, uel ad præfidatum prouinciæ,ucl ad aliam adminiftrationem promoti fuiffent.l.j. .de Perfedifsimatus dig.lib.xij.Qua de re Alcia-tus diffusé tradat m c.iiij.lib.Difp.iij.Sp. .• PERFECTOR, qui quod uolcbat, diligentia fua perfecit. Sp. tgt; ER F i C ERE donationem.Vide $.pcrficiû» tur.Inftit. de Donar. i’ E R F r DI A,pro defedione à religione,tn 1. nemo.C.de Sum.trinit. Sp. PERFID v S,quifidem uiolauit,amp;à Gde uenit: Infidus uero, cui non eft fidendum, dicitur. .amp;àuerboFido defcendit,quod primamhabet longam.Spieg. PERFIDE agere circa rem pupillî tutor dici tur potius, quàm contredare. 1. très tutores. ff. de Adminiftrat. tut. P B R F R V I,in totum frui, feu omné frudum percipere.l.cum quis.C.de Nat.lib.l.j.C.de Ser. corrup. manum. Sp. . PBRFVG A, GalloAelio eft, qui liber, aut feruus,authoftis,fui uoluntatead hoftes tranfie rit: qui idem diciturtransfuga. Quanquam fint giat,lt;}uàm qui ob fpcm comtnodotum ad quïW piarn perfugiat, Sp. |
PBRFVGiVM. Hoc uocabulumtutaqus-dam loca fugj fignificat.Profugium, magis fagÇ fpaciü notât,amp; profugi (de quo infrà Iatius)qui in fuga eflent;ot Italiam faro profugus.Latinsqi uenit Littora.i. cum qui. ff. de Priuil.cted.l.mï* tuin aurem præfentetn.ff.Quod mct.cauf.Sp. P E R F V GIV M,nó,ut uulgó dicunt,réfugia dicitur:quamuis confugere.non perfogeredica mus,pro eo quod eft.pcrfngram quærere.Sp. PBRFVNCTOKIE. Vip. in l.aut qui alM Quod ui autclam.Neque quidem perfunéloridi aut obfcurè dicerc.aut dcnüciare,id eft,utBad. intcrprotatur.non bona fide,nec ex animo, nee iufta denunciatione.Papinianus : Qui non pçf* funéloriê debitum officium impIeucrant.AlcU' tushancinclaffe earumponit diélionum.q“® alijs in autoribus nufquam co fenfureperintur: aitqi,Pcrfunéforiè,eftleui cura, amp;nbsp;aliudagédo. unde perfungi,amp; defungi,quod eft, utcunqitüquot; plicarc.AtBudæo perfungi,eftad extremûobi’ rc inunus,amp; ftrenué operain nauare.Sp. PERF VNDERE aliquemiudicio,procoge rc iudicium fubire,amp; caufam dicere. apud Cice. pro Rofc. Amer. PBRFVSORIE dicere, apud Scæuolamiquot; l.qni Iibertati$.§.fed Se fi quis.de Euift. pro non diierté,non expTehè,nitrigenlicl) Mßtnicke»gt;^^’'* gen.Nam ambiguë dicere,aliud fonat. Sp. P BR G VL A,menfa eft,in quaopificesopera fua uendendaexponunt. VIpian.de Hisq“' deieccrj. fi uero. Cùm piéfor,inquit,in pergul* clypcum,uel tabolam expofitam habuiffet.e’T excidiffet.Nebr. PER G VL A,apud Vlpianum in l.hïres.fj-de ludic.-omnino accipienda eft, pro locoacco-modato exponendis uenatibus rebus, amp;nbsp;nópte tentorio, quod nufquam ledum eft, ut Accurfi-us ibidc interprctatur.Budæus,Pergula,inqiJiti pars eft domus cxporrcéla,8c propendens,eW$ generis, quas Saliences artificesnoftri appellat' Spiegelius. P B R H i B ERE teftimonium, Quod amp;nbsp;ferre dicitur. Perbibere autem uerba, eft, ut te audio loqui, fine quantum ex te audio. PBRICVLVM ,interdum experimentutnlr gnificat : quod rarô aliquid fine periculotentf' tur.Hinc facere pcriculu.pro experiri. Propd* autem falutis diferimen dénotât. An pericolic? pellatidnc ueniat fortuitus cafus, Bart, expüe*^ in l.qui merccdem.ff.Locati. Dicitur autempe' riculoalicuius effe rcs plurifariam.l. damniinfe fti ftipulatio.in prin.ff.de Damn.infeéf. Sedpf riculum propriè de homine accipitur.i.interpo' fitas.C.deTranfadio. Vndcfepericulofubijci-ens renunciare uitæexiftimatur.pertext.iunft. Qloff.l.princeps.C.dePrinc.agét.in reb.lib.xij-Notum,Sc return effe periculum,per tot.tit.ffde Peric.Se com.rei uend.Cæterùm, periculû mon nunt lurifcoss per aliquotll.de Mort. cauf. do* nat.Vidc,Patnnum, Sp. PERI' |
P AM
PBRrCLITARlfama,hoceft,penculû ef-feneperdaturfama. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»ouj/.ti
^: PÊRiM BRB difceptationem,hoceft/inters prêtante Vlpiaoo, ultrà nó pari aduerfanû ten giuerfari.l.Sc tertium.ff,de ludic, Sp.
Phrimere Iegatum,non cd prorfus toiler, re,fed extenuare.l.qui hominé.fF. de Aditnend. leg.Propriè tarnen perimere eft tollere,amp; inter? ficere.Hinc apud Vip.l.amp; tertio, de ludic.Per» emptorium ediftum dicitar, co quód périmât difeeptationé inter litigatores, hoc eft, ultri nó patiataraduerfarium tefgiucrfari.Idem inün.l. cuinhi.ff.deTranfac.lniquumeftenim, ait,péri ni pacto id de quo cogitatam non docetor. Sp;
PERINDE,proita.I fi dcferente.ff.Quibas mod pign.folu.âe fimil.Pro æqué aût accipitur^ ubi non fequitur,ac fi,uel atqi fi,uel negatio, ut Vallademonftrat. Cuiufmodi aût fîmilitudiné inducatjBart.oftenditinl.j.ff.deReccpt. amp;ink facrilegij.ff.ad Leg.IuLpec. Sp. , PERiNlQ.v V)M.l.ti.C.dc lurif.oinn.iud.ut apud Cic.pro Lege Manil.Quare uideant ne fit periniquuni,8c non ferendum.Sp.
PERI o D i c A E febres.funt tertianç amp;nbsp;quar tanæ:quôd certis temporibus abeunt,0£ rurfus redeunt.
PERIRE etiamdiciturid,quod noncft.l.id quodconditione.ff.de Conft. pecunia.
' PERIS S 0 CHO RHOiA, magiftratus no» men.curator fortalfe annonç, X^p/iw.quod eft.abundâtiam.fertilitateinqi fup-peditare.Alc.inl.pcriffochoregiæ. C.dc Frumé. Alexan.li.xj.Bud.periffochorcgiâ.quafircdun*-dantéfrumenti delargiiioncin.in Annot.prion. mterpretatur.Eftinpoiterior.l.deFrumeotJA-15xan.lib,xj.Cperiflochoregimoinen,pcniti^s ’'’’putetur,amp; tefferæ defignentur, Pyrrhus ait, P^riffochoregiaeft magiftratus annonæ auébæ, «uaugmenti diftributor.
?ERIS SEVMA dicipoteft. quodabnndan tiamreturn fuppetit. Hinc ^(^«^»•lt;lt;1’«, copia retû fuperare fignificat.Et efteongiariu proprièflcF pmbidaturificutquodmilitibus, donatiuû. Ail. Span.inÆliQ Yg^g g^ lui .Capitol, in Pio. Sole batauté ultra ftipendium dari libcralitatis cau-Ja,ut milites magis addiiti Imperatorib. effent. Aie.G.deAnnon.ciuilib. l.centum periffeuma-tis.lib.xj.Spieg.
PERIS SOLO GiA,ideft,uerborûadieftio fuperflua:quam amp;nbsp;conculcationê noftrates uo-cât.Gloff.l.lefta.ff.Si cert.pet. cuius quoqs exé» Vla pluriinain luftiniani Auihét.habciTius.Vlp, M.deÆdü.ediél.Vitiuin.tnorbumqi Ædiles di ^'mt.toHendæ dubitationis gratta. i«irlt;y«aaéa», 'd'tiam à Grammaticis « itun dicitur.Alciat.de *^'Lfig.Jib.iiij.Spieg.
P^RiSTEROTROPHiVM.quodamp;peri-ftereondicitur,locus in quo colûbæ habitât,La tinÇ tolambarium : quamuis columbariü pro-priefitlocülatnentumfingulis columbarumpa ribuspræparatum.
PÉRIT! A jppriè iuris eft, Inftit.de lur. Nat. inprin.Huiusautcm mater Experiétia eft. Nec
TB •» B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Phiiofophus præciplt ocibsè, irtfides «ilq» nul xitnê adhibeatur in ea arte, in qétadiutifsimè ad diligêtifsiinéuerfat’fuerit.plüriinaqs expertus. Sed amp;nbsp;apud noftros reguläre eft.ut peritis cregt; daturde’quallbetrc.l.j.'in princ.ff.de Infpiclen. ucnt.l feptimomenfe.ff de Statu hom. 1
PERlTt A,epitheton docentis, eft facundia dicentis.differentis cop'ia,intcrprctantis fubtilï tas.l.j.G.de Profeff.qui in urb# 'Conftantinop* libro xij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
PERITI habentur,qui malta experti funt, uocati abantiquislurifprudétes.quibus fcilicet ab expertonoti effent,atque ab obferuatione ri tus patrij,leges,mores,cófuetudines:quiq; inegt; moria tenerent, qua in caufa,quoq; in negocio, uelancipiti,acmiximédubio,uel oppido qdif ficili, quid à maioribus ueliudicatum effet,uel conftitutü,uelpublicèetiatn fancitü: undequi huiufinodi facultati dant operam, Legum peri-ti,ac iuris dicuntur : eaq; tognitio appellatur à dodis pariter,atq} indoftis Peritia,tefte Ponta? no,dePrudêtialib.iiij. Ad eiufinodi peritos Le gum,amp; miniinè ad Legulcios,aut tabulas forert fes arbitror pertinere 1. lurifperitos ff.de Ex* euf Dodum,amp; Peritum,cum fimile^uideanturt à Cic.difcretü eft,ut fit peritüpius quàm quod Doélum.SpiCg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ' '-•’
PERIVR ARE,quotieS in libris Digeftoru! legitur,eft uitium fcriptoris,quon!am,tefteNei bnff.in Pandedis Florcntinis,femper pro eo Ie4 gitur peicrare.Huc accedit etnendatior Haloart dri editio.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;')
PERl VR il.hoceft, faifi iuraméti poena ex* traordinein eft,l.fin iun6t.Gloff.ff.de Crim ftel Jion. Spiegel. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'i - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘
PBRIVRVS,qui iufiurândûuiolat:ueliqui iurando ius peruertit. Porró femel periurus ad præftandûiuramcntûadmittendusmon eft.Vi» dcBart.inl.fiquismaior.C.deTranfa6t, '^ -
PERMITTO. Cu Imp.uelLexhoc uerboi’ fimiliûeutitur,quiapræfcntis efttêporis,ipfain Legu indulgentiam fignificat,quç perpétua eft: non ité iudicis opem plerunq; temporariam, ut docet Bart.inl.iubemus.fji §ffané fihæcnoftræ. C.defacrofan.eccl.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■*'
PERM! s s Vmeo,propermifsiöne,exépló» Cic.inl.j.ff.Nc uis fiatci.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
PERMIS'S VM ad certum tempus,cenfetur exaéto illo probibitum.l.lmperatores.ffide Po* ftul.ex Albdrit.Spieg.
perMVTARE pccuniam,eft,inquit Budi per menfein mittenda curare. Permutaré'uerd «re alièno.fignificat córnutare in alienum debi tum,amp;alienidebitl uiceacciperC. Idé obferua* uit,permutare,proemcrepofitüm,apud Plin. '
PBRMVTATlO nihil aliudeft,quàmcon tra6tus, do ut des. I. naturali*; §.j. de Præferipr. uer.Diuiditur in Üo ut des, Do ut facias,Facio ut des,Facio ut facias:amp; in Permutationem,iu* /Xta Paulû Caftrenfein in Liji de lureiuran. Ob« tinetauté Permutatioinftaremptionis.l.fcïen-dum.§.emptores.ff,de Ædil. edict. Sp.
P E R N1 C!E S nó deftru6tioné, fed proprlè
1 4 exi-
-ocr page 404-|
ÎT P pA N T B exitium.F-Ktkl v^rJfrDM«^. ucl gefiiixlifte» dtbweb lignât, apud luftipianûJnftjtut. (^ibusalten.li cet.§.j.in fin.Expone ibidem,fubllançi» carum. ïrerleifcjMdrMMg. Sp. -iti PBRNICIO S VM urbib-usmercimonium, hoc eft, damnû afferen s. dlt;K gemeiner ; burger/cbafft ^fchadenreichet.T^iobiïiQTet natalibus,:amp; honorû lace côrpicuos,amp; patrimonie ditiote« exerce re prohiber Imp.Icg.iij. C.de Gommer. 3e mercat. ^P*®g- . -1 • 1 p üR N O C T A RE.Pomponius, Pernoébre extra urbem intelligédus eft.quinuba parte no ilis in urbccft.Percnim totam Modem fignifi-cat,in fin.l urbanafamilia.deVer.fig.Legc, Ab-nodare.Spieg. i ■lt; PERORARB cauiïam,idêquodnodriscon cludere. Pedianus in Verrinis autored,, quod Praetoraccerficis omnib. ciuldé cauftO'iudicib. ad fuü tribunal confidentibus peroraticaudäm iubebat,amp; ubi ab utraqs parte fans didum fuc-rat,impofita cuiqi.qui finierat, necefsitas dicen di,DlXl:tüPrçtorjpnuciabat. DIXERVNT, amp;nbsp;in confiliu indices mittebat. De perorata eau faedtex.in l.patre.fÉdc Quaed.Quod tede Sa-lomonio, Accurf.non intellexit.Sp. PERPETUA iocatio.Tatnetfi olim lurifcofT. ueteres tradarint de ea,alij tarnen ad uenditio-né.alij ad locationem referendam éxidimarut. Quare primes Z eno Imperatorcondituit pro-priu cenferi c0iradu,qui Emphytcuticus dica-tur.habeatqi fuas padiones cotrahentium, uel (ijs deficientibusjinterpretationfes aiure, iicut alij contradus,tede ludiniano, InditdeLocat. J.j.C.de iur.cmphyteut.VeteribuS tame fimpli* ci forma cognitus fuit, ex Olden.Spieg. „■ FER PERAM. Sequoia l.iii.$Jiqs ita.deeo quod cert.loc.Si quis,inquit,dipuletur Ephefi 3çdari,fj deueniri Ephefum pöfsif,agät:per4gt;era ante diem agit.Dubitatufuit,an pçrperâ,id ed, nihil agat^quia necadio.nec obligatio orta fit, ptiquidam exidimauere:an perperàm,id ed,ma lè.quia licet orta fit obligatio,in I.ita dipulatus, de Vcrb.oblig. adio tame impediatur. Qua ed, ut Aiciatus tedatur,crebrior fententia,in quam amp;nbsp;ipfe docendo folitus fittranfire. Quoniauox Perperdm,uidetur à Gracis accepta,conform a taq; ex duabus didionibus,w‘^'',id ed,ultri,exgt; çelsiuè,amp; w.^ii4v,eiufdem fignificationis:ut per* peràm fieri dicatur.in quomodustantùm exec ditur.Vidc cap.pen.lib.j.Parerg.C»tetum,pcr-perim fadu,quandoqiaccipitur,quoe}dolo fa-dû ed.à Perperis fratrib., qui Ac Cercopes didi funt,amp; impoftores eritiunde Gracis ir^^^aiie, t*M ucrbum,petulanter,aut dolosd agerc. Ex Al ciatoibid.Spicg. , PBRPETRARE,perfediönehaada$,8epie» runqi in mala re dénotât,l.fin.$.fi quis afit. mde 6on.cor.qui mort.fibi confciuerut.Jud.lnd.de Publ.iud.Sin autperuim faptus uirginis fuerit perpetratus.Vide Alc.in CommiSpieg. PERPETUA EE.rj^nntil.lib,ij. cap.xiiij.««. /,x,««,id ed(ut dicamusquo modo polTumus) uniuerfalia,uel perpetualia. Spieg. |
PERPET VARE,fine intermifsionecétinui' re:quodfitpcrfuccefsionem,8efurrogationeni‘ VideBart.inl.eum qui debcre.lF.de Scraitut.ut ban.prsedior. Sp. P ER PET V ARII dicutur,qui fundu àpriefl pe,ucl àRepubl. condodûcertocanoneinuit» lui habcntiuel etiâ bac lege, ut ad alios transfer repofsintJ.finjC.de Locat.prçd.cruil.lib..q.Sp. t PERPETVAR11 fundi,addidindionem.ul uid«tur,Emphytcuticorum,didifunt. P E R P ET V A E trabes, id ed, folid®, amp;nbsp;non coagmentatæ, mquitBudaus. i ... P BR PET V O, pro generaliter, in 1. Nefepni' us. $jtradatum. ffde N egoc.ged. Aliquan do pro incommutabiliter. in Auth. hoe ius porredum. C.de Sacrofan.cccl.Sp. ' PERPETVO indudares inpraliamdicun tur, quandiu inibï funt necefiaria. l.debiior-A de Pignor. PBRI^ETV O,amp;certo tempore opponutuf. l*falfo.C.dcDiucrf.refcrip.§.fin.l.puré.ff.deDigt; li except.Spieg, PERP ET V O durarc,id ed xxx.annis.utdi adioncciuilidiciiur Jndit.de Perpct,amp; temp, ad. Spiegel ius. P E RP B T UO morbo aliquonegocijs fuisCn perede non poffeiapud Vlp.in I.Et qui.ff.dePo' duland, Spieg. P E R P E T V V M ,p ro centS annis, tefteBaft in l.fi ufusfrudusfEde Vfufr.lcg. Sp. P B R P H T V V M ,tede Bud ao, ;p generalise cipitur,amp; qaod femper obtinet.Paulus;Cül’*^ reditat exfidcicom.caufareditutaed,fisnt^“ promiirumed,putofideicommiflrariumMU«* debereharedi.Nam quod dicitur, retinereeom oportere,non cd perpetuum.id ed, non fempe' accidit.Vide fuprà, Aeternus panes. Sp. PERPBTVVM,pro continuato, nonintef' rupto,aut temporis fpacio intermiffo.l. feruiW' tes,primo refponfo,ff.de Seru.Lpurd.§.fin.ffde Doli except. , P B R P E T V V M effe non poted.quodperlo nis, non rebus conceditur. I, fordidowwn-C ®* ExcuFat.mun.lib.x. Sp. P E R P B T V V M uedimenfurn, .quatenus da rat,accipitur,l.iduedimétum.ff.dePccui.Quaf doqi pcodeoennio fumitur,ut in 1.nam impel*' tor.ff.de Legat.In fumma,multtplicébac difta habet intelledum.unde ad materiaqualitaR® refpiciendum c’d.arg.L^unö.ff.Locati. quel“ Albericos admonumSp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,. 'tl PERPLBX VM-cafum ,pro maximê dobio Commentatoretaccipiunt.HabentautemPer* plexa in iure nodro,indar Ceratinorum.Croco dilinarutnqi quadionum apud Sophiftas. Ac' curfius uocat Circulare dubium,in 1. Claudius* Qui potin pig.hab.Sp. . P B Rlt;iUA M, pro nimis. VIpianusinI.pro' fpexit. J j.in fin.ff.Quf amp;nbsp;à quib manUm. Quod quidam perquim durumed, fed ita Lexfcripta «d-Spiegelius. 'is E R k A R o leg. fin. de Senator, leg. ij* delp dic.Alboricus. PBRlt; |
|
jiBRS CRlBERE.éftétîam in tabulas publi cas,in aftaqs referre, lu der St4tt oder derichtsbuch an xiiffc«f«iquod in Regiftro fcribere,uulgó dicunt uoeabulo à Regeftis corrupto. Modeftinus in Traft.de Decurion.Sola,inquit,albi perferiptio neminirnè Decurioné faftum,qui fecundû Legern Decurio crcatus nó fit. Cicero Perfcriptio-nes,procontraftibus 8cinftrumêtis paftorum. Itcperfcriptorem, pro Tâbellionc,fiud câutorc, qutformulas concipit,Budæo in Annot.pofter. indicante,pofuit, Sp. PER S G RIPTVM diciiör.quodliteris con fignatum eft, amp;nbsp;monumontis antiquis continetur,apud Cic.tefteBudæôiiuxta D.Oldend.Ho dieperfcribireftédicimusid,quodad publicü fcribiturmonumétû,itt(idrStlt;ittbHcfi/cw6f».Aliàs perfcribere,efttotü fcribere, garaußfehreiber-. Sp. PERSCRVTARl,hoceft,diligenterinqui-rere,alieni regni arcana non funt. 1. mercatores. C. de Commerci amp;nbsp;mercat. perscrvtARI natura criminis, hoc eft, rationem,nonautem fpeciem oportet. PERSECVTIONIS uerbo,inquitVlp.ex-traordidariasperfecutiones puto contineri. Eft autéperfequutioproprièofficij iudicis implo-ratio, pertmerque ad mixti Imperij caufas, ficut Aceufatio ad meri, amp;nbsp;Aftiofimpliciter ad nudé iurifdiclioncm,tefte Aleiato. VTde l.aftio in per fonain.ff.de Aftion.amp;oblig.Sp. PERSECVTio paritaftionem,hoceft,per fecutio obligatærciaduerfus poffefforem eius, facit aftionem hypothecariarn cenferi inrem:ac cip'.turenim,parit,fcilicet,quâtû adcaufain for-tnalcmpcrtinet.naramatcria.eft poffefsio obligati pignoris,utdocuit in Copia Ü, Old.Pigno I’S perlecutio in rem parit aélionem creditori, Vlpian,aitff. dePignor,8chypotb, Sp. RHRSECVTORES funt,quiGræcèU^t/«»-i^dicuntur: quorum munus cft,iudicio experi» n contra eos,qui auruth,uel pecunia, uel argen* tun reipubliese debent. PERSEQ^VEN DI uerbum,indefirtitione a« ftionis,omnes in uniuerfum apud iudicem po-ftuUtioncs cöpleftitur, ta ordinarias, quam ex-traordinarias;etiain cas,quæ inftar A^Iiofü ob* tinentVeluti Cautiones,Dâni infefti, Legato-rü,Euiftionis, 8cc. Item Interdifta, amp;nbsp;uniuerf« cflicijiudicialise.xpeditiócs.cótinenturfub ap-pellationeperfequendi.Id enim quod petimus, uel poftulamus,uel impioramus,noftro,aut alie no nomine,reftè dicimur perfcqui. VIp. in l.pe-tunia.$perrccutionis.Paul.in I.quibus.§. ult.de Vcrb.fign.Oldend.Accurfius in fin.lcui praeci* P'ia.de Verb, fig. perfcqui pro eófequi exponit. S'^od Alc.non probat, quia propriè illud perfe-S’‘»Bur,quod nondum fumus confequuti. Sp. PEKsEQ.VI iniurias Sepcenas, proulcifci, apud probates autores. PERSEQ.v’iré,propctere.Inftit. de Aftioni bus,in princip, PERSBVERANTIA.diuortium oftendit.l. diuortium.ij.ff.de Diuor.amp; repud. PERS ON AE egregiæquæfint,uideGloff. PERSEVERA RE in obftinationcil.diffama- in l.ad perfonas egregias.ff.dclureiur. PER. |
n,Ci dé Ingen. St maham. PERSISTERB in adione,pró condhuare adionem propofitam. C. Quom. amp;quand. iud. Auth. qui femel. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 PER S O LVERE,in totu amp;perfeftèïoluere.' Lamnem. C.adTrcbelI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'' PER SON A,tam hominc.quàm qualitatéhö minis amp;nbsp;conditioné fignificat. Hinc Perfonalis adio ) quag in perfonam fir. Vlp.haud inélégante r accipit Perfonas in I. fundi, de aft. empt. pro figuris eminentibus in ædificijs, équaruroftris aquae falire foIent.Extatepiftola Ant. Codri Vri cei ad loan.Garzonem lurifconfcelebrem, qua fuperhuius uocabulijppria fignificationc.quant eleganter diffcritjeftuprofeftó digna ; Seheca Perionamuocat,cum præ fefert a)iquis,'quod non eft, ut fupra in diftione Fucum facere .iatiz us indicauimus. CæterùmPèrfôna in criminib; dupliciterconfideratur: amp;nbsp;eius qui fecit. amp;nbsp;eiu» qui paffus eft:ut ex lurecossPlaccntinus ,ut o» mnia,exaftè déclarât lib.vj.Huius Epitomen in Codicemab apprimè doftouiroRhodio Chi-bergo promifsâauidê expeftamus : cuiinterim bauduulgariccrabs quouisoptima grariçagen d®,de ijs quç Piacentini nomine tanto a ie per-polita laborc,nobis cómunicauit.Profeftó Pla-centinus ills, cunftis legum tyrunculis præ cæ-tcrisomnino placere deber. Multaenim com^ pleftiturbreuitate,led perfpicua, cademqj con« cinnê atqi floridé.Nihil hïc languet, nihil hjc ia-cetjUtinplcrifqueuerbofis Commentarijs.noit multopoftBart. ufqi adnoftrain memonam im peritè,obfcurè,confuCeip perfcriptis. Perfonæ item appellatione, tefte AlbericOiCiuitas,munigt; cipium,caftrum,collegium,uniuerfitas, amp;nbsp;quod libet corpus continetur. Sp. PERSONA publica, id eft,tabellio.$.cû au« temimpubes.Inftit.de Adopt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 PERSONA eadem céfentur pater amp;nbsp;filius. G, de impub, amp;nbsp;alijs fubftit, 1, fin. Sicut perfona teftatoris amp;hæredis.Auth.de iurciur.qcFmor. de modo fui patrim. præft. PERSONAE uice fuftincthæreditas.l.hære ditas.ff.de Acquir.rer.dom. PERSONA LE munus.Lege Infrà. Vigilan« tia.amp; §.æquèperfonalc munus.leg.j.ffde Mun* amp;nbsp;honor. PER S o N ALI A, quæ perfonam non egrc-diuntur.l.j.de Gonftit.princ. PERSONA LE paftum. Vide 1. lurifgentiû. §.paftorum.ff,de Paft. P BR SONALIS fideiufsioquæfit, notat.in Aut.de Exhibend.reis.^.fancimus, PERS ON AU S aftio,quæ in perfonam fit. PER s ONAM uiri,Ciceronépro A.Cluen- uatum eft. PERSON AE coniunäse. quorû pertingant gradum,Bart.docet in l.fed amp;nbsp;hæc.in prin, ff, de Procur.Etibid.traélat.An nothi, fpurijqi nomi' neueniantconiunélæperfonæ. Sp. |
|
PBR S O N AB fpecialilege except«^, patri, in iin.fF. de Minoribu$. PARSON AB mifcrabilcs.Lege Miferabili« umpcrfonarum. PBRS ONABneceflarisequæfint,GlofT.in I.Imperator Anton inus.ff de Pad.indicati Vide fupri,Nece(raris perfons.Sp. P R S O N A B fpeciofs.Vide, Spcdabiles. P B R S O N AE fpcdabiles. Lege, Speda-biler. PBRSONAE turpitudine notabiles, apud lurifconf.in l.j.de PoftuLSp. PERS VA DER E,»5^!«»*»'gt;'*»■'. Nam amp;nbsp;bonü confilium quis dando poteft perfuaderei amp;nbsp;ma» lum.l.j.ff.de Scru.corrupt.Se ibidem. Perfaade. re plus eft, quàm compelli atqs cogi parère. V-trum quis perfuafor delidi habendus fit,de eiuf que pœna.Bart.dilferit in I.non folum.§. manda to.lEde lureiur.Sp. P E R T i c A, eft linea qua diuidûtur agri,au» tore Seruio Suipit.utindicatFeft. PBRTlCABueró.quibus aranes detcrgü-tur.inftrumentafunt domus.l.qusfitum.§.cana les.ffide Inftrud. Sc inftrum.legat.Sp. PBRTINAXcótentiodicitur, cumneater squalium alterouult inferior uideri. Sp. PERTINERE uerbum, latifsimam habet ft gnißcatione.fiue enim res aliqua ad me iure do» minij,Hueetiam iure poflefsionis tantumfpe-èfet.pertinere dicitur:idem,fi iurepignoris: ied amp;nbsp;ft nullo iure pertineat, fed pertinere pofsit, i» demdicendumeft.Ex Alc.Sp. PB RTINET.Vlpian.de Cloac.I.prstor ait. Quo minus iili cloaca, quç ex ædib.eius in tuas Îgt;ertinet sdes,qua de re agitur,purgare,reficere iceat,uim fieri ueto.Quod ait Prstor,Pertinet: hoc ftgnificat,quod ex çdib.cius in tuas sdes p» tinet,hoceft,dirigitur,extenditur,peruenit.Sp. P B RTl N EN Tl A.accefsiones.uel accelTo« ria,eandem habenr,tefte Olifignificationéicô* pleéluntur autem omnia ilia, qusuel fcripta le* ge,uel cofuetudine, uel fpeciali ftatuto defigna* ta receptaùe in hocfunt,ut alicui rei extrinfecus accedât.c.j.de Cenfib. c. cû c0tingat.de Decim. fi eut enim frudus ex reipfa proueniunt, fieper-tinentiaadijciunturrei.Sp. • PERTiNENTlAin materia teftiû, dicûtur, fine deelarationé refpiciât,fiue cônexa articulis fint.Arg.l.ij.ff.dcIurifd■om.iud.Idé.fi eorû appé dices ftnt.l.fi quis hæres.de Ad.hsred.Sc quali* tercunqi pertineât.etiâftleuiter.fatis eft.c. quo* niâ.ubi Bald.dcTcft. Vt quia modicè adminicu létur.l.ad probationé.ubi Bal. C.de Probat. Sp. PERTïNACIA perfeucranlt;isfinitimaeft, inquit Cicero, Sc in bonum Se malum accipitur. HincPertinacia,hoceft,obftinatio, hçreticûho miné facit.l.nullus.C.dc Süm.tfin. Quapropter omnium confenfü, fi quifpiam in Trinitate non reftè fentit, nifi admonicus perfiftat, hærcticus dicitur.Vide Alciat.in Rubr.iam alleg. Sp. p E R VEL LE RB ius.pro de iure noftro obtre Aare.ut inquit Bud.citansTullij locum è primo lib.de Orat Sp. |
PERVENISS B, Vlpian.ait,propriê illad dicitur, quod eft remanfurum, deduftis omnibus expenfis. Aliquando tarnen etiam dicitur, quoi remanfuru noneft.l.üidcamus.§.j.ff.Quodratt. caufPeruenifTe uerÓ ad hzredem, ut accipien» dum fit, declaratur in l.haeredcm. ff de Dolo.amp; feq.adde I.utrum autetn.ff.de Petit.hæredit. Ad me autem peruenifft quid dicatur, Alc. in Coin-menr.de Verb.fig.explicat. Sp. PERVERSVS ,ait VaUa. dicitur, qui uerfatuf in mal o, Se à bono uerfus eft. Sp. p ER VER S i indices, qui uel corruptela.oel ira,uel alio affeftuab officio defleäunt.apud Imp. Conftantinum C. de Exaft. tribut.liij.,Vd àperuerfis, uel inuitis iudicibuS. P ER VERTERlT,profubuerterit. Martian, in l.jtde Faif. Is qui peruerterit uiui teftamétuffli Legis Corneliæ pœna tenetur.Sic in Ver. Cirt' ro.Peruertereuedigalia dixit. Sp. PERVlCACIA,eftinterdü bonarureroin. PertinaXquis dicatur.tradit Bart.in l.ii).$.tutoi‘i qui repertorium.ff.de Sufpeff .tut. Sp. PES,noneftuitimatantüm pars corporis,« -dicitGloffinRub.de Pedan.iud.C.libiij.teddi citur id torum,quod eft à femore ad calcem. Spgt; PES TIBILIS fuodus,apudImpp Diod.k Maxim.i.ut ipfi exponunt,peftibiles herbas, ud lethiferas habés. I. pen.C.de Aedil.aftion. Sand uocabulüinfolés. Certédeftderamusinprinci* pü Conftitutionib.eam Romani fermonispun* taté, qua uetcres lurecoss. felicitercóferuarut. PBSTILEN S cœlû,falubriopponitur.tj'^ j.ffde Cloac. Sp. P E S S V M dat, pedibus percutit, nouèdir» Paulus,cum in edido Aedilitio, Bouem,inquit 3ui corruperit uitiofum, ité mulas quse peflu* ant autor Alc. Celsim eunt, habet text. Norit* Alii,Peffum da,nt. Sp. P ET O ,pro repeto. Gloff Se Bart, in Rubric- i Solut. matr.l.petenti.ff.de Pig. ad. Alioqui u«* j bum eftlatifsimü.l.adioinpcrfonam.ff.de A4 , Sc obl.Reftringitur tarnen per fequétia.I.ainpl*' l us.de Pctit.hærcd.cum fimil.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| PETERBuerbum, quoties agiturdeoblig*' tionc inducéda, pro fimplici interpellatione ac* cipitur.l.fi decem.de Verb.oblig. Litern.§peó' tam.de Petit.hæred.ita quum ad iudiciupartic* kre refertur, poftlitem cóteftatamintelligit“^' l.amplius.ff Rem rat. hab.Sp. Non petere.aliquauidetur differentia. Ao^' promittit nó petere,an defiftere à lite,8c«rp«* te fuaadimplercj.dcftitiffe.ff.de ludic.Sp. PETERB,pro nancifci honorem, uel laceroo tium,nunqua lege Rom.prohibitum fuit,fedco traLegesde Ambitulatas petere,iddemum«* . ratuetitum.VidcModcftin.eod.tit. Sp. ' P ETERE pœnas ab aliquo, quod amp;nbsp;exiger« dicitur. P ETERE fecretu, id eft, fecedere in aliquem locum fecretum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, P ET I dicuntur, quibus oculi leniter déclina tur,Sccumucnuftate. Vnde etiam Venen petol attribuant ocuios : quod uitium quidein lit, fed |
|
fed non afpcrnabile.non inamabile, Rhodlg. P ETI, agi, uendicari, ad officium iudids re-fcruntur: qua de re diffufius dilputat Alciat.Pa» rad.lib.ij.cap x. PBTiTlO.proadione priuata,apud Quin til.lib.iiij.cap.iiij. Et pro impetitione, amp;nbsp;aggref-fugladiatorum,àCic,ufurpaturin Oratorc per fedo,tefteBud«o Sp. PETIT! 0, intentio adoris, in rem tantum adioneincontinens.l.pecuni«.§,j.ff. de Verbo. fign,J,adio.de Aél.Sc obl. PETITIO h«reditatisquo iure,quibufue competat,declarantlureconss tit. de Petit, h«* tcdit.Cópendiosè, fed exadè, quæ hue fpcèlât, Placentinuspertradattit.iij. lib. de Reiucndic. Obferuanduin autem, quod petitio hçreditatis tàinadionc,dcPctitionehærcdit.quàm de Bo« nor.poffefforia hæredic.pecit. aliquanto laxius, nonproprièprohSreditate.fed pro declaratio-ne bæreditarij iuris, quo ador intendit fuas effe res ateftatore reliélas,li.licet minimâ.ff.de Petit, b^red.quod amp;Bar,animaduertiffe in 1. iij.de Bo nor.poffeff.Old.refertclaff.v.Ad.vj Spieg. P ETITO R,qui petit,amp; litem intendit. Cie. proCecin. Etenim ti Præior is qui indicia dat, nunquam petitori pr«ftituit, qua adione ilium Utiuelit,Sedeftrcperire,ubi pro poftulatore ta-tutnatcipi1ur.ut4nl.fi auté.§.fl homo. ff. de Rei uend.Propriè ueró intelligitur à lite conteftata. l.amplius. ff. Rem rat, hab,l, ft bon« fidei poffef. for.ff.dc Pecit.hæred. Spteg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» PBTITORIO iudicio dominiü rei perpe tTOperfetjuimuriPofTenurio intédirnus de pof-$ebioneueladipiftéda,uïlretinéda,uel recupe ridi.Gloif in l.fin.C.Qui Icgit.perfon Satius ta ’’'êeftpoffefforio,quant petitorio agere.l. is qui deftinjult.Sc ibi.Bart.ff.de Rei ucnd.Dc pctito-’■ioamp;pofl'efforiOjplenècraclat Spéculât. Sp. PBTVLANTIAM , pro intprobiore fado, rinwi(t«i(iDigcibat,Claudian.uiolcntia£ opponere uideturinl. aut fada.§.qualitatc.ft'. dePurr. Ac. curfius pro cótumacia exponit,fed perpeia. Sp. • P EX AE ucftcs,quæ in fuperficie quafdâ uc-lutilanofasextubcrantias præ fe ferunt. Proin. dePexaueftis,fmc noua fic,riue uetus,fiuc uilis, diue preciofa,ccrtè lanea eft. Vide Eraftn.in uita dimHicronyntipaulo ante finem. Sp. P H pH ALARIC A,genus macbin«bellicæ,né-pe uelut mgensbafta ferro prymunita, qu«ncr Uistortilibus magnoimpetu mittebatur. Eraf, PHANATlCV S.Legc Fanaticus. P HA N T A S l A,eft imagmatio eius, qif eft; Ïbanialina ueró eius,quod nó eft. Autor Suida, PR AR M A C VM, medium uerbû,quod pro ueneno,8cpro medicamentoaccipi poteft.Vn-de Caius lurifcon. Qui Pbarmacum dicit,debet addere,borium,uel malum.Sp. PHASiAN ARIV S , qui pbafianos pafeit. i’aul.Iurifconf.Phafianarij autë,8e paftores anfe rum,non continentur, Sp, P H ! L 0 D l CI dicuntur, luris ftrepitu gau-dentes Bud,inl.j,deluft.8lt;lur, |
A NT# « PHILOSOPHAR I,pró tempetsre affedi-bus,8caducrfus res acerbas infrado effe animo/ nó noftris tantü uenerandis columnis EccIt fiç/ Chryfoftomo, Bafilio, amp;nbsp;Gregorio Naziazcno, fed'amp; Ciceroni eft. Locü citât Eral. in Cbi). Sp. PHILOSOPHIA Moralis, eft noticiaLei gisnaturx,amp;cóclufiortuin,quf ex illa in detr.ó* ftrationibus fequütur, de moribu# amp;nbsp;omnibus honeftis adionibus. At tefte Philippe,eruditil-fima diffinitio efthaec : Philofophia morafis eft pars illa legis diuinæ, quæ de extemisadionib.’ praecipit. Earn diuus Paulus uenufté ius Dei uo cat, Roin. j. Porró nos cû Infulanoad moralctn Philofophiant referimus quoqi ius Ciuile, hifto riain.præfertim ueterum teniporum,apophthögt; gmata fapientum, amp;nbsp;fabulas eruditas.. gt;tgt;iKix *'ayr«f,amor fapientiæ, amp;nbsp;lt;fix@- ^jfixr^ami--cus fapientiae.euius cótrariu.m eft «rAKO’ajrM.qua fapientia quis.amp;ratióesauérfatur.Viues Speu* fippum citar. Sp. P H1LY R A,feu Philura.àrbortilia eft.Et Pbf luræ,librariorûchartsdicunturad fenbendum' apts.fiue ille fint ex tiliç tuniculis interioris cor ticis,fiue quacunq; alia materia. Vlpian.de Le-‘ gat.iij.l.hbroruin appcllatione. Sine in philyra, inquit, autin cono aliquo ut nor.nulli confici» unt-Nebriff, Philyram.corticem tfie tuis. Gr«* ci adfeucrant,in quasnotas uerboromSe Icnfa* mandati Ineris fçpè proditû eft. autor Alexand. de Alexand.Genial.dier.hb. fecundo, cap, xxx. Spiegelius. p H O LLi S, fubTheodofioIunióre tributS muloruin abeo conrtituturh CoriftantinopofiJ qudd bis fibi in bello opus effe diceret. Pbcillis auceutaliüdtributi génus eft,quod nobilioreS quiqi ciuitatis pendebanti prout fecundum ha*' bitationes fuerât comprehenfi: utnobilitas qu^’ adbonam fortunam illos perducere debueratd hoe incoinmodi fecum afferret : primo quidétn tributo auri libr« oéfo, fecundo quatUor,tertiö' du« pendebantur. Et, ut ait Efyebous illuftris philofopbus invj. Hiftori« dcTempor. diuiG' Pbollisponduseft,alio nominedida BaUntf.;’-urn. trahit auté Donos ccl.boc eft, bbras ceexijV amp;nbsp;uncias vj.Singuli ueró Doni libram j amp;nbsp;uncu as xij.comprehendebat.Eft amp;nbsp;alius I'hollis coagt; flus ex argenteis leptis, qui militibus.quos mi* liarios uocabant, dabatur. Lepti auterti Cetati-on unum cum dimidio continent. Ita Phóllis i-ftc argenti, ccracia ccviij. babet, amp;nbsp;nummós ix.’ quæ lumma nunc ualet millia'cix. Eft amp;nbsp;Pbollis alius,à duabus auri libris incipiens,8cufqs ad o-do procedens, prout folnentiü tributa iubftan*' ti« patiebantur. Verùm Suidæ Pbollis mafculi* ni generis,eft obolus .Idem in didione«■^.uaTir,’ ducenti amp;nbsp;x.oboli,quos Phollesuocant. Et hoc fenfu ab Auguftin.de Ciuit.Dei.ultdib. capitur, tametfi Beroal. in Apuleio Pbollcs legerit: cum ea uox nunquam pro pec«4nia accipiatur, tefte Alciat. in Rubr.C. de Pr«tor. 8e bon. Prætor.li* bro xij. Spiegelius. p H O N A S C t,erant form and« uocis magi-ftri’.quoruin ars dicebatur {gt;wi'«irMi«, utiles ijs qui caufas |
|
«Ufas înforoagunt.autquîbusinmagnahomi num celebritate aliquando dicendum cft. Bud. in I.athletas.de his qui not.infam. PHRENBSIS ,^pnè cerebri pafsio eft,prin cipales aélioncs cius Îaedens, mentemq; córno» uens, amp;nbsp;infanire faciens : à pallida,feu flaua bile proficifcens.Latinè infania dixeris. Hinc Pbre* netici dicuntur,qui plircncfi laborant. Vlpl.i.§. apud Viuianum quaeritur. uerf. interdum tamé. Veluti,inquit,contingeret f£^»7Mü, Producéda elf autem,contra ufum,pen,fyll. uocabuli Pbre* nefis. Spieg. P H YLA C A.Lege.Hydropbylacç. PHYTONISSA ,uoxin canonicis Decre-tis barbarè fcripta.Scribenduin autem Pythoif« fa:qua uoce diuus Auguftm. ufus in Ciuit. Dei cft, prouatieinatricemullere,quamGrsciPy-tho uocant.Annot. Alc. in Parerg. Sp. P I P1A caufa eft,dum xenotropbio. uel mifera» billbus perfonis,putauiduis, pufillis, amp;id fimi-lib.quid reiinquicur: alioqui fi alicui diuiti quif-quam ob Dei amorem fe legarc di.xerit, pia caufa non eft. Sicutcum quilquam malè ablatu.cer tæ perfonç rcftituit. Vide Bartin l.j.C.de Sacro fanCtcccl. Sp. P i A E caufæ quam indulgeatur, indicat Al-ciat.in Comment.ad l.j C.de Salt; rofand.ecclef. PIC EN VM,cuius meminit Scæuola de Le-gat.üj regio Italiæeftquondam ubtrrimç mul-titudinis. Namque trecenta amp;nbsp;fexaginia millia Picentiom in fidem Romani populi ucnére. Ea nunc Marchia Anconitana dicitur.Sp-/ PICTOR preciofus. Vip. amp;nbsp;ideo, ait, fi pre. ciofo piclori pollex fuerit præcifus, amp;nbsp;intra an-num-,quo præcideretur. fuerit occifus, pofte A-quibaagi,eoq;precioæftimandum.quanti fuit priu$,quam artem cum polliceamififtet. Sp. . P1B T A S eft,ut inquit Ciccro.primo de Natura Deoruin,iufticiaaduerfus Deos. Eftamp;pie tas cultus erga maiores.aut fanguine cóiundos. Ijn teft3tnent0.ff.de Fideicom.libcrt. qui quum efterga Dcos,Rebgio nominatur. Auguftinus: Pietas uera.eft uerax Dei eukus.n on cultus fai-forum tot Deorum, quot dæmoniorû. lure no-ftro improbatur, quod pietatis prçtextu fit cum alterius iadura l.eleganter. $. fi compeditum.ff. de Do!o.amp; inl.fi hominem, in prin.ft'. Depofiti. Pietas item accipitur pro mifericordia, quam al ter exercer erga altcrum, qui fe iuuare nonpo-teft.Spiegclius. PIETAS pitris.extra reprehenfionemeft. l.j.J.utrum.ff.Qu® in fraud.creditor. Sp. PI ET A T B Deo pares fumus.I.fiimperialis. Ç.de Nupt.Sp. PIETATIS ratio habetur. I.j. ff. deObfeq. patron, praeft. PIETATIS refpedus.in f.fin.l. ex duobus. amp;nbsp;pietatis fiducia,in §.quanquam.l.libcrto.ff de Negoc.geft. Sp. PI GMENTVM.unguentumquo utuntur pucUaead uenuftandam facie. Vndepcrtransla tionem, mendaciuin atque fraudem fignificat. |
A NTE I quia is qui pingitur, non eft naturalis color, W artificialis. PIGMENTARIVS, qui pigmenta uenOT dicitur. P i G N V S à pugno dicitur, quia res qu«P' gnori dantur,manotraduntur. author CaiuS^j Verbor.fign. Valla, Pignus.ait.fignificataliq'H’ quod datur gratia certitudinis. ut creditori d' turpignus:amp; qui dccertant.deponuntpignod' Nee impropriè cft id, coi» poftelsio tradiwr^^ ditori.amp;præfcrtimreimobilistinhocdiffîft*'* ab hypotheca.quçrerum eftimmobilium.^l^'* tus de Verborum fignificationib. Quamuis'*' pia.utituruerbo pignons impropnèl.j.dePif' ad. pro hypotheca. Si quisle pignus eft prop^'J rei mobibs.l.plebs.de Verborum fignificat. lurifconf.nó uult dice re propriè,(ed potiuspt®' prijfsimé.acnimis anxie,ut Apellus detb«*' Budæus inl.pen de Pignor. Pignus, inquit,dj quodOrsecè tgt;«^«»», qu-afi obligationioppolit’* dicitur: uel quafiob fidem debiti luppofiitquot;”’ a quod Latinè,pignoriopponeredicunt.Pig''^ ' enim ram de mobili.quàm immobib dicitur.^ 1 uiditurautem pignus in hypotheca,amp;pgt;g^''5' | §.Item Seruiana.lnftit.de Ad:on. quodpatut’ fideraffe iuris Ciuilis Interpretes in leg-].*^^'' gnor. adion. monuitidem Apellus. Præt^^j^ m a^Tz'xf»!'!*', amp;nbsp;pignus. Anticlyefi utiturcrelt;gt;' tor.pignorenon utitur.l.fi pecuniam.eodeffl, fi is qui bona.de Pignoi, amp;nbsp;bypot. ZafioPig'”'’ eft triplex.Vnum Prætorium, quod daturaft® tore,i iudice uiuo.proprer contuiiiaciaiu.ud feruétur legata.Aliud iudiciale, quod daturpt® executione fententiarum. Tertium conuco”®! nale, quod inter crcdiroremamp;debitoreniftd®* tur. Vide earn Inftit.dc Adion.§.item Seruia®*^ Sed amp;nbsp;obfcrua,quód ld quod pignori accelt;iitgt;l* gnus eft. De quo uidcl.fi conuenerit. $. Ü *”’* ff.de Pign.ad. Sp. PIGN ORI ponereprædia.ApudScs®®^* in prin.l.patcrfilium.ff. de Legatis,iij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« PIG N ER O,uelpignoro, aut pigneror.'fl uulgödicimus, perexecutionécapere,ho®®®' pignora capere,inquit Bud.nƒlt;•«dfK. Sp. PlGNERATiCIA.quodiftetabhypotW' ) caria.docet Bart, poft Gloff.in 15. amp;nbsp;tertij. inf® ï maConftit.».Item Speculat.tit.de Pig.amp;Mr ' j.Quib.ueró modis ortaturdireda,uelcótr^* idemtraditinl.fitibi.§. depignore ffdeb^ gt; PIGNBRATICI V M,quod pignorii^^f“. eft,ut res pigneraticia. Vir pigneraticius/“'t gnus capere lieer. Vlpian. QuaeriturinpijP^’* ticio creditorc,an pignonsperfeCutiodentg® tur. Spiegehus. PlGNERATOR.quipignusaccipit. P 1 G N O K A iniuriç.uiraniamp;fortunasCitJ ro in Phibp.uocat, obnoxiasinmriae. VaUacy 1 lios fignificat,nópgnera, feu pignora diciuu 1 co quod fint pignora coniiigij.autcharitatisi®' 1 termaritum amp;nbsp;uxorem: rametfi Pontanuslib.J- 1 de Afpirat.indjcatteftimonioantiqtiifsimicp' J grammatis,apud uctuftifsimos Latmos Pig®®’ emififfe genitiuum pigncriSjpere,non pigno”* ? |
P ANTE J^
|
per o. Etlioeùerbum Supplée,unde diftaeft lupellex.habere unump.Spieg. PIGRVM feruum, admeipiendum,Tardü ad perficiendü.Accurf.annotauit inleg.ü quid uenditor.ff.de Ædil.ediél.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n PUS s iM V S.cum hoc Ciceroni difplicue-rit,bonuin,probumqi uocabuluin effenó pof» fe,Ciceronianisuidetar; .1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: PILA ludere,apud Vlp.kitem Mela.in prin: amp;nbsp;AJfenum I. ft ex plagis,§i cum pila complures luderent.ad feg.Aquil.Pilæuoeabuli, adduftis parüprobatis uerficulis, fignificationcs refert interpres.Vide Sipontinum.Sp. 1'1 ï PILEATI ferui. Quære infra, Seruoruul fpecies. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' A -i ' p 1L V S, nomen generaleeft, in animaliüqi fruduexiffit.J.in pecorum.fnHit.de Rer.diuil. Pili non facio.Eft Latinis familiaris bsec hyper« bole.Nonfaciopilu Nepilo quidem melior.cü minimum quiddam momcnti fignificann PINACOTHECA,tablinü.ln pinacothew cisautemtabulæ piClæ.cælat.uin argentum^ftra gulaueftis,figna,amp; ornamenta reponebantur. PIRATA Græcè,Latinéprædo dicitur.Pi-ratica,ars ipfa.HincPiratica tacere dicûturprç-dones.Piratarum meminit lunfconfin kin rc-bus.ff.Commod.Sp. p i R ATE Ri v M.habitaculnm piratarum. PIS C A R l A,locus in quo pifees uendûturj Vlpian. reffe Budæo. pro uulgarifignificatione ufuseffinl.inter publica.de Verb, fign.nempe proueffigali pifeium. Sp. PISCATIONIBVS praepofiti,tefteMar* ^i’noinl.legatis feruis.de Legat.iij! non conti» I'^nturnegociationis appellatione. PISCINA.Vide,Tabulae.ité uerf.prçterea. PlSTORBS qui fint, uideC.de Piftorib.li. ^j ^dePund.inftruft.l.fiita feriptum. Sel.j.ff. Opod cuiufqi uninerl.Sp. PlSTRiN VM,locusfatigatiôiserat plen9 amp;negocij operofi,ac molefti, uiresq; conficien us.Bud.in Pand.I.fi fornicarius.ad Leg.Aquil. PlSTVRA,pinfendi artificium amp;ratio. PlTTAClVM,pro modico pâno accipi fo-Jet.quialiquomedicainenco illicus,modó præ» cordijs,modôcapitidoléti iinponifolet,ad mi-tigandum cruciatum. Sp. PITY 0 C A M P AE,id eft.erucæ in pinu na fcétes interuenenata numerâturà Martiano,ad Leg.CorneJ.de Sic. Vide fuprà, Aconitum. Sp. P L PLACEREpoffe intelligitur,quod uiro bo uoplacere debet.I.Thais. $. forore. ff.de Fidei-tô.libert.Hoc uerbo pro’decernerc amp;nbsp;ftatuere Senatufeonfantiqui utebâtur.ut apud Cic.legi musinphilip.lacobus Lerfenerus iur. Ciuilis defignatus doflor,in eoqi longé omniû, quan« tû ad Textû attinet.exercitatilsimus, atq: redi iudicij uir,obferuauit uerbû placet,feu placere, in lure non effe libiti.feu arbitrij, ut intelligatur iuxta uerfum,Sic uolo.fic iubeo.fit pro ratiorie uolûtasffed fignificat,exdiuerfis rationibus amp;nbsp;fententijs elicere,quæ honeftati,utiiitati publia cæ,iuri amp;nbsp;æquitati magis erutconfentanea. Sic accipitur in l.ij.ff. de Orig. iur.item in §. fed de quod.in prin.lnftit.de Iur.nat.gent.amp; ciuil. Ea-dem figniffeatione utimur in uernaculo,T?«ir laß Jens vus gefallen. Spiegi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•gt; |
p L A CI T VM,Latiné Decretû dicitur,Grae cé i^^f’/^eiiitsà gt;}ifie'fu( use! l’^iTet'. BudsuS in Icg.ult. de Senaton nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ■j PL A G A.prioreproduda, percufsio Plaga rû aliæ funt apertæ,ut uulncra recentra. Qu^dâ uctercs,ut ulcéra putrida/anicq: puruléta Hué« tia. Aliæ uerô funt claufæ,quæ de cæcæ dicûtuq Quarum etiam quædam funt notât tantum, coi Isclæcxuerbere fanguinis, de citratumorem e» tiam,quæ Liuorcs dicuntur. Quædam uerôc3 tumore,ut tumentiaulcera.dctumores/qui eX uerbere coliecfo in unuin fanguinefiunt tquii uisBecitrauerberain corpore tumores nalearf tur.ExHumelberg.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 ’ PL'a G AE,priorccorrepta,füntretia rarioi res maculas habentia.VIp.cie FUnd ioffr. I.quçà ficû.Aucupes,inquit,âc plagç.hqiufmodiinftrd mentocontinebuntur.Ncbriir. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-^ PLA GlARil.Roterod.ait,qui aliénamaffi cipia,feu liberos abducüt. Crimen piagiû dieu tur.Vulgô credunt didos àpJaga,id ert,dolorélt;-quo illc afficitur qui furreptus elt.Scd hulc fierté tentiæ plurima aduerfantur,Alciatus inquit, amp;nbsp;in primis ratio fÿllabæ,quæin Plaga jpducitur/ in Plagio,uclPlagiario corripitur. Philelphüs^ quod uerius cft,fcripfit,«ir« Ç ara«gt;/if,id eft,ab ob? liquo dici : quiaobliquis quibufdam artibus Sc dolis in feruituté trahebant. Vnde 8c Qrçci urMJ )’yir,quandoq; fimpliciter pro dololc,accipiunfi‘ Quod Nebriffrefert,ac jppius ad lurifcols.fen-tentiam accedit: Plagiarius, inquit, proprié eft,’ qui liberum hominem in feruituté trahit, qur«^ homme emit quetri feit effe liberum:Sc qui libeJ rum effe fciés uendit,aut eo Utitur quafi feruo: nó tantum qui furripuit feruos alienos. De quoi tit.eft apud lurifcofs.adLeg. Fau.de Plagiarijs. Plagium uerô ipfapœna,quæ eiufmodi plagia-rioinfligitur. Sp. PLAGOSVS, quifæpe plagas infert, nori qui plagis abundat. P L A N T A de arborib.dicitur câ,quæ tranf-ferendi gratia,uel de aiboribus rapta,ut ait Ser« uius,uel exfemmib.eft orta : amp;nbsp;de herbis quoqi dicitur,Inftit de Rer.diuif.'gt;.fi Titius.Sp. ' PLANTA'RïVM,eftamp;plantarülocus,amp;i-pfa planta,ut ait Seruius,in terra nata, quç cunl radicibus transforlur de uno loco ad alium. PLAN VS Jocius;opponituredito. Vnde a-pud Iurccofs.dé,uel é plano, pro eo qdi^ eft,non in tribunal! (quod editioris effe loei folet) all-quid ftatuere, fed planicie pauimétiiüs dicere. Vlp.l.j.dc Confti.Princip.Vel cognofcés dccre uit, uel de plano interlocutus eft. Paulus de Quæft. in lunius.in fi.Cuftodiç nó folû pro tri-bunali,fcd Side plano audiripoffuntatqsdam-nari.Sicapud Martianü amp;nbsp;Papinianu.De plano igiturpeti,opponiturcaufæcognitionéprotri-bunaii defiderarc,ueldecretûexpofcerc. V'lp-K inb |
|
in I.ij,§.in b«noruifi poffefsione. ff. Quis ord. in bonor.po(re{r.(eruet.Sp. P L A TEA.uia latiorjcrcqi militaris, prseto-ria.cófularifqi dicitur.VidcBart.inl.quifellam. IKdc Seruit.ruftpræd. Sp. PLATO fummç prudétiç amp;autoritatis apd’' Græcos,inl.pofter.ff.deNund.Georg.Trapezû tins Platonis uitia expendit plura.códitis uolu. minibus, àBeflarione tarneninfignitereft pro-fciffus. lo.Ludouicus Viues tit. üj» lib.iiij.Rcâê inquit,qui dixit^Ariftotelisdoârinâfacereinipi os, Platonis ueró fuperftitiofos amp;nbsp;dçinonracos, P LA V S TRA,Valerius Probus fie ait,ab im perms dici, Plollra eße dicenduin, tametfi ufus Plauftra obtinuit.Sucton,narrat,adinonitüVc. Ipafianum à Floro*ut diceret Plauftra, non Plo^ ftrarlmperatoremq, poRridiePlauruillum falu« tafTe, non Florü. Vlp. Si ex ploftro lapis cecidc-rit,amp; quid ruperit,ucl fregerit, Aquilia ploftrari urn tenen placet.I fi feruus feruü.J.fi ex ploftro. ff ad leg.Aquil.Cuiufinodi autem munera plau-ftrorum nomine ueniant,not. ia I. neminem. C. de Sacrofan.ecclef.Traditum item cft,licere ma giftratui retinereplauftra amp;equospriuatorum, pro deuebendo commeatuadexercitü: itemqi licers iudilt;i,capere à uiatore afinu, fuper quem deridendum aliquem reum traducat. Sp. , PLEBEli magiftratus.diéli Tribuni fecun« dum Pomponió in l.poftcr.de Orig.iur. Plebeij quidem, quöd plebem in libertate fua defcnde-rentaduerfus potentiorum iniuriain: quorü »-des die nocluq; patebant,diéli Tribuni. Non eft enim nouum,ut Olden.ait,quöd unius Hocabu li multæ fint rationes à diuerfis caufis duds. PLEE S amp;PopuIus,idem alicui uideri pof. funt. Plebs tamé à Populo differt, quod fpecies à genere,lt;|uöd uidelicet latiusPopuli nomé per tineat. Plebs enim eóplcditurnifi cerdones, amp;nbsp;reliquam ciuitatis fxeem : Popuius etiam patri« tios.$.plebs lnftit.de lur.Nat.Sp. PLEBISCITVM »generale iuffum plebis, rogante magiftratu.Nam nifi plebs rogetur, nul 1Û plebis iulTum fieri poteft. Aymarus lib.ij.Hift. lur.Ciuil.In hoe differens àLc2c,quæ fine roga tione populi ftatuebatur : eiufdem tarnen pote» ftatis,Græcè Lex, quam plebs,non po. pulusaccipit. Scitaplebisautem appeliaturea, quæ plebs luo fuffragio »fine populo iulsit, ple-beio magiftratu rogante. .PLENA legis aCtio quid fignet»uide l.j.Ctde Adopt.amp; l.tnagiftratum.ff.eod. P LEN A pubertas. Lege,Pubertas plena, nbsp;t P LBN Aproprietas,hoc eft»qua ufusfrudus Continetur,inlfi ita ftipulatüs. ff. de Verb.obli-gat.amp; ibidem,fondüpleno iure proinittere,hoc cft,non detrado ufufrudu, amp;nbsp;pleno iure ftipula toris fundum efficerc. Bud. SiC plena pofTefsio ab ufufrudu finito accipitor.§.fin.lnüitut,de V* fufrud. Spieg. P LEN V M,pro eo cui nihil deeft, hoc eft, in-tegro amp;nbsp;iufto. 1. fideicommiffa. ÿ. quanquam.de P L E N V M voropromiffum app cliatur,quod |
«ft,autor Vlp.1.quid tarnen, de Recept. Idem in fin.l.ita demum.eod.tit. Hoc autcm,inquit,corn promiffum plenum eft» quod etiam doli habet mentioncm.Sp. P LEN VM compromiffum fit,leg.litigatores. ff. de Receptis. P LE R i Q. v E,id eft,plures, amp;nbsp;maxima expat te:interdum,id eft, nonnulli. Plerique orone$,i-dem fignificat»quod plerique,fiue pleraq;. Vid® Donat,inTerentSp. PLERVNQ.VE,quodferèfemperfit. Vide Bart.in Ij.ff deTut.amp;rat.diftr. Aliquandofigni ficat nonnunquam;fed rarifsimé. PLOTIN AE Auguftæ merainit lurifconf. in 1.quod Principi rclidum eft.de Leg.ij, Sp. P L O 5 T R V M»idem quod plauftrü, hoeeft, currus.Paul.ini, qui fella.ff.de Scruit.prçd.ruft-Qui adû habet,ait,amp; ploftrum ducere, amp;nbsp;iutnt' ta agere poteft. Porró pcrcellcre plauftrum .n“' fticorum prouerbium eflrc,monuit Erafm. Sp. P L V MBA R ll,hoc eft, qui opera faciunteX plumbo,annumerantur inter artifices.l.j.deEx' . eufartif.C.lib.x. Sp. P LVMB ATA,pilaplumbea,quamuetereSi tefte Sipontino, uocabant Manobarbalum, pe-regrino uocabulo, à quo amp;nbsp;milites qui plumba-tis utebantur, Manobabarliappellatifunt.Imp.' Conftantin.kij.C.de Exad.tnb.lib.x.Nemo.m' quit,carcerem, plumbatorumqiuerbera,autplt;^ dera, aliaq; ab infolentia iudicum repertafupp'' cia expauefcat. Spieg. T L V M B V M » quod pro tegulis poneretuf, aedificij effe Labeocenfuit. Vnde domouendi' ta,amp; ipfum ucnditori accedebat. Sp. PLVMBVM cumargento miftum.dedu« poteft» ab/cheiden. Vide I,idem Pomponius.ff.dt Rciuindic. Sp. P LVMB VM in ripa pofituin,id eft,quodte' gédi caufa tefto deftinatum » needu appofit«''’' aliquo in loco reliftü,donee tefto apponereWG commendatùmue fuiffet.In ripa autem comma dè dicitur, quod parieti inhærens ereftó itafub fidet,nehumiiaccatpenitùs. Vndeuulgè ampère dicunt.Alex.de Alexandr. Genial.dier.lib. j.cap. xxv. P L V R A legata funt,quoties nominatimpl“ res in legato exprimuntur,autorf*aul.libr.ij “* PLVRALIS Iocutio,doorum numero«''' tenta eft. VIpian.deTeft.l.ubi numerus.Sp'ïg* P L V R B S »inftar unius, quibus una compe* tit aélio.l.fiplurcs.ff.de Paft. Interdumprofflul tis,ut amp;nbsp;pafsim apud alios autores.Sp. PLVRBS de tribus dici poffe,Glo.docet. 111 k aiüt,fingularis,in §.ft quod fppe.in Aurh.deTri 1 ent.amp;fem.dequaBarto.in leg.fcruo.ff.deOpt. l leg. Spiegclius. PLVRIBVS creditoribustenenuidetur,fi oni aliorum nomine caucatur.l.ergo.§, crédita- । ribus.ff.de Fideicom.liber.Sp. 'P LVRIO R,ut Alber.indicat.comparitiuu), ininiinèufutamcprobatus,in Dccrctislegituf , |
e»non debet.Ixxv.diftînft. Spiegelius.
PLVRIS emifle. Lege.C^uanto minoris.
P LV RI S eiTe.l.pen.ffide in Jit.iur.Qaod plu Ti5eft,utiqitanti eil.Fréquenterautem iungitur uerbisæftimandi.amp;precij.Sp.
P LV Ri s VB.haec adicâio,quæ folet nume» ro certo adijci.ad inodicâ fummam refertur,au-torPaulus de Verb. fig. Quod amp;nbsp;dicendum eft, cum quis plus minus dicic.i.Publia.in fin.Depo fiti. CJaufuIam earn duabus notis, P.M.antiqui fcriberefolebant.ut admonuitAlciat.Caius ait: Hxc enunciatio, qus fuit pluris triginta aureo ■ rum, (jmul amp;nbsp;quantitatis, amp;nbsp;ædimationis eil fi. gnificatiua.Quoties ita loquitnur: Quod in een ium detulit Titius, pluris elt aureorum triginta! ld fignificare poteft.non folum quantitatem triginta aureorü in céfum reiatuin,fed etia tantum rerum, feu corporü detulifie,quantum æftima-tio triginta aureorü efficere poteft. Alc. ibidem.
P i- V S ,muitifariâ intelligi, Bart.demonftrat in l.fi creditori.ff.de Leg.ij.
P i»V S æquo luminis facere.Vide l.fi arboré, ffde Seruit.urb.prxd.
PbVS,autminus, non folum in quantitate, fed etiain in tempore intelligendum eft. Plus c* nim eft,ftatim aliquid dare:Minus ucró,poft té» pus dare,tefteTheophilo. Sp-
P L V S minus,fine coniunâione frequentius legitur.pro plus minùfue.hoc cft,circitcr:d.l.Pu blia.$.fin.Titius Sempronio Saluté. Habere me iuobis auripódoplus minus decern. Sequitur noxinuulgatis Codicibus uocabulum,Trophi ®ati.quam bic legendum fit,rcponcnte Haloan dro,xjfjT^tffa'ts/z.hoc eft, de Alimentis pucro (ucl puetis) præftitis.
PLV S,^ minns, non mutant fpeciem. I. fin. ^cf'und.inftr.leg.Neque enim minus eftfeapba quot;®ui5,quim oneraria, tamctfi minor: neq» one fariainagi$,tametfi maior. Sic locuples non eft magisingenuus,quam paoper.l.humilcm. C.de Inceft.amp;mutil.nupr.Sp.
P i-V S facere.Qui plus facit, is utiq; tantun-dem quantum debet,facere cenfetur. 1. cum forti. infin.iF.deinlitem iuran. Sp.
PLV s precij eófequi proptcrjirtificiü.Pora-' ponius l.nifi fhff.de Rei uind. Sp.
Pƒ VS repeteredicitur, qui plus petit quàm debitum fuum fit.Tempore aüt plus petit,quan do quis præmaturè,id eft,ante diem Se conditio nem petit.Plus caufa petcre dicitur,qui alteram exalternatiuapartem tantummodopetit,cum eleftio fit debitori5,hoc eft, eledionem aduerfa 1'0 tollere. VidcZaf.Inftit.de Aftionib.J.fiquit ®6«ns.amp; §.huic. Plus autem petentium poenam déclara in $.fed hæc. Sp.
Pi-vs C VLVM.inleg.nam fatis.$.j. Quern. feruit.amit.Sp.
Pi-VviA aqua,SePluuialis aqua, idem, hoc effquaeplutaeft.
p 9
POCVLENTVM, quidquid potari poteft. Quidam exiftimant potulentum (cribidebere. Hoc iudicibus licet recipere, at Sc cfculentum.l.
Ä NT# O
plebifcko.ffide Offic.Præfid. Spiegelius.
POCVl-VM,8cprouafein quo bibitur,uf in I.Seiae.ff.de Aur.Sc arg.leg.Se id quod potatur accipitur,ut in l.fi quis aliquid.$. qui abortionis. ff. de Pœnis. quemadmodû amatoriû poculum dicimus, quoid ad amoris infaniam impcllit, Sp.
P O C VLA oleaginea. Legimus apudlabole nam,de Leg.iij.I.qui cócubinam.$. qui quatuor pocula oleaginea habebat,ita legauit. Pocula o-Jeaginea duo paria refpódi, ait labolen. unü par iegatum effe : quia non ita effet,bina paria : neqt ita,poculorum paria duo.idem amp;Trcbatius,Spj P O D A Q R A,id eft,pedum morbus amp;nbsp;dolor, qui ex influente ad pede s humore fuperfluo, Sc corundem imbecillitate accidit:nunc quidem cum inflammatione,nüc uerö cum refrigeratio-ne : nuneque cum tumore, nunc fine eo: à lure-conf. quoque in morbis numcratur ff. de Ædil. edift. leg.qui Tertiana. Sp.
P O DI A,apud lurifconf in l.quæfitum ,S.c'a-nales.ff.deFund.inftr. Podiü autem locus extra scdificium porreftus, undefpedamus fi quid fo ris fiat: feu przeipuus locus erat in theatrocui inhserebat Imperator, uel Senatores ludos fpe» Aantes. Lege Vitruuium in v ca.vij. Catançum in v. Comm.in Plinian.epift.At Podia foeminini generis funis eft,quo tendituruelum: nifi Serai us fallitur Comment.v.paulo ante finem. Sp.
P O BN A,fimplicium:i pendendo. quo quiS ob delidum afficitur. VIpian. 1. fi quis. de Pœn, Pœnæ funt,quæ uitam adimant, aut feruitutem adiungant, aut ciuitatem auferant, aut exilium^ autcarcerem corporis contineant.
p O B N A M dioidit lurifcotf. in mulAam, ie poenam.l.aliud.J.j.de Verb.fig,Splt;
P O B N A capicalis diuiditurin fummum fup plicium,poene metalli coercioné, amp;nbsp;in infulam deportationem.l.capitaliü. de pœnis. Ceterùtn inter uarias pœnarum fpecics,nulla ad naturam propius acccditpœnataliôis,ut Ariftoteles quo que probat. Extat ualde elegans locus ff. Quod quifqi iur.in al.ftat.Sp.
POENARVM cóuentionalium duplex ge-nus.Vnum,quod damni,uel lucri ceffantis efti« mationem prçftat. Aliud,quod pro contemptu, contumaciâue infligitur: atqs propriè pœnæuo cantur,ille non equê. Alc. in Paradox, ca.!].!!.}.
P O B N A exa Aa, quot;B-incingeiracht oder ent prangen Stgt;'‘’^g^lt,°‘^^’'®''^»*nterfruAus numcratur: quod de futuris pœnis nufquârelatû eft.fac. I.cóueni-re.de PaA,dot.8c l.fi unus§.ill(F.de Paccu fimil. Proinde reAè improbatur,quód quidam pœnas futuras in uéditionib.tâquâ fruAus uendût. Sp.
P O B N A item,pro ufura,in Icg.leéla cft.ff.Si cerr.pet. Lata enim fignificatione poena ufuram comprehendit.l.qui fine.ff.Ncg.geft.Proprièau tem ufura quantitatibus accedit ; pœna uerö fa-Ais adijcitur Sp.
P O BN ALB S aAiones funt,quib.duntaxat exigitur.utaduerfarius puniatur: quçScodiofç, quia reo cóuento damnû adferût, dicûtur;unde amp;nbsp;per interpretationem molliêdç funt potius. q exafperande.l.interprctatione.ff.dc Pœnis.Sp.
K 2 POE*
-ocr page 412-|
p ANTE O P O H N A E militares quonda étant, decima-tio,fuftigatio,cxautoratio,uel ut milites ftantes cibum caperêt,uel ut fuftem circumferrent, uel ut militarent détérioré códitione quàmcæteri. Vide Vakur.cap.xvj.lib.xj. dcRcmilir. Sp. POBNITERE dicimur,cumquripfifeci-mus.ea nobis póftdilpliccre incipiüt,amp;molefta cffe.Indc reftë fumiturpoenitentia,pro refipifcé tia,utapud luft in 1.Imperialis.C.de Nup.Sp. P o E N1T EN T J A fuprema qu« fit, uide ff de Donat.intcr uir. amp;uxo.ieg. cum bic ftatus.§. pœnitentiam. POETAB nulla immunitatis prærogatiua iuuantur.l.poetx.C.de Prolcfflib. x. P O LIA,progregeequorum.Vlp.in fin.l. x-diks aiunt.de Ædil.cdic. Nam amp;nbsp;fi poliauenie-rit, dicemus unum equum qui uitiofuseft, non j.lib.j.Gell.lib.xiij.Bar.Marlian.c.vj.lib.j.Topü graph. Antiq.Romç.Papinianus de Seru.expoC omnem poliain rcdhiberi oportcre. Sp. POL-LINCTOR, curatorpiftrini,qui fari-nam facit,amp; pollinem, quique pollinario cribro pollinem excutit. POLITlA.eft légitima ordinatio reipub.fe tundum quam abj praefunt, alijparent. Cuius tres funt fpecies,RegnDm,AnftocFatia,Populate imperium. POLITIA ab Ariftoteledefinitur,principa tus,8c return confuetudo,lccundum quam uiue re unumquenq? Secóuerfari decet.Vide Demo-cratici. Spicg. POLIO dicitur,quiarma polit.Calliftr.delu re immun. am.Nebr. P □ LLB R E qi'fftu dicitur,quod eftprecio-POLLICBRI. Vide,[-’olli€itatiO. (fum. POLL! C ir ATI O.eftfoliusofterentis^^ mifsio.l paftum.ff.de Publ amp;I.fciendû.§.j.ff.de Ædil.cdic.Aliquandocftnudafponfio. I.pollici tarione C. de Donar ante nupt. Vidctur autem ab bafta Scaudione id uerbi acceptum fuifle.pri ufquàin enimad keitarioné ueniamus, accipi-turalicuius dignu preeiü offerentis taxatio: qui idcirco polliceri dicitur, quia liceri poteft:ficut amp;nbsp;pofsidere dicimus,qui pot fedes ponerc. Poft quam aute quispollicitus fuerit,ideft, precium aliquod obtulent.tuncfit audio;amp; qui pluris li citatus fuerit,rem obtinet. Hincmetapboricos nomen lumpfit pollicitatio,qaaE reipubl.fit. Ex Parerg.Alciat.VIpian.inleg.cam duobus.$.fiin coeunda. ff. Pro focio.poflicitatorem,priuatum Jicitatorem intelligi uult,hoc eft, cum qui offert fcadcolcndum iure focietatis agrum. Sp. P ÓLLl S,linis:uelPoIIen,linis,floscftfari« næ.Et pro prié in tritico appellant pollinc,quod florem in filigine,autore Plinio. A Polline dedu cunturPollinéftorcsrquoniam in funerib.eoenas opiparas,panefqi ex pollirie compararét,precio non parccntes.Inde à Gra;cis r'/»'«»«’'« difti. No nius,a pollicendo,hoc eft, mortuos curando,de duci uult. At ucriorftgnificatio, quód pollinem faciat,tefte Alciat.in I. maximarü cóficicndi pol linis. C. de Excul, mun. lib.x. VIp.dfcInftr.aft.l. quicunq;. Si libitinanus, inquit,feruum pollin» étorem babuerir. Sp. |
PtAvifi/fiti, quibusplura nominafuntjutRo-mani.Nonramé,ut, tefte loachimo Camsrarift quidam Græcorû putarunt, fi paucifsima eftent nomina/ria omnino habuere.Nam neqj C.Ms* rij. neqa Q^Sertorij.neq; L.Mumij qui Achaiciis de genre uièta cognominatus fuit.tertiünottien memoratur. Vide,Nomina propria.Sp. POLYPOSVSis dicitur, qui polypo mor-bo laborat.Ëft autem polypus tumor,praterna turam in naribusconfiftens, àfimilitudinemari ni polypi nominatus:quód dus cami fimilisft-Vlpian.de Ædil.edic.l. qui clauum habet,mor-bolus eft,uti polypofus.NebnlT Vide Ceifumli brovj.cap.viij. P OM O E RIVM,tarn intraquàmextranm-rum eft: diétum quafi poft mœniû, hoc eft,poft murum. autor Varro : poft qué uide Liuiü Der- 1. v. Cui, inquit,pafto ucnditionis pomocriow iuslibet ciuitatis interdiäum cft,urbe etiatniO' terdidum effe uidetur.Sp. POMI appellationc,omnisfruélus edeofti* caufa paratus,continetur:non ita, fi ad pomper linear. Aie. in l.qui fundum.de Verb.fign.QuiJi pomiuocabulo,pro malo utuntur.Maiumamp;P^ rum differuntfpecic.fed utrunqi compleftiW pomi uocabulum.Sp. POMPA, pro appararu folenni: curufmod* eft nuptiarom, facrorum/unerun’. VIp in ßn.l' iij.Commodati.Nó poteftcommodari,idquolt;‘ confumitur: nifi forté ad pompam,uel often^^' fionem quis accipiat. Sp. POND O.propriëfignificatpódusxij.lft”’*' rum. Reperitur tarnen pondus,fiue pondo,pro libra.Phocas inquit. Pondo amp;nbsp;odtomonopioj* funt,amp; tantum pluralitcr efferuntur, ut hrejo-do.nam unum pondo nódicimus, fed in übr^ efferri poteft.Dicimus,duo rtiilliapondoftbieft g«nitiuus.Millepódo,nominatiuus eft .Bi*®' Iepondo,nominatiuusnon eft, quia millead'^' ftiuu eft. Tarnen nó dicimus bina,trina, pondît fed duo, tria. Caeterùm iuxta Alc.fichabetpo”' defum ratio Scrupuli oftoni,funt dû« fextulï^ quæ etiam Duclla dicuntur. Lentis eniin duoft mina,granumfrumenti faciont:granaiüj.fil' quam:filiquae (hoceftceratia) fex,lcrupulmi'^ bus fcrupulis conftat dracbma,quod cftsrgr'quot;‘ pondus;duplex drachma, ficilicum créât, eu®* mentioapud Scxuol.in I.liherto.§.fi!iuni.de'd'’ ■non.leg. Ürachmæ additus fcrupulu5,ft’‘’f“^*'^ facit: fextula uncias fcx habet : drachm«’'*'*® odounciam faciunt. Atuncijs xij.conftatRo' mana libra,hoe eft,drachmis Ixxxxvj. Attira ut ró libra Ixxvij.drachmas babet,ficuti Mina,Ie’ . Mnaioo.Nam Romanalibra maiorefthacqui' I tuordrachmis.Taléturti minus Atticum,mina* ' lx.hoceft,drachmais D C.continet:talenmwi’ ius Ixxxiij.habet minas,amp; unciaS infupefiüj' Hæc pondcrum ratio ad multarum 11. cognitie' nem fpelt;ftat,utin I.j C.deRatioc opcr.amp;inAu- • theb.ad haec.C.deVfur.in Auth.fedhodie.C.d* Epifc.amp;clcr. Sp. P ONERE inlegib.proftatuerlt;,Cato:Etit* inlcgi' |
|
inkgibus pofuererfurem dupli condemnari.fœ neratorein quadrupli.Pofitu fit,pro efle ftatum. BUTKUS. P0MERE inlucro. Modusloquendi,cutri aliquid boni prætcr fpern euenit. PONBRE osincœlum, eftnoftri iuris com tnentatorib. (entire côtra coinmuniter receptas opiniones. Quærc fuprà,Opinio cómunis.Sp. PONTI F EX,à polTe, amp;nbsp;facere diftum uo-Junt: quód facrorum circa ilium fumma effet po telhs: quem tarnen peraélis facris in ius uocare licebat.tefte Vlp.in hij.ff de In ius uocand.Pon* tificium apud ueteres pro iure amp;nbsp;pöteftate facie didiftara, colligit Alc. ex Conftâtini fandiöne, qaçextatinTheodofiano Codicc:ubi de mater nis bonis Ioquens;Sint,inquit,in parentum po-ttHate.atq; dominio.ut fruendi Pontificium ha-beant:alienandi eis liccntia denegetur.Sp. PONTIFEX priuatus,cüius meminit Pom pon.inl.ij.§.omniü tarnen harû.ff. de Orig. iur. ideodiftus elf,quod nó poteranttoties cóueni-reomnesPotifices facris addidi, queries impc-tAndaerataffio.fingulis haud dubié mométis. Itaqiunidelegabâtpriuatû hoc negociû.dandæ autdenegandçaélionis. Et is quia magiftratum nullum gerebat, ideóne quis fallereturin hoc, idiecit.Priuatus: telle Dn.Old.inReftaur. Sp. PO NTlFEX Sacer,Magitlratus,utait Scæ uola.dpoffe.Sc facere diélus;quia,ut Alc.arbitra tur,iusillieratfacrificadi.Facere enim,apud ue-teres fâcrificare eft. Ex Pomponio liquet quoqi, g'niilitatécumdubitationis aliquid in iure eue nullisreélius,quàm facerdotib. Humana« tumreruin interpretationé credendâexiftima-runt:utpotequibus diuina committerentur. Le geCiceronéinOratione ad Pontifices pro domo fua.PontificéRomanum, principatü Eccle-fiarum.delure Diuino habere, affirmât in l.iiij. C.de Summ.trinit. Porto obferuandum, quoJ rum paulatim Pontifices fundione fua ad auari tiam amp;nbsp;ambitioné abuterentur, tandem ab illis itanslatafuitdandse aétionis autoritas ad Præ-tores.ficutcóftatexl.ij.C. de luris formul.amp; im petrat.Quia nó loquuntur ibi Theodofius amp;Va létinianusdeimpetratione apud Pótificcs, qu» dudumabierat ,fed de more,qui turn exPræto«' ris dationeadhuc obferuabaturJ.fi finira. §. de-ganter.ff.de Damn.infeél.Sp. PONTIFICE M,amp;Auguftum appcllandos cenfet Alfiatus.etiam fi ad uitam æternam pon« tem nó faciat,amp;imperij corpus nó augeat:quo-niam nomen ab eo dicitur quod fieri deberetji-^®tnon fiat. Tametfi Auguftus,nó ab augendo, ^®^ab augurio.ut fuprà didum eft,receperit ap« pdlationem Sp. PontifiCATVS Codicillarcs Lampri-diusufurpat, Egnatio indicate, pro afcriptitijs, amp;extraotdinarijs : quafi dignitatis umbrägau-dererttcollegijsaffcripti, atquein codicillos re-lati.Sicamp;Secretarios,amp; Confiliarios,haud ine-ptë appellaueris Codicillarcs, qui extra ordiné fun t, nomenqs tatum retinent, adminiftratione officij exortes. |
PONTONES,naues quibusintraijciédis amnibus,loco pontium utimur. Paulus in l.fin. de Seruit.ruft.pra;d.Diucrfum,fi pontonib.tra-ijciatur.Sc infrà: Quiaüia confummari foler,uel ufq; ad biuitaté,uel ufq: ad uiam publica, uel uf» que ad flumen,in quo pótonibus traijciatur.Sp. P O P VLA RE imperiü eft,cum iummapote ftas penes populum,lcu jslebem cenfctur.nihil-que nifi eorum fcitu amp;nbsp;nomine fieri poteft. Qua lis fæpe fuitRomæ, abdicataprorfus omni Patrum auroricate.Et eo tempore fada fuerût Ple-bilcita.Hæc Politiæ fpecies deterior,Democra-tia uocaturab Ariftotele. Sp. POPVl-ARES, pro ciuibus amp;nbsp;fubditis,a-pud VIpian.in l.j.f.quies quoque.ff. de Præfed. urb. Spieg. POPVLareS adiones (eædem publicæ dicutur) referûturin Rub.ff de Popular.adion, amp;nbsp;in l.eû qui.$.in popularib.ff.de lureiur. amp;nbsp;non nifi integris perfonis permittuntur hoc eft,quibus poftulare licet ex edido prçtorio:quod dif-cernit ætaté, fexum, cafüm : puta fufditatis, uel cçcitatiis,amp; famam pollulâtium. Dicitur autem adio popularis,quæ cuilibet de populo com petit, quam poteft mouere quilibet de populo. Eâ nanqi principaliter iniuriam pubiicam,uelius populi perfequilnur.Sp. POPVLARlA facra.ut Labeo ait, funtquæ omnes dues faciût, nec certis familijs attnbuta funt:utFornicalia,Palilia. autor Fellus. P O P VL V S,multitudohominum,iuris cori fenfu,amp; concordi communione fociata. Pleriq} populum.plebêmue decern uiris confici, exifti-mauerunt : quod nufquam probatur, amp;nbsp;ratione caret, cum maiorénumerum populi appellatio rcquirat,ut ait Alciâtus. V'ide Bart.in 1. Prætor. ff. Vi bon.rapt.amp; in 1 penQuod cuiulq; uniuerf. Comprehenditautem populus,Nobilitatem amp;nbsp;omnes plebeios,cum Patritijs.Plebs,cerdones, amp;nbsp;reliquam.ut diximus duitatis fæcem tâtum-modô côpleditur. Propterea populus facit Legem,amp; non plebs.Facit tamé Plebifcita, ut quo-que didum eft:amp; habeturInftitut. delure Natu ral.gent.8e ciuil,§.Lex.Sp. P O P V L V S incéfus, qui fineulla deferiptiö ne ciuiü liber eftà cótributione extraordin ana. P O P VL V S princeps terrarû.Ro.dicebâtur. P O RN AB àluftiniano,tit.de Confulibus,in Noucl.§.Acprimus qnidem.iuxta interpretatio nem Haloandri,commemorantur inter Speda-cula,quafi Floralia : quæ per meretrices amp;nbsp;perdi tifsimorum hominum genera celebrantur.Cer-téuelhiclocus indicat turpilsimaillalpedacu-1a tardé fublata. Sp. P O RRECTVM,extéfum.Caius,deSeruit. ruft præd.Viælatitudo ex Lege xij.Tab.in por-redum odo pedes habeat: in anfradum, id eft, ubi flexü eft,fedecim.C.de Sacrofan.cccl. Auth. hoc ius porredum.Sp. PORRIGERB manus,proauxilio effe.uul-gatifsimum eft, fed elegans, ut ait Erafm. citans locum Vlpian.é Là diuo Pio. §. fed fi emptor, ff. dcReiud.Spieg. POR- |
|
P ORR IN A,genus ölens porracei,extat uox apad Scæuolam in l.defunfta. §. Sempronio.ff. deVfufruft. Spieg. PORTARI ea dici cenfuit Caius, qusequis iumento fecum ducit. Valla ait, id etiam fignifi-care,quod quis corpore Tuo baiulat. Alc.lurifcó fultum arbitratur origine uerbi adiuuari, fiqui-dem Willift^d/) Græcè traijeere eft: unde portas, in quern naui res deportantur : fie amp;nbsp;exercitum nauibusdeportari,Liuiusplcrunq;dixit. Qua-proptcr etiam fi quis iumento ducat, hac fimili-tudine portarc dteitunquod fi ipCe ferat,nó pro^ prié,fed furxftentit putauerit portare dici, Sp, POR-TBNTVM, Lcge,Oftentum. PORTlC VS nonuenitædiûnomine;Ecae-tera.§,hoc Senatus.ij. de Leg. j. An porticos fit, ut domus,tutum refugium,difierit Bart, in l.me rainiffe. ff.de Offic.Proconf. Sp. P O RTl O,caiusIibetreiparseft.AIc.in Có' ment.ad tit. de Verb.fig.Sp. P O RTIC ATI O,apud Macruminl.funeris fumptus. ff. de Sumptibus fun.in fin» Itaquc.in-quit.fiamplum quid xdificari teftator iufferit ( ueluti in circuitu porticationes ) cos fumptus funeris caufa non effe. Spieg. P O RTI C V S ambulatoria,apudVlp.in l.fi* cuti.§.j.ff,Si feruit.uindicet.Sp. P O RTI VN C WA. Vlp. Quid enim, ait.fi tarn fpaciofç domus ufus fit reliftas homini me diocTi,ut portiuncula contentus fit. 1. exterum. §.j.ff.de Vfu amp;nbsp;babitat.Sp* PORTO RIV M,ucftigalquod de rebus inz ucftis foluitur.Et portorium, quod pro bis mer cibus qux in portufunt, datur. Cuius exaftor Portitorappellatur.Alc.ibid. Sp, P O R T V S à portando dicitur : quod fcilicet merces in earn portarét,Hinc à fimilitudinc Por tus appcllari c«pit nauiü ftatio, quia inclufs na ues à uento tutç effent, Sp, P O SlTl O,à ponendo, quæ Græcis dicitur Tbefis, eft alicuius particuiaris rei ad caufam p--tinenris affertio, Bart.autore. Pofitiones autem (uulgus pofitionales articulos uocat) eófuetu« dine magis, quàm iure induftæ funt, eodem re-fté dicéte in l.ij.C.de lureiur.propt. calum. dan, Quu alioqui iurc noftro interrogariones folum admittanturinftruendi iudicij,non liris décidé dæcaufa, Porró cum hoc tempore aftoresnon ponant certas amp;nbsp;breues fentétias ad caufam per linentes.tum uicifsim rei conuenti multa cógelt; runt, amp;nbsp;nihil ad aftionem refpondent, aguntqj uicifsim fabulam in infinitum: ut reftè nunc,te-fte Öldend,appellamus afta aftitata, hoc eft, in quibusinutiliteragunturca.quçfintafta. Sicut uulgó dicimus, Aftum agis.Sp. p O S ITIO patrimonij.Vlp.de Ann.Icgatl. iij.ubi de penfionibus loquitur,quas uir bonus, ait,fuerit arbitratus, ut pro facultatibus defun-fti Se pofitione patrimonij debeantur. Sp. POSITIONBS impertinentes,Lege,Impertinentes pofitiones, POSITIONAI-IS libellus,Qiiaere fuprà, Libellus pofitionalis. |
ANTB O p O S iTVMhabeat.exponit Vlp.dicens.^' cipere debemus Pofitum habeat: fiue in babita-tionibus, uel cœnaculis,fiue etia in borrels, uel cuius alterius xdificij.Pofitu habere etiam is re* ftè uidetor, qui ipfe quidem non pofuit, ueruni ab alio pofitü patitur. 1. fi ueró plures. J.PtsW' ait.ff de His qui deieccr.Sp, POSSE uerbum,fignificatfimplicempote’ tiam,nulli necefsitati fubieftam, idqi exfermogt; nis proprietate, à qua tarnen exconieftura^mW tis quandoqi receaitur. exempla ponit Alc.inl. nepos Proculo fuo.de Verb.fig. Sp, POS SES SIO,nonàpcdibus,utuulgèie-giturl.j.dc Acquir.poffef.fedàdiftionePos:“® de fit impos,amp; compos, 8e potis, iteinq; à fedib. difta eft, Hinc caperc fedcs,mutarefedes,o«a' pare fe*des,8c fimilia apud ueteres exempla.U's ergo pofsidet,qui federe, id eft, fedéponerepO' tis eft. A fefsitando,Galli ctiamnum uulgócóti' nuarc poffefsioné, fefsire uocant. annotauit^f ciatus ad l.cui caput,in I.Cenforia, de Verb ÜJ' Paulus in l.jtpriuc.de Acquinpoffeff. PoffefsiOi inqt,appeHata eftàfedibus,8c,utLabeoait,q»l ' fi pedum pofitio : quia naturaiiterteoeturabea qui ei infiftit, quam Graeci ««r^j^ii dicüt,hoclt;ft detentioné. Et hue refpexit idem PauLinl.pof fideri autem. $. genera poffefsionü,cocl.tit.co® ait:Et in fumma,magis unó genus eftpofside®’ di.fpecies autem infinitx funt,putâinfifterer£i. ficut pedib.ad hoc utimur:ut nos in aliquol»^'’ ponamus. Quare 8c noftrate lingua,tefte D.O^ dend,reftè dicimus poffefsioné,«» den do. Et cum fignificamus aliquemfuffiden-tiarerum dominia hihere ,eriïig(nu^Mf^‘f!^’^ AIc.Difpunc.lib.j.cap. j, PofTefsio.inquit Baf'-cftius infiftendi reinon prohibits pofsiderid’quot; tat tarnen idé in l.j,de Appell.ab effeftuoonpra bè definiri: duin Piacentini dcfinitionémibii® , probat, Id quàm confideraté fiat ,'Apellui alia; rum relinquit iudicio.AIijseftpoffefswafaff“ à proprietate uel iure feparatus. Hineufucap®» id eft,acquifitio,quçperufum,hoceft, polfefs® nem fit.Ciuilis poffefsio femper iufta eft: Na'“' ralis quandoque iufta eft.Vide Alciat. interpre tantem d.I.quxftio 8c Oldend.cui noneftind' lucidius quxqueinuolutatradendo,fecunilii'i inprin.Clafs.Aftion.ij Sp, POSSESSIO interdumnófolumapud® rifcoss. Sc in Conftitutionib. pro proprierafquot;' pfa,feupràediocapitur,fed etiam apud aliaf*^.' tores. Vndepoffefsionesurbanxamp;ruftit*^'' ceroniin Philippicis.Sp, POSSESSIO fimpliciterprolata,denatu» rali intclligitur l.ftipulatio ifta,j,hi quifunt.amp;f' hxcquoqi.ff.deVerb.obl. Sp, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ | POSSESS i o,infolo8cnudointel!eftano conffiftit:cum poffefsio fiue fit ciuilis, ftuenatu-ralis.fine fafto nó confiftat, Ciuilis enim anim® cóftat,qui fafti eft:Naturalis ueró corpore.Pof-ró ciuilem 8c naturalem poffefsionem non dif» ferré fpecie, fed una dûtaxateffe poffefsioneW, licet fub uaria qualitate,aireuerat Zaf.in l.j.fF.dt Acq poffeffSe in Scholijs ad d,leg.ij, de Origin, iuf. |
|
P A N BT 0 iuf.Hoc ipfum alTcuerat Alc.iti l.quæftio. ad fin. de Verb.fig.Accedit Old.quem uide loco paulo antê citato. Sp. POSSBSSIONBM adipifeii» non uide-tur,quiita naftus cil, ut eain retinerc nô pofsit, l.non uidetur. tF.de Acquit polFeir. 1. fequitur. $. tune inpoteftatcm.amp; §.fi dominus.tF.de VFuca. pion. Spieg. POSSiiSSO RI A B aétiones. Lege.Aélio-nespofletForiæ. POSSBSSlO agri.ufus duseft: Agerauté proprietas. POSSBSSlOciuilis. Lege, Ciuilispof-fefsio. POSSBSSlO defunéliquafiiniûéladefeêz ditadhxredem,amp;plerunqi nondum haeredita» teaditacoinpIetur.Paul. l.ci^m miles. Ex quib. cauf.maior. Spieg. POSSBSSlO fiduciaria dicitur, quaefub manu regia pofsidetur: quafi fide data accepta fit.à fiducia diéla.Sud.in 1.polFer.de Orig. iur. POSSBSSlO iuftailiaccnfetur,quæfuam uimaepoteftatem habet, pofsitque fuppeditare coditionpraufucapiendi, fcilicet perlegitimum titulum.bonamqi fidem:dcniqj amp;nbsp;rem quae ulu^ capionemadmittat.Sp. P 0 S SEs Sio momentanca. Lege,Momentaria. POSSESSIO uera amp;nbsp;propria dicitur, etiâ quæ Legis cominento transfertur, 1. quod meo, ubi Alex.de Acquit, p otFetF l.fi is cui.§. Flauius. de Solution. Quemadmodum ut creditor quis d'catur,fatis eft,quód fidetu alterius fecutus fit, 'gt;*I Herd, uel Legis interpretatiôc.l.j.C.fiui ma-•quot;iin.non polFI. qui in fraud. §. ex omni.fF. Qui ^ iquibusmanuin.Sp. POSSESSOR accipiendus eft, qui in agto gt;1'1 ciuitate rem pofsidet,aut ex afFe, aut pro par W’ Sedamp;quiucdigalem,uel emphyteuticum «grumpofsidet.poiïetForintelligitur. Item qui folutu proprietatem habet, potTetFor intelligen. dus eft.Euinueró,qui tantum ufumftuéFum ha-betpoflefforem non etFe,Vlp.fctipfit,ut ait Ma-cerinl.fciendum.fF.Qui fatild. cogan. 2^ ^^.^ ^ ° '^ bonorum,quo à Bonorum poneffore diftet,Ç|namuerborum ordo alicubi obferuandus eft) uide fuprà, Bonorum poflef-fonSpiegeJius. P 0 S SID BRB, eftlongé aliud quâm in pof fefsione effe.l.fi quis autem.§.j.ff. de Acqui.pof» fedcum fimiübus per Albcric.indicatis. P 0 S SID BRE,jp detinere.l.ij.^.j.ff* Pro hç» Me.ubi colonus dicitur habere naturalem pof-^f5'onera,id eft,detentionem. Sic amp;nbsp;GlofT.in I. quot;jpolatio ifta.§.hi qui potFefsionem.de Verbot, ®“''g‘Prodetentioneexponit. Pro quoefttext. not.inl.(lip^|Jtjo,§.hæc quoqi.6od. Sp. P 0 S s 1D E R B non dicuntur municipes fo-ium,bafilicas,8j(ïir,ilia,fedeisuti.l.j.j.fin.de Ac qui.polTctF.Sp. PO S SIDERE.Lege, Pollicitatio. POS SIDERE in creditu. Vide, In creditu. |
POS SIDBREdeftnimu$,quüidquodpof fidemas,lca perdideriinus.nt ignoremas ubi fit? l.fi id quod.tF.de Acquit.potFelF.Sp. POS SlBlEEdiciruridquod commodéfie ripoteft.l.nepos Proeulofuo.de Verb.fig. Vide apudBart.Sp. P O S SIT amp;nbsp;debeat.Ité,pofsim, amp;debeam, in l.in perfona.§. qui pecuniam.amp; $. fi fub condi tione.tF. de PaéF, POS T,particulam efFe ambiguam,utrum ad longum interuallum, uelad breue tempus refpi ciat,Barto.autoritate receptum eft. Vide ipfum in l.fruólus.tF Sol.matr.Sp. P O S T, ad finem refertur ex proprictate fer-mcnis:ut Antc,ad initium. Poft diem decimurU Calendarum, Sc ante diem decimum Caienda» rum,quomodo intelligendum fit, pulchrè decia rat Alc.inl.anniculus.de Verb.fign. De Poft,ui-de qux Bart, annotat eleganter in 1 ij.in fin.IF.Si cert.pet.Sp. POST annum, aut poft biennium, quâm e-go dcceirero,hæres dato: poftque biennium ui* deturiegatum,quia,utPomponiu$ ait, hæredis eft poreftas in eligendo. 1. fi ita relictuin. de Le-gat.ij. Spieg. POST deinde: fxpcutlmur huiufmodi du-plicatis uocibus,iam inde,iam nunc. Pomponi-us: Póft deinde cum cenfus lam maiore tempo* rcagendus etFet.Sp. PO SThominummemoriam,amp;pofthomi» nes natos, quod idem eft,pro, Ab hominum re* cordatione. POST horam tertiam ufque in horam deci» mam eo iure uti.Caius in l.v.tF.de Seruitutibus. Spiegelius, P o S TB A,interuallumfignificat,perGlotr, in 1. paéla.ff.de Contrah.empt.in uetbo, Poftea. Et hoc ctTe pro regulajri do drip a feruandu Zaf. monuit : quia per hoc,ut ipfe dicit, aperiuntur multæ ll.quæ lum en accipiunt. Sp. P O S TBRI funt.quicunqs exnobis, amp;nbsp;poft nosnati funt,utfilius,nepos,pronepos, atne-pos.trinepos, amp;nbsp;exteri qui nomine carent, Po-fteriores,feu minores uoeâtur, de quibus latins ditreritBart.ini.his uerbis.de Legat.iij.Acl.Titi* us.tF.de Lib.amp;pofth. Sp. p o s TERORVM appellationeliberostaa tum,non etiam liberos eorutn,quibus fideicom mitFum relidum cft,fideicómitro contineri, nc-quaquam incertum eft, ai t Modeftinus in fine 1. quod his uerbis.fF.de Leg.iij. Sp. P O STERIT A S,pofterum feculum.fiueho mines qui poft nos nafcuntur, ut apud lurifc.in l.j.Com.deLeg.Referturitem ad filios,ficut An tiquitas ad parentes !, cum fcimus. C. de Agric. fiecenfit.lib.xj. Sp. POSTHABiTA,ideft,poftpofita. I.j. C. do Sponfal.Alberic. p O S TH A C.futurum refpicit,ceu poft hoc tempus: utjait Valla, I. fi quis pofthac. de Ædifi priuat.l.nemini de Aduocat.diuerf.iud.l. fi quis pofthac.de Pœnis profcript. Sp, POSTHVMI xij .Tab. lege proptiè dicun* tur,qui poft humatü teftatorem nafcütur.I. iij.?. K 4 poft* |
|
F ANTB pofthumos.lt;ïeInïuft.teft.Salom.inl.Gallus,Ve rum^prièdicitur.quipatrehumato natuseft. Sed amp;nbsp;quipoftteftamétum natus ert, largo modo pofthumus uocari poteft.Alc. de Verb.fign. Sine h, apud Haloandri «ditionem ubique legi tur. Alienus Pofthumus eft ille, qui natus, fuus hares non fit. Ideoqi exemancipatofilio conce ptus amp;nbsp;natus nepos, extraneus eft mihi pofthumus.§.pofthumo.Inftit.de Leg. Sp. po STICO recedit,quifurtim,nobifqiin-fcijs recedit. P O S TÏ C VM, Varroni Poftica, oftiü in po« fteriori parte ædium.l.fi cui.f. cum ædium.ff. de Vfufruéhlcg. Sp. P o STVIMINlVM.eftiusamifTarei reçu perandæ ab extraneo,amp; in ftatum priftinum re-ducendæ : quam quispercaptiuitatem,uel per feruituté amifit’,moribus, amp;nbsp;legibus inftitutum. fF.de Captiu.amp; poftlimèreu.l. poftliminiü.j. Re-fponf.Vide, Limin ium.Sp. P O STMO D VM,quafipoftmodumdatum. Idem poftmodó, 1.fi alicui .ft' de Negoc.geftis. Spiegelius. POS T'Q.V A M fari cœperit, quomodo intel ligendum,apud lurifconf. Alciat. interpretatur, in I.inter illam conditionem,deVerborum figni ficatione.Spieg. POSTREMVS eft,quem nemo fequitur, uel qui folus eft.l.ij; C.de Suis amp;legit. Sp. P O S T WARE,eftdefideriurn,uel luumi-pfius.uel amici fui,in iure apud eum qui iurifdi-éfioni praeft, exponere, uel alicuius defiderio contradicere.l.j.dc Poftui.Sp. POS T WA RB expilatahaereditatis.l. hares iurufF. Negoc. geft. P O S T Vl-ARE judicium, vrat recbtÄn/Mctf«. poftulare reuni,einen ankli’gen, mit recht furnemmen. Spiegelius. POSTVLARE quçftionem.eius eft,inquit Budaus, qui iniuriam fibi fadam queritur, aut alteri.quam uindicare ad eum pertineat. Sp. POSTVLATIÓNIBVS uacare,pro ex« pedire fupplicantium deüdena, supplication er^ ledigen: POS TVLARI,parsiuu.Vlpianus:Primum igiturtrademus, unde defcédat fufpedi crime, amp;nbsp;apud quos poftulari quis pofsic fufpedus tu. tor. Vacare poftulationibus, pro eo quod noftri Aulici dicunt, Suppheatzen erledigen, ScGaIU , Re-qucftas expedite. Sp. P O TEN S regni,ideft,regnomaturus.Bu-daus. P O TENTI A,eftadfuaconferuanda, amp;nbsp;al-terius obtinenda idonearum rerum facultas, au tor Cicero de Inuent. P OTENTIORBS uiros,ideft,nobiles,po teftate,opibürue praditosrhumilioribus, id eft, plebeijs, ignobilibus inopibufq; fcité lurifcos. oppofuit,cum ait:Nepotentioresuiri,humilio-res iniurijs afficiant, ad religionem Prçfidis pro uincia pertinet,l illicitas. de Offic. prafid. Nee minuspulchrèdixit Caius: Potentioribuspares elfe non poft'umus,in l.iij. in princ.de Alien« |
O iudic.mutan.cauf.fada.Vidc in Titul.C. Ne lirt at potent.patroc.litig.prœftare,amp; Azon.in Sum ma.Spiegelius. POTEST enim fieri, ut apud alium fitpro« prieras, apud alium frudus, apud alium deniq* ufus eiufdemrei.l.fi autem ufus. fF. de Vfufruft. l.fed fi dcfrüdu.§. Idem ait.fF. de Vfuamp;habita-tione. Spicg. POTESTATIS uerboplurafignificantur: exquibus quinque connumeratPaulusdeVcf borum fignificationc.Quamuis funt amp;nbsp;aliz.V t' luti cum magifttatos fimpliciter Poteftatesap-pcliamus: quod tarnen antiquioresde maiori-bus magiftratibus.hoc eftmerum imperiuroba bentibus intelligcbant. HosGrçci Dynaftasuo cant,nos Principes potcntes.DicituretiamEfi fcopus Ecclefiæ fundosinpoteftatehabere,ilt;l eft,in cura amp;nbsp;adminiftratione. Tutorquoquein pupilli caput poteftatem habet,id eft, autorita-tem. Inrtitut.de Tut. in princ. Vndeamp; alibi fm j potertate quisfecifte dicitur,quod propriaatt' toritate fecit. Autbét.ut defundi, feu funera eo-rum.paulo port princ. Sed amp;nbsp;in edido prætoris potertatem fui facere non intelligitur,qui fuico piam,utconueniatur, non facit, quales funtab-fentes,qui latitant.lllud quoqi in potertate co»« firtere exirtimatur,quod in adu non ert.fedefft poteft.Ex Alciato. Sp. POTESTATEM nonnulli uocantâlurif-coss. Prætorem didum : non tantüm,ut reten« fct Infulanus, excufabiles, quia uulgati idionH' tis Italorum fequantur morem, fed uclautor« Suctonio,defendendi. Sic enim ille in Claudio, lurifdidioncm, amp;nbsp;fideicommifsis quotannis,^ tantum in urbe dclegari magiftratus folitam,“’ perpetuum, atque etiam per prouincias poteft» tibus demandauit. Lege,Magiftratumelfe,amp; obfcrua, quod iuxta Apellum, poteftas diuidi' turin Imperium ,patriam poteftatem,amp;donii' nium.Vide amp;nbsp;Alciat. in l.poteftatis. de Verbot-fignificat. Sp. POTESTAS ambulatoria.Lege,Ambulatoria uoluntas. P OTORIO argentoquidcótineatur.PoW poniusindicat,de Aur.amp;argen.leg.l.in argente potorio. Poterium dicitur àGræcis,quodnoS poculum dicimus.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, P O TVIT,pro pofsibilefuit.l.ij.ff.delnin«- | teft.ut,non poteft,pro non eft pofsibile.ap““ Terent.in Phorm.Non fic futurum eft, nonp®‘ teft. ExBudæo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; P O TIT VS hoftium,proeo,qui faftuseft hoftium prseda, amp;nbsp;peruenit in hoftiura manu^ reperirc eft apud Papi. in I.quod fi filius. amp;nbsp;apu Triphon.I.feq.§.codicilli.infin.deCapt.amp;poft- I lim.reu. AntènouatoàPlauto (quod Pyladei ! interpres annotauit) loquendi modo in parti- , uafignificatione,inCaptiuis,amp;Epidico. Alcia-tus in Parerg.indicat Accurfium dubitalfe.quid fignificetapud lureconfultos, Hoftium potiri. Acmagni etiam nominisuiros corruptumco-dicem arbitrantes,non hoftium potitus,fed hoftium poteftati fubditus, legiffcj quemadmo- |
|
ijümliaBét:{loftïrlótïn Gallia editio .redaman teNdrimbergen. quam Alciatus probat, ut elegantem, Sc loquendi modumlurccoss.familialt; tem.Spiegeliüs. ■ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'' P R PRAGMATICÀ fantfio eft, qu® à principe cócedicur,adhibita cauf« cognitione,in mó-dumfententi®:uelad alicuius Vniueffitatispre ces. I.fin. G.deDiuerfrèfc.Vidc, Dccilïo; Item, Oraculum. Spieg. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■* PRAGMATIC r,crant homines quidam fo renfis profefsionis, qui caufarum aftores inter-dura iuris ignaroS monebant.iuris refponfa, for raqlsfq; aftionumfubminiftrates: quafi Adtnolt; nitores poftici,dicendorumqi foggcttores,cum ad iuris difceptationem uentum erat. Olim au» temPragmaticis forum Romanum nonuteba« tur.ltaque Pragmatici non funt, qui pragmati-cas fanctiones uribunt, ut Accurfius fentit. Vide Bud.inpofterioribus Annot. ad l.moris.fF.de Pœnis.Spiegelius. PR AT VM dicitur,quafi paratû ad fruftuum perceptionem imodico eniin opcrc pratum fit, ut quad nee aratro, nee annua (einéte indigear. Et hinc jpbatur,legatis pratis, etiaineuka conti neri. Alc.deVerb.fig. PRAViTATIS gratia dlmitti,inl.ij. fF. Qui pet. tut. P RAVVM,amp;Reélum,contraria funt. P R AE, pro ante,in 1. fi fideiufC fF. Qui fatifd. tog.l.quicunqj.amp;l. mancipia.C de Scru.fugit. Aliquandocomparationé inducit.Videl.fi quis lmetutetn,infin.fF de Petit.hæred.amp; l.ij.C.de Compenfat. Spieg, P R AE fe ferre,elf diao,faélouc,8£ ipfa ftatim fronte, qualeni opinionem de aliqua re, aut ho-minehabeas,confiteri.Vide Vallam lib. v. PRAEBEND A,ueteri loquendi modo,in 1. inuiti.ij.Vlp.protulitneutro generc:ubi Accur-fius præbendam legitjSc fubaudit.annonarrt. E-xemplauetens leftionis adducit Ale. cap. xliij. fecundi Parerg.qui obiter admonet, quas Saccr dotum prxbendas uulgd uocainus, lUtiaycgitiMf poffenos Lanniusinneutro generc præbenda dicere.Spieg. t- P R AEBiTl 0,exhibition Vlpian.Scd 8e'cs« terorutri (inquit) fias pecorum, fiue armento-rum, quodadhuiufmodi prsebitionemfpeftat, ad ipfius curain pertinéd.j. J. cura carnis. de Of fic.præfeél.urb. Sp. PRAECEDEN sfundi dominus,apud Pau hminl.fi quisalia.ff.Quemad. feruit.ainitr. . PRABCEPSfeftinatio,riimisfeftina,amp;qua fitem 8cieinpuspræoccupans;l.tutor quireper tonum.Ç.j.de Adminiftrat.tut.Sp. PRAECEPTI O.proprçfumptione.uel po tius.ui fie dicam,antccaptione, apud Papinian. in l.ij deEund.inftr.Cum pater, inquit, duobus præceptioné bonorum auiæ dedifiet. Rhénan, nofterinThefauro Locution. Tacito folênium. oftendit, prscipere ueteribus quoqt autorib.in uafionis.occupatiohis iniquç.Vlp.ih I.j injJrin; terdüeire,pr«fumere,fiueantecapere,SicVlp. Siuentr.nom.'infioir. t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; inl.fifilia.ff.Famil.crcif.SifiliusfamiliàS|ait}iuf- PRABDES dicuntur fatifdatores locupléa |
fu patris obligatus fit,deliebithoc debitufri pràî cipcre Scpaulo infrà, Præcipiet,amp;praecipit. Itd hoc tit.l.item Labeo.lëgimus, Aut fi plurib. fuC' ritüiiius reijfrEceptiorelifta.Sfp. ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* PRABCEPTIONEM dare. iSciuola dé Leg.iij.l.nomen.J.j.Filio ex parte,ait,hjredé fcrl ptopræceptionein dedit.Sp. p R E CIV M infliftüm,apud lulianum ih Lex fafto.fENegocgeft.Spl ' PRAECEPTIONBS relinquerc,itemprij ceptionum portiones tranfinitti,apud PapiniaJ num in fin.l. miles fororem de Lég.ij. Sp. ** p RAE c IPÉRE.Vide Præceptio. Item prai céptioni locum elfe apud Paul,in l,fi maritus, fE Fainil.ercifc.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ pRAECIpwaï, pro noti cbmmunl turn alijsfubindclègiturapud lurecónf. utapud Scç uolatnin prin.l.ult.dc Leg.ij.Ét adiecit, inquit; fe praicipuâ hæc cum fuiq» iuris amp;nbsp;poft mortem fuam habereuelle .Sp, PRAECIDBRB, uulgusquotaréappéllafj id eft.defignare quütuinquenqi articulum.quO* tumquodq; caput oppugriare uelit litigator : no in uniuerfum adinüTus, licéntertergiuerfari. Si identidem cuariare pofsit.Grjci i^fi/ati dicunt. Vide Budæutn in Annotat^âd 1.poftet, de Orig, iur. Spiegelius. PRAEGINGIMVS ueftiménta : Accingi« mus anna. alioqui ueftimêtorum appellationè, gladius comprehenderetur: quOd Bayfio luriC conf.eloquentifs.nequaquâ uidetur rationi con fentaneuin. Veftimenta enim inuenta funt ,ut nos àfrigoribus,calore,amp;imbre tutarencuï: argt;‘ ma ueró.ut à telorum iinpetu. Sp, P R AE CIS B,nc)n eftquoduulgd pUtant, dl fertê.mit außgetruciiten vni klurfw-pworu« ; ftd abrUf ptê,amp; abfcifsê.TfrdM«! kJi^kfnd -vnuerftendtlicb, Sifc cniin Bud.inquit.Præcisè dicere.id eft.compèii dio fennonis, amp;nbsp;perdefeélum, amp;nbsp;aliquidfuoin* telligendum. Sp. ïsi yi». PRABCONis borridauox filcfcat, apud ’ Impp.inl.ultC.deFerijs. '’ PRABCONES (uocis etymum inReuchU niartis Progymnafmatis indicauimus) SenatuC-coss.poftquam décréta erant,recenfcbant5iudi ces,8e candidatos fuis nominib.appellabanf.Lj teras in Scnatu püblicè legcbat;Bona,qux progt; fchbebantur,publicæ audiorii proponebant,ac pfoclairiabant,8c precia,ut inquit Cicero,confia cicbant.Spicg. ’ PR AB C Ö R t) I A, inquit Plinius, uoCahiuS uno notuine exta in Domine. Præcordion.im no mina plura Rhodigin.indicat lib.ij.càplj.Sp. * P R A B D A,fi quid bello captum in prçdaeæ, ait Labeo 1. antèpcn.d'eCapt.Se poftl.Gell.auté, Prçdà,inquit,|)ropriè dicitur,corpora ipfa rerûj quse capta funt. Bartol. pulcbrè traétat dé |3rK» da in l.bóftes.8c in l.fi quid tri Bello, eodem tittit lo.Spiegeliuit ' P R A E D A B occafionem præberé.hoc eft.id |
tes
|
le, pro re, de quaappd iudicem lis eft, ne intcr-eaqui tenet, diffidcns'caursE,poflefsi'Dnein dete riorem faciat, teéladifsipet.excidat arbores,8c culta deferat.’ Pedian. fdein ait : Prædia funt res tpfseiprjedes homines,j.deft,fideiuirores,quorû res Bpna prædia nunc uno nomine dicontur: quod amp;nbsp;fuprà indicauimus. Sp, PRAEDESTiNARB, præordinare, uerbu eft,quo folo Ecclefiaftici Dod utuntur. Præde-ftmat io, au tore diuo Auguft. àpræmittendo,-amp; præueniêdo,amp; prçordinâdo futurû.dicitur. Sp. PRABDIATORES uocabantuf,qui re rum prædialium periti erant,hoc eft,qui iuris prçdia rij peritiamhabcbant.Bud.in d l.Herennius.Vi de amp;nbsp;Zafin Scholijs,ad Lij.de Orig.iur, P R A E DI VM,eft ruftica amp;nbsp;urbana poftefsio. P R A E D11 appellatione etiampars continc/ tur.I. dotale. $.prædij.illo tit. Sp. P RA E DIV M, tam urbsnü quim rufticum, eft quaG hæredium : quod in fuccefforé ius eius tranfmiflutn eft. Alciatus inde Quinqsped. prç. fcript. Spicg. P RAEDIV M dotale,Vlp.accipiendum eflc ait, tam urbanum, quàm rufticum,!. dotaie. de Fund.dot.Spifg. p R A E Dl A Agonothetica.Lege,Agonothe. tædicebantur. PRAEDIVM pignori nexum,apud Vlp • in l.epiftola.ff. dePaél. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, PRAEDIVM feruiens, feu fundus feruiens dicitur, quod, uel qui debet feruitutem . At fun« dus cui debetur feruitus,prædium diciturdomi nans.Vide ZaGum 5, aequè.Inftit. de Aftion. P R AEDIA urbana,funtomnia ædiGeiaha-bitandi caufa fafta,ubicunq; Gnt,Gue in urbc.G-ue extra urbem, in uicis uillifue,3c cóciliabulis. Vrbanum enirn prædium mérita, non locus facit, Alc.de Verb. Gg. Sp. p p R A E DIA urbana ruinofa. 1. uerum. §.G lo-cupleti.uerf.Sed bæc res.fF.de Minorib. Sp. p,pRAEDlCAMBNTVM,amp; Circumftâtia, îudicio Apelli, in hoc diftant. Prædicamentum eft accidens in abftraftoàfubftâtia feparatum. Id turn Gt,cam naturâ amp;nbsp;eGentiara ipGus, uel de Gniendo, uel diuidendo quærimus. uttria, qua* drans,hemina,amp;c.prudêtia,metus, albedo, amp;c. mancipatio,libertas, amp;c. Atquchæceftldeailla Platonica, de qua tam uaria a maioribus fcripta funt:quam Plato dixit eGe perpétua. Circumfta tia uerd,eft accidés in cócrcto,atq; adeó fubftan tiæ inhærens.ut très tutelar, quadrantalis hsre-ditas^ heminalis catharus, amp;c, prudens Brutus, metisulofus PariS,albusparicSjmancipium Stiz chus,pubes Sempronius,amp;c.Sp. P R A E DIC A RE,pro apertè dicere,apnd Vl pian.in Gn.l.G quis.fF.de Petit.hæred.Prædicare item præco dicitur,dum aliquid palàm promul-gat amp;nbsp;pronunciat ex Senatufconfulto. Sp. PRAEBITIQ ,exhi bitio.Vlpian.Sed amp;nbsp;ese-terorum.inquit,GuepeCorum,ftuearmamentOz rum, quæ ad huiufmodi præbitionem fpeefant, ad ipGus curam pertinctl.j.§.curacarnis. de Of fic.præfed.urb. Sp. |
PRAEDITVS,a Latinis accipiturpfüsfi' élo,ornato,decorato,inftfufto,aufto,amplifo* to,cumulato. In malatih udró partent cumfunii-tur, poni folef pro perdito, uel contaminato.li' bonaffi,utpræditu8 dignitate,apudIurifconU fed qui magna.ad Trebel.Sein Cóftit.Prine.tit Si quacunqi præd.poteft.l. mancipia. deSeruil fug.Spicg. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , PRAEDONES. Vip. in I. fed SCG. de Petit hsered.Quod autem ait Scnatus,adeos quibo' na inuaGGent.loqui tut de prçdonibus, id eft,J* his, qui cum feirent ad fe non pertinere hsredb tatem,inuaferuntbona fcilicet, cum nullam can famhaberet pofsidendi. Idem: Loquituraute® Scnatusdehis,quiab initio mortepifdonistet hxreditariasapprehendunt.Sp PR AEF ATl O.id quodproloquimurante* quam adrem ueniamus. Eius utilitatemCam’ in 1. J. de Orig. iur. bellèdcmonftrat.dumaitad Go.Namq; (niGfallorj iftçpræfationesamp;liben' tins nos ad ieéïionem propoGtæmareTijpet^'^ cunt‘.amp; cum eo uenerimus, eius «uidentwre® prçftant inteHeâum. Quintihanus autoreftbb iiij. G multiplexcaufa eft, fua quibufqi panibus danda praefatio eft. PRABFECTVRA, genericauoxeft: urbi-ca,ffiilitaris,caftrorum,operum,fabrorurn,Jabo rurfl,atque id genus aliæ.Vlpianus: Viribus,®’ quit,præfeâtïræcompulfuseft.l.ij.ubiquisag® re, Spiegelius. P R A B F EG T V S annons. Vide, Annen« Præfedtus. PRAEFECTVS Auguftalis. Lege,Aug«' ftales. PRAEFECTOS fabrorumitaPomp.b** tus defcribit,ut Gnt artiGces,qui caftra fequeba-tur,utfabrislignarijs Ferrary ^uepræftnt.Vidî Pyrrh.amp; Veget. qui explicat munus Præfedi*^* ftrorum.Spieg. PRAEFECTlGfcï.In PandeSis fife» ^ Aerarium,quod antèmonuit Pyrrhus,creb® conuertuntur. Atuetuftiores ita Aerarium aft fco diftinguebant.ut reipublicæ ablinperatoriS pecunia diÜinjfta crat. Sic amp;nbsp;Aerarij Quæftotd tribuniq!,Fifci à præfeéfis diftabant. P R A E F E C T V M pr$torio,tcmpore Rom» li eum dicebant,qui prætc '.opraEcraydeft,®'* litib.cohorcibufqi prçtorianis circa palatiüpnn cipis:folitü fuiGe etiam in bella prodirc;amp;dilt;l* magiftru equitü. Sed ubi Romanorum opesdS uerüt,diftinlt;5la fuereofGcia:ut Prçf. uigibs’^*-'^' bias ageretadtuendaprincipisfalutemiiüeue, ro contra hoftesImpjSriü tueretur.Præfcdiptp torio quandoq; etia mittebaturad regédaspro» üincias.l.pen.amp; ult.C.de OfGc.Præfeft.prçt.0-bilegitur,Pr5fe£luspr5torioAfric5,amp;prïfedüS prçtorioOrientis.AlC'.in I.j.C.dePrçfeftoprçt. lib.Xij.Itaqi Prçfeéliuigilum,nofturnçcufto(iiî Vrbisprçerant: apüd quoscognitioefatomni-urn fcelerum,qüç noélu Gerjfolent,prçfertiffl de irtcendioamp;latrocinio. PRAEfÈCIv S prÇtorio,Alciat.autore,et uetuftis annalibUs à magiftro militum difcrept bat: |
|
bit: quodhic contra hoftes Imperium tueretur, ille ad tuendam falutein principis,excubias age retVeteribus regib.Franeis Germanic! fangui-nisin Gallia olimfuilTe Præfedus præt.quiamp; palatij pr^fefti dicebantur.uulgô item magiftri domus,Pyrrbusadmonuit, Lege, Cohorspræ» toria.Spiegelius. PRAEFKCTORIVS uir. Vlp. l.j. de Sent. Sed uir,ait,Præfeftorius, an fœminæ Confulari preferatur,uidendum eft. Sp. PRAEfeCTVS urbis.Erafm.indeConferi-bend.epift.monuit,quem olim urbis prçfeftum uocabânt,nunc alicubi uocant Marebionem, a* licubilocumtenentem:quemTribunum plcbis, nuncciuiummagiftrumuocari credunt» Quem olim Quïftorem çrarium, nûc redituarium uo-«nt,fiuercceptorem:quosblim rationales.nûc ®pinor, inquit, Phinaniiarios dici i fiuos olim ^iuæftores parricidij, nûc fcultetos. Quos olim caduceatores,nûc Hiraldos. Quos olim fenato-res Jeueleftos indicés, hodie uocant dominos Parlamentares. Sp. P R aff 0 C A RE, fpiritum faucibus elaude. rediliotare.fF.de Liber, agnofc. PRAEFVRNIVM,os patensfomacis, quo ligna in fornacem induntur, amp;nbsp;deinde obftrui-turiUtaitBudæus. PRAEGNANS,quæamp;iamoccupataeftin gener3ndo,quodconceperat.l.j.§.j. de Vent» in poffinit.l.prægnantis.de Pœnis. Sp. PRAEGNANTES claufulæfunt lurifperi' Üs ut nunc cenfentur,Plenitudo poteftatis, Mo ‘«proprius, Certafeientia. Eamq; illis uirtuté * esdlerunt, ut in contrarium nemo audiatur; 'i^odfemperprjfumaturiufticia.excludaturo» ‘’'''Rignorantia amp;nbsp;error,amp; item defedusFolcn* ’’'‘’^'ii'inRefponfis, Refcriptis, Diplomatifqs *oruiTi,Q|jpg|.^jjj, 3q^ tarnen, iam didas claula “S iententijs Principum non cRe inferendas: ^uod biciufticianullicedat,quæinPrin£ipum 'ntentijs prælucere debet. I. fin. C. de Leg.l.o-n'niutn.deTeft.cumfimikSp. pRAEgnatio ,eft tcmpus,quo fœmina prægnanseft.Sp. PRAegravari uerboIuftin.elegSteru« ws«t«n§quçdamaaione$.lnftitut.deAaion. Jumpta fcilicet à libra metaphora,quæ ad æqua* liutemrefponderé debet. Sp. PRAEGVstator. Quçre,Credentiariu. pR AEl VD i CARE,pro obftare.ulampræ-yttdere.led per metaphorâ. Marcellus, ff. de Re '’*ûicata:Sæpe,inquit,conllitutum eft, res inter ''quot;siudicataSjalijsnon præiudicare.Impp. I, j. ''sintejalios aftaifentiunt, idem diei oporte '“quot;Seftis extra iudicium.Sp. y’RAElVDIdO pronunciare. Vlpian.ini, ’°optiuum.Deiniusuocan. PRAEivDiciv M ,àpræ, amp;nbsp;iudicio, dici. Torres, quæ cumftatutafuerit, affert iudicata» ^s exemplum, quod fequantur.author Pedian. y °'^®g«sRomanas,ut dicit Old.uelut exem ph, lecundutn quæ nunc quoq, oportet omnes tadofum Ipecies diffiniri, reftifsimè dixerimus |
Prsiudicia.In iure aufem Ciuili, quod non uer-borum duntaxat, uerumetiam return fignifica« tionem, ac illam quidem cum primis expendir* aliquanto crafsius accipimus. Præiudicia uideli cet pro cognitionibus caufarum,quas ob legiti. mas rationes prçcederc oporteat,fi farté cum a^ lijs concurrant:ut nó admodum referat,ob caugt; fam præcedant, modó fic exigat iuris autoritas, propter iudiciorü ordinem.Hinc Adioncs Prç. iudiciales appellâtur, quarum diffinitio alias fit allatura prorfus finem, alias certam datura for# mam fequentibus controuerfijs ; autfi qua alia fit légitima ratio, quarc præ cæteris perfccutio-nibus,etiam diuerfis à propofito fado expediri debeant. Nam amp;nbsp;tune Præiudiciales uocantur: uidelicet.quia antea de eis iudicâdum fit, quàm ullæaliæadiones ab codem aduerfus eundem Intendantur apud ludiccm. Sed amp;nbsp;Rhetoribus Præiudicium dicitur, quod antè iudicatum, fequentibus fententijs, uel negocijs dijudicandis uiam fternit,prsEbet limites, ut elaré in Orat. Ci ccr. pro Cluentiocolligitur: in duobus præiu-dicijs,unro in Scamâdrum, altero in Fabricium* eadem beneficij caufa fadis.Cçterùmubi firme tio in lure præiudiciorum abfolutè, tûc Oldcn. tefte, regularitcrproptercmincntiam,funt Intel iigendætres iilæadiones de fiatu perfonarum. ut in §.Præiudiciales.Inflitut.de Aélion.l. fed amp;nbsp;hæ.§.nô folum.ff.de Procurat.amp; l.j.$ j. ff. de Rei uend.Nec ignorandum,idem monuit, Præiudi-cij fignificationé latius porrigi fimilitudine qua dam : ut Præiudicium dicatur proomni graua-mine, quod afferre pofsit præcedens iudiciumv ut in l.fçpe.ff.de Re iud.l.j.C.Rcs inter alios ad. tum alibi.Inde dicimus,Preiudicari, pro damna adfici. Spieg. PR AELE G A RB.Caiusff.de Dot.releg.in L licct.Tamctfi is, ait, qui talcs res in dotem aece* pit,dotem prælegaucrit, amp;c. PRAELlVM.Vide.BeHum. PRAEMATVRVM,quod necdû maturum eft,Papin.de Verb.obl.l.liber homo. Necuideri præmaturius agi,nôfinito ftipulationis die. Prç maturius,id eft,feftinantius.Ncbr. PRAEP ARA S SElitéquisuideatur,adiPaa lum in l.quemadmodum.ff.de Inoffi.teftam.Sp. PRAEP O SITIO diei ScconfuliscomuniS omnis rationis eft, ait Vlpianus in §. Si initium tabularum, l.fiquis cxareentarijs.ff.de Edé.Ra-tiones cnim, ut idem fcribit 1. j. eod. tit. cum die amp;nbsp;Confule edi debent : quoniam accepta amp;nbsp;da,-ta non aliàs poffunt apparere, nifi dies amp;nbsp;conful fucrit editus.Sp, PRAEP O SITVS militarisofficij uocabu-lum fuiffe fub pofteriorib. Impp. Rhénan, apud Tcrtull,indicauit. Extant Tituli quinq; de Præ-pofitis in libxij.C.Hoc nomen, ut Scmulta ali», in re præfertim militari ufiiata,prifci Chriftiatri libenter ufurparunt.Pofterius,ut mutatis mori-bus,præpofiti nomen dignitatis effe cœpit uor, ita etiam latius paruit : quemadmodum Panor-mit.oftendit in cap.quamuis, de Verborum fig. Ornât Argétorati hoc nomine ædem diui Pétri iunioris, |
|
P ANTU R junioris.Dn.Iac.Sinidhuferus.uetus nader ami eus,ibidem nó óbfcuris parentibus prognatus, qui eorum cura prima rudimenta dodrinç per-cepit,fub loan. Bufero Mogüntino, pædagogo filiorumilluftr. Chriftophori Badénfium Mar-chionis.adeoqi de fa,at^i ingenio fuo exhibuit expeélationém.utad Erfordiéfem Academiam mitteretur,ubi honeftis ftudijs ita profecit,ut pofteapergraduS eccle(iadicarum,quætunc ui gebant,fünélionum,in patria amp;nbsp;familiæ nomen clarius cfficeret,atqi multis proceribas amp;nbsp;prin-cipibus uiris charus redderetur,quod in primis celebre en:,iuxcaillud:Principibus placuiife ui* ris,non ultimalaus eft.Sp. PRAURO 0 ARE,ficutamp;Erogare,id figni« ficare,propriè loquêdo.uidetur, quod gratis, amp;nbsp;quafiroganti,nóautem ex debito diftribucre, iuxta Alciati décUrationem in l.fi tibi. C.de Lo cat. quæ extat iri Parèrg.licet ibidem uulgo,Pro rogafti.legatur.ldem eodem loco ait : Fit igitur Praerogare,antetépus foluere : amp;nbsp;idcirco quod ad folutionis diem attinet, donare. $.plus auté. Inftit.de Ad.Spieg. P R AE S eft,qui àmagiftratu interrogaturin publicum ut præftet:à quo,cum refpondent, di citur Præs-Vas ueró.qui pro altero uadimoniû promittebat.Prædes ergohodié funt.qui fpon« fores reipubl.uel Principi fadifunt, pro ijs qui pccuniam publicam difpenfant:qaos Recepto-res uoeât.Eorumq; res bona;prædia,uno nomi.-ne uocantur. Prædes propterea didi,quod locu plctes fint,amp;præftare pofsint. Suppridesauté dici debent,quos Contrapiegios uocant. Bud. PRAESCRIBERE olim nihil aliud crat quàm excipere.l.qui agnitis.de Except. amp;nbsp;præ-feript.Hodieferéidem eft quod ufucapere. Sp. PKABS CKIPTI O ,exceptio eft,qua quis aduerfarij intentionem generaliter, alioqui ue-ram,eo in cafu non procedere,quo de agitur,al-legat. Alc.in l.fi quis.C.de Pad. PRAESCRIPTIONIS uocabulu, quolu rifconfs.in ä”. promifcuè ufi funt,apud recentio-res Ll.interpretes.amp; apud luris Pontificij códi-tores.ad præfcriptionis, exceptionisq; téporis flgnilicationê coardatû eft,amp; prsefimtum.Sp.'^ PRABSCRIPTIONE S,qui diftinxerein fauorabiles,odiofas rigoro(as,3imixtas,exquo rü numero Gratianus quoqj eftxvj.q.iij..lt;. Præ-fcriptionum. totacrraruntuia. Refpexerunt c-nim duntaxat ad priuatorü utilitatem : cum o-mnes ufucapiones,8£ prsefcriptiones, à breuifsi inaufqs ad longifsima,ex eadê caufa fint.uideli-cetpublicæ falutis amp;tranquillitatis,ut Old.ma nifeftè demonftrat.Sp. PRAESENS mulrifariâaccipitur.I.prisés. IF. de Procur.Auth.de Fideiuf.§.j. lté dicitur qui audirepoteftiddequo agitur.l.j.$.eodé tedo. ff ad S.C.Syll.Vide Bart, in l.diem. §. coram. ff. de Arbitr. Spieg. PRAESENTEM acmomentariam curam ïniungere,oppo.necefsitati onerum præbendo rum,iuxta lurifconf. |
PRAESENTIA,proprièad corpus refer-tur.Vnde non fimpliciter uerum eft, Furiolquot;,’^' fantis,muti,præfentiam nullam efle.fed pro*'’' fentibus haberi.Lex enim plerunqs propteff'quot; fus imbecillitatein,abeffe eos interpretatur.E^ Alciat.Old.eft légitima diffinitio téporis,id'’ conftituta,ut in omnibus negocijs opportun'' tas cumtranquillitate retineatur. Reftê igHi*^ cenfuit Póponius: Si inter plures familis cquot;' feundæ agatur,amp; inter eofdem communi dim' dundo,autfinium regundorü,eüdemiudicéfii’ mi ï quo facilius coire cohæredes, uel focij po'' fint,in eundem locum omnium præfentiaiflü'' fi oportet,l,j.ff.de Quibus rebus ad eundemiquot;' dic.eat. Spieg. PRAESES isapudVlp.efttit.de0ffic.Pr?' fidis,ad quem potilsimü pertioet curare, ut p’* tata amp;nbsp;quieta fit prouincia.cui præeft, amp;nbsp;quam gerit.Nebriff Nomen preefidis non folum pro' uincias regentcs,à quibus prouocatio effifed^r qui cuilibet rei ac ordini pr3efunt,coinpledimr' Satis conftat,à lureconf.Præfidé diaidiin F'’' Confulem,legatum Cæfaris.amp;præfidemjfuba’ di prouinciæ.l j.de Offic.Praefid. PRAESES prouinciæ,nunc non indegat'' à nonnullis. Ordinarius magiftratus intelüg'' tutSpieg. PnAESTARE.eft proh ibere,ne alicniS* aliquid incommodi,amp; fi non prohibueritjfadl-facere,utuenditordebctpræftareuitiû rei qm uendit,id cft,prohibere,atqsefficere,neeniptor damni aliquid faciat:alioqui fatisfacere. Sp. PRAEST ARE culpam.hoc eft,aliéna» tul pam in fc recipcre, amp;nbsp;rei euentum fuo periculo effeuelle,amp; fidc luaeffeiubere rei futurs eutc turn. Budseus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ’ ' p RAE STARE nihil debeo,proto quod Culpanoneftmca. P RA E S T A R E oportere. Cic.lib.Offü}» lurifcofs.etiam reticentiæ pœnaeft conftituti Quiequid enim eft in prædiouitij,id ftatuc^ fi uenditorfciret,nifinominatim diétum«'''’' praeftarioportere, id eft, compenfari damnum' Abtragen^nder Schadtoß haltm.Sp. hRAES TAT,promelius eft. P R AE S TO,id eft,præfentes, indeclinaU eft,ad omneq; genus refertur, Caius de LiW', cauf.Idem dicemus, amp;nbsp;fi duo pluréfue domquot;” cffe dicantur,Sc quidam præftô fint,quidi*'’r' rint.cum fimilibus. PRABSTATIO .PauI.de Leg.üj.l.fp'uros gradus fint hæredum.Sc fcriptu fit, Hçresmeus dato,ad omnes gradus hre ferma pertinet.ficun bçc uerba,Quifquis mihi hçres erit. Iraqi fiqmS uelit,nonomnes hacredes onerarekgatoni» præftatione,fed aliquos exhis, nominatim di’ mnaredebet.Sp. P R A E s TIT V E R B,id eft, præfcribere.AiK yêtxfir.l.j.ff.de lur.delib. PR AE S VMERR,^ Priusfumere,amp;anteci pere.l.j.C.de Secund.nup. Alids ufurpatur pro audere.uel tentare aliquid contra ius:utferê Pont.Rom.utuntur,Olden.tefte.Aliàs pro pU' tatur.ut apud Vlpian in l.uulgó. ff.dein lit.ion Aids |
|
P ANTS R Aliàs deniq; præfumere, accipiturpro pfæfagi-re,conijcere,cogitare,feu diuinarc aliquid in du bio.Hic modo accepta prærumptio,fic defcribi. turabOldend.Prselumptio cttconiedura,feu diuinatioin rebus dubijs per rerum circumftan tiasfrequenter euenientibus. Huius diffinitio-nisinfigneexemplum extat in c. ij. de Præfum* quodinoxreferam. Caeterùm præfumptio no-ftrispro fpecie plenæ probationis.redius Con^ ieduraappellatur. Nam cum exapertis return indicijslt;poteft conijci äliquideffe fadum.ucl non fadum, accedente neceffaria iuris ratione, tune cenfctur fatis probari. Eft autem indicium apertum, tale fignü fadi, quod urgcat animum boni uiri amp;nbsp;conllantis, ad rem credendum plané. Vide âd hoc elegantem texan l.ult.C.dc Pro bat.Iraqipræfumptio, uel potius coniedura iuris,8: de iure,Dodoribus eft, qux ab apertis in« dicijs proficifcitur,diuiditurqi ab eis.fed parum utiliter.Oldendorp.tefte, in temerariam, proba bilcm,u!olentam,amp; necefTariam. Redius Bart* inl.nóeftucrifimile.ff.Quod mct.cauf.dicit,Do dores iuris nihil boni adferre de præfumptioni bus,nee effe materiam, quæ ex præferipto certa rum regularum tradari pofsit. luftæ præfum-ptionis exemplum longé clarifsimum edidit So lomonRex,inter duas inulieres, de infante con tcndentes,utriusfilius elïet.iij. Reg.cap.iij.Si-^üt autem ekuus ciauum trudit,fic una præfum P'opetaliam cliditurd.diuus.ff. de In integr.re '^•utlittusarare uideantur illi,qui præfumptio num materiam, in perpétuas régulas illigare fru ntentarunt: quôd,ut redé dicit Old. cenfura ’’’’gisquàm curiofispræceptionibus intelligâ-tur. Videeum in de Probat.did. amp;nbsp;fad,lib.longe utilifsimo.Sp. PRABSVMPTIO nonnunquam habetur pro certa probatione;fcilicet cum lege id nomi-r’atimdeclaratur.l.quicunqi.C. de Apoch.pubh Redd tarnen opponitur præfumptioni proba-tioueritatis,raodó tarnen id in codem genere fi-at.Spiegelius. PRAEsvmpta op!nio,eft,quçuulgôdicî-turpræfumptio;8eapudTacitum,Prçfumptafu fpicio,pro codera dicitur,tcfte Bud.Sp* P RAE S VMPT A uoluntaS domini,hoc eft, fiex uerifimilibus indicijs appareat dominum uelle, aut nolle, ut fuo nomine quiequam fiat. L fed amp;hç.amp; I.Pomponius.§.uIt.flr.de Procur.Sp. PRAESVMPTVOS V S,Barbarum eft. PRAESVMIMVS fuper incerto:Fingimus fupercerto.GlolT.inuerbo.Præfumatur.J.acce-^gt;t.C.dcReiux.ad.Sp. PRAETBRBA,præterhæcquæ didafunt. PKABTERITl ,qui in peiitione magiftra-tuumrepulfam habuerunt. ex Cicerone. PRaetexTVS quartæinfliAionis,amp;prç textum neutrogenere eft, quod uulgó dicitur Color quæfitus. Translaté enim pofitum præte xereaccipiturproobtendere, amp;nbsp;quod uulgus i-tidem dicit,coloré quærere,tefte Budæo.Vlpia. in I. illicitas. de Offic. Præfid. fub prætextu, ait, adiuuantiû militates uiros.8c infrà, prætextu e-nimhumançfragilitatis, Scc.-vndercinefclei». Sp* |
PRAETBXTATl pueri dicebâtur, qui prç textaadhuc amp;nbsp;bullautebantur:qüodficbatulqi ad annum xxvij. quo tempore togam uirilem fu mebant,depolita prætextapucrili. Bud.in l.ult. de Senat.Hme anni prætcxtati,pücnles.Et prç-lexta ætaSÿ prætextati item mores. prabteXTATVM aftedari,autprætex* tatam.Lege, Aftedari. PRAETERlT10.Lege,Exhæredatio. PRAET OR.àpræeflcndo, uelà præeundo diébuscft.HicàPatribuscreabatur. Êius tanta fuit poteftas, ut iura conderc, abrogate ftatuta foluspoftet. Confularibus tarnen coinitijs ha-bendis,autorefre non potuit V'ideZaf. in l.ij.fF. de Origin.iur. lté Alciatum in Rubr. de Præior. amp;nbsp;honor, prætur. libr. xij .Prætorem ueteres o» mnem magiftratû appcllabant, cui paréret exer citus.P.Ælius Pertinax,Rhetias Noricum præ-torfub Marco principeuindicauit.Vnde amp;præ torium tabernacuium eins dicebâtur: amp;nbsp;inca-ftris,portaprætoria.Lege Riuall.lib.Hiftor.iur. ciuilisij.Ethodicquoquepræfedus prætorio: qua de te latins Budæus in annot.prior. Præto-rcs autem à principio Romæ lus reddiderunt. Demum ui bellica partis à populo Romano pro uincijs,incas quoque mitti cœpereîqui àpopu» lo mittebantur,prçtores funt didi: qui à fenatü, Confules:qui demum à Cæfaribus, præfides, uel Legati Cæfaris, Prætorib.Iurifdidio (quod fcitunon indignumannotatum eftab Alciato) hac uerborum formula, e.x Legexij. Tab. corny petebat luris difccptator,qui priuata iudicet,iul dicarïue iubcat,prætorefto. Is iuris ciuilis cu-ftoS cfto,huicpoteftati parento.Quotcunq; Se-natus creuerit,Populü!ue iufterit,tot funto.Ma* giftratus annui funto. Aufpicium, iudiciumque habentozid eft, appcHationcm ad populum, uel Senatum,ut Cicero libro deLegib.üj interpre-tatur. Sed Scprætorem appellati Proconlulem, non effe nouum,Oldendorp.rrionuit.Nam amp;nbsp;in l.patri pro filio.§.j.fF.de Minotibus,Sc in I.in hæ-rcdcm.ft.de Dol.mal.Proconfuluocatur. Refpe xerunt enim lurifcoss - ad uerba, quæ Pompolt; niusrefertin 1. ij. $.deindecum placuiffet uerf. cumqi Confules auocarentur,amp;c. ft! de Origin. iur.SpiegeliuS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' PRAETOR maior. Accuratusledorinue-niet prætorem maiorem in Romana hiftoriafo« litum dici. Is nero (Rhodigino tefte ) urbanus intelligi debet.nam cæteri minores erant. Vide poftPomponium de Orig, iur. Claudium Can-tiunculam.apud quemlib.j.de Offi. iudic, extat elaboratum caput.de Prætoribus, Sp. PRABTO R fideicommiftarius.Huius erat deficientium uoluntates tueri ,amp; fidcicommif-fis ius dicere, à diuo Claudio cqnfti tutus. Vide perquam cleganscap.xv.lib.Gen.diet.ij.dePiç torû creatione, iurc, poteftate Sc numero, apud Alex.cap.item iij.Iib.ij. Parerg apud Alciatum, 8cOld.in Reftaur,Polit. PRAETOR urbanus, qui ius inter urbanos dicebat,Quamuis ex uerbis Leg. xij. Tab, colli-L gitur. |
|
P A gitur.eum potius tufsifle iudicare. Prjerat enim lortitioni iudicü,amp; fublortitioni,hoc eft,per for tcm,amp; fortuitam cuentum,defignabat ex decU' rijs amp;nbsp;ordinibus eos,qui quoquo tempore iudilt; carent,illorumquenoininain aibofuodefcribe bat. Vndefortiriforum, fortiri iurifdidionem, fortiri effedum dicimus. Planëfircijciebantur indices,feu,ut nóc loquimur,rccufabantur,fub* fortitionê in locuin reiedorum faciebat. Sic pe regrinusprætor,inter peregrinos,amp;dc rebus percgrê geftis cognofccbat.Horü in Vrbe xviij. crant. Spieg. P R ABT O RE S,Cofs.auocatis, belli necefsi tate crcati funt,qui in urbe ius dicerét : quorum ius, quia ipfi fummam autoritatem obtinebant, Edidü,amp; ex honore magiftratus, Honorarium appeliabatur.Edida ueró illa, ut oinncs fcirent, de qüa re quifq; prætorum ius efiet didurus, in tabulis dealbatis proponebât, quod Album uo-cabant. Audi, de Litig.§. iubenius Col.viij.Fer# rar.in Præfat.Inffit. PRAETORES iurifdidionemquàmlatam babuerint,inlt;^icat Alex.lib.ij.c xV, PRABTORIS cognitio, læpiisimè dicitur pro cognitinne cuiuslifcet iuditis,amp; praetorium pignus appellatur.tametfi ab alijs iudicibus de» cretumfit.l.j.amp;l. ij. C. de Praetor pig. Eratenim olimapud praetorem fumma iudiciorum iudi-cumqi conlfituendorum poteftas. Sic intelligéz dus T it lnftit.de Dmif.ftipul.Sp. P R A B T O R non eft contemnendus,de quo Vlp.in l.de ®tate.§.j.fF.dc Interrog.ad. PRAETO RlV S isdicebatur, quiprætura funétus eftzpraetorium, quod ad Practorem Ipe» dat, ceu pretoria cobors.Erant 8e prxtores mi» litarcs, quibus non fecus quàm urbanis Popul. Roman.initio magiftratus munera qirçdam da-bat,follem,glebam,clauiin, quç poteftatis crant figna.Vide Valturium in didione,Prætorcs.lib. viij.Spiegelius. PR. Aetoriae adiones funt, quæ ab ho» note, 8c magiftratuprætoris Honoraria: quoq: dicuntur: quód ab ipfoprætore exiurifdidionc uel adiuuandi, ud fupplendi,uel corrigendi iuris Ciuilis gratia fucrint introdudæ.propter pü blicam utilitatem, quarn ufus rerum, 8e experi. entia quotidie docuit Prætorcs, æquitatis iems per ftudiofos,l.ius autem ciuile.$, iusprætotiû. ff de luft. Sciure. Sp. PRABTORiVM,non folùm eft domus, u« bi prætor habitat,uelubi ius reddit, fed etiaRe-gû, Principum, 8e fummorû magittratuû,etiam in uillis,aut agro extruda ædificia. Et generaliter quicquid in iudicijs tradabatur, prætorium didum cft:ut fuprà in Cautioncs ptçtoriæ indi-cauimus. Neratius de Seruitut. ruftican. præd. l.ruftico.Prxdium, ucl cloacam ,1nquit, habere licere peruicini dotnum,uel prætorium,uel pro tedum habere licerc.Vlp.de Vcrb.fig.l. urbana. Sedetfiforrè ftabula funt, nel alia meritoriain uillis Sc in uicis;uel fi prçtoriauoluptati tantum defcruientia. quia urbanum prçdium non locus facit,fed materia.Proindc Aie, tn Comment, de |
N B T R Verborum fignifi.monuit,prætorium diciimp® ratoriam domum : quod qucmcunquemilifimi impcratorem,antiqui prçtorem diceBant.Sicut Scprincipium, pro principis tabemaculoaccipl tur:l.offic.in fin. de Re milit. Cœpit tarnen præ' torij appcllatio pro ornatiore domo accipijn qua paterfamilias ruri habitat. EtD. Hieronymus,tefte Rhenanonoftro lib.ij. aduerfusloui-nianum,dolium illud uerfatileDiogeniselegaa ter Prætorium uocat.Sp. PRAETORIVM uxoris, apud Modeftinu, de Leg. ij. Caius Seius cum domum haberet,amp; in prætorium uxoris fuæfe contuli(ret,8cc. PRAEVALENTIAJPaul.in I.in rem aftio. §.j.ex quibus mearcs,ait,perpræualentiamalif naifl rem trahit. Sp. PRAEVARlCATOR,inl. athletas.deHis qui not. infam. PRAEVARICATIO eft ab officij fui pf« feriptione deflexie arque alteratio, fiue malins, fiueimprudentia. VideCatanæum Commen-tar.j.Spiegelius. PRAEVARICATORBSdicûtur,quicuni i aduerfa parte colludunt : quafi uaricntur,ideft, in aduerfam partem eant. Varicaricnimuerbu, àuaricibus deriuatur:quodin tranfuerfufflft® fignificat. Qui enim uaricibuslaborat.redi'f® nequit: quad crurailli turgefcuntinuenulisnO xijs.Labeo à uaria concertatione.id nomen tri' dumaiebat.§ præuaricator.inI.athletas.deHis qui not.infam.Vide Alciat.in I.præuaricatores-de Verbor. fignific. 8c lege, temeritas aceufaW-rum.Spiegelius. P R B C A RI A , uel Ad precarium concefsio, utrunqi cnim dicitur,8c cuius fit tnentioxij.q.il' c.precariæ.Sc in tit.extr. de prerar. longèdiffcrt à precario,quod tradatur ff.de Prccario.Eftau-tem fpecies Colonarij contradus.uelupcubin' dus datur in aliquot annos,quib elapfis.adpft-cariam poftulationcm eoloni, dominusuelb^’ resteneatur talem côtradum femper deinetpS in totidem annos rcnouare. BudæusannotauiJ in l.Hcrennius.ff.de Euidion.quod Galliuulgigt; tolerantiam appellant, Precarium clientelaredi ci poffe:ut cum dicimus,patronum diétiindui' fifre,ut precario pofsiderct: ucl clientempred' rium obtinuiffe, uel annum, uel quinquennale ucl aliud quantulumcunque.Iurifcoss. Preca'l uerbo utentes,prccario rogare,Sc precarioceO' cedcrcdicunt. Vide fuprà, Commodatu®-*'* 1 patrum.de Verb.fig, Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i PRECARIO nomen,ipfaterminationeab- 1 latiui pro aduerbio accipitur.Paulus ait: Preci- f rio habere uidctur, qui poffefsionem corpora uel iuris adeptus, ex hacfolümodocaufaquod 1 adhibuit preses, Sc impetrauit, quod Cbipofsi- j derc aututi liceat. Sp. PRECARIVM eft quodprecibus peten« utendum conceditur tamdiu, quamdiu is qul ■ cócefsit patitur. tjyiod genus liberalitatis exin* re gentium defcédit, proximusgradus 8cpoftre mus cómunicandi ufus rei fine proprietatepoft cómodatiim,cuieftfimile. Nam Sc qui córnodat rein, . |
|
P AN rem, fie commodat, ut non faciat rem accipien-tis.l.j.ff.dePrecar.Spi P RB C A T 0 R,tjui pro altero intercedit, uel poftulatltaq; irapropriè,ut pleraqj alia in Con-IbtiPrinCiOCCurfunn Ab Impp.pro fc ipfo peten te ponitur, 1. amp;nbsp;fi Legib. Si cont. iu$ uel otil. pu» blic.ubi dicunt, Mendaxprecator carcat impe-tratis,Spieg. PRE CBS armatæ, quales funt Principum, iuxtaMimam eelebrem: Cogit rogando, qui ro gatpotentior. PRECIV M ,eftualorreiàuéditore,in eius compenfationéƒ etitus,conuentufqi: uideturqs ab antique uerbo Procire diébum, quod percre fignificatdicet recentiores Gramatici, quafi prç itiumdicifentiant.quibus ratiofyllabæ, itcinqi Icripturæ aduerfatur:per c,enitn fcribcndum,ui detur Alciato, Eli auté ad translationem domi-nij neceflarium.ut preciü uel fit folutum,uel era ptori creditum ad tempus : aut quód alio inodo fatisfaélum fucrit üenditori.§,ucnditæ. Inftit.de Rer.diuif.l.quoticns C.deRei uend.Obferuan * dum,quódqui precio fruitur, non minus habere inteiligitur.quam qui principal! re fruitur,te« fteCai0l.qui4qui.ff.de \^lufr. Sp. PRECi VM infliélum,apud iulian.inl. ex fa fto.ffiNcgoc.gcft. Sp. P RE C i A refundéda.l.in intf^rum.lTdc Mi-nor.Spieg. PRECio deprauatus.l.uft. C. de Pœnis iu-dic.quimal.iudicar.Deeo.inquit.qui precio de prauatus,autgratia, autperperàm iudicauerit. Spiegelius. PRECIOSis SIMA S pifluras licethabere in parietecoinmuni. Vide 1. quidam Iberius. ffdeSeruit.urb.præd.Sp. P Rl D E M,de longiori tempore dicitur. Vn» de pro inateriæcondicioncaccipiendû. Aliquot indicat loca Albericus. P RIDI B.id eft priori,fiue præcedenti die, 1. i.§.priorem.dc Aqu,quotid.l.pridic,deFerijs. Al bericus, PRiMAfronte,prima facie,primo aditu,pro primo.l.j.C dePoftul.l.quinquaginta.ff. de Pro bat l.unica,C.de Cad,tolLLalicna.$'fin.ff. de Fi.» deicommifflibert. PRIMATES ,diéfi funt, qui amp;nbsp;Summates, fiue Optimates, id eft, primi in ciuitate. Vide Bart, in l.j.de Alexan.Primat.lib. x). P RIM A T V S ,ipfa autoritas primatum. PRIMICERIVS ,notarius principis dicitur, 3ehonore internotarios primus: ficut fe-quens, dicitur Secundarius. unfit enim ceram fi» R'quot;ficat:«»/'»i“‘».tabulam cer»tam,in qua antiqui fenbebantiundediéli Primicerij. Dicitur autem Priiniccrius non folùm notariorum,fed etiam primus aliarum dignitatum. Hieron. in Chron. Eufeb.louinianus ex Primicerio domefticorü. Imp. eftfaftus. Primochirium hunc, Scotus ad Theodof. appellat: quafi primum à manibus di-cas.Alc.inRubr.C.dePrimiccrio,libr.xij.Legc, Scribarumoidinem. PRJMIPILARIS , uocaturamp;Primipilus, |
TB R ut de Leg.iij.l.pater filium.Iulius,inquït, AgripJ pa primipilaris. Nebr, PRI.MIPILVS,eftcenturio decimselegio-nis. Nam decumana legio nobilior erat cæteris, cuius Ccriturict dicebätur Primipilus s ut tradit Tit.Liuiuslib.vij.ab Vrb. cond.itemVcget.lib. ij.Vctus,irtquit,confuetudo tenuir,utcxprimo principe legionis promouereturcéturioprimi-pili.'qui nó folùm Aquilae praeerat, uerumetiam quatuor Centurias, hoc cft,cccc. milites guber* nabat in prima acie: hic tâquara caput totius legionis mérita confequebatur,8c prçmia.Suidas, Primipilarius, inquit, maiorem dignitatem inter milites habens,àRomanis appellatur.Inno-minatus Græcè LegUm Interpres, Primipilum, ait, militarem effe annonam . cui opinion! acce« ditl.iij. de Primipil. Sel.fpeciebüs.de Cobortal. C.l!b,xij.tefte Alciat. in Rub. C. de Primipilo,lh xij. Spiegelius. PRIMOCHiRiVS. Lege, Primicerius. PRIMO GENITVR A,ius.qualiras,feuprç rogatiuaprimogeniti.de qua Albcr.fingulariter traélatin I.penuLC.deDonat.interuir.amp;uxor. amp;in §.difcipuli.inProœm.Pand.Sp.’ PRIMO GSNITVS régis,poftregnumfu-feeptum natus,fuccedet patri in regno, non pri* mogenitus ante illud:ut Baro à Taufenberg ue« nuftè deelarat titlt; xiiij. circafinem libri j^ Feud* Spiegelius. PRIMORES ,prooptimatib.Modeftinus, Igitur.ait, adhibitus hçredibus amp;nbsp;primoribus ci uitatis difpiciédum cffe,amp; c.ad fin.l.legatum. ff. de Vfu amp;nbsp;ufufruftu. Sp. PRÏN CEP S,eft Lexanimatain terris.Aut. de ConfuI.fub fin.amp; Auth.Quibiis mod. nat.ef-fic.legit.folütufqi Legibus traditur,hoccft,nullt; Ia iuris pofitiui folcnnitate aréfatur. Verum illis quae ex iure Diuino amp;nbsp;Natural! placucrunt, liga tur,BaId.l.final.C.de Leg. Magiftratus ueró mu nicipales, fuis legibus quç uulgô Statuta uocan tur,Iigarï,reflècenfuitBartolus, quod amp;ipf) de populo fint,amp; tantum elcftione temporsria eli-guntur Decuriones. Salomonius pulchrê tra* datPrincipis cum prærogatiuam, turn potefta-tem, in Commentarijs quos fcripfit in Tradat. de Leg. PRlNCEPS,id eftjmperator. ff. de Cóftit. Princip. pertot. P RIN CEP S dcIidi,apudPaul. in 1. in hoe iudicium.ff.de Scruo corrup. PRINCEPS iuftus,exdiuina etiam Lege qui expopuli eófenfu régnât: qui illis inuitis do minatür,Tyrannus. autor Alciatus de Verborü fignific.Spiegclius. PRINCIPEM ciuitatis,interpretaturMo* deftin.Magiftratum,in l.fpadonem. $.fi ciuitatis Princeps.de Excuf.tut Sp. PR IN CIPE Spraecipuèapüd Hifpanos,ap pellantur Regum primOgeniti , regnum mor-tuo patre adepturi. Conftat amp;nbsp;noftrates Philip-pum CsefarisMaximiliani Fil.uocalTe Printzf»» Spiegelius. PRINCIP ALBS uiri,proprimîsamp;præci-L 2 puis |
|
puis apüd Póp.l tj.de Orig.iur.Dicitur amp;prin-cip.de,quod principis eft, ut eodein telle ibid.$. nouilsiiné,principalis cóllitutio,id eft, ut quod ipfc princeps conllituit, pro lege feructur. item principalis prouidentia.l.fi adrogator.ff.de Adopt. amp;nbsp;fubllantiuè principales,de quibus fit mé-tio in pofter.lib.Codic. Sp. PRiNCiPALiiuel pontificali autoritäre có pelli.apud Papin.m fin.l.hsereditas.de Petit.bj» red.Spieg. PRIN CiPALITER.modóprocoutprin-cipein dccet, modopræcipuè fignificat, de quo Bartol.in l.ainbitiolj.ff.de Decret.ab ordin.tac. P RIN CI PlVM,initiumalicuiusrei.Caius: Et clt;rtê,inquit,cuiufqi rei potifsima pars princi pium ell l.j.de Orig.iur. Referturadnumcrum, icmpus,amp; fundamentum.Vide bart.inl.ij.ffde Furt.Spieg. P RI N CI P I A in Caftris dicebantur, quibus Principes callra metabantur.hoc ell, ubi in acie milites principes dabant. Martian. de Re inilir. 1.officium. Officium,inquit.tnbunorfi, cllprin-cipijs frequenter intereffe. Nebr. PRIOR fententia,propoticre.l. Claudius, ff.Qui pot.inpig.hab. cum fimil. PRIORES creditores.VideC.de His qui in prior.crcd.loc fue.per tot. amp;nbsp;l.fi prior, ff. iHo tit. cum fimil. p RIVAT A criminaquot;quæfint,uideff. de Pria uat.deliél. pertot. P R1V A T V S eft,hoc eft.iurifdiélionc caret, l.iij. ff. de Offic. præfid.cum fimil.apudAiberie. P RIV A T V S contraélus,qui nonrefpicitu-tilitatem publicam.l.omnes profugi.C.dc Agri* fiol.amp; cenfit.lib. xj. P Rl V A T A iudicia modo ciuilia, modo pe-cuniaria accipimus. C. deludic.l.amp;in priuatis. amp;nbsp;l.de fide. C. de Falfis. P R J V A T V S locus quis fit.exponit lurifcôa fult.in l.ij.f.Prætorait.ff.de Rclig. PRIVATIM, interdum pro co quod uulgô dicitur,particulariter,uelinparticulari, uelfpe-cialiter. « p RIV A T V M ius.Vide,Ius priuatüm. PRIVIGNVS,exmaritouxoris natusfili« us, antequam cum ilia contraxit. Sic Priuigna, uxoris filia ante contradum cum marito matri-monium. PRIVILEGIVM funérarium apud Sccuo lam in 1.fin.ff.de Sumptibus fun. PRIVILEGIV M,eft lus fingulare.Quia ue teres priua dixerunt, quæ nos fingula dicimus. Sicut amp;nbsp;VlpSi cert.pet.Singularia,inquit,quae-dam præcepta funt, circa pecuniam creditam. quafi dicat,extra communes iuris rcgulàs,qu3éz dam peculiariter obtinentin contraélu mutui. Verbum tarnen Priuilegium, quod amp;nbsp;antiquius ell.dicitur quafi priuata Lex: quæ cum diuerfos habeat effedus, diuerfis etiam appellationibuJ nuncupari potell,re interim cadem manente. Nee enim alitcr,ut facundus lurifperitusOidert dorpius ail, differt priuilegium à pnuilcgio, quimlex generaliter à Legs rppcialiter.nttp * latiùs prolequiturlib.cadere fingulariterkflt;' pto:quounus omnium priuilegiariam rem crudité expedit. Nam Doloresnollri hancopU-mam Legum pattern obiter attingunt. Diftiu-guuntenim inter Priuilegia,Refcripta, Induira, Difpenfationes, Bénéficia, amp;nbsp;alia id genus,de-feribuntque frigidifsimé. Sed unde fintifta,* quorfum pertincant, non expediunt, utidema-it. Spiegclius. |
PRlVlbEGIARIVSis appellatur,cuiptl' uilegium aliquod eft conceffum. Male,Priuils' giatus.Sicut Beneficiarius,nó Beneficiatus. Va de milites Beneficiahj.qui uacabant officio.’'' pianus de Priuil.credit.l. fi uentri. QuorumpC' cunia,ait, ad creditores priuilegiarios perueflit. Idem de Pad.l.refcriptum. An priuilegiarijs.iO' quit.abfentibushæcpadionoceat. Itemdi^ Quod cumeo qui in alien.pot.l.redanbic,rede diceiur, occupancis mcliorem effecóditione®i nifi quis priuilcgiarius ueniat, Nebr. P R1V A T1 futuri funt, pro co quod eft.i»' perium,adminiftrationem, officium déponent in l.eum qui.ff.de lurifdid.om. iud. Hincamp;pr'' uati didi, qui no funguntur aliqixipublico w“' nlt;re,cui dignitas adfir. Sp. P RIV S,gu^modis fumatur,Bart. docd'® prima Cooftit^.paulo poll à prindpio. PROASTIA(fic cnim fcribendum,feno’’ Proauftia,apud Inftin.in Autbent.de Aliénât^ emphyt §.j amp;nbsp;de Reftir.fideicom.Coll.ix.)ö''f' cis oicuntur fuburbana, quæ pulcherrimécon ta à domino, non tam utilitatis, quàmuolup“' tis caufa habenlur.Lcge Alciatum capiiiji'^''} Parerg.Spiega nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. PR 0,præpofitio,Vlpianus in l.iij. dePo»®' Item Pomponius, ait, appellationenurus amp;g'' ncri, foeeri amp;nbsp;focrus, amp;nbsp;ulteriores, quibusPro præpofitio foletaccedere,contrncriait. Sp. PRO aliquo ftarc,dcfcndcre aliquem.8cp^' tesalicuius tueri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. PRO debitoribus, amp;nbsp;Proj5ter debitoresW' uere,differunt. Pro namqi adfinalcm: Prop'^f uerô,ad impulfiuam caufantrcfertur.l.dominé* Siicbo.ff.de Pecul.leg.tametfi pro renata,quaii doqi proximam ,uel,remotain caufam denote- PRO eoac,uel pro co atq^legitur, pro italic période ut. Vip. Siquisexteftibus noméfu'quot;'* non adfcripferit, pro eoeft,acfiadhibitusnß'^ effet.Idem, pro eo habendum, atqi fi nullo'^ fadum eflet. Sp. PRO hærede pofsidere, uno modofign^ Titulum:quales lunt,Pro emptore, pro Legate, jP Dcrelido, fubaudi,pofsidere,amp;fimiles. Alio ueró modo non etiam,fed praetextum tituiitan' tum,atque adeó titulum ementitum: qualein habet prædo, raptor, amp;nbsp;is qui pofsidetpropof. feffore, hoc cd, qui iullam poffefsionis fus can-fam non habet, iuxta diftindionem Glcff Rub. de Vfucap.prohæred.Item pro hæredepofsi-dere uidetur,qui putat fe hseredem effe.Inftitut. de interdic.§.Quorum bonorum. Quemadmo. dum Ôcis propoffefforc pofsidei,qui nulle iu- |
|
A N TÄ rerem bæreditariam.uel etiam totam hæfeditax tem feiens ad le non pertinere,pofsidet.Inftitu» ton. de Interdict. Vide Oldendorpium in ele-gsniiintrodudorioclaf.iij.ut cognofcas omnes terè Doctores lapfos cfTe circa ticulum, Pro lise» rede.Spieg. PRO parteuirili,inl.fifocer.fubfinem, amp;ibi Gloff.ff.Solut.matr. Item pro uiriii portione,fa* miliare lurecoss.Sp. PRO focioaftio.Vide,Aétioprofocio. PRO fuu,eltgeneralis titulus.cumdomini* um nobis acquiri putamus, amp;nbsp;ex ea caufa pofsi-demus, ex qua acquiri folet,fiue iure Gentium, due iure Ciuili. Qua ratione Se ante ufucapioné cenfecurquisprofuopofsidere.Comprehendit enimhic titulus generaliter omnes dominij ac* qairendicaufastutquocies dicorem meamelTe, necaddocaufamfpecialem,uideor omnes cau-fasdicere. Concurritetiamcumtitulo fpeciali. Nam ex caufa emptionis, amp;nbsp;pro emptore,Se pro fuopolsideo. Idem in re legata, uel donata, uel alijs quibufeunque modis légitimé tradita.l.j.ff. Ptofuo,l, pofsideriautem. §. genera poffefsio-num.ff.de Acquir. poff. S p. PRÓ tribunal!,hoe ell,iudice fedente cogno fcitordinariu8,nóautem delegatus iudex, not. in l.qui tribunali.ff.de Re iud.item pro tribuna-licognofeere.effferuato iuris ordine, Se non de piano ius reddere. ut fatis Marcelli ucrba innu-untinl.j.ÿ.abolitio.ad S.C.Torpil. Sp. PROB ABiLB eft,quemadmodumAriftot docet,quod uel omnibus uidetur, uel plurimis, 'ttlfapientibus, hilque uel omnibus, uel pluri. *’'15,uclfpeCtatis probatifque. SicàRodolpho ''t’turlib. ij. de Inuen. Veruntainen non prius ®d probabile confugiendum eft, quam ubi ne-®'ffirium,id eft,ratio amp;nbsp;Lex defecerit. Vide Sa-P®oniuniin§,Rcfponfa.Infti tutionib.de lufti-« tiamp;iuff, . ^’^^OBARB,prolaudare,inl.j-fF. Quipot-itl P’gnor.bab. , P ROB ARfi,efficere,ut probum,redumque tu icetur id quod quis facit,uel dicit.Bud. P R 0 B A RH item,pro rem experiri amp;nbsp;tenta-re.ut,Amicosprobato. Sp. P R 0 B A T10, eft demonftratio quaedam fa Ctorum^idiftorumqi in caufis apud iudicem con trouerfis. Nam cum aduerfario alTertionibus a-doris contradieen tc,res fiat dubia, opus eft ex-ternis return adminiculis, per quç ueritas appre hendatununde Probationem fadi uocamus. PROBAT I O,manifefta eft confefsio.l.non mtelligitur.J. tacita.ff.de lur.fifci. Sp. PROBATIONXS autem,iuxtaufuminfo-* tutununc receptum,duofuntcapita:altcru ple-’’®*tiuftæ,alterum femiplense. PRObatiO plenaeft,qu® tantamfidem racit,qujf,(ggj ditfiniendam côtrouerfiam fuf-ficit. Dehuius fpeciebus non fatis conuenit in« ter Dodores iuris. Tu uide Oldendorp, PR0BATIo femiplenadicitur, perquam return geftarum fides aliquafitbonouiro,hoc lt;ft.iudici;non tarnen tanta,ut iure pofsit moue-reeum adferedam in banc partem fen tentiam. Huius fpecies quatuor,ut prioris fex,Oldendor pius refert.Spieg. |
PROBATIO probata,Bald.in I.j.poft prin* cip.C.Quan.Fifc. uel priuat. dicitur ca quae fcri-ptisprobatur. Sp. PROB ATI ONES de domo.l.pen.deTeft bus,uocantur non tarn fufpedæ,quôd domefti« ci teftes non recipiantur,qudm confefsiones, amp;nbsp;ipfius accufati rationes; cum quis proprio ore conuincitur,ac à fuo, quod dicitur, gladio iugu-latur.Ex Alciato.Sp. PROBATIONES luccclarioresrequiri, 1. fin. C. de Probat, hyperbolicè didum, indicaui in didione,Hyperbole. Sp. PRO BI,uelutprohibi, qüifeâdelinquendo prohibent.lmprobi, qui fc nó prohibent. Feftus eftautor. Spieg. P R O B R V M,pro crimirie ipfo quandoq; fu-mitur. Sedquiaexhuiufmodi delidis ignomi-nia oritur,folentq; ea à cóuiciantibus obijci,fre-quentiorufus obtinuit,utproigrtominia,conui cijfq; accipiatur;ficut amp;nbsp;Opprobrium, quod nil aliud eft,quàm obiedû probrum. Alc. de Verbo rum fignificat. PRO CEDBRE in caufa,de plano, fumm#« rié, fincftrepitu amp;nbsp;figura iudicij : quid hæefibi uerbauelint,declaratSpeculatortit.de Inquifit. J.iij.uerf.qin ergo. Sp. PRO CEDBRE ftipëndla militibus, quod uulgo dicitur,currere. PROCEDENTE tempore, pro co quod di cimus,fucccffu temporis. PROCESSVM pro audibus PomponiuS ufurpaffe uidetur in princ.l.ij. de Orig.iur.fic nu mero plurali apud Ciceronem in Bruto legi ob feruatumeft. PROCESSVS iudiciarius,compleditur 0« mnia quæ ada funt ad Tribunal. Qua de re latins Bart.amp; Dodores in Rub. C. de in lus uocan. Spiegelius. PROCESSVS uiri.pro progreffu, quem fa cit in honoribusadipifcendis,apudlurifconf.in l.nam amp;nbsp;Impcrator.ff.de Donatint.uir.Sc uxor. QucmadmodumSucton.dixit,Proceffumhabc re in literi$,pro Facere progreffum. Sp, PROCESSVS .Lege.Uonarcad proceffus. PROCHlROS uocant cos fcribas, qui ma-nu expediti funt. Et Meloptochiri, exercitio amp;nbsp;cura prompti. Annotât Aiciat. adl. peculiari. C. de Prox.facr.fcrin.lib.xij. Sp, PROCINCTVM teftamétum didum eft, quod fiebat in ipfa militum expeditione, dó prç cindi iam erant,amp; expediti ad bellum, cuius du biam fciebâtaleam.Vigl,Inftitutionib,deTefta ment, ord, PRO CLAMAREinlibertaté, Sicutdotni-ni amp;nbsp;alij quempiâ pctunt in feruituté, fie contrà cæteriqs petunt fc ipfos, aut petuntur ab alijs in libertatem.Vlp inl.j.amp;iij.Paul.inI.ij.ff. deLibe ral.cauf, Inde proclamare in libertatem eleganter dicitur in l.igiturfcicndum.infin,ff. Ibidem, amp;nbsp;in Tit.ff.tiuib,ad libert.proclam.non licet. L j PRO- |
P ANTE R
|
PRO CON S VLATVS.Proconfulis digni tas.qux fuit spud Ro*iiaD.in nfu frequens.maxi miq} fpledons ; donee temporis interuaUo poll Adnanum lmp.amp; ordo amp;nbsp;honor Proconlulares dcfierc.Siquidem M Antonius imp.prouincias pro belli necefsitate muiauit.Sp. P RO C O N S VL-Alexander Neapolit.Iibro îj.cap.xvij.latè explicat.quæ fit potclîas Procó-fulis, qu'lue erant Proconfules ; de an idem iuris quod Confules haberent, ob(eruauit: quód ubi finito magillratu annuo,quuinnon expediret, Conlulcm prouinciadecederc:illi,ne fine hono fe eiret,imperiü fæpe prorogabatur,uteam pro' uinciam procontul,nonutConfui admimlfra^ ret. Quantum autem ex Cicerone amp;nbsp;Liuio colli gimus.conftitutü crat: ut qui priore anno Con-lui fülltet,in fequentiprocólul effet,quiprouln-ciam fortitus, pari Conlulibus impcriq in earn mittebatur.Vide VIp. amp;nbsp;Martian, de Offic.pro-conl.Nec ignorandum.quod Baptiffa Egnatius monuit.non paruum elle corum lapfum, qui rectum bumfee nominiscafum.amp;huicfimilium uitiant, Siquidem hæc omnia, procon(ule,pro» prætore, proquæftore, reéfo cafo dicenda lunt: quod ex Salultij ledione,amp; diui Auguifini auto mate probat.Sp, PRO C KE A RE,liberis opera darc.l j.ff.So-Jut.matr.Procreatio liberorum.l,j.§. ius natura« le.ff.de Iuftit.amp; iur. PROCVBITÖRES , qui noélü euftodiæ caufa, antecaftra excubabant,cum caftrahorti-Um m propinquo effent. exFcIlo Valtur. P R O C VR ATÖ R.VIp.autorc cli, quialie-nanegotiamadatodomini adminiftrat. Procu-ratoritaq; Cæfaris,qui res imperatorias procu-r«bat.de quo eft tit.lib.j. ff ubi Vlpian. ait. Quae aéla amp;nbsp;gefta funt à procuratore CçfariSjfic ab eo comprobari,ac fi à Cæiare geftaeffent. Nebnff. Diuiditür autem procurator,in defenforem amp;nbsp;procuratorem. Delen fortft rei conuenti,Procu ratoracloris. Tametfi Defenlor etiam appelle-tur ipGus Aéloris procurator, qui fpecificû man datum non habet.I. feruum quoqi. §. ait praetor. dcPiocurat.Sp. PROCVRATOR eft, cuipermandatüeau fa permitiitur.Cognitor eft,cui fine madato eau fam fuam agendam,praEfens,præfente iudice,lp tigatoriniungit.Sp. PROCVRATOR Cæfaris didus, quód ab eo ada,gertaqi fie comprobantur, ac fi à Cæfare gefta efsét. Nam Claudius à Senatu impetrauit, üt quç fui procuratores ftatuiffent.eandem uim baberent, ac fi ipfe ftatuiffet: fi tarnen uenditio-nis,uel tranfaftionis,uel donationis caufa, qua» fi rem propriam tradant, nihil agant. Non enim alieoare rem Cæfaris, inuito Principe licet, fed diligenter gerere cómiffum'.Eftautem procura» loris officium, rationes omnium redituum, qui ad Cçfarem fpeélarcnt,procurare diligenter, cü facilitate definiendi,amp;: acquirendi,rion alienan-di,amp; diftrahendi.Aftipulatur Alciatus I.j.de Of-fic. procurât. Cæf. lo. Pyrrhus Artglobermæus (de quo extat elogium percclebre Alciaticum) .1 |
mohuif,procuratorem Cæfaris.proMcfproÇO' ratore,amp; hunc pro ilio,h'equétei ufuipari.Spie* gehos. PROCVRATOR inuitusnó foletdari: m-uitpln accipere de bemus,Vlp.ait, non cum tantum qui contradicit,uerùm eum quoqfqOi con» fenfiffenon probstur. Sp. PROCVRATOR totorum bonorum, qu« alienate potcft,Modeftinus docet in 1 «procurator, ff. de Procurât, PRO DERB fidéjiiireiuradononftare.Bud, P R O D B R B Lege » deftituere. Vip. ad Dg. lul. de Adult. Legern prodidiffediciturobhoc, quódadulterij acculatiönem aggreffus,accufa-re deftitit. Sp. PRODiGERB pró eófumere. Modeftinus, Quod, inquit,intra dies proximosprodigatur. de Offic.Praefid.l. plebifcito. Sp. P R O DIGI àfiinohs hocdiftat:quódfuriolt; fis fimulatqj incœperintfurere,moxipfo iu«S' gnati fint curatores’. Prodigis aurem nó fintpfl-us curatores quàm ipfis à ludice bonis fitintef diftum. Vide Baronem à Tautenberg tit. vii} Progymnaf.l'or Sp. P R O D1G1V M appellatumeft.quafiporto» dicium:quód porró drcat.porrófignificet.amp;di quid futurum effeportendat. Autordiausdu-guft.Traft.xvj in loan. Aliter tarnen Alciat.ut*’* pràin diél'onc,Oftentum.Sp. PRODVCBRE in indicium, uocare, «I cogere. PRODVCTIO. Lege, Inftrumentumlit'’- P R O F B C T A res à me ad te etiaro tune ui’ detur,fi uel à debitore mco acccperis.uelpec“' niam meam apud te habeas,amp; conueneritutt»’ que cafu,ut mutuum effet.l.fingularia.ff Si cerf-pet. Spiegelius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, P R OFB R RE.IurifcofuItiseft.quoduolgC producerc dicitur, id eft, apud ada deponerc. Producete autem de teftibus, non de litis iofir® mentis dici débet.autorBudæus in Annoi pf'® ribus.Spiegelius. PROFESSORES iuris, comunisinterpf® tatiorecipit,eos dici DoéboTcs,quipublicèle' giint,amp; qui bus auditores dant opçrain. AlciaW uidetur etiam hoc nomine poffe intelligi luff cossqui à principioadibantur.utconfibjfuiC' ratoribus amp;nbsp;aduocatis copiam facerent; icq“'“ iuris effet in totonegotio.differeretur.l.ij.^®' uius.ff.de Orig. iur, Sp. PROFEST! dies. Hi quintuplicesereut^^' lij fafti dicebantur,in quibus prætori licebatfo-lennia hæcueiba fari,Do,Dico Addico.AlijtO» mitiales, quibus cum populo redè agebatur-A» lij cóperendini, quibus uadimonium dicerep« mittebatur,hoccft,fponfioncm deccrncreiudi» ciofifti. Alij ftati,quosiudicij caufacumbofte inftituebant. Alij prçliares,quibus repetereres» uel laceffere hoftem licebat.Sp. PROFICERB, prodeffe. Vlpianus 1. üj. de lureiurand. Matris igitur iufiurandum partul nori proficiet, nee nocebit, amp;nbsp;fi mater deiulerit. PRO- |
P À NTS K
|
PR onciSClTVR pecunia. Paul. in 1. ij. dtReb.credit. Item mutuum,ait,non poteftef-ie ,nifi proficifcatur pecunia, hoc cft, transfeta-tûradaccipiendum.Sp. PRöFiTEORtenon teneri: tale paaü non ’“perfonam dirigitur, fed cum generale fit,lo^ cuminterhæredes quoqs litigantes habebit, ut äit Papinianus in l.tale padum-ffide Pad.Sp. P ROK ITB RI,cum agitur in re militari, uo-caturdarehomen: cum in æftimandis facultatif bus amp;nbsp;expédendo numero-capitum, appellatur cenfus.Sicenim VIp. uitiapriorü cenfuuip edi-•i$ nouis profefsionib.euanefcüt.ljj.de Cenfib. Proinde magiftratus céfet,populus profitetur, utaitEraf. Elfitêprotiteri publicé. amp;apudada aliquid ultró denunciare. ueluti cum profitetur ^uis merces,ne in ucéligali, ut Rhénan.annotat inTertullian.pendundo rcipub.fraus fiat.Vnde Jnercesimproteiras,quarum nomine nullum ue Öigal folutum eft,accipimus,amp; à Martiano l.ul. dePublic.improfelTus feruus dicitur ltem profi tebantur filios natos fibi apud ada ueteres.quae restumfacilem®iatis faciebat probationem.In hucfenfumeleganterdixit Seneca,Profiteri aes alienam. ld quod câdidati facere cogebantur amp;nbsp;rei.de Beneficijs lib.vj.Sp. PR0FVGiVM.Vidc,Perfugiümi PRO F VG vs.inquit Seruius, propriè dici-tur,quiproculafuisfedibus uagatur, quafi por-ró fugatus.Multi tarnen Zaroto exquifitè dodo uiro telle, ita definiunt, ut profugos effe dicant ''«OS,qui exclufi necefsitate, de fuis fedib. adhuc ^agantur,amp; fimulac inuenerint fedes,nó dican« *'irprofugi,red exuIes.Sed utrüqi falfum eft. Na ^ptofugus ledus eft, qui iafedes locauir, ut in biUcano.Profugiqi agente uetufta Gallorü CeU *®inifcêtesnomê Hiberis: amp;nbsp;Exules qui adhuc quot;agantur. ut in Saluftio ; Qui nullo certo exilio uagabantur'.adeó exilium eft ipfa uagatio. Sp. PR 0 GN AT VS,pronatus,apudIuftinianü § ij.lnrti.deHçred.ab inteft.Vnderidiculum eft ijs,qui Latinè fciüt,Prognatus,amp; Abnepos funt idem.Sunt itaqi prognati,liberi, Sp. PRO G o NI.Lege, Epigoni, P RO HED Ri,dicebatur quafi Prçfides,ma^ giftratus quidam primi fubfellij, quibus exteri omnes fedédiloco cedebant. Bud, in Annot.ad tit.de 0ffic.Præfeft.Præt. PRO hærede po(sidet,qui putat fe hxredem erte,utaitVlp.ff, de Petit, hxred. P R 0 HIB ERs iniuria tenuiores, dixit Cice rolibr. ij. Offic. conftruens uerbum prohibere, «um ablatiuo fignificante pafsioné, cótra quàm fuletpicrunque fieri : cum dicimus, Prohibitus ®«««ffu, eolloquio, amorc: id eft, ne accederem, r’ecolloquerer,neamarem. Hic uerö iniuria fi-gtiificateam,qux accipitur, non quç infertur: amp;nbsp;cftfenfas, ut caueret, ne afficerentur iniuria te* nuiores.quod amp;noftrx Leges fubinde prxcipi unt. Vide§.fin. 1. necquiequam eft. ff. de Offic. Proconf.cumfiinilib. Sp. PROlECTVM.Iabolenusxdiumeam partem uocat,qa^ ita prouchicur,ut amp;nbsp;nufquain rc-quicfcat.ut funt ineniana,amp; fuggrundia. Vide Immiffum. |
PRO UETARII, in plebeRomana pauperri mi crant,qui neq; amplius quàm mille amp;nbsp;quin-gentûm æris in céfum deferebant. Qui ueró nul lo, aut perquàm paruo ærc cenfebantur, Capitc cenfi uocabantur.Bud.inl.ult.de Pignor-adio; PROLïXVM diploma.Lege,Verbofum. PROLYT AH,autoreIurt.in Proœm; ff.dicé' bantur fcholares, qui in quintum iam annum iu ri Ciuili operam dederunt: ficut Lytx, qui qua» tuor.Nebriff. PKOMBRCALES ueftes, peculiariter illx funtqux in ufu fucrunt; ueneütqs poftprimam gratiam coloris attritu deperditam. Sp. PROMekcalia dicuntur,quxutdiuen-danturpluris,fueruntcmpta. Paul. Qjiód fi res, ait,in quibus impenfç fadç funt,fuerint promer cales : tales impenfæ non uoluptariæ, fed utiles funt.l.quód fi.ff.de Impenf.in rebus dot. Nebrifi Sane hoc uocabulum didio uniuerfälis hon eft; fed ilia tantû,Baptift Pio tefte, Promercalia nû» cupantur,quçreféruatis his quçadufumannu-um amp;nbsp;proprium pertinent, tanquam fuperatia; ex mobilibus paterfamiliasuedit.Lege c.xciiij. Annot. poftcr. AftipulaturRhodig.in fin.cap.Xj lib.xxviij.ubi ait.hromercalc in uenalium ratio nedici, quod extra domefticum ufum rcdurt-dans, uenui proponitur.Sp. PROMBRCIVM ,apud Paul, in l. extera.J; fed etfi quis.de Legj. quia, inquit, hi quOqs non promercij caufaid habereht. Sp. PROMIS SIO dcferta,apud Vlp.inl.fedSc fi quis.$.quçfitum Si quis caut.Videtur,ait Ale. nouusloquendi modus,ut de(erta promifsio di catur:quianon obferuatur,cum I.feq. Cohtépta reélius appeHetur:quare fortè legendum,Defer ta,8c proexpreffa amp;nbsp;fpcciali intelligendum. Sp. PROMI SSI O,ftipulatioetiam eft.lj. C.de Vfur.annotAlc.de Verb. fig. Sp. PRO MITTERS,rem haberelicere, amp;Proi mitterc non mouere, uel faccre controuerfiam, paria funt,perl.ftipulatio ifta.in prin.Sc §.fi quis forté.ff.de Verb.obli.Obfcruandum, quod uer» bum promifsi redadum in inftrumentuih, intel ligiturper ftipulationem,amp; non pernudam có-uentionem.l.fciendum. ff. de Verb. oblig.Sp. PROMNESTRIA. Vide infra, Proxèî' netria. -^ PRO.MPTVARiVM.cellaeftinquamiepo nuntur edulia,qux ad ufus cotidiahos coparata funt.In hoc à Penariodiftans ,in quod quxlon» gioris ufus font conduntur. Paul, de Pen. leg. L nam quod.Si cui qux in promptuario funt,lega’ ta funt.Hinc Promus, difpenfatOr. Omnia à pro mendo dida. Nebr. PROMVLSID ARlVM,poculum eft mill» fo bibendo aptum.Pompon, de Aur. amp;nbsp;arg. leg. l.Etfi fcutcllas,inquit,amp; promulfidaria contine» ri,rèpofitoria quoq; continebuntur.Sp. PRO NEP O S,cftfiliusncpotis. Proneptis, filianeptis. PRO N VB A, quxnuptijs celebrandispris- L 4 eft |
|
P ANET R eft ex parte uxoris:ficut Aufpex, ex parte uiri. PRONVBVS annulus dicitUr, quo fponfse digitum air oppignorare confueuit.Sp. PRONVRVS,nepotisuxor. 1. nonfacilè.§. nomina ueró.ff.de Gradib. Sp. PRONVNCIARS.propriè dicitur,quod uiua uoce,amp; memoriterprofcrimusificut Reci* tare,quod ex fcripto. Statuere ueró dicitur etia, qui generaliter afiquid conftituit.ut cum Lex in uniuerfuin fancitur.Hincq; cft,quód Leges municipales uulgó Statuta appellentur.Vidc Alcia turn in Cotnment.de Verb.fign.Pronünciare e-tiam in alio fignificatu, cft uerbum iuris» pro eo quod eft,cxprefsê,amp; nominatim prædiccre,prç fariq; ex bonafide»in rebus contrahendis.Vlpia nus in l.j.de Ædilit.edid.fæpe in eaftgnificatio' neufus eft.amp;in l.quódfinolit.Qui macipiauen dunt, nationem cuiufq; in uenditione pronun-ciare debent. Vfus eft amp;nbsp;Scæuola in tit. de Eui-ftion. Hoc etiam nuncupatedicitur. VideBu-d«utn in Annot.prior. Sp. PROPAGARI arbitria,hoc eft, in alios traf ferri, prohibetur reélifsimê 1. nó diftinguemus. fF.de Recept.arbitr.Adi Old.in Copia. Sp. PROP AT RVV S,frater eft proaui:ficut Ab-patruus, frater abaui. p R O PB,pro quafi ferè, in 11. per Albcricura indicatis. P R O P E furtum, eftinficiatio. I. inficiando. ff. de Furt. PROPIN Q.VI,id eft,affinis nomine,qui ue niant,docet Bart.in Lfin.C, de Verborum figni-ficat. Spieg. P ROPiN q,Vi fines,amp;antiqui.C.Fin.regü. l.j.Albericus. P R O P O L A,negociator, qui merces minons prçemit,ut poftea pluris uendat.Bud.Propo las fcité circumforaneos appellauit in Cummo do Antonino Lampridius.Sp. PROPONBRE autoris eft,Opponererei. text.finginl.j.C.delurifd.omn.iud.Sp. PROPONBRE edido fraudem, id eft,aperi re,amp;manifeftum facere. PRO P O RTIO. Paul, ad Leg. Aquil.Danda eft mihi, ait, ad exemplum Legis Aquiliæ adio in eum pro proportione ufusfrudus. Eft autem proportio, duarum return quatenusadquanti-tatem pertinet, inuicem fada Comparatio. Sp. PROPOSITVM, quod méte ftatutum eft, amp;nbsp;qoæ intentio hominis dicitur, VideGlolT. in l.rerpiciendum.§.pen.ff. de Pig. Vocabulum eft mimibarbarû: ut multis minus dodis,ut ineptê amp;nbsp;ridiculéin loquendo fuperftitiofis pené uide tur.Spiegelius. PRO PRIA caufa dicitur, utdocetVlp.ini. j.§. in propria. ff. Quando appcll.fit.cuius com-moduin,ucl incommodumadaliqué priuatim fpedat. Quae ueró res propria fit,Gloff.exponit in l.fœnerator.ff.de Naut.fœn.Sp. PROP RA E T O R, qui cum autoritäre præto ria aliquó mittitur: nonautem,qui pro Praetore prouinciam tenet. Sp. |
PROPRIETATEM quidâputantidemef-fe,quod dominiumtquam in apicibus magnaifl ter ea fit differentia, ut Dodores traduntinl.ö quis.§. differentia.fEde Acquir.poffeff Sp. PROPRIETATEM Caiusappellat,idq“ cft dominiü diredum in l.fi. de Superfic.Habtt nanq; Superficiarius amp;nbsp;ufumfrudü, amp;propri«-tatem,fubaudi, ipfius dominij utilis : Direftum ueró dominium non habet. Sp. PROPKIBTATIS nudx nomine, nullus frudus continetur.l.uideamus.ff.de Vfuris.Sp. PROPRIETARI VS.Vlp.deDoloinl.Ete-legantcr.J. fi feruum. Si fetuum ufuarium.ait, proprietarius occidcrit.Legis Aquiliæadioni, amp;nbsp;ad exhibendü id accedit, fi pofsidens propri« tafiusoccidit.Sp. P RO PRIVM id cuiufq; dicitur, quodnóeft cum alijs commune: amp;nbsp;quamuis quodcoining ne crt,noftrum dicere ufurpcmus,non taiuéq« cómune eft,dicere ualemus proprium. PlusqW dem cft proprium,qudm roeum,uelnolfruni.il-lud excluditcommunionem,hoc adimnit.Pro-prium,amp;fuum®quipollere,Albcricrefertindi' dione,Suum. Sp. PROPRIO iure plus fibi datum iri debert, uide Papyrium in 1.impcratores.ff.de Ser.prïd ruft.Spieg. PR O PRI VS hoino.NeqiuerómirabenV'’ quit Old. fummo præditus iudicio uir, quo®®' do libcr homo poisit grauare perfonæfuæüb'f tatem,ut faciat fe hominem alicuiusquodâmO' do proprium. Nam quate id non liceat^cuoli® poffent liberi homines pati utuédcréturinpiï* duram amp;intolerabilé feruitutemad participé® dumprecium.§.ult.Inft.de lur.perf. Sp. P R O P RIV S, comparatiué, in leg. qui feW-in alieno.ff.de Vfur. Sp. P R O P T B R res uniuerfas, quae mihi cumff* trc meo patruo ueftto communes funt, qu^^ ftimationis conftiterit effe uniucrfas,duoniil® aurcorum fidei ueftrç cómitto,uti pro porti«'’® ueftra mille aureos à LucretioPacato patruo’'® ftro accipiatis. Scæuola fenfum indicat l.fi.n-’’® Legat, ij. Sp. PROP VDIVM,rempudendam fignificat-PRO QVAES ToR.qui Quæftoriaautorit! te accepta,mittitur in aliquam regionem. PRO roftris,fchemacft,Old.tefte,feufigui! loquendi,aprotrito ferm one, ornatus gratia ƒ nihil mutata:ficut dicimus pro curiaprofcenUl* Nam pro, fignificat ante ucl in,ut^p roftris,!’«® eft,ante roftra, uel m roftris ; fcilicct appell’'j'^ ne duéfa ab eo,quod cft in loco,ad ipfumloW^ pen.de Iuft.amp;Iur. Quære amp;nbsp;Roftra. Sp. P R O R A, ea pars nauis cft, quæ in appeUédo percutitlittus. Puppis honeftior nauis pars eft, in quafedet qui clauü régit. Habentnautçfing# lis diftributa munia:quorû prçcipuafunt,Prore tç,amp;Gubernatores.Vlp.in l.j.Nautç,caup.ûab. nauis magiftros uocat.Prora Gra:cauoxeft,cui parti qui præfidet,'w/«flt;n'r;amp; w^w/awillis appella tur.Vide Annot.Bud.ad l.j.de Arbitr.Sp. PRORETA eft, qui proræ nauis præfeôus eft : quemadmodum Gubernator, qui puppi. anuotauit |
V A « ' «nhotaultBud.în l.j.de Arbitr. Græcé Tri'ViAt Sc ®’j’wf«T(f,Spieg.
PROROGAREin ediélo prçtoris, modo eft adlibramentum proprium redigereJ.j.ff.deVia public, modo immundum tollere (RdHwit«) figni licat.l j ff.deRiuis In iudicijs pro diluerc crime, 8tfecxcufareufurpatur,l.is qui reus.ff. de Publ. iudic.cumfiinilib, Sp.
PROko G ATI O fententiæ, dilatio promu! gandæ fententiæ.Vide Bart.in l.ij.§.fin.fE de lu-dic.amp;in 1.in rebus.§.j.ff.de Precario. Sp.
PRO S APlA,eftgenerislongitudo,fiuepro genies antiqua. Didio autem prilca, paru apud Ciceronem crebra Sp.
n/M»!r©-,id eft,fecundum propofitum. Vlp.in l.dcætate.ff.deinterrogat.aélion. fublat. Quod autem ait Prætor, Omnino non refpondiffe: po fteriores omnes fic acceperunt, ut omnino non refpondiffe uideatur: amp;nbsp;qui ad interrogatü non refpondit,id eft.æfjfU^-.Vide Alciatum lib. Dif punèbij. amp;nbsp;Eraf, explicantem paroemiam, Nihil «duerfum.Sp.
PROSCENIVM, locus ante feenam porte-ftu8,in quo puipitû erat,ludicris exercendis ac-commodatum, Virgil. Veteres ineût profcenia Judi.Tranqmljn Ner.Hos ludos fpedauit ex ƒ-feenij fïftigio.Meminit Sc Vitruuius lib. v. amp;nbsp;Vl pian.inl. de Pollicitation ib. ff. de Pollicitation. Probë faciet Statius Rufinus,fi opus profcenijs. Scena autem ipfa diéla eft,«»«’ 7^ «/«r, ab umbra. Alc.in I.quifquis equos.C.de Spcélaculis, li. xjt PRO S ClNDERB terrain,eftillam uertcre, tum primùm aratur.Paul.de Verb.figni.1. fylua.
^uualisjnquitjeftterraprofciffa.Nebr.
PRO S CRIBBRB.aliquid per fcripturamue ^aleproponere, Scpublicare. ut C. de Fid. inftr. ^de lur. haft, fifc.lib.x.l.ult.Item damnare amp;nbsp;re ^^R’reiVerlidnnf)quot; ^ignificatttraéló aB co, quod hi proprièproferibi dicuntur, ut Vlp. teftatur in 1. led amp;nbsp;fi pupillus.§.protcribere. de Inftit. action, quorûnomina claris literiSjUt de plano reétè le« gi pofsint.ante tabernam, uel ante eum locü, in quonegociatioexercetur.noninloco remoto, fed euidenti fcribuntur. Sp.
PRO SCRIPT! ONE 8 incurrere. l.ult. C. Quaeres uend.nópoff.Sunt autem profcriptio. nes,uenditiones bonorum, quas inuiti faciunt acreditoribusiniudiciouiéli Sp.
PRO SELYTV M quum audis in facra pagi na,intelligea gétilitijsritibus addiuina legem tralatumtranfcriptumqi. Meminitin Euange» bo Matth sus quoqi.
PROS 0 CBR, pater foceri. Vide lurifconf. deGradib.
PRO SPECTVS,8c Lumen quo diftent,ui* del.sedificia.8c 1. lumen. ff.de Seru.urban. prsd. SpiegeVius.
PROSTASI A ,præfefturæ cuiufdâ genus. Auxiliärem quoqi turmam fignificat.8c alia.Vi* de annot. Alc.in l.necproftafiæ.C.dc Muner.pa irim.Iib.x.
PROSTATES, modo præfidé,adiutorèm-ue in belle,autuicarium, aut defenforemfignifi
ru R
cat,in libpofter.C.Modô ex Suida.facfificulum altarib. præfidentem,Namamp; Proftafia, nonut uulgô legitur,protcfia,8c facerdotia. in eadem 1. deMuner.patrim.à Conftantino. Haloanderue terem leélionem non commutât, fed emendati-us ficlegit,Nec protoftafiæ, uel facerdotiæ, amp;Ci Spicgclius.
PKOSTITVTAB uicem fuftinere, Vlpian. eleganterdixit,pro eaquæpalàm fui corporis poteftatem facit,in l.paUm.de Ritunupt.Sp.
PRO TE G EN Dl ius eft, quando dedufto tcélo,tigna tu a, 8e id genus,alia materiam etiatn fupra uicini aream, fundumue fuppofitis fulcris protegerelicet.
pkotectvm .lureconf.ad Leg. Aquil.fi proteélum meü,inquit, quod fupra domü tuatn 8c nullo iure habeba,refcidiffes;poffe me tecum damni iniuriaagere,Proculus fcribit.Eftaütem proteftü,locus in domibus furreélus, unde fpe-étare licet.ab protegendo,id eft,porto tegendo, fiue teftum proijciédo:id enim Ciceropi in To-picis protegereeft.Sp.
PRO TEL ARE litem,pro protrahtre.l. pro-perandum. C. deludic.lutifperitos, 8c Fulgert-tium ufurpare hanc diétionem,annotauit Bapt. Pius,Spicg.
PRO TBRVI, qui petulâteraguhtjErfMeK/icf» 1.iij.de Ædil.edift.
P R O T ERV 1T A S ,inquit Calphumius, Terentij interpres in Heautont.leuior eft quædam contumelia,Procacitas maior,Petulantia maxi« ma. Spieg.
PRO TB STATlO,eft animinoftri déclara tio,iuris acquirêdi,uel conferuandi, uel danum dcpellendi caufa fada. Teftatio nomen genera« 1e eft, quoquo modo animi fui fententia quis de clarct. Specialiter uero eo nomine dicitur, quæ coram teftibus fafta eft. Deteftatio eft,quæ ad abfentê mittitur;id quod praepofitio De, often-dit,cuius natura eft augere, efficacioréq-, aftum demonftrare.Cóteftatio uero, propriè plutiuirt eft.ut in iudicijs, cum aftor quid mentis fuse fit» petendoexplicat: contrà reus diffitetur. Vnde 8c Litis cóteftatio dicitur, Denunciatio eft,quse ad alium mittitur.Renunciatio,cum quis ius fu-umtcpudiat.Alc.inl.deteftatio.de Verb.fig.Sp.
n^sîTiTif iui gt;'A«m,id cft,ne fueris ad iurandu prç ceps, apud Vlp. §. fin.ad fin. 1. fi duo patroni. de lureiur.hahere prouerbij fpeciem Erafmus indi cat,fi quishominé poft acceptum malumadmo neat. Verifimileetiâeffe uulgô iaftatû huiufmo di diftû, Alciat.fcribit cap.ij.lib.iiij. Difpun. Sp.
P RO THY RO N.Pompon.in 1.pen.de Verb. fig.Idem Labeo ait, Prothyron, quod in aedibus interdû fieri folet, ædium eft. Ale.ait. Explicate quid fibi Prothyronuelit,non modica eft diffi-cultas.EtGræcus fermo indi cat, aliquidfignifi-cate,quod ante ianuam,uel oftiu fit. à Grçca prç pofiiione.îTf J,8c didione ÿûfa.Igitur Græci Prothyron uocant, quod Latini Veftibulum dicût. Id antè Nebr.quoqi indicauit. Porto fi Vitruuio adftipulamur, Prothyró ueftibulum domus, ita de priuatis çdib.diélû, ut Propyleü de ueftibulo urbis.
-ocr page 430-|
I» A N TB R arbt5,uel templi.uel regix.Spiegelius. PROTINVS .Magnificat, quod uulgo dire élè,/fr4ckf,8cimmcdiatèdicüt.Vlp.Etenimpar. ui refert, protinus libcrtus patrono cogatur da re,amp; an per interpofitam fideiufforis, ucl rei per fonam.Apud eundem.proftatiin àprintipio, in l.fcdamp;fi.ad S.C.Macedon.§.j.itcmin],inillafti pulatione.de Vcrb.obl. Sp. PROTOCOlLVM, quodbreuiter Scfuc« cindé notator à tabellione, ut extédi deinde atgt; que abfolui polsit. Vide Barbar, in Annotat. ad Illinium, amp;nbsp;poft ölolT. in §, ult.Auth.de TabelL Bartin l.Galliis.§.idein credeHdum.ff.deLiber. amp;nbsp;pofthutn. Significabat etiam Protocollum o» lim quandam in chartç capite notain.fignumq;, quo uideiicct artificio, quoue tempore ea conté fta fuérit,cum Comitis (acrarum largitionu nomme. Nunc ueró,ut iam diduin eft.ulurpaturjp indiccjmemoriali4i tabelliünis fcriptura,qua m codice aliquo, gefti aèlus fubftantia breuiter ad notari confueuit.Lege Vigl.Inftitdc Teftam.or din. Alias MacrocoliajSp. PRO TÖNOTARlVS.uocabuIüuuIgatü magis, quam probum efte uidetur. de quo uidc Bartin l.eos.C.de Excufatmunetlib. x. Vfur-pauit tarnen iltud Michaelas Toxites.laurea nu percorona donatus (cuius uerfuS quouisgene re conftas, Romani iermonis puritatem coniun dam perfpicuitati,retinct) in elcganti Epithala mio fcripto de nuptijs darifti lurifcoss. Ludoui ci Grépij.ScuirginisBarbaræMonachae, omnium uirtutum genere pcrorrtacæ.Ethoc quidem non abfq» exemplo dodifsiirtorum uirorum. PROTOPRAXlA.ideft, primaadiö, hoc eft,ante alios ius habere exigendipecuniasàde bitonbus. Nam Paulus de Priuile.creditorum, Reipubi. inquit, creJitrix,omnib.chirographa-rijs creditoribus præfcifur. Qjiâuis Martianus adMunicipal.fcribat.fimilcpriuilegiü Fifco.nul la ciuitas habet in bonis debitoris, nifi nomina tim id à Principe datü fitSuidas.tefte Gatanço, protopraxiam interpretatur primamrepetitio-nem, primam exaétionem. Adi amp;nbsp;Alciatumlib. j.Difpunél.cap.xj. Sp. PROTVTBLAE materialiter accipiendo, eft diftio compofita.Vide fupri.Aélio pro tute-la. Spiegeliüs. PROVBCTAE ætatis.I.ij. C. deHis qui nó imple.ftipul.lib.x. pROVENTVS.id eft, reditus. Vide l.ufu» frudulegato. § j fEde VlufcApd^aliosautorcs non tatum bonarum, fed etiam malarum return eft.Spicgeiius. P R Ó V E R B IVM, uulgo interpretaturpro-batum uerbum ; qnum dicatur quafi commune omnium uerbum . Prouerbiaucró citata, inftar iuriü habere traditum eft in l.folent. IF. de Offic. Proconf.l.fi chorus, de Leg üj. Nam, ut teftatur Eraf. Romani principes nó exiftimauerunt infc rins etfe maieftaie imperiali.utmagnis de rebus có'ulti pronerbio relpodercnt ; quod et nö.ceK-lat in DlgeftlSj^o T^ Ta ÿn jtMlTH^Hn na^a naiVTUfr, i. Nee omnia,necpafsim,nec ab omnibus.Spieg. |
PROVIDENTIA, ideft, prudentia futur» prouidédi, propriè ad iudicem pertinet,utnoti in 1.CÛ fatis.§.caueat.C.de Agric.amp;cenf. libr.xj. Sed amp;nbsp;ad Legislatorem.arg.l.j.in prin. ff; deL* git tut.Quære,Summa prouidentia. P R O VID E R B Lcgibus,id eft,cauere. PROVINClAB didç funt, quódproculi» Italiaarmis uidæ fuerunt: in has ProconfuleS amp;legati mittebantur,qui iusrcdderent.amp;tribii ta exigèrent. Alias aut cm étant Continentes;ut Gallia, Illyricum.Rheti a, Vindelicia,Pannonia, Germania.AliæTranlmarinse,Aria,Aphrica,Sy ria, Cyprus, Achaia, De Sicihacurdubitarufit, indicat Aie in Commcntadl.nolionctn.deVcf borum fign.Sp. PROVINClAB Procofulares.Confulares Præfidiales amp;nbsp;Prætoriæ,didæ,quibusProcon-fules, Cófules, Præfides, Prætoreiq; præfedi®' rat Germania primo fub uno, deinde dinififub duobus Praefidibuscoftitutae ,autoreMacro 1.iij.de Offic. AdfetTor, Sp. P R O VIN CIA LB S eos accipete debemoi, Vlp. inquit, qui in prouincia domiciliû habent né eos duntaxat,qui ex prouincia oriundi funt Similiter Itahcos , qui in iraiia domiciliS habt’i hon folû inde trahcntes originé.L prouincia!«*' fEde Verb. fign. Hodieprouinciææquiparatur quælibetciuitas, quæmermn imperium habet, fnolq;fibi magiftratus conftituit. Adi Bartini cum inlongi.C.de Long.temp.prïlcript.Vere iniurc Pontificio. Prouincia piodiœccfiacop'' tur.j.q.ij.c.fcitotc.in quax. ud xj. finteinitaf«*' quibus is qui dominatur.rex dici poteft. Sp' PROVINCIALES tesquæ{int,uidel'”‘ faélo.ff.deHaered.inftit. PROVO CARE magis eft,quâm appellat*' amp;nbsp;propriè ad maiores.potentiorefque, quorum ope atq; grafta indigemus,pertinci prouocatiO' VideBari.in 1.minores.ff.de Adminift.tutSp- P R O VO C ATI O,âppellatio.Cic.deteg'‘’• Ad quos prouocatio efto. P R O V T,proficut,uel ut,apudIurifconUU' mitur.AlbericuscKcmpla ponitSp. PR O VT iuriseft. Prout Leges præcipiungt;i amp;nbsp;fimiJes claufulæ quidfibiuelint,indicantlu' terpretes: præcipuè Bart.inComm.adConftigt; Henrici vij.amp; in l.edita.C.deEdendo.Sp. E R O V T religio fuccefff rit, feniennampr®' ferre. Vide VIpianuminl.eumquem.ff-d«^ * die. Spiegeüus. P R O X E N B T A.propriè fignificat eongt;4’‘ inter ementes amp;: uendentes eft côcihator,amp;æ® dius.Vcrû arrç proxenetirse,pro donis, quÇ’P® fam amp;fponfum interfe conciliant,8ciûgunt,aC cipiuntur.Spieg. PROXBNETICVM fubftanriuè.profal** rio,quod daturproxenetis. boccft.tôtraftuuiil mediatorib.quorum mentioeftml j- amp;ij'i‘df Proxen.IndicauitBarnâ Tautenberg. Sp. PROXENETiNA diciturcôciliatrixnupti» rû.quæ amp;nbsp;Pronneftriaquoniâ id munusfolerci per fœminas fieri,quando fcilicct arrçlpôfalitij deponuntuf apud proxencirias.Vide Alc.lib^. |
P A N TB R
|
Difpunft.cajjite uigefiinofecundo. P RO XIM A cft emptioni locatio.l.ij. ff. Lo» catii PROXIMA caufaquçdicatur.uidel.penul, ff.deCôdift.obturp.cauCamp;Lij.CjQuodmetus caufa.Spieg. PROXIMITA S.Videlnft.de Suceefs.cog. ^.ij.amp;fin. PROXIMIO Rgradu.Inftitut.de Capit.di-min. J, penult. PROXl MI menfes mortis,amp; qui prçcedût, amp;nbsp;qui fequuntur,accipiendi funt, per Glöß', in 1. ult.C.dePofth.hæredib.inftit. Sp, PROXIMI Sacrorum fcriniorum funt, qui fsruant libellos Principis.Vide B ud.qui de fcri» nqs amp;nbsp;libellis ita doftè fcribit amp;nbsp;copiosè, ut Pyr thus nihil addendum putet. Sp. PROXIMO anno dare fpondes, exponitur in Ltalifaftaftipulatione.ff.delure dot. Sp. PROXIMVS eft,quem nemoantccedif.Su premus, quem nemo lequitur. autore Paulo de Verb.fig.quod g^ je diétione Primus obferuan« dumeft.ProinJePrimogenitus dicetur,quc ne. mofequitur,diim ante le neminem habeat.c.Io. feph.Extr.deVerb.fig.Le.x tarnen Primogenito Regnum deferens, in eo locum fibi uendicabit, cuius fratresmaiores natu, ante delacam hçredi tatem deeeßere. VideBald. in l.fi quis. $.talem. C.deSecund,nupt.amp; Baronem à Tautenberg lib.j.Feud.Spieg. PROXIMV S ,fuperlatiuum nomen cft, amp;nbsp;’^o e.xnatura fua pofitiuum præfupponere de-“«et,l.ubi ff.de Verb.oblig.ficut Optimus.præ •“PPonitcæterorummeliorem.l. ilia uerba.ff.de fig, Sed tarnen in iure hoc non feruamus, '^t’tteftatur Alciatbsenarransl.proximus.cod. ^R'Spiegelius. PRVden S interdum fapiens,interdum fei cnsdicitur.Vndelurifprudentes uocantur, qui ’usfeiunt. Prudentiam in deleclu bonorum amp;nbsp;malotum cerni, Cicero autoreft in Finib .Vide Pontanunilib.de Prudentiaiij. Sp. RRVOems amp;nbsp;feiens.Donat.in Eunuchum ?quot;V^jndes eft, qui intelligentia fua aliquid Jentit.Sciés, qui ali(;^j^s îndicio rem cognofcit. Ergo Prudens per fefe;Sciés peralios.Cçterùm prudentem Décréta Patrum non tantum qui li ■ terarumnoticia cæteris præftat,fed amp;nbsp;eum qui negociorum forenfium tradtationé obit, appel* lant.c.nondebet.xxxvj. Diftincl.quodSc Albe-ricus indicat.Sp, prVDKNTIA communis eft, quam Cice» ’olib.iiij.depinibus hisuerbisfignificat: Omni “'isautemartibus uolumus attributa effeeam, *ï’^®tómunis appellatur prudentia, qua omnes ^“'«oiqiartificio præfunt,debêt habere.Eidem alibi eft prudentia, multarum return memoria, amp;nbsp;musplnriura negociorum.Sp. PRVDENTlVMautoritas . Pomponius, His legibuslatis,cœpit (utnaturalitereuenire folet) Utinterpretatio defideraret prudentiü au toritatê.necelïariamqi difputationem fori.Sp. P R V 0 B N T V M rcfponfa, funt lunfconful. |
toruplacita.Vide^.Rèfponfa. Inftit,delur.riat amp;nbsp;quæ in eum Salomonius doóiè fcripfit,à pau« cifq; haftenus animaduerfa. Sp. i. PR VN A,quamdiuardet:Carbo,cum extin-élafuerit,dicitur.Horum appcllationemateria non uenit.I.carbonum.de Verb.fig. Sp. ’t«!?®-,fuffragium fignificat iudicum,quo lapil lum atrum, uel cadidum, uel charta cui nigrum ^,uelrjuel A,inlcnptu erat, indices in urnam con ijciebant,amp;ita fententiamde reo colligebant* Vide Chiliad. Eraf. Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; P SEVD OTHYRVM,falfumoftium,Vnde pro poftico fumitur,tefte Alciatun I.pen.de Ver borum fign. P SEVD OVRB ANA sedificia,Vitruuio æ-’ dificia funt ruftica, urbana elegantia extrufta. P T P TERN A, inferior pars mali. uideBapt. Pi. urn vj. Comment.in Lucretium, amp;Bayfium de Renauali.Spieg. PTER OPHORI, curforestabellarij: quod peregrê proficifcenteslt; furredbas in capite pennas geftare confueffent.Vide Rhod.cap.xxij. ii-bro xj. Spicg. PTOCHODO C HI VM,Iocus*ubi recipiu. tur mendiciamp;inopes. w/w^enim mendicus SS inops dicicur.Vide exegef. Hegedorph. in Rub. .C.de der. amp;nbsp;Epifc.Sp. PT YS1 S,fputum Latind dicitur. gt;nbsp;P V PVBERTAS ,eftemifsioipfapubis. A qua annipubcrtatis diftifuntt cui proximu effeuo-lunt, qui natus ertannosx. ac menfes fex. Vide Bart.in l.deinde.$.fin.ff.de Lib. exhibend, in Lj. de Nouât. St I properandu.C.de ludi.Quaquam hæc non femper ab annis.fed ex qualitate etiam corporis æftimata fuit. §.j. Inftit.Qjiibus modis tut.fin.fcd earn indagationem Jmp.fuftulit.In iu re pubertas nuncupaturætas quindecim anno« rum.Interim enim ab incunabulis pueri uocantur Impuberes, retinendi fub difciplina paren-tum,aut tutorum.Reébè ergo obferuatum eft o« lim, ne cótraherent nuptias ante annû ætatis de’ ciroû amp;nbsp;quintû. §. generaliter igitur. in Autb.de temp.nó folut.pccun.fuper dot.Sed nue deteri-orufus obtinuit, ut pubertas in marib.fit annus xiiij. in fœminis xij. PubertasplenaxViij. annis cócluditur,autore Modeft.in l.arrogato.$. nó tä tu.de Adopt. Adi Bartfin l.fi arrogator. eod. Sp. P VB E S,alio nomine Peilen appellata, pro-priè inguinum,hoc eft,pudendorum pattern de notât.Quamuisittiam fumiturpro eo, qui pubê degenerate,id eft, lanuginé emittere poteft. ge-nitiuum habet Puberis. Triphonynus in 1. pen; de Cur. fut. pro adulto ufurpauit. Si furiofo,in-' quit,puberi,quanquam maiori xxv.annis, cura.» torera paterteftamento dederit.Sp. P VB Dl C A appellantur,nimirum latifsima fignificatione, quæ in publico ufu non funt.l.irt tantum.J.uniucrfitatis. ff. deRer.diuif.Sp. P VB LI C A acçufatio,quç omnibus patet.ÿ.' eófequens. Inftitut. de Sufpeél.tut. Sic Publicæ turbse,qu» omnibus patent,non quod publica audoritate |
|
1» A N auftontate fiant.in Aat.§.fugiunt.Vt iudic. fine quoquo fufFrag.Sp. PVBLlCAboflajquafi populica difta efie docet Alciar. in leg. bona ciuitatis. de Verborü fign.Spicgelius. P V B LI C A cuftodia coerceri.uide l.fuccur-ritur.flF.Ex quib.caufimaior.in integ.reftit. P VB UI C Ä fideucnire, id eft, laluo condu-ftu.ut uulgaris habet locutio. Violate fidem pu« blicam, eft contra illam aliquid committere, J.« Gelcydt mt halten. Spieg. p VB LI C A indicia,non omnia fnntin qui» bas crimen uertitur,(ed ea tantum, qua ex legibus iudiciorum publicorum uertuntur.utlulia MaieftatisJulia de Adulterijs, Corncliade Sica rijs amp;Veneficijs,PompciadePatricidis,Corne lia de Teftamentis. Publicorum autem iudiciorum alia capitaliafunt.qusedanon capitalia. Ca pitaliauocamus, quæ ultimo fupplicio reos affi dunt, id eft, aniin8eamifsione,uel aquæamp; ignis interdidione,uel dt portatione,uel mctallo.Cae terauero quæ publica funtiudicia,8cinfamiam cum damno pecuniario irrogît,hçc publica qui dem putantur,non tarnen capitalia. Sp. P VB LI C A monumenta interpretantur Do flores, quod manu publica,hoc eft,tabellionis fint defcripta.l.gefta.ff.de Re iud.Sp. P VB HG A perfona,protabcllario.l.orpha-notrophos.C.dcEpifc.amp;cler. 1. tutor.ff. de Ad-minift tut.§.cum auté.Inftit. de Adopt. Item ma giftratus.lnftit.de Attil.tut.$.pen. Sp. P VB LI C A turba, prorixis amp;nbsp;contentioni-bus didæ.nô quod publica fiant autoritäre, fed quod publicè pateant. Auth. Vt iud.fine quo-quo fuffrag. $.fugiunt. Sp. P V B L1 C A ueéligalia intelligere debemus, in 1.inter publica, de Verb.fig. Vlp.ait.cxquibus uedigal Fifcus capit. quale eft ueftigal portus, uel uenalium return,item falinarum,amp;metallo-rum,amp;pifcariarum.Obferuandum,uenaliü cffe oflauam partem, ficut metallorum decimam. 1. cundi.C.de Metall.In falinis uero caeftueftiga lis natura,utfoli macipes,hoc eft,qui àPifcohoc ius emerunt,fal uendant.l.fi quis.C.de Vediga-libus. Spieg. P V B L i C A uia,quçîn folo populi eft, cuius folum publicum eft, fine quà iter populo cft.E-ralm.hoftetin Chiliad.indicat, Prouerbij fpecié habere illud Plautinu, Nemo ire quendam pro-hibetpublicauia.Videtit.de Via public.amp;fi qd in ea faèl.effc dicat amp;nbsp;l.ij.§.ait Pr jtor.§. uiarum. Ne quid in loc.publ. PVBLIC A utilitasquatuor modisconfide ratur.Prima,cum in uniuerfum amp;nbsp;particulariter commodtim affertur.quod in facerdotibus,ma^ giftratibufqi cófiftit.l.j.$.huius. ff. de Iuft.amp; iur. Secunda,quæin uniuerfum conducit, non auté fingulis : ut qooties de locupletando Fifco agi-tur.l.pen. C. de Primipil, lib. xij .Tertia eft utili« tas.quç priuata proptié eft, licet ex ea confequa tur etia publica.ut cum dicimus, publicè inter, «ffe dotes mulieribus conferuari, libcrifqj homi nibus ciuitatem repleri: id enim quod confequi |
TS V tur,in uniuerfum prodeft. Quarta eft,qu0tiesd quod confequitur, fingulis prodeft, nee inani» uerfum quemlibet particulariteriuuat.utcu® generaliter dicimus, Reipublicæ interelfe.n« quisre fuaabutatur.$.pen.Inftit.deHis qui font luiiur.Ex Comment. Alciati ad leg.pupiilus elide Vetb.fig.Sp. PVBLlCABmulieres.hoc eft.omnibuscc muncs.c.inter opera charitatis.ext.de Sponfal-Spiegelius. PVBLiCABres, ,pprio fermone funt, qus populi Romani funt : led amp;nbsp;quæ ciuitatum inu-fupüblico funt,perfimilitudineiTi publicædicu tur.l.fed Celfus.de Contrah.enr\pt. » PVBLICANI uocantur, qui publico fruun tur.Nam inde nomen habent: fiuc fifcouedigal pendeant, fiueàfifeo tributum confequantur, amp;omnesqui quid à fifco conducunt.redéap-pellantur publiCani, autore Vlpianoinl.j.^.j.ff de Publican» amp;nbsp;ueftig. Sp. PVBLICIANA adio ad inftar propnetä-tis,nó ad inftar poffefsionis refpicit,tefle Vlpn-1.fed amp;nbsp;fi.ff.de Publiciana.Sp. PVBLICARB uerbum,adplura ufurpanl demonfträt I. fi fundus quem. ff. Loc.lex.nufc C. de Epifc. amp;clcr. lcx,publicani.l.Joinniuwll' dcTcft.Spieg. P V B LIC B fieri dicitur, quod coram pope lo fit : Palam ueró, quod coram pluribus. ld Ai' ciat.ceunon prætereur.dum,adinonuic.ltein,amp; quod autoritäre iudicis fit, publicè fieri accipj; tur.l.j.Vtin poffeffleg. amp;nbsp;quod memoriep^^quot; cè commendatur, Menig^lichenveikundet zKwÿ“' l.j.ÿ.fed feimus.C.de Latin, libert. toll. P V B L1C B intereffe. leg. j. C. de Malefic.*^ Mathern. P VB Ll CIV S PrçtorRomanusintroduffll aftionem Publicianam primus. Ergoexprifeo more, tefte Old.ut alij quoqi ad inueniédas reS præclaras inuitarentur,ei nuncupata eft.§fedi' ftæ quidem.Inft.de Aftion. Sp. P VB LI C VM,quodnon eftpriuatumalicO' ius,fed populo commune.Hoc autem plurifan' am dici,Bartolus indicat in l.j. ff-dc Publ. iudic. Quoueró icómuni diftet, Ferrar. docet §.j.Itgt;' ftit.de Rer.diuif. Publicum abfolutè,aliquandü fignificatucftigal. Vnde ScPublicanidiftifucf-Sic non tantum alicubi Vlp.ufurpauit.tefteB® dço,fcd amp;nbsp;Cicero ufus eft. Alciatustradit,pequot;i Cum proprié in iure noftro accipi, quod 3dpO' pulum Romanum pertinet. 1. bona ciuitatis.de Verb. fig. quæ enim alijsgentibuspublicafunt, pro priuatis habentur.Sp. PVBLlCVM certamen, Vlp.inl.quaaftio-ne.§.fi in eolluftatione. ad Leg. Aquil.interpre-tatur,quod fitgloriæ caula amp;nbsp;uirtutis.Sp. PVBLlCVM confihum, proSenatuapad Cicetonem ponitur. PVBLlCVM inftrumentuin.uarièdicicon ftat ex Specular.tit.de inftrument.edit.§.vij.pet tot. Spiegelius. PVBLlCVM ius,inquit VIpia in l.j.de lull. amp;iur.cft, quodinfacriSjfaccrdotib.amp;magiftra-cibus |
λ
ANTB
libns conJiftit. Sed in bac parte folum Verbum Dei fpeftare oportet .non autem præcepta, uel autoritaiesgentiû, autpopuli.ProindeD. Old. teftèperftringitVlpiani rcprehenfores:quód is no etiam iuris publici præcepta trifariam dicin' xerit. De quo Ule latius aliquanto dilTerit in Di-nin.Tab.prscepto iij.Sp.
PVBLlCtlociappellatio quemadmoduac fgt;piatur,Labeo definit: ut k ad area$,amp; ad infu* Ijs,Sc ad agros,8c ad uias publicas, itineraqï pu-blicapertineat.autor Vip.in I.Pretor ait.dcTab, «xhib. Spicg.
PVBLIC VMmunus, nee ad m^iftratam (quiaille honor eft, 1. cum muneris. m de Mun. k hon.)ncc ad onera rcfcrtur,quç poflefsionib. autpatrimonio indicuntur.l.his omnib.in prin. ff.de Vacat.mun. Ërgo ea tantummodo, quæ e* xtraordinem funt,relpicit.l.hi qui.eod.tit. Vide item Inftit.de Ëxcuf.tut.in prin,Sp.
P V B LI c v M teftiinonium.quod coré mul' tisfit.C.deCuftod.reor.1. fi quis.
P VBLicv S lacus. Vide,Lacus.
P VD 0 R, ab Ariftötele definitur, dolor, feu perturbatio animi, de ijs quæ dedecus uidentur inferre.Etomniarefpicit tempora, præfens.prç teritum,futurû,pofsibilc. Nee folum pudor eft deipfo dedecore,fed de periculo etia.ne admitgt; tas tale quid, unde adijfle turpitudinis periculu uideare.Sanémosuetuftatis antiquç,Iongé pul lt;herriraus,ex l.fed fi hac.fF, de In ius uoeâ. colli-gitur: ^uo magna antiquorû integritas relucet: qui cum ueftderent ancillas uirgines, cauerc fo* l^bant, utfaluus fit eis pudor, ne proftituantur. ^^bincemerfitpadulmmifsionis manus,quód potefttienJitormänusinijcere, amp;libcrtam pro «itutamabdücere.1. pen. C. Si mancip.itauen. quot;® proftit,Porró,Donatu$ ait, Pudorem effe ma lifafti:uerecundiam,reéli Sehonefti. Vlpia,inl. quïomnia,ff,de Procür,éleganter rerpódit:Fe-rendus eft, pudorem fuum purges. Homerus I-liados « pudorem ingens addere calcar ad forti-teragendumindicat,Adi Chiliad, Eraf. Sp.
PVDiGlTI A.àpudore diftauidetur: ut pa dicanon fit,quam non pudet. Hæc uclut regina in uirtutibus fœminç eft, quin amp;nbsp;inftar eft omni um.yipia.de Iniur.l.fed eft quæftionis.adfin. Si quis,inquit,tamfQèminam,quàmmafcülum,fi-neingenuos,fiue libertinos impudicos facere attentauerit,inioriarum tenebitur: fed amp;nbsp;fi ferui pudicitia attétata fuerit,iniuriarum aftio locuin habet. Spieg.
PVBRiregij apud Macedoncs uocabantur ï*''ncipum libcri,adminiftcriumelcfti Regis. Liuius.
PVSRi appellatiotres fignificationés habet. Vnam,cum omnes feruospuetosappellamut. Alteram,cunj puerum contrario nomine pueHç diceremus.Tertiam, cum ætatem puerilem dc-niófttaremus.AutorPaulus in I.pueri. de Verbi fign. dttamen propria fignificatione cum puerû dicimus,irapuberéintelligemus,ideft,quiqua. tuordecim annos nó expleuerit. Vide Aklatum in candem. Porto Prætoris edido prohibentur
poftulare, id eft, aceufare, aut defendere. 1. j. ^. pucritia de Poftul. ubi puer ex materia fubieda cenfebitur, qui decern amp;feptem annos nódtim complcuit.Cætcrùmpucràpuritatedicitur. Pu érpera à puera, unde diminutiuum puclla dici-tur. Veteres enim Pucrus dixifie, ut in Caligula Traquilius autorcft,amp;M.Varro, Noniufqi Mar cellus indicant. Id Alciat. monuit in I.illa uerba, Opt.maximufq:. de Verb.fign. Vide amp;Iurifcof. in i.quxritur.§.pucrpera. de Aedil.ediél. . , P VERVM caftrare. VIp.Etfi puerü,ait,qui$ caftrauerit,amp;preciofioréfccerit: Viuianus fcri-bit, cefiare Aquiliam.
P VBRIS legàtis.pueliæetiam debentur.ïd , non æquê in puellis dicendum eft.autor Mode* ftin.de Legat.iij. Sp.
P VBRITI AM autem ufqiad xvij. ætatis an num completüm durare,Vlp.fcribit,in præalle-gata l.j.ff.de Poftul.Sp.
PVOlbLatinè, Athleta Græcè.qui arténi pugnandi nouit.l.qua adione. §.fi quis in collu« datione.ff.Ad Lcg.Aquil. Sp.
P V'GlLLARE S,amp;pugillarianumero plu* num, dicUntur tabulæ de ligno fiuc alia materia Ceratæ. Didi à pugno uidentur, quódeoconti* neripoffent. Plinius ex autoritäre Homeri affe-rit,pugillarium ufum fuiffe ante tempora Troia na. Paul.l. incómod.ff.Commod.Igitur,inquit,, fi pugiilares mihi cómodafti,ut debitor mihi ca* uereemó redé facies, importuné repetédo. Sp.
P VG N AN S cum beftijs,ceu notatut in fa* mia, poftulare non poteft. leg.j. f. beftias. ff.de Poftul. Spieg.
P V G NIS ac calcibus,prÖ omni contumeliç genere. Vide Eraf.in Chiliad.
P WbV S, quorumcunqianimalium foetus. Quin etiam arborum atqi plantarum pullos di-cimus.Gloff.in I.obligationum feré. §. placet.ff, de Adionibus ScobligSp.
PVLMBNTARiVM , àpulmento dicitur. Eft autem cibus folidiorutcunqi,fiueexaquati* libus,fiueterrcftribusfiat.PauI, de Fund, inftr.l.' , cum de lanionis.Sine his, fcilicet patinis amp;nbsp;cacai bis,pulmentarium coqui non poteft. Apud Vip.» in l.quæfitû.ÿ.Trebatius. deFundo inftrud.Ac-curfius pulmentaria, farina ordei interpretatur, quum cibaria intelligat Vlp.ad modum pultis fada.Puite autem,non pane, lohgo tempore ui* xiffeRomarios,manifeftum: quonia inde amp;nbsp;Pul mentaria hodieque dicuntur.autor Plinius cap; viij.lib.xviij, Spieg.
P V1* S A R B,eft cçdere fine dolore : Verberà re,cûdolore,utOffilius tradidit, Vlp. referente inl,LexCornclia.§.j.deiniur.Vallafentit,uerbe rare potius cffc,cum uerbere, feu flagtllö cede* re:Pulfare,cûgraui amp;uebeméti idu.SêdAlciat. pulchré défendit lurifcOnfuIti fententiam, qui maluérit uerberare, cû dolore in calegeàccipe* re,uerbo illo lata fignificatione accepto : amp;nbsp;Pul-fare,fine dolore : cum frequentatiuû fit à uerbo pello, unde fit pulto, pulfo. Impellitur auté quis etiam fine dolore.Puil’are item pro læderc,uiola-rt, contumelijs amp;nbsp;dânis adficere, apud eundem M l.ij.
-ocr page 434-|
r A
P VLVBRATIO cft,quam rufticioccatio» né uocat, ubi refringitur in uincis gleba omnis, amp;nbsp;in puluerem refoluitur.^ PVNCTORVMin diftinguendis fenObus militas amp;nccefsitas,quidûe errons ob malê pu ilatam feientiatn,in l.ob çs. C.dePrsd. min,eue nerat.ab Alc.lib.Difpunét.iiij.c, v. indicatur. i P V N C T V M temporis-,id dl, fpaciü brcuif-fjpium.CiceroPhilippicafecüda: Attende pau-lifper, cogitationemque fobrij hominis ad tem-poris punctum fufeipe.Apud Mathematicos c-nimPundumindiuifibilis qu^daparsdllineç: cuius,ut inquit Euclides,pars nulla dl,Grama-ticum Pundü,quandoqi ede loco copulç,oliën ditßart.in l.cum duobus.ÿ.fi in coeunda lf. Pro focio^AlciatJib.iiij.de Verbor.dgn.indicatpro' ucrbialem apud lurecoss.uerfum, Ob fold pun élum caruit Robertus Afello . Ortû ex hilloria, quam, ut idem refert, A Iben eus in haediélione reJcenlct Quiuisilladefideraturin editione Pa* pienG,quç lœdè featet mendis: Si intérim etiam Ïiiliiscareref,aduiterinauideripote(l. Alciatus aût refert bis uerbiszRobertus, inquit, opulcnti lacerdonj, cui Afinus nomen, ut uocanc, Abbas erat, cætcrû auarus amp;nbsp;inhofpitalis ; quapropter carmen, quod pro foribus Monatlenjpræîcri-ptum erat,cómutato punclo inuertit. Porta pa-tens dloinuUi claudaris honefto. id cum Pont. Roman, refciuiflet, facerdotio hominem priua* uitrunde in fabulam uulgi tranfijt, prouerbialé-que carmen natû,de modico momento rem ma gnam amittétibus. Pundus autem,fufFragiam, liue fauor, quoniam ueteres fuSragianonfere^ bat, fed punólo notabanr. Vnde Expundi dice* bantur mies eiedli,fiue fauore priuati. Sp. P VPIL W S,diminutiuum dia pupo, qu« diélio puerum ügniticat. Vnde ex nominis cty* ino, qui in patns potdlatedl, pupillus dici po* tent.Alc.de Verb.fig. Diciturautem propric is, qui cû impubes dl, dedjt in partis potdlate ef-le, nel motte, ud emancipationc. Vide Ant. Fugt; msEÛ in Trac. de Subll. Mafculus â feptimo an-no,ufqj in xiiij. Puella uerô ulq; in xij. fic uoca* tuf. Spiegeiius. P V R G A RE,eftamp; fe excuCare,amp; innocentiâ fuam otlcndere. I. is qui rcus.lF. de Public.iud.l. ult.de Acquir.rer.dom.cum fimil, PurgarCoffici um feruorum fuorum, apud Calhdratum l.ij.ad Syllan. Item Purgare prouineiä malis hominib. l.præfes.Æde Offic.præf. Sp. (P VR G A RE pudorem fuum.VidePudor. PVRGATIONIS iurifdiétio.dlimperij me ri.de quo latius Speeul, tit.de lurifdiél. om. iud. P VK A anuptijs,perironiam diciturimpudi ca:quód citra nuptias copiam fui faccret. PVRA llipulatio,quçnecindic, necfubcon ditione concepta dl. Sp. P V R A M charta accipit Vlp.in qua nihil fcri* ptum dl. Bud. PVRA lubflantiadicitur, dedufloærc alic» óü.l.iubemus.C.deRepud. Sp.
|
NTH V id dl,fine purpura,amp; AA3lt;^,id efl,iuftâ dici âPI# tarcho,Bayfius annotauit.Sp. PVRA uafa fine cmblemate,caElatura,aatin cruftationc.Paul.in l.fi rem. de Rei uend. Quant uisamp;in uafisoccurrat difficultas,utrumpura, ant cselata fint.dici oporteat. Sp. P V R E,pro fimplicitcr Se abfolutê. Paulusin Ly.de Dolimali cxcep.inprincip.Puréinihide-cê debes,ea tibi fub condiiione Icgaui. Sic apud Cic.de Inuentione.Purum iudicium,pro fimpli ci,amp; abfoluto omni exceptione.Sp. P VR V M,cüi nihil diadmixtü.l.inhis.ff.d* Solut.blibrorum §.chartis.de Leg.iij.Sp. P V R VM putü,proprorfus,acuerè, quafidi' cas, ipfifsimum dl.ca diélum forma, quxlure* cófulti dicunt,Sarta te da. Vide Ëraf.in Chiliad. Spiegdius. P VRV 5 honor, qui extra adminiftration«® dl. Auth.Vtordin.prjfeélurse.inpriia.Collât, v. Spiegdius. P V R V S locus VIpiano eft, qui nee fanélus, nee faccr,nec rcligiofus dl. 1. locum. de Sumpt. fun. Spiegdius. P V R V Sputus fycophanta.boceft.raerus.in quo nihil probitatis dl,ex omni uiiiocócretui' qualis delator amp;nbsp;calumniator dTe debet. PVRPVRAE appdlationc, omnis gened purpuram contineri puto,inquit Vlpia.de Leg. iij.ldem ait, Purpurs appellatione coccumnon continebitur. Quad fi uerum eft,nó prorfus fa' dem fentircuidebitur Matthæus.deuefteÇ“^ iqduerût perfidi ludæi Seruatorem noftrÉcn® Marcoamp;loanne: de quo latius diflerit Bayh“’ cap.iij.in de re Vdliar.Quære,Coccinauefli®a ta. Item Purpura pro magidratib. interdump®' nitur : quorü olim infigne erat apud Romaooa» ut amp;nbsp;poft amiftam übertatem, cû Iinperatora» turn Regum permanfit,l.j.C.Null.lic.infr.liMgt; in uerbo, Cblamydib.Sc l.j.C.Quae res uendi®® poft.l.pen.C.de Conf.li.xij.Purpurati autewn'i qui apud Principes dignitate antecellebant.di- j cebantur. Nam tllis Purpurae ufus cécedebatuf' Vide Bart.in l.fi quis naaiculam. C. deMurileg-lib.xi|.Bayfiu8plufadèpurpuræ prccioamp;ula congerit. Spicg. PVRPVRARii, genus ncgociatorumclh“ négociantes.C.de Excuf.mun.lib,x. , P V SILLA pecunia.Vlp.de Pec.l.Dep®7 Peculi«,ait,didum dl, quafi pufilla pecunia,quot;' uepufilium patrimonium. Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. P V S T VLATVM argentum.AlphenuS'*^** in nauc Saupheij.ft' Locati. Veluti cû argentum puftulatum fabro daretur. Pro purgatilsit”®^ cxcodifsimo pofuitTranquillus: çuiufmodiaâ rum obryzum àGrsecis appdlatur 6'i/i,hoc dl multipliciter excodum. BudxuspU' tat,hïc amp;nbsp;paftillatum legi pofte,ut informe arge* turn, infeduinque auriftei efte datum intelliga' mus. At nihilo fecius tarnen puftulatumlegen-dum probat. Dicii aût uolunt puftulatum argen' tum,à puftulis,quç in argento cçlato in afpredi* nem quandâ excifæ uifuntur, fimiles illis puHu' lis,quaecxucrruc»,u61fudorenafcûtur.Poft“'‘ ucrOi |
|
P uerô ipfa argenti puri mafia uocatur,ut in bac di ftione teftatur NebriiT P VT AMEN diciturreialicuiuspurgamen* turn. Nam quidquid ex aliquarcproÿcitur, id putamenappeUatur, P V T A R E aliû efle prætoré præ alio. Vi de 1. ij-ff-Vbiquis ager. Spieg. P VT A R E pro nihilo, nihili æftimarc.aut fa-cere, apud Ciceronem haud infrequens. P VT A RE quodfaftum eft,non efie,amp;igno-rare,æquipollent,l.qui fundum.§.feruus. if. Pro empt.Âlber. PVTARI ratio an debeat, apud Scæuolam in].Thais,§.Titius.fF.deFideicoin.Iiber.ut apud Plaut.in AuluI.putatur ratio cum argétario. Sp. P VT A TI furaptus.pro deduftisapudPapi-nianum,deNegoc. geft.cuinait: Qui aliéna négocia gerit, ufuras præftare cogitur,eius fcilicet pecuniæ, quæputatis necefianjs fumptibus fu-pereft.Spieg. P VTE Al-,ut Aerô feribit, erat locus Romæ adquemcóueniebant fœneratores. Porphyrio uerodicit.fedcmfuiflePrætoris propc circum Fabianu,ad quem Scribonius Libo ledé amp;nbsp;Prae-toris tribunalcollocauit:cuius Ouid. Orat. cæ-teri meminerunt.Vide B.Plaut.in iiij.Satyr. Per fianam. Marlianus, qui nuper edidit elegantem de Antiq.Roinçlibrum, refert fc confpexilfe nu mifmaargenteumeius precij, quo denarius, in altera parte cuius ufitur caput Libonis,cum hac inferiptione: LIBO BONE VENI. la altera uerô, tribunal cum indice: PVTEAL S CRIB O NI. Spieg. PVTEOLANO S , Puteolana matre, in l.j. Admunicip.Item fundum Puteolanum,in l.Æ-®'lius. de Minorib. Albericus indicat tantum. A Puteolis fit polfefsiuuin Putcolanus. Puteoli äutemurbs Campaniæ Italicx.prius Dicæar-ebia difta:ob iuftum imperiû.ut cap.xiiij.Scho-liorummeorum inprimum lib. diét. amp;nbsp;faét. AU pbonfirégis annotaui : quibus addi polfuntea, quorum à Volaterrano fit m entio in deferiptio' ne Caffipaniæ,lib.Geograph.vj. Sp. PyTHAL,ideft,quoputeus operitur.ait Pô poniusl.ideft.de Ad.empt. Vide Rhodigin. ca-pitexvij.lib.vj.Sp. PVTEANVM, quodexputeo eft.utaqua puteana.Puteariusuerô,qui puteos fodit. Sp. P VTE 0 S aperire,tefte Rhodigino,pofitum eleganterapudlurifconf.pro cxcauare, in §. fin. l.fiuminû.amp; inibi, Puicus apertus. if. de Damn. infeifto.Spieg. PVTEVS .Omnisputeusfon$,nonomnis fous puteus. Vbi enim aqua de terra manat, amp;nbsp;yfuipræbeturhaurientibus, fons dicitur: fed fi gt;n promptu amp;nbsp;fuperficic fit, fons tâtum dicitur: fi autem in alto amp;nbsp;profundo fit,ita puteus uoca-tur, ut fonds nomen non amittar. autor D. Au-guft.Traft.xv.in Euang.Ioan.Vide Vlpia.cuius eft Lex unica de Fonte. Sp. P V T A R E,uulgô fignifi cat æftimare, opina-ri, Sebetzen. Paul, in 1. Nefennius Apollin. ff Ne# ANTE |
V go.geft.Igitar,inquit, in re fadi faci!»isputabo, auiam uel hæredes eius audiendos. P V T A T O R,arborum purgator, qui Plinio eft Arborator,nullo tarnen,ut putant, exemplo. Putatio, quæ uulgô in arboribus emundatio, in uitibus refeétio dicitur. Paul. ad Leg. Aquil, Si putatorcùm ex arbore ramûdeijceret,amp;c.Sp. P V T VM, tefte Fefto,antiqui pro puro die e« bant. Vnde putum aurum,putatum dici folet, id eft,expurgatum.Meminit amp;nbsp;Nonius. Annota uitamp;Budæus. P Y PYCTACIA,inl.aftuarij. C.de Erog.mil. ann.lib.xij. pro breuibus cômcntariolis accipiû tur,quæ eodem tit.in l.excellentia.Breues uoeâ tur,tefteBud.in Annor. prior. Apud Lampridi* um in Alexandri uita,Pyclacium dicitur album, id eft, tabella dealbata, in qua nomina iudicum feleäorum deferibebantur. Sp. P YCT AE, funtpugilcs. Quod nomen amp;nbsp;ad gallinaceos pugnaces translatum eft. Idem in 1. ij.deHis qjnot.infam. Vide Athletarûnomine. P YRRHICHA,quæamp;Euoplia,ideft, arma ta faltatio. A quo Pyrrhiebarij, uel Purrhicharij didi in l.aut damnum, ff. de Pœnis.Sunt autem qui à Græcis wf^i^i^m dicuntur, hoc eft, faltato« res armati.*/^»/,faltatio eft obfcœna amp;nbsp;comica. Bud.in d.l.ij.amp;l.athletas. de His qui not, infam. Vide amp;nbsp;Rhodig.cap.iiij.lib. v. Sp. PYTHONES quifintin Canonicis decre-tis, Rhodigin. indicat cap. x.lib.v. Sp. 0^ V A VA, nominandi cafunon utimur, nifiincompofitione: utaliqua.fi-qua. Quapiam, auferendi cafus eft. . Martianus in 1. diui.ff. de Adimen. leg. Cum tcftator poftrema feriptu ra , quapiam rationc motus, pefsimum liber« turn elfe adieciflet. Sp. Q.V A,pro quatenus. Paul, Sed nec ille qui fi-liüm alienum pofsidet.tantû habet, quanti eum patri uendere poteft. Sed in præfentianon qua filius alicuius,fed qua homo æftimatur. Sp. Q.V A.aliquâdo fignificat tû,fiue partim.Bud, ex epiftolis Ciceronis ad Atticum exemplis de-monftrat. Spieg. Q.V A de re,modô propter quam rem. ut in 1. ij.ff. de Migrando. modo pro, de qua agitur.Vide Bud. in Annot.priorib. Sp. Q,V A die,quomodo accipiendu fit,interpre-tes tradut in 1. fi decem cum pcticro.lF.de V erb. oblig.Spieg. 0,V A fronte poterit hoe defiderari.id eft,qua ratione,quo pafto^ Nht-vu,is fügen oder glimpff- ac fi dicat,id quidem impudentius poftulabitur.Ver ba funt Papiniani in fin. 1. fi plures. ij. de Admi-nift.tut.Notü, quid uelit fibi illud,Et qua fronte audebis hçc facercC’ Sic ext.de Appell.c. qua fró te.Vide Erafm.in Chiliad, explicantem quid fit, Frontem perfricare. Sp. Q. V ADANTENVS, ufqiadquandam par-tem,aliquantulum. Q.VADRAN GVLVS homo,properfefto, M 2 qualem |
|
R NTK qua Je in Plato inquit efle difficile reperire. Vide Bapt.Pium in iiij, Lucretij, amp;nbsp;Eraf.in parœmia, Qu'adritus. homo. QVADRANS erat.autorePlinio,numulus, qui amp;nbsp;Triuncis, uel Triunxuocatus ell,à tribus unciji.SicctiainSextans.nûmus erat,cum Pop. Roin. in funere Menenij Sextantes contulerir, apud Valer. amp;Piïoium- Necmirumeft,inquit Bud. tam latè uerborum iftorü fignificationem patere : cum cognata fit, amp;nbsp;connexa ponderum ratio, cum mcn(urarum ac numerorum rationi-bus.lib.j.dc Afle. Quadransfumma ctiarationu dicitur,in qua nihil excurrit,amp; in qua nulla fiant reliquatid eft,cum çqualis ctlfumma accepti, amp;nbsp;e^pertfi.Vidc eundem in Annot.prior. Sp. 0.V A D R A N T A b. Lege, Amphora, amp;nbsp;Alc, in I.uinariauafa.flf de Verb.fig. Q.V A D R A T A R11,dicütur marmorarij,qui ea ad amufsim quadrant. Hinc ars quadrataria. Alc.C.de ExcuCartif.lib. x. 0.V A D R1G A E legatum, de quo Papinianus in 1. peculium.de Legat, ij. Q,V A D RIG A R VM nomine, intelliguntur ctiam cqui, qui quadrigas agunt. 1. pcculium.J. quadrigæ.de Legat, i^ Eil Synecdoche locutio« riis.Vide Zaf.in l.fcire debemus.ff. de Verb, obligat. Spieg. QVADRVPEDiferuus æquîparatur in prin..l.j.fEAd Leg.Aquil. Suntpafsim multainli bris Pandcfl:aruin,de inhumanifsima feruitutis forma.Caufam in Ifagogico,tit.iij.Oldend. indi cat.Certé ratio naturalis, amp;nbsp;ius diuinum præci-piunt,rclinqui ferais uiftum;ficutaitEcclcfiafti eus cap xxxij. Afino onus,pabulum, amp;nbsp;uirgam: ita féruo‘labbrem’,uilt;Sum,amp; difciplinam.Cæte« rum Quadrupedem pro pecude accipi, annota-uit in Commet. Alciat, Hic ego quadrupedis uo cenSaiora. pecudis minora quadrupedia futo intelligenda, proprieq, difiüébuam particuiam à Caio pofitain. Sp. Q.V A DRVPLATORES ,difli funttrimi-nnm publicoram dclatores, qui pro delationis præmio quartam partem in bonis delatorû cort iequebantur. Delatores uerd, fycophantæ,hoc eft, criminatorcs funt.‘Budæus in 1. plurimum, delur.amp;fac.ignor. Lege item, Simplariæuendi tioncs.Zafius Quadruplatores alicubi nominat Sefco.'dreî^qui lucra exludiSfumût. Lege, Redetn ptor.Spieg. QV A DRIG A,aliàs pro curru accîpitnr.Aliz âs pro numéro quatuor equorum, qui nifi fimül iungantur, uehiculum nô cominodê poteft agi àd uium deftinatum.l. feire debemus. Q.V A E fruétus quærendi,cogendi, côficruan di gratia parata funt, explicanturin l.inftrumen to.ff delnftr.amp; inftrum.Ieg.Sp. Q.V A B particula.fiubftantiç eft fignificatiua, nbn quantitatis,aut qualitatis.Glofi.in l.j. C, de Sént.quæ pro eo quod inter.profer. Sp. Q.VAE non poluirti,ncfuftollas Referturin ier Solonis Leges,à Platoneqi citaturde Legib. xj. Nimirum in cos diftum, qui repetunt quod hó crediderunt: ité qui fibi poftulant acceptum ferri,quod non præftiterût Adi Chilia. Eraf Sp. |
0.V A E te dare fpódere oportet Vide l.quoi te.iï.Si cert.pet.Sp. Q.V A E tabernarum exercendarum.inftruen darum,pifirini, cauponse caula fa da parataque lunt,dblego. VidePomponium leg. fiita.ff.d« Fund.inftruft. QV A E uiuus præftabâ,dariuolo. QS'd hst uerbafibi uelint, Papinianus exponit in l.Seio, §,medico Sempronio. de Ann.leg.Mbdeftinus inl.Melaait.de A4im.amp;cibar.leg. Sp. Q.V A B C V N Q. V E diftio, propter generali' tatem ad improprios cafus trahitur. Vnde qui' cunq: hxrc$,etiam improprié hæredero eópre-hcndit.'amp;cûdequibufeûq; contraftibusloquR mur,ctiâde abufiuis dicimus.ut traduntl^od. in i.unius.§.cogniturü.ffidc Quæft.qd^flmejf' ccdit,cû nulla differentiae ratio afisignari powlt Q.V A E C V N Q.VE funt in fundo, ƒ eoqu» effe iolebant.l qu8Efitum.§.fin.de Leg nj. Qp®' cunqi,amp; Quantacunqi,maioris funt fignificaU' tiç,quo ad uniucrfalia.quàm uerbû Omni5,qa iftapropofitio uniuerfâ!is,Omncsfciüt,patituf cxceptioncm fecundum materiam fubieftawA omnes,iunéfa Gloff.C.Sine Cenfuel reliq.Sfd Quificunqi,Quantufcunq;, fine deleffufingtil’' ria compicAûtur.l.balifta.ff. ad Trebell ubif“* uerboQuâtacunq; pecunia, fruftusfunciorun' intelliguntur, Poffunt tarnen exceptioné quam doq; pari,fed rarô.Quia,ut Zafius ait,nihiliniu' renoftro ad punctum redigitur.Sp, , Q,V AB DAM diélio,nó inducit regulam.^ cxceptioncm,ut docet Dynus in l.quidaW'^dt iur.codicill. Spieg. o;V AE D A M habere poffumus, quamuis'* nobis utrlia non funt.ut ait Labeo L ei fundo.#. de Seruit.Spieg. Q.V AE R E M V S ,in J.fin, 1. amp;hæcdiftinflio-ff.Locati. Accurfius,id eft inueniemus.expooiu Senfumfatisindicat Donatus. Non reperW nifi quod quæruur:non quæritur,nrfi quodpf® fto non fit.Spieg. QV A B R B R E, eft informationem facere,^ legibus uindicare.Bud. in 1. pofterioredeOng' iur.Hinc Quçftio,proiudicio publico accipituf' Vnde amp;nbsp;iudex quaeftionis.Prætor dicebafur.fi Quçftor,qui iudieijs publicis prxerat.Ät^Q“? rere,iuditû amp;nbsp;magiftratuûeft:inquirere,a1io'’'; Q.V AE S1T O R is eft, quiprxtdqo«®^ QV A E S 1 T O R is dicitur, qui quæfti»'''quot;* bet:hoc eft, qui inquirendum curât deert®®?* , de coqs indicium exercendum. Hic Quçf’t®^,'' ! débat pro tribunali, indicés autem in fobWI’l^ f omniaqi fermé in poteftate habebat. VideBud. inl.j.Ad Leg. Corn.de Sicar. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ QVAE S Ti o.eftappetitiocognitionis.qiJ? 1 ftionifq;finis,inuentio. Eftaliquâdodubit’rtO | amp;nbsp;difeeptatio. Sût autem Quæftiones iuris wul , tæ,quæ non regulis amp;nbsp;diffinitionibus,fedfadO' rum circûftantijs offcndi poffunt:in quibusU® élores fruftra defudanr,Old. tefte. Sp. QV A B s TI o N B M côdiruerc,elidécerner^ ut feel» uindicetur.Bud. in l.j. Ad 1. Cor. de Sic qVAB' |
ANTS
Q.VAEStlON6M ferre, eft uindicandum faemus iudicibus præbere, Sc mandate, uel po. lias ad Senatum referre,ut de uindicando ledere extra ordinem Scnaiufeonfult.se in indicium res daducatur.Budæus in l.j.ad Leg.Corn.deSi car.Spiegelius.
Q.VA£STiONEWl inteUigercdcbemus8c totmenta.Sc corporis doloré, ad eruenda ueriia teiii,inquit Vlpian. de Iniur. l.iniuriarui Sc l.j.de S.C.Syllan.Quæltionem,inquit,ficaccipimuSj non tormcnia tantum, fed omne inquifitioncm amp;nbsp;delenfionem mortis * Quaeftio Ctiam dicitur, quamnulgd informatione dicunt, Erkundigung.
CtVAESTlONlS uerboetiam,quamma-lam manfionem Græci dicunt, continebitur,ait
Q.VAESTORES parrîcidij,quorummemi nit Lex XmTab. caufis capitalibus præponeban tur, quafi earundem quæfitofes ; Hodie malefi.' ciorum indicés füntltaliSj qui uocanturPontifi
qjo iure Inquifitores. Sp.
Q,v AE sir ORES pecunia, turn alij magi- ' ftratus Qüæftorij, qui in pofterioribus C. libris ■ uaria nomina fortiuntur, ordine referûtur à Pyr. rbo lib.ij. ubi inter csetera admonet, quod dofti uiri,inter quos amp;nbsp;Budæus, ut paulo antè indica turncft,Quæftores xrarios limiles effe hisdi-cunt, quos mulétarum.quas emendas, noftratê linguaïrfueljVMXMcbt fcHCjjJcii, uocamus, Accepto-res appellant. Et referre ad çrarium rationes,eft computûreddere apud eos, qui ratiocinijs funt præfefti ; cuiufmodi apud Auftr. Principes ha-bentur, quiKdmmcrrbæteuocantur. Inter quos nuncin AulaCæfaris Ferdinand! regis * noftro
Vlp.in b item apud Labconem. §. Quæftionem» Uinculi genus,uel tormcnti fignificatur,ut apud eundem Vlpianum in l. ft hominem, fub tii.Oe-pofiti. Hominem uinftum ,utde co qu«ftioha* beatat.ueiadmalâmanfionem extenfum. Quo in loco,tefte Budseo, Accutfius malè interpréta ins eft tarceremmt etiam hoc in loco.Sp.
q.V AU s T O RV M antiquifsimi tuilTe brigi tieiu,extradubitaiionem eft. Old.an, quianihil ------^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r i 4-
prins apudhomines eœpit, quam cura inquire- laude turn fide nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;m
dæae conleruâdae pccunise propter inhaerétem auariiiam.l. pin prin.ff.de Offic.quxftor.iuxta enndemOld.nos hodic rette appeUauenmus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»
ptefettos®rarios.quiuulgóthelaurarij,aüialio cnrabant.eiufq« pecunia», expenfas Sc accepta, nommeuocanturAilim item xrarq fine adiun- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;......ont R«d«a.
fto dicebantur,qui propter delictum à Cenlori-busea tontuineliaalhciebantnr.utciuiumnu-ttiero exêpffpto capite tantum tuo sens aliqui uide TuUiHoftilq.
‘ ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o v AEST OKI A décréta,utTulanus anno
d-NABSTlOHEM poftulare,cius cft qui tauitlib.iiij.cpift.Budaicar.funtàquserendapegt; imnatnfibitactamqueritur,autalteri,quâuin cuniadiftaiideft àquseftuamp;c^^
'S »1!”^pjOüi'comnMa* tel miliuri cretaUÿ.St Cltmtmmæeto,tônôitç.amp; ics».
^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;licum notamus.Hinc ou seit oriu,incafttisQ_ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Canonica
' fionstabernaculum Setum t Sc quxftonus,qui obeundorum 8c Wuuon
QÂiftotfuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum.qüasDifpenfationcsuocant.qusB magno
Q.V ARSTOKES candidati,libTO8imperil quotidiccmuniurRomæ. Quaeftura Qux o-\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tonos ac\iiMas\c2ebant,(ummoquc in honore ris dignitasdicut à nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« ,
etâtcandidaueftcinteetiiansinfigni,có(picui: nbsp;nbsp;nbsp;aV AESTV O SV shomo,lt;iquæftus^lu.
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de quitus Suetonius in Augufto Ictibit.Cui ml cri auidior.undiq, lucdla
aâ«ac«,auS.fa.aâip^è dieVv*“ q.v ««tv «w s v. ^^.js^ta-
çuo laudatifsimi, Primarius agit,ucteri amicitia mibi coniundifsimus D.toan. Zottus à Perneg ko’.qui adbuc adolefcés,à diuo Maximiliano,ad rei pécuniariae adminiftraiionem receptus, per diuerfamunetain eadëfunftioneobiia, tampu
blicêquàm priuatim.fummä integritatis cum
dum ordinem uocatus eft à principe:quumiam
Q.V AKSTORBS urbanierant.qmçranum
referre in tabulas public, cofueucrant. Budseus
in tit.de Off.quxft.
Q.V AESTORES undeab Initio difti fint,-
dam.Sçieg.
pfa aim artiftciulucrand® pccuni^.V erùm Quç
Q,V AESTORES xtarù.hodiciuntmuicta nus nomine uev 1»«..^%««., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
ium,iàeft,emenàatumteceptores,Budaeusait, natio continctut.quq nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^
éaexigere.ftipenàiapratberemiVitib.fmgulA^ »ewyta,expenfaquitiombusinterere-.mulamp;as dicetebraturuerbumihu .Q_ VA-.iY._„qi r. q'iciq,YetutiiatiastaffQm»,ciuàininprouinci» cioqusetilur,diciturÆc ucrum, „. y iiex'î,«e,Scinnub\icastabu\asnotatc.omniû- poffeffot.ff. deVciit.hxred.iubetteftttuendos que petuuiaiû,retûq. notas SeiWuftrestóes da- ^u^ftusinboneftos,neue\co\otea\iquopoffct. te,'\\alq,conheias Sccontoiidatas.abtoiutatqi, toiucrumfacial.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_
per (cribastuosinserariurndenonete. A\ex.àe Q.V AESTV S pecuniq.îtuausagronum. A\exan.Getiia\.àiet.\i.i.cap.ïv Wt amp;nbsp;aViaQu5 nbsp;nbsp;nbsp;Q.V EE S T V M tctibarum\eKC\oàia coetcu
ftotümutieta, quotüidem codé ioco meminit. it.bieee Viutatch.m Catone.bp.
i, etbEbE
1
-ocr page 438-|
lt;X ANTE J Q.VALI,funt!eaniftræuindemiaEaptæ, fiuc adcomportädasuuas.fiue ad çolandûmtjllum.i Vlp.d« Fun.intir. l inftrutnenta. Quali, inquit, uindetïiiaronj.exceptorijqs, in qulbus uyç com portantur.N.br.Atueró Qualus apudVlp.in^ led amp;nbsp;fi quid, de Viulr. non cophinum fignat^ut Accurl. exdlimauic, fed uas uimineu, per quad uinuin guttatiin déduit, cum calcatur uua, religt; qua nero materia exire prohibetur. De Quafillo nónibil ex idoneis autoribus coHegimus inter-regni tempore,Prudentianum hymnum, cui ini tium dl: Da puerpledrum choreis:intcrpretan tes in fratris Maij. turn adolefcentis gratiam, ac adleniendum,quem acerbifsimum expnncipis opt. max. dccdru{cuiDeo fpiritumcommen-dantipræHàeram^accepidolorem,j . nbsp;- -- 0. V A LI S .infinité fumitur, QuantS ad quan titatem tantürelertuéJ.certü.flF. Si eert.pet. Sp. i Q.VALIS Q,VAbI S,idemquodqualifcun-que.lurifconf.in leg.refcriptum.de diilraél.pig. quia ex cantratlaqualiquali obligationed dtbi tore interpodta. Vlpian.in l.ij.lFdeBonor.pöf-. fdf.fecund.tab. Sic qualiter qualiter,.pfo quali-tercunque, apud Ceifum,inl. qui fundum.ff. Quemad.feru.amit. i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;til QV A UI S CV N Q.VE,cuiufcunqï conditio« nis.V'lp.in l.ij.§ aitpræt. ff. Qui fatifdare cogat. Qualilcunq; rideiufforaccipiatur hoc quantum ad facultates.iddi.etiânon locuples. Interdmn pramalo ponitur,intcrdum pro ininimo.Obfer uandum autcm,quód hçc uerba,Qnalifcunque,. quantufcunque.quantumcunqi, licet fint uerba maxime effuia, uniuerfalia, tarnen allringuntur adhabdraté meriamp;nudifaéli. Vndefidixero, Qualefcüq; nummos mihi dabis,recipiam;fi da. res mihi cuprcoF8,üelfcrreos,non cogerer. de« bent enim aliquo modo effe utiles. Vide doélin J.ij.$ quodait.ij ff.de Verbor.oblig. Gloff. in I.j. C.deFidemftr.Sp. gt;; Q,V A LIS G V N 0.V B ftdeiuffoT interdû ac-cipitur,quantum ad facultates.id dl, etiainnun iocaples.tdie Vlp.in l.ij.ff.Qui fatifdar.cog.Sp, QV A L E M fententtam dicat arbiter, non re. fert.dummodo dicat,quod ipH uidetur, Certifsi ma enim duclrix conlcientia cft.PauIus in 1.qua lem.ff. de Recept. Sp. Q.VAGIS ucruex,tailsoffa,ReferturàGlof. ml.j.quod iuffu. Videtur non ablimilis lignidca tionis effe illi,Similes habet labra laélucas: cum par peri refertur.Ex Alciat. Sp. lt; Q.V ALITAS dl.fccundum quam quales di cimur. Vt aduocatio,procuratio, legatio, pater-nitas,filiatio,qualitates funt:quód Iccundum e-as adQocati,procuratorcs,legati,patres,filij effe diefmur. Diuiditurautem qualitas trifanam.ln f.gt;®-,hoc dl,habitum,affeélum,amp; qualitaté.quç fenlum mouet. Habitus,dlqualitas ucl animi, uel corporis, quçagend*conluetudineparatur, quo facilius amp;nbsp;certius aliquid agamus, arg. I, le» gat is feruis.§. om 3tricib.de Le.iij. Animi, ut gra matica,dialeélica,rhetorica,medicina, iurifpru-dentia. Corporis, ut palaellrica, hiftrionica, ars pingendl,ars fagittandi. Rurfus animi habitus, |
-.v aliüs eft ipfiüs infelleftus, alius uolütafis.lnttf-ledus, ut artes : Voluntatis, ut uirtutesamp;uitia. Affeéluum lunt quatuor,Iætitia,dolor,fpes.ine-tus. Qualitates ,quæ fenlum mouét, font color, fonus, odor, fapor: amp;nbsp;qua; ad taéluin pertinent. duricies,mollicies,caliditas, frigiditas, humidi' tas.liccitas.His dereb.fcripfic iuuenis,amp;in Sevnica Capnionis progymnalmata, amp;nbsp;in perquàm deganaPîci carmen Staurollichon,diuoMaxi» miliano dicatum. Sp. Q. V A LIT A S non poteft effe fi ne fubiedo.l. ij;deVfufr. Salomonius tarnen obferoatudignó cenfuit per qualitatem fieri indubitabilein de-mooftrationem, amp;nbsp;induci certain cognitionem de eo quod praefens non cft:amp; eftdetnonllratio intelleélualis,quæ fufficit,ut I.j. de Cond. amp;nbsp;de-monft.Hinc Bald,arguit,amp; quidcm,ut idem Si' lomon.ait, bcllifsimé,fpuriuinpollèinllicui,file gitimahitur.Spieg. Q.V A LlT A S in iure noftro accipituretiam pro diferentijs fatienribus rem certam ac deter minatam.amp;cótrahentibusrem adindiuiduum. text eil fecundum Zaf. in 1. llipulationuin quælt; dam ff de Verb.obl, Sp. Q.V ALITA S,adicélouerbo,fecudumtem« pus uerbi ihtelligendaeft.l. in deliélis.$.fiextra neus.ff.de Noxal.Sp. ^ Q.VAL1TA s argumenti,uelnegorij,quo*^ uülgus dialefticorum uocat,feeundü materiain fubicétam.l.ob carmen, ff. de Tellib.Qualitas.jf conditio-ne,inl.obcarmen.tit.illo.Sp. Q.V A LïTA S poteftabeffe.integrafubfta^' tia rémariente,d.l.in deliélis.Sp. Q.VALITAS falfauitiarenonfolet.l.pen^ deReb dub. Sp, CIVALITA S pr3ïdij,bonitas,falubritas,ani plitudo. 1. fi quis alius. de Verb.fign.Videintri, Séruitus'. Spieg. QLVALITATÏS nomineTuUiólib.j-Acat)' Quæft. cunólanteramp;cum excufationeufumei' fe,lnfo'lanusobferuauit.Sp. QV A LITE R C VN Q.VB, proutcunqï,bo« eft,fiue bene fine malé. Alberic, ctVALlTATYMalia; neceffari«,aliærion neceffarise.Priores in actione omnino exprime' df funt.ut,Peto decern à pupillo:quiaeimittua' ui,intercedente lutoris autoritatc. Hçcqualir** eft neceffaria.ad uiéloriamqj caufæ facit.Etli^f interdum à iure praefumitur.l.nonputauit.P® quaeris.ff.de Cont.tabulas, I. fi poftdiuifioer®' fub finem,C.de luris amp;nbsp;fadi ignor.De qoaliw“* bus autem non neceffarijs, perpetuuinefti'it®‘ as exprimi nihil ncceffe fit. Si tarnen expriman-tur,nc uitietur petitio, proband® ueniunt l.hi' bebat.ff.de Inftit.Sp. - Q,V A LV S.Vlp.inprinc.I.fed amp;fiquid.ff.de Vfufr. Nam fi librariü,ait,rus mittat,amp;qualutn amp;nbsp;calcem portare cogat. Apud Vergil.Geor^gt; 11. qualus pro nimineouafculo, per quod uinu guttatim defluit,cum calcaturuua. ApudApu« leium acetpitur pro caniftro, in quo panis ferua tur. Prudeiitius nofter in hymno à nobis enarra to pro fporta accipic.Spieg. CVAÄ |
ante v
|
Q.VAM,pro.quantum,quibufdam interpofi« uis inalim, quod Alciatus alicubi monuit, No-tisuerbis,cuiufmodi funt,poffum,ualco,8cfyno ric. text, fuffragante, eo in loco, Quoniam » pro nymis,obuia pafsim funtexempla.Eroualdepo nitut inl. ij. C. de bis qui uen.ætat impet. Sic a« pud Cic.8t nullos non idoneos Latinitatis auto resreperitur. Q.VAMCITO , cum aliquo temporis fpa-oo, accipiendum eft.l. quoenim. ff. Rem rat. bab. VndeSe quamcito^ommodéfieripoteft, îrbitrioiudicantis relinquitur. kj. ff. delure de- Q.V A M DIV, pro quoad, Paulus in 1. iHis Ii; bertis.de Cond,amp;,demon. Qu.amdiu adolefcés admilitiam promoueretur, an hæc diélio faciat conditionem,Bart. differit in l.j. C. de Leg.amp; in l.j.ff.de Cond.amp;demonft. Sp. OiVAMLlB BT,haud fcio anreéié,utAlbc* ficusindicat,proaliquam accipiatur inl.iij.ini prin.ff.de Aoqu. pof. Senfus concinnioruidetur fipro quantumlibetfumatur.Sp. Q.VAMPLVRIMÓ uendere, apud Cicc-ïonem. Q.V AM maximam partem. I. fi ita quis. ff. de L'gij- Q.V AM o BREM,in Autb.de Reftitutfidep com $.quainobrein.Vnica diélio, quibufdam e* tiamtres.quamob rem,modó intcrrogat.modó idem fignificat, quod Quapropter.Sp. , ' Q.V AMPRIDEM, pro quanto tépore ante. Q.VAMPRiM VM, una diélio, ualdccito. VideSpeculat.tit.de Difput.amp; 3]leg.§.iiij.Sp. Q.VAN (3.VAM,coniunéliocaulalis,idem fi gnificans quod tametfi.Hanc particula aliqqan,*. dofubfequifuraliapatticula, tarnen, amp;nbsp;elegan-t'Utapud Vlp.in J.quanquam.ff dç Aqua plu-'*w. Spicgelius. Q.VamvIS Jnterdia caufalis eft. Albericus ‘xtniplis demóftrat, 8e fimul ubi aduerfetur,in-®fi«.ütinl.qui iuraffe.in fin.ubi Gloff. ff. de iu-rf'uran.lnterdum corrigit. ut in 1. ubi autem no apparet.§.illud,uerf.quod uero. ubi Gloff. 8c do ffor.ff.dï Verb, obligat. Bart. inl. iij. §.inhac.ff, deCommod. , Q.YAND O,idcft,quotemporc,quandöcun que,quocunquetempore, quandoque,aliquo tempore. Albericus refté monet in dift. Quanlt; do,amp; Quandocunque, de bis diélionibus certa regulam tradi non poffe: fed cas ucl ad modum, ucl ad conditioilem,ucl ad tempus,pro materia, utaiunt,fubiefta,tumproproferentis fententia feferendas effe. Q,VAN D Oetiara,profiquidem,quoniam,fç pt occurrit apud lurifcoss. Q.V A N D 0 Q,V E,pro quandocunqï, Se ftri-ff^s interdura quàm fonct,accipi,indicauit AU btricus, De quandocunque, uidc Bart, in l.j. ff. Ooibos mod.ufusfr.amit. Sp, O-^AMo 0,uelcum morietur,utintelligen-dum fit,cxplicat Azo in Rubr. de Collat. §.por-rd.lib.C.fexto. Sp. |
QV A N D o Q.V E, interpretantur quida pro #liquauice;fed quàm refté, ipfi uiderint.Inftit. Qpibus modis re contrah.oblig.in prin.Qyam-quadoquelegamus.ldem antiquis in codicibus fcriptum teftatur.hoc modo:Erquoniam nobis non eædem rcs,fed aliæ eiufdém naturae, amp;nbsp;qua litatisreddantur, indeetiam mutuum ,appella» turn eft.amp;c.Quanquain indicat aliquos, qui pro aliquo tempore intcrpretantur.l. resindotem.' ff.de lur.dot.Sp. Q.VANTA pecunia ex hæreditate Titij ad me peruenit, tatam hseres meus Seio dato : hæc uerba interpretator labolen. in 1. qui concubi-nam.$.cum ita.de Leg.iij.Sp. Q,V A N T A pecunia ad cc peruenit s exponi-tur in l.cum Hipulamur.ff. de Verborum lignification. Q,V ANTAE fummç.in l.quifquis.ffide Leg. iij.teftator dixit; Quifquis mihihæres erit,dam* nasefto darequantas lummas legauero. Ibite-fte præceptore meo Zafio.intelliguntur fob no* mine fummarum corpora: amp;nbsp;licetuerbü Quan-ti, referatur ad pecuniam proprié, tarnen ibi re« fertur ad corpora. Sp. Q.V ANTI conduftum crit, aut locatü,apud Caton.cap.cxliiij. lib.ij. Q.V AN TI cares dt^ad ueram rei, de qua a-gitur.aeftimationemrefertur,nonetiam quod intereft: illud enim plerunque rei precium exce dit.Non diffère, quanti eft, uel quanti effe appa* ret:id enim effe dicimus,quod probatum eft. Al ciat. ait: Atqui quanti ea res eft,in ediélo,Si quis ius dic.non obtemp.pro co. Quanti eft offen fio amp;nbsp;contemptus iurildidionis,accipi oportet.Sic in l.j.J.hçc aélio.ff.Ne uis fiat ei,Quati ea res eft» id eft, quanti expulfio. Et in 1. fi procurator! fal-fo. ff. de Condiéb. cauf. dat. Communiter inter-pretanturdoélores,obrem, id eft, ob liberal-o-nem, tefte Oldcnd. Item in 1. iiij. §. in èum.ff.da dam.infect.Quanti ea res eft.id eft, quanti dam« num eft negate cautionis. Sp. Q.V ANTi eares erit.H^cuerbaedifti,de fer uo corrupto, omne detrimentum rccipiunt : ut dedarat lurifconfult.eodem tit.in princ.l.Ncra-tius.Spieg. QVANTVM ei debes,redde. Sententiaincerta cft.l.quid tameni$.folutioni. ff de Recept Spicgelius. dV A N TI id opus ent. Hec uerba apud lu-reconf. lib.j. §.fin.Si quis ius dic.non obt.nó ad id quod intereft referenda funt,fcd ad uera rei ç* ftimationem, ut fingularitef docet Alciatus lib* Q,V AN TI ille æftimauerit.quidhæc fibi tic* lit conditio.lullinian.expanit in l.ult.C.dc Con trah.empt.Spieg. Q.VANT1 inlitcmaftoriurauerit.I.eiusrei. ff. deRciud. Sp. Q.VANTI maximi, quanti plurimi. Sic Plinius in epiftol. finJibro tertio.Sic Columella li-bro duodecimo, capite uigefimoprimo. Sic Al-ciatus:Sed propter moram,ait, debitoris, quanti plurimi res ualuit, condemnatur,inl.ij. ff. Si cert.pet,Spieg. M 4 Q,VAN- |
|
0, ANBT V Q.VANTI intriginta diebus proximisfuit.-' emotantipœniteré,dixitille. Quantipreuji® Fisc uerba Vlpiatii ad Legern Aquil.l. queniad-modum, in fine, Se fi non habent uerbum Pluri« mi, fic tarnen accipierkda coudât. Q.V ANTI quanti bené emitur.quod neceffe cd,dixit Cicero iu epift.ad Atticülib.xij. Sp. Q.V ANTI Vl S precij. Ad magnitudinemre ferendutn,non ad paTuitatcin precij.Donat.au* tor,als hoch dwvuilt- Sp. Q.VANTIT A S , id quo quantum quidelTé dicitur,autiudicatur.Apcllus legibus inferuiés, diuidit quantitatem in numerü,pondus, amp;nbsp;men furam.Numerus,ut duo,tria,qüinqï,dcccm,cen tum,mille.Pondus,uf fextas, quadras,dodrans, pondius,fiue as,dupódius,tripódius. Menfura, ut digitus,palma.pes.palTus.ftadium,miliare,ul na,hemina,feftarius,congiu^,modius,urna,am» phora.Quanqoa plerçq-, res eiufmodi funt.ut amp;nbsp;numerari,amp; ponderari, amp;nbsp;menfurari qucant;ut piper.amp;fimiles.Pleraeq.utpondcrariamp;menfu-rari:ut butyrum,oleum, Pleræq; utnumerari amp;nbsp;ponderari, ut pecunia;hæc etenim olim fuitap-penfa.unde penfio. Sententiae iudicom,ait Plin. lib. vij. Epift. numerantur,non pondcrantunid quod uideturei perquàm abfurdum . Simili ra-tione motus lurifcönf.in 1, ij, de Verb.fig. boras diei ponderat,nÖn numérat : atque uult priores quinquepofterioribus feptempraeualcre,pro-pterea quod ad quoduis negocium conficicn» dum,à prandio firnus ineptiores. Sp. Q.V A N T V M ad numcrü,8c pondus, amp;nbsp;men furam refertur : hoc eft, ad pccuniam,fpccics,8c corpora.l.cum ftipulamur.de Verb. fig. An auté fie uox Qualitas,quod quidam tradidcrunt, AL ciatus dubitat Sp. Q. V A N T V M ad fe foluerelegem,dicitur,qui contra lege facit Auth. ut iud. fine quoq.fuff. $. illud uidclicet.uer.Oportet enim.Albchc. Q.V ANTVMinfeeft,amp; IJuantum ad fe pc? tinet*. quidhçcuefba denotént,Glofl'.exponit xlix.dirtin.c.fin.amp;Archidiac. Sp; QV A N T V M queo, pro eo quod uu1gus di-cit,tantum quantum. Porró de diélionc Quanlt; turn amp;nbsp;Quanti. uideBart. in 1. j. fi fic legatum.in prin.deLeg.j Seinl.j.deCondit.amp;demonft.Sp. Q.V A N T O minoris, amp;nbsp;Quanto pluris. Iftae appellationes, ut fingulariter monuit Oidend. dcfignant differentia cafuum inter res uitiofas, quo pcrtinet Quanto minoris : amp;nbsp;res non uitio« fas,pluris tarnen emptas quàm ualcant, quo re* ferendum eft Quanto pluris. Alioquin re ipfa i-dem eft, minoris empturum me fuifle, amp;nbsp;pluris emifre,fipreciumrefpicias,non rem emptam^ xMtheuurhauffen. Quanto minoris autem appella-tionem(non,ut Accurfianiputant,quantimino ris) fic accipe, eodem tradentc Oldcnd .Verba tarn emendi,quim uendendi,ut emo,liceor,co-emo,redimo,mcrcor,commercor, cóftat, ualet, ftat,in pofitiuoexigunt genitiuos tanti, quanti, tintidem, quantiuis, quatilibet, quanticunquc, pluris,minoris. Itemuendo, reuendo, diftraho, diuendo.uenundo,ueneo,profto, æftimo, indi-to, infcribo. Quanti rem emi, tâti uendam.Non aTci habeo. I. hæcuenditio, §. huiufmodi.ff“^® Contrah. empt. Cum comparatiuis auteminil’ latiuoponuntur: uTquanto pluris, fantomin®' ris.lta amp;nbsp;aediles. Quanto minoris agere permit runt,nô quanti minoris,(icutuulgatus error h^ bet; SuperlatiuiS uerbisingenitiuo accoinmO' dantur, ad inftar pofitiuorum : ut,non tanti «' neatur,quanti hodie erit : fed quanti in eo anno plurimi fucrit.§.his autem ucrbis.Inftitde Leg-Aquil. Precia deniqs fi adieftafuerint, ablatims folentefferri:utafteemi,dupioreuendam. Plus duplOemens.cefeturdeceptus. Aduerbijsqno' que iunfta generaliter fignificantpreejareru»: ut,Carifsimé ftetif, quod fan^ineemptumeft-Vilifsimè uenditurluftitia. Sp. |
Q. V A N T V M intcreft.l. fi quis feruum. ff lt;® Legem AqUiL CLVANTVIVI infinitumiurare. VideVlp'*' num Lqui reftituerc.§,j.ff.de Rei uindic. Sp. Q.V A N T V M mea interfuit. Paulin l.ijffK® rat.haber.hæcuerba declarans, fic dicit: Quantum mea interfuir, id eft, quantum mihi abeft quätumqi lucrari potui. Pomponius in I.Si pfO' curator,idcm probat,d.tit.Sp. Q.VANTVMCVN Q. V B,aduerbiü.tantuin quantum.de quoBart.inl.balifta.ff. adTrebeH-Q.VANTVS maximus.Plinius epift.ulti'o-iij.ad finem:Dedit enimmibi,ait,quantumtna' ximum potuit;datarus ampliüs,fi potuiflet Q.VAN TVS Q.VANTVS,pró quitoCwlt;P' Q,VARB,modó intcrrogat,modó ponituf infinitè.l.non omnium. C.dcTut.quinonfain-l.j.fn princ.de Lat.libeTt.toll. Sp. CfVÂKTA^deduftoære alicnó accipien'’‘ eft.Papin.§.auditaauté.ff.dcInoff.tcft.l.inqu’f ta.adLeg. Falc. Q. V A R T A quart«. 1. unica, C.de Latin.h-bert.toil. Q.VARTA S.fiuePakidias (ficenimceud« falcationes quædâ.quæfiûtexalîcuiusfublbn' tia legis uigore, interdum à doftoribus appelé' tur) plures enumerat Gloff in 1. filium quenin* bentem.C.Famil.crcifc.Prima,qoæ iure inftin'' tionis debetur: Sc quia indufta eft autoritär* leg.Falcidi®, proprièFalcidianominatur.Viil' fupri,LexFalcidia.Lancilot,PolitusexiftinH’i Falcidij nomen Romanis hiftorijs ignotumdj.' que id nominis potiuS ab effeéiu deriuatû,q^'‘ à falce,8c refecatione quadam. ut etiam non in 1.J. ad Leg. Falcid. SedFerr.noftérautof’'’*® Eulebij Cæ(ariéfis,ddcetlatamàCaioFâlc'u'® TR.Pb.diui Auguftitcmporibus.Sedhocina' gis obferuandum. Hseresfi exiiberis effpri®® legitimæ rationem habet,quâ cxtota hæredita» te deducit: deinde ex ijs bonis, quæfuperfunt. quartâFalcidiæ parte iure inftitutiqnis legatis detrabit, ita quad fingulis legatorû aliquidaufe ratur:idq! jp rata portione,hoc eft.fecundûqw titatem legatorû, donee quadranté fuum fit h»* biturus.Quâuis teftatorconfeius uiriû patri no nq fui,hæredem Falcidiauti prohibere poteft-Sccunda.nomenTrebellianæ obtinuità S.C. Trebel- |
|
o, ANTS Trebelliarto.'taioétn ex S.C.PegaGano priraùm fueritindufta.Hanc hæres fideicomtniflarius fi-bi retinet.ut pulchré déclarai luftin.Inftit. de Fi deicom.hæred. ^cateftatorenon poiethcaueri, quominusrccipiat.Tertia.LegitimaappellaiHr. Hïciurenaturæ nobis obucnit. Politos tarnen dubitst,an hodie Quarta dici debeat. Vide cum ind.l.fiiium.Induftaautem eft, nefilij pcnitus defraudentur fubftantia débita fibiSc naturali-Ier,amp;exuotoparentum,amp;cuius inuita pend domini dicuntur : amp;nbsp;ideo, ne plerunque cogan. turmendicare amp;nbsp;perire fame,propter inofficio-fam parentum uoluntatein, ut in Authentic.de Trien.amp; femif.per tot.amp; in l.j.§. largius. de Sue. edic.amp; Lnâ amp;nbsp;fi.ff.de Inoffic.teft.amp; 1.fin.de Bon. dam. amp;nbsp;1. in fuis, de Lib. amp;nbsp;pofthuin. cum fimil. Quarta,qux arrogato ex conftitut.diui Pij debe Ur. Quinta, quæ patrono de bonis libertorum. Sexta,de qua in Authent.præterea.C. Vnde uir amp;UX.S«ptima, de qua dicitur in 1. fin. de Diuor. amp;nbsp;repud.0daua,quæ de bonis Curial, iuxta ter winosAuthcn.fedncque.C.de Epifc. amp;cler. amp;nbsp;l.fecund^C.Quando amp;nbsp;quibus quarta pars deb. ex bonis Decur libro deciiuo.De quibus oiunu busPolitus copiose fcribitin fuprà citata 1. fill» um.Spiegelius. Q.VART ANAfcbris,quæexattabili,feutu more melacholicoputricfficitur. Sic difta, quod quarto die reuertâtur,amp; exacerbet, infeftetquei Namintegro biduo intermittit, amp;nbsp;tardé admo-dumfinitur.nemineinq; (ut Celfus teftatur) iu gulat.Sedfiexeafada quotidianaeft,ininalis ®g'’'eft:quod tarnen,nifi culpa uel ægri,uel cu-tantis nunquam fit. labolen. de Ædil. edic. Qui tertiana,ait,f5bre,aut quartana,aut podagra ue-xantur,quiue(.Q|^jjjj)g,j, morbumhabent, ne ijsquidem diebus, quibus morbis uacant, redid «nidicentur.Vide, Febris tertiana. Sp. QVART A pars,feutriens, quae uocatur legi tima, débita iure natural!, non poteftcripi libels '.nifiproptercertafcelera. Quarta autemde-bitsportionis fufficit ad excludendam querem laminofficiofiteftaméti.l.Papin.^.quoniatn au-tem.ff.delfiQfgj jgl^ j^p. ^V ARTARii.funtFefto muliones merce-narij,quiquartapartem quæftusaffequebâtur, QV A RT o nonas Martij. 1. item ueniunt. §. pridie.ff.de Petit, hæred. QV ARTVMVIRI creati erat, quibus dedu cendatum coloniarum, aut fi quidnouum nun-ciatuin foret,utcurarent,ne dainnorefpub.affi-eeretur, obqi uaria negotia munus mandatum *'«. Praeter quos fuere quinqueuiri, agtis diui-^®’gt;dis, mûris, turribufqi reficiundis,(æpius ut P'^btttifunebripecuniareleuarentiurqs çs alie-rurmprohis quifoluédonon effent,de publico foluereuf. quiMenfarij nuncupati. Alcxand.de Alex.Genial.dier.lib.iij. cap. xvj. Q.VARTV S pater.pro abauo.ut amp;nbsp;apud Ma ro.x Aeneid Magnus apud Germanos nobilita tis gradus.Maximus, ad oélauum ufque pertin-git. Spiegelius. 'UVA SI, proprié fignificat improprietatem* |
V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i Gloffa l.fi cum dotem.^.fin.Solutmatf. amp;nbsp;quafi 1 tale,noneft tale.l.mcrcisij.de Verborumfigni-fication.l.fi maritus.^.Legis luliae. de Adult. In* terdum tarnen amp;nbsp;fimilitudinem notât,acetiatn t interdumueritatem amp;nbsp;proprietaté. Vide GlofL in l.fi quis cum afideicómiffario. ff. de Condiéb, indeb.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Q.V A S i alea cmi,dicitor,cüm captus pifciu, uelauium, uel mifsilium emitur. Emptioenimj contrahitur,etiam fi nihil inciderit:quia fpei em ptioeft.autorPompon.inl.necemptio.deCon trah. empt. Perpendendum autem diligenter», quod cum emo iaéluram pifcium,fpes ipfa eft lo co rei.ld pulchré declarat Bart, in I. fi iaéf urn re-•tis.ff.de Adion.empt.l.cotcm ferro,§. qui maxi« mos.ff.de Public.amp;ueftig.Spi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«1 Q,V A S i augmentum.Paul.de Petit, hçredit. Quod fi oués, ait, natæ funt, deinde ex his aliæ, eæ quoqi quafi augmentum reftitui debent. Spi Q,V A SI bonus paterfamiliàs.hfi fundi, ff.da Vlufruft. Q.VASI caftrenfe peculium eorum dicitur^. qui priuilegia militum habent:quales funt facer dotes amp;nbsp;aduocati.Sp. Q.V A SI contraétus,obi nihil ueré contra's-eft,ied iuris poteftate habetur pro contrafto. Vi deInftit.de Oblig. quæ ex quafi contradu nafc. ubi recenfentur fpecies. Spi Q.V A S I decurio hoe dedit, non quafi dome fticapcrfonaPaul. in l.ité eorum. Quodcuiufq» uniuerf. nom. Sp. Q,VAS1 delidum dicimus, quando non ex dolomalo.fcd magis imperitiaquadam amp;mi« nus prouidé peccacur. Vide tit. lnftit.de Oblig. quæ ex quafi del.nafc.Sp. 0. V A S 1 dominium proprié appellatur,cunl res alicui tradita eftànon domino, iufto tarnen mediante titulo. Improprié Quafi dominium, appellatur utile. Sp. Q.V A S1 dominium duplex.Verum,amp; puta-tiuum. Verum,cum eft ueré folutü, tranfadum, amp;c.Putatiuum,cum non uerè,accedente tarnen iuftaerroriscaufa.utfi errauiin fadoproprioi putans me foluiffe,uel tranfegiffe, pcrfuafus for taffe perfuafionibus uerifimilibus : ut ait Apellus.Spiegelius. Q.VASi dominium non effe tertiam fpeci-em dominij,adireélo,8c utili diftindam,non u-na tatum ratione,probat Apellus capit.v.de Ad* fin.Spiegelius. Q,V A SI dominus dicitur, qui diu pofsiden« do dominus effici poteft. Zafius in 1. ftipulatio. ÿ.hæcquoqi.ff.deVcrbor.oblig Sp. Q.VA S X dotalis, qui dotali fcruolegatus eft, 'utait Paulus in 1.fundus, de Fiiodo dot. Sp. Q,V A S i hæres.lurifconfultis eft. qui uulgô tanquam hæres uocatur.Paulus : Si quafi hæres uendideris.de Hæred.ucl ad.uendit. cum fimil. Q,V A SI fub impofsibili conditione legatum debcatur: de quo uide Scæuolæ refponfum in 1. qui dotem.ff.de Dot.relcg. Sp. Q.VASlinftitorÿ amp;nbsp;quafi inftitoriaadio,in l.quû |
|
ANTS l quicû(ÿ.$.red amp;nbsp;ccm fullo. amp;nbsp;Ij* C. Quod cum CO qui in alien poft.eft.Sp. Q V A S1 maritus. Vlp. in 1. cum hic ftatus ef-fet.§.fi nuis fponfamhabuit. EtIulianus.inquit, traftat hanc quseftionem in minore duodecim annis.fi in domum quafi marin immatura fit de-duda.Spieg. . Q.V A S l minifterio uacuo ferai oti. l. fi pen» dentés.§.fl fcrui.fF.de Vfufr. Sp. QVA è i nulla aélioeft, quæ exceptione fc-pcllitur.§.Pomp.fcribit.l.clegâterifF. Quod met. cauf. Spieg. Q.V A S1 pofFefsio, propriè eft rei incorpora-lis.l. iiij. §. fi uiam.de Vfucap. Impropriè etia rei corporalis : quam folùm detinemus, fecundum Paulum de Caftro in 1. j.C.dc Alien, iudic. mut. cauffae.ut ab Apello citatur. Sp. Q. V A S t pofsidés,hoc cft.qui dolo malo, uel lata culpa defijt pofsidere.aduerfus quem pcrin de agitur,ac fi adhuc pofsidcret.l. qui dolo. amp;nbsp;1. paré fF. deReg.iur.l.fin autem.ÿ. fed amp;is qui.fF, de Rei uendicar. Sp. q.VA S I prædo nabendus eft, qui perlitiscô teftationem uel denunciationem aduerfarij cœ-périt inteiligere hæreditateen occupacam adfe non pertinere,quia fit malæfidei pofTefTor. 1. fed amp;nbsp;fi Iege.§. de eo autem. amp;nbsp;§. etiam fi ante litem. dePetit.hæredit. Spieg. QV A S l præucntus,inl.fi quis poftea.fF.Vbi quis ager. Spieg. Q.VÄ SI fententiæinftar, eft iudicialis con-fefsio. Spieg. Q.V A s 1 Seruiana. Lege, Aftio Seruiana. O. V A SI fui hæredes dici uidentur afeenden tes, patrui, amp;nbsp;fratres. not. in Auth. de Hæred.amp; Falcid. §.fiuerô exprefsim.Sp. Q.V A S i ufucapere accipitur is,qui dicit fein ftatu ufucapiédi fuilFc.Sc quafi habitu,id eft,apti tudiric rem ufucepiffe, fi à pofTefsione non ceci-difFct,petens reduci fe,amp; reponi ad rei pofFefsio nem: utufucapio perficiaturre adufucapionis commodum reftituta.Ex Enarrat. Zafianis in fcdiftæ.Inftit.de Aftion. Sp. lt;iV A S I ufusfruélus.Vide.Vfusfruâus quo que nomine. lt;iVATENVSad eumperuenit, id eft, qua» tenusexearelocupletiorad eûhærcdiias per-aenit,exponente Caio in 1. inhæredé.fF. de Dolo. Adde amp;nbsp;Glof.inAuthen.de H®red.amp; Falcid. ad princ. indicanté,hanc particulâ denotare eau fam pr®fentem,pr®teritam,amp; futurâ.Vide Bar-tolum inl.j.fF.de Cond.amp; demon. Sp. Q.V A T B N V S faccre pofsit:hæc uerba innu nrit.debere ita fieri deduftionem.ne quis egeat: relinquendumque ei efFe,unde fecundum digni tatem fuam honefté cum familia fua uiuere pof fit.Spiegelius. Q.VATERMIONBS à quatuor militum, quibus præerant,numérodifti. Ad. Apoft. xij. Tradenseum quatuor quatemionibus militum euftodiendum. Q, V A T V O R Euangclia. Quum unum dun-taxât fit Euangelium, quod propriè definiunt |
efFe publicam, pride adeô acmultoties pfOfflif-fæ,cledifquc^iu ac multum expedatç, demain ueni per Chriftû IB« VM,partæ amp;nbsp;exhibits fi* luiis renunciationcma«qi prædicationem:qua-tuor tarnen uulgô dici cœptum eft, nirairuinl noftris illis quatuor faerô biftoricis, Matthso, Marco,Lucaamp;loanne, qui didaamp; fada Serai' toris.non omnia quidem ,'fcd quantumfatisleft ad cognofeendûipfum Obriftum 8e redempto’ rem noftrum efFe, in diuerfis amp;nbsp;multum àfe dif* fitis regionibus conferipfere. Per quatuorhsC auté Euangclia Deum teftem uocabant, qui ad» miniftrandis offices ab Impp pnfficiebantur.ut elarè patet ex Conftitut.ix.in Nouell. cuius p»f té abinitio fuprà recitauimus in didione Chn* ftinomen. Expræfationed. Lucæfstis collig'’ mus,quodid temporis neqj MatthæitsWunH’^ tabat Euangelium,aut Marei,fed multafcreban tur Euangclia, Nacarscorum.Thomæ.Matfto fecundum Ægyptios,fecunduia duodecim,W-codemi, atq; item aliorum, quæ deinde ueluti' pocrypha rciecit ecclefia.Vide GeJafiara incaO' I fanfta Roman.dift.xv. q. V A T V o R V i RI, ut triumuiri : Quatuof' Q.VEM amp;quod,adieélumcorpori,con^'^ nem facit.l. Quintus, ff. de Aur.amp; arg. leg' fic.^i.j.de Leg.j. Sp. Q^VEMADMO O-VM, uariè accipiinln'’ Bart.indicat in Rubr.fF.Solut.matr. . Q. V E N q. V A M ueftrum,in l.fi creditote«-^ de Pad.Hæc locutio duorum numero content’ eft.l.ubi.deTeftibus. Sp. Q.VERELA inofficiöfi,fcilicet tefttuuntij ius quoddam eft refcindendi teftamentam^‘ donationem,ueldotemintotum captam.ï*® , eft aélio,(ut quidam tradidere)quoniamnon^ 1 git,ut quid detur.Neque accufatio: quoniami* minemfuper punitione aceufat.MediamifI’ uiam obcinet, amp;nbsp;aperit uiam fuccedenti.Anquot;’ rèquercl® nomine ueniataclio.anaccufatini, I eadémne fit quæ pctitio hæreditatis.uelornt' iudicis dici debeat, differunt Dolores inljj Cont. tab. in I. pofthumus. §. penult. 8tl.qgt;gt;i Inofficiofo.ff.eod.Seduand.actefteD.Oldti**^ pucriliter. Nam Iurifeoss,promifcuèappeln^ aliàs aftionem, ut in l.ij. Sc Lquemadmoduni' ‘^ de inoffic. Aliâs aceufationem, ut in 1. ß in®* -ta.Sc in l.fi fufpeéla.ff.eod.tit.Aliàs ut nn^^^^j i ter,querelam.quamuocem modeftifcaüWn l parunt,addenotandamhancaftionem:qn® cum quando habeat,fuprà in fuo ordineino' uimus. Viglius admonuit vTü^lt;««ru((5,Gr8t probate conari, Querelam effe caufam ipfiuf' Cionis, uoeareque petitionem hæreditatis Inofficiofo. Quemadmodûenim,quôdquisin ^ teftamento feriptus eft hæres, caufamiHiP*®?i j y dæ hæreditatis præbct,l.j.ij.iij,fFdePetit.liÇft’'*' p ita amp;nbsp;quod inofficiosèexhæredatus, uel prît'* \ ritus eftr amp;nbsp;qUemadmodum nonipfa Este ' fcriptio,uel inftitutio, ficnecinofficiofiquet® la adio eft,fcdadionis caufa.SicOrphicianu®« |
|
^ AKST V TertyIIi»nuiiiqi SCcaufam aSioni præbent.a-dionesdicinequöuntddq; amp;nbsp;Scæuolæ autorita te probant,d.I.qui de Inofficiofo. fac.l. fi quis fili um.C.eod. amp;nbsp;VIp. qui plura effe iudicia petitiO' nishsfeditatisfignificat I. diuüs.§. final, d.titde Petit, hæred, Plura autem funt excaufarum di-uèffitate. Legiturtarneniritcrdum amp;nbsp;inotficio-fiteftamenti adiodiéta. 1. quemädtfiodutti. fed Accredits pecuniæ adio inuenitur: quumta-nien nulla fit pröpriè credits pecunis adio,fcd condifliófignificarur,qus eX credits pecunis, ideft,rautuó numeratscatafaproccdit, Itéma-dioex ftipulatu,ubi incertum eft, pröpriè da-tur.Inftitut.deVerbotum obligationib.in princ. Nonnunquam tarnen ex ftipulatu adio in re eer tadicitur, ut ex ftipulationis fcilicet amp;nbsp;interro» gationiscaufa procedere códidio fignificetur: Xq; hoemodoamp;ipfa querela adio appellatur, pro petitione hsreditatis, qus ex caula otitur. Spiegelius. Q.VBRELAM habere resdicitur,amp;perfolt; na,Res,cumcxea querela nafci poteft;Pcrfona, cumquetitordeiniuria, ucl inoleftia aliqua. Q.VEREL.A prsparata (qus non nifi extras neisdatur.l.h quisfilmj.fcimus.in fin. C. dein« officjeftam.) dicitur,qus in controuerfiam ali* quo modoperduftj eft. Prsparafic autem que-relaihuidcturis.quiad dènunciationem.uel a-ftioniseditioneinproccfsit:multo magis quilp tem conteftatuseft.l.quemadlnodum. ff.de In» offic.teftamen. Sp, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-* Q.VERIM o NI A,fubaudi,Iud!clalis,perli-quot;'Iboblationé intelligitur. C. de Annal.except.* •ytperfedus.Fin regund. 1. fi quis fuper fui iu-lotis, prior de finibus detulerit querimoniâ. *f^gt;n!.amJ)liüs.Rcm rat.hab.Sp. - V I , Dd. tradunt in princ.1.1e ........eosamp;inftitöresfccüdum Caftrenfem amp;nbsp;Romanum continentur. *^Vl de domo funt '^Vi,quE,qQQj_Yide,qus dehlsdidioni-osnoianturinl.nuper.§.fin. deLeg.j.l. Quin-*^'^!^ ®^3''g.leg.I. Stichum.de Leg. j. Item l’nprinc.C.de Sum.trin.inl.omnespopuli. ƒ ult.amp;iur. Cæterùin quamuis uülgaris üi-etur odrinainterpretum,haud tarnen cönte-innendaeft.Traduntautem.Relatiuas illas par-ticulas,adjedas qualitati generics,effe déclara« tiuas.Si uerd adijciantur qualitati, quç n6 cóm-pleditur fub genere fuo contenta, modo auge* tt,nempe accédeme copula: modo reftringere, Cilla défit. l. ea tarnen adiedio.ubi Bartolus,de îj,'gat.iij.Iafoniriî.omnium.Inftitut.dcAdion. 7»ditum item eft, eiufmodi relatiua folere rela J]?^'tnfpeciei,non autem generis facere.l.fiüe. ,eartiquam.C.de Fidcicom.übi GloffSpteg. ï Q-Vl,proqualis. Cic. in Antonium: Quitiir, q“«enus fuirez Bud. , Q-V^baduerbium ,pro qüemadmodum,ucl qoomodo,uenuftê ponitur. Q.Vl,relatiuum, fiqualitas relatoriaomnibus competat, ut in l.omnes populi, ff, de luftit. |
amp; iur.non reftringit,fed déclarât,Sic in l.j.-C.4lt;, Sum. trin. cum Imper. dicit, Öiindos populos, quos uerafides amp;c.Siuerô nonpmnes,tunc rc^ ftringit.ut,0mnès,qui arma portarint, punia^« Jl tur.Ethscuerafunt,nifi copula prscedatrcla, ' tiuum:quia tunc augetur difpofitio. ut cum diet _ mus:Dabiturprs(entibus,amp; etiam cis, qui ad- * uenerint.Qloff.in l.ea tarnen adicjffio.de Legat. ij.Zafius. Hscparticula adiéffà ùerbo futuri temporis, quando facit conditiónem ,Bartolus docetin 1.decern cum pcticro. amp;nbsp;I fi it^ quis pro mifcritin princip.ff.deVerborum obligationib.^ Spicgelius. Q.VI ampfiuS ônéris,quàm licuit uexerit, Vi, de Marccll.in l.fi cui uia.ff.fiuemadmpdum fer.' amit. Spieg. Q.V 1 meus erit,an ita quis loquatur, Si meus crit,non intéreft. utrobique enim conditionem ineffe Pomponius tradit in 1.nuper.de Legat'.iij, Spiegelius. Q.VI nafci fperatur, ^p fuperftite habetur:red tantum, ut Paulus cxplicat, cum de ipfius iure qusritur.l.quod dicimuS. de Verborum fignifi* cationib.Quàproptcr in ilia conditione fideieoz mifsi,Sirex Parthorum fineliberis exfc legiti«^ , mé naris difcefferit, talis refpüb.fit hçres. Rcfp5 dit Bald, per 1.qui in utero . ff, de Statu hominu; Qui in utero tempore mortis fuerit, non effe lm ' pedimento, quo minus eueniffe conditio qideä* tur:hic enim non de üentris, fed dehsredis có-modoagitür, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«lA Q.V1 néfeit, is uideturexperiudi poteftatem' non habere,ut ait Caius inl. annus, ff, deÇaluz mpiator. Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Q.VI omnino non refpondet, contümaxcft.*’ Corttumacis autem pœnain hanc ferre debet, ut in folidum conucniatur,Vlp.ait,in 1. de {täte. §.j.ff.delnterr.aff. Sp. Q.VI A,regulariter eft caufaliS.indicatamp;Bar. inl,demonftratio.§.quod autem. ff. de Cohd.8e demonft.Sp. q,V1BV S ipfls.Pomponius:Regulaiüris cL üills eft.ait,qu{ efficit, ut quibus ipfis legarc pof fumus,eorumquoqueferui$ legate polsimus. Spiegelius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Q.VI C VN Q.VE,diffiodlftnbutiua,idcm fi^ gnificat quod.Quifquis.quia uoxh{c,CumquCj naturam geminationis habet : unde amp;nbsp;quàlif-qualis,à lurifconfukis fcribitur,cum alij, qualif-cunq^dicant: fie amp;nbsp;talifcunqj, amp;nbsp;utefeunq; pro uteruter,amp; fi qua fimilia. Huius autem diftribu-tiui dupliciS datura eft, ut rem iri folidum cuili-bet attribllat, amp;nbsp;uel in uno pofsit effeffum con» fequi,neduirt omnibus. Quod reffèBartol. dé» clarat,ut Alciat.atteftatürcap.xj.libr. Parerg.üj,-Conrinct autem tam mafculos, quàm fœminas. 1. ait diuus. ff. de iur. fifci, cum fimil. Item com* pleftitur ciüitatem, municipium, corpus, co!le«^ gium, amp;nbsp;uniuerfitatem.l. métum^.animaduer-tendum.8c feq.ff. Quod met. çauf. Vide Bartold in d. 1. ait diuus. amp;nbsp;in 1. necéffarias §.fiannua.ff. de Pig.aff. ubi cxcutit,idémne fit, quod omnis. Et quamuis Quiconque,Cuiufeünque maximd extendan- |
1
-ocr page 444-|
, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q ANTB extendantur in jure noftro,'tarnen nihilominus intelligitur,cuiufcunqi fexus, de perfonis aptis, pcrnot.Gloiriri1;prornittëdo,inpfihÆdeIur. dot.AdftipuIaturQloT.ih l.'Utgradatim.^.j.ff. de Mun. Se hon. Vbi etiâ uniuerfalitas ad aptas per-fonas reftringitur. Prseceptoris meieftZafij me tnorabilisiliadoârina,quamtraditenarrans ^. deConftituta. InftiCut. de Ad. Quödquamuis jus ciuile loquatur Se décidât fub umuerfali ,tagt; me ifta effufa uniuerfalitas reftringitur ad aptas perfonas : Se nunquam in i«re noftro tanta uni. uerfalis eft propoutio, quæuniuerCaliter omni« no intelligatur,quin accipiat reftriâioné ad ho. mines aptos,per GlolT. in iam dido §. in uerbo, cum omnibus. Sp. Q,VIO «infinité captam,otBart.docetin 1. fi fcruum.ff.de Acq. hçred.uerificatur in Qualibet partieula, Interdum pro aliquid ponitur. Vlpia. in i.j.$.hic titul.ff.de Pablican.Etomnes,inquit, qui quid â fifeo coducunt, re dé appcllantur pu-blicani.Spieg. 0, Vl D interfit adoris, duplex eft confidera-tio. Altera de damnis Sc difpendijs return, quas amifit : altera de lucris Sc utditatibus non acqui fitis. qua ratione interdum utilitas amiffa,maio ris crit, quim res ipfa, Quam differentiam VIp. elegater explicit in Llulianus fetibit.^, ult. ff. ad Exhibend.Sp. Q,VID adrhombumf Huiusprouerbij me-minit Glof.in Auth.licet.C.de Natu.liber.quod Alc.tcfte,de his dicitur, quæ ad coUationem ad. mitti non debent, uei nihil ad rem propofitäfa. ciut. Videtur à pifee rhombo optimi faporis dc-dudum. Spieg. Q.VI 0 ita,unaparsorationis,inquitDona-tus,pro Quamobrem. lt;iv ID ni^ cur non^l.j.§.fi quis ita l.ita ftipu* latus. ff. de Verborum oblig.annotauit Sc Albe« ricos. Spieg. Q.V1D,quale, quantumqucfit,fiuinomini$, uel aliqua demonftratione, aut relatione appa. ret, certum dicitur. autor lurifconC in 1. certum eft.ffSi cert.pet.Sp. Q.VI D A M,perfonam certain dicit. Sc fingu-lare potius fignu eft,qaim particulate.Nec fub. fiftit,quod aliqui uolunt Quidam, pro quis, effe didiottfem uniUerfatcm.Indiuiduum nanq; ubi. que, led non demonftratum indicat, fi redé ce« xtus^xcufferi$.Sp. Q.VI D AM filij, duos tantum etiam complet ditur:quod ceu obferuatu dignum traditum eft in Gloff. 1. j. C. de Inoffic. donat.Pontificij iuris interprétés uerb.quidam ilij,adtres,nel quatu« orrefcruni:,cap.j.ext.de Refcript. Sc eod.tit. cap. ij.lib.vj.Spieg. Q.VID Q.VID.infinité capitur,nunquam re • fert.l.quod fi fic.ff,de Hær.uel ad. ucn d. cum fi-mil.de hac uoce lege Bart.in l.balifta.ff.ad S. C. Ttebell. Spieg. , Q.Vib Q.VID daré facere oportet,Se opor. tebit 1. Si ftipulatus.$.j. 1. Cum ftipuUthur. ff. de Verb, oblig. Sp. Q.VID E M, ponitur pro uidclicet, uel uerd. |
Quam particulam aolont grammatici duob» modis in oratione accipi. Vno ad diftinguend* tes. AItcto,quafi per exceptionem eius quod» ' firmes . Exempla hakes apudLauhin Poggi®* Antid.libjSp. Q,V IBS ,pro laxamento amp;nbsp;ocio, Vip- k '4^ curacarnis.deOffic.prçfur. Quits quoqipo^ larium,amp;difc^Hnafpcétaculorum,adpr«re^ urbi curam pertinertuidetur. SiquideminauW tatum eft, uel in primisad praefediurbioÛion fpedare, ut curetperpertaam populiiranq««**' tatem, hoe eft, ut quietéamp; fecuré uiuw Scn«£* autoreft, Legum condiwresfeftos inftiw®'® es, ut ad hilaritatem homtnespublicê eoge^'J' turitanquamneccfTariumla'bo'ribus'interpoti^' tes temperamentum. Sp. Q,VIB S,amp;Vigilia opponuntur. Q.VIBSCBRB,^ abftinere amp;nbsp;Cuperfeütrt Q.VïETB,adaerbium. Cicero in deSene«' Quietê amp;nbsp;eleganter afta dres. Q.VI ETE obtincre, hoc-eft, Tecurè.inTltti' tis Feud.de Pace tenend.$. ft tres uelplures.S; Q,VIST VM aliqué reddere, efficete ut gw* té Sc fecuré uinat. Q.VIB T V S amp;nbsp;fccurus.lquifquis,C. Üe^P'' fcop.amp;cler. Q.V i L l B E T uerbü,rem de qua agitar,'«®’''' betinfolidum appropriate folet.utdicit-^ Zaf. noftrumelegaos GlolT. in l.fipluril’®*'*'’ Legdj. Se ibid. Bart. Q. V i M A T V S ,hoc eft, fpacium quing«^“ rum.Spieg. Q.V I N,pro quod,in l.quifquis.deVtt^^lS?' inl.nauta.in,lt;in.ff.Naut.cap.ftabul.amp;multtslt;;'' is iocis.Sic Tercttt.in And. Non dubiüieft.g““’-uxorem nolit films. Casterùm annotant don«' res,ininon dubiumitnptin/deiLeg.iii.Sc inH'*' bi. $* fin..flp. de Tutor.Sc curator. dat.alb'Wsil”'’* cidJqui quadringenta.§. qui duccnta. Sp. Q,V1 N C V N X, dicitur fpacium quit^“? ciarum,fiue pedum.quod inter arbores,fiwquot;*' tes ferendas relinquitur. Vide Sextans., , tiVINCVNCBS ufurx. Sequoia,ut«^ fueritBafilica annorum uigintiquinqicumu'^ ris quicuncibus reftituerentur. Q, V IN D B CIM uiri. Lege.Duumuiri. 0, VIN Q. V E N NIV M ,d icitur multü ^t* ristin I.j.§.quoddiftum cft.fF. de Separat.Sp* Q,VINq,VENNIVM continuum,quoin«' dointenigaiurincollüfioncdetegêda,declif’* Vip,intij.eod.tit. Sp. Q,VINQ.VEVlRlLege,Quartijmuïru , Q.VIN Q.V1BS quaterniJnl.antiqui.ff.Sl parshæred.pet. Q.V IN T A B Cakod. Lege, Calédequintft Q.VINTIENS. Vide,Centiens. Q.VIN'TO nonisMartijs,qu»proximêfu«-runt,apüd Vlp.l.item ucniunt.$. praeter hac. dt Petit haered. Sp. Q,V IN T V M ,aduerbium, ut, Quintum con-ful,tempus defignat, amp;nbsp;quater antë faftum. Q.VIP- |
o. ANTU V
|
ctVIPPEinterdumeftrationaliSjboC eft e« iusquod piæcefsit rarionem reddit:interdunl pro certe.^c pro oinnino ponitur. Alberic. Q.VippEcum.Vlp.Quippccum initioiisin eum toicftata non fit.l.fcruus.ft' de His qui not. inlam.SicutCic.i Oific. Harum igitur duarura ad Odern faciendam luftitia plus pollet, quippe cum ea fine prudentia fans habeat aucoritatis. ^P'®S®lius. Q.VlRlNVS,Oldendorp.ait, uelut condi-tpraibisRoinæconlecratus.cùin antea Romulus diceretur: deferuit nobis ad inteiligendum id,quodluftinianus dicit lnftit.de lur.nat.gent. Sc ciu.§.tcd ius quidem Sic enim,inquies, amp;nbsp;ius quo Roin.pop.utitur ius ciuile Romanorum ap pellamus,uel ius Quiritum,quo Quirites ututi-lur.Rotnani enim,àRoinulo Quirites appcllan-lur.Sunt autem multis mutata nomina poft de. dicationemiutauguftiores uideâtur, relido hu-manonomine. Sic quæmulierLcda, Ncmefis diftaedDea:quæCirce.Maricaïquç priusIno, poftfaélamdeam.Matuta: qui Æneas,poftealu pittr Indiges : Romulus, Qjiirinus nominatus ®ftin gratiam Sabinorû:propterquos Rom,ho« ’laines, Quirites appellati,à Curibus Sa binis, fi-»'.utOuidius inquit,Quôd bafta quiris prifeis cd didaSabinis,Bellicus à telo uenit in aftra DeusiSiuefuoregi nomèpofucreQuiritcs,Seu quia Romanis iunxeratille Cures.Spieg. dVlRlTU S,Romani,à Quirino,id cft,à Ro mulo primo urbis conditore. $. ius ciuile. uerf. Romani enim.lnftit.de lur.nat.Spieg. ^VI s,aut interrogatiuè,aut infinité ponitur, ’quot;^Uquim relatiüê.Verùm uniuerfalifneanpar-Î^ulïtis uox fit,Bart.oftédit in 1.fi ita. ff.de Leg. ’J'Aliqmn(Jopojji£Qrp,o2jiqyi5.ita ^ quocun ?n*^’gt;pfoaliquocunque. Vnde qui promittit ' ^quocunqi die,pcrindeeftacfialiquo die ’ ®f'promififfet,eritqi inarbitrio pfomifforis, Suodieuelitrpoteritque uel ufque ad mortem ,' 'fre.Diei enim eJeétio ad cum ex régula per-qui ex plurib.de Vcrb.Obligat. Quód fi _ antcquamfiftatpuoriatur^uerücritaliqua eum jmouftetilTe: commiffaqiftipulationepoenaii a “®ffuslisredéagetur; quo fit, urfubauditio-”.Vir‘’“^“'”***'0’'**»4‘tricis, ut ait Alciatus, mhilfitopus.Spigg. '^^* ^ ’ quiconque fignificat. Vide de hap dichontBar.in l.hoc articulo.ff.de Her.in« ftit.Nor,tex,habetquifque. Sic enim Pompo« nius ait,Hocarticulo Quifquis, omnes fignifica tur. Notum.quódquifqueunico uerbo conten-'uiueft; Quifquis ueró duo petit. ^V18 0. V J LI A B.purgamenta terrarum, amp;: quidquid ex arboribus minutis furculorum,fo-jo^fp*}^^^***’****’®*'’^’^'®®^“* ^'^**^*^'^’*^ cadiç,au ,. ^yi^* s.unusé multis eft,fed indifferenter hicuelille.Spieg. ' '; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0. V O |
*^^°'“^*^’ P^P^qrquod, uel pro, quse res, Ceffus ufurpare uidetur haud inelegâterin fin.^.fin.l.ultitn. fi eert.pet.dû dicit. Quo feiheet fignificat non effe cogendum eum accipere indi cium.fi raumlocupleicin offerat Adducitexem pla Albencus, quibus paniculam Quo.uarièin iure nollro accipi munilrat.Spiegel. Q,V O, quaue,pro quemcunquein Iocutn,Sc quamcunque inpanem.Vlp.l.j deMoftuoin-fer.Prçtor aif.Quó,quauc iüi.«iortuüinferre,iix dito tc,ei ius eR: quo minus illi eó,eaue moftuU inferre,amp; fibi fepelire liceat,uim fieri ueco.Sp, QV O cafu,proquafaüi fpecie.lnftit.derera diuif.§.atfiis.Spieg. i QV O deftinaueritquis auferre.ficaccipien-dum cft,quo deftinauent eo die manere cum eO furto.Paulusl.iiij.de Furt.Spieg. O.V O iure, quaque iniuria, prouerbiale elle Uolunt, quafiperfasnefas.uelis nolis. Vfuseft eo Terenti i n Andr, fanè eleganter, tefte Infula-no. Interpres indicat, huiufmodi fermé figuras omnes,quæ contant ex contrarijs, elTc proucr-bialcs.quod genus fanë funt,Fanda,infanda: io' ca.feriaquFada.atqueinfedaiDigna.atqueindi gna:Fafq;,neFarqi: Clamqi, palamqi ! Ter raque, mariquNodefqi, dielqi : luuenefqs.fenefqi-Ne-que in minimo,nequein maximo : Neque dco$, neque homines ueretur: Vocatus, atque inuoca tus:Re falua,amp; perdita:atque alia huius generié innuincrabilia.de quibus uide Eraf.in initio 0« peris Chiliad. Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a QV O M1N V S,ut amp;nbsp;paulominus penultima cor.proferendum,ut non.figmficat.l (i ego lESi cert.pct.l.cü ipfc.de Excuf.tut tu fnnil. AccurG in 1.liber homo,in princip.de Verb.obfi.quomi* nus, pro, quàm ut, exponinSed Papinian.inter-rogando affirmât, Spicg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i QV O nomine, pro propter earn caufarn, eleganter dixit Pomp,in $ Poft hos quoque Tube-ro.l.pofter.de Orig.iuris. Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j i Q.V O tenus, relatiuum diuifiuum, fignificat, ufque ad qucm numerum: referturq; ad bini,tcr ni,quaterni. QV O A D ,id eft,quan diu, ut ait Donat.I.hxc autem.$,non delendi. in fin. ft. Ëxquibus caufis in po ff. ear. Item pro quoufque.l.j. ft. de Peric,Se com.rei uend.l.eum,qui ita. de V erbor. obligat, Spiegelius. Q.V O A Ó uiuam,amp; quoad moriar,idem figtti ficant ; tametfi contraria effe uideantur. Ratio-nem habes apudSipontinum. VIpian.inl.epilb §.fi.de Pad.docet his uerbis: Vt ei certa quanti* tas, quoad uiueret hæres.præftaretur, non pro-duci perpetuam prærtationein.Eft tarnen,ubi à* liquando return quantitatem dénotât, Sc pro quantum,ferë cum uerbo Poffum,accipitur.Ci-eero de Scneftut. Quoad potuit,reftitit, Quoad eius fieri poteft.hic (eius) parelcon eft, hoe eft, fuperftua uocis additio, Scd apud lurifcofulcot frequentior eft,quç viytffH« dici poteft, id eft,ut Alciatus interprctatur,QciofitaS: cum aliquadt* dio, uel etiam claufuia additur,quse mmimê ad rem,de qua agitu^neceffaria fit, ita ut etiamfi et défit, nihilominus idem iuris fucrit cooftituen-dum.l.qui Rom«.§.Callimachus.ff. de Verhör, obligat.Spieg. N Q.Y0* |
|
' QVOCVNdVB die.Vide,Quis. QV o C V N Q.V B tempore, ucrbû uniuerfa* le ell,amp; omne tempus finereftriftione cópleélu tur.Vide Gloff.in l.cum pœnâ.flF. de Arbitr.Bar-tb).in i.balUla.ff.ad Trebel.cum fimil, Spieg. lt;iVO D, coniunélio.quiafignificat. Quod quia^prOjSed quia:ut Quod cum,pro,Sed cum. Budsus. Q. V O D lt;nbsp;interrogatiuum amp;nbsp;relatiuum eft,ob tinetqueinterdum uiceiii appellatiui,id eft.rem multis communem fignificans. Vide Bartin I.fi à certis.ftde Duobus reis, amp;nbsp;in I.fi pater Hiio-.u* bi alij doftores.de Vuig amp;nbsp;pupil.fubft.Sp. Q.VO D,rclatiuum,4unlt;iiüuerbofuturi temporis, conditiooem imporcare,docuit Bart, in I. inter ftmulantem.^.facramcnt.uerf. fiftipulatus faero.ffide Verborum obligat.Quçcertë doftri na omnino tuta non dl,ut Zafius ollendit in fin gul.fuor.lib.j.Sp. • Q.VO D abfqs moleftia fiat, Quod commodè facere pofsis,Pace quod fiat tua,amp; fimiles modi loquendi,bonoris prxfatiunculam quandam amp;nbsp;humanitwis fignum dénotant. Q.V o D non dl arbitrio in compromiflb per miffum,id iubercnonpotetl,tdlc Alfanoi. arbi ter cx.ff de Recept. Sp. • Q.VOD alium faciétem prohibere ex officio necefiebabuit,idipfccommittere non debuit, Vip. ait in l.altius.ff.Si fcruit.uend.Sp. Q.V Q O in alsa lufum dl, repetitio etus fit.au tor Paul.I.Hn.'fF.deAlcat. Q.V O D ftatuerit, com dFedu accipimus, nó uerbotcnus,inquit VIpianus in I.j. Quod quifq. iur. Spiegelius. .'^'Q.VO D ademptumeft, nee datum uidetur, fecundum Geffi amp;MarcclIifcntcntiam,quseue ra dl,ut ait Vip. in I.fi tu »dfcriptum.de Legat.j. Spiegelius. T Q.VO Dcommodoreipub.facerepofcis.PaU lus Manut. probat uctcres bis uerbis ufoS : ut id quodfaciendum décernèrent,ita demum fieri oeUe cflenderent,fi modó reipubl.cómodo fieri jsofsit.Lege,Commodatum dicitur. Sp. .uQ.VOD fato contigit, cuiuis patrifamilià?, quamuis diligentifsimo pofie contingerc. 1. ue-rum. J.fi locupleti.fF.de Minoribus.Sp. ctVOD iulFu, pcrindeatquemandatummul tit modis fufeipi poteft.quod Vlpian.in prin.l.j. f^od iuflujndicat.Sp. QV O Dmcicaufaparatüefl,interpretatarlu rifconlin l.cum teftaméto.de Aur.Sc arg.leg.Sp. •* QVO D putaucrit,praeftet:utbjECuerbaacci ri debeant.explicat l.iij.ff.de Ann.leg. Sp. ' qV o D quis fciat, ucl quod fcire debeat, pa-riacéfentur.Baldus in Auth.ad hçc. C. de Vfur. Sicut amp;nbsp;idem iudicatur,quod quis rem aliquam babeat, uel habere debeat. l.pen. §. cum ita. ubi Bart.de Aur.amp;arg leg.Sp. f QV O D fi,denotar amp;nbsp;iuris amp;nbsp;fafti diuerfiraté. l.j.C.Gomm.diuid. 5c continuât aliquando præ cedentémfenfum:aliquandoueró aduerfaturl. ij.fF.de Conftit.pec. l.præcipimus.uerf.quôd fi. C,de Appell. Spieg. |
QVO D finefraudefua aliotumquefiat,Judaeus intelligit, faluo fuo alicnoque lure. HuiuS perquàm elegantisclaufulaefenfum Cjlaresno dri in Diplomatibus, Sc quidem, utorhnia.craf-fiorc llylo, fie exprimcre folcnt: Noftris tarnen, facrique imperij, ac alterius cuiufennq; iuribus femper faluis.Spieg. Q. V O D fuum ell, item quod meum,exponi' tut in I.Quintus.fF.de Aur.amp; argent.leg.Sp. QV O D temihi darciflis Calendis oportet, rpondes,quomodofiTinteliigendum,habesrnlgt; qui fie ftipulatur.fF de Verb.fig. Sp. QV O D Titios uoluerit.lfta, Caiusinquit,in (litutio uitiofa eft,quód leflamentorum iurano ex aliéné arbitrio pendeant. 1. illa inditotio. de Hæred.indit.Sp. lt;1V O D turpiter, uel federe quçfitum eft,ad compédium hçredis non debet pertinere.infin. l.quoddiximus.ffQuod mct.cauf.Sp. QV ODAMMODO,id fignificatquodbaf-barè dicitur,aliqualiter,Latiné aliquopafio.No tam autem effe improprictatis qui uolunt,addii cunttex.in $.Cato.l.iii).fF.de Ver.obl. Vide Bat tolum ml.quod finc.fF.Solut.matrim.l.j.ffiRef amot.l.fi ut certo.§.fin fF.Gommod.Zaf.inPara titlis ad tit.de Rer.diuiCin ^. Spi QV o D C V N QV B,nihil excipit. Cicerod« Legib. Quodcunque Senatas decreuerit,agunlt; to. Spiegelius. QV O M O D O intelligendum BulgareiHnd, Quanto iuniores,tanto pcrfpicaciore5,erudifd, ut omnia folet, déclarât Alciatus cap. xxj.lib™ mus enim. in Auth. Vt iud.fine quoquofufiif’?’ Aliquando pro quacunqi ratione.i.fin.ff. de Mi' lit.tcflam. Aliquando pro ut.utin^.liberio.l“ adulterium. Ad leg. luliam de Adult. Sp. QV O N D A M,p»rticula, ut praefenstempo’ notat,in nodra lingua,•»’Mrz/.nii/, aliquando lui”'* ditur, nedifpofitioaitietur,pertext.in'linful’' de Acquit, rcr.dom. ubi infulanominatur,quï iam exiccauerat,amp; GloiT.à doft.tefte Zsfio,nquot;' rifieë amp;nbsp;commendatam,amp;dilataram,inuerb0i Defunóli.l.eius qui.fF.Si eert,pet Sp- , QVO N1A M,caufa1is eft.utin i.fi ita deCt dit.amp; demondrat. l. non dubium.de Legat, tef' tio,l.fi quis.de Verb. fig. Sp. QVO QVB,diélio,anponaturproetifA^ difFerit in I.fin.ff.dc Eo quod certo loco.dF‘“® ueró implicet,idem tradit in l.Labeo.inpfi’'Y* de Paél.Quibu$ locis notct fimilitudinem.AlW ricus indicat.Sp. QV O QV O , cafu auferendi, id eft, quocnngt; que.Srçuola in 1.Thais.$.Stichus fie Dama.ff.de Fideicom. Iibert. Refpondeo, inquit, rationuni reddendarum condition* córineri omne,quod qVoquO generc ferui adum, fideinqirefpiceret Spiegelius. QV O QVB, ablatiuus priore longa. VIp.I.j* de AqU.cotid. Item fi quis, ait, dum putattertio quoq» die habere fe ius aquae ducendae.ldem de OUfld.lcg.Quo minus Uli tertio quoqt die lege* |
|
Q ANTR V re.Sic Cicero in Verrem: Quinto quoque anno Siciliatotacenfetur. O-VORVM bonorum interdidi, quaeuis amp;nbsp;potclhsfit,Iufiin.pulchrè docetlnftit. de inter. “6 eoetiam fatis abundè tradatBart. amp;nbsp;in Rub. amp;*nl,j,ff.Quorum bonorum. Sp. QV o R S V M,id eft,ad qua rem, uel ad quid. utini.Labeoait.de Supell.leg.ÿ. id Tubero. ibi. Nam quorfum funt nomina,inquit,nifi ut demó firentuoluntatem dicentis C' Sp. Q.V 0 T A pars, pro minima parte apud ido-neos autores:in iure noftro modó dimidia, mo-tiö tertiam, modó quartam, uel fimilé dénotât. Quade rein progymnafmata fcenica Reuchli« nianacopiofius Icripfi.Sp. Q.V 0 S libertos meos, ubi corpus meum po Atü luerit, ibi eoS morari iubeo: ut per abfentia filiarum mearü.ad farcophagum meum,memo-riammeam quotaniscclcbrent.l.libcrtis.§ pen. ff.de Alim.leg. Sp. Q.V0 TANNI S,fingulis annis.l.cü quidam, ff deVfur.acfimil. locis . Sunt tarnen qui inter quotannis, amp;nbsp;fingulos annos differentiam con-ftituunt:quód quotannis tempus amp;nbsp;fpaciü con^ tinuatum fignificat;in fingulos ueró annos, non continuatum fpacium,aut pcrpctuü, fed per in. terualla annorum fccretû ell. Cæterùm Alc.ob-feruauit,quódValla alicubi notaueri t,Pómp. at-queVlpianum ccu corruptores linguae Latinse: quodilli.quoti^gfjljyj^ygj quotdiebus fcripfc-rint.pro fingulis menfibus,fingulis diebus. Sed Valla indicat talc cóuicium, Plauto quoque, M. Catoni, amp;denique dodifsimo omnium Varro* ni,commune e(Ié,dc Verb.fig. Sp. Q,V0TlDlE.DodifsimiautoresOrthogra phiætradunt,Oldend.tcftc,Cotidie,non quoti* diefcribendumeffe. Quamuisenirn dquotoamp; diecomponatur,uulttarnen q.in c. uerti. Sicamp; ficutus,dicitur à fequor,non Icquutus: item lo* Cütus,àloquor,nonloquutus. Idquc Quintilia* no placet: amp;nbsp;Haloädcr nofter fcquitur, quorum fententiam idem Oldend. ampleditur,rcdè exi ftimans,autftu!ti,autperditi hominis c(re,nollc ueritaticedere.Sp. Q.V0TiDixNVM,id eft,quod fingulis die bus acciditgrauamen,quotidie quoque appella tione remoueri poteft. Qua de re pulchréPeli» nus inc.accedens,ij.Vtlite non contcft.difrerit. Idem exaftê atque copiosé in Proœmio Deere* lalium explicat^quomodo intelligendj fintdi-ftiones,quotidie,cótinuè,femper,fineintcrmif-üone. Haloadri editio cotidie, Sc quotidianum, 'gt;l)ique profert. Sic amp;nbsp;in antiquis Codicis exem paribus haberi,teftatur Albericus.Sp. lt;5.VOTIE^,quotuicesrequirat (uices enirn ^’æcuoxfignat) Bar.traditin keu qui certarum, ^.fin.ff.de Verb, oblig. Apud ueteres quotiens pern,fcriptum fuiffe, teftanturantiqui codices. Caperitem dicit fine n,fcribéda funt,milliès,cc* ties,decies:totiens amp;nbsp;quotiens quum feribun« tur,pern,fcribendafunt. Caproaftipulatur Vi-dorinus-Spieg. (referrur. Q.V0TVPLVM,amp;admenfura,amp;adpódus |
Q.V O T V S, quo numero,' quo ordine fit.in-terrogat.ut, Quoto gradu es If Vide c.ult.ext,de Conlang.amp;affin. Q.VOTVS autem quifque,cuiufcunquefit conditionis amp;nbsp;ordinis.Quotus enirn nó tantum ordinem dignitaris, fed amp;nbsp;minimum fignificat. Sic Catanæus teftatur, inueniri apud Plinios u-trofque,Taciturn,Scoecam, Martial.in fœmini-no genere,hucufque tantum, pro re minima an-notauit: praeterapud Oratium in Serm. ubi hora quota,fignificat ordinem: amp;nbsp;Ciccr.in Rhetor. Quarta nodis hora. Sp. Q.V O V S Q,VB,diélio,quaealicubi in Confti tut. improprièponitur. Anquandoquc condi-tionem faciat,Bart.difleritinl.centefimis.?.fin. AF. de Vcrboram obligatio. amp;nbsp;in 1. final. adTert. Spiegelius. ^^UTERAM, pofterior Appius, » non ille Cçcus,pro S, introduxit: cuius rei fit mentioà Pomponio iri l.pofter.§.fuitautem in primis. ff.de Orig.Iuris.ubi dicit:ldé Appius Claudius,ufu, qui uideturad hocprocefsif ie,R,litcram inuenit: utpro Valefijs Valerijs ef-fet,amp; pro Fufijs Furijs. Sp. , RABlES,notu$canummorbus,transfertur amp;nbsp;ad homines pro impotéti furorc.lmpp.in ele* ganti I.ij. C. Qui teftam. fac.poff. pro impotenti impetuufurpant,dum dicunt: Sedautimpatiés doloris,autaiiqua furorisrabie confiridus,fe praecipitemdedit. R A B V E A,amp; pro aduocato,amp; pro caufarum patrono in foro accipi folet : quod ex Fefto con* ïlat.Cicero in Orat.Non enirn declamatorem a* liquem de Iudo,àut rabulam de foro, fed doélif-fimum amp;nbsp;perfeélifsimum quærimus. Idem j.de Orat. Non enim caufidicum nefcio quem. ncqi proclamatorem, aut rabulam hoc fermone noftro conquirimus. Nee alia ratione putandum, quam quód radant,id eft, offendant aures,amp;,ut ait Quintilian, nimiauerbofitate feriant. Vnde amp;nbsp;Cicero ibid . Quafi rabulse, inquit,qui fibi di» ferti non uidentur,nifi omnia tumultu amp;nbsp;uocife ratione cóeufferint.Vide Barbar, caftig. in Plin. ca.xviij.li.xiiij.Ferrar.Montanus defiderat qué-piamHerculem,quimagnam orbis partem ra« bulis hominu erufeatoribus, atq.- harpyis eripi-at.Inftit.de Iniurijs.Sp. RACBMVS,non folùm de uite,fed etiam de alijspiantis dicitur. RADBRE ,protonderebarbam,apud VIp. ad Icgem Aquil.item Mela fcribit,ait,Si cùm pila quidam luderent, uehementius quis pila per« cuira,in tonforis manus eandem deieccrit,8e fic fcrui,quem tonfor rade bat,gula fit præcifa. Spie gelius. RADlClTVS,à radicc,uel ufqi ad radicem. Translaté pro omnino ponitur I, furti.ÿ.j.ff. Ar« bor.furt. cæfar. R A D11 S maritorum uxores corufeant, hoc eft, fulgent amp;nbsp;confpicuæ funt. Auth. de Conful. N a RA- |
R ANTE A
|
RAC rt A,its qui Hebraicè callenl.interiedio intelligiturßiifle.animi indignantis. Quafi dica tur,malum tibi fcilicet eucniat, diftortus,uel ini quus es Vide Auguft. Traft at, lib. in loanncin. Quod Albericus cxHug. indicat,plané uanum cft.Spiegelius. RAMENTVM,tenuis cuiufq.Tei parficula. Sedamp;ramenta fluminum, dicuntur minutulæ arenæpartes.Spiegel. RANGO R.quai Sorbonicis Canoniftis,amp; uulgd fignificationo ponitur, non eft Latinum, neq; Græcum,neqi Hebrseurnfted Raudenfe.ut feftiué dixit Erafm. Latinis putor eft ex uetufta^ tc,putredinc,corruptionéuenatus.Spieg. RAPBRE uel'bum,amp;fci(rum,amp;lra0tum,az deoqs ui rap tu fignificat. Vlp. in LMarccllus.ff. de Verb.Ggnif. R AP E RE in peiorem parte, Donatus apud Terent.interpretatür, pro uitio dare,amp; uitupe-rare. Tium ubdilen, ereilen,oder boeßhehjien ußlcgcn. Spiegelius. R A p E R E in ius,idem quod io ius uocare uel trahere. Vndeapud Plautum legimus.Rapere adprçtoré: amp;nbsp;apud Cic.Rapere ad pœnam,pro punire, in Oratione pro Flacco. R A P ER E uirginem, eftei uim inferre amp;nbsp;uio lare;cui Pontificio iure licet fun raptori nubere, cap.final.ext. de luramcnt.calum, RA PI proprié dicuntur iuuenes, quoru fu-neraluntimmatura. Admonet menue fie rapti fratris, quern unicum unicé diligebam.huius di ftionis occafio : turn etiam me cogit afteftus, ut hue adfenbam, quæcùm memoriae eins,turn ad poftcrorum exemplum ponenda curaui Epita» phia. Quorum alterum fepulchrali marmori, a-pud cianfsimam Oenanoru urbcmHalam.inci fum eft/ic Icgitur. D. O. M. . 10ANNI MAIO Seletftadien.Prsbpofito Clareuallenfi, qui decennalcm Secretarij opera inclyto Rom. Hungar. ac Bohemiæ regi Ferdinando feduld nauans, laboribus officij fui im« mortuuseft,poftridieldusIulias,Anno M, D. X X X VI. ob fidem atqi diligentia, ac raras ani« mi dotes. Principi chanfsimus, lac. Spiegel lu-reconf.amp; Regius Cæfareusque ab Epiftolis, Fr. B.M.ponendûcuraait. Vixit Ann.xXXlllI. Mcnf ili.DiesxVtL Alterum quod in Æde Seleftadien .pofitum eft, ad hunc modum habet. D. O. M. 0 fluxam humanarum return fidem. Ioann. Malus, Ioann, acMagdalenas VimphclingiaeF. Selcftadij.quod prifcis Selatum fuit,ortus,amp; in aula D.Maximiliani Cæfiàlac.Spiegel.Fr.in Sa-cri Scrinij magifterio,ad unguem formatus,quu is rudern accipere meruilTet.impetrata uocatio-ne,apud Ferdinand.in eiufdem locum fuccefsit. In quo officio dum dextréuerfatur,ab optim. Principe cum præpoficura Clareuallen. quod phanum ad Bonemiæ faltus uergens, é regione Norici, uulgos.Zuette/ appellat, perquàm libera-liter ornatus eft, tum ftipendiis, facerdotiisque baud contemnendis auftus. Sed ut nihil in h«* manis ftabile,dum ob fidem amp;nbsp;integritatemde' cennio cognita.regi gratus eft.dum arndetFor' tuna,morbo immedicabilicurreptus.uitamfin* uit, atatis fuæ anno X X X1111, Salutis.M.Ö' |
XXXVI. R APi oculis in fraudcm.hoceft.ftatimreali-qua uifa,fraudem aliquam cogitare.Cicer.de A' rufp.refpon. R APIN A,ad rem: Raptio.ad perfonärefef-tur.Bartol.in l.fi quis ex domo.ff.de Furtdifpo-tatnóinutiliter,anrapinafitpriuatu deliduni-Item ne fit fpecies furti,inueftigat in I duobus.flt; fi quis iurauerit.ff.de lureiurand. Receptumeft, Rapinam maius forto effe deliftü. l.fi cumexce» ptione.§.qui uim.ff Quod mat.cauf.Spieg. R A PI T,qui fcindit,frangitae ui adhibita:uel co animo,ut fi prohibeatur, uim adhibeat.l.i»} §.folum.ff.de Incend. Alioquin rapcre,eft etiaoi de manibus auferre.l.iiij.Ne quis eum.quiinins uoc. Etqufuerbispucilam feducit,eamrapuilft dicitur.c.ft.xxxvj.q.i. per tot. Sed amp;nbsp;furari,rape* re eft,l. fi quis ex dono.de Furt.ex Comtn.Alcin l.Marccllus.de uerb.fig.Spieg. RAPS ERE .antiquum uerbum.prorapeft-Cic. de Legib. Sacrum facróue commendaw® qui clc()fcrit,rapferïtue.parricida efto.Spicg- R A R T O R proprié.qui ui res aliénas rapit,an fert.Alc. Eftqueimprobiorfure quamuismanr fefto, licet leuius puniatur.Oldcnd. Raptor,a’^ omnimodo furtum fatittideomanifeftusfure** ftimandus eftiamp;furtïaftionetenebitur.l.fiuf“' didcro.§.cum raptor.ff.de Fort. Spieg. R A P T V M,fubftantiuum,res rapta. R A P T V S, id eft uiolcntumftoprum.non® uirginem tantum, fed amp;nbsp;uiduam.amp;fanftiino'”* lem.Ioüinian.Imp.C.de Epifcop.amp;cler.SiqniS inquit, non dicam rapere, fed attentaterantuni iungendicaufa matri monij,facratifstmasu*fg*' ues aufus fuerit, capitali pœna feriatur. AnauW fuper raptu eiufmodi tranfigere liceat.à Bart * cættfispetendum. R A R O aduerbium, pro non fçpe,infoIenKt-lurifcóf.in tit.de Leg.Perraró elegateroppoi®5 frequéter Nam ad ea,inquit,potius debetaptan ius, quï amp;nbsp;frequenter amp;nbsp;facilé, quant adeaqf* perraróeueniunt. Quorum quidem uerboru® fenfuin, quem recentiores lunfconfulti indo^ runt.nó fatis probat AIc.cap.vlij. lib. Difp““(. ' fecundo, euidenter demonftrans,ad quo®**’ pertineant. Spiegel. . lt; R A R V M pro prxclaro amp;nbsp;præftanti, good no ubique reperiatur. Itaque rarum.eft uulgancoo trarium.tefte CiecroneinTopic.Sj5ieg. R A S TA,Germanicauox,indicateD.HierO' nymo.Sic enim in Comment. Inloel.Neciniro» ait, fi unaquaequegenscertauiarû fpäetafuisap pellet nominibus, cum amp;nbsp;Latini mille palTusuo cent,amp; Galli Lcucas, amp;nbsp;Perfæ Parafangas.amp;W ftas uniuerfa Germania, atque in fingulisnowi' nibus diuerfa menfora fit.Spiegelius. R A S TRI, Alfenus, Cornelium,inquit,re' fpondiffe aiebat : palos,perticas, raftros,ligO' |
R A N TB A
|
nes.iriftrumentauineçene.Vidc Seruium fuper illud.Multum adeó radris glebas qui frangit in-ertes.Spieg. RAS VRA quandouitieturinftrumentu.do» cctBart.inl.fin.§.finautem.C. deEdiéh diui A^ drianitoll, Quandouero propter teftamcntum fufpeftum reddatur.traditm 1. fi unus.C.de Tt' ftain.Spiegelius. RA S T R V M. Legc.Bidens. RATA parte,quod uulgus ad æquipollen-tiam, amp;etiam pro rata dicit, Latinam uocem u-furpans Vipian.inl.fi feruus.in fi.ff. Si quis caut. Verùin fi pro rata, inquit, unius ofFcratur pœna. Sicideininl.inhisueró,de Solut.amp; fimil.locis. interpretahtur autem pro portinne, qu® quan-(ioqueeftuirilis,quandoquehçrcditana:dc quo Baldus in 1. final. C. de Inipub. amp;nbsp;aids iubftitut. Spiegelius. RATAH preces id eft,exauditæ.Bud. KATSM, quam Græco uocabulo Schediam uocant, ponit VIpianus inter naues,l.j. §.magi-ftrum.ij.infi.deExcrcit.aft.dum inquit: Nauem accipcredebemus ,fiue marinam, fine in aliquo ftagnonauiget,fiue fchedia fit.Etiierifiini'celf, id genus nauiuin priinum fuiffe. Qua de re uidc BayfiumindeRenauali. Spieg. RATlARlvS,à rate dicitur,ut nauicularius, nonopifex,fednegotiator.Vide Paul.in l.qui ra tiano. dePignor. ad. amp;Bud. in I.j. §. nauem. de Exercit.aft.Spieg. RATIFIC ARE,quod aftum efteonfirmare, R'Iittngf», ütucjien. Veteres ratarc dicebant:undc «ft irritare, contrarium.Spieg. RATihäB ITl O,leu,ut uulgó dicitor.Rati-quot;^’t'o,inlhrmandati eit. I fin. C. ad Macedon. ^quot;‘•’ntPompon.fF. Neg. geft. amp;nbsp;Landfr.Balb. decif.cxxvj.Ccnt.ij.Eius autem natura eft,ut regt; trotrahatur.lege quarta amp;nbsp;quinta.C. de Pig.aft. Bæcquæ opereturfubpœna promiffa, pnlchrê declaratZàflusin $. Cato.de Verb. obligat.Ge» neraliter effedus ratihabitionis cft,ut uolunta-temnoftraradedaremus, amp;nbsp;negotium,quod a-lioquiadnosnihilperrincret, noftrii faciamus: non autemut approbate uideamurqualitatem geftus. Quod qui ratum habet geftum, is non ftatnn probet id, qu6d dolo malo, ucl lata culpa geftum eft.leg Pomponius j.fi;Negoc.geft.Spic gelius. RATIO accept! atque expenfi computata in fine l.emptor.ff.de Paft.Spieg. R A TIO ,eft certa ueritatis demonftratio. Vn ft«rationem quærercin his.quæ ad fenfum pro* ^wtur,infirmitasrationiseft,ut pulchrè dixit B’y'nl.j.C. de Seru.fugit.Lexucró,omne quod rationeconfiftit. Saloin.in §. Refponfa.lnftit.de lur. nat gent, amp;nbsp;ciuil. Vide, Caufa dicitur. Spic-gelius, RATIO alia eft necenaria,alia probabilis. Neceflaria,qu^uera,uelcfficax«ft:ucra, natura* lis: effieax,legibus bel morib.probata.Probabi-lis autem, quæuerifirnilitudinem ducem habet, fecundum Boethium, amp;nbsp;diuum Auguft.ut à Sa* lomon.cicantur.Spiegel. |
RATIO nonminasmouere debet iudiceni, quàm Icx. Siquidem ubi lex non eft, ratio natu* ralis tacita quxda lex eft, inquit Paulus in l.cum ratio.fF.de Bon.damnat.Spieg. R ATI O,pro cautione.in Authét.deNupt f. fic itaq),ad fin. accipiturqi etiamde datis, acce. ptis, hoc eft, Rationario, quod uulgó regiftruin uocamus. utinl.fi quisexargentariis.$.ratiopé. fF.de Edendo. l.empcor.§. Titius.de Pactis.Vide fuprà Liber rationum. Ratio item pro caufa.leg. eas obligationes.fF, de Capit.dim. Item pro re* fpedus propofito, feu confilio, ut apud V'^lpian. in 1.clam polsidere.de Acq.poireft.Breuitcr.Ra-tionis uocabulum mulcipltcem habet inteilO' dlum. Refpicitcnimmodum,uiam,forma.mo-rem, corsfuetudinein,ius,indicium,gcfta,amp; non gefta, tempus, comparationem,amp; fimilia.Inter* dum confilium amp;propofitum fignificat. Ratio autem Scueritas conuertuntur. cap.fruftra, viij. Diftinéf.amp;Bal.inl.non omnium.fF.de Legibus. Spiegelius. RATIO , pro refpeftu.ut,Habita eft ratio do ftrins. Habenda eft ratio rei familiaris, quam qui dem delabifinere,flagitiofum eft, ait Cic. in ij.Offic. RATIO conftare dicitur, quandoçqua amp;Ie gitima caufa reddi poteft. Ex Catanæo.Sp. RATIO difputandi in iure, amp;nbsp;rigor iuris,idé fignificare uidetur. Vide lul. in memorabili I. fi itauulncratus. ad Leg. Aquil. in ea cnim difertè ponit, Multaiure ciuili cótra ftriefam rationein difputandi,proutilitatecommuni recepta efte. Spiegelius. RATl O Iegis,eftidéquodmensIcgis.l.cum mulier.amp; ibi Bart.fF. Solut.matrimon.Quanqua Alciat. indicatdifferentiain in commentariis ad l.nominis amp;rci.dc Verb.fig. Nó eftautem ratio legis inueftiganda,ubi certa liquet legis difpofi* tio : nifi agaturdcproferendalege ad cafusnon expre(Fos,tollendaque legum contrarietate, per optimum,tcftcSalomonio, tex.in c.ij.C.dc Vet. iur. enucl.tum amp;nbsp;ablurdi, aut iniquitatis uitadas caufa. 1. fcire oportet. $. aliud.IF. de Exculat. tut. Spiegelius. Rat i O,fupputatio aliquâdo dicitur, ucl cal culus,feuexpenla. RATIONARIVS codcx,in quo rationes re rum geftaruin continentur, quod uulgus Regi-ftrum uocat. Subftantiuè, qui rationanû confi» cit,ucl quirationibus proeft. Vide Steph. Rob, Spiegelius. R ATIONE bonadicere.idemeft,quodbona fide. RATIONES calendatim recognofcere,eft per fingulos menfes perfcripta nomina recenfe* re, ut fciatur quid nominum quoquo menfe fa-ftum fit.Tufan. RATIO naturalis ex Ada? lapfu adeó cor-rupta eft,utcuin dominari debu'fTet, ac fccun-dum fonnam honeftatis uolótatem manuduce-re,contrarium euenerit, uiceritqi femper carna-lis uoluntas, prona ad malum.Vnde fit.quod lu rifconfulti,Oldend.tefte,fïépenaturam homi• N j num |
i
-ocr page 450-|
ANTS R num pro corruptela tali accipiunt VIp. in l item fiurius.§.principaliter,ff.dcRecept.arbit.Iuftin. in I.ij.in princ.C.Quid.amp; quitus quar.pars deb. lib.x.Spiegel. RATIONIS habendsecaufa,hoc eft.utcuri h\iberet,propofuitPrçtorinl.j,fF.dcPoftulan.in prin.Spieg. RATIONIS eft. Qu sere,Eft rationis. R ATI O NE S reddere,plus eft quàmedere. Tutor reddit,argentariusplcrunqs tantum edit. I. boues. J. fin. de Verb.fig.Spieg. RATIONBM argenti reddereiuflus.explp eaturin h qui filiu,ad finem.ff.de Manu.teftam. RATIO NE S cum reddiderit cum côtuber-nali fua.Jibefefto.quid hæc uerba indic£t,Paul. éxplicat in l.fi fcruo.de Statu lib.Spiegel. RATIONEM implicitamhabere,apud Scç ûolam in l.emptor.ff. de Pad. Spiegel. RATIONIBV S inferre, eft earn fummara, qux impenditur, in rationariu perfcribere,tefte Budæo.Spieg. RATIONES referre,efteóputumreddere: Difpungere rationes,computû examinare.Buff. in l.fi prior.de Pignor. Item RATIONIBVS referte,eft inter recepta có« putare.lMdfnEKtpydBg,oder iHHomjïfüf«. Vip. in l.ij. de Adminiftrat. rer.ad ciuit.pertin. §. grani æfti* mationem.Spieg. RATION VM réddendarum conditio quid tontineat, hót.in $.Stichus amp;nbsp;Dama.l.Thais. de Fidcicó.libert. Vi de amp;nbsp;Vip. in 1. ftftatulibera. de Statuliber.Spicg. R ATi o N VM appellatione noninftrumen tatâtum.autcodicesrationarijj. cum feruus de Cond.amp; demon.1. Prastor.§.j.ff.de Edend.fed amp;nbsp;Calendaria,amp; diaria, feu ephemerides Se aduerfa riacontincntur;itlt;mqifiquain palimpfefto,feu deleticia charta, aut opiftographofcnptafunt.l. lt;hartæ.de Bon.poff.cont.tab.indrcat Alciat.in I. j.C.de Edend.Spieg. R A TIO CIN A TIO,diciturea princeps ani-mi uis,quam aox«'7'*‘^ Graeci flominant. R A TI O CINIV M, in tit.de Ratiocin.oper. pub. ipfum ratiocinandi,hoccft,computandi, quoddicitur.adum fignificat.Spieg. RATIO CIN ATO R,i dé qui calculator. Sût tarnen, ut Infulanus obfcruauit,qui calculatoris nomen faftidiunt,etiâfi illo ufus fit libro x.Mar-tialis:Ncc es lculator,nec notarius uelox maiore quifquam circulocoronctur.Ncgant tarnen, cab culare uerbü in ufu effe: cuius loco meliora funt hæc, ducere ad calculum, uocare ad caUulü,ex-pendere ad calculum, fupputarc. Inde Tit. C. d e Errore calculi. Spiegel. RATIONALE, quod ratione utitUr,uel uti poteft: Rationabile, quod cum ratione fadum, didûûeeft. Proinde rationabiii difto ita iudex permoueri debet,ficutlegefcripta.utdicit An-dreas Efernitanus in proœm.Fcud.Cû naturalis ratio uim legis habcat.l.fcire.$.fufficit.de Excuf. tut.cumuulg.Spieg. RATIONALIA fubftantiuê apudVlpian. ft mode fyncera manct leChoi *■gt; leg.j.$.dc ferais |
quoque. de Tut. amp;nbsp;tat.diftrah.Interpretatur Aflt; ber. rationum inftrumenta. Nor.tex. indicat,5£ aliis legi poffe Auftionaria, nimirum pro tabu-lis audionariis, in quibus an notabatur pretium return publicè diftradarum;quod fub haftaferê folcbat fieri: ut indicaui in diélione, Autlionem facere. Audionariarum tabularum mentioned cit Cicero iu Catiiin.Spieg. RATIONAUIS, procuratorfifei eft, Capi-tolifi ut fuprà: Erat file i procurator in Libya,qui omnes Maximini Audio fpoliauerat: hieperru-fticanam plcbcm interemptuseft. Sedeùmpef eosqui rationalem in honorem Maximini de* fendcbant,uidcrentautorescædis,amp;cçter8.At« que alius eft à procuratorc Caefaris, l.j. de Ofâc. Procur. Caefar. Alciat.in 1. uniuerfi.C.deFuntlis rei priuatæ.lib.xj. Adde quae pulchré fcripfit ly rhus de Quaeftoriis magiftratibus. Accurfuira-tionalct interpretatur Caefaris procuratoresln-terpretes in l.procurator.C. de Edendo.interfi fei ac Caefaris procuratorem faciunt difcriioeo j amp;nbsp;Pyrrhosexa^^ demonftrat, procaratoreroS fei à Cffaris procuratorc longodiftarcinteruil-Jo. Eidem non abfurdum uidlt;tur,firationali$ uocabuluma rationibus diflum gencricêw* huic, quàm illi conuenire dixerimus. Vnlt;l*^' tionalcs amp;nbsp;procuratores Caefaris, eofdlt;fflgt;®^ legimus apud Laprid. in Al exan d.tefte Buda:* Spiegelius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. RATO tempore, id eft, deftinato.utamp;»f““ Giceronem de Diuinat.lib.ij.Spiegel. R A T V M amp;nbsp;irritum, contraha.Ratüidßj^' ficat, quod prçceJêci meditationefirinatumÄ amp;nbsp;idea ad effeftum ipfum referfi;IrrituniaBK® rcété dici,quod tffeftu firmum non eft .xi4’^ c.irritum. Ale. ink quoin pofteaqui.C. de flquot; Legc.Firmum.Spieg. RATVM amp;ruptum,contraria.Cic.de0i*' Teftamentum ruptum, aut ratum. RATVM haberc,pro approbare,cönfir®'^*' luxta illud : Ratu habemus fruftri,quod nolb’ nomine geftum noneft.Bart.l.j.$.fedamp;filt;J’’* ff.de Vi amp;nbsp;ui arm.Spiegelius. R ATV S eft, imperité pro cogitauitIn'^' pres accipit apud Vlpian.in l.j.de PoftuLqui^ pofité; proprieq: ciuS uerbifignificationew eft,(cilicct,proexiftimauit:hocfft,quafiabSquot; matione ftatuit,atq; decreu!t.Eftautemæl^‘’j^ tioiudieij atque rationis, necufquamp^*”*. j tantuuoluntatcufurpatur,quaBnonftat'®gt;’l. I miniméapparet,inuoluntatem rapienai« ^ iure noftro,non tutumeftfemper,quoduuJ dicunt,Sufficitpro ratione uoluntas-Spieg- RAVCARVM Vlp.inhcxcódufto.^jU'^ cati,ficmcminit:Si rauci$,authcrbisfegetesclt;gt; ruptae fint. Vennes funt, quarum à PHnio.ut *®' notauit Bud.nuUa fafla eft métio, in uitiisfe^ tam,fed in xvij.de cultura palearum loquéS'^' l lea, inquit, ubi quercus enoffa fit,malè ponituf' | quoniä Uermes qui Raucç uocantur,nafcant^' amp;nbsp;tranfcunt. De herbis autem noxiisidé itsU*' quit:Nam lolium amp;nbsp;tribulü amp;carduü,lappi'’'' que,n«nminusquamrubumpnterfruguw®® I |
tos.potius quàm inter ipfius tetr» pefté name* rauerim.Spieg.
RAVDVM æ$,imperfeftumueteribusamp; race. Vnde in uenditionibus mancupi fcriptum «f*t|RaudufcuIo libra ferito. Vide Fcftum. Spie» geliui.
R B
RE,prspofitio non nifi compofita reperitur, denotatq; rcfolationê aftus intcruenientis rei cuiadiicitur.I.j.^.eleganter.fF.Depof.cum fiinil. quæAlber.adducit.Lege.Reddere.Spieg.
RE,auferendicafu.ut,Re,nonuerbis augetur peculium.l.peculium.ff.de Pecul. Item re cótra-Jiiturobligatio. [Inft, Quibus mod. re contrahit turobligatio.amp; illic,Re nódum fccuta.tit.Qaib. tnod.toll.oblig.Spieg.
RE ipfa,amp;faAo ipfo,eiüfueexitu prxdare aliquid.l.ij.C. de Rer. permut.amp; tin minora.C. In qnib.cauf.reft.in integ.non eft nee.
RE nondü fccuta.Inltit.qaib. mod.toll.oblig. RE fuafeabuti putare,apud Vlp.l. fed amp;nbsp;fi.§. 113EC uerba, ff.de Petit.hæred.Spieg.
RE,amp;uerbo fieri pofle citationê,tradit Glof« faprjeconioBaldiinfignis.inl.fedetfi is.ff.de In ius uoc.Spiegel.
READ OPTARE,uelpotius, utinHaloan-drieditione eft, redoptare, apud Modeft. in l.fi pater filium.de Adopt. Spieg.
REABDlFieARB,pro refarcire etia ufur-patur. —
REALE uitium obiicere,hoc eft, rem effeta-letn,qu®alienari,auttradinon potuerit. Vide 'Jllt;lend.Claff.iij.A6tion,iij. Spieg.
RBAH A,ea qua ob réconccduntur,amp; non P’ffonam refpiciunt,dicuntur.ut colligitur ex 1. ‘umunus.ff.de Bon.aut.iud.pofsid.Spieg.
R E A T V S,flatus amp;nbsp;conditio reorum, hoe «ft.utBndæus ait, habitus demiffus,pannofus, I^uallidus, amp;nbsp;mifericordiae aucupator. Vnde 1e-gimusfub titulo, delniuriis, Veftem fordidam reinominein publico habere, capillumue fub-raitierenoHi licet. Modeftin. de Pœnis : Si diu-tino, inquit,tempore aliquis in reatu fucrit, ali-quatenus einspœnafubleuanda erit. Pars enim pœnæefteuifaeft,longatemporis intercapedo in confpicua calamitate amp;nbsp;miferanda. Ërrorc au temmirobæc opinio inter lurifperitos.aliosq! inualuit, utreatus pro criminc exaudiatur, cùm clarafithuiusuocabuli fignificatio,leg.ult. in fi. deBon. damnat.ubiPaul. Fraudis autem eau-fa, ait, adoptio fada uidetur, etiamfi non in rca-lu'.fed in defperatione return, per confeientiam, tnetuimminentis aceufatoris'quis adoptct. Et “ideminxit'deßon.eorü qui ante fen. mort.fi. ^ieotifc.huit. Itademumbonaeiu$,quiinrea» tu inortem fibi confeiuerit, Fifeo uendicanda f“i't,ficius criminis rtus fuerit : ut fi damnare-tur,morte,autdeportatione adficiendus effet. Hodieinrcatu funt Budaeo, qui uel carcere detent), fquallore, amp;nbsp;illuuie conficiuntur : aut qui honoris caüfa,cuftodiæfuse,aut apparitorun comraifsi ; aut uadimonio,aut uadibqs obftridi funt, autexpromifforibas.Reatus, pro poena.in
Authet.delnceft. ttupt.ih prin.acetiaadftotsn-tcAlciato,profalt;ftoipfo reidicitur. VndeLex ait, oinnem honorem reatus excludit;eo fcilicet excmplo, quoamp;abigeatus, faftuipfum abigei, Marcello,Calliftratoque.C^odaduerfum uide* turBudaicæfententiæ. Spieg.
REBELLIS,quamtarnenuocem eruditio-rcs,pro eo,qui ex contemptu fit inobedicns,per uerfdponi monent: quod idéuocandus fitcon-tumax. Exemplum ex quarto Rhetoric, ad He-rennium,producunt, Porró noftris rebellis, amp;nbsp;Fidelis, funt contraria. Quaders aide Bartol, in Conftit. Imper.Henhci vij. Qui fint rebelles. Spiegelius.
REB ELLI O ,ipfcaausrcbellandi eft: qui non folùm fado.fed amp;nbsp;machinatione committi-tur,ut ibidé pulchrè dedarat Bart. Breuiter, qui arripiuntarma in cum,cuius iurifdidioni fubdi-ti funt,uel qui fidem illi datam non feruant,Egt;JM vndLehenspfiicht, amp;nbsp;iufsis ma?,iftrHtuü, in iis quse ad commiffum cius officiü pertinent, répugnât, proprié rebelles appellantur. Vndenó nifiiniu* rià hoc nomine cenferi poffunt, qui profanis ma giftratibus non refpondent ex »quo in his, quae ftatuut in rebus^ut nüc uulgô uoeât, religionism Spiegelius.
REB VS nouis noua ponenda nomina.Cie« de Nat. Deor.lib.j.
REB VS legatis qusein fundofunt,Paul. ait^ accedunt etiam ea, quæ tune non funt,li effe fo-lebant:nec quæ cafu ibi fuerüt.legata exifliman-tur,infin,l.quæfitum.de Legat.üj.Spieg.
REB VS humanis eximi.l.fiquidé.C.de Aftm amp;nbsp;oblig. Rebus fupereffe. VIp.l.j. de Procur. V-fusauté, ait, procuratoris perquàm neceffarius eft : ut qui reb. fuis ipfi fupereffe ucl nolunt, uel non poffuntjfalté per alios pófsint uel agcre,uel conueniri.
RECEDERE àconditione,âperfona,àfta-tu, eft quod immutare conditionem, perfonam* ftatumdicimus.
REGEN SITIO,prp recognitionc.Vlp.inL iij,?. fi quis noxali. Ad exhibend. Nónne çquum eftcifamiliamexhiberi,utnoxiû feruum agno-fcat^ quod ex caufa debet fieri,ad defignandum cum, cuius nomine noxali quis agit, rccéfitione feruorü fada. Accurf. id eft,nûminattone inter-pretatur. Spiegelius.
REGEN S,inueteratocontrarium.
REGENT! rc,ideft,eotêpore,quorescongt; tigit:quodetiam Erenatadicitur.
REGES SISSE nonuidetur,quiextémplo rediit. Vide MagiftrumPradicae §.j.uerf.j de Sa lariis. Sed amp;nbsp;animo reuertendi abiens, recedere non uidetur, per text. not. inl, nihil ff.de Capt. Spiegelius.
REGEPISSE arbitrium uidetur,qui iudicis partes fufeepit, finemque fe fua fententia cótro-uerfiis impofiturum pollicetur. autor Vlp.in Lidern Pomp.de Arb. Vide J.recepiffe.l.fi de meis. eod.tit.Spiegelius.
REGEPTI generaliter dicuntur , quicon-fenfu aliquo admifsi funt ue1 eledi. Ilinc in N 4 Pand.
-ocr page 452-|
ANTE R Pand.Tit. de Receptis: hoc eft,admifsis,feu«le-Äis illis, qui arbitriuin recepcrunt, utfentetiam dicant intercontrouertentes. RBCEPTÀ reddenda.fada prçftanda,extat apud Paulum exemplû.inLiniudicio.fEFamil. crcifc.Spieg. RECEPTATOR,quilatrones,eorumque furreptarecipit.occultatqi.Mctius de Receptat. Pefsimum.inquit, genus cft receptatoruin, fine quibus latérenemo diu poteft.Quâuis recepta-tor.qui cognatum uel affiné conferuauerit, non eft ieuerè puniédus.kijeod.tit.Hincreceptacu-lum, dicitur locus in quem fc improbi homines rccipiunt.Spieg.' R B C BP TITIAE dotes quaEdicantur.uide in I. mortis caufa capitur.ÿ. fine donatione.fF.de Don.cauf.mort.Spieg. RBCEPTlTiVS fcruus.Lege, Recipere, antiquum. RBCEPTORES Lege,Præseft, RECEPTVM eft,impcrlonalc,quicqaid à plerilque prudentium approbatum eft.Bud.in 1. non débet de jLXol.raaL RECBPTVM nonuidetur,quodreceptum non durât. GlolFcap. nam amp;.ext.de Verbot fig. quod utique ueruin eft,turn recipientis iusex* tinélum eft:alioquinfi nócxtinétuin.fcdtranf-latum proponatur. receptum uidetur,ex refpon fo Pauli, qui ait, fub tit. de Verbor.fign.Coepific quis intelligitur,quamuis alns acquifiuit.Spieg. RECEPTVM ius,proapprobato.l.inmino rü.C In quibus cauf.in integ reft.non eftnecclF Sic approbate apud Quintil. ut à Ëudeo citatur. Spiegelius. RECEPTVM moribus.utnoftrï:uelinmo^ res,ut apud alios legitur,quod obferuationc qua dam,non legibus confitmatum eft.Spieg. RE CEP T VR VS, adaniini uoluntatcm refe rendum. ut Valla de futuri temporis partici püs tradidit: amp;nbsp;Alc. fequitur, inl.j.ff.Sicert. pet. pet GlofT.inl.ij.eod. Spiegel, RBCBPTVSin ciuitatem quis dicitur,qui cum fuffragio ciuis efficitur.Spieg. R E C E PT VS interreos quis dtcitur,quadó reiedis cxceptióibus dilatoriis, declinatoriisq; pronunciat iudex ad uitenora procedendum. Qiiod,ut atteftatur Alciat. redèBartoLdocuit, in Lis qui.de Publ.iudic. Igiturpofthuiufmodi interlocutioncm,quaÉuim cuiufdamlitis conté» ftationis habet.qui aceufatus eft,iritipit in reatu effe: quæ uox Cic. amp;nbsp;alüs antiquis inufitata, pri» mumq, à M.MeflaIaconfiéla,ut Quintil. auior eft.Ex Alc.ParergSpieg. RBCEPTVSmos eft,qucm fponte alienum afciuimus. REClDERE,eftfui iuris fieri nó pofte, hoe eft,de poteftatein poteftatem dcfccrdere.utcle ganter fenfum reddens Cantiuncula dixit In-ftit. Quibus mod.ius patr.poteft folu,in princ. Vlp.in Lfiue cont.de Liber.agnof.In cuius poteftatem rccafuruseft, amp;inferius,ln cuius potefta tem recafurinon funt. amp;nbsp;rurfum fub fine ciuf-dem Lidé, de His qui fui uel alien.iur. Nepotes, |
E inquit,exfilio,mortuoauo,reciderefokntinfi-lij poteftatem.Spiegelius, RECIPERE , antiquum uerbum iuris efti quaftexceptum faccre,amp; retioerefibialiquid** his.quse fibi tradimus. Sic feruus receptitius di-eebatur,qucm mulierallata doteproprium fibi retinebat:amp; recepritia feruitus,quam desdi» bus,autfuodoretinere uelituenditor.annota» tore Cameratio in prior.lib Rhetoric. Cic. Por» rö recipere feruum,eft etiam quod nos dicimus« uerhultcn,enthalten,iax.ta mentem lurifconful.in !• ].$.).amp; 1. doli.ff.de Sefu. corrupt, ld fcire,utAlb5' ric.monet, non alienum eft à profcriptorum.frn ut uulgó ioquuntur, bannitorum receptationf-Alias autem recipere,fignificat promittereaü-quidfafturum fe, aut daturum. Sicuicinusred' pit, fenonaltius ædificaturum.Budçusexponit pro nominatim cauere,in l.emptorem.ff deAd-empt.Qucmadmodü,inquit,rccipitur,utnuiti’ mos uéditor accipiat: quamuis moxadempto-rem non perueniat. Apud Ciceronem repenti/ recipere pofitum pro facienda fufcipere, A: cum obligatione promittere. Spiegelius. RECIPE RB faluum fore.exponitlnrifcoo» fult.§.fin.l.j.ff Naut.caup ftab.Spiegelius. RECIPERE arbitrium.eligerearbitrió,pro ad arbitrium compromittere,ad partes referun-tur.l.ij.§.j I.litigatores. in prin.l. nondiftingnc-mus,$.dc Offic.ffide Recept. Recipereautemar bitrium, fufcipere officium aibitrandi: recipere auditorium,ad arbitrum pertinent.Spieg. RECIPKOCVM dicitur,quodeóreditun-de prodiit. Sichorærcciprocantur.quumexpl® to legitimo curfu.rurfus ad priftinum ItatumrC' deunt; amp;nbsp;unda à littoreexcufla.rurluslittüS af lucns,reciprocari dicitur.Ex Eraf Spieg. RECISiVS ,procontraélius,breuius,elc-gans aduerbium apudCalliftratum,in Lij dt Term.mot. Spiegelius, RBCITARE hçredem, amp;nbsp;pro facere, 8tp«gt; pronunciare, amp;pro fcribereufurpatur.lulian.io I,j.fubfin.de His quaeprononfenpt.bab. Qpa, ait,cxpartemeTitiushæredem fcripfumin»' bulis fuis recitauerit.Videin Pronunciare, RBCOGNOSCERE ,pro appfobare.agnt fcere, reuidcre, apud Martian, in I.j.§. inter fiüi'' de Falf. Si fpccialiter,ait, fubfcriptio fafta eft-quod illi diftaui,amp; rccognoui,pœna celTatSp- RECOGNITIO,jiTO cautione, barbad' rum eft, RECOMMENDARI, cftBartoliftids.dt* tineriétearcerari adimplorationemaliorum.dt quo uidcBart.inl.ij.ad fi.ff,daCuftod.reor.ubi docet:Si carcerationullaeftet,necrecomméda-tionem ualerc. Notum cft Latinis,uerbürecoiii mendo, non eflein ufu. Spieg, RECOMMENDARI rcus, eftinterpretib. quandoaliquiscftin carceribus proprerunuffl crimen, amp;nbsp;duo adores ueniunt implorantes of» ficium iudicis,quód ifte incarceratusdetincator etiam propter eorum interefle. Spieg. RECOMPENSÀRB uerSfi, tametfi ægrê à Latinis admiirain,in maximoruin tarnen prin-cipuin |
|
k ANTS B cipüm Cancellariam receptuin eft, RBC0NVBNTlO,ç|uærei: amp;conuentio, quaeadons eft,dicitur mutua petitio. Sût enim quafi connexa.I.pen.C.de ludçis.Vide Abbat.in Ruhr deMut.pet.Negâtreconuentionem(quæ nihil aliud eft in effedtu.quam retorGo.I. cum Pa pin. cum Aut feq.C.de Sent.Ac interloc. omn.iu die.)habere locum in appellationis caufa,tum corâarbitro.Vide Lanfr. Bald. Decif.lxv. Cent. j.Poteftautem conuentio amp;nbsp;recóuentio fieri uel coram iudice ordinario, uel delegato,in Nouell. deExecutorib.§.illad, amp;nbsp;in Authentic, amp;nbsp;confc-quenter.C.de Sentent, ubiGloflapulchra.Spie gclius. RH C T A cœna,Sportulæ oppofita erat. Vide Steph.Robert. RECTA tunicayVide Feftum. RE C T A uia narrate, narrate rem ut eft,nihil mentiri. R B C T A uia tranfit dominium rei legatæ in legatarium. Là Titio.ff.de Furt. RECTE uerbuin, pro uin boni arbitrio eft, inquitVIpianus in 1. hæc uerba.de Verb.fig.V-bi Alciat.indicat,hinc proban didionem hanc Reftéad iuftitiam cauJæ reterri, ficut Ritè ad ri-tum,idcft,lolennitatein.Scd tarnen uideturRe-ffègeneraliusaccipi. Quodenim fecundumri/ tus fit, hoc amp;nbsp;rede fieri dicitur. Qiiamuis eo-dem admonente , lurifconiuiti differentia hac nimisfubtiliabutantur,amp; doclifsimi Gramma-ficorum aliter tradiderunt. Varro;Ritê dritu. nam quod fecüdum ritus fit, id ratum amp;nbsp;redum ïffVrifcian.Ritèpro redè:quia nihil ttaditur ri-R nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Donatus: ' ‘6dicitur, quo J nullo uitio uerborum dici- '^^'’‘^fcifeufententiaeueritatem refer-tur.HincTcrent.in Adclph. Redè amp;nbsp;uerè dicis. bpiegelius, RECTEdefendi quid fit,not.ff de ludic.l.redè defendi.cum concord. Alber. RECTE pecunia data intelligitur, quado loco Sc têporecongruodatur,Lleéta.ff.Sicert.pct. Spiegelius. RECTOR proprièdicitur,qui prouinciam, quot;“®™^‘Pf«t-titulo,fiue Co Tiitis,fiue Pro-conlulis.fiue Legati,fiue Cçfaris,fiue Corredo-ris nomine regit. Vide Bart.in l.pC. de Exeuf. mun.lib.xj^ScAlc.in 1.principalibus.ff. Si eert, pèt. Cæterùm Redorem fcholafticorum nomine continen,ut amp;Epifconum, qui ftudiorum caufa in Academia fit,Bal,docuit in proœm.De-'’«al. Sic appellatione militum , Imperatorj ^^oirefl feldtshauf)tma»n,ï.j. ft’, de Milit. teft. ap. l'n?'’°R*P°P“'*»'®quot;®toscontinebitur(§.plebs. R b’ut.delur. nat. Quarationecum curiam di-J ‘^* Cardinalibus : cum monachos, de Abbate: cum Capitulum, de Decano quoqi mtdligeniüs.c. quia.§.j.de Côceff.prçb. in Sex* REC TORE s ciuitatum 8i:municiporû,cur hodieexerceant,quæfint meri inixtiq; imperij, Bartolusdocet in l.j. ff.de Damn.infeeSpieg, REGT V M ,honefti fpecics.diuiditut in iufti- |
tiam,fórtitudinê,prudentiam,amp;temperantlam.' RBCVPERATIO cft,utaitGallus Æliui, cum interpopulum amp;nbsp;regem, nationesqi amp;ci-uitates peregrinas lex conuenit, quo modo per tecuperationem reddantur res,recupercntüiq!, tes priuatas interfeperfcqoantur.Spieg. RBCVPERATOR dicebaturille,cuiPraetor iurifdidionem mandabat priuatarum caufa-rum:qui delegati indices poftea appellari cœpti funt à reccntioribuSiUt ait Bud.Spieg. RECVSARE, pro acculationem depellere, apud Cicer.Bud.obferuauit.Reeufamus re ipfa, amp;nbsp;tacitè.l.rccufare.ff.de Acquir.hæred. leg.recu fare.AdTrebel.Item reeufat hoc eft,refutat,rcii» citimproprié , quod fibi delatum noneft. 1, filia. ff.de Aur.amp;argent leg. Prætereareeufat.qui débité requifitus, abfque caufa protendit execu« tionem,utnot.in Aut.de Exad.inftr dot.§.illud. Aftipulaturl. tutor, qui repertorium. §.fi depo-ni.ff. de Admin.tut. Obferuandum executorem recufari non poffe fufpedi noinine,nec ab eo ap pellari, nifi in exequendo modum excedat,fe« cundumGlolIinl.apertilsimi.C.dclud. Spie-gelius. RE D A CTVS,properdudus. VIpian. dein ius uoc. Sed fi per pœnam deportationis ad pe-regrinitatem rcdaélus fitpatronus, putatPom-ponius eum amififfe honorem. Ettautem redi-gere proprié,ui quadam,uel induftria duccre ad aliquid. Sic redigitPrætorperinterdiclû Quor. Legat.l.j.Serui m dominiummoftró rediguntur. 1.amp; feruorum.ff.de Stat.hom.Spieg. RED DERB,latépatet,utnot.m l.ii) $.j.ff. Commod. Idaucédiftare àdefuo dare,Vlp.do» eet in l.j.'.eleganter.ff.Dcpof. Accipiturquan-doque fimplititer pro dare, tefte Ceiro,qui inl. cum quidâ.de Legat.ij. Etenim,inquit, uerbuin reddendi quanquam fignificationem habeat retro dandi,recipit tarnen 5e per fe dandi fignificationem. Itaque reddere propriè eft retro date. Spicgelius; R BD A CTA pecunia, VIpian. interpretanS uerba S C. quod relatumeftin 1. item ueniût.ff. de Petit. hæred.Redaââ, inquit,fic accipiemus, non folum iam exadam,uerùm etfi exigi potuit, nec exaéla eft.Spieg. R E D D B R E æqué bonû, pfo eo quod æquè acceptû eft l.cum quid.in fi.ff.Si cert.pet. quem-admodum in mutuo res çqué bonareddeda eft, ficuti fuit mutuo accepta.Spieg. KEDDITA resnôintelligitur,quædeterior redditur.l.iij.§.jff Commod. REDADOPTARE, iterum,denuô optarc, apudModeftin 1. Si paterfilium.ff de Adopt. REDEMPTO R caufarum is dicitur . qui lires quotidianàs pecunia mercatur,illasq; paa dionibus,muneribûfque pellicereconatur. VU pianos in leg. nec quicquain eft.ÿ.j.de Olfio-Proconf. Nccideodifsimulare,inquit,fi quos caufarum concinnatorcs, uel redemptores de-prehendat.Aliàs quadrUplator, 8c interceptor a-lienæ litis diélus, Alex, de Alex. Gen. dier.libro iiij.cap.xv, REDEM- |
|
R ANTB B RB D B MP T O B ,ueâigalîum emptor, in 1. Cçfar. in princ.fF.de Publ. amp;nbsp;alibi. Dicitur 8cis, quicertopreciocodueit uniuerfum aliquodo-pus faciendum,à redimendo. Sed quare ^ Quid enim redimitoperariusC’Hue, Oldend, rclpon« dente,dcfcruit,ncmpequôductercsproinifcué omnem contraélû appcllarint emptionem.Qua prifea fimilitudinc fit,ut redimerc pro conduce' redicamus inparandis operibus. Emit qnippe fibi,amp; totum in fc fufeipit opcrarius id, quod pa rarc,fcu faccre debet.l.itein fi precio.§.ij. fF, Lo* cat.l.ea lcgc.§.j.eod.tit.l.in lege locationis. ibidi Spiegelius. RBDHlBBR E. V Ipia.in I.redhibcre,in prin cip. IF. de Ædil. cdic. eft,inquit, facere ut rurfus habeat uenditor quod habuerat: quia id redden dofiebat: ideircoredhibitioeftappellata, quafi redditio. Paulus fF. de Aliénât, iudic. mut. cauf. fad.Quia redhibito, ait, homine,omnia retro a« guntur. Inde redhibitoriaaftiodicitur. Sp. REDHlBITlOeftaftionis nomen,qo® amp;nbsp;redhibitoria aAio uocatur,qua experimur con. tra ucnditorem, ut cogatur reftituere précium, amp;nbsp;retro quodtradiderataccipcrc.utconftatper tot.tit.de Ædil.ediél. Pomp, ait, Rcdhibitio,eft emptionis rcfolutio. fF. de Acquit. pofF. 1. Pom« ponius. $. præterea. fub fin. Item redhibitio eft quædam in-fntegrum reftitutio.l.cum autem redhibitio. $.iubent.fF. deÆdilit.edift. Spie* gelius. / REDlGBREin ordinem, id cft,utuulgó lo quimur,fuortatu contentuinelFe, cogendum. Extra ordinem,lunfconfultis idem eft, quod fi. ue uerbis amp;nbsp;formulis folcnnibus,ut Fuperius di« élum eftin di(ftione,Ovdo, Sp. REDIGERB in poteftatem,uel inferuiti. urn,eft fibi fubditum amp;nbsp;feruum facere. REDIMERE dicitur,quiprécióacceptoa. liquid faciendum fufeipit: quodamp; conducere dicimus.Vlpianus, Quare amp;nbsp;fi lanam conduxe. ritufuarius expediendam,potcrit etiamperu« fuarias ancillas opus perficere. Itidcmque fi ue ftimenta texenda redemerit,uel infulam,uel na. uem fabricadam,poterit ad hoe operis uti ufua-rius. Spiegelius, REDIMERE bæreditatem, eft uenditabæ-reditatem iterumreciperc.Sp. REDIMERE maieftatem,ucliusfuum,pro conferuare accipimus.Sp. RED JNTEGRATVM matrimonium,hoc eft,rcnouatü; Canoniftæ recóciliatum uocant, gt;pud Aphricanü 1. redintegrato, Rer. amot. Sp. REDIREamp;reuerti, ad proprictatem refe« runtur.l. fin.ff.de Vfufruél.ear.rer.quæufucon-fum. Albericus. R B D1T V S nomen generale eft, ficuti pro «entus, feu obuentiones.Comprehendit autem omniaiura, feuutilitates,qusE pcrcipi poffunt. Ex Alc.qui citat CardClem.j.de Exccf.prçI.Sp. |
R E D l T V S annui, fi perpetuö debeantur, inïmobilib. æquiparantur: fi uero breui tempo fefintduraturi,mobilibus. c.querelam.de Eleci Sed hanc diftindionem Alc. intelhgit, ut fuprä relatum eft in diftione,Mobilïutn. Sedeadert fufius,fi fortè rcquiris,Bart.in l.iubemus,§.j.C-de Sacrofand ecclcf.l.ufufruftu legato.ff.deV-fufruél.Eftitem,ubi reditus dénotât fundosanlt; deinfcruntur, Porró, Redituspro prouentu, eo quod fingulis annis redeat,fimplicid,fcrilt; bcndum,Inlulanoatteftantc.aredeundoenini, non à reddendo diéli reditus, contra uulgarem morem. Ouidius de Ponto libro ij. AtreditoS iam quifque fuos amat, amp;nbsp;fibi quid fit Vtile.fol' licitis fupputatarticuiis.Card.inClem.unicigt;. de Excef. pr®l. Reditus appellation« continen omnes prouentusexiftimauit, Efttaincndiff«-rentia quædam, D. Ol'dendorpio indicante,»” ter reditus amp;nbsp;fru«ftus,fcu ufusfruftuSiquam cl«* ganter tradantlurifconfulti inl.patrimonij-^ in 1.fundi Trebatiani. ff de Vfu amp;nbsp;ulufru.kgl’ ) uolgatafignificationeproreucrfione,cxtatW‘' final. C. de Sent, paffubi Imp.Conftantinusd« patria poteftate (cntiens;Quænifi,ait,patrilgt;“' bonis detur,luéluofior eritfilijs reditus, qu''” difceffus.Spieg. R E D1T V S fruduum, amp;nbsp;ufusfruftus.dilH’' 1. dcfunéfa.§, Sempromo.ff, de V lufruCE A/I’«''' RB D VCBR E ,informam priftinaimfa“'^' rc.Vlpian.inl.iij. deitin. aétuque priu.p.^'’lj' terdum eftreferreadarbitrium alicuius. Vßa’ apud lurifperitos non infrcqués difputatio:dquot; qui petitreduefionem ad arbitriu boniuiriipf® bare debeat iniquitatem. R B D V C E S dicuntur j periculo immin«quot;'' feruati. R E D V N D A R E, proprié ufus eft Vip. k '1' §.j.de Aqua piuu.arc. Interdum relatiuép''‘’f*' fundcre ufurpatur-ut,Hocfacinusintuuiiif*' dundabitcaput.Sp. REFBCTIo dicitur etiamciborü.Celk*' Si in refeftione quoque maferittufsis,interngt;^ tere oportebit.Sic apud Imp.BarbarolTatn$‘'' Pac.tenen.in Vfib.Peud.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^ REFERE E in commeniarium,id quod’'V gó dicüt,Regiftrare.MonuitBud.in Annotp^'' 1 or. amp;nbsp;ALciatin x.Parerg,Dicimus autem, 8^*^ ferre ad Senatum.Ferre ad populum.cuiusk''' j tionis plena funt.eodem tefte,Saluftij,Liuij,lt;f terorumque antiquorum uolumina Sp REFEEDBRE tcftcs.teftimonia.amp; tab“!’*' dicebant uetercs, quod cótradiccre amp;repf‘?’? ’ renos dicimus.Eleuareucróteftimonia/Y 1 afpernari.Quod amp;nbsp;refutareeft,amp;reprcbcn *1^ Subleuare autem teftimonio dici debet,q“® deoncrare uulgó appellamus. Cuius cótrafW® eft, premere teftimonio. Bud.inl,pofteriorc,®* Orig.iur. Spicg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;., RBFERENDARlIapudueteresImpp.®' cebantur, perquos ipfi faciliusfingulorumjl*' fideria perdifccbant,tcftc Cafsiodoro.quilib'® vj.Epiftol. indicat,quibus uerbishæc digni»’ folebat concedi. Horum fungunturminifteri®« quihodie in aulis Principum fratrum,hocefti Caroli Imperatoris amp;nbsp;CæfarisFerd.plerunqq* Cancellarij appcllantur. Nominatautemeosi’ pfe luftinianus Speftabiles , qui mox fuß'? |
|
A NT » 1» i' S' if J( t 1lt; i* 10 poftillüftresobtinebant locum. Vide Auth. de Rcfercn. facri Palat. Alciat. lib. Difpund. iij. amp;nbsp;Bartol.in l.eos.C.dcExcuf.mun.lib.x.Coclaeus hancuöcemin barbararum didionum claflem reiecit.Spieg. Rßr BRRE ad Senatum» eft rogare Senato-rum fententias fuper rebus propobtis. Vide Bu dsumin Annot.prior. Sp. REFER RB caufam,inuenirc rationcm,quagt; propteraliquid fieri,aut minus fieri debeatiSpie gelius. REFEREE iufiurandumpoteft is, cui defer tur;quodnififecerit,autiprare cogitur.l. iufiuta dumamp;adpecunias.$.Prætor ait.ft. delureiur. 1. manifeftæ turpitudinis. eod.tit. REFEREE amp;nbsp;proferre dicm,apudPapinia-tiuml.arbitcrita.ff.de Arbit. Sp. ’ REFIGERE tribunosamp;ahos magiftratus, pro recreate, amp;nbsp;iterum crearc. Vide Stephanum Robertum. EEFiciEND I uerbo,tegerejfubftrucre,far cire,sdificar«,amp; aduehere, apportarcqi ea, quse adeandemremopus funt,cótincntur, utait Vl-pianusl.j.deRiuis. Sp. REFlGBRE,quod fixum cft labcfadarc.at-que cóucllere. Vcnuleius ff. Quod ui aut dim. l.fiuitein.Si fixeris,inquit,amp; ego refixero. Paul. tit.de Verb.oblig.l.intcr.Tabulæ, inquit, refi.xse funt.Venul.tit.adLegJul.Pccul.l. qui tabulam. Qui tabulam,ait,enim refixcrit. Nebr.Vlpianus de Vfufrud.Sed amp;nbsp;fi quid,ait,in3edificaucrit,po ffeaeû neqi tollere hoc.ncqi refigere poffe : pla-’'^refixapoffeeumuindicare. Sp. REFORMARE, pro dcnuó conftitucrc, ‘tfteBudso apudHermogenem,inl. ueftiga# “»■de Public. Sicetiamreformari, prodenuo ^onftituijeurcuocari, apud Vlpianü Icgimus, El .Iurisgentium.ÿ.adcoautem.de Paftis. Spie gelius. REFORMARE contraftum. Vide fupri,In rornure contraftum. REFORMiD ARE, Scheuhm, Alfcnus. Sed fiquia mul» aliquid reformidaffent, muliones timoupermoti,8cc.l. fi plagis feruus.ff. ad Leg. Aquil.Spieg. ,. KEFRACTARivs,SetJecæfignificatcongt; tuma,cera,amp;nimisinfualentcntia tenacé. Spie' gelius. REFRAGARI obfequij^, eft ea præftare nó uelle,apud Impp.in l.fin. C. de Obfcq. pat.prS' ftand.amp; apud eofdem repugnare,in 1. fi compen f»udi.C.deHæred.inftit, Sp. REFRENA RB,hocert,cohiberemultitudi “*‘''teftium,inl.j.ffdeTeftib. Sp. ^EïRENARl iuflurandum taxatione,a-pudPjuii .arbitrio.ff.de Dolo. REFRiGBRAT A rcs,caufa,acCufatio,quæ integranon eft: hoc eft,qua aliquid taciturn eft, quod alioqui exprimendum erat, Budsus citat 0uintil.lib.v,c.deTeft.Sp. R E F V G A,qui aliorum dominium fugit.Vl-pianJn 1. aut damnum, de Pœni». Quippe refu» gx ex op ere inetalli,in metallu damnantur.Mar cellus de Re milit.iri l.milites agrum. quia cufto diac refuga,non deferrormilitiæ eft. |
EEFVGIVM atque receptaculum. Vide^ Domus. REFVTARE Fcudum,Lfbf« aufffoge», fre« quens ucrbuin in Placitis fcudalibus.l.unica,de Vaf qui cont.conftit. Lotharij feud, alien. Apud idoneos aurores non fic reperics, fed pro non i« ta efre,oftcndere, amp;reprehendere. Eruditi quidam admonentirefutarc,amp; refutationem.qnam confutare amp;nbsp;confutationem,Quint.amp; Cic.dice-re multo faepius. Sp. REF VT AT ORII apoftoli. Vide, Apoftoli. REFVTATVM feudumàparreamp;filio,reti-nct appcllationem feudi paterni. 1. unica, in fini de Val.decrep.ætat.Sp. E E 0 A1-1 A , numéro multitudinis abfolutê iuraimperijdicuntur,hoceft, qnæomniafunt principi referuata* Bald, c.iij.dc Offic.Legati.Li cct autem uno nomine generali appellcntur, ha bet tarnen unumquodqi regale diuerfam origi-nem,amp; caufam ab uno.Quod ex aflib. Regalib. dare perfpicitur : qui non omnes ad unarn cau-fain,feu fpeciem refpiciunt,fed origine,caufa,8c fpeciefeparantur: imd amp;nbsp;regalia in ipfo genere, à diuerfo fonte procédât, quiaaliqua àfuprema principis poteftate procedunt. ut Create tabel-hones, amp;nbsp;legitimate fpurios. Miners, amp;c. quæ Paris à Puteo merè regalianominat. Alia procc-dunt ab uniuerfali doininio Imperatoris,ut flu« mina,uiæ publicse,ueéligalia,5cc. Pro quo And» Efernitan.ponderat §. fed quod principi. Inftir. delur.nat.gent.Sp. EBGBNTES,idcft, gubemantes, admini^ ftrantcs.Vlp.in fin.l.illicitas.dc Off. præfid. Re-miffa, inquit, propter inopiam mulcaàprouinci as regentibus exigi non debet. Sp. RE GES TV M,Latinédicipotcft,quoduul» go rcgiftrumuocamus,tefteBud. REGES principió quomodoaffumpti fint, poft Alciat.in Comment, ad I. bonaciuitatis.de Verb.fign.uideluftinianum lib.j.Cæterùm Régis filium,tametfi regnum non habcat, regé uo-tati poffe,cenfuit Scholiaftes in cap. ult.xxiiij. q.j. An ueró appellandus rex fit, natus patre nó-dum rege falutato,doft.traélat.Mirum cft,in du bium reuocari,quod à lureconf.apertifsimé de-cifum cft.l.Senatorisj.dc Senat.Sp. RE G ÏN A,rcgisuxor.An ueró id nominis re tincat uiro dcfunfto,uidc c.cx parte, ext. de Fo* rocompet.amp;xxiiij. q.j. cos. REGIS filius,dicituretiamnatuspoftmor-tem rcgis.arg.l.cmancipatum. ff. de Senator. E B G V M nomen, alibi quoque quàm Rortiç fanéfum fuiffe, corumqi affliftæ fortunæ ab ali-is fuccurri folitum. Cicero fetibit in fuafione legis Maniliaç. Hoc tarnen poft eieftos Tarquinios Roms odiofum fuit: cum fcilicet ciuium aü-quis rexfieri Romç affeélabat. Aliorum ueró te gum,qui pop.Rom.nec focij,nec amici etat,nomen Romæ fan dum fuit:fociorum ueró amp;nbsp;ami-corum,fandifsimum.Vide ZaC in hij. ÿ. exaftis deinde regib ff de Orig.iun Sp. REGI« |
|
R A N TB RBCIMENTVM apud Aur. Afc«diQin,»ae Offic.præf.præt.Regiinentis, ait.rei'publksAd Imperjtores perpétué translacis. Sp. . REGN V M.elVmonarcKia/eu'nhius princi« patas adminiftrantis rempub'.adïrtBitatécom» munem.Indcfaftffuntconftitutionesi décrétai' feu placita principutn.qüx fantin Codice, amp;nbsp;in lib.Nouell. Hxcpolitiacumdegcficrat.hoccfti cum ad propriamutilitatemtendir.tunc cóuer-titurin tyrannidcm.TalcsaliquandoDeusorbi dcdit.utkterim reipfa agnofcerentur boni prin cipes. Q^id enim animaduerttfrentKomani,amp; quid pollcritasrecordaretur.Odauium Augu-feum fuifTcoptitnuni moderatorë.nifïNeroncm quoque pefsimü experti fuifsétC'Igitur regnum; eil ius quoddam cófiften$ in dignitate amp;nbsp;konogt; re, prçeminentia.potcftate.confilio.adminiftra tione reipublic. ut hi qui de regno amp;nbsp;principatu feribunt Latinè,expofuere: à quibus longe arcé tur fœminæ, de iure communi, cum plerunque etiam aduerfus commoda propriarearum confie bum laboret.ut Liiij. C .de Sponfaf. Ëxtat cap. Leg.SaHcæ.quo fœminis regno interdicitur. Ar gumenta contra banc legem adduâa/cité dilu gt;nbsp;it Pyrrhus fingulari tradatu, quem.de Lege Sali ca. amp;nbsp;regni fuccefsione inferipfit. Regnu etiain dicitur.quicquid à quoquam pofsidecur. Quin* etiam uulgo iaélatur adagium. Sus quemque domi regem efTe: quod tarnen ab ipfa ufque anti quitate manaffe, Rotcrodamus ex Homero có« probat.Spieg. . RBGldNES,à fimilitudine carum regio-nurn,inquas orbis diuiditur.Romani urbem fu-am in quatuor regiones diftinguebant : uideli-eet Saburbanam,Exquilinam,Coilinam,Pala-tmam.Inde poftea regiones plurali numero cœ^ perunt dici fines,feu termini.Et regionib.agros diuidere,hoc cft, certis finibus amp;nbsp;Iimitibus pcr-petuis diftinguere, ut quifque fuam partem fern per habeat.VIp.l.j.J.quies.dc Officprçf.urbi.Et urbeinterdicere,inquit,Prsfedus urbi,amp;quali bet alia folitarû regionum poteû. Sic apud Pau« Ium in l.iij. de Offic.prsfuigil.Sp. . RE G l ONE.utimurhacuocelocoaduerbij/ ut è regione,quafi ex aduerfo redis lineis. REGRESS VJW habere. Vlp. nifiemptores regreffum adbonshdei poflefTorehabent. 1. fed amp;nbsp;etfi.§.ltemfires.fF.dePetit.hxreditiSp; RB G v L A.inffrumentum apparer,quo in o«' lei fadura utebatur, ut ex Columella coliigitur. Vlp.in l.fed addes.$.illud nobis.Quód fi reguiis oleaprematur, amp;nbsp;prelum, amp;nbsp;fucculä, amp;nbsp;régulas, tympanü,amp; trochleas, quibus releuatur prælû, dominum prsftare oportere. Vbi interpres,régulas pro tabulis,amp;: fucculam pro torculari acci pit:utrumq»,utredêaitFcrrariu8,infulfifsimêii VideBudæumin hûne locum»Vtunniretiam. num Elfatij noftri lignis inftar regnlarû lt;nbsp;quibus botri ftringuntUr,utuinum defluat. Haudfeioj au pro quallo ufurpetur à lurifcófultoi hic enim exprefTum iam excipit liquorem ui i ut appareil repularum. Spieg. “ RB G VLA iniurenoftro in teil igitur, quod |
compendio refertur. Ius antea fpeciatim amp;nbsp;fuß' usexpofitum. Vnde non fecus exregula.atqus •è tripoderefpondemus. Nam iam exiureconui tutomutuata efl.nec ipfaiuri initiü facit,utpul' chrèei^licatidem Ferrarius,interpretansPau-Jilt;ucpbaljï.deRegulUur.Quamuis régula qu«' uisprouariejatecircunftantiarum in aliquoui» tiatur,atque perdit officium fuum. Sp. RB G VLA -Catoniana , cuius in Pandend métio,impropriiê,lt;iieJexaliocafu régula diciui-detur: ut quæ ipfa ius conftituit, quod antea no fuit,contrarcgulxoaxuram, quæ prionsluns breois amp;generalisnarratwdicitur:queraadino dum amp;nbsp;iusPontificium,uS£uniuerfum ius ciuil* régula uocari folet. Spicg. R E G VX A R B,fed,ut putant .non fiel Un' nis ufurpataefl interpretib. ampiiat'camp;rtftfquot;’' gere jegis didum fccundumrationé.l.quadtin' genta. A dS. C, Trebell. ReO VLARlTER,amp;quod pro régula, ^ quod fecondumregulam cft VlpianusdePetf hsercd.Regularrter,ait,definicndumeft,eunii* mamteneri^Sp. RBGVLVS,quafi paruus rex, oó quodpaf-uæffaruræfit rex, fed quódalicuiusurbis,*“ oppidi dominusfit.Cuiufmodiapudno5fo'’b quos uocamus Hfrrf«,item Fro, oderStmnhiff^, Bano,uocabulo patri o.amp;nonduexiHo.Qpa“'’ propriè reguli.fint filij.aut nepotes reguW'^P’ RBlECTANBVAl,quodabomnibusreiJ' citur- KBIICBRE caufarn ad regem,prore^ff’ ad regem:quod uulgus dicit.Remittere • Sp' , RBllCBREcakcm,ideft,retrôiàcere.l.'quot;’' ff. Si quadr.pauper.feciff. dicat.Vt b cum eq““ muiam olfeciffet.Óc mulacalcem reijciens^' fonemlæfîffct. Sic Plinius , ubi de ftatuafijs*®' quitur.SpiegeliuSi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• R EI appeUationongenus,fed fpeciernfg^' ficat.Odaaehusita definit; Quod itifeSç materas pondus, fignatæ uero numerum,«^^ autemfpeciem dici oportet. Vide 1. fi in «ni / deReiuindic. Eft autemrci appellatio lad** ma j amp;nbsp;corporalis amp;nbsp;incorporalia complet''“' amp;nbsp;ad omnem obiigationem, contradumqiP*^ tinet.Hincæquitatem,nccefsitateaiûealtqgt;n’^j dofignificat:quandoqi Scueritatem:ple'''”’‘î amp;adminiftrationem:fcdamp;proiudicio,contf^ uerfia, fententia accipitur : habet etiamn’^ ' fîgnificatum:pro rei qûoque ipfios æfti®^'^ nunc accipitur, nunc pro eo quod inteidt mines quoqi return appdlatione c®^*'quot;®”^ jj bium non eft. Lomnia,in fin.de Leg.ij.fit'fJ” hdi, csteraque quæ in fado conhftunti Sé officia, Res appellaWtur. Reftringitutautém' fubieda materia.H^d Alc.in corn ad tit.deVff ' fig. Iderti )« Patergdbdicat, flerem proatrowt’' tefadidici. Vndoi*us,qui capital! criminel® fus,reccptuS eft.‘Vide fuprà , Receptusinté reós.Spiegelius. •'/•• q * R El capitals dainRUtus quis dicatuf.uide • Si qui* caut.l.fed amp;nbsp;fiquis.$.j.l.cdido.^.j.dePu fcript.uorb.l.rei capitalis.de Pœnis.Sp. |
|
R ANTE E KUIPVBLIC AE Grauifcanorülegoihtu-telam ui®, quç eft in Colonia eorü.ufq; ad uiam Aureliam.Cdfus excutit eleganter in 1, quçdam in teßameto.deLeg.ij. Quæte Grauifeanorum. Spiegelius. RBI uendicatio, eftaftio, quæ cógruit alicuî uelrationedominij,nel quafi.uel ratione pofFef lionis,uel quafi.Item,Rei uendicatio,eft impeti-tio ad rem quarn noftram efle,ueliure gentium, ucl ciuili alferimus.nam is dicitur uédicare, qui fuumefTeputat.Spicg. REBATI O criminiseft,cumideoiurefaftü dicitur, quód alius antè iniuria lacefsierit.Cicer. delnuent. Aliter in tit.C. de Relationib. Quado fuper caufa fuperior cófulitur,dicitur.Significat itapudidoncos autores propofitioné criminis amp;nbsp;rei. Aliter ufurpauit,amp;quidèmclegater,Paul. iqfin.l.pen. de luftit. amp;lur. quum ait, relatione fcilicet fada, non ad id quod prætor ita fecit,fed adillud quod prçtorem facere conuenit.Verior tarnen eft ratio,utquoties iudexprincipi uel ma iorimagiftratuicaufarn aliqua refert,ut inftrua-tur,quemadmodum iusdicere debeat.l.cum quem.§.iüdicibus.ff,deludic.in Auth.de ludici* bus. ultimo.uel rem ipfimaioriiudicifinien-dam relinquat,quod quibufdam cafibus permit titur,in Authent.ut indicés non expeft.ubi not. Spiegelius, RHLATIV’A,uelpotiusreiatadicûtor,qu8è fecundum hoc ipfum quod funt,aliorum dicun-«ur. Vt feiüus,domini dicitur feruus: amp;nbsp;domi. ’'«s,ferui dominus:fic pater,filij pater dicitur:amp; ®1'U8, paths filius. Scotus,ut refert Agricola lib. pfimodelnuentione,exiftimauit, in patre qui ®’iltoshaberetfilios,multaproinde nominate 'Müsqieflcpatristquemadinodum amp;lurifpe» ^'''.patrifuam in quemqi filium defcriberent pa potjftjfgn^^gj jQ,pjf,Q in quemque fet-*''Ri'proprium difcretumq; ius mancipij. Spie-gelius. Rel ATI VA redditiua, ut Ei eorum, refern 'bet ad omnia fuperiora: nifi fententiç contra» tiïpr«cefsi(fent. tuc enim ad proxima referren oftdocet, amp;nbsp;ibidem doft, ih fin. 1. fi idem. ff.delurifdic.om.iud. Spieg. RELATivvM cft.quodadaliud refertur: quarationeàGrxcis v(ir T/',hoc eft, ad aliquid appellatur,utlibertas.referturenimad feruitu-tem.'ingenuitasadlibertinitatem.Et in fum ma, quidquid in uniucrfarcrü natura nó eft uel fub-ftantia, uel qualicas,in hunc ordiné cogitur.Imó quantitates pariter, 8cqualitates,fi quando con ’'Wurinuicem. Diuidunturauté relatiua iu-j^'^uumcrumpriorumtrium prædicamentorû, ’“®ft»niiae, quantitatis, qualitatis. Vide Appel-Jumcap jde Définit.Spieg. ^®';EGATIO dicitur,cum quisexirefines patri® lubetur: Deportatioueró,cüciqui dam-ratus eft,certo fpacio cireuferibitur pœnæ pen-dend®locus.Bnd.inl.capitalium.$.in exulib.de Pœnis.LegeSc Deportatio. |
RELEGATOS,amp; deportatos lurifconfulti eleganterdifcemunt. Namrelegaios ferèillos uocandos cenfuere, qui cû in exilium mittatur, bonis tarnen propriis utuntur.Ni relegate, non remittere tâtum eft, fed etiam in exilium mitte* re ngnißcat.Hinc Relegatio,exterminatiô, cum qui* exire fines Jjatriæ iubetur:quod Cicero fe-dib.expellcre interpretator. Vide didionem,Pe regrini.füb fin. Deportati ueró ea lege atqï con* ditioneuocahtur,utnibil èfuis bonis pofsideär: ctiamfi à Grammaticis minus uidetur obferua-tum.Spiegelius. RÉLB-V ATA iugeradicuntur,quçcü effent paluftria, fada funt tcrrena.l.j.de Fund, patrim. lib.xj.Alberic. RELICT! nomine,mortis caufa donatio có* tinetur.l. fed amp;nbsp;fi quid donetur fF.de Vfufru.leg. Marcellus de Leg.j. Si quid relidum fit ciuitati-bus.omneualepfiue in difiributionem relinqua tur,fiuein alimenta, fiue in eruditionem puero-rum,fiuequidaliud.Spieg. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. RBLICTVM cuilibet ex familia, de bis acct piendum, qui intra decimum gradum funt. Ale. refert Paulum Caftrenfem fie refpondiffe. Spie-gelius. RELlGIO,ueneratio.fides, reftaconfeien* tia, metus, lurifconfult.Maximum remedium, inquit, expediendarum litium in ufum uenit iu* rifiurandireligio.Ij.fF. de lureiur. Credendum autem eft,homines quialiquid frontis habent, diuini numinis teftimonium non falfoinuoca* turns. Quanquam hoc feculo, ut omnia corru-pta,luxataque uidemus,ficut iuramenta temerè deferunturin caufis,ut Oldend.eleganter ait.o-bularibus.ac nullius momenti:ita penê non halt; betur ulla folennitatis ratio, qus utiq; malorum hominum laefam confcientlain terrere poffent à periuriisfubeundis. CçterùmReligiohis uerbo fignificantifsimèantiquitate ufam effe, Bud.in-dicat: amp;nbsp;etiam obftringere religione,amp; obligate dixiire,pro eo quod dicimu$,Confcientiæmetô incutere : Exoluere autem religione, effe huiufi roodifcrupulum eximere. Hisaddequæ Viues fcripfit in cap. iiij.lib.x. Auguftini de Ciuit.Dei. Spiegelius. RBLIGIOSA cenfcntur,quæreligiofisad* hærent.l. quæ religiofis.fF.de Rei oend.Religio-fum teftem,amp; religiófê, pro fideliterteftimoniu dicere, ut amp;nbsp;pro fideli, rcligionê,proFide,Bud. apud Cic.obferuauit. Spieg. RBLl G1Ó SI, noftris pfopriè dicuntur,qut paupertatem.obedientiam.caftitatéperpetuain Deo uouerunt. Sed amp;nbsp;ampliore fignificatuhi ac cipiuntur,qui aliquid ex illis uotis obferuant,ut hofpitalarij 8ctemplarij: perfiimmum ueró abu fum, quilibetChriftianus dicifur religiofus: amp;nbsp;itafentiunt CanoniftæinRubr. de Regul. Vide Alciatinl, inter datas. C. de Summ.tnn.Bar. indicat religionis uocabulum uarid accipi, in i.j. cod.tit. RELIGIOSVM eftidfacere,proeo,utuui* gus dicit. Facienda eft confcientia. RELIGIOSVS locus, opponitur puro. Id* ftitut.de Rcr.diuif.$.rcligiofum.amp; l.ij. §. Ptxtor ait.fF.de Rcligiof.Facit autfem religiofum locum Ö illatum |
|
R A N T B B îllatuindefunfti cadauer.prxfertim.ut Vlp-tra« dit in l.iiij.co.tit.Si in cum locû inferatur, quem ipfc Gbi dcftinauit, Addç quae rcfcruntur indi-âionc,Sanélum eftitem-Spieg. . RELIN Q.VO .ucrbutnadiedûunîuerGtati bonorum, dénotât intUtutionem.I.diuusTraiâ. fF.dc Milit.tdtam.cùm dicit:Ëgo te hçredcin fa-cio, aut tibi bona mea relinqqo. Si uerd certç rei uel quâtitati adiiciatur idud uerbum, Legatum Ggnificat.Nouell. ut cum de Appellat. cognof.§. aliud quoque. De huius uocabuli effeétu, uide latius Bartol, in IJila inftitut.ff.de Hæred.inftit. Spiegeüus. RELIN Q,VBRE perpræceptionem.id eft, antecaptionem, apud Paulum ad Gn.l hæredes, amp;nbsp;Caium in l.re m pignori.ffFamil.ercifc.tum a lios.Spiegclius. RBLlN Q,VERE domipecunia,pecuniam domi'mucniri. Oppo.Pecuniam domi nô relin-quere,nec ufquam inueniri.Paulus in LH^reJcs eius,$. fin.ff.Fam.ercif.Vfr/o^fK. RELIN Q.VEREitem,efta1iquidprofuoa-licui legate.Paul.in l.Hæredes eius.ff.cod.tit. RELIN QV AT VM,iuxtaNoric.tex.pro re« liquatutn apud Paul, quum ait, Legatarius pro-Ferebat, manu patrisfamiliàs relinquatuin, tam Fao,quàm eolonorum nomine. Hæc eft Germana Icélio expediti fenfus, quem obfeurauit uul-gata haftenus, hoc eft,ante Haloandrum prodi. ta cditio. AccurGanû item fcholium indicat fuif-fe uariam in 1. OâJius.jn princ. de Leg.iij. Spie-gelius. RELI Q,VA,pro debitis.Vnde apud Paulum, de Admin.tüt.in I. Lucius Titius curator, C Seij témpore , cur« funduin Cornelianum locauit Scmpronioiqui Sempronius reliquacontraxit: uel utHaloander,traxitrcliqua:quod amp;Gmpli« citer reliquari dicitur. Ut ibidem leg. debitum. Qùod ex condudionc reliquatus eft. amp;nbsp;apud Vlpianum l.rcfcripto.deMun.amp;bonor.Eos de« mum debitorcs reipubl. accipere debemus, qui exadminiftrationcrcipubl.relinquatur, Dunach ein Tiefifchuldig bleiben. Hinc Reliquator apud Sese uolam in 1. creditor, de Solut. amp;nbsp;libérât, qui ex partefeà creditore cximit,amp; ex parte debitor manet. Reliquorum tarnen appellatio proprié ad partem reftanté refertur,à qua fermonis pro« pnetate in dubio nunquam recedimus, ut ait Al ciat.Reliqua etiam intelligi poffunt,quæ ipG de« lgt;emus,amp;quae nobis debentur.Quamuis exemplum qUod é Plauto profert Stepb.Rob.nô pro» bat. Et apparet cum in codicem mais fidei inci-diffe.Spieg. RELIQ,VÂ adorumSe eolonorum pro dc-bitjs contradis ab aétoribusamp; co)onis. Vide Paulum in l.prçdiis. de Leg.iij. explicantem bçc uerba: Prçdiis perprçceptionem Gliç datis,cum r'eliquis aélorum amp;nbsp;eolonorum. Sic äutemlurif« confultiufurparefolent, ut Pompon.de Statuli-ber. Rationem reddere iuffus, reliquum quod apparet, foluit:dc eo quod obfeurius eft,fatifda-i;c paratus eft Iulianus:Si quis teftamento liber-tatemaccepitfubcôditionc,G rationem reddi-derit:debet pro bsreditaria parte hsredibusrt' liquafoluere.Spicg. |
R E L1 Q.Vl,de tribus etiam dici,colligitufifl Autbent. Vt determ. Gtnum.cler. in princ. Sed amp;nbsp;de duobus accipi traditum eft c.ßn.^j.e.Kt.ds Ofßc. delcg. Quamuis reliquorû appeilationt, etiam omnes interdum accipi, Vlpian.docet,(lc Verbor.Gg. Vide 1, cum optio.ff. de Opt.legtt. Spiegelius. RELl Q.VIAE.procineribus.Modell.int quidam, de Cond.inftitut. Quidam teftamento fuo hæredem feripferat tali conditione,fi teil' quias eius in mareproiieiat. Necenim ignoran-dum,Funus proprié dici cadaueriam ardenS, uel incenfum: Exequis, dum portatur: Reliquie ueró,iam crematum,amp;buftum: Cóndim® ueró,iamfepultum. Vidlt;,Funusducere, Spie' gelius. R E LI Q.V V M dicitur,quod fupereftmaion fumma iietricl2,P.jnr(flvonder/chaldjï. refcripP. ff.de His quibus ut indig.Spieg. RELl Q,VO R uerbumdeponens. Efteni® reliquari,SS alienum exreliquis rationum coO’ tnherc.'E.inrefl/chuldigbleiben. V'lpian.inl.ReIcfi' pta.ff.deMuner.amp; honor.Etinkfifilianupta-“’ Famil.ercif. REtO CARE,eft opusaddierncóftitutuii' non pcrfeélom, alij artißei denuo idem opusfa-ciendum,locare.l.ité qusritur.§. fiinl.ff.Locati-Spiegelius. REMANCIPARE,pro mancipatamreW reddepe,Sc. iterum maciparc,hoc eft, redhibe^; LegcBoeth. in lib.Comment.in Topic. Ciw*'J' Spiegelius. RB M A N ER E,uérbi efficaciam indicatBatt-in l.talepaélum $.fi. dePaél.âcinl.prætüt.ff-de Collat.bon.Spieg. RE MA NE RE uenditionem, pro nonfat interprctantur,in l.cumautem.$.hn ff.de Aeoi' litcdift. REMEDIVM,diciturnófolumde moA'’' fed de rebus etia omnib.quas cum cura,opérai’ noftra explicamus, Caiusl.j.delureiur. Max'' mü,ait,remcdium expediendarû litiuminulu® uenit iuriGurandi religio.Spieg. REM E D11 loco monftrari,in I.ij,$.idem Sf uiusprobat.ffde Statulib. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, REMEDIVM imponerc,pro adhibereapU'* luftinian.Inftit. Quibus alien.licet,uel noUiP’“' lopoft princ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n R BMl GES funt,quifcalmishsrent,td'‘‘’ ipfilabronauis.ubiremi adnexi funttaquoif' tcrfcalmia, fpacia interremiges difta funt. Ao curf.inl.j.S.iJ.ff.Naut.caupon.ftabul.ridicuki“* terpretatur rcmigem,id eft,qui feit meliusnaui' gare.Sic amp;nbsp;mefonautam accipit,pro medioeri:» gt;lt;»«gt;',quod eft,ait. mediu. Sed ex Bud. amp;Alciat-fupra indicatum eft, quid mefonauta fignificet. Hoc tarnen uerbü alibi nufquam,neapudüf®' cos quidem fc legiffe fatetur Bud. «lau's-« uero, qui remiges hortatur : quafinauigantium mode rator. Vide Annot.prior.Bud.in l.j.deRecepu arbitr, Spieg. RE H» |
K ÄNTB B
|
■REMj diftionem amp;nbsp;uerbum dialeélici.ut For tQnattanustradit,ficdiftjnguant:utucrbutn fit» quodexfe, amp;nbsp;materialiter, ut uulgo Joquimur, prolatum eft. Didio qerbi ipfius ienfum habet, quiinproferentis animo cum latuifTet, per uer-bi exprefsionem exiit : fic uerbum cum fenfu dt ftio eft. Res eft quæ exprimitur, amp;nbsp;ex uerbo di« ftioneq; dedaratur. Vt fi intérrogem : uerbum. ^ quis, quid comprehenditC’ Si quis. quatenus nudam pronunciationem propter fe refpicit» uerbum eft; quatenus fenfum habet.quem e-go antè animo concepi. didi o eft : mafculi uero amp;fœminæex eo uerbo fignificatae,res funt.Spic gdius. RBM in bonis efle. ut diftet ab. ex bonis, uel debonis’, colligipoteft.in 1. rem in bonis.fF.de ^tquir.rer.dom.Alberic. RBM iudicatam.nuncuulgo dicimusSen-tentiam definitiuam. RsMuelcaufam ad exemplum pertinentem dicebant,quatn nunc materiam confequentias, importantiæque dicunt. Bud. inl.pofter.de O-lig.Iur. REM non nouain aggredi. initium l.fub tit. deludic.inCod. Curid fituerfum in prouerbia* lem locum, de bis qui uxores uctulas ducunt. GiolFindicat,amp;Alciatus libro iiij.deVerb.fig. Spiegelius. REM integrarnuariis dici modis,Azo in fum ma oftéditJC. Quand, lic.abempt.reced.Proprio tarnen intelligimus,donee quid geri cœptü eft.l. i.§.capifre.ff.de Pollicit. Spieg. REM gerere.pro pugnarc,amp; apud lurifcolF. Dalios obuium eft. HBM non elTe,amp; non apparcre, paria funt.l.in ''gd.RutiliaPolia.fF de Cótrah.cmp.l. quoties. QS'fatif.cog.cum uulg,Spieg. ’^^M tanti ualere,quanti uendi poteft.intelli S^tdu eft de cominuni amp;nbsp;publica æftimatione, •tondecuiufquepropria amp;nbsp;priuata: quiaprecia rerumexcómuni æftimatione finguntur.l.fi fer^ uum meum.fF. ad Legern Aqu.ibi Bald.l. precia. »dUg.Fakid.Spieg _ RE^MIS SE,contrarium nchementer. REMISsi homines dicuntur,quitriftes,amp; ƒ“*” “p” qui aliorû faéla.aut difta.fine ul Ja oiteniionc tolerant. REMIS Sio,refutatio, amp;renûciatioquodi ftent, Spec.tradit in tit.de Paél.amp;tranfaét.Quib. uero inodis in contraftibus fiat. Bart, docet in 1. hæres abfens.ff. de ludic. Idemtraftat in lege j.de Oper.nou.nun. De remifsione, quæuerla-turcircaeiufmodi nunciationem, idem Spec, in ‘^deRemifsionibus tam iudicialibus, quàm a« quot;^'ïbundê diflerit. Spieg. GEWITTERE dicitur creditor, nó quianti-P®J»teftatur,fibinumeritam pecunia, fed qui ”“ ’folmioneultrófuabeneficentia nomé ex-pttngit. Cuiuftnodi fit cótraftus. fi quis quid re* ®‘ttit,déclarât Bart.in l.fi quis delceauerit fEde Donat- Spiegelius. REMittere, interdumdare dicitur.l.fi tiiulicr. ff. de Condiél* ob turp. cauf. cum fnnih |
Interdumdonare.l.j. Quibus modispign.fol-uitur.Sealiislocis, quæ indicat Albericus. Vl-pianus in 1. iij.in fin.de Grim, ftellion. remitten-da.prominuenda ufurpare uidetur.ubi dicit: In iis autem . qui funt in aliquo honore pofi* ti, ad tempus relegatio. autab ordine motio re-mittenda eft. Sic apud Ciceronem. Rcmittc» re de fupplicio.idcft,minuerefuppliciuin.Spiegelius. RBMITT ERE adionem, Legc.Aftionem remittere. REMITTERE annum,prorogate,concedc-re ut annus prorogetur. ‘ REMITTERE iufiuranducenfetur,quide^ ferentefe cum paratuselTetiurare.aduerfariuS, gratiam ei fecit,fiuc prçfenti,fiue abfenti amp;nbsp;igno ranti,adcoq;perepiftolam:utfitamplifsimaoc-cafio remittendi iuramenti, I. remittit. 1. Labeo, fEdelureiur.Spieg. REMITTERE nunciationem , eftfol-uere operisnoui nunciationem,hoe eft,prohi-bitionem, amp;nbsp;cedere, ut quid noui fiat operis. Quibus autem modis id fiat, lurifconfulti lucu* lcnteroftendunt,Tituloff. deRemifsion. Spie* g^hus. REMlTTEREnuncium,ideft,difcedereii marito,facerediuortium cumuiro. REMITTERE opinionem, pro difcederé ab ca. R E MIT T O tibi quicquid gcfsifti.uel gereré debuifti;perhæcucrba,quæponifolentin tuto-rum liberationibus, dolus, culpaue minimè regt; mifTus.intclligcndus cft.Secus,fi diftum fit,Rc-mitto quicquid poftum per adioné tutelæ. Qua de re uide lurifconful.in tracf.de Remiftper tot. Spiegelius. REMORARI adiuam habet fignifica-tionem : unde Remora pifeis, quód naues regt; morctur. KEMOTVM âiure.magisaccipiendum ab eo alienum.quàm quod illi contrariumfonat. Remotus, aemotus Scnatu , eleganter lurif-cofs. pro dimifib i Senatu, Marcellus amp;nbsp;Mo-deftinus de Senatoribus ufurpant. Obferuan. dum autem,quod ibidem dicitur.ob turpitu« dinem motum , ceu infamem , Der eeren ent* fetzt, nee iudicare, nee teftimonium dicere pof* fe, nifi perprineipem fit reftitutus.l.j.C.de Sengt; tent.pafFamp;l.j.^.dequa.lF. de Poftulando. Spiegelius. REMVNERARE, mutuam gratiam ré. ferre, hoc eft, munere aliquo munus aliud com» penfare, bencficioque beneficium reddere.amp; quod uulgo eft, ad antidota obligari. Bart, in 1. fed filege.§. confuluit.fF.dePetit.hæred. Sein l.hoc iure, deluft. Sc iur.pulchrè difTerit ,an na« turæ lege ad remunerandum aftringamur. V1-pianus in 1. j. Si menforfalfum modumdixe-rit. Ideo autem. inquit,hanc aftionem(prætor) propofuit, quia non crediderunt ueteres, inter tales perfonaslocationem efre,fedm3gis ope« tam beneficij loco præberi : Se id quod datur, ei ad remunerandum dari,Scinde honorarium ap- O 2 pcHarh |
R ANTB B
|
p cllari. Erg4z««g, «frfbrwtt^.Spieg. RBMVNERATIO.proprièmunerij alien» ius,muncrc alio compenfatio.l j.$ j tit.iam citato. Vide Bart. amp;nbsp;in d. 1. fed fi lege.ÿ.confuluit. amp;nbsp;Spccul.in tit.Depof.Spieg. RBN O V A RH,’notJEfignificationis.Scatent huius uerbi, cum apud lurifcofs.tum apud alios aatores,innumera exépla. I.iiij.in prin. de Dam.. inf.leg.fi unus. $. padus. de Paft.ibid.renouatur contradus.leg. lurifgentium.§.adeô. Renoua turtotus grex. 1. grege. de Pign. Alberic. Reno« uaturautem, quodfinitum eft.'Protclatur.quod adhucdurat.l.dies. deDam.inf.amp;l.fcd amp;fimanente. de Precar.l. fi eum dies.de Arbitn Spie-gelius, RBNOVATA dos,inftrumentisnonreuoca tis interpret ada cft, ut VIp.cenfuit in 1. diuus Se uerus. de lure dot. REN VMBRARB propriè eft,reddere quod antê nobis numeratum fuerat:ut aurum^dotem, amp;nbsp;estera. RBN VNClARB,boceftcedere,licereomni but bis,que pro (è introduéfa funt. Hæc régula, ut lufiinian.ait, antiqui iuris perpétua nó eft, de qua fufius Alc.in Cóment.ad I.fi quis in conferi-bendo(C. de Padis. Nos uocamus, Verzugtbuon. Verum renuciari pofie omne ius, id feu fola fpe, feu te competat, accipiendum eft.Hinc renucia» tioetiam diciturid quod cefsionem uocamus. Spiegelius. RBNVNCIARB, amp;nbsp;arcanumdeferrefignï-ficat, tefte Budso. Vnde apud Paulû in 1. fi quis aliquid. dePœnis. Benunciatores confiliorum, quos lexautuiuos exurit,aut furca fufpendit. Spiegelius. RENVNCIARB hofpitium dicituris, quem contradihofpitijpoenitet, nehofpitij ius uiolaret. RENVNCIARB legationé, pro referre uel nuciare quid fit in iegatione cfFedum,uulgó Rr-lation tbuon. Spieg. REN VN Ci ARE redemptioncm,protefta. ri fe non effe redemptorem. REN VNCIATlO.utadmonuitBud. tefti-monij genos,quod edere folent architedi,amp; ma giftri uniufeuiufqi officij, cum opus eft: qui pro-pterea publico facramento adigutur. Nobis eft, EwvMepMgtbMon. Item dicitur renuciatio, quod nunc procelTum uerbalem dicut: qualiseftuia-torum, amp;nbsp;eorum qui edida, aut fententias exe-quuntur.Spieg. RBNVNCIATVR Cóful,Tribunus,aliüfue magiftratusid eft,declarator. RBPARARB quodamiferis,prorecupera-re.grauius eft,quim in ftatum priftinum rédige-re: quafi rurfus parare.ut in Authent.ut iud.fine quoq. fuffrag. $. oportet, leg. fin.C. de Pad.pig. Spiegelius. REP ARIA S S ARB ,de iis diccbatur,quos poeniteret inftituti, quiqi à conuétis difcederét. Vide Chiliad.Eraf. RBPBD ARE,pro reuerti. Cicer. de Leg.üj. Do mum cum laudcrepcdandum.LeoImp. I.fi |
quis exgrege.C.de Cohort librosij. Autfi,in-quit, ad priftina facramentamaluerit repedirfi Spiegelius. R B P E L LB R E,pro ppopulfare. Vt conuieiä conuicio rcpellitur, iuxta I. quæ omnia. dePro-cur. Hoc uerbum non eft ubique accipiendum, de uifemper perniciofa publics tranquillitati, (quoniam non additur fubindc. Vim ui repelle« re licet) fed magis ad iuris intelledó referrifui' det squitas : ut fit repellere, uidelicetperlegiti-mumfemedium.Vide 01dend.Adron.ij; ClalT. iij.Spieg. ; REPENTINVM Se mediatum,contraria: pro fubito Sc feftino ponitur, tefte Albericoinl. j. C. dePafc.public. Repentina mors.hoeeft.i nemine prouifa, apud Cicerone de Diuinat.lib. ij.Sein Authent.deConfang. amp;uter.fratr.§.fiigi tur. RepcntinQ,fiue repenté fieri ctiidici, quod altera die fiat, Compoftell. exiftimauit. Spiegelius. KEPETENTBS morbi, pro poft curam* no.iati. R E P ERIRE caufam,inuenire rationem.qu*' propter aliquid fieri,aut minus fieri debeat. REPERTVM crimen,adulterinum,fallu»! pro eo quod palàm, Sc compertum eft. REPETERB, propriè reftituendum pet''''-Interdum iterare.Modeft. de Quçft.Repetiquf ftionem pofte, diui Fratres refcripferunt. Inter-dum rccordari.l.quidam.ff.de lur.Codicilt RBPETBRE,prorecordari. Quod SeAlbe-ric.indicat inl.quidam.ff.delur.Codicill.Sel'f®' fcriptum.de Pœnis Sic Suet.PliniusIunior,tu® alij utuntur,Spieg. REPETERB reum.PauI. Quod fi übelH® fcriptionc légitimé ordinati nonfuerint,reino-men aboletur,Sc ex integro repetendi reum P®' teftasfiet.Hinc repetitusreus dicitur, qui ffp®* de eodem crimine delatus eft. REP BTI proitcrari. Modeft. deQuæft ”/' peti pofte quxftionem, diui fratres relcripf«®'-Spiegelius. RBPETITA confuetudo,Scinftitutumdiet* tur,hoccft, lógointerualloralata,ac,utBud.ait, ilongifsimis retrorfum tempofibuspetita.Alb-pulatur l.j.C.de Erogat.annon. milii.lib.duode cimo.Spiegelius. REP B Tl T A die.opponitur.Prolatadit-Paulus 1. iij.de Fid.inftr. Repetita quidem me, cautionem interponi non debuifte : gt;lt;^®'^' [ retrorfum ementita. Vulgus antedataifl’PP lat. Vbi dies pro tempore intelligi debet,W® fœminino genere fit pofitum. utinillalocut®' ne. Annua,bima,trima die. Idem ad Exhibend.. Iulian.$.quantum. Proinde fi poftlitemconte-ftatam ufucaptum exbibeat, non uidetur exhi-buifte : cum petitor intentionem fuam perdide-rit. Et ideo abfolui eum non oportet, nifi pu®* tus fit,repetita die intentionem fufcipere ƒ ta utfrudfus fecundum legem æftimentur. lue® de Damn.infcél 1. fi finirafitdies.§. Itemuidca-müs.fi cautioei ofï’eratur,pofteaquatnminus eft in poflefsionemtannon priusdecedere e- - * nbsp;nbsp;- — nbsp;nbsp;-- nbsp;— nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bot, |
|
M AN beat.quâm fi ci caueatur etiam de co dano.quod •ôtigent, pofteaquam miflus eft in poflefsioné: quodquidé magis probatur. Repetita igitur die repromittend um erit, id eft referenda retrorfas cautio,amp; in præterituin. Vide Bad. in Annot. prior.ad d.l.Iulianus.Spieg. i REPHRTORIVM quid fit, déclarât VIp.in l.tutor.de Adminift.tut.Tutor, inquiens,qui re» pertorium non fccit,quod uulgo inuentariu apgt; • pdlitur, dolofecifieuideturrnififortêaliquane ceßariaSc iuftifsima eaufaallegari pofsit, cur id faflumnonfit. REPETVND ARVM ,uelde repetundisac cufatur quis,uel danatur,qui in adminiftratione magiftratus,petunias accepit, unde accipere non debuitTit.eft ad Leg.Iul.Repetund.de qua Martian, fit fcribit: Lex Iulia repetundaru, per* tinet adeaspetunias,quas quis in magiftratu, poteftatifue turationc legationéue acceperit. Ncbriffenfis.Porto Repetûdarum,Rcpetundis, bos duos tantum cafus habet: amp;nbsp;Vallatefte,du-bitaripoteft,participiûmnefit,fiuenomé,an gerundium. Quum dicitur,Repetundaru,fubintel ligendum,pccuniarum:quo nomine pecuniç, ik omnia quibds diuitiæ cóftant,cótincri dicimus. Caufam uero repetundarum multiplicem effe, (^uintilianustradit.ca enim multa criminacon-tinet, quæ eaufæpropria fint. Spicg. REPlGNORARB.pignusrecipere foluto precio,nuncluere dicunt,P/4»d/fdzgf».Vlpianus Commod, 1. fi ut certo loco. §. nunc uidendum. Non repignoras,ait,ut mihi reddas. Spieg. REPLlCATlo. Lege,Explicatio. amp;Bart. 'nl.ij.de Except. ReplVMB ARE,eft plumbum auferre de ‘'gtnto.Vlpian.de Aur.k arg.lcg.l.cum aurum. , teplumbari debcant, ut fic appendantur Nebtifr. ^EPONEREalicui,prouicifsim obiieere, ^nafireplicate, recriminari,Bfgfgf»r«. EEP 0 NERB.pro reficerc.l. omnino.de lm» ptnf.inreb.dot.fac.l.infumma.§.item Varus ait. Reddere item quod ablatû ®'biignificat.Budæus. .^^’’'^NBRE fe inobligationcm.l.iHud.in prin.ff. Quodmet.cauf. REPosciMVs ,quod nobis debetur,uel quodanobisacceptumeft. Proinde repofcenti rem fuâ non reddens, furti tenetur. 1. Pomp, fub fin.de Acquir.rer.dom.Spieg. REPREHENDi fugitiuidicuntur,ideft,re/ trahi à fuga. Vnde k reprehenfores.qui erant an t’quis,qui fugitiuos feruos inueftigatos reduce-quot;nt.Vide Budæû in l,fi apud te.flF.de Præfeript. quot;'’b,Spieg. EBpj^gHENS A, hoc eft, emendata.corre-«Mxaftotum illicitaauaritia.apudVIp.iub fin. '•illicilas exaétiones.de Offic.præfid.Spieg. KEPR4ESBi4TARE diem promiirorum, ro eft,præftare promiflum. REPRAESENTARlin iudicio aliqué. Vi» de,Iudiciofifti. REPRAESEn T ARE pretium rei empts, eft |
TB ft præfenti pecunia foluere, non autem ante diem foluere. Vlpianus de Tranfaft. în l.cum hi.ÿ. Earn tranfadionem oratioimprobat,quæ ideir-co fit, ut repræfentatam pecuniam confumat. I-dem in l.j. fi quis teft.lib.efle iu{r.fuer.pro ftatiiti oftendere,perquàm appofitè ufurpat,ubi ait: Sed culpa dolo proxima , dolum repræfentat, Spiegelius. REPRES S ALIA, poteftas eft impigneran-di contra quemlibet de terra debitoris,data creditor! pro iniuriis amp;damnis. 1. fi pignerationes. de Iniur.amp; dam.dat.libro fcxto. Zanus rcprelTa-liarumufumnonuult confuetudine nouitiare» ceptum, quod Bartol, fenfit, fed â uetuftifsimis Romanislegibus radicemfumpfiflTe. Videeum in ÿ. amp;nbsp;ita leges quafdam. I. ij. de Origin. iuris. Necnegat uocabulum fœdumeflre,amp; barbaru» fed nunc apud luriftas ufurpatum. Itaque re» prelfaliis'capi, eftaliquem ob alterius deliélum dämno grauare.Lege,Hominem pignerari.Spie gelius. REPROBARE non polTum femel pro-batum: uerbum Pomponij.ut Scsuolarefert, amp;nbsp;interpretatur, inl.Pópon.j.dc Negoc.geft.Spie-geliui. REPRO WITTERE. Lege, Satifdare. REPVDIARE, propriè qüærendorurrt eft,nonpartorum.l.j. §. decrctalis. de SuccelT. edid.Inftitut.de Hæred.quâlir.amp; differ. $.extra-neis.Item VIpiani régula «ft:Quod quis ,fi uelifj habere non poteft,id repudiate non poteft. Spie gelius. REP VDIATIO , nomine alienationis non uenit:ut dicunt Bart.amp;Bald.inl.pupillorum.C. deRepud. REPVDIVM propriè eft , edm fponfus à fponfa dirimitur : Diuortium uero , ubi uir amp;nbsp;uxormatrimoniofoluuntur. Repudium ergo fponfaemittitur, Diuortium uero in coniu-gibus duntaxat eft. Vide Cantiunculam in lo» cum, Ab antecedentibus, ubi quædam à fonti» bus pulchrè repetit de repudiis, diuortiifquegt; Spiegelius. REPVDIVM dicitur, cum futuri matri-monij fponfalia dirimuntur : Diuortium uero non, nifi inter coniuges eft,quafi in diuerfas par tes itio. Fribufculum autem eft Vlpiano in 1, cum hic. §. fi diuortium. de Don. int. uir. cum propter iram fubitariam coniuges recedut, non tamé diuortunt, fed celfante fribufeulo, amp;nbsp;quie-fcenteira,rcuertuntur. Alciatus deVerborum fignific. ReFvl S A, rciedio ab honore , uel magiftratu. REP V R G IV M,pro emundatione, apud Imperat.Conftantinum, in l.j.C. de Aquæduél. libr.xj. REP VTARE,procomputare,apud Vlpian. Item fumptus litis tutorreputabit, amp;nbsp;uiatica, fi ex officio nccelTehabuit aliquo exire uel profi-cifci. Sic apud Paul, in 1. Nefennius. Neg.geft.8c reputationes facere apud Caium in l.item ex di-uerfo,flF.fam.ercifc,Spieg. O J REQ,VI« |
M AN
KB Q.VIB;HND V S ,pro exquirendus.Martian.l.pde Requir.reis. Sed abfcns requirendus annotandus eft,utcopiam fui praeftetSpieg.
R E Q,V IR E R E, pro defiderare;ut quum re-quinmus in teile,quod efledebet, amp;nbsp;non eft. bpiegelius.
RERVM uocabulafuntimmutabilia^homi-nura mutabilia. I.iij.ff.deLegat.j.
RBR VM ltalicarum,ueJ prouincialiü figni-ficatione,quæ res accipiendæ fint, explicat Vlp. in l.exfaéto.§.rerum auté.de Hæred.inilit.Spie» gclius.
RB S,uocabulum generreum eft.Nam,ut Paulus inquit,fiue corporalia,fiue incorporalia com prehendit. Corporalesres funt,quae ucré tangi poirunt:uthomo,ucftis. Incorporatesfunt,quæ tangi non poffunt;qualia funt ifta, quç in iure có fjilût,ficut hæreditas. Extat tit.Inilit.de Reb.cor poral. amp;nbsp;incorporal.cuius uerum ufum atqi uim Oldédorp. pulchrédeclarat inprinc. Aftion vj. Claffiij. Vide fupri,Rei appellatio.amp; mox, Res corporalis.
RES abfolutènominata.totauenit.l. fi defen for,§.qui interrogatus.ff.de lnterr:acl.Spieg.
R B S ad futurum, Caufa ad prsetcritum refer tur.l.).amp; ibi Gloffff.de Cond.ob turp.cauf.Spie gelius.
RES abeffedicuntur,quarum corpus manet, forma mutata St trasfigurata. Vide l.inulieris.de Verb.fig.Effe ucró d!citur,ubi perpetudeffede-bet,non ubi eft ad tépus. Vide Bart.in l.ex fado, ff de Hæred. inftit.Spieg.
RE S amp;nbsp;bona, quibus diftent, indicanttex Sc Glofffingularis iuxtaBartol.in lege fin.ff.de V* fufrud.
RES certofciridiciturea,dequababeturue-bemens opinio in rebus, in quibus uera fcientia difficilis eft, per Giofsâ elegante in 1. Pannonius Auitus. J.rei perduellionis.de Acquinhçred.Sp.
RES controuerfadicitur,quamnosconten-tiofam uocamus, tefte Budæo. Et qua de re agi-tur,pro eo quod nunc diciinus,hoc de quonunc quæftioeft, id aft,quod maximè iudicandum eft. Græcè,r/«f/r/^in'/i. Vide eundem in An notationib.prioribus adl.ij.de Ong iuris.Spie-geHus.
R E S corporalis naturaliter per feinfpeda, certènihil aliudpræftat,quàm quod tangit,amp; exteriorcfcnfu ordinaripofsit: ut fundus,au-rum,amp; caster®. Si ucró exigatur ad rationem politicam animi cogitatione, tune formulx iuris concipiuntur: per quas res corporales fic or dinantur ad ufum humanum, ut nemiriWat inlt; iuria.Ettales formulxdicuntur resincorpora« les, quia fubftantiam non à corpore, fed ab animo ducût. Oldendorp, adfert fimilitudinem ab homine, qui paruus eftmundus. Quid ualct,in-quit, corpus quod tangi poteft, nifi animi ratio-nead honefta officia trahaturC'Eleganter ergo, inquit, ficut homo corpus habet amp;nbsp;animam : ita totufn ius noftrum cenfetur circa duas res uer-ƒfari,uidclicct corporales amp;nbsp;incorporales.Quam neceffariam cófiderationem Accurfius cum fuis
TB B
nunquam intellexit. Spieg.
RES datur,cumtransrertur doinim'atflff«“ traditur puro fado, ut cum equo rraditur felb» quod purum faftum eft. Reftituiturantemres cómodata, depofita,impignorata,amp;c. Vide Zat Inftitut.de Adion §.fic itaque difcretis.
RES exigua,quçaccipiédafit,exponitGlof-famagna in 1.final.C.Si eert pet.
RES extaredicitur,penesquemeunquee.v tet,licet non penes reum.l.fi xftimatis.ff.Solut. matr.
RBS geridicitur,liteiamconteftata,quüindex reiici non poteft. l. nemo.G.de lurifd, omn. iud. lulianus in 1. amp;nbsp;quia.eod.tit. Antequam,in-quit, res geri cœperit.Spieg.
R B S in nauem receptx, quç intelligendz.Vl pian, explicat in prin.l.iij.Naut.caup.ftab, Spis» gclius.
RES iudicata finemscclpit,fententiafineiii imponit. Vnde h®c habet fe permodum agtn-tis.illa patientis: quia imponere finem,ertquid-dam aâiuû : accipere finem, ad pafsiuarefpicit Proinde ZafioGloff. in princip.I.j.dere iudie lapfa,duraque amp;nbsp;frigida eft,cum exponit finem controuerfiaru accipit, id eft, in ea finis eft. Bartol, motus ifta differentia, cenfuit.fententiaefle rem iudicantem : amp;nbsp;id quod iudicatur,efie rem iudicatam. Quod quidam Üod.haudmalêim-probanr: quia ridieul urn eft diccre, quod fenten-nafit res ludicans, id eft,qu® iudicet : quoniam lurilconfulcus dieft, iudicem pronunciare, Vnde utriusSc lubtilius Zafiouidetur,quodfenrcn tia habet leper modum inftruinenti.quoiudex pronunciat. Nam iudex pronunciatperfenten-tiam,tanquam inftrumentum , ficut faber uti' tur maltco : malleus non ferit, fed faber indrni mento mallei. Sedres iudicata refpicitad can' fam materialem, non ad caufam inftrumenH’ lem : quia res iudicata nihil aliud eft,quàmfinis litis : lis, controuerfia fuerunt materiaiudicjn-di. Nam Modertinus, Res iudicata eft, inqniti qux finem controuerfiarum pronunciatione in dicis accepit: quod uel condemnationc,uelali' folutionccontingit. l.j.de Sentent. amp;nbsp;re iudic.l-taque lurifcofs. fententiam nuncupant rem in-dieatam ab effeélu,feu fine. Quorfum enim per rinetfententiaiudicialisc' Certèadboc,inquit Oldendorp, ut res controuerfa per earn indicé-tur. Qiiorfum rurfus res iudicata:’Ad pacem^ tranquillitatem.fine qua periclitaturrefpiri'fif'’’-Bartol.rcieélo Accurlij commento.dicitftnwn-tiarn effe aélum,feu formulam iudicandi:remue róiudicatain effe earn, in quam tale indiciuexer cetur. Vnde funt duo tituli diftinffi,de Sentent Sc interloc.omn.iudic.8c de Re iudicata. Sçpeu men promifcué altcrû accipitur pro alteroi Spie gelius.
RES mea eft propria , cuius habeo aftio-nem. 1. qui aólionem.fF. dcRegul. iuris,l.j.§.bi-duü.uerfic in propria.ff. Quand.appelLfitSpie* gelius.
RES militaris, tefte Vakurio capitefecun-dOj eft ciuilis quidam pars, facukasque honolt; “ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ratifsim»
A NTR
ratifsima, aJ reliquas cioilis potentiæ partes tuendo continendas, fecundum naturain maxi-inèneceflariajegitimequeadhoc ipfum uariis diuerforum teinporutn exemplis.eicdione ac facramento adada. Extat titu.fF, de Re tnilit.lib. xlix.Oldend. nofter in Reftaurat.Politiæ capite fecundo, redè admonuit apud Pomponiumin §• populo deinde audo. l.fecunda^ de Orig. iur. animaduertendum ede, quanta ohm follicitudi-nefub ipfo ftatim initio Imperij res militatis fue ritordinata. Primùm.quàin magna deliberatio-nefufeipiendum bellum eflet, tâtum illud quod naturali defenfione poffet iuftificari aduerlus ft-nitimorum atrocem iniuriam : deinde,nc à qui-bufuis temerè conferiberetur miles, edentque adhæc defignati magiftratus, qui ordinaria po-telhteatque diligentia rem tantam exanimi iu-dicioredé conficerent : poftremó, ut unufquif-que inteUigeret, nemini concedum effe belli gerendi poteftatem fine autoritate publica, quae nihil aliud, quàm totius Imperij falutem rc» Ipiceret.
K£SPVBLICA, quafipopulica. lusenim ImperijRomani adpopulum percinebat donee per legem Rhemiam populus in Auguftum Cç^ faremius omne tranftulit. I. j. de Man. princip. Alciat.de Verbor.fig.Nqncautem dicituretiain cuiufeunque municipij, per text amp;nbsp;GlolT. in leg, procuratores.C.dcDccunon.lib.decimo. Spie-gelius.
RH S,proueritate. uti apudTerent.ini. quo-ties.ffide lureiur.l.j.J, qui in rationibus. Ad Leg. Com.deFalf.
RE S fuo marte decurrere,hoc eft,fuo ordine P'ngi debere.l.j.C. Ne lic.potent. Spieg.
HfiS fandæ,adtincs funt facris religiofisque tebus.nain amp;nbsp;hæquodâmodo diuini iuris funt, ptoindeque in nullius patrimonio ede iudican-•“’’•Cuius generis funt, muri,amp; portæ, nó urbis Romstâtùm, fed etiâreliquarum ciuitatum ac tRunicipiorum.!. fanéfum.§.ult. amp;1. facra.§.mu ^s hult.fF.de Rer.diuif.8c Lmortuorum. C, de Rdig.Sc fumpt.fun.Huc quoque pertinentiquae infraindidionc Sanébum, annotauimus. Spie-gelius.
RE ƒ inulieris.dos intelligitur.l.quod dicitur. $.nn,de impenf.inres dotal.faél.Spieg.
RE S nobis cedi dicitur, quan do nobis obli. gatioadrêoritur.l.cedcrc dicm.ff.de Verb.fig.
R E S m nullius bonis dicitur multipliciter. Primo per naturam. ut feræ fylueftres. §. Fcræ. lnftit.de Rer. dimf. lté fa do hominis, ut res pro derelidohabita.lnftit.eod.§. penult.lté propter teuerentiam.ut rcsfacrç.Inftit.eod.ÿ.nullius.lté ^alu,hoceft,euétu,uthæreditas iaccns.l.uacan-quot;“«»■C. deBonisuacant. lib. x. Item tempore, 'idtemporis diuturnitate. ut thefauri, qui inue« tgt;ænti conceduntur,cum fuo tairicn modo,de quoInftit,eod.§.thefaurus.Spieg.
RES nófungibiles. Require, Fungibiles res.
RES fatrasappellamuscas,quçnon temerè, nee per quoslibet, nee quibuslibet, fed feledis uerbis autoritate publica, 8c ritu quodam Hngu*
lari adhibito,olim per gentiles illofum aliefran -tis rcipublicae deorum Pontifices, autetiam pef principcm ipfum pótificatu maxima decoratu* nüc autem per religionis noftrae Antiftites Deö confecratç funt.In Authent. ut Nul.fabric.Orat. dom. CoH.v.amp; in Authent.de Ecclef.tit.ÿ.fi quis autem uoluerit.8c $. fi quis ædificationé.Col.ix. Huius generis ædes facræ.aut alia loea funt, quj fiue in agro,fiue in eiuitate,publicè Deo dedica* ta funt.l.facra.ff.de Rer.diuif.In hoc etiam gene-re computantur 8c anathemata.facra donaria,ua fa, ueftes; quæfuis etiam cerimoniis plerunque magnis, arcanisq;, diumæ funt religionis mini« fterio deputata: atque ut uno uerbo dicamusj quidquid olim fuit.quod deorum haberetur: ho die quidquid rité Deo Optimo Maximo dedica turn eft, id omne diuini iuris elle,in tantum exi-ftimatur, at una uel altera duntaxat excepta caa fa,nec alienari.imô nec obligari ca,uel in pignus aut hypotheca trahi, conceffam fit.Ex Cantiun-cula.bpiegelius.
RES tempore fi peritura fit, hoc eft, fi dilatio adionem fit peremptura. Vlp. in l.j.ff. de Feriis; Spiegelius.
RES traditaretradatur.I. memm autem.§.ex hoc edido.ff. Quod mct.cauf.Spieg.
RES traditadicitur,quçrctineri poteft.l.con cubma£.§.fi hseres.ff.de Legat.iijSpieg.
R E S C1N D ERB,pertranslationem,pro ab-rogare. Notus tit. de Refcin, uend. 8c nota adio relcifforia. de qua in l.honorariis.§.fed cû refcif-fa.ff.de Adion.Sc obligat.Spieg,
RESCiSSlO apudVIpianum in Liij.§. fie-macipatus.ff de Bonor. poff.cont tabul.non eft accipienda pro auiti teftamenti refcifsione,ut Accurf,(entit: autpatriæpoteftâtis,utHugoli-nus interpretatur: fed pro refcifsione émancipa tionis,feu capitis diminutionis,ut redifsimé tra dit Alc.lib.Parerg.iiij.cap xxij.Spieg.
RESCISSIONIS iudicium eft, quod prç-tor aduerfus ftriéli iuris régulas quadâ ex æqui-tatc conccdit : ut cum ufucapionem refeindit.ÿ. rurfus. Inftit. de Adion. ut cum rei traditionem in fraudem creditorum fadam pro irrita habet, §.item fi quis in fraudem.cod.tit Spicg.
RESCIND! fuperiusiudiciumdicitur,cum in fubfidium creditor peculiaris ferai aduerfus uéditoré admittitur,quatenus feruare ab emptO re non potuit.l.quoties.§.fi creditor.ff.de Pecul.
RESCRIPTVM, fignificareuideturid ge* nus quo lmperatores,aut fummi Pontifices,có-fulentibus cos refpódent. cuiufmodi funt, quas Decretalcsuocant:Vlpian.l.j.dc Appefl.Qusefi-tum eft,an aduerfus refcriptum principis pro-uocari pofsit, fi fortè Præfes prouinciæ,uel quis alius confulucrit,8c ad confultatiönem eias fue-rit refcriptum. Idem de Sepulch. uiol. Sicenim refcripto Imp. Antonini cauetur. Idem ibidem: Gencralia enim fünt refcripta, 8e oportet ftata-ta imperialia in omni locoualere. Vide Bartok in 1. beneficium, ff. de Conftitut. princip. 8c leg, præferiptionc.ae leg.fin.C. Si cont.ius uel utilit, publ.Accurfius in §.ult.l.Pretor ait.ffde Edend.
O 4 falfo
-ocr page 464-|
R ANTB B faifo 1cgit amp;interpretatur referiptum, hoc eft, decretum iudicis: quafi huic loco tails interpre» tatioaccómodetur nullopafto,nec aliquid re* ferat intèr refcriptum amp;nbsp;limplex decretum,ut uelhinc certouideas Florcntinum illum homi-nem dixilTe quiequid n buccam ueniret,at atte ftatur Oldend.Spieg. RB S ERO, amp;nbsp;Claudo.contraria.GIolT.in l.fi tcftamentum.fF.de T^eftam. RESiDVVM, teftc Alc.proprié de quacun-que reftanteparteintclligitur. Quadoqs tarnen totum, quandoque nihil inducit. 1. ij.C. de Hæ» red i nftit. RES IS TITVR.imperfonale.proremedium adfertur, contrauenitur,occurritur: ut iudici in» iuftéprocedenti. QuaderefufiusPanormit in cap.cum caufatn quæ.3c in cap. fuper quorum.§. quianemo. in c. quia exliteris. de Offtc. deiega-ti. Spiegelius. RESOLVTVM teftamentü. l.cum duobus, C. de InofF.teftam. RBSPBCTVS apüd Canoniftas frequens pio ratione.quaad aliquid agendum mouemur. RBSPONDBRHad tempus, uel ad diem,di citur, qui in moranó cft:amp;refpondcrc adnoini na, quod uulgô dicitur, in iure comparere. Non refpondere eft,ut nunc loquuntur, in iure deßce re. Bud. Qui ad interrogata non refpondet, ncc refpondiße cenfetur. 1. j. de Verb, oblig. amp;nbsp;I. de ætate.ÿ. qui tacuit.de Interrog.ad. amp;nbsp;ibid. Bart. RES PON SA prudentum interpretationes iuris funt. Et qui co funguntur officio, lurecon« fulti noeâtur. ut fuere CapitOjLabeo.MafTurius, Nerua, amp;cæteripiures.Aymar.li.v.lnftit.iur,ci-uil. Vide fupra,Ediéla.Spieg. RESTAGNARE, redundare,aqua non cön* tincre.l.j.$. fed amp;nbsp;apüd Serurj auditorcs.ff. de A-qu.pluu. RES TA VB ARI totam debere litem, apud Modcftin.l. etiam.§.j.de Minoribus.Erff^rtfB Eft amp;labefccntiafeeiiciterreparare,priftin3Eqi turn puritati.tü uigori reftitucre.Nofter Oldendorp, minitnê adfomnia nugamentaq; fcribenda na-lus.imó, ut res ipfamanifeftat, à Deo milTus.ut quod magnus ille Erafmus proTheologicoftu-dio repürgandoprseftitit, iplê quoqueOldend. in noltra lurifprudentia reftètradéda cfficeret: cuius ftudium quantum aliquot ab annis corru ptum fit,uel ex Hifpanorü dodifsimo loan.Lu* douico Viuccognofcerelicet. Si quisid ncgat, nifi non fit communi fenfu pr®ditus,interperdi tifsimos nebuloncs eft habendus. Profcéló qui nunc temporis confultant de reftauranda reli-gione in Imperio Qermanico,his fimùl etia mo-nitorcfidelifsimo Oldcnd.cogitadum eftdere-ftaurando iuris ftudio, hoc eft,de introducenda ucra amp;nbsp;fimplici iuris profefsione,pcr qua iuuen* tusad publicas fundiones quandoque inforo fufeipiendas conftantercrudiatur, abolitiscom mentatorum opinionibus, barbariæ, perilTolO' giæ, formularum atqi aliis id genus impofturis. RBSTIPVLAR I,proftipulari,fiuc uicif» |
firn ftipulari,uel poft rem adamftipulafi.Ba^' E s Ti T VER t, eft re»o ftatuere, id eft, ^ eum cafum rem conftituere,in quemfuilTetjfio* hil aduerfus quod facienda effet reftitutiö.euï' niflet. Aiciatus de Verbot, fig. Eft etiâ poffeifo' rem facerc,frudus reddcrc. Donato autore,pro prié reftituuntur uolentcs, cupientéfque.ut cl* uis partis.Et plus eftreftituere, quam exhibeff-l.plus eftin reftitutione.eo.tit. Lcge,Resdataf-Spiegelius. S T1T VER haereditatem, non eft folBe' re. l.non enim.fFad Trebell. RES TiTVENT M,idcft,reftituidefideran tem. ff.de Minoribus.l.denique. §. fi quisminor-Albctic. STITVTIONIS uerbum.amplaefig'''' Ecationis eft. Nam princeps reftitueredicituf» cumordiniamp;dignitati reftituit, itemquefaWf Reftituuntur amp;natalibus, qui ferui nati funM®' genuitatisque iura acquirunt Reftituunturamp;B* intégrum minores, amp;nbsp;qui iuftam caufatn, unde reftitui cos æquuin fit, Prætori probaucrune 1 Reftitnituramp;dos foluto matrimonio. Reftitui' tur ex Sen. Conf. Trebclliano haereditas. Et re-ftituitur poffefsio ex interdidis, Alciat.de Vefl*' fignific. RESTlTVEREinintegrum,fi reftè eófd«' res, nihilallud cft,quàm laxare fcripti iurisrig®* ré. Diuus Antoninus Imp.Martio Auito ptsf®' ri, de fuccurrendo ei qui abfens rem amiferat.in hanc fententiârcfcripfit:Etfi nihil facilémotj®' dum eft ex folennibus, tamé ubi æquitas eui“^$ pofcit, fubueniendü eft. Autor Marcel.in Ip*quot;; de In intcg.reftit. Totum autem iusciuilepdn^ eft id genus exemplis;quaE utlegamus amp;inuei“ gemus, nifi défit uoluntas,non tam magni neg® tij fuerit. Verft ut noftro feculo in negotiisrod'' tifariam einetgentibus,ptudêter imiteiiiuf,t'O'' opus,hic labor eft: ut uerè dicit Oldédorp.Spi®' gehus. RES TITVTIO inintegrum.reduftioefti“ eum ftatum, in quo quis prius erat quàin batur. Reftitutio enim id reparat,quod Içfioin' ftulit.l.uideamus inFauiana.ff.de Vfur.SpitJ' | RE S T1T V T O RI V M interdidum. 1. ij'ff Precario. KETALIARE.Vide.Talio. RETENTI O , adfimilatur traditioni.l.q“®' dam mulier. ij.Refponf.l. ciusrei.deRei ue® cumfimil. qu® fidelitercitat Apeliusin Metquot;®' do,cap iij. Porró materiam retentionist^^ Barto.communiterprobatus,in l.indebitum'»* fi centum.ff.de Condiél.indebit.amp;inl.finonin* duda.C.In quibus cauf.pig.tacit.contrah. Spie' gelios. RET IN ERE poffefsionem animo pon®' mus,adipifci nó poffumus.Paul.in h qui uniuef* fas.§.quod per colonum.ff.de Acquir.polfeif. RBTINERI, hoc eft detineti amp;nbsp;renouari non debent homines libcri inuiti.l.iij.ff.de Liber-hom.exhib. RETRAC TARE,eft, quod omiferis répéta re,Sc mutare,renouare,dc reco Ne |
|
R ANTE B Ne deftat.defun.I.ij.de CoIluf.detegenJ.j.C de Sentétaduerf.Fife. libre x.Item pro reuocare,ut apud VIpian. in §.fin, 1. nonfôlum.fF.deProcur. Spiegelius. RETRO,non antèfignificat, ut interpret!,fed illudcontrarium habet, RBTRO duci,Paul.in l.feruitutes.§.ftillicû dium.ff.de Seruit.urb.præd.Ea de caufa,inquit, retro quoqs duci poteftftillicidium ,quiain no-ftro magis incipiet cadere, produci non poteft. ffde Seruit.urb.præd. Spieg. RETRO iuris ordine,pro eo qui hadlenus obtinuit.l.oinnesiudices.C.dc Delatoribus.lib. decimo. RSTRO obtinuitconfuetudo, id eft, corro-borata eft, apud Vlp.in l.fi in aliquam. de Offic. Proconf. Spiegel. RETRO principes,C.deNouo Cod, copon. adinitium, R£TR o R S V M, Vlp.Quia,inquit,rctrorfum quanti plurimi fuit, infpicitur, R£VELARE,eftid quod antê teélum fuit, retegcre,aperi|^,palàm fieri;cuius taménullum exemplum reperiri quidam putant in l.uniuerfi, C.de Vcftigal.amp; commifT. Corruptèlegiturin quibufdaincodicibus, Reuelant, pro reuehunt. Pro retefto amp;nbsp;palàm faéto, extat in 1.unica, C.de His qui fe defer.lib.x. Spieg. REVERA,unicè,uice aduerbij eft, Aliis duæ diftiones funt,Reuera,quod uulgus de fado di-cit, Spiegel. REVEREND! (ut utuntur uulgata uoce) boc eft, quibus reuerentia amp;nbsp;honor debetur, in quot;isfineueniauocarinon poflunt.Vide Zaf.in 1. S't'eraliter. ff. de In ius uoc, Debetur autem re-''quot;entia maximèpatribus amp;nbsp;patronis, tarn fu-P^^^itibus,quàmdefunétis, l. apud Cclf. §iad» '^•tbis.ff.de Dol.excep.Spiegel. KEvoc ARE teftes, quodGalli, tefte Bu-æo,rccolcredicût,apud Martianum in l.diuus. de Cuftod.amp; exhib.reor. Spiegel. REVERENTIA ,honorquemtam uerbis, H'tatt^faftisalicuiexhibemus. Paulus ; Vnaeft, ’quot;quit,omnibus parentibus feruâda reuerentia. •parentes, de In ius uocan. Spiegel. domum fuum ius dari. Vide vlp.l,ij.$.legatis,ff, Vbi quis ager.Spieg. REVOCATO RIA aélio,diuiditurin Pau-lianain,Fauianai'n,8£ Caluifianam.de quibus fu-üus lafon in §. item fi quis in fraudem. Inftit.de Aftionibus. REVOLVTO mantello,exuulgari fermone d'xit Accur.inl Papinian.§.fed neque impube» ’f't-ff.delnoiïteft.cûcontrariis exceptionibus, S^haduerfus diuerfosutitur:abhis dufta meta pL*’--?.’’l“'’“^^^®quot;®^®''“**t*t,mutit pallium. Alc. hb.iiij.deYerlj.fignif. |
S ,âre quæ ab eô petitur,diiftus,eft,qui détendit amp;nbsp;propulfat adionem, uel accufatio-nem. Veteres reos appellabant,non eos modo qui arguuntur,fed omnes quoqi, quorum de re difceptatur.utCic.deOrat.atteftatur. Indere-us ûipulandi amp;nbsp;promittendi: bine amp;nbsp;Pomp.l. V. de Verb.obl. Côuentionales ftipulationes funt^ quae exconuentione reorum fiunt : reorum ap* pellatione contrahentes intelligens. Autor Alc» c.x.lib. ij.Parerg. Dicitutamp;réus uotiis,qui diis in cuentum conditionis promittit: atubi condigt; tio euenit, tum etiam damnatu5T:ftuoti,l.fideii com. $. fi rem.de Leg.iij. Alc. de Verb. fig. Reus autem propriè conuenitur,nó eius procurator, l.ij.in princ.ff.de lureiur.tametfi amp;ipfe aduerfa-riusdicatur.l. fifinc.§ pen.ff.deInterrog.ad.l.j. C.de Pœn.iudic.qui malé iud.Spieg. REVS,procxpromifforeaccipitur inl.j.ÿ.exJ ceptiones.Quar.rcr.aélionon dat Sp. REV S agitur, qui accufatur: Reus peragitur, qui damnatur.Iurifconf.Peregiffe reum non ali» às quis uidetur,nifi condemnauerit. Sp. R El criminis,amp;participes fraudis différant multû autorModeft.l.fi multi.de Publican. Vt* de Qloff. ibid. REV S extraordinarius.Lege,Extraor.reus. REV S fa£ti,qui aliquod factum commifif. ; KEVS fatifdandi, ab Vlp.dicitur, quifatifdä» to obligatus eft, id eft,fideiufforc dato:Reus pegt; rd fatis accipiedi,qui fideiuffores accepit ob dei bitum.in I.qui hominem. §.quidem. de Solut.Di ci poteft, quoties reus fatifdandi,reos fatis acci» piendi hseres extiterit, fideiuffores iiberari.Spi* gelius. REVS ftipulandi is dicitur, qui ftipùlatur,i(i eft,interrogat:amp; reus promittêdi,is qui promit» tit. Plures ucró habere reos, noftra intereft ; amp;nbsp;quomodq,traslat Bartol.in 1.liberationem.ff.de Liber, leg. Spieg. R B X,nomé generis:Imperator,officij.Reges enim nafcunturlmpcratorcs creantur.Ioan. Ba ptift.Caftellion.Regem Boemie impropriè dici exiftimat, quód competent! prouincia careat.c*. fcitote.vj;q.iij. Attamen abundare eum refert, amp;nbsp;ucrè quidem, ftrcnuis militibus.reditibusq! prç ftare plerifque regibus,qui pluribus ciuitaiibus dominentur. Citât Hoftien.in c.cóftitutus.ij.dé Teftibns.Rem Boemicam Carolus Quartus mi rum in modum auxit, fed exemplo maximè im-probado,ut ait Egnatius.Rex autem,fiue Caefar Romanorum i ut quidam cordatus ènoftrisdi-xit,eft magni nominis umbra : nimirum fentiéSi illi Romansurbis Imperium,nomine folo,at Pont. Max. fruelum effe reliélum. Tertullianus nomen regum, etiam Csfaribus accommodât: amp;diuus Hieronymus eum fecutus. Annotauit Rhenanus nofter. Tyrannus autem eo differtà rege : quad hic ad fubditi populi,ille ad propria commodum,rem curat amp;nbsp;adminiftrat.Ita Arifto teles, amp;nbsp;qui eius dodrinam fecuti funt Theoló» gi,decreuere.Quamuis antiquitus nonnulli pro tyranno regem intelligebant: quorum exemplo Virgil. cecinit: Pars mihi pacis erit, dextram te-tigiffe tyranni.Lege amp;Prouinciales.in fin. Spie* gelius^ R BX, facrificulus crat Romanis, qui facrorS rex diftus, fine imperio, folo nomine rex, facra quæpenes reges erât,obiret,ac cerimoniis ptjef fet:qué creatum,aut in iocü decedencis fuffeüu, ficut |
|
ßcutreliquos fseerdotes inaugurari oportebat. Alex.de AJex.Gcn.dier.lib.iij.cap. xxvij. R M R H A B D V C H V S..Vide,LiturgU9. । . RHACHITAE nuncupâturàGrerismale-fica ui infignes.quos loges,principumqi eóftitu» clones perfequuntur. it RH A D AMANTHE VM indicium proucr-bio de incorruptè indicantibus diäum. Rhada« manthus enim manium iudex,neq; muneribus, neque gratia dcfleditur,quo minbs feuere iudi-cet.Cæccra uide apud Erafmuin in CKiliadibus. i R HAD AMANTS! iuGuradumdicebatur, quod uerifsimum quidem effet,cfterum nullum Deu afcifceret. Socrates per canem amp;nbsp;anferem iurare confueuit, ne quem deorum citaret: fine quod non crederet ullos effe Dcos,f)ue quôd nô arbitraretur effe boni uiri, Deos fuorünegotio' rum telles »ecerfere, ut ait Erafm. in buius ada-gij explan«tionc.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ RHAPSODïAE numerabantur olim inter Aromata, hoc eft, feftiuas amp;nbsp;iucundas narratio, nes. Apud tseteres poftHomeridas fic diftos, quod per Juccefsioné ab Homerogenus ducen-tes, Homerica canebant: non iam ad Homerum genus luum referentes, Rhapfodi, hoc cft, eiuf-dé carminis decantatorij.Jcriptores uocati funt: auorum dmerfum dl etymon apud aurores. Vi-ePicuminhymnum primum.Spieg. - RHEDA, genus leuiculi currus,in quo gefta'. ■batur nobiliores iiiuiiiasfuas. Vocabulü Galli« cum Quintiliano, longa tarnen ufurpatione La» tmum fadum.Eo laboien.ufus eft,Locati,l.cum in plures. An etiâ,inquit,pro ipfa (ola rheda pot torium daturus fuerite'Rhedanus mulus qui rhe dâ ducit:amp; ipGus rhedæ rector,Rhedarius.Rhe-dæ meritoriæ, ut muli meritorij, qui mercedelo cantur.Spieg. R HE GI VM,italiæ oppidum ad mare, cótra Siciliam. meminiteius lurifconfult.Xenarchus apud Zenodotum, Sophronis, qui de menfibus fcripfit,filius,in gratiam Dionyfij tyran i, taxauit Rbeginéfes.ut ignauos in rebus bellicis,animiq; pauidi, quemadmodum teftätur (utrefertEraf. notier) Græcorunnadagiorumcolledanea. Eft amp;nbsp;alterum eins nominis oppidnm, quod abfque atpiratiohe fcribitur, didü Lopidi Regiü.trium« uiratus tempore ab co conditum;non cuius me. ininitProntinus amp;nbsp;Volatcrranus in Galliatoga. ta.Spiegebus. RHEMNIA Icxpœnam calumniatoribusir-rogat. Lege tit. ad Sen.Conf.Turpil. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ RHENI noftri, cuius ortus eft in mote Adu« la, qui hodic uulgo uocatur Vogel^ Paulus tit. de Euift.hisuerbis mcminit:L.Titius in Germania trans Rhenum prsedia emit, amp;nbsp;partem precij in-tulit,cum in rcfiduam quantitatem hçres empto ris conueniretur,quçftioncm rctulit,diqpns:has poffefsiones ex prscepto principaii partim di-ftradas,partim ueteranis inpræmia afsignatas. Spiegelius. |
R H O DIA E naacs,quaram frequens mentio apud fcriptores,nomen à patria fortitserficutÆ-gyptiae, Afiaticæ, Liburnicae, atque Achaicse,amp; ciufmodi. Vide Bayfium,de Re nauali. Nota con ditio apud lurifconfult. Si nauis ex Afiauenerit. Spiegelius. RH O D INI ferici,ab infulaRBodoaduedi, ccu laudatifsimi, Impp. mcminere in lege terti» C.de Veft.olob.lib.xj. Accurfiuslocum nonin' telJexit:Rhodinum fubftantiuè, propice inter» pretans ; quod amp;nbsp;in Annot. Alciatus indicauit. Spiegelius. RH O D V S,amp;urbs amp;infula marismediterra» nci elarifsima eft,quae faepe damnum deditTur-cç,amp; ipfa rursu fecit Anno Chrifti M. D. XXn. agente iam fecundu annum Pontificatus fui no-ftro Adriano fexto. ad quern extat Hifpanorum dodtifsimi Viuis elegans epiftoi. Leges Rhodifi inquit Gratianus in decretisPontif. naualiuni Commerciorum funt, ab infula Rhodocognorai natae, in qua antiquitùs mercatorû ufus fuit.Di-ftinél.ij.c.fi. Id allegat Accur.in princ.l.Jad Lef Rhod,Spiegelius. RHYTHmvs. Inter metruwamp;rhytliinuiii hoc eft difcrimert,tcfte Vine: quôd ra et ru fequi-tur numerum pedum,Rhythmus tépora:ideoqi alterum effe poteft fine aitero. Infulanus ûbferj uauit, Rhy^thmum dici, contraquorundarap^“ amp;nbsp;intelligentiam, quidquid fubaurifimenfuM® cadit, etiâfi abeft à uerfu. hoc eft,fua quidemin' terpretatione, quidquid per numéros uolutof) amp;nbsp;apta ac concinnaperiodo tenninatur, Vid’ Ciccr.in Oràt. Spieg. R I RIDIC A.Lege,Pcdamentorum. RIDICVLOSIS ambieuitatibus-Cdel-« gib.l.hnal. RIG O K iuri s, non eft lus, fed excelfus iuris, amp;nbsp;aufteritas quædam fada ad terrorem.l.dift^ côftituerctur.Gloff.inl.fi.ÿ. Lucius.ff de Semit-urb.pras.Spieg. RIG V V M, quod aquis irrigaturcui oppOquot;* tur,Siccaneum. RIM AEpropriè dicuntur exigu» diftanti* tabularum in iunéluris. Vndetraà|iffleft,uto* mnes fiffurae,Rimæ dicantur. RIM A M inuenire,in tergiuerfatores dicitu! qui nullain caufatotfidei uinculis aftringipd' funt, quin aliquid inueniant, quoelabantur.b-rafmus. RIM A R i,hoc eft,di!igéter quçrere,fcf“'’”’ propriè ad iudicantis officium fpeftat: ioô*o® gatum illud,Oportet iudicem cûélarilnan-Wit-quæft.v.c.Iudicantem. RIP A,propriè cft fluminis, ficut Litus maris. Ripaautemitareélè definixur,aitVlp-idtl“®, flumen continet, naturalem rigorem curfus fut retinens.lib.j. de Flumin.Paul, Ripacaputatat effe, quae plenifsimum flumen continet.l.flunU' na. Ne quid in flum.publ.Spieg. RIP AM munirc, fulcire,reficere,reparare.n-deRip.mun.pertot. RIPARBNSES milites erat, qui inlmpenj limitibus excubabantprorepubl. aduerfusbar» baroi- |
A NTR
|
baros, putlinripis Danubii,ad tuendasPanno-nias,aduerfus Sarm^tas ; amp;nbsp;inripis Eupbratis, aduerfus Parthos.Herodoflibro vj.Nunciatum eft,Germanos Rhenum Danubiumqi tranfgref-fos,in fines Romanos hoftiliter intraffe, oppu» griarecjiexercitum ripis infidenté. Alc.inl.con-tra.C.de Re militari,lib gij. RIP ARII, qui in ripis habitant;ut Plinio,ri. paris uolucrcs. Sic addita quinta uocali, in no-ftrorumAnnalibus Ripuariorû nomine eópre-hendunturij, qui in Treueris ad Mofellæ habita runt ripam, nee nó inter Mofellam, Rhenum, ac Mofam:àFrâcis Ripuaria uocata eft Neuftria, amp;nbsp;Auftrafia. Memincre horü è noftris Regino,O-thoFrifingenfis,Ligurinus,amp; alij.VideBilibald. amp;AltIiamar.Spieg. RITE aéliones intéderc. Vlp.l.procuratore. ff. de Procur. RIT V S,mos eft cóprobatus in adminiftran’ Vellet, iuberéntne quid fieri. Qui fi fcimffent.id eft, confirmaffent, lata fancitaque lex etat, qu® non nifi per populi rogationem fieri poterat.Ho die ueró refcripto opus eft,leg.j.deMadar.prin-cip. Vide Bud. in priorib.Annot.ad pofterior.k de Orig.iur.Vlp.in leg.j.ad Leg.Aquil.Ccrtélex Aquilia plebifcitum eft,cum earn Aquilius tribui RITE. Vide,Reftè. dis {acnficiis,amp;generaliter ritus, mos,amp;appro-bataconfuetudo eft, quam emnes ratam habet. Vndetit.deRitunupt.In eo traditur.quo more, quóue inftituto nuptiæ perheiendæ fine. Spie-gelius, RIVALBSdicuntur,qui eundem riuü corn-munem hjEent.Pompon.de Aqu.cotid.l.hoc iu re.Damnefiindum,inquit,domino,autaquariü riualibus detenus faciat.NcbrilT. In re ruftica Ri ualesdicüturij,quorum agros riuus quis deter-niinat.quiincertitudine,8£ mutatióe crebracur» fus.litesfæpeintereosfufeitat. Vndeamp; Vlp-h). de Aq. quot.Riuales,ait,qui per eundem riuum ’quam ducunt,inter quos fæpc contentio eft de ’quteutu.Spiegcl. RlVVS,eftlocusperlongitudinem depref. ^’is.quoaquadecurrat, cuinomen eft ««r' «ü füll. ^^Ip-lib.j. de Riuis.Feftus: Riuus uulgô appella-^’irtenuis fluor aquae, nô fpecu,cófilióuefaélus, Reriimnatural!fuoimpetu. Sedamp;ijriui dicun-'ut, qui manu fadi funt, fiuc fupcr terra in foffa, ftuefuperfpecu. RiV v S Signions. Vide infra in dilt;ftionc,Si-gninus. ’^®’'^°^® contentio eft, ad factum tarnen etiam rcfertur.l. fi ex planis.§.j.ad L^g'^'l^'Vlp.inl.üi), Vibon.rapt.Et reélifsimè, Labeoinquit,inter turbam amp;rixammultum in» tereffe ait. Namq; turbam multitudinis hominu effe turbationem, Secœtum: atrixam duorum. Paulus de Sicar.l.fin. Si in rixa homo pereuffus pcrierit,iftus uniufeujufque in hoc collectorum «antemplari oportet.Receptum eft inferiis rixæ “ofionem fieri poffe.Spicgel. R O ROBVR,translatè,omnium return firmitas. daufalim,In robote fuo duratura, familiariter notamPnpQpaliQm Diplomatû magiftris, nul -lumroburnouûfumi,tradiditAng.ln l.cos.uerf, fuo robote.C.dePræfcrip,xxx.ann. Citât 1. feri-pturas. C.Qui pot. in pig.hab. amp;nbsp;Authent.Quas aftiones.C.de Sacrof.Eccl.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;item, effelegem acciperc, ut rationem perferre, ROBOREVM.quodeftexmateriarobons: pro legem perferre.Spiegel, |
roburneum.quod exrobore nafcitmr; . R O B V S T A ætas,pro militari,ut fupradiftfl eft, apud idoneos autores accipitur. Huienoftti tribuunt initium ab exceffu anni xxv.Vlp.in l. fi in acutis.ij. de Adult.§, lexlulia. bJecenim uifus eft,inq«it, idoneus accufatoK^qui nódö tobuftae ætatis fit. amp;nbsp;paulo póft; Maiorem uigintiquinq» annis.amp;eam acçipimus,qui annum uigeftmuin quintum ætatis agit. Dieftur amp;nbsp;robuftus ætate, Spiegelius. . . R O B V S T V M,quod eft multi ualoris. ROBV STVS animus,quo quis aduerfus pe ricula amp;nbsp;difficultates finniter obnititur. ROG O,ne alterius feruitium experiaturfer^ uus meus. Per hæc uerba,data uidetur fideicom mifT.Iibertas.l rogo.ff.deFideicommilf.libertat». RO G ARi lextum dicitur, cum de ferenda ca po^ulus uel plebs confulitur. Siquidem Qui-ritesuel à confulibus,uel àtribunis rogabatur. nuspleb.à plebe rogauerit.Spiegel, ROGARE infpicienda uafa,id eft,cóm odato petere,uttantùm infpicereliccat.Bud. RO GARB,utendumaccipere. Cic.inVerri. Profedó hinc natum eft, Malo emerejquàm rolt;» gare.Ewtlfóci’.Spieg. ROGATARiVS tabellio,qui rogut.quod quifqi ftipulatur,hoc eft.promittit.Vidc Sipont. RO G ATio eft,cum populusconfuliturde rebus difcernendis. Zafiusin l.ij.ff. de Orig.iur. Lege, Agere cum populo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; R O G A TIO ,lex eft, fic appellata,quod cum jpmulgatur,populusrogatttr, Veritne,amp; iubcat legem fanciri. Nebriff. Differentiam in^er roga-tioné amp;nbsp;promulgationem quidam tradut, quad promulgatio fiebat binis nüdinis,rogatio in ter-tiis nundinis. Promulgatiqni item intercedere licebat, rogatiooi nullo modo. Inde ro^tio pró lege accipitur. Cicero Philip.j.Hodie uocé han« Promulgate, tenemus quidem, quanquam non fatis intellefta: rei ueró ipfius nee urnbram quidem fequimur. Igiturrogationes propriè funr, quotquotrogantur leges ; fme ex populo id fia^ uti leges funt ; fme ex plebe.ut plebifcita.Roga-tionis enim nomine continentur lex,plebifeitü; amp; priuilegium ; cftenim quafi caput amp;nbsp;foos to-tius iuris popularis.Neinpe rogare populum,cft agere cum populo.In qua re hæc étant uerba fo« lennia: Velitifne iubeatlfne Quirites.utbocuel illud fiat^ At pro litaniis parum Latind ufurpan-tur : reftius fupplicationes appeUantur ,uel (ut magis placet Infulano) faerjficia precaria,feu propiciatoria Prætereaidem monet;Scbedulæ, quas indofti fupplicationes uocant,funt fupplir ces libelli dieendi, de quibus amp;nbsp;fuperius. Nota |
ROGA«
-ocr page 468-|
R ANTB KO GATOR comitiorum,quipoftulat co-tritia ut fiant. Rogatur,prointerrogatur,apud Caium, in I.ij. de Adopt.alij quoque notarunt. ■Spiegclius. R o M A communis patria noftra eft,aitMo-deftinusTit.ad Municip.Cuius uerba Accurfius enarransjddidum idcircocxiftimat,quód qui-libct Rome conoenifi p0fSit.Cuiu8 fententiam non tantùm iuris Pontificij Interprètes probât, fed etiam (ut dicit Alciatus)nullus ferè eft ex iti ris ciuilis dodoribus,cüi hæc interpretationon applaudat. Sedipfe contenditeam uerbis Mo-deft.repugnare,capxxj.Difpunél,iibrofecüdo. Spiegclius. R Ó M A, facreurbis nomine accipienda eft, uerius, Alciat.tefte,quâm Hierofoiyma^ut Bald, «xiftimaüit l.ij C. de Naut.fœn. Sicetiam cum eternam legimus.potfusintelirgendaeft.utin I. j.C.dc Suariis.lneptê faccreindicat.undeqiiaqi doélifs. V iues.qm Romam afpirant.quia Greci alpirât.quæ incipiüt in r.Roma,amp; Vrbs,per An-tonomafiam idem fignificare uidcntur:priorta-men latius patet, poftcrior arftioribus finibus «lauditur: cum urbrs appellatio, moris: Rome uerd continentibasäcdificiisfiniatur,arq;cdm-pleftaturfuburbium.l.j.amp;i. Alphenus.de Verb, fignif. Spiegclius. R O M AR natus dicitur,ut tradit de Verb. tinentibus:id eft,fuburbiis.Qui uerd in uico alilt; quo natus eft,qui urbi Romans refpondet.licet is patriam Romam habeat,non tarnen Rome na tusintelligitur.leg. qui exuico.lEad Municipal. Spiegelius. ' RÖMA.NcgatVallaïib.iiijRomamcflcop-5gt;idum.Lad.libr.vij.autoreft,quddnonfinietur mundus, Romanin deftrudafoerit. ROMA Noua cftConftantinojpólis.l.j f.Rolt; maautem. C. de Vet. iure énucl. Cónftantinus enim,com Romanoru coloriiam deduxiffet Byi zantium.orhnes uibisantiqusBprærogatiuas il-11 conceCsit.bomniinnöuationc.C. de Sacrof.ee reinen tie fedis,donee Phocas impcratorpro Ro reano pronunciauit. Spieg. ROMAM efle caput auaritiæ, annotauit In-terptes in 1. fequitor. uerf. pupillus. fF. de Vfur. Hoc loco apud Albericumlegimus,Fridericum fecundum indignabundumlnnoccntio quarto hæc inter cætéra fcripfilfe: Roma diu titubans,longis erroribus ada, Corruet, amp;nbsp;mundi definet efle caput. Cui Pontifex ita refenpfit: Niteris incaffum nauem fubmergere Petri: Fridericus. Fata uolunt,ftellæqi docent,3uiumqi uolatuS, Papa: Fatauolunt.fcripturà docet.peccata loquuntur. Quod tibi uita brcuis,poMia perennis crit. Sp, «HOMANENSis fal, non qui Rome faCtus, |
R o.MANVS,quiêRomaeft,ueIquiRo® inhabitat.Romanenfis, qu»alibi ortuseft/w^ Roma uerfatur. Vidé not. in 1. cum antes. C.a* Agric. amp;nbsp;cenfit.lib.xj.Spitgel. ROMA NVM imperium ad mille aedueew’ annos perfcueraturum,Vcftius augurioptÇ'”’ conie^auit,quöd amp;uerum cóparuit.Si quiuem cumimperarent Cæfares Conftantij .Rn™’quot;“' rum dignitasdilapfacorruit, Byzantium traiaM« irruentibus in Itai ia tn Hunnis, Vandalisque,alt;^ Gotthis.Spiegclius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, R O M A N V M imperium an fit iuftû, autuio-ientum, AlbericusdifTentin libroprimo,C. * Summ.trinit. ROMANVM ius.Poftelluscap.j.libroquot;')' Licebat,inquit,cuiuis antiquorum lurifpru*!”' tium integros de iurisuarrisparnbus Iibros.pf® uotó locolegis proponererquod ut fuitimo® reipub.necefTariü, amp;nbsp;ferè in omnibus demoert-tiis amp;nbsp;ariftocratiis feruatum amp;nbsp;conliitutum,gt;t’ brcui effecit, ut ingens multitudo opinions lt;*' creucrit,aliis alia tradantibus.amp;nó tard eodeiquot; argumentoadiuerfis autoribusiraftato.aKjo* pro fuO iudreio (ut frequenterfumus affe®)'’*' • ria nori tantùm aliis, fed fibiipfis contraria dentibus. Qua omnia percurrendi mok“** quum uellct i uris ftudiofosliberare Ïüiiinigt;*’'‘’' feligcnda curauit ex tanto allodoooo.uo!«®” num numero,eaquibusreipublic.utebat“^**“^ temporis, fecundumTribonianiloafioncffi'''’' fecuitueró, quæ aut obfoletauidebantur.aut perflua, aut contraria, ut ait: quod urina® ^® reipfa.quim edifto amp;nbsp;alfertione.fuifïet fad®®lt; utfaltcmuei quinquéniolurilpentus pokiri®* ftitui- Sanxit uerd, nein difenmeniam gnitum iterum refpub.recideret.ntfacroian“ amp;nbsp;inuiolabiliaeflent quæ probalTct: nèueiniiW aut addendo, aut diminuendo quiequam q®'' quarn attingere auderet: quod otinam fafluf®' raffet pofteritas. Quatnuis enim multa à fu®®”’ rum iltorum philofophorum laboribusprt’®*^' quæutiliareipub. erant: tarnen fœiietteraâaquot;' cum pofteritate erat,fi ea tanta rcligioneferuatt curaffemus, quanta uoJuitfagacifsimus impf** tor. Verùm ut fingulis rebus fua nccclfariè p«' ftis oboritur, ne buic reipublic. parti deeffet,or ortumeÛ abhincfexcentisannis nouuffilatef' pretumomni barbarie,amp; philofophisig®*”^*' tione contâminatorum genus ; quod duW“^ , legibus componit,obrcuristenebrasfunÄ®r nione potius quärn ueritate ni^itur,incit*o'^‘*’ tarn fimilium turbam.ut in nullaunquäarie’Jt doftrinamaior feripturientiö libidofuent.int' ptiaue maior. Lexuna,a(rumptum«nana,o®* fimplcx, quæ ipfa una ueritate tantùm niti p^ teft, in fexcetos intellcdlus traduci cœpta: quit’ que quod cogitauit aut fomniauit potius,pr® fenfu attulit,obtrufit,uerumqi ipfuin more Ld' biæ regulæ rebus ipfis, non res uerd amp;nbsp;regul«*' R Ó M A N VM , uel Cæfarcum ius idem eft qnod uulgó ius commune dicimus, amp;nbsp;refti: quia tefte Oldédorp. fupremum amp;nbsp;eminentifsi-tnunt |
R ÀNTB V
|
mum eft, plenü cefté humanitatis, «quitatisqs, tociam annis unanimi omniü conlcnfu ( autore Deo) receptum. Idqi eft, quod luftinianus in §, fedins quidem ciuile.Inftit. delur. nat. gent.8e ciuil.'Sed quoties, inquit,non addimus nomen, cuius fit ciuitatis , noftrum ius fignificamus. ^P’®8®l'vs. ROMANOS P5tificesàCæfaribuscleftos »liquando.Videlmpp. R 0 N G A LI A. Vide infrà,RuncaIia. R 0 R A R11 milites, qui 8c ferentarij.Vide Feftum. RO S T R A, autore Liuio, diftum eft tern-plum , feu forum ante curiam Hoftiliam, in quo erat pulpitum ornatum ex roftris nauium Àn-tiatium, infigni quadam uidória ereptanim, die amp;!hntbsi,oderjpuz derfchiff. nt aliud nihil fit, pro Roftris,quàm inlocoRoftrorum,feu ante curiam Hoftiliam , qu» fenatorum erat, Vor dem RbaibauJ?. ex quo loco concionari folcbant,ut SpudPomponium in 1. ij.$. exaétis deinde regibus,ubi aif.Placuit publica autoritäre decem conftitui uiros,per quos peterentur leges à Gr» cis ciuitaiibus, 8c ciuitas fundaretur legibus, quas in tabulas eboreas perfcriptas pro Roftris compofuerunt,utpofsintapertiuspcrcipi.Vidc fuprà,Pro Roftris. Spieg. R 0 T A, à rotunditatc,uel à ruendo difta. Paul.in l.qui fundum uendebat. §.final.de Contrair. empt.Rota quoque, ait, per quam aqua iraheretur.nihilo minus »difieij eft quàm fitula. Spiegelius. RATIONIS habend»caufa, hoc eft,ut cu« rinihaberet.propofuit prætor,in l.j.ff.de Poftu-hn.inprin. Spieg. KOTVN DAB clauful», apud Quintilianu I'l'.viij.intelligend», intra quas fententi» clau-^vntur,cumfequentibus non h»rente8. autor ßud®us ; cui 8c Rotundè, eft eleganter, 8c comporté, fine explicate.Spieg. KVb E v S,8erufus,generalianomina font omnia, qu® quomodolibet rubent. Vide Gell.lib.ij.Hermolaus in Annot. ad Plin.negat Rubeum effe Latinam uocem:cùm tamenThy-JefioCofentinot«fte,apudautores non malos, ex uuis nigris fieri uinuin forte.ex rubeis autem fuauelegamr. Infulanusexiftimateauina.qu» medio feré colore funt inter alba 8e rubca, qua» lia in ægrotorûdi^ta medici reliquis uinisante» ponunt, 8e qux à colore ignis non admodum diffentiunt, rubella dicenda'.citatque Horatium 'nSermon. 8e Martial. Spieg. KVB O R, pro pudore.qui plerunq: mail eft. Staecatarnen ruborem quoque grauifsimis ui-ris offandi, autor eft, penult.Epift.lib.j. Papini« an.in l.iij,§,fin,deVfur.Quodfi fortè ideo reli-quit,utbisüafis uterctur,non fine rubore defide rabuntut. Spieg. R V B R1 c A, pro titulo.qudd rubro coloré depingifoleat,Vlp.delnterdift.r.ij.§7penul.Rc-cuperandæpoffefsionis caufa intcrdifta propo-nuntur fub Rubrica und e ui. Apud ueteres uero |
Rubrica ipfa pro legeponitur.Perfius: Exceptd fi quid Mafuri rubrica uetauit. Opinatur Alcia» tus,quiaprætoralbû fuüliteris rubris inferibe* ret.Quintilianus:Iurcconfnlti,inquit, fe ad albó 8c rubricas tranftulerüt. Vnde 8c Iuuenalis:Cau fas age/perlege rubras Maiorum leges. Apparet igitur, rubrica ipfam caufa demonftrationis ad« iicifoiere;unde 8c index Latinè.tAijxt^Grçcè di citur. Aduertendum, quod rubric» fui natura ad fubfequentem textum referendæfunt, à quo uel reftringuntur,uel declarantur. I. afle. ff.de H»red. inftit. Siquidem de partieul» natura, materia fubfequentis demonftratiua eft. 1. idem Pompon, ff.de Arbitr. C»tcrùm fi qu» rubric» difponere uidentur,id non expropria natura, fed ex aliqua extrinfecus accidente ratione fit, ueluti quoties contextus integer non extat. ut inplerifque Cod.titulis,quibu$ fubiecerat Ic. ges Gr»ca8 luftinianus, qu» hodie non reperi^ untur. Cum enim uerifimile fit, concordaffe ru« bricam cum textu, probabiliter ex rubrica congt; iicimus,quid in textuoiim fucrit. Verumru» brica,cuius extattextus, non minus atque ille al legari poteft. ut rubric. l.j.C. Nefideiuff.dot.lü eet ex contextu potius agatur, quia ille principa lior. Sin autemrubrica clarior,textum fubfe^ quentemambiguum declarat. Sicut enimuna pars legis aliam declarat, I. fed 8c pofteriores.ff. de Leg. 8c ex pr»ocdcntibus fubfcquentia cx-plicantur, 1. fi feruus plurium.$. fin. de Leg.j. ità cxtitulolex ipfa interpretationem poteft cape-re: attamen quàm Rubricafpècialis,generali-tas textus potiorhabendaeft,quoduoluit pro« bata Gloff. Auth.de Inceft. nupt.inuerbo,Illici-tas.Spieg. RV D B »dificium, inl.j.fub fin.ff delmpenf. inreb.dot.fac.iuxta uulgata cxemplaria Alber. indicat.VcrùmHaloandcrlegit,»dificiû ruens, fané dariore fenfu.Spieg, RVD ERATV S ager,quîueterum ædificio-rutn materia fcatet. RV DES illi dicuntur pertranslationem, qui adhuc animam non expediuerc difciplinis amp;nbsp;dodrina, rerumque ufù.Neratius eleganter pro prieque nfus eft hoc uocabulo bis inTraft.de Vfufru. amp;nbsp;quemadmodum ait Scholiaftes ,fuo more noues proimpolitis intellexit. Notum, quod quofcunque à munere quouis in ocium reftitutos,uel ob ætitem.uel ob imbecillitatem, rudern accepifle.ueteres dixerunt.Spieg. R V D I S mafla.impolita.^. fi quis ex aliéna. Inftit.de Rer.diuif. RV DIT A 8,proimperitia.Budseus Rudem pro Ruftico apud Inuenalem obferuauit. R V D V S, quod 8e raudus, propriè rem afpe-ramSe imperfefta fignificat. Dicitorautem no-uum 8e uetus rudus, fed diuerfo figfiificatu. No-uumrudus, materia pauimenti eft: uti faxa de nouo contufa, feu teft® confraftæ, cum calce, ad pauimentum faciendum. Vide Vitruuium lib.vij.Vetus rudus eftmateria pauimentorum, quælapidibus 8e teftis confraftis.calceq; aren» commifta conftat. Vlp.inl.iij.de Séruit.præd. P ruft; |
R ANTR V
|
ruft.Ias effe eî, inquit,terram,rudus, faxain fun-dumftaum iâccre, amp;c.Spicg. R VERB non uideri,quod aut aento.aut om* ninoaliquaui extrinfecus admota cadcret, fed quodipfum per fe concideret, Alphenus ait in 1. damni infefti quidain.deDamn.infeft.Spieg. RVF VLI appellati funt tribuni militum non â populo, fed à Confulefafti : quod de eorutn iure Rutilius Rufus legem tulerit. Hi poftea, mutationc unius liters, Rutuli funt appellati. Feftus. R VIN A iproprié cafum figrtificat alicuius rei qusconcidit. Vnderuinam minari.apudlurifc. inl.j.§.j. de Cloac.Nam amp;nbsp;cœlûpeftilens, amp;nbsp;ruinas minâtur immundiciæ cioacarum.Eftautem cloaca, non latrina, ut uulgô loqaimur, fed ut i-pfelurife. definit,locus cauus,per quécoliuuies qusdam dam fluat.Vide fuprà,Cloaca. Plinius pro morte ufurpat.ubiait: Prodigium in noftro æuo,Neronis principis ruina faftum.Spieg. RVM O R, modó pro nominis exiltimatio-n«,modó profama, hoceft, difperfo populariip fermone ponitur.Vtraque uox in bonam amp;nbsp;ma-lam partem capitur. Specul.oftendit, rumorem uanum, cuinccobe{re,necprodefredebere,tit. deinftr.cdit. Vide amp;nbsp;eundem in tit. de Notor. crim. Sanè quantum famsuelrumori præftan-dum fitfidei, plurimum in arbitrio iudicisuer-fatur.Plcrunqs enim,ut Alciat.ait,reperiunturhi rumufculiàueroabefle. Spicg. • R VN CA LIA E, qui locus eft campeftris ad Padum,liaud longé à Placentia, tefte Othone Frifig.cap.xj.lib,ij. return Ænobarbic.fit men-tioin Vfib.Fcud.de Capitul.Conrad.in prin.Alberico eft eadem, quæ hodie Romandiola uoea tar:de qua in Ligurinum latius fcripfimus. Sp. R VPI S S B eum accipiamus, Vlpian.ait l.fi feruus, ad Leg. Aquil. qui uulnerauerituel uir-gis, aut loris pugnisue ceciderit, fi damnum in-iuria datum fit. in 1.Marcellus, de Verb, fig.indt-cat Alber. in uulgatis codicibus Rapuifle legi. Alciat. autem inonuit.qua ratione bic quidam rupilTclegant. Haloandernofterfquonemoha-ftenus in reftituendo Textu diligentiorfuit) Perifte repofuit : quod mihi magis ad VIpiani fententiam accedere uidetur, dicétis, uerbo Pe-rilfc, amp;nbsp;fcifTum, amp;nbsp;fraftum contincri,amp; ui raptu. Rupiffe autem (ut idem ait in l.fi feruus feruum. §.inquitlex.ad Leg. Aquil.) eum utique accipie mus,qui uulnerauerit,ucl uirgis,uel loris,uel pu gnis ceciderit, uel telo ,uel quo fciderit alicui corpus, uel tumorem fecerit : fed ita deinum, fi damnum iniuria datum cft. Vide item §. capite tertio,rnftit.adLeg. Aquil. Rupilfe item uidetur, qui corrupit. Vlpian.1.praetor. Vi bon.rapt. Alphenus 1. qui infulam.Loc. Qui malas ad eer» turn pondus oneris locarat, cum maiore onere conducerecas rupiflet. Itemdelniur. Offerendus eft feruuspræfidi,quieum flagrisrumpat. Idem:Si magiftratus municipalis feruum meum loris ruperit.exBud.Spieg. R V R S V 5 ,pro dcnuo:de bina etiarn uicc in- |
telligendum eft,l,j.§.fi cuï.ff.Vtreg.nom.caucgt;^' Bart, in l.fideicommiffa.^.fi quis decem.debej' «J-Spiegel- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. RV S, eftomnis locus extraurbem,uBiag” funt amp;nbsp;uillae.Inde Rufticari.l.j.lib.x.C. Si cur***' reliél.cluit. rus habit.Rus non efiê prçferendu® ciuitati,obfcruatû eft. In ciuitatibus enim kgiigt;-ex.æquo uiuitur,in agris liccntius agitur. Spi^g-RVRESTRE, quod eft runs, uel eorutn pr® prium, qui ruri degunt. Rureftre opus.l.milles. C.Locati.Spieg. R V S T IC I,ex re ipfa petita fignificationf. tefte D. Oldend. nuncupantur generaliter om» nes,qui fine nobilitatis iure agriculturanie,«f-cent,fiue fint fui iuris,fine alicni. Idem excutit, currufticum nomen ad iniuriam fepeproféra* tur,ut apud Poeta,Rufticus es Corydon.Opa'” uis per hoc nihil detrahiturdignitati agriculw* ræ, quam nobilifsimi Romani cxercuerunt,ïr noftriquoqi nobiles exercent per alios, de qu® latius uide, Ruftici amp;nbsp;Domini. Sublata per b®' nos principes immani ilia feruitute iuris ge»' tiû,introduira prætextu captiuitatisamp;quaruH' dam aliarum rationum: ficut ruftici non debent hanc tammoderatam feruiturem dominiskii dctreélarc, amp;recordari,quanto fint fœlicio«* miferis iliis feruis prifci feculi: quare amp;nbsp;Ap®“®', Jus feruum reftituit domino per epiftolainntiquot;' cifsim domini nongrauabunt cos praeter m®' rem amp;nbsp;ius fcriptum: quoniam amp;nbsp;ipfi cogitäb®®' fe homines effe tandem morituros, quoiemP®' re apud fummum iudicern,poteftatis fu«®® reddituri rationem.Vidc Oldend. infin.Adi®®' ix.Claffiij.Spieg. R V S Ti C A mancipia, ah urbanis nonk®« fed genere ufus, cognofcüntur.l.quemadin®-dum. de Supell.leg,Cumtamédubitamu5,q®'‘‘ paterfamilias fenferit, ex eins confuetudine ƒ' prehendemus.l.feruis urbanis.de Leg.üj.Sp’rf R V S Tl C A tribusiQuære,Tribus. RVSTICARIVS, quod ad ruftte®® pertinct. RVSTICITA S,profimplicit3te,feuii®; peritia.l.j.dclnterr.alt;r. qualiseffe foletinrnH' cis. Vnde Paulus grauifsimus iurifconfulw’ parcendum cenfuitrufticitati hominis.I.ij.d® iusuoc. ReftémouitHcgendorfinus.friuol® effe,quod Paulus Caftrenfis amp;nbsp;Alexander/®^', rantes hanc Icgem argumentantur,Ruft^ quidem parcendum, fed non rufticis. 0®'® . temdicaturrufticus,docetBartol.in 1.®®® ^' untur.ff.de Iur. codicil!. R VTAB VLVM,inftrumentumadproffl'® dum ignempaniscoquendi gratia. R V T A amp;nbsp;cæfa,quid fint,Vlp-in l.fundi pf® ta.de Aél.emp.docet.Erafmus in Chiliad. Com fignificabimus, inquit, inclemétius tolli o®®®» neque quicquam fieri reliqui, uenufté dicetnus. Ne rutis quidcm,ac cçfis receptis,utlureconlo torum more loquar.Spiegcl. R VTRVM,quo quideruituràruendo.Na® ficut aratum,aratrum:fic rutum/utrum facit- |
|
s ANTE 5 A S A ABBATVM ludæis fignificabat ^ totum tempus feptcmdierü. quod amp; Hebdomas dicitur.Vnde Hebrçi Septimanam numerabant, ucluti primum diem fabbati, fecundum tertiumdiem rabbati:ficut Gentes ab elementis idolisqi, diem Lunæ »diem Martis, Mercurij, amp;nbsp;cçterosdicebât,Hos diesfandificationibas de-ßinatos.Ferias in Iure dicut:quo amp;nbsp;cautû eft, no fabbitoludxi conueniantur. 1. die fabbato. C. delad^is.necipn Chriftianos,cùm ob çqualita« tcminiudiciis feruandam ,tum quódipfi item nonferuarétferiasfuas,cóuenirepoflunt^bfur dura fand,quod plerique Doft, tradunt, Iûd«os nó pofte renunciare huicfauori ceu publico.Na ille in ludæis locum non babet,qui ferui funt: amp;nbsp;quicquid eis permittitur,à fola humanitate pro-ficifcitur: undc nihil per hoc ucl iuris, ucl ftuo-ris publiciacquirunt.perbonum,utZafiu8 ait, text.in l,Iudæos.l.fin.$.illud.C.deludæis. Vide ipfura in l.nulla iuris ratio.ff.de Leg. Obfcruan-duraautë.quod haftenus paru uulgo cognitum ludæis,effe tria fabbatorum genera. Primum eft uulgarium fabbatorum, quæ feptimo quoq; die recurruntSecundum eft magnorum Feftorum, utprima dies Septembris, Feftum propitiatio-nis,primus diesfefti tabcrnaculorum,prima di-‘ esfefti aiymorum, Tertium genus eft fabbatü, quodeafeda, quæpluribus diebus aguntur, có-cludit. Cuiufmodieft feptima dies azymorum, amp;oftauadiesfefti tabernaculorum. Ethoege. uus,Sabbatarefté dicuturid eft fe-'undoprima: quaft dicas,prima fecudario repe-’'’’• Porró eiufmodi ^dbr^^wfiin^ in nullo fefto, pfïterquam azymorum amp;nbsp;tabernaculorum, ^J'f^ruantur. Vnde apparet fpicas, quas Lucas ytfabbato fecudoprimo fuiffe euulfas, feptimo ®'®/tymorumfuifte decerptas : idquefortafsis 5010 itinere, quo Chriftus à fefto Pafchatis, eu.' •uUoannesineminit, exludæain Galilæamre-/'?? ^*™f*’:undlt;gt;pfimo fefti tabernaculorum ’ °ato,nullafpica,nullaq; fcges in ulloludææ *§fureperiri poteft. Igitur, quod nuc clarè intel Erafmo,quid fît abbatum fecundoprimum ( qui locus hafte» nus plerofque magnæ fam ç uiros torfit)colligi» tupAndreæ Odandro, quod negari non poteft, teferimusacceptum.Porto magno myfterio ac» cipiendafuntinDiuinis tabulis feripta hçcuer ba,Dié fabbati fanftifices. Nâ cômpleftutur ucr biprædjcationé,8c omnes cerimonias probatas *ƒ çültû amp;nbsp;honorem Dei nos perducétes, ut cas ’'’genter conferuemus, tatumqs fabbatifmum '^®uifii{,]jQjg3^ fanftificatiôe diuini nominis *f’ ’g*mus,fepofitis operib.ciuilibus.Vide OU ®U(l.itl[)i^j„_tab.præcept.ii).Spieg. ’ƒ ® B ATA RI I.quifabbatum obferuât: quodfaciümçjjgjjj nunc ludæi. Paucis abhinc annisaudiuimus^apüdBohemos exortum no» uum fabbatariorum genus, qui tâta fuperftitiô-neferuant fabbatum, ut fi quid eo die inciderit •n oculum,nolint eximere: quafi nonfufficiat eis, pro fabbato dies Domlrticus, qui Apoftoli# etiam eratfacer:aut quafi Chriftus non fatis cxgt; prefferit, quantum tribuendum fit fabbato. Ex Roterod.Spiegelius. |
SACCARIV S,baiurusqui faccodefert träsfertq} merces,aut quid aliud.Et faccaria ne-gociatio,quæ circa faccos uerfatur. Vlpian. Si quid,air,ex facco faccarij excidiffet. Nebriff.Bu» dæo tameh faccarius eft,qui faecis geftâdis uifti tat.citat Panl.in l.qui fundum.§.uenit autem.de Contrah.empt.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r SACCVUARIVS dicitur,quifaccis,hoceft loculis qaibufdam præftigias quafdam exercer^ ut aliud fiat,aliudq;uideatur fieri, Vlpian.deEx traord. crim. 1. Saccularij, inquit, qui uetitas irt facculis artes exercentes, parte fubducunt,par» tem fubtrahunt. Atque eum pro fure accipere uî detur in tit.de EfFraft.amp; expil.I.j.ut qui in faecû res furto ablatas iniieit. Nebriff Bayfius putat hoc loconotari àlurifconfulto, qui mirifica di» gitorum agditate,atqiadeodexteritate quadâ, oculos fpcftaiitium pcrftringunr:quos Gauckier dicimus.Et fortaffc funt hi,quos Græci Khiirlttt dicunt. S A C G V S eft,ait Alciatus,ad maiorisfurrt» mæ continendas pecunias mantica quædam. Paulus de Solut. Quod dicimus,hæredes debe» re ftatim foluerc,cum aliquo temperamento in» telligendum eft. necenimeû facco adiré debeh Quæ Pauli uerba, licet ferè prouerbialiterdifta uideâtur, frequentiore calculo accipi de eô,.qui petit rem abfque morafibi præftari, 3c ideo cum facco debitorem adeat, tanquam max receptU» rus. Alciat. tarnen magis placet, fi ad ipfum hæ-redem referamus.Saccus item,pro numorum lo culis accipitur : ficut Se facculus. Vlp. de Fort.I. uulgaris.Si quis,inquit, uiginti numorû faccum depofuiffet, amp;c. Etpaulo póft: Si quis furri-puerit furto duos facculos, unum decern, al-terum uiginti nummorum. Eftautem Se faccus Hebræi fermonis diftio: Latinis quoque cum Græcis cqmmunis. Qiias uoces cnim origine Hebræas Latini habent,eafdem Se Græcas effe,Alc.tradit capite viij.libro Parerg.ij. Spie» gelius. S A G R VM, fubftantiuê, dicitur omne quod deorû habetur. Vide Aggenum ad finem Com-ment.in lul.fronton.Sc fuprà,Saccrdos. SAC R VM pro templo.Paulus: Sont autem^ înquit,facrilegi, qui publica facracôpilarint. At qui priuata facrâ, uel ædiculas ineuftoditas ten» taucrint.amplius quàm fûtes , minus quàm fa-crilegi merentur.Spieg. S A C R V M cubiculum.V'ide, A cubiculo. S A C R A E res funt. Vide,Res facræ. SACRA mens, hoc eft bene inftituta,aalen« ratione , folido iudicio reftè Se fanè ftatuens de rebus. Hæc fola propemodum mereturdi» ci homo,ut eleganter dixit Hifpanorum doéliff. Vines. S AC R ARIVM,locus in quo facrareponah tur.VIpiands in l.facra.deRernm diuif Spieg. SACRAMENTALE S. Olim illorum üfus P 2 fuit |
S A C E R D O TIVM, amp;nbsp;fecerdotis dignité tem.df prouentus fignificat. Nam confiât,apU“ gentiles facerdotiura quoque*dignitatem ra»' fc,l. j.ff.ad Leg.Iuliam de Amb.l. non diftiogut' mus.in princ. de Arbitr. CurabantetiamludoSi quos in honorem deorum populus faciebat.Vn de Syriarchi®, Lyciarchi®, Pb œniciarchiæ nomen,i prouineiis quibus præerant.l.j.C- do Nat.lib.l.j.C.dc Off.Com. Oriét. Hincamp;facer. dotij munus,qood patrimoniale fuiffc traditum eft, 1. antepen, Cod.de Muner.patriin. libro x. Pr®tcrca fuerunt apud illos ea (acerdotia, qo»' lia apud Chriftianos Beneficia uocantur.Spi*' gelius.
SACBRDOTIVM non tantumhono-ri perfonarum , fed amp;nbsp;maieftati Dei indulgo-turlt; cuius facrii uacare faccrdotes oportet, au* tor Paulus 1. non diftinguemus. ff. de Recept. arb.Spieg.
8 A CBR locus, qui rité per Pontifices con* fecracus eft.Qloff l.j.ff Ne quid in loco facro lu' ftit. de Rer.diuif.$. nullius.
SACROSANCTAB poffefsionesproinU âis,amp; ab omni iniuria tutis,apud Cic.in Catii» nam.Ita facrofand® ecclcfiæin n.tit.lib.j.Coli cis. QuKre,Sandum,Spieg.
SACROSANCTYM dicebatat,qoodiu-reiurando interpofito cratinftitutum,utfilt;l“'’ uiolaffct, morte pœnas péndcret. cuius genens funtTrib.Plcb.sdilesq,- Indefacrofanffapott-ftas pro Tribunitia apud Liuium. Cic.proBa' bo negat quicquam üerofanftü effe,nifi q»® populus piebsue fanx^ffet. Vide Sext. Po®' ponium.
BARVERS interlocutio, pro afperaiot® pationc,apud Panl.inl.iij. de Offprafuig''-
S AE V E R1 S S IM A M dicere fenteatiaffl.» pian.in l.j.f. nunquid ergo, de Poftul.Spieg.
3 A E V E RITA TIS, hoc eft crudelitatis,fl‘‘ dementi® gloria, non eft affedandad.refpic'''' dum.ff dePœnis. Seueritas,boc eft anim*“; uerfio Icgis, congruentem habet pœam.C-^* fern, aut lib. ad Decur. afpirauerit, l.j.bbr® Spiegelius.
S A H VITÎ A pro incóceffa caftigatione.P«*' ad Leg. Aquil. Præceptoris enim nimia feoi^ culp® adfignatur.quia leuis duntaxat caftigatiü conceffa eft doccnti,ut tradit Vip. Spieg. , S AE VIRE,crudeliterin aliquéagere.P hoctépore. Inft. de his qui funtfuiuel alie'’® ‘ s«\»rtx eft çquipondrum,hoc eft quoJi®*quot;’ apponiturad æquilibrium faciendum.
SAG A Rl VS.fagotumuendicot.'t’fi’rrW' frrtierkleyder, oder Ahtyuetuier, iuxta Oldendorp-Hine fagaria negociatio:ficuc ab argentoargen-taria.VIpian. de Tribut, aft J. procuratoris. Deas, inquit,negociationes exercebat puer:fag’' riam,amp;linteariam.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
S A G V M, non eft ueftis tenuis amp;nbsp;abrafa,gt;it i exHug.latcrpres traditini.nonpatimur.C.df | Curf.publ.lib.xij. Sagum enim militateacbelli' cum geftamen fuiffe,ciim ex Nonio,tum exSo® tonij uerbis in Augufto incelligitur: quod tami
fuit in iudicnsfeudaHb. Hi cum litiginfeiura-bant,fe credcre ueruin efle.quod litigans iuraue rit:adhibebanturqi uiri numéro xij. Quod mori bus noftris receptum non eft. atq; ab aula etiatn refcéfsit.Zaf.tit.dc lud.Feud.procelTu.
SACRA uia,cur id nominis obtinuerit,indi« cänt Varro amp;nbsp;Pomp, fitum eius récitât Bar.Mar lian,cap.xxv).lib.iii-Antiq. Rom.In ea,Pompo' nio tefte, 1. ij. de Orig, iur. ÿ. fuit autem in pri-niisScipioni Naiîcædata publica domus in Sa. era uia, quo facilius confuli poOet.Spieg.
SACRAMBNTVM ueteres appel!a. bant iufîurâdum, aut religiofam obligationem: opinor, ait Eraf, quad hoc arcanis quibufdam ceremoniis perageretur. Dicebatur item apud eofdem amp;pecunia, quæ in ædefacra in fportu lam rcponehatur:quam,qui uiciOetJucrabatur. Inde eftapud M.Varronem ScCicenSacramen to uinccre. Etqaia inde cœptum eik,exhuiuf-modi æreiudicibus honoraria perfolui, Spor-tul® iudicum indenomentraxerunt.Itemprin cipium litis dicitur, cum fit fponfio,ni res ita fit. Vlpian. in I.j. de Var. cognit. Dum in iadicio, ait,honor petitur, qui ingreflu facramenti offer/ ri debuk.opieg.
SACRAMBNTVM militate , quod milU tes iurare folent. de quo apud Vcgctiumlibro ij ! deRemilit.mcminit 1. fin, C, de Veteran, li/ bro xij.
SACRAMENTO rogatiJdeft ioreiuran-do adadi,amp;iurari,
■ SACRILBGIV M,qui facra,fiue de loco facto toUit aliéna, de quo Bart, in 1 .factilegij.ft'.ad Lcg.Iul.pecul.Spieg.
SACRll..EGVS,ideftfacra legens,feu fu« rans. Fit autem facrilegium jure ciuili, cum (a* crum de facrotollitur.l.iiij.ff. ad Leg.Iul. de Pe* cul.cum fimil.Spieg.
SACELl-VM uulgus Capcllam uocat.Cen forum erat curarc,ut facella non in domocuiuf« quam effent. Quod obtinet nunc iure Pont.M. Varro de Sacellis librUin edidit , temporis iniu-ria amiffum penitus.De co libro uide diuum Au guftinumcap.üj .fexti de Ciuit. Dei. Non ap-probat A.Geilius omnia quæde Sacelli nomine à C. Trebatio ij ■ de Religionibus libro tradita funt. Feft. Pomp, de Veter, uerb. fignif. lib xvij. Sacella,inquit,dicuntur loca diis facrata fine te-fto. Hincconfequens eft,tefte Camertenoftro, üt non idem fit faccllum amp;nbsp;ædicula, quam uul-gô Capcllam «ocitamus, quod non fit de hums ædieuî® ratione aut forma fine teéto effe. Vide, Capella.Spieg.
S AC BRD O S ,uox Latina fignificat mini-ftrum factotum, hoc eft hominem Deo dicatü, ronfecratumque ad faciendum facra: deriuatur ertim uoxifacris.Sacrauetó non funt.qu® cre-.duntur effe facra, facrilicia,ar® amp;nbsp;templa,ueftes amp;nbsp;uafa : fed quæcunqi ueniunt fub nomine teli/ gionis amp;nbsp;iuftici® confidcrandæ,facræ,in primis leges. Hinc amp;nbsp;faccrdotes iuris appcllétur: quod fanétifsimares fitciuilis fapientia. Vide Budae-Um in l.j.de luft.amp; iur. Spieg,
-ocr page 473-s ANTE A
interfamiliaria adferibiturab Vlpian. in 1, pro-curatoris,ff.deTribut.adion.VideBayf.cap.xv. dcReueft,Spieg.
SAGITTA,â fagaci iftu, id eÛ ueloci uoca-ta.utquibufdapiacet.fiquidemut oeyus mors perueniret ad hominem, alitem illam fccimias, pennasq; ferro adiecimus:quod fcelere humani ’'’g'nij acfraudeinuçtumarbitrator Valturius. Connumeratur Canter res quse export.non de-bent.l.ij.Spieg.
S A G M1N A.Martian.in l.fanftum.de Diuif. rer. Sunt, inqait, quxdam herbs, quas Legati Pop.Rom.ferie folcbant,ne quis eos uiolaret: fi cut Legati Græcorum ea, qus uocabantur «»ft/« «î«,ferunt:Latinè Caducei dicuntur.Bud.8c Ha» loand. De fagminibus uide Pliniuin, uel ipfum Budsum in Annot.prior.Spieg.
S ALARl VM ,fl:ipendiun} feu merces dici» tur,quain quis pro feruitio meritus ell,ut in l.fa» larium. ff. Mandati. Apud Papin, in 1. diem fun* fto.de OfEadfeilquam reftituit Alc.legimus.Sa lanmnprsftitutum.id eftprius ftatutum,prçor^ dinatum,prsfinitum. Accurfius,Scalij, ad fala* riumpræftitum male referunt,fefe,utait SalO' n^oniuSjUariis fenfibus cruciando.Spiegclius.
s ALARI o publico non frui.apudPapinian.
1 fin.de OffadreffonSpieg.
S ALE s.pro condimcnto,apud Paul.de Public.!. Cotein ferro fubigendo neceflariam, ho» ftibus quoque uenundari, ut ferrum,8c frumen-tu.'n,amp; (aies, non fine capitis periculo licet.
S ALGAMA appellantur.quæcunquecon» ditanea ad uictuni noftruin ex falc,in uafis adfcr uantur. lib.xij.C.tit. eft de Salgamo hofpit. non Prsftando.Nequis,inquitImper.Comitum,uel Tribunorum falgami nominc,culcitram,lignü, ’'l'um.afuisextorqueat hofpitibus. Annotauit A'Lquódamp;falgami appellationc uenit oleum, fi'l,bütyrum,amp; buiufmodi cfculenta ad condien •IniDiarque etiam aha indies neceflaria, ueluti li gnaSpiegel.
s ALi c A M legem, confiât,Pyrrhus ait, ^harainondum,prius accitis proceribus.nec ci-*f»maturum confilium tulifle, ut ab optimis ie* gibus,fanflifsimaregni aufpicia captaret. Qua uel à Salc,reêique ratione.uel à Salicaterra,ucl à Saliis facerdotibus, id eft à generofis fapicnti-busque airis conditam, uel undecunque libet, Salicam ueteres, Senos corum legibus afTcripti, nominamus.B.Rhenanus in epiftola,quam fcri-pfit ad humanifsimum uirum Petrum Hcldun-gmn, Canonicarium.rationalemque illuftrifs. Canonicorum primaris sdis Argentoratenfis, ^micum noftrum fingularem,inter cçtera.Fran-‘'ueteres, inquit,.à Salafluuio,quem accolebât, quot;‘St nunc faciun:, dieft funt Salij. Quidam ar» b''r»ntur illos ft nominafTe Salingos,8c fuifle ’’obdifsimam omnium inter Francos nationem. Fraci fub Clodouso principe ad Tolbiacum ui* turn , deAlemanis maioribus noftris eiofmo-diuiftoriam reportarunt,ut noftrx prouincis omneslibertatem auitam amiferint. Hoc acci-dit, cumTheodoricus à Verona ( Dietrich von
Brr«)Oftrogothas,regem Romanorum ex Ger-manis primus in Italia agerer. Franci igiturui-dores,confuetudinem Romanorum imitati,Sc ipG nobilibus Sc ueteranis militibus agros in quibufdam locis,ubi iftis habitarehbuiiret, af* fignarunt immunes penitùs,Sc ab omniferui» tute liberos : iique didi Salica terra,Satfland. Sic propria prædia prirKipum libéra Sc immunia, Salicæ terræ nomine folita funt appellari. Ha-Henus Rhenani uerba recitauimus.Nunc in gra tiam corum qui antiquitatis funt ftudioG, ad-fcribam itidem uerbotim, quæ mihi fuper ea re Itberaliter cómunicauituir, Deoamabilis, Paulus Volzius , à fc olim ex Sigeberto, Othone Frifingcnfe,Ioan.Nauclero,ConradoPeutinge-ro,Roberto Gaguino, Sc loa.Tritcmio collcita.
ROB. GAGVINVS, EX Lege Salica. *
Nulla hæreditatis portio de terra Salica ad mn lieremuenito. Terram Salicam Francorum lu-reconfulti earn dicunt, quæ folius régis eft ; 8e à lege Allodij diftat,quæ fubdiios comprehendit, quibus datur per hanc legem rei alicuius liberum dominium, nó exclula principis maieftate. I-VDOVICVS Schradinus.
DE LEGE SALICA, nota fcripta.
SIGEBERTVS Gemblaccn* cenfis.fub anno Domini
C C C CXXII.
Franci uti cœperut legibus, Sc legem Salicam diétaueruntper quatuor gentis fuæprocercs, è pluribus eleftos,Schis appellatos nominibus, Vi/ogajiyRcfjgdlljSatagnjïyutdigiijr.in uillis Germa-niæ,Salecheilt;n,Rodgt;heim,Vuiniie/zhcym. Hi quatuor proceres per très mallos caufarum origines có-uenientes,follicitêtraçantes,de fingulis difcu-tiendo , Geut lex Salica deciarat,iudicare de-creuerunt.
OTHO FRISIN-genGs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
Leges quoque VuiGgaftaldo 8c Salagafto au* toribus, exhinc habere cœperuntFrâci. Ab hoc Salagaftolegem,quæexclus nomine S A L I-C Aufque hodieuocatur,inucntamdicût.Hac nobilifsimi Francorum, qui Salici dicuntur,ad-hucutuntur.
lOANNES NAV-clerus.
Franci conftituto primo rege Pharamûdo leges perfuos doétores Gaftaldum ScSalagaftum compoGtas habere cœperunt.Ab illo Salagafto lex S ALI C A noméaccepit:dequain lib.Feud» deFil.na.cxMarga.c.j.Scxij q.ij c. inlcgibus.in QI. quibus hodie Franci utuntur.
CONHADVS' PEVTINGER.
Salicam legem,quae incipit.Moyfes gentis lu dæorum.8c fubiungitur: Theodoricus rex Fran corum, 8cc. àSalatiis,quos Amianus Marcelli» nusFrancos nominac,diclam quidam uolunt. Salaries autem à Salatluuio, qui d monte yteeb' trlio-gortum habet. . nbsp;nbsp;,
P J I O.
-ocr page 474-S A LI T O R,qui fills tributum colligit tntef« pres Ciceronis epift.ad Afticum lib.iüj-cxpo'’'^ falitores prxfeélos. quos lurifperiti murikgU' los appellant, Germani noAriSdttzmeytrüoCint-Quidamtangt;en codices habent,nonSaliforib. fed data âlitoribus.
SALIX, arbor diffa, quod ea celeritatecr«-fcat,utfahre ufdeatur. Paul.de Ann.legat.l.Ca« ius Seius. Prxftari autem uolo ex prædiis Po' tianis, exprædiis Luéiatiânis annua arundin« millia trecenta,amp; falices mundi annua libraioin fingula mrllia.Spieg.
S A LöN A,fiue Salohae.pIuratiuo.ntCsU’ ri 8e Seruio dichar.à Ptolemæo in Dalmanapo' nitur. Meminiteius Cxfarlib iij.Bell.ciuil.no' bilis olim Romanorum colonia. Hje Diocletn-num Cæf genuit, cuius leges non panexextant in C. hiftrniani fparfim infertx, fuinmarquita-tis radon elate. Omnibus ille bonis principibot erat sequandus, fi à Chriftianorum fanguineab-ftinuiffet, quos crudeli amp;exitiali animo perfe cutuseft, Quippe quipræterinnumerafupplj' ciorumgenera,perquxfuam in noftroscarni' ficinam exerçait, in libros etiam amp;nbsp;fcriptura* fxuiir.Patriam 8e hanc iliam luftinianus noto iam princeps.Iuftinianxam primam appelho't quod 8«: exGloff. obferuarelicet,vij.q.pf-f*^quot;' pfir. VtuehementerpeccentfquodabHolo’quot;' dra fihgulariter annotatum eft ) qui luftim’' num per contumeliam Thracem appellant,m Conftit. quam ipfe cdidit,de Ecclcf tit. (uto“‘' gó àHegaturjucl potius, de Ecclefiaf.amp; Canon, 8e priUil.qux facrofanc.refpic.ccclefias.utlïgni-ficantiiis uertit Haloancfcr, Archicpifcopunila ftinianææ fux fub fe habere uoluit Epikopol j prouinciarum Dacix mediterranex,amp;P’ti* Ripenfis, item Triballiæ,acDardanix, amp;M'f‘* I fuperioris, amp;nbsp;Pannoniæ.Iuftinianæam fecudani appellauit Carthaginem Aphricanam,exquo^ Deus hanc reftituit. Ipfe autorcftinprinc,dilt;^f Conftit.Spiegel. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
S ALS A MENTVM. VidcGloff inl. qui“* hæredi.ff.de V’’in.trit,8c ol.leg.
SALTVARiVs,quiueI fruffuu confernao dorum gratia,ucl finium euftodiendorumtanU | paratus eft,antore Vlp.in Equçfitum.delnftrut 8c inftr.ieg.Iurifcon.de Leg.tert I.cum quçriioG pro agri euftode accepit. Neq; topiariü, inqnquot;' ornandi, faltuarium tucndi fundi magis,i]o ”’ colendicaufa paratum uideri.ItemdeFun.'quot;,.‘ l.inftruméta. Si uiridaria, inquir,adfinttop'*-'l‘ fi fundus faltusq; paftionem habet, gregesp®''’^ rum,paftoresfaltuarij.Aliàs faltus,locus ubip* fcuntnr armenta, ferçq; uerfantur.EtfaltuariuS, faltus cuftos. Nebr. Saltü autem, ex C.Æhjico’ tentia,Sex.I-*ompeiuS aiteffc,ubi fylusamp;pamO nes funt.Spieg.
S A LT V S aEftiuus.MarceIlus:Quifaltaro,'O quit, æftiuum legauit, 8e hoc amplius etiam e’^ res quae ibi effe folent,non uiderurdeillispeco-ribus fcnfiffe.quæhyemeinhybernis.autçdate in æftiuis effe folent,fed deiflis quæ perpétua ibi funt, Spieg,
SALTVO:
lÖ. TRITAM, ABBAS.
Étantautem in co Francorum cœtu plures in fua generatione uiri prudentes, è quorum nume fo potiores quatuor fuerunt fslcfti, quitus rex unà cum proceribus codendarum legum omni' modam tradidcrunt poteftatem: quorum ifta di cebantur firtft«f«,Salagall,VueJogal}, (Dianç Ponti-fçxyvuindegajiet BdCogall.Qaarxim primus aillam conftruxit iuxtaMœni flauij ripas,quam fuo no mine Salagitflitt (hodie SfZgf«7?rft)nucupauit. Vi««-degaflaero in Francia Orientaii nominis fui uicu ■Vuindeßbeym conditan. Igiturhi quatuor conuC' nienfes m unum,per très malfos ^aufarum ôtigi nes diligéter cótraftarunt,dc fingulis exeütien-dofententia, uolumen legalium cóftitutionum houum ediderunt,quod à principatiore quidem autore Salagaft ( qui fummuslouts Pontifexe-rat) nomen legis Saligæ accepit. Cui poftearex Clodousus intelligentis capitula fuperiecir.
PAVLVs vovzivi.
Ex præmifsis igiturpatere poteft LBOEM S A LI C A M diéla, feu S ALI G A M.quab Fran' ci, id eftlibera. nam Fraci Liberi dicli funt. Ter-ram item Salicam, id ettliberain.Comitéquoq, Salicum.id eft liberü.fcu Francum^quem uulgó treygrai^oderfreyhemiocAmus. Et à Saliga diftu uideri poteft, quod uulgó Sdigdicimus. Quid eniin e A Selig/ein, nifi Ftf^A’in, ab omni miferia li« berum:' Similiter à F, aco dici uidetur fron, cum dici-mas, 'ProndienJ^i'roniitteriVronnitfijfroi.kreutz, amp;c estera: quafi tiiciiSf^reydienll, veeyhoff, amp;C. Porrö ClaudianusSalij nomineFi âcû intelligit:quan' quam feiolus quifpiam auluseftpro Salius fub-ftituere Sueuus, quemadmodum in cxcufis co-diciSus legitur. Rhenanus noftcr manuferipti uoluminis Adem fecutus, genuinam uocem re-ftituit, lib.j.Rer. Germanic, ubi : Vna fané, in« quit.præftans Francorû natio,Salingas fua lingua,hoc eft Germanica, die Saling, à Sæla fluuio nuncup antur. Ex his ftudiofus leftor, quç uelit, prob«t:aut meliora, ft habeat,proferat.Spieg.
SALIGA terra. Vide,Salicam legem.
SALICTVM, falicetum, locus ubi falices confitae funL VIp. deFun.inftr.l. quæfitû.Harû-dineta,inquit,amp; faliéta antè quâm cæla funt. Nebriff. Idem ad fin. 1. fi fundi, ff. de Vfufru.Nifi forté,inquit,faliélieius ,uel fylus pa!aris,uel arundincti ufus fruftus fit legatus. Spieg.
SAblENTES,à Latinis dicunturcapita fi ftularum, atqueetiam ipfx tribulorum fiftula-rumq;fcaturigines:quæ Scfiphunculi dicuntur, amp;nbsp;fipunculi, ab aquæ exprefsione, tanquam ex Aphone falientis. Spieg.
SALIGA. V'idc,Salicam legem.
S A LI I.Vide.Salicam legem.
SALIN A E,locus ubi fit fal, apud Caium I.J. qVtod cuiuf. uniu.in prin.Plin.autorcft,Ancum Martium regem falis modiafexmilia in congia« rio populo dediffe, falinasq! primum inftiruiffe. Earum autem uedigal, explofis regibus fubla-tum,iterum impofuit cenforM. Liuiu8,ob id ipfum Salinator appellatus.Spieg.
-ocr page 475-s
SALTVo S VS,locus Faltibus plenus.
S A L V A dignitatc mca, uèrba Proculi, quo modo accipienda Ont, déclarât Aie, in 1. nepos Procul.de Verb. fig. Spieg.
S ALVA melion fentétia.l. Claudius.!?. Qui pot.inpig.hab.Spieg.
s ALVA ratione redi fermonisJ.Plautius.fF. de Aur.amp;arg.leg.Spieg.
SALVATO R. Quum feruatorfut ait Eraf.) idemfignificetquodfaluator,feruareidé quod faluare : quoniam feruator eft apud i doneos au» tores, faluator non item^dofti maluerunt ferua» torera, quam faluatorem. Seniator enim pro^ prié Latinis dicitur,qui in difcrimine conferr fa» lutem.Sicoliin principibus,qui liberaflentpro» uinciam aut patriam ab exitio: erefta ftatua,aut pofita columna,honorabantur apud Græcos ti-tulolt;rMT»f®', apud Latinos feruatoris.Indc amp;nbsp;fer Uorum uocabulum, quód in bello feruati effent, quumiurepotuerintoccidi.Inucnitur Seruato-ns uocabulum apud orthodoxes feriptores, amp;nbsp;poetasChriftianosuetuftos. Spicg.
SALVIANVM interdidum datur ad per» fequendapignora,didumàraluando: quia fal-uat iuscreditorum amp;nbsp;dominoruin.Zaf.lnftit.de Aft.^.item Seruiana. Spieg.
S ALVO iuremeo,uerba funtmagnæ effica« ciï:ot coUigiturexl.fi debitor.§.j.Qutbus mod, pig. uelbypot. fol. cum aliis per Albericum cita-tis. Spiegelius.
5 ALV 0 officio quern abfolucrc, apud Afri-canum in l.pen.C.de Confeff.
8 A LV S, incolumitas, rcinedium.Paulus de Offic. pr®fec. uigil.l.ii), Nam falutem Reipub. ‘quot;tri, nulli taagis credidit conuenire, ncc ahum ^quot;Ificere ei rei, quàm Cæfarem.Spieg.
SAtv S communis. 1. ij.C. de Exad.tribut. ^''’■x.Spieg.
® Abv sagitur,melius quàm,agitur de falute. 5 ALVTEM amp;nbsp;Apoftolicam benedidionem, Cletum Romanum Pontificem primum ufur-patfenolunt. Vide Spec, de Refcript. præfent. ^P’tgthus.
8 ALV V M fore qui recipit, xMtlt;cn’«lt;«rf«, non folùmafutto,fedetiam à damnorecipere uide* tur,ut ait Caius l.nauta.ff. Naut.caup.Spieg.
SANA mens, hoc eft bene inftituta,uaTcns ratione, folidoiudicio.rcdè amp;nbsp;fand ftatuens de rebus.Hæcfolapropemodum,tefte Viue Hifpa» norum dodifsimo, meretur dici homo, lam ha-bes quid eft,Sana mente conderc teftamentum. Spiegelius.
SAN CIRE propriè cft.fi Scruiocredimus, iwftum aliquid, id eft confecratum facere,fufo Pinguine hoftiæ.Vfurpatur autem pro decernc-re,cotiftitucre. Cicero in Legib.Populariter in-terdumlqqiiineceffeeft, amp;nbsp;appellate ca legem, qu»fcriptofancit quoduult, aut iubendo,aut uetando.
S AN CT AE crucis imagoelegâterlibHono t no ScTheodofio pientifsimislmperatorib. fidei | nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nofttf fignü dicitur.inl.Iudeis.G. de lud.Spieg.
S ANCTÏÖ ,lex cumterrorepœnæ.Vlp. W fandionibus,ait,interdum adiicitur,ut qqi ibi aliquid tommiferit, capite puniatur.l.facra loca» §.propriè dicimus.ff, de Diuifrer.l.fanélio legü, ff.dePœnis.Spieg.
S A N C I T A S eft, ut ait Cicero j. de Nat. deor.fcientia colendorum déorum.
S A N Ç T O RVM nomine olim Chriftiani ac^ cipiebantur, ut exprifcis conftat fcriptoribüs. Vndc fandifsimi didiepifcopi.utin ConftitUt. princip. Quem titulum ex antiquitate retinhit Pont.Rom.Quin 8e,qüodfupergreditur,teftcln fulanico Hutteno, humanam fortem, beatifsimi titulo hoAeftatur. de quo fupri fuo loco. Notö* quódD.PauIus fytnmyftas fuosuocat fandos. ludæi uocabantfandaomnia,quorüufusipfis conceffus crat.Et quidem crant fanda.quia erat ordinata uerbo Dei.Econtrà profana amp;nbsp;prohibi ta nominant communia,id eft nó fanda, non fe* parataadufumpopuli fandi, fed quibus genres utebantur. ludæi autem uocabantur populus Dci,amp; fandus,id eft feparatus à gentibus ad cul tuin Dei.Spiegel.
' S A N C T V M eft, quod ab iniuria homi-num defenfum arque munitumeft. I. fandum. ff.de Rer.diuif Bud.ait : Sandum dicitur, qnrtd necfacrum, nee religiofmn eft VndeSc fand leges, quæ pœnæ fandione corrumpi uetantur. Et ærariû fandius ab antiquis dicebatur , quod prorfus intadum erat: ex quo nihil promilice» bat,obannuas necefsitates. Sandum eftitem plerunquc, quod incorruptum. Et à fanciendo fandum dicitur: religiofum,âreligando men* tes, ne malè agant homines : uel à relinquen-do, quod à mortuisrelinquatur. Sacrumautem propriè Dei eft. Profanum, quod dum fan dutn fuifret,pofteain ufuhominumfaduin eft, hoc eft, extra fanum amp;nbsp;fanduarium. Hæc ex Age* nio Vi bico retulit Alciatus in cap. iiij . libri ij. Parerg. indicans ibidem, Chriftianorum facra loca,ecclcfias uel bafilicas dici : paganorum ub» rô,uel gentilium,templa,fana,delubra. Spiegelius.
SANGVINE contingere.l.uelfifanguine. de Manum.uindida.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
S A N G VI S filij,fanguis patris eft. Autor eft Maximus lurifcon. uel potius Caias annotant® Haloandto in 1. iiij. ff.de Inoff.teft. Spieg.
SANGVINOLENTV S,fanguiniseffufio-nemappetens,uelfanguine coinqninatus. l.ij. C.dc Patribus qui fil.diftraX.
S A N V 8 né eft, cui lingüa abfeiffa cft.l. fi cul lingua.ff.de Aedil.edid.Spieg.
SAPA, muftum ad tertiam pattern decodû. Vlp. de Fun.inftr.l. quæfitum. Vas,inquit,ænèû. in quo fapa coqueretur, amp;nbsp;defrutum fieret, 8cc. Nebriffen.
S A R C I N A , eft propriè utenfilium fimul compofitorum. Paulus in l.ij,§.j. àd 1.Rhod. ad mercestranftulit. Abhac uoce Sarcinator dici-tor,non afarciendo. VideErafinum exphean-tein parœiniam, Sarcinator fummü centonem.
P 4 Nebrif»
-ocr page 476-|
S ANTS Nebrifle.ait: Sarcinatore* funt, qui ex pannis • usités confuunt. Vipian. de Furt* 1. itaquc fullo. itaque uel farcinator, qui policnda, uel farcien» daueftimentaaccipit. Et in alia quoqj l.in fœm. genere.Et ancillarum,aif,tnaximê fi qua farcina trix crit. Sartor quoque dicitur,qui ueftes facit, uel refarcit. Spieg. SARCOPHAGVS, cum lapis Gt carnem exedens, (nam lt;^lt;*//,caro:ï’«gt;«tA',comedere eft)ta men plerüqi pro fepulchro capitur, in quo Sc ca-dauera confumütur.Modelhde Alitn. Sc cib.leg. Uibertis. Ad farcophagum,inquit,mcam memo riarn quotanniscclebrent.Marcel.de Reiig l.fu» neris. Si qua, ait, uediaria funt, uel farcophagü NebriÆ S ARTAtefl:a.VideTeaa farta. SAKGWVS,ucl farculum,inftrumentuin, quo farta fartiuntur,id eft herbis internafcen-tibus purgantur. Vip. deFund. inftru. 1. inftru-menta.Ligones,inquit,farcuIi, fakes putatorij, bidentes.Nebr. S AR D i AKI Gr;cis,Latinis funtSardi.Ca-potLydia; quondam fuêrc Sardes,antèHyd» did«,ad Chayftruin anjinein, baud ita procut Tmolu monte. Quas,quia CroeGregiacrat.cin-das obfidionc.Sc expugnatas fuifle à CyroJib.j. fcripfit Herodotus. Romani Sc conuentum Sar» dibus tribuerunt, qui Sardianus didus eft Pli* nio.Magnam ucró urbcm,8c célébré fuiflc, Strabo indicat.Vnde Marcellus redè appeilauit ré-pub. Sardianorum,in 1 antepen. ff. de Ann.leg. H« funt Sardes, tefte Vadiano noftro, homme dodifsimo,quarum eedefiam inter feptem illas Ali«pr«cipuas loannes Apocal.ij.cenfuit. SARDlCBNSIS fynodus non à Sardibus, fed Sardica lllyrij ciuitate dida, de qua poft Epi phanium lib.ij. como ij.uide Sc Vadianutn in Illyria, hiftor.tripart.li.iiij. cap.xxj, Theodor.lib. ij.c.iiijSpiegelius. SARMB NTA.Sarpereantiquipropurgare ponebant. unde Sc uirgulæ abfeift«, farmenta dicuntur. 1. ligni appcllationc.ff.de Legat.iij. Spiegelius. S AT,proratis,anteCiceronisçtatem didum fxpius effe,quam Ciceronisstate,Sepofteaab eruditis obferuatum eft Spiegel. S A T A G E R E,eft uehcmcntcr,fed fruftra mo liri.Huius uerbi uturn ignorant Canoniftse. S ATI frudus.ff de Vfur.l.quifcit.§.j. S AT1 S AC C BPTI O, eftftipulatio,quç ita obligat promifforem, ut adpromiffores quoque ab co accipiantur.l. quinta. $. fans acceptio. de Vcrb.oblig. Spieg. S ATI S A C CEPTIO N EM appellatPom-pon.de Verbot, obligat ftipulationem,quæita obligat promifforem, utexpromiffores quoque ab co accipiantur, id eft, qui idem promittant. Spiegelius. SATISACCIPERB, contrarium habet, Sa tifdare. Eft autem fatifdare, fecuritatemperh-diiuffores dare.l.j.ff, Qui fatif. cog. Satis fit au tim.qualitercunqiidfiat.ff.Quib.mod.pign.uel |
hypoth.fol.l. item liberatur.in prin. amp;nbsp;ffdeP'^ ad.l. fiin rem.§.fifatisfadum. Alciatus ait,b’'' dare propriè dicitur is, qui dat fideiuffores. tisfacit, qui pignore,uclqualibetaliarationellt;' curum contentûmuc creditorem reddit.Rîp'''’' mittit, qui nuda ftipulatione fe obligat. Caoert uerónarié accipitur. Namin ditpolitionepf*' toria fatifdationem requirir, in ciuili folampf®' mitsionem, cum hypotheca bonorum. Ci«f® Satifdarc geninuo iunxit. cum in præturaurba' na; Qui redemerit, ait, fatildet damniinf®®' bpiegehus. SATISDATIO, inquit Cains, eodeinmO' do appcllata eft, quo tansfadio. quot;Nam utfati* ’' cere dicimur ei, cuius dcfidcriutn implemus^if* fatildare dicimur aduerlano noftro cup''®**’' quod à nobis petit, ita cauemus.uteum hot®*' minefecurum faciamus, datisfidciulforibus .•)• | Qui latiidare cog.Spieg. SATISDATIO neceffariaeft,cu»i“' diccimminentefecundumqualitatemcaulï* inuitoexigitur. H«c fi non pobit atcoihip'* ftari,ubi conucnitur:poteftaudui,lïgt;n aliafj dem prouinci« ciuitate pr«ftare paratas Spiegelius. SATISDATIO uoluntaria, quamp”* ex conucntionefibi præftant,Sc poffent«“''* re.l.interdum. ff. Rem rat.haber. Vodeno®'. alium locum remittitur.i. fi fidciu(ror.0®®J' faria.l.de die. §. iubetur.Sc $.ult.ff. Qj* 1**' cog. Spiegelius. S A TIS D A TIO N B releuare. 1. fi pW®’' torein.ffdcProcur, Spieg. SATlSDATO debere.Pópon.Potioseni^^ co nomine cxoluiffc uidcor, quOdiatiW* ’ quain quod fatildatione debeo Martianus: s J puto, ubi id non dixit debitor, in id potins® lutum cxiftimare.quod fatifdato debetur. S ATI SFACERE,ir)quitArconius,tanWj facere,quantum fatis fitiratoad uindicbW' item diffolucrc «s alienû.Iurilconlult'sq^ , fuprà didum eiL VideSpecubtit. de Oblig é lut. Lege, Satifdatio.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj, SATlSFACIO,pro purgationeÎt««® tione,apud Cicerone Sc C«farein reperirec ' SATIS tibifacio,fatis tibifief.fiet tibih»^ me, Scab hoc, Scillo .• fatis tibi fietàme3“* hoc, aut illo. Horü uerborû fenfuro ’P®^'^. in Nouell.ut cû de Appellat.cognofc.ÿ 6”^ ^^ SATISFIERI uoluntati defundi«*^® * fiexfrudibus.uel aliunde fatis fiat.l.is*^ ff.Vtinpoffefflegat.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. S A T Y .R A Icx. Vide Lex Satyra. r« ^^ tyram autem,prouerbiali lermone, qa®® |, Satyra lanx ex uariisferculis,nulloordine® latis, cumpofita, confufe traditnin colleft®® eft,accipiinus. Sieufus eftluftinianus in*® fatione Panded. Et primo qu.idcm.inquit i’'^ no hoc opus tradebatur legcniibus, non ® 1 cundum ediéfi perpetui ordinationem,feoP* j fim Sc quafi perfatyram colledam .Scotile®“ inutiJibus permiftum , maxima autem p’^^ |
|
s ANTE te ï'nutilibus deputata. Apparet.tefte Efafmo, uotem parum deduftam à lafciuia Satyrorum, temeré nunc huc,fiunc illue faüentium. Caetera peteexChiliad.Spieg. S A V C H incegris,ut miferi fortunatis op-ponantur. SCENAjinumbratio inferpretatur. Vlpia-^'t’inl.ij, De his quiuot. infam.Qui in feenam, inqait.prodierit,infamis eft. Et fubdit: Scelt; naautemeftjUt Labeo définit, quæ ludorum fa-ciendoram caufa,quolibetloco,ubiqüi$ cons fiftat, moucatur , Ipedaculum fui præbitura. Quædefinitiodefcenauerfatili loquitur. Inde ludi fcenici. Nebriflen. Vide,Profcenium.Spie-gelius. S C B NIC V S, minifter feenae.qui partes ali» quas agit feenæ. S C AE V AÈ, qui finidramanu pró dexter» Utuntur, quos Vip.1.qui clauum.de Aedil.ediél. aitnonefTe morbofos.aut o‘itiofûs,præterquam fiimbecillitate dexter« ualidiùs fimftra uiûtur: fidhos non fcæuas.fed mancos dici. SCAEVOLA iurifperitifsimus.De hoc L, ^'»ffus apud Ciceronemlib.de Orat.i.Q^in-fi'^’hScæuola æqualis amp;nbsp;collega meus,homo ®®n’Hwn amp;nbsp;difciplina iuris ciuilis cruditifsi-““S.Sc ingenio prudeotiaque acutifsiinus, amp;nbsp;Of’fionctnaxiiBC limatus arque fubtilis: arque, ^^'gofoleodicere,i«rifperitorutn eloqueatif. fi^us.îc jiQjj^çjjjjmn iurirperitifsimus, Spie- ? Ç * B1N I, idixffcK Nihil uetat omnino, ludieesuulgo fcabinos, inquit Infulanns, dufiTiodi homines uocemus iuratos : quo ^^quot;quot;neeiiainfcimug plerifqi orbis terrarum part!busàpljijçjçj,g^fgri_ Profère exemplum è C'^'tonisdelnuenr.lib.j.Religiofum eft, quod luraii legibus adiudicaoerut. Extat uocabulom in c,j.§.j. de immun.Ectl.lib. vj. amp;nbsp;c. ij.de Alien, iud.inut.cauf.fac, Spieg. SCABi0Si,qMi lcabie,hoce'ft cutisinfe-ftiane laborant.de qua lib. v. Celfos : Non du» “iam eft, quinlurifconf. I. iij. de Aedil.ediél. de h'sfenferit, quibns afperior eft feabies, pruritq; ^’gis.quæque difficiliustollitur ; Sc à Græcis W^jd eft fera. Spieg. ?^/^*^ à fcalis diftinguunt quidam, ut fcala fit.quæhuc arque illuc transferri poteft. Caius ; Vel fcalam feiens accommodauerit ad afeendendum. Scalæuerô laliores habeant gra-dus,8cimmobilespenaaneant. Sedhanc con-fundidifFerentiam,ütprætcream exempla ido» t'eorum autoram,l.uIt.ff.dcRer.diüif.qusc Pom Pimij eft,fatis eftendit. Apud Vlpian. fcalae,quæ ’quot;^heunaria admouentur, domus inftrumenta fnm.1, quæfitum. §. canales. de Fund. inftrucl. Spiegelius, S CAlprvM interinftrumentachirurgie» numeratOom. Celfus : liceteo diucrfi quoque artifices utantur. S C APHA,nauiculaeft,unicolignocauata, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;__________,_______, àlt;'««y7»,fodio.Paul.tit.deFund.inft.l.fin. Sca- habitum, gradum ,Sc omne id quodadmona-phs,inquit,nauis, non eft inftrumentum nauis. chatüm pertinet, Si (ut uocant ) ptofefsionem. Ind# |
De feapha pulchrè feribit Bayfîus in de lie nà-uali. Spiegelius. S CAPHi VM uased^n quoduentris fordés excipiuntur. Vlp. de Aur. amp;nbsp;arg. leg. 1. Quintus Mutins. Argento autem legato, nó puto uentns caufa habita fcaphia contineri, quia argenti numero non habentur NebrifT. S C AN D A L,VM,uoxôrçca,qua Canonum conditoresufi funt frequenter, offenfionem amp;nbsp;offendiculum fignificat:à ruina diétum,quód occafio fitcadéndi, fi quid obftet eünti ,à ‘'ita/u, claudico: quod claudus infleélens fe uideatuf tendere ad ruinam. Vide Annotât. Eraf, in Mat-thæuna.Spiegelius. SCANDWARIV S.fabereftlignarius, qui fcandulas facit. Sunt autemfcandulseexli» gno alTulatim defeéto. Scaódulariorum memi-nit lurifconful. in 1. quibufdam. de lur.immun. Scandulis fuifie teélam Romam, ufque ad bellum Pyrrhi, annis C C C C LXX. Com. Nepos autor eft. Spiegelius. S C ATEB RA,ebullitioaquæfurgentis. SCELERATVAj,in quó fcelus eft confti-tutum,uel commiiïum. Leo Imp. in eleganti L unica, dcThefaur. C.lib.x. Dum modo,inquit* fine fceleratis ac puniendis facrifieüs, aut alia qualibet arte legibus odiöfa thefaurum quære-re,Sc inuento uti tribuimus facultatem. Sce-lerofus propriè dicitur,ut air Donatus, autof fceleris. ^ S C ELKSTV S contraftus,quofcelus com-mittitur.Exempla profert Gloff.iu 1. qui contra-élibus. C.dc lur.Fifc.lib.x.Spieg. SCELVS eftcontraiusimprobè admiflum facinus. S C EPTR VM,uirga eft, qua reges maiefVa-tis gratiautuntur.In Autheo.ut om.obed.iudic. prouinc.§.j. Spieg, SCHEDA folium charts,fiue papyri nondom compacts Sc iigatæ. S C HB D I A,id eftratis,«» Flotj;.Vlp.inl.j.dè Exercit.aéf. utindiélione Ratem,ftipra indica» uimus, uocis cius meminit : tametfi uulgati codices , etiamrecentioris editionis,pro cafyne-driam retincant, refragante Nor. text. Budæuà interpretator fchediam , nauigium temeré fa. ftum.Sc inconditum: ut tiabes connexæ, Sc fine fabrics compaftjE, quænauigij uicem prxbent. Ponitur Sc pro ponte, Sc pro loco fluminis quo^ quo modo iunâo, Suida autore. Peftus : Sehe-dia, inquit, genus nauigij inconditum, id eft tà.» bulis tantum inter fe nexis faftum undemalj poemata,Schediaappellanïur.Schediön dicitur àGræcisextemporaneum,ideft quiequid ina-laboratum, quiequid temerà faélum eft, nee fa-tis confeéfum.uide Bud. in Annotar, prioribus. Spiegelius. S C H E M A,uox,quæfubinde obulaeftift Auth.Latinè forma dicitur.figura.fiue cviltus of natufue. luftinianus Nouell. de Sanétif.epif.pèr fchemainnuit,fi Cochlæo credimuS.ordineut, |
A NTS
|
Inde nerbqm ätre^ffiftrl^ai), quod uulgus.degra-dare dicit,quando aliquis ex ordine eximitur:id quod malcficisfafticiamreligionein proféfsis, amp;nbsp;per epifcopos fieri folet,ut memorabili exem plo noftra memoria apud Bemates.Sp. SCHEMATA cognatiormm.non Stemmata /egendum efle,apud Paulum in I.pen.dc Gra dibus,Alciaius oftehditcap.xxx.fccûdiParerg. uoccm utramque inibi explicans.Spieg. SCHISMATTCVS, Græcè diciturà«%'ƒ«, quod Latinèfignificatfcindo:Seinde febifma, fcifsio uel feiHura uocatur. Et ita appellatur febifmaticus, qui fidei ,fideliùmue feindituni« tatemac feparat. QualisfuitNouatuspresby^ ter, qui Romæ contra S. Cornelium Rom. epi-fcop. propriafibi concilians ccclefiadocuit: la* pfis fortè poft acceptum baptifraa,ucl ob intole rabiliatormenta perfecutorü ad hora neganti' bus,deincep$ nullam unqua uel danda,uel fpe-randamueniam. Ideoq.fe faosq;,tefte Eufe» bio Ecclcfiaft.hiftor.lib.vj.ca.xxxiij. Gr^co,fcd fïipcrbo nomine naâ:tpt uocabat, hoc eft puroS amp;nbsp;fanélos,quales hodieque retinélorés aliquot fefciaftant meri Nouattani. Quia ucró Noua» tus eedefiam difcidit, amp;nbsp;opiniortem dogmatis alicnifsiini tenait, quÇ non mcldd contra fidem, fed eti'ain Deo amp;nbsp;hominibus fit âbominabilis: idcirco uenit,qu6d in hune diem omnes feuhç retici,fcu fehifmatici ,uno nomine Germanis uocentur naSo^sl. quod tarnen longa die prix mum klt;ttther, pofteakrixerpronunciarunt. Quo nomirie uocant etiain cos, qui contra naturam Veneré abutütur, ccupraua opinione aflfeftos, amp;nbsp;à fcoiiimufli hominüufudifciffos. Cuiusuo-ci$ deriuationê Volzius è quadam epiftola Ge-bani Prioris Eberbachenfis ad filias S.Hildegar dis apudBingium annotauit. Sed quid.inquif ille fignificauit per puteum abyfsi^Profeéld hæ retici omnibus hxreticii, qui ab initio Chriftia* nifucrunt.cxecràbilioresScimmundiores. Ifti fgt;int,quos npftraGermaniaKatharos appellat, FlandriaPiftes, Gallia Tefiant, ab ufu texendi. In textrinisenim, amp;cellariis,amp;inlatibulofis lo cis cohabitat;amp; qua: fiuntab eis in occulto,tur-peeftetiam dicere.Spieg. S C H O b A E dicuntur loca, in quibus ad bel licaopera tyrones cxercentur.Detribunis fcho larum fit inentio C.lib.duodecimo. SCHOlxAKlS, continuis literarum ftu« diis h3cucnerandonomine,tcfte Oldendorp, dignum fefcdemóftrans,gaudetiure fingulari: quod FridericUs Imperator cius nominis pri« mus,ingratiam ftudioTorum promulgauitcele* bri conftitutione,habita. C. Nefil.propat- Non autemgaudent eo pCeudoilli fcholares.amp;uaga bundi, quorum in Academiis ferè omnibus (ut idem nimisuerédicit) bona pars eft, quibus li-terae in patinis , quim in paginis plus fapiunt. Qjianquam eiufmodi infigrtia quoquenomina, fed uana, ad patriam reportant; quod, ut Viues reélè monuit,nec unquam iis ducentis anois re* ieiftis numerator, qui uerfatus praeterito tem» pore in fcholis, certain illam pecuniam depen- |
derit, quacunqne state conditione,ingenio,ps ritia, moribus,contra mentem GlolT.in I j.C.dc Tyrbn.libr.xij. amp;nbsp;i.neccui, fuperuerb. locanda. C.Locati Praedidum autem priuilegiu folaftu* dendi frequentia.non autem,quódfisinalboS5 matriculaftudentiu dcfcriptus,meretur:queni' admodUm de notanis Sc apparitonbus in fimil* dicftur,in l.lrriniarios. C.dcTeftam.milit.amp;ibi perBartol.Obferuandum aurem,eiufmodipri* uilegium,cuius capita triapulchrê profequitur Oldendorp.non nifi fcholis fummorumprinn; puin autoritate conftiruti», lon^aqiconluetudi nc receptis cópetere, ut fentit Bariolusin^f^ autem tria.in Promm.Pand. SCHOLARES militantes funtinU* cro Palatio. Nam amp;nbsp;fcholæ militumfiintiVc' gctio,SeueróSulpitio ,inuita Martini,amp;c*' tcris:ficut fchola lilerarum,âGræcolt;Ti»f»,ilt;l'‘* ab ocio. Alciatus in tit. C.de Pnuil.fdfcUil»’’ duodecimo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. , SCHOLASTER, uel fcholiarchus «® 1 dicitur,qui in coHegiis facerdotum ScholaH’' 1 cus batbaré uocatur. Vide Eraf, in de ProniU'' ciatione.' quo loco cómemorat.quantaoliinlól' licitudine turn public«, turn priUatxUhol«*®' ftituiaefinf. S C1B N S eft,Donatus interpresTerenfp'' quit, qui alicuius indiciorem cognofcic.Vw® • ait praetor.ff Q^ise in frdad.credit. S CIBNTIA ,eftalicuiusrei cognino-M* fcientiam.ff. de Tribut, aition. Hincauw*”' quod obferuandum eft, feietiam uelpern^iw domini accipimus: non qui habet uolun’’^'”'’ fed patientiam. Nonenim débet,Oideadw®^ dominUs utile, fed non nolle. Si igitnrlcicd^ non proteftatur,nec cotradicit,teiiebiiur*^“‘’” ne tributaria.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ S C 1 B N T I A domini inomnibusnox’quot;' bus aftionibus fie accipiendaeft: Sicumpr®®' bere poffet,non prohibuit. Aliud eftemin,’®quot;’^ rem effe feruodelinquent!,aliudpandelM“* re.tefte Vlp.l.iij. ff.de Noxalib. aélion.cûl.ls’l' Spiegclius. S CIBNTIA iuris eft,non ignorare,qo''' 3uid legibus fcriptum, moribus receptum.p' entumiie autorita'te digeftum eft, ait Salow tit. deluftic.8t iur Spitg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 S C I d b V M non debet fe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. de Minor.l.fin.in Glof. amp;nbsp;de Adul.l.niil®”'° dam.AIberic., S CIR B, eft rem percaufascognofeef® ’' rs axioma eft. Vndc reélè colligit OldenéofP' eum riefcire aéliones,qui caufas earunng”®^*' Qui autemnefcit aélionem,non in!clliggt;t|® gt;nbsp;quod perfeqüi üult in iudicio.Spiegel. S C1R E quis praefumiturdlud,quodtenet# inquirere arg.1. régula, ff de Reg.iur. S C IR B,iuris: poffe,faéli eft l.pen.ffdeW” amp;faél. ign.Itcm paria cenfentur, uelquódq#' 1 fciat,uel quod feiredebeat. Baldicftdoftn#^ 1 quemuideinAuth. adh«c C.deVfur.Sicut idem iudicàtur.quôd quis ahquam rem nabel » uel habere debeat, l.pen. §. cû ita. ubi Barto “ » de |
|
JeAur.amp;àrg.leg.Albericus allegat l.pcn.fE ad Maced. cum muleis aliis fimiI.Spieg. S CIR B dicimult;; quod ab aliis audimus. 1, fi arbiter.ffde Probat.Spieg. SCISCERE amp;iubcrc quiddifFerant,exo« ratione Ciceronis pro L. Flacco eolligi poteft. Scifeere autem, amp;nbsp;iubere, funt fufFragio aliquid probate aut improbare. Sed feifeit plebs, (unde sppellata funt plebifcita) populus ueró iubet: quamuis etiam plebs iubere dicatur,Gicero pro Cornelio Balbo : Si turn fit fundus,cum fcita amp;nbsp;iulTa noftra, fua fentétia comprobat. Scifcere legem,id eft,ferre delegcfufFragium. Vide Bu-dæum. Hoc uerbum, quod eft legis xij. Tabul. citât Paul, in 1. qui res fuas.in fin.de Solut. Quo loco Accurfius.nimirumuerbi ignorans figni-ficatutn, pro fcifcit, feparatiin legjt,fi feit. Ex AI-ciato, in 1. tigni. de Verb.fig. Vide, Plebifcituin. Spiegelius. S ClTVM, fciti,quod iufluin,dccretuin,fan-citumeftrafcifcendo, SCOPARIVS minifter,cuius minifterium oft.utdeuerratpauimentafordentia. Vlpianus debund.inft. Si uilla cultior fit,accedcrc inftru» flientofundi atrienfes amp;nbsp;fcoparios.Spieg. S G o p v s caufæ in iure ciuili, eft initium, quod caufafequentiumfuerit,uelutprincipalis pars negotij. Nam cuiufque rei potilsima pars principium eft. l.j. ff.de Orig.iur.Sp. SCORPivs. Scorpiumferuum meöSem« proniæ concubinæ meæ feruire uolo. non uide-turproprietas feruilegata, fed ufusfruélus. au-torPapinianus ff.de Vfuamp;ufufr.Spieg. S C 0 RTE VM dicitur omne id,quod ex pel ''l»is fadum eft. Feftus. SCRIBA. VideRubric. C. de Tabul. Apud Romanos fcribarum ordo honeftus erat. nam boininuin eratfandifsimorum amp;nbsp;innocentifsi-rriorum,quorumfidei leges amp;nbsp;tabulae public® committebantur.ut eft apud Ciceron.adionc gt;0 C.Verrem v.lmperatores fupcratis hoftibus, optimèrcpublica gefta,{cribas fuos annulis aurais m concione fsepe donarunt. Spieg., S C rib gjj g hære dem ,p ro ftatuere ,facere. ƒ C RIB E R E fua manu, non aptem pro. pria manti, u çi^Jq, negant apud bonos auto» rc$ repenri. Propriè autem eorum eft, qui ali« quod conduntopus,Sicfcribere leges,pro conlt; dere, interdum accipimus. Scribere etiam, fiue fubftribere, fignificat accufare amp;nbsp;denunciare. Paulus 1. üj. de Accufat. ubi præbet ordinem li. belloruminfcribendorum : Subfcribere,inquit, quot;iebebit is qui dat libellos,fe profeffum effe : uel »busproeo, filiteras nefciat. VIpian. ibid. 1. Si r^’ricrimen obiiciatur,præcedere debet incri-nrine fubferiptio. Et de Furt. 1. ult. Eteum qui ag't,in crimine fubferibere. Idem de Priuat. delift.l.fin. Si extra ordinem eins rei pœnam exercereuelit, tunc fubferibere crimen oporte-bit. Seneca libro ij.de Beneficiis,marufcftè fub-fcriptionemproaccufatione pofuit,tefte Cata^ nso.Apud Horatium inuenies fcribere,pro mu tuo accipere:amp;rcfcribere,pro reftituere. nara qui mutuo accipiunt, ebirographum folent CreJ ditori fcribcre : qui recipiunt creditam pec«gt; niam, fubferibere. Suetonius pro fubnotare u* fus eft, Marcell.in l.non aliter.de Adoption.prd confentire. In quern fenfum frequenter amp;nbsp;Vlpi ufurpat. Columcl. profauere.lib.j. Quod fiuo» to,inquit, fortuna fubfehbit, agrum habebimuS falubri cœlo.Spieg. |
S C R1 p T O R legum,pro Iegumlatore,apud Ciccronem. S CRIPTORVM nomine accipimus fcr^ pturas, quarum cditiones requiri folent. Tria funt autemgener^. Primum,in quibus conti* neturformula adionis, quam quis intenditad-uerfusalium in iudicio:amp; ideo appellanturli* belli iudiciales, de quibus loquitur Vlpianus in l.j. in prin.de Eden. Hue pertinent ada iudicio* rum, hoceft,fcriptur® continentes ea,quæa-pudiudicem decaufa cognofeentem aguntun 1. is apud quern. C. cod. tit. Secundum genus feriptorumeft, quxin hoc paranturpublicafigt; de.uelpriuata fub(criptione,feu confignatio. ne,utresgeftæper eafâciliùs confientâc pro* bentur: ut funt inftrumenta tabellionum, chi-rographa, literæ figillatx, de quibus tradatur in d. 1. §.editiones. Tertium genus fcriptorum complcditurrationê negociationis inter duos pluréfue : amp;nbsp;hoc genus diredo pertinet ad a-dionemedidide edendo,dequouide Oldend. in adion.viij. Claff.j. luxta eundem addi poteff quartum fcripti genus, in quo ultimæ uolun-tates continentur : ut teftamentum, codicillus. Spiegelius. SCRlPTVM ius. Vetus eft difputatiOi utrum magis expédiât,regi ciuitates arbitriis gubematoram ,an fcripto iuregt; Confenfus pru-dentum teftatur , melius effe üti fcripto iure. Atque ita pronunciat Ariftoteles- ficenimait: Qui legem uult dominari,uultpræcffc Deutn amp;nbsp;leges : qui autem hominis arbitrio uult regi ciuitatem,fæuifsimambeluam addit. Nam cu-piditates amp;nbsp;ira gubematores deprauant, etiam fi fuerint optimi uiri: quare lex,eft mens fine cü piditate.Spiegelius. S CRiPTVRARIVS ager. Vide Sextum Pompeium. S CRVP WO SA inquifitio,dübia, anxia^ I.fi fcruus uetitus.de Leg.j. S CRVPVLO SVM dicitur, quod difficil® eftcognitu.Vlpianusde Iniufti3teftamentis,lc* ge,pofthumus. Licet iürisfcrupulofitate.nimiagt; que fubtilitate teftamentum ruptum uideatur. Nebriffenfis. S CRVP VLI,funtminuti lapilli,qui inter ambulandum infiliunt calceos hqminibus, ac pedem torquent. Inde iniieere fcrupulum dicitur , qui folicitudinem iniicit animo cuiuf-piam. Et fcrupulum eximit, qui folicitudinem eximit. Imp. Alexand. in I. cum proponas. C.' de Interdic. matrim. Vt autem, inquit, omnis fcrupulus aufcratur,infifterepater tuus debet. Spiegelius. S CRVP VLVS.Lege,Ponderumratio. SCRVTA^ |
|
S ANTE 8 C RVTA.HocucrboCaelius putat netera-menta omniuariafignificari,quæ cum ufuiam detrita fint, precio item déminuta cenfentur. r^ui hsc uenalià habcnt,ab antiquis fcrutatoret funtappcllati.uilifsimiproxenctae.Sp. S CRVTARl,hoceft, inquirerealièniregni fccreta, non conuenit.I.ueteratores.C.de Com^ mcrc.amp; mercat. in l.diuus Pius.ff.de Fugit.$.fed amp;. Dinut Marcus, inquit Vlpianus,oratione quam in fenatu recitanir, facultatem dedit ingre dienditamCefaris quàm fenatorum,amp; p*ga-norum praedit, uolentibus fugitioos inquirere, ferutariq; cubilia atque neftigia occultantium. Spiegelius, S c VEPERE, cædendo imaginem aliquam effinecrc.C.Nem.lic.fig.falu.Chr.MarmorefcuI penno primi omnium inclaruerunt Dipœnus amp;nbsp;Scyllis,geniti i h Creta infula. autor Plinius cap. iiij.lib. xxxvj. in princ.Sp. S C VRRICITAS ,uitiumurbanitatioppo-fitumiSpiegelius. S E S E B A S T A, ciuitas, cuius meminit Strabo lik xvj .quo loco ludææ extremaoccidentalia defcribit,Augufti nomini dedicata.Sebafton La tiné auguftum amp;nbsp;oenerabile fignificat. Extat amp;nbsp;in reCponüs legatorum apud Scçuolam.de Ann. iegat.mentio Sebaftenorum. Sp. SECESSVS, pro loco à turba amp;nbsp;tumultu Ceparato.Vlp.de Arbit.inl.quid tarnen.al,ficum dic5,$. fi arbiter, uerf. Quod puto uerum cfle, fi dus fit autontatis arbiter ,uel in Cecefsib. foleat agere. Infulanus: Seccfium.inquit.amp;feccfsio' n em, tametfi non nego fæpenumero confundi, tarnen germana horum uerborum fignificatio eft diuerfa, Seceftus quidem locum fignificat,ad amp; innocentiumciuium. Vide Afcon. SECVLVM.pro temp orc,ut apud alios ff pe ufurpatur,in l.iniquü.C. Qui aceuf.nonpO“' Spiegelius, S B C V M poteftatem agendi facere.Legcgt;’* quem laxadianimi gratia dcclinamus,aut ipfam ' nire ad indicium. SBC VN DVM bonosmores fit. quodreW atqs ordinc,amp; more maiorum fit,telle BudfO® taJemdecIinationem. Secefsio autcinintelligi-turfieri ob Cerias aliquas cauCas traââdas : amp;nbsp;ira ferè in malam partem accipitur. Budæus fecer fionem item uerbum criminofum eße dicit. ld •nim eft in bello fecefsio, quod defeélionem uo camus. Porrô dnas plebis fecefsiones fuilTe.do-cet hiftoria. Pom. attigit in l.pofterior. de Orig. inr.in §.exadis deinderegib. item $.amp; cum pla« cuiffet.Priorem §. A ccurfius hiftoriç ignarus nó eft affecutus.PoftZafiumamp; Antonium Garro* nem,uide Oldend. in Reftanratione politix,qui adfert lucem Pomponio.Spieg. SECESSVS caufahabere,amp;ueftépropter feceffum ibi depofitam. Vide Vip. in 1. quxfitü. ff.de Fund.inft.Sp. SECRETA nobis communicata,diuulganz da non funt.VIpian. Ego arbitror,inquit,amp; iniu riarum agi poffe.fi hoc animo rccitatum eft tc-ftamétum quibufdam prçfentibus, ut iudicia fe-cre\acius, quiteftatus eft,diuulgaretur,l.iij.$,fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;________ quii tabulis.Depofiti. Simpliciteretiamfecreta üerem,fiucucrbafpe£lareuultis,quinfecûdu® dicimus.Spieg. SECRETARIVM ,non UBO in loco Cod. Theodor, pro aula, in qua indices conueniunt. amp;nbsp;ius reclditur,f«rè co fenfa quo auditorium,ut turn Paulus ait, Leda «Ain auditorio Acmilij tam numerum, quam ordinem dénotât,id'’' anil |
Papiniani prsfeft.prxt.cautio huiufmodi.Intel ligitur énim de auditorio caufarum,nó defcho* lis, ut nulgo creditur. quod antè admonuitAl* ciatus. Spieg. SBCRETVM.profigilIominuto.àbarbaris in cancellariam principum irrepfit. Haseuot fubftantiuépofita, idoneis eft autoribusresfe-creta.id eft.nuliicommunicanda.apudqinosta citè feruanda. Secretariü ueteres ufurpafTe.non tantum pro loco rcrumfccretarum,fupra indict turn eft.Cancellaria nunc fortèdicipoteft.Inec clefiafticarum fynodorura monumentis fcrèlc' gimus. In fecretariodioalis palatij.Sedetiapro eo, qui apud principes Rom. epiftolarum magi fter propriè dicitur.Spieg, SECRETO fieri,etiâintelligitur.quodifl; tcrueniétibusamicisconfit.l.pen.inprin.C.iî'11 À pot.inpig.hab.Alb. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, 1 S B C RET A foca.perquæ commeariuulgc nonfolet.apud Vlpianum,l.j.Dehisquideicc . Spiegelius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I SBCRETVM petere, querere,eftmecuni'’ ' cretôcolloqui. SECT A, pro difeiplina,formula,feuraiic' ne, apud Imp.in l.fin. ad finem,C. de Pad Seda autem proprié dieitur uia é multis una. Sietc®* Erafmo,ufus eft Columella iibro fecundo. Spic gclius. SECTORBS, erant emptoresbonomptO' fcriptorum.Sc eiufmodi appelIatioeratinfaimSi quod turpe'uidebatur feelari bona raiferor®® Annot.pofter.Spicg. SECVNDVM prçfentem pronuncia«!”* pinianus. §. meminifle. uerf. exterum. ffdeb' offic.teftam. S E C V N D A E,arum,tantum p!uraliter,w«’' 1 brana illa, qua partus obuolutus utero proi' quæ amp;nbsp;fccundina uocatur. Diélx fecüJx.qii; apudPIinium.SpiegeJ. | SBCVNDÄRVM nuptiarum noifli^“ ’ ' niuntamp;tertiæ.atqjulteriores.fecundow^ ' . in Summa C.de Secund.nup.Attingitilgt;i8^®‘ l tol.Spicgclius. SECVNDARIV'S .Lege.PrimicenaS' S E C VN D VM,pro Pro.utfecundu teilt«® do,idcft,pro te. VIpian.Et poft edidum, fet®®' dumpræfentem iudicabitur. Cicero pro A.C«' nosiudicétis. SECVNDVM ftylum,quoduulgodicun^ Ciceroni Ex formula eft. S E c VN D V S.quamuis fequiturprimum,* |
ANTE
|
men apud noftros perpetuum non cft, ut patet perl.j.$,ij.ffde Grad.I.fi primo. $. pen. Qui pot. inpig.hab.Sic nee primus aliquando diciturregt; fpeftufecundi extra de Vefb.fig.c.lofcph.amp; ui-de C.de Sec,nupr. Alberic. amp;fcliquaftra in fupelleftili adnumerari folent. S E L b À, â fedendo, quafi feda dicitur, qua raagiftratus olimRomani, sdiles amp;nbsp;Prstores per urbem geftabantur fedentes. unde Geftato* ria fella nuncupabatur. Paulus de Seruit.ruftic. SECVNDVS 11 jres dicitur,ut ait Boethius prçd.Qui fella.inquit,aut leiftica uchitur, ire, nó ^'lgt; Comment. in Topic.Cicéron, ij. qui hæredi agerc dicitur. Vbimonente Old. fells autleéli. '''ibtutofubftituitur,ucluti fi quis filiû inftituat ^æredem.feribatqi: Si is filius intra pubertalem •ItcelTerit, ncpotcm,uel quemlibet alium hsre-demciïeoportere. Vide l.precib. C. de Impub. ^’l.fubftit.Spieg. SEC VRV s ,cftdiirolutus, amp;nbsp;fineulla cura, quemfapinûlurifcoir. uocarc folent, hoc eft fo-cordemSedefidem. Bud. in 1, plurimum. de lur. amp;faftiignor.Spieg. S ECVrita s, pro faluo conduftu : uo» cabulumeftnon Latinum, quo tarnen interprètes utuntur, ex uernaculalocutione fumptum. Vide Bartin appar.l.j.adLeg.Iul.maieftat. Spie* gelius. SECVRVMteftamctum,firmum, amp;nbsp;de quo nihil eftdubitandum.Sccurè teftari.in l.Papinia nus.ff.de Inoffic. teftam.Spieg. S E C v s,aduerbiü,aliter fignificat.prçfertim quandoparticulsnegatiusfcquuntur.l.ij.C.de Temp.appclk Spieg. SED particula interdum ponitur adiunftiuê. Utinl.quifcdcbere.ff. de Gód.cauf.dat. cauf.nó fccut.inuerfic.quoniam.in 1 ij.in princ. uerf.fed Seruiusquidein.8cibiGlolkfF.ad Leg.Rhod. de Uftu. Eft 8c frequéter particula aduerfatiua. Vi-deAlberic. SED amp;fi. VideBart.ini. fed amp;nbsp;fi.fF.de Petit, h'ed.in l.patris.de Vulg.Sc pupil.fubftit. amp;nbsp;in 1. ÏV'Hi.de Negoc geft. Sjo B RB, pro placere.Vlpiau.infinel.fi fi» ®fquot;iffor.fF.Qui latifdar.cog.Si hoc,ait,iudici fe-dnit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* , ^SDiTI o, eftquietispublicsperturbatió. M ’-dcSeditiof.Modeft.in l.conftitutiones. de ■^PH8crelat.ait.damnatos ftatim puniripubli ^^iatereft, ut funt infignés latrones,uel feditio-numcoricitatores, uel duces faélionum.Bart.in Lcapitaliâ.ç.famofos.fF.de Furt, qui fediiiofi di-cantur.oftenj^Qjççro lib.de Repub. vj.lcribit, feditionein diftam efie à diffenfione omnium. quôdfeorfmnçjjpf jpj aliud.Spieg. S E D VLariv M.proledica.leulellalurifc, recipit. de SupeU. leg. 1. inftrumenti. cùm dicit, Xlieds amp;nbsp;f^sduUrja.Nebr. SE G E S,propriè fruges eorum feminum.cx Wus conficitur panis,nondum deme(ra,ut ait '*\la, Hanecortumpi amp;ramis8cheibis,lurif. '“quot;f eftautor, ink ex condufto.§. fi uis tempé-“«''Locati. S^pN 1CI A.tarditas ac negligentia ad agen dum/immitDonatus. Gl. in 1. fi nuUa ffidePig. aél.fentitjcgniciam fiue negligentiam effe m omittendo,culpam in faciendo.Spieg. SBLIq.va S TRA,genus cft fedilium anti« qui generis,ait Feftus, d litera in l,cóuerfa. Paul. deSupelLlcg. Inftrumenti fignificationc thedae |
cae fignificationem Accurfius non eft affecutus, quad amp;nbsp;à Nebriflen. notatum eft. Vide Leftica. Spiegelius. SEMIS S ARIVS cohçres.apudFlorentinû in l.lcgatum.de Legat.j. S ELEVLA RH, didi operarij,qui in opere faciédo fedent.Hinc ars fellularia appellata, qua fedentariam appellat, tefte Syluio.Ariftotelis in terpres in libro Moralium magnorum fccundo. Spiegelius. SEME U, de uno inteHigendum.nam quod femel fit, nullam recipit diuifionem. 1. fi ita fuc* rit.fF.de ManumilT teftam.Spieg.. SBMlNARIVM, locus eftfubadus, in quó femina, aut uitium, aut arborum panguntur : ut cum ad certain quantitatem excreucrint, in ui* netum,uel arbuftum,ucl pomariüm transferan-tur. Quo tempore quæ prins femina dicebâtur, uiuiradices uocantur, id cft plantulae cum fua ra dice translate in aliud folum. Et femina,nó gra* na,fed furculi funt depadiiqui cum radices ege-runt, in uinetum transferuntur.Bud.in 1. item ft fan di.$. lcininarios.de Vfufruft.Spieg' S EMiPLEN A probatio.Lege,Probatiofe« miplena. SEMI S,femifsis,profolidi,hoccftafsisdi. midio.ut fi quis ek femifiereliéfus fithxres,in-telligendum eft, dimidium hæreditatis illi de-bere cedere. Hac uocc raró extra compofitioné utimur, in qua dimidium fignificat eius, cui ad-iungitur.Labeotit.de Vulg.fubftit.l fi pater. Vt unus,inquit,femis apud te maneat. Et ibidem 1. amp;nbsp;fi per bonorum polTefsionem femis ei fit abia tus. Vide, Sextans.Spieg. S E M1T A , dinerfa à plauftrorum uia, quani regiam uocant.l.fi ex plagis,§. tabernarius fF.ad Leg Aquil.Spieg. S E M P B R,omne tempus,omnem cafum re-fpicit.I.femper. de lur.immun.De quo Bart.in 1, j.ff.Solut.mair.Spieg, S E MP ITBRNVM. Lege, Æternus paries. SENATORES qui Romanis fuerint,Vl-pianus indicatinl.nuptç de Senat.Erant autem fenatus Romani confilium, patrieij Sefenatores populi: principis uero, iurilperiti, quos fenatus probaftet. De bis loquitur l.iurifperitus.ff. de Excufat.tut.Salomon.refert, Impp fine confilio lurifperitorum (propterquos prania iuranoffe crcduntur)nihilconftituifre,illisqueautoribus conftitutionum fiue decretorum uerba effe con cepta. De quibus fcitèRiuallius fcribit moxab initiolibri quarti Hift iur. ciuil. QuamuisDn. Oldendorp, ut omniafolet.liquidius exEene* ftella amp;nbsp;Gellio depromat in hæc uerba ; Romulus urbis Romans conditor,cum ciuitatem iam üidereihominumrobore munita, confilio quö- |
Qgt; 4^6
-ocr page 482-|
s AMTS E que fulcîre earn uoluit Centum elegit, quos ofa honorem Patres:ob ætatem Senatores appeUa-uit. IndeScnatus diéluseft ordo üle amplifsi' mus. Pofteritas fenatorum per genituram pro^ pagata.Patricij funt appellati, qudd à primis fc-natoribus.feu patribus oriundi erât.Brutus pri-mus conful,expulfor regum,primores equeftris Ordinis fenatoribus adfcripfit : inde patres con^ feripti nominabantur. Senatus haben,feu con-uocari non potuit, nifi per Diétatorem, Confu les , Prætorem, Tribunos plebts,Interregnum, Præfeélum urbi. Nec alio in loco fenatus conue niebat, quàin augurato.quæ templa appelfabât. Quare primùm curia Hoftilia,deinde Pompeia, jSoftremo Iulia, cum profana eflentloca, perau« gutes ad hocfunttempla conftituta, ut in iis iu^ lia fenatufconfulta more maiorum fieri poffent. Spiegelius. S EN A C VLVM ,ftatio fenatotum,undein curiam ire folitos legimus.Lampridius in Helio ^abalo pro mulierum fenatu poUit, qui Erafmo lenatulus eft.Spieg. S EN AT V S ,amp;locum in quo ipfi fenatores conueniunt,amp; fenatores ipfos fignificat. De Ro mani fenatus(cuius frequens eft métio apud lu tifconrultos)inftitutionc,principeqi eius,amp; cen fajeftione item, amp;nbsp;de cóuocatione, de coadio-ne,dc loco amp;nbsp;téporc,dc numero Iegitimo,dc ault; ioritate,amp; poteftate,officio,maieftate. de dimif-fione, lege Budæum in Annot.ad l.ult. de Sena* torib. Quamuis hçc non latuerunt dodifsimum Alexadrum Neapolitanum, qui pleraquc aut co piofius aut dilucidius tradat Spieg. S EN AT VS Romanus,qui uelut fupremum imperij caput,aliis poteftatem dabat, non folclt; hitappcHari fimpliciter magiftratus. Prçtoris ta men autoritas adeondendi iuris faftigium tan» dém confeendit, ut cxPomponio conllat 1, po^ fter.de Orig.iur.8c Oldend. SENATVS CONSVETVM uocatur,quod fenatus fine plebis arbitrio facit, iubet. Na cum popalus difficilê cógregaretur,cura Reipub.ad fenatu deduda eft, qui fe interponerc cœpit, at» que rerum fatagere. ld quoque ius uocatu fena-tufeonfukum. Et frequenter ab Confulis inter» rogatis nomine ipfafenatus décréta dicebâtur: utîenatufconfultum Trebellianum, àTrebellio rogante Confulc,8cc.Quod utfiebat,GeIlius do cet. In rebus mométofis,aüt ad exemplum per» tinentibus, fenatores non minus centum fena-tufconfultum facere poterant, utexLiuij lib.ix. de bello Macedon eolligitur. Ex Capitolino in Maximino conftat, quód duo fenatufconfulta uno die non fiebant. Spieg. S.C.Apronianum,omnibusciuitatibus quae funt fub imperio populi Romani, reftitui debe-rehxreditatem fideicommiflaria,ineaq» adio» nes quafcunq; trasferri iubet. Vide cap.viij.lib. V.apud eundem.Spieg. S. C. Artificuliano cauetur,ut in prouineüs prçfides prouinciaru de libertate cognofcant,li» cethæres non fit eins prouinciæ. ut ff dePidei-êom.libert.l.non tantum.$.fed amp;nbsp;hæc.Sp» -ip |
S.c.Damafianocautum quid (Î^refertlanC conf. in l.non tantùm. ^.fenatufconfulto.ffco“' Spiegelius. S. C.Aemilianum, fadum efl: AemilioVinee amp; lulio Seuero Coff.cuius uerba recenfentnrin 1. fieum feruum.§.fi quis.ff. de Fideicom.libf*' amp;nbsp;apud Placent.cap.xVj.fib.v. Spieg. S. C. Largianum, quatenus Latinos refpicit-bat,abrogatum eft,nno tantum tramiteoainiii' bertate procedentc;ut omnes hodie Steines Ru mani fiant, amp;ingenui, faluo iure patronatus.ut C. de Latin, libcrt.toll. per tot. 8e Inftit. de Suf' cefriiberr.§. fin. Spieg. S. C. Liboniano coercetur is,qui ob indrow dam aduocationem, tcftimoniauefalfa,pecun'’ acceperit, padufuefuerit, focietatemcoieriHy . obligationem innocentum.Lege Plac.cap.xviij' | lib.v.Spieg. S. G.Macedonianum interdicit,nequisfililt;’' fam-.pecunfam det inutuo. Vide eundemtitpi' v.Spiegelius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, S. C.Orficianum inteftat® matris hsreditatt ad folum fllium 8c filiam deferebat. Lege Pb' cent.cap.x.lib.eod. S.C. Pegafianum cenfuit,uteiquirogatasel' fet reftitucre totam hæreditatem,uel penê^'’' tam, autres fingulas, periode iiceretquartip’f' i tem retinere,atque legeFalcidiaexlegatistet'' 1 flereconceditur,utfufiusexplicatidemPlactt' * cap.Vij.citati libri. S. C.Pifoniano cauetur,ut fi poen® feruusob-noxiusueniffet.quandocunqueanimadaerfum in eum effet, ut uenditor precium præ/faretiH^ emptori feciffe iniuriam uideatur.Exeod. S.C. Plautianum,cftde libensagnofcendb qui poftdiuortiumedütur. Vide Placent, titel' didi libri.Spieg. S. C.Rubrianu ad cos pertinet,quibusexca’* fa Fideicom. libertas debetur. 1. cuinueró.fflt;^® Fideicom.libcrt.Spicg. S. C.Sabiniani fitmentio in Inftit. de qu® ab inteft defer.§.fed eaomnia.ScinC.deA' dopt.1.penult.§.qu® autem.8e C.de Decur.l.fin. fub fin.8c apud Placcnt.cap.fin.lib.v.Spieg. S. C.Syllanianum 8c Claudianumpuniütfef nos capite.qui dominis eotéporequopuniref tur,uel occiderentur, opem quumferrepoffei’b n on tul erunt,8cc.ut apud eundé cap.iiij.ltb.eo“' Spiegelius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. S. C. Tcrtulliano cautum eft, de trifti faW^* fione matri,8c non aui® deferenda ad bonaAl'®’ rum inteftatorum mortuorum. Placent.cap-'’'' lib. v.Spiegelius. S. C.Trafiano explicatur,ot partus feruoruffli quibus perfideicommiffum libertas data eft,iO' fto precio æftimentur,atqueitaferui ab bis qui rogati funt,tnanumittantur. de quo latins Iurii* conf. ini. fiplurcs.§.fipluras.ff. deFideicoin.li' bert. Spiegelius. S. c.Trebellianu m,locum habet,cum quise* teftamento hæréditatem.uel dodrantem reib' tuere rogatur.Lege Placent.cap.vij.lib.v.Sp. S. C. Turpilianum is dcmùraincidiffeuid«' taf» |
s A NTB B
|
tur, qui critnen publici iudicij intendens, inferi-ptione depodta, amp;nbsp;fidciuflbre de exercenda lite dato,toque qui aceufatur fub euftodia officij fa fto,nóimpetrata abolitione, ab executione cru minisdeftitit.ütff.ad S. C. Turpil. amp;nbsp;C. eod.l.j. Spiegelius. S. C.Vellcianum.muIierum imbecillitati con fulif.conftituens, quod mulicr alienam obligat tionem uel fufcipiens.uel participans,mandando,iubendo, in fe rapiendo nó obdringatur. Pk cent.tit.ij.lib.v.Spieg. , s.c.Vintianum, poftpronunciationemad li Ixrtatem producit hxredis fcruüuelemptum, üueexiufta caufa dominus abeft.fiuc latitet,fi-Oeprsfens nó uult manumittere.ut §.amp; fi. Lnon tantum.ff.de Fideicom.libert.Sp. S.C, Viuianutn conftituit ,nonliccreiis qui feruili conditione funt, immutare conditionem priuatispaflis.Videl.j.ff.dèColluf.amp;l.ij.dcCoI lut deteg. item l.adoptiuum. $. patronü.ff.de In ius uoc.Spieg, S BN B c T A,fexta ætas hominû. Ætas enim prima quibufdam incipit ab infantia, ufqi ad fe-ptimumannum. Sccunda,pueritia,cuius pars eftpubertas, ufqiad decimumquartum annum. Tertia,adoIefcentia.Quarta,iuuenta. Quinta, ui tilis ætas.Sexta,feneélus,cuius pars eft ætas de-*^fspita;renium idem. Vide C.Quiteftamcn.fac. Alciat. in 1. pueri appclktio. de ,SBNsvs cómunis.Cicero proDomofua, ^omunem fenfuin naturae appellat, quod is fcn-ks à natura datus omnibus fit. SENTEN Tl A,proiudicato,boccftcum ex quot;g®)Cx æquo amp;nbsp;bono fententia dicitur. SSNTENTIA interlocutoria. Quaere,In« ftrlocutoria. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .SSNTENTIA promatur. Vlpian.Nifi in fopromiffohocfpecialiter expreffum fit, utuel “popuel utroque abfente fententia promatur. 1, ®em proferre, $. fi quis litigatorü. ff. de Recept. , ®®NTENTIAMdicere(inqultPaolus tit. ƒ ™tr.)æ(liniaturisquieamenteid pronun ®*ït,ut fecundum hoe difcedcre eos qui litigât.à otacontrouerfiauelit. Diccre autem fententia, ptte, différant. Nam iudex fert, fenator dicit. opiegelius. SBNTENTiÄM diuidere,eftfingulisdere bus feparatim referte. SBNTENTiAM ferre clàm, eft nota in ur-^m mittete ; palàmuerô, eft ore pronunciare. quot;«his duobus iudiciorû Eeneribus,uide Cic. ‘'h.deLegib.iij.Spieg. . ®^PARATlO,proprièpertinctadcommi-*;•tornaurum ff. de Aur. amp;nbsp;arg.lcc.l.j. §, fed fi ^“'ffufpeftam. de feparat. bon. ■ a ®?®t-iRB,in fepnlchru inferre,humo có-ie«acotcgere. Cic.deLegib.Mo^aoininurbe neiepelito,n6ue urito. Ibidé:Non qui uritur.fc-peJitur, fedquihumatur. Plin. lib.7. c. de fepui-tura,Sepuitas,ait,intelligitur,quoquo modo tonditus : Humatus ueró,humo contenus. Sp. |
SBPVbCHRI appellatione, omnis fepultu r» locus continetur.Non eft autem dominij no* ftri,l.j.ff. fi feruit. uind. Præterea ftatua, monu. mentum,amp;offuaria.l. j.ij.amp;iij $.fepulchri.de fe^ pul.uiol. Vlpian. in l.locum. de Relig. amp;nbsp;fumpt. funer.Sepulchrum cft,ait,ubi corpus ofiaue hominis conditafunt. Voluntautem à fepeliendo dedudumtut inuolucrum ab inuoluédo.uerùm ufuafpirationéfumpfit. Vnde amp;fepulchretuni Catullus formauit.pro loco ubi multa fcpul-chrafunt: ficuti àGrçcis Polyandrion dicitur, quod nos Chriftiani Cœmiteriû uocamus.Sp. SEPVI-CHRA familiaria.Lege,Familiaria fepulchra. S EP VLC HRA hæreditaria.Ibidcm. , SEPS, aut Sepes eft, quæ obiefta introitum prohiber in agrum, aut hortum. Lex xij. Tab. Si qui fepem, uel maceriam iuxta alterius regionê effoderint,terminum ne excedunto, SEPTA, pro obicibus amp;nbsp;clauftris, quib.uti« mur ad impetus fluuiorü coercendos,accipiun£ lurifconfulti l.j.deRiuis. SEPTEMVlRi crat,quifacrisepulispræ-erant, cœnarumq: Pontificum,quæ Adiiciales didæ funt, curam agerent ; Epulones appeilati: qui.fi quaiufta amp;folénia facris deeffent, ad Pon tifices referebat. Alex, de Alex.Genial, dier, lib, ij.cap.xvj. SEQ,VESTER eft,apudquempluresean-dem rem, de qua cótrouerfia eft,depofuerunt.l. fequcfter. de Verb.fig.Item, Sequefter eft etiam depofitarius rei in indicium dedudæ.ff Depofi« ti. l. proprié. A depofitariis uerô Sequeftresin hoc differunt: quódilliplurinm partium fe me-dios gerunt,hi etiam ab uno deligütur.Hinc Se-queftrum diciproditum eft, quafi occurrentem controuerfiæ,fequcntcmquc litigatores. Alc.de Verb.fig. Afconius fcribit,Sequeftres effe, apud quos pecunia deponitur.Spieg, SEQ.VENTlAuerba,pro pofteriore clau* fulaorationis accipienda,inl.ult.§,Titius.ff.de Vulg.amp;pupill.exOldcn.Spieg. SBQ.VE STER pacis. Vide fuprà, Arbitra-toris nomen. . SBQ.VBSTRÄTIO , eft rei, de qua agitur, controuerfia : uel feparatio, uel compofitio,uel poffefsionis interdidio. Eft auté duplex. Quæ-dam eftuoluntaria: quando partium confenfu deponiturreslitigiofa.amp;hæcfemperpoteftfie« ri ante iudiciû,uel pendente iudicioil.j.in princ. ff.Depof.l. fi foluturus, ff.de folut. Quçdam ue-ró eft contentiofa, feu (ut nonnulli uocant ) nc# ceffaria fequeftratio,quæperiudicemdecerni-turcauffa cognita, etiam inuitis utrifqs ligatofi* bus,uel alterocorum petente.Sequeftratio autem regulariterprohibetur intit.C. deProhib. fcqueftr. Attamen in quibufdam cafibus eft opti mum, amp;nbsp;feré unicum remedium,quod oppona-tur futuris litigantium rixis amp;nbsp;armorum infulti-bus,iuxta l.æquifsimû. in prin. ff. de Vfufrudu. Spiegelius. SEQ.VBSTRATIO perfonæquoquenon-nunquam fieri poteft, de qua tradatur in I. iij.$. Q 2 isuerd |
S ANTE E
|
isuero quipatré. Sc §.in hoeinterdiélo.flF.deLi-ber.exhibcn.l.pcn.ff.ubi pupill.educ.uel morar. deb.Spicg. SEQ.VBSTRVM,depofiti fpcciés eft. Nam Paul. tit. Depofit.Propriè, inquit, in Sequeftro eft depofitum, quod à pluribus in folidum certa conditione euftodiendum reddendumqi tradi« tur. 1. ui. Sumitur etiam uulgó pro fcripto illo, quod de fequeftratione conficitur. Spicg. SBo.VBSTRARIA conuenirc. 1. ft quis.ÿ. Labeo.ff. Quod met. cauf.Spieg. S E Q.VI ORE OT uitam, frugi, Vip.eleganter oppofuit in l.cum hi.deTranfaélionibus, $.fed amp;nbsp;perfonarum cótempiatio habenda eft, hoc eft cuius uitæftnt hi quibus alimenta reliélafunt: utrum frugi uit®, Sc qui aliàs fufficcre fibi pof-funt: an fequioris ,qui de alimentispendeant. SpiegeHus. Sif, apud Seres gentem Indicam, ucrmiculus quida, qu® fericum inde procréât. Subfericum uero eft,cuius fubftamen ex fericaeftrcuiufmo-di fortafle uidctur id quod fuperïoris Germaniç ^ufffiben Attlaß Uulgó dicit. Vide cap. V. de Rc ueft.Bayf.Spieg. S E R A Sc clauis, inter domus partes connu* merantur.l. qu®fitum.Se ibi Bart.de Fund, inftr. Spiegelius. SERENIS SIMO principifupplicarc,apud luftinian.in 1.imperialis.C.de Nup. SERIA, uas fiélile,uino,ali')fue rebus adfer^ uandis aptum. Vip. de Verb.fig.l. Vinaria dolia, inquit,8c fcrias tamdiu in ca caufa effe, quamdiu uinum continerent.Nebr. S ERIC O B A PT AE,idcftferici tinéfi.^«»r7quot; enira fignificat tingo.Indc bapt® apud luuen.di éli, quod faciem fuco illinerent. /xir«/« Gr®cis, nobis fericum dicitur; cuius tinélores baphij, iragi j3«jr7«/z,quod cft tingcrc.Hinc bapto fericum pallium .Vide Alciaium in l.balluca.C. de Metall, lib.xj.Spicg. SERiCVWl,lan®genus, quod apud Seras Indos ex arborib.depeétitur, nó illud quod uuU gó crcditur.Vlp.de Aur.Sc arg leg.l.ueftis. Vefti mentorum,inquit,funt omnialanca,linea,ucl fe rica, uel bombycina.Nebr. S ER O. Huius uocis propria fignificatio eft, uefperè,quod eft,poft occafum,ut ait Valla.Pro poft tempus poniturin l.ij.C. deHçred.uelaél. uend. Ité pro tardé,!, ciuitas Rhodiorü.C.dc Of fic. Prçt.8c 1. ff ueró.fubfin.fF. de Adult. Alberic. SERPEN S , generale nomen eft, ad omnia qu® ferpuntcitraufum pedum.Alberic.in Scho laftica hiftor.proditum refert, ferpentem timcre ftbi,cum nudum hominem uiderif.contrà uero, in ueftitum infflire.Spicg. SERVILIS necefsitas opponiturliber® uo luntati.l. 8e qui natura. $. fi libero homini.fF.Ne-goc.geft.Spieg. SBRVITVS eftius , quo adimitur aliquid libertaci, quam dominus in re fua habetiac con-ceditur perfon®, uel rei aliens.Duplici aut modo eolligi poteft. Altero,cum perfona feruit perlt; fan»,quam ideo perfonalem uocant. Altero,cü |
ad imitationein perfonarum in rebus condita? turferuitus: idq; dupliciter. NamaatresimmC' diatè feruit perfonae, unde etiam perfonalisap-pellatur,utufus amp;ufusfruftus : aut rebus dirt' ftó commodum adfcrt, amp;nbsp;dicitur realis. Dofto-res recedcntcs(ut folent)i pbrafi Romanoruffl» aiut/cruitutes alias elTcperfonales, alias reales, alias mixtas.Tu tarnen fequeréordinert ciuilis difciplinæ, quem Dn.Oldendorp.ubiqiadferit. SpiegeHus, SERVÎT VS ædificij non depriroendi ,uel fedifreij non deftruendi.Eam uicinusuicinoda' re poteft, ne fol inaedesfuas deprefsius uolua* tur.Zaf.J.aequè.Inftit.dc A ét ion. SERVlTVS continuadicitur,qu®ewfa™ habet continuam, ut aqu^dudfus. Contrà, qu® caufam perinterualla habet, non continua did' tur, qualis uia, aélus,itcr, quænonnifipoftho' minümemoriam ufucapitur, cuin continually cem annis acquiri pofsit. 1. fcruitutes. de feruit-Spiegel. S ERVITV8 inuafit, proincœpit,ut apud Virgil.Autaliquid iamduduinuaderc magnum. Vlpian.in uulgatalege:Sed poftéaquain.inquit, iure gentium feruitus inuafit, fecutum eftbene-ficium manumifsionis. Noftris diciturferuitu6 'Eygenm.'tnfchaffgt;,ClnXTe,Genitas in feruitio-Sf-quot;s ER viTV S luminis. Videfuprà,Lumin« ( autein habere. SERVJTV S perpétuarefpicitfinalemcaU' fern, natnralis materialem,continuaamp;difconti' nua formalem. A dominis uerdprçdiorumiquo fcilicet animo cóftituatur feruitus, efficiws eau fa,atq; etiam finalis confideratur.Sp. S E R V i TV S perfonalis.Quanquam prsdu ra illa feruitus uitx Sc necis, quae àbrutorûcon* ditione nihil diftabat,abolitafitoptiinarationd j, ipfa tarnen feruitus perfonalis moderatanó dit cefsit ab ufu, Sc ne poteft quidem iudicio opp*' dó fano Dn.Olden.faluo ftatuReip-aboIeriÂ** betq; magnas illo ipfo reétè afferente cumuetü' ftate fimilitudines.uteft tit.C.de Agricol.amp;cen fit,lib.xj Spicg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, SBRVITVS proheiéndi protegendiueof* i bana eft.uidelicet cum ex çdificio uel meeniura, uel tcétum extenditur, cum quódprofpeftui.S mterdum luminibus officitur. I .ij .ff.de fermf' urb.praed.tum quód cœlum, quod fupracuiuf? folum intercedit,liberum effe debet.teftePJUO in Lult, de feruitut- Rcétifsimd autem errorisaf guit eos Old. inter quos eft Sc Zaffus noftffi ego haélcnus eum fecutus,qui putarutlmpft^’ torem Sc lureconfultosloqui de feruitute ptoil-ciendi aquam uel ftercora : quod neqiuerbapa-. tiuntur,neq5 fubieélaecóuenit materi®, quorna deædificiisloquuntur.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, SERVlTVS profpiciendiius urbanum.id | eft, habere profpeélum aliquanto latius,nonfo' , liimut cœlû uideatur, fed ut procul fpeftemus \ etiam aliaædificia. Eftautemplus inprofpeft^ quärti in luminibus.l.iij.l. lumen.Lu arborent.»' de feruir.urb. præd.Spieg. SERVÎT VS ruftica, dicitur ius eundiper “ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fundum |
s fundumnudum oicini.uelaquam per fundum ducendi, in quo non eft xdificium. Cæterùmfi infundo dominati, id eft in prædio, cui debetur feruhus.ßt ædificium. tunc ifta dicetur feruitus ■ urbana.Zaf.^.fapri citato.
SERViTVTlS fpecies eft, non pofle de loco difeedere.I.ij.ff.de Lib.hom.exhib.
SERVÎTVTEM,hoc eft feruilemconditio nem Ariftot. in Politicis grauifsimis rationibus dcfendit,ex naturacau(%m trahere, reprehen-den$ cos qui contrarium adfirmarunt.
SERVîTVTEM conftituere.VJp. Quiaper hntentiamno débet feruitus conftitui, fed que eftdedarari.
SERVITVS confunditur. labolenusin I.fi «mferuitus.ff.Quead.fer.amit. Quia,inquit,to ties eófunditur feruitus, quotics utieais.adque ptrtinet,non poteft.Spieg.
SERVlTVTE S,quf caufam difeenti natu* rarahabent, dicuntur incertse:amp; idee no admit-tunt ufucapioncm.
SERVlTVTES regulariterhaberecaufam perpetuam,boceftad eum finem conftitui,uc fi-bi amp;nbsp;haredibus fuis perpetuö competant.Spie« gelius.
SERVIapuiRomanoscrât,in quosiusbel liexercere uidores noluerunt:fic diéti,quód fer oatentur, necocciderentur. Hic mos à Lacedse-’’f'omis manauit,Plinio tefte.Solebant autchos, tsptaciuitjte.fub haftauendcrc:quodius in A-Denticisexercuit in Gallia lul.Cæfar in Selafsis ^Jpinis populis(quihodi^KgjWcrappellatur) •düguftus, Vnde definiturfcruus, qui dominio *b’eno contra naturain, iuris conftitutione fubii dtur.Spieg.
SBRVtappelIatioancillam continet, nóau-ftiu ancillæ appellationc ferui. 1. feraus. de Le-
SERVIS legatis.Seruadatiuumhabet plu-fdeiiijCcutferuus.undemeritóex proprictate «rnionis etiamanciUas continet. Spieg.
s ERv 0 RVM nomina,quibas confueuerut quot;Gunfcoircum aliquem cafum effingunt, Grx * ''■«effeadnotauit Afciat. qui amp;nbsp;aliquot inter prctaturcap.xxvj.lib.j. Parerg. ut Stichû amp;nbsp;Da-^ Pamphilumnemononintclli« ^*f ir n'^°f'quot;’’'’efohominum nominauiden-ture/ieKoinana,Meuius,Titius,Seius,Sempro mus, Augerius, Numerius, amp;nbsp;fimilia. Spieg.
SERVORVM fpecies à lurifcoff.ab opera «minifterionominatur: utatriarij,qui Scatrien f«,ab atrio.quod (ut diligenter fua manu anno-'*uitVolzius)eft propriè locus ante uel circa ®gt;num,remotustarnen , amp;nbsp;ad domum perti-^'s.abatro colore dielus fortè,quód is locus ex ^.®®’''gfcfcerct,quando culinam uetcres in a-f'® aberent. (Bshcyßcteinhoff'mit gartemmdbeu» am hauß. Vnddas heyffetman noch ein M^ er, monitnn l^nrapt der bieyn zehend, denn man nennet Aetter zebtni, dus iß olß kätlLlinfarlin ; vnd deß gleyche, ^^‘K'vßdemhiiff -vuoebßt ynd T’M«rt.)Focarij,media-fiini,arcarij,lierticç,qui uerfanturin agris;capfa l'gt;j,ueipotiuscarpfanj,faccularij,apolidcs,infu-
ANTs n
larij, orcini,originarij,adfcriptitij quoq;. Sed amp;nbsp;uicariu feruu V'lp.céluir,qui ordinario fubeft, 8e illi paret: amp;nbsp;fornacariü, cuius amp;fuprà mentio fa da eft,qui fornaci calcariæ, feu ferra ris: feruit amp;nbsp;inuigilat. Poft quos fuére amanuéfes Sc difpen« fatores: alteri,quorü opera uelut fcribarum,dominas utitur .• altcri, qui æra difpenfant, impen-diaqi Scexpenfa rationibus notït,8c inferût.Re* cepiitiusuero dicitur,quiobuitiü redhibetur. PiieatosferuosGclJiusfcribitusEnü folitos ire, quorum nomine uenditornihil præftaret,auto-rc Cçlio Sabino iurifperito. Cuius rei caufam ef fe ait,quód huiufmodi conditionis macipia infi-gnia effe in uendendo debcrent,ut emptores er^ rare amp;capi non pofrent,neqi lexuendendiope-rienda effet, fed oculis percipcrcnt,quodnam ef fet mancipioruingenus. Sicut antiquitus man-cipiaiure belli capta,coronis indutauenibantf Scidcircodicebanturfubcoronisuænire. Nara ut ca corona fignum crat captiuorü uænaliumj’ ita pileus impofitusdemonftrabat eiufmodi fer uos uenundari,quorum nomine emptori uendi tornihil præftaret. Spieg.
S ER V V S artifcx.Paul.l.ult.de Oper.fcruor, Cum,inquit,de operis ferui artificis agitur.
SERVI adferiptitij, eoloni funt,qui glebæ uel terræ alicui perpetuö eolends, in lib.cenfua li,uel publico iudiciofunt adfeVipti Sc addidi dominis fuis.Fcrrar.Inftit.de Iur.pcrf.§. feruitus autem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, *
S B R V VM cicatricibus deformare.Vlp.in 1. locum fF.deVfufrud.Spieg.
S ERVVS difpenfator.apud Alphenum inl. pen.ffde Ser.corrupt.
SERVVS fruduariuscogi poteft utopere» tur.I.fed Se ficuti.fF.de Vfufrud.
8 ER VVS haereditarius. Quçre, Hæredita-rius feruus.
SERVVS integræopinionis^quieuftodien-dus non eft, tefte Paulo,l. fi à bonæ.in prin. lEdc Rei uindic.
SERVIS ledicaxiis Iegatis,fi idem ledica«' rius fit Sc cocus,accedet legato.Paul.
SERVIS legatisctiâancillædebentur,quaff commune nomen utrunque fexum contineat. autorModeftinus de Legat, iij. 1. fcruis legatis. Vide,Ancilla.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
S ERVV S ordinariuseft, qui dominû agno-fcit, Sc prouinciæ alicui prçficitur;in cuius labo-res fi alius fuerit fuffedus atq; fubrogatus,is feruus uicarius appcllatur. Ferrarius. Spieg.
S E R V V 3 originarius.Vidc Originarij ferui.
SER VVS pileatus is ucteribus dicebatur, qui pileotedu# demonftrabat fe uænum dari, expofitum quidem. fed cuius nomine emptori uenditornihil præftaret Qui ucrö ferui fub co-ronausnibant, iure belli captiui erant,coronis infigniti,ad difcrimen eorum pileatorum.qui fine coronis uænibant. Budseus in Annot. prior, Spicgelius.
SERVVS publicus,id efttabellarius.apud Vlp.in l.nó alitcr.fF. de Adopt.in I. fi pupillus.ffl Rempub.fal.for.Spieg.
Ó a SERVVS
-ocr page 486-S ANTE »
ris proprius eft ; ut quem pecunia recepcrat,ne-que dixerat doti, fed fibi retinuerat. Lege item^ Recipere ea mulier dicitur.Sp.
SER VVS urbanus quis fit,uidcl feruis urba nis.de Leg.iij.
SESCVNCIA,cft uncia cum dimidia. Vl-pian. deLeg.prçftand.l.filium. Vtpartrs,inquit, dimidiæ quartam, id eft,dimidium totius afsis fefcunciam retincat. Idê in l.Papinianus.§. quo-niam autem. Froinde,inqait, ctfi fint ex duobus filiis nepotes, ex uno tres puta, pluréfue,ex uno unus:unic0m fefcuncia,unum exillis femiuncia
SBRWS fcceptitîusetiamdicitur.quiuxoz lex.libroj.Genial.di'cr.cap.j.Spiegel.
SEXTARIV S.Qoære,Mcdimnus. .
S E X T.Pomponius, gentis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n, mus fuit lurifconfultus, qui feripHt I.ij.mde rig. iur. quam præceptor meus Zafioselegw^ bus feholiis poft(ut putat) Antonij Garrooui^ candem cominentarios luculcntosueftiuit.^'
D. Oldendorp.pofterior quidem,mirum ta®“ inmodum,miraqibrcuitatccxaéliushâctrac* tionem prograuitatcdifciplinæ ciuilisiuti“* ' foluit. Floruit autem Pomponius,amp; quidem®* gnoin honorcamp;autoritatc.fubimperioAlex®
dri optimiprincipis.HeliogabaluspefsimuJi' manorû imperator ideo infcnfus fui (Te Ale^quot;' dro adoptato Iegiîur,quodimpudicust)odle ■
querela excludit, Spieg.
SES Q,VI uocabulum.fiuc in appofitionc,fi. de in compofitione inuentu fucrit, ditnidio ma^ ius fignificat : ut feCqui altera pars, id eft pars ai« tera dimidio inaior.quim prior.Sp.
P SESQ.V1PLVS idftgnificat,qaodtantum cum dimidio uulgares dicunt.
S E S S J O uocabulum eft allufionem haben# ad cocilia huius çtitis.fpcciofiora fcilicet,quàin religiofiora.
SESTBRTIVS nummus,doosafte#cd fe* mifle ualebat:hinc didus.quafi femifle dépto de tribus. De afre,amp; eius uariatione uide Budçum, amp;nbsp;Nebriifen.in dift.Seftertiusnummus.
, SES TBRTIVS.Öenummus.idcmapudue« teres fuit. Denarius quatuor nûmos ualuit, (eu inauis, quatuor feftertios. At mille nûmi,fcfter. tium unum, neutri gerreris.erat. Lege AlciatJib. iij. Difpunéf.cap.ij.Sefteniorum autem nomine aurum non continetur. Spieg.
S E V.particula difiunéfiua.qua iungimu# ca, quorum altcrum ,non utrunqj affirmamus. De qua Bart, in l.ü quis ita.if. de Aur.amp;arg.leg.Aic. in enarratione 1. fxpe itacompcrtum.de Verb, ftgn.ubi demonftrat, Scu,uim quoqiampliandi habere. Spieg.
SEVIR, rarauoee,tefteRhodigino,utconïe ftant ex doéfis nonnulli, equitum indicat prxfe ^ü:undefeuiralium ludorü prorepferit appclla* tio,lui.CapitolinusinM.Antonino philofopho ad hunc modum : His ita geftis, adhuc quæftoré confuiem fecum Flus Marcum dengnauir,amp; Cf faris donauit appeliatione, amp;feuirum turmis egt; quitum Romanorum iam confuiem declarauir, amp;nbsp;edenti cum collegia feuirales ludos adfedit. Spiegeüus.
S E XIB S dies fine ufuris crcdcre,pro credits pecuniæ pecunia, ut Glareanus exponit, fol« uerc, fine ufuris, per fcx partes, fiuc folutiones, eleganter dixit Cæf. Commcnt.lib.iij. Spieg.
SEXTANS,quidam feftansferibunt.duse totius afsis partes Iunt,hoc eftduae unciæ: ficut quadrans tres uncix. nam quartaparsaxij.funt üj.Triens tertia pars afsis,quatuor continet un-cias. Quincun$,quinqgt;.Semis autem dimidium illius habet, quod affe continetur : quæ quidem pars fex uncias ex toto affc uendicauit : aliàs fe-mifsis. Sexcunx autem feptem confequituruncias. Bes oélo. Dodrans uero nouem. Dextans decemfignat uncias. Dcunx uerd undccim.Az
8 EX V S uirilisliberos, amp;mafculoslib’f®’' fiuc mafculini fcxus,nihil inter fe différer. Et“* roucrius eft,aitSalomonios,nbIlo modoutt' bis uirilis fexus foeminas poffe comprehendi:“* luti ex contrario uenire non poffunt mares sp' pellatione fœminini fexus.Nam ut dicitPomp® niusin l.fiitafcriptum fit. de Leg. ij. exéplopd' firn urn eft, fceminino uocabulo etiaro mafculolt; cótincrc. Acccdunt,qu« annotauimusfuperiu* in diéfione,Mas.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« f/v S EX V S mafculinus femperfoemininû/®'’' tinet.aater Julianus in l.qui daos.de Legati'h
S I
SI,particula quotiescóditionaliseft, i’-’“'“'’ Óiuis iungitur: uelut. Si facias.fi feceris. 0“’“' nim ficloquitur,no»faéfuin iqterim deeb^ Quamuis amp;nbsp;iunfta finitiuis,qaandoq! conditi^ nem faciat.quod huicuoculseregulareeftjQt bericus indicat, qui difiünditucrbainligf'^^ï' tione cius cxplicanda. Siuc, exfi amp;nbsp;uecomp®“* , ta particula, pratter morem aliarum conion^t®' num,tresnimirüfenfus poftulat.de quolati“’ Linacer.Varié ponitur: modó enim coniongit» modó difiungit: mode déclarât,modo conti' nuat,modô conditiouem facit. Albericus ext®® pla indicat.
SI ccelum digltonótetigcris. Conditions® hanc impofsibiJem negatiuam noftri doftore* appellant, I. in illa. de Verbcr.obligatio.cumte' fte Alciato reftius neceffariam conditiopemo*' cerentqufpro purahabetur.Nififottêdeeocte lo intclligant, de quo apud poetara oxymorDio» ridiculumlt;^ï ænigma : Die quibus in terris,^*' ris mihimagnus Apollo,Treispstcateffo P ' cium non amplius ulnas. Vide xviij.cap.l»-J-“* rerg.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Si diisplacet, fermoni inferitur, propten^ indignitatem, fiuetemeritaté,teftc Donate. Sp. 81, diclio (quot;olenniseft, ad denotandamaftio nem amp;nbsp;exceptionein. Vlp.inl.cleganter.§.fido'
lo malo.ff.de Dolo malo.Sp.
SI exteftamento ad libertatem peruencris, pro co, fill seres te roanomifetit. 1. (crue mantt“ l miffo.ff.de Cond.indeb.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
S i paféret. Verba erantolimiudicij recupt' ratorij.
SI quid acciderif, abfolutêprolatû, morte® fignificai*.
-ocr page 487-|
1» A N T B fignificat. Exempla Albericus multa congerit. s I quid in ceftaméto, quod ante hoc tempus feci,legaui,cui dare uolui, peto ab his, uti tertia partcmpecuniæfilisemeaereddant. 1. libertis. §• pofthumi$,ff,de Alim.lcgat.Spieg. SIC, pro non aliomodo. Eft enim particu-la demonftratiua form« 8e qualitatis.ut in l.Gal Jus.adprincip.iunéla Gloff.loperucrb.Sific fieri uoluit. SlC VBI, pro, fialicubi.l.fin. $.ficubi.C. de His qui ad ecclcf.confug. Spieg. S l C V T, ficuti,fi'mihtudinis aduerbia: tarnet fiinterdum non res fimilcs,fed diuerfas,Sc plané tontrarias dénotant: Sc particulalta, in fecundo tnébro ponitur,ut apud probatos autorcs.Quin amp;nbsp;interprètes obferuarunt, ea baud oimimoda liinilitudinem perpetuó denotare. ut not. in 1. fi cumexcipit.§.quatcnus,uerf.ficutin interdiéfo. ff.Quod met.cauf.l cuftodia.de Peric. Sc comm, reiuend.Spieg. SICVT inftruftus eftfundus. Quidhzcfibi *etbauelint5exponitur in l.ij.C.de Verb. fig. VICARI vs ,dfica, §. item lex Cornelia. In» ftit.dePubl.iud.Quintiliano autore,perabufio-nem licariosomnes uocamus,quiquocunque telo cædem cornmiferunt. Valtur.obferuauit. Spiegelius. Zinltv^tt^ faltatio Satyrica eft.Bud.in l.ij.de His qui not.infam. SICILIC VS. ScaEUGlainl.libcrtofuo.ff.de Ann.legat.^.filium. Cuinnoucrca, ait.uniucrfx h«teditatis habeat dodraotem, femiunciarn , St f'dlicum.Budæus in de Affe libroj Poft hje, ait, guitar drachma, oélaua pars unciae, quaeipfa S^n’initiCjiJi^mjj efficit.Spieg. |
^'QlLLARB.Sc figillum alicui rei appone» '''■«claudcrefignificat.utapud V'arrone: Con-''■3,ifiquit, lex minus impia eft, nc filij parctibus J“‘^'hgilletoculos. Proindefeioli cuiufdam injuria C^faris Maximiliani reélé exibilata eft fen non continentur.Nebrinen.Dicitur amp;nbsp;qaô qüîâ conGgnamus, ucl obfignamus, amp;nbsp;notamus, Ei» lytfchad oder handtzeycheH. Si petam à te decern ttf-norcchirographi tui figillo confirmari: ta ne-gas fcripfiiTe te, ucl inficiaris figiUum : reftè petam,ut cdas figiliumtuum, uel ut âliquid manh tua fcribas, quod conferatur cum chirographo. Spicgclius. tentia,contendentis Sigillaread diplomata tan-uuTiperünere;(ipfc bulias uocabatyelaudereue fo ’d cpiftolas amp;nbsp;commentaries return , quos nunc in aula nulle licet exemple inftruciiones Sc m^siaas,referendum efle.Hieronymus Roia- . cui unicum ftudium fuit La» tine dicere,pronunciauit fecundum eum, qui fi. gillare.teftimonioVjrronis, oftenditScclaude-refignificare.Spieg. SI GIELARIA, uicus erat Rome Celebris, ubiuenum tes uenales exponebantur : ibiqj ua-f’praecipua.fignai^ue exquifitae artis ex ærc, ar-I'woqifabrcfieri lolebant. Vndc nomen fa él 5 wo. Hinc Se figiUariorum dies, qui Saturnalia busadicéli étant, quibus imaguncul®, Se fimu-lacntauenalia in figillaribus proponebâtur, que coinparabàt Romani in facellum Ditis deferen-da, Ale.xanderNeapobtanus libroiij. Genialiû dierum^apite iiij. Ex bis iam intelligis inentem ÿ.paterfamilias.! hisuerbis.de Legat.iij. Spie-gelius. S IGlLLVM.parua ftatua.Vlpian.de Fund. inftrJ. quffitu». Sigilla, inquit. Se ftatuæ affix« S1G N A RR quid ed, nifi proprium aliquid ponercc’Hoc cftcniihfignare.imponerc aliquid, quodnon confundaturcumcçteris. Signarc,eft fignum rei ponere, Cuicunq. rei ponisfignum, ideo ponis fignum, ne confufa cum alijs, d te nó pofsitagnofci. autordiuus Auguftinus traftar, xxv.in loan.Spieg. SIGNATOR erat,quiteftaménto,autalijj inftrumentiiSecontraftibus nomen fuumfub» fcribebat.Vlpian.Qii8madm.teüam.aper.l.cum ab initio. Cogat,inquit, fenatores conuenire, Se figna fua recognofcere.NebrifT. slGNACyWM.inl.hac confultifsima.C; de Teftam.fignificat fignumac notamimpref* fam. Poteft tarnen aliquid efle fignum, quod n5 fitfignaculum. utftatua fignum eft;at annuli af-firum fyngraphae.fignaculü.Gr^cé lt;'?ƒ«gt;«. Spic-gelius. SïGNATORIO annulo teftaméntaclau-debantur.l.ad teftamentum.flFdeTeftam. Eoü. timur,ut fignum imprimamus.l.ad tcftiü.§.pen'. cod.tit.proprièdnoftris appcllatus ,'amp;MhytJchaJ', quafiddamno præferuatio. Omamentiautenl nomine eum cótineri, Paul.negat.Require, Annulus. Glolffub fin.c.unici, Clement de Iureiugt; ran. refert, quo figillum, ut ait, magnum à build aurea diftet.Spieg. SIGNATVS. Vlpl.ad teftium.de Rebus eó rü qui fub tut. Signatas tabulas accipi oportet^ fcfilineo,qüo tabulæ inuolutæ funt,fignaim-preflafunt.Signatum,pro infigni, apud uetcred Icgitur. ut.Signata uirgo.Vide Non. SIGNIFICATIO. Marcellus: Non aliter, inquit, àfignificatione uerborum rccedi opor« tet, qudm cum manifeftum eft, aliud fenfillc te-ftatorem. Vide Alc.tam iuperRubr.de Verb fig. qudm quos eadem de re libros planédureos fcrl pfit.Spiegelius. SIGN V M,quo quid fidei caufa ob^namos; quód figillum certum efie uolumus. Oicitur Sé apud lurecofiT.in 1. iij. §. hoe interdidum. deTa-bul.exhibend, SIG NIN V S .Signina Campaniç urbs, noti uini auftcritate, Vndcuinum Signinum Martia liiSc Signinum opus, quod telle Plinio, conficii turfraais teftis contufis.calce addita.VlpianuS l.j.ff.deRiui$,Si quis, inquit, terrenum riuum^ figninumfacereuelir. Vbi pro Signino, Albericos mendofos fecutus codices,ngnatumlegiti Vide Nêbrilfin hac didióne.Se Thefaurum Roi-berStephSpicg. SILRNTIARII, UtinquitProcopius,mi-niftri funt ad ca quæ filentij quictisqi funt, inte« riores in principis domo, arcanorü principis c3 fcij: quiqi filendis Se arcanis principis confilijs Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inter« |
SIMPLICIVS, apertius.l.lnl.ffLoMtUa (imilibus locis ab Alber.indicatis.Spieg.
SIMP VLA RIA E prifcis erant re»minute, nulliusqiprccij. Vide EraC explicantem parts' miam,In fimplo.Spieg.
S IM VL ac,quamprimùm. Inft.de Rer.diuii' f. fi quis.Spieg.
SI M V L atque,pro ftatim,fine poftquam.In-ftit.§ feré.dc Rer. diuif,amp; de Emptio.amp;uendit. inprin.Spieg.
81M VL fierrqujedicantur,refertBar.inI.O' peris. ff. Locati,Seinl.fundus. §. fiduo,de Pro-cur.Gl off d.l. operi s. fentir fi in ui fignaffe telles, tametfi fuccefsiuè fignarint. Albcric.
8IM VL infacculofoluere. Vide Vlpian.ini. fed amp;fi quis. $.quid tarnen.ff. de Vfuhud.Spis' gelius.
S1M V L A R E nihil aliud eft,iuxtaPonta«, quâm fub ucritatis fpecie uellc decipere.unds^ fimulatio pro deceptione amp;nbsp;circumuentiontp® nitur. Noltri tradunt,fi6lioné teufimulationt® regalariternon præfumi.donecprobetur.l.cui’ prccibus.C.dc Prob«t.Spieg.
SiMVLATE,fiélé.C.Plusual. quod agit quâm quod fimul.concip.lmper.inl.cumea.(llt; Tran fa él. q um fi œ ul atè ger un tur, pro infedis M bitis.Spiegelius,
SIM V L A T V M dicitur, cum tacitèaüq«^ agimu$,exprcfsim aliud fimulanius.ufcuDit® nerator contraélum mutui colore oenditioms obfcurat, quo cafu uéditio ipfoinrenull»*^^® confenfumnonhabeat Hincuulgatuillud.P™ ualere quod agitur, quâm quod fimolatécond-pitur.l.fi exprecio.C.Sicert.pcc.Simulalioncffl auté qui allcgat, is dus formam probate debet Quadere uidendus eft Paulus Caftréfis inU“* ris gentium.§. dolo ff.dePaél.Brcoiter,li«cl indteiis amp;conicéluris,quemadniodutnamp;dob* prçfumitur.l.dolo.ff ad LegFalcidJ.fi proenra* torem.§.fi ignoratis.ff Mandati. Nam in lima tione fufficiuntconieélurse.uidocetBald.'t' • emptio.C.PIus ualere quod ag-Sp. ,
SIMVLATVS contraél'jspropriêdicitoG 1 quumin fpecie 81iquidagimu8,cau(amq;iuftïi'' prætendimus, cum tacité aliquid illicitumaj* tur:ut cum fœnerator,quod pignons caufa af ptü eft, emiffe uideri uult.l.iij. G. Plus ***1- ï“”* agitur.Spicg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;...
8 INE offen fa effe, pro nihil égide, qi-'* ' pofsit offendiffe l. leruos.l. teftamétoef'’'“'’ • ff.dc Manum.teftam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ
81 NE facris bæreditas. Vbi qua ^®®^*’ tas de improuifo praeter fumptum obieftaeilet, ucteres fine facris htereditatéuocabant.Etois-nino quiequid citra noftram operam alicünde ) obtigiffet lucri, quafi prouerbialiterbæreditate appellabant : propterca quod ea quæ ficoboe' j niuntgratis,quafiqidormientibus,dfortuna ® 1 nari uidétur, ut fentit Eraf, à quo minimum di ' ^ fentit Alciatuslib.j.Prsteriniff GicerodeLegi' bus lib.ij.cx Q^Mutij autoritate oftendit.quin' que modis adftringi facris hæreditatem,quo amp;nbsp;Alt. loco iam citato traélauit. Horumautem facrotBin ■
intereflc folent. Quidam èoï auricularios appel lant.Horum prçrogatiuas recenfet I. iij.C.dc Si. lcnt.amp;decur.hb.xij.Spieg.
SILIG ARII.Lcgc,ZoXcni.
SiLi Gi NARlVS.cuftoi filiginis. VJpian. deFurt.l. fi quis uxori. Si filiginario,inquit,quis dixerit.utqui nomine ciusfiliginem petiflet. I-tem lulian. tif. Negociorum gcltorü,l, ex fado. Nebriflen.
S iMiLiA.nonfunteademJ.quod Nerua.fL Depof. fed quorum qualitas eftuna,ut quorum eadem eftfubftantia:ficuiin didionc Eadem.di dum eil, eadem dicuntur, iuxta Bal.in locis ini-bi citatis.Spieg.
S i Aïi LI T V D O Ariftoteli ed unites quali« tatuin.qoöd tefte Salom. apertê liquet in 1 qui li beris.flF. de Vulg.amp; pup.lo. And.in c.non poteft. de Præben. in Sexto, fimilitudo eft rerum inter fe differentium comparatio.
S IM O NI A, utputatur, À Simone mago di-da,cuiusfitmétioin Adis apoftoiic. uox eftnó Latina.quatamëeccleüaftici ututur. Diciturau té, quado quis uult dare aut aecipere dona Dei, data aut accepta pecunia.Bart.diirerit,nü iure ci uili dmonia licitafit.ini.j.fEad i.lul.de Ambit. amp;nbsp;in Lifte autem.de Haeredib. inftituen.Sp.
SIMPUARlAB. uenditioncïfunt,proqui-bus nccelTc uenditor nó habet de dupla empto-ri repromitterc. Quarü Vlpian. memmit m Lein ptori. de Euid.Sic amp;adioncs fimplarix.dupla« riæ, amp;nbsp;quadruplariæ dicebantar,quæin fiinplû, duplum,quidrupluin dabantur. Vndeamp;qua. druplatores didi, delatorum genus, qui eo (efe quæftu tolerabant, ut ea perfcqucrentur,quorû ex Il.quadrupli cratadio.Budæus in Annot.ad l.fi tamê.dc Ædil.edid. amp;nbsp;Oldend. adfi. adion. j.Clailiiij.Spieg.
SIMPLEX exemplum eft, quod uulgo co« pia dicitur, amp;nbsp;nonnunquam iufficit. 1. exempla. ff.de EdeiJ.Spiég.
SIMPLICES anni,primi,amp;quifimplicinu mero efferantur,nempe ufqs ad decimum.
S IMPLÏCITAS opponiturcalliditati.faga citati.uerfutiae, Dicitur amp;rufticita5,quæexcuU. tionem patitur.l ij.ff. Si quis in iusuocar.nó ier. iunda 1. contumacia. ff. de Re iydic. Vide Bald, in 1. feripturæ. C. de hd.inftrum. Angel. Noucll, de Tcftib.§.amp;licet. Spieg.
S IMPLICITA S legum.fignificataequita« tem:amp; opponiturdifficultati,uelfubtilitati iu* ri$,teftelaftiniano in $.fed quia ftipulationes. Inftit. de Fideicommiff hæredit.Scin $.Hn.cod. tit. idem in $.amp;hæc quidem.Inftitut. de Legit, agnat.fucceff commendat fimplicitaté legis xij. tab. Damnatmediam iui ifprudentiam, propter fubtiiitatem. Simplicitas enim ftatim aperitue^ ritatcm,non differtnegocium. Atcontri fubth litas(utuerddicitapertipedoris Oldéd,)fimu-lat aliud quim eft, protrahit in longum,afftcitqs damno litigantes.Spieg.
SIMPLICITER illud fieri dicitur,quod fi. ne fraude doloqi malo fit.autor Alc.in Paradox. Spicgelius.
-ocr page 489-|
gentilitia appellari poffunt : alla, quæ fibi pater-familiàs conftituerit. In iure autem noftro,quo. niam ad paganifmum pertinent, haudquaquam efthotum mentio,nifi quôd fuperfunt adhuc tenues huius rei conieffurac apud Modeftinum I. j.ffideNupteum in diffinitione nuptiarum: Di« uini, inquit, Se humatrt iuris funt comunicatio. Spiegélius. SINERE uerbum,in contraftulocationis quamuim habeat,Alpb.oftcnditin Linlcgelo-«tiotlis.ff.Locati.Quam uero in cdiétis,8c quid iunftum negandi aduerbio, apud lurifcoff.defi-gnat,Alexander Geniai.dier.autorlib.j.cap.iiij. tradit.Spiegel. S ip H 0 N E S ,canalcs,feu tubi dicuntur,à fo nouocisfi,fi,fi. Vfuseft Vlpianus hoc uocabu-loinl.quæfitum.deFund.inftru. ubi, Acetü,in. qüit, quod inccndij extinguendi caufa paratur: itéra centones, fiphones, perticas quoque. Sec. quâuis inuulgatis, pro Siphones, feopæ fuppo« nantur, quæ nullius omnino funt ufus arcendis ignibus. Hoc in Prætermiff. Alciatus indicauit. Alexander Neapolitanus fiphones intélligit Fi» ftulasfqllibusiunélas, feu rnaélrinas hydrauli* cas.quibusagitaiis ad fuperioraædium exhau^ riunt aquam. SISTERS,apud lurifconf.eftiudicio fifti,8c iudicata folui. Itaqj cum promittimus aut nos, aut alios in iudicio permanfuros, reftè dicitur una appellations cautio iudicio fifti.lurifconful tienimpromifcuèdicüt iudicio fifti,tam ab ipfo ’'o.quam de fideiuffore eius, ~no recht fteb», oder ’quot;•.'»ffttMffi,Vlpianus in 1.ij.fi quis caution. Si S'^h,inquit,iniudicio fefifti promifit. Etinfrà, ' ’^«renon potuit. Idem in l.fi quis quenqua. *° nbsp;nbsp;Ineadem,ait,caufa eum debetfiftere.lo-lt;|uen8defijjj^0-Q|.g^jgj^g Ql^gj^j. Quaere, Ve-’’'isiniudicimn.Spieg. S I S Tere in eadem caufa, hoe eft, fiftere ut anori perfecutio loco détérioré non fit, quâuis ^'“''‘Polsiieffe difficilior. 1. fi quis quempiâ. «•biquiscaut.Spicg. fd icetuefeimur, quo nomine etiâoleum fignifi Catur Horaero,*/!» Iiÿdi nÄHti, EtBacchus rares,8e robur edulia prçbentln Ru brica,de Mun. fitocom.rÎT« uoce Græca,Dn. Alciatus in Annot. poftefior. C. li. omnia dici pof* fequibusuefeimur,oftendit. Hincfitocomiain iimcitataRubrica, proficoniæ legendû.eodem lefte.Eftautemfitocomia,nomen magiftratus, ‘quot;iskilicet, qui frumenta amp;nbsp;annonam curabat. Attadj^feconf.in 1. muneru. de Muner. Se bon. Perfonale^nquit, munus eft cura einédi frumen ta,amp;olei,^jæ earû fpecierum curatores tnrtitï-fi«t Gr^ciüojjfit, «« ^ ‘'im nsu Kü/nf, ; id eft,à fru-jnenticuratione.Vlp. de Vacat, muner.Lij.itéra fitocomistneminit. 8einl.de Adininiftr. return adciuit.pertin.Spieg. SITOSTasIVS erat, qui uendendo frumsnto præerat. «-ît®-frumentum fignificat, dam totius iuris fanftio fpeftat, quamuis eanï rawftationem.Alciat.inl.quicquiddccreto.C. uixagnofeimus. Nâutuerè dicitapertOpefto- |
deFrument.Alexan.Iib.xj. SITVVA Sc ciftam,qua populi fuffragiaid creandis magiftratib.Iegibusq; ferendis colligc-batur: Sc urna fignificat, ad hauriendam è puted aqua accommodam.utapud Iurifc0f.ff.de Con* trah.cmpt.in l.qui futldum uendebat.§.fin.Qu^« rc.Rota.Spieg. S iT V S,fqualor,fiueinculturacuiufq! rei i dé finendo didusrquod negligentia deferantur reà Screddûturincültç.Vlp deBori. poffef fcc. tab. l.j.Vetuftate,inquit,üclfitupuck-cfaflû.Ncbr. S o S ob ObES,propropaginc,àpudPomp.ir^ l.j.ff. folut.matr. ité pro liberis.l.ij.G. dc Infant. expofSpieg. S O B Ri fi uiuere,pro frugalitef.Vlp.l.bis qui. de Tut. Se cur. dat. QuàmuiS quafi indecorû fit, patré à filio régi : attamê diuus Pius, ité diui fra* tresrefcripferunt,etiamfilium,fi fobriëuiuat.pà tri curatoré dandum magis,quàm extraneû Sp. S o B RI N I,funt côfobrinorû filij.autor Mé-nâd.Aliis.de fororibusnati,quafifoforini.Vfur-paturtalné pro quocunqs cognato.Lege,Patrue les.DoélifT.Haloanderfecutusfidem Pandefta-rü Florcntinaru, fuppofuit in tit. de Grad. Se affin.propius fobrino;nonpropior fobrinus.itéra in 1. Ofilius. de Icgat. iij. autore Fefto Pompeio, qui ita fcribir:Propius fobrino mihi eft cófobri-ni meifilius,8ecôfobrinçmeaefilia,8e patrismei confobrinus, Se matris meas confobrinus. Inde baud dubiè diftus,quód fobrinum gradu præcê dat: quod fignificantius dicereturpræpofito afi ticulo,n eius ufus eftet apad Latinos.Sp. S O C E R locum parentis obtinet. Pomp, ait, l.qu:a ij.ff. Solut.matr.Vidc item l.cum pater.aa Leg.Pomp.de Parricid.l.focerl de Verb.fign.cü firn, ab Alberic.cit^tis.Igitureadem qu»paren» ti reüercntia.plcrifqi in rebus illi debetur, maxime durante affinitatc.Spieg. SOCIETAS ,intellige priuata, eftuel duo-rum, uel plurium conuentio, contrada ob com-modiorem Seufum Se quæftum. Eftautem iuris ciuilis, etfi non inuentione, attamé approbatio-ne : tametfi refrageturBart. in l.fi is qui pro em-ptore. deVfucap. Quibusillaueromodis con-trabatur, docct idem in l.focieiatis rei.ff. pro fo-cio. Porró tefte Oldend. generali fignificatione focietatis nihil uetat focios appeilari orancs.qui remhabent quomodocunque inter fe commü-nem. Sicluftinianus legatarium appellat fociö, cui res in teftamento communitercum aliorcli fta eft. EtVlp.negociumpupillifine tutorisad-toritate geftü.uocat fociètatcm,quæ tarnen nulla eft.in Lutinconduélionib.ff.profocio. Etfaé-pe in tit.ff.Comm.diuid.Spieg. SOCIETAS Iconina. Vide.Leoninafo» cietas. ' SOCIETAS publica, qua natura confti« tuit inter omnes homines, nihil eft aliud,quàm naturalis omnium hominû cognatio. cuius me« minit Liij.ff deluftit.Seiur. Adbancconferuari* te Ulf |
« AMTS
s OLID VM dicitur.quodintegrumeft,non inane, neq; parte aliquafradu. Vlpian.de Fidei» com.libert.l.ergo. De folido,inquit, ficaccipcft dcbemus,de forte, amp;dc ufuns.Nebr.^
S OLID VM intelligimus amp;nbsp;fortêamp;ufura!. l.crgo.§.creditoribus.Spieg.
s OLIDVS fubftantiuè,proaureofumituf, quemin Csefarum Conftitution.l.quoiies.C,d« fufcept.lib. x. ita taxatumlegimus,utIxxij.gt;0' rei libram conficiant: licet aurcos,quihodieia ufu eft, minoris fit aeftimatronis,cum nonagini» fexex eislibracótineat. Aicratouidetur.aareu. quo hodie urimur, ex general« omniüpopulof'* confuctudinceffeueteri illi fubrogatumiamp;idt® qu® de folido in iurcciuilicauta lunt, adnoltm hunc,quamuisleuioTisfitponderi$,refertnüa. Præterea in Parerg.adnotauit,elfefolidumiai“ re, numum aureum,quem «««'/S^'aÜqui Gr«' ci,8cAlugt;xftti/ dicunr,eius pondcris.cuius L#'^'* eft fexrula,ucl ftagium,id eft oélo üboli.utb^’J abeo dedaratur«n opufeulo, quod ediditdefo j deribus amp;nbsp;menfur.Bud.cxueröisLampridy.y Alcxâdro Rom.princjpeloqventis.coWigJt.fo’' dosprimùm didos effe aurcos nummo*.*^ cuiufdam,fuiq} pondcris.quafiintegros-Oii':/' uandum,quôd erant dimidiati aurei.amp;terW’ à tertia parte didi.qui femiffes tremilfes'-H*^'' batur: quemadmodum binarij,ternary,qa»t^ nariiqi,amp;deinceps:fic diéli.quibinosaureos, ternos, amp;nbsp;quaterno s,dcn o s q; p é nd erentSit’quot; telligendi tremiffes,inl.iubcmus.C.de£r®5^' milit.annon.lib.xij.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;....
SOLITVM uarièaccipi, docerrest^“'' Bart.in l.Mela.$.fed fi alimenta.ff de Alimr®*; cibar. Jegat.amp; in l.j. C.Quomodo amp;nbsp;quando lt;gt;gt;* dices. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j i
S O b O ECIS TA,qui uitiofeloquituT.qa®“ 1 uulgo uocantincongraû,à uerboiwa««'7/«'.Jf 8®^’“s*
S O bO NIS amp;nbsp;Draconis legislswrS.lquot;?' rum apud Gr®cos maxima feinper fuit act“ tas,fit métio in I.quod lcx.in princ.ffadbeg’'“^ deAdult.
SObVENDO effe,ideftfatisfacere,pquot;’ quo obligatus fum,fiue pecunia, fiuerewuii* tione.Vallafcripfit,huicIocutioninófoff®’ ftantiuum addi : quód ambigatur,d3tiuusfit. | ablatiuus. cum Liuius feribacSircipub.fo'“^^ do ®ri alieno effet, 3cqu®reftmg’iendo’^ rent. Seal ij autoresitidem ufifunt,ut/‘'* -adnotauit.Soluendoetiamdicitur,quiigt;'”‘’ nibus®sfuumhabct.l.facere.ubiAle^-y jj matrim, quod inteUigédum, fi debitoresi“® . funt, amp;nbsp;bonam fidemagnofcunt.I.ddiuo.§. • Reiud. Vide Alciat.in l.(oluendoeire,dfiV‘f / fig.Spiegel. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, /
, S ObVERE.efteumquiaHigatusfit.liY ftccre, t.ejig zeicK. Inde qui prçftitit quod de ^^ foluiffedicitur:quofit,utpropriéfolutionis j \ bum,liberationisqi,eiufdem fit fignification^' f folutionis. ff. de folut. Vide Alciatumin H* rationis.de Verb.fig.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
SOLVERE, latifsimêpatctnanioi’'''' f de’'
re air. Oldcn. adeo noftros fcquimur corruptos affectas in explicando iure.Spieg.
SOCIBTATE uitæ.axorquadâmodûDo» mina habetur.l.j.flF.Rer.amotar.
S O DALES , inquit Caius de Colleg. illic. funt.quieiufdem collegij funt(quamGræci#gt;/gt;«x T/gt;iixtgt; uocant) irMilt;ii aliàs didi.Et hæc uidctur ex Solonis Lege translatacfle. nam illicitaeft ea« dem,Nebr,lt;3uære,Syfsitos.
S O D ALITA S.uoxeflambigua. in malam enimamp; bonam partem squé accipitur.
S O D AbITIVM.VIp.l.ij.§.fiquis.fENequid in loco public, interpretatur uedigal hoc quod imponitur ei pendendum,qui in publico folo ç-dificat. In 1. fi arborem.ff.de fcruit.urb.prçd.pro gnomons ponitur,quo horæadfolem dcnotangt; tur.LcgeBud.in eandem.Spieg.
S o b ATI VM, apud VIpia. luxtaeditionem Haloandri, in I.uenditor.ff.Commun.præd. Ni-fiprius folitum,ait, pro hoc folatium domino præftet.
S ObO ATA,uoxcorropta, ex antiquitatis ufu profluxit,ut fuprà diélû eft. Quære.Fcudum Soldatæ. D. Oldend.àfolidatoexiftimat acce-ptum effe.uulgarc.m/ô/dnrr, pro ftipendiato : amp;nbsp;Joldt pro ftipendio.Spieg.
S O bD ATA. Lege,Feudumfoldat«.
S O bD ATI milites. Vide ibidem.
S ObENNE dicitur.quodccrtaobferuatio-neconftitutum eft.àfolo,uelàfolitodidum.Sic folennia munera lurifconf.uocat, quç certo tem pore ex monbusmittebantur.Zafius 1. ij.ff. de Orig. iuris. '
SObENNIA munera, ideftannua,quod fingulis annis praeftanda fint. 1. tutor fecundum dignitatem. $. in foluendis. if de Adminiffr.tut. Spiegelius.
SObENNIVM feriarum ratiohem haberi non debere.inreftitut.in integr.maior. VIp.au-tor ell. I. fed amp;: fi.^.fi feriæ.ff Ex quib.caufis mas ior.Spieg. ,
S O b E N N l T A S dicitur certa obferuatio uerborum,perfonarum,ueltemporis:indcnun-cupata, quódfülafcruatar.fincqualibetaddici» tia mutatione. Lege, Materia amp;nbsp;forma caufæ. Spiegelius.
S o LERS.inerticontrarias.
SOLERTlA.non cautelam, fed in omni re prudentiam amp;nbsp;induftriam, perfpicacitatem, amp;nbsp;ingeniorum acume fignificat : in bonamqi, amp;nbsp;in malam partem accipitur.Extat in l.j.C. Si maior fac.rat.hab.Spieg.
S O LET,proconfueuit. I.palam.ff. de Ritu nuptidrum. '
S OLLI CITAT OR,qui inftat.amp;uelutalli-cit fponfas, matronafue,cx folo citare, id eft ex fuo loco mouere. Paul. 1, j. de Extraord, crimin. Sollicitatores alienarum nuptiarum, itemm ma trimoniorum interpellatores, ctfi effeftu fcele-ris potiri non poffunt, propter uoluntaté tarnen perniciofæ libidinis, extra ordinem puniuntur. Spiegelius.
S OUD ATVS.Vide,Feudumfoldat».
-ocr page 491-s AMTS o
|
debit! fe'dd!tiooein,amp; obligationis diffolutioné compleftitar.Spieg. SOLVERE paratusnonuidetur, qui fatif« dareparatus eft, l.iiij.ÿ.foluifie.ff. dcReiud. Alberic. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .i. SOLVl matrimonium, amp;nbsp;cfte dotem,funt duopugnantia, circa quæ fe inuoluütdoél.praelt; fertim neoterici. Tu uide Zaf, fuper tit ; Soluc. matr.Spiegelius. SÓLVM,proprièterra,utaitFeftusin I.qui tabemas.ff. de Contra.empt.Dicituretia omne quodfuftinct,amp;unicuiqi rei fubiacct.Cedit au-temfolum publicum ædificio.l.j.^. fi quis.amp; ibi« dem Bart.ff. Ne quid in loc.pub.Spieg. S 0 LVM dicitur,quod cuique rci lubieftum eft, ut area asdificio, amp;nbsp;terra pedib. noftris. Iraq; folum,ambitus sedium,apud Ciceron.in Topic, intelligimusaream.cui ædes impofitæ funt. Cel bsdeRei uindic. Solutn, inquit.partem effe æ-dium exiftimo, nee alioquin lubiacere, üti mare t'auibus.Spieg. ' SOLVMuertere. Lege,Forocedere. SQlvTIO ,eftobligationis liberatio in a-^ioneperfonali.l.folutionis.de Verb.fig.ln uen dicatione enim alia folutio nó fit,fed fpecies pe tita reftituitur. SOLVTVM refertumon folùm ad dadum, fedetiamad faciendum. Lciun rem. amp;nbsp;ibinot.ff. Rempub.faluam fore. SOLVTVM matrimoniü dicitur, fiue morgt; ^'ifae diuortio foluatur. de quo olim erat dubi. ‘atto inter veterem iurifprudentiam.inl.cü quæ «batur.ff.deVerbor.fig.Spieg. ƒ OLVTvs is dicitur,cui recedendi eftlibe rafacultas.l.ii. jj Lib.hom.exhib.Caius in l.qui neque.de Verb.fig. Ac ne cum qmdem.inquit.in telligimus folntum, qui in publico fine uinculis feruatur.Spieg. SOLVTivS,pro facilius,expcditius,apud Vlpian.in l.atfiquis.J.idé Labco. Sed folutius, ait,squitatemfequi,cum hoe ei amp;nbsp;aétionis na-turaindulget.Spieg. S OPRIST AE.Legc,Cauillari. ■ SONTES propriédicuntur,quorum culpa. erroris conuicli funt.l.j.§. fin.ff.de Ædil.edia.Spieg. S ONTIcvs morbus,apud xij.Tab.intelli-gendus eft non uulgaristfed ti moleftus,ut reus non cogaturapud indices eóparére. Hinc amp;nbsp;fon ticacaulaappellatur.admodum grauis,ut ait E-rafmus in Chiliadib.Vide l.j.§.deindc.l.ob quç. i pcn.ff.de Ædil.edia.ubifæpe fit métio de mor bofonticOj amp;I.quæfitum.de Re iud, ut Pompo« ’’bimSextum intelligas.qui ucteres fonticâ,id eft'uftam caufam dixiffe fcribit:iuftü ^nim prç-bet impedifnenturo. Spieg. S 0 Rn E s , pro auaritia,rapinis. Vnde damnatusfarJium.apudPlinium libr.ij. Epift. xij. Vlpian.l.ait prætor. $. quæfitum eft.uerf. amp;diftriftè. Nifiautfordes,inquit,auteuidens gratia tutorumfiue curatorum doceatur. Idem in I.fi filiusfamiliàs.ff. de ludic.Si euidcns,ait,ar guatureiusgratia, uel inimicitia jud etiam for* |
des. Spiegelius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ S O R DID Ä cóeufsio.id eft,calumnia. Vide fuprà,Negocium facit. Haecdtranfaftionisoffi-cio longé diftat.Tranfaélio enim quaeritpacem,, amp;nbsp;finetn litium: calumnia difcordiam parit,amp; dl fpendium. Tranfaftio ex bonafide procedit,calumnia ex dclo malo.tantoq; magis nocct,quan to latcntiùs proceditad nocendum.Spieg. j SORDJDAE ftirpes,fplendidis amp;nbsp;ingenuis natalib. fcité opponuntur, ab Impp. Dioclet, amp;nbsp;Maximiano,l.(uperftatu.C.depœnis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,, , SORDIDE agere,proauaré.l.îij.§.nuncui-î deamus. IF de fufpeéf.tur. SORDIDE agit tutor,qui pecunia corru-ptus,rem pupilli negligit.l.iij.§.nunc uidcamus. ff. defufpeft.tut, Spieg. S O RO R.tefteLabeone,appellata,quódqua ft feorfum nafcitur, feparaturq: ab eadomo,irt quanataeft, Seinaliamfamiliam tranfgreditur. Cui dido aftipulatur tex.in l.mulieres.C.dc In-col.li.x.8c in l.mulieres.C. de Dignit.lib.xij.tex. in l.cum in adoptiuis.C. de Adopt.Bart.in l.fin. G.de Priuil.fcholar.Iib.xij.quaeiura probat,mu-lierem mutatione mariti priorem dignitaté, con ditionem foruqi mutare.Vide Gcll. Noél.Attic, lib.xiij amp;nbsp;cap.x.Cantiunc.in Topic, loco ab Ad-t lundis. Spiegelius-, S O R ORi VS,cuiforormeanupfit.Sororiu» fimiliterdicitur frater,Sefororis filius, • S O R S,fummaeft,fiue capitale,hoc eftprima pecunia,quæ conferturin focietatem.utindclu crumfiat. Accipituramp;profortuito alicuius rei cuentu ut in Auth.Vtom.obed,iud-, prouinc. §. arripiat, Obferuandü,quód maximü difcrimcn ’ eft inter fortem, quæ controuerfias tollit, alens concordiam prçfentifsima definitione, in quam partes confentiunt libéré : dehacintelligendse funt bult.in princ.C.commun.dcLegat.l.fi quç. cautiones.ff.Famibercifc.l.ficumambo.ff. delà dic.amp; §. optionis legatum.lnftit.de Legat.Et for tem quç aufert bona,parit rixas,homicidia,amp;o^ mncmalum:quæ itemlatentium return omina, uel alias fuperftitioncs compleditur. Huius au-tor fathan eft: priorem autem fortem Deus mo» deratur,adconciliationemdifsidentiu animo-rum.Spiegelius. SORTE res difcemi folet.l.fed cum ambo. ff.Vbi quis ager. S O RTEM amp;ufuram perroluere,figurapro-uerbiali didum.quid fit,interprctatur Eraf. Chi liad.iiij.Cent.vij. Spieg. SORTIR! filium.Huncloquédi modum apud Vlp. in 1. iij.$. fi eraancipatus.ff.de Bonor. poffeff.cont.tab.annotandum monuit Alc.in fi. cap.xxij. lib.iiij.Parerg. Spieg. S O R TIR l forum, pro acquirere : fic fortiri prouinciam,fortiri iudicem. S o RTIRI, perfortem eligere,apud Caiurri in l.fi quæfuntcautioncs.Famil.crcifc.Spicg. S P SPA CI VM,non folùm de loco,fed etiam dé tempore dicitur. 1. ficut in annos.C idem Papin; ff. Quib.mod.ufusfruft.amtt. Spieg. SPADÖ |
|
s ANTE P SPADO proprîè is eft,cuî uiriliafuntexeda, g»iIf ,ittiftigt;, id eft ab cuellcndo. Aliàs eunuchidi cuntur, ab ^i6vi, quod eft cubile, amp;nbsp;‘x»’, Caftodio, 3ua(ï euneochus:hominum genus,quod feruan is regum cubilibus practici iolebat. SPADONVM genera funt uaria. Caftrati, qui p«nitùs nó arrigunr.fiue qui naturabter fine ieftib.progenitifunt,fiue quia ante pubertatem omnino excifi.diAi, quafi cafti.Thlafise,quibus reftes fraAi funt. SAan enim frango fignificat. Hi amp;nbsp;ÿ»«Z/lt;wdicuntur. Thlibiæ,qui attritos eos hax bent, liiri?SM^af/. Eunuchi, qui tZw «rtJi-iwjid eft le» ft urn uirginum cuftodiüt. difti,quód bonæ fint inétis,lt;«;F/©-, amp;à uenereis femotæ.His nó folum t€ftcs,fedamp; totus colesipfe amputari folebat. Sunt Se qui aliqua xgritudine, teftiü nfum ami» ferunt. Sunt,qui uno tantum nati funt. Sunt amp;, quib. cü uterqi adefTet, altero tarnen cxtfti funt. Caftrati quoq; mulieres in Lydia repertumeft. Hæ omnes fpecies fub fpadonis appeUatione cóprehcnduntur.difti sr«f«wàa-rfirir5aa«(,id eft,ab euellêdo. Vnde amp;nbsp;iKTtttiat uoeâtur,quafi exeftos dicas. Vide Alciat.de Verb.fig.in l.lpadonuin.Sc lurifconCinl. fi feruaferuo.$.fin. deluredot.Sp. SPARTACV5 ,pro Spartano.apud Paulum repduendum,in 1.pofsideri autem.$.fifcruus quetn. if. de Acquit. poifeiT. Hiftoriam de Spar* taco, qui fuit nobitis gladiator, refertBap. (bus cap.lij in AnnotaC-poiter.Spieg. S P ATH A. Vcgetins gladios maiores,fpa« thas uocari docet: minores ucró. femifpatbas. Extat in Auth.de arinis.§.pen. Spieg. SPECIALE deliftumuidctur.quoddofto-resnoftriinnominatum dicunt;utcum quisin ius uocatus non paret. l.ij.C. de Epifc. aud. cum temeré appellat, cum ius dicentem coptemnit, cum in muncrefibi impofitoperdefidiam quis ceflat.l.ij.C. de Sport. Êiufmodi enim faftaplu-ribus uerbis fpccialiter defignantur, non uno ge neral i.Ex Alciato. Spieg. SPECIALES aftionescenfcntur,quibusid perfequimur,quod natura fua,amp; quantum ad iu ris intérpretationem pcrtinct,fpccialc eft,etiam fi accefibria qusdam habeanut equus,ueftis,do mus,fundus,amp; cæteræ id genus res. Spieg. s PECI ALITER, idem quod fpeciatim, di-fertè.mùdK^grtrKektfMwortcx.VIpian inl.ij.fiquis caut. Nifi, inquit,contrarium fpccialiter partib. placuerit.Vocabulu lurccoHfamiliare.l. defun« cla.I.arbores.ff.de Vfufruft. amp;nbsp;aliis multis locis. Spiegclius. SPECIALITER prxlegare.Claudius in 1. alimenta.ff.de Alim legat. Quia,inquit,deftina' uerat alimétis,eius ufuras pecunix, quas fpecia literciprælegauerat.Spieg. ■ S PEClEjnl.quçftio.deVerbor.fig.propar teufurpat. Vultcnim dicere, agrum partem effe fundi, no fpeciem.arg.l.fundi,eod.tit. Sic Vlp.in 1 j.de Agnofc.li.ubi.S.C.Plautiani duas effe fpecies dicit,cumpartesdebuerit dicere,tefte A-pello.Spiegcl. S P B CIB M ueteres lurifcoffappcllât,quod recentiorcs,legis cafuin.VIpian.in l.fed interim. |
de Don . inter uir. amp;nbsp;uxor. Paulus in l.Latinus Largus.de Lcg.ij.Quintilian.themauocat.qo’' fi fafti pofitioné,uel euetus. Sic fpecies una.pr® una quadam caufa,in l.foletpraetor.amp;l.fcqft“® lurifdift.om.iud. Spieg. SPECIES eftuox, quçdepluribut differ® tibus numcro,fcu indiuiduis dicitut.utapud A-pellum tutcla teftamentaria, aditio hsreditatis, dominium direftuin.cmptio, furtum, obligati® ciuilis,aftioperfonalis,pofrefsionaturalis. Qu* qua nonnullis uifum eft,utaiteftaturCantiunc. fpeciem indiuiduis comparatam .hocnomi®® parum aptè notari. Speejcinanque nomen fol* comparatione ad genus uidetur inditoididaq; fpeciem effe, quod confufum amp;nbsp;informe g«®®* expoliret, amp;fpcciendû (fie enim ueteres loq®*' bantur)nobis exhiberct. Ob jd Ciccr.inTopi®’ mauult formam(dum à forma generis locumlt;i'* cit) appellate. Siquidem fpeciesindiuiduisc®® parata nó iam fpecici retinet, fed generis pc*''** accipitfaciem.Ciceroni aftipuiaturGloff uit.® I.proponebatur. ff' deludic. Rei fpecies, mqu* ideft forma. Iuris ciuilis interprétésfpeciép*'' firn appellant genos, Scindiuiduumfpeciewtd hominem,equum,bouem,genéra:Titiuiii,B*' cephalum,amp; hunc boucm,fpedes. SicïoquimJlt; Apello indicate,!.ij. in prin.amp;§.j.C.Sicerfp**^^ non uideturin iudiccm.dcIudic.il.ifirudeCóAi®-ob cauf.l.ortétum.de Verb.rig.1.cuinceiTuin.lt;i® Aur. amp;arg.leg 1. quiuxori. I. fpecies . eoA ut-^ in princ. Inftit de Donat. amp;nbsp;lurifcoffpaf®®“® traftatione legatoTum. Spieg. SPECIES adæratæ, quarumfitmentioinl' fcptcni.C.de Erog.milit.annon.lib.xij.Viifc^' prà Adærarc,quod opinornobiscffe, Af^’“^^*^^ geUfcblag^ ’ SPECIES adærande,in 1. fpeciebas.C “' Cohortalib.lib.xij. SPECIES in plurali pro arofflatibus*J' quando fumitur,fed obfoletum.Mactofc.1ib-“ Saturnal.Species amp;nbsp;awes amp;calidj fuperfto®* cumapponuntur,cxu1clt;rant.Martianijsin1.fi®' ff.de Publican. Species, ait,pettinétesaduedi' gal. ExThefauro Steph.Rob.Spieg. SPECIES refiftentes,in cad.l.proreftanttf intelligit Bud. quxreliquamcnticaufadebétiii id eftquæexpræteritodebentur, uulgo perV außjhndig.Spicg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. SPECIES Temper geneti derogat.ra“'' Legat.iij.infin.l.feruisurbanis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,. SPECIMEN proprièeft,idquodreö®®** oftendituruenditori,utindepofsit catetas®®^ ces æftimare: ut particulæ panni.autparutnif“' menti,uel uini guftus.Spieg. SPECTABITVR litis contdfat«tempore, apud VIpianum in J. quantum.ff. Quoii m®-tus caufa. SPECTACVLA,loca funtcxefta, otexin ladi fpeftentur.Theatrauulgó appellat, utGr{-ca uox, tefte Syluio, quâm Latina.uulgóufit*-tior fit.Notus tit.dcSpeftac.amp; Scenic.amp;Lenon. lib.xj.Cod.Spieg. SPBCTACVLVM celcbrarc, apudM®* deftinu«. |
ANTS
deftinum ff.de Vfu 8c ufufrud.l.legatum.
S PEG TAB ILES,8c fpcciofæperfonæ,gra-duquodam dignitatis infignes, in iure plerunq: . dicuntur;cum hoefenfuhçuoecs apud idoneos .aatores naUæ fint, quod amp;antè monuit Alciat. IdemSpeftabilem, iéuquodidem eft, Specio« fum.aClarifsimonondifferre oftendit inDif-pun.cap.iiij.lib.fiij.Spieg.
SPECVLARIA affixa.Vlpian.inl.fedamp;fi. ff. de Vfufruft. domus pattern effe cenfuit.Vidc Alc. in cóment. ad l.Scxuola refpódit. de Verb. ligSpiegelius.
SPECVLARII funt,qui fpeeulas faciunt, amp;quiiiitrca fpccilla.Poffunt 8c hoe nomine de* notari, Aie. telle, qui feneftris fpecularia ad ar-«ndum hyeme frigus componunt: quorum me minitVip. in 1. quxfitum. §.fidomus, de Fund. inftr.Spiegelius.
S p B c V S ,d defpiciendo. Vide Vlpian. 1. j .de Riuis. Sc quid fit.indicat lurifcóf.in l.j. de Riuis. dusciifignificationes uarias, not.Glof.in l.fi in-
Aqu.plu.arc. Sp.
SPBM precioemere,eftlucrumincertum 8c gt;n'üentufitü, certo affedare damno. Exemplu liäbesapud Pompon.in 1. nec emptio. de cótra-litniemptcitatur ab Erafmo Centuria iiij. Chi liïd.ij.Spiegelius.
s PRS,opinio futurorum : refcrturqi tam ad quàmad mala.VideBar.ini.Gallus.$.ui-dendütn.tulj fin. 8c in 1. poftbumus. de Lib. 8c poftbum.Interprétés faciunt differentiam inter Sptmcertatn8tit,jyijitatam,de qua in I. pen. “^ib.adlibertat.prouo.ScSpem reuocabilé, “‘'''^.quidfiis.in ead.l Gallus.quod tarnen Salomon, fibi non liquere fatetur, ibid. Sp.
SPES aliqua durât. Vide lurifcóf.in I. fi ufuf-«unu8. ij, in prin.ff. ufufruftuar.queraadmodü «u.Spiegelius.
«lia,utfpoHar.eauxniîs,prouincia,fama,uit:!r,amp;c. Quod ImpK§.fin.Inftit. de Aftion.dicit,Expoliaz turn bonis. lurifconf. in 1. final, ff. de bis quæin fraud.dicit,Exutum bonis: ut paria fint,exui bo nis,8£ expbliari bonisjdcftiaduram bonorum pati. Vide Zafium in difto §. finali. Spoiisr« item pupillum dicitur tutor, qui malé admini-rtrat.l.qui fundum. $.tutor, ff. Pro empto.Spie-gelius. '
S P OLIARlVM.Iocusubireferuanturfpo^ lia, eadem forma qua dicimus armarium. Lam-pridiusinuifaCômodi.prolocoubi noxij ne-carenturufurpauit, amp;nbsp;Seneca epift. xciiij. ad fi» nem : Nunqnid(inquit) aliqdcm effetamcupi' dura uitseputas ,ut iugulari in fpoliario quàm arena malit. Catansus Plinij in Panegyric.intcr près impenfè doélus:Siue fpoliafium, ait, appela latum, quod uita priuarentur,fiue quod ibi fpo^ liati laniarentur.Spicg.
SPONGIAE, quibus col«mnæ , paui-menta,podiaexterguntur, inftruibenti funt domus. lege,quKfitum.§. canâles. de Fund . in-ftruft.uel inffrument.
SPONS A VI A dicuntur , quod ueteribus morisfucritperftipulationem ea contrahere 1. fciendum. de Ædilit. edift. Et fponfio nimiruin fit,cùm quis interpofita ftipulatione.certam pe» cuniampromittit,niitafitficut affirmât. Hmc amp;nbsp;Sponfor dicitur, I. fi rem. de Præfcript. ucrb. Alciatus de Verb.fignif. ,
SPON S AVlÀ.àfpondendo.l.ij. de Spôfal. mentio amp;nbsp;repromifsio futurarum nuptiarû. Ar» ra uerô id genus munera dieuntur, quæ fponfa* liorum nomine dantur, Hine Sponfalitiæ arræ
ab luftinian.dicuntur.Sponfalia item noua figni ficatione quandoqj accipi uidehtur,pro muneri bus quæ fponfæ dantur. impp.Honor. Sc Theo-dof. Sponfalia, id eftnominearrarum data, red-_________________________________di.lj.C.Sinnpt.exrefcript.pet.SedScinCodi-ftituerelicet.l.paftuminterhæredem.fl; dePa- ceTheodof. Sipuelladece(rcrit,fponfaliaiube-raus fponforeftitui.Vide Alc.in Paf.Spieg.
SPONSALITIA largitas,hoeeftdonatio
S PEM future perceptionis deteriorem con-
ô's.Spiegelius.
spEs præmiorum pignerari non poteft. 1. ^'^praemiorum. C. Quæ res pign- oblig. poff.
propternuptias, fpecialis eftcontraél:us,de quo in Auth.utfponfalit.larg.Sp.
S P ON S A patris,nouercafilij dicitur.
S p ON S VS eft,quinondueftmaritus.l.j.§. eft quæftio.ff.Pro dote.
S P O N S10, genus crat aftionis apud anti -
. ??*®^ISTER10N,Iocus eft.Nebriff.
8it,ubipilaln(jitnf^5pj^æi.j^.çj^^^jpj[jlyjit.YI P^” • *’”^*l'gt;l’fiquis inihi.bypocaufta.fphæ-riftenon, 8c quidam ipfius ualetudini apta, fua impenfa laceret.Alex.Neapol.Locus, inquit,cir cutaris eraf, qui plûtes capiebat circulos,8cfpa-dauariislufibusdiftinaa. Sicut Trigon,locus idquetro fimilis,ubipilaexerccbantur,8cludo. pofitom,feufideiufsio.Budæus in priorib. An-'j’n.dier.lib.iij.c.xiiij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;notât, ad l.pofterior. de Orig.Iuris. Quod uerô
Vlpianus in l.fi item tibi.$.fin. dePræferip.uerb.
quos,ubi amp;nbsp;aftor amp;nbsp;rcus decimam partem ædi* mationis litis deponebât, mulèlam uidelicet fu-turam temerè litigantis. Græcè 7ir«f««aT«f«Â»,dc-
SPiGVVATORBs.pro apparitoribus a-
podCaHiftr. in 1. diuus. de bon. dam. Ita neque dicit ; Si quis fpófionis caufa annulos accepcrit, Ip^oiatores ultró fibi uindicent : fubaudi, pani» cul«i4, nee optioneseadefiderent, quibus fpo-batur,qnon»omento quis eft punitus.
SPlRiTYj^ emittere,pro mori,apod Mara-tianutn inl.fed gj »nilloquæritur. ff. de Rebus dub.Spiegeliüs.
SPOLIAR E ,proexuereboni$,inl.j.ff.de Donat. iBteruir.amp;ux. J'ransforhïr ad omnia
nec reddidit uiélori.præfcriptisuerbis
m eum
quæ pignoribus depofitis ludicra plerunqi effe folet. Exemplu huius idem Budæus, 8c quidem mcmorabile ,recitatex Plinio in ead. l. Paul.de Vcrb.fig.autoreft.fponfionis nomine accipien-dam omnern ftipulationem promifsionernque,
Spiegelius,
k spok
S ANTE
8PONSlONEMfacerc,uülgódicimusde- s T A D IVM. Lege menfurafomno»quot;'■ ponereinpœnâ,uelpignoris locopacifci. Mar- s T A G N VM. Lcge,Lacus.
tianus in I.pen.ff.de Alcatorib.In quibus rebus, S T A M E N, quiequid in eolo *d nenDumP® inquit, ex lege Titiaamp; Cornelia ctiam fponfio- nitur.Subtegmen dicitarfilutn quodfubteg®'' nem faccreheet. Vide fupri,In pecuniam ludc- ——.;-.— x/i,.;,.-. rt.„m»namp;lübti' rc.amp; Bud.in Annor.prior.Spieg.
SPONSOR cft,utrcélé Accurfius cxiftima uit, qui fponté, Se non rogatus, pro alio promit* tit.Gl.§,j.in Auth.deFideiulTor.QuodSe ex Ver rioFcduscradit.Hincfponforcsdiccbantur,qui procandidatispromittebant.neilli ambitus rei elTent. Alciat. in Parerg.probat autoritäre Cice-roois.Ac Plinij lunior.Spicg. .
, S p o N TB, aduerbialiterpofitum,in Rubr. C. de bis qui fpontcpubl. mun. fub. Sdafponte, fignificat uolûtâte propria,amp; foapte natura,fine bominis labore.Spicg.
5 P O NTE uenifle, aliud eft, quàm adfuifle.
1. fi quis exconlcnfu. C. de £pifcopali audient. Spiegcliui.
SPORTVEA ,erat apuxl Roman, quod Indies clientibus fuis fub limine ports exhibebât id uitsufum ; cuius loco quandoq;pecuniada-batur.Hinc cû conteftanda lis effet.ador amp;nbsp;reus pecuniam con tribuebant,deponebantqi : is au* tern qui in caufa fuccubuiflet, omnia pendebat. Atqs ea pecunia fportula dicebatur, i Iporta, feu fportella.reccptaculo maioris fummae pecunia-rum. autor Alciatus in Oifpunél. Sportulse lu* •diciales uocantur,»« «(/««yz««, hoc eft iudicantiû tnercedes. VideScOldcnd. Aelion.xiij. ClaJTj. Spiegelius.
S P VRi VM,Modeftin.de Stat.bomio.l.uul-gd concept!.cum appellari tradit,quiinccrtopa tre natusfit.'fiuc cum, qui cum pattern habet, quern habere non licet.Cçterùm quos uulgd Ba ftardos uocamus, interdum fpurij dici polFunr, interdum non polTunt. uthi,quosprincipes a gnofeere folennitcr folcnt.quafiqj adoptara. Interprétés Legitimate,nullo autore,appellant. Vide Bud.in d.l.uulgo concepti.Spurius proxi-mitatis nomine ruccelTorcs habet,qui bonorum ipoffefsionem peterc poûunt.l. fpurius.amp;l.Mo-deftin.ff Vnde cognati. Spieg.
S P VRC ARB,etiamuinum aquadiluere fi-gnificat. Vlpian.ad leg Aqlt;il.l.fi feraus. Qui uinum , inquit, fpurcauit, ucl acetum fecit. Sed Sc aquæ dicuntur fpurcari, cum corrumpuntur ali-qua re, quæ illas uitiet inieda. Paulus de Extra-ord. crimin.I.j. Si aquas, inquit,fpurcau«rit. Ne» brilTcnfis.
8 T
S TAB VI-A,ucteres appellarunt diuerforia, amp;nbsp;quas tabernas uocamus. Sed 8chæcuox pro feptis accipitur, quib.iumenta ucl greges ftabu-Ktur.In priorc fignificatu accipiéda eft apud Vlpian. in I.urbana predia.de Verb. fig. In poftetio-re fenfu uidetur accepiJTe Ncrat. in 1. co iurc. In quibuscauf.pig.tac. contrah.Ex Alc.Spieg.
S T A B V l-A R i y S ,caupo cft,qui mercede in tabernam meritoriamuiatores excipir. Vlpian.' dehis qui not. infam. 1. athletas. Puta,inquit,fi caupo fuit,uel ftabularius.Ncbriiren.
ne texitufi Vlpian. Ve pu ta, ait, ftamen amp;foW' gmen.in princj.fi eut lana.de Lcgat.tcrtio.Spi'-
gdius.
S TATICVLVM.nchicaligenuieftFlK”®' Alcîat.in Ruhr. C.dc Strator.
S TATlM.cum tcmpcraincnto temporisât ciptendumin certis Juris noftri locis,Albert' oftendit, Eft.ubi pro ilico ponitur.ut in Ifi C'“* bon. quse liber. Vide Bart, id Lqui pignori ob“' gari.§.fin.ffi de Auth.tut.Spieg.
S TATIM 8tqi.VJpian.J.fimaritai.deAlt;)ulf; Etprimum,inquit,Pomponiusputat,»(li’’i''' aceufationem extraneam poflc Uatimatqint^* ueritcui aiïentiendum puto.Spieg,
8 T A R E.pro mancre amp;nbsp;firmura eflè, 1.6®^'' mus.C.dcTtftam.
S T A R E, de inanimatis ctiain dicitur. utu' uis,flumen,currus.
STARE cumaliquo,pro partes eins fc?®''’ ei fauerc.
STAKE decreto.proobedire.amp;nonpronO' care. Dtw ymtyl liatt geben.
S TARE penne,perte.per illam.quoiriquot;“' id fiat.cû nos,uelabquialijcaufafumus,n®9'’quot;^ , fiat. Vide l.j.§.nó cxigitur.l.uIt.S.fin.ff.QuoiH'f l.fi perte non ftat.C.de Vfur.Spieg.
STATIO.iftatucndo.lj.deRiuiiSpi«?'
S T A T 1 O aliquando accipitnrprouig'b*: at apud Modeftin. de Re milit. I. defertoré. Qÿ ftationis, inquit, munus reliquit. HincftatiooJ' rius tniles, qui uigiliis depatatuseft. Vlpi®quot;'^* Offic.r^rxf.urb.I.omniaoïnnino. Milites, ait,«* tionarios habere, ad tuendam popularium q®'* tem. Eli amp;nbsp;ftatio, porius nauium: ut in qnei® i* recipiuntnaues. Vlpian.de Fluinin.l.ait Pretor Stationcm,inquit,dicimus,i ftando.Is igiturj®' cus deinóftratur, ubi naucs ftare poffunt. Nt“' 1 Stationarij, quorü fit mentio libro duodccit’ I C.crantelediexageotib. inrebus quicurfuip® | blico præeflent,de quibuilatius Alc.lib.Paterg* | vj.cap.moxcitando.Spiegi
STATIONARII milites.Vlpian.iaLp® Offic. prsefec.uigil. Et fanè debet, ait,difpofiw’ militesllationarios habere,ad tuendam popj^ larium quietem, Sunt auté ordinarij difti,q“® in llatiooib. habitent, nee uagentur.Quo'’®®'' ne amp;nbsp;Prætoriani appcllari po{runt,iuxdA'‘'’*,' turn in Rub.C.de CurioLSe dation.iib.xq.b’nquot;* ranci uerô, qui in finitiniis hoftium lotis,s^r«' peniinas irtcurfionet intenti funt, VigLtit l®' llir.de Milit.tcftam.Spicg.
STATIONARII tabelliones,quiinftatio* nibus cum fubadiutis minidnsqs fuismorabao-tur, amp;nbsp;inftrumentis fubferibebant, quos lüft'' nian. in Noue})!lt;liiij.‘'‘'a‘J«A.iK«yf«y»f appella^iddt conrraftuutn fcribas, qui amp;nbsp;tabelliones dieu®' tur. Lege caput xix.libn fexti Parerg. AlcSp* gelius.
g TATIVA/unt locaid quitus aliqui m®'
' rantih
A NTE
s rantur.à ftädo difla.Vnde St legimus.Cæfar fta^ tmaliabuiccaftra.Alciat.ini, tradationes. C.dc Trafl.amp;ftat.lib.xij.
STATORS S,pro apparitoribus.quireos in iusuelcarccrem ducunt. Cicero Tabellarios uo cat: atque ij funt.quos Princeps uaria necefsita-tsmittitad prouincias, utnuncient aliquid,qui« Ijus tenentur Prouinciales fubinde mutare e-lt;]öOS,quo celerius cant. Abafsiduaftatione di-^i,quód afsiduè Magidratui advent. Alciat. in Rubr. C. de ftatorib.Tib. xij. Vlpian. tit. Ex qui-buscauf. maiores.In eadem caufa, inquir,amp;qui amiJitibus.ftatoribusqi.uel à inunicipalibus mi nifteriis adferuantur.Spieg.
STATVAS ,amp; imagines qaidam hoc inter fedifTerreputant: quddftatuæ fintæneæ, ebo-reæjapideæumagines cere®,amp; pidæ. Vide I.u-nicam. C. de his qui ad Rat. Princ. confug. Ex-tant amp;hodie apud nos ftatuæ in nonnuUis ciui-tatibus,ad quas,exceptis aliquot criminibus, confugientes,feruntur tuti Imperatoris maie* ftate.Spiegelius.
S T AT VIT uerbnin .rem perfedam fignifi' cat amp;nbsp;confummatam,noncœptam in potlula» tione edidi,Quod quifque luns. tefte VJp.in l.j. eod.tit.Spieg.
STATVbIBER eft,qui ftatutam Sedeftina-tamin tempus, uel in conditionem, habet liber-tatem.l.jdeStatulib.Spieg.
STATVMiN A.Lege.Pedamentorum. 5 T ATVM, participium ,à uérbo fifto, quod cftpræfento,amp;quafi præfentiam corporis exhi-beo.VIp.inl.iij.Gquisin iusnocar. Cum quis, inquit.iudicio fifti protTiilerit,neqî adiecerit pœ sam, fi non datum elTct. Idem fi cxnox.cauf.l.j. nonuideri,âit,ineadem caufa datum.Spieg.
STATVM iri,apudVlpian.rcproraifsio,in* quit,plané exigenda eft, uoluntati defundi fta-^'‘Wiri.l.fi quando.fF, ut Lcgat.feuPidcicomm. ^6ruar,,cauf.caueat.Spieg.
S T AT VS caufæ.Lege.Côftituere aûtftatû. STATVS dies.ideftconllitutusuel prxfi-xnsiudicij cailla. luditium didum, quafi Lun s
ftatio. Vide poft Macrob.Bud. in Annot. prior. adl.tertiam.Profocio.
STATVs Imperij.SffuddeJ?Reiebr. Vide,Ma giftratus municipales.
S TATV T V M.idem quod Lexciuilis uel inunicipalis.Ethoc reciperc interpretationé,Sa loinoniusaffirmât,ScZafius aftipulatur. Quod eft contraeos qui contendunt, non aliter ftatu-ta,quàrouerbotenusintclligenda.Sciendum au Uni, quod Roman.lus ab initio non aliud fuit, qvàm municipalemec xi j.Tab. Leges aliud turn *fa’'t,quàm id quod noftri nunc ftatuta uocant. Foft propagatum ueró Imperium .cœpifîc lus effe commune inter omnes Imperij Romani po* pulos, quod ceu pofitiuum, lurecofs.fecundum uoluntatem, ex bono amp;nbsp;æquo femperfuit in. terpretatum,ut in ipfis Pand.libris licet infpice -re. Quia uerd nihil eft inxqualius locorum cir-cumftantia,non poteft lus Romanum xquali-ter obferuari ubique ; idcirco receptum cft,fcri-
T
bi ftatuta, non folumutaliquidaddatur, aut de trahatur Legi generali,uenim etiam contra La gem generalem Romanorum, 1. omnes populi amp;nbsp;§. lus autem ciuile.lnftit. de lur.natur.Spieg STELAE, funt propriè lapide® pil» furre* d®,in quibus fœderainferibi folebant,ut omnibus innotefccrcnt,amp; in quibus etiam homines profcribi folebant. Bud.l. uenditor.Com.præd.
S TB LLATV R AM interpretatur Lamp, in Alex, ut teiïeram frumétariam Ggnificet, Alciat. in Annotat ad l.feptem dieb.C. de Erogat.milit. annori.lib.xij. Bud. Stellatura, inquit,nomen e-ratannon»militaris:quod apertius fit ex uerbis Spartiani in Pefcenninó. Scholium Egnatianû in Lampridium huic non quadrat, alioqui pro* bum. Spiegelius. (
STELLIONATVS crimen,fecûdumVlp. eft,ubicunqj crimen nomine caret,quod perpe-tratur.Didum à ftellione,lacertaftellat3, anima li uenefico, atqihominü generi inuidente. quod apud ueteres malè audiit : cuius monuit Alc. in Parerg.amp;Egnat. in Lamprid.Spieg.
STEMMATA,gradus generis ,amp; ordlnes defcendentium : qui ramis quibufdam, Sc uelut incurrentibus lineis diftinguebaniur.l.ftemma-ta.ff.de Gradib.Spieg.
S TERG O RAN DI agri Inftit.de Vfu Scha-bit.§. fedfi pecons.Eftauté ftercorare.pinguefa cere: quod fit, fimûagrisinfpergendo. I.quinta. §. ftipulatio.ff.de Vcrb.oblig.Spieg.
STERGÖLINIVM, rcceptaculum ftercolt; ris.Vlp.in 1.fundi.de Aftion emp ln fterculinio,quot; inquit.diftindio Trebatij probanda eft:ut fi qui dem ftercorandi caufa comparatum fit, empto-rem fcquatur:fi uendendi,uenditorem. Abj fter-quilinium fcribunt,ut apud Alfenuin in l.fi quan do. ff. fiferait, uendic. Secundum cuius, ait,pa* rictem uicinus fterquilmium fecerat.Spieg.
STBRILITAS ,opponiturVbertati.Papi-nian.refpondit: fi unoanno remifsionem quis colono dederit ob fterilitatem, deinde fequen-tibusanniscontingat ubertas : nihil obeffe domino remifsionem, fed integram penfionem, e-tiam eius anni, quo remiferic.exigendam. autor Vlpianusin 1.ex condufto.Locati,Spieg.
STHRNEREuiamfilice. Vide Vlpian. in 1. loci.fffi ferait.uindic.Spieg.
STIGMA T A,hoc eft nota publica.utimpp. in 1.iij.de Fabricenf. interpretantur.Fabricenles difti funt, quod fabricam armorü, quam Impp. habebant,curarcnt,armaq; ipfi fabricarét, quod generaliter non permittebatur urbibus, tefte Al ciato,lib.j.Pr»termifl'.Spieg.
S TILLICIDIVM.quafiftillarum cadiumt quod guttatim cadat, ubi è teéfis guttae fluunt: flumini opponitur.quod priuatim accipiendum eftpro curfu uel fluxu aquç quiequid Accurfius comminifcatur. Nam tefte Oldendorp, utrunq» tamftillicidium quàm flamé,prorepriuataac« cipitur. ut in l.ult. de feruitut. Sed immittendi, inquit Paulus, protcgendi,proiiciendi, idem flu minum amp;nbsp;ftillicidiorum feruitutem impedit.ibi certè flumen priuatæ aquæ accipi oportet. Nam R 2 public!
-ocr page 496-s A NTS
Public! no eft feraitus.l. iijun fin.fF. de Scruitur.
’’uftic, prsedior.Spieg-
STIMWOS naturales, eleganter Paulus in 1. amicifsimos. de Excufat. rut. pro inftindu, feu motu natural!, ut uulgo dicitur,accepit. Sp.
S T I P E M conferre. Martian.de Colleg.amp; . corp.l.j.Sed tenuioribus permittitur ftipé men-ftrua conferre.dum tantum femel in menfe coe-ant.Spieg.
S TIP s,autftipis,diciturpecunia,quam an« titjui ucl in xrarium reponebant,ucl dijs offere-bant, ucl mendicis porrigebant ad fuftentatio-nem uitae. Cicero de Legibus:Stipe fuftulimus, inquit, nifi earn quam r.d paucos dies propriam Ideç matris excepimus.
S TIP EN DIVM, VIpianus ait, didum eft à ftipe,qaôd per ftipes,id eft, per modica sera col-ligatur. Ideo hoc etiam Tributu appellari, Pom-pon.ait. de quo uide quae not. in 1,neqs.ff.de im-penf. in rebus dot. fad. Stipendium etiam mcr-ces militum dicitur:ficut amp;nbsp;lalarium.Eaerat delt; narius in fingulos dies, qui unciæ argent! oda-ua pars eft.Tacito lib.j.utcitatur ab AlciatJn e-narratione l.ager. de Verb.fig. Idem indicat ini« bi,ftipendiarias omnes prouincias pop.Roms fuifTe,excepta Italia,amp; fi quæ urbes ius Italicum habercnt.ucl fœderatae effent.
STIPENDIA deccra,deccm militiæintelli guntur. Nam ftipendium non folum femeftre, kdannuum militum falarium dicebatur, auto-re Varrone.Incipicbant autem apud ueteres fa-ccre ftipédia iuuenes anno «tatis dccimo fepti-mo.G.Gracchus amp;nbsp;Legé tulit,dc minoribus an-nis feptem amp;nbsp;dceem ad militiam nön cogendis. Spie^dias.
STIPENDIARU erant.qui ftipendiamili« tibus nomine Rom.dabât.tefte B.Latomo. Vulgus indodé ftipédiarios appellat eos, qui ftipen dia accipiunt. Spieg.
STIP VL A.Paulus ftipulam ait.qusedemef-fa iacetihæredis cius effe.Labco ait.l.fi ufufruCl. If.fiuibus mod.ufusfrud. amit. Stipula autédis citur culmus cum fpica, nó colledus, fed in me« tendo derelidus : quem,cum ociura adeft.rufti* ci deinde metunt.autor Alciat. in Comment, de Verb, fign if. Spieg.
S TiP VLARl,eftpromittentiaffentire. Didum àftipe, hoceftpecunia:quoniam qui pecu niam obligat,ftipulari dicitur. Hinc ftipulatus, us.Papin.Solut.matr.l.poft doté. Non eritimpe« diédus pater, quo minus ex ftipulatu agat. Ne-briffenfis.
S TI P VLATI O,eftfirma uerborum conce-ptio,quaquisaliquid fe fadurum daturum'uc promitrit alteri,fupcr hoc ipfuminterroganti. utpote : Promittis mihi, tedaturum xx. Philip-pcosC' Alterrefpondebat: Promitto.Alioqui nó eratratapromifsio. Nomen autem fumpfiffeab intcrrogante,tanquam digniorc,Accurfius, cæ-teriqi interprètes tradidcrût.Scd Alciato proba bilius uidetur, aftipulanteeum contradum apgt; pellari,quia in eius utilitatem concipitur. Sic amp;: Emphyreufis uidetur dida.quia in commodum
T
Emplryteuts principaliter contrahitur.DïbcnC enim (quod in CratilofenfitPlato)ndra!naim’ poni ab eo.quod principalitereffedum refpicit« luftinianus uero ftipulationis nomine utimur, ait.quod ftipulumapud ueteres firmum appelh batur, fortèàftipitedefcendens. Alciat.potius potat Icgendum ànO^rviri. Quid enim,inquit,co mune habet ftipes, feu truncus cum contraduf Varro tarnen à ftipe, id eft pecunia ftipulationé didam mauult, Cæterùm ftipulationem parti-mur in interrogationem amp;nbsp;promifsionem;diui’ dimus in conuentionalem.iudicialem.prætofd amp;communem: fi roodô id quod exduabusfpe-ciebus cóflacur, quod nos Miftum appellamus, conftituit peculiarem fj^ciem. Obferuandum tarnen, quod ft!pulati0nem,pro«oquod inlb’ pulationem dedudum eft, lurifcjonfultus acce-pit,in l.j.de Eden.ubi diem folutionis partem di cit. Spieg.
STIPVLATIO eftfpeciesefficacifsimicó tradus,undc adimbccillem innominatoruinni turam dirigendanon eft: quodideoinuentafc ut uberius ex ea nobis, quàm ex illis confulatut. Quod copiofê lafon oftendit in I, quü raota. C de Tranfaft. Spieg.
STIPVLATIO ludicatnmfolui.tres dm fulas in unum colledas habet:dc re iudicata.de re defendenda, de dolo malo, autore Vlpi”'''' l.iudicatum fohii.ff. ludicat.fol. Quaeuerbaipfe explicat in I.iam tarnen fideiuffor.eod.tit.
S T i P V E A TIO, iuns eft: padum.fafti.pef l.fi unus.§.padus.ff.de Padis. quodutaccipi6B dum eft,Bart.declarat ibid.
STIPVLATIONES prætoriæ funt, qua folius praetoris iurifdidioni relinquuntur,qu»' rum aïtcriias iudicis notionon eft. utfuntqua dationem tutelarum refpiciunt: idem amp;incau' tione damni infedi. ludicialcs ueró ftipulatiO' nes funt, quæ nó coram pra;tore,fed coram ahjs iudicibus expeditioné nancifcebantur. ut CaU' tio de dolo eft : quæ, licet prætoris edidu fitifl’ uenta, fubabjs tarnen iiidicibus interponebi' tur. At communes ftipulationes,tam apudpff' torem,qudm coramalijs iudicibus cognofce-bantur. Vide Alciatum capitcprimojlibropn-mo Paradox.At uernw eft,quod Oldendorpius fentit, quem uide in prim. Adion. feptiinse daf fis.Spiegclius.
STIPVLATOR , qui per interrogationem obligat promifforem.Spieg.
S TIP VLO R, uerbü iuris,eftpoftularf,”“* promitti aliquid folennibus uerbis Ciceropro Rofcio Comoedo tStipulatus es ^ ubic* quodie^ quo tempore ; quo præfentc ^ quis Ipopondilfe medicit:' nemo.Spieg.
STIRPES , funt fcrulæ, feu uirgulta.que de radicibus nafeuntunea amp;germina dicuntuf. 1. diuortio.$.puto. Solut.matrimon. Hincamp;gef minalis arbor. Accurfius quæ ftirpes funt,pedamenta effe arbitratur, contra Marei Varronis,de Columellç, cærerorumq; antiquorum autorita» tcm.Spiegelius.
STIRPE S,fiûramraaticiscredimus,dî horaine
s ANTE T
|
Iiominefœraininum eft: dearboribus mafculi. num. Succedere in ftirpes, amp;nbsp;in capita. Vide fax prà. Exftirpe excidere, pro radicitùs,apud Vlp. J.jde arbor.cæd. Spieg. STOIC AB fapientia: fummum pbilofophû Cbryfippum, Martianus in 1. ij de Leg. ideo ap -ptllareuidetur. quod Stoici dicebant, Sapienté i^frafcomnia habere,exfefeq; ipfurn,non aliun dependére:ufqj adeô,ut Horatius eorumuer^ tb dicat: Ad fuinnium, fapicns uno minor eft lo ue. Spiegelius. STlTI.præteritum àuerbo fifto.fnpinoca. ret,quod tamë à uerbo fto mutuatur, autore Pri fciano.Vide Vlpian.in l.fed amp;nbsp;fi quis.§. illud fci-cnduraeft.ff.Si qnis cautionib.amp; Neratiam in 1. pen.eod.tit.lbi Oldend.annotate illud (ftatus) àfto inutuatus eft. Spieg. ST0LA,ueftis eratad talos demifta, matro-j nardinfigne. VIpian. de Aur. amp;nbsp;arg.leg.I.ueftis. Muliebria,inquit,funt, ueluti ftola;,pallia,tuni-cœ.Nebr. STOLAMueteres dixerûtomne quod cor-pustegeret.autorNonius. VIpian. ftolam inter muliebriaueftitftenta.eaqj quibus uirfine repre henfionçutinonpoteft, annamerat. Ex antori. bustaæéiNoniocitatis,probari poteft, ftolam quoq,uirorü fuiffe.dequa Bayf. de Re ucft. cap. xvipSpieg. s TRAB ONE M, hoc eft, qui oculos habet diftortos,Vlp.traditTrebatij autoritäre,non ef femorbohiinj,q^j clauum. §. i^ cui os oleat. de AediL edift,Plin.inquit: Vni animalium homi-ni.oculi deprauantur, Vnda cognomina Strabo num amp;nbsp;Petorum.Spieg. S T RAMENTA, font cplîmi frumenta-ceijpicisdemelsis. Vipian.de Acl.emp .l.fund. FunJo, inquit,ucndito,uol leg-ito, fterquili-nium Sc ftramenta emptoris amp;nbsp;legatarii funt. Nebrilfen. STRAMBNTOrvai item nominefignlfi lt;:Huromne,quod folo, caufa qaiefeendi, inlterx ^’tur;utftores,phormiones, pales, amp;nbsp;matt»: ?®i« Scuulgo Mattaracia nocatur, autor Alciat. ‘quot;’A'los nos hoftes.§,uerbum Viuerc.de Verb. 'S'^piegeiius. . ^Ts,AG VLA, no folum proleéli operimen to tantum, fed generaliter pro omni uefte quae in(ternitur,accipitur. ir^i^^uua Græcè, omne id eft. quod infternitur. Alciatus de Verborum ft' gnification. S TRA TAM, apud Romanos uiam fignifi-care, autor eft Procopius: quod,ut Alciat.ait,in uulgari idiomateuerum eft,in Latino falfum Vi Return in diftionc,Sermo Latinus.Præterinifs. ^‘lgt;').Spiegelius. STh A T0 R E S,quidam interpretantur eos ’ti'litesfeumercenarios,qui.caftra præibant, ut locaaccommodatioraadtraducendum exerci-tumfacerent:aggcres,uel tumulos æquando, uel ftruendo pontes, Sc fimilia. quorum menti o apud Vèget.lib.ij. Alciat. in Rubr. C.de Strato-rib.lib.xij.Spic^. |
S T R A T v M, omne ueftimétum quod infternitur,feu inijcitur,uttoralia,gaufapa,cento« nes,aulæa,tapetia. s T R E N A, munus fignificat,quod aduoca-tis 8camicisdatur,utAlciatusannotatin Comlt; ment.de Verbfignif. Meminit earum Gloft in k laudabile.Codice de Aduocat.diuerforum iudi-cuin. Spieg. S TREN V VS, efficax,gnauus,uigilans,for. tis:fic diétus,quód fternendo aduerfa renuat.la ftin Nam amp;nbsp;manu ftrenUus, amp;nbsp;in concionibuS perfacundus habebatur. S TRi CTAM rationem babemus,ait Vlp. quænunquam in ambiguis religionum quçftio-nibus omittilclet. Namfummam efierationé, quæ pro religiofis facit.l.funtperlonæ.ff. de Re-lig.amp;fumpt.fun.Spieg. STRICT! Iuris uocabulum peculiare eftlu rifconl. rcliqui feriptores fummum lus appcl-lant,ucBud.exemplis oftenditpaulo poftinitiû prior.Annot.in Pandeét. Duob. autê modis in-telligitur.Altero propriè.cum Leges feriptæni-mis leucrè, ac fine ullo temperamento, aut tra. huntur per incerpretationem ad cafus fimiles. in quibus tamen ratione circutnftantiarum eft ali qua difsimilitudo: aut in cafu,de quo loquun tur,nimis durus fenfus extorquetur. Altero mo do impropriè lumitur, eu fraus fit Legi,hoc eft, cum faluis uerbis Legis Icntentia eius circum-uenitur, detorquendoeam ad impertinétia.aut eludendo ratione fophiftica. E.x Oldendorp. Gloff. in I. plaçait. C.de ludicijs, id uocabulum tripliciterexponit. Cum ludæis fummo lure a» gendum elfe, Interpretum doctrina eft : non ta» men,utnotabiliter Alc.dixit, fummouendi funt ab hac æquitate,quain ‘ón««»«.!' uoeât. Quum ni-hd aliud fit Ius,.qiiàiTi hæc «quitas in artéreda éta Cçterùm in omnibus rebus præcipuam elfe iufticiæ æquitati.sqi fcriptç,quàin ftriéti Iuris,ra tionein.linnp. Conrtantin. amp;nbsp;Licinius côftituÔx re. Quandu •''gO'’ Jif'S temperandus fit c^fixcix, ideft,aequitate,Bart. indicatl.ulc.fub fin.C.de Legib. amp;.Philippus in Epitom.Philafoph.inor. lib.ij.Spieg. STROBILI, pinei nuclei. VIpian. de Pinu etiam, ait, integri ftrobili ligni appeUatione con tinebuntur. S TR O P H A excufationem dolofam fignifi-cat,tefte Catanmo Comment.). Hac diétione u» fus interdum Martialis, amp;nbsp;Prudétius norter,.qui quum,ficutSc cæteri ueteres poeta:noftrx pie-tatis Profper, Paulinus, Scdulius.IuuécusSc Ara tor habeantres altifsimas, Sc humano generi fa-lutares,r.ó funt omnino in uerb;.s rudes, autcon temnendi.Moltahabent,tcfte Viue (cums iudi-cio cedatomnis Ciceronianorum (emichriftia-nacohors) quibus elegaiitia Sc uenuftate canni. nis certent cum antiquis:nónulla,quibu.5 etiam. eos uincant.ltaque nil nifi olidum dcc,quod nu per Erafmomaftixillcpronunciauit (fed paruin competens iudex ) unicü Aétij Synceri ad fummum Pontificem epigramma,pluris etTe f.icien-dum,quam innumeras Prudentioruni, AratorS aCluuencorum myriades. R j STRVG« |
|
s AN STRVCTILE opus dicitur, quod ex lapide quadrato, aut laterculis calccq; conftruélum eft. Teélorium uero, incruAatio eft.fiue cxpoli-tioparietü, pluhbus indüftis exarcnatocorijs, totidemqi ex marmorató.jVJp.Superqi eum pa-rietem columnas ftruftiles, quæ tcélü porticus ambulatoTixfuftineant. 1, ficut.inprin.fESifer, uit uindic.Spiegelius. S TR VCTO RB S , ioterpretätur ipfi Impp. ideftsedificatores,inl.priore deExcuf. artifC. lib.x. Strudores etiam uocari pofTe cos, qui ad Principuirimenfasminutatim, fuomore,efcu» lenta confcindutit.Infulan.redè putat Spieg. S T R VM A, extantia quaedam in tergo: Iicu-ti in pedore gibbus habetur. STVB A, uel Stupha,uocabulumplurib.ui-detur nó Latinum. Sed quibus hoe uidetur,nec habent Aubas.inquit Voizius: qui amp;nbsp;annotauit, duduin uocabulum in Stypo, quod Sc Graeci di» cunt 7v^«: quöd ealocaobcalorem feruandum ftypentur. Namt', in ii.Scïrin b, ut inutetur, non aded infrequens ert, Spieg. ST VD i A hberalia, quód homineliberodi* gna funt. Vip l ij.de Var. amp;nbsp;exrraord.cog. Libe* raies artes appellat Rhetoricam , Grammatica, Gcometriam.McdicinamJurifperitiam. Videl. orationc. C. de ProfclT. amp;nbsp;de Stud. liberal, urb. Roman, Scnecalolam philofophiam fentit efle liberalem difciplinam, quod liberum facit hominem , hoc cA lapientem, fublimem, fortem, magnanimum : caetera pufilla, ac puerilia ede. Spiegelius, S TVDTO SI luris.PauI.in I.j, deOffic. Ad-fefC Quo (inquit) Iuris Audiofi partib. fuis fun-guntur. Hæc uox ut Audium uariè à Latinis po-nirur. In re uerdliteraria,uelcumcafu, uel fine cafu ponitur.Sp. STVDIOSVM, pro expetendum apud lu-A nianum ConAit. ff.j.inprin.cumdicit : Nihil tam Audiofum in omnib.rebus inaenitur,quam legum autoritas, quæ amp;di«inas amp;humanas res bene difponit, Scomnem iniquitatem cxpellit. Spiegelius. S TVLTA eAopiniotua.I.Domit.ff.deTeAr STVDTICIA, tam ad luris imprudentiam quam ad fadi errorem refertur. I. fi per imprudé tiam.ff.de Euid Alberic. S T VUT V S,imprudens. Nam amp;nbsp;multi non infipientes, aliquando Aultdaliquid uelagunt, uel loquuntur.Quemadmodum AuItuseAIuri-fco ns.qui emit hæreditatem non foluendo. I. iij. ad Leg.Falcid. amp;nbsp;Aultiff Imperatori, præ bono eiigens malum.§.cæterû.InAit.Quod eu eo. Sp. S T V P R V M, generaliter coitus cA,Lcge ue titus. Diuiditur igitur Auprum in adultcrium, ince Aum,amp; Aupru.hinter li bertas.$.j.amp;l.fiadul teri um cuminceAu. de Adult cómittatur adulter ium in nuptam : in ceAus in confanguineam: amp;nbsp;Auprum Ipccificum.in uirginem,fiueuiduam b oneAè uiuenté. In puero quoq; perpetrari Auprum,alibi traditur.l.Auprum §.j.de Adult.Mo» deAin.admonet, quód lexlulia de Adult.Stupri uoceindifferenterutitur.Spicg. |
TB T s T VPRATVS. Vlp.hj.$.remouet.dePoftul' Si quis tarnen,inquit, ui praedonum,uelhoftigt;in' Aupr tus eA,non debet notarl,Spieg. S T Y U V S , graphiu quofcribitar;fignificJt: undeufusobtinuit,ut pro fcriptura dicendiqi modoaccipiatur. Imp. ConAantin.l.j.C.deS»-crofan.Eccl.PoAquam iam aliud uelle non pof-font,liber fit Aylus: amp;nbsp;licitum.quod iterumnon redit,arbitrium.ComplcditurauteniStyliuocJ bulum plurimas res, tcAe Roterod.fermonish» bitum,amp; didionis quafi filum, figuras,conliliu, judicium , argumentationis genus, inuentio-nem, tradationéaffcdus:amp;»i'», quæGfæciuo» cant, atquein fingulis horum mille difcrimina, nempe non pauciora quàm funt ingeniorura! quorum profedó totidé differentiaelunt,quoi ipfi funt homines. Alius iucundioreA,aIiusexa dior. Alius fimplicior, alius piduratior. AliusIs nior, alius acrior. HiefeuenoreA, illefeftiuiof' Hic cruditior,ille fandior.Hic copiofior,ille nef uofior. Deniq; ne rem, inquit, infinitam proft-quar, totius animi fimulachrü femel exhibsti’' ratio.Spieg S T,YÙVM profcriptionis incurrere,inl.filt;'' C.Quaeres uen.nó pofs. 1. iij.de Bon.uac.libr .X l.fi qu » poAhac.de Bo,n.profcriptoruiniAIIgt;« ricus. ri/)r7»j’/«,aluiné,a rt'W^.âdArIago. Vlpi'“. '°' cor.quifub tut.I.iij. SiIapidicinas,inqnib“'j quç alia metalla pupillus habuerit,Ayptf'ïi ®, cuiuslibetalterius materiæ,uclficretEargcnnlt; fodinas,uelquid aliudhuic fimile.NeenouuM noAris uideri debet (quod Alciat.in Farergad' notauit)-appenatione metalli etiamalumenco tineri,cum haecuoxomniacomprchendat,qu® fub terra effodiendo repcriuntur.Sicdicfa,quH ÜMetiftiT» «ÄÄUf),id cA aliud po A aliud inueniaiuf' Vnde apparet,in metallum cenferi damnatos,!-aut damnum, de Pœn. quofeunque : non folui# qui in argent!, ferriûe fodinis opus faciunt, W etiam qui alumen, cretâmue effodiunt.amp;fiq'i* fimilia.Spieg. SVAmalamcteadhoc procedere.apud VV in fin.I.quid ergo.de Legae.j Sp. SV AD ERE, fuauiusuerbis aliquemhortJ' ri ad id quod intendimuS.l j. §. perfuadere.de Scru. corrupt. S V APTB,fuaipfius natura. S VB. Videinfrà,Sufficcrc. S VBtempusuenditionis. Vlpian.inteip''^* tur, hoc cA biduo ante uéditioncm.LÆdillt;’'’l’ $.uendendi.deÆdrlit.cdic.Ferè autcmiang'fW Sub, aceufatiuo, cum tempus fignificatur.Itaq» fub tempus, cum Haloand.amp;non fubtempore, utinuulgatis,legendum. Seruius exponit. Sub tcmpus.8£ Sub idem tcmpus,boceAcirca.Vide quæ de hac particula not. in hmathematicos. C de Epife.aud. Spieg. SVB titulo cxcqui,quo p^rtraftare.,apud Vlpian.in l,j.§. hoc ediélo. ff. de PoAulan. Spie* gc^'“S. SVBAVDITIO ,tropu$, Grammaticisno-tifsimus, cAamp; apud lurifconff. Namfæpeuel t taxatiui |
s ANTS V
|
taxatiua,uelaugmëtatiuadiaiofubintelligitur. Intaxatiua ekemplû eft apud Vcnul. 1. finali.ff. deÆdil.edift.cum morbum fonticuin dixit,qui perpetuus noceret, non qui tempore finirctur: Îubauditur,tantum.C.de PoftuL SVB conditione,pro ealege,hocpado. SVBicoronauænire,Vide fubdiäionc,Ser-vus pileatus. S VBcVRATOR conftitutus,inI.expado. quot;’pnn,ff,Negot.geftor. SVBDBRB fefententi®,inprifl.Lüj.fElu-Jic.folui. SVBDITVMteftamentumdicitur, cumue ’oteftamentooccultato,aliud dam fuitappofi-, ‘um.quemadmodum Subditus partus,pro fub-l’to ab ea muliere quæ peperit, amp;nbsp;altcri fuppo-Cto. Pro furrogato, feu fuccefTore Paul.ufurpat, •leludic.cum ait : Mortuo iudice. S VB D Ö LB,cautè, fraudulcnter.l.quifquis. f S VB D o LV S, occulté decipiens. p.SVBDVCTIONE S,Cicerouocatlib.ij.de Oratore, inanes, amp;nbsp;fophifticas philofophorum argutus amp;nbsp;difputationes : qualibus 8e nunc u« tuntur,Oldendorp,tefte,in diiudicandis caufis, amp;nbsp;traftando iure, magno ftudioforum incom» roodo.Spieg. SVBFEVDATio .nominator uolgo elfter» hlm. Zaf.de Feud,aliénât. s VBGRVNDATio, prominétiumtefto^ ram confttuftio^ de qua Vitru. libro iiij. Spic* SVBGRVNDu^,funttegulæ propendentes extra teftum domus, ad parietum defcnfiolt; nem, ne imbribus corrumpantur. Iabol.de Ver. Fg-bmalû nauis.Qualia inquit, mœniana amp;nbsp;fubz grundiaeflent, ideft. tefti partes impendentes âd parietum munitioné. Nebr. dicantur amp;nbsp;Sub« grundiæ, ut Bud.oftendit autoritate Virronis: ®^Prstoris ediftum probat:quod Vlpian.intcr-P'etaturin 1, fi uerô plures. §. praetor ait. de bis 'l'gt;'deiec,Spieg. ƒ vbiacere uoci Præconis dicebatur,cu . “'*P'de$,ad quos præco afcendebat,in foro eu ^U piaranenjijg jjQjjj fubjjçjçjjjfjjm,, yjjç jtyl, “«“»proUlioQointio. SVBIECT ABfibiperfonç.VIpian.fiueper uibiedasfibiperfotias ufu adquifierint. 1. ité ait prætor.ffExquib.caufmaior.Sp. SVBlBCTVS partus,profubdito,fuppo-fito. 1. j. C. de Falf. quemadmodum fubijcere teftamenti, hoe eft pro ueris falfa fupponere. Vnde fubiefta teftamenta , amp;nbsp;fubieftor tefta-®quot;'toruin , apud Ciceronem legimus. Spie-gt'iüs. SVBIICERE,proloco alterius ponere, a-pud Paulnin 1. amp;nbsp;qui natura. §.fi cü mc.Ncgoc. geft.Spieg. SVBIrde ,pro frequenter,à lurifcofTin-terdumufurpatur:in quem fenfum Liuium,Co-luraellain.Martialem plerunque ufos,fcd in pri-fflis Tranquillutn, Catanaeus annotauit. Spie-gelius. SVBINTRODYCTA mulier quid fit^ in |
Decretis pétificijs Dift. xxxij.c. Interdixit per omnia. amp;nbsp;rurfus eadem dift. Nullus miftam au-diat presbyter!, quem feit eóneubinam indubi-tanter habere , aut fubintroduftam mulicrem (quia Gloflematarij prorfus fllentioprçtereût) latêcxplicat Rhenanus noftcr,adiedo(cholio Eufebianæ Hiftor. Ecclef. Spieg, S VBlN VKS Tl TV S , eft oafallus uafalli. Dn. Oldend. Sc diligés, Sc ftdelis iuris noftri in-terpres, in de Adion. bcneficiarijs , annotauit Feudiftarura loquendi formulas, ab ufu Latino-rum abhorrétes, quaS adferibam.Noftri,inquit, Dare feudum,Conccderc feudum uafallo,nunc dicunt: Romani.Daremancipiofundum,Infi-dem fuam accipere cliétem. Noftri, Auferre feudum, Aperiri feudum : Romani,Iniieere manuS prçdio clientelario.Noftri,Subftituere aliquem inlocum fuum,Subinueftire: Romani,Emanci-parepraedium, A clicntela fefcexiinere in gra-tiam alterius. Noftri,Feudum accipere,Inueftiri de feudo: Romani, Mancipio accipere, Fidem patroni fequi, In fidem fe conferrc. Vnde natuin cft,quod uulgodici folet in epiftolis : loannes mancipium tuum.non enim ad bellicam capti-uitatem, aut feruitutis conditionem pertinet, in quo multi falluntur. Noftri,Seruire.Seruitutein facere domino : Romani, Clientclam exhibere, Obfcquium præftarc.Noftri, Vendere feudum: Romani.Obfequium uel clientelam exuere alie hatoprædio. Noftri, Vafallusnon uultferuire, Derelinquit dominum : Romani, diens non uult dominum agnofcere,Inficiatur clientelam. Facit fui controuerfiam. Noftri, Feudum pater-num , Feudum antiquum : Romani, lus gentili-tiû:quafi ad gentiles, agnatosqi tranfiens.Exem plum citât é v. Ciceron. Adion. in Verrem.No* ftri,Inueftituram facere,luramcntum fidehta* tis recipere ; Romani,Ofculo in fidem recipere, Verba præire.Iureiurando difcindum clientcm adigere. Noftri,Inueftituram peterc,Iurarefi' dclitatem : Romani, Daremanus fupplices, O* fculum obfequiofè porrigcre, Inuerba iurare, Sacramento adigi. Noftri, Breueteftatum,In-ftrumentü feudale; Romani, Apocham admiOso clientelæ, Antapochâ clientclæ exhibiræ ; quafi teftificationé ultrècitroqi dati 8cagniti benefi-cij. Noftri, Saluo iure cuiufeunq;, ciaufulam appellant in breui teftato folenné: Romani, Qpiod fine fraude fua,aliorumqi fiat: exemplum ex pri ino Liuij citât. Noftri.Feloniam contra dominu exercere, Feudum amittere: Romani,Prafdium committere,pro confifcari.utin tit.dePubl.Sc uedig.SccommilTPaulff.Ncgociorum geftoru. Si periculum, inquit, crat. ne prædia in publicû committerentur, Noftri, Culpam remitiere.Fe* loniam hon perfequi : Romani, Manum inieda tollere,Manos iniedionem remitiere. Noftri, Feudum impropriumuocant,Sc feudum tem-porale,quod ad aqnum, uel quinquennium con ceditur : Romani , Precarium clientelare di-xcrunt. s V B i R E defenfionem, pro fufe^ere defen-dendum, |
R 4 SVBI^
-ocr page 500-s ANTE y
|
S VB I RB iudîciumi in l.finlt;C. Je Deferr. Si c Cicero dixit pro Flacco. SVBiTARlOS milites,ueteresrepentina auxilia appcllalTe.Liuius autor clt. S V B1T O, pro improuifo.citra propofitum. apudTriphon. in eleganti §. quod fi feruus 1. fi is qui.de Acquir.rer.domin. Spieg, S VB J V G ATA bona.corruptê legiturin uul gatis,apud Papinian.in 1. cum dein remuerfo. de Vlur Reponcndum publicata.pro fubiugata. Spicgelius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;., SVBLECTI, de mortuorumloco Ieéli,Bu-dæus. S VB LEVA RH teftimonio aliquem,dici debet, quod exonerate uulgó dicimus, inquicBu» dæus.Spieg. S VB LI MIT A S tua,proaltitudinc,uoce Hi fpanis familiari,Altci4: quænobis fonat, Hoeheit, in I.poll.C.dc Indidion. lib.x. Aut. de Lenon.$. fin.Spieg. S VB MI TT ERE, eft propagandae fobolis gratia matribus fupponerc,atquc alendos præ= here foetus. SVBMITTERE precia, pro minuere , Pli nius:Neqï enim pudor,led æmuli precia fubmit tunt.6ud.ait. S VB M I S S A uox, cócitatae opponitur, qua Canonidæ amp;nbsp;fopprclFam uocant. c. fi cum.ejqr. de Verb fig.c.alma.§.adijciinus.de Sent.e;Kcoin. Iib.vj.Subinifré,uel (ut quidafertbunt) fuinmiC» fé, idfignificat, quod barbaris ellh umibtef: 8c fubmitterc,quoJillisipfisell huiniliare:.quod Verbum,teiïe Infulano,dodis non placet. Spie» gelius. SVB.MOVEREa magiftratu,officio, digni-tate.eft quod uulgus deponere dicit. S V B M o VE RE clàm, fiue fubcus, uel à Ion gèmouere Inftit.$.autem. Quib.alien.lic.l.ij. iF. de Compenfat. Spieg. S VB M o VE RI exceptione. Quod notât Vl pian.in fin.l.quidergo.ff de Vfufru. Submittere autem fadi ett, Sc lulianus propriè dicit difper-tire,Sc diuidere, Sediuifionem quandam facere^ quod dominium fubinilTorum erit proprietary. Spicgelius. S V 3 NIXI priuilcgio,id eft fulciti, quod eft uulgó muniti, apud Aur. Arcad. inl. unica, fub fin.fF.de Offic præf.præt.Spieg. S VB NO T ARE.Lege,Defcribimus. S VB O RN A RE,cft falfum inftruere aliqué, femotis arbitris:8c,Catanæo tcftc,femperin ma lum ufurpatur.Excmplum babes apud Paulum, in I.alij propter, de Aceufat. lû alibi. Spiegelius. SVPPLENTES omnes defedus tam iurjs, quàm fadi.Claufpla, quæ quotidie apponi folet in diplomatibus Roman. Pont. Sc Impp.refpicit tantum defedus iuris pofitiui,non autem natu-ralis.uteft text.in Clemét.paftoralis.ÿ.cæterùm defedus.de Re iad.Spieg. |
SVBRiPERE.fiucfuniperenoftris ufurpa tur.pro eo quod eft, per médacem narrationem aliquid extorquere, Scquafifurari. Hinc furre« ptio,proiiflpetrationc quæfitàprincipe, perfal fam rei narrationem. Et furreptitia diplomstaat literæ, quæ ad falfam alicuius fuggeftionem can cefFæ funt. utfiquis pro apoftata fedarióaefe fimpliciter profanum apud principein inentire» tur.Hi namqi ab omni iuris beneficio,mirocongt; fenfu orthodoxoru lurifperitorum excludütar. SVBROGANDVS,profubftitucndus,in 1.unica. C.de Colleg.lib. xj. Nihil aütdebetfub» rogari,fubft'tui,fubordinari,fuggeri,nifïcumil» lis qualitatibus , cum ifto iure, emn Khcoditio ne, qua fuit res cui fubrogatur.GlolfSc Bart, 'a l.j.C. de Muncip. Sc colon.patr.lib. xij. Sicfabfi» ftet régula : Subrogatum fapit naturam eius,cui fubrogatur.l.quod debitori. ScibiDynus.ff.dc Don cauf.mort.Spieg. S V B S C RIR E R E, eft querelara una expert ri ; intcrdum*iudicium didare, uel adionem.ut apud Paul.in I. acliooe. fE pro Socio. Dicicar^f edere iudiciü, ab VIpian. tiLRem rat hab.Hinc fubfcriptores,Pedianus ait,eosappellafoscjn' fidicos,qui adiuuare aceufatorem poterantfc^' | mifsius. Et fubfcribere caufas dici potelh^' I quod adiungere caufç nuc dicunt, Dfr/lt;W' I dem handel anhfn^ig. Quod Sein caulam defeendî' re dicebatur.V'^ide Budæum in prin.Annotât?*’ fter.Sc fuprà.Scribere.Spieg. SVB.S,CRlPTlO,eft exempli ab «Hofc»’ pti notarij, manus fignis fada munitio n ‘^''’'”' §,Kem ferfatus. deFalcid.ubi Bart.pnr^rtnqinin* habet,quam Holographa fcriptura. Leroptofd' j.ubi Bart fF.de Pact. SVBSCR,iPTORES. Vide.Subfcribere- ' S VB fe habere præfes prouinciædicitur,qnt pertinent ad prouinciam quain admimftritlj $.j.fF.dK InterdidSc releg. SVBSBLLlA, funttribunorû,tr)uinuîf‘’' rum, quæftornm, Sc huiufmodi minora iodic* exercentium: q ui non in Icllis curulibas.nedrt bunalibus, ft J in fubfellijs eófidebant. Eraot fublellia iudicum, id eft eorum qui publicist“ cijs difteptädis operam dabant. Bud. in Anne' tat.prionb.adl.j.de ludic. S V B S 1D1A R1A adio. uidc fupra, Aff’ fubfidiaria, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j SVBSiDIARIAE literæ,quæiparibus' pares uel luperiores feribuntur,petendoeX^ ri transferriq; in authenticam formam quO' i fenptum publicum uel priuatura.Spieg. nbsp;nbsp;j^ S VB S-J S TERE.erthçrcreamp;dubitsrft^’' liftrat dclur immun.l.ftmpcr,Subfilhi'’‘l'*'’ poteft,an prohibédi fint à prçfide. Item deProcur. I. feruû Quantum,inquit,adnuO®' familiâs , uerum eft, in leruo fubfilh®'’*' * brifFen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. SVBSORTITIO inreiedionefufpcHquot; dicis quomodo fiebat,pulchrè déclarât Baft, toihusiccm in Orat.proCn.Plancio.Sp. S VB S T A NT 1 A.propatrimonio l.fin.C' Verb fig.Lege,Forma caufe.Sp. SVBSTANTIA generaliterdefinitur,J“® 1 ad rei cfFenciam nccelTarid requiriturratqi b* j materiam formam folcnnitateinqiComprebC' ; dit.Ex Alciat,Spieg. sv®' |
|
SVESTANlTIA inanimatadiuiditurin fun gibilem,uteftuinum,zinziber,pecunia; nó fun-gibilera,uteftager,flumen,arbor. SVBSTiTVENDiuerbumea comprehen ^it.ciuxfubordinantur: quemadmodum infti-t'ai dicuntur, quæ principaliter ordinata funt, amp;ftatuta.Pateiqï latéutriufqi uerbi fignificatio. Namamp;uita inftituidicitur, duin componitur. Utleges inftituerediciinur.dum ordinamus.fta tuinius, Sic fubftituunturprocuratores, fubfti» tuunturiudices.dum ordinanrur. Item amp;nbsp;arbo-ttsfubrtituit ufufruétuarius in locu demortua» rum:à(îquæfuntfimilia,fac.l.pen,ff. ludic.fok ui.amp;l.agri.de Vfufruél.Cæterùm in materia ultimatum uoluntatum uerbainftituendi amp;nbsp;fub-ftituendi excommuniter accidentibus uniuer-falem fuccefsionein refpiciunt. Qui enim hæres J’ttcraliftr ordinatur inftitui : Sc is qui fequenti ^ocolubordinatur, fubftitui dicitur. In fingulari üiccefsione.quamuis uerbum fubftitutionis, ut paulo antè diébum eft , ad legata amp;nbsp;donatio-nes caufa mortis acco.mmodatur ; non tarnen inuenitur, qu5j inf^itutionis uerbo teftato-res in legatis Sedonationibus ufi fint, quaquam exuerbi fignificatione legatarius Sc donatarius inilitntosdici.etiam Politus tradit. Spieg. SVBSTlTVTiO, eft lecunda inftitutio, quïfcilicet poft inftitutionem â teftatore fieri lokt, hoceftrccimdihæredis appellatio: primo «nirn fit inftitutio,turn fubftitutio. Zafio fub-ftitotionihil aliudeft,quim fequenti loco fada ^ttbordinatio. Fumæus redé defcriptionem, ’'*’quot; autein definitionem putat effe fubftitionis: ''’quot;’ ^®^^*^®gt;'’’ ^j'^' de Vul. Sc pupil. S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Opare ipfe fic cam définit: '^ mtutio eft in locum cuiufeunqs inftituti hæ '’^ 'S dffjçjji^^jj fuppofitio. Et redè quidem, ^o® ’teiiamfubftitutioin legatis,Sc donatio-nibuscanfamortjs. text.in 1. ut bæredibus, ff.de Lcg.iJ.amp;hæredisdcficientis uerbum, uti gene ra.e,comprehendat oranes fubftitutionum fpelt; des,fine defidat hæres in inftitutione, quia no-filent adiré,uel non potucrit, propter ætatis uel fcnfusdefcftuin, autalio quoiiis modo deficiat. Suntaûtcommunicalculo receptæ fubftitutio« numquinqjpecieg.yyiggfjg^puprllaris., exem» p!aris,breuiloqua,fenreciproca Sc compendio-fa: quæ tarnen iure commun! non eftlubftitu» t)O,fedproptermilitmu multum fauorcm,ualet iure fubftitutionis. lureautem commun! non oalet, fed poteft fieri loco illius fideicommif. ^om,text.in §. fin. Inftitut.de Pupill. Vnde qui fi» ^'''ommiflariam fubftitutionem uocant, ut Sc ^sftèmonuit Fumæus ,terminos confundunt. «‘quot;quot;leftenim fideicommiffum, aliud fubftitu-lio.Subftitutio nempe,utipfe dix!t,eft in locum dcficientisfuppofitio.lnfideicommiffo ueró ro gamus hçredrm,utab bæreditate adita deficiat, amp;deindereftituat:ficutneceffe fit ilium adiré, quirogaturreftituere.l.cogi.ftadTrebel. Deinde in fubftitutione fubftitutus diredé capit hæ-reditatem ex teftamento, alten per manus haere dis inftituti. Spieg. |
SVBSTITVTIO breuiloqua. Lege,Sub-ftitutioexctnplaris, S VB S TITVTIO compendiofa, fic dida^ quód fubcompendio plures fubftitutiones có-pledatur, cum fubftituitur diredè cuicunq; in-ttituto, quocuq; tempore,certo uel incerto defe cerit ultra pupillaremxiiij. annorum. Quod de homine fano intcUigendum. Nam fifuriolo, uel dementi illo modolubftituatur, turn earn exein plarem uocabimus. Exemplum incerti temporis erit,fi teftator dicat:Inftituo A, Sc quadocuq; mor!ctur,Fhærcs efto.Certi ueró temporis fpe-cics erit, fi teftator dicat de fuo hsrede : Si intra xxv.annum fuæ ætatis decefferit,F hæres efto. de qua in 1, precibus. §. final. C. de Impub. Sed obferuandum, ut habcat nomen compendiofæ: uerùm oportebit cum, cui fubftitu!tur,excefsif-fc xiiij.annum: intra enim illud tempusfemper uocaturpupillaris, 1. in pupillari.ff. de Vuig. Fit autem compendiofa nonnunquam peruerbadi reda, uel obliqua, uel etiam per communia, id eftea quæ ut direda,Sc ut obliqua, faluaredi fet* monis proprietate,interprctantur : quorum in-frà fub quinta uocali faciemus mentionem. Spia * gelius. SVBSTITVTIO diredèfada lücdicitur, q uando per uerba fubftitutionis nulla fides.nùl lum minifterium, Sc pullus adus alterius cuiuf» cunque requiruntur.tejct.in l.omne uerbum. C, Com.de Leg.Spieg. SVBSTITVTIO exemplaris eft illa qusa ad exemplum pupillaris,cuiuis perfonænon ua Icnti iure reftari ; ueluti fi fiatfuriofo perpetuo, muto.prodigo. cui bonis interdidum cft.Dida exrmplaris.quiaeft exemplar 8e imitatio pupil-laris fubftitutionis.Ex eo certè,quia ficut fit pu* pillaris impuberi,nonualenti reftari, quamdiu impubes eft :ficfiet de furiofo, ut ei, donee refi-puerit.polsitfubftiiui: quoniam interim prohi-betur teftari, dû furit. Atm ficut pupillaris fub. ftitutio ceffat.ceffante caufa, fcilicet defedus æ-tatis: fic 8e hæcfiniturfurioforefipifcente. Hoc autem nomen exemplaris finxerurit noftri do« dures propterlcgcs quafda, quæuolueruntpof fe fubftitui illis miferabilibus perfonis:cuius tei tres tantum locos in iure ciuili Fumæus anno-tauit.Spicg. SVBSTITVTIO pupillaris, eftordinatio hæredis à pâtre, in teftamento filio impuberi in poteftate conftituto: fada fub ea conditione,fi impubes decefferit. Ita Fumæo erit exemplum: Titiusfilius meus hæres mihi efto : SefiT.filiuS meus intra xiiij. annum morietur, Seiushæres efto.à pupillo,cui fit,nominata. SVBSTITVTIO pupillaris diuiditur in generalem, e.xpreffam,tacitam;8cin aliam quan-dam partim expreffam.Sc partim tacitam. SVBSTITVTIO pupillarisgeneralis,eftil la , quam fub reciproca cótineri lex declarauic in l.iam hoc iure.ff.de Vuig, eadem certè ratio-ne,quæfatis infra in uulgari explicabitur. Ex-preffa erit ilIa ; Titius filius meus, hæres mihi c-ûo: Scfi filius meus intra xiiij. annum morietur. Seius |
|
Seiusharesefto. in §. primo. Inftit. dePupill. Tacita fub exprefFa uulgari eóprehenditur, quia talis alege fubauditur.l. fiquis. C.dc Im^ub. Quarta qùç duplex eft,compofita ex exprefFa amp;nbsp;tacita cuius exemplum alFumitur ex fpecie I.fin. C. de Inftit. amp;nbsp;fubftitfub códitione fadi: tamer fi omnés Aceuffiani hoc non fentiunt, contra quo$ FumXus illum cafum redé conftituitSpic gelius. S VB S TITVTIO rcciproca , feu brcuilo-qua, noua, amp;nbsp;alia fubftituendi forma breuis eft: ob id rcciproca dida,quód duobus fiat recipro« cé. ueluti fi quis duobus inrtitutis bxredibus di cat, Vos inuicem fubftituo. amp;nbsp;tametfi duas aut tres pofsitcontinere fpecies fubftirutionum,nó propter earn mixturam fiet tcrtia feu diftinda' fpecies, non magis, quim fi quis dixerit,Homi-num quidam albi. hxc enim accidentia funt, nó fpecies.Diciturautem reciproeaquafi retro duda,rcpetita,reflexa:quia ficut fludus recipro cantur in angufto mari’,id eftfefe repercutiont refluendo : ita iftafubftitutio deuno in alterum retroducitür,refleditur amp;nbsp;repetitur. Quin amp;nbsp;fub ftitationum fpecies,qux fub rcciproca tórinen-tur, falux manent: neeufquam mutatur eorum natura, amp;fempcr eft uel uulgaris. uel pupillaris, bene quidem alteratur, quia nó tâtam uim expri munt ac fi fpeciaiirerexprefiç eflent Itaqi Doét. nomine,ut Zafiano uerbo loquar,magiftrali uo* caruntbreuiloquam,propter I cuin in teftamen to.6.bis uerbis.ff de Hxred inftit.ubihxc fubfti tutio d citur breuitcrfieri.Sp. SVBSTITVTIO uulgaris eft, quxàquo-cunqi.de quocunq},amp; in quemeunq; cafum con cipi poteft.nihil fpeciale habens. Salomon.in 1. Gallus. Viglius Inftit. de Vulg.fubftit.Fuinxus, Vulgaris fubftitutio cft,inquit,altcrahçredis in» ftitutio,dircéta in locum nó adtuntis prions inlt; ftituti.Intclligitautem alteram bæ^edis fubftitutionem, fiue fecundam. fiuc tertiam,aut quar-tam, amp;nbsp;deinceps, quot uoluerit teftator. Nam plures gradus inrtitutionis facere potert: Atille omnisdicetur Subftitutus, qui habet ante fein- ftitutû,fiuc fit primus inftiturus, aat fecudus pri inofubftitutus, text.in §.j, Inrtir.de VuIg.Dire-fta ueto ideo dicitur, quod per feipfum, amp;nbsp;non permanus alterius capithaereditatemrquoiFi deieommiflb diflfert.Exemplum huius fubrtitu-tionisfumit exModeftin. in J.j.de Vulg. Lucius hxres efto. fimihi Luciushxresnonerit,tunc Seius mihi hxres efto Sufficietaute.fi fit expref faueltacita hxrediS inrtitutio.Quahs eft ilia : Si mihi legitimus hçres non erit, Titius hçres efto. ut in I, fi quis ita. amp;in I.cum in teftamento.fF.de Hxred. inftitu. Vulgaris autemfubrtitutiopri-mum diniditur in fimplicem: cuius cxemj^lum jam didum eft: amp;nbsp;duplicem,ueluti,Titius hx-res efto :amp; fi Titius hxresnon erit, uel hxres erit, amp;nbsp;intra pubertatem ^ecefierit, Semproni-us fit hxres, Vocatur autem duplex, quia in primo capite habet uulgarem fatis expreftam : amp;nbsp;pupillarem in fecundocapite,fi intra puberta- |
tem deceflerit, Ita dinidebatModeftin.inM' de Vulg. Eft autem prxterhanc amp;nbsp;alia Cror' cis uulgatis fubdiuifio : uulgaris generalis,ua'' garis exprefta, amp;nbsp;uulgaris tacita.leua legeiu“' S VB STITVTI o uulgaris generalis,eltf“ mxo, qux fit uerbis generalibus : cuiufmodid Rcciproca fubftitutio, quam aliqui uocantB''' uiloquam,ddob.hxredib.inftitutis,(i dicatteft* tor: Vos hxredes mcos inuicem fubftituo.n'' hilenim eft prxter generale nomé SubftitutiO' nisreuius fpecies funt,uulgaris,pupillaris,amp;R iam denominatx: amp;nbsp;tarnen fubillo genere co”* tinetur hxc fpecics,uulgaris fcilicet fubftituti»gt; täquam fuiftet fpecialiteramp; nominatimexpm' fa. textiinJ. iam nociurc.§. quod ais.ffdeVulf quam turn ExprefFam nó dixitlurifconf.nej“” ira proprié poflumus appellarc.quicquidnom® Bartolo placucrit. Placuitenim.Expreffo®' refté dici, qd*^ generaliter ueniret: in quoipl”® lapfum ,Fumxusfcité demóftrattutineoq»”“ putauif y generalem banc fubftitutionem coni' prehendi fubcompendiofa.Spieg. SVBSTITVTIO uulgarisexpre(Fa.qu bis uerbis: Titius hxres efto.SiTitiushæresn® erit, Seius hxres efto. DixitBart.fiDiisphcrt prudentior, adhuc exprefsforem hacinueniH ueluti fi quis ita fubftituat: Sempronium hafC' dein inftituo:quód fi Sempronius hçres eflêquot;® let,Titius fit hçres.Singularis enimcafusdl””*' primitur, quo nolletelfehxres.Renduequot;’fquot;' mxos ait,quatum ad ilium cafum,exprefsior«® fenon uidere.quippecum idémfitdicere,Sihf’ , res non erit. cum enim renuit elFehxres,eue”” conditio, text.iu Lcumproponas. C.dehareO' inftit.Spieg. S VB S TITVTIO uulgaris tacita.quïquot;”quot; cxprimituruerbis,fed ordinatione apertsteW' toris, amp;nbsp;ex increpatione, dcclaratione.uel si”' pliatione Legis, fubauditur.qualis eft eaqoïd compendiofaconcipitur. de qua in I. Centun” fF.de Vulg. in l.precib. C. delmpub. amp;aiiisfo ftit.Gl.ult.in l.Lucius.fF.de Vulg.hacriuIloW'’' do exprefTam.euicit Fumxus contra Bsr.SpUS' S VB STRVCTIO ,eftfabrica,quxinf“^ damentis fit. Fundamenta auteur lunctofe quib.fubftruitur.Glar. S V B T I L E ingenium. Vtfupràind/«“'* mus, Imperator in 1. ij.C. de Comme'’'*quot;’®'^’ fcribir: Âurum barbaris non folùin'’®‘’r^ ' ri,fed etiarn quod apud eos inuétumf“'quot;’gt; “ ’ tili ingenioauferri debere.HxcuerbaPap3'’“'' folùm ufurpat, fed etiam exponit in c. abufioW' bus. de Pœnit.in Clemcnt.ficinquiens:Abuii(i' nibus,quas nonnulli eleemofynarum quçftottS, in fuis prçdicationibus proponunt.utfimplic'* dccipiant, amp;nbsp;aurum fubtili.ueJfailacipotiusiD' genioextorqueant. SVBTILITAS iudicialis.Eius fitmétioi» J. fi fuerit in fin fF de Rcb. dub. Obferuanduin» fummariâcognitionê carercfubtilitâte.l.j.C.Vt in poSefF légat. Non debet (ait Antonius Fins) |
|
is qui itirf dicundoproeft,fubtilitèr cognofcere. Obferuanduin aeró.uerbum fabtilitatis anceps «fle.amp;inlurenoftroin malametiam partem ac-tipi,nempeprocaptione,pro maligna adinucn-• '’on^pro fallacia, ut in l.{icut.$.pcn. ff Quibus quot;’od.pig,uel liypo,fol,c.dilelt;fti. delud. Clcm.ij. *od.tit.amp;ibi Glof. I. fancimas. C , ad Trcbcll. ^um mol. fimil. Vide ZaCin Apologia ad Eckiü. Spiegelius, SVBVASALLVS ,ein affter leheHinan«,q\ii ab «lio lïtquafifubllituendo fadus Vafallus,ut di-citOideod. SVCCEDANEV S ,ein.Vertretter. VIpian . I. iij.§.fin.de Admi.tut.Nec panütur,inquit,utfuc tedanei fintalieni periculi. Spieg. SVCCESSIO légitima appeilatur,quaefe-''indura Leges datur. Eftque ex parte partis, ut ''*’ttfsio natataiis. ex parte matris.l. j. G, Vnde ''ifamp;uxor.inGloff. SVCCESSIONVM gradustres.liberorü, l’g'timorum amp;nbsp;cognatorum,explicat Alc.in Pagt; r»dox,lib.4.cap.4.Spicg. *Vccessorem dare,ueltnitterc.eftma {dlratum abrogare : quod nunc officium aufer-y5uulgódicitnu5,inc|uitBad.Vndeapud Vlpia. '''l.ij.adLeg.lul.Maieft.diccntê;Quiuedepro-“jncia.cum ei fucceflam effet, non difccfsit, pro «rogatUB«ümperium effe,accipiendum eft. Wli«. ‘ *'^CCESsQj^gg hæreduin.Modeftin.in • »nnuin. deAnJee. Succcffores.ait.bæiedum quot;«gsnifedcbere. ,. P C C i o A lana,ifuccidendo: quód ta» ^quot;‘•^»»«fiicciffaeft.hoceft.plena fordibus. jdiw'*^“'*5’ *** ^® ruffica. Spie- SVc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q«*re,Laridatn. , ?® ' V1 s operis fieri dicitut, quod ho S^J uidaniqujf, furriuisagitur,ubiiamor-inamsac iegitimis opificiis perfundi fumus. «tapnorj tradufta à merccnariis,aut feruis, quiprætçrpaftjgopgfjjquas debent,extraiu-^sgt; ®shorasnónihiletiaoperanturfibi, quod «‘J’t'npeculium.ExEtaf.Sp. 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nóobtinere,pariafunt. l.Pola.C.dehisquibusuHnd,g. S V C V L A (inquit Budæus )machina eft tra-onjgeneris. Confiât autem tereti ligno, duo» «$ autpluribus acftib.traicdo.utrinqueæqua «xtantibus Jongimdine. hæcdum uerfatur,fu» Jiisqui dudarius dicitur, circa earn obuoluitur. ï'an.inl.fcd addes,§, illud nobis. Quod fi,ait, ^’S'ilisolea prematur, 8cprçlum, amp;nbsp;fuculam, amp;nbsp;*6“ **,8c tympanum,amp; trochleas, quibus rele-Spiege?*''’™ ’ ^®æ*”®™ præftare oportcre. *VJ P®®0quot;*™ appellatione continentur, quiaamp;higregatiittpafcuntu^quodHorocriaux tontateprobatMartian,in l.legatis feruis.S.pc coriDus.de Legatjjj^Sp. SVFFRAGivM,uoxilla,qoaunufquifquc declaratfuamuoluntaté de aliquo ad magiftra-hm eligédo. Pompon, in §. iifdem temporibus. |
l.ij. de Orig, lur.Vcl quil tribuum fuffragio ere» bantur. Spieg. S VEER A GATOR, quo amp;nbsp;Cicero utitur» qui fuffragatur. in l.militem.C. de Procur. Spia-gclius. SVFFICERB, pro fatis effe,datiuo,ut apud Pomponium lij. de Orig.iar,$. Poft dcinde,pr(gt; fubminiftrarc amp;nbsp;maculate, aceufatiuo iungitur. Item fafficcre confulem, eft in locum dus, qui ambitus damnatut fit, uel mortuus, aüû facets. Namparticula Sub,in compofitione fignificat in locum aliorû. inde SuppIcre Sc Suppiemen« tum,amp; Subfortiri dida funt.Sp. SVFFICIBNS fubftatia.ex qua quis fuftea tari poteft, tefte Papiniano K haeres.ff. de Petit, hæred. Spieg. SVFFlCiT,hoc uerbum dénotât, quod fie* ri potcft,non quod debet. SVFFtClVNT tibiuinese.uelfundusfidei commiffum eft. quoniam amp;nbsp;illud fidei commiP fumeffearbitramur. Contentuseftó ills re. au-torVlp.de Legat.iij. 1. fidei cómiffa.J. fiquisita. ' Spiegelius. SVFFVGIVM, locus ad cuitandum im^ brem, ucl tempèftatem, aut ealorem, ucl aliud difcrimcn.Superficies. Vide fuprà,Ædes.Spie« gelius. SVGGESTVM eft, Paul, de Leg. iij. in fin. 1. Ofidius quidam ait â parte legatarij fuggeftû eft, quædam À colonis poft mortem patrisfami« liâs exada, hoc eft, pro legatario, ucl in gratiam amp;fauorem legatarij.Sic ufurpatur à Cicerone in Bruto,quum ait: Vt nemo contra ciuium perdi-torum populärem turbulcntamqi elementiam à Senatu amp;nbsp;à bono^u caufa fteterit coftatiuS : hoe eft,Senatui ftuduerit amp;nbsp;fauerît,eumqi tutatus fuerit, Videtur autem lurifeof. Suggeftum eft, pofuiffe pro rclatum eft,narratum,fi«e indicatû. turgetmgtgt;i,Mgczeyf2t‘ Propriè fenim fuggerere,idS eft quod fubminiftrarc. exempla Dolctus ofteti dit. Spiegelius. SVG GiLLARE,propriêde facie dicitur,c3 cotufa facies,liuidismaculisdehoncftata eft. Sic enim Suggillatain faciedicuntur,utuibices in corpoTe'.inuria Græcê,quôd fub oculis maxima appareat. EtpermetaphorâSuggillare,pro de-tidere,amp;teptehendercponitur.Bud.in 1. fedfi hac legc.ÿ.j.de In ius uoc. Atque idea Suggillar© deridere eft:quod qui ex contufione liuores co* traxcrunt, derideri folcnt. Vlp. delniur. 1. item apud Labconem. Si quis,inquit,non ad fuggilla tionem domini feruo iniuriam fecit.NcbrilL S Vi haeredes defundo cffe,apud Caiuml.iij. ff.de Petit, hæred it. Sp. S V L C l aquarij, qui Græcè Wf^AWÄir appd-lantur. Vlp.l.de aqaa.Sp. SVLPHVKARIA ,locus,ubi fulfurcoquitur. Vnde in fulfurariam damnari dicimus, ut in cal-catiam. Spieg. SVEPHVRATA. lutifcog.ihfin.I.ligniap» pellatio. de Legat, iij. Ad faces quoque, inquit, parata,noneruntlignorum appellatione corn« prehcnfa-Suntetiafulfuratajlignacxilia/ulfurä |
5
-ocr page 504-Ä NTB
|
abutraque parte intlnfta, ad accendendas lugt; cernas. s VMM A pecuniae, non de quantis fummis tantùin,fed etiamde un#folaquantitate inteL ligcndacft.l.quærcbatur.flf. Qui pot. in pig.hab. 1. diligenter.j.fcruo quoquMandati. Vide fuprà. Quant» fumma.Spieg. S V M M A prouidentia, pro naturali ratione, in l.j.ff. de Legit.tut.interpretâtur: an reftè.fub« fifto. Ciccr.de Inuent, Prouidentia cft,ait,pef quamfuturum aliquid uidetur,antequam euc-niat,quod prudétiæ proprium eft: cuius fpecies prouidentia eftSpieg. SVMMAMerte ratlonem, quæ pro religio* fis facit, Papinianus ait in fin. h lunt perfonæ. ff. dcReligiofi amp;nbsp;VIpianus feq.tit.l.j.QLuiareligio« ms intereft, ait, monumenta extrui amp;nbsp;exornari. Spiegelius. lt;nbsp;z SVMMARVM feripta.Vrpianus ad fin.l. fi fcruus plurium. Scd amp;nbsp;mens, ait, patrisfami. lias, amp;nbsp;iegatanj dignitas, amp;nbsp;chantas amp;nbsp;necefsi. tudo : item earum quæ præcedunt, uel quæ fe-quuntur,fummaru feripta fiant fpedanda. Spie» gelius. , SV M MARIE, Vide fuprà,De piano. SVMMARIVM, non aliud ert,quàm bre uis enarratio omnium quæ deciduntur. Ab eo quod fummatim,breuitcr amp;nbsp;enuckatê,omnia(^i explicat. Salom. inl.Gillus. §. amp;nbsp;quidfi. Alciat. ait, Summarianobis,quæluftinianus snfeceirh» uocat.Spieg. SVMMATES ,qui amp;nbsp;optimates 8c primâtes appeUancur.l.quinqs. IF.de Decur.lib.x. SVMMATIM exiftiinâdum iudici. l.fi quis. $.planè.ffde Petit.hæredit, SVMMO iureagerc,ertnonexæquoSebo-n», fedinquirere quodain præfradoiure. Sum« mum enim antiqui ius, fummam putabant cru« cem, annotauitBud. in l.j.deluft.amp;iur. Obfer« uandum autem, iummum ius amp;æquitatem,dif. ferentia quideru effe.fed non diuerfi generis.Ni aequitasius eft.non illad quidem Lege feripta comprehenfum. fed præftantius meliusqi. Nec enim in feriptum redigi æquitas poteft. cuius ra tio ex foladeliberatione animi,fecundum nego* ciorum circunftantiasdependet. Quâquamius aliquod, de cafu fpeciali ad æquitatem redadû, pofsitferipto comprehedi. Vide, luris ftriéli uo« cabuium.Spieg. S V M P T VM quidé facere, nihil antem per« cipcrefruftuum,apudVJpian.J,quodfi.ff.dePe tit.h«rcd.Spieg. SVMMVMpro præcipuo potioreqi, à quo nullum fit fuperius, ufurpaiur.Sjc Iinp.Ioftit.de Aélion.in princ, Summa, inquit, diuifio in duo genera diducitur: utpote à gencralifsimocapi, te produéla, quantum ad materiam attinet.Spie gelius. S v M M VM digitum, apud luftinianum fub ünem Inftit. Accurnus indieem digitum intelli-git Redius Alciatus putat, porte de tabula,feu, UtGræci dicunt, elencho,accipi. Prouerbialiter eo quod eft kuiter attingere. Vnde amp;Ifflf®f’' tor prouerbialitcr locutus uidetunSpreg. auteia dicjuius, Extremis attingcredigitis,prö ^ pràÆdes. |
S V M M V M iusjumma iniuria,B»g unrecht. Ité, Alzuo febarpff, vuurt /chartig-^^^^ *quot;’'gt; m4nz«o beyden Jèyten eyn/chltiben,vndd‘t^'^i^‘‘^ quot;lt;nbsp;feu alles rechtens taeyflerm fiin. Vide MirJe VF*' S VMPTV S.impenfa.HincfumptuïnaLeji quæ de modcrandis fumptib. lataeft. Haloan ■ in l.pen.ffde Viapub.äfe in Latinûuerfa.QjK^ fi qui,ait, in conduélissedibus habitant,qv® ædium dominas cas non reparet, ipfi reparaue-rint,eum fumptumin penfionem reputabu®'’ Paul. deRei uind. Sedfumptibus,ait,petgt;t®f'®^ 3ui extra cibaria in iter uei nauigationem lacH® ifunt.l.firesmobilis.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. SVMPTIBVS inanibus aexare.I.j.ff®®*quot;* offic. teftam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. s V P ELLEX. Celfus de rupelleêilihg*^. beo, inquit, origine fuifle fupelleâilis puta''1 ^ in legionem proficifeerétur, locari folerent,q quod neque argent©, auróue fafto,uelueft** numerctùr. tj. de fupell. kg. Verùm l'®** ^L kx uideaturtantum dici de ftragub, ß“®^“ '^^^ eb co quôdfuper k^um imponaturjadiquot;’ men domus utenfilia eius fignibeatio 1® *Vj dit:immó amp;nbsp;ad alias resquæCuntjautP®' ^ alicui ornamento cfle,Nebriflenfi teÜ®- SVPELLECTICAKIVS.ÏdeCen“’^ , etiam fupclkél:icarios,amp; caeteros boeg®quot;“ j^jj uos contineri. i. quæfitum.§. Celfusq“®*!’' Inftruft.amp;inßrum.Spicg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iTflüi» SVPERDICERE,praeter id q“°““'%( eft fubiungere diélis, apud CiceronJibf® T Legibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, 1-in SVPERAEQ.VATIO perperäm ieÇ^|, uulgatis Codicibus, in l.fiquis niagro dcfcrto.lib.xj. legcndumenim,'® * æquationis iureperceperit.Spkg- ,c ij) SVPERESSB.Vlp.Siprobenturrtd“ , perefle non potuiffe.l.in cadem caufa.ff-b!t buscauf.maior.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ^;( ' SVPEREXACTORES. Vide inGb ^^ Supcrcxaft.lib.io.Superexaélioniscd’’’quot;’ futatus.eod.tit.in textu.Spicg. , j^^rb »VPEREXCVRRBRB.Vlpi«n'^pfa3v cæd. Vtrum totam arborem iubeatP''* ,jj, mi, an uero ad folum,quod fuperexcutf' i ritur.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s,!«) SVPERKICIARIAS çdesappe»’ ^ quit Caius,quæ in condudo foIopO“* .j, quarum proprietas amp;nbsp;ciuili amp;nbsp;natural!'® .^^ cft, cuius amp;nbsp;folum. 1. porter, de superbe- r SVPBREICIARIVS,quiin aliéna w perficiem habet, ita ut certain penfionepf autorcrt VIpian. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. S V P E R FICIE S difta, quafi facies j^fj terius cft ob oculos,amp; primuro cernitur. èvp’’' |
S
S VPEKKLWM. Vlp.Sed amp;nbsp;huncin'cafum puto.fi do» (quiapermodicafuit) infunus non lufficit: amp;in fuperfluüjn patré deberc aftioné.
S VPERFLV V S fumptus reftituendus. Vi* daPapin.in 1,fumptus, ff.de Rei uindic.
SVPerf0ETAT1O, fecundarius conceptus eftprægnantis : quam Sapcrimpraïgnatio» nein unigusappellat.LegeBudçum in Annotât. prior.adl,antiqui. Si pars hæred.pet, Spicg.
SVPERINDICTVM , quod ad indiftio-ncmadiicitur. 1. unica. C.de Superindiff-libro decimo.
SVPBRIORB S , pofitiuê, intelliguntur ij qui fant fopra gradam quartum cognationis, uelafünitatis : bent Inferiores,qui funt infra i-pfumgradum.
SVPERLATA nomina.fuperlatauerba,quç ’Sgendi caufa in orationc proferuntur.Vide Ci* teronem in Partition. Sp.
svPERNVMERARIlcanonici.Lege.Mi» litiæimaginariK.
svPKRsEDERlT,procmiferit,apndPa-pinian.inprin.l.'fi cùm uen ditor.de Euióf.I.Lutins itidem,in prin.ad Lcg.municipal.
SVPERfomnum,Budaeoertapud Curtium, feruUs acubili.Spiegelius.
SVPERSTITIO SAM,bocefterroneam, inanemgererefolicitudinein.C.qui ad bon.pof-feff.lquemadmodum.l. nee maritus.fub fin.Solt; lut.inatrim.
S VPERVACVA S impenfasfaccre.l,utiles autem.infin.ff.dtPetit.hærcd.
S V P ï N A ignorantia,pro ftulta 8c hebeti, qnæ Craffa uulgó dicitur. l.nec fupina.ff. de lur. ^bftiignor.Sp.
^VPiN VS. Lege, Securus. amp;uide Chiliad. Wml ®
^VppHTERÉ.proIatcter.fcuperfraodetn P'^'fe,quidaexponuntapud Vlpian.in l.fi quis yxori.de Furt.uulgatam fecuti Icólionemiquum 'duerbi hïenon agnofçat Haloander, quemfic ï'^eiprofuppetiit.rcpofituiTi Icgiinus.utfequi» ‘yr- Apad Labcon. relatü eft: Si filiginario quis «•xern.atquifquis nomine eius filiginem petif-«t,ei daref.quidam extranfeuntibus cü audif« let.petieriteius nomine,amp; acceperit,forti aftio-nemaduerfuseum.qui fiepetet,filiginario com-
ANTE V
petere,nonmibi,'Non enim mihi negocium, fed übi fibginanus gefsit. Obferuadum.uerba Sup-petit amp;nbsp;Sappetuntjin tertia perfona, fignificare inpromptiie{re,uelfuccurrerc,fafficercamp;abun dire.Spieg.
SVPPLETIONEM ,inlure ciuilinon ene ’'O'iïm,aliquotdocuimus exemplis in diftione Efficeie.
• SVppLi C ARE,propriè eft paulo demifsi-85 orare.obfecrareq:, dudo more à miferis, qui plicatis manibus ferè rogant:non autem ficut a-liquando.nontamen abfqs crroris ducc, putaui à genibus popUtibusq) plicatis.Sp.
SVPPLICATIO, eftueniae petitio prioris »rrorisntêremediüiudicialisgrauaminis: quod
Canoniftæ uocantReuifionem fententise. c. eje literis. delninteg reftit.Eautimuraducrfusfen tentiam eorum,a quibus appellate non licet pro ptereminentiam.I.j. ff. de 0ffic.praefeft.pr®t,l. j.C.defcnren.praefeft.praet.l.fiquis aduerfus.amp; Auth.quæ fuppheatio. C. de precib. Imp. offer. prxterea.Vcl eff quædam benignitatis ipfius fu perioris imploratio. Qua etiam ad alias expedi-tiones utimurdiuerfimodé. Vide, Ëxplicatiö. Spiegclius.
S VP PLICIVM,noftris,propœna familiare eft.Vnde Sumerefupplicium.inl.magiftrati-bus.ffide lurifdift.Item Summu fupplicium, de quo in Lcapitalium.ff.de Pœnis: amp;nbsp;ultimum fup plicium inl.ultimum.eod.
SVPPONERE teftamentum.Falfum tefta-mentum fuppofita perfona obfigpare,autore Ci cerone in de Legib. Paradox. amp;nbsp;pro Cluentio. Sicfuppofiti partus,hoccft faifi amp;adultcrini, in Lcum fuppofiti. C.adLcg.Cornel.deFalf.Sp.
SVPPOSITA perfona.Hermogenianus dé lure fifc. in 1. aufertur. Quod, inquit, à præfide, feu ptocuratore, uel quolibet alio in ea prouin-cia,in qua adminiftrat, ( licet per fuppofitaper-fonam ) comparatu eft,infirmatocontradu uin dicatur.Idem in prin.ciufdem l.Qui eum,ait,hæ res inftitutus effet, utfilius poftmorté eius,qui pater diccbatur,fuppofitus dcclaratus eft. Sp.
SVPPOSITVS iurifdiftioni.Vlp.autoreft inl.j.fiquisin iusuoc. non ier. Nonfuppofitum iurifdiétioni /llius,adqucmuocaiuseft,pronon datofideiuffbrem haberi. Spicg.
SVPposiTYS filius, in prin. iam citatæ 1. aufertur.
S V P R A iurifdiélionetn fuam ius dicere, eft quod uulgó^ dicitur,ludicem excedtre limites fuos.Exépla pete ex l.ult.dc lurifd.omn.iud.Sp.
SVPRASCRIPTA, omnia quæ anteadi-da funt fiuc praecefferunt, compleélitur, nifi in« tercedens abfurditas adproximatantum référé dacogat.de quo latiusBart. inl.j.$. hocediélo. fFdePoftul.Sp.
SVPRAS CRIPTIS alijs,itemfupradiai$ perfonis.in Lab hoftib.in prin.Sc Lite ait Prætor. ff.Exquib.cauf.maior.Spieg.
S V P RE M V S, Lege xij. Tab. dicitur etiam, qui unicus fuit: fatisque eft,utultimus quis een featur,qui poft fe neminem habeat,etiamfi à ne-mine quoqs praecedatur. de quo latius Alciat.in Comment.de Verb.fig.
S VRD A teftimonia dicuntur,quæferuntur per tabulas, propterea quod hæ rogatx nihil re-fpondeant.Vnde Rot.cxplicante,furdis agere teftimonijs prouerbio dicuntur, quiuel procul abfentes,oel ita defunftos modo citât, ne queât deprehendi.Sp.
SVRDASTBR,hoceft minus audiens, tutor effe poteft.Lpen.amp;ult.ff.de Legtut.
S VRRENTVM,item Surrcntlnumuinum.
S VRREPERE,amp;Obrepere,NicoLPerot. tus,Badeo annotate,ab obripiédo amp;nbsp;furripiédö ' S diéla
-ocr page 506-|
8 A NTK diftâ cxiftimatObrepere quid fit, paUcis indica turn eft.cuiusuim uerbibaud reftè intclledain, idem cxplicat in poftcrior. Annotât, ad 1. fi quia obrepferinad Leg.Cornel.deFaIf.Accur. exitli-mauit, Obrepfcrit, codem admonente Bud. ab obripio clTc : ut preces obrepticiaa, amp;nbsp;furrepti-cias. Qua de re non inutiliter Dolores nortri, in I.amp; fl legib.C.Sieont.lus uel utilit.publ.8c inter Pont.lur.Intcrpretcs, magni uir nominis Fe« linus, in Rubr. c. dileftus. j. c. poftulafti. de Re« fcrip.tûalij aliialocisdirterunt. Quod hucpro-prie pertinct,8c fatis ê ucrbis VIpiani colligitur, Obrepimus, cum tacendo aliquid impetramui, quod expri mere neceffe erat, exprertumqi prin-cipemà concefsione abalicnaiTet : Surrepimui ucrô,cum àPrincipe perfalfamrei narrationem aliquid cxtorquemus.putaRefcriptum.Priuilc« gium,Beacficium,Feudum,8cc.Sp. SVSCEPTORBMapudlurifconf. tit.de a« leatoribus, «um accipimus, qui luforibus demi fus iudendi dit locum.Spicg. SVSCBPTO RE S funt,qui«sri,«fi«T« dicon« tur, 8e ajt/^iitjiftf, Sc ■»«/'/«rab antiquis Coaftores appellati. Vide Exegef. HegendorfJn tit. C. de Sufeept.Spieg. SVSClPERBinfe pertculum.nón eft tene-ri de cafu fortuito, I. opus, ff.locat.l.fed 8c fi quis. ^.quxfiium.ff-Si quis caut.Spicgelius. S VS PECTAEuits pater,l.filiusfamiliis.§. fed Scfiliafamiliii.ff. de Procur.Spicg. SVSPECTVS ïutor,deq»o.eftfufpicio, quód non ex fide adminiftret! amp;nbsp;qui moribua talis eft, ut fit fufpeftus. §. fufpcaus,8c $.fin;In-ftit. de Sufpcd.tut.l.fufpedus. 8e I.fcirc oportet, ff. de Tut. 8ccurat.dat.ab his. Item qui operam fuam in inuitum ingerit. 1. que oinnia.ff.de Procurât. Spiegel. SV SPENDIOS I, qui laqueo ncxili ftran« gulatifunt.VIpian. Nonfolentautemlugeri (ut Neratius ait) hoftes, uel perduellionis damnati: nec fufpendiofi, neq; qui manos fibi intuleririt, non tædio uite, fed mala confcientia.l.liberorû. de His qui not.infam. Spieg. S V S V M uerfus,antiquum effe puto:fi modo non Fallit, qua tarnen alia cittendatior haftenus non eft, Haloandri editio, pro furfum uerfum,in uulgatis legitur. Spieg. 8 V S V R R O,qui occulté maledicédo odium in aliquem.aut diffenfionem moiitur. S VA omnra,itcm. Suasresomnes.Legefu-prà, Omnis debiti. S VI S nummis redemptui, apud Vlpianum, l.qui fc dicit.ffde ludiciis.Sp. |
S VlTATEM,uulgu$ uocat fuiberedii qua litatem, 8c in ea definienda ualde nonnulli laborant inl.quifepatris.C.Vndeliberi,cum excon iugatouocabulo, hoeeftfui^fatis eiusfignifica. tio liqueat.Quanqnam Suitatem nufquam apud ueteres repcrias, fed tarnen in his que ufu paula tim recepta, 8cad docendumaptafunt,nonnilt; mis fuperftitiofe Grammaticorum canonib.ob-ftneti effe debemus : qua de re lege Epiftol, Rudolphi Agricole,amp; firafmó noftre omnibus mo dis magno, 8e Viglio eloquentif$.8e scutifti®® Iurifconrulto,teftib.multó eruditifs.AdAleti® drum Hcgium,fub quo Eraf.ipfepriraompoWH in litcris tyrocinium.utriufquelinguærBdim*® tis imbibitis.Rudolphus Qreceliteraturïpt^ tiim primus in Germaniam iroportauit,uni* Rhénan, nofterin oppidó elegantiepift.nuncu' patoria Opcrib. Origenicis prepofita. Alciatu* Suitatis uocc, quam à diftioneSui,interprète» deduxerunt, non raro uti folet:eamq,ficredéS nit:Suitas,efth3eredum qualitas,quipriinutni9 poteftate paterna locum obünent,continuatiigt;' nem dominij,nccefsitatcm4ifuccefsionisin(lu* «eni. §^. fui autem.Inftit. de Hered. quahVid«“* turautemij hçredesquodam modofibiipfisf“* cedcre, cum uiuentc quoque patre dominicen-fcantur.l. in fuis.ff.deLiber. 8cpofth, Scideo*®* appeUantur. Spieg. S V O Marte. Lege,Marte fuo. S V O R V M, uelmcoruinappellatione,!'®’ folum intclligenda eafunt,qnæ nortra funtj»“ etiam ea in quib. ius aliquod habemus. Gloffi* Bal.in l.ipad prin.de Orig iar.Gloffinl.fidt®’ 8c Titium.Si ccrt.pet.in l.j.fub fin. S VO R VM, 8c extraneornmhæredumdlff*' rentiaenotantur in §. cxtraneisautem.Ii’fft.il’ hæred. qual.Sc diff ubi Vigl.adnotauit,qu®d’’ Alc. in fin.lib.iiij. de Vcrb.fig.reFertur,àSocina rogatum Politianum, quis fuus hçres dicereWb obmutuiffe: de cuius uocis ufu multi eleganter Bud.indicauit in Grsecæ linguae Coining®' tariis. Sed 8c Tribonianushancipfamt'’'''’»'' mé exponit loco iam citato,ubi aittSuih^rede» ideo apjJellantur, quia domeftici hærcdcsfunti 8c uiuo quoque patre quodammododo»”*®'*’“ ftimantur, ut iam diélum eft. Hoc timen,Vig -monente,Græcé fignificantius eft.»««»'*»'’®'. • li 8c à domo deducunt, fignificatautetn propre urn. Et uero fimile eft,eadem ratione apudU' tinos Domini fignifleationem à domo deriuaf’« Eft ergo Suushieres, quafipropriusamp;dpfflina' tas,non aliunde accitus.quafiqifuiipfiuskïfrS’ quod quidem non attendenti ad luris fubtilin' tcm,fubabfurdum uidebitur. quomodoenim aliquis fibiipfi bæres effe poteftC’ Verumlu® Ciuili filius quafi dominas effe bonorum piKj norum fingitur. 1 Breuiter,Suu$eftillepropri*i quimortuis parentibus,hæres ipfoiureeflequot;’' telligitur, 8c return hæreditariaruin tionem acquirit. 1. in fois. ff. de Lib.dt P°^ ?’ Quod autem fuus hæres, 8c fuum feraate,'“ eft proprium, non fit peculiaris iurifconlulto' rum Iocatio,fed etiam Oratorum’fuerit:Bud. exemplis probat in CommentarioLat.linguïlt; Spiegelius. S V O S in Icgatis præcipuô feruos.uelancil-las eos accipimus,autore VIpiano, qui funtplê* no iure teftantis : inter quos frurtuarij noncon--tinebuntur, fed qui bona fide tertatoriferuiunt. l.fuos auttm.ff de Legat.iij.Sp. SVV M,uerbum ambiguum eft,ait Pompon. 1. pupillus, fub fin.de Verb, fig.ubi fcitèquædani Alc.adducit. Hæc uox in 1.Quintus,^argeto.d» Auf» |
|
Aur.amp;arg.leg.denotat dominium, atquc id qui dem propriè.in loge,nihil dolo.de Regulis iuris. Impropriè dénotât obligationem. Ex Apcllo. Spiegelius. svvM,addominiûrefertur.Vndepromeo, too, luo.pofsidere dicimus.l.j. fF. Pro fuo. Licet fuuninon feir.perdominium,fedius perfonalc importer fæpenumero : ut aduerfus æmulû Zaf. contendit.Spieg. S V V M cuique tribuere, hoc proprium eft iufticiæ, per quod ab aliis uirtutibus difcerni. tunutdocct Cicero v.de Finibus. Vidc,Effc-ftus. S V V M ius.VIpian.l.uti frui.inprin.Defuo enira,inquit,non de alicno iure quenque agere oportet.Spieg. S V V M uafci hæredem, Quærc.Hasredem üiurn nafci. SVVS diftioquamuisreciprocafit,taméaliter atq; aliter in Iure noftro accipi,Alciaras ofte« ditlib.v.Parerg.cap.xix. S Y ®^C0H0RVS,ficus Ægypti,fatuaamp;fte-rilis,Iurifconf,(jg£jj(j.3orJ cnmin.l. faccularij. b'quis.inqui^ j^jjQ^gjjj fycomoruin exciderit. Nebrifs. SYC0PHANTA,litisleuirsimseetiaaccu-fator. Cuin enim apud Athenienfes fici effent in precio, muldaindicebatur his qui eas auferrét: linde qui aliquemaceufaret huius criminis,fyco phantadicebatur.w'«®-,ficus eft. Hinccœptum tfttrahi ad calumniatores, Sc uiros nihili.l. uer-ii'C.Ex quibus cauf.infam. irrog-iw««?«««''»'»«-«, ®'«ft calumniatus es. Alciat. lib. ij. Difpund. ^*'“ fophiftica,eft j.®“’ncaptionura,caluinniarum in dochina.ar. p ■”'g'gt;ciis,iudiciis. Hæ funtpracipuæ peftes ^‘^ '“æ.amp;Rerumpublicarum. Spieg. J^^LfiEA. Vide 1. qui habet, ff. deManu-“'»■teftam. tur ^^^* cædua.quæ in hoc habetur,ut cçda ’‘•ndexcifa rurfus exftirpib.aut radicibus re- P®®*o I'^* ®^- ^' dcVfur.Syluam cæduam,etiam fi inté-P«tgt;uéca:daafit,in frudueffe conftat:ficut oli« uaimmaturèleéla,item ferrum immaturè c®« fu»,inftuaueft.Sp. . ® Y^y?.P®'*tis,qu®palos profert,apud Vl-pianum 1.15 fundi.§.fi„.ff,dc Vfufru.Sp. SYMPHONJACI, Pedianusautoreft,ca-ç'^migibus eeleumaper fymphoniacos feruos .?'tuinolim effe.VIpian.l.ied etfi quid.§.j.ff. de 'y^’^’ ®bi adfert abufionis exempla, uel de 1 i ft”'®®®’ 'quot;‘l’^'f’ atrienfem. Adi Budæû in fiqui .“*-'’“’P’®®*’*P®«’‘*dLeg.Aquil.Vcluti '^•'''quit, excomœdis,autlymphoniacis, „,„f'”’,'quot;'’»®“^9“®‘^'’’§Matpari mularum u-«““Mlunam occident .*'^*^*‘*diciturào'K«,quod eft fimul,Sc àx^ii »rUlCl Slin.îiàuçj-boaîîi^ijj'jy^, JgPg^jjj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^^ tarcuulgbfignificat : quaficótrafeuuicifsima-uni.ideftinutuüfaaüobligatorium. Eftergo Synallagma, cum ultra uerbacótraélus aliquid utrinqi agitur: quoties fcilicetexutriufq; parte aliquid fit,quo uterque obligatus eft.ut,Do tibi Stichum,ut Pamphilum manumittas, Alciat de Verb.fig. |
S YN CERA exiftimatio,proueritatehaben da eft,maximê ut fit finis litiû.l.ul.ff.Pro fuo- Sp. SYLLOGlSMVS cornutus,apudcómen-tatoresfatis illotüeft uocabulum,proeoquod Gr®cis dilemma eft, Sc Latinis complexio, hoc eftBicorne argumentum. S YNDlCo S,utinParefg.oftéditAlc.Sui« das dici interpretaturplures caufidicos, uolpro curatores,qui caufç patrocinentur.Sed nos Ar-cad.in 1.fin.de Mun.Sc honor.fequimur: ut Syndicus Rcipublicæfit,uel uniuerfitatis alicuius defenfor.Sicix.^/»@-,quipro republicaagit,qua-lis Procuratorfifci.Item,Syndicus in tit. in No-ucll. de Defenf. ciuit. Latiuè nihil aliud fignifi. cat,quàm Defenfor.adi c. quia in caufis. Sec.pe-titioueftra.deProcurator. Quamuis Syndicus iuxta Apellü.olim nihil aliud erat,quim is qUi fi mul iudicaret.à «w Sc c'lixxf«, Hodie eft aélor,hoc eft collegij alicuius procurator atqi defenfor.l.j, Quod cuiufq.uniuerf. nom.l.numerum.^.defen fores.de Muner.Sc honor. Budæus hoc loco rc-fert. Lege fancitum olim Athenis, ne cui iterura fyndicü fieriliceretndq; ideo,ne Syndicia, id eft iyndici munusob publicam utilitatem inuen-tum,uerteretur in compendiumpriuatum.Iuris Pontificij inuentorcs,fyndicum accipiunt pro eo, qui conuentus Ecclefiaftici caufam dicit.c.j, de Syndic.Spicgelius. SYNDICATV S.Indices olim fundi offició fuo tenebantur in eadem pf ouincia,uel ciuitate, cui præfuiffent, quinquaginta diebus palàm có/ morari,utde culpa fraudibusq;,fi quas admifif-fent, conuenirentur, ac rationem redderent: id quod uulgo Subire fyndicatü,Latiné autem eau fam dicerc,Sc caufæ faciend® obnoxium effe, nuncupamus.l.j.C.Vt omn.iud.tam ciuil.Semi-lit.Nouel. Vt Præfid.abfq;ull.pcc.§.necefsitaté. Idem obferuabaturdeaffcfforibusScconfiliariis iudicum.l. iij.de Affefforibus.Spieg. S YN ED RI A,confeffus fenatorum,iudicum concilium.extat in l.pen. C.de lud.Sp. SYNGRAPHA Latinis fonat confcriptio-nem,quod utriufq: manu cófcripta.utrifq5 parti* bus tradi foleat. Et in hoe Syngraph® differöt à Tabulis: quód Tabul® ab una parte tantum fer* uari eófueuerunt. A Chiro^rapho,tabulis,codi-cillis differt fyngrapha:quod in illis non fcribaa turnifiada,inhacetiam contra fidemadionis padio uenit, Sc nó numerata pecunia, autnó intégré numcrata, pro temporaria uolütate homi* num fcribi folet.Ita propemodum Afconius in Verrinarum tertiam. Spiegel. SYNTHES I S,apud Scæuolam in l.Titia te ftaméto.de Aur. Sc arg.leg. aliud quiddam uidc-tur fignificare, quam quod nemo ignorât, Græ-cis compofitionem. Nempe,ut eruditifs.arbitra tur Alciat. cuiufdam ordinis nomen eft, ut fient pargladiatorû dicimus.8c Tit Liuius,Egrîgium parconfulum. ficut de unionibus idem Scçuola S 2 linearum |
T ANTE A
|
linearum dixit:ita in ueftib.fit fyntbefis.id eft or do quidamamp; conformis ueftiû compofitio.com tunica,fagum.chlamys, caligas.eiufdcm funt co-Joris;aulgo Libræam uocant. Solebant autë pro ferais tali ordine à dominis emi:uerifimileqi eft, dominum omnes codera habitu indutos comi* tari confueuifte: quod etiamnum fieri uidemus. Lege caput xxj. ij.Parerg.Spicg. SYSSITOS, Latiné fodalis. Sodales funt, quieiufdem collegij funt.Grçcilt;^i'W7«izf uocant. tutor Caiusl.ult.ft.de Colleg.amp;corporib.SpiC' gelius. T A LlTBRA.ucteribut Senatufeon-fultis fubfcribi (olebat:eaquc nota fignificabaturJllaTribunoS cenfuif fe. Vide ValcriumMaximumlib.ij. tit.de Inftit.antiq. TABELLARIAE Leges. Cicero lib. de Legt; gibus iij.quatuor Leges tabellariasnumerat. A-Konius autor eft,à L.Calbio latas tabulanas Leges,de fuffragiis libéré fcrcndis,non uoce,fcd ta bella.Spiegelius. TABELLARI VS,qui tabellas,ideftliteras perfert: quem rude uulgus Portitorem uocat,ut Valla monuit. TAB ELLAE. Olim quiiüdiciopræcrat.iu« dicibus ternas tabellas prsbere folebat:abfolu« tioni$,códemnationi$,amp;ampliationis:quarum A,abfolutioni$ nota erat:C ucH, condemnatio» n'is:N,8t L. ampliationis.Io.Tislin.pro A.C^cin na.Spieg. TABELLAM.in I.fi. C,de Prçd.dccurio.lib. x. Accurdus pro Funâione ddegati iudicis acci. pit:fed perperam, ut Budæus oftendit in poften Annot.Spieg. / TABBLLARIS fentétia.Bud.anndtat.quód olim fuit modus genjiinus ferendi fuffragij in conciliis, amp;nbsp;fententiae deinde in iudieüs : inter-dura enim uoce, interdû tabeHæ eo munere tun-gebantur.Spiegelius. TAB ELLIO NES. Vide,Notarij.Hueponen dum iam duximus,quod illue prætermiftum eft. Nempe quod cum tabellionibus amp;fcribis mer« ces hodie nó tam pro opera quira pro induftria amp;nbsp;publico autoramento conftituta fit, uó uiden tur pro ignobilibus habendi, idqi ex Ciceronis diffinitionc;licct Conftitutioqibus Csefarum a-liudcautum fit.l.uniuerfos.C.dcDecurion.Scri bitÆmilius Probu$,(quod Scab Alciat.in Com mcnt.de Verbor.fig. turn à rae quoque alibi rela turn eft)apud Graios honorificentius effe fcriba rum officia, quàin apudRomanos.hi enim mer-cenarios exiftimant:atGræciadid munus nemi nem admittunt, nifi boneftis natalibus,fideque amp;nbsp;induftria cognitü:quód necefte fit cos omniu cófiliorum participes efte : quem morem etiarn« numferuari ubiqueconftat.EttetteDn.Oldendorp. Cicero diffinit hoc munus non ignobile fuifte Romanis quoque;licet aliter hodie uidealt; tur, in l.uniucrfos. C. de Decurio. amp;nbsp;in tit. C.de Tabul.fcrib.lib.io.Gioft.ibid, Tabelhonum ua-ria nomina refert. |
T A B E R N A, accipitur pro omni sedificio, quodeft utile ad habitadum: nempeex coquod tabulisclauditur. utiuxta redaleftioncm apuJ Haloand.ait VIp.l tabernæ appcllatio.deVerb, fig. Alciatus ueterem,utcxpofitioeiu8claréin' dicat, probat,ubi dicit ; Sic taberna prias didi, quod exiabulis fieret. Vndcetiam fialiomodo conficiatur,nihilominus feraat nomen.Vtus tarnen poftcriorum obiinuit, ut tabernam fimpli' citer dicamus, in qua merces uenduntur. Sicamp; Cicero tabernarios accepit, pro hii qui négocia tiones in tabernis faciunt,dû pro Flacco,inquit.’ Opifices amp;nbsp;tabernarios, atqueomnemillainff' cem ciuitatis, quideft negocijconcitare^Addit Non. Marcel, tempeftate fua tabemas appelhf* folitas uinarias,quod amp;nbsp;nunc uulgó obtinet. TABERNA cauponia. Huius inftruinet'to legato quæueniant, Paulusrefert in 1.tabernæ cauponiæ.ff.de Fund.inftr. TABERNA Cafearia. Qu3Ere,Cafearianitv bernam. TABERNA ferraria, apud Sequoia in Lpt®' de Legat.ij. TABERNA inftruaa,Vlpianoeft,qu{amp;f®' bus amp;nbsp;hominibus ad negociationemparata‘^‘’^’ ttac. quod turn uerum eft, cü tabernam uerfitateuirium ipfius negociationis,nóauW pro loco fimpliciter accipimus. TABERNA mcritoria,ftabulura,fia* foriumeftPerotto. T A B B R N A C V LV ^Î, teftum zelf, quód ueluti taberna quædam -« élum,autorc Paulo,loco quo fupri. Sicut » tubernales, de quo amp;nbsp;fuperius.Spieg. TABLINVM Latinéeft,quodgraniiquot;‘,|.' phylacium à Græcis uocatur: quauocelut' ufus eft in 1.mortis, dePœnis. Videö'’*®quot;?^ phylacium. amp;nbsp;Bud. in Annotationibus P®“' Spiegclius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ^^jU T A B V L A gypfata, pro albo quód in ca non folùm iudices notari,pre^ que iura feribi folebant : fed etiam ß®?“ j jjj, norum afta literis mandabantur. Annales die uocantur. Spicg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. ( TAB VLA B proprié teftamentû ßgquot; . L l.j.§.hoc interdum.ff.dcTab.exhib.amp;l.j-Sj’^ ad. teft. aper. Vndc bonorum poß^ß’^^d-cundum tabulas,amp; contra tabulas did®. ^^^ læ etiam dicuntur folia teftamenti-dæo tefte, primæ amp;nbsp;fecundæ TabulSi®, ^^ poffunt prima amp;nbsp;fecund a charta etiam primæ amp;nbsp;fecundæ ceræ dicuntur-bus fuprà in drétionc Cera prima, aliq®*quot; .^jj fius.Antiquifsimus autem mos fenbenm “^^^ ccratistabulis,qux8e codicilli Ac p'^gquot; *^'1^1* cantur. Tria quippe hæc, Viglio tefte.“®®* pluraliferé numero proferri folét.CïterO®jj^j doftifsimus uir ille de uariis ’quot;J a^, fcribitur, congefsit, interpretanstit. de e ^^ ordin.in Inftit.tyroni iuris non funtpr®te da.Spiegelius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fn T A B V L AE diuinæ, decernpr«“Pj[jj quibus renouatum Se defcriptura ®^*^*pjju(# |
A N TÉ À
|
BstarSjtam certoteftimonio,utuariarino jsof» autexlegis difpofitione, aut ex rerum natura, fit ltaqirecurrendumcft ad has tabulas,ut bel- autexconfuetudine,autncccfsitatc, aut ex dele motmitOlden, fi quandoqs ambigitur,an ius pendentia,quia tacitd dependent ab exprefFo. gentium am ciuile reftd fit receptum, quod eft, Quando uero taciturn non uenit fimpliciter,fed ueramphilofophiain, noh fimulatam, ut Vlpia-^ exadiunfto,cxobliquo,exui relatoria,tuc taci* nus dicit, afFeftare. Profeefo fie oportet de l eb. tnundanis,amp; honeftauiuehdi formula,autore Deo.excertisprincipiisphilofophari, Scuerita-tem inquirere:non uerd fathana duec,de ftillici-lt;liisftatit»,autiareparietum rixarii amp;nbsp;tandem Rifflium altercando,ueritatem prorfus amittere, Ut dixitMimus Publianus. TABVLAEnooæ appellantur, quando cre» «iitores débitas pecunias cum ufùris pcrfoluere uécogunturiplis creditoribus, amp;nbsp;abolitis prio» tibus debitis, nouæ tabulæ conficiuntur. Spie-gelius. TABVLAE itém,fyngraphæamp;documenta literaria. Hinc tabulas chirographi reddcre, pro debitoreslibcrarc.interpretantur in l.huiufmo-di.§.fi ita.de Leg j.cum fimil.ab Albcrico citatis. Item Jurifconfultus tabulas appellat, omncm •uateriæfigura,fiue tabulæ fint ligneæ, fine char tæ;liue membranæ, fine corium alicuius anima» lis,finecuiufcuncji alterins materiæ.in quâfcri-batur.l.j.dcBon.poffeftfee. tab. Ad hunemo-dum pifcinam appellamus aquam, non tantum quæhabet pifces, fed earn pariter, in qua animi gratia uel natamus, uel lauamus. Ex Apcllo. Spiegelius. TAB VLAM figere amp;nbsp;refigerc quid fit, apud ’tnuleiumin fin.l.ff. Quodui autclàm,non fa» Δ 'xplicatum eftab interpretibus : quód, ut Sc .'’U'ultisaliis, quæfuerit uetcrum confuetudo, *S''otarunt. Videturautem eafuifie,tefte Alc.ut ^umdebitorabeflet.priufqoam exedicto bono-fum ciuspofiTefjionem ceu contumacis , ^c in fäudemlatitantis,prætorconcederet, ad eins domum cumteftibus creditor accederet.Sceo uon inuento.cius ædibus tabulam præfigeret, oriène quid interim afportaretur, cam que rem ’t'teftationem redigeret.Spiég. jABVLARiVM Seruio eftlocus, in quo ta “ ®,hoc eftinftrumenta,amp; literæ, Sc acFus publia reponuntur,lib. Géorg.iiij. Paul.in l.fi mini Meuia.deLeg.üj. In fundo, inquit,unoexiis qui prælegatifunt.tabularium eft,in quo,See. Spiegelius. TAB VLARlv.S,inl.uIt.fF.Si menf fal.mod. dix. eft Vlpiano ratiocinator qui in tabula nomi ’'gt;amp;: rationes obferaat. Ego, inquit,8c aduerfus ^‘bularium puto aftiones dandas,qui in compu täiionefefellit.Spiegelius. 'I'ACERE.eftmedium inter confentire Sere* ptobare. Card, in Clemen, fæpc. f. fi tarnen, de Vwlgt;-fiamp;Spieg, TA C IT A ueritate Sc falfitate fuggefta,ut in-Ie!ligendulnfit,declaratlnnoccri.tcrtiocap,fu-perliteris.extra de Refcript.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ciat.fuperucrbo,extraordinarium,inl.placet.C. TACITE, plurifariam aliqua in font. Aut di- de Sacrofecclef. Sc lafon aliquâto copiofius ibi-reftd.ideft immediatd. Autex obliquo, id eft dem colledarû materiam tradidit. Latinis taica propter aliud, Quæ infunt tacitè direéló,infunr eft fruftum ligni, præcifum ex utraqi parte,ut in aut per raodum conditionis,autpure: amp;tunc terrainfcratur, Spiegelius. S J TALIG |
aut ex legis difpofitione, aut ex rerum natura, ti amp;nbsp;exprefsi non eft eadem operatio : quia qu« exprefsè fieri non poffunt, ex adiundo. ex relatione, ex obliquotacité recipiuntur. Exempla proponit Zaf.in J,cum quid.ffiSi cert.pet. Sp. TACIT! amp;exprefsidiuerfa rati®.quiatacii turn non annullat.expreflum annullat.tacit pul» cher,ut Zaf. ait,text.inl,nonnunquam. ff. de Cond.amp;demonftr.cum dicitur: Nonnunquain exprefia nocent, quæ non exprefla non nocent. Vide Ferr. in Reg. 1. exprefia nocent. ft', de Reg. iur.Spicgelius. TACITO aélum (intellige.intentionecon-/ trahentium)pro cauto,id eft pro exprefib habetur. Ut traditurinl.cum quid.fF. Si cert.pct.Spie» gelius. TACITO iure trSnfire,apud Vlpian.inl.fi paterfainiliâs. de Adopt.Sp. TACITVM amp;nbsp;éxprefrum.fi utriufque parfit potentia, æquiparantur, fecundum Balduin in i.de quibos.fF.de Leg. Sp. TA CITVM fideiGommifi'um,quod in fraudem legis fufcipitur. Vide 1. eum qui taciturn.fF. de His quibus utindig. TACITVRNITAS ,obferuantiæ genus ia fiïentio conftitutæ. Hæc præcipua uirtus eft comm qui fummorum principum res notis fcri-bunt.Zifræ uocantur in aula.Spicg. TACITVRNV S, qui natura facilètacet. Quanquam huius nullum exemplum reperitur apud idoneum autörem. Spiegelius. TACITVS aéliué,quitacet,amp; quodfecre-tuin eft, optimê nouittenere amp;nbsp;tacere. Contrario fub quo tacctur: uttacita fides,per quam ta-cetur, quod illicitèuelpræftatur.uelcôtrahitur, apud Paulum in 1. ordine.$. penult, ad Leg. Municipal.amp; 1 penult.C.de Refcind. uendit. TAEDIO uit»fibimanusinfcrre,Vlpianus in l.j.ad Syllan.f.fi fibi.itéra l.fin.$.fi quis autem. fF.de Bon.eor.qui mort.fibi confc.tum aliis.Sp. TA EN IA ,uoxcftGrïeca,fignificat fimbria Feuuittam. T A LB,fai natura comprehendit genus, non fpecié.utcolligi potcftC.de Verb.fig.l.j.in prin. ibi,Talem habere.8cuerf.i.ibi,Nullafpcciali. Alberic. Aliud autem efie talcm.aliud haberi pro ta li, 1. mercis. amp;nbsp;ibi interpres, de Verb.fig.Bart.ia l.fi maritus.ij.§.legis luIiæ.fF.dc AduIt.Spieg. TALE A,pro exaftione,barbarum prorfui Uocabulum,natum in fchola iroperitorum Lati» ftitatis, cui multa id genus fimiliadebemus.Ta» leæ. ut amp;nbsp;collclt;fta:,in ea funt exaclionum fpecie, quæ non habet certain amp;nbsp;perpetuara præftatio-nem.interqî perfonalia munera rcferûtur.ut Al- |
1
/i
-ocr page 510-T A N TB A
|
TALIO ipœns6 genus eft, ex xij.Tab.quo damnum illatum fiinili damno penfabatunuelu ti fl ocufus eruatur ei,qui oculum excufTcrit alte ri. Vndarctaliaredicimas.cuin par pari refera tur. Adi Ferrar.enarrantem §.peena autem iniu* rwrum.Indit.de Iniur.amp;uideinfrâ in fcholiis ad eafdcmTab Spiegelius. TAM amp;qaàm,interfediucrfefaâa æquant. Vlpian. in I.non folum.de Iniur, Si,iiKjuit,mandate meo faéta üt alicui iniuria, plerique aiunt, tam me qui mandaui.quim eutn quifulcepit.in# iuriarum teneri.Spicgelius. TÄM b ïV,quamdiu, apud Vipiah. coniun-Aim in l.(ifilia.§. H fiÜusfamilias.ff. Famil.ercif. Sed filio datam tamdiu, quamdiu peculium pati tur.Item apud lulianu I.ij.de Precar.fed diuium: utamp; apud Cicerone in Verrinis: Ignominiaau-temgrauis tamdiu in illo homine mit, quamdiu idc in prouincia manfit.amp;apud Vlp.in 1. is auté. Exquibuscauf.maior.cum ait:Tamdiuigiturin feruitute effe uidebitur, quamdiu nó eft eiufmo di lis cœpta.Spiegelius. TAMDiV Reipublicsecaufa abeflequis ui-debitur,quamdiu officioalicui praeeftiquód G ß nitum fuerit officium, iam definit abeffe Reipu-blics caufa. VIp.l. fi cui, ff. Exquib. cauf. maior. SpiegeRuS. T A M E N, pro nibilominus, præfertim apud Neratiü,in l.ex hsereditate.Famil.ercif. accipien dum. reclamant enirn particulæ prscedentes, quia, etiamfi, tamé pro quia, ut uulgo receptum eft. Eius uis à fado plerunqi ius difcernit.uc do-cetBart.in l.j.ff.Siquisiusdicentinonobtcmp. Spiegelius. TA M E N N R^ particula eftorationis,urges cuminterrogatione. Ciceroni frequens.utTuia nus per exempla commonftrat.Sp. T A M1A C A prxdia quæ fint, Accurfius plu« res affert opinióes, quaspotius fomnia dixcris, tamp;fteAlciat. Isarbitratur fundos taniiacos,qui difpenfatori publicoprçftabant annuos frudus uedigales.quibus illepofteain domolmperato ria dilpenfabat alimenta.Nam roftioii difpenfato-rem fignificat.Spiegelius, TANGERE aliquid, pro defcribere amp;nbsp;men-tionem facere,notum eft minusfortèiquodSc circumuenire fignificat, amp;nbsp;intelligcre. Cicero: Poftquam autem cófilia eius omnia tetigi.Spie-gcRus- T A N Q.V A M, pro quafi. fimilitudinis magis eft,quàm ueritatis.Vide quæ dehac didioe not. in l.fi pater.§.qui duos, de Adopt.Se in Auth. Vt om,obed.iud.prouinc.§.fiueró.Sp. T A N Ti condemnetur,quanti ador in litem iurauerit. Paulus in 1. harum. ff. fi feruit. uindic. Spiegelius. TANTVM quantitatis eft, quafi tam mul-tum, uel tam magnum. Tanti amp;nbsp;quanti, quanti-cunque. fimiliter totidem, pluris, minoris, iun-gunturuerbispreciufignificantibus: qualia frequenter in iurenoftro occurrunt, emo, uendo, Ueneo. mercor, comparo, xftimo, confiât, conduce, loco, fœneror,pacifcor,pago,pepigi, con* demno,poftulo,etfi qua funtfimilia. lalianaï tantum accepiffe intelligendos eft, quanti is homo uenirepotuiffet, in 1.mortis caufa capitnus. ff. de Don.cauf.mort. Cxterùm notum eft, tantum aduerbium, folum fignificare.§.j. in fine.In» ftit.de Stip. feru.Nihil tanti effe.pro nihil tanti j-ftimari.ExBudxo.Sp. |
TANTVL-VM, tam paruum, intelligirar: amp;nbsp;tantulum aduerbium,tam parum.labol.de Leg. iij.l.qui concubinam.$.cum italegatum effet: Ii tiauxormeatantulam pattern habet, quâtulam unus hxres.Spicg. TANTVM MO D O,reftringit,l.ij.C,dePi-tribus qui fil.diftraxer. An autem omne»ne.«lu« dat adiedionem, Dodores uariis in locis attin-gunt,quos allegat Alberic. TANTVNDEM,xquê tantum fignificat. Vlpian.l.ij.de Don. Si tantundem filius patri d* buit, quantum promifit,ualcre donatiointelligï tur. Spiegelius. TAN TVl-Q uenire , in primitiuo dicitar, tanti uenire. T A P E T A,id eft aulxa,qnibus fubfelliaamp;c* thedrx inftemi folent,uenire fupelleflilis uoO buloi illaautem quibus infiernuntur uebiculs, potius inftrumenti uiatorij effe, Paulus cenfetl-v.de Supel.lcg.Vocanturctiam tapetes,amp;tap^* tia. Vide loannem Petrum VallaminPocnulu® Plauti.Budfusin poftcr.Annotationibus.Spi®-gclius. TARDA nomina , Romani cos uocabant, qui iam in mora erant. Vide Bud. in Com®®“'* LinguxGræcæ Spieg. TARDOS menfes, Mar o luniuni amp;IuJii® appellauit: eo quèd borx tune funt longifsi®*-Hinc in Euangeliohabetur,Nonne duodecini funt borx dieif Ex Aldato in Lij. de Verb.ßg®' ficatSpieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. TAX A RE, pro precio x ftim are, apud Ph' nium. HincTaxatio dicitur,Fefto tefte.ff“®quot;^ certx fummx: quam iudex eriatn poft principale negocium definitum,faccrepoteft.l.tcrmina' to.C.deFrud.amp;lit.cxpenf.Sp, T A X A TIV A didio,non rare fubauditurij» iure noftro. Hoc Alciatus exemplis probat, inL anniculus. de Verb.fign. Huius aut eftpropri'. quod minus eft, cxcludere. utpatetex Aip^^quot;' refponfo, 1. cum in teftamento.eod. AlciaiJi^^* men illud in ea quidé fpccie, propteraiiariti*®' quorundam facerdotum,hodie minus obw®*** dum cxiftimat,apcrtd raxans hic qu^dafflindU' da Conftitutionibus Pontificum.Sp. TAX ATO R,proutuvlgó inCancellanisac-cipitur.nullum babere exemplum idoneump#« tant.Taxatores(Feftusinquit)a fcenicis dicun-tur,qui altcrutrum maledidis tangunt.Sp. T E T B C T A farta, pro facra, repone apud Alhf* ricum, l.hadenus.ffde Vfufrud.amp;quemadroot dum quis utat. Feftus Pompeius : Sartè,inqair, ponebantueteres pro integrè:ob quam caofaw» opera publica, qux locantur, ut intégra prçUci' tur,Sarta te da uoeâtur.Sarcire enirn,intégra® facere. |
ANTE B
|
faccre. Porto cura e x! gen d i fart a te cl a â re d em -ptoribus,adCcnfores fpedabat: interdû etiam ad Ædiles.rarô ad Praetores,nec nifi dum Senv tus decerneret. Vide Budæum in Annotât.Spie gehos- TBCTE.aduerbiumcontrarium eft Aperri. tixTjwGrçci uoeant fabrum lignarium, feu ma-teriarium tantùin: cuius uocis meminit Papinia tQsl.penult.de Via publica,dum licitum effe tc-ftioni tradit, trochos, id eft rotas extra ergafte-riQinpræponere.Sp. TECT O qui fuerintfub eodem, quomodo •teipiatur,eleganter explicat Vlpianas,inl.j.ad S.C.Syllanian.ÿ.hoc aut^m.Sp. TE C T O R,qui opus teclorium facit. TECTORIA calx.quafitteftorium. TECTO R ÏVM. Require, Struftilc.Etuide Neratiuml.ufufruéluarius.ff. de Vfufmél.Hanc l-non intellexit iaterpres. Sp. 'tsCTORiVM inducere. Celfusin 1. funlt; ^o-Neq-^tnaliciis.inquit.indulgendum eft: fi tcgt; quot;Oriumputjq^Qj induxeris, piélurâfuecorra-dereudis, nihil laturus, nifi ut officias.ff.de Rei nindic.Spieg. TEGVLAB,àtegendo,quæaffixæ «dificij parscenfentur.l.nam etfi ramos.ff.Quod ui aut clàm.l.granana.j,tegulae.de Aélioempt. Spieg. TELAM ordiri, pro rem aliquam aggredi. Notumprouîrbiuin' Alter orfus cft,alterperfe« «t.Adi Chiliad.Eraf. T EL 0 NI vM ,7i\ûritfi Grçcè, menfa pnbli« «Wum, ubi ueftigal exigitur, Telonanus.pu» Sie 1 ’'«.^ïV’M.fiuetdoneum,locus ubiuc« P ‘'ghur.Telones.is qui colligit- Telos , ^®NAHivs,idemquiPubIicanus,tria »»toramexafior. 1 J ^V.'^^^’pfopridfignificat eaquæ alterius ^^'^^® habentur.BartoI. l.j. amp;nbsp;fin. de Vi - *''‘^®‘:’*’*®quot;***‘’*‘’ de Vcrb.fig.Telt; quideinappe!latur,quod ab mann ^®d nunc omne Ggnificatur,quod gquot;“'« amp;feS’^ ‘^’*‘quot;quot;”quot;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H ?ronm ,‘®»bocDomine contiucatur. Idq; lumƒ c.tur«,Jï,.„. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lóg/fignificat. Quod J®*®'*s.A«®-dicutideduciturq; ea uox wr «Mi ‘w,ideftdiaciendo.Quamuis quodar wmittitur, propriè ab eis rciJb/ni dicitur. rt^ct/ et Warcumfignificat. Vnde amp;nbsp;toxicum: quo» Ca? 'j f’S’quot;® ’'’fingebantur,ut Plinius ait. ucrb*'°^*’’°P-^°'’“* autoritäre probat, cuius mus-'f'r i'^figniter dodo Alciato debe-K - *’*^?^®“^™®‘’* uerba fcriptafuif. de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inlnftitutionibus fub Rubric, feriptum'a«'’* “^‘ ^P'g«mmain Xerolopho menfin ! .'8®^“'' » ^ Xenophontis fada fit '**fcribit: r« 3^« i/tut äyjiirt Ktfviu.ret Huiufmodi,in-quit, teh aoeishabcbantur,lance«.fpicula,fun |
urtum hue locum, ait fe ad corn rnoJum interpà latas Inftitutiones dedifle, ut ægré quiequam di ligens Äcaequus Leftordefideraturus fit.Nebrif fenf.Bapt. Pius,Buda:us item,uulgatum agno» fcuntuocabuluiB.amp;fimul q«ifque pro fuoca« ptu intcrpretantur.Tainao magis conuenire ui» detur,quod Alciatus tantus uir indicauit : neme pe, ut Xewophontis fada fit mentio.acceperit^ Tribonianus cum locum à Caij refponfo.Breuil ter,teli appellationc continentur lapides, ligna, fuites, gladij, amp;nbsp;alia innumera quæ iacimus, le-* ge,fi caluitur, de Verborum fig Spieg. TE MB RE non cft,pronó ab re. Suet.pro Fe rè pofuit. In quem fenfum pariterPlinius fenior ' frequentius ufurpauitSpieg. T B M E R E auditorium r?cipcre,apud Calli# ftratum l.cum lcge.ff.de Recept Spieg, TEMERARE, uiolarcfacra(inquit Feftus) amp;nbsp;contaminare. Liuius: Sepulchra maiorû uul» fa,temerata ac uiolata Spiegelius, TEMBRARIV S dicitur,non qui plus augt;’ det,quàm oportet: fed qui faciiè,nullo adhibito confilio,credit.Papinianus ait,temeritatem faci litatis üpniam contincre, amp;nbsp;inconfultu calorem calumniæ uitio carere: amp;nbsp;ob id hune nullam pos namfubircoporterc.autorMartianus l.j.adS. C.TurpiUianBm. Spiegelius. TBMERARIVS litigator intcHigitur, qui neque intentionem fuam probat, neque allega-tionum caufam habet. Notus eft tit. spud Imp. iiij. lnftitur.de Pœna teinerè,id eft abfque caufa, litigantium. Spiegelius. TEMERATOR,profalfario.jn l.fiquisob-repferit. ad Leg Corn.deFalf.Sp. TBMERITATJS uocabuio Bud.pro for-tuitis cafibus eleganter utitur. Sp. TEMBRITAS accufatorum,tribusmodis detegitur, amp;nbsp;crib.pœnis fubiicitui. Aut enim ea-luinniantur,autpr«i,aricaniur, auttergiucrian-tur. Calumniari.eftfalfacriminaintenderc.Prç' uaricari ucró,eftueracrimioaabfcondere. Ter-giuerfari,in uniuerfum ab accufatione defifterc. Martian.autor in prin.l.j. ad S.C.Turpillianum. Spiegelius. TEMP ER A MEN TV M,idem cftquodtem peratio, hoe eft moderatio. Arcadius in 1.de minore. de Quçft.Tormenta,inquit,habenda font, non quanta accufator poftulst: fed ut modcratas rationis temperaméta defiderant.Canonica décréta in pœnis irrogâdis iubent,cx lenitate amp;nbsp;fe-ueritate fieri quoddam temperamentum.xlv.Di ftinél.c.de dilciplina.SicImp.Conftantinusi'n L fi quis in eaculpa.C. de Cuftod.reor. uult adhi-bendam ludicibus immodicè fçuientibus, freni lempericm,hoc eft eoereionem. TEMPBRATVRA. uocatur argillaad ma» cerix ftruéluraintemperata,jpaleis,aut culmis, pilis,amp;. fimilibus, quo tenacius adhxreat.Sp. TEMPERARE datiuisianélum,abftinere fignificat. Vlpianus in l.j.§. quod auté.de Offic. Prxf. urbi. Præterea curare debebit Præfec. ur-bi, ut nummularij pröbè fe gerant circaomne S 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nego- |
|
ncgociuin : amp;nbsp;tempèrent his, quaefuntprobibi-ta.Rem ueró fuo ordine ac menfura adminirtra-re, potifsiuiiïtn cum aceufatiuo iungitur, deno» tat. ut apud Impp.de Præpof. facr.fcrin.C. libro xij.Vt inter eos.aii»it.nieritodignitatis habean« Kir,qui præfeéli dioecefes fibi créditas tempera-runt. Sic temperatio reipubl. id eft, moderatio, apud Cicéron.in Legibus.Spieg. TEM PERA R B uedigalia, pro minuere, a» pud Plinium in Panegyr. TEMPE S TATI S appellatione,continen. tur niues immoderatæ, quæ frumenta corrum-punt.l.fiftulas.ÿ.fin.de contrah.empt.eftqî cœlez Îtis iniuria,fiue terram, fiue mare conturbct.l.ij. §. quod diximus. ff. Si quis caut. amp;nbsp;l.ij. ad Leg. Rhodia de Îaélu. Vnde, Calamitofatempeftas, apud lurifconfult. in I. ex condufto.$.fi uis tjm-peftatis. ff.Locati.Spieg. TEMP LA RU, intcrmilitares ordines : up-de amp;præcipuum hoc nomenfortitifunt,amp; fi-mul initium habuére, Volaterranus lib. xxj. An-thropolog. indicat. Eorum amp;nbsp;Albericus inhæc uerba mcininit:Templarij,inquit,erant magnus ordo in Ecclefia,amp; étant milites ftrenqibeatæ Mariæ:amp; deftruélus fuit ille ordo.temporc Clé* mentis papæv. ad procurationem Regis Francise. Etficut audiui ab uno, qui fuit examinator caufæ amp;nbsp;teftium, deftruelus fuit contra iufticiâ. Etmihidixit, quód ipfe Clemens protulithoc: Et ft nó per uiam lufticiæpoteft deftrui,deftrua-turtarnen per uiam expedientiæ, ne fcandalize-tur charus filius nofterRex Francise. Attamen dielus Volater. feribit, Templariorum ordinem iuftisdecaufisdeftruélum,eorum bonis Rho-diis militibus concefsis.Spieg. TEMP LVM, quafi tedum amplum, fecun« dum Ifidorum,non prorfus malum autorem, ut tempora fuaferebant,tefte Alciato in 1.malum nauis. de Verborum fignificat.Non folum ædes facræ dicuntur, fed etiath alla loca fepta, amp;nbsp;unû tantum introitumhabentia.CuriaHoftiiia,tegt;n' plum erat,licet facrà non effet.Spieg. T E MP LVM lufticiæ. 1,j. $.cû hæc materia. C.dc Vet.Iur.ènucl. TEMP O R A.propriê pro fua,ucl fibi conflit tuta.Paulus l.ij. Quibus modisufusfr. quoniam per propria quifque tempora nonconcurrente altero.fruélus integros habuit. TEMP O RALi aftioncteaeri,inl.ult.ffide Minor.Spiegelius. TEMPORALIS pro temporario, hoc eft non perpetuo,fed ad tempos durante, apud Pau lum in 1. fi tibi filius. de Adopt. Et Labeo putar, nullam effe aftioné. Necenim moribus noftris conuenire,filium temporalem habere.Sp. TEMPORALES aftiones,pro Praetoriis, quia fui natura funt annales tantû, ut ex diuer« fo Ciuiles perpetuæ fint, non abfurdê accipiuntur. Antiquitùs omnes aftiones, fiue ex Leg.xij. Tab.Plebifcitis, Legibus,Senatufconfultis,fiuc exPrincipum Conftitutionibus proficifeantur, perpetuæ crant: hoc eft, in centefimum ufqs annum, amp;fortè ultrà, compatebant,utGIoff in- |
ANTE E nuit inl.j.C. dePræfeript. xxx.uel xl.ann.SeJ quiaius uigilantibus feriptum cffe,cómuniuer* bodicerc lolemus, conftituentibus diuisPrin* cipib fadtü eft,at aéfiones certes fines habcant, ultra quos non uiuunt : amp;ficperpetuitâ5illaut' tusadxxx.iuges annosuulgèeftreftriflj amp;«* ardata, utquam longifsimi temporis, amp;nbsp;fit per* petuam communiteruocamus,in 1. üj. de PrZ' Icription. xxx, annorum, ad fimilitudinem perpétuas illius amp;nbsp;antiquæ aéfionis,qusEfiipralio* minisuitamohm extendebatur. Quare omnet adiones quæ antiquitùs perpetuæfuerant.nû« temporales font, amp;nbsp;ad certum tempus per Cou- j ftitutiones coardatæ. Vide Imperat.lib.Inftit-quarto, de Pcrpct.amp; temp^ad, amp;nbsp;quæin eumlu-cum adnatauit Ferrar.Spieg. TEMP ORARIA tes,quçadtempus durât, . amp;nbsp;non in perpetuum. Paulus, Quibus ex tauft adeognitionem. Exilio,inquit,tcmporario.Plt;' pin.de Poenis,Lferuus. Cum fetuuspererrore» m opus temporariumfuiffetdatus.expletotej pore, domino feruum effe reddendum. Nebn» TBMPORARJVS tutor, ad tépus.l.fecBiK da.ff.de T utor.amp; cur.dat. apud Albcricumwu-poraneuseft: fedreclamâtcfenfu.Eftenimîeni' , poraneum, quodad tempus pertinet,fiuequo» lubitô amp;nbsp;in tempore fit.Sp. TEMPORE eodem fieri intelligûtar,^»û’ doqs etiâ, fi non fimul, aut fubitô.eodémuep“® do, fed luccefsiuè fiant.l. antiqui.ff Sipatst®' red.pet.l.Arefcufa.deStat.hom.Sp. TEMPORE, figuratè, hoc eftpro tempre lurifcosfulti interdum utûtur.l.uerburnErit.dt Verborû fignificat, de quo Bart, in l.j.C.dcLcj 1. qui Romæ.§. Augerius. de Verb.obligtfin-^ Quæ res pig.oblig.poff.Spieg. TEMPORE etiam friudemfieri,autoref funt,Iurifcôfultusinl. aitPrçtor.f.fi cuindi«®' l.omnes.$. fin, Quæ in fraud, credit.Gloff*® fraus.ff.de Leg. Alberic. TEMPORIS præfentis uelprçterîtîàen’‘lt; an trahantur ad futurum, Bart, difieritin ’■tali’ fcriptura.ff.de Leg.primo.Sp. TBMPORVM difciplina,pro bonismor bus, amp;nbsp;corum obferuaiione, accipienda eft. de Pad 1. ult.in finc.Spieg. T E M p V S abfclutè,dccennium mïtWS'“‘‘quot; Vide Albericum.Se inferius,Vctuftas. TEMPVS continuumdicitur,quadttgt; ' nuó currit,amp; in quo fubducunturtamdieft^ * quàm operarij:tam dies ablentiæ, quämptJ en* tiæ. Tempus ueró utile, quod utiliter præter* fluit, in quo dies fefti no fubducuntur,8rinquo ador,uel per fe, uel per procuratorein agerepo* teft.In quo item habetur refpedus.an quis iud*» cis copiam habere quiuerit. Vide Hegend.is tit.C.deTcmp.ininteg.rcftit.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I TEMPVS æftimationisdupliciterconlide' 1 ratur:nempe,tempus à quo,amp; tempos ad quoi | Tempus à quo, id eft quando incipiat ratio he* beri æftimarionis, à quo tempore. Sed tempi’s ad quod, id c*ft quandofiniatur confideratioæ-ftimationis,ufque ad quod tempusduretæfti» rnati«. |
ANTS
|
niatio.Etfic tepas i quo, refpicit !nitiû:fed tem# pus ad quod, finem.Zaf. in 1. uin 5.ff. Si eert.pet. Spicgelius. TEMPv S modicum, quandoquetrium aut quinque dierum eft.1. fi poft tres, ff Si quis caut. cuinfiwil, Quandoque accipit dex.diebus.ut in l.promiffor Stichi. deconftituta pecun.Inters duw dies xxx.fignat.l.j.§.ij.de Itin.aftuqs pri. In Urdum duoruin menfiü fpacium.l. fancirous.C. dtFideiudcum fimil.Quandoque trium.l.de o-peris.C.de Ædific.priuat. Eft amp;aliquando qua# drimeftre.l.fi debitoh.ff.de lud.cum fimil.Quan doquex.irienfium. I.ij. C.de Nupt. (Quandoque quinquennium. 1. j. §. quod diduin. de Separat. Prætereaiudicis arbitho relinquitur diffinien-duw.l.abhoftibu8.§.ftn. Exquibus cauf. maior. Spiegelius. TEMP V S motç litis,tempus conteftationis accipitunnot.ext. de Verborum fignificat.cap. expattc.ij.Sccap.exparte.deRcftk.fpoliat.Spie gcVius. TEMPVs quod excedit hominum memo-riaw.fpeciéseftufucjpiendi omnium cfficacifsi niï. poft tantum enim feculum nullo probatio-nis genere homini pofsibile eft, aut defendere, autiwpugnarefidem pofsidentis.Quomodo au temprobaridebcat, memoriam non extare, ne# momelius,quàm Paulus ipfe tradit, in 1.pen.de Probat.amp;inl.ij.5.id«œ Ljbco.de Aqu.pluu.arc. Spiegelius. TEMP VS quinquennale,uoeatur Luftrum, 'nquotannos olim prædialocarifolcbant. Lu-“'umcnimàluendo.hoceftfoluendodidum ef ‘■■Varro autor eft: quoniam quinto quoq-, anno quot;'Ö'gjlia tributaip exigebantur.Spieg. 2^MpV8 xxx. dierum diciturplenifsimum, ’“delibtvjdum fuper quocunque negocio, per ^'X'amp;Gl. in Auth. de AppeIlat,§.j.Coll. quarta. Spiegelius. TBmvlen TI A, prouinolentia.Impp.ini. '”‘gt;ca. C. SiquisImpcrat. maled. ac temulentia turbulentus obtreftator temporum noftrorum oent, Tewetum exiftimat interpres effe genus ®ptimiüini,q^^^, pro uino quocunque acci-piatur.diélüiu tentet,hoeeft labefaftet mentew. Vide Donatum in Terentium. Spie-gebus. TENAX fui iuris dicitur, qui tamarélè ius fuum feruat, ut de to demi aut auferri fibiab aliquo,netantillum quidem patiatur: quod aua torum eft dominorü proprium infoos colonos. Columella : Sed nee dominus in unaquaque re, ‘«icolonum obfignaucrit.tenax effe iuris fui de “”.f'cut in diebus pecuniarum,amp;c. Super uoca ‘’“lobocjn feenam primam Reuchiiniani Hen-noniisGueProgymnafmat. ftcnicorum, aliquo plunhus fcripfimus : ibi, Tenax requirit prodi-gum.Spieg, TENDfigE adnoxam,pro fpeélatueluer-git’W TBNBRAætas.puerilis amp;nbsp;pupillaris,etiam aoftris.l.fin.C. de Tcftament.milit.Alberic. TE N E RE gratiam,pro effe in gratia. |
T B N E R È hæreditatem. Cicero : Tenuft permagnam Sextilius hæreditatem. deFinibus librofecundo. TEN ERE partes,fententiæalicüius effe. T E N E R B in poteftate, pro in poteftate habere,amp; moderari, TEN ERB ius dicitur,qui calleat leges amp;nbsp;iura. TENERE Legem,Legifubiici. TEN E RE perfonam, translaté, pro ftatus ali# cuius effe. TEN ERE promiffum,id eftpraeftare. TE N E RI argumentis amp;nbsp;teftibus,eft coargui amp;conuinci. TE N E RI,pro obligati.Hine teneri Lege aut interdido quis dicitur, cum per Legem,uel Prç-toris edidom, interdiäumue obftriäus eft ad ' aliquid faciendum, uel non faciendum. Sic Te# neri quern promiffo,pro obiigatum effe, acci- . piendum eft.Spiegelius. TENERI poena,proobnoxiumeffe.Spieg. TENBRiSede uulnerato, amp;nbsp;de occifo ; duo enim funt deliéla, ut ait Caius inffn.l.illud qus* fitum.ft'ad Legem AquiL Spieg. TENO R, quod attenditur.Fel.in c.quum ue niffet.j. ext. deTeftam. Erafmusait,Tenoremi rei progreffum uocant. Vnde quæfui fimilia, fi-biqj ueluti perpétua quadam fuccedunt feric,hö rum effe tenorem dicimus. Spieg. TENTARI iusdicitur,cum non intelledium ac incertum aggreditur, hoc eft experitur. autor Tislinusin Orat. pro C.Rabir.Pofthumo.Spic« gclius. T B N V S, pro co quod dicimus.Vfque ad,fe-quitur didionem (ut aduerfus) cui inferuit.Pau lus:Creditcris,cui pignus furreptum eft,no ere-dito tenus intereft, fed omnimodo furti agere poteft. T E N VI s uitæ homines. Vide,Homines tenuis uits. TEN VE S homines, non uiles.utinterpres exiftimat,§i ne tenuis.l.illicitas.ff. de Offic.Præ-ftd.Sed potius intelligedi,qui uel humili loco na ti,uel qnib. tenues facultates.aut nulla; funt.Te-nuiores,id eftpaupei’iores,utapud Giceronem, reftèinterpretatus eft. Vnde tenuitas patrimo* nij, pro cxiguitate amp;nbsp;modicitate, in l.j, C.de Pea ric. tut.Spiegelius, TEN VIS intellcdus,nonprobreui,fed par* uo amp;nbsp;exiguo,apud lurifconf.accipiédus eft 1. fin, ff.de Diuort.Spieg. T B N VIT danatio, pro accepta eft amp;nbsp;probata,in I.ij ff.de Pœnis.ut apud Plinium,Sentcntia tcnuit,in Epiftola,ubiait ; Sic ex tribus fenten# tiis dux faftæ funt, tenuitque ex duabus altera^ tertia expulfa Spieg. TE N VT A,uoxperegrina,noftris interpreti-bus fignificat nudam detentionemihoc eft,nihil iuris poffeffori prçftantem,cuiulmodi eft tnilsio inpoffefsionem exprimo decreto. Spieg. TEPIDARIVM. Paulus : Sed Neratius, in-quit, fi talis fit ufus tepidarij, ut afsiduu honoré habeat.l. fiftulam.ff. de Seruit.urb.prxd. Eftau-tem ahenum, ex quo tepida exit: ut Caldarium |
|
ex quo aqua ealida hauritur : amp;nbsp;Frigidarium, ex nio,inquietari amplius non poteft:amp; cum accu fatori ftatutus eft terminus probationum reci' piendarum caufa, fi probatum non fic, diffiniti' uè reus eft abfoluendus : non autem ea forma, quo frigida. Vide Siponf.Spieg. TER enixa mulier dicitur, quæ uno partu tergeminos, hoc eft très edidit, ut ait Paulus de Verborum fignificat. S. C. Tertulliano cautum erat,ut quæ mulier ingenua Romana très:Liber tinæ uerô,uel Latinæ conditionis,quatuorlibe-ros enixa eftet, filio defundo fuccederct.§.j. In-ftit.ad S. C.Tert. Vnde Paulifententia,mulier quæ tergeminos peperit,S.C.Tertull. gaudebat benefteio.Hodietamen amp;: Honorij amp;nbsp;luftiniani Conftitutionib.l.j. amp;ij.C.deInr.lib.extinélaha iufmodi priuilegia funt.Quod Procopius admo dum improbat, caufamq; euerfionis Rom.Impe rij inde ortam arbitratur.Sp. TER fadum intelligi Âlbericus adnotauit, quodeodemmométofit. Proindemulierficin* ftituta, fi ter peperit, hæreditaté capiet uno partu tergeminos enixa.l. ter enixa. d. titul. de Ver» borum fig.Spieg. TERGIVERSARI. Videfuprà,Temeritas aceufatorum. Non.Marcello eftfallcre, amp;nbsp;dida mut«fc,amp; eftquafitergumuertere.Sp. TERMES ,hoc eft ramus ex arbore decer-ptus cû frudu,nec foliis replctus,nec nimis gla-ber, ut Feftus ait, in diuifione agrorum.antequâ metæ ponerentur, figi folebat : termino nomen dedit.Dens apud antiquos creditus.in cuius tu-tela fines agrorû efie exiftimabantur.Caius Cçf. tulit Legern agrariam, aduerfus eos qui termi» nos ftatutos extra fuum gradum finéfue moue-runt dolomalo. Calliftrat.autor l.fin. de Term. mot.Tulit de aliam diuus Neruagt;cuius idem me-minit ibid.Sp. epud Ciceronem in primo Offic. eü ait: lllorum fines.ficut ipfi dixcrant,terminauit:in medio re-lidum quod erat,populoRomano adiudicauit. Spiegelius. TERMIN V S, fignum quod agrum ab agro diuiditjfwMarik/ï««. Vnde terminate,limites conftituere, feu decernerc. Modeft tit.de jTerm. moto. Terminorum, ait,auulforum non mulâa pecuniariaeft, fed pro conditione admittétium cocreione tranfigédam clKCoercio,«« leibjiraff, oderbuoß. Paulus in l.fed amp;lo.ff.Êin.regûd.Si di-cantur.inquit, termini deieóli,uel exarati, index qui de crimine cognofcit, etiam de finib.cogno-fcerepoteft.Spieg. , TERMINVS iuris,addandum apoftolos, utuulgo dicunt,eft tempus xxx. dierum, intra quod iudex tenetur dare apoftolos, hoc eft lite-ras dimifibrias. Vide Marcellum, diftorum uer J.j.fF.dc LibclI.dimifl'.Sp. TERMINVS litium,pro fine inftantise. Is «utem eftin criminalibus biennium, ficut trien-■ium in ciuilibus caufis.I. j. Cod. Vt int. çerr. temp. Etidco.utait Ale. bis errant Bulgares la* trunculatores ^Bluotrichter') qui fi reum conuin-cere nequeunt, euin rebus fie ftantibus abfob uunt.ut quandocunq; uel minima cóiedura du« âi,rurfus in carcerem trudant. Nam clapfo bien quam cócufrores,amp; lAnfiMfii iudices repererunt. Spiegelius. |
TERMINVS perempiorius,quædamin-terlocutoria eft.Alberic, culaconditum hocanimofit,utnonaliótranf-feratur, autorModeft.in 1. diui fratres.de Relig Planè ufurpat arculam prö loculo,quo cum mof tui conduntur in terra. Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 TERRA integra, apud Caiuminl.fylus ce' | dua.de Vcrb.fig.intclligenda,quacnonduniile' paftaeft:licetibidem,ut adnotauit Alciatus,pgt;' fcendi uerbom,pingue faciendi, cótra ra fione® fermonis, Accurfiusintcllcxerit,l.j. dcGlaa“'” leg. Spiegelius. TERRA profcifia dicitur,quæpritniirt'’*' trum exporta eft, grandi orib.glcbis relidis: t*' toni,Plinio,amp;cætcris.Spieg. TER RA Salica.Quærc,SalicamLegern. TERRAM pro terra, Proucrbiali figura, i’ hominem cxulem,erroncm,amp;incertisuagaK® ’ fedibus. Eraf, TER RAM, territorium aliquandofigui^”*' j re,amp;prouinciam,feu regionemctiam,apuöC*' ■ ceron. turn alios probatosaurores,obferuarunt Grammatici. Bart,in l.j.ff.de Via publica. Spi®' TE R R A M uideo. Qui molerbiencEf^quot;”' prolixiquclaboris finem adefie fignificat,diet'’ lolct,gt;ifc ^£w,id eftterram uideo.Sp. TERREN A uia, Sabulofæopponier.Vip-l.j. de Viapubl,^. fi quis.Neqjhuinilio’’^»'quot;^' uiam fub nomine refedionis,is qui interoicit, poteft facere, uel m uiam, terrenam glareamin' iicere, aut fttmere uiam lapide, quæ terrenahe uel econtrarió,de ftrataterrenamfacere. Sp TERRE RE.amp;terroréincutere, Vnde ap«“ Vlpian. poteft Proconful de plano connu’^f etiam, amp;terrerefilium ipatreoblatum,qui””' ut oportet, conferuaridicatur,/. nee quiequa®' de Offic. proconf. Sedfubmouere fignificat. exponit Caius in fin.l.pupillus eft. Terro r arm orum,fatis arguit quem effe deie l.idcmeft.ff.deViamp;uiarm.Sp. TER R i BI LI S index, item ternbib'’” 6 dicuntur, quod terrorem iniiciant deli”y bus : quemadmooum Sediuinaeloquia'''”” C.Si rctt.prouin.Auth.be Mand.prinC'^.t’”' Authent.Conftitutio quæ ex adfeript,?. P*“quot; ' Spiegelius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;. 1 TERRITORIVM, Pomponius inquit, Vcrb.fig.eft uniuerfitas agroruni(ciKB‘*””)quot;’quot;* fines cuiufque ciuitatis.Quod ab co quidam ' ttum aiut, quod magiftratus cius loci,intra co fines terrendi, id eft fubmouendi ius ha en, macht haben z»o btennigen. Nec prætereundu,quo Alciatus quoque admonuit. Territorium cm» ptum dici Comitatus:quia tempore Caron ƒ gni, regnantibusqs Berégariis amp;nbsp;Otbonibus |
|
AHTB S :i' «1 1' f' Ungulas ciuitatos rege.tdas aliquis Gomes mit. tebatur.Vide fuprd,DiftriéIus.Sp. TERTIA RE,uerbum rufticüm,ad culturæ »gri teniimanum ,ueltertiam opera fpedans: quemadinodum Iterate,ad fecundam. TERVnciv S, nummus à tribus uncijs di ftu«:cuius uilicas in prouerbium abijt. Vide E-rafm.in Chiliadibus,8c Bad. in Affe. TBS SERA ,Iureconf.menfura eft, qua no. 'férus frumentorum defignatur. loftin.hbro xj. C'tit.deFrument. Alexand. 1. diurnos.Teffera, quot;'t)uit,t!efignentur. Paul, de leg.ij.1.mortuo. Si fitiotefferafrumétarialegata fit. Vlp.deludic. 'Fed Sc fi.Si liberis,air,fuis tefferasfrumentarias e'tuaoluerit.Ncbrifs.Seducrius eft,quodfupri exBud.annotauimus.Tefferas frumentarias,fi. jnafnifle,quibus cxhibitis,fratnentam à Princi Ïe dabatur Pop. Rom.Sp. TES SERA,fymbolum eft bellicum,quod 'quot;»ciemprodeuntibusdabatur, ne confuftone ^’ftrabercntur,8cut inter fe ab hoftibus cogno* fterentur. Eft 8c teffera frumcntarla , qnam qui oftendebat.frumentum oro portione Rome ac* t^'P''!»«. Ethofoitibus teffera olim dabatur, ut Iiofpes agnofeeretur. Hine qui iushofpiiij aio» lairet.téfferjmcóFregiffedicebatur.AliisTeffe-«jaallifuntluforij. Z4f.inl.ij.ff.de Orig. lur. Vide Budsura quoqi in 1. fed amp;nbsp;fi fufeeperit. ff. deludic.Spieg TEST amenti ordo hic crat apuduéte-res : ut primo dpitc hxredis fiat inftitutio, fiu» tinus, fine p!ure8fint,qui in uniuerfum bona ex ^dunftiuoluntatecapiant. Sequent! espiteSe 'quot;'wacera, fecundlhjeredes, legata, Sc reliqua ''^«orisiioluntasScdifpofitio ponuntur: fiue ®''l'”« onere grau a re, aut fi quibus da ri fieriq; °porttTe_teftavorprofua uoluntatc arbitratus *“'lt;l’tinóli3eredcs,fedlegatarij funtdiéii.Alex. u^dlexGenijl.dier.hbroquinto,capitej. Cer» t^lt;,ui!iodieobferuaturordo inultimis uolun-tatibutconfenbendis, excepta claufula genera, liifquïpoftremum locum fortita eft, ab Ac cur-fiapUiScmerèformulariis introdufta, turn ufu iniulfonimreceptanotariorum) improbandus non tft'.uidelicet,ut primo loco praetatio.lecun dolegata,tertio inftitutio , quarto fubftitutio. nes, quinto cæteræ teftatorisdifpofitiohes, in» ter quas e^bstedationcs referri folent, ponan-tur. Spiegelius. TBSTAMEKTARIVS ,ideftquiteftamé Wdatuseft tutor,excluditlegitimum.Scdatiuü. Vtgitimus fi «ft, ditiuum cxcludit. cam, ubi Ic-g.'Vmus fit datus à indicé tutor, ipfo iure nullus fit-Uifororis tus. C. (Jui dar. tut. pofs. Datiui tomdtniùm ad tutelam uocantur, fi nullus in te ftaiucnto datus fit, nee légitimas quifpiam qui tutelifufc'iniat.cxagnatis fuperfit. Dn. Oldêd. monuit.diftinguere Doftores multas executo-rnmfp*cies'. ^quidemjubtiliter magis ,quàm cumutilitatefori,rixantes de nominibus,amp; ne- gligentesremipfam.PorróTeftamentarius ad» iefti«è,quod adteftarnentum pertinet. Vndc teftamentariætabcllæ,8ctcftamétaria Lex,ause |
Cornelia dicîtufîtpiæ irrogatpœnam eî.qoi fal« fô teftamentum, uelaliud inftrumcntum figna* uerit,fcripferit,recitaucrit.Sp. TES rAMENTORVM,hoceftucrborumgt; quibus tcllamenta condita font, interpretatio latiorcft,quàm rei ftipulatoriæ. 1. quiequid ad-ftringendæ.ff.de Verhör, oblig.fac.l ueterib.ff. dePad.Nam receptapridem Iententia,amp; piuin, amp;nbsp;publicè utile eft.defundoru clogi», interpre-tationc iuuare.l.inulicr.l. fi maccr,amp; 1. fi ita effet. ff.Quand. dies leg.eed Sp. TB S TA MENTVM ideo dicitur, quod ni-fi teffatoremortuo,confirmari non poteft, nee feiri, quod in eo fcriptum fit, quod elaufum fit.' Proin teftamentum non fimpliciter appellatum eft,nec etymum habet ex eo, quod teftatio men tisfit.ficutdicitluftinianus Inftit.dcTeftamen. in prin.qui locus,Oldéd. tefte, muleis impofuit. Nam alludit ibi Imp. ad uocé ipfam, deferuiens duntaxattyronibusIuris.Alioqui teftamentum cenfetur hiepotius , quafi teftatio manens. Pru mum enim ultima (ut ia attigimus) manetclau-fa,8c fine effeftu ad mortem ufqiteftatóris. De* inde mortUo teftatore j manet perpetud rata. Spiegelius. TESTAMENTORVM fubieftor, ide qut Teftamentarius. Vide Ciceroné librb de Offic. iij,Spiegelius. TBSTAMENTARIVS non eft, ut uuigd receptum eft,teftamenii executor,fed qui te|la« menta falfa conficitSc fupponit. Cicero lib. iip. Offic.Neq! enim de ficariis,ueneficis,teftamen* tariis,furibus,peculatoribus, hoc loco differen-dum cft.Calliftrat ad Leg Corn.defalf.l. diuus. §.fi quis dupbus hæredib.inftitutis adiecerit: ut ft alteruter hseres fineliberis deccfsiffet, ei qui fupereffet, Sc libero* haberct ,haereditas redde* reiur : uel fifine liberis utcrqi dccersiffet,haere. ditas deinde alia manu feriptotiteftaméti refti-tueretur : placet Teftamentario pœnam Legis Corn.remitti.Ibidem Paul.l.lmpuberem.§.fi te^ ftamentarius feruo fuo ftdeicommiffam libcrta« temdedent, uidesmus ne extra pœnam fit. Sp, TBSTAMENTV M.quodcalatis Comitiis in pace 8cocio,ac calatis.hoc eftuocatis Comi* tiis coram populo bis in anno,Quiritum atterta tione rat'ficabatur. Quod uerofiebat abituris in prælium, Procinétum dicebatur ; atqt id cori Principe, ut in quem populus omne imperium contulerat, fiebat. Vigl.Inftit.de Teftam.ord.8c lorifcofs. tit. deTefta. Sc Quiteft.facerc polf. Sc Quemad teftam.fiant.Sp. TBSTaMEN TVM . extremae uoluntatis eft teftimonium.Nam,ut Vlp.ait.Teftamentura eftnoftraeuoluntatisiuftafentétia,de eo quod quis poft mortem fuam fieri uelit.l.j.deTeftam. Spiegelius. TB S T AMENTVM inofficiofum. Vide,In officiofum teftamentum. Infirmatur autem mol tis modis teftamentum,utlegere eftapud lurif-cofs.toto illo tii.ff.de iniufto, rupio 8c irrito fa^ do teftamento : Sc apud luftinian. libr. Inftitut, impcrialium ijSp. TBSTA* |
|
T ANTE K TESTAMENTVM intcmecinum. Vide, Internecinum tcftamcntuin. TESTAMENTVM nuncupatiu0,quodiu re Ciuili,coram feptem teftibuS,nominato hçrc de,fieri folet.Cuius uocis ea uidetur ratio,quod nuncupate,fit nomina capere: unde,quia proprijs nomidibus teftes accipiebantur, uidetur iddidum Tfeftamentum nuncupatorium. non enim alia folennitate opus erat. Ex Alciato. Spiegelius. TESTAMENTVM procindu.Lege,Pro-cinétum teftamentum. TESTAMENTVM ruptumamp;ratum,con« traria.Cicer.De Orat.Teftamentorum ruptoru, autratorum iura.Spieg. T E s T A RI, Tellamentum facere. Item pro iurare amp;precari, ufurpari cœptum : ab eo,quôd teftes pernumé aliquod foJebant affirmare uer-ba fua,quomaior fides adhiberetur. Vndeufita tius,Detcftor, idem eft quod deprecor, amp;nbsp;abo^ minor.Spiegelius. TESTARI, inter alia fignificat etiam fen-tentiamfuam exprimcre. Vode Teftimoniüamp; Teftamentum deducuntur. Etinteftabilis,qui nee teftimonium dicere, nee teftamentum facere,ex teftamentoue aliquid eófequi poteft.Hinc amp;Inteftatfls. Vide,Inteftatus. AJciatus de Ver-borum fignificatione. TESTARI etiamis dicitur libera uolunta-te pofte, qui in bonis certis, hæredem qué uult, inftitucrepoteft.utBald. amp;alij traduntinl.fin, C.dc Pael.Spieg. T E S T ATI o, Teftamentum dicitur: amp;nbsp;ecó trarió. Vbi enim nó eftteftatio, ibinon efttefta-mentum.Vigl.Inftit.de Teftam. ord. Require, Proteftatio. TBSTATIONEM,hoc cft,utuulgus ait, diftateftium recitare,amp;fidem non habere tefta« tioni, apud Paul, in 1. Luc. Titius. ff, de His qui not.infam.Spiegel. TESTATIONE probate,apud Paul.in 1. Sin autem.in prin.ffidc Rei uind.Sp. TESTATIONIBVS cóuenite arbittum, ne fentétiam diccret, hoc eft apüd arbittum ad« hibitis teftibus proteftari: uulgo appellant, cura notario amp;nbsp;teftibus tequirerc. Paul, in not.l.non diftinguemus. Cum quidam, inquit, arbiter ex alijs caufis inimicus manifefté apparuiftet, tefta tionibus etiam conuentns,nefententiamdice-rct.SpiegeliuÉ. TESTATOR amp;nbsp;Legatafiui. Pompon.dé Legat.amp;fideicom. Siextotofundolegato, in-qu4t,teftator partem alienafTet.reliquamdunta« xat partem deberi placet: quia etiamfi adicciftet ei fundo,augmcntum Icgatario accedcret. TESTATVS 8eltiteftatus,dequofupe« rius,contraria.Proinde iuxta tritum noftris uer burn, Nemo poteft teftatus amp;nbsp;inteftatus decede re.Spiegclius. TES T ATVM,fubftantiuè propriè dicitur fcriptura,quæ cora teftibus fafta cft. Vnde amp;nbsp;te-ftatoconuenire,teftato admonere dicimus.l j. Vfufruft.quemad.ca. |
TESTATVM bteue.Lege.BreueteftatiiW'' TESTATVM rclinqueteapud aliqué.ho« eftrem certamfacere,amp; teftimoniis comprol’*' re.Hinctcftata rcs,pro teftibus confirmataamp; approbata.Spieg. T E s T B M excitare,quod uulgo dicunt/af* re furgcre.Vide Syluium. TESTES ,àtcftando,id eftfententiainno' ftram exponendo, difti : quód ea quædereigSj ftæ ueritate fentiunt,in iudicium proférant. Cal liftratus teftium fidem, conditionem, uitanian-teadam,fortunam, æftimationem atqt dignit*' tem diligenter exquirendam efte przcipit.l.n? in prin.de Tcftib.Idemin^.LegeluIia.d.l.oftsi' dit, non omnibus teftimonij diélionemefle.1quot; caufa propria, præter Icgatarium, amp;nbsp;fideicónn ' farium,tcftis idoneus nullus cftepotaft.l.i’'’*' lus.fF.eod.i.fin.C.defideicommir. TESTIS appcllatioapudueteres latiosp*' 'tuit.fiquidem,otinParcrg.Alciaf.atteftitu(ilt;i“' nuncteftis eft, olim fuperftcs,amp;antiftes eft^' dus.c. focus.ext,de Verborum fignific. quia’' per ea re,qua de agebatur,ftabat. Plautus, ^ü’' Nuncmihilicet quoduisloqui: nemoadeftfquot; perftes. Idem fimpliciterpro re præfente acc’' pit. Superftitéutrunq}monui,ne iniufsiabeat Eademratione diélus eft Antiftes,amp; Antefta; tus.Sc Antcftoruerbum,amp; Antiftitor,protdb^ catore. Caius Inftit. Quib. mod. filij ex. deP^' patr.quæemancipatio,feumanumifsiofol£'’* ante præfidem fieri,modo anteCuriam fao^”' da cft:ubi quinq: teftes dues Romaniinpr^ tia erunt, pro illo qui libripens appcllatur.id' ftateram tenens: amp;nbsp;pro co qui Antcihtusapp^ Iabatur,alij duo:utvij,teftium numerus imp'** tur. Exempla adducit incap. xx, lib.ij.Parère' Spiegelius. TESTIS corruptus, non tantum pecunA fed qui ctiäprece,uel precio,falfum dixilfep'’*; fumitur,aecipicndus eft,perapertum tex.ini‘’ uus Adrianus.ffide R e iud.Sp. TESTIS dornefticus.Lege.Doniefti':'quot; teftis. TESTIS incertus,id eft qui audiuit.Na* qui rem uidit,certus teftis eft:qui audiuit,inc^' tus.Itaque autore Plauto, Pluris eft teftis oO*^ tus unus, qudm autiti dccem. TESTIS inimicus.Calliftratusotadd''^*’; dum teftimoniumnegatadmittédume“®’“! . lucri caufa dielurus fit:ita etiam teftem*®®’'^* inimicus fit, amp;nbsp;aduerfus quem didfurusutt'' lt;' mónium,negat admittendum. Vide eleganten legem üj.ï.deTeftibus. Sp. TES TE S iurati, qui iurarunt. Namiurciu* rando teftes à iudicib. aftringuntur,fe nihil d”’ tra id quod uerû efte feiant, diduros. Pauldah' terhoc,Tislino tefte,Græci faciebantiquiha* mos fuit, quum teftimonium dixiflent,iuranlt;Ji caufa ad aras accedere: nimirum quód priust^ ftimonium dicerent, pofteaiurarent. Hucill'^‘* etiafpedat, quodluratus eftroihi,pro iurauih pafsiuê dixit Plautus in Perfa.Sp. TESTIS locuplcs. Molcos fieri falfosquot;' |
ANTE
fles, egeftas coegit. Itàqi fideles teftes à Cicero« nefepeappellanturlocupletes.
TESTES mercenarij.Vide,Merce teftes. te STE s omni exceptione maiores, qui nul lapenitùs exceptione fubmoueri poffunt,l.opi-nionem. C.de Contrah.amp; commit, ftipul.îub fi. Vide Glodin §.item uerborum.Inftit.de Inutil. ftipolat. lo. Tislinus quæ in tcftibus cofideran. dafint.hoc eleganti difticho côplexus eft : Con« ditio,Fortuna,fides, difcretio,fexus:Fama,çtasq; lgt;onis teftibus efle uolunt. Require fuprà,Èxcc« ptioneomni maiores.Sp,
TESTES reprobatorij uôcantur,quibuscû tes aliter oftenduntur,necefle eft reprobari prio resteftes.Quod ficut ab aducrfario cóuento ex* • cipiendo,ita rurfus ab aftore replicando fieri po teft:amp;tuncuulgôdicunturreprobatorij repro« batoriorum.Spieg.
TE S Tl B V S bonos habetur,quum uera di« tere creduntur. bis enim fides non abrogatur, necdeeeffum religione dubitatur. Ideoconui-^'jloco Ciceroni Clodius obiecit,quód eius có* ‘t^feteftimonioindices non credidiffent. Vide ^'slinumin Oration.pro M.Fonteio.Sp.
'ï'^STiB V S præfentibus aliquid facere.cui contrariun,eft,Clam amp;nbsp;furtim aliquid facere.
TESTlFiCARr.amp;teftinónium dicere, amp;nbsp;teftibus {iTmiTe,Ggniücit,h'MdtJihaffigelgt;en,kundt» /cba^tendanlwu.Voxinfrequens non eftapud Cü «eroné.AdiSyluiüin Orat.pro A.Cluentio.Sp.
TBSTimoniyj^ àuerbo teftari ,ut pau-lôfuprà didueft^deducitur: à noftris pro ipfius ifleuerarione.inScripturanonnunquarn pro le Je amp;doftrinaDeiaccipitur. Pro teftimoniodi« quot;te,olim diiftum,quod nunc dicimus Depone-’'iBud.annotauic in Lij. de Orig. iur. ut amp;nbsp;tefti-*’quot;'niaconfufa dici,quæ turmatim teftificantur: S^'^Latinè turmas uocamus. Item refellerete» ^bmoBia,quod nunc contradicere,amp; eleuare te. “'™onia,hoc eft,uilia leuiaq; uerbis demonftra.-te. Subleuare autem teftimonia, pro eo quod 'tülgo exonerate dicitur. Huiccontrarium eft, fernere teftimonio, teftimonium denunciare, ^'?^Denunciare.Obferua,teftimoniumdice« tMare,nonferre,à Cic. dici folitum.Opus non « ^tut admoneremus,nififerre teftimonium, utuulgó J[j indoftè dici folitum, cognofcere^ ”^^?^ p^V'uiusin oratione pro L.Flacco. Qua« uisiddixerit CaHiftr. tit.deTeftib. An ei inimi« cus fit, aduerfus quem teftimonium fert '‘. Idem Syluiusannotauit in Orat. pro L. Corn.Balbo, Grçcoruminoremfuiffe, utprius dicerent tefti ttgt;onium,pofteaiurarent:à noftris contrà fieri fo *'fe,Spieg.
'TESTIMONIA furda.Lege,Surdateftim.
'lESTlMONIVM denunciare.Lege,De« Bunciate teftimonium.
.. ƒ ^®'TVDINBA legata. labolenus de Leg. ij.in fi.1,hares meus.Cui,air,teftudinea legata ef fent.eileftosteftudineospedibus inargentatos deberi,Labeo Jj Trebatius refponderunt, quod amp;ueruraeft.Spieg.
TETR A R c H A B. Régna aliqua in partes qua
tuor diuifa crant: eorumquartæ parti qui præ^ crant,Tetrarchæ dicebantur.
TETRVM,quodturnadmentcm,tum adcç teros fenfus pertinet,malum,fœdum amp;nbsp;pollutû, amp;nbsp;infuaue fignificat.l.j.C.dc Emendat.fer. Spie-gelius.
TEXTRINVM,locusin quotexitur.I.qui textrinum.C.deMurileg.lib.xj.Alberic.Spieg.
THE ATR A amp;nbsp;Amphitheatra,tum opera illa omnium inurbibus maxima, quæ non tempo-raria mora, uerumetiam æternitatis deftinatio* nc fieri Folent.adeö funt uniuerfitatis, ac non fin gulorum:ut fi quid uniuerfitati debetur,fingulis nortdebeatur: amp;nbsp;contrà,quod debet uniuerfi« tas, finguli nó dcbeant.l.ficut.§.fi quid.AF. Quod cuiufq.uniuerf.nomine. Vide Cantiunc.m §. V-niuerfitatis. Inft.de Rer. diuifion, (Quaere fuprà, Speftacula.Spicg.
THEM ATI v M, forma diminutiua,propofi-tionem, fadum, cafum, fpeciem. nam bis omni^ bus,tefte doétifsimo Haloandro, utunturuete-res confuiti, huius uerbi loco. Inde Vlp.ad Leg. Aquil.dixit,fpeciem proponere, id quod Caius referte cafum,de Condiél.indeb.I.Ncratius. Sp.
THEMl S ,Graecis,iurisæquiqi deacrédita eft, quæ fuaderet hominibus id petere quod fas eiret:eandemqi elfe ipfam,atqi fas exiftimabant. Vnde Themiftes, oracula,3c confilia,confultaqj amp;nbsp;Leges fancitæ dicuntur. Budçus in Annota-tionibus prior.
THEO D O R A M uxorem ,Iuftinian. ob iri« fignem rararnq; eius prudentiam,ad cófilia Rei* publicçadbibuit,in Autb.Iufiur.quod prçft.arg. §.hçc autem. in Auth.Vtiudic.finequoq.fuflfrag. fac.l. beneàZenone.C.de Quadrien. præfeript. Verifimile eftquoque,huius affeéluidatamce^ leberrima illam Conflit. luftinian. cui caput eft, maximum. C,de Liber.prçter. qua antiquo iure emendato, mulieribus fuccurrit. Quamuis hæc tribus modis fjpifsimè ad uetus ius relabi uide* tur ; paélis,ftatutis amp;nbsp;priuilegiis. Vide Vigl.in §. Scdhæc quidem.Inftit. de Exhçred.libcr. Spie^ gclius.
THBOLOGVS hinc dicitur, quód de Deo loquatur. itaq; Thcologi non funt, qui nihil cre» pant nifiphilofophos amp;fophifmata. Erafm.in« quit,Theologus eft uir pius, de diuinis loquen-di peritus. amp;, Theologia eft pietas, cum ratione de diuinis rebus loquendi coniunda.
THERIA,ideftanimalia. Venimnonnun» quameauoceufi funtuetcres,prçterquam in be ftiis, amp;nbsp;uenenatis iis, quæ iélu morftiue oenenu relinquüt, amp;nbsp;in quo exiguo corpore maxima no cendi uis regnat.
THERIA C A,cæ. VIpianusTheriacam quoque amp;nbsp;cætera medicamenta, quæ feceflus caufa dominus ibi habuifiet, 1. quçfitum.ff.de Fun.in« ftr. Huius confcélionem docelPlin. Quamuis ueramhodie non habentomnesofficinæ,con-fenfu omnium eruditorum, utpulchrè fuper ea re Leonicenus amp;Menardus.interim tamentam flupidus eft mundus, ut prorfus decipiatubiqi. Ex Önomaftico Brunfelfiano.
T THE-
-ocr page 518-|
THBSAVRVSeft.ut Inquit Paulus, Oetus quædam depofitio pecuniar, cuius nó extat me« maria, ut iam dominum non habeat- Sic enim £teiu$ qui inuenerit quod né alterius fît. 1. nun-quam nuda ff. de Acquir.rer.dom.Græcithefau rum dicunt pecuniam, quarn quis in numerato amp;nbsp;ad cafus repentinos repofitam habet. Vide Al ciatû lib.iiii,de Verborum fignificat. 8c Ferrar.in §. thefaur.Inftit.de Rei.diuif.Spieg. THES aVRARII uocabulum alicubiPlautus ufurpatadieftiuê: qui 8c Herculem thefau« rarium feftiuèuocat, Nunc in regum aulis pras-cipuum locum obtinuit inter magiftratus fum-mihonoris, quafem in cclcberrima Cæf. Ferdi-nandi curia illuftriorem effecit uirtus darifsimi Baronis Viridis Collis 8c Streche D.loan.Hof« man,airi 8e tufticis laude, 8e integritate præftan tis:8e,quod rarum in ordine talium uirorü,ama« toris atq; Me cenatis eorum qui funt dediti litex rarum tradationi. Pari amore atque ftudio com pIcélituFopt.literatifsimosqi quofq; inclytolo« z conatus apud Hifpanos, heros illc incompara» bills Mardanus à Guzma,pridcm Friderici Nau feç,Iurifperiti *^ Theologido6ti,8cfimul Ortho thodoxi pr{coniocopiofe,feduerènobilitatus: adeoutmututegouidcar, quicquid uelimmo« died addiderim ad tam præiudicatam iam illu« ftrem amp;nbsp;amplam Guzmannicarum laudü predt cationem.Spieg. THESAVRVM inuenire ,Imp.Lco refté be neficium Dei appellat, l.unica,dc Thefaur. C.li* bro x. Triphonynus autem donumfortunç,inl, ft is quiin aliena.ff dc Adquir.rer.dom.Refertur elegans Scæuolæ refponfum tic. de Rei uindic. quod haud grauatè adferipft. A tutore,inqt, pu-pillidomammercatus,ad cius refeftionemfa-brum induxit: is pecuniam inuenit.quxritur.ad quem pertineat:’ Refpondi. Si non thefauri fue-runt, fed pecunia fortêperdita,uel pererrorem ab eo ad quem pertincbat,non ablata:nihilomi* nus cius earn effe.cuius fucrat.Spieg. THESIS ,ait Alciatus,cft generalis8einde* terminata affertio, quxftionis inodum comple« âens,quales apud nos funt regulæ Iuris. Hypo« thefts ueró determinata ert,licuc apud nos cafus uclfpecies faéfi.Apud Dialecficos,ut inquit Ari ftoteles,Thefi8 cft côclufio,prætcrcy»mmuncm fententiam propoftta. Ariftophani ueró in Nnbi bus, ftgniftcat fportularum depofttum, unde iu-dicum honorariapendantur.Spieg. THESMOPHYLACES, dicunturlegum 8e inftitutorü euftodes.Bud. in Annot.prior.l.j. de luft.8clur. THEA S i AB,fiueThlibiæ,Latinè difti funt qui habent tefticulos attfitos,â ^^««fiue^A/f«, quod cft frango. Vipian. de V erb.ftg.lfpadonu. Thlibiæ,inquit, 8e thlaftaï, fed 8c ft quod 8c aliud genus fpadonumeft. Item Paul.ad Leg Corne • liam dc Sicar. l.hi quoqs. Hi, inquit, qui thlibias faciunt, exconftitutione D.Hadriani, in eafunt caufa, quahiquicattrant. Nebriff. VideSpado* num genera. THYMELICYS, interpretatur pugio, fca |
A N T B H feenarum hiftno. Vlpiän, deHis quinotin äff' l.athletas.Neqi thymelici,inquit,qui ‘:®’^*™'J(^^ bus facris delcruiunt,ignommiofihabeâtar. /4ta*,pulpitum,fccna,ara. Nebriff. TH YMELI d, inl.athlcta#.deHisqBiD®; infam, legeodum, non Tcmelici.quod B®™‘’‘’ nouit, tefteBudseo. Albcric. exponit cantan in pulpitis cum inftrumentis. Sed meminff'i gt;nbsp;uirö illum (quod 8c in nuncupatoriaepiftol®*^ dicaoi) ciim bonarum literarum,turn æ^læ™ . autorû,omnipræfidiofuiffe deftitutum:9“°, ex iam diftauoce, Tiberis 8c Thcbais,acinnff' tis aliis, fimilimodo enarratis, manifeftèapp®' ret. Referunturautem inter fcenicostbymff^' quorum nomine ueniunt citharœdi, citharnw pfaltx,lyriftae, tibiemes. Vide hic Budaeuin.^''* admonuit,eodem errote themeliti,apud Aug“' ftinumcap.vij.lib.vj. dc Ciuitate, circa fine®**' gi. ubi Lud. Viucs de thymelicis aliquante®' fins. Thymelicorum quoqu6meminitMoûY** nus in I.Septicia,de Pollicit.quorum,utamp;tby' mêles Graeci meminerunt crebró: Sc ex Latin” Vitruu.lib. dc Architeftur* v. uide item Ri’®' digin.cap.viij.lib.riij.SpiegeL THYMBLICAE fa Rationes , apud lo^ Noucll. de Confulib.ÿ.ac primus quidemA’“ ’ Tragœdi. Spiegelius. T H Y N N ijeu thunni pifcis prsEcipu^i’’®?''.^“’ tudine. confidcrationem ex Ariftotelefcr’'^'® famptam pete iVran. MafTario, qui dénaturât' quatilium diligéterfcripfit. Pifcationisthyquot;'”' riaemetninit lurifcos. in 1. ucnditor.ff.Coff™’ præd.in prin. Vide omnino in eand.Bud.Spies' TIB 1,8eA te,necadrem,necaddignita£e™lt; fed perfonam duntaxat referuntur: uttradutW' tcrpretesPont.iuris,c.niâdata.cxtr.dePrçluffP' 8e c.tibi.amp; c.fi pro te.de Refcript.Iib.vj.Spieg. TIB IAL.B, uelamen tibiarum:quins£™®’f ma.quibus crura muniuntur,Tibialiauocanff£' Paulus: Si tibiale, uel humérale miles aliensuib caftigari uerberibus debet.Spieg. TlBlcINES,in œdificiis appellantorcol8' mellas,quibus ruRici tefta fua fuleire folent. TIBERI S , Albulaprius,àcolore,nonâp‘ berio Ncronc,in eo,ut Alberic.ait,fubraerfü:le’ à Tiberi rege Albano ibi præcipitato, cognoiff' natos eft. Ex Suetonioconftat,crudelifsim®l’* luæ corpus publicè crematû ; tametfi Tibetff® in Tibcriro,pars populi clamitarent. Sp'^f TlBVR,fiue riburtum,urbs ad oW'®'”’^ fcxtuin lapidem ab urbe diftans. HancooM® apud ucteres lurifcofs. fcriptam peri.Latmuff» non per y. probat editio Haloandrina. PienuS in caftigationibus in Pocta,acccdit. Serums lib. vij. autor eft,tres fratres uenifte ad Italia:Catyl', Ium,Coraccm,Tiburtum.Hifimulomnesunain fecérfe ciuitatem,8e cam de fratris maioris nom! nc Tibur appellauêre, licet 8ealias fecerint Co-guli. Hue olim plebs Romana fecefsit. Ethifto* ria habet olim dirutum à Friderico Imp.eius no» minis primo: de quo latiùs feripß in quartum li* brom Ligurini,Spieg. TIBVR: |
|
TIBVRTIBVS municipibusmeisamantif-fimis,quos feitis,balneum lulianum iunftum domuimeæ ita,ut publicè fumptu hçredû meo' rum amp;nbsp;diligentia decern menfibus totius anni ptæbeatur gratis. Vide Scçuolam in l.patronus. §.Codicillis.de Leg.iij.Sp. Tl GN A, folét trabes appellari, quibus fum-madoinuscontegitur.A tegendofic difta. Hinc fabri tignarij, murarij omnes, materiarij albarii-que fignificantur.Hinc amp;nbsp;cótignationes. Alciat. de Verborum fignificat. TIGNARIVS faber,non folùm is qui do-lät.fedetiam quifolarialignea,hoceft qui trabes, cæteraque ad tabulata domus utilia,amp; om* nis qui ædificat, intelligitur. 1. ferri.de Verb.fig. Spiegelius. ' TlGNl appellatione.in xij.Tab.omne genos materiæ, ex qua ædificia conftant, fignifica-tur.l.tigni.dcVerborwmfignif. Quinetiam ea qua in uineis funt neceflaria, continentur:ut pu • tapenicæ,pedamenta. Vlf ian.l.priore,de Tig. iniunfto.Spieg. TiHKo ,interea numeratur uerba, quæ i-dempolïunt,addita,uel nonaddita negationc. Vide Alciat. in l.duobus negatiuis.de V erb. fig. Spiegelius. TIMIDi,quifemper, amp;prætermodum ti-mént. De bis exempta aélionemadmittit Praetor, tefte Vlpiano in l.j.fub finé,de Ædilir.ediét. Spiegelius. TiMiÖiORES funt ferui. Authent. de non alienand.§,nuncautem.uerfic.Occonomus. TIMl DITa S, ex rebus, non ex uocabulis oritur,utCicer.oppidd feitôdixit lib.iiij.deFi» nib. Vlp. in §-apparet.l.cü ucró is.de Fideicom-'niff. libert. cenfuitobefte libertati nondebere, qosuelferuispetitur,uelin totumnon petitur P'”gnauiain, uel timiditatem, amp;nbsp;caetera. Spie» gdius. ^^^ORjaitCicero.metusnrali appropin-quantis.Tufculan. iüj. Metum autem accipien-duinLabcodicit,non quemlibettimorem ; fed maion'smaliiamp;quiirthominécóftantifsimuca» dat.l.v.amp;vj. Quad metus cauf.Vide,Metus.Sp. |
TIMOR inUiniæ, timor uexationis.l. nee ti» tur,neïncidatambiguitas. Etquiafolebat olim titulos rubris litcris fcribere,inde appellantur iam tuncRubricae.Vlp.in l.j.Si cert.petat.Quo-niamigitur,inquit, multaad contraftus uarios pertinentia iura, fub hoe titulo Prætor inferuit, ideo return creditârû titulum praemifit. amp;nbsp;Paul, ad fin. I.ij. de Interdit. Aliquaenimfub hocti-tulointerdifta funt. Vel quodfadum autoris tueatur, indicas ueritaté cuiuslibet rci:ut fi quis alterius forté generis quicquâ effe cótendat, re-curratur ad titulum.ut ecce fi quis dubitet, iuftè pofsideam : ego illi caufam allcgem meæ poftef-fionis,puta quódemerim,uel dono acceperim, tune caufa huiufmodi,feu formula iure probata, eft mihi titulus,tueturq-, rem meam.Non autem poterant, tradente Oldendorpio, fignificantius nobis infinuari caufæ, e.x quibus unicuique lice retapprehenderc,occupare,pofsidere ré, quira ut dicerenturtituli poflefsionumrquafi tuentes. iuftificantesq! polTefsionem. Porto tituli uoca» bulolinpp.inl.cogi.C. depetit.hæredit. bifaria (tjtuntur. Primoetenim prouerotitulo,quales funt : Proemptore.Pro donato, Prolegato,Pro derelido,Sifimiles: deindeuero,pro quadam modificatione, iuxta Azonis interpretationem: qualem etiam habet prædo amp;nbsp;raptor. 1. Pro hæ-rede. in fin.eod.tit.Barr. fentit, amp;nbsp;quidein redé, titulum re ipfanihil aliud efle.quém caufam có-tradus,8c (ut alij dicunt) initium pofsidendi,in I.per diuerfos.C.Alan.dat. Sp. morem.fF.Quodmct.cauC TITIA Lcx,àCn. Titio lata, qua cauebatur antiquitus,ne quis ob caufain orandam, donum pecuniâmueacciperet:quæin defuetudinemue niens,fçpiusreuocabatur.Fr.Syluius,uircrudi-tus,coniicitexSenatufconfulto,quoprouincia« lum fadafortitioeft, ab aliquoConfule Titio là tameffe Legern. Spieg. HTVB ARE,noneft,utiroperitumLatini. *«'saituulgus, defeéluofeloqui,uel infeienter, f'^uaciUare , boc eft ægrè pedibüs infifterc. Hinenénifi translaté teftis titubarc dicitur,cu- iusdiclüuel ïEgrèdifcernitur,uclutinconftans acuariumexploditur. Sicluftiriian.uocattitu-bantem mencem.l.fi.C-dc Cond.indeb.quæ hç-ret,in ancipitiq;eft, atq; dubia.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;catuerécompetere caufam. Putatiuus autem ti TITVLVS atuendo,hoceft indicando di» tulus,quem putamus nos habereiuftoqnodam bitur: quia tuetur amp;nbsp;indicat id, cui fuperfcribi- èrrore alicni fadi, cü reuera non babeamus pof- TIT VLV S ,quodalicuirei,utlibro,operf, uel ftatuæ fuperfcribitur,ad eins cognitionem. Vnde in ftatuis, fiue piduris Titulum dicimus, literas,quæ uel artificis,uel eius cuius ftatuæ,fi-uc imago eft,nomen demonftrat:uel tépus quo fadumeftopus,dcclarat. Habet amp;aliastitulus fignificationes,quas Gloffæindicant,inl.nóam biguum. C. Fam. eteif. amp;in Nouell.deMandat. Princip,§.titulos. Necignorandum,titulos ma« giftratuüquoq; dici,pcrquos eorum gradas,di-gnitates amp;nbsp;imperia defignantur: ij uariis modis per feculorü uicifsitudines immurati funt, iain citata Noueli.$.titulos.Sic titulos luftiniaqi imlt; peratoris præcipué quodamencomio defcribi-tut Inftit.amp;c.inprin.Spieg. TIT V L V S, pro Caufa. iuxta quod uulgo 16 quimur, Cotruptus titulos, pro non titulo habetur. Item, Titulus malus non rcleuat:ut in fu» re,prædone,raptore, tyranno,amp; fimilibus,ubi nulla caufafaltcm iufta adducipoteft. pertext. ualde eiegatem, in 1.qui interrogatus, cum I.feq. ff.dc Petit.hæredir.Bart.in l.fi ager.de Rei uend. facitdifferentiarn intertitulum uniuerfalem, amp;nbsp;titulum fingularem. Sed redius indicante Apel lo,diftinxidet intercontradum amp;nbsp;modum ac-quirendi dominij. Vide caufam'apud eundem, cap.iij.Dn. Oldendorp, hanc culpam condonat non abs reBartolo. Vide eum in Introdudorio ClafEiij.Spieg. TITVLV S uerusdicitur, quinobis fignifi T a fidendi |
|
T ANTB O fi tiédi dufam. Quare reÜê monait Oldendorp, titulos putatiuos potius dicendos titufoS bons fidei.iuxta phrafim lurifconfultorum. Htenim uocant bonam fidem, quiequid illsfa confeien« tiacredimuseffe, cum nonfitfeilicet tolerando errore lapfi,Sic bons fidei emptor dicitur is,qui ànondomino emit. Videamp;Bons fideipofTeC-for.Spiegelius. TITVLV S hçreditarlus.I.j.C.Siquisig.rera minor.fin.decret.compar.amp; titulus honoraria*, ibid.Alberic. Ti T V W S lucratiuus eft, cö res ad aliquem peruenit fine onere,fine grauamine didi,ex me« ra libcralitate.Hos titulos,uel caufas lacratiuas, eleganter recenfei Imp. in 1. unica, C.de Impon. luc.defcript.lib.x. Vide fuprà,LucratiQæ caufs. Titulus aatemonerofused.ùuando re$ adali. quem peruenit, cum onere aliquid dandi.aut fa« ciendi:cum is quirem rccipit,oneratu$ amp;graua tus eft aliquid uicifsim dare, aut facere: ficut eft in omni contradu.Spieg. TITVLI nominati,ad inftarcontraftuum: quia tituli ex cótradibus proficifcuntur. tradan tur hi iib. Pandeófaru xlj.Innominati tituli, funt ex iure naturali, apud omnes gentes æquê rece« pti, abfqi certa Sc fuif nni formttla, quales decla« ratOldend. TI T V t V S Pro fuo. uide fuprd. Pro fuo. Ti« tulus ludi,eft lucratiuus. Quærc.Turpe lucrum. TIT VL VS falfus. Quemadmodum perrerû naturam,ubi poft titulum nihil feqüitur materie uel operis,aut ubi materia feu opus nón refpon-det titulo, ibi uanus Sc faifus diciturtitulus : ita qui uerbis duntaxat pofsidendi caufam amp;nbsp;præ-textum allegat, quem reuera non habet, is nihil facit aliud.quàm quód fumos ucndit,amp; titulum mentitur fus podefsionis.Sp. TITVLOTBN VS-,quod nudouerbo hiti« tur, quod probari non poteft.Vlp. Ne tarnen ti» tulotenus tutoressrealieno allegato,pecunia abutitur.in §.illud quçrî potcft.l.magis puto.de de Reb.eor. qui fub tut. Idem eft,fi quis titulum quidé fadi allegare pofsit,fed iure innalidum.ut quia emerit à Furiofo fciés;ucl quiamaritus uko ri.autuxorinarito donauerit. Is enim titulote« nus jP poflefibre pofsidet. Quoniâreprobatus, uel inualidus titulus, habetur pro nó titulo. Sp. T O TO GARVM uariaantiquisRomaniserant genera : ut,Togaprstexta,quautebanturpueri ufque ad annum decimumodauum. dief a,quód uefti purpuraintexebatur. Poftea fumebant to. gam uirilcm: qus Sc Libéra dicebatur. VIpian. de Aun Sc arg. leg. I. ueftisi Pucrilia autem funt ueluti togs prstexts,alicuIs,chiamydes,Sc pal lia: qus filiis noftris comparamus. ficlegitNe« briiT.Expungends funt autem diéliones,Alicu. ls,Sc Pallia: fubftituendsqi, Alicubi Se Alia. Sic enim habet Noric. text. AftipulaturBayfius.Ité, toga uirilis, toga pida, toga regia, qus crat auro Sc purpura intexta, qua reges utcbantur:qus â Liuio inter infignia triumphantis numeratur. Toga pura, quam tyrunculi forenfe* alTume« |
bant tyrocinij die. Toga Candida, quam petits res magiftratuum ihduebant: unde candidat! di cëbahtur. T Ö L E R A RE,pro fuftentare, noué dixit phén.i.cenforia. de Verb. fig. Sic amp;Tacitus,to» lerareuitam. Alciat. ibidem admonet.amp;lanus oftenditBud. in Annot. pofterior. add.l.Spieggt; T OLE RAS ILE tributum ,pro moderato, nec diffîciîi. TOLERAÈILIA elTe.qus uetus confueto» docomprobat,refcripferunUmpp.Verusamp;An toninus.autorPapyrius,inl.imperatores.dePogt; licit.Spieg. TO LLERE iudiciam,tollere,ditturbare,re/ feindere iüdicium, autrem iudicatàm in eadero re dicimus,pro eo quod uulgô dicunt, quaffare, Se annihilate fententiam iudicis. ExSyluio.Sp- T 0 LLB RE,uerbi ufus Sc clegans,amp;uafi“* eft apud lufifconfultos : prsfertim VIpianM’i^ fuit Romani fermonis obferuantifsimus.Vtt'i® uicino non cffe.altiussdes tollere.Etinterdun* dici poteft eum quoque.qui tollit ædificium.u« deprimit, luminibus officer*’, hoc eft, démolit | dirucre, eleuarc,furfum crigere.l.fi arboré.Sp’* contrarium.dc feruit.urban.prsd.Spieg; TOMBNTVM Circéfe.uocaturtriuialef»' muncpauperibus:8c eft, quiequid puIuiHoin'*^ citur.fiue illud fit de lana,piuma,ftramènto,car* cibus,uel iuncis. A tiftii incifione: conddeban« tur enim qus puluillis infarciebantur.Vlp'*''“* nbsp;nbsp;I dc-Leg.iij.l. fiuni lana. Lans,inquit,appt^ nbsp;| latione,tomentum noncontinebitur. Nebrl^ fenfis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . TO N S O R radebat.Vide Vlpian inprincP' Litern Mela fcribit ff.ad leg.Aquil. , T O PIA R11 eraf, qui arbufeulos, oirgnH duftilia, facili flexu in uarias formas figurafqoti modó humi, modó pro ruris fpacio, uario amp;*0' lerti ingenio effingerent Sc concinnarent:««’‘* T(lt;irlt;gt;’gt;»,hoc eft âlocis.quç uirgultis elufmodieffi® guntur. Alcxand. Neapolit. Genial, dienlibquot;!’ i cap.xxv. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 TO PlARiVS fcruus,quitopiariafacit:'i* 1 topiaria Facere, pro arté exercere opens topiP 1 rij.Aphrican.I. cumqusreretur.Cfin.deLeg.nj-neqi topiariü, neqj faltuariü legatum uideri ait. | Topiarium enimornâdi:Sa!tuarium autétuen-di,cuftodiend!qi Fundi magis,quàmcolendicaV faparatum effe.Spieg. TORCVLAR,quodSc torculum, tam ol^ nu, quàm uinariû apud antiquos legitur. ï“® 8cBud.admonuit.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. TORCVLAR i A,funt machins pretnMdis uuis apts. Prsla enim dicuntur trabesintorcu* lari,'quibus uua calcata premitur.VIp.inl-Fundi» de Aéfion. empt. cenfuit torcularia inftrumenti magis effe, quàm sdificij,etiam fi sdificio cobç* rent. SicHaloâderhabet, Sc fenfus ipfcrequirit, ut fine negatione Icgarur.Spieg. TORCVLARlVS,a, urn, quod adtorculat pertinct. TORBVMATA dicunturfculptaautcel«a ex quacunq; materia, qus in dcliciis habentur. TOK' |
f
-ocr page 521-|
T OR MENTVM ,amp;cruciatum qui infligiz turalicui ad pcrnofcédam ueritatem, fignificat: amp;prohisctiam ponitur, qui cruciatû inferunt, utapud Ciceronein pro Cluentio. E ft quo que generale uocabuluin omniû machinarum, faxa, tela,amp;idgenus aliatorquentium, arque immit-tentium, Vulgô Bombardæ, amp;nbsp;Canones ap’ peUantur. Depriori fignificantiauidc I.diuus Pius. ft de Quarftion,Sc Bartol, in l.j.eodcm tit. pulchrddiffererite,quibus roodis, Sccótra quos tonnenta fint adhibenda. Quintilianus quoqüe' inlib.x.fcribit, qua ratione tradari debeant tor^ menta amp;nbsp;qupftiones. Sunt autein probationes inartificiales.Spieg. T0RQ.V ATI milites,quibus torques uirtu fispræmium fuit.c. iusmiiitare.in prin. Decret. Torquatos puto reftè appellaueris, qui ab Im-peratoribus uirtute meruerunt ius militare.Ger •nanitalesRiïifi'.ItaliEquites auratos appellat: W.quód olim équités fplendidicpithetoin« '^'gniuit Hircins, nimirum ab auri fulgorc Sc uirz J^iibus: Cecidêre,inquit,eo prælio fplendidi ac 'Mresuiri,nonnulli Equités Romani, Quem f'^otus in hiftoriis Tacitus,ill uftres Equités pa^ ”^''’ppellauit,teftcCatanaeo. Cæterùm tor« '^'‘''’'olliinduuias Sc ornaméta.tammafculino '^.'^’J’'f(Eininino,idoneos quofdam.Sepræcæte 2 Latinelinguç autores protulifte,lib. ^' ^^'afmsoftendit. ^^Hc^Vj^YI etiam hodie uocari poftimt ■■ocercsfmçgqyjtçs aurei uelleris, qui uulgó, DirUwesvoii^jf littet dicutur: quos Burgundio ^um Princtps natu maximus, ut nuperlmp.no^ Jt's^-^”'f“M“®‘^®^'^“'''®““'’cll“S,ilI‘iftra,- 2^^’^'lt;lt;iVaXE,tormentum inferre,caufa in« nelrigandiueri.Donatus: Torquemus hominé, 'xtorqueinus ueritatem. Interprétés Torturam yoeanrabeaq; docent non efte inejpiendü.Bar. ’quot;MeQu«il.Sp. '^QRQ.VERE ius, per translationem pro a« Ufirtere.autp-ruertere. Cicero pro Cæcinna:Iu ns retmerefententiam Scæquitaié, plurimûua« iereoportere,anuerbo,aclitera ius omnetor-quere, uosftatuite indices,utriæquiores efFeui« dcantur.Spieg. TORREN S,fluuius qui non de fonte,neqs de uiua aqua,fed àpluuiis,ucl de montib.in uaE Itsdefcendit: æftateautemficcatur.aquis uerô byemalibus inundatur Sc currit. Vide l.j.Sc ij.de Flum.Sc l.in fumma.§.pen. de Aqu.pluu.arc.Sp. T0RRERE,iamufurpatur pro igneurerc. Proculus (fi uulgati Codices carent menda, in I. ^uidâlberius,deSeruit,urbân.præd.)Dctubu« ‘^gt;'nquit, eo amplius hoc iuris eft: quia per cos ®*’a«a torreturparies:a!iàs,inflammaretur,ut »P^iHaloand. ’’'ORT O R , ex ufu dicitur is , qui tor-^“?!'''^'iuuleo,magisquàm quiextremofup« P loioafficit^m traditSylu. Hinc tortura,fup« plicium. Ti^ ^ ^ decein. Iulianus I. fi tibi. ff. deVfu-fruct,esr,rer,quxufucôfum.Picntquidé,ait,tria tota decem,fedmihiquinque nuinerari debe« bunt. Spiegelius. |
T O T A ftatuaunofpiritu continetur. PauL in fin. §. item quæcunqi. 1. in rem aélio.ft’.de Rei uend. Spieg. T OTA uita,totum uitæ tempus. T O T V Mjfiguratè.pro fingulis fuis partibus ponitur. ut,Quo anno:pro,quaanni parte:Quo tempore,ideftpro quacunquetemporis parte. Sic amp;Eodem die dicimus, pro eins diei qua-cunque parte. 1. quæ de tota. ff. de Rei uend. Spiegelius. T O T VM integrale, nihil aliud eft, quàm in-tegrû quoddam,ex pluribus inter fefe cohæren« tib. c0ftans;quod quidéartificiale dicitur:utçdi ficium, nauis,fundus,prædium.J. return mixtu-ra. ff. de Vfucapion. Hoc alienari prohibito,Sc pars alienari prohibitauidetur. 1. dotale. §.prse-dij.ff.de Fund. dot. uLi Vlpian.ait : Proinde fiue toturn prædium in dotem fit datum,fiue pars prxdij,alienari non poterit: Schociureutiinur. Differt autera ab altero corporum genere,quod in dicl.k rerü mixtui a. Póponius Naturale nun« cupauit, quod feiücet uno fpiritu continetur: ut homo,lapis, lignum. Vide Plutarchö in de Præ« cept.coniugalibus.Claud.in Topic. Lcgal.Scfu« prà,Corpora.Spieg. TOTVM inmodo,àLogicîsideo nomina* tur,quia determinatioadieda didioni, limitât earn, 8e facit uelut partem. Vndc didio fimplici-ter fumpta, fi referatur ad eandem didioné cum determinatione,tunc quæ fimplex eft, dicitur Toturn in modo: qusdeterminstionem habet, pars in modo. Homo enim, fi referas ad hominé album,totum eft,Sc totum in modo, quando« quidemiftadeterminatio (albus)quiaadiicitur eidem didioni, partem facit: reieda à didione, relinquit totum. Atque adeo fimiles deiermina-tioncs, candein didionem. Sc eius fignificatuin à feipfo diuerfificât: ut,ubi non adiieitur,totum fif.ubi adiieitur,pars. Vnde dicitur,Totû in mo« do,Se pars in modo:quia modus utramque facit paginam. Nifi enim modû adiicias,didio quç in toto eft, pars non efficietur.Eft autem,Cantiuc, teftc,non infrequens apod lurifconfultos argu-mentationis genus, de toto in modo : tametii in uulgatis Dod.Commentariis de hac re nihil ex« plicatum reperias. Vide eum fub finem,ubi hue locum à toto.tradat. Spieg. TOTVM numérale,quodconftat numeris, ficutfuntfummaein quatitate difcreta: qua quç» rimus,quotres fint.Sp. TOTVAI ScomneCcdifferunt:quódtoturn dicimus uniuscorporisplenitudiné: omne, de uniuerfis. TOTVM perfedum diciturid, quod omnibus partibus fuis cohæret. l.j.ff.de Orig iur, Spiegelius. T O XIG V M.Lege,TeIum. T R TRABEAM 8cConfulum fuifTe,cóftatnon folû ex Aufonio Sc Ammiano:quos celebratifsi« mi nominis uir Bayfius citât in de Re ueftiar. T j uerumetiain |
A N TB K
|
uerumetiam ex l.j. C. de Conful.lib, xij. nee non ' Sj iegelius. ex fine Conftit.quæ extat in Nooel.eod.tit.Spie gelius. TRABES propriê, Feftus ait,funt duo tigna «dificij gratia fimul compada. Nam cum fimpli cia funt, non trabes, fed tigna dicuntur. Paul. 1. quod fi neq:.de Perico. amp;nbsp;cómm.rei uend.Vide-ri autem trabes habitas, quas emptor fi gnadet. Spiegelius. TRACTÄRB pecuniam,pro adminiftrare etiam ufurpatur. Cicero in Verr.j.Eras tu Qux-ftor, pecuniam publicam tradabas. S.Hierony. pericalofam innuit Quæftoriam fundionem:e-xiftimans,circa rem piceaafsiduóuerfantem.ab ca uixnon pofte non coinquinari. Proinde magna laude uebendi funt, qui priuati commodi obliti, publicam pecuniam, bona fide procurât. Cuius nomen egregiê fuftinet nunc Hierony-mus Smeltius Quçftorærarius.hoc eftmagifter Cenfuum imperialis Præfeduræ Dccapolcos Elfatiæ,in qua Selatum,charifsiinamihipatriaï nirnirum quód ad prxclaras alias ornanfsinn huius uiri dotes,accefteritexada bonatum literarum cognitie,quæ non poteft non auocare a» nimus àturpitudine. Simili laude fraùdâdui no eft Chriftophorus Keuenhuiler ab Aichelberg, Eq.clarifs. Csf. Ferdinando à confiliis,natus ad maxima,amp; futurum,modó uiuat, Regiæ aulx lu men. Ipfe,quod mirari licet, uix dum ab eo bo* nis literis à limine falutatis, dodis amp;nbsp;ftudiofis omnibus impenfe fauet,amp; ipfa bonarum artium cognitionc,toto,quod aiunt,pcdorc,felici indo lefilios tradiditlocupictandos. Nequenóredé exiftimans, hoe poftefsionum gencre eos longé uerius amp;nbsp;fplendidius exornandos, quàm maio-rum niti tantum ftemmatis, aut congcrendis fa-cultatibus. Spiegelius. TRACTATORES funt,quifradatoriasha-bent,id eft licentii adducendi equos in curfu pu blico. Qua Plinius in cpiftola ultima adTraia-num. Diploma appellat. Venulcius lurifconful» tus in I.continuus, de Verborü obligat.Non de* bet,inquit, diplomatedicbus amp;nodibus conti-nuare iter.omni tempeftate cótempta. Alciatus inl.traélatores.C.deTradat.Sc ftat.lib.xij. T R A C T A T V S , pro libri parte, in qua quid defcribitur.accipi notum eû.Papinianus l.fin.flF. Si pars hxredit.pet.cum ait:Ille tradatus incur* rit:pro quæftionc dubioqi ufurpat. T R A c T V S,pro ample fpacio tcrræ,quâ re* gtoncmappellamus. TRA DERB,nóeftdarc proprié,fedfantum porrigere. Sictraditdeponens, commodans8c uenditor,qui non eft mercis ipfius dominus.Sic tradimus miniftris noftrispecuniam, ut nobis aliquid emant. §. fic itaque difcretis. Inftitut. de Aébion.Spiegelius. TR A D ERE rcm.Lege,Res datur. TRADITIONBM corporalium, fjuafitra ditionem incorporalium efle, docet Spccul. tit. de Empt.amp;uéd.$I,j.fuperuerbo,Tradere.amp;uer» ficul. fed amp;nbsp;fi plures.Diuiditur in dationë, amp;nbsp;tra-ditionem.$. fic itaque difcretis.Inftit. de Adion; |
TRADITIONIS uïrboinI.traditionilwi C.deP#d.Imp,utiturimproprid:nempe pro d» none. Vicifsim, in l.fi ut certo. f.nunc nidéduffl* fumituruerbum dare,pro tradere.Sp. TRADITIO ex Jegitima caufa,fentitula, producit pofTefsioncm, amp;nbsp;rurfus pofTefsio pro* ducitüfucapionem,amp;dominium:qu!eficcohp rent.ut intelleAu iuris fcparari nó pofsint,ficoB ftare debeat ufucapio. L traditio, in fin, fl; de Acquit, rer. dom. Falftifn eft enim Accurfij com-mentum, quód uerba per hanc non referantur ad poflêfsionem. Vnde fit.quód alias dicitur ti» tulus pofiefsionis, alids titulus ufucapionis. Vl* pian.inl.jjn prin Pro fuo.Ex Oldendorp.Spie* gcliuS, TRADITIONES humanx. Vide.HunH’ næ traditiones. TRA DITIO nu da dicitur,enius nulli eftdB fa. Spiegelius. TRAD O tibi,prçftotibi,amp;fimiliâuerb«,pfO pius uero eft, ut inter Latinè loquentes, dominium translatum non cenfeatur: quiauerbaid non inferunt. autor Alciatus, citans Ififund«’' certum, de Verborum obligat.Sp. T R A D V C B R E,amp; pro infamia afficere.amp;ul uulgó loquun tu r.diffamare.amp;uelut in exemple proponere deridendum per uicos , amp;nbsp;tbcaW-quod Catamidiare Grxcè dicitur,autoribusB-raf.amp; Bud.Spiegelius, TRADVCBRB,protraduces facere. Pwt in l.fi duo. Vri pofsidet. Si uicinusuitesexfoO' do tuo in fuas arbores traduxir. Traducefcnim inuitibus dicuntur, qui aliunde traftiacprop’' gati funt.Spicg. TRAGOEDI.adores tragadiäe.Iuöimi^ Nouelt de Confulib.§. Ac primus quideroiqquot;^ 1 ait, ubi amp;nbsp;bis qui in feena rifum concitantlocn’ eft, amp;nbsp;tragœdispariteracthymelicis faltatioDi* bus,iuxta Haloand. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^. TRAHiM VR inuiti: Ducimuruolentet.^^ de Bartel, in 1 j.C. de Agric. amp;nbsp;cenfit.libroxj ” ibidem: Ttahitirr, quriure trahi tur. Sic in Autn-Ne fil.pro patre.Sp. T R A11C E R E pecuniam, pro tranfports«-HincTraieebitia pecunia dicitur.utModeftino* ' tit.de Naut.fœnor.fcribit, quæ trans mareuebi' tur.NebnlTcnfis. T R A N s A C T ! O, eft de re duWa,amp;l‘Wa'' cipiti, necdum ad firtem duda,non gratuitap** d(o.l.j.deTraufad. Diuiditurin iufiuranJu^« fententiam amp;nbsp;tranfadiouem.l.j.ubiGloff ^H* 1 de lureiur. Spiegelius. TRANSACTIO proprié appellatoM““® aliquo dato uel recepto, timore praefentisutl*'* turi iudieij, in re dubia conuentum decifumqa* eft l.j. ff. deTranfad. Generaliterautem accipR tur pro quocunquc a du,quo concOrdia induO-tur, uel ab obligationereceditur.l.J.ff. dePaif-uel ad finem aliquid deducitur.Vnde tranfigf® xftatem Plinius dixit. Sic amp;nbsp;tranfigeresuaW» tranfigere diem dicimus. Et quo magislat*' fimatcntand«tranfadionis occalîoprçbereta» coatroä |
|
cótrouertentibus, erat olim poftcrior Feriarum pars,hoc eft,poft diuinû cultum reliqua,ad com ponendaslites deftinata. Videl.ult.C.de Fer.amp; Alciatumin 1. Tranfaéla. deVerborü fignificat. Spiegelius, TRANSACTORES,uel cópofitores con-troperfiarum.gMti/uheTiüicr/^rfKtt/frjnihil arbitran» tur :fed jguntomniafeitu partium, Scoolunta--tï.’ tandemq; pronunciant id,quad zquum nidc tur.nttraélatur in l.j. de Recept.arb.Sp. |
TRAN S CRlBERE,inquit Aretius,dicitur, cumiasnoftrorüin aliumtranfit,in 1. fiuiruxo-ri.de Prçfeript.uerb. tbi lurifcon. Vt eos,ait,fun dosfiuellet,eodem preciomulier tranfcriberet liiro,utfittranfcriberefundum,Iure ceffo trade-modofinita,4fjt«)«we«, allxner.. Sicutagere dici» tur, qui petit quod fibi debetur. §.j.Inftir. de A» ftion.itaTranfigcrc,qui præterformulam aftio nis fuf.aliquidaccipiendo litem fopiuit, hbtaii-gf». Quamuis amp;nbsp;reus tranfigere, fed improprié;, dicitur,per Gloff. amp;nbsp;Dolores in l.fecûda. C.de Xr^nfadfion.Trapfigefe autem,amp; pacifci,diftin-guit Vlpianus : Qui tranfigit, inquit, quafi de ro dubia, amp;nbsp;lite incerta neq; linita tranfigit:qui ueró pacifcitor, donationis caufa rem certam 8c indubitatam liberaliter remittit.l, j. de Tranfaft. Spiegelius. . , re.Tranfcribere item pro eo accipitur, quoduul gófuperalium onerare dieüt, /einer bejchuverd itijitllcn,vl ergeb en. utinl.ult.C. de Præd.nauic.8c inl.aliquando ff.ad Velleianum:Si hçreditatem cinerit,8cæsalienum hjreditariuinin fe tranfcri bat. Tranfcribere præterea,in aliud exemplum fctibereeft.quoduulgô dicût Copiare.A^ideBu ' tam ignorareeft return naturæ alteram partem, dsum in Annot.prior. adl.fi uiruxori.ff.de Prç. Spiegelius. feript.uerb.Spieg. TRA N SFERRE.Deufuhuiusuerbinô re- fié fenfilfeVallam, Budæus in Comment.Lin» gUEindicat. Noftriobferuarunt, transferriali-quando ad alios, quod non eft noftrum. 1. quod noftrutn.ff,deufufr.Spieg. TRansïvga non folum is accipiendus eft,quiautadhoftes defecit,aut in bello transfu git:fedâc quip^j.in3uciarû tempus, ad eos cumgt; quitusnuUjajniçitiaeft,fide fufeepta transfu-git.autorPaul,^gCapt.amp; poftiim.rcucr.l. poft» broiniam.com fimil.Porró transfugis nullûcre-’àquot;^“?. '^beneficium tribui, quibus negatum cftpoftliminium.tefte Calliftraco.l. ité ei.ff. Ex ’KcaotmaionSp. ^'TRANsïiGvg^ATA.Vlp.t quidtamen.ff. Qÿ’b.mod.ofugff^^i^jj Proinde amp;nbsp;ornamen-tDm,ait,di!rQlmy(^ a^t transfiguratum extin-guitufumfruftuu^ .No turn transfigurare, efle in aliam figur;im uertere. V erbum Plinianü, quod amp;apud Soetonium legitur. Interprcs diui Mat-thæi cap.xvij. ufus quoque eft eo : pro quo Era-fmusmaluitTransformatus dicerc,nimirum di amn Hieronymum fecutus, cuius Scholium fie te eosmemo putet priftinam eum formam amp;nbsp;fa-eiem pcrdidiffe.uel amififfe corporis ueritatem, amp;nbsp;adfumpfiffe corpus, ucl fpirituale uel aereum: fed quomodo transformatus fit,Euangelifta dc' monftrat.dicens: Et refplenduit facies eius.Sp. TRAN SFORMARE.Vlp.Sed neqi diætas ttiusformarc,uelconiungere,eâfuefeparare ei P'nnittitur.1. ficuius,§,fedfiædiû.fF.dcVfufru-âa.VnJçTransfiguratum.Sp. 'i'ï^ANS GREDiENTEM.proprstereun tem, autprateruebente, eleganter ufurpat Mar» tianusinl.fiti.§. diui.de Publica.Sp. TRANsiGERE, proprièaétor dicitur,id eft, abaéfionctrâfirc.Metapboricè tamé fiinpli» tius accipitur pro decidere, 8e traafa^fa tes,quo TRAN S IRB adhæredem.Plinius:Margari^ tæ, gemmæque ad hæreditatem tranficrunt: ue- ' ftes prolonganttépus, unguenta ilicó expirant, amp;(uismonunturhoris. T R A N S1R B legem, pro non curare,8c ne» g’igere. TRAN SIRE uitam, prouiuere,8£quodui* tam tranfigere etiâ dicitur. Seneca : Semper ue» rd eflefclicem,amp; fine morfuuelle tranfigere ui- TRAN SIVN GERE,eftinquadrigislocum ueteririis mutare : ut inulam temonariam face-re,quse præcedere folebat : ucl dexteram facere. quæ finiftra efle folebat. Vip. in 1. ædiles.deÆi-dil.ediéi.Simulatalis fit.uttranfiunginó pofsit, an fana fit,amp;c.Idem: Plerafqs deniqicarrucarias talesefle,uttranfiungi nonpofsint.Idem ait: Si nata fit eo ingenio, aut corpore,ut alterü iugum non patiatur,fanum non efle. ExBudæo.Sp. TRAN SbATlTIVM Afconius uoCat,nort nouum,ncc nuper inuentum, fed aliunde tranC-latum.Spieg. TRAN SFVSIONBM,à translatione hoc diftare,Glon'.in l.j.ff. de Nouat.putat,utfiquid nouatur in eadem perfona,transfurio fit:in alté' ra ueró, translatio uocetur: quum tarnen Tranf* fundere propriè fit, ab uno ad alterum transfer-re. Itaqj uidetur lurifconf. pro eodem accepiffe. quod fatis fequentia uerba,fi perpendantur, in-nuereetiamuidentur. Sp. TRAN SLATiclVM,proufitato,amp;proeo quod frequenter fit, accipi, Bud. autoritäre Pli» nij maioris comprobat,in Annot.prior.Transla. ticiè exequi apud VIp. in l j.ft'. de lur. patron.eft transferre pœnam in leuiorem, cominunemqûc modum, qui ad illud delidi genus non multuin pertineat. Nontranslaticiè,hoceftnon promi-fcuè, non oulgariter, non indifFerenter: fed poe* na fado appofita, feu cóuenienti. ExBudæo amp;nbsp;Oldend.Spieg. TRÄN SbATI0,RhetorumuoxàIurecoo- fuilis, Marcello, in l.ficut.§.fuperuacüum.Q.uib. mod.pig. Vlpiano, in 1. fed amp;nbsp;fi unius. de Iniur. Scab AlciatoexplicAtur,cap. x.libroj. Parerg. Spiegelius, TRANSEATio Legati fit quatuor modis, Vide Paul.in I.vj.de Adim.leg. quamuis promifeuus alicubi eorum fit ufus : in hoc tamé diffètût, quÔd trâslatio fieri nô poteft, T nifi |
i
-ocr page 524-|
T AN T ft R wifi prçcedenti »demptione fada.Siquidetranf« Jatio nihil aliud eft, quim legatorutn in altcrum coilatio.Spisgelius, lt;nbsp;' T R A N 3 L A T V M uerbum dicitur.cum amp;nbsp;propria Ggnificatione inaliamconuertitur. Cl-ccromaxiinè probat translationem uerborum: quæ amp;nbsp;apud lurifconfultos frequenseft. Vidé Alciatum in proo:tnió Comtnent.de Verb. fig. Spiegelius. ■ TRANS mare Reipub.caufia abefie.apud Vip. Lucrum. §. ex fado.ff.de Minor. Sp. TRANS MIG R ARE.eft in longinquioris lo «i domiciliam, babitationèmue migrate. Valla. TRANSMITTHRE bæreditaté,protranf« ferre, relegate. Obferuandum tarnen, quod hæ-reditas non adita,rcguîariterad alios non tranf-mittitur.I.qaoniâmfororein.C.deluredelib.lj. ^.innouifsitMo.C.de Cadue.toll. Sp. TRÄNSNOMlNARE.nomcn commuta» re.uel inuertere,aut immutare. Nihil aatern ma' ii eft, ferén^i nominis caUlainftitutum, honefti bominis nomen aiTumere.ut Caius in Lfaéia.g.fi in danda,adS.C.Trebel.Sp. TRÄN S VEC no in re militari eft, qua uul-go Monftram dicimus. Tranfuehimurautein,fine id ratibus in mari, aut curru per terrain fiat, Iraq-, apud lurifcos. in Lij.de In lus uoc. cum ait: Sed nee eum qui cum equo publico,in caufa pu» blica tranluebatur: pro recognofcaturad mili-iiam,accipicndü.Tranfueélio enim eft,Oldend. tefte, quam nüc uulgó Monftram dicimus: cum équités folenniterrecenfentur, quo modo fint inftrudiperfona.equo.amp;armis.Sp, TR A N S V ER SALES, qui extranfuerfo.fi» ue à latere coniunéli funt: ut fratres, amp;nbsp;forores, eorumq; liberi. Inftit.de Gradib.cognat.Sp. TRANS VERS VS agit.qui ui amp;impctuquo-dam ab inftituto dtfleciitur.Erafin. TRANS s VMERE , ex alio fumcre. Vnde quæ ex primis tabulis (uulgus Originalia uo-cat) tranferipta funt, foiennitateluris adhibita, dicuntur tranflumpta. Spiegelius. TRA P E S ,etis,maf.gen.mo!a olearia.à t/sst«, uoluo,feuuerto Trapetus idem,fed antique. V-traqs uöx extat apud Catonem de Re ruftic. Tra petu amp;nbsp;locus elï, in quo eft mola oiearia, amp;nbsp;ipfa etiam mola. Eft amp;nbsp;apud eundem reperire, Maro nem item amp;nbsp;Columellam.Sp. TRAPETVM,fiue Trapetus,oiearia mola eft, ut ait Scruiuslib ij.Georg. Vlpianus,Loca-ti,!.fedaddcs.Trapeta,inquit,inûruâafunibus. Nebriffen. TRAPEZITAS.ideft menfarios, gemma-rumq;, amp;nbsp;argenti, amp;nbsp;ueftium diftraftores, mercatores, omnesq; apothecarios, amp;nbsp;quibufeunqj ergafteriis adhærentes, à dignitatibus amp;nbsp;militia lex fubmouct, C. de Cohort, lib.xij. Hos autem duorum effe generum,indicaui ininterpretatio-neHyinniPrudcntiani.quiinfcribitur, Ad om» nes horas:ubi omniauerbofius explicâtur à me, fecuto turn morem illius temporis, quem amp;nbsp;an« tea in Reuchlini PrOgymnafmatis fcenicis, amp;nbsp;Pi ci Staufofticho feruaui. Quiauerd poft minus placere cœpit, ut funt, Giceföne tefte, poften®' res cogitationes prioribos meliores'.ftuduibre» uitati inquifquiliis Scholiorümeorum.qusde' inde edidt in Bartolini Auftriaden, Guntheri noftri Ligurinum, in deImmanitate Pontani,iB Erafmi üM de D.Anna, Cymbriaci Encom«' ftica,ac priores hymnos Prodentijun cuius amp;« liquos eram annotaturus Scholia,nifi perami-cum monitus , me adum agerc cognouinem, quód pridem in fuis Hifpanis prsftitilfetuiruo* dequaque doftifsimus Ant.NcbrilT.Sp. |
TRAPEZOPHORAE,menfe fucruntOf» natu magnoelaboratse, quseffiflisi^’gquot;”'’“’ fuftinebantur. quales hodic in uetuftis manno-ribus fæpeuifuntur. Alcxand.Neapolit-Geniquot;. dier.lib.j.-cap.xix. T£«i'a;/«A/,id eft balbutire.eftuitiuinlinguïi'’'’ uocis.Arift.in Problem, fegmentoxj. tria ra huiufmodi uitiorum ponit. Traubeten,w\ blæfitatcm,cum literam aliquam expnwef^”® poirumus:eamqinó quamlibct.fedcertjn»' loten,id eftbalbutiem,quæ eftlitera^^^jj re,uel fyHabam,ideftpronunciandocX’®®. prætermittere.Hifchophoniâ,ideftbsü’^''* qiftreft fyllabam fyllabæ iungere nó p®^.^ tria uitia'isxprefsit Vlp. de Aedil.cdi^'quot;!•' ' 0ffilius;$,qqæfitum eft.in quem uide qujann tauit Dn.Bùdæus. TR ER ATI VS fuit iurifperitusebrust^' poribus Ciceronis : ad quem cumbribet®^ 0' pic3,omniaexépIacxiureCiuilifuii'P^’''’^' * beretrationemeius.ad quem fcribebat.Sp-TREMERE,proprié corporum folido™ eft: cum propter frequentem commotione® i concutiuntur, ut ftare loco nefciant, Hin®“h“^ Tremor pro rigore accipiatur. Auth.IuliU'lquot;® præft.rb his,§.i. Sp. T R E MIS, uti fe mis, apud imp. AnaftaunW. in Luidemus.G.de Erog.milit.annon.librodquot;®* decimo. TREPIDATIO. Charifius lib. fngulan Teftib. Pîünmùm,ait, in excutiendaueri»Wi tiarn oox ipfa,8c cognitionis fubtilis diligét®*^ fert. Nam amp;nbsp;ex fermone,amp;exeo,qua quisco» ftantia,quatrepidatione quid diceret, oei «gt;’ exiftimationis quifqdn ciuitatefuaeft,qusd3 ad illuminandam ueritatcm,inlucememerg«’ Spiegelius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- TR E V G A,pro indueüs, fecuritas^^^P'^ ta perfonis amp;nbsp;rebus ad tempus aliquodibe^^ nondum finito.fÏnTrfO oder Rnfland. inte'K aiunt,Induciæ funt ad modicum tempos: ƒ . ga in longum extenditur.l.poftlinjiniuW.S''? , ciæ. ff. de Capt. amp;nbsp;poftlim. rcuerf. amp;nbsp;net' quot;' Paft.conuent.Require.Inducix.Sp. . TRES libri pofteriores Codicis,tefteo ' dso.nó paucacontinét,quaîprifcæelegâtiïue-ftigiaretinent: quamuis herum librorum oblequot; ritati infupcrcaliginem multam offudit Ac^ fianorum ftupor, quod quidéad lingusutrw inteUigentiam pertinet.(^amobrem multu e bemus D. Alciaro lurifco? .illuftri, propter A®' notationeï,quas in hofcelibros edidit.Sp. TRI* |
|
«NT B TRIAfunt,qu»habemvs:libBrtatem,cioita^ tein,fatniliam. Videl.ult.ff.de Capit.minut.Sp. TRIE VI, turn accipiendum eft,quum ex eau fa a iudice, quod aliis non competeret,concedi. tur,arg.l.j,§j.c.dePetit.bonor.fublai.lib.{x.Za-fias in I. ex diuerfo. folut. matrim. intelledibus. Spiegeiius. TRiBVARlVM,àtribu:Tributarium,à tributo dicitur.Bart.Latom. TRIE VERS , id eft dt mea tribu.Tribules ’’gt;t08.tuos,fuos, noftros Àc ueftros dicimus, nô Contribales. Vide Sytuium. TRIBVNAL quorum apud prifeos Romanos fuerit iudicam, Afeonius docet.Formâeius Vitruuiuslibro quinto deferibit. Hochodie or* dinariis iudicibus tribuunt Interprétés, ut Romanis prineipibus, hoc eft Pont. Max. amp;Impc-mtori, Confiftorium. §.illud. Auth. de Appel. 8c intra quæ temp.Bart.in l.j.C. de Confef.indicat, qusiudici pro tribunali, amp;nbsp;quæ non expedien-difontlaneritqs,quofenfuid,quoduulgô rece» ptum eft,Loco maiori debet iudex fédéré. TRlBVNI quando/amp;undedidi,deeorunlt; demq-.generibus quihqi atqi poteftate.appofitè Zafius nofter feripGt in pofter.l. de Orig. iur. Spiegeiius. TRlB VNl piebis erant, qui ex corpore Se» natorü,poft exados reges,iuflu piebis çreaban-tur.Vide Alciat.in de Magiftrat.Idem Tribunos «ratios eos fuiffe arbitratur, qui ea munera obi-rent,quæ nunc générales Rcceptores obeunt, attributepecuniam Quæftorib. prouincialibus annumerantes ex ærario promptam, fecundum ’ arroné.Vtidemait,ijerant,qui militibos ipGs protinus adnumerabant, qui nunc funt Thefau« ’*''1 bellici. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' quot;'’i’tûhodie uocamusMare-n y^haqicertèpraefedos militum, fecûdum ** ‘'''Annotat.ad d.l.de Orig.iur. TRiByjqj^j^yj^ Pandedarum archite« “^.uirumingenio miti atque human ogt; Gngu-’nqi omniuartium dodrinaimbutum. Suidas tæcusautor,tefteBud®o,appellatomnis reli« '''^''^’'“P^orem: amp;nbsp;qui luftiniano perfualt; ”°® oppetiturum, fed cum Jof nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^ *^’““ptum iri. Sed hæc quis cre danneerto autorit cam contrà ftet feripwr gra-^'æP’”’'iiti Procopius,Ut eum allega ?''^‘^®^^ris:nccluftiniani optimi,8c wl Swd® iplius teftimonio, rcligiofifsimi Prin. cipis prudeniia 8c pietas paffura fuiffet , nedum altura amp;nbsp;proneduraeiufmodi monftrumi Spie* jelius. tribvnitiae leges,Plebifcitaproprio °ejbulo dicuntur;Confuiares uero abfolutô ?'* nocantur. Tribunus,facrofandus magi-itr’tas trap Plebeius tarnen, euftos 8c præfes li-bertatisBudloco citato. t.i^^^n*?’^'S“®l*^c Leg.iij.l.Patrónus,ait, Iibertoüati^njtnbum emipeticrat: libertusdiu raoram ab h^rede patrom paffus eft: 8c décédés, hæreûereliquitclarifsimû uirû. I^æGtû eft, an Trib.»lliinMio,hçredieibsdebeatur*8ec,Huiu# |
perquàm elcgatis re^onG ftrtfum.Interpl'es nâ bus,hic nô côiundû fanguinis jppinquitate, fed in alicuius trib.parté afcitû,dcnotat.Per darifsi-mum uirumjUt püto,Senatoré intelligit.Nam amp;nbsp;ipG erant ex tribubus, quos primum ex tota fuii multitudine Romulus tres fecit:procedétc dein de tempore,auda, ad quinqi 8c triginra peruene runt. Senatores,Equités, 8c PIebeij in has erant diuiG.neq; crat quifqua ciuis Romanos,qui non effet alicuius tribus. Proindc Viuianüs forma-tor i!lccafuü,utnoftri aiüt,iudiendusnóeft, di-cens:Non facio uim,ntrum fuerit hsres clarifsi* mus.uel nó:fed nó tantü hic dormitat.Cæterùth Romanarü tribuü rationé nullus unqui (quod ego fciam)exadius tradidit Paulo Manutio : ex quo tantummodo earuin nbmin# hue adferibr. Sunt autem hiec
Ex hoc autem numéro quatuor tantum VrbanÇ fuerût, Palatina.Efquilina, Collina,Suburrana: in quasi ut inquii Plinius, transferri ignômihià effet.Didæ à partibus urbis.in quels habitabat. Reliquae omnes rufticæ, laudatifsimæ.eorum qui rura habcrét:quse propriè ingenùorû erant, cùm urbanç libertinorû effent: ut autor eft Afcd nius. Porto Dn.Old.à tributo dando Tribus dU das redè notauit, cum populi confufa multitu. do,propter tributum in ordinem redigitur.Sp. i TRIE VS Prçrogatiu«.Quaere, Omenprsé-rogatiuum. TRIE VTARIVM,quod foluendo tributs obnoxium eft.Iuftinian.de Rer.diuif.§.pertradi tionem. Itaqueftipendiariaquoq», amp;tributaria prædia eodem modo alienahtur. Sp. TRIBVTORIA adio.dequa luftinian. în §. Introduxit amp;nbsp;aliam.Inft. Qiiod cum eo qui in alien.daturcreditoribus qui cum ftliofamiliâs, uelalieno feruo. inmerce peebliari côtraxerût, l,j.amp; pen.ff.de Tribut.ad.Tributum aût hic aetî , pi debet id,quod inter creditores ferui négocias tis,amp; dominum, cui idem feruus quoque debet, tribuitur,hoc eft diftribuitur jp rata feius quod cuique debetur. Inde tributoria adio dicituti quaG contributoria.Sp. TRIBVTVM,i cótributione, uel cótribüén do.l.ager.de Verb. Gg. ubi Alciatus indicat.Ta* citum libxx. tributü accipere, quod prouincia* les ipG prçftant. Vide,Attributæ pecuniæ. T RI GIE S ,à triginta,pro trigentics.Sp. TRieti^ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
r
-ocr page 526-* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re
T RIS T E G A, trium contignatïonufflSdin-
TRIG VIN ïVM.loeus,tribus conftratum 1e ftis, ad difcUmbendum, 1. foramen, ff. de feruit. urb. præd. Hinctricliniaria ueftimenta, quibus in tricliniis utimur:quæ amp;nbsp;Recidipna uocantur. Paulus in 1. apud Labeoné. de Opt. leg. cum ita legatum eft: Veftimenta quæuolet tricliniaria, fumito.Spiegelius,
TRID V O, pro intra triduû, ufurpatur. Vul» gus dicit,antequam finttres dies.
TRIBN s.Lege,Sextans.
TRIER ARC H VS,interpretaturnauisprin ceps.Trieris enim ffauis eft,triplici ordine remo rum inftruéla. Ad Trebel. 1. eius. Fiduciarium, inquitireliquit haeredem trierarchum. Item de Bon.poffeff l.j.Nauarchos,ait,amp; trierarchos claf 1 fium. Nebriffen.
TRIETBRIC VM dicitur,quod tertio quo-que anno cótingit.Modeftinus de PoIlicit.I. Se-ptitia, Agonem.inquit.conftituo trietericum. ' Nebriffen.
TRI F ARIA M, in tres partes.}. j.§. fi.ff.de Mu ner.Sc honor. Alberic.
T RIF V R,plus quàm fur,uel maximus fur.
TR i G A, quafitriiuga,à tribus equis iunéfis, frequés Hungaris. lurifconf. Etfi triga uenierit, retinendaeritrota:amp;fi quadriga,adhibeatur.
TRI G O N. Require,Sphasrifterium.
T RI M O D1V M, quod tres modios cótinet. Trimodia,æ,menfura triuin modiorum.
TRINEP O S,abnepotisfiiius: quod fit poft tresànepote. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•
TR^NVM ediéluin,idefttrinacitatio: quS amp;nbsp;Peremptoria nominatur. De cuius effeétibus abundé fatis Dolores. Sed poft oinnes,amp; con» cifius amp;nbsp;dilucidius Zafius nofter tradat.in l.con tumacia.ff.de Reiud. Spieg.
TRINVNDINVm. Siquidfuffragiis pop. Roin.ferédumerat.id perternas nundinas reci-tabatur: amp;id tempus Trinundinum, amp;nbsp;duobus uocabutis,trinum nundinum dicitur.Sp.
TRIP ARTITAE nominecurSext. Ælij lu rifcos.Iiberinfcriptusfit, indicatPomp. in $.deinde Q.Fabius.uerf.pofthos fuit.Tiber. Corun» canus l.ij.de Orig.iur.Vide Rutilium in uitahu» ius Sexti,pauloante finem.Spieg.
TRIPARTITV M,quod in tres partes diui-fum eft.Inft.§.fed cum paulatim.de Teftam.Alb.
TRIP o NDIVM,pondustriumafsium.In» ftit.de Hæred.inftit.f. amp;: fi plures.
TRIREM! S,à Græcis rp^fnrdicitur.Tp»^;^» X©',nauis princeps,fiue,uthodieuocatur,Patro nus: quo uocabulo,ut amp;nbsp;nauarchi,ceu Latinita» te donato, ufi funt lurifcofs. LegcBayfiü de Re naual.Spiegelius.
TRISTE auxilium,Martian.ait, eft,appellate,!.ferui.de Appell. Sed hoc ob ftatum fcrui di» ftum puto.' quum appellandi ufusfit amp;nbsp;frequés, amp;nbsp;neceffarius,ut dicit VJpianus l.j.eodem. Spie» g®l'us.
TRISTEM literam Cicero appellat ^,faluta» reiUT. quódhac abfolueretur reus,illa damna» retur.de quo Erafmus in Prouerbio, Theta præ-figcre.Spiegelius.
cia,fiuetrescontignationes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
TRIT A V V S,diéfus,quafi tertius auus.raui. de Gradibus affin.
TRITIC VM. Lege,Qbndiftiotriticiari«.
TRI VM VlRI.conqnirédæpecuniæmonîquot; tales, feu menfarij erant, xris,auri arger,tiqifli' tores: quorum munus erat,numifrtiataprobiï'l ri amp;nbsp;argenti,iuftiq; ponderis examinare.utiuW militibusdiftribuerentur. Alex. Neapolitan. Gt nial.dier.lib.iij.cap.decimofexto. P.Bembusin Epiftolaad Bèmardinum Sandrutn,quaeditaiii habemus beneficio P.Manutij, indicati Roma* nis triumuirospecuniæcudcndxitainfcribilb' litos,A. A.A.F.F. hoc eft,auro,argento,ære,Fia” do,Feriundo : eofdemq; etiain Treuiros foliws dici.atqi hacuocetriumüiros notaffeperioeuw Ciceronem,cum adTrebatiumfcribensffreui' foS,ihquit,uitesccnfeo: audiocapitaleseW'quot; • vij.Fam.epift. Triumuirorum meminitamp;Fo™' ponius in 1. ij.de Orig.iur. Vide in eamSAoW* ften Zafium.Spieg.
TRIVMVIRl noélurni.quia incendü^lj cendisprçerant,diélifunt,autorc PauloinVf Offic.præfeéf.uig.Spiegclius. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
TRIVNCIVM,quod triuin unciaromelt Auth.deTrient.amp;femiffe.Sp.
TROCHLEA, quæ uox eft apod lurifcoS’ in 1. fedaddes. Locati,uarié defcribit:9“°”'’'’' amp;nbsp;ipfanonunius generis eft. dequaBud.uid«” dus in Annot. prior. Nebr.fcribit,trochleanii”' ftrumentum effe, cum orbiculisad eleuan«* deprimenda onera. Tympanum,inquit^''™' chleas, quibus eleuaturprælum.Sp. , TROPHABVM,monumentum dixêre,nu( marmoreum, modó æneum, cum inferipno®'» amp;nbsp;titulis æuo perpetuo duraturis. IntérduWi* materia non fuppetebat, lapides in ingentemc®, mulum aggercndo, uel infignem arborera t^v fis ramis, ibiqs hoftium fpolia ftatuendo, innif* moriam pofteritatis, bonis amp;nbsp;fortibu5uir«P''® trophæis erigebant. Alcx.de Alex.Geniil.^'^f’ lib.j.cap.xxij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
TROPHI MA ,merces nutricum gnificatalere:Tf^5gt;9,»T/Zip/,««nuntricationem,W nutriciü.AIc.lib j.Difpüc.cap.xviij.E.xutinuv gatis exemplaribus in 1. Publia Maria. $.fin. Sf Haloanderhocinloco earn non agnofcit,utW* perius indicauimus in dift. Plus minus.Sp.
TR O P V S, fecundu Scaurö. Quintili«»“»* Diomedé,eft,cum fermo à principali Sena«®’/ fignificatione transfertur ad aliquam Cinibt“ oi» nem:uel à propria fignificationc,ad nóprop'''’; propter ornatum,neet.'sitaté,aut affeuetatione. quae amp;nbsp;Emphafis dicitur.Hincemerguntallcg’ riæ,quæ potius theologiæ,amp; oratoriæ,quàmiigt;' ri conferunt. quod amp;nbsp;Zaf.indicauit. QuamuiS;!' pfo tefte, puritas Latini fermonis in iure noftro Ciuili,quoad eius fieri poterit,affercndacft,arg. l.Plautius.ff.de Auro amp;nbsp;arg.Ieg^p.”^ ..
TPOXIMA uua, quæmaturaamp;coraffl®“'' bilis,inepta uino, rfü^iflt;!^, maturuSjedmertIbi-lis.Iurifcóf.de V erb.fig.l.qui fundu.Ét quferaf-dem
A NTS V
dein generis eflent,quâs non uini caufa habere-rausiquas GræciTroximas appellant.Nebr.
TRVLLA.uas eft.quoèculinainlauatrinam aquamhindunt.atqi ad alia eiufmodi minifteria comparatu. Vomp.de Aur.amp; arg.leg.l.Se fi. Velu.-ti paropfidas,inquit,tabulas, trullas. Paul.de Fund.inftr.l.tabernae. Trul!e,ait, que circa cœ* namfolenttraiici.Nebr. Alexandre Neapolitan no trulla,eftpoculi genuiTicut fcyphas,Hercult; lis: Cantharus,Liberi, modiolus,Sc phiala.libro iij.Gen.dier.cap.x. Quidam hocuocabulum à tranfuolando dedueüt, quód per earn aqua trâC uoletuamen fallûtur, qui earn uas tantum aqua^ num putarut. Eratenim amp;Eas oinarium,utadn duftis ex Cicerone, Horatio amp;nbsp;luuenale, Bay« fins confirmât exemplis.Sp.
TRVPHATORES.Rhodig.in fi. cap. vüj. lib.xj.adnotauit dignum fcitu:pafsim plebeia, ’»trentur multi, uoce impoftores, derifores q; di dtraphatorts: indicans id ex media Gracia uer bum efle.Spiegelius.
TRVTlN A, Greed 7«x.lt;^'*f : id libre genus, quo uel minutifsimum pondcris momentum fentitur. Latiniquoque, exaftam equalitatem, AequiUbtiumappeHant ynde amp;nbsp;equa lance fie ri dicitur,quod pari jure fit,citra perlonarum re-foedura. ItaModeft. de Re iudic l non tantum, lub fine. Quod Sein perfona mulicris, equa lance feruari, equitatis fuggerit ratio. Item luftin. C.de Natur.liber, Quapropter fancimus, in hu-'ufmodi cafibus, omnes liberos, fiue ante dota-biinftrumeta édita fint.fiue poftea,una eaddm-WUncetrutinari.l. cum quis à muliere.ad fin. y^icErafmum in AdagEadem penfari trutina. ƒ'’'jTrutina iuftius. Alc.lib.iiii.de Verb.fig. amp;nbsp;fWequalance.
T^'^TlNARE,translatd,propcnficuIare ex hter'e d^^”^^*^^”’ ^^ ‘'P'^‘^ Imp.in Igenera-
^RYPKvs,deIicatus. namTfez^i delicias,amp; ^’^’^«’«‘orfignificat Vlp.de Ædil.cdia.l.idé , ''^S'halbus,inquit, amp;nbsp;blefus, amp;nbsp;tryphus.ifs ?'**j5™'\*”^*“’loquiiur.Vbi tryphum pro ble-0, « quiquodammodoex deliciis fie loquitur.
0 t-quicorruptum non animaduertit hunclo ®quot;®’H«® Bod. cum effet Florcntie, in Pifanis f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'’’“^'pfosit, italegit:An balbus,amp; ble
U5,amp; atypus,isqi qui tardius loquitur, amp;nbsp;uarus amp;u«iusfanu5fuï Nor.text.fubferibit.Hicauté Iunfconf.trialingujui(jj ,blæfitaté,balbuciéhç« iitantiamqi exprefsit: amp;nbsp;quarto, quod atypi no« Wineuocauit: exiftimtuBudeus ah etymologia oocabuli eos effeAtypos didos, qui non fatis '’cpedito pledlro linguæ uterentur, quafi aerem ^“0 'nentes,uel quafi nó fatis ucrba expriihen ^®5,con{Qrmantéfue.Sp.
T v j ^^a”^ *®*'’*^- Exceptio excIuforia.Siqui« dein aètionon datur,nifi agentis interfit. Sp.
TVA pecunia,pro tibi débita. 1. fi pecuniam. C.negoc.geft.Alberic.
TVA S res tibi habeto, tuas res tibi agito. His uerbis, ut Caius l.ij. de Diuort. offendit, di«
aortium apüd Veteres agebätur: quorum àltê-ro reddit dotem,akeroabducit à fetutoris mü« nus, in rebus uxoriis. Hæc autem forma uerbö-rum perfcriptaeft,utfirafmus nofterin Chilian dib.indicat: ne uel non ratum eflet diuortium,(ï nullis folennib. uerbis pcrageretur: uel inaufpi» catum amp;nbsp;odiofum,(ï uerbis inciuiiib.ltidem, eo* dem autore Caio, d.l.in difcutiendis fpófalibus, uifum eftuti bis uerbis, Conditione tuanonu* tar. Hscueró quomodo gratiam proucrbijha« tragona forma, quæ in quancunq; partem incu-buerint, unum, aut plures aculeos infefto# pro-trudut. Budxus in Annot. ad 1.quidam liberius. cód.tit.Spiegelius.
TVB V S , fioc fit fidilis, fine ex alia materia, fiftula ert, per qua aqua deducitar. Vip. de Clo-ac.l.j. Cloacç appellatione,amp; tubus,8£ fiftulx có tinentur. Hinc tubulus per diminulionS,eodem fignificatu. Paulus alicubl procuniculefubtcr» raneo pöfuit: Hi colores,inquit,in cifdem tubu* lis inueniuntur. Procul. de feruit.urban. præd.L quidam. Non licct.ait.tubulos habere admotoÉ ad parietem communem. Nebriff
TVERi.hoceft,defendereper aftioné.l.fta-tbas.ff. de Acquit.rer.domin.
T V E R1 feruitutes, pro confcruare,apud Vl-pian. l.j.de Itin. aéluqs priuat.Tueri item, pro eo quod eft alcre amp;nbsp;tolcrare,hoc eft modicê 8e fum-maparfimonia uiuere. ut apud Scxuolam.in I. pen.8c ult.De in rem uerfo.
TVERi xdificia,eft quoduulgó diciturin-tenenere,imiauvhalten. Monuit 8c Bud.ut 8c qd*quot; fequitur,tucri fe, pro eo quod eft, alere 8t tole-rare, 8e ut iam didu eft,intertenere.Scxuola in h pen.8t uit. De in ré uerfo. Sine quib.aut fe tueri, aut fcruos ^ternos exhibere non poffet.Sp.
TVGVRIVM,à tegendo, quafi dicas tegu-rium: fiue,ut habet Norimbergenfis cditio,àte-élo,tanquam tegularium,ruftica eft cafa.Pomp. de Verb.fig.uideturtuguriumaccipere pro qua cunqi domoruftica: quod itafimpliciterucrum nó eft. qux enim parictibus Setegulis latericiis conftat, tuguriuin non eft. Igiturfecundum Al-ciatum, de gurguftiolo intelligendam eft, quod uel harundine, uelulua paluftri,ftramcntifue, uel etiam (ut Virgil.fcribit)cefpite cóteftum fit, cuius parietes uiminei, luto, uel huiufmodi materia cruftati fint.Eidemq; uidetur prius didum effe tegurium.à cegulo, quafi tegulariü: non au« tem à tedo,ut uulgati habent codices:quibus ta men Noricustext.fubfcribit.Sp.
Ir V i T V S uocabulura rarü inuentu. Paulus tarnen de Vacat. mun.l.legato: Qui publicum, inquit, negocium tuitus fit.Cxteri lurifconfulti frequenter dixêre TuitionemSp.
T VLLIA lex , Calphurnia lex,qux paulo non ante damnatu Syllam latafueTat, pecunia, non exilio, damnatu rcum multabat. Non mul« to poft eum damnatum, fecuta eft LexTollia, qux de ambitu damnatos exilio multaret. Lege Syluium pro L.Murxna.Spieg.
TVLH
-ocr page 528-|
T ANTE V TVLLI Hoftilij Romani regis (quemquida uelindufium uncamus: pallium, qnoiHs®'^ mus :quamuis fæpe alia pro aliisdicantur. S poftBudæuminl.ult.dcSenat.Bayf.deReut ' Spiegelius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. - n T V R B A, multitudo eft: turbæ in plural leftiæ, eontentiones. Vlp in bgt;iij. de turba. u ' bam aute(p,inquit, appellatam Labeoait,Mgc nere tum^ltus: idqgt;uerbum exOrscotrae uW, rdffii. Si dbo rixam commiferint.utiqinon acci’ pimus in turba id faftum rquia duo, turbanon propriè dicuntur. Si ueró fuerint decé autquin' decim homines,turba dicetur.VideAlciatupia fulmine cum tota domo confiagraffe fcribunt. alij incenfam eius domum at Anco Martio, qui poftea regnauit, affirmant) VIpianus de Officio Quæft. meminit his uerbis : Sed ficuti dubium eft, an à Romulo amp;nbsp;Numa regnâtibus, Quæftor fuerit: itaàTulIoHoftiliorcge Quæftores fuif« fe,cerium cft.Et fané crebrior apud ucteres opt» nio eft, Tullum Hoftilium primum in rempubli cam induxiffeQuæftores. amp;nbsp;àgenercquçrendi Quçftores initie didos Sclunius, ScTrebatius, amp;nbsp;Feneftella fcribünt. TVLLiî.cognomentoCiceronis oratoris, omnium Latinorum facilèprincipis,deRcpu-blicaquosfcx fi:ripfitlibros,équibus S. Augu-ftinus nonnulla in fuam Ciuitatem tranftulerit, non extarc nofter Albcric.in diétione Tullij.fin* gulariterindicauit. Viuesnon dubitat, quin o-pus fuerit admirabile,faciens ex his fragmentis, quæuidit, conieduram. Sed Tulli,undeTullij font,fignificariueterilingua,ncfcio quid quafi eruptionis riuorumq» aquæ tradunt. Caméra-nus ait:Ciceronum quidem cognomcntum,à le gumine faéluin apparet,utFabiorum,Pifonum, Lcntulorû. Non défunt qui fcribant, uerrucam, quæ in ore ut cicercula extitiffet, cognométum hoc addidifte ci qui primus ex hac familia ita fue ritappellatus.Thriphonyn.Tullium citât in tra-datu dePœnis.l.Cicero. TVMBRB négociadicuntur, cum erumpût feditiones amp;bella, ut ait Interprcs Ciceronis, Epift.ad Atticum.Spiegelius. TVMVLTVOSVS,qui turbas excitare fo ■ litus eft. Calliftrat.l.fin.de Offic.Procur.Cæf.lo quensl Si tamcn,inqtiit,quafi tumultuofum,uel iniuriofùm aduerfus colonos jphibuerint in prç dia Caefariana accidere,abftinere debebit.Sp. TVMVLTV S uocabulû,ini.j.§.j,ff‘.Depofi-li.quomodo intclligcndû fit,ab Accurfio, amp;nbsp;qui ab eo mordicus dependét,rabulis uerius, quàm lurifperitis parum animaduerfum efTe,Bud. pu« tauit: quemuide ibidem. Accipitur autempro omni motupericulofo, præcipué populari,amp; ra pidé faélo.EHipafcung.Hinc euitando quandoque côceditur, quod alioqui negatû cffet.l.pen. ff.ad Leg. Cornel. de Sicar. Maieftatis criminis reus qui aduerfus Rempublicam feditionis, tumul« tûfuc auftor eft.l.j.in fin.ad Lcg.Iul.Maieft. Tu-inultum aût fedare.rem elfe ncceffariâ.lmp. pro nunciat, in Auth.de Mandat.Princip.Sp. T VN C particula, præcidit amp;nbsp;taxat extreme tatem temporis, l.fi iis. fub fin.de Condit.amp; de-monftrat. cumconcord, in GloU Addc his quæ de hàcuoce notât Bart.in l.in fubftitutione,ff.de Vulg; amp;nbsp;pupil.fubftir.amp; in l.in illa.ffi de Ver.ob« lig. amp;nbsp;in 1. tutoribus. ff. de Tcftam.lt;ut. amp;nbsp;in 1.1c« fta.ff. Si cert.pet Spieg. TVN C temporis,idem quod tunc, cap.j. de Maior.amp; obed.libre fcxto:rcferturque ad omne tempus. Tune demum,protunctandem. V^lpia-nusin fin.1.ij.de Donat.mort.caufa.Sed tune de inum,cum mors fuerit infacuta.Spieg. T VNIC A proprié dicitur,quam fubuculam^ |
lo antefin.lib.iiij.de Verb.fig.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. TVRBARB rationes, proconfundere.apu» Vlp.infin.l.j.lF.de Seruo corrup.Vel fi afton ƒ* fit, ut rationes Dominicas interdiceret, uel adu teraret, uel etiam ut rationem fibi córaifia® ®f baret.Spicgelius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. T VR B A RE pofiefsionem alienam.qo®'''' explanat Gloff. in 1. uim facit, ff. deui amp;nbsp;uiarH' Spiegelius. TVRB AS SIT,uerbumxij.Tab.antiquä^ pro turbaucrit. Aft qui turbafsit in agedoi^*® autoris efto.Spieg. TVRB AT O ordinemortalitatis.l.Nam'* fi.ff.dc inoffic.teftam.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,. TVRBO,quiamp;Prefter uocatur ab ^d«®-ij.Meteor. interuiolentosponiturueotosa recofffub nomine Visdiuinæ,atqi maiotts««* quæ no debet condudori damnofaeH®,®® uidel.fi merces,§.uismaior.ff,Locati.fio'^'” ex condudo. $. fed amp;nbsp;fi labes. Hoc code® inü Turbinismeminit Iuftinianus,in $.autarböf* bus.Inftit.deEmpt.amp;ucnd.Sp. ..cl TVRBVI-ENTVS ,pfó iratOjCommoto'l’ quisimp.maledix. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. * T V R D ETA N1A, eadem quæ amp;nbsp;Betica- n« Granata, de cuius opulentia Strabo libre KfO miranda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, TV RM A quafi terma, xxx. équités, boe« iij, decurias rccipit , qui honore præftaot,,8co'' dine .Sed turma proprié exequitibus:Centuri* uerófitexpeditib. Alex.de Alex. Genial.dief.r bro j.cap. v. Has queque tribus ueteres nuneC parunt:amp;quihis præeffent,Tnbunos dixê«' Spiegelius. T V R P E, contrarium pulchro, amp;nbsp;ad corf'' amp;nbsp;ad animum refertur. Pro inbonefto apuda'ï' ftros Dod.crebrum cft;utturpisqiiçftus,turp'' ter in feudum conceditur. Itaqireftèexid'^^^ Zaf. neutiquaferendum effe,quód quids®* f?' lati feudumconftituerütexquæftuluforio,uu gó Scholdcr, iufizel : cui nee admodü probatusoi» detur reditus illc, quiprouenit ex Epikopali“ figillorö quæftu. De quo uide eund.tit.Qust'* inFeud.dari poff.Sp, TVRPBlucrü. Quiequid illicitismodisaC* redequoqueextorqueatur.Sp. TV R PITV D o, fignificat deformitatem/f“ animi feré tantum. Græcis paulo latius pittl uocabulum ««•x/’^'iamp;de corpore quoque did* tur, Proinde,ut maxima noftriseft, Turpit“' dine® |
dinemfuam,boceftc|uodturpîter,inhonellè,in decoreq-, fecit, nemini licet allegare. 1. palàm. ff. de Ritu nupt.l.tranfadione finita, C. de Trafach cumfimil.Q^aderclatius commentâtur Bart. 8cDoft.ini.j. de Cond. ob turpem cauf. Sein 1. tutela.C.deIn integr.rcftit.fed copiofius in l.iuf iufandumquodconuen,§.procurator.Haud tarnen perpétua eft. nam in quibufdam cafibus faJhr, quos recitatPelin. in c.lator. in princip.de Reiudic.Spiegelius.
TVRPis arbiter, id eft pecunia corruptus. I. fed amp;nbsp;fi feruum.f, funt amp;nbsp;alij.ff. de Arbrt. Spie-gelius.
TVRPIS SIM A uita, paupertatis obtentu non excufanda. 1. palàm. ff.de Ritu nupt. Spie« ■ge'ius.
TVRPIVM perfonarum nomine, ueniunt meretrices, non tarnen infamium.text. amp;nbsp;Gloff. inl.iij.ff.Si à parente quis manumiff.fuerit.Spie gelius.
Tv S CIA B.Itali® regionis Celebris meminit A'^ericus,quo loco indicat fe in T.Liuij, tü alio rum id genus autorum libris effe uerfatum. Scæ “nbin l.uxorem. §. codicillis. de Legat, tertio. 5p''gelius.
TVTBLA,pro conferuationc. Florentinos I.utüim.deluftic.amp;lur.qüod quifqi obtutclam xwnrrrtiïg,corpori$ fui fecerit, iure feciffe exifti-metur. Hoclurifconf. diàumpulchrè explanat SalomoniusinCbmmêt.adhancl.tametfiqu®; ^imàüulgotraditis difcrepent: fed que ueterû ‘'«dconfultorûrefponfisconfirmâtur.Transla-'‘Hnum pro fuftentationc, refeftione, repe« ^''^îpudPapinianû.in I.diuortio.§.fi. Solut.ma ‘''®on.Comijjgjyr amp;Tutel® appellatione Cu« ”• •''^piter.ff deCódit.amp;demonftrat. Sic Tu. o^quidijij^f (^i^^ß tuitor, id eftdefenfor.l.j.Sc niiitut.deTmei_ Pro curatore interdum poni-Wt.l.cumquüjjj, |£ de Tutor. amp;nbsp;curat, dat. ab nis.Albericusfalfèdicit.Sedhodie communiter ®ig’sdicipoiruntTollitores,quàmtutores:qui communitertollunt,amp;furantur bona pupillo-f'^/v^æ^’^*’“quot;'ili®quot;us, qui tali effent ingenio, feftiuèuocarefolebat, Gcrnbukr, addita litcta n, patnauoce.qui'PmQj.çj Jenotantur.
T\7?^^^SeruiusSulpitius,refcréiePau ’®’. pL* '‘^ ^'Tuielis, effe uim ac poteftatéin eapitc libero, conftitutam adtuendum cum,qui perætatemfuafpontç fedefendere nequit,iure Ciuili datumamp;permiffum. Hac definitione amp;nbsp;ciufaniamp; officium Setuius complexus eft: ut quot;onfitfalfus Cicero,qui in Bruto rcliquit feri« P'rm,ln uno Sulpitio fuiffe arté. quod amp;nbsp;Apel« ®’»dmonuit : quem uide omnino in Prooemio opukulifui. Hxcpupillo pubertatis annü in-^ c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hominis opera, fed ipfoiu-
^ , •^®pcrator.ff.deIure fifci.l.in criminali. C.delunfdift,omnium iud.Spieg.
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TV TEL AM diuidimus in legitimam, tefta-
% mentanam 8cdatiuam. de quibus luftinianum 1 nbsp;nbsp;nbsp;uidejib.j.lnftit 8clurifconf.ff.de Tutelis. Partie
■ mur in fabfdarionem,tuitionem,adminiftratio-| ncm.amp;rationisredditionein.
TVTOR ,defcnfor pupilli.qui ante omnia perfonæ attribuitur pupillari.ut eum alat.1. dum plures.§. cum tutor, ff. de Adminiftrat. tutor. amp;nbsp;tit. C. de Aliment pupill.prsftan. Deinde ne res pupillarcs negledæ peffum eant, autuitientur, ad tutoris officium pertinet.l. propter litem. $.li cetdatus.de Excufat.tutor.Ediuerfó Curator in primis cóftituitur,utrebus minoris feduld pro« fpiciat: deinde, ut perfonis opera fua adfit,iuxta l.diuus Marcus.ff. de Offic. Præfid.cum fimilib. Vndefit, quodappellatione tutoris aliquando contineatur curator, ut in l.ij.ff.deTut. Accurat, dat.ab his: amp;nbsp;in l.patcr.$.conditionum uerba.ff. de Conditione amp;nbsp;demonftr. nihilominus etiam tutorem eum appellaraus, qui magis negligir, quàm pupillum tuetur. Vide Alciat.in commen tar.ad Linde tabernacula. de Verborü fignificat. Spiegclius.
TVT O RB autor: fadum, ut accipiendutn eft, lurecons. exponit in l.iij. de Autor. tutor. Se ' luftinian.in §.pen.eod. Spieg.
TVTORBM effe alicui, eleganter dicitur, pro prsefcribere,atqi imperare:iuxtaPerfianutn illud,Nefis mihitutor.Sp
TVTORIS officium. Vide,Curatoria offi« cium.
T V T V S locus j in quo fccurè uerfari, aut quidpiam agerepoffumus. Caius in I.plerique. de In ius uoc. quia domus tutifsitpum, boe eft maximè fecurum cuique refugium, atquerece-ptaculumfit. Huic fententiænonabfimilis eft fentcntiailla, quæ apud Grxcos circumfertur, tiKamp;-fiK®-,tiit©-a(i9-@-'. ideft,Domus arnica,do« mus optima. V'ideHegendorfinuin eandcl.Sp.
TV V M eft, quod ucndicare potes ; uel cuius dominium ad tefpeélat,l. Quintus.§. argento.§i cum aurum. 8e S. fi cui. de Aur. amp;nbsp;arg.leg.Tuum non eft,quod tibi cafu auferri poteft. §. j.l. aftio* nes. de Rcg.Iur. Spieg.
T Y
TYMPAN I,ideftrota,quæàcalcantibus uerfatur: qualem pafsim uidemus in ea machi« na,qua faxa fubuehuntur in magnificis ædifica-tionibus. meminit Vlpianus, defcribens inftru« mentum torcularis,in §.illud nobis.l.fed addes.' Locati. Pulchra quædam annotauit ibidem Bu-dzus.Spieg.
TYMPANIV M,margaritx genus,ex altera parte fpbsricum, atquc ex altera planum. lurif-cons.de Aur. amp;arg.leg.l.pediculis. Cum quæ. dam,inquit,ornamenta mamillarum cxcylin-dristriginta, 8erymp-»*niis,8cmargaritis detra. xiffet.Nebriffenfis.
TP»®-,forma,figura, adumbratio eft. Imperia« lis Cancellaria Romana ,uenuftius olim typum aurcum appellabat,quæ hodie dicitur Bullaau-rea,fiue Sigilium maieftatis.Tt/y@-,pafpirato,in« fiationem fignificat Ac fuperbiam. Inde uidetur VolziodeduciTyphonuentus ,de quo action, xxvij. qui,tefte Plinio,prxeipoanauiganntium peftiseft,snlt;rmvMi«d. Hoc ideo adfcripfi, quod no rare fcriptum repchtuf,pro typbus,fine afpi« ratione typus, Spieg.
-ocr page 530-|
T ANTS Y T Y P V M pragmaticô.qui pro cAartuIa.féu în -dice, quod fieri dcbeat, accipiûtin Auth ln medio litis non fier.facr.form. fl Haloandri uerfiolt; nemlegerint, quàm ab luftiniani fenfu recefle-rint,deprehendent.Sp. TYRANN i uocabuliî,deùlt;ÿftirtiunr loqueft di ufu, qui edam proprietate potentior eft 1. art-niculus, I.in ufu.de Verborum fignificat. dema-lo principe intelligitur: cû ohm lui n-aturaqua-lemcunqi fignificarct. Vlpurt I.Pulcinius. Quib. ex cauf. in pofTeiT. eatur, explicans, quidfitLati»-tarc:Poreft,inquit,quisratitarenon turpi de eau fa': ueluti qui tyrani crudelitatem timet.auruim hoftium, aut domefticas fed)tiones.Plato,amp; Ari dot,appellanttyranos eos,quiRép.ad fuâ, non ad eorum qui ipfis cômifsi funt,utilitatéadmini ftrant. Latini uero appellanteos qui in libéra ci-uitatc dominationé per uim occupauerût. Cum huiufmodi tyrannis fœdera;aut bella fiebant. T Y R A N N1 S ,fæuus,uiolentus ac atrox do« minatus. De hac.fingulari Iibro,quem deTyran niainfcripfir.Bart.plunb.difrcrir.Mielanchthon, liceàtnepriuatis interficeretyrannos,libroPhigt; lofophiæ Moralis ij. non inutiliterattingit. Za. fins nofter cenfuit, tyrannidem tyranide eluden dam,tyrannumqi tyranno opponendum.Sp. TYRANNIDEM quæ neqsdiutinae4,ne« quefelicem habet exituin.rciicit lexxij.Tabula-rum, IVSTA IMPERIA SVNTO: TYRANNICIDA, tyiattni pereuffor, accc« pto confilio Reipub.liberandæ. TY R ANN o CT ON V S, Ciceroni eftuin« dex Sc oppreTor tyrannidis.Sp. T Y R B E, uox apud Kirifconf.in 1.Praetor ait. Ij. Vi bonor.rapt.Græcis eft,quod nobis tumul-tus:unde turba facta eft,ut ex Sylla.Sulla;amp; Xy« ftico, Xufticus,amp; utalia permulta,yin u.noftru uerterunt.autor Bud.in Annot.pofter.Bud. TYRONES, id eftnouitij, opponunturue-teranis militibus:hi crant iuniores, qui pubiicis ftipendiis in militari difciplina inftituebantur, Scmilitiæ defignati, ad pugnam exercebantur: qui deinde, ubi fatis uidebantur inftruéti,in numéros referebantur,nec antea priuilegia militiç habebanr.ut plané cóftat de Milit.teftam. ex Vl-piani refponfo, ubi ait: Ex co tempore quis iure militari incipit pofte teftari, ex quo in numéros relatus eft,non ante,amp; quae fequûtur.Cæteràm, Ut tyro adomnemartem rcfertur,ita tyrociniu pro prima a£tione, in quacunq: arte accipiendâ eft: quod amp;nbsp;tyrociniu facerc, amp;nbsp;ponerc rudimen turn dicitur. Siquidem Tyro, extra militiam, ru« dem, amp;nbsp;inexercitum fignificat. Obferuandu au-tern, quod Vcnuleius Tyrociniu animi pro fim» plicicate,amp;rudimcnto,pofuit eleganter,in I.ult. de Ædil. edrft.ibi,Nouitium autem, non tyroci-nio animr, fed conditione fcruitutis intelligi. Spiegelius. TYRV S,SorHebraicé,Suruulgo,utaitMun fter.patria VIpiani, 1. j. de Cenfibus metropolis in SyriaPhocnice. 1. unicade metrop.Bcryto.C. lib.xj. Splendidifsima quondam populi Romani coIonia, eius in libro lofuc mentionem facit |
V ANTS A S'cripfura. amp;nbsp;Ifa.xxiij. amp;nbsp;Ezech.xxyj. de ea mo^ ta dicuntur, quod olim regia florueritdignita' te, ut facilé indeuetuftatem çftimare liceat.Ve» tus item hiftoria Tyrum, ut multarum urbiu® parenté célébrât. lofephus ccxl.annis ante tern-plum Hierofolymitanum conditam putat.Ho-dié nee obfcura eft, nee infrequens, Vadianote-fte:fed ante omnia clarafcpulchroFridcrici Sue uorUm duels amp;nbsp;Imperat. Romanorum,quélta» liBarbaroftam cognominant.Spieg. V A A C A R B dicitur, quod nee in re, nee fado dctinetur ab aliquo.l.ult-C.de Bon.uacar.lib.x.VideBartm l.fi bona.ftf.dé Acquir.pofteffSp. VA CARE populo,proeul elle- Bud.citatCiceron.inTufcui. V A C A R E poftulationibu$,tefte Budæo,or-citur pro eo, qlt;F Qalli expedite requeftas mos» Suppbeatzen erledigen dicimus. Adfert ê Pliniani* epiftolis teftimonium,in Annot.prior.Sp. VAGANS pofTefsio. Vide L cü qu*rebat«'' C.undeui. Alberic.
VAC ATIO ,prçcipuè pro immunitaWf*' emptione ponitur, item amp;nbsp;folutione teefquot;*' ne.Steph. in Thefauro citât teftimonia,'î“æ“’ accipi uult uacatione militiç, quas barbant'®* gas uocant, fignificari, VAC ATI ONEM accipere.VideC.de W qui à Princ.uacat acce.lib.x. VACATIONEM darc.Itcmuacationemn» berc.Vide Doletum. VACILLANS teftis,quiinconftantiaamp;dt» ucrfateftimoniadicit.Videtext. Sc Gloff.fop'f uerbo Vacillat. I. ij. ff. de Teftibus, amp;nbsp;Valb™®* bro quinto Elegantiarum.Sp. VÄ C V A pecuina.Lege,Ociofa pecunia. VAGVAMdomum habitare dieütur.qni lp* ciem rei magnifies oftenrant,quum ipfi bonou' cui funt. Sententiauulgóiaélatam Érafmusi*' dicat,ad fin. Cent. yj.Chiliad.Sp. VA C V A poftefsio dicitur, etia fi feruiruJ«.'quot; cui in re debcatur r puta uiæ ucl itineri5.Bart *® l.ij.$.uacua. Sedlibéra co cafunoncenfetnr.'U-xta l.uim facit.in fin.ff. de Vi amp;nbsp;ui armat. lt*lt;l®® cauti emptores folcnt utrinque pacifcirutuacua amp;nbsp;libéra poftefsio fibi præftctur.1. fi quisfundi ffde Aftion.empt.Spicg.
VACVI nummi,Scæuolæ,quifuntfineufu' ris.1.Quintus Cæcilius. Depofiti. VA C VVM,in quonihil eft, quod nihil continet.!. fi binæ tabulæ.lf. de Iniuft.teftam.Sp.
VACVYS |
|
VA C V VS ad agenda,ad narrâdû,hoc eft cui uac«t narrare autagerc. Stephan.Robert. VÂDARIjjpuadimonio obftringere,fiue dié iudicij excoinpado coftituere, amp;nbsp;in ius uocare: jpriè tarnen elKfub certa pœna fe iudicio ftaturn promittere; quod qui multç fidei poflelTor nô erat,uadé,id eft fideiuflbré date tenebatur.Vide Vallamlib,ô.Elegantiaram,cap.xxxj.Sp. VA D ER g foletufurpare uulgus,jp eo quod eft,ire. Viri tamé dodi, in re uioléta aut difficili, ft)lentufurpare,ut Syluius atteftatur.Sp. VADE inpoftefsionem fundi illiùs. in Vfib. Feudor.de Confuetud.reéli Feud, in prin. VADIM O NI VM,eft fpôfioftâdi in iudicio. Indeuadari uerbû,jp uadimóio obftringere.Sût sutuadimonio öbftriéli,q,ob criminain iudiciû 'iocati,ab iudicib.impetraucrunt,utaut fua,aut (^pöforüfidedimittatur,ealege,utin certu dié ad Judiciu fiftant.Bud.inAnn.adl.poft.de Ori.Iur. Porró uéire ad uadimoniu, obire uadimoniû amp;nbsp;fiftereuadimoniü in eadé fermé re dicutur.Sp. VadimonivM iniftumfacere,eftuadimo DIJ obligationem reinittere.Budaeo indicante. VADI s pntnu,deinde per fyncopé,uas,fidez iuftbr dicituriudicio fiftendi in caufa quam non licet deferere, «w burg. VAD 0R,aris,ari,cómune,fideiubere ^p alio, Verbürgen oder Verbürgt vuerden. Adiuè Sc pafsiuè. VAD O trifire,prouadare.in 1.ult.fF.de Seru. tuft.prçd.Eftuadü cuiufeûq; aquç fundus,p qué 'lia datur,««Fart; in quo qmfquis coftiteritja ef« ^quot;gitpericulu.nemergatur. Vnde Prouerbium: ^«eft in uado, id eft m tuto.Nâ,ut in profundo P'quot;culum confiftit, itainuado fecuritas. Spieg. Vado S VS arnqis,quifrequentiahabetua “Müstranfiri pedibuspoffunt. . ,^^f er, quafi ualde Afer.mira enim femper “'tAfrorucaHiditas : utefthodieHifpanorum. ƒ AGabyND VS,crebrôuagâs: quale domi nufiduciarius diés,hoc eft uafallus,fequi inini-®^tenetur, magno eófenfu Interpretû Placitor. Feud.Glo(r.l.4.§.prætor.ff.de Dâno infec. Vaga bundumintelligit, cui neccertum domiciliumj necconftansbabitatio eft. Q^od amp;nbsp;Bartol.pro» bat m I j.C. Vbi de crimin.agi oport.amp; in 1. quif-quis.C.dedgricol.cenf.amp;col.lib.il. Sp. V A G ARl,pro errare. VIpianus de Iniur.in 1. prxtoredixit. quia,qui famofam adioné inten. dit,non debetuagari cum diferiminc aliens exi Ïimationis. Sic Cicero uagam Scerrantem fen-'tntiam certæ ftabiliq; oppofui t. Spieg. Va G A RI finecaufa,hoccftinutiliterhucat« 'l^'illuc ferri,apüd lurifconf.in l.fi quis fit fugi-“M§.errorem.de Aedilit.edid.Sp. ^ A G A fententia,cui certa opponitur. ^AGATVS. I. defertores. J.j.fF.deRemilit. Vƒ CVSuir,adtnilitiânonaccedat.l.j. C.de Tyrô.lib.xijSic Scholaris uagus, ut ibi comodû refertur,nôËatmagifter. Obferuauit amp;nbsp;Alberic. VALERE,jp uires habere. Vulgato dido : Si nonualetiureteftaméti.ualeatiure codicillorû. Refertur amp;nbsp;ad preciû. Vnde ualor,amp; ualitura, ^p precio.C.Nem.lic.incôpar.fpcc.l.j.lib.x.C.Quæ fitlong.confuet.I.ij.de Libérât,leg.l.iij. Sed eui-dentiora bæc funt.quàtn ut hic proferâtur exetn pla.Vide Alciat.Spieg. |
VALSAT. HocuerbamadefFedû refertur, quum affirmatiuè ponitur,l.uniuerfa.C. de Pre» cibus imp.offer.Spieg. VALBREutLe^é.Cic.deLeg.; .Tarnen erât in more eorum,qui turn at lexualcbat. VALBTVDINARlVS.quifrequéter çgro tat.Martiâ. de Re milit.Officium,inquit, tribuni eft,delida militûfecundûfusautoritatis modû caftigare.principiisqs frequéterintereffe, quere, las comiiitonû audire,ualetudinarios infpicere. Attainé in l.ad perfonas.ff. de lureiur. Valetudi-narij funtintelligendi, qui graui morbo laborât, nec polFuntfinepericulo domû cgredi.utclcgâ-tem,tcfte Oldendorp, diffinitionem ponit Mar-cel. in l.quæfitum. fF.de re iudic.Spieg. VALETVD JNARI VS medicus,quiualctu dineafFedos curât: uel potius qui in ualetudina rio minifterio medici fungitur. SpitaUrtzet. Ar» cad.l.fi.delur.immun.Et quibufdâ,ait,aliq}uaca tioné munerum grauiorû coditio tribuit: ut fint mé(ores,optiôes,ualetudinarij,medici, capfarij, amp;nbsp;artifices,amp; q fofTam faciunt,amp; q fequûtur, Sp.
VALETVDiNBimpediri.l.ij $.fiuero.fF.Si quiscaut. VALETVDINB perpétuateneri.l. unica. C. Qui morb. fe exeuf. VALLIS quædicatur,Bart.oftenditintra. datuTyberiadis.hb j.Sp. V A LL V M fidei,l.fi quâquam.C.dc Epifc. amp;nbsp;cler. Eft æP^ié caftrorû munitio, I. defertores.§. in bcllo.fficle Re milit.Per metaphorâ jp fumma totius negocij, amp;pmni mométo,prçfidioqi non inelegâterufurpatur.ut ab Erafmo aduerfus Ari ftot.fententiam,rcdè traditum eft in explicatio-ne prouerbij,Prora amp;nbsp;puppis. Spieg. VALO R,proprecionotû.Quomodo illeeli ciatur ex re,hoc eft ut res sftimâda fit, Bart.indi cat in l.fi feruus. fF. Ad Leg.Aquil. Quo ueró mo do probeturualor rei, idem docetin l.precia re. rum.fF. Ad leg Falcid.Spieg. VALVAS ORES.uocabulûbarbarû inPIa» cit.Feudalib.Ducû,marchionû ac Comitu Vafal li defignâtur.Sunthi maiores Seminores amp;nbsp;Val. uafini,id eft,minorü ualuaforü uafalli. Vide Barone àTautcnberg,Tit. Quis dicat.dux,amp; Zafiü parte 5.incópendioFeud. amp;nbsp;fupràMarchio.Sp. VAL V AE,pluraliter tâtû,didç quód intus re uoluatur: funtqi portç,geminas partes habétes-Ab hisFcudiftçValualores,quorû ia métio fada, dedudos putat:quafi ad ualuas fiâtes,quos amp;nbsp;ba rones Balb9 nominat,in c.j.Qui Feu.dar.pof.Sp. VAN D ALI,uetcrisGermaniç populi,oinniu feróeifsimi,Honorij principatu in Hifpaniape. netraruntiuxtafluuiuni Hifpalim: Beticetradü occuparüt,qui ab ipfis olimVadalia.ab Hifpanis uulgo Vandalufia appcllatur: tefte Rhenano no ftro fub fi.lib.j.Rer.Germanic.de his luftiniànus triuphauic, cü Aphricä annis iam centü amp;nbsp;quin.
|
V ANTB A
|
que occupaflent,iuxt»l.j.C.lt;îe Offieprçf. prær. Aphr.per ducéBelizariû fuperatis. Vandaliau» tem,ut Althamerus ait, Germanorû ultimi,uer» fus Gothos amp;nbsp;Gepidas, Sarmatis céfines fuêre, amp;Vandalifluuij accolæ,qui Viftola ab autoris bus appcllatur.Bilibaldus grauis autor, uult Va dalos cx Gothorum ortos effe gente : quemad* modum Sc Sciros.Gepidas.Alanos,acrcliquos Gothicae nationis populos:inter quos nihil.prç terfolaininterfuit noméclaturam.eifdemenim inftitutis.eademq; utebatur lingua. Germanica nempc. Sed cxomnibus nationibus Gotbicis, nulla ampHus in Germania fupereft, exceptis Sciris:qui Sc nunc quoqj Stirij,uel Stirenfcs ap-pcllitur:ScTurcillingi,qui ScTuringi.Spicg. V A N V M dicitur,quod nee pofsibile,nec uelt; rifimile eft, autore Donato. Huic luftinian. fcitè fuffragatur, in 1. unica, C.de Deditit.libert.tollé. Nos,inquiens,qui ucritatem colimus.ea tatum-modouolumus innoftris cAc Legibus , qu® re ipfa obtinent.Spiegclius.
V A P VLA Papyria,fubaüdiendum,Lege:ut fitjcomminantis pœnamlcgis Papyri®. Silinnb us Capito.prouerbio dici folitü.autoreft.fl qua do uólebat fignificare,fe negligerc minas aliquo rum.Vide Chil.Eraf. Spieg. VARIARE,8cuacillarcquis dicatur, expli' cant doftores , in lege,qui falfó, ucl uarié. AF. de Teft.Spiegelius.
VARIKTA S humanorumnegociorumnó finit conftantem femper mancre ciuilé fandio« nê. Noucll.de Reftitut.in princip. Cóftir.xxxix. amp;nbsp;de reis qui ingrediuntur ad expedien. appel, in pnn.Conftit.l.Spieg.
V ARIC O S V S,quem lulianus de Aedilif.c-Hiél. fanum non elTc dicir. Accurfius ftultum in-terpretatur.fed haud rcélê.qui modó huc,modó illueuadit: Scuarieem,tibiarumægritudinem, hon multo redius exponit.Nam uarices non fatum, quamuis potifsimùm, in cruribus, fed etiâ in temporibus,uentre,teftibus,inguine intume. feunt. Vnde Varicofus,qui habet huiufmodi ua. rices, id efi uenas plus æquo intumefçentes at* que obtortas. Spiegelius. VARY S, Varicus Sc Varicofus eft, qui crura habet obtorta, pedes qs introrfus fixos. VIpian. eodétit I.item Óffilius. Varus,ait, Sc uaricus an fanus fit:Sc opinor fanos elfe. Spieg. VA RIV S color eft, qui Sc Verficolof dicitur Propercio.Etuariam plum® uerficoloMs auem. Vlpianus,quod Alciat.adnotauit, uerficolorem acclpcfc uiclctur,fimpliciterpro tindo:quafi in altnm eolorem uerfum fit. Spieg. |
VAS.LegcPr®seft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ir i, r V A S Ä uinaria,jppriè,Paulus ait, de VefW ' fig.torculariacflfe placet. Alciatusuariaualot genera hoc loco cxplanaf. Sc®uola de Legat.nj-in lege,Luci’Titi*.§.collegio.exponitVafaaina ria,id eft cupp® Sc dolia qU® in cella defixafont» V A S A cócinnatoria.Vide fuprâ,Côcinnare. VASAKIGIVM, Italicüuocabalum, i«« eft quod Homagium Gallicü. Vide Spéculât e Fcud.§.ij.uerf. quidautem.Sefcq. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. VAS ALLVM,uclFidelé(utnücuocafnus) olim clientem dicebant, quafi colentédomin'’, ut ab eo defendefetur, Sc qui uicifsim dignitatt domini tutarefur propter beneficiû.Ex 0ld.qü’ Sc monuit, Clientela eflTe obfequió ipfura, qn® j homagium uocat,Sc feruitiü pro beneficio ƒ'ƒ• ftandu;fubfcribés Budço,cuiusuerbaindid®J ne Cliés,retulimus. Sed amp;nbsp;Alciat.fcribitClit’'’ hodie inftar obtinerc,quos barbara uoce Val’ | los uocamus,inl. patroni.de Verb.fig.Sp. i
VAS ARIVM.Alciat.elucidasl.intetdonut' eodem tit,exponitcirepr®miü,quodrediit'‘’'” magiftratibus propter geftu apud extern’nono rem.impenditur. Reperio inThefauro^nyJ* • Stcph.Vafarium,ut ueftiarium,calceariumdic’. hoc eftuaforum fupclleétilcm.Spieg. .,. VAS ORVM appellatiogeneraliscfl:®'®quot; mus cnim,uafa uinaria,Sc noualia.l.cumaquot;'®®' §.argentum.ff.de Auro Sc arg.iegat.Spieg' VA S C VLARlV S,quiuafaargéteaamp;’»t'‘ i facit. Sût enim inter artifices uafcularij,cæh’®' I res,inauratores Sc bradcarij,ini.apudLab.“’ I Prçfc.ucrb. Si quum emereargentûuelles,’i’' I fcularius ad te detulerit.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, r VAS TATIO ,âuafto,quodeft,quafiuaCDiJ reddo.in Vfib. Feud, de Pacetencnd.J.ult.Sei” j Auth.de Lenonib.in prin.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I
V B VBKRKS prouetus,procopiofis. Vlpynt. annonâattétare,ff.deExtraord.crim. Cto'd’®» Sc maior pars, hodic fine afpirationeFet’“®’
VB i. Sc continuare,Sc aduerfari, amp;pro apud quem fumi,AlbericuSindicat,Sp.
|
V A N TB B
|
VBI inftrutnentum dotale conferiptum eft, l.exigere.fF.deludicijs. V BI primum,Romanis eft,quod incontinen tlBarbaris. VBI, propoftquam.l. poftliminium.inprin. amp; J.j.cle Captiu.amp; poftlim.indicarunt Interpre-tes.Alberic. VBI, pro quando.l.G quis in legatione.iF.de lud.Alberic. VBI primum potuit.l.ij. §. confeftim.ad S,C. ^Miut 1. nepos Proculo. de Verborum fignifi« Cit.Albericus, VBltuCaiu8,ego Caia.Vide fuprâ,Caius. VBI uoluerit. Hsec locutio uariè rccipit tem.* peramentumexantecedentibus, eX fubfequenz tibus,exadiundis,ex circunftätijs .ut ex Dod. Kcfponfis.uulgus Confilia uocat.conftat. Spie» gelius. VBI uoluerit mater,morietur.Hæc uerba lu» rifc0f.interpretaturinl.Quintus.de Ann.legat. 'VBICVNQ.VE sequitasiudicemmouerit, poteftinterroeare. 1. ubicunque. ff. de Interro» gai.aftion. VBICVNq_vb effentlapidicins,fiexcipi-anturh*,prjjfjjjtcs tantùm dénotant. 1. in Le-ge.ff.de Contrat.empt. VBIQ.VE,Gjnericauox,reftringituràfub-ieda materia,l,lcxCornelia.$.fi tarnen, ff.de lngt; iur.Spiegelius. V B VB, difiundiua coniundio eft, id fignificans 'l'iod, aut ; geminaia eleganter poftponitur nc» Vtmc.l.j.ad Leg.luliam peculat. , VH,particula,quandoque priuatiuaeft.La-5'‘gt;’HiIaboleno allegatur,lcge, malum.§. ui» J^iMeVerborum fignificat. quafi uecors, ue» •H'ï'fmé corde, aut fine fanitate effet. Vi-ƒ .‘quot;librov. cap. ij. Regulariter difiungit, id Spie f M”®^*“^’ congerit exempla Alber. ,.,. ^®CTB.s,inquit Budæus,baculi funtua» quot;l'.permediam maebinam traiedi, quibus ma» ®® 'ióis,mictinadum uerfatur, funem duda-rium aduoluij. Ab bis ucdibus Vediarij didi unt,quito,j^j^f.^ 1^^^^ ucdibus. Trotter. Spiegelius. a?^ V ^ ^^'ftgt;’l'iod pro rebus ciuitati iii» uedis uel eueais,püblico loluitur : Publicü au-tem.ueciigalipfu,^ j{^ Yj^g j^lciatü in Cómen. tarioadlegein,interpublica. ff. de Verborum fi» jnificat. Vedigaliutn ueró diuerfa olim erat có» ditio. Neque enimfemper pecuniari« folutio» ’'quot;*,fedetiamfiquidalicui fpccialiterconccdc-“}®.«ndefentiret publica autofitate lucrum. ^«'Menigendos eft,ut amp;nbsp;Oldendorp.docet, Vlp'anusind.l.intèrpublica.Spiègelius., nbsp;nbsp;nbsp;. . _^.^^' G AL duplex.Publicum,quod acci-P. '‘ ‘^'''quot;‘•pnuatum.quod quifque fumit ex redi tl u* tüftibus.Paul.Caelsearundinis.uel pali compendium, fiin eddem fundo uedigal effe conlueuit,adfruduaTium pértinet. Spiegelius. J’’*“®‘* inbutum pendit:Se Vedig»lcs,ij qui tributa perfoluunt. |
VBCTIGALES fundr.Lege,Fundiuedi» gales:amp; Alciatum libro tertio Üifpund. ubi ex lulio Hygino tradit, qua ratione uedigales a» griciuitatum locarifolerent. Porró agriciuita» turn alij uedigales uocantur, alij non uediga« les uocantur , qui in perpetuum locantur : id éfthadege, utquamdiu pro bis uedigal pen» datur, tamdiu neque ipfis qui conduxerunt.ne» que bis qui in locum eorum fuccclferunt.aufer-re eos liceat. Non uedigales fuht, qui ita colen« di dantur,ut priuati agros noftros colendos da» re folemuS.autor Paulus l.j. ff. Si ageruedigal. Spiegelius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ VECTIGAVIS fundusmunicipum:po-. teftamp;ipfismunicipibus amp;alijs.etiamlegari,ut tradit Vlpian,in fi.lcgis,fl domus,de Leg.j Spie-gebuS. VE C Tl G A Ll S pecun^a,qu® exuedurie reditibus prouenit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ VECTIGAHAnoua, ficut nee nouas exi-diones, nifi confulto Imperatore, nullus prin» cepsimponerepoteft. Siquifquam uerofupe. . fiorem neminem agnofcit, ex caufa boe poteft: dum tarnen mefninerit ; fi qb prodigalitatem fuam pecunia indigeat,uel iufticiam fubditis nó miniftret.pofTe etiam fibi tributa dcnegari,amp; de fado refifti. L ucas à Penna 1. j. C. de Superind. librox. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, 1 VECTIONES.Paul.deFund.inftr. Scdub dendum.ait, ne inter inftrumentum tabernæ Scinftrutnentumcauponiae fitdifcrimen ;utta« bernæ.nonnifilociinftrumenta fint,ut dolia-ria.uafa,uediones,ancones,Sec. Rhodiginus, Vediones (inquit)apud kirifcófultos légimus: cas.funt qui uegetes intelligant.ab uchêdo nun^ cupatas. VECTOK.amp;is qui in aliéna naui, uel e« quo.uel plauftro uehitur precio : amp;is quiue- • hit.dicitur.lcgej.deExercit legc fecunda de laftu.lege i. amp;nbsp;j.Naut.caup. ftabular. Vallaau* toreft libro primo inBarp.Faciurn.Vedorias naues aut non inueniri, aut inudtatu effe. Spie« gelius. VECTVRAM facereapud lureconful-tos dicuntur, qui ueduris uidum qusritabant. Vide Alexandtum libro tertio,capitedecimo-quarto. VÉ G E TA Ri, pro recreari, fiue fanum tue-ri, apud Imp. Conftantium 1.j. de Cuftod. reor. Nee uero, inquit, fediS intimse tenebras pati de» bebit inclufus, fed ufurpata luce uegetari. Spie» gelius. , ' VEL particula,nondifiungitfemper,fedde» terminâtinterdum,utlefte Zafioinfin. legis,fi familia.ff. de lurifdidione iudicum. Quorno-do ponatur,indicat Albericus, amp;nbsp;Bartólus inle» ge.fupra iter. §. officium. ff. de Aqua pluuia ar-cenda,8c in lege,generali.C. de Sacrofanda Ec-«IcG»« . , VELA cilicia,didaquodexhircórumuel capellarum pilisfiebant. VlpianusdcFund, in» ftr. lege.quæfitum. Vela autem, inquit, cilicia, inftrumenti effe, Cafsius ait;quse ideo paren» V ? tur,nd |
li
|
ANTB * ùr, ne «difici« ùehto uel plüuia laborét. Spieg. VBVABRVM,locu»in quouelaobtende» bantur,fub quibus oleari) uenditabant. V B L A R I Aidiäa uela,quibus theatra te* guntur. V RULE, à non nolle differre null VIpianuJ, quod excutit VaHa cap.xij.libr.j. Dialed, difpu» tat.Spiegdius. V B N A S lapidicinarom amp;nbsp;metallorum in-quirere. uide VIpian.in 1. fi cuius. $. proinde. ff. de Vlufrud.Spieg. V B N A S tenere,translaté,pro pernofcere na turam amp;nbsp;ingenium hominis : quod non elb,ni(î acutonalt;n,huc edeoruin qui in promptu degu-0ant me rites,feniusq; eoruin, quibus cuin agût. In quorum daflefacilé principem obtinere locum obferuaui illuftrem uirum Gabr.Com.Or» tenburgi, cuiusnomen ob eximias eius uirtu-tes latè inclaruit. Sané mérita eius ignorant, .quotquot uel mirancur, uel fortun s cae-cae, tan tam amp;nbsp;bonorum amp;nbsp;fórtunarum accefsionem tribunnt. Mihicertó conftat, ilium obieciflefe tnoxabexceßu Dmi Maximiliani millepeticu* lis, duin Principisllatuin.relqi concinrrat. Qua de re huius loei non eit,ut plura perfequar.Spie gelius. VBN ALB S.finihiladdas, feruinouitij in-telliguntur,qui ad uendendum funt expoßti.Ex Thefauro Stephani Roberti.Spieg. VB NAl-B S nouicipPomponiusl finego-cia.fF.Negoc.getl. Veluti, inquit, uenaksnodi-cios eoemendo.Sp. VENALICIARIAM exereete,Vlp.dc Lc gat.tertio, Eum, inquit,qui ucnaliciariam exer« ceat, puto fuorum numero non facilé contineri uelle eiuimodi mancipia : nifi cuidens uoluncas foerit etiam de his fcntientis. Nam quo» quis i-deo comparauit,ut illico dillraheret,mercis ma-gis loco, quàm fuorum habuilTecredendum eft: in fin.lfUos autem.Spieg; VBNAHTli, dicunturnegociatores.à oendendo, Plinio amp;nbsp;Ciceroni,amp;Nonio,prefer-tim feruorum. Inde ferui quoque ipli Vcnalitij dicuntur. EtVenalitium niunus,inlegc,lubc-mus uenalitium C. de proxim.facro.fcrin. libro duodecimo , quandu quis cogitur negociari: quoduiro nobili indignum reputatur. Sedamp; Venalitiarius, feruorum mango dicitur. Caius de Aedil.edid lege.iuftifsimé. Venalitiari),inlt; quit, ita focietatem coeunt, ut quieqUid agunt, amp;c.Vlpianus quoque: Quiaucnalitiarij,air,fci-unt decurri ad nouitiorum emptorem. African, de Verboruin fignificat. 1. mercis appellatione. JMela mangones non mercatores, fed uenalitia-nos appellari ait.Nebrifs. V B N A LI TI VM,corpus ipfum ueluéditio, uel Iocus,ubi nouitij uendütur.Venuleius:Nam quicunquc,inquir,ex uenalitio nouitiorum em» ptus,alicui minifterio praepofitus fit.ftatiin eum é ueteracorum numero cire,l.ultima,lKde Aedil. edicf.Spiegelius. VENAVITIVS, adicftiuum,uenditum corpus. Pomp, lurifconf. Quodfifamilidnidoine» |
K fticam uxoris, autuênalinaffi paraoit. SicPli' niusalicubi ucnalitios greges,proucnditisf(P uis ufurpat.Spicgelius. V E N A RI, hoe eft feras indagar« poteft ul8' fruétuarius.l.Vfusfruétus.ff.dc Vfufrudu.Spit' gelius. V B N A R I puellas,in Auth.de Lenon.^jj translaté, proinefcaré, feUcaptare blandis ud uerbis,uel munufculis.Sp. VB N A Tl 0,8r ipfum uenädi aftum.amp;ipf^ feras captas, fignifieat:noftrifruftum uocant,tW quo in I.uenationem.ff.de Vfu.Spieg. V E N A T O R E S 5t aucupes utrum in urbs' nisatq; in rufficis (Ierure)‘contineantur,poid‘ dubitari. Sed dicendum eft, Paufo tradente,«blt; paterfamilias morabatuT, amp;nbsp;hos alebat, ibif®* numerari. Sp. VENDICARE liberamperfonamlicet’“’ ieftacaufa.l.j,§.j.ff.de Rei ucnd.AdijcèreauH*” eaufain nihil aliud eft , quim obitér expont^ cau’fam inter petenduin, amp;nbsp;ius quod nobisin*' betas perfonas competit.Spieg. VENDICARE, uulgó eftappropriars’*: eft fibi proprium faccre, amp;nbsp;affumere. Rei®«quot;'' tisuendicatio quotnodo fiebatolim,Aid’'''
V E N D1C A T10 rei fingulari», id «ft'“''“' aftio.quae Sc defignanda eft,amp;utràtnton?'’ pars, amp;nbsp;quota petatur, exprelsim dicendum^ ' ut 1.0 in rem. ff. de Rei uinefie. uidePhef»'' ’ ' iiij lib.j.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. i VBN 0 AX,quifaciléuéndit NotuWquot;quot;’^ Catonis: Patremfami|iâs ucndacein,amp;‘'®®* macem effe oportet.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. VENDE R B,cum effedu accipi debetj.« ditae.Inftit.de Rer.diuif. Siquidem fine trading ne, uenditio omnino perfefta non eft. tt V« derc damnatus intelligitur iufto precio.Spitp VBNDIBILB, 8cquodf»ciléuendipotegt;i Scquoduulgare,uulgoqii gratum eft. VBNDITIONIS uerbum, compleet“ omnem alienationem.Itaqi ficoine uédatqui prohibitü eft,is nee donare, nee permutare p# tcrit.l. ftatulibcri. s fin ffide Statulib. Bart.in ' fancimus.C de Reb.eccl.non alien, VnNDITAREfefe alicui,eft P«^*”*''”o4, nem operara fuam ultró fpondere,quafi4f‘' lemoftcntarc.Bud. VBN DID IT actradidittalemrei® ^ uerbis (quaeininrtrumentis fæpeoccufnnt.f^^ fu magis formularum, quas notarijaduer a lent defcribere, quim quod ueré faffum 'gt;V de Bart.in I.prædia.ff de Acquir.poffefs.Sp VE N DITIO in affera, apudModelijs ' Titius. flui b. «od. pig.uel hypoth. intelhgquot;® • ut Alciat.fentit, cum quis tanii ''5quot;! P'.Iquot;’”L. rit,quiti ucndipoierit,cap.xxxiij lib.ij.*«'«^ Spicgclius. VEN DITIO fiJuciaria. Lege,Fiduci VüNDlTIOperfedadicitur,lt;lù*^ “ |
|
A NTS Ucfttriditio.§.uedit®. Inft.de Rer.diuif.proin, otprônon fada cenfeatur,ab carecedi pored sudo confenfu.Iege.ab emptione. ff. de Pad.l.j. «dePeric.amp;commod.rciuend.Sp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i VENDiTOR quandoqueponiturproem» ptore : amp;nbsp;uiceuerfa. 1. ueteres. C. de adionibus ^^pi Vtuendito.procmpto.I.fed hoc nomine. “■“^Euift.Alberic.annotât,fecucus Accurfium: ^“'putjbitjX^uod olim dodifsimi legislatore* confudcrint fignificationem Emptorisamp; Venit Alton's: quod mcliore teftedomino Old. non jftuerum, quern adi in ClalTe iiij. Adion. j. Sp. VBNBFICVS.uenenarius amp;maleficuscft. Calliftr. de Panis, 1. capiralium, Venenarij ,in' lt;iuit,capite puniédi funt-Nebr. Venenarios hoc locolegit Accurfius, quod Bapt Pius in pofter. Annot.probat,cap. lo. Mea quidemiinquiens, Itntentia.dodifsimè Accurfius uencnarios ex* poniteos,qui planeras colunt.Spiegelius. VEN ENI uox media eft, amp;nbsp;in bonam partem accipipoteft. Vide I.quod fsepe.de Cótrah. empt.Bart.inl.iij. ff. de Sicar. amp;nbsp;Ale.in 1. qui ue» nenum.deVerb.fig.Sp, y ® N B E A N D A domus,pro facra ædc. nuth.Conftit.quæ ex afferipr. VEN B R AN b AB leges,l.j.C.dc Bon.qux liberis. VENERANDA Refpublica. I.quod reip.ff. de^niur. oportet pattern 8cmatrem.I.j. ffdeobfeq.pjt.præft, VENERANDA fenedus,cultuamp;uenera-tionedigna.l.femper.ff.de lur.immun.Sp, V B NI A xtatis,beneficium, indulgentia, î'Unifsio.C.de his qui uen.çtat.impctr.pertot. o*Ciufertaliudbeneficium,nempeReftitutio-’’n.’’'™*«g’'u*n. per Bart,ibid. Venia tarnen in * '^titedidi dein lus uoc. non eftintclligen* ^’generalis ilk penniffus inagiftratus,cum po-«“l’nniufticiam.decernitcitationem, utaduer «fius in ius uocetur. Nam ücnia eft folenniter Hbpetrandaaduerfus perfonas reqerendas: hoc eft.pnmum defignanda eft qualitas perfonae, qosnamreuerentiaiHidebeatur. Deindefum-roaconttouerfisî eft exponenda, quare uelit ta-eraperonam conuenireiniudicio. Tumfiiu» dex caufa fummatini cognita, permittat reum ^®Ï’o'.'“,'“5*^'®’’orimpctratauenia id fieri ; amp;nbsp;in Adisdefcribeodum eft, tefte Oldend.Spieg. VE NIA Min anteadum darc,apud VIp.inl. iff.de Fogit. VENIRE, pro portari,defcrri,noftris fami. 'Weeft. Siepermetonymiam uenire commea» *’'*.quiafferantur,djci(jius,yidcQuintil.lib. vj, luntatis. I. Labeo. de Supell. leg. I. Hk antilk §. “P^Spiegeliui. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cum uerbis. I. non aliter, ff. de Leg. iij. Bart in Veni R B in crimen,pro accufari. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1.contra Legem.ff.de Legibus, cum flmil.Spie» Venirbdiem,diftatàcederedicm,atfu» gelius. praindiMuiinuerbo,Diem adioniscedere.Sp. VER B A cum effedu funtaccïf)iêda,VIpiari. priindicaui in uerbo,Diem adionis cederc.Sp. VBNlRBadiudicium,utinl.fieumiudicio. ait in Ipcn.ff Ne quis cum qui in üoc.Sp. Jnfin. ff, Siquiscaun item fecum poteftatem v er b a gcminaiaocrcpcma, uoiuui«*v,. agendi facere, ut in I.Etfi poft tres, ffeodem tit. enixam Sc conftantem indicant. Baldus in 1. fru« Itemlreinius; uel, ficutnuncloquimur. Com- dus. C. de Ad.empt. cum muftis fimil• perpk« patere in iudicio,Start iari, Sc caetera id genas, rofqionanesDsid.exZaf.Sp. |
ad reum refcruntur, Sed exhibere reurti, d. 1. fi eumiudicio-inprin.icemfifterc reum , ad fide-iufforem pertinent- Vtrunque autem ampledi-turCautioiudiciofifti, fiuequis pro fe, fiuepró alio promittat. Cuius oppofitum eft.promifsio» ncm deferere. Nos nunc dicimus, Cautionein deftandoiuri. Quaeomoia, ut Old.monuit.in» cautumfallerc poffent, ficut Accurfius errauit. Spiegelius. - VB NIT in mentem, Sc pro fuccurrit.quod notum eft, amp;nbsp;fortè pro cui eft.uelfert animus, accipipoffe uideturapudMarcellu, inl. maxi-meque.de adminiftr.tut.ubi dicit: Nam perinigt; quum eft, eum fortè, cui poftuicefimum annui uel amplius, in mentem uenit, tutelam repofcè» re.Spiegelius. , VEN i S s B,propcrueniffc,apud Pompo-nium de Verb.fig.Spieg. V B t^T O utuere, dicuntur prouerbio uul-gatifsimo.qui nullauiuütltimpendio.Hóc ofus eft Alexan.lmp.ad fin.l. pofter. C. de Alim.pup. præft.Spiegelius. VENTOS V M,Sc plenum uento fignificat, amp; inane VIp. ad Leg.Aquil.Si quidem die uen-tofu ld fecit,culpx reus eft. Nam Sc qui occafid' nem damni prxftät, damnum feci fie üidêtûr.1. qui occidit.§.pen.Spicg. VENTREM facere. Ajfenus : Si qüando,ait; inter sdes binas parits effet, qui ita uentrem fa.* ceret,utin uicinidomo femipedé, aut amplius procumberet:agi oportet ius non effe,ilium pa--rietem ita proiedum in fuum effe inuito fe. ff. Si feruit.uind.Sp. VB NTREM ferre,id eftpr jgnans effepô-teftmulier totos deeem menfes, amp;nbsp;duos dies, per Gloffam not.in Noucll. Conftit.de Reftitut. §.Mulier. Seinl.inteftato. $. fin. de Suis Sclegit. hæred.Spieg. VENTREM mittere in poffefsiönem hære-ditatis,id eft mulierem prägnantem,quæ brre-dem fe parituram adferit. 1 .j. in prin. de uent.ih poffefs.mitten.Spiegelius. , VERBA ,ideftuocabulaabfolutépofita; propriè, Sc non abufiué accipi debent, peri, ei legc.ff.deTeftam.l.nonaliter.deLeg iij.l.nepos Proculo. de Verb. fig. nifi non ita uoluiffc auto-rem præfumamus.tunc énim ex coniedura re-ftringuntur:quæ affumunturmodó ex rè.modo ex perfona, amicitia, item affinitate, odio, pau-pertate,tumexncgocij qualitate. üt eleganter Sc latè indicat Alc.in princip.CoInmét.de Verb. fig-Spiegdius. VERB A.funtnotspafsionumanimi amp;u6« VBR B A geminataScrepetita, uoluntatéin |
|
VERBA generatim concepta, ad illa qus poftmodum de nouorecenter emergrint, non funt porrigenda.l. qui cum tutoribus.iri fin.ff.de Tranfaét. Idqueobtinet.ètram fiilfa generalis forma uerborum iureiorando effet roborara.Ba roTautenbergius citatin Viridarioc.cum inter P.amp; ibi Glof.amp; Doc.de Rehunc.Spiegclius. VERBA merésquiuoca, fipercommünem ufum Idquendi in intelfeélu certo fumuntur, tails intélleftus prsferendus eft. Hoc Felinidiétü ceu elegans,citat Zaf.nofter 1. j. Refponf. Spiegi VERBA indifferent! materia per prins, non per pofterius ioteîligenda funt.Glofs. inl.de unoquoque.ff de Re iudic. Bald. 1. j, C. de SuC» cefs. ediér. Spiegelius. VERBA quafumuis generalia, ad aptitudi. nem reffrrnguntur,etiamfi nullam aliampate-renturreftriélionem, per text. inl. utgradatim. $. j.ff de Mun.amp;hon.amp; Giofs.ab omnibus, Za« fio atteftante, approbatam., in 1. qui autem, $. fi. ff.de Conftit.pec.amp;l.fed fi compromiffum.ff de Arbitr.Spieg. VERBA nihil operari melius eft, quim ab-furdé. Diétum eft Bald. 1 terminato.ad fin. C.de Fruél.amp;lit.expenf.fac.Sp. VERBA nón tam intuenda, quim caufa amp;nbsp;natura rèi, ut mens cóntrahentium ex eis po* tius, quàin ex uerbis appareat. Baldus citât 1. fi inuenditione. ff Comm.prsd. Adde 1. capita« lium. $. diuus. ff. de Poen, cum fimilibus. Spie« geliüt. VERB A offendipoflunt,imoabeisrecedégt; relicet.utuerbaad fanuminrelleétum reducan-tur. Glofs.in lege.aötorum. ff de Re iud amp;nbsp;in I. non dubium. C ,de Legibus. Hanc doétrinam poft Bartol, tefte Zafio. Bald, eleganter traétat iniam allegata 1. Vide itê Dinum, c. fin.de Reg. iurlib.ó. Spiegelius. V B R É À qus aliquid operari poffunt, non debent effe fuperflua. I. fi ftipulatus. ff. de Vfur. I.fi quandoi.de Legat.j.Sp. VERBA qus per fe clara funt, de eis difce. ptaridura non eft. Vide fupri. Verba clara amp;nbsp;magt; nifefta. VERBA fccundum materiam fubiedam ih-te1hgi,nemo eft qui nefciat. 1. damni infeéli qui« dem.ff. de Dam. infeél.Bald.l.ij.C.Coinmod.amp; idem Rub.ix. q. C.de Cótrahenda empt.cum fi. mil.Spiegelius. VERBA fimpliciter pofita,debent intelligi inpófioriÓcplenofignificato.l.j. §. j.ff. Siager ueéligal.Nam non eft audiendus, monitore Za* fio, nee ferendus aliquo modo.qui uerbum firn« pliciter pofiturii,d toto ad certam qualitatem re-ftringit,arétat,amp;pcrputat.Sp. VERBA ftrids fignificatiónis ad latam extendi poffunt, fi fabfit ratio. Vide poft Glofs. Ang.in Auth. Vt hi qui oblig. poft princ. in uer-bo,Ad curationem.Spieg. VERBO tenus,quoid intra uerba manet,nul, lo fequéte cffeélu.accipimus,perlegej ff. Quod quifqi iuris. Spieg. VERBA abfolutè pofita intelliguntur cum |
limitatione i ut cum dicitur, à femetipfo inutile terlegari, hoc non eft uerutn abfolutè: fed tune uerum eft, poUquam adita eft hereditas, utfq» tè dedafat Zaf.in 1. qui filiabus.ff.de Leg.j. Spie« VERBA abufiua.regulariterapudlunlcon-fultos non recipr. Vi de, Abufionis nomen. VERB A clara quririterpretariuelit.feren-dus non eft. iafoiï poft Doftor. iol.quicquid a« ftringehds.ff.de Verb.oblig. citaicommodum ’ text.inlegé,illeaürilk.$, cum in uerbis. de Leg. iij.hnon aliter, ffcod.lege.fi mihi amp;Titio.$.fin 1. contimtu$.$xum.ff.de Vcrboruittobligat.Spie' geliuS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. VERBA ciuiiïa.HsclicerfalfócenfuitBar, effeuerbum, lnftituo,uel hsresefto,tanquani hscnoii iuris gentium,fedciuilïsuerba,fint.It^ que Alciati nerior fententia ampleffenda, arbi' trantisuerba croihadici finnpliciteruerba.fjS'’ bus pupillaris fubftitutio confici poteft. Siqa* dem Vulgaris dida eft, quod uulgd omnib“* competat : at Pupillaris,non hifi ciuibusR'’' manis, quifiliosin poteftatchabcanr.quód'^ patris poteftatis proprium ciuium eft:amp;id^’''' demmonbus ciuitatis indudumeft.idefti®'* hónfcripto, fed prudentum interpretatione.t» deh^ue proprié ciuili : quod Pompop'“* **®' cuit lege fccunda,$.ijs legibus,de 0rig '®^‘yquot;' de merité Papin. uerba ciuilia ea omnia app»' Jauit,quitus hsefubftitutio eftinduöa: iup** Hatu ff de Vuig. amp;nbsp;pupil. Verbis cioilibw»®* quiens ,fubftitutioncm poft quartumdeeiw®® annum stans ^fruftri fiericoucnit-cstefsap® Alccap.j. dccimi librtParerg.Spregefius. , VERBA obfcuré prolata, eo funtintelHg^ dafenfa,quem folent reété intelligentibusg*' nerafe. c. ex Iiteris. j. de Sporif amp;nbsp;matrim^ Vid* Baronem à Tauten berg Tomoj » Viridar^®®®* cluf.Iurifdic.Sp. VERBA ordinationisquaridouerifi^f* poffuntin fuauera fignificatione.rrabiadex’f*' neum rntelfeétum non debent, l.non alitef.«-“* Legat, tertio,lege. Nepos Procuf0.ff.de VerbO' rumfignificat.l.j. $.fiisqui.ff déExercitor.a«-arg. m I.hlio quem pater, n. de Lib. «po»*»“quot;’ Spiegelius. , VERBA plenïtudïnis,póteftatis amp;nbsp;w^J feientiæ exprimi in priuilegio opuï adfuntæqaiualentia.VideBaid.iriI.lap'11' Ç * Rer.diuif. amp;Fei.poftAbb.inc.nonnulli-‘^* ** fcript Spiegelius. VERB A,quitus fubftitutionesconop'®®* tur, aliqua direfta, aliqua obliqua, aliqo*^ muniànominàntur.Direôafunt.perqusiub turus direéto, amp;pérfe,nonper mediam perw' naris ad bæreditatem peruenirepoteft.eiuImO' di funt indubitatè, ut Zafius ait, Hæres efto.lwlt; Hæredém inftituo,non quidem defui natura» fed additum qualitati bæreditariæ.utHere*^^® inrtituo,qui amp;nbsp;Polito fubfcribens,non redpit * ftinétioné Bartoli, de uerbis ciuiliteramp;direo® direélis.utpote cómenticiam. Obliqua, cùfflW* ftatoriubet,rogat,madat,iniungithsredi.utre» |
ANTE E
ftifUJntnrbonaTiïió.Vndc USrbû Reftitui,ue-rèobliqumn efl:;{icut amp;nbsp;alia uerba diftribuendi. utcuteftatordicit ; Bona mea didribpatur red« dantur,diuidantar,partiatur, amp;nbsp;fimilia, quae per difcurfuiniurisjnueniri polsunt:amp;maximè ifta 'i5tl)a,R.ogo,üolo, mando : quibus uerbis fidei-commiflarialubftitutio conficitur,quatn amp;nbsp;pre-«fiamnominatlurifconfultus in I. quçrebatur. üj.Refp.fF.de Teftaméto militari.Cóniunia qu» utriijifignificationi epnueniunt, hoc eft quæ amp;nbsp;difedaaliquando poflunt effe amp;nbsp;obliqua.nam fi uniuerGtatibonorum adijciâtur, direfta funt;fi rem certain refpiciant,obliqua,iuxta doftrinam BaldiitametH ca Zaftus nofter, cùm jp acumine ingenq,turn pro fenfu refponforam,à prifcis lu« rifcófultisproditorü redè exculTo, demonftraf, nó efle perfedam Bartolus complura numerat uerba cómunia,in notifsima l.Cêt uria.de Vuig. Quanquamamp;alia adnumerantur inter Cómu-iiia:uidelicet,pertineat,rcmaneat,redeat, reuera t«ur,deuoluatur,deferatur,habeat,cólequatur. Vemuerbü,Deputo,relinquo, cópetat, maneat, amp;multaidgenus,quæ apud utriufque iuris Interprètes annotate licetunter quos fuperuerbo Succédât,nondûconuen it. De uerbo Lego.có-ßät^quod.quamuis exlatifsima fignificatione etiamadhæreditatem pofsit accommodari,arg. l.uerbislegis.flf.de Verborum fignificatione: dl tarnenhodiecoanguftatum ad res fingulares le« g«a5,periaindiaam l.in fin.Spiegclius.
VBRB A tcftamentijaciantidifponatliberè, caufamdominij habent. Auth.de Retlitution.§. ^'uetólibidem. amp;nbsp;liccntiam habere,amp;c. Spieg. . ^^.’lt;B Ateftaméti gencralia,generaliter funt 'quot;^'^'genda. lege prima. J. generaliter, de Leg.
\®5®'gratia,amp;uerbi caufa, quod amp;nbsp;exépli gratiadicnnr,in eandem fignificatione,in fin. pen.l,uerü.fFdfcMinorib.l.i|.ff.Locaii.l.ij.Vt di» gnitatü ordo feruetur.C.lib.duodecimo,ad legé Rhodia de ladu.l.nauis.§.finali.Inftit. de excep. inprincipio.flp. de Supelleélili leg.l.Labeo.Sc de Peric.8c com.reiuend. lege/iper emptorem. Spiegelius.
VERB 0 SVM,hoc eft loquacê.Accurfius in J.amp;eacaufa.in prin,fF.dePoftulando,reftè exifti mat,hoinineinplug æq^Q uerbofum prohiben-dü effe pro alio poftulare. Imperator quoqi uer» bofas alfertionesdeteftatur, in lege,amplioré.§. in refutatorijs.C.de Appellat.Gaiusinl.j. de O* rigine itiris,dixit,uerbofos cómétarios pro pro-hxi5,ac uerbis abundatibus: utSatyricus, Ver-Maamp;grandis epiftoljuenit à Capreis. quibus '‘«bis, Erafmo exponente, fignificatur prolixü •^'P^otna: qualiaprincipes de magnis rebus fo» lentmittere.Et M.Tullius cum ait:Habcs epifto lain uerbofioré fortafie quàm uelles, Verbofio-retndixitlongiorem.fequitureniin : Quod tibi itauideri putabo,nifi mihi longiorcm remiferis.
VERB VM,àueritate deducit Varro: quod uerumnosloquioporteat. Vide Bartoluminl. Gallus.§.iiem credendum.ff'.de Liberis amp;nbsp;poft-bumis.Spiegelius.
VERB VM, Lége, Rem.Item,uerbumpró clauCuk,apudPaulum Rem rat.hab.amplius nó petitum effe.
VERB VM DEI, Old.inReftaür,politiç;In ciuitate,amp; ubiuis locoruin.inquit.neceirarió re-quiriturin primis uerbû Dei : deinde magiftra-tus qui adminillrct Rempublica ld quod gétes quoqi,quamuis CHRISTVM lESVMScrua torem noftru ignorarent, lumine tarnen natura* li aliquo modo cognoucrunt.Ideoq: intra exem pla iuris publici referuntur facerdotes amp;nbsp;magi-ilratusin I.j ,j.ff de luftit.Sc iur.Sp,
VERBERG,Imp.Conftantinüs C,deMulie rib,quçfçproprijs feruis iûxerût:Si qua,inquit, CÛ fcruo fuo occulté ré habere detegitur,capita» li fentétia fubiugetur,tradédo ignib,ucrbcrone» VE RB ER A RB.Lege.Pulfare, V E R B1S obligamus, quü praecedit interrd-gatio.Sc fequitur cótrd refponfio.Modeft.in I.ob 1 gamur.ff.de aft amp;nbsp;oblig.
VER E,aduerbium, quod dicitur in rei ueri« ta te.
VEREND A,neut.gen.plur.nü.dicunturcöir poris partes, quæ nó nifi cum uerecundianomi» natur.Legeepift. Plinij 14. bb.j.quaexéploMa* cedonis monet, nó debere dominos erga feruos truces effe.Spieg.
VEREG VN DlA.amp;pudoremrefti Schone* fti,8cmodeftiam fignificat. Vide Vlpian.in ele» ganti 1.4.de Alien.iudic.mut.Spieg.
V B R i S IMIL E.idem quod fimile uéro.
' VERlSlMlEEnoncft,quodeftàuerodifsi mile ut dicit Bal.in l.ea quidé C.de Aceufat Vn de quod nó cftuerifimile,non debet attédi:quia non uerifimilia falfitatis habent imaginé,ut idê Bald.dicit in l.j.C.de Furr.Sc feru.cor.Sp.
VBRIT A S eft,perquâimmutatacaquçfunt, aut fuerût.aut futura funt,dicûtur.autor Cic.de Inuét.lo.Lud. Viues li.ij. de Anima fcribit, nullas duas res tam effe inter fe arnicas 8c cócordes, quàm uirtuté Scueritaté : népe germanas à Deo genitas,8c humanis mentib.ficut Utilifsimas, ita etia integris iucundifsimas.Verfaturaüt ueritas primó circa artes 8c doftrinas. Secudo circa pa-fta 8c cótraft’,iudicia,teftimonia. Tertio erga a-lios:uidclicet effe cadidü,nó ftruere infidias, in* genué dicere op’ eft qtF fentiat.Reftè igitur defi nitcâPhilip.lib.ij.Philof.Mora.effehabitûuolû tatis,uidelicet amoré ueritatis 8cfimplicitalis in omnibus diftis 8c faftis,in omni eófuetudme ui tç:8c odiû acre fimulationis,fucoru,fophifticeSi calumniarû.ftropharû 8e quicquid efthuiufmo* di artificioru.ln fumma,Veritas 8c fermonis into gritas,8c uera ratio accipienda eft, cui femper lo có fore adferit lurifcófultus 1. fin.de Probat. Sp;
V B R l V S puto, pro æquius 8c iuftius, inter* dum ufurpaturàlurifconfs. ut apud Vlpianuitl lege ij. dePundo dot.Scalijs locis. Hoc etiairi Budæus monuit.Spiegclius.
VERG N A,ciuit.Venetiç.àBrénoduCe,Breno na primo, deinde mutatis literis, Verona difta eft. ut luftinus refért lib.xx Alb.nefcio qusé feca tusChronica,Vcroniadiccndatradidit,quöd,ut
-ocr page 538-|
V ANTE E i ait,cófecratafuit (fortè cóftruftalegendu) àRo tnanis expulfis contra Romatft.8c ibi funt multa aedificia fimilia Romæ,fcilicet A rena,amp; alia. VER N A.ferüuS doini noftrae natus ex ancib ianoftra.autferuo.l. feruus.ÿ.fi. de Leg.iij.l.cutn fuper uemis.C. de reiuéd,PauI.in 1.ferais urba» nis.Si uernç alij,ait,alij curfores legati finf.fi qui dam amp;curfores Scuernç fint,curforib.ccdét.Sp, VERNACTV M,qlt;f uere aratü eft;diftü à té • poris arguméto. Interdû jp eodéàccipiûtur, uer naftü,amp; nouale.Bud.tamé Noualê tü dici fentit, amp;nbsp;NouaIe,CÜagerpoftmeflem totus quiefcit:tü auté Vemaélü, có uere terra profcifia eft.Grçcè »»«T©-,amp;/i©',Sc«'i«^lt;«. Latinè etiainterdû Seges dicitur,cüiterata amp;nbsp;excuica eftad fementé. Sp. VERN AC VWM, omnequoddominoftr? nafcitur, üel in noftra patria. ut,ucrnacutü uiriü, aurû.Vnde uernacula lingua dicitur,uel feruilis, uel plcbeia, qua tanqgt; cóiacnaturali,oé$ uulgó loquuntur.Lingua materna hodieuocamus.Sp. VER O,difcretiua coniüftio,uariis modis fa* mitur,utAlber.oftédit.Iüélapronomini EGO, non tam difcrctioné interim fignificat,quàm(ut Hermolao placet) cófirmationem.pro quinctia, uel etiam. Caetera require à Steph.Rob. V E R O uerius,proucrbiali tropo dicimus, quod prorfus indubitatü haberi uolumus. Vip. bauddifsimiliforma dixit, Certocertius:quan. quamnihilprohibetaliud aliocertius elTeJ.te' Ramento daros tutores. ij. deTcftam.tur.Sp. VER S ARI malèin tutcla,pro nó reftè fungi munere tutorio.I iij.g.j.ff.dc Offi.præf.Vrbi.Sp. VERSARiin munere fuo,fuo munere fungi, Eftautem uerfari,in aliquarcafsiduûcflrc.l.iij.ÿ. j.ffideOffic.Præfeft.Vrb.Sp. VERSAVICE .l.j.ff.dc Lib.cauf tum aliis io cis, pro uicirsim,uiceuerra,feparatimhis duo» bus uerbis pofitis.Spieg. VER SIC OLO RES,Vlp.I.ficui.§.j.dcLeg. iij. appellat ianas,qus natiuü coloré mutarût,fine purpura * fiue cocco, fiue alio colore infeftae fint.ut etiain diftio.Varius color,relatüeft. Val» la ex uariis autorib.oftédit, uerficoloré aliqua ré dici,quçuariorûcolorû fit.Scd VIp.locûà Valla nó intelleftu, Alciatus non temerè cótendit. Sp. VER SIC VLV S.Interpretes nónunquahoc nomine citât è Padeftis uerbalurccóf.nee abfur dè.Nauerfus,amp; uerficulus, quauis uulgó haben tur jP metris, tamé etia quifcüqi traftus litcrarüj uulgó linca, dici poteft uerfus autoritate Cicero nis in prima Epift.v.lib. ad Atticü, tum alibi.Sp. VERSVRAM faccre.honefta locutio,pro co quod nunc dicunt, pecuniaad interefTc mutua-ri, quod frugi homines facerenonfolcnt, ut ait Bud.Vide infrà,Verfuram fubire.Sp. VERS VRAM facit debitor, CÛ pecunia mu. tuó accipit,amp;p ei peconii dimittit priorescredi tores infolutos.Zaf. in $.ité fi quis, Inftit,de Aft. VERS VM inrcmaccipimus,fiuedireftó,fi, ue per obliquü,fiue in turpem, fiue in honeftam eaufam erogetur : accedente tarnen domini uo.* luntate.l.j.ff.de in rem uerfo.Spiegelius. |
V E R S VM,nifi duret,nó dicitur.l.fi ucró pro patre. $. fed fi nó fint, aerfic.uerfum auteœ.fffl® In rem uerfo. Verfum ucró accipimus fiuedire' ftó,fiuc per obliquü,fiue in turpem,fiuehoned* caufam.l.j. eodem. Nóautemquodob debitum eft accêptum.I.feruns tuus.ff.de DoIo.Spieg. VERTIS SE inpropriosufus.quisintcliig» tur,uide in 1. tutor qui repertorium. $• pecunia. ff.dc Adminiftr.tut. VERTERBin rem fuam. Vlp.in I. j. ad Leg. lul.pecul. Lege luliapeculatus cauetar,nequ!f ex pecunia publica,facra,religiofa,auferat,neue intercipiat.nèucin rem fuam uertat.Sp. V B R T O N, uel Ferton, uocabulum feraxaf frequens Epifcopalibm ore: cum tamcuixunus nouit,quid fit:fcdhabét ipfi,ait Volzius,inDc' cret.Pont.xij.q.ij.pluribus capitibus.quddqu* tuorin partes res Ecclefiafticsediuidundsfa'’fi quarum quarta cedat Epifcopo,Hanc hodieqnj Sacrificuli redimunt aliquot nummis,uocaniï uertonem. Quanquäuidenturtanturafuared^ mere.quæucl officio,uclhçreditatefuntade/''' cum interim res Ecclefiæ indigné corripiaH’quot;'' Verton auté,ueH’frd(«g,ell uetus Gcrmanorl®' uocabulum, quod nüc wrffcc^l, uch’mrflnonquot;' natur. Itafubindelegiturinuctuftis mana lingua fcriptis, T3.inverto,QderT’igt;‘^'’'ê''’‘'^‘^^‘ ' VERVM eft.quodeftjdiuusaitAug^ft. VERVM, profed,mutatiusamp;fadu™dj^' Qui amp;nbsp;adu. quos in int.reft.pet.l.j.§-«xhgt;s*PP‘ ret. ff. de Lib. agn. A1 b. Verü amp;nbsp;Falfum cótriW’ I fiquislegatu.ff. Ad Leg.Corn.deFaids.CiC'^'' Acad. Intereffe oportet, ut inter rééluamp;P^' SchlfcbtvndhrM»).Sic inter uerû amp;nbsp;falfuwA*’^® do uerum non eft nomen, fed aduerbium toW* mantisjefte Donato in Adelph.Sp. . VerVS ,pro»quoamp;iufto,nontantumY cero,fed etiam lurifcofs. ufurpit. I. omnes.de n integ.reftit. 1. fi fidciuf in fi. de Leg.üj Inftitquot;* quibus cauf man.non lic.§ femchSp. VBRV8 procuratorquisdicatur,uideI.De* ro.ff.deSolut. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, VESICA uitiofa,I.queritur de fterili.ftj’ Aedil. cdift. Caperproferricenfetpern. Ven -ca,qu0d non fit fine uento.Spieg. VE S PERTILIO NES uidéturappellat!,4quot;' grauati çrc alieno,luce domi fe cótinent,nei^ ditorib.appcllétur,noftuprodcüt.Vlp'deEui 1. Si itaquisftipulanti fpondeat,fanüefre,fure® non effe, uefpcrtilioné non effe,amp;c. ^^’quot;^“j|(j hoc loco quidapro uefpertilione,legütVep' nem,autuerfipellem.Sed Alc.priorelec’®quot; agnofccrcuidetunqui putatuefpertilione 1 » qui, ut modó diftü eft, metu creditorü inter 1 latitat,noftu jpdit.Nâ hoc animal femi mits JP diftü,quód uefperi uolet,indicatNon.Marc. P' VB S PlLBO,quiuefpertinotemporedenin ftos effert pauperes.fine pópa funebri.Martian-de Solu.l.qui decé.Nüergoamp;fiuefpilIon^,an aliàstürpé dederithominé, Vlp-adS.CTre féd fciendum. Vel noméquidem uefpiUoniste fiaioris ferre.Nebrifs. VE S TEM,quæ eius caufa empta, parata e, labolcnus dedarat in lege, qui concubinam- gt; |
Y ANTB
prin.ffdebegat.iij.Spiegeliu’s.
VESTEM quæmeacritHupefermonem in mortis tempus collatum, fine dubio pro condi-tioneiccipiendum effe,Pomponiusputat.l.nu* ptr.ff.de Leg.iijSpieg.
VHS TI A RIVM, locusobi ueftes reponun» tur.Scïuola de Ann.leg.l.annua.Acpernoc.in» quit,neqiueftiaria, neq: cibaria bis debeatur.Ia» bolcn. Sol.matr.l.in bis. Seruius ait, uxoris uir, nnmosinueftiariüdederat. Veftiarij nomine ali quandoueftitusintelligitur. Seneca: Dominus debetferuoueftiarium. Catoueftiariam arcam uocat, in qua ueftes conferuantur. Sp.
VE STIB VLV M,quod Grçci n(iSt/(tigt;uocat, tametfi extraianua domus fit,ædibus tarnen ad-(cribi,Scccuearummembrum cxiftimari.Alcia-
VETARB.contrairiuminbere.bocItftnealiJ quid fiat,imperare. ut, uim fieri ueto.Tametfi e« tiam uetare uidetur,qui non confentit.l.qui uas. §.uetare.ff.de Furt.Spieg.
VBTATVRVS ,participiumfuturi tempo« ris,non uetiturus.Valla.
tusl.fin.de Verb.fig.Quid fentiat Bartoi.uide in linterquos.ff.deDam.infeél.
VESTIB V LVM, proaditu fepulchri, apud Vlp.VideSchol.inxij.Tab.Sp.
VBSTICBPS, puer iam pubes, inuefti,hoc ‘ft'mberbi contrarius.
'^ESTIÖ ATO RBS.VIp.in l.qùæfitum.de ^“'quot;iinft.Siinagro uenationesfint,putouena« *°f«quoq5,8£ueftigatorcs,8£ canes,8cc. Autor , eft Vitro de Ling.Lat. Veftigatorem, hoe eft ue natorem,iucftigiis ferarum didum.Sp.
VESTiQivM,translaté indicium eft.l.qui-dam.f.j. C. de Neccfffer.lubi.C.dc FilC
VESTImenTVM ,idéquod ueftis. Vnde Vlp.de Aur.amp;irg.leg.Veftis.inquit.anueftimé» Ulegentur,nihil refert.Et illoipfo autorc,uefti-”'«‘ü,id eft quod detextu eft, amp;nbsp;fi dclcrtii nó eft. ^'iudin telieft.nondü detextü, Cótextü appel '‘''^t.SicHaloan.Vu!g.leaioquiadeprauata,tâ Pquot;V'tüifenfusnóeft. Adorpetédo ueftimen-*“quot;^.8{numerum amp;nbsp;colorem diccre debet : ue-
’'“Stamenidnimis curiofam rcru demoftratio -n^rt'non^(^f•,JJgj^^yJq^jJJJ inhumanum effet: utpoteinrd^j^jßj, ji^ j,Q^j ueftis.Sp.
'^^STingj^q.j^ lanthina.ctiamnum funt uiolacea Purpur jinfçfta/iü^ cnim Latini uiolam dicunt.VidePlinmtjjiijj.xi.Sf Bayf.cap.iij.de Re ueftiaria,Spieg.
VE S TI s, generaliter dicitur;ut ftragula foré-fis.muliebris. Veftimentum pars aliqua: ut pal« liumgt; tunica,nel penula. Alciat. de Vèrb. fig. Vi« de, Præcingimus.
V ETER A NI milites funt,q per uiginti annos in Iegione,uel uexillatióe militaucrüt.Hi omniü oneru, feu muneru perfonaliü uacationé babét. l.ueteranis.C. Quand, prouoc.nóeftnecef. Prae-terea nee ipfi, nee eorü liberi primi gradus, boe eft filij.pœna metalli,uel operis publici afficiun-tur: nee fuftibus cçdûtur,fed ubi atrocitas crimi nis ita cxegerit,relcgadi funt.l.j.Se l.iij.ff. de Pri« uil.ueter. Ratio huiuspriuilegij fumitur exbo« nore, queteranis militib.habetur.l.bonor.C.do Pœn. Veteranus etia, Modeftinoautore,effe ere djtur, nó folülegionarius.fed omnisq qualiter« cüqi militauerit, amp;nbsp;honeftè eft ipfeabfolutP.Sp. , VETERA TOR, à Gr^cis )r«a//»6A©-dicitur, id eft,ir«a/^«ïrf«T©-, qui diuturna,ac multiplici, Se fæpe cómutata feruitute, aftutus amp;nbsp;uafer euafit. Inde uçteratoriû,pro fubdolo, amp;nbsp;impoftorio po nitur,Bud.in I.ult.deÆdil.cdift. Idéait Vetera-tor aduocatus hodie dici poteft, qui diu ac mul« turn in foro uerfatus,omnes litiu trahendaru an« fradus, omnes ambagiofas fugitadi ludificario-nes.prehenfiones.nexusqr lubrici litiu certami* nis tenet:qui in ancipiti forenfiü falebrarü Marte, bellifsimè inßdias difponere, atq: etiam pro« uidcre nouit:fed is propriè(ut uno uerbo abfoU uam) qui cam fe artem fcire atqs exerecre profi-tetur, quo arte caufa inferior, fuperior euadere ucl réclamante squóbonoqrpofsit. Sedan hu» iufmodi ambagibus uti aduocatum deceat,attin git Alciat. in l.naturacauillationis.deVerb.ßg. Certè graui uiro epnuenit nunqua uti. nee enim debet quis de uiftoria magis, quàm de ueritato effe follicitus.xxiij.q ij.dominus.Spicg.
VETHRATORferuusis dicitur,quidiutur na multiplicique, amp;nbsp;fæpe commutata feruitute, uerfutus amp;uafereuafit.Vlpian,de AcdiLediél.l. Pr3ecip;unt,inquit,Aediles,neuetcratorpronó uitioueneat.Spieg.
VE STIS militaris,quaiuxta Specul.indui de bent milites menfib.April.amp; Septemb.InTit.de Proc.^.j'Ufitf.item quod eft miles. Qua de re dif-Itrit amp;nbsp;Bartin l.j.C.de Milit.ueftc,lib.xij.
VksTI S PIC A.Piul.ad fin.l.cüdelanionis. ff-ielnftru. CüiDdiëmortis,inquit,ibi libros amp;nbsp;'agt;tfeatnina,amp; ueftifpicam habuerat. Noniusè PlautinaTrinumocitas locü. Veftifpici,inquit, appellitur cuftodes ueftiû ferui,quód frequenti diligentiaueftes infpiciat. Aldus pro hac uocc le git ueftiplici: amp;nbsp;uulgati codices habent,fed cor« ruptè, Vefticulam. interprètes Plauti Noniana comprobantleélionem, amp;nbsp;Norica editio.Spieg.
VESTiTvs ebriffianorum,cuiufinodio-iitn.Vide»P»na.
VBTITV S rationesreddere,non boccon-fequitur,ut nee quodapud eum fit, amp;nbsp;reddat amp;nbsp;lucrifaciat: fed nefcropulofainquifitiofiat,boc eftut negligentiæratio non habeatur,fcd tantum fraudum. autor Martianus 1. fi feruus ueti-tus.ff.de Legat j.Spieg.
VET VS foffaquædicatür,uidel.ij.§.j.ff.dè Aqu.pluu. arc.
VETVS quæftio,boceft,iamdiu,amp; àueteri-bus etiam tradata.
VETVS uinum, quod annum excedit.l.ek ufu. l.vletus.deTritico,uino, amp;nbsp;oleo legato.Sp.
VETVSTASuiccm Legis tenet: autoribus Vlp.inl.j.§.ultde Aqu.pluu.arc. amp;Paulo,ibid. in l.ij.§.idcm Labeo. Que lurifconfultorum re-fponfa, fi diligenter conféras, uidebis quantam uim habcat tempus in uicifsitudine return mor-nlium. Eft enim uice legis, uocc conftituti, Sc loco confenfus .Breuiter,nihil non poteft muta-
-ocr page 540-|
V ANTB Ï re,utdefinant quidammirari,quomodo dire» ftum dominiumtnbuat.Spieg- • VH.TVSTAS fidelifsima.l.Teftamentaom» nia.C.deTeftam. VBTVSTATE iam detenus faftum relin-quere.Vide Pomponium in fin.I.fedcü fruélua-riui.ff.de Vfufru.Spicg. VETVSTVM dicitur^quodexcedit xl.an-norum fpacium. C. de Fund.Reipub.l.final. Ali-quido x.annorum,l.j.§.fi.amp; l.ij.in prin.ff.de Aq. pluu. arc.cx Alber.Spieg. VEXARI. VideGelliülib.ij.cap.vj.Hocuer bo fubinde utuntnr Iurifcofs.I.j.§.j.ff. de Vacat. mun.l.j.in fin.deTeftibusJ.annonam.dc Extra* ord. crim.l.j.ad Leg.IuI.rcpet.Spieg. V^ * VIA,inquit Pautus, condituiuel latior odo pedibus, uel anguftiorpoteft, ut tarnen earn la* titudiné babeat, qua uchicülum ire poteft: alio* 3ui iter Cit,fuoJj}bad, nó uia. Attamen uiainterdu ifeendarumrerum rationem fignificat,Græcè tiiStttamp;-. VndeMethodici didi, qui rationem ar* tis, amp;nbsp;difcendi compendia fequuntur. amp;nbsp;Ame* thodi, boe ed à uia amp;nbsp;ratione docendi difcendi* que abhorrentes.quafiqi aui).AutorBud.in An* not.ad I.poder.de Orig. iuris.Sunt autem VIpia no idæ trium generum. Qusdam publiez,quç* dam priuatæ,quædamuicinalesdidz. Paulus amp;militaresuia$ memorat in l uiz uicinales.de Loc. amp;nbsp;inner, publ. Abuduê aucem uia pro om* ni loco, per quern habere iter omnibus licet. Et inl.ij.de Orig.Iur. Pomponius ufurpatprouc* ra,atq; iudoordine condante docendi ratione, quæ Græcis uocatur Metbodus, ut paulo antê diximus.Spicg. VIA cum adfit,femitam quçrere.Conueniet, inquit Erafm. adagium in tergiuerfatores : qui quo præfens negociuinfuffugiant, diuerticula captant. Semita enim diuerfa ed à uia plaudro* rum,quam regiarnuoCant. Vide fupri Iter,amp; Seruium in iüj. Æneid.Gommen.diffentientem àlurifconf.l.ij. Ne quid inloc.publ. Alciatus ia ,{.quantum ad ius pertinet. ff. de Verboru figni-ficat.Cum deuia Ioquimur,inquit,quatenus fcr uitutis fpecies cd,lndit.de Seruit.in princ.ab iti nere,aduqi didat. Quum uero deferuitutenon accipitur, aliter uiamintclligimus: continetque nonfolùm iter, fed etiam femitam. Hoc autem didat iter à femita,quód iter latius ed:femita an* gudior,amp; quidam quad callis.Spieg. VIA immunita,quandoitafaéla ed,ut per earn nemo tranfirc pofsit. VIA prima, Latinised.quodBarbari dicunt, primo idu,boc ed datim,primo ipfo congreffu. V1À publica. Qui uiam publicam dedruit, is poted uel fudibusrepelli. I.ædilesGurules.ff. de Viapubl.Spieg. VIA publica nemoquenquam ire prohiber. HocPlautinum prouerbij fpeciem habere cen* fet Eraf. Quofignificatur, return communium æqualem omnibus ufum effe: neq; cuiquam uer tendum uitio,quod ius publicum conccdit. Cæ terùm uiam publicam effe de regalibus,extat re. |
latum in c. j. Quæ fint regalia, Bartol.inI,conti« nuus.§.cum quis.de Verb.oblig.exiftiniitadd* uitates pertincre. At reéliusfentit Alciatus,qW adi in d.l. Quantum ad ius pertinet.Sp. VI A,pro ratione.Paulus : Si coaftus haeredi« tatem repudiem, duplici uia prætor mihi fuc-currit,infin. §.l.fi mulicr.ff.Quodmet.cauf.Spic g®’‘“S- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, V I AE priuatæ, quæamp; Agrariæ, quarumSi' terisimpofitaedferuitus ducédi per alterius a» grum. Alteræ, quæ ad agros ducunt,per quos o» mnibus commeare licet. Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' VIAE publicæfunt,quas GræciBafilicasJü rifcofs.Prætoriales amp;nbsp;Confulares appellat, Gef' inani,Ftryoj^f, amp;quibufdam appofitê,»«M' gr» Titichifiraffen. Quoniâ uniuerlæ ditionespe^ facrum Imperium,ab Impcratoredepédentp’f* tim mediatè,partim immediatê. Vnde quitté' i dunt cas benefieij Feudalis iure cenfendas,«quot;?' tatem ipfam profitentur, comminifcuntut^^ damncfcioquamlibertatem. Hinc ego,qt\,‘ ligcnter excufsi facra fcrinia,dum proximo^' lis in Aula agcrem,affeucrarcponuin,pleM‘l'*’f pida,tum municipia nodrasnationis.quot“® maior pars etiamnû per omnia reuerenteragno feitPhneipem, liberiorecóditionefuiflê.quiquot;’ nonnullæ iam florentiores fuerint ufhes.q“® । primùm à beneficio, indulgentiaq Cafoliquat' ti,hadenus refpirant.Spieg. VI AE uicinalc$,quzuel inuicis funt,uc ® uicos ducunr. Has quoqj publicasefle,qu'“’® dicunt.Spieg. VIA M aperire,purgare, reficere.Vidc V If® num in l.j.do Via publ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, VIAM determinare.Iabolenusdeferuit.pt? ' ; rud.l.certo.$.j. Igitur arbiter, ait, dandus,quit*' l troqi cafu uiam determinate debetSp. VIA M faccrc,ed locum,ubi non€ratuia,apt rire.Exigereuiam,dicunturmagidratu$,cui®'‘* ciniamcogunt munire fccum.lumptudiligctquot; tifsimé fado.Afconius inPræt.urb.Sp. Vl AM mihi predatedebes.Lj.^.j ff 5* “ “' fruit, am it. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. VIATICVM, id edpecunia,quæ iter faciequot;' ti neceffaria ed. Vnde Viaticari, Plautq, uiatitj^ confumere,tede Alciato,dicitur.VlpSi^quot;{P' 1. Cum filiusfamiliâs uiaticumfuumiuutuu * derit.Spieg. VIATlCAcœna,quædaturabituro. .^ VIATOREM nonnunquamnoniii®*' ce arbitri dare.l.ult.ff.de ludiciisSp. . ; nbsp;nbsp;i VlATORBS,minidriàuiadiâi.Ef’ nbsp;, nbsp;F uiatores magidratibus parères, amp;fen**°f*®. cesqueex agrisad officia uocantes.unde i fcripfït:A uia in Senatum accerfebanturamp; “’ rius amp;nbsp;cæteri fenes:ex quo,qui cos accerfebaquot; gt;nbsp;uiatores nominati funt. amp;Plin.Cincinnato,in» quit,uiatorattulitdiélatutam, dicens.Velacot' pus,utperferam Sen.Pop.Q.Rom.mandata. quo apparetfuiffe minidros publicos,quoru erat amp;nbsp;Senatores, quoties Senatus cogédus e » fet,aduocarc,contumacesque citareamp;arripere. Qui ex uiatoribus ligandi, cædendiqt ius ha^je^ |
|
lnnt,Liftoregnominatifunt. Vide Catancum clytamAuftriamPri J^Pjquot;'^^*' ^'®^' Neap. cap. xxvij. libro pri ViATIC VLVM. VIpian.ad fin.l.filongius. ■'biquisager.Viatitulo fuo, inquit, non rece» Pio.quodadfumptum pater ei deftinauit.Sp. ^Uï o RIV M uas,qaod per uiatn defereba Wwcubiliauiatoria. ^^CanaHA uulgo appcllantur.quç ad pa gumaliqueni inuniuerfum pertinent. Vicani e-quot;quot;», ruftici font, autore Alciato in 1. partum. de Verb.fign. Spieg. VlCARiv s feruusilledicitur.quematrien lil ferons fubftituit,hoe eft, ferui feruus.Vlpian. tit.de Leg. üj. |. fcruos. uicarios feruorü fuorum quot;uraero non contineri ait.Paulus de Noxal. aft. ■“ in tt-Si feruus tuus nomen excreuerit, eiufqs 'iicariusferuus,amp; idem naota in eadem naui da» quot;mumdederit. Item VICARIVS feruus,diciturOrdinarius, eui P'colium dominus concefsit, negociarim finit. ^Pi'gelius. l,\*?*’^^'i'Sgt;*1't'f*f®™ alieuius gerit,bar-} 'j^cum, fiue Vicetenens, nunc uulgo di» “^‘^»'Ti.utreftêinonuit Infulanus.innomini DOS migiftrituum,autfummorum officiorum, a la quïdïtnpotent efleufurpatio,ut neque Vi» ceregem,nequg uiceiegatum, neque uieecan» te arium : fed proregem, prolegatum, procan-«Ilarium dicin^j ÿoc nomine (iam etiam con 'nfu erudKorota feculi noftri hominum rece-Pto) Principales res hodie gerit, amp;nbsp;praeclarè qui ^tin.in tegia Aula,Georgius Giengerus.qui ge» ‘'mon tantum inter VImanos fuos nobili, fed ^’''1«etiam magnum decus addidit : cùm diui« pru^^“*”’quot;' ’“”’ intelligcntia, torn omni P 'ntiæ genere præditus : accedente non ha-far'quot;**!-’’''*’ ^^^***''’'’® üi® gt;nbsp;^^‘^ plans Romana . ‘“'»iquæ non poteft nonexomare maxi» ^^ omnium Romanarum Legum profeflbrem. ditquot;?-’'!* ‘^otium eximiarum exemplum de-tifsi quot;””quot;’°’^ f®'’“™ atlminillratione, part la-^'®««fingt;Confiantienfem : quam ferè flatiof nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tempore obiutt : m qua co nurnt quot;'L'''””'''**’^ *’’®8“* sonfulcntiom fre-/ - r'*’*®*gnorum hominumfplendorcuifi-u, ®tondaperpetuóintegritati$Famafequen e.i i.utdefun^Q Epifcopo Balthafaro Mer» 10, cuius in aulalmperat. noftri occupât! uicé iinimueret,obibat, Cæfar Ferdinandus homi» ^tWinfuauerbaiurarecurauerit, declaratü Sc-^“PÜfiimiregiminis Prouinciarurn ®'^^®®*orum temporum ütar)An cutquot;quot;ï'^'’' ®’*''® ^ ille,quod bonam fidem fe-tulquot;* _’'®gt;^abitusefttotius illius Senatusora-“m-iinde nuperinfeiensi Principead Pro« Cunæuocatus eft. Cuius comi-i*^”?*quot;“ . “toiti doftrina praeftantes : ê qui» usiamiliaritertnihi coniunfti funtinTheolo* gis.nemininon noti.loannes Paber, preful Vien '’5'’“’.'^f''^*''i'''i«Naufea.Gabr.San2ius. In lu-rifperitis,VuoIphgangus Brantnerie famili æ or Ramentum jinlignis militias Georgians perin- |
V ANTB Ï uetere iftternos ' , fiorenti aetate in Confecratariatu fub Diuo Maximiliano cœptam, in hune ufque dfem amiciti-am.fanélêconferuauit.Georgius llßngus peruo tuftis imaginibus, Sciuris peritia clarus, qui in Comitijs Hagnoianis non unum tâtum erga me amp;nbsp;humanitatis amp;benignitatis exemplum præ-buit.Claud. Cantiuncula. In Medicis,pater amp;fi-iios Ritij. In bonis literis Georgius Loxanus, à Carolofpergio Eq. ProcanceUarius Boheiniæ, in grauilsimis Regni caufis fæpe atque ita uerfa tus eft,ut â nemine noh prædicetur fingularis il» liasintegritasatquecandor. AdaaiusCarolus, Logus,Rofinus,Tumckelius, amp;nbsp;qui proximé de fiderari coepittrifti exitu Cafpar Vrfinus, Chri-ftophorus Caftilegius, Stephan. Quicletus Bur.'^ gundio,8e mens Oftnerus:quem ego honcftolo co natum ftatiin à teneris unguiculis,propter E-rafmi patris,uiri dexterrimi in me maxi ma mérita uti filiolum dilexi,amaui fouique:nuncau-tem non poffum noncolerc.plurimiquefaccre: pofteaquam animaduerti ilium,amp; ætatem floré-temornaffe bonarum literarum ftudijs,amp;pro« batifsimo uitaefpeciinine,nemini non optimó in aula elfe gratiofum. cui tales bis nobiles mul« tos congratulor. Effecit autemfilij pietascrga me conftanter feruata, ut aliquo pafto defideri-um patris lenircm, qui excepta lin^uæ Latin«, cui miré fauebat,cognitione:c£terum nullis nó, quæmaximé uitdein dignitatem decebant, do-, tibus eximié præditus, dierum plenus.apud Oe nipotentem, honoratum fané ilium amp;nbsp;præinfi-gnem (ad quemuircutefua eueftus erat) ordi-nem Praefeftorum Principalium Rationum,u* nàcumuitadefcruit,fuperftite etiamnum fum-mz fidei atque integritatis fama. Erat illi facies, amp;nbsp;totius corporis habitus plané beroinus, con-iunxqueuenufta,pudica, é Vuindegkorum Ger man. Equit.peruetuftafamilia procreata,proba cum primis,amp; prudens materfam. quam cum fi» lioatque filiaitidem uenufta pudibundaq: iam grandefeentibus atque unicé diieftis pignori-bus fuperftitem reliquitruiduatum integra aetate ad hodiernum fuftinens, nobilior iam fafta fanftitatis morum praeconio: nunquam ftatu-ens renubere, quod fe alterum Erafmum Oftne rum inuenturam negat: in cuius iam plus qua« draginta annos nati, Ipfa tenerrima uirgo, amp;nbsp;u-no omnium ore formofifsima uenerat conforti« um. Doftosillereueritus cftomnes, diftitaré-que folcbat, quameunque fine literis lacère no« bilitatem : unde etiam maiorem culit laudem, quôd ipfe tantus Latinitatis mirator, earn nefei-ret: interim tarnen in filio.quod illi défait, fedu-ló refarcirc curauit,nec oleo,nec opera perditis, ipfe uernaculis libris leftitandis deleftabatur }5crocium,fic terreni Pfincipisnegocium gérés, ut uelunus ipfe exemplum effet,amp;in aulis Prin cipum pietati locum effe. Cçterùin.ut omnibus comis,ita uicifsim euftis iHegratus amp;nbsp;acceptas, turn Principi ipfi Maximiliano, cui ufqi ad excef fum cius ,acyathis prçguftandis miniftrauerat, ualdecharuserati Mihiautem ufque tacendus X non |
V ANTS I
|
non fuit olim homo tarn a^cuS,quôd nee co câ' didiorem promptioremquealium unquam pro barim, nee fivnilem Iperare aufim, exeepto filio, qm lané patern» ergame amicitis hsres, ma fu pra modum diligens, nee amore inutuomecumi paria facerecontentus, resnoftrasin aula dilK genter curat.fullinètquelconiurictoftudio.opezt ra amp;nbsp;prudcntia Scbaftiani Tunckelij, um nobi-lit amp;nbsp;eruditi, qui nuper pro fuo in Maiamp; frattém,. cuius interobiiuifci nequit, amore, perquam elc gantiepiftola, fuatnquoque atnicifshnam ergai me uoluntatem declarauit. Quantum autem re»» gis comitatus ornameotum amüeritin ornaiifti mouiroloannc Loblcoà G''eimburgo, Praefc élo ( dum uiuerct ) Burgëfi Celebris ciuitatis A-nafi, quaeeftfuperiorts Aullriae, pre dolore uix imedicipoteft: eratenim mihiamicifsimusamp; dulcffsimus congerro.honelto loco natus in am pJifsima fortimn uirorum altrice natione Sueuo rum (ut hodie appellator) oppido imperiali Vui lenfium haudignobili, propter moeamdeuna^ bulis indolein.qué oei ipla oris forma commeh-dabat:eiürqoe fpecimen præferebatamabilis pu entum modefta quadam uerecundia adolcfcens in eum accreuit uirum, qualcm uix alium fecua^ dum in ordine fuo repcrire fuit: m quoconfilia-rius primum inclytoprincipi Arebiffratego Au-ftnae, deinde Romanorum.Hungariae amp;nbsp;Bohe* miae regi amp;nbsp;lacro Romano imperio ac inclytx domui Aufiris m rebus longé arduis magnacü laude fidei Stintegritatis diuturna grata,amp; im-penfeutiliaobfequia prxftititrquibusingens nó tantum regi. fed uoiuerfae feré aulæ fui defideri« umreliquitob obitom immatorum : adeônnl-lus in eo fallus notatus eff, quum tamé intimus efiét tanto principi ; nee ambitio, familiare aulae uitium,imó cunéfisplacidus,neculli afper: ueri iultique tenax : undehabitus eorum qui calomnia opprimebantor, patronus : turn amator e-liam,altoratqoe fotor,in qmbus cognofcebate» gregias animi dotes,nempe ingenium, probita-tem, eruditionem amp;nbsp;morum honeftatem. Nee tam auerfabaturaliud, quam fimulationem be-neuolentiæ , qoamqoe uulpeculas ilJas lupina pelle in dotas. Naturaenimcandidiormultoat-que integrior erat, quàm ut eniquam dolos ma« losfraudèfue,fl:rueret:ideóque quos talesani« maduertebat, omnino,fi qua poterat.deuitabat. Ob quos mores ftudiaque habebatur non aulae tantùm decus, fed Germaniae nodraequidam gemmafingularis. DecedcnsreliquitfiliumI0-’ annem lacobum paterna cura ad probos mores êducatum: puellam item fanété inifitutam, quae iam matura uirodotibus prædira,quæaddccenc laudatam nunquam fatjs uirginem, facrum forti ca eff thalamü puichra Caia ipfa corn pulchro Caio fuo Georgia Ilfingo, cuius à nobis paulo anté mentio facta elf. ' VI C A RJ V S alieni iuris. Cicero pro Cecin-na:Qui légitimé procurator dicitur omnium re-rum eius. quiin Italia non fit a b fi tue reipubl. caufa.quafi quidam pené dominus, höceft, alie« niiuris Ulcarius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;lt;1 |
VICARiVSà Suffefto quo diftet.^ber.dû* cet in Lij. C. de Offic. eius quiuic.alt.iud.obtiogt; VIC ARIV S Proconfulis.Procófukiumob tinerc cenfeturrtametfi Procoofulis nomine ab ftineat. VICARIOS aliter fmni iure Ciuili.aliterio-re Can oni co,fat i s argnun t TT. C. amp;nbsp;extr.de 0flt; fic.uicar.pertot. Spieg, Vl OA R^ A fides.Cic. deMandati indicielo-quens, pro Rofc. Arner. Propterca,inquit,quèd quibus in rebus ipfl iritereffenon poffumos,!« his operae noftrae uicaria fides amicorum fupp® nitur.Spieg. Vl ffi ED o M IN V S.Canoniftis eft Epifeopa lium return œconomus.Lege, Officialis, amp;nbsp;Spa culat.tit.de Vicedommo. Vicedominatusauti illis elt,ius patronatus, V I C E, pro loco accipitur: utuicemea,oic^ tua.pro tuo amp;nbsp;meo loco. Alia uice,ufitatias,pf® alio tcmporé'.l. pen.ff. de Prïfcript.ucrb.l.ij-**^'' bi not. C. de Adopt. amp;nbsp;1. paUm. ff. dcRituo“P'’ Spiegelius. Vl CEM iudicis fupplere,locoiudicise)lc-VICEM noftramdolcrc, ellpropteriigt;to'’J' moda priuata dolerc. Vieem autem publies, quod uulgo dicunt.zelo rcipubl.Eft autem teP Prifciano,figuratalocutio. Spieg. V1 CEMtcnentcs,fiucgcrcntc5,ijlt;^''’^'iy ,' carii,qui alterius iudicis uicem gerunt.de hisui’ de Ba rt.i n I. filius. ff.de Legati on. amp;nbsp;in ld“?^ j ' tc.C.de Offic.eius,qui uic.alt.ger. amp;in hijdf ƒ Tutor.amp; cur.dat.ab his;itemZafium nolb“®?® 1.morc.de Ririfd.omn. iudi. ubi eleganterttadif» cos eflè in triplici differentia. Sp. VI CBN A auri pondofifco depéndere.bj'*® fin..de Canon.largit.tit. C.lib.x. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,, VI CBN A miliapaffuum.l.j.fi quiscaut.01 Gloff.ibid. Spieg. VICBN V S,idem quoduicefitnos. VICESIMARlVM aurum,quodexuiceb ma colligebatur. Erat autem uedigal, queina modum Decitna. VICIES,prouigefies. VIC IA RBuinm Vlpia.Cum eo plané,ait,lt;1®* uinum fpurcauit,uel effudit, uel acetufecit,“’ alio modouiciauit,(hoccft, corrupit) agipO“J L. Aquilia, Gelfus ait: quia8lt;effufum, uel acetic faélum corrupti appdlatione contineatur. ne^ negatfaétum amp;uftum contineri corruptiappt lationc.l.feruus fcruum.ff.ad Leg.Aquil.'PæS; VICINALES uiç. Videpauloantê,viçuid nales.amp; Alc.in Gom ment.de Verb, fign.t quan' turn ad iuris. VIC IN IA, locus uicinus, feu ipfauicinitJS’ de qua uide Bar.in tj.ÿ.hoc iudicium.ff.Ein.ftS’ Inter quæ dicatur.in I.fi tertius.in print, ff. den' qua plu.arcend. Spieg. VICI N VM malum habere,uelnon,jnulww intereft.ffide Contrahen.cmpt.l.quödfïpe'i’, nal. amp;nbsp;de Leg. ij. I. Si cui fundus, Sol.matt.*} Refp.ij. C. de Agric. amp;nbsp;mancip.dom.Äf Efcalib Lull. libr. xj. Proindefeitumeft illudlhcmilt®' dis apud Plutarchû: quicûprçdiuraquoddam ùenoS’ |
|
'v A NTS I. uenderet,Hoc quo que preconem addere iufsit, ni usd «),«(«'i)(«gt;«”gt;'«f, id eft quod etiam Uicinos haberetbonos • Adi Chiliades Ërafmi . Spie» gelius. VIClNvM tnalutn habere, uel non habere, ®oltum intereft.lege, quod fçpe.§.fin,fF.de Con* trah.empt.lege.fi cui fundus.de Leg.ij. l.j. Soluh matritn. Qui habet bonmn uicinum.felicius di-citur agere négocia,!. fin.C. de Pa^f, inter empb amp;uendif,compof. VlClblV S fundus, amp;confinis,quomodo dirent, tradit Paul.in §.fin.l. fed amp;nbsp;loci. Fin. re» gund.Spieg, ViClNVS Iocuseatenusaccipitur,quate-nusclamantisuoxaudiripoteft. Bart.in l.ft ter», tius.in prinfF.de Aqua plu.arc.Spieg. VICIS legataperindelicerccapere.atqueci uitatibus,ut ait Caius,refcriptoimperatoris no* ftrifignificatur. Vicus platea uocatur.quae fit ex moltiplicatis domib», ex pluri bus uicis fit urbs. Et eft duplex: urbanus, qui angiportum conti* Mt,quafi anguftiorem plateam fine exitu: amp;nbsp;ui* ®®’paganus,cum plures rufticanae domus con» gt;unftæfmitç3j(,.j„mros.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■gt; VlCl S S IM, per uices, hoc eft uicifsitudi* ®'wgt; Cue alternationcm,Icge,Papinianus. fF. de i Senten. VICIS SITVD O,alternatio,mutatioexa»l lio in aliud,inquit Cicero,!.iubcmus nulli.C.de Sacrof.Ecclef. '^^CTALICI A.beiWmgrn.uocabulum barbafum. VICTIMARIVS ,amp;quiuiâimas uende-b»t.8euiftimaruinminiftercrat,dequo Valla li» broj.csp.tExtat uocabulû in 1. ult.fEdc lur.itn-munit.Spieg. ,VICT0Ri0SVSuirnifi autoreinuento» req.-Catonerecipitur, AuiuCellio annotante... Ï'rït‘reaputant,loduftrius,oó Induftriofus di» J5’’lt;luni. Fateturlnfulanus illud quidêueruniu. quot;Perfonamdefignes. Valerius Max. autem.cer ‘‘'n aftionem dixit indurtriofam.Spicg. . Vi c T R1 C B S literæ,uiâoriamdenun». ‘'«tes. VlCTVS uerbo qu5eueniant,Vlpianus re-«enlege.uerbo uiâus.de Verb.fig.uide in cand. Alc.Zaf.inl.fi uiftuni.fF.de Re iudic.ubi annotat barbarè dici,Viftum amp;nbsp;Amiftum: quad fub no» mine Viftus,üeniat etiam Amiftus.Sp. VICVS,parsurbis eft.quæexmultiplica-j 5*’^®®*|gt;“'*fie.8cex plufibus uicis urbs con»j ««.Diuiditurenim urbs in uicos, quafi in mem • nniinofa.Vicusruri,fiuéfufticu8 dicituf.cum ï'wes fimul uiliae, qu® pagi'dicuntur,hoccft P'‘'esruftican® domus coniunftæfunt.amp;ali* S^wioreraotsab urbe,dum modó non fint V • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Vide quxnot. C. de epifcop. amp;nbsp;.f'^'^ecclefijs. fT.de Legat.iii.l. fi hærcs. §. mcis.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ VIDELlCET,uerbum,quamuisreguIari. Wtponitur declaratiuè.ut permulta iuracon. j l(*t:tatneninl,teinpus.fF. de Reiud.ponitur li» teitatiuè, Sc fignificat temperame ntum,p ulchra |
loquendi figura,tefte Zafio. Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'■ VID B R li fiftionis uerbum eft interdum.ut in l.j.§,fi.fF.adTurpilian. uide Bart.in l.fi duo.fT. de Acquir.hæred. amp;nbsp;in lége iij. §. idem fcribit. fF, de Pecul. uide Sc Bud.in poftef.Annotat.Alicu» bi ueritatis eft,ut in l.Titio.^.Titio genero. fF.de Condit.amp; dcmonftr.l.talc.de Hærcd.inftit.amp; in fimil.Hoc uerbum ïurifconfs.elFe Cicero attefta turad Trebat.libr.Epiftol. vj. Hoc qucmadmo» dum,ïnquit,uos fcribere foletis inueftris libris, idem Q^Cornclio uidebatur. Sentit autem, lu» rifcofF. affirmare fententias fuas, aliorum auto* fitate.Spiegelius. ViDiMV S.Lege,Originale. 11 VID VA eft,cuius maritusmortuuseft Ab antiquouerbo deduftum lduo,quod feparare fignificat. Vndc amp;nbsp;Diuiderc,Sc Idus difti Macro bio. Tertu lianus Viduatutn,eleganterufurpa* uil,pro ordine uÏduarum,Rhenano indicante.I» tem nonnuliis Vidua,quód fit fine duitate: qua* fi tudicas uedua,l.malum nauis,dc Verb.fig.Ve etenimparticula,ut fuprà diftum eft, amp;nbsp;hoelo» copriuat.Spiegelius. V1BTO RE S,qui uitilibus, id eftflexibilla'; bus,quosuulgo circulas nominant,uafa uin* ciunt,circuniligant,pro fententia Donati in Te*^ rent. Namuiere,fignificatflexum cfre,autpofire' facile flcfti.tcftib. Marcello, Varrone:nos cuppa hos ,KMf^« uocamus, utiZaf. praeceptoreno* ftroaccepimus.quü elucidaret aliquot TitPan-deft.Vlpia.in fin.$.I.fi feruus feruü.ffad Leg. A* quil.ltem,ait, fi uietori locaueris lacum uino plc num curandum.Spiegeiius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i VI GB SIM ARii exaftores,àuigefimapar* te,ficuc Oftauarij, ab oftaua difti. Lege Alciat., inl.eum quiueftigal.de Verb.fig.Spicg. V1G11 i A,amp; frequentius uigilise, numero multitudinis,Excubiædiconcur.Sedtarnen hoc. interfedifFerunt,quóduigiliæfunt tantum no* fturns : Excubiæ autem, tam nofturnæ, quàm diurnæ.Diuidebantur autem in quaterna hora» rum fpacia, ita ut prima, fecunda, tertia Sc quar» ; tauigiliadiceretur. Interdum Sc uigiliarumno* mine ipfos cuftodes,qui uigilant,accipimus. A* di Thefaur.St.Rob.qui indicat Sc apud Plaütum reperiri uigiliam, pro eo die,qui feftum dié præ» cedit. Décréta Pont.non laudat Vigilias immo» dicas,quibus fenfus integhtas corrumpatur, dé' Confecr.dift.v.c.non mediochter. Spieg, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;“ VI GIL AN TI A, diligentia. Herm ogenia*. nus : Perfonale munus eft,quod cü corporibus,;. cum labore ac folicitudine animi ac uigilantia exiftit.l.j.fF.deMun.Schon.Spirg. - gt;nbsp;VIGILANTIS SlMl indices,promaximè' prouidiis Seintentis.l.iij.C. de Offic.Rcftor.pro'quot; nine.Spieg; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no V1 G Il*ARE,uigilanter,prouidé,inquit Ser ums,fine ftudium Sc diligentiam adhibere.Hinc ‘ quod frequens in ore caufidicorum cft,Vigilan*lt; tibus iufa fubuenire folcnt. Spieg. VIGILE S,nofturnicuftodes.VidefF.de . Offic præf.uigil. . VIG IN TI aureospro libertate retinenda ÏX i deped» |
r *NTB I
|
ninitoris amp;nbsp;elegantiæ plus habens, qaàmnift»' ca. Spiegelius. VI CC A NI, inquitBud. dicütur,quódaib lae(unde Villici difti)afcripti amp;nbsp;colonarixcon« ditioni addidi, aut ipfi fint, aut eorum maiores fuerint, quarum return ueftigia non obfcura multis in locis extant : quod tarnen nomes lo-âibusAc luce media adum eft: perindeeft,qu«4' quentium infcitia in eontumeliam iam uertit. fi qualibet hora lucis adum effet.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Villanum enim, amp;nbsp;Vilcm, uernaeuk fiœplici-VIGINTIVIRATVS caufis dijudicandis dependere.l.fi mulier.ff.dt Minor. Vl GIN Timillia pafluum.quomodoacci. pienda, dedarat Alc.in Commé. de Verb.fignP fic.in I.in innere faciendo.Sp. V1G1N TI Q,v A T V O R horK.Paul.in l.Mo re Romano. IE deFcrijs. Quicquid,ait,in ijs ui-gintiquatuorhorisjd eft duabus dimidiatis nO-fuit.quod munus magnae indolit iuuenibut có* ferri folebacIUinc enim gradum ad rcliquos honores aufpicabantur uiriexculti ingenioamp;dor Örina. Et centumuiri, amplifsimum hidicinm, qui populo lura aliquandiu dixêre:à quibusnul la erat prouocatio.quorum iudicia Centumuira liadicebantur. Alex. Neapol. Genial, dier.lib.iij, cap.xvj. V1 G O R.fmpp iri I.prohrbitum effi.de lore Fi fci,G.libr.x.ad fin. Cum literis noftris cognone» rit,non exarbitrio fuo,Cçfarianos ad capiendas eafdem ueniffe facultatcs, fed iufticix uigorem id fieri ftatuiffe.Interpret uigorcm,id eftPrinci ptm exponir,quod fit uigor iuftici«, amp;nbsp;animata Lex.Sed apparet.effretiatæ officialium cupidita tioppofitam ab Imp. perpetuam amp;conftantem iuftici« uolüntatcm.unicuique fuatribuentem. gère nuncupatur.Spieg. VIGOR cenfuræ noftre abfumat, in I.iuftif* fmos.C.de Offic.reft.prouinc. VI CR dicitur,quod paruo precio emitur.No ftri rem uilem dicunt,quxnon exccditualorem r.aureorum.l.fi oleum ff.de Dolo l.DiuuS.ff.de Bon. dam. Veruntamen nrtis alicui res dicitur, quam pronihilohabet,iknihili facit.Spiegel, VICES perfonas AIc.récitât,inComm adl. inercisappellatione.de Verb.fig- Vl Cl T A S.opponitur caritaii,l.ij.dclur.haft. fife.C Iib.xij. VI Cl P B N DIV M,amp; hoc in barbarie uocabu lum natom eft. V i c c A, fundi accefsió eft: proiride diruta ea,ufusfrudus nó extinguitur.autor VIpianus l«ge,fundiufufrudu. ff.Quib. mod.ufusfrud.a* tnitt.Spieg. V1CC A diuiditur in Vrbanam,l.p1enu. ff. de Vfu amp;nbsp;habitat. Rufticam.l. uidcamus. Locati.8e Fruduariam.in quam fruâus deuehuntur:unde Ac à uehendo ilia diéla Columellae, quafi uihilla. Spiegel. VICCA ruftica, eft ea pars nillse, quam uiUi-cus,colonus,uel uinitor,uel arboratofhabitan-dam fibi obtinct, amp;nbsp;familie uiHatree, atque in. ftrumento ömni ruftico condendoautcótinen. do. Vlpian.in I. fi cuius. ff de Vfufrud.lta fundi, ait,ufusfruftus Icgatu» eft: non debet neque arbores frugiferas excidere, neqs uillamdirucre. VideBud. in huideamus. VICC A urbana,qiie,eodem tcfte,amp;Praetorium dicitur, ea pars eft, quam dominus fibi re, cepit: quæ quia elegantius amœniusq; ædificari folct,ôc inftrui.ideo urban« uocatur,quafi urba- |
tas confundit. Videcum in prior. Annotat.amp; not.in I.non patimur.C. de Curf.publicJibxij. Spiegehut. VIL Li C V S, feruus eft, qui ruri prseft,amp;a' grieukuram rufticas^s operas curat, ei s que fe-cundum domini ütihtatem præcipit.Huicferai ipfi Agricultores fubijciuntur. Ak.dc Verkfig» Pompon, eod. tit. explanat, quando akhoedi* fpenlatornon multum abfït.l.urbanafamilia. V'LLI C A,uxoruillici.Cohimella:NectJ' meninftituendouillicam.domefticanim rerun uiliico remitrimus curam, fed tantummodu^ borem cius.adiutrice data, leaamus. Spieg. • .VIM fobmittere.h metum autem.J. led licht' ff.Quod metcauCSpieg. ViN A mea amp;uertemmeam.VidePofflpo®' intnuper.ff de Legat.iij.Spieg. V t N C E R B.pro vblinerc.Paul.dePub/icao« Locatiouedigalium (ficenim legenduir)qü® calorelicitantis ultra modum folitæconduôio» nis mflatur.ira demum admittenda eft,Cfide-iuflores idoncos, Se cautionts, is quilicitatron* uicent.offcrreparatus fit.Sp. VIN G TV S.proleruo amp;nbsp;compedito.Ioco® pedibns emm uindi ferui ad agriculturam deftt nabantur. Porto, uinâum elle, hoceftconftrR ftunijSc in uinculis efTe.diftare.Alberic.annota* uit.perl. fi tarnen. §. ei qui feruum.ff.deÆdil.C' did. Spieg. VIN C VetM iuris.Inftic.deoblig.inprin. C.dc Teftam.mil.l.quanquam. Cicero dixitme-morabiliter pro Caecin . f^ui ius ciuile cont®-mnendû putat, is BincularcuellitnonmodoiiR diciorum, fed etiam utilitatis, uineque commua nis. Et in deFin.pauldantefin.libriiij.uerf.Qu® admodum igitur membris utimur. Et quo mo* do,inquit.nominum inter homines iuris efle ftrjs.Spiegelius# ViN C VCA appellat lurifconf.cuftodiam, compedes.latumias,atque omnem deniquecor ports coercioncm. 1. fuccuiritur., Quib. ex caul, maior. Praeterea eiufmodi alligationem.utf'n® dedecore aliquis in publicq appatere nonpof' fit. I. in eadem caufa. cod.tit.(^id fit, è uinculis caufam diccre,fupràdrdûcft JodidioneCauf. Spiegelius. VIN C VCÖR VMgenerafunt.compedes, pedicae, manies, amp;nbsp;eaten«. Sunt amp;nbsp;Boiædam* natorum torques,quafi iugum bóum. Item coU laria , quibus in publicö blafphenli amp;nbsp;lenaee-tiamnum alligantur, ut derifui uiatoribus fint. EftStNumella.ligncuminftrumentü.quoquis incaruus amp;nbsp;quadrupes caput amp;nbsp;pedes exerit. Ale, |
|
V ÄNTB r Alc. Comment, de Verborumfignific. Spiegel. fcribit,Imp.Aléxandrum conftituiffe corpora ut ViNDic ARE eft,fuum repetere. Exempla nariorum,amp;caligariorum, amp;nbsp;omninoomnium funtapudCiceron.quamuismutilata,iefte Phi« lippoin Orat. pro L.Murçna,quo loco idem fcri-bit: yindjcareeftaffercrcfidaciati.am poffefsio-néreidequalitigatur,quoadlisfiniatur. Vindij careeftetiam animaduertere in malos. Ité uindi caturmaieftas publica, cum àfontibus fupplici« umfumitur.Sp. VIN DIC ARE,pro petere perbypothecaria aâionem,in l.Paulus reipondit. in prin.de PigO. VIND IC ARE hæreditatem.pro petere bas» rcditatem.l.fi fuperatus. in prin.ff.de Pign. VINDICAREinhypothecis,eftper hypo-thecariamaftionempeterc.l.fideiuffor. §. Lucius Titius.ff.de Reb. dub. VINDICATIO eft,perquam uis amp;iniuria, amp;omninöomnequodobfuturum eft,defenden doautulcifcendopropulfatur.autor Cic. dein« uent.ij, Spieg. VIN DICIAB C quod nunc uocant poffeffori tim)erintius poffefsionis,quo difceptabaiur pé denteiudicio, penes quem res quæ uendicaba-tur,deberct remanere.Sic didlæ,quôd qui in bis obtineret,uindicem,id eft prçdem date debcret, nil in re poffeffa detenus interim fadurum. Alc. Vindiciæautem à uindicando traélum:nó à uin« dicio,ut Accurfius putauit. Vnde uindicari puel lam ,prouindicias puellm fecund urn libertatem daridicirnus,hoccrt,afferi interim in libertaté, fcinpolTefsione libertatis effe. Qua derepoft Bud.inAnnot.priorib. ne,nofufiùsftripfitR.ho diginojib.ix.cap.liij. Sp. ViNDlCTA,proulrionc,apud Paul, delniu-h)S,in I.quod reipublicæ uenerandæ, ut habet ’^ulgataleftio:fiue uindicandæ, ut Budæus legé quot;quot;'txiftimat. Quia tarnen,inquit.non ca men-j'.™*8*ftratus facit,ut iniuriam faciat, fed ad uin '«änunaieftatis publics relpiciat,aélionciniu ^‘äruninontenetur. Sp. . ^'NDicTA ,uirgaPrsetoriserat,quæ feruo 'Uip^iijiin^jj^ fjçjçlj j( libertum. DicTa à uindi« 'nquot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;libertatem afferendo. Tit.Iuris *‘quot;’lib.if(Jj]^3numifr.uindic. Nebriff, ^^NDicTAMfacere,eftcedentem fugien« tc'uueinfequi,ait Salomon.Paulus in I.quod rei publ.ff.delniur.pro animaduerfione amp;nbsp;deliéto fumitSpieg. VIN ACiVM,uelVinacius, ax:ini fernen eft: Acinus,granumuuæ. Verius tarnen uinacium, pro acinis raufto exhauftis ponitur. VIp. de Fur, Ifiquis uxori. Vuarum, inquit,amp; mufti,amp; uina-riorum nomine lurti agere poteft. Nebriff. ViN A LIA, fenæ ix.Calen.Maij,deguftandis ®'''gt;sinftitutç,teftePlinio. Et altera Vinalia,quç ägU''turadxjij.Cal.Septemb. VINAR.1V S , pro uinofo amp;nbsp;ebriofo. Vip.in 1, ob quæ.deÆdilit. edift.Item, aleatores amp;uina-riosnoncontineriediébo,quofdam refpondiffe, Pomp.ait.lbidcm inl.Ædiles. reputa fi imitatio-necoferuorum apudemptorem talis faduseft, aleatorfortè,ueluinarius,nelerroneusfit.Efte-tiamVinarius.uiniuendiior. Vnde Lampridius |
artium.Spieg. VINARIA uafa.quæproprièelTent.quçfitus Vlpianus.refpondit, quæ torcularia funt.Üolia enim.amp;fcriæ.amp;amphorç.etiain in alium ufum, quàin uini habcntur.ut fi tritico.uel pecunia ad-impIeantur.Vide Alc.declarantemi.uinariaua» fa.dc Verb.fig.Spieg. VIN BA,locus eftuitibus confitus. Caius de^ Iniusuocan. Scd etiam àuinea,ait,amp;balneoamp; iheatro nemo dubitat in ius uocare liccrc, Vi« de B#rtol.in I.certo generi.ff.de Seru.ruft,praed. amp;nbsp;fimul Glofs. quam Albericus commendat, Spiegelius. VIN DEMI A,inter éasrefertur difliones, quæin numero fingulariplus,quàm inplurali fignificant.Papin.ini. diuortio. Solut. matr.u» troque numero protulit, coUeCtis uindemijs, uindemiæ fruftus, percepta uindemia amp;nbsp;ante uindemiara.Iulian.elegant er CoHeftç.penden^ tem uindemiara opponit,de ad.empt. 1. qui pé-dentem.Spieg. VINI appellatione qua ueniant,docent lu' rifcofs.Icgcj. amp;ii).§.j.amp;l.fi quisuinû.ff.deTrit.» uin.amp; oleo leg. A'ui dedudum uolunt nonnul-li, quad uim inferat menti. Notum ex Plinio irt prouerbiüm cefsiffe, Sapientiam uinoobum* brari.Vnde noürifWeinIjyneinyVitz harufzAn jP uerbijs item Ecclefiafticis duo refcrûtur,quç fa» pientem etiam dementant.uinü amp;nbsp;mulieres.Vi-de Albericu in l.j.C.Si quis Imp.maledix.Spieg. VIN VMSurrentinum.Lege,Vinalia. VIN VM fpurcare.Quare,Spurcareüinum. VI NI Falerni, quod domi nafeeretur.quotä.': nis in annos fingulos binos culleos hæres meus Attio dato.Etiam pro eo anno,quo nihil uini na turn effet,deberi duos culleos, fi modó exuinde miaexterorum annorumdari poffunt, labole» nus refpódit,l. legatum ita cft.de Ann.legat.Sp. VIN V M doliare.Vlp.de Pericu.amp; comm.rei ,. uend.l.j. Sidoliareuinumemeris.amp;c. Doliare uinu dicitur,ad differentia uini pendeotis. Vide ' Cat.cap.c.xlviij.Quç fit lexuino in dolijs.Sp. VINVM diffufum.Vide,Dolium. V I N V M paternum, 1. fi quis üinum.§.uino autem.ff.deTrit.uin.amp;olleg. VINVM uetus,dicitur anno lapfo. Si enim muftum, ait Alciatus, Calendis Nouembribus, nu dicitur.l.iubemus.C.de Erog.mil. li.xij.Ap-paret non prius uetus appellari, quàm aliud no uum colleélum fit.l.uetus.de Trit. uin.Se ol.ieg. Vult tarnen hac in re ad confuetudinem regio-his effe attendédum. Adi amp;Bartol.in lege,cum quid.ff.Si cert.pet.amp; in d.l.iubemus.Spieg. VINVMuetuftum. EiusmeminitScæuoIa de Leg.iij.Columella lib. iij. de Re ruftica paulo antefinem : Neqj enim,ait, poftannos quinde« cim,uel paulo plures deprebendi poteft ignobi-‘ liras in guftu,quoniam ferdomne uinum poft id tempus earn qualitatem fortitur, utuetuftasac-quirat bonitatem.Spieg. X j VINVM |
X
VIRILIS pars,u ires, an imi fortitude. Sit pre uirili parte,pro uiribus.
VIRiLi s portio,proçquali.Interdamtame aaturam fuam non feruan s, totam haereditatem complcftitur. Vide Alciat. enarranteraLuirilis. dcVerb.fig.Spieg.
VIRILIS uigor compleftitur poft tempus annorum uigintiquinquc.l.j. ff.de Minor. Spie« gelius«
VIR E S ,pro poteftate,Guc facultatepatrimo nij.VIp.inftn.I.j.dc Legat.ij, uelut certain quantitate, exprimit pro uiribus, fcilicetpawimonij. Spiegelius.
VIRIBVS præturaBCompelli,hoceft,pote-ftate : amp;nbsp;ut nunc uulgó dicimus, ex officio iudi-cis.l.ij.inprin.delud.Sp.
VIRILIT B R. Cicero in Offic. Quod uirili-ter, animoqi magno fit, id dignum uiro,amp; dec®» rum uidetur.id eü,fortiter.Viri namque animo* fortis effe debet.
VIRILITA S ,idem quoduirilia,amp;p«lt;lf* da. Numerator item,teftc AIc. inter human«®'' tægradus.Sp.
VIRIPOTENS uirgo,quæaptaeftconno-bio. §.j. Inftit. Quibus mofftut. fin.amp;deCBf io prin.I.quod uir.ff.de Don.int.uir,amp;uxor.
VIRGATORES, lorarij carnifices, qui uir-gis caedunt.Apud Romanos morti addiftusuif» gis c^dcbaturtdeindenecabatur.Interimcumfa cinus non erat graue, fatis habebantiuifgisc®-dere .Turn ctiain qui creditoribus addicebatur, multa turpiaSc mifcranda patiebantnr.neaio* pudcreditores, multafque fcruilimoreintefg® plagas,' Huic modo fubuenére Leges Forciaamp; Sempronia: qua liberum corpus RomanicioUi uirgis.autalijs uerberibuscædiuetant.Sp.
VIRGILII teftimonium, appellat Marti*' nus inl.intantum.adfin.deDiuif. rer. Vines ere diteumlulio Csefarinec cognitum,nec oifu», neqs item Ciceroni:amp; re(fté,mea quiderofen*®”'' tia.Suntex rccentioribus,qui Vergilium,nóVif gilium fcribi debere autument. DehoeuideC* ftigationes Pierij in Virgilium. Sp.
VIR G O ÿ duirtute uidetur originefnuocabü li trahere : ut ex ipfo nomine femper fe admone» ri cognofcar, utFuIgétius refert Epift.iij. ad Pro bam. Vip.Quod fi ego me uirginein emereputa-rem,cum effet mulier,emptio non oalebit.C«te nimperuirginem intelligimuspuerum.fiuema fculus, Gne fœmella is fuerit, qui adhucincoffu-ptus eft,5c Veneris ufum non expertos. Dio*™^ autem amp;nbsp;de afijs rebus illibatis, intaftis^ir*®®^ ruptis. Vnde Martialis chartam nondumconw® datam inuulgatamqï uocatuirginetn. Et Plinius terram dixitfynceram amp;intadan),neqiinie-tallis refoffam,aut attaminatam.Sp.
VIRGINES Dci,amp;uirgineshominutnÿ® appelientur, annotauitapudTertullianumDn« Rhenanus in Arguméto libri, de Virginibus no-landis.Sp.
VIRGINES Veftales.Vide 01d.in cap iter. Tit.j.l.xij.Tab.
Vl R G IN A RI,hoc efl.uirgines agere.uoca» balun
VIN VM cam uafis legatum. Proculus l.pc* nult. de Trit.Sc uin.leg.Illud uerum effe puto,cui uinum cum uafls legatum erit, ei amphoras, ca^ dos, in quibus uina diffufafcruamus, legatos ef» fe. Spiegelius.
VIO L A RH,propriè de uirgine dicitur:tranf fertur tame ad alia.ut uiolare ius legationis,uio-lare facra, muros, amp;loca religiofa, parentes, foe-dus,legem. Vndeuiolate Legis reushabeatur.l. j.C.de Petit.bon.fublat.lib.x. Sp.
VIO LB N TIA. Sub uno uiolentiænomine tnulta facinora continentur, tefte Imp. Conftan* tino 1. quoniam. C. de Mulier. quse fe propr. fer. ianx. Spieg.
VIO LL NT VS pofleflor, qui expulfo ueteri poiTefTore adquifitamperuim rerum poffefsio* nem obtinet : aut qui in hoc ipfum aptus amp;nbsp;prse* paratus uenit, ut cotra bonos mores auxilio, cui refifti non pofsit.fretus, ingrediens in pofiefsio* nemuim faciat,definitore Old.Sp.
ViO LATI pudoris macula adfpergi, apud Impp.in 1. diuo Marco.C.de Pœn.Sp.
VIOLATOR pacis,id cft.raptor, puniedus, per text.§.fi uero pacis.de Pace tenen, in Vßbus Feud.Kfin.fub fin.ffide Re milit.
VIOLENTER,à uiolens.aduerbiû, ut uule Acron.Noftris eftfrequens,pro co quod ui a du, faftum,geftämueefreintclligiuolunt.Terent.in Phorm. uiolentcr tolerate, pro ægrê amp;nbsp;inuitó u* furpauit. Spieg.
VIOLENTES,pröuiolcnti,in Auth.Vtom. obed.iud.prou.§.arripiat.ut uiolens pro uiolen-to,apud Horatium,tefte Budæo.Sp.
VI R,pro marito,in l,j.§.eft qusftio. ff. Pro do te. Atiquando refpedum etatis dicit.ut apud Pli nium,cum ait: Quod non modo in puero, Gue a« dolefcente, fed etii in uiro admiratione dignum uideretur. Aliquandorefpedum fexushabet, ut apud eundem: Viros auidiorcs Veneris hyeme, fœminas æftate, Hefiod. prodidit. Vide Bart, in i cumquis decedens.$,codicillis.inGn.amp;ini.fer uis.de Leg.iij.Spicg.
VIR bonus, qui iuri naturali obtempérât, amp;nbsp;«oluntatcm fuam illi conformem facit, earn que fequitur.Item Vir bonus dicitur, qui facit alteri, quodfibi uultGeri.l.j.circa medium,ff. de Soiut. Indicauitamp;Alb. In iure Ciuili index eft: amp;nbsp;no« mêViri,cftfa:pe dignitatis. referturenim aduir tutem,uimqi animi amp;nbsp;corporis.l.j. C. de Dignit. lib.xij.Spieg.
VIR l boni arbitratu repletur, quod deeft. Vl pianus l.fi non mortis.ff.de InofG.teftamen.Spie gelius.
VIR diligens, in $. Gn.l. item G cum putaui.ff. Negoc. geft. Spicg.
VIRIS legatis,amp;puerosdcbcri.céfuitlurif-con.in l.feruislcgatis.§.mulicr.de Leg.iij. Alber.
VIRILE, quod cftuiri: ut,uirilcofßciü,mu« nus.l.j.Quan. mul. tut. offtc.fun. pot.l. pen.ff da Eden.l.fccminae.ff.deReg lur.Sp.
VIRIL I A,pluralitcr tantü,uerenda, puden* da|Piinio,amp; Canoniftis,tit. de Corpore uitiatis, c.üj.amp;feq.
-ocr page 547-|
bulum spud Tcrtulüa num deprau»tum, reftitu-it Rhenanus. ^IKIDARIVM, locus in quo funt herb« amp;nbsp;plantasuirentcs.Sc amœnitate refcrt«:is non im prditprofpeétum, nelt; tolli poteft. Pomponius inl'(]uoties,§.f8ruitutuin,fEde Seruitut.Virida» naaccipiuult.quornmcunqueuiridantium con denfâtionem, quam natura producit. 1. ædificia. tit.feq.Spieg. VIRl D A RI VM, locus amœnitate plantani itfcrtus. Vlpian. Etfi fortè, inquit;uoluptarium biitprædium, uiridaria ,uel geftationes, Scc. l.fi $'Jius,fF de Vfufruâ. Sp. VIRID A RII feruidicuntur Vlpiano.qui ui ridariorumcuram habent. Suntautem labole« tiouiridaria,arboribusuirentibusloca confira, qaeairidaria item dicimus. Sp. Vl R i D i obferuâtia ualere.pro Temper in fuo uigorepermancre.l.Arriani.C. dcHær. ViRiOLAE.armillæerantexgcmmiSimar garitifq;auroczlatis,quibusutebantur Celt«, gt;d eft.Galli, Dicebantùr item Viriæ:atqi ijs utebantur Celtiberi,id eft,Hifpani. Vlpia.de Aur.8c *''gdegl.argumcnto. ArmilI«,inquit,uiriolç,anz Hüli.præterfignatorios. Et infràl. medico.Line» asduas ex margaritis amp;nbsp;uiriolas ex fmaragdis. Paul.de Opt.leg l.firibi. Si ex quatuor,inquit,ui tiolis diiæ.Nebrifr.amp; ibi Bart. ViRi 0 L ARV M,hoc eft,ornamentorum,ut Bayfiusopinatur,quæ gemmis uiridibus fiebât, meminêre Vlp. 1. argnmento.Scæiuola l.fin.eod. âtPâul.in I.fi tibi eJedio.dc Opt. lèg. quod quid b'tfit,mihi,inquit,incompertuœteft-D.AIciatus athitratur,uiriolas nihil commune habere cum '’”■gt;lt;11 colore, (Juandoquidem conftat,inquit,ui V®b’ 'l'’oqi exauro faditari confueuifle,citatqs .quot;'^''c.deContrah. empt.l. qui tarnen, uidc eum ’quot;;’quot;'?cap.xviij.lib.iiij.Sp. IRTVs ,uis ilia qua res cuius eftoirtus, per etta redditur, Cic. de Fin. Atqui in fcnfibus eft «raacuigtuirttts .Sp. _ VIRTVTls definitions AriftotclicamPhi« bppus amp;nbsp;comendat amp;nbsp;cxplanat,lib.j. Philofoph. Woral.Ipfebreuiter.fed exadè definit,uirtutcm alTeliabitum.qui inclinât uoluntatem ad obedi-endum redærationi. Sp. VIRTVTHM efleiuftitiam quandam, Plato diflerit: quia fit concordia uirium hominis inter fefe,hoceft,obedientis appetitionum ad ratio-nera. Et econtràuifÎQnr, fjy iniudiciam, définit «de harum uirium difeordiam amp;nbsp;feditionem. Vi ^«Philippum libro primo Philofophi« Moral. 5piegelius. VlxTVTEM omnem in fe compkdituriu-«icia.VideEraf in Chiliad.amp;Melâcht. Epit.Phi Jofoph.Moral.in princip. lib. ij.amp; in Comment. adEthic.Ariftot. ubitradat de uniuerfali iufti-cia.Spiegelius, ViS.eftnecefsitas rei faciundæ,præteruolun tatemnoftram extorta. V el, eft maioris rei impe tus, cuirefifti non poteft. 1. ij. Quod metus cauf. Spiegelius. VIS apudnoftrates, ait Aie, ius ipfum fignifi- |
cat. Vndctutela definitûr.uis atquepoteftâs fti capite libero. Cuius ratio eft,quoniam iure Gen nom ex uiribus iura metiebantur. Vnde accipi-tur amp;nbsp;quandoque pro effedu temporal!. Paulus Lj.de ftatu liber.Fiunt,inquit,ftatu liberi,uel con ditione exprefta, ueluiipfa, utcum créditons fraudandi caufa manumittuntur,amp;c, Aliquando pro uero effedu, ut apud Marcellum ,1. qui de« cem,$. Stichum.de Solut. Et qui hominem ftipu latus eft, promiftbr eum dando, qui tune illi fer-uierat,liberatur ui ipfa.Dicitur autem uis à Ors co Alt;», cuius contrarium, amp;nbsp;««r« lt;w»»r/x'‘'*'.®ft iüs. Vnde ad dilFerentiam eius, quod ipfo iure fit,di-cimus aliquid in efFedu,uel ui ipfafadutn. Solet autem uis uarijs modis deduci in iudicium. Alia eftenim VIS ablatiua,cumqUisab inuitoaufert:unde adio ui bon. rapt, prodita eft, amp;nbsp;publici iudi« cij LexIuliade Vi. Ëftamp;quæuocatur VIS côpulfiua, cum ui adhibita, aliquem cô« go.utalicuiaduialTcntiatur, Vndeamp;conftitu« tio diui Marei prodita eft,itémque Prætoris edi-dum de eo quod metus caufa geftû eric, ratura fit. Ex Alciato.Spieg. VIS diuina,idem fignificans,quod uis maior, cui refiftinépoteft l.j.C.Commod. amp;nbsp;l.j. Locat. amp; contra quam cuftodia paru prodeft. 1. fi ea reS. ft'.de Adio.empt.Sp. VIS expulfiua.quæ fi cum telo fiat, etiam uis armata antiquis dicitur: quafUndodeiedû pof-feflbrem interdido Vnde ui,Prætorabfqs exee« ptionc,quod alter ab altero ui.clàm uel precariô pofsideat,reftituit. Alia eft V1S exturbatiua, cum uterque litigantm poC fiderefeaffirmât, autalium expugnare nitituh Cuimaloutobuiam eatPrætor, Vti pofsidetis ita pofsideatis,interdicit, dum tarnen nee ui,nec clam, nec precariô, alter ab aitero pofsideat. l.j. utipofsid. Alia VIS Huminis etiam fine tempeftate accipien da eft,ait VIpian.Item,uim fluminis,inquit,intel ligimus: k fi magnitudo eius impedimento fit,fi uc pons folutus fit.uel nauigium non ftet. I. ij. $. quod diximus.ft.Si quis caut. Sp. VIS eftinquietatiua,utcuminmeoçdificas: unde prxtor, quod ui, aut clam fadum eft, refti-tuiiubet. Alia eft VIS imminens,nonipfatatumpercufsio,fed armorum terror, fignaq;,acadus manifeftxuo« luntatis nocendi, accipiendaeft. Baldus exifti-mauit, liccre aduerfarium præueniendo c«derc, quando uidet præparamentaadofFendendum. Accurfij, Baldi, amp;nbsp;Angeli Arctini fententia eft: Vbicunque pcriculofaeftcundatio,praeuenirfc Temperiuft«defenfionisefle. Caius ad Legem Aquil. Si Teruum tuum latronem mihi infidian-tem occidero.fecurus ero. Nam aduerTus perieü lum naturalis ratio permittit fe defendere . Sp. VIS maiordicitur. Videpauloantè,Visdi-uina. VIS nôdicituriquçuerbisfit,fedfado: quiC-nim aliterqfado cogitur,autpropria uolunta-tc,uiin no patitur.Quodinintcrdido,Vim fieri X 4 ueto, |
V ANTE I
ueto,maximèdicendumarguinentouerbi,fieri, burn, pro eodemaccipit. VideGelIiuinij. i f®
l.pen.ff.Siufusfr.pet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i iq cap.iiij. Sedprocorruptione,adresipfaspertl'
V i s eft amp;nbsp;tune, Csfare definiente,quoties .net.Sic sdificia uitium facere dicütur,dum cot*
|
repofcit. 1. extat. ff. de Ëo quod met. cauf. Spie- gt;nbsp;gelius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•?:!gt; VI facere, eft, fi quis contrà quam prohibe« tur,fecerit. l.j. Quod ui aut clam. Necenimhic uis,fed iuslegendum.Sp. .i j VIM »atq: iniuham, pro ui iniuriofa, Hanc ex ftas.id eft uiolenta potcftas.Sp. VIM, hoe eft uiolentiam atejue iniuriam pro pulfare,non aliud eft,quâm inftantem.imminen téinue uim,aut iniuriam expellere.Sp. VIM ui repellerc,Cicero pro Scftio:Non ue» rebar, ne quis aut uim ui repulfam reprehended ret. De quo Salomonius latius atqi preclarè dif feritinl.vij.deIuft.amp;Iur.Sp. VIM uirepèllerelicet,perindeeft,acfidixe-rit: Vim,hoc eft uiolentiam,licet pellere uiribus. ut lurifconf. bifarlam ufus fit uoce Vi : quod Apellus ex Laurentij Valla Dialedicaindicar. Spiégelius. VI s c BRA hominis exfe mouere.l.iij. C.de Quæft.Seruius tradidit,Vifcera non tantum in» teftina fignificare, fed quidquid fub corio eft : id eft,caro que eft inter ofta amp;nbsp;cutem.Sp. VI S CERATIO.diftributiocarnis.quaefie« ri folebat, uel in folenni facrificio, uel in funere excellentis alicuius.Spieg, VIS VM fuerit æquumamp;iuftum,quomo» do intelligatur,uide in Auth. lufiur.quod præft. fol.ab his qui offic.fufcip.amp;Bartol.in l.fin. C.de Fideicommifs. V15 V S appellationeuenire etiam esteras hominis fenfus, Albericus annotauit. VI TA, eft conferuatio eorum inftrumento« rum, quibus anima utitur in corpore. Hsc lege adimitur.l.aut datnnam.ff.de Peenis.Sp. VITA funélus.Lege,Fungi. VIT A perpetua,pro anteafta, VIT A R E,cauere eft,itnó plus quàm caue-re: amp;nbsp;à ui dicitur,quafi ui auertere, à quo uitium diétuin. V ITEM tenere,pro pœnæ uitis fubijci, apud lurifconfuitos in lege,milites.fflde Re milit. Si-quidem uitibus tanrus accefsit honor, ut etiam in deliélis pœnam honorarent: quoniam ueteri de fupplicijs lege Romana fancitum, ut ciues non uirgis euerberarentur, fed uitibus:teftibus Luc.Floro,acTit. Liuio.HuiusfuppIicij memi-nit in Galba Plutarchus. Macrobios item uitem appellat Cqnturialé. Vide Centurio. amp;nbsp;qus hue faciunt, reperics lurifcof. uerba à Nebrif, relata inibi.Spieg. VITILIGATO R.Lege,Concinnare. VITI VM,generalius nomen effe,definiuit Sabinus l.j.$.fcd fciendü.dc Aedilit.edift. quod etiam ad aniinum refertur. Módeftinus in hinter ftuprum. Vitium, ait, perpetuum effe impe. dimentutn corporis. Vlpianus uitium amp;mor« |
VITI VM facere, pati dainniiin.amp;torruere. •propriède sdificijs dicitur. Labeo Locati, • quod fi etiam.Huius domus mercedeni,quKUi* tium feciffct,deberi putat.Vlp.de Dani-infec.. i finita.§. ex hocedidto. Vtamp;finquitpp*®'*’quot;-’ ter uitiofam partem intercédant, amp;camquïno uitia facit. Etfubdit: Siinfula adiacens domui, uitium faciat.Sp. VITIV M fecit agger,r(? ingefaHefi. Vl T i V M fitigiofi.De hoc adiTit.deLitigia fis.C.lib.viij. VITI V M naturs,ulnócernerenWadiiioW amp;nbsp;id generis. Alexander lacobiScotorû Reg’’* lius,cuius ineminit Eraf.in Adagijs.adeöhbef* üithocmalo.utnifi nafoconringeretlibru®ij^, hil cerneret. Vndeleuius ego id uitijinfili^. . dumduxi. DehaturaliuitioadiGloCinl ' üus feruum. §.fi feruus fcruu. §. fi fornicafl®*' de Aedilit.edidl.Sp. V I T I V M,ftuprum. Vnde offerreoina uirgini,pro uitiare uirginem,dixit Terentinn cyra.Cicero pro culpa, iiij Acadcra- nfuip*^®' dare uitio,pro culpare.j.Öffic. VITI VM, fiue fufpicioimprefsionis.cufl adminiftratores in officio publico concunurt fubditos ad contrahendumthnon licet cij.ff.|dc Corttrah. empt. 1. fi perimprefsione • dic.Spiegeliw? ViTlV19landedi6hum:uïde,Vitare. VITIA perfonalia, realia,amp;quafirealiäA del.uitia. C. de Acq.poffefsion,amp;I.apalt;l^'' fum.ff. de Do1i except. VITIARE obligationem.l.j.§.j.ff.devef' bor.öblig. VITIO uinifaélum,hoceftob uinum.pr^ ebrietate, VITIOSVM amp;nbsp;nullum squiparantar.Na« quod uitiofefit, habetur pro non fafto.hque-tiens, ff. Quifatifd. cog. Vitiofe,accipeinstill' ter.Spiegelius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. VITIO S VM mancipium.ueliuraentoni,i’ eft morbofum,fiue morbo infeftum, VITIOSAnuce non emere,pro rt) quoded ne minimo quidem. VITIO S E'cautum,uelfatisfaftam.nono'’ deturcautum Ideorurfuseftreftè cauendam,!. quoties.l.dedie.$.muliercs.amp;§.fifcrous.ftQs* fatifdar.cog. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. • c VITI O s E'fehaberemembrum,eftoitioM' feélum effe. VITIO S Imagiftratus,dicunturuitiotret' ti,id eftcorruptofuffragio.Sp. VITILE, quicquid fic lentum cft,ut connu® dè fleéti pofsit,inquitBudæus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. VITIS, Centurionis geftamen erat,ad funi' gandos milites.pigrèmunerafuaobeuntes.Le* gc,Centurio.Nebrifs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, V l T R E A M I N A,UOXrara,quaufusƒ« Paulas |
|
Paulus âd finem 1. cùm de lanionis. ZF. de Fund, inrtruc. VlTRiARlV S,qui Ultra facit. , ViTKlcvS.inatrismeKinaritus. ViTVLV S , non tancùm de boue iuniore, Koetiamdealiis quadrupedibus maioribus ac-tipiendus eft. Quin etiam ad pifces refertur, I. fi V L N A M, uctcres, Se quidem melius, Alcia-to tefte, utranque manum fimplicitcr extenfam, , nbsp;nbsp;--------^-------------,-------„....„.,,.„ appellant: quo fit, ut idem fit quod cubitus, aut quis fundum.§.lmperator.uerfic.fi quis uitulos. duæ fpithamæ. Spiegelius. ifbocati. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VLPIANO adfiden'te,Prætoreminterlocu« VIVA nonnunquam dicuntur, quse natiua funt, non facf icia : ut flumina uiua, Sc argentum ^mó. loeft autem rébus natiuis nefcio quid gra-tgt;s(inquic Erafm.) genuinæ : quod ars nulla (jueititnitationcconlequi. Contri, mortua di* tuntur, qustorpent,langueot^i.Spieg. V 1 V A aqua dicitur uu1go illa, quæ de Fon* te exit, lllaenim quæ coHigitur de piuuia in la* tunas aut cifternas,uiua non dicitur. Et fi de fon teroaniuerit,Scinloco aliquo collectafteterit, nee adle illud, unde manabat admifcric, fed in-tenuptomeatu, tanquainèfontis tramite fepa* ratafuerit,nondicituraquauiua. Sedilla aqua uiuadicitur,quse manans excipitur. autor D. Auguftinus in c.iiij.Euang.fecunduin ioannem. Meminitaqiiçuiuælurifconfultus in 1.unica,de Fonte. VIVA fepes,quæ rubis non prçcifis,lcdin eo loco natis contexitur. Sp. V tv A uox.lnfrà,Vox uiua. ■ V t V A 8,tv M, locus, in quo ucl aucs, uel pi* *“5)Ueitet£coni,nentur, quæ aduiétum dun-taxatpertinent.l.ufufruftuariumuenari.§.uiua-riis.ffi de Vfufr.l. pofsideri. §. item feras beftias. deAcquir.peff«ff.Sp. ViVERB. Alciatus elucidans $.uerbum Vi* uere.inl.quosnoshoftes.deVerborum fignifi Cit.Superius.in quit,à nobis traâatûfnit.quem. idmodum appellatione uidus, etiam ueftimen* la contmentunadditur hic etiam ftramcnta con |
au tem affirm ariuê ponitur : fed ponitur, ue! ne-gatiuê,ucl interrogatiuê, uelfubiuniliué.Exeui pla pete ex Albenco. VLN A.Vide,Menfurarum nomina., turn efl'e.l. meum autem.J. fed exfado.fE Quod met.cauf. Spieg. VbTBRiOR familiaritas.pronimiaacmo» dum progrediente,apud Calliftratum 1.obfet-uandum.de Offic. praefid. Spieg. VbTiM VM iupplicium effe mortem folam interpretamur. autor Celfus,de Pœnis. Spic-gebus* V LT I M V M teftamentum,Quintilian, in.’ terpretatur primum, poft quod tarnen aliud fa-ftum erat, quod iure non ualebat: hocq; exuo. luntate Legis elfe automat, licet nonexuerbis. Spiegcliu*. V LT M V S quis cenfetur, qui poftfeneminem habet, etiamfi à neinine-quoqi præcedatur: quodlatius exponit Alciatus in Comment, de Verb.fignific. Spiegelius. VLTiO.doloris confefsio eft. Seneca,Vltio amp;nbsp;talioinhuinanauocabula funt. Idéuitio quid prseftet.oftenditcap.xxj.lib.j.dc dementia. Vide Ban.in I deuotum.C deMetat. Scepidemet. lib.xij nt xlj.Spieg. VLTIO ,ulcilcendiaftus.de quouideBar« tol. in I.deMetat. Sc Epidem. C.libroxij,Spie* gelius. V LTI S Tyberim, pro ultra apud Pompo* mum de Orig.iur. in lege fecunda. §.Sc quia ma-giftratus. VLTORE gladio puniri,locum fupràindi* cauimus. |
|
tineri: quo nomme fignificaturomne quod fola «»ufa quiefcendi infternitur. Vide fuprà, Stra-luentorum item nomine. Sp. ViX uocula,duo atqi eadem quidem ex dia* metropognantia fignificat. Vno namque modo ponitur ptoeo,quod eft, etiam, l.uix certis.de lu die. Allo modo,pro eo quod eft,nullo modo.l.tu tor.inprinc.l.fin.inprin. adS-C.VcHeian. Vide Bartin l.j.ff. detutelSp. VLClS CI,uindicare eft, Sc iniuriam nó im-punitam telinquere.l.fcientiam.§. cum aliter.ad teg. Aquil. Et dicimus, Vlcifcor te etiam, pro Vtófcorine.Spieg. VteV S,faniesconcreta,intra cutélatitans, i.obquauitia.^ fin.ff.de Aedilit.edid. Vtev S langere, eftmouere doloté : eiusqi rei fsctrementionein ,quæ nos magnopcreu-rat. VidePtou.Erafm. Noftri annotaruntulcus diciinnatum,uulnus illatum,A nonnuilis ulcus fctibitur cum h quo d G r ç c è U»®- di c atur. S p. VL'GO,terraenaturalishumor,exea nun» (juam recedens.autor Seruius,. y b tV S aliquis, quad unus aliquis.Nunqul |
V LT R A, pr«pofitio, praeter amp;nbsp;trans figni. ficat. Sine cafu, aduerbium eft. Vide Bartol in 1. Cclfus.ff. de Vfucap. Sein 1. cum ita. de Dot. re-leg. Sc Aie. in l.fi quis fic dixerit. de V erborum ft« gnif. Spiegelius. V LTR A dimidium (ut dicunt) iuftl precij deceptus dicitur uenditor, qui.nee dimidiam partem ueri precij acceperit ; ut ft res ualeat du* centi$,quam uendidit nonaginta Sc quinque. In emptore uero alia ratio eft. Nam is non poteft decipi ultra dimidium iufti precij. præterquam, ft plus duplo emat :puta, ft rcm centum aureo* rum iufti ualoris, cm at ducentis.Sc aliquanto pluris. Vide Dn.Old.in Aélion.j.Clafs.iiij.Spi V L T R O, Si pro fponte lua, ut crebro, Sc pro infiiper ponitur,l.j.§ fi quis ultro.ff. de Quseft.l. filegatarius.fF.de DoloSp. V LT R O citroqi. 1.Labco. de Verbot, fig l.ij, de Neg.geft. 1. fi quis ex argentariis.§, rationem. de Eden. Periode a utem ualct, ac fi dit as, hinc atq» illinc,fiue utrinqi.ln faftis Sc in didis:ut,Vl* tro citroqi agitata caufa.Et,Vl!ro citroqi datis Si acceptis cladibus.Vltro citroqi certatum conui» cüsSpicgelius. VUTRO* |
A N T B N.
|
VLTRONBA uolütas,noftris oblata dici. tor,Hue non requifita,l.fin.C. de Crim, facrileg. V M VMB RA', pro corpore. Quoties aliquis magnum quiddam uidcbtrur aflcculus,cumnihil tandem auferat praeter titulom, autfpes meras. Erafmus. V M B R A amp;nbsp;imago, cui opponitur Solida amp;nbsp;expreffa effigies. V M B R A ueritatis, fpecies quædam,amp; quod uerifimilè dicitur, V M B R AB.prouerbialiiocodicebanturo-lim ij, qui uenirent olim ad conuiuium, non ipd quidem üocatr,fcd comités eorû, qui uocati nie rant, fie Ülos fequentes, uefut umbra corpus ul« tró fequitur. Adi Chiliad.Erafm. VMB RATA quies,apüd Albenc.inumbra-ta,lcgendü, ut habent fynceri codices. 1. fi quod meo nomine,?.fi furiofo.ff.de Acquiren. poffef-fione.Spiegelius. VMBRATII-IS mora,qaae in umbra fit. VMBRATII-IS fuffragiorumpaétio,apud luftinian. VMB RIA,regioItalix, incipitab Appenni-no Sc ultrà,ufque ad finum Adriaticum exrendi« tur, multis praeclarauetuftifsimis oppidis. Ra tionënominispeteâPlin. iib iij.cap. xiiij. Scæ» uola,Vmbria eft regio in Piceno,l.uxorem. §.co dicillis.de Legat.iij.Sp. VMBiVtCI, interprete Porphyrione, or-namenta quædâ offea,aut lignea cornea'ue,um« bilici noftti formam imitantia, qus uoluminib. iam abfölütis addebantur. Hinc prouerbialis fi« gura. Ad umbilicum ducere : quod fignificat, li-brum finite atqi abfolucre.Erafmus. VMBILIGVS ,fignifica^quicquid in aliqua re eft medium. mentadicuntur.Spieg: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ . jj, VNGVENTIS legatls.qu« o«“’ ® bitum.oftendit lurifc.in l.argêto.ÿ.i.3t’®'» j ra récitât unguentorum.ff de Aur.Scarg.Rf ^ VNGVENTARIVS,qoi «quot;l^!’“ yjej cit ac uendit, à Græcis MyropöladiaW'^^jj, autêm babiti funt unguctarij. Nee ®^^jujoj naeiis inqUit, cum unguentum fit materia ■ maximè fiwéfuacui. Vnde fcribitPiir»“®'j^j nium CraHum, Sc lulium Cælarem ceti'^^ijj xiffe, ne quis uenderet unguentaexo»“ »^ énim peregrina appcllauêre) Sc Augd Antonio exprobratu legimusproauuffl j^ dio ædificato, apud Vlp.l. fi quis du as. ff. Corn« fe.qui modo unguentanam tabemam.’’’’’^'^ mun.præd. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ^ftrinumexercuiffet. Senecaetiamlibto*!“) VN A rés cenfeturfundus,Sc fruftus eius, fi« Naturalium quæftionum.traditutiguentat^ LacedaernonijsexpulfoSjScproperèco “^^^ V N VNA,aducrbiam,acuitur,fignificat6s fimul. Limó.ff.de Vfu Se habit.cum fim.quas Alber.in-dieat. Haloander in iam citata I.pro hoc, utiquc cum uir uni fit,legif,Cum uiro iunéta fit.Spicg. VN A M domain in daas diuidere,pariere me ne maturi fint,fiue non.l.fin,$.penult.ff. Quae in fraud.credit. Spiegel. V N A R B,(implex uerbum.Tertullianus u. furpat. Vndcnos Adunaredicimus,amp; Coadu-nare.Rhenan. V N A NIM E, quod unius eft animi,amp; eiuf-demfententiaecumaltero. Canonidae quodu-nanimi eófenfu faftum eft, Vnanimiter fadum, uoce parum Latina,dicunt. Quorum nónulli id etiam intelligunt, rcclamantibus quibufda,modo pars maiorconfentiat. Abbas difTentit, quod uerbi unanimiter uis, baud ullum difcrepantem exigat, per text. c. bonaemcmoriac.ij.de Poftui. Prælat.amp;c.unanimitcr.eod.titSp. VNCiAM,abuno deriuari, M. Varro autor eft.Videfuprà As. VNCIARIAIcx. AdiFeftum. |
VN er ARIA ftips,duodccimaafsi$pirs,0' mnium minima moneta. VNCiARïAEuitcs.quód inter quamlibt! uitein unius iugeri uncia,interuallum zquilt faceret. VNCIARVM fœnus,omnium minimum, quod ex centum,unciam tantum in aurutn red* debat. VN C T VARl VM,Iocusubi fcruabalotoleo unäui opportunum. V N D À, ponitur pro aqua,utparsprototo. Cicero pro Plancio.pertranslationem, ondje« mitiorum dixii, pro uaria fententiaram muIoW dine, quibus ueloti Undis marè,ita etiam conH' tiaferuere uidentur. V N D E.parricula gcncricieft,uaricque»^'' pitunde qua latiusBar.in l.j, in prinffdeVi uiarm.Spiegelius. V N G E R E malo ueneno, apad VIpI'quot;'’ fi obftetrix.ff ad Leg. Aquil. Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ƒ^ V N G V E N T V M, quod amp;nbsp;ungcnti#’ “'j^^ tur,non eft medicamentum,ut uuigast® mat,Sc tenax illa compofilio,qua chirurg’“ , tur ad uülriera curanda:fed commiftio«'“*jj, rumodorum, additooleo.autbalfamo.““' quo pingui, ad ungenda corpora, luxuriæcaufaihucnta. PomponhisW®”quot;. argumento.de Aur.amp; 8tg.leg.demun“°®’\'^j bri loquens,fcribitUnguenta «fic»’!’’^® nik ranla mmnarantnr 5k*zl kqp^^ 1133218W* Ariftotelcm pharmacopolam ^’^^^'^Pr^'^odo VN GVENTARIA,StarsipfaC0’’ ^^^^^ç, rum unguentorura, unde unguentanä® Sc quïEunguentaconficit,8eucndit.SP' ^j^j^f, V NIC A filta, duos parare generös ^ ubiquisidem beneficiumduobusfiffl * tur.VideErafm.in Adag. V N i C V s ,fingularis,folus,uel unus inter alias fjjecies. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijLafli, VNICVS filius.l.ij.ff.dcLiber.8cpO“^^ Sc Cicero pro Rofc.Amer.Etquxrainos, qu® tanta uitia fucrintin unicofilio.Sp- ^ VNIGENITVS, filiüSqui unicus folus genitus. nee fratfé ullü ^’^“^’^Vjjiui“ Diuus Hieronymus élegiter dudit Hr ,j0/ |
uolentem differentiam. effe inter unigenitum amp;nbsp;primogenitum. Spiegel.
V N1 o N E S ,margaritae dicüntur malores, dcAur. Starg.lég.l. Seia. Legauit, ait, unionem cühyacinthis, amp;nbsp;poftea unioné foluit. Nebrifs.
VNiT A S,abunus.Vnitatisfeparatioim petrarinondebet.legej .§. fciendum.ff. de Sc-P’fâf-
VNIVerSaLês afliones appellantur, quibusperfequimur corpus aliquod iuris, con» tinens multas res cum augmento amp;nbsp;diminutio-®t;utfunthaercditas,peculium, dos.iurifdiélio. Spiegelius.
VNIVBRSI interpretatio,fitpro fingulis é* ius portionib.qua ratione amp;nbsp;quädoq; genus pro ^ngulis fuis partibus accipimus,8c pro tempore exponimus,proqualibet temporis parte.Glofs, c.generali $,illos.de Eleél.in fexto.Sp.
VNIVERSlTAT VM,aliaperfonarö,utff. Quod cuiufqueuniherf. aliaterum. Ethæedu-plex.luris,uthæreditas,peculiü,ff de Petit,bæ» ledit.l.ifé.^.non folû.Faai,l.j.§. per hanc.deRei uend Bart.in l.j.in princ.ff.de Dam. infeft.Sp, VNIVERSITATVM nomina,quïE amp;nbsp;col-l'diua.non membris folùin, fed amp;nbsp;capite con» fisnt;ideo illudquoqj comprehendere debent. Sic appellatione œilitû, ImpcratonappeUatio* w populi,Senatus cótinebitur. l.j. de Milit.tcft. 5-pld)s.lnftit. delur. Nat. uidcBald.inProcc-“‘öüewetalium.Sp.
VNiVHXsvs,quafidmnis adunumuerrus, «eftlinealiquaexcéptionc. Etinfingulari qui-dem idem eft quod totus: ut, Vniuerfus ager. In plurali fignificatomnesconiunélim. Nam fi di-‘^'quot;»u.Omnes Gbi domiciljum cóftitücrunt;in» tclligitur domiciliuro fibi unumqóemqi confti-tuifle.Siueródicimus,Vhiuerfi fibidomicilium conftituerQtit:fignificatur omnes fimul unum ^'^‘pro omnibus domiciliü feciffe. Vide 1. quo-tics.in fin.ff.Fam.crcifcun.l.talis feripturä. ç.fin. dcLegatprimo.Spieg,
VNIVERSALE,quod aduniuerfos perti-Quæ autem uniuerforum fint,uidelnft. de ^'flt;liuif.§, qua ratione.
VNIverS AH ofationi in Legibus, quod pâtura natura (it, ut de uniuerfis conftituantur, Indefinitaæquipollet. Vide Alciat. enarrantem l.in ufu iuris.de Verborum fignificât.Sp.
VNIVErsarvm fortiinarùmfocietas.ff. Profocio,l.focietaterD.cum feq.
VNIVBRSITAS quæfitdicenda,amp;utfuin «o nomine ueniant homines dcuniuerfitate,dif EritBart.inl.autfaélâ. §. fin ff. de Pœnis.Spieg. . VNIVÉR SITATEM pérunum conferua-P»Rxt.ettinl. ficut. §. üniuerfitas. ff. Quod eu* iulqiuniuerfit.nom. VideBart. in eademlege. Spiegelius.
VNivs fepultura,fepulchraplura efficere poteft,telle Pauloxui uidetur, ilium effe religio lom locum,ubi quod principale eft.conditur.id eftcaput,undc qualis cuiufqne imago fit,cogno fcitnr.l.eum in diuerfis.ff. de Rehgiof. amp;'fumpt. funer. Spiegelius.
VNO contextu.quodnullo interueniente non necefrariaaélionent.l.bïercdes paliin.fEde Teftam.fS.fed cum paulatim.Inftit.eod.Sp.
VNO impctu.idcftnixu.partu.Triplionÿ-nus: Nec cniin, inquit, natura permifit, fimul u« no impetu duo$ infantes de uno utero matris cxcedcre.l. Arefcufa.ff.de Stat.hom.Sp.
VNO loco, pro cadem prouincia,l.fin.C.de Prsefcript.long.temp. Alberic.
. VNO oredamnari.C. deÈpifc.amp;cler.l.quq* niam uenerabilis . pro fuinmo conlenfu, pafsini apud autores obuium eff Vide Chiliad.Erafmi, Spicgclius,
VNO fpiritu.VidcdcRciuind.l.fiinrem.f, at in his corporibus.
/_ VN O tempore,pro eodem,
VN Ó tenore.Videlupri.Tehor.
VN VS amp;alier,produübus.l.nonnunquam. ff.dcludic.Alberic.
VN VS homo.Paülus:Difficileeft,utunus homo duorum uiccm fullineat.l.fi plures fint ff, de Paélis.Spicg.
VN V S Q,VI S Q,VB ueftorum res fuasfer« uet.I.ult.ffNaut.caup.ftab. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.1
, V N V M ius, femper idem.nunquam mutatu.
V N V M precium, pro una fumma, etiamfi ex fingulorum precio collefta fit. exponitur, tefte Alberico,in 1. Aediles aiunt. §.fi forté. ff. de Acd, ediéf. Spieg.
V 0
V o C AB VL A.ufu quodam corrupto. pro Latinis recepta, referunturin diélione Blada. Spiegelius.
VOCABVLA aliquot lurifcófultispropria annotat Alciat. hb. iiij. de Verb. fig. amp;nbsp;inibi aliquot uocabulalureconlultis propna.Sp.
VÓCABVbV M.ed id quo res fingulæ nd* minantur amp;nbsp;uocantur,aut uote efferuntur. Bar. docet in I.j.§. ex qua, ff. de Tut. Vocabulü baud rard trahere propnam fignificationem à difpofi tione. Sumi autem nonnunquam pro fignifica-to uocabuli.monftrat Alberic. Sp.
VOCABVLA noua rebus nouis imponen» da. Vide Ciceronem libro iij .de Finib. in princ. Spiegelius.
V O c ALITA S,confonantia,quam Graeci Euphoniam uocant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
V nbsp;nbsp;nbsp;0 C ANDI inius. VideTitulumdcinlus uocan.
V nbsp;nbsp;nbsp;0 C A RE,pro nomen imponere,notum.
V Ó C ARB'in crimcn,accufare aliqucm cri» minis.
V O CARE in ius ert nihil aliud,quàm caufa cxperiüdi,id eftagendi,uocare.l.j.dc in lus uoc. licet, Zafio tefte, Glofs.aliter, amp;nbsp;malé exponat. Spiegelius.
V Ó C A RE ad libertärem feruos,idem quod Manumittere.
quis accipiat.
VÖ C ARI.quo diftet abEuocari, uidc §.fiii.
in I. cum fcruum ■ de fideicommifs.libcrt. Spie#
VOCA«
-ocr page 552-|
V A N T B 0. VO C A T linius.eftnoncontemnereau toritatem Prsetoris. 1. v. ff. Vbi quis ager. Spie-gciius. ■tOCATORES diftifunt.quibusdatum edinuitandinegocium, fiue qui ipfi uocantad cœnas.Spiegelius. VOCE nônemiffaabhaclucefubtrahijnl. j.C.dc Pofth.hared.inft.Alber. V O ciFÈRATI O.Modeftinus J.fin.l.iij de Remilif.Quifcditionematrocem militum con* citauit, capite punitur, fi intra uociferationem, aut Icuem qucrclam feditio mota eft.tunc gradu miIitiædcijcitur.Eftautem Vocifcrari,tradente Valla, uoce effrænata, nô modo dolorem, fed e« tiam ihdignationèm (quanqUam indignatio do Joris genus eft)oftendere. Interdum fine affe-élu,fed tâmé ueliementius exclamare. Hine uo-cifcracio,uerbale,ipfe aociferâdi a élus. Solet au tem ingens fieri inter litigandum amp;nbsp;difputandû uociferatio Spiegel. VOLVO RIS nomine,omneidquoduolat, non folùm aues,fcd apes quoqs,uefpç,tabani,8e reliqua huiufmodi fignificantur.tefte Stepbano Rob.Spiegelius, VO LVPTA S.eft e]ata prætermodum Jæti» cia,opinione præfentis alicuios boni. Huie uer« bo,Cic.inquit,omnes qui ubiq; funt.qui Latiné fciunt, duas res fubijciunt: Ixticiam in animo, commotionem fuauem iucunditatis in corpore,lib.ij de Finib.Spieg. VOLVPTARIAB impenfæad ornameri-turn folum pertinent. Alciatusinl.iinpenfæ. de Verb.fig.Spiegelius. VOLBN S inteiligitur.quiconfentit expref» fe,uel tacitè nihil opponit. Huie * quo nihil uul-gatiuscft.nófitiniuria.lcum donationis. C. de Tranfaft. Porró Volens nolente animo dicen-dum,ubi quis fingit fc nollé,quod cupit:aut con trieft etiamin Hæbrxorû Proüerbijs,Pigrum uclle,amp; non uelle. Vide Eraf.in Chiliad Sp. V O L O uerbum,de fe indicat folam uolunta tis dcclarationé. quaproptcrqui dicit fe uelle c-ligerc, non digit: amp;nbsp;qui fe dicit uelle htreditaté adiré,non idcirco adit : ficut Sc qui dicit idcirco uelle Stichum darc, non dat.l. Ciodius. de Acq. hered. Licet ex illis uerbis cenfeaturfaftaele-dio: non enim quifquam uuit dare, nifi prius c« lcgit:amp;hæcproprietate uerbidefenduntur. A« lioqui mens prof^erentis quandoq; aliud fuadet: ut eleganter docet Alciatus, explicani 1. j. C. de Suinm.trinit.Spieg. V O L V M B N.Vide fupri,Librum. VOLVMVS uerbum.inConftitutionePrin cipis fignificat, quod madamus,amp; przeipimus: quia quum dependeatidi folauoiuntare Prin-cipis.id uerbuin aftus perfeélioncm inducit. Vide Alciatin 1.cunftos populos.C. de Sum. trin. VOLVNTAS, eft facultas feuuisanimi, qua bonum cxpetimus, malum auerfamur, du» ceratione. nam muts animantes duce natura, qusfenfus extimulat.Papinianus:Voluntatem, inquit,potius quàmuerbafpeftariplacuitincôe |
uentionibuscon rahentium.SpiegchuS' , VOLVNTAS amp;propofituinfacienus,“' ftinguut maleficia. 1. qui iniuris. ciim concord, in Glofs.fF.de Furt.l.Diuus.de Sicar.Sp. VOLVNT A S ambulatoriaufqiininotnen tum mortis dicitur, propter incertum uolunta tis,#itZaf.Nam facilèuariat.quicquid exuolun» täte confie! tur.l, iiij. in fin. ff. de Adimen.leg. uw dicitur, Voluntatem effe ambulatoriam,incon‘ ftantem. Spiegetius. VOLVNTAS captatoriaeft.eaqu3epend« ex aliéna uoluntate.I.capiatorias.ff.dc Hçredm ftit.Spiegelius. VOLVNTAS coaaa.Vide,Coafla“®' Juntas. VOLVNTAS exprdra,quæexpræfati®'quot; bus,uel præcçdenti traélatuconftat.l.Titia.7f ftipulatus fum. ff. de Verborum obligat. Taf'’' ut quia natura contraftus.qualitas rei, perfo”® contrâhentiû confuctudo,cius quodaäu'J^ ' Coniedura induc5t.l.fcmpcrinftipulat.d'‘ ? iur. Vide Alciat.in l.in cóuentionibus. deV VoLVNTAS prsfumpta.Lege,Prj^“'’'P uoluhtas. VÓLVNTATE meautaris.QuomodoM» üerba,tum ijs fimiliaintclligantur.oidui*’'’*'®' ciut,iunda Qlofsff.de Don. VOLVNTAS ultima.Hxcuoxingen'f'!quot;' uenitur,ut quæ nee fit teftamentnm,neccodm lus, nee donatió caufa mortis, nee aliofp«”. nomine nominetur : fed fimpliciter ingef'^ appellatione uîtimæ uöluntatisrelinquaW^ qua facit mentionem Glofs. not. in 1,licetC. Pad Zaf.in Intcllcd.fing.inprin.Sp. VOLVNTATES ultimæfiuntqainqin'®; dis.Auth.de Hçred amp;Falcid.§.quiaoeró.Pum’ apud VIpian. legimus defundorumuoluntat« nor^ftridèeffeintcrpretandas.l.plenuin. ^lquot;' de Vfuamp; habitat.Sp. VOLVNTARiVMeft, quod neq.p«®'®' neq; perignorantiam fit. Obferuandumautet^ quod non uolens quis peccarepoteft.EtS®® iuxta Salomonium ftupidius eft, qui nó ooien peccat,interdum pœnæfitobnoxius.amp;iaeOi* Demofthenes, Lex eft uoluntariorumA io®^ luntariorum peccatorum coercio.Spieg. VOLVNTARIA iurifdidioeft,qu«f«?^ tur in uolentcs.not 1. ij. ff. de Offie. Procon*-Leg.Albcr. VÓLVNTATE fieri nó uidetur, qo®® ratur.l.non uidetur.ff de Liber.cauf,Spgt;namp; V O RI yc V S dicitur, qui ex duobus con«' ptis ,uno abortu exclufo, ad partum legitim“*® ducitur. VORARE,eft cibum non confedum «n®' bus,deglutire. V O RA o O,barathrumdicitur,quóJineai0 cadentia non emergunt, fed quafi abforbenti«' Voraginem ufurarum Canonift® ufurpant.de quajft lubet, uide c j. de Vfur. libro fexto. Spi®' j.C.de |
|
j.'C.deNumer.aéluar.Se chartular. libro duo» decimo. VORSVRAM foluere.Eraf.indicatprouer« bialiterufurpari de eo,qui fic e præfentibus mails extricat fefe ,ut aliis grauioribus impedia-tur. Nam Donatouorfuramfacere,eft æs alie-numalieno ære foluere, aut minore fœnore ma-ioremacceptam pecuniamoccupare. Hinc du-ftauoce,utautoreftFeftus Pompeius,quód uer tant creditor^p.Spieg. V 0 S 51 S.ÿ ATORESlepidè uocat Erafmus softer,qui b^baros fecuti unum mukiludinis numero compellant, præterueterum confuetu-dinem : qua de re fufè differit in de Conferiben» disepiftolis. 'V o Ty,M,?iSaIicuius faciendi,uel nó faciendi, uerfus D^n\ deliberata amp;nbsp;iufta promifsio. 'nde Ciceroeleganterdixit, Votum, fponfio» nemquaDeoobligamur. Nobis præclpuum uo turn eft, quod in baptifmatefecimus. De uotis extatTit.deVot.amp;uoti redempt. Solebantau« tem uetcres quàin plurima uota pro Principe nuncupan.ut, VOTA anniuerfana ob diem imperij, cum «idelicet ad imperium Princeps fumptus eflet: quorum amp;nbsp;in iure mentio habetur. 1. omnes. C. deFeriis.ltem, VOTA concepta ob falutem Principisà fa-cerdotib.Confulib.idqipofttertium diem Ca-lend.Ianuar.autoreCaio in l,fi calumnietur. de Verb.fignif, Præterea, VOTA quinquennalia, decennaUâ, uicen» ’'»'»,amp;quj,tcfteAlciato,inueteribusnumifma ‘'^uotabanturhoc modo: Vot. x. Vot.xx.Vot. *’'’t uide Cicer. de Legibus. Pro uoluntate etiâ ^''V'tttr, amp;nbsp;defiderio : quod ea ualdè defidera-’ƒ SOBuoto à Deo pofcimus. Adeó etiam a-Gentiles magna res erat uotum,quod in fi-'®‘’m.non habebat locum, text, eft elegans ink *Î^is rem.5. uoto. ff. de Pok Eius rei fert ratio-J®™,amp;quidem efficaciorem, cap.ix.v. Parerg. •uteruotum autem,amp;pollicitationcm hoc in« ttreffe conftat, idem ait Alc. quod Pollicitatio «ipubl, uel priuato alicui fit: Votumueróprin« fgt;pi,uelDeoexcaufaprincipis,uel Imperij, aut ob fortunam Cjfaris:^: fi qui cafus fimiles. Spie gelius, VOTVAI,uoIuntasamp; defiderium,quod ea ualdèdefideramus.qusuotoà Deo pofcimus, koceftproraifsione fada Deo.de quo Bart, in 1. f'quis.adfin.ff.de Pollicitat. Idem cenfet,amp; qui-d«nireftè,uerbisduntaxat enunciatis nullum ”''lutiuotum.Sp, VoTi reus is dicitur,qui diisin euentum ^onditjonig promittit:at ubi conditio euenit, turnetiamdamnatus eftuoti. Vide Alciatum in l.nominisScrei. de Verb.fignifSpieg. VOTVMmunificum.VideEraf.in Adag.O-Uid.ait:Promifsis diues quilibet effe poteft. Sed multofacilius eft, uotis effe liberalem ac diuité, V 0 T V M turpe, quod fit fuper re turpi. Hoc étiam iuramétofirmatû.non effe feruandiim,re-ftè tradit Zafius aduerfus And,Efernitanum, in |
A N TR O l.generaliter.ff. Je Verborum oblig.ficut nee tu pia pafta,contra Eckium.Sp. licitat.l.fi quis rem.$.uoto.Sp. VOTA fufeipere,apud Caium. Lege,Nun« cupareuota. VOTïVA Iegatio,pro eoquod barbarèdi-citur, Ad beneplacitum. hoc eft,quç pro uoto ac uoluntate,uel uoluntariè fufeipitur. Sp. VOTÏVA uerba,quibus inuotis faciendis utimur.Spieg. VOX patris, uox filij.quia pater amp;nbsp;filius una cenfenturpcrfona. l.fin. C. delmpub. amp;nbsp;al. fub« ftit.Spieg. VOX uiua.Martian, lus honorarium,quafi uiua uox ed iuris Ciuilis. 1. nam amp;nbsp;ipfum. ft. de Iuft.amp;Iur,Sp. V R VRB ANA ancilla. Paul. deLeg.iij Eumqui natus eft(inquit)ex ancilla urbana, amp;nbsp;minus in uillamnutricndus ; interim in neutris efre(puta in urbanis amp;nbsp;rufticis) quidam putat: uideamus, ne in urbanis effe intelligatur, quod magis pla-cet.l.feruis urbanis.§.cum qui.Sp. V RB ÄN A familia. Pompon, de Verborum fignificat. 1. Vrbanafamilia amp;nbsp;ruftica.non loco, fed genere diftinguitur. Poteftenim aliquisdi» fpenfator non elfe urbanorum feruorum numero,ueluti is qui rufticarû return rationes difpen-fet,ibiq; habitet,amp; non multum abfit à uillico. VRBANA mancipia quæfint,explicat lu-rifcof. in 1. feruis urbanis. de Leg, iij.l. is qui no/ tus.de Supell.leg,Sp, VRBANA prçdia,idem oftendit in 1.urbana jpraedia. Breuiter,urbanum prædium materia, non locus facit. Vnde quamuis uia cenfeatur ru ftica feruitus, fi tamé per fundum tuum earn mihi debeas, ut ad domü meam ire, agere poflum, uerius efturbanam feruitutem tune efteiquonia urbano prædio debetur.Obferuamus enim non fiinpliciter feruitutem ipfam,fed prædium cui debetur,tefte Alc.Sp. VRBANA penus amp;nbsp;fupellex, ad ufum urba-num, non ad locum urbanum, aut peregrinum, dirigendaeft, inquitlabolen.l.quemadmodum. de Sup.leg. V R B A N V S, qui in urbe habitat, cui Rufti-cus opponitur. Vide apud Eraf, prouerb. Vrba« nus nihil æqui cogitât. Sp. V R B A N V s Prætor.Vide §,deinde cùm pla» cuilTet. inl.ij.ff.de Orig.Iur.amp; fuprà,Prætorur« banus. V R B A N V S feruus amp;nbsp;rufticus, quemadmoz dum diftinguantur,labolenus tradit d.l.quem« admodum.Sp. V RB A N I ferui.Paulus de Leg.iij. 1. feruis ur banis. Vrbani, ait, ferui intclligendi funt, quos paterfamiliàs inter urbanos adnumerare folitus fit : id quod maximè ex libellis familiæ, item ci-barils deprehendi poterit. Sp. VRB AN AB tribus.Lege,Tribus. VRBANICï milites. 1. qui mittuntuf. §,j. in fin.fEEx quibus caufmaior. Y VRBP |
ANTS
|
VRBIC A^rocuratio.Vlp. Hie cumeuram adminiftraffet, amp;nbsp;beneficio principis urbicam procurationem effet adeptus, in $.ex fafto.l.uc-rum.ff.de Minor.Sp. V R B S , ab urbando difta : urbare autem, eft aratro diffinire.Cçtera apud eundem in Lpupil-J as eft.de Veib.fig. Sp. VRB S propriêdida eftROMA,per Anto-nomafiam: comcætera dicanturoppida, utte« ftatur Qiiintil. Subfehbit Marcel, in 1. ut Alphe« nus.de Verborum fignif.Alciat.in l.ij.eod. Vrbs etiam folum diciruri quod murotenus ambitur, cod. autore .Vrbs item, caftrum,uilla,oppidum propriè fignificantid, quod ambitu murorum continctur.c. fi ciuitas.de Sent.excom.in fexto. Spiegelius. VRBS amp;Ciuitas quatenusinterfe differut, aliqui ignorant.Eam differentiam facilè cogno» fees ex bis uerbis Ciceron. in Orat. pro F. Se* ftio : Cùm conuenticula hominum, quas p oftea ciuitates nominauerunt ; turn domicilia coniun éla, quas urbes dicimus.Hacigiturratione poC fit dici ciuitas, quæcunq; uniuerfitas populorü, communi lege ac ritu uiuentium : uulgó Com^ munitas.uel commune.Infulanus. V RB ViïI, Varrus ait ,appellari curuaturam aratri, quodin urbe condenda adhiberi folet. Pomp.autor. Spieg. V R E D O,qua herbs, frutices arboresqj per-euffs arefcunt : eo modo, ut Bad.ait,quo homt* nes ægri, longa tabe emaciati, defeftiq;. lurif conf. Sed amp;nbsp;fiuredo fruftum olius corrupe* rit.§. fi raucis.l.ex códuéfo.Locati. Adi Flinium libro xvij.de Vitiis amp;nbsp;morb.arb. VRGBREius. Cic. libro Offic.üj. lus Craf-fus urgebat: quod uitium uenditor non dixtß fet,feiens id oportere præftari.Sp. V R G E N S necefsitas. 1. j. C.Nem.licer. in comparât.fpcc lib.x. VRIN AM faccrc,pro meiere. Vlp.Item de eo qui urinam facit, quzritur,fubaudi,anmorbo-Aisfit.l. quæritur. ubiPedij fententiam probat: non quia urinam in ledo facit,fed quia uitiofam Ueficam habet,rcdhiberi poffe. VRINATORES dicuntur,quifubtusaquâ natantes , tempore multo continent fpiritum. Yrinari, eftaquamergi. Calliftn adLeg. Rhod. deladu, 1. nauis. Merces per urinatorcs extra« éls. Haneuoeem Accurfiummalé interpretatû effe,indicauimusin Schoiiisadlib.xij.Auftriad. BartSpiegelius. V RN A LI A. Proculus in 1.fin.de Trit.amp; uin. leg. Qpi uinum* ait, Surrentinû in urnalibus ha« bebat diffufum. Surrentüm oppidum fuit Cam« paniæ, Sinum quondam fedes. Hine Surrenti-num uinum, quod, quum quintum fupra uigefix mumexcefferit annum .potui effe incipit. nam cum minim è pingue ac tenue fit,uix maturefcit: de quum ad uetuftatem peruenerit,fermé folum perpetuo utentibus gratum. Spieg. VRNALB S urcei,urnamcontinentes, fisc eft menfurafextariorumuiginti quatuor. Vide Alciatum inl.uinariauafa.de Verb, fig.Spieg. |
VRN A RI VM. men fa quadratà.fnjj'erqoanf næ aqua pienæ,in culina reponuntur. VR S V S,beftiaeft.necnuméropecuducon« tinetur.autor Caius in l.ij.in fin.ff.ad Leg.Aquil. Spiegelius. V S IA ,Gi‘£Ecauox,profubftantia,apudVl' pian, in l.in uenditionibus. de Cótrah.empt.ui-deBud.in prior.Annot. V SI o,idem quodufus, Vlpiàn.inl.Quintus Mutius,lib.ij.Iur.Ciuil.$.cuilegafuraeftauruin. uerf.Si fa ft um aurum legatum effomneadeuW pertinet.cui legatum eft.ex quo auro aliquid d-feftum.fiue id luæ.fiue alterius ufionis caufapS' ratum effet. Spieg. VSITATVM, abfolutè, quad inufueft.A' phricanus: Nam amp;nbsp;ufitatum ferè'eft, fidegartf' fi ita feriptû. Item Venuleius ÿ.pÿn.l.continu^ deVerb.oblig. amp;ufitatiusamp; clegantiusedfH' beo ait, de Lcg.j. Et alibi Cicer. in Verr.Noi’f j ufitatum, non fenatorium.Dicimus etiamsd ftiuê.ufitatus mos,ufitatum tempus,uliw^’J“'' fuetudo, indicium ufitatum, ufitatanomiquot;’' r de Pr^fcript.uerb.pro uu}garia,recepta,amp;t°®' munia. Spiegelius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. VS Q.VE,præpofitio,quafi cum, uel tempus.uel aliud huinfcefflodi L''. particula plura annotauit AlbericusAbj^ *” ’ patronus.§. Sempronio.ff.de Leg.iij.inl'‘®®f in ftipular.de Rcg.Iur.tum alibi. Spieg- , V S Q.VEnunc prohaftenus.uthueufq“^^^ 1. omni innouatione. C. de Sacrof. eccl.lj-^' Sumtrin. Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. V S Q,V E ad tertiam generationemi'“^”” terpretaturin przeitata l.patronu$.Sp- V S QV B Q.V A Q.V E, pro femper.apquot;^quot; .' ccllum, in l.ab adgnato. de Curanfuriol-i* femel apud Flinium luniorem.Sp. n V S Q.VE, particula ambiguaeft- NaW® includit, modo excludit: de qua pluraaf® uit Albericus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;., . V S V A L I S . amp;hocufuale,idemngquot;'®‘^j’ quodufuarius. lurifconfs. in l.interd«®- -^ Publ.Quoties quis,ait,mancipia inueftapf® ^ fus non fuerit, fiue uenalia, fiue ufualia,inpc commifsieft.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. VSVARIVS feruus.Vlpde Dolo.m l-b ganter.§. Si feruum ufuarium, rius occident, Legis Aquiliseaftioni.amp;a bendumidaccedit.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j-Aio do» VSVCAPlO,cftacquifitio,ueladie^ minij, per continuationem pofdefsionisd^^ fj rislegedefiniti,l.iij.ff de Vfuca.HancMo ^^ definitionem, ab offitio ufucapioois fu®P ^ commodè interpretatur Old. in deV*“®®?' nbsp;nbsp;1 Pr«fcript.temp.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mn-ufu» 1 VSVCAPlO inde diftaeft,quod pof« 1 aliquid capitamp; aufert. Vfus enim por af.^^^^ l temporis adimit res corporales priori nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| amp; transfert in alium.Sic PignoricapioneW ^^^^^ dicebant, quam nunc captionem ^.. .^^jj pignorü nuncupamus.Gclliuslib.vij.e^, J Vfijcapionem amp;nbsp;Pignoricapionê^duplio^f^^^j |
|
integrouocabulis,dicioportere. Interdum ta- damnantufuras,hoceft,quicquid tnfoénorefor men extra compofitionem, interiefta quajibet ti accedit. An uerô cxerccrefœnus, pugnet cum uoceprofeftur,utcftapud Paul.in l.nùnquam. iurc natur®, ut quidâ eruditi rationibus conten §.ult. de Vfuc. Si dcfunftus,inquit, emit : hærcs dunt, eleganter cxcutit, amp;nbsp;dilucidé, ut pierunqj autemputateum exdonationis caufa pofredif. folet, quætradandafufeipitPhilippus lib. Epi« fe, ufu eum capturû, Iulianus ait.Interpretes V-fuctpioné amp;nbsp;prçferiptioné in fignificatione con fundunt, in qua utiqi difcrimen eft : rurfus in re ipfafçpedifferentiam conftituit,cû nulla fit.Pri-uiuiu èniin utriufq; uerbü iungüt aceufatiuo. ut Vfucapio domum, pr®fcribodomum,ueftem, fimduminonanimaduertcntes,quód præferi* tendifignificatio magis adexceptionemperti-*'eit,etiarafieffedusretinendi dominij plerun* quefequatur. Deinde Vfucapionem tranuntad tes mobiles, Præferiptionem ad res immobiles, peri,ij,C. in quibus cauf.cef. long. temp, præfer. §.inferuorum.cum tarnen Impp.ibi,Pr®fcriptio nem,feu Exceptionem longi temporis appel- 8cfic rerum raobilium.Vnde reólè colligit Old. Præferiptionem nonpertincre duntaxatad res ifflmobiles, ficutnec Vfucapionem femper ad rtsmobiles,per 1. furtum.I.quare.l.nuhquam in quot;fuMpionibus.in prin.ff.de Vfucap.Itaque Vfu* '’poreferturgenuina fignificationis ui ad ac-^®’f'tionem rerum mobilium amp;nbsp;immobilium: S^odüelipjjgjj Rubrica iij. lib.^.qui tradat de ^5'lf«.dotn p^jPgyjpjjQ autem ad ius excipien lt;liprincipiii(jj.pgj.jjj^jj VndeTit.deDiuerf.amp; tempor. pt5fj,jpj jjjj,^j, poft reliquas exce» ptionum fpecies, generaliter fubiungitur. Spic- ysvCAPió,8£ Pr®fcriptio,funt modi ad* Suirendi dominij. Quapropteris quiufucapit, 'tlprçfcribit.priufquam complet ufucapioné, Præferiptionem, non eft dominas, fed quafi oniiniis.Spiegelius. VsvFRVCTVARIVSïproeoquihabetu» jQinfraftum, amp;nbsp;pro re in qua cft ufusfruélus.l.ar “«nW j.finaLff. de Vfufruéf. ^ s V R A, fortis accefsio cft, qu® pro-ptetmutuo dat®pccuni®ufum,uel etiammo- Curhxc in mutuo lure diuino P j ji'.’*gt;*RinguntDod.receptumqueeft, quod dicitur :lurc ueteri de Vfuris, hodie ad id quod intereftproduci, qua de re latius Alc.in Comment.de Verb.fignif.amp;in de Reb.cred.Su-tnitur etiam pro reditu amp;nbsp;fruftu, qui percipitur «xufualiarum quoque rerum. Catanæus citât Pspirtianumamp;Vlpianum Côment.fexto. Spie» ^SVRA ab utendo dicitur, amp;nbsp;ad alias quo« quotes accommodatur, quibus ad tempus uti» mur.il'md autem fonat ufura, quum uetamur dare proximo ad ufuram. EtGræcis T/«©-dici« tur, id eftpsrtas : quod pecunia mutuo data, panatlucrum ei qui dedit. Ariftoteles cenfuit prsternaturam effe, ut pecunia pariat pecunia: tametfi ueterum leges moderatione probarunt ufuras,ultrauetuerant. Iud®ispermiffum crat alienis adufuram dare mutuum, fuis popular!-busnequaquam. AiChriftian® leges intotura |
t,quætractandalulcipitrhilippus nu.tpi tom.Philof.Moral.ij.ibid. utiliteradmonens, V« furas immoderatas effeuituperandas,quiainiu ftèexhauriunt aliénas facultates. VSVRAM propœna,amp;pöenäjjiufurapotii, indicat Alb.Porró Vfurae uerbü non eft fœdutti, tefte Old. fed non habere ufuræ modû, amp;nbsp;hone-ftam rationé,eft turpifsimû.Ëd autem ufura pro prié lucrû fupra forte exaélû, tantû propter offi* ciummutuationis. Nam cum aliquid acceditad fortcm,cu debitor efficace caufam damni dédit, illa acccfsio non eft ufuaria, aut illicita. de qua^ pacifeimur propter officia mutuationis,amp; cû de bitor nô dédit efficace dâni alicuius caufam. Sp. V S V R A femifsis, ea eft,qu!e ex centenis nû-misredditurquotannis: habita ratione non ad cèntû, fedadduodecimuncias,quça(rem confit tuât. Trientaria uerô ufura, quç ex centenis red. dit quaternos nummos. Quaternaria, quæ ter-nos. De trientaria ufura, Paul, ad 1. Falc. 1. fi h®« res.Si Reip.ait,in annos fingulos legatû fit, cam de Lege Falcidia quæratur.De ufura femifsi,Sc{ uolade Vfur. 1.qui fernifles. Qui femifles.inquit, ufuras promifir per annos fingulos, amp;nbsp;minores præftitit,h®res créditons femifies petit,amp;c. VSVRARlVSdics, quo ufura ob creditam pecuniam foluenda cft. V S V R A B cétefimæ. Vide,Centefimç ufursCi VS VR A B maritim®. Vide, Nauticæ ufuræ. V S VR A B nautic®,pro magnis abiére in prO uerbiû. Adi Chiliad.Erafmi: amp;uide fuprà, Nauticæ ufur®.Spiegelius. V S VRP ARE.IurifconfuItis eft,ut amp;nbsp;Alc.in-dicat,ufucapere,amp; eifdem interdû prçter lus uth Valiæ uerô eft, in frequenti ufu habere, fme *ti, turn uerbis,tum fadis.Spiegeiius. V S VRP ARB ius,proeo quoduulgô dicût pare ciuitatë, id cft dicere fe ciuem, amp;nbsp;agere.Sp. V S VRP ATÏ Ö, Paul.inquit l.ij.de Vfuc.cft ufocapionis interruptio. Oratorcs autemufur» pationem frequentem ufum uocant.Itaqs fecun-dum fubiedam materiam oportet interpretari hoc uerbum:ut cum de iure ufucapiendi trafta-t ur,accipiamus Vfurpationem pro interruptio« ne,ficutin I.naturaliter.ff.de Vfucap. Cum uerô alibi incidit eins mentio, intelligamus ufum fre« quentem, amp;nbsp;nonnunquam, ut Oldend. elegater dicit,tyrannum,illum morem:citansucrba vip. èl.iniur.adio.§.ult.fF. delniur.Sp. VS TVM.Lege,Vitiareuinum. VSVARIVS feruus.Videproprietarius. VSVS dicitur,quado ius utendi alicui datur, quod uti pofsit pr£dio, uel domo ad necefsica-tèm. VfusFruftusueró plenioreft: quia daturin eo ius amp;nbsp;facultas utendi amp;nbsp;fruendi prsdio, uel domo. Habitatio autem, feruitus eft,feu ius ha-bitandi in ®dib. alicuius, fimile ufui Zaf.in lt;. ®« què.lnft.dc Ad. î vsvs |
|
quot;V ANTB S V S V S amp;nbsp;Abfumptio, funt contraria. VnJe reperire eft.abufus, pro confamptione, Quærc, Abufus. V S V S legatus quid cootineat, docet lurif* conf.l.perferuum.J.j.cutnfeq.eod.tit.Sp. V S VS domus item, amp;ufus fundi, quscon« rineat,tradunt lurifcofs.rit. de Vfu Sc habitat. V S v S equitis, in 1. plenum. §. fed fî bonum» eod.tit. V s V s peennisB, Idem continere ufum pecuniae amp;ufumfruftum, lulianui feribit, referente Vlpiano inßn.l. hoc Senatufconfültû.ff.de Vfu» frud.eir.rer.qux ufu confum.Sp. V S V S pecunia amitti nó poteft, quim duo-bus modis,morte fciHcet,aut capitis diminutions.!. in dipalatione^cum feq.fF.de Vfufr. ear.rer. quæ ufu eófum. i. fi ufusfruftus nomine. $; cum ufusfrudus. ff. Vfuff.quemad,cau*at. Sp. V S V S reciprocus, qui ftequêtifsimus eftin« ter mfticos. ut, Corn modo tibi boues meosad drädum terram tuam, certos dies, ut tu uicifsim commodes tuo$,càm egoarauerornócaditfub aétioné Commodati,fed praeferiptis uerbis,tex. in 1. fi tibi rem ihfpiciendam.ÿ. j.ff.de Prefcripr. verb. ExZafio.Sp. Vs VS ferui.l.plenum.j. fiufus.amp;J.feq. V S VS fuus, quid amp;nbsp;hoc fit.itidem explica« tur àlurifc. in Ecum inteftameto. de Aur.amp;arg. leg.Quid ufus domus, in l.ij.amp; iij.de Vfu amp;nbsp;hab. Quid fundi ufus.l.fïhabitario.§.R ufus fundi, eod. Quid pecoris, I.plenum. §. fed fi pecoris. Sc ibidem óftenditur, quid equitis ufus fit. §. fed fi bonum.ftcut amp;nbsp;ferui ufus.§.fi ufus.amp; $.feq. ' VS VS oulgatus loquendi, accipiendus ille eft, qui pafsimreceptus fit ab omnibus. Abfur. dum namqi foret, G ex abufiuo loquendi,aut in-telligendi modo, rudis tatummodo uulgi,intro-duci diceremus communetn ufum loquendi: fe-cundum Bald.in l.j.C.de Succeffedic.Sp. V S V S ,pro ntilitate amp;nbsp;fruftu aliqnando acci-pitur,tam in Gngulari,qnàm in plurali: quod fo-leamus aliqua re ideo uti, ut ex ea fruftum perci piamus.Hinc Exufo efle.pro utile efre,amp; iuoare dicimos.Vfum ^ afluetudine qooqt accipi, uul-gatum uerbü probat, Vfut eftalteranatura.Hoc nihil eft celebratius. Ariftotclc8,Eraf. teftc,nihil putat intereffe inter naturam amp;ufum,nifi quod intercft inter femper Sc plerunqi.Perpetuü enim eft, quod indidit natura: frequens,qaod ufus af-fixit.$piegelius. V S V S appellationeueniitneproprieta$,dif-ferit Bart.in l.donationes.fF.de Donat.Sp. V S V A1-1S ,idé fignificat quod ufuarius.Mar tianus in l.interdum.de Publican. Quoties quis macipiainucétaprofefFus non foerit, Gueuena-lia,Gue ufualia,in pœna commifsi eft.Spieg. VSVARIVS, fubftantiuê,noftris eft,qui uel nfum capit,uel ufui eft: adieAiuê,quod ufu abfu niitur,GgniGcat.VideGelIiümlib.iiij.c.j.Sp. V S118 V S puellae res relids, proprietaté ar« guunt. Vide Alberic. in l.donationes.$. fpecics. fF.de Donat.Spieg. V s V s f R y C T VS, ab uti frui dcriuatar,res |
quse noftra non eft,fed perinde exea fruftuatç utilitatem capimus, ac G noftra efFetl.j deVfo' fruftdeftniturab Vlp.quód Gtiusinalienisreb. utendi fruendiqi,falua return fubftantia.EIeg»o ter hanc diffinitionem interpretatur Oldend' quod frigidè traftata eft àdoftorib.Réciditty meninterdum in Doming nomen. Geut qu«^ bet alia feruitus. 1. m. ff. Si ofa$fru.pet.adftipol* tur I. fed amp;nbsp;G pofTefTori.^. ité ft iuratuero. déluré' iur.Vfusfruétus quoqs nomine, Geut amp;nbsp;Vfusap-pellatione, interdum proprietas continetur. I.» fF.de Vfufr.ear.rer. quae ufu cófum.l. fpeciei. de Aur, Sc arg. leg. cû fimil. QuaG ufutfruftus inü* cenfetur, que ufu eófumuntur. l.j.catt feqq.gt;“' quot,eod.tit. VSVSFRVCTVS bifatiifumitUr. Pri»«® pro fruftuum perceptione: deinde pro iurepW' cipiendi.nt colligitur, AIbèricoindicante,eXquot; quod G pCndente.fF.de Peric.amp; com.rei uen.k^ G ufusfrudlut.de luredot.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. VSVSFRVCTVS caufalit,quicaufa«d’* 1 minij habetcommoditas enim ea dominieuiquot; nbsp;nbsp;, ré fua utatur,fruatüruc.Quamui8 Alcnegatfe® | lure legifFe hanc commoditatem pfopriê#'*' frudut nomine appellari.Sp, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. VSVSFRVCTVS formaIis,Do3^', tus eft : isqi nullo modoaddominüreip^fj®'^' quia cum de feruitutum fpecieGt,feruifeui'f' fua non poteft. l.uti frui.fF. Si ufusfr.pet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. VSVSFRVCTVS fungibilium reró.pwp'quot; non eft,fed quaG ufusfruétus,fF.deufnfr.‘’!'’^^^ quae ufu confum.lurifconf.taméin l.fedamp;‘'P felFori. de lureiur. appellat Vfumfruäuffl quaG ufumfruélü,ncmpe return fungibiG“; P VSVSFRVCTVS ex fruendo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| eftfaéioaliquoeiusquifruituramp;utitur.a*' r' I in prin.l.unie®.ff. Quand.dies ufusfr-l^bp' V 8 V 5 F R V C T V S amp;nbsp;ftuftus, re ’P“ nbsp;nbsp;' ferunt:niG qudd compoGtum iftud uerbu^ quoque in fruftibui compleélitur. Po7^,, ufumfruAum amp;nbsp;legate fruôum,nihil diftat-'l® admodum G Gmplici uerbo dicas, AlimentJ.“ âum ; aut duplici, necelTaria uit® ad alendu. de Oldend. Adion.ij.CIafT.iij.Sp. .j: VSVSFRVCTVS, an fruftus legerer, ni intereft. namfrudui Sc ufus ineft,ufui fru deeft:Sc frudut quidem GneufueffenonpoW ufus Gne frudtu poteft. autor Vlp-EpW^®™®''' j.ff.de Vfuamp; habit.Spieg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,ijuj VSVSFRVCTVS, amp;nbsp;Vfuspecunied funt. 1. hoc Senatus. §.ftn.l. G ufus. de V*®quot;' rer.Spieg. V T. Huius partieul« propriu eft, finalem cete caufam,ufumqi ciusuarium,Alb.perexe pla demonftrat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, V T V T, Ggoißeat utriiqi,fioe quoquo no ' Paul. Vtuth®reditatis petitionecontineaturi • amp;nbsp;non tantum.fF.de Petit.hsredit.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j VT habeantunde fe pafcant : Aburnioexp®' 1 nente 1. pen. de Alim. Icgat. h®c adieftio mag' I ad caufam prælegandi,quàm ad ufuuifroct® conftituendumpcriinct.Sp» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ |
Awrs
VT ïndruda eft corn omni iure fuo. Vide lü-
tifeonCin l.quæfitum.deFund.inftr.Spicg.
VT eftinftruduS fundus. Exponiturâ Scæ« Hola.inl.prædia.de Inftrud.uel inftrum.leg.
VTricdîXerim.Siquid(tradit Quintilianus) periculofiusfinxiffeuidebimur, quibufdam re* mediispremuniendum eft: Vt itadicam. Sili-ceretdicere. Quodammodo. Permitte mihific. Quodidem etiam iis, quælicentius transitae-tuntj) roderit.qu« non tuto dici poffunt. In quo ’'an hlli iudicium noftrum,folicitudinc ipfa ma oifeftum erit.Legitur hçc claufula commodè re-petita à Marcello, in l.poftulâte. ad Trebell. An»
ftitut. Per quas perfàn. nob.obîigat.acqoir.l. nj^ in princ.ff. Rer. amot.Budçus annotât, Vtrique, dcpluribusetiam dici.fedduo facientibusgene ra. Cicero in Catilin. Quâdegoutrofqücin co-dem gènere praedatorum, direptorumqs ponôgt; id eft,qus duo genera ciuium.Sp.
VTÄRQ.VBfcxus.VIpianus: StdÄeutrum« que fexum prxtorcomplexus cft.l. fi quia id. de iurifdidomn.iüd. Plaut. neutro genere protulit in Rudente.
V Tl, didio.ad aliud relatiüa cft.non exfe dif« pofitiua.l.j. Vti pofsîd.ex Alciato, in l.fi cû fun-dum.de Verb.fignif.Sp.
V Tt à mé pofte (Ta, Vti poftedi.utaccipienda, lurifcofs. oftendunt I. Seiæ.§. firt.de Fund, inftir.
notauit Eraf, in explicatione Parfcemix. Tenui terdicis.Frequens Sc illudinGræcîs autoribus,
•fii/rrâÿ«»«^,ideftutitaloquar. quum fentiunt l.quxfitum.$. prsdia. cum feq. 1. quihabebat.$. ferera,nonuteft,cxaftéproloqui,fcdqualibuf. -cunqi uerbisfignificare,acootareuerias quàm eloqui. Spieg.
VT uifumfueritsequum Sc iuftum.quomo-éoaccipiendum fit, explanat Bartolus, in 1. fin. C.dePideicommiff Sp.
Vbnovm dare,Sc Commodate, èadem fiSttificareputat Ang. quod luftinianus Inftitut. Quitus mod. re contrah. oblig. in § item iscUi re$,exponitunumproalio:qoodreftéBellonus _____i_____r__________________r______
refellit.diftantenim ut genus 8cfpecies.l.j .$.j.ff. rerùm municipes utunturforo, bafilica, Sefimi* eodem.esterauideapudBellon.iniamcitatum libus,non pofsidertt. l.j.J. fin,ff.de Acquit.poft §.Spiegelius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feft Spiegeliüs.
VTenùvm datum. Vide, Commodatum. - VTi,nônufqiàd compendium,fed ^dufum,' VTEND A Sepofsidenda tradere bona. Lége Ciceron.üij. Verr.
peto.Itertl.Vti i mc poflefla funt, amp;nbsp;quæcunque ibi erunt, cum mortar, 1. Lucius Titiui. §.qüidâ.
VTi Optimusmaximusqt eft,quömodoac-’ cipifendum fit, fupriindicaturh eft in dißione. Optimum trudere.Dc quo amp;nbsp;Alc.irtl.fi cumfun dum.dc Verb.fig.Sp.
V T i, uerbum, pro utilitärem capere, de omnibus rebus dicitur, exceptis amicis amp;nbsp;familiâ-ribus,de quibus proconferuari accipimus. C«lt;
hó abufum. Vide Vlpian,l.plenum.$.j.ff, de Vfü Sc habit.Spieg.
V T1 frui,bxc compofitio uerbi omnem utili*
VTBNSiua funtColümellæ.quibusaut aliturhominunigenyg. juj etiam excolitur. Vn d»GlofinI.eosqoiutenfilia.ff. de Decur.nô re-ftê de iis tantum accipit, quæ ad efum,polumqi pertinent. Sont autemexcipiénda fecundum Kommunem diraloquédi,turn teftatoris ufum. *^^'’certusnamerus,de Leg.iij.cumfitnil.quæ Al ^ericus allegat.Sp.
VTE R, quis unus ex duobus : pooiturq-, in-'quot;quot;»gatiuê, Scaliquando infinité. 1. j- ff de Rer. F'^'it.amp;l.uterexfratribus.de Conditionibus Min Falcidia. ad Leg. Falcid. Vide Bart.
*quot; ''’quot;liior.ÿ.Lucius.ff.Mandati.Spieg.
. .^^8Rabutrocuerfus fit. apud Paulum in 1. fdentiaiB.(yjjLgg.^q,jjl_5p^
VTBr prior index iudicaret. apud Alfenûl. »âquo.ff,deReiuend.Sp.
• Z^ ? ?.•’“”*• P®'''® S^ît uinum aut oleû defer rtfolet.i.iij,ff,de Tritic.uin. Scol.leg.
i y.^^’^^ï^VS ,qui exeodem utero pfodiit. j.^'^'n.Inftit.deBon.poffeffFrater,fôrôrue,con» ''P''nei,ueluterini.Leg.Confanguinci.Sp.
^ïRblBBT,alter ex duob. hoceft.uter capere libet.l.arbor.§,de ueftibulo. ff.
ôwun.iJioiJun.I.qui duos, ff de ProCur. Sp.
^^J'Q.VB, fignificatambos: differuntta-
amp;' l’T*?***!®®® “*®®’l***4’*’‘* f®c’fi«dicimtti, VTibi S dies fimiliterdicitur, quo fecótrd« quot;°®t8tabillofeparatim faftum intelligi- uertentes mutuô coram indice conuenire poft ’’^u$gt;quütn«erdambos dicimus feciffe,ab u- funt.l.j.ff.deDiuerf.Sctemporal.præfeript.Sp. troqiconiunftimidfaftumofténdimus. Detri* VTlbl S dominus,quiutiturSc fruitür;Di* us etiara dici fentit Gloff.in J.non folum. ij. In* reftus non etiam. Spiegclius.
Y ? VTlbl-
tatem rei fignificat, fed cum moderamine, quip-pe faluareturn fubftantia.Vide Dn.Oldend.de« tlarantem obiter definitionem Vfusfrudus.in Adion.vj.Claft.iij.Spieg.
VTI amp;abuti,Boetius lib. Comment in To* pica Ciceron.fecundo,diftinguit:ut in didione, Abufus.recitauimus.
V T1 uia populi,Cicero dixit,pro populi raO« re cuiuslibet fententix, fineullo iudicio aftenti-ri:Sc numéro uocum potius, quàm ueritati ope* ram dare.
VT1 LB,quo otimur,quod nobis confert
V TIL B, quod rem melioré facit, 8e deterio-fern efte non finit. I. quod dicitur.§.fin.fF. de Im-penf. in rés dot.fad cum fcq.l.impenfse. de Ver« bor.figmficat.Sp.
V T1L E eft,rem iufto precio habere poffe.l.fi cui fundus, de Leg.ij.
V T1 b B, nifi Sc honeftutn fit, non appellant dumiper Tex.Sc Gloft.ab Alberico indicaram.
V TI LB tempus. Vide,Tempus Continuum.
VTIbES neceftarixq;impenfæ que. Vide Caium 1.utiles autem.ff.de Pctit.hxredit.Sp.
VTlbl S adio. Vidc,Adioutilis.
V TIbIS annus. Vide fuprà,Artnus utilis.
|
VTILITA 8 pub. QaKre,Publicautilitas. VTlLXTAS,note fignificationis, pro com* modo.l.j.ff.de Negoc.geft. VTIHTATIS nomine,compendiïuc,hoc lt;fl commodi, euitatio damni cenfctur.l. fi quis hominem.$.fin.ff.Ad exhibend. VTIUITAS publica, quotmodis confide-retur,elegatertradit Bartin l,j.ff.Solut,matrim. Earn in quacunq-, difpofitione ufqucquaqi exce ptam intelligi, difertê caueruntImpp.in l.iube« mus.j.C.de Sacrof.ecclef.Sp. VTlHTATES,in plurali.pro ufu apud Ci« ceronem legimus. VTPOTB,pro quia, caufatiua eft, ut quip« pe, quemadmodumoftenditValla inEiegâtiis. C.deSacrof.eccl.Auth.ingrefsi.Nccargo dehis teftantur,utpote nee domini rerum. Sp. V T P V T A. Hac uoce lurecoss. utuntur, ceu confirmatiua.Vide Alberic. V T R A Q.V E lingua,Greca amp;nbsp;Latina. V T Rl S Q.VE luminibus orbatus. l.j. §. ca-fum.ff dePoftul. amp;Oldend. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_. WLGAREM muÜerem, in 1. fi uxor.ƒ« Adult. Accurf. meretriccmintcllexit:quolt;in ' ciato durum uidetur : uulgarem inteU^®*’.. aduenticio uulgo,non exclue Romana,‘ra.'l* Parerg.Spicg. V V E G A R i A opponutur his, qu«in pf'®’ funt.l.iij.ff. de SupelJ.lcg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.u WLGARIA nomina,pro ufitatii.I. ij.*'^ Præfeript.uerb. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ VTRIVS Q.VEpoffefsionisredirusconfufi. WLGARIA teéloria,apudProculuo^r Protulit cius exemplum Paul, in l.prædiis.§.Ti- dam Iberius nomine. in fi ff de Seruiiutura^ tio.de Legat.iij.Sp. V T R O ,Aduerbiam,verfus quam partem. V T R O B I,atro in loco,ficut Vtrobiquc.Ha» loanderredius Vtrubi:utfit compofitum exu-trum, amp;nbsp;ubi : quafi apud quem ex duobus de re conuertentibus. Quod amp;nbsp;Accurfius re été fentit in 1.unica,ff. Vtrubi.ibi pretor ait: Vtrubi bic ho mo, quo de agitur,maiore parte huius anni fuit, quo minus is eum ducat, uim fieri ueto.Sp. VT R V M,interrogandi aduerbium,idê quod num fignificas, amp;nbsp;fequentem feré femper habet particulam an, quamuis etiam fine ca particula interrogat, Infi.de Satifd,tut.§.fi ex te.de Rer.di uif.$. fereigitur.amp; §.fiexaiienapianta.I.fiflipu-latus fuero.ff.de Vcrbor.obligat.cum firn.per Al ber. indicatis, qui in 1. fi is qui ducenta.$.utrum. ff. deReb. dub. annotauit, dubitantis effe uocé, quomodo reperitur apud Piautum, Terentium amp;Ciccroncm. V V A, uitis fruftus,inter du!cia recenfetur in I.ult.ff dcTrit.Sc uin.leg. V VA in homine appellàtur.cuiuS meminit Vlpianus in 1. queritur de ea muliere.$.ide(n ait, fiuuaalicuiuspræcifafit. Vide Ceifum libro vj; cap.iiij.Spieg. V V A E crude. Vlp. ad Leg. Aquil.l.ü feraus feruum. $. Si oliaatn, inquit, immaturam decer. pferit,uel fegetem defecuerit immaturam,uel uuas crudas, Aquilia tenebitur. Crudas,hoc eft nondum maturas. Cicero de Seneél.Et quafi po ma ex arbonbus, fi cruda funt, ui auelluntur : fi maturaamp;coda,décidant.Sp. V V A B duracine, quæ propter firmitatem e« tiam contra frigoradurarent,amp;ideo feruaren« tur,teile Alciato, à lurifconf. appellate funt in 1. qui fundum uendidit. de Verb, fignif. Sunt, qui earum fpecies effe Veniculas ,amp; Numefianas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;• eredant. Purpureas ueró appcllaffc lurifconf. ris,idualiquoinflifta. Vide Bartin l.fi feruus .* |
ANTE V cas uidetur, quæ In ollis condifentar,«!^^’® cumadhucrubcfcunt.ante uidelicetpen« ’ maturitaté, dccerpidebét,utCatopracipit. r WAS, quas non uini caufa habemui, » fa8,poma dicïpoffe,Paulus aütoreft,*“)'^'’* dum. de Verb.fignif. Alciat. ibidem uuarufflCO' meftibilium fpecies cnumerat,ut ab autorit proditsefunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« Wcrfcbuldt bezaU,der machthaiAtgdigt;yw^ ' Oldend.Aâion.j.ClalT.vj.Sp. VWGAREM formolam.Paul.pro»«'’quot; dixit in l.fi feruus nauem. ff. de Furt, obferu*’' prjed.Lege.Struétilc.Sp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ WLGARIA üafa, lurifconf.definï^?“*®’ font proprio loco attributa.l. fupelledib.de 5a‘ pell.leg.Sp. WL-GARIS amicilia,quasexleoinetlid contingit,amp; inter improbos quoqueplefuo^d eft. ut colligitur ex Paul.in 1. latæculpfcde V^' borum fig. Alciat. Maximiamicitiam,cuius® ta exempta commémorât Lucianus in qui Toxaris inferibitur, opinatur cura Erigone ad fupcros rccefsiffc, amp;nbsp;nufqua® ® quot;® manis habitarc. Eft amp;nbsp;alia Amicitia,qgt;H® P*“** lusind.l. deferibit: de qua prodituffl«ft,^8** accipiendas effe, quæ caufa amicitisealiquw indulgent,uel uctantl.fcicndum.§.fi alicuius-rai* Legation. Sp. WLGARES artes,quæuulgóMecham« dicuntur. V WG ARIS perfona,leüis:eahoneftap^' fonè ab Vlpianoopponitur,in l.legitimos.ö* Legit, tutor. Sic uulgaria,pro rebus parui pf^ hiij.ff.de Supel.leg.ut uulgariatentoria,l,quii* $.parietcm. de Seru.urban. pred.Sp. ’;,VVLGAR1S quot modis in krefuma«'' exponit Bart.in IJ.ff de Vulg.amp; pupil. VWGATVM eft.l.dotis ƒ mifsio.ff‘^^*''^‘ dot.hoc eft omnibus notum,amp; cómuneh^®' VVLGÖ concepti.Vidc,Naturalesfil'i* V VL G o quæfitus,profpurio.i.j.adS.C. Tert. Sedamp;uulgo quefiti admittunturadma/ tris legitimam fucccfsioncm,amp; l.ij.fiue iuüéCut procreati,fiu# uulgó quxfiti.Sp. V VLG Ö reccptum,proconfaetam.l.nonW lum. $, uulgó. ff. de Vfucap. L uulgó. de Vfuf* Spiegelius. VVLO VS, multitudo ignobilior.Inftit.o* Rer.diuif.$. hoc amplius. VVLN V S.efthianspatésqs aperturacorpo' |
’V' ANTE X
|
fifaftum.ff.adLeg.Aqui.amp;inl.IexCornelia.§.j. delrihir.Spiegclius. VVL-'N V S lethalepraefumitur, fiuulneratus intratriduum mortuus fuerit. Bart, cu aliis pro' tat in l.ult.in fin.ff. de Sicar. VVLNV S mortiferum infligere.IulianusJgi t’l'ffiquis feruo mortiferum uulnus inflixent, cundetnq; alius ex interuallo ita percuflerit, ut niaturiusintcrficeretur,quim expriorc uulnere moriturus fucrat;ftatuendum eft, utrumque eo* rum Lege Aquilia teneri.Spieg. WLNV S C VLVM. I,j,§.proinde.ff. de Ae-dil.edift. WLNERBuitaexccdcre,apud lulianum, inl.fiitauulneratus ff.ad Leg.AquiL VVLNERARlVS,fubftantiuè,quiuuInera ünat amp;nbsp;curat. WENER ATI O.ipfeuulnerandi aftus.nu pnusaccipienda,quam uisreacllatur, interprétés controuertunt. Sunt,qui fuga potius, quam tiimpropellendo, falutcm effe petendam confir ™ent,Vide Salomonium,in Lot uim,ubi no uul» priatraftatultra Dodorum traditioncs. Sp. yVLT.anfignificetliberam uoluntatem,difgt; leritBartol.inl.Luc.Titius.ff. deFideicom. V VLTVs,àmentc fingitur,ut ait Cicero lib. Tufe, Qusft.iij.eftq; uultus,ut idem in Pifonem ait,fermo quida mentis tacitus.Extat apud Spe« cul.tit. deAduoc.§,v.uulgatusuerficuius: Vui-tus tabs erit,qnalig mente gefit. V VETVS nullo in animante effe.præterho» minem.poteft: cuius uim Graeci norunt, nomen omnino non habent.Autor Cicero de Legib.lib. j. Vide Specul,tit, de Aduocat.§.v. amp;nbsp;j. parte tit. deTefte.ÿ.vij.Sp.
WLTVRES, metaphora uulgata, appellan tntcaptatores teftamentorum,amp; hæredipetæ. VVLVA,Latinisnoneft obfcœnauox,non ®âgis quàin matrix, qua concipiturfœtus: quae jumdeftituituruiattrahendiacretinédi fernen, oeriUfeit muller. Nee eft. ut indodum uulgus accipit,pudendum muliebre. Vlp.de Aedilic. e« did,Quçritur,inquit,de ea muliere, quae femper mortuos parit,an morbofa fit. Sabinus, fi uuluæ uitio lioc contingat,morbofam effe ait. Vide Ro terod.in Annot.ad cap.iiij.in Rom. Sp.
^XoREM appellat inaritus domina,apud ^^æ'roiam in 1. uxorem, de Legat. iij.Eiufmodi, Alberico tefte, font multi,qui non modo cas do-minasuocant,fed prodominabus obferuantes, eis etiamferuiunt. Quod certè uitio dadum eft. Id uxorij nomen ihdicat. Quamuis poffefsiuo epithetoab uxorc,módus dicaturuxorius, dos uxoria, monileuxorium,amp; imperium uxorium: übi maritus nihil facit, nifi quod uxor iubet. quum tarnen uxorin fatailiauih effe uideatur. qui hübet dominium, id eft quäda'm præeminen tiam inillam,l.pronunciatio.$.fam. appel.de Verb.fig.l.quiconqs.C.dcRe mil.Sp. |
VX O REM diuidit Cicero in Topic. inMa-tremfam. nempe quaeinmanum uiri conuenir. cuius meminit Papinianus in Lex ea parte.§.mu licr.dc Verbor. oblig. amp;nbsp;in cam, quae in manuin uiri non conuenit: cui corn fpecificum nomen non inueniret,appcllauit earn generis uocc Vxo rem,per nxT^xfntnii'. Obferuandum cnim,quod monuit amp;nbsp;Apcllus,nominibus reru (^uarunda ca rere:qu0d plura fint négocia,pluresqi rcs,quàin uocabula.l. iij.de Praefcript.uerb. Sp. X LITERA iliaceu uaftior,fcque-te confonâte in $. à ueteribus mu tata eft: ut ex emendatione Ha-loandri deprendcre licet. Spie-gelius. X E XEN A Gidicutur prsefedi,mcrcedc ftipert» dia facientibus. XENA G O GV S,cftperegrinimercenariiq; militis dux. XENi VM capcre, eft locum in quern diuer» tas,â magiftratib, impetrare, ubi diuerforiaminus fuppetant. XENIVM,munus quod hofpitibus datur: /'«'©-enimhofpes dicitur. Vlp.de Offic.Procos. 1. folent. Non, inquit, intotum xeniis abftincre debet Procof. Et paulo póft: Quantum ad xenia pertinet, uetus prouerbium eft.Nebr. XBNODOCHIVM, locus eft, quo rccipi-untur hofpites: quse uulgo Hofpitalia uocâc,tri» to oocabulo magis, quàm probo, ut ait Eraf.nö« fter.Nebriffenfis interpretaturhofpitium publia cum peregrinis,uel priuatum.C. de Sacrofand. cccLI.illud.l.fancimus.L'fi quis.item de Epifc. amp;nbsp;amp;nbsp;cler. turn xenodochium, turn xenon appellaa tur.Spiegelius. XEN ONES ,proxenodochiiscapimus.C. de Sacrof.eccl.qua in parte nominâtur, fed cof-ruptè,gcrontocomia, brephotrophia,ptochö-trophia. Spiegelius. XBNOPAROCHVS,id eftquijjublicömu nera hofpitibus contribuit./'u'i^-.hofpcs:^«^^^®', datoreft.feu tributor.Arcad.tit.de iSluner.Lmua nerum. Tabularij,inquit,«el xenoparochi, ut in quibufdam ciuitatibus.Nebriff. XEROLOPHV M,Iocus Cóftatinópoli eele bris.Iuftin.iiij. Inftit.tit.de Pub.iudic. Admonec nos,inquir,epigranlma in xcrolopho fcriptum. Nebriff. Sedhöcuocabulum,quod Alciat.pu-tat adultcrinum apud luftinian. loco iam citato, protumuloà Suida ponitur, excongeftis lapidi bus faéIo..Tripodes in co fuiffe, in quibus Epi-grammata fcribi folercnt, Prifcianus autor eft lib.j.fub.tit.de Accidentibus liters,foI.viJ.Sp. X/ÿa/f j id eft ufus. VIp. Sed fi xf'ï^r.ait.fit relia ét a, an ufus fit, uidendum.I. fi habitatio.^-j ff.dè Vfu amp;nbsp;habit. Sp. X Y XYSTICI,pugiles fuere,qui in xyftis, amp;nbsp;longis |
ANTE
O'
|
ongis porticibus exercebantur,uel quod ha« ftis decernerent. à Graeco uerbo ^u7/f, quod eft hafta.Etxyftarchus dicitur, quigymnafio prægt; cft : uidc Alexand.Neap.lib.iij cap ix. amp;nbsp;Rhodi-ginum cap. Ij.lib. Antiq.led.xj Sp. ^ nbsp;nbsp;nbsp;* h . ALEVCI lex,deedido,manda-toqs plusfatisrigido,parumque humano dicebator: qualcs ferun^ tur amp;nbsp;Draconis führe leges apud Athenienfes.Vide Valer.Maxim. Jib,vj.cap.v. amp;nbsp;Lud. Cael.Rhodi-gin.libro x.cap.i9.amp;lib.feq.cap.78.Spieg. ZA NI, uel potius Tzani, populi,ut clarifsi« muslureconfult, Vjgliuslegendum cfle ahno-tauit, quod amp;nbsp;Alvat.dodifsimus probat,àuetc» ribus Sanni uocatifunt,prius tarnen Sc Macro-nés didi:primùm fub imperio luftiniani uidi,in formam prouinciæ funt redadi, ut fcribit Agat. lib.v.Pit eorum mentio in Nouell. prima conftit. de hæredibus,âc Falcid.Sp. Z E ZBLOTYPIA dcfinituràChryfippoægri« tudo animi, ex eo proueniens, quod timeas, ne adfit altcri, quod cum nemine uelis habere com munc.Zelotypiæ fpiritu uexatus uir, cum fufpe dam uxoré de adulterio habet,quomodo agere pofsit,docetMofes in Numéris.Sp. ZE L V S ,affçdus ille qui in Sacris literis no« minatur, oritur ex commiftione indignationis, quæ eft de bono indigni : 8c mifericordia, quæ cftdemaloindigni. TametfiZeli nomine,quidam rapiantur Zelo imperito, Sc imprudent!: cuius ad Rom. meminit diuus Paulus.Vide Lu« douic, Viué de Anima, li.iij.tit.deIndignatione. ZELV S propriè noftriseft,uiriamorinuxo rem.ij.q.j.c. Sipeceauerit,in fin.DiciturSc Ze« lus affedus ille., ZETA,locuserat unius cubiculi capax.fo-lem hybernum fpedans : ita conftrudû, ut per heliocaminum uaporera acciperet. Alex.Nea« polit.Gen. dier.Iib.v.cap.v. Superhac didione quid compererit Catanæus, refert pluribus in Comment.ad ij.lib.Plinian. Epift. Sp. ZEVGMATI S genuseft,quandoaduerfus res prçcedentes,neutro adiediuo omnes ter« minamus. ut cum dicimus, Vxori ueftem,orna-menta, mundum, aurum, argentum, quod eius caufa paratum eftet,omne lego:intelligiturle-gata etiam ueftis,eius caufa non parata.l.hæres. §.uxori.de Leg.iij.Sp. |
27 O ' 27 O N A,nedum cingulum,fed amp;nbsp;marfupiuni eft. Vlp.de Bon.damnar, I.Diuus.Neqifizonïin. inquit,circafehabuerit,protinusaliquisfibiuin dicaredebebit. Zonisuentri menfuram confti-tutam indicat Alciat.cap.xxvj.lib.Parerg vj.C» terumzonæ appellatione quid intelligatur ue. teribus,rclatum àRhodigin.Iib.leâ.antiq.xxij. cap.xix.Spiegelius. Z O N A M perdere,caftrenfe prouerbium:in cos Doélores,qui nihil habentnummorum.Alt;igt; Chil.Erafmi, Z O N A RI r, id eft qui zonasconficiunt.E.v tat apud Cic.pro L.Flacco.Sp. z»T/ipiîflt;itdicuntur,quæ mediam naruraminKf fenfibilia amp;nbsp;uegetabilia habét.uioftrea.fpo”?'?’ amp;fimilia inter animalia. Nos fortè,inquit daeus, Plantanimes diccre pofrumus,uel?!*■’'' tanimalia. z«wTir,tapetia dicûtur,animaliû figurisinK^ Z O X E NI, operarij, qui in diem uiuuntƒ ' ƒ« Tifä/j,gt;(^ fin/a^.quod uiucre fignificat innoiP tüs, Ipfi autem operarij, qui in aquaeduftib '** borabant, Silicarij dicuntur. ^lc. inl.adrepaf*' tionem.C.de Aquædudib.Iib.xj.Sp. ZYGOCEPHA L A,fignificatiumtnf°'’“quot;' capita iugo illigata. luftinian. tarnen ’“ iuxta editionem Haloandrinam de Offif’Pfï^ Cóftitut.xvij.§. compelles etiam.ufurpauitquot; uocabulum,proquod lundi bouesunodi^^^J’ rare poftunt: ut lugerum appellatio apB‘' ’ ronem,amp;alios.Sp. Z Y G O S T A T A E, qui examini ponder“® præfedi funt. Horum iudicio Paul. ^^^^^ cenfuit.eatenusliberari debitum.quaK““® * liquato ære,reliquum argent! fupcreritcK^®' ri.l.fin. C. de Pond.lib.x. Qua de re latins diflet* Alc.inl.ij.ftquot;. Sicert.pet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Z Y T H V M, potus eft,quem ê frugib.excoP tauit Aegyptus. Vlpian.tit.deTrit.amp;uinoieg‘' Si quis zythum, inquit, amp;nbsp;caetera pro hominu® afFedione.Ant. NebrilT. Z Y Z A NIA, adultcrina femina, qusfrogi' bus fæpe mifcentur. In Sacris literisquidani zi* zaniainterpretanturfedasamp;hærefes;atqiio * colligunt, non elTc poteftatis ciuilis haeretico* fuppficiis adficcre. inter quos Auguftinuslt;P^ fe fuiftefatctur: uentm pofteareipfa,amp;et demonftrationibus fe adadum dicit, uthac^P nionecederer. |
lAC. SPIEGELIVS LECTORI.
Hæc habui,candide ftudij noftri candidate,quæ in tertia huius Opens editione.m gratiam tuam, ad Priores, quód illæ operarum incuria fefellerant, eas recognofcens adiicerem : indicatis etiamalicubi loquendi formnlis, à ueteribus lurifcofs. ufitatis. Tufi quaîprçtereainterlegendum inuenies,eaadde.Nam inHocTypographus.con/ filiummeum fccutus, tantum uacui marginis rcliquit. Interim V ALB, noftrumq: iaboremboniconfule. VI. MARTII, ANNO XLVI.
-ocr page 561-^Ÿ AE L E XI C O
huic poftremaeditione re-
cens accelTere,
-ocr page 562- -ocr page 563-D»’ IOANNIS OLDENDÖRPII IN
VERBA LEGVM XII. TABVLARVM SCHO.
LI A, IVXTA SERIEM EDI-
tionis fuæ.
|
LEGES XII. TÀ-bularum. DE RELIGIONE Titulus I. VAS reUquiM harivm legwm habemw, eäf Ciceroni acceptaißrre oportet, nam ^ ^ ^'^ ^'^^ ^gibiU fic ait: Leges autè 4 gt;tti^icntur,noit perjiihe, (nam effent infi — nit£)fed ipfa ffmmx rerum ac fententi^. ^cfbisautem ujitt ek Cicero non ita prifcis, ut m ueteria w legibm-.cj' tarnen ejuó pim autoritatis haberent, pdu wanticiuioribws, quam ferma turn effet apud Romanos wtè poUtißimus. ^Cuoties igitur m bis fcbolijs Cicerone citabimut, non ^üeflo loco,mte^iges femper bbros tres,quos de Legib. wertdiWi quadam grauitate fcripfft:ut femel m uniuer= i'‘'lt;gt;gt;iiidmoneamiK, quodaUoqui feperepetendii effet. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autèfecundum Gr£cos autores exorfus eü '^'''^h'onezr cultu deoru,uelut filtciquodam aufficio: Wwterim idmoneamur,quanto magis nos deceat primu quot;°quot; f^^ Dècalogo meliorum rfh i '*'?’’'quot;’*gt;fflt;^ ^tiam perßlium fuum Chreüum CT c°l^’gt;^tia^fii(\^^lfJJgfJlQ^^^^^^^^lJJ^g^ Qgjj f^do^ ^^‘^^O'ficelnipcfmgdoßUucente tam Euangehea ueri' ^^^f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C^quot; fide CathoUcat primo loco De CVLTV DEORVM. Caput I. j^ D diuos adeunto caftê, pietatem adhibêto, opes amouento. Quifecus faxit,Deus ipfe uindex crit. ., INTERPRET ATIO. Fgillf'*”***”quot;*' Mrborumerrerum mterpretationé c a'^l^^‘*°^‘^^^'*'^^° ^‘tft^-) ^Cicero ßc explicat: ^I ^'‘‘quot;itlexadiredeos,animo uidelicet,én quofunt 0/ ?!’'^^^}°^^^^*fii^oniäcorporis,fed hoc oportet me ‘ igitcùmfnultü animus corpori priefiet,obferueturq} ««F«*’’pw44lt;Ibibe«ttw-,»M»tó effe m anmis idob^ jeruandummagis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot; Vtosuerèfcimus,animwn Dro effe afferendum contrit *^^btiimliatKn,f^^ ,0,. Matth.6. loan.4. i.Cor.i4. QMoct»-ti P4M(,4j circumeißonem cordis SIW trrfÄ4,Ro«.i, '“^^^^^°-‘)C3.Md efl pietasfm.Cicero de ^tb. i-diffinit,pietatem effe iufiitiam erga conll^'^*^ïquafublata,nonpoßit l^quot;‘ffiits,hwmaniqi generis foaetas.Rede quidem fl '^^^'''^‘^'IJ'^tfif^ut nobis reuelatus »ftChrtlioferuatore noßro. f^ugußmus-.Pietas uera {^quußßuerax Deicultas,n5cultusßlforum totdeo» tiigt;igt;,qaotiUmoniorvmi |
2 Pietas queq^ed fubiedorum erga maiores er cognas tosobferuatio qu£dam,naturlt;e c3fentanea.Et contra,ma ioru/m erga fubiedos clementia,feu benignitas. Vt m l.pe nult.ff.deOper.libert. Limperialis,m prme.er §.i.C. de üupt.vlp.ml.er eleganter. §.idem Labeo qu£rit.ff. de dol.mal.Et in l.fi hommem,m prin.ff. depoßt. pietate accipi uult pro mifericordia,qüam alter exercet erga al terum,quifeiuuare nonpoteß. Nam erChrißus autor natura,uult nos effe mifericordes. Sed de hac pietate er alibi didum eß, er mßi dicetur. ^ Opes amouento.) dittodautè pietatem (aitM.Cia (ero)adhiberi, opes amoueri iubef.ßgnificat pietate gra tarn effe Deó,fumptu effe remouendum-.uideltcet ne fum-ptu facris adhibito,paupertas,qu£ illi cumprimis placet, arceretur abadttueius:quippenihtlDeo mgratius effe, Cicero fcribit,quim non omnibus patere ad fe colendum Utam. Certi non cotemnenda uox eß,nec à Chrißiana uea ritate abborrens,pr£terquàm quàd gentes ante cognitiö hem ueritatis omniaßre reßrebant ad res externas, cum Deusnoßer,pauperesffiritu uelitetiam mmedijs diui' tiiSfUltHatth.q.zyLuc.i. ^ Deus ipfe umdex erit.)Ciuod autem nS iudex, fed tieus ipfe umdex conßituitur,pr£fentis poena metu reib gio cofirmariuidetur,mquit Cicero.Quafidicat : Vides tur Det umdida plus ponderis adßrre ac timoris, quam hominu pœn£:ut qui uideat omnia,quo quifq^ animo re/ ligionem eolat. cmare paulo poß fubiugit : Et quod uult Tbales,qui fapientißimus inter feptë fint,hommes exißia mare oportere,deos omnia cernire,décru ornhià effe ple na.Sic z^ Alexander Imperator C.de Rebus credit, er. in reiur.lurißurandi {inquit)contempta religio,faits Deurn ultoremhabet.NontamëautLex 'X.ll.Tabulartt/m,aut Imperator negauit, panis humanis effe fubdendos relia gionis contemptores uel periuros ,ut infirius dicetur. quod non faits intelledum, multis negoctum ffeit in ma/ teriapuniendiperiurij. li£c fanè cum religione noßra coueniunt. Erimum êa nim omnia fiicimus fuboculis omnipotentis Dei, Gai^. Col.i.Ecclef.^9.l.i.inprin.C.de ueter.iur enuc.Et bio/ uell.de Priuileg.dot.Deinde,tranrgrefforum delida non ßreapudDeüimpunita,itiamßhöminibus utcunq; im/ ponant,teßimonia funt Scriptur£ facr£ admodti horren da.Adamoblitipr£cepti pocniluit^expulfus Paradifo, cradnos tranfmißc,Gen.i.lfraelit£ parantes expeditió nem contra praceptum, occiß funt, Hum.i 4. item Saul tranfgreffor ,dedituitur regno, i.Reg.is-cr i-Cor.lt;Si Ne erretis: (inquit Paulus)Deus non irridetur. DE TEMPLIS ET LVCIS. Caput n. o EparatimnemohabefsitDeos: néuènouos, fed ne aduenasihifi publitè afcitos, priiiatim colunto- À 2- Cori; |
|
I N L E G E S Conttrud» à patribus délabra babéto, lucos in agris habento. EtLariumfedes,ritus familiæpatriæque fer- uanto. INTERPRETATIO. Impia hiec ey pleraqi fequëtia funt, quare uerba legis obiter cr antiquitatis ritus tion ob aliud enarrabimus, quamutahenierroresad uera religionë ampleilcndam nos inuitent,cr ardentiores reddat,utq- nonnuUa ad firn nofirum exigamus,qu£ ad firmandos mores pertinent, ^ Nifi publics afcitos,)Cicero exifiimat proprios der os aul nouos,aut alienigenas,ideo prohiber! : quia ignor tit ceremoniie confiifionem habeant religtonum, quibus promde hominum animi uarijs motibus difirabi foieant. Q«o confilio confiât Romanos Pontifices, Aiexandrum 111 O' innocentium 111 fiiifie motos,ut interdicerent o* mnem fandorum Hencrationem,zy reliquiamm expo fir tiontm,quam non autoritas ecclefiafiica priecederet, Vn de eü tit de Reliq. zy uenerat.fandorum. ^[ Delubra habento.') Hoc cd,teniplafinde dida dein lgt;ra,quód uno teiio plurtma copledebantur numtna,tee fie Seruio. Sunt phanatici quidam, quibus ne nunc quids placent templa,campanie,uefies,organa,hnguaru dona, cr nefiio quid non improbent, quorum filfas opmiones uideo à dodts zy pijs uiris reijei. UodieueriDeitemplahabemut, utadaudiendü uer' j,,,..,...^,,.,,,,,^^ „lu^jin^,,^ .................„ r hueiuf popular Chrifiianusßutii temporibtu coueniat, publicè,aliaspriuatim-fctlicet quia religioHg'^^^^ ^ funtq- donata multis priuikgqs. due) pertmët ta. lurts, cundum naturam e{i,ficHt inteUigidebet Pûwp.i” ‘•^ Î' de jamma Trinit.er fide Calholica ; de Sacrofan. eccl.de de lufizy iur Et cùm uerum Deum ignorabantfiiifÿ^ Immumt.iy a'ijidgenuf.\të,interdida prietonm,fi. Ne ti[untfecunducarnern fifios deos, autpotw demarai' quid inluc.facr.Nam eedefia uerbo ibi,pro templo utu/^ quos depingit fuit cotonbus DauidpfaiiH-biPTW^' Patrudelubra(imquit Cicero)effein urbibus cenfeo, necfequor Hagos Perfaru,quibui autoribus X.erxes i«= fiammafie templa Gratcie dicitur,quodparietibus mdu derent deos,quibus omnia deberent efie patentia ac libe= ra,quorum^ hie mundus omnis,templu effet zy domus, tielius Gr£ciatq-nofiri,qui ut augerëipietatë m deos, safdem Ulas urbes,quas nosfincolere maluerunt. turlmperatores,popularlt;t{rloqutntes,ut fiepe aUbi. ^ Lucos tn agris hubento.') A luceo dut lucos, inter omnesquidem conuenit,fediion per dntiphrafimyUt Pri/ fciAnm opnutur^quid minimé luceist propter arborum denfttatemtimà magis ideo, quad ftcrificioru lummibut qua ibi per noilem habere folebant,quoquouerfus lues/ ret. unde Lucaria ßßa funt diila,qu£ Pe^us tradiat. Rationem autem lucorwn tradans Cicero-, Neq^ enim (aii)ea que à maioribui prodita ed,tum dommis, tu ß» mulis pofita tn fondi uideq^ conffedu, religio patru re/ pudianda ed:[cilicet ut ubic^ hommes rebut dminis opes ram dantesfpfo affedufrequenti,deorum religionë, er üiuendi cafittatè animis mfigerent. Predara certé uerba, fi ex uen Del cogmtione proceßi fient. Chrijiidni ntic run quoq-,non luco,fedtëplis utimur, propterlon fubftantiam, cap. i.deeccl.edific.uelrepar, ^ Et Lanû fedes.)Lares À Lire nympha,reputaban* turapud cecas gemes,gemini dij fimiliares:alter bonut, alter m3luf,unicutq- hominidefignati,utcuri dus pecua harë baberentiideo Genij ef Penales appeüatt-lios emm domi cólebant,quafi pecuUares deosin tdfdriOjboce^, loco or facrano domeßieo. RefirlLampridùa Alexiiu drum Seuerumlmperatorem,primam inlarariojw ai luijfe Habraarnti CT Chrißumfied PhiUppd^ deindtW^^t rator reUgionem Chriftianam plané fecutuftH. |
Exhis fiicilèaccipitur id quod VlpM Ifiduo pstroi ni. §.ult.fi'.de lureiur.Si quisÇaàfiurauerit in repeamii' ria per genium Principisfie dure non oportere, ü’ pam rauerit. Et paulo pôHnmperator nofier cim ptaerqai pftt,fiiflibus eum caftigatum dimiUere. Deperinriomti infinus plura. 5f Ritus ß.mili£,patriefi feruanto.)Mrittti(l’'lt;!'‘^, Cicero)fimili£ patrumiqi feruaritid eël,quoniaminufit tas proximè accedit ad decs,à dqs quafi traditim rdiffo nem tueri.Porro in qualibet fimiUi proprijsj crtficioru ritibu'tad quod re/fiiciës Mo^fiinus in m-S’ de rit.nup. Nuptie (ait)funt cóiundio maris amp;nbsp;finntii cofortiuomnis uttie,diumi ethumani lurtscoauuiicdi^’ DE DVPLICI ry^ORVM GE* nere. Caput 11L Tgt; luos, amp;eos qui cœlelles femperhabiu/®' Illos quos in cœlum mérita uocaueruntnsf* culem,Libcrum,Æfculapium,Caftorew»J’‘’^“’ cem.Quirinum. Et lila propter quæ daturiiuiufmo‘1**^*? “* in cœlum :Mcntern,V*irtutetnjPietaterogt;f*“®® earum laudum délabra funto. Net ulla uiriorum facra fo!enniaobeuntlt;^' INTERPRETATIO. . • Ed ab initio fiait poil lapfum Adie, er corrupt quot;’‘ num naturam,(lecitas ty amcntia:ut nunquain ^‘r^ fimulacrafibi zy deos fingere modi has,moditain-i cundum naturäm cü,ßcut inuUigi dtbel Pomf' quos depingit fuis cotorihui Dauid pfiiiiiddorwÿ' nera duo hlt;ec traHat lex. Hinc fiera fcripiura nihil feuerita prohibet,ic p»W‘ endum dicit,qilt;àm idololalriâ.Exod.zo.EtDeat.sd^^’* habebis deos aliènes in eonjfieâu mco. CT ly.iftW ^7' Adorans deos aliénés interfieiatur ,malediâus fflt;-^^ i.Cor.io Eugite àcu’lura idolorum. cy 2. ^^-9’^, ’ ^.Opéra carnisferuitus idoloru. Obferuentusiÿ^f ^^ loco zy fiigiamus gentium uefaniam : infiicielesintai'^ fi quid inßro nobis fignificatio uerborunt defi^'''^’ cognitionem legum Romanarum,quas antiqudi^^ rantes,non reële mielhgemus. ^ DiuoSjOr eos qui calefies femperhabiliß^^^^ cupabantur maiorugentium dij er jeleëlifaatfil^aRti^ loco enumerati minoru gentium dij,tanquam iifi^^'^1 dicebantur er adleéli in deorum numeru, Sic olimftof^* ratores diuos appellabant,nefcientes taméritioniil^^^ id fiicerent.Nos uero Deo autore,pofiumus dicerei^^^ Imperatores etiam dam uiuut,quia in adminifirandi crofancla iufiitia,Dei mmiftenum agtint: ut qrd eos‘0’^ temnat,Deu cenfeatur imemnere,Rogt;n,i].ué: tg“ ^ |
X I ï. T A B V L.
‘^iff/fw.O’ flij excelß omnes.duam ob caufam cùm loos connaretur m templo,tradebatur et lex Domini 'm mae nw.z.Par.aj.Qtjëtnorci« hodiernum diemredè imb •«ntur i.brtßiini.Dauid enim beatos pronuciat eos, qui »«Ittiiiitur m lege Dommi die ac node, Pfal. t, Promde quot;K^o Lillos fratres dixerimus Carolum V. A. er Perdb ^lt;^M«mc.optimosmaxïmosc^pr'mcipes noßros.Vnde ^‘‘'êfitifimus Latma rmgu£ mterpres A.CalepintssiCu ^utan dicimus(inquit)diuamfoeminam,inteïligimus earn ’{'‘efuamrtutediuinitatem meretur:ßc dicimusDiuos ^i(ritores,etiam dum funt in uita. '
f tierculem,Liberwm,Aefculapium.') Qjiódaut(ait Gitera) ex hominum genere confecratosjicut Hercuiem O’ Citeras coli lex iubët,indicàt omnium quidë animos iwmorMit’s eßefed ßrtiu bonoru^ diuinos. Ecce, quam fdlixfemper eß humanus captus,uerisßlfa mifcens,niß feofâteneat diuint Scriptun. 3icut enim uerum eß, ani
Eroinde tant infanieidnl 'olitii gentes, er ne quidê co^ muni ßenßu utebätur,ut non folùm debris tempium habea rent,or MaU ßrtunie,fcilicet ne noceret: uerumetiä tur^ pißimarum rerum,quas me pudet reßrre, delubra confii tuerunt. quod er Ciceroni uitiofum uidetur.
DE F E R [ 1 S.
Caput r I I I.
P Erijs iurgia amóuento,easqi in famulis.opc-ribus patratis,habcnto.
Itaqi uc ita cadat,in annuis anfraftibus defcri ptum cfto, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .
Certasqi fruges, certasqi baccas, facerdotes publicê libantó.
Hoccertis facrifieijs ac diebus, itemque alios âddes.
Vbertatemlaftisfœtursqiferuantô. '
Idqj ne committi pofsit, ad earn rem amp;nbsp;ratio* nem.curfus annuos facerdotes tiniunto, INTERPRETATtÔ.
^EerijsiurgMamouëto.) Inliberifhommibusßce^ habenda ratio ßriarum ßßorumq;,(nam de ferais paulo pid dicetur)ut requiem habeanilitiîi amp;nbsp;iurgieru. Hmc prow4n4«it tit.ff.de Ver.m quo Vlpianus ad aliquatfl hu lus antiqUitaUs pàrtem reffexit in 1.$. Pridie (mquiens) Kalendas lanuarifmagißratus nee lus decernere,fed nee fui potejiateße'ere cohfueuerunt. Et quanquam meredi/
ttoj immortales effe,uitamqi futura omnibus modus ater quot;Mt eß in Symboloßdei catholicif. ita rurfus ßlßßimu f^,ßrtituiine aut bonitate maiorealiquam diuinitatem duiurifedocs en quo perfidem in Chrißu,feruabimur «lperpetM4m caleßemqi beatitudinem,loan. j .Rom. 4.
Horum autëhominum er pfeudodeorum nomina,ge= fii,ttceremonias,quibus inter diuos relati funt,nihil mo tor.nimis enim impia funt,nee deferuiunt ad ßrum. De Ofiirfiio 4Ht,«( feiamus eum uelut conditorem urbis Ro/ ^^conßiratu,acitanuncupatumeffe,ciimanteaKomu' __________________^.................................
Mic{retur,et mortuo ßatre folus aliquot annis regnaß ßnf.res ipfa tamë manet,hoc ed,ut nunc quoq- ßrqs cef ^dtfauitnobisadintelligendu idquodlußinianus di- ' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. -
'‘quot;''|lif.tielMr.n4t.genf.cr ciuil.§.fed lus quidem. Sice-''‘*^'«lt;luiens)critK quo Komanus populus utitur,ius *''**«iM«oh«m 4ppeI14mtM:«eI ius C^iritu,quo Qui quot;‘“«wur,Romanienim 'aRomwlo, Q^rites 4 Quiria ^Wluitiir.ùfter«»« huic Quirinoßue ab haßa,ßue 1'»Vemer Qißrinum üoeabant, dido, proprium
flop wn eilijicufn^ erat in eoile QHirinali,
y^wtc.VirtuteWjPietatem.) Bene uero (ait Cicero) ^‘*°dtiens,fittiiyiftus,Eides,confecratur manu: qua* tiwti omnium Rome dedic4t4 publice templa funt, ut lUa qw bakit, (bafcenf dutem omnes boni)deos ipfos in ani wit (uit coHocitoi patent.
Rfdiw iiutemnos cogitamus,has uirtutes 4 Deo créa forenofiro,omnibiufanèinfitasnobiseffe,uelut precio' ....... nbsp;nbsp;nbsp;,...-,r_____^.......t—......
fiftma dona adfui imaÿnem,ut in hac hominum focietar furdos frußra canatn,quibus uoluptatum 'mept’qs dies ho tefuamur iUiiiprimum ad ipßus Dei cognitionë, deinde die fifios tranßgamus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* '
sdcbaritatemproximijgloh^eantcï tam omnipotétem, ^Eotqj mßmulis,operibus patratis,habento.) Sicut' lgt;enignum,aternvm paired er creatorem noßrum. qua 'm liberis bommibus requiem litium,ita 'w ferais,operum iitealibilatiusdidime{i,Kom.i.er i.loan.i. er labarum firi£praßant.0peribusautempatratis,hoe
^Necuüanitioru/mfacrafolennia obeuto.) Obibant ed.,perßdis.Nam ße conßrridebet annieopofitio,quan ^^'^r gentes uitiorumfacrafhoe ed, facrificahónt ne turn ad ßrias aitmet,ut opera rußiea poßmt perfid com J*'''iscrTurpitMiiini ante banc lata legem ƒ Vtic^tutuel modis temponbus.
™^diitumod0,fioculos uidendi habes,nu cacafit ho- nbsp;nbsp;nbsp;Et q«oni4 hoc quoq^ feculo diuerpmode colimus prias
mmumw^rM,n«m iota uia omnes gentes pcilè aber/ tarn eos qu£ propter meßem er «indemiâ funt, quam il» rent,fino]tqti^urdiuinos Ilias naturalis honeßat'ts pr£/ los quos m honorëDeifondifieam’.ts,ideo Paulus in l. 4. firiptosfimulos.'Hoeenim quo magis urgeamus, perfua ßde Eer.Pripdes (mqt) proumciaru excöfuetud'vne eu/ itnl)i,nmcorereutihtitemaxima,utexemplenobised nbsp;nbsp;nbsp;' -------quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/• -
iniqui)?imum aliauando fus 4 gentibus coßitutum.de d«o altbididundl, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
büi gentium uunituteßriurum rationes ab olim UAriat£
fent lites er iudtcia.Elegüter Imperatores Leo er Anthè
miuf.Ltesßjios(inquiunt) dies maießatialtißimie dedi/ catos,nuUii uolumus uoluptatibui occupari,nec uüis pd» {honum uexattonibM proßnari.Dom'micu/m itaq' diem, ita femper honorabilë decernimus uenerandum,ut à cun^ du exadiombtu excUfetur.t^ulla quenquä urgeat admo 'nitio,nullu fidtiußionis flagitetur exadio. Taceat appari tio,aduocatio dehtejcat : ßt idé dies à cognitiontbus aUea nus.Prieconti homda uox fUeßcat.reJßirent: à controuer^ ßu litigates,z^ babeant foederis interuaUum. Adfeße ßa mul ueniant aduerfarißnö timentes. Subeat animos uica/ ria päenitudo. Pada conßrant,tranfadiones loquantur. Nec tarnen huius religiofe diei otia relaxantes, obfeanis
quenquam patimur uoluptatihiu detmeri,l.diesfijïos.C. de Fer. Pudet autem me rejirre, pr^terquam quad inter
Et quonlà hoc quoq- feculo diuerßmode coUmut ßriot tarn eàs qu£ propter meßem o- umdemiaßtnt, quam il»
iu[lt;^lo'cifoletmeßK umdemiaruq; edufatépuf ßituere, C£terüm,neceßitds no habet ßriox, ut did Çolet : lient
nee pietatis txercitiûßrijs impeditun Seite ergo Scituoe
|
7 I K L E G E § * la wterrogatits ölim,quidnam fitijs agi liceretiQuod no ra,quibus tarnen facerdoles pro re ttidi addebat dtot ceret(mquit)pr£termijfium. Vip.in l.i.§.fed excipiütur. dies ad facrificandum.Sed h£cfrudiim nonbabent,ulii et duabus tl.feq.ffi.de Per.traitât multos id genus ffiecies. tins traiiemus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Sic z^ me.z.cr ult.eod.tit.P.om.Pontifixno uult ligari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^vbertatemlaiîiÿ factura^ fer uanto.^l^c er Pf neeeßhatem e^ pielatè.Quo in re ïudoi quum plane cfci facrificaffie paflores,autor eü Varro. Inomnienimren effent,à Chrifio reprehenduntur,Luc. i^.Oquot; i4..cap. nbsp;nbsp;nbsp;ZT animoUam genere,aliquid er at deputatiM, qiu^dijf ^ ltd$ ut ita cadat.)^oc efi,quo magis ratio tempo/ mmolaretur pro filici fucceffu impetranio.Ceteru 4»lt;^ rum diligenter obferuetur, ut finguhe firi£, fing^ulis dic' libet fixtus à natiuitate fiatim non cenfebatur ideneiu » thus commode incidant.Pfi enim antiqua loquendi pïtrd/ facrificium,nifi poU aliquot dies. ^Id$ ne committi poßit. )Hoc eft,ne quis ea i« re iti linquat.Sacerdotes nonfolitm cuiuslibetfatus Më,iie'^ rumetii intercalandi feu mterponendi temporis nüotti obferuare debent,fctlicetquodanimaliiMfoeturt conut niat,utpote quo tempore haberi poßit.Cicero: Qffdti' pus (mquit)ut facrifidoru hbamento feruentur ,^7 pecorum,qu£ dida m legefant,diligenter Inbead Wt*‘’ tiuf tmüemui. fts,qult;i nunc que J uulgiu utitur,Rem iti cndere. Qkoo iircaddmonendi jii.muf,hcrc utrbummultdt (gregiM zy wnußdt transldtiones habere. l CadereproR.epublica,1roceli,ocûdijnori. ■Z Cadere commodè,pro contingere^euentre, quemad^ tiwdamhic. 3 Cadere'mfuj^icionem,in deliberati«nem, pro inci/ dere^uenire. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; 4 Cadere caufa,pro amittere. (5 Cadère animas,cadere uultus,cadere uerba:projran ^i,perirç,debilitari. is Cadere in poteßatein,dicitur etiam pro redigi,ut In-fiit.Ciuib.mod.iuspatr.poteft.foluit.§,i.Tunchi(m(iuit luftigiianus) qui in potefiatem eins cadere non poffunt, fui wris fiant. ^utannuisanfi-aâibiK deferiptum efio.) t^wma Pom pilius pente defiripfit aniraHus annuos,feu circunfiane tios omnium dier urn : uidelicetut quidam effent dies fifii, quidam intercifi,reliqui omnes profifli. Dies fifii cotme/ bantfirios pubUcas zy priuatos,ludos,epulos, zy facrifi-cia decrum.lntercifidies erant, quafi dqs zy hommibus communes.üam quibufdam horis fits erat ins dicere,qui/ bufdam ueró nefos er at, ut cum hoflite caderentur. Ideo Ouidius iüe Häfo m fuo de i'aflis aUt Net toto perfore die fua iura putaris, , Qui um fit fus ent,mane nefiftuserat. Profiflideni(^ dies, rebus turn publicis turn priuatis dejhnabötur.cfua ratione heru dieru alq erant Pafii, in quibus pr£tori Ueehatfolennia h£c uerba firi, Do,dico, addico:aUj comitiales, quibus eiipopulo redèagebatun alq c5perendini,quibus uadimonium dicere permittebO' t'ur,hoc ed,/fonfionem decernere, iudicio fifii : alq flati, ques iudicij caufa cum hofie mflituebant : (dij pr£liares, quibus repetcre res,uei laceffere hoflem licebat. ^Certos^fiuges.') Nam non omnemfi-udum libare fis erat,ut uitcs non putdtas,uel fruges fine firina,aut re liquo id genus. Porró,fiuges dicuntur generaliter, quod exfi-udu terr£ in alimoniam uertimus. ^Certosq- baccas.) Erat namq; zy in baccis deledus. Stunt autembacc£,frudusminutiores dïuerfaru arborut ütlauri,oliu£,myrti,zyfimiliivm. Ecce auté fuperfiitio/ fam gentiu/m curiofitatem infacrificijs pfeudodeorum. ^Sacerdotes publicè libantot) Hoe quippe erat mu/ lius facerdotum arualium,ut dijs publicè libarët,id e{l,fa crificarent.Namficdccipitur uerbumldbo. Lad.lib.i. TSiihil enim fonda zy fingularis lUa maieflos aliud ab ho/ mine dejiderat,quam folam innocctiamiquamfi quis ob/ tulerit Deo,fatis pieffatts religiose libabit. ^Hoc certisfacrificijs.jPrcefcriptd enim trant tëpo/ |
inter calanditü. DE HOSTUS ET OFFICES facerdotum. Cap. V. ., z^ Væqj etfiquediuo decors,grataefintlio»' '^prouidento. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.j Diuisq; alijs.alij facerdotes: omnibusponn ccs.fingulisflamines funto. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, / Virgines Veftales in urbe euftodiuntO)'?®^ foei publier feinpiternum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , Quoqi amp;priuatim amp;publicèmoHlt;’f'^’’^'^ fiant,difcunto ignari à publicis facerdoobus. Profequitur lex officia facerdotu, ritum zjfolenndii^ tem facrificandi,cuius exempla cùin gentes primaonit^ Hebr£os uidiffcnt, uelutifimi£funt mitati, M plquot;'‘ innitentes prudenti£,addititijs erroribus.attxn^^ riarunt.üam fic eü humana c£citos er pbilaw^r odezere aliquid uult ztr emendare.Sic zy Hebr^f’ i“^' quarn autore Deo fates mftrudi, tranfherMi W»® , idalolatriam,Pxodi ? z^ JNTERPRETATIO- . fiQu£q-cuiqidiuodecor£.) ïamiüitdCfi^l'^^^^^ ro) ex mftitutis pontificum ey aruffieuwno^nnt^ ediquibiu hoflijs immolandu emq; Deo : cui maiorv) gt;nbsp;cui ladëttbits,cuimarib.cuifagt;ninis. PorrèfoutU^^ tëporis obferuationcficfontifices ZT aruffiot^ ^° ‘^d genera diftribuerunt. Puta,ut loui t/ioximo, oueiut Ap ,^ lini,ïqeptuno,tauro:Igt;\arti,equo:3accho,caprD,qlt;‘^ tibus obed:Cereri,porca,qu£ frumentis nocet: (iep pio,capra,qu£ iwnquam fibre caret,facrificaretur’ Aruffices aut apud Cic.potius inteüigendiffi^y^ uidimis in ara vnfficiendis ut fittura P’'**^'^^*’*^« bötur:quoru magnaeratautoritas.undefine af^'^f .^^^ fcribendü fiterit. Vidima aut omne animal,qw^F molabatur,didu ed. Hoflia ab hofiiédo.ifiriédo. Vidima qu£ dextro cécidit uidricenocatnr- Doftibus à domitis,hoflia nomenb^bet nbsp;nbsp;, tUud haudquaquö pr£tereundü efi,^ GaïlMeoj 1 ^^ dis deorum facrifieqs ad tanta uefanió perduiH /«»b . eliögrauionbus molis adfiidi,hommes immolèrent Romani Goüiaru potiti,utiq; m hocfobrioresfiten gt;nbsp;Senatufconfulto,quod Cn. Corn.l£ntulo, Coß.fidu ed,id genus facrificandi redißime p/^^' |
XIL T A B V U
|
^DiMScpilijt dïijfeicerdotes.^'tiwr.uÇdcerdotwn ge/ nen fic 'ntroduxit,ut finguli dijfingulos haberét facer:: lt;iot«,«tg; non fecundm cuinfq^ arbitrium narijs modis, Ifdidformam mjlitutant folennitep fierèt immolationes ft^fimfdi.Cnm enim in rebus profinu formuU muitte ^^faAirentur.snultómagis easputabant infacrisddhb bendis cjfi. ^Omnibus pontifices.) ais idem Nawd primum oa Mem antoritaté tribuit,non folüm coelefliu/m clt;eremo/ wn/m,immetiAtotiws ftatuspublici e^r priuatt : adeo. ntinriscjuoijsciuilisiiiterpntandi ratio, or agendi in in few fscultas,ab eis petcretur. Quo reffexit VoDtponius wl.2.§.exfcK legibus.ffde Orig.iur.Omnium tarnen ha fvi»(alt;iuit)cf interpretandifeientia, er adiones apud enUtgmm pontifeuerandex cjuibus confiituebatur quis 5«oq«o annopneffet priuatus.Bt populus props eentu «wil fcde confuetudme ufus ed, Pojlea uero cum tarn ma ^npotejliteabuterenturpontifices,merito trishta fuit nd fntore.aimia enim ambitio,femper tranjii^it impe: M^tidihidiximus, IfSrngw!«gammes funto.) Cum non haberent gentes verbum Dei/uiuj dudu reUgionc conßituerent, hxc fa/ leriotwm genera ßbi receperunt,uidelicet ?ontißces, Via WHifs.virgiKcj Vcßales,augures, er cxteros id genus, ^^ammesiuteexeodidifunt,^ßlocaput emdum habe ’’'''*)'lilt;dp/i(dm;)!es. Et cognommabantur à dijs quibus I^«feiebit,(,(j^j„„j„MartialiS.ßamenOialis'. hoc eß nbsp;nbsp;nbsp;Hundocugeneraliter explicansCicero,ßcait: Quoi °'*''^^:°)iAis\;diusC£ßradolcfcens adhuc ßit. Vrant fequituruerà,nonfolùmadreligiohempert'met‘.fedttiâ ad ciuitatis ßatum,ut fine bis qui facris publice prxfunt, religioni priuatx fatisßcerenonpoßint. Continet enim famines wmagt^ ueneratione,primum'qs locum poß re if^ßer^^^ conuiuqs lenebant. vlammis ite ma^ ^'^^Mniumfoli morte folue batur,non alio diuortij gene-tf-’^iterAs meptias quid attinet reßrreC fvirp««Ve/tdIeswj urbe.jVeßaquaßßcus urbis, ^''^'^'ttibitu,r,cmcolendx uirgines pr£erant,ut uigi= feigetrt dd cufodiä iffiis,autore Cicerone. Inde ''‘‘^ÿnes Veßaks didefunt,quibus magnus habe: ^^'^fquot;'^nor.pr£cedentib'M etiäßcibus cum prodirent'. ^ ‘‘^’ßi^ininatimidmorte,ßrteßrtunaobuium, libéra ttnt«pand, Trigintd dutem annis uirgmitateinferuaa '’^'^ 4'*^''’c«»$ Kifje conditionem Uberx. ujtodi«nto ignenßeipublicifempitemü.') Cum ^1 am, Edittignis putdrent miferi hommes : iuxta iUud Ni 4 iM(iVejl4t)i^qyj^p(^j.^jjj^^fUjg(,jj^^jjj“.i^g^ ^^'^^^^^^^‘^dAliwiiptrducebdnttir. Quïob caufiin wntmguibUemigntm'm ßcopublico adjermbAnt per Virgiiifs Vc(l(i[es,qu(i)-twn ne^igédAfi forte extvnguere/ quot;'M PonC/icectcclebitur.Ncc repdr^rt hune ex igne,ho ^mAmbu^elAborAto,fA,erütfei Accenfä per fomi. .....,,Hot»Bu,n««n.n.;M f'v. ;-....-. res acomunibuserpubUcis. Modern modo a'ceipiendu eß amp; coeleßis ignis eliciebatur.Sic id quoddicit \ßdorus zi.diß.c.deros.Anteaautem pona tißcescfregeseränt.t^ammaionim hxceöfuetudo ßiit^ WHiti«'''^'^*'';^*^'**^”*^^'”^^^^’”^ ^'*'^^*'*^ ‘^^f^^'^^’^ Qs»^ er pruMtim et puHice.) Hoc eß^Q^cim^ 'a^ dauern circa reUgionis obferuationem,publicam uel 4-'*r*'*”*p” wiif«gidt ad facerdotes'. quorum munus eß '^ß^''^we})emmibus uero feientiä impartiriXt hoc dicit:SdC€r(ioti6i«,er reßondendi iuris, 0 ‘°dluiuendarüreligionü,ßcultateßiff€ conceffam. |
DE DVOBVS SACERDOTVM genenbus. Cap. VI. ■p Orum autem duo genera funtoiunum.quod '‘^præfitcçremonijs amp;nbsp;facri$:alterum,quod in/ terpreteturfatidicorum Scuatum effata incogni ta,quam Senatus populusq; afeiuerit. Interprétés autem louis Opt.Max.publici au gutes,fignis Seaufpicijs pofteauidcnto,difcipli* nam tenento. Sacerdotes uineta uirgetaqlt;,amp; falutem popu li auguranto;quiqueagantrem duelli,quiq, po» pulare aufpicium,præmonento,illisque obterar peranw». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; Diuorumq; iras prouidentOjijsqj paréto: cœ» liqsfulgura regionibus ratis tempcranto. Vrbemqueamp;agros,Sctempla liberata amp;efïa tahabento. Qu?4’ ®'’g'ï’' iniufta,nefafta,uitiofa, diriue dt Xeritj^ritainfeélaqnc funto. Quique nón parucrit,capitale efto. Fœderum ,pacis,belli, induciarum, oratores fœcialcs , iudicéfue ne funto. Bella difecptâto:prodigia,porfenta, ad Hefftt.^ fcos amp;arufpices,fi Senatus iu(rerit,deferunto. Hetruriæq: priricipes difciplinam' döcentö. Quibus diuiscreuerint,procurantor:i]'derr.q4 fulgura Seofcinapianto. Keipublic£ confilio or autoritate optimattim/emper po pulum tndigere,defcriptiocj- facerdotum nuUw/n infix re ligionisgenus pratermittit.Quaß ueroßc dicat Ciceroi Keligionicoherent omniamihileßquod ex canon acci/ piatdecentem formam mhacuita. ïtaque confequilttr, quod quibus maxima reUgionis Kaieftas concreditur, eó rum quoque autoritati reUqua hommum négocia tuti committantur. idobisfic eß dicendü-.aabemus Dét uerbum,quod nos omnem ueritatem dócet,ex quo dependet publica priua». taq- falusieoc^ fublato, nihil prater tenebras mahet, Mat thti\z.tXor.-p. er s Tim.i. Cicero,fecutus flatonem,fenßt quidem umbram huiui rei lumi/ite quodam naturaUiuerum ipfam ueritatem ßnt Chrißiana dodrma apprehendere fuis uirthus non po/ tuit.^ccedit Ciceroni lußinianus îJoueU.de non alien.aut permut.§.ßnimusigitur.ytiqiÇmquiens) dim necmultii utrexeffetfacerdoserpontißx. INTERPRETATIO. Ç Eoruwt autem duo genera funto,} Paulo ante dixb mus,quinq; er plura genera facerdotum olim ßiiffe. Sei hæc diuißofumma eß,ut lurifconfulti dicerefolent. aa/' bet enim generalißima facerdotum gener a,qux fub fe co/ tmentreliquaomnia^ |
A 4 VVnw»
-ocr page 568-LEGES
animatus.Et perdueUis olim pro Ifoßthdtlßg^^^ lus in l.quos nos.ß-.de uerb.ßgn.Quosnos(,iitßoj tt peüamùs,eûs ueteres perdueUes appeUabinf.^f^'' adiedionem indiedntes,cum quibus bellum eßet.
Ne$ üeröbiec lex XI l.Tabularumloquiturieigt;f duorumduntaxat hominum priuato,tametßße^'*‘^ dimicaftdi genus apud Romanos effet,er (ßßi*^ quot;^^ quot;'u^ mus)nonimprobabatur etiam glorie tantimt ^ tutum,multà minus dim de purgando crimine twii turiimàinteÙigendus eA iAe locus de omni dtituo, ^“ femperdißriimnefußipiebatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Hodieueroduèüapriuata (ut pubUduereii^titJ fas zy iure probatas)aliaq; mäta jpeAiculit, qi«b.egt; utebantur,omnino funtprobibita.i.unica Cd G^ lib. n.ubi ld coUigitur.Etßc no uideturhedie k* bere,quod Vlp/m l.quaadione.S. fiqitbin ^®“*’”^L ne.ß^.Adleg.Aquil.Siquidem(ait) m publico leertip alias alum occiderit,ceffat Aquilii'.quiagloriiosdß^ uirtutis,non iniurie gratia uidetur damnuim dbr^ü
Enderichus Imperator dueUorum memi/nit in « de Eac.tenend.zy etus uiolat.niß (mquit) perdueft^ probarepoßit.-Quoloco nobisapparet,duelloru te , m maid temporis admodu ßtiffeßequentia/titnneini dam ueritatem rerim geßarum,etiam priMtif-
^ lUuqi obtemperanto.yErußraenim ddino'''quot;ll‘ augures,nißdi£loaudienteseffe admonitosOtboet t
^ Diuortimq; irdsprouidento.)lnteralM ^‘''‘)‘‘’jj^ uidebatur maxima,ut ex diumationttim außie^t nbsp;nbsp;.
rentipfi faterdotes,aiiosq^ rurfus admonerent,nii jr têtratieffeni,zy ob quacaufamt ut turn plaçai ent eos,nccjtnerentad umdidamproitt^', -quidegradußea cerlè fupplii ijs grauißimiS ^^^'^'‘^‘Ïlt;i penfantes,ut Valerius monet.lläc enimemenidtene Lex paucis uerbis iteru mculcattlisqi (mqniem') P^ ’ üobis hodiedimuerbüChrißi falutare propeWtiti uitia quo^ noßra ex legefunl oboculos ponendii^'^ demur,ne omnipotente Deumtandemintölerdbilinf« Catorüultorëexcitemus, Sic entmin liimort'ltfßti’“ actio Ai meditaridebemus,zyagerepcenitentiï,t'1^^^C. Zy .q.Marc.2.Ephef.i.f£petoqueritur Apoßo^t^’ ^“^ gentes lumme tantitrn naturaU ad quandamßlßm ftd fern du{ii,fuperent nos compoßtis uiuendi moribdr.
V Calt^ ßilguflt regionibus ratis tempersio.) W bant enim omnia 'm omnibus locis nocimitti to^ÿ n fe,uel ex animaUum ßgnis,uel locießibits prodig^b'^ licet ut objeruationtbus quibtifdä folenntbas ac c#^ nijs anteuerterent ßturam pernicie.tiom baciibii^ |^[.^ tenentes augures,certos ßbi ßnes quoadpoter^’^ ’ reUquos animoßntebdnt,mtra quos rogabihtito^, ßtlgura notèrent agrisfeoq; nomine figna ^‘^^''^fru feruabant.Eodem modo zyurbem,ägros,zrttrif ^ ' rabant,effabanturq;ßnepericul0fakiaßre.
f Bella difeepMo.) lioceß,augurtimcbgndioh nu/Ai iußa cenjeamur helU,qu£ßnatus populusi^ W nus meditatur gerere.
Ç Prodigia,portita,ad Hetrußos zy arußiedJ truria ltdU£ prau'mcia eß,ad.altera ripiTiberiStqui^ ma 'm Alteraßt,Elmioteße-'tiMilt;spopiiii ceteris en^ '
tl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N,
^Vnumjquodpraptcfrnnonîjs.) ne quorum cffi= djs z^ Mrio fderißeaffdi ritu/uperiut multii ‘font ‘diâa. Prornde uidelt;tmu6 dtahero genere.
if Alterum quodinterpretitturßtidicorumtS'ttAtum ejfitd.) Sicut enim pr£cedentif generis ftèèydotes ad pU candosdeos ionßituebanturyUtfacris pr^effent ‘foknni-busiita bi priedtäa uatumfeureßiünfaßn (putbus iircanu illiquid femper putabant latere, mterpretabanturijs quo rum feire intererat. Sic autem dij uel reuera demones, jiu pidisgentibusmultijiriamimponebant. Quandequidem ipfeSatanas (mquitPaulus z,Cor.ii.)transßguratur in angelum lucis.
Sicut autem à ßto z^ dico,fdiidici dicuntur : ita à ßm/ do quoq- uates appeUati funt,quapßtes. Nam utriqi décréta deorum exponebant,qute rurfus faterdotes enarra re confueueruntcraßius,utre(le mteüigerëtur pro re na ta,dim feuatuspxiendu aliquid aut intermutendü decree: uißet nocenim eß quod lexdicitiCÙm fenatus populus^ afeiuerit.Siquidemafeiße afdui fignißcatalias occerjo, alias ßibßribo,approbo,decernOiUihic.
^interprétés autemlouisoptmax.publiciaugures,} Ab auiumgarritu,augureSdt£li[untVorr0triforid augu rari auibusac ßitura pridicere/olebantiprimtimnOlalu, deinde cantit,tertio gußatuicbßruatü.nam dim puÜigal linacei excauea deptompti^orredamefeam non gujU' rent,pernicies portehdebatur.
Eratautem bums facerdotij magnus bonorapud Roz tnanos,qui nihil publicè aut priuatim,in quo psriculum ejjet,ßißipere uolebant^mß fumpto prius aujpicio, pra^ fertim ex puüts,quod ßequens admodum erat.
Ç Difciplmam tenenlo.) Quemadmodüid quodßna tus uel populus aßiuerit, poßea uidendü ziT augurandu erat diudnationußgnisnta difdpUna teuere lex pracipit^ M quid in taardua re kuiteraut imperite (omuteretur, , ^ Sacerdolesuinetauirgetaq^ Zirfaiute popUliaugu râio.jvtetiam periculisqueaut uitthus,aut arbUßuhs, aut populofirte imminerent,otcurrereturper immolas tiones z^ fairipciaiuult lex quad hoc nomine augurarit fuerdotes ad außiicta députait.A facerdoitbus entm au/ gures conßuuebantur uiri lüußres, ut ßierut tAarceüus, Cicero, er alijpmiks.
'Vinetüaüt,eß locus,ubi nuiU^ ßmt uineit. ColumeU.li, i.Cui uinetaßcere cordt di,ßciat uitiartu ex quo poßit agru uineisueßire.'Virgeiu,diciturlocus uirgis conßtus.
IT02'$ ‘^^^^’'^dueUi.)Sed etcudedueUo tradatur, aut quocunq^ populari außgt;icio,ßquid periculifubßt, pramonere debent augur es,ut euitetur pemicies futur a, Dutüu ueridicilur beüum,quodduabus partibus de Uidoriaconttndentibus dimicatur.'Vnde conßat in ßgnis ficatione rei,errate eo5 qui duoruduntaxat duellum pri uatimaccipiputant,dimz^multortißtpubUce,ut apud Horatiumt
Gracd barbaria lento coUißi dueUo.
s Vnde perduellio nuncupatur is,qui crimen lteßlt;e maies fiatis admißt,uel contra Kempubi hoßiliter machinatus tH.quanquamVlpianus pro ipfo crimine aedpiat inl. ult.fß Ad leg. tuLmaieA. Sed qui perdueUionis (inquiens) dusdi^boßili animoaduerßis Rempub.uel principem
il
i»
T ft B vt;
*4
ebfentitüiorestrdnlßderu er cfuid qu£q; prodigia uel quatenus à dißcipülo perciphür,ct(mßeienUd abßolute een portnitd ßtgnificarent, mterpretari diligenter folebant. ßeatur perße:dodrina autem, qur à dedore traditur. Sie tromiearußiees exiUis peritißimi reputabantur, hoc ߣpeh£clexutiturtaliphraß, Dißctplinamßeruare,utßu fil,q«iiiult; Je« uidimas 'm ira diligenter inßicientes,ua praiQißcipUnam docere,ßcut hic.
ticiwi folebant, er fütura pr£dicere : 4 quibus Romani Docebant Hetrußei autem 'inter alia, turn ßuos,tum Ro plidicidifccre ßolebant, utßequitur.
bb bu Hetrußeis arußieibus itaq^ prodigiorû er por tentcrmimyßeria mueßigabantißed non mß decernente fenitii, ne ea ipßa grauißimarum reru negotia,qu£ obeß' fepoßent \rbi, ßeirent paßim omnes.
mdnosfignifieationes fulminant, quad aUd ijjint diuma^ aUd nodurnd. Qjiod tdim quxd^m effent fidgura pojiu Idrid, quibui dij mßnudrent jf return effe aliquant religio nw partent,poßnldbantq; emendationem: qtudä peßiß^ rd,ad denotandum futuram peßem, cladem,ntortem pri~
Vrodigia,autore ¥ejlo,dicutur quaß prodicia,er por toiamtia aliquid futurum eße. Nurn litera qux nunc C. noutur, apud Veieres G diÂd eß. Quod er nunc multi ftonundando ßequuntur in Italia.
PorfeitU eodein modo à portcdo,hoc ed, pr^oßendo dicunlMr-.ctw« prieter morem mcidentia,oßendät aliquid ^tunmeße. Vlpianw eleganter duo genera oßentoruM txplicitinl.Qßeniwm.ß.de Verb.ßgn.
Sed cogmh poßmodmi Euangelq ueritate,omnes iße ttndtioties ßunt prohibits, C. de maleßds er mathe-«wit».
matum : queedam deniq; peremptaUa, ex quibm augurai bant,dijs placate ademptam eße ultinnem pracedentitsan
fülm'mum.tiuUd plane gens in prognoßieationibut fupt^ rabat Hetrufeos.
Umefenatuf Ke)ntantit,ne tdntui difcipUnarum (feut iUifalso putabant) thefaurm quandoep periret,decreuitt ut decern prineipwnßlij fingulii Hetruria' popttlis in dis feiplinam trdderentur,d quibiu rededifcerent,e:^tum po ßea docerent alios,ac publice reffoderentÆcee quant m/ credibilis ßt hominuw ueßania, qui uerbo T)ei non manti ducantur ad redam uitam: er quantßt tteteranus impo» ßor Satan, qui e^ nos tentare nune non deßniti
EÓdem pertinet,quod Lexfubdit proeurandum eße fi erißcium ijs diuis,quibus Hetrufei arußiees decreuermt, quoniam tpß credebantur rem inteUigere, e^- deorum nd turam,quam Cicero latètradat.
^ lidfwg; ßilgura,atg; oßeina pianto. ) Ifli ipß art ßgt;i ces ptare,hoce{i,coleredebentßlgurai er oßeinajid ed^ auium auguria.
1 Queg; dugur, miußa,neßßa,uitioßa,diräuc disçtif nl.)lj[AgnamIncuideautoritatem augurum, quam polt; (lM#erfcis Ciceronii aliquanto apertius mteüiges.
Quiginonparuerit,capitaleeßo.) Peenam quoq^pro fddigniute adijeit lex.Porro qui maximum autoritatem «Wemnefcdt, is maxima capitis poena adßeiendus uide^ ^‘'w.El obferua hic, quam curioߣ fuermt Getesad tue *®'14ttem uit£,cuius tarnen uerum ßnem neßciuerunt.
Î Meruw, potii, belli.) Ne 4 ne cejßario,omnium(^ ^‘dtiogicut opinabanlur ) augurandi negotio dißra= ”*''quot;‘r,idge^H^ facerdotes prohibet lex ne eßent ora/ indices ßoederu, pads, uel mduciarum.
^^‘I‘“'‘^buiufit!odilundtones Aiquäto longiorem ab' '^“dtnaugurdrtdi tnopinatu reruw neceßitasac
r “OfuttUens,non admittebat.
'^twfiimttniey^nf, quibus ad mdicenda beUa,qu£ ^ ^^^'*d»ßanontr(iel}(intttr,ulißolemter folebant. Ne/ ^f^trurfitsalijsaut de mdudjs ,dut de ßoedere percutien' ___________,_____________________________.........
,''ti’afl(ifidiii«erdt,gM4in ßecialibus.Ptftmuläuerborü omnibus deofßeioaugurumlumcnadßrunt. Mdximuw
'«ndi6ellibd^creßert Liuius lib. i.Tribus enim puhe autem ( inqutt ) c^ pr£ßanttßimum in rep. iw oft ungu« “* Eonwnispriefentib.ßcdicebatߣcialisi Quod po« ruw, cum eß autoritati coniundum. Neg^ uerö hoc,quia f^^pnfeorunïAtinorwm, hominesqi prifei Latini,dd= ßwm ipßeaugur,itaßentio :ßed quiaßcexißimare nos effc Herfas populumRomdnum Quiritiumßcerunt, dehque' tunt : q^odpopulo Romnnus Qäirititt bellum euw pri#
Utinis iußi; gç^ (endtiMg; populi Ro. Quirutu een' fuit,conßeiißu,tonftiuu, ^ bentint euw prißets Latmis ße' rttiob earn rein ego populut^ Rom4niw,populM pripo/ WL4ti«ori«n bommtmi, bommibusq^ prißcis, bellum Wico pc/og;.Id «bi dixiJJitJjdßdm mßnes eorum emit' d itHoc (KW modo (mquittiuiiM) ab Datinis repetit£ tf^äcltHum 'mdidumi moremß, eum poßeri acceperüt. ^OjieriwfKulam,quod ad nos fêrè deuenit, lorrumpe n s cinhia, üf^iotum dppeîlduit. Vnde eft tit. de Dißda' tionibus dmter recendores Impernforum conPitwiionei.
Helrwrieg. principes, difciplmü docento.) Prißcus modus loguediefl^DipiplMMm docere.Eft enim dißciplU . «gt;lt;‘,’”™«lt;iifliomterpienti4mcrdüftri«4m,utdelicet
Spurinu aruffex fat multi ßeribunt) tulio Cicßariprt/ dixit perichtiturum eu/m {dibits Marlijs,Cum auiem Idut Martue adeßcnt,Citßar aditurus Sendfuw. SpU''inie fubri dens dixiti\dus Maniasßne uUaßua noxa ueniße.M Spu rin«: Veneruntquidem, (ait)ßednondum pnterierunt. liecßßüit. nam eo die Cxßar eu inter eundum porredant cuiufdam aniici admonentis epißolam non legißet, in ße»
natu ed interßdus.iiic tati principis exitui fuit nußi non ßrmidabiliS'.
Nunc adßcribeda duxi uerba Ciceronis, quf pr^didis
ruw, euro efl dutorifufi comun(lu.n. Neg^ utro hoe,quid
neeeße. Qjtid enim maius ed,ßde iure qucerimM, quant poße'aßummisimperijs er ßummis poteßatibw comitia
toÜere,er cofiliauel inßitula dimittere, uel habita reßein dere ƒ Quid grauius, quam rem ßußceptam dirimißt uma augur aliter dixerit c Q«rd magnißcentius, guàm pc (Je decemere, ut magißratuße abdiCent confules ? Quid relt gioßus,qu'am cum populo,cum pUte agendi lus aut darè aut non dare ^ quidßegemß non iure rogata ed, tollere^ Et poft multa quiC ad probandam diuinationem dißutat^ ßc concludit: Sed dubium non ed, quoniam hitc difcipU» na, er ars augurum euanuerit iam er uetußate er neglb genUa.Ufc lUe.Veritas autem ed, quare ißa paulatim de ßerint. Quiaßcilicet appropinquante turn regno uerbi di «mi/edendum erat Satanf. Quod Cicero peundutn car-nis prudentiam infelligere non potuU.
DE
|
LEGES fft frudus legû ex Gr£cia ïtl tabulis Romitit /^^ praecipuè circa religionem, quod uttatn reididff^*^^^ Nteroll.,»æp,opop»tentèfié,:„é„in«i- “^Î*«'“fI^,’'‘h‘2 X“,. - nbsp;'1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;num attuliffeitu nihtlmeltus tilts myfterijs,qutBtun» greftammaniq; uita exculti ad humanitatem ^witi^t fumus, iniciaft, ut appeUantur, ita reuera principe' cognouimus.titcuides,quid Cicero tacite iudicawta noftro Decalogo, cuiaSumbrd quidd rèlucebst i» ’’*' cis tabulis t er quidnobis deiftis diuinis tabulis Mm^‘ DE NOCTVRNIS HVLIERVM facrifiâjsAcludis. Caput VU. antor,nifi (ut aflokt) Ccreri Græco fäcro. Sacrum commiflum, quod ncqs expiari pote-ht,impiè commiflum eft. Quodexpiaripoterit,publie! facerdotes ex-pianto. Ludis publicis,fîue curriculo.fiuecertatione corporis fiant,populärem læticiam incantu amp;nbsp;fidibus amp;nbsp;tibijs moderanto, eamqicum diuûm honore iungunto. Sic enim legendum efJe,Ciceronîs virbi ofiendut: Um hdt (inquiêtii) publia, cùm fintcaueAcircoq; diuifi,fint corpora concertuliones, curfa, c7'pugiÜAtione,lu(tdtiO' Hf,f «mcttlwq; equorum, uf^i ad certam uidoriam circo conjtitutii,cantu,uoce, acfidibui : dummodo ea modéra' ta fint,ut legs praferibitur. Daùid dixit in tympano,choti ro,chordis,Qr organo laudandum effe Dominum. ÎNTERPREtATlO. 51' HoHurna mulierum facrificia ne [unlo. ) Diagon/ das Thebanus (utferibit Cic.') primas apud Gracos per' petua legefuftulit noUurna[acrifiaa. Qÿod m his tabus lis à Romanis translatum uidemus-.zy meritô.Diltgentif= fimè namlt;^ prouidendum fuit, ut mulierum jim^m atque pudtatiam,multorum oculis lux elara cuflodiret.magna fané caufa delmqutndi dabatur mulieribus noüumis fa^ crificijs,cwn fint fragilestcr Cafta eü, quam nemo roga/ uit, utdixittfte.QÙocircanoftro quoq; feculo crudeliftia ma hare fis aUcubidicebaturmiroduéa noüurntsfacri/ ficijs lUorum i^ui lii,mw!basextmilts,libuiinem exercez bant pafimfine uüo perfomrum difnmme. lieuemttiantor,nifi(utaffolet')CereriGracofacro.') Koe câ,facris non imbuantur.Sic er nunc dicimus,initia re uel mitiari facris ordimbus eum,qui facris imbutus,ad ordines deputatur. Koe enim in clerico requiritur, ut tra Hatur zS.diftinil. Mulieres autem propter conditionem fexus prohibentur, , Icxapit tamê b£c lex Cereris facrificia,qu£ poßet mu litres tietert ritu peragere alba uefte. Ouidtus m tletam. feßa pilt Cereris eelebrabant annua maires, tüa quibus niuea uelat£ corpora uefte: Primitiasftugum datfticea ferta fuarum. Kodiequo^i fecundum ordinationé Apoftoli ,mulie/ res non mitiantur facris. Qua ratione er à ciuiUbus off' cijs arteri muUeres, receptwm eA moribusiut dicit Vlpiaz nusinLs.ffAdfenatufe.yeUeian. 51quot; Saenwi commiifum,quod neq^ expiari poterit.) Ci cero : PubUcus autem (ait) facerdos imprudentiam confi lio expiatam, metu liberet: audadam in admittendis reÜ' gionibus foedis damnet.hoceft: culpâdijudicetàdolo,er (ut alibi) lepra à lepra. Culp£ emm delida expiari pof funtfeupurgarii contwmaciaueróplanè damnandaeü, uelutimpia,pr£feriim circa religionem. l^xhac ueres diftmäione,qu£ fecundum natur am eü, multa ftatuutur in iure Ciuili, turn de Contra(iibus,tû de pecilis malefciorü’.l. aut fada. ff. dePœn. Etprofedo hic |
Ç Ludis publieis,fîue curricula, ftut toiKertiHo^''^ Silegas,Cittod(fneconcertaiioneineqifmflt;^f'^”^’^‘ ’ neq^ mens legis explicabitur, fientpaulo anteuerbit^^ romanis probauimus.Koemim unUlexi QMio^fH^ addeorum honorem, er populäre Iftiacm lu^f^^ pertinent :ideo er fills dtebus, erunrift^^^^^’Y' mentis agi debent.Adfentior enim (mquitCtteroft'^l^' ni,hibiltamfcilè in animes tenerosatq; w(ÆfS ii^^'^ quam uarios canedi fonosiquorum dia air poteS,^ tafituisin utramq-,partem. Kamqscrmcitiitlinÿ“^ teSierlanguere facit excitatos,er tumremittitfii'’'“’quot;' trahit.'Vaderiusiib.z.piddjrètraSot. dua ratione apud omnes merebuit ufi(s,vt''«bfwo quoq^ expeditionibus,tibijs mihtu/m ammesai^^^' nem uidorieac laudis inftimmarent,ftctitisr^^''*^P Verum ea,quàd ludt quoq; feernei, peftis^sdicr'sc^'-tufconfultofinecurriculo aut cocertattone w^iddi W T.SulpitioPotito,erC. LicinioStoloaeCoftdtqw' hïcnonloquitur. Cicero autê mentionem feit caute tß^^dK^ qutin medio tbeatri uelis te(la, cauet (inaWi*^ rebatim qua equity uelut honoratioruni fubf^i^'^^’rf tui folebant. Dehistradaturin tit. C.deSpeS.Ü'l^ er deexpenf.ludor.lib.ii.l.ciuitatibus. inpritu^^^^ i.LannUam pecunid.ft.de Annu.lega. er b ^(p^^^t \ PoSicif 4. legatam. §.fi municipio.ff de Adtatn^.rtr.^ tiuit.pertinent. dÿp in loco Ifedaada non mprebiud’ peut Accurpus putati fed muniàpibas extra urbiprisf pem Romam, prorfusinutdia cëfentur.^am er ^ptii^^ manos multum dunmutafùuludorum celebritas. ^Eamq; cum diuûm honore iûgunto. ) Sic injUHdir da ed popuiaris latitia, ut intérim ad deorum quo^i^ nerationempertinereuideatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; Kanc legem multo magis nos imitari oportet, idi^ hetitia genus exerceamus, quodab honore Chnfi,^., publica honeftate alienû uideatur. Sed ô utinamtio’'''^^ nomen Det blafthemetur,omni- ft humana ritiiigt;^^^‘ tur plané infùriam, noftris conuiuendi moribus. DE SACRILEGIO, PERU'/ rio,inceftu. Cap. VUE ■p Xpatrijsritibuscoluntooptima. quot; Prærer Ideæ matris famulos,eofque iuß‘$ dicbus,nc quis ftipem cogito. Sacrum facrouc cÖminendatum,quiclepl6f’' rapferitq;,parricida efto. Pcriurijpœna,diuina fcxitiura, humana ûS-decus, îneeftuquot; |
»7
ti
InceftS pótifices fupretno fupplicio fanciüto. Impius ne audeto placare doms iram deoru. Sanftè uota reddüto'.ptenauiolati luris efto. Qs«itca ne quis agrum cöniecrato. Auri,argenti,cboris facrandi modus efto. Sacra priuata, perpétua manento.
Deorum manium iura fan ét a funto.
Hos Icto dato,diuos habentoifumptuto io il' loslufturaqi minuunto.
ïNTHRPRBTATIÖ.
f EX patrijs ritibiw cólunto optima.) Dei«cept(i«-fait Cicero) i» lege eft, Ut de ritibiM patrijs colötur opti ffii.Dc quo cum confttlerent Athenienfes Apolltnem Py/ dgt;iim,quMpotifamiim religion« tenerent,oracultm e/ tluiim est,tos qua cjpnt in more maiorum. Qtjó turn ite timtientßtn(,mAiorwmlt;^morem dixißent fape eße mu latuw,qutpuifaentc^, quem morem fequerentutr potißia imèuari)s:re^ondit,0ptimiim. Étpro^Aóitaeft.ul iilbalienilumantiquij^imü ^Gcb Deo proxtmum, quod ptoptimitW.
Hultaautëfunt.qua per experientidm magh.quam *114deliieraliortei«lfgê redigier probari pofaunt,An (■ftoptima. Mouell.de Mon.§.ordmalionc uero.Vnde
sedqult;trelexdicit,piimaddni cenßri ßtcrilegumtf nonne junt diuerfa delid«.'’Re^ondeo; iunt quidiaitietr fd deli{lA,fed turnen qu£ nugni hubent AdpmtAtêi Naw ficut pArentibus nAttuitAtem debemm m bocmututontn intelbgebAntgentes lumme nAtitrAliiomnudehert Aiji, uelutfurnmis pArentibiu. Vnde Pomponttu m l.uelu(i,jp detuji.eriur.reltgionemcum obedientiA ergA pitriAnt
er purentes coniungit,
De pana fAcnlegij huud dubieAliquid adiedu fait M X l UTabulMifed Cicero [urnmus rer» tantum nobis ex/ hibuu.Paulus m LfAcrilegi.fa. AÏleg.luI. pecuUt. cupue pumendos eße diett.Vip.m Lfairdeg. ibidem répondit, pro quAlUAte perfon£,pro rei conditione, amp;nbsp;temporis amp;nbsp;£tAtK,erfexu«iUel [euerius, uel clementius ßAluen-' dAm effepaeni-ilucpertmet l.pergitX.de fepulch.uioL
^ PeriurijpoeMdiumA,exitium.) PanAm mfamiit, quam bac lex mtroduat,omnibuA modis ufut retepit me ter bonos uiros^quibus periuri nö AdnumerAntur, nee ul lampdem merentur.Prxtereu er extrA ordinë punin fa lent,ß mAnißßam Adorant pubUcam uel priuutam lußo htm.Etfie inteÏligendZ eü quaddicitur in Lz.C-de rtbe tredit.er Lult, fade in ht.iuran.Adjsqi loew.Déclarât no ini5einnèglop.6.q.i.c.quiequAm. Accedit iz.^MltXt. de Indid.uiduu.lellend, i^um jatu (aittußmianui) eße tnhumanum uidelur,per leges qu£ periuriA puniunt^uii
Afolloluiiomnia probAti,quod melius e^,tenete.
5 Nt qu» Jtipè cogito.) ^tips aut fiipis dicitur pecu •“«.qiMolim ad fatnjïcia deorM,ttel etiam ad pomgen^ dammen(litH,ßipabant,boc efl,cóponebaf. itaq; lex no “* qws cogat flipê,prater famuloi idea matris,qui/ but ix/tu erßdtij diebiw,nö quandocum uellent,id per# •wtebalur. Stipern (mquit Cicero) fajtulimus, ni/ï earn Ϋ™ ad paucot dies proprium idea matris excepimus. wpltt enim fuperßitione animos, er exhaurit domos.
^ lif bodie quidam mini/lri Eccle/tariwn fiipem co/ ‘x quolibet in parroebia domo certa pecuniam 2«^*^’*** coUigutiahoquino fant admitten let |'^‘'***^*gt;’1“°*'**’’‘ ”“”*“ N**”® Mtionem ha* rWJqjtiiiitatibttc.Boni lapeiairicum uxorecr ow pfffwt^jjrj'iqyi nequorn mendicant« duan«
»»i'.Vndcprocej?ittit.c.deMendicartt.«alid.lib.ïi.
5 Socrumfotróue commendotum.) Solcbötuetrres ^cuniatjuocmjinofeutêpladeponere,uelut tut^imu ?“’'^.*l'*®$tt«Itt^ittfU. unde refart Cicero, ^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apudSoUmdelubrope tunu.ef li/lbenem Albenienfem egregtuw ctuern, cum . . ^^Wildmittitlëcundtonbanclegem, oui. MmodirescUpPritawrlpferit.ned«racri.cUp^^^ Wemw.aClepo.clepf,eft.q;;;dt«,^i,^
; fignijicatiftcut rapferu à rapiö.quod per uim aufi^ f“*’^^ praterito habet.Csce/ c^ ^'^*” (w^uit) clepfere difcunt.lM/ Sed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;® nefcirent plane panitentiam ,er quomo/
resde^^'^^^^j^ r^^ ^“^ ^’ * ^ f^*^^ '‘i'** ‘“^gt; ‘'° P^*^ *'’'‘”quot; fu/litiam pdei placandus eßet Del«, cuiuf, tiaiuit in l ff j*T ^^^ pn’lmet,mutatie eft. mare ^ miferalloues fine numero fiint,dicente Dauide.
nmus(n ^^ ^ '^■'’‘'■^'^’‘^•^^‘SeuerujerAntoa* Motaut/icdocemur.Marc.ii.Mattb.iS.cr q. Ua^ ft w ademT^ j ^*^ ^fßrip[erunt,res priuatorum fi attuleris munus tuu ad ari, er lüic recordatus paris, W» Wi»r«rii^* *(r ^*’^**’^’^‘Ï’** ß^^l»lbgt;fartiA{iw/ quad frater tuus hidgt;eat aliquidaduerfum te:reltnque tU
* “‘Eff/Je- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;licmunu«luumcor4maU(in,cr4bjïpritMrïconfflier»s
fratri
perturbs apertri.
^ ince/tü Pontipces.) tneeßm propriè didtu^ßAgi* titim^cum cognAth er Adpnibu« Admiffum.'Vnde funt uU Çod.er tüoueü.deinceil.cr inutiUb.nupt. Stuprum AUt generAltter,coitiu eA lege uetitm iM^ duplex. Vnusgt;tunt nuptA,quem dicimus Adulterutiuel cum cogfutis, uelfte erti MrgtntbM.Alttr,cum quultbet perfonAfCUt uu mpr tur^etiamp antiOa fitXicero Tufc.i^^ omnibus enim ex
Accubare nohs'.ßufri duoti^ lorrupttlM er idultena^ inteßAdeiw^iquorü omnium AteufAbiUs eß turpuudOi
SeruiiK quot^ docet,inceßum effe quAmeunq^ polk# tionon. Qgare ex fonte hutw legn generAlUer loquétts^ proßuxerüt M.ff-er C.Ad ifg.lttl.de adulter. Sed peeno; bar» poüutionum poflerionbut feculis funt UAruui ui eü uidere m l.q»i (ontra-er iß quainceßi.C.de muii. nupt.er C.de KApt.uirg.ßu ulduiir. ,gt;
51 impiwsne audeto placare.)Qnareimpij olim non lt;tdmittebAntur,ut tentarit placare tram deorum, Cfatroj^ ex Platonis fententtA rationë /cnbenttPiatonemfutquit), attdiantgt;qui uetat dubitAre,quA fit ntite faturm Dcua,cH uir nemo bonus ab improbofe donari »elit. )v ■
Sed hic,quÄdo Plato er trliquc gentes Mie cognitio hë utrilAMfinaM d^itu mettu fttm ex homuiu nuturtt C^indufiruJdfifi pier uni fadißimi in multos erroret» ïmgebit entm modo iratos deo3,mod6 propitios, hunu
fratri tua ! er turn umtetts,offêr munus tuum. Certi mani ßße impij,qui uel uerbis pMmßdem Chrißi negât, uel opertbus feeleratisfido fi indeduloS declarant,admitti ad Eccleßam non debent.Qua rationemtroduda eß ex/ communicatiOfiuiusUmbram htclex tradat,ut i.Cor. q-er ziCov.S.ittmEpbef q.fiatth.iS.EteütU.defett' ten-excommunicat.
^Sandê uotareddunto.) Eleganter Cicero, uotwm
Ülud nero nobis etiamnunc deferdt, quoi ief»do' rum funus er nomen,omnibus miurijs (preter pidf' mos caufas) exemptum effe debet,ttam « hocßnlep tit.ffe^ C.de fepulch.uiobtScueü. Ne defünd.fen rtliqgt; eor.ltemtit.ff.tiede fat.de fund. Etqtiecun^dtiitgt;tgt; tuis'mßrendisfuntfcriptainßrius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Deniqt quod didt leic,fumptum m itlos lull«mlt;^ tÿ( mMttendum,certa quadam forma ßciendifepnlchrioli« ffonßonem qua Deo obligamur,diffinit.cui optimo iure conßituebatur (licet frußra)apud KonUnos.Cictnt^d m hac lege adijcitur poena: quontäuiolat£religionts m/ pokaliquäto Çinquit) propter has amplitude ffit/ iuria non habet iußamrecufationem peeng. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;chrorum quas 'm Ceramico uidemus, lege fancitii A *
Olim itutem turn uotKiiam precibui putabunt pinciez rideos.Vergü.Mntid.^.
——Cecidere Mimi,nee iam ampUut armis, Sed uotis pretibut^ iubent expofcere pacem-ynde fecuti plane acum carnif iudicium,Mt ludot uo-uebM,lt;iut donaria,nut aliam idololatriam.
Kobispricipuum uottimejl,tiuodm baptilmatefèd mttt,ut credamut,z!r renunciemiu impoßurufatante.De quo cumprimù loquitur DauidtVoueie,cr reddite Do/ mmo^Oeuotiiextattit^deVoto,or uotiredemptione.
quis fepulchrum ßceret operofius,quim quoUtd ^^' mmes effecermt triduo.
DE SVMPTIBVS FVNERVH, Ef fepulchris. Cap. iX.
tNurbe nè fepelito,neue urito:ne facito foS“' ■*afcianepo1itó.
Müllerei genas ne radanto:néuelefliini“ heris ergo habento.
, f OSodrea ne quisagruconfecrato.) Vetatlexpla Rogumbuftümuenouum.inuitodonii'!®'” tie,agros t0nßcrari dijs:at in auro,argito,chore,modu Appius scies aliénas feîtagintapedésacl^l®''',*’' uult ferudri,qui omnibus m rebus Optimus e{l,¥uerute/ . ..r-^mto.
Veftibulü fepulchri,buftümuene ufuc’Pquot;®' Ploratus amp;nbsp;lamentationes in funere/ù® '^^
nim hommes femper ad facrificanddt rrï proni, quibus fej^erabantpro uoto confecuturosomniatmterim tamé moresfuos e^ proximi charitatem nihil expendëtes.Pla toni (mquit Cicero) prorfut adfentior, qui (ßmodo m/ terpretaripotuero)his treuer bis utitur: Terra igitur tst focut, domicilium facrum deortvm omnium eü. Q«o/ circa ne quis iterum idem confecrato. Aurum autem ey argentum,murbibiu erpriuatimimfinis muidiofares eü.Tum ebur ex mani corpore exira£lum,hdud faits ca
funto.
confc(rlt;ittimcrnfetur.Veruntamen Cicero ignarm uer£
adßdus,nil}tlreliquerit intra modu. Sicuteninfi^^ tebatur quidam facrificta,uelut epulam funèbre, lamentationesq},itë orationes quibusdepndHed‘^ cenfebantur,er alia td genusuia rurfu equiMÜ non ßierat,ißa m mßnitu amp'tßt art, ut tero uideri mßrior. Sanè contumeliofum ^^*^'''‘^L ßumdonum DeoAamœsat^ßrrum,dueüi 'mfrumenr mori,er frequësmiureeüiujiüruinenuo.(-uerO'^^ ta,nonpni.Qÿafiuer()dicat‘.Dom'miefitèrra,erpleni uero finquit) ex ijs qui horum fcelerum P*'^^’^r tudo eitumon dl confecrandum Deo, quod iam fatis ei runt,er prêter cateros in omni reUgione impij,noni lùm uita crudati atq^ dedecore, uerùm Vfepnuuri iußitia exequiarum caruerunt.
religionis, non eflredèadfecutus quid confecrandu ep ftt,ac gratim Deo veroiuidelicet,facrificium fpirituale, quodeßßdes er mortißcatio,pfal.4.er Phiizt
'Ç’Slt;«cr4 priuata perpétua manento.) Hec una fenten tia pertmet ad omnia facra m hac lege pofita, ut confer/ uenturfemper,er demceps ßmilijs prodantur. Sic enim perpétua manfura putabant,ß priuatim ßngidi ßngulis uelut per manus ea traderent fuccefforibus heereditario iure,Vt ne morte fait Cicero) patrisßmUiäs, facrorum memoria óedderet, er ijs effet adiundayadquoseiufdê morte pecuniauenerit.
INTERPRETATIO, ,.
T m urbe ne fepelito.) Reßrt Cicero otmli W transl(ita effe de Solonis iegibiu.üoluerunt anten W res,cadauerahumana m ciuitatefepeliri.Etdihiin^ tiummorem aüuditquod mEuangelio dicititr,lt;^ effe mortuum adolefcenlem, quern Chrifd x^'^^. ciuitatem,matri fut refituit,Luc,’g.''iedapuiMi* leuithiemos,
1fÿlêueurito.)Solebant enim to tempore call« ’
^ Deorum manium iura fanda funto.) Kanes olim, re,ac fequenti die reliquias ut fepulchrum coniere-hoc ed,animasè corpore uolantes,quad ubiq; manerët, nbsp;nbsp;nbsp;^ tießeito rogu.) Eodem pertmet,quo prf^^ quaß deos colebant.\deo iura eorum uoluerunt effe fan/ claufulaifcilicet ne rogus, hoc eü ßruetlifftoru pit da:id efl,ab iniuria hommum definfa at^ munita,ut m/ urbe ad cremanda cadauera.ßc didas,quèdin eo mM fèrius fequitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rogarifolerent-EßaHtratidhuiusprohibition^’^
De ueteri autem exequiarum ritu,unde iußa diceban tentur meendiorum periada, qu£ ex drammolin« tur,nempequodfacrißciaquadamtufiedebericenfeban ßammispoffentcontmgere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ r Ibti
tur mor tuis,qui Muecesipß bene menu fûtffent de aUjs, iÇquot; AfdanepoUto.) tiocdl'.tie txpoUMfefxX quid attmet dicerecti.es erat fuperßitiofa, erßlfx reli/ quibushbet ariifidoßs ßruduris. Solebant glom omnibus num er IS reff endens. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' quodâfàflu,nimiû^fumptucxornarefepulibri-^
-ocr page 573-II
^^M quag; cam lud^i^ expoftulit, gui Prophetdrum ''f/“”’'*’®gt;'»4WcU AddebintyCum corpord nequiter oc^
^ßfiquipped 'äddb dfeindendo: injlrumenlumeR, ^no pbria mdterix dolantur.
Î Mierts geuM ne rddunto. ) Vetatlex mulieres rd ^^lt;^gent^, id eR, edm partent jÀciei,qu£ ocuIk fubieUd *»^ quasi in (ùneris pompa fieri folebat.
ÎNeue lejfim juncris ergà hdbento.)Cicero refirt uè 'J« merpretes Sext. Aeliu amp;nbsp;L. AciUum^ nonfata m^ ’^^iHt b£c uerbd^ipfis ingénue id fitentibusSecutus td quot;^^Lilium mierpretatur Lefiam, quafi lugubrem eiuld ^‘^cm,utuoxipfafignificat, Qjtodeo magù Çinquit) iu lt;^‘^0 ueriim effe,quia lex Solonis idipfum ut tat.
Efgo Autem aduerbian hic eil ^ ôquot; ponitur pro eäufa. ^tfaeris ergo,hoc e^,gentris cAufi,uel gratia. Qjiomo ^°ii'«iwerprifiiutuntur. Vergfl.lt;S. lüiut ergo Venix i’ii«,cr magnos Erebi tranduimut amnes.
^^w.nimortuoneojj'dlegito.) Prohibetlexhomi nnmorttiiojfa coüigi, quxeommendari terrlt;e uolebat. ExcipiUiimeii Solonis fintentia bellicam peregrinam^ sortent,ut tum offa legi ac domum perfirri poffint.
ff Rogum bn^ùintte nouant.) Cicero patat bufium dp peUAritymbon ,quod Latinè fepalcbrutn uel monument tniicmus:idq- baie loco inagis cogruit. Seruiusautem f-^-di^mtapud Virgil. Aeneid.iz. Pyrd,e(Hignorum co gtnes.Rogüï^cd^ ^^jjj.ç ccepirit, dicitur. Ëujlum aerif ‘^quot;’«u|luw«o,,t„,.
wW igitar (ex,ne quis propias aliénas atdes,quant fipulchra faciat, dut rogos.
^^ ff Ve/tiJidi^ fepulchri bujiumue ne uficapito.)iïoc * gt;»'$ âJÙM [epulckri. neq^ monumentam ipfum afiaca j ^'^^ ™^ ^^^‘^ ‘^^^^ ianua domus, per quam à '“^‘‘^^Aesitur,iiçii^y^fjPiljn^y^.jt^^clàtfin(epulchri nmeupat eodem aerbo Vlpianus in Ï. 5. §.fepukhri autë. u-itjèpal,uiolat.eyr in l.z.^.puras autem.ffi de reUg.^y Rp(.(«flfr. Sepukbrum eü (inquit) abt corpus mortui ^Mominisconditafunt.
^^naute laats iüefiat religiofus, confiquens eü afar “f'Wnii in eo cendre,luxta regulam l. ufucapionem.cr ''’s« prin.fde vficap.ln [acris enim er religio fis ^^i^'^iionidtuittitur uficapio.
ff Ploratus et lamètationes m fiinere fuo lata funto.) ^Mfiblitiploratas ßtnebres, quoniam modum excedes itnt:nec proderat aliqaid, prafcripfiffie firma 'tntrd qua firent.Kefirt enim Cicero circa exeqaiarum folënitatem prêter ea que 'm X H, tabulis firipta ejfent,quedd ficijfie w more.lionoratorK»!(mquit) uirorum laudes in eödo ^('nemorantOjeasq; etianiad cantos, adtibicinem profie/ q“intor. Cui nomen Henie ; quo uocabulo etiam Greci ^'^bigiJtresnotnindnt.vtpattlopifkSequebdnturem P» ^tquismibAt propinqui coronatimpud quas de mor/ tui lande, cum aliqaid ueri erAt,predicatur. Ham menlü ri nefas habebatur. Attamë cam id, quod turn lege feriptd fecundum naturam ordinatum,tum quod per morë adie/ Hum e^et iu^u m nimid pompam traberetur:contigit,ut quad altera lex precepi/fiet, altera uetaret. Pofieaquam eiiimfumptaofijieri finera et lamëtabiUd coepijjehl, hdc
T A B V L. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ai
Solonis lege fubldtd finit. Qjiam eifidem propè uerbis (d* it Cicero) nofiri uiri,w decimam tabulam coniecerunt.
Exhis fintibusfiunt tit.fi'. CT C. Defimpt.fine. Mort, infi.ltem in iure Pontificio de SeputEt relique paßim 1er ges in hanc caufiam late: primiïm, ut pietatem retinerent hommes erga morientestdeinde, ne modum in fumptibut excederent, er fineram pompis.
Hddenus itaq^ de reUgione fianciuit lex XI f. tabular rum,qua: potißima pars eü iuris publici. Videamus nunc de magifiratibus, ut abfioluatur de iure publico di/fiuta^ tio firi. Etfic quidem apparebit, quid Vlpianus in l.i.§. huius fiudi/.ff'.de tuft, er iur.Publicum ius (inquit)in fia-cris,fiacerdotibus,er magifiratibus confifiit.Cicero: Si er go (ait) quodcumreligioneconiundum eü,iddütëquan tulu eüf De fiacris credo,de uotis,de firijs, de fepukbris, er fi quid eiufimodi efi.
DE MAGISTRATIBVS. Titulus 11.
Optimo ordine poü reUgionem lex trailat de mi gifiratu.Deus emm approbat imperia, fine qui bus nee domus alla,nee ciuitas,nec gens,nee hos minu uniaerfum genus fiare, nee reru naâtra omnis, nee ipfemundus pot,ut Cic.dicit. Porri nö magisfinc magis firatu ciuitas^quim nauisfinegubernatorêfalua efifie póte Magifiratuum itaq^ hac eü uis,ut pr^fint, pr^firibÂt qu£ funt rcëlA,er utdia,er coniunda cum legibus, Vt er mm ( ait Cicero ) magifiratib. leges, ita populo preefiant magiftratusiuereq^ dicipoteR,ma Jfirdtum legem effie to quentemilegem autem, mutum magifiratum. ß profiât) quid profitent multas habere leges, nifi fint qui moderen tur,acreëledifiribuantf OaodreaPomponius ïnl. z, §i poR originem.jf.De orig. iur. loquens de magifiratibusi eyuia (tnquit)ut expofiuimus,pereos quiiuri dicëdo prie funt,effèHus rei accipitur. Param eü enim ius 'm duitatè efj'e,nifi fint qui iura reddere poß'mt. Vide quam pulchrè accédant hac fententix Apofioli Rom. i j. qui tradit Poti fiatem,ordinationem Dei effie.
Quis igitur non obtemperetius dicenti aatoritateor mnipotentis Dde Nee nero fiolum,ut obtempèrent obedir anifi magifiratibus,fied etiam ut eos colant diligant^,res quiritHr,tefie Cicerone.üam (ait) er qui imper at,parue rit aliquando, neceffie eüi or quimodefiè paret,uidetur, qui aliquado imperet,dignus effie. BoneDeus, quam funt ifit noces dign£, ut fiemper meditemur. Plus enim confia rut lucis ad ciuilem difidpUnam, quam omnes Dodorum iuris uerbofi Commentary.
DE MAGISTRATIBVS ciuilibus. Cap. I.
1 Vfta imperia funto: ijs ciuesjnodeftè‘ac fine reeufationeparento.
Magiftratus nee obedientem Senoeuü ciuem, muléla.uinculis.ucrberibüfuccoercento: ni par maiórue poteftas popülulque prohibqfsit, ad quos prouocatio efto.
Cum magifiratus iudicafsitirrogafsitue, per populum muldæ.pœnæ.certatio efto.
Ecce quam breiti granitate, in confieHu pofita ed oé mniü magifiratuu defcriptio •, quatenus ad duitatè orbis B prindpeiti
-ocr page 574-24
|
»? principem Komim dttinet.îi{imßcMetote (inijuit Cice ro)mitgiftrAtibtM,ijscii qui pritfunt^contineri rempub-zy torum compoßtiont,quod cuiufq; in rtp.geniußt, intti* Ugi.Porrôynihil grauiut did potuit, er mturii eäuenien tiut,quitn neeeßdrium eße mdgißrdtum,cui omnes obtex perent.Huic confequens e{i,non cenferi homintm,cui le/ gitimd poteßdf dijßlicent. Nee uüd gens tdm impudem ßut unqudm,que prorfm imperium repudiuret, qudn/ quam fepe mututum fit,non tdm regni,qudm regit uitio, Quibut dutem regid poteüiU,qud omnes gentes db initia fimt ufi,nonpldcuit,non ß nemini,fed nonfemper unipd/ rire ubluerunt,teile Cicerone. INTERPRETATIO. . ^ r»ftlt;t imperid funto.) lAiximdm hdbent emphdfin ßld uerbd,qu£ ficut ZSquot; reliqud,n5 fic legtnddfunt,qudfi biHoridm dliqudm legdt fienfiu fuperficidrio,utfic dicdm'. fed intui eil reffikiendd uis dtq- poteßds, ddmonente Cel fo in Lfdre.ffide Legib. Cicero quoq-, ociofdm ledionem improbdnsttidmueteresÇinquit^uerbotenus deutè quidé üli,fed non dd hunt ufum populärem dlq^ ciuilem,de re-publicd dißerebdnt. Itdcp inlid imperid lex fidtuit,hoc eil,fecundum ndtu/ rdlem rdtionem uerd,zy in omnibus fixip.pdrtibus dbfio/ lufdyeccptdq^ d fdpientißimii hominibus cominuni con'-fenfu;qutbus proinde uelut bonorum morum dc infiituen d£ uit£ pdrentibus,ciues hbenter pdrednt,non tdm metu pcxndrum,qudm honeHdtis dmore. H£c omnid enirn fub dppeUdtione huius uerbi lulld,comprekendit lex.interim reijciens pLinè tyrdnnidé,qu£ neq^ diuturiM eli, neq^ fili (einhdbetexitum. Pt qudmuis olim inter lyrdnnidem zy iufiu imperium nihil inter eßet,cùm tyruuni dicerentur dommi zy reges, qui plenum hufierent m fubdUos potejldtem,qudles erunt plerunqiuirifiieUdtxuirtutis,ut dpudVergiUum: Purs mibi pucis erit,dextrdm tetigiße tyrunni : turnen turn polled crefeeate hommu/m mdlitid,ui qudddm,zy ex unimi libidine,nonuero iureautlegi^us pleriq^ regiere foepißintfdd eos tmtum tyrunni nomen reftriüum eß. Et quo mugis pdieUd dignum huberet operculum, quulefiiit iinperium,tilis erut fubditorum urnor zy obedientiu. EX/ emplis fcatent omnes hifioru. nine funt omnes tituli uc leges, qu£ de mdgUlrutibus torum^ oßieio truUunt m iureCiuilizy Pontificio,ut ß ZyC.deSendtor.de Oßic.Confitl.deoßie.Prdfid.de lu/ ^ifidiâ.omn.iudic.Siquti lus dicen.no obtemp.de ^àdior. zyobedien.zyc£teriid genus. ^ Mdgifirutus nec obedientem ey nocuum due mul-dis.) Hic trudit lex ufum glddifiquê Apofiolus mird grU' tutdte trudut Rom.ii. Coercet enirn mulos muldis,um= culis,uerberibus,ut qui nulls iuris zy £quitutis ratione tnoueriudobediendumuolunt. ■, 1, C^id dutem diftet muldu u poenu, trudunt vlpiunu« inl.dliudefifruus.^.i.zyPuulusinl.fiquu poenu. ß,De uerb.fignific. ; ^ Nt pur muiórue potefids.) Suncit hts uerbis potejl^ tem Tribunorum plebis,quum primum xuiri ex SolonK legibus Kami uttulerunt,qu£ pofieu u Vulerio Publico= IdfSylld^multis^ ulijsmodcrutiotiè deceit, Mugnd enim |
1 E ö B S ortu fiiit fiduio inter Putres er plebë,qult;gt;d''‘’'^'^ dum dommationê m dues exerceriuiderëtur.t^^^^r.^.^ iguurmuentum efi temperumentum quodinwiti W‘ potejiutis,dequumfiriiMnom'inutimdicetur. 0^« rem (inquitCicero)^iftuquidemreiiebementerSy 2 probo,qui Tribunts plebis fuu legefiuitiriffi^f^f''' tejlutem udemerit,duxüium firendi reliquerit. ^ De potefiute uuté tribunitia quid fentier^du/m fd^ ^‘ turifne, un udfeditionem m rep.olim nutsuiieridt «, Cuero longè pulcherrimu dijpututione truâât,rt caip multuumu qu£ fub tribunts ueddißent-tunJen «fP’ pro rutione temporum fiuße neceßirimt, ddeoqi («ƒ * nu fhiße ciuitutts fulutë. vitiu quidem(mquiens)trwti'^' tus,pr£cldrè Q^mte perjficis : fed ejl iniqud iw diK^f^ uccufundu,pr£termißis bonis,mulorum enumeruMi^ rumi^ feledio.blü tfto quidé modo,uel confulutiti vd^ rabtits efi,fi confulü quos enumerurenolo,peccsnlt;^‘ geris.Ego enim fitcor,m iflu ipfu potefiutem^flf^ muiiifed bonü quod efi qurfitum m eu,fine ifio W* huberemus, tiimiu poteftus efi Tribunoru plebtsiif^^ gat.- SeduispopuUmultouehementior mukoi^fi'^', qu£ ducem quod hübet, interdu lenior efi, quimfi^.. huberet.Dux enim fuo periculo progredtcogUitip^P impetus,periculirationem fui non hübet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . KedèquidemhunemugifirutumCicero inte^'?^ » non de tribunitio furore,quulem triginti iüi Mhtn^^’‘* ercuerunt,qHi fublutis peßimo exemplo indicies, blicücurntficinumexbibiieruntfeddenioderjtijt*-^''^ interceßione,ne quts iniufiè Uderetur per Sen£d, i 4* proptereuiusprouacundi udpopulum,hdc hge^''^^ tur.De bis omnibus infirius pluru. \Perpopulum mulil£,paen£ certutio efio.fiï^^ prifii plerunc^ fine coniundione multi profirtbudp isquuin,bonuni,tnuld£,pcen£.CertutionëiUtemt^gt;‘^ gnitionefupremudixit. Certut enim is quipunirtgt;^ cum eo qui definfione dignumfe contendU extreno populum periculo. DE MAGISTRATIBVS Ml* Uturibus. Cup. l f. A ff Uitiae ab eo qui imperabit, proaocatioBt Quodqi is qui bellum gerat imperafsitjusM-tOmqicfto. Minores magiftratuSperiti iuris plures in pit lia funto. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,, Militise quibus iufsi erunt, iinperanto.eoru? tribuni funto. Domi pécuniam publicam euftodiunW' Vineula fontifi feruato: capitaliauinJicanto. Æs,argentuin,aurum publicè fignanto. Lires contrabas iudicanto. Quodcunqj fenatus decreuerit,agunto. INTERPRETATIO. ^l^iliti£ ubeo qui imperubit,)ïtlultis olim migifit^ tibus,uut reélius,miiltis mugillrutus milituris uppeUiii»^ nibus,B.omuniutebuntur inremilituri, uelul imriiit reipub.negotio, quibus exerdtumtotum committertot-Nm» uUùs imperutores defignubint, uU^ Confules,diit -------DiSiitigt;‘ |
XII. T Ä B V L.
25
Di-I^forfs.if^tj; dbhis prouocdri,uetdt h^c lex: quid res nendi fumus, £ris ßgndndi quidem ußim nondum pemea bditcmuliexpeditionem eelerem, nuüdmq; mordm dda ni(Je dd Rorndnorum remp. cum ex Gr£cid ddßrrentur inùtit,qMptr prouoedtionem conttngerefolet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XIU Tubuhe^ut ex Li.jfde contrah. empt.liquido dpp'd/ yQ«odj wquibeUuMgerdt. ) Qm4rdtione pdulo ret-.Olimenim (mquit Pdulus) non itd ernt nummui.Vea Mejlituitlex^nedbImperdtoredppettetur:eddemnunc runtdmencumpoßedu[mhominumipßq^renmneeeßi ßneit^utm rdiumqi fit, quidquid m re militdri iufierit. tM mdteridmßrmd publicd percutipofiuUret, (.qui nuc KilifienimdifeipUnd diligenter obferuetur 'm exercitu, i/ moneti dicimus ) adiedum id munerts fiiit tribunis mili/ ^nmßeritdebelli fucceffußUei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;twmßdeoq- deeoßdd eilmétio 'm Tabules,non d Solone,
^tiinoresmdgifirdtUiSperitiiur'is.'lOplimdrdtione feddRomdnifßeutdepierifq;dlijsrebus, idq- Cicero 'm/ ^^legefidtutum flit, utminoresdliquotmdgißrdtus,fia ßnudnsiDefepulchrisdutem (mquit) nihil eilapud Solo •‘'’1^ pend iuris comitdrentur belli duces. Nam neq; do/ nem dmplius, quim ne quis ea deledt, néue dlienum mßfi ^lintq^ßris iußitiim contemnere oportet. Qui ob renf rat.Qudß uero diedt : Reliqud funt d noßris ddiedd. ^emtmufendtus publice tales legebdt, quo mdgis libéré ßngi potent officio fuo, qui ddeffent imperdtoribus 'm eweitu. Sic Veffaßanus dd expeditionem contrd lud£a
IT OyodcMng; fendtui decreuerit,dgûi0.)Hec tü gf/ nenlis cldufuld,per quÄ omnid reüè conduduntur.CiKA do enim non omnid in j^ecitm de offuijs mdgiftrdiuutn mUitdrium trddi pojjunt, undjiieritf 'ummd fententid, ut dgdntßnguli,quicquidfendtiK Komunui pro rendu con ditione^i temporit deer euer it.
t)!,ufiueSHegdM,dc’mteriüos mdioreßlio ßio Tito.Uis im Ceßr 'm GdUiß multos hdbebdt legdtos ^quorum co/ /tlio utebitur.Et hi quidem niß iuris periti,nuüwm conß/ Imidrepotui^ßnt . Quippe,quc)d conßlioru/m rdtio-nem, cum ifgiti« oportet e(ße coniunüdm, ut grduißime
DE AE D I L I B V S.
•licit lußiniati!« in prooem. in fit. \mperatoriam (inquia ç Vntoq; ædiles curatores Vrbis,antionç,1udo ns)miiefiatemn5folHmarmisdecoratam,fedetiamle/ rumq,folenniuin. gitiuoportet effearmatam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,. Ollifque ad honoris amplioris gradum,ispri
. ^lliiliti£,quib.iufiierutimperanto.)HQcefi:Qttifq- mus afeenfus cfto. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;
f“i imperij offiefiq- ad rem militarem demädati, rationem
. INTERPRETATIO. , Ç Suntoq- édiles curdtores Vrbis.) AedHitdS, prtlus ^^^^i,liocordineobferudtd fitiffefenbit : uidelicet, ut rd,tribundtus,quiefiurd,c^ dli£ id genus digmtates erant *^‘ ''turioni, centurio rurfus tribuno,tribuntu legato, minores, adecq; primum plebei£, ut Plutarchus fcribiti 'Z^^Wcoopid;,magifier equitum autem ac pradidi o= fed temporis fucceffu,ad magnum honorisßßigium pera quot;^’'^bUlliiofi f^irérent. Quad tarnen inteUtge de quotti dud£. AediUum itaq- officium er at,curare s^rbern publia Ï“'quot;Mgi(lratH, cut totus committeretur exercitus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cè, ficut paterfimihas priuatim curat fimihi-. prxjertun
*l‘ligentij?nnf habeat. Liuius lib.S .magifiratuu militariu
r'quot;Mgi(lratH, cui totus committeretur exercitus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cè, ficut paterfimilias priuatim curat fimihi-. prxjertim
^Eofum^tribuut funto.) Detribunis militumhoe quatenusadannonam,hoc'eil, prouentum frugumalia/ ^f‘”'‘^miE'i;tg(;f,4m tribudoriéplcbw fuprimentio ß/ rumc^rerumcuiuslibetannipertinebat-.'m quibus fanèa/ fliT l 3-'”''*' ““*'’” militum, d trtbuendo ture funt di/ limonia uiu coftfiit.Ludos quoq^ curabdnt. quoniam his 'P «‘^;4liis ut \mperdtore exercitus, alias d Confu/ frequenter utebantur ueteres, partim ad Idititiam populi ^^quot;^fo'pof^ p^ortj^no creari. Horum officium publicdm,partim ad placandos deos,utfuprd didim efi. ƒ '‘HMdcertnI. offiuu.S.ult.jf.de Re milit. Officium De his £dilibus,c^ demdefidis curuUbut,ex Pompomo ^*”Wtribunorwmeil,ueleoruquiexercituipr£funt, qu£hicdefunt,infrafupplebuntur.
atdri. Horum officium
^'^‘‘‘^^‘^cifrucontmere, or ad exercitationem perdu/ ^ oUisq^ ad honoris amplioris gradum.) Optima ra ttttiCliuts portarwmfufcipere,uigHidS mterdum circum tione Romani certé uiri prudentes,m defirëdis magifira/ •«.pnieijUtiotiibuïcommilitonttn»mtereffe,fiumëtum tibusordinem obferuabant ,abmferiore adampliorem.
fiaudemnenfura coercere,delidd fecudum fu£ Porró omnibus quidem in rebus ordo fecundum natur am antorii£u modum cafligare, principfis frequenter mter/ neceffarius eft : fed tarnen 'm magifiratu defirendo maxi/ fiMaerehix commUùonum audire,ualetudinarios mffi/ mam ac peculiarem quandam uim habet. Primum, ut ho/ «re. Quomodo autem irreuerentes milites qui tribunis minis mgenium redè cognofcdtur,cum magifiratus qua/ no obtemperabanijputiiendi effent,idem Kacer m l.feq. lis quifc^ fit,flatim indicare foleat’.deinde, ut expoliatur ^.irreuerens.eleganter adijcit Alfi quo(^ tribuni poft le/ dues negotfis uulgaribus ad arduas res agëdas : quoniam gei X11. TdJiularum confulari propemodum potefiate pulchrius eft parari, quim creari nobilem. O «enerana «ein eoeperuf.de quibi« infra dicetur. Nam finguli ma/ dam antiquitatem,ut iufimianus redè uocat ,aquazs'e{ ffl 'titiisminüres,adexctïfiorem paulatim dignitatem a/ ruditum feßtetur m §. uit. infrit.de adopt.nam uarfis cr R nunt,donee onnes firè mutarentur in aha firmam, grauibus omnium rerum excmplisfcatet. Quid rogo,faa ^^lt;^nponio uidebunus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lubriusreipub.ßerit,qu'amhuncordinemmomnibusci/
, pecunia publica eufiodiunto. ) Ea firè qu£ uitatibus imitari, ut non fiatim rudes ac nuUo gefit offiefi oljicimn iribunorum militum pertinebant, ex his mtel argumenta probati, rapiantur adfummum ad,minijlrana
‘^^.^'ß*'^f*'^^°0■lt;'^^fecûdüt^acruiurifc.retulimas.Hic d£reipub.gradumzjordinem-
j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;munt« cufiodiend£ pecuni£ public£, nbsp;nbsp;nbsp;Non poffum me hoe loco continere, quin expoßwiem
' kW '’f'*’'l quot;nbsp;^ f‘*A’’W-Item £s,argentum,cr aurum cum criticis quibufda, qui tam funt amentes,ut utile tllvm
P“ “'‘'d2'gt;wstTribuiiiw.CiMocircane/aliamwr,adfno/ longer pulcbernmutn inomiubw Academfis receptum
B z ordineiü
J
-ocr page 576-|
IN LEGES ordinem,titulosó; aul cetemnere,aut etü improbare non erubeßdt.Qudfiueroudnißnt omnium literdtoru ordis nes.C^id (incpiiüt) eSlDoüoristitulut.quidLicentidti, quid ßdccdldurei,niß pecunidrum nundmdtionesferre-liqud id genat ineptidrum multd effutiunt. Verum legdnt infulfi hommes, quidferibant eruditi omnium feculorum m bonis drtibut anteßgndni,quomo* do prapdrdndißnt per ordinëßudiofi, db incundbulis li terdru dd grduiores difciplmat : m qudt ne tdnquü fut in rofdtirruerët,qudm diligenter ßnt à pr£ceptoribut uis res ingenij perpendend£, es- quam idle in bonis drtibut |
1« ptè hic locus circumßrtur ßt in qwiafdi codtetbiS’ inde pecunias per ciuitatis ordmes partiunto-, qinp “ Romani unquam admiferint communionem eet ut alteriut ßrtun£ alieri diuiderentur. Hic ^amp;^f fenfut: Ad cenfores pertmebat,dißribuere popnamp;ut dmë,fecundum uniufeuiufq} pccuniani, CZ td qualitatêine erfibi,(^fuis,totiq; reipub-dedecortijf • Caperunt autem tandem tres ordmes Romaiß'^^^^ equeßris,(y plebeiut,de quibut mßd ^Ceehbes effe prohibento.) tiagnamuetettseur egerunt,ut urbemRomanam duibus replercnt gt;nbsp;'*”’P ^ |
rtt dlijs in fcbcldjlicd rdtione difcerndntur. Qudles funt d
dia,crßngulis claßibut tituU accomodentur, quibut alij tatem inhdbitatoribus,quo plures adß aüictrent. Ei f conßlio lex coelibem uitam prohibet,nuptias^ P'^^ ^lt; ßeuta Platonem, qui à trigeßmo anno uflt;^ ad ansMd ‘ geßmumquintu ducendam effe uxerem putaii^^ puniendü effe matrimonij cotemptorem. Et M bß 4 quibufdainiquitatis mcufar€tur,reßonßm (ß ribai'.liaturäfKutndfcendi,itagignendiprocr(ffd4
gc preßribere.Reßc quide lüi. Liam nature auf creato hominedixitiCrefciteermultiplicamiid Fuerunt autem hec temporibus lüis confcntHt^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j er mult£ olim nuptie cocedebantur tudeis, utß *•{'’^ nbsp;nbsp;| caretur hominum genus fecundum promßioiicd^t^-, rum cum omnn effent fatis impleta in ßHo ti“* ^J feruatore noßro,neq- multis nune uxonbia. **$ ** de contrahendis nuptijs opus eß. C^uire (7 ^P®I‘'’ ’ er omnes legislatores relmquunt liberum napdad( »^ tiwm,ut qui ligatus ßt,maneat‘.qM Uber fueritflot^ taff nbsp;nbsp;■
lduribdccd,bdccdlduredtut,mdgißerij,ltceti£ e:^ düüo:2 rdtut.H£c,inqudm,perpen^nt,ß uoluer'mt,iniqui cenfo réitCr facile uidebunt errorc fuum uel confeientid diéidn te. interim rededmut dd magißrdtuum ordines.
DE-GENSORIBVSn Cdput Hik
Enfores populi,ciuitatcs, fotoles, famUias, pècuniasqi cenfento.
Vrbis teirpla,uias,aquas,ærarium, oeftigalia tuento..
Populiq! partes in tribus diftribuunto. Exinde pecunia, ciuitatis ordines partiunto.
Equrtumpedituni^i proïem defcribunto.
Cœlibes efleprohibento.
Mores populi regunto.
Probrum in fenatu ne relinquunto.
Bini funto : magiftratu quinquenniu babéto.
turadmatrimoniwn.
D nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quocirca cum alibilegabatur inteßagt;iKnUgt;r‘'”''
|
INTERPRETATION Exißimat Liuiut Cenforum ordinem poft 5lt;. I l.tdbu ilt;u Romae capijje^de cfuibut multd fcribit. ¥uijje dutem bunc mdgilirdtum,qudtenut dd honeftdm utuendi cogni= tionem dttmebdt,-omnium prmcipem, uel hmc dppdret, quód fendtu mouebunt Cenfores:item pubUcorum dc pri udtorum locorum,nuptidrum, conuiuiorum,equorumq‘ rdtionem hdbebdnt:qMd deni^ ‘i’^^f''^ dgeret, diligenter imjuirebdnl. i Cenfores dutc,lt;judß mdgißri möru,diai funt d cenfen do,hoc eß drbitrdndo,quonid (ut dicit Iceftut) cluifcj; tüti fui lt;eßimdbdt,ciudntum lüi cenfuiffenti erdutij; er rerimi cr morum cenfores.PlutdrchM in Atmilio : CtnfurdCm/ quit^mdximè omnium mdgißrutuu reuerentilt;e, plurime potefidtis,tum in dlijs rebui,tum mdximè dd morü emen ddtionem.Vidm fendtores è fendtu remouere poteß,equb tibmequos ddimere,ex plebeijs lt;erdrios facere,nature ih/ fïmid,cenfum dgere.lußrum condere. Keliqud firè huiM loei non indigent expldndtione uel mediocritereruditis non ignotu. ^ Populiq; pdrtes in tribut dißribuunto.) Crebrior fententid eß,tribut diddt d tributo ddndo, er udrijs mof dispopulumKomdnum m pdrtei dißributum fuijje. iß rdeiitæ duodecim tribut hdbebdnt:de quibut multd in uec teriTefidmento. VExinde pecunia,ciuiidtis ordmes partuito,) Qorru^ |
gM:lt; ßerunt inter lurifeonfultosaltercdtioncs.tdsc !^ aliquot 'introdu{l£ funt, ey fenatufecnfulta, nes,ut in l.fedß hoc.§.ult.ff.decondit.er démord-fihut.§.qui tAutianam. ff.de Leg. 2. O' C.de Vidtàd • üoueU.de Hupt, j.undefanc.cr §.quia utro, ProßHi ficut ueteres eurdrut,ut replerétttr dididt^» itanunemagis folicitos effe oportet omnes maÿ^f^^' quomodo purgit eas maU^ hominibuf.ef ßrnfd «?'' diret non täßequetes effe nönullasurbes.reliqui taut- A' Probrum in fenatu ne reïmquunto.) Hoccflfd^ rét Cenfores,ne quit in fenatu ßt,qui probro er i«ß^ notandut uideatur.unde in Hißarijs paßimle^tu,^ tos fenatu motos ß(iffe,multis ademptos etiuos,utin /^ beium ordinem redigerentur. , ^ E4qj poteßdt femper eßo.^^dm CZ uitis nigt;r»'gt;gt;*’* qudmeeffdbant, qu£cenfur£cdufam prabutrui^'^^ nee cenfuram oportet ceffdre-t^ec etiä décrit r^w» ^*^ re hie mdgißrdtut qumquenndlis effet,c£terisgt;t^^^^’f^'* nonpermißis.üdm munut ißad eenfendi mtdortnwtr* tdtem requirebdt,qttdmali£ßin£iiones,qu£non I«-* inuidéfhdbebdnL Transfirtur dutemhocuerbum dd aliasßffi^^^f nes,qu£ tarnen ex ißa caufarn trdhunt,ut cenfuraactif ^^^ tur pro feueritdte,corre{lione,t^decret0i yndeutißts tccltfidfiKdm dicimufi. DE |
2?
30
|
DE P R AE T 0 R I B V S. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;QpMt v. J yfisdifceptator, quipriuata iudicetîudicarî« UC iubcat.Prætor efto. Is iuris CiuiliS euftos efto : huiepoteftati pa-rento. Quotcunqifenatus creuent,populûfuc iufle-fititotfunto. ;i N T E R P R E T A T( O. ^imdifceptdtor.) Q^ilemlexhodoco deferibit ^^lorein,RomMi ante leges XlUabularu prorfus igno fttruut. (gilbet enim magijiratut cu exercitui prae^et, ^ttoriicebatitr,apr£eundo,fecundu Varronê,guèid m fimditiri prairet. Vnde lt;!:^ Imperatores Aliquando diüi ^nt^retoresXicero ad Heren. Epaminondas Thebano.^ nm imperator ei qui ßbi ex lege ßuccefferat Prsetor,exer eilum non tradidit. Verum tum auHa iam mirum in madam emtate Romaha,opiis eUet pr£ter fenatü aliquo ma givrât«,qui in urbe turn ciuibus,tim peregrinis iut dicex ret,ippftlnbär banc fundionePraturam-.quoniam pgni' P^atiouerbiiff^inniio^uidibatur admodum quadrare. F«itiw^«e|)r((n«4 Pwfor urbanus, Purim Camillus. Ptehodnleriiuplura ex Pomponio. Interim memintße oportet, quodßpri quoq; admonuinnos, hoc caput à Ro ma nis ƒù^ƒƒê adieawm Gratis tabulis. DE DlCTATORIBVS. Cdp«^ VI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, p EgioImperioduo funtoujq! præeundo, iu- '■ dicando.confulendo, Pr®tores,Iudices,C0 fuies appellantor. Miliiiæ furnmum ius habento, nemini paren' *o,falus populi fuprcma lex efto. INTERPRETAT! O. t Regio Imperio duo funto. ) H«tic latum inteUigi ^^ortetdedi{iatoribus,de quibus mfradicemus. Appelé “lt;01 narijs nomnibus, fed non didatores. Vnde tonijs ‘quot;tim eft,rein ipfam ejje uetußiorem nomine,ut pierar r‘^H. Cateriim uerba Creoia imperia) fatis oftendunt ^bicdefirSgt;L ^^'ftiwfefi juin Pr£tores,quàd militia fummu ius ha • 'tlt;^ nee alibi, quim m exercitu, eis hat appellat 10 coiwmifb^t jcum m urbe longa effet diffirentia mter i atew Q. Pcftortr. U^ eü quad lex dieit : Praeun* o, ilt;lt;ditania.\^fy.^^^^if ff^^^j ^ praibant, or indican bant line ulh proiiocatione. Kilitaris igitm res bic appeUationem peperit .Sied' porta in cafris, qua exercitusad pralium edueebatur, Pretoria di^a f«it. item, tubernaculum in qua Confutes deifbant,Pratorium fuitappeUatu.EÜ pratoria tahors, ’lfe\Vr£tore,hoc ef,a Confute nunquä diftederet in bel ^fibiujlodiam corporis,teße feßo. Africanu autem mr ^quot;onoK primum delegifeßbi aliquot ßrtißimos,qui la tm ei^ adharötes,omnibus aUjs munenbus uacarent, fli pendioj; maiore honorarentur,literis proditu eüi quanr quam apud nlior, multi id antea quaq^ ßtißfent. |
Qaem morem fecuti funt omnes,turn m hello,turn dos mi,prafertim ortis ciuilibus difcordijs. luUus Cafar pros ptertnimicos aliquandiu ufus efl eußodia corporis, er pratpria cohorte iiiffanorü.Tandtm nimia quada confi dentia, maluit femel inßdias undique imminentes fubire, qulm cauere fempertideo^ eußodiam remouit, e:^ baud dubiè mimicis maximum mßdiandi anfarn praß a it, ut er uentus tanti uiri nos admonere debeat, ne uitiosè fecurita te periculuni fubeamus,quod euitare licet. Vtuntur c:r hodie Principes nafiri eußodia corporis, optima iure er exempla. ^ Militia furnmum ius habento. ) Hit locus accedit, adeo^ Uttern adfrt iUiqui eft fupra m cap.z. Militia ab ea qui imperabit, prouotatio ne eßo. Quodq^ is qui bel/ turn gerat,imperaßit,ius ratumqs eßo. Per hbe enim difti plinam militarem ad amußim obferuabäßmaiores, quad à praferipto duds ne digit um quidem latum difcedere li/ eeret. Modeßinus 'm 1.1. $. penult.ff.de Remilit.ln beUó (ait) qui rem à dute prohibitam ßcit,aut mandatum non feruat, eapite punitur,€tiam ß res benegeßent. Qjiare Mater m l.ojßcium.ßf.eod.tit.officium (mquii) regentis exercitum,non tantum m danda, fed etiam in obferuanda difcipUna tonßßit. Extant 'm hißarijs exempla,Confules nefilijs quidem fuis pepereiße, quod fine iußu eorum con feruißent manus cum hoße. Salus populi fupremalexeßa.) Omnes leges qua ad priuatam utilitaté pcrtinent,mßriores eße debent pu/ blica falute populiiprafertim finis mßituti belli,er quas euq; militia agtintHr,no aliô referenda funt,quam ad rei^ pub.commodu,ac definfionem. Sicut enim omnium nau-tarum finis efl mcolumitas naiiis,tarnet ft diuerfafintoß/ cia,er utilitas promde ad unumquemq; reditura fitßgil/ latim,ut falui perueniant m portam : ita finis omnium ci/ uiu domi er militi£,efl publica falus feu definfio retpub. qua pereunte,nemo poteü eßetncolumis. Traflatelegan ter Cicero de Einibus bonorum er mal. lib. 5. lulianus tn Lita uulnerat.§.ult.ß.Ad leg.Aquil.er Li.§.ult. C.de Ca duc.toUend.t^ouell.de Hared, er Ealcid.m prm. Hue pertinent omnes leges, qua traitant de pubUcis rebusnon alienandis,non ufucapiendis, non mtercipien/ dis,c£ter£^ id genus.Late enim patet hit fins publica fa lutis, undefuprema lex m ciuili ßatu promanauit. DE TEMPORIBVS MAGU firatuum. Cap. VIL p Vndemmagiftratum.niinterfuerint decetn anni, ne quis capito. Ciuitacein annali lege feruanto. INTERPRETAT! O. f Eundem magißratum. ) Grauißima ratione fiatu-tum hoc feit,ne quis eundem magißratum mtra decern an nos repeteret :'uidelitet ut euitaretur occafio per diuturs nummagißratum occupanda reipublica: quad multas fape tentaßeßiteris proditum eft. Tametfi tandem tulius Cafar contempto iure,perpetuos honores totumqs impe/ rnim,fed certè vnfiliciter,arripuit. Hanc legem fecutifunt imperatores, mutato tarnen de cennio in quinquennium,ad repetendos eefdem honores^ lurifconfulli atq^ iußinianus, cateris ciuitatibus idem ius dißniunt uelut optimum,in tit.ß. de Muneribus er honet ribus : ubi Calliflratus in l.honor. multa de bonorum or» dine eleganter trailat,item in tit. ß. de uacat. or exeufaL muner. et Cad legem inham de ambit.item:De honor.no B ; iontià |
|
31 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« N continutin.Li.Ub.io.^oueU.deDefinlor.ciu.mfine, Ne perpttMÇinquit [u^inUnM) eiM foUcitudinis continui' tione,cr frdudulëti perßnguli biennie renouitione nlb quibiu prxdtdii idminißratio ufq; in mßnitu exteddtur. Extant exemjpla Utnerandiuetußatn, quibuf inteUigi poteli,multos prudentes accertè bonos uiros, recufalfe perpétua inagiftratîi,ttiant aim ojferretur. Eabius enirn Wix. cotifuiatü à pâtre fno^auo ac proauo ftpißtme, à Ce aut quinquies gejio,deinde ßUo eins omnia conßenfu ob/ lato,diligéter cum populo ägebat,ut aliquando uacatios nein huius honor'll genti Eabix daret,ne maximum impe rium in unaß,milia continuaretar.Eadem ratione QXw cinnatas cotinuationem confuiatus oblatam reeufaua. Et mi'^tdi{iu,qaimßßinanter optmus iUeatr',ÜtClatur£ dfe féliciter geßeinßgniareiecerit potiasquim depofue ritMircuSité RutUiUsßlerum Cenjor creirinohtif.lon-ga orationereprehendenspopulum,quod tantâpotefta* tem aniueÜent efjeperpetuum. Q^atenus aatem ißa ma/ gißratuum,crannu£ legis cbCeruatio inßrum perdud poßitac debeat, cuiufq; loci mores, conditio,temporis^ ratio fàeilè commoner abit. DE ÜlCTÂTORIS OFFU ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cio. Cap. vin. * Stfiquando duelIumgrauius.difoordisB ci-uium eftunto.ne amplius Cex menfes.fi fena-tus creuerit. Idein iuris,quod duo Confulcs,tenento. Isqs auefimftra didus,populi magiftcrerto. Æquitatem quicunq; regat, habeto pari iure 'cum eo.quicunqi crit iuris difceptator. • Aliquando Confulis eftjmagiftratufuè popu li,necreliqui i-nagiftratus.ne (unto. De didatorls manereprojequitur, quanto tempore duraret olim,quo riiu creandus, qua demq^ pr£ditus eß fet potefbate. \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;INTERPRETATIÖ. ' - ^AUß quando dueüagrauius.')C\».tßfiedicati'tJon oportet femper in repab.efß regium hoc imperium, pe/ nes duos dantaxat,qui fumma ius habeant, nemmieji oba temperentiuerum tune duntaxat, dm grauius inopmo/ tumq^ beüum,aut implocabiles ciuium difcordi£ meide/ rint,quorum utrunq; fummam autoritatem requirit. mdatura aüt, Albanos prias quam Romanos habua iffe, Eeneße^a teßimomo Liuq reßrt ,cye{l uertfimile. quonta in bistabults,nÖ nßi uetußa,z^ qu£ ab alqsgen/ tibus exéplo didicerunt Romani,tradätur. Eratitaq^ ex/ traordinarius er furnmus magifiratus, ad que no niß in maxntio periculo,uelut ad faerd ancorä e^ ultima reme/ dia,çonfugiebatur. in hme enim quicquid Romaic ditto nis effet,transfundi confueuit,adeà at nonalij magißra/ tus interim effent. Qjta ratione or du£ fee ares,pr£ceden tibus,cr c£tera regia inßgnia iüis attribut folebant. Erxtextu huius fummi magißratus,primiim Syüa,deinde Iulius C£far,Romanam rempublicam opprefferunt, cumnonfexmenfes,fedfemper retinerent,fcilicetut ßc Diliatoresdiüi ,euitarent nomen tyrannidis.Hancaus tem arripiendi imperij occaßonem,ut euitarent Romam, femeßremeße uolucrunttantam poteAatemt nee aliter. |
S* niß fenatus decreuiffet effe neeeffarium,dhilteiMt- Ç idem iuris.) Diffinit potefiatê Dilhitoris, queuv ta ßit,quanta Con faits,td eA fumma. ^Ug; aueßnißra diAiu.) UoceA, proven iut. N* dußieium ß uidebatur aduerfum, prohibebat fufeipnt DiAatura.Vnde iam nuc dicimus,bonisautmalis atiibid aliquidßeri.Et hac ratione delatorappeUatUi eii,qui)' niä creabatur uiua uoce,no fufßragijs.MagißerewaiHt tem uocatus eA,quia in caput eiuis animaduerterttibet-bat,à quo nee prouocabatur. Eine qui poteßateibquns de publico haberet,magißratus eA appeüattu.lnßnixb Eegiam planepoteßatem habebat,folo nominee rt^t ßans,Qr temporis femeßrisratione,teßeEeneßella. ^Aequitatem quicum^regat.) Eoeeß, quiaiU^t’^ diAus ßerit fummam regendi poteßatem,if aquitifiii^ iußiti£ religioßisßtßmilimodo,atq^ omnes iuüctl^^ quiim Of bonum femper pr£ oculis habere debent. Et tacite lex inßnuat differentiam inter dtAatorlt;gt;'^ corpore patrum,uel plebe creatu (nam cr ex P^‘^quot;L ri mox caperunt in beUa cum Ealtßis,teße f(ir,^ turn qui ex Confute DiSatorfalutaretur. ideo'q^ f“; gU,AA quando Confulis i qu£ diSio dtuerfuatea Pr ßgnißeare folet. aA quando Confulis cA.) Qujß diahHo^C^^ riter obferuandum,ttt quando Confulis eff^. Confute creatur DiSator, tunc duabus ceWWiti^^ unum hominem dignitatibus,nullus omninof^tOw^ tus,niß quern ipfe dixerit.Ciua ratione dVarro lt;^ mat DiSatorem inde appeUatam, quid foturoi did magißratusfolitusfuerit. Originem DiSatorum Pomponius Deins id^^ OSauium ManUum ad id tempus reßrt, quo DW”'* quadraginta urbes coniuraffent in Romonosmonf^^ multum oh id perterritosi DE AVSPICIIS, ELECTlOx'^I» bus,alijsq. ritibus. Cap. IX. , ^ Tj Eipublicae aufpicia.Patrum (unto: oll4 feprodunto, qui Comitijs create Cö”“ rité pofsint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Imperia, poteftates, legationcs.cûm ft”* creuerit, popnîûlue iufTerit.ex urbe exeu''**?‘ Duellaiullègerunto. Socijs parcunto,fcamp;fcruoscontinento. ^^^ Populi fui gloriam augento: domo® eu® deredeunto, Rei fuæ crgô,ne quis legatus efto. INTERPRETATIÖ. .^ ^ Reipublic£ aufficia.) Superius de auditif P ^^ p,urijs dtximus,quant q^ olint gentes prorfusmbu^ mi,aut milita mauffucato agerent. AppeUatuin est s auffictum,ab auiumuolantiumlpeSatiotte,qnin fheciumißcut auguxium,àgarritu auium,tamin bo^' quàm in matam parté.Eam ex a^ic tabant miferi,quid ßciendum utiliter, quidue fugitif obpermciem futuram effet:ideoq; quumomniaabin^ eßs inciperent,uulgà nunc auffteart dicinlus,pro mer re.Et Augußi appeUätur imperalores,quaßreli^lt;'ß ^^^ nerattone ab obferuatioue digni, ty bonis «^ß'r i |
35
X t I. T A B V t,
34
|
moJamproßturi Romame ditioni gubernand^t ßeut u= fciqj in titalii Uidiniani,zy apud lurifconfultos inteïligen dim tshnon ab augendotut Accurfius totius anliquitatis igniru!,commmifcitur. Hme Qffntilianus dußieatißimum exordium dixit, fnjilicißim'jm:z:r augurari,pro diumare ufurpamui. Vl.Üc.de Diumat.lib. i.Calchas(mquit)ex pafjerum nu tiim,belliTroianiannosaugurait^eß. Itè, maugurari, pro cooptari atq; confecrari m aliqucm ordmem : d quo ^t^K contrario modo feeludi,redè nuncupamus exau/ amp;tnf,di GeUium Itb. j .cap. 2. Itaq^ außgt;icia zy diumationes earn rerum qm ‘m rea fiib.autßcienda,autßigiendaejjetttiquiq; m jenatorium erimem eligere cr eligi deberent,ad Patres lure fenato/ rio nuit lex pertmere: quanquarn td multts modis immU' Mumßt,iitcx Pomponio acetpiemus. Comitiaautem quorum bic fit mentio,aßmul itando iilli,conuentut[untpopuliadeligendos magißratus. At concilia cenfentur, cum populi pars couenit. Vnde comit tiiConfularia,Prietoria,Tribunitia,Aedilitia, zy dem^ daufula baud dubic fumpta ed ex Colanis indituto, qui oHiBii«« magißratuum creandorum nuncupabantur ißlt;e ßmper dicereßolebat : Duabus potißiminn rebus repub, contineri, pramio zy pcena.Uihil proßdi Romanos ad p’pulifotonfï. Cfteràm tm diffèrentiie comitiorum ßicrunt. N^m ^»iiimcilitii,qult;edim curuta,quidam centurtatu uof tabmtur.Cilittt comitilt;i,pro coüegio pontißiü habeban tu^mdugwr^ndi régis uel flammis iAuja,tilioqui femper vi^)ro.CMriit(i_cx curijsfioc eji,tribubus eonjiabif.erÄt flut Rom« tribut mitià treSjtandé caperüt eße irtgmta^ ^'■gt;'^qt,min(ntttAmenomine,ut de Centuries agrorii db (dCü!'j,mtlliilib.6.Bx bis enim pro cödtUoite cenluf zy *^^fbperli(loretnc5uocAbMtur. Centunatiidenu^ co/ ’^^daeritjcimperßnguläs centuriM caIcuIm unus pro l^^^lt;^^ioßrebaturSic enirn dues ob mulutudi/nem, een/ ^ario numero dißribuebantur increandts ConfuUbus. 5 Imperia,poteßates,legattones.)tiü folùm tilud pu/ '''tHiferc(l,Htimpend zylegaliones ßnatus decreto, populideßgnentur ad obeundam huiußnodi fun/ ^‘oium-.uerumetiä hoc cumprimis expedit, ut quo terns V’*' friutnt uißm ßerit,prü cöditione rerum,modo ces '’'’‘’iWoiio ttrdius,yrbëexeant.Sunt enim mulLa,quo/ ’quot;‘‘Wcoiijitj(„jgj.- maxima ßgt;es eß m eelerttate: zy con/ gt;ß^^^cundationequandärequirut.lläc igiturcen r’''*Crcogniiion^^pfnes fenatu populumq^ ejje oportet. bxbociure tituliprodierunt ß. zy C.de Oßie.Conß CT'lfg-ltemfpde Legation, zy C.lib.i o. ubide conßnju ^Moq; publico,qui m legationibui rerum maiorum exigi titr,gt;nultafmtfliiutt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. mijfamprouinciam. ^TDwüd iujïajujtè gerunto.^Grauts fentetia ed.Por lAodus autë triumphandi taliseratt Vidores corenat /t‘lt;’’t,i’cll(«n eße iußum,zy iitßb geri. Po/ primu laurea,deinde aurea redimiti,curru inaurato, qué ^drn lußum eße belhi/m, dim tarnen nonredè géras ^'^•'{Wmadmodum dixit ille,aon tam uincere,quam ui/ _ oridrefle utioportere.Et ex diuerfo.nonnunquam bel/ ‘■^gt;niußaed,ciim interim m militari dißciplma nis ^ddelmquituraducibus. Vtnmlt;kißaLex compledèst »«ßaIgt;eUd,u«!t,K/}egen. / b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^ '^'™ heltumzvlpianus ßc dißinit 'm [^on^ßdeZapt.zypoßli.reuerß tioßes (ait)junt,qui bus bemant publice populus Romanus decreHtt,uel tpß populo Rommo.Ctteri uerö^latruncuU uel pradones ap |
peUantur.Cicero dutem 'm Dßteijs, mßeddpenitius bels lorum cdußa,pulchre dißutat,ob earn tantum caufarn beV lum eße fußipiendum,ut 'm pace uiuatur. PFeßdo iiißi/ tiam beüi ex iure nature metiri oportet,hoc ed, exdfßn ßone neceßaria,per l.ut uim.ß.de lußit.zy iur. lußc autëtuncgeritur bellum,ut deßribit Cicero ibb dem,quum parta uidoria conßruätnr tüi,cjui nee crude' les,nec immanes 'm beüo ßierunt. \dq- e^i quad bic dicit lex:Socijs parcendum, eosq; cum rebus omnibus ßruan/ doseße.lt;:)jfod Romanißmper ßreßecuti funti Pariert fubie{lis,zy debellare fuperbos. Tußulanos enim, SabinoS, Hernicos zy Falißos, in pritliouidos,no folùm ßrHarüt,ßäzy m duitatein des ceperüt. At contra, Carthagmë Zy t^umantiam perßdas ciuitates,ßndttus euerterüt.in fumma, plures propemó/ du proumdas zy ciuitdtes,uirtute zy UberaUtate, quam | armorum ui ad Imperium fuum redegerunt. ^Dornum cum laude redeunto.) Rebus militarib.ß/ liciter geßts,lex uult eos domum cum laude uenire. z^u^ res magnAißrenue jubeundM iquè commóuit,qüdmglo, rii priinuvm,quod plurimif modis,t'^ »« uitdjum poli mortem i maioribus propoßtum ejjè tadebanL Ethmeprimitm iüud edßdum^quod Dux exercitui re fluiter gefta,imperator diceretur, etiain poll bellij feihcet reßrens boe bonoris nomen,quontS. optimu mili/ ' tti fui exemplZ dedijßet. Idem obferuabatur de ijs,qui fœ dertsßrtendi proumeiam utiltter expediuijßnt. De hoc enirn Pimtus acctpi unit lib.y.cap.zô.dum laudes Pom^ peijrecenfcns‘.Tottes(ait)[mperator,antèquam miles. Ci cero Philip. 4 .Faciarn igiturÇinquit) ut Imperatores ma jiruda acte jólent,quanquam paratißimos milites ad prlt;e Itandü uideant,ui eos tarnen adhortentur. N«nc uero hoc nomen imperatons translatumed adßgnißeandam fa-crojandam Komani prmcipK dignitdtë,ut habetur in Ti lulls \uftiniani CxfarK,et noßroru prmcipu maximoru. Demde mos iriumpbandi,bonor qui à fenatu decerne retur omnium maximum ,fequebatur uidores: folenniter aut decernebatur,zy caußa cognita,ßcundü leges trium/ pbales : quarum prima erat, Ne quit triumpharet, niß qumq; miha hoßium una clade cecidißent. Secunda : yt huius rei ueritas apud (^leßores urbanos aßereretur its reiurando. Tertia: Ne quK ad triumphandum admittere-tur,ntßauxi(fet imperiumtnon etiam,ßrecuperajjet 4/ quatuor equi atbi trahebät,B.omä inuchebätur.Priecede/ bat jenatus,ßequebatur populus^ :pod hune, ordo milita/ ris. Ante currum uidoris ibant Duces uidi, catenam ßr/ ream collo geßantes. Et primùm omniu, ad templum lo/ uis Capitolini:deinde,per Vrbem atey dontum reducebâ/ tur.Cicero in Pißmem: Ojitd tandem (inquit) habet iHe ctlIrrusfQuid uidi ante currum DucesiQujd ßmulachra oppidorumfduidaurum^Ciuidargentum^duid lega/ tim equis,zy TribunifduidclamormiUtumf Qmd to/ ta ilia pompas:alin’d Mhi per Vrbël Vnde funt,qui triu/ B 4 pbw)gt;i |
|
if nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N L pbww 4 tribui ordmibui,[eMtUt,popuV, zs- militum, db ciexijïmdnt. Eodtm pertmtt ftatuaru liiaf,quM er poU morté fes mtufeiquiderep.optimè meritut effet^detemerefolt/ bat. Videjhe igitur, quot pr^mioru genera produxefmt uerba huiM legis iComum cum lande redeunto ifcHicet^ ui egteri adwiaationemuirtutis aUicerentur^ DE TRIBVNIS PLEBIS. Caput X. •p Lebes ^uos pró fe contra uiih auxilij ergo-■^ creafsitjnbuni eius funto. Quodqi hi prohibefsint, quodqs plebem ro-gafsint,ratum efto. Sanftiqifunto:néucplebemorbam tribunis, relinquunto; INTERPRETATIO. ^Pfetef quos profe.)De tnbunis'plebit multa fupe/ riui di£lafunt,t:^ plura dicentur ex Pomponio, interim obferuenttyrones iuris, plebes hicdiciprifca loeutione, cum nunc frequitiuiplebs dicamu«. GeliPlebes (mquit) m qua dui 'jm gentes Patritie non mfunt. Hos lex uult ep fe fandos,hoc ed ab omni miuria munitos : quoniam au/ xiliumfirrefolebantdduerfus uim fenatus, erant^ dues fine hd orbi,(fuaß amißd deßnforibui.Orbus emm pro= prie diciturocuUs priuatui. Per translationemautem is mtdligitur,quituqialiquarechara priuatm fit,ut uxo/ re, liberis,parentibus. Sic plebes bic orba didtur,agt;nip fis tnbunis, DE S E N A T V. Cap. 1C I. Mnes magiftraius aufpiejum iudiciumque habento. Exq; ijs fenatus efto;eius décréta rata funto. * Alt li póteftas par inaiórue prohibet.S.C.præ fcriptaferuanto, -^ Isordouitio uacatorcstcris.fpecimenefto. INTERPRETATIO. ^Omnes magiflratus aufficum.) t^atenus ad relb gionem pertinet,cmius ntagijiratus aufpicato creari de/ bent:quantum nero ad humana cenfuram reffidtur, uult lex omnibus poteftatibui effe indicium, in quo de iüata fèrtè iniuria diffidatur: deintéps(inquit Cicero) omnib. magifiratibus auffida er indicia dantur. indicia,ut effet populi potefias,ad quam pronocaretur: auffgt;ida,ut mul/ tos inutiles conueiitui,probabilesimpedirentmorg.fepe enim populi impetum iniufium,auffidis dij immortales repreffirunt. Debent nobis ifla deferuire in pro,ut edodi 4 Cbriflo feruatórenoflro,inteÜigamusmulto magisomnes noflri feculi magifiratus auffido uero er infiüibili creandos effe, hoe efi,exuerbo diuino.l.in nomine Domini. C.de offic.priefidiprgt.tJouetl.de Arm.inprinc. Ciuarefo/ lennis ed forma iurifiurandi,quod pradare debent magi firatM ante ingreffum publicgfùndionis. NoueU. lufiu/ randum,quodprg.abhiSi 5f Exç ijs fenatus efio.) Romulus primunt eSdita Vf' be fenatorium ordinem infiituit,centum patribus, quorti confilto uteretur,eledis.Poflea Tullius HoftiUus er Tar/ quinius Prifcus,fenatus maiefiatem auxerunt. At Tarqui- |
3^ didit,ficutLiuius eleganter trad at. ^ Eius decreta rata funto.) Nam itd retfibabt { Cicero)ut fi fenatus dommus fit publuiconfilij,^^^^“^ er euern,defendant omnesiO'fireliquipritnipttjf w^ confilio rempub.gubernari uelint, pofit extemptf^^^' ne iuris, cum potefiasm populo, autoritiuin l^lt;^^‘^f ' teneri ille moderatus er coneorsduitatis flitiu,pttf^* timfiproximglegiparebitur.Viden ,qHomodote«i^'tr ta quadam infiitutione,fenatui fic def^tur polejwlt;gt;“'P® pulonon adimaturfindefemperfic dicere folebant, S. • QJlt;.boc ed,fenatus populusq; Romanus, net o’®*“ tiusinfràtradabuntur. ^ At ft potefiM par maiórue prohibet,S.C.)Sttpttlt;l*^ eap.t.dixit lex,tJi par maiórue potedas popidusq^ P^' hibeßit.Semperenim hoc toperameniuobfe''Haiut,o^^ tercedendi ius populo referuaret. Iraq; ficed ’^“P“^^. hie locus: Siparaut maior potedas probibuertt ilt;^ fenatus,feruida funt fenatafc5fufta,percognition(^ li ex gquo et bono prgfcripta:n5 uero quomodo^’ uoluerint Patres,nimiafirte dominandi abidinenr ^is ordo uitio uacato.) Oportet quidentnidi'’ no uitiumeffe in fenatuifi aliquid tarnen fiiertt ideo flatim totus ordo damnandus ed. Non entis (nt ro)dehocfenatu,necdehis bominibusqutnvtf defiituris,fi cquifirte bis legibus parèreusbit^'^ ' ^ habetur oratio.Subditprgtereamulttimelel^^^^’^gt;V''‘ modofieripoßit,uteuitenturuttiofi fenatores.id iH^ (inquiens) difficile fidueil, nifi education ‘F p”^^ difciplina,de qua etiam dicemus aliquid foria^ftri ffient loci aut temporis. ^Ceteris ffieamenefio.) Magis decet m«^^^''' 'nisuiuendiexemplis,q'Mm legtb.prfjirtptis u’ip‘’'^‘' Vt entm(mquit Cieero)cupidttatibus prindpiifU^’^ infici fold tota duitas,fic emendari ertorngi connit*^ tia.Ptpaulo mfra:tJecenimtamum maUtsi petcanp^ cipes,quanqua ed magnum hoc per feipfitn maltfetjtp^ tumillud,qu0dpemuilti etiam unttatores Priiidpueiv funt.Nam licet iitdere,fi uelis repUcare ’nemorM tesu poru,qualefcuncfi fummi duitaus uni fuerint,taint aw tatem fiiffe. Óggeu^ mutatio morum in prindpibttsttt titerit,eandem in popuio fecuiuram.^t rurfits:Q£tgt; pin niciofius (ait) deRepublica meretitur uitioft Prinapts, quod non foliim uitia condpiunt ipfifid ea infundunt 4 duitatem ; neq; folum obfunt, quodiUi ipfuorruwpuu tur, fed etiam quod corrumpunt,plusqi exeinploqia!» 'peccato nocent, Kane ita legem de omnibus magiflratuugeneral» ^' portet intelltgere,non autem de fingulisgenerv/iit' 05° Cicero bis uerbis déclarât: At^ bee lex dilatitatnor p nem cunilum,coangufiari etiam poted P4»cifl’gt;®»‘*^$ admodu pauci,honore or gloria amplificati, «fl comM pere mores ciuitatis,ucl comgere poffunt, DE SVFFRAGIIS. Cap. XH. Reatio magiftratuura 8c judicia,populi iuf-'^ fa.uetita, cum fenatus fuffragio confcifcen-tur:optimatibus nota.plcbi, libera funto. |
|
37 XII. TA ^unedeßuffragiß trail at lex.Eü aut ßuffragium,uox vliqut^b^iurincomitijs,^^- in tabeüts defenbebatur, gw »»«/gu^q. Çu^ de dar abat uoluntatë de aliquo magif l™^^f»iido,dut reo damnandoAnitio aüt uoeeerpae l‘tigt;iltrebitttr,ut nune quoq^ fit,donee firrentur tabeUa-ita leges,que fiaffragia tabeüis deßeribi uoluerunt. Aliquando tarnen fußragium pro auxilto accipitur,ut l^tdefiffrag.namquod in Nouefl. legitur, Vt indices ll'uquoquofuffrdgio fiant,inßulfißime uerfum ed è Gre ® la^inuni Codiee.Sed à Gregorio Haloandro,homme “d^imOjCr de republica optime femper merito,fic re/ i'ltiitiie{i,vt prefides dbfq^ uüd datione pecuni£,ad offi/ ‘hi nittantur. INTERPRETATIO. ^Qrealio magijiratuum ed^ iudicid,populi iuffd,ueti/ is,qua Senatut fuffragio confeifcentur, optimatibiet no* ilt;tgt;flebiliberaiunto.)Primiim loquitur heclexdefiiffra ÿfii'lliipYincipdliter,quudicit,Populi iuffat deinde de iutercejiione,quum adqcit,Vetitd. Intereedere enim poft ‘•(‘‘‘/tgni^ittit accipitur pro inhibere, eoereere, uetare. Vnde mtereeßione uulgó oppofitionem dicimut. Et pro* prie intereedere fier at tribunorupleb.quibus ius interce dendifoncedeamp;ittMr.Nrti« in hoccreatos dicit Gellius, no ut tas dieerent,f'ei ^^ intercederent,opponerent^ fefe in* turijs ac uiolemijs.Qefiar beü.cmiiiA\efirtur fiatim (ait) ieMereeßioneTrAunorunt. Oiw itao^ uel Senatus iudicia,uel populi iuffd,attt in* tmeßiones fifira^js confeifcentur, (fic enim legenda pu i'^'ltuncdebentfinetabeUiscoUigi^Vulgo nuneuota di-^unthuiufmodifußragia, Çoptimatibiu nota,plebi libéra funto.) Ita meherclè ^tenii,necfatis inteUexi,quid fibi lex,aut quid uerba ifia •“lient,inquit Atticusapud Ciceronem. cfuare cr nabis ^^wandum,neaberremiis in tamlato campo. nam mul ^^iemria fub bis paucis uerbis lex', utfolet, compledi' ^dollit lt;(Htem omnem oecafionem firend^ legis,fcilicet .'*^»|w ^«lt;« infinuarentur fußragia, introducen' •*TOi polled contra hanc fandionem multa tabellarhe i^^^^^i[imi.Q^amobrem(ait Cicero)fußragandi ni/ ^‘H^idoiunottèortW caufis,eripiendafiit potentibus. ditndit populo, in qua bonis ignorantibus, r''^'^'^'^^igt;i^beldauitiofum occultaret fußragi/ ^ '^fii-'iiicnm(inquit)Amelexe(l recitatade fuf/ ‘^ftiauiikuf nota,plebilibera funto, Q«« lex bane fententiani c5tittet,ut omnes leges toüat,quie pofiea lum, ne quis in- DB. QJAESTORIBVS. Cdf.xni. ^ G quid erit quod extra magiftratus coæra* . doxfufsit.quicoKretpopulus creato,eique Wscosrandidato. INTERPRETATIO. ffAt/itjuidenf.) 'fideturmihiueru,quodKiudUius didt^unclocum de QttejluM accipiendum effe,dequa poftb«Tabui(,5(x Poinp.dicctur. Interimhoefolu ob* /ruaniim eHitjrombM iuris,quód lex priais append tioniburutitw,idcitqi eonrarium pro lt;eritn«m, ut nunc |
3« uocamus,gT coxrare pro ^rare ißcuiconfifcandi Uerbii hodie nabis eH familiare. Proinde Aefußit didum e{l,pró tens aliquid cedere,uel defirrififcondeo^ fine aßiiratio/ ne feribendum pHto,quoniam nihil ad rem freie uerbum cohiereo,res,rereAtem coaret hoc loco,coniundiuüs ed acoiero,ras,rare.'Vtfitfenfus’.Siextramagifiratus fien* dionem delatu aliquid frerit £rario,id qui proprio quöa dam oßieio vn fifcum redigat,à populo creari debet, qud magis ius publiae pecuni£ tali modo tradand£, publica autoritateiushabeat.^iam QU£ßoresmdefunt didi,$ public£ er urban£ pecuni£, xrariif; curant gererët:quo rum originem antiquißimä effe,i!y pene ante omnes mar gijlratuStVlpianus tradit m l.i.ffide ojfic.(XU£fi. QVIBVS IVS SIT CVM POgt; pUlo agendi,aut cum fenatUi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ Cap. XIHI. ^ Vm populo Patribusq; agendi ius cdo, '^ Confuli, Prætori, Magiftro populi equU ’ tumqi,egt;4‘lt;l'^em produnt Patres confulum ro-gandorum ergo. Tribunisquc,quos populus rogafsit, ius eftd cum Patribus agendi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^ Idem ad plebem quod cenfuerint ferunto. ‘ INTERPRETATIO. ^ Agendi iut eßo.) Cum populo aut cum Pdtribut i) gereuocitt,quodGeUiutlib.i^.cap.y.Populumuut sè^ mtum confulere duit. Hoc uutem quibui Uceret^ lex ifltt recenfet, ne paßim omnes ob quafcunq^ cdufdi ßendtum molejlarent.Cn.Pompeiuf miturui primum ConfuLitum^ M. Varronem amicum fuum rogduit, ut ei fcriberet mgt; tYodu(lorium,quidßecre dicereq; deberet,cum Senutum confulereh Cieteriim,M commoddm incidente neeeßitdte, Sendtui coßulendioccdßonehdberent,cocelßmpr£tered hisßtit iut hdbendi Sendtat,ßeu(ut nunc dicunt)conuocdndi. ÇEi$ quem produnt Pdtres.) De Interrege loquitur tex, quem Pdtres prodere,mugis quim credre extra or« dme tempore neeeßitdtis folebätAnterreges dut initia dia cebunturcentuPdtres,qui mortuo Komulo,donee dUui rex credretur,rêpub.guberndbdnt,quifqi duntdXdt qumé que diebus per ordmem.Verùm po^ed mterregis crédita di haeßtit rdtio:Cum reip.cdu[d dbeßint Coß. nee haben dis comitijsintereße po{ßent,ftueßquÄdoCoß.uitio eren ti effent,nee pldcuiffet, dut non expediuiffet eomitiorum duntdXdtgrdtidDiddtoremdici. ltem,fi graues difcora du mcidiffent,tunc res ad interregem deducebatur, qui confularia tomitia haberet,teffe FeneßeUa. Et de hoc in* . terrege loquitur ißd lex,quern Pdtres creabat, ut comité haberet,ac fententias loco Qon[ulis rogaret. PRAÉCEPTA IVRIS DE MA/ gißrdtu. Cdp.XV. ^ Væ cum populo,quae cum Patribus agetur* modicafunto. Senator,qnec aderit,aut caufa,aut culpa efto* Locofenator, amp;modo orator, caufaS popull tenento. Vis in populo abefto. Par maiórue poteftas,plus ualcto. Aft |
4’
IN LEGES
|
Aft qai turbafsit in agendo.fraus autorisefto. In terceflbr rei malæ.lalutaris ciuis cfto. Qui agent,aufpiciaferuanio. Auguri publicoparento. .Ihincenimleiliomntfequor. Cicero id Am legem elicit pr£cllt;trS ejje. Continet enm ^amp;'''^g^^ c}U£dam lurii precept A de magiRrAtu, nee certe Wultu dtfiimihter,c}uÀm lußmiAnm librü quendÄ MAndli torum[cripfit Ad pretfides prouinciArum,quem G.HaIo/ ander, uir ad rejUtuendAt leget À Geo GermAnu donA/ tut,eleg^erinfcripßt Nouell.Pr£ceptA preefidum : cum bA^enuf^de MAndatis 'principum,legeretur, INTERPRETATIO. ITQä* cum pAtribat Agentur. ) HodicA funtojd eü, tnodeßAAtq; fedata,dicit Cicero/ubticiens triAiußA Ad fènAtumqu£exlegdgt;uicolUguntur. i nbsp;nbsp;Vt Adfit uocAtm.î^Am grAuitAtem(inquit)res hubet, dm frequent or do eü. i ÿt loco dicAt,hoc e{l,rogAtut, }' Vtmodo‘.nefitinfinitut.üAmbreuitAs,nomodo fe/ nAtorit,frd etiam orAtorK magna laus efl m frntëtia.Hec êfl unqbÀlongA orAtione utendum, nifi magna rerU ne* ceßnAi,üel uttUtas euidens exigat. ^Senator qui nee aderit.)Hoc enim efl primum tuf* fum,ut adfit fenatus,quiaut légitima caufa abfetuü pur* gabu^aut culp£ reus habebitur. Vnde non aberrant, qui nunc m Ciuitaubus peenam adijcere foknt in abfentet de* èuriones.au etiarn tardius aduenientes. Uxe enim difci-plina tn publiasfiinflioitibus modeftiant retinent, inirü intnodumlaudabilisefl. ,. Çiocofenator.)Secundum pr£ceptum,ut loei ey or dinis habeatur ratio in Senatu,ob euitandam confrfioné. Qga ratione tn tit.jfrde Alb.fcriben.Vlpianus diligentifr firnè traftat de ordine Decurionum obferuando. Itaq^ Se nAtor,loco e:^ ordine defrgnato, dicere debet fenientiam fuam,cr non niß rogatus-Nam nihil magisbbfrat conful tationibus,quAm ß promifcuis interruptis^ uocibus moy re rixantusmjemerè proßindanturfententd. Profrdo ufus mutuorum coUaquiorum, menfa quidem deferuire poteftadexhilarandos animof.uerum cum ferijt deltbee rationibus publicarum rerumin Senatupugnatex dia/ metro,nee permittit liberum ejfe animi iudiciumntaque multo magis nunc in Principum aulis prafcriptum huius Ugis retinendum efl,ubi non nifi de maximis Reipub.re* bus traHari folet. ^Et modo orAtor.)Tertiu iuffum addit. Senator enim efl,cüm loco er ordine dicit in fenatuiorator autem,eiïm fenientiam dicit caufa appofitamxiim rationes adnedit, ciimutilitatempublicamoflendit,ciim finguUsaddit iu= fram opinionts fu£ comprobationem. Qua omnia,modo fieri oportet er concinna breuitate, ut eaten quoq; ad* mittantur ad dicendïl.er ne tempus inutiliterpereat exe quendis ijs qua dicuntur. Certè modus efl pulcherrima uirtus^praferiim in publicis confultationibus. Obferua igitur hoc loco, bone Le£lor,quÀm eleganti compendia lex,adeoq; tribus pene uerbis explicet tria preceptalatißimepAtentta. Hoßrinuncingenti uerbo/ burn copia(fimodó copiam reüè dixenmus tam inanem uerboru congeriem^non fath uidentur expliciet ea ^ turn priuatim,tnm publicè trafiant, . , , |
^Caufas populi tenëto. ) Eflfenatori(intjttd neceffartum nojferempublicaiidqfiatèpatet. Qÿ . beat milttum,quid ualeat erano, quosfocios refr»^ ‘ habeat,quos amicos,quos fiipendtarios,qM qntl^P* gejpoiiditione,frxdere:tenereconfuetadinem dtetme* » noffe exempla matorwm.Vides tam,qua f let'll atfehatoremeffe 'mflru{lu,ut cau!asreipublici,oridgt;lt;’ fua m confultationibus redè tradet ƒ HampertwOl i omnia admuentionemtquam primameffe debetC}^^ dubitauerit. ^Vism populo abefro.)lnadiombuscu peputoß mum er maximu efl,ut uit abfu.lithileftettm (ait tc ro)exitiofiusciuitatibus,nihil tam eontrarmit^i bus,n^il minus ciuile efl er humam, lt;^*^f°i‘'’’'‘^i.,( confiiiuta repub.quiiquam agi per um. Etpc^^ claufula ad adtenes cum populoJicut pr£cedensat‘T tur,quando cum fenatu agitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cf/ Par maiórue potefias plus ualeto.) Hoc w^ äutmaiormagißralui intercefferit bontsratwei^ dus,,obtemperandum efl, er proprio ttreriff^^ Parère tubetmterctfrori (attCicero)quo niMpt^i tius.lmpediri enm bonam rem melius, quiwclt;ai‘^ ^^ lè. djia ratione ex mulcts trtbunis pradurinf^^^^^^ lenubus,unus fe opponës,pr£frrebatur. Ptbotttt^ 'to,cuius er Cicero cum magna laude memiidtfrP*^, eeßit orationefua m Senatu,ne re^ubdcdereWtif^t mn periculis fe tandem expofut. À Aft qui turbaßit m agendo.^btihdtM 'efl,quin fiabutarisfiat in rep.pernicipfain‘^Y^ autë efl iure,ut cum populo agatur. Mß quit 'publtcÏi tranquiUitatë, er comouent ignobUtt^S'^. feditionem, uod oratori adfiHus mouenufid^^^' rit,ts dt fraude fua teneatur,uelutautorfedtttt)ui(‘ . £xhocfintepromanaruttit.C.de ialmm.§.frient.në l.fit quis aHquid.ff.dePcat'C^^^^ tum,in prin.ff.Adleg.lul.de ut public. SicV^^^'' nus Imp.ml.quoniam.C.eod.tit.conflttuiteunièfji endum,qui caufarn malorum prebuit inter midtes- if interceßor rei malaßalutaris ciuis tfo-lOli^^^^^ ftudiosè reipub.fubuenerit, hactampr£lt;-laral(ï,‘^ laudatus fdicu Cicero. Profrfió mAgnamfabitoti r retp.Aquimalareifrfropponit,quantumuttoe ^ Ion igitur non fine caufa tulit legë fuis Athenieup qui orta feditione,nonfumeretarmAjisgratuter p ^^^ tur. Prima fronte ea lex iniqua uidetur,qu£ ad nbsp;nbsp;nbsp;, u hit,cureprimerepotiusac manib.excuceredebutjl^^^ ratio, qu£ Solonë mouit,ex hoc fonte cottß“^-^.^n^ff^ li foil ad feditionë pro filtrent,bon A interim d‘‘‘^‘f^^e^ bus,quis rogo intercederet malorum homintt fti» nbsp;^ conatibusfProindeuoluitfapientifimus legb^i^^’ mnes fumerent arma ad intercedendum pro ^,^ .^01 . nbsp;ITCiuiagent,aufficiaferuato.) InpubliciswF ^ fiue cumfenatu,fiue cum populo agatur, lexuuu j ^^^ aufricia,quib.rati funt femper frre, ut rts frteittr /» ^^^ deret,er imminësmalueuitaretur. Na quadi^* putati fint Augures olimapud Romanos at ‘’^‘‘^^Jj^pf j |
42
4‘
|
oT h '*J*'*’**’^^iterum admoneamur, quanto nos ma= ^(tre in nomine Chrifti feruatoris ‘i^ntts pfeudoreUgionis délira c a t^^^^°l^^^^°^^^l’^P^‘^lores redè fublata, mtit. ' nbsp;nbsp;^amp;'Cr facrifre.ttë,de Malefic, ty mathemat. lüud ftstereundii/mnone^,zy nobis deferuire potedtquod ÿMts,tametfi ueram reUgionem ignorarent,ac in idolo/ ia prorfus effent demerfi,donec à Chrifio,ej- Apofra ^'^,pt'£ferlimPaulo,ueritatem acciperent •. attamen '^tquoda naturaU intelligebant,magnam fuperfriiio ''^hnnandam effe,hoce{i,ea prajiigia qu£ extra pur ^1^ ritvm certis quibufdam 'mcantationibus,etynefcio quibus meptijs freiebant. Vnde Augufrsnus de Ciuitate ^frribit,w XI iTabulisfiifië legé,qu£magicasimpo ^arasprobibebatjciim er Ciceroni uehementer dijfilicer «f.Et DicIo apud Vergil. Aeneid. 4 .fic dicif. Te^or thara deos,cr te germana,tuumq; D«lce caput,magicas muitam acemgier artes. MisinteUigiuult Vlp.ml.i,§.medicos, ff. de Var. i^txtra.cognit.iiontamen(,mquiens)fi incàntauerit,fi quam femel de fingulis rebus per confultationem aliquid Kiiprecaliis efrfi(ut uulgari uerbo in poflerum utar)cxr “''fi?4«ù.Nonf«nt enim ijld medicmiie genera : tametfi r''^lt;lMbos jibifro^i^je cum pnedUatione adjirment. Puilet me bic reUrre^quàm gentes infuo errore nas ui '‘‘^bit,f;}‘quAnioperecon(ünd£mur,quotieseorü memo \^^ooigt;Kobijcitur-Mdelicet,quiAtam frequêtesnuc fuut ^«nWwniH« aediuinationwM pr£jiigilt;e,ut plui ilUi ß •’'^“‘''’ino/Jr« reUgioni tribuam»s,frujlra réclamante ^f°HoferomnesfuMEpijïol£5. Sedde hoemagis mi ’■«ndum;^,,^^ magijlratMi/laftrcmtaliquando cöniuen ' “’'’'“iMjqmb^woro ut Chrißui ueru donet Spirttum, ®^ PROMVLGATIONE LEGVM, ^^t^indegijSjdefrngulis rebus agen-dis. Cap. XU. pRoinulgata jppofita.in çrario cognitafunto. Necplus,quàni de fingulis rebus femel có qu£ fumma quadam £qtiitate certis hommum generibitt , Rstiipopulum docento : doceri à magidrati • tonceffafHnt,qu£ lurifconfultiappellantlusfingulare,ut ““Spriaatisqs patiuntor. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pd«lt« fw l.ius frngulare.ff. de Legibus.iiam his fublatis, JnwUgiane irroganto. 'Capiteciuis,nifiper maximum comitium o os^squoscenfores in partibuspopuli locaf-hnt,neferuntu. Donumnecapiunto^néue danto,néue peten Qa.neuegereDda.néue gefta poteftate. Quifquis earum rerum migrafsit, noxiæ pœ-®»par efto. Cenforesfidèlegécuftodiuto: priuati ad eos *^ïteferunto,nec eo magis Lege liberi funto. H«leger Cicero pradarißimas uocat, translatasfi de ^ll-TabuUs: pr£fertimeas,qu£ priuilegia tollunt,er quadecafiteciutircgari, nifi maxima comitio uetant. ^ecceriècontemnendafuntnobis in nofrro fora omnia, queLexi^ipredpit. INTERPRETATIO. |
^SProinulgatipropcgt;frta.)Ke(iè confritutum eUtUt promidgit£ legesagerentur in £rarium,ac diligenter cii jiodirctur.Primüm,nepenret exemplar idemde^ne quis forte fraudem corrumpendo admittere poffrt. Qua ratio ne moti Komani,Leges XI t.Tab.in £S indfas, repofrer runt m terariu/m,ut TranquiUus frribit wi uita lulij. Urne fwmitur mos inciuitatibua,nec certè répudiant diK,quód fratuta fra in publicam citfrodiam reponat. Vc runtamê memmifjeoportet,ne eufrodiantur folü leges; frdutobfrruenturetiam.tpfa literarum monumenta ree cludi debent m £rarium,at obfrruatio palam cirtumfrrri debet per totam rempublicam. ^HecplM quam definguUs rebus.) Habet enim talü mconfrantia,ß eadem res per nouas confultationes fape immutetur,multa 'mcommoda.Prmiim,non contingit fie ne motu or turbatione,mutatio rerum pubUcarui deinde datur anfa leuioribus hominibusad nouationem proclit uis,tttfub pr£textu emendandf rei f£pe tentent mcon/ fr(etajlatuere,quodArifrot.tnPoliticis uehementer im* probat.Optimaigitur rationeh£cLexuultnon amphui conshtuumterim tarnen loquens regularuer,ncn toUit ar bitrium boni uiri,ut fora feruiatur,cr temporum condi* tioni,ac rerum inopmato accidentium. ^Priuilegia ne irrogäto.) Tota uia errauerit,fï quit putet,hanc legé prohibere omnia priuilegia : fed cu magt; xtmo deleüu atq; confilio concedt uoluit. Sic enim er Cd cero inteÜigitAn priuatos hommes(inquiens) leges frrri noluerunt,td efr enim priuilegium,quo quid eü iniquiusf Cüin Legis h£c uis fit,fcitum cr iuffum in omnes frrri'. de fingulis,nifi centuriatts comitijs, noluerunt. Audis, leges non ejjefrrendas de finguUs.ltem,comitia elfeadhibendu maxtma,ut certa ratione concedantur priuilegia. Veriti enim funt prudentißimi uiri, ne pafrim frne deleHu ten« cederentur priuat£ leges indigntfrimis hominibus, er ne tandem per kanc occafronem, totius iuris obfiruatio difr foluerctur,fr.ccrentqi uilißimi quiq- quid ueUent, confia dentia priuilegiorum. tüulto minus igitur eleudrcuult h£cLex priuilegiu; bona or certè tnelior pars iuris toüeretur.Exempla ante priuilegiorum de quibus loquitur ifta lex,adfrrre hue po tesexl.i.^.planè.ff.Deconfritut.Princ.Et ex §.fed Kr quod Principi.tnjtit.deiurenat.gent.cr ciuil: Ham talid indulta,fr non ex plena cognitions pralientur, fummain habent iniquitatem. ^Decapiteciuis,nifrpermaximu comitium.) Gra» uißima priuilegij catifa efr,cùm de capite priuati ciuis a^ liquid Batuiturndeo lex requirit ea in re maximum comi tium,ut indicia totius populi fitffragljs confrifrerentur. AccipitautemCicero maxima comitia,koceü,centuriaè ta,ficutapparetlatiusinorationepro P.Seüio. Sede^quot; hoc loco fatis iddeclarat.üefcriptus enim (inquiens)po.^ pulus cenfu,ordintbits,£tatibus,plus adhibet in frffr agiti confilij,quàm frsè in tribus conuocatus. Perpende igitur rogo te,bone Leilor,quati olim £sld mauerint cenjuri ty cognitionë de priuilegijs ; cuius nuc ■ frrè |
4}
IN LEGES
44
fixenonlabtlwratio.PriuHegia Isodiedicimutalias be neficia,alias indulu,alias diffenfationes-cr interim non perpendtmiu,quammagnaresfit,relaxare itucr ordb natione Dei per huiufmodi coneeßiones, nifi grauißima caufa fuadeat. Extat in lure Pontificio tit,de Pnuileg. Nos Utiusin Ub.de iurefingulari,tra(iauiiitus.
VDontOH ne capuinto,niue dan to.) De captis pecu-nijs amp;nbsp;ambitu,traçant be leges,aHtore Cicerone. N«w uirtlitlukro font offerendae,non out pecunia redimendi digrntates et publics adminiftrationes. Ne $ igitur in de^ fignando,neqi in gerendo, neq^ in deponendo magifiratu pecuniaria corruptie intemenire debet. Initio autem ma giftratam precibm ambireUcebattdeinde coeperut pecu' tiiandimifuffragia,quodhac lege prohibetur. Tandem qua ambitio ty iargitiones mifeerentur, utrunq- fublatu fiuttutiit titulo If^ CAd ieg.lul.de ambit.
bus uel alijs loeif permanere,acfrdudimfuiru,wtio’'^ reddere debt ant. Vulgo fubirefyndiccUu appeÜMf, Lili» nècaufamdicere,nuitcupandwme{l.
Hoc munus autem eufiodienda legis, Romani 4 Gm cis funt mutuati.Cicero:Gr£ci(ait)boc diUgentius, apai quos yefVfvXKKttr creäturtnec ij foliim liters, (Mm Ui' pudmaioresquidem etiam nojiroserat)fei etumjidi hominem obferuabant,ad legesq^ reuacabant.
Htilenut igitur fit difigt;utatü ex hac lege de migifiri' tibus,qux poü reltgionè,publici iuris altera pars eil : ut proindetotuiambreuiter uideaseius iuris orduiemffi' hU^ defiderarepofiis,quimfinominamagifiTatui exigt; ilius aliquanto uolueris intueri in firo hunts fiwli, udli pliera de origine eorivm aidere placeat : q’torum utriat pro uiribus in fcholijs ad Pomponij lege infia pnjltli' mus ; interimuideamas ea,qux deiure priuato le^iiil funt,ex duodecim Tabulis.
DE IVRE PERSONAR0 de patria poteftate.de tutoribus amp;nbsp;curatonbu«.
•y Tiuriipriuati quotcunq; tandem leges iipndnosa' tant Grlt;ecarmn tabularum,ordme r^aoiaet expbeo mus, (nam car non etiam in tjutbitsubetreli^j^fip i^^tquot;^ thodus fieritferuandaf) prinyim à patna poiCjiate^^^
In magiftratu autem pecuniam capere, ac uenaiem ha here lu/htiam, temper a^minabile ^tt.Vnde ed titfi'.Qr QAdleg.lul.repetund. Ex eodem turefidum efiplebia fcitum,cHiusmeminitM.odeftitU(sintit. De offic. Prxfid. Plebifcita(inquiens) continetttr,ne quit prafidS munus donumuecaperet,nifi efculentum potulentumue,quod inlra dies proximos prodigatur. Vlpianus autem latius txplicans hot temperamcntitm,in l.folet.lßdc offic,Pro/ conf Non uer à (inquit) in totum xenifiabfinere debebit Proconful,fed modian adifcere,ut neq^ tnorose in totum abftineat,neq;auaremodamxeniorum excédât. Quam remDiuus Seuerus,ty imperator Antoninus,elegantifti/ diemHr,utwra perjonaram primo loco tnttenmi, ' maepiiiolafuntmoderati,cuiuscpiftoleuerbalixcfunti rctaordinem l.z.ffiDcftat.bomin.^.ult.lnsltt.ieliit-iid' I Quanta ad xenia pertinet,audi quid fentimus. Vetus pro i^’^l- ^ villi'
U^tbiu cHfOVTi Txrai^Taejfiÿrt wM^d-n^dv-n wtyà vono'rcdp, ^4
ualde tnhumanum ell,à nemine accipere ; fed paßim, ui' Iißimum eHi^rper omnia,auarißimum. Demum fubditi
Sed neexeaia producenda funt4d munerum ^ualttatem. Traäjtur ettainhitc materia intibCDeSportul.
Î Qaifyuiseanm rerum migraßit.)liocefl,^uifyuii excefferttdUquid horum fiatutorum/fic enim migraßit, pro exceffèrit,didu eß) noxie poena par eße. Nam qua ^un poena fit adfidendat ob con temp tâ hanc legem, iudi eijs magis (juam uerbhfanciendum rii,ut in fuo uitio(tat Cicero)^utf(j; pleâatur: Vii,oapite:auaritia,mulda: hoa
Vendendi fi!ium,patn poteftas efto.
Tutores liberis inpoteiiate.tetiimétoputn. tes danto.
Si non fint dati.adgnatiqui fuccefsionfi^^' rant, tutores funto. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i
Sedü aJiquafit infidiarS fa^ÏcÏOjapuii^Iios i pupillus educator, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
Prodigo.bonorum fuo rum admini/iratio H' terdiéla eilo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
Si furiofus exilier, adgnatornm gentiJiamï' in eo,pecuniaqi cius.potertasefto.
Su/pefti tutores rem ouentor. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Filias arte carens partis iacan»,eidemiiecd' faria uitæ fubfidia ne uraeftaro.
Alioqui,parentes educate cogitor.
In decimoincnfe,fegititnusinfansnafr'f‘’r.
VendendiHataliberoSiiaspotedasqidto.
INTERPRETATION
noris cupiditas,igi!ominiafanciatur. Obfiruarogo, dtlb gêter hat fentëtias,qux ad malta tibi deferuiëtin republ.
^Cenforesfidè leges cuftodiunto.jCuralegis feruan' dxCêforibusdatafiut,pr£tereaqux fuperius diäa funt de moribus hominum conferuandis. Cicero autèpulchrè: H£cdeeur(inquit)cura Cenforibus, quandoquideeos in repitb.femperuolumus efiè,apudeofdemqui magiftratu abierint,edant(yexponüt,quid in magiftratu ge/firint: de^ iß Centres praiudicent. VuUitaq; hac lex, eos qui niagijiratußindifuiX,publico iure rationem refirre, eau eeßi/fe primum parentibes potedatem uendeudiIderof, fam^; exponere Cenforibus, fiquid ßrte' deliquerint in idß poftea relatumfid/fe in X l {.tabulas, teße Dionyßt officio:attamenaccu/àripriuato,integramdidlandiiudh: Halicar.lib.z.Certeexl.2.C.dePatr.quiftt.fuotdtßrax. cijficultatemfiruari. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apparet,uf^; ad uitte er necis arbitriu^, porredaaßifi
Ex hoc fönte eßtit. C.Vt dmn. iudic. tarn ciuil.quim fe poteftatem patriam, quam natura tarnen pietate qd' mit. Et NoueU. Vtprafid. abfq^ uU. dat.pecun. $. neeeßita' dam non ad talem introduxit tyrannidem. Sed quid nun tem.ubi cöftituitur, quadomnes magiftratuspoildepo' tentauit hominum infatiabilis dominandi cupido, qut /itamadminifiratione,perquinquagtnta flies, in duitati' neefanguinipepercit .^ idem confiât ex bin fuis heir'll'
^VendenJi filitm.) PutantpM^ Roiniitfffoi^o'^
|
4$ X I f. T Ä B V L, J^^^‘®^'*^^*’‘*^P®^“*quot;*® hult.CDepatr. po/ poterat tutor es dareifedf quantum ad tutelam pertinet. intefiatut decefferit. Quad tune quoq^ accidere inteüigit, QS'tfdfione turn imperatores,turn iurifconfulti pau^ cium is qui datut ell tutor, uiuo tefiatore decefferit. Rationem autehuiut legis tradansVlpianus in l.i.in quot;” metam prieduro turi detraxerunt, er ad naturale ^^^“lt;^ftmreduxerunt.ut'ml.quifilios.C.Qti!e res pig. °^quot;i-^off-uelnon.l.'Diuuskdrianut.ff.M leg.Pomp.de fiiiTtcid.a Tit.C.de bis qui paren.uel liber.occid. folum ^^^’upirëtibuthoneHa relmquituremendatio, er ex ma Wewfa exberedatio.ut C.de emenda.propmquo. Et ’•*11.71 cum de apptüa.cogaofci. §.aliud quoq;. ^^fiparentes mtolerabili miuria adficermt liberos, I^^K^Mmadione 'miuriarum no teneantur,l.Pr£tor edi ^'^taterea.ff.Deiniur.poffunt tarnen liberi officium ^^tis muocare,ut compellantur tam miqui parentes ad ^iudpationë.l.ult.ff.Si àparentib.quismanumiff.fiier. Ex hac lege promanarunt omnes tituli tnflit.er C. De pitr.pote/ld. ff. De bis qui funt fui uel alien, iur.de ado= ptionib.t^ emandpat.ltem,De agnofcen.lib.üe lib.exhi ^tui.Ztreliqui id genus. ÇîMtoreîliberis m poteflate.) Secudum naturamfit ^tifigt;nile,nemmem diligentiut de bonis tutoribus cogiti ^di,quam parentes ipfos. ideo lex permittit, acfuadet, “tparenteï m tefiamëiis fuis,dent liberis impuberibut tu ^°tn,nepofi mortem Hloram,mcerta fit dus rei folidtu/ ^’’‘^areQaiut'ml.i.ff.de Tefiament.tutel. lege XIL JetnWCwqnit) permiffum efiparentibut, liberis fuis, if!f*”tifc»lmi,fiuefammmifexus(fimodó m poteflate J”«)(i(torej Tefiamento dare.Extant tit. Gde Tefiamet. ^''‘^^^■^tn^it.quiTefla.tuto.dar.poff. Ij W quid de Tefiameto matris? ltem,quid de naturali uit ^^^^’^’’«‘leoiSi maler tutoré dederit, aut ft na/ cum *'**”’ ‘'‘'^“* ^^rit'cofirmari eurn oportet,idq; „ ‘’'‘l'‘gt;(itione,Mt fatisfiat reguhe huius legis, qua pote 1 P^^S’t'l.i.etl.uitc.de C5firmanjtuto.l.z.ff.eod.tit. ®ƒw.^nl41,({^ mquifitionis longè elegantißimam O' ( ‘'^’^^''‘ulittiennogenianus 'm l.naturali.ff. de Cofirm. quot;nbsp;°-Siquarattir (mquiens) an ex mquifitione rede da-^l't tKtor^qn^jyQy bec cofideranda funtian o bic de/ ^^,''^'^^.^*^^l?uluerit:ey lUeacceperit,cui fuerat dan/ li “ ‘'^quot;«.*«11« dandi facultas eraf.O'pro tribuna/ natfc '”‘’'’*’'“‘*lt;‘ti.lt;«lgndtiqui fucceßionem fferant.) ^'ïi'i”’'^'’''l“ttl«fttnilt;tni«)Te/l((mento tutor da= otgt;*Pjn«exle^jrii.Tlt;)t«I(trwmlt;tdgndti funt tu/ ores,qui lt;*^cantu.r\tÿ^^^l^^^^^ autem àdgnati, cognati per uinusfexus cognaionem coniundi,quaft àpatre co ^dt-uelutifiater ex »dem pitre natus,fratris filius,ne= At T ”'.“?quot;. P“tr»i«,er patrui filius, nepófueex eo. ^tfœmmimyexiM perfondj coffiatione iungutur,ad= mtü°^ «“turdliiurecognati.ïtaq;amitae tu^2°' ^*^' ‘?‘*2W*«* »fed cognatus, O inuicem 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;***'^^ ‘onnmgeriï. ç^ia qui ex ea nafcutur, | gaat (^^^quot;’'’^’^^^’’’‘'’’‘’’’^’^««WHr.ln^iLde agit.ad/ f tießHanur in ui ac poteßate huiM legüßc fubdit J '^ *^-‘^-Q2^ “«tew lex XI l.TdtnUnwn CnM.fi “dfweUm adgnatos,nonhanc habet omnitio non fiemt ttjinmentwrn M, qui |
princ.^.deLegit.tuto.li^ec (inquiOfummd prouidentia, ut qui [périrent hMc fucceßionem, ijdem tueritur bonite ne dilapidarentur.Profèilà hinc prudentie nttioné ciui/ liter er urbitnè metitiK eü Vlpianm ex utilitnte pecunid^ rid. Citterumuerd ratio ex iure natur ali coUigenda eü, quia fcilicet adgnatm emn proximu fanguinis er fuccef=: fionis loeu teneat,natura exigit ab eo, ut pueri quoq- tue telä fufi:ipiat,etiamfinutta fint dut bona.üam tutela(aus tore Seruio)e{l uit atq; potefiat in eapite libero,ad tuen/ du/m eum^qui propter atatemfe defindere nequit, iure ei uili data aepermiffa.unde appellantur tutores,quafi tui/ tores ae definfores perfon^e potiut quam bonorum.l.i.ffi deTut.\nfl.eod.tit.§.t. Deni^i ex hae lege deeem Tabularwm feiendum edjis bertorwm er libertarum tutelam ad patrones Itberosq; eorüpertinere.Qu£er ipfalégitima tutela uoeatur,non quia nominatim in ea lege de hac tutela caueatur,fed quia perindeaccepta edper interpretationem, aefiuerbit le^ git introduda effet. Eo enim ipfo,qu(gt;d hlt;erèditates libdr torum libertaru'mqi,fi intefiati decefiiffent,iuffirat lex ad patronos liberofueeorumpertinere, crediderut ueteres. uoluiffe legem etiam tutelat ad eos pertinere. lnflit.de Le git.patr.tut.Vndevlpianusinl.nominis.fif.deVerb.figni fic.'Verbum (inquit) eXlegibut,ficaccipiendum eü,tant ex legwm fententia,qu'am ex uerbit.Pt bic eH uerutfenfat l.i.ff.del.eg.tut.dum dicit,Uempatronit. Hamhitc lex patronorum non meminitjfiecialiter,iuxta l.tutela legiti ma.ff.eod.tit. Qwo autem ordine fecundum fuceeßionit gradut defe ratur tutela, fatit explicatur per lufitnianum, Houtü.de aitredib.ab inteSlat.uenientib.§.exbis. Fitetiam mentio legis deeem Tab.in 1.1. C.de Legit.tutel. 4rTHtor etem pupiüonim matre ne habitato.)Omnes legislatores magnam egerunt curam,ne pueri in ea xtate quafeipfostueri no poffunt,uUo modo hederentur, Qnod fane tametß in cotradibM multis modisfieri foledt,unde iusfingulare iUudrefiituendi in integrum,aPrxtore in^ trodu^um fiiit,de quo alibi fcripfimiuitamenomniu ma/ ximè hedi poffint pueri orbati parentibuf,in ipfa educa^ tione,de qua turn hie grauiterjtum in tit.ff.Vbi pupil.edu ea. uel mor.debe.diligentifiimètradatur. Solet Pretor (inquit'vlpianutin l.i.yfapifiimèadiri,uteonfiituat,ubi filq uel alantur uel morentur : non tuntnm in pofihumiSi uerum omnino in pueri? .Et folet ex perfona,ex eonditio* ne,ex tempore fiatuere,ubi potim alendtu fitter nonnun quam à uoluntate patris reeedit Prxtor. Deniq;, eu quie dam tefiamento fuo eauiffet^utfiliM apudfuhfiitutu edu/ earetunimperator Se wert« refiripfit,Prattorem exifiima ridebere,priefentibut citeris propinquit liberorum. ld enim dgere Prlt;etorem oportet,ut fine nüd maligna fuffib done alatur partus,er educetur.ldem Vlpianut in l.pen. eod.tit.SidifcepteturfinquiOnbimorari ueleducari pu/ piH« oporteat-.caufa cognita,id Prafidem fiatuere opor* tebit.ln caufe cognitione uitandifunt,qui pudicitiit imp« C terts |
|
47 I N L Iterw peffunt 'vnßdidriEcct (luim dUigetd- iurifeot^uUi, friefcriptihuiiu legisdectm Tabularum uelutnormam mdthemdticam fuis reßgt;onfis adhibuerunt. ^Prodigo,bonorwm [uorumjvlpianus in Li.jßde Ca nto.fttno. Lege (mquit)duodecim Tibularum prodigo interdicitur bonorifuorum admmiflratione.ciuod mon ribui efuidem db initio mtrodudum eâ. Sedfolent hodie Vr«ctorK,uel pr^ft des ft tdlem hominem inuenerint * lt;jui nelt;^ temputnec^ ftne expenfarum habet, fed bond fud din Idcerando z^ diftipando profundit, curatorem ei dare,en xemplo ^riofi. Et tandiu erunt ambo in curatione, quSn diu uel ftiriofm fanitatem uel tile fanos mores receperit, Quod autem vlpiantu dicit,hoc im ab initio moribtu fitiffe mtroduHim ; Accurftus more fuo uarians,oftedit fe non mteUexiffe, cum utraqi fententia idem dicat. Not fun fra odendmits fecundum Ciceronem,Komanos d Griecii tnultd dccepiffe,qu£ in more effent, turn etiam de fuis ob/ ferudtiombus pleratji in Tabulas adieaffe,ut eft uidere ex $. er non ineleganter.lnftit.de lur.natura. genti. er dui, uideUcetfi cumloeamcoftrascum legePomponij,quam infra traftabimus. Qj^are admonel nos vlpianus, ab initio fttiffe c5fuetudmem,qu£ tarn iufta fkerit uifa, ut X1 k T4^uU deftriberentur pro lege. ^5i ftirioftit exiftet.)iuftinidnut Inftit. De curdto.Pu' rioft (fuo^ (ait) ey prodigi, licet niaiores uigmtiejumq; arnii fint-tamen in curatione funt adgnatoru ex lege duo decim Tabularum. Sedfolent Rom/ praftiius urbi, uel pratores^er in prouineijs prieftdes,ex inquifttione eis cu ratores dare.Sed ey mente cdptis,furdis,er mut is,er qui perpétua morbo laborant ( quid rebus fuis fupertffe non poffunt)curatores dandifunL Sed qui feiet magiftratus qualis quifc^ (it,iUr^ fobrita ddminiftrator rerum fuarum, an diïapidator ? utrum fdn nus,dn furiofM^Reffodeo, poffunt matres (y propinqui petere,ut lüis bonorum admimftrattone mterdidia, CHrdgt; tores dëtur.vlpidn. tn l.z.ff.Qui pet .tuto. uelcur.lt;^£ 'dutem de mitre(mquit)pr£di(ta funt,oftendutur ex epi* ftola Seueri,euius uerbafubiedifuntquot;. Diuus Seueriu Vb fto Rufino : Omnem me rationem adhibere fubueniendis pupilüs,cum ad curdm publicam pertineat,liquere omnb bus uolo.Et ideo mater, que uel non petierit tutores ido/ neas filijs fuis, uel prioribus aceufatis reiedifue, non con fiftun dlionm nomina ediderit, lus non habest umdican/ doriimfibibonorum inteftatorum liberorum.ldem vlpid mts in l.his qui.ffieod.titul.Diuus Pius^aiOmatris quere-lam de ftlijs prodigis admifit, ut curatorem accipiant, in hec uerbaition e{lnouum,quofdam,etfi mentis fue uide buntur compotes effeitamen fic tradare bond ad fe pertb nentid,ut nifi fubueniatur his,deducantur in egeftatê.Eli/ gendus itaq^ erit,qui eos confilio regat. N^m equum eü, profficere nos etiam eis, qui quod ad bona ipforum perti net, finofum fidunt exitum. lam te rogo,bone Ledor, »deoq; obteüor, ut bona fide difficias, num fatius fit hos grattißimas maiorum fententias-cr finies ad uerba fic re/ cenfere,quam barbaras illas commentariorum altercatio/ nesfvide autem quam hec pulchrè conueniant cum diut» no Dauidis oraculo : Pupillu cr uiduü fufcipitt. Poftétnt dliquid propius ad naturalis iuris firmulam aettdereda ceffahtigitur delirantcnta fibalaruniü ^* ^ifif^^quot;^quot; cr fintus aliquindo germani, quibusgermam pUctii fticiti religio,conHansq; qt perpétua uolunlas. |
^Suffieài tutores remouenlo.) Vult lex remout« lt;gt;_ ^Sß fi/fif^of tutores O' cur stores ( nam utrorwte^ « ( r{lratio)necexpeßandiim eße finite admmiftratie» tempus,quo fera firtaßis fierit panitentia.VlpiMiiS W s.ffi de Sufped.tutor.Hec daufula (inquit)freqiitnstni cr perquim neceffaria. Qjtotidie enim fufieftitutotd poftulantur.Et paulo poüiSciendum eft, fifieHi tri«gt;‘’' ex lege duodecim Tabularum defcendere. Hot f^^f’’quot;' gern decernitur deUilum effe,o nos omnia pecaU f^f gem cognofcimus. Qt^ia fi Lex non dtceret,non effet» £lum,M eleganter Apoftolus ad Romlt; explicat. Vfr«®^ vlpiantu uiderethoc feculumno{irum,dictr(tt(d^^ quod Cicero de Cuftodia legu ferait-. Extreme nobis non ufitaUe,ReipubUce neceffariet legutn n^quot; nuüamhabemus.Certènee nos hodie fufpeilierwt»^ dicia exercemusicr cum omnia trtbunaliafcateitVj nutlam tarnende fifpedotutore caufam reptri«,l2 nullt nunc uiuant fufpedi tutorestquod utinam utd^^^ fetiUidi o tituli de Excufaiionibus tutor. O admodum perducuntur in forum noftrumXitiis^*^ uelit excufari à tutela locupletis pupiüif imöffif *” t tius intêdat apud ludicemfe adtutel{improxitii‘”'‘^'ii’ qulm aduerfarium SiccorrumpunturhotninittnW auaritia,omnium uittorum inatre. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. jj Sufpedus autem tutor quis cenferi debeit,iifinit n nimus exrefponfo luliani,lnftitiDtfufped.tiitori‘^“^ {lus autem eft(ait)qui non ex fide tutelam gerili »‘^^^^ uendo fit,ut IttUanUsquc^ fcripfit.Et hfiltii'S^^^^/^ tiarn eum putamus, qui moribus taUs e^, Enimuerô tutor uel curator, quamuis tarnen cr diligens, remourndus non e^ qMn W” / Idem dicit Vlpianus inl fufpedum.ff.deSufied.tidti''^ f Eilius arte carës,patris incuria.^twimèfecffl “ natur am eft,quad fteut parentes alere debeant hberef' rurfus liberi egenis patëlibus alimenta fippti^f^ gantiftimè traitât Vlpian.in l.fi quis à Uberii.ff-ii^^ fctn.uelalend.lib.o hattetàdemregulamfiquttdtt fula iüa lac breuiter fascit.Atttmi fi peter defid^Pk tutpatremedere, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ o Sifirtè cui dura h£c lex uifa fuerit,is meminifit»'^^ quam impiut,quèm crudelis fit pater,qui fidutn e natum, cr è fegenitum tamturpitercontemnlt;tt,ie arte expolitü obbrutefcere patiatur. Optimi egt;‘^ L finiunt,ntcari proptmodum liberos,qui nulla nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ difcipUna'.cuifentëtiemultüaccedit inecare.^'di g feen, cr alend.hb. Itaqi cum aduerfusnaturebè^f^^ parens uel in fulfils uel perfidus, merito nature bemf^ r priuatur o elimentis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,■ Et hoe quidem tempore quo pafto ^dutc^turW ’ quibusimbuâturartibus, (ut interim de Uteterun j u j nihil dicam)quibus moribus inftituantur, res ipfa ftrat.Tandem cum per talem negledam hberorutitt u tionem totaduitas corrumpitur, turn execramurtn’'f ^ |
|
49 ra^mcufitmits calum er terrdm,nihilqi tiifi omnium reru f^ft(iimusmteritum,nonanimaduertentes'mterim,no/ ____________________________________ Mcullwid fieri,non temporum'miuria,er nabis (Deo feruitutefiriptafiierunt,fededstotasnonhabemus. -Veru ^gt;*gt;ott)Wmdnueffi,quomalumhocemendare liceat,fi ffiflmptühuiuslegishonefidtis^ pneepta m educan^ éislibtrisfequamur. Audio multas quotidie defideraré f^mtifed cur non prifiam er duream liberorum educa ••«o# imitamur,quam faciliter adfequi poffemusiProfi= ^^f quis uineam habeat adultermis uitibus corruptam, ^nihilfrullusredeat,nónnepaucis annisad frudum t^m ndegeritji iufias uites fupponat m locam demortua gt;Wfidr«/licj non ignorant, cur dues nolunt doceri { fed firiis canimut,nift Deus aures donare uelit. ^^meretricendtus,patremnon alito.) Qgó magis ^n muititti hommes ad iufias nuptias,deterreret^ ab il too coituiconfiituit nefiltus meretricis aleret patri, fed in natHralihiM IifcerM,©quot; qui utcun^ patrem fciut, qua/ lt;lim bumaniutw ratione receptum pofiea fitit,ut decerne ^‘i'^urpatentibusalimentd.'Vlpian. inl.fi quisa liberis, ^•’•ifDedjnofc.cr(jlendJiL Ergo z^matrem (mquit) ^^amp;''lt;^’^)prtfniimuulgo qutfitos libéras aleremec non W^’n.Tndatur latinsm tit.C.denaturalib.liberis. fin decinio menfe legitimus injans nafcitor.) Niagnie olimlt;lgt;fteptationesnafcebantur exobferuatione tempo* P^J^^’f’y^“^'NanKtJiiiïpdUr caufabatur premature r'Ij'niUK.iiieoqjyïJi^ j-^'^ ^n effe ex uxore,quam ante ^“pti«gri(|(((;4 fiilfe putaffetiaUàs eueniebat,quod mor ‘i^f^°^i)nonio,uelfirtèdiuortio,partus pod tem/ ‘^^‘“” diceretur editusi ideo^ifilium legiti* (iiüt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er noflris temporibus utrump ac/ ta ï/rïS^’’’’ ^“^^ ^è‘^‘*^ opmionü diuerfitate, ut eer* rUt.^ipofi contrabas nuptias feptimo nufe partus ^^^^^'jiegitimvmfilivm cenferi. Paulus in tit. fis De jiim °^^'^^f^^'”°nenfe(mquit)nafciperfidum partu, ‘tutor itati dodißimi uiri Hip/ fmi ‘^'^‘‘^‘°tredendumedeuM,quiexiultis nuptUs ƒ' ”'*f** ^^gt;tuftum filium effe. |
bit it ' nbsp;nbsp;'***^ P°^ mortem,aut pod diuortium nafed-so ^VendendijïatuUberos.iuspotejlasq; efio.) Kulta hauddubièinduodecimTabulisdeiure perfonarum er quando de fiatuhberK priecipuè dubitari potent, num uendi poffentiquonium interim fituore quodam ,ac fiad libertatë perueniffent^reputandiuiderentur i ideode hit permittitur uëndendi ßcultM. ModeftinM in tit.fj-.de Stu^ tulib.StAtuliberos(inquit)uenundaripoffe,leges duode= cimTubularumputauerunt. Durisautein conditionibtu in uenditione minime onerandi funt,uelutineintru ioca certuferutunt,nétte unquam manumittin tur. ?lt;“•■«/'^‘‘«.“^ hïc.Vlpian.m l.in' (inquit}nt‘^'*^^^^^'^°^^*^^”^ ’quot;*”^ mortis Ï^f (0 lier' ‘^ '!’'’*'^totefMr dd legitimam hareditatem, tÜBibh ’^*'''”^*too odogefimo fecundo die natus bRtM^''^^'‘^^^^düuisPms Pontificibusreferi fufiinianus No«eI, i^ud.Ham nondum ‘^'^~^^'*^fitëundecimi menfis peperit,ut ne/ .*^^f'‘^timfufceptwin queamus dicere, T!rait}i^!*'^*^t^^^^longumtempus protifd eH^ j^ bwmulta GeUiuslib.^.cap.i6. *““^1 fi.de Liber.dgnofcend.de *» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'quot; '‘^-^S-i lt;^- ar 27' I”'®gt;’iilt;n4ri«/ • ^'°ßturis,exquantulofinte tam mwlli {««edentiiitt f***'' ^*8®*’»^‘lt;lt;fr»» caufaru dreunfiantite » “«««/ormjin difiimtlt;i. Statuliber autemeA (autore Puuloin Li.ff.eod.tit.) qui fiatutam er dejimdtum in tempus uel in conditionem habet libertatem.tiunt eiutem ftatultberi condttione^btjd^ riamtuideUcet exprej[a,uel ut ipfa,hoc e^,tacitd. Condu tioneexpreffaquomodo fiant,mantjiftum eéi : ut,Kelins quo Titio feruo libertatem,fi Sempronius Bononia redie rit.Vi ipfa fiunt,cum créditons fiaudandi caufa manumit tuntur. Ham dum incertum eSi,an creditor iure fuo uta/ tur,jiatuliberi fitnt,hoc efi,fi reuera er confiho manumit tentis,fi-audati nö fint creditores,erunt liberi : alioqui no ualebit data libertas : quoniamfi-aus cum tjfèélu,in lege Aelia Sentia dccipitur, §. in fraudem. Infiit. Qjtibus ex caufimanum. non liceb. De feruis aittem,quin uendi pofJint,nuUa prorfus erai dubitatio:quoniam domini in eosuitlt;e er nects habebant potefiatem.§.in potefiateitaq^.lnfiit.De hisqui funt jui uel alien.iur. donee tam pnedura feruitutis firma, er à iure naturali in totum recedens, paulaiim ad bumanwres affédius per imperator tas leges,er nunc tandem per boé nam confuetudinem fills emendatafuit. DESVISETLEGI» timis hicredibus. Titul. KIL INteftatorum hæreditates,primo fuo rum h«-redum,uelint nolint'ue,funto. His dcficientibus, adgnatus proximus fami» liamhabeto. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i Qucnucimoii« tefiandi cdufa,ex uoluntate relinquen/ tis bonafua dependef. itd fuceeßio ab mtefiato,gradus hd bet,netotacognatio fimulirruat inbona. Primusitaq; gradus fucceditium ab inteflato, fecundum natura quam hac lex fequitur,efl eorum qui fui dicuntur: quia domefii d htredes funt,er uiuo quoqi patre,quodammodo domi hi exifiimâtur.§.fed fui quidem. Infill, de H^red. quali.er différé. Modefimusin 1.1. ff Quisord.in bon. paß. fer/ uet.lnteficnorügradus(inquit)hi uocâtur,primùm fui ha redes,fecundà legitimi,tertio proximi cognatiideinde,uir er uxor.Apofiolus quoq- dixitiSifilms efi,ergo hareSi INTERPRET ATIO. Ç Intefiatorum hareditates. ) lufiinianus hune locum dtatin§.i.}nfiit.de t^xred.quæ ab intefi.defirun.inte* fiatarZ auti(inquiens)htereditates,ex lege duodeeim Tae bularum,prtmùm adfuos haredes pertinentSMÎ dulé hœ/ redes exifiimantur(ut fuprà diximus^qui in potefiate rno rientisfuerint : ueluti films filiaùe, nepos nepfnue ex fi* lio, pronepos proneptisue ex ne pofe, exfilto nato, pro* gnedus prognataiie,quafi in futurum er per prognaWne C a n^lnî |
|
il IN L E G E S Hdf(M nutMt.Sit tnim prifd prognutiU dictbitficut nuc, deinaps mU apbeUantur. lnjlitut.de Patria poteftate,in fine,O' alibi flt;epe.Adi üouel.de U^redib.ab inteßat.§,i, Intejiati auti propriè dicuntur.primiim, qui cum pop fent tejiamentum jacere^tejlati non funt'.deinde,qui teha^ mentum parunt quidemjed htreditat exeo non eü adi/ ta,uel ruptu,uel irritu eji.Plane qui tejiari non potuerut, propriè non funt mtejiatf,puta,impubes,jùriofui, uel cui bonis interdidu eü. Sed hos quoq^ pro intejlatis accipere debemus, peut etiarn captu ah hojiibm et tbi dejundum: autore Vlpiano in hain princ.ff.De fuis zy^ legi. Ex hot itaq; loco,ut redè teneas uetuüifimi acfummi iuris dtjfer€tias,iUud obferua'.Cluód lex duodecim Tabuf larum jirido quodi iure Utebatur, pr^pontbatq^ mafcu^ lorum progeniemt CZ eos qui per faminini fexus neeeßi-tudinem fibi iungebantur, prorfus non agnofcebat:adeó, ut ne quidem inter matrem (y fliwm fiiimuc, ultrè cu lt;ro$ hiereditatis capiendo ius daret, donee Prittores hoc ad icquitatem reducerent poft alias Principes.tnIlitut.De Senatufcon.Tertyïlia.Stc enim lurifeonfuliißtmus G.Hu* loander reflituit. fl' VeUnt noUntue.)Secuta lex X11. Tabularum regu lam priediâam fummiiuris,confequens ejjeduxit, ut qui dicerentur fui, ijdem er neceffarij effent, ne fluéiuaret ac incerta utdereturfuceeßio. Volueruntenim prifci,inhoc tonßanttam quandam ejje,erinfextbdem iuris ordmenti Et propterea aberrarüt, quia non oportet ex una régula ftc metiri omnes cafus,ut pro ratione er circunüantta no difcedatur ab ea paululum. Qjtemadmoduni igitur in hoc nimis à natura difcede-bant,quàd difcrimen tam magnum inter ma fuies er f«' minas,quatenus ad bona paterna attinet, confituerent,$. (fterum.tnßitut.de Legit.agna.fuccefl. maximu uittum. C.de Lib.pnter.ita rurfus in eo hallucinatifunt,quad li^ heros tam arüo uinculo adßicceßionem adjlrtngebit, e. tiam ft luüa eos ratio nonunquam uoluerit exemptas effe neeeßitati. Q^are merito per prietorem er principes ct mendatum e{i,poteRate deliberandi liberis conceffa,ut fi maluermt abf mere bonis paternis,non detur in eos credi toribus adio.§.fui autem.ïnfit. de H^red.qualit.er dijfe ren.l.ei qui fe.^.de Acquiren.hared.1. i X. Si utfe ab h£/ red.abfin.Tradiatur in tit.C.de lur. deltberan. Habet autem magnum pu{ïum,ut hos finies ueteris er pr^fentis politiic perlufires,fobria quadam er forenf di ffutattone.Primnm, ut difcas inuefigare fontes legu, qb. nuc utimur’,deinde,ut uideas errorem gëtium, er caujam trroris, teneasq; ueram condenda legis rationem, ne uel reffondendo, uel iudicando,uel etiarn docendo aberres à fcopo.llabent enim omnia iftaimaginem quandam feren doe legis,cum er magtüratus, er iudex, er doâor,eafdé fèmper formulas hone faits pre oculis habere debeât,qui libetin fuo fundionts genere. Vt ecce,quid fciremus,utrti lusnofrum fit optimum in fuceeßione, nifi coUatum cum ueteri, exigamus ad noticias er principia iuris naturalisé Et quomodo id in alia refaciemus, nifi hoc exempla difea mus adfimilia procedere, ac lt;equu ab iniquo difcernereé Aquot; Hw deficietuibus,adgnatM.) lufinianus lnfit.de Le ^t.agn.fucceff. in princ. Si nemo (inquit) fuus beeres, uel |
?» eorum quos interfuos h^fedes,praetor Uel con^M*^''' uocant,exidat, qui fuceeßionem quoqua modo 4«?»% turituc ex lege duodecimTabularum ad agnatu pronom* pertinet hareditas. Et ibi in §. i .déclarât quifntadgo^‘' Ohferua autem,quid h£c lexfimpUcttatexhitin^^^^ amicam amplexa,non didinguit inter adgnatosmald'^'^ erfaeminas,fed omnes ex £quo ad fucceßioniueiat.cef'' tè in hoc laudanda, quoniam proximèadnaturadire fuit:quippe cum fuectßio,ficut er alimentorum raiß •^ ter utuos, ex £quitate defcendat,iharitat(qi dicit Vlpianus in l. fi quis à liberis. §. utrum autii«' fr* agnofcen.er alend.lib. Sedecce,fuccedêtibusantorie^gt; qui in iure fe peritiores putabant, dijflicuit iHafiKf^' tas legis, er caperunt fubtili quadam excogitati ritgt;^^ adgnalosdiüinguere.Tandë tudinianitsbiclegem'^ ^' Tabularü,er etus uefligia fecutus edineod. tit.§'Cr^ quidem lex. Vbi collige, turis tëpora nabis tria pref^ uidelicet tempus X11. Tahularu,tempus media i«^lt;lr denti£, per quam tabuUfuerunt audr.crtempiU^r rialtum er t^oueUarum conditutionum.Tamilism^ß bic appellat hireditatrm.'Vndeeü titff.famil.ert^f hoc eÏi,h£reditatis diuidëd£.Paulus in l'p^o^‘quot;'^f^.L de 'Verb.fignific.eleganter tradat huius uocabuUt’'* ^ tiones,cuius uerba fubfcribere, ut funt perG il‘‘quot;'‘'' refituta,oper£ preciü fuerit.Eamili£ appe^f‘‘‘’^quot;'‘^'‘'^^. qualiteraccipiatur,uideamus.Et quidëuaru^^‘^^‘^‘-^ nam cy inresey inperfouasdeducitur. litresgt;“^f’‘’ r^ lege X1 F. Tabularum,his uerbis:Adgnatiu pio^ ^ miliam habeto. Ad perfonas autem reférturfiU^'^^ ficatio,ita quum de patrono er liberto loquituf li£‘.ln ea(tnquit)familia, er hicdefingufribtup^r^^^ legem loquicöfat.Familix appellatio referWrer^ ‘ ports cuiufdam fignificationem,qucdatditgt;f'^ l’^ß^^ ipforum,aut communi uniuerfe cognationistot^^' iure proprio famiUam dicimus,plures perfonlt;u,qlt;*y fub unius potedate,aut natura, aut iurefubieät‘gt; . patremfamiliàs,matrëfamiliÂs,filiumfigt;nHiitt,l'‘'^^^^ ltâs,qutq; deinetps uteem eorum fequuntur,utpß^ ^^^^ tes,er neptes,er deinceps. Pater autem fimÜM ßt tur,qut in domo dominium habct:redeq; hoc nomui peüatur,quamuis filium nöhabeat. Non enimf) 'quot;quot;r lt;nbsp;fonam eiusjèd etiarn ius demondramus. Veniqi t^r lum,patremlàmiltàs appeUamus, Lt cu paterf »lt; ^^ ^^ ritur,quotquot capita rifubieda füei'UtfaS.‘‘y‘o.^ incipiuthabere.Singulienimpalrumfmtliatißjf^^^ eunUdemfi cueniet in eo,qui emancipatus ef- Nlt;lt; .^^ fui iuris effedu5,propriamfmiliÄ habet. fimihä dicimus omniü adgnatorii. 1^1 erf P‘‘^'^^^ ^ .jjj mortuo,finguli fingulas fimilias habëf. fub unius potefatrfuerunt,redè eiufdemfimmt Pr^^ buntur,qui ex eadë domo et gente prodittfitet^ • ‘ tutum quoqifolemusappetlarefimiliä,utmß^ °-tarie ris ofëdimus fub titulo de Furtis, ubi Pritor oqm ßmilia publicanorum.Sed tbinöomnesferubf ^^ , quoddam feruorum demenfratureiusreicaufiP ’ hoc ef uedigalis caufa. Alia autem parle edi * ® ^ feruicontinentur,utdebomintbus coadis,amp;^^ rumraptorum. itemredbibiteriafidcteriorrts^t ^ |
|
XIL T A B V L. tufempttrltoperil,dut jimilit eiui,^interdiAounde «i^wilw t^ptlUtio omneiferuos comprehendUScd ty f'l*f £5tiMtnf»r.Ufm uppeUiturfdmila plurium perfomt' ''^»’IMnufdem ukimigmitorufungumt proßetfeun^ ^'‘’^‘ßciüdicimutltmilum lulum,qiiiji À fonte guodum quot;^‘quot;loritMuUer auttm ßmdieÇu£,et caput amp;nbsp;finK efl^ ^tc Piuluf lunfconfukiu, DE SVCCBSSIONE EX TE# piment o,z:r deltgata. Titulm v. HÆreditates in teftamento iure faflo dit tz/atsfuuto. Vti quifqi legaflet fuz rei.ita ius edo. Qsieritteftatoirjibripénfuefuerit.fi graai cri *»ne dimnetur.in tedimonium fenatarumpro' Bnsinteftabilisqi edo. ^fepertuunt ad materiant teßamentorumjicut prt/ «lt;ifn(M ad eaufant mteßalL INTERPRETATIO. *^^tiitites'm ttßamento,)Sicutformula contra-•“um wref«ttt mtroduUt ad alienandof m inter uiuos: ^ ^^^conßmatultimouoluntatei, qu£m tezamen I^itntitr,fcilicet quid quif^j de rebt» fuif fieri ueltt, uoluerit efje h^redem or dommum^vlpia». *^‘^'d‘'^fVerbfignif.Lege(if»quit)obuenireh£redita/ ^'''^''itnpropniquitdixerityetiam earn qux ex teflon t^u^“’’’^** ^^^ duodecim TabuUru, tejlamen ‘°’^ßgt;‘in'tnigt;*'^’ NiW aliud efi htreditat itJuiM- ^•^^^fgt;‘b‘ßsnifi) 4Min fuceeßio 'm uni» i^nStm habuit. Qho loco neßUarä, iLtquot; ‘ra^‘’‘''* 5‘‘g“ h£redttatit,quóm ipfam hxre/ ƒ diHwu. N^m dun hxreditMfit reUtio iuxta «equa/ ‘^fif**^* fftiiuit iuxta afito» ^f*pionem,utelladitioiQÿamobrem Vlpiandm ^^’^^•ßS'*‘Cr m l.hareiitat.ffi Oir ^'^*’^'^'^'^*dita( (mquit) nomen iuris efi, quad tirtia-''^- ^ '^*^*^“’'*''” ^ ff re^itit. Et fine uüo tob M ^'quot;r^ '^ff^liun habet. Hanc rationem cum Bar trntt^n^quot;*’^quot;*'^*^*^'^'*^ ^“^ ^^ffdit. ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;WMrwre mterpretationis fitte admo» SS!nlt;!!^gt;f‘ a rei.')iloc efi : (iÿemadmodu fdÀ^iniR'^^*^'^^^*^''***^l^'‘^ ^ ^* ^ ^°^ ”*^’'^^ »«»«NeiÏÏJt‘^1*® iureftruandum^ü. lufiie »in G.lïiloL,l quot;“ ^ quot;“^‘^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“* f’‘quot;^^‘ß^ •»dtaaiaZ!^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘‘^^ De nuptijt, k iialiiHG^^^I *** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuis,ut dtgnü efi,o- pro lee *^ *^ ' I^ntadmodusn nobis lex etiam 0/ v^^ ^“^ pallia firi Romanis confiituit ^«peneiü^ ^^l'^‘!^nlarum,uetereo' patria Imgua ^uiipri^n-^^^'^^^^ff^^fint'inrebus aUtnis aÜ^ 9f^fbn^ “üJ««*4ton dijßonat, net^fifacram im ^n(patesM^'‘‘'*^ Ï“'^««« omniü. vides igitur quam ^f®''« dtttt^‘^'*‘*^^‘^*‘i'*^P‘’^C°f^f^f*ff^ ^^ÿf* quot;wationtm acceptrunt, vnde Pompon, m |
^4 tit.fi.de Verb.fignif.Verbis(ait}KU,Tabidaru hisi Vti qiUfqi legafiet fu£ rd,ita ius efiotlatißima pote fias tribu ta uidetur^cj- baredes 'mfiitùendi,cr Itgata, amp;■ liberia., tes dandi,tutelas cot^Uutndi. Sed interpretatione coana gufiatu efi,uel legum autoritate, uel iura conßituentium. Legatum autem tiodefimus ffide Legat.z.fic definitt La gatum efi quidam donatio tefiamento relida. lufi'mian. lnfiit.de Leg.fie ait:Legatü efi donatio quadam àdefitna do reli£ia,ab harede praftanda .Plorent'mus denie^ none nihd exadius rem confiderans,fiide Legat.i.LegatZ(ine quit)tfi delibatio b£reditatis,qua tefiator ex eo quod ue niuerfiim hteredisfiret,alicui quid collatü ueltt. Vbi Aca curfiusfe torquet circa deltberationem, cùm non uideret corruptumeffilocum. Exhaclegeprodierunt très libri ff.de Legatis,(y reliquiomües, 'm quibus de acquirenda uelamittendahtireditate,tradattnr. ^^Quierittefiatorfibripenfiaefiterit.) Benfits buius legis efitEum qui de graui at^ infimi crim'me damnatus fiterit,neq} ad tefiandü,neq; ad tefiificandû pofie iure ada mittitnamimprobusefiexifiimandus,ty 'mtefiabilis ita iudicata,Et accipiendü efi adiuè cr pafiiuèhoc uerbu, tntefiabiUstficut (y Tefiamêtißd 10,1.^.ff.de Tefiamêt. ubi Bartolus docet. De tefiimonio autem probatur 'mii. $.lege ütlia-ffide Tefiib.lufi'mian.lnfiit.de Tefiamen.Tee fies autem(inquit)aiü)iberi poffunt if,cum quibus tefiae miti fitdio efi.Sed neq; mulier,ne^ impubes,ne^ ferutts, pelt;^ ßriofiis,ne^ mutM,neq; furdusmeq; is cui bonis me terdidum efi,nelt;^ q quos legts iubent improbos intefiaa btles^ effe,poffunt in numeru tefiium adhiberi.Teflamen turn autem in eodemtitulodicit lufiiniahus exeo appelé lari,^ tefiatio mentis fit: aUudens fcilicet ad ipfam uerbi uocem,ut rem inteUigamus commodè.Verùm tarnen, non efi compofitum/edfimplex nomen,ut Geîlius redè proe batlib.S.cap.iz,Deinde hune locu ibidem explicâs: Se4 ut mhil antiquitatisÇinquit) penitùs ignoretur,fiiendun efiolim quidem duo tefiamentorum genera m ufu fitiffe, quorum altéra in pace Cf odo utebantur,quod calatis co mitijs appeUabant: altero,cum in pralium exituri effent, quod procindu dicebatur. AceeßU deinde tertium genus tefiamentorum,quod dicebatur per £s ey libram,fcUictt quodper mancipationem,id efi,imaginariam quandam uenditionem agebatur:quin^tefiibus,(ylibripendt, da uibus Romanis puberibus prafentdius, ty eo quißmuie emptor dicebatur.Scribit Geîlius de his tribus generibus tefiamentorum lib.iq.cap.zy.Libripensàlibratypen/ dendo fine ponderando,didus efi quafi ponderator. Ve. teres enim primùm are graui,nonfignato ufi funt:ne^ in emptione çr uenditione precium numerabant,fed preciü appendebanutac^ emptor hereditatis bec uerba folena nia dicebat:Huius ego fimiliam qua mihi empta ed, hoc are aneaq; libra iure Ç^uiritti meam effe aio. Deinde ara percutiés Ubrädd as dabat ei,à quo hareditatem expeda bat quaß loco preeij. Sic enim cyferuorumcrliberoru emandpationes fiebant.imaginaria enim folennitas erat, Ss Boetius in Topids Ciceronianis, ntxum appeüati ! dicit.Porro uenditor nihil tmptori tradebat,fed ha redem eü taU modo condduebat, fcUicet ut poft mortem uenditoris,poffetiurebareditatëadire. Sedabqt tyhac C 3 (terea |
|
ttremonulUnimu^ curioftiittin de^uctudmemficut tt prectdentUduo ttjldmtntorü gentry. Soliw» hoc anirn» nduertere licet mdnß^e, er ciuidtm ptdehrum eüfeitu, quid festem teßibiu teßumentu fenbi omnes legislatores pojlti uoluerunt. Brunt enim er tmUu imugmuriu uen^ ditione[eptem,'uideliclt;t quinep dutt Komuni, hbripens^ ty empor, BAVIILIAB ERClSCVNDAE. Tituliu VI. COhæredes à communione difcedere ao-lentcs,agunto. Pro hæreditaria parte,debitorès hare* dibus obligati funto. Proportionibus hæreditarijs.hæredes tenen tor. INTERPRETATIO. ^Cohuredes Ùcom.)CiÿundoquidemeSmututio Ÿe~ rum folet difcordium purere,optimu rutione lex mtrodu xit däionem,qudm Vamilid erdfeundg uppeUurut iurip eonfulti. Conßituitur uutè hgc udio per hoc uerbum quo lexutüur(uguto.)VndeCuiut inii.fflBum. ercifc-üge udio (mquity^roficifcitur ex lege XI l.Tdbularü. Num^ que cohgredibM uolentibut Ù communione difcedere,neigt; ceffuriwm uidebutur,uliquum udionem conllttui,quu m= ter eosreshgrediturig dißribuerentur, Papimun.quoi^ (ommendut frutres, quii lite propter cömunem hgredi/ tutemfubortu,perdiuifionem ultra difceffermt. Bundem cuufum hubent udiones comuni diuidundo,cr finiwm rer gundorumidequibiu in Pundedu funttit, er §.qugdum adionesAnft.de Adion.Qtjocira unimaduerte,nonaliü ob rutione hux coftitutus fttiffe udiones, quim quu omnes tres in noftro commercio iure gentium, hoc eft nuturuli, ab initio funt diuifg,ut quik^ fuum hubeut dominiütquo/ mum communia nunquum fineret Remp.ejJe trunquiüi. i.exbociure.ff.de luftit.ty iur. Multi ijlu trudunt/tcut pftttueM fuum \‘ü{t,nec cuufus rei confiderunt. f Pro hgredituriu purte.) Buidentißimu rutio huius üiris,quure debitores defundi nS teneutur hgredibM mß proportione hgreditutis,colligit ex i. i.$. i.^ Si purs hg redit.pet.ls qui hgreditutem {inquit Vlp.) uel parte hg* reditutis petit,iut ex eo non metitur, quad pofteffor occu puuit,fed fuo iure.Bt ideo fiue ex afte hgres fit,totü bgre ditulem uendicubit,licet tu unumrem poßideusßue ex parte purtem,licet tu totum hgreditutem poßideus. flquot; Debitoreshgredibusobliguti funto.) imperatores Diocletiunus er Muximiunutinl.ult.C.de Hgred^udiO' nib.Creditores (inquit) hgredituriosuduerfusleguturios non hubere perfonulem conuenit udionem : quippe cum euidentifimè lex duodecim Tubulurum hgredes huic rei obnoxiosfuiut.Quemlocumcertèftnebis ßntibus non inteUiges,fient nee alius multas Conjlitutiones,ut l.puda fuceejforum.C.de Pud.Llicet. Et l.eu qug m nomintbus. C.Eumil.ercifcun. ^Proportionibushgreditarijs.)H'mceftdid.tit.C.de Kgred.udio. Pro hgrediturijs purtibus (inquit Decius) hgrede's oneru hgredituriu ugnofcere,etiü m fifcirutio* nibus placuit:nifi mtercedutpignus uel hypotheca. Tune enim poffeffor obligutg rei conueniendm eft. |
EPITOME SVCdESSlONlS abinteftato. ^ quot;Vo mugis ftudiofgiuuentutifuppetitnfirsaiv^^' ^^ßigandos fueeeßionis ’mteftutggrudaSjqoot^^^ lex uno uut uitere uerbo fuperius meminit,adttci tpM» men ilUits muterig,quam Dodores noftri tnuoluunhctrf tè non explicunt,opinionu ngnijs.Kes eft quetidM^^ (nifi fiüor)dignu ut methodico quodam ordine brt^^ tradetur.Promderegulisaliquot totum rem fXpMi'** i Cognatio fingumis,aliufuprù numerutur,purenilt;liiO' aliuwfri,liberorum:uliu ex latere,ßutru/m,fortirii»bamp; egterorumAdeo^ fueeeßie ab mteftato,qugex cognutioneeaufam trahit,in tres grudus diuidiW-^ ' deGrad.§.i.Houeü.deHgred.ub inteft.uenien.m f*®^ a Prima omnium fueeeßio eftfiiiorum nuturuldim^ legitimorum ex eodem mutrimonioßuein potejiuteji emuncipati fint,ium nati,uel pofihumi,boc eft poft ®*Ï putris nuti.Et fuccedunt in capitu,iuxtu iftud Gil.4‘^ T lius,ergo hgres.Probuturetium fuperius,ty fsAi^ nbsp;nbsp;( hgred. qug ub inteftut. defirunt. 3 Si ex pluribus filijs uliquis fiterit mortutisy^ fefilqs,hi fuccedunt uuo cu putruis, loco fui petris in ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i pes,fèu iure,ut uocSt,reprgfentationis,boc eft,lt;ftf^v^ nbsp;nbsp;nbsp;( funt,tuntü purte uedpiunt,quanta patereorumß^ ret,uccepturus effet. §,Siquis igitur defcendentis”^ ■ uell.deHgred. ab tnteft.uenien.l.ult.§. Hoedif^f^ tu.C.de Epifc.cr cler.Uiberoru. jf.de Verb.fs^r^. firofus partus,nonfuccedit.l.lion funt.jf.de jlo^’^ 4 Ltberi fecundi uel alterioris grudus,boceftorp^ nbsp;nbsp;, uel pronepotes,prg egteris omnibus oog!''*^gt;r‘^c.f„ I uuo fuo in fiirpes,nontn capita fiue in lines rint,fiue tngquali,femper feruato iure repriftoid » ut quifq-locum fui patris prgmortui ebtined- quot;nbsp;uuus habet duos filios:ex altera duos ponamidA^* fex nepotes.moriunturfilij fuperjiitibus nopol^^)'quot;^ uuus. Quomodo iam fuccedent uuo pes,quia locum patrum fuorum prgmortuorom,nfrd^ tatem induas partes diiudentfiputres fifnti‘'^l^^ uel plures,freer ent itidem quatuor partes pro jwpt r nepotes.§.item fi ex duobus. Inftit-de H^ed-qM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I teji.defrr.l.utliberis.C.deCollat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l 5 Liberi diuerfarum nuptiurum fuccedunt P“^ fuis prg omnibus alijs,in bonis dotahbus tlUus matr nq ex quo nati funt.Vt fi mater cotrudo mutrmoidoi^ fcipiut liber os,deinde mortuo muritoeedem^ batiteru,eyexeo quoq-coniugio nufcanturHot^ matridemu mortug fuccedUtliberi, in fui matrimonij dotibas et lucris nuptialib. Nouel.D( nupt.iter.^.ne iftud quoq;.cr,neq;uiru quod et • fi ueró ueniat. idem aute eft de putre, iteru/m, uel t uut quartum contrahente nuptias. tf In alijs bonis q dotaUb.ltberi multaru nupdgt;) cedutpurëtib.gqualiter,utprobatur locisiam 7 Liberi naturales tantum legitimati, propter tuns toritutë perindefuccedunt, uc fi ex legitimo matrimo nuti ftsifiët.tiouel.Quib.mod.natur.ejjic.legtt-busmod.natur.efficfui.Vbitradaturquidam dijp eorum qui legitimantur per oblattonem twi^' ^^^ |
|
57 X I t. T A B V L^ * Libtrilegitimi tantu,ßlt;iMdem dUo materna,uel pro» Mo m idoptionem fint dati,fuccedat, no aliter quant na/ tallies er legitimi'.quia concurrunt duo umcula.Sm auté extnnto ^ymt in adoptionem dati à parente qui eorum poteUtten habet,tune ewm alijs idiuifilijs [uceedut aqua lißr^uttlluerior Dodorum fententia.üon extantibui ue to alijs libero naturalibus,fitccedunt parenti adoptiuo in tiouubutbonis.§^fedbodie.ïn{lit.de Adopt.l. cutnadop, ißinearticulwmX.eod.tit.iun{i.l.fi teX. De finis ey le/ l^diber,Arrogati,fine uUa differentia fiuccedunt arroga/ ^'gt;'^iemancipatio fioluerit ius hbcroram.l.zXt l/t arro/ i^^ofXde Adopt. 9 Liberi naturales tanttm nee legitimati(utendu enim c^uulgo notis uocibus) ex eoncubinatu,fiuccedunt paren tlfiinelegitunis liberis mortuo,m duabus uncijs,boc eli,in pra didum ed régula 9. Nameadem ed inter eos relatio ffixupartetotius hereditatis,unacum matrefiua,uel etii. iuriSi§.de nepotib.Houel. Cttub. modisn tural.effic.fiui, finortuafuerit.ln reliquis ueró bonisfiucceduntproximi inon ed parentibus.f.de inoffic.tedamen. toÿiati.ôjaî)dfii legitimifiuperfint, naturales repellïitur, ideniitarnen ex bonis paternis arbitrio boni uiri.Houeü. ^•lgt;.moi.natural.effic. fui. §. Si quis autem defundus. fSquot; ^•^djuisigiturbabens. tarnen, eadem rationef^urqs fiuccedit,qua ßpurij fuccedut matri,ut fiupra. Hifi tarnen filij ffiurij,liberos ex je relique rmt,qui matréexdudM,l.z.i.itiq- etiam uulgó.fifi. Vndo cognat. l. z .i.liberi.ff. Ad Senatufic. Tertyll. 18 Pratres defundt naturales zy legitimi (nam pod de-n Spurijnon fiucceduntpatri.§.fiaduerfius ea.indit.de ficemientes tyaficendentes,tertiafiuccefiio edcognatorum ^upt.Hieronymus 3 e^.didmd.c.uidua. Matris ueró ey Mie (quoniam fiemper fiunt certe) non ed cur denegetur hfijsfiucceßia.I.exlibera.Cde Suis y legit.l.qHia jem~ f^fif-de In ius uoc.'Videglof]'.inc.pridem.§.perjong ue/ ^o-i^erenunciatio. J o Mitri duteni fuccedunt naturales uni cum legitimis liberis,nifißt iHujlris mulier.§.nouißiine.lnfl.de Senatufi Orphit.iß qua iüuiiris.Ceod.tit. * i inceduofi liberi ex cognatis:nepbarij, ex deficenden/ ^'■^'ti-.aiulterin^exadulterio nati,nullam habet jucceßio/ ^^»‘Ptrniü.l.fiiadulteriü,^ prin.fi\Ad leg.iul.de adult. ^fi'^'^^ilMt.^.deSdt.nupt.Pt §.ergo no omnes.ind.eod. ttt.Almentis quoq. no cenfentur digni iure ciuiU. Houel. ^gt;iibusmodis uatural.efißc.fiui.§.ult. iq.q.ult.c.cumultie, ^ }t.q.^.c. dicataliquis. Sed Pontifices m hoe mitiga/ ^fi^'tiuritiamfiummi iuris,nempe quod miquum fit,mliin Beo creattt/m,fimenecari.c.cum haberet.Deeo qui ^^uxor.quam pollu.per adultcrium. 1 ^irentes naturales y legitimi, quorum fiueeeßio fie' ^‘‘^MAeros efi,fiuccedüt liberis fiuis pree cateris om ' ‘‘^^oamp;atis,except'ts fratribus germanis,quos fiecu ad=i T a***’]^' nbsp;nbsp;^^ ^ “°’'“ fiucceßione queeritur, fint m po ‘'**.Hu(pmemacipati.Hec pater bodieprafirtur ma r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l^f'^igt;tfilt;^öfi.Tertyl. Hac régula opor f Wf ^ÿAlbonisfilijmortuiaduenticijs. Nam m liis que a patre fiunt profida,aut à matre,uel per Imeam pa/ iernam aut matetnam,pater excludit matrem-y contra, ^p4trta,tedtiiartolo-ml.quod ficitis.§.fin autè.C. lt;2bM.quelib.etmAut.itac^.C.Commun.defiuc. Acce ^^''‘''/^^‘i'^^^quas perfonas nob.acqui.i^e enim(m ed,quod ex patris occafione prop lined,hoc odeum reuerti^Et heefiententia uerior tp,qotcquii rixetur Ealdus,
|
$9 rie, oportebdt olim curie in fuceeßionefieruart partem, fieilieet quartam.HoueU.QtiibHi modis natural, effie.fui* Li.or z.CQÿan.cr quib.quar.pars debe.hb.ia. i $ Parentes legitimi tantwm,qualesfiunt adoptiui,fiuccea dunt liberis adoptdtis,eifidem^ fianguine coniunais,pute nepotibus ex filia,§.led hbdie.müit.de Adoptioni.Extra/ nets ueró liberis adoptâtes, uel cognatis ex latere,qui eX' traneorZ loco habentur, parentes adoptiui no fiuccedunt. keum in adoptionis.$.fiednearticulu.C.de Adopt. Qua/ re de matre uel auia queriturßufird, quoniam neq^ ados ptare poted, nequeliberos in potedate babet.§.foemine. lnilit.de Adopt A. matrem. C. eod. tit.
17 Parentibw n5 datur «fla ßteeeßio liberorim ex dint nato complex»,ßcut nee tales hbert ßueeedüt ipfis. Hater ex latere)fiuccedunt œqualiter in capita, fiecundum names rum perfionarum. ISioueU. de Htcred. ab mieSiat. uemcn. §.xeliquum. 19 Pihj fratrum fiuccedunt cumfiratribus uel fiororibus, mßirpesloco pairis fiuiprxmortui. üoueÜ.didl. tit.§.ß autem defiundo. (^od tarnen non ultra filiosfratrû con~ ceditur.tioueü.did.tit.^.buiufimodi ueró. z o fdijfratrum uel fiororum fioli fiuperftites,fiuccedunt patruo quot^ in flirpes,non in capita,ut probat ßarto.iit l i.§,ult. ff. Si pars htred.petat. Accurfius in§.fi igitur defimäus, Houel.de Hared.ab mteÜ.uen. zi Si fratres germani extet cum fratribus uel fiororibut confianguineis uel uterinis defiundi, tune fratres utrinque coaiundi,excludunt alias. Houeld. De lonfiang. et uter, fratr.i. quiaueroboc. Germani autem fratres dicuntur, ex utrolt;^ parente:confianguinei, ex eodem tantum patre, non etiam eadem matre:uterint contra, ex eadem matre, lt;y duobus patribus. z z Vbifiuntfratres confiangtunei uel uterini unacumfi/ lijs fratrü germanorum defùn{li,ibi prtfirunturfilij fia/ trum,licet in tertio gradu fint, et fratres cofianguinet uel uterini in fiecundo. Quad tarnen ius non egreditur filios fratrum. §.fin autem defunilo fratres. üoueü. de iUred, ab intefiat.uenientib. z i Pratres confianguinei fioli uel uterini fioli, fiuccedunt lequaUter et in capita. PiUj auté prtemortuoru,in flirpes, Noueü.de Hared.ab inteflat.uenient.§.iÜud palam efi. 24 Si defunilus habeat tam confianguineos, quarn ute/ mos fratres, forte etiam quorundam pr^mortuorum fis lios,tunc uidendu eft,qu£nam fint bona defiundi.tiam in bonis paternis,boc eh,qux ex Imea paterna ad eum pers uenerut,fratrescüfianguineipriefierutur. Et exdiuerfio,in bonts maternis,uterini pritcedunt.ihreliquis ueró bonis, C 4 utriufi^ |
t
-ocr page 592-|
O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N L E G E S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ* titnufq^ generitßHrtfßmulfuceedut tqudUter.fHij pree mentjuceeßionem ufqut di deeimumgntdumpt^triÿ^ noriuoram in ßirpet.tioueU.de Confing.zy uter.ßit.j, quid uero hoc dger{.iuna.l.de emïcip.Cde Legibeered. 1 q Cum neq- fritres dejunüi uiuunt,neq^ fiUj ßdtrum, tune omnes detneeps 4 teuere cogndtiddhiereiitdtem ide mittendi funt,obferudtif gridibtu, ut proximi pretcedit, pdres ßmtd ddmittdntur.Noueü.de Hered. db inteßdt.ue nient. S.ß uero neq, fidtres. 2 S frdtrivM legitimdtorum eidem eüfuceeßio,quie m tunUum er legitmonm, de qud fuptriut in reguld 18. Cdterum ipß inter fe inuicemfibi nö fuccedunt, ficut nee reliqui ei cogndtione legitimiti. Quad diligenter ob fere ud.S.ßlium utri.l^oueU.qutbat mocLudt. effic.fui. x 7 Pritref legitimi tdntumffi dbiuo purint idoptiti, fuccedunt ßbi quoq; mutuitfin dutè ib extnneo idopten tur,qudnqüdm pirentif ddoptiaifuceeßionem hibeit, ut fupri dixi, ipß timen mter fit er id totim ddoptiui famie Iidm,nu11im fuccedendi tut ddquirut.{. cum in idoptiuif, ^.fed nedrticulum.Cde Adopt. Entres dutem légitimes, feuddoptitos ,neminëputótim ßulte 'mterpretiturum, ut opinetur paffe quëquim locofitris idoptdri. ld enim cum niturd pugniret,quonid nemo ex fe gigmt fritrem, fed itd funt dccipiendißitresji ib uno eodem^ iuo ado* ptentur loco ßliorum.l.nec ipud.C.de Hdred.inßituend. lnßit.de Adopt.§.minorem.cr S- ty Um ßlam. X 8 Fntres mtunles tantum, ßue confinguinei ex eo» dem pitre,ßue uterini ex adem mitre,fucceduntßbi mu tuen nißßdtres mtunles er legitimi,boc edi,iußo thoro niti,confinguinei utl uterini ßmul extent,qut lUegitmos exdudunt.KitioiQuii nee legitimiti per oblitionem cu/ rit mt unies,idquirunt fuceeßionem ddgmtorum uel co gmtorum pdrentif.'Houeü.CXtiibuf modu mtunles efß* ct.fui.^.ßhum uerb.Viecobßdtquoddiciturint.ult.lnßi. de 3eruil. cogmt. quid ßdtres ty fororet licet apite de* minuti, debunt cognais preßen, NrfW non pertinet id mturißs tdntimjed lüegitimos. x 9 Frdtres fßitrij ex eddem mitre,ßbi fuccedunt inuk cem: feeus de hu qui ex eodem pitre funt :putdß quit ex duibutmeretriethuf pliât fufdpiit.i.uulgô quteßtos. Ine ßü.de Sue ce ff co^it.1.1.er l.ß fßurios.ff.Vnde cogmt. Kitio diuerßtitis eft : Nim omnem fuceeßionem oportet ^ ^(ÿ^^ lt;idiutiim,iliis non redpitur. Stdf^urij, quAtt niutid pdtrem Attinet, prorfut rtijauntur, $. ß ddutrfm td.injlit.de Hupt.cr $.ß utró ejfafi.lioueü.Çlÿb. mod, mt.tjßeidntur fut. j o Fntruminceßuoforum cy qui ex dînito coitu pro crantur,nulli pUni fuceeßio e{i,ut fupri. ji vbideßmautreUnquitlibtros ue efi Idtiut dd idgmtos uel cogmtos ex Idtere refficiidum, 4 0 Hultd ex bis qut fupri prêterquim quid ßdtres germasi cum pdtre er mdtre tdtibut,uel quid non fitis 'tnttUigerent,uel qu^ ^^ ddmittuntur,ut fupertut efl probdtum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n queedim exißimirent, ideo^ mitum w ^'^ jx Vbine^liberi, ne^pirentesfunt,ibicircumffici- fuceeßionismaterianperPututifuiiMri^^^^^ endum efl dd geddus reliquorum cogmtoru. Kodeßinut cum dd Rimpublicd uliquan pnrutnerfs,f»e e^ ^^^ij^ inLnon ßcile,in prmc.ff.dt Cridi.cy ddßnit. diffnitß^ re potes ut fequiris,niß niturf nimis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^j^rX ptimumgndu'.QMttnus(inquiens) tdin turnßregn^ funt mmultitlocis,nefüiusparis dum,rervm mtun cogmtorum uitim conßßere non pd* fentet.Q^m obferuitiontmfa titur.Cui uidetur fubfcribere Vlpiin. in 1.1,$. hete dutem ubi^fublatim effe, merito uoluerut m , p^guffifii* bonorum pofftßio.ff.Vnde cogna. Sunt Urnen qui txißi' Fgo multi uidi in ciuttAtib.ßauti,quc 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ |
cognitif. JJ Si dejun^uf, «e^ liberot, nec^ piftnttf, nt^i^ cogmtos habedt pr^diât gradut, quad utKj^rdrMj^t^ ritttunc fuceeßio id eStuget dtuoliàtnri»reciiùli,«tltquot;‘ cet uir uxori,et uxor uiro fucceddt.l.i.C.(tndtuirttitxo. j 4 Prddiâit omnibut deficientibut boni etnfenwü antid^cr fifeo cedûtJ.uiCintii.C.deBon.Mcint. '’• Extdnt tit.C.deh^ed.decurio.crfiltbffildmptf’^'^ lo.dequibm ut njultidicamut,reor extri ßnnntyt' w fuectßtone dutem tleritorum eâ tit.in wrtpontipd^» fuceeßtone db mteßdt. j $ In ßteeeßionibuf db intefiito, qui ßeritproximw, if id fucetdédum quo^ ttntt.l.iuunculo C.Commu.defucceß.düif^^^^*^. lined funt:item in ßlijs prlt;emortuorum, qui P^^jf tum Uendicint,fepe non obtinet. Imi notsnunquitt^ ta remettons gradus,excluditproximiorem,iUlt;gt;( lußinianut in f.répétitif itiq^.mßit.dt Serud-ß^^ j ^ Seruiolimfucceffori ib ‘’^lt;eßao,prelt;^y’^,j non hibebint,l.feruut,et l.inci1U,CCommuifdtl i quad ittinet.ff.dt Reg.iur.Sed hodie tim predura cfquot; mtlementi feruitiüis mutitum efl, ey poffunt teßdri omnes qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°yb utteritferuitutis reprefentint, utmiximètff^^'^ rußici noßri temporis, pro diuefßtitetintiilote j 7 nbsp;nbsp;Adßnititis iure nulli fuceeßio titit. C. Communi.de fucceff. Qjiidfeß ne ^*^^fc^ ritum uxori fuccederef Eft quidemifed uir get funt, er edufdm preßint ddßnitai, non W ^fn funt.'Vnde Kodeß. m l.nó ßeile,ff.deGrnii.dP^^f^ nes (m quit) funt,uirt er uxoris eogniti,nnn^^ uir (y uxor. Adi a.C^od fuperbis.deconjAng nbsp;nbsp;\ i 8 VbicUnque locum hibere poteü ß^^ jif, mëto,ibi ceffdt mteßiti quteßio.l. quittdi^'U' l.intequim.C.Com.defucceßio. J9 (^indaquidemquimtun: W«^J^ oportet ut fteundü mtunrn ßt grdtua tato / ï ciufe,rxquibM liberi poffunt Ùpnrenitbut ex ^ er contrit,Pirentes 4 ltberis,ut NowA Vf «^ « J* tio.cognofci.§.iußum dutem ptrßeximus. '‘quot; ^ nulld qult;e fuKeiunt dd excludendos eogn^ns^ nbsp;nbsp;, dt nupt. ÿ. mgntitud. Si quit ergo um oot ^^^(^ pieUtis, ut fic delmqudt iduerftif dUquemp iunaum, is neq^ tb inteßito pote^dd fneceM^^ ! pirentes, ibi no ptrutnire,ß edufi talis probitdßiertt. nbsp;nbsp;nbsp;^^„t c»^ iererefhicièdum. .à. a liultiexhifqult;efuprddiicimilt,dn^^,.^it |
fil
Si,
|
Mii^crtpibint.Porrohicpériment ddordmê iuris, ^uiraignordre nemo oportet, iuxtd elegintißimam Lde gmbmJ.de Legibus. SLNGVLARIA (VAEDAM fucceßionis in Leudo. i plîi/natwJfîçyïegifimt mußeuU fucceduntin ßudis pattrnis,inticiuis cz nouis,£ciuAltter,iure repnefen^ ^tiionKßeruito-.hoceSijUtnepos loco putrisßui prtmor ^oi[KcedtU.c.i.de fuceeß'.ßud. c.i.de fucceff.frutr. uel ^iißuaed.mßud.in ußb.frud.vbidiffiniturfTudu plt;t= ^tnm,ciuod frit iüius parentis, qui eft etas adgnationis (ôinunis;hoce^,àquo uelutcômunifti'pitectxpit eu ad' i^nio.Sicantiquum eli, quod maiores quoq^ in eadem frnäiababuerttnt.tlt;ouim,quod m perfona mortui dien in bmtßäarij primùm capit. 1 Uberi fammmifixus,uel maßeuli quidem,ßed per li nüfrmmeam deßcendentes,nonßueeedunt in frudts, nifi Mifrtura,hoc eü coneeßto lüa ßolennis.per qua ßudum (nttiitur,ßtt ßda ßte nommatim, ut ßUlt;e (uccederent. Qso fdmen caßu non aliter ßuccedtic,quamß nullus extet ^ffiulus.SemperenimßHj excludunt ßoemmas, propter *i^onmexpedttioni.c.i.§.ßlia uero.de Succejß. frud.c. l•b■lt;iißliasuerô.deßucceß.ß•atr.c.l.§.hoc aute notandu. '‘f'pnino,(« ußib.ßud. er t.i.§. qurnetiam. tit,Epißc.uel ^^bi,u(labbatis. ’ l-ibtrilegitimatiperßubßequens matrimoniu neeßo/ . ^ivmalijslegitimisliberisadmittuntur. c.i.§.natu/ l^^^i'Sideßud.conten.fit inter dann, z^ agnat.ua* '' '“'’‘^oJl^trdftiit de legitimatis per prmeipem. '^'befiniiturales tantum, multo minus ßueeedunt in ’/^nee legitimatis deturloeus. Minime ergo aut iP’ifiiM ej tiii^fjjfQ coitu poffuntadßueeeßionS perue ’’ß^'^^bttclnf^^^fn^i p^rte.« in militaribus lüis beließe ‘'P’’^'‘btimccnßi tad 'mgeniittatem, quam nobiUbusno P^oleculoreamp;ifrme tribumus iuregentiu.Qui propter^ ‘'•»WcnpiintBr ingenui,nobiles zy gentiles homines, ut ’quot;quot;‘f^nojHi Italia,quoniam maiores eoru iüibatam ßer ''^^^‘‘iiititiititem,zr nunquam ßeruitutem ßeruierintt ^’^bmnaculatoae legitimo quolt;^ natißnt thoro, nee ^‘dn^ffunt omnia,ut quida frnatici putant,eonfrndene ^^‘‘'’'iiptrßnarü.’Verumßhis omnibus dotibus addant onarum liternrum ßudia,^^ optimum uite frgt;eeimen,bo ’’fDei«,q«iniufrèti«n dicipoffiint bis nobiles t quates ’firie(on^t\^^’''^°*^^^^^quot; ^fJ^ ^ipiil’-tilt;gt;=‘ 5 ff'lt;^‘’'i^fgiiimitatuüfeuadoptati, nonßueeedunt in F» K.e.t.§.ade, tiuiu.^idefrud.defrnd.eonten.ßt inter ^’^iiii.e^adgnat.uaßaÜ. ® Inßudis Marebie^Liueatus uel eomitatus,non esl 0/ inueßiturä ab impératifs ^j'^\.'’^ß'^^^'*^'^^^dpiuturaltberisetadgnatis, ß^'*^^'‘^•^'*‘^'‘1 ^‘idefrud.Marchi.ueldueat.uel '^ d- Vtaw harun appeïlationiim eaußarn redeteneas, ^pfrepreiium fierit frbßeribere uerba dodißimi inters |
^°^''‘^‘‘^^^'^ßlt;frfibit:A mareaquod ^Watequor-umßeußabulimagifhn,Mlt;^^ i^gt;'(deinemappeüamuitzr equitüpneßdü, ein Maree grauen.Militaris enim dignitatis lt;^ effreij nomen eß «ü trunq;. Porro hodiernum Moraux uoeabulum,Meren* land,equorum regionemßgnifieat,ciim equas uulgo Mee rhen uoeamus.Extant adhue in Saxonibiu duarü marea' ru nomina,ueteris zy nou£,quibus frrßan equeßris mili* tia buius appeUationis caußa frit.Videtur enim equis olim Mateomaniualuiffe,quiadmodÜhodiePranei. Hie iUe, j Aßeendentium ordo adßueeeßionem in frudis plané non admittitur.Peeuliariter enimm hisperußum recipi-tur,ne ßuperiores/uecedant infrriorlbtis:ut pater ßlio,d' uus nepotit ßed contra tantum inßrioresßuperioribus. 8 Adgnati duntaxat admittuntur ad ßueeeßionem fru/ darum,nÖetiäcognati.c.i.§.adßlias uerä. deßucceßion. fratr. QuodmteUigedefrudispatemis uel antiquis. d.c. i .§.his uero defiiientibus.biam in nouis beneficijs,frater uelßlius fratris non ßuccedit,ßed frudum reuertitur ad do mmum.e.i.^.inaliouero.deßuecefffrud.or c.i.de bene/ ßc.frat. zy qual.frat.in bencfic.frat.ßucced. ubi tradütur aliquot exceptiones buius reguU. Et animaduerte hie, quam ißa cotfruetudo accedat ueteri Komanorum iuri,itt excludendis cognatis ßoemminißexus. lüud deniqi nuUo modo efr ignoranduw.Qjtodß quis bona habeat frudaUa zy nonßudalia (ut uulgatis uoeib, utar)ßoemina à frudisßeclußa,utiq; ad alia parétis admit-titur:utßunt pecuniary reditus,nomina,uefres,ac reUqua ßupellex. DE IVDICnS, DE IN ius uocando,de Dilationibm, Titulus VIt. _ Vdicem arbitrtimue iure datum, qui ob reth I dicendam accepiffe pecunia conuidus eft, X capitepunito. louc tonante fulguranteue,comitia ne funto. Quodcunq; poftremum populus iuflerit, id ius ratamq; efto. Siquisiniusuocatur.fi morbus suitäfue ui* tium extitit: qui in ius uocabit, iumentum dato: ft nolif.arcerain ne fternito. Si flatus dies fit cum bofte,uenito. Aduerfus heftem æterna autoritas efto. Siiudexuelalteruterex litigatoribus morbo fonticq impediatur,die$ iudicij diffufus efto. , Traßemus nunc rem iudiciariam,quam lex ißa breui ter quidem,ßed grauißime ßatuit. INTERPRETATIO. ^Iwdicem arbitrumue.') Peßimum certè deliHum efr, uenalé habere itißitiä,ßnsq- Omniu malorti relic uocatur aiußiniano.ilouel.ut iudie.ßne quoquoßußr.^.i.lgitur relié lex XI l.Tab.tamßeuerä coßituit poenä,nenipe ca* pitis.Vult enim indicé zy arbitru puras habere manus,ne quid ob rem dicendä,hoc efr, ob adminißrandam iußitia zy ueritafe tuendam pecuni£ accipiat. nam qui ius dicit, nihil magis curare dedet, quam ut ré ipßam dicatßne uh loßueo iniquitatis aut calumni£. inßit. de Offic. iudic. in prme.Etferipß in ßormula inuefrigand£ aliionis. Arbitru autem iure datum eleganter dicit, ne putemut hie traHari de receptis arbitris,de quibus extat tit. in lib. Pandiß, |
IN LEGES
«4
|
Panded.4.Enimueró mteUigi bic unit, que nunc dicimus retur,qui minifier legis efi,medianteiudiciariaco^'O' iudicem delegatum ^ commij[ariwm,eiim alias tota cam ne.Qjiapropter hoc lexßneit, ut etiâ morbo aut wo^' fa,alias quodam litis pars mandatur, cum inden ipfi adef tio, non tarnen mortali, nee rebus agendis obfiantt,ai^‘ fe neqneat. Et huius etrbMjhques ed titentio ht iure.l.ar dus ueniat ad indicé, etiamß ire aut ambidaresdmo «m bitrio.fifi.Qtiifiatifidar.cogant.l.pro[odo.lf.Pro[oc. Re- commodenöpoßit,uidelicetnedifièraturiuriseoÿiitto. ceptorum nero arbitrorum duo genera eleganter explk Sed interim quo magis uenirepoßit,additiim ed tempoi canturaPracUloml.fbcietatcm.z^l.mprapofita.Eta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;................ Paula m l. tteluti. f[. Pro [oc. Ham boe modo arbiter à Utk gatoribas eledus,qui totius rei potefiatem habeat, ab are bitrando,hoc ed,cen[endo ey exiflimando didus ed. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„u.., »,n^.„. ». ..»v»..z „gt;.,..,.. »—.....- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Pcenant ueri corrupti induis,pofieriusfictdum nonni uandttS,Htfiernat ei arceram, ided, ueëiabuhgi''tii^‘*^^ hiluariiuii^Utintit.C.ty ßlt;ad leg. luirepetund. Marcel Immikge iuli4.§, ult.ßcM.llociieexlegerepetttndArü extra oniinem pKniutur,amp;pleri^,utltxüio pumuntur, uel etiarn duriuf^rout admiferint. duid eaim fi ob homi nem neandum pecuniom acceptriat, uel lictt non accept rmt,calore tarnen induili wterfècermtyUei mnocëtem^uel quern punire non debueruntf Capite pleÜt debent,uel cer tè m mfulam déport ari,ut plerilt;^ punitifunt. Vtiturautë kx luUa quoiji hoe uerbo Arbuer, pro indicé delegato. ^ loue tonante uel figurante. ) Midta fupertm dixin mia de augurum d^aplina.qute inter cotera hóe quoque continebat, ne quid comitiorum aut reru publiearum age retur,ubi audita halfene tonitrua,uel uifa fulguraiquonii ea que tune fierent,mterpretabantamp;r dijt iratif non place re. Enuit omnia ttm [uperjUiionis plena. cMia exempla congerere, quorfwm pertinet^ Qÿodcuni^ poftremum populiu iuffirit. ) Cum fenas tut aut populut Komanut midta iulJênt, que ßnud ferua ri non polfunt,quottiamex diametro muuem pugnant, tune poftremum pro iureferuadum eR. Sic ubi leges funt [tripte, que nuUo modo eonctlian poffunt ,[emper ulti* mam [equi debeinut.Vtfunt nouißime tmperatorum Con jlituticnes. Alioqui ß prima quidem ßeieuideaturrtpugnantia, que tarneßeiU negotio, eircum/^eilM return er perfona rum circumflantijs, placari ac in concordiarn redatei po[ fit, eertè non protmus eSl pronundanda legim corredio uel mulatto. Qgü fepe priores accommodanturad deter minationem pofteriorumter cotri,pofieriores interpret tantur priores,non tarnen tollunt.Paulus 'minonedno* uum-cr w l.[ed er pofleriores.jf. De Legib. Kedè igUur Bartolus m l.MarctÏlus^m prmc.ff.Ad [e natuf.T'rebeüian.alijs^ lotis,probat, etiam exeadem ray tione non poj[e coUigi corredionem legum, per interpre tationem,nifi er uerba accédât expreffa. Ratio ed:Quia mutationem legum, [equitur mutatio monm er nouitas, que mouere fokt ey conquaj[are Rempublicam. Quare Ariftoteles ltb.Politic.z.probat,receptds leges nö effimu tandas, etiamß quid mcommodi habeant.Et vlpianus m t. z.ß-.de Conjlit.Pr'mc.in rebus (mquit) nouis cößituen-^ dis,euidens ef[e utilitas debet. Euidens autem utduas diffi niri redè poted,ut ß kx uel con[uetudo,nifi mutetur,aut toUatur, paulatmßt occaßonem datura ad corrumpen-dam nature rationem : ficut in predura [eruitutisfirma, alijsc^ multis rebus immutatis uidemus. V Si quis in ius uocatur.) Religionem iudiciorum,ma lo indido,loquitttr Pomp.m Lbofies-ff. de ^ Aduerfishoflem,eternaautontasefio^^ nbsp;^ cultus txperiundi in ludicio aim aduerfiriofdpeir^ Hocenim ed,quod ïufhnianus Inflit. De pora.adionibus,nosad!nonetteasquidem ex lege,[enatüfue consult o, fitte exfacnsconli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ profici[cuntur,perpetuo folereanuqiuiiiscomp nbsp;nbsp;g^ nee imperatoresadionibns eerlos fines dederut ^^^ C XL.annorttm. Qnpties igitur audis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ya petuó, cogita ( quatenus adadiones totius antiquitatis eße fintem. undeiain perpétuas liuiles adiones appeUamus, tatntqtf^} ioresuoluernnteßepr£cipnam,neinagifiratuscontinet busconclufefint. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;__ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q^j |
dus ueniat ad indicé, etiamß ire aut ambidare admoiia* commode n5poßit,uidelicet ne dißeratur tuns toÿtltto. mentum,ut is qui aduerßrium m ius uocauit,det « wwquot;’ turn, hoc ed, uedabultm, quad lt;i pecoribus tnhaturp inmentis. Quodfitam deUcatus fient m ius uoiotas, nolituulgartuedabulouti,certèttocansnoiie^adeoff que tedam m firmam arce, quak ettam nunemd^quot;^ pud diuites in ufn haberi. Sic enim Sext, (óecüiut^^ cum mteüigif.non autem defimplici iimentojf^^ ueimulaad equitandi ufom conceffi, ficut Phauoru^ detur hanc legentexaudire. Nam quiltbet tiißimus,poted tundi er equitandi commoditatoitii^ ' re,ut tarnen uebipoßitager. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Ergo non hocuoluitiftalex,utg^ammorbeïa^^ tes ueniat ad iudicem,qnia mhumana/m plane U y^ hoc intendtt, ne quoduis uitium homini ßcdemiU^ • horos acetdens, impediatfiatim [acrofindam iud^ tionem. Alioqui cum lex XiLTabnlaru degrauUltf bo loquitur,[emper adijdthanc uocem Sonttticsi^F. |^ infirius appardit Auitamts norbit[ontte“”' nbsp;nbsp;nbsp;* qutfitu.fitde Re iudicat. Modeftimis t» /.«w»*-»^ * bor.fign. Certe magna in hoc iure fimphotti^”^^ lucet,qua uß [uni ueteres. Hitni uerô,tuigt;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj,. Ituntur JiUtim [umptus à uido, non obtintdt^ nKnto,quod hic ftatuitur,ut ed tit.C de fruH-pen.§. htec aulem omnia. tnfiit.de Ptxn.toser-^'^ nbsp;nbsp;■ T Sifiatus diesfit cum bofie,nenito.)W^Y\^ iudiciofifiipromi[eritaduerjdrio[ecundie^P’^^ iufiôrumpromifiionemfififiat ad dient enm hic pro adnerfirio accipitttr. quidem âlnd etiâ (inquit) animadtterto.qit^^^^i nomme perdueUis effet,is bofiisuocaretar,ktiditt triftitiam rei mitigate. Ho fits enim apud «^ is dicebatur,quern nuncperrgruitm diciMS. bpp ed autem hofiis ab hofiio,quod ed grini finis,ut nos no fins utétes legibus,patst tur.Etquia'mconfiidu,ex£quacaufiapagnaai ^^ lent,ideo concinnaed trâslatio ad litigatores, re de eadem contendunt caufia,nt uidoriom ^'’^“^Jj/ |
es
XIL T A B V L.
«T
|
fl Si iWex «eî dlfer ex Utigdtoribui.) nunc locum Vl pwiiiBf«« mterprddtur m ii.^.Si quid caution. Si quit {i«^ ieiii)j)) iudicio jijli pronujit,cr uaktudme,uel tern f^l^^if.utluiliMmif prohibitutje fijlert no potuit^ex^ ^fpiioncidtuuiturtnecimmerito. Cumenim m tali pros f^^pr^tntia opm ßt,lt;iuemddmodum potutrit ft ß/ j^tft,lt;iuiidutrfi udirtudme impeditut e^f Et idto etiam 1« X ( l.Tiibuldrü,ß index uel alteruter ex Utigatoribud ^orhofontico impediaturjubet die iudieij eße diffufum. ^i^underedutédiemolimdicebiturid^quod nos con ^'''''fireterrnmum ufokindiem craßmum nuncupamuf. '^di(nimerlt;intdedijßrendisiudicijs pronunciandi ge/ Offi.Kut dißundebutur dies,id eß,m poßerum diem reij ‘»^itw.iutcomperendmdbdtur, hoeeß, in tertium die ^'^ebitHridUt deniq; iudex pronunciabat ßbi non li-lt;iwt,qut impUdtio uocabutur.vlpianus tn iß de mets, j-it^MpUrbU, DE RE IVDICATA. TIT. VII. A Ensconfefsijtebusq: iure iudicatis, triginta dies iufti funto. , Póftdeinderoanus inielt;Sio efto:iniusduci-10,nüudicatum facit. Autquifpeudoco in iureuim dicit, fecu duci '''■oincito.autneruoaut compedibus X V.pon ^®.oetninore,autfiuolet,maiore dincito. ^.^o'«,fuo uiuito. ^'fooüiuit;quicümuinólum habebit, libras ^'Tisindiejjjjjj.fj uolet,plus dato. quot;oinculisffjj3gjj,f^ dies habento. lotsreos dies trinis nundinis cótinuis ad Prç ^?'^®.quot;’,?‘®®itiuTO producito, quantæq; pecu- „ ’'®serit,prædicàto. Tertijsautem nundinis, fi intèrea paftus non capitis panas dato, aut trans Tiberim pere-grêuenuin ito. Etfipluresforêtquibus reus effet iudicatus, ''nijs nundinis partes fecanto. Siplus minufue fecuerunt,fine fraude efto. Qsifalfutnteftimonium dixiffe cóuiélus erit, '’’’'»Tirpeio deijcito. Idic lociM tradit de bis qui Uel ex conßßiohe ßea, uel ^‘ijslegitimis probitionibus conuidi per adoré,ZT con/ dmniiiferjuduem ßer’mt,quodnam tempus habeant idiolueniü.?ro'mdeß quisßrte miretur,quare lex tam trudeleta capitis peenam in debit ores pecuniirios conßb twit,is cogitet quant graueßt ßUereßdem,qUae iußieU ^iametam eß,ut a it Cicero lib.oßic. i. Adum enim fu-humano commercio, ß nuUaßdei babeatur ratio, '^^\^^ililt;litidquodpertimefcantimprobi debitores, cu ««Mo plerum^ contrahant débita, tandemek dicere Jo nbsp;nbsp;nbsp;non babere uhde foluant. Quare diligenter amp;nbsp;cum wdicio beefant legenda. INTERPRéTATIO. |
^^^gt;^«gt;nßßi,rebtKq- iure iudicatis.)noc eß,pecu/ '^^‘^'*^’”-^^^'^»ßß‘(gt;n(gt;»äduerfarijiniudicw lutmtilßdebittni,trigintadiesiußifunto. Naw conßf' fus pro iudicato eß: quid quodam modo fua fenttntia da^ mnatur, dicit Paulus in l. s.ßß deCcnßß.iteeinspecuniiÇ nomine, ob quam reus couentiußierit rite damnatus,ijde dies legitimi fint. Qÿia condemnatum accipere debemus eum,quiritécondemnatus,fic ut fentétia ualeat.Cieterüm fi aliqua ratione fententia nullius momentifit, dicendunt efl condemnationis uerbum non tenere, autorevlpiano in l. 4. §.c5demnatum. ffi de Re iudicat. Porrè h£c uerba Aerisconßßi, accipiunturpaßiue prifeo cz uulgariufu loquendi. ^Triginta dies iußi funtó.) lußos appellat lex, ficut nunc legitimos dicimus, quafi iure concejfos debitoribus pofi condemnationem, ut interim aduerfus eos nibil age/ re liceat. Coeperunt autem bumanitate quadam duos men fes lairgiripoßenores.l.debitorib.ß'.de Re iudicat.Sed et tmperatores, cum Citteris omnibus elementiores uideri ueÜent,duplicarut id tempos,ut eßet quadrimefire: quoi iuHum tempos fiuelegitimum nuncupaturfiz. zr ?• J. ult.C.deVfu.reiiudic. ^Pofi deinde manus micäio efio.)ld eft,prebendi po tefi iure priuato. fiam fie ufa efi lex his uerbis: Manus m/ ieéiio:ficut CT Valerius lib.q. Luciusuero PhiUppusCm/ quit) Conful,aduerfus eundem ordinem hbertatem exer^ cere no dubitauit. tiam fegnitië pro rofiris exprobrans, alio fibi feftatu opus eße dixit. Tantumi^ à panitèlia dia Hiabfuit,ut etiam L.Craßb fumma dignitatis Zf cloqué/ ti£ uirofid m curia grämtet firenti,manu mijci iuberet^ tile reieHo li£lore:t^on es (inquit) mihi Philippe Conful^ quia nec ego tibi fenatorfum. Atqui manuinifcere,proprièolimdicebatur ide,qui nulla expeHata iudicis autorttate,rem fuam autfibi debi/ tarn uendicarepoßet impunè,utapudQuintilianivm lib, y.Vlpianus in l.fedfi hac.ßde In ius uocand.Paulus ini. penult.ß. de Seru.exportand. Sic cr recentiore iure credi tori permittitur manus inieHio in debitorem figientem, uel cum qui abHuleritres alienas,l.ait Prater.ß. Qult;e in fraud.credit.Sidebitoremmeu/mÇinquitVlpianus) zr cS plurium creditorum confecutus effem fugientem, zr pe/ cuniam feettm fifente, abßultßim,quod mihi debetur.Eo dem modo adulterum propria autoritate retmere licet,l. capite q.ßad Leg.tul.de Adultér. VNi iudicatum ficit.) tdifi expediat ea qu£ comprit benduntur in fentétia iudicis. Cicero pro PlaccotUdcp re/ (teperatores(inquit)contra ifiamrem minimé dubiam, prima ailione iudicdrunt.Ciim Iudicatum non fiteret,ad/ ditus Hermippo,cr ab hoc duilus efi.Celfus in l.ult.ß. Si cert.petat.Atfiiudicatu(inquit)ßcerit Titius, nihil Sews tenebitur. t^Vincito,aut nemo,aut compedibus.) Prifia quadi fimplicitatelexcuriosèdefcribitmodum uinciendi debi/ toris,uidelicet compedibus X V.pondo, hoc efi, quindea cim libris.Efi enim indeclinabile nomenneutrius generis, firé feinper plurale: quod Zd Pefiusolim pro libra accea ptum fitiße ßntit. Tametfi pondo continebat propriè XI l.libras,ficut aßis X l t.uncias.Vnde Liuius dixit, Ar genti pondo bina.Si autem uoluerit creditor propter can fie magnitudiné,ut maiori pondo uinciatur debitor,quant quindecirn libraru,conceßnm id quidem efi.videtur enita |
^‘'* ßgt;fgtlt;^lt;tri huw ucrli numero uti, pro to c^uod eH mlt;i ion pondere.Porro {ompedes^cdten£,nerui,mlt;inic£,fub uincuUi continentun
Pofterioribut uerè fécule, aUi fórmd cuftodiendorum ireorum zy ceirceris receptd füit, ut uidelket ex tit. jf. ^ C.deCu^od,reor. venulew jf, deVerb.fig.Vinculorwm (mquit) dppelldtione,uel ()nudtd,uel publicd uinculd fi= ^nificdturicujiodiieueróttdntitm publicd cu^odid. Vlpid nut wi l.ueru eü.Cdiuf m l.qui neqi.ff.eod.tit. Priudtiue^ ro edreeresmdximd pand prohibiufunt.C.de Priud.cdr.
^ tiifuo uiuit.) Aequum quidem tUud eA,ut fi fuo uo luerit utuere uinäut debitor,omnino ßt dudiendus,Ciete= rum ß uel inopid,uel dlid rdtione non poßitßio uiuere,iu flum lex cëfet,ut is qui ewm uindum hdbebit, librMßrris in ßngulos dies pórrigdtiddeoqi plus,ß uinilus pro cony fuetudine er ndturdfud exigdt. Loquitur enim de Chani ce Gr£corum,feu uiéiu quotididno,quern feciidu/m libres decernere folebdnt.Ciuô rejßexerunt etidm Honorius er Theodoßus Impp in l.iudices.C.de epiß.dudient. Vidud lern ( mquit ) (ubßdntiam non hdbentibus ißeidnt mini^ ßrare libellis duobus dUt tribus diurnis,uel quot exißimd uerint comntentdrienfes,decretis. Libellis autem neutnus generis,d Itbusn e^ dminutiuum. Accedit multum, quad ts qui uiélum uel jiratum perßrri jd uinüos prohiberet, tenebdiur ddione iniuridrumd. fi uidum dutfiruturn, ß-. de Re ludicdt.
Ç i» uinculis fexdgintd dies hdbeto.) Optimd rdtione tempus ddijcit lex,quo crediloribus licedt habere débite/ res fuos uinélos. Nam cureer ud continedos homines,non ddpuniendos huberi debet,dicitVlpianus in l.uut dunum. §.folentetium.ffide Pan. ÏAulto minus creditoresretine/ re debent fuos debitores m compedibus priuutim.
^ Inter eos dies,trims nudinis.)Hoc efi,in tertidsnun dinus.Siquidem nundithed nono diediüceßint, quafino/ uendint.Tempus uutem trium nundinarum, trinundinu-rum, uut trinum nundinum duobus uocubulis nuncupubd tur.Redè quidem inflitutum:primiim,ut rußiei odo die/ busin dgris mdnentes,nono die repeterent urbem ad mer cutumiunde ium nunc nudinas noords dppeüumus.Dein= de,ut fi quid fuffrdgijs populi Komam firendum effet, id per ternas nundinas recitdretur,ey quo mugis omnes nos feerent, promulgaretur. Qjidrutione dpud Grecos fiit receptus mos, ut leges trinundino promulgdrentur,ficut luftiniunus quoq; nouas coßitutiones uult mßnudri,ut ex inde poll duos menfes ualeant. Uouel.utfill.nou.confit.
^ Ad Prtetorem m comitiu producito.)'Vult lex proa duel uinHum debitorem trinis nundinis dd Prætorë in co mitiurn feu iudicium, ut repetutur publice,'m qudntdm pe cuniuoi fuerit creditorifuo condemndtus debitor uinilus: fèrtèfi quis ßmiliuritate uut mifericordid dudus, foluere uoluiffet e.sm pecunium, hominemq^ miferu uinculis libe/ rdre. Item,ut confiaret omnibus,uindo no fieri iniuriam, dutdcreditore,dHtdindicé. Ciuumrdtionem Confunti/ nus imperator perpendit circa eos qui propter dcUilum publicècufiodiuntur,inl.z.C.deCtifio.reor.Ua enim (in quit) quafi fub publico tejiimonio, comemoratio admißi criminis fiet,i(t iudicibus immodiccflt;euientibus,freni qui dem temperies adhibita mdeatur.Comitium emm hic uo=
E G E S
cdt,quod Paulus ius appeUatihoc eüdoewn iu^tij^ nem, ubi Pretor cum fuis adfefforibus conuenirefoW'
flquot; Tertijsautem nundinis.) SHntraidtentpitfltn«^ dinum non fierit padus cum creditorede foluendaqito' uis modo pecunia : turn pofied, aut capitisp^gt;^dd,i trdns Tyberim uenddtur, ut ex precio creditor debuM fuum cofequatur.Ndmcreditoribus plane addicebant^ hoeed,ddiudicabdnturtalesdebitores.Vndeaddilh, ' lt;trati,feu nexi uocabantur.Sic CT addicere, reaccipiturmïit.ff.deindiem addid. Et tit.ff-defdd' commiff.liberlat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„
Pofied ueri remedium Ceßionis boiioru i/ntni^ “ fuit,per quod euitaretur carceris neceßttas,utq; tqK ifi£ ob £S alienum nimis crudeles m feriutittemaii'' nes,qu£ omnibus modis in defuetudinemdbierunt,» uiderein tit. ff.deeeßio. bon.EtC. Qgibon.ced.pof hoc enim (inquit Alexander) tantumodo boe benepo eis proded,ne iudicati detrahatur in carcerem. lgi^ ^ eufiodiendi in carcerem,ntfi cedant bonis,manet nc^ fiequens ed, ne fcilicet nimia prifiin£ feueritatisn^ tione,occafio detur mullisfiaudibus, quasuidemasr caüidè exerceant pleriq; aduerfus creditoresfios-
Ç Etß plures firent.) Ciu£ dida funt,accipi‘'^’’’^^ de uno creditore,qui uindum habeat debitoref'da^ go, ß plures fierint creditores, quibus coid^tt^^l bitor in pecuniam ? ReffondetlexlertijsnunditdSit quasnonfit padus, fecandum effe hunc debitoretfquot; G te5,qu£ unicuiq^ pro portione debiti détur'. ''^^r^ re,fi quo modo plus minufuefecuiffentcreditoff^’^ debiti portio effet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^
Sed cum h£c pana crudelis admodum, horrenda fit,refirt GeUius lib. 2 0 .capi. Sext.C£ciliu'mturifcon. lt;!y PhauorinumpbUofop^ ■ ffutationem de hac quoq^ legis particula. Tandon lius fic diffinit : Ad terrorem peßimorutn debitommi % addidionem quoq; folam contemnerent, id genus pan£. üihil profido (inquit) '””’'‘^’^’”L^ maniusmifi (utreipfaapparet)eotonfiliotantan ^^^ tas pan£ denuciata ed,ne ad earn unquatn po''^’'^ ^^ Addici nanqs nuc aiq^ uinciri multos tstdemns-t?^^^ .^ lorum panam deterrimi hominescontemnunifitj! effe antiquitus neminem tquidem neq^ legi, «‘Ç ‘*'^
^ C^ifilfumtefiimomum.) SaxumTarpo'^'quot;^^ altitudinis erat,à quo lex uult deijei eum quipir'’^ . rit tefiimonium. Sed hodie no poted quisfit '^^’''’'^^iff, defaxo pr£cipitetur,autore lAodefiino in i fi i^j^ii De pan.Ed autem alips panis utendum, pro f^^ mifii.UJiartianusinl i.inprin.Vlpianusinl.l^if , jjj, lia ff.ad Leg.Cornel.defàlf.l.damus heentiant.^-’ ^.^^
Profido femper id objeruatum auimaduOtf^^^^ quod propterfiequentiam delidorum panafini^ ^ rat£.l.autfàda.§.ult. ff. de pan. l. Eamofi.find tg maicfi.l. i .§.puniuntur.ff.de Abige.Cpuocirca Wlt;lt;J optimum modum pr£fcribit omnibus luditt^^^’^quot; '^^j ciendum.ffde pan. An putas Phauorine(inqnit ^“^^ finoniüa etiam ex X11. TabulisdetejUmonijspir ^^ na aboleuiffit-.etfi nuc quoq;,ut antea,qui fuß'” ^‘t^^^ hium dixi^econuiduseffet, è faxo Tarpeio ‘^‘^^^
|
^9 X I I. wT*^ ^*^ ^*^° ff^won/o (dm multof, quim uide- DE EMPTIONB, VEND!« tione,er de ufiucapionibus. Tib IX. VEndîtæ res amp;nbsp;traditæ, poft preciû folutü, aut fialiomodo fatisfaélum exiftat.em-ptoriadquiruntur. Eurtiuæ res non ufucapiuntor. Silibertusab inteftato moriatur, nullum bæ-’Wem fuum rclinquens, patronus ci fuccedito. INTERPRETAT! O. T Venditt res er traditt. ) aune locum fatis explis ^'^^l'^finianusinfiit.deRer.diuifiion.'Vêdittueró rts (b» JW!) amp;nbsp;traditt,non aliter emptori adquiruntur, quant n^tunditori preciumfbluerit, uelalio modo eifiatisfice ’if.wbi expromiffore aut pignore dato : quod quans ^^tn auetur ex lege duodecim Tabularum, tarnen reüè 'dWr er iu^f gtntiwm,id elijure naturali id effici.ratio Memhuiuf iuris naturalis, eü m $. Per tradittonem.lns ( o.eoi.tit.f^di 1.1. ff. de contrahen.emption. imaginaria Mem,hoc ea,fimulata emptio, qut hoe prttextu fit, ut habeatur, quod alioqui habere no liceret, neq; do ^^'’WM(ransJfrf,neq- uUo modo fubpfiit.tdam nee reues *” *“* mteruenire folet.’Vulgó fimulatam dieb iMi ^*''-“^'*^’” 'P^° iure,ut Modtfiinus m L cotradus de Ofu*?’ *^^^■°^- ^ obligat. Paulus m l. nuda.ff. j'’’’P^“’”'^' intaginaria.ff.de Rtgul.iur.Ves gt;nbsp;Ï^^Wo mimaginariam uenditionem res licita dedu « Hf, 4 hoc Kt modico tempore apud emptorem duret, wc tureperimffi j|,j^ fuit,ut m manumittendis feruis et ff^gt;Htluificiendis tefiimentis,ut fupra. Sonuidebat h*a’*^c^^'^^^^^^^'**^gt; ^‘*^*** “^ **^f^f'^(lt;*f ^fi^l*^ ^lt;^^' * wformula,id iUenationem rerum accommodata. ^fro mdecorum tffie putabant,fi tanta pote fias fine ma^ fmo **”“*.’*^ quot;®» ufucapiuntor. ) Yortiut quot^ res 'quot;/^“•‘^^^^ficap.) erqn^utpoffiffie Lt uamp;^^i?° 'quot;^° ‘quot;quot;P®quot; ^quot;*fi^ f^^ff^ Z**^' , ’ ' ^ifofiunt. Nam firtiuarum rerum lex X(l,Tlt;t an«i),Q.(j^ ^jij-^ wfcitfnt ufitcapionemi ui pofiefia gt;'^ tex huila inhibent ufucapionemi ui poffeffa ted, nift effodiatur primùin locus, Cf paretur firudurce ^’’^hdtaePl.wcM.erc£tera quit ad decloa fepisautmaceri^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' «1. * ' ' ƒ *b mtefiato moriatur. ) Olim (mquit lu tetbit libero patronu fuum impuni tefiamen/ k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^‘*Hum lex duodecim Tabularum Wort ''^*’ Hocabat patronum,ftmteflatus ff^^^o. Infiitut. De kiisd'^^' ^^^ ^’'*^of pofiea hoc ius uariauit, uoe °'quot;?’?'’'/'”î“* dimidiam bonorum liberti partem, na nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I^'* confiitutione difiinguit inter boe ^gt;^‘''*^'^'*fi'^fHtra centum aureorum ualorem, • No« eft opei(£precium,utcuriofius t ra f’^flsuaeütctriimnnmltdioM^ *‘firutensfironoflro. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. |
T A B V L. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7lt;» DE SERVITVTIB VS O* finibus regendis. Titulus X. Vlæ latitudo in porreau oélo pedes: in aa-fraftum,id cft,ubi flexuin eft,fedecimha-beto, Siquif^emucl maccriam iuxta alterius re-gionem efïoderint, terminum ne excedunto. Si autem murii, pedem unum: fi domum, duos pedes relinquunto. Si uerö fepuichrü aut foueam efFoderint.qua-turn fit profundum,tantundcm relinquunto. Si puteum,pafrum. Oliuam autem aut ficum, nouem pedes ab eK tranearegione plantanto. Inexteris autem arboribus, quinque pedes feruanto. Si in agrum alterius arbor impendeat.ufq: ad quindecim pedes à terra altius cocreito. Et ne umbra arboris uicino prxdio noceat, quindecim pedes altius ramos arboris circum-cidito. Glandem inalienum fundum procidentem, colligere fas efto. Si aqua pluuia nocet, arcefto. Seruitulum materia ex his legibus admodum common dècoUigi potesl:quia tradunt régulas iuris communis,co tra quas ft quis m fuo folo permiferit quicquani fieri,tue confiituitur ferait os. INTERPRETAT! 0. ^ vif latitudo in porreilum.) Citât hune locum fire aduerbumCaiusin l.Vialatttudo.ffde Seruitut.ruftic,. prlt;ed.Via autem confiituipoteü,uel latior oHo pedibus, uel angufiionut tarnen earn latitudinem babeat, qua uebi eulum ire potent alioqui iter erit, non uia, autore Plt;t«Zlt;) Mt l.Via confiit.ff.eod.tit. flquot; Si qui fepem uel maceriam.') Vetat lex excedi termi num fui foli ab ijs qui fepem uel maceriam effodere uolue r'mt.Sepsenimuel fipeseü,qu£obieda introitum prehi bet in agrivm aut hortum. Colum.lib. io. Tails humus uel parietibus, uel fepibus hirtis claudatur. Utacena autem uel maceries,murus ed,fiue paries,uel logertes lapidum, ad elaudedum umeas.Ueutrwm autem fieri commode poe Reliqu£ leges qudntwm ad uerbd dttinet, nuüdm inter pretdtiontm defideranLEtde fenÇu earum latiiis difjfutda re,qMm quad fini finies fequentium leguM, qu^m Ean» deitss extant,nofiri non eü infiitutu Tradantur emm o? mnia hitc latius m tit.fficr C,de Seruit. urban er rufiicx pr^dior. Caim autem lunfeonfi m i ult. ff. fini, refund, recenfet hanc legem. tUud obiter admonendum eü, quad imperatores hanc quinque pedwm pritfcriptionem fublatam effi uoluerunt, ut ex locorum pottos qualitate difcemantur fines, quant tx certa lege,fitqi libérafinaUs qugfiio, i qumqi pedum. C.fini.regundor. De glande legendd Prtetor edi/dum propofuit, quoi D refirt |
|
re^rtyJpidn.ff.de Gbn.legend. Ait Prator (inquit^gldn dem quit ex iÜitw agro in tuum cddit,c[uo minui iüi tertio quo^j die legere,dufirre Uceat,uim fieri ueto. Glandis no niine,omnes fiuUuicontinentur,utinl.qui uenenwm.§. glundii. fi'.de yerb.obligdt.\tem,de d^d pluuid dreendi, eü tit.Ub.PdndeUdrwm XXXIX. PE INIVRIIS, ALIIS-^m ieUHis. Titulut XI. Efundi iniuria non afficiuntor. Si iniuriam alteri faxit,X X V. afTes æ- Re,perfona,tempore,loco, atrociores iniurie iudicantor. Si membrum ruperit meum , è pado talio efto. Propter os uero fraftum, nummariae pane cooftituts funto. Vim ingenu«uirgini inferre, aut earn fuafio/ ntfinttiaitifententiam trahcre.caueto. Sororem aut filiam in ftupro deprehenfam, uendito. Si puerum quis caftrauerit,licet preciofiorem fecerit,quadruplum præftato. Qui fruges excanta(T'et,pœnas dato, néue alic nam iegetem pellexeris excantando. • l Neincantantomeagrum defruganto. Ne frugem aratro qu«ficam,node furtim de^ pafcunto. • Pubere^fi fecanto,Cereri cos fufpendunto. Impubères, arbitratu Prætoris uerberanto, ac noxam duplionémuedecemunto. Qui fecus faxit, amp;nbsp;terminum exarafsit, ipfius amp;nbsp;boues facri funto. Matrimoniainterpatres amp;plebeios, feparata funto. ‘ Qui bofteis concitauerit, quiue opem hofti tradiderit,pœnam cipitis dato. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ 'Mœchum in adulterio deprehenfum,necato. Afsiduo,uindexafsiduuscfto. Prolctario ciui,quiuis uolet,uindexefto. Si quadrupes pauperiem fecerit,animal quod commifit noxam dato,aut nox« «ftimationem ferto. bulds Hebr£orum,dc in mnltisfecutes effe. Nam (7^ fdicd lex tilionem üdtttit,Exod.zt. Sin iutemfiivfi^ Videdmus nune deudrijs iniuridru/m er dehUorum^ mors eins fiieritfubfectttd,reddetdnimdm pro mii»^’^ generibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ INTERPRETATIO. 5fDf/wfldlt;iMi«rw.) Non efi pugnandum ewm mdnb iui,nec decet ddfei iniurid eos qut hdc uitd funt defitnili: Mm nihil nobis turn dmpliut turn lUis commercie eji. Si quid ex bonis controuerfidra mtum fùerit,hoc dduerfias lofredes expediendum efi ciuiliter.Superius plurd de hoe diddfuntyiuxtdtit.lioueü. tiedefitnil. feu reltq.eor. |
Si iniuridm dlteri fixit.) ndne pcemm olim pro ßm^ plUitdte temporu/mueteres fidtuerunt, qudm in hodiera num dié multi ciuitdtes fequuntur,ut ex fidtutis fais moa died pecunii pand,grduë iniuridm pleädniur. Sed Pn-tores poßed,permoti hominu mdlitid, femper duädi w« troduxerunt iniurii i^imdtionem: prtfetdM ü «w* infignem improbiidtem,qudmdpud GelLlii.to.eip.n Pbduorinus philofophus refirttUbicrhiinelegmiinpoe gnditCij^i enimßnquiens )erit tam inops,quem nb iniurii ficiendd l^'X.V.affès deterrednt fitsq^ tineimtegp» Q^uoqi l^beo uefier inlibrisquOs dd XH.Tuto confcripfit,non probdret,inquit:L.tierittiuffiit egre^ii homo improbus,dtq; immdni uereeundid. Is pro delelti» mento hdbebdt,os hominis liberimdnusfutpiltntueric rdre.Eum feruuus fequebdtur crumendin plentmofiim portitds,z^ quicunq- depdlmduerdt,nimerdrijinimft* cundum XI i.Tdbulds,V. er'XX.affes iubebitt.Propterf ed Pntores pofied hdne abolefiere cr relinqui cttfid* runt,iniurijsq- ifimdndis reeuperatores fedsturos tit' xerunt.t^ecupttdtoref dutem dieebintur,qutbut frdor iurifüäionem mdnddbdt primtdru aufirumji re(Vtlt;‘ rundo feu itenm dcquirendo quod dmijjmnerit,^ quos nune indicés DelegeUos dppeüdmus. Cedlnu ix’^ iurifconfultus fic reffiondet philofophottiec idea cotittf ndf legum ifiaram antiquitdtes,quèd pkrif^ ipfisittipgt;' pulus RomdUus deßuerit. Non enim prefidè ignore ^ gum opportunitdtes cr medehts, pro temport aorH'^' Qrprorerumpublicdrum generibus,zy pro KtiÜ^ pnfentium rdtionibuf, proq; uitiorum quibtu efiferuoribus,mutdridtq^ fle{li.Adi l,i.crlbgt;‘^'”^^‘ Hd-ffdemiur. Rt,perfond,tempore.')Vlpidntts in l.trtbuf^^' §.ult.ff.eod.trt.Atroceminiuriam(inquit)qinffi^'f\ liofiorem er maiorem dccipimus.Atrocemduiiinii^ dut pro per fond,dut tempore,dut re ipfo fieri,t^b« ' Perfoni dtrocior iniurid fit,ciim magi^rdWi^Kp^ ti,pdtronóue fidt.Tempore,ß in ludis er configt;t^igt;-^^ in coffieÜH Pritoris,dninfolitudtne iniurid fids ^» mulium intereffedit : quid dtrocior efi,queio cstr'^ fit.'Re,dtrcccm iniuridm hdberi tdbeo dit, utpoltfi y nus iüdtum,os dlicui percufifumfit.Vulneris msgnitusf t dtrocitdtëficit-.cr nónmqui locusuulnerif,«t^gt;^ii o(Wgt; ptrcuffb.ldë refert lufi.in §.dtroxiniurdnfiit.t^sKM‘ IfSi membrum ruperit meum.gt;li£flex,ui tuit pand tdlionis è pd(lo,hoc efiji itd militent infiif* iniurid,crnifipdcifcendo redemerit pecunii mi»^ hm pro oci(lo,dentem pro dente,mMum ffovi^gt;^ dem pro pede,aduHionem pro adH{Hone,uuli«»^^ nere,liuorem pro liuore-Ctcthmdutemiurifi^r^^ gt; (inquit)dcerbum quoqi effehoc genuspaneputit'‘lt;l obfecrote,ifiA dcerbitds eüfiidem fidtinte,quoit^^ dUo feceris^prefertim enm hdbeds ficultstem pidfini^''^ er nö necefië fit pdli tdlionë,nifi eim tu elegeris i QÜ^ ediëlum dutë pretorium de aüimdndis iniurits,probt lius tffe his po:e^^Kolo hócignoresihïtquoq; ^P*. lionem dddjiinutionem induis redigi neteffario P\ fS.smfi rem qui depäcifit mluerdt,iudici tdliontm i J rtnti mn pds ebdt,dfiim4td Ute iudex hominem pelt;'^ |
7^ _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X I I. T A B V L. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;74
'hi^altalq;itafireoarpadiograuis, etacerbatalio nitionem.Eaautemconfiitutioeßinl.i,c.deRapt. uirg. ***'“* Y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pecunU muldam redibat. feu uidua.S.aptorts (ait) uirgimm honefiarum uel mge'
Jquot;) »«MniM lnjlit.de Iniur.Pana aute iniuriarum (ait) nuarum,fiue iam de^onfaufiierint,fiue no,uel quarume ** famp;XH.Tabulanm mtroduda efi.Proptermibrum. libet uiduarumfaeminarum,licetlibertin£ uel feru£ alie* 9“gt; truptumtaUo eraf.propter os uerofradu, nummae n£fint,peßima crimmum peccantes,capitis fupplicio pie Hipxne erant conjlituU,quafi in magna ueterum paur dendos decernimus, cy maxime fi Deo fiterint uirgines
âendos dtcernimut, er maximeß Deo fuerint uirgmes
uel uidu£ dtdicatx.Quod no folùm ad muriâ bominum, fed ad ipßw omnipotentK Dei irreuerentiam committie turtmaximè cum uirginitas uel caßitas corrupta, reßuni non poteü. Et mento mortis damnantur fupplicio, cum nee ab homuidif criminehuiufmodiraptores ßntuacui. Pontifie^ uerà canones inßupro uirgtnum magis uidanti tur feqtuIAofen,utautducat,autdotet, Quoder huma» mus eh,c.ptnult. er ult.de Raptonbus.
^tinpaßifunt,eam afiimareiut index,uel tanti ream co» ^^t, quanti miuriam paffus £jlimauerit: uel mmoris, ftimtei uifv/m jiierit. Sed poena quidem miuri£,qu£ ex le ?X I I.Tabulantm mtroduda ed,'m defuetudinê abqtt lt;l^n autem Pratores introduxerunt,qu£ etiam Honora ^^ ippeUiturjm iudieijsjrequentatur. Nlt;lt;m fecundu gra ^lt;im dignitatis uitt'q- honejlatem, crefeit aut minuitur £/ fiiiViUo miuru. C^igradus condemnationis ey m ferui
Ç Sororem am filiam. )Dehac lege paulo pèH.
4 Si puerum quis cafirauerit.) Vetat lex cajirari puè
ftrjona no immeritc)feruatur,utaltud inferuo adore, _ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
^Iwd in medij adus homme, aliud in uilißimo uel com» ros, quod ey pojieriores legulatores feueriore poena pro P‘i^to,ii« tjlimationis cSjUtuatur. Sed lt;y lex Cornelia, bibuerut. inteUigi autem hic puerum pojfe pro feruo,non ^'taiurijs loquitur, ey iniuriarum adionem mtroduxit: negMerimt iuxta Pauli reffionfum in l. puer. jf. de Verb. Î^compefit ob earn rem, quad fe pulfatum quis uerbe. fign. ita tarnen, ne quis dubitet multo magis er in liberis hommibus cajirationem probibitam effe.
''i»«iiiM,HeHom««t fuam ui mtroitä effi dicat. Dornum ^'*^‘^icà^itnits,fiuem propria domo quis habitet,ßue ^ ™'i(l«Æt,uel gratis,fine hoßgt;itio receptus fit.
fVint 'utgenu£uirgmi. ) Qjtodbic lexuim 'mfirre ^dtuhbi imperatores raptum appellant. Et quod cauen fjje i«bet,uirgifjem fuafione in fuam fententiam tra» bere.lwrifconfultjjjtypyy^ ßne ui nuncupant. Qw perti net,(turn ft quit m dd ßupru/m perueniat affeiietur, uel aha modo puiicùià tentet. Ajfidari enim eft comitatum prejiire,non tantwn firis,fed er domi per urbeme quafi tliqiun pnewtem feliari,uel officifiuel amiciti£,uel idi tnim commodi gratia, uti puer herum, filius patrem,di»
Vlpianus in l.Si feruus feruum. jf.ad Leg. Aquil.Pt fi
puerum quis(ait) cafirauerit,er preciofiorem ficerit:lu lianus finbit eeßare Aquiliam, fed iniuriarum erit agen» dum, aut ex ediüo £dilium, aut in quadruplum ex lege X ( I. Tahularum.Triplex ergo competit adio ,fed toüie turne altera per alteram in indicium produdamcKelfoit, deo-.Ciuilis non tollitur per crimmalem.t.t.C.Qÿand. de uil.ad. crim. pr£tudi. fed criminalis per criminalem.l. fenatus.jf.de Aceuf. et ciuilis per ciuilem, nifi altéra plus compledatur.l. i.jf.Vi bono.rapto.Poftea cum ifie adià nés ad repeUendum tantum crimen non fußieerent, introé duda fut pana legis Corn.de ficarqs, MarctU. in l. j. $; C^i hominem.'Vlpian. inl.^.ß.ad Leg. Cornel.de ficar. Tandem grauißima poem,hoc ed,capitts ultimum fuppli cium ab Imperatoribus ed conjlitutum, in tit. C. De etu nuch.Sic enim accipiéda eft in 1. z.eod.tit.grauifiima pad naiuxtal.ultimam,fif.depan.
IT Qgt fruges excant.ijfet.)Merdicit Lex magicis ina cantationibus, per quas alien£ fegetes, aut impediunturt
Getro de Oral ore: Cum^ maior natu ey confuians Ser' Ji« Galba,afiedaretur. Ajfedatio enim in re amatoria, Ïfintipim» ejfe folet ad jiuprum.
igt;'egt;jesExod. iz.ficpracipif.Sifeduxerit quisuirginé «wint» dejfanfatam,dormierit^ cum ea,dotabit eam,et ƒ'Iii! earn uxorem. Si pater uirgmis dare noluerit,redr
’*«wf«Her«irt. luftinianus 'm eos etiam, qui non ufque ^^^’^’'‘fiertinpcruenerint, fed duntaxat tentare eoepe-^^Ifndicitiam,adionem miuriarumconcefiit.§.i.lnjli. , , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, o
aut peUiduntur,alloue transßruntur. Hoc enim eft quod fequens claußda generalis oßendit : He agrum defrugan» toiquaß dicat,nuüo prtßigiarum genere fiat, ut ager ad
de ItUMr. Et Litern apud Labeonem. §. fi quis uirgmes.jf. fienUtatem perducatur ,fcilicet ne fintges firat ullas, »ei eod.tit.Duplexigituj' delidam ed ea in re:alterum,quan non qualesfolebat antea.Virgilius in Bucolic, do ut rapitur:altf.rwn,cttm blandicijs quibufdä expugnar nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Atcß fatas alio uidi traducere meffes. item:
tur pudicitiauirginim uel uiduarum. De priore quidem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hejeio quis tener os oculusmihi fifdnat agnos.
uw didum ed.loquitur ey lujlinian. in §. item lex lulia. nbsp;nbsp;nbsp;torro incredibile didu ed,quam darijs fuperjiittanib.
Wi(.de Publ.iud.Sed eadem (mquit) lege lulia etiam flu boe etiam tempore rufiiei fecundum eorum incredulita» hgt;il4gtH«i«punitur, cm quis fine ui, uel uirginem,uel tem uexentur à Sathana,ut patent alias lac adernptû, alle '‘'^honejieuiuentemjiuprauerit. Panam autem ea» ^itilnirrogatpeccatoribus ,fi honejli fint, publicatio» nein partis dimidit eorum bonorumifi humües, corporis toercionen mm relegatione. De pofieriore ueró tradat Hi(trii«;SmdBteffl (mquiès) per uim raptus uirgmis, uel uidue,tuljan^imonialis,uelalterius fueritperpetratust tune ty pec{dtores,ey hi qui opem huic flagitio dederut, tipitepunitintur,feeuttdum nojtrd conjlttutioms diffia
is fœtum,aliàs fegetts,et uniuerßimagricultur£ rationf.
non ad benedidionem Dei in uera fide, fed ad meraspr£-fiigias refirut.Qjtirtmerito h£c lex incätationes prohie bet,ac uehementer damnat, ficut fuperius quoque admoe nuimus, gentes in hoc fitjfe nobis aliquanto prudettores, adeo^ modefiiores. Oportet autem magiftratus nojiros hoc malum nonrelinquereimpunuum.Et propterea Vli pian.quo^ in Litem apud Labeonc.^Si quis.fi', de imur: D z dmi
|
75 I N L éicit teneri conHitutionibwPrittfipMn eos, qui aliquam iUuitam diumationempoüuentur, iuxta /• Nemo habet, C.de mathemat, ^ t^efrugem dratro (ju£fttâ.) Magna emphafi lex di^ citjAratro quicfiti frugem^quafi uno uerbo comprehen-dès omîtesÇudores rei ru^lic£,quos aratru requtrtt.Qjto circa, Uteris proditum eil elegant exemplum de CTEurnio Craßnoüs enim mannmt^us,cüm multo plures frultus m paruo ageÏlo,quamex dmpUfiimis agns uumitas perci' peret,m magnâ-muidiâ deuenit, tandem^ ceu ueneßeijs er imcantationibusaliorü fruges peüueret,d Sp,Albmo CuruliduseidiUaell.Et dun Yumius timeret iniquius iudicium,omne inßrumentum rulUaim, graues Ugones, ponderofos uomeres, bouesq^ fagmatos in forum attuUt, foliam stern ualidam et bene uelhtam.lltc fanè, Chuintes, (mquit) mea font ueneßeta, c£terùm uigilias er fodores quos m excolendo agro pertuU,ob oculos pontre no pofo ^urntquare ex hoc,omnium fementijs abfolutus foit. Introduüaautem fou ex hac lege aèiOf qu£ de paHu pecoris appdhtur, cuius fit mentio ut l,qut foruandaru. ÿ.ult,ffide i‘r£fortptMerfi 'TametU etta utilis ex lege A' quilidcompetatdiliofofi boues.fi'.Ad leg.Aquil.l.ult. C. to.tU.duod fi nöaUenamfrugemfiedglundem tuam de* pafoos Ml aliéna fonda cum uicmi detriment o, conceditur allio prafcriptis uerbis,ut in d.l.qui firuandarum.§.ulK ^Puberes fi ficanto.^Adijcit paenam pro rei er per* fonarüqudlitate.üam fi puberes focuerint fruges,fufoen dt eos uult lex Cereri,quant Deam frugwm putauerut, cri mtnq^grauiusquarn bomicidium aut forti alterius rei. Impubères ueró tubet uerberari arbttrio Pr£toris,qM et damni duplum dccernere debet aiieri. Nee uideatur cui-quam de impubere iniqui,quod hic dtetturt quid doli cd^ paces font intra earn £tatem,cr fortum committere pofo font.l,impnberem. jfi.de Purt. «. Tenentur etiarn forti adione tales contredatores alie narMnfrHgwm,l.uerum ed. er l.fieq.l.foüo.§.frugibus.ffi. dtd.tit.De arbonbus item fortim c£fis,mfrriui dicetur. lüud auti pr£tereundu non ed, quad lex prifio more duplionem dteit er ipjus,cüm nos dupli dteamus i^ ipfie. Terentius f£pe habet, tpfius.Et interim hoc loco animad/ uerterelicet-.Pr£tarem quoqitemporexll.Tabularum fiiifi'etquodad cognitionem antiquitatis multam confort. IT Quifiecusfoxit,ertermmwmexarafiit.) (ituhbet foi fondi terminas arada (^ eolendo debet obfrruare,nec exarando excedere.Nam qui fiecus focerit,ipfie cum iumen tis fit facer,er ultimo adficiendus fiuppltcio, fiicut Uurna primiun cöfiituit.'Vdriata fuittamëhecptxna per focce/ fientes législatures,ut m tit.jfi.de termi.mot. Vbi CaUifird tut ml.z-,Ï)iuus Adrian.(mquit^m h£cuerba refiripfit: Ç^um pefiimujidumfit toram,qui termmos finium eau fo pofitos protulmnt,dubuari nö potedtde peena tarnen eorum modus ex conditione perjon£, ex mente jdetentis magisfiatut poted. Et re fort deinde duos leges agrarias, Otij C£foris,cr ïieru£ imperdtorum. ^ Matrimonia inter patres. ) Q^o magis ueteres retb nerentgradus perfionarum er dignitatem cum decora, di fringuebant diligenter Senatoriumjeu Patricium ordmé i plebeiotideoqi matrimonia inter patres auteoruUbe- |
70 ros,zs' plebeids perfionas noluerunt catrahtfCdtl^^^^^i’ iujfierut jepardri,ut hic uidcmuti tuliamu fi-de Rit^pt-Lege Papia(inqutt)cauetur,omntbMgtnuii,piitlttjtt^ tores eommqi libtros,libertinduxorêhabereliccfr- ^^' cedit Paulus m Liege luUa.jfieod. er imperatorfnbp ■ deaupt.Veru hutciuri detrabitur,quatenitsad bltid-nas attinet. üoueü.Vt ltbert.de cater, aur. anM, §fi'‘^ aut. Ho die certè nuUa matrimonij difierëtia ed tojUift'' da,modo ut publica boneftas er légitima jórmajervdxf' ^Qwi hofreis concitauerit.)Pefiimtiin ermentd, ff perniciofomjfiquisexciuittm numerobojles annidi' uerjus patriä,aut opem jirat lïlis, conjilio uelquovift' jequio.Martian, in l.^.jfiadleg. tul maied-tex XH^ bularum(inquit)iubet eum qui hojies concit(ttterit,Cfo‘ opem bodibus tradiderit,capite puntri.Aiq; utiinas^ domedica quoq- huius mali exëpla demonjirari pr dequibusaliasplura. ^ Mceebum in adulterio deprehenjum.) 3upifio^^ xit,Sororem aut fitiarn in ftupro deprebenjdm,uendi it' bere. Hic ueró permittit lex mceebum in adulterio itfo' henfium^necari.Quodciim perlegem luUamrepid'’'^ ejfiet,pulchrè interpretâtur,Pon!ponius in l.patfi.^^'^' nus inLjeq.er Papinianus inl.Hec inea legcf-^^^ luide adulte.ldeo autfinquit) patri,non marito,^. er omnem adulterum permijfium ed occiderr.qii^c. runqi pietas patemi nominis confilium pro li^j^el C£terùm mariti er calor er impetus juilèftitt^’.r, refrenandus. Et V Ipianus in fieq. Qjiod ait lex folt;fi^^ ‘ infilia adulterum deprehenderit,ncn ociofuin md^ quot;nbsp;' Voluit enim ita demum hanc potejlatem patri re,fi in ipfia turpitudine jiliam cum adultéra itp^^ „ dat.Labeo queq- ita probat,er Pöponiut jcrUt, 1» 'P rebus Venereis deprehëfom oceidi. Et boe ed ijacè^- ^ er Draco dicuniir'w-Cbamp;t locus fianèeorruptifo«2 ab Haloâdro nofiro reftuutus ed. De marito tradat J tianusinl.maritoqucq-,.jfi.eod.tit. . nbsp;nbsp;nbsp;.5 Verum huic octidendi licenti£, dim mirurti in no abuterëturpleriqi,dttra{ïumfuitpoderiorib.leÿbia,s potius locü habeat id,quad de retinendo adulten tent d£ eins rei gratia,eleganterftrtbitVlpiin.inl.eiipd‘ jfi.did.tit.Tradatur a iurijfieritisrecenttoribtis inb^^ chus.C.ead.tit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . lüud obfieruandum ed,quàd tametfiaiuiteriuinif pta admittatur,ftuprum in uidua uel uirgine,iuxti prumjfiad Leg.iul.de Adulter.fopètamëbanciutP lem difierentiam leges non fiequuntur foro flquot; Afiiduo,uindexafiiduusefio.)Hocejl:locir'^fi. famer miuriü,locuplesHindicandütuendaniqfirr ‘ Pauperis ueró litë, quiUbetdutsagendijicultfobi^ tit ne poßit ei inopi£ exceptio opponi. Sic enim ^tjt^^ 'W interpretanda banc jententià in lege Aelia Sentii,lt;ft^ t dem ex Xil.TabularümutatafiuiLin Topics i^P^^ Aßiduus enim pro locuplete accipitur,et ab aßibatd ed,£re dando,quoties tépora Eeip.exigerent, didiist -ltem,ab aßiduitale muneris publiei,quod non nijt ditti t fiubirepojfient,ut GeUius quoq; tradat lib.i d.cap.i°‘ Vindex autem ed, qui alterius caufiamjujeipit uri^ candam,ueluti quos nuneprocuratores ttocamus,^!^ |
|
77 XII. t A B V L. ^otdu( in dido loco Ciceronis.Prolet arius item quis dica *“’'jP4«l(« Port4 apud GeUiu/m expUcati qui in plebe ( in W Ro«ilt;N4 tenuißimi pauperrimiq; erant, neq^ ampli ^^V^O'tii mille qumgentum eris in ecjlim dtßrebät,pro» ^quot;'jappeüatifunt.Qÿi iierct nullo aut perquam paruo *’‘t ^tn{ebantur,capite cenß uocabantur. T Si quidrupes pauperiem fcerit. ) Vlpianus : S i qua . “pw (nquit)paupertemßciffe dicatur,adio ex duode ^‘Ptbahs defcendit.Ciue lex uoluit, aut dari quod no' ^dded,idanimal quod noxiam commißt, aut eßtma/ *“quot;«« noxie offrre : Noxw enim ed ipfum delidum. Et ! Pauperies (dit) ed damnum fine miurta facientis ^■»«.Nfc enim poted dici animal iniuriam jicijfe,quod ^uret.l.hjf,fi quadru. pauper, ficiff.dic, DE F V R T 1 S. titulus XH. FVrem qui maniféftó furto prehenfus erit, fi furtum,autnoélu faciât,autinterdiu cum prehenderetur,fe teló dcfendat.occidito. /*5*”®™*nifeftisForibus,liberos uerbera-®. etcuilucj faftum furtum erit, fi fe telo non ‘iquot;«lt;^«.addicito. Seruosautem inanifefto furto prehenfos,ucr oetiDUS adiïcito,amp; è faxo præcipitato. Puefosimpubères,Prætoris arbitratuuerbe» nto,rtöxamqi ab bis fa él am farci ri facito. Furta quj perlancem liciumq; conceptaerut, cutniänifcda uindicato. Tignum aJienumfurtiuum ædibus.uel uineis quot;’‘iniunclutfl.ne quis estimcre cogitor: fed du-Ïu’’'prö coper actionem de tigno iniûéto, pre-‘‘quot;'''quot;tipellitor. '''f’iturtiin arbores csefas iînt.agito. *NTERPRETATIO. qui manißßo jurto prehenfus erit.) Eurtmi l»i(juttPaulut) ajùruo,id ed,à nigro didum,Ldbeo aitt ^oicl'an zr obfiurèfiat, er plerunq^ node:uel ßaude, '^lgt;tnusait,eràfirendo,id ed,dußrendo‘.uel a Graco i^me, quad f«(a[ appellant ßres .Imàiy Gr ad à ß^ ‘t'“e‘f‘'dixerunt.Eurtum,edcontredatiofiaudulor Jo/K^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;tel ipfius rd, uel etiam ufus dus ^'^f^ß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^‘^^ '^‘^^'*''^‘^^‘ P^°^^'^ *^ ‘t^titte ftrtorum autem généra funt duo, manißßum er nee . Sic enim ohm loquebantur, ficut nunc dici» tntsnonmtnißßüxaiuf in iz. item Vlpianus 'm l.^.Pur mjni/tJluf efl, que Graci or' avril fû(u appellat, oced,quyeprel)enditur cumßrto.Et parui reßrta ^J^P^‘quot;ß^itr,tttrum ab eo cuius res ^it,an ab alio. utrum ita demumßrfit manißßus,fi m ßciendo ßr^ ^^rehendatur,an uero er fi alibi ßierit deprehenfus^ ’’'ng« ed (ut et luhanus fcripfit) zyfinö ibi deprehen ^‘^^ubijiirtunißciti attamen effe ßrem manißßum Ji eimreßniua ßerit adprehefus, priufquam eo lOci per-t^yqw deflinaueratiPaulus M h 4.Qgô deßinauerit {Mt) quis äußere, ßc aedpiendum ed j quo deßinauerit ee e mauere eum eo furto. Ex quibusßre iurifconfulto» fusntefjonßSjtotam huius legis feriem mtelligere UceL OSitenus uero ad pacnas attinet, quibus ßirta coerce |
78 antur, mirum in modu leghldtow db initio udfiè fldlue^ rut, cr crediderim in nuUa delidi genere toties muldtdm ejje pandm * Qjlt;4 in re primùm dudidmui Geüiwm U.iu cd^ i3.Drdco Atheniéfis (dit) uir bonuf, multd^i effi pru détid exißimdtm ed,iurifqi diuini et humdni peritut fuiK if Draco leges, quibus Athenienfes uterentur, primus 0i mniu tuUtAn illis legibus,fiirem cuiufeuq; modi fïtrti,fup' pUcio cdpitis puniendum effe, er alid plerdqi nimis feue:: rè cenfuit fanxitq}. Eius igitur leges,quoniam uidebantur impendio dcerbiores,non decreto iu^uqj,fed tacito lüite/ rdtoq^Atbenienfiumconfenfu obliterate(unt. Poßed legibus alijs mitioribus d Solone compoßtis uß ßunt.ls Solon exßptem illis inclytis fapientibus ßiuAs fud lege m fures,non (ut Drdeo anted) mortis,fed dupli pa» nduindiedndumexißimduit. Decemuiri dutem noßri, qui poll reges exddos, leges quibus populus Romanus uteretur,m X11. Tab/cripfer runt : neq^ pari feueritate in puniendis omnium generum furibus,ne^ remijfa nimis lenitateuß funt-l^iamfurè qui mamßßo furto prehenfus effet, turn demum occidi permi feruntiß aut cum ßceret furtum, nox effettaut interdiu fe telo,cum prebenderetur,deßnderet. Hifc GeUius,reßreS pene uerba ißius legis de furto pùniendo. Sed iterum nonnihil difceffum ßtit à pana 'X-uirorum, reduda pana Solonis pecuniaria. Cui Pretor adiecit pa nam quadrupli in furto mdnifeßo,ut eß uidere m §.pan^ Inßit.de oblig.que ex deli(l.nafc.§ .m duplum. er Ç.qudr drupAnßit.de Adi. Qtte panamofaicisquoquelegibus ßre accedit,Exod. 2 2.Hwc ed,quódadioné furti nee ma mßßi, appellant ciuilem : quia ex legibus Solonis babet panam dupli,cum ad rem ipfam quoq- fecitndum Solonis fententidm,er fic in triplum competeret. Sed duriore in» terpretatione, quam requirebat hoe delidum, fiit recef ptum, ut triplum totü effet pana, alijs adionibus ad rem ipfam coneeßis. $. uit. Inßit.de oblig. que ex delid. nafc. Quamobrë lußinianus in §.iAnßit.denoxa.dd.Sunt am tem conßitute ( ait ) noxales ddiones,aut legibus, aut edi do Pretoris.iegibus,ueluti furti ex lege duodecim Tabu larum. Adionem ueró ex furto manißßo, quoniam qua» druplum continet, incognitum plané Draconi er Soloni, pretorium nuncupant.§.tAnßit.de Perp.er tem.ad. Pur ti quoq; (mquit lußinianus) manißßfquamuis ex Preto ris iurifdidione proßcifcatur, tarnen perpétué datur. Deinde, cum furta uehementer nocere uiderentur, 0/ mnibus adeó di/flicuerunt, ut rurfus à pana pecuniaria difcederetur ad corporis caßigationem. Et caperunt ple reqi gentes membra furibus abfeindere, cuius iam nunc imaginem retinemus,cum abfcinduntur dures,uel lingua, aut cum effodiuntur oculi. Sed hoe cum lußiniano diffU' ceret,permißt quidem aliud caßigandi genus -.membri ta mendißblutioneinterdida.üouell.'Vt nuîl.iudic.lic. hab, loc.ferua.§.ult.Pures autem (inquit) uocamus, qui oceul té er ßne armis huiufmodi deUnquUnt. Alias uero graffa lores,er cum ablatione rervm,armatam uim coniungenr tes,legitimis relinquit panis, quefuttl in l. capitaliitm.$-fimofos. jf.de Pan. Q^em locum itifulsè multi torquent, neepercipiunt. IHud autem femper obtinuitemorninatam immuti.gt; D i tionent |
79 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N E E G E S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï’
|
tionem non fjituK.quód fur no^lumui, aut interdiu com prehefM telo fc defenden$,re£iè poffel oeddißeut hac le/ geduodecirn TubuUrum fecudum X.uiros fincitum fut. ^mio iquiu utroque cafu, homicidij mulu copulun uide' buntur cum delido furU : nempe quid aodufepe occidt/ rentur homines, ne clamore fado fttribm je opponerend Et if,qui ablmif rebuf fa aduerfus dominum repofaentem furta defandit urmif : quid ultud facit,quim qu ód deliéiu duplieat, uolens or rebuf 0- corpon nocere ƒ Su'faribit ergo huiciurivlpfanuf in l.fi pignore.§.farë. jf.de furt. cr in l.furem noélurnum.ffud LegiComel.de ficurijs. Tandem cum experientta docerct, nullam p anam pet caniariominhoc deltnquendi genere maUtijs hommum fufficere: Vriderichus imperator dus nominis primuf c5/ fiituit,ewm qui rem quinq^ folidis desimandam fararetur, laqueo fajfendendumfi minus, faopn cafiigÜdum effe.j. ult.de Pac.tenend.zy eins uiolato.lnufibuffaudo.Quan/ quam idem Pridenchus altero tit. de Pac. tenend. iniuria (inquit)fau fartum légitimé puniatur.Qjsibus uerbis plez tiq; doHorcs putant juperiorem conüitutionem exautho ratam effe : quafi lüud Légitimé non pertinent ad juaf,fad ad alias Romanorum leges. Verum quid prohibes etiam defua eim lege loquifPorró fi cöfuetudinem adhibeamui interpretem,confiât receptam ejfa uelut iure gentium pœ namfarae apud omnes. Non poffum hu non adfaribere ea, qug Gellius in lo= cofuperius citato refarens:ld etii (mquit) memini legere me in libro Arisioms iureconfulti, haudquaquam mdoéii uiritApud ueieres Aegyptios (quod genus hemmes con* üat martibus repenendis folertes extitijfa, zy m eognb tione rerimi mdaganda fagaces ) farta omnia faiffe licita cy impunita. Apui Lacedgmonios quoq- fabrios illos er ncres ui= ros(cuius rei non adeó ut Aegyptijs,fides longmqua eü) non panel,neque ignobiles fariptores,qui de monbus, les gibusq; eorum memoriant condiderunt, ius atq; ufam fu= iffefurandi dtcunt.idq' à iuuentute eorum, non ob turpia luira, neq^ ad famptum hbidini prabendum^comparans damne opulentiam, fad pro exercitio dijciphnaff rei bel/ liegfaélitatum. Quoderfarandifalertiazyadfaetudo acueret obfirmaretq^ animos adolefaentium:zy ad infidia rum aftuf,zy ad uigilandi tolerantiam, zy obrependi ce/ leritatem. 0*fiultam gentium prudentiam, qug putat ex uitijs parari uirtutem. Reilius certé IA.Catonem dixiffe,idem GeUius faribit, fares priuitorum fartorum, in neruo atq^ m compedibus gtatem agerefures pubUcos m auro atlt;^ m purpura. ^Partit qug per lancem lieiumc^.)lngeniofa eü homi num malicia ad peccandum. Qjtare zy fares ut propofi/ tam alienarum rerum contredationem interdiu commo/ dim expedirent, nonbperta facie domum inirabant ; fad licio fau filo cindi, lantern duobus foraminibus aptatam ante oculos habebât,ut matres familiarum, aut uirgines, aligue anciüg in domo forte fortuna obuig terrerentur, fugerentff potius, quam quad de cognofeendo uel ob far/ uando fare effent foUcitg, ac interim lUi res fabriperent. |
Lanx enim uns efaarium paulo minus qudm patella ex cauatum,dicebafttr. ErdtttdUlem tances mdsintg,'mfai{, mmimgiquarum fitmentio in l.qui lancent. Et in Luisis. ff.de Aur.et argent.legat.l.fi in rem aliquisa^at.ffdeM uëdicat.Cgtenim,lances pro fiateris moreanliquo, quoi ad lancium formam fiaterg fieri falerent, accipiuntur iv l.cum quis.C.de Naturalib.Ub. Telt fignificatio kic comprehédit omne quoi mittitur manu.l.fi caluitur.^.telum. jfdeVerb fignific. Sicetunt Haloander redélcgit ,icaluo,caluis, quodetldicipio. üoxa autem, omne quidem delidum zy damnum exto datum fignificat:hic tarnen adfartum pertinet.l.pitbs ef-§.ult.jf.eod.lit. lt;Sr Tignum alienum fartiuum.) Vlpianus, Lex ittcit‘ cimTabulartim(inquit)neq;foluerepermitiittig«unfa tiuum gdibus itel uineit intundttm,nc^ uendicart.(i!!lt;gt;^ prouidenterlexeffecit ,neuelgdificta fub koepreuxi» diruantur,uel uinearum tultura turbetur.Scdinewiii,lt;lf‘[ conuidus efi ttinxiffe,in duplum dat adionem.Tiÿtinii“ appeUatione continetur omnis materia, ex qua idijii^ condet,uinegff neceffaria.l. i -fade Tig iniund. f, Si tibi fartim arbores'.) Paulus kune locumpuh^'^^ declaraas-.Sifartimfinquitjarbores eg fa fint, y exilât Aquilia,zy ex lege duodecirn Tabularum dilidamtdiO' nein Labeo ait. Sed Trebatius ita utramqi dandamidfa iudex in pofieriorem deducat id,quod ex prima confa0‘ tusfit,zy ex relique condemneteum.l.i.ff. Arb-fad-f^ far.Caius fic addit in l. z.Sciendum efi autem, tos qtti ^i* bores,zymaximéqui uites cecidermt,eiiamtanquimb tronespuniri. Seruatur hodie hge poena diligenter apui multas, ut uitam certa pecunia redimereteneaturirlquot;gt;‘ rem cgdens. PrgtorquoqueediUum propofait de arboribus ct‘ dendis ,utnifi dominus arberem in aliénas gdesaut fané dum impendentem,adimere uelit interpetlatiiSflieeitinrf ei,cui arbor o facit,facade re earn,lignai tollere. Deinde ait Prgtor:Qjsg arbor ex agro luo in agrum é^Ufimpt» deatfa per te fiat quo minus pedes quindecim à terra cM altiuscoerceof, tunc quo minus tUiita coercere,lignai) fibi habere liceat,uim fieri ueto. Quod ait Pretor friquit Vlpianus)zy lexXi (. Tabularu (facereiiol'Mt,^^^ decim pedes altius rami arboris circuncidantur. Etw idcirco faflum eH, ne umbra arboris uicinopredioM' ceret.Differentia duorum capitum hge edl. Siquidemd' bor gdibus impendeat, faccidiearn precipitur. Stud^ agro impendeat, tantum uf^ad qutadecim pedesiterri coerceri. AD LECTOREM. TT Aec habui qug in haslet LTabularum legesfcribft da opergprecium duxiffcilicet ad interpretationeus rts faro nofiro defaruicntem,zy fontes legum ?.omanffn magis refficiens, quant ad multa prifeifaculi exempt i^tam fi hge requiras,adiLiuium,Valerium, C aliosintt quitatishifioriographos, qui fyluamadei exemploriu* tibi exhibebunt.Interim,bone Le{lor,non tarn quiduitt resegerint ,quàm quid nos hodie facereoporteatiimti^ tione uirtutisffis curiofus amp;nbsp;fruere his TabuliS‘ |
9i
X It ta B 'V L.’
81
|
D- lACOBVS SPIE = GELIVS LECTORI S. D. ^ E^Nhaceditione.Riualliana omifla, SK fecutus fum Oldendorpianam fe-al'riem aptècoliserentem:nec ea con’-tentus, fchoiia quoq; Oldédorpia-na, ceu ubcriora meis Schpliolis, lt;]Usin cap.i tituli,amp;aliquot 2. adieceram,ut me ftbantur,anteporui:quód ex illis per ocium repe t'tisnonpauca.eademqi obferuatione digna in-'iicauiinus duntaxat,huccandidum Leftorem fCffiittendo. EIVSDEM SCHOLIA Leges duodecim Tabularum. DE RELIGION E. Titul, I. DecultuDeorum. Caput I. jl^ D diuos «deunto. ) Vide Cyüenium Tibuüi interpre/ '««gt;Eleg.,.1,^.2.(» prmc.fuper tüud^CAjiit placent fufern. Pom baud multü abludtc, quod Dominus aptid liitt.cap. ^■pranücutjDeulibipropitiü habituros^qui fnÇvnfHàpunq- corde,hoc esi,abfq: omm hypocriji zy lt;lolo colit. Nibü eiiim ad rë, teile Arecio, qu£ nonnuÜi de «ftititei» iHom tranHulerunccquamuis nee h£c ddmnä= ^«iW! animi modo cultus Deo läge gratißimus ad» T'tlfïeuii«cultoresqu^ntpater,quitnjpirituado/ gt;'tH,cwnipfeßtjßiritus.Itaq; ßc quantum potes,à corpo ^tlaUucat,^ ad ilhm quantum potes accédas,zygra/ d^i'i^'SMimmol(risfacrificiu.Obferua,quc)d m Paganif» *”o hommes in dforiwn numtrum relati ey dei zy He= '^’!^^tD'iiwnoi:abantur:quanquam inter eos differen* tu. Sed ey dijdiuos deis pratulerüt: alij cotrà deos pr£/ r^tims irbitratißint. Fuere enim qui deos prepetuos, ‘“Wfï/iomiitiamp;ip ßdos dicerent, ut edapud Seruium. 'Vittronis tarnen ty Teq autoritate, diui perpetui erede/ ^^^lt;*f,det propter confecrationem timebantur. Heroes ^'^^tmiiuKminoreshabebanturiunde Horat.m ArteM/ ^tteritmultum diuiifne loquatur an heros. Plata in 4 .de htÿb'us, tres ordmes deorum ponif.Deos, d£mcnes,zy Heroesßed hi poßretni,ad deos uidètitr pertmere.Heßo/ dus primm omnium^ quatuor rationales natur £ ordines, primos deos, bme dfmonef, turn Heroas, mßmos homi-nes,èquibus demones ey Heroes fiant,ß bene uixermt, flquot;CaHè.)Pic,religio[e-,ne pûtes uni tantum uirgmita-iiuerèDeicultum attribuendum. ^Opet amouento. ) huic lumen adfirt, quod Serna/ *WL«c. 14. ait,Non poßißmm dißcipulum efie,nifi qui ^^''dbiis,qu£poßidet,renunciauertt.Apte monet hic Dl/ “™lt;I. t)oinin«w nostrum pauperes finritu etiam ueUe in biedijs diuiiijj, cuiußmodi Abraham, zy Dauid, acalios ßnüosßufi consbati tamefi ditißimi fecundum carnem jiier'mt,ic uixerintßpius commodißimetanimus illorum luhA i^i carnalu morabatur. |
Detemplis amp;lucis. Caput II. j0 Piubra.)Li^na ßnt delibrata,hoc efi,decorticata ra ft^proßmulacbris deorwrn ueten more pofita, ut feribit Verrius. At Aßeöniüs hatte Verrijßententiam dame nauit.Alij delubrdßatuunl ea templa, in qutbus funt delu bra corporum abluendorum,more Dodonei to'His,aut A* poUmis Delphici, 'm quorum délubris lebetes tripodes^ ußuntur. Templa zy delubra fimül, ßape dicit Cicero A -fconio Pediano m Ciceronis Diuinationem autore, Sunt\ qui templa eße dicantfingulorum locorum dijs attributd rum, delubra multarum £diH fub uno tedo à diluuio plu/ ui£ munitarum. vide ParrhaßCommet. 1 .m raptmn Pro ßerpm£ Claudiani. ' •»•o.; ■ - ' 'I lt;Lariumßedes.) Lares eoßdem eßd,quos gentos Apu/ leiusßentit, quodßacit, Viue tede, ex multorum ueterum autoritate ,ßc ut Cenßorintts probat in lib. de Die Hat alii Hot genios zy lares Capella etiä prfaites uocat, zy ange los. Volunt unicuiq- hominum appoßtum damonem bot. num,zy maluw.hocesi,rationè, qu£admelioraßemper hortatur : zy Itbidmem, qu£ adpeiora, Hic ed lama amp;nbsp;genius malus, iüe bonus genius zy Dar. Si larua traxerit adße totum hommem ,isabea pod uitam damnatur, zy fu£ ftultici£ dat poenas: ßn lari ßuerit audiens dido, pur/ gatus purusq- mbeatorim loca ßedesq^remigrabit,dut dus ab eo, quem in uita ßecutus ed lare. Hmc deo irato meo,apud Terentium in Phormione: zy rurßus propitio^ apud H£uium m Stalagmonis,ted:e Donato.Eadem pro-pèeR ßententia Platonis, m ultimo de Rep. quum animos ad indicium firri dicit.Cyum zy nodrates Theologi ueFe/ res, ut opinatur Praßmus, ßecuti, duos unicuique genios, quos angelosuocant,ab ipßo protinus exordio uit£ adßcri bunt‘.amicum,qui commoda nodra procuret:malum, qui modis omnibus m exitium nodru immineat. Vide Marfia lium Picinum m Argumento libri 9, iam citati. Adiqtïe Chiliades Praßmi,zy Alexandrum cap./^.lib. ßexti Genia liiimdierum.P{.hodig.cap.z/^.lib. t.Ledton. Aiitiq.toi Lud. Viuem, qui diUgentißime de Genijs zy Laribus in cap.ii.hb.^.deCiuitateDei,apudD. Augudmumnon pauca admonuit. De duplïci Deorum genere. Caput I1I. Tt Pßodus,tede Eußebio,trigintamittiaDeorum in ter “ risßeiße teflatur, quoru mortes zy ßepulturas Euhe^ merus coïledis undiq; ipßorum Epitapbijs conßeripfit.tea fits Cicero zy Ladantius. Ç Et eos qui coeledes femper habiti. ) Romani quoßs dam deosßummos nominabant, medioxumos aUos, altos heroes mßmos,quaß terredres,ab ie‘!‘,quam ueteres ter/ ram dicebant, ut Capella perhibet. M.edioxumos dixeré, quos mérita 'm ccelum uocarunt, utßeribit Cicero m Legt bus:hoc efi,ßemideos, uelut Hybridas quoßdam ex mortd/ li zy immortali progenitos, ut Herculem, Liberum, zyc. Heroes ßünt ex utroq; mortali parente nati, qui mentis ßceliciorem quandam nadißunt ßortem, quam uulgus ge/ neris humani.Addunt quidam Semones. f Herculem. ) Cicero lib. ?. de Hat. deorum dicit, fitiße fix Hercules à ueteribus celebratos. M. Varro qua» tuor zy quadraginta Hercules recenßet. Scrums quatuor Hercules ßacit,S.Aeneid.Maq^ de numero nö condat.Ta» citus Annal.Itb. z.ßeribit, Libyesdicereantiquißinium Herculem natum apud fi,eosq; qui pari uirtutefiterit, in D 4 fögno? |
|
«J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I A C s P I E cognowenfwM eim di^àtoi. l^rum tß,tiuod de nercuUi fimuUchroexTyro frontefudproji^o turrathicLeo/ niew, cap. 11. Ub. i. de Varia hijioria : quod tieracUdet Ponticut feriptu reliquà, Hercules quatuor cubitis type de longiorßiit.Eiuf uero fiaturam,qua ratione Pythago» rasdeprehenderit,Geüiutex Plutarcho refirt. Vide Par rhaf.m Prajàtione lib.z.adfinem. Ç Libertim.) Seneca 'm lib.de TranquiUitate uitaißac (hum Liberum efje didum mterpretatur, nonob Ungute Ucentiam.fed quid libérât feruitio çurarum animumny afferit,uegetiorem cyaudadorem momnesconatiu ß' cit.idcircoliberaUus 'rnterdum potandumiVeriun erafx mica noria m'mimè jlultè monuitfimul atque uillum,^' quien5,edormierii,prot'mus albis^ut aiunOquadrigu re/ currunt animimolejtie. ^Aefculapium.') Cicero lib.2.de Nat.deer.tres corn* memorat Aefculapios,quoru primus ApoUmU filius,quê Arcades colunt. Secundus fecundi nercurij, Valentis er Pheronidis ßlij frater .is frlmme percufrus,dicitur huma/ tus effe Cynofuris.Tertius Arßppi er Arfinoie, qui prû mus purgatione alui,dentisqi euulßonem {ut frruntymue/ tiitxuius in Arcadia non longèà Lt^o fiumme frpulchru cr lucus ojlenditur.Corn.Celfus Aefrulapiü illum nobilê medicum in deorum numerum receptum tradit,cum medi cinam adhuc rudern paulo fubtilius excoluiffet. ^Callorem,PoÏlucem.) luuenes friffe 'mjtgties, omnis tefralur antiquité, er ante alialegitur eosex Argonau/ tis frifrè. Vide Bocatium cap. f.lib. i i.de Genealog, deo* rum.LadantiM,omiiiuMmiferrimos ,nondeos frtffr oa flendit,cap.io.lib.i. Lege er Vmem mcap.14.Ub.13. deCiuit.Dei. ^ Qüirinum,)B.omul.de quo plura Bocatius cap.ult. lib. ^ .Huius translationem m deum narrat Ouidius m fr/ ne quafti amp;nbsp;decimi netamorph. Cater urn ut nomen deo rum frisé) adfrribitur dijs Gentium, ita tarnen er Angelis fandis et hommibus iujUs comune edmam G.Cypmnus autor eü,deos participatione plures effe neminem nega/ re,e^ Boetius omnem beatum ait deum effrfrd natura u-nicum effr Deum,participatione nihil pröhibere plures e{fe. Ac profrdo data ed nobis per Chrijlu/m facultas, ut frill Dei fimusdege cap.ult.Ub. 9 .de Ciuit.Dei. DeFerijs. Caput lilt T N Lexica,de perils non pauca indicauimus,quibus ad/ de,quad Peria Latina non alibi,quam in monte Alba* no frebanf.quemadmodumfracra Parafceues non nifi Hie rofolymiscelebrare fis erat. ^Patratis,idefr,perfr£lis.)Papinius, Scelerisq; patra tifuppliciu expendunt cura, Prifci enim patrare,non folu cum opera Uberis daretur,frd etiam cu aUud quidpiä iam incaptum,adfinéperduceretur,ufurparunt. Hinc Patres patrati diäi,quöd ad patrandum, id efl,peragendu iura* mentum,ubi defaederibus conuenerat,mitterentur. Dehoftijs amp;nbsp;officijs facerdotum. Cap. V. rhaftus fubinde citare fokt. , „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^Praterïdelt;iefamulós.)Caufam ouidiuseoitnl[ •p Lamines funto.)Adde qua annotât Vines,in cap.i^. feribit his iserbis:Dic,inquam,parua curiUrpequsdi lib.z.de Ciuit.Dei. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pesfContulit as populus,de quo delubraf/iettiu^^^ ' ^vif glides VeHales.)Vide eundem Viuem in cap.10. {ait)danda mos ilipis inde manet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.5 etufdem Opens. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ |
G E L. 1 N nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’* De daobus Sacerdotum gêne’’’’”’®' p VbUci Augures. ) Augurum difripUtt^ eil,ex Afia in Graciam,hirtcin HetrurumalUts,^ ad Aborigines Latij, inde Romani. Romulus M^^r’ cr tres Augures inilituit.ut Dionyfrus pcrbibet.l ^^^^^ mus,quiùmcuiqiTribuumfuumuuguftmdsmmim ' Additus efi quartus,procedentetempore.PÓit, ieiti, ut effent nouem. NondutemaUj coi^itutW” % Rotttanis,quim lüuüres uiri Augures, ut frerunt t»! lus,Cicera,craliifimiles. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ 1 ■ ïü tifRegianibus ratis, IRundocum expUcut kW^ isio RiuaÜius. ^Difreptanto.lvide in Lexica. Ç Arulfrices.)Vide ibidem Harufrices. . ^Paciales.)Vide Nonium.Ab horum cffdo'l^ tat emerfrffe ufum RepreffaUarum, quits Bart. ucuiK ua confuetudine induiras. ^Ofcina pianto.) Hoc uerbum pro eolert cr re, accipi Nonius probat, è Plauti Afinaria locuUd i^^ Inde Piaculuprofdcrificio cr cultuinterdumponititr' apud Virgil.Ea prima piaculafunto. crfrdgitijs ufurpdt,quumcanit : Difrulitinferadi ^ fa piacula mortem. Plinius omnes aues quscanum, exiHimat ofcmesiunde Ofcinum,id e^,itiiumiu^’^ DenoAumis mulicrum facrificijSi^*^'“' dis. Caput Vit . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . Raco facro. ) De quo Parrhafius Comme«w^ • V in Proferpina Raptum.PrancifPicus cundo.tüacrob.in Saturnal.cr Seruius 1. Georÿ^'\ co,Cunila tibi Cererem pubes agrees adorti-^of^^ , modi uidetUr friffe apud Romanosfr^ruBoueuct,^ eandem C. Baffus apud Ladantium Patuim didit.Na hoe ernodu CT in operto frebat,Cr ext^^^. ribus. Nequeexpiaripoterit,bocejl,purgari,punfr Vnde piatrix facerdos,qua expiarefoliti ent, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^Ludispublicis.)Legecap.tç.lib.t^-^‘'^^'’y‘^', Xand. Neapolit. qui deludis exadifiinéfcripfr- '^‘ Viuemin cap.io.ltb.y.de Ciuit.Dei,inquoB. Augquot; nus meminit facroru Cereris Eleußnie.Bxtit reaUbus in KifceUaneis PoUtiani, quo idem eum er hominem,hoc ed^quod aliquot lotis fit pP De facriiegio,periurio,inccftu. Caput vut j^J T Def matris.) Tit. Liuius autor ed ttndetrigeftiitlt;’gt;^ * matrem deportatameffeRomamaPcfinuntom .^ Phrygia, carmine in libris SibyUmis inuento : ftquot; . alienigenam hoßempoffe,ßmater.ideadeportiiiay . effet.vide Parrhaßum i.Comment.fuperilludCi^ '^ Sic dit,crfuluis ferpentibus attigit tdam. Ric^^ts an^ fla dea.Viuem,in Cap.4.lib. zi deCiuit. Veimterpretquot;^ Ouidianos, in Padis, lib. 4 • Nebriffenfin Roi«^”® ^ nium dod^.nodra reUgionis Poeta Prudentij, que f |
’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L B G E S X I I. T A S V L? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gj
*«ii ƒ^’^^^f^ cogito. ) Si cüi uacat^,uideat ey Vb tuiLTametfi nullam lugtndi iimßtti ak'tsiegitimiwt frifr bkneij“^'^ ^’l'^'^-de Ciuit.Dei, ey expUcantem feite fe nonnuUi credant,annimq; foemmis tantionprafrnitufn 'w« Riualliiim. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n,} deplorandü,'mfra quem alteri nähere baud licebat,(y
^®fuinptibus funerum amp;nbsp;fepulchris.
. Capot „JX.
^tneres tarnen eins, qui trium-. f'’lt;‘!f:t,aut lmperatoris,qui hoßes hello domuißet,uel ^’quot;‘^^einpubl.auxißet, in Vrhem frrre licebat, quibus ^°' ’»torts caufa, ut m fora condereatur, tribiUu/m eß. ^^Radrianus reßripto poenam ßatuitquadragmta , '’^^tam (« ens,qui m duitate frpeUunt,qua frfco mfrr= frß^tt^inmagißratuseandemßatuit, qui paßi junt, ‘’cum pubheari iußit,zy corpus transfrrrii autorVl* ii.fr.de Sepulch.uiolat. Olim epifcopi, facerdo/ ^^ity principes autores ßru{lure,tantum mtratemplo* maros fepeliebantur : hodie eo uentu/m eß, teße D. ^'‘•^’^^benano,ut quillbet cerdom medio bafilicit uelit “WirijUt ^iii^q-^^^ Chrißianorü,quas mandas eße con quot;”‘'^’ut,po!ydn(iria fint,zy cadaueru receptaiula. Plu* *^( tos mtor eß,i Lycurgo lege fancitum,ut m urbe, ey Jotiu ^tor^tf^gpi^^gpj^i^fff^^ conßrueretur : quod m/ I '^‘^^’trnuideripoßunt chrißianiimitati. Lege poß Ale* ^^itirim,qiti cap. z.lib. q.Genial dierum,reten gentium ’^triiritn mores m deßinilorum condendis corpori/
‘’'“^’^^'^ ^ Gyraldi, quern de Sepub
fi^^’^^'gt;gt;)'^deKcap.de Sepultura, apud Plmiu eaiïd' ^‘®quot;^‘“ ^Pl*^ Romanos non unam,nécfemper
^ omnibus oh proßrentibus,illam fequifententiam de U ”^'^‘^^apudKomanoscrjman conjue* ßuet,autm caufarnfruorabilem tendit. ''‘'ttonnullisobferuatiim eß,uflt;^ad Antonmpru 'quot;Pquot;^^lt;»'‘ttiitempora,quibus à pltrfr^ defria eß corpo a cremare,^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^ vomiere cœpiü eß. Quod ad otattmet,extat 'mfignis locus de ratione fepeliëdi, apud
^’^»olefrumfrneris ergo habento.) RcHc hic Ay* 'tibunemoreniperßrmgit, quem er hodie m Sabd ^^°to frèLatio,ey fupra Latium obtmerefcribU
concepto nee dunt edito partu uitabantur. M-tameriAtf/ tournas Philofophus ne ultra qu'mq; dies lageret Korfidni filiwnßbi morte fublatü,edidó mhibuit. Luélai auleö' moeror patrius mtra lugendi tëpora,ob plurimas mmuee batur caufas.Vtßliberinaßerenturiß pater out ßildf, frater aut uir,db hofribus capti reUertißent, aut quu ^rb' pias affinis,quant qui lugeretur, domi nilUs ßrehUelfi puella dabatur nuptui.Oe ludu extut uenußus Gialogus Luciani,db Erafmo uerfus,qui redifimcpronunciauit,in nobis mconfolabilem ludum ab impietate profrcifci.Do/ lere quidem nos mortem neceßariorum,ut nature ey cha ritatts erit,ita fupra modum dolori nimio mdulgere, non potefr non uitio uerti, quad fries refurredionis negari quodammodo uideatumConfolationë enim habtmus,qua Gentes caret,noßros mortuos 'm Dommo uiuere, er cof para eorum per Chrißum reßituenda effrfiiThefrl^i
BE MAGIS TRATIB VS* ) Titulus II.
Demagiftratibus ciuilibus.
Capuc I.
Ni par maiórue poteßos.) Aymaras ait,hoc ab lit re Ciuili ey Pontißcio alienum non eße,quibuS cauetur,ut duobus iadicibus diuerfas fententiaS profirentibus,illam fequifententiam debeamus, que reó
flquot;Perpopttlümuia£,p(xnie.)'Vide Liuiü in ‘^.fecund diBellipunicilibro,cr Ciceronem in Philip, ii.
kä^^'^^* ^f^'^’)^‘*’” ^‘^ ’^^^ ußulato cadauere cob ‘‘it'‘alt;itbMturiitticis cy cognacs circumjiancibusfe/ [uY'i ’^^^'^^''^'^'?°^qlt;*amPritfrcd noutßimu uerbum
IL1C E T, quod eß, quafi
De magiftratibus miliranbus.
Caput II.
p Eriti Iuris plurts 'm prieliofuato.) Vide ciU£ in hum: locum D.Oldendorpius attulit,ut cognoßcM,quänt grutter dixerit lujimiinus : Imptrutoriam muießutem non foiùin urmis decordtam/ed etiim legibus oportet eß fe drmatdm.Tdmetß quidä Eruncifeus notauit^uerbi h£C non tuniwn pnter omnem Lufmum proprietdtem eße proldtd, (quod quidem tolerari poterdt) fed etid nemini ddhuc,quid ßt legibus armure,quid armis decordre^conK ijeere potuiß'e,quod impudens menditcium eü.Confldt e/ nim non Latinos tantum interprètes,fed e^y Griecos pes'/ ce piße,quid hifceuerbis uoluerit Imperator ,uel mattis, Tribunianus indicare.
DeAedilibus. Cap. III.
A D honoris dmplioris gradum.)R.eaè hoe loco quo^ Oldendorp.expoßulat cum ijs,qui receptum 'm Aca demijs graduum ordmem improbanf.quo nihil m ßudijs, precipuè córteilioribus condudbilius eü, ut luculenter oflendunt orationes doHißimorum uirorum, PMelan.'m ed,quam de Gradibus habuit, ac Viti Vinfemij, qua is de Studijs adoleßentie mferipßt.
De Cénforibus. Cap. IIII.
•unis dwtem oßibui extremum Vale, itidem aha oce pronmaabity A L E, V A L E. V A t E ; Mosje ordne quo natura perniferit,feq uemum yPloratusiyIainetitiones.) Athenienßbus Solon fle « lamentationes,cr cetera dolorë teßantia,uelut ma/ ^’'ibA uit£ profrientiafußulit.Lycurgus Lacedie* , quot;')! X idierumfriado Juj^jj termmauiLTempus uerô
conßitutum,feruaucre, 9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trimo minorent nec lugeri,nec plangi uoluit,
ramenfes X.frliosparentum,autuxoresuirorü ^ttentdefrreßatuit. C^uod. lugendi tempus,patri ey fr attaquéfritri ^y foron commune eße uoluit:ultrà uerô «on ^ß^A-.nehiilumdeßjfo,eyleichrymisnunqHam défi f'm,domus(yfimilta tuneßarenturutaq; poßanna ______.
pitrentesfriortiMorfratresfororum frnera deßere at/ EamiiPpiß.Qiccr.fcripfrt^
T N tribus dijlribuunto.) Pidru nominlt;t ? lt;^.nuper in te ■* xicutränfcripßmiuex3choUj( Paull MAnutij,lt;iU£ in
De
|
10. OLDENDORP. DE PRVDENTIB. ult.ff.de Condit.cr demonflr. Sed neutrum flitui ^* ex lüo loco,qui fecundum utrum leëhonen non en W beouisjed UbolenLOt hoc mfirms plurd. «7 T Vm cimIm Uitlos cfb«) N^m Papmuno dutore, fuis . tdiilu Pretor itu Ciuüeddiuuat,iielfufpltt,uelcorri ^it^uttxtmplisdaHot^itVdtuiiuslÄ.j^ RtU^ud per dom'i»wm Oldend.itüfunt trd^Atd^utntquidtmdoüio^ ris me MtgtMt expCuutiont. .TEMPORA PRVDENTIVM, EX ; nbsp;nbsp;nbsp;quorum fcriptis D igeftorum opus eft concinnatum, per D. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oidend. lMSlt;ldmonuimus,neceffdriwmeffe,utdHi gmter objeruem»s, quibus autoribus, er quo tempore leges ß.omanoru/m fint feri 1 ptlt;t:quonidmexhisprincipiaiurisdepï*s dent. Quidutem primordidedttfdmq; efficientem igno» rdtftsremipfdmnunqudnt percipitf.ficutCdius eiegan/ terdrgumentdturmLi.ff'.deOrig.iur. » Hrac uidemus,quiitt grduiter Pomponiiu defcribat oe riginem wris^er fuccefiionêprudentium, quaniq^ dicin' dim fingulis legibus,fingulorum dutorum nomma ddfai bdntur.Vdridtdenim eâ perfeculd hommum conditio, mutdite funt rej^ubliclt;e,mutdtd firibendi phrdfis. In qua rerum uicißitudine nihilo filicius uerfdberis, quim m l.d byrintho fine filo Tbefei,nifi dutores iuris difcernss, CT tempord:quod Accurfidna fiepe impofuit. Udlt;^ uolui la» rifionfultorum dt^i imperdtorum obiter cdtdlogü ddij» eert dudtofis,quo mugis index ifienon fiolum locü ofieu' dtret,quem firtè dtfiderdni-.fied autorem er tempus loei: detqidnfdm(ircumjjgt;iciendi,num pofleriore dliquo iure mutdtusfitiedmenim inuedigdtionëjnifieum Indicé ne* äds,perdes Umpudem (y oleum. QJVlutius Scæuola . Pontifix mdximus.P.Muùj films,ex Scituoldrum fimi lid,qu«e célébrés dédit lurificonfultos,floruit anno ab Vr/ beconditd6iy.AtttendtiuitdteCbriflifierudtoris nodri 114 .Buit er dlius Q^utius Seeuold dugur,quem Cicer ro mtroducit cum L,Crdlfio de Ordtore differentem. C.Aquilius Gallus, üanexrecentioreiUd,fedex ueteri Gdllorü fimilid, nobilis,et eques R.omdnus piit. lus didicit d Q^Mutio Sc£ uoldPout^cemdximo,tdm filiciter,utfcriptdru legum rdtionem nunqudm db dquitate feiungeret. De iure comi ter reffiondebdt omnibus:fed fi qudndo dliquis dd fiât d/ pud iudicem proponendi funiltonem eum uocdret: dd Ci ceronem 'mquiebdt,mfinudns,ordtoris officium effe,fi(ii feriem exomdre. Brut dutem Ciceroni fiimUidris er coüe gd.HuncGiUum citdt Scauold/cilicet Serbidius iüe,ist l.GilltiS.ff.de Liber.er poUbum. M.AntiftiusLabeo, Pdtre Antillio Ldbeone fdpiëtid lüuflri ndtus, ueteris Antifliorufimiliiegloridmddduxit, OUduio Aug.impe» rdnte,fub quo ndtus eH ebreus.Sunt qui putit, hue Ld* beonëfiliuin Iduddjfe putris fui fentëtidm:uel certè pofte/ riorë dliquem Ldbeonë id fcripfiffe,in iquibus diebus.j^ |
AlfenusVarus , Cremonenps,fub todem OUduio : primus futm^^ didicit,deinde Seruio Sulpitio pneceptoremn operi^ * Mafurius Sabinus Cldruit regndnte Tiberio,Anno Chrifti 20. M.CocceiusNcrua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Pdter er films,uterq^ lurifconfultus.Pdterii^^'^' rio Cdfriiqui cum pro libidine omnid capiffdi^ Uerud per dbftinentiicibi, mortis conftlium misit,^’*'^ no j ^.Bilius uerè,ex quo ndtus eft Neruj optuittn rdtorjeripfitUbros Deufucdpionüt.crMao cimofeptimo,de iure publicè refponfitiuit, (eSe in l.i.ffide Poüul.BuerMtCT Syllijer Licinij^n**r dlterius fimilid. LiciniusProcuIas, Gthoni cumViteüio de imperia concerting, f^ fitit,mdximeq- dutoritdtis.^erue pdtris fuifikolf Idude excepit,ut db eo Proculidni fint dilii,fielt gt;ƒ ^* no lurifconf. Sabinidni dppeüdntur,in §.cu ex alu^’ üu.deP.er.dmifi Prifcuslabolcnus ■ Sut yeffidfidno quidem fuifje uidetur,fti ii ^^^ ni Pij imperium ufq- peruenit. Is fiepe fol^ Liitoi^^ ritdtem ddducere in Pandeëlis. P.Iubentius, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. , '^Vel,utdlij,P.luuentius Celfus, ex lubentioWH ddmodum fiimilid,pitrë bdbuit emfdem nominit- Vt*5 Trdinno ez üddridno optimis principibui, imÿi^r inprecio,Anno 116. Neratius Prifcus ,. Celfi pdtris fui fcholdm excepit ijfdem H«nc Iduddtifimus imperator Traiinusjpfi quo^iW' confultifl.tdm charum hdbuit,ut fucceftorem Wptr^ nuni rtlinquere in dnimo baberet. Aburnius, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Vf dlij,Albumins,y diens,fub BUdriino ty MefH^ Pio fuit, Anno i j 4.Hauw eft ipenult. ff,de Alitutid-cib.le^dt. Tertyllianus Bodem tempore. L.VoluCusMetianu», ^. Qnem tune quo^ftiffe tefUtur l.üiuijritgt;*'u' tur.pdtron. Saluius Julianus, Cognomenfo Se«enM,Melt;f«ollt;«ner^J,HiAw*’®** dicijs adfejfor,deinde Antonino Pw, « dii^ fstrw.i modumeharus put,Anno 134. VIpius Marcellus, Cuius xtdtem ab Antonino Pio,ttd StUtrum «ƒ$ txtfi dunt,Annp 160. Serbidius Scaeuola, Q»« K.Antoninum \mperatorem,Philofophico^' mine decoratum,cr ante Imperium primtini injlitiiit,ff polleeHidiuuitconfiUiStAnnodUtemCbr^itji^ |
EX QVORVM SCRIPTIS DlGESTA.ere.'•
Æmilius Papinianus
Hoflilij Papifiùni (HioifSeptimio Seuero intimui ^it^ Vr^'ft^ilu(pr£toriotècuiuifcholA tanquarnex equo T^nimonmltilurif^eritiprodierunt.'Vnde luris afylum iif!^ellittiK eff. Tandem iuffu feekratißimi imptratoris Antonini Caßiani Caracalla,quad ilUui parricidium ex^ (nfatnoHetjcrudeUter occifM traditur,anno zo^^ Herennius Modeftinus
Piipmdni difcipuhu perquam Celebris fuit.
T.Caius
Sul Caracalla, qui per feehu imperium obtinuit,i mul ll^tttiiturßtiffecirciterannum 217. C^terumquando GfSn«ßeit mentionem alteriut quoque Cai], utrius fint ^onfa in PandeHis^ambiguum manet.Pomponuu in I. 2'pe origduris, inter Seruq auditores Caium adnur nent.vlpianusCaiumCafiium citât in l.Qatid ergo.ff. deVfujrud.
Domitius Vlpianus C^irif‘m'j.\p0ilPaptgt;tianum,iurisquot;r -equitatis con^ fMltttïjeleguntiidwfé cumprimis fi -.Phanicuur/ ie T}rö(Ht iffifitetur in /. i.ffide Ceii)ious)oriudtM fuit. Alexandrapnncipi optima,primum tutor,max confiilia riiit,taniëpr£fiüu^prœtoriodefignatusefl,Anno z^o.
Iulius Paulus
Pdt((«i«i«,v!pwii«)« er uirtute er firtuna propemo ^[^tqaint,Annoziz.tiuiiKmenüniffeuidetur tabeo, quot;Sitte AMiJKiK^eiidiiw quidam pojierior,m l.penult.ff. de Exceptioihijiji corrupiufit exemplar. Num plerit^ co dicesl’ncprnupiu,paulitis,non habend. Et fire ubi(^ Pau lus Libtonema!degat. l.quamuis.ffide 1« lus uoc. Kefirut tarnenquendam tabeonem Domittum,uelquaeuq^ pros genie jilt;erit,H4drwiii temportbui fioruiffi.
Iulius Mauritianus,
CMD.nJodndee tribuit, Ad leges libres fix. Alij tes PnUHrqutudjinMurfiufifciM lAauritianum,quë Didiui iulianiu Imperator iulfirat occidi,fedeidpfus poftea à »it/ïlijjAiexai)dro|uit,Sex er deeë I«ftitww»«,ulfoï5j ^sfarij^tlibtos.
Sextus Pomponius '5:nii5Poponi;e.clari/?iffliM fuitiurifeonfiqui firipfit '•^■Jf.de0rig!«e(Hr.Ne interim quij^iam haUuemetur, ^^^‘t‘iluidePomp.Grammatico,autde Pomponio Me* /t,wide Pomp.Lfto.FwituHtein hic nofier Pomp.fub fis litiimperio optimiprmeipés Aiexundri, er quidem ma/ gno in honore O' lt;iUtoritate,Afino 252.
^Muliiprxicreitfuutturifionfiquoru atates 'm tan/ tartrumuarietate certô nonpofjumus habere comper/ tu,pr£terquä quid ab imperio Seueri,ad Haximmi ufqi '»nirchiamfiilfi eos confiabhoc efi,ab Anno 19 6.ufq^ ‘iuMvxwzjS.C^alesfMnibi:
Tarpantinus Paternus. ÆmiliusMacer.
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Alius Martianus,
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tetentius Clemens,
1 l^ilUpitlusPapmianimfignis. \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Arrius Menander.
1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aurelius Arcadius.qui amp;nbsp;CharifiuS,
1 AKthorl.fl^deTfjlibiM.
1 nbsp;nbsp;nbsp;“ LiciniusRuffinus.
Papyrius Fronto,fiue luftus, Qnt aüegatur in l.üauis.ff.Ad l.Khod.de iad.
Anthius.uel P.Furius Anthinus.
Maximus.
Hermogenianus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.
Africanus:
Huius rtf^onfd plerunq- fint obfiura. Vnde prouera bium natumsAfricani lex,hoc esl,difficilis.
Florentinus.
Claudius Triphonynus....i
Claudius Saturninus, Autor l.Aut fida.ff.de Pocius.
Callidratus.
Venuleius Saturninus.
lulius Aquila:
Non admodum claruit : fcripfit tarnen Kefionfirunï., lib. i.
Ælius Gallus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*...:•
ïfli propemodum omnes,Pap'miani fiierunt auditores^ imperium Alexandri mirum in modum iHuflrantes. Num fib nullo alio Cf fire tot lurifconfilti todem tempore da ruiffe traduntur.
^’^^^2‘ proximèqumquagmta Digefiorü , P^^^tfqi turifconfiltoram «ol«-
gt; 1 minibus excerptos,er relegi cum iibêter, ' turn nero quadam cum admiratione. Pris mum,quod IK filas,utrurn diligentia,Mne grauitas', pru/ , dentia,an £quitas,fcienti£ rerum,an orationis dignitat. praßet,et maiori laudi dada effie uideatur .Treinde, quoi, hic ipfa ita in unoquoq^ lüorumomnia funt egregia CT.^ perlida,ut uehementer dubites,quem cuiprafirendwrn.^ putes.Cui fimile quiddam(ut de ultima tantü parte, qult;e.^ ad nospertinet,dicam)in Epifiolis Ciceronis admirari folebam:qu£ cum à pluribus firibantur,omnes tarnen, ab uno eodemq;,(audaciusdixefim) fi perfionas fifiuleris, ab unó Cicerone firipta iudicëturiita uerba ac fintentie ebaraderq; ipfe dicendi ubiq; fii ed fimHis.Ciuod eo ma gis in iureconfultis tfi admirandum, quad lÜi eadem £ta/ te cundi extiterunt,in eodem quafi ludo acfihola infinn ti: hluerèr mterfietiamfiecuUsdifiantflicet pod Ciceros nem'.ideoq- quibufdam 'm uerbis ab eo differentts,quales, omnes ufq^ à VergiUo atq^ Li«io /uerHnt.Num Seruij Sul pilij ac tAutij Sc£uole ml extat,fed alterius tAutij recent tior'ts. Etprifiiilliquidem iureconfulti,qualesquantiq^ 'm eloquendo fierint, iudicare non püffirmus,quippe hos rummhil legimus. His duiem^Kt inter itiuntM uerfin» tur,nihilèd,mea fintentia,quodaddi,uel adimi paffe uideatur,non tam eloquente, quarn quidem materiu tUu j non magnopere patitur, qudm latimtatts atque elegan~ ti£,fine qua caca omnis dodrma eft er ilUberal'is, pr£' fertim in litre ciuili.Accedit 2afius enarratione l.z.de O/ rig.iur. disamuii Cicero, 'mquKns,iHr'ii 'ciuilis fiientia,
P’’lt;i
9*
9»
|
P’'o eomwodo ßrti fuOjmodó comnuttdtre,modo tUM/ ^tjd e{l,prtmere,uel ctrtè ficubi potent,fubmordere ui de,gt; turttumen tx hu utrbu. §.poft hos C^Mutnu^cumq-timßbi de iure reßiondenttm patim iiiteüexifjet, argu* mento egregio euinci paffe tradidit iuris tiuilisfeieMium e^r effe profiinditni, er puuds ex fundamento edgftitdm. Hec quenquim,quod idem Cicero in oratione pro lAurie nd,legdles dodritus tanqumn eegnitu non difficiles,atte/ nudre uideitur,moueredebeat,quódtempori, ut orator infer uier it,er non tam ex iudicio,quam ex clientis corn* tnodolûcuttufùiffeuideatur.^i quidêalibi iasciuileue-hementer liudiHit,necdum perfrdwm. Qjsod lüud pofte riores lureconfuiquiabexceffu diui iierug foruerunt^ ubfoluiffèputantur. Quorumttoluminj,qiti Mnfolum iuris,f'eder abarumdoélrinar Urn ftudiófis ufuieffipö/ tuifjent,mßprioris gui negligentia inlerijffinti ¥utree* mm ex hts pleriq- fummi philofophi,fummi otaiores : irt nonnuüu tä abfolute htftori£,atqi omnis antiquitatis tb/ gnitio,ut ficili: creditu fit,ex hu folis autortbus Uirum fa plentern,er ciuihbus rebus aptum,firmari potuiffe. txir fiimat Alciattts,fi lurifconfopera extarent,ntc \uftiniani iniqutßimo iüo(ut au)cdiilo fublata fuiffint,Rccurfit, et qui poft eumferipferunt,minime neerffanas futur at fitfi fe lucubrationes,quas immenfa iüa dodorum commenta ria fecuta funt, que Zafius nofier, tui eruduus ac luxta prudent uir Carolus Girardus Cafttlionen.fubfiripfit,to ercenda putauu,quod cT plus ofientationls pre fe fira'^ quam do£lrine:lt;^ quad eorundem pelago, dduocatórü nequitienutridntur,qui fora,ut ipfe ait,uenenant,indices ludtficantur,quietemturbät,rerwmp.coHegta,ftattim,or/ dinem,infiituta,euertere contendunt, Dijs exoft er bomi nibus. Nee abs te queritur aliatbi, DoaoreS,qui alioqui in multii CT ingenio lialUerunt ^ er doUrina, hac una re tam obuerfofitiffe animo,ut quiequid Accurfio in bued uenerat,fepenumeró pro ueritatejine altiori difquifitie one fequerentur,cr ita orbem replerët erronbus, adeoq^ ueritatis amatonbus tantum negorij ueritatis reducende tfibuerent,eosq; graui fitigattone luris perpurgandi oe nerarent. ^N EOS QJV! SERMONIS PRO-prietatem négligentes,rem ipfain fpefta-“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;refc dicunt, cenfura. ZApiuin oratione quadê, Pandeke,inquit, ornné propèphtlofophii continent, or que nature fit, er que moru,queue ratione confifiat:dlic diale» Hicis rhetoncisq; er lotis çr argumemis refirta omnia, uides.Sed erpoetici modi, fehemata,figureineisquim appofitè ufurpanturt er ut uerbo dicam, qui PandeHarZ librosexquifitèlegerit,dcuteq; penfitauerit,islamuaria rum dodrinaru ueftigia uelut impreffa lüic experietur: ut earn Vitruuij fentitiam,qua inter fcientias reru, quarn coniunflionem communicationemq; effe dicebat,ficilè fit comprobalurus. Nee tamë in eis intégré iUe funt dodifi. hommum traditiones ,fed ueluti afolidiscorporibus di= uulfa diffeSacj; membra,ita ab archetypis iurifconfulto» rumlibrts,uoluminanofird decerpta,CTcentonis inftar confutafunt.Quanto amplioresin ucru codicibut dation |
tes^i diuitias, fi earn nobis fortuna filicitalem non mb diffet, confiitceremuscQuod fanènon fint marore prolo quorMtercidifie enim tottUufires labores,plus pnpèiif âurépofteritaticontulit, quarn commodiaddideritTri» bunianilucerne rquod tarnen aliaslatius traätmtu. Hoc credo,in prefentia diffiteri nemo aufit, iuris noftrifatin tiam,que latißimis tills finibus extenditur, triuialihtu m-genijs non effe temerè afferenddm,quam uix quifquitn fX ueritate profitebitur, mfi aliarum quoq^ doßriiunm lo' ca haud parum multa tradauerit : ut non tmmerui iuia iUimihidechnare uideantur,quipofi AccurfuMSgloft fas,uulgatis quorundam commentarijs, fantam Itgiti««-plitudinem mettuntur, foUtan^q^ eorum leüionefuffif iinati,de portu,de brauio, defiattoneglorienturMt''«* tes errotum nonnunquam fomenta non modict mittv , «tt Cumenimrelida elegantiß. textuumproprietdt,* commentarijs uelut à fine pendetur, ift^q^ ah alm o^’ tratietipinionis fenfa itifuxertt,que cruel refii^ textu,in fui magifiri uerba iuratiujtuett pergit : ft'^^ demus,ut fepenumero non tam attendatur,quid!e^^ titaSexigat,quàm quideômunis pretendatopinm'.lt;[^ iertè tiens nofiri daritatem craßtoribus mbulti effisdli' Quodfieasopinionnm fidiones dißimulauericinirit nim potefi par omnium effe confenfuslbocttimenquisé nia dignum effe dixerit,quód ex eorum numero, quiem' Ita fibt defindunt,non pauciceterasarte5,quetaatr‘‘* eis defiderantur,cr maxime ret latine finceritsttmo^ gnate pergunt : negantesuerborum proprietatemor uari oportere, dum fenfis confiet. medtdlatc’’'^P^. dum de uerborum iure difceptes. Quo quidpott^f-^^ diabfurdiusf QuiddodisutrisminusdignuiQS*””® * emm fenfum legis coUigas,nifi uerba obfenieti Aatt^ Godoneo lebete aliquis affauitffirictts, qiamndemu^ extraria diuinationecoUigasC Ergo Labeo turifcenf« W errauit,qui,ut efiapud GeU.lib.t}. deVocumeri^^ ratione,ad pletofqi iuris laqueos enodandos utebatuf-go totus de iegatis liber tertius cóiicidet,qut tatopt» Ud bortmi propnetates efi cSfeäatas,vt etiain quid ibsrts, quid lane appeUattone ueniret,twn tacuerit.amp;eicrlt;^^ lumfilictbus animis Pomponio,vlpiano,?aulo,^ ^^1‘'^ risimmmebit,qui uerborum proprietatesitaobjend re,ut ex eorum dodrmts,mfignts deuerbfign-üt-noi Pandedis fymbolu dederit. Vadantpromde, CT ® ^f lum fe c5trudant,fi qui fint mifocali,qui hasbla^^rt plias no uerentur,cr difcant aliarum artium,^ rei Latine cognittonë ita effe neceffaria iura fiteri uolenti, ut qui ficus ad lucernas legales aatos^ rint,nihtl mirum ficient,fi improuido pyrauftaf^^^^.^ burantur.Vos igitur auditores integerrimi,ttan‘»'lt;’ tor,ut hwmanas literas non deferentes, clarifUtf^ “^ iuris ciuilis fcientiam,iit qua reipubl.guberMCU i^ prefidia,im() er falus umentium cÖcinetur,cr ‘i'^^‘ daro tefie) omniü fit er domina er regma,punter remini,eamq; ftudijs complet amini.Cur ^’^^^j^ dentia pre ceterts artibus tam uideatur obfeurafi cutus ifagogen plane aureäiyrofandißitniftudq fimiharem non tantum habere, fed edi fiere debet,e^ ter demonfirat til, i.admonensfimul, hanesnaÿtiff |
|
9Î f^ltjdftj; id ciptum iuueniutis ßmpUciter t^ craße tret/ amp;ininnt obferuata meihodo, ui prius fontes tjuim riuuli pfrj^iciantMr, er prius diuini ejuim humani iuris frmu= li,töcinna quadäbreuitati,ßudiofispYoponätur.Quod üMijtiim nobis expedandum ßt,ab italis guide pottßi/ littnjuudfeiotguod nec hodieàcorruplo tllo fuo docen iimoio longé abeffe uideantur. ROMANORVMLEGES INTRO/ dud^.ae rurfus oppreflæ.tanclemq} rc-Hitutæ fintdoanne Oldend. autore. i Rbs Roma princeps orbis, gut Del deßi/ ’^stione optimas nobis uiuedi leges dedit, j3 tondua ßit, anno mundi 4450. Ante Qhrißum natum annos firme feptmgetos, vjaejt iniiio monirchia,hoc ed unius dommatione : non tarnenonmibi«numerM abfoluta.guoniam feriptis area '^il(glt;ugt;topiueffet)legibus. Imperarunt autem reges Ifr/ *’''»agis,^«à’»orbi. Nam uix ad decimumgumtum uflt;^ lapiiem Romana extendebatur ditio, eu eijeerentur.An/ nos tegnarunl z 4 o.uel,ut alij tradunt, 242. î Exadw dem de regibus,experti funt Romani Arißo/ entumhoe eft optimatium dom'mationêizir mixtim de/ ^'gt;itaiiam,ided,multitudinis imperiumi gu£tamëmox triaiUs commodis corrupta ßit ad oligarchiam. Creati M enim duo Confules annul ex patribus. Mor plebs tu' ’quot;'Itttans fuos magißratus adiecit, anno ab urbe condita S’ Mundi ueró 4 65 4. Et bic guidem fiatus durauit 94 ƒ '’quot;ffimcampMiilica pax ey concordla ßne feriptis ‘amp; «tntineri non poffel,non multo tempore pod eita -------,.„.,,„„ ........ ’ ’^^S”)(fc«ndi(i)j Pomponium annis zo,adlatlt;efunt mano ? 0 .dim auiè iudex effet maleßcioru, perturbât«« ^^ Gracia hÿ^^nQilf^lj^ Tabularim,anna pod condi/ •'ti Vrbem^m^ 4 Cm um imptrio /îngufart tulg Cifaris,Republic a f‘''*uiiadmonar(hiamredijlfet,mtdttplieatismirumm . ^’Itmlfgibiu,cradtuerftsfcholarumautoribus m di/ tur,ty certum crfuitum effedebet mßro. Sed hadenus ff“*«io()em plw «quo perdudw, maiorisuidebaturnea lus m ufuneq; certum netg^fnitumßtt.Ergo lut redé m/ ^Jtam immenfae componere, guàm futrat ohm teUigi non potuit.Reßionde citra calummä.ß guia habet, ß’‘ibtte.ßc humanaßagHitas én utramgue femper pec 9 I uotte.jic humana fragiUtM m utramgue femper pec 9 Hoc autem ftculo pritlucente Chrißi uerbo, owiif J «tVinemwat niltil.aut nimium ßcit,non curat medium, hont artes in Germania noßra primum renat£ funt, Nii • inwni«iti(j. Cfpryÿ.omnùRomdnoyum feripta fguodadiuns difiiplinamattinet)Pandfdarum ledioa mH'Utwconfweju^mj opus, g^tod mde Grtcis Pädedas, nemoptima ßde ac multo labore ( ut ApptÜus guoeg^ uir tints DigfJWn«ncHp4«it, ut utriufgim comune abfer/ magnt eruditionis teßatur)reßituit nobis dodißunMHii Wum autoritate fm promulgari oßenderet. y fut tß loander,inno 15 2 9iC«i proßdo er t^urenbergenh Rei »oc Opera pneipue Triboniam, hominis admodum publiclt;t.totus orbis Romaniw nunquam pare reßrre pea ’^^bundi,annochrißi gz^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teßgratiam,ßmagnitudinemd)eneßcij rede eypendat, ^^^nmuliKannispoßimperiumtußiniinifCumptr Atg^outinam Deusuirum lUum aliguantodiutuisnobis ƒ '^JmfMUtMcontmuotmitaliam leg« Romaruetan/ commodareuolutffet.adreßaurandameeguierboniocii ^modooppreßt lacèrent, regnâtibua turn miguißimis ciam.Proinieß reUguos eiufdemßr'mx antehgnanos c i/ V quot;^J*^^“™’ ‘*^*‘”'‘‘'’”iw gentium con/lttutiontbui: derc«olue«s,aditIari)?imuD.lacobiw« Spiegeliwm.qni ^y ,''^'**quidam w Italia apud regmam rAechtildm, 'm erudito ac mcomparahilis utiittatis Lexr 0 tuo,rept m 0 Iliosumpuln^rifaiM m bihliothecis.Pädedariim Ubros tis Rowank uoethus ex optimis guibufg^ autoribtu,nen i w ueem reduxu. Hot Lotbanmn.DMxSaxonHm,C(e-‘ nem fua laude uoluit deßaudatum, ipß uel eo nomine lau ßi'Germaniens 18. pefpendtns (equitatemiuxtaczbu* datij^tmiM. Hunc wrum Germanin nojtruw optiwu due E quidam |
wanitairm Romindirum legamßußit in SchoUs atlt;^, iudi/ djspublicetrailan,anno ni7. 6 Hutus noult;e rei fludio ( ut ßen fold ) mirum ir moa dum excitait funtcum Vuernhero (ejuem irnenum uoa , cant)pleri{p alißpmfertim Azo,ut tUußratie iunlfruden ti£gloriam reportât ent, Paulo poH Hugohnus, Kartu nus,Placetintis,loannes,Vldericus, gloßas fuas f andedts adiecerunt^anno 11 ^o.idej^prttßiiö infiniter. Namt« fumma lüo feculo effet Imguarum mopia, nö potuitßtri, ut barbari perciperent Romanos. 7 Tandem fuceeßit Accurßus,auditor Ioannis et Azde nis^attrngens Priderichi z.Imperium,anno tzz6 isrtpe titis omnium prtdidorum gloßis er opinionibus, fuas adiecit,mirabili cjuadam mconßantiaißcq; pr£clarAm tu ris difeipimam imprudent corrupit. non entrn ßdem tins Z^ feribendi conßlium arguoifed eulpam dantis damnum imperitia probare nemo poteß fam mentisupfe ßbi pla* cenSygloffematafua commendat in l. ßda. §.ß m danda, ff Ad fenatufc.Trebeüianu,iy 'm Noueß.Vt prttpon.no/ men imperat, 8 Poßremo cumgloffandi materiam uiderent eß'e cona fumptam, toeperunt commentandi ßmdionem turmatim ampledi m totu iiu CiuUe,aut uerius m omnes gloffas tu/ ris Ciuihs-t^o enim uerba textus,fed uerba gloffarum^cr opiniones fequuntur,ßcut pueri coruos. Ih tumfiiperio/ ris ftculi altercationes, nouis (ßdijs placet) mtcüidibus multipUcatt funt in mßnitum. Et in prmis commentât^ eß in Pandedas Dynus tAuxeüanas.Deinde Pttruö de bei la Perlica. Rurgundus, er lacobus de Ateni,¥arnienlßi epiorum Rartolus fepèßeit meniionem. Cynus item difd pullis Dyni, anno i^00. Tum UcoL de Rutrigarijs.er Reinerusdeßro Liutfanno ijz^.lAoxRart.ipfe,cui in ter omnes illius ftculi lurißieritos prtneipatum rede tria buunt. VixitÇub llmrico y.Luedburgenß, C^ßre Ger/ {fuarundü edumnu^redijt ad Iludia iuris m foittttdme,ie' cudo À duitate üonomeß lapide, rurfusq; ad proßtend» lt;iccerßtus,morituranno i^^^.^tmediusßdiuifepubacu to fuit Mm iurii cognitio.üegMf Kudi mtiouè-.im ut ßii |
|
S)Î t^uHdm vlorHtM Uilui, tuiut dntti memw ydmdrtilento admodum Üylo infeddttü eü.Vt’rHm (itd me Vetu dmet) arenum ßtdrgensjfeipfum fœdè commdculdt.Aut enirn in' grdtißimmhomo iUemuidet ReipubUc^bondrumUterd rum e^ ciuilis dtleipUnd: reHiMdm utiltldtcm,tentons ab gerrere omnes ab hac operataut certè ad agnatos eR de/ ducenduf,ut qui communi fenfu cares,non uidet rei literd riiS maiejiatem,qu£ nunc tandem ad nos redit: hominum quidem opera uelut mercendria,fed diuino prorfus mira* culo.tiam quad Demßngulari clementia(quä nos tarnen tegrèagnofcimus ) uoluerit hoc ßculum rurfas tüußrari, nudo magif, pro mea fimplicitate, moueor argumenta, quant quad palam eü,omnia bonarum artium dona puri tatigenumx nunc tandem reßitui, Siquidem quado exfre quenti comitatu primatum/olemus magni ahcuiM prend pis priejlantiä lt;ejtimare:quis fane mentis negaueric en tâ jflendidis rebus diuinam uerfari uirtutemduxta lüud, Ecce renafcentis teßatur gratia mundi, Omnia cum Dommo dona redijfe fua. Eacejfant itaq; meptie Eloridi (ut parce dicamfquem ne Italie quidem boni dues probabunt fie tumultuantem, ^ agnofcamus Spiegelij ahorumfi preceptorum in nos benefida,Tande enim nihil refiare uideo,quàin ut unani' mi confenfa optimam iuris cr equitatis artem obuijs ma-nibus ampleiiarnur : cuius dudu uita hac mortaUtranfa* da,pofiremtts ide dies apud tribunal Qhrifii iufiißimum, letosfifiat nos omnes. DE EADEM RE SPIEGEL. T Otharius 11. Aug.na moda commendatur ob mfigne firtitudenem in rebus bedicisgeredis, quibus z^ Ger manie et Italie res leta pace copofuit : fed etiam propter reUgionem zy optimarum legum jludium. tuit dus têpo* ribus tn Italtautr magne eruditionis Vuernherus, quent Accurfius Imerium fepè nommât,apud reginam lA'chtU dim,is obfitos iam pulueribus in bibliothecisq o Romano rum libros repent,zy m lucë reduxit. M.andauit hos pu* bUcè tn Scholis tradari Lotharius,ZJ iterum fecundu eas leges ius did in iudieijs imperialibus.ltaq; per banc occa-fionem,reuocatus eU is thefaurus, quo net^ utilior,neque predofior alius effe poteSi:nimirum ex quo mnumere co moditates defiaxere.t?rimùm enim certum ZT humane ra tioni confentantivm ius ,rejlitutum edl uniuerfe Europe. Ham omnes regiones z^ omnes alie legfs (ut Carion atte fiatur^utuntur hoc Romano iure, tanquam amußi quada in equitate cognofeëdated enim publice honefiati proxi mè accommodatum. Deinde ad hoc quoq-, conducunt non mediocriter refiaurata hec iura Romana,quad ea de co* munibus offidjs huius uite zy optimis moribus precepta tradutsque nufquam alibi firè reperiuntur,ut interim ta' ceam,zy puritatem Latine Imgue, ex reparato hoc iure, iterum ueluti renataflorere eoept^e. Porro müituto hoc Audio iuris, fiatim magni zy multi preclari lurifconfulti tx iterut, quibus zy mUrpretanleges, ZTmpublicum ufum reuocare hec iura, cure fuit. Equidem mirari fatis non queo ( idem ait ) tantam lüius temporis hommes co* gnitionein ejfe confecutos,quo ufus Latine lingue,hiiio* rie,omnes dtniqi Romane difdpline ueteres erant mter/ miffe,ita utfictlè efimare poßis,primos lUos [unfeonful tos non folum fumitie diligentie z^ feiiifititis homines, in fiudijs,fed magnos atq^ prudëtes quoqi,Z? ufi RtrW' pub.uiros exercitalißimos fùifie.nam fineexiratatimt ea ne poßibile quidem fitijfet leges Romanos lognofceri, itaq- tilt ipfi dodores iuris nibilo mfiriores cenfiniifiot ueteribus tUis iurijfcritis, Vlpiano, Seruio, zy nliqi^-Azo, qui precipuus eü enter Commentatores iuris,«nit temporibus huius Lolharij :poübunc Accurfius, cli tempora Yrideruhi fetundi attigit. Sub Eenriebo wb burgenfi multi zy preclari Dodores facfnt^^atlobth^ alij.Gratianus quiDecretorumlib.congeßit,ttiMLotbi rij temporibus feit. Erantaulë zy antea quoq; taleslA^'^-Ndin huius generis libellas quidam conferiptus endb t' pifcopo Vuormacienfi quodam, qui turn erat in i«4W^“* hom'mum,Z!r nos earn uidimus noftra hac etate.Cetaifif florefcentibus iamiam ubiqi legum fiudijs,eaq; dodfii'^f^ quibufq;(quemadmod’M tn renoua fierifoletjampltlb' tibus,uidentes monachi Scripture facre cognitiontofi' gefcere,zy contemni pre fiadio lurifconf CT ipfi‘P''^^ Tbeologictmfiudiumaufficari crepereiatc^exempi»'^ rifconfultorum.dilfiutationcs Scholajlicas de rebus(^ mfiitueruntitnitium hoc habuil Scholafiica thetda^fi' Q^VAE AD A E CIVITATIS cognitionem requiranturfCur iuris Ciuilis di« fciplina.lurifprudetia nominetur. De commcj' larijs Dodoruin, ac dignitate ueterum interpretum Iuris. |
A D cognitionem atq^ interpretationem equitiiM^ tuor maximis rebus ed opus:tngenio,tudicilt;gt;,^^ ' tione,uariarMn reru ufu atq^ expertentia. los fidleimmittet m arcanum illud ztr fandum «■lt;t'‘^, men,ntfi homo mgeniofiß.nec qui uiderit,dif(f^n^ fehlt, nifi maximi zir acerrinu iudicij: turn 'm atroq ol^ eilufu atq^ expermentis,ne quamuis egregium itq (^^, lens tngenium nouitaterei fitllatur. Deni^adeaqtf alijsfunt feruata,zy ad lucem omniito mtiortni, ep«*^^ uaria noticia antiquitatis : queprudentis adiuusio^-una in negocijs uite omnib'ts incoparabiliteritetqfi^ , ais rebus maximis ^Iti illt prifci ueteres,de reffondereiad quos ohm zy in firo ambulanteit lio fedentes,domi fic adibatur.quod eSl à Ciceron^^ rie prodit’Mi,ut no folum de iure Ciuili ad eos,ii^*‘'^‘. defilta collocanda, de fitndo emendo, de agro eolen o,^ omni deniq- aut négocia aut officia refirretur, dt «‘“' zy humants rebus uniuerfis: ijdem er infeuatu ,^r populum,zy in caufis amlcoram,ZJ- domi C7 filium fuim,fidemqi preüabät. lilt demum ueretr ^^^ rifconfulti,zy equitatis facerdotes,atc^ antifiitt^-rat pulcherrimum in duitate inunus, zy uttUßi'’’“^'^,^^ ciuibus prefiareitUi uero boe tanto méritafio, pf“ ^^ nomme decorati funt.Prudentes enim zirbahdii'^f^'r per iurifconfulti,et nominati,eaq; ipfa difi‘P^‘'''^rTj^ dentia,zy re/fianfa prudentum,quippe earn ^p non funt rati abfq- prudentta tueri fe, ac pr^p'*’''/“ ^^ Uitati paffe. Ham quis equitatemrerumuideshO“ l niat,fine magna prudential’ Ceterùm quad ueteribus iurifconfultis Dodoifs iuris, quibusf^ ^^ |
ßl,itprluilis rmis fixcentas citare le^s, uno (fiiritu, ul ^ilmusdixitffidtamennec iUds redèintelleiids,longè klimmendfententia clarifimi turifconfulti Oldendor/ pipsm KtnobUiter uerfato m hoe fiudio, magis accedendu tj^'^tniit is,zy reüè quidem,iüos primo no rede docuifie 0^ o’:!lu?, tennis, partim uanx ambitione gloriit, pitrtm fH^rmtiafedudi. Turn id quod in una acfimplici cogni/ nlt;nt ent, in mfinita torferunt, ut nuUd hominis gtasfiuffi wtle^ioniueifolius Bdldi,dut lafionis.Deinde non obfier/ ^Mfirum, hoced trddüiones'faas non exegeruntdd '‘Ï^nfirenfemmec perpenderunt, quid huic ficuto conue/ liquid obferuädum effit, quid mutdtum aut aboUtum i^oetur, id^ breuiter. Deniq-, non adhibuerunt metho-^ifidomnidconfiefitrdddrunti imo inquibus maxi-WiUK erdt gubemdnda Keip-cr legum mterpretdnddrü, à bit aut nihil,aut erronea tradiderunt.Contra qux oblb trtiiisii potiuserdnt,firipferunt fiepius,ordinem pldnè
CE'. HABITA IN PROMOTlÖNE , cuiufdam Dodons luns,de Scripto iure,
amp; dignitaté oeterum interpre* turn Iuris.
tiliter 'mfiitutum ed, ut m quadäfrequen^ tia omnium ordinüm, er totius Scholafiid catus decernantur gradus er dodring ter fitmonia. Primum, ut publica fiujfragorum nodrorum renunciatie plus autoritatis haberet:demde,Ut m hac frequentia iuiuntus defindiorum dignitaté atqi Utie litate admoneatur. Itaq^ alijfumma cum grauitate\bicfiga pède legum dignitaté, er de hoc toto gertere dodring db xerunt,ac ofienfierunt,hgc nodra dudia prgcipucad Remp-pert mere, fiecuturamqi ingentem confifioneac bar hartem uitg hominum,fi hgeemditior dodrma iurecon/
•Wrtentfs. Idem prgterea perpendendum admonet,quarn fiultorum deleretur.Kec uero quiequa hoifefiius efi,er om ^^^fi^intdtfiutdtionesDodorH,de Ad.deHupt.dlijs^ w«ltK I})eciebus himtnarum fiandionum, utrum fint de ^^ttiiturtli,an gentium,uel ciuüi.Cyuorfim enim attinet *^^liiiquit}tamnudis'drgutijs controuerteref An'non ^twn 11« Cwile habet caufiam in natura pofitam per om.gt; ^ïtnUionesfCertè-fituusfiient, aut impudentiß. qui id '^'‘■Iptur hoc erat potius qugrendum, quomodo qugh ’'’''“11« determinatiojuel eonfiitutio, aut mos conueniat ^•'“yio capite iuris natur alls, er ceu drudura reffion Bii.**^*’!’««^«^««»« Nam adeo receddtdnatura,ut g '‘’'^^^tameiusrationem inirepoßimusiantolerandü
niti« bonis uiris,ac pnecipuè noßro ordine digntus,quant
'*'^ “‘”’ P^-^^ qugnam leges propè accedüt ^(TOMliii« n^uralij h one fiat is, uel adnoticiam mentis, ^“^quot; ’ “^^ '* ^“ confiequentias
^(»■f ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^'^ ^^P^^’*^ » ^'^^^ tradare debent dot
Un# ^'‘ ^ ‘quot;^ '^^ inteUigendas ed VIpianus in ^-^-h-jf-^^f ^'^ÿ' ^nimueróft ius efi, ut (tß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'” 1-’• deuft.erlur.arsboniergqui,nea earn ex prf cepti5 condare. Sed prgcepta oportet
propugnare ltges aduerfus jùrorê uel populi, utl tyranno rum.^uUt ui(ioriie,nulli triuphi plus uerg laudis mertna
tur, quarn hgc definfio propugnatioq^ iuris er dodring-, qug efi Keipub. neceffiaria- Q^anquarn autem hgc caufia fiummis eloquentig uiribus ornandaerat,tarnen omniu laU danda ed uoluntas,qui etiamfi no poffiurit parem eloquent
tidm tanig caufa ddfirre,mediocriter decldrdntfuumdua dium er indicium. Mijs plus ddfirut uel autoritatis uel fi' cultatis,fed tdmen quid mihi nunc hg partes dicendi à uiro clarißimo Decano Coüegij nofiri,domino dodore Hieroa nymo,prgceptore nodro fumma obfieruantia fideq- eolen do,mdnddtg fiint:gquum td,uos quo^ propter autorita-tem Cellegij,me bonacu uenia audire, etiamfi non pofium pro dignitaté hanc nodram dodrinam ornare.
Suetonius fcribit, Caligulam, qui utriusfuit immanis qugdam belud quarn \mperdtor,fiuixijjit,aboliturum fita ifjeomnidferiptd lureconfultorum. Suntdutemnonpaugt; ci hoe tempore,qui fimiliter oderUnt ius[criptZ/ed praci/ puè tdmen lureconfitltorum dodrinam, ac maïlent res ma dicari arbitrijs potentum, nöfinpto iure, quemadmodnm hodie dicuntur Scythg aut aUg barbar g nationes, regere faas duitateSier iudicia exercerefinefcripto iure. riorum errorem breuiter refiitabo.
Qiig funtdutem caufig,quare potentes oderunt ius fieri fitumfPrior ed, quia nolunt legum uinculis coerceri, noa luntfinds cupiditatesfi-enari autoritate certimris,fiedeXgt;
^,r ' «optnione hominumuaga,jeaex naturali coUigendafinnt. Sic
^'^^daturus Komanumms •, repetit
'**^ naturalw p^H« ddmodam, ficilicet fiecutus '{’fitralt;iidit.turis,ait,prgceptafiunt
•HoneJit aiaere.dlferam non Mere,iusfuum calque Rw demo'a^'“'^[refirantUrhue omneshumanglea er'aoerutr^‘“^Oldend.quiunus etuidit, petunt tyronnicam licentiam, er fidendi ey decertiendi Men Le ^ ^^^ /wgabri Dei munere ) qug emdos quiequid libet. Altera caufia ed,qu6d nonnuÜi fremunt, fi
•P''^ ‘i'**^'*^ ^P°ßi' fuit lureconfiultis m Republka tanquam mutas perfionis ”^ n^Romdo« leges,a«t quaslibet firi di^utaa ede,quad uelut m aliéna tutela e(fie,cr ad alienum prgficri
'apol/e.Hecfit cididdti« turisfatis 'mteUexerit, tiwn
^omanttm.O'ß qaid boni prg'
, commodas fidorum, eg- caa
^°’'^^^gt;^^tudicijsprouocatus-.
ptum dtcemtfe ccganturAUncferuitutem, ut ipßsvffeui dttur,agrc ßrunü prxfertimfiquifuntßrocioribus vnge nqs pr^dUL^dm ut ndtara alij ttmperÄtiores,ß,cilitt5 pd^ tiuntur iu^ds leges, dUj mtemperantes minus eis funtmo/ riganutA in genetefit, dlix ndtur£ magis cotumdces funt^ tt minus pdtiëtesfi-eni.m funt odij fintes quos dixi.Qjod cwmfit iniufitm, cr nocedt Keipub. repugndre bonos ZT prudentes omni fiudio decet,ne dbolitd doUrmd lu^cori/ fultorum, mfinita tyrannK at barbaries [equatur.
|
9» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'DB IVRE SCRIPT* 0, etc. ORATIO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’«o VetiM eft 4«tem difj^utitiOfUtrumt mdgw expédiât,regi (inmates atbitrijs gubernitorumtan fcri^to inre. Sed cum oporteat nus ejje certum, uoluntites autem guberUiitorum fint mcertit, f^pe etUm pruuxmecefie eft, exUre certain regulam,qit£ dommetur in iudUijs cr gubematione.ldeo prlt;tüantißitn£ Rf/^wt. etiamfit primùm tantum confilijs prmcipumadmmijtrat£ fine, tarnenpoüea firiptumtuf expetiucrunt,id efi, Attica er Komana, ut certi lurii au^ thuritatetuta effet hbertof, C^uimpMeifint boni prmcb ;pes,diilu’m Claudif cuiufdam mduat,cjut auiQinnium bo/ ifopu^ prmcipum imagines muna annula fculpi poffe. Deinde erbomficilè deprauantur mier tot corrupteloi. . Nee de nihilo eff quad tile in Tragadia aitiVt nemo doce at fraudes,et fcelerii uias,regnum docebit. S/pe uerà opti mis (y uigilantibus tarnen fàlfd reâiffiecies imponit. Idea confenfus prudentum teüatur, melius ejfe utiferipto lure. At^iita pronunciat Arifioteles, cuiusuerbatanquam ora eulam mculcarijprxfirtim noflrte etatts hommibus opor tuit.fic emm ait : Q«i legein uult dommari,uuit praejfie Deum er legesiqui autem hommis arbitrio uult régi cim^ tatem,f£uifitmambelluamaddit. Hamcupiditates cr ira gubematores deprauant, etiamfi fuerint optmi utri : qua re lex e^imens fine lupiditate.nec diffutabo de re manifi/ fia proltxi'M.nemo enimfdnus non uidet melius effe uiteer to lure,quantum fieri poteù, quant meerto, Ojianquam autem illt,qui no fine doilrmx iniquifunt, non predicant feboc uelle, ut nullx extent fcript£ leges, fed iÜm longas doUoru diffutationes, zymolem Commen tanorum improbare fie dicunt.3cio bac tn re multos erra/ )re,etiam ex Scholafiicts,qui imaginentur iuris feripti pop fefilçileinfine diffutattone mterpretum retmen poffe, fed longé fiduntur.Tollere doârmam,eü m uniuerfum abo* ierèius feripti^ tnecenint leges fine lün lumen habere ^poffunt^nec^ luturj patttur ,utuliu ufquam un extet fine clijfiutationibiu, ficut grauifiiniè diétum efi à Pomponio, , mdigefin legibat laits natura heet euenire, ut interpréta/ Jiq defideret prudeittitem autontatem or neceffdriam di* j^utationemfidac feaiëtia cum fit uenfiutu, gratia potius habendaeâptritis,quiillufirauerunt leges fuis lucubrac tionibus,quàm reprebendenda mdufiria.Semper omnibus feculis,m ciuitatibus bene moratis, diffutationes de legi/ busextiterunt'.fcribuntur emm leges de moribus (yhomi num aélionibiis,quibus nihil eüflexibilius etmagu uariût tto!iproj)onuntur,ut m Geometria,fententi£ de menfura . ,aliqua immutabili figurarum ,zytamc optes efi régula or ^4rte,qu£négocia adfintes reuoeet,ut tdquod natur£ fropiM efi decernatur. Videtis m Theologicis pr£ceptts, tametfi pauca er tantum uniuerfaha fini, tarnen adhiben* ydam effe expliçationë. ,liam diéîa defiuultatum deferiio/ j ne^denon uindicando, quantum pârerent abfurditatis ,fi nonaccederet eruditamterpretaiioc Qjianto magis opus tfi mterprecatione tn haç uarietate firenfiam fententia-^runi,qu£ epUigunt multa particulanaf |
. ïuefiunt tgitur fiatim initia poSl natas leges, qui adde/ ’^entjnfierpretationes, ey Athenis à certis magifiratibus /m'firpretatio petebatur. Laudanda effigitur prudentia Jiimmarum uirorum, qqipofiquam Imperatoris Loiharij tempore rur/us ex bibliothecas prolat£ funt human£ leu ges,ty in firumac curiam reuocat£fiâtbn addertCon/ mentarioscoeperut. Vt autemfingularibemficioDettrt bitrortuncrefiautum effetus Romanum,itinon potuil fieri tuft diuinttùs,ut fimul tôt preelara ingénia ecoriren» tur,qu£ Oper am contulerunt ad tdam aeterem dodrintis iüuHrandam.Cliia mrefi quis cogitât, quita fient difi^ cuit as mitio, non poterit non uituperare fitiliiiumatqne mgratitudinem eorum,qui hos Herculanoslabortswn magnt pendant. Vêtus confuetudo firiadudidonmP^O' manorum fierai antiquata,erant ignote hifioritutletts, qu£ (y ipf£ lumen fapèavertit legibus,lingua uetuscof ruptaerat. In his impedimentis, tamen.ingtnti anima irM rws,iy deinde alij caeperuntconfirre tenus,qtiererefie tentiam exipfis legibus ,ideamtotius uittnsReipMct animo infirniare,cr quafi imagmem quandâimperifitfi tueretita coepit lingua uelus fieri notier. ^agna gloria eü Solonis er aliorum, qui duit^ilquot;i^ leges ftripferunt,o- Kejpubitcasfapientes congt;lMtrii''‘lt; nee duhium eft eiufmodiopus inter humanaomnut!»'“’*' gé difficilimum ey utilifiiittum,diuinitiis regi.3edl»*i'ff nor gloria debetur mes iudicio imerio, ey esteruq^^^* lius gloriofilaborisfocij fierunt.Hecefieefienimfcnfl^ res tllos, non folum mgenijs ,f'ed etiarn ufi y ptritiaal' minifirand£ V,eipnbltc£ excellaiffe.biec fineacerrimo^ dio ars intégra comprehendi antmis potuit- Hbdutnotf bat illos peritos uiros ufus, qtiem habuerant inadmimfi^ tioue-.namlrneriuslongo tempore firétotamlialiii!'^ xit,Çed tarnen ufus fine diligentia, finefiudio,nonfi^^‘‘‘ bat. Tanto labore patefitéias ey lüufiratas leges rufM’* ruent £ternis tenebris lüi qui interprétés abiilfffquot;'’^.’ ï: ■ Vfitata querela efinon inteUigere homingf'^^r’^^^^ bona,itaefiprofifió. iideejfentueterum quis nuc intelliger e artem poffitr Q^ate pto iure,zy conferuari has Komanas leges ew**^ P**^ tes optant,necejfe efi etum his interprétés sdbiber(,i^r qul tanquam artifices ey monfiratoresuif-^itpientifitittt inquit Confiantinus in Codice deiudicijs,lege,placuibf^* quiiatem firiptam antefirédam effifindo iwi-Camen^ multi habeant in ore nomen £quitatis, y batte utH^^ tefirri legtbus,imperator tlla tudicia laxat,ac reueed^'^^ ad fcriptum, idfi pronunciat equifiimam effe, quoip* ptumejl. Vortafiis autem hancuacemConfiantmird?'^^' hendent aliqui, qui dirent, £quitatcm effeniodertitioiieiit ftripti,ut uult Arifioteles,non ipfim fcriptum-^^d nact uiüatio fictie dilui potefi: Regular der ea qu^ Itge cour Ma fint m eo cafu,de quoprincipalilerlexlequiw £qutßima. Vt cumlexrecens firemcapitalifippl^‘'’‘^... niri iubet,loquitur princtpahtcr de eo,qui atrotit^r firatus efi, non de eo qui uel£tate lap fus efi, utlfi'’'^^ pulfus,ludexigiturincafu,de quo lexprincipahttf oq tur,non difcedat à lege.üam cum legitimisimperifio e re nos iufferit Deus, neeeffe efi etiarn parère MOtt Deinde quorfum attineret proponi lus firiptuim, fi l^‘^ iudicipriuato arbifrio difiederea firiptoquotiesue f^ li£c Itcentia quid effet,nifi legum diffolufio et abrogi^^^' Sedcum iacidit cafus,de quo lexnon principaliterllt;gt;lt;fi tur propter aliquas dreumfiatlas, ibi locus efi W tgt;gt;^' fionfidequa Arifioteles loquitur. U» |
lOl
IMP E R AT 0 RE S.
L« Je Sd664t«, prdcipiebdt udcdtionem, uidelicet ut 583 SeruiiMTuUiiM populm duJirr JoSrindm cmlellë paßet. At cum Antio/ Am'm 'idbbdto ceffdntes \udxos ddoriebdtur,nec ium po |»w_«4nï condones poßet,fed deßnderedemis Herum ''‘Vntn deberet,ne fùnditùs mteriret, redè ßcerut dus ^‘’’■«popHÜ, qui non obferudtd Udcdtione Sdbbdtiho/ ƒgt;« Jfp«lfr«nt « proßigduerunt. Num lex de Subbuto
*20
34
54 9 TurquiniusSuperbi(s,eieitus
regno ob uiolutum dßlio Sex.Turquî/
mo Lucres pudicitidm, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’7 nbsp;nbsp;nbsp;35
^ Longd Confulum nomencluturu,d LAunio Bruto fd licet dd^M. BibuUim,inferendd bic eßet, ni inüitutum no«
quot;0» compUi^ifHr hune cdfum neeeßitatis. RegwU eft igi* in^ScripU tquitds femper inijsedfibus ,dequibusfcrigt; l’*“*Io^«ifHr,»«c db ed reguld difcedendum eji.Sed omit^ ^’^quot;^''^tiil^utdtionem, illud tdntum moneo adoleßentes, “^ï^fent dnimishdne uocem ConRuntini defiriptd£' ï“*(|«f.'fcilt;(nf^ hunceffe i/nterpretum feopum^ut lüdm I^piittmitdtem coUdtis textibus dc‘rdtionibu9ccUigëit, Eïtiint in pritceptis politicis mult£ grduißim£ fenten^^ ^^‘gt;lt;li‘t prohibent non necefßdridm legum mutdtionë.Sed ttmirt piur^ teïlimonid longim effet,tuntu/m commemo ’■lt;gt;1’0 Knum^uodditin exfgt;npli««,(}«olt;i extut dpud Demo/ ^^tntm.toerß dû kgëßiif]e,ne dut pr^fentes leges dbro g‘«'entHr,di(|„o,;jj ßf^tntur. Sedß quis effet dut dbrogd/ fwWiiliqiMitijdutnou^ laturus,proponeretfudmfenten^ »1« publicè,Sons collo mferto m Idqueum, utß lex pld-^fft populo, dimitteretur dutor IdXdto laqueo'.ßn autê ^^^i^uifftt,luqueo conUrido mox ßrunguldretur dutor, ^‘WefiincmiMtpopMlt iudicijs, ideo dnnis ducentis, ne j *’ nufi« eÄ fubire huius iudicij periculum:nec uüd noud '’'(’'■opo/itd eü,pr£ter undm ,utdmbo oculi effoderen-“'f'”klt;lKi hhockIo effodiffet unum illum oculum^Videte, ^'*^''^*ftutritdte ueteres legumldtores cduere temerurids ^^»WWWdtionej uoluerunt. Prouidit idem cdllidè Lycur
jirumhocuttareb
îf^’V^i^naponcret ciuibusfe confulturum ordcuium «ybw promulgdrwjdc peteret ut iußUrdndum durent, Jf intérim immbeßet, non immututuros eße leges. Difce «i«wigitur,non ekreuerfus, ut perpétue» obligutos relu gtone tunmiti tmeret.Uu duruuerut leges ill£ unnosquin ÿntos.Hicuti^ ilu multu d do^is proponuntur, ne iuru '^^oionfilioreceptu,temerè mutentur. Prtcipuè ueró ^njlianos decet cdMere non neeeßarius dißutdtiones,cu d*****^f™* *'2't’ï«CM#iiMer/i politia reuerentium
'mt.Nfc Jwfcùwi ,quinß umitteretur hac eruditu iup ’’*M8rin4, mdguit confufio 0- hurk dries in iuduqs CT quot;'^’'i^mfecuturd eßet’.qui ut probibedt Deus, qui eft uu/ lorboniflitus politici,opto. lyixi.
| |||||||||||||||||||||||
|
»7 |
178
181
194
19$
»B 2«9 220 224 237 240
|
NIVM RBGVM ET lM P E RA/ torum Romunon/nuituris cognUtonem, propter nomie ntim zr temporum rutionem ualde neceßurius,d D.Oldeadorbio Ccriotiu. | ||||||||||||||
|
251
253
pbiw.CZ L.Aelti« Commodut Verui diuifrdires,duo AA.ftmul.
M. Aelim Antonin.Pbilofb/ phus,folut
M. Aelius piiter,cr Commodus, filius Antonini,AA, Antoninus Commodus Çolus P. Aelius Pertinux Didius tulidnus i^Septimius Seuerus piiter,cr lA.BajJiinus Antoninus CdracaUd F. M.AntonmiM CdrucaUufolus Opilius Mdcrinus
M. Antoninus Heliogubdlus Aurelius Alexander Seuerus Iulius M.dximinuscumfilio Gordianus iunior nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
M.lwl.PfcihppMî DeciMS cumjilio Citlare
18
19
20
22
3
13
^55 26z
247
270
272
^77
GdUus Uojiilidnus Volußd' nusfilius
Licinius Valeridnus er Gdîlienus Gdüienus er Vdleriundun, Gdîlienusfolus pl.Cldudius
Vdler.Aurelunui
Ann,'ïd(itus
^3 ^4 a$ 2lt;ÿ
^7 28
^9 30 31
3Î 33 34 35 3^ 37
38
18 tf
13
3
6
5
2
7 $ 3
ilorw
|
lloriänta |
39 |
ob oculos ponit,ut di/fli(edf,ttec6rif-' | ||
|
378 [AureUtuProltM |
4° |
6 |
ponamus,ambientes femper fternam ute | |
|
284 Clt;irM,CarinMcr^umcYidnat |
41 |
i |
tam er immutabilem ,ßde fcilicet w |
3« |
|
285 Cirinuicrüumerianus |
4^ |
1 |
Chrifü,er benefcijs erga proximu. 79 | |
|
2 8 «S’ GiodetianM louim 287 Dioclet.ïouius,^lAitximiitnut |
4Î |
1 |
^SS lußinusfecundus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;74 |
lO |
|
HercuUiu |
44 |
21 |
57lt;ï Tiberius fecundus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y^ |
7 |
|
308 ConRdntiM chlorut,^- Maxia |
584 Mauritius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7^ |
10 | ||
|
mian.Galtriut |
45 |
2 |
604 Phocas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77 |
» |
|
jro MdximLGdler.cr Confïdntinut |
4^ |
3 |
óiz Heraclius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;78 |
2? |
|
313 Conftantinut, Mdxentiut,Licia |
641 Confantinus fecundus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 9 | |||
|
nw ar Maximinuf |
47 • |
2 |
64z Heradeonas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;80 |
t |
|
315 CoußdutinuSjUciniia ^ Mda ximintu |
48 |
4 |
^43 Confions fecundus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;81 670 Canßantinus Pogonatus tertius 82 |
i7 tl |
|
319 ConjldnUnui er Lidniut |
49 |
8 |
lt;387 lußinianusfecundus eltpulfus 83 |
10 « |
|
^17 Conddutinuffoluf |
5® |
gt;3 |
697 Leontius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;84 700 TiberiusAbßmarustertius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8$ |
) |
|
340 ConüdnttnM,Con[ldntius amp; |
7 | |||
|
Conflans |
ï' |
3 |
707 lußimanus fecundus reuocatus ad ini' |
Z |
|
343 ConftdntitiserCot^MS |
5^ |
10 |
perium |
9 |
|
3^3 Conftdntiui fblu! |
55 |
ii |
713 Philippicus3ar de fanes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SS |
* |
|
36’4 Claudius luUdnut |
2 |
715 Anaßaßusfecundus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;87 |
1 | |
|
^66 ïouinianus |
I |
717 Theodoßus tertius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-88 |
( | |
|
S^7 Pi Vdlentmidnus,er Plauius |
718 Leo tertius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S9 |
ï4 | ||
|
' quot;Valens |
' 5^ |
8 |
742 Confiant mus quartus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;90 |
34 |
|
}yo Pl.Valentin.PLvalenSjCypL |
777 Leo quartos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ji |
f | ||
|
Gratian. |
57 |
8 |
783 Conßantinus quintus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^i |
'{ |
|
^yS Pl.Vdlen.Fl.Gratianus^er |
798 iiieephorus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;93 |
4 | ||
|
quot;Valentinianusfecundus |
3 |
^SequunturnuncGemiani impe/ | ||
|
381 nbsp;Gratianui er Valëtinianus fecudiu $ ? |
i | |||
|
382 Gratian. Valen, l l.er Theodof. |
60 |
$ |
ratores,quorü non minor uirtusicertè | |
|
387 Theodoßusfolus |
til |
i |
tnaier fides rerum agendarum er mor | |
|
388 Theodufius er A rcadius |
6Z |
6 |
defiia,quàm fuperiod urn fuit. | |
|
389 quot;Valent.H.Theodof.erArcad. |
9 |
801 Carolus Magnum,fub quo translatum | ||
|
395 Theodof. Arcadius er Honorius |
^4 |
3 |
fidt ad Germanos imperium. nbsp;nbsp;nbsp;9 4 |
•4 |
|
398 Arcadius er Honorius |
6^ |
7 |
81$ Ludouicus primus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ ?lt; |
ï» |
|
40 c ArcadiusMonorius er Theodoßus |
841 Lotharius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9^ |
ti | ||
|
lunior. |
ÓS |
Zt |
SqS Lodouicusfecundus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;97 |
ÏO |
|
’42lt;S’ Theodoßus lun.folus |
0 |
2 |
S76 CarolusCaluusfecundus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9^ |
lt; |
|
4.28 Theodoßus lun.er Valétinian.ïU. lt;S3 |
2$ |
881 Carolus Craffus quartus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99 |
10 | |
|
4$ï Vdlentin.tertiuserM.artidnus |
^9 |
5 |
891 Arnolfus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10 0 |
11 |
|
458 Kartianusfolus |
7° |
2 |
903 Lodouicustertius • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;101 |
19 |
|
4^0 Leo er t^aiorianus |
7^ |
4 |
912 Cunradus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;102 |
Z |
|
4^4 LeoerSeuerus |
7^ |
4 |
920 HenrichusAuceps nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»«3 |
*7 |
|
4^8 Leo er Anthemius |
7i |
4 |
938 Othoprimus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;104 |
3^ |
|
472 Leofolus |
74 |
4 |
974 Othofecundus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’0ï |
19 |
|
ai^e Leolunior,er 'Zeno^auricus |
75 |
t |
9»4 Othotertius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;soS |
’S |
|
477 Zenolfauricusfolus |
7'^ |
»7 |
1003 Henrichus Claudus-fecundus 107 |
11 |
|
494 Anaßaßus |
77 |
27 |
1025 Cunradusfecundus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*08 | |
|
521 luduius |
78 |
8 |
to40 Henrichustiigertertius , 109 |
*7 |
|
10^7 Henrichusquartus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1*0 |
50 | |||
|
529 lußinidnus,autor componendi iuris,er |
1107 Henrichus quintus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;sn |
29 | ||
|
LSouellarum conüitutionum. Habes iam |
1127 Lotharius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2r2 |
»3 | ||
|
• • lmperatores,(iaorimfitmentiomPan |
1140 Cunradustertius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;sij |
*4 | ||
|
dédis er Codice. Sub lüts enim qui fea |
1152 PriderichusParbarofia,autor | |||
|
quuntur,imperi'm Romanum cum le^ |
[Conßit.Habita.CLiefit’.pro pat. 1*4 |
37 | ||
|
gibus propè ßit extindum,pr£fertim |
113 6 Priderichus Barbar.er Heart | |||
|
fub Phoca.Sic Deus,Hicißitudine contb |
Vifilius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft9 |
4 | ||
|
j nua inconßantiam huius mundi nobis |
it^o Henrichusfextusfolus * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^7 | |||
’®î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f H P
’'98 Philippus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^g
^^^9 ÖthoqMrtUS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J^J
’^B ïrtdmchusfecundut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j,g
’^5° ^uwjdus quartus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj^
”54 Vuiihdmus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j2.o
IttUmgnum ai 4nno 12 ^ s.dur Mit id Annum izyj^
^l^^Henrichusleptimus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;124
* 40 s Vriderkhus qudrtus A.^r Muximb
Iknusßius C.
* 510 Carolus quinlus A.amp; VerdinAH/
Agt;’NI ET VITA ^PERATORVM, Q^VORA
‘“quot;ftitutiones X11.lib. Codicisfuntin» fert£,breuiter annotati à Spiegelio.
^' N A T 0 CHRISTO. Hadrianus, C X X.
^^^^ P°^ A«gK^ltt»i probitdte fecun^ *^'*^‘ '^^^hitur bis iureconjukis : I«L Celfo, NeratPr^fo.Sdf. lull ano. indodos Itteru^ rum Profilforts exuutonuitfid futs bene~ tf ^'^ *^^^^‘'^gt;’^^ ^è^^tnt: z^ eruditos ac utiles ad dot locum eorum fuffedi Regnauit annk uigmti. Dial fratres.Cme XI Antoni-nus8lt;Verus.
^bioru/m frequens td meatio in iure Ciuili, quorum iinen nomiflj picrite non perceperunt. Primiim m i de ^«arf.pileitiojjif.(e(}4,;,. ^u^ p^^^j didt^confiitutionem Aaurßm quaß nihil addubitans, ImijattSeueri, er Antonin; : cum tarnen ueritas refrage* ^I^ y^^tid patres non fufrum.sic m §.non tantum.lnßit.de Jc.«« lußmian. hauddubium fcriptwin reliquerkt ' nbsp;nbsp;ieuerm^ Antoninus, audaculus quidam exem*
P **“^’^ ‘tdieett, Qiuifratrestquod rurfus no fubßt / • ’quot;'^0 patres fiierunt, AI. Aelius Anton, er yffi*^ emmoiai, AUrcus enim Antoninus eximiae dodrinx ac pro datisffiucipg^buncQommodimifratrem fuum,ex tioptione kq Antonint Prittcipis,iinperq confortem fit ^d, er primi omnium imperatorum, bini regnare eoepe^ fOdt^inno falutis CLXUI. Q^os.dewde multi[unt.
RATORVM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ictf
ï 0 imitatr.adeó,ut teminonnunfitim impetirenK Séd Mart 4 eus Commodus non mulio pód mortuo, lumfilio Com^ 3 y modo imperauit, homme peßtmt Migenif,er omnibus m-* 4 commodo. Quart Vlpian.tnl.congruit. de Offic. pra:ßd. z refirt, Diuos fiatres rebcripfiffe de fi riofo ,qui admißßit parricidium. Ef Macer tn i. feq. recenßens uerba refiiptt: Dtuus Marcus, inquit, (y Commodus, Scapulo Tertyllto refcripferunt. Igitur Macer exprimit nomida fiats ü,quüt rum Vtpian.meminit,de eodem reßeripto loquens. Fodeitt *^ pertinet, quod CaUtdratus in l.dtuus Pius.adleg.Comel.
de Falf.loquens de poena ßummo iure indicenda ei qui pro tuliffit inflrumèta,qu£ uera probare no poßk. Serf DiuuS ^ Marcus (inquit) cum Diuofiatreßuo,pro ßua hunranitate ^^ hancremtemperauit.
^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M. Aelius Antoninus.
^B ty cum fiatre Lucio Vero, qui non multo tempot ° re uixit,et ßolus adminißrauit Imperium annis 18. pratter ^ 7 leges,que extant in Pandedis, inte.’.ros quoq^ Itbros edit ^ dijßefirtur.Carionfeuidtfße lüos teßatur.
Ælius Pertinax, CXCV,
^ Confiffus à Qtdio luliano iuris dodißimo : qui ci'ini * Caeßareo nomineàmtlitibus empto, regnaffit menßes ße» ^ 5 ptem,à Stuero oceißus ed.
Seuerus amp;nbsp;Antortinus Caragt; t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;calla, CXCVI.
^Cumlegisapud lurißonßultcs,,patrrm cum filio, item Diuus Antoninuscum patgt;erefiripfit:hiaccipiendi J7 ßunt, qui er Magni fiant cognominvi. Paulus in l. ult. de ' M Priuileg.ueteran.Veteranos, inquit diuus Magnus Antot ninus.Martian.in l. i.C.de P.equir.reisiDiui Seuerus, ait, er Antoninus Magni, rcßcrip'erunt. Vlp.de Dón.inuir. er uxor. l. Cum hicfiat us effiet donationum inter uiru er uxorem,quem antcretuUmusi imperator noder Antonit nus anteexceffium diui Seueripatris fini, oratione in fenat tu habita,aut or fiait fienatui cenfindi. U aulemfilius Seuet ri fiait,fed certè poenitendus. Nam cum inter cetera fiele» ra ,fratremfiuum Getam occidiffiet, Papinianum interfici iubebat : quod parricidium eins exeußare noluifiet. Dieet batnanq- Papinianus,nontam fictiedefindipofje, quant perpetraritam grande delidum. Seuerus imp. regnauit annos iS.Ant.CaracaUa C£fiar,annos 6,
Antoninus Caracalia fulus»
CCXlItk
Antoninus HdiogabaluSj CCXXl.
Ç NmÏÏI de fie, nifii fiexdißime befiir memoria reliquiK Alexandcr.CCXX V.
5fEX Arcena,Syrie duitate, ob uirtutisfiudiummat gne eius laudes predicantur. tn rebus omnibus unius vit piani lurificonfiulti cöfilio ufius ed, cz prxter hunc unum, neminem folum ad colloquium adgt;r-ifit:quem,zy ut fupri relatum ed, à milittbus mortem lüi mmitamibus procexit fiuo pallio,ut inteWgerenl milites, falutem Vlpiani,Ca:fi.cn rxeffie.Regnauit annos 14.
Maximus, CC XXXVI11.
fGotho fiait paire, er maire Altnanalus: Cxfiai-ab exercitu, podhabUa autoritatefienatus, eledus ed:Gert maniant domuit ußq^ ad Uerdniâfiyluâ, crfiupertorê ems £ 4 parteiiif
-ocr page 616-|
lay ANNI ET VITAE partent,ufit ad francos. Saxagenario maior, uni cum ßz ho à militibus apud Aquileiâ necatur.Keÿiauit annos j. Gordianus, CCXVl. Ç Optimus er nobilißimus Pnnceps, fexto imperij anno,dolo Philippi praßHi militum mterßeitur. Philippus, CC XL vu. Ç Infer Cafares primus,qui ob fufeeptum baptifmum er proßßionem Chrißiani nommis, opera Decij ßrtur ejfe i»terߣlus,anno imperij eius quinto. Decius, CCLiir. Ç Si iniuriam à Chrißiana pietate fußuliffetßm quam fauijt, unter optimos Principes annumerari poßef. impez rauh biennium. Gallus Sc, Volußanus, ccw. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ vterq^ depoßta adminißratione imperij, ad print- f Pater erßU^ mßlicißimi Imperium per duos anz ta utt£ tranquiüitatem reuerßfuntultro, rxiploidl»lt;^ £tatem incognito. Diodetianus Coi^antiwinpropr to permäßt.Maximianus dum imperium aßcHitiui^ quo m eo Maxentium ßlium fuccefforem Meret,quot;ir woï, Oquot; msnfes oüo rtxerf. Valerianus Sc Galiienus, CCLVll. ^ Prénommé Licmius.pater Gallienii pr£fuit imper rio annos V l.Pilius poll captum patrein, regnauit annos nouem. Pruditus in bonis arlibus (uit,fed per luxum t^ fo cordiam imperium a(ßixit,externa hoßibut adeà Komar nis infultantibui,ut feemini imperium occuparmt. Vixit Valerianus feptuagenario maior, ante imperium fummis bonoribui ßnllus,zy m bis cum fumma laude ac uirtutis cpimone uerfatus. In Germania noßra fuperioriCifar ab exercitu eledus ell. Et id fenatus conßrmauit. Gallicnus Sc Valerianus iunior, C CLXII. Ç Sub his maiores noßri Kauennam ufq; peruenerut. Valerianus iunior ab auo Licinio Cefar appeüatus ell. Porrè Gallienum cumßatre Valeriana, milites Aureoli, qui dux erat lüyricani exercitus,prope Mitdiolanum in» terficerunt. Gallicnus fofus. ^ Pater iam didorum ßatrum mierßUorum. Claudius, CCLXXiI. ^ Pr£ßiit biennio non mtegro : quo tarnen maximas laudes, ob inßgnes er uere heroicas uirtutes, meruit. Aurdunus, CCLXXIIII. ^ Imperauit annis V.er meßbus fex. Acerrimus Chri ßianinommisperfecutor. francos noßros non longé à 1/iogHntiauicitgraui.pugna : poßea er Gothos ßmiliter 'm lUyrico. Probus, CCLXXX. Ç Sub his tribusßatribus imperium,quadptrodH^^ dcceperunt, adeà debilitatu/m ell, ut muftis pofas^^ ad prißinumrobur redire nö potuerit.Conjlanti'iid'’^* bris uox eius h£c:Nö neceffarios ampliusßre milites, du dum trienniofinito,C£fus eß. flquot; Per fex annos, er menfes quatuor regnauitiuir pa^ cis beUieji artibus longé clarißimus. Tyranni per hune o^ mnes fublati,pax uniuerfo orbi terrarum reßituta. Celez boßes défunt, f quos nufqui uirtute fuu ßtturos,moxßbi promittebat) plunmum ei ob^it. Uam dum morä trahit in Syrmieß agro^natalifolo, tumultu militari occifus efi. Carus,Carinus Sc Numcrianus. C CLXXXVïI. ^Secundo imperij anno, i£luf fulmine, côneidit Ca~ rus, faills prius iuxta fe ßlijs fuis Carino ey Numenano bnperatoribus. |
loS Cannas amp;Numenanus. ^ Numerianuser probitateereruditionedarvs^ it.Carinus flagitioßßimi Principis nomen rehquit. Hip très extmilopatre,uix annum expleuerunt. Diodetianus, CCbXXXVin. ^ Optimis iquandus Primipibas, ft à ChrißianoriM perfecutione abßinuiffet. Üiuinos honores impp- A® dari pneepit, ey adorari uoluit ; edillofanciens,utio' mnes,ßne generis difcrimme,prDßrati pedes exofuUrc' tur. Kegnauitannos zo. Conftantinus amp;nbsp;Maximianus Ga« Icrius, CCCVIII. Diodetianus Sc Maximianus Herculeus. generi fui Conßantif,apud Uiaßilian necatttr. Ç Diliiantea Cifaresi Dioclet. er ünximO^'^ quibus diligenter feripßt Pompomus LitusinDioddd' no, admonens,qui legerint proMaximiao in quiuß^ codicibus Maximianum effe : er demdeMiximi^^^ Seuertißmul imperaffe, quoißbiCifaresidfciuertuGlf lerius. Conßantius Conßantinimagnt pater,heiiizlt;^^ ßcila, nee à uera pietate abhorrensiuicit fraces,qiä^ earn ßbi Germanie partem ufurparont ,qntcirct^ ' num ßta ell'.er Alemannos,qüi GermaniampniK^'r, ue fuperiorem tenebanf. Maxim.Galenas MOb^f^ immanis,Chrißianiq; fanguinis appetentißm^ Conftantinus Magnus, CCCXIV ff imperauit XlClC.eramplius annos itredeamBC ri ex his folus.De eoßc memorie prodution-.Uecteif^* mos annos, ut preßantißimus diceretur,i 2. feqntsd^* latro,decemnouißimis pupillus, ob immodicaseuis^ tiones. Vnde apparet, non omnmo uani effe donatio^ iUam Kom. Eccleße ßüam zfuper qiuiudiciiii»^^^ num à me in Lexica relatum eß. Onginem geneiistf^ Carion deducità Fl.ClaudioJaudatißims nominisi«!^' ratoreù quo iußinianum Augußum puto,tnoremfelt;f^ tium Conßantinu Prtnctpü,ßbiFlauij noinetitßurpilß' COnftantinus iunior, Conftantiu»,St Conftans, CCCXLII. Conftantius amp;nbsp;Conftans. Aquot; ConnansoptimuiPrinceps,cum impif^fl^^^ t}.utxiffitpiiul0 plus tngtnt t,dolo Magnet'^ ,i^^^ inpcruuloferuautmt ffmcl,oppr(jjùs ell. Conftantius folus. 5r Conjiantius, qui uicit flagitioßßmum iutorMI'^ ditionis Msgnentium,qui,Deo Mtore/eipfuminterci»^ regnMùannos2 4, lull*- |
|
’«? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÏAÏPERATO lüliartusi CCCLXV. VApofufJ, quo noimne notißimm Chnßunis, quos impio quorfj« odio wß ilxtus,ut jiudiu er militum htfee »fwiJwei-it: fierefq; frxmijs er lüecebrts, qttiß mnchU fii^iuerxfieMexuerterit, alioqui inter egregios Prind' frSimumerMdus.Solus uniuem unum,menfes tres impe= rMSeptimo uero,exquo C^far À Conjiuntio ßäxs eü, We iutent innos agens alterum er trigeßmum,cum ffiri •usdefiewftjpo^ contionem, quadijjeruit mortem efje Ï'^mfrimtimjefotafrigide aqua^defundui eß. Tra •'“'’•’‘li),pg(W4ecœ'omiffiiuulneratum, attimamef;tam '‘i^'’‘(gt;n,nxnumfanguine plefiam ad coelum proleetje, et ‘^‘^lif'Vicijïitdlem Gakljee: Chriüu/mßgnißcans^quem Giid^wmappedxbat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• louinianus, CCCLXVIE ^^ic^itPanaonM patria, perijt odauo imperij tnenje. Pietate Princeps mßgnu fuit. Pomponm Le tus 1 u manurn moulhoc ei germanam fuifje nomen mde appa= ra,quad primé imperator falutatM, anteßgnani luuianu dimMerunt.qni m medio, qutß poßremi erant, opmati bihinMreuixiff(,mg(ittil^lieia effaß, choreas ducebät. iptfcoposdCojiintiiio er luliano profcriptos reuocauiU utfu eitamecclefijs f^M décimas perfolui, Vaientinianus.óc Valens, CCCLXVIH. ^Imperauitannos duodecimo Valentm.fratrem fuum '^ *^ntm imperij coiiforten conjiituit,qui poR defundu ^’^^’»■inixnum,imperauit annos tres, Arrian£ impietatis *^quot;’*. tiuiustafignes peenasdedit^quandod Gottbis f'^^P^^ondlantinopohn uUlus, acie uitam imperiümque ‘^'^‘Kigne mtra tugurium m quod confugerat iniedo..) lideni,amp; Gratianps. • V HicVitlentiniani maximus natu ßlius uiuente adhuc f^^^^lm^trij communionem afcitus eß, pietate m fuos ^’‘‘i^^'^inniortuo patre, iuniorem fuumfratrem Va/ Imperatorem dele git. PrMceps e/ ^J^eruditione iuxticlarus,lyncerus item rijtiMe religions cultor. IpfedumèGaUiamltaliam frop(raret,dolis M«wij tyranai ,quim Britannia abe/ xtram imperator ßdui „at, mterßdus eß , anno letatß '^i^iamp;fimo,iinperii.ftxto. Hos cum patre er patruo tóruw nomen habuiffe, teßatur Komje ueterß adhuc Valens,Qratianus,amp; Valenti- nianus II. , Graiianus,amp;Valentinianus IL Edem.amp;'fheudorins, CCCLXXXVIIU ÇGe«ere Hißunas, diuino in fornuis monitu hocnox ^^^fortitnsdicitur ,iGratiano confors imperij afcitus, lt;^m^(orporeTraiMo prmcipi ßmÜts. Summa m •“ t enitii,t/iKredibili5 ’m fuos pietas.Rei military fagax, ^^d tns akenits , ftmpliciwn mgeniorum admtrator. letatK^fjfg ^jiQ obferuator,utfumma ciuiUtate ab Ambrojio ^^te caßigatum fe, adytkiy prohibitum^u leritiqut er lUifuit autor , ut und cum cofortibus legem de Waiione iimdiߣ conderef.eo quód eius luffu, ob umdU ^«ximnUitifmilu duium mterßßa mdliaTheffalo |
RV M, etd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nß nicaßrebatur.Extatin L i^.C.de Püeitß,l.ßuMicari.eÿ m Tripartita,cap. io.itidë lib..9.llic cum Uonorium ßltii fuum Cifarem Kom£ dixijjet,fuaßt fenatui, qui religtonc prifcäßuderet retmere, ut décepti er indußi in errorest reßpifcere,er Chrißianam religiónem,i» qua omnium ße lerum abohtio denunciaretur,ampleßi ueUent. Sed neido motus omni oratione illius dicitur : quad negarent feßcer 'repojje,atmaiorum fuorum tnßitata er tràdita, nouicijs Chnllianorum muentß poßponerent,cuin lïlorum eußoe dia Vrbem incolumem propè mille ducentis annis confer/ uaffetiquibus ß alia potiora duxiffent,ignorare fe, qu£ ßt fèrtuna coferuatura. inßitit tüpius Princeps, er R.emp, fumptibus Sacrorum grauari dicit-. quos cu Sendtus tue/ ri non pof]et,fußulit Theodoßus, er autontatem Senatus admodum diminutam reliquit, Obijt ipfe .Mediolani, anno £tatis quinquageßmo, Imperij undecimo. Ü. Ambroßus mortem eins lamentatuseß,atq; inter reliqia ßc inquiti Dilexi uirum,qui cum corpore folueretur, magis defbahi eccleßarum,quäm de fuis periculis angebatur. Valentinianus 11. Theodofius, amp;Arcadius. Theodofius.amp; ArcadlüSi Iidein,amp; Honorius. ^Theodoßus,cum HOnorio er Arcadio Ff.quos ptii ros imperij confortesßcerat,annß tribus imperauit. Arta dius cußatre annis tredecim.Ueuter magnopere Keipub, curß fe afßixit. Placid£ er molles anim£, requißuemnt admodum quietem er tranquillitatem, in quaipß educati e(fent.Omnino leuitas,er inertia qu£dam optimorum,er pietatepr£ßantium Principumualdenocuit P.eipub.Hötgt; norms deeeßit B.om£,qui er uiuente,et mortuo fratre/Ui fuperßes uixit, poßquam regnaffet annos triginta duost Arcadius amp;nbsp;Honorius, CCCXCVIII. lidem.amp;Theodofius iunior. * ^Arcadij films,Honorio de fiinßo,Valentiniantt conti fortem imperij conjßtuit,beneq; res geßa eß, quoad Pul/ quot;cheri£ fororis ufus eß prudentia. Cum non£ leges, qu^ i Conßantino,er relique ßsccedentibus primordium accea perant, permiߣ er inordinat£ tfßent, ad ßmHibtdinein Gregoruni er Uermogeniani, in C'oduem unum Theodo ßus,fub proprio cuiufq- [mperitorts tnuio ,easdiffiofMt, quem de fuo nomine Theodoßanam uoeauit. Poßquabt imperaffiet annos quadraginta oßo, Conßantinopolißa bre folutus eß. Honorius, amp;nbsp;Theodofius iunior.^ Theodofius iuniorfolus, CCCCXXVJI. ' • ^ideMjeZ Valentin. ( 11. ) Optimus ac clementißimui princeps,tandem à tHatimo^aue potentißimb, potiund£ uxoris gratia(utait Procopius) eß interßßus, quum im/ peraßfet annos triginta,uigmtiquinqs tu focero,er quinqi cum Aiartiano.Cæterum Valentinidno mortuo, Italia ha/ buit imperatores nouem,haud fand memor ab ties, nee diu fùêre.nam inßa uiginti annos aUjab alijs péroccafioneM funt trucidati. Nomina lUomin extant aptid Volateiranli er Egnatium. Hißoria à plenfqi medi£ £tatis firiptori/ buseßtexta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ Valen« |
7
-ocr page 618-|
J^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NOMINA Valentintanus IlI.folus, CCCCblIIl. Ïdctn,amp; Martianus. Martianulfolus. , f fAdrtiMMjHicqtMnqtiAfcnex,^' hutniU genere, pnildbAt rebm ge{lK,zy arte milittri. Pace tarne quoad eiMßeripotuil,coluitnüud ftpè ufurpans : Dim in pace rjje polfumut,arma non 'mduamunimperauit armos [ex. Leo, CCCCbX. Ç Primus bic Grxcanici uir fanguinis, imperium ter nuit per annos fedecim. ü filiumfutmeiußdemnommis (quidam nepotem exßlia Zenonis [cribunt) C^faré créa uit,qui ob luuemlem fuam atatem Zenoni patri, alij uitri 'co fuo,imperij coronam impofuit. Con^itutiones partim à fe,partim alijf quibufdä imperatoribus fadas, m unum compofuit Leo:qui O' Leo» I. Liberqi ex eifdem ßdus, Mart. Conßitutiones appeUatus eü, qua mterdum in Ci/ mil difcipUna reßruntur. Idem,Sc Anthemius. Ç vùc quartus eorum numeratur imperatorum, qui pod Valentinianim Koma potiti funt rertm, Seruädim Gaüiarum praßdu o patricium, Koma Imperium ««= nadere conantes deleuit. Genfericum item in italiam cum ingenti claj{e ex Apbrica uenientë, auxilio BaßUei à Leó ne lmp.mißi,ad Populoniam repulit t Pod annos tandem quatuor, quamimperarecoepißet,à Kicimere patricio Koma interßeitur. Leo iuniór,amp; Zeno. V Cum annum pr£ßiiff'et,patrem ßue uitricum pro ß deinceps imperare iußit, impoßto ilU, ut iam didum eß, diademate. , Zeno, CCCCLXXVI. , ^ Priait annis feptemdccim,non ut Augußus, ßed ut tyrönus. Sunt g uiuü adhuc inclußtm ab uxore fepulchro tradät, ßußraq^ reßpifeente 0 Opern quaritantc obijffe. , Anaftafius, CCCCXCII. C . 4 T it^fi' bonos Principes reßrri potuit,niß Euiyebia* M bareß adhafijfet.Poß odogeßmim 0 odauum uita annum,imperij 2 ^ .ßilmine idus perijt, uleißente graul' ter impietatem toties ab impuro Principe uiolatam. ladinus, D. iX. ^ Vfro$ parente ignobilis,a teneris annis ßuu eußos, deinde boum, pod Ugnarij cuiufdam minißer: natus an= * nos fedecim miluare ccepit,promptus manu, et dodus ho fië ßrire,ßrie mutauit,Princeps ordinis ßU,et hinc pro/ motus,Comes ßdus ed. Mortuo Anaßaßo,ad eum Eunu cbus quida ltbertus,fuperioris Augußi, ditißimus uenit, magnarn uim dans ei pecuniariim,ut Thêocritianus ïmpe rator deßgnaretur, Verum lußinus fui commodi memor, tfßeit, ut ipfe imperator crearetur. Anno imperij eius no no,Cal.Apniis,lußih.fororis fui filiu adoptauit, confer/ tem imperij ßcitiquarto pod menfe deeeßitjmperauit an nis neuem, menßbus duobus.Qrthodoxusßijje traditur. lußinus, Selußinianus. luftinianus folus, D, XCVIII. ^ Cwn annum quartutnoquadrageßmum ageret, imperare coepit,quod per annos undequadraginta admi' mus nißranStUeteren^Komani imperij gloriam mirum in mo/ |
C Aè SÄ R V W. dum ampliauit. Maximus eertè Princtps^iß aMftoa amp;' delirij Eutychiani reus ßlffet, 0 BeUifario, cuiuttiftf res multó pt^aclarißimas conßcerat,ex lern aimei^W' fßieibne, citra culpam oculos iußiffet eßbdi, G' ßt eum,ut mendicando cibum quitrere co^ttur.lujw nus tandem affidus morbo,lujiin«m exflia farë ßcit,ingrauefcensqi morbo,non fanus mente iecei NOMINA CAbbAgt; RVM GERMANORVM, IMPBR^ torumque , quorum Conftitutiones atque gesinCodiceluftiniani, acinPlacitis Fe“ ’ bus, fiue Feudorum ufibus, atque in extrt-uagantibus ,qus 8c undeciinaCol« latio uulgd dicitur, eon^ tinentur, ' Qtharius,reßitutor ile legum ' rum, Saxenu dux, bnp. s. '’‘’*’\j|, i ^ChunraduslU.italisfecniiugt;bi te Sueuus,oßroßancorum dux- ®ï uide Othonem Frißng. . ^ tridericus I. cognomento Barbaroffa, S^f****’^ titudine,iußicia liber aUtate^ 'm egenos eldf^^.^ ceps. Hic in gratiam ßudioforu promulgaud Conjtit-bita.C. Ne ßl- pro paire. Cuius tria funt capita. Pi^J Q^d omnes qui caufa ßudiorum peregrinantur,0' ximè diuinarum 4f$ Sacrarum legum\Proßßorei/ ca in quibus literlt;e exercentur, turn ipß, turn dj ueniant,ac inibi habitent fecttrè.Setunduin, ^^^^j,; lus debeat ßudioßs infirre iniuriami dum däno cos grauareßoe ed,»on poffunt ci falijs.Tertium, Qwodß quis Utem ßudioßsinß^^ rit,datur ijs optio,utrHm apud Praceptetemfunta, ri apud Epifcopum loci, maluermt conuen^ * ^quot;'itdicel addunttertium iudicem, quem eitlere Ordinarium iudicem, feu magißtatum-Vt^a 01 f de Priuileg.iüuflr.perfon. ^ Henricus V l.huius Eriderichißins,regne lis Siciliach potitus. ^Friderichus I l.lmp.'HenriVl.ßli«^' aiunt inferteru lußinianao Codici me extat beneßeio Gregorij Haloandri- Qg^^ ed noua querela,quad qutfquis isfuerit,ßiß‘f''''‘ cipis i uel alius (pMa Fridericbi aui magis uerü effe uidetur ) Authëticorum Wfit, ƒ . jj locis inferuerit, eadem non ubiq- ßdeliter trapj^ ^^^ Sic enim ab Accurfie taxatur, ne pûtes Hlum neu1 nomine ab aliquot 0 inßquenti, 0 nol^^ ƒ mis CMis difciplmc interpretibus mtdiandtj^' ^Henricus VI l.tucemburg.ln buius ßitut.Bartolus Comment, ßripßt, quHaud^^'l ' lt; Ludouicus mi.ßauarus, iniqueßrens^ tiam Imp.et imperij iura per Kom.PotU^ conßlio,etiam eorum qui iUius ßeuUlittt^tumf antißites habitifunt(inter hos MarciUus Patau • mus fuerant)de imperatoris r^«lleaM,fgt;^^L ■Conßitut.fanciuit'.quc tarnenreceptanenett,^ f ^^^ |
|
It? '^«iihfreiiCftjdRoin.Potjß qui diui Petri feiern perännos ^pnijeiwinfederunt,execrate eii.VolebMlilt,penei i^if^nmimMtorititemyZy iiuejje^im tipprobddi, quim rffpo„enJi Impentoris : quad tandem ipfe rei exitm fatis pnbiuit.^im Clemens Papa, eiut nomvnis fexta^,primo fo^fenouata illat£ Excommunicationis tela contra Lue doncum,eÿ- deinde poR daninationem,cy- priiiationis fen tfwum prolatam m eundem, Eleéiores imperij monuit,et ‘'’’l^iÇmuutaUum imperatorem deligerent : ahoquin ipji (“PpleturfM e^fet eorum dejidam, er negligentiam: ttaqp ''^f Timati war a, Carolas IIII. loan. Boemix regis E. ^^iidedused. Porró Hieronymus Balbus, Epifcopus ^“’'«ifïs.m lihro quë nuper de Coronatione edidit, apud ^’’lonionitdliie, priedi(t£ Conjlit.memmit uerbotm, cj-liKoimiriripoßis, exea adfertioms fu£ uendical robur, ^^tiiericus 11 l.Außriacitt,ta mloander i/ndicat,Eeu ^ornmcofattudmes, quas ueteres appellare folebant tara wihtou, ey- imp.nominal sr^x-rHar, ad preces Bononien-fn CoUegij coprmauit. Noj dubio procul ia haberemas eas ordini fnorejUtutasmimirum, quo Principipertam eele/ bre Collegium gérant exhibit£, ß per inuidiam jiti licuip ßt,nequidgrauiwdicam,de immatura morte Haloandri nojlri,qttein OUendorpim, Dodor lüe pr£ceUés,nunqHâ 11011 ornât tiiulis mfgnibus. ROMANORVM LE-GES A‘ LANGBARTiCIS ' amp;Francicis, ad tempos opprelFas. VNT^Mi Lotharium imperatorem baud minorelaude uehendwm,quàm diuumiudi/ ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f*‘/^™‘’”‘ • qgt;^ód is leges Romano/ -^?s^PJni(ii mßnitis uoluminibus antea dijferfas,au= ^’'‘‘^ldu|lin^^^p^^ quinquaginta libros Digesiorum con *’''‘lt;Slt;«,InjtitMtioniwn lib. quatuor editos ,Codicemqfm/ •■•Igaiitmifinfliore cufij, ßudioq^ no multà pod ludinia/ ^^gt;^eriuratanghiriorum cy Erancorum,Germ anica/ '’^^^entium oppreßos,inlucemteuocarit. Equidem the= r 1”°* P‘gt;'il‘tfunt inuenire, non admodum magni ^mfei inuentum,ad liberalem ufum conferuarepolße, lt;1001111)1 magno m precio habendum ejfe,cy ipfe cen^ Q«iti£jujlt;n in Tranfpadana regione, certa capita ^gbartiurum legum diamnum feruanturt quod fates noturn ßtijs^quiMolwmi'n^InterpretumiurisCiuilis uer/ ßnt.Acceiunt qu« tyhodie in precio habentur,claronim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;legibus attulit lumen.Eius difcipuli virifperitorum Scbolqj idußratx Conßitutiones Impera/ odoßedus Beneuentamus, ey Accurßus Elorentinus. Hic •orw friderichi, eins fiominw l L qui Bononienfe gymna= IW, quia dues imperata non ßatim ßcißent, Patawiiwn ‘Mulit : quod imperij maießatem fartam tedarnq- eu/ t’“ '‘URom.Pontijicibttîandtbemtttis/Jjifttlo dißridus *1 •^lt;^tm,quod demirandum,erudiii quidam Gutlphos lt;lt;o G^eftitios, pemidofißinta Italie iiominj, primum Inx ftixiffetraiant, quod ßlfum e(fe,cr in Lexico, er alibi, («Uli stores bon£ßdei, demonßrauimus,indicantes pas ^lïricu aliquot legibus ad hanc quoc^ diemfuumßare lugorem in ind^o Sicilw regno, quod uulgó Neupolitu- |
«w» Uocatur, cuias poffeßio, fi modo tant legibus » quatti armis regna acquirerentut, ad nullam gentem m.agis perx tineret, quàm Alemanicam, hoceü Sueuicam : qùàd ultù mus nobiUßi cuts nàtionis Prmeeps Chunradiftus,naturae lis,legitimus uerusq^ ey certus regni huiits turn hares, turn dominus, per fuwmum feelus atq; nephas, ut pleriqcAna nales referunt,autore Romano Pontifce, feeüri pereuffus ed.SiindcieeecidiUet,firrileniuspotuiffet.Extaiit er An nales, quibuseuidentercdendi poteß', quàm tunc aliquot Epifeopis Germaniarim ßdum fummi Poritißeis fiterit plauftbile.Cina de re aliquanto latins dijferui pridem,tum nuper in Seholijs,qu£ edidi tumultuariè in Ant.Panormix tam,cy Aeneam Syluiumifcripta in hoc tantum,ut'memoe ria rerum,Patrum noßrorum menioria gedarum,utcunci; poßeris traderetur,liaberentq- anfam iußam fertbendi bie ßoriam, uel nnus ex tam muleis, qui in hac noßra c^“ £tar te, CT natione, mihi cringenio, c^ dicendi fèteultate pras üant. Sanè utciinq; hocinterpretetur fi(ium,fatis norunt, quibus uera pietas erga deum,cultusq- EcdeßaßieUs cordt ed, quid quiequid cum ReUgione nodracy pietatepus gnat,idquoqicum iure naturali: à quo Gentes folfa per^ fuaßone aberrarunt,pugnare,cy iniudum eß'e, etia)iiß in fßeciem prima ßonte uideatur aliquam pr£ fe ferre utility tem.tdq; ad uarias interpretationes,teße Oldendorpiö, de feruiet,cy legum,cyopinionumconciliationem fuppedix tabittut injpicias, utra fenteniia ßt reUgioni couenientior^ NOMENCLATVRA I V RI S P E R IT o R V M. Q,V I 1N IVRB CIVILI KT PONTIFI. cio nomen font adfecutii ^ ^ E tnnocentium tertium, qui Décrétas ^^^ ^°P°f*i^ 5 ‘^nnisßre centum,in iure duie \ li,lrnerius', fine Guarnerius quidam (nobis ^ eft Vuemher ) apparuit primusßri qui les ges aperuit, ut autor ed Odoßedus in dus Commenta rijs. Deinde quem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Placentinum appellant.Huius inLexico memini,in dillioe nibus Azo,cr Perfona. Boßanus item,cy M..irtinus, ambo Cremonenfes,in ea ßis cultate fcripferunt. {dominus Oldëdorpius ßtdur fefe Miriini opiniones in dißiutationibus maximarum re^ rum uerißimas experiri.)Poll hos Azo Bononlëßs,qul teßmonio Baldi Perußni, maximum WW quadragenariusämperäte Erideritho fecundo,coee pit Bofionilt;e huicfciëtix operam dare-.adeoq^ proßeit, ut Odoß-edu pncellentem tune dodorem longè fupera ret. Poßremöfein folitudinem recipiens, turis libros Gloffematis adnotauit,quibus nunc WMOtKr.Poft Cyprianum, antiquum fanè enarratorem, erant Bononine du£ tune dus artis ßdiones. Q«i B»lglt;triM»n,ü' (jui lAartinum Gefiarn fequerentur : lt;JKO5 omrieï ipfefcienti£ ßmaadfuam Scboldm conuertit. DeeeßU anno uit£ feptua- |
|
feptudgepmo oÜduo, Sdlutis miHefimo feptudgeßmo nono, Sepukut Bononie apud cedent mutorum, loco ctlebri : yeliHo fnneifco Accurßo, qui er ipfe do^or wß^is^quadiitn pAtrii iddidit fcriptii. Birtolui À SaxoßrrAto,Cyni Auditor,deeeßitanno mille/ ßmo trecentefimo qumqudgeßmo quinto, «etntis uerà quinqudgefimo. Hic pr£ter omîtes iurif Ciuilis feien» turn maxime iUußrauit, Q^od ßcdiäiMi accipien» dum exißimo, utfuperiia ex Oldendorpij fententia re tulimM.BirtolißMndnqi,quos nee ipfenuneagnofee/ ret,z^ Zdßui naßer ueritatif CAuft,fuAfubmde tAXAt hbertate, UAlereßnAmui, ceu per omnia illi dißimiles. Bartolui enimßeße Zuichemo iureconfulto omnißria dm erudito,nec Hebrdice quidem difeere grAUAtUi eß, quÄto minus Grlt;eciiliterii operAmdAre detreÜAjfet, fi pr^fentem eArum utiUtAtem fenßjfet. Spieg. Binolomiud Brixienßs, edidit prxter iuris Commenta/ rios etiam temp o rum hißariam. Hosfecutus BemArdus CompoßeiAnu«, iuffu innocentij quArti in De cretAles,quem uoeAnt AppArAtu‘m,confcripßt. Henrichus, CArdinAUs Oßienßs, AdhortAnte Alexandra quarto,in totos Decretdles. Succeffere Odoßedus,alter À fuperiore,qui in iure Ciuilißripßt,er Guido,ArchidtAconusBononienfis’.Cf GArßAS,}iif^inus,in OecretAles. Dynut demde MugeUanus, poâ Accurfium emicuiti qui earn plures Annos Bononix docuiffet, uocatus À Bonifr do odAUo,componendo fexto Decretalium librojtrx loannes CAlder'mus,Bononienfis, Ioannis Anirei^'i't lusfm lure canonico frripfit,ff Confins- ^ Rainerius Poroliuienfis, Bartoli magißer, W mïllefimo trecentefimo quinquagefimoowtto-Prideriebus Petrucius, SenenfiL cipuAm impendit operum. Demde muneribus tAntum quibufdam donatut, Bononiam redibaf. moeßut ani/ mo,quod Ife honoris mAximi,Ac CArdinalAtut,quA ue nerat, fiußratum fe uidiffet, 'm itinere fubitum mcidit ’m morbum,quo perijt. Poß hunc uero lAcobusüeApolitanuti Albertus, Odoßedi Auditor. Richardus MAlumbrA,Cremonenfis, lAcobi de Arena di» fcipulus ( qui Cyno teße) iurA maximè Aperuit. lampertus de Ramponibut. loAnnes Andrex,patre Andria prejbytero, et mAtre con/ cubinA nAtus, Apud MugeUum Agri Plorëtini oppidu, iuris ßientia,uirtutLbufß aliß,natAlium pudorem con texit. Nurn domi Apud putrem prima edoßus Uteraru rudimentA,BQnoniam admodum adolefcens uenitt ubi ob pauperiAtem pxdAgogwm geßit, ScarpeHäfilium mAmArdi VbAldmi erudiendo. Cuius fané frétas ope atlt;^ amicitia iuri Pontißeio oàosè UAcAHit,breui^ ef/ freit ui i» ea frcultate fredè prmceps hAberetur,Atque m eodem loco propè quadragintaquin^ annis profi-teretur.Tanta alioqui uitx abßinentia, ut annos uigm ti pelle tedus urfina, citra ledi delidas nodibus cubi/ tAret,frequentibus^uiÿlijs,fupplidis^'muigilAns.lu f,t:uatwn. »^uiu„. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ uenis admodum, Gloßema 'm fextum Decretalium Ib Antonius Butrienfis, dodor Bononienfis, uir aio^ brum compofuit : quapropter iUa pofrea retradauit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bonus,in iure item Pantifido Confilia confirippi- 'mterpolauitq^. Deinde m Clemëtmat,pofiremo m De Prandfeus ZabArella,patria Paduanus, ac Pnfilf crotales, quod opus HouellA mferibitur : m quo uete» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tmus, m iure item pontificio confilia feripfit : » rum frripta cotlegit,ordmeq; digeßit. Addidit quoque fùnere Poggius orauit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j Gulitlmi Speculo,quxfibiadeiusoperisperfrdioné RaphaelPulgofius, pAtriAPlAcent'muStffAltetv^^ |
u6 NOM ENCLATVRA deeffe uidebanlur. Pxceßit BononU, lt;lt;'”'‘”*' ’ trecentefimo quadragefimo feptimo. ^epu pominici,Ludouico BAuaro imperante- Cynus,Ptjloriêfis,èfrmilia ^nibaldoru/m, D^'’* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Ioannis Andrex frmiliaris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ Qldradus,èLAudepompeiA,AduocAtUfConpi otiA » ni etium dißipulus,ConßliA feripfit-bus,epifeopus Gurcenfu,in libro quem de orc ne ad imp. noßrum Carolum V.fcripß^gt; moa conßitulione Ludouici Bauari, de impedj •''ƒ' nbsp;nbsp;■ exceH£tia,Oldradimentionemfreithißeuer t-busigitur cruciatibus Oldradintanes ^^f^^ mus,qtti m quodam fuo non tam conjwo q» ^^ do adeo petulâter 'm Cxfares debAoe^A^^'^^^j^ eorum autoritatem radicitus euellere ßuieA • q modo regibusfrd uel plebeis ^Agißra^'^'^^^^c^^ reaudet ; quo quidem nomine arguitur^ ^^,^., Iwnniator impudent, cy de fede Ap^çL ^friU^f méritât. Qumn enim Imperator fit i0quot; gj^jri-propulfator miuridrtm,publicè, prixtA ’ ^^ tor,pater, eußos : unut OldradutmortAAlt ^^^^^^ nequißimut eßrepertus,quidefittßreiub » ^^^^^ pulfatorem miuriartim, moderatoren, ’ '^ dem profc'mderecyfuggmarenüneßix’^^ dumm bumanis ageret, ut publicuspsrru i ^ fiatis reus culeo erat mfuendut : ff nuOtUdA p^^^^ perpetuo ac inext'mguibili firiaru/m iÿ'^ gt;nbsp;P'* bib exuritur,m xternumß exuretiir-^- Recuperius Mtnianenßs. Lupus Caßilionenßs. Prancifeus Tigrmi,Pifanus, cuius uitx Ac mores eius maxime omAHerunt. Praneifcus de Albergottis.Aretinusfiartolißmi« „ Baldus Perußnus,Bartoli difcipulut,prxceptor undeeimi ante pontifieatum. Qui ^ ^^**ß longo poßliminio ex G.iltiAAd urbem rediret' Ticini, ubi profitebatur, anno mUlefmo quidr g tefimo duodecimo. Cuius frmam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^ Angelus Perußnus, frater eius, ey doßrina ff eademfrcultatepeneadxquauit. Bartolomxus Salicetus M. CCC.yiVUb bloerio rix principe accerßtus, uti nouam mea tuutAte lAmaußtcAretur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, • n.^ Petrus Ancoranus,Bononienßs,Baldi AuOtotir cl utroq‘ iure,cuius mAximè ConßliA laudani'*^' Petrus de Monte,Prxful Brixienßs, iuris rtptrtorm 1 peüiitum edidit |
IVRIS PERITO R VM.
|
ni«.»! iure Ciuili ädriß^hos Zdßm noßer aUcubi trd/ ■^it fipe/iumero mduxiße fubtihtites ßperudedneds. ^Oinncslnoltnßs, quißononig deeeßit, ubi profitebatur ^^^tftmo ^uddringenteßmo Irigeßmoßxto, ^ndouicut Pontdnuf, quem Koindnu nonnulli äppeUdnt, (tiitit 'm mdgud funt dignitdte Conßlid,uir fummi Idbo ris, er ßudq, tum memorise ßngulans. Clt;eterum me-ftiußifßedidtur. ^iKlMifCdtdnienßs, AbbiU Siculm dppeüdtut, 'm iure fontißeio coplurd feripßt.De bis Aenedt Syluim cdp, 1 i.hb.z.Cöment.quosego nuper dpudnos (nißUor) fnniupublicdui,ßcßribiti Ludouici Pontuni, ey Ni «liii Siculi beUd legdtio, er digna tunto principe,niß accordes dnim£,cr 'muidid Idbordûtes, neq^ regi,ne(^ conciUoutiles extitijßent. Puimiu cr nos 3afile£ ■, no/ tum^ nobis esi, non m'mtis occupdtdm ßeiffi ßynodum di reconcilidndos 'mter feße regis legdtos, quim utßo bernas ad eccleßlt;e Cdtholicie conßenfum reduceret. Pfiuli« Qdßrenßs 'm iure Ciuili, diligens obßerudtor Bare *^b,ieceßitpddult;e,ubiprofitebatur,dnno M. CCCC. ^XxxviL auim Commentdrios non efße negligent •^^’iiuxime edndiddtis iurißgt;rudenti£, cenßuit Alcide ^^^dp,^2__lilj^p^gfg^ 2. ^''‘‘»liiu^filluf^ aetrußcui,ßcripßt 'm iure Ciuili : do» (dit Pddu£. bentiiüuf Cdüd, Perußnus, uir udmodum ßcetud,doce* bat 'm pitrii. Scripßt in Decretalesjty ConßUd. bnireds ^irbdtii,SiculuiS,lAeßßaneßs,cx humiU loco ni/ liu^celebre nomen ddeptut,ntemori£ inuid£ ßiifße per bibetur. Reliquit Conßlid, qu£putdnthdudtutöße/ lt;iMniis eße.^euizdnus m ßylua quorundum de iüo iu/ dsiiproßrt, Liurentii« Cdlcdneus, Prixienßs, nonnuUd etid ßeripßt. ^^(^(dierlmolenßs,l,ucernd iuris Ciuilis appeUdtus: ce ’ÿgt;‘bei(MP,eßonßs,feugt;nauif Conßlijs, recedere, ^^quot;(^^eße.AlcidtUi de eo cecinit, Opinionum tuti/ f '‘^y^hdid^ Supenbis Alexandre^duce, ^^(ßw kreimiwßui £tdte iurißconßultonmt princeps '^ddw,teßtiißone,iu Lz.ßßde iurtßd.omAud.AlexM ifo'mgenio prtßUit, ut ex eiußdem idßonis colligitur K.quiöi« in /„(/ diein,circd fin.ßß. de Verb.oblig. *”' ^^^'a''^^''''^dgt;tb£ßßße Textibuf,Alexdndrum ue ^° 0 orum iiftiitionibut. Rede dutem Idßon mibi fniuitpnmum pl^f ingenißßecundum plus Idboris o/ 1 edere. Aretmum ßmilidres ßbißeijße legales textus, qu'Mprtiisartes hbenles didicerit, qu£ turn dpud U talos aliquanto purius trddebdntur,mirdndum nS eil. ^SPddtnoduddoleßcens,ߣpenumerodudiui,Cdpnios neninoßrim,conuilloresßuos dpud lodnnem Vigili/ vmlurifconßultumHeidelbergenßem, operdm Iftridun tesiimonentem, ut idemßcerent,quod de Aretino 'm '''enoriim poßeritatis literis trdditum, udduximus. P'«hf lüeßc dignos iUos ßturos,ut jßledidos equos ^i(i(fenfMx ateris afeUos molendinarios ddducen/ dos,qnH)nf tantum ex Commentarijs mterpretum^per omnem ttatem ßapere placuijßet. iirtolomiusiozmns, Senenßs, Niaridni iuris peritißU nißlinS jckrus habetur imperante C£ßare LAaxmi/ |
lidno, mgentiq;ßdldrio Pddu£ proßßßus eil, U Oram tantum Volaterrdnus meminit, pr£teritis aU/ quot etiamltdlinquod demirari licettquißane ßnon' gt;naiorem,£quam tarnen nonnulli ßmam conßecuti eßße nidentür.lnter qu.os iurelocaueris Albericum Koßacu, Bergomdtem, qui floruit ßub Cdßare Ludouicoquar^ to,qui uulgà Bauarus appeUatur. ^ Promde, ex Tritenhemio noflro, Ueuizino,er alijsi Volatcrrano pr£termijßorum aliquot nomina doßo-rum adflribam:et fimui,qui poll ilium fludiu noflrum exornarunf. non quidem Volaterram ordinem, quo il le tempus obßeruauit, ßedßeriem literarumßecutus,ßo/ la^ ßre nomenclatura contentus ero, A Albertus de Berrarijs,Placent'mils. Albertus Gandmus,Cremonenßs. Alexander ab Alexandris,t^edpolitdnus. ■ nn Amad£us lußmus à Cafteüo. Ambroßus de 'Vigniate,Taurinenßs. Andreas Eßemitanus, nobilis Interpres vßuu Eeudalium, interßdus ab eo,contra quem ßententiam tulerat. Andreas Pißanus. Angelus de Gambellionibus,Aret'mus. Angelus de Periglis,Perußnus, Antonius de Canario. Antonius Corßetus., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-Argentmus Eoroliuienßs. Arnoldus Eerronus, Burdigalenßst Aymarus Biualhus, Allobrox, dolior, regens Tholoßa» nus, iuris pontißeijperitißimushabetur:cuius memo/ riam exceilentem,er penè mcredibüem,ßemper miras tißunt,qui propius hominem nouerunt.Reliquit Com/ mentarid in Concor data régis Erancißci er Leonis X. qu£ ߣpe citantur a Petro B,ebußßo, e:^ ab alijs 'm Ülo drgumento. B Ç Baldus l^ouelluStd Bartolmis PerußnuSi Baptifla à ßando Blaßo, Pataümus. Bartolom£us Capranus. Bartolom£us Chajßan£us,ßcripßt Commentdrios 'm Con ßuetudines ducatus BurgÜdi£,reliquitq- librum mßeri-ptum (ni ßUor) Gloria mundi. nbsp;nbsp;,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Bdrtolom£us CtpoUa Vcronenßs,tradit Cautelas ad dißs ßrendum indicium : quem, teße lt;Oldend. reliqut ßre omnesßecuti,artemdocent 'miqititatis,ßubpratextu procejßus iudiciarij.Vtuerißimum ßt Pauli didii,Ple' runqueßub autoritate iuris ßcienti£ perniciose errds tur 'm l.ß ßeruitm.§.ßequitur de. Verb,.oblig. Bartolos de augutio,Gallns. Benedidus Plumbmus. Bernardus Landrianus, Mediolanenßs. Bernardus Laurettts,T:holoßdnus. Bernardus Parmenfis. Bertrandus Htjßaiws. ,, E Bomt/' |
U^l
NOMENCLATVRÄ
Jή
|
Bottdguidut Aretiniti Bontßciuf À Vitdlinii, Mintudnuf^ Bottificiui Amerb(tchiud,Blt;ißlitnpf,in pätrid léges prop/ tetur,nullis non bonis Uteris inßruHus, pdriq; dodri/ na fdpientid. Bomcontus Andrew fiononienpsi C f Cdludnus,dofior dntiefuißimuti Ottaldinus Boneonpognis^d Vipo. Chrißophorus Begendorphinus, Germdnus, ijs artibus ( ut ex eius lucubratiombus dppdret ) qu£ ad maiores frcultates adpurantem, no tantum ornant,fed z^ji ma ximè neceffari^ funt, probè imbutus eil,üemde ita in iuris Ciuilis difcipUna propcit, ut poü iuÜos in ea ld= bores infumptos, laurea doüorattis m utroque ture .decoraretur. Audio ilium ius Ciuile propteri in prtCs clara BraneprtenpumcisOderam Academia,magno auditorum plaufu. Certèpridem exijscju£ mihi uia dere contigit, fatis constat, ilium und cum domino loanne Oldendorpio,ZTiodnne Sithardo,eorumlt;juos noßra £tdte areem tenere exipimant, gloriam er nox men non tam tequaturos tantum, fed paper aturos etiâ, p perrexerint,ut ptxliciter coeperunt,ufq; inpnem,7,a/ fiano exemplo, propfforio munere jungt. Quinuel boc nomme iam eos prtecedunt,qu()d à recepto docen/ di more penitùs recedentes/oU difcipulorum propM (quiuerè propfforum feopus öd') obnixèPudent : ta/ metp impudenter quidam uociprantur, ipfos non return interprètes efje,pd uerborum tantum ipfarum le/ gum:p tüi utriufq; lingue periti funt, id non ueritatis, fed uel inuidie,uel cogerende magis pecunie caufa p= cere uidentur.Bam qui negledis Textibus,ex Commen tarijs tantum fapiunt,cecorum,utaiunt,duces funt ce* ci. quanquam nec lüi, quoties tes populat, Interprétés ^fualaudedepaudant.-(hripophorus Poreus. Cl.Cantiuncula, Metenps, ornamentumregij Smatus, iw aulaCefperdiiiandi,excellenlibus feriptis fuis in me* moria poderitatis uiuet. Claudius Seypllus. Conradus Peutiitgerus,AuguPanus, Rejponfapue Conp* lia fané multdfcrippt,que e^ luce digna funt. D ^Domim'ew de Sando Geminiano. E flquot; Egidius BononienpS. F flquot;Pibiantis de monte fandi Sauini. Telinus Sdndeus,Perrarienps. Felix t^aUeolus,Germdnus. rlorentitu à Venningen, eques Germanas, me ddmodum ddolefcente, leges Beidelberge proptebatur magna cumlaude. Pàdpdus principalis aule canceUarius, eummagidratum doneeuixit ,incolumi pma geßit. t/tira,er naturalis peundia uiguit ineo,nec erudi/ tio tUaudata. Reßwiifa que ferippt magnis de rebus, cr arduis,ualde commendantur ab ijs qutbas ilia uide* re contigit. |
Plorianus a fando Pelro,Eononienps. Francifcus Brunus,Sandofeuerinas. Francifcus Curtius,Papienps. Franeifcus Lucanus,ParmenpSi Francifcus PorceUinus. ' Francifcus VerceUenps. Friderichusa Scalis,Bononienps.' FrideriehusBdufea,Blancicampianus. FridericiSchenckex liberis Baronibus iTdutetBit^i' ÇGeorgius Amelius Morduus,honepo loco nitus,igt;'^ * mis rudimentis plieïter imbibitis,moxfe libenUw fciplinis tradidit,quibus er fe excoluit.'Deinie po»' Poslabores in iureCiuiU er pontlpcio infumfioi, ®/ gnia dodoratus in utro^ lure adhuc iuutnis ^f ’ Amici, quàd eum ingenio,peundia, iurij^eritti,^ da dexteritate ceteros antecellere uidijfent, adjr. Imperialis Conpßorij (Cameram uuigusappMl honor in primis Celebris habetur, legi eurarit-ii^ negledis iudicis partibus, maluit docendi gt;«“''“^r^ re,quo pngitur hodie maximilaude in clarifigt;»^‘ burgenpurn Bripgauorum Academia, Pontipa^ conßitutionum ordinarius eluctdator. Beponfn^' Ualdeprobariaudio, t^ fmufipfum perodn^j^ dam lucubraremec dubito, quin lüis olint édita,r Pquot;' ßeritati commendabit. Georgius à Gemnungen,Prepoptus Spirenps. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Georgius Simlerus, Germanus, inpgni lande Ugtir Cefare Ferdinando , apud Tubingarn prop^il^' GopedusBeneuentanus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,. Gometius Bilpanus ,\afonis Maymdifcipulus,i'''^‘' Adion.fcrippt diligenter, uhi ppirepditd^ß^^ fone baud redé tradita funt. Gratianus Aretinus. Guido Pape,'Delphinas. Guido de Sufaria,Slantuanus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ Guilhemus Benedidi, quondam CaturcenfiO^dof,^' propter promptißimam U. fupelledilent, a Rfgy^ Galiiarum ornatus ed dignitateSenatoriainW p galenp fenatu:podea SenatorTholofanusiinip^’'^ uitate uitam claupt. Reliquit is poderis Fepetitionc ab omnibus lurifferitis probatant,adc. Baynttttittgt; Teftam.in antiq. GttilhelmusBontus,Louanienps. Guilhelmus deCugno,Tholofantis,inpgnisBoaor,0tgt; iuspauca monimenta nunc extant in iure beHicare^ calamitatum iniuria:ea tarnen qu£ extant ,tiiei de ampleduntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Guilhelmus Durandus,Henrici Odienfts auditor,lt;1^ SpecUlatorem nttn:upant,claruitjub Kudolpe iWp» Guilhelmus de Konteprrato,Catolanus. Guilhelmus de Kontelauduno ,fuo temport apud Mo^ nes uiguit, or fuis elegantiß. CommentarijS dlupaut Sextum Ub.Decretal.ad cuius expofttionem tfidendus erit Aureolus ,perilißimus\uris CanoniciBodDrtilttt reliquit elaboratos Additionesad eundcm.ls AnreolaS pit Dodor regens in academiaTholofana inlureca^ nonico, habetur^; in illis regionibus omnium dodifb |
|
21 IVRISPERITORVM. W. f abdicauit fefe ßonte proß/Jorio interpretandi nunere, cuius monimenta à Legis Pontißcia candidat ^^,que nondum mlucem uenere,deßderantur. gt;nbsp;^“illiflitiHi Realis Lunera. ^^tnricusBoicus,Brito. ^^amus deBare,Teuthonictts. . = • ^‘tonymtts de Luca. ^^icobmusaS.Georgio. ^^obui ab Archizono, Veronenßs, commentator Feud. ^^obiu ab Arena, etcceüentißimus Iuris proßjforapud T^bolofatesicuitn opiniones er fententia praclara 1«/ ru aiitoritate nitentes, citantur à Bartolo legalis ßcul ^itisprindpe. de quo eundem uide in l.unica,C.de Sen ten. que pro eo quodmter.proßr. ^^eobmdeBiluißo. ^*tobwitiirigarius,Bononienßs. ^*^’‘^j'^S-'^'^tiiu^3rugenßs,lurifconfult. celebrisicuius iu duin de hre ciuili per genera fua diffonendo,ut certa tuius aliqui^jg tradendt ratio conßet, qui no recipit, Theologaßriteftßmilimus’.qui diuinum Erafmumad rediorauocatem,odio funt perfecuti. Lege ipßus Cur *ljelegantißimamepißolani, quam pramsfit imperial Iwlij inßitutionitmlibris,olim àTheophilo Anteeeßfo te dilaté trâslatis ,erà fe nuper è Graco in Latinum ^^'^^t.i fataumis Aluarotus, qui inter Feudarum Com^ ^emuores nomen accepit pracipuum. ^tA)^s,M.ediolMegt;ßis , qui in fecudis nuptijs Caf. ^’^iwilinnijHjgen« unk applaufu orauit,ß Alciato ^'^tnniff^fj^^tq; lucis nomme, ^‘^eddus eR properantibus. '^^tmius (jmf,^^^ Cfluf Commentarij pro lege haben* ‘tenßntxitmnon eo animo ipfe fcripferit,fed ut me 'ttßetlsßll^ntQjß(^Qß^f^ggff(f,f.^ ^^^e: Alexander Braficanu!,Sueuus, qui apud clariß. imnam Außria iureconfultos purius enarrat. Ananius,qui er Archididconus,Bononienßs. ^VtyldKotuilenßSfpraceptor noßer. Syntagma JcnpJii de l«do,non contemnendum. loannes Baptißa Cacculupus,San£lofeuermas. ytMusBaptißajPtnfi^^ loannes Btrtachmus i Eimto. ^0MnesBrHnehs,Aurelianenßs. ^’‘«gt;‘fusCirierus,Parißenßs. ^‘ints Fabri, omnium nationum teßimonijs habetur in '^'^iifredoäißimus, quem Angolimenßs dioeeeßs y^wfleriq; afferunt. Isbreues Commentarios,fed ma S','tetniihonereßrtos,reliquit m Cod.lüßinianiiuub ^d apptlliturßreuiariwin \o. fib. Cui affixam nuper legimsEpißolam cuiufdam Quadrigarij, quidmplif ImelaudemFabridixit. Sed er lafonipfum fape apc „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-r mentatuseücap.y.lib.Parerg.z. (cumlaude. ftditperjpicacißimiingenijDoilorem. Ciuamuisfuc loannes Quintus Heduqs, ins Canonicum docet Parißis |
tZi periori eetate Uali rdróßuerint clarißimis Germano« rum er GaUorum ingenijs, er ipß bene laudes [nos au diant,ut ait ïnterpres in iß in àliquam eiuUatem ff. de OffictProconfubi dicit, Bononienfes maxima aßiei he ticta,dum ejuisiUorum laudes célébrât, t Icannes Fer aldus ^Cenomanus. loannes Ferrarius Kontanus, Teutbonicus. toannes Francifeus Balbus ab AuiUana. loannes Francifcus,Patauinus. „HXi,! ■.«fa loannes Francifeus Ponzinicus,Placentinus. loannes Garonius,Auenionenfis. i, loannes Grajfus,Taurinenfis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, loannes Hugo» Seleftadienfs. loannes iacobusaCanibus,Patauinus. loannes Lignanus,M.ediolaneiïfis. loannes à Lopis. loannes Ludouicus Brafieanus.'lJuius uiridoiliß.Com/ ment.in Ü.Cicéron. In tit. deRemilitar.ae Inftit.auidè expeüamus.apud Italos in precio habetur. loannes Lupus Hijfanus, Segobienfis. loannes Ulonachus, Cißercienßs. loannes F.lontagn£us,Gcdlas. loannes Fiauelerus, Germanus, loannes'!^euifanus,Pi.ßenßs. loannes Oldendorpius,apudfuos,parentibus baud obfcû. risnatuStßngularem lUam noßrae Germania, perpe=: tuo^ uirentem gemmam, Alb er turn Crantzium(cuius Metropotim uflt;^ hodie defideramus ) auunculum re= ßrt. Aedis autem primaria Canonicu agere, apud nos ingenuà originisßreßgnUm efhutnuf^ cum tangua^ turn iuris peritia maxime inßgnis habetur. Stquidem dono Dei meUores praceptoresadeptus,felüarum ar tiumcognitioneexcoluit,ßne cjuibus perfüus turer conful. neeßrmari, nee dtei potesl.Vnde nemini mirïi uideri debet,quod er redè docendo, er puré firibens do fuperiores Commentatores uicerit,nec interim à ue ra pietatisßudio ßHus ell alienus : ut in eo noßrate uerbum uetus,Bin luriR, baftr Chriü,locum non ha^ beat. Pietatem enim peromnem oceaßonem iuri duir li tradando, minime abfurdè coniungit. O ßrtunatos auditores,Cjuibus datum efl fub talibus ohm pracepta ribus in Reipub. utilitatem citr^ pietatis praiudicium inßitui.Gratior eertè, ejua fuperfieniatpoßeritas,et d lis, er uobis album calculum adijciet, modo nos eum non reducatis.Fugite igitur eos qui oßentaticne,quant utilitatem magis conßderant,er quorum ßudium non aliud quant elenchos eße conßat. Hoj quot;Zaßus memo reprehendit:ut lUos ueneratur et adorat, qut iuris feri ptiaeritatenituntur. loannes Petrucius,Perußnus. loannes Petrus à Perrarijs,Parißenßs. loannes à Platea. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' loannes Pyrrhus Anglobermaus, Aurelienßs. Perijt iUe uitiatis haußu pulueris pracordijs, quo tempore arx Mediolanenßs de coelo taiia, oppreßis cemum e^ uic ginti cußodibus. Autor Alciatus, qui eins mortem la«: F z loannei |
rx î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N 0 M E N C L A T V R A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“4
|
104««« ktgniuJM,Aaenionenfis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. 10 Annes Ritndlt;ecuf,Gallui, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ loAnnes Reuchtmiu,^ui ey Cipnion,nations Susuus, icannss Salua,l^mouic«s,fenator Partfien.frater mteger rimi uiri primi Prasfidis Parißen. qui frit antea primus pr£ßes BurdegaU. Senator ,aduocatusq; Celebris tn fr/ natu Tbolofritö, cf poßea primus Prafrs Rothoma/ gen.Senat. DemdeprimusPratfrs Medioian.Senatus: qui capto rege,maxma documenta fui prœclari mge=: nij eximu^uirtutisprasbuit, dun effet legatus ad fee/ duspercutiendiim cun Carolo'Clt;efare',m cuius Comid tatu erat Regia foror uidua Alenconiorum Ducis,nuc regma Nauarrte diäann quocfuderat Praneifcusi Turnone,Cardiitalis:de quo magnam conceperunt opi tiionem onnes GaUi/juod maxima £quitate,cf maxima fruore totius GaUi£ Lugdunenßs, er AÜobrogwm fibi àmicitiam conciliauit, dun is elapßs beUorum tus multibus/egiasuices in his regionibus gereret. De to/ tins domus à Turnone laudibus,cr pr£claris maiorum imagmibus, legito Pelizonem grummaticum er non infrlicem Oratoren ,in Panegyrico dicato diHo Car/ dmali Prancifco. h Pr£frs à Salua cum maxima ac ce/ lebriapplaufu, repetijtl. fratris, C. de I«nde'iber/ m Tholofano emporia legum frate uberrima. lodmesStchardus, Latinè Gr£ceqi dodus, in frmigérato Tubingenß Gymnaßo proßffario munere pluribus iä annis nomen fuwm célébré freit, cuius'm Lexica baud abs re meminimus. Lege didionem,Ecclefra. loannes Teuthonicus. loannes Tbierius,Lingonenßs. loaiies TiraqueUus de Pontanaio, repetiuit l. ß unquam. C.deReuoc.donat.fcripfitqi librum de legibus Connu/ bialibus. lodocus Louering'M,rho!ofan. C£far,noÜri PrefesIAe* chlini£,qui non fru luris profrffor(Perrono tede^unus è multis, fed potius inter multos propsßngularis, ini/ quior manfuetioribus literis, quarum Üudium publia cam psmiciem uocabat. Lsgum in promptu magnam inultitudinem tenebat, totidem quibus confcript£funt verbis referebat, copioßßimc docsbat,apertifimè ex* ponebat,acerriniè rcfrllebat,pertinaciterqi difrutabat. luuenalis,ex nobilißima frmiUa Veftnorum Panßenfium, frriur TradatusnonnuUos fcripfilfe,qui iurifferitis placeant,mihi hadenus inuifos. L ^LancelotusDecius. Lancelotus Politus, italus dodiß. qui lafonis mayni tem/ pare in Italia floruit, magnum edens ingenij fui fried/ men in plerifq; Italie Acadenijs,ob mills cirdter axio mata magn£ cum eruditionis fu£ fignificatione defrn -faiquod late ipfe expUcatin libro à fe edito, qui inferi* bitur,Tradatus fubjlitutionum. Reprehenditur tarnen tribus in tods à loanne à Boffone, eximio iurium pro/ frffore,uiro,ut apparet,ingenij acutißimi. Lanfrancus,Brixienßs. Lanfrancos,Lucenßs. Laurentius à Pimt. Laurentius 4 Rudolphis fplor en! vuts. |
Laurus àPalatijsrubeis,Panenfrs. LazarusBayßus ,iurifronfultorwm nobilißiitnit,niwi' busortits darißimts apudAndegauos, magnacumlut de dicitur quadrienmum apud Venetos muntis lega tionis obiuifre pro GalUarum rege Prancifco iqideiiit uirtutes eximias,uariasqi ingenij dotes fufriciêt, ipfM fenatoria dignitate omauit in Parifienftfrtutu tMit magifrer libeüorum, in regia domo, quern iureconfiiti magifrratum proximumfacrisappellant, Denuonu-minit Pyrrhus Anglebermaus in Additionibusai^e* trum Rebuffum, in tres lib. Cod. Alij putant cos, f(gt; ^ boe munere frnguntur , Refrrendartos did deitre, Bayfij nomen, illufrres à fe edit£ lucubrations, Hiiria eruditione refrrt£,commendaat : tametft is ore Er^' . nodri, in Ciceroniano maxime celebratusell, ï*® r etiam acerrimum bonarum literarum uindicem ifpt^^ lauitPerrarius noder fontanus in Comment. Ut.d Adion.in uerbo, Purpuram, Audio Carolum Stefb^ num, Roberti Stephani typographi ParißenfiS berrimi fratrem, libros Dn. Bayfij ia Ppitoment^^' Longoudllius Picardus, Auditor infenatuParifieifh'^^ petiuit l. imperium.ff.de lurifdid.om. iud, Ludouicus à Peana,Gallus. LudouicusBologninus,Bononienßs. Ludouicus IAontalcus,Syracufanus. Ludouicus Sardus,Perrarienfis. Ludouicus à Schora,Louanienfrs. ■•■ LupoldusBebenburgius ,cuius lib. alterum de^’V^d^ Germanorum zelo er frruore in ChrfrUaMOt rtV gionem : alterum de luribus ïmperij, aiatio^quot;^ publicauit. M ÇMarcus Antonius Bauerius,Bononienßsgt; Marinus Brixienßs. MarßUus à Mantigelis,Bononienßs. Martagnus ab Aroguidis,Bononienß{t Martinus à Caramanico. ]nartinus,Panenßs. Martinus,Laudenßs. Martinus,Senenßs. Matthfus ab Afßiflis, omnium iurifr/eritoruvKildiW probatißimus,dodlum legendum reUquit uelumtn Cd ßitutionum tieapoUtanarum, ex quo multa pifedf^ eß loffaneus Gallus, qui feripit Commentarios Of fuetudinum ducatus Burgunds itaxatiffätnuM“^ id quad noncitarit autorem ex fententiaiitrifcofj'* in l.h£reditatem,§. ßn.ad l.Pal.ubi texh probatfi^^ tatorem alien£ laudis,effeßntilem frei Matth£us Mathefyllantts,Bononienfis. Matthxus Pachus,nuper iuris Canonici interpres,‘i^tii Tholofanos maximam frrtur ßbi peperiffe liudetn,dgt; eximiam interpretandifrlicitatem,quam domnesi^^ oretribuebant. Kunc audio eum Locumtenentemqr in Ducatu Alenconioru apud Gallos, Seripfudeii^ datis ApofroUcis, Matth£usRomanuSi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , |
’^Î
IVRIS PERITORVM.
IZä
|
^uiitl^igoniui Gdrdtdnuf^tx Comhatu Marchionum iiacefis Lemouicenfis,iuris utriufi^ doHor^quam dï-ligenUm nduarit opera iuri Ciuili,zy Pontificio Thos lof«, tow apud PiHones, Germanis noßris nuper'm ^onuétu Hagnoiano, Comitatum Oratoris GaUorum ffgif,D.Laziri Bayfii,uiri multis nommihm iüußra. txornans declarauit ipfe admiranda memorie ßlidta teicuiusbénéficia herbamquoq- ei in Tholofana Aca» àTholofanis fepifiimè dtarizp- probari, iema porredam accepimus,zy podm Parifioru Lu/ Petrus Qratianus,Anconitanus, tnü publicè reffiondiffe de iure, pre fente Budeo,Gdl Petrus lacobus,a Nlontepeffulano. J’Wimlwmine. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Petrus Lenaderius,Cadomienfis. ^'■^lotus,quidam Aduocatus nunc 'm Parißenß fenato'. Petrus à Slonte,Venetus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Ï^inrutiliterfiripfijfcfupermateriamiurifdid. Petrus nanducator. N nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Petrus Hldurocenus,Venetits. ■ ' ■ ^^dlwifandoGenuniano. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ‘ PitrusB.ebujfus,Montepeffulanus,ldbortbttspenèller/ ^'f’ù monte Albano. *^*^ 4 Voerdii,UlechUnießs,Germdniu,trunnR ecu/ 'gt;^ (iptm,ceu dUer Didymui Alexandrintti grande mi ^^ddwn mdaruit. Imp. friderichi tertij principatum NicoUiw Botnie 4 viontepeffulano, que ciuitas eü eele-berrimam fiarbonenß Gallia, à ueteribus nuncupate Agatbopolif^ teße loanne Pino ßudiofißimo eloquen/ tis-ßoeriusoifinetn confumpßt etatem i« iurifconfub torum uole/ninibus edißendts,zy m ipfa mterpretwm ^^^iißrragi/iit.is tempore Ludouici i a.GaUorum re/ 8«, creatus eil conßliarius 'm magno Conßlio régis, Petrus Schottus Argentoratenßs, cuius mortem admo» *'lt;''gt;,i)H4m omnes in to etiamnum ofculanturztandem ^’^^^ys ed dignitate fecundi preßdis 'm fenatu Burde ^‘‘'•lt;iitiuiroptimtts,idem^ 'vategerrimus, magno turn •«lt;Su,pi-oxiino ab hme anno mortuus ed 'm cuius lo/ **» [ubßitutm ed fenator Pdrißen.cuius dignitate or naturnepos cancellarij GaUiarum Pogetij. ^tcolausCrtnenenfis. Nico/rfw Furiofw, Glolfaior Pladtorum Peudalium. icolaw altfeutjjaud obfcuris parentibus natos, feUbe to nomine dignis turn artibus, turn moribus excoluit, ^^^^principem fuum magna cumlaude in ijs negó» ‘'ji hoiie uerfatur, que HH domi foris^ nommis ßmä ^^'^lunt, propter prudentiarn, CZ in rebus agendis ‘’‘^nitatem. Scripfit tradatum 'm teßiwm examina» i^M pradicam firtnftm utikm. Pridem omnium “ tónw» naturam, adhuc iuutnis in tabulas cotraxit, WmuT i*^ ‘'^^^*'gt; (I^^ ß^lt;'^ P^^ft^^^ comperi ' ^ ß^ tantum memorie parauerat caufa. NMpoli,q«f,„ maximum fitiffe textualtm, o» MiKSHnooredicunt. ^«onimjPofi,^,^ 4«J ^uptrantius,Patricius VenetUS. ^'^idMabvba!liis,p„ufinus. t ^nefrius ^drtolotneus,Perufinus. pl^'^'^.^'‘^^°gt;^^‘^po^ltdnw^ ^^^^°^'^^gt;'ß^^1t*idd Cef.Maxim.fieri Pi, .'quot;’^potfonatiisjmßgfum tradatum. |
Petrus Andreas (idmharuf,'Bononiettßs, Petrus Antibolus,AUobrox^ Petras de Bella Pertica,Burgundio,‘claruitfub Caßre At berto,fdio Kudolfi Hab^urgij imperatorts. Petrus dBiariOflUauarrienps. Petrus Carpentoraäenßs, celebr'tsha^etur iurtfßeritust reliquU doüißimum uolumê Conpliorum, quit audio culets 'mterpretatus cd iura ciuiiia in maximis GaUke ciuitatibus.Legit enim Tholof£,tum apud Ptäones,et 'm duitate Biturigalu/m,eo tempore quo Andreas tan» to cum nomine ius quo^ ciuile profitebatur : cui adef ratamplißimum Germanorum,ltalorum, Anglorum^ cr exterarum nationum theatrum. Audio,Bebuffum uirum 'mtegritate praceHentem, magna^ laude nunc apud Lutetiam Pariporum ius pottiijicium nuUo labo ri parcendo, tradere ßudioße iuuentuti, nec mplu it er . aliquando dedifje operam eloquentieftudijs. Petrus à Saxonia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: dum immaturam,auunculus meus egerrimetulit. De/ eeßit anno atatis fite trigeßmo primo. ExBeßonßs que pré luuents dédit,quantos pturus erat, faits eßi/ mare lie et. Petrus Stella, AureUanenßs, iurts utriufq^ dollor. Send/ tor pojlea Partpenfis,mortuus eR prefes inqueßarS. Petrus Vbaldus,Perupnus. Philippus Caffold, B.egienps. Philippus Corneus. Philippus Decius, Uiedioldnenfts, multos dnnos 'm Tid/ nenß Academia legit iura Ciuilia cum tanto honore, tumetiam honeßtßimo ßipendio condudus à Gallis z munus profitendt »bijt Valentie, duitate percelebri apud Gallos Delphinates, ubi aderat magnus GaUo» rum cr italorum concurfus. Vidit difdpulos dodißi» mos,inter quos habuit precipuos loannem à Selua Le mouicum, Chrißophorum tongolium MechUniêfeni illum Ciceronianum, quem laurcola Dodoratus inß-gniuit : quo m loco Longolius 'mßgniter eloquentie nemos'mtêdit'tnlaudem iurts Ciutlis. Porri Dedunt uiri quiacerrimo prediti funt iudido ,teßantur effe eruditionis maioris ipfo lafone, quad pdlè docent iU , liusmonumentd. Philippus Prancus Perußnus. Ptofdodinus, Patduinus. Ç BiuaUius Ahobrox, multos dnnos w Gymnaßts Gal» lie, italieque habitus ed femper celebratißimus : qui cum uideret fe altquem ßudiorum fuorum frudum p» cere po(fe,Gratidnopolim conceßit,totius GaUte Del phinatus caput, 'm qua reßdet fenatus (ut accept) P 3 equitate, |
|
eequitate, eruditipneqfexceUenti nitent. Primum mul/ tps annas magna eelebritate Eaurentij Alamandi, An« liditisGratianopolitaniOfficialisait,emus ideuir/ tutem, Antoniufque Gratianus, tune GaUiarumCan* eeUarius, cognofcentes ,ßUcißimo(ut aiuntfmgenio* tum tdimatori, regi Francifeo commendarunt : qui/ bus audiens Rex, ilium m fenatu Gratianopolitano Conßliarium elegit,maxima cum Reipub.utilitate.Ex/ pedatur ab eo Gallia AÜobrogum hidoria. Retulit enim mihi nigoniusiuris Dodorwßgnis,Riuallium eße adeô liter arum amoreardentem, ut omnia ülisli/ bens podponati Rochus à Curte,Papienßs. Rogerius. Rolandinus Paßagerius,Bononienßs. Rufeus Parißeßs, Regius cancellarius, olim iUußris prb/ ßlfor Aurelianenßs:fcripßt erudite in Titulum, Q«« fint Regalta, in Vßbus Feudorum. S ^Sebapiantu Brantut,Argentoratenpf,quedant elegan-tia reUquit opufcula, quibuimemoriam fui poderii c3 tnendaiiit.Qjtim uerö noßro uernaeulo fermone emi^ cueht ,quod nutic extat ,opiM eins fane egregiu/m de* mondrat,cui nomen ed Nauit ßultiferai Sebaflianut Derrerm, Germanui, legum proßffor ordb nariuiittceleberrimo lüufiriß. Archiducum Audhe '''gymnaßo apud Eriburgum Brifigauorum ,iui Ciuile per Axiomata in artem contrahere exorfut ed Inec in féliciter, ut optril, eut luriffrudentie titulum fecit. primus liber apertedemonßrat. Videm ilium Prgfi* logeticum.quodfic habet: tionem eruditam Petri Petremandi Vefuntinenßs, uiri S^dodi er eruditt, de dudioq; noßro per methodum tradendo redèfentientii aduerfm patronot infeliciumt commentonm. Signorettus de Homodeii,M£diolanenßs. Simon Burrianui. Stephanus Außerui,Tholofanui. Stephanus Coßa,Papienßs. Stephanus Phedericus,Brixienßs. r f Tancredut Cornetanus. Thomas.Ooxus,Senenßs,clarus Iuris interpret. Troilus Maluetius,Bononienßs. Tyndarus. qfvbertus de Bonacorte. Vbertus Bobianus. Vdalricus Tenglerut,Sueuus,i^ßgnisoperif, quod Specu Ium populäre infcripßt,autor;apud fuperioris Boioa ri£ Prmcipem magno in honore fuit. Vdalricut Zaßut,patria Conflantienßs,Germanus, prte* ceptormeut : qui utfua tempora iHuflrauit, ita m po/ ßeritatis memoria uiuet:uel ob id maxime, quad pré/ mus ipfe apud nos docendo enixè contendit, fuum ni/ torem adferere prifcis iureconf. reuocans iuuentutem facris legibus dicatam,ad textus : monßrauitq; feduló 11] quibus modisfibi ueram eorundem mtedigcnttampa/ ^ |
izi i-arepoßit. Admodum etiteproueSu5,quoiSliaiiii Baldo commune,coepit Oper am dare iuri Ciuili,ftitf ßUciut,quo Baldo indrudior bonli littrit, ad iuiiiS‘ nm iurif contulit.Deceßitfeptuagenario miior.lHala ta feripßt, è quibut excufa in mambut Pudioßrm iiF rißrudentie uerfanturmempe, in primam Digeßoram partent farAtiAijtntHit tularie Annotationet. In legem fecundam,ßf.de Orig, iurit,Scholia. Commentarif in aliquot Pandedarum tiutlos,ipfeuult gato nomine Leduroi wfcripßt,in quibut ualdepnbini tur in ^it. Si certum petatur. ltem,dt re iudicata, utty in tit.de Verborum obUgation.ey de ExceptionibuSitH'i^ fequuntur. Enarrationes in tit.inßit.de Adion, Conßlia. InteUedutßngulares. Reßgt;onfaßngulariä. 'Dtfenßo contra Petrum Stellam,AureUanenfem^ djiteßionet tret de ludxit. Apologia aduerfusEckium. Epitome in vfut Feudorum^ Orationeti Epißolf, qucciußum uolumen rtlt;}ttirerin('.ß(gt;ro^ nnt,lt;iuim fanfhe, pu^- hominif cogiutionesinxoi^ßV rentfReUgua quepartim in aliquot Cod.tit. pirtmpnÿi lanter iurißentie dicauit,expeilantur. SanefnidtK pW' fuitfua prudentia att^ eximia dodrina, à Er.^^ß^ gtllata, in quem nomine ipßut Zapf', Budei, tki^^ ceeerorum,tiiuto inRancifcum Olidim,^^^^ Audent ßagriferi matul(e,ßupidi^ magißri Bilem in not Olidipedorii tuomere. Reddemusne uicem opprobrifsfSed non 'ne cicadatn Ala una obflreperam corripereiduderitf Quid proded mufcat operoßt pellereflagt^t Kegligere ed fallut,quod nequeoi regere. Vgolinut a^Fontana,Parmenßs. Vigliui Zuichemut} iurifconfultut eloquentißi«ilts,lKf uüi,qui hodie praßtentur,podponendat. Deprdttn/ Salomoni/t (cur enim non ßtear,quod uerumedOf* quaripoted /uperaiurus etiam eot, ubi Deut eiamol extenderit,cr ipfe qua expit uia perrexerit. Vitalis Flemaufenßs. KEGENDORPHIFIl CLARf^^^ mi lurifconfuiti Epitome Tyro cinq iuris CiuiHh ad loannem iuniorem Eberhaufen, Pnefitio. 1 lt;4 ra decéanniCant Scampims eo, 1 miloanes,qaodrogatadica inS* gitatipne optimi Sc hamaaidimt uiri,Maaricij Brenu!eri,iuris attß üCqi Licentiati, rationê qaandidi' fceodi |
|
!7RI3 CIlt;ILIS EPirOMÊ j »9 ccndiiura Ciuiriaconfcrip(i,amp; illius auCpicio in 'JCûiîiedidirquem libellum meum.ut uerutn fa* tw,nonualdecuraui ipfe, quod ilium à me non «tisperpolitum eire,amp;in multislocis parum e« wcndatuin.inpublicumprodijfle uidebam. Pr® Itrcanoputabam me earn uiam iuris Ciailis can «idatoindicafle.quæalicuius iurifconfulti iudi-^ioprobari pofTec.Sed ecce tibi, cùm nuper for* 'quot;ortunain Lexicon iuris Ciuilis,quod clarifsi-quot;’'‘sScdoftifsImusiurifconfultusiacobus Spie-S'^ amp;magno iudicio amp;nbsp;prudenter congeftum in *“«W dédit,jncidiflemilibellum ilium meum, ^_cum interpretationibas Titulorum C. lu-«inianitexico additum, ac honcfto elogio præ-®iwtum comperio. Quo elogio excitatus ilico 'ilgt;tllum à capite ad calcemulque relcgere cœ-Pj.Steam ilium tarn præftanti iurifconfulto non ‘Üiplicuifle uiderem , putaui me banc operam nonmalè collocaturum ene,fi eaqu®à me an» ïMnonfatis expolita eflent,amp;parumemenda-tècircumferrentur, diligentidsexpolirem,ace-•aendarem. Inftitui igitur EpitomenillamTy-rocinijiu'risrgfgjjere.Eam autemadte,miloan-nes.mittere uolui: tum quód tibi iuris Ciuilis “ '0 Minato non infrugiferam fore fpero: t“® quód, cum olim me pr®ceptorem tuum tamdris,obferuarisgt;colueris,®quum effe uxi.mciuicifsini ç^ga te amoris fpecimen quod daraapudtejxfjfg ^^ quamuis domi tu® ha-beas fratem Henrichum Eberhaufen lurifcon-™^“® ^'’’■'himum, à quo, qua uia iuris ciuilis ftudia ïdeunda fint, quotidie audire potes : ta^ ®enamp;banc rneam fententiam, tibinon parum pfofuturam ipero. Dicam autem primùm,quid Wnis de iuris ciuilis ftudio fentire debeat: de-'’dequibus rebus inftruélus,'illud adeundum “•'Ptsterea cum fe iuuenis ad hoe ftudium con» M,quomodo fegerere, quibus præceptoribus quot;.''''l'iE legere amp;nbsp;audire, quibus progymnafma-j’^^tercere, quos interpretes fibi comparare j.'Mt Ad extremum amp;nbsp;alia quædam iuris club ‘'Sflüdiofo milia futura,obiter adijciam. EPITOME IVRI S TYRO:^ G I V I L I Si CAPyT I. Quidiuqenis dcluris ciuilis Audio fentire debeat. |
Vunis de iuris ciuilis Radio ( loquor date de iure ciuili Rotndnoru)lhoc fentiet, cfuod cr fdnilum or pium ßt Iludiwm,dc guódbo _ iM eonfeientid excoli quedt^ Nam iurd dui* lid RoOMa^^ex legibm ndtur£ mlt;murMt.Ecq«id enim tlutd ^ueßo milite ciuili pr£cipitur,uetdtur,iubetur,pro iiturßmprobitur, ^aïim quod Dem dwinitiis omnium hommum mentibui mferipßt? retcurre Mum im ciuUe^ O' comperies doceri O precipi nemmem inuÜo contrd» Üu circufnueniédummemmem refud temereßMiandum, neminem vniitrid premendumtneinim uim adferenddmi Oc. An non eudem docent o pracipiunt ill£ ^rft^i^^^ KM^rvina, qudsDem diuinitùs dUimis hominwm wferuit^ non dliteratq; uis dudiendi auribus o nis uidendi ocuUs eft mßtdec^^is itutemßudium inueßigartdi 0 eognoßecn di leges natur£ Imi«tivxt trefixr, non pium, non faniium effe duxerityO quod bond confeientia pertrudari queuta Etenim 3rpAi4lt;ir kM tp»««, ill£ communes faut fapientia Dei,qud is bominum mentes, qiumUispropter peccatum crigmis, denßs tenebris obfftdSelemertter illuRrdt, ut dd moribus et honeRd uiuendi ratione rede iadicure poffint.^ Sdndum igitur 0 pium ftudium eft,quod dd tas ciuile Ro mdnorum diftendum impëdttur. Pr£tered,fi Euangelium omnes omnium rü// xeAiTutifi leges ciuiles approbatiergo etidmdpprobdt leges Romunorum longè ©■ burndnijité mdso£quißimds. Qtiodautem Euangelium approbet omnium rUpxixiTiKSiti leges, mantfeftUm eft.üam Euange lium^dodrina eR de uitd £ternd 0 ffgt;irituali in corde- in' terim patitur nos uti legibus omnium gentium, non dliteii dtq^ ueftitu omnium gentium uti permittit. Non ergo im~ pium dicendum eft ftudium,quodin iurd ciuilia Romano/ rum coUocatur, nee mala confeientia illud excoli poterih', Qjtis enim ftbi creet coiiftiètiam de iüa re, quam ab Euan gelio ad quod uelut ad amuftim emnia exigerc decet, ap/'-, probari audits Ad h£c,pietds eRftmmdJn tllud diligenter inctmbere,quod communem tranquiUitatem in rebaffmb^ conferuat. Sed quis eR, qui non inteUigat, leges uincultt qu£ddm effe, quibus dues in rebuffgt;ublicis inter fe con/ ftringdntur,^ pax retineatur. Num ft leges è rebuffubli cis fuftuleris,ttticcgt; uidebis meras feditiones,rdpinds,r£des oriri. Pic ergo jucit, qui ftudium fummum in iura ciuilia Romanorum impendit. Etenim baccum fint plenißima bumanitatis o £quitdtis,dd pacern reipublica conferuam dam in primis frciunt. Ac proinde etiam bona confeientia pertraRari poffunt. tiae propterea in initio ftatim huius libeüimonere iuuents uolui, ut non tarn impie de Radio iuris ciuilis fentiant,qudm quidam fentiunt. Nam non de/ fant,qui hoc ftudium noftrum tanquam impium, e:^ bomi ne Chriftiano prorfas indignum exiftiment, er quod non unquam bona confeientia excoli poftit. in quam per noa ftram opmionem multi ex iUo,quod uulgè did folet,addU cuntur:nimirum,Ein iurift,ein boefer Ehrift:hoc eft,tarif* confultus,malus Chriftianus:perinde ac fi ftuddi iurisdui lis impioSjO'àreligione Chriftianaabenoseffidat. Cum^ fi rem reda uia fccum reputare uelint, ftudium turis duu lis moribus Chriftianorum nihil officiâ t, imô,quod ad ex/ ternam Eg-duilem uitam attinet,moderatos er probosßgt; dat.Nam fi rede iura ciuilia introffidas, certè ea Zir feeft dam Tabulam Moyfii interpretari, ez tonus philofophi£ Ethicapraceptaaliquacompledicomperies. Qjiis uero tam ftupidus eR,imo quis tam impudens eft,qui aut ex De calogi tradatione, aut ex philofopbia Ethica redè zyfo* briè tradata , homines impios eaadere dicere audeat^ Quoduero quidam iurifconfulti impijfunt, id non iuris ctuüis Radio, fed improbinti homintim imputandum eR. E 4 Nifi |
CHRIST. HEGËND. TYROCINII
*î*-
|
^^'Ü/ôr/lUtt (tfxm Tbeologi/ imputirt ueMs, quèd ex ei pkrifj hterelici euifcrunt.ut ArrMni,SibeWj, ez «I^ qub dim. Aut niß medicmlt;tm peßem hommum appeUire ue^ ln^quod ed quidam ad permeiem bominum abutuntur^ad uenena comparida, ad partus in utero aut abigendos, aut interficiendot. Ualicia hfccrimprobitasbommumeß. Q^M ueró fanx mentis ea qux hommum deftgnat fcelera ta improbitas,drtibus imputare poterit(0^ndit multos, quadmiureciuili quidam permittuntur,quxEuange' Hum ChniïijCr Scripturefanéix prohibent:cutufmodi eß,qu0dtlorentinusiurifconfultus m Lj.ff.de luß.zyiu, ob tutelam corporis uim atqi iniuriam iure propulfari aß ferit,cum Chrißus Matth. i;.prxcipiat,i^e reßßamus magt; to,er fi quit nobis unâ alapâ impegerit, ei ut obuertamus alteram.Et Paulus ad Rom.iz.dicaf.Hon uofmetipfos uU ctßtntes,tharißimi,fid date locum irx. Ego ueró reßonz deo,quód uim ui repelkre liceat-.id ius, natura compara/ turn eße,ut aitetiam Vlpianus defentetia Caßq l.i.§.uim ui reptUere,jf.de Vt er ui arm.Et probat Caius ml. 4. ffquot;, ad l.Aquil.Se^ cum ius ciuile ex legibus natura ortum fit, quid mirum/i id quod diumitus mentibus hommum mfi/ tpm eß,er cui affentiuntur omnes,etiam cöprobetl Quid autem Euangelio d}rißi,t:^ Uteris Apoßolorum cum lege uel naturali uel ciuili,Ht qua utrunq^ m fuo ßatu manere finunt,ita quod in regno Caroli Imperatoris iuRum fit uim ui propulfaretm regno uero Chrißi lußum fit, ne re-fifiamus malo,ne nofmetipfos umdicemus, néc ChriRia/ nus,ut Chrißianus uim ui prcpulfat,fed ut homo, qui jub imperio uiuit Cafaris.'Vnde er Accurfius in Luim ui.jf. de iuü.er iur. fuper uerbo lure, non mcommodè addit, iurefiilicetjDri,non foeli,qHafidiceret: Qt^ód is qui uim ui propulfat,idficiat,ut homo ßrenfis feumundanus,non ut ChriSianus-.quanquamfunt,quorum fntentiam no im probo,qui hoc dUlum mteUigant de ui publia,hoc eil,de ui,quam propulfat magißratus. Cum fiiUcet magiüratus latrocmia exercentes,erarmiscrbello repeïlunt. Cum autem hac umdiüa publica ab Euangelio approbetur, iu/ xtaillud:P.eddite Cafari,qua funtCafaris,(nam hoc di/ do Chrißus er magißratus publicos eöfirmat, (^ ea qua eorum officium poßulat,comprobat) quem qua[o hac fen tentia iuris naturalisé iure ciuili recepta, ualdè offendere poteritflncurritmultismoculos,quid iura ciuilia per^ mittunt concubmatum.l.m concubmatu,m fine.ff.de Con cubm.ey ufuras,ff.de vfuris, quorum utrunq; abEuan/ gelio prohibeatur.Reffiondeo quoq^ paucis,quód cum iu/ tra ciuilia in tantis hommum mahs, omnibus mederi non poffent,mala qua minima,er m ffeciemtolerabdia uiden tur,permiferunt,fednonpraceperunt. Celebris ueró fen/ tentiaefl:Arifiotelis,it^^(if rit\»Tjti/ Kaxèi/ /aUJAn// TifxT ftaßeamp;.Sicm muleisurbibuspublica prodibula to lerantur,nonquodfcortationemapprobent,fed quad, d fitmfrenatatuutnumlibido,malunt urbeshacloca tole* rare,quàmficere,utciuiumeruXoreserfilia paßim ad fiuprumabripiantur.Quodad ufurasattinet,non igno/ ro,eas quoq^ à legibus permittiifed lilas approbari, pror/ fusnonconcedo.Etenimciim (ut pauloantèdixi) leges on mnia mala fanare non poffent,ad quadam conniuere, qua dam etiarn ad certam moderationë redigere coaHa funt. |
Sic Imperator m Lwi qui. ^.fuptrufurinM. Cituftr. j pracipit,ut moderentur ufura pro perfoiurtm uititti* . te.Et iura uetera nuUo moder permittunt, ut ttfun ußrit rum à debitoribm exigantur. Lplacuit. ff df ^fir. v i ß I nonfortem.ffde Cond, indeb.l, er nuUo inodo,C.de»jvf. | Hac propterea pauca in mitio fiatim huius ipitomes prt i fari uolui,ut iuuentus de iuris ciuilis ßudio rtdèac piifeit tiat, er non patiatur fe ob paucula quadam maI(f,ç(HJi*$ ius ciuile mederi non potuil,ab eius fiudio abßerreri, c A p V T 1 r. Quibus rebus inüruólus iuuenis, animant ad ius ciuile difcendumadijce-re debeat. CEquitur ut iuuenes moneam, à quibus rebut m^lfi^ ’^ eoscffeoporteat,cùmadius ciuileanimurt^diun^t^^ uolunt.Ac primum omnium iuaenem iuris candHiiu bus islis leuioribus excultum effe Uolq, Gramnitutfi^ leHica,P.hetorica.^am Grammatica efficiet,ut rn^ dinem uerboritm 'm legibusobferuare.tirt^^'^^^^ ficiliusaffequipoßit:acquodcapute{l,utCTquot;®f*f, priam er natiuamfignificatiorem teneat. Turn ft do tropialiqtti,quorum 'tn legibus funt plurmi,»^^^ rint,Grammatica ope adiutus iuuenis,illos fmt '’“‘^''‘ gocioCr'intelligeterexplicabit. „ Caterum quando er leges argumtitii^ uartjgtti funt reßrttßima ,honam operam nauabit ‘*‘l‘’'v’^'^ prius argumentoru rationes ex Dialeflici ^^^['■^''’1 # iura ciuilia adeat.Atcum Oialefiica fit.ars diffuf ^ earn finit Cicero in Topicis, hoc eH, erdine ^-aff buslibet diffiutandi : iuuenis, qui ab iHa ^l^i^j^Lff ipfeomnia ordme in legibusdifcerepot'ribt'f^'^ do aut publicè p^rofiteri leges, aut de iure ’'fj]”’” f jj fcribere uoluerit, omnia iußo er reäa ordutept«,'^^^ quodadduxit Seruium Sulpitium,quèdadiuris (UU ^^ dium Dialeâicam adiunxit. HamuidebataHttil^'^ ces ignaros,cenfufe ad omnia reffondere, Cr °*”'”^ j, re. EroindeOialedlicescogniticnefibipirabit,^ iutusfufla methodo, et inter reßondendw/n ter agendum in fora, uti poffel. Quid^quoduirptt te^,ut ittrifconfultus,fiei uerbafdciendaftnLjtt^^ ^.^^^ inferiore,aut fuperiore,non aut incertus animt p ƒ cattaut ubi dicere capit, in ipfo dicendi curfu ff ^ . ubi non ex Cialediica locos argumentorum,qitttto libel de re dicendi maleriam fubminißrant,er ^’^^quot;^ dicendumfit,nos docent,in promptu habuerihbef uis quidam aut fingulari ingenijfoeltcitate,auM^f^ ufu,citra Dialed ices ßudium uel ex tempore,mß , ^^ loco èr apud quofcunqi hommes promptifitut 1^ fimè dicant, tarnen longè cum promptius Iwmftttt gt;nbsp;mea fert fententia,dicerét,fi cum ingenij artemquoqiHialeilicamconiunxiffent.Vettui» ^^.^^ ricam, cuius praceptiones, quando cum uu'i‘^^' • foriformulis,quapaßim circttmferuntur,uoti r ^^^^^ ciunLprofeHó iuuenis optimè fibi confuletf P’^^'*..^i ricen quoq; difcat,quam fe iuris ciuilisßudio app ^^^ Khetorices cognitio illi aliquado in forum pro lt;nbsp;* ’^ parumprodeffepoterit. QÿôdfiCuinonomnesf ^^^ |
133
IVRIS ClVlLlS EPITOME.
tM
^ftifumsiyfirtminon unquatnattrngereuoluerit,fedmd' bidsfm l.hiquoq^.ffadl.Cornv.deßed.Uem buprefiis can ^ttit,autprofifionepublica legum contentas effe, autali tharidesin l.eiufdem legis.ff.adl.Com.deficar. Pritered qumio diios confiUjs iuudre,Rhetoricd cognita fielet, ut an non etiam iuuenis libenter er legere er mteUigere uoa fiueldniinoini£ occurrermt, uelfi contentio fit ex fcripo let Gr£ca fcriptd,qu£ hocfeculo curd,mdufiria,uigilans irflt;ntëtid,uelut iurifcôfultus Vlp.loquituri'fhs àm yitâ tia eruditoram 'm iure ciuili edunturfCuiufinodi fuut Gr £ ’‘'«fit controuerfid,dexterius rem omnem expediat : tiel c£ mflitutiones Theophili, qu£ non ita pridem ddigeriti^ i^tcntentiofitexa)r,biguo,clarius omnia diffutet. Qjtid, eroperado^itßtmiiuiteiiis Viglij Zuichemi mTucemexie ^^tihiccommimorem,quod orationis er ornande erlo ^^1‘lttmii rationem Khetorica quoq- oüendit. Cum aU' ^ßmänl idea iurifconfHltum,ßue is m publico agat eau/ nWtdocedt,commendat, quam fi er ornate er copiofè ^«htertf Khetorica iurifconfulto fituro,etid atc^ etiam •Wigtwer difcenda erit. Tdeeo bic, quad leges figurarum ^^f''lu«Miim omnis generis funt refirtißim£. ld quad eu ^^^imfii,3xrtholi,er aliorum Commetarijs, turn exh^ ^’'Oqiurto Alciatide Verborum fignificatio. coUigimus.
iuuenis iuris ciuilis candidatits,prias ex Rbetorica rîWOTm rationes ßudiofe cognofeet, quam iuris ciuilis fi^'^^wietur.C£teriim cùm,quantu utilitatis Grammati ^^'^'^ItHiea^^hetorica iurisciuiliscandidate adfirat, fi^amp;i ^«ndüDi oratione ofiendi, non eü quad hic multis minorer. Nee nero operam male collocabit adolefeensji, antequamian q^^j^ adeat, exoptimis autoribus uel au* diendis,uelpriuato M.arte legendis Laim£ lmgu£ cogni* doatinmediocreinfibicomparauerit. Hamhiqui Pande darum libres,uel primoribas labris attigerunt, mteüigüt luteribluimfconfiltls ( quorum reffioufa er fymbola in hadeäarum libris extant} ndiil elegantius, nihil purius ^‘ffe. Quomedeergo iuuenis lmgu£ Latm£ rudis diui= ^willam neterumiurijionfultorum er elegantiam, er '^P^^‘ ^^^^'amp;‘^'^i^ofiüö non minus, quam Midasartis vees mperitus,fittHißimas cantilenas ApolUnis mtelli t^tpoiuit. hide fit, quad bona pars fiudioforum tuns ei' !lt;i«i4 lingue Latine hojßes efi,reliäis legibus,ad in/ ^f^^^^^‘*°^‘*^''‘^‘^^gt;dltcbproperat. Ciuareer multi,cu Miip''^^^^' '“ ^^^^^’'h^'*t Baldi,aut'Bartoll potius pe-ietn^^ ^^ ^^ ”’‘*^^’ Γ^”* *flw de iure confulti reffion dd^ '°'*^^^1'*^‘^^*^^^^ monedmMt,fi iuris ciuilis fiu/ fln^i^^^^^ ‘*^^^^^^^'^amp;^‘^ ^^oque Gr£C£ non expertes Pand^^^^^^^^^^iemporenon incognitum putem, 'm fubrnd ^^^'^^^^’^^^ tf^i^ÿ^areffonfa Gr£caexiüere,er tefinu)^^^^^''^’^^^^^^^^^)^'^'”^^’^» ^lt;*^ÿ^ P*'''(‘^^'i^a luuu^^*^* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•■ que omnia quomodo ignarus
quam alienis credos oculis.biam ra/ ^ intcrpretibus,aut aliquid bkr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non fatis commode Latmis uer
^fdiquid aliquando Gr£ca nuüts uer-poffunt. Sed eno, omnia dnidJ^c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tn Pandeüarimt libris extant:
tesGr2haperitus imgu£ Gr£c£,fi m uo/ (xaratas,non rara legibus alier trobbos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^dasweideriti Veluti eSl orphanoa
archiofrmi '^^^‘^'^'^‘^fdm'as.C.deLat'maliber.tol.er ^'^'-^^ ^P‘S^op.audien.er epi
gt; tn.Q.de Qddadrien.prefcriptione.iteni Thlu
runt, c]U£ profan o Uflu funt di^iUßimiC. i^nn muUd iiaU de luculenter amp;diferiè expludntj^juie nefcio anabuUis in lerprettbM InjUtutionu hdéleniu rtéiè mtelledd fint'. Nee-dubito,qum adhuc muUd dUd Wi iufe Gr£cc fcriptd,m p«’ blictm proditurd fint, (jux üt db omnibiti iubis profijfori bus er Icgantur er intelligdnttir,dignißimA erunbA'quH'i busßdcris, propter lmgu£ Gr£C£ imperitiagt dreeri, lón^' geeüturpißimu.Sedhicßrficdnaliquis fni^i/ijerer tnd.' gis (juin fi^^dliHxtit dictt,Qjiid h£c nßefä äÄfiTK,etidß Gr£Cd er legM er redißime mteUigdsf Audi tH,ut maxi/-mè h£c dd pdrdndas mugnds opes nonßeiant ; tdinen di^: gun funt qu£diurifconßulto uero fciuntur. ^ieque nos hïc' docemus, qu£ dd opes congerendas, fed dd uerdin er foli= ddin erudittonem compdranddm ufui foturn funt. Enim-' uero bic monendus eü ddolefcês, ut er cjUn^ philoßophi de tnoribus, dc politid, de ceconomia firipferunt, non neglia gdt,dntequdm dd ius ciuile difcendum uenidt, lidmfi dilh genter rem ipßdm confiderure uelis,^ iure ciuili plurimn extdnt pr£ceptd er Elhicd, er Politicd, er Oeconomiedi qu£ ex philojbphorü,qui de Ethicd fcripferunt^bris }nd.e ndrunMn hoe uero ed lt;ju£ de Ethicd d philofophisfcriptd funt,erh£cqu£d iurißconfultis truduntur^difcrepdriti quod philofophi, pr£ter quÀm quad fire 'm genere difßu^^ tdnt,etidm res nd finies reuoednt, finitiones er cdufds rea rwmeiidrrdnf, iurifconfultidutem contenti funtinßiecie res trddidijße. Ac itd À phtlofcphts traduntur Thefes,d iugt;' rifconfulttsüypothefes. Verbi grutid: Philofophi dt/ßu» tdnt,non licere dlteri dlterum occidereihdc Thejts eü. lu» rifconfulti ueri m libris fuis, Uypothefes tradunt gt;nbsp;dn (f quddo dlteri licedt dlterum occidereM efi uidere m Htdqi fi feruum.ffidd l. Aquilidm,ut Cdius iurifcôfultus dit-.ltdq} fi feruum tuum Idtronem infididutem mihi occidero,fi:tu/ rus ero. N^m dduerfus periculum ndturdlis rutio permit/ tit fie defindere.Lex duodecim Tabuldrum fircin noUu de prehenfum occidm permittit,ut tdmé idipfum eldmore te-fiificetur,etc.Sic in lege,Quad dit lex.ff dd l. lul.de Adult. Vlpidtius aif,ltd demum pdtri compel re,ut ddulterum cÜ filu deprehëfum occiddt,fi in ipfd turpitudine filium turn ddultero deprehéddt.Et in l.mdrito. codé iitulo,Mdcer di cit,mdrito quoq; ddulterumuxons fu£occiderepermitti, eum,quem domi fu£ in ddulieno uxoris fu£ deprehedut, erc.Pr£tered in Philofophorü libris truditurfiUos dlèdos ejfe. C£terùm iurifßrudentid docet, un er quaudo hberi dlendi,er quomodo alimentd lüts fuppeditdnda funt,ut eji cognofeere ml.necdre.er l.fi quis d Uberis. et Ü.dlijs,ff.de Liberisagnofeendis er alendis,er 'm titul.C.de alvnd.hbi d parentibus. Sed ut Bypothefes iuris ciuilis reëiè inteUia gantur, iucundum, imó utileejlex philofophorum libris cdufds lUdru diligenttßime inuefiigdtds,cognofcere.Quidf quad,quid fit ius uel naturale feu gentium,quid fit ius poa fitiwam er polilicum,qu£ cuiusUbet iurisfintjfeties,qu£ propridj
|
CHRI'ST. HEGEND. TYROCINII US propriifiu c}uieffi{{ut,lt;juomoio inttrfediferepent^quo modo mterfeconueniantt quid fit lufiidi^uel uniuerjulii, uel p4rtKul4rii,quid ignordntid, quim multiplex,qu£ ex cufitionem meretttur,qu£ nulla excufitionedignafitique, deliila fint punienda, qu£ toleranda, aut certèmitiuipu^ niendmm philofophorum quoq; Ubru^ut Platonic,Aridlo tells, Ciceronis exaitißme dißfutantur. Et aufim affirma* re omnia qu£paulo ante cominemoraui,izr malto plura, longé exadtus à philofophu tradari, quim à lurifionfitb tis ipfis. Proinde,ut lÜa Qr aha iuuenu iuris candidatus probi inteUigat,öptimc ßbi confulet,fi,priufquam anima ad iura ciuilta appeÜat,m philofbphia moraliaUquantwm ponat oper£ qt ftudij. Porró m lure ciuili aliquandofit mentio uenefiàorum,ut m l^iufdem legis.ff'.ad legem Cor neltam de ficarijs. Eitaliquando mentio abortionWin, ut in iCicero. ffi.de Poenis. Eu aliquando mentio earum re* rum,qMbiu pigmentarij uti fiaient,ut m l.eiufdem legis.§. aho fienatafconfulto.ffi. Ad legem Corneliam de ficcar. Ali quando dqfiutatar, quota menfie perfidus naficaturpar/ tus,l.fieptima menfie.ffi.dedatu hominum- Aliquüdo,qHot Itberi nafiei poßmt,cralia quædam rù ifvirmà m II. diffiu* tantur,ut iß pater.fifi.defiolution. C^uare e;y iuueniiuris auilu candidato leutter,qu£ medici de abortionibus,uene ficiis,fuperficetatione, et huiufimodi rebus ficripfere,et qu£ a Dtoficoride zy alijs de rebus fimplicibus memoru prodi ta funt,degujianda erunt. Ad hec aliquando m iure ciuili affieritur,qu£dam animalia effie natura fèra,qu£dam man fueta,ut m i naturale autem. ffi. de acquirend. rera/m do-mtn. ortniz. ffi.ddlegemAquiliam. Diffiutaturetiam aliquando in iure ciuili ,qu£ pecudes gregalim, qu£ non gregatim paficantur,ut miz.ffi. ad legem Aquiliam.ldcir co,ut iuuenis tn huiufimodi rebus certus fit, ualde ei prode rit,fi ea qu£ zy Arifioteles ey Plinius de animalium natu rts ficripfierunt,non incognita habeat. Taceohichifioria* rum cognitionem qu£ iuueni ad multa m U. mteUigenda, Mtlißima futura efi. Sed quid oblitusfium,quod uel m pri/ mis luuenem iuris ciuilis candidatum monuiffie debueram^ Quidueri hoceücAudiintC. lufiinianiImperatorism ti tul.de fiumma quot;Erimtate ey fiide Catholicà,paucis recenfien tur ea que in Synodo Eitcena de fide catholica confiituta funt. Preterea recenfientur qu£ m quatuor fiÿnodis eele* briorib.decreta fiunt, ficilicet m fiynodo,ut paulo antè dixi, tiieena, ConßantinopoUtana, Epheßna,Chalcedonenfit: qu£ omnia citrafiacrarumliteraruim, exquibus diil£ Sy^ nodi omnia firè find decreuerunt,cognitionem rede 'mteUi gi non poterunt. ïdcirco iuuenis precium ficiet oper£,fi iurisciuilis ßudium mgreffiurus,necliterarum fidcrarum prorfius raidis fiierit, ex quaru cognitione mteUiget etiam qu£ tn titul. C. ne fiacrum baptifi. ey in tit.de Apoft.ey in tit.de lud. ZIT coeUcolts, zy m titulo de fiacrific. pagan. lt;y teinpl.traélantur. Ad qu£ omnia iam diHa mteUigeda iuueni ualde etiam proderunt,ea qu£dehifioria Ecdeßa^ica luculenter fieri pta extant. En babes,mi loannes,d quibus rebus iuuenis,iu ris ciuilis fludio antmum adiatndurus mßruäus effie de/ bedt,qudsres bic breutrecenfiereuolui,qu6dextdt oratio mea, in qua fiatis prolixe de tills diffiutaui. Ex bis autem qu£ hadenus dixi, facile ftulticia lüorum palamfiet, qui |
B« ddoleficente5,ubi uix nomma filetiere, ty uerba cowuiin didicerunt,fludio iuris ituiUs dejiinandos effie putit. C»« iam,utffiero,apparedt adoleficentes m Studio iuru ouin mfceliciter uerfiaturoseffie,nifit dd iUudhoneHisdificiplb nis,zy rerum uariarum cognitione milrudi iccedMl.hc quamuis ey olim fiterunt,zy hodie fiunt quidam uiri pre--filantes, qui citra i^arum rerum, de quibus pauloanièdii xi,dut tenuem,aut nullam etiam cognitionem m m M lis fiudio mfignes progreffius ficerunt : tarnen, ut mea firt fiententidjidb illis rebus, quarum fici mentionein,bcntpt ratifuiffient,firfitan exceüentiores iurificonfialti eutflfit, ey minori négocia eo quo uoluerunt,peruemffient, Nd« uteris qui eques uiam Romam uerfus m^editur, fftf^ pedes mcedtt,Romam peruenit ; fied lUecuiuSjbicu^^f^ rins peruenit:tta quoq^ qui rebus illis,quibus aHuftt^ liaopuseß,fiefiebenemßruxerit, erqui lUainiimrer»* aut leuiter gnarus, aut etiam prorfus ignarutesi tiding ciuilis cognitionem peruenit,fied ille cimfioelicius, tttgt;‘fi leriusihic ueró infiaelicius er tardius.dUMquimif^r mthi reflum uidetur,libère dictm, «ijlde penif«d®i^, is qui lUarum rertim,de quibus hoe m capitediffitm^^ mediocrem cognitionem ßbi peperit, uel ad quahmtt^ etiam iuris ciuilis ficientiam peruenire,ueiiun'i(oiifiii^'' men ßbiumdicarequeat. Adiiocatiquidonzy peoif^ res fèrenfies rerum pr£di{larum ignari enaierepej]^ iurifcoufiulti uero an euadere poßint,animo meoeor in nequeo. Hic tarnen Azonis,Bartoli,'amp;aldi,(ydi!gt;t'^ prafiantium uirorum exißimationi nihil detradf^r uolo. . Nitm quamuis illi non ab omnibus rebus,dtlt;fi^ dixt , mfigniter insirudt luractuiliaaiieninf.t^J''^’^ etiamlüarumprorfius rudes fiierunt,idqi»^^‘quot;‘^'* Commentants facile odorari licet. EtmulttP’'°f^^^^ porumnifialicitatem ey pr£ceptorum penuniHii dijc^ non potiierunt.Sed cum hoc tempore, DeibeniÿdSaU literariiM,cr Imguarwm fludidrtfiorueruit.zypt^ rmm opttmorum ubiq^ locomm maximafiteopii,d«'‘‘’^ tia efl extrema,ß iuuenis rerum illarum,qnt ad wii«^‘ lid probe intelligenda, ty utiles ey neceffiariafimit 'Sr rus,iuris prudenti£ ftudijs fie dicareueht. CA PVT lit Qiialis præceptoreligendus. Rdo iUoru,de quibus fiupertus diffiutarewfUlUhf^ flulat,ut etiam ofiendam,quomodo tandemtmio'^ ubi animum ad iuris Ciuilis ßudium adieat,fe gerent bus pr£ceptoribus fie excolendum dare,quf legate ff dire,quos Interprétésfibi emere,ey quo i re,ey quibusjieluti mi»ft/tx/»e ad futu^mgrau^ caufiarumcertamen fiufiipiendum proluderedelxff’^^ omnia, ut er ficilius inteütgantur zy memorit tnpg tur,fieorfium p^ qu£dam capita tradam. Comity nis iam fludium iurisciuilis ingrefjuseß,eaamatqieV uideat,ut ewnfibi pr£ceptorem eligat,quilt;yop^^ literarum zy linguarum peritus fit,dc quiiudteijactmyt ma e.xcellat,zy non tam ad uariam l(âionem,zymt^ ri£ fioelicitatem oßentandam.quam ad luuandam^i tem auditorum prxlegat.ln praceptore quoqconjiaera dum eß,an ad infignem iuris cognttionem ufitim ç«^ ^ |
»jy
?)
IVRIS CIVILIS
I ( / ( (
f^ttn^mädiunxefü. N4m tailspr£ceptorinter pr£legen ^‘H, zylegam quas profitetur, ußu/m auditonbus demons 1 tare,er receptam fort conßuetudinem oßendere poterit. ^denipr£ceptorem,cùmadoleßcens nadus ed,eitm tan tpim pattern amet^ obßeruet ,colat, cr dus lateri, quoad ^^^ßeripoted,ßeniper adh^reatnllam ey à loco ßuperio ^‘iocentem,Gr ex imo loqueniem, diligenter audiat, or \^itnßiniillimus eßße omnibus uiribus contendat,
C A P V T UIL
Quï.amp;quoordineprimiim legenda Sc au.dienda funt C4ndidato iu«
ris ciuilis.
tjt
uenis hit tw rebut aUc^uanditf oleum er opérant [udm ab^t ptmpRt,redà Codicent luftiniani adeat,in quo uel audien/ do,(i ei priceptorit copia ed,uel priuato M.arte legendo, in hoc mcum^t, ut Titulorum Elencbos 'mteUigat. Ete~ nimßc ßtturum ed,ut ß altquando aliqua de re controuer ßa moueatur,mox lüi m Mentem ueniat,quo in tttulo Codi dicitdetüa controuerßaaliquidßriptum extet. Quodß iam etiain aut Gloffas A.ccurßj,aut aliorum iuuenit edaßte lere uoltterit,integrum illi ed:fed ea lege ey conditione,ut ubi 4 priieeptare Gloßae pandt expia at at habet, domunt reuerfut diligenter ßngnlat leget, quad Gloßd produenn tur,ßcum expendat,an etiam (no er loco er tëpore pro» dudxßnt. 0^4 m re,pr£terqûam quad indiciumßbi co/ parabit,etiam leges,qu£ 4 Gt0ßtS'adßruntur,et inteUiget er memori£ mßget. Nee obßo iuueni,quo minut,dum in Codice uerßatur ,ßimmam AzoniiadhibeatiEtenimexea er Titulorum argumenta condi[cet,et qu£ in Tituld funt ■ra KifXÄMx obßeruare poterit. Extant quoq; in Codicent Placentimi uetujlißmi lurißonfulti ira(«tij\x,id ed,fuma m£ er titulari£ expoßtiones, qu£ inneni etiam non pa» rumßugißr£ eße poternnt.Cum autem luuenu in Codice fatn temporis contrinit, tum demum Pandedarum libres uel audiat,uel legatim quibus hoc,quod in Codice,aut au/
diendo,aut legendo manui, curubit, ut Tttulos perlpeUot habest : 4c quumuii hic ubcrioribut Coinmenturiji locut
p Ufo liamp;ro de Repub. fextoßeribit, principium totius tgt;t^ocij dimidiu prouerbio did, 4C quad bene coepißße * omnibus ubiq- laudetur. Proinde iuuenis candidatus iu ^^^oniiuseß, qu£ zr quo ordme primiim legere zir au *ftomnia,zr fic iuris ßudium aufpicart debeat.ï^am hac nquot;?.”' f“'“’'i*«i arbitror cutnon ßoliim laudetur, ßed er r nbsp;nbsp;fuis optime conßultum eßße cognofiat. Primùm igi/ f«f oninijini^rMßudioßus zT légat audiat titulum Pan o ann ityefijopj/ffi fignificatione. Nam ex illo fignix pcat^ uocutti)^,^^ 1« iure ciuilißu»t trit£ ufitat£, co/ gnojceti^f^l^f^^^ f^u^^ffi fff legibus,fine magno nego= do mtelliget. Qji tituhts cum dodißimis ZT magno ludi* ^^°oonßcrlpt^scÿ^^gJ^^^^^j^ Alciati illußratusfit,utnul/ ------------,-----------------------—...--------,.,........ '^^^gt;«‘tiißuprtc(ptor,diuuene honedisßudqsimbuto elße poßit, tarnen etiam illorum modum eßeuelim. Nant ^^'^ÿpotent.Cuititulo iuuenis addateruditißtmumLe ^'''’''lurKcijdi^j^j^^jyjj^j' iurißconßulti \acobi Spiegelij, elijm plurima,qu£ ad leges redè mielligendas co, *^^ßS^1figimt,iffu,ßc£t,
Oji^’dßtiituenis lilts Lexicon iJebrißenfis adiungere *oi«erit,eipermelicete.Sitn«14C autem iuuenis m his re/ «dti^/wndiudiligf^jf^ uerßatus eß,attmgere poterit in w«io«ef lußin’iani.t^tni cum illi fint, ut Imperator ipfie ‘’ipnmj legum cunabula, ZT totius legitim£ ßcienti£ pri ‘Inncnta, merito 4 iuuene, qui iam uocum iuris ciuilis j.''^i''trused,attinguntur,quihus Infiitutiontbus zy au '’ «ülegendis iuuenis itaßegerat Primùnt,tituloriim ^'^^nn(Xidèteneatidémde,ut qu£ m fingults Paragra ^'^*'^r,ciuamfimplicifiintèmteaigat. Ad extre/ '*”‘gt;‘lt;gt;lnjlitutiones uerbotim memoria compledatur.
(i ttiim Gloßßographos iuuenis adhibere uolet, ad' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'*^'” ßmpUeißime explicarunt, inter quos paie pri,„^ j^^^^j loannes Paber interpres uetus, CrnojtrojeculoiamnK Eerrarius. Nam Angelus zy alij qui am,puratuHo^fineomni iudiciocongé/
^'‘ßbutiones Gr£C£ Theophili, profido peile onines omnium mterpretum commentarios ßuperät. Nini m ilhs nihil eft ociofum, nihil obßcurttm : breuiter, eliquodldiligeatezr erudito interprète requiras. ^aiatmiuuenis aliquantimi temporis jpacium dißcenx ^^’p^ionibus impendit,E.egulasiurtsin manus ßu/ a,n qw^ quoqi non eß, quad longos commentarios eji ttetßqifß[f[ßiii^ß,„p^^^l^^^^^^^^^^^^ Qitodfi hu,que nbsp;nbsp;^receptore m lilas didari audit,etiam Scho
„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;accommodare uoluerit,non malèfiudiu
coMitßuim. Nam Vecius m ßuis Commentariis,adole fientibusrudibiucöfiulereuoluilfieuidetur. Cmn ueró iu/
eu qu£ 4 prxceptoribut non diduntur, iuuenis ulinuunda priuuto ftudio,ft ufut uenerit,euoluere poterit.Ac hoc qui dem ordme luucnem m inrit ciuilis jiudio progredi uolo. Verum hoc quoque inuenis enrubiti utfi prlt;eceptorem e^t animifuifententianudut ed, eo contentsßt.Etenim ins ter proßjfores hoc non mro ueddit, ut alter ab altera de
indußria dißentiat,ey hoc ipfum, non tarn ßudio ernendi ueritatem,quim utße alter altero dodiorem oßendat,aut auditorum etiam multitudtnem adße pertrahaCCum ueri iuuenis hoc,quod ab uno adfirinariaudiuit,ab altero »ißt mari audituncertut animißt,iitrifotius habenda ßt ßdes, er no raro ida dtjßenßo proßjßorum, aut prodigioßas opi niones parit, aut bona ingenia 4ßudio iuris abßerret^ Q»K enim hocdudium libenter urgere uölet, in quo tot er tanta.m una etiam lege explicanda , z^ alia quapiam re dißßenßones oriunturf Nee etiam iuuenisße uno die mul tis pr£le£lionibus oneret,ßed una aut altera pr£ledione contentas,quod reliquum eß temporis,uel repetitioni, net domeßteis progymnaßmatis impendat-Etenim,ut Partialis inquit : Hußquam habitat,qui uhiq^ habitat, ita quoq^ fieri non poteß,nt in nouis ßudioßus iuris frudum labori/ bus ßuis dignum petal,qui ubique aded auditor,er omnia auditoria perrept at,
inter repetendum autem iuuenis, qui iam Uel Codicem, uel Pandedaru/m Ubros audire er legere coepit, itaße ges ret. Primum,ut dixi, uideat, an Titulum rede mtelhgat, Deinde ubi ad Leges uentum ed,ßecum diligenter expens dat,an thema,quod 4 prreeptore ad Legem produci audi uit,redè quadret. Pr£terea uideat, ut legis uerba omnid probe percipiat:quod ß aliqu£ leges 4 gloßßa adduda fint, illico ad leges accurrat,zy accurate perpendat,quàm aptd quam in locoßntprodud£. Qjiàd fi aliqua 4 pr£ceptore excepit,
|
CHRIST. HESEND. TYROCINH ‘Ï9 txcepit,({U£ dd legem uelinteUigendam uel iüuürdnddm ßciunt,elt;i efttoq; ne negligdt,fed legit relegité^-Ad extre* mum,ubi iUtiuindiu Ui fecum repetUtU omnii/ttrgit,cr inambulindo fecum cogUet, quid legerU, er tune legen urnmitq; iltenm memorU tnindecaeß quid prxterei 4 prfceptore uel dici iudiuit, uel 4 diHinte excepit, in me/ mort£ thefiurum deponit. Et quie/emeledidicit iuuenis, fubinde à fe exigit^ut fi forte lüi exciderunt,m memoriim reuoare poßu. me ntione futurum eR, ut Indies piua tdifcendo, breui implißimum et legum er uUirum rerum tumulum m memorii fecum dreunUturusfit. CAPVT V. Qui interprètes emendi,amp; quo iu* dicio legendi. O Oentes ipud Plitdhë m Protigon diffutit, gnuias effe periculum 1« difdpUnis er libris, quim m emëdis cibis. quad qui ctbos emit, poßit eos mfculis exceptas do mum defirre : er priufquim utitur, diligenter fecum ex/ pendere.eyutietiim medicorum confilio ,quibas uten/ dum,quibus non utendum fit. Clt;eterüm qui difcipUms er libros emit,non quedt in uifeiliquo excipere, fed neceffie fit, ut, quiiüosemit,animo imprimât, er^relidopredo ibeat: qua fiat, ut fiepe prias priais er meptis opinions bus mens noßn inquinetur, quam fentiamus. Idquod m interpretibus iuris ciuilis emendis non nrô iccidit. N am dum quosiibet,fiiie omni deledu er iudido,er emimus et legimas,fitut fiepemeptißimis opinionibuscontamme/ mur : quas femel conceptus, non allo tempore ex animo excutere poffurn'it. Njm norunt bi, qui interprètes iuris legerunt ,qudm ineptie er jiult£, er etiam prdu£ opinio/ nes non raro ab iïlis pertimeißime fub legum miferè tor/ tarumpratextudefendintur. Quireneiuuenisemendis quibushbet interpretibus iuris ciuilis,aut jlolidas aut pra/ uas etiam opiniones deuoret, paucis bic illis ofiendere uo/ lo,er qui mterpretes m primis emendi,er quo iudicio les genii funt. In prioremeo libeïlo,quem deralione difcendi iura confenpfi, confului iuueni, ut paucos 'mterpretes fi/ bi compararet,ty nominaal Bartolum, Btldum, Paulum de Cafiro,PhiUppum Dedum,Aldatum, 'Zafium. inpr^s fenti addo lafonem er Alexindrum 'ïmolenfem. Q^od autem quad ad primas tres attinet, non imprudenter ans tea confului,er iam non imprudenter illis lafonem er Aie xandrum addam ,do{lißimi Alciati teftimonio compro/ bare potero, qui in libro fecundo rü/j irxfy^uv hos uerfus conferipfit: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;) In iure primas comparatifs c£teris, . Partes habebit Bartolos. Qecifiones ob frequentes,adio Baldum forenfis fufiinet. Non negligenda ed maxime tyronibus Caflrenfis explanatio. Opinionum tutius fymplegadas Superabis Alexandra duce. Ordinis lafon atq; lucis nomine Videndus efi properantibus. Kis fi quis alios addiderit mterpretes,: Oner at quim honorât uerius. Kite iUe. |
14a Q^fd nero de Alcidto er ’Zifio fentUndumftfittfrt^ fenti pronundire nolo.^ii ttereor,ne mihi uitio utrii pop fit, quöd de tdntif uirii pronundire uelim- Porro m WM preUbus ueteribus legendis,hos cinonesobferuttiioKiiif- PRIMVS CANON. Quorum primas eft,quemetiimdntedinlibeüoprii» re produxi: Celfus iurifconfultus in l.inciuile. ^ de Leff‘ bus,inquitdnduile eü,nifi tóti lege perffe^i, uMililt;ligt;^ pdrticula propoßti,iudicire,uel reff andere. 'Exhidege Celfi, iuuenesadmonUi m interpreUbus ueteribus idt^m ter obferudbunt,in etiimleges-,quds mlegibus enmiu disidfirunt,totds perifexerittttdnueró umm (di^wi» pdrliculdm ex illis excerpfermt. Ac ftc iauenes fudéf'U miduertent,in apiè,in mepte leges ib mterpretiusff^ ducantur. S E C V N D V S CANON. 1 N 'mterpretibus iuuenis obferuet,anm Itpbff^g probe uerborum proprietatem mteUexer'mt'.iff f uerba ab illis non faits mtetteda uel audiermt,u(l !(? maduertermt, non tutum ed lUorum 'mterpretitiini^^, re. Kam à propria uerborum fignificatione recedendum efi,nifi ex eis fermonis uel abfurdiMgt;lt;*^^^^ ptitudo,uel miquitas oriatur: uel cum perffic^Aquot;^’^ laquentis fùeric, coîligamus,per l. non aliter, dt Turnproprietatem Latmi fermonis mitired'quot;^’'''. cils tenendam effe, probari poted arguments l. Pl^** ff.de Aur.cr argent, legato. Quadautem Celfm/'^ ’^' Digefiorum mquitiScireleges, nonef uerbaeon^ ..^ re', fed uim et proprietatëiid nec ego nego, mode,^^^ L uerba legum tenere,quid uisi,quid potefias 'mtelligatur.Sed bis de rebus alias. TERTIVS CANON. , ■fK mterpretibus iuuenis animaduertat,anetiam^ exemplo Sulpitij lurifconfultiaqmtatemexßuen : magis lurifconfulti, quim iufiuitfint. Ni«#p''^^“^ »sfißi^Siitain, Ut Arßlotelis uerbo ut ar, qui plas uerbis mnitentes, mentem CT uoluntatem legufflf''*^ negligunt, qui profidó hac m re fitgiendifunt.ÜiO “ nimis iuris ftudiofi effe uolunt, 'm fummam fipein'^^, 'mcidunt. luxta iSud Terentij : Summum ius,f»n«'^^^ ria.zyiÏludColumetla:Summumius,fUmmaeriix. QVARTVS CANON. j KterpretationesBartoli,Baldi,craliorttniio^^‘‘ ^ ■* nodra atatis iuuenis eatenus recipiendasfei^[ gt;nbsp;Ï* nut aut lege aut ratione probantur ,de fententtaf ,^ incap.i.depodul.pralat. Cumqua fintenfi^fi^y^ i« lege,fi de mterpretatione. ff.de U.cr Gloff.nfi gt;■ ', • leg.ubi affentur, dodorum nodri fecuUexegeftif'^'’ lesjionneceffarias. QVINTVS CANON.. Ç\'Vando dodorumuarit occurruntopmioms, 1^ '^efi eos fequi,qua rationi quammaxmefintionp nee, de fententia toannis Pabrim tnfUt. de iurenatun gent.zx ciuili, §.reffgt;onfa qui allegat,l.fi ^w»do.J,’f’ fer uit. uind. er l. in fubfiitutioe. §.i.deuulg.C}' 1?Vj^ Ceterim ,quando opinio aliqua communibusW^b'l approbata ed,er ex lege aliqua uel rationeenidentt ft bari poted : nec condat,qult;gt;d aut aUcui legi, lt;1«* ^ |
|
IVRIS CIVILIS •quot;^durrlriw/rf fané mordicus tenenda, nec nouan '^^^i^fcrgloff'.mlMmmê.ff.de kg. ” nbsp;nbsp;nbsp;« SEXTVS CANON. 0 Prtwä Ifg«w interpr{s,cohfuetudo ejl,per Lß de («= ^^pretitioe.jf.deU.Qudre fiiuuenis dut audiuerit, ^^^^P[e[enÇeritdlicuiiK doilorii mterpretdtionem drete f^’^tonjueiudme rcctdert,non tuto lüam fequi poterie . SEPT[MVS'CA{lt;ÔN. j , ^Imme/unt mutdndd,qu£ femper certitm ïnterpretd-tionem hdbuerùnt.l.mmmè.^.de kg. Prornde fi tu^ ^K,Zr legem dUqUdm femper certä. quandam mterpres ^^^'oiiemlubutllei^dmuknonapertó id dd quod düegd ^'*^,^^erit,compererit,non ficik db lUd interpretdtione ^^t^et.uerbigrd(id‘.L,èx fi qudndo.C.de Tefi.itd femper WteBefla cz expofitd ej^qùàd uelit,ut tejlis, cu purs ad» '^»firk ^ uocdtd cy pritjio e(i,iurct quidem,fed remo^ •K «rburw,©- ficretó ufimonium dicdt : quie kx, qudm/ “K non aperte id afferdt, turnen cum itd femper m teilend Fl'll,uwiterprcfuMo mutdnddnoneft,perGlofJ'.'m d.l. •nmimè. Sei être,! /jünc ennone ego dUqudntulu jubßfio. OCTAWS CANON. f^ OnelitolenindiM qui cldrd uet bd kgis pro fno arbi trio mterpretdri uelit.l. quidquid m reffonfb. jf.de Vfrkotiig.exbjs cdnonibics,quos hic ordme recenjui,iu ^niificilèinteïliget,quo iudicio interprètes inrit ciuilis I«gfr» debedt. C A P V T V I. Quæprogymnafmâta iuueni iuris ciuilis ftudiofoampleétcnda fint. ' '■ \'TEgetii« libro primo de Re militdri docet, tyrones y C rudes milites prins uurijs jïudqs er rebut exer «ndos ejfe,quamdd iujid prilid ddmittdiur.Med ^quot;°$ tH ratio : l«»e„es iuris ciuilis jludiofos uarifs pi'og)'«naJi)i4((jjj(fj[4tj ffxixfi«yjats quibufddm,in umbrd P^’gt;i»iiercd(bpfe^priufqudm in dciem prodednt.Hdm ina Fdter/rrejautin^ro edufds agunt,aut in publico dient, ‘“fitww in ftbote docent, qui non domejitcis exercitus f'RFolucrunt. J’i'oponam nutem progymndfmdtd quedam, qu£ iuue *quot;’Wiqui aliquando dut cdufidicos, out pro/tJJores i«rw ^i^ttuolumnt,nonpdrumprojiiturdjfero. PRIHVM PROGYMNASMA. * quot;^ Onmilè (ludijt fais cofuknt iuuenes,fi interdiu jidto temporeintn.|ia[,tyf,i conuenerint, c qu« quifqi iutd pffcepfortftiopatütè dndiuit,dut priudtim kgit, in medium contulerimiff quo mododlij ïtld er dice/ perinferdccipiendiputent, diligenter inquifierint, Ete' nimbicrdtione (wtitruwe(l,ut unufquifcßedqu£ ueloHc *tó,!(el legit tpfe,er reftu« intflijg4t,er tendcius memo ’^wfigatzoc en qui db dlqs projiruntur, lucri loco do? ’’quot;‘’quot;ileumoafèraf.. -.r-D nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• 0. SECVNDVM PROGYMNASMA. » ^ Lqmndo etidm iuuenes jludiofi confudnt,^ themd t‘biu propo/itw dtjfutdtiones priudtds injiitudni. E. lignnt duttn ibemdtd,cr qu£ minimè intricdtafunt,çr ciujij.mfr»j(m,dc dd dicendm in publico ipfis ufui ef fffotcrunliiulinifuntiutdocendigrdtid pdutd exempla |
EPITOME. 148 ReHè dixit CelfiuUnduUe ejfe,nifi Md kge perffedd, ’und dliqud pdrticula eins propofttd, iadienre nel reff on' dere.l.incimk.jfdekg.'^' •quot;'n r. gt; Nfc minus reüè Bartolut er dUj Dodorts djferuni.eü •quifidtuto in iudicio nititur,totum Üdtutum prejirre dee * here:quod fieri poßit,ut uerbd fequemid, ed qu£ in initto ponuntur,dut rejlringdnt,dUt temperent. III. in contrddibut dutemfdtis eR,ß ed contrdRtu pdrticu Ïdprojirdtur,qu£dd rempertinet iper l.drgentdrius. §, edirdtio.ff.de Eden. 1111. Quadfitdmêferiescotrudusprorfus coh^redt,totus contrdRus producendutide fententid Dofl.in d.l.inciuik. ^ tnterdum iuuenes etidm themd dliquod methodicè trdRdtumJnterfe diffutent.uerbigrdtidfitihemdi Exce» ptioihic inquirendum eü t Qttii fit Exceptio ?eR dutem Exceptio ,dfiionis «el intentionis exclufoide fententid Pdnorm.in Rubr. de Ex* ctpiionibuf. H il 1 Cur exceptiones compdrdt£ f Sunt dutem compdrdtx dejendendorum eorum grdtid,cum quibus dgitur.ln Injlit, deExcept.inprinc, '« CltiotjfeciesExceptionumf^untdutem udriatuteR uidere inlnjiitut.de Exception, cr dpud Specu,dtoremt eod.taulo. 'lilt. Q«ie officid exceptionomf Inquibut exceptionwm jfecies inter feedniknidntjin quibtu Udrienti ^AUqudndo iuuenes de uocibut dUquibus z^ ordtioa nibas d uekribut iurifconfultis ufurpdtis inter fe dijfutët, ut quxdiedntur d Pdulo iurifconfulto in l.Quódfi h£.jf de impenfis: res promercdks ,cr quit dicdtur Pdgdnus i CdUijirdto in kge,utilités.jf.de Cufiodid reorum,cr quid fit manu longd rem trudere dpud idboknwn in l.fi pecus nidm.ff.de Solui. ltem,dnpropriè etidm ulpidnitt tn I.i. jf.de Sepdrdt.dixerit,etfi non in djfem,in dliquid tarnen fdtisjdcere. TERTIVM PROGY/ mnafma, yj kldeconducibik iuuenibus inrit ciuilis jiudiofis ejfe reor,fi dliqudndo leges que inter fe pugndre uidetur, in concordid redigere ldboranf.dd qui rem iuuenibut plu rimlim proderint ,ed queEdhius CitfintUidnus lib.-g.de quim ut d iuuenibut dijfolui quedt, pr^ceptorem rogenti ut is mdm in concordidm redigdt,O' dijjoludt. Q_VARTVM PROGY/ mnafma. ., nbsp;nbsp;, y Vuenes non jblum priudtim, fed etidm publicè inter fe * ciuilitcr dcccrnattcz hóe ipfum pr^fentibut pritceptoe G rib«« |
|
CHRI STi^HRGEN D. TYROClNUr ribuf.ciuifïfvrfïtMiuuenes^^ttt leges nonaptè produxe=. rmt,aut «5 fitis çrüdenter v/fficônati fitermt, admomdt *eos,cr tmntes m re^a ui^upcent. Citterùm ut iuuents f^T AdpriuiitM crpublicdi dij^utationes pardtiores t([e poßmtyUolo Topted Ciceronif bene cognitd, lt;^ meditdtd hAjbedtthüdmexilli^deciualibet redicendi materie,ßne magno négocia eolligerepoterint. C^uodßuero iuuenes i^nonßemper inter angußosDialeilicoru imites inter diß^ putandum conßrfiü eße,ßed latuu paululum eudgari, z^ populari dicendi genére duditaru animos delinire uolunt, gidßcere poterüt,modo^utm perordtione eäput argumen ti m ßrmam ßyüogißicdm redigdnt. Nam hoc reuione tarn dgonolhetd,qudm duditores ^ er um argumenti, er quf ornatuf gratia dcce[ßerint,elariuf intelligent. . OJINTVM PROGYMN. •^ On arhitror efuaq; inutile iuuenibm iuris ciuilis ßu/ dioßs ßre,ß in dies ßngulos uejßeri^ conueniant, ty qux unußquißq- lUoru ißo^ die aut digna memoratu audie/ rit,aut priuatm legerit,memoriter dicat.Etenim hoc exer citij genere iuuenes, er memoria quam Craßßuf apud Cic. « iw iurißcoßulto prêter calera requirit, excoïent-, et que ab alijs in medium ueluti ßymbold,conßrHtur, domum quot^ fecu a^gt;ortabüt.ln primis aut uolo,ut iuuenes, aut ex injti tutionibus lußiniani aliquot Pdrdgraphos,dut aliquot re/ gulat iuris,aut dliquot leges quotidie in medium conßrät. , Verunt Titum Ve^aßanum, ctvm quodam die inter eoena recordatus effet,quid non ulli,illo die, quiequä praßinß ßet,dmicis dixiffe-.Hodie dum perdidi.Sic iuuenes ße quoq^ diem iUum prorßus perdidiffe credant, quo non aliquid ex legam penu in commune contulerint. SeXTVM PROGYMN. ■^ T iuuenes aliquando inconßultationibus er priudtis er pubUcis ßeßaelidus gérant, ex re illoru ßre puto, ßße aliquando domißue declamationibus ßuaßorqs et diß^ „fuaßortß exerceant.Etenim umbratico hoc deelamandi ßu dia,urnes quaßdam adßuadendum in publico colligent. Ac quandaiura tiuiliahac gratiaßre hocpraßertirnfftculo dißcanlur,ut aliquando in ßro caußas agere poßimm : iu/ ' uents nur ab unt,ut aliquando uelpraceptoribus ßuiscau* ßat dgentibus,uel alijsßcundis t;^ peritts cognitoribuf ad' ^nt,à quibus rationem er conßuetudinem ßrenßem quoq; dißcant. ■ Çaterùm ut iuuenes aliquando inßrum prodire ^oßint, tiltsualde conducibileerit,ßrdtione ßrenß ul' cunq; cognita,intra domeHicos parietes,interße caußas a-gere meditéturtita quad unus adoris, alter rei partes de/ ßndat,coßiluto quodam ludue^qui tandem de caußa ultro citroq^iadata pronunciet. A4 quod exercitij genus dm vulgäres pradicie,tum commentary Zaßiintit.tnßitut, de adionibus, ualde iuuenibus vfit gt;lt;^1 ßiturißunt. ■ C A P y T V 11. Delociscommunibuscompararidis. IKperdtor iußinianus in Cide uet.iur.enucl. l.z.§.fi quid autem. Omnium habere memoriam, tnquit,dtui/ nitatismagis,quämmortdlitatiseß. Proindeciim iu/ uenes,illorurn omnium qutaut audiunt,autlegunt iniu^ re ciuilimeminiffe non queant, optime fibi conßulent ,fi . iocos quo/dam communes inßruxerintün quos er ea qute |
144 dudiunt,er priudtim legunt,coitgerereptißinl:Ctr!^w bus ea qut oblitißunt,ßne magno negotie expromMM quamuis quilibet pro ßuo ingfnio locosßcHeßtkl rare queat : tarnen ut iuuenibus prorßus rudibus conp lam,locorum quorundam tumultuariatn ßrraginttiiiiit congeram,
|
|
*4? |
IVRIS |
CIVILIS EPITOME, | |
|
^ontßu£ |
Kunus. |
, Renunciart. |
Tutda.' |
|
Hono. |
Viaritus. |
Reus. |
Teßamentunv |
|
^ditiU. |
Moneta, |
; Repudium. |
Teiles. |
|
’^tS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. |
AUdicus. |
' lt;nbsp;Reßriptum. |
Tempus. |
|
Viola. |
Reffiublica. |
Tatum. | |
|
^ImpoßtbUe. |
Katar pars. |
R» priuata. |
Traditio. |
|
Ixtfubes. |
Kututan. |
Redditus. |
Tranßaäio. |
|
Streße. |
Keum,Tuims. |
Reüitutio. |
Theßaurus. |
|
^iwuocare. |
Kercator. |
Ratum. |
Tributum. |
|
^Ißidio. |
Kediti/m. |
Irrituim |
Titulus. |
|
lif^ns. |
S |
V | |
|
Operator. |
f üuncius. |
ÇSenex. |
^Vßus. |
|
ijeceßitas. |
Scriptum. |
Vßttfruäus. | |
|
^Siwanium. |
Viegotia. |
Senteutia. |
Vnus. |
|
Quitus. |
Negadua. |
Simplex. |
Via. |
|
Vàims. |
Jlt;tupti£. |
Seruus. |
Vßir£. ( |
|
i^er^ns. |
Uotoritmi. |
Socer. |
Verba. |
|
•o^rnwrf. |
Kox, Dies. |
Societas. |
Valetudo. |
|
•ipnitHm. |
Negotiorum geßor. |
Sponfus.* |
Vitiofum. |
|
te. iHrlt;. |
O |
Sponßalia, |
Vitium. |
|
Iniiiria. |
jodium. |
Spoliatus. |
Vir. ViS. |
|
Igiioraiitii. |
Gbligatio. |
Spuriitf. |
Vxor. |
|
Vlerdidi. |
Officium. |
Solatia. |
Venditio. |
|
^erpreutio. |
P |
Scriptor. |
Virtus. |
|
^ßmtipropoßtio. |
qßPoßeßio. |
Scriptura. |
Va fallus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ |
|
^fiimentmi. |
Priuilegium. |
Senalufconßullum. |
Vidua. |
|
Poßulare. |
Sacerdos. |
Veßes. | |
|
***lt;cii»«. |
Prohibitum, |
Suceeßio. |
Voluntas. |
|
*'''''ïiiptio. |
Puer. |
Suffiieio. |
Virgo. |
|
Procurator. |
T |
Ptquadamalianon | |
|
- t TUdm. |
Patriae Periurus. |
Ï Tutor. |
pauca. |
quot;^fßiinicntiin, Itberi.
^Wu. ubertM. Ltr.
WÆ®, ^^or. L4«f. le^.
^^mut. Litmitu.
LitU conttHdtio, littrt.
^MmdittlM, lUrirtiMim. Von, Worr, *l«i)tj}ttW. *^g')ir«t«f, Minor.
Kuor. viens, VletiHlim. inter, liuiier, Uiretrix.
Praßumptio. Praferiptio, Peregrmus, Probatio. Pauper. Patronus. Presbyter. Papac Padam. Promißum. Permutatio. Preda reruns. Pecunia. Prmceps. Poena. Poteßos. Prator. Prodtguf. Penfio.
R
VRef. Rom4. Ratio. Rußieus. Reflon ^fltamp;iofuSc
EN, Ment inuenes mifceUinedm qunnddm locorü cÖrnunium iuris ciuilis nomeiulaturä, ex qua ipß hauddubieiocos alias, ey quidem meUores ßcile tomparare poterunt.Locos autem utl iuxta Uterarum al phabeticaru [eriem,uel ut contrarij contrarijs è regiane opponatur.inftruent.Porro utiuuenes locorü, quos patt lo ante conjüßßimecogeßi,ufu)n quo^, cognoßant: illos feire uolo,quod ad locum Abßens,congeri poßint ta qui ueldeabfenteuelabfentialeguntunutquis dicatur ab» [ens,quiin multiplex ßt abßntia,per gleiß', l.prtfens.ß’. de Procurât. An quis abßens poßit contrabere,eyc,Ad lo tu commune Aitor,eötrahi poßunt, queeßnt ailoris oßi cidtanaiiorfeiiipef obligetur fequtfaru rei,per l.z.C, de iurißdiH.omn.iud.Qjia pana mulüandus ador cotue max,amp;c.lt;^tepocnaßt adoris temere aliquê 'm ins uo» cantis,syc.Ad locum eSmunem Adulter,eoüigi poßuntt qH£ pocna quondam adulttri ey adultérât ßermt : quie pocna hodie de adultéra y^dultera expetatur,aut ex na ueüts coßitutionibus,aut legibus municipaUbus'. quando adulteru occidsre liceat,an de adulterio trahßgendi aut pacifcendidelurtcx htranßgere. C.de TranfaiUonibust Hic propterea ptuas hic osiendtre uolui, ut iuuenes ex locorum aliquoruiit à me commtmoratorum ußu, er ßtis lacis,ß quos inßruxerit,re{le uti difcant. C£terttm libee irum erit iuuenibus, ey locos quoßdam amoeniores parue lr,cuiußnodi ßnt htc quic iam dabimus.
Gz i. ÇEÎe/
|
147 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CHRIST. HEG. TYR. IVR. CIVIL. EPIT. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^* I. f Elcgdnfej le^Mfurft rationest iurifcon[.ufurpiit£. ^lt;Srfci!mi 4 iurifeonfuUif ufurpdti, ut tiim VlpiM. inl.iuregentium.§.utrumdutem.jf.de Pd£l.dicit,Vtrum Autem in rem an in perfonum piäum ßüü fit,non nimis ex uerbii,(judm ex mente cônuenientiu lt;tfiimdndu ; dum ubi no ntmif,Grlt;ecorum more,qui it (.lt;«’^à eti diiut,pri) non tarn dixit,ut etiam Hdloander unnoiduit. 1 I I. f Voces iurif Ciuilis propriit, qudru non pduciu enu meratAlcidtUiinL.i{,jf.deVerb.figntfi quibus cr ali£ Addi poterut. SiclAdrtidn.ai l.quiccetu.§.qui udcanté. Ad l. lui. de ui publica, uacantc mulierem pro uidud dixit, fie pauperies in tit.fi quddrupes paup.fic.dic. pro däno fine iniuria fiicientis dato lt;àcipitur.Sic in l.fi uxor, fi.de Adult.Vlpianui uulgarem uxore pro meretrice, Accurt fio ittterprete,dixit, uel ut Alciatm lib.i.r wuf^yuti m' terpretAtur,ex aduentitio Aulgo,non ex due Rom. 1111. ^ 110^11/4101 j turifionfultis ueteribui ufiurpdt£,qud-rum non parum multos etiam AldatUi in lib.4^..de uer* lorumfigntf.eollegit,qutbiK iuuenis addat manu longa tradereinl.fi pecuntam.ffide folut. c^illam imperato/ rif lufitniani vo^ii/iiav,Vento uiuere,in l.quod plerHq;. C.dealimen.pupiU.prieH.pro quo Germdnidicunt,Von dem lufic leben. V. ^ Tropus dliquis, cuiufinodi efi metaphord aliqua infignis,ut SugtUarepudorem, in Lius quaq^. §.Prietor Ait.^.de in ius uoc.pro dehonefiare :fiumpta metaphord ab his qui alicuius fide liuidts maculis eontufam dehone fiant.Sic in Liuris gentium.§.utputa.fif.de Pad.ne ex pa do nafiaturadio. Item fold er ea pdda,quie pofiea ms terponutur,pArere exceptiones.IAetdphord eft m uerbis Vafti cr Parere.Sic Paulus iuriftonfultus m l.de mdebd to.fif.de probat.dixit efifundere or proijeere pecunia. Ue IAetonymid,ut ed in Limperiu.jf.de lurifdid.ubi in quit VlpianusitAerum imperium ed,haberegladij poteftaid. tarnen hic gladius per t^etonymtam pro poteftatepcenie capitalis,uel quafi irrogandit aedpitur. Exempla itoirox(elt;'iu/gt; plurima funt in iure duiU. Item Synecdoches exempla,tjc, V I. f Fig«rilt; aliqua infignis. V 11. Ç Aliqua argumentationis Ifiedes,uel exemplum uel dilemma,uel inuerfio o- uiolatio Rhetoricaiquoruexb pu aliqua in Dialedids meis legalibus,ex legib.recifui. V I 11. A' Sententia aut Platonis,aut Demofthenis à iurifeotU fulto produda. I X. ^Aliquid ex Ariftotele à iurifconfulto citatum. X. f Pr£cepta aut Oeconomica,aut Politica, aut Ethica àiurifconfultisprafiriptatuerbigratia, ut iuuenibus ad alia exipla obferuanda cr annotanda dux cr autorfim. |
Praceptum politicum ek in l.nam flute. fiieOfif^tf-uig.dwm Paulus iurifeonf. ait t Sihitem Keip-tuerinul^ magisconuen;t,quam.Ca;fari. Iteminl.prafis.fi.d‘ ^11’ prafubi Paulus iurifionfiqueq^ inquif.m nuniamp’^j'^, cipum,cr ut curet is quiprouindit prae{l,mAlh bßtntt'f buspurgareproutndam.ltem Politicum pradptum (» in l.eongruet.fifdeOfif.pri£f.ubi Vlp.ait: Congruet bof no c^ graui prafidi eurare,ut pacata atq; quienp^o^’^ da fit,quamregitiPoliticum pneceptumefi inbi-^r^ ma.fif.dehis quidde.ubiPaulus inquif. PubliceutHee»)^ fine metu or periculo per itinera comeari. Oecononidt praceptum edihlfit tantum,inprincip.fi.ie Set.ctf* rup.ubi Paulus inquitilntered noftra, animam hbetotO noftrorum non corrumpi. ui Oeconomicum prfct{lt;^ eft in l.diuus Adrian.fif.ad l.Pomp.deparric.ubiai^^ tian.Patria poteftasin pietate dabet,no atrocitate ftere.Oeconomicumpraceptued inl.hoc edidumf,^ hd qui dde.ubi Paulus inquif.liabitatorfuam fitt^f^ eulpam priftare debet. Ethicum in genere priecipgt;lt;^^. lUud in l.parcntes.jf.de in ius uoc.ubi ait Pauliti: V/Wlt; omnibus parentibus firtcandareuerentia.Et inUtt^r §.potedetiani.jf.de Aliénât. iud.n-iUticauj.fidi,nbi^^^ VIp. Verecundia ey cogitatio dus qui Utes execraivf^ cd uituperanda.Ethicu ed çy iUud in l.hoc edtäo.p^ Cond.pecun.in princ.cùm Vlp.inquit : Graue e^ jt^f* fiiÜere.Etitludin t.incommodato.^.ficutauttni.fi^^^' mod.dim Paulus atf.Adiuuari quippenos, nÓdedfi^^ neficio oportet,cyc.üac exempla paucula proddb'^ ’ quemadmodum paulo antè dixi,iuuenibus adfin^ ^ obferuanda er atinotanda uiam quandam iadicatt' cis pracedentibus amanioribus tuuenes aUft^^'f^iÇ. thonata memorabilia in aliqua lege excujfat qv^^ *, ' Litern fi.§.item quxritur. er inl.fi autem. §dulianM • exfido.fif.de neg.gedis,in l.cum fiUwfimHi^^-lf’^^ (‘^* turn petatur,ere. X I. Ç vbi Labeonis,ubi alterius iurifconfulti uetert^j‘'^ tenua reprehenja. Labeonis propterea hic jtcimint^^* në,quod eius fententiafiequenterreijciatur.utin hdt^ profirre.in princ.fifde Arb.cr in l fed an ullro^i-p * Celf.fi-.de tieg.geft. er in Li.§.inter commoditutfi^^^ modati,in Lexme fifde Seruit.prad.rud. X I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , Ç Themata,in quibus difcutiendis,iurificnfultiudt* res rejfonfis uariarunttcuiufniodied in Lfiidë.§.fi quot;quot;nbsp;adio.fi'.de lui fididione, er m Lcum findus.i'fi^'' tuum.fffi eert.pet.ere. XII r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. ^Themata,de quibus iurifconfulti ueteres fif^da tarüt,er nihilcertireftgt;onderüt,Htin Li.§.i‘itgt;^^r Pod.ubicu Vlpianus confultus ejfct,an cecUir'^^ÿFdf tus gerere pcjfeifrtftgt;ondit,De hoe deltberabinitis. Est' plum eft quoqi in Lfi ermeiy Titium.jf.ficert.ptt, peroRatio. ■ ^ .^ En habes,mi loannes,rationë Tyrocinij iuris Cwdd, qua fiutiuDlueris,injfiemuenio,teinctxpto Hudiorutf tuorum curriculonon mfilidter progrejftirumejfe- Portafits erunt,quibus brernea uia non fills p^^ |
|
ORATIO DE IVRE ROMANO, erf- »4, biiw:quibut peneis reßonfum fit,me earn rationë, qu£ '^^izrreaißima crutilißima uidetur,iuuenibutßu/ ’^ß »ßendere uoluißi.Q^pd ft alij cuipiam aliquid re ^^ürmeliut in mentem uenerit:id tantum abeü,ut mi J’^ießumfiturü fit,ut etiam magni benefidj loco firn lt;«iaitns:nam non ignoro,quod,ut itinerum monßrato/ ti«lt;it,non eadem uia ad unum etiam locum, £què certa ^compendiofa uidetunita etiam hit,quialijs ad eorun ^«ijiiuitorumiteringrediendumduces nsà•lt;^irgt;‘ funt, »on tidem uia capeßenda putetur. b(neuile,cr cura,ut £tatem tuam,in qua iam es, be» «f coHoces. Ndw noßi iüud Hefiodi: imànd^^ iiVÖTffTriltildi KaKiner, ROMANVM IVS ANTECEDERE LEGIBVS aliarum gentium,D.Philippi Melan-chthonis oratio. ihil in uita utiUut eR, quam infer ere atq: ^nfi^^^^^o animis bonam er honorificam °ßuionemdelegibut.tdec uUamaior eR uit£ac mortis pernicies,quam aßueßce-ttmmos ad leges contemnendat aut cauiUandas. Hxc rßinculcariadolefcenti£ cum fit utilißimum,redc fie/ ^^'niico,quidtnhispromotionum ßeRaculis f£peidë dedignitatelegumrepetitur. Quidzy ho/ ™ quot;*’'ft.qM4i« pradieare er ornare dona Dei, er ad ^“’^^'n^erwnmteüeëlum ey reuerentiam exufeitare im/ P^nn idoleffnt^„l^q^^ funtinuita utilißimf f Aut qnirutn remn lomemoratione potius perfonare dodo/ ^'*^oat'Mdtbent,quàmhis fermonibut,qui profunt ad otmniim glorum Dei,cr ad difciplini iuuentutit,pr£» jffum oun iniollot^i or malorum cogreßus abundent oonmjsleginlt;f^^ tnihi fape in mentem uenit,b£c con= ^unontantiinex quadam hominu iußitia aut impru= «ntM onnfidßirgi à diabolo,tanquam ßicula ad fau ^iuriides mentes, ut legum reuerentia extinguatur, ^^‘S^‘f^tio difciplm£,qu£ reUgioni cr tran,^ WwiconiHfijijocerff. ERautemnoßriloci atc^offia ”l^^^ßiciAa:boceR,fitlfMperfuaßones ex a--^‘'’‘‘^nominu,cr dun oratione turn exemplis lüußrare ^ ormre leg«», ac iuris dignitate,ac retinere difcipU/ ^^A'jnniwnpo^umut.Cümigiturinhocloco alias uir ^ ƒ'^ A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^onymits,quem non foliim pro per entpaaqutinnie priuatimcontulit plurima,fed etiam propter nceUentem uirtutem cr doRrinam uene '^^fgt;^tinquïpatrëcolo,grauifiimènos adhortatut fit ^^^^^ßereatiam legum,deinde etiam auditores no ’^^addiligentiamindifcendotegohoc temporealiud Tradabo enim fcholaßd ^^utitionëultiem fiudioßs, quad Chrißianis non f '^«num uti legibus Mofatcis:fed quid liceat uti le i^ '*gt;ïiw tón natur £ confentane£ funt,etü fiab Ethni/ asmagtj üHus condtUfunt,Deinde oßendä, Romanu aiiaru Gentium, er uerè quadam ouofophiiine^e.Scio enim ante aliquot annos, quenda » 1100ingeniopr£dttu,contendiffebicetiam publicè, non hare Otrißtams Ethnico wre uti ; quia Chrißianos |
150 oporteat uerbo Deiguberndri. Pofted m pubtidi cocio^ mb.damnabant dut feddtores pana ußtata fùrti,cr plc raq; alid mßttutd duilid imperij horum temporu. Pono he tribunitie Itgu dbrogdtiones et iniuüe lunt, ç^ cocu dunt RefpubUcdf,ut euentut m iüo terribili ttiotu uulgi dnte dunos tredecirn oftëdit. Sunt er hodie m ddminijlrd done ciuàdtu no pduci,quorum confeiende fuperßido-fit opmionibut cruciéturtquid no rede mßitute funt de rerum poltticdrum ufu.t^ec hi errores nunc primutn nd= feuntur^ueterd monachorü delirdmëtd funt, que diabo^ lut nunc uelutfopitü ignirurfut exufeitdt, ut folet eaf de herefes fubmderenoudre.Qudreprodeftiuuenes ad monere,cr ut de hac quedione rediut iudicit, cr ût in dogmatibut iudicandis uere Ecdefie feniëtidt confulant. Aeprimum dilua argumentu quod opponitur, Chriflid» nosgubemari debereuerbo Dedquare eötendunt, opus effe Scripturd in iudicijs ciuUibut. Expedita et plana re/ Iponßo eß de corporaU uita,ut de cibii,medicind, archb te£ionica,Chrißianos edägubernariuerbo Deißfedgen« rali,quoßnit ufum harum rerum approbatu eße à Deo: imc)hatipfdtresDeidondeß'e,c0nditdad «f um noßru, Ceteriim utmedicutfeu architedut nö fumunt preceptd fuaru artiwn ex ScripturitJia nee legiilatorem de rebui politicis oput eß^preter générale regulam, fumer e ipfant artem ex Scripturd.üam EuangeUum cum proprte con/ cioneturdeeterndcrßgt;iritualiuita,non mutat,non la/ beßeit ceconomiä,»ut politicam ui d,que collataad inte rioris cordu motuf,perßmilis eß doinui. vtenim domut fßßngulari arte extruSid.apte eötignatis omnibut parti but,actegit hofßitö aduerfat tempeßatu iniuriat:mtered tamenhoßntis animutno intra hos parietes coercetur, fed tdcitut de Dei uolutate er de £ternitdte cogitäs,pro/ cul anirnu tanquam in coelum fubieuat: conßderat enim omnium atatum mutationes,religionu ortut ac diferimb na,imperiorü uices,trißes cafut,quibut h£c humana na^ tura obnoxia eß, et è regione bénéficia Chrißi Deni^ et de hac ipfa domo cogitans^miraturopificium, er agno» feit etiam corporaU uitit pncßdia diumitus donata eße^ Ua uniuerfa politiafeu domut qu£dä eß,mira arte diui* nitiit ßbricatd,legfbut magißratuu,ordine, cötraäibut^ iudicijs,difcipHnd,pr£fidijsarmata,poenit,etc. Hit fepti ac uaüati muris,tarne Deu agnofeere poßumtn,ac ßatu= ere,häcpolitid,qud h£cuita definditur,eßeuelut doinü diumitus nobit conditä:necintereßuit£ /firitualiac £/ tcrn£,utruh£c domut,ideß,politid, fitd Moyfe, an ab alijs LtgumlatoributÇutita dicamjßbriedta, modo ut fit confentanediurinatur£.ldprimiim hoc argumenta con firmoiApoRoliin ARucap.iq.pronunciant perßueue, non eße onerandat Gentes lege Moyß:imo Petrut feuere obiurgat diuerfum fentientes,ac inquit, eos tentare Deu: quo duriut nihil dici poterat.üam tentare Deum, eß tUu dere ei,ordinando aliquid pr£textu dium£ autorUatit. Quare Petrus eosqui Eccleßim ad legem Moyß adige» bant,nö leuiter peccare oßendit.Quia enim ßlso pr£t€/ xuntdiumam autoritatem,horribilitertlludunt Deo.Ae loquitur Petrut pariter de ceremonijs, et de politicit legi but,ßcut dißutatio integra teßatur,ubi aUegant teßimo nimm Spiritut fan(ii,quód Gentes prorfut aliénât à poli. G 5 titi |
|
.15-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ORATIO DE IVRE ROMAnO,^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ tia Koy fi Deus uoeduit, er tandem difertè iubent nihil lacèrent Eedefias. quot;Palis fiatusP^ome fuit, imponi Gentibus,pr£ter ea qu£ m lüo decreto continen/ miltu tyrannorZ tempore. Sic diabolus corm/mpd’t moniam diuw ordinationisicr tarnen 'mterea ^f'*^quot; patiebatur earn prorfus delert,acpaiilopc)d am rei bat extindo lyranno. Vt autem tyrannus ideef^ w organu/m difiipantis diuinam ordinationem, '^^i“^^^i^ mnes legu contemptores,fe diabolt organa cß^gt;^ quot;nbsp;res Deo pcenas,ficut toües Deus minatur,er t^n^“^ ^^j nbsp;nbsp;1 empla omniü atatu .• Cemit Deus omnium uindtx,^ ^^^^ , magifiratuum fententijs pr£bet puniendos tt£ mentes hoe diligenter eonfiderent, iüas quoq- eße Dei rifq- deli(Us puniendis: melius etiam defcributiwa / opifidum feufabricdtionem,ttt ita dica. IJam er Daniel meniorum,difcernunt hereditates,fideicommißiM expreße ait,Deum cößituere régnai er Paulus 'mquit,im deniq^ uberior eil doßrina Romanis. Sape tnmlt;’'' . peria eße ordinationesDei.Magnum igitur fcelus eH, Ie/ infolentiam qnoritndam.quiexißimantiußa ^^'^ÏL gu uiolatione, quafi telam diuinitus textam dilacerare, id ne arte er fine dodrina perfid natiiraU quoiii«[ r l ’ quoddiabolusmirismodisconatur. Qjiidenimpulchri/ ficutapesarchitedonieamnoruntßnedodrim'ld” as,quid amabUius eßet imperijs,fi harmonia fodetatis hu ta uia errant. Etenim ut in alijs artibus initia qniaf . mana non interturbareturf Sj principes itéra religicnem firat natura,ut in menfuris admirandis,deinde agt;'d . na profidt, ita in hac iuris er morumg^ftn^.^^ tia à natura eße ßtcor. Neeeße cd enim pia, fed ex bis fintib.dud régula fine dodriM (Rôties affinitas decipit homines fVt hoc tempefi ^ ^^^^ turpiter pratexitur intereße immanibus ufurisèf^ ƒ ,^ filfo pratextu fodetatis, interdum ftmulawer’P^“’''^^^^ uoragines ufurarum teguntur. Hac deprebendt amp;nbsp;dari fine eruditiore dodrina non poßunt. 03^ ^j^j eßent iudiciorum, qu£conßtßo,ß non eßentade nbsp;nbsp;nbsp;, difcrimina adionù f Quisfinededrmauideret,enf ^^^ uindicatione publicanu difiingui oporteatf CT alla multa. Rcî igitur cogitfiteri,neceßariam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ er eruditiorem dodrinam, ad dijudicada '^.^“jj^jî eamq; pr£cipuà eße partem moralis Philofopbi^' ^ tur:cr dUegant ApojloU Scripturitm, Gentes [aIumßre. Propriè dutem nuncupantur Gentes qult;e non hdbent po^ litidMoyß Ciudrenonneeeßefuit GentibmlegemUioy/ ß imponi.Adde 0- diiud teßimoniu:Ad Ebraosferiptum eü,Legem Aloyfi mßitutdin eße ufq^ dd tempus dduentus ehr ißt. Ergo politid iUd poft id tempus non eil neeeßd^ rid. Dißcernit or Chrißus fuum regnum d corpordli,cum dir. Kegnum meum non eß de hoc mundo. \mà ut milites Chrißum ßmis coronant^e:^ conßgut,o^ in purpurd trd ducunt : ßc tUi Chrißum per contumeUdm corondnt, qui ßlfo pr£textu duthoritdtis ipßus dildcerdnt er euertunt politics, (^ noudm conßituere condntur.Qjti eo etiü pec cdnt,quöd obfeurdnt er obruunt IßiritudUd beneßeid er fidei exercitid, cum hommibus offundunt hdnc ßeciem, quid Chrißus nihil niß, iüd ciuilid ofßeid Ntoyß requirdt. liée tenebre prorfus delcnt Eudngelium. Poßremo mun-ddt Eudngelium,ut mdgißruUbus Ethnicis obteperemust qudre neeeße eil legibus eorum obedire.tidm lex,eR uox tpfi mägißrdtus. N« dliud eü obedire mdgißrdtui, ni= ß eins legibus er decretis obtemperdre. Poßem dUd muU td drg'imentd dddere, fed cuhisc perßicud erßrrnd ßnt, non ddddm plurd,prlt;eßertiin cum ßterr literie etiem exem pld multd propondnt piorum extrd politidm Kofdicitm. Vt enim non dicum de Pdtribus unie legem, poßed etidm multi pij ßterunt inter Gentes, er quidem guberndtores mugfloru regnprum:bidmd,tidbugdonofor,Ddrius, Cya rus. Nee Dunieli dpud Perfds licuit heredit ites diuidere ludeorum legibus, quad Ronidni Centuriones dc milites in hißorid Eudngelicd Iduddntur.Qudre nihil dubitemus pldcere Deo etiam cetera politids, fi tdntum,ut dixi,non pugnet cu iure ndture,quod eH, ut Pdulus inqiiit,ius Dei diuinitus inßcriptu humdnis mentibus,ut d Deo haberent reguldm,qu£ leges guberndret er dijudiedret. Poßqudin igitur oüendimus, placere Deo etidm cæterds politids,bo propdgdri car dir ent,dc deßnderent, ß mores duium dilia genter rcgerent,ß controuerßus cognoßerent, er bonos tuerentur dc proueherent,improbos uerö cohercerent dc punirent fSi dues eßent cocardes,er modeße parèrent,ß Ecdeße eßettt trdnquiÜ£, er redegubemdrentur ,ß 'm fcholis drtes utiles trdderentur, er difdplind feuere rett' neretur s' An'non tdlisßdtus eßet iüd dured £tds, quam PoeU deßribuntf Elie ordo ed imperioru diuinitiismßd tutus,er qucDeus conferudt,qudtenus bond mdnent. Sed diabolus rabiosè hune ehorum mterturbdt,'mdtat tyrans tws,ut tdnquam Gigates iUaturi bellum calo,abolere re' ligiones conenlur, ut iniußis C£dibus graßentur in dues, poüudtfl igitioßs libidinibus uniuerfam rerum naturam, licentiainfeekrum confirment,deleant honefid fiudid,dia |
tß'l^ uuj9 truii iiiuirj ^ucitn lUj rAVlt;»«»'lt;u»gt; cohercere Clodiwn poterant,Milo tandem cobercutt Antonium leges,non Senatus authoritas,nonfccdfid dißima retinere potuerunt, quo minus bella duwt ueret. Itacß tyrannus tandem non impetrata uita a «', re,cum mifer uidißet reginam Cleopatramfibii»'^ fcifcentë, wgenti dolore er ipfe fefe iugulat.Hon ^ ■ ß fieri, adolefcentes, exifiimemusi fed ordman^tt quificulcifciturhominu fiirorem, qui leges conter ’ er harmoniarn fodetatis humane ab ipfo mfitutat^ turbant. c^nare non tantum exhifiorqsexemptr da funt,fed pnfens uita fuppeditat mnumera.OS^^^ reri leges, er amare tuerie difdplinam dißamuP mus,eos qui non obtempérant, non tantum bus,fed cam Deo pugnare,(y concutere,quiftd^^ ^^ cam nunc de altera parte,uidelicet de Romano lt;^*1,5 re id potißimim amplexa fit reßubUed. niß nil nationi condit£ fünf,nee poßunt conuenißl’... bus gentibus.Aßlgnant enim eertas fedes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[f^b has uetant mutari. Hoc non poted nifi m 4Hg“r *’ ^^^ tineri.Spartdn£ leges non diuidunt agros,ß^***,ƒ £ munitercoli, er pofieafhicius diuÿ^nehocqnji^ inter paucos obtineri poteü Habent er aid '“^‘‘I* r^f tuta de connubifs.Attic£ leges propiits mam accédant, fed Romane plus graudati^ hiben 1 fqi delidis puniendis: melius etiam defributi^i / |
|
tilviiiigiiiusho}ninedo(lo,qudmartisfiu£ldudem auge re Aurwn artium uituperationefunt enim omnes excel/ '^^^b^t^eidona, quareomnes uenerari Odmare debe/ M.ieicum fit adnirabile opus Dei m animts hommu, noffeiKimeros et ordinem,unde exiflunt multi artes, A/ rubmeticd o Dndeéiieateur non etiam admirdmur ilias notittas,qu£ dificernut iujïa 0 miujtd,dc pariunt doUri tumutrisiUa notitii funt quidam imago Dei,Qr magis tegitntuuam, quim alu notitia feu ida artium. Ex hac iiniranda luce zy Dei imagme,ortd dodrma lurifcon/ filton/m,no mmus eft lt;jn,qH4m citer £ difciplim. Ua^ tfinfitartealiquaopus, admteUigenda oy difcernendd iiisli er i)iiuiïa,quos alias artifices,nifi doilifiimos, pe/ mtfimoshomines,quimfiapiëtifiimi5 confiüqs fummi im ftrijhocdiffiutauerunt,fiequeremurfP,e(le igitur Roma ’'tllureutmur. Quantum fient jtudium dodtrm£mde ’tflt;b*^ b.ugufio ad lujlmianum,multa junt perjfiicua fi/ amp;'’»'fflt;i cetera omittam : Augu^us cimi quidem exceller 'tt’ (iuAifipiemiam quijiionibus tuns, quam multa de Trfkitij,TuberonA, Labeonis, CT Capitonts jenteniqs tt’tßttintli^beoni etti liberc aduerfiantifiape cefiii.Sed, utfwtmonfi mterdum ettarn Imes ety moderati primi dffieiiutegere.Reßeinquit CicerotVbidifieffum tüdii re,omnid funt mcertdimulto mdior effet mcertitudo, ft prorfus nullum exturet iusfiriptu. ï^dturd dut itd fiert,ut mcertitudo tUd dc tyrunides rurfius prdberent occdfiionê noui iuris ficribendr.quodfifieret,fcriberèturdgreflid et merudita,ttt nuc fit m dliqitibus 1005,0 dißimihd 'm fin galis oppidis.îiuc no modo tequitdS nefiri iuris prodeil dd trdnquiüttdtë,fied lüud etu conducit, q, multdc gentes iurisfimilttudmec5fiociantur.Qudrehocius,quodd fid-pientißimis uiris in riepub.priefidntißimd ficriptum eR, quad mugno confilio jummorum uirorum refiitutu ed^ quod eü dquißimum,o mdximè confientuneum rdtioni, quad munit nos dduerfius tyrunnidem, quod prodeH dd bonos mores,ret'medmus,o omniftudio propugnemus, Tdntd eü enim ieqttitds,ut etiamfi 'm fora 0 curidm non effet receptu:tarnen 'm Scholls legi oporteret,ad dificen/ dam naturam iuftiti£ 0 tequitatis. ^ufiqiiam enim extat perfiélior 0 tllufirior imago iuftiti£, qudm 'm his legie bus.Quire etiam 4 Deo optare debemus,ut hanc doilrb num dd Reipub.tranquillitdtem confieruet.Dixi. f^hbitÿtllMttfinonl£fittLdbcc.nem,tdinen offendi je '■® litfcbtc fignificduit:eoq- Lapuoni mmori naiu con l“Uiiiniif((it.Rtt(««erMnt J\ugutii morem,o posé earn ^’'quot;'''pes,ncc/i«e iurificofultu ultra deo tta m ctuiubus ’^''^^'•t^'^iliUificiihint.tierud 0 Cajims ddfùeruntTibe ^‘^’'^^liis'VeffifiMOj'Trdidno 0 Adridno, Cclfus, 0 tMen m confiilium admißi juiic uili,nifi v ^“’’’‘•f** ‘Ifi''^ Ermcipibus commendatt. ’) ftmtonmipiuf (y t44rcus,mul(o etià frequentius clt;’'gt;jilii«Niu).|^(gjipyjjp).(^ bibuei uni. Alexander bluer. rw/uiitipluf,^^ jj^f^^j jjj Codice leges,nuilu decreiÜ, ntß “'g®(ii«ri[c5p4!tij adhibitis,edidtt^tiunc moré cum ^fiÿ^figt;tonpojf|^)^f^QJ■gpygbcndere negligentiâ obar ^^‘^gt;^ofit£etaus,quatam multi fimmii reges 0 prinr quot;?« teffoiidèt,aut line doilis uiris,dut cencfine fie que ^'^^fjjfutitianedoéioru.ïdeo abjurda multa 0 aifii-^''^^iliure(duntur,qu£exijtimdiioni prmcipünô te/ ^‘^^officiuiit.Quiin igitur tUi clarißimi uiri artem effiece fi^‘lgt;t:foninidtxquifitccôplexijint,qu£ ad tuendafio/ lutaii bi«naiw»i pertinent,perfoiurû grddus,rerü dtui/ r'*’'*‘hdtqiùirniitno^of^(ff(f^^uffi'uccefiiones,h£redi/ tlt;ites,o ^^dl^onts^i^l^f^f^^pg^n^|lgl^i^QJ■^^^. gonug^it '^^^^‘^ÿ^^^'‘UÏ)Ki^,^l^[gius imperio reddeierte. üeque enmjtne üei cofüio icàdtt,quod cum poR rndmationé Contint imperij etià amiffus effet ufius haru legti,o finer tt^fffientbdrbarici ritus tudicioru'.tamëdnnA poil mfii/ ^^’iüquingëtis,reuocit£funt m firu 0 m Scholas Ro/ “‘“«kgrf.Hfc refiitutio multos mores barbaricos cor 'Wflomodo (M iudicijs,feiietiâ m reliqua uita.Profuit ^'^J '^^fi.quarehoctamübanuproptercotnunë utilir .......■b-n.......- r -f,° f^'^tumtueamur.i^ain ficriptïiius,esT. firmupr£ fiißimusconatus,ficumhocgregede literis nonnunqui P^‘’*^ilt;‘trf^tyranntdemtoquoeruditiuseü,eo^^^^ toimetaquUius.Hoc muro fiepta eH hbertas populi ad/ lt;*‘ß‘»potetuncupidttates.3itoücreturhocius,qu£fier qimraeffettyrannis,cum pro legibus effent potentam pertiantur,quicunq- literis bene cupiunt. Sic enim flatuo ttfftihuipcile efi enimfingere pr£textus,etjfiecte dliqua pr£cldrè de reb. humants mereriiqui pueriUa fludta hoi |
A C T I S S I M A ' Qjr E CENSVRA de Legibus,aurore Philippe Me» lanchthone. Efideranlmmepluficulum firtaffiepudoris aliqui,cu‘m dßiduis declamdtiontbus,o 'me Hntidm meam uulgô traduco, 0 humanifia fimis 'm hac Schold, pdtientißimuq^ dudito rtbui loties odiosè obßrepo. Ego ucro dgnofto medrum uirium imbecimtdtem,méoq- me pede metiom O' dw« de me ipfo cenfardm dgo/entto quim non fatußcidm poUa tißimis quorunddm duribuf. 'Verùm cü prouehendue rei literdrite caufd,hoc quicquid ed openend me fumdiur,ßit dnim meu quitfo boni confulite. N4»n cum pdfs qutdant publici muneru in hdc Schold mihi delegdtd fit, pdrti/m memmijfie uiderer,qudm fiufiinedm perfond,nifi de ddoa lefienUwm officio nönnnquam dicerem. Quod cum pro uirtli ficiim,edsq; dtfeiphnds iuuentuti commendem,qui bus negleiiis,cHm religionem,tutn res bonds dUds Idbefié ri neceffie e^:ficile,ut ffiero,impetrdbo, ne med mihi fie» dulitdsfi-dudifit.Sunt enim fiMorc,ftudij!q; omniußuude dieorumcondtus,quiliterisnonpefiime confultum uo^ lunt, Ne^; dUd ob edufiam modo dicere irfiituimus^qudin ut ijs,qui hic ex more decldmdre fblct,fi qui firfin imbes ciUiores funt,meo exempla nonihil dnimi dddum, 0 tun qudm cldßicum edndm.Demde ut eruditos omnes publia cd uoce rogite,ut in hMedrendm oipfidliqudndo de/ fienddnt,cum pueris coUufuri.Soerdtem nihil puduil nd-tit gründe,cum pdriiis filiolis equitdre,ut iUe dit,in drun dmelong{i:quMto minm uobii uitio poterit uerti honca commenteminitc}uarum cauja cft-icquid fufeeperii, c^udii do mortaUd nihil diutniw habent, lnudem meretur. Oji^fo üdqi,ut Schohe operdmfuim ed in re Cdndidè int |
ne/fw
G 4
-ocr page 640-PHILIPPI MELANCHT.
M^
|
ns/lMexempIjJ dccendunt. lam zr mtam fdcUitdtem üd demvm frobdri uobii ludiabofi imitdri cocperitis: qu£ ß ßkntio ueßro dimndtd ßifrit^me Deui,quAm ipß no bis dif^lictbimusf Sumus dutem de Legibus diHuri^de^ eo iure,quod m Scholiskoc temporenet miudicijs^in bond Europa par/ teregnuLNdmea Utera nonnuper mile audue cape* rtmtnCumdUjS prophdudru legum purum pid proßßiOf indignd^ Chrißunis uidetur:ulij futius ducut,ut iudicid nonimprobsntprorfus.numidnec Scytha folent,res ex aquo e:^ bonoßneßriptis legibus iudicure. Horum eus lumrßuf pro nojirimgenij.medipcritute reßüere conabb mur,uteoscjuiadgerenddm Remp,oliin deeeßun funt, dd huius dtjciplma ftudium muitemus. Pragrduunt duté hunc cdufdm mirificè hoe tempore HoHorcuU quidam, qui cum ßre ßnt d!ui,tarnen Euägelij pratextu tyran/ nidem geruntnZypro libidine cumhumanas,tumdiuinas legesßgunt ac repgunt. A putbusfi impetrari poterit,ut nobisdicendipoiejlatemßciät,({untjenim perquàm mo ro)i)docebo breuMr,facrii literis non modo non impro/ buri ciuiles iegesifed pracipi etiam,ut religiose ßncleq; colantur.qua iaude nullt poteüamplior legibus tribui. 'Vbißdeßcero,ciuiiemurbtumßatu nihil pugnare cum religione,expona,quam prudenter a maionbus ßaußt, ^Romanas leges potißimum delegerunt, quas in conßi* tuendis emit at lbw tanquäßlumßquerentur, easq; fum» ma cura à nobis ftudiocp conferuandas effe oßendam. Zitja malùm dementiatandëeß,quis ßror.ßlfo Cbri ßiani nominis pratextu,ciuilium rerum ßalum labeßce/ re er conueÜerei'Qjta barbaries,qua Scytha iudicid,a/ qui er iniqui difcrimene mediotoüunt.^Et audenthoc Chrißo quidaßfuperis placet,Chrißiani Dolores tri/ buerefduid eft,fi bac non eft contumeHafCi^i ex genti/ libus philofephis in Chriüü ftylo dcbacchati funtiunü hoc ftre caufiftcantur,quèd quadam leges paru uidean» tur aptaâd ciuilem confuetudinë,focietatemqi hominum tuendam : » rq; cenfint ulloprobro Chrifti dignitati gra/ uiiisladipoßi.liorumuincunt dmentiamhoftri,qui in ipfo contemptupublicorunimorum er ineuertëdo uni/ uerfo dull: ßitu,pietatem coüoeant. Adeo de Chrißi no* mine fuperilitio,peius quam qui ex profiffb infiHantur, meretur. t^am cum uim pietatis ignoret,er pro ßio arbi trio libideos[omniet,nömodo mbiloreélius de Chrifto fentit,quam Ethnici,fid pietatisetiamtitulu ftrè priua/ tiS uitijs pratexit:quo facrilegio nihil abominabilius fin gipoteÜ.EtquiduetuitLieushumano artificio imagine Juißngi,fiqi è fuo fermonecognoftiuoluit,ubifenobis uelut tn tdbuladelineauit:petemus er nos è ftens literis, quid de ciuilibus legib.diuinus j^iritus decreuerit : quas cu calefti uoce probari audietis,parfterit,ercognofce* re diligentius,er obfiruare findius. Sefe enim coiUemni Deus iudicabit,fi ciuilesleges tantoperènobis commen* datas utolauerimus.Sed rccenfto locos qui legibus patro cinancur,docentq- in rebus publicis iuduia efte cößituen dt,leges^rationicöfentdneas de rebus herciftundis ,de fimtium poems,er alijs hoc genus firri pofte. |
Primum ius ficiunt nobis Sacra litera,uel gentilibus Hel i/hofaicis legibus in prophanis rebus iudicädis,uti. Ei cum indicia amplißimo teßimonio omat,tum »ais^. Mofaicam er gentilem iuxtà probat.Cum Biptißim W’ lites,hauddubiè de genere uita con[ulturi,rogarét,lt;ii‘^^ 4 fe fieri ueüettnßjil hic exigit,nißt ut fuis eötenti ßiptlt;*‘ diis,neminem caluniarentur,aut concuterent.forro‘gt;^ ftipendijs iubet efte cötentos,publicum munusqwii mandatum erat,plané approbat. Q^nefcitautémiÿ’ ftratuu arma,leges er indicia efte,quadomiuimit mfi riarnàciuibusprohibent^Quarenon dubiumeß,^^'^ tanti leges fiiciendafint,quanti magiftratum 'BiptiM^^ cit.Paulusmagißratuum autoritatempraiic^gt;’l*‘'‘è dijufum,ordinationemDei uocat: er maffft''^t'*”'ft. mmifirti.A quooraculo ex diametro dißidttitygt;ß^ ges impietatis accufant.eßi enim hoftis Dei, wmù^a’^' quifquis ea fuftipit,qua diuina leges uetät-OSf uxori uitium offert, qui res aliorum fraude interact gt;nbsp;qui periurio fiimt,qtti helium cum fuperisgerit,^^ fter eUtdeniq^ hokis efi,cuuifiuq-, findio proprif ^ eil.Q»are cum Paulus nfagiftraium,Dei minißn^ *^' cat,non hoßem,negat eius proumcia cum reügiom P^ gnari. Contra,qui magißratus damnat,femel une n ne omnes latrones er Dei hoßes efte pronuneim^’r quim non quadret ad Paulinam fi:nientiam,petftitgt;‘’‘ eH. Qjtid enim tam dißimile uoluit lüe efte quim magißratumcHunctranquiüitatispu^^‘^^, . dem,nuncupat Paulus,cum gereregladiumftibit^ nos honore adficiat-Ciupd fi latrocimümagiß^^tus ’ eußodem bonorum qui cedi appell.ibidtubet item lus piorum uotis magißratus Deocommeiidari,mp tranquißitatem lueanturddemqi exulaturU mias pidgt;licè pracipit. At incolumitatem la»^ cari,nihäo magis fiseft,quam b(n( Tam clarè difcernit à latrosinio magißratu ^^‘fi^ inter qua fi nihil inter eß, fieleratus erat ieftpquot;)fgt;f Aegypto imperaref.fcelerati Cornelius iusfidé Chriftusunicèpradicat,pler!q;itë^‘^h^'^^,. publicas ergentiUum legibus adminißrarunt-tii cis regibus nondum dico,quos putant minus^ip ßros comparari:fed hos quos recenfui, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ji melioris nota Chrißianos ßiifte, quàm hifum, si moribus poftea quàm publicas leges conténere gt;nbsp;paßim malè audit EuangeliumSed unde tandem^ fica appeUatiofEcquid pracepit Deus degladw. , minißer Dei is eß,qui eins iuftum fielt, quiq; met mandata coittparat:cui qui aufcultat,isnon peccat:fed,quemadmodum SacraUtera etiam officium fiat.Pracipil '*^^^ eum qui hominem occiderit,qua lex citra cot^^ totamTiroxtrédei/compleSitur. Etenimutp ' quiOitcaiscaUfafiseßdecapitthonimisiii^^^ ad rerum diuifioné,ad leuiora négocia tranfigt t,q do aliter publica pad cöfuli non poteß,conßuuere da licuit.Extat lex in Genefi ad Noe, uniuerjo tonn genen lata,eßqi cofirmata tiofaicis edidis: qut tn folis Hebrais propofita funt,tarnen arguunt De«w^ bare more,dim iudicandi res,turn pledendtru fo nota enim Pauli ttoxeß,Legeiniußislatäeße.que net,ut quiffiritu Chrifti nonfrenantur,eum |
|
tl E L E G IB V S 0 R À T I 0, ‘57 tt^Kiinorliles;le^btticoerceantur,(y tanquam carce/ rejtt^tittiieintur,nequem l£dant, ne cuius rebus damnu dét-todé impies omnes numero cùm gentes, turn lud£os b-ilgt;et,^liiioq- feu legi ad uturn omnes fubdit.Suum autc qwiihun Qhrtfii regnum e{l,qui cum non mhoefenohis ojltnimt^uthumanam urAndav coderet,mundi regnum non libeficit, tiwó in id extrudit eos,quos à turpitudme t'Wi(ljortjturpietas,utuiSremoretur.Prodijt Chrifius, '^ittltjiibusmuneribus, ut immortalitate pauculos quof ^tn,tanquam m aliiim edufios mundum, donaret,n5 ut dmtittsconjlitueret. Regibus hanc prouindam reliquit tineniamconferuandamqiocijtuendi caufa. tpfe ’mpio tin fedora f^iritum fuum transfindit, ut diuinitatem twn ijs communicet. ipfe uerbo renouât piorum mentes, *«ui7iic-fffixjiy», ^ihil h£c admundi regnum, quod in ^otiifoneniis tantum moribtK,m arcenda uiolentia uer* ftur. ld quod nonficilè tantum firt Chrifius,fed probat «wilt,cum eyfuos parère iubet, ey minifierium Dei effe jitctur.Qjiiire qui ad Kefiiublicas acceffuri funt,hos non ittoionotintrahitreUgio : fed monet etiani piutn officia fidutos,f ftiblicamunera reflè gefferi’nt,fï ius candide dixermt. (iuiftetu docent,ctim de pro finis legibus, turn de Cbrijlinomine male merentur. At litigareuetat Chrifius. C^uis negat^tudicare uero tionuetat.C^antwm autem Wterfit mier ludicare ey litb iete,nemonon «idef.Nnm ut uiatorem pulfare Deus ue/ ^BouKeMt ebligare uulnus,fi quod is forte acceperit: “iilitóiiqnji» odia mortalïum inter fe execretur,mederi '‘’’•'Ham perniciofis morbis patitur. Qttare uitia dam-''‘’''p«i4r,rtmec[iu)K par efi,ut grata animo compleÜa wit bic uindid£ cupidttaieiiüe res alterius fraude '''■'“pit'.i^uosctm muiamnoreuocetpietasfiudicu au/ furor cöpfiinjtnr. Nihil Dauid, Ntofes,Salomon f^untyciumtumuis improbis nebulonibus alicubi ius ‘t^fi‘’ii.yrBmieChrijlus,ut litigantc ac umdi(l£ amore '*’■ tniè damnet,tarnen faas iudtcibus partes reliquit,fitte b ^^^^^^fi^*^ ^^ I^ofaicis ius dicät. Gentium ’lr'illdasadinmifirarut,lefeph,Daniel,tiaanian,Cen ^^ Rempwbiienm gerere, uel gélif * ƒ Julius uti, ordme mouëdifunt. Verum nolo hic Ion giwimitiorari.fij^ifl ^ ^j,'jj accurate h£c excufiitnus,et fijt Mintib^ ij ]oj( qypj p^ojuximus fatisfreermt. Tan/ ^ réclamai };t,qui neefacras nee prophanos leges penfi « mt. ^brijlus optima fide cenfummagifiralui nume* t‘i•l^lt;^lfoirn^(ano^Q^^gjl^^^lJ^^0^^ÎQl,filqi^„^„ titem iibiqifortiteria^2t.Et cum diuino fuffragio ius pu Hieuw tomprobatufit^pif^ exigit,ut cy diligenter co/ ^'gt;ïeatur,^religiofèiolatur (y traHetur.Eegumlatoa ‘« Wtctts oës,quo plus autoritatis fuis legibus adderët, ‘’‘rwaoratulis probatasadfeuerabant.M.snosfingeba-^'^'^‘’^'^intannorumfiacio \ouis ufus fimiliari confuetu/ tttfgt;a iocöfiituend£Peipublic£ rationem didiciffe.Ly ^ “^ ^H ‘»« lt;^^^ appeUatu ejfe ,(y fua tdtiiapei-itt^Qç^jfi^^lif^^ oy^^nl^ ueüet.tHumam ^tuntjiinulajjetiofiurnosciim Egeria congreffus. Einge/ banturh£c,ut cum diuino iudicio approbat£ leges uide-nntur, pluris fièrent. Quanto fandius à nobis ius public |
15» cum coli debet,cimid non contmenticid. omculdfid cer^ tißimi noces diu'mlt;e nobis granißime commend^rwt^ Porrô cum eSjiet,nihil pugnare cum ciuilibus legibus religiösem,çy m rebus prophanis iudicandis fds ejje uel gentiUbusuellAofticis legibusuti,expoßulAbimus alb quanto liberius cum ijs qui publico iuri pnetermeritum iniqtiiores funt. No» fatis ita me bene arnent Kuf£,conß/ fiere pojjum,niorofi hi mihi uideatur tantum,an prorfus fiirere.nam ut illiberalem conuiua ejje eëfemus, quiapud anticum prtefenlem copiarn naufiatnta qui pnfentes mo res,infiituta ac leges temerèfoüidit,opticus mibi zyparü urbanus uidetur.Et cum in omni uita fapientißimi homb nes pr£cepcrtnt,communibus moribus tanqua fien£ ob/ fecundandum ejj'e,ualdè miufii funt, qui tanquam cum re bus humants bellum gefiuri,prêter fua,nihil probätSor didos, ac plebeios animos fire pr£fentium panitet, qui cum libidine fua,no ratione omnia metiantur,miro quo» dam nouandt fiudto tenentur. Ne^j uUus Euripus, uUim fietum tam uarios habet lt;tfius acfluéius,quam narij uuU gimotusfunt. Qnxcunq^commouerittempefias,fubito fiirit,mifcet^ omnia.Contra,generofe mentes communb bus je moribus attentperant,foleniq; utcunq; ey ubicuq^ opus fuerit,obfequi'.quemadmodum ille Terenttanus pa^ ter monet.lam nö fimplex rufitettas, fed furor eH plane, patries mores,ac patria infiituta odiffè. Etenim cum pa/ tri£ fangum quendam amorem omnibus indiderit ïiatu/ ra,prarfus oblitifui uidentur, qui patrias leges tantope* re auerfantur. Sapientißimus Poetafingit Vlyffem opta» re,ut uelfumum de patrijs exorientemfocis uideatihi leges contemnunt,ornamentum patriae pulcherrimu, qua/ rum beneficie ipfi ey aluntur (y feruantur, ut ne natur£ quidem plus quam his debeät.Mirum ni uulturio plus ejl humani,quimhuic generi.Ego profi£lè,quoties defatigi turn animü remitiere recreareq- libet,nulla in re fuauius, atq- m patri£ recordatione acquiefco. ld quod fieri non pojjet.nifi mirum quendam eins amorem infeuiffet natu» ra. Videor mihi iam agros peruagari,iam in hortis repU re,iam adfiumen deambulare.üicnatur£opes,indufiriä eolonorum meorum ciuium tacitus contemplor,admiror hiaiorum prudentiam,qui agros, qui oppidum ipfum dili gentijUmé ornarunt ey munierunt. Elac cum animo con/ fidero,ey propemodu intueer, mediocrine me uoluptate perfi-ut cenfetts ƒ Me ueró cum loei ameenitas perjefe de» le£tat,tuni quia patri£ neme accedit,u.dde adficior. Nee minus taU patria capior,quam lüe uhaca,qui quäuis fie= rilcm,ey in affernmis faxis tanquam nidulum adfixam, pluris immortalitatefecit. Et cum tantoperèfolum ipfum ametur, non poffum nofauere,ey legibus,quibus ciuium inter fe fiudia uoluntatesq^ löciliantur ey deumduntur, qu£ domefiieam difcipUnam, bonos mores, populariunt libertatem tuenturi qu£ profité non minus nos quant ld res nofiri deleüant. Proinde cum inflammet nos natura, çy adfuefeccrit confuctudo ad amandam colendamqi pa triam,ey ingrati erga benemerentem, ey in penates fuos ïgt;npij,ey alieni prorfus ab humanitate funt,quibus dome fiic£ leges for dent.Capitale eft magifiratum pulfare : hi cum prorfus ex KepuUica magifiratus iura omnia exter minent,quod non fipplicium merenturi Nolo hie caufa/ ni |
|
1^9 PHILIPP! ri yfrujlrd cos niti, recepta non poUe ßfe priudto cuiufgt; ^Udm arbitrio conu^üi.^'mgeremfuccedere^Qïtid ent à uitatibiu noftrUèdUmstofiM/ Qjtdf ;Dtu immortulem, liaec nouitdf dibit turba f Nrfin utfineialetudir.is ùâu' rd nemo HmM rdtionem mutdt, itd nee léges fine publia perturbdUone mutintur. Nee dd ciuitutemocium, z^ ad concordiarn fiabiliendam quid^uam penndeeSdueU aiq^ ueterum kgummorumq; conferuatio : quodcum urbitrin exempla paßim tsflintur,tttm monetaureui nutens Poe» ta uerßculust Uloribas antiquis res ßdt Romand uirisq;. valeant igitur^ejui uel adeó inciuiles funt, ut attempe* rarefecommunibus moribus noimttueladeó arrogantes, utreiliusfe rebm publics confulturos confidant, quam maiorestuel adeó firrei, ut nullus rem/m patriarum amor tangat. Effi ita uidelur,m mfiTioitH'Hvyixi/ commigrent, fenatui populocjicuculorumimperaturhc^anquam au/ tem hlt;ec abundè magnaratiobono uirofit, curpritfentcs leges amplcÜatur,qtièd iifureceptx'lint.zf m tftores pe/ neepwa'aturam nofiram uerterint tfiultwm eü enim turn publicis moribus dimicare, tarnen excutiamus rem paulo dccuratiaf ,temerét:eon confultó maiores nofiri exfiri= ptis legibus iudicari res maluerintf Non nuper in Scholis lac de re altercantur, utmm[atius fit ex firipto iure, an ex magijlratuu arbitrio res iuàicare.Vcrùm nos no quod caofi in Scholis literatores fiomniant,fied quad prudentifi fimi quique probarunt,qui llt;ejfiiib.tenuerunt,fiequemur, üam cwrnhivmanteprudentiee étudia efiida teUgio com^ mifierit^er prudentum exempUs, c communifienfu hanc caufiam metiemur. Qu,e autifint ufiquamRefiyublicd me*: diocris fine certis legibus eonfiitutaf Scripto ture ufifunt Aegyptij, Cretenfies, Athenienfies, Romanitaddam etiant ludeos. Et Lycurgus, tametfii nullas ficripfierit eert as le* ges,tarnen quafdam prodidit,non tabulis,fed ut uulgo nó tiores effient,memcri£ einut mfiulpendas.Quare ut nihil ijs patrocinetur, qui hoc tempore fctipiu lus tuentur, de/ findere cos totgentiu tudicia fiictlè queit, quibus quo ore cedègt;,quafionte reelamare audebitisi Et baudficio an hxc ueteribus idis legumlatoribus confitlij ratio: quum liberta, tis ac tranquiUitatis publieke eaufd canditifint duitates^ zy eSjUtuta indicia, ut m tutofintfux cuiq; res ey uita,et fub iuris autoritate, tanquäfiub umbra lateät. Idq- pr^fi-dium non maiorum mdufiria, non bominum conlfiratio copararit,fied Deus ojienderit,pr£fiandH dl,ne ius fit ob fcu''ü,incertu,auf dmbiguu.Qti^^fl fnin iiiris uis aut au toritas fiittirafi fubmde Vertumni tn moré uarietfUemo firtunasfitas' uitamfi; no fiatis exploratis aut mfidis eufio dibus tuticomitti putat. Porrè ubi magifiratuü arbitrio fitte certis legibus res iudicintur,cum in imperitorufixpè etiam improborum potefiate ius fit:fit,ut per imperitiarn fiepe magifiratus aqw V iniqui dificrimenriSperfinciat. Qjioties redi Ifiedes dedpit ^ quoties iudicio gratia aut maleitolëtia effidt e Nf^; enim obficuru e{l,quàm leui mó mento ab aquitate inediocriïi homma animif^pè abfira/ hantur. cyuid^quód ea imperitorum pertinada eü, ut ad lequitatem fleHi non pofimt, ubi non cogunt legest Cedo qdd arbiträre fiamp taras fibi Germanieos regulos,nifi le ges prohibèrent? Öuhfi quando iuris ffiedes fufiragare/ |
ti» MELANCHT. tur,citius omnia mificerenttquam defientetia,dep0jfiP . ne decederent. ï^unc cum réclament leges, deterret iyi do nonnunquampudor.Qtiotuseuim fibr£efl,ut publicam legum uocem,cmniu defe iudd _ prorfius cStemnat? Atfi null£ obfirepant leges,cM ^ tia firè détériorés reddat,uideas aperti iy^‘^’^'^^‘^yL turos,non aliter atiq^ fiolébüt Athenis trigjnta iCi,^’quot; ^ ^^ peßimo exemplo tudicia fiufiulijfinLperiadeqjuiffj ^^ earn carnifianam exercèrent,optimu quen^iiguii Itaq; quemadmodum m periculofistemptfiatibuineni^ let uentis temerè committi nauis, fiedgubernitoff^^f tur, qui arte regat-.itafiuiiuantes principitWdn^^fi lege frenädfirrgendiq; fiunt, ne priaatgciipiditittd uelut à porta riijdat. Et cum in cognofiendis f‘lt;'v7gt; no peßimis magißratib. iurisffiedes itnpcM^fil^^y uerfos rapiatambitio,ne periclitäreturliberlii-Jf‘*'^^^ miquifirmutas pr^ficribioportuit, quasi« hiberent ius diduri. LSamfi magifiratuipotefiidtfr ris quiequid libel ßatuendi, aide in quam nos fefgt;gt;^l^ conijdas? lure peffießiones adfignauiti fiaHt^^^^^^ ' ius erit eripere:quod didu eUßndidimt-fifsdttqni^. dó erat ratum.irritum fierit.Qjsiequid decreeenl^^ to ey rapidaficribere oportetaqua, itfidiadeó«f^^'^j’^i bit fibi,(y ture fiabinde mutato in aha je fir«i^ '’*||,( more uertet.lion domus,non liberi,nrn fon»wgt;xgt;f ' ne noftra quidem uita nobis carier cd, in tuto bona: omnes,pictas,humanitas,dodrina, ‘®*’ï’’u(ii, fi£,qu£ocium,pacen!qiamant,exukhunt.^d^''^ ^■^f tijs leges budeantur, nee hbatatis uUus fit cujios,quid uetat legum beneficio tibusfiduciariant tantum nofiri peteßdemP'*^ ' ^ noßrum,quotiespericUtamurp'epetereliMl’^'r in ea demiim R.epub:qu£ firipto iu)reregit»,d^^ rare adfir!nat,quód libertatem leges fidó an h£c uita nihil duldus habeat didd^nm pp' quam iniuri£metuuacare,fiocietAtc^bommKtittop Proinde tUc ne hono quidem uiro fint legibUnRemJ^ cam inandaripatitur.Sed récita uerbd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Veriim dieet aliquis,maligne me de hcminuvttngtK^ fientire, cumnulliusadeóexploratam fidewitntjtn effir duco,cui tuto duitas committi pofiit.Ego nero op rim paßim imper are t^eßorios : uerùm uidemus çwM/ opttmorum prindpum paucitas. Nee obfcuruin tnd illud didum, DmniMnbonorum prindpumMguifi uno annulo fiulpi pojji. Quare fidlèpatiofii« »o bus, ut funt fierè, teno iureuim regi,V effidjfui,M fiunt imprudentesmagifiratiis.admoiieriiitesneii j' tio: nee fioelidorê mthiR.en^tAlicifomniOiq«du^ exißere res humane finunt. Eingeauttm rervHfiM adStoicosdelatamelfie,quinecgritia,neccdi(gt;Mfiaa? tur,qui fidii neqUeat,quid ijs fides,quiuteSl «“'OT'’’ bitas,malunt legibus, quam uel fiandißimismagißrimus credere? Ed enim quorundam tanti rabies ,tanti^pttts nada,ut £quiiate fide^iudteu fatufierifibinonpatio* tur,fied cum fiummo iiire cotendant,extrema^ onniti^* periantur:fi£pè infinfius cum iitdidbus, qu'un cumaduer fiario concertent.Uic ueró magißratuum audoritaspou ditabuur,nijl publicè recepta leges defindanLAdsoM |
|
DE liBGIB.VS ORATIO.' . iSl iifâ moioiiuerfus tyrannidemlnlegibus innocenti£pr£ß/ divm tßfed er magißratibus aduerfus uulgi importuni' tiitn.iüc tanquam aheneus quidam murus edidenic^ co mMeKnculwm interfe PrmcipZ ae multitudinis ed, ii^ friftmn, ad pacem tuendem comparatZ. tjin cz impro/ blaues ficihus m firtunas aliorum impetum fiitfint,cum uel nulle poene cert£ abßerrebunt, uel ius ent incertum. ^ittra,utij quitter fidunt, cum uiam indicant tAereu/ tidesjlatue, nihil inetuunt, necubi errcnti ita boni dues «m certu/m lUS propoßtum ed,fecuri degunt,cum doeët IfC«, 12' quid pro fe quifqs preßare debeat, eyr quid eu/ ^lt;^fd proprium, eyr mprobis certum exitium minan* tur. Ciww autem hbertas nihil nifi inane uocabulum fit,fi botüsfcuritatem demos, trudele fueritius fertptumè hifdio tollere ,fi quid adfecuritatem in bonorum animes iltndam confert. Aecedit hut,quad ut modeßißimi homines imperent, timen fuiurum ft,ut de iure fiepe dijfentianc,nifi ex cera t“ legiin« rei iudicëtur. CiU£ ed autem peßts ciuitatibus pernitioßor inteßma difcordia ^ QU-OS hac urbes nö fun ditiis eBfHiieQg ,re nuda tó parua res ed, qu£modóad t^^ucordianiLonferuandam conducere uideatur,.qu£ ne/ gH^endalit. Sepè autem ex ieuißimis miurijs, nonfeeus ^^qdxt!ittiutifiimafcintilla,grautfiimummcendiumori/ tnr. Non rnrè tyr res grautßim£ m difceptationé ueniZt, ^biß magijlratib'os de iure malè,couenerit,fiudijs fidio/ '*»1$ paWiw tranquiZitos turbabitur, dum fu£ qu£(^ ^.‘''’'\tdenti£fuß'ragatores,addo etiamuires,public£ jd “ '’“tliUjConipiirnf.Q^iii« autem nonfoUtudmem ma ^^^^'t^mtefmis fagrantem odijs urbern colcref Prom ^HetrfoïDee« inter fe quameöiundißimoseße, p W$ confentire ueZet,certas leges,tulit,ut ex pr£/ P^a iudicurét, ne quado ius conlrouerfum dißidiZ P^''quot;et.?lt«f^. utmalijs ciuitatibus uel prmcipZ tyran/ ''^'‘‘^‘^iltsiifordi£ impofiere legZ condendarZne/ ttpitate.'iiiic'd i^j^j. ç^ p,t})cnis,de iure publico,perpetuo ^’»tftdarentar,tres per id tipus fi{liones,hommes,opi/ ’^'‘t,nSpejiimi,fid malè unter fe,utfit 'm imperia,coharé ^^''ß‘ti^dqfinno,morbo duitatus mgrauefcente ,Grgli/ odijs umuerfis exitium mmaretur,reßublica So “^Wiinton efl:« leges tulit, quibus libertatem er oeiZ ^'ttßituii.Et iacernerdhos unieZeße concordi£ual ^gt;tonjlttuit,ut qui ius dicerent, concepiis uerbis iufiuri ^ iirent,fi ex legibus res iudieaturos eße. Qui magi/ ƒ^*'”^''^*^**' °'”'’‘‘‘ ‘^quot;quot;’“£51, cum Soloiie, ji 1 ^hnpoßlt;dfm,iiomecZ:quiadconfociandos'mterfe c/uiumanitnostantum ficere momentZ fcriptas leges exi ]ittnauit,utexfio arbitrio magißratibus ius dicere uetue ^^^•^ed récita tufiurandum ixix^ixh. fie enim Demoßhe '’^^^('it.Pueruteth£firècapf£,cur Komanifcripto iu ’'“timalHfrmt.NimiiHMßbi prm^ipesfumebant, Plebs *”’ te tuto créditant optimatibus libertatem exidi/ ”^''wè imperium audoritatemc^ detredabat,de iure r?^ Wiebat interfe etiam bom uiri. H£c coegerunt “i^fhbdtemedtatem,ticm magißratuus» uim certis legt ^inoderari-.funtcjsduodecirn ill£Tabul£,fDnsiuris ’'OlWyprudettjltmcruhominum iudido propofit£. ld iu ; tus er occafus,architeélonicö, Mufieam exteri docuêre, i.wcupideuniuerfa duitosaccepit, eumfentiret urban fine quarZeognitione uita plané mäca ediin quibusfini feil |
non diu futurum mcolumem,niß legibus muniretur. Porrà cum ciuitdtes orbis terr arum pr'mcipes,coegei: rit neeeßitas penè Diomedea leges condere,quis furor eß dpud nos id ufu receptas utile abrogare^dc mducerectAi gnaconfuetudmis uis eß,qu£ mores omnes,quib.dßuep/ élifumus ,ftneperturbdtione publica mutari non finit. Qt^dre leges uel hoc nomine,quad confuetudini mos géré dus ell,oportuit coferuari. At cum de rebus humanis etiZ bene meredntur,publicdm tranquiUitatem er libertatem tuentur,obfecro,non infaniunt,qui refigere iubentf Adu fiterit déreligipne,de humanitate, de rebus bonis omni= bus,nifi ccetus hominu lure epgantur ac defindantur. Ne que uero inter c£terd legum beneficia hoe pr£tereudu'm-eA,quad de expetendis, fugiendisq^ rebus, redds duibus opiniones inferunt.id adeó adformandos mores magna habet momentum.Errant enim mortaliZ ingénia, nifi eer tis pr£ceptK regatur. er ut quidq^ maxime comodum in pr£fentid uidetur,ita maxime licere putant, oculos men^i tem^i libido pr£ßringit,ut quod maxime cupimus, fepè (nifidehorteturlegumautoritds) optimZeffe ducamus. Auarus nihil eßeuitijinfeenoreficiendo exiAimat.At fi ualerent leges,qu£ foeneratoribus maioré mulda conßi/ tu(runt,quàm furibus,quis no execrareturfœnus f Sunt quos parZ pudet mentiri. At cZ ex lege duodecirn Tabulé rum è faxo Tarpeio deijciebatur, qui filfum teßimoniu' dixiße couidus erat,cane peius er angue mendaeiZ ode/ rat multitudo.Perpetua octZnunc in lauta uit£ parte po nunt. At cum Atticis legib.capitalis effet defidia,grauiter audiebat.Pureabominamur, quad in eum grauißime ant maduertatur,augetq; crime poen£ atrocitas,Pr£donis lo co babes eum,qui debitoris rem aut pecunia ufurpat,nifi, fiiontè datam.Peperit banc opintonem lex,qu£ pronun* ciat,uim eße, quoties quis id quod deberi exißimat, per indicé repo feit.üihil auté eum opinionibus, turn morib. noßrls inßabilius effet, niß ex certis legibus copararen/ tur.^iarn ut naut£ eurfum ad ea fidera, qu£ eodé femper loco circumagutttur,dirigunf.ita par eß,ut ad leges,qu£ à fapientißimis bommibus lat£,cr uirtutis uiam redißt mè mdicitht,O' fui nuitquä dißimiles funt^opmiones no/ flrM exiganut. Sed ut nuUd rutio pt,cur fcripto iure utA tnur,certc P.omdn£ leges merebdntur,ciuds hue importd remuf. Qjtdre mdioru noßroru prudentium Idudo^quod KomdUdi potißM leges delegerunt, qudf 'm iure dicen» do fequerentur.Et quando hdäenus lienignè mihi dudien do operdm ndudßis, ßuete qu£fo e:y reliqu£ ordtioni. Exponü enim breuiter,cur tdtopere iuuet,d Romdnw le^ ges mutudri.VetM bic mos eß,db optime copitutis urbi bus exépld petere.iiihil puduit Atticos, Aegyptids qudfa ddm leges ufucdpere,ut Herodotus teUdtur. Nemo Roa mdnis uitio uertit,quàd cum cogeret publicd neeeßiteu k ges eonferiberefm Gr ecu legdtos mifere,qui mde legum formulds ddprrct,et de repub.mßituedd furnmos 'mGr£ eid hommes cöfulerent. ïd er cZ mdiores noßri peermt, cum Romans reip.mßitutd dd nos dttulefml, quid qu£/ fo pecedrutfQue tundem ars ex liberalioribus iUis domi nobis natd eß^Literas^temporum difcrim'md,ßderum or |
|
rSi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P H 1 L I P P I M E L A N C H T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘** hil offindit peregrinitas, quid uetat externis legibus utic manitatis,neq; aquitatisfdétia ƒ I« feendntnemoprM nifi hifirionicarn probe meditatus:ncmofiiilttstttdd,ttl muficam tencat. Quanto magis oportet eos,qitirelïtttgt; ras capeffunt,qui confilium, qui opem mnocentwasp^ centur,honefiis artibus dedolariantea,cr'tnfinoislior-^^ rum rerum fiudio,grauioribus negodjsprtlttderef d enim hebeUores firè in difcernendis rebus coWiuuu » Q^M dubititnoßn euhion eße, et Uteris er legibus Ro minis idueilis, qu^ fitere prifeo itto birbiro feculo, cu nee mgenuis irubus animi noßrorwrn priudtimfingeren tur, nec publico iure, iut certadifciplmi irnnfuefierentf Adeóne pr£ßntium peenitet, ut mutire cum uetertm bar biriehbett^ qua cuittfinodi fiterit,uel ex eo poteßaßimi ri,quad humtnis hoflos ipud has lititu eß,Pint,quos tï/ tapere uetußis deleüit,er glindibus etum ueßeitur.üm cum RoWÆMt Utens nos irtesq^ iliis docuermt, quid fuit cur non iUorum leges etiim imitiremur, cum nuUi fierit reßgt;ub.qu£iu plttn nobis,mt iUufirion uirtutis huma nititisq; exèpli,duth(miniores leget proponere potue* ritf Puitilludomnino unicum uirtutis H^ huminititis Ml terris domiciUu.Longum ßerit recenfere, qui ibi iuxti et m togi er firis,omniu belli picisq; irtium periti, cliri fiicre, Nofi ßmt CimilU,Curif,Pibricii,Pibij,Cldudij,Sci pioncs,Crifii,luUi,Cic€rones,$cauol£.Didicerdt hi reßgt;, regere ,non'm umbn er i» ocio, ut Gracü fed m fole ic puluere,ufu migißro,uim,inconßintiim,uiriisq; uolun tites uulgi,domi firisq^ toties expertv. norant, quibus ir tibus Mt officia retinëdi tnéirndiq^ fit multitudoi noriti qua phirmied ciuititim morbis conuenirent-ïtiq; 'Ver= gtlius cum iliis dîtes ilijs gentibus concedit,Romanis fci entiamgerendarcipub. tribuit: Parcere [ubieélis, er debeUare fuperbos. Porro cum hi qui mußclt;e openm daturi funt, id nobi Ußimosßemägißros centrant, cum picores opiima fibi exempli propomm, cur non er w gerendi republia o= ptimc conßituta urbis,turn exempla,tum leges ufurpare/ mus ƒ Milcfias credoaut Sibantias leges ifiis,ut funt int' fifiere iußieiam feribit.Laus ingenij pe puri,nobis firent,qui Romanas tantopere oderunt. M.Ci eer o,cum de optima duititis fidtu dijfutat, non alidsnifi Rorntmas leges ßrt,caqi natura maxime omnium cofen= taneiS effe cenfet:cui fi quid credimus,d ndtura difcedunt, qui à Romanis legibus dißident. Vermculo quodam iure Saxones adhuc aheubi ututur,in quo quam multi ex Ro/ minis legibus emedata funt S Quid fiat minus humanum, quam q ^od uetucre Saxones, ne nepotibus amiffo pâtre, duila h.créditas uenirctS Correda lexeü in cemitijs poc puloru Germania,Idtumq^, ut deinceps Romanum ius ed parte Saxonesfequerëtitr. Et municipalia fiatim fiatuta, quoties aquitas pofcit (funt enim firè barbara) Romanis legibus emendantur. Adeoq- magno c5fenfu ius Remanu tanqua oraculum,nationes omnes de aquitite confulunt, fèntiuntq; leges er pldcitd omnia ad hanc regulam exigi debere:er in hoc ex are uolunt,ut dijudicandis penfitan/ disq- omnibus qua in publicis confilifs dccernuntur,gno= monis uice fit. Tam fandam plurimarum gentium conffii rationem reprehendere, quid aliud ed nifi infanire Ç Et meo iudicio fane quam muitlum interfiieritreipublica ut ^uirtiivnjifapuuzuiHjtvj,*-**quot; *''^'quot;z roaitutiiq maximè in pro apud nos no uerfarentur Romana leges,' per a ponants reffondere folent,AnimantfiJr^ inEibliothedscasadferuari:ut indegerendareipublica gu (ficenimloquutur)txdperethoceUt^qtt^t“^.^.^j:^ rationë, aqui er iniqui iuftum difcrimë peterent,quicun naturam hinc decerpere, ut de patrijs leÿ'’^^^ que id publia munea traSïda tnimu idieccrunt.Quid cent. Laudo prudentißimä uoeem, qnap^^ ^ad^ enim fitriofitts ed,quàm quod firè euenit, accedere ad rc' redius perffexiffe furnmos iUosttiros nojirt tn pubUcam nullis infirudos Uteris, nulla praditos neq- bu/ res : er neminem fatis itifirudum effe ad (tiffin nbsp;nbsp;nbsp;^^^^ |
ljHVI mit *(«M»Vt»t f»H**M' »»1»/ M- UVMK Hl»») M''' * nbsp;/ Ç er firi magis impotentioresq;, quorum pedonn^r tior difapliha non mcllijt. Eelluam aliquant innnani ß tia ex cauea in mediarn multitUdinem itérés a^f^ 7 ’ non imperare hominem, ficubi in iniulti iwpw*'$,, gißratus potefiate rem publicam effe uidtritO^^^ dißimis hommibus de regendisciuitatibus,deiur(-Æ ac bono muita conferipta funt, ut uim uirtutis u tul u Principum ocuUsfubijcerent. Extant bri non pauci, extant eodem argumenta er depinxitgraphics prindpern 'Xenephon,quint ep pc amaffe firtur,ut nunquam de mann peneretSa rebus humanisiflos bene meriteseffe,er tutdlf*^ monuiffe, dignosq- duco effe, qui m manibtiStbtftt y ßentur ab omnibus apud quos in preció nefcio quo modo mihi adumbraße magis quotnut loribus eipreßiffe Reffiublicauidentur,duni‘ttnt’^ ^ confuetudme, er ciuihbus moribus longius rf^^' dj pro fuo quifq fiomacho duitatemfibifotad^' nbsp;nbsp;’^ catera cmittam,muliercs etiarn ^d’ls‘neiul“^-^,'^^^ dubitat, dit oppida manibus cingenda fint- bu dis argutijsfirè immodicè deledantur.SocrattS‘‘ß -^ tonem, ex iuflicia fidt. Geometrids prcportionibits,partim w fifiere iußieiam feribit.Laus ingenij petitnr«^ P ad rem non ita mullum fidunt. Abfblut^^. _ effigtem ed cernere in his legibus, qui non fff ’^^ ta funt, fed in ct(ria,in fora,ut bonis profiÿ’b ^ P er aduerfum imprebesteliuiceeffdtl-Vt^^ ’‘na(jit nifi proximè reprafentct,quos imitariinfittucre: ^^ ges parum probamus,a communicapturetttdtor ‘^ rehocmihiplanè perfuafi,ulilioremtffil^°^^,^0 gum eogniticnem ijs qui Reßublieas gerunt, qu ^^ fophicarum in hoc genere diffutaticnun-Grunt gt;^ liter,er humanitiis omniarsgt;ffi^'^^‘^l'f''^‘^ bus,idq res cogebat. Erant enim adduiletn ° ,^^ fuetudinem leges accommodand£,noalittr^^^e cum attemperari oportet agri bus.Phüofopht fibun fiholtsquaaarn^' f ^, qua in gerettdis Rebuffiubheis no fierit cenju Sunt quadam in Europa gentes, qua non 1« ï^ ^a«/ Romanis legibus, fed uemaculis. blias geßuri funt, firè Romanos leges ^P^'^ n .^^^la feunt: qui, ut iccipio,interrogi U, gum non fit ipud eos ufut, in eb og^oPe«^«*^«^ |
|
'^Î DEL BG IB VS' ORATIO. ^«»,^1« BOB m b« engnofeedii tynemium ficerit. Q^id 1“®iJHl hit iureconfultorum Uteris bond pars dntiquitd‘gt; «li^MeUf Veteres mores, fermonis Romani pleneq; ri^^itftasmß bi expUcarent, in alijs fcriptoribus non^ ’'‘quot;^^tiim non aliter atq^ in luto hereremus, nee mteUigi •^monmau^oru pleriqi Uifignes loeipoffent. Quod 1' quot;Ijloriafi alid ucterZ literie nobis, ut debet, cure funt, ^^tnhispaßimlucem adorât iureconfulti, uelà Gramma *'^'^t3-B,hetoribas eorum Commetarios adferuari opor *^(ilttcj- niß ßmul omnibus Uteris bellum mdicemus, et f'^èinheUuas degenerare iuuabit, no permittendu eil, '^l^^ttocfenio Romane leges emoriantur. Cluofdam no/ ““•w «rfgt;iuffl pi{lure,quofdam marmora,quo[dam ßa/ ^fitle^int,eaqi ßvmmd cura conßeruant-Öue,malum, ^ftiri« eil,leges,plufquam aureum pulcherrime urbis ’quot;’»»nifnium,e^germanam ànifr«obUterare- Quidam ^Utonmi bommum fententijs unici cdpiuntur,parietibti( quot;•fwb«ni,annilt;lK mfculpunt,iUinunt omnibus chartis,ß 9*‘*'')gt;gnitfrpl4c«iMn bis uolummibus tot extant gno^ w«, quoi Ifgfj jyy(^ jj, ■^J^^i„^j^ fapiitie penetralibtis, ex doiUjiimom^off^j.^^ oratorum, er pbilofophorum nonumentisi (r récitant dodißimos rerum himanarum onniam bnperatores zy iurißonfultos noßrorum rabu/ ww dißtmiUores, quam funt Chiorum m taUs Coi, fed ’quot;f'i'UiSi Uteris,ußu reipublicrc domi ßrisfi gerenda: exer ; Mltàtonm uiroram memorize hic honos debetur, œ r’quot;^'” ^’'““'^ j 'Off«« feripta conferuemus. Quad ^ƒl*’iinii( cura maiores noßri pra;ßiterint, gquius ed tra tUe ßdam ab aßno pauperiem,feq- damnum accepifs ^'^^texemplïiimitari,quàmijs obfequi,quinon , ®* Wmale propitijfunttfed prorfus nec^ itts,nec^ '*j’*1i*‘!«*m fciunt,melius, peius, profit, ob fit,ni' ’Mwloti«, poßea quam fentetiam de Legibus no am ^^'gt;jiitnuu,aduerfariorü ealumnids reßtaret qut f^‘‘'‘itfitile,çrpcnèridicuUfunt , paucis à me pers 't^^^'‘’''^'‘^^^^y^q^iitnt,legum rhapfodia: funt. Pu/ , ‘M«l«mit« eil,quam infedari minime c5uenit,mis Optarentautemboniomnes,fi I^'^^i^proßcitur, mtegra ueterum iureconfultoru uo tianl^^’^''^'^^''^^'^^'^ ^‘‘^^ ^‘^''^^'^/r4g»»e„filt;,/prt«« ßtilioresfunt hac molitoris cötëtione. Quotus enim quif fig '”^1''^ f^drit, impium fierit, uelut ex naufia/ que de communibus rebus ciuiliter, ey^ ex communifenfu nat^^^^^ ^°!^^^‘^'^ y '^t'^^ vnuidere, pnefertim non iudicat e Ingenia inßultisßrmulariorü Uteris obbrutues tenü ^T ^**' '’^^ co^arcinarunt, intégras tarnen fen/ runt, hasq^ in Scholls ty ßro non aliter atq; fuas epodas derm^^r ^ ''^‘*’” lt;^^P^‘a, quantum fatis erdt,tradi/ magi non intettedas recenfent. Nibi' hic de grammaticis re b 1 e quot;^i* ’^‘^^^^‘*^ ‘^'^^^^fuperflitiofeqgt; conßitue er puerilibus erratis,de barbariefermonis queror,quam d ’ ‘i^ / ' ^*** '^ sonera rerum er communes quaf proefcriptione tuenturiiudicij inopiam aceufo, qua fit. Ut ^^^’‘'’'‘‘‘^fltiemaiinodum m alijsfit artibus, concipe nee ius neefas in plerifque caufis cernant. Aduerfus earn ^^fibusfimiliamterf fida metiamur, ne fires in im' peßem,dicendi artium ßudio mens prlt;emunienda eil per t^quot;‘'“*^'''‘’'‘°‘°gt;'ßquipoßit.'Deinde in legibus ** ”^^ ^'^funatem ad!fidare,ut animis ficiUus NJiifll tanquam breuia àyrtfl'iffiDiTa. Iburc ‘^duerfarij,obruta eße omnia cy con= LJl*^'^^^^^fommettUr^s. Egouero Ro ''^patrocinor,nonneotericis mterpretibust ^(g‘* ’ ^’^^^'^^ uoluere, laudandus eß conatus, er ta/ fit ' ^tuitqed,id uniuerfum femel imputo in/ oeu auaiu eua ae profcfjoru morio.nonuiios queri. m fu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;elegatium literaru: quibus qui non mum optarim bos cenfores in fuis uitijs emendandis.nolo l lt;nbsp;f^’^po'iiifinnibilo adtradandasgrauioresdifciplis enim nme quidquäaetrbius dicere, tam eße acres,quam |
tes nas magis adpofitifunt, quim adtyrlaßnus. Primitm es nim cum Romano fermone cofcriptxfint leges, quomodo in eis uerfabitur,qui tingu£ figuras ac uim n3 tenetf lam, etiafi Stythicus legu ferma e[Jet, tamé pinguius indicant, docent obfcurius,cr imprudentius,quacunq; de re dicere injUtuut,liant ßne mente fonu, quotquot dieëdi artes non attigére.Magna uis eH m humaniorum Uterarum ßudio, quam animo revins cernere, quam oratione depmgere pojfumus.Et exempla fuperioris xtatis comonent,qutd fa plant,quota mentis unciam reliquâ habeant ij qui ab ißis artibus altem funt. Vides quam inepte tradiderint fuas ar tes Pbilofophi, quanto conatu quantas nugas docuermt, tiihilo faniores iureconfulti fiére,qui dijfiutarunt de La/ zaro,ualueritne teßamentu,poßeaquä is reuixit, Cf hoc genus mnumera. S olebat apud nos doHus quijfitü homo, ißorum ineptias ßßiuo commenta ridere.tüon proeul op pido quoda,aiebat,ad flamen pißrinum, ex quo cum non ita multo anteaquatum afinus defeendififet, cum in extres ma ripa feu lutulenta, feu tenuiore aqua flueret, quam ut os imbuere pojfet,in proximam cymbamfirte pergit, tin de uberiorem iußi amnis aquam hauriret. Porro cum ins feendijßt nauiculam, impetu detorquet à ripa in medium flumentquo cum eßet excepta, fecundis uëtis inßopulum deßrtur. Hic poßquam impegit, frada eil, or imperitus * iUe nauclerus in undis perift.Doluit molitori, ubi rem re/ fciuit,iaüura,er pifcatorem in ius uocat, damnum dedip fe ac^ifat,quód eius nauigio iumentum aueUum ßt. Cons fe exchtmat, quad ntiuigium amiferit, in flumen ab afino impulßum. vtrin^ acerrime à conduditijs rabulis certa/ turn eü, iudici caufa uifa eH intricatior, quàm ut Uceref, non confultis iuris proßfßoribus, pronunciare. Deßrunt ad legulùos. His ueró negociu mirum ßHum eß,dum pro fe quifc^uindicare aßnum contendit,dißgt;utationesuarias injirmnt,rixantur de aßno in SchoUs, et cociliabuUs per tinacius, opiner, q Grecus lüe de aßni umbrat z^ baud fcio,an nodum etiam defumma rei decreuerint, obfecro, rioninfanire tibittidentur,fiquifeintam ridicula caufa diu torqueante yerùm mihi crede, ißorum dijfutationes peßem,dicendi artiumßudio mens prlt;emunienda eil per inde atq; aduerfus Circes uenena Vlyßc moly herba Mer curius præmiinijt. Si quid iuris interpretes infeitia liter as rum ptccarunt,uejlrum efi, uejirum, inquam,honeftißu gt;namprouinciamrepurgare,cr explofn indoHis corn/ mentarijs à fitu er fqualore leges adferere, er germano nitori reßituere.td humanius til, quam leges ipfas neutb quam male méritas de nobis,obUterare. Sed audio etiä de proßjjbru morib.nontiUos queri.Pri H pht |
|
Kîy P. MELÄNCHT. [une m reprehendedis dUinii ôculatL Dernde cum fini in hoc ordme pleriq; boni uiri,miqHum eA Icgibut imputi/ re,ß quid adjirunt uitqprofiffores.lam ego ob hanc eau fam dodißimos or optimos quofq) cupio legibus difce n^ dis opérant dure,ut extrußs ueteratonbus çy fycophan/ ùs illis, iudicia y forum^redeant aliquando m bonorum uc dodorum uirorum potedatem.Uiodà res iudieant m/ dodißre,qui ne nihil fapiant,unum aliquem ex uulgarie buspragmaticis m conßliumadhibentùn quibus ut quip gue eß indodißimus,ita eß audacißimus zy nequißimus. iluius uident oculu, huius audiunt auribus reaquioma nesiquod bic fomniarit,reliqui decernunf.Aitiaiunf.Hea gat,negant.Capita funtfine Imguis, lus ipfi er uim aqui tatis ignorant.Leguleius lUe naribus omnes tanquam bu^ hulos trahit.In tanto iuduum ueterno,irrepunt m forum gy uatußimi rabule caufas aduriiqui quando ts quafias td ubegt; rimus, ex Utibus lues fier urn, clientes deglubunt, ^ejfiubluas depeculantur, tndodum iudicem nouisßb/ inde technis ludificantur.tion poffum adduci ut eredam, Athenis unquam fycophantas, qui fie duebantur, ullos nodris impudentiore5,nequioréiueßtße. Aufim gy b£c uitia in[cttilt;e elegantium literarum imputare, quarum qui funt imperiti,nefeto quibus artibus ad honefiatemfie di pofimt, quando uim uirtutis, nulle alte litere perm^ de oeulis nodris fubieccre,atque be quebumanioresre^ äißimc uocantur.Et cum ne leges quidem ipfas attmgant idi,tantum ex uerfutorum quorundam firmults fapiant, ne pojfunt quidem contagione pedilentißimarumt liter (O' rum non mfici. Promdecum nulla meliore difciphna animi ad uirtuté affuejidi fint,nihil pudet m queßu lus haber'e,uitiare le/ ges,detorquere mahtiofis interpretationibus,m qui ito* lunt partemSolonem refirtDemoßhenes,cum reumage ret quendampermciofe legis autorê,dixijfeilt;.um capita lefit nomifma adulterare,morte muldandos effe etii eos qui leges uitianf.propterea quad ut in priuatis comméra cijs ac cötradibus nomifmate utimur,ita publias corner/ âfs,zy negocijs leges effenomifmatts nice. Redê Solon. Atqi utmam eo redeat res, utzym nodris iudicijs petua iancia, impudentiaq; rabularum coherceatur, muldetur dolus.ld adeo fiet,ubi ad Képubheam boni uiri accèdent. Uteris zy cognitione iuris mAruäi, quibus ißt imponere nee aufint,nec pofimt. Itaq- Reipublice mtereA,ut optia mi qui^i zy uirtutis amantißimi lus perdifcant,ut fi quan do publuum munus tradandum ed, rede gerende pro-utneie artes teneant.Videmus enim quos ludos Rebußu/ blicis ubiq- magißratus imperiti zy indodi reddit, quos ut bont fint,necejle ed multa incautos peccare:zy tarnen firè ita fit,ut détériorés fint,quo funt mdodiores. Dixi de legibus longius fortaffe, quim fèrebat tempus: pd omnino parans, quim zy res pofcit, amp;nbsp;(go iwltbi, |
DE lEGIB. ORAT. Reliquum efi,ut eos qui 'm legibus uerfattlur,iiblt;»l^gt;*, firenuè pergant,nec è medio curju reuocarifehulf^^^l uocibus patiantcr.tiam cum ludtaaailproktt^^^^ff^’’^'^, modo no impiumfed fandum ettam rite de iure reffondent, zy res iudicit.Pleri^il^^^f^^''^ banc induere perfuafwnem, uerfari fe in rt frefheUjit | quam Deus nihil moretur,m'tnore fide ctirilt;lifgt;gt;‘'‘^‘^* obeut: hos memmiffe uolo, Deum (y iurb Mtort^Vf zy umdicem fiturum.Libra zy pondusffnqnd winnon, iudiciaDeifunt.Quarefiquidmiqttumßdtttrb/'o’^ * 1 mtnum tantum mores uiolaricredasfeiDtit^fiV*'^^ dicia cenfiituta fiunt,offendi fentias. Nö hta»^'^^ ‘’P^ mus Prmceps lofaphat,exercetis iuUdn/infi^ ’^‘^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, jfiedator zy arbiter confilioruni ueßrorttm Df^-W ^ mor Dommi uobifcum,accurate rem gerdt-^^^f' umus ffiritus oraculum non illi tamiim fiedln, bus qui ubi(^ius dicunt,prodidit.ïiullafanAtor^^ findio ed, quim /hunftimEcclefialitca.Wtpt^ ed,ius die ere:quam fi rede gejferis, nemo rnoMit , moeremita juperioreeßapud Deumloco, munus ed,fed quad non mmus religiofè tnditri^f^’^^ quim adaramaccedendum ed facrum fiditra:ilt;f . uerèfacrtim ficis, cum public£triquiüitatii(l^‘‘f^ ram nauas. Q^o pluris autem hoe efiaj Deus funt execrabiltores, qui publicam m jèro[ytr ^^i exercenl,bonortim extortores,legum cötort‘gt;r(’‘^''\ ob hanc caufarn firendi non erant,quèd i di*^^“. rum fiagitia Deum non rari abaUenent, ^''‘‘quot;'‘‘^Lt fentem condupratis iudicijs. Porroeum notilip^ cum pietate leges, zy ufu recept£ figt;Atlgt;‘^'''^^tii»t quife mfedandis ciuilibus moribus ad tudÿ‘^ ^'' . . Nam fine publica ealamitate receptaslei^^ '^'‘^ÿ, polfegt;zy res docet,zy fapientißimi quiqt monuernb ^^ tabat apud Loeros m bene coßituta ciititate,eii^ ut quifquis aduerfus receptas leges rogdionemifitj gt;nbsp;, earn mjerto m laqueum coüofuaderet'O'sefiittie t Republica effe,faluus euadebatautor:jirlt;itf^‘''^^^^^\-tem confirido laqueo,ubi oratio di^lictt'jfi^-^V“ urn ed ,qum ita conßitutumfit, ne fernere •*‘^*^^j^^ ufu confirmatie,probatlt;eq; maiorum iudicio leges, thenis retuf^xaunt erant, qui apud Prafidos « pubUcis concilijs, candidis fifiijs coromtiiißß^quot;'^’'^’ prohiberent,ne quid contra receptas leges décerner *-Denii^ut qu£lt;^ciuitas optimecondituta mè paffa eß leges antiquari.Proinde nos quo^ P“’,.^ ius diligenter tueamur, prffertim cum Rome in principe orbis terrarum RepMicaßn prudeidr rum Gf dodißimorum hominum concilijs : qiK’^^^ , modo literie nos £qutzym'quidifcrtmendü(t''hr ^* pla etiarn zy res praclarè geߣ, ad uirtnibf^^^^ hortantur.Dixi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_, |
|
DE PERFECTO IVRISCONSVLTO. ^^^^ XUf loci« Uilde inßgnls in Phüippict lt; nom M. Tuüij Ciceronis,cuiiM ergo exi miut lUe uir CbrtjlophorM Hegedorphi 0i nm fefe eim potißmum enarrandä fuße S P^II^ t^fiiitnr:quàd faUcet co loà imago ftfltHidfuen iurifconfulti oboculos poßta uideatur. •^lt;5; i!amp; uni cum Hegendorphinta expoßtiom ceu plu-fWinmjUtuto no^ro c5uenientem,tranfcribendti,m dm «■ quod omnib. iuriifludiofis (modô abfit inuidu) pro ^idm iri exißimo.Uunc audi Ciceronem: Nïtnreliqua Scruij Sulpitij uita multisent, predanfqi monumentis ad omncm memoriam 'ommendata. Semper illius grauitatem,congt; ^»ntiain.fidem, praeftantiamin Republica tu* 'nda.curam atque prudentiam, omnium morta lium faina celebrabit. Nee ueró filebitur admira Mis quïdam amp;nbsp;incredibilis, amp;nbsp;penè diuina e-'?’l''.''8’Msinterpretandis, æquitate ejtplican da jcieritia. Omnes qui ex omni state hac in ciuitateintelljgentiam luris habaerunt,fi unum in locum conferantur,cum Seruio Sulpitio non funtcomparandi, Neque enimiJIe magi$ juris cônfultas,quàmiuQicis fuit. Itaque qus profici kebantur à legibus amp;nbsp;à iure Ciuili, femper ad fa tilitateraæquicatemque referebat. Nequeeon^ ftituerelitiumaftionesmalebat, quam control ottfias tollere. Ergohoc ftatu» monumento nó 's«,habet alia maiora. Hæc enim ftatua,mortis ^®’'tftæteftis,eritillamemoria uits gloriofs: ''^i’^'magis monutnentü gratis fenatus, quim «riuinfuturumfit. ^h Cicero qHjdimprolep/ï rhetoriedutitur, N^m cwd(cipo(5if.£^go Sulpitiw ob nuUta res aha,quam le S'^iimemfufctiftim ad poperos laudari potent: reßwn-det Citera, Suipitium non adeo egere jlatua, quad mß ed otiuretur, nattij alijs monumentis ad poßentatem coma 'naditm effequeat. aam ey alia tjje quidam Sulpitij d^Wi,propter quad poßeros memoria eins mtermori ^^ioßit.£thicobiterlaudem Sulpitij ad/ßergit. Atque ^^unui eHlocus,propter quem hatte Philtppicam paua fifintmndam fufeepi. Nam hoc in loco Cicero,ut mea q^n^ftfententii, ueriiurifconfulti imaginem ob ocu ƒ ^°,quot;.?''*®'“'^ • Qÿire er iuuentus tuns Ciuilu ßudio fä,mi»ibuiinQf^gf^^^ ^^l|•^ g^^^^ i„ ßfi^io iuris ßbt SuV pitiuni mitifiiim proponat. Etenim K tandem lurifcon* fidtinomen merebitur, qui Sulpitij quam ßmiüimus ße= rü.t^tc,ut ego irbitrQr,qutmadmodwm Orator Craßi a' pad Citeronem,fic bit lurifconfultus Sulpitius a nullo un q^^ueßingier exprimipotent. Nam ea qu£ in Sulpitio wriftonfulto pnclan ßijfe ornamenta à Cicerone prxa dltintur,tnra, labore,mdußria,exercitatione quotidia-nietumîiuuene aliquo iuris ciuilisßudiofo comparari poterunt.Sed audiamus tandem,qua uirtutes in iurtfeon/ fulto duce fere debeant. Nolo autem hic totam Sulpitij ui tmretexere. MdiK id er longvm, er moleßum etiam le/ diußiurmn eßt,ßd ea tantum hic explicabo,quee in ShI/ |
’7® pitio pree erteris iurifcofultis omnibus mßgniter enituip fe commemorantur,tft ex bis iuuenes iuris ciuiHi ßudioß cognofcant,quibufnam uirtutibus eos expahtos effe opor teat,ut iurifconfultinomenfibiuendicare poßmt. Sic au^ tem inquit M. T. Cicero: tiam reliqua Seruij Sulpitij ui, * ta, ere. hoc eH, reliqua Sulpitij uita, propter er multas, er quidempreclaras uirtutes apudpoßeros femper corn mendabitur. Out autem iHa: funtuirtutes iunfcoÿfulto dignæ ^ En audi : Semper lÜt grauitatem,conßantiam,ßa dem, pneßantiam, m Kepubltea tuenda curam atq; prua dentiarn omnium pma celebrabit. Granitatem tribuit Sul pitio, EÄ autem hoc loco grauitas,ßrmitas qu£dä er con ßantia animi, ac in uultu, monbus, uerbis, rebus agendis queeda feueritas. Vbi iuuenis turis Ciuilis fludiofus difcet, fibi elaborandum effie,ut iuris Ciuilis cognitioni etia graa uitatem adiungat:ita quad omnia qu£ agere capit, por/ ró conßanter agat, ac m uullu, moribus,uerbis,aüiomb. populartbus, er rebus quibufcunq- obetindis fe feuerum pr£ßet.Ciu£ graußas ad auloritatem conciliandam plu/ rimwm fint. Num plus tribuere eis,er pluris ficere fole' mus eos, qui fe ^aues in rebus omnibus oßendunt, quam hos,quißcihmomenta hue illuc impeUutur.duid autent Cicerograuitatem dixerit, mox déclarât, dum Suipitium dconßantialaudat:quafi diceret,grauitatem,hoc iü,ccn ßantiam animi m Sulpitio, omnes mortales cekbrabunt ßemper.Tribuit er Sulpitio ßdem.Eß autem fides,autore Cicerone,diüorum coucntonMnq; conßantia:er fides ita dida, quia fiat quad diüwm eß. Et htc cognoßit luuenis iuris Ciuilts candidatus, fidem in uero iunfconfulto excel leredebere:hoceii,ut id quod dicit, promittit uerbis, re» bus quoep ipfts pr£ßet. Ac ut non tantum litigatoribus, quibus fefaperfuturum recepent,fidem datam feructßed etiam lüos non inanibus uerbis fubducat, er caufarn qu£ prorfus umcibilts non eü, maxime umcibilem eße daßra met. Ndw quid hoc aliud eß, quam filiere litigatores f Quare iuuenes ißot ceu pfßes figient, qui ia{litant,non ueros eße iunßonfultos eos qui non caufarn quamlibet agenda fufeipiant, or litigatoribus de caufa quamuis de» plorata bonamßem adfirant.Ham idgenus homines me ri plani er impoßores funt, non digni qui iunßonfultos rum tabulis cenfeantur. Laudat Cicero er m Seruio Sul/ pitio pr£ßantiam.Pr£ßannam ueró,ut mihi uidetur, hic appellat,quam Gr£ci c^r.^ appeUare cofueuerunt,uirtu tem qua alij alijs exceUere folent.Sic quod Sulpitius nö ua nus ex multis fient,fed uir praßans er exceUês. Vbi taue nis difcet, ueri iurifconfulti eß'e, ut alijs homunbus Icngè anteeat fapienlia er alijs uirtutibus, ut fit ueluti exempta bene er honeße uiuendhquales olim iurifconjultos quoß dam alias propter Suipitium fiißi legimus.Laudat Cicea ra Suipitium à cura m tuenda republica,hoe eü.quódfol licitusde republicaßierit, er cumfumma cura definderit contra ißos,qui corn latroctnß inteßmis larerare et euer tere eötenderunt.At iîlud eü, quod nel inpnmis à uero its rifconfulto requiritur, ut m rempublicam defindendam famma cura incombât, mortem prins oppetiturus, quant ut earn in dißrimen uenire patiatur. tieq^ ueró cura in re publica tuenda fatis eü,nifi etiam accédât prudentia,qu£ eü (autore Arißotele) habitus, qui ßeundum certam raa H z liontm |
|
171 DEFER tioneittiudicät er deUberdt, ud (ut Cicero edm finit)eil rerum expetendarum fogienddrumqi fcientid-.Gritci fc'/ imirii) uppeUnnt. Cum cura ergo in tuenda republicd prur dentium copulduit SulpiHui,quód non temerè, non prxa ctpitanler aliquid in republiât egertt^fed diligenter pro/ ffexerit femper,an id quod agere ueUet, reipiiblic£ hone ftum,redum er luudabUe effet.In republicd autë Romj« nuhM fèrè Sitlpittum egifjelegimm.Cum durfturdund cum L.Ulurena peteret,prior renuncidtuc eÜ, dc cum for tituf effet proumcidm Hofiienjiin^nihil mfigne in eu edi/ ditinam nuUd occafio uliquid memorabtle agendt lüi dd* bitundemde cum L-fAurend quoq- Pr£turdm prient pri or deßgudtut eß. Ac Confulutum uni cum hUrco lAdrcel lo eim coüegd ddeptiK eü, m qud pr£ter dlid mulca,hoc cumprimts dignmn memordtu geßu. Cum eolltgdeim Marteüiu Cdium lulium C£farem ex GdUiß domum re» wedreyer ei fuccefforé mittere ueüet, dc ncUet ut C^far dbfens confiddeßgndretur: Sulpitiut olßdens hdcex re beUü ciuile decenßm irt,coüeg£ßrtiter reßitit,et toto té pore confuldtut fuifubinde Setutum montât,beüü mtejU nu eduendum effe, quód illud fecum omnium mdlorü dg= menddßrretSedlufrufirdmonuiffct SulpitUK,O' tdndé bellum unter Pompeium er C£ßretn ortù effet, er Crfar ex itdlid Pompeio etedo, Romam ueniffet, mird cojldtid ufiu ed Sulpitiius. tgt;ldm libéré dû ébat, fibi non probdri, quid C£far eu Republicd beUu gereret ,.er m Hiffdnids oppugndtum legatos Pompeij proßeifet ueüetipotiut dd/ ddm effe opera,ut pax inter Pompeium er Cafdrem cod Utri poffet,ac Senitum,qui ^rè totm ex urbe außgerat, in Udliam er Romam reuocandum.Ad extremu, cum tâ/ élo Pompeio,C£far Romam redijfet, db eo Graciepr£= ftHiU ejt Snlpititu:tn qua prouincia,qudnta fut modéra tionis,iußict£,prudentie, integritatis documeta deder.it, nemo fatispro dignitate uerbis expUcare peterit. Hec bic paucis eSmemorare uolui,ut iuuenes mteUigant, quo modo tdndé Sulpitiut fummà curam tcy prudenttä m re^ pub.Romana exhibuerit. Et hadenut quidem dudiuimut Sulpttium laudari d uirtutibut hif, que uero iurtfcófulto proßdo digne funt,er effe etiarn debet m eo lurifconful/ to,qui reipubUcefpropter quim rené gubernandam iui ra ciuilid difcenda effe imperator lußiniantu in Rreßtio ne fàarum Inslitutionum iuris ciuilts oRendu) prefuturi funt.îqune dudidmus,quomodo fe uerut iurifconfùltui m legibut expUcadis exemplo Sulpitij ddduaus,gerere de/ beat.Sed hic prius dicendum eß,quindm acciderit, quad Sulpitiut iuri ciuili animum adiunxerit. Sic auté accidit. Erat Sulpitio m ßro caufa quedamamici cuiufdam agen da,quam utßliciiKageret,acceßtt Ciu.Mutium Sceuolä preßantißtmum iurißonfultum,ut eum m caufa amicico führet. Cumautemdu. Sceuolaquidßbiincaufapro* poßtd uideretur,reß)ondiffet,er Sulpitim rejföfum See uole parum inteüextffet, iterumq; eum mterrogaßet,dc nee quod fecundi'im d Sceuolä reffonfum erdt,fdtis affe/ queretur,Sceuola irdtus ad Sulpuium dixit,turpe effe pd tricto er nobiliuiro,er caufas orantt,iM,m quo uerfare tur,ignorare‘.quodiiio Sceuole Sulpitiut cömotut,mox fub Gallo Aquilio,Lucio Balbo,Sexto Pdpyrio,C.luuen/ tio tuns confultißimii operäiuri dare ccepit.in quo qui/ |
F E C T O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V- fitw breui léporis (fado progfeffut fit,Cicero mbxofeii dit. Ac db hoeuno Sulpitio ßcile.'mttlligipoteSi,quiiit turpiter errent,qul neminem tunfconfultiM irflÿicmfi ri drbitrantur,niß eum qui d tenerit,ul Greet dieuntaitl' guiculis,m iura Ciuilia meumbere mcceperit.Certè Sulfi tills iam diu in ßro eau fat egerdt,cr etatis iam proutSe uir erat, cum ad iura Ciuilia difcenda dniimm idijieref, t^ tamefi in iüo ßudiorum genere breui omnes exceUuit. Qui Uero idfadum ßt,poßed dicetur, mquitiarn biem' ßer Cicero. Nec uero ßlebitur admirabilts quedï ei' eer credibilif er pene diuina eins m legibus interpretnidit aquitate explicandis,feie»iid.Vbi audimus Cictronem « Sulpttio hoe CU primis laudare, quad leges rquititeär piiearit, de qua te mox uberitis dieet, er fubdit Cicero', Omnes,qtaèx omni afate hac in duitate 't/nteHigentiHtt' ns Irabuerunt,ß unum 'm locum conßrintur,cum Sntito Sulpino non funtconßrendi.Et hie audimus,quitnHpi greßum Sulpitiut, quamuis ferè ad iura Ciuilia lußlfb ßcerit : ut qui onines fu£ £tatif,O' fuifeculi iurifiÓfodoi adto fuperartt,ut omnes m unum cuKeili,cïi iHotmocott ßrri no potuerint. Cur uero cum Sulpitio uno aüj iunf eonfiln onines non eSparandi ßerunl. Cicero mox o^f dit,dum mquif.tieqi emm Sle mag,is tuns cofulvas, ^»^ iußiei£ futt. ita^ qu£ profictfeebatur à lcÿbin,\} ioüf Ciuili,fciapcr adjicilicatent aqmtatemcprefcrcbat.l^ locum Ciceronit,ut lU'-uaesmtedigant,quidahici^, da funt. Ac primo fciendum eü, ins hoe 1» loco afP“’ id,quod ab Anßotele in quinto Ethiiorumnuninf^^^^ ^Kgife^tiHMt/i, id eüjfunimum er exadumiuSfCUOlP ' Cd leges exadi£,pr0 eo atq; ipforum uerbaprcßl^’ citra uHam circunjidti£ ahcuiat animaduerß^^^^^f^ cantur.Paulut iunfconfultut in l.ß quis.ff.de ^®”Y’^’ dp.uocat Hnâum ius,haegratia,opinor,quodin p ƒ dringatur ,ernon aliquantulum fefediffKi^^^y'^’* equum cr bonum-.feu£quitlt;Ker moderatiohÿtmd-quando obieila circunfiantia, feere fold gt;nbsp;lt;ic q^tc f^* „ pod dicetur. Verbi gratia:Lex ed, nt receptoreslatron^ perinde puniantur atq-, latrones,in l. t.ffide Recept, it finge apud Titium affiné quendam eins uel cogmtiD^^' tronem conferuari. An non igitur Eitiut perinde at at pumeturf Certefibic fummo iure cum Titio agetera ex uolet, eum non minus acerbe quam latronem fogwW punirepoterit. Ndin ita legis uerbafunt'. Rreeptoreslir tronum perindepunianturatqfiatrones. SedPuttnui«^ rifconfultut in l.eos.ff.de Recept.fummum hoc er pn^ iut mitigat: er ait,eos apudquosaffinis,uelcogniM ' tro conferuatut eH, neq; 4bfoluendos,neqifgt;lt;ftèi(émo^ dum puniendoi : quod nonpar fit eorü delillu,efeotiK'* qui nihil ad fe pertinentes hUrones recipiunt. Suiononi hac Philippica, Serutliut ex fummo iure Sulpi^^ e» gatione uita functunon ßatu£ honore ornandueffe,con/ tendebat. Num legem à maioribut deßatiia légats tn le* gatione mortuis latam taniiim loqui de legatit, qui « «* gationefirro trucidati effent. Sulpttium autem nonjnro m legattone trucidatH,fcd morté naturalem obijffe.fp CT aliudßridu er funimu itts,cum reilacotralegisahe^ uoluntaté nitimur, tierba eim aut cauilïiindo,iut caluuti niatoriè inierpretatido..di(am, an obliqua co9o for?«^ |
|
17? IVRISCONSVLTO. ^nr.NiWt»; i«xt(lt; fignificat,er ^*^' conueniens, unde conuenuntia.Vnde er^ald.'wbfi de fier mus. C. « 3uis sy legst.her. aguitatê finit congruentia effe guan « prmcipijs iuris naturaUs findata, cuius aguitatis ^^^plafimtplurima in toto Pädedaru opere : imó guid librcPundedarufiunt guàm aguitatis penuanaf Sic ;’4«I mferefl. ff.adl. Corncham deficargs, dicitur, , occidat guts an mortis caufiam prabe '‘ firiiSttm mitigauit.lgnatius guidam r'**^’‘^“ ^quot;^ ^'^^ f^ lafiduii caufiam mor «oL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ”°'’ ^^^® Cornelia de ficargs, capite pledi il ' ’'^^^ I^nguennium relegauit. guod fidu Ignatg '*0 Airuno comprobatu ed, ut refirt Vlpian. in l.le-^^ 'i'flü.J.cuw guidam.ffad l.Corn.de Sicar. Vbi au til ‘’^^^^^ Ig’i'in«« fummo iure cum Titio, gui per lafici fet B quot;’'”^‘’'**® ^‘^4‘^m mortis prabuerat,agere uoluifi- firidi iuris rationem. Item ad l.m omnibus.de reg.iur.ubi ^‘‘f’P'i^“’’^^‘* P®quot;^ ^‘^P^^ gt;^^^^^re poa dicitunln omnibus guidem,maxime tarnen in iure, aguie 1^*”^ quot;^ (tqnifdfem confiuluiffet,cr comperiffet tOsffiedanda ed.Ad Lplacuit.reffondeo, Earn non utile, fiunm *’”'^^”‘’*'*”’ er no opera dedita Sempronio eau ut à ficripto ture recedatur in bis ffieciebus, de guibus ius blo a °''\‘^^''^^'*'IJ'^gt;”^^^^lt;^ Titium puhiuit.Sic in exern/ ficriptum differit. Cum ty illud legislator non ab aguita/ quot;^fpnduxi ex l.eos. ff.de Recept.Paul, te alienum effe iudicarit, fied ueUe ut in pronunciando zy flf’fi tut aguitatê commotus adfinemuelcognatum, iudicando nonnimis duriter, aut etiam calltdè tycalu/ j? ’''quot;pd, non tam acerbè puniendum re ff lt;nbsp;,?iMm ipfion litronem :gua aguitas ex perfiona e. ^aiS ^f^'P'li deriuatur. Sidnl.autfida.fi.de ^^^^^'^inus ex aguitatis régula , m delis ntuftun.uiniimaituuis.ijHuiiii vuim.yi:rvi^rMiai\.uii' ^'^^f‘*^^*^ittptrfionam, locum, tempus, fiitutiene duorum printipum Theodofii er Valentmiani p^^’^**'*'^^^^*^*''*rutntwm. Sed guid pauca exern' cauetur,ut guieguid maritus, uel uxor in potefiate confit tutiinuicem fibi religuerunt,non patri acgttiratur,fied ad eoru iia pertineat.l.n5 fine ratione.C.de bonis gua Uh.li finge utlffiofum uel ffonfiam in potefiate confiitutos alb guid inuicem fibi relinguere, an illud etiam ad lÜorum ius pertinebit^n potius patri aeguireturfCertefi hac in ffe' doJe gui Sophißiei legu mterpretatione uerbei pat vb P'inwwi^aus.f.deLeg.ubi mguUi fraus enim Itgifit, n^iiiSit,guod peri nolait, fieri autem na uetuit,crc. Cu^ Wtxemplu aptißimZ mihi uidetur effèrnLad exhibent dam.ß'.Ad exhibendu,ubi inguit Paulus'. Ad exhibendum foßunt igere omnes,guoru mtereR. Sed guidi cöfulunt, in poßit eßieere hoc dido, ut rationes aduerfarij fui exbi ^cr(ntur,gi(is exhiberi magni etut interejfietfRe^ondet, nooportere hu Ciuile calumniari, ne^ uerba eins captas ttfii gua mente guid diceretur,animaduertere.tiam iüa titione etu ßudiofum alicuius dodrinx poffe dicere, fua mtereße, iUos aut illos Itbros fibi exhiberitguiß effent ex bibilicom eos legiffet, dodior er melior fiturus effet. Et hideous guidem de furnrno er ßrido titre diximus. Ceete nun indicia hoc m loco apud Cicerone appeüatur æguis tu mturalis^gnig germana et uera 'iufiicia ed. Ariflot.ap pdlit ea iin^itdttp^ hoc ed iuris ßwmmi et flridi tiratviffäu/ ^‘''t^^^^iemenditionë : cum feiUcet propter tempus,lo/ ö*.perfonam, er alias circunfiantias rigor fummi iuris *’'niiaiw^eymitig^mf^f^ccurfius m l. placuit. C. de lud. nuutcôuoùtmu^ guod teguitas agit id guod conuenit lo ^^'P^finis^tiporihus, unde er igt;riûitMxà Graces nomis ti^jf.''ç 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j*» wuHA* ÇA k»^vj»jf «Ut rvvvt.^»« r nwi* tuil /*^*^quot;'1*1’ commoM ädßnemuelcognatum, pliM^ ^^'^f’^«^- ^fd (juid pMU exen' ‘iW^Kr‘’^'^^- quot;'”’^^''deHirumlibribisexemplis no mil K ’^'^f^^»^igt;tlt;iß non ius dutore Vlpu/ ^15mh f 'ç^^‘^‘^^ drs cognitio aqui er boni. Dodo» iublicem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ipldcuit.Cde md.contendunt ^^‘^^dtemmimirum fcriptum.gue m libros f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^‘^*^dp-t,»eluti edidi prxtorum,guf xgui ^•gt;^ßntes:tMifäi^ ^quitutemt guando ^Kidiunorespropter aligutmcerum ciremjii» |
gt;74 tiam mitigat er lenit : ueluti cum iura municipalia, gua guidam firidi prorfus iuris effe uolunt,probabili rations in aligna circunftantiamoderatur. C^ueiuramunicipas liaetiamad aguum eybohum exigenda ty moderanda funt,per legem,ft feruum. $ feguilur.ff.de Verborum obs ligationibus. Vbi Celfus adolefcens aitfapi pemiciose e r rari fub iuris ftientia,nifi totum ad aguum er bonum re' digatur.et in lege,Ua uulneratus.ffad l.Aguiliam, inguit lulianus : Multa in iure Ciuili contra firidam rationem pro communiutilitaterecepta effe. I^ecomnino mutUis ed diffiutatio Dodorum in d. l. placuit. guando a gut las rigori iuris prafirenda fit, hoc ed, guando à fummo feu ftrido iure refcripto difeedere, er fecundum aguitatem fcriptam pronunciandum er iudicandum fit. Et haced fire diffutationis illius funtma. Cum aguitas no edin fieri ptum redada, rigor autem iuris in ficripta redadus ed, rigorem aguitatipraflare.l. proffexit.ff Qjii, er à gut bus : ibi dicitur, Qipdft mulier adulteri) rea agenda fit, non poßit fieruosfiuos intra certum dum manumittere utl alienare,nec etiam eos gui extra minßitrium mulieris fits runt,uel in agro,uel in prouincia'.er addit Vlpian. guod guidem durum ed,fed ita lex ficripta td.Praterea cum ae guitas ficripta ed in genere, ueluti neminem debere locüa pletari cum aliéna iadura: rigor autem in ffecie ficriptus ed,utmufiucdpionibus etprafcriptiombus, er hac in ffe cierigoraguitati anteponitur, utffeciesgeneri,perl.i. er gua dgt;i adnotarunt Dodores, ff. de Vfiucapio. cum l. nam hoc natura.ubi Bartol.ff.de condid.indeb. Denigue cum rigor ed comprehenfius in 1, pofleriori, anteferetur agUitati : gua ed comprehenfia m l. priori, de fiententia gloffa in c.extirpanda.$.guia uero. in gloffa penult, ubi lmol.de prab.cum gua gloffa faciunt Alex, er alg ind.l, placuit. Aetiologia,gua nititur fiententia gloffa, ed guod lex po fierier corrigatpriorem. Quanguam fiunt gui in contrariarn fentetiam eant.Sed guid dicemus ad iplacuit. C.de lud. ubi Imperator lufiinianus difiertè ait ; Placuit in omnibus rebus, pr^d^ui effe iujiieU ^equitatis^^, qu^m mniose leges mterpretenturfed magis uoluntatem legum feguamur ,guam uerba earum ueteratorie ey caUidi ca* ptemus. Acita banc legem interpretatur Maruts Salomo mus in Commétario de itquo zy bono.Verbigratu'.Con^ cieuerba coditutionis Imperatorum mordicus tenere ues lis,reffiondendum erit, patri aeguiri, n5 ad lus uelffonfi stelffionfia pertinere,cum conditutiode manto ey uxore U J uerii |
*75
DE PERFECTO
^7^
|
«erbd ficiltl.l’ldrUut dutem tt üxor poü captum mdtri-monium tnteUiguntur : f^onfM er fponfd dnte tnAtrimo^ nium, Std lmperdtor lulUnidnuf m d.Lnon jine.non tim uerbd iöftitutionn retro prmcipu Tbeodcfij or Valenti mani,quàm uolilntaté confideras,ref^ödit;0jiod quems admodum acquipta à marito uxor non ntfi quo ad ujum' fruélü patri acquirat,ita etf^onfa tamj^onfalttia dona/ Iiionein,quàfn btereditatë,quantjponfiu ei relmquere uo/ Uutipatri etiam,quo ad ufu/mfrutlu tantum a(quirat,fed int zy proprietof lüorum penes f^onfam maneat. Ac Imperator oHenditp bac mspecie fequi lequitati eonuenientem opmionem luliani iurifconfulti,qui m tra/ élatu de priedio dotali,fcripferit, quad lex lulta, qu£ de dotalipriedio prof^exerit,neidmarito liceat obligare aut alienare,etiam def^onfo erf^onp mteüigenda jit,ut eü cernereettam in l.tex lulia.jf.de ïundo dotali.Ex bis qu£ baitenus dixi,pcilè poteü mtelhgi, qmd pbi uelit d. Lm omnibus, ut qu£ eA ipfa bauddubie uultmon utpri/ pto iure temerè recedamui,fed ut cinn m omnibus padis, contradib.et alijs rebus,tu/m maxime m dicendo lure ma gis uoluntaté legwn quim uerba /fedemus^maximè fioc curratjfecies,qu£ jcripto iure comprebenfanon ßf.aui fi occurat cafus,de quo ius priptum nö propriè decermt: bic 'm primis adbibenda eP £quitas,qu£ legëpripta aU/^ quo modo,propter circunPanttä aliquant oblatä, leniat, er acerbitaté dus ueluti codiat. Sed bic prfitan dicesiEr/ go £quu et iußu dijferut m generenArijioteles 'm quinto Etbicoru rijßondet, eodë ejp m genere iujium er £quu: e:ycum utrunep, laudadum Iit,melius tamë ejfe £quu. Vult aut Arijloteles,£quitatë no diffirre m genere lt;i iujlo,boc eA(pc enim Philippus Helancbthon h£c uerba pruden-tifimè 'mterpretalur ) À ratione, qu£ régit omnia iuAa, fed m circunjUntia aliqua.biam £quitas aliquando mid/ gat poena propter circunßantiä aliquamialiquando legë benignè mterpretalur,autetiam legempr£termittit'. m* terdum legibus contrarijs cöcurrentibus, earn anteponit, qu£ praßantior. Hine er memorabilis uox ed Accurfj 'dl Leotem prro.§.fi.jfde Pub.cum dicit,legë earn pr£pa rendam,qu£ ^y-ex £quo er bonopf.et legem, qu£ £qui täte umcit,alteram pmper corrigerend quod imbla ani= maduerfione dignum ejfe putat.Ex bis opinor iam omni/ bus iuuenes 'mtelligant,id quod Cicero bic m Sulpitio lau dat,quod fcilicet leges £quitate explicuerit,eynon magis iuris q iuftici£ cofultus perit.C£terùm Seruium SulpittU eequitatis perPudiofum piijfe, etiam eA cognopere ex U/ bris Pandedaru iuris Ctuilis, m quibus,nili püor,aliquä do rejfofa Seruij Sulpitij £quitatis plenifima reprütur. Ndm MI iHutius.jf.Pro fodo,narrat Paulus iuriponful/ tus,quod cum ëAutius prippjfet non pojfe focietaté coiri, ut aliam partem damni, aliam lucri partem focius prat: Seruius m notis Mutij,hac Mutij pntentiä,ut qu£ £quip firna eA,comprobarit. inl.lulianus.§.p uëditor,de aAio. empli,commémorât vlpianus,quodpuëditor habitation nem exceperit,ut mquilmo liceat habitare, uel colono,ut liceat perpui ad certum tempus, Seruius putarit ex uen* ditoaAionem ejfe, quod rejponfum etiam £quifimtmt ejfe nemo non,ut opmor, dixerit. In l.ord'mata.ff.de Li/ berali caufa,opëdit Pdulus Seruium dixijfe-.in adiombus annuls,ex eo tempore,annum cedere,ex quo lit ord'MS pt. Quoddiëlum Seruijan nöetiamfuntmatuequitatein pr£ p prldn l. or b£c diPmAio.jf.Locapcomniemont zy Apicanus iuriponfultus fentëtiam quandam Sidpiüj plemj^imam £quitatis:qu£ fententia quando Icngiordi, quim ut bic panels reprri poßit,a me prrterniiitetur.ix bis paucis rej^onps Seruij, qu£ de PandeAarum inrit Ci uilis penuarto deprompp,iuuenes quoqipcilètognojet* re poterunt,uerum ejje quod bic m Seruio Sulpitio Cid' ro pr£dicat : quod fcilicet non magis iuris quim Midf cenpAtuspitritSequitur m Cicer. |
Neque conftitaerelitium adiones makbati quàm controuerfias tollere. Hoc eß maluit contentiones tollere,quam conßitutrtf ey depnire,uel proponere aAiones,quibus 'm pro erpe' riundum ey Utigandum ejfet.Videtur Cicero hic adudd^ ad ueteres aäionum prmuLss, qu£ quondam in ßtt^ ’’*' cept£ erant, ey à pontificibus litigaturo dabantunqulS ß quis male concepijfet,caufa cadere debebat-quiiidhO' numprmuU cöAitutione lußiniani imperaterisil”^°i^ t£ funt,l. i.C.de tormul.aäio.imp.Ac hicquoq; eudiud iuuenes ,quidnam 'm perpAo iuriponfulto tjpdebed' nempe, ut maUt contentionespdare, quam ^^^^^^''‘ quod ßhodie aquibufdam peret ,non perßreperet, non multi temerè ad liligandu/in indrdty nis omnibus euerlerëtur.Ac diAum eA haAentis,ti‘'^'^ cim Sulpiiio omnes alij iuriponfulti eins peuhttot^ »W' parandi permt : fed Cuero m Bruto aliam raiiontttt^' prt.Sie autem mquit:Sic inquamBrute,exißi’”^’ ^quot;^ uilis magnum ufum apud Sc£uolam zy :^P'^lt;^ ‘ ^ fe-.artem autem in hoe uno ( Sulpitiopiltcet ) ^**™ j ^ quarn peißet ippus iuris pientia, niji earn pnieffi cifjèt drtem,qu£ doceret rem uniuerfam tribuere mp tes, latentem explicare depniendo, eye- rt hanc ar tem omnium artium maximum, qMß qu£ conpfè ab alijs,aut rePondebantur, Et excipiens h£c uerba Brutus,inquit : Dwk^*‘^‘*:^ uideris dicere.reAè,inquam,intebtgis-pd adiMXi terarumpientiam,zy loquendielegantiam,^^ Ex quibus uerbis quoq; «gwfcwiw.SBfp^P^ ptereamiure Ciuili palèprtncipem r'ir^^^quot; ^j^^oi Ciuile DialeAicam attulerit,cuitis ope ZIT Zy dißinAitts,quam alij omnes zy de iure r^lt;^ ‘ ’ ■eaujas egerit. Vbi iuuenis, iuris Ciuilis perpAüiuriponfultum DialeAic£gnararm quod fine iUa nemo perpicuèzydijlinAè aut rejf ^ aut causas m pro agere poßit quorundam ueterum commëtarij, m PandeM ■ editi,zy quotidiana reponja zy aAiords ^Jj^/ zy DialeAicam, zy omnes bonos ^tterosap^tn^ tis tepantur. Nee contentas pit Sulpitius DW ‘ j .’^^ zy ad iuris Ciuilis cogititioneiieabfolutißiiti^'^’. ^g, rum pientiam,zy loquendi elegÖtiam adiMXit-que iuuenis obpruabit, eum dtni(^ turn ejfe, qui cum iuris CiuiliscognitioneZy h°^ ^^^ artium pientiam,zy loquendi elegantiam fineiüarum zyhuiusperitialegesnecreAeintt amp;nbsp;’ txpUcaripojfunti |
‘77
IVRISCONSVLTO,
RiiJuöIwfc ergo eff/juod quodam loco Alexander Ÿa i iPüi in primis efffeit fût iutifconfultus}^ ^refpondedó molm)«exilhinat, malum nbsp;nbsp;imperitum luriftam earn trt[inni,(^ni ngn upnuf i^apfio iuriffis confueto,hoc eff, ^lunjfaruffiasèloquatur ZT firibat. C^uanquam bicitoit froio edam tffos,qiii recepta inmre Ciuili uoca
»tant,autnouant. Üamilliftuïta fua nouatioa
de iure,i!2'^rofùendo iuret^uod fuum eji officium,fedulà ffeiut.i^^m quoi uulgo diciturjurifcofidtiti, malw Chri ffiAnunnon eà ffgt;e{tat,quaff nemo iurifconftdtM,Q^ident
ebriffidnui effe poßit:fed de quorunddinmonbus loquia für, qui dummodo opes magnas cumulent, in parue po^ nunt difcrimine, quomodo aui priutttim uiuant, aut quid confulti reffondeant,’ aut quoniodo leges mtelUgat. Dein
leges mterpretAri'uultff'egerere debetitmimb-ûtUtÇquciii dus fieri poteff) omnia adßcilitäkm er tequitaUm refio rat^dc ut inagif cottouerffas eueHatfquam fefiit.Ad hunc
ergo Sulpittum noffrumjuuenes turn candidatos [imper refficere, er non priai quiefcere uilint, quim lUiuifiutt frili qu'im ffmiUmi. KeUgionem Sulppij bitexcLpie,qu£ luuenibuf prorfui,afßerndndd er ßgi^ndaeff, Nee uerô iuuenibui,hocpritfirtünfeatïopntgnts'iaboribui conjla bit,ut Sulpitij ffnt ffmiles.iidiü cum hoe jeculo bon£ lite~ rie ubiq^ locorum Cbriffi benignUdte refioruirmt, er do äißimorum pr£ceptoram,tdm inlialia,qudm Gerniama. dc GaUijS; mdxima fft copia: iuuenes non prorfus mentit hebetis,breui temporis fßacio, optimarum literarum cor gnitionem compardre, elegdntiam uerô dicéndi, ufu tant fcribendi quim loquendi confequi poterunt.Qjiod ad po liticas uirtutes Sulpitij Chrifffano queq^ iurifconfulto dl' gnas attinet,de illis quoc^ iuuenis deffgt;erare nS debet. Nlt; cam(etiam Scriptura fanild teffe^hominifft attributa U/ bertas efficiédi iufficiatn politicam, er uirtutes politicas: iuuenis luris candidatus,politicos Sulpit ij uirtutes,ff mor do uolet,efficere or pr£ffdre poterit.C£teriiin, ne in h^ uirtutibus effic tendis, uel d naturali imbeciUitatefua uinr calur,uel à diabolo omnis honeff£ uit£hoffe impediatur, Chrijiu imploret,Ht ab ipfo er gubernetur,^^ contra din bolum euffodiatur : ut quad ue^um cr pium iuriffenfida turn pr£[idre decet,pr£liare poßit, Ac eu paßim in loj^ multis iuris auilis proffffores queq- doüißimi fint, iuue nes ex lün quornodo in legibus interpretandis,£quum ét bonum confiderandum fit fine magno nigocio difcerepii terunt. H£c proptereTtam multis hoe in loco di/putare uolui,utquum Cicero in Sulpitio perfèili iurifconfulti imaginem nobis proponere uoluerit,iuuenes ad iüam e^quot; diltgenter afpiciendam, er etiam imitandam inuitarem.
Dabes tam Lucubrationis,fiMe farraginis me£ finemi tametfi nihilffrè eff in ea meum, prxter operam, quant nauaui : ut ea qu£ jpdrffm ab dlijs uel tradita, uel diüi, uel explicdtd ob['eruàram,meo calamo exfcripta, in unit ueluti corpus effingerem,
FINI S.'
pofte. Ac cim qu£libet difdpHùHfua peculiaria ha ’
(itmubula,mfainaeüprorfusuoctsiurisCiutltspro . dequoq-audiuimusperfidiiurifconfultie(fe,utexemplo f^iu,teintrèmutaret^ nouare. Qÿare,utiuuenesiuris Seruij Sulpitii,zr optunaruliterarumcognitsoueer de' üwlu üUdatosfffos temerarios uocum. nouatores, imi gantta dicendi bene mjiruilusfft,Ad extremZ audiuimus ^mnonutlimtita illisautorfuM^ut exemplo Sulpitij, ele. quo paäo iurifconfultuscumi dut de iure reffondere, aut iwiun dicendi,hoe ^ff,pfiram diddi rationëffbi parit.
Q^intaantem m Sulpitio eleganiia dicendi fuerit,ex eiut epijiolis quas ad Ciceronem fcripfft,iudicare w.^m ilif toflt eleganter,tam purç fcript£funt,ut Le ^oti,qui)}iiiisniörü/ö er pffidiófofidlisffcere queant. Ofimtó MriJitidio déganté QT artist dicendi Sulpitius HO’w/l^gririt, er hóe arguit, quod aUtore Geüio, M. '^'^^''°ßejnp(rliterasrogärit,utfeeertiorißceret,quid/ adletiterbam, quoi m cenforijs librïs memore' ^‘‘filnetoentuerbum, Vautjfs: Capiïolm£. Keffondit ^^^^’’ti‘l'Varro,feadbitc in memoria habere,à D^Catu/ ’‘^iidtmejfe,qul)dHellet aream CapitaUnam deprime ^Ip^^uresgradus m eam cotifcenderetur,ac fugger ^^P^fifiÿjmagnitudme altiorfferet: fed id non pos ^'Vfccre,q'tidlèani[f£iinpeditnentoffiiffint. Easeffe ?£i/fer«(«, qu£ inareafub terra effent, J^^^f*'^l°^trentffgnauetera,qu£exeo templo colla= Hw,Q- jH^ qu£,id religiofè donarijs cofeeratis, etc. ^jj^^^'f^^Pbudio Sulpitij,iuuenes ffudioff iuris quoq- ja tifi°n'^^^**'**' P'^op^^^^^^^^ ^o^^tn non tam iu 1 '^'‘i‘*'^lt;gt;ni^sgendam,qu'am pleriq^ hodieturpiter er i^mit tircontèmnant. Nam nifi iurifconfultus turn ''’i'lt;n pondera «erborum in U.mtifUgat, non raro tor ^^^‘''‘^betret, necefi eH.Vnde m Pandedis titulusell ‘fbornmfigniffcationei quern propterea alijs titulis ^^plftprorfutmihi perfuadeo,ut odenderetur cogni* ^-'^f'^oprietateuocumiurifcofulto mprimis effene-gt; j-f'^^- Q«em titulum iuuenes ffudiofi ante omnia di Jf'^^li[ctTe,e3-inmattibas habere debit,ne ff m proe mlofts iuris birbaros,zr omnis eruditionis elegantioris Sparos weidant,propter ignoranliam proprij fignifica legn^ iKfeSed« abducantur.Haiienus
^^f^°''(no[lroaudiuimus, nobtsm Sulpitio ome 1 lts luodisperfiHoan er confummatum iuriffonfultum ociMsproponi. N41« primum omnium quod ad uita dignos attmet, audiuimus m uero ^^ '^‘^^^‘ amp;'‘tuitatem,conffantiam,fidem, Eoo^.‘^^ tuenda curam atq; pruditiam. ,j? •'” clMW dido rtligionis Chriffian£ ffudivm .Jüdin
lA.
'*/î
•”f
-ocr page 652-11«
lACOBVS SPIEGELIVS IV^
RIÄ CANDIDAT! S, S. P. D.
ISVM cftquoqinonalienumabinftitutonoftro,fiamp;integræfi^ eruditi,tum diligcntis uiri Chriftophori Hegendorphini Exegeles, quas olim ediditiriluftiniarii Godicis tiràlosÆcxicô noftro adiungc rentur, ceu iuris candidatis magnopere coriduôfuræ. Siquidem tam ^ cxaélamlegalium rirulorumproponütcxplanationcm,amp;idquidcni tanta breuitatc.quæ præcipuè in hoc doceridi genere commedari folctrtum adeo faciird'udu arque peffpicuitate, utintcrimfcrè nihil quod mireris, dèfideraripoi-fit.Boriïfifiêterea (niiïfallor) confules indicem titulorum quoque Alphaben I^ rie,proJeiiando'inquirendiIaboreplcrunque molefto,paginarûnûmerisrclpon-dentem.eflc adiedum. Valc.
|
IN TITVLOS CÓ- DICIS IVSTINIANI, CHRI-ftophori Hegendorphini Exegefes. De nouo Codice faciendo. IN hoctitulo luftinuntuImperatoro[iendit,fenouù quendam Codtcem componi procuraffetin quo,pr£^ terfuM üouiif Conlîitutiones,etiâm ht cfU£ in Gre* Spriano,ntrmogtniano,Thtodofittno Codice refinn* tur,complex£ßnt. De luAinianeo Codice con^ Armando. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ SVtnmabuimtituiiißiimpeutor Codictm fùwm, neueluti apocrypbua habeatur,cofirntat, et quant utilii reipuhlic£ Codex hicfuturuffit, monftrat, Cf ipfum iiwuf^dri, c^ diligenter obferuari mandat. De emendatione Codicis domini lufti* niani,amp; fecunda cius e-ditione. QVüW Imperator luftintdfiiü ßcundum priorem Codicem,^ irtultof Conftitutiones edidißet,cr in priore pleraf^ correxiffèt : h£ quum in iam diüum Codieem relaU non ejjintaniunxit uirif non mi» nm fapientibuf,quóm eloquentibuf.ut priorem Codieem interpolent^cr nuper inuentat fanäiones inferät:(y pro eo,ac commodam eis uideatur,pltrafi^ refingant,ac nor uum Codieem in publicum edant. IN Xtlf LIBROS CODICIS D. IVSTINIANI IMP. fixegeks Hegendorphini. LIBER !► De fumma Trinitate,amp; fide Cathob'ea: Sc ut nemo publiek de ea con' tenderedebear. Ic Imperator docef, de facrofanâa Trinitate 2 S ^^‘^''^‘‘^^''^^gt;^^Apofiolicadifeiplina,iuxti ËtSEiK Euangelira doétrinaftatuerit ,nempe Deum patrem,Dtumfilium,Dt(im Spiritufangum, unum qm^ |
dem eße Deum, fed perfonas tres. Ad het p’’^“^ ’. guts ea qu£ de fide Catholicafacrofand/ xta Apofiolicas expofitiones,CT injiitutii^^^''^^ ^^^ trurn,qui in t^ic£na fynodo ^runt,dijJinKigt;'^^'^, L lico di/fiutando conueüattzy quafi nondafidb n“^ quot;nbsp;eußd fint,in dubium uocêt.Porró hoc in ißp ^“^^^ ■ rabile efi,quàd is, pT£ter aha Concilia, ^gt;^^^^ ^^. honorificamadeo mentionemfielt,er cjnotpttf^^i^ Hinterfiierunt,recenfit. C£ ter urn quanio pinçaJ w confiât,qui dicantur Archimandritimonidiricrn, q^ rum fit mentio l. 4.S.omnes ueronolint latere iurn p diofos,Archimandritas,Abbates quondam didos : ^i*^* olim monachi eremos incolentes, ifi»titaé/(lt;ut,idti ffieluncis amp;nbsp;cauis montium habitarunt. Do facrofanflis Ecclefijs.Sc de rebus Sc priuilcgijs earum.^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- fEdBA»»/« Gnecisconcionemcrcogregitiontnip gnificat. In hoc titulo,Eedefis nomini! defi^”lt;^ntur,ff gt;‘gt; ca Deo dicdta,cr hommes qui loess hutufmoiipripo^ tur,ut munia fiera obeant:proihde hie titulas,ür tép^^ rum,cr perfonarum templis prafi^orum iura fingau' rit,hoc efi,prtuilegiaofiendit.ln ineminem.finttioetf Angarix er Perangari£',qu£ quando plerifi^ ediÿn«» ob oeùîos offündere pojjunt,eas obiter expetu«’- An^i» rix feu Perangari£,dicuntur munia qu£ apt fiant mot là! m auehendis reuehendis^ infirumétis belUDids Atv garix, Suida autore,quód neeeßitate urgente iüa mtmeri fubeantur. De epifcopis 8c clericis,orphanotropbijs,amp;^^ nodocjjijs,amp; bep 11 o trop hijs, ptochodocbijX afsifterijs.amp;monachis.amp;priailegijséorU'^^^** ftrenu pcculio;amp; de rediméndis captiuis:^ de nuptiis clericorum uetitis,feu , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;permifsis. ÇCiw iniflo titulo noces Grxcxodeontultt fint,0 hx magna ex parte corri(pt£,easprias eiponim,(yrefi tuam,quim quid titulus ctimpleilatttr,dicam.0rphiMt trophium, appeUatur domus,in qua nutriantur orphan liberi,pâtre priuati,‘‘’ri f tfifu mm itffxrtf, Xenodoebiu, domus in qua peregrmiet hoffiitesaccipiuntur. hoditHo ffiitale appeUamus,«’ct ri iSi^fuu MMftrtt.lh titulo efibt photrophifSifedlegendumefiBrepbotrophijs. EÜuero Aliti' |
181
t I t V L 0 R. c ó b ï c.
i'8a
|
(lit ii(i}ii!i locus,in quo aluntur in finies. Nam ßenfi’r, wftnitmCr£ce{onat. Eftm titulo,aftifterift,pro Aficete rip. Vorriirxerifie/i appeUatur locus, in quo móntales ftruintur,!:j‘ad pietatis ftudia exercentur.«lt;rKiu Gr£cis txerao,ty cueilli fieruo,cuftodio fignifieatdam ex his uo cMis(}-expofttis,etreftitutis,ficileeft e'ernere, qdni in ifto titulo tradatur,nempe de £tate,uita,moribus,pri/ nUeÿjs epificoporu er clericorum:de priuftegijs Orpha/ Mtrophionm, Xenodochiorum, Brephotropbioram, ^i)d)oiocbior-am,Aficeteriorurn,monachorum.Adh£c, ictaftrenftpeculid dericorum, hoc eft,de bonis clerico/ iindiftiritur ; de redtmendis captiuis:quid Ulis accidat, Ϋ uelteftatorem,uel cognatum è carcere redimere poft ^Aenhper quein,quo pafto captiuorumfiat redemptio: 5«Bpecuniam reliHä ab aliquo in redemptionè captiuo ^^,exigere poftit.Deniq-„quibus clericis licitum fit ma/ ’Wnmm cdntrabere,quib'us non licitum fit. ^eepifeoporum audiéria, Sc diuerfis capitulis, qaæadius curatnq;,amp; reuereuciain perz tinent puntificialem. fuie Imperator dijfirit, de Epificoponm audientia, '^^^^urifiitiione,quain m audiendis caufis,e^ bis fitmi/ ^^'•iitebiisfiibifiimcre pojfiunt.Tum quanvm rerum fiata^ ^’'^iebtiOitEpificopiipiinirum quoddebeanc fiatagere carcere deguntifiatagere, quo capti è umcu p^antur, damnaii fupplicio afficiantur, er fit qu£ ’'“''quot;“‘“igenerM. ûdiærcticis.Sc Manicheis,amp; ~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Samaritanis. ^e^ ooi titulo agit lmperator,nihil eorum priuilegio gt;nbsp;V“ CfcijlMBK conceffa fiunt, h£reticis, c^ in primis j^L^gt; ^ ^aiticiritanis,conceftd exiftcre.Porrc),Ma h£reticodiftifiunt,quitempo= |
‘^^ti Rotiijn, pontiftcis uixit, gente Per fis, uita Gr '^^^ ^ barbiruf, homo multo omnium infiantßimus: e'xpettntur;nimirum ciuèd iUoram bond duiltonentun quod lUis teüimonij diüio non fit : quod ex teHamento etpidut nihil,nee in pri^Hnum fidtum recipitntur-.deni/ que eijeidutur ex urbibui,fiue fterfi mtugurdti fint,flue prophttn exifitni, ^huradetüeffiUditabaf.denio^eó tnfianie pro-^'^gt;‘‘^^briftimore,duodecim dificipulos affiumeret, p’Uii (til^ergendimi uariaà narijs h£reticis accepta firme traditEufibius C£fiarien' / ‘'’^Wiinohisiori£Ecclefiaftic£. C£teriim Sama» ituni omines erantjOMi fielundi à lud£is, diuerfia ab eis |eniieb4nt,ut indicé Swidai m Cofteftaneis Grxcts.Vide ’V' f ^quot; ^^'’''baptifmareiterctur. ipitpoe iatain ’'eiiipÜ^nteiB quarn rebaptizatos ma* ^^»’'^^ftfit^imumfiuppiigiy^. g.^Q^^ „( Accurfiius bic ^^^'*'^!'°finftfiragatur l.ultimum. ffi.de ’‘*’'® accedit, fi uterqi eorum dolo '^’^“‘’^*‘ï**®f*plor4fi4}M fient, nonmtegrum er, , beapoftatis. . ?^^‘'.^ deftcio fignificat linde mboctituloi ’^titulo. fi ftit.de Libertinis.lmperator tn tit.ifto agit,quod m Eccie , nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ftacoraml:pifiopo,iuxtapopulicScionemmanumiftus, Imperator docet,q«f pœ„4; 4e apoftatis id eft Ubertate donAttts,perinde habendus fitt, atqifit cora Nemini licere fignum faluatoris Chrifti « humi,uelin fiiioe,uel in marmore aut fculpere.aist pin« ^ Pietdf Imperdtoris hoc in titulo demonfirttur. Nlt;* quum(utcpnijcere UceOpleriq^ fignum filuatorii Chrifli dtfiucatui hdberent,ej(ut eji impietatK comes audacia) pedibus humi obtererent,imperator hac l.unict, pecnam capitis minatur ifi,qui fignum umdicis Chrifti, hamiiaut in filice,dut marmore^uelftulpi uel pmgi curetSecus eft, fi chrifti imago in pariete,uel alio loco honefto aut finis patur,aut pingitur.nam hocfiaudi non tjfi poteSl,ut eft in cap.perlatu/m,de Conficrahdiftrndione tertia. De ludæis amp;nbsp;coelicolis. Ç ludlt;ei,quid ficudum eorum leges in rebus finis uiue^ re uolebantmec fie coclicoldrum,id eft Chnftianorum legi 1 bus accommodare,imperator in hoc titulo iubetacimpe rat,ut in contrailibus leges Chnftianorum fiequâtur ; coz ram iudicibus Chriftianis litig€nt,Pr£cipitur quoq- Chri ft unis,ne aut ludxos oftcndant,aut rebus eorum uiolètds manus mijeiant, t:^ a luddorum matrimonio abftmeant,. Ne Chrirtianum mancipiumhæreticus udludxus habeatjUel pofsideat, uel circuncidat. ^Q^'d in hac lege tradatur, cuiuis obuium efifie poe teft. Hoc unum obfiruattone dignum,quc)d fi ludius mäs cipium,id eft, fieru'.m Chriftianum circuncidat,poena exi lij muldandm fii.id quod etiam aftruitl. luddi.z.fuprà delud£is,ey c.z.m fin. extra de lud£is. De paganu amp;nbsp;facrificijs,8c tem« plis eorum, ^Pdgdui dicuntur,quicunq; à uera or orthodoxa fi/ de aberrantes,peculiares deds fibi fingunf.m quosmultd ficripfit Gregorius Hazianzenus in libris aduerfius Gen» tiles'.de qutbus uide e^ hiftoriam Ecclefiiafticam Tripare titam,Ubro fieptimo. Imperator ergo in ifto titulo prohi/ bet, ne id genus hommum autfiua fiacrificia peragat, aut tenipla fiua aperta habeat,fiub poena capitis, (y omnium bonorum confifiatione. De his qui ad Ecclefiain confugiunt.uel ibi exclainant:amp; ne quis ab Bede« ’' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiacxtrahatur, ^ Eede/ÎJ Wi hoc titulo accipitur pro loco i^buifit/ crisdeüwato. Um ImfierAtorhicdocet, tn tjejui feekrii aUcuuK autores i« loctftcrt con^giunt, uiextrthipop jint. Q»i de re plenijiime Irtiltt l.pr£fenti,ej etp.ins ter 4lw exfri de ImmunnttibM Ecdefitrum. De his qui in ecclefijs manumits tuntur. ^lAtnumittere^e^ dtre libertttem,§,intnumißio.\n^ indicé |
|
CH R. hegend. EXEGESIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;’4 ïsj indicé mdnumi(jM effet. Q«4 de re uide Z^ §.multii autë inodif.inffitut.de libert. Dc iegibus,amp; conftitutionibas Phneipum. ^ Lex eü, ejuod populuf Kom. ffndtorio mdgiffrdtu interrogunte^ueluti canffile,conffituebdt.§.lex.lnff.de iU' rendt.gent.z^ct.Conjiitutio uero effpropriè, quodcuq; Imperator uel per epiffolam conffituit,uel cognoffens de creuit, üe[ edido prxcepit. $.c{uodcunlt;^ igitur. inüit. de iure nat.gen.or ciu.Edidlumffunt Uterequibuf magiüra tuf aliquid lubent^atty imperät.Hif uocibuf rede perf^e dif,baud difficile ed cognoffere,quidin iffo titulo trade tur. Tradaturenim,prMegia non legem generalem red dere. Tradatur,qu£ fint leges generales, qult;e ffedalcs: an principes legibus latisobnoxij fint : quis contra legis memem ficif.leges ffturis negocijs dari.Tradatur,penes quem fit legum interpretatio. De mandatis principum. ^ Kidndare,ed alicui perffone gerendum aliquid exè quendumq; committere : inde de mandatis princtpum ed bic titubis, quibus credi Imperator non uult, nifi ea fieri* ptif probentur, De Senatufconfultis. ^(d quod fienatuf c3ffttuit, atq^ prohibet,Senatuficon fiultum dicitur.$. fienatuficonfftltum.lnffit.de iure nat.gët. er du. time ed titulus de Senatufieonfultts: qua: er diligë ter obfieruari,cr reficripta adnerfus ea extorta,nullius mo menti putanda effe,Imperator hie pracipit. De ueteri iureenucleando,amp; de auton-tate iurifprudentum.qui in Di» geftis refer un tur. ^('« uetus appcllatur ,q!iod ab urbe Koma condita, Cr à Komuli tépore adfieculum ufiq; iuffiniani,firmè per mille quadringentos annos eonfffiffime fffarfium erat : id quod luffinianus in hoc titulo, uiris quibufidam no minus difiertis,quam prudentibus enucleandum,id eff exponent dum,Grin eertum Ubrorum ordinem redigendum deman dat. Ad hoc de autoritateiuris prudentum, quadam dtffe rit. Porro in l. q, quidam Grlt;ec£ uoees in exemplaribus plerifiq- defiderantur, quas Aldatus ita reponendas een' fet. Verba Imperatoris fiunt ; Ncc qui poffea ffierint,au* deant commentarios hifidem legibus annedere, nifi tame fit uelinteos in Grxeam uocein translormare,ea confiequë tia, fiub qua wee Komana pofite fiant, hoc quod Grid tiara xMa^id eff iuxta pedem,id eff appofitum CT uehe^ menter accommodatum, ut Erafimus in Prouerbijs expo' nit, dicunt : uel fi quis firfitan per titulorum fiubtilitatem dnnotaremaluerit,zrea que vafartrAanuncupantur, id efffiummaria quidam eomponere. De iuris Sefaéîi ignorantia. VHic titulus agit, quibus hominibus zy quando offi/ dat,uel iurif,uelfidt ignorantia. Ignorantta fidi e{l,ut fi me digiat,eum obijffe mortem,qui cognatione mihi iun dus ffuf.aut non figit me, eum mortem obijffe, Cgterum uel inteffatum obijffe, uel me h^redem inffitutum, latei. Porro fitcompertum idem habeam, eum intedatum uita findtim effe,fied me iure cognationis fiaccedendi mihi co* piarn ejJe,igtioro:Mitji ahum,qui non pr^poni queatffri prxpofitum mihi exiffimo,iuris ignordnlia labor,id I '' fifi.eod.titulo. , |
De precibus Imperatori offerendis,amp; dequibus rebus fupplicare Iiceat,amp;abi. ^ Imperator hie agit, quo pado fibi pieces, hoc ei' fiuppUcationes ofiferendie fint, z;r à quibus, ey quibiul^ rebus.Et fiumma ed,preces fibcoffcrendits,cr pro coop tudine,cr iure. ConfiuetUdine quidem,ut genua ffedita^-lure,utpaucis fiummam reiinlibeUo quodam profit' m us,omifiis ijs qua ad rem nihil fidunt,ut eff uidere inr ultima,eod.tit, Quando libellus principi datus,litis con* teftationem facit, Çm hoc titulo hoc afferitur,qu()dfiupphcatiopfi'’^^^ pi fida,fimulac princeps ad earn reficripffrU, luii ton^^ ffatioms uicemobtinet:ad hoc, ut adio, aut lutrin' aut quadraginta annos,pro eo acin litis toitf^^/. rifiolet,l. i. C. deAnnaU except.perpetuetur CT i^^^r adh£redes,l.i.eod.tit. Vtlitependente,uel poft prouoc3tionen’) ault; diffinitiuam fententiam nul 11 lieeat Imperatori (up* flquot; Q»id hie titulus compledatur, rubric ffi^^^^”^^ cat. Indicat ueri, pendente lite, uel prowcauoii^f* quimfienlentia diffinitiua firatur, neminein ^“P'p^Æ tall prindpi fiupplicationem porrigere debere •™'r’î tan uel adorum communium, uel proniutciationUt dcnegetur,utl.z.eod.tit. Si contra ius,uelutilitatem,uel perm«“* dacium fuerit aliquid poftulatum, uelimpetratum. Ç Summa ellittiuUumreficriptum,ntilllt;‘gt;gt;ifilt;‘^i'^.^. notationem, nullam pragmaticamfiandionem, qnH communi,(y utiUtati public£adiierfiariuidenti(r,idi profirantur.aliquidmomenti haberedebere. _ De diuerfis refcriptis,8c pragmatics fanâionibas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. THic titulus tradat diuerfiorum O' uariorunirtlquot; ptorum rationes er firmulas : nimirum Anooidtiooii t Pragmaticarum fiandionum,crfii qu£alii gtlt;'^'^ ptoru fiunt.Porro, Annotatio in iure CiutU ptum prindpif,quod ipfie fiuo ipfiius coffHo adduüiu, ^ cm impertit.Pragmatka fiandio eff, ejuodpfmefiffk filio fiuorum procerum fianett ey ffatuit,tn auffs # fiorum:ut in l.uniuerfia reficripta,eod-tit. Deftatuisamp;imaginibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Ç Statu£ dicuntur opera ficulptilia amp;nbsp;nesuero,opera pida:undeinhoclii.Wperlt;dot\lt; ’ ne iudces,uelffatuaf,uel imagines fine prindpii tonffi erigantior flatHit,ut fi quando prindpiffatim nig gt;nbsp;index adfit,nec uultfiubditos mffatua principiff^^^ ’ ulla pecuniamm coilationegrauari debere. De his,qui ad ftatuas confu- flquot; Summa effiCtui configiunt ad ffatuas, hoc eff lachra Imperatorum, iuffo metu comoti, iure O' 1^ uindicari debet. C£terùm eos qui propter ficeleri,q»^ |
|
gt;*Î TITVLORV /îgoiir.m*, lt;ii{ld‘tiu confùgiunt^ib lüis abripiendos, ^ umm •imnicipMdos ejf(,imperator pr£cipLt, De officio præfeéli prætorio Orient tis amp;nbsp;iüyrici? , ^^rfliélutpr£toriofub C£jjribaf difciplwie milita « priffr4t,cr pr£toiio/d eji miUubuf,tohortibM^ pr£ toriMK ; ii («jUr m.tgijlromm equitum habebatur, mfi iptod migijlromm eijuvu potijiM ieguima erat, hoc eil tgibiKpopuh ÿ,omM tnueÜa. PrajiUos autem prato/ ^^Ot^mperd^orI'uó arbUrio inuexit,id quod probat ht-ffi ^^/^[lit-Prafid.prat.Porrófiriês dicuur lüa pars muu «,mdefol oritur,autore Pomponio tlt;\ela Lb.i.cap. i.lU yuiutl lüyris, proumciaeü, qu£ longèlateq^ p^tet, ut tjitt Ultra Itaham, Germanium juperiorem, Macedonia, ’^^ticiim,Epirum,ßnum Adriaticum,Danubtum contU '*'gt;i«r. Vide Pomponium Melam Ub.fecundo,tap. de Ma ttitma. lam in boctiiulo imperator difjerit, quodoffi/ ^^itW(iinjit,qui Praßeiam pratorioOnentis (y lllyrici ^S^^tum de quibus caußs poßit cognoßere. .1^6 officio præfech prætorio Africæ,amp; de Omni eiufdein diœccfeos Iffito. Aƒî■ia pari eji mundi, cutus breuern deferiptionem *' ^lt;^fud^’ielij)tltbroprimo,cap. 4. CaterùnhAi.’m'iu ÿiberno, dij^ono linde dicecejis, JOtixntne, td 'J amp;^ttiutio,dtßßüßtio.Swmmaergo uruliejl,qu£fint ^5‘quot; Cf niunia praßdi pratono Apbricg adminU crt. De officio præfeéli V^rbi. de M ^'^ ‘Mo Vrbi,ua Pomponius L£tut in libella quot;* è^hdtibut ft^omanii jcrtbit. P.omulus unum elegit, quot;^^.^'^Iß pfaßm, ut Dionyßus ait : hune lltó nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;falls conüat.lymgo poil tempore, ''^‘'°^'’filier s ß^nram uendicauit C£farumtem' P ^‘ ‘^t'^cnnuiomnium in Vrbe cognofceretiiy de* gt;^in,ctam eeßf^^ ^p ^^f^^ abefßent,pr£fe{ias uelut alter I^‘'’’ptgt;‘abif.derebus omnibus, qua. ad Vrbem perti ^^t,tenfebat. Hicide. Exquibus jidlècognofcere iu ^^^potent,quid tn hoc titulo tradatur. Porro in l.ulti= gt;^°'^tmtttulo,esiuox Primuerius,ab Accurßo male ‘tde^i, proindeeius mterpretationc obiter adijetam. '■‘^icerinj^notiini« prafedi bic Vrbi(nd alioquiprin/ .honore inter notarios primus: ficut thi' ^^'^^^’'^'^'^‘ftnifn^ceramßgnißeat : ài(ufax ■‘^/ ‘”’”’''**lt;’'1,1« a«4 antiquifenbere folebanttab bus ^fmodi iguur t^buijj dim fuut Primiecrij.tioc ex Alda^ ^gt;'^^‘i‘*^f^gloriaßmdemiis,tranfcrtpfimus. . p^'^^fficio'inagiftri milicuin, '^Offdbu titulus in fe comprehèdat,notiiu eß ex Uer w fuui^ jwiB ut à memultK oflendendum ßt.- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ 5^® officio Quælloris. Vró ßuffe (iutjlorum genera, indicat Cornelius '^^^^mhbro undeemo Üißoriarum.inter alios Qji£do ^^d’^tiint,quicum Imperatoribus pop. Romani mitte* Id eft conßdtbus er Pr£toribus ad admMran* ‘^^tmpecuniartam,zy pr£dam,ac manubias in ratio/ ”‘^P'dgt;bt.Mrtßrendas.Vide Pomponium Catum de ma/ ^aabus Kominarumiry de bis Qji£jlorihiis bic titu/ Htiloquttiir:proqutbus hodiefunt thefaurarij beUtcL |
M C 0 D r C I S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18 S, De officio magiftri officiorunr. ^Magifin offictorivm erant,qui procurabant, ut mi/ lites tn acte cateros antecederent,quibus fiiptndia milio/ ra darentur, uel labor proUxior ßiceret anteire ,utLzi eod.tit.Turnt ad magtjlros officiorum pertmebat, ßgntß-care quotannis C£faribus,quemadmodum je numerus mi litwn haberet,caßrorumqi,ac daufularum iura procédé/ rent.ut ex l.u^.eod.tit.coüigere licet. Poirô,ni fallor,tum magtjin officiorum erant hi,qui à Pomponio L£co pra* ßdi cadrorum uocantur, quibus ( eodem autore ) cur£ erant cadrorum poßitones,Uäüi,ßj]£,tentoria,taberna/ cula,tormenta bellica,Qr ca ter a.. De officio Comitis facrarum lar-gitionum. ^Comes facrarum largitionum, olim is ffiffe coïligi/ / tur, per queni Caßtres ßipedia militibus erogauerunt, ut in l.unica buius tituli. Imperator uult,ut indices ad idum Comitem breues quadrimenßruos dirigantiboceji,ut fa gulis quatuor menfibits libellos attributarum pecuniary mittant. Attributa autë pecunia nuncupantur,qHas nunc Aßtgnationesdidmus.Varro hb t dehngu.LatinaiTria butum,inqHtt,di{lum à tribubustquèd ea pecunia, qua à populo tmpetrata erat tributim,a ßnguhs proportione cenfus exigebatur. Ab hoc enim,qu£ aßignata erat,Attri butumdidium. Ad legem unicum buius tituli inteüigen/ dam,ßictt quodannotauit Alciatus ex Graio legum inter prete,Palatinos communi nomme diiios omnes habiPana tes m Palatioialios quidem femper m domo Augußt per/ feuerare, qui nunc Comitaienfcs,niinc Comités duunturi Comitatum autem locum tffe,in quo Imperator uitam du cat. Ceterüin, eos qui m prouintias mittantur,Mittenda-rios,imittendo dut. De officio Comitis rerum pri' uatarum. ^ tn hoe titulo loquitur de procuratore Cafaris, cut (Ut Pompomus Latus autor eHjottmis res ffmiltaris com mijja eratietiam quicquid is egiffet,ritum erat apud Coa farem,ty penes hunc magna erat autoritas. De officio Comitis facri palatij. ^ Hic titulus ex titulo pracedentifatis piperq^ inteUi/ gi poted. De officioProconfulis Se Legati. 5fH«nc titulum ex uerbis Pomponij Lati, iuiienis ff/ dlimè inteüigetifed uerba Pomponij ß quis requirtt,fub* ijciam. Poßhumio Albo, or Sex Pufeto lOnfulibus, beüo inß'liciter contra Equos geßo ,Proconful creatusedC^ Qgintii«, cr is primus in eo magißratu ffitieum fex li/ dores pracedebant , catéra omnia habebat uti confutes. Et inde ßatutum eß,ut qui confules uno anno ffiffenl,fe-quentiProconfuleseffent. DeindeProconmles, aa pros uinciasmittebantur,zy ßngulißngulos legatos babebât, quiadminißrationi praßarent auxilium. Proconjul pna tedatem exercetinea prouinda tantum, qua eiti aditd e{i,uel decreta:niß uocaretur in iurijdidtonem uoluiuac riam.Vlac Pomponius. Si quid amplius uel de Proconfu/ le, uel legato, fdre uolet luuenis, is legal Peneßeüam de magißratibus Romanorum. |
|
CHR. MB G END. EXEGESIS tri mon ij, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ^ Hoc tf^de officio iüim qui praerdt pdtrimomo Ci furii. De officio Comitis Orientis. ^Hoc eft,de officio eiw qui dgebdt procurdtoré re/ rum C£ßrn,quM m oriente poßidebdt. De officio præfefti Auguftalis. ^ïdefiyde officio priefiHi Ca faris,qui primo omnlü w Aegypto morem confiituendi prcefèHos muexit: cutia officium eSl,cognofcere,cr re firread prmcipem ed quee cognouitiut eü cernere in l.z.huiut tit. De officio Vicarij. ^PricfiHiafcifcebant Viedriof quofddm,qui uicem eorum in caufis ciuilibits dudiendis defimgerctundequi/ buthictit.dijjerit, De officio Prxtoris. ^Eo tempore quo pertindcid tribunorum piebu, qui Roma fine cS[ùlibuf qiimq- dnnii pr£fiere, L.Vefiiiu ex piebe conful creates efftt,pdtres Pr^turdm, nouum mugi firatum Sp.Purio CdmiUo,M..füio dederunt. Hic primul Prieur urbcmui fiit, A pritejfendo Pretor nominatui efi.H£e Pomp.Llt;ettu-ClUie uerô funtPreetoris mimidt hic tauluf dpertè ofiendit. De officio Reftoris pro-uineix. ^Proumcilt;edicebdntururbes,qu£dpopulo Romds no hello cdpt£ crût,ad quasgubernâdiu,redores et prlt;e» fides mittebantur, de quorum officto hic titului differit. De officio Præfeéti uigilum. ^ C«w» Vrbis £dificia fiepenumero mcédio fiegraret, diuM Augujim qumq; cohortes,ut muigilarent Vrbi,di= ffofuit,(^ finguli duos regiones cuflodiebant.Tunc enon eràt regiones qudtuordecim.his qumq^ cohortibus prae eratprafidus uigilum: apud quem cognitio erdt omniu fcelerum,qu£ nodurni tempore fieri folét, preefertim de ineëdio er Un oemio.Htc ex Pomponio l^to hie refers re uo[^mus,ut que ad Lunicam huius tituh mteUigendé non parum commodaturd funt. De officio Ciuilium iudicum. flquot; tudices ciuiles dicebdntur,qui caufis ciuilibut dudi/ endii dabant operam:de his m titulo hoedidtur. De officio inilitarium iudicum. ^ Que flat iudicum militarium partes, quibus dicere ius debeant,quibus non debednt,m quos imperium habe/ ant,in quos non,differitur. N e comitibus rei militaris.uel tribu-nisjauacra præftent curiæ. dl[Ciuitdtes,uel curie non debent cogiad calficiendd balnea priuatd tribunis,uel ducibus, uel comitibus miU-tum,td ed,Vicarijs magiflrorum militum. Hec lex unica huius titidihabet. De officio diuerforum iudicum. Çfd ed,de officio diuerfe conditionis iudicum, uel de diner fis iudicum offices,quorum ed primwm ; Ne md/ tremfimiliis m publicum protrdhant ,nififortafiis pro fifcdlibus,uel priuatis debits in ius uocetur. Hum tue etia materfiimilids iudicem adibit. Deinde officium iudicum, |
181 ed uiris mdgni nommis honorem debitu bibien’^^^ mo cdueant iudtces,nemagm fubfeUij uiros, 'm fibj^ ptionibus fiatres nomment, Porro in Itertia huiiK t‘gt; fit mentio Corniculariorum, quos Accurfius ^“y^^f fitiffe exifUmat.At uero Afcontui:Accenfi,inquit,di:i tur dttributi decurionibus,hoc ed,minifiri eorvngt; quq^ dd cenfum ddditiiquos nunc Commentarienfes ar Cc™'* cularios dppeUant.Hec lUe.Pcr Corniculdriesiÿ‘if'' accipio minifiros ddditos iudicibut,lt;^ quafiiw^^ dicum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;... Vt omnes indices,tarn ciuiles quàm ®' '' tares,poft adminiftrationem depofita®» per quinquagin ta dies in ciuitati» bus.uelccrtis loeisper. maneant, ÇQuid ifie titulus in fe compledatur,lt;pd^^ ex uerbis tituli inteUigere poted. De officio eius,qui uicem alicu®* iudiciSjUefPræfidis ob- ^Hie imperator tradat de ijs qui in ni^^ ^^ rum,iuxtd abfentiam tarn iudicu gantur or fufficiuntur.Et(ut pauds diedtn)fr‘‘^ mnid agere poffiunt,qtti uel partium indicé, «^‘P^ *j,^ Prouinciefuntmifi 5 ultime fupplieio,^^^'^^^'i(„t, timum fupplicium.ff.de Pcenis,neminé mulâtre ut ^^ nee membrii allem abfcindere,ul in Lzeod-td-i^ thent.de Coüdtor.coüdt.ix.§.dnteqttamuerlt;gt;- De afle(ïbribut,amp; doineft*^**’ amp;nbsp;cancellarijs iudi- ^Affeffores dicuntur,qui ah lüo cuien deugt candi poteftas,cogutur,ut fibi in ctufis cegnojee q fideant,v fuis confiUfs preflent,quo controuerfu ƒ imponatur. Domefhei utrodidi funt,quiapui lu domedicorti officio fùngerentur,ut l.z.huiut tuu ceUarq uocabantur, qui ludicibm libellosfupplutton tTofferebant er legebant.Hotarios hodieuactmut. horum trium officijs in aliquot legibushuiustitulim memoria prodita funt.Vel domefiiei dicuntur, cenjcil canorum iudicis. De annonis,amp; capitatione adminiftrant®™» amp;nbsp;eorum afieflbrum.aliorumue pubh^as folicitudinesgerentium,uel eorum qui aliqua s confecuti fuut dignitates. Ç Annona no tantum ad fruges,fed etitm firtununde Annonam maceUi, dixit Tranquiüiu.fti tius Annonarias expenfas uocat eas frugum ptm tq, cies,quasJ?rouincidlesmilitibusexpendHt. CipMUo • hi dida effe uidetur,quègt;d prater annottim,eMm pu nia quadam militibus data fit,et hoc capittum, uel mi gala capita.Vnde in hoc titulo agitur etiam de Anne« ’ id ed,expenfts frugum pabulorum^, cr rtpdttiom, ed,pecunia capitatim data ijs qui adminifirät, £7f* cas folicitudines gérant .Turnde annona er capittudr affifforum eorum,uel eorum qui aliquas dignité te fteuti flint. D« |
|
»8? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TITVLORVM CODICIS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;190 Decontraftibusiudicum,ueleorum qui funt credridebedt.QitehicyefirtAccurßusjprorfus tiirfnr* circaeos,amp;inhibendis donationibus in eos ficiendis : amp;nbsp;ne adminiftrationis tempore proprias ædes ædificent fine fan dione pragmatica, Çln hoc Mo agitur primo omnium de contrudibut ittiuimi,mmirum,ne indices contrahunt: quid indicesß* nie qui poüent autoritite,uenditores conuenire poffunt: ctteriim ei quibui oput bubent, compirare udlent,Dein it^tuitur,ne indices Proumcules, nee res uel immobi/ Iej,«el mobiles cermnt,prater en qua id ueßitum dut ni flaw pert'ment,in Lunied, §. proumcids. Turn prohibée imptntorjne indices Prouincidles, dondtiones db dliquo ndpiint.üßquid recepermt,id ntum effe debere,etid-P®/^ iejiim ddminißrdtionem,uel dom tor is, uel uendi taris alculus dceejferit. Podremo prohibetur mhoc tit. ne indices edes proprids extrudut ; qua omnid uide m l. imici,ead.tit. f^smodo muldarum.quæ à iudici-businfliguntur. ÇHic lußiniinus dicit, qmm mulüdm indices impes ^ireforint, qn^ndo eis integrum eü.ut iurifdidlionem, qmm icceperunt, indicio, uel poena, uel mulda propm iaent.l.i.jf,jiquisimdicen.obtemp. Porrcgt;,mul{ld did' eur,deli(ii inimidnerfio pecunidrid,iudicis drbitrio ßd^ ^^ndi.iilind.z.§. i.jf. deVerborumßgnificdtione. Et “l’ßruil.primdm in hoc tit.qua djiruit, Mul{ldm,ddm-’quot;‘’’'(JWfnort irrogire. Nec üudiofdm iuris ldtedt,i •“'ftacjuidfin pronouri poße, l.dntepenult. ffi de Ver/ ^quot;‘•’'^fiÿuîicittone. Secus uerô eße m pand ,utd qud ^'^^^4onocdtiO' Dedefenforibus ciuitatum. « 'ftaforej ciuitatum quondam dicebdntur uiri, no '■^'*’'‘°nihiifjgi} ex alijs deledi,tres numeroiquorum f^^‘^^ßint,profpicere ne tenuiores,^- mfima fortis ho fMnobihbus^ntißt)premerentur. lam in hoe titulo ^I ^'‘lt;lttur,quomodo conßitudtur deßnßor ciuitdtis, qua *‘^’lt;iitniißnt,quibuscdußs feddmifeere debedt. Demagiftratibus municipalibus. Munidpej^ciHf; Romuni er anti ex municipijs, fuo f^^^t^lc^busfunutêtcs,muneris tdntum cum pop.Ro. ononrij pirtidpes, à quo munere cdpeßendo appeUdti Mdentur,nullis aUp neceßitdtibus, neq^uUd pop.Ko.lege ddjtrtelixwn nunquim populus eoru ßindns ßdus eßed ^ß^‘.‘^^'';*f'iiJ^mdeobferult;Utimelljutuni4/ WßiP‘^‘^‘^^l^li^gt;nunieepsdicdtur.undee:yPlm.mEpi )tol($, tant Coinum quam Mediolanum municipia nomia ’W-il'.ncmigißritus munieipdles dicuntur, ipß ciuitdtu ^vriones.^iee défunt autores qui affirment,eofdem eße ‘^itmuiroSjetmagißrittK municipales. At duuuiri apud Romanas erant,rerum criminaliu indices,ut mdicat Liu. ub.i4b Vrbecond.QHales nero in alijs urbibus fitermt, 0] enUtvlpiun.lib.i ßß si quis ius die, er iurifconfultus Paulus in tit.de Albo ßribendo. De horum municiptoru magißratib, bic titulus dißeritidißerit uer6,quod oßieiu torum fuerit, nimirum exigera annona, utiprima hutus liiuU idßruitur : dißint j quo tempore talis magiüratus |
tTlidvir« fiunt. De officio iudicis Alexandris. ^(^ibus rebus iudex Alexandria implicare poßit, hie titulus refertinimirum quod intereße queat adoptios nibus,emdncipdtionibus teßdmentorum,in donatio mint profeßionibusideniqs quad er tutorem dare is tudex m leat,ut ffiin l. i.er ult.eiufdem tituli. LIEER !!► De edendo. E'Dere,eSl copiarn defi:ribendificere, uel in libeUo complet er dióiare.l.i.§.i.ffi.eod. Eß uerô edi/ tio afiionwmieß editio rdtionum,hoc eH, quando proferimus rationariu, in quo accepti er expenfi cofcri pta eü ratio.iß quis.§.rdtionë.ffieod.llld uerô eii,quan ‘do in Ubeüo fignificamus ius,quo quis rem petat, Stquis dem nomendatura axioms in libeÛo exprimenda no eß: ut uno ore interprétés affirmant ml.édita aHto.eod.tit. Eß (y editio inßrumentorum,eA editio ailorumide qua rum rerum eduione lotus hie tit.loquitur. De in iusuocando. flquot; In hoc titulo dtßeritur,libertum,uxorem,iuxta pa rentes ac liberos,er haredes patroni fiti,non poffie in ius uocarefineiudicis permißu. Tum,quôdnecfilluseman cipatus aduerfiis patre experiri queat fine uenia. ef hoc in l.j.huius tituli. Depadis. ÇP4(fï«w eil confenßss duorum,pluriumue in idemj. i.ffieod.lam in hoc titulo dißeritur,quando pailum ini* tum,aut firmum,aut infirmumfit: quando paHum aäio» nem pariat,quado adionenon pariat. Porrô,ut interim hoc elegantioris literatura ßudiofos moneâ,l.petés.eod. iit.prateraliorü interpretumfententias,Andreas Aida/ tus lit. 5. Paradox.cap.z.egregiè, er fut mihi uidetur) magis appofitè,quam uÜi alij,mterpretatur, De tranfadiombus. ^TranfaiSlio,eÜ de re dubia,er hte ancipiti,necdum ad finem duda,n5 gratuita padto, itranfadio.eodem t. In hoc tit. agit imp. quando tranfadio unius,alteri pram dicet-.agit,quibus de rebus trafigere liceaf.agit ,qutd effi/ ciat receptio tranfa£lionis:agit de poena maions, qui pa/ da,uel tranfadtones mitas refimdit er dtßoluit,erc, Deerrore calculi. ^ Si in calcula, hoc ed computatione erratum fit, quando praiudicet,er quando non praiudicetihoe uult hie titulus. De pofiulando. ^ Podulare,eß defiderium,uel fitumipfius, uel amici fui,in iure apud eum, qui iurißlidioni praeß, exponere, uellaUcuius defiderio cötradicere.l.i.§.pofiulare.ff.eod. tit.in prafenti titulo agitur,quomodo poßulandü fit, er quifnam poßulari queat. De aduocatis diuerforum ,, iudiciorum. ^Afconius Pedianus: Qui défendit, inquit, alteru in iudicio,aut Patronus dicitur, fi Orator eßiaut Aduoca/ ius,fi AUt ius fuggerit,aut prafentia fuam commodat ami 1 co; |
|
Ipï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C H R. H E G E N D. E X E G E S I ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»9* co:dut Pro cumtorfinegociu fufcipit,crc. üitbet igitur titulm^dt ttduocAlif diuerforum iudiciorü,hoc eji,de pri uilegijs,munere,mercededduoclt;ttorû,(iui m diuerßs iu= dicijs,fun opérant fuam bommibM nattant. In hoc titulo cum primn obferua l.aduocati-ubi Imperator dignitatS, iuxtd commoditatem aduocatorum egregiè oßendit. De aduocatis diuerforum iudicum. ÇNdt» omnino äHMftp km xKet^tKxAtiJ uidetur^quad Gloffa fuper hac rubrica dicit,mter hÜc titulum,z^ prt' cedenté hoc dißriminii elJi,c{uàd m titulo pracedéti dtf-feratur de priuilegtjs aduocatoru, qui adhuc aduocatioa nu munere ßngantur:ijium uerà pr£ßntem titulü, uers haßcere de priuilegijs aduocatoru, qui tam muniu tüud àbdicauermt. Porrô iuuenes ßudioß Lpetitiones, obfer. uent, m qua Imperatorßrio edicit, ne quu priât aduo* cationu munut fubeat, quàm per Aatuta tempora legwm eruditioni nofcatur inhlt;eß(fe. Statuta uerà tempora, quinque annifunt.§. fed quiafolitu/m,m prootmio Pan^’ deilarum. De aduocatis fifci. ^(n hoc titulo imperator oßedit,qu£ ßnt officia,qu£ pr^udegia aduocatorum fifci, id eß aduocatorum rerum fifcalium,id eßpropriarum er priuatarum Prmcipu. De errore aduocatorum, uel libellos, feu preces concipientium. ^duatenut uel error aduocatorum, uel eorum qui li tellos partium confenbunt, noceat, bic Imperator agit. Ciuibut de rebiu uide legem ult.huitu tituli. Vt qux defunt aduocatis partium, iudex fuppleat. flquot; Summa tituli eß,iudicem fi quid uel à litigatoribiu, uel ab ijs qui partibiu adfunt,omilfium fiterit, pojfie et fup pitre,er profirre. Ex quibus caufis infainia irrogetur. A’ Q^id bic titului m fe compleÜatur, nemini non ex uerbu etiu conAare poterit. Porrè m l.uerbum. eod. tit. tfinox Gr£camferta Sycophanta:qu£ quandoab Ac/ eurfio male mtedeâa eß,ame paucu explicäda uidetur. Plut arch M in Comm.de Curioßtate fcribit, hoc cognomi nu mde ortum, quad cum Athenienfes lege cauiffient, ne quu Athenu ficos exportaret : eos qui obferuatos non/ nullos,quod ficos exportaffient, detuliffient, Sycophants di{los,Kae« ri aCxx fMnlt;äM,id eü quódficos proderent. Eadem in uita Solonu Plutarchut refirt.lnde Sycophant ta, pro quouis calumniatore, er uiro nullius precij as pud Terentium cr Plautum ufurpatur. Porrô Andres Alciats lib.Diffiundtonum fecundo, ex antiquis codici/ bus pro Sycophata, lirvK{favT^ir«t,id eß ealumniatus es, legendum admonet. De procuratoribus. Ç Hie titulus de officio procuratorum iudiciorum, id tß de ijs qui in iudicio partium caufs agends ex man/ dato fufcipiut,loquitur:exceptis duabus legibus,l.ß pro* curator,er l.ß precium,qu£ de procuratonbus negocio/ rum, id til illis qui aliéna négocia mandate dommi ad/ minißrant,l.prima.jfieodem,tra{lant, |
Ne liceat potentioribus patrocininm Ib tigantibus praeftare.uel adiones in fe transferee. Aquot; In hoc titulo imperator prohibet,ne Utigiloresdc/ cerfant patrocinium potentiorum, ad terrorem aduerfu rijs incutiendum,cauf£ iaüuram fii(iuri,fit hoe ficerint. De bis qui potentiorum nominetitulos prædijs adfigunt,ucl eorum nomb na in lite prætendunt. 5f In fumma tituls h£c uultiPartim ne quis preiifi, de quitus in iudicio captum eß litigari,titulos, id til fus perfcriptiones,infignia potentiorum,ad ludificanditii partem aduerfdriam adfigat,fà{lurs aliquando rei, dß quando taufe iaüuram,ß hocfècerit. Partimuultims perator,ne quis de pr£dijs,lite uel tam mota,uel da,nomina potentium,ad abfierrendum aduerfarinVquot; pr£tendat,fub caufe quamuis Me iadurafihoc fiten aufs fiserit. Vtnemopriuatus titulos prædijs fuis, uel alienis imponat,uel uela regia fufpendar. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ÇNemo priuatis fuis predijs, uel etiam alienii tP^ preceptione iudicis cöpetentis,titulum adfigat,fcribe^ do,Hoc pr£dium eß duels Saxonia,hoc predium pojiP detur uel à me, uel ab allouée etiam ad pnUi réglai“* la,id eß uexiüa fußgt;endat:utrunlt;t enim CT titulos, la predijs fuis adfigere, C£faris eß. Quoi fipl'’““** pradijs alienis,uel titulos,uel uela regiafußgt;enderit,mor ti deßinaturiß miles,ß curlilts,fi elerieuf exifiit, profert betur,deportabitur. Vt nemini liceatfine iudicis autoriîât6 figna imprimererebus,quas alius detinet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Ç Vult Imperatorin hoctit.nequisrebusalienisfi gna tmprimat,quibus defignet,res ab alio detentas ai pertinereizr hoc quidem ante litis conteßationi, ari^' inde ante latam fententiam,ut infra l.i.cr i- Ne Fifcus, uel Refpublica, procurationem alicui patrocinij caufa,in lite præftent. ^Pifcus,id eß procuratorfifci C£faris,uel reßwlP ca aUqua,non debet uel fub pr£textu debiti,utl quu fibl dtmidia pars rerum uel aâionum donatur,litigïttbusfd patrocinium pr£ßare,aut procurationè eorum fufd^' re,ne iniuriarum inde puüulet occafio, unie iura pudi*^ lant.l.meminerit.inftris,Vndeui. Denegotijsgeftis. ^Hic tituls de Aüione negotiorum gefiorum itp^' ritteui tune locus eß,quädoaliquis negotia aliéna gefi^ titra mandatum eis,cuis négocia fuhtifiquidem,fiqlt;i^ mandauit geßori, ut negotia fua gerat, is qui mania*' geßori,tenetur mandati.Tum negotiorum geßor obÜlfi tur domino, zy uicißim domins. Inßit. de Obligd'^ ex quaficontra(lu.§.i.infraeo.tit,l.ß mandatum. Debis quæui,metusquecaafa gefta funt. ^ V'K,e fi neeeßits rei fiiciund£,pr£ter uoluntafi quot;^ ßrä extorta,uel efi maoris rei impetus,cut refißi nÖf |
’?? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T I T y L o R V j
^tmiecundd.ff.ecdem.Metta, eil uel mSlantK^uclfùtu/ npericuli cdufdjujidmenta trepiddtioJ.j.jf.eod. lam ''^‘^oütulodgitur,ciiüdoedeiu£aut ui,dutmetud no ^^ifßdfunt,dlilt;juid,uel nihil prorßu momenti habest. Turn quindo huic aüioiti lociaßt,ollenditur. Porri Iwa pentor m uerba tituli huiui ref^exit dd uerbd edi£li: Quod ui,mttùfue cdufd geftum erU,rdtum nonhdbeo.
De dolo malo.
ÇDoIi« mdlta,eü mdchmdtiofi-iudulentd,dd dlterü armueniendum injiru{ld.l.i.§a,ff.eodem.Vel,ut Ci* mo m Topicis finitiDoha malta eà, cum aliud agitur, iliudpmuldtur.De cuiia déïione,qudndo locmn habeat, tjumdiu duret,in hoe titulo imperator dif^utat.Ad hoe^ guuum delta probari pcß.it,docet.
De in integrum reftitutione.
Ç ^eßitutio in integrum, eü reduitio m eum ßatu, Wt^uo quis prita erdt,ciudm ladebatur. Rejittutio enim 'irepirat,(iuodl£ßoabßulit.l,^fimMior. §.rejiitutio, ßde mmoribia. Porro minores dicuntur, qui nondum «union uigeßmmquintum exce(ferunt:de quibia mmo/ ftbm bic titulia trailat, ojlendens qua: priutlegia mmo» '■‘1’1« i£ßsimpertianturtiuxtä,qutbta remedijs rebta mi ’^tumconßilittir.
De filiofamiliâs minore.
ÎHic dißiritur,quo padio ßliiaßmilias mmor uigin *'lt;l“tnÿ4nnKjî uel pro extraneo, uel pâtre etiâ [u» fi' '‘‘‘“J^iijin mtegrum refiitui queat.Li.eod.tit, Defideiuflbribusminórum.
.^ 5101111)4 tituli eÜ, refiitutioné in mtegrum minori ^'fi^^t'nfiieù,piorë mmoris non iuudre,ut qui coueniri ' ‘^Ctteriiuißdeiußori copia datur, id damni quod ^'‘'P^Â minore refardre.l.i■CT z.eod.titulo.
Situtoruel curatorinter-uenerit.
^ Minor, etianfi quid uel Lutore uel curatore dutore i^^(tufi lisent eS^el in, uel extra iudieium, in integrti ^qüui poifrit.Hfc tlucompleditur.
Si in communî,eademque caufa re* ftitutio in integrum po-ftuletur.
irNem'twcmidtedt.qMÔdrejliÏMtJomMiorKno opitu/ «tur mlt;iiori,qno cam mmor aUquid comme habet. Hoc ««It tituli« bic.
Siaduerfusrem iudicatam.
^rSententia bt« contrei minores ttitorwm,uel curator rtm dutoritdte,utl luti contra tutores uel curatores, re/ ßdutiadaturminonbia.
Siaduerfusuenditionem.
^Hinori «endenti eu qu£feruari poffuntfine decree fOiipfo iure uenditio nulla cft,cz proinde no datur refiis * n'r ^**”’ ‘^'^’'®^‘’» uenditio nuüa quidem no * gt;W''f(lilutio dutur, finiodofe leefum effe probarit.I. lex^j.C.dc Adiniii.fHtj.pg;^^. p,udecreto.Cde Prad, gt;»U'.Porroinboctitulo,iuuenafiudiofus Autbetfiacra^ menta objeruttj quibia iuramenta puberwm fronte Çu* ptrconiradibia rerufiuarum non retradandu ßdaßn/ uiolibiliterfirmnda difief,qux Aml^t.fitnptdfint ex
W C O D I C I S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;194
cap.Cum contingat, extra de iuräurando yfSquot; ex cap. quarnua,extra de Padis,libre fixto.
Si aduerfus uenditionem pignorum.
^Hic tit.habet,dnß res minoris pignori oppoßta, i creditore difirahatur, minor in integrum refiitui queat aduerfus creditoris uenditionem,fuierei pignoris uice obligdta.
Si aduerfus donationem.
flquot; Nofo latent iuuenem tura Ciuilis ftudiofum, minos: rem,nec cum décréta, neccitradecretu donare po fife. C. fimaiorfid.reinratühab.l.ult.Proindein integrum re/ ftitutio hic loet habet hihiil.in caufie.ff.de Minor.En,ha bes tituli rip »At^xquot;/'.
Si aduerfus libertatem.
ÇMinor ne^ manumittendi,neq; uendendi habet co/ pia,ut ab alio manumißione donetur, nifi apud concilia caufia cognita.tnftit.Ciuibiaexcauf.manum.non pofif,§. eo.z^ ffide Ser.export.l.fi minor. Et fi minor in fentêtia libertata ergo ddta,dut liber effe declaratus fit,refiitutio locum non habettaut fi libertate donandum minoré ex/ primatur^refiitutio locum habet,ut Li.z.^.etj- sq.htec ex Azane firè tranfiripfimus.
Si aduerfus tranfaélionem.uel diui-fionem,minor relbtui uelit.
^lAinor contra trdnfadionem,uel [àdum,cum ipfeè metexperiretur aduerfus aUumtuel dum alius experirea tur aduerfus eum,refiituitur. Et h^c quidem fi tranfadio non euanida fiiit,idem in diuifione fiatuitur.nam fimino riedresaliqua cum alio communis,ad quant alienanda, decreto opus fit,minor focium ad diuifionem prouocare nonpoted,fedfocio maiori prouocare integrum reUna quitur.C.de Pradifi minor.l.inter omnes. Et proinde ex decreto caufa necejfaria urgcte,diuifio intercludi nequitt inquafi minor dreumueniatur,in integrum refiitutioné peterepoterit.li£ctit.habct.
Si aduerfus fölutionem à debitore, ‘ uelafefadam.
^ Si debitor minorts cupit diluere débita minori, e:^ efficere,ne pofihac arts alieni gratia,ei à minore negotiu exhibeatur.quicquid eü debiti,uel iudicis autoritate re/ luat,uel iudicis iuffu in ades deponatmee multum refirt, hisin rebus interueniat tutor,uel non,l.ait prat. §.i.ffide Minor.Porro fi debitor refoluat débita uel tutori,Hel cu» ratori minoris,uel etiarn ipfi minori, intercedente tuto-rum,iuxta curatoru autoritate,uel déniai adulto,cui non eft curator,liberatur quidem è iuris prafiriptotcateriim minor caufa cogniia,id eft fida pecunia iadura,refiitui poteft.Viac titulus compleditur.
Si aduerfus dotemreftitutio poftuletur.
^ Malier minor uigintiquint^ annis,fi plura quarn di gnum fuu,in dotem promiß:t,tani ipfa,qHàm hares dus, in mtegrum refiituitur.
Si aduerfus deliéluin.
Ç Ne fugiat iuuenem iuris Ciuilis cupidum, minorem doit clt;tpeicem,tn criminibus excufationem pratexere no poffe',Utl.é.eod.l.dquod «ero confentaneum eüji quid 1 i dnimd
-ocr page 660-|
CH R? HEGEND. EXEGESIS 195 animo ad pernidé wjirudo defignautrît ißn improai:. dentia o- mcuria quidßdtimßt, adutrfu« dtUdu/m re^ {liiuitur.Uiec unit Mulm hic. Si aduerfus ufucapionem reftitu« tiopoftuletur. ^Centra minorem nuUa praferiptio admittitur. tß» ml.m qmbm cauf. m mUgru/m rtüit. non eâ nec. Por/ rà, quinam hoc uerà accidat, GlojJd m (. unica huim tb tuli txpedit. ftuletur. fl Si mmor contraxit cum dilßenfatore Cafaris, (y ei ßtern fat, redituitur non aliter, atq^ ß cum priuato con/ traxijfet, ty de ea reditutione procurator Cafaris difce/ ptat. Caterùm ß mmor drcumneniatur à procuratore fifei, quo cum contradus mitus ed, m mtegrum reditui/ tur, ey de ea reditutione procurator Caf uni ctim Praa ßde cognofeit. Si aduerfus creditorem. ^Vfmalijs cotradibuSiita m mutuo quoc^minor la fus reßituitur. Et partes quidi minoris funt,probare uel ff lafum effe, uel quod ei datu ßt amißffe, L minoribus,C. de in mteg.reß.mm.l.nam et poßea.§.ß mmor.ff'.de iure iur.Sed hic créditons munia funt,probare quad mmor è pecunia mutuo accepta, coüocupletaueritfe.Et difcrepat bic titulus à titulo C.ad Senatufconfui^Uced. Siquidem fenatufeonf. Macedonianum de filioßmilias uerbaßeitt hic uerà titulus de minoribus generatim differit. Siminorabhaereditate fe abftinuerit. fl Vt in omnibus alijs,ita ß mmor adiurt,iut heredita tem minus lucrofam,aut agnouit bonorum pojfeßionem, aut ex TrebeUiano recepit hareditatis reßitutionem, m 'mtegrum reßituitur. Prater hac hic titulus habet nihil. Si ut omiftam hæreditatem.uel bonorum poffef$ionem,uel quid aliud acquirat. fl’Hiclwperdfor disent, quo pado minor reditub tur,ß aut hareditatem non adiuerit,aut bonorum poffeß ßonem non agnouerit, aut legatum, uel quid aliudßmile repudiarit. In quibus caufis reftitutio in integrum non eftneceflaria. flquot;Hic tit.apertior ed, quam ut multis à me explicari debeat. Etenim tradat caufas,m quibus 'm mtegeü reßi/ tutioftecelfarianoned. Qtii,amp; aduerfus quos in integrum reftitui non poftunt. flHic Imperator decermt,cy de mmoribits,qui 'm 'm/ tegrum reditui non poffunt,(y de hoc genere homm um, aduerfus quos mmores reditui nequeunt. Si minor fe maioremdixerit,uel probatus fuerit. fltrj 'mtegrum reditutio ei qui fe m'morem effe menti tur,non conceditur. Si fæpius in integrum reftitutio poftuletur, flquot; Sireditutio 'm mtegrum femel m'lnori negata ed, grum reditui debeant» |
mmor demde reßitutionii beneßeio,except nit caufa, gaudcre no potedmiß ßrßtan nouif deitnp nibm caufam faam mjlitui paffe dicat. Haonl^i^t ma,ZT fecunda. De his qui ueniam ætatis imp^quot; traucrunr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. flquot; Vt maior ui^tiquin^ annis 'm hit ßdü qi^^ ■ ior gerit,reditui non poteß:ita nec minor, qui a^ niarn impetrauit, ut maiorisloco habeatur .iniuttiquot;^ reßitui poterit. Porró ueniam gtatismafcultumnof^ ginti annii,fcemina ododecim annif impetrat. energia impetratie atatis ueniie,ea ed, quad fnud^ nia atatis impetrata eß,etiamfi minm idoneeresß^ minißrant, in integrum reßitui no po ffuntme bi qtit^ ett contrahant, principali autor'Uate circumfMP^* ‘ir deantunut lege prima. At nero in alienatione ùuuio i ' rerum,ßne décréta is qui ueniam £tatK impebr^tf^ indeac minor habetur.l.penult. Si maior fa élu s ratura ha- flquot;sa qua minor maior uigintiquint^ ta habuerit,ßue à fe,ßue tutorejiue ab utroi^i^Pr ’ refeindi non pojfunt,cr proinde in integrumr^ß^“^ cum non habef.ut in lege z.huim tituli. Vbi amp;nbsp;apud quem cognitioteft* tutionisagitandafit. fl'lMdirtî ardmarq, iuxtàdelegati,deciiu[i^^^'^^ tionis m integrum cogna feere poffunt,in l. finlt;di, ' titulo. iudicio in integrum re-ftitutionis. lucro,ntque m damna morari débet. Et ideo quicqiudo uel ex emptione,uel uenditione, uel alia quopiam contri du accefferityredituere debet,ut l.i.eod.tit. Etiam per procuratorem caufattt reftitutionis iri integrum agi pofle. flquot; Caufa reditutionif in integrum etiant perfrix^ torem,nedum per minoren agi poteß. In integrum reftitutione poftulà -ta,ne quidnoui fiat. flquot; Hic Imperat.differit, quid ß 'm 'mttgrW f^^ tio pojiuletur ,omnia farta teda, utdicifolet,dtinetttt tranßgatur, manere debeantdddreo res eim adiu^ ^ tegrum reduutio peMur,alienari non debet.breudtr,^ hd ßeri oportet,quodalteri parti, caufa nondomtrinji* daißaudtelJequeat. De reftitutione miiitum eorum, qui reipublics caufa ab» ' fuerunt. flquot; Hic titulm dilferit,qui'nam uel hi qui militia Mt^ runt,uel in reipub.negoeijs abßteruntji laßßntimvutf |
0*
-ocr page 661-‘97 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TITVLÓRVMCODICÏS.
ip#
|
Deuxoribusmilitum. ÏQ«o pado aut militum uxores, aut eoru qui reip. ^^'*[^ibfHnt,reSlituuntur,odenditur. ^ttemporibus in integrum reftitutionis, tam rninorum.amp;aliarum perfonarum.qu» reftitui poflunt.quàm etiam hæredum eorum. T olim petendt 'm 'mtegrum reßitutioni annm utilis ffeHitutuserat ,idqiie ex iure Pandedarum,'ml. i.^ ^(Üiuerfer temp.prafcript. At hodie totum quaa ^fiennium contmuum reditutioni podulandt datur ,1. fn. tod. tit, ubi quoque extat Gloffa memoranda, qut ^'gt;iiinnusutilis,quidcontinum fit,liquidé» commona i^tit. Hocueromihim fumma dicere uidetur,tempm tont'wuvmdiciiüud,quodcont'muo currat,erm quo fuhiuantur tam dies ßdi, quam operarijttam dies ab fen ti^, qwifi prafentit. Et 'm quem non habeatur ratio iu/ ilicK, ne copiarn quis habere ,uelnon habere potuerit. l. ^'''■^■ie^refcnpt.longi temp. Tempm uero utile mi/ bidiciuiia^j. ^Hn^^ ^^g^ utiliter prtterfluxerit, m quo ditsfifii non fubducuntur, er in quo ador, uel fuopte tniirte,uel per procuratorem agere poted. Denique w quo hibetur reffiedus, an quis iudicis copiarn babere 9«i«rif. Quibusexcaufis maiores in in/ tegrum reftituantur. A^WKigmfi annis nunquamnon fieffinfiopro ^^fifixtuf^fiHilni^iligf^ ut m Panded.de Mmoribmt . ^i^iquadriennijcont'muidecurfum,l.fin.C.deTêp. •quot;“*?-i’tft. Ceteriïm maiores non femper hoc bene fia ®”J^'ttiomïjfftt«f«r: fed funt cert£ caufe qu£ m hoc quot;“ ’ WBnitr4n(„yj0^ quas reditui poffunt. ^«ilienationeiudicij mutan' di caulafafta. fluboc titulo imperator dilJirit,m 'mtegrum redia tutionfw, «cl im aüiodw j« fidum dari m eum, qui alie/ ttiuit ren caufa luduij mutandi. Et uult ,ut is entres ed dttnita,aut rei uèduatione teneatur, aut alia reali adio ’^gt;^»tpfapojftfiioex iuris pr£fcripto aduerfarium paa feod.l.prma.il£c ex Azane, mutatis nonni/ ^^'^ttbis,tranfcripftmus. De receptis arbitris. J Arbiter,iudex dicitur, non à lege,fed à Utigantibm *°^*'*^ ’^*‘ poUftiitfm habet: ab arbitrando,id ejlextitmandoii^yf^ Quif^f partes funt ,arbitrari non proeoacfumnumiiKdidat,fedrl infinie exigit. lam m boe titulo agitur,an afententia arbitrer urn à Utigantibm acceptoram, appellaripoßit: qua poena item adfidendm « lt;1« corain recepiw arbitris non uadimoniu obeat:quo/ •quot;Olio arbitri recipi debeunt, er qu£ perfon£ arbitri off ^æ pnypo/Jmf. Porto in contextu huim tit.'m l.ne 'm ar ’'^”^ ^°^ Gfifca, quam ita repone, eva oiriAiyu, 1 q 'j'^^ewtradico. Porri),pro uerbo emologo,lege i/ i‘gt;’^‘gt;''‘M^ondeo. Defatifdando. y, S ’®I*^***®*’ ^'^ I*^fba fiat de fitifdationibuS 'm me Hiciojtam ab i^ore,quàm reo prtedandis. |
De formulis amp;nbsp;impetragt; f tionibus. ^Hocfatii in conftlfo eß,olm i^uifddm ’m iudicijs ui guijj'e adionum formulai, ad quaritm pr£fcriptum in iur dicqs experiundum juerit, adeó ut qui extra caufam pea tijIJet, lege duodeeim Tabularum caufa caderef.dt qui à ßrmulii prgfcriptisrecederet^aßrmulK excidißeutde returXieterian tÙa uerborum aucupia, {Sflitutione Con/ ßantiniana^cuiui mhoc titulofit mëtio/ublata funt. Pro inde ey Cicero in Oratione pro Cecinna,cu Ebutim dice ret,fe Cecmnam non deieciffe fitndo ,ßd obditiße ne m/ grederetur : orator lUe pulcherrimè cy difertißime proa bat,periculofum effe ab tquitate iuris recedere, er uera borum aucupijs mfißere, ne non 'm aquitate defenßonis, fed 'm una litera im latuiffe uideatur.Et bac gratia. Clan/ dim Imperator, ut reßrtSuetonim, ijs qui pirn petendo ßrmults excidißent,adiones redituit. De iureiurando propter ealum* „ niam dando. ^ Calumniari,eß ßlfa crimma mtedere.l. i. §'.cdlumä niari.ff.adfenatufcofaUum Turpilidnu.im,lnde Calumnia dicitur,cum quis feiensßlfo quempiam m im uricat,unde 'm litis exordio,tam ab accufatore,qudm reo tuliurandu, propter calumniamfeiheet uitandam,datur,qnädouiraa que pars iurat, fe bona fide, (y non calumniindt dudtó, er agere,erreßgt;ondere.Capita iuramenti calumni£,aua tor nefcio quis,m hos uerficulos redegiti lÜud iHretur,quód lis fibi iuda uidecur. Etji qu£retur,uerum non mficietur, mil promittetur,nec fidfa probatio detur, ytlistardeturydilationuUapetetur. Quosuerfmeitat Gloffa ml. z, §.finautem. inffi todem. De ludicijs. I'Vdicium, ut ah kzonefinitur, ed legitimm adm, in quo tres perfon£ primant intercedunt: iudex,ador^ rem. Titulm uero habet de iudicijs, er rede quidem. N4m iùdiaorum alia funt ciuilia, aha criminalia. De eir Uilibm iudicijs hoc in titulo tu primis tradatur:de er mi/ nalibm in l. properandtim.eo. trafiiyur fit mendo. Et quia candidate iuris ciuüis,hic mem defudat labor, uoa cem corruptam, er à paucis interpretibm inteUedam, in l.properandum.§. fin autem eod.er refittuam,er exa plieabo. Ed uero Ermodicium, ubi iuuenes difeant, ua/ dimoniumeffeffionfionem fidendnn ludido i unde ua/ dimonui/m obire, eß ad diem fefideremadmomum defe/ rere,ell flt;fi/^i‘iiiAigt;tlugt;,utGr£iè dicam,ided ludieium fitgere. Porró, Madimonjiwi delertum, iiiim à Demo/ ßhene non raro dicitur, uno uerbo Eremodicitwn appela latur.corruptè ergo pro Eremodtcium, Ermodicium Ie/ gitur. Ctterum nee hoc luuenem ßudio funt latere uolo, l.apertißimi, eod. tit. fyncerim quarn ab alijs interpreti/ bm tradari ab Andrea Alciato ,ltbro Paradoxorum fe/ CHftdojMpitenofîOr |
Dé
-ocr page 662-|
199 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' C H Ït H E G E N D. EXEGESIS De fportulis Se fumptibus,tn diuerfis iu-dicij s taciendis: Sc cxecuton-bus Jitium. ^ T« tAma7iHx,id eü iudicantium mercedes Litinit ^ortule iudiciales uocantur: quant uocem copioßßime explicit Alaatusm Ub.Oilpunéiionum 3. cap. ly. Hoc iw fumma dictt,lßortulam did pecuniam,qu£ cum conte/ ftanda Hi eß, cr ab adore er reo contribuitur, deponi' tur quitta,ut K,qui i caufa reddit ,non luat^Et addit, earn pecunia uelßfeo addict, uel iudidbut pro mercede darL H^c iUe,Porró,ut titulum idum ad plenum inteüigM,ob/ ferua uaria ejje genera iudicum, qui executores, de quU buf tn hoc tit.ßc mentio ,dicuntur/ Primo omnium iudex ordinarii» qudibet,executor didturmt cui ius eß exequé di propriam fententiam.Hoc nomme, et is cui iurifdiiiio demandatur, executorisnomeirrogarefibipotefi, Lfin. §.executor.C.ut nemo priuatorum.Demde apparitores, num ij^ iudicum:de quibus in priefenti titulo mentio mul ta eß,executoresappeüdtur, quorum duos iudicum qui/ libet habet,er eorum ignauiam er perfidiam mulda im perata puniendi autoritatem obtinet, Lomnibi». C. eod. tit.£x his opinor, iuuenis fine omni négocia quid tituli» Üle Codicis compledatur,aff'equitur. ' De pedaneis iudicibus. ÇPediWfi indices dicuntur, qui négocia humiliora difi ccptant.l.qua-dam. eod. tit. quas caufas iudices hi cogno/ fiere poßmt,hic tituli» oRendit. Qui pro fua iurifdidione,iudices darc.dariqi pofTunt. ÇHic Imperator uerba ßeit de iUis, quib. integru eft pro fua iurifdidtone alias iudices dare,id eft delegareier qui poffunt dari, id eß delegari. Et obiter iuuenis ob fer/ uet, etvm foltvm, qui ordinaria iurifdidione prlt;editi» fit, delegandi n» habere.l.more maioru.jf.de iurifdid.omn. iud.Qiiimu» hoc claudicat m delegaio prmcipisi qui ut maxime lurifdidionem delegatam habeat, fubdelegandi tarnen copia ob tinei.Là iudice, C. de iudicibi». Prteterea iudex ordinarius habet potefiatem dekgandi eu/m,qui de fuaiurifdidione extdat,erc. Ne quis in fua caufa indicée,uel ius fibi dicat. Ç Hic titul. ex fuis ipfii» uerbis apertior efi, quim ut ixpltcandus amefit. Qui iegitimam perfonam dandiin iu-dicijs habeant,uel non. ^In hoc titulo dijferitur,quinam m iudicio er ägere er conueniri poßmt, et qui non poßint.Sic pupiäus cum autoritate tutor»,er adultus cum curatoris confenfu re/ de tarn agere,quàm conuenirt potent. At mmores uigin/ ii quinq^ annis,per fi nee agere,nec coueniri ualent:proe inde fententia contra eos lata nuUtus momenti efi,ml.i. tod. tit. quod fi pro eisßratur fententia, non refchtditur, l.ult.Cji aduerfrem iudic, Vtnetnoinuitus agerc,uel accu* fare cogatur. * ^Hune ti(ulum multis expUcare non opus efi,cum ex tius uerbif quid ueUt/atis intettigi queut. |
2'09 De ordine'^udicioram. Ç Hic Imperator ofiendit, quo ordine iudida,iitß, adiones er qult;ediones,er inditui,er fitdentijs dijfniti/ nis tranfigi debeant : qu£ ex legibus huit» tituli luuuùs eognofeet fine omni négocia. De bus conteftatione. ^Lw contedata putatur,quando iudex petitionepro ea ac decet in iure propofita,errefiionfione audita,cait* firn cognofiere mcaeperit,l.i.huii» tit. Dcplospetitionibus. ^H(c imperator agit de poena, qua adjuitnUßidiit qui plus caufa,re,loco,tempore petant. De dilatfonibus, ^m hoetitulo Imperator uerba ßcitdedilatiomtis iudiciarijs,quando hg, quibus,quoties^quiiin»gt;lt;‘amp;^'^gt;^ qua pado,er quas ob res impertiendafint. Defcrijs; '' ^Hic titulus uariasfirias recenfetiTeriiäfil^''^^’. pen ünasjiteßäter lüis iujlieiam filere dubert’^^^ neceßitas aliter fuadeat, ofiendit. Porroinjillp^^ folennibus, à litibus acquiefcendum ejfe, e^tulldtp debere,etiam Poeta Pajiorum primo,commonfhat' Nee tarnen ignores uariorum iura dierum, üon h.ibet officium lucifer omnis idem: Proffera lux oritur,linguis,animisqi ßudtt triune dicenda bono funt bona uerba dia Lite uacent aures,mfana^ protinus abfint lurgia,differ opus Uuida turba tuum. Et quando bac tyronibus iuris ciuilis,uonuettr^ firibimi», obiter expticare in animo e^qualesfvdifi'^ ri, quorü m l.prouinciarum,eodé tit-ft mentio.^ S^ bonts lib.iz.rcperio,lfauros,Lycaonibi»,Pamp‘gt;yujjd Gaüogr^c» finitimos, latrocinijs infignes jiuffe'-bincopt nor imperatores, Honorius er Theodofin f i^ 1?^*^^ P‘(fi gt;nbsp;ut nee uenerabiUum firiarum Pafchatis habitats tione,in ifauros quafliones exerceantur. De iurifdiélionc omnium iudicum, Sedeforocomperenti. ff De iurifdiü. id efl,poteflate,qu£ congmUotniw» iudicibus ey de ßro competenti, id eSl, de loco tdgt;i lt;ßa uadimonium obire,zr fixere fe iudicio debeat.ldamaao ri firum rei,or non reo ßrum adlorisfequeadumeffe a^ citunhoe eft,£quum effe,ut aceufator ibi pouis reum acf cufet,ubi reus conueniri pofiit,quam coram ùu^^i ^^ ius ßro aceufator fit. oei miferabilcs pcrfonas cogno-fcat,Sc ut inuiti ne exhi-beantur. ^ duamuis in iure ciuili hoe decantatißinum eß, i^ quisiudicem ordmariumreeufet,uted etiMUttmorii prodttum in c. fi quis contra clericum, deßro comf-t^ in c. cum ffectali,de appellat.in hoe tarnen titulo pup® er uidu»,cum alijs per fonts mtferabtlibt»,copia ß, W quando alicuius potentis aduerfarij potentiam perbel* refcant, poßmt à principe populäre, quo caufa eoriaa* principe tantum cognafcatur, nee iüis inuitis abiUd^ dice difceptetur. |
t I f V L Ö k V M C Ö D f C 1 k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibi
|
Vbi de criminibus agi oportet. T ^^li crimmtlK tradatur, uel m loco quo crimen ^onijfim ed, uel caufatieptA eji agi^ uel ubmqui cria ’’^^i‘li^niiuit,domiciliumobtmeL Vbi de poflefsione agi oportet. fvbi quis de jud poffeßione deiurbdtut td,ibi dgere ^r[iu deturbdtorem d^et. Vbi fideicommiffum peti o-portet. f Q^id fideicommi^um fit, docet imperator 'm§.i. ^idt.iepdeicomifi. htered. in hoc titulo Codiez diffieri/ fwßiucommiffwm pelédwn cordm iudice loei illiM,ubi btreUtM relida ed,infrd eod. Lunica. Vbiconueniatur,qui ccrto loco dare promifit. ÏQ«i certo loco fe dltcui fatisfidurum recepit^ fi no ^^^^fiojleteritjdrbitrdrid ddione,Qrdlio loco m im uo «n poterit.porrè arbitrarid ddio dicüur,uc id irafiO’itt ^^(^^(n^quindo foltu iudex ex fuodrbitrio ddinmon lt;«w« utriufaue ,fi dlibi Coluutur, Indit. de ddionibus, ^if^^eret. Vbi in rem aélio exerceri debeat. Tliidifiio inrem(id eji,rei uendicdtio)vntendendd fli)Ubi res que uendicdturjitd ed. Hoc unit tit.dle. Vbi de hsreditate agitur,uel ubi hæredes ^^■■'ptiinpoflefsionem mittipo^ Hularedebent. ^^^liholocodehieredttaceagcdtimed, qudmquo eji ,ided, cordm iudice huiM loei, in quo '^“■^fepoßticxidtt. Adhoeferiptm blt;eresMiori/ ^^ißcciudicisiliiiff ^^ pojßeßionem mittaturfiub cu/ ^^Wdioneresh£reditdrid ed, enfrd eod.l.unie. ''bideratiocinijs tam pablicis.quam i priuatis agi oportet. OoBuIüïde négocia uel priudto, uel publico,rda bo reddi debet,quiun ubi negocium gedum eji. mfid eod, Vbi caufa flatus agi debeat. f Vt in citerii caufis ,itdi!^Mt edufi fidtm ddor fo/ tnyiireijeqiMtmfiportet'.ut mfideod.l. j .er 4. Sed hoc iMHetKmßHdioJ'iim i^^^^g jj^j^j ^ ^„^^ ^ ^^, ^g j„ ii[)„, ^«foS^MloamobtmeAttAUtr uero, qui euM fififimiflfipf£dicit,i(iof^ munere fingutur. Siquif pliirdrequirdt,exAzonepetdt. Vbi quis de Curiali,uel Cohortali aliaue conditione con» ueniatur, ÇCuriddpud R,otn£i»oï non foliim is locus erat,in Γ® ^emtores ut ^eipub.conßulerent,conueniebdnt:fed df^ijurorum curddgebdtur. Turn fucerdotes in fud ^‘*v'i^^ni,tyfdcrdficere,z^jiridsobjerudrefolebant, ut Vitro iutor ed.Nodro feculo curium Pontificis,iux= ti Cifirisaindm dicinius.Olim quolibet eiuitds,quodlie betmunicipiujuds curids hdbebdt,qu£ (ut ego opinor)i itctirijsKomdnorufwmebdntur.ldm m prafenti titulo «/ giturdehominibus Curidlis conditionis, id ed,de hts qui aritojjicijs obdridifunt, Porra Cohortules mihidici uidëtur, qui in domejlicd militid dUcuius cohortis ejfifni, quibus non licuit dd dlidm trdnßre militidm fine unnotde tione clementi£ prtncipdlis.Vbi ueró tam curidles,quant cohortdies homines conueniri poffunt,hic titulUs trudut. |
Vbi fenatores uel clarifsimi,ciuili-ter uel criminaliter con-ueniantur. ^itecenjenllurifcojulti quatuor dignitatum jßecies: adeo ut quidam fint lüudres, quidam fuperiUujlres ,cr quidam jßeddbiles,quidam clarißtim. Patricios or ßenaZ tores, Superiüudresuocanticonßuies jprafidospreetoa rio, lUujires : pr^fidum urbis, pr^torem, proconfulem, Spcdabiles‘.pr£fidem prouinci£,CUrißimum.ll£c proa ptered retail, ut inteüigeret iuuentus, quidnam ltnpera= tor uelit enfin uoce,Vel Clarißimi. Porto ubi tamfenato^ res,qudm clarifiimi,id eÜ prouinc iarum pr£fides,uel ci^ uiliter uel criminaliter conueniri debeant,explicat liquia dó lex ultima huius tituU. In quibus caufis militantes fori præfcriptione uti non polTunt. ^Omnes qui militi£ nomen dederunt,cuiufiunq- fint dignitatis, juper publicis uel debits,uel jundiombai nifi forte commeatum, id eji ueniam abeundi in annum unum ad rem proprium componendam fe accepijfe odêderint^ apud pr£fides prouinciarum, er conuemuntur, er exia gunturwefèri pr£fcriptione uti poffunt,id ed pr£iudia catione iudicij cuiufdam,cordm quo folum,ty non in alto in lus uocari queant. Vbi caufæ fifcales,uel diuinæ domus,hoininumq; cius agantur, Tfifcus dliquanio ponitur pro facculo, in quo pecU/ ni£ public£ reponuntununde fifcum aliquando pro Aea rario,maxime tarnen Imperatoris accepimusta quofifcae lis. Hinc in hoc titulo imperator diffutat, quo loco caux f£ fiscales, id eji caufe £rdrij Ctfaris, uel diuin£ domus, hoced patrimonij Imperator is,O' hominum eins agitari debeant. Quandoliceatunicuiqi fine iudice fe uindicare,amp; ob publicam uU tionem refiftere. ^Inhoc titulo imperator aliquot caufas in quit, quiz libet citra iudicis autoritatemfe uindicare O' uleifei po fa fit,rejirt in 1.1.0 2. De inofficiofo teftamento. ^Quando locus ßtquereUde inofficiofo tedamen' to,o qui earn intentare poßint,hic.tiiulus docet. Eji nez ro querela inojficiofi tejiamenti, qua liberi contra paren tes agunt:ut qui eos uel fine iufia caufa,uel iuda, fed non probata, exh£reddrint. §.i. Injlit.eod.tit. Didum tedas mentum inojficiofwm,quod non ex officio pietatis parenz turn fiedum fit,§.i.lndit.eod. De inofficiofis donationibus. Ç Inofficiofa donatio eß,qU£ no ex pietatis officio eji fàda,per quam uel liberi, uel parentes bonis fibi debitis, aut ex propofito donantis,aut re ipfa fraudantur. Porro Imperator in hoc titulo tradat^ quando,quibus perfonis 1 4 hite |
», EXEGESIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;104
res pro indiuifo habita,partiatur,er cuique fui pars aU tribuatur.
Communia utriufq; iudicij.tam familij er-eifeundæ, quam communi diui. dundo.
^ Quid hictitulut infe compledatur, ex uerbis dvs nemo non ficüècoïligere poeerit.
Finium regundorum.
^F/nef regere,eß dißinguere, er(ut Cicero in Topi* cis inquit)fines agrorum magts [unt,quim urbitundt eH adio finium regundorum, qu£ produciturgntufpi' randt fines inrußicispr£dijs.
Deconfortibus eiufdem litis.
^ Confortes eiufdem litis appeUantur, quHm i^lt;l'^ lis communis ednnquibus cöfortibas litis,olmihoc ton-ßitutum erat,ut fi units ex eis eonueniretur,txc(ptwnent obijciendi copiam haberet, ne abfq- fuoconforte(0'''‘^‘ retur.At hodie explofa omni exeeptionis oplt;,^^ ^^^'^'’ quam conueniri,nuÜut non fotiorum, quodtifi^quot;'^ poted.C£terùm üelprofocio, uel projoe^sliteu'K^ ton« tefiata,tohtra omnes,etiamabfque mandlt;ir(i,fio'‘O^^^ ueat de rato,agendificultatem babetd.i.O'fi“^‘^‘^^‘ dem titulo, ,
De noxalibus aftionibus.
^Nox4 poenam aliquando fignifiat, unie noxe tri dere,efipoen£ tradcre: indenoxatis adiodidae^- Na« (ut lurifconfultus inquit l, i .jf.eod.)noxales idioties iff peUantur, qu£ non ex contra du, fed ex noxa,itlt;^ md^* ficio feruorum aduerfus nos inßituuntur:qusrumilt;tdi9‘ num uss er poteßas ed,ut fi damnati fierimusßt^ß'°‘ bis deditione corporis quoddeliquit,euitirelitisi^lt;’^ tionem,dando fiilicet corpus uiuam.
Adexhibendum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ ,
^ Exhibere,eß ßcere in publico potefiitem, ul tupf agit,experiundi fit copia.l. 2 .jf.eod. Sndeadioadtxbdx dum eß,quädot ago,ut res aliqua tn pubUcum exhibes^ et promatur: ut fi ego affero te ueßemeMpojadereiu injfiecie mihi integrum eß,te cogéré adione id esinbetu dum, quo tu ueßem in publicum effens,ut er ego,O' ^^ earncontemplentur:ueße uerèinpubUcu/melißnihico^ pia datur petendi ueßem rei uendicatione: CT i n^^'^ tendere poffum,qu6 ueßis dominiu mihi adiudicetur, O tu qui ueßem poßtdes, earn reflituere cogaristidquoda indrumentis ey alifi rebus in iudicio fieri poted,
De rcligiofiï,amp; fumptibus funeiJ rum,amp; aleæ Iufu,8calea. toribus.
flquot;Hic imperator agit primo omnium de interdido
20? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C H R. H E G E N I
bicc (jufreb congru4t;J(cit uerà edm quereldm congrue/ rejïue tejidtor fido tejidmento, ßue non ßdo teßdmena to,mortem obedt,inßd eod.l.precibui- Tum ajßerit ißdm K ^uereldm non fecut dti^ c^uerelam demofßeiofo teßumen to,tarn dfcendentibwquMdefcendentibui mtegram con cedi.inßdeodl.ßßbm.
D« inofficiofis dotibus.
^ Vbi mdter omnid bond in ßdudemßliorum,uel pro [e,uel pro filid 'mdotem exhdUjerit, ßlij iuftd querela con tra mdtrémiudicio expertripolfunf.ut mßa eo.l. unica, Depetitionehaereditatis.
^ I» hoc titulo imperator agit, quo pado adio petit tionit hitreditatifet intentdri , er à quib.intëtari debeat.
De rei uendicationc.
5r Rei uendicdtio,ed adio qua congruit dlicui,uel ra tione dommij,uelquaß:uelrdtionepoffeßtonu, uel qua* fi.itaenim iurifconfultiloquuntur, Utecadioquomodô ed mßituenda, er 4 quibut,cr contra quos,hoc in titulo Inperatordißerit.
De urufru0lu,amp; babitatione,amp; mi-niftcrio feruorum.
^ Q^id in hoc titulo iradatur, etiamexuerbiseitM f^Hè coUigi poteß. Porrô,quid ußußudui ßt,uide $. i. In fiit.eod, quid item habitdtio fit, uide $, fed fi cui. lafiit.de ufu^-hab. .
De feruitutibus,8c aqua ducenda.
^ Seruitutes iniureCiuilt dicunturiura pradiorum urbanorum or rußicorum.§.qu£dam,Inßit.de rebut cor poral. O'incorp, Citterüm aqu^dudut, ed iut aqu£ du= eëd^perfimdum alienum.$, rußieorum. ïnfiit,de Seruit, ruß.pr£diorum,Imperatormhoctitulo confusetradit, tam de iure rußieorum pr^diorum, iam de iure urbdno= rtantmaximètarnen de feruitute,fiue iure aquiedudus,m fra eodem, m muitts legibut,
Delege Aquilia.
Ç In hoc titulo agitur, quando locm fit adioni ex ïe/ geAquilia, Cieterùtndamnimiuriteéji adio conßituitur perlegem Aquiliam,§.t,tnflit, eod. uelutifiqui5autfer= uum meum occidit, uel ferutim meum uidnertbut adficit, hac lege Aquilia,mihi dommo tenetuf,Porrcgt; lex Aquilia dicitur ab Aquilio Trtbuno plebis, qui earn tulit. de quo etiam fcribit fubmde Cicero cum alias, turn libro fecundo de Natura devrurn.
Familiæ ercifeund«.
5r Pamilia pr liter alia,htereditatem,uel res hitredi/ tatisfignificat.l.pronunciatio.§,i.ffide Verb,fig. Aterci fiere, uerbum uetut ed, er diuiderefinat, unde er adio fimtlie ercifcundlt;e,id ed,diuidundie hireditatitiquit con gruit heredibus, quibut fiue ex teßamento fine ab mteßa to obtmgithieredttas.l.z.ß. eod.
Cominùni diuidun Jo.
f lite adio locum habet inter lüos, qui quid poßie dent c5mune,uel (ut lurifconfulti dteere folent)pro indi-uifo.l.per hoc iudicium.ffleodem, Nee refirt,qua ex eau/ fa dominium fluat. 1,2.^eod. Nam,eßo ex hlt;ereditaria caufa dommtum manet, tarnen pro rebus etiam ßngulaa ribiu,eom!nunibut erlhireditarqs, agendi communi di/ hidundo aaturßcultas. horró bacadione hoe petitur,ut
de mortuo infirendo.Nam locusretigiofuseßfnquo^^^ quis fepultus efi,etiamfi feruus exi/lat.l.fccudiff-‘O-^^ inde de adionefuneraria, qua daturpro fumptibuf infi mts alicuius fidts. Po firent à de adione repetendi rem, quam in ludo alea amifit, Porró alea dicitur omnishf dus,magna ex parte exßhuda pendens, VndelUrUil^ de nucibus inquit:
Alea parua nuces er non damnofa uidetur,
Sape tarnen pueris abßulit ilia nites, Caternm propriè de tefferis dicilur.SuniiUtmtf
T I T V L O R V M C 0 D I C I Si
210 d
fæ, (jKtlm mfi'itttlis^id ejl nlneoUi luditur. PorrojUOCCS lt;l‘i4‘^gt;nïuiosftgniiicMtes,m conjlitutione \ußm.de A/ if‘ipnhibiti^§.tpt/copuf .inemine alio (quod ego fai ) explicit Alciiitut libro PrjctermitTorum i.foL »p'IxxxHj.
D« rebus creditis,amp; iurc-iurando.
INfeoc litulo imperitongit,quo pdUo creditores tT experiri iduerfut dcbitores,Gr lt;es alienum uendtc are lt;igt;itmt,Tum quo modo déficiente alia probationum ma= •‘fill,4(1 iu^urandum,ueluti adfacram anchorä,ut Gr£= o fewit, confogiatur-.deniqi ^^ iuramenti inter aüorem i^few/n,ultri) citrc^ relatione,(yc^
Si certumpetatur.
^ Ctrtum Hl 1)01- ifi^ig mutuum ejl,quod peti,id tfl re ffti dicitur, CUDI ^ debitore mutuum repetimut tpro quo nobis datw tondidio^id eA repetitto certi,boc efl mutui.
, Defuffragio.
fife Inpentor tradat de mercede,qu£ fuffragij no ”gt;-ne,idtjlauxilq^quod quit in caufa aUcui prafliut^pe/ ^^xtfCjuido^cr quo iure peu queat,l.unica,tnfrà codent.
Deprohituta fcqueftratione pecüniæ.
vequefler is dicitur^pud quem plures earn rem, de ‘^''gt;lt;gt;troiierßaell,deponunt.l. fequefter.ff.de uerb.ft' R'Iiide fequeßratio, id eft fepofttio pecunia, là in hoc , ne debitor ex quolibet contradu con^^ milfl ''*^'**'**’’** ^^*‘*^ per«nilt; fequeftrationê. Oportet ita^^ ^,^‘^^f^bitorem primo conumet, et fie “‘‘’Mutionem puljari.l.unica,mjrd eodem. fftT' ^^condiftione indebiti.
^^«^^dmperitürugit,quado deturei quifoluitaUcui ‘^'^'b‘“^“’ codidionis indebiti,et repelen ^ •’•witK. Et ftrmèfu/mma eft,quod qui errore dudus, 1^lt;gt;inondebaitalicui foluit, condicere , amp;nbsp;repetere ^^p'*-lt;igt;iiueroftKnsc^quot; prudent indebitum luit, ab hac f‘°’'^(Xiluinur.l,mdebitum.infraeüd.tit.ZJ m regus |lt;,cuii«per Wortm.^iie regul.iuris.
^''ondiftione ob eau fam datorum.
. ./^/°''^^^^°nisobcdufam datorum ed,quando ? w fo ictt t^,rep(tu id quod uUcui dédit ob caufam ho/ caufa non tutnit. Verbi gratla-.^umeraui tibi Wmforenos, ut ßUum meum ad humanitatem mftr^^ W. At tu idftcere pofthabuifti: proindeego itloscë btiti'^^^^^ ^'”'^''° ^“*“* “lt;^‘0«« tibi datot, condicere I^’'™'* ^ ^'‘^^'^^'fffodem.aec latere uolo iu-noi'iT^'^^f^^^^^^'tfii^ntoininatos : Do ut des, '^^ '^^gt;^*xio ut ftciM, de quibus in l.iu ^'^-^‘ff'^^ Paditet m Lnaturalis.ffde Pratferi ftiombus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
De condiftione ob turpem caufam.
f Hfccortdiâio pue repetitio locum obtmet,qMndo jw« dlKM impertitur ob caufam turpem.
De condiftiofie furtma.
f ii£c condidio er foU domino,et h£redi dus in fae, iuxtieiushfredem datur.l.i.ff. eod. Ethacadionerem tantum fubtradam perfequimur,pue ea apud ftrem,pue apud alium ftt. Porri adione furti,ut O' interim hoc mo neam,panam perfequimur.
De coodiftioneexlcge,amp; fine caufà, uel iniufta caufa.
^H/c condidio ex lege,locam uendicat, quâdo ex nO ua lege obligatio orta eftinec uüa lege cauetur, quanam adione quit experiri debeat. Verbi gratia,de mercede da da aduocatts, qui opera alicui in caufts pr£ftant, agitur condidione ex l. i,C.de Suftrag. Sic or in iure Canonico non raro ex hoc,uel alio canone agimut.
De adionibus 8c obligationibus.
f In hoc titulo d ifferitur primo omnium, quâdo adio direda,quâdo utihs alicui detur. Vbi iuuenes paucis adA monuiffe uolo,diredam adionem effe,qu£ ex apertis lea gum uerbis,iuxta uoluntatem legum datur : uttlem ueri adionem did, qu£ ex mterpretatione legum promatur. Exempla harum adionum require in indit.fub tit. de Lé git.patronorum tutela. Deinde in hoc titulo et de ohliga/ tionibus tradatur, niinirum quomodo unus alij oblige* tur. Verbi gratia ; Ewn qui mutuetur,obligari mutuanti, non eum ad quem propter mertes pecunia delata pt. lei cui.infra eod.
Vt aftionesabhaerede amp;nbsp;contra hæredem incipiant.
^O/im deeo quodftbi promijfum erat ab obitudui qui promiferat, agendi copiam quis contra haredes non habebat. Verbi gratiaiStipulatus fum abs te, ut mihi fto/ renos des decem-.à morte,nec tu,nee h£redes, ut pc erent fills,cogi poterät. $. poft mortem.lnftitut. de Inut.ftipu/ lat. At nouo iure,Qr ab harede adiones incipiunt, er hn redibus intenduntur. Proindein ff ede pr£dida, h£res tuus,decern lÜos florenos,quos ut tu mihi dares ftipulatut fum,dare cogùur,infra eod.l.unica.
Neuxorpromarito.uelmarituspro ^ uxore,mater pro filio con-ueniatur.
•flquot;Quidpbi hie titulus uelit, uerba dus aperte mon/ ftrant.Verum enim eft, maritum pro uxore conueniri nS poffe,nip uel pro ea repromiferit,uel eifuffeduspt. Ve* ro quoqs confentaneu eft,nec uxorem pro marito conue^ niri poffetadeo ut ft etiaproeoquod quideminremfuâ cedat,interceßit,dica eifenbi non quedt.l.prima.§.ult.ff. ad vdleianum. crl.z. inpieodem. Idem eft in matre cy plto.Ciuare uera eft régula iuris ciuilis,Ex alterius cotra du neminem obligari.l.penul.infra eo. Secus nero ed de iure pratorio, quo aliquis ex contradu inftitoris, magie ftri naUium,ferui,plif,proiuratoris conuenitur. C.de Pea culio,per totum.ffor C.de mft.et exerdtor.ad.
Ne filius pro parre,uel pater pro filio e-mancipato, uel libertus pro patrono, uel feruus pro domino conue-niatur.
^Hie titulus clarior ed,quam Ut ameuUis uerbls itlu ftrari debeat.Ed nero memorabile,plium pro patre eongt; ueniri
-ocr page 666-|
joy CH R. HEGEN ueniri non po^fe ; niß ßrßtan uel pro eo mtereeßit, uel ei furrogatus exißat. Et hoc locum habet tam m filio eman^ cipato, quamadhucfub patria poteßate degente. i 3, $. non eo:^. de Minonbus. An fcruus ex fuo fafto poft manu« mifsionem teneatur, ^ In hoc titulo imperator hoc tra(iat,an ßruus quon dani,nüc manumiffus er liber,coueniri poßit,ex eo quad ferum geßit.'Et foletfirè dici, quódnon eonom'me, quad alias atq- olim erat,homo ßüusßt.'m l.quires.§. aream. ff.de Solutionibus, Claudicat tarnen m aliquot jpeciebits er cafibus,quos doHores hic refirrefolent. Quando fifcus,uel priuatus.debitoris fui debitores exigerepofsit, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uel debeat. ^ Imperator hic traitai,quandoßßus, id eil, procus rator rerum tmperialium, uel etiam priuatus, dcbitorem fui debitor is exigere poßit.Exempli gratiat Eifeo eil debi tor,Arißogttonier Arijiogitoni eilquo^ debitor,Ver/ res fciUcet. lain in quijlionem uentt,anßjcoßt copia exi. gere debitorem fui debitoris,id eâ, Verrem. Vide de hac rem hoc titulo. De hæredrtarijs aftionibus. ^ Ailiones blt;ereditari£ uoeätur, qu£ ad h£redes uel contra h£redes propagantur, er mtentantur. liem,qu£ ab h£redibus,uel contra h£redes mitium fumunt.l, h£re/ ditanarum aiiionum.jf.de Aüion. er obligation. De his diltonibus uide hune tilulum, Exdeliftis defunélorum.i'n quantum hzredes cenueni» antur. ^'Summa titulieUtSi lis cumdcfindodeliHialicuiui , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .....—........— nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ., nommeiStejlataeil,ijq‘'.idejiinilofhccedunt, 'mbacjfe mamobtinet. ExemplaaUamlegibushuiiu **^*** ^^ deer tenentur er conueniuniur, er quidem'mfolidum. penes. Dccommodato. ^ Commodatum eil, alicuias rei qui tu uju/in eftW uertitur, gratuita fda coneeßio : hide commoditutti, cui aliqua res commodato datur. Difcrepat autem t#* modatumimutuo. Num m commodato eandemjjtuM quamaccepimus reddimus, 'w mutuoutrononeidemjpt dem redpimus,m Lmutuitm.jf deRjib.credit, mboctr' go tit.inter c£tera agitur, de quo damna rei coimnoditlt lüato commodatarius teneatur : cz quoi creditor prête/ xtu debiti, remfibi commodatä apudfe retmere non qoe Stj« lis cum defùnâo contejiata non eil, hlt;eredeseius non quidem m folidum,fed m quantum ex re lt;i defimiio furre pta acceperunt,obligantur:mfi\i eodd.unica, er Injlit. de Perp.er temp.a{iio,§. non omnis.Secus eil de iurc Cano nico,quo hieredes de(ùnt'li,non habito ulUus re/ßeHu degt;i liât à defunHo commißi fatisfucere coguturtut eft 'm cap. fin.extridefepulturis. De conftituta pecunia. ^I \.onnuuere pecuniain^est ia quoa alter debet Je fo/ luturum aiicui recipere.ExempU gratia,Si recipio,me ti= bi Petra iüos fcilicet centum aureos, quos Ïoannes debet, relutturum ejfeüam conftituo pecuniam. Cteterum iUa d' dia datur 'm quafeunc^-jCiui nel pro[e, uel pro alio fe folu turos conjlituerunt'.ita tarnen, ne uUa flipulatio admifcea turtqua admixta, w qui ftipulanti promiferit, iure ciuili tenetur.§.pecunia conjlituta. lnftit,deA{lionibui. A' (Xuomodo er aHor e^ reuigen gu£ proponit,pro bare debeat. Ef ut dommia rerum, ut ermma capitaUa ’ probabilta reddi poßmt, 'm hoc titulo lt;ililt;iuot legibm tradUur. De teftibus. Ç Hic fmp. agit,à quibiu tejtes produci debeant, er quinam produci tejles poßint, er qiidnam ratione teßia |
. EXEGESIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj bus utendum ft,^^ qu£ à tefibus pt^°^‘‘^‘^^'^^^^.^L:if beant:quod illorumfit munus, quid teßimonii 1« W produda ualeant, e^r fi qu£ alia funt. De fide inftrumentorum , Sc de amifsioneW rum,amp; deapochis 8e antipochis facien isgt; amp;dehisqux fine feriptura fieri poflunt. V Cluantumfidei 'injirumentis,ided,publichjetipl^ ris,adhibêdum fit,er an eorum ainißio aUcui cfttt^’ l feritur.Tum de apochis,quas creditor debitorired »'^^^ antipochis quas debitor creditori conferibit, agitur-agite,ut iuuenes uocabula h£c Gnca 'mtelligiUt,no 0 os latcre,apocham cbirographim fignifcare, V eenpi fiontm,quamdebitor,quifidemjüainderec(ptue}tou^^gt;^ 4 creditore accipit. Et antipocham fignijicare, qi^ ^. tor creditorijicit m pr£jiationibus annuls ®PP‘'^?^'^^ j fariarn,propter pr£fcriptionem,ut in er in glojfalegis etufdem. Deniquembccltf''’ L tur de ijs, qu£ fine feriptura fieri pofint. ^^ç^^f^^pi, riter nullus non contradus citra fcripturamf^r ipadum quod bona jide.C.de Padis.Eiicrrtipiunturff^^ cies,qu£jine feriptura conjiitui non queani: de quit xtat glojfa m capite primo, extra de cenfibut. Itbro q xto. Plus ualet quod agitur.quàm quodfiinulatèconci- pitur. Ç Stemma tituli eil plus ualere er i^ cailriSi^/^ alijs rebterfferitatem, quam fimulationeitt. Exempuff^^ tia : Si PetrirtJi aliqtta re donaui,er deindetufaipu»'-^ relatam eit, me etiam rem ei uendidijfe'. uenditie,ai qui ßmulata ed, nullius momenti exißit. Do«4«gt; «ij“ P^ ‘ at-.uidel.fn.eod. tit. De pignoraticia aftio-ne. ^ Adiopignoraticia locum ßbiuendiat,iibicrtdi/ tor pecuniam pro re appignerata datum à debitore reet/ pit.Verbi gratia : Petrus mutuauit loanni uigniti turtoi, pro quibus loannes Petra ueflem quandam pignoridu dif.ubi uigmti aurei Petra redditifunt,ipfe loatini uejlai refituere cogitur,er tenetur ei pignoraticia adione.W ßit.Qj^ibus modis re contrah.obligatio.§.creditor. W ró m pr£fenti titulo dijferitur tam de direda adioitti quam contraria pignoraticia. Direda quidem hibtllr cum,ubi uel totum £s alienum dijfolutti/m eil,uel alb*^ do creditorifatisfilum, l.f rem. $, omnis. ff. eod. W^ Wr |
ÎOp
TITVLORVM
^r ^^idiot^eiquipignui,autfuum,iut a.lienumob/ 'gJWl.O’ hoc dommo uel uolente,ael ratum habente,le ÿ,a ’fires.ff.eod.Q^arnuii non défunt qui adflruant, etiimfi res aliéna muito domato,nomme tamé meo ® ‘^eturßuic adioni locum eße,lege,fi rem.§.fi u quo' 'i^f-lf.eodem. C£terHm pignoratuia contraria datur ^''editori, contra debitorë,iuxta h£redem eiui,id^ muU '*]^^°’^^^^^''^^^*^°^^^'^^^modo fiicuißdui fit ‘ww,contraria pignoratuia creditori conceduur.l.
C 0 D I C I S; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aid
Ad fenatufconfultum Mace* donianum.
Ç Hoc fenatufconfultum interdicit, ne quisfiliofimi/ lias pecuniam det mutuo. 1.1 .ffeodem.
Ad fenatufconfultum Vd-y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Icianum.
Deinftitoria Sc exercitoria adionc.
”*gt;«( ilij negotiitiom feruum priponens, quicguid cü ^'^ fauo tint rei ff'Mit cuipr^/iélm eA, contnxeritjHt ^ijficu dommut ferai m^itorK tenetur.l.i.ff.eod.Pors: fogt; Injlùor ipptUitm e^ ex eo, quad negotio gerendo V^'’^^cnultumßicit^tlt;iberntelit pr£pofitui,tin cuili* « ^ ijntgotutioni. l. injiitor. ff. eod. Porrô exercito/ fu mo locum labet, quii/m quit feruum fuum magijlru ''^'*^Pgt;’^liM:quicquidcameoferuo eimreffcUicet cui P'^^ß^^afeii^contrtiilum foerit, edjfecie dominui ferai ^^^^^‘torii^ohjlfmgitur. Atuero exercitorem dicimus *'*#gt;«ld qaemobuentiones zyredditMomnes prouenU Hliw K dominai naatifitfiue à domino muern condu ^''^''^'^■fxercitorem.ff.eodem.
^®ituin eo qui i n aliéna poteftate eft.ge-™’neflênegotium dicitur.ucl de P'^üliOjfiue quod iulTu.aut de in rem uerfo.
^Hiciiitpe).4{o^^gi7(^j,p^^g,^„^ cam eoqui uUet! ’^P^^^obnoxiat eR,geritur : nimirum, cam ferao, cam /ilio^miliiï. Et ed j^ecie congruit, uel dHio Q«od
‘^Wad.wJlifory^ dUt exercitortd, {de quibui m tic W® precedent! didum eü) eut adio de peculio, aat de
’'tw nerfo.
PtcaUan propriè pgnificdt rem,qtt£ nonm numéro/ ^^pfcuniiconftliitfeduelmfolo,uel pecoribui ,uel m Ppellediüe,nojlro Itbore or mdufiria parta, er d nobii kerif^da.^liqmndo pro parao patrimonia, ut Vlpian. fcribitfiondar-.vndeedadio de Peculio, qu£ datur con-tranemibat ewm feruo,jîliofàmiliÂs,zr uel patre, uel dogt; ninonolente,a(leiiinii^i-ijßquii.§.ult.jf.de Peculio. Ditur er hfe adio qujß contrahentibui cam feruo tut ß lt;iai( uel eiamegotiagerat, uel ipfealteriat negotia ge/ tiit.l.ftpapiUi.§.ffdfiego.ff.de negoe.geß. C£teràm a* dio de 'm ré uerfo dicitur,ßquii noür£ poteßati fubdis lat,contrdXit : (y res lUa^ßm rein nodram ed uerfa, in ’'’S pnwü omnium experiundi copia datur. Verbi grd' ^^^■^awßmilids uiginti aureos mutuo accepit,quiin rem putris uerßfünf, pater pro lüu uiginti aureis cSue-turipottd.§.inremdutemuerfo. Inßit. Quod cumeo quiinalie.piitedate ed,Qrc.
^Hocfenatufconfultum maUerum Mecillitati con^ fulif.condituens, quod muller alienam obUgationem uel fufcipiens,uelparticipans, mandando, iubendó, in fe raa piendo,non obdringatur.l.i.cr 4.infri eod.Sunt tarnen aliquot cafui, in quibm hoe fenatufconfultum loei habet nibil.uide Gloff.in uerf.eel]ante.inl.fin.infàeodem.
Oe non nuitierata pecunia.
Çaie imperator tradat, quid iurii fit cum exceplio/ nenonnumerat£pecuni£. Si quis etiim debere fe fcris pferit,quod fibinumeratum no ed,de pecunia non nume rata intra biennium exceptionem opponere poted. §. r. lnftit.de Literarum oblig. Nee latere uolo iuuenem du* diofum, pecuniam in pr£fenti titulo pro quauK re fumi, quarn quis uel non numerauit, uel foluit. l. pecunhe uers bum.ff.de Verb.ftgnif.
Decompenfationibus.
^Compenfatio, ed debiti zy credui inter fe contribu tio.l.prima.ffeod. Verbi gratia: Petrus debet mihi decé, xy ego et quinc^ aureos. Si ego decem aureos d Pefro pe/ to,quin^,quos et debeo, compenfare cogor,et fie potero altos quinq; aureos exigere.Hoc nomme autem compen/ fatio mueda ed:quia noftra intered potius nonfoluere, quàin folutum repetere.1. ^.ffeodem.
De uiuris.
^ Vfurarum nomine, inteUige quiequid pr£ter fora tem alicui datur, lam in hoe titulo agitur, quomodo ufu/ r£ debeantur, quotnodo exigi poßint, er tn quibus con' tradibus exigantur.
De nautico fœnere*
Çld ed,defcenere quod impenditur in pecuniam nau ticam.Pecunia nautica ed,qu£ periculo creditoris in na» uem recepta, traijcienda committitur. Porrô,periculunt huiuspecuni£ traiedici£ {fic enim dicit imperator in l. prima huiiu tit.)ad creditorem pertinet,in l.prima,crin l.nautica.ff.eod.Et pertinet quidem periculum huius pe/ cuni£ ad creditorem, quoad debitor in locum quo con= tendit, peruenerit.Et nifi forfitan iadura huius pecunia debitort imputari queaf.ut qui locum nauigij non ferula rtt,nec licitas merces in nauem depofuit, lege 3 .huius tit.
Depofiti,ueI contrà.
^Depofitum ed,quod cudodiendigratia alicui traa ditur : contrahitur uero re, obligatio in depofito. indit. Quibus mod.re contra.obli. §.pr£terea.Et inde adio de/ pofiti, qu£ datur contra depofitarium, id ed cum apud quern res eft depofita, ut re reftituat,in d.^.praterea. Et ) in hac adione dolus tarnen punitur,iuxtà lata culpa,qut dolo £quiparatur.l.quod tierua.ff.depofiti.§.fin.ffeod.
Perquas perfonas nobis ac- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tit. Porrô tit.habet,Veltontrà:quodde adione depofi/
quiritur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ti contraria intellige,qu£competitdepofitariofimul CT
Ç die Imperator differit, per quas perfonas nobis haredi eius,in eum qui depofuit,nomine impendiorum in iomiiiiiim,ufus,ufitsfrudus,poffeftioreidcquiratur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;remdepofitamfidorum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
Man*
-ocr page 668-zu
CHR. HEGEND. EXEGESIS.
in
Mandati, uel contri.
^lAinddlumhic dicitur munu^^quo quit grutuito quid dmici nominefitciendum ßbifumit. Inde dHionef, quic pdrtim direHd,utl cotrurid.Vurend congruit,cjUM/ do mtereü eiM qui mdndduit.Sifuu nihiUatereüJjac ds élio locum nö hdbeLVerbigrdtid:M.dnddui Petra,ut do^ mum mihitmeretiß med mtererdt,ut domut emeretur,Pe trutnidnddtimihiobßringitur. Atßedmipfdm domum ego emi,cr fic nihil mtererdt^hitc dHio fopitur. Contrei' rid düio ei, qui munduto ßeit fdtis, congruif. ut ß Petrus meomdnddto mihi domum emit ,mecummdnddti dgere poted,utßnondumpecunidnt uenditorinumerdrim,ei numerdre cogdr, ore.
Si feruus extern fe emi man* dauerit.
^ In hoc titulo tmperdtor dgit,dn ferum mein ddtd Pc tro pecunid, or ßHd ßipuldtione de mdnumißione db em ptioneyogdt Petrum,ut eum d me domino erndt: dn huiut
ui domintM,ilium m liruitutem pojUtminto retrahere pof fimicfuód fe cu ipfiut peculio, i feruitute urndicare coM^ tuf fit. Vide Lunicum huiut tltuli.
Pro focio.
De patribus qui hlios fuo5 du ftraxerunt.
^ Non licere patri filiwm fuum aut uendere, aut effi gnerare,fub capitis peenamiß extrema infime, erwo' pia rei fimiliaris fieere urgeatur,m ivcn- eod.tit.
De refcindenda uendi« tionc.
^ In hoe titulo agit, quo paßo uenditio mita refefi' datur. Refemditur nero ,fîdolo emptor egeril,benefit) aßionis de dolo:cr hoc,fî dolus cam centralluidederd, in l.eleganter.ff'.de Dolo,er in fia iß dolo. eodcmtUido-Quando liceat ab emptione difcedere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.
f Titulus hic apertus fatiseß. Obferua tornen, qy re intégra, contradus emptionis er uenditionu utmli^ partis confenfu rumpatur.l.i.eod.tit.
Si propter publicaspenfitationes^ uenditio fueritcele« brata.
IT Quomodo obtributanonfolutd,uelil^^^^^‘ pub. débitas non prafiitas, uenditio or fiat, (J i^‘P‘^‘ tur,hic titulus aperit.
Sine cenfu, amp;nbsp;reliquis fundum com'
parari non pofle.
^Societas,eßuelduonmt,uelpluriüconuentio,con- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;parari non polie. .
traßa ob commodiorem er ufum,er qurfium : ut liifi.de ^ Imperator 'm hoc titulo mterdicit,ne q«Mp Societate.lndeadio profodo,qu£ datur focio pro focio. ^m^^lah conditione,ne aut integrum cenfnmp’'^i gt;nbsp;Parra Imperator 'm hoc tit. agit, quando robur obtineat i^cmporeUm exa{lo,ne teruncius quidem fi “* / * focietas, quamdiu duret,quomodo contrahatur,Qrc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'*‘'^ difioluit, ne quad cenfus refiat, prspte tog •
De contrahenda emptione, 8c nbsp;nbsp;nbsp;'' nbsp;nbsp;nbsp;f^quot; cetera.
CZ c«terlt;lt;.
uenditione.
^ aie imperdtor dgit, quditdo contrdéluf emptionis cr uenditionii contrdhdtunty dßirit,confenfu perfidJi modó deprecia,?^ quidem certo inter emptorem er uen duorem conuentum fit.§. i.ïnfiit.de Emptione ty uendit.
Dehsreditate,ueladione uendita.
flquot; Summd huiut tituli eR, quid iuris fit in hdreditdte uenditd. Exempli grdtid : Vendo loduni däionem meum, qua mihi congruit in Petriim.Et ut pducis dicdm,Vende' re ddionem, eH quad dlids in l.nominif,mfrd eod.uende/ re nomen dicitur. Et in hdc délione hoe obferudndum efi, uenditionem ddionif etidm ignordnte,uel etidm eo inuito fieri poffe.l.nominis uenditio.eod.tit.
Quae rcs uendi non poflunt,amp; qui uendcre,amp;mercari ue«
.tantur.
uenditæ. lt;
Ç Summa huius tituli eß, quando uelperuuWHy w commodum ret uendit£,dut ad emptorem,ad uéiitor^ pertmeat.Et hoe firi dicifolet, quad uenditioaeomiH numeris dbfolutd,omne commodü iuxtd dainnM reinig dic£,dd emptorem redundat.l.i. mfrà eoi
uenditi.
^ Hoe eR,de dliionibus qult;e eongruunterexenf ’ er uëditofiquidem emptori,ut res trdddlur, dëHoK^l ddtur:uenditori,ut preciu dccipidt,congruit ddio ex Uit dito.Vide hie in mulln legibus.
Si quis akeri uel fibi fub alteriusnO' mine,ueJ aliéna pecunia, emerit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ,
cdfîbus,quibus dutdliquis,ut procurator,emit fibii^ ‘ ^ aie titulus in l.ficilèfetpfum liquida lÜuftrabit.aoc Hquain dlterius nomme, aut aliéna quidëpeaiiM ««* unumfiudiofum iuuenem admonere uolo,in l. prima hu= mit,fed nomme fuo.vtdetotiim titulum.
ius tltuli, effe quafdam uoces,qu fin exempt aribus firme
corrupte legantur. Sant ueró emblatd, oxyblutd. Tu lege iftßiC!r7x,hoc ell,ueftes intmUdf purpurd,uel dito colore:
De rebus alienis non alicnandis,amp;?''*’' hibitareruinalienatione.ueJ
hypotheca.
lege oxyblaptd,uel,ut Alcidtui legendü putdt,oxobldptd, nbsp;nbsp;nbsp;^ Nemini eü copid dliendndirem dUendin.Eteilim’^
fiquidem Suiddsferibitifffftindurdmfiifie, qud PhanU mo eim rei,quiefudnon e{l,dlterumdominumconfin^ ces ueftimentd tinxerunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;re poteü. ^idm nemo plus luris in ahum tranfirrepote9,
Quae res exportari n on nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quim ipfe hdbet.l.traditio.ffide Acquir.rerum dom-^i^
de be an t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turnen/fedes qu£ddm, qutbus ut maxime quis rerim it'
^ Hie titulus quoque darior eß, quim ut uUd uerbo? minus non fît,cas tarne alienare poteßide quibus uideV rum luce mdigedt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftit-Quibus alien dieet,uel non- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„
î’J
TITVLORVÂÏ CODICIS.
214
|
De communium rerum alie. natione. ^(^Händo rerum aliendrum dliendtioufurpdri paß Khiclmperatoragit. Rem alienam gerentibus, non inters dici rerum fuarum alie« natione. f Hic titulus apertior ed, qudm ut unis uerbis expli' tiniuffit. Depaftis inter emptorem amp;uendi-torem compofitis. f Ex boe titulo difcitur,quo pado emptor er uendU •ot 1« contradu padum, è quo contradus legem dccipi-^,me poßmt. Vt obiter iuuenes iUdin regulam dißdntt ïï pado contradus legem accipereM in régula contra-fim.^deRfg.iüw. Si feruus exportandus uæ« neat. .^ ^ In bot tit, difjeritur, quid iurisßt, ß feruus export nem parit, niß res qua permutanturßnterueniant : unde Iifndw.id eß^qui certo in loco, certa in urbe commorari non tarn ex rerum interuentu quam pado quod prace/ •I®» pûtes,««„cat,ij ed^uenundetur. Simancipium itauæneat, ne proftituatur. T Hic linpernoriradat,quid iuris ßt, ß mancipium, (('ƒ’^'’^’*‘*’ “‘^”®‘lt;tgt;”® proßituatur turpi quaßui exer ^'nancipiuixiitjPueritalienatum.utma- nuinittatur,uel contra. ^blic titulus feipfiim déclarât, i ^®®lt;l'Htijsaaionibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Qjtidinhoctitulo tradatur,ex uerbis dus tiemo amp;tdiles babebàtquafdamadiones m rebus quibuf „„^ (utnuüusmoneamfaffequetur, *^Ma.deiitre'nat.gent.erciui, §,proponebant. de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deiureempbyteutico. 'i'^'1'Usbictitulusdijferit.Porró qui addes quondam fiie/ ’'*”tgt;ex Fenefleüa luuents ßudiofus difcere poterit, ^'monopol js, conuentunegociatorum ilIU 'ito, uel artiHcio ergolaboruin.nec non balneatorum proliibitis illici« tis paftionibus. t Honopolium ed, cum penes unum aliquem uenden (Xifln^x!ri Tifutif ^^ iruhliftia: id qUodßt, CU quot;quot;“«folm iliquodgenusmcrcatura uniuerfumemit,ut JO ‘««endat.pre,.,!^^ profita arbitrio fi a tue ns. Caterim monopelin j^ |,o(. -^j^ prohtbentur.Prohibet etiä ImpC tator,ne^tudhißd eßyOperarißartißces^opera qua in t»oarunt,atijsne ihfoluant,pacifcantur. Tum ne balnea-iores inter fe fa(ium ’meät,ne alid, quam qua inter fe coti ^unerut pecunia, bainfis uti liceat, Breuiter,omnes iüici/ ^upadiones hic tit.prohibet. De nundinis amp;nbsp;mercationi* Sumwd tituli ed,ne nundinarum tempore, hi quib. ^^ 'i^tconceffafunt, aut negociatores conueniant, aut ^«t^fequefirem, aut quoquo modo lilts moleßi ninl.unica,eod.tit. Deueóligalibusamp;com^ , mifsis. Ç Pro quibm rebus uedigal non praßetur,et pro qui ^prfßetnr,hic tit.oßendit.Tum,qua poenaßt dus qui |
incommifjlm cadat,hoceß,quialicubi aUquiducliens uedigal non foluit : pand ueró eü conßfeatio rerum qua uehuntur, Veéligalia noua invitai non poffe. ^ Hie titulus fatisapertused. De commercijs amp;nbsp;mercatoribus. ^ In hoc titulo imperator praua quiedam negocidtoi rum er mercatorum, qua fub Cafare degunt, recenfet. Turn quadam qua omnibus mercatoribus obferuanda ßnttcuiufmodi exißuntune dut pro mancipijs,dut alijs ree bus barbarie durum impertiantj. z. eod. tit. Turn unit,ut negocidtiones in locis ßatutis exerceantur.Ad hac,nobi-1« 4 negociationibus fe abßmere uult, I. nobiliores. codé titulo. De rerum permutatione, amp;de præ« Icriptis uerbis. Ç Contradus rerum permutationis nonnuUam adio di^dgUur.Et quidem bißriim, c^ codiHione ob cdufim^ C^ praferiptK uerbis. Porroafiio Pneferiptis uerbK,lo^ turnßbi uendiedt in paila, que incontinenti ( ut lU di~ cum) fiunt, in cuiufeunq; generis contraiiuj. fecundd,C. de PdÜK inter empt.e^ uendit. Vendicdt er hac dmo fis bi locum in tribus contrndtbus anonymis, Do ut des,Dó ut PdcidS, Pdcio ut fields.lege natural.§.i. er fecundojfß de Prißript-Uer. De locate amp;nbsp;condudo. ^ olim conducebant homines fiindos,dgros,etß qult;é dUa erant locd foli,ed lege,ut meUord reddereueUent. ïn» de emphyteußs, id ed, meUordtio dicitur, er contrains emphyteuticusjd ed, contradus res foli meliores redden ditejuinonißßripturdintercedente contrdhitur.L i.tum erdomini,erempl}yteutie confenfu. Oehoecontradu hictitulus dißrtedißjutat. * Defponfalibus amp;ahrrisfponfalltijs, amp;proxenctis. SPonfalid dicuntur,mentio er repromißio ßituraru nupttaru.l.i,ff. de Sponfal. Ahrra id genus mune= id dicuntur,qua jponjahorum nomine ddntur: unde ßon fahtia ahrra a iußiniano uocdtur,Proxenetd,proprtc ß/ gnißeat eum qui inter aliquos ed conciliator er médius: unde Ahrra proxenetic£,dicnntur dond,qua f^ofarn er f^onßm inter fe conciliant er tungunt. Explicatis bis uo cibus, iam adfummam tituli exponédam progrediamur. Imperator in hoc titulo agit, quad in Ißonfahbus dißra/ dis, utriq; liberumßt nouum matrimonium contrahere, er quandiu fßonfa jßonfum abfintem expedare debeat. Agit etiam, quid iuris ßt,cü, ahrrts jfonfaliorum nomine datis,ßprius uelßionfa,uelßgt;ofus decedat, quam nuptia ineantur. Deniq^ ,dn uel tutor,uel curator Ifonfaha per patrem pueUa contrada^dißrahere queat. Vide Ü. tituli: K Si |
|
CH R. HEGEND. EXEGESIS Z’Î Si reftor proninciæ.uel ad cum perd« ncntes.fponfalitias dede-nntahrra». ^ Ad eum pertintre mteüiguntur filij,nepotes, pro* pmqui, conjilùrij, dom({iict,qutbM omnibut copù non ejl ineundi nuptiM cum ta mulitre, que uel de proumeid ortundi eft,uel ibi commorJtur.Sponfaliorü turnen con= trabendorum iüif frcultM datur ,1. fi quit officium .ffj de Rif« nuptiarum.PorrOfim Canonuü aliter bac de refta* ttùf.quod ea in ffecie fiequendum efi. De donadonibus ante nuptias,uel propter nuptias,amp; fpon-faditijs. .. VH«»c titulum paucif explicat imperator ’m I»ft. de donationtbtu. ÿ. Eft c aUnd genm. De incedis 8c inutilibur nuptijs. C interprètes ita firme fecernunt ‘mceftas nuptias,er inutiles: quod lüefinc, que inter collatérales er adfinet de quo iure lege tit.’m ffer C.folut.matr. contrahantur, mLfi,^idterium.ffi de Adult. He uero, quod prefenbit rationem condituendi dotem,qao^^'^' nempe inutiles,que aduerjus leges meantur. tam m hoc ma,cuius uel damno,uel lucro conditutio dotisfiaipV tit. Imperator agit, quibus poenis adficiendi fint,qui uel fitted de hoc iure ’m prefenti titulo pertradatur. inceftas uel mutiles nuptias contrahant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De rei uxorix actione,inexdipulitn^' äionem tran8fufa,amp; de naturadö- De interdiéio inatrimonio inter pupillam amp;nbsp;tutorem,feu curatorem, filiosq; corum. ^Hic imperator non uult, ut uel tutor pupillam du* cat, uel curator adultam. Ctteràm im Canonicum aliter iecernit. Si quacunep præditus potedate.uel ad euttt pertinentes,ad fuppofitarum iurifdi' étioni fuæ afpirare tentauc-rit nuptias. ^In hoc titulo imperator prohibet,ne magiftratut alt quK, uel maior, uel minor, prictextu poteüatis, aut cum uirgme ,aut cum uidua fu£ turifdiâioni fubdita, matri* monium meatnd quodetiam de iureCiuili locum habet. Seem eft de iure Canonica, quod tales perfonas matrimo mum contrahere non uetat. ConWabere igitur poffunt, per cap.cum apud.de Sponfal. Si nuptia: exrefcripto petantur. ^Quid iuris fit,ff nuptu, qu£ alioqui no admittun* tur, ex refcripto imperatoris petantur, ut ipfie, qu£(ua eft auloritM, per refcripiZ aliquas perfonas legib. foluat. De fecundis nuptijs. ^Quindo muller admuptias fecundas ire, hoc eft fe* cundiim nubere pcfiit,hic ftatuitur.^ft uero h£c fumma, mulierem intra annum ab obitu maritiffecundum nubere non deberetpeena datura,fi idftcerit. in qua ffecie quos que aliter lus Canonicum ftatuit, in c, Ultimo ei' penult, èodtm titulo. Sifecundô nüpferitmulier.cui mä-ritus ufumfruftum re-liquit. ^ Si mulier, cui maritus ufimfruilum rerum fuarum, mortem obiens reliquit,fecundà nupferit,ufusffu{ius da/ miui fielt,zy’filijs priorls mariti ex eo die quo nupfit,re/ fiituere cogitur, ut in l. i.eod. licet iure Authen. quod M eod.tic.adfiriptum efiffecus ftatutlim fit, |
De dotis protntfsrone,amp; nuda pollicitatione. ^Promifflo dotis partim fit per ftipulationea,pir^ tim fine ftipulatione.Poüicitatio uerô eft,folitis efternt promifiio,l. ;.de Pollicit.tarit fumma tituli eft,quad ft dos perftipulationem promiffa fit, CTaliquidcertiprottuf fum,conditione certi agendum ejfe.Sm uero incertiqut» promiffumfit,ex fttpulatu agl.ut th^it-de Verb.^’^ §.in pub.Porro,fi dos nuda pollicitatione conHuutafit ex iuris communis fanilione nuÏÏa adio ca-iturfft tibeC. Locati.ç^ l.legem. C. de Pad is. At uero alia eft ratioid dote ex priuilegio conceffa.l.ad exaHionem-eod, De iure dotium, Ç Varium eü dotium ius. Nam aliquod MUnfff* fhim a{iionis,qu£ Olm lociim fibi uenduabat i» tepdt^ da dote:de quo iure uide tit.C. de Rei uxordlio. E ^^ ius quoddam,quod fiatuit, quibus quoss quibus non congruat aäio, adrepeteni^ ^ tibus pr^ftita. ^m hoc titulo Imperator tradat de iure,ddio!ie,q» dotes‘petutur er repetutur.Et quia olim hac wK ut' tur ueteres adione rei uxori£,h£c abrogata eft, etm lo» cu dus fuffida adio ex ftipulatu. Potrèfifficio tft,tigt;iP lierem nunquänon dipulatam elfe dotem fibireddi,quae uis ftipulata non fit : que fufficio, uelprtfiinptioltÿi effe firtunagitur ergo bic de adione exftipidatu. De paftis amp;conuends, tam fuper dote, quam donatione ante nuptias,amp; paraphernis. tes etiam fupra dote,0' donatione ante nuptias : cteaiijKf fuper Paraphemis, id eü donis, prater dotent, ab utm^* marito datis,pacifci queant. Öe dote cauta,non nurnerata. ’ IT Qjiid iurisfit,p mulier marito caueat dotent,id e» prómittat doïèm, et tandem ei na nunteret,hic dijferiWgt; De donationibus inter uirum amp;c uxorem, amp;nbsp;aparentibus in liberos fadis,amp; ratihabidone. ^ dAaritus ^ coniunx fe mutuis donatiottUtuo’''^'’^ prohibentur,neatnoreorumtorpeat.l.tff.eo.bl‘(p^^ filio aliquid donare per ius poteritiquoniantutti^ti P^r na loco exiftunt.l.fin.C. de impub. galijs ftbfit. Exd' piuntur tarnen cafus,m quibus paterfilium donatiombiti adficere poteü,ut fi quid ei in dotem det,ut ft quid in io' nationem propter nuptias ei largtatur,eyc. De repudijs,amp; diuortijs, amp;nbsp;iudicio de moribus fublato. ^Diuortium proprii eü ,fiuircruxor fepaniit''' Repudium ueroji ffonfus à ffonfo dirimatur, quiip^ hacuocabula firè cenfinduntur.Porró in hoctitulot^ peralor reeëfet eau fis,propter quits maritus uxorin * pu/»* |
|
TITVLORVM CODICIS. V7 fuiwtfoßit'. i« I. conlinfu. mfrieod. Ctterùm^dt inre CmonKOfUt obiter id noneim^^olu/m ddultermmjnitïi-mmitm conirAdu dirimitM c.ex publico.de Conuerfut. coniugit. ka htc, nee nuritut ob mores c^uofdam agre/ ßciQ-muerecudos, uxorem fluim à fe repudiare pote^. Vxorif enim mores noueris,non oderis. or hoe unit tit.et i»iiciodemoributfubllt;tto. Soluto matrimonio, quemadmodum dos petatur. Ç mboctitulo Imperator agit ^quomodo dos répéta/ lur, matrimonio aut diuortio, aut morte, dirempto ; er quite adionibus, pro dote data recuperanda, locusßt, bictndatur. Si dos confiante matrimonio fo-lutafuerit. ^ Si confiante matrimonio, dos légitima ex caufa fo/ latapermaritumfiiit^dotis data conditio non datur. Si» ^('fènuiaiufiacaufa intercedente', dosamanto foluta 'ff, ilosimiirito repeti poted, etiamfi uxor morte obijt, iitl.Hilicdjeod.K'f, Ntfideiufl'ores.uel mandatores do* tiumdentur. ÇMieris non e^, 4 uiro dotis er conferuanda, (^ ^‘fiduendtgralia,cautionem exigere ; ratio in promptu ^^In iiiiafia eod. ne generetur inter eos perfidia. Return amotarum. ,,^Htcadiomtermaritumcruxoremlocwm fibiuë ''“’' 'uim loco alioqui eft adio fitrii inter extraneos fa r f^'$“^ó maritus in uxorem hacadione uti po ^Vfirt! niijfj(j iji^i^ ^f^ uxore amoueantur, e^^fubtra quot;“WM',I.conttd.ff.eod.lnhacadione,ß adfummum •■« «tnitjnJtiimf^y reï quocunqi modo aUenata,l.fi cons N®prodottI{^^jJgJ.j5 , bona quondam ma* ■^•tiaddicanturiid eft,in folu-
1»^}^^ ^^^^^^^ ^^^ '^^^ ^^^^^ ^^^^^^‘^^ Defundo dotali.
Diuortio faélo.apud quern liberi mora* fi,uel educari debeant. Hit fiiute cidri« ed. De alendis liberis à parentibus. Ç Net bic litum «m interpretatione indiget. Peconcubinis. yiüantononlicereconcubinam habere,bictitulus »lt;8«. Denaturalibus liberis, amp;nbsp;matribus eo-rmn,exquil)us caufis iufti efficiantur. 1 Pw^mturaks dicuntur hi, qui ex cocubinis nafeun ar. lam 'm boe titulo imperator differit, quantum huius genms ltberh,uel inter uiuos,uel tejlamëto relinqui pof/ ft. Titnt,quibiis ex caufis iufii fiant,id e{i,nataUbus refit/ lumr,^ in parentum potefiatem redigantur. |
218 De teftamentaria tutela. ^ H«nc titulum exponit Imperator in inß.eod.ßt. Dcconfirmandotutore. Ç Stimme tituU eü,tutorem per pr£toremf on firma' riferapprobaripolJè. De légitima tutela.. ^ Hie titulus quoqi in Inftit.eod.tit.explicatur. Qui petant tutores ucl eux ratores. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^Hic titulus clarior e{l,quàm ut uUnn uerborim lu/ cem deßderet.Hoc timen nolo quern fiigiatiadoleficentes, urgente extrema neceßitate, quod telam acemmum eft, curatorem ad Utem pet ere po(fe,infi-a eod. 1.1. Vbi petantur tutores uel cu-ratores. ^ Pupillus eo loei uel tutorem uel curatorem petet, è quo.aut ortus efl,aut ubi patrimonium habet,aut comma ratur.l.i.eod.tit. De tutoribus uel curatoribus illu* ftrium uel clarifsimarum prouinciarüm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^ ^ Cuiiis generis lüuftriwm uel clarifiimarum,ueltuta res uel curatores ejfe debeant,bic tit.aperit. Qsi dare tutores uel curatores,amp; qui dari poiïunt,uel non. Ç Hic titulus fatis perfe apertus eft. Quando muliertutelæ officio fungi poteft. f/iulier regulariter tutores munere fiingi nS poted:, quando id munus uirile eü.l. i .wfi-a eod. Quod uero con fentaneum eA, niß tutelamfiliorum à principe impetret. l.ult.ff. de Tutel.Tumfiiuret,crrenuncietfenatufconful to Veüeiano,iuxtà omni légitima pr£fidio,ac omnë fiant ßcultatemmfiUorum potefiatem redigat.l. uU.eodem.Et hoc iure Codicis decretum eil.Porrà iure Authentico mu Her tutoribus tarn legitimis quam datiuis pnefirtur. Vide Authen.Matnzy auilt;e.m hoc titulo. In quibus cafibus tutorem uel curato* rem habend, tutor Uel curator dari poteft. ^ Regulariter tutor non poteû dari habenti tuto/ rem: qu£ régula in aliquot cafibus hic 'm titulo enumera/ tis claudicat. De adminiftratione tutorum uel curato-rum, amp;nbsp;pecunia pupillari fœne-randa uel deponenda. Ç t^ec tutor nec curator fe admmiftrationi muneris fui ingerere poteli,niß rationariwm cößcerit.l.fin. §. ult. C.de Arbit.tut.Tum er exigitur,ut uterq^ eorum iuret,fe fide quam poteH optima res adminifiraturum effe,in l.de CreationibuS,C.de Ppifcop,aud.Accedit bis,quad nec cu/ rator,nec tutor cum pecunia pupillari faenerare poßitiut in Authen.nouißime 'm eod. tit.pofitis. Excipiuntur duo cafus,m dida Authen.relati. Depericulo tutorum uel cu* ratorum. Ç Omnia pericula, qult;e rebus pupiUorum, uel dolo, uel lata culpa,uel etiam leui committutur,m tutorum,iu/ xta curatorum capita redundant.l.quicquid. C. de Arbit. K 2 (Mf. |
|
CH R. HEGEND. EXEGESIS ÄI9 tuLExceptii duohut cdfÿgt;ut. Partimfiprlt;edid mm»s ido neiemervnt'.hdctnimj^ecie latum culpdmtutorestütùnt prxRdnt.l. tutor qui reperto. $. competit. ffi de admini/ Urut.tut.Partim, fi quid fortuità euenit, wi tutoris caput nonrécidit.l.fires,'vnfrdeod. i Quando expaâo tutoris uel curatoris, minores agore uel conueniri polTunt. VFwifd tuteld,iure ipfo exigente,d£iiones qua tutori intentanda erdnt,pupiÜo mtentantur, l.i.mjrd eod. üifi ßrfitunfinita tutela, tutor fida nouatione, m fe obligat tionii onutfudulerit.l.pod mortem-ffleod^ Turn nifi tu^ tor doli, iuxtd culpa,obfirmgi caperit.l.luUanut.^fi ué iiitor.fi\de Adio.empt. Si expluribus tutoribusuel curatoribus omnes,uel unus agere pro nti' nore uel conueniri pofsint. ^vW plmf tutela fiunguntur^tiam untu tantum (3quot; agiler conuenitpupiÜi nomme. Nifi fiifitan tutela ads i^midratio partita ed:A.i.cr z.mfi-aeod. , Ne tutor uel curator uedigalia conducat. Ç tutor uedigalia conducere non poteH, hac gratia, quad omnia bona dut, qui conducit aliquid à fifco,fifio funtobligata.l.prtma. C.lnquib.cduf.pig. contrabatur. At cum antehac bona qua tutor pofiidet,pupiüo obligat ta exilant, l.officio. C. de Admmijirat. tut. bond unuu duobui obdrmgerentur, er fic tutor crimen fieUionatut ineideretd.tutor.§.contrariwm.jf.dePig.däio. De tutore uel curatore,qui non fatifdedit. ÇHuncn'ruÎMM expUcat imperator m Indit. de ßtiß dat.tut.uel curat. De fufpedis tutoribusuel cura« toribus. ^Et hune titulum 'm ind.expofitum habet. De in litem dando tutorcuei curatore. ^Tutor ad litem dari non poted, quando u non da= tur certa rei uel caufa. Indit. Q^i dure tut.m tedamen. pojfi.§.certè. Sed hodie receptum efi,ut fi nimori cum tu^ tore lu mtercedat, curator condituatur ; quamuit olim ad litem pratoriiu tutor eUgebatur. Inditut. de Autor, tut.cr curat.§.fin. De eo qui pro tutore uel curatore négocia gefsit. ^ Irt eum qui ignarut an fit tutor uel curator, fe er pro tutore, uel curatore geßit, datur primo omniu adio Pro tutela,uti uocant:demde adio utilis negociorum ge/ dorum. Si» uter^ compertum habutt,fe nec tutorem nec turatorem eUe, cr tarnen uterq; m munut fe mtrufit, m Utrunq; adio direda üegociorum gedorum conceditur. l. 3. $.bac ratione.ff.de Hegocijs gedis. Si mater indemnitatem pro' raiferit. ^ Cluid iuris fit, fi tutor pupiUo mdemnitdtem pro» Viittat^m hoc titulo differitur. |
Si tutor contré uolüntatem matris idatus Ct. ÇT«for contra uoluntatem matris dattu,citrd lahM mfàmiafubmoueturmifi caufa adfit, propter quam'i/nß mid ed muri debeat.l.unicd.mfTà eod. — Vtcaufæpoftpubcrtatemadlic tutor. ^Titùluseficlarus. Vbi pupilli educari debeant. ^PupiUi dpudmatrem,nifi fecundo nupferit,tiiicitt debent-.fin ueró nupferit, iudex ubi pupilli tducandifwb decernet. De alimentis pupillo pr*-ftandis. Ç Pro patrimony uiribus,pupillo alimenta imptrtun iur.l.fin.mfi‘deod. Arbitrium tutclz. . . ƒ ^idefi, de arbitraria adione tutela, ut qvt » lt;w’^. drbitrio pofitaed:er datur pupiüo pariter, O' hift^ bus, m eum qui quondam tutor fuit iuxtd bareid ooi pro reddenda ratione.l.penult.'mfrà codent. Dediuidendatutela. ^ in hoc titulo differitur,qua ratione poffndelam^ pofitam, tutore s tefiamëtarij legitimi datiitirat‘°'^’'^^ dere debeant. Etenim non raro plures tutore! danty»*’® rara tutela ipfi mter fe partiuntur. Tum,aniiquil(‘‘‘*^ do ed, pro ijs qui ficere fatis non poffunt, oblirmgaivf» De in litem iurando. Ç1« litem iurare, ed fuo ipfius iuramento rei, quant lite,ided iudicio petitur,adimationem 'mire,0’pto quanta eacarire nolit,firmdre:dehoc iuramento pra-fint tit.diffutat. De hæredibus tutorum,uel cu» ratorum. Ç Hie differitur, qua ratione er obfiringantur, (7 conueniantur haredes parentum loco. Si tutor uel curator non gefsit ^ Tutor etiam, propter res male ge fias à fuo contida re,quem non fuffedè detalit,obdrmgitur. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deufurispupillaribus. Aquot; Quando ufura pupiiïares, id tfiquaex ptcviii pupillorum accipiuntur,iureexigantur,hic tit.dtfftrü. DefideiufToribus tutorum uel eu-ratorum. ^olim optio dabatur mmoribus, an print fidtiuffo/ res,quàm tutores conuenire uellent. Turn,an à fUtiufo' ribus partem,Gr à tutoribus etiam partem exiq,ereci‘pe' rent.l.i.ff.eod.titulo. At hodie receptum efi, at ante pri« marij debitores conueniantur,quant fideiuffor.i/n Âut it Eideiuff.§.i.Collat.i. De autoritäre prsaftanda. ^H«nc titulum imperator exponit lnditut.de kuW. tut.cr curat. Quando tutores.uel curatores effe definant, TEf hunc titulum uide expofittim in indit, Q^iil modisfinitur tutela. Dt |
221
TITVLÓRVM CODICIS.
X2gt;
|
De aftore à tutore feu curatore dan do. TOgindo tam tutor quam curator aaorem in caufa fupiUi coPituere poßit,in bot titulo dicitur. uide et inji. dt Curator, §pn. Deexcufationibus tutorum amp;curagt; torum,amp; temporibus eorum. fHit titulus apertus eft, c explicatur m ïnftiLeodé I'tulo. Si tutor uel curator faills allegationibus excufatusftt. hip aHegatio caufe, neminem nee 4 tutela, nee cura ^iicit.i.ult.ina,deExcufatdutorum. Si tutor uel curator Reipublicæ cau-faabfuerit. t QM^ndiM Hel tutor uel curator Reipub.caufa abeft, •lOti 4 tuteb quim 4 curd liber eft. Caeteriun dum quis uel ‘“fätorueltutor Rtipub.caufa abeft^interimaliumm ipjim lojy^ furrogare debet.l. tutores,§. qui fe. ^ Deexeufatione uetefanorum. TVfifr4ni milites,qui honefté ab lmperatore,poft ui |W(i «nfiorum Hipendiu exautorantur,i tutelis, prêter / HM ^IioniMi ueteranorum uel commilitonum fuorum, ^W ; nee pluribus tutelis, quant una, onerari pof. Q^i numero liberorum fe ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;excufant. THwicjijKj^ Imperator w inüitut.de Excufatdut. ^''arponit, Qui morbo fe excufant. , töl)ic titulus clarior eft, quant ut uUis uerbis mu' Qui state fe excufant. quot; ^cq«oq; titulus apertus eü. Qui numero tutclarum. TViileIiift.de Excufatio.tutor.§.item tria. De curatore furiofi,uel prodigi. fent ^»^ 'i***'*™ ^***^ apertus eft, exponere non Rat De pradijs 8c al ijs rebus minorumfine . *^®efetonon alienandis. ÇHif quoq- tittels clarus exiftit. Ovando decreto opus non eft. Tlf* I’D'titulo'diJJeritur,quid quando mmorapri»' uptiusaUenandirtspif confecutus eft, decreto ,id eft ttmfenfu induis opm non e(fe,^c. Si quis ignorans rem minoris effe.Gn» C ^®p'^'*°’:®*^P*’‘auerit. Tl Quid turisftt,ft q,^ ^f^ç^^f decreto ignorans rem ^Mt,abextraneoUat,differitur. |
Simaiorfadusalicnationem faftatä uenditionem uel 4 tutore, uel curdtore mitdm corrobo^ rauerit^uenditoran conutniendi cofiiii daturtut utl reda ditd pecunutpoffeßioneuni ewmfruüibui reßituat : uel quad ptcuniit lujl^ deeftforcidt.mjrd cod.l.primd. . buerit. T^i wl pupiUut, «tl ddHlmt maior pllus, rem aU* ^^tnuenditim ratamhabuerit^id eft comprobauerit^ «iMitto refemdinon poteft. Cgtenim pmaior paus^ De magiftranbus conueniendis. ^Hunctitulurn interpretatur Imperator in Inßit. jT. Sciendum lt;tutem,de ßdtifditione tutoram uel cuntorum. De ferais fugitiuis,8c libertis.mancipijsq,-, ciui tatum artiHcibus,amp; ad diuerfa opera da» putatis,8c ad rem priuatam uel do* minicam pertinent tibus. IN loc titulo ïmperdtor docet, quid iuris pt cum fera uis priuatorum, ßfei Imperatoris: turn quid iura pt cum libertii ciuitatum,cr artipcum diutrps openbus der Pmatorum,crc. De furtis,amp;fera o corrupro. ^In hoc titulo hdbes,quid iuris ptp AUt quis emdt ri prto fubtrAÜam, dut rem prto furreptam poßideat. Tu dgitur de aflione ferui corrupti, qua domino, cuius ferr uus corruptus ep^ditur. Deopcrislibertoram. ' ^QUi« operdsUbertus patronopo debeat, imperir tor hu dqferit. De opetis libertorum elegdntipimè dipu tat unicum lurifconfultorum brnamentumydalricus Zd pus,m Lp non fortem.§.libertus.ff'.de CondieMebiL De bonis libcrtorum,8ciure pa-tronatus, ^Hü imperdtor trdHat, patrono effe ius fuccedendi m bonts hberti. Turn de iure patronatus, quod 'm uarijs rebus uertitunde quibusp lubet,uide gloß. Inß. defucc, lib.m §,tum uero maioresfm uer.repleatur. Si in fraudem patroni,à libertis alienatio fada. ^In hoc titulo diputatur, patronum polfe libertum, quiperpaudem ei aliendtus pt,reuocdre. De obfequijs patrono prz» tandis. Ç ld eP,de honoris exhibitione, c? reuerenti uerecun dia, 4 liberco patrono mitnumißiohis gratia prtPandis» Lllberto.ff.eod. De Libertis, Sc corum liberis. ^Hic titulus fuijppus interpret eft. De iure aureorum artnulorum,8c de na-talibus reftituendis. ^liM aureorum annulorum donare apud antiques es rat id firmè,quod equitem peere dicimus. Porró natali' bus reaitui,ea m hoe titulo, quando libertus patronatus obferuatione liberatur.lam de utroq;, nimirum ta de tua re aureorum annulorum, quam nataUum reaitutione, bi hoctit.difftritur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a Qui admitti ad bonorum pólTefsio* nem polfunt.Sc intra quod tempus. lt;[■ Ad tonorwu poffeßionem petendam admiißlttf 11« K 3 ter |
1
-ocr page 674-|
215 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CH R. HBÖENi ber, ^liiw/àmilwî, mdior 2 5. «tnnw. Et feruux, bonorum poffeßionem pttere non potejl^mji pretor de eiiu condi' tione certior jdUw eum admiferit. Twn nee impubes per fe/ed per tutorem bonorum pojjeßionem petere poteü. Porro über mtru anni uniutfpadum, agnati or cognda ti Mrd centum dia utiles, bonorum pojjißionem pete-re ualent. Quando non peteatium partes pcten-tibus accrefeunt; ^Siduobui eAdelectd bonorumpoffeßio,cralter earn uel répudiât,uel quid tempore exclufus ell,dus pdfS dlteri dccrefcit.l,^.^,ult.jf.de 'Bonorum pojfeß.
f Bonorum pojfeßio fecundum tabulds, feriptis h£a reiibus defrtur : quod ß iüi défunt ,fubllituti uacentur: quödßnec hi pr^ßö funt,eiut fubliituti dccerfantUrdfe/ eundd;§.defrtur.ffeod. De bonorum poflefsione contra tabulas,quant Praetor liberis pol-licetur.. , Ç Hifc bonorum pojfeßio deßrtur liberis Hdturali/ bus er legitimis, uel legiiimis tantum, nimirum adt^ptia uiSifracipuè huius bonorum pojfeßioms participes fut tmdncipati,erc. De bonorum polTefsiöne contra tabulas libcrti.quaepatronisliberisqj ' eorum datur,
Vndcliberi. ^Hxc bonorum pojfeßio à protore Mulla ell, cum Memancipati bonis paternis potiantur, i.emäcipat.lnß. turn ut non emancipati bonu patrisfuanturnd^ex lure ab mteHato, hoc efi ex lege x 11. Tabulariim.$.i.lnllit. de hxreditat. qux ab mtell. defir. Praterea hec bonoru pojfeßio datur ijs quibus datur bonorum pojfeßio cone tra tabulas.I. prima. §.relié, jf. S; tabula tejla. nuU.cx. Vndelegitimi.amp;unde co-gnati.
De fucceflorio edido. ÇHoc edillum fuceejforium à protore müenturn eil, ut fi prior bonorum pojßßionem uelrepudiet,uelnon petat,dlter admittatur.l.i.'mjîd eod.tit. De Carbonianoedido. ^Carbonianum edidum muentum efi, ut cofulatur impuberi,fui dejlatu mouetur quxllio. Nimirum,anfi/ kus huius,uel iiiius fitiuel quado negatur, bona qux pe= tit,patris juijfe. Hoc certè ediélo impubes adipijcitur pof ßßionem bonorum corporalium,qu£ m hxreditatefunt, non fecus aefiei nulla fiatus eontrouerfia mota ejfet. Vndeuiramp;uxor. ÇPer hoc edillum pr£tor uirum ad bona uxoris, er - uxorem ad bona uiri ,fi nullus h£res adfit, ut cat, etiam fifio exclufo,in i unica,mfa codent. |
De repudiandabonorun, poflefsione. ÇQ^omodo, er qui bonorum pojfeßionemrepuiii re poßmt,hic dijfentur. De collationibus. ^Quomodo fiant bonorum colbitiones,ideßqiio' modo bona m tfiediuconjiranturfn hoc titulo traättuf. De teftamento militis. ^Hunc tit.explicat Imperator m lnßit.eoi.tit. De teftamentis,amp; quemadinodumte/ ftamenta ordinentur. Ç Qgtd inhoc titulo tradatur,ex dus uerb^jicilti»^ teUigipoteH. Dehxredibus inftituendis,amp;quæpsr-fonæ hæredes indicui non poffunt. lt;Et hic titulus fatisapertus eS. Deinftitutionibus,8cfubllitutio«i6u$« • amp;rcftitutionibusfubcondïtio' nefadis. ^m hoc titulo trallatur,quomodo quis itifiltt^* Cr fubjiituatur,er rejlituatur heres.duidautcnfti^“ jlituere, quid fubliituere, nemo non qui tatmeUt’è'*^ mediocritergnarus ejl,i»telligit. De impuberom,amp; alijs fubftiw* tionibus, .Ç Subjlitutionum uaria funt generd.Qu^^‘^'^^ relld,quädo nuüo intercedente, aUquishdreditittintt’tt qui deejl, capit. C^ueddejl obliqua:hec ejl prtcarii,t^l fiddeommiffariatde qua m lnjiit.de finguUs rebus deicom.relic.§. direda. tüdiredorum. Aliaejiuulgitii, alia pupillaris, alia paradigmatica,ftueexemplitii,ia^ compendiofatde quibus in hoe titulo tradatur. De necefTarijs feruis hæredibus inlliiuen-dis.uel fubftituendis. ÇQiuid hic tit.fibi uelit,uerba dus declarant,boeno do ; Dicam, necejfarium feruum heredem ita appe^an, quod injiitutus hares fine nolit fine uelit,ab obiiuteßdo ris liber lt;7 hares euadit. inft-de Hxred.qual. et dijf.i‘quot; Deliberis præteritisamp;exhæredatis. Ç Hane tituluifl exponit Imperator 'm infl. ie^be^ redatione liberorum,id efifiliorum,nepotum,et alwtKt defcendentium,'m l.liberorum.jf.de 'Verb.fig. Depodhumis hæredibus inftituendis, uel cxhaeredandiSjUel præ- ^m hoc tit.imperator tradat,quomodtrpejll^^ haredes inllituendl, cr exharedandifuU, V Ïquot;'^ **'^ fitji pratereantur. De iurc deliberandi,S£ adeundauel*®' quirenda hæreditate, ^lnhoc titulo imperator agit,quid iuris in itbbtrsgt; do,an quis uel adeat,uel repudiet hereditatem-lnterpit^ tes annotarunt,h£reditatem adiri ab extraneot acqudi quocunq; tarn fuo, quam extraneo. An uero id raiMp per omnia,Uiderint ipp. Porro ut obiter hoc moneatid tejlo Pompdo, Creui,fignificath£reditatëadif.àuei^ crefcere,e^ cernere.lnde uocabulu Cretio eji,in l. erd^^' num.eod.tit. ubiperCretiontm,intelliget )uuenisber‘^ |
T I T V L O R V M C 0 C» Ï C I S i
|
titi(iditionem,w c^ud polihacfcrupulofumÇolennitntein tà locum habet, quando quis hères injUtutus,heredity Derepudianda Scabftinendahæ-reditate. ÇHù \ntperdtordiljerit,quo pa^o berede s beredt tiUm uel repudiare poßint,uelfe ab eu abümere, inter/ frétés (fiquidmodà wpttTiamp;^ut m prouerbic eß,liicit') biannotdrunt, extraneos propriè hereditAtem repudti re,[nos tieró [e tb eddbbittere. _ infpiciantur,Sc defcribantur. fCtuid hoe titulo apertius effe poteUf Deediélo diui Adriani tollcndo,amp; quem-admodum fcriptus hæres in pof» fefsionemmittatur. V Dih!« Adrianus edido quo dam fidiuit,utfi firiptas m poffeßionem immitti po^ulauerit, non prias ^‘f‘fmitteretur,qudmKeip.»icefima hiereditatis pats ^^^riannecuerbisdici poteA,qudmudriè hocediüum 'quot;''’■pKijiuffl/it, Cum uerà eiusediHipr£textupleri(^ py.,'^^,,p,jt(lt;j. jtffpec^fûP hocediäum * ''°2lt;tt:promdebodienonhabita ratione huiusedidi firipto hiftji return hareditatiarum fit copia,ut in hoi ^‘^'^‘‘’^^fioßßimetrdditur. ^‘'l'iisaliquemteftariprobibuerit, uelcoegerit. ÇW hoc fit.împey^for refirt duos caufas,propter qunts 4^«iî ab hmditite defitnÜl exeludi queat. Prior ed,fi Vis probibedt eum teffari qui tefiari uolebat. Pofierior, H“« aliquem togat ficus tefidti ato^ uelit. Öe bis quibus ut indignis bæreditates au« feruntur,8£ adfenatuiconfulium Sylleianum. . jMdtó fint cduf£,propter quas aliquis hgreditate luuenis m uniuerfim,ffeod.tit.et l.pri ^gt;‘*''wejïfci,legere poteft. Cieteràm quiafinatufion= fi^'^'ontttii^^ly^l^pfiui adirihigreditatem poffer fi do^ '^^^^fimiliaoccifus effetiquam quitslio fitmilia. habea ea quiSio.^ I.cu«j S^Heianttw, mfi'd eod.zy fic J'iwtufconfaitum boe, caufdm unam, ob quam hiereditas d icuirtufirn poffer, exprimit: promde de eo imperator f^.l’o^^i^^^iit.diffutaL Decodicillis. ^CodiciSm/o, i«re ctaili dicitur ultima noluntas,no c”^*fi'””'-''*' ’ ‘’“^‘* ‘‘^*°‘Ï“‘ **^lt;“’’*’’*lt; tegulanter ^Plunctitulumuiieexpofitum in In^.eod.tit. De uerborum amp;nbsp;rerum fignificatione. Çlqboc titido differitur,quid findus mUrudus figni Pffft.quid^mplici cautioms uocabulo otlêdaiur, Coniun ^^'a^iifiundiuam Aut,nonrarà pro Et copnlatiad, fonirdeniqj/îgm/îcatio «ocabuli Familia,explicatur. ^'°'”'^®^^^a'ilateftamenti. V °^‘^^^uSiomiffa,zy-c.locimfibiuendicat,quan «0 qwK mnirurm dolo malo, hoc efi ut circumueniret le/ g^^dnos,wxtà[idicommiffariosab mteüatoadiuit,te= fHdidiis tiereditattm.fibi ex tefiamento delatam.Prxter/ |
tent repuduuit ex teflamento^ut alius ib mteftato adeat.^ Deniqi locum habet,quando mfUtutus reijcit hereditaté, utedfubflitutu4 potiatur.Porro hoc ediäo fubueniturle gatarijs,fideicommiUarijs, libertate donatistbreuiter o» nimbus quibus,ß heredity ex teßameto adita effet,debee ripotuit.l.antepenult.§.'m{iiti(tis.lf.eod. De indida uiduitate,amp; Icge Iulia mifcel-la tollenda. ^DelegeluUdmifceUduideAuthen. denupt. §. quit' uerà tune.Codât. 4. At quid hodie iuris fit de mdmtate tn legando indicia,de qua multd adeo fiatuit lex tUd Iulia,in hoc tit.tra£ldtur, Dehis quæ pœnæ nomine in teftamen» to.nelcodicillis relinquuntur. f 0litn,fi quid pœnæ nomine, uel legabatur, uel adi/ mebatttr,uel etiam transfirebaturfilud legatu,iüd adem/ ptio, ^a transldtio nihil roboris habebat, ut Lprima, ff' eod. At hodie quiequid poenig,uel condittonis caufi hga* tur, uel relinqui, uel adimipoteü, quatenus conditio e^ honend,i^ potis e^ fieri,uide l,unicdm,infi'd eod. De fideicoromifsis. ^iiunctitulumuideexpofitumintnüit. de Legat §. t.O'defingul.rebusperfideicomm.reliitis. Communia de legatis.Sc fideicominif-fis,amp; de in rem mifsione tob lenda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ gt; Ç(n boe titulc {mperator primo omnium trd{idt,quii legatum cum fideicommiffb commune habeatideinde, de in rem coUenda mifiione-.fiquidem olim legatarto non fie/ bat copia dgendi, rei uendicatione pro re fibt legata, nifi in poffèfiionem mitteretur : hiec uero in rem polfefiio,ab Imperatore toüitur. Porto in l. j. huius tituli,defiint bic Gr£ca uerba, s^ i(Ku,qu£ bic annotate ex Alcwto ( qui doéiifiimèlibroLnffjunélionum /^.cap.iz.bdncl.expli/ catfiibuit. De falfacaufaadieéla legato,uel fideb commiffu. ^TFrflp edufid ddieüd, uel legato, uelfideicommiffb, , aliquando tam leg.ttum quamfideicommiffum uitlat,aU* ' quando non uitlat, y idehunctit. mifsi relinquuntur. ^[n hoe titulo differitur,quid iuris,fi quid legeturali cui,aut fub modoiut,Lego tibiuiginti,ut Uteru bonis des operam.Autfub conditione, Lego tibi triginta dureos,fi te optimo pr^ceptori mfirmandam reddidem. De conditionibus infertis,tam in Ie garis,quàin in fideicommifsis,amp; libertatibus. ÇHic titulus ex /kw ip/jt« uerbisficilè inteUigi poteff. De ufuris amp;nbsp;fruChbus Iegatorum,(cu fideicommilTorutn. 5rin boe titulo differitur, quo paHo hxres non dans legata, adfeuftusex legdtis acceptes obAring^atur. TuM dicitur (j- de iiffrts,fi fideicommiffum per hlt;xredem non pr^iletur. K 4 Ad |
|
CH R. HESE ND. EXEGESIS iiJ Ad Senatufconfultum Trebcllianum, amp;deincertispcrfo- ' nis. ^ Hoc Senatufconfultum profficit haredi inßituto, qui fideicommiffo obfiriilus ed ad reddendam h£reditax tem,uel ex dffe,uel ex parte: e:^ fielt ei copiarn detrahen/ di quartam partem hareditatis,quie quarta pars, quanta TrebeUianica uocatur. „ AdIegemFaleidiam. ^^eneficio huius legis,inßituto haredi integrum eß, de ip fis legatis particularibus quartam partem detrahen re.uide Inß.eod.tit. De caducis tollendis. f Tribus modis legatumfieri caducum, hoc efi, inuti U,hlc differitur. De his qui ante apertas tabulas hæu reditatem tranfmit« tunt. Aquot; Hic Imperator dicit, hareditatem afcëdentittm,etit am non aditam,per Itberos mßitutos, ante tabularum O' pertionem ad poßeros tranfmitti.infràl. unica. Quando dies legati, uel fidei-commifsi cedit. ^ Cedere diem, ed uenire diem, qua res obUgata eH. in l. cedere diem. ff. de Verb.fign. lam in hoc titulo dici/ tur,lfio die quo hares hareditatem adit, diem legati ueni re:fiquidem tune reHè legatum petitur. ld quad tarnen ue ro conferttaneumeRin legatopuro,alitereAin legato fub conditione. VtinpoiTefsioncmlegatorum uclfidei-commiflbrum feruandorum gratia mit-tatur,8c quando fatifdari debeat. T Oji’ißbi hic tit.uclit,nemo non, fat fcio,inteUigit. De fuis amp;nbsp;legitimis liberis, Sc ex filia nepotibus ab intedato ue» „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nientibui. Neo hunc titulum,quia elarus eA, ullo fiholio Hlus flrabimus. Ad fenatufconfuItumTertuh lianum, flquot; Hocfenatufconfulto, matri defiruntur bona filij inteftati:quie alioquiper legem Tabularum Xll.hiec bos na petere non poterat. Vide inß.eod.tit. Ad fcnatufconfultum Orficianum. lt; Quondam nondabatur copia uni ex dominisfet^ uum manumittere: id quod ft ficeret, pars manumittenti Ç Hocfenatufconfulto è contrario,filius m bona ma/ domino accrefcebat focio. inft. de Don. $. ent. Athoii tris tnteftata admittitur. Vide Inft. eod. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;integrum eA uni dominorum, firuum communen manu- Delegitimis hæredibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mtttere,inter uiuos, ultimauoluntate,tamdireSè,lt;lilt;M qf ldeA,de htredibus exlatere,feu tranfuerfo ab inte perfideicommiffumtita tarnen, ut ea qualexptmiibuuts flatofuccedentibus. Communia de fuccefsionibus. ^mhoctit. Imperatorrecenfet qutedam communia fucceßionivm,qu£ ab inteflato fiant. De bonis matemis, amp;mater-ni generis. ^Inhoctit. differitur,quàd patercrauui in bonit matemis ty materni generis,cr filÿfui,(J nepotis,^^ a/ tioru ufumfruélufibi acquirant.Traduntur cr alia qutez dam, qut in hoc toto titulo uidere quispoteü- |
i:t De bonis q«ç liberis in potedatepâtrls conflit® tis ex matrimonio, uel alias acqui» runtur,amp; eorum admini-dratione. qf Hic tit.tradit, c quid iuris pater in bonis fito^^* quifitis acquirat,cr quish£cb ona mftta manu (7 ‘“•'quot;'^ nißratione habere debeat, Quibus de rebus Miel-^’“^ oportet.ej l.fin.'mfra eod. riorum,cohortalium.militum . amp;fabricen4ium. profit turmlt;t, qux confttt ex duobm cr trigmu «in’“*, buf.quti in fignijicatione hie fumi prorfat txijiiino ■ Qamp; nauem regit^mtuicuhmus dicitur. De Cobortti^“^ tibut fupri mulu diximue. De uindiSa, libertate,8f apud conci' lium manumifsione. De tedamentaria manumifsione. ^HictitulusdaruseH. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ De lege Fufia Caninia tollenlt;ï’' ^ Hunc titulum uide expofitum m mß-eoi-tit. De fideicommifTarijs libertatibus. if rideicommilfaria hbertas eü iÜa,quant teßstott“ direâà (ut ita dicS)impertit : fed per manunißione^’^ rius,uel h£redis,Hel legatarij,uel donatarij, nordf«^ cuius fidei hoe commift er credidit. S-Ubertas, mß-itp gulis rebus per fideicom. De dediritia libertate tollenda. f Hunc tit. uide liquidé explicatum in mß. de lÜer^ tinis.$. Libertinorum autem.Porro qui dedititijfint,i^ apud Caium iurifconfultum,lib. i. ff. de Statu hammult- De Latina libertate tollenda,amp;percer» ros modos in ciuitatem Roma« nàm transfufa. Ç Hunctit.in $.LibertinorutH.lnfi.deLd)ertiiiii,f^ quo^ illuftratum inuenies. De communi feruo manumiflb. tit.pracipit,obferuentur. De feruo pignori dato manumiflb. lt;■ Qji‘d iuris fit in feruo pignori dato manumiffo,iic Imperator oßendit. De feruis Reip.caufa manumit, tendis. qf Hic titulus per fe elarus eA. Dc h is q ui à n on domino manumifsi funt, amp;nbsp;de Jiberali caufa^ Î Qitifer num alienum perindé acfuum manumferit. und |
»*9
TITVLORVM CODTGIS.
aja
« «el preciam tutt domino nero ,p id expopofcerit, dut «iquantw fud intérêt, l.prima. tod. tit. ddrecogitur. Difenturo- de libtrdli cdufd, que eft, qudndo de libero litetlicuiufdgitur.
Qui raanumittere non poirunt,amp; ne in fraudem creditorum manu-mittantur.
TEt bic titulus,ut nihil dicdm,fdtif dpertuf eü.
Qui non poffunt ad libère atem peruenire.
^lie{l,qui non poffunt mdnumitti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. , .
ijuibus excaufis ferui per præmiaiiber-tatemaccipiunt.
ÎQuid hoc titulo cldriut^
Deingenuis manumifsis.
Tin boc tit. Imperdtor trdadt, quid iuris, ß ingenui, ^' diquanilo deßdo ( licedt mihi itd dicere) manumit« '“'«“'■,iiian«mipione donantur.
Communia de manumifsionibus.
« Oje communia ßnt, Udfijs mdnumißionwm gent/ ’’*b«’,lt;lequii^„, inp.de Lib.$.multis mod«,Imperator «erè primo omnium hoc omnibut manuz mißionihf commune,quod mdnumißioomnis,eSl liber« Utis datioidemjf^qy^j omnw munumißio utl à domino, tula domina,Utltiw iiberis,cuiufcunqi gradus, propels ldfoteü,(y’c.
meruit,
^m hoc titulo Imperdtor differit, quid iuris cum pea cull0,4pud quern manere debedt,ßmul dtlt;^ ftrum munu^ miffuis eû^uide legem unicum,eod.tit.
De fenatufconfulto Claudiano tollendo.
ÇQuondummulitrUberd ferui dmorecdptd,ßei 4 domino interminutum crut, ne cumferuo rem huberet, Cr index eitugrdtid mulitrem monuiffet, er iüi nihiloa minut cum feruo confuetudinë hdbere pergebdf.propter fenutufconfultn Cldudidnum,quicquidreihdbuit, uni eu libertdte dmittebdt : id quod quundo indignum uifum ejl Imperdtori,in hoc titulo mud fendtufconfultum tolUtur.
De nudo iure Quiritum tollendo.
^Nudum nomen, quod quis uel in feruis, utl dlijs rea but hcibet,tollitur per hdne legem unicdm,i!^ plenißimui or legilimut quifq^ dominut, fine ferui, fine dlidrwm re« rum conftituitur.
De ufucapione pro emptorc,uel pro tranfadione.
feu pritfcriptione, qux in emptione iuxti tretnfddionem ufurpdturSi quidem K qui emit rem 4 non domino, per« fuidenî Urnen fibi twin tffe dominum, edm ippm rem pro rmptore ufuedpit. Tvmfi dlicui res quidam trdhfd/ t 1 De liber ali caufa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dionw loco traditur,à non domino recipient,earn rem uz ÇLiberal« emfa dicitttr,quando alicui mouetur que Pucabit bllatuSjferuusanlibtrpt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• _ - . Deaffertione toUenda.
LieaUertionetollenda. _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Dpnatarius, qui recipit rem à donatore non domt«
• J^^®” ■ ^‘***^lt;1 liberals per affertorespebat: qui „o.animum tarnen fuum inducens, credere eum tffe domi
*quot;'gt;iumcri deceptruntiquu eum quipruus dicebaturji ^'’■^’»»D'ercbancer per ißam iffertionem mulld meptn Hii.Vromde Imperator in boc titulo ijlam ajjirtionem •^»«leternit, ut libertatw cdufd, aut priuato morte, *'‘'f'’fpomratorem agatHr.I.pcunda,wip4eod.
num,earn rem pro donato ufucdpit,crc.
De ufucapione pro dote.
^Qui uceipit rem mobilem dotw loco 4 non domia no,credenï Urnen eum ejjè domini*m ,e4m rem pro dote u^ucdpit.
De ufucapione pro berede.
^ Herts, qui 4ccipit bond mobtlid 4fuo dutore, non domino,quern dominum efje exißimut, bond iUd pro beredt ufucapit.
Communia de ufacapionibas.
5rHic titular fdM 4pertu« eft.
^'^'is»Mibertatem proclam are non licet, amp;nbsp;'^'ttbas eoruin qui adhbertatem pro-dimare non probibentur, Sbic tituli« fatis darus eft.
De ordine cognitionum.
5'quot;'’oc titulo Imperator tantum travat ordinem co gnitionum 'm edußs liberaltbus, id eft in quibus de ftatw qacfttoagitatur.
Decoliufione detegenda, ÇCoUupOjtftimit^ ^ paudulenta aftoris Q-rei lonuemioide ^a'm pr^fenti titulo agitur.
Ne de ftitud^fmj^QjyjYj poft quin«
lata differentia rerum mancipi,amp; nonmancipi.
iw lit.
Delong! temporis prxfcriptione.quæ pro llbertate,^ non aduerfus libcrta-
^ Hie Imperator agit de ufucapione transprmanda, fcilicet quo ad tempur. Naolim res mobilis anno.res im« mobilis tnennio,©- quidé in Italia folùm ufucapiebatur. Caterumiamres mobilis triennio, res immobil« longo lt;4Hictituli«clariorep,quàmut ullis uerbis iHuftran temporeufuc4pitur.lnPit.deVfucapion.tranf. §.primo. '‘’^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Porró Boetbius in Commentaries inTopica Cic. Omnes, inquit,res qu« abalienari poffunt,(id ep,qu« anoPro do minio ad alteriiM tranpre poffunt) mancipi did« funt.Et tern opponitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ea abaUenatio per quandam nexus folennitatem pebat. ÇS1 q»i5'mç)o(fej?iotie libertatw,lotos uiginti annos pz Next« dutem eft quadam iurK folennitas, qu«pebat to ReomtiimterfeUationejuit^deferuitutecouenirinequit. modo,quo Caius pcundoComent4rioexpofHit.Traft4lt; tn qua prefcriptione non tituli«,fed bona pde$,nimirwm tur igitur cr bic de fublatd differentia rerummancipi,el
nonrndncipi.
be
ijlt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C H'R? HEGEND. EXEGE'S IS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2p
|
De acquirenda amp;nbsp;retinenda poflefsione. ^HicUtuïni cUrut eü. ’ De præferiptione longi temporis,decern uelxx.annorum. * VCt bic tüului quo^ ex UM Mt alterd lege freile fidf tebit^ In quibus caufis ceiTat longi temporis præferiptio. ^Quidboctitulocldriiu^ Quibus non obijcitur longi temporis præferiptio. ^Nec bic titulm uüdm exegeßn deßderat. Si aduerfus creditorem. ^Hic titului traslat de pritfcriptione, qute currit ads uerfm creditorem^m refibihypothecdtd/eupignori op/ poßta. Verbi gratia : Tumihi centum aureosmutuaüi, pro quibiu ego tibi domum meant pignori dedi. lam hic tra{latur,qHa ratione ego debitor a^ionem hypothecae riam, qu£ creditori m domum meam congrait, pr^ßri/ berepoffum. De quadriennij prxferi-ptione, ' ÇH.ec praferiptio quadriennij locum habet, quando ßßius rem alienam non aliter atq^ fuam,uel quocuni^ tan demtitulo uendit. Siquidem in hac jßeciedommufnon contra emptorern, fedßßum, ad leRimandam rem, intra quadriennij decurfum agere poteü,e:yc. Ne rei dominicæ,uel templorum uen» dicatio,temporis præîcriptione fubmoueatur. ^[Onwes res,tam mobiles quim immobiles rei domi/ nicce,aut prmcipis,aut Reipublicie,uel templorum, omni alienationis ßecie fubmota,nulla temporis longi prafcri ptione ufurpari pojjunt. De præferiptione xxx.uel xl. annorum. Ç Prafcriptio xxx. annorum non requirit uel bonani ßdem, uel titulum de iure Ciuili. De iure uero Canonico hoc correilum eß.Prxßriptio quadragmia annorü con/ tra rem eccleßg currit,in Authent.quasaiiiones.C.de Si crofanii.ecclef. z^ tam titulum quam bonamßdem expo feit. De annali exceptione Italici contraftus tolienda,dc de diuerlis temporibus,amp; exceptionibus,amp; præferiptioni. bus,amp; interruptionibus earum. Ç Quondam in ïtalicocontralid annalisquidam exceptio oriebatur. Cieteritm quando hac m exceptione multa altercationum moles prodibant, imperator earn toüit.ut l.prima,inßa eod.Trailatur zy de diuerßs tem/ paribus,or pr^ßriptionibus’-ßquidem quidam uno die, quidam anno, quidam annis pnefcribebantur.ut l. pria ma^amp;fin.infra ead.Deniq^ de interruptionibus pr^fcri-ptionum diß'eriiur,qute multis modisfiunt'. de quibus ui/ de Gloß.m c.iUud.de prtefcriptionibus. |
Dealluuionibus.paludibus.Scp«' feuis ad alium ftatum translatis. ^Id eil,melioribus, ßrtilioribus foUi^^ Vi^i ïn^Ut Rerum diuißone,§.prlt;eterea. De fententijs præfeftorum prætorio. ^QuisprießHuspretoriadidusßt, mlibro fdiitii diximus. In hoc titulo uero tradatur, À fententia frijidi pretoria prouocare non licere.l,unica,mßi eod. Quomodo Sc quando iudexfententiain proferre debet,præféntibus par-tibus,uél una parte abfente. qTHic titulus per [e clarus eil, De fententijs expericulo recitandis. . i lt;Hi’c titulus corrupte legitur: nam pit) uiculo legt debeeßquidem hictra{latur,(litogt;'i^^°r '' tie ex fcripto recitari debeant. Breuiculus W^^ '” “®* dimmutiuadbreui,hoc eü ab ßhedula,ßripWlt;i,p^^ De fenfentijs Sc interlocutioni-bus iudicum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^ Htc titulus clarior eß,qttam ut uHM ueïooïiigt;gt; cem deßderet. De fententia,quæ fine certa quantitate prolata eft-^Sim libeüo quid certi petitur,Cf f^^id [midtu F renda eUßn quid meerti petitur,iudexquo^‘jgt;rar‘ betaut,quoad eins fieri poteü, certain finUttdM P lnß.de A£lion.§.curare. Porro aliquando teil,ut certa fententia firatur. Ut aut in caufa ewm m genere quid petitur.Deniqi in iudicijs umudi bus,ubt de h£reditate refiituenda cigitur,G'C. De fententijs, qu® pro eo quod intefeft proferuntur,amp;c. _ Ç interef]c,csï£jtmatio damni contingentis,^^^,^^ quodquis ficere debeat,atqiomittitiuel ^Ji^JiL quod non debet : uel non dat quod dare debet, ^'^ß’rj titulo dißeritur, quomodo fententia de intereßi p debeant. Si non à competente iudice,iudica-tumefledicatur. • ra ^Sententialata dnoncompetenti,ideslfi!)W'''‘ ' ipfo iure nullius momentie^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. Depœna iudicis,qui maló iudicauit,ueN' qui iudicem uel aduerfarium cor« rumperecurauit. ^ nie titulus planus eft. Sententiam refcindi non pofle» qr Et hic titulus planißimus exiflit. De fru6libus,amp; litium expends-^ Quid hts til lilt uerbisapertius^ De re iudicata. ■^ ^Res iudicata dicitur,qu£ finempronunctaiioK ^ dicis,qua quis uel abfoluitur uel condemnatur,acdP ‘ hoe ergo titulo imperator traHat,quomodo ex ntl* ta,aHio de re iudicata alicui competat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^( |
in
T I T ÿ L Ó R ^ M C ' Ô D I Ö I S’.
|
Di exCutione rei iudicatæ. ‘flnfeoctóulo impentor di(ftnt,quo paäo fenUna iumy^ui 'n rem tudicdteim abit^txequi poßU. Exequi ue róeiinpalfejCdptii pignoribmte^aturl.ordo.e^ l.fin, «ijriiodem, Deufurisreiiudicatx. ^Q» « uliirdt is qui rei iudicaht nonßeit fatis, pr£/ fijre debet,boc in ticulo Imperator dijßtttat. Sipluresunafcnrentiacondc' mnatifunt. fHk titulus minißfius cR per ß. Quibus res iudicata non nocet. ÇSiî/èn/entu idU 'mtra x dierum deflnxam,prouo/ (dm non eil,rei ludicdta dicitur. Twin ßntentia tarn in wli,quim mmimU cauß 'mter alios lata,alijs non ojß/ tit,cc. Comminationes,epiftolas,programmata, fubferiptiones autoritärem rei iu* dicatsnon habere, Ç InboctiiHlo Imperator recenßet ea,qtrie autorita/ tenireiiuiicitinonhabent:cuiußmodi funt,fiqu’d mine tur, ft per epißcUm quid décernât, ß programmata, id t^ubliea édifia,publicas citationes fuffugtatß fubfcri' ^dwesßintiiudict,e^c. Siexfalfis inftrumentis uel teftibus iudicatum fit, , \^itnlia lata exßlßs luürumentii, uelßlßs teRu ^ gt;nbsp;'quot;i''i«igt«(i annorwii: fpacium retraiiari poteH^. ^’^fkz^dl.Conul.deßdß Dçconfelsis, . ^ ^’Âî pro iudicatis baberi, bic titulus tradat l. Rssinteralios aélas,alijs non nocerc. n^lt;^dinlus planus eß. De relationibus, ^^tteje/l quando fuper caufa aliqua fuperior coa f'gt;^lt;‘gt;^r,zrmterrogatur‘ Deappellationibus amp;confulca-tionibus. f Hic tifulm cUrior eß,qii'am ut à me ullis uerbis iß« paniusfit. De temporibus amp;nbsp;reparationibus ap* pelJationum.feu conful» tationum,. ÇVfliK annus appeUationi proßequenda daturiqui ta tienprout caußa pojiKÎârit.à indice mo derar i,zy altquä/ iobictmumjaliquanio triennium, appellanti dari pote* W.Hfc m ticulo hoc tradantur. Quando prouocare non eft nccefTc. Q^id hoe titulo clariusf Quorum appellationes non rccU piuntur. fSwijiinl obßuri in hoc titulo ßtpideo, Sipcndente appellatione mors interuenerit, f^id hac in ßecie iuris ßt,bic tradatur. Debis quipermetum iudicis nort appellauerunt, fa bic titulus dirißmus ed. |
Si unus ex pluribus appeJla-uerit. Ç Quid iuris in hac ßieiie ßt,hoc in tit. Iradifur. Si de momentanea pofTefsione fuerit appellatum. ' ^fn hoc titulo tinperat.tradat, quid iuris,ßde mo/ nentaneapojßeßione, ided iudicio pojßejjorio, appeßae turnßt.De momentanea peßeßione, uidt Gloff'.l.'fin, fu» pra,de bis qui legit.perß Ne liccat in una eademqs caufa tertio pro-. uocare,ueipoft duas fententias iudicum, quas diffinitio præfeftôrum robo/ . rauit,eas retradare. ^Hic titulus apertus exißit. Qui bonis cedere poftunt, ^Eonis cedere, uerbum iuris efl ,Cf ßp,nificat, bona fus creditoribus,improbè £5 aliénwm à nobis contendeni' ttbus,permittere.lam in hoe titulo tradiiur,quid iur^ ßt in bonorum ceßione,qui homines bonis cedere poß’unt. De bonis autoritäreiudicis pofsidendis, . feu ueniindandis:amp;de feparatio-nibus bonorum. fl” \n hoc titulo tria tradantur. Prmùm omnium, de bonis autoritateiudicispoß^dcndis.Verbigratia: Sidibi torin ius uoeatur,cr non feßßitiudicio,creditoribus da turcopia petendiàiudice,utm poßeßionem bonorum debitoris immittantur.Demde tradat de bonis uenudan» dis.Exempligratia:Creditores, ubiin poffeßionem bono rum debteorts immißi funt, à indicé petere peffunt, ut eis integrum ßt,bona debitoris latitantis uendere. Poßremi agit Imperator de féparationibiis bonorum. Verbigra/ tiat Creditores hareditarij poffunt i indicépoßulare, ut bona deßndi, 4 bonis baredes feparentur, lt;/ ex bonti dtßindi ipfisfiat faits. De priuilegio fi fei, ^Id ed,rerun ImperiaUwm. De priuilegio dotis, ^Hic titulus fatis elarus ed. De reuocandis bis quæ in fraudem cr«gt; ditorum alienata funt. Ç Nec hic titulus,Ut exponatur,opus habet. LIBER V111 ► ;; Deinterdidis. I^terdida erantßrmx, atq^ concepttones uerborum, quibus pnetor aut iubebat atiquidfieri,aut fieri pro» bibebat,quod tunc maxime fiebat,cum de poßeßtone,aut quaß poffeßione mter aliquos contendebatur.indit.cod. ttr.§.i. PorroiHamuerborum folennitatemhodie quids fublatam eße Imperator odendit, in l.incerti iuris, infira eod-Caterum ad exemplwm interdiciorum, amp;nbsp;hödie agi quoq; mondrat. Quorum bonorum, ^Hoc interdidum proponitur grdtia adipißendi bo na corporaUa-.cit mtenditur wi ebw, qui uel pro harede, uel poßeßore poßidet.Porrö,pro harede poßtdere,ed fe btredem putare,cum nihil minus fit.Pro poßeßore poßi dereeß,cimis quinu^oiure, uelpartem bareditatis uel btrié |
|
C M R. H E ff E N D. E X E G E S I S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ ne tenetur, propriè hypotheca appeBaliontcot^tfid t cimus.§.item Seruiana.lnfi.deAdionibus.lamdeiur( * ’H h^reditiitem ex dße, id eR m folidu,lt;(d fe pertinere corn* pertum haben:,tarnen poßidetAnü de Interdidis,§.(tdipi feendo^cr §.pro harede. Quod Jegatdrum. ^Hoc interdidum competit haredi, iuxta bonorum po(fejjori,e:y cuihbetÇucceffori in folidum. Turn etia. b^e redibus h^redumicr intentaturinlegatarios, qui pree/ ter uoluntdtem haredii legata occupauerunt. Vndeui. ^Hoc interdidum, ed mterdidum recuperadi poß feßionis.Siquidem beneßeio eiiu fßolitttut,fucim poffeßio nem,ex qua extrußus ßerat,recuperat. ind. de interdid. §.recuperandg. Si peruim uelaliomodo abfentisper« turbataCtpoflfcfsio. Ç In hoc titulo Imperator tradat,quo pado extras neus, ntmirum amicus, eolonus, libertus,feruus, aliquam poßeßionem abfentis retmens, huiußnodi pofßßionem, uel ßbi ablatam, uel quoquo modo turbatam recuperet, inßaeod.prima. Vtipófsidetis. ÇHoc interdido aliquis deßnditur in poffeßione fus, in qua ei ab alio negocium exhibetur. De tabulis exhibendis. ^Hoc interdido aliquis confequitur,ut tabulée Teßa menti exhibeàtur,id ed oßendantur, m publicu proa ßrantur. De liberis exhibendis.feu deduccn dis,amp;de Jiberohoinine exhi-bendo. Çln hoc tit.tradantur duo mterdida, Qtioru/m unu ed de liberis exhibendis,feu deducendis:Alteram,de hbe rohom hie exhibendo: de quo tarnen m hoc titulo nulla lexmenrionemßcit.Cieteriiin interdidum hoc ultimum locuan habet, cum quis dolo malo hominem liberum, er quidem muitum retinet.l.prima. ffde Liber.bom.exbib. De precario amp;nbsp;Saluiano interdido, ^PreMrfuw poßidetur,quod precibus alien its poßi dendum datunde quo quid iurisßt, hic tradatur.Porro Saluianum mterdidum competit locatori ßmdi rußici in colonwm,cr eim haredemiety competit locatori ad adipi feendam poffeßionem eorum, qu£ tacite ei obUgata funt contra eoloniim,zyc, Desdifleijspriuatis, Ç Quid iurisßt in £dißcqs priuatis, amp;nbsp;adißcandis, ^ reßciendis,hictrdditur. De opens noui nunciatione. ^Inhoc titulo Imperator tr adat de nunciatione (^ probibitione operis noui. Ethac nunciatiolocumhaa bet,cum quts m ßindo meo adißcare conatur. De ratiocinijs operum publicorum,amp; de patribus ciuitatum. ^ Hic titulus per legem unicam huius tituli fatis deda ratur. Ç Pignork appeUatione, earn propriè rem contmeri dii-imiu, qult;eßmul etum traditur creditori, maxime ß inobthißt. At earn,qua: fine tradUione^nuda conuentios |
pignoris,quàm hypotheca hic agitur. In quibus caufis pignus uel hypotheca tacitêcontrahattir, ÇHic titulus planus ed. Si aliéna res pignori data ut, 5r Qnid iuris in hacffecie ßt,bic tradatur. QuE res pignori obligari poflunt.uel non,amp; qualiter pignus con» trahatur, ^Hic titulus apertusexißit. Qui petiores iri pignore habeantur. ^Hie ißam régula obferua in pignoribus,Quif^’^^ ed tempore,potior ed iure:ut mßa eod.l.ßßn^lt;'^ De his qui iri priorum creditorura locofuccedunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ÇI» hoe titulo Imperator tradat ,quiiidi9fi'‘'‘'r res ßnt er edit or es,un os in locum altenuffri:“^^^' Si antiquior creditor pignuS uendiderit. ^Quid in hacffecie iuris fit,hic traditur. Si communis respignori data. ^H« titulus elarus ed. De praetorio pignore,Scutinaftionibus etiam debitorum mifsioprstorij pignoris procedat. Ç Pignus pratorium fit pcrcißione in pojßp^ exprima pratoris uel tudicis decreta.l-noneHtniniW'S-feiendum,ßf,de Pign.adio. Porrà iUa permißio if ninf fionem hoc cfficit, ut creditor in ea retemionOf ^ nem bypothecaria obtineat,infià eod.l. fin. Et hot ^«'“^ in prima huius tituli parte aguur. in fecunda piTfi It»^' rator tradat,quèd mißio pratorij pigporis,etüini^lt;^ hibus zy nominibus qua debitori congruunt,fieri ißdl- Si in caufa iudicati pignus ca« ptumfit. Quid in hacßecie iuris exißit,hic tit.agit. Si pignus pignori datum fit. Ç Quid iuris hac in ßecie fit,hic tradatur, De partu pignoris, amp;nbsp;omni caufa. Aquot; vt adio hypothecaria, uel pigaoratida locu« Ä^ arrogat in ancilla obligata, ita quo^ in partu,amp; eww caufaftu aceeßione,locum fibi uendicat. De remifsione pignoris. dißbluatur. Etiam ob chirographariam pecunum pignus teneri pofle, ^m hoc titulo tradatur, quomodo creiitef fit^l^^ pignori oppoßtam,dtßrahere,ßn aliendrt,jiiie ueniin poßit. Debitorem uenditionem pignons ira« pedire non pofle. y Ç Debitor neque inter uiuos, neque in ullimi «dw^ Me poteßimpedire^quo mintu creditor pignuf denial uendendi copilt;tm,uel ex lege,nel ixpada habebid, u«^ derepoßiL |
Si
-ocr page 681-|
*J7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T I T V L 0 R V Si uendito pignorc agatur. 5 Qw^n^io rnditor/ui eft ßild copid pignut utndtn M«(/utndiderit minore precio at^ aquum eß,ut debt tofßbi conflit,hic traHdtur, De luitionc pignons. ^ lit hoctitulo differitur, quo pado luatur,feu libéré turpignui^tluiturpigntisfolulione er ßtnfixions tO' nm debiti.l.i.infrd eod.er iultimd. Siunus ex pluribus hæredibus créditons uel debitoris partem fui debiti foluerit,uel acceperit. ÇQgid in hoc cdfu iuritßt,hic trdHdtur. Sipignoris conuentionem numeratio pe-cuniæ non fecuta fit. ÇOgid in hdc ßecie iuris ßt,hic dgitur. De iure dominij impetra’ndo. VOwintlo creditor dominium in pignore dequirdt, inhoctitdriditur. De piftis pignorum,amp; de legc com' mlfforia in pignoribus re. feindenda. ^Inboctit.differitur de pd£lis,qult;e in pignorum obU taionilmfinterponifolent. Diffcritur or de lege corns '''gt;i!fbrii,qudm{mperdtor in pignoribusnihil iurishd' btreuidt. ZjldutemlexcommijJorid, uerbigrdtid : Vene ’'’ lût domum hdc lege dtque conditione, ut fi intrd ß* ^'‘’MiAidif precium non numerdris, domus inemptd *’‘^U. ^ de Lege commiff'. hitc lex commijforid hic ’''RiÜt«r. De exceptionibus Sc praefcri.» ptionibus. ^Qêifiittlioc titulo trd(ietur,ex uerbis dus liquidé ^^«to^io/’i dicitur,res tdm mobilis,qudm immobi ” JW (i(ib«c Utigdtur. Qttid uero iuris fit 'm re litie t^ßiin hoc titulo comperies. De contrahenda Sc committenda ftipulatione. TS(ip«Iiitio,c/l uerborum conceptio,quibus is qui 'm terrogiiur, datarum fiHurumq; fe id quod mterrogdtus *ßgt;l^°niet.l.qumtii^^fiipuldtio, jf.eod.ldm 'm hoctitu/ lo dijfirituryquibuiuerbis er contrdhdtur Oquot; commits tdturflipuldtio, De inutilibus ftipulationibus. ÇOwidtitalo hoccldrius effèpoteü^ De duobus reis.ftipulandi Sc pro-mittendi. ^B.eusßipuldndi'udicitur,qui fiipuldtur,id efi inter '’ojiircr reus promittendi, is qui promittit. l.primd, jf. ‘’lt;lon. At obligdtio duorum reorum confiituitur,jiipU' ^^ß'''s-fmptione,locdtione,uenditione,conduaione,dee ^^^sonmoddto,teßdmento, ere. Hec obligdtio hoc ut cam iui duo edndem pecunidm poUicentur, dUt ppuldtifunttipfo iure fingulis m folidum debedtur, zy fMguHdebednt,^c. Defideiuflbribus Sc mandatoribus. ^ridemfforin prafentititulo dccipiturproeo, qui hitercedenteßipuldtione fi pro dlio obfirmgit:itd tdmê. |
M C 0 D 1 C I S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;238 M is pro quo fideiufior fi obflfmgit, obHriHus quoque mdnedt. Porro mdddtorisdicitur,qui dUquid dUcui mdn dutter is filo confinfu obligdtur. Denouationibus Sc deiegationibus. ^Noudtio,ellpriorisdebiti'm dlidm obligdtionem dut ndturdlem,dut ciuilem trunsfifio,Exempli grdtidiVë didi Petro equum trigmtd dureis: er Petrus emptor prea cibus dgit, quo licedtßbi iUostrigmtd ex mutuo hdberet hdc rdtione,ut prior conuentio perimdtur,erc. Hdc fiee de obligdtio ex empto, in obligdtionem ex mutuo trdnfi finditur. Cdterum delegdtio eü,quindo meo loco,dlitim reum uel creditori do,uel ei cui creditor iußirit. Ex his ti tulusfdtis mdnifi{lus,ut opmor,exisliL De folutionibus amp;nbsp;liberatiohibus. flquot; Ojiid hoc titulo munifiSHuif De acceptilationibus. Aquot; Acceptildtio,efiimdgmdrid filutio.uide infiit.Quie bus modis tolliturobligdt,§.dldutem dcceptildtio. De euidionibus. ^Euiàio,efi dut rei emptte, dut dud ex hone fid caufi deceptie,iudicis decreto interpoßto,dbdu£lio uel dmißio. l.eui{id.§. primo, ffquot;. eodem. VerbigrdtidtEmo mihi dbs te tunicdimhec non itd multo pofl,dlteri fintentid iudicis ddiudiedtur, er eumcitur.Tu qui mihi tunienm uendidi-{li,de euidione obftrmgeris. ' Creditorem cuidionempignoris non debcre, ÇCreditor,fi rem fibi pignori oppofitdm,dut ex pdf {lo,dut dlid qudpidm cdufi re euiild,uendit,de eut^ione non obligdtur. Et hoc uero confentuneum eft,nifi euidio nem promitdt.l.i.infid eodem. De patria poteftate. ÇHic titulus fitis mdnififtus cfl. De adoptionibus. ^vide huttc titulum expofitum in Inftit.codem tit. De emancipationibus liberorum. ^Emdncipdtio,efimdnus trdditio ; er quedum ßmia litudo uenditionis exijlittquid et in emdcip4tionibus,prie ter ilium,hoc efi certum pdtrë,dUus pdter ddhibetur, qui fiducidrius nomindtur. Ergo ifle ndturdlis pdter filium fium fiducidrio mdcipdt,hoc efi mdnu trddit,quo fiducia rio pdtre ndturdlis pdter unumdut duos nummos, qudfi infimiUtudinem predj dccipittet iteru cum dcceptis num mis fiducidrio pdtri trddit:hoc ficundo e^ tertio fit, cum fiducidrio pdtri mdneipdt dc trddit,er fie de pdtris pote/ fidte exit:qu£ tdmen emdn/ipdtio filebdt dnte prefidem fierirmodo dnte curidm ficiedd efi, ubi quinq^ tefies dues Komdui in prefinti erunt : er pro iUo qui libripens dpf pelldtur,id efi fidterdm tenens,er qui dntefidtus uppeUdf tur,dlq duo mt fiptein teflium numerus impledtur. Hre, quo hic titulus redius intelligeretur,ex libra priore Infii tutionum edij iurifionfilti ddfiripfi. De ingratis liberis. ^Eilius mdnumifids ob ingrutitudinem notdbilem, in pdtridm potefldtem reuocdri potefi.l.primd,eod.tit. De captiuis,8c poftliminio reuerfis,Sc ab hoftibus redemptis. ÇHic titulus dpertm efi fdtis. D« |
|
De infantibus expoßtis, liberi$amp; ferais :amp; de bis qui fanguinolentos nutrien-dos fufceperunt. Ç Cmid taris fit, cum liber is cxp oßtis, etut quißn^ui noleniûs,id e{i,ex^oßtos,n!itriendos fufcipMnt,m hoc ti' tulo differitur. Quæ fit longa confuetudo. ^ Hic titulus darior e{i,qaîm ut exponendiu ßt^ Da donationibus. ^Hecell,qu(gt;dhocm Mulo aliquid uerborum ß/ damas. De donationibus qus fub modo,uel coR« ditionc.uel certo tempore corn ficiuntur. Ç in hoc tit. differitur de donationibws qutßuntfub modo.Verbi gratia:Do tibi ducentos aureos, ut quotidie Qritca proßtearis. Ci^f ßunt fub conditioneiUt,Dono te uigintiaureis,ßmihihunc librum eßiilum reddideris. Differitur er de donationibus,qutßunt ex certo tempos reiut,Do tibi centum ducatos quos à me adßriat Vafthde esßdeplus quim Attica,acctpies, Ek reoocan dis donationibus. Ç Hic titulus clarusexißit. De donationibus caufa mortis. ^ De bis donationibus,ulde lnßit.de donat. 'm pfmei fio,m $.it! fumma. De ipfirmandis pocnis cœlibatus,8c or* bitatis,amp; deci marijs fub« latis. A' Qj^ondam ei qui coclels uiuere uolebat,caufa mor tis donari poterat nibih idhodie corrigitur. Sub hoe de/ cima pars corum, qax à coniuge relinquebantur, quon* dam ei qui fine über is, (y fie orbus erat,detrahebatHr,et fifeo mßrebatur.id quod etiom hodte corrigitur. Deiurebberorum. 5[ olim fi uel pater,uel mater filio emancipato fucce/ dere uolebat,à principe impeträdum erat. At hodie citra prmcipis impetrationë tam pater, quant mater,fuccedit. LIEER IX. De Eis qui aceufare non polTunt. Ç Hic titulus manififlus exifiit. De aceufationibus Sc inferi-ptionibus. lt;f Hic titulus daros quoque ed. Hoe mum monere iu uenem uolo: mferibere nihil effe aUud, quant fe obfiringe re ad earn panant,quant reus fitbiredeberetji adorfape riorm caufa euafi^et. De exhibendis Se tranfmitten* dis reis. ^ Hoc titulo Imperator differit, quo pado rei exhi» bendt,td eü,iudicio fifiendi fint. Exhibendi uero funt rei, fi iudex id decreuerit.Tum differit de reis tranfmittendis, fcilieet aut ad iudicem eorum, aut locum, ubi erimen de/ fignarunt. De euftodia rcorum. Ç Hoe titulo quid darius effe poffetf |
De priuatis carceribus m* hibendis. ^ Kemini copiai eü^riantum cdrcerernhiiertprit termigißrAtum. ' Si reus,ucl accufator mortuns fuerit. Ç In hoc titulo tnHdtur^dn ab obitu uel refutîiiSoe ris,hiertdes obßringantur^t ßre did fokt,quod rrgwü* riternon,ß modo criminalis aliqua aäm inttntutajit.'Vi del.^rimlt;ime:ir2:eod.tit. , Siquislinperatoritnaledi- xent. ^Ethoe quidem animo iniuriandi, ad [mpentonitt remittendus ed.ut in lMnica.eod.iit. Adfegem luliam msie- ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftatis. ^H:c Imperator tradat,qua pana muldindifiniit'» qui erimen laß maiefiatis commiferont. Porrii, (fiquot;'^ la fa maiefiatis eü, quando aliquid uel contra l'''ff^^^°‘ rem,uelrempublicam,moliunturhomines.lnfii-it[^^^ cis iudic. $. publica indicia. Ad legem luliam de adulterijs, 8c llupro. ^ Hic titulus fat is manijè fus e^. Si quis earn, cuius tutor fuerit, * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;corruperit. Ç Q«4 pana is adßciendus fit,hic differitur. De mulicribus,qu« fe proprijs ferais iunxerint. Aquot; Qua pana torn mulieres,quàm ferui,muldindn‘ beant,hoc in titulo tradatur. Ad legem Iiiliam de ui publier» Ç Hic lege punitur «b publica, id dl, qua fil MH punitur crpriuata,qu£ abfq; armis fit- De raptu uirginum,feQuiduarum,nee non fanftimonialiuro. Ç Qua pana terquendus fais quihonefiMUUu^. rem raptat,hic traditur. De emendatione feruorum. Çquot; Hic titulus clarus exifiit. De emendationepropinquorum. Ç Nee hic titulus uüain lucem defiderat. Adlegem Corneliamde fic”’'j«' rat ^ H4e lege homicida puniuntur,qfui fica, osetfiw tro fineo,komimm interßeiunt. Infiit. de publicù id-st ficarq. De bis qui parcntes,uel liberos Occiderunt. Ç Titulus plan^imus di. De maleficis,amp; mithematids. ^ Malefid in prafenti titulo dicuntur,qui milis artu bos homines extinguut.mathematid ueré hi damnantur, non qui honefUßima mathematu fiudia docent,fedquidi uinationibus zy arufficijs hommes ludifiantur. De fepulcbro uiolato. Ç QS«* l^cfM fepulehri uiolatores adßci debeaiit,ldt Ai differitur. |
Ml
TITVLORVM ,C0DICïS.
242
|
^H« lege fiunitiittur plagtArij,id tß qui [eruos per* fuiient,ut à dommii fogiant : qui hominem, quem [dunt tffe hberom, emunt, uenduntq;,Aut pro [eruo tenent. Uê, Ï«i lierum emunt, venduntque. item,quiferuum ,[er* M^,aut muito,lt;iut in^iente domino celant,tundlumq; liihent,t^c. Adlegem Corneliam de falfis. VHje lege punitur,qui(ilfum quid commiuit, ut qui tt^jmentum,uelaliud!nSirumentum ßl[am [cripferit, [guuerit, recitaui'rit,[abiecerit, nel [ignwn adulterinJi kent,[culp[erit, exprelferit,feiens, dalo malOi In^it.de Mlic,iudtc.§.ltem lex Cornelia. De his qui fibi adferibunt in tellamento. ^Isquialiquidcommodiextc^amento fibiadferi* id, in legem Corneliam de ß,ißs peccat ,ut i»hoc titulo «dere licet. Additur nero, quibus modis quisexeufari gnedtilegeCorne/w. Defalfamoneta. f Q«4 pœ/lit adfeiendus fit is qui filfam monetam tut excudtt,aut excudt curauit,aut confilium ut ea excu/ deretur dedit,in hoe titulo dicitur. Demutatione nominis. ^Hutationemnommiifi-audulentam prohibitam ep ^iitctnUatur. Ad Jegem luliam de ambitu. Ï1» boe titulo prohibetur, ne quis honorem, quo fe* ''^d^n^usea,ambiat,po(nam datumsfi id jacut. Ad legsm luliaiu répétant darum. ^Hic lege puniuntur hi qui cum firent magiliratus, J^^ilibitf dut ui aut dolo eripuerunt pteunias, aut ^^f’^ftiefi^uefiemfiumentwrn, nu/mmostquorum om^ . '^’'^KSigitur À Cicerone Verres tile Siciliie prouin/ De crimine peculatüs. , THKwjerimin« obnoxiifunt, qui publicam pecU' *''’m ’ “'*,/'‘'‘^''‘‘'’gt;. «fi religiofam firati fiermt. Inüiti de pwlitis ütdic. J.item lex lulia. , Decrimine facrileeii. faetóiilmci,^,^. Defeditiofis^gj hig qui plcbem coa-^i® rempublicam audent. f 1 eoliigere. IttMct^fttisplanusexifiit. Quandociuilis aftio criminali prxiu-dicet,8c an utraqi ab eodein cxer- . ceripoteft. ^'**'^ ‘^’ H‘**'^° ^gt;*^ ciuiliter, lt;y non ad f^tTumdiaamAgit.Aaiocrimtnalisdicitur,qua^ l^ieerimmeadpcendcr umdiflam miuiicioex* ^^ criminali pretudieet, •‘«nLunta.atfrieodem. De crimine expilatæ hære^ ditatis. |
THKHfrtmmi obnoxii til,is qui aUenam htreditt/ tem expilat, id eü extenuat, dum uel h^reditas nondum efi adita,uel dum res ah berede no apprehenfe funt,l, a i ff.eodem. Vi bonorum raptorum. ^Hwne tit.in inüit.eodem titulo expofitim uide! De crimine ftellionatus. f Huius criminis reus agendas eil is qui fibi 'm alique re non collat,cr mendacia aper ta profirt.Porrô bec ac* eufatio locum fibi uendicat, quando nulla alia aceufatio, qua eum qui deliquit premamus,nobis w promptu eü. Deiniurijs. ^Hû tit.manifiilior eft, quam ut enodandus exifiat^ De famofis libellis. ^Nec bic tituliu uUam mterpretationem requirit. De abigeis. Ç Abigei dicuntur animaUum fires, latruncuU^, du* torVaü.Ub.e.cap.is. De Nili aggeribus non rum-pendis. Ç0*1*1 P®”** aggerum üili ruptores mulitari dtf béant,m hoc tit.dijfentur. De his qui latrones,uel alijs crimini-bus reos occuitauerint. ^Hic titulus planifiimus efi. De requirendis reis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Çln hoc titulo tra£iatur,quo pailo rei requirendi,id «ilquerendifint. De quædionibus. TClîteiliones dicuntur,cam crimma per tormenU mquiruntur:quando uerô,(y qui homines per que^io* nes 'mquirendi fint,'m boe titulo agitatur. De abolitionibus. ^ Abolitio,til aceufationis 'mfiitute peremptiotqui^ do uero hec concedatur ,(^ à quo concedi pofit, 'm hoe titulo differitur. De general! abolitione. Ç Generalis abolitio dicitur, qua omnes aceufationes fimul abolentur tquedfolo pfmeipe impertitur, or 'm/ dulgetun à quo fiHa, quando aceufatio renouari queat, 'm boe titulo comperies. Vc intra cercum tempus crimi. naiis quæftio termi» netur. ^QMf Aio criminalis, id eil quando de crimine ad pcénam ^ umdUiam agitur,intra biennium, fimul etc Iss contefiata eil,abfoluenda eil,l.fin.'tnfia eod. Ad fenatufconfultum Turpilianum. ^Hoc fenatufconfultum locum fibi uendicat,quando quis aceufationem pubUei criminis ,eaufaiani'mfirnHd deferit.l.priiita.'mfia eodem. De calumniatoribus. ^Hic tit.manififiior eü, quam ut meant operam di» fideret. Depœnis, f Nec bic titulm à me,quoniam apertus efi,uUa inter/ pretationemdiget. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Ne fine juflu principis,ccrtis iudicibus liceacconfifcare. ^C^uid boe titulo clarius e[fe po fit,non uideo. L 2 |
Ï4? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C H R. H E G I De bonis profcriptorum,feu damn atorum.
f Et hic tituluf, quin inteUeüu ßeittimui eli, pritentur.
De bonis eorum qui nîortem fibi confeiuerunt.
Ç Stupide eü, qui hune titulum non inteUigit. De fententiam pafsis,amp; re» . llitutis,
Ç Q^id iuris in bis hommti generibus exijltU, in hoc titulo traädtur.
LIBER X-
De iure fifei.
D Ehoc iure,eodem titulo diximus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
De conueniendis fifci debitoribuS.
Hic tit.faits nulli non expoftus^c obuius exif it.
De fide inftrumentorum,Sciure ha« ftæfifcalis,^: deadie-
\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;étionibus.
ÇI» hoc titulo Imperator traslat de in fr urne lis, qa^e in contrailu rerum ffalium fila funt. Turn de iure ha/ fa:, id eü, uenditionis rerum ff alium, qu£ baf a in fro pof a febat: cuim rei mentor eü Cuero etiam libro off ciprum fecundo. Porro in tit.eSi, de adieCttombuf,ubi de dddidionibus legi debet: jiquidem agitur de re addida in diem eer turn. Addicere ueró, eli licitanti rem aufrendam permiltere:id quod dicimus alioqui, de re aliqua emenda detiberare.
pc uenditione rerum fifcalium.cum priuato communi.
Ç in boe titulo differitur,euinam res ffeo ©■ priuato eâtamunis uenundart debeat. Et hac in uenditione ff ut primas cbtmet,ut in l unica,infra eod.
Ne fifcus rem quam uendi-dit,euincat.
^ nie titulus fatis clarus eü.
De his qui cxpublicis rationibus mutuam pccuniam ac« cepcrunt.
^ In boe titulo traüatur, quid iuris eu hoc bominum gcnere,quod à ff o pecuniam mutuam accepit.
Posnis fifcalibus creditores pr®ferri.
^ iïicdiffritur,quod creditores ex caufa oner o ff' fo anteponuntur. Verbigratia: Petrus ob delidumffo ebfringitur, er idem alijs quoc^ ex caufa maxima obfri Üus esïfi certèfifo prenaient.
De fifcalibus ufuri^.
^ ïd eR,de ufuris,qu£ ffeo debentur, C?quot; ufuris quas ffeusipf alijs debet.
De fententijs aduerfus fifcum latii, rctraftandis.
Ç nie titulus perfe liquet.
) De bonis uacantibus,Scincor« poratione.
^ I« hoc titulo differitur, quod bona defendentis ah intejiato morientis,n5 reUHo cognato,uel uf^- ad deemu gradum ,fiagnatos confderest tul uf^ ad fxtum,u(l ad
N Dl EXEGESIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»44
feptimum gradu, f cognatos rejficiies, ad ff un rédiuit C h£e bona uacantia appeUantur.
ame nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De delatonbus.
flGelatoresin pr£fentititulodicuntttr,biquiboM qu£ conf fanda funt,defrunt ey- denunciant. de qua U9e ce uide Plutarehum in Solone.
De petitionibus bonorum fublatis, confti» tutio Gregoriana,
^ I« hoc titulo traHatur, quod bonaffo i^U, »fW’ ni,ut olim confitutum erat,concedi debeant.
' De his qui fc deferunt
^ ldeSl,f»a bona ffeo,er ffiprocuntoridenW dant.
Siliberalitatis Imperialis fociusfinc hærede deceflerit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
^ Si imperator aliquid duobusexUberalitate quads impertieru,uno uita f{ndo, nec relidoflio : id qtdequii ed quod ab imperatore acceperunt,adfl'.mfp^f‘'’* récidit.
Dethefauris, f Hictitulus clarus eü.
De annonis amp;nbsp;tribuns.
^ In boe titulo differitur de annonis (y tributis, quf C£fari penduntur. Annona eü prouentus etnuium nruUt totius anni.Tributum, auro or argento uertdur.
Dcindiélionibus.
^ Afconius Pedianus quonda tria genera ft^^ num ftiffe fribit:canonem,oblationem, CT indidioKtu. qu£ tria genera Cicero tn tertia Verrina bis Herbis coiu* plexus dt.Sic enim '{nquit,de Sicilia loquenstCtSt^dode lafrumentum quod deberet,ad diem non dedit:t(^tino nem.quando id quod opus efe putaretjnon ultrè fcllicl* ta eil:ecce oblationem. quando id quod imperator redu fauittecce indidionem.Gac iüe. Porro indifio sppeDiiM e{l,quód anniuerfarijs diplomatis indidtur. CatermS» dausrindidtio (inquit) efl,quiTaleamuocamus,anliqii coUationem uocabant. Cicero etiäcoHedamdicitfq^'^ appellant,^ Symbolum.
Defuperindifto. Ç ld eü,acceßione ultra indiSionemfda.
De exaâoribuS tribu-torura.
^Hic titulus fatis maniffus ed. Defuperexaftoribui.
Ç Et bic titulus planus exif il.
Dccapiendis Sediftrahendispi« gnoribus,tributoruin caufa.
Ç Et hune tit. quando fatis apertus ed,preterm.
’ De apochis publicis, amp;nbsp;deprzferiptioni-bas curjalium,amp; de diftributio« nibusciuilibus.
f Qjiidapoch£fnt,diximus fupr'aintitulode fdt infruinentoru: quid ueró curiales fut, etiam fuprd amt fatis fuper^ofenfumed.
De canone largitionaliuinti« tulorum.
çidefi, de largitionibusprouinciajibus^queffd prefantur.f
1
-ocr page 685-14$ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TitVLORVK Ne operæ à collatoribus
exigantur.
f Ex Lunici buiut tituli, quid ßbi titulia uelit, fùcilè Migitur,
De immunitate nemini con ’* ccdenda.
fNftno immunK,uel i tributis pendendif^tl nb olijf ^eribiujubeundii, tße debet.
De conditis in publicis horreis.
^Eictitulia liquet.
Vtnemini liceat in emptione fpecie« rumfeexcufaredemune nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
reSiconiæ.
T in bot titulo Imperator traSot,nemini licerefe exe otjire ob emptione jjgt;ccierU/m,id eü, frumentortm, hor^^ ilt;oriim,i;rc.quibuf urgente neceßitote utendum fit.Por-rè pro Siconif, Alcutui legendum ejfe docet Sitocomi£. Eftueró ^Uocmid nomen mogißrotwt, qui frumento ZT «nnotwrn c«r464f, ini iS ffim^id eü,jrwnento,et M/iiat/f iitü,cwore.
De collatione donatorum, uel releuato-rum, aut translatorum,feu adæratorum.
^SHbimperioAnhoebt Imperotorif qMdl prxdii ^leuiti eront Î conone. hUo er ont donoto mmunitote,ut ^iipéoderent.Miitronsloto in oUußrti^is, quad pri-^Mfolueret.hUti etiom ßoiffi odirotojd eä, lt;ere xßi ’'Wi:bûc ell,quad À ßumentorio,out uinorio fßeciarioqi M^oftf 4d onriom, id eSi, pecuniario redodo ent. ^friw kntioehiu jlotuit, ut id generic pnedio oliquii ^O'pro preterita cr^turo luerenf.id quad Impero '''‘'^^•^ciipprobot,nullo priuilegio reludonte.
- Decollationeæris,
'ibociid^i^ imperotor decemit, Ut pro uiginti lis ^^ilOMi iuri folidus ourem pendotur, De difeuflbribus.
^ TM«ft,m^«i/ï(ohamp;(« (T eßimotoribut ßcultotu ho Ûs decurionibus,8{ filijs eorum qui decu • doneshabentur, Se quibus modis àfortunacuriælibe»
n I L Ofentür.
11 Viiiii libre Eleganfùriini fexto:\n municipijs OUté, wqKtt,ut rnihi quiden uidetur,idem ed Decurio,qui Ro/ mejenitor. nom qui in fenotu ZT confilijs reipublice mu '‘^^?^^teljepoterAnt,decuriones ennt.üec tlle. De hit ago m hoc titulo dicitnr.
Si feruus aut libertus ad decuriona* tumafpirauerit.
T Quid mhoc cofu fieri debeot,hic diffieritur. eprædijs decurionum fine decreto . nonalienandis.
O^’Q^o, Se quibus quarta pars debetur ®^bonis decurionum,Se de mo» do diftribuiionis eo«
Î Hic tit.^uo^ opertiesfiitit exifiit.
1 CODtClS* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Â4ç De imponeodalucratiuade# feriptione.
lt;[ ïnhoctitulo Imperatordijferitdeoneredeferiptio nisfid efl,prejldtionit quatuorfiliquarumt que imponie tHr,cwm curioUs rem foli lucrotiuo titulo uel trodidit, uel reliquit ei qui non eiufdem bei ordinisq^ ed, m eadem ci' uitate.
De præbendo falario.
f Cui fdlarium prebendum fit, ex iuribut reipubUee , hic dicitur.
Si curialis.reliéta ciuitate.rus habiz tareuolucrir,
Ç Qmd hoc in jfiecie fieri debeot,hic docetur.
De municipibus Se origi-narijs.
^De municipibus fuprà in libre t.multa dixùnutc
De incolis,Se ubi quis domicilium habe' re uidetur : Se de his qui ftudiorum eau fa in aliéna ciuitate degunt.
4r VLic titulus fotis liquet.
De muneribus Se honoribus non conti-nuandis inter pattern Se filium, Se de intcruallis.
^ Hoe titulo nihil apertius ejfie paßet.
De muneribus patrimoniorum*
lt; ld ed,de ofificijs, que fubeundo funt propter patri» monia zr po{Jeßiones,que quit olicubi habet.
Quemadmodum ciuilia iura indicantur,
^Ub titulus liquet.
De his qui fponte publica thu-nerafubeunt.
De his qui à principe uacatio-nem acceperunt.
De uacatione publici muneris.
5Î Hî tituli très eloriores funt, quàm ut à me iHufiran^ difint.
De decretis decurionum fuper im-munitate concedenda.
^ Cinibus perfonit decuriones immunitotem prefia^ re poßmtßn hoc titulo ofienditur.
Deexeufationibus munerum.
4rQ««S»tex coufisfe quitàmunerib.'ZT offidjs pK’ blicis exeufare poßit,hic traditur.
De quibus muneribus uel præftatio* nibus nemini liceat fe exeufare.
TT QS* ^^lt;tt^ ’lt;*^ profißionefe exeufonte
De his qui numéro Iiberofum,uel paupertate exeufationem meruerunt.
De profeHoribus Se medicis.
Deathletis.
5r Ht tituli ordine coUocati, per fe fotis quid uelmt,ut nihil dicam,ofiendunt.
De his qui non impletis ftipendijs facramento foluti funt.
^mhoc titulo differitur,quondo,ZT à quibus muneri bus milites non m expeditione degentes, needum fiipèdiji L 3 impletis,
-ocr page 686-|
247 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C H R. H E G E N impiété,exdutordti cxcufdnlur. * Quibus muneribus exeufentur bi , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui poft impletam mili-tiam,amp;c. ^ Hic ütulut fatû manififtud e^, Delibertinis, ^ Libertini À muneribut excu^ntur. De infamibus. f [n hoc titulo de iure injimium dicitur, pquidem ij ne^iictiridlibuine^al^s muneribut utUitionernhubét. Ogando ita iure cautum eR, c^uod uel pœmt uel deUdunt num immunitatem impetMtd. relegdtorum.§,i-jf.de lit' terdid-Cf relegate De reis poftulatis. ^mhoc titulo hdbes,quàd reut, hoc ed,de ulicjuo cri mine pojluldlut, fife non purget, ad honorisßjligium U' feendere ne^eut. De bis qui in exilium dati.ucl ab ordine moti funt. ^ An SU À muneribut immunes fint, 'm hoc titulo tru* dutur. - De blijs familiâs,amp; quetjiadmodum bis pater teneatur. 5r Hic titulut ex fuis uerbis inteSigi poted. De periculo fuccefTorum parentis. ^ Hffc ed,hxredum,qui ptirencifuccedunt.Verbi gra tii-. Si patre uiaofiUut aliquomunere (iihgutur,tune turn piter,quùm hiredes eins obfirmgunturmt in iunicit,hic decenutur, De mulieribus, in quo loco munera fc« xui congruentia,uel bonorés agnofcant. f Hic titulut futis liquet. Delegatiorfibus. 57 A quibus muneribus legitus immunis fit, m hoc tU tultgt; dißlritur. 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deexcufationibusartificum. Ç Scilicet,i muneribus perfonuUbus. De potioribus ad munera no* minandis. ^ QHid hoe tSulo apertius effe pofiits’ Si propter inimicitias crea-. tiofaftafit. ^ Adinunus feilicet aliquod ,dppeU{iti0ni loots effe poted, De fumptuum recuperatione. Aquot; Si quit itd munus eledut,habet quo fe excufet,fumr plus quos in litem fidt, ab eo qui eum elegit, recuperare potefi. , Si poftcreationem quis decefTerit. * Ç Onus abeundi honores ad blt;eredes non transfm-ditur. Detabularijs, fcribis, logogrä« , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pbisamp;cenfualibus. , ^ Tabular ij, tabeUiones alioqui dicuntur. Logogram phi, qui libros rationum fcribebant, dicebantur : uel (ut Ammonius autor ed ) qui ada iudiciaria feribunt. Cenfuales ueró diti uidentur, cenfuum amp;nbsp;redSuum ftribic. * |
D. E X E G E S I S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M’ De fufeeptoribus amp;prjepofi/ tis,amp;arcarijs. ^ Sufeeptores fuiit,a3riiAiKrM, qui^r‘*’'^‘^^‘‘''^(*^^^‘ cuntur,v ''«/ii^ ab aniiquis Coadores appeUantur: i^“ fvlexeyllijd elf, argenti exadores.Prtepofiti,qiSprtfunt fufeeptoribus. Arcarq , qui prafunt arc£ rerun publicarum. Deponderatoribus amp;auri illatïone. ^ In hoc titulo differitur, quad aurum ffeo lufiretP dum,primo omnium ponderari debeat. De auri publici perfecutoribus. ^ Perfecutores funt, qui Gracè 'mJh'iiiiiaidicuntur, quorum munus efi,iudicio experiri cÖtra cos,qui aurun, uel ptcuniam,uel argentum reipub.debet:Si Sudan («* quim fua gloria fraudem) exponit. De bis quæ ex publica collationé illata funt,non ufur« pandis, flquot; ïnhoc titulo imperator prohibet,ufurpdiottt^^^ rum,ad rempublicam pertinentium. Deaurocoronario. flquot; Aurum coronarium hoc erat, quod duitSt! 27 op pida nouis imperatoribus offirebant, fub coronarimffe de, fépe ab optima quoq^ principum 'itiHf * P^o^ii^dji condonatum.uide Aelium Spartianum in Adnauo. De Ircnarchis, V ^ niflwti/yi^n dieütur,qui difciplina publia,V torn* geniis moribus prlt;tfieiunlur,«ai rit è(liquot;it, id eS, pact, C^ t^)ift,quod principem,feu prafidum fonat. De argenti precio,quod thefau* risinfertur. Ç In boe tit. imperatör decernit,quo paSo irgend pro aura dari poßit. Num fiatuS,ut decern aurei pro uni argenti libra dentur.l,unica,infrà eodem. LIBER XL De nauicularijs feu naucleris, pubheas fpecies tranfportantibus: k de rollenda luftraKs auri collationé. ^In hoc titulo imperator tradat,quidiurisfücuniut eleris, qui pubUcas ffecies, id ed ,jf)ecies fifàtrim^or tant,uel P.omam,uelad Curiam Cafarts.Porrè,de toueii' da lufiralis auri,id ed, quod (opinor) fingulis luHrisdif turn ed,cûUatione,m legibus nihil reperin. Deprædijs,amp;omnibus rebus , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nauicuiariorum. ^Hietitulusexegefinon'mdiget. De nauibùs non exeufandis. f tiimirum ab oneribusfirendi res, quibudreipuUi' œ fubuenitur. Ne quid oneripublico imponatur, f Q^id hoc titulo elariusc Denaufragiis. ^ QuiS iuris cum naufragés fit, hoc in titulo dicitur. De metallarijs amp;nbsp;metallis,amp;procura» toribus metallorum. ^ Nietaüarij,quimetaiïi è ternentferibus ep «si |
|
'T I T ÿ L Ö R V H ttiit, dicunter. frocuratores, qui er inetaüa exigunt, er aiftrumt, Demurilegulis amp;gynsciarijs:amp;pro-curatoribusgynscij: amp;demo-netarijsamp;baftagarijs. f VUtrilcguli dicuntur,qui legunt murices pifces, qui Wmedijs ftucibm habent purpuraflorem tmgendis exr ittitimueftibus.Plin.li.^.cap.i 6. Gynteiarij (opmor) trmt,qui inulierum ueftes tmgebant, aurabantque, didi «I« w ymmwftd ed.ifoemma. Monetarij dicuntur quo ^»e^quitextrmi quodam officio ffingebantur. Baftagarij ftirti^is hi fttrunt, qui ueftes ad tm(luramftrebant,rejè rtbintq;.ß«7iift enim ftro fignificat. Deueftibusoloberis amp;auratis, amp;nbsp;deintinéfionefacri muricis. T ^irtolus legit, de olobaris ueftibm, id e^, ueftibus damm mtextumgrauibm. Et banc ledionem nèc Air cimm dmit.^orro,quod dicitur de mtmélione faeri mur ruis, lieo dicituf^ quod murice tinda ueftis, mfigne er at litJperatortim^uttejiaturLampridim m Alexandro. , Defabricenfibus. ' ^fabncenles (opinor) dicuntur, qui ftduntpublica ititu,erpublicas machmas. Deueteris numifmatis poteftate. ^ Bic titulm liquet. Nallilicereinfrenis amp;equeftribusfellis,amp; in bakbeismargaritas amp;nbsp;finaragdos, amp;nbsp;hyacinthos aptare,amp; de arti-■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficibuspalatinis. » Öifc titulmjicilc mteUigi poterit. lUa Dcchfsicis. id‘'*'^°”’^'^ ‘^^/^‘quot;■‘^'^ ^^ daffies,id dl,nauts » De curialibus urbis Roms, « Stilles dicuntur eiufdem curia hommes, Depriuilegio corporatorum j urbis Roms.
_ . Depiftoribus.
* ^“*fgt;js,8£ fufeeptoribus uini,amp; .... 'ïteriscorporatis. porcorum uenditores. Sufte* De collegiatis,amp; cliartopratis amp;numularijs. f In hoc titulo tndatur de codegiatis, id eH,eiufdem erfortis hommibm:er de chartopratis. fic enim tonk*° ^ê^ft‘^'^ fft.id eft, chartarum er papyri uendi ^^‘irtam fonat : er Tri’r(dlt;’*tc uendot ^yropoU er chartarij uocantur. Deliudijs liberalibus urbis Ro^ ros amp;nbsp;Cónftantinopoli'
x bile titulm darm eü. Dsbonoratorumuchiculis. edknti ^^ ’ ^^^^^^^^ uiforum honoribm mftgniter ex* |
c b D 11 f s.' t^d Depriuilegijsurbis Coriftarïtï» nopolitanæ. ^nictitulusdarufeR. De metropoli Beryto. ^ Berytui metropoUtana urbs eü, cuius Dionyftmea minit; Hsd Tv'(gt;ii iyvj'div ^Hfvri T tucf) ^alviiiu’, De canone frument^irio ur-bis Romæ. Ç ld eft, de ahnua penfitatione frummtaria urbis Ro mit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ De frumento urbis Conftantino» politanæ. 5r nie titulm clariftimut ed. Deannonis ciuilibus. ^ ld eft,4 eiuibut prtftandii. De mendicantibus ualidis. ^ Ciu,imendicant er ualent,tolerandinon funt. De nantis Tiberinis. ' Ç ld eÜ,de nantis in Tiberi uerjantibm. De frumento Alexandrino. ^ Htc titulus per fefatis conftat. De Alexandris primatibus. T Df priuilegijs primatum Aleeeandriit, m hoe tituló diffentur. Da iure reipublics^ ^ nie titulm fatis patet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r De adminiftratione return pü-blicarum. Óeuendendis rebus ciuitatis, ^ Et bic tituluf notißimut exiftit. De debitoribus ciuitatum. Ç Hictàulufiüuftrioreü-, qMmut tilUmuerborum lumen re quirlt. De periculo nominatorum. ^■In hoc titulo Imiierdtor agit,quid periculi ei qui ad ßuorem aliquem nominates e^,imininedt. tibus interuenerunt. ^[d eil,de periculo eorum qui mtercedunt pro ijs qui bonoribm ornantur. Quo quiftji ordine conueni atur, Ç cam plures eandem rem adminiftrant, er quo par do, er quo ordine conueniri debeant, an in ft h dum, an quillbet pro fua parte quam geßit : bte fti/mma tituli ed. Ne quis inuitus aétum reipublicæ gererecogatur. nie titulm liquet. Sumptus iniunâi muneris ad omnes collegaspertinere. Ç Htc quoq; titulm manififtm ed. De bis qui exofficio quod adminiftra# runc.conueniUntur, Ç nie titulm quo^ipatet per ft. Defolutionibüs amp;nbsp;liberationibus dé-bitorum Cloitatis. Ç Quid milita htc dieam ƒ ^^thil eSi,quod in hoctitur lo alicui [trupulum wijcere poßit. L 4 Dé |
CHR. HEGEND. EXEGESIS
’S»
|
De fpeftaculis amp;nbsp;fccnis,amp; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frigidd,eorwmq; qUieferuntur^malignèiidmodumpitus, lenonibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KiteexPomponio Meldinlib. 2.a(cribertlügt;uit,qtti)i ^ In hoc titulo Imperdtor uuit fpeädculd [drtd teiid, dd titulum inteUigendum nonnihilßcidnL quod diant, [erutri: lenocinid utro à nMo exerctri uuit. l.ßn. (Odern titulo, inßriut. De expenfis ludorum. ^ nie tituliu 'mterpretdtionem non depderdt. Deaquædudu. ' ^ De priuilegijs eori!m,per quorumpnes dqudedudui ntednt,cr qui iUis prxpélifunt, t« hoc titulo d^utdtur, Porró dquiedudus, ek medtut quiddm fubterrdneuf,per quem dqud fluit er ducitur. Degladiatoribus. Ç Giddidtores omiüno prohibentur db Imperdtore. Porró de origine glddidtorumitd fcribitluUut Cdpitolie nutiMulti dicunt dpud ueteres, hdne deuotionem contra hopes pildm,ut duium flinguine lLtdto,pgt;ecie pugndrum ßreuudm fdtidrent. Alq hoe literis tradunt (quod uerip/ miliutcredo) iturosddbellum Romanos,dcbuifl'e pM= gnos uidere,er uulnerd,er prrum,er medios inter fe co^ euntes, ne in beUo drmdtos hofles timerent, dUt uulnerd ' et fanguinem perhorreperent. nine mos trdHui uidetur, ut imperdtores dd bellum profleifeentes munuf glddidto/ rum durent. De uenatione ferarum. IT OS'« pr£ iu(er uenädu perpqui poßintpic dicitur. DeMauinia. 5[ Alcidtus Maiumd legit. At Maiuma, Suidd dutore, pfliuitdf est, qua: fit Koma Mdio mëfe. üdm Romdui ma rilimam urban adeunus noflidm,unter aquas uoluptatis bus meumbebant,inuicem fe inuadentes: quam folenmtd' tem fuflulit AnaPaflus imperator. Vt armorum ufus, infcio principe, interdidus fit. ^ lJuUi infcio er mconfulto imperatore, arma moue re Heere,hic dicitur. Deagricolis amp;cenfitis,8c eolonis. ^De priuilegijs agricolarum, dum uel fationibtK,Uel meßi, uel uindemix incumbun!t,hic dicitur. Turn quando agros uendere poßint agricolx.Porro Cenfiti, ut ego qui dem expimo, dicuntur, quorum agris cenfas impoptut eH. Caterum coloni,d eolendis agris bic dicuatur, De capitatione ciuium cenfibus eximenda. ^ Cdpitatio dicitur tributum, quod a pngulo quoque (dpite quondam exigebatur.Ab hac dues Romani ab IW/ peratore liberantur. In quibus caufis eoloni dominos aceufarepofsint. ^ Hi'c titulus fatis clams efl. De eolonis Palæftinis. ^ Paheßina, eü prouincia Syri£.coniunëïa Arabia: uide Pomponium Melam hb.i.cap. it. De eolonis Thracenfibus, ^ Thracia,e{i regio proxima Scythia, à Pontici litO' rts ponte, ufq; ad lüyricos penitùs remiffa, regio nee cecs lo lata^nec folo iet nip qua mari propior, eü mfeeemda, |
De eolonis Illyricanis. Ç De iHyria fupra didum ed. Vt neino ad fuum patrocinium fufei-piat rufticanos,uel ui-coscorum. ^ Hie titulus apertißimus ed. Ne rufticani ad ullum obfequium deuocentur. Ç Et bic titulus fatis patet. Non licere habitatoribus metroco. miælocafua,amp;c. HT Alcidtus in hune titulum hoc dunotiuitiScireitit' mus,eos qui in ciuitdtibus hdbitabdnttCdpitationibiistita piiffe fuppoptos:qui ueri ruri erant,contriiut ex prut' dentis tituli primd conPitutiene probatu peilttü- ^ quid erant pagi quiddm, qui licet ciuitdtumiioK'^‘^‘'^ ferentur, uiUis tomen nobiliores erant ; erpropl‘’'f‘*^ m his hobuabant,capitatione etia ipp exuebanU'^'^^ Imperator fe paffurum, ut in his pagis caicriai»^^' ne paus pat ppo. Intelligo igitur per iAetroeomiiW,pi* gos hope maiores, qui paulum mpa urbis digndlt;titp • nac iüe. Porró Budaus m poPerioribus Annotsdom hac annotduit.Sic ed Metrocomia inter uicot, ut iwtf ' polis inter urbes,d fuis^ eolonijs agnofcitur. Vt nullus cxuicarijspro alienisuicario-rumdebitisteneatur. ., Ç nie hohes, ex contradu unius dlteruwitf'^^ ® ritut ed etiam in Lpenult.C.ne uxor pro mardo. De cenfibus, 8c cenfitoribus amp;p6^' æquatoribus,amp; infpe« doribus. f ld td, pubUcis penptationibas : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« jj td,cenfuum impoptoribus:(y peraqMtoribus,i gt;nbsp;exddoribuscenfuumcdpitationis^ Dicunturuero^ ^^ quatores,quód aqualiter db omnibus cefum exi^ • ró mjjgt;edores,in prafenti titulo dicuntur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ij^oi tePas pradid proumciaUd mpiciendi, anprju aut defertd idceant,dut malè eolantur. Deomni agro dcfcrto,amp; quando ft*^* lesfertilibusimponuntur. ^Inhoc titulo trdddtur,quid iuris fit t-**^^ fiina to,qui dlicui nouo pofpffori hdbitädus datur-^ ^^j^vr. traddtur, quado flerUes agri cum prtilibus copt De fundis Iimotrophis.amp; terris, »P*' ludibus: pafcuis limitaneis, amp;caftellorum. ^Limotrophipndi dicuntur,alimitant nbsp;nbsp;,.jfi quod tenerentur eorum poffeßionts, dunona'^t ^^ uenientem, ad caßra militum ducere, ^“*^””^(1/ tibus excubabant aduerfus Barbaros, tanei à limotrophis difcrepent,Aelius Lamprii nbsp;nbsp;nbsp;^^ bisMicattSold qua hoflibus capta fun^laaff^it bus er hoßibus donauitiita ut eorum effent,ji ^^fßi* rum militarent, nee unquam ad priuatos cens attêtius cos müitaturoSipetiamfnarnra r ^fc |
»51
TlTVLORVM CODICIL.
|
Hfc« AlcUtö.Calerkm,^üed 'm fine tituli additur, Cd' pt^orwn,ratio Grammatica dictât, ut CajklUi legamut. Depafcais pablicis amp;nbsp;prie uatis. ^me titulus fatii liquet. Defandis patrimonialibns,amp; faltuenfi-bas,amp; empliyteuticis,amp; eoruin condadoribus. ^inhactituloagiturde fiindis patrimoniaUbui, id t^^op^s ipfim imperatorif. Et faltuenfibut, id eü, fitn ^^,lt;iaiincufiodiam faltuum funt. Et de findii employteu tejUffl de eorum findorum conduélonbuf. Demancipijs amp;nbsp;eolonis patrimoniaüain, amp;faltaenfium, Scemphyteafreo« rum fundoram. T ïlictitulufapertus exiftit. Defugitiuis eolonis patrimoniali' bus,faltuenfibus,amp; em-phyteuticis. ^^^biclitulusliquet. ^scollationefundorum patrimonialium, *5faltuenfium,amp; emphyeeu-ticorum. Ç H/c titulas^quii clarus eâ,à me pr£teritnr. , 0e fandis rei priuàtaî,amp; faltibus diaine domus. T Ideü, defindisfifcalibin lt;tr paludibus diuin£ doe ^^iidtliflmperijCtft Defandis amp;faltibus rei do» minice. ÎHictitulutclaruieü. f^eagricolisamp;mancipijs dominicis,uel fifcalibus Reipublicæ, ucl priuatæ. ï Nee in boe titulo,ut aliquid dieam, op iM eft. ^®prædijstamiacis,amp;dehis qui ex co» ianis dominicis, alijfq; liberis conditionis pro-creantur. . 1 ^^iittusfttndos tamioeos elfte patat, qui difftenftato ^publicopreftabantannuos fruitlusiedigales, qutbiu ‘^pofteamiomo Imperatoria dijbeftabat alimêta. Nam ^'quot;^^^f^atorenfignificat. Uediue^isprsjjjj urbanis Sc rufticis tem ploratn, Seciuitatum, Sc oinni • . , - reditu ciuili. ^aictkuluiftatif pif fi^quid uelit,oftendit. De locatione prjdiorum ciuilium, uel fifca Jium, Gue templorum, fiue rei do» rninic®, uel priuatæ. ^ taboe tit.tmperator tradat, quid iuris fit in loca*. “^.W ed,ciuitatum:uel fiftcaliwm, “ imperijfttue templorum,id ed, medium facrae ^™-ftartii^riuati£,id ed,utüufiuiuftcu hommâtutl domi n‘(^gt;‘deft}nperatoris. DeconduéiQribus.amp;procuratoribns, fiue exaftoribus prædiorum fifcalium domus Auguftæ. ^IdeRfipfttusimperij. |
Quibus adeondudionem prédiorümfifcalium, id eft,ipfius imperij ac-cedere non licet. ^ Titulus hic eülucilK. De collatione fundorum fifcalium,uel rei priuatç,uel dominicæ, uel ciui» tatis,uel rempli. Ç C^id hoc titulo apertita efie pojftetf De priuilegijs domus Augullæ.ucl rei priuatæ,amp; quarum coUationum cxcufationem habent. ^ Nee bic titulm uüam exegefin requirit. Oegrege domifiico. Ç lded,grege pecudum ipfius tmpcrator'ts. De paiatijs Sc domibus do-minicis, Ç jd edftocis 'm quibus Imperator commoratur. .^e cuprcfsis exluco Daphnes, uel Peri feidos,per Aegyptum non ex- ’ 4 cidendis.uelusn- _ -j-siat?' dendis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ft Ç Daphne Anliochine m Syriaftuburbanum efi, quod Ixxx.ftidiorum ambitu clauditur,ut ftenbit Strabo : m eo erant jfiedatißimat lauri,autore Aufonio^unde er nomen ftumpfit. Addit Philoftratihs, alibi mfolitus in eo nafii cue prejftosi'mmemoriam Cyparifii, quern Apollo ddexit,cui iUe lucus ed ftacer. Perfteidis au tem luci rara est admedum apud autores mentio. thee ex Alciato adfirre libuit, qua ad titulum mteUigendwn piurimum momenti adfirent. LIBER X I !► Dedignitatibus. ^ Htc titulm clarus elt. Deprætoribus, amp;nbsp;honore pr®turæ,Ar collatione, Sc gleba,amp; claui,Sc folli,8c feptem folidorum fundio-ne fnblaia, Ç InteUige hunc titulum de pratoribus militaribuf. C£terùm,Ht hunc titulum ad plenum imteUigas, uerba Aie ciati ad[cribam,qui,Non fiicilè,mquit,reperies,qtüd glee ba,clauis,figt;lUs,o- feptem ftolidorum ftufdio pt:quare exi ftimo, quoues aliquis praturam mibat,lmtelligo auiein militarem) ftoUtos ftiiffe proumcialeS,feu quofeuq- alios, in magiftratus mitio/di coUationem quidam, feu munus feptem folidorum confirre, quod quidem munuA mixtum erat. Vtebantur cyfirtafits folennibus donationibus, ut glebam,clauem,fi}Ucm darentiquas omnes bac \mperato ria cSftitutïo antiquauit. Perchant autem glebAm,uel pret pter auertendam caritatem, penuriamq^, ut memor effet prator itares curare, ut annona ratio falua cffetiucl e» tia, ut ipfe 'm adminiftratione ita fe gercret, ut omnes aca cepiffe uiderentur aruum pro glcba. dauern uero idctr=t co dari credendwn e^i, quoniam ea fignum libero potes ftatis,zy dommij m rcbuA'acquifitii quod utiq^ nee neftri lurifconfultipratermifcre. At fiUis, autad oftendendam potentiarn praftabatur, ficut legimus miffarn ad fe ab D4 rio pilam,'interprétâturn fttijfte Alexandium tAagnumz uel fanèewffimilitariumierumhabcre poteftattm-Hfc |
CH R. HEGEND. EXEGESIS
|
iüe. Alid, c^ua in hunc titulum uir iUe dofüßimui feribit^ in Annotdtionibuitriwm pofteriorum librorum Codicis reperientur, De confulibus, amp;nbsp;non fpargendis ab bis pe-cunijs, amp;deprxfed)S,amp;niagigt; ftratibus milituin.de patricijs. Ç Vt iuuenii ßudiofui mteUigdt, cjuid moris fiterit m pecunijs/ßargendis^en Vopifci uerba in Aureliano fuferi burn. Vidimus proximo confulatiem Purij Placidi tato am bitu in circo editum, ut non premia dari durig(s,fed pa/ trimonia uiderètur.Ciim darentur ltne£ fubfericelt;e, linete pdrdgdud£,ddrentur etiamequißngemißcctibusßugi ho tninibui.Pdilwm eü eniin,ut iam diuitiarum ßt,non homi num confuldtut. Hec itle. Porró quod in titulo eü de Pa/ tricijs,nolo iuiuenis mteUigatiUos patricios,qui exfenato rif ordinis uiris progeniti funt, ut eü apud Liuium lib. i. ab Vrbe : fed de patricijs multo maiortbus, ut qui non ex fuceeßione débita, fed à principe creari folebant. Depraefeélis prætorio,fiue urbi, amp;nbsp;ma-giftris militutn in dignitati-bus exequendii. ^ De iOif magifiratibus, inlibro primo, à me iner/iiK/ (quot;f diüum eR, Depraepofitis facri cubical!,amp; de omni» bas cubicularijs.amp;prioiJe-gijs eorum. f aie ùtulus num non expoßtut efi. De quæftoribus, amp;nbsp;magidris ofdeiorum, amp;nbsp;comitibus facrarumlargitio-num,amp;rei priuatæ. ^ aie tituliu ,quia apertut eA,àmeßientio praterU iitur. Depniniceno.amp;fecundiecrioj amp;notarijs. Ç Primicerius (autore Alctdto)notariut principis di citur,cr honore inter notariat primut:ßcut fequens dici tur,feeundiceriut.xi(it enim ceram ßgnificat: xifufta,ta/ bulam ceratam, in qua antiqui feribebant. Ab buiufmodi igitur tabidis diäi funt primicerij. uetur.
Demagiftns facrorumferp niorutn. ^ In loc titulo Imperator refirt priuikgid mdgißro* runt fdcroritm fcriniorum Cef. hoe eÜ ^iHp airiyf^fiU)/^ at Grlt;eci dicunt, id eü, obferuatorem peeutM principis. Cicero Cullodesuocat. Decomitibus confido» rianis. f \d eR,de comitibui conßßorij Citfarii. At Conßllo rU dicuntur Arebiud Ctefarea, or imperatoris PalaUnie domtmquteetidm uocdntur Auguftdlid. De comitibusamp;tribunis fcholarum. f I» hoc titulo trdHdtur de comitibus et tribums lêho hrum, id eü locorwHi in qnibin tyrones ai opera bellica axercentur. |
De comitibus rei militans. f id eft,militu. obferua m bit titulis uiriagmen u^ mitum. Decomitibus amp;arcliiatrisfa-cri palatij.
De profedbribus qui in urb« Condanti-nopolitana docentes ex lege me/ rueront comitiuaœ. Ç id eß,honorent comitum.hic tit.plantu tü. De nientiariis.Sc decurioni bus eorum. ^ Alciatus ex Procopio ita annotouit. Proeopim, ingt; quit,ad ea qu£ quietis funt in palatio, wnifltentß^ num uocant:ßcut domeßieum, arcanarunt principe ^‘’'^ feium.Porro dteuriones, dicuntur pritnarijC4‘‘’^'‘^ ^^ ßUarij, De domcdicis amp;protefto- Ç Dorneßiei, ut iam diüum eß, dicuntur principe confij. Proteiiores dicuntur, quuniutt] ip latut principis. De præpofitis laborum. i AvariaeUhuius titulileHio. Sunt,quilcg^^^’ go legitur,Deprepofuis laborumiut, mmißros domus imper atonie, ^nnt.qui^'^^ç'''' gant. lt;e^afiituercgt; (autore Suida) negodortn^r. remßgnißcat.Accurfannotauit,crlabaria»,l(t^f ciatutfcribit, labarum effe ffeciemuexillial^H'^'f“' quad ante imperatores ßratur. Denic^foobß'“'^' De pnepoßtis Ubellorum.a^c annotare bbidh ^ ri conieAandt anfam praberem. Deproximis facrorum fcrinioram, **' I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terifq; qui in facris fcrimjs militant. ^ Sunt,qui tradant tria frinicrtiw generaqit^ ßtiffe:epißolarum,Ubellerttm,conuentioniliiuiii,C^‘‘’^ tionum, er rationatommi lt;y de pnepofttis rum fcriniorum, mhoc titulo tradari : id quoi nu prorfut di/fhcet. Scrinia,funt platei CT Annisfgt;^gt; S ^^^ commentarij or libM,literariaq^ folent.Videßud£uminprioribus Annotatioiuoii deA. iuris ciuilis. De agentibus in rebus. .^^ f Qgi dicantur agentes tn rebus, oßendit ^'ff^ inßriut tn l.fee unda,de curioßt er ßationarqs-in f ge (ut obiter hoc moneam) eueâiones publié tuntur diplomata, uel chartuU ßgno t£:uel te^er£,quibus agnitis,quisxttrr.n dudu’^^^ p prteßdes er alif magißratus, prxßAi^ uebitn’^ ^^ n publici curfus accommodabant. Budteminp’^r^^^^ Annotât.iuris ciuilis. De præpofitis agentium in rebas. Ç id eü, qui pritfunt agentibus in rebus. Deprincipibus agentibus in f Bartolushicannotauit, principes bus,apptllari eos qui palmam labommnuriti^^ |
MT
TITVEORVM C D D I C I t
258
|
XU« 2 ymonmifper pfmeiptm quieti traditifint.ut m frUt.cr 3; De cUriefis amp;nbsp;ftationa- rijs. f Alaatut fcribit,curiofos bic appeZari,qui commifi p i« curia principe, ud in comitatu pr^fiabi, per omnes ■ ^^t'UmcMrctulertnt ad prafdos ,(^cnde nomen'fuma nbsp;nbsp;nbsp;' iï'^t.forf()jiationarios,idem Alciatut refirt, pro hit ac “pi debere, qui fattonariorwm militum débita déférant. Depalatinis facrarum largitio- num Sc rerum. f Alciatut exGraco quodam inrit mterpretehtcan ’Wuiiit : Grtcut legwm mterpres,Palatini (mquit) corn» ^derdicuturomnes habitantes in palaUo: afij quid^em Ww in domo Augufii perfeuerantes,qui Comitatenfes Coimfalum autem, locum appelant, m quo ui» ^^nducebat imperator. Qjji ueró in prouincias mittebä/ *’'.di£«)it«r IHittendarij,a mittendo. ti^c lUe. Porró Pa* '^^nerarun largitionum, mûri dici uidétur, hi qui aut piptndi# trogiirtt,ii«f qui procurationem reipubhece fuß Kp^unt. Qjjo^ yç^^ additur, Rerum priuatarum: ego i^ftuigo,rerun priuatarum Citfaris. Deftratonbus. f Aldatusmauulthic legere,itatoribuf.ut inteUiga/ t^uteosquos princepsuarianeetfiUdtemittÜad prouin ^,ut OMneient liquid,quibut tenenlur prouinnaUs fub We mutare equos, quo eeleriut eant : uulgut uerniculi ^^,equitantes prindpis fimulos uocat. Porró firato» ^''iieebantur milites,qui cafira prieibant,ut loca accom ^waadtraducendum exercttum ficerenti de qui* •’Vegfd'i« lib. 2. De câftrenfianis amp;nbsp;minifte* rianis. . Î Alcwfw hune titulum rediut mferibi putat,de Ca/ ’Mummiîii/lrw.'iif quorum officio Lampridiut in Aie **'^''o,itafcribit:Aulicum (mquit) minifierium in ïdc5 /^iWeljènt tôt hommes in finguHs officifs, efuot necef ^pojlubret-.ita ut annonat,non dignitatem acciperèt, , îz ueßtores, c^ pifiores, ey pmcernie,omnes '^Htmmiflri.}i£ctlîe. Dedecanis. , y Madejlwn« in libro de Rei militaris uocabulis: De ( inquit ) erant decem militibut prtpofiti, qui nunc CoputcontubemijMoanfur. gt; Demenforibus. Ç Idéfores (mquit Vegetiut O' nodeflmus) funt,qui '^’^^iittt adpodifmumdunetiuntur loca, in quibut tenta ^^ jiguni, nd qui b^ùu in duitatibut priefiant. Depnuilegijs eorum,qui in facro paUtio militant. quot;TitwliMchrmeft. ®* P”?'^*8'j* fcholaram. 11 ƒ t^,militantium tn facro palatio. Nam er fchogt; WWiutumdicitufjVfgefioantore. D#caftrenfi omnium Palatino« rumpeculio. Ç Hie titulm wdm/t/ti« eft. Deequeftridignitate. f Hie tilHlw Kjidto clanjStmi^ eft. |
De perfedifsimatus dignitatb. ^ ?r«efef tiilj'^nu Turriiconenßs, 0- prit ft f N arid trant ptrftdißttni tantum, ut hic nmltKuerbis Alaàtui eßendit. Qui militare polTunt.uel non: de ferbis àd mi-Jitiæ dignitatem afpirantibus,amp; ut ne» mo duplici milicia.uel dignita. te, amp;nbsp;militia fimul utatur. ^ Htc titulas per fe fallt Oonfat. Negociatores ne militent. ^ Qj^id hoc titulo aperttutf De re militari. ^ In hoe titulo Imperator tradat de rebus ad militü am pertmentibut. De caftrenfi peculio,amp; præfe« diannonæ. flquot; Peculium cafiréfe ed, quod à parentibut uel cognd tit m militia degenti donatum ed, Uel quod ipfe filmtfami lias acquifiuit.l.fißader icafinnfi. ff. de Cajirenfî pe'/ culio. Porró quit preefidui annehiefit, jupra didum edi Z^ uide Liuium lib..^. ab Vrbe condita. De crogatione militaris annons. ^ In hoc titulo tradatur,quo pado annona militaris inter milites partiatur.Porro Vegetiut, Annonat expenoi fat uocat, eat frugum pabuhfiffiecies, quat prouincialtS miUtthat expendunt, De excufatiorie, amp;nbsp;translatiöne m ilitä» riuin annonarüm. Ç In hoctitulo truilatur, ^ttoWódo cUgt;i in bcUo cxcó lt;^ui pofint,ui diu duin n f. De militari ueÛe. Ç Hit titulut dar ut txißit. De metatis,epidemeticis. Ç Àlciitut legit,Metntores.Cxterùmmetâtores, funt militts, ijui prtcedentts, Iccum eligunt caßris, ut Vegea tint autortß.At epidemetici dia utdcntur,qui m urbibui loca metantur. iinJiKfiiu tnim idem ualet,quad in auhae tem,m rem prafentem uenio. Buditut tn poßerioribut an notationibut,ita fcribit:Kenfores, inquit 'Vegetiut, funt; qui ad podtfmum, id e^b, pedum dimenftonem dimetiuna tur loca,in quibut tentoriaßganf.uel qui hojßitia in dut/ tatibui prteßant : hi etiarn metatices dicuntur, er metan uerhum, er metata, in lit.demetatis,in Codice.7afft«f‘ei Greece dicitur,cuiiK rei maximut er at uIm Komanit in cd ßrif,ut docet Polybiut. De Salgamohofpitibus non prae« ftando. Ç Salgami appeUatione,autort Alciato, uenit oleum, butyr urn,fat,er huiufmoditfculenta ad condiendum,atq^ etiarn alia indiesnecejfaria,ueluti ligna. AufohiÜii^alga« ma,non hoc funt quod Balfamatcedae odoris. « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De commeatu. ^ CommedtiM in prafenti titulo accipitur pro copid er ßcultate abeundi 4 militia.Vide VaUarn, Detyronibus. Ç Htc litulut apertut fatis efl. De littorum amp;nbsp;itinerum euftodia. |
D«
-ocr page 692-TITVLORVM COD. EXEGESIS.
ï^^J
|
De defertonbus amp;nbsp;occulta-toribus. ^ De dtfirtoribui, mtellige militiit : O” occuUdtori-iu^, id eil, de his qui occulitnt dîiquem, qui militidm cr cdjird deferuit^ Deoeteranis. ^ Hk titulus utexpondtur,ofiufnonhdbet. De fil ijs officialium militarium, qui in bellomoriuntur. Ç îfiihil hoc titulo cldrius exiftit^ De oblatione uotorum. ^ (^omodo uotis promißis prmeipis fdtisfieride» hedt,hocm titulo irdditun Denumcrarijs.amp;aftuarijs.amp;chartularijs.amp;ad» iutoribus, Hue feriniarijs, 8e exceptoribus fedis excelfæ,cæterorumqi iudicum tam militarium,quàin ciuilium, ideft, magiftratnum. ^ Nf««erlt;lt;nwj dicitur, qui ftmnids pecunidrum fuh cdïculumuocdt. Adudrim ,quid£td ddiones^ cdlamo pr^poftero deferibityOquot;deferiptdrecitdt. Chdrtuldriuf, qui chdrtdrum publicdrum trdddtibus occupdtur. Serb nidrius uerô,ed ßriniorumjd ed, rent/m dredndrum eu/ ftos. Exceptores mihi dici uidètur hi qui breuiter dUquH i didunte dunotdnt. De curfu publico,amp; angarijs^ amp;parangarijs, Ç Ciuid curfus publicus ßt,itd ojlendit Alcidtu^: Sri* endum ed (mquit)per dijßofitos locos proumeidrum hd buiffe Imperdtores quofddm equos, qui fumptu publico dlebdntunut quoties repentintim aUquid dccidiffet, mutd tione equorum, citißime^ quoueïletïmperdtor^poffet mittere quencunque nuncium ; uulgus Voßdsuocat. Ei£c itte.Atuero dpudPerfds erdt àyyafânfi ^(^fmn^t^curfus per meißimw equitum, ut fcribit Herodotus 'm odauo : unde nomen daging, er pdrMgdria (ßc enim legendum ed) promundt. De tradatoribus amp;nbsp;ftatuis. ff Trdddtores m prafenti titulo dicuntur, qui trddi torios habentyid ed,licentidm ddducendi equos, wt curfu publico:qud Plinius m epißold ultimd dd Trdidnum, Dk plomd uocdti uide Buddum in poßerioribus dnnotdtioni bits iuris ciuilis.Enimuero pro Stdtuis 'm titulo, Stdtiuis, legendumed, Alcidto dutore. Suntuero 3tdtiud,locd,iit |
quibusdliquismordtur. Deapparitoribusprsefeftorumptseto« rio,amp;priuilegijscoruin. ffquot; ld edjninißris prißdoram pretoria,Ct(* De apparitoribus præfecb De apparitoribus magiftrorum nU“' tum,amp;priuilegijs eorum. De apparitoribus comitis Orientis. ^ Hititulitresperfecldrifunt, De cohartalibus amp;nbsp;principibus corni» cularijs.acprimipilafij’' u ffquot; Alcidtits pro cohdrtdlibiu,lcgit cohorlilibi^,lt;ß ( in domeßied militid dlicuius cohortisßm Ceter»«^ ? comiculdnj fint, 'mdiedt Außnius, dum dicebanturattributidecuricinib. hocedtnmiß^ ’ qudß dd centum additi, qnos nunc commentdrif^» corniculdrios dppeïldnt. At primipildrq, «df^'P’ l dicitur centurio prima cohortisidutore vniow^ajif mo. Nam ordo tres partes hdbebdt,qudriimvsilt;i^i^ que primipilum uoedbdnt. Vide Vegetium Hb-i- De apparitoribus prefe^i annons. ^HK titulus cldrused^ De diuerfis officijs amp;nbsp;apparitoribo* iudicum,amp; approbatoribus eorum. ff Et hic titulus cldrus exißit. De exceptoribus amp;cxafloribus. ffquot; De exceptoribus, fcilicet breuiterfuwMittü^ rum confcriptoribus,er exadoribm tribulorw»-De lucris aduocatorum,amp; concuPsione officiorum.fiueapparitoruw- ff Quid iurisßt,fiquisdbdduoedtisCdßtt^O'dif Cafdridtiis officijs occupdtis Irdatur. Deprimipilo. ff Hm uocem,non itd multi ontèexpUeduiM. Publics læticiæ, ucl confulutn nunciatore*»® infinuatores conftitutionum,amp; aliarum f«’*' rum, ucl,iudicialium literarum, ex delen' ptione,uct ab inuitis ne quid acci' piantimmodicum. . ff ^unc'ij publica laticia, uel dlidnm remm»^ lo enumerdtarum, non debent db muitis intmaiuuntm pere:hocuult titulus. |
EXEGESEOS TITVLORVM C 0gt;
DIGIS ALPHABETICVS INDEX.
|
APigeis Abolitionibuf AcceptUdtionibus deeufdtiombus er infeript. dequirendd er retin. poffeff ddiott,empt.cr^uend. ddion.ty obligat, adore à tut. feu curdt-ddn. adexhibendunt 24z ad legem Cornel.de fiilß 242 ad leg. Cornel.de ßear. 238 adleg.Palcidiam. 23 p ad legem Eauiam de plagiar. 2^1 ad leg.luliam de adulter. 212 ad leg. luliam de ambitu 20 s ad legem luliam deuipublic. 2 21 ad kg. luliam maiedatis 204 ad kg. lulum repetundar. |
240 adminidrdt.rerumpublie. i^a 241 adoptiombus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tß aduoii!^ |
|
iSl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E |
'XÈ |
SES. T I T VL 0 R. |
C. INDEX. ' |
2^2 | |
|
tdiioatlsdiuerfbr.iuiiciorim j 9 c |
gt; eußrenß peculio |
258 |
crim.fucnlegij |
24 t | |
|
iiuocit.diuer orMdicum |
’91 |
i cußrenfcrmmißeriun. |
257 |
crim.ßellionutut |
242 |
|
td^jiafsfiriuiitis |
^5i |
; cußrenf.omn pulut.pecut. |
257 |
cupref.ex luco Duphi |
254 |
|
fddiiijsudionibiu |
! cenßb.ztr cenfitorib. |
252 |
curut.fur.uel prod. |
221 | |
|
d^Wibufifirebus |
256' daßieis |
249 |
curiuliUrb.Kont£ |
249 | |
|
iÿ^icoia-cenßt. |
t códiciÜif |
22$ |
curiof.gy ßution. |
257 | |
|
ipicûl.iy ntincipidom. uelßfe. rd cobdrtilib. (^ princip.corniculariii |
; curfu publico |
259 | |||
|
‘ pub.uelpmtit. |
.258 |
26ó |
eußod.reor. |
f 23 9 | |
|
tlend.lib.ipmnttb. |
217 |
■ eollutione £ris |
245 |
^Debitorem ucn.pigit. |
2.^6 |
|
ibxindrt£ priatiM |
250 |
coUutione donutorum |
24s |
debitoribiciuitatum |
250 |
|
tdn.iudic.mut.cituffjc. |
*97 |
eollutione fundor.ßßul. |
2$4 |
decanis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . |
257 |
|
idinttnt.pupiLprießand. |
i20 |
coÜdtione fwidoru pAtrimonidL 2 lt;nbsp;2 |
decretis decurionum |
246' | |
|
fdbtuion.pilud.crpaßc^ |
i3i |
coUutionibi |
224 |
decurion.cr fil.eorum |
24$ |
|
mfemui exfuoßie. |
^07 |
collegiutis Z7 eburtoprutii ernume |
deditit.Ub.toü. |
228 | |
|
vttuliexcep.Uil.co. |
231 |
mulur. |
249 |
• defenfciuit. |
189 |
|
timonii auihbui |
250 |
eolluf. detegendd |
229 |
delutorib. . |
244 |
|
^Knoniscycorp.iid. |
188 |
colons lüyricun. |
252 |
depoßii,uel contrù |
210 |
|
*®ioiiK,er tributis |
244 |
eolonis PaUßinis |
25« |
defertor.e:^ occuUdt. |
259 |
|
quot;POtbBpuHK'J |
244 |
colons Thrucenßb. |
25' |
digniiutibuf |
■254 |
|
“poJliltB . |
I8i |
comtib. conßßoriun. |
2$$ |
ddationibuf |
200 |
|
dppotitoribui Miüis Orient. |
20’0 |
comitib.et urebittris fucripulut. ze 6 |
dijcujforib. |
24$ | |
|
ippmatiknf m.tgiji. milit. |
260 |
cornu ib.gy tribunisfcholurMt: |
gt; 25s |
dtuerfoffici |
260 |
|
appmtoribitt pritßcHi dnnon£ 260 |
comüib.reimulitur. |
2^6 |
dinerfpr£diis urbun. er rußic.tem= | ||
|
eppiritonbtisprlt;i[f(d.pr£tor. 260 |
coinmeutu |
258 |
plor. | ||
|
ipparitonbut pr^ßed.urbis |
260 |
commerc-zymeredt. |
214 |
diuerfis refcript. |
184 |
|
»fff^tion.i^s-conßilt. |
233 |
comminit.epijlol.progrdinmdt. z ^ 3 |
dtuiden. tutelu |
220 | |
|
âÇI**llu(lu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;.. |
'251 |
conanoduta |
2o8 |
diuor. fuc, apud quem liberi moruri. | |
|
arbitridiaAi / |
220 |
communi diuidundo |
205 |
uel educ. |
2'7 |
|
tr^'^t(»,Mod thefdu. |
infer, continuniferuomunumilfo |
228 |
dolo mulo |
*98 | |
|
148 |
communiu de legut. |
2Z6 |
domeß.er protedorib. |
25^ | |
|
d^tnionetoilendi |
229 |
communiu de munumiß. |
229 |
donationibut |
239 |
|
^Hbribus |
188 |
communiu defuceeßionib^ |
227 |
donut.unte nupt. |
21$ |
|
246’ |
communiu de ufucap. |
230 |
donut.cuufu mor. |
239 | |
|
*gt;^1 publia perfecutoribui |
248 |
communiu utriufq^ iudic. |
204 |
donut.inter uir.er ux. |
2I(? |
|
•*® wonmo. |
248 |
communium rerum dUenut. |
213 |
donut.qu£ fub mod.uelcon. |
239 |
|
*'‘^ntitepr£ßindi |
220 |
compenfutionib. |
2lo |
dotts promiß. |
216 |
|
^^«WB autor. iudic. poßid. feu • |
coiwbinis |
2'7 |
dote cuula non num. |
2lS | |
|
»9i |
234 |
condic.ex lege |
2Olt;5’ |
uduob.rels flip, er prvm.^ |
/ ^^7 |
|
^’'Utorum duimort.ßbicofduer. |
coddle.furt. |
20 0' |
^f Edendo |
189 | |
|
^4? |
condic.indebiti |
20$ |
edido diui Adri.loß. |
22$ | |
|
bonK libertorum |
222 |
condic.ob cuufdut. • |
205 |
emuncip Über. |
238 |
|
toniimiteniis |
227 |
condic.ob turp.cuuf |
20$ |
emend.Cod.lußin, |
^79 |
|
bonliprofriptorum |
243 |
condit.infertis |
226 |
emend.proptnq. |
240 |
|
bonis qiuUberif |
223 |
conduis m pub .bor. |
245 |
emend.jeruorum . |
240 |
|
bonis iMCdntibui^t3‘ incorpor. 2 4 j |
condud.gy procur. |
253 |
eo qui pro tut.uel cur. |
219 | |
|
bottor.pollelf.conlrititb.ltb. |
22 J |
confeßis |
235 |
epijc.uudienttu,er diner.cup.qu£ad | |
|
bonor.pofßjß coin tub. quum pr£t. |
conßrm.tut. |
218 |
tus cur. |
181 | |
|
ub.polUc. |
223 |
confortib.dufd.tit. |
204 |
epifc.er der. |
180 |
|
bonerum poffeff.fecund.tub. |
22J |
conful.ornon Ibargendit db bis pe= |
equefl.dignit. |
2$7 | |
|
' ^QududstoüendK |
227 |
cuniß |
25s |
erogut. mil.dnnon£ |
258 ' |
|
^^^nutoribuf |
242 |
conâit.pecunid |
207 |
errore calculi |
190 |
|
f‘lt;’’®Ne fument, urb .Romif |
250 |
contrußib.iudic. |
189 |
etium cb chtr.pec. |
23'5' |
|
tinonelit^pgutitiflor. |
244 |
contruh.empt.ztf uend. |
2II |
etiamperprocur.cuuf.reß. |
190’ |
|
(Upien.Q' idrubend. pignorihu^ tri |
contrub. Oquot; com ßipul. |
237 |
eutdionibut |
238 | |
|
• butor.cM^ |
244 |
conuen.ßfd debitor. |
243 |
ex deUc.deßind. |
207 |
|
tdpilMoneciuium cenf. exim. |
251 |
cred.euiä.pig.non deb. |
238 |
ex quib.cduf.mfum.irrog. |
19* |
|
tuptiuis er pB^hm.rcuerf. |
238 |
enmine expilut£ h£red. |
241 |
exddor.tributor. |
244 |
|
Qnigt;oniunoeiiRo ' |
223 |
crim.peculatui |
241 |
except.er exadorib. |
260 |
|
; i |
M |
ex/ | |||
|
2lt;fj |
ÊXïGESE05 TltVi ORVW |
it!4 | |||
|
excfpt.erprf/tnpt |
^Î7 |
bis quiinpri.credloc. |
iurefifei |
243 | |
|
excuf,lt;irttficum |
^47 |
his qui latron.uel al. crim. |
242 |
iure liberorum |
23? |
|
txcuf er tra nßmii. an. |
^58 |
his qui non impie.ftipend. |
2.46 |
iure Reipubl. |
250 |
|
txiuf.munerum |
2 4lt;Î |
bis qui num. liber. |
ibid. |
iureiur.prop.cdl.dattd» |
198 |
|
txcul'.tut.er cur. |
221 |
bis quiparent.uel lib.oc. |
240 |
iuris er fdc.ign. |
J»3 |
|
txeufutttran. |
ibid. |
his qui per metu/m iudicis non |
appel' |
iuri!d.omnium iud. |
Zoo |
|
txecut.rei iud. |
2îî |
lauerunt |
233 |
\uftin.Cod.confir. |
«79 |
|
exhib.er tranf.rdi |
i}9 |
his qui pot.nom.tit.prtd,affig. t^ z |
^ Lattn.ltb.toU. |
228 | |
|
expen.ludorum |
^Sr |
bis qui je deferunt |
244 |
legationibus |
247 |
|
^ fahricenßbut |
249 |
his qui ßbi adferi.in teft. |
24* |
legatis |
22$ |
|
falf.caul.ad.kg. |
zz6 |
his qui ffon.pub.mun.fub. |
24^ |
lege Aquilid |
103 |
|
falfa moneta |
241 |
his qui uen.ittat.tmp. |
196^ |
lege¥uf.Can.tolt. |
228 |
|
fam.mtfeund^ |
2OÎ |
his qat ex pub.call.lüat.funt |
248 |
legib.er confttt.prin. 1 |
18j |
|
famoßs libel. |
242 |
his qu£ pae.no.in teft. |
220 |
legit.htred. |
227 |
|
200 |
his qu£ fub mo kg. |
tbid. |
legit.tuteld |
218 | |
|
fide inßrum.er amiß.eor. |
208 |
his qut ni met. cauf. geft. |
S9i |
liberali caufa |
219 |
|
fidemßrum.er lur. baft-fife. |
24î |
bis quib.ut indig.htr.auf. |
22$ |
Itberis exhibendis |
23$ |
|
fideicomaitß |
220’ |
honoratorum uehiculis |
249 |
liber is prtter.exhtrei. |
224 |
|
fideicommiflibee'. |
228 |
^' immun.nem.conced. |
24$ |
Ubertinis |
247 |
|
fideittjf. er mandat. |
^i7 |
impon. lucrat.defcript. |
2.4s |
libertis er eorumliber. |
îiS |
|
fideiuff.min. |
r9i |
iinpuh.er alifi fubft. |
224 |
liligiofis |
1)7 |
|
fideiuff.tut.uel cur. |
220 |
Il in’eg.reßit. |
*93 |
litis conteft. |
lOO |
|
fillo fam.min. |
IPÎ |
in integ. reft, poftulatd ine quid noui |
Uitor.zy itin.cuft. |
258 | |
|
filijsofßc.mtl. |
^59 |
fiat |
19« |
locatione pred.ciuil. |
253 |
|
fiiijsfam.et quemad.hu pat.ten. 247 |
in lus uocando |
J90 |
locato er eond. |
214 | |
|
fin.regund. fifcalibufurii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' |
204 243 |
in lit.dan.iut.uel curat, in titan iurando |
2lt;9 220 |
lon.temporis praßripb lucris aduoc. |
229 zi» |
|
fotmul.er impet. |
198 |
in quibus cafiolo.domaccuf |
2$I |
luitione pign. |
237 |
|
fruâ.er lit.expen. |
232 |
in quib.caftb.tutw.uelcur.hab. 218 |
f tàagiftr.conuen. ntdgiftr.municip. |
Jjl | |
|
frumento Alexandritto |
250 |
inq!iib.cauf(eft.lon.temp. |
231 |
189 | |
|
frum.urb.Conllirit. |
tbid. |
in qaibus caufmilit. |
202 |
nidgiftris facr.ftrm. malefic.en-mathem. |
2$$ |
|
fagiuuis colonu pat. |
»$3 |
in qinb, cduf.pig.uel hypo. |
23lt;r |
240 | |
|
fundo dotaU fund.er falt.rei dom.' |
*’7 2^3 |
m quibus cauf.reft.non eftnecef. 19 ^ inceftis eiy itiutil.nubt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 » ç |
mancip.ZT tol' patrimM. (7 plt-C | ||
|
fund.limotroph.’ |
^5^ |
incolis |
245 |
ntand.uel coAtri |
211 |
|
fundis pairim. |
253 |
indidd uiduit.toîl. |
224 |
mand.princ. mauinia mendicant, ualidis |
»»3 |
|
fund.rei pnuatde furtif,cr lemo cor. |
ibia. ZZl |
indidionibus infamibus |
244 247 |
25‘ Z^o | |
|
^ Generali abolitions |
242 |
infant.expoßtK |
239 |
menforibus |
i57 |
|
gladiatoribus |
251 |
infirm.poenis |
tbid. |
metaïlarijs er meki. metatis/pidemet. |
248 |
|
gr ege dominico |
254 |
itigen.manumif |
2,Z^ |
a$8 | |
|
iiitred.decur.nMie. |
228 |
ingratis liber. |
238 |
metropoll Beryio |
259 |
|
btred.inßit. |
224 |
iniurijs |
242 |
miluari uejie |
2$« |
|
btred.tut.uel cur. |
220 |
inoffidonat. |
202 |
modo muld. |
189 |
|
btredadionib. btred.uel ad.uendit. |
207 211 |
inoffte.dotib. inoffteftamen. |
203 202 |
monopoles mulierib.m quo loto nttin. |
2H 247 |
|
htreticK er Nianichitis er Sdmark |
inftit.tjy exercit.dd. |
209 |
mal. qua fe pro.fer.iunx. |
249 | |
|
tants |
j8i |
inftit.er fubftit. |
224 |
munenb.er honor. |
24^ |
|
bit qui d non dom.manum. bis qui d prin.uac.dccep. |
22S za^6 |
interdidis imerd.matrim. |
234 2’$ |
muner.patrimon. municipibits ey orig. |
lbiigt; M |
|
bis qui acc.non pof bis qui ad eccl.conf. |
2Î9 182 |
inutil.ftipul. trenarchis |
237 248 |
murilegulis er gyntc. mutatione nominis |
249 24‘ |
|
biS quiadftat.conf. |
184 |
ludtis zy ccelicelis |
182 |
^ Üatur.liberit |
it7 |
|
bis qui an.apert.tab. |
227 |
indu tje |
198 |
nauib.non exeuf |
»4’ |
|
bis qui ex offi.quod admin. |
250 |
iure dur.annul. |
222 |
nauicul.kunaucltr. |
1# |
|
bis qui ex phbl.rat.inui. pec. accep. |
iure deliberandi |
224 |
naufragiis |
ÿgt;ilt;lgt; | |
|
24Î |
iuredomin.impetr, |
237 |
naut.jœn. |
zto | |
|
bisquitneccl.manurn. |
182 |
iure dotium |
214 |
nautis Tyberms |
2^9 |
|
buouiinexiLdati |
»47 |
iureemphyt. |
214 |
ntQhrift.manc.htrtt. |
182 nt |
|
C 0 D I C I S I N D |
E X. |
2 66 | |||
|
mcomiLreimil. |
•87 |
off-uiarij |
•87 |
primipilo |
2S° |
|
ne «(ijt. défunt. poß quinil |
uen. |
opens libert. |
222 |
princip.dgen.in rebus | |
|
lt;}otr. . |
2Z9 |
opens nou.nunc. |
2?$ |
priudt.carcer.inhib. |
240 |
|
^(fiitiußuelmdnd.dot. |
2'7 |
omni igro deferto |
2$2 |
pnuil.corp.urb. Pomie |
249 |
|
inßif^ro pitre |
zo6 |
ordine cognit. |
229 |
priuil.dom.Augußg |
2^4 |
|
neßß.rem ejuitn uen.euin. |
24? |
ord.iudiciorum |
200 |
pnuil.dotis |
234 |
|
mßßuelRejß. |
192 |
flquot; ?i^is |
190 |
priuilegijs eorum qui in facro pala.. | |
|
etÜcMUMeid.ciuf. |
254 |
paü.or conuen. |
2I(? |
tio mil. |
257 |
|
ne Uc-potent-pitroc. litige |
192 |
piéi.interempt.t^ uend. |
213 |
priuil.fifci |
234 |
|
neoperitïcoüitor.exi. |
245 |
piü.pignorunt |
2^7 |
priuil.urb.Confldnt. |
250 |
|
neprodotemuibon. |
^’7 |
pigittiscfßicr.eor. |
182 |
priuil.fcholarum |
257 |
|
ntlt;iuidonerispub.imp. |
248 |
pdlitijs cr domib.dom. |
254 |
pro focio |
211 |
|
nelt;jftisinfuiciu[,iud. |
199 |
pihttinisfierdirg. |
257 |
probatiomb. |
207 |
|
neeiuisinuit.id keipukger. |
250 |
partu pign. |
23lt;ï |
procuratoribus |
*9‘ |
|
ne rei iomin.uel templor.uendic. z^i |
pafe.pub. z^ priuit. |
^5? |
proßeß.o medicis |
24 | |
|
if l'Unie, id uUum obfequeum |
deuo= |
pitna poteSiate |
238 |
profeß.qui in urbe Conßdn. |
2^6 |
|
eentur |
patribus quifiliosfuos di^rixer. |
prohib.fequeß.pec. |
205 | ||
|
i^‘^gt;n.hipt.reiteretur |
iSi |
295 |
proximis faer.ferin. |
25«? | |
|
^^meiilßpfinc. |
242 |
peculio dus qui Ub.meruit |
230 |
publ.l£t. uel conf.nunc. |
260 |
|
’^^'^^■'^ihw.ued.coiid. |
219 |
pedan.iuà. |
199 |
^'Ciuadrien. praßenpt. |
231 |
|
ii^nx.pronurito |
2Olt;Î |
per quMperß.nob.icq. |
209 |
qu£ res export.non deb, nbsp;nbsp;' |
211 |
|
'^‘fßßtr.htrt.inHit. |
224 |
perfedißmatus dig. |
258 |
qu£respig.obl.pof. |
23 lt;S |
|
’^^o^idt.nemiUt. |
258 |
penc.eor.qui pro magidl. |
250 |
qu£resuend.nonpoß. |
211 |
|
''iÿgt;iip genlis |
192 |
peric.e^ com.rei uend. |
212 |
qu£ ßt Ion. conduct. qit£ßionibus |
239 |
|
•quot;111111 lic.fign.filuit. |
182 |
peric.nominator. |
2$^ |
242 | |
|
^H ligger.non rump. |
242 |
perießueeeßparent. |
247 |
qu£ßonbus et mdgißris officiorunt | |
|
*'^lic,hibit.metroc. |
252 |
peric.tut.uel cur. |
218 | ||
|
’’•iiHtnerdfiipecttnM |
210 |
petit.h£redit. |
203 |
quan.ciuil.ad.crim.pr£iu. |
'241 |
|
''‘’i4tio«ii«ïcrlt;ieïfg. |
238 |
pign.orhypoth. |
235 |
quando decreto opus eSl |
22I |
|
'''’'*lCol^icfƒ((c(e(|^io |
179 |
pign.ail. |
208 |
quan. dies leg. Uelfid.ced. |
227 |
|
’*”'il.iidio/i. |
204 |
petit.bonjubl. |
244 |
quando O' quibus quand parsde= | |
|
*Jiii«Qg»'ü.toII. |
230 |
piHonbus |
249 |
betur ex bonts decurionum |
24$ |
|
*®^mp'lt;e„K |
249 |
^us petitionib. |
200 |
quando ex pao. tut.uel cur |
219 |
|
quot;^’^^ß^iÜMr.a-ehirt. |
259 |
plus ual.quod dgitur, qudm quod |
quando ßßus vel priuatus |
207 | |
|
213 |
ßm. concip. |
208 |
quando'tmperator inter pup. |
200 | |
|
ißi^^ktioneuotorunt |
259 |
poena iud.quimdl.iud. |
232 |
quando libel.princ.dat. |
184 |
|
^ÿ-^itr-prdü. |
222 |
poems |
242 |
quando liceatab empt.difced. |
212 |
|
‘pciuü.iud. |
ï87 |
poemsfifeaUbus |
243 |
quando liceat unic.ßne iud. |
202 |
|
'‘if-inm.orun. |
lt;87 |
pondentonbus |
248 |
quando mul.tut.offun.poteH |
2lS |
|
“jßiom.rer.priH. |
iSÔ |
potlhu.hiered,inll. |
224 |
quando non pet.part. |
225 |
|
®f;0m|«r.pal4. ®mc.conittij f«ri pitrimonij |
18(J |
poßulando |
190 |
quando prou.non eü necef. |
»35 |
|
•87 |
potior.ddmun.nomin. |
247 |
quando tut.uel tnr.eßdtf. |
220 | |
|
oß.tom.ßcr.lifg^^ |
liC |
pr^bendo falario |
246’ |
quemad.ciu.iuri indie. |
241? |
|
oßdiutr.iud. |
187 |
pr£dijs decurion. |
245 |
quemadteßaper. |
22q |
|
igt;ß.eius^uiuic.d.ini |
188 |
prtdijs O' al.rebus minor. |
221 |
qui admit.ad bompoffeßpaf. |
222 |
|
nf-iud.Aleximl. |
190 |
pradijs O' om.rebus nauic. |
243 |
qui £tate ße excuj. |
221 |
|
T'ujgi/r.mto. |
185 |
pr£dijs timiacis |
253 |
quibon.ced.poß. |
234 |
|
''fwg.o^ |
18lt;? |
pr£fed.pr£torio |
255 |
qui dare tut.uel cur. |
218 |
|
’fwIlMMif. |
•87 |
pr£pof.dgen.inrebus |
251? |
qui O' aduerßus quos in integ. |
reß. |
|
ibid. |
pr£pof.fdcr.cMc. |
255 | |||
|
'OT'pwtApfcr. ®fr«fea,pr(ft0n. quot;w-iugii. igt;lr‘tgt;rtf.nrb. ofbntoris |
•85 |
pr£poß.libor. |
25lt;Ï |
quUegit.perßßandi |
^99 |
|
ibid. |
pr£ßcrip.lon.tem. |
231 |
qui manumit, non poß. |
229 | |
|
n^7 |
pr£fcrip.xxx.uel xl.in. |
231 |
qui milit.poß. |
258 | |
|
•85 |
pr£torib.O‘ bon.pr£tur£ |
254 |
quimarboßeexeuß. |
221 | |
|
187 |
pr£torio pignore |
2^6 |
quinonpoß.ad lib.per. |
229 | |
|
fgt;^'proconßt2fltg. |
18(Î |
precario O' Sdluiano interdi^i. 235 |
quinum.liber.ßeexeuß. |
221 | |
|
185 |
prec.tmperdtor.ojferen. |
184 |
qui numero tuteï. |
ibid. | |
|
nß.reS.proninti |
»87 |
primiceriooßctindif^ |
=^55 |
qm tut. Ml cur. |
213 |
|
M 2 |
qui | ||||
|
Si6j |
CHR. HEGEND. EXEGESEOS |
i6^ | ||
|
^ui potior.w pign.häb, |
Zi 6 runtur |
232 |
firedorprou.lfion.deddr. fi reus,uel aceufmort.fu. | |
|
f^ui pro fud iurtfiliil. |
199 fententia que fine eer. quan. |
232 |
240 | |
|
quibut ad conduit. prlt;ed.fif. |
254 ftepulchrouiolato |
240 |
fi frp.m integ.refttt.pojiul. |
«9$ 2‘S |
|
c^uibut ad libert.prodainlt; |
zz9 feruisftugitiuis |
222 |
fifecundo nupf.mul. | |
|
quibui ex cauf.maior. |
i^j feruis Reipüb.cauft.man.' |
228 |
fiferu.auc lib.ad decur.aff. |
24$ |
|
quibui ex cauf.fir.priem. |
zz9 fteruit.eraq.ducen. |
203 |
fifer.exp.Uien. |
’‘^ |
|
quibus muner.excuf.hi |
z.i^y feruopig.datoman. |
228 |
fi fer.ext.fe emi mand. |
211 |
|
quibui mun.uel prie ft at. |
Z46 fia non compet.iud. |
232 |
fi tutcon.uolmat.dat.fit |
220 |
|
quibm non obft. lon.tem.prtef. 23.1 ftaduerf cred. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;195.231 |
fitut.uelcur.fal.aÜeg. |
221 | ||
|
quibiu res iud.non noc. |
zH ftaduerftdehilum |
^94 |
fitut.uelcur.interuen, |
193 |
|
qua quifq- ord.contten. |
z‘^0 fiaduerf.donat. |
ibid. |
fitut.uel cur.non gefit |
220 |
|
quod cum eo qui in aU poteft, |
209 fiaduer[.dotcm 235 fiaduerf.fiftum |
ibid. |
fi tut. uel cur. Reipub, cauja abl. | |
|
quod legatorum |
19 S |
ZZl | ||
|
quomodo (:^ quando iui.fent.prof. fi aduerj.hbert. |
»94 |
fi uend.pig.agatur |
237 | |
|
Z^Z |
fiaduer.remiudic. |
193 |
fi unus ex plunb.appet |
234 |
|
quorum appeUnon recip. |
za fiaduerftjolution. |
194 |
fi unus ex plur.hered, créditons,ad | |
|
quorum bonorum |
234 fiaduerfttranfad. |
ibtd. |
debit. |
237 |
|
^ Kaptu uirginum |
240 fiaduerftuendit. |
^9i |
fi ut omifheredit. |
'Jf |
|
ratioc ope.pub. |
235 fiaduerftuendpig. |
^94 |
filentiarijs,zy decur. | |
|
re iudicata |
zjz fiaduerftufucap. |
»95 |
fine cenfu zr reliq.fan. |
in |
|
re militari |
258 fi alien, res ptgn.data fit |
23lt;f |
folut.or liberal. | |
|
rebus alienis non alienandis |
ziz fiantiq.cred.ptgn,uend. |
ibid. |
folut.zrr liberal,debitor.ciuit. |
250 |
|
reb.credit.ey iureiur. |
205 ficert.petatitr |
205 |
foluto matrimonio | |
|
recep.arbitrit |
t^y ficommunisrespig.dat. |
23^ |
ffietlaculis z^ fcenis |
25‘ |
|
rei uendic. |
203 ficontraius,uelutilit. |
184 |
jfionfz^ arris jfonfal. |
2f4 |
|
rei ux.aitione |
zi6 ficurialisrelic.ciui.rus |
246 |
ffort.cr fumpt. |
«99 |
|
reis poftulatis |
z^y fidemom.pojjeftfu.app. |
234 |
ftat.zr imagin. |
184 |
|
relationibus |
zu fidesconft.matr.jol.ftu. |
2'7 |
ftratoribus | |
|
reUg.cr fump.fun. |
204 fiexßtlft.inftr. |
233 |
ftudijs ltberal.Hrb.P.oni, |
249 ibid. |
|
rem alten gerenubus |
213 fiexplur.tut.uelcur. |
2*9 |
fuarijs^z^ fufcep.uini | |
|
remtß. pignons |
zi6 fim cauf.iud.pig.cap. |
236’ |
fuccefibrio cdièo |
223 |
|
repud.bon.po(Jeft. |
224 fiin com.ea.cauftreftit. in integ.pod. |
f^*ff'''^gio |
205 | |
|
repud. or abjUn. hcered^ |
2^5 nbsp;nbsp;gt;9? |
fuis zp- legit. lib. e^- ex ji“» quot;T* | ||
|
repud.zy diuort. |
zi6 fimfraud.patr. |
222 |
227 | |
|
reputationib.quieftuntittiudic.inW' filiberal.imperial.foc^ |
244 |
ftumma trin.zyfd.cath. |
’79 | |
|
teg.reft. |
tÿ s fimaiorfad.al.fad.finedec.rat.hab. |
fumpt.recuperat. |
247 | |
|
requnen.reis |
242 fimai.fac.rat.hab. 196 |
(221 |
ftumptus inianc.mun.dd om. |
25® |
|
rerum amotarum |
ziy fimanc.itafuer.alien.utmanwnit.uel |
fuperexadoribus trib. |
244 | |
|
rerum permutations |
2i4 tont |
2*3 |
ftuperindido |
iPi'* |
|
res inter atad. |
233 fimancitauien. |
ibid. |
fufccp.prepofitis,ejdrc. |
24Î |
|
reftind.uendit. |
212 fi mater indem.prom. |
2 I 9 |
fujhed.tul. uel cur. |
2’9 |
|
reftit,mil.eor,quireip.tau.algt;f. |
1^6 fimin.ab hend fe abft. |
^Tabulfcribisfogo^dfl).^ | ||
|
reuocan.donat. |
Zi9 fimin.femaior.dtx. |
ibtd. |
cenfualtbus |
247 |
|
reuoc.his quainfrau.cred. |
234 finupt.exrefcrip.pet. |
^‘5 |
tabulis exhibendis |
23$ |
|
^ Sacrofan.eccl. er dereb.i |
tt prir fi omif.fit caufteft. |
225 |
temp.in integ.reftit. |
197 |
|
uiieorum |
180 fipend.app.mors intern. |
233 |
temp.crrepar.app. |
233 |
|
fftgamo hojft.non praft. |
258 fiperuim,uelaliomo.abft. |
235 |
leftam.cr quemad.tefi,ord. |
224 |
|
fattftlando |
^97 fipiguiisptgnori datum fit |
^iS |
teftam.manumift |
223 |
|
fecund.nupt. |
215 fipign.connen.num.pec. |
^i7 |
teftam.militis |
224 |
|
feduiof.cr his qui pleb. |
241 fiplur.unafeni.condem.funt |
233 |
teftam.tutela |
218 |
|
fenatuftonß. |
iSi fipodcréât.quisdecef. |
247 |
teftibus |
207 |
|
fenatufc.Claud.toll. |
z^o fiprop.inim.creatiofac.fit |
ibid. |
thefauris |
244 |
|
fententiarn refcin.non poft |
z^z fiprop.publ.penfit. |
ZIZ |
trad.eyftdluis' |
259 |
|
fententi.im pftl.crrefttt. |
243 fi quacunq- prlt;ed.poteftate |
2*5 |
tranfadionib. |
190 |
|
fentetiam aduerf.ftj'c.lat.retrac. |
243 fiquisalt.uelfibiemerit |
212 |
tutor.uelcurfïüuftr. |
218 |
|
fent.ey interloc.iud. |
232 fi quis al.teft.proh. |
225 |
tutor.uel cur.qui nonfatif. |
219 |
|
fent.experic.recit. |
ibid. fi quiseam,cu.tut.fu.cor. |
240 |
tyrombus |
258 |
|
fent.prerfed.prgt. |
ibid, fiquisign.remmin.eire |
221 |
5r vacat.pub.mun. |
246 |
|
lent, qua: pro eo quod intereß,profte/ ft quis lmperdt,maledix. |
240 |
ubicauffifc. |
202 H^ | |
|
2^9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T I T V |
L 0 |
R V M C 0 D t |
C I S |
INDEX. |
Z-firè |
|
ubi auffiat.agi deb. |
201 |
ueftibus oloberis er auratis,zy de in/ |
ufiuris pupitl. |
zzà | |
|
ubicon.quicerloc. |
201 |
tmd. |
249 |
ut ad. ab h£red. z^ contra h£red. | |
|
d^i “Ie ermmibus agi opor. |
20 1 |
ueteranis |
259 |
col. |
ZotS |
|
^^tiehtred.ag. |
201 |
ueter.numifi.potefiate |
249, |
ut armor.ufius |
251 |
|
^l’idtpofiefi.agi opor. |
20 1 |
ueter.iur.enucli |
183 |
ut caufipofi pub.adfitut. |
220 |
|
fbidentioc'm. |
20 r |
uibon.rapt. |
24^ |
ut dig.ordo fieruetur |
^55 |
|
obi, t^ apud quern cogni. refiitu. |
umdid.libert. |
228 |
ut m pofifiefi.leg. |
227 | |
|
'9^ |
unde legitimi |
22J |
ut intra cert.temp. |
242 | |
|
tiiifideicom.pet.ópor. |
201 |
unde Itberi |
223 |
ut lite pend.uel pofi |
184 |
|
^bimrem ac.exerc.deb. |
201 |
unde uir z^ uxor |
223 |
ut nem.lic.in empt.fiec. |
^4$ |
|
«bi pet. tutor.ud cur. |
218 |
unde ui |
^15 |
ut nem.lic.fine iud.autor. |
192 |
|
«bipupil.educ.debeat |
220 |
üfucap.pro donato |
230 |
ut nem.adjuum patr. fiufic. rufiie. nel | |
|
«biquK decuriali |
20 1 |
ufiucap.pro dote |
230 |
uiaeorum |
252 |
|
«bifinator.uel clarifi. |
202 |
xufiucdp.pro empt. |
230 |
ut nem.muit ag. |
199 |
|
«tdige^y commifi. |
^■l |
ufiucap.pro h£rede. |
230 |
utnemo priu.ttt.pr£d. |
192 |
|
«t(lig.nou.uifiit.non pofi. |
214 |
ufiucap.transfiorm. |
230 |
ut nul.ex uicar. |
252 |
|
«tnatione firarm |
251 |
u'ufruc.(y habit. |
203 |
ut omnes iud.tam ciuil. |
188 |
|
«md.rehus duitatis |
250 |
ufiuris |
2I0 |
ut qu£ defi.aduot. |
192 |
|
Mnd.rerumfifialium |
245 |
ufur.t^ fiud.leg.' |
22lt;S’ |
uti poßidetis |
235 |
|
wrb.e^-rer.fig. |
225 |
ufiur.reiiudicat£ |
233 |
uxoribus militum |
»97 |
Dgt;- IOANNIS OLDENDORPII
INDEX IN OMNIVM LIBRORVÜ Iuris cfüllistitulos.
|
lOANNES OLDENDÖRPIVS ornatifsimisauditoribusfuis S. D, ID E M V S cjuotidie et experimur^or/ mtißimi duditoresjn difcipUnd Ciuili, unica P^eipubUcue prxßdio, lü inde nb aliquot annis degenerate omnia, nihib que genuinx puritati relidum efe: Ni, ut de corrupts codicibus iuris, de pC' ^^f'^^^timuuldrum, de altercatiowbus cx barbarie ^’'‘'^^itorum taceam,i*idicë quoq- 'm Pandedas, rem ^^’^^^»on ita contemnendim,(eculifuperioris ^curia de/ f^^otuit, Name«[ußinianus Cifir^compoß^asdß Ro= «W«m leges in feptem partes diuißtet, demde partes Ulibtos, S3- hos rurfiM in titulos^non alia ratione, quam ut Ledor cuimlibft lofj commoda 'mtedione ad ludikiu de reim ipßs prouocarelur, coeperunté^ tandem mdices non ex partibis ^ |;j,j. jj ^ r^^ ^^^ßsnplici paginarum nu/ mero defcribi. lètquMquamin^tY^^^y(,nllis capitibus autuocabulis (t^quisbi/nccalurnnietur )dinumeratio chartarum fuo hÿ^ur officia : in i«f^ (^,„j„ fententias legum fioliatim tiniim perquirtre,non minus ed ridtculum, quàm quad AilitnieiiffS olim nullum inteUigebant pecunia ußcm,niß ^^unmerandum. Vndefidum ed, ut foliorum obfieruas tores fihitim quoq-, ^^ („t ip/i uocant )fitperficialiter ttdtuigerent leges,non admoniti per lndtcem,in ^Hd par/ te iuirK,in quo libro,in qua materia uerfiarentur. HwcnatusprinHiine/I error,perquemtres Dtge/lo« f™ ^omos appellarunt. Velw,uforltifum, No «nm. De» tuitüidemus,Titul, Q( iuiiicijs,adiedu effe libro quinto: |
quum ßt,Titulas ßcund£ partis Pandedarum generalis» quornodo e^ Titulas De rebus creditis,adfcrtptus finit li/ bro duodecimo, cum ad tertiam parte totius Operis pera tineat. H£c portenta ex negledu ordinis ,fiecudum quem index erat deficribendus,profieda fiuntSiquidem non alb ter hadenus ufit fiumus indice, quàm ß quis Romam proa ßctficatur fiolo Vrbis uidend£, aut etiam minoris negocij fiudio:c£terlm qu£nam duitates fint m itinere, qui ho/ minum mores,qu£ locorum conditiones,quid Romd nüc fit,quid olimfiuerit, protfius nihil animadueriës, domum tandem er rerum ey pecuniarum uacuus redeat. Oper£precium itaq;,et ex profiefifioris offiicio fiadurü me exifiimaui,fi uos optim£ ffiei adoleficentes,aliosqs iua ris dudiofos omnes, ad prifieam inuefiigandarum legum grauitatem (quatenus in me efi) reuocarem. Ni taU con/ ficientia,qu£ mihi wille teßis eß,ficripß hune lndicc,adie/ do Imperatorum ac lurificonfiultorum Catalogo. 'Vos autem,qu£ à dodißimis hodie pr£ceptoribus,ina ter quos minimus ego fium,fiudijs uefiris exhibentur,bó/ ni (onfiulite,e2rfioelicibus nunc temporibus fiuaminb ORDO LlBRORVM huius Indicts. Infti'tuta. Pandeds: feu Digeftum uctus, in fortiatü; amp;nouum. Codex. Nouellæ. Feuda. Extrauagantes, 1 M 3 INSTK |
|
INSTITVTIONVM Titali ordine alphabetico digeßi. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
pAN* | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
PA RTE S^ SÈCVNDVM DIVISiO-nem luftimani.
i^4
Habet libres 6i
VÆ V S I N D I C I S.
Vum ita^Oroponitur tibi ffecies, cuius deßnitione exiuredeßderes, cogita tecum,'m qua parte Pan-
A tr^aTie nuncupatur : hoc ed, primaria, godorum frmulis,del'mquentium pcen£ âdijciuntur,ad/ qua nihil ed anterius.Continet enim p/m/ uerßes malos^ut bonißuantur pace. De publicis quoqué cipia iuris, quod à iußieia hom'mi diumi/ fundionibus aliquid obiter expUedtur. Ef «e quis exißd ^'^^ i^ßi‘t uirtute,deßcendit‘,oßendes omni’: met,ipßas Uoces legum, quaß cuiufdam hiflori£ legendas ^^ÿl^^mum c^ prudenlium circa tradandos leges effe,ac nö uim potius cr poteßatem, 'm tam magna nego/ 'ffCUyUt^hisredèimperantibusobtemperetur, Habet tioru/m uarietate excutiendam,ideo primiimuerborum
°^^1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßgnificationes,exquibusphrdßm iurißonßdtorumcoU
eleilarum traäetur genus propofit£ tibi materiit : turn perge, quota libra fit) ut propius accédas ad ffeciem^
^ Piiudicijsicont'met materiarn adionü quotidiana= ligdmus,explicat:deinde régulas fubijcit ac thefes, quaru ^Kierebus tu/m uniuerfalibus,tum ffecialibus. Ham o/ dudu uniuerß iuris cognitionem liceat ßeiUter adfequi, ^i^pertmetautad perfonas dißribuendo unicuique er pro ufuincidentium quotidie negociorum exerceret Mionemfuami aut ad res, ratione quadam ad utilitaté Monarun commutandas,dut ad adiones : quibus md^ w« rerum controuerߣ iudicantur,ac eer ta ßrma ce/ iiriinuntur.Habet libros ^ Derefci« creditisün qua frmul£ contraduum pro/ f’Wur.gwIjw hommes inter fe, alter alterius ßdem rCMifts iipf^^ ml c^fi^ utiUtatem, aqualitate quadam Sic tandem perquire tit. er fub titulo legem. Max autem f’^diti^conimunicantdoco illius abfolut£ communio- lege reperta, uide à quo ßt ßeripta, ef turn ex Catalo/ propter corruptam Ad£ lapfu hommis natura, go,qui nomina habet legislatorum, collige tempus iuriß/ f‘™cioßit^etßtura.HabetUbros 8. 4 ‘f’fxK^ßeuumbilicusdiciturtquaß locus in iure ‘f^'^iomtdiiis.Compleditur autem primum materiam démit ordinationes AediliumCurulium ** 1 «ti.et.De ußuris item,ef ßudibus,er aceeßionibus terum triauyfii^ ^^^^^^ régulas probationum,qu£ iudi ^V’^cerantßcilicetiinQujQao iudici ßt facienda ßdes eo= ^lt;}gt;t£lt;tpiidewn proponuntur. Poßremo,mdtrimonij dotes (ÿ- donationes,Qr puerarum ex matrimonio P^ntitorum tutele deßniuntur.Habet libros 8*
continet materiarn ultimx et^nuus t2''^^^^i*gt;itcnis: ut quandoquidê anima ed im/ te t *'’’^'2'''^ ctiam hommis uoluntas extmdo corpoa ffoluntatem admittitur etiam pod
^’^^‘* ^^oximum,mßitutionibus,lega/ i^ionibusßdeicommißis, pturè,uelßtb cöditio= ^gt;P’'o ciliutlihet arbitrio.ldq- militantibuSyC^deßnden' “’ ^fwpub.iliquiinto liberius, propter occupationes
Ahfoluit de ultimis uoluntatibus tradationem'.exp6/ qu£ iuris Ciuilis aliquando ni mnama tuinuM redigitur ad £quitatem. Demde, lia irais caufa frofonitur.Tum de adquirendis per ufuca d^^ci ratione dabiliendisyUe cui/ lilttltberu/mfemper de illis controuertere, ac publica ^ioquiUitatem turbare. Poßremo, interdida pr£torum rfc^iinemrecenfentw^quibus controuerߣ hominum wn?'n ” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deßderantes^mirum 'm modum co-”'°^Wextmgui.HibetlibrosS.
ut i'ihlt;}t‘tm tradationem de dipulationibus, Sommes fefe uerbis obliget, t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eoüoquijs conßrmgantur .'His adne/
t f^ßi^esfolutiones^omnesq- nouationesihoc ed, emm placet honi'inibus contradas mterfe obligationes'm inpnnam nutare.Poßrem0,ciuilib(ts expUcatis ne/
confulti,uel lmperatoris,qui legemfcripfit. Denic^ dr/ cumf^ice, ßtne locus lUe fuccedente ßeculo infttatuSi. Ciÿorfum enim att'met aUegare legem mutatamf Imo pu/ nienduse{i,quiidficit. Quare mutationes iuris exista/ ueUis luftmiani conftitutionibus adied, ut omnia fiatim habeas ob oculos. Pro’mde,ß hune tenueris modum,jen/ ties te uehementer adiuttim:cr außm dicere, ßtmmariam legis cognitionem confequeris antea, quam ad uerborum interpretationem peruenids.
Hoc enim conßlio ußes eH Vlpianus mts. ff. Si cerL petagt; E'reefi(inquiens)priusquam ad uerborumin~ terpretationem perueniamuStpauca de ßgnificatione i' pßus tituli reßrre.QUaßßc dicatiKirum m modum con ducetad ffedalem cognitionem legum uerbotenus tra/ dandarum,ßprimümexplicetur generalis titulus totius partis,de rebus creditisiut inteüigat Ledor materiarn fit/ tur£ tradationis. Quernfaluberrimum fenfum Dodores cum non percepiffent, in abßtrdas torferunt fententiaSi fuo more^
SEV PANDECTARVM tituli.
Prims partis.
Adoptionibus,er emancipationibus,er alijs modis,quibus patria poteßas ßoluitur,
Alienatione iudidj mutandi caußaßda,
IL partis.
Ad exhibendum.
Ad legem Aquilam, Aleatoribw.
20
9
M 4
liLparz
-ocr page 700-|
275 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JOAN. |
° L b É I |
SOORP. INDEX IN |
i-jd |
|
111. partis. Ailionibut empli zir uendai. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Ad legem Rhodiam,de idHu. AdfenitufconfulttvmVtüeidntMn, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ Aeftimatorid. IIII. partis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^ AdgnofcendidjUel alendis liberis,uel parent tibus,uel patronis,uel libertis. Admmißratione ey periculo tutoruM ey ^ ^ curatorium,quigefferüt,uel non : er de agentibus,uel coueniendis uno,aelplur |
Admmißrati0ne rerum dd ciuiiates pMP i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nentium. a Alboßtibendo. i An per alium cauße appeUationum nddi i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poßmt. AppeUationibus er relationibus. AppeUationibus recipiendts,uel non S Apud eumß quo appellatur,aliam caufani agere compeUendum. Arborum fortim catfarum. ß |
5quot; ’ 49 ’ 49 * 49 5 49 ” 47 7. | |
|
Aedtlitio ediilo,zy redhibitoria adione, ^7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sextæ partis, er quanto mmoris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RonortmpofJeßione contra Tabulas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37 * Automate er eSrenfu tutors er curatoru. nbsp;nbsp;** nbsp;nbsp;nbsp;« nbsp;nbsp;Bonorum polfeßione ex teßamentomtliM. nbsp;37 V. partis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^*^ nbsp;nbsp;? nbsp;nbsp;Bonorumpoffeßioneßiriofo,inßnti,muto, Ad legem fakidiam. ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßurdo,c£co,competenti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, 57 ^J AdfenatufconfultumTrebelHanum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ nbsp;nbsp;5^ nbsp;nbsp;BonorumpolfeßionefecundvmTabulas. nbsp;nbsp;nbsp;37 nbsp;^ Adimendis,ueltransßrendislegatis,Uelfia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’^ nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;Bonorum poffeßiontbus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37 nbsp;^ detrommißls. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bonis hbertorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ Adqairenda,uelainittendah£reditate. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ 44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VII. partis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ^^ Alimentis,uelcibarißleg.uis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bonis damnatorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 Annuls legatts er fideicommißis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ nbsp;nbsp;' Bonis eorum qui ante fententiamuel mot» Auro,argenta,muiido,ungueniis,ueße,uel nbsp;nbsp;nbsp;^^ nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tem fibiconßiuerunt,uel aceufatorem uejtiment(S,er Ratuis legatis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. corruperunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 Vf, partis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C AdfenatufconfultumTertylltamimerOrr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Primae partis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ phittartum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Calumniatonbus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 AdemptioneUbertatis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J 7 Capitemmutis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 gt;nbsp;Adquirendo rerum dommio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 o g Conßitutiombus principum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Adquirenda,uelamittendapolfeßione, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^* nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**’ P^*^^*®' Aeßgnandis libertis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Communidiuidundo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” ’ Aqua,er aq^atpluuiit arcende. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ nbsp;nbsp;4 nbsp;nbsp;Communia pritdiorum,tam urbanoruMf Aqua quotidian» er icfliua. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ nbsp;nbsp;nbsp;3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quamrußicorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ * Arbonbuseoedendis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*''‘ P^’^^’®' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;e VlI. partis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;43 2lt;f nbsp;nbsp;Commodati,uel contra. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^ A^quibusappeUare non licet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Compenfationibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^*^4 Abigeis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^ nbsp;nbsp;2 nbsp;nbsp;Condt(iionecaufadata,caufanonfecutlt;tlt; nbsp;nbsp;nbsp;'- 4 Acieptilalione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*4 nbsp;nbsp;Cóndiüioneexlegè. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*5 Accußtionibusermfcriptionibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 nbsp;nbsp;CondiUione fürtiua. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^3 nbsp;^ AdlegemCorneliamdeßtlfis,eydcßenatuß nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ nbsp;nbsp;CondiUione mdebiti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^ nbsp;_ confultoLiboniano. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Condiélioneobturpem,ueHniußamcdufam. t^ 5 Ad legem Corneliam deßcarijs er uenepcis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^° nbsp;nbsp;nbsp;Condiélionefine caufa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^ nbsp;nbsp;^ Adlegemrlauiamdeplagiarijs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8 nbsp;nbsp;Condiüione tritidaria. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^3 nbsp;nbsp;5 Ad legemluham de adultères coercendis,er nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^5 nbsp;nbsp;Conftituta pecunia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tj nbsp;nbsp;S üupro. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;Contrahendaemptione,erdepaäisintef Adlegemluliamdeambitu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2o 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;emptoremeruenditoremcompoßtis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Ad legem luham de annona. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;*4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(y qult;e res uenire non poßmt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t9 Adlegcmluliamdeuipriuata. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4.8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^*^*’ P^*’^*^ Ad legem luham de ui publica. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. „ nbsp;nbsp;7 Concubmis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j AdlegemPompeiarndéparricidijs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 g «■ Coqfirmando tutore,uel curatore. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2» » Ad legem luham maießatis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 Contraria tuteU,er utiliaaione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»7 4 Ad legem luham peculatus,er de facrilegijs, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 nbsp;nbsp;Curatnribusßriofü,er alqs extra minores erreßduis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tandis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7 ' Adlegem luhamrepetundarum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;78 *^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^' P^^’^* Admunicipalemerdetncolis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r^j, « Conditiónibus,erdemonllrationibus,Gr AdßnatußonfultumTurpilianum,erdeablt;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»tußs,ermodistoru,quieinteßamenigt; elittombuscrmmum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to fcribuntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;35 ^tS ConditionibusinfiitHtionwm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;29 1 wpit^ | |||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
ï Prw | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
379 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I 0 A N. |
OLDE |
NDORP. INDEX IN | ||
|
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VI. partis. Prims partis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LcgdtispriglÏMdii contre tibuUibol^orn Vi integral ytjîùutiontbM. nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 i poUeßione petita. iniumocando. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 nbsp;nbsp;nbsp;4 nbsp;nbsp;LiberaUcaufa. Miutuocatiuteant^uelfatifdent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 nbsp;nbsp;Tiberis exhibendis,item ducendis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’ lurifdidione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i nbsp;nbsp;Libero bomineexhibendo. lufticia er iure. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;Libertis uniuerßtatum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ 11. partis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Litigioßs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44 Mofficiofo teßamento. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 nbsp;nbsp;Lods er itineribiM pubUcis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41 interrogationibut miureßciendiftC^mr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Loco publicoßuendo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4Î terrogatorijsaflionibusßublatif, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vik partis. ni. partis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Legationibut. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5° m diem addidione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18 nbsp;nbsp;nbsp;2 nbsp;nbsp;Libellis dimtffbrijs,qui apoßolidicuntHf. nbsp;nbsp;49 ' tn litem iurando. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M inremuerfo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15 nbsp;nbsp;5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Prims partis. tnflitoriaadione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 14 nbsp;nbsp;3 / Kmoribusuigmtiquinqiannis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 turtiurando,ßueuoluntario,ßuentcelJd/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11. partis. rio,ßueiudiciali. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;22 nbsp;nbsp;nbsp;z nbsp;nbsp;Mortuoinßrettdo,erfepulthroadißcAndogt; ‘^ iiii. partis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m. partis. tmpenßs in rebus dotaUbusfrÜK. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zq nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;Miandati,uel contra. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ ■ ' Jnfßtcietidouentre,cußodiendoq;pdrtu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zq nbsp;nbsp;4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lur. partis. Jure dotiim. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;25 nbsp;nbsp;nbsp;5 nbsp;nbsp;Mdgißratibusconueniendis^erecrumb^^ luriserßdiignorantia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;12 s redibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7 V. partis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V. partis. lniuflo,ruptojrritoßdoteßamento, nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;28 nbsp;nbsp;nbsp;5 nbsp;nbsp;Kilitariteßamento. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^ lnflrudo,uermßrumentolegato. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33 nbsp;nbsp;nbsp;7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vi. partis. lure codtcillormn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z9 nbsp;nbsp;•j nbsp;nbsp;Manumißionibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4° turc dehberaudt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;28 nbsp;nbsp;nbsp;8 nbsp;nbsp;Kattumtßiombus,qu£ßruis adudueß^^* vr. partis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tempertineatibusimponuntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^ ittterdidiSjßu extraordmarijs adionibui, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Manumißis teßamento. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘i'’ quel pro bis competunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^q i Manumißisumdida. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'‘ ttmereadu^pnuato. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4j nbsp;18 nbsp;nbsp;Miigrando. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4Î ^ tureaureorumannulonvm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40 10 nbsp;nbsp;Mortis cauffadonationibus er cApiondgt;U!' ^9 f lurepatronatus. '' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;36 14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vu, partis, vn. partis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mtuteribuserhonoribus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5° Incendia,rui»a,naufragio,rate,naue ex.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n pugnata. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47 g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Prims partis, iniurqs er ßmoßs libellis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^^.^2 10 nbsp;nbsp;nbsp;Nantie,caupones,flabularij,utreceptA)‘C* Jnterdtdis,er relegatts,er deportatis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;48 22 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diluant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 ^ ludicatwn folui. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^ nbsp;nbsp;7 nbsp;nbsp;Nequiseum,quiiniuiuocabitur,tliexiin(it 2 nbsp;nbsp;7 lurefifet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;42 14 nbsp;nbsp;Negociorum geflorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d lureunmunitatis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5» nbsp;nbsp;nbsp;lt;? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u, partis. J' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NoxaUbui adionibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 ^ Prims partis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m. partis. Legibuf,ßenatusqiconßtltis,ey longa con/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nautice fœnore. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ fueludine. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vx. partis. ' lir. partis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Natalibusreßituendis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4° '‘ Lege commißbria. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18 nbsp;nbsp;nbsp;^ nbsp;nbsp;Ne de datu deßndorum pod quin quêta Locatiamp; condudi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nium queratur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4° *f |
lt; 1» 19 S J 16 7 2? 7 ^ 4 X I I I | |||
|
uil. partis. Legitimistutonbus. V. partis. Legatis er ßdeicommißis, liber primus. |
2«^ 4 30 i |
Ne quid m flumine publico, mue ripa eius flat, quo aliter aqua fluat,atq^ priors leflatefluxit. Ne quid in loco facro fiat. |
43 '* 41 | |
|
Legatis er ßdeicommißis,liber fecundus. |
31 i |
Ne quid in loco,uel itinere publico flat. |
44 ^ | |
|
Legatis erßdeicommißis,liber tertius. |
3^ i |
Ne uisflat ei,qui in pofßßionem mi/fus erit. |
41 4 | |
|
Liberationelegata. |
^4 3 |
Now operis nundatione. |
39 | |
|
Liberis er poflhumis heredibus iußituen^ dis,uel exhteredandif,wlprieteritis. |
28 nbsp;nbsp;2 |
VII. partis. Nihil innouari appettatione interpofita. |
'i? 7 | |
|
TITVLOS PANDBCTARVM* | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
a»? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I O A.N.r OLD END' |
0 R P. INDEX IN | ||||
|
QSGC^/ ^uibM indnumißiUberi non fiant. |
Si quit cautîonibut in iuiicioßifiendi caufia | ||||
|
er ad legem Aeliam Sentiam. |
4° |
9 |
fi{lit,non obtemperauerit. |
2 |
11 • |
|
Qmfine manuimißione ad libertatem perut/ |
lt;t |
Si quit in iut uocatut non ierit,fiue per (iM |
✓ | ||
|
munt. |
4° |
8 |
cauerit,per quem ex edido non dehuit. |
2 |
0 |
|
Giuibuiadlibertatemproclamarenon licet. |
4° |
13 |
Si quit ius dicenti non obtemperauerit. |
2 |
$ |
|
Qjctbia ex caufis in pojßeßionem eatur. |
42, |
4 |
Statu hommum. |
I |
5 |
|
Quibut non competitbonerMn pojjeßio. |
38 |
13 |
II. partis. | ||
|
Ojets ordo in bonortmt poßeßioneferuetur. |
58 |
«5 |
Seruitutibut. |
8 |
i |
|
C}Jiod legatoru/m. |
45 |
15 |
Seruitutibut rufiicorum prediortM. |
8 |
3 |
|
Qjtod m,aut dam. |
45 |
23 |
Seruitutibut urbanorum prediorwn. |
8 |
2 |
|
Qwonwn bonoruan. |
43 |
Z |
Seruo corrupto. |
11 |
3 |
|
VIL partis. |
Si ager ue^iigahs,uel emphyteutic ariu^ per | ||||
|
QU£ fententiie fine appeïlatione refclndana |
tatur. |
6 |
,3 | ||
|
tur. |
49 |
8 |
Si menfior filfium modum dixerit. |
ii |
6 |
|
QUiellionibui. |
48 |
18 |
Si pars h£reditatit petatur. |
5 |
4 |
|
Cluando appeUandum fit,er intra quie tem/ |
Si quadrupes pauperiem ficiffe dicatur. |
9 |
1 | ||
|
pora. |
49 |
4 |
St jeruitut uindicetur,uel ad ahum periine/ |
gt; | |
|
Qjtii aquo appelletur. |
49 |
3 |
re negetur. |
S | |
|
R nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. |
Si ufiutfrudut petatur,uel ad alium perM/ |
Z | |||
|
s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pnmæ partis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; |
re negetur. |
7 | |||
|
Rec(ptK,qm arbitrivm receperunt,ut fen^ |
III. partis. |
Z | |||
|
tentiam dieant. |
4 |
8 |
Senatufconfulto Macedomano. |
«4 |
0 |
|
II. partis. |
Seruit export audit,er fi ita mancipitiW uee | ||||
|
Reiumdicatione. ) i |
«f |
1 |
merit,ut manumittatur,uel contra. |
i3 |
7 |
|
Keligiofis er (umptibui fitnerum,er utfii/ |
Si certum petatur condidione. |
11 | |||
|
nm ducere liceat. |
11 |
7 |
1111. partis. | ||
|
• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;111. partis. |
Si mulier uentrit nomine in poßeßioneca- | ||||
|
Rcriim permutatiotte. |
»9 |
4 |
j lumniee cauffd efie dicatur. |
2$ | |
|
Refemdenda uenditione,er quando nonlie |
Si uentrit nomme mulierè in polßeßionem | ||||
|
ceat ab emptione difcedere. |
18 |
5 |
imff4,eadem pojfißip dolo malo ad as | ||
|
IIII. partis. |
limn translata ejße dicatur. |
2$ | |||
|
Ritu nuptiarutn. |
25 |
2 |
Soluto matrimonio,qMniadmodti dos pe* | ||
|
Rebut eonim, qui fub tutela uel cura funt, |
tatur. |
24 |
5 | ||
|
fine décréta non alienandif,uel pignon |
Sponfalibut. |
23 |
1 | ||
|
obligandis. |
27 |
9 |
Sujfiedis tutoribut er curatoribut. |
2^ |
10 |
|
Rerum amotarum. |
2$ |
2 |
V. partis. | ||
|
V. partis. , 1 |
Senatufconfulto SyUaniano er Claudiano, | ||||
|
Rebut dubijs.' |
54 |
5 |
quorum tefiamenta nee aperiantur. |
29 |
5 5. |
|
ReguiaCatoniana. |
54 |
7 |
Seruitute legata. |
53 | |
|
VI. partis. |
Si cut plut,quam per legem 7alcidiani lieue/ | ||||
|
Re iudicata,er de effidu fintentiarum,er |
nt de gat am éde dicatur. |
35 |
5 | ||
|
de mterlocutionibut. |
42 |
I |
St quit aliquem tefianprohibuerit,uel coes | ||
|
Rebut iudicitautoritate poßidendit, uel |
gerit. |
29 | |||
|
uendundit. |
42 |
5 |
Si quit omiffa caufid tefiamenti,ab intefiato, | ||
|
Remißionibut. |
45 |
24 |
uel alio modo poßtdeat bareditatem. |
29 | |
|
Ripa munienda. |
45 |
14 |
SupeUedile legata. |
53 |
10 |
|
Riuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, |
43 |
20 |
VI. partis. | ||
|
VII. partis. |
Saluiano interdido. |
43 |
32 | ||
|
Ratam rem haberi,er de ratihabitione. |
4^ |
8 |
Separationibus. |
42 |
1 |
|
RemtUtari. |
49 |
16 |
Si à parente quis manumifius fiierit. |
37 |
li |
|
Receptoribut. Rem pupiüi faluam fire,uel adolefcentit. Requirendit reis,nee abfentibut damnandis. |
47 4C 48 |
16 6 |
Si (^id mfriudem ^dtrom^Himjit. Si ubU tepitmenti iwIU exUbwitjiHle' |
38 | |
|
i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s |
1^ |
likri. |
33 | ||
|
Primæ partis. Senatoribut. |
t |
si tabula tefiamenti extabunt. Statu liberis. |
57 40 |
1 7 | |
|
Si ex noxali cauffa agatur,quemadmodu’in |
9 |
Succeffiono edido. |
3« |
9 | |
|
caucatur. ' y: |
Z |
Suis er legitimis hrredibus. |
38 |
I» | |
|
9 |
Superficiebus. |
43 ' ‘ VI !.?’’' | |||
|
^^S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T I T V L o s vir. partis. |
PANDECTARVM. tur,uel mmuuntur. |
7 |
28lt;f 5 | ||
|
Sen(entMmpjpw,c7 reßitutif, ^tfulAtouioldto, Sißwiiw fatum fieiße dicetur. |
48 |
23 |
VfufrudUyO quemudmodum quis utdtur^ | ||
|
47 47 |
12 6 |
uelfrudtur. Vfufrududrius quemadmodum eduedt. |
7 7 |
i 0 | |
|
^^i^ijuitefamento liber ejje iujfui erit^poß |
iiii. partis. | ||||
|
morttmdommi unteaditAm b£reditAtc |
Vbi pupittui educdri,uel mordri debeat,O' | ||||
|
faripuiße quid dicetur. |
47 |
4 |
de alimentis ei praßundis. |
^7 |
.a |
|
^i pendente uppeUntione mors interuenerit. |
49 |
13 |
yfuritjCr frudibus,zy edußs^zo omnibus | ||
|
Citator,uel cursor,uel ma^ißrutut creatus |
acceßionibus Cf mord. |
22 |
X | ||
|
ippeüiuerit. |
49 |
10 |
V. partis. | ||
|
Mutionibus zy liberdtionibus. |
4lt;î |
3 |
yfu^zo ujufrudu^zo reditu,zo hdbitdtiox | ||
|
Miomtui. |
47 |
20 |
ne,z:y operis per legdtum,feu fideicom | ||
|
^gt;‘pnliitioneferuorum. |
4$ |
3 |
mißum ddtis. |
33 |
2 |
|
T |
Vt m poßeßione legdtorwm,uel fideicom» | ||||
|
Primæ partis. |
mijfiorum ferudndoru edußd eue licedt. |
3lt;S' |
4 | ||
|
’^nnfidionibiis. |
i |
»5 |
Vt legdtorwm, (eu fideicommißorum fer/ | ||
|
III. partis. |
udndorum edufd cdueatur. |
5^ |
3 | ||
|
’tribntoïiiddione. |
14 |
4 |
Vulgdri or pupidari fubßitutione. |
28 |
6 |
|
iin. partis. |
Vl. partis. | ||||
|
TeflitmenUrùtMtf/^. Te/libi«. |
26 22 |
2 $ |
Ventre m pojfeßionem mittendo,zo curd/ tore dus. |
37 |
3 |
|
’^^ele^Zjrnionibus dißrdhcndis,amp; utiU |
Veteranorum z^ mUitum fuceeßione. |
38 |
12 | ||
|
^ff^Kiionisnu^adione. |
^7 |
3 |
Vi,zo deuidrmdtd. |
43 |
15 |
|
Tutelis. |
2 |
lt;yi |
Vid publicd,zy fi quid in eu fidum e(fe di/ | ||
|
Tutonbuf (^ curutoribus ddtis db his qui |
cdtur,zo de ed ex edido xdilium curu- | ||||
|
lus dindi bibent : z^ qui, amp;nbsp;in quitus |
lium d flngulu reficiendd. |
43 |
lö | ||
|
uifisj^cuUtet duri pojfunt. |
2S |
5 |
Vnde cognuti. |
38 |
8 |
|
V. partis. ï(pimf/)/.î quemddmodim aperutfturßn» |
Vnde legitimi,z^ unde dgndti. |
38 |
7 | ||
|
Vnde uirzj-uxor. |
38 |
ii | |||
|
feiàlt;inttir,(sr defcribdiitur. |
29 |
3 |
Vfucdpionibus zo ufurpdtionibus. |
41 |
3 |
|
'^'^faumOjZj cleo legato. |
35 |
6 |
Vt ex legibus fendtiifue confultis biitiorum | ||
|
VI. partis. |
poßißio detur. |
38 |
14 | ||
|
^‘‘^i^etâtibendis. |
43 |
5 |
Vt m flamme publico nduigdre licedt. |
43 |
13 |
|
VH. partis.’ ^'’^WlOWoto. '^'amp;'»nniii |
Vù poßidetis. |
43 |
16 | ||
|
47 47 |
21 3 |
Vtrubi. Vil. partis. |
43 |
30 | |
|
Vdcdtione zo exeufdtione munerum. |
so |
5 | |||
|
Secundæ partis. |
Verborum obligdtionibtts. |
4$ |
I | ||
|
ijuis igercyuel conueniri debedt. vjuamp;bibititione. |
S 7 |
Z s |
Verborum fignificdtione. Veteranis. |
50 49 |
Kf 18 |
|
^ßfaduddereßendo. |
7 |
2 |
Vi bonorum rdptorum,zy de turbd. |
47 |
8 |
|
'?ruct« ednm rerum,qu£ ußt confumun/ |
Finis. | ||||
|
TIT V L I Q.V I |
IN PANDECT |
i s | |||
|
CONTINENTVR |
, IVXTA SERIEM LITE- | ||||
|
rarum omnesin unumdigefli. | |||||
|
H |
Ad legem Aquilidm. |
9 |
Z | ||
|
A |
CT* |
Ad legem CornelidmdefidIîszyde S.C, | |||
|
'^'’'ÿk. |
47 |
'4 |
Libonidno. |
48 |
10 |
|
^f^ptiUh’ortf. |
4lt;^ |
4 |
Ad legem Cornelid de pedrijs ZT uenefieijs. |
48 |
8 |
|
fsceujiUunibus O' micripiionibui. |
48 |
Z |
Ad legem Vdlcidüm. |
35 |
Z |
|
Adtone rtrufli amourum. |
Z |
Ad legem îlduidm de pidgidrijs. |
48 |
»5 | |
|
lâionibusenpti z^ uenditi. |
19 |
I |
Ad legem lulidm de ddulterijs coercendis. |
48 |
S |
|
fidemptionelibertdtis. |
lt;5 |
Ad legem iulidmde annond. |
48 |
IZ | |
|
bderhibendum. |
10 |
4 |
Ad legem lulidm deumbitu. |
48 |
14 |
|
^imendu^uel trunsfaendis legdtii,uel fie |
Ad legem lulidm mdießdtis. |
48 |
4 | ||
|
deieommißis. |
34 |
4 |
Ad legem lulidm peculdtus,zo àe [dcrilegis. | ||
|
N nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er | |||||
Il
|
x87 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T f TV LOI |
^VM |
PAN^ËCTARVM |
18t | ||
|
crdereßduM. Ad legem \ulilt;imrepetuniM‘iM, Ad legem lulteim de ui priudtit. |
48 48 48 |
13 ii 7 |
Caddueribua punitorum. Calumnidtoribus. |
48 3 |
24 6 |
|
Ad legem lui mm,de üi publiez. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Ad legem Pompemm de pamcidijs. |
48 48 |
«^ 9 |
Capue mmutn. Captiuis er depoßlimmio er rtdempliab |
4 |
J |
|
Adminißratidne er periculo tutonim er cu |
hojhbu^^ |
49 |
1 n | ||
|
ratöru qui geffermt, uel nen:y-de agena |
Carhontano ediÜo. |
37 | |||
|
tibiu,uel conueniendis uno,uel plunbus. |
2lt;f |
7 |
Caßrenß peeuhü. |
49 |
*7 |
|
Admmißratioue rerum ad auitates peremtn |
a |
Cenßibua. |
5° |
0 | |
|
tium. |
5° |
8 |
Ceßionebonorum. |
4^ |
3 |
|
Ad muntdpalem er dé mcoIk. |
50 |
1 |
Cloacis. |
43 | |
|
Adoptionibw er emancipattonibut Z^ alijs |
Colldtione. |
37 |
0 | ||
|
modix quibuf poteßas Ibluuur, |
i |
7 |
CoUegijs er corporibus. |
47 | |
|
Adquirendo rerum dommio. |
4* |
i |
Coüujione detegenda. |
4° |
10 / |
|
Adquirenda uel omittenda biereditate. |
29 |
2 |
Commodatßuel contra. |
13 |
f |
|
Ad S.C.TertyÜianum er Orpbiiiahum. |
38 |
17 |
Communi diuidundo. |
10 | |
|
Ad S.C.Trebeüianwm. |
3^ |
i |
Communia pnediorum tamurbdnortm. | ||
|
Ad S.C.TurptUianum er de abolitxrim;nü. |
48 |
S |
quant rußieorum. |
8 |
4 |
|
Ad S.C.Veüeianum, |
1^ |
i |
Compenßationibut. |
i3 | |
|
Adfignaiidti Itbertif. |
38 |
4 |
Concubmis, |
îï |
7 ft |
|
Aeddmà ediao,er redhibitione,^' quanti |
Concußione. |
47 | |||
|
mmom. |
ZL |
i |
Condiüione caujßa ddta,cauffd non ßecutd. |
ii |
4 |
|
Aeßimatoria. |
10 |
1 |
Condidione ex lege. |
gt;5 |
r |
|
Agnol'cendif er alendd liberis,uel parents |
Condidione ßcriiua. |
6 | |||
|
bu5,uel patronis,uel libertif. |
25 |
3 |
Condidione mdebitt. |
12 | |
|
Albdfcribendo. |
50 |
3 |
Condidione ob turbem, uelvniußamcdti' |
^ | |
|
Aleatonbut. |
11 |
fam. |
12 | ||
|
Ahenatione iudidj mutandi edußa ßüa. |
4 |
7 |
Condidione ßne caujßa. |
12 |
7 |
|
Alimentis,uel aharijs legdtis. |
34 |
1 |
Condidione Irnuiarid. |
»3 |
3 |
|
AnnuK legates er fideicommißH. |
33 |
i |
Conditionibus er demonßrdtionibut,amp; | ||
|
An per ahum cauffie appeUationum reddi |
edußis er modia eorü quteutitßamenz | ||||
|
poßmt. |
49 |
9 |
to ßenbuntur. |
3S |
1 7 |
|
Appeüattonibiu er reldtionibuf. |
49 |
i |
Conditionibuivnßitutionum. |
28 | |
|
Appeüattonibut reciptendùs,uel non. |
49 |
$ |
Conßßis. |
4^ |
2 |
|
Apud eum à quo appeUdtur aliam caujjam |
Conßmiando tutore,uel curdtore. |
2^ |
3 | ||
|
agere compeUendum. |
49 |
12 |
Comungendis cum emancipato hberis thu. |
37 |
9 |
|
Aqua quotidiana er fÜiua. |
4-3 |
ZÓ |
Conüitata pecunia. |
13 |
3 |
|
Aqua er aquxpluuix drand£. |
39 |
3 |
Conßuutionibui pfmeiputn. |
1 |
4 |
|
a'quibws appeilan nonluet. |
49 |
2 |
Contrabenda emptione,er de padis inter | ||
|
Arboribw c^dendn. |
43 |
^7 |
emptorem er uenditorem copoßtis er | ||
|
Arborumßirtim Cießarum. |
47 |
7 |
qua res uenire non poßunt. |
18 |
I |
|
Automate er conßnfu tutorum amp;cura/ |
Contraria tutele er utth adione. |
27 |
4 7 | ||
|
torum. |
2lt;7 |
8 |
Curatore bonis dando. |
42 | |
|
Auro,drgento,mundo,omanientis,unguen/ |
Curatonbus ßrioßo ç^ alijs extra minores |
27 | |||
|
tii,uejie,uel ueßimentii,er ßatUK iegd= |
•' dando. |
10 | |||
|
tis. |
34 |
2 |
Cußodia er exhibitiont. |
48 |
3 |
|
B |
D | ||||
|
Bonis damnatorum. |
48 |
20 |
Damno mßdo,er deßu^rundis,er protêt | ||
|
Bonn eorum,qui ante fententtam, uel Morz |
diombus. |
39 |
2 | ||
|
tern fibi conßiuerüt, uel aceußaiore corz |
Decretis ab ordme ßciendis. |
5» |
9 | ||
|
tuperunt. |
48 |
2t |
Decuriontbus er ßlijseorum. |
50 |
2 |
|
Bonn bbertorum. |
38 |
2 |
Depoßcßuel contra. |
16 |
3 |
|
Bonotum pofßeßione contra tabulas. |
37 |
4 |
Dißradione pignorum er bypotbecarum. |
20 |
8 |
|
Bonorum pojßeßione ex tejlamento militis. |
37 |
B |
Diuerßs regulis iuris antiqui. |
5° |
17 |
|
Bonorum pojßeßione ßirtofo,mfinti,mut0, |
Diuerßs temporalibus prceßriptionibus,er | ||||
|
ßurdo,c£co competente. |
37 |
3 |
de aceeßionibus pofßeßionum. |
44 |
3 |
|
Bonorum poffeßione ßeundum tdbuldt. |
37 |
n |
Diuißone rerum er quaktate. |
l |
8 |
|
Bonorum poijeßionibtts. |
37 |
i |
DMortijs errepudijs. |
24 ' DoU | |
|
”’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E L E N C H V s |
ALPHABETlCVâ* |
z^ä | |||
|
Doli iMli er Mdt« exceptione, ßolowdJo. |
44 |
4 |
his qu£ in tefldmento ddentur, mdUcUn^ |
4 | |
|
4 |
3 |
tur^uelmfcnbuntur. |
28 | ||
|
DoMtiotiiéMj, ^omtiombuf inter uiram zy uxotern. |
39 ^4 |
5 i |
His qu£ poen£ edujjd reUnquuntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» ais£iu£ pro non fcriptis habeittur. |
34 34 |
iS 8 |
|
^OicpWe^atit. |
53 |
4 |
Kis qu£ ut indignis dußruntur. |
34 |
9 |
|
Dotif coUddorte. D«o6(« na nnlUtuendii, |
37 4$ |
7 Z |
Kis qui eßudermt,uel deiecefmt. Kisquinotdnturmßmid. |
9 3 |
3 2 |
|
E HenJo. |
Kis qui fui.uel dlieni iuris funt. |
1 |
0 | ||
|
Z |
1? |
Komine libero exhibendo. |
43 |
zlt;i | |
|
^jjriiäoribiii er expilatoribut. |
47 |
18 | |||
|
to per lt;iuem ß^vm erit quo minus quis in |
tmpenßsinresdotdlesßüis. |
25 |
1 | ||
|
illiicioftßiit. |
Z |
10 |
ïncendio^rumdtndufrdgio^rdtetndUeexpUe | ||
|
^ 1« pro tutore proue Cursore negotie |
. gndtd. |
47 |
9 | ||
|
^7 |
5 |
indiemuddidione. |
18 |
Zj_ | |
|
®°?o(| certo loco ditri oportet. |
B |
4 |
In integrum reßitutionibus. |
4 |
i |
|
^ 1« ippeÜMerit m proumcia defindi. |
49 |
ii |
Iniurijs zy ßmoßs libellis. |
47 |
10 |
|
^‘^iionamp;us ar dupU {lipulatione. ^^^P^ionibuSipritfcriptionibus amp;■ prxiuB |
Zl |
Z |
iniufto,ŸuptOiirrito fodo teßdmehto. In ius nocando. |
z8 Z |
3 4 |
|
«licij!. Excepiionerjji'ijji'f^f^. |
44 44 |
i Z |
Ir' lus Mcdti ut ednt,dut fdtis^uel edutu dent. In litem lurando. |
Z iz |
6 3 |
|
Exceptione rjj utndiu z^ trudita. Excußtionibui, Exercitorùidionf, |
ZI |
3 |
Inofficiofo tefldmento. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,• |
5 |
Z |
|
27 ^4 |
i i |
In quibus edußis pignus^uel bypothecd tdeb tè contrdhitur. |
20 |
i | |
|
ixpiliuhindititn. |
47 |
»9 |
In rem uerfo. |
1$ |
3 |
|
^quibusuu^K^ifjygg uigmtiquinc^ M= |
Infliciendo uentre,cuflodiettdo^ pdrtu. |
2$ |
4 | ||
|
nKm'integrunreßituiintur. «xquibus cAußs pignuSjUel hypothecs |
4 |
6 |
Inflitorid ddione. |
14 |
3 |
|
ïnflrudo,uel injirumento legdto. |
35 |
7 | |||
|
txitecontrahitur. |
zo |
Z |
lnterdidts,zy relegdtis,zy deportdtis. |
48 |
22 |
|
^urinurijs cognitionibuf,(^fi iudex |
Interdidisfiue extrdordmdrijs ddionibus | ||||
|
^mjuiin^ciljedicetur. |
50 |
13 |
qu£ pro bis competunt. |
43 |
1 |
|
^^tdmAri]s crimmibus. |
47 |
11 |
Interrogdtionibus miure ficiendisGrin^ | ||
|
*^^trcifcund£, nj ^^^^°’'‘^‘^gt;^ ^'t^ßi tff^P' |
terrogdtorijs ddionibus. |
II |
1 | ||
|
10 |
Z |
Itineredduqipriudto. ludicatum folui. |
43 4^ |
19 7 | |
|
Z |
iz |
iudicijs:zy ubi quis dgere.uel conueniri de^ | |||
|
. .*®’*(|i«4 hsreditAtispetitione. ^^‘^‘quot;x^irijs libertatibus. “‘‘'^ntmorum cr umißione eorum. |
$ |
6 |
bedt. |
$ |
'1 |
|
40 |
$ |
lure dureorum dnulorwmi |
40 |
IO | |
|
ZZ |
4 |
lurecodiciUorum. |
29 |
7 | |
|
quot;^“•Sßfibwzdrmunddtoribus. |
4lt;? |
i |
ïuredeliberdndi. |
28 |
8 |
|
«toufloribw o- nommdtoribus,Z!r h£re= urdtorum. tmiumregundoruin, ^i‘^'”gt;»‘lgt;iu,nequidinßumine publico ru Eonu‘ ^^'^^^ ^**'’ ^®*“* nduigtlur. |
luredotium. |
23 |
3 | ||
|
^7 10 |
7 i |
ïureflfci. lure immunitdtU. |
49 50 |
14 6 | |
|
iureiurdndofiue uoluntdrio,ßue nteeßdrio. | |||||
|
43 |
IZ |
ßueiudicidU. |
IZ |
Z | |
|
hgitiuis. |
43 ii |
ZZ 4 |
lurepdtrondtus. Iuris er ßdiignordntia. |
37 Zz |
*4 |
|
ft^ribusbilnedrijs. ïwtw. |
23 47 |
5 »7 |
lurißdidione. luflitid er iure. |
Z I |
i 1 |
|
^'^^''^*^ffßlt;igt;f‘^Mi^^£duponts,üdbuldrios, |
47 47 |
Z $ |
L Legdtionibus. |
30 | |
|
^^lt;ißn^lgt;^ t^nominibuseo. |
Legdtis er fideicommißisßiber primus. |
lib. |
7 | ||
|
45 |
z8 |
Legdtis er ßdeicommißis,liber fecundus. Legdtis crfideicommißt(,liber tertius. |
lib. . lib. |
31 | |
|
58 |
lO |
Legdtis pr£ftdndis contrd tdbulds bonorum |
Sz | ||
|
^iibufinßituendis^ if^ftiudtispetitione. '^redunefWl adione uenditu. |
z8 5 18 |
S 3 4 |
poffeßionepetitd. Lege Cornelid de fllßs Z^de 3.C,Libonidno. Lege Commißorid. LcgeEdbiddepldgidrijs. |
37 48 18 48 |
$ lö 3 1 ^ |
|
ii z | |||||
|
i9i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TïtVLOR |
V M |
P |
ANDECTARVM |
ïy2 | |
|
Legt \uUd repetünddrum. |
48 |
n |
Officio ddfilforwm. |
i |
22 |
|
Lege luUii,de annond. |
48 |
12 |
officio confulis. |
l |
10 |
|
Lege ïuUdambitm. • |
48 |
14 |
Officio eiut cui mdnddtd efi iurifilidio, |
i |
21 |
|
Lege Pomp€itt,de pcirricidijs. |
48 |
9 |
officio iuridici, |
i |
20 |
|
Lege P.hodit(,de udu. |
lt;4 |
2 |
Officio prdfidi Augußdlii. |
i |
»7 |
|
Legibut fendtuf^i confuitKtty tongd cone |
Officio prlt;efidi prlt;etorio. |
i |
II | ||
|
fuetudme. |
i |
3 |
Officio pritfidi uigilum. |
1 |
1$ |
|
Legitimis tutoribus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;* |
ZG |
4 |
Officio prifidi urbi. |
i |
12 |
|
LibeUif dimißbrijfjtiHi dpoHoli dicuntur. |
49 |
6 |
officio priefidâ. |
i |
18 |
|
LiberdU cauffd. |
40 |
12 |
Officio prdtoruM. |
1 |
14 |
|
Liberatione legdtd. |
34 |
3 |
Officio proconfulis er tegdti, |
i |
I^ |
|
Liberif er poßhumis hiredibia mftituen' |
Officio procurdtoris Cie[dris,uel rdtiondHi. |
i |
19 | ||
|
dis,uel exb^redandis. |
28 |
2 |
officio qu^ßorif. |
I / |
13 |
|
Liberis exhibendii,item ducendii. |
45 |
30 |
Operis Ubertorum. |
3' |
10 |
|
Libero hommeexhibendo. |
45 |
29 |
Opera noui nuncidtione^ |
39 |
1 |
|
Libertii uniuerptdtimn. |
38 |
3 |
Operisferuorum. |
7 |
7 |
|
Litigiofis. |
44 |
G |
Operibm pubUcis. |
3” |
10 g |
|
Locati condudi. |
gt;9 |
2 |
Op tione,uel eledione legdtd, |
33 |
5 |
|
Loco publico fruendo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïPjMs |
43 |
9 |
Origme iuris er omnium mdgißrdtmm,^ | ||
|
Locis z^ itmeribui publica. |
43 |
7 |
ßueeeßione prudentium. |
i |
i |
|
» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ |
P | ||||
|
Mdgißrdtibtit conuenienda. |
27 |
8 |
Pdilis, |
2 |
14 |
|
i^dnddti,uel contrd. |
^7 |
i |
Pddis dotdUbus, |
14 |
i» |
|
iiidnumißa teßdmento. |
40 |
4 |
Peculio, |
H |
( |
|
J^dnumißa u'mdidd. |
40 |
2 |
Peculio legdto. |
33 |
9 |
|
l/ldnumißionibtu. |
40 |
I |
Pecunidconßitutd^ |
13 | |
|
Kdnumißionibut quf ferua dd uniuerßtd» |
Penu legdtd. |
33 |
9 | ||
|
tern pertmentibiu imponuntur. |
40 |
3 |
Periculo er commodo rei utndit£. |
18 |
V lt;• |
|
migrando. |
43 |
3i |
Petitionehitreditdtis, |
$ |
3 |
|
lüilitdfiteßdmento. |
29 |
i |
Pignerdtitid ddione,uel contri. |
»3 |
7 |
|
Kinoribui uigmtiqumt^ dnna. |
4 |
4 |
Pignoribus er hypothecis, er qudliter td | ||
|
Kortis caufd dondtionibut er cdpionibia. |
39 |
« |
contrdhdntur^er de pddis eorum. |
20 | |
|
Mortuo mßrendo er fepulchro ledißcdn^ |
x' |
. 1 |
Poenis, |
48 |
lt;9 |
|
do. |
11 |
' 8 |
Poüicitdtionibui. |
5° | |
|
Muneribus ey honoribta. |
$0 |
4 |
Populdribus ddionibus. |
47 |
ij |
|
N |
Poffifforid hlt;ereditdtis petitione. |
5 |
5 X | ||
|
lidtdlibut reßituendä. |
40 |
11 |
Poßuldndo, |
3 |
Z |
|
l:idut£,cdupones,{ldbuldrij ut receptd rt^ |
Pritßcriptis uerbis e^ in fidum dilionibitsgt; |
19 |
1 lt; | ||
|
ditudnt. |
4 |
9 |
Pr£torijs Üipuldtionibus. |
4^ |
Ilt; 1 6 |
|
iiduticofoenore. |
22 |
Z |
Prxudricdtione. |
47 | |
|
Uededdiu deßmdorwmpod qumqutn/ |
Precdrio, |
43 |
i * J | ||
|
nium eju^rdtur. |
40 |
1$ |
Priudtisdelidis. |
47 |
9 |
|
tiegotiß geßis. |
3 |
5 |
Probdtionibus er prafumptienibus, |
22 |
i t |
|
Ne quid in flumme publico fidt,quo dUter |
Procurdtoribus e^ definfinbus. |
3 |
•1 | ||
|
dqud fludt,dt^ uti priore dßdteßuxit, |
45 |
13 |
Pro dereUdo, |
4‘ |
/ 6 |
|
tie quid in loco fdcro fidt. |
43 |
lt;? |
Pro dondto. |
4* |
o |
|
Ne quid in loco publico,uel itinereßdt. |
43 |
8 |
Pro dote. |
4* 4 f |
4 |
|
tie quis cum qui in iiu uocdbitur ui exinut. |
Z |
7 |
Pro emptore. |
lt; | |
|
tie uis fidt ei qui in poßißionem miffitt erit. |
43 |
4 |
Pro hxrede^uel pro poffiffbre. |
4^ A V |
g |
|
tiihil innoudri dppeUdtione mterpofitd, |
49 |
7 |
Pro legdto. |
4* |
2 |
|
tioudtioniblu er delegdtwnibut. |
4«J |
Z |
Pro focio. |
»7 |
10 |
|
Noui opera nuncidtione, |
39 |
i |
Pro fuo. |
4‘ |
14 |
|
tioxdlibas ddionibas. |
9 |
4 |
Proxeneticis, |
5® |
2 |
|
tiundma. |
50 |
11 |
Publicidnd in rem ddione. |
G |
I |
|
0 |
Publica iudicijs. |
4^ | |||
|
ObUgdtionibut er ddionibta, Obfequijs pdrentibui Qfquot; pdtronä pYdfidti-da. |
44 37 |
7 1$ |
Qg«e infi-dudem creditorum fiddfint,ut reßuudntur, |
4’ |
/ ’ OJi^ |
|
^93 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ELENCHVS |
A L P HÄ B E TI C V S.- |
294 | |||
|
OS'« w pignon,!(f! hypotlsecte daU obU/ |
Keceptatoribt^, |
47 |
tlt;J | ||
|
?'lt;i'i/ion poffunt. |
20 |
3 |
Receptis qui arbitrium receperunt,ut ßen/ | ||
|
^[tuttnütfine appeUdtione re^emdim |
tentiamdicant,.. |
4 |
8 | ||
|
tur. |
49 |
8 |
Regula Cdtonidna, |
34 |
7 |
|
^ißionibuf. |
48 |
18 |
Rei umdicatione. |
6 |
/ |
|
^ntdo dppeüdndum fitter intird qu^ tem^ |
Re iudicata, ztr de eßße^iußententiarum,ZT | ||||
|
pon, |
49 |
4 |
de mterlocutionibui. |
42 | |
|
^ndo de pecuUo dHio dnndlis eü. |
15 |
2 |
Re militari, |
16 | |
|
Q^^tóo dies legitornm.uel fideicommif* |
ReUgioßts er fumptibus ßnerum,zy ut ßt/ | ||||
|
(oYwmeeddt, |
3lt;J |
2 |
nut ducere liceat, |
it | |
|
QS^’n/o ex ßdo tutoris,uel curdtoris mi» |
Remißionibut. |
43 | |||
|
''’gt;ftSAgere,uelconueniripof[unt. |
z6 |
9 |
Rem pupilli,uel adüleßcentis ßaluam ßre. |
4lt;^ | |
|
Qlt;!lt;»'i«B rerum ddio non datur. |
44 |
5 |
Requirendis,uelabßentibu{damnandis, |
48 |
17 |
|
^fnAdmodiÿmÇeruitutes dmittuntur. |
8 |
lt;? |
Rerum amotarum. |
z | |
|
Qsifgt;i« id libertdtem procldmdre non licet. |
40 |
13 |
Rerum permutatione,. |
r 19 |
4 |
|
Qïiti« ex außis 'm poffeßionem edtu r. |
4^ |
4 |
Reßemdenda uenditione, (^ quando licet | ||
|
Ositi« niodis pignm^uel hypotheca foluif |
ab emptione dißcedere, |
18 |
q | ||
|
^4« wiodis ißwßuüiis,uel ufiu dmittitur. |
20 7 |
6 4 |
Ripamunienda, Ritu nuptiarum. |
43 23 |
2$ 2 |
|
^* ** ’'lt;”i «Bipetd bonorum poffeßio. '^^fiiiSddeundemiudicemeatur. |
38 11 |
13 2 |
Riuts, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, S |
43 |
21 |
|
^0'itjuibtit ntiinumißi Itberi non ßunt. |
ialuianomterdiilo. |
43 |
33 | ||
|
^idlegem keliam Sentiam. |
'*° |
9 |
Senatoribuf. |
i |
g |
|
^^petint Mores,nel curator es,et ubi pe* |
Senatußconßulto Utacedoniano. |
24 | |||
|
^Wur. |
26 |
lt;f |
Senatußconßulto Silaniano er daudiano. | ||
|
Wodores m pignore,uel hypotheca ha- |
quorum teßamenta ne aperiantur, |
29 | |||
|
^ur,zr de bis qui 'm priorum credi* '^ïw locum fuccedunt. ^fitißtre cogantur, nel iurato promit/ |
Sententiam paßn orreftautit. |
48 |
23 | ||
|
2 |
4 |
Separationibui. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-''^ |
42 |
6 | |
|
Sepulchro uiolato, |
47 |
12 | |||
|
^‘^^MlÇue promißioni committdntur, ^‘Wwimumi/fione ad libertatem per/ |
2 |
8 |
Seruis exportandis,uel ß ita mancipiu ut' | ||
|
nient ut manumittatuh,uel contra, |
18 |
7 3 | |||
|
' “*’'iitnt. ^'*^*«*iilt;(lt;^ere poffunt,^ quemads |
40 |
8 |
Seruitute legata. |
33 | |
|
Seruitutibus, |
8 |
1 | |||
|
^'^ttlbatunufidnt. ^^^‘l^OippAetur. Q ƒ^° 1« poUeßiombui feruetur, ^'‘‘i*itt{'q-uniuerfitMs nomme, uel co/ |
28 |
t |
Seruitutthus pridiorum rußieorum. |
8 |
3 |
|
49 |
3 |
Seruitutibus urbanorum proediorum. |
8 |
2 | |
|
38 |
^5 |
Seruo corrupto. |
11 |
3 | |
|
Si à parente quis manumißßutßt. |
37 |
12 | |||
|
3 |
4 |
St ager ueaigalis,id e^,cmphyteitticaïiM | |||
|
v a cum co qui 0) 4|, j„ ^ poteßdte eß,ne- |
petatur. |
lt;f |
3 | ||
|
OSS’quot;'®’'*quot;- |
14 |
$ |
Si certum petetur,ztr de condidione. |
12 |
i |
|
Q- Pi (Wore4«(3oregeßumejßedice/ |
Si cui plui quam per legem falctdia licue= | ||||
|
^odiußu. ^odlegatonmi. |
i? |
6 |
rit,legatum eße dicetur. |
3$ |
3 |
|
i$ 43 |
4 ? |
Si exnoxali cauja agatur,quemddmodum caueatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. gt; |
2 | ||
|
^odmeM cdußa geßum erit. |
4 |
Z |
Si ßmilia ßrtum ßeiße dicetur. |
47 |
6 |
|
^04 quijt^ WK m alterum üdtuerit,ut U |
Si mgenuut ejße dicetur, |
4 |
14 | ||
|
Pfeeodem iure Matur, |
2 |
2 |
Si is qui teßamento liber eße iußuserit. | ||
|
'^odm,aut cUm. ^“fiwifconori»». |
43 : |
24 |
poü morte dommi ante aduam hgre' | ||
|
43 |
2 |
ditatem ßubriputßc,aut corrupiße quid | |||
|
^^^^inibaberi,cr de rdtihabitione. ‘umd^^*^^ ^'*'^‘^^ poß^dendis, uel ^ebm creditisß certu petetur, zr de con» dtdlione. debits dubijs, ^buieorum quißb tuteld, uel cura ßunt, jme decreto non alten Andis, uel Cuppo-nendis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ - |
4lt;r |
8 |
dicatur. Si menßorßlßum modum dixerit, Si mulier uentris nomme m poßißione ca/ |
47 ii |
4 d |
|
4* |
$ |
lumni£ caußßa eße dicetur, Si pars hitreditatis petatur, |
^5 5 |
6 4 | |
|
12 |
i |
Si pendente appellatione mors mteruenerit, |
49 |
13. | |
|
34 |
S |
St quadrupes pauperiem ßetfße dicatur, Siquid mßaudem patrom ßUum fit, |
9 38 |
i q | |
|
St quis aliquem teßari prohibuerit,uel eoe/ |
ti | ||||
|
27 |
9 |
ß^^l’* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^bv'-ivv N |
29 3 |
4 si | |
|
i9S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TirtLOR. ffANDECTAR. ET COD. | |
|
Si quis c/iutionibui in iudicio ßßendi eäußa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tu! élis. |
Zd t |
|
ßHisnonobtemperuuerii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 ri Tutoribui (^ curatoribuiditisabbiftJUi | |
|
Si quiim im uacatm nö ieritjiue quit eum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;im dandt habent ; ez qui, e^ in quibuf | |
|
uocaueritquemexediilonondcbutrit. z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caufis/ßeciaUtcr dan poffunt. |
2^ lt; |
|
• SiquiscutdicentiMnobtemperautrit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V | |
|
Si quit omiffa caufa teflamentiab inteflato, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vacatione ty exeufatione muneriM. |
$0 1 |
|
uel alio modo po^ideat htrtditattm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 g nbsp;nbsp;4 'VbipupiUutedacai'i,uelmoraridfbtat,0‘ | |
|
Si firuitui uindicetur,ucl ad alium périmé' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de alimentii ei pr^jtandis. | |
|
renegetur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q nbsp;nbsp;Ventre'm poireßionemmiUendo,^^curd' | |
|
Si tabula teßamentiexflabunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^-^ nbsp;nbsp;nbsp;2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tore eint. |
37 3 |
|
Si tabula teflamenti nulla exflabunt,unde nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Verborum obligationibut. |
45 * |
|
iibtri- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^8 nbsp;nbsp;nbsp;^ Verborutnßgnificatione, |
50 t3 |
|
si tutor,uel curator magißratut creatut ape nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Veteranis. |
49 i^ |
|
pelbuerit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- 49 10 Veteranoram O’miUtum ßueeeßione. |
}8 li |
|
Si uentris nomme multere m poßeßionem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;via publica er itmere publico reßeiendo, 4) “ | |
|
mi/ßa, eadem poßeßta dolo malo ad altti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;via publica,erßquid m eaßüum eißedi' | |
|
nanslata eue dtcarun nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zq q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;catur. |
4i '® |
|
Si ußinßuautpetatur,uel ad alium périmé/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vibonorum raptorum,cr de turbo. |
47 ’ |
|
renegetur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y ^ nbsp;nbsp;Vi,cr de ui armata, |
45 *^ |
|
Solutionibuterliberationibuf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^s j Vndecognati. |
J« |
|
Sponßalibut. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zj i Vndelegitimi. |
ii 7 |
|
Statu hommum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ nbsp;nbsp;Vnde uir er uxor. |
iS “ |
|
Statuliberit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;*’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40 nbsp;nbsp;7 Vßuerbabitatione, |
7 * |
|
Stethonatm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47 ^0 nbsp;nbsp;yßu,er ußußuäu,er reditu,er babitotio» | |
|
Stipulationibut pratorift. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^ ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ne,eroperifperlegatum,uelfideicoilt | |
|
Stipulationeßeruorum: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'45- j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;miUumdatis, |
» » |
|
Succelßorioedtäo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^g ^ Vßufruäu adereßendo. |
7 * |
|
Suiserlegitimltbaredibut. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;38 ,lt;; Vßußuauariutquemadmodumcaueat, |
7 9 |
|
SupeUeade legato, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jtj 10 Vßußuauearumrerum,quaußucon[Hiitiiit' | |
|
Superßeiebut, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a^j jg nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur,uel minuuntur. Su/ßeantutoribuiercurotorilmt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ztï ‘10 vfußuau,erquemadmodum quitutatur T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fruotur. |
7 1 |
|
7 lt; | |
|
Tabulitexbibendis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ q Vßurif,er ßuaibut,^;^ caußt,cr omnibiU | |
|
Termmomoto, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^y zi accrßion!bui,ermora, |
22 I |
|
Teßamenta quemadmodum aptrianiurßm^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VßurpatientbiH er uCucapionibut. |
4‘ 3 |
|
IßicianturfO-deßeribantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z^ ^ Vtexlegibut ßenaticßueconfaltis poffeßio | |
|
Teßamentariatutela, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;za z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;detur. |
j« '4 |
|
TeßamentomiUtif, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x^ nbsp;nbsp;nbsp;1 nbsp;nbsp;Vtmflummepublicenauigarelifiat, Teßibm, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zz nbsp;nbsp;q nbsp;nbsp;Vtmpojß’ßioneltgatoram,uelßdeicüm* Tignomiunao, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^y nbsp;nbsp;j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;milßoru/mßeruandorucaußaeUeliceat. |
4Î ‘3 |
|
i3 4 | |
|
Tranßaaiombuf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i tq nbsp;nbsp;vti poßidetit. |
4J ‘7 |
|
Tnbutoria aaione, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14 4 vt legatorum, ßu ßdeicommiUonm ßer/ Triiico,u'mo,ueloleo legato,, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;33 i^ uandorum caußa caueatur, |
3lt;^ 3 |
|
Tutela,er rationtbut dißrahendit,er Utili nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vlrubi. |
43 3^ |
|
(urationiicauffd aaione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27 j Vulgarierpupillarißubßitutione. |
zS d |
|
TITVLI XIIgt;- LIBRORVM CODICIS, IVXTA LITERARVM | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
^57 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
299
TITVLORVM
Commercijs er Mtredtoribus.
Comindtiones,epifloli(f,programdtd,fubfcri/ ptioes,duaoritaté rei iudicatx nö habere.
Commodato.
Comm uni diuidundo.
^3
Communi [eruo^manumiffo.
Communia de legatis cr fideicommißis, Z9-dein rem mißione toUenda.
Communia de manumißionibuf.
Communia defuceeßionibui.
Communia de ufucapionibus.
7
4
5
7
57
23
37
7
CODICIS
Decretis decurionum fuperimmunitate qui' bufdam concedenda.
DecuriaUbus urbis Roma.
Decurionibus ey filiß eorum,et quidecurios nes habeantur, ey quibus modis afortuna curia bberentur.
Dedititia hbertate toUenda.
Jöfl
10 4^
ii
Communia utriufe^ iudieq tam 'familia ereb feunda,quàm communi diuidundo.
Communium rerum alienatione.
Compenfationibui.
Concubinis.
Condidione ex lege, er fine caufa,uel iniufia caufa.
6
7 i «T
7
|
10 7 | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2lt;$ 12 ^0 |
Condiâionefurtiua.
Condidione indebiti.
Condit tone ob caufam daforum.
Condiâione ob turpem caufam.
Conditionibuf infertil tarn in legatif, quam in ßdeicommißn ey hbertatibm.
Conditif in publuis horreii.
Condudoribus er procuratoribueßue adoz ribuipriediorufifcalium domm Augu/U.
Confeßis.
Confirmando tulore.
Confortibui eiufdem litif. ‘ Conßituta pecunia.
10
4^ ZS
Diuerßs ofpeiß ey apparitoribus iudicunt, GT probatorifseorum.
Dtuerfis pradiß^urbanif er ruflicis,temples rum gy ciuitatum,ey omni reditu ciuili.
Diuerßs refcriptis,ey pragmatici! fanii. Diuidenda tutela:ey pro qua parte quifq; lil' tor conueniatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*
Diuortio fado, apud quem liberimoraritiel educaridebeant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;
Dolo ntalo.
Domeflidf ZT protedoribuf.
Donationibus.
II
2
12
8
^9
»5
3^
24
2(
Conftlibu!,ertionffargendi! abhis pecus niß:cy deprafedis er magiflris militum, erpatrieiß.
Contraâibus iudicum,uel eorum quifunt cir^ caeos,er inhibendis donationibus in eos faciendis: gy ne adminifirationis tempore propria! a des adifieët/inefandione prar
39
29 4lt;gt;
18
Donationibus ante nuptias, uelpropter nus ptiaser/fonfalitifs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5-
Donattontbus cauffa mortis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8
Donationibus interuiruetuxorëetà paren-bbunn liberos fadis er de ratihabitione, q '
Donationibus quafub modo,uel conditione, uel ex eert o tempore confiduntur.
Dote cauta,non numerata.
54
3
57
li
gmatica.
Contrahendaemptionegyuendilione.
Contrahenda ey committendaflipulatione. Contrario iudicio tutefe.
Conueniendisfifidebitoribus.
Credilorem euidionem pignoris non debere.
Crimine expi!at£bareditatis.
Criminepeculatus.
Crimine ßcrilegq.
Criminefiellionatus.
Cnpreßisexluco Daphnenß uct Perfeis per Aegyptumnonexcidendis,ueluendendis. 11
8 f
10
8
9
9
9
9
' T?
■ 3«
3S
5« Z
4lt;^ 32 zS
29 34
Dotis promißione,er nuda pollicitatione.
Duobus reitfiipulandi er promittendi, ,
Edendo.
Edido diui Hadriani toUëdoterquemadmos düfcriptu! hares in po/feßionemittatur. 1
^Pfifpoliaudientia et diuerfis capitulis qua adiuscuram^ er reuerentiarn pertinent pontificum.
3f '( it
40
33
49
‘4
4f
Curatore/üriofi,uelprodigi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q
Curiofis er fiationariß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 :
Curfupublico,erangarß,crpdrangariß. 12 Cufiodiareorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qt
D
77
70
23
3i
Epifiopis c^r derteif, c^ orphanotrophif, cr xenodochis, (y brephotrophn, (y pto^ chotrophii,iyafeetr^f,eymondchif, (y priuilegiffeorum,amp;raflren/tpeculio,cy deredimendifcaptiuif, eyde nupfißcle/
Dehitori^ur ciuitatam.
ii
Debiiorcucditionepigfioril imped.nopofße. 8
Decanil. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;12
32
29
Equeßridignitate.
Erogatione militari! annonce.
Errore aduocatorum, nel libellos fin preces concipientium.
12
12
3
32
3S
2 10
Ernre
|
501 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ELENCHVS |
Al |
LPHABETIGVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3°^ | ||||
|
^ronukuU. üumQiiiiiro^riphiirUnt pecunia pignat ttneti, ^iinpcrprocurdtorë edufdm m integrum fellitutionisdgi poffer tuidionibw!, iunuchis. hidoribm tributorum. ^uptionibmileupreCcriptionibtts. ^KUtone O' trunsldtione militarium M/ namrum. ^(iiiitionibtuidrtificum. ^cufitionibiK munerum. ^culMombui tutorum or curatorum, Oquot; detemporibm eitrum. ^^ufitioneuetemnorum. ^ididis defunilorum m quantum hieredes conutnuntur. IxecutoribiK (;y exddoribiK^ Exccutione rei iudicAt£. Exhitend« q. trinfmiUendis reis, ixpeifn ludoruni publicorunt. Ex quibm «u/ïs mfmnid irrogutur, F hbricenfibas, hip aufi idicdi l(g^to uilfideicommijjo. ^inonetd. ^^ndiierdfeundg, ^«lo/iïliteöfï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' |
Z 8 2 8 4 lO 8 12 lO lO 5 5 4 IZ 7 9 ii 2 II 9 3 9 9 |
5 27 49 45 42 ^9 39 lt;^4 47 6z •^s »7 «ïi 53 3 41 IZ i 9 44 24 3lt;ï 3lt;^ |
entphyteuticis,ef eorunt condadoribus, lundis rei priudtg,et fdltibus diuing domus. turtis,er feruo corrupto. G GenerdU dbolitione. Glddidtoribus perntuS tóUendis, Grege dominico, Hgreticis er Mdnichgis,er Samdritis. Hgreditdrijs ddionibus. ilgreditdtibusdecurionum,nduiculdriorum, cohortdUum militum er-f^^bricendum. Kgredtbus inßituendis, er qug perfong hg-redes inßitui non pojßunt. Ugredibus tutorum uel curdtorum. Hgreditdte uel ddione uenditd. His qug ex publica coUdtione iüdtd ßent, non ufurpandis. Kis qug pceng nomine in teßamento Uel co= duiüis fenbuntur uel relinquuntur. Kis qugfub modo legata feu fdeicommijfd relinquuntur. Kis qug ui metufue edufa geßa funt. Kis qui aceufare non poffunt. Kis qui ad eccleßam cofugiunt, uel ibi excldf mant,er ne quisab eccleßd extrahdtur. Kis qui ad ßatuas confugiunt. Kis qui d non domino manumißi funt. Kis qui ante apertds tabulas hgreditaté traf= mittunt. Kis qui d principe udcdtionem dcceperunt. Kis quibus ut indignis hgreditates duferunf tuner ad fenatufeonfuUum Silanidnum. Kis qui ex offeio quad adminißrarunt, con= ueniuntur. Kis qui in exilium ddti, uel db ordine moti His qui ex publicis rdtionibus mutuam pecu^ nidm dcceperunt. Kis qui in eedefijs manumittuntur. Kis qui in prioru creditorum locu fuccedunt. Hts qui latrones uel alijs criminibus reos ocs cultauerint. Kis qui non impletis ßipendijs facramento folutifunt. Kis qui numero liberoru uel pdupertdte ex= eufationemmeruerunt. Kis qui parentes uel liberós occiderunt. Kis qui potentiorum nomine titulos prgdijs dfßgunt, uel eorum nomina in Utem prg= tendunt. Kis qui propter metum iudicis non appeUa* uerunt. Kis qui fe deferunt. Kis quißbi afcribunt in teßamento. Kis qui /fonte publica munerafubeunt. Kis qui ueniam glatis impetrauerunt. Konoratorum uehiculis, |
ii ii 6 9 11 11 l 4 6 6 5 4 lO 6 6 Z 9 i i 7 |
61 lt;^5 Z 43 43 75 5 16 6z 24 54 39 7’ 4» 45 zo i IZ 25 10 | |
|
^ amp;nbsp;wre bdfig fifcdlis,ZT de ddieH. ^donniffurijs libertdiibus, ' ^f^mjotoruw, CT dmißione eorum, ^^'‘fpoebis ey dntdpochisfaciendts:e:ir fü!-'^ f'^'^^ flt;^piiff^ ß^^^ po^nnt. ':‘'‘fforibus er mundutoribus, Y'^ll'onbusminorum. fß.‘’‘ß^^^^'^ Morun uel cuMorunt ^fdmlids, or quemudmodum pro his pd/ . fENeneatur. F'liofamili^mino^j, fdijsofjiciiliwin militdrium qui in beUo mo^ nuntur, timumregundoruni f^cdlibusufuris, ^'‘fniiliscg-impetrdtionibus ddionum [ub/ ktis. ^^ilgt;us,zylitiumexpenßs. ^'■“''inifo Alexdndrinoi ^J’^nento urbis Conßmtinopolitdng. “ÿduii eolonis pdtrinionidlibus fdltuenß/ ^'*^^emphyteuticis, f“quot;lt;iodotali. fxndK piti{,yj ^jj fiominicg. quot;^ lt;^kmittlt;)pbis,cr terris,er pdludibus, pdjeuis limit dneis,uel cdßeüorum. ^'*'^ifplt;(triinonidlibus, er fdltuenßbus, er |
i lo 7 6 4 8 Z $ lO 2 12 3 lO 2 7 11 ii ii 5 ii ii |
3 4 42 21 4t '24 57 6'0 23 48 39 8 58 51 27 23 lt;Ï3 25 66 59 |
o 10 6 ii lO lo I 8 9 10 10 9 2 4 10 9 10 Z II I. |
52 44 5^ 38 59 6 B gt;9 ^9 54 51 »7 ^7 13 ' 23 45 45 19 IWs | ||
|
soi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TITV |
L 0 |
R V |
M C 0 D I C I S |
304 | |
|
immiiniUU tumini concedtndd, |
lO |
2$ |
lureßfd. |
ic |
• i |
|
imponendd lucrMUK defcriptione. |
IO |
35 |
lurdurando propter ealumniam dando, |
2 |
59 |
|
Impuberum er alijs fubjiitutionibui. |
iS |
26- |
lure liberorum. |
8 |
59 |
|
Incertis perfonis. |
6 |
48 |
lure Keipublic£i |
11 |
i9 |
|
Inceftis er mutihbiu nuptijs.' Incolis ',o-ubi quii domicilium bibere uide/ |
5 |
5 |
lurifdidione omnium iudicut et deforo coM^ petenti. |
1 3 |
13 |
|
tur^erdehis quißudiorum cuufu 'm alia |
luris er fadiignorantia. |
i |
18 | ||
|
duitate degunt. |
lO |
59 |
L | ||
|
indiilionibut. |
lO |
17 |
Latina libertate toUenda. er pereertos mo* | ||
|
Indida uiduitate, tt lege luUa MifceUa toUen^ |
dos in duitatem Romanam transfufa. |
7 |
3 | ||
|
da. |
6 |
40 |
Legationibus. |
lO |
H |
|
Infamibui. |
lo |
57 |
Legatis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 |
6 |
i7 |
|
mfantibtn expoßtis liberii lt;y feruia er de |
Lege Aquilia. |
3 |
il | ||
|
bis qui fanguinolentos nutriendos acce/ |
Lege Vußa Caninia toUenda» |
7 |
i | ||
|
perunt. |
8 |
5^ |
Legibus er conßitutionibus principimtj | ||
|
Inßrmandü panis calibatui,fy orbit adirer |
edidis. |
l |
14 | ||
|
de decimarijs fublatif. |
8 |
58 |
Legitimisheredibus. |
6 |
5’ |
|
ingenuismanumißis. |
7 |
*4 |
Legitimatutela. |
5 |
3” |
|
ingratis liberif. |
8 |
50 |
Libérait caufa. |
7 |
19 |
|
In integrum reßitutione minorum xxv.an* |
Liberisexhibendisfeudeducendister deli‘ |
• | |||
|
nis |
2 |
22 |
bero homine exhibendo. |
8 | |
|
in 'mtegrum reftitutione poßulata, ne quid |
Liberis pretentie uel exhereddis. |
6\ |
28 | ||
|
nouißat. |
2 |
50 |
Libertinis. |
10 |
5^ |
|
iniurijs. |
9 |
35 |
Libertis,er eorum liberis. |
( |
7 |
|
in lus uocando. |
2 |
2 |
Litigioßs. |
8 |
37 |
|
in litem dando tutore.uel curatore. |
5 |
44 |
Litis conteßatione. |
3 |
8 |
|
in litem iurando. |
$ |
53 |
Litorum eritinerum eußodia. |
12 |
4Î |
|
inofßcioßs donationibus. |
3 |
29 |
Locatione prediorum duilium uel ßfciliitnh | ||
|
Inofßcioßs dotibus. |
3 |
30 |
ßue templorum,ßue rei priuata uel domi' | ||
|
inofßdofo teßamento. |
3 |
28 |
nice. |
11 |
7® |
|
In quibus caßbus tutorem uel curatorem bd' |
( i |
Locato (^ condudo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ |
4 |
lt;^5 | |
|
bentiftutor uel curator dari poteß. |
3^ |
Longi teporis preßriptione, que pro H^^^' | |||
|
in quibus caußs cefßat longi temporis pr^a |
täte ety non aduerfus libertati opponitur. |
7 |
22 | ||
|
fcriptio. |
7 |
34 |
Lucris aduocatorum,cr concußionibut lt;’^‘ | ||
|
in quibus caußs eoloni cenßti dominos accu.gt; |
ciorum ßue apparitorum. |
12 | |||
|
farepoßint. |
11 |
49 |
Luitionepignoris. |
8 | |
|
In quibus caußs in integrum reßitutio neeeß |
M | ||||
|
farianondl. |
2 |
41 |
Magißratibus conueniendis. |
5 |
7? |
|
in quibus caußs militantes fori prießriptio= |
Magißratibus munidpaUbus^ |
1 |
5* | ||
|
neutinonpoßunt. |
3 |
^5 |
Magißrisfacrorumferiniorum. |
12 |
9 |
|
In quibus caußs pignus tacite contrahilur. |
8 |
^5 |
Maiuma. |
li |
4$ |
|
inßitoria er exercitoria adione. |
4 |
25 |
Haleßcis er mathematiciSiitrtidffliftndl' | ||
|
lnßitutionibus,er fubßitutionibus, er reßi* |
bus |
9 |
19 | ||
|
tutionibus fub conditionefadis. |
6 |
25 |
mancipijSier colonis patrimoniaUußaltueti^ | ||
|
interdidis. |
8’ |
i |
fium,er emphyteuticorumfundorum. |
11 |
01 |
|
Interdido matrimonio inter pupilium er tu/ |
Kandatis prindpum. |
n | |||
|
torem feu curatoremßlios^ eorum. |
$ |
6 |
lAandati,uel contra. |
4 |
35 |
|
inutilibus ßipulatiombus. |
8 |
39 |
Kendicantibus ualidis. |
11 |
^5 |
|
irenarchis. |
lO |
75 |
Kenforibus. |
12 |
28 |
|
luditis f^ calicoUs, |
i |
9 |
lietaüarijs er metallis,ü’ procuratoribut |
✓ | |
|
ludidjs. |
3 |
i |
metaUorum. |
11 | |
|
iure aureorum anulorum,Gr de natalibus re/ |
Metatis er epidemeticis. |
12 |
4‘ | ||
|
fiituendis. |
6 |
8 |
Metropoli Beryto. |
11 |
21 |
|
iure deliberandi, et de adeunda Ml adquiren/ |
Militari ueße. |
12 |
4® | ||
|
dablt;ereditate. |
6 |
30 |
Modo muUarum que à iudidb.inßigunfur. |
I |
54 |
|
lure dominij impetrando. |
8 |
34 |
Monopolijs, e^ conuentu negotiatorum ÜH» | ||
|
luredotium. |
lt; |
12 |
cito, uel artißcu ergolaborum,necn5 baU | ||
|
luretmpbytfutico. |
J 4 |
66 |
matoru prohibais,amp; padionib.Slicaif. |
4 lt;9 Miiic^ | |
|
5°5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;É LEN CUV S |
ALPHABETICVS; |
^oS | |||
|
MulimJa^, ill cjtto loco munent fexui con^i |
Ne fine iuffu principis certii tudicibus licedt | ||||
|
gmtntüjMcI honores dgnofcant. |
lO |
6z |
conpjcdre. |
9 |
48 |
|
M»M« quit fe proprijs [eruit iunxerunt. |
9 |
ii |
Ne tutor uel curdtor Ueâigdlid éonduedt. |
41 | |
|
^‘^»mbusi^honoribus non continuandis |
Ne uxor pro munto, uel mantut pro uxore. | ||||
|
Wirpitrem or ßlium,Qr de interudUis. |
10 |
4° |
uel muter pro filio eonuenidtur. |
4 |
XZ |
|
^mtnbus patrimoniorum. |
lO |
41 |
Î^m dggeribus non rumpendis. |
9 |
38 |
|
b'iunuipibiK e:y origmurijs. |
lO |
38 |
Non heere hdbitdtoribus metroeomie locd | ||
|
^gt;irH(gulisi»rgyntcidrijs,crprocuriitori=: |
fud dd extraneum trunsferre. |
ii |
5$ | ||
|
iiugyntój : er de monetarijs, or baßi= |
Non numerdtd pecunid. |
4 |
30 | ||
|
iwüs. |
ii |
7 |
Üoudiionibus cr delegdtionibus. |
8 |
42 |
|
’^titionenoMnK, |
9 |
25 |
Üoui operis nuntidtione. |
8 |
ii |
|
N |
Idoxdlibus déhonibus. |
5 |
4t | ||
|
^^iuftUbus hberis,^ mdtribiu eorum,z^ |
Hudo iure Ciuiritium toUendo. |
7 | |||
|
« qidbus cdups iujli efpeiMur, |
5 |
27 |
Nnüi licere en frenis equepribus, feUis, er in | ||
|
ii |
$ |
bdlteis nidrgdritdt cr fmdrdgdos e^ hyde | |||
|
^^^^ibusnonmufandi^. |
ii |
3 |
cintbos dpedre: et de drtipcibus pdldtmis. |
11 |
II |
|
^^itMlirijs feunducleris pablicM fpecies |
liumerdrijs,d£tudrijs,cr chir[uldrijs,io dde | ||||
|
^fdnl^ortdutibui, er de toüendd lujtrd^ |
iutorihus,fcrinidrijs,et exceptonbus fedis | ||||
|
IWdfiricoU^tiodf. |
ii |
i |
excelf£,eeterorm!n^ iudiewn tummiUtda | ||
|
Niwico fanorf. |
4 |
33 |
rium^quim ctuihum. |
12 |
$Ö |
|
NiKiKTiberinK. |
II |
z6 |
îJundinit er meredtiombus. |
4 |
60 |
|
^‘^[ff^^dji^nuu htredibus inpituendis,uel fnbpitumiu. |
S |
27 |
tiuptijs.^ P |
5 |
4 |
|
^^^brißianuntituncipium hereticus lid I«= |
Obldtioneuotorum. |
12 |
49 | ||
|
deusuelPiginm habedt,uel poßidedt,uel |
Obligdtionibut or ddionibus. |
4 |
io | ||
|
lircumddat. |
i |
io |
Obfequijs pdtrono prefldudis. |
6 |
lt;y |
|
^dejidtu depundorum poü quinquennium |
Offeio ciuilium iudicum. |
l |
4$ | ||
|
i^Mrdtur, |
7 |
21 |
Offeio comitit Orientis. |
I |
3^ |
|
Mte^orej uel mdnddtores dotiu dentur. |
$ |
20 |
offeio comitis rerum priudtdrum. |
l |
35 |
|
pro pitre, uel pdter pro filio emdn=. |
offiao comitis ficnrum lurgitionumt |
I |
32 | ||
|
‘'^dto,uel hbertus pro pitrono,uel[ernus |
Officio comitis fderi pdldtij. |
I |
34 | ||
|
f^ domino conuenidtur. |
4 |
13 |
officto comitisfdcri pdtrimonij. |
l |
3$ |
|
' ^ i'eHi qudm uendidit euinedt. |
lO |
5 |
officia diuerforum iudicum. |
I |
48 |
|
'wsueiRf^yf,!,^ procurdtionem dli= |
Officia eius qui uicë dlicuiut iudicis uel près | ||||
|
^f^bignü edufd in lite prtjiet. |
Z IZ |
18 3$ |
fidts obtinet. officia iuridici Alexandrie. |
I l |
50 57 |
|
Z |
19 |
officiel mdgißri militumt |
I |
29 | |
|
‘‘^inund adsm^ edufd tertio prouo- |
/ |
officio mdgißri officiorum. |
I |
31 | |
|
'^drt,uel pofi duns [ententids iudicum,qudi |
officia mültdrium iudicum. |
r |
4lt;J | ||
|
irpnitio prekdorum roborduerit.eds ree |
officio prefedi dnnone. |
i |
44 | ||
|
tfiiflare. |
7 |
70 |
officio prefedi AuguftdUs. |
X |
37 |
|
otdt potentionbiw pdtrocinium litigdne |
officio prefeäi pretoria Affiice, et de omni | ||||
|
mat prtßiirt^i^i ddiones in [e trusferre. |
Z |
14 |
eiufdem dioecefeos ßdtu. |
I |
27 |
|
^fi^inilicereßgnüfiluitoris Christi |
Officio prefeili pretoriorum Orientis er | ||||
|
numi,uel in Iilice,uel in murmore dut feulé |
lüyrici |
1 |
2lt;J | ||
|
pere dut pingert. |
I |
8 |
Officio prefedi uigilum. |
I |
43 |
|
kpro dotemulteris,!,Q„^ quondam mdriti |
Officio prefedi urbi. |
X |
Z8 | ||
|
iddicdntur,idep,injblidum dentur. |
5 |
22 |
officio Pretorum. |
I |
39 |
|
W opéré d coüdtoribw exigdntur. |
lO |
24 |
officio proconfulis e^ legdtL |
I |
3$ |
|
^’fdioneri publico impondtur. |
41 |
Officio queßoris. |
I |
30 | |
|
■^1quot;Bw/«(t Cdufdiudicetyuel ius fibi diedt. |
3 |
5 |
officio redoris prouincie. |
1 |
40 |
|
^^jtlktrinuitut ddïireip.gerere cogatur. |
ii |
3lt;^ |
officio uicdrij. |
i |
38 |
|
^^’‘»dominiceuel templorum uendicatio |
Omni dgro deferto, zy- qudndo ßerües ferti/ | ||||
|
tomporis preferiptione fummoueatur. |
7 |
38 |
libus imponuntur. |
11 |
$8 |
|
^ireimlum comUibus uel tnbunis IdUda |
Opens libertorum. |
6 |
3 | ||
|
ofdprießtntur. iiorujlicini dd ullum ohfequwmdeuocëtur. |
i ii |
47 $4 |
Openbus pubUcis. , Ordine cognttionum. |
8 7 |
IZ »9 |
|
^ffdndumbdptifnd iteretun |
i |
lt;9 |
Ordineiudiciorm/n. |
3 |
8 |
|
P |
P4ÄWlt; | ||||
|
307 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TITVLORVM |
C 0 D I CIS | |||
|
P |
militum in dignitatibus extequandis, |
12 | ||
|
P^flM. |
2 |
5 |
Pr£pofitis agentium in rebus, |
12 |
|
Pud« couentis Um fuper dote, quim fuper |
Priepofitis labarum. |
12 | ||
|
donettione ante nuptias, er paraphées |
Pr£pofitis facri cubicuU,er de omnibus cu* | |||
|
nis. |
5 |
14 |
bicularijs,er priuilegis eorum. |
12 |
|
Padis inter emptorem er uenditorem com/ |
Prseßriptione longi temporis,decem uel ui- | |||
|
poßtis. |
4 |
S4 |
ginti annorum. |
7 |
|
Paüis pignorum et de lege commifforia in pi/ |
Praßcriptione triginta uel quadragintaan/ | |||
|
gnortbu^ rejandendd |
8 |
35 |
norum. |
7 |
|
Pagans er facrifieijs er templis. |
1 |
ii |
Pratoribus er honore pr£tur£,cr coUatio/ | |
|
Palatijs er domibas dominicis, |
i |
70 |
ne,er gleba,ey foüi,et feptem foUdorum | |
|
Palatinis facrarum largitionü (^ rerim prb |
fundione fublata. |
12 | ||
|
uatarum. |
12 |
24 |
Prietorio pignoreter ut in adionibus debb | |
|
Partu pignoris,er omni caußa. |
8 |
25 |
torum mißio prtetorij pignoris proces | |
|
Pafcuis publicis,uel priuatis. |
ii |
60 |
dat. |
8 |
|
Patria poteßate. |
8 |
47 |
Precario,er Saluiano interdido. |
8 |
|
Patribus (juißlios ßuos dißraxerunt. |
4 |
43 |
Precibus imperatori offirendis, er de quis | |
|
Peculio eius qm liber latent meruit, |
7 |
^3 |
bus rebus ßappheare liceat,uel non. |
i |
|
Pedaneis iudicibus. |
3 |
3 |
Primicerio,erßecundicerio,er notarijs. |
li |
|
Perfedißimatus dignitate. |
12 |
33 |
Primiptlo, |
12 |
|
Periculoeorum qui pro magißrdtibus inter |
Principibus agentium in rebus. |
12 | ||
|
Uenerunt, |
II |
34 |
Priuatis carceribus inhibendis. |
9 |
|
Periculo er commodo rei uenditae. |
4 |
48 |
Priuilegijs corporatorum urbis Könne. |
tl |
|
Periculo nominatoruin. |
ii |
33 |
Priuilegqs domus Augußa uel rei priuitiet | |
|
Periculo fuccefforum parentis. |
10 |
^i |
er quarum coüationum exeußanonttn | |
|
Periculo tutorum er curatorum. |
5 |
38 |
habent. |
II |
|
Per quas perfonas nobis adquiratur. |
4 |
27 |
Priutlegio dotis. |
7 |
|
Petitionibus bonorum fublatis, Petitionehereditatis. |
10 3 |
IZ 31 |
Priuilegijs eorum qui m ßacro palatiomiü= tant, |
12 |
|
Pigneratitia adione. |
4 |
24 |
Priuilegiofißci, |
7 |
|
Pignonbus er hypothecis. |
8 |
'4 |
Priuilegijs (cholarum. |
12 |
|
Pißortbus |
ii |
i$ |
Priuilegijs urbis ConfiantinopoUtinte^ |
II |
|
Plus petitionibus. |
3 |
10 |
Probationibus. |
4 |
|
Plus ualere quod agitur,qudm quodßmuldte |
Procuratorihus, |
2 | ||
|
concipitur. |
4 |
22 |
Proßejßoribus er medicis. |
10 |
|
Panis, |
9 |
47 |
Proß fßoribus qui m urbe Conßantinopolitis | |
|
Panisfißalibus creditores prieferri. |
10 |
7 |
na docentes, ex lege meruerunt comuis | |
|
Pana iuduis qui male iudicauif.uel eius qui |
uam. |
12 | ||
|
iudicem,uel aduerfarium corrumpere eu/ |
Prohibita ßequeßrationepecunif. |
4 | ||
|
rauit. |
7 |
49 |
Pro quibus caufisßerui pro prainio Ubertas | |
|
Ponderatoribus,er duri ïüatione. |
10 |
71 |
temaccipiunt. |
7 |
|
Poflliminio reuerßs, er redemptis ab hoßi= |
Pro ßoeio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» |
4 | ||
|
bus. |
8 |
$1 |
Proximis ßacrorum ßcriniorum, c£teris^ qtd | |
|
Poßhumis h^redibus inßituendis,uel exh£regt; |
in ßacris ßcrinijs militant. |
I2 | ||
|
dandis,uel prateritis. |
6 |
29 |
Publics betitia uel conßulum nuntiatores^uel | |
|
Poßulando, |
Z |
6 |
infinuatores conditutionum, er aliarttm | |
|
Potloribus ad manera nommandis. |
10 |
facrarum uel iudicialium literarum,ex de/ | ||
|
Prabendo falario. |
10 |
fcriptione, uel ab inuitis ne quid accipiant | ||
|
Prsedijsdecurionum fine décréta non alles |
immodicum, |
il | ||
|
nandis. |
10 |
33 | ||
|
Preedijs ty alijs rebus minorumfine decree |
Quadriennij pr^ßeriptione. |
1 | ||
|
to non altenandts,uel obligandis. |
5 |
71 |
Ciuadrimenfiruis breuibus. |
l |
|
Prxdijs er omnibus rebus nauiculario* |
Qua res exportari non debeant, |
4 | ||
|
rum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt; |
ii |
2 |
Qua res pignori ohligari pofßunt uelnon, | |
|
Pradijs tamiacis, er de his qui ex eolonis dos |
er quahter pignus contrabatur. |
8 | ||
|
minicis,aliis^ liberté toduionu procréant |
Qua res uenirenon pofßunt, er quiuendere | |||
|
tur |
it |
dS |
uelemereuetantur. |
4 |
|
Prtcfedis pratoriojsue urbi, ty magidris |
* |
Qÿ,a fit longa confiietudo. |
8 | |
|
309 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ELENCHVS |
A |
LPHABETîCVS. |
310 | ||
|
OtitlUonibui. |
9 |
4' |
QHi legitimam perfonam^ßandi in iudieijs | ||
|
(iHt^wibM et tnigifiris üftidorum, er |
✓ |
habeant,uel non. |
3 |
6 | |
|
(»nitibus fitcrätum Urgitionmn, er rei |
Qjii manumittere no poffunt, CT ne in fran^ | ||||
|
priuits. |
12 |
es |
dem creditorum manumittatur. |
7 |
H |
|
(iSUo ciuilis adio criminaU pr£iudicet, er |
Qui militare pojpunt,uel nonpojpunt, ^y de | ||||
|
M tUrdcf^ ab todem exerceri poßit. |
9 |
^' |
feruis ad miUtiam uel dignitatem aßirans | ||
|
Quindo décréta opta non ejl. |
5 |
7^ |
tibus,(y ut nemo dupltci militia uel digni/ | ||
|
Ç^ttindo dies legati uel fideicommißi cedit. |
6 |
53 |
tate or militia jtmul utatur. |
12 |
34 |
|
Ç^urndo er cimbta ejnarta pars debetur ex |
Qjti morbo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 |
5 |
^■7 | ||
|
bonis decurionum : er de modo dtftribus |
Qut morbo fe excufant. |
10 |
50 | ||
|
tionis eoriim. |
lO |
24 |
Qui non pojfunt ad Ubertatem peruenire. |
7 |
IZ |
|
Cijimdo ex fado tutoris uel cuntoris mino/ |
Qtii numéro liberorum fe excufant. |
5 |
66 | ||
|
res agere uel conueniri palpent. - |
5 |
39 |
Qui numéro tutelarum. |
5 |
lt;^9 |
|
(iumdoßpus uel priuatus debitoris psi des |
Qui petant tutores uel curatores. |
5 |
31 | ||
|
hitores extgere poßit,uel debcat, |
4 |
15 |
Qui potiores in pignore habeantur. |
8 |
18 |
|
(iuidoimperdtor idler pupillas uel uiduM, |
Qui pro jua iurtfdiaione indicés dare danue | ||||
|
uel dus miferabiles perßonM cognafcatiet |
pojjunt. |
3 |
4 | ||
|
neexhibeinw. |
5 |
14 |
Qui tcßamentäfacerepoffunt,uel non. |
6 |
22 |
|
^sndohbcUus principi duties elites contes |
Quad enm eo qui in aliéna poteßate rß, ne/ | ||||
|
^stionem peint. |
t |
20 |
gotiumgeßumeffe dicatur,uelde pecua | ||
|
Q»Jnlt;lo lieert ab einplione difcedere. |
4 |
45 |
ho,pue quod iujfu,aut de in rem uerfo. |
*4 |
26 |
|
^tnioUuitumcuiq; pneindicé je uindi= |
Qupmodo etquando index fententiam pros | ||||
|
cure,uel pHbUcnni deuotionem. |
5 |
27 |
ferre debeat prcepniibus partibus,uel una | ||
|
(iujndo muller ofpcio tutelcc fungi poteß. |
$ |
35 |
parte abfente. |
7 |
43 |
|
(iÿMdon5petenttum partes peientibusacr |
Quo quifq; erdme conueniatur. |
11 |
35 | ||
|
' crefeant. |
6 |
10 |
Quorum appeUationes non recipiunlur. |
7 |
^5 |
|
Qÿjndo prouocarc non eSi neceffe. |
7 |
lt;^4 |
Quorum bonorum. |
8 |
Z |
|
Q»4fi!lo tutores uel curatores elfe depnant. |
5 |
60 |
Quorum legatarum. |
8 |
3 |
|
^emadmodumciuiUa m inera indium^ |
R nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t | ||||
|
tur. |
lO |
4^ |
Raptu uirginu,feH uidudrum,nec nonfandis | ||
|
^madinodun tepamenta aperiantur, m/ |
nwnialium. |
9 |
13 | ||
|
^iciantur.crdelcribantur. |
lt;î |
32 |
Ratiocinijs operum piiblicorum,z^ de patri/ | ||
|
^iiniltt ad bonorum pojfeßioneni pop |
bus duitatum. |
8 |
13 | ||
|
. 1“quot;*^ intra quod tempus. |
S |
9 |
Rebus alienis non alienandis-. z^ de probibis | ||
|
Q»ilt;U(e, |
$ |
lt;Î8 |
ta rerum alienatione uel hypothec |
4 |
51 |
|
^’^iiteud profeßione fe excufant. |
lO |
49 |
Rebus credits^cr iureiurando. |
4 |
i |
|
-tms cedere pojptnt. |
7 |
7^ |
Receptis arbitris. |
Z |
50 |
|
^'I’fAid conduilionem pr£diorum ßfea/ |
Reis pojiulatis. |
10 |
58 | ||
|
b'tunaccedere nan licet. |
ii |
72 |
Re iudicatai |
7 |
52 |
|
^busad Ubertatem proclamare non licett |
Rei uindicatione. |
3 |
32- | ||
|
ir de rebus eorum qui ad bbertatan pro/ |
Reiuxoruadioneinex ßipulatu adionem | ||||
|
^^f^srenonprohibentur. Qitibttsex catpis maiores in integrum refli/ |
7 |
18 |
transfufa,z^ de natura dotibus pritßita. Relationibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^ |
5 7 |
13 ^1 |
|
tuantur. ^ibus muneribus excufentur ij qui poß im/ |
2 |
54 |
Reltgiojis^zj fumptibusfunerum. Rem alienam gerentibus non interdict rerum |
3 |
44 |
|
pletam miliüMi uel aduocationé per pro= |
fuarum alienatione. |
4 |
53 | ||
|
utneios fuis commodis uacantes comma/ |
Re militari. |
12 |
36 | ||
|
ranturtÇj depriuUegijs eoriim,et de con/ |
Remißione pignoris, |
8 |
26 | ||
|
iudoribus uedigaUum ßfei. |
lO |
55 |
Repudianda bonorum poffeßione. |
lt;3 |
19 |
|
^ilius muneribus uel praßaUonibus nemi/ |
Repudianda, uel abßinenda hiereditate. |
tS |
3i | ||
|
Alicen feexeufare, ^^usnô obijcisur longi temporis preeferis ptio. ^bus res iudicata non nocet. Osidure tutores uel curatores pojptnt, or |
10 |
48 |
Repudijs,Qr iudicio de moribus fublato. Reputatiombus qua: punt in iudicio in intes |
5 |
17 |
|
7 7 |
35 5lt;f |
grum repitutionis. Requirendisreis. Rerum amotarum. |
Z 9 5 |
48 40 ZI | |
|
^^^iinnonpojfunt, Qÿ O’ iduerfus quos in integrum rePitui |
5 |
34 |
Rerum permutatione,cy preefcriptis utr/ bis. |
lt;^4 | |
|
noifpoßunt, |
2 |
42 |
Refcindenda uenditione. ‘ O |
4 |
44 Res |
|
^n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TFT VLO R VM CODlCfS |
fit | ||
|
Rts inter alios äHduel indie ata, dUis ne nos |
si communis res pignori data fit. |
i 2» | |
|
cedt. |
7 |
lt;So Si contra ius uel utilitatem pubUcam, net per | |
|
Reßitutionibus militum,Qr eorum qui Rei/ |
mendaciumfuerit aliquid poßulatunt,uel | ||
|
pubUclt;e cdufa abfunt. Reuocandistiondtionibus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* |
2 8 |
51 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impetratum, s 6 Si contra matris uoluntatem tutor datus fit. |
1 lie 5 47 |
|
Reuoedndis hisquaem frdudem creditorum |
si curialis relida duitate rus habitare malue^ | ||
|
dlienatd funt. |
7 |
7 S ^^^‘ |
«0 37 |
|
Si de momentanea poffeßione fuerit appeUa» | |||
|
Sdcrofdnéiis ecclelqStO- de rebus cr priuilea |
' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turn. |
7 lt;^9 | |
|
gijs edrum. |
i |
z nbsp;nbsp;Si dos confiante matrimoniofoluta fuerit. |
$ ^9 |
|
Sdlgdmo hofjulibus non praßando. |
tz |
4 2 nbsp;nbsp;Si ex falfis infirumentis uel tefiimonijs iudi» | |
|
Sdtifddndo. |
z |
57 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;catumfiti |
7 5’ |
|
Secundis nuptijs. |
S |
9 Si expluribus tutoribus uel curatoribus oa | |
|
Seditioßs ,e:y debts qui ptebern eóntrd. rem^ |
mnes uel unus agere pro minore uel coue* | ||
|
publicdm dudent coUigere. |
9 |
Î 0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niri poßint. |
5 4° |
|
Sendtußonfultis. |
i |
16 nbsp;nbsp;Si in caufa iudicati pignus captum fit. |
8 i} |
|
Sertdtußonßtho Cldudidno tottendo. |
7 2 |
4 nbsp;nbsp;Si in communi eadem^ caufa in integrum re/ | |
|
Sententifs aduerfus fifeum Idtis retraHdn/ |
fiitutio pofiuletur. | ||
|
dis. |
10 |
9 Si in fraudem patroni à libertis alienatio fa» | |
|
Sententijs cr interlocutionibus omnium iudi^ |
da fit. |
6 f | |
|
cum. |
7 4 $ Silentiarijs amp;nbsp;decurionibus eorum. | ||
|
Sententijs ex periculo redtandis. |
7 44 Si liberalitatis imperialis focius fine harede | ||
|
Sententidin paßis er reßitutis. |
9 nbsp;nbsp;nbsp;51 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;decefferit. |
0 24 | |
|
Sententijs praefedorum praetorio. |
742 nbsp;nbsp;Si maiorfadus alienationem fadam fine de» |
74’ ' | |
|
Sententijs quae pro to quod intereß profes |
creto,ratamhabuerit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 | ||
|
runtur. |
7 47 Simaiorfadusratumhabuerit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* |
4*^ | |
|
Sententid quae fine certd qudntitdte profera |
Simancipium ita fuerit alienatum, utmanu» |
fi | |
|
tur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; |
4lt; |
S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mittatur,uel eontra. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' | |
|
Senteniidm rtfeindi non pojfe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; |
^ 5« |
gt; ^ Si mancipium ita uenierif,he profiituatur. 4 |
5^ |
|
Sepulchro uioldto, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 |
19 Si mater indemnitatempromifit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ | ||
|
Seruitutibuseraquai. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 |
3^ |
Siminorabhaereditatefeabfiineat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* |
37 |
|
Seruis fugitiuis,er libertis,mdncipijsq; duia |
Si minor fe maiorem dixerit ^ uel maiorpi^* | ||
|
tdtum.drtificibus, er dd diuerfd opera de/ |
batus fuerit. |
43 | |
|
putatis, er ad rem priuatam uel dominie cam pertmentibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6 |
Sine cenfu uel reliquis fundu comparori non P°{fi' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ |
47 | |
|
Seruo pignori dato manumijfo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 Seruis Reipublicae manumittendis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-j |
8 9 |
Si non à competente indicé iudicatum eße di» catur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 |
4« |
|
Si aduerfus creditorem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 |
38 |
Si nuptiae ex referipto petantur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 |
S |
|
Si aduerfus creditorem praefcriptio opponis |
Si omiffa fit caufa tefiamenti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ |
t9 | |
|
tur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 |
3^ |
Sipendente appeÜatione mors interuenerit. j |
id |
|
Si aduerfus delidum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 Si aduerfus donattonem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z |
3$ 30 |
Si per uim uel alio modo abfentis turbatafit poßeßio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 |
1 |
|
Si aduerfus dotem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z |
34 |
Si pignoris conuentionem numeratio pecU' | |
|
Si aduerfusfifcuma nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 |
37 |
niaefecutanonfit. |
if |
|
Si aduerfus libertatem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z Si aduerfus rem iudicatam reßitutio pofiule* |
31 |
Si pignus pignori datum fit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8 Si plures una fententia condemnatifunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 |
24 îi |
|
tur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 St aduerfusfolutionè à tutore uel àfefadam. 2 Si aduerfus tranfatdionem uel diuifionem m integrum minor reßituiuelit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 |
27 33 32 |
Sipofi creationemquisdecejferit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i° Sipropter inimicitias creatto fadafit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;so Si propter publicas penfiiationes uenditio ' fuerit eelebrata. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 |
6S 4^ |
|
Si aduerfus uendittonem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 Si aduerfus uenditionem pignorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z |
28 29 |
Si quacunqi pr£ditus potefiate, uel ad eum pertinentes adfuppofitarum iurifdidio/ |
7 |
|
St aduerfus ufucapionem. 2 Si aliéna res pignori data fit. S Si à non competente indice iudicatum ejfe dis |
iS ts |
ni fuae a/firare tentauerint nuptias. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$ Si quis aliquem tefiari prohibuerit, uel eoe/ gerit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d | |
|
catur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 Si antiquior creditor pignuS uendiderit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8 |
48 2o |
Si quis alteri uelfibi fub alterius nomint, uel aliéna pecunia emerit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 |
P |
|
Sicertumpetatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 lt; |
2 |
Si quis earn cuius tutor fuerit,corrupttit. nbsp;nbsp;nbsp;9 |
to M |
|
î’î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ELENCHVS |
ALPHÄBETICVS, |
/ |
314 | ||
|
Si ([uii iÿwrâm rem minors effè^fine decre-. |
Temporibus ZTquot; repdrationibus dppeUdtïó |
/ / |
lt;^3 | ||
|
iocompttrMerit. |
73 |
num,feu conßtltdtionum. Temporibus in integru reßitutionis tam mi |
7 | ||
|
Si ^MB Impf Settori mdledixerit. |
9 |
7 |
/ | ||
|
^^tedorprouincu,uelad ewm pertinentes |
norum er dlidrum perßindrum quee reßi |
8 | |||
|
j^onfilitu dederint. |
$ |
2 |
tui pojjunt,qudm etidm hteredum eorum. |
Z |
5? |
|
Si reut,nel deeufitor mortuiu fuerit. |
9 |
lt;J |
Teßamentdrid manumifiione. |
7 |
2 |
|
^i^ptut in integrum rejlitutio pojiuletur. |
2 |
44 |
Teßdmentdrid tuteld. |
$ |
28 |
|
^ifecundi nupferit muiter, tui mnritus ufum |
Tejtdmentis, er quemddmodum te^dmentd | ||||
|
frulluinreliquit. |
$ |
lO |
ordinentur. |
6 |
23 |
|
^'fauutMthbertutfdd decurionutum n/^i- |
Teßamento militis. |
6 |
21 | ||
|
ruierit. |
10 |
3^ |
Teßibusi |
4 |
20 |
|
Siffr««j exportundut uenenh |
4 |
55 |
Thefduris. |
lO |
1$ |
|
^[{eruut extern fe emi mundduerit. |
4 |
Tradatorijs e^ ßdtiuis. |
12 |
5^ | |
|
^^tutoruelcurdtorfdlßs aUegdtionibus ex-eußtutßt. |
$ |
^? |
' Tranßidionibus, Tutoribus uel curdtoribus itlußrium uel dd^ |
2 |
4 |
|
^itutor «ei curdtor inter uenerit. |
2 |
rißimdrum perfonarum. |
5 |
33 | |
|
Si tutor nel curdtor non gejferit. |
5 |
$s |
Tutore uel curutore qui fatis non dédit. |
$ |
42 |
|
Si tutor uel curdtor reipubUcte cdu[d dberit. |
$ |
lt;^4 |
Tyronibus. |
12 |
44 |
|
^iuendito pignore dgdtur. Si MiiiM ex pluribus dppeUduerit. |
8 7 |
3° lt;Ï8 |
V Vdcdtione publici muneris. |
lo |
4$ |
|
^^'^^'iuxpluribush£redibut creditoris uel |
Vbi edußeßßdles, uel diuime domus homU |
2^ | |||
|
‘i'Sitorij, pdrtem ßtum debitifoluerit uel ‘’“fperit. |
numq; eius dgdntur. |
3 | |||
|
8 |
32 |
Vbi cdufd ßdtus dgi debedt. |
3 |
22 | |
|
^^**t.°^^ff^^b£reditdtem uel bonorum pofgt; |
Vbi couenidtur qui certo loco ddre promißt. |
3 |
8 | ||
|
ßßioneni,uel quid dUud dcc^uirdt. |
2 |
40 |
vbi de criminibus dgi oportedt. |
3 |
»5 |
|
^olutionibutes-hberdtionibus, |
8 |
43 |
Vbi de hiereditdte dgdtur,uel ubi biredes | ||
|
^eluttonibus erliberationibus debitorum d' |
ßriptiinpoßeßionem mitti poUuldre | ||||
|
uitdtunt. |
II |
39 |
debeant. |
3 |
20 |
|
Sniwo mdtrimonio quemddmodum dos pe- |
vbi de poßißione dgi oportedt. |
3 |
Itf | ||
|
titur. |
$ |
i3 |
Vbi de ratio cinqs turn pubUcis qudtn priud= | ||
|
Milt;c«(b,o- [cenicis,(^ lenonibus. ’ |
II |
40 |
tis dgi oportedt. |
3 |
21 |
|
‘^foliS« er arris Ibonfalitiis o* proxe/ |
Vbiz7dpudquem cognitioin integrum ree | ||||
|
quot;'licis. |
5 |
i |
ßituttonis dgUdndd ßt. |
2 |
47 I |
|
S’™»« ïZ fumptibus in diuerßs iudicijsßd/ |
vbi ßdeicommißum peti oportedt. |
3 |
^7 1'9 | ||
|
f,de executoribus litium. |
3 |
2 |
vbi in rem ddio exerceri debedt. |
3 | |
|
Z’^'^^itudgimbus. ^^^^rAus. ^‘“^'pliberdUbusurbis Romee, zy ConßAne |
i |
24 |
vbi petdntur tulores uel curdtores. |
$ |
32 |
|
12 |
VbipupiUieducdridcbcant. VbiquisdecuridliuelcohortdU dlidue con» |
$ |
49 | ||
|
iinopolifanf. |
II |
18 |
ditione conuenidtur. |
3 |
23 |
|
^'^djszj-fu^ci^tofibKt uini,e:^ clt;eteris cor= |
Vbißndtoresuelcldrißimi ciuiliter uel cris | ||||
|
(gt;(»■41(51 ♦ •._ (T* |
II |
J6 |
mindUter conuenidntur. |
3 |
^4 |
|
«««JTonoediao. ^“ff^Agio. |
6 |
16 |
Vedigdlibus amp;nbsp;commißis. |
4 |
6i |
|
4 |
3 |
Vedigdlid noud inßitui non poße. |
4 |
6z | |
|
^uis^ legitinis liberis ZT ex ßlid nepotibus “btnteßdtouenientibus. |
6 |
55’ |
Vendtioneferdrum. Vendendis rebus ciuitdtis. |
II II |
44 3» |
|
^'lt;mmdlrinitdte,z3-jidecdtholicd, ZdT Ut ne. lt;tt° de edpublicè contendere audeat. |
I |
i |
Venditionererumfißdliurn cum priudtis communium. |
lO |
4. |
|
^»mptusmiunaimunerisdd omnes coUegds |
Verborum ZT rerum ßgnißedtione. |
6 |
38 | ||
|
peninere. |
ii |
37 |
Veßibusboloberis zy durdtis,z3' de intin* | ||
|
^^i^uunfrecupemUone, ^“f^rxidtombut. ^“Prrmiicio. er dredriis. Ir^ututonbutuel curdtoribus. |
lO lO lO |
^7 20 I«? |
dionefdcrimuricis. Veterdnis. Vetere iure enucledndo,Z7 de dudoritdte iue |
il IZ i |
8 47 |
|
lO $ |
70 43 |
rijfrudentium qui in Digeßis referuntur. Veteris numifmdtis poteßdte. |
i it |
gt;7 10 | |
|
i togographis, zy cenfud- |
Vi bonorum raptorum. Vindidd libertate,zy dpud concilium mdnuf |
9 |
35. | ||
|
’^‘^^ttUsexhibendis. |
lo 8 |
^9 7 |
mißione. Vnde legitimi,eyr unde cogndti. |
7 6 |
i |
|
O 2 |
Vndd U | ||||
|
31$' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TITVLORVM |
CODICfS, ET |
3’^ | |
|
Vndtlibtri. |
6 nbsp;14 |
Vf intrd certum tempM crimindlid ^Udßio |
44 |
|
Vndeui. |
« 4 |
terminetur. |
$ |
|
Vndeuirt^uxor. |
G 18 |
Vtipoßidetii. | |
|
Vfucdpione pro dondio. |
7 27 |
Vt lite pendentetUel pofi prouocdtion(tn,dw | |
|
Vfuedpionf pro dote. |
7 28 |
definitiudm fententidm nuUi lictdt impt^ |
2I |
|
quot;Vfuedpione pro emptore,uel trdnfd fiions. |
7 ZS |
rdtorifupplicdre. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ | |
|
Vfucapione pro hlt;erede. |
7 29 |
Vt nemini licedt in emptione jfeciertna [e ex' |
z7 |
|
VfucdpionetrMiformadd, er defubldtd dif* |
cufdre,erdemttnerefitocomiif, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*” Vt nemini licedt fine iudicä dufioritdtefigM | ||
|
ferentia rsrum mdneipi,^ nee mdneipi. |
7 nbsp;nbsp;31 | ||
|
Vfufruflu er hdbitdtione, er minifterio fer/ |
rebus imponeredUenis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* |
y | |
|
uorum. |
5 nbsp;nbsp;nbsp;33 |
Vtnemoddfuum pdtrocinium [ufeipidt ru* |
Si |
|
VjurK, |
4 32 |
fticdnos,ueluicoseorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ | |
|
Vfuris Cf frudibus legdtorum/eu ßdeieoin= |
Vf nemo inuitm dgere uel dceufdre cogdtur, 3 |
7 | |
|
milforum. |
lt;^ 47 |
Vtnemo priudtus titulos prxdiß fuis uel dlies |
16 |
|
VfurKreHudicdtgi |
7 54 |
nis impondt,uel ueld regid jufpenddt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 | |
|
Vfurit puptUaribus. |
5 5^ |
Vf nullus ex uiedneis pro dlienis uiedneorv/m | |
|
V( dÜiones db hterede er contrd hieredes ms |
débités tenedtur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' . . *' | ||
|
eipilt;tnt. |
4 ïi ' |
Vf nulli pdtriit fa£ adminißritio finej^ecidU permifjuprmcipispermittdtur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ Vtoës indices tdciuiles qudm militdrespoß |
J f |
|
Vt drmorum ufm mfeio principe interdifita |
4* | ||
|
fit. |
n 46 | ||
|
Vt caufi pojipubertdtem ddßt tutor, |
$ 48 |
adminißrutione depofitü qnqudgintd dies |
XÜ |
|
Vt dignitdtum ordo feruetur. |
iz 8 |
in ciuitdtibus uel certis locis permMedtd, * |
49 |
|
Vf in poßeßionem legntorum uel fideicome |
Vt q défunt dduoedtis purtiu/udexfuppledt. 2 |
11 | |
|
mißbrum ferudndorum edufd mittdtur o- |
Vxoribus militum,z^ eorum ^«t ReipubHi^ |
5’ | |
|
quando fdtifddri debedt. |
*^ $4 |
cdufd dbfunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* | |
NOVELLAE C O N S TIT V TIO NES
|
SECVNDVM LITERARVM ORDINEM, PROVT uulgo allcgantur ex editione uctere,digeftar. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
5’7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NOVELL. PR *^Wj(j 4 curidUbus fdéUs, ßue ab ^^^kto,uelteßamento eorum fuc-^^Sotibus, ^‘^^tutraptorifuo nubit, ^(ß^ßiearumrerum immobilïuin dUe^ ^lt;iiione^folutione. ^‘itßaßiöi titulis er priuikgijs^aUjf^ (i^pitulis. ®'clfp/ï con^itutii in Africa. ^ihilSde hif qui luxuriantur contra na^ txnm. ^’iSitn pientißimi domini noßri lufrie lt;^wi,de formula artifreum. ^inplurn filers formx de appellation mbiu. ^^^xipbmnficrapraffnaticiie form£ de ^f^Wontw,c7 de hu qui conueniun^ F ^^''^^'^ifftttttntur. ,‘. ^^^^Q- 'mtroducendis reis, er ut j gt;1'*^^fgt;nutniunlur pod uicefimum fideiu^óribui er mandatoribus i er for Gilijs ante dotaiin i^ßfumenta natif, ^»ma praßdorum prima, -ifrir' édifies ^u//.Dt adiedionibus^erC' WW4 pp. fecunda ,ytvtnèf'rv^amp; 'orfpt lt;ult;diKügt;f),i. Gehominibus quieidem ^mino fubieila pradia poßident. ’’wpp. uieeßma quarta, yirtitie Tvn ^sm^irD/dUt niäs dlâ,e^C. G ^^^^formadeprofre{iu in mure, ‘‘^‘b^iüommico,erc. ^‘^onßituiio innouat conßltutionem, ’fr^P'^eßriptionem centti annorum ocKHener41iilifeHj(/f(/frlt;lt;f. f (onßitutio imtrpretatur priorem (oniiuutiontm De hif qui ingrediunn fitfnonißerium.erc. ^redibus. ^rcdibuf abinteßaio uenientibus, CT deadgnatorumiurefublato. ^edibuserfalddia, ^S'^^eunuchosfaciunt. quot;« luimgrediuntur ad appeUationem, fifytMdo perßripturä manuf pro= P^^^jtS’c. ^'’^w in Qßoena iüicitas contrapunt ßoptias. lt;}ui muiuum dant agricolis. *^o’'^idnii Qonßantinopolitan^ duita. |
OVT w ^ io, * nbsp;nbsp;4lt;7 1/ 5 ^4 ij, »lt;^ 37 ^ ^^ »4i 9 5 IZZ 9 9 1Zlt;J 9 42,5© 7 8 9lt;r 5 8 ei |
LGO ALLEG. INDEX. I immenfrsdonationibus in ßliosfaÜis. Inceßis er nefarijs nuptijs. Indulgentia iÙicitè cötrailarum nuptias rum. Indulgentia reUquorum publicorum. Infantibus expoßtis. tn medio litif non fieri facrof formas, aut facrof iußiones,fed fecundum antu quas leges generales lites decidi. infirumentorum cautela er fide,er prin mum de depofito er mutuo,erc. Interdidis coUegijs hiereticorum. Interpretatio quomodo qua duplum ex= cedunt ufur£,non prabeantur. ludicibus,er ut nuüatenus cum iureiun rando eltgatur aliquif iudex, quad permaneat ei,erc. lureiurando à morienteprafrito pro/ pter menfuram fult;e fiubfiant i£. ïufiurandum quad praftatur ab hif qui adminiftrationts accipiunt. |
7 2 9 9 9 8 6 9 9 6 5 2 |
4 7 22 30 35 14 2 I$ 21 11 3 3 |
318 92 12 i^9 ' 148 »53 «3 73 »32 i38 82 48 9 | |
|
i 3 9 9 9 9 8 6 9 9 1 9 $ 9 4 5 |
4 4 ‘^ nbsp;nbsp;nbsp;*9 48 iSS 50 ,58 49 löquot;? 47 ilt;?$ 12 II $ nbsp;7^ 40^ 1^4 i 118 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i 24 142' 4' 49 3ffi$4 12 3 J 19 ^4 |
L Lenonibus. Litigiofis, er de decima pafte Utis ab aäorepr£fianda. Kandatis principum. Menfura ordinandorum dericorum. Koderatore Arabia, Moderatore Helenoponti. Monachis. Mortif caufa donationibus curias lium. Multere raptum paffa. iiauticifufurif. Ne decurio aut cohortalis,erc. Ne ïud£i,Samaritani, er haretici per caufarn reUgionif er cultus fui cu/ riali for tuna liberentur. Neg; uirum quod ex dote eH, neq^ mu/ lierem exIfionfalitia largitate lucru proprium habere,ere. Ne quis cogatur bonis cedere. Ne quis mutuum dans agricolaßerram eius teneat,èrc. He quis quad agricola mutuam pecu/ niamdedit,erc. Ne facra forma qua de caußs procedut pubUcis aliter roburaccipiât, quam glorioßß.prafedorum,erc. Hon alienandis aut permutandis iccles fiafricis rebus immobiUbUs, aut in ffiecialem hypothecam dandis,er cgt; Non eUgendofecundo nubentes mulies res,ey aUenatione,er lucro antenu/ 0 |
3 I 8 13 3 4 ^ 5) 8 3 4 7 * 5 6 iÇ 9 2f 8 ii 9 33 4 ^4 7 lo 9 18 4 “ 4 *3 9 34 2 1 3 |
»4 112 '7 16 10z 28 i 87 143 ,10 »51 4$ 98 *3$ 32 34 i$i 7 ptia^ | ||
|
Î^P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t N D E X N o ptialis dondtionis^zj- defucceßionihm edrum,finis fuis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i 2 Kout operis nuntidtione mdrilimi affe/ Üiis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 18 fiuptijs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 1 o Officinii put tdbernis Conjidntinofiolitde the urbis,zy ut miüe tantum er centum officine,ere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 22 Ordmatione epifcoporum ZT cltricos rtm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ze Ordme Senatorum, ty confultationi^ bus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ 17 |
V E L L Ä R V M, P R 0 v T S 2 nbsp;nbsp;Sacra forma tranfmiffa Dominico gloc riofifi.priefe{io,De ditterfis capitulis. 6} Samaritis. 2 2 Samaritis. Sanüiß. epifcopis,cr Deo amabilibus et reuerendißimis Clericis C9- lüonachis. Scenicas non folum fi fideiuffores prac ftent,fed etiam fi iufiurandu dent,crc, 4 3 Succefforibus eerum qui in Africa de' gunt. - TabeUienibus^zy ut protoeoUa dirnit' gz nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tant in chartis. Tempore non foluta pecunia fuper do: |
,9 441^2 9 12 129 9 2^144 9 6 ^3 S d 5‘ 4 '5 Ï* 4 2} 44 « I 10® | |
|
Prefide Pifidie. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^ nbsp;nbsp;24 nbsp;nbsp;TeftamentisimperfeHisdfmrentibMm Pretore Lycaonie. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44 nbsp;nbsp;2 $ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;filiosfd£iis,zirdediuifionereru,i!jc. 8 ^ ‘°^ 1 j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pretore Paphlagonie, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;48 nbsp;nbsp;nbsp;25! Teftibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7 * ^’ Pretoribm populi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;28 nbsp;nbsp;nbsp;15 nbsp;nbsp;Triente er femiffe,^^ fuceeßionibtu filioo Pretere Sicilië. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S lt;^ 10^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rumernepotumnaturalium,uel coh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Pretere Thracii/e. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 ^ z6 lationibus,aut,erc, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;} 5 ' Priutlegijsarchiepifcopi prime ïufiinidgt;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y ne,erc, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z nbsp;6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11 nbsp;nbsp;yfurisnauticis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S 7 PriuilegijsdotKhereticismulieribusnon nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vfurisfupra duplum non computandis, 9 ^‘ ’^* preftandts. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8 ló nbsp;119 nbsp;nbsp;ytabiÜufiribuserquifupereamdignh ProconfuleCappadocie. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 9 nbsp;nbsp;30 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tatemfunt,omnimodofuperpecumdc ProconfulePaleftine. ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8 4 103 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rijs^erc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$ ^^ Prolepartienda inter ruflicos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÿ nbsp;38 150' nbsp;nbsp;Vt clerici apud propriet epifcopos pri- Proumctarumprefidibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9,43 tlt;^i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mûmeonueniantur, etpoühocapud ciuiles indices. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^ '^ ^^ Q. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vt clerici gui recedunt, alifi pro eis fab- rogatis, prebeant fnbrogatis emo^ Queftore, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£ ^ nbsp;nbsp;80 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lumenta,erc, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ n 57 Ciÿefloribus, id eü Prefedlis infula^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yt confenfu matrimonium folui pof rum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 zo 41 fît. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 ^3 '4’ Ciuibus modisnaturales efficiantur fui, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vt conHitutio facratiß. imperatoris, de arde eer urn ex teftaméto fîue ab in= nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuceeßionibus nnptialium lucrorum, teftatofuceeßione, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-y t 89 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gueapedie,crc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;52}^^ Quibusmodis naturales filij efficiantur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vtcum deappeUatione cognofcitur, fee legitimierfui,fupraillosmodes,ore. 6 ^ nbsp;nbsp;74 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cundutllaslegesdebeatiudicari,ciue Quemodo oporteat epifcopos et religues nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tempere late fententie or fuggeßio^ clertcosadordmationeinadduci,crc. 1 ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nis obtinebanf,crc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8 td i^ Quemodo oporteat milites tranfîtum in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt de catero commutationes ecclefîafiù ciuitatcbusfacere^crdeintroitu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 13 130 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;carum return non fiHc fiant,ere. $ 10 0 Quemodo oporteat monachos uiue~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt de cater o nullam licentiä haheat dux S^^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÿ ic^ i^i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autBiocolytaLydiaerLycaoniain • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Phrygiam utramq; cr Pifidiam adc Referendari/spalatif. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z lt;; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10 uenire. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ 't7^45 Reis promittendi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;711 99 Vtdefunâifeufunera eerum non iniuc ReleuationetributorumpubUcorum. ^ 4S ’‘^3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rientur à creditoribus,cr ut confilta' 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Reltguispublias non exigendis, er de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rifierc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ *1 ^° difcufiio ne dinerfarum aille num. nbsp;nbsp;, 9 29147 nbsp;nbsp;Vt deliberandi iusetiam ad impubères Refiitutionibus,creaquieparitundeci* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tranfmittatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 4° '^^ memenfepo/luirimortem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 iS 39 VtDeiamantißimiepifcopicum pros Reflitutionibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8 ^ 108 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uinciarumindigenis,cre. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 3^ ^quot;^^ RuJlicts gut in alienif pradijs nuptias nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vt determinatus fît numerus clerieerum contrahunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 39 s$7 fanHiß.maicrisecclefia^ztrc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t 3 JJ 1 |
I | ||
’*' VVLGO ALLEG, Ejj; Vf^reftffïi(jj/j.fy audire mterpeUan/ ^’''dllegxtiones, cogantur ab epifcos wc agere, et ut quando in (ufbicio/ ^cre,
^^^^ininaiußiones fubferiptionem habes lt;tiitgloriofifiir,tï quafioris.
^tfd qtt£ uocanturmfinuatiudfitper cle/ ^^‘i^i inmaiore quidem eedefia dens tw,erc.
y^^udefu^uda refirredionis alienare pofitedifida fiecundimt ipCam fitacis Wem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
^^(liimecclepaRomana cenhvm annoru i^tudeatprafifiptione, t^ddionemjitinte dotis prima er fes tdjidt,uiroctd fiecunda nota migranti ‘‘^‘’^ prima,ere.
r^f^^noiia c5fiitutiones podinfinuds fionem eacKw pod duos menfes ualeüt.
' ƒ ƒ y^^^jfuccedant paterna haredf h^ '■ftUttionein fiatrum, dia afeen tuulieres,erc. i qui sbH^^f^^ r jj^[,^g perhibent res ^^'»’^’^MobUMtifunt eis,ere. mmobihi inte-nuptiaUs donationis ^^^ftfetientur, neque omnino iUenentuy^^c^ y^priuajK dotnibui facra myfisria non quot;^^^ices non erfiedentfacras iußiones, ^l^ß»£Uidentur eis décernant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;
^'^‘llt;^f»^dgfigt; fiant. nbsp;nbsp;nbsp;•
« catero aureo non indigeant iSn^ ’^^ pgt;'t)ï»i« reflituantur na/ '^‘^Heiwis fecundum firmähic tra' ^i^'^ficrasfiripturas Latmè,uel Gra .^^gt;'*tlilialuigua,erC‘ ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«
■ '«ƒ maïn er aui£,erdlijs parëtibus, ftm»^^*quot; f’'‘’'^*quot;’ ^^^^’^^ dereU'
|
6 |
»5 |
8(1 |
|
S |
»5 |
**4 |
|
5 » |
H |
$lt;5 |
|
, 4 |
»9 |
V 4o |
|
2 |
4 |
9 |
|
7 |
? |
9t |
|
5 |
Zl |
C5 |
|
9 |
10 |
^^7 |
|
(5 |
I |
72 |
|
5 |
IS | |
|
5 |
15 |
58 |
|
9 |
8 |
*^5 |
|
2 |
Z |
8 |
|
G |
7 |
78 |
|
9 • |
28 i |
'4lt;S‘ |
|
8 |
13 |
»17 |
VET. EDITIONE, ETC.
nec^i promifertint dare iudidbui, ne(^ dabunt^zy de jßortuUs,z^c.
Vt matree etiarn tutsis rationibm obnoe xiis ßnt.
Vt ne^i miles neqite foederatus obferuetur domui priuat£,aut poffeßioni alicuiut.
Vt non fiant pignorationes pro alijs pers fonts, er ut ßcudprincipum donation nes,erc.
Vt non liberëtur curiali firtuna lud£i,nec Samaritanfaut harstidoccafione eo-rum religionis,crc.
Vt non luxurientur hommes contra natu/ ram,nee lurent per capiüos Defer c.
Vt nullus fibricet oratorij domos prater uoluntatsm epificopi, er ut deputet priùs,erc.
Vt nulli iudicimt liceat habere lod firua/ torem, niß certis ex edufis diuma con^ cejjerit iußio.
Vt omnes obediant iudicibus proumcia^ rum,er in crimmalibus,er in pecunia/ rijs,ere.
Vt ordmaria prafidura urbana c^ Pra/ toriana dua er prafidura qua in eine gulo,erc.
plum computentur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9
Vt praponatur nomen imperatoris docus mentis, er ut Latinis Uteris apertiùs tempora mferibantur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;
|
9 9 8 5 4 lt;î 9 $ |
|
47
Vtqui£ circa Vimmadu ßntecclsßie, fub proprioarchispißopo ßnt,crc. 2 ante titulö 6
Vtreflitutionesfideicomißiufc^ ad unwn gradum coapftMt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9
V( ßne prohibitions matres dsbitrices,^quot; creditricss, tutelam garant mmorum.
41 159
O'C*
Vt jßonfaUtia largitM fpsciaVn ßt contrat âiK,cr de diuerßs capitulii.
Vt terruhe^uel domiis,uel umea fandiß.ec cleßa: Myߣ in redemptions captiuoa rum,z^c.
94
“9
zo
TITVlI Q.VI NOVELLIS IVSTN
NIANI IMP. PRAEPoNVNTVR IN GREG. Haloandriinterpretatione,alphabcticaferie d/geftf.
O o,
AdiirforiBid t^uefioris.
t^tquiditate dotis er donationis ante nuptias; habet autm (y dia capitula.
iuindtione amp;nbsp;emphyteuß rerum eccleßaßiea=
rum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;120
AppeUationibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zj
AppeUationibus Sicilia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;138
Appellationibus,ut ß mota apud appeUationis iu/ dieem caufa Utigatores ad arbitros deueniant, intereaq; temporis biennium decurrafer cons tmgat denuo caufam ad appeUationis redire iu dieem,ne biennij decurfus obijdatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 5
O 4 f^puti
|
3^3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;INDEX T Apud quos oporteat Utigdre mondchos z^ dfee/ trids. Armenijs^utO'ipß per omnidRomdnds fequdna C Clericis qui d ßuis deßiterunt eccleßn i Uem de bis Confdngumetscruterinisß-dtribus. Conßit'utio cxv.fexhdbetcapituld. t. Vi dm de dppeüdtionibuf 0 retrdUdtionibus 0 reldtionibus ittdictim cognoßitur/ecundum H/ Ids leges controuerßg deciddntur quie tempos re ldt£ fententd er fuggeßionis obtinebdnt, nonqutepofledpromulgdtaßint. 2. Sidi/ terdlitigdntiu pdrsrenuntiet ßedUegdtionibus contentdm fore, diterd uero differdtqudß non contentd,iudex ddto unias^er item dlterius, 0 tertij menßs dildtionem-.his dute pneteritis non amplius exjßeSdto, fed proßrto fententidm. ^. Qu£ eduffe mgrdtitudmis rdtiondbiliter fiUjs obijei poflint d pdrentibm. 4. Qg« rurfum cdujße mgrdtitudinis rdtiondbiliter poßintpdrentibuf obijei dßlqs. nbsp;nbsp;5. Vtlue . gentes et qui genere iüis proximi funt, nuUd de cdujfd intrd nonum diem pr£henddntur uocen turqfmius. 6. DeCónflitut£pecuni£obli' gdtione 0 fßonfionibus ,fi quis itd pecunidtn coflitudt dut lßondedt,Sdtis tibi fleiotdut, Sdtis tibißet dme,er hoc,er iüo:dut,SdtK tibifietd me,duthoc,dutillo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tt ^ Conflitutio qu£perdignitdtes er epi flop die mua nusfilios liberdt potefldte putrid. Confidtdtionibus. D Decurionibus, ut dcceptd dignitdte prdßUorid, tune demum curid liberentur,cùm m dHu poß/ tivmdcceperitü. Decurionibus,ut filijs fuKdecurionibusdodrdn* temreUnqudnt. Depoßto er dttefldtioneitd mquilmos ßild, itent de fu/ßenßone erogdtionis punum ciuilitmi. Deferiptipne qudtuor pr£fidum Armeni£. 31 Diuerfis cdpitulis,er folutione mutrimoniorum- 117 |
Dondtione mortis edußd ßHd d decurionibuf. Duobus reis promittendi, qui uice mutud ßdeiuß E Eccleßdflicis cdnonibus,er priuilegijs que fdero/ fanflds reßjteiunt eccleßds. Eccleßdflicis diuerßs cdpitulis. Ecclefidflicdrum rerum immobilium dUendtione Ediäum deßde,Confldnt'mopolitdnis, EdiHum de h^ qui luxuridntur contrd midi rdm. Executoribus, er bis qui conueniuntur er re/ conueniuntur. Exemplum fdcr£ ßrm£ de dppeUätionibiu. Exemplum facr£ prdgmdtic£ ßrm£ de ufurif' ' ^^ Exequijs quds fieri oportedt in defindorM^^^' rdtionibus. Extremis uoluntdtibus er bonorum 'm filiosdiui-fionibus. E GenerdUs ßrrnd de proßieüu in mure fcripld Do m'mico glorioßß.prdtoriorum priflüc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;if Ç H lîebr£is, quemodo oportedt eos feripturds lege-re. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14Î H£c conflitutio 'intcrpretdturprioreincößtutio/ nem, qu£ de bis Idtd eü qui ingrediuntur mo/ ndflerid, er fubfldntids fuds confeerdnt, o ex quo ipfdm tempore udlere oportedt. ÿi li£redibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H^ Hisqu£reliHd funt eccleߣMyfit. Hw qui in Ofdroend tUicilds contrdhunt nuptidS/ 154 Hw qui mutuum dunt dgricolis. tmmenfis dondtionibus colldtis in filios. Inceflis 0- neßrijs nuptijs. Indulgentid tributdriorum reliquorum. Interpretdtione d principe fiild, er ût ufurdp^' ticuldtimfolut£ duplum fortis non excedant, ludicibus, cr ne cum iureiurdndo deligdntur. Et ut ludices modis omnibus appelé-' tiones (aCcipiant.hem neiadices fa/ cræ alicui formæ,quæ lite pendente fa da fît de hoc, quomodo htem deadi oportea ^attendant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ^t |
|
3i$ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N 0 V E L L A R V Aï^ hragnitionis toÜit,tt priefcribit fuceeßiones ab mte^ito. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hg lurtiurMdocfuodmoriensdemodo fui patrimoi bißunnduAr, quod pfteßari foltt ab ijs qui officia fußipiunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y L lilgt;trK,quomodo eos oporteat, ud légitimas, ud natunles mtdligi,Z^ de Motatis nuptijs. -^ 4 Litigiitoribui,cgt;‘ de ffortulii, e:y ut que iubentur rtfaendarij compleant, neque fe cauffe immi/ ß»nt,t^perfeexequantur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;124 ^dÿofis, cr de cautione, que ante reoru/W cita= tionern preffari debet ab adortbuf,e^ quando idorpriußegio uti nequeat, quad muitus age^ ncompelhtur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiz WOiiÜKt ^'’tifratore AXiit/iC. ^'oiJffUore tielenoponti, ^'“quot;«liK^Q. {^ffftrijs^cr eorum conuetfatione, ^°''j‘ßwpQ' ïAonachis,zy eorum antijUtibut, Mulienbiujii hmticis. ^^nHtrerapiumpaffa, IkJ 102 28 BJ ’ 5 109 ï4ï N N4i«r4!i6ii51tf,eris. Ne 4 muUerihiu q«^ fe proftituunt,ffdeiuffbr aut iufturandum exignur, quad hoc genus uite itferture non fint. ^itcurio,autcohoïtalis perducatur m ius fiüa» ^^twindicio citra lufiontm prmcipiSique m/ ^'ittnrpreß^K. ”'’^fli,/f« reliquieeorum à creditoribus affi ‘’‘*»lontumelia,erneadfeffores cognitio/ 'ï‘*‘«^r«m abfq; iudicibus fufeipiant. ^ç^^^^btisfantfacra forme, aut facreiuf/ i^°^^^Uf(cundum generales leges cauffe de= (idmtnr. ^ ^ prefens conflitutio ante perfo^ ntrim m i^jj^ig confirmationem mferatur a/ dis iudiciifip^ ^S4iiMrit4n»,cr heretid^per cauffam re/ *amp;ƒ nis et cultits fui curiali ßrtuna liberentur, p im turuiti,^ muneribus fubdantur, priui ‘i^^f°''^^nigt;nptrfruütur.Uem ut ijdem pof ^°^^^ °''i^odo3cof,qui curiali fortune fub/ ddi funt,tefinioni^,fn dicerCiUt qui predarè f^'o^rthodoxirepublica teflimoniwn perhi^ bant. 89 $1 lt;?O 1'3 4$ ^*lifgt;ert(flidec«teroiu)»{ dureoruw dnnnloriiwi '''■e)ïiï«toriH»i H4t«lii«)| opt« bateunt Hem «t «ouittm mßrumeniorum conffdio m liberti» ^WMipßo eti ß^oltgitiniM reddat nuptias, ^iWipitrißUos. Si forte e4 ancilb ßt, ut zy Wdotii nnfdione libero exilât, er nuptie eg«««,o- ex eo progeniti fui patriflijfint. fW« terts que „ypti^j iterant,ele(lionem ha/ »nt.vnquetn fliorim donatienem antenu/ fu^toujirantfdeçp alijs cdpitHlw. 78 |
54 *5ï 32 *^7 34 gt;4 HALO AND RL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bz^ Ne perfone,uel rei,uel auri altering pro alio oppi gnerationes fount,fed oppigneratione oblefo dus quadruplu reftituatur. Item ne pro eo qui ud percußit,ud alioqui damna irrogauit,alius percutiatur, aut qualitercun^ damnum fenti/ at.Et ne donatio à priuato in imperatorem ß/ da, wdigeat adorum publicorum confedio/ ne. Ne quis cogatur bonis cedere. lie quis mutuum dans agricole terram dustenee at. Ite quam magnas ufuras creditores ab agri/ colis debeant perdpere. Ne'quis oratorium citra fdentiam epifcopi edifo' cet,cr ut prias defoniat que ad curam er infoi/ tutionem oratorij edifocandi neceffaria fotura fint.Et ne epifcopi abfont à fuis ecclefiis ; ac de alienatione immobiUum rerum ecclefoofticaa rum. Ue quis quad agricole mutuam pecuniam dedit, illius terram detmeat : er quem ufurarum mo^ dum creditores accipere debent ab agricolis. Ne quo in loco per imperium Komanum lenones font. Ne facre forme que de caußis procedunt pubUcis aUter robur accipiant, quam gloriofoß. pretax riorum prefedis infonuate font, uelfuerint, ib licq-habeanturrate. lieuirexdote,autmulier ex donatione ante nu/ ptias proueniens lucrum proprietatis iure te/ neat,fed conferuet dominiumfolijs fuis,uel fi ad fecundas nuptias non ueniant,in lucro folum ufumfoudum obtmentes. Et ut qui diuortio ma trimonium dirimant, fo dotem aut ante nuptias donationem lucrentur,fomiUter eripfidomb mum folijs conferuent : perfona que ufumfou/ dum habet, cogenda folios alere. Si uero bona gratia foluàtur matrimonium, er uideantur quedam occafoone damni datidetentaeffeiut hac arte perempta,que detinentur,ea referuen tur folijs. Non alienandis aut permutandis rebus ecclepafoi/ cis immobilibus, aut in ffoecialem hypothecarn dandis creditoribus,fed ut fuffociant generales hypothece. Notitu pue index eius quant it at is,que pro ßngu/ Hs mfràdefognatis offocijs confuetudinum noa mine ab ijs qui ea adminiforant prefoari debets hemine ultra prefcripta audente quidqua am/ plius,ueldare,uelacciperè. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g Nouts operibus contra proffoedum in ware. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sf O offocijs que miniforant in facris appeUationi-bus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id. Offocinis foue tabernis Conflantinopolitane urbis, èrutmille tantum er centum officine facro/ '^ fände maioris eedefoe excufentur : omneï re« IiqMie^dd ^Kemeun^ dontinum pertine^nt, con fueta obeant muni!«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 3 P Plt;tr/ |
|
INDEX TITVLORVM 3^7 P Partiarijs folutionibus ufurarum m duplum cony putandis. Plebeis pretoribus. Precepta Prefidum. Prefide Pißdie. Pretore Lycaonie. Pretore Paphlagonie. Pretore Sicilië. PretoreThracie. Priuilegijs Archiepifcopi ïufiiniane prime,amp; fe' de P.P.lUyrico 'm Pannoniam fecundam,id ed, tußinianam primam transfirenda. . Proconfule Cappadocie. Proconfule Paleflme. Prole partienda 'mter rußieos. Proumciarum prefidibus. Publicis tributes expediendis (y foluendis,ne^ nS alijs capitulis. Queflore. Q^od cöfiitutio que ex adferiptitio ty- libero na/ tos liberos effe uult,non bis qui ante, fed qui pod conßitutionemnati funt profit, er ut ue/ nerabilium domuum Oeconomi immobiliu ad inuicem rerum ecclefiajlicarum commutation nes ßeiant, decreto prîtes mterpofito,excepta hac maiore ecelefia. Q^omodo inflrumëtis que apud indices mfinuan dafuntfidem apponere oporteat. Quomodo oporteat epifeopos et ceteros clericos ad ordmationem perduci,zy de expenfis eccle/ fiarum. i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R Reßrenddrijs ßm pihtij. Re^ qui ingredmntur ad expediedam appeUatioe nem, dt^ mftrumtntis priuata manu confcri-ptii prolatis ab to qui cum agitur. Item de iu^ ramentó dilationis,ut iuramëto calumnia: con^ neüatur, quod femel tantum pro omni probat tionepricftarifoleti iio »7 ^4 2$ 29 104 2lt;f 30 103 M^ itfi 128 8o $4 73 tf ii 5° Remißio poenie illicitè contradarum nuptiarum. Reflitutionibus^ Reßitutione dotaliu rerum et ad donationem ante nuptias pertinentium. item de ea que undecimo menfe pod obitum mariti parit. Rußieis qui 'm alienis pradijs nuptias contrahunt. S 139 108 39 »57 Sacra ßrma tranfmilfa Dommico glorioßß. pr£/ toriorum lîlyricanoru praßdo de diuerßs cas pitulif. Sacrif iußionibut. Samaritanis, Succe/foribui eorwtt qui tn Afica degunt. T ilt;?i gt;44' 3lt;y TabeUionibus cy Kt ProtocoUa rel'mquat in chars tK. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44 |
Tempore adionum qUie facrii lóós compeMt Tempore non numerate dotalif pecuniie. Teßibui. Tranßtumilitum. 111 100 90 «9 yicarißfeu locum tenentibus. If«w lif mulieribus adulterium committentibus,ey alijs capitulis, 13 4 Vfuris nauticis. yfuris nauticis. yt Anthimus, Seuerus,Petrus,Zooras, (y reliqui h£retici,eccleßaßico gradu detrahantur. yt clerici apud proprios epifeopos primùmcona ueniantur,zy pèd hîc apud duilesindices. yt clerici ex una eccleßa 'maUam transfirâturad fupplendum deßdentium datutum numerum. yt confitutio pientißimi pr'mcipis que 'm fuceeß ßonibus nuptialium lucroru expado,Sii.i' BERI NON EXISTENT, lHcr4ï»^ troducit, 'm ßdi jßeciebus que pod cojiitutias nem mddermt obtineat : m iUis uero,queiini^ ittam mddijfent,Leonis conflitutiolocainb^ yt creditores primum aggrediantur prindf^^ debitores, mox illis foluendo non exißsdibits fecundo mandatores etiam aut conßitutfp^^'* nie reos,aut fideiußores. IIO «3» 4^ «Î 6? ytdecetero commutationes rerumecdeß^^^'-^ rum no fide fiant ad pijßimum imperatoren, ey hoemodo ad alias perfonas légitimas trif^ eantres,fed hec tantummodo fiant ad impea dalemdomum, crutliceat perpétuasempb'' teufesagi ab oratorijs m oratoria, décret» 1^ delicet 'mterpofito, excepta hacmaior» ecc^ ßa:ne tarnen in priuatam perfonam (ratifiât emphyteufit. quot;Vt deliberandi imetiamad impuberet tranfmit‘ tatur, yt determinatus ft numerus dericorum ßndißi» ma maioris ecclep£y neq^ non caterarv/m fn-dißimarumeccleßarü huius Augußißimfit' bis, yt donatio propter nuptias dedans cotradiüß, er de alijs capitulis. yt ea que preßdis aut largitionibus, aut rebus priuatis, aut facro patrimonio debenturmrec liquis, 'm quacunque jfiecie ufq; ad preteritant feptimam mdidionem Gr ipfam 'mdulgean^ y tea queuocantur mfinuatiua fitper clerici: m maiore quidem ecelefia dentur, in alijs alitent eccleßis penitus non dentur, Vt ecelefia Romana centum annorugaudeatpre* firiptione. Vt ecelefia fände refurredionis alienare pofiit edificia que in ip fa er circa ipfam habet duie tatem. Vtfratrum filij fuccedantpariterddimitationem fi-atrii/m,afeendentibus etiam exftantibusycrut mulierei »5* «? H7 19 4” |
^^9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NOVELLA R VW’ MALO A ND RI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jja
whIotî/io mftnudld dnte-nuptiaU dondtione ^^^^iintunnon inßnudns aut uir, uelß corn f ^nuptiale lucrum, eo nonßuatur. Et rur/ i^iMmuUeresnon fecundo nubentes dom'm£ I^Miijjionfilitiie largttatis,quantum pars Junius ßUj’.cf ut ßmiles ßnt pcénx utriuß^ ß^ntidvmßnecdufjd rationabUi répudia mit* ütur.
*27
^l^ußresm pecunidrijs omnimodo perprocu/ fitora caujßs aganiictm uero de miuria erb ^buliter agitur, duntaxat ßecundum priuile» ^imipßsad hocconceffum, darißimis autent innrer fe,(iadm per proturatores Uceat pecu/ ^^fiM cauffac agerc.
^^^^peratoris nomen in mßrumetis e:!rd£lis pü^ ’ß^lt;^preponatur,Qr ut tempora, qui Latinis
_ ^hnanturlitteris,manißßiHsßribantur. ß^friuatu domibusfacra myßeria nonßant, ^^^ÿ^ratmà depoßta adm'mißratione qum-^“«gmu die; commorentur 'm juis proumeiß,
_ Piwwihtiirenifiueciudem ^ndione geßermt, t mattes etian lutehe rationibus obnoxilt;e ßnt, ^'foMconUnutiones poii alias duosmenßes,^ ^I^'^it^iijuemtobtineant, item parcit his Qquot;! fubtihtatem coftitutionum in te~ ''’nicntis non obferuant, relinquen-^^’laadrantem.aut hæredis nomen ”® nuncupando. j^^^ctterolicentidindux aliquis aut co/ ‘ ^^ltidoletijspr£poßtufhdbedt ad utram/ r^hgiam accedendi,aut aliquos ipfis con/ '^^^tidirigendij ut quofdam comprehen* ’^'lt;f«egjearum proumciarum ’mcolaad 'm Lycaonia, (J item ^i‘’'’‘lt;it decurrät, apudq; ipfos contrd dU ^°'ï*fttllt;iin 'mftituat, ewn ciuiles magißrd/ ßfßeiantdd huiußnodt emergentes J^quendos.
' ‘quot;’quot;'^^ ftouinciorummagißratibui obteinpe* ^f’^tfiat de criminibus ßue de pecunijs agatur, ^ w taulji lUic examinentur, nemine prorfuf ^^fdrucularesufuranm folutiones in duplum co fxtentur,
^^ftafidesabfq- uHadatione pecuniie ad officiel ^dtantur,
^‘Mides qui interpeUantk aÜegatd dudire diß i^m,compellatur idßcere ab epifeopis. Et ut i!^.^'^^fi‘^.‘”'('‘*l^(^'mhabel*, in cognitio-adhibeat focietq- etiä ciuitatK epifco. lat nbsp;nbsp;nbsp;1*^ ^‘^^ * P^^lide offienßonem patiun/
, nbsp;nbsp;nbsp;. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;10 epijcopK omnino corra* ^.^^ß^^daetifretfidibut.
ftime etjecunit doits exadione inßäie, nem/ f'?*™ '^‘^r‘^‘^‘lt;^ digreffio nuptias ^prior uxor »Kitxpriore matrimonio fußcepti liberi praß
47
57
9Î *55
tflt;?
gt;4î
^9
8lt;
rantur, Vt$ ß uxor aut is qui doté pro id con/ fcripßt,in dotem coßtripta tradere uoluerit,Qr maritus ea ßefeipere différât, ßoluto matrimos nio nihilo minus ab eo peripßim coßeripta exi/ gatur donatio ante nuptias. Et ne donationern ante nuptias prlt;eßet,qui quo minus dotem acci peret,in caußa non foil, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 i
Vf quicontrd naturam luxuriantur,iy per Ceum ddiurant,item blaßßhemias in Deum ingerunt, afficiantur ßuppUcio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yf
Vt qui prouindalem hominem extra territoriim fuivm in ius producit,cautionem pra:beat,qu()d niß litem obtineat,prlt;effaturus ßt quantum ius dex earn qui ealumnia tentatus eß accipere fid/ tuerit. Item ut qui libellu ßußeipit ad dehberan/ '* dum,aniudicio dißceptare uelit,dut datum tola rare iudicem,uiginti dierum ffiatium habeat, Preeterea quod qui poü iuratoriam cautionem in iudicio no comparet, omnem litis impenßam debeat aiiori perßoluere, er deinceps caußam diceredatisßdeiujßsrib. Infuper de hypo-theds militiarum, quxexcafu uocan tur, quæperfonæ, Kquando hocius habeat,Poftremo amp;nbsp;dcindotatis uxo/ ribus, amp;nbsp;ut ipfæ quartam partem in fubftantia uin habeant, amp;itcm uirin fubftantia uxoris, quando inops qui fuperftes maniïr. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;çj
Vf qui fi res minoritm obligatos habere perhibët, aut eis obligatißunt,ad lUorum gubemationem CX tutelam penitus non dccedant.Et ut curatos res nuüo modo ceßiones fußeipiät aduerßus eos quorum cura gerunt geßßerüntue. Et ut heee ge/ neraliter in omni curationeualeant, in quibus caßbus leges curatores dari preecipiut. Uem de adminifiratione pecuniarum illis competentiu, cr quando eos deponi oporteat, aut reditus ex eis comparari. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘yz
'Vt res immobiles donationis ante nuptias à mari/ to, ne conßentiente quidem uxore, uel pignori obligarßuel omnmo alienari liceat, niß pofied lt;equè iïli ßatisfieri pofiiti eadem^ uterm dote obtmeat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6i
yi refiitutionesfideicommißi ußq^ad unum gradü
confifiant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iq^
Vtfine uüo impedimento matresfilioru tuteläßuß/ cipiant, licet obnoxios eos fibi habeat, aut etia ipßd illis obnoxiie fint,qudmuis iufiurandu non prxfient,quad nuptias iteratura non fint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 4
Vtfi pluresfilq non fint, quam quatuor, légitima portio cenßeaturtriensfi ultra quatuor, ßemis. Ef ut naturales liberi nulla exifiente prole legi/ tima, und cum matre ab intefiato ßextante acci= plant, Et ut collatio tam ex tefiamëtó, quam ab intefidtocopetat,nißexpreßis uerbis tefiator idprohibeat.Et de diuifione bonorü in liberos ßüa d parentibust zir de co qui proprium chii rographum inficiatunde^ alijs capituUs, * 8
CO N^
-ocr page 728-|
CONSVETVDINVM FEVDALIVM TITVLI ORDINE ALPHABETICO DIGEST!. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Bj |
TITVLI |
F E V D 0 |
R V AI, E T C. |
334 | ||
|
^V*'^^ßittinueßitura. |
2 |
3 |
Qui teßes ßunt neeeßdrij ad nouam inueßitu^ ram probandam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 |
3i | ||
|
fuit prima cauffa beneßdj amittendi. |
^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I |
$ | ||||
|
OSe j |
2 |
24 |
17 | |||
|
^mtregalie. |
2 |
I Modis ßudum conßitui poteü. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i |
^S | |||
|
Bommus proprietate ßudi priue= |
Q«o tempore miles mueßituräpetere debeat. i |
22 | ||||
|
QSdai |
lur. |
2 |
47 |
Quot teßes ßunt neeeßarij ad probandäßudi | ||
|
iurare debeat uafallus domino ßde/ |
i/ngratitudinem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z |
57 | ||||
|
Utatem. |
2 |
$ |
S | |||
|
ßlim poterat pudum alienari. |
2 |
9 |
'Df ßudo deßnili cotentioßt inter do* | |||
|
^quot;•»«modumßudum ad pluim pertineat. |
X |
24 |
minum er agnatos uaßalli. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 |
2lt;S' | ||
|
diatur dux, marchio, comes, capita^ |
Deßudo uafallus ab aliquo interpella/ | |||||
|
'gt;‘«s,uelualuaßor. |
2 |
10 |
tus ßerit, er dominus earn deßndea | |||
|
iuris ßt,ß poüalienationem ßudi |
re noluerit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z |
2$ | ||||
|
Qid« |
uaßiüus id recuperauerit. |
2 |
44 |
De inueßitura ßudi controuerßa ße/ | ||
|
Procedere debeat,an inueßitura,uel |
rit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i |
4 | ||||
|
ßdelitas. |
2 |
4 |
De inueßitura inter dominum erua= | |||
|
Jit mueßiturd. |
2 |
2 |
ßallum lis oriatur. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 |
20- | ||
|
Qui 5 ^‘'^‘eßoresßudum dare teneantur. t ^uccejßores teneantur. |
I I |
3 9 |
Vaßallus ßudo priuetur ^ cui deßraa tur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 |
3' | ||
TITVLI CONSTITVTIO^
NVM EXTRAVAGANTIVM.
|
^^Plt;i((Qonllitntilt;ecopoßtlt;t inter imper at orem Pris O'iœitmo'fîliiOHejMjHfnwttMl CZ quofddm Alema/ 'Xenobiks tx und p^^te^ g^ duitates tomberdi£,Mctr/ w^Cr Rowdndiolf ex altéra^ Condita à Fride/ ''quot;hoprimo,S: filio fuo Hcnricho fexto, per ’Wumnobiliterexplanata. eft liber Singua ’''Muo Volumen daudituf. j|ƒ '^^WK CT confuetudinihiK contre libertdtem Ecgt; Ho'*'^quot;‘5=e? immunitate locorum religiolbrum ubiq; '^^■^vßripriuilegio, ztr GdZlt;if^,fi Paterenif. |
GT alijs hiereticii,eorwmqi fucceffbribu«,cr nauigijs pea regrinif, cr aduenis quocuncj^ locorum hoj^itantibiu: eorumq; fuccefforibui, or de agricolarum fecuritatibut, EftPriderichi fecundi, Si appendix Iibri feu/ dorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Titulut uhieuf. Quißntrebelles. Eft Henrichi feptimi,âBar/ tolo Glofsis illuilrata. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tit.z.CoUat.n. Qu^omodo in ließe muießtitis crimme procedatur. Efteiufdem Imperatoris, amp;nbsp;à Bartoloquot^ expofita. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tit.i.Coihit.ii. |
OMNIVM TITVLORVM LEGVM SEV iurii ciuU^ßnis.
RVBRICARVM’ SIVE T IT V^
|
LORVM IVRIS ßcitf^e,Elencfgt;ui ORDO LiBRORVM. Decretum: cuius quód non foleant citari Ji,eos recenfere fuperfedimus. Decretales. Sextus Decretalium. Clemen tins. Extrauagantes. 'TITVLIQ.VINQ.VM L^SR0RVM DECRETAL! VM f^cundum ordinem literarum colledi. f^^ifßiionibttsjituiuißtionibtts amp;nbsp;dtnimcM/ ^ c tionibut. |
CANONICI, P0NTI-alfhabeticua Aetate cyqualitate Qrordine pneficiendo/ Alienationeiudidjmutandiciiufdßiid. ApoßdtisQrreiterantibMbaptißmd. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 B Bigamisnonordmandis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 C Caußapoffeßioniserproprietatis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 p Célébras |
|
D'E CRE T A L I V Äf. |
3i^ | |||
|
CeUbrdtiahe mi^drum zy fderdmento euchd |
perddulterium. |
4 7 | ||
|
rijli£ er diumit officus. |
3 |
41 Eoqui mittitur m pojjeßionem cdujdtei itrv | ||
|
Cenjibiu.exailionibuf er procurdtionibui. |
3 |
3 9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Udnd£. |
2 'gt; | |
|
Cldndeftwd de/}gt;.onfdtione. |
4 |
3 nbsp;nbsp;Eo qui ordmes ßrtiue ßufeepit. |
q ilt;gt; | |
|
ClericK coniuedtu. |
3 |
3 Exceptionibus. |
2 2f | |
|
Clericis non reßdentibu« 'm eccleßd, uel pr£/ |
Exceßibusprddtorwm er fubditomm’ | |||
|
bendd: |
3- |
4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E | ||
|
Clericis peregrindntibus. |
2 |
29 Eerijs. |
i 9 | |
|
Clericis peregrmis. |
I |
22 Feudis. |
^ 30 | |
|
Clericis pugnsntibus 'm duetto. |
5 |
14 Fidemfirumentoru/m. |
2 22 | |
|
Clerico £grotdnte,uel debilitdto. |
3 |
6 Fideiujforibus. |
3 ^^ | |
|
Clerico excotnmunicdto,depoßto,uel 'mterdi |
FiUjs preßyterorum ordindndis,uel nom |
I 7 | ||
|
äo,ni'miflrdnte. |
Î |
zy Foro competenti. |
2 * | |
|
Clerico non ordmdtom'mißrdnte. , |
Î |
2 8 Frigidis,er mdleßcidtis,er impotetii coeum | ||
|
Clerico per fdltumpromoto. |
$ |
29 nbsp;nbsp;nbsp;dk | ||
|
Clerico percufjbre. |
5 |
zq nbsp;nbsp;Für tis. |
5 '^ | |
|
Clerico uendtore: |
$ |
24 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H | ||
|
Cogndtione legdU. |
4 |
12 H£reticis. |
q ^ | |
|
Cogndtione fptritudlb. |
4 |
11 iiis,qui filios occiderunt. | ||
|
Cohdbitdtione clericorivm cr mulieru/m. |
3 |
2 llis,qu£ßuntdmdioripdrtecdpituli. | ||
|
Cottußone detegendd. |
$ |
2 2 His, qu£ fiunt d pr£ldtis ßne conßenßu (dp' | ||
|
Commoddto. |
5 |
iq nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuli. |
3 | |
|
Coneeßione priebend£ 0- eccleßx non Udcdn= |
iiis,qu£ ui metußue cdußa fiunt. | |||
|
tis. |
3 |
8 fl0micidio‘uoluntdrio,uelcdßudli. |
5 | |
|
Conditionibus dppoßtis 'm dcß^onßtionc, uel |
* | |||
|
alijs conirdihbus. |
4 |
q ßs,qui:uide,Flis qui. | ||
|
Conßßis. |
i |
18 lis,qu£tuide,His qu£. | ||
|
Confirmdtione ulili,uel 'mutili. |
5 50 immunüdte eccleßdrum,ccemiterii,(rtef Vitti | |||
|
Coniugio leproßorum. |
gt; |
8 ddedspertmentium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; |
49 | |
|
Coniugio ßruorum. |
4 |
9 In'mtegrumrellitutione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* | ||
|
Conßdngumiidte er dffinitdte. |
4 14 inßntibuserldnguidisexpoßtis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ |
11 | ||
|
Confeerdtione eccleßd:,uel dltdris. |
3 |
4 |
0 tmuriß er ddmno dito. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» | |
|
Conjlituiionibus. |
i |
2 Inftitutionibtis. |
7 | |
|
Confuetudme. |
i |
a lucleiser Sdrrdctnisjertofwmferitiii’ | ||
|
Conuerßone coniugdtorum. |
3 |
2 2 ludicüs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* | ||
|
Conuerßone mfideUam. |
d |
3 |
? lurdmento cdlwnnM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* |
1 |
|
Corpore uitidtis ordmdndis,uel non. |
i |
2 0 lureiurdndo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* |
24 | |
|
Crimmeßlß. |
2C |
gt; iure pdtrondtus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? |
ß | |
|
Cußodid euchdrißi£,chrijmdtis erdliorum | ||||
|
fderdmentorum. |
J |
44 Libetti obldtione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* |
3 | |
|
D Decimis,primitifs er obldtionibus. |
3 |
3° |
Litis conteßdtione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Loedto er conduHo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ |
13 |
|
’Deliüis puerorum. |
$ |
23 | ||
|
Depoßto. Deßwnßdtione impuberum. Dildtionibus. Diuortijs. |
3 4 2 4 |
lö 2 8 »9 |
Kdgißris : er ne aliquid exigdtur pro luem hd docendi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Mdioritdte er obedientid. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Mdledicis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ |
$ 3'3 |
|
Dolo er contumdcid. Dondtionibus. Dondtionibus inter uirum er uxorem: (^ de |
2 3 |
»4 ^4 |
Mdtrimonio contrdäo cotrd 'mterdi^nm t^ cleߣ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 |
i3 4 |
|
dotepoÜdiuortium reßituendd. |
4 |
20 |
Mutuis petitionibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* N | |
|
E Eccleßis £dißcdndi5,uel repdrdndis. Eleäione,er eleäi potefldte. |
3' |
48 |
Ndtis ex libero uentre. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4 Ne clerici,uel mondchißeculdribut negofifijc |
10 5’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• 1 4 |
|
Emptione er uenditione. Eo quicognouitcotißinguinedm uxoris für. |
3 |
*7 |
immtßcednt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 Uepr£ldtiuices ßuds,ueleccleßds ßubilMHO cenfu conceddnt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î | |
|
ueljponl£. Eoqui duxit mmdtrimQniumfqudm polluit |
4 |
•3 |
Ne ßede udednte dliquid innouttur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 aouioperisnuwidtiont. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ .^ |
q ^ 1 |
|
337 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T I T V L I D E C R E T A L r V M. | ||
|
|
TITVLI LIBU |
!. O |
RVM Q.VINQ.VÉ | ||||
|
SEXT! DECRETAL! |
V M, SECVNDVM 0 R- |
« A Ö | ||||
|
ii9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dincm Ifterarum colledb |
34'' | |||||
|
A AccufntionibtiS,ittquifitionibin Cf denuneii. |
H |
M MdiorUdte er obedientid. |
17 | |||
|
tiombui. Aetate QrquiUtdte er ordine pritficiendo' |
$ |
i |
Ne clerici,uel momchifeculdribM negotijSje |
24 | ||
|
rum. |
I |
lO |
immifcednt. |
8 | ||
|
Appettutiontbui. |
Z |
i$ |
Nefede Hdedme aliquid innouetur. |
3 | ||
|
Arbitris. |
I |
ZZ |
O |
f | ||
|
B |
officia er poteßdte iudicK delegdti, |
li | ||||
|
Bigdmif. |
I |
IZ |
Officio iudicis ordmdrif |
i |
1^ | |
|
C |
Officio legdti. |
i |
I i3 | |||
|
CdpeUis mondchorum. |
5 |
i8 |
Officio uicdrif |
^1 | ||
|
Cenfibnf,(XdcïionibM er procurdtionibut.^ |
3 |
zo |
P Padiis. |
rf | ||
|
Clericis coniugdtis. |
3 |
Z |
t ^ |
9 | ||
|
Clericis non reßdentibus in eccleßa^uel pria |
Poenis, |
) |
10 | |||
|
bendd. |
3 |
3 |
Panitentijs er remißionibus. |
ƒ f |
f | |
|
Clerico fgrotdnte,uel debilitdio. |
3 |
5 |
Poßuldtione prdldtorum. |
^ |
4 | |
|
Cognatione fpirituali. |
4 |
3 |
Pr£bendis er digmtdtibw. |
7 |
13 | |
|
Coneeßione prlt;ebendte,er eccleߣ no udeätis |
• 3 |
7 |
Prdfcripttonibw.. |
7 | ||
|
Conßßis. |
Z |
9 |
Pnuilegijs, |
5 |
13 | |
|
Confeerdtione eccleߣ:,uel dltdris. |
3 |
Zl |
Procurdtoribut. | |||
|
Confuetudme. |
i |
4 |
R | |||
|
Conßitutionibut, |
i |
Z |
Rebm eccleߣ non dliendndis. |
i |
7 | |
|
D |
Aeguldribus er trdnfeuntibm dd rdigioiKOl' |
? $ | ||||
|
'DeciniiSyprimitijs er obUtionibus. |
3 |
13 |
Regulis iuris. | |||
|
Def^onfatione impuberum. |
4 |
Z |
Religioßs domibus. |
3 |
ti | |
|
üoloercontumdcid. |
Z |
S |
Reliquijs er uenerdtione ßn^orum. |
3 |
7 | |
|
E |
Renunciatione. |
10 | ||||
|
Eleäione^er eleüi potefldte.. |
i |
6 |
Rerum permutdtione. |
3 |
i | |
|
Èo qui mittitur in polfeßionem cdu[d rei fera |
Refcriptis. |
1 |
7 ( | |||
|
udnd£. |
2 |
7 |
Reßitutione ffiolidtorunt. |
2 |
1 ti | |
|
Exceptionibui. |
2 |
IZ |
Reßitutione m integrum. |
X | ||
|
Exceßlbus prddtorum erfubditorwm. |
S |
eS |
S | |||
|
F |
Schifnidticis. |
$ | ||||
|
rilijs preflgt;yterorwm,er dlijs illegitime ndtis. |
1 |
Ii |
Sententid er re iudiedtd. |
2 | ||
|
foro competenti, |
2 |
Z |
Sententid excommunicdtKnis,lulfeitoniS O' |
U | ||
|
I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H |
interdiéli. |
$ | ||||
|
Heereticis, |
$ |
2 |
Sepulturïs. |
3 |
f | |
|
tiis,qu£uimetiifuecdufdßunL |
I |
Zo |
Sponfdlibus er mdtrimonijs. |
4 |
1^ | |
|
'' Homicidio. |
$ |
4 |
Stdtu regular ium. |
3 |
i | |
|
I |
Summa trinitate erfde catboUed. |
I |
$ | |||
|
lis,qu£:uide,uis,du£. Immunitdte ecclelidrum^ccemiteriorum er dr |
Supplendd negligentia prdlatorum. |
I | ||||
|
T | ||||||
|
liorum locorum reUgioforum, |
3 |
23 |
Temporibus ordmationum. |
t |
7 l£ | |
|
iniurijs^er ddmno dato. |
5 |
8 |
Tefamentis^er ultimis uoluntdtibw. |
3 |
19 | |
|
InßituttonibiK. |
3 |
eS |
Tefibus er attefationibut. |
2 | ||
|
iudieijs. lurdmento calumnir. * |
2' 2 |
i 4 |
V Verborum ßgnificdtione. |
f |
0 f | |
|
lureiurdndo. |
2 |
ii |
Vita er honeftate clericorttm. |
3 | ||
|
ïurepdtrondtw. |
3 |
19 |
Voto er uoti redemptione. |
3 |
gt; | |
|
L |
Vfuris, |
$ | ||||
|
Utisconte^dtione^ |
2 |
3 |
Vt lite pendente nihil mnoHetur^ |
2 | ||
|
TITVLI LIBRORVM Q.VINQ.VË CLEMENTIS Q_V«I NT Ij SECVNDVM OR-34* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dincm alphabet! digcfti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;34^ | ||||||
|
|
IVXTA' ALPHABET! SERIEM digcfti:K | ||
|
343 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tl TV LI EXT
f Auiloritdte Oquot; ufu pullij.
CenßbM, exa(lionibuf,cgt;- procuration^ itif.
Dolo c^ contwmdàa, flquot; Eledione.
H^retidi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
C MdioritAte amp;nbsp;obediëntie,
|
RA |
VAG. CO MAI VN. |
344 | |
|
? |
^ Ne fede uacante aliquid innouetur. |
3 |
3 |
|
C_ |
Ç Ofiècio eufiodis. |
i |
$ |
|
4 |
Officto delegati. |
i |
6 |
|
11 |
Officio iudicis ord'marij. |
i |
7 |
|
Ç Pcenis. |
5 |
S | |
|
10 |
Poenitentijs er remißionibus. |
5 |
9 |
|
i |
Pofiulatione prelatorimt. |
i |
2 |
|
(J |
Pnebendis 'er dignitatibus. |
3 |
2 |
|
7 |
Priuilegijs. |
$ |
7 |
|
Z |
^ Rebus eedefie non alienandis. |
3 |
4 |
|
3 |
Regularibus zy tranfeuntibus ad reUgiontm. |
3 |
8 |
|
3 |
ReUgiops domibus. |
3 |
9 |
|
5 |
Reliquiß er uenerationefandorwn. |
3 |
12 |
|
$ |
Ç Schifmaticis. |
S |
4 |
|
3 |
Sententia excommunicationis. |
$ |
10 |
|
13 |
Sepulturis. |
3 |
6 |
|
a |
Simonia. |
$ |
i |
|
i |
Ç Treuga er pace. |
i |
9 |
|
8 |
Ç Vita er honefiate dericomm. |
3 | |
HARMONIA, SIVE CONIVN«
CTIONES TITVLORVM R V BRI C A Rv'M-ve utriufc$ iuris,reâè atej ordine digefix opera
THEODOR! STRAITMANNI IV RIS C O N 5 V ETI.
PRIMVS LIBER HABET Titulos xxiR
i Deiuftit.amp;iurc.
Cde fu/mma trmit. cr fide catholica, quid ibi de religion ne,qu£ potior pars eft iußUM.
Ext. de ßamma trmit.^fide cathoic. i. a .^ .^.difi, 6,
ïnftitut.de iuliit. er iure.
a De orig.iur.amp;omnium Mag,
Z/iibancfiar CdeueterHure enueleando.
tem fiedant DiflM.y .per tOt.
iriCod’^^’ '^ ^^fi^‘^^‘^‘ ‘^^‘ nlt;tturdU,gent.ey ciuili,§. er non inele/
' nbsp;nbsp;nbsp;’ ganter.Etinalijsibid,
5 Delegibus,S.C.Slongaconf.
Cde legibus er conjiaut.prtn,de Senatufconßult,q.uie fit
longa conßuetudo.
Ext.de conßuetud.
Efißmd.ii.er i2.tibidec6tßuetud.
lnjlit.de iure nat.gent.er ciuili,per tot.tif.
4 Deconftit.princ.
C.De legibut er conjlitut.prm.De mandat,prin.
Ext,De c5ßit,De refer,utrobic^ et in decret.er 'mßexto,
Diji'md.io. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,
in No,de mand,pr’m.coUa. j.
Et'mEio,utjà(lænouiieconftitutiones,erc. ,gt; lnjlitut,de iure nat,genfer ciuili.§,ßed er quod.
5 Deftatuhomin, C,lib.y,per iq.Tit,apr'mcipio. lnjiit,de iure perfonar.
Ext, de ferais non ord 'mand. er de eor.ntittt. Dift’m(l,lt;i4,pertot.Etiz.quiefi,^.C‘iibertiecdeji^*
6 De his qui fun t fui,uel aUtdnte C.lib,4.ß feruus exportand.uen.lib. 6.defirUK ^gdlli prin,lib,y.per i q.Tit.apr'inMtfupt^^
Inftitut.quifunt fui,uel alien,iur. Ext,deüatu hom.
Diftm£l,^4,utfitpr.
y Deadopt.Kémancipé ' C,deadopt.de emancip,liber, Infiitut.de adopt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■
txt,decognat,legal.
3 o. Qjiiefi. i.c,s,erc,per adopt.
8 Derer.diuifione. lnfiitut,de rerimt^Huif
Elouella de non alien,autpermutand.rebui eccleftiiji. Ext,de rebus eccief.alien.uel non.
2- Ciliéji. a ,c.fine exceptione. Et ii.quefi. z.c,(Utfti/tn.
9 DeSenatoribus, Cubi fenator,uel darißimus. lnfiitut.de iure natur.genfer cinil. ^, lo De officio confuT.
C.Ub. 1 a .de confulibus er non jßarg.ab few pet, in NoHeUii de confuUbus,collât. 4. lnfiit.de iur.na.gen. er ci. §.lex ell.
11 De officio præf.præt. CJe officio prefpret^Orient; er lUyr.de ojfic. prij-pretorio Africe.
n P*
|
TITVLOR. VTR.' IVR? COMtVN CT. 34lt;^ 54$
16 Deoffïc.proconfuI.SiJegi Codtodem. txt.de ojf.legiti. 17 Deoffi'c.præfeâiAuguft. tlt;id.todem. 18 Deofficio præfid. Coicoii. Cod.dc officia redioris Prouincix. 19 Deofficioprocurât.Cæf. Cofi.tie officio Conful. Orient. 20 De officio iud.ÄIex. Cod.eodew. ' ** Deofficioeiuscuimand.eftiurird. Cfld.fodfw. ER'i^f opfgjtf. 22 Deofficio affe (Tor. t^-^fiffiffioribiK er domefiic.er canceUud. LIBER 11. HABET TIT. XV. I Deiurifd.omnium iudic. Cod.fodeid, ÏS^***-“'^tirtdtA.f, * •^oii-Èxt.dt firo competenti i'^‘7^'i«fimis.i trilt. ... ^ Quod quires iuris,Sic. ^'‘^•inprin.erinc.cùmomnes. '^•itconjUt, lion refondent pecifiidriter.. 5 Siquisiusdicentinon obtemperauerit, ’quot;ƒ wodo muldir. quxdiudicibui infiig. ^■^‘iolocrcontumic.per tot. jj. ^•^ffi. 9'pertot.Et 4.qu£fi.6.z4.erc. 4 Demiusuocan» Cod.codem, ^^^offici ’^*'^^f°^^'''^^l?^^^'^^ ‘^^ offidelegiiti. de •i-aamp;^fi.z.per'tot. f ƒ ,?'Quisin ius uocat.non uencrit,amp;c. 0 ■^‘‘^'toncompet.iudiceiudicctt.ejj'edic. SicStraiut Mlutdttia.puhl.lib,z, Silt;tduerfusremiudicdt,Ub.z.^ tgt;eiudiciis,l.iipeftißimiiuris. Oe modo mulditr. ^^tiedoloercontu»tAcii,c.3. . n ^quot;’“^uocatiuteant.Kc. ’ ^^ndentlfienUttr^ 7 ^cquiseuniquiinius uocatused, ^’'i^^-defiitifdtit.d. ƒ Siexnoxali caufaagatar,qucmad.ca. |
10 DeeoperquemfaA.erit n Siquiscaution.iniudicio,8dc. . Non refondent ffiecialiter. 12 Déferas öddilationibus. Cod.de ferijs. Ext.de ferijs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Oe confeerdt. difiinH.^ .per tot. rj Deedendo. Cod.eodem. Ext.de libeïli obldtionei 2.Ciu£ji.8.cr dijiindï.s i.c.mdximum. 14 De pad. Cod.eodem. Infiit. de Ailionib.§. deconftitutddut. Quibusmod. re contrdh.obligdtio. Ext.de pdä. 2 z.ciu£fi. 4. c.in multK. 15 Detranfadionibus. Cod.eodem. Ext.eodem. ly.CiUiefi. z.c.primdtes. TERTIVS TIBER HABET Titulos vi. i Depoftulando. Cod.eodem. Ext.eodem. fj.CiU£fi.2.cr Kj.cjUiCii.z. , f Oe panitentid diltina.i.c.nemo^ z De bis,qui notant,infamia. Cod.de cduffex quibus infdm.irrog. lnjiitut.de fu/fied.tut.uel curdt. §.fujfedos. ExtiDe eled.Qr eledipoteji. c.confiderdmus. De bieren tic.c.excommunicdmus. Oe refcriptis, c.fcifcitdtus. Detejlib.c.tdmliteris. 7.Qti£lt.i.c.iüi quizEt j.qu£fi:.'j. c,infdmes.§. porrè. Et i.qu£fi.lt;i.c.conjiituimus.z.q.y.cidlieni.c^c.te.^ ftes,iun(ldgl.ibid. item ^.qu£ft.i.c.diffinimus,
Cod.de procurdt. ïnjiit.defdtifd.§.findutem.cr $.fi uero. Ext.de procurdtoribus. 9.Ci^ji.3,c.cüm jïmus.Et i.q.y.c.infdmes.
Ext.de Syndico.
lnfiitut.de obligdt.qu£ ex qudfï contr.
Cod.eodem. Ext.eodem. ^.Qtt£^.6.pertot. Q.VARTyS TIBER HABET Titulos ix. i De in in teg.red. Cum hoc concorddnt multi tit. C. circitef 3 3, ddfi. ferè z.librt. Item facit tit. C.de fenten.pdff.. Ext.de in integ.refiitut. 2.Citi£fi.3.inc.fi. er z.q.z.pertoter3.q.i. z Deeoquodraet.cau.geft. P 4 C.D« |
|
CONIVNCT IONES C. de his c^Ute ui metiïfue cdufd gelid funt. Ext.de hts qux ui met.cdu.fiunt. i^’^i^li-^-^o-ilit^ili^-i-Cr io.qudH.^.iS’ lt;!^ j Dedolomalo. Cod.eodem. Extr.dedolo qtcontumdeid, s.QU£ll.^. 4 Deminor.xxv.ann. Huefjgt;eildnt fere y.tit.Cod.ddfin.z.lib. Ext.de in integr.reüit. z.Qu^ü. j. In Houel.de temp, non fol.pecu, fuper dote,uer[.ßn du/ tem.coü.-2Ubigl. $ De cap. mm ut. Cod.de ddopt. I« Houell.de h£red.db intell.uen.coU.^.§. i. Ciuodd minirndm. in Houelld de fentent.pdjß inftitut.de cdpit.diminut, Ext.defenten-excommun. ii.QgxH.^t Quodd mdximdm,
ÿ Dealicnat.iud.mut.caufa fafta, Cod.eodem. Ext.eodem. i i,Q3f Ä. i,c.ultiin.cum ßmilibus.
Cod.eodent. Ext.eodem. Dedrbitr.in 6. In Houett.de iudicib. Et ne cum iureiurdn.deligdntur,' amp;nbsp;c.^.quid rerum muläie,coüdt. 6. 2,Qu£ll.g.c.drbitrdrije:yc.diudicibut.cumc.feq.(^ ^.q.y.c.trid.
Cod.de exercit.GT inßitor.dS. Inllitut.quod cum eo qui in dl.poteü.^.igitur iujßc domini. lnflitut.de obligdt.quie ex deliflo ndß. PRIM VS LIBE^R SEC VN/ dæpartfs,totius uero opens quin/ tus.Tituloshabet vi., i Deiudieqs. Cod.eodeni. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,'.li^t infUt.dUb.z.ufqi dd tit.de Eub.iud. Ext.de iudicijs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.1 ■ ’ Deiudicijs,in6. zj.ClU£fl.'!.zir ‘ÿ.q.^.i^.q.i.jS,q.y.is.d.6.zj‘ 3o.q.ult. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^
Houel.ut cümdedpp.cogno[citur,ZTc. ' ; Ext.de teUdm. er ultim.uolun. Etin6.eodem. d^.Qiitfl.i.c.quidin^edientibus. i'2. qUiefl.A,t.!^ quicune^. |
34«
Cod.eodem. lnflit.de ofßc.iudic.§.etß hiereditdi.
C.de petit.hitred. quonidm bic dHio non ßiedeßdnUd mero tdntum db alid differt. SECVNDVS LIBERI I. PAR« ns,tonus uero opens fcxtus,ha/ betTitulos III. i De rei uindicat. Cod.eodem. Inßit.de däionibtis.j.omnium dutem. z DePubtinremad. Cod.de rei uindicdt. Inflit. de dflionibus. §.ndmqi ß cui. 3 Slager uedigaJ, C.deiureempbyleU. Inft. de locdto. §.ddeó dutem. In Hou.de dlie.cyempb.cott. 9. Ext.de locdto er condud.c.potuit empbytmt^ io,Qu£ft.z.§.perpetud quot^. TERTIVS LIBER SECVN» da partis, tonus uero opensiepiE mus,Titulos habet vin. i Dcufufr.8iquetnad.quisutatur,Kc Cod.de ufuftr.ußt er bdbitdt.erc. lnfiit.de ufuß. lnflit.de ufu er bdbitdt. Ext.de pignorib.c.ulti. inHou.de hiiere.dbintefl.uen. ' in ff'.infort.inftfub pdrte buius Tomißt-deufuff ufuß.erc. i Deufufrud-accrefc. Cod.eodem. inflit.eodem,utßipr.
Huie tit.dlius peculidriter non reßondet.
Cod.eodem.
Cod.utfupr. infiitut.de ufu er bdbitdtion. g Vfufr.quemad.caueat Cod.eodem. in flit.cod.utfupr. ' Ext.de pignonb.c.ult. Q.VÄRTVS LIBER SECVN/ ds partis,totius uero operis odauas, Titulos habet vi. i Deferuitutibus. Cod.de feruitutibut er dqud. inftit.de fcruit.pr^dior. z De feruiturb.prædior, 3 Deferui.ruft.prxd. 4 lt;gt;. |
|
fit V to R Vit
tf Qucmadmo.feruit.atnit. Cci.dnjUtut.dtd.tit. QVINTVS LIBER SECV dæ partis, totius ucro operis nonus, Titulos habet iin.
üi.ielege Aquil.l.{)en.(^ ult. bijliM.eodein. lxtr.demur.zyditmno ddto,cy in 6.tûd, i^.Qutji.S.c.ßres.Q- i^.q.t.c.ittud. N*
Qod.delege Aquih hjiitut.eodem, lxtr.utfufr.
^^d,ieobligit.quie qudß ex deUHo nufeuntur. $, item ^(xcuvMcxnAculo. E«l’gt;»d4(tf«p
h/fiiai.eiK/em. SEXlVS LIBER SECVN/ *iæpartis, totius uero operis decü mus,Titulos habet 1111. Ï Finium regundor. ^•^^fi.q^(li a(ïiones,uerf.item finium reguh. 2 EaUiiliaehercifcund. ^^^''i'ieobligii.qu^ qudfi ex contrdaUtZyc.§. item fit ^'^^^^Huot.uerf.idem iuris.
quot;l '‘^‘■deobligit.qu£ qudfi ex contr.§.itemfi inter.zy ''^•^‘t(l.§.qu£dam^uerS.item communi diuidundo; 4 Adexhibendum. '•W.eodem. SEPTIM VS ET VLTIMVS noeriecundæ partis, totius oero opcs
i De interrog.in iurefac «nie 110« rejpondent aUj tituli,quid db auli reeeßit. 2 Dequibus rebus ad eundem iud.eatur. ^oi'liießntent. zy Meüocut.l.cùm Edpinidnuißunfht ^^iben.zy consequenter.De iudicijs,l.nuüi. t^dpiln» dliendre licet,uel non. §.dt ex contrdrio . '*llt;U^^ ^^^^^^^^‘°^^^^ CZ de hit qui.cum §.fin. col/ ltiicetMmßi^^ij'il_ Pundedurum de compenßit. zy _ (.od.eod.de e^uibut inßin pdrte j. ^^:'^(»ntuiipetitiombut.i.q,3,(,A(cufdtortf.§.cuiut m iÿndû, coniunitd ibid.gl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ |
VTRIVSQJVE IVRÎ^ i Deferuocorrupto.' Cod.defurt.cr ßetuo corrupto, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^
Inßitut. de ußucap.§.ßd dUquAndo.
Cod.lmium regundor.
Ext.de fepultur. zy in 6. E( in Clement.eod. i^.Ciuiß.z.per tot.
Cod.de reUgioßzyc. Etindlijs tit,utfupr, Inßitut.de return diuißon.§.religioßum. PRIM VS LIBER PARTIS
Cod.de rebm.cred.zy iureiur. Inßit. quibus modis re contrdb.obl.ih print
Cod.de iureiurdn.propter cdlum.ddn.'De rebut credit. Zy iureiurun. inßit.de d(l.§.item ß quit, de poend temerè litig.§. eca ceenim. In Authen. Hit qui ingred. dd dppeUd.§.ßn. lureiur.d mor.prieü.'Vt litig.iur.§.pr.coüdt.^, lufiurdn. quod prlt;eßdturdbhis,zyc. Ext.de iureiurdn.zy in 6.zyin Clem.eod.Extr.de iura« mento edizyin 6.eod. zz.atiieß.i.fdcit z.quieß.q.zy iq.qult;eß.lt;;.
Cod.eodem. Inßit. de dHionib. S.prttered. Ext.intit.utßipr.
Inßit.de ddiontbus. $ Decondid.obturp.ueliniuft.cauf. Cod,eod.tii.
Cod.eodem. Inßitut. Ciuib.mo.recontr. oblig.§. It qwc^. DeobUg: que qudß ex cont.ndf. §.item it. Ext.de folution. y De condid.Gne caufa. Cod.de condiü.ex lege,zy ßne edufd uel iniußd cdu[d. lnßit.de dÜionib.^.ßc itdq;.coniunél.ibid.glo. SECVNDVS LIBER TER. ti?e partis, totius ueró operis X m. habetTitulos vil. i De condiâ.fur, Cod.eodem; thli, |
CONÏVNCTIONES
351
inft.de Ail.§. ex mdleftcijs.De O'j!igit.qu£ ex inde» fic.§.ult.
Extr.defurt.
i Decondid.cxkge.
Cod.de condm^x lege z^r fine cauft^uel iniuftd cdufi, Ext.de fujfragio.
Cod.eod.tit.de ftuffrag. etidm hue ftteere uidetur. j DecondiAtriticiana.
Cod.ß cert.petgt; ïnftit.de uerborum obligation. §. r.
4 Dccoquodcertolocodariopor. lnftitut.de aüionib.S.prietered quafdam^uerft item qu nittmid.
5 nbsp;nbsp;nbsp;Deconftitu.pccun.
. - Cod.eodem.
ïnftit.de ailionib. §.de conftitutd dut.
6 nbsp;nbsp;nbsp;Commoda«,uel contra* Cod.de commodato.
inft.quibm modis re cotrahdtur obligdtio,$.item is cui. Ext.de commoddto.
7 nbsp;nbsp;nbsp;Depignorat.ad.
Cod.eodem.
Inft. de däionibus. §. adionum dut.
In NoueUd ut non fiant pignorat.pro alifi.
Extr. de pignor. zy dlifi caufis.
TERTIVS LIBER TERTIAÊ partis,operis aero totiasxiiii. habetTitulos vi. i Deexcrcitor.adl.
Cod.de exercitor.zy inftitor.dil.
Infi. quad cum eo qui in aliéna pote^l.^.ead.ratione. z Adl.Rho.deiadla.
Cod. defurt. zirferuo corrupt. Autben.nduigia. ? Deinüitor.adi.
Cod.eod.tit.utfupf.
Inftit.quod cum eo.^.eadem ratione. 4 Detnbutor.adl.
Cod.quod cum eo,qui in aliéna pot. Infiitut.eod.$.introduxit z^aliam. y Qaod cum eo,8tc. 0^ AdS.C.Macedon.
' Codeodem.
Infi.quod cum eo qui in dlie.$.illudpropriè. Q.VARTVS LIBER TER^ tiæ partis,totias uero opens x V.
habetTituI. mr. / Depeculîo.
Cod. quod cum eo qui in al. po. Infiit.eod$.pr.eteredintrodudldeil.
Ext.de peculioclericor. i2.Qtflt;efi.Tt z Quando aôiio dcpeculio annal.eü.
C. d. tit. quod cum eo. Infiitut.eodut/ûpr.
^ Deinrem aerfo, Cod.tit.quo/ûpr.
Infi.quod cum cohere. f.pr.etered.
4 ÓpodtuiTa. Codiffotit.quofipr.
lnil.eo.§.cieterum dubium non eü.
Q.VINTVS LIB ER III. PAR/ tis,tonus uero opens decimuflexa tus, Titulos habet 111. i Ad S.C.VeHe/anum.
Cod.eodem.
z De compcnfatiombus.
Codeodem.
Inftitut.de d{iionib.§.in bontéfidei.
Et facit tit.fupr.in z. parte,de quibui reb.ad eun.itli‘ cumibinatatt
^ DepoRti, uel contra.
Cod.eodem.
inft.de Ad ton. §. in bontefi. Quib.mod.re contr.oblig.jgt; preterea.
Ext.de depofito.
i.Diftind.c. lus naturale. zz.q.z.c,ne quis. §.du6 uni-SEXTVS LIBER TERTIAN partïs,totïus uero opens xvii.
Titulos habet ir, i Mandati,ueJ contra.
Cod.eodem.
ïnftit.de mandata.
Ext.de Procuratoribus. De officia delegate (.relH^'l^ officia legati.c.ftudiof. De eleâione.c.fiUus- »I^-^' eâ te.c.ad aUres. zy c. cui. De prtebend.CtdiS'f'^^' ^' z nbsp;Pro Eocio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
Cod.eodem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/
Inftitut.defociet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;
Ext.de /fonfaUb. c. z.
SEPTIMVS LIBER T^^“ tiæpartiSi totias uero opeti^^^^*^^-tnus odiauus,Tit,habet VU.
i Egt;econtrah.cmpt.8iaendit.8ldepaS. inter empt.8iuendit.
Cod.eodem.
Cod.de pad. inter emptor, zy uenditor.
ïnftit.de empt.zy uendit.
In Noueda denonalienand.autperinut. rebut eed ^^ quia uero,codât, z.
Ext.deempt.zÿ'uendit. i.Qitieft.i.c.eot.i.qppl^'i^^^’ 2 Dein diemaddidi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ
ïnftit.de empt. zy uendit. $. emptio tarnfub conditions nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j
3 DelegecommiiT.
Cod.de padt.pignor.
4 Dehxred.uel adl.uend.
Cod.eodem tit.
q Derefeindend.uenditione, Cod. Quando li.ab empt.diftedere.Derefeind^d.uend
InHitut. de empt. zy uendit. $.i.infine.
Ext.de empt.zy uendit.
lt;v DepericuloXcomm.reiaend.
Cod.eodem tit.
Inftitut.tit.quofi(pr.$.c«m autem emptio, y De recuis expoctan.
C.Sifiruusexportand.ueneat. Simaneip.ifattenierit,iit profiituatur. Simancipium itafieerit alienatum/ nta/fumi/tatur, uel contra.
OCTA^
|
V^j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TITVLORVM VTRIVSQ^VE IVRIS. OCtAWS LIBER, IDEM/ ro operis X l X. habet Tit, V. i DeadionibusemptiSiuendith ^oi,todem tit. inflitut.de empt.zy uendit. Ixtr.eodem. 2 Locahamp;condudh Cod.de locato. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ in^t.eodem. Ill ttoueUa de aliénât. ^ empbyteufi^z^c. ixir.de locato er condudo. ^ Desftimatad. Cod.de rer.permutat.er pr£fcript.uerbi iiiflitut.de adionib. §.adionum.
Cod.dererum permutât. iti^it.deempt.zy uendit.§. item precium.de adionibus. Udionum. i^tt-eoixnu. dererum permutât, er in lt;5. eodem. Item '*’Clet»tt)(,^oc^,f, ^°'^^fi.z.c.precario,infine,erferèpertot. 12» Q^^ftz.
Coddererum pernu.zy pr£fcript.uerb, ofiitut.de empt.z^ uendit.^.prxterea. IPRIMVS LIBER CLVARTAE P^’^'is.totius uero operis uigefimus, habetTituIos vi. ^ be pignonbusK hypothee, Cod. depignoribus ztr hypothee, Qji£ res pignori ob* h'P^ff-i^opi^.pignor, W4e xdionib.f ejuafl Seruiana. ^iiou.vtnonfiantpignor. pro alijsperfcoUat. lt;;. De ''^^iiot.e^eaqu£ parit undecimo mèfe.§.i.coïlat.g. ^^-^fignonb.er aÜjs cautionib.de folutionib.c.z, ^'^^ftd.zy i^.pertot. * in quibus cauGs pienus uel hypoth.amp;Ci Cod.eodem tit«.
Cod-^He tes pignori obUgari poffunt. it^^e. Alien, ^(f^phyteuft rer. ecclef. VtnuUiiudi. lueithaberelocifer,§.quoniam uero contingit, Elft,de rebus ecclef.4lie«itnd.«f l non. to.Qu^fi'X.'t3- i6.q.6,per tot.
$ De diftrac.pignor, CQuipot. in pig.bdb, De hts qui in prior,credit.loc. futted. Si antiquior cre.pig.uen.
CDe i'ewilppignor.De luitione pignor, Exf.defoIutionibHs. SECVRdVS LIBER QVAR/ tæpartis, tonus uero operis XXL habetTituIos IIL
|
3 $4 Cod.de lt;edilitijS(iHionibus. lnflit.de aaionib.§.rei perfequend£, 2 Deeuid. Cod.de euiiiionibut.Creditorë euid.pignorif no debere. ? Exceptrei uendi Cod.de euia.l.except.doli. TERTIVS LIBER Q.VAR» tæ partis, tonus uero opens XXIL Tituloshabet VL i Deufur.Sifrudib.amp;caufisSiomni's bus accelT C,de ufur.uelfrudib.legiitor.uel ßdeKom.De ufuris pU' piüaribus.üe ufuris rei iudicatie.De fifcaUb.ufuris.^ Ext.eodem. j^y.difl.i^.ci.i.e^ ..^.pertotum.^ 2 Denauncofoenorei Cod.eodem tit. Extr.eod.utfupr. InNoueüit de nauticis ufuris. 5 Deprobat.amp;praefumpÉ. Cod.de probat. lnftitut.de legat.§.non folüm autem. In lioutlla ut liceat matri ^ aui£.§,is c^uot^. Ext.de probationtbus. Extr.de pr£fumptionibus.
4 Defideinftrum.Siamifsioneeor. C.defide inftrumentor, or amiff.eor. z^ Apochis Zf Anteapochis fac. tnftit.de inutilibus ftip.§.item uerbor. lntiou.de inftrumentor,caut.z^fide,coUat,S. Extr,eodem, i6.Ciu£ft..^.c.placuit.
Cod.eodem. In Notteüit de teftibus,coUat. 6^ lnftit.de teftament.ord,§.fed nec^ h£res.amp;quot; §. ultimo. Extr.de teftibus z^ atteftat.Ext.de teftibus cogend. ^.(iU£ft.i.i.qufft.5.O' 9gt; item 14.qufft.z,i24 qU£ft.4.llt;y.(lU£d.6. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)-
Extr.de reg.iur.lib. 6.c.ignorantia fadi. i • QUif/l. 4 .c.turbatur. § .item ignorantid. Q.V ARTVS LIBER Q^V A Rz tæ partis,tonus uero operis XX111. habet^Titulos V, i Defponfalibus. C.De ffofaUbus ZIT arrhis ffiofalit. Si redor proumcia ueï ad eu pertinentes fftonfalitias dederint arrhes. De donationib.ante nupt.uel propter nupt.et IfSfaUtijSi In NoHend de nupt, coQdt 4« lnftitut.de nupt. Ext.de ffonfahb.ut fupr.
Cod, De nuptijs. De inceftiszif inutilibus nupt, 3iqud/ cun^i pr£ditus poteftate, uel ad eum, ere. Si nuptidt ex reftripto pet. Si fecundo nupferit muUer^Zfe, An Noweüa de nupt,tollat. 4. in/liLdennpL |
EXlr4
-ocr page 740-|
CÖNIVNCTIÖNES Ext.de f^onfaUbtUt ut fuprt j De iure dot C.de dotii promißione, iure dotium. De rei uxori£ dâ. Ne fideiujjbres dot. dentur. De dote edutu non nu/ mentd. t In Noueüd,ut ßgt;onfdlitid Idrg.fpecidlis ßt contr. colldt.ÿ. Inßitu.quibui dliendre licet,uel no.de ddionibus.j.fuea rdt dnted. Ext.de dondt.inter uir.crux.
Cod.de pdH.conueht.tdm fuper dote,qudm doMt.dnte nupt.crpdirdphernif, $ De fundo dotsli. Cod.eodem titu. x Infiitut.quibui dKen.licet,uel non. Ext.de iureiurdndo.§.licet. QVINTVS LIBER Q.VARz tæ partis,totius uero opens X X11IL TituI. habet 111. i Dedon.int.uir.Kux. Cod.de dondt.inter uirunt CT uxorem. Extr.de dondt.inter uir.cy uxor. 2 Dediuorttjsamp;repu. Cod. Deuortio fdäo, dpud quem filij nutridntur. De re* pudqs ty iudicio de moribus fubldto. In ^oueUis De nuptijs.§. hdt quoqi,colldt,4.Vl licedt mdtri er duir. Extr.hoceodemtitu. iS.QUitß.i.cr 2. HIC FINITVR FF. V ET V S, Sdincipit fEInfortiatum.
C.Eod. Si dos conßdnte mdtrimonio folutd fuerit. Ne pro dote mulieri bond mdriti dddiedntur. Inßitut.De nupt. Deddionib.§.fuerdt dnted. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* In tlouel.de fdn(liß'.epifc.§.l^onfdlibus quoq-,coUdt. 9, Ext.de dondt.mter uir.cr uxor. SEXTVS LIBER Q. V A RTAE partis,totius uero opens XX V. habet Titul. Vil. i Deimpenfisin reb.dotfaä, Cod.de rei uxor.dH. Inßitut. de dHionibus. $. item ß de date. 2 Rerumamotar. Cod.rerum dmotdrum. ï Deagnofcend.uelalcn.liber. C.De dlend.liber.de pdrentibus. De pdtrid poteßdte. l.nec filiUnt,ubi glo, De ndturdUbui liber. I« No«.«t licedt mdtri er.duilt;e.§.illud quo(^,coUdt. 9. Inßitut.de iure ndtu.gent.er ciuili.§. z. Extr. de eo qui duxit in mdtrimon. qua poUuit per dduU ter.c.cim hdberet,er c.Decdnos,c.ßn.inßne.
Non hdbent Titu.correßgt;ondentes.
|
?5^ Cod.eod.er feq.tit.de ndturdUbut lib. Inßitut.de nupt. §.ulti.uerf.nec non is. Nou.Vt licedt mdtri etduiie.§.dd blt;eci Otiomodooport: tedt epifcopos,erc.§.ut nec^ uxori, Extr.de cobdbitdtione clericor. zr tnul.
SEPTIMVS LIBER Q.VAR-tae partis,totius uero operis XXVI. habet Titul. X. i De tutelis. Cod.de teßdment.tut. Inflitut.eodem. In NoueU. vt ßne prohibitione mdtreSjCfc, De bmiu bus db inteß.uen.§.ex his.colldt. 9. 3'^.Dißin{i.c.defenßonis. 88. DtHind.c.epifcoptaW tionenifCum tribus edpfeqq.er c.decreuit, d/id. z Deteßam.tutela. Cod.eodem tit. Inftit.cr in üoueU.ut fupr.
Cod.eodem. Inßitut.detutel.^.ßn.
Inßit.de legitimd tuteld pdtronor. inßit.de fiducidrid tuteld purent. In tlouel.de hieredibus db inteßdtouenientibus.i.ix hiSyCoUdt.^.
Inß.de Attilidno tutore,crc. InNo.utfupr. 33.Diß.c.epifcopusguberndtionuni,ciimßmililut.
C.de ddminißrat.tutor.ey curat.De periculo tuKK^-U curator. Si ex pluribus tutoribus uel cunt. Detpif^ fcopali aud.l.de creationibus. Si tutor uel cuniorw gffßrit. Inßitut.de fatifdat.tutor.uel curdt.§.pen. In tloudut hi qui oblig.fe habere perhibent. t^'t. §.ulti.
Cod.de audor.prißanda. Inßitut.de auüor.tutor.
Cod.eodem titu. Inßitut.eod.tit. OCTAVVS LIBER Q.VÄR« tae partis,totius uero operisxx VIL habet Titul. X. i De cxcufat.tut.3i temp.cor. c,iy |
|
357 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TI T VLO R VM V T R I V S Q^V E IVRIS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?lt;8 CDe (xculdt.tutor. Z7 curdtJerCi Si tutor ud curator fiilf,iüegdt.Qrc. Si tutor Keipublicæ caufa dherit.De t^c«^it. ueterdnor. Qjti numero liberor. Qui mor» Bottinilitdte. Quirumero tutdarum feexeufant. ^^tuteoicmtit. lt; 2 Vbi pupillus educan uel moran,amp;c. CVbipupiïl.educentur. De dUmë.pupillo præüand. ts^itu.iefuljxd.tut.ud curat.^.ß cjuts. 3 Tutelóeamp;rat.diftrahend; ^uidrbitrium tut. b^tutde Attiliano. §.ulti. 1» No«ffi, ut bi qui obligate fe babere perbibent. §. t. coUdt.o.
tl^itu. de obligdt.quie ex qudß contr. nafc. $. tutorum. 5 Deeo qm,p tut.próue curacore neg.gefsir. Qd.eodem tit.
Col, deberedibuf tutor. De fiddufforibuf tutor, feu Wntor,
°“'^(Wdtoreftriof er prodigi. injiitut.ie curdtoribui,§.furioß quoq;. Ï'IBER PRlMVS Q.VINTÄE panis,totius ucro opcris xxviii. habet Titul. Viil. i De teftarnentis, Si qui teftam. facerc pof. C Qtti teßamcntunfacere poffunt,uel non,ere. be tcjlamot.cr quemadmod.tefi.ord. ^'^^^^ei.beteftdment.irnperf.colldt.S. Vt/fonfaUt. ^''è^tcidlis fit coftiyçQ^^^^ J^-ieteßdmettt.ord. ^xit-deteftdmen.erin s.er'mClement.
W. Df libern pr^tentit uel exhared. De pofihifmis bmdibiumßituend. ^’«.ukttj» de dppeüdt.cognofcitur.§.aliud quoq^. quot;J '‘“t. Debmdibuf mslituendit. Deexhitredat.U- lt;7' ’^i.ult.c.quicunque, ,9'’’’*“^ogt;’'fpto.irnto fado teftam. , ^ ^ tr.pr^ienü^^ Depofihumisblt;eredibufinfii-, tuend. Detefiamen.erquemad.tefi.ord. gt;i^ou.utfup. e^ in §.fiue igitur.er §.ad b£c. ^jm. quibm modis tcfi.infrment. |
Extr.de tefiant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, 4 De bis quaein teftamento delentur. 5 Dehaeredibusinfiitucndis.
In Eioucll.de barcdibus er Ealc.coll.i. is De uulgari amp;: pupill.fubftirué. Cod.de impuberum,er alijsfuhititut. Infi.De uulgarifubfiitut. De pupiVarifulfiitut: Ext.de tefiam.c.TAaynutius. ■y Deconditionib.inftitütionum. C.Deinfiitutionibuterfubüitutionihus. Inù.dc uulgari er pup.fubfi-iiut.§. impofibilit. 8 De iure deliberandi. C. De iure deliberandi,ere. lnfiitut.de h^redu/m qualit. er differentia. §.fcd noürei beneuolentia. In Eiou.de hæred.er Ealc.§.fcd ucro,coÏl.i. SECVNDVS LIBER Q.V 1 N/ tæ partis, to tius uerô opcris xxix. ,abet Titulos vu. i De militari teftamento. C. De teüamento militis. ln{iitiit.Deb£red.qualit.er differentia. 2 Deacquir.uel omit ha;red. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, C. De iure dcliberandi,eradeunda uel acquir-baired: Inüitut.De baredum qualit.er differentia.
, aperlantur,amp;c. Cod.eodem. 4 Siquisomifta caufa teftam.Sic. Cod.fi omiffa fit caufatcRamenti. 5 DcS.C.SyllanianoSdCland.amp;c. De bis quibus ut indignis aufir.blt;cr. Ad Scnatufeonful.Vcüeian. s Siquisaliqucrti teftariprobib. Cod.eodem. In Eioueïl.utnulliiudiculiceat babere loeifcruatorenti §.cr'bac prouenit.
Cod.eodem. lnfiit.de CodiciU. Ext.de tentamen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i TERTIVS LIBER dVI NT AB partis, totios uerô opcris xxx. ha/ betTitulum iinum. i Delegat.amp; fidcicom.lib.i. C. Communia de legaler fideicommiff. Delegat. De fideicommißis. lnfiitut.de légat. In No«eß.(if refiitut. ßdeicommiß. Extr.de conceff.pr^b.c.t.i.fîcut in legatis. Q.V ARTVS LIBER QVINTAE partis, totius uerô opens xxxi, Tit.habetunum. i DeIegat.Kfîdeicora.Iib.2.' ^tfip. a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q.VIN- |
1
-ocr page 742-|
3^59 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C O N I V N Q.V INTVSLIBER dV I N TAE partis,totius ucrô opens xxxir. Tithabctunum. i DeIcgacKfideicommiTsis,tertio. Vt in priori. SEXTVS LIBER HVIVS Q,VINx tæpartis,totius ucrô operis xxxiii. Tithabetdecem. i Deannuislegat.amp;fid. Ceod. infiit. inlioli.Vtfupr.generttliter.
Cod.T:)e ufur.uel frudibm kg. inStitut.de kg.
Cod.de legdt.generdliter. lnStitut.de kgat. $.t(un autem corpord.
lnflitut.Dekgdt.§.fedßuxori.
lnflit.de kgdt.§.fl quK dnciüdi, ucrf.idem efl,ßfundus.
lo Dcfoppell.Iegata. SEPTIMVS LIBER CLVINTAÉ partis,totiiis uerô operis xxxmi. TituI. habet ix. i Dealiment.8dcibar.Iegat. a Deaurö,argehtó,tnundo,8dc,‘
InSt. De kgdt. §.fl quit debitori fuo.
Coi Dehk quibiu ut indign. dufir. hiered.cr S.C. Si-Idnidno. inStitut. De ddemptione kgdtorum, cr trdnsldtioné eorum.
f Dehis qoæpoenaecaufarelinquuntur.
Inflitut.Oc kgdt. §.pan£ nomme.
Cod. De cdduc.toll. InStitut.De kgdt. §.fed fl rem.
CoiDe his qui flbi ddfcribunt 'm tefldmento.
OCTAVVS LIBER OVINTAE partis,totius ucrô operis xxxv. Titulos habet ni. i Decondit.Kdemonflrat.
|
Inflitut.De kgdt.§.fin.§.ldrgè. z AdlegFalcjd. Cod.eodcm. inftitut.DelegeTdkid. In t^ouell.ï)c triéte er femifl'e,col.4..Vtflonfdlit. tirg. §.fl quisautem,toïl.9. Deheredibus cr^dleHU. Extr.de teftdment.c.E.dynutiiis.
Titulos habet nu, i AdS.C.Trcbell. Cod.de Sendtufconfulto TrebeU. Inflitut. defideieommiff. hxredit. erddSendtifconl'id^ turn TrebeU. Ext.Detefldm.c.Rdynutius.
Coi Vt 'm pojfefl.kgdtor.ùelfideicom.flntimior.cdiifl mittdtur,cr qudndofdtifddri debedt.
PRIMVS LIBER SEXTAE PAR’ tis, totmSuerô operis xxxvil. Titul.habetxv. i De bonorum pofTeiF z Sitab.teft.extabunt. Cod. Etc bonorum pof.fetund.tdh. InStitut.De bonorum poffiombus.
InStitut.De bonor.poff.§.funt dutem.
Coi Debonor.pofef.contrdtdb.l.t. Inflitut.Debonor.poff.
In NoueU. deæqudlit. dot. erdondt. dnte nupt. $. ihi quoque,coÜ.t. ■g Decollat.dotis.
lo DeCarbon.ediâo. Cod.eodemtit. ii Debonor.poiTelFfccund.tab. Cod.eodemtit. ïnflitut.De bonorum pofl'.§.funtdutem. 12 Si à paren te quis man.fuer. C.De bonor.poffeontrd tdb.quA pretor lib.poHicetur. 15 Debonor.poiT.cxtcft.milit. Cod.lnflit.De teStdmento milit. |
|
TITVLORVM 14 De iure patronat. Coipe bonis libertor.er iure pdtrondtus. Ix^itutiefitccefilibertor. ixt.De iure putronut. er'mS.amp;'M element. Iff. (iii£ft.7.c.quicunque,cumfiq. I5 Deobfeq.dlibcr.Si liber.parét.ptæftâd. CoiDe obftqputrono pr£ftdnd. liiilitut.iefuccefiUbertor. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' lntacuell.utliberti de ctet.dur. non indig.erc.§.iüud ui n,colldt.6. SECVNDVS LIBER SEXTAE partis,tonus uero opens xxxvm. TituI.habetxvni. * pc opens libertorum. ^olfodon. i De bonis libertoh ^iCe bonis Ubertor.z^ iure pdtrondtus, ^^iiefiecefi.libertor. ’quot;^ou.Ktliterti de cit.dur.non indig.dnn. ? Delibertisuniuerût. 4 Dcafsig hbert. Ged.De ü^f^f^ èj^eor. libef, ^^i-i^aßigndt.libtrtoY. $ Si quid in fraud.patr.fad.fit. ^^d.l{infrMd.pdtroni d hbertis dLfdftd fit. Wut.de iäionib.§.itent fi quis. .. ® Sitab.teftamcn.nulls extab. I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inltitut.dt betdit^qud: db inteft. de fir. inilouell.dehtred.db mteft.uenient. ^xtr.ieficcefi.ib vnteftdto, «■ ^dft.i.c.i.iQ-ii.q.s.c.pen.er nit. 7 Vndeliberi. C»d.fodftti. Hit«t,de{,md.(ili inteft, '’'NoueU.dc l?ifred.lt;ib mteft.uenient. ^’^^dtficeefi'.db inteft.
|
V T R I V S Q_V K I V R I S. jifi. 13 Deuctera.8imiI. fucc.
inftit.de milit.teftdm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'
inüoueü. utnuüiiudic.lic.hdb.loc. amp;c. §.bocperue-nit,collfit.9.
De inofficio[.teftdnien.l.fi muter. De cdptiuK er po ftlim reuerf.l.nec nos. inft.Debonor.poft'eßionibus.^.feptimd. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ 15 Quis ordo in bonorum poffef/ Goneferuandus. God. qui dd bonorum pofiejß er ’m fid quod tempos dd~ mittdntur.l.d. inftitut.deblt;ered. dbinteft. $. ddmonéndi, er $.emdii-cipdti. Cod.DcfuUz^legitimis lib. InHit.dehtercd.quaUt. CTdifferentid. $. t. dc\i£r(d.a.h inteft.uenienti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f' Orphitianum. Cod. dd S. C. ^ertytt. Ad Scndtuficonfiultum Orphic ’ tidnum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' inftit. De S. C. ^ertyÜ. De Sendtufionfulto Orphi-tidno. TERTIVS LIBER SEXTAE PÄR-tis/otius uero opens xxxix. - Titulos habet vt. t De‘nóui opernunciat, Coi.de Aedific.priHdt. Denouioper,nuncidt. quot;^ InNoufll.eoilfirf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i Extr.eod.tit.
inilitut.de ßeruitut.ruft.priei. 4 DcPublicanis8dücâfgal.8dc. C.De ueâigdlibm er commßt^. Vedigdlid noud mßi.t tui non poße. Si propter pubUedt penßtdtiones uen ditio fuerit eelebrdtd. Sine eenfu'e'reliquis fundu'A compdrdri noti poße. De dnnonw ©“ tributii,lib. ro. Deexdaoribwtributorflib.ió. inftitut.de pnblicKiudic.§.pcnult. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i In ifiouell.demdnddt.prmcip.§.non permittds,coU j. 5 Dedonattombus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ Cod.eod.tit^ liedondt.qutefubmodo^e'c. De reuà edn.dondt. iiemofftcioftsdondt. inftitut.eodem. in i^oueU.de immenßs dondt.coUdtis m ßlioi,coU.7.coH ’ ftit.9i. Extr.diilo tituL ««.Diftine |
1
C T I 0 N n S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^'4
ïnflitut. de adionibus. §.praiudiciales.
li Quibus ad libertatem ptoclamdé re non lieer.
Cod.Quihónpóffuntadlibertatemperuenire, Deór^ dine cognitionum.
JnHitut. De iure pérfonarUm.§.penult,
14 nbsp;nbsp;nbsp;SilibertusingenuusclTedkafur.
Cod. De liberali caufa, l.parentes. Vbi cauf flatus iß debeat,l.fin.
Jnßitut.De ingenuis, $.ßnali.
15 nbsp;nbsp;nbsp;Nedeftatudéfanflor.amp;c.
Cod.eódem tituL
t6 De coUaBonedetegenda.
Cod.eódem.
Extr.eodem..
z. Qutell.3 c.pquempoenituerit.
QVINTVS LIBER SEXTAB
partis, tonus ucró opcrisxtu titul.habctxt.
i Deacquinrerum dominio.
Jn Cod.paHim.
InBit. de rcrum diuißone, cracquir.ipfar.domi)iM' fingulis. ac in multis alqs tit.feqq.
z Deacquir.uclamit.poiT
Cod.De acquirenda er retinenda pof'.
Inäit. De interdit. $. fequens diuißo. De retuiüHui* ßone. §. item ßquis. Per quas perfdnas nobis i(' quir.§.itcm placet.
Et S.dtßmLl.c.quo iure.er 32. q. a c.i.
j DeuCucapiontb.amp;aftirpnt.
Cod.De ufucapionc.Pro emptoreuelprotranfailione.
Pro donato. Pro dote. Pro hareie. De ufucu- I pione transfirmanda.
Extr depriefcriptionibus.
InHitut. de ufucapionibus er longitemporisprafcript.
In NoucU.ut eedefia Romana centunt aniiorumguuleit præfcript.coilat 2.
iS.Qu,ell3 crê pertotum.
4 nbsp;nbsp;nbsp;Profoluto.
5 nbsp;nbsp;nbsp;Proemptore.
Jis'} nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C o N I V N
8lt;s rgt;illinff.fmpertotum.
ta.Qtjeß.j.c.pläcuithuicfanäie. i6.Qiiteü.6.c.i[lUlt;l.
6 Dèmort'scaufa donar.
Q.VARTVS LIBER SEXTAE PAR/ tis, conus ueró opens xv, habet Titxvi. t Dcmanümifsionibus.
Coi. in initio lib.7.per multos tit.
înSit. De libertmit. Quibuf ex caußs mänumittere non licet. §.non licet.cr §.idem iuris.
x £xtr.Deferuisnonord.creor.mlt;inumißion. i
1^ »2. Quæü.z.c.fiquos, cumc.feq. c.debbertis.c.cùmrt-demptor.cumßmilibus ibidem.
z Demanumifsis uindiSia.
Cod.Ï3e bis quim eccl.manumitt. De umdiäa liberta* te,C7 upud conciLmanu. Communia de manu.
Inflit. Delibertmis. §. multismodis. Quibus ex cauf. mänumittere non licet. §. eadem lege.
i De manumifsïonib. quæferufsad 0/ niuerrpcrnn.imponuntur.
Cod.De ßruis Reipublicit manumittendis. Inüitut. feorßm.
4 nbsp;nbsp;nbsp;DemanumffsisteflamcnCo.
Cod. De teflamentaria manumißione. Inüitut. quibus ex caußs mänumittere non licet, g. idë^ iuris, er ^.non licet.
5 nbsp;nbsp;nbsp;DefideicomnnïTarJ/bertaribas» Cod.eódem.
1nfiit.Deßngul.rebusperßdeicommiffum reliais.
6 nbsp;nbsp;nbsp;be ademptions Übeaatis.
CDe adulter!)s,Liter ba.
Inüit.De bieredibus inßituend.^.fcrucim. .7 Dedataliheris.
8 nbsp;nbsp;nbsp;Qui Hne manumUTadUbert.peraeniSt, C. quibus ex eau.ferai pro pr^mio libcrtat.accip. InR.DefnguUs rebus perfideicom.relidUs. §.tibertas.
9 nbsp;nbsp;nbsp;QuiÄàquibus manumifs.amp;c. Cod. De hts qui à non domino manumißi funt. Qui ma-numittere non pojfunt,crne in ßau. creditor.manu-mittantur.
jnStit.quibus ex caußs mänumittere non licet. gt;nbsp;10 Deiareaureorum annuli
Cod. De iure aurcor.annulorum,^c. lull. De nuptiis. §. aliquando.
JnNouell. utUbertideextero aurco non indig. annule, §.i.col}at.lt;s.
It DeNatalib.reüituen.
Cod. De iure aureor.an. or natalibus reib'.
Inßit. De nupt. 1. aliquando. De ingenuis. f.ultim. ia frie. Defucce/flibertor.$.ultim.
In Nou.utlibertide catero aureo, crc.ut proximè.
Extr.Dcordine cognition.c.tua. Extr.deflqsprefiy~ teror.ordmand. uelnon, c. 1. cumßmUibus. Defies preßyteror. er alqs illegitime natis, in lt;s.
fa. Diß. c.prefyteror. er c. Cenomanefern, cumßmilib, iz Délibérait caaCa.
Cod.Eodein. Dcadfertionetodcnda.
Cod. De ufucapione pro emptore, uel pro trinfa» dione.
ei Pro barrede.
Cod. eodem titulo,quo fuprà.
7 nbsp;nbsp;nbsp;Pro donato.
Cod. De ufucap.pro donato.
Inllitut.de ufucap.$ fed tameUi
8 nbsp;nbsp;nbsp;Pro derelidio.
Inilitut. dererum diuißone. $,hoeamplius.tierf.pro de-
relido.
ff Pro legato.
Cod.de ufiecapion.pro donato.
to Pro dote.
Tit.eoßquofupr.
ii Pro Cao.
Codprofocio.
SEX'
(
-ocr page 745-|
^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TtTVLORVM VTRIVSQJ7E I V RlS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^6s S E X T V S LIEER SEXT AE inl^ottell.utliceAtmitriQrttidfiO'c.^.i.uerf.ß uerè. partis,tonusueroopens xlir habetTitulos ix. i De re iudicata Keffèdu fenten/ tiarum.ódc. Cüe re iudiattu.De fentctijs frafeilor.Prtttor, De feu' ttntijs ex breuiculo redlMdK.üe fententijs q^ inters locutionibutomnium iudic. Quornodo zy qùanda index fentêtium pro ferre deb. ^c. De fententijs qu£ fro eo quod intereâ proferuntur. Si À non compel tente indice indicatum ejfe dicutur. De pœ.iu.qui ma/ ièwdiclt;iuit,crc. Sententiamrefc'mdinonpojfe, De executionereiiudicettx. Geufurisrei indicate. Si pintes um fententia condemnatifunt. Qt^ibus res iu/ diati no nocet. Comminationes,epijlolas,program/ nutafubfcript.ztrc.Si exfalßs infrumentis^uel teßi/ tnoniji^çxc. 'quot;NoMen, Delitigiofs er décima parte litis. §. omnes Hero, vt omnes obediant indicibles prouinciarum. §. lt'tm,coÜ.lt;;. ittfitibadiQiiiif^f^^.curatore. De officio iudicis. ^^^■defmentii e^ re iudicata. i'^^fi7.c.iudicet.cumfeq.i.q.9. Gr $.^.4.114.;. Pf''(0tHI«, i Deconfefsis. Cod.todeni. Ext.eodetn. ^^'i-i’t5‘^-S.(J'2.Cj.I, J Decefsionebonor. ^dejnibonis cedere pojfunt. hdefodetate. j.foluitur. ver. item fi cluis. de adioni/ ^M.de exhibend.er introducend. reis. §. fi uerà. ’‘mn^tume. ^^tebaiombus.
inf dut,de interdid.ç, i.z^finaU, Et in 5 ^°d*' '”'^’' P°lfifiionem caufa rei,erc, Extr, ut lite non contefata no procedatur ad tefiium re/ e(pttone»t^lt;Q■c_cqlfQf^^^^ figquenter. §. ruerffed fi. 5 nbsp;nbsp;nbsp;Pebonisaucl.iud. pofsid. Qod.de i’onisaud.ilui.pofii.feu uenundan.erde fepara. tionibusbonor. Exfr. de eo qui mittitur in pojfeßionem caufa reifera uande. P®P’^’’flcgt)S créditerum. OSi potiores m pignore habeâtur. De ijs pui in pria/ rwnereditor .iocumfuccedunt,cum feqq.tit. 7 nbsp;nbsp;nbsp;De feparationibus. C.De bonis M(l.tudic.poßid. Gepofiliminio reuerf, er ridempUhoft.
Cod. de bonis que liber.in potefiate c5fiitutis,ex matrix monio,uel aliter acquiruntur^er nr.adminifiratio. |
lnftitut.de curatoribus,
Cod. de reuocand.ijs que per fraud.al.funt. lnftit.de aHionib. §.item fi quis. SEPTIMVS LIBER SEXTAE partis,totius uero operis x m 1. habet Titulos xxxii. i De interdict.reu extraordi. aâ.quæ pro his comp. Cod.eodem. lnftit.de interdit. Extr.de cauffa pofteffer proprietat.c.paftoralis.
Cod.eodem titu. lnftitut.de interdit,§. fequens diuifio. uerf. quorum honor. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 j Quorum legator.
C.Vnde ui. Si per uim,uel alio modo abfentis poffeff. turbata fit. lnft.de interd.§.recuperande.
Cod.eodem.
ii Defluminibus, Knequidinflumia neripäueeiusfiat, quo peius na-uigctur. iz Ne quid in flumine publico înuc ripa eins fiat, quo aliter aqua fluat, atcç prioreæftate fluxit. ij Vtin flumine publico nauigare IP ceat.
Cod.Vnde ui,er feqq.tit. lnftitut.de interdiä.§.funt autem, uerf. reftitutoria, cf §.recuptrande,er§.quamui5uis.
Cod.eodem. inftitut.de interdit. §. retinende. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1
Cod.de feruitutibus er aqua. Inftitut. de feruitutibus rufticorum er urbanorum pre/ dior.§,it Q, j 20 De |
CONIVNCTIONES
jSS
y DeobligationibusKafliorabiis. Cod.eodem.
lnfiit.de obligdtionibus. deadionib. de perpetuis er ft’‘ pordUbus dd.
Extr.de iudicqs, c.diledi.de pd(lis,c.ult. depignoribut er folutiombus.
S 6. Difiind.cperuenit.
t.Qudfi.y.c. quoties cordis.
PRIMVS LIBER SEPTI/ mæpartis,tôtiusuerooperis XLV.
Titul. habet ill.
I De uerborum obligationibus, Cod.de contrdh.er committenddfiip.
Infiitut.de uerborum obligdtionibus, 2 De duobus reis conftituend.
Cod. de duobus reis fiipultindi er promittendi, Infiitut.eodem.
in bioueU.de duobus reis promittendi,coll. 8, 5 Deftipulationeferuorum.
Cod.per quds perfondsnobis acquirdtur. infiitut.eodem tit.
SECVNDVS LIBER SEPT!/ mæ partis,totius ucro opens xtVi. habet TituI. vm.
AE * De fidciuflbrihusöi mandatonte Cod.eodem.
muouell.hoctit, infiitut.eodem.
Extr.eodem.
^S-OJi^fi-S' c.ciim homo.
/ nbsp;nbsp;nbsp;De conficrdt.difinicl./[..c.nos dutem.
z De nouationib. Bi delegationibus.
Cod.eodem.
inftitut.quibus modis toU.oblig.
5 De folutionibus amp;nbsp;liberationibus. Cod.eodem.
inflit, duibus mod.tolUtur cbligdtiofi- at ex contrarie, Ojiibus dlietidre licet,uel non.
in liouell.de fideiufforibus er maitdat.
Extr.de folutionibus.
Depoenitentid diflinél. i.c.medicind.
4 Deacceptilat, Cod.eodem.
inftitut. quibus modis toditur obligatio, ^.itemperaect^ ptildtionem.
y Rem pupiUi faluam fore,uel adoleG^n.
Cod.de ddininiftrdt. tutor, er curdt. detutoreuelatrOa tore qui fdt. non dédit. Si tutor non geftirit, infiitut.de fdtifddt.tutor.uel curator.
tn t^ouell. ut hi qui obligdtdsfehdbere perbib, CTC, §,■ qui,coll. lt;S.
iS ladicatam folai.
Cod.AdS.C.Mdcedonid.l.fin.Defdtifddndo,l.i, Inftitut. de fdtifddt. tutor, uel curdtor. $. fed er hodiCjir §.ßndutem.
■g Deprxtorqs flipulationibus. Cod. decontrah. er commit, ftipuldt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/
inß t
20 Dedais.
21 De fonte.
22 DecloaciS.
ij Quoduiautdam.
Cod.unde MyCf (e(J‘
infiitut.de interdià.Ç.quoniâm uK.
24 Deremifsionibus.
25 De precano.
Cod.de precario CT Saluidno mterdiÜo.
infiitut.de mterdiil.^.quorum UK.
Extr.de precdrijs.
10.^.2.c.precAriè,cwmduabuifeqq. 12.Quffi.z.c. précariè.
z6 Dearbonbuscaedendis.
27 nbsp;nbsp;nbsp;De glande legenda.
28 nbsp;nbsp;nbsp;De libero homme exhib, Cod,de liberis exhibend.feu deducend. er de libero hos mine exhibendo.
29 nbsp;nbsp;nbsp;De liberis exhib.uel deducen
30 nbsp;nbsp;nbsp;Vtrubi.
Cod.Viipofiidet.
infittut.de interdit. §.retinend^.
^t Demigrando.
32 DeSaluianointerdido.
Cod.deprecario er Saluidno mterdiâo.
OCTAWS LIEER SEXT partiSjtot/usueroopcris XKini.
Titul. habet viï.
i Deexceptionibus, pr.Tfcriptionis bus,amp;pr$iudictjs.
Cod.de except, er priefiriptionibtu.
Infiit.deufiucdp.er langt teporis pricfiript.de exceptio nibiMcrreplicctt. de tiiïionibitt.$.pr£iudici(tles.
in Nouel.ut ecclef.Romdn. i oo.dnnortemgaudeat priés fcript.de nHptifi.§.fed ejuod fanit.
Ext.de except, de priefiriptionib, Etutrobiqfin 6. item m Cle,
i nbsp;nbsp;nbsp;j.Ciueft.z.c.facultates. Et 1 iS. ciUicfi. ^.per totum.
2 nbsp;nbsp;nbsp;Deexceptionerciiud/catæ.
C.De iudicififi.z .Ad exhibëdufi.^. Si aduerf ré iudiedt.
3 nbsp;nbsp;nbsp;De diuerlïs têporibus,præfcriptionibus, 2 Siaccefsionibuspoflefsionum.
C. De iudteifififi. De dnndli exceptione itdlici c5trdélut toUendd, c^ diuerfis temporibut er exceptionibut, er prtefiript.er interruptioiubuc ear, inflitut.ut fup.
Extr.tit.guo fupr.
4 De doli maliKmctus exceptione.
C.Derefiind.uendit.l.dolus.Si guit dliquem teßdri pro/ hib.uel coegerit,l.i.cr z.Ad leg. Corn, de fiedr.
Ext.de dolo.
Inftitut.deperpetuis er tempordlibusdä.§.Nondutem.
$ Quarumreruinadionondatür.
Cod.de inutilibusftipuldtionibusj. dolo.
Inft.de exceptionibus $.£què. dedéiionib,$.item fi quis.
6 DeUdgioGs.
Cod.eodem.
lnbiou.de Utigiofis er décima parte litis,coll. 8.
-ocr page 747-|
5^9 TITVLORVAI ^^iM.iediui[wnelii{)uldt.§.prlt;£ton£. 3 Rem ra tam hab.Sidcranhabit. ^odEgt;tfrocurdtoïibus,l. 1. De negotijs gefis,l.fi pecu* 'filiw.Pid S.C.Nldcedon.l.ult. liijiit.dtfitifdat.tutor.uel curat.§. i.uerf.procurator. bxtr.dertgul.iur.c.rdHk ibittone,icr c.ratumJib.C. Cobligm. §.fnaï.jf^e aud. tut. TERTIVS LIBER V DTI MAE partiSjtonus uero opens xbVii. Tit.habet xx rli. i De priuatis delid. h/ii(«t.dc obligat.qu£ ex delido nafc. z Defurtis. ^düecommercijs zy mercatoribus.de firt. Zir feruo arrupto. h NoHeil.Mt nullt iudicum iieeat habere loei fer.§.quia umnos,coll.ç, biifit.de oblig.qu£ ex delido ndfcuntur.§. fiirtwm.de no wliti« a(liombuf,§.funt autem. Euß.ftKdo. De pace tenenda zy dus uiolatoribus.§.ß E ^T^'^*”^*^ ^^“^“^'^ ‘^^^’^f‘*^^^^^^i^‘^' iMuda, ^‘{•^iji.i^.c.pcenale.i z.CiU£fl. 4.c.meretri(es. 3 Detignoimundo. ^odiereiuendicat.l.z. bi!iit.deïef.dituf,etacquir.ipfar.dom.§.cüm in fuo folo, 4 Siis^qui teftamento liberefTeiudhs Wt,poft mortem domini ante adv •am hæred.fubrip.qutd dicetur. S FurtiaduerfusnautaSjCaupones, „'^«f«(forw cz infitoria ad. ™ qu£ ex delido nafc. §.fed is apud quem. ^ Si familia furt.fecilTc dicetur. 7 Arborumfurt.caefarum. De ui bonorum raptorum. ’'^•'^»itui.rgt;ecommeriiiszif-mercatoribits,l.z, i^^^bonor.raptor. l^ftitui.de ui fconorum raptorum. ’(Wc xapiord^nf^j^fij^i^^y^ z^ uiolatoribus eccle= jurim. ^4'^fji.^.Zf 6.iz,qu£ß.2.c.niilU,z^c.derebits, ttmtfeqq. ^tfxnitentiadifmd.i.c.uulgari. 9 Dcinccndio,ruina,naufragio,rate, naueexpugnata. dcd.Definis ZJquot;feruo corrupto, l.nauigia. De his qui aceufare non poffuntjk data opera. Mà.âc adionib,§.rei perfequendx. ^i'^tiptoribus^mcendiarijs, zy uiolatoribus eede/ P»Wll. ^^'^*^'^'^i' ^‘^f.^'ß quis membrorwm,ewm e. J^o Deiniurijsamp;famoflib. Cod.de iniurjs, tnfitut.eodem. ^xbCtemiurijsz^damno dato,zj-in 6. |
370 V T R I V S Q_V E I V R I S. ^ 5-Q«‘e/ï' '-cJÜnd.^m multis alijs loc. n Deextraordmarijs criminibns. 12 De fepulchro molato, Cod.eodem. In f^oueü.Vt defonfli feu funerd eoru.m,0‘C. Vt cum de appdldt,cogttofcitur,crc.§.memmimut. li Deconcufsiombus. Cod.^dlegAuUdm rt()et.Lunuflt;}uif^.De codiU.ob tuf/ pen cdufifi quad euitändi. Ext.de iinmMtit.ecclefc.quid pleriq;. Diftind, iS.c.qui quidem. i.Ciji£^.y,fdncimui. 14 DeabigeiS. Cod.eodem. I« ï^iouell denuplijs.§.minores itdq;,cott. 4. 15 Depræuancatonbus. Cod.de dduocat.diuerfor.iudicior. n.Qjteß.i.c.ßquem.§.procùrdtor, O' z.Qu^ß.y, c.non poted. 16 Dereceptonbus.
In cofit.noud Erederici imperatoris, de Hdtutis et cafue tudinibM,c.nosEriderichus.^.credëtes,mextraUdg. 17 Defuribus balneattjs. 13 DecfFradoribusamp;expiIaton'bus, 19 Expilatæhærcditatis, Cod.de crimme expildt£ h£redit. De cnmine ftelhonatus. 20 Cod.eodtm. zi Determinomoto. L. i.C.de accufat. zz Decollegqsamp;corporibus. Cod.De facrofand.eccleftis,l.qu£ fub prxtextu.de hx/ redib. inflituend. l. coUegiwm. 23 Dcpopularibusaâionibus. Cod.Q«i aceufare non poff.l.de caufa. Q_VARTVS LIBER PARTIS ultimæ,totiusucro operisXL vm. Habet Tit. xxiirr. ' i Depublicisiudicfjs. Cod.per tot.ßre lib.$,tnß.de public.iudicijs, 2 Deaccufat.8iinfcriptionibus. Cod.Eodem.Sireus,uelaecufatormortuus fient. ïnfitut.de pubUcis iudic. ïn üoutü.de non alienand.rebus eccleßaß.§.qüia uero. Extr.de accufat.mquißtionibuSfZy denunciat.Et in s. eodemtii.
Cod.De exhibend. zy trafmittend.reis. De eufodia reor, De priuatis carceribus inhibend.
Cod.Siquisimperatorimaledtxerit. De feditioßs O'ijs qui plebem audent contra Rempublicam coUigere. Inßitut.de publicfs iudic, $.publica autem. CL 4 nbsp;nbsp;5^ |
37' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C O N I V N C T I O N E S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37»
|
$ Adl.luliamdeadult.amp;ftupro, CSi quit eam,cuiuf tutor fùerit, corrup.De muheribut, qu£fe proprijs (er.iunxermt. De raptu uirg. feu uU duar.necnonfinilimonicilium. lnliitut.de pubUcis iudic.§.item lex Ïulid. In i^oueÜ.Vt licedt mlt;itri,uel (iiti£.§.quid uerà^coU.S, Vt num iudicMn,crc.§.fi uercgt;,coU.9. De mdnddtis prwcipum. §, bomicidd dutem,coll.^. Extr.De ddulterijs er Üupro. iz.CiU£ft.4-c.nemo. Etc.ficnonfunt feiendd, eme, feq.Et 3 i.CiUxji.q.ô.or J- lt;s Adlegemlul.deufpub. Cod.dd legem tulidin de ui publica feu priuata. lnliitut.de publicis iudicijs.§.ittm lex lulid.
Cod.eod.tit.quo fup.De raptu uirgin.feu uidudr. 0-c. lnjiitut.de publicis iudic.§.itë lex iulid de ui publicd,etc. 8 AdlegemCorncliamdeficarijs amp;nbsp;ueneficis. C.Ad leg.Com.defiedrijs. Mdleficis or Mathematicis, cr fimilibus. lnjiit.depublicis iudicijs.q.item lex Cornelia depedrijs. Conjl.Erid.Depdcetenenda CiJ' eins uiolatoribus. De pace iuramento jirmdnda.§. i. Extr.de honiicidio uoluntario. In 6.eod.tit.ln Clement, de homicidio uoluntario,ere.
Cod.de his qui pdrentes,uel liberos occiderunt. lnjiitut.de publ.iud. §.dlid deinde lex. lo Ad legem Cornel.de falf.K de Sc/ natufconfulto Liboniano. C.Ad legem Corneliim dejalf. Debts qui fibi adferibunt in tefamento. De ßfa moneta. De mutdtione nomi/ nis. De diuerfis offices er apparitoribus indien,ere. l.hdc fdnUione. lib.iz. Injiitut.De publicis indicés. §. lex Cornelia. In liouell.de injirumentorum cautela er {ide.§,i,coU,i.: i9.Dijiin(l.c.inmemoriam. n Ad legem lul.repet. Cod.eodem tit. injlitut.de public.iudic.§.funt pr£terea. iz Ad legem luliam de annona.
CDc crimine peculatus.De crimmefacrilegij. lnjiit.de publicis iudicijs.§.item lex lulia peculatus. Extr.de fententia excommunicationis,c.conquejii. tj.Qjiisji. 4.c.quifquis.
Cod.eodem^ lnjiit.de publ.iudic.§.funt praterea. 6i.Dijim{i.c.miramur. ï 5 Ad legem Fauiam de plagiartjs. Cod.eodem. injlü.de publicis iudicijs.§.(P CT inter. |
CEorfem. De abolitionibus.De generali abolitione. z.Qu£ß.i.c.ß quem pœnituerit. i-^ Derequircndisreis,necabfentibus damnandis, Cod.de requirendis reis. Extr.de maioritate er obedientia, c.mter quatuor.De ojf.(^poteü.iudic.delegati,c.confultationis, 18 Dequæftionibus. Cod.eodem. y 6,dif.c,non liceat. q.q. q.c.Hli q(ù.z:},q.q.c,i. 19 Depoenis. Cod.eodem.Ueflne iujfu principis certts iudicibtulb ceat confifeare. infit.Demiurijs.§.infententia.DepublKisiuiidjsi-penultim. In t^ouett.De mandat principum. §. deinde,Vlf’i^^ filij fuccedant,crc.§.m delilio,coU.9, Extr.de pœnis.Et'm 6.eodem. Et mClem.eodem. z.^.q.i.er?. 20 De bonis damnatorum. Cod.de bon'is profcriptoru/m,jeu damnat. . In No«eI. Vt nuüi iud.liceat habere loci jeruator.§,jlt;i^ zi De bonis eorum,qui ante fen/ tentiam,Kc. Cod.de bonis eorum,qui ßbi mortem conjeiudWA. 22 nbsp;nbsp;nbsp;Deinterdidisamp;relegatiSjSc. ' Cod. de caußis,ex quibus mßmia irrogatur,lß Poßtio* nius.erl.ad tempus. Inßit.de capit.dim'mut, 23 nbsp;nbsp;nbsp;De fen tentiam pafsis SK^^“^** C.Eod.tit.De reUgiofer fu/mptibusjùn,lfiigt;^°^°^‘ Inßit.quibus mod.ius patr.poteB.foluitur.^.tv,maiAdillt;
Extr.de jurt.c.z. In Clement.de peeniten. er remijfeßn- Q.VINTVS LIBERVLTIMAB partis,totius uerooperis XLlxTit habet xvm. i Deappellat.Sirelat. Cod.De relationibus. De appeUationibust^'confitlti' tionibus. in Noweß. De appeUationibus,coU. ^.Vt nuUi iudic-ü' ceat habere loci feru.§.er hoc peruemt,coil.$, t)e iudicibus,er ut nuUatenus cum iureiur,eligantnr-Sgt; audent igitur,coll. 6. Vt indices non expedeft lieras iußiones,coü.9.De fandiß. epijc.ti^'C'^fi^^^j contr.coU.9.Elis qui mgrediuntttradappeda^^°^^gt; coll. ö.Vt cü de appeUationibus cognéjeiinr,toll,igt; Extr.de appellat.er reeufationibus, In S.er m Clement.eodem. 2.CiU£ß.6.per totum.
In lAouetl.de fan{liß.epifcopis,cotl.9. Extr.de appellat.errecufat.c.paforaUs- |
|
’71 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TITVLORVM VTRÎVSQ.VB IVRIS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^74 5 Qufs Ka quo appenetur. ^■^(^ppcüit.zrconfultMionibw, Lbr^cipimi^, or ^'^iiou(llis,utfuprd, 4 Quando appclland.Sein tra quæ tempora. ^oHetmporihM er repdrationibüt 'appeUationam fdiconfultitionum. ^^oudlK^ÏyedppeUdtionibui^coU. 4. De h^ ^ui in-greHunturdi appclldtionem. $.i.coü.f. ^^ir.icdppcÜdtionïbu^^c.cMn fit KomdM. $ De appellationïbus recipiendis, uel non. Col^«or«m äpptUdt.non recipiuntur. bNoMd, DcdppeUdt. §.gt;!^fi:imui. De fdnäißimKe-fifc^fiquos. ^fr.de ippcüiitionibu^,c,ut debits honor. ^ Dé libellis dimiflorifs, qui apo« floli dicuntur. ^^■isiippcli^tioi’iè, l. Prafesprouinciie,!. tOS quit t indices. ^^oppt^tionibw,lib.s.c.db eo.
tod. de tmponbu/s or rcpdrdtionibM dppeUdtionum, crc.ïfïn.§.iBHd. ^^outll.ytc'umiedppeUdtionJbui cognofcitur, colk 8. VtnutHiuiicumjZ^c.^.t.coü.^.
^IWndo prouocdrc non eü necefie, l. cum ingrdtls, ^•^ut indices non expedient fderds iufiiones, §.fi ^‘'^^iuOjCOÜ.ÿ. J An per alium cauCe appellationum teddi pofsint. ^^'^tpr6cardtoribas,l.i.çr l.inuitus. ïo Situtor,ucl curator,uel magiftratus crcatusappcllauerit. Cod.de excttfdtiofjiBicsfMt./.ijMdmgMdm. “ Eutn^qu, appellauerit, in prouincia defendi. 12 Apudeum,aquoappclletur,alianï caufam agere compellcndum. Ctfd.de lt;tppcïliitionibus,l.eos,l.zrin mdioribus. ij Si pendente appcllationc mors interuenerit. CoieodemMuL 14 Deiurefifci. C®d.tod.tit, Vbi cdufofifidles,uel diuin£ domus homi-'^^’ui^idus dgdntur.
• ucrfis,amp;c. Cod. de pojlliniinio er redemptis db hoftibus. h^-tluib.modMspdt.potcfi.foluitur, §.fidb Mibus, i^ De re militari. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* Cdepitnis,l.honor. De quiefiionib. Lmilitcs. De re mi HtiridA.iz. |
i.Dift:indl.c.iiismilitdre. i3.(iu£ft.i.cr2jqu£ft.!.c.miles. 1-7 DcCaftrenfipeculio. C.deàduocdt.diuerforum iudicior. De fileniidrijs ér decurionibus eor,lib.12. De bonis,qud:liberis,Lcunt oportet. De inoffieiofio iefidtnenlo, l.fin. Inftit.per quM perfonds emq; dcquir. §.d{iiones dutem. Defepulturd,lib.6.c.licet. 18 DeUeteranis^ Cod.eod.lib.t2, SEXTVS ET VLTIMVS LV ber ultimæ partis Pandecfiarum,to/ tius uero opens l. ha bet Tu tulosxvii.
z De decurionibus amp;nbsp;file's eoriim.
j Dealbo fenbendo. Cod,de muneribus pdtrimoniorum, lib.to.ï.i. inftitut.de dllionibus.§.pandlcs quoq^. in Clement.de iudicijs,c.dudum. 4 De muneribus X hononbus.
Extr.de filijs prcsbyter.c.db exftirpdudis.
C De udcdtioné publici muneris ,lib. 10. De cXcufd~ tionibusmunerum,eod.Ub. Quibusmuneribusuel praftdtionibus neminilicedtfej:xcufdre,li.io. Quie bus muneribus excufidhtur bi, qui poft impletdm mi-litiüueldduocdtionem,cre. QuiatdteuelprofeßiO/ ne feexcufdut. Quimorbo fecxcufdnt. Debts qui numéro liberor.uel pdupertdte exeufdtionem merue runt, lib.to. De muneribus pdtrimonior. l. non uidetur ,lib.to. De excufdtionibus tutor, uel curdt.l. teftdmentum. De decurionibus, ere. utfuprd. De epifcopis er cler.l, omnâ.
Cod.Deimmunitdteneminiconcedendd. Quibusmu-nerib.uclpr£{idtion.nem,lic.feexcufdre,cod,lib,to. Ext.de immunitdte eedefia.
Cod.eod.tit.lih.so. Extr.de officio legdti,er in s. eedem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, t.Diüinft.c.ius gentium, ^^.DiftinH. per totum. S De |
\
-ocr page 750-|
37$ nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CONIVNCT. TIT
Cod.de expenßi publicor.ludorum,lib.ii.
lo De openbus publicis, Cod.eodem tit. in UoueU.de ecckfuRicis titulis,§.dd l;£c,coU. s. 11 Denandinis. i C.de nundinis crmeredtoribus. De commerdjs cr met cdtoribus. t6.Qttitfi.7.c.crhocdix{mus. iz Depollidtacionibus. Cod.de dotis promißione er nuda poUicitdtione. ,1} De extraor dinar.co gnidonibus,Sl ß ludex litem fuam feciffe dica tur. Cod.Deprofifforibusermcdicisjib.io.l.medicos. De pand iudtcis,qui mdlè iudiCduit,Uel eius,qui iudicent dduerfarium corrumpere curduit. Inüit.de obligat, qu^ ex qudfi deliâo nd[cuntur,S.v |
VLORVMV. IVRIS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37^ in HoueU. ut litigdntes iurent in exordio Utis, S.ßquit dutem.coU.9. De fententia er re iudicatd,lib. e. c. tdm cateri, amp;■ c. conßlij. n.QUiefl. j. c.non reâè,c.non licet,cum efeq. 14 De proxenetis. Cod.de ßgt;onfdlibus er drrhisßofdlitifsetproxentiids. 1$ Dcccnlïbus. Cod.Sinecenfuuelreliquisfun.comp.ttonpoße. Dec-pifc.erclericis,l.j. Extr. De cenßbus, exa^iombuf,amp;procurdt.erine' eod.er in Clement.d.tit. ». Quicfi. j. c.qult;eßtum eß. to. Quiefl. en- pertot, u. Quafl.i.c fitributum. In €XtrdUdgdnt.eod. tit.utfupr. 16 Deuerborumfîgnifîcatione. Cod.eodem titul. Extr.deuerborumfignifiedtionibus. Etins.eodEtis Clcmcnt.diâo tit. 17 De reguUs iaiis antiqui, Extr. de reg.iur. Et in 6.cod.tit. I TlTVlO' |
TITVLORVM, SEV RVBRICARVM
IV RIS CÆSARII ET PONTIFICII, ORDI-
NE ALPHABETICO IN VNVM
|
^ NtU niimerumfiritceJem/tnni. jicat hbrumjiocfadt: I Infitliaionum, ^' PindedarinnfeuDi^eflontm. CtlilM. ^' i^iuhmticorum. Fe»dlt;iriim. Decretitliitm. 5' StxüDemuUum, d Clmentinamm. Pngt;r mmerm ad lihrum,flt;iflerior ad ti-talumrifirtur: ut,C.^,^i. idefl, Cdicii libri noni Tilulw quadra^e-fimiufecHndiu.iyi. j,2.ld eft,^it thiuciirum libri tertij ,feu coliationit ff lia, tilulMjeptimui. ^^Bigeis,ff;47,i4. amp;C.9,37, fy®^’igt;olitionibus,C.9,4J. lM^^’'quot;ptgt;13tione,fF.46,4. .’*fquot;ptilatióibus, C.8,44. »«ulationibus amp;nbsp;inferiptionibus, 4Uamp;C.9,:. '«ufationibus, inquifitionibus, amp;nbsp;«nunciationibus, D.5,1. amp;nbsp;S.5,1. *onertruni3n]otaruni,ff.25,3. ’«ionibu!,i.4,i, iftwmbus «mpti amp;nbsp;uenditi, lt;£19,1. •*««*M4obIigattoiiibus.ff44. 7'«C.4,io. ^“reâtutorefeii curators dando, ^®gïtorum,I.2,ïi. ’“.«'gt;'lgt;enlt;ium,fF.,o,4.amp;C.3,42. '®«ndisuji transferendis legatis ’J'‘fi(ieicomiiiifsis.fF.3 4,4. * =S'®Aquiliani,ft-,9,2. C.9,22. /gsniCorncliam defalfis,amp;de ^Natufeonfuko Liboniano , ff 4^0 ’li legem Comeliam de ficariis. C. 9i'A. ad legem Comeliam de ficarijs amp;nbsp;uenehcijs,ff.^8,8. ad legem Falcidij,ff.,^,,.amp; €.6,49. a legem Flauiâ(ieplagianjs,fF.48, iÇ.amp;C.9j2o. ’dlcgem luliam de adulterijs eoer-cendis amp;nbsp;ftupro.fF.48,5. amp;nbsp;C.9,9. ’s legem luliam deathbitu.(E48,i4. amp;C.9,26. a'llegemIuliadearinond,fF.48,i2, aA'egcmIuliadeuipriuata,tf.48,7. ’“legem lulia de ui publica,AF 48,6. ’“ legem luliam de ui publica, feu P«“»ta,C.9,«2. ad legem luliam inaieftacis, 1^48,4. de C. 9,8, ad legem luliam peculatus, amp;c, (F. 4«,'5. ad legem luliam repetundaru m, AF. 48,11. ad legem Pompciam de parricidijs, 1^'4^)9- adlegem Rhodiam de iaftu, {£14,2. ad legem \'ircelIiam,C.9,2i, |
colleótarum, 1 n D EX. adminiftrantibns officiain Facris ap pellationibus,A.5,7. adminiftratione amp;nbsp;periculo tutorü amp;nbsp;curatorum,amp;c.fF.26,7. adminiftratione reruin ad ciuitates pertinentium,fE50,8. adminiftratione rerumpublicarum, C.11,30. adminiftratione tiitonim uel cura-torum, amp;nbsp;pecunia pupillari fœne randa uel deponcnda,C.9,37. adminiftratoribus,A.7,6. ad municipale,amp; deincolis, ff.50,1. adoptionibus,I.i,ii.â:C.8,48. adopciónibus, amp;nbsp;emacipationibus, amp;nbsp;alijs modis, quibuspatriapo-teftas foluitur,ff.i,7. appeIlationibus,A.8,2. appellationibus amp;nbsp;confultationi-bus,C.7,62. adpeilationibus, amp;nbsp;intra quæ tépo-radebcatadpcllari,A 4,2. adpeilationibus recipiédis, uel non, ff-49.S« adpeilationibusamp;relationibus, ff. 49’‘-. adpeilationibus, reeufationibus, amp;nbsp;relationibus,D.2,2Ï.amp;S.2,15. adquirendaamp;retinenda polTefsio“ ne,C.7,32. adquirenda uelamittendapolTcfsi-one,ff.4i,2. adquirenda uel omittendahæredi-tate,ff.29,2. adquirendo return dominip,ff.4i,i. adquifttione per adrogationem, I. ad fenatufconfultum Macedonians, fF.i4,6.amp;C. 4,28. ad fenatufconfulcumTcrtylIianum, €.6,59. ad fenatufconfultum Tertyllianum, amp;nbsp;Örphicianum,fE3g,i8. ad fenatufcófultum Trebellianum, ff. 36,1. ad fenatufconfultum Turpilianum, C.9,4S. ad fenatufconfultum Turpilianum, amp;nbsp;de abolitionibus criminum,ff. 48,16. ad fenatufconfultum Velleianum,ff. i6,i.amp; C.4,29. adfertione tollenda,C.7,i7. adfeflbribus,amp; domeftici5,amp; cancel larijs iudicum,C 1,52. adfignandis Iibertis,ff. 38,4. adfgnationc libertorum,1.3,9. adulterijs amp;ftupro,D.9,i6. adiiocatis diuerforum iudiciorum, aduocatis diuerforum iudicum, C. 2,8. aduocatis fïfci,C.2,9. a-dificijs priuatis,C.8,io. adilitijs a6ti0nibus,C.4,58. adilitio ediâo, amp;nbsp;redhibitione, amp;nbsp;quanto tninoris,ff.2i,i. arqualitatc dotisjde propter nuptias donationis, amp;nbsp;de augmente do-tis, amp;propter nuptias donationis , amp;nbsp;dcpriuilcgio docis,amp;c A. 7,8. |
aftimatoria,ff.i9,3. ætateamp;qualitate, amp;ordinepr^fi-ciendorum, D. 1,14. amp;nbsp;S. 1,10. amp;nbsp;CI.i,6. agentibus in rebus,C.12,20. agnofcendis uel alendis liberis , uel parentibus,uel patronis,uelliber tis.ff,25,3. agricolis, amp;nbsp;cenlïtis, amp;nbsp;colonis, C. quot;’47- agricolis, dc mancipijs dominicis, uciftfcalibus reipublicæ uel pri-uata:,C.11,67. albo fcribendo,ff.5o,3. aleatoribus,ffi 11,5. alendis liberis à parcntibus,C.9,29. Alexandriæprimatibus, C.ii,2S. alienatione, amp;nbsp;emphyteufi, amp;nbsp;loca-tione,amp; hypothecis, amp;nbsp;alijs diner lis contradbibus in uniuerfls locis . return facrarum,A.9,3. alienatione feu di,F, 1,13. alienatione iudicij mutadi caufa fa-. âa,ff.4,7.amp;C.2,9Ç.amp;D.1,42. alienatione paterni feudi, F.2,3. alimentis uel cibarijs Iegatis,ff 34,1, alimentis pupillo præftâdis,C.5,50, allodijs,F.2,94. alluuionibus,amp;paludib. amp;pafcuis ad alium ftatii translacis, C.7,41. an agnatus uelfilius defunfti,pof-fit rctincrefeudum, tepudiatahat reditate,F.2,4Ç. an apud iudicem uel curiam domi-ni, quæftio feudi debeat cermina-ri,F.2,46. an ille qui interfecit fratrem domi-ni fui,feudum amittat,F.2,37. an maritü.« fuccedat uxori in benefi-ció,F.i,t5. an mutus uel alids imperfedbus feu-dum rctineat,F.2,36. annali exceptione Italici contradbus tolicnda, amp;nbsp;de diiierfis tempori-bus amp;nbsp;exceptionibus, depriefcri-ptiónibus,dc interruptionibus ea-run),C.'7,40. annonis ciuilibus,C.n,24. annonis dccapitat. adniiniftrantiu, uel ebrum adfeirorü,dlt;:c.C.i,5o. annonis amp;nbsp;tributis,C.io,i6. annuls legatis defideicommifsis, ft. 31gt;'- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. an per alin caufæ appellationis red-di pofsint,ft'.49,9. an remoueri debeant teftes, qui pares effe dclïérunt,F.2,i9. an feruus pro fuo f.iébo poft manu-mifsionein teneatur,C.4,i4. apochis publicis,dc de defcriptioni-bus curiaiium , amp;nbsp;de diftributio ■ nibüs ciuilibus,C. 10,22. apoftatis,C.i,io. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(0.9,9. apoftatis amp;nbsp;reiterantibus baptifnia, apparitoribus Comitis Orientis,C, ’Î.57. 'PP’quot; |
|
apparitotibus magiftrorum milittl, amp;nbsp;ptiuilegijs eorum,C.12,^5. apparitoribus præfedi annonæ, C. ’2.59- apparitoribus præfefti urbi, C. n, 54- apparitoribus proconfulis amp;nbsp;legati, 0.12,56. apud eum à quo adpellatur.alia eau fam agere cópellendum, ff.49,12. apud quem uel quos cótrouerüa feu di definiatur,F.i,i8. apud quos oporteat Caufas diccre monachos amp;nbsp;afcetrias,A.6,7. aquxdu6tibus,C. 11,42. aqua,amp; aquæpluuiæai;cédæ,ff'59,5. aqua quotidiana amp;nbsp;æftiua, ft.43,19. â quibus adpellare non licet,ff.49,2. Arbitris,D.i,43.amp; S.1,22. arbitrium tutelæ,C.5,5i. arboribus cædendis,flf.43,26. arborum furtini cæ(arum,fF.47,7. argenti precio,quod thefauris infe- ratur,C.10,76, arnii$,A.6,i3. AthIetis,C.io,53. A^tiliano tutore, amp;nbsp;éo qui ei legelu lia amp;nbsp;Titia dabatur, j.1,20. anh publici perftcutorib. C.io,' 72. aUro coronario,C.io,74. auro, argento,niundo,ornamentis, unguentis, uefte, uel ueftimentis, amp;nbsp;ftatuis legatis,ff.54,2. aüthoritate amp;nbsp;confenfu tutorum amp;nbsp;curatorum,fF.26,8, aüthoritate amp;nbsp;ufu pallij,D.i,8. aüthoritate præftanda,C.5,59. aüthoritate cutorü nel curatoruni, 1.1,12. B TÏ Aptifmo,amp;eius efFefln, 0.3,42, amp;CI.3,i5. beneficio fratris,amp;qualiter frater in bencficin fratris fuccedit, F.i, 20. bigamis non ordinandis,D.i, 21. amp;nbsp;S.l,t2. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 Bonis authoritateiudienpofsiden-dis,amp; uænundandis,ft'.42,5. bonis aüthoritateiudicis pofsiden-dis,feu uænundandis , amp;nbsp;de fepa-rationibus bonorun.,0.7,72. bonis damnatorum,ft'.48,2o. bonis eorum, qui ante fententiâ uel mortem fibi confciuerunt,uel ac-eufatorem corruperunt,ff.48,2i. bonis eorum, qui mortem iibi con-lciuerunt,O.9,5O. bonis Iibertorum,flf37,2. bonis Iibertorum, amp;nbsp;lurepatrona-tus,O.6,4. tonis paterni amp;nbsp;materni generis,O. 7.^9- bonis,que liberis in poteftate patris conftitutis, ex matrinionio uel a-liter adquiruntur, amp;nbsp;eorum admi niftratione, O.6,6o. bonis profcriptorum feu damnato. rum,0.9,49. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 bonis uacantibus,amp;de incorpora-tionc,O.io,io. bonorum poflefsione cOntra tabulas,ff.37,4. bonorum poftefsione contra tabulas liberti, qux patronis uel Iibe-ris eorum datur,C.6,i3. bonorum poffefsione contra tabulas, quam prætor liberis pollice- |
RVBRIC,ARVM IVRI tur,O.6;i2. bonorum poflefsione ei teftaméto militis,ff.37ji3. bonorum poflefsione furiofo, infan ti,muto,furdo,cxco competent), ff37.3- bonorum poflefsione fecundum ta-bulas,ff.37,ii.amp; C.6,11. bonorum poflefsiombus, I.3,10. amp; bonorum fêparationibus,fF.42,7. C. Z^Adaueribus punitorn, lt;£48,24, '^caducis töllendis, C.6,50, calumniatoribus,fF. 3,6.amp;C.9,46, amp;nbsp;D.5,2. canone frumentario urbis Romac, C.11,22, canone largitionalium titulorum, C. 10,23, capellis monachorum,S.3,i8, capiendis amp;nbsp;diftrahendis pignori-bus tributorum caufa,C.io,2i. capitatione ciuiura cenlibus eximen da,C.ii,48, capitaneo qui curiam uendidit, an intelijgatur beneficium uendidif fe,F.2,5i, capite minor is,ff. 4,5, capitis diminutione,1.1,16, capitulis Corradi,F.2,4o, capciuis, amp;de poftliminio amp;redem ptis ab hoflibus,fF.49,i5. Carboniano edi Ao , ft'. 37,10, amp;nbsp;C, ^)'7-caftréfianis amp;nbsp;minifterianis,C.i2,26. caftrertfi omnium palatinorum pe-culio,C.i2,3), caftrenfi peculio,fF.4g,i7, caftrenfi peculio militum, amp;prefe-étis annonæ,C.i2,37, caufa pofTefsionis amp;nbsp;proprietatis, D,i2,12, eelebratione Miflarum,amp; alijs diui-nis offici)s,CI.3,i4, eelebratione Miflartim, amp;nbsp;facramen to Euchariftiat,D,3,4i, cenfibuS,lt;F.48,it. cenfibus,amp; cenficoribus,amp;pera;qua toribus amp;nbsp;inlt;peiftoribus, C.11,57, cenlibus, exaftionibus,amp;procura-tionibus, D.3,9. amp;S.3,2o, amp;C1. 3.'3. cefsione bonorum,fF.42,3. dandeftina dcfponfatione,0.4,3, clafsicis,C,ii,i2, etericis coniugatis, 0,3,3.amp; S.3,2, clericisnon refidentibus in Ecclefia uel præbenda,O,3,4,amp; S.3,3, dericis peregrinantibus,D,2,29. clcricis peregrrnis,D.j,22, clericis pugnatib.in duello , 0,5,14. clerico xgrocanceuel debilitato, O, 3,6.amp;S.3,5, cleric,o excommunicato, depofito, uel interdifto miniftrate, 0.5,27, clerico non ordinato mimftrante, 0.5,28, clerico percuflbre,O.5,25, clerico perfakum promoto,0.5,29. clerico,qui inueftituram facit, F.2,3. clerico uenatore,0.5,24. cloacis,lt;f.43.22. codicillis,I.2,25.amp; C.6,36. cognationelegali, 0.4,12. cognatione fpirituali, 0.4,11. amp;S. 4.Î- |
S cohabitatione dericorum amp;nbsp;Mulif* rum,0.3,2. cohortalibus lt;5c principibus comi' cularijs acprimipilarijs,C.i2,58. collatione æris,C.io,29. collatione bonorum, IF.37,6. collatione donatorum, uel reloua-torum,aut translatorum,fcua(ia: ratorum,C,io,28. collatione dotis,ff.37i7. collatione fundorii fifcaliumyuel f« priuatæ,uel dominiez ,uelciuita tis,uel rempli,C.ii,73. collatione fundorum patrimonia-lium amp;nbsp;emphyteuticariorum, Cgt; 11,64. collationibus,C.6,20. collatoribus, amp;nbsp;alijs capitulis, A.^» ’4-collegiatis,amp; chartopratis,amp; num® larijs,C. 11,17. coilegijs,amp; corporibus, IF.47,12-eollufione detegcnda,lf.40.i6,amp;^ 7.20,amp;O. 5,22. colonis Illyricanis,C.ii,5!. eolonis Palæftinis,C.ii,ça-coionis Thracenfibus,C.Hii*' comitibus confiftorianiSiCab'®',. comitibus amp;nbsp;archiatrisfacdp*'’''i’ comitibus amp;tribunisfcbolaruni,Clt; comitibus, qui prouincias regun, C.s2,lt;4. comitibus rei militaris, C.iid*' commeatu,C.i2,43. commerces amp;nbsp;mercatoribus,'-gt; gt; 63. comminationes,epiftolas,P''®Sf^''* mata, fubfeription«authority tem rei iudicata: non habere, commodati,uel «ontri,lf''îA coramodato,C.4,23'^R'h‘5'; communia delegatis Ócfideico^ fis, amp;nbsp;de in rem mifsione toll«»' da,C.6,43. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;., communia de manumifswnibus, Comunia de fuccefsionibus,* communia de ufucapionibus, •/» communia prædiorum tamutbano rum, quàm rufl:icorum,ff.8. ' communia utriufque iudicij tamia milix ereifeundæ, quàm tomni:* nidiuidundo,C.3,38. commun! diuidundo,fF.I9ih“^' 3gt;37' commun! feruo manumiflo, G’7)/' communium return alienatione, C, 4i$a-compenfât!onibus,fF.i6,2'^^'4i^' concefsione Præbenda: amp;nbsp;Ecclefiï non uacant!s,D.3,8.lt;StS.3,7. concubinis,fF.25,9.amp; C.5,26. concufs!one,ff. 47,13. condiftione caufa data, caufi non fecuta,ft'.i2,4. cond!ftioneexlege,fF.i3,2. ■ condidione ex lege,amp; fine caufa uel injufla caufa,C. 4,9. condiiftionefurtiua,ff'.i3,i.amp;C.4,t' condiâioneindebiti, ft'.u,6. amp;nbsp;û condiftione ob caufant datotum, C'4.6- cöndi'; |
|
V T R I V S Qjr E INDEX, tondiftione ob turpem caufarn, O. .*?7«. todidione ob turpem ueliniuftam '*'*r»iii,ft‘.i2,5. ‘ondidione fine caufa,flF.l2,7. quot;gt;lt;i8iaione triticiaria,fF.i3,3. tenditionibusadpofitis indefpon. _ütióe,iiel in alijs cótraAib. 0.4,5, téditionibus, dedemóftrationibus, Sccaufis,amp; modis eorü, quæ in te ftaméntis rctibuntur.fF.33,i. tooditionibus infercis tam Icgatlt quim fideicommifsis, de liberta-tibui,C.6,46. tonditionibus inftitütionü, fF.28,7. tóditis in publicis horreis, C.10,26. ‘onduftoribus amp;nbsp;procuratoribus, füeetaftoribus praidiorum fifca liiim domus augufta:, 0.11,73. tonfefsis, ff.42,2. de 0.7,59. de D.2, i8.amp;S.2,9. tonfinaando tutote,O.5,29. tonfirmando tutore,uel curatore,flf. tofirinatióe utili,uel inutili, D.2,30. wniugio leproforum,D.4,8. quot;''’wgioferuorum,D.4,9. toniungenjjj cum emancipato libe '“'‘'»,(£37,9. tonfanguineij de uteriais fratribus, A6,u. tonfanguinitate de affinitate, D. 4, 1401.4,1. «nfectatione eedefie, uel aItaris,D. 3,4o.óeS.3,2i. tohfpnibui eiufdem litis, C.3,40, conruetudme,D.i,4.amp;S.i,4. conruetüdineteftifeudi,E2,35. Mnfulibu8,A.4,j. «Mfulibus,d:nonrpargendi$abhis ^tunijs:amp;depra:feAis de magi-?7niilitnamp;patricij 5,0.12,3. * C'4.18. quot;'i«iones feudales domini Lo-^quot;’''jlmperatoris, quasanteia-®iisni B.Petri inciuitateRoma-'’icondidit,obferuandasjF.i,i9. ’’Iftitutionibus.D.qt.dcS.bi. ***'’®!‘'*8ionibus principum,fF.i,4. *onftitutid,qupdignitatibus deepi-™patufiliumli|,ejjt patriapo-«ftate,A.é,9. quæ exadferiptitio «hberanatos, liberos e/Te uult, non ijs qui j^jg conftitutionem nati funt, fed qyj p^j^ conftitutio neni,prodeire,dec. A.5,7, contrario iudicio tutelæ, 0.5,58, tontentionem inter dominum,de fidelem de inueftitura feudi,F.i,io. tontentione inter dominum de üa-fallum de inueditufa feudi,F.i,13. tontentione inter me dé dominum de portions feudi fratris mei de-_funai,F.i,i2. ‘°quot;aftibus iudicum, ucl eorum qui ®ot circa eos,deinhibendis dona “onibus in eos faciendis, de ne odminiftrationistépore proprias »des adificét fine fanAione pra. g'quot;«ita,C.i,54. (ontrahendaemptione deuenditio-O',C.4,38. tontrahendaemptione, de de pa Ais inter empcorem de uenditorem cQmpofitis,de qua: res uenire non pofiint,fif.i8 i. |
concrahenda Öc committenda ftipu latione,C.8,38, contraria tutela;amp;utilia^ione,if. ’7.4-. contrario iudicio tutelar,C.$,$8. cótrouerüa feudi apud pares termi-nanda,F.2,i6. controuerda inter dominum amp;nbsp;em-ptorem feudi,F.2,42. Controuerfia inter epifcopum amp;nbsp;ua-fallum,F.2,2o. controuCrda inter mafculumamp;fœ-minam de tgt;ene£cio,F.2,4i. cótroueriïa inter uafallum amp;nbsp;alium de ben£ficio,F,2,43. conueniendis éfei debitoribus, C. 10,2. conuerfione coniugatorum, D.3,32. tonuerfioneinfidelium.D.3,33. corpore uitiatis ordinadis, ucl non, D.i,20. efeditorem euirtionem pignoris nó debere,C.8,46. crimine expilatæ hæreditatif, Æ 7, 19. amp;nbsp;C.9,32. crimine falfi,D. 3,20. crimine pcculatus,0.9,28, crimine facrilegi),C.9,29. crimine ftellionatui, lt;f.47,20.amp; C. . 9.34' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;, Cuprefsis ex luco Daphnes uel Per-feidis per Aegyptum,non exciden dis uel uendendis, C.it,77. curatorC bonis dihdo,if.42,8. curatore furiofi uel prodigi,C.$,7o, curatoribui,1.1,23. Curatoribus furiofo amp;nbsp;alijs extra minores dandi$,ft'.27,io. curialibiis utbis Romx, C.11,13. cutiofis amp;nbsp;ftationarijs,C.i2,23. curfu publico,amp;angarijs, amp;paran. garijs,C.i2,3i. euftodia amp;nbsp;exhibitiSe reorü,fF.48,3. euftodia Euchariftiar, chrifmatis, amp;nbsp;aliorum facramentorum,D.3,44. D TA Amno infeAo, amp;nbsp;de fuggrundis uelprotelt;ftionibus,fE39,2. debitoré uenditionem pignoris im-petrare non poffe,C.8,29. debitoribus ciuitatum,C.ii,32. decanis,C.ii,27. decimis, primitijs, amp;nbsp;oblationibus, D.3,30.amp;S.3,i3. decurionibus amp;filijs eorum,ff.30,2. decurionibusamp;filijs eorum, amp;qui decuriones habeantur: amp;nbsp;quibus modis i fortuna curia: liberétur, , C.io,;i. dccretis ab ordinefaciendis,ff.5o,9. dccretis decurionum fuperimmuni tace quibufdacócedéda,C.io,46, dedititia libertate tollenda, C.7,3. defenforib.ciuitatü, C.i,56.amp;A.3,2. delaforibus,C. 10,11. dèliiftispuerörü,D.3,23. depofÏti,ucl cótrd,fF.i6,3,amp; C.4,34. depolïto,D.3,i6. depodto^dc ddnüciationibus inqui-linorum,amp;c.A.6,i4. defertonbus amp;nbsp;occuitatoribus eo-rura,C.i2,46. defponfationeimpuberum, D.4,2. amp;nbsp;S.4,2. dignicatibus,C.i2,i. dilationibu$,C.3,ii.amp;D.2,8. difcuflbribus,C.io,3o. |
diftraftione p!gBonim,C.S,lt. diftraftione pignorum amp;nbsp;hypo the-£arum,ff.29,5. diuerds officijs, Sc apparitoribus iu dicü, amp;nbsp;pbatorijs eorü, C.12,60. diuerds prsedijs, urbanis amp;nbsp;rufticis, templorü amp;nbsp;ciuitatii, amp;nbsp;omni reditu ciuiIi,C.11,69. diuerds regulis iutis antiqui, if. 30, '7* diuerds refcriptis , amp;nbsp;pragmaticis fanAionibus,C.i,26. diuerfis temporalibus prjefcriptio-nibus,amp;c.ff.44,3. diuidenda tutela, amp;nbsp;pro qua parte quifq-, tutorii cóueniatur, C.3,52, diuifione ftipulationum, 1.3,19. diuorrijs, D.4,19. diuortijs amp;nbsp;repudijs,fF.24,2. diuortio faAo, apud qué liberi mo-rari,uel educari debcant, C.3,24. doli mali amp;nbsp;metus exceprione, À doloamp;contumacia,D.t,i4. 6.amp;CI.t,4. dolo malo,fF.4,3.amp; C.2,21. domefticis amp;pte Aotibus, 0.12,17. donationibus,I.2,7.amp;ft'.39,5.lt;3cC.8, 54.amp; D.1,24. donationibus ante nuptias,uel propter nuptias,amp; Iponfalitijs,0.5,3. donationibus eau fa mortis, 0.8,57. donatiohibüi inter uirum amp;nbsp;uxo-rem,fF.24,i. donationibüs inter uirum Sc uxoré, amp;nbsp;à parétibus in liberos fadis, amp;nbsp;de ratibabitione, 0.5,16. donationibus inter uirum amp;nbsp;uxoré, amp;nbsp;de dote poft diuorcium refti-tuenda,D.4,20. donationibus, qua: fubmodo,uel fub conditione, uel ex certo tem-. pore conficiuntur,C.8,55. dote cauta non numcrata,C.5,i$. dote relegata,ff.33,4. dotis collatione,ff.37,7. dotis promifsione,amp;nudapollieita tione,0.5,11; duqbus fracribus à capitaneo inue-ftitis,F.2,i8. duobus reis conftituendis,ft'.45,2. duobus reis promittendi,A.7,9. duobus reis ftipulandi depromitten ‘Ii.t3.'7quot; E ■pCcIetïafticarum return immobt-liumalienationedcfolutione. A.$,i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ecclefiafticis titulis de priuilegijt, dcc. A. 9,6. eedefijs ædificandis,uel reparandis, 0.3,48. edendo,ft'.2,t.amp;0.2,1. ediAo diui Hadriani tollendo , Sc quéadmodum fcriptus ha:res in poftefsionem mittatur, A.6,33. effraftoribus de expilatotibus, ff, 47.'8. eleAione,amp;eleAi poteftate, D. 1,6. deS.i,6.deOl 1,3. emacipatiohibus libcrorfi, 0.8,49, emendatiOne Oodicis domini lufti-niani,de fecuda dus edicióe,0.1,3. cmendacione propinquorü, 0.9,15. emendatione feruorum,O.9,i4. emptionedeuenditione,1.3,24.deD. 3.’7. eo, |
RVBRICARVM IVRIS
|
£o, cüilibertatl« ciufa bona addi-'cuntur,1,3,12. eo, per quem faftum erit, quft mi-nOs quis iudicio fiftat,ff.2,to. eo,qui cognouie tonfanguineam u-xoris fuse uel (ponfe,D.4,i3. eo, qui duxit in matrimomü. quam polluit per adulterium, 0-4,7. eo, quifinemfecit agnaro de feudo paterno.F.2,49. eo, qui mittitUrinpofleisionécaula rei fcruanda;,D.2,i$.amp;S.2,7. eo, qui ordinemfurtiüè füfcepit, D. 5.3°-. eo, qui pro tutore negocium gefsit, C.$,4$. eo, qui pro tutore, próue curatore négocia gersit,lF.27,5.» eo,quifibi uel h^redibus fuis mafcu -lt;'tis5 uel feminisinueftituram ac--^ cepj'I,r.i,i7. €o,qnoflt;l'certo loco dari oportet, ff; ‘3i4- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(4,2- A^uod trieras caufa geftum erit,ff. epifcopali audiétia,amp; diuerfis capi-tulis^quæ ad ius,curaq; amp;nbsp;teuere*-riâm pertihêt pêtificalem, C. 1,7quot;. epifcopis amp;nbsp;dericis , orphanotro-phijs, xenodochijs,^tocbotro-- plii)s,arcctrijs,irtonacliis amp;rpriui lt;nbsp;legijs eorfi,amp;caftrenfi peculio, amp;nbsp;.’ dercdimendis captiuis,dcdenu-ptijs clericorn uetitis feu permiC. fis, C. 1,3. epi(topum,uel abbatem,uel abbatif fam,üel dominum plebis feridu darenonpoffe,F.i,6. equeftri dignitatc,C,i2,j2. crogatione fnilitaris annona;,C. 12, 38. etrote aduocatÖrum,amp;c.C.2,id; crrorecalcuIi,C.2,ç. etiamob chirographaria pecuniäm pighuS.tèncri,C.8,27. etiam pérprocuratorem caufamiri integrum teftitutionis agipoffe, x ■C.2,49. eiiiftionibuSjC. 8,45. cuiftione, amp;nbsp;duplæ ftipulatione, ff. ab2-eufn', qui appellauerit, in prouineiä defendi,ff.49,ii. eunucbis,C.4,42. exaftoribus tributorum,C.io,i9. exceptione rei iudicata;,ff.44,2. exceptione rei uenditæ.ff.21,3. exceptiönibii8jl,4,i3. â;D.2,25. amp;nbsp;S. 2,12.amp; CI.2,10. exceptionibus, amp;nbsp;prœferiptionibus, C.8,36. exceptionibus, præftriptionibus, Ä pr«iudicijs,ff.44,i. exceptoribus,amp; exadorib. C. ti, 61. excefsibu^ praelamrü amp;fubditórüj D. 5,31. amp;nbsp;S. 5,6. amp;CI. 4,7. excodione amp;nbsp;trandatione militariü annonarum,C.lt;2,32. excuiationibus artificum^ C.io, 64. excufationibus munerum, C.10,47. excufationibus tutorii amp;nbsp;curatorü, amp;nbsp;de temporibus earum, C.5, 62. excufationibus tutorum uel curato-rum,I.i,25. excufationibus tutorum,amp;tempo-ribus earum,ff. 27,1. excufationibus ueteranorum,C.5;/ 6$- |
ex deliftis defunftornm in quatum hæredes conueniantur,C,4,i7. executione rei iudicatæ,C.7,s3. executoribus,amp; de ijs,qui cóueniun tur amp;nbsp;reconueniuntur, A.7,6. executoribus',amp; exadorib. C. i2j 61. exercitoria aftione,ffi4,i. exhæredatione Iiberorum,1.2,i3. exhibendis amp;introducendis reis: amp;nbsp;ril ij,qui conueniUntur,poft uice-fimum diem præfentécur iudici. .bu$,amp;c.A.'5,6. exhibendis amp;nbsp;tranfmittendis reis, C-9.3' expends Iudorum,C.11,41. expilatæ hæreditat4s,ff.47,i9. exquibus caufis infamia irrogetUr, C.2,12. ex quibus caufis in poffefsioneiri ea. ,• tur,ff.42,-4.-'- ex quibus caufis maiores in integrü re fti tuurrtu r; ff. 4^ 6. ex quibus caufis pignus uel hypothe ,* :catacitècontrabatur,ff.2o,2. extraordinariis cnminibus,ff.47,11. extraordinarijse-ognitionibus, amp;nbsp;fi iudex liteiri fuam feciffe dicetur, ff.50,13. r F ■pAbricenfibus.C.n, 9. •*■ falfa eau fa adieda legato uel fi-'• déicommiffo.C.6,44, falfa moneta,C.9,24, familii ètcifcunda-, ff, iö, 2. amp;nbsp;C. 3, J6, famofis libellis,C,-9,j6. ferijs,C.3,t2.amp;0,2,9. ferijs amp;nbsp;dilationibuj amp;nbsp;diuëffis fern poribus earfi, amp;nbsp;quibus ex caufis feriaÉn0nimpediantur,ff.2,i2j '' feudi cognifione,F.2,t. ''^' feudis,O.3,2i. feudis datis minimis ualuafotibus, - qUid iuris fit,F.i,i6. feudo dato in uiesm legis comiffo» riæ reprobando,F,i,27, feudo fœminæ,ff.2,3O. feudo guardiæ,amp;caftàIdîæ,F.i,2. feudo marchiæ,uel ducatus, uel co-mitatus,F,i,i4. feudo non habente propriam feudi naturam,F.2,48. feudo fine culpa non amittendo, F. ■121. fideicómiffaria hæreditdtis petitio-nc,ff5,6. fideicómiffarijs libcrtatibus, ff. 40, $.amp; C.7,4. fideicommiffarijs Iibertatibus,amp;ad S.C.Trebellianum,I.2,23. fideicommifsis,C.6,42. fide inffrumentorum, ff. 22,4. amp;nbsp;O. 2,22. fide inftrumentorum amp;nbsp;amifsione eorü,amp; de apochis amp;nbsp;antapochiS ( faciendis: amp;nbsp;de ijs, quaf fine fen-pturê fieri poffunt,C.4,2i. fide inftrumentorum,amp;iure haftaé fifCalis, amp;nbsp;de addiAionibus,C.' „ ’°gt;5- fideiufforibus,I.3,2i.amp; 0.3,22. fideiufforibus amp;nbsp;mandatoribus, ff. 46,i.amp;C.8,4i.. fideiuftbribus, amp;nbsp;mandatoribus, Sc Iponforibus, amp;nbsp;folutoribut, A. 1, 4’ fideiufforibus,iJc nominatoribus, amp; |
' hæredibus tutorum amp;nbsp;cufatorïj fidetufforibui m'iporum,C.2,24. fideiufforibus tutofumuelcurato-rum,C.5,57. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' fiduciaria tutela,l.i,i9. filijs ante dotalia inftrumenta natis, A. 3,6. filijsfamiliâs : amp;qüéadmoduni pro' ■ his pater téneatur,C.io,6o. filijs natis èxmatrimohio ad indr-ganicam eóntra-ffo,1,2,29. filijsofficialium n]ilitariiini,quiin bello moriuntur,€.i2,48. filijs presbyteroruni (Stalijsillegid-mè natis,S.1,11. filijs presbyterorum ordinandis,uef non,D,i,i7. filiofamilids minore,C,2,23. fintUin regüdóriini,ff.io,l.amp;0,3,39. fifcalibus ufuris,C.io,8. fluminibusme quid in flumineripf-ue eins fiat, qubpeius nauigetm» lt;F.43,ii. fónte,ff.43,XI. formafideIïtatïs,F.2,6. , -formulis amp;nbsp;impetrationibquot;’*™®^ num fubIatis,C.2,58. . foro corapetenti, D. 2,2.iStS. V'“ c’-ï;2.' fratrjbus de nouo beneficia‘’'“’^quot;'■‘ tis,F.2,i2. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ ■ frigidis amp;nbsp;maleficiatis, Simpotrii» ' coeundi,D.4,i5. fruffibus,lt;amp;litiuni eipenlis, C./ff' frumento AIexandrino,C.ii,27-frumento urbis ConftantinopóliW' natjC.11,23. fugitiuis,ft'.ii,4. fiigi^iuis, colonis pätrl*«*quot;? . ultüenfibus,amp;énipl’j2cuticis, . „ 11,86. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, fundis amp;nbsp;faltibus reiTanuit^i^' fiindis limitrophis,(amp;terrfs,paludi. bus,amp; pafcuis liniitaneis,amp;cafte lorum, C.ii, 59. fundis patrimonialibus, amp;nbsp;faltucn-fibus,amp; emphyteuticis, amp;nbsp;eoruiU tohduiftoribus,C.ii,6i. fundis rei priuatæ, iSt faltibus dwgt;-næ domus,C.n,65. fundo dotali,ft'23,5.lt;S;C.5,23 tundo inftrufto,uelihftrüinentole-gato.ff-ShZ-furibus balnearijs,ff.47,i7. furti aduerfus nautas,cauponas,(ta-bularios,ff.47,$. furtis,ff. 47,2.0c 0.5,18. furtis amp;feruo corrupto,C.6,2' G ^Encrali abolition2,C.9,47' '^^gIadiatoribus,C.ti,4;. glande legenda,ff.43,27. gradibus amp;nbsp;adfinibus,amp;noniinibiiS ' eórum,ft'.38,ii. gradibus cognationuin,I.3,6. grege dominico,C.ii,75. TTAeredibus ab inteftato uenienti-bus, amp;nbsp;de agnatorn iure fub- * lato,A.9,ii, hæredibus amp;nbsp;falçidia:amp; fi hares Ic-gata fbluere noluerit,A.i,i. haredibus inftituendis, 1.2,14. ^^‘ 28,5. . • h«redib,inftituedis, amp;nbsp;quasperfonj harC“ |
|
R I V S QJ7 E INDEX, mento foluti funt,C.io,54. ijs,qui notanturinfamia,fiF.g,2. ijs, qui numero libcrorum uel pau-pertate excufacionem meruerunt, C.10,51. ijs, qui parentes uel liberos occide-runt,C.9,i7. ijs,qüi pocentiorum nominetitulos prædijs affigunt,uel eorum nomi nain litem prætendunt,C.2,15. ijs, qui propter metum iudicis non appellauerunt,C.7,67. ijs,qui fe deferünc,C.io,i}. ijs, qui übi adferibunt in teftamen-tO,C,2,2j. ijs, qui fpontepublicaraunerafub-eunt,C.io,4j. ijs,qui fui uel alieni iuris funt', I,i,8. amp;ff.i,6. ijs,qui ueniam jtatis impetrauerut, C.2,4S. immenfis donationibus in filios fa-dtis,A.7,7. immunitate ecclefiaruth,coemeterij, amp;nbsp;return ad eas pertinentium, D, 3,49.amp;C1.5,i7. immunitate ecclcfiarum, cœmeteri-orum, amp;aliorum locoruin reli-gio(brum,S,3,25. immunitate nemini concedenda,C. ’°j25quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* impenfis in rebus dotalibus fadtis, ^29,2; imponenda lucratiua defcriptiorie, C.io,3q. impuberü amp;nbsp;alijs fubftitutionibus, C.6,26. incendio, ruina, naufragio,rate,na-ucexpugnata, fF,47,9. inceftis amp;nbsp;inutilibus nuptijs, C. 5,5. inccftiSiamp; hefarijs nuptijs,A.2,6. incolis : amp;nbsp;ubi quiS domicilium habere üidecurj 3cdeijs qui ftudio-rum caufa in aliéna ciuitate de-gunt, C.10,39. indifta uiduitate, ex legeluliaMi-fcella toilcnda,C.6,4o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ indidlionibus,C. 10,17. in diem addiftione,tf.i8,2. infamihus,0.10,57. infantibus , amp;nbsp;languidis expofitis, D.5,11. infantibus expofitis liberis amp;fêruis: amp;nbsp;de ijs, qui fanguinolentos nu-triendos acceperunt,C.8,52. infirmandis poenis coelibatus «Sc or. bitatis j Óc de decimarijs fublatis, C.8,58. ingenuis,1.1,4, ingenuis manumifsis,C.7,t4. ingratis liberis,C.8,50. in integrum relbitutiohc minorum uigintiquinque annis, C.2,22. in integrum réititutione poftulata, ne quid nöui fiat,C.2,50. in integrum rcfl:itutionibus,ff.4,i. iniurijs,ff.47,io.amp;C.9,35. iniurijs, amp;nbsp;damno dato, D. 5,36. amp;nbsp;S.5,8. iniurijs amp;nbsp;famofis libellis, ff. 47, lÖ. iniufto,rupfo,irritó fafto teftamen-to,ff.i8,3i in lus uocando,D,2,4-'Sc C.2,2. in ius üocaci ut eanc j uel fatifdent^ ff. 2,6. in litem dando tucore uelcurato-i'e.C.5,44. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VT hared« inftitui non poffunt, C. hatediure uel aftione uendita, ff. iM.amp;C.4,39. hereditatibus quæ ab inteftato defe runtur,!.?,’. haredum qualitate amp;nbsp;differentia, I. , V,’ hfreticii, D.5,7. amp;nbsp;S.$,j.amp; Cl.4,4. hareticis amp;nbsp;Manichxis amp;nbsp;Samarica nii, C.i|8. licconftitutio interpretatur prio-lem conftitutionem de ijs,qui in-grediüntur monafteri£i,amp; de fub-nantijs corum,amp;ex quo tempore bporteat ualere, A.9,4. hlc£niturlex, deinde eófuetudines regniin(ipiunt,E2,a8, his.amp;c. Vide ijs. hoooratorum uehiculis,C,ii,i9. i pt per quos agere pofTu mus,1.4,10. '‘ijs, qu^fiuntdprxlato fineconfen lucapituli,D.3,io. ijs, qua ex publica colïatione illata funt,nonufurpandis,C.io,73. ijSiquafiunt à maiori parte capitu- ’jS)lt;l“æinteftamento delétur, indu-_ cuntur,uelinfcribuncur,ff.a8,4. ijiiquapœnænorainein teftamen-touelcodiciUis fenbuntur, uel re linquuntur,C.6,4i. gt;ji,qua pana caufa relinquun tur,tF. ..Mlt;- 1)8,qua pro nonferiptishabentur, ili,quafub modo legata,uel fideicó „ milTa relinquuntur, C.6,4$. Risquauimetufuecaufafiunt, D.s, .. 40.amp;S,I,2O. ’''’S’iadecclefïasconfugiunt, Scd jjMi'adftatuas eófugiunt, C.1,28. I’ll 1 non dominis manumifsi - ^quot;®^G7,,o. ')•Jqllianteapertas tabulas haredi-.. 'i‘Mtranfmittunt,C.6,qi. 'I'gt;qnid principe uacationem acce-„ prnint,C.io,44. '/qquibus ut indignis auferuturha reditatC8,amp;Senatufconfulto Syl-laniano,C.6,55. ijs i qua ut indignis auferuntur, ff. ijs, qui deiecerint, uel effuderint, ff. ■jij qui ex officio quod adminiftrd-runc,conueniuntur,C.ii,ï8. iji,qüi expublicis taiionibus mutua pecuniam accepetont,C.io,6. iji,quifcudunidarepoflunt, amp;qui non: amp;nbsp;qualitcr adquiratur amp;nbsp;te-tineatur,F.i,i. ijs,qui filios occideriint,D.$,io, ’i’)qttiinecclefijs manumittuntur, iji,quiinexiliunidati funt,uel ab or dinemotifunt,C.io,59, ijj,quiingtediuntur ad appellatio-neni,d£quando perfcriptura ma nus propria fiat collatio libcrta-tum, amp;deiurciurado dilationis, _ amp;c.A.5,u. Ij*,quiinpriorum creditorn locum fuccedunt,C.8,i9. iji,quinonimpletis ftipendijs faCra |
in litem iurando,ff 12,3. amp;nbsp;C. 5,^3. in medio litis non fieri facras formas , aut facras iiifsiohes, fed fe-cundiim antiquas leges generales lites dccidi,C.8,ii. . inofficiofis donationibus,C.3,29i inofficiofis dötiblis,C.3,30. inofheiofo teftamento, ff. 5,2. amp;nbsp;C. 3.28-in quibus cafibus tutorem,ucl cura-torem habenti, tutor uel curator dari potcft,C.5,36. in quibus caufis ceffat longi temporis pr«fcriptio,C.7,34. in quibus caufis coloni cenfici domi nos accufare poffunt,C.ii,49. in quibus caufis feudum amittatur, in quibus caufis in integrum reditu* tio neceffaria non cfl,C. 2,41. in quibus caufis militantes fori pre-fcripiiohe uti poffunt, C.3,25. in quibus caufis pighus uel hypothe ca tacitè cótrahatur, ff.2o,2.amp; C. 8,15-in rem uerfo,ff.i5,3. infpiciendo uentre, euftodiendo^j partu,ff. 25,4. inditoria adbione,ff.i4,3. inditoria amp;nbsp;exercitoria adione, C. 4,’5- inditutionibus,D.3,7.amp; S.3,6. inditutionibus , uel fiibdicutioni-bus,feu reditutionibus fub condi tionefai£fis,C.6,25. indrudo uel indrumento legato, ff. , 33.?- indrumentorum càutela, amp;nbsp;fide ; amp;nbsp;primö de depofito j amp;mutuo, amp;nbsp;alijs dOctimentis priuatè quidem fcriptis,amp;:c.A.6,3. interdidi5,I.4,i5.amp; C.8,1. interdidis cullegijs liæreticorum, A.9,12, interdidis, amp;relegatis, amp;nbsp;deporta-tis,ff.48,22. interdidis, feu extraordinarijs adi-onibus, qua:pro bis competunt, ff.43,i- interdido matrimonio inter pupillam amp;nbsp;tutorem,fett curatorem fi-lios^; eorum, C. 5,6. intertogationibus in iurefaciendis, amp;nbsp;de interrogatorijs adionibus fublatis,ffii,i. inueditura de re aliéna fada,F.2,8. inuediturain maritum fada,F.2,i$. inueditura, quam Titius accepitd Sempronio,F.2,i3. ihutilibus dipulationibus, 1.3,28 amp;nbsp;C.8,30. irenarchis,C.ió,75. itinere,adu^-, priuato,ff.43,i8. Iudæis,amp;ca'licolis,C.i,i2. ludæis, Sarracenis, amp;nbsp;eorum fetuv, D.5,6.amp; Cl.4,3. iudicatum folui,ff.46,7. iudicibus : amp;nbsp;de nullatenüs curii iu* réiurando eligatur aliquis, amp;c. A. 6,10. iudicijs, C.3,i.amp;D.2,t. amp;S.2,i. amp;nbsp;Cl.i,i. iudicijs:ubi quis agere Uel conueni-ri dcbeat,ff.5,i. iuramento calumhia;, D. 2,7. amp;nbsp;S. 2,4- R 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;ute |
|
iure aureorum annulorum.ff,4o,io. iure aureorum annulorum, amp;nbsp;de na talibus reftituendis,C.6,8. jure codicillorum,ff. 29,7. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, iure deliberandi, ff.28,8. iure deliberandi, amp;nbsp;adcunda,uel acquit enda hæredi tate,C. 6,30. jure dominij impetrando,C.8,34. iure dotium,fF.23,3.amp; C.5,12. iure emphyteutico, C.4,66. iutefifci,lf.49,»4.amp;C.io,i. jure immunitatis,ff.50,6. iurciurando, 0.2,24.de 8,2,11.amp; Cl. ^gt;9- iurciurando à moriéte prjftito propter menfura fuæ fubftâtiæ,A.5,2. iurciurando proptercalumniadan-do,C.2,59, iurciurando, fiue uolütario,fiue ne-ceffanOjfiue iudicrali,ft.i2,2. iure liberorum,C.8,59. iure naturali,gentium,amp; citiili,T.i,2, iurepatronatus, iF.37,14. dcD.3,38. amp;S.3,i9.amp; C1.3,t2. iure perfonarum,1.1,3, iurifdiftione omnium iudicu, ff,2,i. iurifdiftione omnium iudicum, amp; deforo competenti,C.3,ii, iüris amp;fafti ignorantia,fE22,6,amp; C. 1,21. juris formulis amp;impetrationeafti-onum fub!atis,C.2,58, iufiurandum,quod pra:ftatur ab ijs, quiadminillratibnem accipiunt, A,2,3. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(2. tuftiniancó Codice cóürmando ,C, iuftitia amp;nbsp;iure,1,1,bde tF,i,i, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, L . T Atihalibertatetolléda,amp;percer tos raodos in ciuicatem Roma nam transfufa,C,7,6, legationibus,fF,5b,7.amp; C. 10,63. legatis,I,2,2o,amp;: C,6,37. legatis, amp;fideicommifsis,liber i,fF. Jegatis, amp;iïdeicómifsis, liber 11. Æ 3’»'- legatis, amp;fideicommills, liber 111; ft'. 32,1. legatis præftandls contra tabulas, bonorii poiTefsione petita,ff'.37,5. legeAquilia, 1.4,3. C.3,35. lege Fufia Caninia rubIata,C.7,3i lege Fufia Caninia tollenda,1.1,7. lege commiiroria,ff.i8,3. lege Corradi,F.2,34, lege Falcidia,I.2,22. legibus amp;nbsp;conftitutionibus prioci-pum,amp; ediiftis,C.i,i7. légibus fenatusq-, confultis , amp;nbsp;longa confuctudine. ft'.i,3. légitima agnatorü fuccefsione,1.3,2, légitima agnatorum tutcla,(.i,t5. légitima parentum tutela,1.1,18. legitimapatronorum tutela , l.i, 17. légitima tutela,C.5,30. legitimis hæredibus,C.6,57. legitimis liberis, de ex filia nepotib. ab inteftato uenientibus, C.6,54. legitimis tutoribus,lF.26,4. lenonibtis,A.3,i. libelli oblatione,O.2,3. libellis dimilforifs, qui apoftoli di-ciintur,ft'.49.6. liberali caufa,ft',40,t2,de C.7,16. liberatione legata,ft'.34,3. liberis agnofcendis, uel alendis à pa |
RVBRICARVM IVRIÎ5 rentibus, tiel patroni$iff.2$,}. liberis amp;nbsp;pofthurais haredibus in-Ricüendis, uel exbxtedandis, uel præteritis,fF.28,2; liberis exhibendisjcem ducendis,fE . 45.29- . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. liberis exbibendis, feu deducédis,amp; de libero homineexhibendo, C. liberis prxteritis, uel exhæredatis, C.6,28. libero homine exhibendo,ff.43,38. libertinis,I.i,$.amp; C.10,56. libertis,amp;coruRi liberis, C.6,7. libertis uniuerfitatum,tf.38,3. lirerarum obligationibus, 1.3,22. litigiofis,tF.44,6.amp; C.8j37. litigiofis, amp;nbsp;dedecima parce litis ab aAore cautelaprxftanda, A.8,8. litis conteftatione,C.3,9.amp;D.2,5.amp; S.2,3. lictorum amp;itinerum euftodia, C.12, locati amp;nbsp;condu(fti,fEi9,2. locatione amp;nbsp;condiiftione,T.3,25. locationeprardiorum ciuiliü,uel fi-fcalium,feu téploruni,fiue rei pri. uacæ,feu doininica;,C.ii,7O. locato amp;nbsp;conduâo, C, 4,65. amp;nbsp;D, 8gt;’^* locis amp;;itinftibus publicis, ff-43.7-loco publico fruendo,fF.43,9. longi temporispræferiptione, quæ pro libercace, amp;nbsp;non aduerfus li-bercatem opponitur,C.7,22. lucris aduocatorumj amp;nbsp;roneufsioni bus officiorum, feu apparttorum, , c.12,62. luitionepignotis,C.8,3i. ^^ T^ Agiftratib.cóueniendis, C.5,75. ’'•^magiftratibus conueniendis, amp;nbsp;eorura hæredibus,fF.2-7,8. magiftratibus municipalib. C.i, 57. magiftris:amp;nealiqugt;d exigaturpro licencia docendi, D.5,$.amp; CJ.4,2. magiftris facrorum fcriniorum, C. ■2,9- maioritate amp;nbsp;obedientia, D.1,33, amp;nbsp;S-b’7. maiuma,C 11,43. inaledicis,05,26. malcficis amp;nbsp;niatbemat.amp;c.C.9,i8. mancipijs amp;colünis patrimonialiu, amp;raltuenfium, amp;nbsp;emphyteucica-riorum fundorum,C.it,62. madati,uel concrà,fEi7,i. amp;nbsp;C.4,55. mandatts principu, C.i,i8,amp;A.3j4. mandato,l.3,27. manumifsionibus,fF.4O,i. manumifsionibuSiqu^ fetuis ad uni uerfîcaeem pertinencibus impo. nunCur,fF.40,3. manumifsis teftamento,fF.4O,4. manumifsis uindiéla,ft'.40,2. snacrimonio contralto cótraincer-diftum ecclefiæ,O.4,i6. mendicantibus ualidis,C.ii,25. menforibus,C.i2,2 8. menfura ordmadorum clericorum, A.5,2. metallarijs, amp;nbsp;metallis, amp;nbsp;procura-toribus metallorum,C.n,6. metropoli Beryto,C.ii,2i. migrando,ff.43,3l. militari teftamento, 1.2,11. amp;nbsp;fF.29,1. militari uelte,C. gt;2,40. |
milite uafallo, qui contnisix eft, 7. 2,22. minoribus XXV.annis,ff.4,24. modo mulftaruni, quxdiudiciliuï infliguntur,C.i,55. monopol!js,amp;conuentunegociato rum illitico, uel artifiefl, ergola» borum, necnonbalncatonipro. hibitis,amp;illieitis paftionibus,C, mortis caufadonationibusamp;capio nibus,ft’.39,6. mortuo inferendo, amp;nbsp;lèpulcro adifi candü,ftji,8. mulieribus, in quo loco müneräfe-xui congruentia, uelhonores t-gnofcant,C.io,62. mulieribus, qua; fe proprijs feruis toniunxertnt,C.9,ii, muneribus amp;nbsp;honoribus,fF.50,4. muneribus de honoribus non conti« nuandis inter patrem amp;filiuni;amp; de interuallis,C.io,4O, muneribus patriraonioru, C.10,41. municipibus de originarijs,C.io,ï^' murileguli5,dcgynfciarijs,amp;ptof' icatoribus gynæcij. amp;demoneM* rijs,de baftagiarijs,C.ii,7. mneatione nominis,0.9,25. mutuis petitionibus,D.2,4. N KTAcalibus reftituendis,tf.4°i'’' '^natis ex libero ucntre,C, 4,10-natura feudi,F.i,7. naturalibus liberis d;mätti^“* rum, de ex quibus caufisi“®*““' ciantur,C.5,27. natura fuccefsi-oUis feudi,F.2,50. naufragijs,C,ii,5o. nauibus non excufandis,C-’'gt;5' nauicularijs, feu naucleriipuhlicas fpecies tranfporMtibn^“ detot« lenda luftralis aar* collatione, C. naut«,eau pones,ftatalarij,ut rece* pta reftituant,ff4,9-nauticis ufiiris,A.8,6. naucico foenore,ffi22,2.amp;C.4,33. nautis Tyberinis,C.ii,26. neceflarijs de feruis haredibusinfli-tuendis, uel fiibftituendis,C.8,sZ» ne Chriftianumraancipiumhareti-cus, uel Iud«us, uel paganus ha-beat, uel pofsideat, uelcircunci-dat,C.i,i3. ne clerici uèl monachi fecularib. ne-gocijs feimniifceant,D.3,5o, nt de ftatu defunftorum poft quinquennium quæratur,ff.40,i5. ne fideiuffores uel mandatores dCitium demur,C.5,20. ne filius pro pâtre, uel pater pro fi-lio emancipaco, uel Iibertus prol patrono, uel ferunsprodomino conueniatur,C.4,i3. ne fifcus, uel refpublica procurationem alicuipatrocinij caufaiUici-tèpræftet,C.2,i8. negociatores ne militent, C.12,15. negociorü geftorü,ff.3,5. de C.2,19.. ne liceac potentioribus pacrociniu litigatibus pra-ftare, uel aftioneS in fe transferre, 0,2.14. nemini liccre fignti faluatoris Cliri* fti, bami Uel in filice, uclin marmore aut infculpere, aut pingere, C.1,8. ne |
|
V neprodote mulieri bona quondam mariti addicantur, id eft,in foli-dumdentur.C. 5,22. »^juirii quod ex dote eft,neq- mu-litrem ex fponfalitia largitate lu-trum proprium habere, fed fer-uare dominium fuis filijs ; uel ft ad fecundas nuptias non ueniat, ufu folo in lucro confiftente, amp;c. A. 8,1. oequid in flumine publico inueri^r pa eius flat, quo aliter aqua fluat, arque priore æftarefluxic,ft'. 4^,12. ne quid in loco facro flat, fF.4q,6. ne quid in loco, uelitinerepublico fiat,fF.45,8. ntquis cum,qui in ius uocabicur, ui «imat,ff.2,7. ncquisinfuacaufaiudicet, uel ius fibi dicat,C.3,5. nequis liber inuitus aftum reipu-blicsgererecogatur, C.11,56. “trei dominie® uel téplorura ucn-dicatio, temporis prxfcriptione fubnioueatur,C.7,58. ncteiniilitariscomieibus,uel tribu-nislauacra prarftentur, C.1,48. “‘Mkani adulium obfequifl de-“'’«ntur,C.ii,54. , ®n fine iuiPu principis certis iudici-Igt;niliccit conflfcare,C.9,48. fit tutor uel curator ueâigalia con-^“'«,05,41. fit ni» flat ei, qui in poflefsioné mif-®«fuerit,fE43,4. ’'''gt;totptomatito,uel maritus pro “’“quot;lUel mater pro fliio conue- figgwibus nonrumpendis, C. 9.3«. non alicnandis,mt p erm u tan dis rebus '«Icfiaftitisimmobtlib. amp;c. A. 2,1. BOD digendo fecundö nubentes mu lrcrergt;, dedealienationc de lucro aurenuptialis donaeionis, dc de fuccefsionibui earum filijs fuis, A.i,2. “nn licere habitatoribus metroco-niialocaflia ad extraneum traC f'tte,C.ii,55.
oowforma fidelitatis,F.2,7. nouationibus amp;dclegationibu$, ff. 4d,2.amp;C.8,42. fiouioperisnunriatione, fF.39,1. amp;nbsp;C.8,11.amp;0.5.32. houi operis nunciatione maritinii adrpciftus,A.5,!5. nouo codice faciendo,C.i. noxabbus adionibus, 1.4 8. amp;nbsp;ff, g 4.6eC.3,4t. nndoiure Quiritum tollendo, C.7, nullis licere in frenis amp;nbsp;cqueftribus fellis amp;nbsp;in balteis margaritas amp;nbsp;fmaragdos amp;hyacinthos aptare: amp;de artificibus palatinis, C. 11, n. nullum credeneem agrieol®, tenere illius terram, amp;nbsp;quancam debeat ufuram dare, A.4,5. Bumerarijs, aftuarijs, amp;chartula-rijs,amp;adiutoribus,ftue fertnia- rijs, amp;nbsp;excepcoribus fedisEcde-fix,ceterorumq; iudicum tarn mt litarium,qudm ciuilium,C.i2,50. nundinis,ft.50,ii. nundinis amp;nbsp;mercationibus,C.4,601 nuptijs, I.i,io.amp;C.5,4.amp;A.4,i. 0 Z^Blatione uotorum,C.i2,49. '^obligationibus,I.3,i4. obligationibus ex confenfu,1.3,23. obligationibus qu® ex delido na-feuntur,1.4,1. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ; obligationibus,,.qn®,quaft ex con» tradu nafcuntur,1.3,28,, -obligation! bus,qua quaft ex dclido nafcuntur,I.4,5. 7 obligatis ad raciocinia ordinandis, uel non,D. 1,19. obfequijs à übens amp;:libertis,paren-tibus depatronis pr®ftandis, ft'. 37.gt;5'. obfequijs patrono pr®ftódis,C.6,6. obferuatione ieiuniorum,D.4,46, officio archidiaconi,O.i,23. officio archipresbyceri,D.i,24. officio adfefforis,ftquot;. 1,22. officio ciuilium iudicum,C.i,46. officio Comitis Orientis,C.i,4O, officio comitis return priuatarum, C.1,36. officio comitis facrarum largitio-num,C.i,35. officio Comitis faeripalacij, C.1,37« officio Comitis facri patriiuonij,C. . 'gt;39- officio confulis,flF!i,10. officio cuftodis,D.5,27. officio diuetforum iudicu , C.1,44, officio eius, cui mandata eft lurifdi. dio,fF.i,2i, officio eiUS,qui uicera alicuius iudi- cis uel prxfldis obtinet,C. 1,51. officio amp;poteftateiudicis delegati, D.i,29,amp;S.iji4.amp;Cl.i,8.^i officio iudicis,I.4,i7.amp;i).i,32. officio iudicis ordinarij,D.i,3i. officio iuridici Alexandri®,fF.i,2o.£; C.1,58. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, officio legati,D.1,30.amp;S.i,5. officio magiftri miJicum,C.i,32.‘ , officio magiftri officiorum, C.1,31..; officio militarium iudicum, C.i,42i officio ordinarij,S.i,i6.(9lt;: Cl.1,9. officio præfedi Auguftalis.ff.qiy. amp; C.1,41. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;; officio prxfedi pr®torio Afric®, amp;nbsp;de omni eiufdem diœcefeos fta-tu,C.i,3o. officio prxfedi pratorio,iF.i,ii. ,| Officio prgfedi pr®toriorum Orien tis amp;nbsp;Illyrici,C.i,29. officio prxfedi uigilum, ff.i, 15. amp;nbsp;C.1,45. officio prxfedi urbi, ff. 1,12. amp;C. '’5'- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' officio prxfldis,ffii,i3. officio prxtoris,ft'.i,i4.amp;C.i,43.. officio primicerij,D.i„25. , officio proconfulia delegati, ff.i, 16, amp;C.i,3». nbsp;nbsp;, officio procuratoris Cxfaris,uel ra- tionalis,ff.i,i9. . officio quaeftoris,fF.i,i3.amp; C.i,33lt; officio redoris prouincix,C.i,44. officio facrifta-,D.1,26. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.-t officio uicarij, C.i,41.amp;D.t,28.dc SÎ i,iî.amp; Cl.1,7. |
T R I V S Q.V Ï INDEX«! omni agro deferto; amp;qiiando fteri-i- ks fercilibus imponuotur, C. ir, r: 58. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. -1; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^ operibus publicia,ff.5o,io.amp; C.8,12, optrislibcrtorum,ft'38,i.lt;ScC.6,3. j opens noui nunciatione, ft.39,1. operis feruorunB^.7,7. Jquot;,^i j optione.ucl eledione lcgata,ft'.33,5. ordinatis abepifeopo, qui renunp 13 ciant epifcopaturn,D. 1,13. .13 ordine cognitionum, C. 7,19. amp;nbsp;D.
giftracuum, de fuccefsione lurif-prudentium,ft'.t,itir.:’ 4!. ' ,f.i:j .11 : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'.'X nAce Conftantix compofita inter *■ Imperatorem Eridenchum , de filium eius Henrieü , de quofdam , nobiles Aiemanip exunaparte.de ciuitates Lombardi®,Marcbie,de RomandioIx exaltera: inlthro^i . pact Conflantm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 pace tenenda inter fubditos, deiu-. ramentofitmanda, de uindicanx da, de pœna iuditibus appofita, dec.F.2,53. padis, ft'.2,i4. de C. 2,3. deD.1,35. S. ■ ,i8. padis cóuentis ta fuper dote, qiiâm fuper donatione ante nuptias de parapherni!,C.5,l4. padis dotalibus,11.23,41 padis inter empeorem de uendito-, rem compofitis,C.4,54. padis pignorura,de de commifToria lege in pignocibus reftituenda, s C'M^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î paganis de facrificijs de templis eo- ru.m,C.i,i4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j palatijs, de domibus dominicis, C. •!gt;7^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. palatinis facrarum largitionum, de , return priuatarum,C.12,27. parochijs de alijs parochiams , D. r 5.29'. pareu pignoris, de omni caiifa, C. 8, pafcuis publicis de priuaci.s,C.ii,6o. patria poteftate,I.i,9 de C.8,47. patribus, qui fiiios fuos diftraxerfit, . C.4,43. , peculio,ff 15,1. peculio clericorum,0.3,15. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• peculio eius, quilibertatem meruit, „ C.7,23. peculio lcgato,fF.33,8. pedaneis iudicibu$,C.3,3. penu legata,ft'.33,9. perfedifsimatus dignitate,C.i2,33. -j periculo eorum,qui pro magiftrati- bus interuenerunt,C.ii,34. periculo decommodo rei uenditx, ft‘.i8,6.deC.4,48. periculo nominatorum, C.u,33. periculo fucceiforum parencis , C, gt;0,61. periculo tutorum de turacorum, C. perpetuis de temporalibus adioni-bus, de qu® ad hxredes, de in hx-rccles traiifeunt,1.4,i2. ..... per quas pei lönas.nobis adquiritur,’ I.2,9.amp;C.4.,27. per quas perfonas nobis obligatio adquiritur,!.3,29. perquos fiat inucftttura,de perquos R 5 red- |
|
recipiatur,Ei4* pedtione herediMtis,£5,^.Sc C.5,31. petitionibut bonorum fublatis con ftitutio Gregoriana,C.io,i2. pignoratiti* aAione, uel contri, (E M.7-*C.4,a4. pignoribui amp;alijt lt;autionibu», D, ï.2t pignoribu» amp;hypothetgt;*,C.8,i4. pignoribus Ahypothecis: qualiter lt;acontrahantur,dcdepaAit eo« rum,(£10,1. pignori datofeudo, quid iurii fir, f.1,11. piftoribus,C.,i,l^, plus petitionibus,C.3,io.amp; D.i,it. plus ualcre, quod agitur, quim qlt;f Cmulatèconcipitur,C. 4,22. peena iudicis qui maU iudicauit,uel cius qui iudicem uel aduerfarrum corrumpere lt;urauit,C.7,49. potnatemcrè litigantium,1.4,16. poenis, fF.48,i9.amp;C.9,47.amp;D.5,37, amp;; S. s,9.amp;CI.4,9. pœnis filcalibus credicorem prefer. ri,C.io,7. pœnitentijs amp;nbsp;remifsionibus, D. 5, 38. amp;nbsp;S.5,10.amp; Cl 4,10. pollicitacioni bus, ff. 50,12. pondcratoribus amp;nbsp;auri iliatione,C. ’o,7i. popularihus aAiowibws,ff.47,23. poffeffbria harreditatispecitione, ff, pofthumis hxredibus inftituendis, i uel cahieredandis, uel pratteritis, €.6,29. poftliminio reuerSs, amp;redéptiiab hoftibus,C.8,$. poftulado, ff.3,i.amp; 0,2,6. amp;D.i,39. 'amp;$.■,19. poftulatione praelatorum, D.1,5. amp; ponoribus ad munera nommandis, C. 10,65. prxbendis amp;nbsp;dignitatibus, D.3,5. amp;nbsp;S.3,4.lt;3rCl.3,2. prabendo falario,C.io,36. prardijs decurionn fine decretonon alienandis,C. 10,35. pradijs amp;alijs rebus minorumfine decreto non alienandis,uel oblu gandis,C.i,7i. predijs,amp; omnibus rebus nauicula-riorum,C.ii,2. prardijs Tamiacis ; amp;nbsp;de ijs, qui ex eolonis dominicis alijs^; libéra: condicionis procreantur, C. 11, 68. pr«feAi$ pratorio, fiue urbis,amp; ma giffris militü in dignjtatibus ex-arquandis, C.12,4. prarpofitis agentium in rebus, C.12. 21. prarpofitis libellorum, C.12,18. prarfcriptione 16gi temporis, decent uel uiginti annorutn,C.7,5 prarfcriptione triginta uel quadra-ginta annorum,C.7,39. prsferiptionbius, D;2,26.amp; 8,2,13. præfcriptis uerbis, amp;nbsp;in faAü aAio-ne,0.19,5. pra:fumptionibus,D.2,23. prartonbus, amp;nbsp;honore prartur*, amp;nbsp;collatione, amp;gleba, amp;claui,de pholi, de feptem folidorum fungt; Aione rublaca,C,i2,2. |
k V B R T C A R V M t V K 1 S publicil iudicifj, I,4,i8.d( ff. 48,1» pupillari fubftitutionc,1.2,16. prattorijs ftipulationibus,ff.46,5. prartoriopignore, amp;ut inaAioni-but etiam debitonim,mirtio prf-torij pignorit procédât, C.8,22. praruancatoribu$,ff.47,i5. precarijs,D.3,i4. precario,ff.43,25. precario de Saiuiano interdi Ao, C. *•9-precibus Imperator! offerendis, de de quibus rebus fnpplicare liceat, de ubi,C.i,22. presbytero non baptizato, D.3.4J-priuatit carceribut inhibédis,C.9,5. priuatis deliAit,ff.47,i. priuilegijs,S.5,7. priuilegijs corporatorura urbisRo mar,C.ii,gt;4. priuilegijs creditorum,ff42,6. priuilegijsdomus Auguftar, uelrei priuacar, de quarum collationum excufationem habcnt,C.ii,74. priuilegijs dotis haereticis mulierU bus non pratftandrs,A.8,5. priuilegijs eorum,quiin facro pala-tio milita-nt,C.21,19. priuilegijs deexcelsibus priuilegia-torum,0.5,33.18: Cl.4,8. pfinilegijs ftholarium,C. 11,30. priuilegijs ueteranorum,ft'4 8,18. priuilegijs urbis Conftantinopoli-tanar,C.11,20. priuilegio dotit,C.7,74. priuilegio firci,C.7,73. primicerio,óe fecundicerio,de nota-rijt,C.i2,7. primipilo,C.i2,63. principib. agentifi in rebui,C. 12,22. pr0bati0nibus,C.4,19.de0.1,9. Cl.2,7. probationibus de prarfuenpeionib. ff. 2 2,3. procuratoribus, C. 2,15.de 0.1,38. A Cl. 1,10. procuratoribus amp;nbsp;defenforib. ff.3,3. pro dereliilo,ff.4i,8. pro donato,ff.4i,7. pro dote,ff.4i,io. pro emptore,ff.4i,5. profefforibus amp;nbsp;niedicis,C.10,52. profefforibul, qui in urbe Conftan. tinopolicana docétes,cx lege me-rnerunt tomitiuam,C.12,15, pro berede,uel pofleflbre,lt;£4i,6. prohibitafeudi alienacioneper Fre-derichum,F.2,65. prohibica feudi alienatione per Lo-tharium,F.2,62. prohibsta fequeftratione pecuniar, C'4,4« pro legato,ff. 41,9, pro rocio,ff.i7,2.amp;C.4,37. pro foluto,ff'.4i,4. pro fuo,ff.4i,ii, proxenetii,11.50,14. prozimis facrorum fetiniornm, car-teris^iquiin facris fcrinijs militant, C. 12,19. publica: lattitiac, uel confulum nun-ciatores, uel infinuatores confti-tutionum, de aliarum facrarum ucliudicialium literarum exde-fetiptione, uelabinuitis,ne quid accipiant imm0dicura,C.i2,64. publicanis, amp;nbsp;ueAigalibus, amp;nbsp;com-miamp;i#,ff.39,4. Publiciana in rem a Aione,ff, 6,2. |
purgatione Canonica,O.5,34. purgatione uulgari,0.5,35. purificatione poft partuni,D.3,471 Ç^2^adriennij prarfcriptione,C.J,' que fait prima caufa bénefitij amit-tendi,F.2,24. qua: in fraudem creditorü faftafint» ut reftituantur,ff.42,9. quxres exportari noA debeanC,C. quæ rea pignori uel hypothee* da* tp,ubligari non ponant,ff.20,3. qu* res pignori obligati poiTunt, uel non : de qualiterpignui con-trahatnr,C.8,i7. qux fententiæ fine adpcllationcre* fcindantur,rf.49,8. quæ fint regaliæ,F.2,56. quæ fit longa confueCudo,C.8,53gt; quæftionibus,ff.48,i8.amp; C.9,41. quæftore,A.6,8. qualiter dominus proprietatefe““' priuetur,F.i,47. qualiter iurare debeat uafaH“’*''’' minofidelitaten],F.2,5. , quarum rerum aAio nó exceptio a e iurifiurandi,^^?’.'^ quando aAio depcculio aiU’**”quot;’’ ff'5»*« quando adpellandü fit,amp;'quot;*'’^“' tempora,ff’.49,4. quando ciuilis aAio crimi®*“” iudicet,Aan utraq; ab code ex«* ceri pofsit,C.9,3i, quado detrero opus non effC5,7^' quando dies legatiueJfideitoOlOUl ficedit,C.6,52, • quando dies legator».«'“«»“• mifforum cedifift-î^d' quando dies ufirsfruftus legati te» dit,ft'.7,3. quando amp;nbsp;quibus quarts parsd^ betur ex bonis decurionum . de modo diftributionis eorura, C.10,34. quando faAo tutoril,uelcur3torit minores agere uel conuenirip® “ funt,ff.26,9.d£C.5,39. quado fifcus, uel priuatus,deb«o«* fui debitor« conuenirepofs't,!quot; 4»'5' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, • quando libellas principi datas, nti» conteftationem faciat, C.i,^ quando liceat ib emptionedifcede» re,C.4,48* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. quando liceat unicuiqjfine ludiceie uindicare, ob publicam deuotio-nem,C.3,27. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. quando muller tu tel* officio rung# tiir,C.5,35. quando non petentiuni partes pc-tentibus adcrefcant,C.6,io. quando Imperator inter pupilloidt uiduas, uel alias miferabiles per-fonas cognofcit, amp;ne exhibean-tur,C.3,i4. quando prouocare non eftneceffe, ^•7-^ -quando tutores, uel curatores elle definant,C.5,6o. quarum rerum aAio non datur, ff, quemadmodu cjttilta munera indi-cumot |
|
cantur,C.io,4i, Suemidmodum feudum adfiliam P«'tineat,F.i,î4. Sasandinoduin feruitutes amittan S“'niJ(jnioduni ceftamenta aperiâ-'af.deferibantur, Äinfpiciantur, SUemadmodum teftaméta aperian-turpnfpiciantur, amp;nbsp;deferibantur, ?*M- fluiaccufarenonpo(runt,C.9,i. ^aiadbonorü polîefsion«, amp;nbsp;intra ^uod tempusadmittütiir, C.6,9. •luiætatefeexturant,C.5,68. Ruimte,uel proiefsiôe fe excufant, (*.10,49, ^ai bonis cedete poflunt,C.7,7i, Suibus ad conduAioné prediorû fi-fçalium açcedere nô licet,C.n,72. Saibus ad libettaté proclamare noh , ''cet,ÏF.4O0j, Haibus ad libettaté p roclamarc non lgt;cet:amp; de tebus eorum, qui ad li bettatem proclamare non prohi-’•®«».C.7,ig. qaibusalitnare licit,uel non, I, 2, 8. quibusextaufis in polTefsioném ea quibusexcaufismaiores inintegrü fmifuantur,C.2,54. S“jbuscx tauCs manumittere non bcet, 1.1,6. ^aibusexcaufis (étui pro præmio li bettatem accipiunt, C.7,'3. Saibus modis feudum amittatur, F. M'*‘7’ Îgt;gt;bus modisfeudum conftitui pó 'eft,F. 1,2^. V'bns modis lus patrie poteftati* Wuitur,1.1,12. ^*^1 modis naturales filij effeian ?‘''5itimi,amp;fuLfupra illos mo-6,1. ” t quot;Vquot;’“^'* naturales efficiantur “'■«deeorû ex teftamento, feu ’aintelhto,fucccfsionc,A.7,i. lt;aus modis pignus,uel hypothe-'’roluitur,fF.2o,6. Saibus modis recontrahitur obli-S’do.I.jj^, îaibus modis teftamenta in firm en-?M*».t7. ^quot;j^p ”quot;*^*’*®^'*™' obligatio, I. fluibus modis tutela finitur,1.1,22. ^aibusmodis ufusfruftus,ucl ufus aniittatur,ft'.7,4.. ^aibus muneribus exeufantur ij,qui poft impictam militiam uel ad-uocationcm,petp[.Quif,£ijj f^jj commodis uacantes commoran-tur,amp; depriuilegijs eorum: Ôc de ^nduftoribusueétigalium fifei, S'®'S5- ^quot;'bm muneribus,uel preftationib. quot;'«miliccat fe exeufare.C.10,48. ^Uibusnou competit bonorum pof quot;“'•gt;«38,14. quibus non eft permiiTura facere te-ftamcntum,t.2,i2. quibusnon obijciturlongi téporis pr,tfcriptio,C.7,35. ^uibiis rebus ad eundem indicé ea-tur,ff,ii,2. Suibusre8iudic8tanonnocec,C. 7, 5«- |
V T R I V s Qjr E INDEX. qui dare tutorcs uel curatores pot funt,amp; q dare n0.pofrunc,C.5,34. quid suris, fi poftalienacipne feudi uafallus id recuperauerit, F.2,44. quid prççedere debeat,an inuefticu-ra,uel fidelitas,F. 2,4. quid fit inueftitura,F,2,2. qui, amp;nbsp;aduerfus quos in integtiire-ftstui hon pofrunt,C.2,42. qui,amp;d quibus manumifsi,liberi no fiant:amp;ad legem Aellam Setiam, £40^9. qui filij fintlegitimi,D,4,i7. qui feudum dare poflunt, amp;nbsp;qui nó: amp;nbsp;qualicer acquiratur,amp; retinea-tur,F.i,i. qui legitimam perfona ftandi iniu-diejjs habeant,uel non,C.3,6. qui manumittere non poflunt: amp;nbsp;ne in fraudem creditorum manumit tantur,C.7,ii. qui militate pofTunt, uel non : amp;nbsp;de feruis ad militia uel dignitaté ad. Ipirantibus, amp;nbsp;ut nemo duplici militia,ucl dignitate amp;nbsp;militia fi-mul utatur,C.i2,j4. qui morbo fe excufant,0.5,67.6«: 10, 5®' qui non polTuntadlibcrtatcm per-uenire,C.7,il. qui numero liberorum fe excufant, „ Ç.5,66. qui numero tutelarum feexcufant, , C.5,69. qui petant tutores uel curatores,C. 5.8-qui petartt tutores uel curatores, amp;nbsp;ubi pecantur,iF.26^6. qui potiores in pignore habeantur, C.8,181 . qui potiores in pignore uel hypotheca habeantur; amp;deijs, quiin priorum creditorum locum fuc-cedunt,ft'. 20,4. qui pro fua iurifdiAione indices da re dariue poirunt,C.3,4. qui faiifdarc cogantur, uel iurató promictanc,uel fuæpromifsioni commictantur,fif.2,8. quis dicacur dux,marchio,comes,ca pitaneu5,ucl ualuafor,F.2,io. quis àquo appelletur,ft'.49,3. qui fint rebelles : confliMitnum Htn-ricißftimi tit.i. qui line manumifsione ad libettaté perueniunt,fF.40,8. quis ordo in bonorum podefsione feruetur,ff.38,i6. quifuccefibres feudum dare tenean tur,F.i,3. qui fuccelfores teneantur,F.i,9. qui teftaméta facere pofsint: 6c qué-admodum teftamenta fiât,ff.27,i. qui teftamenta facere poifunt, uel non pofi'unt,C.6,22. qui teftaméto tutores dari poifunt, I.'i'4- qui ceftes funtnecelfarij ad nouam inueftituraprobanda,F.2,32. quod cuiufetiq-, uniuerfitatis nomi. ne.uel contra earn agatur,iF.3,4. quod cum eo,qui in aliéna poteftace eft,geftum eflc dicatur: ueldepe-culio.fue quod iuifu, uel de inré ucrfo,C.4,26. quod cü eo q in aliéna poteftate eft, geftu elfe diccturj, 4,7.6e ff, I4,5. |
quod falfo tutore authoregeftuefi« dicatur,ft'27,6. quod iuiru,fF.i5,6. quod legatorum,ff.43,3. quod metus caufa geftum erit, ff. quod quifq, iurit in alterü ftatuit, utiipfe eodem iure utatur, ff. 2,ai quod uiaut cldm,ft'.43,23. quomqdo amp;nbsp;quando iudex lenten^ tiä proferre debeat præfentibu» partibus, uel unaparte ablênte, quomodo in Ixfie maieftatis crimi-ne pTOttditunamfliMiQnHm ÏJta-riciftpunu MA. quomodo oporteatepifcopos,amp;c(: teros clericos ad ordinationé per duci:6cde expenfis ecclefiarumj A.1,6. quo quifque ordine conueniatur,C. quot;.3S- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, quorum appellationes non recipiü-tur,C.7,65. quorum bonorum,fF.43,2. quo tempore miles inueftituram pc tere debeat,F,i,22. quot teftes funt necefiarij ad probâ-dam feudi ingratitudiné, F. 2,57. R Ü Aptii mulieribus qua: raptorib. nubunt,A.9,i3. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. raptoribus.incendiarij$,6euiolato-ribus cccIefiarum,D.5,i7, raptu uirginum feu uiduarum, nee-bon fanftimonialium,C. 9,13. ratam rem haberi,6c de ratihabitio-ne,fF,46,8. ratiocinijs operum publicorum, amp;nbsp;patribus ciuitatum,C.8,i3. rebus alienis non alienandis;6(de prohibita return alienatione, uel , hypotheca,C.4,5i. rebus creditis,amp;iureiurado, C. 4,1. rebqs creditis,fi certum petatur con diiftione,ff.i2,i. rebus corporalibut 6cincorporali-libus,I.2,2. rebus dubijs,ff.34,5. rebus eedefia: alienandis, uel nó, D^ . 3,'3-rebus eedefiæ non alienandis,S.3,9. amp;nbsp;CI.3,4. rebus eorum,qui fub rutela uel cura fuqt,fine decréto non alienandis^ uel pignori obligandis,ff.27,9. rebus iudicis auchoritate pofsiden-dis,feu uendundis,ft'.42,5. receptis, arbitris,C.2,56. receptis, qui arbitrium receperunt,’ ut lèntentiam dicant,ft.4,8. receptoribus,C. 47,16. refcrendarijs facri palatij,A.t,5. régula Catoniana,tf.34,7. regularibus, amp;nbsp;tranfeuntibus ad rel. ligioné,D.3,3i.ócS.3,i4,6c €1.3,9^ rcgulis iuris,ft'.5o,i7.6c D. 5,41. Si Si 5.'3-reis poftulatis,C.io,58. re iudicata,C.7,52. re iudicata,6c de eftedu fentétiarum 6c deinterlocutionibus,ft.42,i. rei uindicatione, ft'. 6,1.6e C.3,32. rei uxorix adione in ex ftipulatu a-dioné transfufa,6c de natura do-tibus præftita,C.5,i3. tdationibus,C.7,6i. R 4 relt- |
RVBRICARVM IVRIS
|
ïêligiofis domibuSjS.j,!^. xeligiofis domibus, ut epidopo fint Iubiefta:,D.;,36.amp;Cl.j,ii. xeligiofis amp;funiptibus funeru, dcc. ff. 11,7. religiofis,amp;:fumptibusfunerü,amp; a-leæ lu(u,amp; aleatoribui,C.3,43. reliquijsamp;ueneratione (inAorum, D.3,45.amp; S.3,22,amp; Cl,},16. re militari,ff.49,16.amp;:C.12,36. remifsione pignons,C.8,26. Temifsionibus,ff.43,24. rem pupilli faluam fore, uel ado1e-fcen}isjff.46,6. tem ratam haben, amp;nbsp;de ratihabitto-ne,ff.46,8, tenunciatione,D.i,9. amp;nbsp;S.i, 7. amp;nbsp;Cl. replicationibus,1.4,14, repudianda uelabftinenda hæredi-tate,C.6,}i, requirendis reis,C,9,4O. réquirendis reis, nee abfentibus da* mnandis,ff,48,i7, rerura amotarum,ff,25,2.amp;C,5,2i, return diuifione,amp;acquirendoipla-rura dominio,1.2,1, return diuifione amp;nbsp;qualitate,ff 1,8, return permutatione,ff.i9,4, amp;D.3, 19.amp;S. ^jio-df Cl.3,5, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, refcindenda uenditione,C.4,44, refcindenda uenditione , amp;nbsp;quando nóliceat ab emptione difcedere, ff, 18,3. refcriptis,D, 1,3.amp; S.i,5.amp; Cl,i,2, res inter alios aAa,ueliudicata,alijs nenoceat,C.7,6o, reftitutionefideicómmi(si,amp;nomï-ne familie, quod ufquc ad quar-tum gradum locum habet: quod fàmihæ nomine nurus etiâ conti* netur,A.9,8,. reftitutionein integrum,ff.4,i,amp;D. i,4Ï;amp;S.i,2i,amp;CI,i,ii, reftitutione lpoliatorum,D,2,53. reftitutionibus,A,8,4, rcftitutionibus : amp;nbsp;ca ^ quæ parit in undecimo menfe poftmortem ui ri,A.4,6.. reditucionibus militum, amp;nbsp;eorum quiReipublicæ caufaabfunt,C.2, 5‘- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ reuocandis donationibus,C,8,56, reuocandis ijs, quæin fraude credit torum alienata funt,C.8,75. ripa munienda,ff.43,i4. ritu nupciarum,ff 23,2. tiuis,ff 43,20, S CAcramentis non iterandis, D.1,16. ‘^facra unftione,D.i,i3, facrificijs paganorü amp;nbsp;templis eorum,C.i, 14, facrofanAis ecclefijs ,amp; de rebus amp;nbsp;pnuilegiji earum,C,),5. fagittarijs,ü,5,i3. Saluiano irircrdiAo,ff.42,32, fanftifsimis epifcopis, amp;nbsp;Deo ama-bilibus amp;nbsp;reuerendifsimis clericis amp;nbsp;inonacbis,A,9,i5, fatifdandci,C.2,57. farifdanoue tutotum, uel curatoru, I i,'4-fatUdanonibut. 1,4,11. fcenicas non folùm, fi fideiulïbres præftent,fed etiâ fi iurifiurandum' déqfine periculo difcedere,A.5,4. fel»ifniatici$,S.3,3. fcrutinio in ordine faciendo,D.i,i2. fecundis nuptijs,C.3,9.amp;0,4,21. ieditiofis, amp;nbsp;ijs ; qui plebem contra Rempublicam audent colliger«, Ç-^.JO-fenatotibus,ff.i,9. renatufconfultis,C.i,i9. lënatufconfulto Macedoniano, ff ’4gt;^- |
fenatufconfulto Orphiciano, 1.3,4. fenatufcóluico Sylianiano, amp;nbsp;Clau-diano,amp;c.ff.29,3. lënatufconfulto Tertylliano,1.3,3. fenatufcófultoTrebelliano,C.4,48. fententia amp;nbsp;re iudicata, D,2,17. amp;nbsp;S. 2,14.amp;Cl.2,11. fententia excommunicationis, D. 3, 39.amp; S.3,ii.amp; Cl.4,10. fententiam pafsis,amp; reftitutis,ff.48, 23.amp;C. 9,31. fententiam refcindi nonpoffe, C.7, 50-fententia, qua: fine certa quantitate profertur,C.7,46. fententijs aduerfus fifcum latis retra Aandis,C.io,9. lententijs, amp;nbsp;intcrlocutionibus o-ranium iudicum,C.7,43. fententijs ex breuiculo recitandis, ^•7gt;4-4' fententijs præfcAorum pretorio,C. 7.42-fententijs,quf pro eo quod intereft, proferüntur,C.7,47. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;fepatationibus,ff.42,7, fcpulcro uidlato,ff 47,12. amp;C.9,19, fepulturis, 0.3, 28. amp;S. 3,12.amp; Ci,3, fcqueftratione poflefsionum amp;nbsp;fru-Auum,D.2,i7. feruili cognatione,I.3,7. feruis exportadis, amp;nbsp;fi ita mancipii! uænierit,ut manumitcatur,uel có . trâ,ff.i8,7. feruis fugitiuis,ff. 11,4. feruis fugitiuis,amp; libertis, macipiif. que ciuitatü artificibus,amp;c.C.6,i. feruis reipublica: raanumittendis, , C-7,9-feruitute legata,ff.33,3. feruitutibus,ff.8,i. feruitutibus,amp;aqua,C.3,34. feruitutibus prardiorum,1.2,3. feruitutibus rufticorii prædiorum, . ff 8,3. feruitutibus urbanorum prxdiorû, ff.8,2. feruo corrupto,ff.ii,3. feruopignori dato manumil{b,C. fi aduerfus creditorem prxlcriptid opponatur,C.7,36. fi aduerfus creditorem reditutiopo ftulctur,C.2,38. fiaduerfus deliifumfuum,amp;;c. C.2, fi aduerfus donationem,amp;c. C.2,30. fi aduerfus dotem reftitutio poftu-letur,C.2,34, fi aduerfus fifcum reftitutio poftule-tur,C.2,37. fi aduerfus libertatem,amp;c.C.2,31. fi aduerfus rem iudicatam reftitutio poftuletur,C.2,27. fi aduerfus folutionem à tutore, uel âfefaiftan),dcc.C.2,33. |
fi aduerfus tranfaftionem uel diui' fionemin integrum minor refti-tuiuelit,C.2,32. fi aduerfus uéditionem,amp;c.C. 2,28. fi aduerfus uenditionempignorum, amp;C.C.2,29. fi aduerfus ufucapionem reftitutio poftuIctur,C.2,36. fi ager ueAigalis uel emphyteutica-i rius petatur,ff 6,3. fi aliéna res pignori data fit,C.8,16. fid non competente indicé iudicatu effe dicatur,C.7,48. fiantiquiorcreditorpignus uendi-derit,C.8,20. fi à parente quis manumiffus fuerit, fi certum petaturcondiftione, ft 12, i.amp;C.4,2. fi Comunis respignoratafit, C. 8,21, fi contra ius, uel utilitatem public!, uel per mendacium fuerit aliquid poftulatum, uelimpetratuni,C,
fi curialis relira cinitaterui^*“''*' re ma!uerit,C.io,37, fi defeudo defunffi contentiolitm-tcr dominum amp;nbsp;agnates uafdii, F.2,26, fi defeudo uafallusabaliquointet-pellatus fuenf,amp;doniinus eum defendete noluerit,F.2,25. fi de inueftitura feudi controuerfia fuerit,F.i,4, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. fi de inueftitura inter donunum amp;nbsp;uafallum lis oriatur,F.i,26, fi de momentariaplt;’l^®^5'®'”' Fuent ' adpellatum,C.7,^?' . fi dosconftantcmatrimonio foluta fuerit. C.3,19. fiexfalfisinftrumentis uelteftimo-nijs iudicatura erit,C.7,58. fi ex noxali caufa agatur, quéadmo« dum caueatur,ff.2,9. fi ex pluribus tutoribus amp;curatori-bus orones, uel unus peragere rem minoris,uelconueniripof-fint,C.3,40. fifamilia furtum feciffe dicetur,ff, fiin caufa judicatipignus captunc, fiincommuni eadeia^jcaufainin. tegru reftitutio poftulet!ir,C.2,26, fiin fraudempatronidlibertis alie-natio fada fit,C.6,3. fiis,qui teftamento liber efleiuflus erit,poft mortem domini antea-dita hæreditaté fubripuifle quid dicetur,ff.47,4. filentiarijs amp;nbsp;decurionibus eocum, C.12,16. fi liberalitatis imperialis focius line bærede decefferit,C.io,i4, filibertus ingenuus effedicetur,!?, fimaior fadus, uéditionéfadâlîne decreto ratara liabucrit,C.5,74. fimaior fadus ratumhabuerit,C *gt;46' fi mancipiü ita fuerit alienatiqutma numittatur,uel Contrd,C.4,37. fi man* |
|
V T R I V S QJ7 E Ï k D E X £iiiancipiumitauæiiierit,neprofti. tuatur,C.4,56. fi mater indemnitatem promiferit, ^ó^fi. « mcnfotfalfum modum dixerit, ff. fi®gt;nordbhiEreditate feabftineat, ^bJ9. fiminorfe maiorem dixerit,uelmâ-iorprobatus fuerit,C.2,43. fmohia, amp;ne aliquid profpiritua. lib,exigatur,uel pmittatur,C.5,3. fimulier uentris nomine inpofief. fionecalunini« caufa effe dicetur, lt;*5.7. finecenfu, uel reliquis fundum cOm parari non poire,C.4,47. fngulis rebus per fideiconimilTuni ieliftis,1.2,24. ®huptia;exrefcripto pctatur,C.5,8. «omilfafitcaufateftarhéti, 0. 6,39, 3 pats hareditatis petatur,ff.5,4. Spendete adpellatione mots inter. gt;ienerit,fF.49,i3.amp;C.7,66. Sptruini,uel alio modo abfentis _ petturbata fit poffefsio,C.8,5. Sf’giiiispignori datum 111,0.8,24. quot;P'Squot;ons cóuétiönern numeratio peeunisfetDtj non fit,0.8,33. Splutes una (ententia condemnati ’“quot;lt;nt,C.7,55. Spoil crcatioiié quis decefferit,C. '0,68. P'optet inimicitias creatio fa ft a , '’‘.Cao,66. f^P'wpnblicas péfitationes uen 'Uofuctitcj|j|jr3ta,C.4,46. «9W''gt;nSiiepredicus po'-eftate,uel «eunipertj'jjjj, ad fuppofita-tuiurifditboni fu.v nuptias cen-taiicritadrptrare,C.5,7. “guadrupes pauperiem feciffe dice-'quot;bl4,9.amp;ff.9,i. quot; Vidin fraudem patrOni faftum . WS; quot; Vs alloué teftari prohibuerit,licl “«gerit,ff.29,6.amp;0.6,34. ' Visalterguelfibi fub alterius rio-®»ie,uelaliéna pecunia emerit, “V'idparentemanumiffus fuerit, £ f p.'t. “1’11 cautionibusin iudicio fiftédi . '’“lafadis nó obtépauerit,ff2,ii. quot;nbsp;V” tam, cuius tutor fuerit, corru P«rit,C.9,iö. SqU'signotans rem mihoris effe,fi-nedecreto comparauerit, G.5,73. fiquis Imperatori maledixcrit, C. fiquis in lus uocatus non ierit, fine per cum quis cauerit,pèr quem ex edifto non debuit,ff.2,5, Squisius dicenti nonobtéperaue-'“ift'.2,3. SV'tonulfa caufa teftaméti ab in. ‘eftatb,nel alio modo pofsidéat ba:teditatem,ff.29,4. £ quis teftamento liber effe iuffus fuerit,ff„^7_^. fireftorprouinciæ, uel ad eum per-tinentes,fponfalitias dederint ar-rtias,C.5,2. fireus,uelaccurator mortuus fue-rit,C.9,6. fifæpiùs in integrum réftitutiopo-ftuletur,C.2,44, |
fi fecundö nupferic mulier,cui mari-tus ufumfruiftu rcliquic, C.5,10, fiferuitus uindicetur,uél adaliutn pertinere negetur,ft', 8,5. fiferuusaur libertus ad decuriona-tura adfpiraiierit,C.lo,32. fi feruus exportadus ugneat,0.4,51;. fi feruus exterdfeèini mandauericj C-4gt;j6. fi tabulæ teftaméti extabunt, (^37 2. fi tabula: teftamenti nulif extabunt, luide Iiberi,fF.38,6. fi tutor contra matris uoluntatem. datus fit,0.5,155. fi tutor uel curatorInterucnerit, C. fi tutor ufel Curator non geflerit, O, 5.55- fi tutor uel cüratorreipubliCe caufa aberit,C.5,64. fi tutor,uel curator, uêl mdgiftratus creatuS adpéllauerit,ft'.49,ib. fi üafallus defeudo ab aliquo inter, pellacus fueric, amp;nbsp;dominus cum defendere noluerit,F.2,25. fi u a fallus feudo priuecur, cui defe-ratur,F.2,3i. fi uendito pignore agatur,C. 8,30. fi uentris nomine mullere in polfef. fionem mifla, eadem poflelsio do lo malo ad alium translata elTe di catur,fï'.25,6. fiunus cxpluribusadpellauerit, C. gt;.68. fiunusexpluribusheredibus credi-toris uel débitons, partem fuain debiti foluerit, uel acceperit, 0. 8,32-fiufusfruïiuspetatur,uclad alium pertinere negctur,tï’.7,6. fi ut omiflam hæreditatcm , uel bonorum pólTefsionem, uelquida-liiidadc)uirat,C.2,40, fbcietate,I.3,2^. folutiombus amp;nbsp;liberationibus, lE 46,3.amp; 0.8,43. folutionibus amp;nbsp;liberationibus de-bitorum ciuitatis,0.11,39. foluto matrimomo, quemadmodu dos petatur,ft'.25,i.amp;: C.5,18. fortilegis,D.5,2i. Ipedfacuiis fcenicis,amp; lenonibus, C. ’'gt;4°’ fponfa duorum,D.4,4. fponfalibus,£f. 23,1. fpönfalibus, amp;nbsp;arrhis Iponfalitijs amp;nbsp;proxeneticis, 0.5,1. fpönfalibus amp;nbsp;matrimonijs, 0.4, i. amp;nbsp;S.4,ii Iportulis amp;nbsp;fumptibus in diuerfis iu dicijs faciendis, amp;nbsp;de executori-bus litium,O.3,2. ftatoribus,O.i2,25. ftatu homiiium,ft'1,5. ftatuis amp;nbsp;imaginibus,C.i,24. ttatu liberis,ft'.4O,7. ftatu monachorum amp;: canonicoru rcguiarium,D.3,35. ftatu monachorum,uel canonicoru regularium,C1.3,io. ftatu rcgularium,S.3,i6. |
ftatutis, amp;nbsp;confuetudinitus contra libcrtaté Êcdefiæ induftis,amp; im-rounitate locorura religioforurn ubique morantium, iScforipriui-legio, amp;nbsp;Gazaris, amp;nbsp;Patarenis, amp;nbsp;âlijs hærcticis, eorum^ue fuccef-foribus, amp;nbsp;naujgijsperegriniSj.Â; aduenis quócunqjlócoru hofpi-tantibus, eqrumq; fuccefforibus amp;nbsp;agricolarü fecuntatibus. in on fltilllt'jnti.FlldencifimnJi/mf, ftellionatus crnninc,ff.47,2o. ftipulatióe feruorii; 1.3,18.amp; ff. 45,3^ ftratoribu5,C.ii^j25.i , ftudijs liberalibus urbis Romæ amp;! Conftantihopólitaniï,C.ii,i8. fiiarijs,amp; fufceptoribus uini, «Sc cat-teris corporatis,0,11,16. fuccefsióne cognatorum,I.3,5i fuccefsione feudi,F.i,8. fuccefsióne fratrü, uelde gradibu# fuccedentium in feudo,F.2,11. fuccefsione libcrtorum,1.3,3. fuccefsionibus ab inteftato, 0.3,27, fuccefsionibus fublatis, quæfiebani: per bonorum uenditione», amp;nbsp;c» S.G.Claudiano,I.3,i3. fuccclforio editto, ff. 58, ló, amp;nbsp;C. 6^ 16. fuffragio,C,4,3. fuis,amp; legicimis hæredibus,ff,38, '7- nbsp;nbsp;..... nbsp;nbsp;nbsp;. . r fuis,amp; legitimis liberis, amp;nbsp;ex filia ne potibus ab inteftato uehiécibusi fummaTrinitate, amp;fidecatholica: amp;nbsp;ut nemo de eapublicè content dere audeat,C.i,4. fumptus inififti muneris, ad omnei colleges pertinere, C.ii,37. fupelleftile legata,ff.33,io. fupcrexaftonbus,C.ió,2o. fuperfici ebus,fF. 43,17. fupcrindifto,C.io,i8. fupplenda negligentia prælatorumi 0.i,io.amp;sXfamp; 01.1,5. fufceptoribus,prepofitis,amp;arcarijsj C.10,70. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, fulpeftis tutorib'us,uel curatoribus^ 1.1,26.amp;ft'.26,io.amp;0.5,43. fyndico,0.1,39. 1' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ' mittantin cbartis,A.4,7. fàbularijs,fcribis,logographis,amp; cc fualibus,C.io,69. tabulis exhibendis,ft'i3,5.amp; C.8,7. tempore non folutæpecuniiE fupef dotc,A.7,io. téporibus amp;reparationibusappel-lationü,feu cófultationH,G.7,63^ téporibus ordinacionü, amp;nbsp;qualicate ordinandorum,D.i,ii.amp; S.1,9. termine moto,(£47,21. teftarnenta quemadmodu apcrian-tur,in(piciantur, amp;nbsp;defcribancur.’ ff-29.3- teftamentaria manumifsione, C. 7/ 2. teftamentaria tutela,ff.26,2. te/laraentis : amp;nbsp;quemadmodum te-ftamenta ordinentur,C.6,23. teftamentis:amp; qui teftarnenta face-re poffunt,ff.28,i. teftamétis, à ultimls uoluntacibus, ^‘•3gt;6- , teftamentis imperfeftis, à parétibus in filios faftis,amp;c.A.8,3., teftamentis ordinandis,!.2,10. teftaméto amp;nbsp;ultimls uoluntatibus,' D.3,26. teftamento militari,ff.29,1. teftamento militis,C.6,2i. feàî. |
|
teftibut,ff'.22,5. it é. 4,10. amp;nbsp;A.7,2. amp; 8.2,8. teftibus cogendis,uel non,D.2,21. teftibus amp;nbsp;atteftationibus, D. 2,201 amp;nbsp;8.2,10. thefauris ,C.i 0,113. tigno iunfto,ft'47,3, torneamentis, 0.5,13. traftatorijs,amp;: ftatiuis,C.12,52. tranfàffiônibus,ff.2,i5. amp;nbsp;C.2, 4. amp; D-i.jS» translatione epifcopi,D.i,7. treuga amp;nbsp;pace,D. 1,34, tributoria affione,fEi4,4. triente amp;nbsp;femiffe, de fuccefsionibus filiorum amp;nbsp;nepotü naturalium, amp;lt;ollationibus uel diftributio. nibus,dcc.A.3,5. tritico,uino,amp;oleó legato, ff.33,6. Tuteli$,I.i,i4.amp; ff.26,1. tutelæ.amp;rationibus diftrabédis, amp;nbsp;utili curationis caufa affione, ft'. »7.3- tutore,uel curatore,qui fatis nó de-dit,C.5,42. tutoribus amp;curatorib. datisabijs, qui ius dandi habent, amp;c. lt;£26,5. tutoribus uel curatoribus illuftriü uelclarifsimarum perfonarü,C. 8133' Tyronibus,C.i2,44. V \7Acatione amp;nbsp;excufatione mune- * nbsp;nbsp;rum,ff'.50,5i uacationepublici muneris, C.10,45 uarijs amp;nbsp;èxtraordinarijs criminib. amp;ft iudex litem fuam feciffe di. catUr,ff’.5o,i3. uafallo decrepitxa;tatis,quifeudQ refutauit, ut filij inueffirentur, F. ^1^4» uafallo milite, qui arma bellica de. pofuic,F.2,2i. ubi cauf^ fifcales,uel diuinj domus, hominumq-,eius agancur,C.3,26. ubi conueniatur,qui certo loco da. repromilït,C.3,i8. ubi de caufa ftatus agi debeat, C. 31 22. ubi decriminibus agi oportet,C. 3.'S- ubi de bæreditate agatur,uel ubi ha: redes fcripti inpoffefsionem mit ti poftulare debeant, C.3,20. ubi depoffefsione agi oporteat, C. ubi deratiocinijs, ta publicis quim priuatis,agi oportet,0.3,21. ubi amp;nbsp;apud quem cognitio in inte-grUnl reftitutionis agenda fit,O. ?»♦?•. ubi fideicommiffum peti oporteat, C.3,17- ubiin rem affio exerceri debeat, C. ubi petantur tutores,uel curatores, C.5,32. ubipupilli educari debeat, 0.5,49. ubi pupillus educari uel morari debeat, amp;nbsp;de alimentisei pneftan-dis,ff‘.27,2. ubiquis agereuel cóueniri debeat, ubiquis de curiali, uel cobortali, a-liaue códitióecóueniatur,C.3,23. ubi fenatores uel clarifsimi ciuiliter uel criminaiiter conueniatur, C. |
RVBRIC ARVM IVRIS 5gt;^4’. ueftigahä noua inRitui nön pofTe, C.4,62. ücAigalibus amp;nbsp;commifsis,C.4,6i. uenatione ferarum,0.11,441 uendendis rebus ciuitatis,C,ii,;i. uenditione rerum fifcalium cuin pri iiatis communium,C.io,4. uentreinpolTefsioheni inittendo,amp; «uratore eius,fF.37,8. uentre inlpiciendo,cuftodiendoquè pareu,ff. 25,5. uerborum obligationibus, 1.3,16. amp; uerborum (ïgnincatione,ff.5o,i6. amp;nbsp;C.6,38.amp; D.5,4o.amp;S. 5,12, amp;nbsp;CI. ueftibusfaolobaris, (»loberii^abis) âc auratis:amp;deintinftionefacrirau ricis,C.il,8i ueteranis,ff.49,18.0.12,47. ueteranorum amp;nbsp;militum fuccefsio-ne,ff’.38,i2. betere iure enucleando,amp;c.0.1,17. ueteris numifmatis poceftate, 0.11, 10. uia publica, amp;nbsp;R quid in ea fafffl eC fe dicatur, amp;de ea ex edifto Aedi lium curulium dïïngulis reficien da,ff.43,io. ui bonorum raptorum, I.4,2. amp;nbsp;Ci . 9.33- ui bonorum raptorum amp;deturba, ,ff47gt;8. ui,amp; de ui armat3,ff.43,1 ç. uindiff a, amp;nbsp;apud concilium manu. mi(sione,C.7,i. uita amp;nbsp;honeftate clericorum,O. 3,1. amp;nbsp;s.3,i.amp;01.3,1. unde cognati,ff.38,9. unde legitimi,amp;undeagnati, ft'. 38, ^* undelegitimi, amp;nbsp;unde cognati|Q unde liberi,lt;1.38,7.amp;C.6,14. undeui,C.8,4. unde uir amp;nbsp;uxor,ff.38,i2.amp; C.6,18. uoto, amp;uoti redemptione, ß.3,34, *S.J,i5. ufucapionepro do»ato,C.7,27, ufucapione pro dote,C.7,28. ufucapione pro emptore, uel pro tran(aftione,C.7,26. ufucapione prO hærede,C, 7,29. ufucapione cräsformäda:amp; de fub* lata differentia return mancipi,amp;: nccmancipi,C.7,3i. ufucapionibus amp;nbsp;longi téporis prj-fcriptionibus,i.2,6. ufucapionibus amp;nbsp;ufurpationibus, ff4'gt;3- ufu amp;habitatione,I.2,^.amp;ff‘.7,8. ufu,amp; fruffu,amp; reditu,amp;habitatio-ne.amp;operis per legate uelfidei-commiffum datis,ff.33,2. ufufruff u,I.2,4. ufufruffu adcrcfcendo,ff7,2. ufufruffuarius quemadmodum ca. ueat,ff’.7,9. ufufruffu earum rerum,qua ufu có-fumuntur,uel minuuntur,ff.7,5. Ufufruffu: amp;nbsp;quemadmodum quit utafurfruatur,ft'.7,i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I üfufrüff u,ufu,amp; habitacione,amp; mi-nifterio feruorum,O.3,33. Ufu Mediolanenftu, fecudum quot dam,F,i,28, |
ufurls,C.4,33.amp;:D.5,i9.amp;S'4iS'* CI.4.6. ufuris Öcfrüffibusamp;caufis.amp;on'quot;* bus àccefsionibus,amp;niora,ft.MA ufuris amp;fruffibus legatorumfeufi» deicommilToruni,0,6,47. ufuris nauticis,C.9,io. ufuris pUpillaribus,0.5,56. ufuris rei iudicata;,0.7,54-u t ab illuftribus, amp;nbsp;qui fuper eam gnitatem funt, amp;nbsp;omniniodd lu-perpecuniafijs caufis,fedamp;gt;'’quot;*' riarum criminaiiter per procura-torem dic5tur:clarifsimisauteni, in pecuniarijslicereperpröcuta-torem,amp; per felitigafe,A.5,»-ut caufæ poftpubertatem adne til* tor,C.5,48. ut clerici apud proprios êpifcop®’ primiim conueniatur, amp;poft«®^ apud ciuiles iudices,A.6,ii-ut clerici,qui recedunt,alijsproeH fubrogatispnebeât alimenta,»^ A-5,iö. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r ütcfinl deappeilatióe cognoWf” ’ fecundum lilas leges debeati“,^ cari, quæ tempore lat« feme““ obtinebant,amp;c.A.8,i2. ^j^ ut de cæteru commutaciol1elt;ƒ _ fiafticarum rerum nön nbsp;nbsp;nbsp;^|^ ad pijfsimum imperaime®’ .*•’»’• . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jen-ut determinatus fit numerur “ corû fanffifsimxmaiof, , fia:,amp;eseterarnnjecclelia'“i '’’‘ ut dignitatii Ordo feruetur,C- • 1 • Ut dift'erétes iudiccs audireineerpe lantium allegationes, e®8“'“5f epifcopishocagere.amp;utqu^ infufpicioné habucrint'“ * nbsp;nbsp;» pariser audiat cauladi amp;a“ epifcopus,amp;c.A-9iquot;’lt; 1 totdiuin»iufsion*sfuBf‘quot;P«®quot;'.* habeant gloriofifs'®' quKnoris, A.8,ioi ùteà,qua'uocàhturinlînuatitia, u-per clericis in maiore Ecclefia qui dem dentur, in alijs autem Ecc e fijs pehitfis nondentut,A.5,9- , Ut ecclefia Romana centum annora gaudcatpr.tfcriptione,A.2,4-. ut ecclefiaftica beneficia finedinunu tione conferantur,D.3,i!i . , ■ ut ex legibus fenatufuc confuliis bo norum poffefsio detur,ff.38,i5. ut exaffione inftante dotis prim«, amp;nbsp;fecund«, uiro ad fecundauota migrant! pr«ponatuf uxor pn-ma,uel expriori matrimooio.amp;c. A-7,5- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ ut faff«nou« conftitiitiones,poft infinuationes earii poft duos me-fesualeânt,amp;c.A.5,i6. ...... ut fratrum filij fuccedantparitérad imitationem frattum, etii âften-dentibus extantibuS:amp; utmulie res non infinuata antehUptialid# natione,non Ixdantür: honinfi-nuans autem uir, uel ficompetat nuptiale lucrum, eo nonfeuatur, amp;c.A.9,7. ut intra certtim tempus criminalii quxftió terminetur,C.9,44. ut ij j qui obligatas fe habere perhi-bent res minorum ,aut obligati funteis, adeorum gubemationé penitus non accédant: amp;nbsp;ut curatores |
|
V tores nu!lo modo fufeipiant ceG-fionesaduerfus cos,quorum cura tiontmagunt aut egerunt: hge au quot;™ generaliter ualebuntj amp;c. A. 6.20. ut iraraoEilia antenufitiaU# ^na-tionis neq; hypothece détur,ncq^ ooinintulienéturàuiro, ncc con fentienteuxore,nifi poftea fatisfie npo/situxori : hæc uerö etiam in dotcnalcre,A.5,i4.. “t m fluraine publico nauigare li-teat,fK4;,ij. quot;’inpoflersionclegatoruni, uelfi-Jeicomillbrum feruandorü cau. üeireliceat,ft'36,4.. quot;tinpoflersionem legatorum ucl fi-^titömilToruni feruadorum cau-ftmittatur: amp;quando fatifdare J«beat,C.6,53. ’‘tinpriuatisdomibus lacramyfte-danonfiant,A.5,i2. ”''pofsidetis,ft:43,i6.amp;C.8,6. ®tjü(lices non expedient facras iuf-quot;’nes, fed quæ uidentur eis decer ‘“quot;t,A.9,4. ''''udicei finequoquo fuffragio fi-’quot;tjA.i,:. Ut legatotnin feu fideicomilTorum leruandonun caufa caueatur, ff. : l^lj. ''tlibertidecstero aureo nonindi-geantannulo,amp; ut priftinij refti-tuantutnatalibus,amp;c.A.6,6. watmattqdcayiæ^aljjs paren 2'quot;i‘P’:*tMmam partem libe risdereliaam.quoquomodoUO uerint, refiduam facultaté fuara lt;gt;''igt;onefe,amp;c.A.8,,3. |
T R r V S Q^V E INDEX ut lite non conteftata, non proceda-tur adteftium receptionem, ucl ad fentétiam dcfinitiuam , 0.2,6, ut Iite pendente nihil innouetur, D, 2,i6.amp; S.2,8.amp; Cl,2,g. ut litependente, uelpoftprouoca-tionem aut dcfinitiuam fenten-tiam, nulli liceat Imperator! fup-plicarc,C.i,24. , utlitigantes jurent in exordio litis, quianeq; promiferint darciudi-cibus, neque dabunt, amp;c, A.9,5. ut nemini liceat in emptione (pecic-rum fe excufare:amp;de munere fito comia:,C.io,27. utnemini liceat fine iudicis author! täte, ligna rébus imponcrealie-nis,C.2,i7. utnemo ad fuum patrocinium fufei piat rudicanos, pel uicos eorum, C.11,53. ut nemo inuitus agéte, uelaccufare cógatur,C.3,7. lit nemo priuatus titulos pra-dijs fuis uel alienis imponat, ucl uela regia (u(pendat,C.2,i6. Ut nep; miles, neq-, fœderatus oblèr-uetur domui priuatæ, aut póflef* fioni alicuius,A.8,9. ut non fiant pighorationes pro alijs parfonis : amp;nbsp;ut ficut priheipum donationes non egent geftis mo-numcntorü,fic nee à priuatis Im-perAtoribus fa ft a; donationes in-digcant,A.lt;;,5. lt;-. ut non luxuricntur homines contra nacuram, nee lurent per capillos Oei, aut aliquid huiufmodi, neqj blalphetnetur ih Déum, A. 6,5. |
ut nulli iudicum liceat habcre loei feruatorcm,ni!i certis ex caufis dl uina coucelTerit iursio,A.9,9. ut nullus fabricet oratorij domos prêter uoluncatcm cpifcopi, amp;c, ut nullus ex uieancis p alienis uica-riorum debitis tencatur, C.11,56. ut nullus mutuans agricolæ, teneat eius terram,A.4,4. ut omnesiudices, tam ciuiles quàm militares, poft adminiftrationem depofitam, quinquaginta dies in ciuitatibus certis locis permane-ant,C.i,50. utomnes obediant iudicibus pro-uinciarum, dein criminalibus, de in pecuniarijs caufis,dcc. A.5,20. ut ordinarii præfefturæ urbanar, amp;: prartorians, amp;præfefturæ, qux in cingulo,amp;qu^ in aftu funt,fo-la;,non etiam honoraria,libèrent à curiali fortuna,A.5,i9, ut praponatur nomen Imperatoris documétis,amp; utin Latinisliteris apertius tépora!nfcr!bâcur,A.5,3. utrubi, fF.43,30. ut fine prohibicione matres debitrices , amp;nbsp;créditrices cueelam gerant minorum,neque iufiurandü præ. ftent, quöd non ueniét ad fecüda uota,A.7,4. ut fponfalitia largitas, fpecialis fit contraftus amp;dediuetfis capitu-lis,A.9,2. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(28,6. uulgari amp;nbsp;pupillar! fubftitutione,ffL uulgari fubftitutione,I.2,i5. uxoribus milieu , amp;nbsp;eorum qui rei-publiez caufa abfunt,C,2j52. |
Lectori S.
J^R I S utriufc^-tituloiconiunliimtibiexlsibemttijCdniideLeilorjprout'FrdncifcufCittheü-WW Andenßs cos olim d fe coUeUos edi curduit, numeric tdntum ,lt;iuos operdrum incurid qui-bitfiim in locis deprdudtos deprehendimus, obiter reftitutis : quad quos utriufqùe iuris pdrd^ iWMiu udrietdte leàionùm inüru^os, in plurej^drtds excreuerint, qudtn ut breuitds temporisé quod nobis rejldbdt, eos fub hunc mercdtiim pritlis tempeihuedefenbere permiferit. Vuk. P. E. F.
B A S. I L È AÈ,
EX OFÏ1C1NA HERVAGIAN A,
PER EVSEBIVM EPISC 0 PI V -w-AnnoSalutis, M. o. LXXVII.
Menfe Manio.
-ocr page 764-