-ocr page 1-

-ocr page 2-

Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell Huybert van Buchell (1513-1599)

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

This book is part of the Van Buchell Collection Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

-ocr page 3-

-ocr page 4-

-ocr page 5-

-ocr page 6-

-ocr page 7-

-ocr page 8-

-ocr page 9-

-ocr page 10-

-ocr page 11-

lt;^3n n)0(gegnn»Kr fitr^cr lt;t«0«g6cö£r?^c(è’ee«/ txtnnn

bu rtnkit««3 b«|ï/teebtófacben wct^ltd? fwrju^» nemen/ju volnfuten/ vnb aueb ju vertäu btn^en/buveb b • jAcobKóbd/ wet^ Unb ©t4tfbutbev 5» -óppen gt;nbsp;beim/ wit fonberm ßeiß gc|ïdUt/ Dnb

SiciictaKcitf’aiiöuogccti/ ©cbulbbciffcn/3twptkutcn/ 5wvfp:c(bett / Ctó^cm / vnb beeUgten feevwol.

'•^C^l^^^^WM^Hlt; Hktl’- ^ Vw^A^Z'

-ocr page 12-

-ocr page 13-

©en inotgebnien/êtrengen/^örli'^ tieten/ ^ffînten/ vnnb Wetf:« ^ut^etmetlïet / vnnb Krttbbcvöitabt-óppcnbcym/ memert acncbi^cn^ün^ (ïictc Heben tarnen/Unbent td)'Jacob ^èbü/baf ilbfi Ömbtfdpieibev / Ïgt;ei; pbHofopbey ©yben^wtev tiinjten/aud? C5cyfïlid?et vu IVcUltcber ge;?

fcQ etn bewertet fd?»ler/ïc.inettt ®wtUt3 febulbtg bten|Ï5wwo: »

JBnetgt;i^en/6erengctt/^«r/ (iebti^w Uebenhmen/ÖQid)blt;^bcnbcif we^t/bte vilfaln^nn^ vnotbenungen/ vnb mt^bteneb bet gemeine 5»t|pïcd?en/ (o fut ben nibetn getid?ten (td) jn teben «nnemmen/ ï)iitd?weld? bte p^ttbten $n ntd)cltd?ct ban behing/vnnb intncrd^lid^cbo^cn/ 2lncb ganzer b^upti? flt;td?crt/eygen/lftbe/tc.offt^nvetfe«tt)envnvetlteten/ ctngefntt/ vnb ^n gtoffèm febaben bmebt werben/ ï)a6 id? tnid? vnberfïanben anf^ ben (Befaßen / vnb jten an|ï^= legernC weid? mir $n einem Ciw^/ven bet fOocbloblteben iAcnltetber t?od?gelerten Juttfïen/ vnnb -OtbinAtien beybet(5ef4t5/weylrtnt/inber Vnïuerptet ^n t^eybek bergt/bte JCicenttatut ^n erlangen / miffgelegt/vttb ^n Ufen/ fwrgâbenfeînb»ï?tetd?4»d? offentltd? bafelbjï/ inn fret ©^nl/ mit bet Öerlid^eitbar^u gebnrenbe/^n Ufenlt;ingef4ngt/HemUd?bteCapitel vnnb ©pi^/bte näben ange^eygt/f«mpt fren ettlArern vnb nn^legcrn/ ïba/innbem ^r|ïen/n«^ (Beyjïltcbemgefmi/btc 3:bc^ niingvnbvolnfwrnngKed?tltd?etb(tnbelung/Vnbinn bem ^nbetn/ber TCeltltd/en (Defm^ / bie vnbetfd?eibt bet 4gt;bcrtettê/(Bettcb^wAng/vn (^Q^giftr At begriffen/

4s # bertd?c

-ocr page 14-

betfebt viwb vttblt;tflt;blt;ybétt wetben/ 2(«^ j» sieben / «i« 3nley tung / 4ttilt;t3 wng / vnnb vnbevwetßmg / K.cd?tgt; Udxv 4gt;ïblt;niïttg 5» volnßivnng/bcrbänbcl vnbptebi’ «n/wfe bavu^ bic ^örß)r«b«gt;/ vnnb ein y eb cv bet-inn Keepten blt;»nbcln wil / ftd? «nfebtefen/ Xgt;nnb wo eine yc^ ben vevfïanbtnitbtenteyeVt / obcvnttvoltotnnicnUd)/ vnb in btfew wetnew tktnen ^wcbUm/mnngclb^ffttg/ bey ben Keebtnerfïenbtgen vnb etf^tnen ber^ept^/vnb Keebtiïdjer O:bn«g/rtud}ycbcö(Bcfid?tß lobUd? Ked)t mejpgert be vtomwen vnb gewonbetc / fester 3» fragen/ vnnb erftren gentfaebt werben.Ï)a6 id? ewerngnaben/ Öerengbeyten/ vnb ^wi^ltfbwgcrt'ïVetfbeitenjn beliebt ttgen/jn burebUfen / vnnb edernen / ob es and) ann bee fOeyUgen Keiebe gettebejn -Óppenbeytn / ben ^urger^ bd)cn ^wrfpïeebé/bte von Kauwen emem yeben / ber vo: Katbober (Benebt^n b^nbeln/etn _ƒ ar langen Keben bezwungen / btenh^ vu f«rtrâgltd?/an ^unemmen feyZ 3tnd) gemeinem vnb funberm nuQ erfd?tef lid? ober ntt/ ^u ernennen vnb vttcy len/X)nnb was barinn btepbafft/ ju^ufe^en/^n minnern/^n meren/ vnbjufïraffen/vn^ bertbcniS^lid) vnberwertfenbe gebetten / vnb auf ^rek bemgemót/btym gefielt naben wil / 311e benen/bie inn täglicher iibnng/bey Keyferlteben vn 5wrfïltcben/ault;b cwern felbe Cammer/lOoff/ vnnb anbern Fibern vnb 4gt;bern (Beriebten vn Kitben ft^enb / mit Kbatent/vnb Kecbtfpiecbenbt/vnnb vonfugentauff/ anf tünfïlicber Cere/inn Öoben Öcbulen/vnb fimfï gelernt/ aneb ©tâ ter Übung /beraten vnb bebol jfen gewefen feinb/©oilt;b aie bann/von Xtwem gnaben/ Ötrenglbtyten/ vnnb 5ür jicbtigen quot;Weifbeiten/gemeinen vnb funbern nu^ er fare/au^ bif em meinem kleinen 33ücblein/frucbtbarlicb gefolbert/ vnnb erfebie^Ueb wóglt; werben/ will id? mich

Auß bem

-ocr page 15-

«n|5 bcm ©piemel vnb nnbem Kcd)tïcvctm bet 5cM^/ Kcd?tlid?ct' otbenmig tim ^wt^ctUeVe« vnb pctnlid?cn frtlt;bctt/ vil emgróffer vrtgrüntltcbcvgctfcVts oxbenun^ vnb volrtfwvun^/ïnït ^o^men »nb ^ifgcmpcln/wie aujf einet y eben ‘ff ctmcin vnb tdgbrtltung/von ^ütfpteebe« vnb anbetn Pctfon/^etebt/gcbAnbelt/ vn vorn (Settelt fcbtcfbct/miffgcfcbHbcnwctbenfoUcCmitbcwcifiingbct lt;5cf4Q/batau^ lebbig mem anjeygun^ vnb ^nfutung: gezogen / ICcld? Sefa^Z AiKb^njcy^wncf / betretet vnb Ü^tcUtet bet felben/ id) tn btfem meinem ^«d?letn/ wie im anfengb vetmetlt;ft/inn ben quot;Ïturf Angeben/4bet bnteb ben ©e^et/näbenbae 'Ïentfeb ?» fe^en/nit ange «ommen / vnnbbat buteban^ beliben/ïcO ann tag 5« btingen befleißigen lt;nbsp;Pie mit fpat (Bott ewet genaben/ ©ttengbeyten/vnnb ^»tßebtigen lüeifjbciten / fampt lieben vnb funbetlicben gefimbt / Vnb gebittent jw mit/ab ewetm willigen vnbettbenigen©tat febïeibet. (Gäben jn -Oppenbey m / auff (V^ontagnaeb dgt;c»li/P(ad? Cbd^ fine vnfete ©eligmaebcts ge btitt^önffjcbcnbimbett/ 5wengtg vnnbïgt;«y Jate.

lt; lif

-ocr page 16-

^^ B‘gt;C'gt;b Sóbcl/jc. ^ö bem €efer.

-0« bcr ^Umcebcig/etn fd^óptfer «1 lev C«At«gt; |^ lrcn brttbcrtinciifd?cnrtij}5bcniA^vbtvid? ^ebib bet C’ibcvalk planeten/'AfUmcntc/vnjvWfd?« enCveatuven/vnb ben aller wivbtg^en / vnnb ^bel|len gefdja^cn/^tberber^Denfebb^tt fid? eingeinifd^t vlek er letbltcbev woUw|ï/cygenwtlUgBeyt/vnb vngevedjttg^ betten angenw^t/ ÏÖepbalb bie COcnfd^Ud) U^beytfo boebauff gewdebf^en/ basant ©otltd^enbcwegungen/ btetliOenfcbUd^cngefa^ vnb ^eebtUeb otbenung ev^nv ben wo:bc aulfgertcbt/rn^nbalrê gebottenfetnb z^av buvd?btefv^uclïd?c gebüvlïtgcgcttïtgbcyt vnbbei^bdt/ vnbevwifen geme|ftget/ gennUert/aud? bte bóffen ^Den feben/bte follïd)6 «bet tretten, bezwungen mb gejt ratfe wevben/^ev gefïalt/ bac bte guten fvommen menp^en/ vnbevfvâucln/vud^lojen/bofenntenfcbctt/gcvûglicb/vît infvtbenUben méd^ten. 2gt;aóaud)bte ntenfeben letten cbtltcb Ubenetner ben anbern ntt beleybtgen/vn ein y eg ^Itcbev bemanbcvnfetngevecbttgteyti«eygê/3l«p bent fieb^citt^t^ vermutet nod? gebev^iget/mit eigern fument men vnb gewaltbem anbern rad) vu fd?mad? $u beweis fen/ober $u5nfügen/Vnnb was ein yebev wolf baß jbm gefd?eb/baóevbtvgcjtalt/etmanbern and?$»föget vnb bctbc.00 aber nuf óppigem/eygenxvilligcmgcmót/tn frÀnenUeb^m füvnemmen/bie (V?cnfd?ltd?cn gefällt/ -Ôbe vletten gebote vnb otbenung/offt vevad)t vnb überz tvetten werbe/vnb vmb gelt/güt/fébme/ vu auber übek tbat, ber Oberbeyt/aud) vo: gerid?t / geblaft wirt /1ft notttttKed?to:benltd)barautfC nad?gcfïaltein6 y eben bAnbel6gt;wiered?t/$uvcrbóïenvnb volnfaren/ vnbbes (V?cnfd?en gemót votbien/fid? miteimguten/vernünfp ttgen grnnb ber fad?en / ju erlernen vm^ verffenbigen/ viel

-ocr page 17-

viel be ff:v tjï 7 bAun bic fdi'ipffci'i^e ^»«3 / on ^e^t'unbt bte brtitbd ktd^tfcvti^blid? vo: 5« entten/vnnb one alle Xedjtmeßige oibcnungbunfï/vnb vcvfîant ber picben/ mâ^cvfein laßen. Îbwctlnnn bnvd) vnoibennng/aUe vn^efd^tcbltcbeyt vnb jvum^ wtÇptin^c / ^bcvbic oibc^ nung ein yecjêltcb btng mäßiget/rnberfd^eibe/tn w^fen belt/ vnb $tcrec/2liïdgt;btefuvgenbêbtng ben nadniolgetv ben rtnbängt/^nfögt/vn infamen btnbt/ïbabuteb man ettent/wte etn oibennng/anß bet anbetn volgt/ te. ÏDat nmbein yebettn allen fadgt;cn/vnbfnnbetltd)ïn^ed?ti’ heben bânbeln/betgettebtô oïbennng/vnb gntee vnbet^’ fd?eibtößd) beßetßtgen folle.ïöc|Ïbalb teb dn yegtiteben vnbettbentgBHfbê birte btf Hein ^d?letn$n lafen bae bneebfetnvnbetfcbetb/invv. ^'ctl gcteylt vnb vnbet^ fd)cibentß / ^uf webben baß gemist bes Ofete / anff 3» meteten/ vnb jn beß etm vnb fclatetm vct|ïanbt/fid? jn etfaten/bewegt/vnb gefdnebt wttt / bic bunflUd) ge^ bcebtntógefletcbt/vnbïeóbnng ^nbetbnnfl vetbunbeZ miß bent /ben notbütßtigcn vnuerßenbtgc bet (Sefa^z bet (Betteb t/vnb ^eebt oïbennng / 511 bilnjn bommen/ vnbfntbetltcben beyßanbtgnit geteylt wetben modit. i^od? btlt;ï bey ben gebtaneb vn 2telt;btmäßtg gewonbeyt / eine yeben (Settcbt6/5n etfaten / ^n letnen / vnnb ntt $n vetaebten/banelnyebeteibtfótmïge gewonbeyt/ma4)t

ein ^eit/tc.Vnb volgen bietnad; / bte vnbetfbetb vnb tey lung btß ^ncbletne betGetid/tsoibe^ nung 7 5»t eïnleytnng bet gingen ley fep^

• en ^ntfvïecbenmititentnbalti? ting/hiti^begtijfen. (Bot fey lob vnnb eete/ 3lmen»

lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,^ üif Sln^eygtmg

-ocr page 18-

Jlißcngtiitgöcv Q'Jüöcrf^ciu vii5 2l»;ttctcl btß 33üd?lctnö / w^e ctn ycbcv inbeU/mit vnbcvncbtung/rtrt wclcV^s cm blae mann baö fmbe.

lt;^ iber ^vjl Vnberfebeybt / Sagt von futbctr^cbtimg vut bcrcy timg/j» Kcd?tlttVcv oïbcrtunganfrtn^/vnnb vólnfwnmgbce Kcd?ten arm. plat.

?CVtc ftd? ber dâgerzeb er BUgt bcbcttctcn/mb wee cv fieb belten vnb erfaren follc/am i.plat.

5ürb:tn3cr eins wbcltb^tcre/ wte fid? ber blt;ïltc fol. t * Ktebter/wie fid) ber m Bürger lid? en vnb Pcinltd?cn fneben furPben vnbfd?icfen foll/atm.p.

lt; öer 3lnbcr vnber fd?cibt ^cygt ann / was ctn gertebt/ ctn Xtebter/ein CUgcr/ctn 2lntwo:tcr/vnb was perfon jn cim gcrid?t geboten. quot;Wne cingeriebt fey/:c.am 2 .p 'TOer Xtebter fein mag/vnnb wember Ktebterfïnijw beftgen verbotten ijl/am 4.p.

Vonwibcrniifiing cinftgcwaltó/amyno.p, ^'ïberiöntvnberfebeybt belt tnn/wicmlt;tngeridgt;tóo:gt; benung ballten/ vn in jrenwcflid?cn fineren volnfnrcn/ vnb bne geriebt cnbcn foU/nm s.p.

TTaô Kiebtero bcrClAgcr anf«eben foU/am n.p. f'iber^ierb vnberfebcibt/fagtvonCitiren/nm. 12.p.

Von^iertagen/bicinn (Beriebtlicber otbenungge^ belten werben foUcn/4mi4 *

Von vngeboîfnmBey t/nm 16.

Von jnfiguitg nuf ^rfïcr crBantnie/nm is.p.

Von jnfegung and? ^weiter erbantnuo/ am 20. p.

•fiber iiinfft vnberfebeib/gibt an^cygnng/ wie bas Ci^ bel ober CUg/fotmlicb gemad?t/nberantwott/vnb bar# antfinn Xcd?t volnfarcn werben foUe/amn.p.

ÏVaö ein Obel ober dag inbalccn fol/am ^5 *p*

Vo»

-ocr page 19-

^ 'ÜdrtbcflTcnifict’bcôCttclô/îc.am t^pUt^ ‘VongenwgtbwJittSJitmKccbtctt/am ^sp. 'P5 abwcycbungvcfwcrfftjtig / ober vctncyiiu^ vo:

ttm X.icbwr5«|ïlt;cn/t)in4rctwctttgtcit wtUen/am ilt;5» 'ï)ortcr^ïr«c6«tt^bcóCtbcló obewJffebübMm 14» '

L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Üö» 4ti^5ügcn/4m‘i7gt; p.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3«^jöglt;ïb5ttw«cbcnbcm(Bilt;ncbcö(5Wrtttg/4m 17,

3ii^5üg£»m vcrkngcrungbcrbcßalung/rtm 17.

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ufj^itgfibtcfacb V» verlcngern/K. am i8»

F Stu^jö^B bic fach cnrltcb absulcyncn/am 18, p, ƒ o:m cmö awjïAunÊö/am 18. p»

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ oïm cinö au^jngf 6 wibet bic dag ober Cibd/am 19»

[ 'X)ort wiberfpreeben viibgegcnwctc / voï angcQcigtcr ’ Vttbanbcrca«èï»Slt;/lt;ïlt;ï^ ^9» p»

i'X^ort wybevantwoze/ ïvibcrfp:4cb«ttg ober gegenwe^ rc/am ïo. p, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

'Ipott bem wtbcf^ccbtönMtn 5lt;’. p»

I nbsp;nbsp;C Der @ecbg »nberfebeybt/gybe vnbem'cbtimg/ wte

man bentnege bettefligenfolU/vhb bebt bae^wcitcylgc ricbtlicberoibcnnwg/am ?kp*

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Von würcblicbcytbetbcncfïtqimg bcötïkgöMm ?t»

ff Der öybcnbt vnbcrfcbevbcgybc vnbcfncbtmig/voit bem i£ybt»o:gcf6rbcMiït 5‘»p.

'l^onancTOOïtcnvff biegemaebtenvttb inreebfpmeb^

tenfaQungen/am ?;» ^^ ^ '

Y^on becennwngen/ am ?6» p.

quot; J^o:mbeó tÊybccvbïejcf’erbcbC6 lt;ül^gerö/am j?»

ƒ o:mbes Æybeévö:gcferbebcó 4ntwoïtér6/am ??»

CDer 4cbc vnberfebcybt fagt r on ben fe^ungen »fi ar^ ticbcl/ïc.am ?4» p.

iËrBanmiem übeltbaten vn pcinltcbcnfacbcn/am 5^»

■ i£rBantnt(5iltjwcicrkyZam47*

-ocr page 20-

C-îDcr Hewnb vnbcr fdxybt/fage vJ betvet-ungen / wk bureb wen/mbmit waómaßenfkgefebebtnfoUert/ 38»

ÏÜ46 bewening i(ï/vnb w4rc bewAven foU/am 38» p.

C IDer 5cbenb vnbetfebetbt/krt wte b» bieb mn fwvfhU Iwng vnb fiivnng ber teugen baleen folt/am 4’» p»

Wan man Jengen annemen vnbverboien fol/ 41» p» Wie bte jengen fut jnfleUen/vnb mie )n gebanbelt wen

bcnfolle/am 43. p.

'Üott be«elb»ttg bte jengen jnverb^ien/am 44. pi 'X)onbem ifybt ben bte jengen (ebwerenfoUen/am 44.

'ï)onaetteBelnvnbjrennbergcbnttg/atn 4f» p»

'Ton ƒ raglïneBen/vff Übergabenarttebl/am 47,p, J^otmberfragflnet/am 47» p*

‘X)on Öffnung ber jengen fage/ am 48» p»

C ïgt;er lêylffcvnberfebeybt/von verwerffungber jen^ geneerfonvnbfage/am 49« p» vonjnfïmmenten/am yo. p, 'Ton vermutungen/am yo. p.

‘X)onvffkgungbeöAÊybtó/am yt»

C ^tr 5wöl(ft vnberfebeybt fagt wie man tuben fache XecbtUeb befebUeß'en fok yi. p»

IPonbeyurtetln/vnb wanbaö tuBraffegee/am yj*

lt;r Ïgt;ct^ 3DtyQeb|ïvnbetfcbeyt/jeigtannba6 b:y teil ber gerfebtd otbenung/vnb fagt/von bem eub vïcetl/am y?.

Wa# etn i^nb vitetl fey / vn wad bag jnbalten/vnb wte cö an^gefptoeben/vnb geoffent werben folle/am y3. p» Cr^er ƒ lenjebeflvnberfebe«/ gibt vnberüebtüg / won vnb wte man appeUtren folle/am y4» p*

Waöappelhren fey/am y3» p*

'pon eim beyurtctl jn appellircn/am yy, p* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

lt;r T^er ƒ ünjfQebefï vnberfebeybt gybt vnberuebtng/ wtemanufteb tn vollïrecBnng gefpiocbenervttetl balte« foUc/amys^

-ocr page 21-

iHun volgen etlkb ibuncten mn oen vu ïgt;crfcbcylgt;cjibcgvtjfcn/ö«rcb «nfcngbce^K b c mtc $aU bcv pictcccangcQcygt.

2Kbj« wefebé vo Keebtex ^tbgfuQter pjcUtin^g Betn

Pïoewvrtroï fetn/am 4» ^Suocat/am 7» p»

2lnc w otter obev beengter/ wer bet fey/rtm 5» p* 2(ncwo:t v ff feßung vnbar ticBcl/aw }ƒ♦

SlrticBel/rtm 4^ p* ^rttcBcl jewgenn b^ruff 50 verbóten/aw 4^» p» 3^ppelU'rc»/4m ry. p» 4ppclltrê W46 bj f«/ vH wit man von eimbey vn enb VîteylappeUtren folie/ ys» 2lppelllren magmannawff J-urtagen/am yö» 2ïppelUrcn mag man vo: be K. kb tet/obervotetm Ho tarkn/am f^t ^»^)«g«/*ïm xr» 3llc,bMcbtr vnalt gefebuffe g^bcrtbewccimgen» 40,

35annlgtcr/am lt;?, p. ^eyfißct/am 4» p» ^efcbtrmer/am7» y, ■ÄeuelbAber/am y» p» ^e4agclt;v/am ?»

^edagter mag jm em K^ d? ter vet willigen/ ». Pj. ^eelagtê wktfebwbgebé/ ^ebeneBen/am 8. p. (8, ^«Bennen/am ?6.

^eBennugen m peynlkben facben/am 56* ^öeBennungmvmtb anffer balbgertcbtö/am?7i ^cuefflgwg bec Brkg#./?x3 ^cwemng/am 8/ ^ewetwg wa^ bae fey / vn wie btegefebabc folie/ j8» ^ewerng gefebydjtbntdS» vlelwe|Ucbcrff«eB/ 49* Bewening bic vnwolBom^ menltcbgefcbtcbt/ 49. p» ^cfblkffwngmfacbctt/ yx* ^einrteil wj b^ fey wie bad wiberruff en/vn wie man bauen appelltrcn fol. y?» 13«ff bie verfygeltfcm/g^ï benbewernngen/am ?9» ^3eynacbc verbotgen ober bcymlieb/am. 4‘‘ P; ^enclbung zengen 51» ver? bóten/am 44» p» ^eweyfnngen/wk biege? febAbcnfollcn/am 46. p»

* b


-ocr page 22-

C

Closet wte fteb bet febkBen fol/cb et fetneUg «nbebt/ am bplau

Cl^^et welchen Ktebtet et anfwebefoUe/am n.p» CUget fol Ctttté ben, bdag ten vo:bemX.tcbtet/ u* eUget/wad cm Cl^get ijï/

am 3* p,

CUget/am 8, », da^/am gt;». p, dag wtre vêtant wo:r/8» d^get /wte b fern dag ma# eben vnb fntbnngen foil/ am il» p, dag wittgebcflett/am ^3» dagwittvetanbett/ ^31 d^get foil fein dag be wey# fen/îc. am 38» p» Cl4get fo et beö wybetteeb^ tenmtfem wil/am 3”«

10 IDtyfaUtgen/ ‘^ttpltdten/ am 50* p.

I£ybtvo:gefetbe/am8» 31». iSybbetbó^beyt/am 5i.p. atvbt 5nabjd)neybnngbet

BttegB/am 32. p, AÊybt bet watbdt/am 3»» gt;

XÊ:ybt emvnwol^omnenbe' wetwg^netfnllen/am yi» -if^ybt voegen/am yv plat» iÊdleylegcttebtltcbet o:be nung/am w. p» ^ntfcbnlbiget/am y»p AEtfïteebnng/am 14» XÊtfï etÊantntö/am ts* p, ÀÊtio^petfon/am w» ifctjïtectnng bet 5cngê.44» ^nbntteyl waö baó tfï / wj fbaöinbalten / vnb wie eö lt;*»^ 3efp:ocben wetbc fol U/am y3»p,

J^ntpunget/am bp»* •Fntmnnbet/am ƒ♦ p» , ƒ ntfotget/am y.

J^üt folget jn ben bttegen/ am ^’P» ,.

ƒ nt jïdlnng vn fntnng bet zeugen/am 4u^*

ƒ ytfaltignng/ (Slnabilpli# ctten/am 30. p,

J-taglîikÇ vffnbetg^bé at ncfel/ jcngêbatnffjn vet bóien/am 4y.p.

ƒ taglïncfc waö baö fte/44. ^oimbet/tagiïncb/ 46. p. Jonn beö ^y^tö vo: gefet# be beö dagete vnb beö bc dagcen/ am 33« p»


-ocr page 23-

»i^onnbeeif ybtö bet ^c «gé

«m 33» p»

J^onn c tnö a«^j»g£ó wibet bcnCï^gcv/am 19» p.

J’'o:m eine a»)35tjgtö wtbc v bic clag ober Cibd/ ^9. Jryertag tS gcncbthcbcv oï bcttwng/am 14» p» J^rauwen/am 0» p. J^oimcittcr viteylvwb vti^ gebozfanifcyt/ani 10» p» J^oim bic vngcboiptmEcyc vffjn febuibett/am 17. p* ƒ onn bev bcgciws bc6 lt;El^ gerö »m vngcboïfAnihtt wille bceantwoitcirö/18* ,ƒ lygenb vebe wrtó b4ó tfï/ brtm38»p»

ƒ cynbt/am 4’» p» JFvewnbtMm 4»» p*

lt;5

lt;5cvkbtw46baófcy/(ïfii i» ©etyebtö oibenimg tfï inn bicytcylvnbetfcbcybê/ »♦ ©enebt wte vil petfott bat 5«gcbó:cn/ain 1. p»

©eviebt fein ^weievley/eind 75«vge v lieb/vnb bue mv bctpcinlieb/am 3. p. ©evtcbtóbotten/anï 0. ©eviebtö Bofïen/ 4m ^4. p» ©cwrtUbAbevwcvbic feyn/

vnbfcin ntégen/ant ƒ♦ p»

©ewdUbAber/ 7, p»

©e wultbrtbev einer gemein dm y, plrtf

©e wrtlcbnber ber Kirchen nm f» plrtt» ©ewrtltb^ber beö Cl^gci'^ rtm 7. p,

©ewrtltb4berbeö 3lntwo:^ tere/rttn 7. p»

©ewrtltö wybernffnng/ 7, © enngtb »uns J«gt;n rechte/ rtm, zy» p»

©enngtbnugbeö Clngerd rtm jy, p»

©emrgtbnug bed 3lntwo:« terö/rtm iö» p»

©emigtbnnng bee ge Wrtiç brtberö/rtm v. 16«

©egenwerewibergetbone rtwfewö«/ rtm 19« p» ©egenwere/wrtd bj fey/19, ©e^engen/rtm y» p» ©efelfcbrtffc eind Irtfïerd/ rtm 4^» p»

©emein b^ltungobcrmcb mmg gibt ein bewening/ rtm 4*. p»

©emein frrtgflncB/rtm 46', ©Iwcboberrycbinmb/ 4h ©Irtnb/rtm 4’*p*

iOrtU^witt/y. lt;5,


-ocr page 24-

h4imltct) W46 amp;40 fff/ 4*«

7ttfcQ«tt3a«^lt;tffer crBót wö/am ‘8, p.

jfnfcQUttgrtttg^weytcr a? Eancm'0/4m xo* p,

3nffr«wc«t/4W ƒ o» p»

Ârûgôbcucfftgwg/am jn ÄntUebe bmgmège ktebf keb bewert werben» 41

C

Ctbel/am ij» i9»?o» p* Ittbelwaóbaefey/ain i^ Jttbelwktgcbeffert/ »5» p. Cibel W46b46tnb4kefol/ am *9» p,

CtbeU veranberung» 30. Cibd wk ba# wber4ntwoït werben folk/nm 19» p» £nmbbc/4m j8^4’» P»

00

OOmnet jertger/am ^.p. 00»ttcb/4m 41* p» OOeynetbfgB/ «m 4*» p»

nach gefaxt Kfebter/wer ber(ff/4m j. p»

n4cb gefaßt bent naebge# faßten Ktebter/werber iff/am j, p» JÏ^tarkn/am y» p»

Oïbenheber Kkb eer/wer btriff/am j. p»

-Offenbar fcbwiber/am y» ^ff»M»g ber jengen, 48. p, -Offenbare bmg/am ƒlt;gt;♦ p»

Pnttel/am 0. p. penbee vngebo^f^Hié/am lö, plat»

Pen be0 ber appelkrt / »nb tn b:y fffg tag ber appoffd nk fotbert/am f4gt;ff*

Kkbter/wk ber fteb baken fol vo: rn eb er Kkbt» i» Xicbter/waöber fff/ j, Ktebeer wer ber fetn mag/ am 34. p.

Siebter fragt ben beefag# ten/ami3. p.

Hkter/am 6.p, 6

6eßtmge wae bae fefn/ vn wk man fteb bemk balte folk/8. H. p,


-ocr page 25-

Schub oÿ cvfïw^ug witt bcnbcBlagtcttg^bctt/18, Straff ber vn^ebotfaut: htt/am 6* 18. p,

21 'ZTcylunggcrtcbtltcberotbc nung/am 10. p,

*ZIc vmyn/am 8» 9»

19 IPcrbrnhcruug Siebter |»» fcin/am 6« p» I9ngcbo:famccyt vnb irev ffraff, i6.17* p, 19crwcrff»3 bed Hûbterô am xö» p, 19crb^«riff/am 3.p. lÓcrwantcpcrfott/am 4» iPermwtttg/ wkmauebew kyberiff/amp, p* I9crm»t«g/wtcbar bitrcb bcwcyfenwttt/am yo» p» lOfffcbub/am 13» 8.9* IpngcboïfamBcyt bed d^^ gerd vunbbed bedagten/ am lt;4. *f» p» 19rtberfaQter gwakbabet/ ^m 6» plat» vufmmger/am 3. p» vSiugtam 9» *7. W^wgBwyberben gerieben Swaugb/am z» p.

19^i«gBvmb edeugerung bet betjalung/am 17* p* 19^}«Sf bte facb^ûverlern geru/am 17. p, T|35«gtbte fach entheb ab jufebttetben/am 18, p, 19^îwgB mtt gesellt gelte/ am 18. p*

19«eyl/am n, p» 19olffrecf«ttg/am9. ys.p,

W

O^tlhirltcb Klebtet iff/am î. plat»

WUturllcbfcbibtdleüt fern am 4» p»

Wibermffungeind gwaltd am 7, p,

Wlbeneebt/am 30. p» We^lleb'tEermyn/am 9» p* Weiber/am 3»

Zeugen wie man Me furffel lenvnbförettfol/4t* p» Beugen wad man an einem jbenbetracbtenfol/ 4»»

Beugen wie bie annemmen vn verboten folie/ am 4^« deugen ju vetb^ten/wann vnnbwle bleju verboten befoUen werben» follen/ am 43»plat»


-ocr page 26-

Scttgcn wk bk febwetc fob U/vn bie form feed iCybtd am 44» pUt»

Sewgen wk vUbev fem fob k»/mnibcrfacb»48* p»

Sewgen fetter 5« fit ven ßeb 5» verjyben/am 48» p» ^eueje fag/wte bk geoffent werbenjoUen/am 48» p» 5e«ge» perfon vrmb fag^ô verwerffen/vimb wae v: facben/am 4»» 49» p»

^tt feUtg 'Îlermytt/am 9,p^ 5weyterBatttttt0/am ^o.p. 5eyc 5» bewert wirt g^bê/ am s. p,

^ek barm matt «ppeUtrett fot/am ƒ4. P»

5weifalttgen/D»pltcklt;rt/ mn 30. plat. ;

C^nbebeôXe^ gijïerö.


-ocr page 27-

iBcricbtö ©:öcimnggt; I 53er frft vaderfcbeufagt/von ©ozbetrâcb t«tt3 Vttbbcrctcimg/ju reebtUctoer o;bcitnn5/4iif4H3Z

vnb volfwrwnct bce X cebten»

g Jeb 5Überci'tcn 5n ll^cebtlicber ojde^ ntmgvnb anfanQ beö Änegf?/ fern vo:byn bfe notc«v|fngcn btng/bavs» btenUebjöbe^ craebten.vnb^ß bcmiScflcnbcn Partbey ? cn/bemdeger/vnb IJccUgten/ 4«cb bem Xtebter/berbtc fach verb«»«»/ vnbbarwber ‘X):tctI/vnb Xeebt fptncben folk,

^er Zieger her (m förmmbt einen ïReebtheb t’^c^l^quot;^ 5wberiagcn/foUvo:bt»/ebeer fern Xcebtfertfgung an^ yo^ipic-p-ö bebt/bei fetnen gervcwen guten fretrnbenXatt (neben/ verec. ben (eiben fet» anltgcn vnb fumemen warlkb vn gnint heb nn^etgen vnb openbaren/vnb baranffratbfeblagen Uflen/ftcb wol bebeneten vnb erfaren/ob er feme fürge^ Momntenclagen6/fng/glirttpff/vnbXecbtblt;tb/'Xgt;nbob ym/n«t5/not/vnbXccbcUcbbcn trkganjnfaben/vnnb auffnren móge.

lt;r 60 er bas ƒ bet feinen guten vernnuffttgen / vnb recbtucr|tcnbigen frennben/mn ratb funben/aueb/ bciytn (clbcr erlernetb4t.0oU er fkb nl^bann wol bej^ ^ ^ g^j-, bcncBen vnb fürfeben/ob e r fetnö fürnemene vnb clagcö 5»Xecbtbewetfungvnbcwernngenb«be/ i£öfet bnrcb £ eccocöo jengcn/glanbwtrbtg ^tieff/teebtmefltg ju(Irtunent/ X-ûuiaceu oberanberewege/IDannwoberdeger fein clagnltbc; fere.

V)ctlï/(ollberXtcbterbcnbeclagcenan|f (einXccbtbei ^ q5c.iS«u flercn/vongetbonerdage/abfolutrenvnlebi'gertenen. •‘’‘»' C IDemnacb folle berdegerfteb wol vmb (eben vnb lt;rfotfcben/getrew/fronim/vnb reebruerftenbige X atb Seben/ ^bnpeaun/ ptoewratore^/Xebner/ po|lullt;v

21 corce/

-ocr page 28-

iScncbta

tdtlt;6/^efcbfrrticr/vnnb zeugen berfaeb«»/ JwbefîcP Un/ 'iPnb jcbeficbfwt/ baecr btefdbcnwolcrlcrn/vnb’ ftnbe/'Ünb bureb ber fdben Katb î»flt;*3lt; '’«b bAubdOge fut vmb gdtô wtlkn/verfurt/bte fachen tnn bic Unge gc^ j-qj c.ôpA fptclt/vcrfcnmpt/ntcbtig gebanbek/noch fonfîbcevo^ num- nbsp;nbsp;nbsp;gen werbe. ‘Dann ber Clegcr foil wol vnbemebevnb ge

febteh po: ben Miebter Bommen/mb fonberUeben mtt ei if cul werf^tmlicbcncUge/banwobaemtgefcbicbtwirtbcr i a3 or ^‘cbtergetirfacbt(anjf be# ^edagcen bcgerê)bem de bemr? gerfereer Bern febnbjngeben/vnb barjótnn Bo|ïen veri bammlt;n/vnb)nfcr:ernttjnbó:en/ erverficberbanbyn fnr geboïfam/ vnb gefcbicBc jnerfcbeinen/vnb wie recht alö dm CUgergebwr jnrolnfarcn»4£tn ycber fehefteb £ üjqinbp. wol fnr/ban btecrfcg^leujf/vnb recbtlidje b^nbd femb eau .in üife« wartcBelmiidg vnb5wnjfclbaffctg/vnb ifl heffer vo^dt ‘Red nccef. hem gebï^flen voijnBommcn/ bann nach gefebehenev

wnnbenarBnci'^n fncbctt»

föfoUaucbemicgh'cbcr der einen öbeltbc^ £k.oc 3c» ter ober mtjib^nblcr/bem Ktebter ober oherBdc/förhnn caft e gt;Qu4 gen vnb bedagenWil/fteb voihman^ ßmbcrlicber hebe ‘^'■’*'* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bemntigen/vnb ben ubdeb^cer von ferner mifïbanbehïg

ah wenben/fîm jfen / vnb frenntheb warnen. 'S5ergldch^ j. QT.c f, qg ‘^'^ fernen febwibner jn 5nbc5alen/gnth'd) ermanen/htteen cr0acfc.fi vnbbegeren/Woal^ bannfolcb6nttbd|fcn/bcr«bcltb4 qu!9 epif. ternitabjïebnfiebnitinbeffern/ober berfchülbncr nut ffoe fcrutr- gütlich bejalnngtbnn wollen/fo foil barnach/ vnnb nit v:ba.prcöio ebcbcrdcgcr/folcbobcmrtcbtcrfufbüngcn/dagcn/ben x-quioi^i^ gegcncbdlbarjnbcrnjfenvnbcitiren/vnbmitrecbtben berue. übeltb^ter 50 (îraff / vnb ben fcbnlbncr 5n bevalling hangen. 'X?nnb biefe manung? freimdiebe anfo:be^ mng/vnb bitte foUen gefebeben aufs bmberlieber liehe/ ^Sr vnbmenfcbUcbctcrb^vBett/vnnbifB fnnfï anpblt;5wancB * ‘ nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ber

-ocr page 29-

Öïöcnunö#

ï’ct gefa^/vnbKccbcUcbcv otbemmg ntemnnb jwtbtt« fcbulbig,

®em iRïcbtcr oer vneünfoll mn fachen/ift Von nóteen baö lt;v wol acht blt;îbc/-Ob man bürgcrhcb/o^ ter petnUeb voj jm dagen ober banbcln wolle» “ÎDantttn peinUebett fache fbllberKtcbterbeódegeröperfonmtt vlctd anfeben/erfoïfeben/erfaren/vnb erlernen/waö er# barFctt/w4fertó/lcbenö/oberwanbelóerfet» 'Xgt;ß berner Î'** f *7 crme|fenvn vcrlïebnmóge/ob ervmbfembfebaffc/ba^ gdQ/üppigercbVobcrfonjTanß fîoli5em freneltcbemge ^^jocox. min vnbbwicbt/5» Blagen lufibabe/ober ob er fern dag öucrenön.« vmb gemdncó nw(5 willé/wtber ben^dagten fnrbîmg en wolle» 2ïannfcbnóbe üppige per fonjollcn Info geebo nen facben/jn Blagen/md^t IdebtUeb jngeloIJcn/ noeb ge bón werben. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rq.ic.0€

£iniegUcberlR(cbtcr foil auch alvzegen/ fo pquot;quot;^^®* mart voïjm/inn febmefacbert banbcln wille/allen vlcm ^ei/betóft ArtBercrt/bie twige facben/bt»5wïegcn vnb vertragen/fie er c. utno cö werben pemltcb oberbürgerlicbvo:inbïacbt. Iföwer £óco4nslo barto facb/baó jm bie »belt bat ober fcbmcb/rtcbtlicb wif 83. oithe. c. fen/obetfortff beBarttlicb vnb offenbar weren» 3116 bann 'tlemoquip foller jnreirtemvertragbmlegtrngberarten otbcboljf^ pen.q j c. ertfein/ÏJartnbieolfertParenlajÏer/follmart vngeff raffe 3«wiflun». nitbmgebrtlaffen/fortllfollalwegfribgefncbt vnbautf? ^^ qjcecce gericht werbe«. Dartn bie menfebert follert alwcgé mchï **'^ ’’P^ gepißenfeinjufrcnntlichercinigimg/ban jwBri« gen vn oV-v’'^ ’^ *?^^Ïgt;«t»* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xi.qwf

^eranöer vnoerfcbeit^eigt an Jv^ae ein iSc ^‘'^; 'iquot;^'' ricbtilï/eirtKicbtcr/einCleger/ein3lntwoïter

fey Z *Vrtb wae petfonen 5« dm ® c^ richt gebóte« ïc»

31 * Gericht

-ocr page 30-

^erichts

£rîcbt ift ein ozbcnlkb Wcrch/d:ci^ er pctfonett/ncltcb/bce X testet ö; Clcgcvö/ tnb ^Intwurtere»

ÖC Ptefoltnmercten/mnbem/bad gefagt wtrt/^m oïbeniteb wercbb:eier Perfon:c, Ïgt;ad jwey bmg barbnreb mgefebloffen vnb verfîan# jJöone.i öe ben werbcn.lDad itrfï/bte -Óïbenungbcd ©eriebtd/ bj elecno. 3nber/ bie Perfon/ b:e von not wegen perfonUeb ober bnrcbïranw4lbe/ancbfnn|lbebentUcb tnn ©erlebt ergt; eöiwiiter ftbemen/ÏJannintt pemltcben facben/erfebetnt an katc etqn oc3c bedclegerd/ware anjeige/em bófer lewmnb/bie offen# fui«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bar that/vnb frei beïanentd bed nbeltb^terd/barnff ber c £uiöentt« Xicb«r petnltcb fragen/bic facb warlkb erfaren/ vJtey te Sceuf«. len/vnb richten magci

lt;r T*n folt aneb ble wnffenZ bad barnmb gefage wärt bncrvnberfcbïbllcberPerfon/bad fern ber fclben perfon peb bes anbern amptö gebmueben folie» 35anti oer Cleger foil dagen viib begeven/ber 4ntwtirtcr foil $ fetn/von bem gedagt vnb begert werbe/vnb ber Kicbtcv fbllbevfetn/fo^wtfcbcnbcttjweyen/crtentvïtetltvnbbtc fad?CïnfdKtbr. ^Ifomag ber Htebrernte deger/noeb £ Of g 5 in antwwrter fetn/oberberwtberntttb/bannntemanbmag ca. fiMiuoi jmfdbörccbcfpjccben/nocbinnfctrtcr fad^Xicbccrfcm/ eet 4 vnic« barumbtHb(iólt;5cncbt3lt;«ni5ntebttg/ ba ber Xtebter anbeo Clegeró/ob3ntwwrterö|ïatt(ïebtvn annimpf/ vnb b:aucbtftcb beren emó ampt»

C 3ln|fbaóntmbt^ epempeU ^cb woltmicbgcbtan eben beo amptô bed Clegerd vnbX.tcbterd/rtlfo/ ^cb we re einKtcbcer/rnb fc^ awffbem Xi'd;ter(ïwl/ vnb hed vo: mteb fdbö meinen Qcbwlbner cidren/ ober reebtheb be# ruffenZvnb begert von fm/bad er mteb bejalte/ÏD ad fgt;11 teb ntt tbw«/bann kb mag nkgeUattebê bed amptd bed Clegerd

-ocr page 31-

©Jöenung. Ill

CkgetóvttbXtcbtcvö.'X^nb ob ficbbadaiiövrtgefcbtcb ff-oOuöü tcnbcgcbe/alfo/iamp;öbctun votmivnUetm Ktebtet/^a julwn.cir» cob vnb pc tev/inn Xcebt gcbanbclt/ vnb peter were ge (Ïoïbctt/ber bett mteb «Hev temer veriaiïen babc/jn einem crbengcfet5c/6obatal^bannmctnetbnlb/brtógcricbt ganßfkmenb/ertekbf/b«nymniemanbfclbörccbtfptc« eben mag»

£0 v:eröenaucb 5v:cierki'gencbtgcbaltcn|

’ÏJao em wirt genat ^wrgerljcb/ ^nb bas anber pem l‘cb» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3uöicium

CT Daö ^örgerlicb gericbttflbaö/ vo: bent bo ƒör; ciuiic.

bmebtwerben Clagcn/ vongüttern/gclb|cb«lben/vnb bergletcbcntc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3uöicium

er “5040 Pcmltcb gewebt tji/ bas gertebt/vo: bem/ quot;‘’^‘««U dagen förStaebt werben/btenbeUbat mb lajler in firaf ®^ P7“^;

fett/ober etnem em IteSßlTraff/vnb anberc »een anffjtt^ b^uctr.x.ui legen begertwerbett»

C deger/ 3(î etner/ ber ym Keebtett battbelt mb 5yjgt;{ i„ dage von ememattbertt vmß etnbmgbaoer jm begert mbuo. jn jenrtetln» '^itb welcher mtt ber 2lcbt ober inn bem ^ann ifl/bat ntt gcwalt jnclagett/ttocb vo: ßeb felbcym Xeebtenjnßebn» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Reuotfo’

lt;r 4ntwin ter ober ^ed^^ter tß/ ^er ßeb votbem ms öe verb deger Befebtrmbt/mb tm Keebte» reb vnb antwort Hön«* geben mn^/anjf bte tnnb:acbt/4njp:acb/vnbgetbone e-ôî’« ö« dag» ^nb bat ßeb alwegmacbt vi bcfcbirtnen/crfcy ^^“^^P’ Wtt bericht ober inbem quot;25400 :c«

TBfin violkn wir lagen/ was cm ifticbtcr fey/vob 100 wie maneberkt /wdfe/bte Xicbtedtcb eo ampt vobetfebeybeofdo»

5 Siebter

-ocr page 32-

fêencbw

C nbsp;nbsp;Kubtcr/tlî einer ber bie fnvKmebten cU^en/ vnb

trugen fache« vnberfcbetc/vttcilc/vnb nebt*

7«öer.ij.q ^ A^rbet'l^cKtcbcer/uon bergereebttsfettwegen/vn r c Jufîtj e|i ^,j^ er reeb triebe/bann fo er mt recht riebt/ foifîcr Sein »siebter/vnb bei^t^n Utetn 3«bct»

o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^tlt;^‘^^‘^1‘^b «ebt vnb awffmercBenöï«blt;iben/

S?™ ba« fön|f«lc( Klebt« fern, ioriim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-Oibinarb»

g\nlt;tcbgtfaçt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dekgati.

's lt;^bennacbgcfaQtêttacbgefaQt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qnbbdegacü

^ y tDilBnrUcb» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4rbttru

Wilfurlteb entfcbeibtdleüt»_ _ Slrbitratoieö, lt;r -Öïbeniteb Ktebter fcin/biebobabcnbobcóbngtctf/ vnbfreteigen gertcbtjw4ng/4l6/^Apff/Aeyfer/Ke^ «Oionarq ntg/ÆrQBtfcboff/Cbnrfwrfîen/JPnrjïenic» ‘Ï)nb fem aw*5 oz ber^apJlvnbÄeifer/jraUcroberfJen otbcnUcbeKicb^ bilt;! ter» óeksati- ^ nacbgefaQtKilstee fetn/bte fieb tend anbernober ^rt.öeoffi. f^ew^bben gcricbtóïwang geBtaneben/ab bo fetn bic/ oéue» fuper fo vonbcm^apfï/Keifer/Cbnrfwr^cn/J^wrlÏenvnban quefïio.etff bem/an jrefïattrecfef5«fpïccben bencbl blt;tben/ rnjurt oe üjfi.€iu0 ebten gefaxt fetn» cuiin504.c. C ^en nacbsefaQtenKicbternnacbgefaQtKtcbter turiföicció . ^46 fetnb bic/wann etn oberer/ vnb oïbenltcbcrrtcbtcr ^/ in fine- feinem vnbcrfat5ccnrtcbcer(ba6t(ï bem IDelcgaccnjge^ öubociega. waltgibt/em anbem rtebter an fetn jlatt 311 mberfcßcn ÖSo mû pa mbfnbbelegtren» jiu.Deoff.oe ^ ïPilMrWcbrfcbtcr/Qetnbbte/ anffwekb fteb 5W0' ? *7 partbeten/mtt wtUen fretmwttglicb vereinigen vn veran arbir/ff öc l«ffi^«‘'^«b fetn bte fclben wtUurUtben rtebter benpar? arbirrio t tbetenïrfacbenvnbttïnrtgcn gldcbfóïintg bemreebten loc TSóponi 5» entfcb«ben/vnb ntt an^freni anlapjufcbKiten febnb ■$ refcr:pnf. big«

-ocr page 33-

O;ocnung. IUI

C WilBwUcbfcbetbtöUut^IPnfctnbtt/Attf btcftcb^wc « u .-Afe/ partbeien mit willen jtetrinwngen vnb dagen/jn vereid ^.^^ Kigenvnbentfcbeibcnfrtbgefwnbevtalleoibcnnng vnnb ff^earWi benUgBetc bet?gefat5)nacb ji^embejlcn verflentnid jnh; 35^ *jSópo-ebten vcrwtUtgem'VnbwerbengcmctnUcbgcnant gür óiu0 $ pe in beb beybingö lent, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft,

lt;r '3Petb^«V;^nbcm‘^ap(ll(cbcnX.0mtfcben beffe/

«ft etner/ber an ftatt emöKicbtcrö/ein ober meb: fachen 3uoiror^n bS:C, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dem. Soöf

^eyft^et iftetner/bembet fo ein gettebdwägE bat f®’’ ^^ ^^ *f^ imbei5»ftQen/5ngcftelt/baöetjmbctftanb»nbtarbtnn M«fi^ 3* facbcngebe/anftbadetbteb^nbclvnbfaebenfovc:jnto 5O‘*n@inn' men/beftoteebtWebet^vnbba^ anfttebtenmóge» bw-mcrcB etne/fo man etgentU^ vonben facben reben will/ bad ein ^eyftQcc/cin WtlBóïlïcbev web ter vn ein gntheb et beybingdman icnit richtet fein ♦ Wtcwol fie tiebte vn fachen entfebetben/ fo haben fie hoch Bern fewern gert; cbwjwangB/bannfontelbiepartbientnn fte vetwiUtge mit verpptebtung vnb anffgefatiten penen Inhalten.

Wer iRiebter fern mag/vnö wm der nebter

ftnljnbeftßen verbotten (ft,

^5ova'r erlernen vier ninWebter fein mag / ^îîtV ƒ Jl£tfaten wir von md felbö/ werben dichter/ nbsp;nbsp;nbsp;Xieeftmr

ftiil5«bcftßenwirbtgtft» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ingio.eäb.

C Tffbad fokn wißen/bad vmb bidcrki fach willen/ «««fem. biemcnfchcnbenricbterftnltttcbefttjen mögen vnb vn# 3mp«oinif' tnglieb fetn/nemlicb/atip betnatnr/aulî bem gefat?/vn «lt;»öt.ff oe mi^ mcnfchltcben vngc5erben. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?“®‘ S^-

tu ^umerften/vonnacnwaldbo feinbiemenfcbc/bte prewr-^no lt;^lwcgonvnbcrlap,vnftnntgfcfn/ftnmmen/cauben/mm «ertedg vnbervierßebcn jäten/ auch vnbet achtjeben Jx^uiDi« 3.aren alt *^ö wer bann badbet ^apft/Keyfer/ober

4 4 anber

-ocr page 34-

ÖenebtG

anberobetleft/elnember vnberacbt^ebentaren/boebn^ ber vfer^eben jaralt were/mitwtjÿen/5no:benltcbcm o^ ber vnberfeßtem Micbcer crwclten.OP auch bte partbet en 8crtcbcwnrben/ba6 einer vnber aebt^eben laren aie were/vnb Inn ben felben ale Iren Siebter verwiUlgeen/ ^DermScbtlnnbecfelbenverwllBotten fachen wol Kleb ter fein îc.boeb ba6ern8ervlerßchenlarait were.

C 5«m 4nbcrrt/an6bcnlt;Befat5cn/‘J)annbic gefaQ vermieten bad »nehUlch/vnb mit fehanben vermerebt/ auch ard:wenig vcvlettmbbc perfon^ Darjn bldnn ff ibe nioi • ban vnb acbc/vngla«8lgenzgeftpte frennb/offenBar fein -Cniigt;’^«o bcîc.anchjCcycnlnberùtrchenfacben/bleallefamptllcb ober fnnberllcb/füllennoch mógen nixKlcbter fein.

C on bem Dutten / anö menRhUchen vngeberben/ al6 welber/bann ble felben follen eeln manUch wer c£ »ol 4 be lubt. ^^*”3^gt;^/^*3lt;quot;'^^f^lt;'«fff^llt;wt/cw'patter gegê fclnetn ©eriiuo a. R«/ein ©on gegen feinem ratter/ vnb fnnfl ein leg# ff oe Re lur hebet Inn fern eigen fachen/wie bo von o Ben auch ang c^ t.j. Jdgt wotbcnlfl. Darjn (Póncb/ble well bic fdben ber welt tobt geacht felnb.

•JSîoeura-* tor.

•iBamp;n v:ollen var von atwern iberfoaca/öaS bcnobbetticltcnbte^ctt/btcjubcm reebtmbtenUeb/ vnnb bann 5»b(»»b^ltt3^ttomcn werben/ anjetgen. Ïgt;cr etti tbctl bteperfon/fo inn reebt verfaße fcrnbe|cb^mcn/rat gebcn/rcbcn/vnbbiefachenvoinfuren/ 416bo fetnge^ wait babcr/montpar/ratgeber/verwanbte perfon/ ene fcbnlbtgcr/notpoten/befeblbabcr berïtreben/vnb fonfï ma-bfpoten ^etfïhebev perfon mbgüeer .'lÓonbene« aUcntcbttacbfolgcnb vnberfcbtcbltcb fcb«t8en wtll.

C (Bewaltbaber/fetnb menfcbcn/biebofremSbe fach cnvnbb4nbd/au^ befdeb gegebenem gewaU/^nf lagen jw verantwwrte»/ vnb brtttbcln reebtbebe» innemen/ vnb

-ocr page 35-

©zöenung» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V

Vnb bic fclbcn werbet! meb: bann mit ci’netu natntnen Qt^ iKnt/wtcbtcrwacbvnbcrfcbùbUcb offcnbai wirbt» Xcmancta C 'X^crwrtiitc mb gefypee perfott / be6 fern/ vattet/ gfl®”«» 1* fott/Pniber/vnbanbcrcfrcwnbc/bi^innbcnbnttengrab ®‘^ ‘‘^ ”^‘^ rtlóctltcbfagen»?tbcrlOo(ïicnfi6|«gt/btf5tntt ben vier' quot;nbsp;cep:ocu» ben etrabez foUen bic verwanbtc perf on emanber/nn reeb tcnjitbefcbirmen/jnselalfcnwerbett» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Weritua

lt;r jtember loaujïwirtmnfacbenfettterbnn^frawen wtrtmteb tnn rechten vo: etn verwant perfongeacbt/rn inn ^«rgerlicbenCancb inn etUeben fUen peinUcber) fai eben 5n vcrtrettcn/mit 3cnngtb««n3 ïc/^n ctekfien»

C 3teineinmicgefeUemófanicntbafftenbriegß/ ober ^««pw verwanten etnerrccbtUcbcnbrtnbclnnstc/wïrtaweb Ah ^®* Patt einer verwantenperfongeaebt»

Ç 3tcni alle obange^eigtenverwanten perfon/werbê Angela jfen ro: bie/fo jnen alö ver want fern/ tnn reebt / on gewalcjnbanbcln/bocbbaófiegenngtbnn/baójre ver wante/tnn beren namen (ie banbcln/bau/ fo fte von jren wegen banbcln/gcnembabcn/bo bet bleiben vnb belten wollen ic,

C h^cbetfoltn acbtting baben / jb einer ber nît ver^ want were einen gewalt von einem bette/fo würbe man eût anbern bet verwant were/vnb temen gewalt bette/ wiber ben felbengewalt/ttItjwIaOen/ald em verwanbte per fon ni banbc In/ funber ben/fo ben ge walt bet/fürgc? benlafjen,

C ^efcbi'rmer/ïjï einer ber ongcwalt/etner i'm reeb' ©efenfw ten befebtrmbt/ober bilff beweifl»Xgt;nb follber felb befeb (rmerjüvot vnnbebecr^nfolcbembefcbtrm 5» gelaßen ’^»tt/gcmlg tbutt/rn vernoem Iwaamp; fm mtt reebt jnge ï^qen werbe/bem felben nadb jntommen/ vnb eût ben«# Senjutbun*

C iÊntfebülbiger ober hotbot/Ijl einer ber voi gericht ^reufaroï ^ erfcbeïnt/

-ocr page 36-

iScricbta

lt;rfcb«tnt/v»bv:f4cb fwrbrmgt vnb anjeigt/ betb^Ïbert lt;tn (Dieser ober 4ntw»rter perfoithcb »«» reebe «tt er; f:betnen mag/itocb aueb gewaUbaber fc^ êban/ab fun« berUeb inn pemltcbeit febmebfacben/mn rrclcben temge waltbrtber ansenommen wire. i£:r mag aber cntfcbwlbt gung vnb mfneb ferne perfSnUebert « » Jpletbcne fnrbn» getïlalfett/bteman/fopegemïgfam fem/tm^eebtenan^ nemen folie.

SiB^icua C CSewaltbabcr emergemem/'X?nt|ïcmcr,bcr vonet ner gangen gemem/oberfnnjï von emer verfamcUmg/ ober Jimfff/^n emem förtvefer/pïoenrato:/ ober ge wait; baber gefatje wérb/ber ganzen gememverfamelnng/ ober 5ön|ft/fre b4nbcl vnb fadxn/b^nbdn /vnb jw bc; febtrmen,

^conomue. ^y (Sewaltober^efeblbaberberfircbengijtter/ifïet nerbembefoUen vnb gewale geben wire/berftrebengw ter/mn vnb anjferbalb/reebteneiwwcrfeben vnnb ban^ beltt/'Vnb foil ber fclb mit wtffen vnb ge walt bes ^ifcb^ offner welt werben*

Iixor C ^wrmwnbertlï einer bergegebenwlrb/batfwngen vrtmónbtgenBmbetn/bte vnber vicr^eben Jar alt'fein/ Gicl vnb /r leib vnb gnt m vnb anlfertbalb reebtö jn vee gebn/jnner|ïcbn/vnb nacbfolgenb vmb fern banbelnng reebnnng/reb/vnb anewntt ju geben.

lt;r ƒ«rfoigcr/ T’nbifï emer/berben nmgen bie über -CurBeer viertjeben/ar/vnbbocb vnberfönffvnbjwcn^igfar all fein/^ngebenw/rt.öte/vnjr giicter 5« verfeben/ verfett gen/ vergehn vnb verfiebn/mn vnb anfferbalb reebte. 4ncb werben benen/ble Jr gutter vnnwQltcb vergewben verfebwenben/vnb vertbnen/barjnbenvnbefmten »c/ 5cfor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fnr folger geben/ob Wol btefelbennber fimff vn^wemjlg

far alt weren.

C ^mgewaUbaber von «im ƒ »vmwnber ober furz

-ocr page 37-

©ïöéfittttg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VI

fói^ct vn^erfeQ(.3(|llt;^ncr ber vo:bcfcfIt3»Hlt;ï bc6 hi«^ gce/voncmc J'urm»nbet;obevfür(o:^ev «n (cm fiatt/ tar^w «» jn banbcln (»n reebt/mte crCantitf^ vnb^ulaffun^bcd ^f‘®’ neb wve gco:bm v nb gcfc^t wirb, v td (41«» mn btefem fall» 15Ar«mbb«bcnbacbt jv ƒ ürmünbetic/wte/vnb mie W4Ô bcnUcbBcic/ cueb bic gefaß 51» laßen / ein ge/ waUbaber an cwerct liait jn vnbfvfetjen/ fo |e felbd voit eincô anbern wegen b^nbde ic/ vnb ©cwaUbA^ bet feit.

ff (Sc^eBgen/Qeinpetfon/btevonfacben bic m veebt Zlt;|T» fcbwcbcn/wi|fcn#tt'agen.vnbbo von bic warbeit jufa? genz^ von ben par tbcien ange jdgt/vnb f«rglt; ff dt bic ber Kiebterbemred^ten^n ffewer/waebte wiffcn ju fagen jwinget,

C -Öffenbar gUnbwtrbtg ©ebidber, jfff etnglanbwtr 'nocanïts big perfon/bie vongewalt bed obern/jn fokbem ojfenba renrecbdicbcmAinptcrwdtwirb^lbcófcbiifftmaninn vnbanPerbalbrccbeö(fo (temnem fomte / mie ber ben^ (tebhit bar^n gebétig/ wie reebt ge gek/vnb erbffent ) glanbengcbenfonen» 'Ünb wire dn tTotarmó mit viel namen gênent, 'pnb folein legBltcber Kiebter vnb gc^ riebt/eingecrcwenrïotaricnvnb fcbieiber baben/ ber biebanbdanfÏfebïeiben/ober jween erbar menner/bte/ bicfacbencigentlicbinngeb^ebtnißbebaken mógenan ,k,,^^ ffattbed fcbieiberd ober notarien oiben vnb (cQem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijuncio»

€ ^wttd ober gerichte botten/ bao feinb geriebeïne^ ebte/bicanßbcfeblbedX.icbterd baö gericht Vifammcn bemffen/bie partbcien citiern/verbunben bic gerichte tagvnboibennng/vnb wae$n bem gericht notturffe}« ïnfebieben vnnb 511 volenben/bereiten»

©ïcnmi^encbt banöeln/ßev^ahbabcr 0A

ber pjoenratot fein mogc/ober nie ie.

» Welche

-ocr page 38-

iSencbt^

£rcommu * niccnis

ÏPwlicr

Minor.

X^biectucri men etc»

3« clt;»uflt;i cri minait

ïPüeo

ZParituo

ï^ouacÇo

^*yw lieber inn acht oder im bann ift fol B iï» L^€wlt;5lt;wrtlcbÂbcr«blt;rpwcttr4tot fern.

l IT F ^ Wetbdperfort/folknniteBewaltbAUttrt xje^ ober P:oc»vatriccö fein/ 4B^3cnommctt mm etUcbcnfclUtt»

C o»mcvfïen/inn JvenetgenbAnbcln.fT 5»m an^n/ AttfÏ4tt jrerAUcen/ fobtcfclbcttmit Branctbcit beleben/ vnb fclbö ntt brtnbclnBóntcn/awcb Bent anber ©cwaUba ber finbcrt moebten^C 5«m bît ete fo fu bic ƒ «rmunber febafft jrer Binber tragen, ff onm 'ÏXetbtn/mn facben jtevBtnber/biemit weil verbampt fein, bannbaó weib / mag voï/rBinbet appeUtten/vn fteb votben ébernKieb ter bttwffctt.Dr^ b^t «»eb macht cm iegBlicbct gefyptev freöttb jutburt.

C ^ttt (Órnttctfcr^cr/ber bo vnbet funffvnb jwen^ rgE fat aUifï/fol Bcünoeroalcbabct ob ptocutatov/ym r cd? ten 5« b anbcln fern/vnb fonbevUeb on ge wait femd fntmîmbcvô/betgictcbcn nicht b^^nbeln»

C i^in pemlicb bedagter/mag nie piocutatot ob ge/ waltb^ibetfcm/aUlattgbi^ctficb bcöbeclagtcnUiïerd Icbigmacbt/obetnacb bem/atbc^bedagten vnb fütge/ woïffen la|ïctó ïc»

C 3nnpcittlicbcn fatben/bic peinlich gedagt werben foil man Bein proentatot ober ge walebaber ^ul affen/ aber entfcbölbigeric,

lt;r Kitter foUennit pjoenratore« ober anwAlbe fein/ iSö wer ban inn fein eigen facbem'^nfoltaucb bae ver lïebn/vobenKiternbievon gemeynemnuß folbtnemc vnb gemeinem naß gefebwoten haben te»

C nan^wirt foilvo: fein ban^fraw jn procurato:/ os bcrgcwaUbaberongcwaltöbueffnitjugdaffcnwcrbe. C? dObnicb/vnballe anberegci|tlicbgeweichte o:bend Icöt/folkn rtttp:oc« vatoren ic^ein/abgcfünbertinn j rer ■ Birchs

-ocr page 39-

©iöenung, VH

hvcbcit facbctt Hnn b^nbdn armer eUenber petfottic» i^^mabgefaQter p«lat/fola«cb me p:ocnrator fern» l^Kbt« w* AÊ;nubHofcpcrfon/fclnicPïocwrato:fctn ie. ponfuö mf« on vnöer:uffung eins geviaUo»

Sfn gcvzalt mag vo:befcftigmigöC9 ^tricg6wibcnwffcnwcrben/onv:facbcn.4bcr •frwœraw nach befefîtgung bec Erteg^/mag er on rechte ? reuown«. ^^^ mcß'igc vemünffttge v:facb e«/ m't wibcrmp en werben/ eögefebebe bann mit willen bed gewalt;

baberd.

lgt;tewibermffimgfollancb vo: bem Klebtet gefebe^ ben/oberfielflvnErejfcig/fiegefcbebe voi ober nach be? fefïfgnngbeöÉriegd,

3Det piocnrato: ober ©ewaltbaber/mag fernen ge^ waltnw anberd aufffagen/edgefebebe bann aneb mit WiHenfemd bertemberimbengewalt gebenbette» .

ittn»nberfeQcergewaltblt;»ber/foberbe ge walt ange h^^’‘lt;*»* Mommen bat/mag ntt von bem gewaltbaberzber in vn?

berfeßt bnt/wtbermfFén wetben/er bett bann eiaeygen gewalt/baderlnwibermffen mSebt.

ifingewaltbaber/ber gefegt jnElagen/jn antworten vnb fonft alle bingin tbn/fo bic aneb etn fonbern gewalt erfoibertenic.auß bem witter nttingelaflensn banbeln alle btng.iSö weren bann bet bing/ bte etn fnnbetn ge? Walt erfoiberten/naeb bet gemein clanfclit/ etn tbetl atu bengtvnbbenent»

©ewaltbaber bed clegetd » Det bertbed gewaltba^ p^omrÄ bet bed clegetd fol genug tbun/bader liebt/1 nb fefï bab toi «none* ten wol wad fetn ge waltbabcrmn fernem name banbelt .A«cnr«toi (B ewal tb abcr b^ed an twnr terd./î) er b et: bed gewalt^ ^^-^ babetd bed antwurtetd/bet follvoi ben felben fernen ge 5 walt

-ocr page 40-

jßcn'cbl»

WrtUbAbérsettttgtbun/baócrgcncme bAbettWoH/t^ä^ fern serait aber von femcc wegen bAnbel/vnb bader jö ende bed rechten bleiben vnb an^warten/ vnnb wad gc# fpiocben febabb^ halten vnnb bemalen wol bet rerpfen* bnng aller feiner gutter ^c.

C Qo aber ber Clcger o^ ber 3ntw«rter etn (ßewoft^ haber feQt/jnclagenmb auch jnanewurten/ber felbig fol rot feinen ® ewalthaber verfichern vn genug thun/ bad cr/wadgehanbclcgeneme haben/mb auch 511 ober betbemrechtenplctben/vnbbem rechten wadgefp:ochgt; eneinbenugungthnn woU 'Vnb gefchtcht au^ ber v:^ fach/bad er mn betn/er etn deger iff genug thun foil/wad gebanbclt/gcttem^ubabcn/aber tnn bemer bicflute bed antwurterdverbut/ foil er baejü biß^u enbe bed Kech^ ten 3n warten/mb bem re^tfptuchgenugehun* IPnnb bteweil er bte betb ampt vertrit/foU er fie alle beb thun 20# quot;X^nb wollen hte mfer rebe ber ©cwalthabem enben» / Wadbfrberenhalbfcr:ennot/erfuchbtcrabtgcbenvnb \ quot;nbsp;«eiertenbetgefatj/mbbetne^buocaten/vonbenenwtr hiernach melbung thun werben»

aonocAW« jêcfcbirmcrôerf3cbcll*ïc»?,Ç^”J^.*^ ^^‘^ bte jwef^ felha^ngen mnb yrtt# gen fachen entfehett/mb bar tun Kut gibt» D te gefallen wiber auffnebt/bte verfeumpten erholt/ mb wtt Keeht befchtrnwt/vnbfoberfelberbardgetnutd mb bé fchatj bedgeldjtchnfeverfurenle^t/ thuter menfchlicbemgc; , fehlecbtntt mlnner fürflant/bann fo er tnn Brteg^leüffen »ntb^gemeindnutjwillenJctnblutvergoß/budvatter^ lanb/ mnb bte einwoner 311 entretten vnnb befchtrtnen, Wirt auch billtch einem rttter vergleicht rü vo: anbern geert’60 er aber ben hub left hmeFe/vn mein nach gut vnbgunfl/banbergcrecbttgbetc^ßffeür habclt/aldtch fóïcht ron etlichengefehehe/benwerbjr rechter lohn ^c, Der

-ocr page 41-

©Jöcnung. Vm ©er datt vnöcrfcbeit belt tun kurtj begriffe;

wwmaniSmcbtö otbenung balccn/vnitmivcit rvejjUeben fluchen »nb 'Z^ermtn volnfa-rcn/rnbrtöCcncbt enbenfoUett»

^ öem erften ift nach ojöenung gen ebtUebev polnfwt:iingnot/baöbc»:b«cl«gco bcrfcbulbnci: »onbem rtcbtcc/obcr fethente fcblbAbctn(alô^cncbt6Bn£d?tcob«'rbüttcln futgcbottcnbctiifft/obcvctnert werbe» er 5« bem 2i«bcrn»@o ber bedagt a»^foUb fnegebot ^crüffung/ ober ettatia gebotfamltcb für bem Kiebter ^rfebemt. öo foil alf bann ber Ckger fern eUg ob Itbell/ müfttUeb ober febuffeUeb en reben/vnbfó:mlicb fürBnng lt;« laffcn/yebarnacb fern dag cm großen banbei betrifft ober fnnfl febwer e vnb wetdanfftg tjt» .C Zubern 2)«ttert»@ollbem bedagte oberantwoJter «uff fern BegercnCnncbgelinlc ber fach )aBfebn'ffc ber da ^nönde gt;e Se/vrtbfebub vnb tage ( ficb barauff jübebencten/oBer überatoric Ï^iefacb recbtltcb auf feebten/ ober ficb mit bem CUger bannir» '^ertragen)gcgeBcn werben.

er ^nb£m^tcibê.©obte5eitbe6bcbêchn6jreenbe trieicbt/batberBedagtbannan^jügewiberbenrlcbtet TZecofamr itvtbcr fern? (Denebt »wang/oberfunfl aubère auf;ng/ ‘üoeretap* barburcberficbber Kecbtferttgungcrlebigenmag/bte ponontw foil er alf bann fürBungen/vnb fteb mit recht lebig 511 er ^t^pnon» rennen begeren.

JT 5nbem J^«ngften.0oberßedagto6gemelter/oban .. nbsp;nbsp;nbsp;„-bev auf jüge temen bat/Qo foil er bem deger an|ffdn ‘^ofdi*’ dagnit ja ober nein/vnberfcbtebltcbvnnb verfl^ndteb ™‘^ ^two« geben/onb ben tri'eg befefligen.

C 5» bem ©cebfïe. @0 ber triegbureb ja/ob nein bej« Hejtigt/vnnb reebtUeb anffbietlag gcantwoitifï/aU juramr x ^ 4 bann c«lum#w.

-ocr page 42-

ßenebtö

battit folUnblt;ibep4vtb«'ctt(4«ff Jr cmö bezeren }b cn cyb rojgefevb/ bet: juUtein jfnramentncalninnic beiße )vn bet cicgecebe bann ber antwnrtcr/febweren.

Ponfionce

fient pofiti Suöcm ßebcnben/inag bercleger nnß feiner eUg poft onœ er rep noncô/ba« fein feßungen/rtrticbef ober puncten jyben/ baranfferbengrunb feiner fachen feßen vnnb bewaren xviU/pnöte fdbert vcrmftKljibcd cybtö/ bc-n Siebter fur

0tiJt»in»r rermm'gt; «ö

pungen mb bitten feinge^cntbtyl/nucb vernuttdjï bet» cibcöju 5win3cn/4uffbte fdbeti «vttcBcl mbetfebcibUeb mb reebtmefltg antwurtj» geben.

5»bcm «ebten/ foil bet Clegerben rfebtet bitten/vn pwbrtnoum begerenjm^eitvnbtagjnfeßenvnberbennc/bieartictel ober puntten/ fo jm ber bcelagc verneint / $n bewaren bureb bïieff/jn|ïr»inct/ ober recbtlicb Jewgenbarauff o .-5nfören5nla(fen,

^^...'quot;“ 5nbemnc»nben/fobie^ewgen/wterecbtauffbie innJ P ic^mr. f^jrtjjtcufeQnngen vnb artioel verböte/ alobann foUen |re fage inugegenwertighitbeibcrpartbcicn/ geoffent/ offenbar/vn ber begerenbe partbeie abf:b«1fc banon ge 30 t««nö5 3lt;ïgt;«« werben.

côtra ßfo^ nbsp;nbsp;Zn bemjebenben mogen bie partbeten/jre inrebe vn naß et oie ra anß^ngeffo ferr fie ftebbeo votbin/ wie fiebgeburtju tbn ce|ïium. bezeugt baben)wibcr bie perfon ber zengen vnb jre fage furbungen.

aoeondu^' nbsp;nbsp;^nbemeylfften/fobaoalleo recbtlicb gefebeben/ foil venbu in aUbannbeybcnpartbeicneinrccbtlicbcaggefaßc wer# caufa. nbsp;nbsp;nbsp;bcn/allc je b tiff vnb an^cignngen furjubtingen/ vnb anjf

geebone verbanbelungjürccbtSubcfcbïicffcn.

« f^iffi- ^” ^^*^ 5wólffcen/fol ber Siebter alle verbanbe/ niriul ^ Inng/bco Clegero vnb ^ntwottero gruntUeb befeben/le fen/vnb ermeffen/vnb bic be wegnto feinogemute wol ba ranobertebten/vnb ab bann anffclag/ancwnrt/vnnb jengen fag/vnb allem furbeingen fein vïtbeilf«Jlt;n/vnb bo

-ocr page 43-

Gibeunnsi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IX

bd mit bt« fach entfcbetbcn/ »nb ben pavthy^n vetlön^ ««ndidtm benbü19:tctlfebcn/vnbb5«nd|fen»

lt;r 5wbem*©KtQcbc|le»»6d badvnertmebttgwtbev b«®efaQ/vnb vnrecbîScfpîocbenwete/inrtg becb^feb^ wer tim fn^ffappen müntUeb/dbet von bet fiunb vn seit uni ah bad 'Vneil^edjfnectnb aupgefpweben mn^eben tagen/vdtetm offenbaren öchutber/cber rCotanen/ in febtrfftenrtppeUiten/vnbftebfnt ben obem Siebter be? rnffem'Vnbfd/alfdfdîmlicbvnbwietecbt appeUirt/ fd Wirt bnreb bic felb Appellation/ bie volftrccbjng bet v:gt; teil anffgefebnttjt vnb vetbinbett/bi^ nacb bem ^weiten vnb bnecenKeebtfïanb vnbreebnerttgnng/vnb i» gan ^ev entlieber an^oïtetumg vn entfebeib bet ganzenfaebt JP^nö^ür lt;r Znbem'VietQcbtltcn/öd abetttic4ppcUtvt/pnb f««««^«« bievïtcilinnjebentagen/innive ctajftgangenifï/fdfoU *^‘’“*“’‘! bet tilgtet anff ant nffen be^artbcien/ j» volfïrecbnng betvnbcylfntbetlicbbcbolff^nflt;in/ {Dieweilvnftuebt^« batlicb gebanbeU/wd bem rechten vnb anpfpmeb bed v: teiUnitVdljugfgefcbicbt.

20 bebenöcr I^cnnncrung vnö geöcebmte Hecbtlicbct otbenung vn 'hermin magfïn bic? fc nacbfdlgenbc Xeymen aw^wew big Cetnen*

C Ü;rfill'd?/benbecIagfcnCttter»

“©arnach beine dag fotmlicb Bang für»

“5) em bedagten geben werb mit fng/ Aufffein begeren/abf^nffr/vnb febnb» ^enBric^bcfefï, y, ócbwerbfwtgeferb» PdfiQ avtiaelmacbt Vdn werb/ 'Vetmittdfïbeó if tbc6 Bting bie fut*

{Datanffbdgatuwuttgebenbit, •

-ocr page 44-

1.

^encbtd

©o bu vaneint/brt bic jö lobm ^mjett bent bew^run^jß tb»«/

^oeb on Überfluß piotcjUr

9 »0

tl tl n

«4

13ncff vnb ^nflruwcnc ntt verUer»

3Dcr sengen fag lo^ bjfen «ebt 3nveb bn bedagter außfpeebt/ ^nnjrperfon/vnbtnnjr fag» 4ufT baó waö net ycber furtrag; ' demnach bcfcbltcß su «d)tgant? wol.

“ï) 4 rauff be v Ktebter vïtctln foil/ nach dag /antwurt vnb jeugen fag« ^auonmanappeUtren mag/

IDann bat bet erflreebtflanb cm enbe* lt;5 ott alle bteg ju fnebenwenbe.

Sinten*

Xern*’nt ©er obgefebaben ’^iebtheber ozdenug Ïer fubftantw* mm/fcmbctltcbwe^ltcb/vubvonnottensu volnfütung les» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gevicbtltcber bßnbcl/alö Cttation/futFungungbcr dag

ober nbergebung bec Itbclö/ befefligung beô trtegtö/ 25efeblujî ber fachen/ 'Ï)nb bad cube vttcil.

lt;E Dtefe obaugcseigten wcßltcben flucbvnb'ITermtt» foil eu ntt au^gdalTeu werben/bann wo bad gefebebe mo ebte manfteb ber mebttgtett/ vnb mebttger baubdung bedagen/vnb badgeriebe vo: vnwetb geacht/vnb vutS gdteb gebalteu werben.

Xermini C jy^tUebe termtu/fem nit not su gertebtlicber ^:be; «ceioento« nung/alö auflsügc/gegenrebe/5 wtfacb/bufacb/ vu .vier ^^®‘ nbsp;nbsp;nbsp;. f^icb/wtbcrantwurtvnbfüvFungcnïc.

lt;r ^'nn vielen facben/t|ïmtalwcgen not bteflreng 0$ we^ltcbotbcnungbergericbtsubaitcn/vn funberliefe in getfllrcbenfacbett/âlôpfrünb/wucbcr/efee/vnnbsefecm be betreffenb / tfï ber siebter nit von not fcbulbtg gei ricfetlicfe

-ocr page 45-

©îôcftttng. X

tîcbtlicb ozbcttun« jubdlcc» ^c/futtber febUebt )» volufa ew,^ tem fo dn ƒ «vfï «in fach beftbU/febUebt/ on vng« pumm^dBete/vnb vccbtlkbcv ftgwven etn fach 5» entfebet ben, 416 bann mag bet nebtevnte inn allen fachen/ bic geteebtiteb otbenung b^ltcn.öo er aber bic belt/ i(ï nit vnveebtgetbon/fo bie pavtbetenmt bo wiber reben.

demnach foltu jviflen oas die ganta genebta staf» «tbenung vnbreebtUeb volfötnng mn biet cbcyl vnbev/ proefOuo fcbeibemlï» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

IDaó^rlltbert/baöbebtftcb an/anbev citation/fwr^ ‘pnm« f epott/ober bernftnng voi ben ricbter,'X)nb were bifj5Ô P*^*quot;® cfefïignng beóBtiegó/rnb wirb genant/ba# tbeil ber 51» beretttnng/ mb fcbicvung jn volnfwmng Kccbtlicblt;*^ oibennng,

C 3)40 anber tbcyleccbtbcbev oibenung bebt fteb on Secunba anffbefefïignngbeóBrtego/ vnb werct bif nacb étoffes para nnng vnb aw^fpuebung ber cntltcben'X^tteiU

iD463)nctbeylc/bebtattnacb bent vicbetf/vnb wert bt^5« volBommener vol|ltecBnng ber felbenf wo anberß Xerri« nttbanonappcllirt^vnb fo appeUirr/wirb bic volflrcch Plt;*eo nng vfferjogc/aU lang biß bic appeUatiö Jr enbe erreicht gun hem €rftcn tbefl oer 0ericbts ozdenug lollen gebanbek vnb außgeriebt werben/ alle bic bing/ bic bo geboten/vnb jnfeUig fein / 511 beqnemlicbBcic bed X.icbterô/vnbfein6gericbtd5wangBô/alô ob er ein ges tiebt^ wancB babe inn ben/ber vo: pn beclagt wirb/'pnb fo er innjne cingcriebnwangtbaft/ ob ber fclb gcricbtlt;lt; jwang mógeveranbert/ober bic facb vonjm/vnnb vo: ein anbemXiebtergefeb oben werben/villeiebt ber per# fonbc6gntó/bcrbeü^licbenwonnngein$verttagBd/o/ ber anber facb^n halben îG

Ci 3tem

-ocr page 46-

C ^tembapctfon balbbcö dcgetó/obctJmKccb tcttflcbrtmésci^bctwottbcv perfon bed bedagten/ ober AtttwiKterd/barjf cdBema frag noch bifputanon/104« foberbeeUgt/voï bad gerkb tbc ruffe wirt/tnagcr fteb bcfd?trme»/vet?4tKW«mtt/Vttb weten/er fe( wer cv wol le.^ttSbcm folgt b4dgef43twtrb/@o bet tenftel vot ge riebt Bemey (o were jm fem befebirnwng vnb wibet wete/ nttabuïfcblageu, IDiewetl /eberfteb 5ubefcbtrmen von billtcbfett/vttb bcun4türlicbcngef4t5cn^ugd«pcn witb. ^arumb ifï 4«cb bet beeUgt ober antwurtet fem pet; forttm reebteu ^ufïebn genugfam jw fein/juvetftebettt «it fcb»lbig/0«ttbet macht ju bad^enugfam vub gefcb iebt b4d erettierf/beruffen vnb genötigt wirt 50 autwitt ten»'X?nb bi^ ijl 5»ner|ïebn voubcm bedagteu/ bet 5« et« febcinen buteb bed tiebtetd gewale/ bezwungen wirt* 2)4nnwob4dnit wete/fowwrbb4dlt;5cticbc vmbfuufl vnb vnnnç geb4lten»2lbe t auberd ijl ed 5« achten gegen bem^edagten ober Antwortet/bet mit willen vot eim richter erfebeint»

C Y^nbbeiftbif ein williger autwurtet/bet bonte be ïnffen/vnb vnbejwnngen/vmb feind n«Q willenvo: bent Xiebteterfebeint/ ©o bet fdb int bann wcrc/vnnb ton bemClegetbem Xicbtet4nge5eigt wntb/follet nitge^ bón werben 2C»

lt;r jftem innbiefem erfïeuteil/foilanebgebanbelt vnb gefragt wcrbcn/vonbequewlicbtcit vnb genug faml ich bit bed Xiebtetd/ vnb feindgetiebtdjwanctd/ ‘TÓonben gcfchicbligfciteuberpcrfon/bic imXcebten erfebeiueu/ oh bie im rechten fleh« vnb banbelu mógen/vnb ob fie ge fingfamgewaltbAbemCbanchbieiïattbed richterd bê beclagtenbegnem fei ic.'Von bet gefcbicbligteit vnb fot^ menbctclag/öbetlibeld» Thtb foil mbiefem erfïeu tbeyl/ nichte gebanbelt werben/bad bic hauptfach bettijft/aP^ gefönt

-ocr page 47-

(©jamp;cnutig. XI

Murtbcw inn ctU^en feilen IC

3nn bcm^weytcentbetlberCGïet^tcbtldtbenue^/wlvb gebanbeltvonbevbanptfdcb/wte bw b«f««cV erfaren wntbefï,

lt;r 3ntb:i'tterttbetl/wivbbcvfacbenjvenbeseben/óbet b»tÿ vzceilencfcbctben. 'VnbfoU ber verbampt^n vol^ flred'nn^bcr v:tetl bezwungen vnbbebauen werben.

Wae ifticbtcrs oer £lcger an^

fneben folie. _ , •

ÖCm Oegertft not jubedeneken cP ««em inoi 5 nee bequemen gcwaltb^benbc Klcbterevo: cc Sewr bener jcbnfFCtttcJ^tobbernfft werben/ben/ «Wreoebee. fo er rtttd(igcttwtl/'Ïgt;atttt woher Cleger nit emenbeqnemen Xtebter rtnfnebt/ (o mag fn

ber bedagt rerwerjfen/ vu fügen er fey ntt fcbnlbtg vot fm jw recbtj» flebn/nocb mteb bem deger^n nntwnrtê/ l^nnner fdnttvnberbceXùbterôgcncbt^wand/obcr ber Klebtet mogmt richter fern/ nw^ obangejelgten v:^ facben/vnber bem tittel wer Klcbter feln mag/ aie oben rtnidgtic/vttbber gleichen/ batjon blernncb ferzer ge^ fagtwlrb.

C bic foltn wißen/ bad ber embegnemer richter i^i ber ein o:benllcb enger lebtö jwangt/ober herein befob# len vnh vnberfeQten gerlchtfowancb vnb gewit hat/vn ntteh dn folchen/hné er Klebt er felnmóge.

C 1Dcr deger foil auch anfnchenbenKtchter/ber bo clngerlcht^jwangnbcthenbedagtctthrtbe/ ^mm ber deger foil nnchfolgen/ hem bedagten In feln (Berichts 5 wang/vnb foil her bcBUgt nit folgen hem CUger Inn fel «en^erlchtiWAn«t‘.D4ô foltn nlfovcrRebn.iBlnCIcgcr ber inOppcnheym bo heym 1(1/vnh wll einen ber ju bey bdberg ho bey m were/jn Oppenbenn bedagen/mag her C 5 hedagt

-ocr page 48-

ß’enebtö

beeUge fagat/bicfcv Xtebter 5» Oppcfibctm tfï me met» c:îgt;cttUcbcv nebeev/barumb will icb bœ tnt votfm jii mbt (leb» ober antwunenz f«nbcr 3» iOetbclbctsb bin tcb/alö vo: mem otbenUeben tUbtev/teb vnb ancwoit jw fleben/vnnb}« mbt5» fiebn willig/bo a ircb bte fcbwlbC gcmnebc ♦

-ocr page 49-

©Jöcuungi Xn

Hebe« antWMM jS geben ic.

^'4(1 f^jacb berKttterfebrtjftvnb QMbenteufwb accotes ic. wctbcnaitcbnacbaw^wctfurtSvnbrvftbcy ten ber jjefrtt^ejunbevUeb viebe^^* Cf welche. J^trt^ftt^ct^ ' ^«Scf^Qgclcmn»

C 4«ß v:facb cüiô wibcfjccbtcn» ^ #17 3^w|ïvjf4cb gemetno vAttcrlanb^/AU juKonve»

«tußauebetnef bnfdbfl 5» rerbefïebn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;©erdeiw-;

Ö er ^ierö vnoerfebeu/ fagt von £iurn/ vnö fiwlt;* bevuifung bceCUgcvó/ ben 0cbl«bt3tt vo: ben Ktebtev.

^^j?^5nrenf iftmcbts anders öann oen Ifl^ ^sócbnlbner ober cUgb^lften/vo: ben Ktebter ,, ^^^ ^’^ ^^’^ deger ««ff fern dage ^S^è^AncwnrtgCbt» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

^onunoerdeger bedachtvnö crfaren bat/ cinbegnemen vnbgenngfamenttebter/vnb bte citation vnb bevnlfnng vet ben rtebter/em «nfang aller recbtltcb er otbennng vnb facb t|ï/6o t(ï nott/ bao ber Gcbnlbe; tter vot ben nebtet dtirt vnb bernffen werbe» C 'Ónb fober Cleger fetn fcbnlbigervo:etn otbenlteb^ en richter bcrn|f«n wil/foil er jû bcm H tebter gehn jn bei einemltcben fügltcbenjeitten/alö fo ber Siebter auf bent Ktebtergni fn^t/ mt fo et mn ber Btreben /tm got^bmg/ auebmtawff bem wege/ ober a uff ber gagen/noeb ober ttfebejn wberlanff’enïc»'ï)nb foil geb gegen jm mbertbe nigïltcb erzeigen/ vnb fern anltgenerjelen/vnnb bitten bnreb ftcbfelbö/ober etn erbarn genngfamen ©ewaltba herbas er fcmgegentbetl voibad gertebe duren vnb be^ rnjfenwollaffen»

C tOiefoltnerUrnen/baöbiegei'gltcbêrtcbtergcmetn

C 4 heben

-ocr page 50-

rßen'cbt^

V4gt;lt;nMlt;p4rtbé(en 8 cm ff en ober dtUïniUm^ fcbifffe ober btieffe.^bev bü wcUUcblt;n buveb j « ratb^tneebt o^ ber bwctcl/öbcr bureb (Sertebt^botten/obev fclbó petfótf Ucb«n/oba-burcbïÏot4rkiiïc.'X)nbA«cbj» Jeitten mie Bac^vrt/alUö nach gcflalc bet facben/ber perfonen/vnb fene obev gefeb tcBlightten be v beclagcenbcü^'hcben wo tmngcnvnbprtvcbctenic^öilïaueb funfl noeb ein be^ tutinngobevCtcatton/bte gefebtebe mtt gewalt/ aU fo «in petfott gefangen wirbt/vnb mit ge wait gefnre vet geriebt.

C 3ncb foltttcrfarenanjjwie maneben vzfacbcn/bie bernïfnngobevCitationtnnrecbtvetwoifFenwfrb/brtrt lt;0 mag 4^ vielen vifacben gefebeben» t£twan anß v:^ facb bee X.icbtetó/vnb€rwcilen be^ degere/ ^njeitten nacb ge|ïaltbe6 banbeló ebev ber dag/ vnb etwan an^ vetmifcbtenvifacbcn»

lt;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v:facb fo berCleger wel^/bae ev Betngececbti'g Bcitjjn bembedagten bat/vnb jn et tiert,

C 4n^ vifacbbed Kicbterô/wirbblecttattonoÇbetüf fnng veewoijfen obee vetnfcbh^l^ f^mi^ einer Citirt/ vberfürbetfebc/ber nitKicbterfemban/Cber foer neb ter ift vnbfemmag/vnb boeb tnn mfeb Bcin (Bericbtf^ jwangtb^t*

fc t^i'cmerebbaöberfelbtg Xi'cbter/ben teb fag/inn mtcbSeïngericbtö^wangbnben/felbó enefebetbt/ ob er Kicbterfetnmóg/ober ntf»lDa mócht bieb verwunbern wie bau fern tónt/fo geacht wirb/er wer mn fern eygen fachen richter/bad nitfein folt/aldobengcfagtijl 2C, C 0oltn wiOcn/baö folebdntt fern eigen fach geacht wirb/bannber/fo ben bedagten vot ben richter bemffe bat/ber banbelt/vnb betrifft jnbte fach/vnb belangt nit ben Xi'chter,jf tem bte fach ijï auch miï5halbntt bed Ki^ ebterd/bammb wirb fte jm mt sngeeyger» l^arnmbzf« et

-ocr page 51-

©töcnung« Kill t^cb tobtet fern oîJrttt fci'nct-Eft/brttcôflrtttttttccbtf» It 4«ff vîfacb bet eUg/ wire bk betüffung vo: ben iiàf tec vecw0tffen.3b fo bee elegee mtgnugfam i|l tm ceeb^ ccujnflecn vnbjnbanblcn/aldfo ec cm eygen geknufft wcnfcbwece*)c»

IT 4«ljmfacb bee b^x^blnttg/tvictbie ckacton veewotp f^ngt;2lU fotnan von fache bombier bte nie femb/obee »bet bk Bem recht geenmag.4Ufoman von bec Wonnen/ (Oony vnb planeten tm rechten hantle woU tc. bao mer benphilofophen/banbenrichcertt vnb 3ik‘^e au^j« Ottern jn fleet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

C 4niî vtfach beörkbterö/clegccö/vnb antwottere fo« tnenhafft/wirebkettattonobeeberuffnng vot benrtch# ter rerwot^en.^b fo ein fon bee rtchcerö/ vot fern ratter hernffet würbe/ober tvibemmb/ober etn eigen geBauffe man fein betten.^ tem fo ein weih votben riebter bernift wirt/ber flt;c vnbcrflanben hatte on jren willen $uber eh ju haben/tc. -Ober fober richter/ abnocat/ineinerfaeb gewefenwere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

C 3ln^ vtfach ber jeit/ aie fo einet anff ein gebotte fiel« tag citiert würbe tc. vnnb in bem fal / fo ber bedagt cr^ febeint/vrtb ben fiertag nit gewwfl hat/ foil fm ber deger anfffeinbegeren/incofienverbamptwerben. • IT 4n^ »tiacbbcrgcricbtfBat/alöfoeinerancinvneH lieh flatt/aU in ein gemein frawen ober fcbencBban^/jw ge riebt beruff en würbe.

lt;E 4 jf vtfach cebaffeer verbinbernid ober not / alfo fo bet bedagt BraneB were tc.

C 3lnß vtfach einer facb/bie góeliebe wercB ober gewei hennttQ betreffen tc. 4(0 fo ein puefîcr me^ b^U/ aneb fo (in einer jö altar bienette. jftem fo einet ein Ictcb jn Bir^ ^entrngt. ^rem rat vnnbgericht# harten/bweyl fie in Ittnâmptecfein.tc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D Öo

-ocr page 52-

ßenebtö

Ç Go Aber einer ber ent-ere quot;/ ober vot ein richter bo^gt; mfft/vnb vo: jm jn recht jn (leen nit fchnlbig were/fol er bAnnAcherfchemen/vn vifncb Anzeigen feiner frethett/ ober WAmmb er nie vot bcm richter jn recht (len folie/ b An foc# «Ifo vngeho:fAm erfcheint /m^chtjmberrich^ ter ein gclt(lr A(f Anjflcgen4

lt;r ^nch foitn wiffen/fo einet vo: ein richtet bernffen ob cittert/vnnit biß jn enb pleipc/ ob vncrlAubc Abfcheibt/ b wire vngcho}(Am/vn Ai^ob et nit tomen weregeAcht/ bAn fobet deger nit jn gegen /witt bem Anewoner / AnIf (ein begeren erlanbt/vnb iflnitfchulbig wtbetumb 5» er? (cheinen/ et werbe bAn vonnenwem bernffet ober ätiett »otben richtet.lD Atnb fol bet/bem vot ben richtet gebot ten ifl/et fei rechtlich ober vnrecbclich verbot/bernffen/ »n einert / Alwegerfcheinê to: bê richtet/ber (n verbot hAt/vnb Anzeigen fein frnheit/Ald ob et nir fein oibcnUch richtet were/ ober waa er vtfAch heet/ vot jm nit jn recht Judeen fntwenbé/Anberfl er wirt Alo ein vngehotfAmet gefit Afft / vnb fein wenig feUe/bAnon Au^ genommen»

Wilwegen id einer perfonlich jndtieten/ ober jm fut jn gepieten/fo er Anbetfl funben mAg werben.

lt;E GomAnin Aber nie perfonlicbfmbe Enn/ fol fein ge WAlth Aber(ben er jn fe^ê fcbnlbig iflXitiett ober bertijfc werbén/fonberlich/ (o et votmAlo cinefl citiert / ober fm fut gebotten wotben ifl.

Ç 60 et Aber Eein gewAlthAbet vetlAffenhette/fol bic eïtAQ / ober f nrgebotf in fein henßlich wonunggefebehé vnb feinen ftnnben/obet hAußgefinb verEünbt werben» C 'pub Alle bie weil einet perfonlich jn finben ifl/ et on notimhAuß jn fnehen/bAnin bAO hAU^ jA verEnnbenifl biclefl juflucbt.Do vonfemb erfieb felle An^gefünbert»^ lt;r i^er pütrel/ foil Auch nie wiber willen/ btsi ben er c»? tieten/obet fürgepieten wiU/infeinhAn^ geen»

JlCin jeglicher

-ocr page 53-

©jöenung, XIilI f I^^*” ^Shebet fol ju then nmtlt;tt citi(Vt ob« jm füv^ ww) wcvof/cö^efcbc banjiKiti mal v^ Chance »tfaebf» CL *ï)nb fo bad nefebtebt/tjî bas brtc vnb kfldcbor aU Cttatiopë*.* ïvc^cndtï^/wtcwolcónit AlfoAwgcjcigtoïSgènft wkt»5niptoriagt; er yc boebZvmb fewe beo wegd jum ncbcci/obcr fó bic facbcylang erbeifebt/mag bev febuibtgbureb cm cica^ ^rt ober fucgebot beritt t werben/wie nacbnolgc.

f ÎD weil nun fobeb citation ober furgebotbut eb cm et nig berfijfunggefebebenmag / ifibarank cm gewonbeit Ö:tvacb ten/ bj ge mcinlicb( vn funberUeb bic geifîbebe ri tbtcr) nie mer ban cm citation ober furgebot anj^gen la( fen/vniff bao felbig furgebot ober citation Brefftig/ baa reiner be|$balb vifacb nemmen mag^u appeUiren.

C Dod? plcu bk acht haben/ bj bic einig citât»on ober futgebot-gücc/bcqueme/ mber |cbevblicb mittel vn jeie inbalce foUe«Wie vil aber bcßfelben mietdd ober jeitfein foUe/flec in Willen bea riebtero jn aebü/aber ber riebter fblbierm bebeneben/bte verre bea wega/bie (ebwerebea panbcla/bie perfon/vubgelcgcnbeicbcr^eit/ vnb folbtc In nid vnb $eit in ber citation ober furgebot/ bem (dbeH hAcb melige« vnb (e^cn.

er bk mercB aueb/foBemJhtnb/ funber alleinber tag/ tu einer citation ober furgebot angejeigr ober benenbr tvict/fofolber richter/ béa/ bem er furgebóteen/ ober cO tiert bat/bi^ ju enbebea taga wartcn»Daa ifï/btjï ju ber jcit/bj ber richter bic fach v« fin|Ïere bet nacht/uit au^ ricbcenmagc/abcrau^gnabcniftagerbeitc/bi^ vjfbew anbeentag»

€ Die citation ober bertifl^ungifbl auch mhaltê bic flat ben tag/bie (limb / ben namen bea richtcra / ben namen bea/ber ein ciciert / vnbea ber citiert ober beruffen wirr. *Ünb folbaa gebot ober citation/ fo dar fein/baa Bein vu «ergaub bar in ver me telt werbe»

D » Tonfkrî

-ocr page 54-

ßeriebta

©oüfdrtagen /die in geriebtKebmojönitn#

gcn^cb^thenwcvôert foUen»

ÿfoas foltuin oer ûtationm gebe/

4 V nbsp;nbsp;nbsp;ebente fïcllcn / bce bet vibrer / «»ff gebannen

« ftctMg/ntcmrtfïtcfttcvctt/aucb funflBeittrcJ ^^f^‘^enbArtbel(bet venwgF !etbcm4g)bnnb vnetl.éffen/obcr au^ fp^eben folie» *^^ 0u foltaucb vuiffcn/basdzcierky felttag/in volfürnngtecbclicbct otbrnrnggcbalte« wer ben» C?5netc(5otbettjaltiiecbrtgcn. Cowcrebemför flen/tc» tr'lOnbjörngeberarbctf»

^ Dte erfden werben gênant t^cevlid) / mb fcinb bfe flettag/ fo bie betltg cbïiflheb hreb atjffge fatjt/vnnb ^5? ia^t/jn eten got bemalwecbtlgcn/feinet wet ben muter (Darten/ vnb allen feltgé D eiligen / alóba ip bet tag ber gebürt Cbnfli / ber tag faut Qtepbanc / faut jfobanlt; cuangeltilen/berKinbleintag/fant Öiluen^ete tag/bie befebneibug Cbnfîi/bet b eilige bte^Künig tag/ bte fibert tag in ber woebé bee leibene Cbn|îlt;/bcr ^ffettag fampe bcnnacbnolgenben tagen ber felben woeben / ber Pf n* gflag mit zweien nacbuolgcnbc tagen/ ben tag f »nt jf o# band baptijïengeburt/aller beilgen ^wólffpotren tagf fant Canrengentag ƒ vnfer frawen Ctetbtme^/vnfer frawen vetBunbung / bie v ff are vnfer lieben fta wen/rn ben tag fret geburt/vnb empfengBntd/fan t (Dfeb eb bed XKrQcngelótircbweibwg / aller beiligêtag/alle fontag malle anber tag/bie ein ^ifeb off mit feine geifilieben/ vnb volcBju fieren vnb beiligen cbnfïlicb futnemen. 55 ebgemdten fie tragen/ werben bie brey tag ni ber ^tüt^ woeben gefeit »IDieBirebweibung einer jeben Biteben/ fant (Dattindbed beibsen bifeboffd rag/finbung bed beilge»

-ocr page 55-

©Jötnüng. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X^

Inngencveüt^/vnfcre betten ftonlcte^ttartid WQf b« fk# tocto: bcr beUtden cbnfUieben £itdgt;« n :c.

C ÎJoeb ijlb*lt;tingto|j auffmereBügsu baben/Auffbtó gewonbett ongeptaueb bet bcibgencbnjîltcbcnhtd??/ vnb etnö jeben Unbed vnb btflumbd»

C ^ife ƒ tettag/bte 5» etc ©oct blt;m«lmccbn'glt;nÄ«|^ gefe^tfetn/bet mögen beb btepattbyen nie vetwaUgn» nach vetjiben teebtheb batuff jnbAnblen/banbntcbbU gebmgbctmenfcben/m0gettnlt;tnrtdgt;g€lAflfen/nodjrcr jyben wer ben / bt e etc (ßett béé atmeebttgen » iamp;ö were* ban «lé gtob nornrfftig vifacbc/ batbntrb btlt; bing ver^ geen móchw/^bet aub tmUighit/obet batmbetçtgîeü/ Aidant vtfaebgt effet banetbeit/obe taub rtfuebenet# betmpthebet petfon / baSmben wetcf en bet batmbet^ ^igtett/tflBetn vnbetfebeib bet tagjnbAlten»

IT 'S?le anbeten ftettag/fein bie/fo ÿû eten eine fntfïen/ Pnixr«^ ober einetfînttc.jttftcten vffgefat^fem/Slüdbct etßtag ?«««», Beyfetltcbet/obet fntflhcbet etwelSg ƒ Anfang einer ff at pbet einet gebntc/vbetwinbnngetneô fîtcitô/etlongug ftgeé/vnbbet gleteben tc»0?clcblt; fier tag (cQ« in vnfeten ianbennitmnbnng fern»

€; Dte batten fiert ag/fetnbie fkttag/fojn etennw Fen««^ tutfft/vnbnmibet wenfeben/auffgefetjt/vnbjntngjn gelaffenfeïn / ben bAwhnten :c / ju geiten bet etnben / fo man bac low vnb fmebt abfebnetbt / vnb infntt/vnb ju ïeicenbedbevbflé»

C IDct fclbcnjctc vnb tecbtlicbet fiettag / mógen ficb biemenfcben wol vetjeiben/ inb ein anbet jnteebt gt;5 Ocen vnb antwonen/ vn tecbtU4gt; jubAnbUn/ mit etnau bet vetwillfgen vnb tn teebt volnfaten»

C 'Ünb bifc fiettag werben georbnet vnnb a nffge fa tjt nacb gewonbeftbet Unbe vnb Petr/ vnbgcflglt bet gele^ genbertdnbicbenetbttcUb^» lÖ 5 -Obbu

-ocr page 56-

y , ßcricbtcr .

-Öb^u ge fr4gtgt;ivbc|l/ ob man bic «Ratag ber pur. ^y en/ ober ixe nebure mb reebrfîae b^ltc joU/mag^W’ «newoneu b) man acht baben/vnb baleen pl bx ftenag btr ÖMt/beegericb^te/mriebtcre/ wUwolgwriß/Ou#-’ ber r lebeer an^ betracht bie fiers ag bed degree mb ant wonere / bic votgertebt banblen / wie wol ob ber nebter bee nie aebree/ man ntt be^balb vtfacb (eb Óp|fen m ag vo fn ui appdUren.Öo aberber rtebterfem vueil an^gen fpiocbenbat/fol m volflrectnngber viced gehalten wer ben/bte gewonbeitber €kat ober Canbey bann bie voU (ÏreeSnnggefebebenfoUe.

C' Dn foß aneb wipen/ bj bte ƒcirtag ber iBmcn/vnb f^erbll/mt allein ingeben werben bem bawm an/prber 4ncb anbern menfeben/getflhcbenmb weldtcben. Dan bte jelbcn mógen aneb/bureb bte/m ber itmen vn bcrbH (aneb Qe (elb6)5n(cbaffcn baben/gebinbert werben« lt;' -Öfftwirtetnerctctert/vffemonbenantCcag/ aiev^ ben )cbenben tag bee (DerQen/vnbbegtbt feb bi ber fdb tagetn fiertag $ / wie wol n«n bet beelagi/ anff ben fel/ ben tag/vor bem rtebter erfebeinen/ vnnö |tcb anjeigenZ vnb bencoften begeren móebtte« 31^ boeb btr ficber({ vn gewiße weg / bad ber richter In bte cttag fe^e / bac er er* fcl)etn/an^beniebenbentagbcd dOer^cn/ ober benne* ebflcngertcbtdtagbarnacbic. were auch genug/ (o bad hi t alfogefcbee/badber bedagt von jm (elbd/au Then ne ch (len gerichte tag/nadïbemjehenbcncag/eifcbetn/vn für wenbc wad (m not were jii feinem rechten«

C 3ncb folrii hie bebéneben/ (o man onbteftgur rechte lieber otbenung/ ober vnge(iimmtgbcic ber tecbtlicben volnfucung/hanblen wily bad mon folichdawffbtfe fter^ tag woltbunmag te»

f^temtd

-ocr page 57-

XVI


©zöenunga


t^ic mil VttclUn vuirbic genug von den feir *^3cngcfagc b^tbm/vttb tn gcticbdicbcr oiönwng v^U# frtven/vnb von ber vngcboMmnBcttfcb^^itxn»

^on vngcbozüinheiir

Jewel vilmenfcbcofft entheb vnd macia, -onb gewiß rot bi gericbc betnjfen werben/vn baegeriebt verfcbmeben/attßpUiben/vnb vtv geboîf«m (ein/ wolle wir biernaeb vonten fel ï^en/vnbfrer vngebotfAmBeit febwiben, lt;f 'TOngebotfam beißt/ vnb wire geachtet e»lt; ner/ber bwmal)ober einmal entheb/wte oben gelcrcjdtier t/ ober vot getiebt berufen wirt / vn nit vogt; bem richter crfebeine/ober (o er erfebeint/ mnb fieb bem richter nie anidge/ ober auch fünf on vtUnb be# rich; tereabwetcht/vnb wirriu bezemt teutfeben/ein verach tungbeorichteróvnbrecbtcngenant, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Contw

'VngeboïfamBéitif/vnnbgefebichtmtnAtteherUy max.

weyfe/einmal/ba# einer nit vo: ben richcerBompt.Sum embern/ba# er Bompe/vnb nit antwort gibt. 5n m batte/ in Verbergung/ ober hyn weichung vab febaffung/ba# biecitationoberfurgebottnitjujni/bccitierteBotue tc» ■Ober auch ba# er nitmit gnugfamcr bericht erfebeint. 3teinba#cr einen nit einjetjen wtl/ mba# jm mie recht erBanc if .^ tem ba# emit antwort gehen wil/ober bun^ del antwort gibt. ^tem ba# er einem ein bing nit geben wil/ba# fm iuerBant if *^cemba# er ein aufgelegte eibr nit febwerenwil :e.

Ç biefoltnauchwifen/baovtlerley vngchotfamBeit Contumaä (f .i£#if ein vttgeho:(amBetcwarevn war lieh/hie man daijcra,c-funf offenbar ober bcBanclichnent/alcfo mann einev uidens,n# ticrt/ ober vot ben richter gebüt/ ba# er fagt/ er inroll tclt;u.

niterfhei'

-ocr page 58-

fßerfcbra

wieetfcNincn/vnb foer b^ vot gettebt fngt/ ^fl tfé vn|W«( fclbaffctg/ fagt «v lt;0 Aber Auflerbalb gmebf #7 fol er nie beffo weniger noch merettrert werben / bAn in ben mge wißen/vnb nie fn bengewiffen bar (Iac / btevermneung z meinnngz onb ftcberbelcbcr ^etd)en.

Contama C Zum Anbern/ijl ein WAre vnb vermiete vngebotfAm eia uera p^ B«t/ Alö bo einer per fonlicb eitler t/mb »o: ben riebter b« fumpta» rußt Wirt/vnb vffbie Angefaßt jeit nit vo: bem rieb ter erfebemt/vn wircAn^ber vifAdz/einwAve ongeborfAm# Beitgebeißen/bwcilber berujft/ pcrfonltcbfnnben/vnnb jmfelbö nefagt/ vo: ben ciebter jwBommen vH etetert iff. 4berbe^biilb/bAdßebberbernffc(bAOernttBommentff) wolcntfcbulbigenmocbt/Auß reebcUeben verbinbemtp fen/wire ee genAnt/ein vermute »ngeboifAmBctt.

^®J.^* C Snmbatten/idetngeAcbtevngeboifAmbeit/Aldfo cw nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;einer nitperfonlicb funbeu/ruuber in fern bAuß gefAgt/bj

er votbennebter Bommen foUe/ober etttert fei ic.

C 'VnbilïbifervnberfcbeibcbervngeboïfAmBeitgut/ vnb nuQSu wiflen/bAn vmb ber vngeboifAmBeit willen/ iff ber vimeböifAm fcbnlbtgbenco|len jn bejAlen/vhb Alt ber (frAfn« leiben/wie uAcbnolge.

T cena con |j^ ^j^ p^j|g ^,^^ (frAff/bem vngeboifAmen v(fm legen* tymacis. Q^jj.^ ^j^j. Jj^j^jji/bereigencfcbAjfte/vnnb griffe/Auch gelegenbett ber vngeboifAmBeit « 3D aH i(f (ie wore vHop fenbAr/fofoHber vngcboifAmin ben coffen verbAmpt werben/ben felben v^riebten/vnb be^Akn/cb er vonbem riebter entUbigr vnb ferrer gebult werbe»

Centama lt;f 00ber degervngeborfAm erfcbeint/voibefeffigug t^ador«. beoBriego/vnnbber / bem er furgebotten / geboifam er# febeint / fo i(f ber deger / bem beBlAgten in Bo(f cn jn veW bAmmen/vnlmBetn fitrgebotmer)n$elA(fen/er ebn bau genög/vH veepfliebt (teb AnffnAcbttolgcnb tAg fenügsn erfebeinen

-ocr page 59-

©jötnung. XVII

jjfcbcittc/b«« bfc vngeboîfamBeît beö cUgcw/tfl vil grif fer 5iiacbtcrt/ban bic vngebotfamBeitbc« bedagten.

tr Öo aber bcrbricgbcfcfïtgct/vn biefaeb bebantUeb ober offenbar ijl/ober mag offenbar gemacht tverben/ 3lfo/ fo man$eügcn an genommen / b:ie jf »nnb pgcl fnr^ bracbt/vnbbcbancrtt^gefcbeben/aUbanfolbcrricbter 5n bemenbe v:ccil volnfarcn/ ben bedagten jn endebigé oberverbammen.tüoaber biefaebnitoffenbar /folbcr bedagt/fo gegenwirtig/ entUbigt von bem recht jlant/ vnb ber abwefenb dege r in co jlen erBant werben» lt;f jdicfolcnmcrcten/foberviebtereingeborjampar# they gegenber vngebotfamen/ lebigerBent/voneimge^ feßten tag ober termyn/bao er bao tbunmag / on citiert beo anbern teilö. Ö 0 er aber einen von bem red)jlant le? bigcnwtU/alöbanfoll bie abwefenbpartbey/barjnct^ tiert vnb bernjfen werben»

lt;r 00 aber berantwozcer ßeb vngcborfamltcbcrjctgt/ Contuma ganß anßpleibt/obcr nttrccbtlid)antwo:tgibc/ wieobe ciard» ange jeigt / vnb ber deger bie vngebotfam beo bedagten vo: bem rtebter bedagt / vnnb begert jn vngebotjam j« erBennen/ fo (olbcr riebter cigcntlicherfarcn / ob ber be« dagt /wie recht/einert feve/ vn fo er beo warbafftig gc# wiß gemacht tjl/ benach foil er ben bedagte/ ober bern jf ten rngeboefam erBennen/ vn alfo bî bey nrtd vß 1'p:ccbe»

C ƒormeiner vtcctl vmb vngebotfame»

jfacobentc.benbedagren/bervonvne/vnnbanßge Intcrlocu^ Walt mjero gebote/att jf ben heutigen tag / vjf anrn j]^n toda» Pctcrö:c.jttm erjlen/jnm jweyten/jnm bntren/vn enbt lieb/wie recht bernjfen vnentert iff/ beo wir vjf angefaß ten tag vßgewart habc.2lbcr er nit/noch einiger gcwalc habet/vevantwotter/ober notbot an fein jlat erfchei/ nen. IDe^halb anff peterobeo degero/anjeigtrng vnnb hedagnng feiner vngebotfamBeit/ bittenbe/vnnbbege«

renbe

-ocr page 60-

jSenebts

ucnbc/J^cobeti vngeboïf^m mit recht 5« ernennen/ anff brt6Ww3(icobcttbtlUcb}«l0 er »jl)v»tgcboipi»« erzenen» IT öoUebö rtlUö/foUbureb benr^otanenob©enebfd fcbïeiber/vnberfcbetbhcb »n b«^ gertebebneb/ ober pjo t^oolgefcbhbcnwcrben/vngcfcrltcbberge(Ï4lt,

T h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J-'onnbes anfffebtetbenö»

ficfcrdiat ^ ^ttbemjrtmacbCb«|ï«ögebnrt iy23»awffbtnlÎÂg nrtcb Ö»0eb«fïi4ne tag/ifl 511 Oppenbenn/vo: be 0 bei' Ugen Hetebögertebt erfebynen peter :c. vnb bat »nö «n gejeigt/bwrcb ben gefcbwoïncttgertcbt6bnccbt/vttpwc^ tcl/baö er jfacot en ïc, anß vnferm bene kb vnnb ge walt böt batum/ vo: vnó gebotten vnnb ettiert baby wie o:be^ «nng vnb veebt beó beiUgen Xeicbó geriebts ♦ T’nnb bic weil Jacoby ber alfo wie reebe ettiert vnb furgebeifebé/ vngebo4am an^pletben ♦ t^at peter jfacobó vngebo:^ fame beclagt/vnbgebetten/bnrcb vite aleX-tcbtcr/^a^ cobenalfovngcboïfam^wctBenncn^'TPnnb biewctlwi# beöbeclagtengnngfaman^gewart/vnnbntccrfcbynctt tfl/baben wirfn vngebotfametbant» iOkmereb/bad nttbaran gelegen tfï/obber (ßertcbtöfcbieiber/ follicb rtttjffebtet'ben/ïn namen be6Xtcbterö/ober(etn felbd/ al6em6(5ertcbtfcbïetber6/glanbtgcrperfon/ ober PC o^ tarten/ vnnb m fern p:otbocol/ba6 ijï/tn bac bneb /kind lt;rj(ïenbegrtjfó/ vfficb'etbc»4l(o folberCleger re: belieb ter er febemê/vn bte vngeboïfam bee beelagtê beclagen» C 60aber aiicbberdeger/bar^nerbeelagt/vnbalfo betbe / nit voigcrkbc/ vffangefa^ten tag erfebetnen / fo folbk vngebo4ame/bcóbeclagtê/mttbcrvngcbo:famc beé ckgerö/vergletcben vnb a bgelemt wet ben*

lt;r ©oaberbevbcelagtnttcrfebetnf/ mnbberrtebter «neb v^pktbt/ober fwn|ï verblnbert wtrt/foll/nacb met nungetltcber/auff beclagnng beöclegeröbcr rngebot;: fam/bem cleger m co^en verba wpt werben/ ban bem be rn^cert

-ocr page 61-

©Æenung XVIU

tufFtêttobcta'tîcvtctî/tiîmtsuvcffcbtticbett/bctgcwÂU îgt;côKtcbtcrô»

il Î)cmnacb fobcfncbtcr/vffbcöclc^eröbcgetê/attff btc vngeboîfam bcs beeUg«» volnfaren will / fol be t bc# eUge/!iocb ctnc(î entUeb beruffen ober etnert werben/ ^^nsniet^en mfaebfend vjîpletbcn^/vnnb vn^eboifam^ ïeihTnb er bnm aU bnnn ooer nic/foU ber riebter (nach t erbórnng beö elegcre begeren) wie nacbnolgt / XeebtM lieb polnfaren/vnnb mag ber eleger feinbegeren vnb bit alfo fnrpnngem

ƒ om ber begerung des degers/vinb oer vn gebotf4m£eit willenbee antworterö»

^ /^ ^*‘ ^^^^ ‘^^^vuolgekrtea /ftrengez Formaaez ^1'^5^ fwrfrbttgen/erfamen/vnbwcyfcnÖcbnlteip Ï^^™?

W f‘:”/'^*»f'^ Öebejfen beö beyltgen Keiebuge^ cte» W^^^^^fójn'óppenbeint/erfcbeinicb Peter/vn beeUg mieb von ^acoben/ baö er mir eygenö -^^ jp fnmemcnó/meine «eber in bemaßen gewon# nen/in Öppenbeimer gemoreb/vff ein feit H. gefo:cbtïc.wibervecbt inbelt. ‘Def^balb icb voienweren gnaben/jïrengbeyté/vn furfiebtigen weipbeiten/ben fel ben jfacobcnfwrbcifcbett/vnrecbtUcbetteïtterrt/vnbbe# rfilfcnloiïenbabe/ber ober vngeboïfom an^pltben/ vnb olfo erbont worben .Dieweil nun/ fr Siebter/ ben mge# boîfamen/lîreng/ vn bort fein folt/ «uff boö fie fieb fret vngeborfome/vn veroebtung/ nit erbeben/ bit vnbegere tcbmicrecbt/gebacbten^'aeoben/mirinbettcollett/ben icb feiner vngebo^fom bolb crlittcn/iu verbommen/vnb mirbenfclben 311 bevolen/fcbulbig fein erbenncn/^neb . mieb

-ocr page 62-

ißeriebtö

ntteb Viub b a* fdben ferner vngeboîfdfnfeit wtUen/bnreb ewer a (le erCantm'c/ in bett beft ^ bee «ngejetgtê nebre mttr«cbt/tn5»tfcQen/ vnb wet et/ «lUenacb nußwetfung ber gefaß/vnb wie reebe vnb ozbnwng bee beiligê \etcbe geriebe bK5»-0ppenbcnni|Ï/vmb bneteb enwer hebt* hcbct^lt;ï»npc/gt;?nb 040 recht fturnif/mit »o:blt;ïUwng aller notweffe/ïc»

©onemfet^ung^u^

etiler erbanente»

De miiïîo ne ex pri^ mo decres* to.

Je vued vmr bie meloen oie erfte eW Fanmie/foU» w iffen/bne bie fclbtncbt anbera wi t|^/^lt;tfibcrerllgebeißbeör»cbflt;rö/mwellt;be» 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gebeut bic güclt;’r bce vngebotfamê/ vmb fet^

^^Jgnervngebotfambeicw Uen/^uemerptne/ vnb «le etn pfanbin jubaken.

3l«|f bic begere/fo bcrFriegnirbenefltget Ifl/vnb ber bedagt / auf water vngtboîfam vemebtheb v^pletbt/ fol ber clegcr m ben befeß bee gute bue er ange# cUgtblt;ît/v^erfler ecBantme/ buteb ben nebtev tn ^ufe/ Çen(baefclbguf5«verbwten/vnbcm|arlang5«vcrwa^ renjmtt vîteti criant werben/ ban er ifl ein verwa rer/vn nfe etn befiçer/vnb fol ber ware befnjer / ben ader ban# wen/vn bte fmebt famlen. Silber ber bann gefeit/ foi bie verwaren/baô fienltvertbon werben von bcm befloer» 3llfo femb fie beib m befe^/boeb einer anberfl ban ber an# ber» i^em nacb mag ber beclagt mnerbalb bem jare ( fo et bem eleger fetn vffgewenten cojlcn gibt/vn barju ver# fiebert bem cl^er/furteritt recht 5« fleen / ben befefbed giitô/mit ben ^webten / wtberumb erlangen. Silber nach v^gâg bee jar0/Wirt ber beclagt/vmb ben befef nit mer/ fonber allein vmb baó eigent bnmb gebult»

C ^ö t(ï ^wtb dn vnbetfebdb jwifcbenben geiflltcben vnbwelti’

-ocr page 63-

O^öenun^ XIX

vttb weldtcbcn gcfa^cu/ban bic wlt;ltlublt;n fogen, bj bet / fouttßbet etflenetëancntö/m ent cotpetUeb ober Itgenb giK/cingcfeßt/etfi watet UfiQet/ bod? wibcrtüjflicb fet/ ban (o bet bedagt/tm jat Bompt / etUngt et feinen befejj wibet îcwie obengefage»

2lbet biegctjïlicbengefaQfagen/bad bet (o awjj etfïet ettawnió infa^ung/in bent jat Bein watet befloer/ Um^ bet allein baô gut jn vet waten tnbebe tcaUeó wie oben gemelt/vnb an^eigt.

lt;C ^ebeeb fol bet tiebtet nrtjn feet eilen jn bet infetjung bes befeji/ban fo be t bedagt teebtmeflïg ttfacb pin è an^ pleibene atgeigen wntbe/etwibetnntbeingefcßttc.'Da^ tnmb aneb bet wat beftßct / nit auj} bem befep ge jloiïeri witt/au^ cinjetjung bet etjïenctBantniö/ fonbet allein an^ tupmnngbetjweytenetBantnió»

C l^ te foltn Wiß enz fo einet vmb ein fcbnlb dagt/vnnb v ji bi t erfben evBantntó infcQwg begett/vmb feinó gegen teile vngeboïfame / folctymb fo vilet gedagt vnbfebnb bigijï/inbeöbeclagtengncet/nacb an^al/ vnb nie in all« gotet/aU vo:)citcngcfcbcbeni|l/vnnb ut bent etpen/in bic fambabe eingefc(5twctben»Ï)ocb folbet tiebtet /j» vo: vnnb ebe et fólieb tnfcQiing tbnt/ von bent deget/bic dag/vnb eyb vo: gefetbr/ vnb baé fein dag wate vnb bes wetc/gnngfam etfaten vnb etletnen, 3lncb bet bedagt jn einet jeben bet fclbctctminienvn banblnngê betnjft/ vnb wie teebtdeiert wetben folie/ 5« feb«n vnb bóten wi bet jn imteebten volnfaten/ob etjieb befebitmente» ent lieb 5» etfebetnen/wte bic gemein fo:m inbeP‘C*

C Qoabet bettiebtetbie infagnngalfoevBent/vnnb wetbc bey bc bedagte Bein fatnbabe ƒ noeb ligenb guter funben/wie/ obet watanff folbet tiebtet ban infct5Uitg tbnn. 15 ataufffagieb /bat bet bedagt ober fcbnlbnet/ bet vngebo:fam ip/ vncóipetlieb ^bet vnbegtijpiebe g««

;IÊ 3 tecbtigBeic/

-ocr page 64-

ßenebtö

reebttgïeft / ober gwect :c. 410 btcnfîpat-Ecit/ ttamen ber fcbulbnevtc.tn bu fclbçtt foil aie bann bû cmfeçun^gc^ fcbcbcn/alfo/brtôba cUgcrbic fcbulbcttbcô besagten att)5crwylinentnag.4bcVielehe Kit nn jat/bcrbcclagt BomptZvnb erbeutfteb (mb gibt fubevuttg vnnb gcwt)î# betc (bad er bem eleger jureebt jleen wolle / (o erlange er wtberumballed/baö/barinnbercleger gefeßt/lmjuver waren / ober etngenommen b^ct ^u bebalcen/bae e(m pfanbe gdeteb geaeb t wirt/anß bra (ft ber erjien erbaute ntövnbetnfeßung*

C lotetUauebacht jnbAben/obbteffoangejei'Stwer? ben/baefte fcbnlbner fnn bed vugebotfamen ;ber fdben fcbnlbencbbcEantUcb jem, lDarntnbi)tf»irftcbttgfc{tcb/ bad ber rtebeer noch ben felben febtd/ vnb fte frag/ ob fte bem vngebotfamen beclagten fcbnlbtg fdn/beBennen fte ban/badfiefm fcbnlbtg/ fol ber Ktcbterjngebiefen/bad fte bte felbtg fcbnlb ntejrem glaubtger/funber bem deger geben/vnb bemalen feilen/vnnb alfofmbtftcb et wad/bar inn btemfa(5nng(latbat»

00aber bte fcbnlbner ntebtdbekennen/mag Berntm fäßiinggefcbebentc,

lt;r -ttdplaucbbercleger/votbbtebeerv^ber erffener# Bàmmd/ vmbemperfonUeb clag/al6geltfcbMlb:c.tn^e/ feßewtre/burebementurße begriff reebtiteberotbenng bte fcbwlbc beweren/ jum wentgpe balb volnBömenltcb» '3?nbbtlffcbav5untt allem fetn gefebwomer eyb /fonber foil crbarKi feb weren ben eybevotgefert*

C ÏDarKtfolberclegeranffmevtngefeQtwerben/ban fdn fcb«lbtff/foerin|etncr dag begert vnb bewert bat/ vnnbbad vmb bed anffgangnen geitcbtcoffend wtllerV ober bamnib/bed vflletcbt bad btng coffen erbetfebt/ bar tun er gefegt wotben tff / aid / fo ed etnvferb ober oebdte» were/barauffcoffen get/ vnb bergletcben :c.

CT 00 aber

-ocr page 65-

©Jöenung. ' XX, C' 00 ^bcvbetcicacr/vj^bct'CvflctKfBrtnthiöingticßc. wtvt/mdnUg'énb gut / aie ein actev/obev anbet cétpevif Iteb biugb/fo ij allein bet cyb/bee/ betingefeße wire/ju bewetuggenug/aU fo et febwett/ bj et eiu bet: bee g tue fet/obetbaójm bjgutvetbejfc/vetpfeubt/obetTOie teebt 5wge|ïclt vnb vetlauben fet :e ♦ '5?nnb tu bifem faU/t^ tne vonnoten fettet beweifung te» 'iPnb ob feboubein beweis flirts 9efcbe/bet bannueb bic etfï etBauenie/ vu infeßung ctajft/aujjbetvtfacb/baöbicinjaßung met ju fotebtge febiebt/bad bet vugebotfum Bom/vn vo: beu Hiebtet ge* botfametfebein/vnauffgefebebe dagwibetjuy inteebt futp:acbt/4ttt wo:t gebe,

®on emfatjung ôu^ oer

jweyten ctBantntö»

3e jwcigrjnfaßung/iflbiejweigtbdffngbcü DemiflïS« ttcbcetó/butcb welch/bicgutet (mbte/biew/ 9^ feeSdo rlt;*‘5w‘’9S^f’^bicbt/»Mibba6betvngebotfam É^*^’^^^»

wl ^®^llt;'3t/infetnei;»ngebotfAmBettvlt;tb4tt)blt;

W cleget etlaubt vu gebeiffeu witt/watlirb J» be ftßeu/obet jettcileu/ obet bem clegct ju geben «n feinet fcbnlb/fe batnacb bic facben/vnb gu tet eiu ge|ïalt b«ben/bctenbrtlben einet geclngt/ vnb in^ C iDufoltancbwiffen/baebieinfaßi (gefußtwitt. »ng vnb vfflegug bet etffen vnb anbetn etBantnió / ein bey v:teil genatwitu Dan bet ttcbtetmagbteetfl/obet jweigt etBantniöbet infaßung wibettuffen/fo afftet let net/bad fie vnbillicb begeve vnb gefebeben ij* 5um an betn/fobettiebtetbie etjobetanbet infaßung ctBent/ ifïimnttnot/baöetbie ozbnungvnbbetlicbeitbrtlt/bie erin cimenbv:tcil jubelten fcbnlbig iff*

C Dife ctBantnió vnnbinfaßung/ foUen gefebeben ge meinlicbenalfa/Detticbtetfollau^lptccben/witetBen# «envnbfe^enybj petet alöcleget/vmb vngebotfamBetc 3acob#

-ocr page 66-

ßericbts

2j4cobô fd»ô wÆcrceile (weichet? vngehotfrtmFeic/wii? un ruhten gewiß gemacht wotben feinJingcjeßc werden fol in bad dingt ober gne tc » ‘i)nb (e^en vnb ernennen/ bj er jcßimbt ifl in hefeß/jn verwaren vnb verhüten baifeh big gut ober bingt/ |o eit anberji bie erfl erBantntd ber uv (aQug t|î,ober b^ er tfl ein warer heftier/ fo cd bie jweige infaßimg vnb ertanenid ifl^'Vnb wire bad ailed gemeint in cénperlichen bingen/ober ligenben gutem.

C vtth folc wijcn/bad ich famhabe/hie uit vo: cóïper hebe bing gemeint haben wil,

#r 'ttdijïanch gewiß/wan cm beft ßgebe wirt vß v:(ach emgut ju verwaren/ ober 511 behalten/b$ aid ban ber be« feß ntt ver watiblct wirt / ban cd iff ein anberd/ ein bingt ju bef ßcn/ban ein bingt inhefeßju haben» Darumb/ber bo ingefeßt wirt/in ein ligenb gut / auß erfîcr ertantnid vnb infatjung erlangt allein ein inhaltnng vnb ver (per« rung bed gute / vnb ntt ein waren befm nach anjeig get fl lieber gefaß. 'Üß bem volgt/ bad ber fo auß erfîcr errant nid ingef am wirt/vß foleber infat^nng/ voi erfebciuung bed jard/hin fruebt von be gnt bar in er gefaxt/ erlangt ober gewint / bau er befim nit nach gciflltchen gefa^en/ ober nach weltlichen gefa^en/beftm/cr boch wiberruff« licb.Damb/ fo ber vugebotfam/wie mer ^emelc/vo: auß gang bed jard fompt/fo erlangt er bad gut/ mit ben fm« ch ten wiber/cd were ban/bad ber richter / vmb bed bcclo^ gcenfreuenltcbeuvn groffervugcboifamtcit/bemcleger bie fruebt beim erbeut, èo wir aber reben von perfon« licbeuclagen/ joiflbeinvnbcrfcbeib^wifcbcn gcifîlicbcn vnb weltlichen gefamn/ban fie feinb in bem veveinigt/in perfonhcbenclagen bad ber/ fo auß erfîcr erbanentd/bein bcjiQcr /fonber allein ein verbuter ber guter/barm ber gefem ifîîc.Dicweil er bem warer befmer ifî/a ber nach wr^weigte erbantnid/ erlangt er bebefeß/vn bie fruchte 00 bet

-ocr page 67-

©lôemmÿ. ' XXI

C Öo^rvtr^cbotfam/tnbcmfatFompt/vnbwtlgc* Dcfuffld* **43 ^.^^’*ïCtTOu fol foltcb# gefebfb^n» ©ag id^lwfol ß« cnticauiio n»g|Am pfanbe/obev bi»vglt;ngeben furcer 5« teebe 5U *^^* ^ii ïc. je ooebz fo jm foUebd 3« tb»n vnmwgltcb i^l ober nie vermag/ fo i(i genug / bae cv ju b en b Pilsen feb wert/ bcm ntfo nach jn Bommen

C Æô fol 4ucb bervngebotfam/fo feinvngeboefame^f feubarc/rccbLUcberBant/vnBcinrcbUcbentfcbnlbigug furpnugcn Ban/vnb in bem Jar Bompt / vn ben bebaken« ben/oberwiberriijfUcbenbefc^/wiberttmberlangêwil/ jü vot vnb ebe er barju ^elaffen/vnnb verböte wtre/beja^ Inng/ober gungfam tbnw/vo: allen anffgegange coflen/ lt;6 fey vo: ober nach ber infalling anffgegangen/ an jj vî fach bed beclagten vngebo:famBlt;tt»

C 0 o aber bic vrtgebotfamBeie j weifcibafft/vn rebltcb Vïfacbbed v^plcibendbar getbonmag werben/aid fo «7 nér anff be weg gefangen wer woibê / vn ber glctcben te» vnb bj fclbbcwevc/fo fol ber vermeint vngeborfam/Betn coflcn jn geben febnlbig fein/ ber vngebozfamBeit balb/ fonber allein genug tbun / vnnb verfiebéren jw reebt jn lieert/vnb aidban / in ber baupefaeb banblen/vnnb wad recht gibt jebern teil/ wiber faren taffen»

C Der Siebter mag aneb ben vngeboefamen/auffer# balb geriebtd o:bnüg burebeinpene bedgcltö/ ober byne nemmung ber pfanb/ vmb fein verbarte freuetiebe vnge botfamBeitfïralfcn/vnbbarjuerBcntKnbcttclegerinjnï fe^en tc.onangefeben/bad Beinermit jweyen rucenge# flrafft werben jolie » Dan vmb vilfaltige frewelicber vm geboïfamBeit willê/mag ber rieb ter ben clcger an^ er jïer erBancntd infené/aueb vmh übertreffdiebe frencnlicbcic willctt/anbencBen/badcrjmjünnQbicfritcbtgewim^n gletcbfotmiger gerate mag aneb ber richter/vmb vilfal ^‘3tr peraebtwng / vnb freudicbcr vngcho:famBctt / ben vngebon

-ocr page 68-

7^'


iScncbWnn*;^ quot;


j ben vngeboïfamen veraebtem/pfanb ober geltfcbnlb ab nemen/ bar^n aneb infeßimg/ awß ber erfîcn ertantniö/ famptUeb jn fîraff an fliegen.

er Die oberff en beupter ^4p(llicber vn Keyferlieber S^faQ/ firaffen bie mgeboifamen mit bem geyfïlicben ban/vnnb ber weltlieben aebt / banon wir bie / »mb jrer boebbeit wiHen/aneb bas wir »ne bet nit gep:ancben/5W jö febieiben anffbozen, 'l^nb 5« befcblu| bie riebter erma nen a uff bie vngeboifamen /gro^ aebtung^nbaben/ba# fie biefreuenliebe mgebotfamc »nglt;|fraffcnitbyngeen taffen/ auff bas bie felbig pene vnb ftraff / ben anbern ein (benbilb «mb fotebt fei / basfie vff ber riebter / vnnb jret oberngebot/geboifamlicberfcbeinen^Danwonitgebo# famfeit »nb oïbn«nggcbanbtb«pt/magtein erheb regi ment/noeb gute polUecy gebolten/ vn bet frum/bey bent vnfrummen/fryblieb nie leben»

0cr funfit vnderfcbeid gibt an^cigfigfvuie bad Ctbelh ober bteeUg fèïmUeb gemaebt/ vberanexvort/vn barauff m reebt v^b frtren werben folle te

Je voi ift gefagt von oen vngebozfa^ |^é«Dieweil aber bte/fo anert/ober »0: bei# riebter berwffen werben/ 511111 biefern mol ge^ boifamlteb eefebemen* Wollen wir bicmucb fcbieibc /wie bte fclbe geboifamê/ fieb voi ben# riebter / vnb in volfarnnggereebcltcbet oibe^ mmg belten foUen.

C_ Bnbemerlïen/foerbeclagt/cttiertetfcbeinh-öb er ban wol reteb/fiolQ/vnnb boffen ig tjï/foler mieb benin^ ti^en/i(ïer vnmntig/vnb ein wclancoltend/ frólieb/vnb gute môtô voibem riebter er^eigé / vff bae er nit «berin erfeberpQv oberen vnwtUenbewegt werbe»

Tnbfo

-ocr page 69-

©jöcnung. gt;nbsp;XXIÎ IT 'pttïi'fobiedcbtcrcmvftcrfrtf^têtn’cbt^t/vitnbrt^ fern et^ncv ober otbcitltc^cv Webtet were/ ab bann/fol et nicbdlbm ju/ ober fernen gevtebee jw^ng wiUtgen ober S^beUctt. Qunbet mtt eine gebing vnb pwcelïntton alfa teben/^aö et omb fetnogebaïfamen er febetnen / vn vot jm bet angefangne banbUmgen/ ntt in |n/ aio tn feme be ^«emen/obet otbenUeben webter / aneb ntt tn ferneng^ rtebco^voangë gewillt gen/ober gebeUen w^gt;lle/femtf rnb fo vil/vnb nie met/ ban et von tecbtiutbô» fcbnlbtg (et vnb werbe te*

C 'X)nb bab gut arbt / ber folicb geblng vnb ptoteffo^ Kon tebt/obet febuffeUeb înlegt /badet bte won nttau^s laffe/al fo Intenbe/fettet/vnbfo vil/ vnnb me met/ban er von vecbt}« tbwn fcbnlbig fette.

IT Dan wo et bifen anbaneï vfilt'eff /mócht j’n bet tteb^ eet vat vngebatfani ethnnen / aid ober fn vetfebmeebt/ vnb bem eleget mtJ» teebt (leen walt tc.

C 00 abet bet beelagt bnteb em gewaltbabet et# febemty fa mag bet cleger bitten vnb begeten/bad bet ge waUbaber / fetnengewalt vnb gewalco btïeffanjetg vnb bóten laffe. D ad i fiber gewaltbabet 511 ebun febnibig/vn nitju wtbetfpteeben.

C 0 o aid ban bet ge walt offenbart wir t/mag bet de# get begeven fnach gefîalt bed gewaltd) abfd)t((ftbed feh en/vnb febnbftebatanffjnbebenden/ vnb(m tag^ibe nennen/ben ge walt an^nnemen / ober aid vat vntngltcb Jn wtbetfeebten/vnb in verwetffen.

C Der geflalc/fo betdeget/ bnteb etn gewaltbabet et febemenwntbe/magbetantwottet /aneb wie oben ge# fagt/ gegen bed clegetd gewaltbabet fieb balten/ bitten/ vnb begeren tc.

C 0ocda«icbemtnerfaQterr(cbtetwete/mócbtbet bedagc/ober fem anwalt btete/bad et m ben banpebneff v . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ amp;nbsp;bed ge#

-ocr page 70-

igericbts

tcô gcwalfô pin# gencbt 5 wan^d / febt« Vrtnb Ufen Ke^ ƒ imbbeaercn ÿm bapon ctnCopy/mb abfebuffe jii lt;rElt;nlt; nen vnbgeben/ftueb iiitvnô rag/bcnfclbê anjunernen/ ober femmreb »wb gegen were/ bar wyber für cubing?. l^Adtjl aUbaßbervnberfaQC ttebter febuibtg $utbun/ ober er gibt vtfneb bcm beeUgeen/^û appeUtren.

^ Won aber foUebd aUcö au^geStrerr / vnb ber ricbtcp wnb ge w^lt/gc wt^/wb genüg (am tfî.4U baß fol ber de ger/fetn eUg/ober CtbeU/formUcb bereit hoben/vnb be bedageê fcbnffcltcb ober münbdieb fürbnngenvnübev antwoiten.'Ünb fober bedagt/fm fohebô^û offenbaren. Vîtb ancwoitê nit begért/foU ber richter/ von amptö we# gen/ febaffen/bj bte daggelefen vn wberantwurt werbe,, lt;r at^ mag anch ber riebcer/fo halb er bic dag bón ben bedagten fagen/ober bemdeger alfo inhale ber dag. fchnlbig fey.Qagtalóbanberbedagtja/ vnb er bent bic fchnlb/tn bet dag begriff en/ foil fm ber richter gebieten/ b) erben deger/lanc feiner dag bejalc /ober)mbafnr ge^, nng tb»/ mnb bnreb foltch betantnie bed bedagten igü febichtB^tn befeffigng bee FriegBe/bweil bad CibeU ober dag bem bedagten/noeb nit überantwoit ifï. Deshalb auch Beinviteilgcfpjocben/fnnber bent bedagten gebot* ren/bad er ben deger/in einer benanten jett bemale«

lt;r 4ber fo bad Cibell ober dag;überantwoit were / blt;f lt;d dn anber gcjlalc/ban fo bem fdbe nach/ etn beBanmid volgt / fo foil bte fach mit vttetl v^gefptochen werben.ifd wire auch alfo an viln enben/ bnreb gewonbcitgehalté/ vnb hoch gelobt/ ban bic BriegB werben barbur^ gemin bett/vnb bic partbicn/voicofïen bebnt.

lt;L’ ‘Vß biven v:facben/folbad ïLibell ober dag cUrltch oifcttbart/gdefcn/vnb überantwoitwerben» ^nm er flen/vmb bed degerö willen/ awff bad fein recht er dar et vnb oßenbor werbe. Bum anbem/vmb bed bedagten willen/

-ocr page 71-

• ©#»«Mg...gt; XXM WiKen/bag er peb^nuff bic dug bebeitdïcttM^ge/ ob er bt« tomber feebten/ben tneg anncmcn/obctabwcicbcwSUc« 3»ttm bnttett/vmb beo rtebur# wtUen/boe er wüß ƒ wie er ben (rtegB entfebetben / vnb b ao oitcil fpuebe foUc/ba» bet neb ter/jol feut v:tlt;il / nnp bem CtbcU/clag/onb And wo« fo:mtcren/onb unffptednn.«:

]0tta9 dn iibcll ober dag inboUen folie.

5n tibdl oder dag fol jnbaUen/oen Libellas namen be« clegcre/bennltmcnbc« antwou q^”d conti ter«/ vnnb ben namen be« vtebtet« / aneb bic J^l-* fAcb/bammb geelagt wire/ nlfo / ba« (te (teb



jn recht bejebUß mit inbaltenbcrfotmUcbcr Ut wnb be'î gère.Daraus man erlernen móge/Tvetber fet/ber bo be gere / von wem er begerc/ wj er bcgcrc/wie/ »n aup wo« Waeber begerc/rn rot welebetn richter er begere tc. Ç Die dag fol dar fein / mnb Bein verbunebdung Inj# Inhalten. Die dagober Ctbell/ foUntt in einer gemein gefegt fein, it « fol auch bj wo«/ ober / bar^ü bic weiter ƒ e« wer ban/bnnb alfo alle jweyfdbafften vcrbunddccit vnb vnncrpenblicbctt wou/vcrmltten/ vnb in BclnClbd ober dag gefeit werben. 'Vnb in (onbcibeit fol einige lieh CibeU ober dag/al« BurQ vnnb vcrflenblich ba« fein mag/begriffen / gefchueben / ober munbtllcb fürpiadgt;t werben. Dan ba« Clbell bdSr/batumb ein Cllcll/ba« Lfbethw baee« ein dein bucbltn/ober gefebufft fern folle /tnbab Quid, tenbe/ba«furncmmenvnnbbegeren beodeger« «. wie obengcmeitifl«.

lt;[ 6tcb foUen auch buten/blc bo IttbeU ober dagen machen wollen/baafieftch ult viel nbcrffôfTlg« vnb vmb febwelffigl« gefebw^Q vnb wo« piaucbcn.Öunbcr (ich Pciffeu/ba« fie aUcwblc bing fcbtdbcn/anjeigen/vnb rei ƒ gt;nbsp;ben/baw

-ocr page 72-

fr-iß«rlt;^,;^„^

t^n/b^tbwteb bild f«rpnngc«/»n ßtMubt bet pt^/hiti^ lieb begriffen vnb vetfUnben/«ueb dat rtu^ge|p:od?c» vnb bewett wetben m^gcn»

Ç 3» bene nfacben/bo nie vonttoten/ettt betheb CibeU ober clrtCf/fntAttbnngen ijl/foU bocb bad begeten bee de^ gebe mbte^ettebtö bliebet/bei nnbetngettebte bÄnbd gefebnben wetbe/baöfteb betnebtet batanff wü^jube ben^en/vnvtteiljiU faffen id^lue^jäewtget gebed? tm# bem atmen ab bemreichen bebaken wetben.

30on beflefung öes tibeb

ober dage»

DcWïcIli . emendatie ' one. .

3^ Clbeltob dag j« beffeten/ifî nicht anber^Z ban ben gepieflen mb mangehn bctfoimbeo CibeU obet dag/jn etfnUen/jn flrajfenZmb jnbeffe ten.

.C btefoUnwilTen/bac ein Obeli ober dag 1 wol mag gefîtafft mb gebeffett wetben ber go -^ iïalt.©o lebbig in teebcangedagt berce/tm jwenijiggnlben/mb wok batnach fnnffjehengnlbê for betn/baô mag ich wol thun/vo: mnb nach beue|lignng beo Briego/btp $n bem eybefmb eb bet eyb)vo: gefetbe ge fchwoien witt » 'Vn fnnbetkeb / fo ich meinet dag ange« hen^r habe/biß gebing mb danfd/alfo lurenbe/ ƒ nthe baken meinet dag ^n sefe^en mnb }«(ïtaff en/j» meten/ )u minneten te.

C 'Vnb bem nach/ fo ich met ban ich roe in bet dag ge/ fo:bett/foïbctn wok/ber teb nitmacht jntbun/aber min net mócht ich aßeit/ bt^jn bem enb meil fo:betnmb be« geren. Die weil in einer g t offen fnmm/ b ie dein begriffen ; ; iff .lt;o were ban/bj einer jn bem etfïen ein gróvere

,, fnmm/ban manjmfcbnlbigwere/au^ betrug gefoibett bette ic.

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*3pottver#

-ocr page 73-

©ïöenuMg - XXIin ®onver3tioerungöC8Ï.ibel3

obcvcUgc»

^cb mi^wctfungbcvaltcitgcpÏQ/inagalweg Dc^eW i brt#Ciblt;llobcr btecIag/voïbc«ciïSgbcóC«lt;gt; ^taoOK m (Vyd^^'^^f^^ ^^^^ foil aber bad ObeU ober dag/ ntcvovaucbntctiacbbeuelltgungbcd^rtcgbd

Xil nbsp;nbsp;nbsp;»evanbettwerben.i£d were bon/badberbe#

dage ntt bar wfber rebt/vnnbbad wiUtgEUeb ^-'^^gefebeben le^t / fo mag ed ber deger wol ver# anbern/fo ogter wtll.

C 3(«cb ob je ber deger/bîe dag ober Cibell »eranbern woU/vnbberbedagç b4rwyber rebt/vnnbnit Jnlaffen wolt/fo mag bannacb ber deger / rot vnnb nacb benefit« gungbcdEriegEd/fern dagreranbern/bod? bod berber nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

dagt/auff fetn begeren/ von ber ergen dag endebigt vn ganß abfolntertwerbe / mit ablegng alleegericbtlicben nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^^ ' * '

coflend/fo er be^bolb erlitten.

C (Bettcbtóeofïcn/tflbadgelt/baóbtepartbyen/benMaaldC Xebttcrn/p:ocnrato:n/X.atgeben/2lbnocatett/ rïota^ Expend rten/pntlen/vnvoï4bfcbeib vnb Ötgel/ancb wadvort einer meylen/nacbjebcd lanböart/5« gebe gebwre/gleieb einem potten geben muffen. 3lber rot bie gerungen/ifï nit ber geptaweb gelten geben/bweyl einer bobeym aneb elfen mitjit.

C iOieber were wol jn fe^en epempel vnb fotmen/ wie man bieCibeU vnb dagen/ fotmlicb fe^en/otben/vn vo: benriebter pungen/ vnbbem bedi^ten/antwottenfolt. Woaberbadmit flet^vn reebtmeßtggefebebe/bebüvff/ ten wir bafelbd 5n allein ein biecblc tn/baô gr SO es were/ ban btß.löann auffein jcgtlicb Xibell/ ober dag/wurb bie not erbeifeben / bad man nach feiner natur/ vnb artZ ein eigen epempd vnnb foun fegt;5t vnnb otbuet /bad wir vmb

-ocr page 74-

ißericbw

vmb hiv^ tvdtm/bte oberfebuftm labile/ btwfl cö ««eb Oen bocbncrflcnbigcn JVatgeben vnb'^bnocrttcnju fier/ ou «»oUmjegtlicber/ihfcbweten facben/anfucbcn/vtib . , . nbsp;nbsp;, fonnUcblCtbeUvnO dagen machen laffen/vff bad et (ein nie vmb fnnfl v^gebe/mebdsUeb b«n0ehc.

2lbet fnnfl/vmb geme(ngdc|cbulbr/ vnnO m deinen fachen/ magfln bic obgemdeen angetefgeen né dgenat^ dctclvnb))unccen / ju einer gnngfamen dag gebéngbeX ttaebten/ vnnb bem fotbetung vnnb begeten/ auß benen fotmUebZ in bein dag fe^en/m teebt pnngen / bem X iW tet vnnb bedagccn/wïeobcngemelbc/füttragen/ offnen vnnb ant wonen.

©on erftreekung oder feMb/gebung ficb vffbUdag oOet Velijn bebenctentG DedWo ^-^^i© d4o jtibeU oder dag vberant^ ®lt;b«o« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wou/ vnb m teebt fwepwebt / fo wittah ban geben bem bedagten/ vff fetn begeven cm vet ‘’^“^ febnb/ ficb auff ^^^*^^^^’^^^‘* ^^lt;^9?« bebende/ober m recht y volnfaten/anff biedagantwonen / ober ben deget bejalen/vnb bem teebtenweteben wob ’lt;f 4nffbaefoUbettUbtet/bembedagec/einvfffcbnb (nach défiait bet facbcn)gcben / vnb ein entliehen tag bd nennen/batanff et bem deger antwon gebe.

lt;r XKd fol auch bet ticbtetgvoffcnßcifianbeten vnn^ achtbaben/baobteetfltecbungmitgutemglanbeh/rnb fttt an^ bobbelt ben Bneg jn erlange/ begert/ ober geben wetbe .Dan bie begevung bet etfltecbnng/ femnaeb gd ' flair bet facben^nfütQcn/ vnb ab jn fdmdben* 'Tn wnf «neb ban geacht aup gutem glaubengefebeben fo jn bet febub von teebt erlaubt witt. 6o aber bet t lebtet jwey# fdc/,bjblt;t febub/ auf bofJbdt begett werbe / mager bem begetenben

-ocr page 75-

©jamp;cnung. XXV

Bcgcvenbctt «yl «uff legen beneybt bet bóf$bc«t.?)cr neb ter mag aneb ben fclbeneyb ber boßbett tnetnê legUcben teyl bee mb ten/alöoffcptbebttnccec not (etn/ben pan tbeyenanfflegen»

CC Sic febnbwerben aneb gegeben/ vo:/ vnb nacb be^ uefltgung beeïrtegö/barju vot vnb nacb bem vtteil» CC Ïgt;tc febub follcn aneb begert/vnbgebenwerbcn/bie Wed ber nebcee auft'bem ricbcerjinl ft^t/ vnb btc fach cvf ^entfin gegenwertigïett beyber partbey.

CC 10 ie merct/fo be cbcclagt/abweftg/ vnb n(t jngegen/ aber bet tiebter vnb clegev/ tn geriet jugegê weve/obec berwibetnmb/vnnb bet nebter/bem cleget ein febub ge^ be/bnejfvnb ftgel für jubvingen » 3lbcr bte par t bey / fo jn gegen wcre/fpteeb jn bem rianter/ tOenber rtebter/jr ba benbe#ntt maebt/inabwefen beögegentetld.2(nff baö farther riebter/fo bergcgenceilBompt/will ieb jnven mogen/baö er genem bab/vnnbbefedige bifen banbcl, 60 alóban/ votbem tag bed febubö/ber bedagt Bompt/ vnnb barin verwiUiget/ vnnb bte gebungbee febubv on« ntmps/vnnbgettemebat/fotfl bte gefebeben b^ublung tteffetg / WO baö nit gefebtebt/Oï mebetg / wj ber rtebter Sebanbieebat»

^ongenngtbuung $nm reebten»

^cwetl aneb nacb vberantwojtnng bcö ^tlt; p^ faösda belö/ober offenbarugber dag etheb ver fieber tjonibus» rung/vnb genngcbitnng/tn getiebtbegert vn geben werben/ijl n»Q/ baö wtr banon aneb et? waómdbuug tbun.'^nnb jnmerfïen/vonge? nngrbuung bee deger 0 ,5um anbern/von ge nngrbunng bevanewotterg» 5nm bneten/von

Senngtbnnngbeögewaltbaberö»

‘Ï)on

-ocr page 76-

iSericbtö

Def«ifdagt; ^ ’X^ort gcnugrbSun^ bcö ck^ctö »T^crdcgcr fol fMflt;‘ tone ado. pungen fern dug ober ObeU :c. wie ohé baiton 3cfagc »ff* ”* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;Doch J« vo: vnö cb er bad tbuc/fol er biti gfebafft tb»»/

baderbt^Bn enbe bet facb/tm rechten vet barren vnpkf^ ben woU» 'Vnb bad er bk fach / bureb peb/obev einen an^ wate voknbe wóU Ob fteb aueb befinde/ bas er ben ^ne^ »nbilbgbewege bett/ Icttngegenreilben jebenben tcilbcd t Briegfä ƒ imjCibeU ober dag begriffen geben weil ( boeb aUweg eindfebengertcbtd bercommen/bie berin 511 bei trachten. ) Öo aber berdeger/p ben bcyligen febwertZ bad er fern bürgen haben móge/fo feller aid ban / bnreb . feinen eyb/bie fteherung mb gcniigt bnnng Suthitn juge# lolfen werben. Af r fol auch nacbnolgenb/ fo er bad uthel ooclagvberancwott/ber gefïalt genngtbnn/ ben hugZ gegen feinem gegencetl/jn 5weyenmonatenj« beuc^tgê* vnnb WO er bad mt tbntz f ol er feim wiberteil/bcner belt; clagt/bencoflen^weifaltig wtbergebê.ÏJoch foibtfe veri fiebernng/nit vber 0igulbcn betreffen,. DiS fern bic o:bi nungbergefa^/ abcraii^wibcrwerdgengcwonheiten/ werben fie jegn nit gehalten / fonder allein bic erßen ver# ftebernng angenommen.

Defatifda/ ^ ©o aber berbedagt/ bad Cibell oberdag/empfan öonerd, g;n vnb angenommen bat/ fel er auch/ wie ob« n gemelf Z genng ïbnn/mbverfichein/btfïïnenbc-bedB'ttegFd/bcrti' rechten v^ ju warren/ vnb tm rechten jn pldbcn .'Pnb fo er vnbcwegltcb guter bcfiQT/ifl Cd gnng/bad er ver jtebe^ rung/vnb jttm recbten^mig tbitr/ mit bem cybe. Afr i^t aber jn verftcbcrennit fcbnlbig/ wadgefproeben jn beja len. Doch fag ich btr bad/tn btfen genugchuungen mnb verftchemngen jnm rccbten/vikrky gewonheire in maZ nigerky gericht fletcen/ vnb anberfwo i^, ^an an vilen «nben/nemmen bte richter aid halb/ von bem deger vnb 4ntwo:ter pfanb vn bürgfehafft/vmb bed cofiend willé/ fo»«

-ocr page 77-

'^löenung XXVI fo (nben fache auf geen mag / bcßh^lb ft eb jcbcö cub ber ' techtmelTtgcit betpuicbeeu gerooubcic mb gcp:aucb 5« halten if / (vtl ich bieb funberiteb gewatneebaben»

'ï^oubev verft cher uugvub genügt buuug b cö ge wait De fatisd« haberô/Qoltu wiflen/fogewtli if/baebeeficbvo: tinge none pro* Walfbabet anjeigt/ vnnbBanjn mttb«e|f vnb ftgel/ober curatotis, httveb ein gnugfam tnf mmêccinô rïoeanê/ober bureb Jengen/ober bas fein Öauptber: bas/wie reebt beBent/ ober bïi'm ber ge wale vot bem riebcer/ vnb bcy ben faebe geben vngcfctjcif/genngfambewyfcinDcc if nie febnb big jü verftebern/ bad fein bene / wed er im reebten bans belgenembabcnwSlle. öo abergewi^if/bad er gantj lein ge wale bat/fo fol er nie 5u gelaßen werben/ 3lucb/fo crgemigtbnn wole jwm reebten. ÄKs wer ban baderein quot;Verwanee petfon were/ foil er mit genngebnung 5» banb letter gelaßen werben / wie naebnolgenb bononmer gc^

febnbeti Wirt»

lt;r Dtefedtnwifcn bîdbergcwaltbaberbcd beclagtê/ »erwotfen wire/fo er fcingewaltnitanjcige»

C ä£r wirtaneb nic^ngelafen/fo ^n an feinegewalt jwyfclf/ed were ban fach /bj er barnb genug ebun wolt/ vnb er bab gcwait ober nit/aneb wie genugfam er if / fol er genüg tbün/wad geurteilt ju bemalen/ vnbem reebten ' an}5 jiiwarccnic.

C pu jolt au eb wiflen/ba« bic wou/ Wad geurteilt ju be5alcïc.b:ybinginbaltert. IDaderf /badbergewolcbaJ her ben beclagtê/in feiner facbcnbcfcbirtn.5umanbcrn/ _ bader Bein betrug vnbermifeb/ vnnb wac geurteilt auß^ riebc/vnb fein biebiey/inem won begriffen»

IT 41 eb foltn nit vergeßen / bad ber gewaltbaber bed clegerd(fo cd gewiß if/bad er ven gettebt gefei^f/vnb gc^ uugfam ge wait bat)nrt genug tbun barff/bad fein f?cr: genembabe wader bdnbcb4ber ber gewaltbaber bed (5 » bcclagtcn/

-ocr page 78-

(Gerichts

bcclagteti/cv hab alô cm etemî^famett gcwAlt^U «er few »*lt;i3/fol er ul weg geling tbiw / wag gewttetlt J« bej^Un, -Ober fofm few bcMgcwalcgibt/ V0:(jt genügtbun tc» -Öber geW4ltblt;tber ju b Jttblen/wc^u gelaffe» werbe fol» IDrtrmnb iff auch ber ftw fcbulbtg genug 5«tbwn/ fo er vor few voteer bonbien wilL

C tgt;»c von wtrflu bienocb wetelonfttgergefebhben fw ben»‘tgt;nbwellen nunferrer/wicmonbenorebwentge» nebter verwerffen foUe/fogen^

Üon abvtteicbung/ vervuerffungZ oder ver^ newüg/vor bewrlebtet jnjleen/rmb orebwewshte wtU len fewer perfon/ vnb fonfi ouß femefaffe/ fyp; fcbojft:c.vttb onfbonber v^^ng fütjuwenben»

-0 nun ber beclogt vo: bem ricbeer gebotfotw lieb erfebetnt/ vnb hin vfßng / febnb/ober bei beneben bcgerc/fiwbcr ben ricbeer tn feiner focbwricbtenotcBwentg belt/ fo woger von jw obfo:bern/ oberjnverwerffen :c / vn bitte vnb begeren/ jw ein onbern nebeer ^ufeßen« ^r foil ober/olöbolbbteclog vn v:focb feiner orcBwemgbett vnb verwerffung tn febufften/ober tnünc Itcbbc rtebter vberonewotten vnb onjetgen/wboltcnbe/ b$ ber ricbeer fein feyne ober beo clegcrö necbeflnerwon^ ter frönbe fet tc^'Vnnb tjî bi^ bte fotm votbew wcltltcben ctcbcerjubolten»

lt;r t^îe folen wißen/b^ bic vtfocb berorcBwenigFeit/vo: bemgetfiltcbenricbter/nttbewercwerbenfollen f fonber borutWtlBnrltcbericbter etwelt werben ♦'Vnb folle bi'e WtlBürltcben erwelten ncbterzgetfîlicb/vnb nit weltltcb fetn.'Vnnb folberorcBwcniggebolccn rtebeer/ ben Wil^ Bürlicben rieb teren verEnnben/ bobbteportbyen peb vff 7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftever;

-ocr page 79-

©»enung XXVII

pc vevwtlUgthaben, 'Vnbfolgen WrlBwtUcbê rUbcetn emjett benennen/ battu fte Me fach bet vetwerffungeni benfoUen ,'Dan wo folUebö/ mgefa^tevjett/ mtani^gc^ rtebt wnrbe bte fach wtbetnmb vo: bem ttebtet etwadj^ fen, i£ógebóteaneb/aUedbad(ohcbenatttctelbctver^ wetffngbetttffr/bett WilKurUcbê ttebtetn v^ jn óteetn» lt;r Dte ïütlÈnrUcben tfebter / werben gênant Wiltür^ Iteb riebter bed teebte/vü tut WiltürUcb betbingd lent, lt;r 'Vnbbtjebnïgbabê alle fïat/nacban^wetjnnggetlï lieber gefaß / wie wol bic welcUcbengefaß/an viln oneit bar wibcr (chtetben mb reben*

^onau^jugen-

x^k i^Öberbedagt/ wtberbcnrtcbterBcwattjïï«3 Deêxeci* Ä bar/jnarcfwentgvibalccn/vnnbvctwctffen ptionibuii, Fan/vnnb aber/benbedagtenojft / bureb an# bere r^^ngeju biljfBommenmag/aldbaeber

^'^ nmg/aneb bad bie dag

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;onfotmltcb feite, Wollen wir bic Buttait eb von edieben au^jngen fcbtetben.'Ünnb jn bem er;

fïen/wad dn v^jng fd/ barnacb/in wie maneberley vn^ berfebeib bie fdben an^^ng vnberfebeiben fdn/anjeigen/ vnbfovilbtcbetbient/banonfcbKiben,

€ ^ithugB/einan^jngB/ iff dn anffcbliefitmgber win excepta, fnrnng eind rechten/bad boentfptingt a«^ einer recht« liehen verbinbnng, ^^betcitivf^^ug iflcinbefchnmung .

bed bedagten / wiber bad fttmemen bed degere.

C Wbad fcltu wißen / bad ctltcb an^jügwerben g« nant vnb fürgewenbt 5« ßieben/ober ab jn weichen bem gerichtjwang/cdichjnerlengernngberfach/ïwverbin# berungbedreebten/vnb anßlchwrQnngbertag / einteyl |n erlengernngberbejalnng,‘Vnberiicb/btc fachen cn# liehen vetttlgen/mb ganß anß^n lefehen,

-ocr page 80-

Exceptio C *0fe03/ab5«wlt;»cblt;nbemglt;rtcbMjwlt;x«gB/ijl^ct# dcchnato# jo einer furwenSt wider einen/ der nie fein otdenUeber tw i« iuieg. ebeer ijl/alö fo teb diebfürbeifeb »nd bedag / vo:einem/ der nie dein ricbeer ifî/fo ebniin wider den rieb eer / vnnd nimjï cmaufBn3/rn |ag(l/dn fteflntc vnderdee ricbeerö Scricbe^wang^^arum feiflumtrnncb voifmnie febnb big anewo:c$n geben.T’n begerejl dich dcfb^tlb/vo: dein otdenlicben ricbecr^n weifen» Y^nd weicbeft alfo ab/von dem/ der nie dein riebter ( wie wo! er mein/aU dee deger# rieb ter )ifb,

C Inifer auß^ug/wire auch ecw«n furgewende/wider deöperfon/der im rechten wider micbbnndlen/wdl/vnd tm rechten nie (ïbenmag/ nU an gew4ltblt;»bcr der vn^ der fetnjaren/cin weybö bild/ vnd ander der gleicbcn/die |f(( in rechten ffeen mógen:c » Wie wol dife aii^jüg / die wn^ die perfon gan durch die gefaß/vß^ng der et Ungei rung genaue werden.

CT ^ife vnnd der gleichen au^jüg/feUen furgewendt vn bewert werden/ vo: beuefligung dee briegPö / fo du an derflgewüfl bafl/f on anfangb/d? er dir für outragen gc vurt bat ♦ 60 du aber fohebß nie gewüfi ba(l / magflu cadaueb vo: dem v:ceylfurwcuden/vnd alfo fagen/^t^ v:tcü iff nie vo: meinem o:denlicben vnnd gepürendem richter gefaßt/ vnndauSgefp:ocbcn /darumb iff nichts gbhebgebandlet/vnnd daß gericht nichtig gewefen :c» ^der auch durch Beinen rechtmeffigen gewaUbaber gc# handletwo:dcn:c.

lt; 'Ü^iug/vmbverlcngerügderbejalung.^jfein au^ ^ugi der nie alweg dembeclagten ju wider iff / fonder aU lein ein ^eic langB fcbaden gebi t.

Exceptio C Dtferauj^jug gepurt fteb jnjeiten / au^ Verheißung dilatoriafo der menfeben/iEtwan außgnad vnd freybeu dec gefat?» hitonis. quot;X)^ veebafebung der mcn|9?en/alfo/icb bin dir fcbuldtg

(^.gulden

-ocr page 81-

©Jöcnung. XXVIIl

®.gijlblt;n/vnnb b« b«jî mit 1« Stfagt/ btt wolß mit bicö, gtjlbaimjwcct» lurcnntc rtbfo:bct»/alebr»nj|lgcwt^/ b«e btt von mir btc ö.guWen nach ben $^ctcn jäten fc:brj tcnma^fl, 3(6« fobtt mit bicö.gMibcnvotbcnzweien iß« tcn/abfojbctfl/mocbt ich bifenau^jug furwenben/ vnb fugen/teb bin btt vo: bett zweien juten /nicht fcbnlbig/ Uttö vtfueb vnfetôawffgcttcbtcngebmge/pacw/vnb jn^ fugung / *pnb fc tt cueb tiebter/ jr woUent mit bic seit bet be^ulnng jTOcyfulttgett*Die weil et bet ieubulb/mvil vonnnt bege11 u.'Vnnb Ql bi jet vj^^ngB au^ vetbeiffimg bet men jeb en/vnb verb tub er fettet bentecbtlicbenbAtP belmibvolftttttttg»

' € 4u|? frevbeit vnb gnab bet gefatj/mbgen btfe unf^p'ig betgcflaltftttgcwenbt wetbett/uld/ [0 einet mit vtteil ei tten erlangt bet/ buöetjm ’0.gnlbcn beluien foU.T’n bet ticbtct but m bem viceil Bein $lt;tt benent / wun et jn bc^tv len (olle/ 00 bat et 4«^ gnubenbet gcfa^ftcybctt/fiet m^nacMcUDnbbifcnd/ bat bet tieftet ?uBtttijen/ obet ?tt IcngctentcDi^ folttt vet|len/m petfonlicben dagen/ vnnbnacb etBanentobet facb*6ttnjlnucb 5eben tagen/ nach bem vucil / vnb in peinhebe« (neben ule halb :c. Di* fet/vnb bet glcicbcnaw^jt’ge/(ollen fütgewenbt werbe enrwebeto voibcttefftgttng/ obetinl eiie|tigitngbcöFtte ged/ i)n fol bettet t werben/nach bem bao bet deget fern furptingen gewiß maebt/vnb be weiftbaf»

C 'Df îügebie (acbenîttvetlengertt/vnnb baggert ebt Exceptio awjfmfcbMtQen/vnïttvetbmbcttt.0olvoïbettejligttng

beo BtiegBó/fntgettagenvnb bewert werben, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ nbsp;nbsp;nbsp;’’

€ Dß^ng bic jneben entlicbab'n» leinen/werben bnrnb endiebgênant/ buo fie ^HuUcn^eiten/biebanptfucb tetJ tilgen/nnb ganQ anß feblieffen,

C quot;DabfolvoibfnefligttngbceBttegFo/fntnibttngcn pwtejïiett/vnb bow^t, vnnacb bene (ligimg beo Btiego fntgewenbtf

-ocr page 82-

Verlebt«

Exeqjti'o nonnume ratæpccugt; ntæ.

fUr^ewenbe/vnnb bewert werben / boel? votbem enb «^ teth^ueb tfl er ewig genatte»

2k»ff bad mm bed cjcempcl » Dn clagfl mteb an re: bent rtebtev/tebfie btrbnnbertgnlbcn fcbulbtg/biebumtrge lauwett ba^/teb wtberfpteeb bad/vnnbebnn ben an^^ng bargegen/ bad bn bad gebmg vnb pact mte mtrgemaebe vnnb jngefagt babfi/ bte bnnbert gulben/ mmmermer vonmtr^nfotbem. Diferau^^nghfl entheb an^lefcben bte banpefacb» Dann fo er bewert wirt/ bügt vnnb le (ebt er an^ / öte dag vnb ganß baupt| aeb/alfo/ bad bn ntc fer^ rcr wiber mt^/ vmb bte bnnbert gntben dagen /noeb tn reebt rolnfarenban|l»

CT tMe föhn wißen /bad cm jegBItcber an^lefebenber endteber an^jng/bte benefîfgng be© Bnege allein tn buen fellé verblnbert/ald tn fache/ be té vice tl in crafft gangen fetnt»Die vertragen feinb. 'Vn bte jre enbe erretebt babé» C ^nediebenfeilen magbifer auf^ngnacb gefpjoeb^ nein vtteyl fnrgewenbt werben / aid fo einer minner jfe^ riger/wtber badvttetlftcbbcgert/wiberumbtnjnfcQen/ vnb bad er foleben anting anßgelaßen bat.Derglctcben mag edgcbalten werben/ mit bent an^jng einer falf^e# rcy/vnb (Dacebonianifdxn/ aneb'Vdeyanifebenan^# jugen. ^n^^ng nitge^eh geltd/obereiner diebe jngifn/ fo bie gelcncBclt wer ben/ fel fie blt;r bewaren/ vnb bewep' jen ber bo fagt/er bab fte bejalt/vnbbar gepelt/ vnnb mt ber bo dagt/bad geit fet jm nit worben te» ƒ o:m eins au^ugs vmoer ben Cleger»

Formaex/ njz 'yó:eucb benwolgebomcn/fïren^en/crfatnenvn ceptionis i pweifcnócbnltciflett/vnÖcbelfcn/bcdbeiligcn contreda* V^AXeiebd geriebtjn -Óppenbeim/bting icb peter/ torem» nbsp;nbsp;j^ an^jwgfd wcif fhr/ingegen vnnb wiberJacoben ben

deger

-ocr page 83-

©joenang. XXIX

liegst / Vhb fag/bad gcbacbtcv Jacob/ vnbct fern jaren/ vttO )U)ungfcy/al]o/bai»ermrccbt(mcflen/nacbbut'ch fteb (clbó/Otfcfacb tmrccbccnvoInfürcnmóg» Deshalb bic ©nb begere kb / bureb euwern veebtUeben fpmeb vnb »itcyl/m erhtmen vnb ettlcrcn/gcmcltcn Jacoben/ bic perfott / tn ceebcen^u jïcen nie haben nach îw dagen m K* Uß'en/vnnb in co|îcii / (o ieb bcßbalberlttcenbab/m ver* bamaien/mtCifur^aUnng allee norurffe.

Wiocr oie dag oder libelL

JL -O: euchwolg«bo:nen:c.b:lt;ng:cb:C.vß)yblt;ttb Forma ex fur/ut gegen/ Vn YVtbcebieoemetnt dag ober ceptionis

*1) B.tbeU(‘ltc6anbctflTOivbigcinCtbdlobdag contraLfes nenne) Öovo:c«cbticbt«rn:c.ïMgcgcnvn bellum» mibctmtcbfwrpïacbc/vnfag/bafj'dbigCtbdl 'gt;bct vermeint dagfet bnnctel/ gemein ƒ mge; TO»ß / vnotbcnltcb/ iweyfclbafft/vnnb vnge/ febiett.àueb i«n|l alfogcjlalc/baoicb baraujf zin temen weg jn antworten fcbnlbtg btn » 'Dnb (unbcrltcb au^ be# nenr'tfacben/bactnberdagnttau^gcfptocbentjï/bievt lt;nbsp;fach beö begeren/|o boeb bie dag perfonltcb fnrgewenbt wire, Ober bad ber begett ader / mte (einen gefoteben vn gdegenb«c/ nie angejeigt wire, -Ober ba e bie dag / ein ganwie wiberwcrftgccic inbdt te, ( vn fnnfl anber v)5)ng/ foficb wiber cinCibeUoberdagfür^ubnngcgcbtirüc») f«r j i wenben gebürt te. lgt;e^balb bad CibeU ober dag/ biircb enwer g naben flrengbdt / vn wei^bcit rtebdieber «mpt jn ver werffen/verniebten/vn 5« 5er reiffenijl. D e^ balbbit vnbbeger ieb. Ft,bade wer gnaben tc.wóllen er# Bennen/ertlAren/vnan^fptecben/bievermeintfürptacbc dag/obcrXtbell/aldb«ncfcel/vngewi|ï/vno:blicb/vnge# fcbtcEctc.vnb bfrgcüalr fein/Dad ieb.n.alobcdagtcr/ nitfebwlbiggewcfen/awcbieijmtbin/auffbadvermcine b CibeU

-ocr page 84-

iS^cricbtS’

Ctbdl übet cU^t atttwo:«tt Avnnb bau bt( fclbtg dag/ ober vermeint Cibdl/^w verwerten vnnbbmberfùb jn 5« treiben fei7 mnb micb*rï»bcdagcen/von btfem e wenn gerkbeftanbe jn lebigen fein / vnb bad jr bic dag alfo ver wer jfet/ vnb mteb bauen lebtgt/vnb abpluter t/vnb mir bendeger bc^balb/tn anffgegangnen co(ïcn verbampu doit fnrbaltwng aller rlcbtitcber bilff/^n meren/jn mln nern / vn vt^aö not/ferrer fur jii wenben/wie reebt/ ÏJad leb mieb voïc«cbpiote|ïter/vnb bejewgic,

Cautch. |£ ^ö ifï mt fnrftcbtlg/bad bérbedagt/vott bem deger beger/ bader btedag ober Itbell / bod bunebd tfï erdcre/ ober wad an^pltben/offenbar/btegefoicbcnbenenic, vn bcrgletcben/banbarbnrcb lernt er ben deger/ fonber be# ger er/wte obengdert vnb anjetgtwoïbentflic* C 'l^lfbtfcvnbbcrglctcbenv^jttge/follaldbaiiberrf# ebeer fteb vnberfpiccben/vnb vucileu/wo anberft ber de^ ger bie v^jng/mtwibcrfpiecbc wlll/vn nacbnolgenb/w« fteb bie facb bdtVn begert/bamff tn reebt volnfaren» Excipicnlt;‘ lt;f riocbeindfoltnWnttvcrgeffen/badbican^juge/ do reus fit ^cm flullcb bilt eb ben/ber flcfurbuugt/bewert werben *^o’'* nbsp;nbsp;nbsp;foUen/ban tn ben an^jugen/ werben bic ant weiter $n cle#

geri'Ünaldbledeger/irdag/jtibewetfcn/fcbnlbtgfeln/ alfo feln anebbtebedagten/ jre an^^ngju beweren febnt big^X^nnb feltbtd In edlcben feilen/ 3lld fo einer fagt/Jm fel etn geit ntt bar gejelt ic. vnnbber gelctcbcnic» ƒ rag fcrrerblegefa^gelcrten» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ‘

X^on wibcrfpiecben vnbgegenwere / voiangc# jeigtcr vnb anbercran^jngc»

Xgt;n 1^ bequeme vn nmnvffvoi gemdte/vnb an berean^jngc/vonbergegenweve/^nfagen/vn febtdben » 'Vnnb^n bem erfïen / wad dn gegen# were gênant werbe»

C Wlber antwurt/ wlber fp:ecben/ ober gegen were ic» Xfmebt

-ocr page 85-

©zöenung X/kX.

Jfl nicht «nbetó/iktnctnau^fcbln^ bcéckget# / bcr för gewcnbt wirt/4«^ bem 4u^ï«3 hlt;d beeUgten. ^Ufo wirt «dgcachc/ctn aw^jng/ber bem cUgetgcsimpt/wibcr ben flivp:4cbtcn ängstig bed beeUgeen.

C T^nb wtbet btfe gegenwere/wirt gegeben ein ^wy fal tig wtberfeebtnng bem bedagten. vnb bevwtbetumb “^’ Su gegenwefc/bet 5 wy faltigen wibeefeebtnng/bed beda geen/wtet bemdeget gegeben/dn btyfaltige TOtberfeeb'rp . .• tnng:c,'Vnb alfo fut- vnb für vnencltcb jn völnfawn» nbsp;nbsp;ƒ ^’^‘^ -—

Slnffbt^ntmbt^ejcempcU

lt;r ^ebdagbieban vmbbnnbertgwlben/bieicbbirgeü ^llt;5S» lantven babe ♦ ‘Jjar gegen / bnng|Ïn / aie antwotter für/ ^^’ “^“Bu benan^jug/vnb fagfl / Dnbabft eingebingmitmirge ’‘«‘‘*^ »naebt/badteb bir folUcb gdantvengelt/mt wiber geben foUe.'Vnbfo bn bj bewy ^fl / fden billieb ven meiner dag endebigt/vnb abfolntcrt werben«

C quot;ÏJaówiberfptecb icb/vnnbwenbebarattff’fürntein’WiberM* gegenwere/rnno fag/ badfoltcbcr Vertrag / von mir be^ tung vee r«^ 5wnng6lKfo/genóttget vn get rongen woïben/ -über bad erteil* iebbarjo / bnrebbetrngingefürt wo:btfei/ badieb mieb ber bonbert golbenvcrjigcn babe«Dnnb foieb bifegei genwere bewet^ / fopleibt meingetbon dag in cremten/ vnb lig bitobe« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

€ 3(ijff bad mag{ïo bem jwyfaltigong gegenrebe an^ bXipuca-jetgen vnb fagen/badnaeb bem bedwongen vertrag/ein^^®* anber fryervnbeïwnngncr Vertrag vnbpact/^wif^en vod anffgeriebt wo:bcn fei / batin ber be^wongenver# ’^'^^S® getnetó/mit gutem willen vnb willen ver jiben/vnb ber letfl vertrag/frey/ willigtlicb angenommen Wo:ben fd»-óblt;r badbonacb bem bedwang/bem volkommen fryen wtUen/^nbem vertrag geben babfl« Tnnb alfo fur vnnb für/jedner Wiber ben anbern/ bic bot/bie fierb vgt;ibeçwere / vnnb aufjugte. furwenben vnnb recbtlicb

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l7 1 banblen/

-ocr page 86-

ßcricbta

bArtbUn. Xïkó nach gejUit bet cla^c auj?jw^e gc^enwe^-rc/»rtlgt;gclcgc»b«'t bet fachen.

MT t'^ic foUit mereccu/baf allwc« bie gegenweve vu wt betfpïcebung/ bewan^^ng / gkichfeimig vn gemeß fetti folkn.3fó fo kb von etnem beger/MUß er mich bejale foil/ 3»jf ôtfe bcgertmg/follcrjwvtn. tgegenwe« fürwenbc/ ^cb babempact m»t;ni gemaebt/bae ccintr folteb bejA^ King/mmmer anfo:Sfrn folie .-Óbft fo kb etn anfî^Mg tb»«/kb fd bir im reebten ntt febuU tg ju anewoken/ banb« fck{ïi»« ban.^lóbanfollbct/i gegenwere fetn/a^ « b^lï bteb AU^ bent ban lauffc / fekflbanoncntlcbtgt/vnb ubfolinert, 6obuAberein vngUteb vngemef witcr^ wercf«rp«cbK(ï / aU fo b« btt fgge«» wolcck / kb were Auebim ban.Dt^gegenwere foUbicb me b«ljpf«/ fonber tm reebcen »erwo:|fen/vnbnk t« gelaßen werben. SDan ïgt;i^£|lt;lJlt;*twcret|lmt btttnemen meinen «nfjüg/bnö bit im ban fekfî / bijl barboteb bed band nit lebig / bad kb aneb tm ban bin tci IDer gefîak wi^ Web gleicbfotmkb gt;nbsp;lt;n bet maßen v^jnge/ vnnb wibet were alkie jo baleen. 'X?nnb wollen barnon bifer kk/ferrer jn febiciben/bk fe/» been tßgen laßen..

®lott dem wioeneebten.

De recon* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3[cwe»l 0«b o jfc begibt / bj bet antwoker/ben

«enrione. ^^^^clegct'ancbf«rnemenvnbbeclagenwil/Dlt;^^ bAlbkbetlkbanfeng/bedwibcrîccbté/bkAn^ vnb befebteiben wil.

w C 5 inner (Ten foUn wißen/ bad votetin (eben -^riebtet/votbem bivotrccbtangefange wire/ bad wiberteebt aneb geb Altê werben mag/ab^ gefunbetc vo: cim Wilfnt Ikben rkbfer/ber ntt Wertet maebt/^n teebten vnnb ^n fpiecbcn batt/ban wie ab gi; rebt/vnb votjn verwilligt wire.

Hun

-ocr page 87-

©îbenung XXXI

C rtutt wollen WW fagc/wte man im wibctKcbtc banb len/vnb furfaven follc/vnb fol alfo^efcbebcn/ 60 t’Cf cU Srer/imfunccbccn/fctncUgobcrMbcU/ fnrpmebt ober vberamwow bat/ wdl ban bcrbcdagt/bcnclcgcrancb beclagcn/vnbbae wibcnccbc von fm begehe» ©o foUbee bedagt/ fern dag bee wiberwebtene/vo: beuefltgung bed bnego/aweb furpungen/vnb wie teebc/vberanewonen* 'X?nb al6 ban foUficb jeber teil / anff bedanbem dag bes bencten*‘Dcmnacb/fo fteb febev teil bebacbebac/fol auff bed erflcn degetd Cibdl ober dage / jnm etflen bet Et teg benc|Etge weeben^'Tpnb fobadwte teebt gc(cbcben/folald ban/attff bed t edagte dag / tm wlbettecbtê/ a web bEneg bewejïigt wetben/vanbal|o fut vnb fwt / bet etfl cleget/ awff allen teebw tagen vnbtetmyn/(te femwe^Ueb ober jwfdUg/febwetnng bed eybd votgefetbbatgebnng/vnb antwoït/an|fpofttïon/0eQwngvnbarticïel/bewetwn gen/vnb allen anbetn bmgen/bet et fl clegct / tm futteeb? tenjwtfaten.'X^nb betbedagt/ mttfetnetdagen/tm wt« betteebten/nacbwolgen/alfp/ bad beyb facben/ vff einen tag volenbt wetben. ïDoeb bem déget/tm vottecbce/fein »ttellam er|Een/vnnbbembedagten / anff feindag/im wibetteebten ald balb/batnacb geöffnet / vnnb aw^ge^ fptoebenwetben»

C 60 ed abet bet nebtet/an^ feinet gdcgenbeit/obet wtllen/nitalfobte facben enben/mag et beneblet ff/vnb motgen b^anbet vuctl au^fpteeben/nacb feine gefallen« lt;E ©o abet betdeget/bem bedagten/mt bes wtber:« ebtcnfctn wolc/nacb awjf |ein gegen dag ant wonen/ fo mag bet ttebtet/bem etfien deget / teebdieb vetbomng abfcblagen.

C J tem bet weltlkb ticbtet/mag in getfUteben fache/ im wtbetteebten/ntt rtebtet fern«

C 3^ê in petnUebenfacben/batbadwibetiecbf ntr flat« h 5 3tem

-ocr page 88-

I^cncbtö

€ jfc^nt in f4dgt;enlt;(ner entfe^wng/bAt 5«# w^bmech® Htclïac / ccgefebebe bananeb in einer eUg/etner entfe^# ling îc» Tub ber gleteben mcgfln ber geUrten ber gefaß/ rat baben/ *ï?nnb wôlkn/jn einer anjei'g/wie bae wiber# recht gehalten werben foi/ bicnn t (incb 5n rng Pebn/ vnb fcrrer/ln bergcricbtltcben oibnwng volfarcn»

î^ûJrione? nbsp;nbsp;^er fecbft voderfebeid/ gibtvndcnicb^ rnng/wiemanbenfrieg bcncfligcnfoll/mbwad bcnefîigung bec brtcgô fet/vnb hebt bte ani bj 5 wey teil gericbtUcber oibnng.

Sccunda zquot;’^^ “^ ’''’‘‘^ ^^ô «®|ï ®$lt;1 gericbthcber oibnnng vol? pars ordi^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enbet baben / wollen wir nnn bee jwcyceil/vn nis iudicia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ben anfang bcô rechten/vnnb^rtegô (ber fteb *'‘^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bnreb bcnefltgng beo frtegö)fnr vnô nemmen/ vnnb wïc inan fteb barin halten fol/ antigen«

lt;r ©onnnbembeclagtengcbtecbe/anß^ng bte fach/vnb gectcbtltcb oîbnnng/ jn vcrlengern vu an^ jn fehnrßen/aneb entlieh bte bneg abjnfchnetben vn ver cilgen/bar^nerancbben’cleger/tin wtberiecbtennn bes clagenwtII/ ©otfler fcbulblg/vnnbfölanffbeóclcgcrd dag vnb CibeU antwoït geben.

lt;r Y^nb vff baö btebnege bcnefïignng volbommenlich vnb rechtlich gefche / fol ber clcger / oberfcingcwaltba« ber für wenben/ lefen laffen/vnb vnberfehetblteb/vnb ver lïentUcb an^ctgen / vnb offenbaren/ feiner dag ober quot;Kif belömhaltung.

lt;? 60 badgefchtebt/ foil ber richter/ober auch ber cle ger/benbedagtenfragen/ob er ba#/fo tnber dag begrif fcn/glanb war fein/vnb baö/fo bcgcrtgefchch«n foil, lt;r ’X)nbfoberbeclagt/bnrcbl'aobernetn/baranffant? woït/b«tch bte felbtgantwou wirt berbrlegbcnefliger.

3öewcff(i

-ocr page 89-

©jöcnung. XXXII

C 15encfïtgufio(bcófcïtcgö/i'|ïnKbtanbcr6/banctrt an Contcfta^ $etgtmgbet:baupcf4cb/vnbbtn vhbbct/vonbcmcUgcv ^æ *“’» vnb bccUgtcn / »o: bcm rkbtlt;r/lt;m furpangen/ vnb an» wo« bnvd^ ja ob nein jn gefebebc/wte bj oben crehUtifî* CL 'Ï)^bemïanjïn erkmen/foOer bedagt/anffbk clag bcckgcf antwoïc/alfo/^cb btnntt fcbnlbig/vffbk flag jwantwonen/ banbtfev tflnk metnotbenUebev ttebrer/ ober bu/aU ckger/ £an|ï nk mfveebt^n fïcn/ober bn blt;t^ febt mtr badgclt/^« frnwe bet jek balb «♦ bj er barbureb ben Brieg nk beneff iget/ Dan er gibt nk anewok/vff btlt; banptfacb/vnbbrtöbegerenbeöclegerö foverneitkober »erieneïek er aneb nk/bcr bauptfaebZ vnb ba^gebetcen vnb begert wire / funber er vnberkbet ab jn weteben von bent rtebter/vnb bk clag jw verntebKn» Dcßbßlb / bd|ï cónkben£rkgblt;nc|ïtgcn»

lt;r 00 aber ber beclagt/mk enn geblng vnnb p:ote|ïa« ttonancwok/vnbfagtalfo/JOertberrkbtcr/ kb wtlanc wo:t geben / aber nk In bem gemnte / ben Erteg bannt 5« benejïen/3'cb fag cöcb ak metn bcr:en/vn guten freimb/ baö kb jm nk fcbulbtg btn. 6 0 bas gebing gefebkbt/ vn ber maß gebanbclt /rokt ber Erkg barbur^ ntt benefïk gchDan wtewol er jn ber bauptfacb geantwok bat/i^e ßebboeb bezeugt/baß er folkbö nk fagc will/ benErkgC bannt 5 u bcuefhgen. Datumb fol ber ckger/fein clag/ frey vnb vcrflenclkb bem bedagten fagen/lefcnobcr für Icfen/Dnfolalßbanberbcclagt/vnberfcbeibltcbbarnjf bureb ja ober nein vcrjlentltcb antwokc/anffbaßreeb» lieb in ber facb volnfaren werben möge/ alfo/ baß ber de# ger fein dag/wilîjn bewaren/ober ber bedagt feinan^ 5«g fürwenbenbinbe/vnb an ebbe weifen«.

IT DonwnrcEltcbeit ber beue|lig«»gbeßErkgß/vnnb EfFedhisK tfb baß nacb beueffignng beß Irkgfß/ ber riebter nie verges eöteft*» woigtn werben mag» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tionislt;

3eem

-ocr page 90-

ißcricbtff

C ^tchnlUpctfonUcb cUgctt Znrtcbbrwelïigungl)« Brtcge bcffcngc mb g«wigt werbe. IDaö tft/ba# fie fier# çtg jar« erfîrede werben/ vn bamaeb su ben erben acht/ 3baefünbcrr/ bie ciag vmb betrug wire mt geewigt/ bur eb bk friere beneftisung.

IT ^cembte Bnegdbeuefitgung/vnberbtiebt vnb bm« berte ein j ebe »enAiiingvnnö pwfenprion/ auch vo: eim WilBurUcben rtebter. j|tê n«cb bencfïigwngbce briegef mag bein gewakwiberwoijfen werben/b«nnbcr gewalt baber ijl naeb beuefitgung beeBrige / ein ben bee Brieg# gemaebe :e.

ÿ JcemnaebbenefltgungbeeBrïegd/wtrcgefebwotett ber eyb vo: geferb/ vnnö werben bewerung angenom^ men/vnb in reebt/ bt^ jn bemenb vncil volnfa ten/ vnnb wirraueb 5 weg/vtIwbeUzbnrebbcnejIigungbeói'neg# befebbfre« • ïDer beclagc/wtrtbc nebter mbcnvotlfen/ mb wirtbebeffc bemdegerte.

nun volgt ber fibenbmbetfebeïb/vnb fagr# von bem eyb m: geferb.

fecr fibcnd vnöerfebeiö 5cigt anz vnb gibt vnberncb t uns von bem eyb vo: «efer be te.

Deiura- Z*^^^ -O nun alo bulb ber Brig beuejltgr/ber eyb vot memo ca»* ftf^ geferb/nuffgcfinnenberpartbycngefebwoie lumniie. W^#^ werben folk / wollen wir bie bauon fcbieiben.

^^ib^'Vnnbfoltjn bem erflcn wlt;|fen / bas fiercrky luramétö ^^^^Sacyb/geineinltcbeninrecbtlicber otbennngge« dedloriu. ^rpmuebt/vnbgeffbwotenwerben. Sumer« (Icn/berevb/utal fcbneibung/vnbbynkgüg/ ber Brieg.'pnb ijl ber eyb/ben ber rtebter bem ekger aujf

-ocr page 91-

©joenung.

XXXUI


-ôberbcfttbccUgKttJfcmvnfcbulbjuajcigcn/obcr/bcn Iuram5tû cm pavtbey bet anôent vjflegt. 5«m anbetm/ bet cybe d«malicia. ber bS ^bcû/ ber m aUett | aeben/voz/vn naeb bcuefljgng beô Çrtegô/ob wolber eyb ber warbeic/vnb micb ber eyb »0: geferb/ vo:bfn gefebwok» weren / mag bannoeb ber richter / fo ben richter not bcbnnc£c ben parthyê/ ben eyb ber bôbeic vfflegen, 5nmbn'teen /ber eyb ber warbett Iwtamentö jnfagen/ber voit benen bic in geygheben fachen banbgt; deuentate ien/ Vnnb benen/fo ben fclben anbangen /offereebtheb erfotbert wirt» 5um fictben/ber eyb votgeferb/ bae ijl JU verfïebn/geferbe jn vermeiben» *ï)nnb ifï geferbe luramentS niebceanberfî/ban bad/fo einer wiflentltcb vngcreebt calumniæ» clagt/vnb banbeU/ober bem deger vnb reebte/mreebt-licbvnwiflentltcb wiberflrebn Dfibat bifereyb/fnnff capicel » ibaó cr|Ï/babb« glanbjl/bicb ein gute gerechte fach haben. TDaß jwett / waö bn gefragt wir(t / baß bn cö nit lencbelff/vnnb bas bn cb glanbH war fein.'Dj bat ƒ hab hnwifTentlicb/Fein falfcb bcwérungb:anch(î« Das fierb/bi bn bin vfffebnb begerjljn betrug/ ober bie fach jn verlengen/vnb vff 511 halten.^nm fünffte/bab bn nit geben habfl/noch geben wól|l/auch nitverbeiflenhabff/ noch verbeifl'ert w0lle(l/vmb bifer fach willcn/ferrer ban ben per fonen/ ben bn von gefatjen / ober otbnung ber ge« richt/^ngeben fchnlbigbijï/bab bic fach vot bieb genf^ teile werbe.

ƒ ozm oes cyds vo: geferde ' óen öcr

clegcr 511 febweren fchnlbig ifï.

Àfr richter/ ober gerichtfebteiber vnb notarmb/ forma fu^ fol 511 bem cleger fagê / Dn folt febwerê/bas bein ramenti ca clag/vnballeb/fo bnbegere(ï/nttgefcrlichbcge« lumniæ. refï/ ‘Vnb bab bn glanlp/vunb aebfï bab felbig/

bich rechtlich begeren. Jtem bab bn bie warheit anti wortelt

-ocr page 92-

ißerid^’ '

wettert wolUff /«off allee bj bu gefragt wirfî/ vub nfebt leucBelu» ^té/baebu wtflentItcbert/Cctnfalfcb bewerug bïauebê wólfï/web bureb jeugert/noeb bureb tuffrumec/ bue ff mb fgel/obcr furtfï burcb emtcberlet gcflalc ber be# werimg» j^cê/buebu ben rkbrer ober fcb«iber nttaujf bem partbcy gereigt/jiiett mebt geben babfï/noeb geben woilefï/aucb ntebt »erbeifien babfl/ noch verbeiden wol lefï/bureb bteb fdbfï/ober e»mcb anber mtctclpcrfon/bad butnbiferfacb/baevïCeyl gewinjl/vnvotbtcbgefpwcbê werbe/ban allein ben per fonê/ ben bte gefag vn reebtheb berbommen/jngeben/jn (affen«

C jftem baöbu betn vfffebub bitten ober begeren wób left jn verlengerungbee briege»

CT öo bae ge feb eben 1(1/foil fteb ber neb ter/«bergen rtcbtfebielber/^ubem beclagccn beren/vnnb wie nacb^ «olgt/fagen.

ƒ om des eyds vo: geferde/fo öcm

beclagten jn feb weren gebürt»

Formula nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Vfoltfebweten/ baöbu aebfïvnbnitanber(l

iuramenti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;wüü/ban baö bu bem cleger/fcin dag rechte

calumniæ ZII nbsp;nbsp;nbsp;Itcbenwtberfecbtenmógfl/vnbbaöfoUcbdab

***** w nbsp;nbsp;w ^^ ^*'*^ fey/vnb bn bieb 5« befebtrmen/ m allen

porteren halten wóUelï/alé bet deget gefcbwo ten bat/ fteb ju halten (n fernem dagen / vnnb berfelbenvoinfürnng.

ff 3« ben gemeine geriebten/bo bte perfon beö degetö vnb antwoitetö facben/famptlfcb banblcn/foUen ftc beb obgemelten eybe vol gefetbe feb weten.

lt;r 4ber bic patthtye«/ ober ftgewaltbabet fteb Put^i lieh von bem eyb ju entlebt'gen / mag jt feghiebet alfo feb weren / 5^b feb were ben eyb vo: gefetb/ wie bet in ab len fernen capiden vnb punctcrt/ vnbetfcbcybhch mbelt/ al6mit(5otbelff:c» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C Ï)te

-ocr page 93-

©joenung.

xxxun


C ‘Dw gcw^Ub^ber / beneyb votgeferb ju febweren foUen tn bie fetenirer herren/mb ntt m jre feUn febwere» lt;E Dtewetl ber gewaUbaber aueb geferUrb bmbein mag/tfl erauebtnfemetgê fed/ben eyb »ojgeferb/ febub ^jufebweren»

lt;r ‘©ie (Ircff beó/ber peb wtbert/»nnb ben eyb vor ge« ferb/wefd? weren wtU/tjl ba^bercleger/ ronfemcrfür« getragnen dag fallen foKc/^ber ber bedagt / vo: begane geeboner dag/gcbalten/wnb angenommen werben/»nb ^0 auffbegeren ber partbeyen ber richter vudln folie. lt;nbsp;Qo auch ber eyb vor gefetb/mt manfang gefebwo ren wirt/mag er bar nach ju welcher jen / vnm welchem teil ber gertebtö o:benung/cr erfo:bert wir t/ gefchwoten werben. 60 bercyb voigeferb/mbcr gan^c fach aup gelaßen / wirt pilfcbwetgenbt / pleibt n(t be po weniger ƒ btegertchuh^tnblnng inBrcfften.

C Deeclegerfol jnmerpen/vnbbarnach berbedagt ben eyb voigeferb febweren.

lt;r 0 jr Kichcer vnb Katgeben/ptocuratoied vnnb Kebner/öen mtt bem eyb voigeferb/ nn ju febneUe/nte furfetjet/bte Itebe vnbereber welt/berUeb vnb ere (Bote bedatmechttgen/ratentnltbenpartheyen/alfoletchtltch jnfcbweren/fagcnnit / Schweren rechtltch/ban enwer henb vnb finger/ werben barbureb mt gelen et » Öehenb pttttblaßenb uit vnberwegen / bie pactheyen jn ermanen jret fdenfeligBeit/fcic batfnr/ wo jr Bnnbt/ bae ber nam (Botte^nttïpptgëlicbm munbe genommen werbe, ^ey ben frommen/tp ber eyb rot geferb furtregltch / aber bey ben leichtfertigen/ wer er beffer vnberwegen go .laufen» Dn fei hiemitanch von bem eyb

v^igeferbcgcnwg S«f«3f»

-ocr page 94-

fgcncbtö g^cracbtvndvîcrtjigft/ gibt vnderticbmng

WK man fteb baleen foil nach öem eybe vo: geferbe/ mrt ben fcQungenvnb aeticBlen/w?e bic anj bem Xtbdl vnnb dag 5» fonnietcnfemic»

Depofitio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^IcbbetttbercybvoïgefcrbcgefcbwoKnilï/fob

nibusâ:ar i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lenbeyben pattblt;ycnbewet nngcn jngciaffen

•iculis» m f)wwerben/aujfba6feincrfnnben/bi«l4Qnngen/ ^^^lt;^*^'^u*^d^^/lt;’^^tfantctd/baobnrcbbtefcb ^^”'^*^ partbeyen / von ben bwrblt;n ber bewei ‘^^ws^nentlebtgtwerben»ÏJarnmb aio balb ber cyb vo: geferbgefebwoïen ijl /foil ben par? tbeyen/anff jre begere/tag ge fe^t we tb en/ jre fn^ungen vn^ artic£d/jn inaeben/vnb m reebt für 511 bnngen» ^a von wirbte/3« sim anfang/eUteb noinrffng vnberncbgt; tnng geben wollen»

pofittoeft» C ^in fatjung/i'lïntebtöanbevó / ban dn gewï(|can^ gebng/beténnng/ober verkbnng dner gefcb«cbt/bnrcb beren antwow/fo bamfFgebóng/ ber bedagt verbunbe/ vn ber deger von ber bnrbé/ bet be werng en! lebtgt wirn C 4n|3 bifer befcbiefbung /erfebeiiit bie wirctlicbdt vn nußbarbettber fatjnng/ban fobie fa^nngenbebane wer ben/wirt ber deger/ feindag in beweyfen/endebigt vnb vberbaben / babureb aneb bte verbanbelnng / (etebtheb geenbee wtrt.4£e gefebebê je vtl lefebter bte beranrmffen/ ban bte fwmn^ ber gejeügê/iÊö feinancb aie ban bte jeü^ genntt von nordDan ber fteb eine banbcle bebenr/wtrt fnrvberwnnben gehalten» ^ammb fetnbbk fa^ungen vo: jn maeben/vnb fut ^n geben/eb mansn einigem ge? fcblecbt ber be wernngenbommen folk»

lt;r if Imogen aneb ut allen petten fa^ungen gemaebe werben/wo/vnbfo offe bcwernngennotfcin»Öie mógen aneb

-ocr page 95-

ßjöcnung XXXV

Auch gemocht werben votbeueflf^un^ beô tuegö/6« einer anting machen will / bie ben trieg / ober fach ÄUff febwr^en/ober vertilgen/ bie alö ban fnrgewenbt/vn be? wert feilen werben» 2l«cb ftinfî in anbern fachen bo man hmtfebafft/vo: bewcjïignng beö Bnegö verholen mag» 3lber inbenhauptfacben/follen biefc^nngen/oberar?

ticBel/voïbenelïigwngbeeBriegö/gemetnlich/nitfwrge^ tragen/noch 5» gclajfen/vnnb fo bae gefche ƒ verwoiffcn wctbcn/glctcher wet^/ab auch bte be werng» IDan aneb bcnc|Bignng be« Bnegö / mb fcbwernng beö eybe vo: gc# f erbe/ble falt;5nngen/mb ntt eh/ wie ange jeigt/ gemacht/ vnb jn gelaß en werben follen»

» lt;r ïJte faßungen follen auch vermtttelff beö eybö geü maebt/vnnb in recht pmebtwerbem'Vnb berbiefet^t rn fürpnngt/ifl vom richtet / ober gertchtfchieibcrbeybem eyb 511 fragen/ob er wi^/ glawb / ober meine war fein/bj ergefeßt habe»

CT io te folm wiffen/bj bife faQungett ober arttcBcl bwreh ein nbnng vnbgepianch/tn gericbtlifhe otbnnng piachtz vnb bem nach von get|îltchen gefallen angenommen/be werc/vnb benefîige fein/vonjeite (Bregonj beö nennten/ ban voqm/hAben wir Bein offenbar re^t nach gefaç/bj baiton melbnngth« tc»

C IDife fatjungen werben auch 5« jetten genant 'clitel/ etwan eDeinnngen/ju Jette Capitel / vn etwan 2lrticBel/ je bocb jebeönach ge(îalt be t fachen.lDann fo bie fatjuns gen/ vom gegenreyl verneint werben/mag fie bet fo fic fcQt/tnarticBel verwanblctt/ vnnb bem richtet batanff jngen jn verboten angeben»

C 3item bte faßnngen / follen durch bife wege fotmtert vnbgemaebe werben/vnnbncmlich alfo/ber fie machen wil/folfnrfein äugen legen bacCibell ober clag. vnb auf beten tnhalt/foU er nemmen vnb fotmieren bie faßunge/ 3 ? «t^fvl

-ocr page 96-

ßenebts

er fol(ßlt;{|Ucb acht haben / wuejm^n beweren netfd/vn entf alle« bs jm ji» beweren not/ foil er fa^nn^en ntaebé* iDie fußung/vrtb «nchbuantwou/ fo barauff gemacht wUc/tflme ferrer nu^noch anncmltch/ ban fo fer: fie be# trijfcbadbing/banongeclagt vnbgehanbelt wirt»

lt;r Dieweil nun bife matert ber fa^nngen / tn manch* erley Ctbeln/dagen vnb hanblen wetdetftg vnnb vilfal* t»3 fetn/foltn bte jn machen ganç für (tehttgbltch anfffe* hen bte$n machen/wtrtbtr b«6 5» (chwere/foltn bte gen* UengertchtUdt^er hanbelung vnb ver|ïenbtgêbergcfa^ fragen/vnb jren rat barm haben«

©on ontwonen auff oïe gemachten/ vnd

m recht plachten façwngen«

De refpon üóibus fu^ per politic ones amp;nbsp;ar» uculosetc.

f-Onnnbiefa^nngen gemacht vnnb nberant* wo:c fetn/btcnltch / foimltch/dare / vnb gewt^ fo foUber bedagt barauffvnberfchetbltch/vn verffentUch/ cechtmedig ant won (auch ver# mictelfl bee eybö fchweren ) geben / Dan fo er vorn richter / ober gcricbtfchreiber vnb nota* ricn/recbtlich/anlfbie fa^ungen gesagt/ vn antwottjngeben/gcheifien vnb ermanc wirt/vn nitant# wo:t gibt/noch geben wil/vn fich wibcrjlrebt/ on reblüh rcchtmeffige vtfach/öo werbenbie faßungenvotbetät/ angenommen vnb gehalten.

IT 'Vnb feinbißbicreebtmeflïgen vtfachen/alöanfbe* nenmauanffbie (a^ungen }»ancwo:tcnnitfchnlbigifï/ foein faßung wberPnfltg were, jftem fo ein fat^ungnicht jnber fach chef» jftem fo ein fa^nngbnncbel vn vngewi^ were/betrnglich / von frembbe gefchiebte / vnbienlicb :c. Danberbofe^t/foll gewiße fatjnngenmachen/fotan anch ber antwoner gewijfe antwort barauff gebe. 3ln|$ bifen vtfachen oben an gezeigt/magfln Icichdtch eticre/ wiebw

-ocr page 97-

©jbcnung XXXVI

Ägt;fc bit bte fut^ungen wibcrfccbWH/vn batgegen aw^ jög ibun folc/^t^i» bc6 mt vcvfïcnbig/fo frag bem ratgebee vnb gefatj gelcrtcn/bao bu me »mgetriben/ vnnb^biv bet; fcctcl gekte werbe» lt;L *ï)on bebennungctt.

jette erbcnnetibtebedageett/oberantwo« Dc confer cer/vffbte fatjungen» Darnb wélk wirvon fionibus. ben bebennnngen eewne bkenneb febtetben»

‘^^^^ ^^ '^^^ ^’”® ^^^ brtben/ ttemUeb ƒ jo ï)ïe fapumgê fotmUeb gemuebt fein/bj ber/ fobie felbigêgcfcQtbat/etgcntlicb «nffnicrcB/obberflnt? wetter alk fa^nngen bebenne » Tn fo er fk alk bebenr/b J er bcger/bj jm ber ueb ter vfffein fwrbtingê dag vn fan«gt; gen vtteil fpteeb/vn ben bedagtê »etbame/jDan in bené/ ber bebent/bAt ber richter nit ferrer eeil/banjn (pteeben/ ber bebcnn«ngnacb/rolfïrecbttgjntbnn»1Dwetlbk bewc rung/fo bnreb eige bebantniegefebiebtbrefftiger iff ban bic bewcning/ober beweifnng/fobnreb jugen / bneffvn figd ober tnfïmmêt gefebeb«»* ©o aber ber bedage/ bie fa^ungen alle verneint / foil ber deger fein jebnb vnb tagbegeren/vnb fieb jn jela(fen/bic fdbenui beweren» Go aber ber bedagtfein teil falling? bebent/vn ein teil verneint ober knebdt/fol er vffmerebnng babé/ob bur eb bie/fo bebent/fein fürptingê vn dag bewert/fei» 0o er bj lt;*Ko Snugfam befinbt / begere er vtteild » Wo aber bnreb bie fdbê bebénnngê/ fein dag nit genfigfaw bewert ifï/ fo verwanbderbie vermeinte faninngê in arttebd / vnb bit jeit vnb fdbnb biejn beweren. Diewircblicbeitvnbnnß berbebatnie/ijl bj/ber fo bebent/fnr vberwnnbê gebulte Wirt / vn fteb ulfo mit feiner eige erbantnio vn vtteil ver^ bampt.nacb bem fptneb uti^beiné mnnb vtteil kb bieb» *X)n fo einer etwj gewiß bebet/fo ijïnit ferter jn bunblcn/ ban bj jm bie feit angejeigt werbe/biejmb riebter/obbie dlt;fuQ geben jn bevalen/wdieb seit anbebtjn lawffen von bem

-ocr page 98-

0chcbtö

b? t43/b4r4«jf bû bctantniö gefebtebt* Tûtfî bj wave/ f0 ber bedagt bj Cibdl ober dug mt attnimpt. 0o aber ber bcclagt bk dag ober CibcU annimpc / barauffant# Tvo:t/vnbberBrkgbenefltget/ onb bemnaebgert^dteb er6ent»0o foil bet riebtet ab ban vncil fptecben/vn ben/ fo becant bat/mit tueil verbammemDad foltn aneb ab fo ocr|Ïeett/ Qo einer frey erBent b^/ fo m bet dag begrip fen/beo degeto/ober fnnfï fcbnlbig fein, ©o aber bet be; clagt fagt/er fei fcbnlbig gewefen/obet bjgnt tn bet dag bcfltmpt/jet eewanbee degetsgewefen/abet et babeo an^ gutem ©tel fo lang beferen/ bi eô verirret fei / ober bet clegetbab ein pacte nuejm gemaebt/obet et babfn bemalt :c»öo tfl nie alfo batanffjn vitdlc/fonbctfolbcm bedagten jek geben werben fein au^jus in be weren/ wk aneb obenvonbenv^jügen etltcbet maß angejeigt tnb mdbnnggefcbebenijï» JOiemetct/foeinervßjom tebt beBent/btefelbtgbetennnng/foljmnitfcbaben.^atumb (o einer (n b»t5 beo jomo erflampt iff/wiber emen/vn rebt jm/tn bem fclbenjom/einfcbmeb won ju/vnb getewt jn/ fo fol jm feinbeBennennicbtfcbaben/alfo/ï)od? foltn bie verfleen/bad bte febmebung alfo gejïale fei/bao er fk wk bet fpïecbêmóge»6o aber ein fcbmacb were betgcftalr/ bk nit buteb ben ruwen wiberfpueben werben móg / aio fo einer einê tobt gefcblagen bett/bao felbig Bun er buteb ben rewen ntt wiberfpiecbé/ ob et aneb bao vß erbuitem iomgetbon bette«

Deconfef (T ÆrBantntôittvbeltbaten/vnnbptnlkbenfachent(ï fionibus in aebtjubaben/ob fic fteywilltgBlkb/ ober beiwungBli^ criminali gefebeben/ ober ob fk iwyfdbaffe fein « ©efebeben fic be# bus« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 wungBlkb/alô an ein^foltermc.viUicbt buteb voigcn#

be teebtmeffige anietgug. a)k felbig bcBantnk fol niebt/ tjîvntügltcb/vnb fol bet rtcbtetnitbatauffvitciln.Dao foltn alfo vet jlen/00 bet gefoltett/obet gepeinigt/anff fein be#

-ocr page 99-

Oioenung XXXVII fembeBcnnenmc verbaut »quot;îDanfo er «uff ferner befcanw ntö vetbatt ( wie wol fw ban an ber marter foltern ob pcü wtSw»3 gefebeben were)bett fte crajft»

'Vnb betft btö verbarten in ber bebarnntö / fo er fte ntc wibermfl-'t :c» ‘Dammb follen fürfcbti's fern bie rtebter pemUeber facben/foemer an ber folter ober marterbe; Cent bat/bae fte jn füren vo: gettebt/baö er bofelbjï nach einmal/ frey/lebtg/vn wilUgcltcb bcben»3llöbani|i bte fei big betantmö breffttg / v«nb mag man ferter baranff tn reebt/wiefteb gebürt/volnfarenvnb banblen-IDtertcb^ ter tbßn aneb übel vnb mreebt/ bteaU balb ab einer an berfolternerbêt/benfelbêvoigertcbt/onmittclberjeit/ fiiren/baö er beten/ bann bte fdb bebantm^/td aneb vni bnnbig/bie aUbalbanffbte matter bebant with^aneö wirtvermnt/baötnbem gefolterten noch bte foicbtber matter/ober »tUetebt ein versweyfclnngjevijmmb bad bte bebantntd frey / willig gefebe vn geachtet werbe Zwar fein / fol 5nbcm wenfgffen/em tag vnb naebt vetlailt;en/ nach ber martet/eb ber gcfoltctc/voibemrtcbtflwl/jnbc bennen gefürt werbe ♦lt;gt; fr bißt rtebter / bettaebtet / wie übel vnb vnreebt bte tbßn/bie bar wtbet banbcln/vn fün berltcb/btcmit aller grtmmtgbett vnb vnbefcbeibenbett/ bte atmen gefangen/ on alle glanbwtrbtg reebtmeß'tg an Neigungen/ waren vermßetnngen/ ober fimfbrebUebe vi^ fachen/onmef heb foltern vnb pctntgcnlafcn/ vnb^n bc bennen/anf jn bungen wollen/ bj fte nte gebaebt/teb will febwetgen/getbon baben^Tn fo halb einer auf febwarc ber matter etwaö bebet/ laßen fte jn von ber matter frey flebn/rtîb babqrgenjwen Öcbetfenim tbnrn/ ober bin berm o^cn/bte némen fte in ingen/baß er frey/mgemar; tert bebant habe, '‘Onb fo bte leiben fohebö votgertehrbe Benne/ vttetln fte vffbte fdb fog/ onglawplicb erfotfehng gefebebener vbdebat» 3Datbntcb|tcb offt begibt/bad nach bem tob bed armen / erfaren wtrt/ bad fm gewalt/

2A. vnb vnreebt

-ocr page 100-

ßericbtö

vnbvttvecbtscfcbcbcit/vnbfd'nlebctt/bo^Ucbs^nöjtten 1(1. tDarumb gebeneb jeber/W4ö vcb »nb antwojty vn»^ tvantmb er reebnug geben mô^/fo Coe Wirt nebte vber bie lebenbtgcn/vnb bfe tobten. ’Vnb bnnbel/ bj er verant# xvo:tentn0ge.'X)nbfetbanonAncbgennggeflt;igt.

CT XtrEanrntö (fl ^weyerley/eme/btc tn rtebt/bte anberZ bte vfferbalb gertebtgefebtebt/ vnnb b^ö einbcbantniö/ bem ber fte rbnt/ (cb«b/vnb bynb/gebon vtl 5».

C ^«m elften/b«ö er if .jar alt fei/brtn fo er minner jelt; wg/mt feinö eigen gewAUöeober verfurinnnbertwere/ »noebt erfteb wibernb gegen feiner getboner ert«ntni^ Infeßen Uffen. Snm «nbern/bac er fretwi'lUgblicb/vnb nft bezwungen beten, 5nw bneten/b^ er vß worein wip fenbetenne/banfoer tn fetmbetennentre/vnbtan bewez ven/b^ergcirtbat/fofcbrtbtjmbiebetantntanit, ^nm »terben/b^ er wtber fteb beten/ban bte betanente/fo einer »01 fteb/vn jm 5» nun ebne/1^ jm ntcfürtreglteb» 5nm funfften/b^ bie betancniö tn gertebt/ vnb votfenn riebter Ö«fcbee/fnn(lbtnbt ftentt.Docb in etltcben feUcn/awjfeiy halb gertebtö/wtrt bie betatniö aneb treffcig. 3Hö fo fteb jn jetten/etner betent ftd? etwaö fcbnlbtg fern / v^gewt0 fen vifacben/ 416 etn6 ran^c etne6 cntleben6/ob bet gkh eben vifacben b«!b » @0 bterelbtgbetAntn(6bntcb K»i3e bewert wirt/bicbobey gewefenfein / an^ bcwircbcr/fo nlfo in gegenwcrtigteic ber mengen betar bat verbampt»

^tertifofeinwibertctljugegenift/ wanbte betantniS gefcbicbt/funft btnbt fic aneb nit, jftem eö gebürtßcb Ancb/ba6bte betantmönit fet wtbernatnrltcbebing,3lt fo teb mteb ertent/ieb bet einen erjtocben/ ber noch lebt/ vnb alfo/baö teb beweiß/bae er lebt.-öber fo teb beten e(* nen mein fön fetn/ber bo alter iftban teb te, 3'tc b^’ 6 bte betantnlö/ nttwtberbtegefan/oberbierecbtlei, jeetn bae bk betantttt6 fei vmb ein trkg fpar bing ;c.

Go nun

-ocr page 101-

©Jöcnung XXXVUÏ

C QönttubûbcBanctttôrccbfiitelPs/ volgt/wûcbm gefagt/brtö bet ticbtetgebtet bte 5» voInjïvccÊdvbcSrtlê/ ober luttflgcnngi» rbim / vnb bat ff fett-er me vïtdl bat^ »mbfpteebe» ^tfe etBrttttmße»erfîrcebe vn begebenpeb mmrtncberlc!?wer}5/biebtt3« vnbetfcbetbcn/vnv^ïitéï^ tem juwetdeüfftg.lDatnb wolle wttjet5oba»0j»fcbtet^ ben rügen/ vn wo fteb faebt» vnbetBantmnen begebe/bte bnbietm.^wentfcbeibett/nttgewt^gemacbtwlrlf/fcbenï bkb nft ferret/bet ge faß vn reebtnetfïenbtgenïn frage» ^cr neund vnderfebeid/fggt von bewening gen/wte/bmeb wen/vnb mit waö maffen fiegefcbebcnfollen»

achten vnberfebdb ifïgefagt wotben/ iH nbsp;nbsp;nbsp;’^ ^** faßnngen vnb articteln / wie bar an ff gei

3^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'*””^ ^^^ feiten be bant werbe» Wollen

wir nun fagcn/ fo bi 3ttbell ober elag / vn barJ S'^^^^^en faßnng^ n vn article in/ verneine 7/vn gelenebelt/wie ban furtet baratjjfgeb^^nb?

belt werben folle* IDweilbie gefaß anjeigen/ fo ber becUgt/bie dag verneint/ bac ber ekger fein dag/ inbeweren fcbwlbigfei.'Darnmb wollen wir biemaeb von bewerungen febtdben .‘Vnb?nm erften/ was bewe? rung/vnb wer jn beweren fcbnlbigfey»

lt;r ^ewernng ifl einö iweifelb4ff eigen bing6 / bureb recbtmeffigieügen/btkff/infirnment/anieigung/vnnb vermnenng/ein ware Offenbarung/ ^ber ifl cinö^wifd b^tfFcigenbingd/tmrecbten/einrccbcmeffigeerclerung.

C jftem ber deger ifl fcbulbig ju beweren vnnb jn beweyfen / bag er dagt/ fo fmber bedagt / feiner dag nie gefîebt vnnb leucBelt^De^bnlb foil ber riebter/bem des ger/auff fein begeren/ febnb geben/vnnb tag ernennen/ fein dag vnb faßnngen Ju beweren» 'Vnnb wo ber deger 2^ t ni^f^

-ocr page 102-

ßcncbts

nicbtô beweget / fo t|î ber bedingt v o» ber eUg^w lebigen vnbabfolutern» ^Ϋ^^^’cb fetn cdicbefelle/ tn benen/bte bnrb bet bewernng/ v|f ben beeUgte» gelegt i^n gewent wire» Snm erfïen/fober beeUgtbureb pin an^^nget^ wadwarfemfurtregt/ an^eigt/ Vittebtvunb offenbare barbuccbbteclag verUfebef je boebtp ce anberft/fober bedagt / bi'e flag gasn? lenchlc vnnb verneint ) 3ln|f bafl verfïeb bij? erempd/ jeb^agt birb anc/bwwerepnnr 5W en^tg gnlbé fcbnlbtg. ï?n antwouep mir ( bnreb ben lt;ïWpUïg)önbcfïmtd)be?alt,^obcï?cnp»verboïgcnlicb/ baóbn nnr fcbnlbtg/vn bnngft fnr/ war (dn/bjbn nneb befalt bab{ï.2lnf bem wtrpn aU dn deger (bnreb ben fel benan^ïngjgenebt / vnnb bip fcbnlbtg ben anjj^ng (bas ip/baóbn mteb befalt babp^^n be weifen te. vnnb ber gleiJ eben» Sinnt anbern/fo ent verinntnng/votben deger ip» 3(6 fotcbfngt/e6 bett ein vernnnffdgcr/dnccpaincnt/ ober iepen wiUcttge0ïbrtctgt;'ï)rt bn gibp ant wott barnff/ bwgepep berdagntt/banerfdvnnernnnfftig geweien. JOtewirtvoïttttcb(al6bendeger},verinnt/baö/berbaö tepament geotbnet vernnnjftig ge wefcn/ iSo fd ban bad bn be werp/ bad er vnnetnnnjft tg were te. 1D nn ein jeg^ hebet wirt vetnönfftig vermut vnnb genebt/eö wer ban wiberwertigô bcwert.*Vftb alfo/jn wdeben jdten/bj ge mein reebt/ tot bent deger vermne / vnb ip bte fclbtg ver^ mntnngverwanbclt alwegbiebewetnng vp benbedaï gten. ^indfoltnrnercBctt/baßfunPerlcy vermnenng Ftaeium/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gin vermntnngipallein v^ ben reebten ober gc^

P^^*^* faoicn. löteanberip ein verntntnng bet menfeben. 'S?ie bïteipein vermntnng bernacnr* Ïïic fierb/ip ein ver^ mntnng einer ge pbiebt. ^ie fimpttp dn vermntnng bcö reebten/ vnb bet natnr von reebte. 'Von bené vermne tnngen allen bic 51: febriben/wirt vnfer bnebbifer Kit/ ben inngen rebnern / vnnb gemeinen leyen jn wetdeiPig/ anf^n

-ocr page 103-

©zöenung,


XXIX


lt;iw^ 5« fiiveti.^avüb wo btt not wttt/frag fetret banon btcbocbsclcttfittbcrgcfaQvnnbrccbtcn* ‘^Dwfokaneb tvtflen/brtö tut alle atTgejetct«n ƒ vcmntungc/alwcn btc bürb bee bewetenö/ anffben bedagten wcnb :c» ^um bnttcn/fobevbecl«gc / wtlUgbltcb btc bürb bet bewerng felbö Au^fteb niwpt/t|î jm in viln fachen 5« wilfaten ec» 5 5»sn »ferben/ tjl anfflegnng obet 5» jleUnng bc6 eybe/ 31Î6 fo bev rtebtev / bembeclagten /eineyb aw^egt vnnb betingtbtîc.benfoUcranncnîcnan flat einer bewerung» ^nbbifer feile fetifx'd / barbu veb bem bcclagtenbic be^ weifung ober bewerung awffgdegt werbcn/niaglîn beirt aegeben/^bnocaten/ mb recbtgelevten feuer vmb fra gen/bteb in noten 511 vnbemebten»

C .Jfö fol bewert werben / waß in gertebt fürptaebt/ rn baranff ber brieg be wegt woibcn ijf / lt;0 fei bwreb clagcn/ ober aufjug gefebeben», er Äl:6 foUaUcinbewertwetbc/baö/fo eßbewertwfrt/ baßeß bem be werenben/fntfîant tbä/vnb nuß fei» C (Semcinltcb folbicbewcmng/nacb beneffigungbeß Briege gefebeben/vberben puneten ober arttcbel / ber in recht fwrptacht/vnb verneine ober geknebelt tft.

lt;E '^Die bat bewerung gefebieht bureb glaubwitbige/ P^f Ik^ras offenbarbrieff vnbfigcl/vnb bureb infîrumeuh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^' V •'‘^ ' 2^ 5 er jPie

-ocr page 104-

^cncbtö

P^ ^‘ÿ^ ®- '^‘^ fKvïgt;/ïgt;«vcb offcrtba v gcfdbubtMU fo emet in eu aam ketf. nemUflcrfnnbenvnbcvgtn|fcnwtte»

Per inipe^» ^ ^,^ f«n|fc/ï)utc^ anfebAuwntt^ mb geftebt bet nn oculor? 3^”^^^^ ^^ ‘*” blt;'M^wtïc fagt/ev blt;ib 1«'» «Ueb gemab^I/ bnvebecUeb werebaBant/vnnb fein blt;ï«^fv4wcöc(lcbc flt;m me/ fo glaubt man jm / bweü cc etn baupt bcö wcybd ^|ï♦0o abef tnnfïveteb /vnb glaub witbigerfamffuwc/ vnbammen/ bic bev cltcbcn wever ww|pn vnnöevfaven fein/baöweipßcttTtglteb befebawen/ viibccbcnncnficctu mncbfvaw/00 wne bet feiben bcfcbanwunggcglawbr» vmtb bad anjctgcn/obcvvcn'cbcnbcö banfjwtvtövev? worffen/ banco wtve bcmgcficbtmcvgcglanbt/banbad bnveb bte o:c/bcn bótenben cmgcbilb wivr, ^o mag aneb bewert werben/bnrebbasanfebanwen/ent gewflicbc febmebungen tc^neb wirt bureb anfebanwung bewert ent mtnnerjertger.

lt;r iDic fecbfl bewerung gefebirbt bureb Vermutung/ 3116 fo einer allem lu gebdm bey etner/in etm betb funben tvtrt/vnb fcinbcbargBwcmgpetfon/fo wirt vermut/ fie haben vnBüfcbltcb wcrcB mit emanber getriben te » 19on Vermutung tlïbü votaueb eut clctne anjetgunggetbon/ Per ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ ^^^ ^‘*^ ^^ pleiben laßen wollen.

* C loic fibenbt bewerunggefebubt bureb ein leumof/ mie anbern Vermutungen. IDan ber leümot beo nacb^ baurcn/fcbalfcetnbewcrung/bocbmttemem^cugem C ito mag aneb cm leümot/ bureb jwen 5eügc bewert werben .190 aio ban bewert ber leümot mer ban ein ^eü^ gen. 3lber bureb ent leümot vnnb feigen / foil Be mer ver/ bampe werben/ban tu ben übeltbaten/ folié bic bewerun/ gen clarer ftin/baübao Itecbtberfonncn^umittemtag. 3lber anbero tfï co tn burgerheben facbem

Per iura- ^ ’^(e acht bewerung mag bureb ein cyb gefebeben/ menti dik ber einer partb^xvon etm rtcbteraulf gelegt wtvt/alofo öoA«“» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jiUtttett

-ocr page 105-

(©jöcnung. XL

5« Jetten cin^t ein halb bewening b^t/ legt jmberttebrev beneybbat^u Auff/jijerfnlhingbcfbcxvenirtg/Urtcb«»' febnwwung [enter per fon vnb ge ^nlt ber fneb»

lt; ^te nennb beweninggefcbicbt/btircbalte bikber/ per libres vnb bnreb altgefebrtfft/ [o nt ben (leinen vnnb [culen ge^ antiques» banwêfcin/rtucbbnrcbei'nMn^bncb/b^gtaubwtrbtgtlï» C ?gt;ùjcbcnbbewerwnggefebtcbt/wteobçnancbgeî!

Hielt / bnreb verfigdt bneff/ 4id bnreb etnbneff / bo eine, ƒ nblcras ^Öifcboffö ftgel (tnbnnSt/bem wirt gUnben geben. ngiUatas.

iSte (olm wiffen / bne teint ftgel gelanbt wirt (nln ber Xómifeb böfFbelCeöfdban glnnbwtrbtg vnnb bewert/ Tnbwlrtglnnbengegeben/bettftgïllenbcr^tfcboff/v» jrer ebern/ jrcn-Ofttetalen mnb flntbitltern. ^Jen JFnvgt; fïen/vnb boebwirbigen 4btcn/vnb beren ftgel/ bk eigen offenberlteb gertebtejwengt bnben/bie geben «neb tn fretnbben benbren gUnben ♦ 4ber nit beten vnbern ^eï cbntt/ober^£r^pne(ler/figel/wfewegt;l[tertneb (w feinelei ftengertebtjwengcn.^lbcr in benen benblen /bie frerge? riebßweng belangen/glanpt man einem leben oibcnli# eben ober vnberfeçtenriebter/aneb einet jegBltcben [nn betn perfon ftgel/ gibt man glauben / in feinen eignen banblen / wiber jn. ^tem bn folt aneb wiffen/ bac cinö jeben menfeben btieff/glauben geben wirt vegt;n ben binge/ bie et jn banblê gewaltig 1(1/ aneb bic er von feinö amptd ivegen banbelt ♦ 3116 fo ein Capitcl bic Canonicen citiert 5ueinerwalein^ifeboffjuctwclentc. 5«jeitenwirtjn aneb glauben geben / in ben bingen / bie jr ampt nit beï trijft/aU in jcuglnie gebung/einem feine gute lenmote/ feinö betbommene/ mnb echeber geburt te. vnb ber giek eben fachen.

C tu folt auch wijfen/fo einer ein eigen ftgel bat/bae et fteb beinö frembben figelô geptaueben folle / Af c fei bann / bac erfieb p llicl^ in bcm bneff bebenne / ^ann allein

-ocr page 106-

0cn'cbts

rtlUtnbtcfoBcin jtgdbrtben/ folUttfkbmjwnfrtcbc f«m bber figdgcpmucben/t»nbbAfiimbbttccn:c^

l er publié |p ^ic cj(|yj; bewening mag gefebeben Ónveb furpun^ fonar' d? 3^ï*^3®ff^^^lt;^^^‘-‘3llt;'»lgt;wicbigcr perfon/fojt »tl fetn/ban nunciatioi^* ” *'^^^‘” ^^♦'‘»^t »«lt;'« «»lt;lt;”3*^onc« facbcn/^0 wev ban/ nem» Ïgt;lt;iöcöfttnjïb«»cbrtnbc»3lawbw(»btgbehcbtttn3/«ffctt bar gemacht ww»bc»4lfo glaubt man aneb me be rich ter C ID te jwólffc bewening gefcbicbc5nwcilen/buvcb»n 3 wcifdbaffctg an^etgung,

lt;r i)te bieGebcn bewening bat}« jeiten flat/bnrcb etn gemein gefcbiey bee rolcbóic, '^nnbbteobgefebnbnen beweningen haben fng 5« bewerenbte gefchtebt mbta? tbtn.^bcvbtc beweningen bet vechten vnb gefane/foUen gefebehe« biivcb btegelaG/burcbgcwonbctt/ bnveb lób^ heb berbommen/vnb sujetten bni'cb x'tfacbemc,

lt;r ^Demnach bte oben mdbting gefebeben tfï/bae man beweven móge/biivcb offenbavscjcbtcbt/bnvcb lenmot/ bnvehetn gemein 3cfcb«y ic.tfîbiv not 511 wtffen vnben fehetb berjelben bmg/bavtiffmeveb wte nacbnolgt ♦ hama, |p ^„^ lenmbbc/tfl etn flvenge/obct bed me vcvtetld/bed gemeinen volctô/memnng emô bmgô / banon gefragt wire jc.^nb wire tn gittern mb bófemvcrfïanbcn/aldfo manfagt/DertjlfnimiCfbadt'll/etngnterlenmb.Qagc manaber/bcrtfïetnfcbalct/baöi'fïetnbdfer leümb, ‘X?n btfer Uttmbb enefpungt invetten vf einer ver mncnng/o$ arccwenigPett/ 511 jenen auß etm wijcn/etwan vf ge wip fett fachen/ etwan anf etm vngewtflen clegcr /jn jette vjj ei'nöet'tttgettrcbevttbfagallem♦ quot;iDoeb ctgentltcbbaiion jitrebctt/etttfpnngt etn lenmot v^ etm vngewtdenange^ ber/vnb allein atij arcb'wenïgbcic vnb verbecbfnt6.'ï)»b etn lenmot ober arcBwentgÉeit/gcbtrt Bern be wer ng von jmfdbö allein. Öo aber ein jeng barjti warlteb C»nw fcba.ft gibt/macht baffdbig etn bewening.

-ocr page 107-

©löcnung XLI

?£itt ptegenb tcbc/»p ein efnig/obet fönbedicb o ffenba Rumoh twng/vet^tebwg/obev anjetge/aw^ cim vtigcwiffcn anges ber/vn allein vß einer vermneng obe^aretwon entfpmn gen/vnb Wirt weniger barbureb / ban bur eb benlenmot bewert ♦ 55ann ber Icwmot / iff einer gemeinen naebburs fcbafft Offenbarung vnb ruff, ^ber ein ffiegenb rebe / iff wenigermenfeben/ vu bie etwaô nit offenbarlicb fagen.

X£in gemein baltung ober meinung/iff allein von lam genverfebeittenêbtngen/vnbtenitbewertmógenwers P quot;nbsp;benbureb geieugenbeo geriebtö.

2^urttltcb iff von gegenwertigen rnnb nach vergang^ JSJotoriS. nenbingen/ bie leucbtlicb bureb teugen beegeftebW/be^ wert werben mógen»

■öffenbariff cingememltcbober offenbarlicb v^fcbiet Manifeft« gung/auffgewiffem wiffen/vnb wurem boren cntfpiuns gen/bocb nicau^ fo vilen/baóeöbeBantlicb werbe, t^eimlicb ober verbolgen/ iff bad auBteincr vifacbbes Occultum werbt werben mag, 'Vfi baß iff allein (5 ot fur bebalte ic» Wiewoletwan bem riebter ein bing verbolgen/vnb am bern menfeben offenbar/magjm wolbewerewerbé le,

3beinacb»etboigett/iff bas bureb wenig menfebenbej Pene oc^ wert werben mag/baneówifleneBaumjwcn ober bicy, cultum, ^Ifobaffu aucbvonbifenbingen/einjimlicbe anjeü gung/ bieb barnacb 5» riebten / vnb was bir barin mam geit vifacbt/bie ratgeben bocbgelerten vnb verffenbigen bcrgefai5VrtbrecbtenfevKr5ufragenlt;

feer jebenö vnderfebcid/ Icrtwie dudicbin

fürffellung vnb fürungberjeügen balte folt,

Bjfernacb wollen wir von fürbiingungber jem Detelk gen vu vberantwoitungberarticccl/aucb frag ^^^’' ff nc£ ic.fagcn, 'Vn 5um erff en offenbaren/ web 4?^perfonim reebten/fuut fcbafft ju geben ver C botten

-ocr page 108-

ßcricbts

tuften Çtini[0 wtv ba# wiffcn / erfebetnt Wethintfcb^ffr fa^ennw^c.^uff 046 folt« etgentheb Zftbc bfng/fn einem jeben Kügcrtbcttacbtê/nctnlicb/bcöjcügcngclcgcnbctt/ gcflale/wefen/vn freybeft/ob er menliebe / wciphcbö/oS ’^^'^Sf^’^^^^^töerfet/fctnalter/feïttjttcbt/vnvcrnwnfffZ _ ,.. («rtUttmot/feinrcicbtnmb/vnbfemgUnbcn, Vottwuo4 ^ 5|j^^ evjïen tfï5« betrachten/badwefen be^ge^ews gen/ôb er etn freyer menfeb/ ober cm etge gefangen/ober gebanjftmefeb fei »‘2?4ncm eignet gekaufter :c.wirt nie Jn gelaufen ^cu^nie^u geben/aw^gefebeiben in noenrfftb ' gcnfacben/mocbcerpeinhcbgcfragt/aucbfnnflinetli^ eben feilen jengntögeben te»

®^5* IT Siimanbcrn/folb^tvciplicb/obermenlicbgcfcblecbt ber jcügen bebaebt werbe/ ban nach gcyftlicben gefaße/ follenbieweyber/ mpeinlicben fachen jeugniö^n geben/ ntt^tt gelaffen werbe »21b er nach weltlich enge (a tje/tnag ein weyb/in bnrgcrltchen/vnbpcinltchcnfachcn 3ewgntd geben 2tncb in ehe/vn bürgerlichen fache/mögen bie fr a. wenjeMgnidgebc/na^geiflltcbetngefaG/Äbgefwnbcrr in enn'^e (lament :c.

Äetas» lt;r ^nmb:ittcn/follbaöalterancim5c»5enangcfehen werben/lJan einer ber vnber »ierjehen jaren alt ifl/wirt 3» Kwgen nit^ö gelajfen/ in bürgerlichen fachen » X’nb in peinltchenfacben /Wirt Feiner vnber jwen^ig jaren ait/ jengnt^ $» geben angenommem ßie mcrc£/waö einer vnber feinen fier;eben jaren ge« fehcn/vnbwüßenhefte/bej3halbnj0chtcthmtfchajftgc Bett/fô et vber fierjehen jar alt würbe » 33er gleiche mag thniVbcr bo ein eigen tnenfeh ift / fo er frey gelaffen wirt» Diferetio». C onm fierben/foU bie inchtrn vcmnnffc/anbem^cih gen erlernt werben/ ban ein (chelhger vnwernnnffeiger / wirthintfchafft5wgebenabgewifen»2ll6 er aneb^nrieb ter nit^n gelaßen wirt.

CSwm

-ocr page 109-

©jöenung XLiïI

C 5ömf«nfftctt/foUp«iUönioccvfoïfcbtwctbcn/bAn Fami? wo er njc cinö cHtebeh lebend vü^wten lewmocd ijï / ïvive fmtuïJtfcbrtjftSïïfagettïïerbotteti»

lt;r 2lt;inÿlt;cbfflt;»/ foil erfrage weröen/ fein rci'cbnimb/ Fortune ' »nb armßt / ^am? bett reteben wire mer geglaubt/ bau ben armen / 'Dan cd tfe fotg jn haben/ bader mie gele vnb gntverweube werbe/bie warb^tï« fagen/vn ftmberltcb fo ber arm ent fptler / bure r/ fanffer/ ober fiwfî ein rueb^ loO menfeb t|ï»öo er aber from mb erbat ijl/ vunb b o eb ar m/ wire er hmefcbalfe ju fagen nie ver wo:ffcn.

C' 5itm fibenben/ follanbemjengcn angefeben werbe Fides»’ ber glaub/Dan ein vnglaubtger/ald ein^nb/terjer/o^ ID cybe/wtre nie jugclaßentuntfcbajfc JU fagen wider ein glanbigen/bad ijî/einen Cbnjlcn.

-Ônbte obgcmeltcn pnneten/fern noch vtl 4rticBel5tt mereBen/anl^ benen ein5cng verwotfifen werben mag»

Slid fo einer eind feynb were / wire er wider ben fetben Iitimiajs.' jengtnidjn geben rerwot|fett»DanJnpcinlicbcnvn bur gerUcbenfacbe/iilalwegetn vermneung wiberfn/ aneb benen / biebey feinenfeynben wonen/vnb/nanbangen» ©o ed aber ein leichte feintfebaffe ijt / wirt er jn gdaffen jengnidjugeben/ vnnbbanonjnbifpneieren/ fo manjnc fein perfon vnb fag/reben/ fol fnrbebalten werben»

jftember vatter folnitBnntfcbaffcgebcninbenfaebett Pater» feindfnnd / Hoeb aneb ber fnn in fachen feind vatcerd/ Ç^“’» , auch ob fie einanbbjverwilligten/Darin ein hochge frunter. Dergleichen wirt von ber muter gehalten / vnb alfofnr vfi f«r/inan{ffïeigenbervnab|ïeigcnberlinien» ^^^^ 3ber bie inbefeitlicher linien/m^gen buntfehaffe wider DefcedS* einander fagen/fo fie fich bed ver willigen / jeboeb mógen tes. wteer vnb muter in etlichen feilen jeugnid geben / aid f? Collatera-tin fun/von feim eignen gewonnenen gut ein tefîament les» macht/mag ber vatterjeng barbey fein»

C » ^temfo

-ocr page 110-

ßeriebts

jftem fo man, fragt von bem alter / vongefebUebt /von HPfcbofftZitt.eeb fachen/vnb ber gleicben/mógen vatter/ mneer/vnb verwanten/jengniö geben ic»

^tem ble lm ban fern / bte eine gebingt / geptót/ geftn fein/ee er fte jrer pfltcbtlebig gejeU/ folie ntt jn jengen an Motuchi. genommen werben /mónicb/ gefellendnô laflerö/mei« focq crinù netbig/felfcber/rnballevnerltcbmenfcbenic.follenjeng nis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ntö jugeben vcrwoiffen werben » ƒ rag bte von gciinbp lieber bteratgeben/abnocaten/vnbgcjatjgelerten te.

Qando te ftesfuntre Z

Vf*anm3a Jcügenannemenvnö »crb^tettf^Uc*

^ebbatefïfgung 0^0 bieg# fóllcft gemetnheb* Sie jcw^cttrtngcnommcn »nb gefurbt werben» '7?nb wo cöanbevfl gebanbek wire/ ifîeôntdb^ tig »nb gang voî vnwerben» 10 oeb werben ba von ctltcb felle an^genommetK^ufn lt;r|ïcn/fo man fórebt bte jengen fïerben/ald fo (ie fallait ober fer Branch fern/ ober fo fie in ein Brieg er^ welt/rnnban^jtcbenmnlfen» ^nmanbern/ fo man (ich fó:cbt vo:lange an^pldbenber jengen/ aie/ fo einer gen Kom/jn fant ^«eob / ober vber meer gen wolt ïc.5nm butten/fo begert werbe jengenjn verboten jn ewiger be^ becbttttó»5nm fierben/fober beelagt vngeboifam t|ï/fo magbeebedagt / fetn jengen vo:benc|Ïignng beu Briegd fnrcrt*5nm fnnffcen/in allen facben/bo gemeiner nu^ an gejetge wttt. 5nm fecbflé/fo man banbelt wn.bem (labt vnb freybett ber bïreben.^nm ftbenben/tn veifebwem bnng ber guter, ^nmacbten/in offenbaren facben/bo bo man jengê verbótt/aUetnjn einer fnr foig. 5nm nenn ben/fo man fteb purgieren möß. 5nm jebenbe/fo etwaó vo: benefltgung beo Brtege jnfclt. ^nm el|ftê/ jn welcbS Jetten et wad von ricbtcrltcbem ampt anfgericbt wirt.

2116 fogt;

-ocr page 111-

©tóenung, XL III

200 fo ctW4ô diKi; dag anbenchs tjï/aU fo martin ban^ Senöev fach / v mb co fiert 5» ctBcrtitcn/vrtrtb bet gletcbcrt/ »rtb funfl rtit ïc»5«m ^wolffccn/fn aw^sögen/ bic bet fach vetUrtgetUrtg ptmgcti/ vrtb Ewt^licb/ m allen jufeUïgen farbert nacb edicbet leve / aweb w aUenbenert fachen / bo wirtCibcU obetdag vbetantwo« witt/»nb ïnbenen/bo mart febUebt/vn on oibtiurtg bet teebtert volrtfett te»

tOie foltu metetert/eö fagcanbetó wetbo wd/cö wetbc 5cögcrt bcödegetö obetbedagtert gefutt/to: beucfltgüg bee tttegö/foUert fiebocb ntteebban rtacb be»efltgwrtg bee Btiego/gcoffnet wctbc/wiewol fte b« tcb bert geticbt« fcbidbet Vrtb notât icrt glanbwitbtgïlicb anffgejebnben wctben foUen»Dan aio balb bic seligen geöffnet / vn von ben pattbeten etlctnt wetben/follen tin fclben faUe/Betn anbet su gdaffenwetbenic» ^arbuteb bic menge obet »liebet bewetung abgefcbmttétc»Wiewolattcb wat tff/ fo bet bedagt ciciett/vnb gcbo:fam etfebeint/ vnb bet de get a« jspleibt/aló ban wetben bie sengen beé bedagte an genóinert/voïbenefftgrtrtg bed Btregd/ tnb wetben offen# batt/ »n »ttetlbataMff gefptoebente, D» folt aweb bic meteBen/ wo biegefaç fagen/bsman tn teebt »olnfaten »ttbge/fo bet Brtcgnit beweffiget/iff alwegsw vetfïebn/fo dn pattbcy »ngeboffamltcb aw^pleicbt/onb fteb abpueb tig macht »om tecbten»0o abet beyb pattbyenj wgegen f^ln/fol man oïbrtwng bet teebten halten»

^u die beugen für ^u dellen/vnd mît inert gchanblet wetbert foil.

Oitt sengen futen wiU/foll fle vóïhin butch bengel walt bcó ticbtetd citteten/ »nb fut geptete laffen» ïDanfó fie (ich felbö etscigen/ mochte fieatcBwe; »13 gebalccrt/»rtb»etwoïffert wetben, IDetticb^ tet foil auch bem/ bet biesewgen futen will/ ein begueme C 5, slmlicb

-ocr page 112-

jScn'cbtô

Stmltcb Jett 3cb«n / »ttbgewtp bencitnett/bat^Wifcbé« «# (cm jc^â^*^ J« wese« punten mb^c* 1gt;cr fie ««eb fià cil fol/mag fte jubîcyc» jeiten/obev auffcinmalbcm riebtev rtnicigcn/vttbfwrpnngctt/bar^u/mbanbcvrtcbtevrtncb bïy tag/ober cin/vo: pc aUcynacb gdegenb^ tt ber fneb/be iq»cmUcb feßen foUc/tmeb wilktt/vnb verjïanbe bed neb cerd» Wiewol alweg befler ifï/ bad bic jewge» vff ein mal/ »nb anjf cm tag fürpmebt werben/ vmb mangerley ver# binbcrnngwiUen/biebar5wifcben faUenmóebten» öd bic jengen alfo erfebemen/ foil ber/wiber ben fie gefttre wcrbcn/jnfebcnvnbbctracbten/obftebedwcfcnflvnge fcbicUt^cit fem/bad fie jengnid geben mbgen/'JDarj» c( tierc/aneb ober vffinpmcbtarnchl/ fragfïncB machen/ bic jengen feben feb weren / vnnb aUed bad peb jn verbó# mngricbtlicber tnntfcbaflpttbnntc.^d fern hmtjrbaffe jn ewiger gebcebtntd/ob wie bic gênant werben m ogen» C 'Xgt;nb foil bic ficrberlcttgcrnngvnber|lrechmg*/ jen# genjnfnrertttit geben werben /anberd ban mit ber ber# liebeit/barjn gcbô:enbc, XTemUeb bad er ( fo bic fierb er# îïreetnng blt;*ben wfU)jn flSott vnb ben heiligen feb were/ bader burch ficbfclbd oberjcmantanbcrn/nitcrfarcw «och erlernet h^b/ber mengen fage nach auch jm/ memi# gen weg jn geetgt/ober 511 bommen fein / bad er auch ben gerben anftpehnb nit beger/aup eine betmg/ ober argtU fïigÊcit/ban allein bas er fich ber mengen nit haben móge/ crlangcn/obcrgep:anchett/bilt;crfnrenwolf»3lSdban/vn «it chc/foll lm bic erfïreebnng mgclaffcn / vnb vorn rich^ ter geben werben* Wo er aber beweren/ vnb fntbnngen mócht/bader rechtlich verhinbertwoïben were/bader fern Kwgen nit het mógen erlar^n/ ober puren/ mag jm ber richter geben b ie pterb/fünfK/vn taufent erfïreefng/ fein Jengen m er langen vnb für en :c,

Cquot; jffern bk Jengen folkngcfnrt werbe/anffbed coflcn her fie

-ocr page 113-

©jöeming. XLim

Îxtftc fwvt.'^«bfgt;Uctt rtngcnom«icnifl?lt;t*b«n/vnbfcbwc ten in gcgcnTOcrcigfcic/öcö/ wtber fie gefügt werben / er pkibban v^ vïigcbotfambctt 4«^:c»î)cr nebter fol «web «bfcbneib£ttvnbmtnnern/bïc»blt;r|ïw{fi'gBeitvnb»tUbcr ’ 3«ugê/i£r foil jn «neb frcy/fïract/ Oeber geleibt gebe / o$ febrtffen»!)ie jengenfoUen aneb/von einer flat vf ber en bern/vnbvoncinêgepiecrtn^bem anbern/sjotben rieb^ ter verbot werbê/fo bériebter fohebettuç bebun^t^öo aber ben richter nit n«Q bunebe/ bie jengen votfieb jn bei tü^enf foil er febteiben bem richter / vnber bes gericht^ jwrtng ber jeng wonct / bnö er bic jewgen / nach fotm ber reebten/wie rtueb bie mben gelere wirc/annemen/ vetbó ren/vnb verfcbloffcn / ?» febicten te vnber feinem gUnbi wirbigenfigchc»

^ön bcuelbttngöïe leugen

jn verboten.

^eweil bic richter foltc bnreb fieb felbö/bie jen q^ cornify genrtnnemêvnb verbot?/fo^ibrtnbernjntbnn fione,exa=« l’emlbf/brtdnitböcbïU lobe/ wo eô bic richter minationis [eibertbnnEónne.Drtnmbenbewemnge/leit teftium, ’ gatmïrrtffe ber [ache » IDie richter foltê vil mer rtnb bing/ bah vetbómng ber jewgen/ eim frembbe bcnelbcn/ !)nn cö wer gne/baßb rich ter/bcßjengen geberb/vnbrebe feiner fozcbt/fïrtmlen/ vnb ïwyfrtltigerreb acht bett »^berfeboeb/fo fiebieveri bóningen bcnelbcn wollen/wer gut vnnb not/baß fie bad benelbenerbAcn/reblicben petfonen/bie fieb bartn wufte jnbrtltcn/brtrjngefcbictt vnb gelere were» ©ortber/rtld ^fff Sefchiebt/ bic zengen t'r Anct/rtlt/ gefreyt/ ober ferter vont richter gefeffen/brtô ber richter m jnen ntebt^om/ menbrtn/noeb ficïitm richter te» ober baß / ber fie füren wiH/Arm tff/rtlß ban [pl ber richter jwfnen febicten / vnb

bendeb)

-ocr page 114-

ßcricbtö

btttdeb 3«blt;n/ftc Pct^Ueb/vn wk webt^tt vetbó«* 1D«ö iPban cm vjfreebte rebUeb v:facb / bic Bwnbtfebaffe cim onbevn Zjw ver bóten bcwölblt;tt»'X)nb ed verbóte bie sengen wer bo WÓU/jollen fk gar eigenclkb verbóte/ vff urticBel vnb fragPucr/gefragr / vnb j re fagmit ßd^ vffgefebtibe werbe tc.^Bô jollen «neb s» ♦tUcnscnc / bic partbyen beyb (jn fnrpellnng/anncmnng/ vn eybcfcbwernng)ckkrn/ vnb jurgepkeen/bo bcy 5» jein/ foltebb alleys« jeben vnb bóten/wk recbtsngejcbebcn/ïJnfolCrtncbwtljen/joetnc ♦*iïö spugen 5n vcrbótcnbenolbenwlrt/brtö berfelb nkge Wrtltbrtc/badeim rtnbern^nbenelbcn/ eö were ban/ bas ce mit beyber partbyen wtjjen vn willen gefebeben/vn in feinem benekb btteffgemelc vnb v^geerneft würbe.

0011 öem eydoen öie lengen febvueren/vnà

^ Wieman bemnacb volnfarenjóUe.

Formula ^gb^^KfoUent feieren/ba#'jv etn ganßewarbek iurameriti '^ nbsp;nbsp;nbsp;j^^enwólc bcm rtebter (ober wem ber riebtee

teftium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enebm verbóte beuilcbt) wad jr von ber fache

wi|Tct(ober von bc bing)barnber jr febweret» 3^^^^ ^^^ jr barunberrem falfcb mifcbc wok. ^Jtembad jrvot beybpartbey / bk warbek/ bk eneb 5« wiffen iff/ jagen woUent/jr werbet banon gefragt ober nit. jf tê bad jr bad ntt vmb Ion/vm bit noch Ikbe/ba^/fotcbt/ ober jnnp vmb einigdnnç wil len vnberlaffent nacb gc3e«gntd jagen. 'Ün bad jrenwer jage/btjjnacb recbtltcberoffnSg/bctmlkb balte wollet. lt;r ^ö jollen aneb be^balbcn/bte partbyen 3n gegc jein/ ncmlkb wker wekb bkBnnt jebafftgefurt werben will/ anlfbad fie ptotclïieren/vnb jteb vot febwernng bed eybd bezeugen/ bad jk wollen reben in bk per jon vnnb jag ber jengen/jDan nacb Öffnung ber mengen jag/ betten jk nk bann}» reben/ ban allein inswekn feilen. lOtrerfî/jo jie febweren/

-ocr page 115-

©jocnung XLV

fcbweven/ bag jte foUebdmt v^ bó^b^tbetben ♦ Der Atts, öev/baöfte bewetjenmócbccn/ftcb nacbojfnwngbevjew? gen fagc/evd evf« ven babe»/ b fte tn ber je «gen pet fon »nyeben woken te. QoUebö Alleö | ol Alwegen/funbevUcb vnmttflct^beybtegcvtcbtóbAnblttggeffbnbê werben» C Ïgt;emnAd?/foUein jegÊltcbcvjcngAUctnfwv genome . men vnb beimUeb verböte werben / 4ld D Antel bie jwen falfeben packer / fo wtbcr ÖnfAnnAm wAren verbotte. C É)er verbéter foil Aueb etn jebê jewgen er mAnê/wavj nen/vnb prb Alten/bie febwere einómetnetbtgen jewgê/ vnb Alfo lagen / ƒ rwnbe/bn folt wt(fen/ baß ein fal|eb | aï genbergejewg/bteyen perfone nacbtetltg i|ï/nêltcb(6occ bem Almccbtigê/beé gegcnwerttgbctt(bte weil er vmb vn vmbijï)er verfebmeebt» Demricbter/bencrbnrcbfcin lügen betreügt.'t^nnb ber vnfcbulbtgen pArtbyen/bte er bnreb fein fAlfcb gejeügniöleßt.'XJnbbieweilbnjnCßot/ vnb ben beyligengefebwoten bA|ï / btè w Arbeit jn fagen/ bit kb bieb bue bu betner felen gebencBê wóUeff / vn Allcé bae b w von btfer fneb wet^t/voltommenlicbê fageft tc.

lt;f DemnAcb pil ber verbotet bemjengen prbAltê/wie SwifebcnbenpArfbeycn/cinfAcbimrecbtêfcbwcbt/ber febulb ob^rbed bings bAlb tc.DAmAcb foil er bent jeuge ben erjlen Articècl fütlefen/vnb wol crÊleren/vnb vff ben Articbel/Aló ban frAgen/ob er ber ge^eüg wü^/bj ber Arï tichel war feu T^nb fo ber jeng ben Arcieed w AV fagt / foil er ju fr Agen vtfAcb feind wißend/ vnb wo bever wtß/bAd Cd WAV let » b^nnb Atteb Auff bie Anbevn fr Agjineb/ bie in bAdveebt/ vff bcnArticbelbic^iigegen ^nverboten/ von bent bcclAgcen/tnptAcbc fe tn. 'Vnb Alfo Auff Alle AVticbel/ vnb fvAgftueb/ foil er ben mengen ptßlicb verboten vn fra gen/je ein nAcb be Anbern vnbevfcbetblicb vn véritétheb» C ^d mag Aueb ber verbeter ^nnt erfïen/ben jeiigé (fo ee jn nuQbundï ) m einer gemein fragen / wad ber 5eüg ^ von

-ocr page 116-

I^ericbts

vonöttgan^ett fach vf/bû îwtfcblt;n ben pAWbyen/fttfg* inrecbefetttgung (cbwebe /ÀÊv mag «neb ben ftetben/ fclt;^|ïcn«th'chl/inmcvjïenfragcn/obcrbcnUtflcn/obciï wittelffcn / an^baöcfbcfïo ktebthebef erlernen móge/ ob ber jeng vnbetriebt/ober geler t f :y/ waö mb wie er fa gen folle » quot;Der verbéter foil aneb bem jengen nitraten/ «bet anweifen/icbte jn fagen/bae ber jenggelrtwbt/ baó » lt;^ f^S/tö feie war tc/ober bet wiberumb» lt;r|2lnvnehDoïfFgcrtcbten/t|ïetnmi^pïancb/baóman btejengenfagenla^t/vn wan ftegefagt baben/fo febwei tenftebarnacb /baealfowarfey/wie ftegefagebabem i ^a6 foil niebt/mb t(l nfcbtigbUcb gebanblet/bmmb (lel «öab»ï)te jengen feilen votbin febweren/ebfk fagen/vn gilt nit barnaeb :c»an^ r ebUeben vfachen.

C Dnfoltancb wijten/fo einjengberfebwettanffar^ tiefel/bte warben jn fagen/iflfein fag alleinfnrtreglicb vjfbiearttebeUöo er aber febwert anff bie arttcfel/vnb bieganije facb/fo ijl fein fag/anffbae allee ffeffttg.jfte fo fiebein jeng jn (cbwerenfpert/mnbnttfebwerenwill/ fo foil er in ben eojie verbampt werben/ber an jf gebt ben partbeyen/femer vngcboifamfeit halben»

©on arrickkn/ vod (rcr vbergebung.

rquot;**^ igr bo jengen futen will/fol fein furnemen/v^ feinem Cibell/ dag/ mnb begeren gejogen/in 1» ^^’’fften vnbcrfd^iblicb bat geben/ bamff Wjnverbó:en.1Diefelbcnfcbnfft/wet ^^Jg^^’^^fw^'^^tt^f^^^Vjnïeitencapitel/offrbeBert nnng gênant. 4ncb werben fie an vilen enben furncmmengcbeiflen. Die fclmwiffcn/baó in viln geriebten bet geptaneb i^/bue man fein fatjungê noch articfelmacbti3beral6balb berfrieg beneffiger/ mb bet eybvo:geferb gefcbwoiêijï/fo fragt bet rieb ter an poe

-ocr page 117-

©löcnung, , nbsp;XLVI

Art fïatbct fd^ungen »nb arttchl/ bcttbcclagtcnvnbcr? fcbctbltcb/lt;i«ff citt tcgtltcb gUbe ober punceen bcô Cibelô ober dag» '^nttb fo ber bedage baô Uudde/werben bem naebbte jewgeiibeô anewouerö/aneb barauff tngcbcim S^ft^lt;igtvnbverbô:u“©tfengep:a«cb/Bantcbntt(cbdtc/ foer mitbcm/ïei^/berbarj« gebóte/gefcbsebt/baneebcï gibt fieb ojft/baö ein dag / ober begeren/tn einer gemeirt f «rpwebt/vnb barnacb vitberfebeibUd? erdertcvnb mer m bieartichlban bic dag inbdt/gefeßt wirt)vnb ifï tein fwnbe/ WO Cd nie gewonbeie ijl/ bad fetn fa^nng ober ar? ticédgemaebt werben/bannoeb gewonbeit bergeriebt/ mb i'rcr flett/tfttnrecbtjn volfaven.T’nb wobie fdb »ob farngoberptoce^ nitfebeblieb/wibbie gef4çgc(cbicbc/ mbbertiebter/biebanptfacb/ warlicbbaran^ctlerncn mag/wer wol gnt/baß nicjolcicbtlicb cin^artnemmn »mbgetriben/ »erberbt / 'Ï^n fo er bic fach |n cnb gefnrt/ Micbtig£licbcrbantwirt/v^bcmgcfcbweßcdid?erfptQ« finbigen/vmb bas bic dag / ober emfaltig begeren/ Vmb x^pfebïUtng bóller/ nit oil we^Uebê jlnct/ale ob eö ein ber lieb Cibd were tnbde te» Ciebe riebtcrybebenctcnt bic vn b gleieben fachen/barbureb ber arm man/in mnu^c co; pen vn febaben gefnrt ♦ D^balb nie bie perfon/aber bic toeeen bnblcin/mb eneb ofte fdbó niebeig belt / mb ver; acbttWaómgefcbicb/bejfcrt/Ceibetnicbaögro^ mere bcö vberflifftgen mbienli^m gefebwe^tc.baö allein jn erlengcrting vmbtreiben/ vn vetberbungber parebven/ mbnitjnr jacb bicnlicb/nocb fmebtbar ip(benbaofenr Uene/ber lofcbtcJ^Petpetmeinreb niemanb jn naebteil/ fonber bem rechten mnb armen man m n»Q m Inffc ge; fcblagcn fein.

IT ^ówóUe ber degerantvroïterbewetfen/ foil jm ber richter ein jete feßen Z fein artiefel jn machen. ‘^nnb fo bie vbergebenwerben/bem gegenteil abfebnjftsn pellen/ (Vgt; » bie 3«

-ocr page 118-

jgericbts

btc j« beft’^btt^en/ ob ftcgcfcbtcBt/btéttltcb / futteegltcbf »ttb ben b^nbcl betreffen/obet ntt/ban cö foil ntt^u gcUp fen werben 5»bcwmn/ba6/focö bewert wiUbc/bcmbcv biebewet^g tbet mt bülff/obcr nltfintrcgltcb werc.Wte wol 5tt Jetten/ bte tn'eg jn burgen/fo bie nrttcBelbnncBel/ mb lange etnreb »nbbtfpntattonerbetfcbcn.Diertcbter ftejw laffen/bocbfwvbebalcenjre mbtcnltcbeittc^gletcb wie tn ben façnngen gefebeben mage tc»

C ^Êö tfi aber bem / ber bo jengen fnren wlll/nntj vnb furtregltcbarctcCcljugeben/vjf bteer btejengen fnren wilU^anber nebter/ aneb nteberjeng/ alwcgfo vnbers rtebe (etn/vff btegefebtdx/vnb baö re^t(fo bte partbeye fnrpttugen^bao ft« wüßen/anffalle notnrjftige bmg anc won jngeben.3ber wiber ben btejengen gefurt werben/ fern bte artidel ntt fo gar von nóten/ban allctn/bj er fetn fragfïncè befto baß vttbgefebteber barattff machen ban/ vnb wtber baö fnmemen bee/ber bte jengen fnrt/fteb bc^ fïoba^verwaren/vnbbarnacb rtebtenmag*

lt;r ‘èn foltaneb alweg beinarttcbel/ vjffabeb^nen/ver teben/vnnb ntt vjfnetn ober knebeln fe^en. ID an dn frey kbtgbltcb netn/tfï vnmngltcb/vnnb vnbewerlkb/ban cd mag ntt bewert wer ben/etn bing/ bad bo ntt tfï / Wtewol btireb mtt tel/jn jeiten/bj netn bewert wtrt/ 316 fo teb be^ weren’wolt/baó kb «men nttermott bet/vnber glekben/ mn^t teb bae beweren (baö teb ber jett / ab er jn Oppen# bmm ermon wo:ben)jnX.om ober 6traßbnrg :c» gewe# fen were.1Dnrcb baö fclb mtttel/ wert bewert / bad edntt mogltcb/bjtcbln jn Óppebetmermott bet/ fo teb ber jett bewertbet/bj ich jn öfraßbnrgtGgewefen were :c.3lfo t^ mb ber gefîak/mag bad netn bewert werben :c»

L nbsp;nbsp;f'^^^*^!^*® ^*^ö erfaren/ fo bn artlcBcl furpmebt

vnb vbergebenbettefï/baranffmanbetn jengen verberc folt/vnb ber feiten arttebd/etner anß far le ff tg bett/ob be# trug bed

-ocr page 119-

©jöcnung. XLVII tttîb bid vicbutô verladt/ alfo/ bad bet ^eüg bavauffnit vetbótt wetben were/ fo mógen nach Öffnung bet jeugen P^g^/fobuedbegetff/bte^engenwtbetub vff benau^gc? laffcnatttcBel vetbóa wetben/vnbatbatanCetn tttng/ bet jeugen offsiung/ban eö witt geacht em neuwet atet# etehe» ooabet bet tt ehret ben atnc^cl / mttwdlcnv|Ïge; laßen betce/ald ob et nicht folt/vnbtenUch were ic.vn bad alfo etbant wet / onnotnachuolgenb wtbetumb bte$eü# genbatauffïuwcthóien/wobnhtetmjweyfelff/etfoifcb bte hochgeUtten tnnb tabtgeben bet gefaß / auch bie geï wonhett vttb geptaueb bet getiebt/ï^anb/ Ötet/ƒ lede/ »nb bóiffetïc»

®on fragftuchen auffvbergebeii arrickela

bie jeugen batauffju ftagen»

Z^M^ -OttUttbteatttcbelbewettjul^fffg/bienltch/vu Demteno teebtmefftg etCant woibcn (etn/ fo gibt bet ge^ gatorijs» gentetlftagflucB ju wibet ben jeugen vnb at {

^^^^^Ctctelïc. quot;^nubfeinbie felbenftagffucbnicht Intenoga^ ^^^■■^^anbetd/banftagen/biebet/wibctbenbiejem to”“ 4'’!^ gengefuttwetben/begettjuftagen/vnbbic.ß*» jeügettjuetinnetett/becvmbffenbebedgeclai gten hanbelö/vnb futpiachten attichl/fo wtb jn in te ehe inpïacbtwoïbenfeinfTPonbenfelbêftagffucïê/follman Êein copy geben bem/bet bie jcügen futt / vff bad et batï buteb bie jeugen nit vetwenbê/vnbettichtê/obet vnbet? wufen moge* Demnach/ wad fm bienlich/ju (agê/Jeboch fo bet tiebtet copey bauon gebe/wüvb et nit funben/abet et iff Cd Juthun nit fchulbig. Sie foUen auch bem tichtet heimlich gebe wetbê » “Det tiebtet fol auch bie ftogffucB butch fich (clbd/obct fern beifi^en/befichtigen / vnfftafj fen/alfo/bj et bie vbetPiO'igenabfchneibc/vnb Ób einiget tnangelanbenenwete/bad et ben fclben mangel etfülle*

5 nbsp;nbsp;00 auch

-ocr page 120-

©cnchtó

^o atteb bte avttcfcl vbetantwott wetbc bem/tvibev beft ^kjewsen gebate werten foUen/nmg ter begere/ tj man fm «n jettffeU/ vnt etnenne/tn teren er »ff tie arct^elz fragfïneb machen móge, 'X)nt ter felbtg febnb foU im ge# geben werten/»mb gewonbetc ter geriete tie ein ereled renn »nt nn^iegerm tfî ter gcpiQ,

lt;r XÊô werten auch in jenen/1 t e articFel gemacht »nt fragfîne^geben/eh tie jewgen fur gefiele werten/ tj hin »crlengernng betrngUch gefchebe ic»

C ‘töte partbey/witertie arttefel geben werten/ (oUeft tiefclbcnarttctcl/alöcin fpicgel »01 jnhaben/mt Pelffigs tltch tarin fehen/ »n »^ ten felben avtief ein tie fragflnw ziehen »nnt macben.^jan wo cranter fragilité/ tan j« ter fach tienltcb »nt fürtreglieb macht/folUn tie jengen taruff nit gefragt/ noch gebóte / fonter ter richter / »on amptô wcgcn/vberßufjlich ertennen/vutgauß verwerf fenvutvernichcen.

J*DÏttt bcC ft^lQ|ÏltCv»

3^ feintiefragjlncB/anfftiearti^elpeterö/fo ’JI er witer Jacoben/In recht gelegt hat/ feinjewge A, „^öarauff ju verboten tc.’Dif wert vot cin'^ttclge

fehnben/vnt nach tem Cttel/alfo/ f^ert terris dgt;ter/ewermamptgcpwrt fleißig alle ting jn ergrünte/ »nt ottcnlicb/ mit aller erfotfehung/ tie ting jn erlernen '2gt;arnmb ich »nterthenigflich bit / taöjr meinee gegem teile jewgen/peifltchvnt niteilcntt/ nach far leffigtlicb/ w0llcnt»crh0tcn/»ntanffcinenjegBlichenarticbel/fwn ficbcigblichaUevmbflent fragen/»nnt nemUeb rtfacb feme wiflene von ter flatt/ ter gefchicht/vom wijfcn/»5 gtanben/von gewySheit/vom Icbmottc.vnt antern ter gleichen anhenge. 4ijcb von tem glauben tergejengen/ »onfrem wefen »nt leben / obfie ctel gericbtßlenc/ bant^ werch lewt/bwrger/oterbawre fein/vnerlich/verwerjp

-ocr page 121-

©tóenung XLVIH

ncb/vicb/oÿ arntc/ob ftc vmbgewfrtö wilUn/ Èuntfeb^ffe fagen/^bftcbcd3c£|€nutlöfvünbc/obmemfreynbfew/ Ob ftc von febê /obet boxen fagetV bw^n von gdegcnbei^ ten vnb gefoteben bet gntet/ob bic mengen/ von bed neb^ tets gertebtjwang/ obev ob ev ein btenflbot / o^ 6o|ïgen^ get bed gegenteilô fei / Ob er vnberwifen fei/ wad ob wie er fagc (ol/Ob er ficb aneb mit feine mitjeöge/vnbei tebt bab/von feim alter / ob er im ban ober acb t:c ♦ vnb welch partey er woltbie obleg/vnb recht bettete, vnb von allen anbernvmbflcnbcn/nacbge(laltbed}e«ge/vnbcrfach/ vnb wad bad gernnt bed richterd vnb ßeiOtgen verb^wr/ jn ber warheit/vn gerechtigtcit bewegen mage/foil er5« anbern gemeinen fragffnehn/bem mengen fürbalten/ vn baronjf fragen/mb mit allem ßeyß erinnern tc»

lt;r ^Darnach foil anjf jben artichlin fnnberbett/ein J’^^ftroga-gclcicbrechtmeffigfragllnctgemacht/ vnbbemjengen fnrgebaltenwcrbenalled(wobnnitver(ïêbig/oberbar# -jn gefchieb ) nach ratber gefan gclerten vnnb t eebtner# fienbigen /bau bife bing mögen nit alle gröntlieb bnreh gefebxifFtÄtt tag ptaebt werben/bweil ber fachen vil/vnb nach einer jebendag gelegenheit/ fragfînet/ vff vbergo ben artictel/gemacht werben mutten, C 60 auch ber ^eug fagt/cr feibo bey gewefen/vnb ge^ fehen/badpeter Jacobengefchlagchab/foller gefragt werben/wo mit erfngefcblagen hab / an wclcbd enb am leib/auffwelchen tag/ in welcher jînnb/ vn a uff welcher fîat/werbobeygewefenfei:c.vnbbergleicben,6oaber ber gejeug fagt/cr wer nicbobey gewefen/fonber von an bem bóten fagê/fo folle jm bife fragfiuef / wie ob gemelc/ ^i^ f^tgebalten werben / funber biebicbienlich femanff boten fagcn/ald wan / vnb wo er bad gebóte habe tc. vnb von wem tc, l^er richter fol auch alle vergriff hebe frag ftneBabfehneiben/vnb nie tu laffen tc,

C Wo

-ocr page 122-

ßeriebts

C Wogeptgtwivc/baö bk panbeye/bey ben^enge fern folUtt/wircallcitt vcrflanbc/m bev fwrflcUuttn/vn lebwe rung beö cyb^/nbet mmmetmet/ in verbowngen be c ^cö gen/banfie füllen alwegciïb^bnlicb / vnbementaebbem anbevn vcibójc werben»

C Der nebter ober verbóter / foUennueb al weg acht baben/ob ber jewge/m ferner fag flaw el/ ob er mit fotebt rebe/ vnb vnfïectgteft/ob er fteb aneb in ben fragen / vnb ferner rcbccntferbc/baó foil er/ foeearctwenig were »ff fcbïeiben/ban'trnlltnófagt/baóoffcbletcbimg/vnbróte beô angefrebte/aneb flamlnng bec rebe/macben/bfetne befîo weniger geglaubt wtrt/ban co tfl febwcre/cin »beb tbat/bureb bau angepebt/mc }U offenbare / »n »ctbaltê» C quot;iDerrtebtee ober »erbó:er/folanebgeßtOcn fem/bad ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bte fag etnö jegElicbêgejeügê/ »nberfeberbheb vnb ganQ aufffebube’/ oberauff fcbietben la p / bae etlicb mt tbww Aquot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Daûfofiebenerfîcarttcfelgefcbîibêbeeerfîêjeügen/fo fcbubcnfiebarnacb /ba6e6 ben zweiten xmb bnttê $eügc fage/gant? gleich laute/wie ber erfî jeuggefagt b^b / baô gan^ ntt fêin/fonber »erwoîjfen werbe folle»

lt;r Qo aneb ber riebcer ftcbt/»crfïebt / vû créent tu fm fclbô/ bae bie arctcBcl be wert fein/ foil er bte KÜgcu/ ober 3eugnt6minnern/bocbbenpartbctcn»nwtffenbïG

©on Öffnung der Jengen fage»

Ditffate- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O bte ïeügen furgeflclt/vnb »erbóttfetn/fo 11c fuum pub 2^ ficbbtepatlbyenveruben/ ferrermbiferfaeb Ucantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïeügntómfuren/ncmlicbalfo/Dcvricbter )ol

ben partbyen fagen/^r babt cuwer uiigcit btcfurptacbtenartieBclgefurt/ ut benen/ jrben erffen/b-en zweiten / »nubbuttenanff: febub gehabt Cober ein »o: pe alle) wolc jr fcr^ rer/vn mer jeügen fnccnicjagê /bau bie partbye» j«/ fo

-ocr page 123-

©Jöcnung XLIX

JU betftet'b afijffebub mit betbefhebett/ wü ebe gefaßt/ gcglt;ben wetben. Qugé aber bic paftbeyen nein/ fie wóU lenmtmctjcögcnfütctt» ^uftbaefoU bemebterfagen/ 3lfo verjeibenb jr eiidgt;fcnerscwgë5wficr€irtbifcr facb/ fo aló ban bie partbeyen fagen/ Wir »cv$etben »ne blt;6 :c» 6olfolicbdaneócl^tUcbvnb»ttbetfcbeiblicb/bcybteglt;« ticbC6 banbcl/mb^ genebee buch / ob Pïotboeol gefebn/ benweiben» “ÏJcmnacb/wanbiepattbey/fo bicjewgen gefie«bat / obcrfctnwtbenetlbegcrê/bci^ciigcu fagju ojfen.^le ban foil bet riebter bcybpattbyë bereifen (bun (o er fie nie baranff betuffe ober eitert / foil er ber Jengen fag mt ójfenffo fie aber jngegc/ober bwreb vngcboifam/ abweßg/ober v^pliben/fo mag/vnb foil ber richter fet'm febteiber ober no tariert beweiben/bj er offentlt eb en in ge« riebt/bie verbómngawff jntbun/wb ber j engen fagle« fen/ober mag fie ber richter felberkfen/fo erfie rerhóte bat/vrtb fo bet jeugett vil / vnb jre fagen lang fein/ ifî ge^ nwg /baô eine Jengen fage gelcfcn werbe/voi fie alle/vnb berrichcer baranff fage/’2) ife jcwgenfag/folt jr vo:ge; ójfrtcthalcett:c»'ünbbcrt partheicneirtjcitbcncrtnert/jw bittê/vnnefnmen abfehnffe bet jengen fage/fieb baranfj ju crierttert / vn in rechte befreffeigen/ober wiberfr pers fon vnb fag/jntebjuthurt/vn foil alweg bie bauptfchwjft ober onginal bet vethomng bey bem richtet ober notas q j rienpletben. C Wie vil ftchjewgenju/ebet fach gebit f^mqua tert/fagenbicgefatj/^wengenug/ed werbbaitinbett ge übet eau ia faßen ange jeigc/baó in einer fach met nocurfftigfein/ neceffarij. ^lö JU eim hcrlicben ‘ÏTe flame nt ge hólen fiben/in enn Ces (ïen willé/ober gab auf) vîfaebbeetobôfunff Art hittbets legunggeltö ober anber binge/bo bic hinbctlcgung/cin pfimb gölte vbettrijfc bicy / in verjeihug ^eUeianifebet faßung btey/ein jf nueutouû ben abwefenben ju machen biey ic/vnbber gleichen/ J-’rag bit ratgeben/vn gcfaß ge

Vî letten

-ocr page 124-

ißertcbtö

gcktwn fettet« T^crgletcbcn femb vil rieben/ bfe(leb' bttteb emê jeuge enben / «lö wibermffimg cHö gewaUö/ mag buteb cm jewgen / vnb ben cyb bewert werbe. j(c ob «»» 3nfîrwment openbar fey / mag bureb etn mengen (bi ijï/bnreb cm rtotanen) bewert werben tc.banon erfar bteb auch m néten weitleöfftgcr.

lt;r Dife verjeybung ferter ieMgensttfttren/maganeb cmbefcbln^ gênant werben/boeb m't mber bawptfacb. Go aneb cm partbey/ fïcb fcrtcriengcniwfwrc refit ebt/ btcfclb partbey/foil m ber fach/fetter iengen jn fwren/mt 5« gelaßen wcrben.2(ber bte partbcy/fo Jicb me veritebt/ mag mer jewgen fnren te»

^er elfte vnöerfcbeio / fagtvon verwerffung Addicen^= vnb wibcrfïrcbnngbcricngcnpcrfonvnbfagc. domcorra x’^k^'ünimbcricngcttfagegeöffnetwirt/ alöbal petfonaset t^ 47 vonjrcnpcrfoncvnbfagenbtfpnticrt.'Vnbfo dich tefu« , '’quot;’^ Jf‘^t: ó jfnong beiengt wo:bc iffl bj cm par? tbey/nacb Óffnnng m beriewgen petfon vnnb ^** rebett vn wtber feebten. 310 ban mag m -^-^Vjre perfon vnb fagc/au^gejogen/ vn mreb ge# febeben/natb jrer Öffnung. 5um erften/ber perfonbalb/vonwcgcnfrer bcgartgncnlafïcr.ï3l6balt;^ cmcrctnbtep/rauber/memeybtg/vncrltcb/obcrfunfï/fa einer vntugiteb/ vn ferner eren entfetjt oh verwifcnijï.

lt;r Sumanbern/vmbarcfwenigbeit willen/alöfocm jeng bê cleger/obcrluntfcbaffc fürcr verwant/ fern vat# ter/femfón/fem gefeU/ober fnn^arctwcnig t(t te.

C owm bttccen/vmb mangel ober geptccbltcbett willen/ aie fo cm jeng/vnber femenjarc/vnfmnig / ober cm j(nb were te» Wic bte für bauen aneb melbnnb gefebeben tfï. ff Àfô werben aneb m petten bte jengen/vo:jrcr Óffnng verwoïffen.ïran/vnnbwtcbaögcfcbcbcnfoll/babcrtbtc boebge#

-ocr page 125-

^® fbsclcttcn be v ge faQ/mrtnebcrUy memimg / maglïw/ P hebber fall begibt / gruncltcb bawon fragen, “èocb Wirt ed befcblu^Ueb gebaken / fo eln recbtmehiger außquot; Sttg/obermreb/trt biejcügctt vnjrerfagfïirpïacbtwtrtc bi ber alweg/von anfang anjnnemen fey / vn ber nebter bad nit anneine/ fo befebwert er bie partey alfo/bj fie hac bett jn appellieren. 3lber ob beren bewening / aid halb angenomen foil werben / het in willen vnb er welwng bed ricbterd.pocb fein etltcb fell banon außgenommen te. C^ i£d mógen aneb jengê iw wiberwct|fnng ber erjïen jengen fnrpiacbt werbe/ vn bh felbêiengenb wiberwerf fnng/ mógen aneb bnreb anberiengé verwoijfen wetbê. 3lbcr benen nach/ lafic man fener Beinjengen jn verwerf fenjnïc. C^d»h5^f^bicBt/b5etnfegBltcber/fober5en^ gen fag annemen/ober verwerffen will/ein fegBlicben ar ticBelbarnjffiegefagc/beran^/mttetm5eicbenetndcrni5 ober bnebhaben ïeieben/ vnb ber gleichen/bte fag bte anff ben fclbenarticBelbtent/mitbem felbcn?etcben vermerk bad ber richter vnnb partbcy / jre vcrgletchnng ober wh berwertigBeit/bchoebfcbenvnbverhecnmógenïc. rp » C -^ö mógen aneb vb beriengenfag fnrge went wen ben/baôjricgtIicbcrctnfnnbererebvnbBnntfcbaffcge# ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

fagt habe / bad fie mir er fag wancBelmntig fein / bad fic mt vtfaeb fagé per rebe/bad fie wiber einanb fagen/vnb ber gleichen. 3gt;an fie feilen fich vergleichen in bembing/

. baiionfiefagen/inbenperfone/inbcrhat/itt bero:bnng ober fîaffcln/vn inber ?eit tc. Wo bad nit gefebicht^ wire jrglanbverhinbert.^teobberjeng falfcb fag.jteober 5n gericht fey te. vn ber gleich en :c. Wad fich ferter hierein verlanfft/vn not fein wire/ frag biegefa^gelcrten/lDan b aldeim tentfehen fnrfp:echc/genug an;eigung/ bich n» halcê/hicmit bericht empfange hafî-'ï^nb wolle mm fer^ ter von 3'nktumente/vn anbern vermutnngé tc.febnbe.

e i Ton^nhut

-ocr page 126-

ßenebts

©on mftrumenten /Vermutungen

vnb anbetn bewenmgen»

5r b^bê gefagt voit ben be wemngé / ôte bnreb Icbettbtgïlini»nengcfcbebcrt/b46ijï/b»rcb5lt;w^ gen. rtun wéllen wiv f«gen/ von ben bewevnn^ gen bet tobte (ïim/btebogcfcbebê bitreb b«ejf ic. ©tewctl nbet bet felben bneff/etUeb mjïtnment/vnnb bnteb bte nota tien genmebt / vnnb nit vil on wekltcben gedebten geübt wetben/ beten etbeb b^p|ïbcb bendeb mbalten dn teil fteybeben vnb befletignng etUeb 'èicjla^ went/etn teil gaben/vß vifacb beo tobe pnb fnnn/ünb et? beb ^nnentatia/ bae fcin mbaltnng onb vfffdjteibnng bctgucct:c.'ï)egt;n benaUen/jten betbebetten/ wefibeben linemen / »H tngbebenê/wtbet:«ffnngcn/ vn unbetn jten 4nb4ngen/wéllen wit ono fwtbebaltenbi^ ^n bembweb/ Ictn/bao wit vegt;:b4nt b^ben/ bte notatten vnnb (te ampt bettcffen5nbefcbiciben/vnalób4nb4uonbetenbcgtnnt beb 4n^ttcbten/vnießn wobem Iepen/inleytfebengetteb ten banon et W4óf» tpmebt wwtb/ bic gefatj gdetten ba? tumben ftagen/benolben b^ben/tnb fnttet von vetnnfet ' tungenfagen*

Depratra# C32 poombus

©OH Vermutungen»

Ö ijl gefügt von waten vnb volbnnncnbcwe tnngen. t^ic wéllen wit fagen von vnnolbom nen bcwetpingert/ vnb ^um etfïen von vet mn? ^^”3*^^* tr l^ttvetmötnngêfdnpctetley» tememZa. ^^«^ ^rjï t|ï ftendteb/obet vnnetnünjfttg/ vnb tfl dn ver

tnwtnng/bie bo entfpnngt von béfen menfeben/vnb a«^ Idebtuetdgtn vifacben /aldfoetnctetn Inngen gefdlen/ dn mal bcy etnet innebftanwen/obet fi anwê flnb bebn/ vnb ab balb bad bé^t atiffftegebenebet vnb vetmut (wie wolbie jweyfelb^ffttgen bing/alweg^n bembejlenan^ gelegt

-ocr page 127-

©Jöcnung, LI

Sdegt Wétbc füllen) quot;^nb Wfc vetmutng ffï niebtö wert/ |tc foil v^rwotffen werben/ vnb bee ricbtcrsgemntjw v:^ teilen nie bewegen» 10« lt;t»bccvermncwg ijl bewerheb/ Præfump, vnb ber warbt« gletcb/'ï^nnbentfpnngtv^ win vtfaebé P® vnb arebwentger verbecbtltcbett / vnb leümoc/ vnb »ber P“®^ ue# bifevermncnngwtrtanjfgelegt/bieenffcbnlbigügobcr ^«imius» pttrgatton»'X?nb wiber btfe vermntnng wtrt jw gclaffen/ bic be werwng » *301 fe vermntnng foil ben richer aneb nie bewegen^n fpeeeben ober »treilen / eu wer ban bac in ber entfcbnlbignns/cintnangclober geptefîenwere^Difolr bn ver(îcbn/b«ô bic vermôtnng/ allein ben riebrer nit bc wegen foil jn fp:ecben.3lberfocrein jengen barjn b^t/ obereinanber gleicbmcffig vermnrnng / bad maebtein ganzen glauben» 'iPnb moebt ben ricbier bewege/ baó er bem/vot ben bie vermorng were / ein eyb ( etlicb fagê ben «ybber bo^beir^vffgelegt/vnbbae rtreyl voqn fpteeb?»

C Die bntvermnenng ut EreJfrig ober gewaltig »'X^nb Præfuptio beifîeinvermntngbecrccbten» Danbas reebt vermut/ violenta» bic fach alfo fein/ale fo einer einsbanbtgefebnfft bet/bie anfoettlgc were/fo wirtvermnt/baóbcrfcbnlbnerbie fcbnlb/barin begriffen bejalt babe /vnb banonentlebigc fci/vnbfnrtoberleit jn^Dife Vermutung benriebter ju Vïtcilcn vnb fp:ecben»t!^ówirt aber aueb jn gelaßen ein wibwertigcbewcyfung.Dieweilmanwiberwnrffftnbt bic vïfacb geben/bas fteb bet tiebter/ vff bife Vermutung tut bewegen laßen foUe/ju fpïceben vnb vïtcilcn «»

ff Die fierb Vermutung iff jufeUtg ober anbengig/bes P^æ^Ppo teebten/vnbbiemag ben rieb ter be wegen ju fpïccbc.,*rn ^^eeuona vontccbtleybcfieancbCcinbcwerungwibfie.'XJnbwirc *'’ alfo beo reebtê/vnb von bem reebtengenant/basee wire vc(ïigtltcben alfo vermut » Datumb Wirts reebtbaruff vßgefptocben. D« foltfunbcrlicbacbtcn/baseintcgb lieber riebref /Oct vff Vermutung volnfaten vnb banblê will/ ganQ fücficbiigBlicb »5 ebenfein vncil baruff mef#

n 5 fee»/

-ocr page 128-

Berichts

f/gen / vît gat Utigfam 4«^einig« vc vnincnng pene 06«v Irraff^ttiff legen folk»

lt;E quot;Dn foie auch met'dxn/brtó «lie gute hing veewut tverben/foUen teebe getbon/ vnnb «Ile bofe bing/vettere vnb vnreebe gefebeben fein»

^onauffifgungdcs eyda^

jk nbsp;lt;^0bgebeeben ober mangel voltnmncr bewc d*^»*’S^ W*’^^: 5 w jetten von bem rubrer «uffge Irgt jnfebwerenetneyb/banonKVtrbte «neb febutben wollen» J^leißUeb foltn wtffen / fo etnfacb g«nß bei wert/‘’^^*^ 3«nQ ntt bewert t|T/wlrt teinem et« » ntgereyban^gelegt»

adfupple- 6o«berelncl«^obcrf«cb/b«lbbcwertoberbew(^ menta pro fe« t(^/ flt;gt; Wirt «lö ban ein cyb / bem deger ober bedagten batons^ «njfgelegt(rtngefebenbtcvmbjlcnbberb^nbclvnbpevi fonjjn erfülle bU halb getbon be weyfung/baö ein gan^e bewernngbarbnreb verffanben werbe»

C 00 lt;^^^r lt;wf^cb pemltcb/vnb penlub furpmebt vnb geclagtwnrbe/ vnb ein guter jeng/ bie pemlUbelag/war fein fagte/fo foil jnvoltomncrbcwernng/temeyb erteilt werben.lgt;«n in foltcben fachen/foUenbie bewernngen/ ganß offenbare vnb voltommen fetn/vnb alo dar ab bic . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. öonnmmictag/erfebetnenu»

«Jramenti ^ Qoubcreinpartbeyberanbem/vinbgepîefîenbcr gnauo. nbsp;nbsp;be wernng etneyb anff legt/ fo foil bic awfflegnng treff tig fein vnb flat haben»

lt;£ -Ô b aber ein fehme fach/vnb bemnach bürgerlich fut? getragen ober gedagt würbe/ 3llö vmb betrug / febmei hungen/ vnnbbcr gleichen / anjj benen ein menfebvneri (ich genrtdlt werbe mag/öolancbteineyberteylt/foni ber voltommenlicb vn gnngfam bewert werben ec»

C 00

-ocr page 129-

©jöeitung , LU

C 0 0 abet bic fach buvöcvUcfe / vnb «ft fcbmchcb / vnb boeb cói greffe fd? were fach »fï/fo foi ber rtebter auch »te leecbtlkb einem beneyb erteylen/ funbermer geneigt 511 entlebtgcn/b«n 5» verbammen fem,

CT 6o«berbte facbBlein/wirteójngcInflen/vnbbenoli benber wtlbnv bcö ricbterô/bnô er bannie voinfare/ atv gefeben gefïalc rnb wc^ltcbett ber per fon/^lU fo einer nie 3 wendig gnlben/m feiner nat wng bet/vn begert von eine bnnbert pfnnb/vH runt bte febnib ntt volbommenltcb be? wetfen/fofoltbembccUgten/ ebbanbern dager/bereyb *^»ff3*^1^3*^/'’»^ 5» erbent werben ic»

lt;[ öo ber deger vn antwoner beyb/ gletcb vcimucug/ vn jegbUeber b«lb bewert bet/fo foil ber eybbembcclagtê (vn»ttbcmclegergt;ffgelegt werben» Dan wtrfoUenbe? benber’vnb febneUer ietnïnentlebtgc/ ban^nverbamen, Daß bak kb bef^lnplicb/cö fagen anber bamon / wj ft« gelnfl.'lPnb wollen bieuon 3» febtetben aneb 3» rng ff en.

amp;cr ^vttclfft vnderfebeid fagt/vuic man m '

ben fachen recbtlicbbefcbltcffen folie, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

igmnacb voibtngefagtljï/wtc man m fache vol? Adeödu^s, ^farcn/aU benbneg benefïigc/ben eybvoigeferb dêdnmin /ï»rcbweren/fc(5ttngenvnnbarticbel/a»cbanti caufa.

woit baranffjnmachen/ bewernngen/^engen/ injïriimcnt/an^AHg/wtbcrïebe/vtleteht auch jweifakig/ ober bwyfaltig tnrebevnb gegenwerefnrpnngc folie tc, 'X)nbbcmnacb bte partbeten ntcbtómcr furjuwenbe ba^ ben/vnb fteb ver^dben/aHer fnrpnngnng/ vnnb begeren it^facbenjnbcfchlteffen, tTDaóalleöban/jn jeber^ciÈ vn irermcfn/flei^ltcb bnreb benKat/(5ericbtfcbïCïbcr/ ober rïotarien/v^gefebnbcn werben fol/mbae Kat/ob (Bcrtcbtóbncb oberbeö notarten Piotbocöl/3» ewiger gebcebtmö vnb behaltnng/bey ben © erteb te b^ttblen.

C 00

-ocr page 130-

iScrkbts

IT 00 mich cm teilfreb fer:cv «lieu furpungcit vet jetebt/ »nbber anbev tcyl |obcb6 mctbiut will/ vnnb füge / 3 eb babnoeb cewadmerfütju bungelt/ mtr jumcfncmrccb; ten btenUeb mb notiirfft / fo foUbetnebtet / bem fclbcn/ etn bequeme sen benennen/iwifcben welcber jettfet fm f« gen folOaUedbadimnot/ficbsubebcneCen/vnb auff be? nentcn tag entheb futpungen folle.

CT Ate fem aueb etheb btc fagen/bad C6 cm btng fet/fteb fetter tn bungenö ober furbungen^Su vet jeyben/ ober m bet facb inbcfcbUeßcn/wiewoleö vo: iwei vetjïanben/ vnb)egbUcb6etngcfcbtcbtvo:ftcbfclb6tlï.'X)nalfoniag manfagen/baöbntcbbievet^cibttng/foftcbemct fetter be wetung vnb anjetgug bet that vnb gefebiebt verreibe allein bue felb vetjigen wetbe.4betb«tcb bicbefcbUeffwS werb vetugen btcameigung betgefatj. Wtewolinbife# vetjdbung vnb befebitejfung / alweg bectaebe vnb et wc gen werben foUen/bte wou/baö wefen bet |acb/ vnnbge? wonbcttbcó g er lebcö ♦ Dan fo etn verKtbunggefebiebt/ bet anKigttng bet gefcbicbt/vnb gefaij/ aueb jter be we# rung famptlteb / fo ifteégewt^ /bae bifc Verreibung etn befcblu^ tjï te.bet ganzen fach. Doch foil babey fonber? licb geaebe wetben/baö bic fueb ben befeblu^ leibêmóge, Du felt aueb wijfen/bae nacb ben Verreibungen vn be fcblu^ bet faebê/bem v^mgober anretgug bet gefebiebt/ nacb reugen/tn|Itument ober bueff vnb flgel/ furpunge/ 511 gela jfen werbe foUen/cö wer baû/baô ein rccbtmcfligc vifacb/bcn tiebcet barju bewegt/ober bj bet rieb ter au^ feiner fatlejftgcn bynlejfigbcitetwaöau^ gelaßen bette. JO ternit wollen wir von bem recht fcblu^ / vnb fettet für? pttngenö/bifet jett aueb rügen.

lt;r 0unfl fein vilgutbuten vnb fteyb eiten bet gefaQ vn bctKeyfet/alöbed Keyferd SIbtiant'/Deöneuwenge? faß von ben bürgen te.von zweten febulbnem vn nnegeh tern»

-ocr page 131-

ßjöenung LUI

«Vit/ Ïgt;cv Äbwetebuttg her cU.cjert/ ber »nfcbwlb vnbcgt; 541e gelte te vnb ber gUteben Vil in ben gefai5ê angeietgr. ^Ddnottwjt/vrtbwteman fteb bervcvjeibcnfoUc/invn# fercmbncblctn/fo wir vbrtben Hotarien fcbieibenwer^ ben/gncen bertebe vnnb vnberfebetb an^etgen/vnnbbar tbnn wéllen» biemie baö jwctccil gcricbtltcber oibnwng enben/vnb bae önttetl anbeben.

C3bcr jn voi vn eb wir bj bat teUgericbtltcbcr o:bnng/ bj bo fagt von bem enbnvtetl/4nbebê/ vnb bs bem enbnr# teil nncbnoigc/befcbnbcn werben/foUn wiffen/bj jn ^enc etlicb neben jneben/in ben Briegen ober banblungé fnrfal Un/berenb^lb ber riebter vnberfptacb/ vnb beynrtctl ge« benina^»'VffbaentnfïnmercÊcn/bj einbcynrtctl ijlber Interlocuü fpincb /berbogeicbiebt jwtfebebem Anfangrnenbe ber toria. banprj^eb/nber nie vjf bie b^nptfadb/fnnber vber bic ju fuUenbê vnb an^fpn'ngenbenfragen/vnb nebenfueben»

lt;n jfcemcittbcynrceilgeecin feincraffcffovilcdbiepar^ Ti aft in re tbeye betri Je) 60 banon in to, tage nie appelliert voirti wdicatam. aber nit bee riebtere balb/ ban ber riebcer mag ein beynt teil/v^ rcbliebê Vîfaebê/ôneb nach ^ebêtagê wtSrü|fcn, € -itô werbenaneb vnbcrfcbetbêbiciîrley gcfïaltb bey urteil» -Der erf^en gcjïalt fetn bie / fo bereite ober oibnierê bentrteg» quot;©ieatibern fembbie fo bic ïnfcHigen ober ents fpnngcnbcnnebertfacben/inbe»nBrtegentfcbeiben»‘3?ie binten fem/bte et wee wider geben/jïcUen/geben ober nit geben/gefebeben/obernttgeifebebê/oberetwaôber glei^ ebengebietent, C Ïnmbefebln^/fagicb/b^cinjcgBlicb beynrtctl verwanblcc vnb wibermjfen werben mag/au^ Vifaeben/vu on vifaeben ntt/ (ottberltcb nach 5eben tage/ on willen ber partbey/voi bie batt viteilgangen ijl. ^an fober riebter on einreebtmefpge vifacb/einbeyurteil wü bernijt/mag banon appelliere werben » 'X)nb wollen bie von an eb bip ntaio genng gefagt baben» .

0 ïDer

-ocr page 132-

^cncbtö

Ser öq^cbeft vnderfebeid/ jefgt an bas b:tó

ccilscntbtiicbcr oïöuüg.Dnfagt vo»blt;;»n4£nbMv;

tcii/vnb wad bem cnb»rtc4«4cbwolc(t»

/Z? ^ÿ 3« »Ä^ß *|l lt;»« Bilteer getfebtheber v^fpmeb ^W==^ ^^*^^”*^^^ ^^ ff^^Z «ber ber wtherwerngtett/ vi^^’'^b4d enb rtwjfgekse wtrt/ mbaUctibc bic ver^ ïï^bammung ober endebtgtjn^»

er. l^M vïtcilfoUrtlwcg mbaUeem vetbarttmungebev cntlebtgung-zcd foil aweb alweg bae vuetUu^gefproebe wcibc mgcgcnwcrtigBctt bcybctpavtbcyv/cö werben/ baô bte parfbeyen bavj» cittltcbcttutt/baó Vïrctl;}» bós ten (bno nweb ber nebcer jntbón fcbnlbtg ijl ) vnnb ent partbcy vngebotfamltcb v^pbbe / nlè bnn mag bet vteb^ ter bne vjce^l v^Jpteeben, Ï)«n fobaö v:tctl n^ber ein par they/bte ntt cittcttwetc/geó^entimnbaw^gefptocbett wiwbe/ fo wcrentcbciggei?anbclc/ vnb foltntcbtö* lÓa? turn (n rtueb not/ bas tn bet dcaç gemelt wetbe/bj won ƒ entheb / fnnbcrlîeb / fo einer in einer einigen cita^ ettterc wirt/lßö were ban tn fneben/ bo man on oîbnnng/ tfi on fignr/recbflieberoibntmgbanbelte»

C 13« folraneb wilfen/batieinvitetl (ccbûbinQlnjm ba ben folk. 2nm erjien/ ben namen bed riebcerd/vn fefned amptd/ald ob er etn oibenlkber ober mberfeßter rtebter fey.^mn anbern / foil bad vnctl tn jm baleen / btenamen beyber partbeyen/bed elegerd mb antwort erd. 5itm bttc ten/bad begeren fo tn reebt fnrpraebt t|î. 5«m fierbê/bte wef heben ftneb bed gertcbtdbanbeld/ aid Brtegd benefit? gungre. Znm fünften/ foil tn bcm vrtctl gemelt werbe/ bad bte partbeyen tn Öffnung ber vnetl511 gegê/ ob bnreb fre vitgeborfamfett abweftg gewefen. 5nm fccbflcn/foU bad vrcetl tnbalten/ etn entkbfgnng ober verbammnng/ ober etwad ber gleteblt;ngt;

il

C 10 er

-ocr page 133-

i©2amp;enuitggt; Llin

C ïJctKtcbtcrloUrtwcbbüpAWbcy/btcrmvtuilvcr^ tampt ober vberwunbe tji/ in Sofien ettennen/ i£d were ban (acb/ôaeber / fo vberwnnben were/cm bewerUebe/ reWtebe vifacb ju Kriege» gehabt bette/ bte j» enefebnibtü get. X? nb aid ban fo ber rUbter Bern Boffen erBent / foUer vifacb tm vueü anjetge/ wammb er ben vberwnnbne mt m Boffen verbamptbae.'ï^nb iff bad einfaU/ber un viceil/ mit ferner vifacb an^gefpioeben werben folle.önnftfoU , gememheb m Betnem mtctl Bern mfacb genent ober an^ gefpïoeben werben. 'Ün ifïancb bóUteb in achte/welcher bad th»t/ ban ber richter mócht leichtUch ein bófe vifach ■An^fpueben/vab etagate vtfacb verfchweigé/ barbareb bad vaetl nichtiggeachc rab erBent wnrbe.lDadfolaacb in beynrcelê gehalten werben.Ob aber ber richter etltcb reehemeffig rtfachenjeigt na vaeil/ foU er nach ben Ians' berlicbcn vîjacben/aach fetjenein gemein rebe/alfo/an^ benvanbanbern bcwegenbenvïfacbenïc^'ï^nabalfobcs fchin^cecbarcbbicgemem rebe/aUe be wegenbev: fache bcr rechtmeffigBeit femd vicetld ze,

1Dcr dichter foil bad »aeil ftçettb/Pnbaftiïeabfaffen vab an^fpîechen/ÿ bad raetliff ntebtig/X^dfoil auch ta fchaffeeverfa^t on v^gefpioche werbe bnreh bêridxer.

^cf Kiebter foil nteln nach dag/ antwoit/ be werng/ vabBantfebajft fagc/ fo fur jn inrechtpiacht ifï/ mb foil furficbtigBlicb alle fürpaagen/ anjetgungen/ mb bewo rangea ergrünben/vcrglcichcnvnb wol etBlern/Y^n aid ban fein gemat baraak faßen/vn vaeil jpiechea/mb alfo fein confetenn / aaff bic rechtlich baablaag vnnb inpaas gang / aid ein richter / gränben/vanb tut a uff fein eigen confcKnQ/aldein fanber öerfon / ober aalffent eigen ges wißen fcQcn/vnb baraußfiptechcn/fonberlich in burgers liehen fadben.'V« fo er je/ rß feiner coafeien^/ vü eige nes wißea/alöda fan^ perfoanit dUciln Ban/ald fo er gefche

O 1 ober

-ocr page 134-

ßcricbts

ebet? wüffenôb^tt / b^ bet beengt / bem Heser febnibtgte; follet?me rtebtet? vnb $eüg feinte. 6onber ab ban follet: ôte fach etmanbcrnbeuclbcn/vnbîn^tebtet^vnbcrffçê/ ober fo et ein ober»Klebtet? blt;tt/vot ben felbe weifen/ vn ficb batöbet? jnr lebt ernt vnbet?wtnben/ fonber anber gc^ febefft nnnemen/ »nb fteb ntt beten an ethebet getjiltcbct? metnung/bte bengegenfal teben. l^tc folcn aneb wiffcn/ bae foltebö war (fï/fobemebter ein mber rieb ter tfl/ber bengefaßen rnberwoiffen ift ♦ ^bcf anberjl fagcnetltcb von benoberen rtebtem/ab von bem ^apfr vH ÄeyferZ bic ben gefasert rttc vrtberwoiffen fetn/bte móge nach ber warbeit/wie jn bte'wnflentlieb ijl / vitetlen/v» nie alweg auffelagantwottentcvHwaöthpmcbtwnttc.jDqe niet nnnge babefîat in bnrgerliebefacbc. 3ber in pembeben faeben/ febe für fiebberKi'dJte^mit feiner confeten^/by erben vnfebnlbtgenntcverbrtmic.öobelegerincbt bei wert/ foU b beelngt enthbtgt wetben/tc.^bo m erct an ff. lt;E ^pifadjberniebtfgBetevnnbvntijgbebeic bermeyf/ magfln vtlan^ obgefebnbnen leren faßen /Xgt;n fobira« ben fotmenber vitetl/ber vitcrley fein/vnnb ben rieb tern mer ban ben ƒ ûrfpiecb? 511 wiße n/btenlteb vnb not jn er« «rünben/wóllen wir/wae ferrer bag v:eeil belangt/ben fciben vnb ben bocbgelertcn betgefaß/ anf^n htteun vn entfebetb barnber jn geben benolben baben. '^n bie von ben me tien 511 fagen außR^cten / vnnb fetter von volfîre^ etnng ber appeUatton/vn barnacb von volfîrecBnng ber Vîteiljn febtetben vnfer fcber an fe^cn.

amp;cr fier^ebeft vnderfcbeid ƒ gibt vnderneb^ tung/wan/r nb wie man man appellieren frUe.

De appel# *123 -O nun bad Vîtcll geöffnet vnb auf gefpiocben 1(1/ latione. L~quot;n vnbfetn teil baiion appelliert/ rnber jeben tage/ A' 33 fo geet baö vnctl/nacb ben w.tagen/tn fern hafft.

Îgt;crgc«

-ocr page 135-

©löenung» LV

IDetgcktcben foltu auch verfiel?» von «»cm bcyucKil/ ber pavtbcylt;nb4lb.©oö»rtber4ppclUcrcnwtlt/fo wü^ bdö Attberff von «'m cnbin ccil / baß von emem bey»rtctl

5» AppeUte«»ijï.^A» fomA»Vö»«»lt;rbcy»««'(Appel- De appeU Itercnwill/ober|»»jl vonemer befcbvv’er«»g/fo(ff nor larionc ab bAoeomfebnIfcendefebebe/»»bmtt A»i«'gw»lt;ï rnau^^ mterlocutf fpteebw»^ einer vijAcb ber vngerecbttsBeit/ ober mbil toru.

h'cbeic/ber beynrreti ober ber befcbwerung»

IT iamp;ö mAg Aueb »Acb Aii^TO«j»ng wckltcber gefnQ / von einer beyörccil nnintheb Appelliert werben »vnb ijl «Itnoc / in febnfften banon 5» Appelliere» / ID A» m wclr hebe» gericbten/mAg öA6 v:c«l/o»febïtffta»^g fpiocbê werben. Wte wol eoingciftlicben reebte» A»bcrk gebak tenwirt.OtefollAHebAngefeben werbe» bic gewonbeit ber gericht/vn»b fo»bcrlicb bte be» weltltcbe» rechten geletchfóm«gfei».

C appellieren ijl»tchtA»bero/bAnemA»|fe»thAlf/hm Appellat berMcb»»g/‘gt;bcr erletcb terug einer mtetl/ober von einer ùo. be|cbwerwng/ bureb beröffungronbem vnbern richter jMbem$bernrtcbter.*Vnbgefcblcbt»ß vifAcbetno mge rechte rtebterö einer befeh werbe/ ober eine »ngcreebten vnetU ic.obcr AttbernnlchtlgBeltem

er 00 einer von elme»b»ttciT Appellieren wlll/bA6 w(i ber IngAnge» 1(1/ bAö mag er tb»n / mit wotte» Ab b Alb b AO wteil gefpiocben Ifl.'X^nnb ber richter noch au jf bem richter (Ißl fl^t/on eher fleh 5» Anbern hAnbien Bert. T n l|Bgen»g/bA6 ber bo Appelliert fAgt/^cb Appellier von bljem enbnrtetl/Ab von elm vnbllllcbcn/vngcrechten vi-tell.'PnbbArfflmenbnrrcllBeln vifAch/ Ablnbembey»r teil Anje tgen.'V»b blt vnb beger aIc bAlb / von bem rieb* ter Slpoflel/bAO fcln^ewgnbbrlcjf,

lt;r ©obnaberblfiaebablangver.Kncbk/vnbnltAp; pelUerfî/bl^ bet richter von bem rlcbterfîôlBompt/vnnb

? jumtifeb

-ocr page 136-

^enebtö '

jum ctfeb oberen anbem außcrlcbcn faebm/pfeb hebt v3 banbeU/3U b4ht|ï nocybaóbwmfcbïijftcnrtppclU'crjï» «titeber jett «ebt haben mnff, ^»m ev|ïlt;n/ ijtemjett/bar^tvifcben bie appeUaCton gefebeben folie/ nemltcb merbalb ^eben tagen. Vnnb bebe an 51t lanffen/ ab halb btr bad vtceil offenbart / ober jn wnflen getbon wtrtf'lPnb lauffe bip jen von einem pnneten ober minuté ber fîwnb jn ber anbem» 5nm andern/ (fl cm je«/ m b«? ren mandie apoftel/bem rtebter/j» bon man appelliert/ jn pnngen/jnm erpen/jum anbern/ vnb jnm dntten/ßetp ÜS' ßeifftgcr/vn aller ßetPigP/ begeren »nb foidcrn folle/ 'Vn ifïbifc jeitbmffig taQl ƒ eboeb mag der cicbtcrb/efclb jen t«rQcn.'59nbbcbtanjulauffcn/vonberjeitber offen barng ber vneiU^arnb iff not/bj der bo appelliere/ fo:g fcltig fei/bie apoffel j« fotbern. ife mag aneb ber nebtev berpartbcy)vonfm fclbö) Vrtgcbettcnbieapoffelgcben. IDe^balb bat cd Bern f mmg/ob bet r lebtet die apoff el vnJ begett gebe/ob ob er fie vmb bit willen de t pattbey* gebe, ^ie pen/bed/bet do appclliert/vnb bic apoffcl/tn btcip fig tagen/ ntt foidcrt/ iff/badgeaebt wirt/et bab fiel? fei# net appellation ve r jigen,

IT ÎDcrgleicben iff cd aneb fo bet tiebtet eine ein tag be# nent/on fagt/^cb wil bit bi^ moncag(obct in jeit bet ge# faQ)bieapoffelgebcn/ mnb bet appelliere bat/ bolt oder foïbettficald ban nit/wirt anebs^^tebt/erbab ftebbet appellation vetjigen ïG

lt;1 itd iff aneb nit genug/bad dn etfebemff auff bent tag ber bit gefentiff/ dicjapoffel jnbolcn/bnbegcrff fie ban von bcm tiebtet, ©obit aneb aid bann bei tiebtet cinanber jettbeffimptbieb« apoffelj« geben/gebirtbit Bein nacbteil noch febaben.

C lOic foltn wiffen/badbad won/^lpoffel/bciff»nb be# bewtein Butsen bneff/ ober bneff bev won/gatbm eb bet tiebtet

-ocr page 137-

©jöcnttitg LVI

tfcbtcr/jubcitt afgt;pelltcct/vnb£r:kJ?tbcörKbtci'ögctnnt von bcm upj^lUc« ifï/uncb ber^an^é appelUtton vmb? flcnb Buvßheb begriffe.

lt;r Dte butjetc ijl/bic bef pactbeten geben wirt/tn beven bte pat they / bem «ebter 7 lu bem «ppeUter11jï / «njeigen folie. 'Vnb baó flebc tn wtUnr beö rlebeer6 / von bent ap? peiltere wire/bamm tligne/ bad einer cingnnjîigcn rieb; ter babe/ban fo ber appelliert / in ber 5eic ßeb nit alfo bey bemriebter erjeigt/ïnbemerappeUtert b«t/ wirtaneb geacht vnb vcrjlnnbc/baö er ßeb feiner appellation vers jiben b abe. Der appellie r t b at/ fol aneb be richter glaub wirbig an^eigen/baô er vo: bem richter erfebinen fey/ ju bem er appelliert hlt;»t. Dar ju foil auch ber richter / von bem ber appeUiert/ein jeit benennen/in ber im ber / fo ap pellierc/vertuubê foil / bae er ftebbem richter/ ju bem er appeUiert/wie gcmclc/angejeigthabe^'Vnbalfo thunge mein lieh bte fürfichtigen richter»

lt;r Die fierbjeiewirtgebenber partbeien/ben weganju beben/ju bem richter ju geen/ vnb jm bie apo fiel ju vber^ an* wotten/vnbbao fleht auch inwilbur beö richters.

lt;E Dn fnnfft 5eit ijl auf? ben gefallen geo:bnet/ju voln^ faren vnb ju gruntfeflcttbirappcllation/vnbbaeiflbic jeit eind jaró/ober v^eebafften recbtmejfigcnvïfachen jwey javi barin ber X echjlanb Ç appellation angefengt/ vnb volnfürt werben foil/ fo bie jeit vcrlauff en/ vn barin bein anber vucil gefpïochen/ fo plcybt bad erff rtteil in Brefften. X^nb bi^ jeit hebt an ju lauffen/ von ber Jeit gei febehener appellation»

lt;r Dife jeumag auch btivcb bé rich terf nach geffalc ber facb)gcBitrtjcwerbe /Sujette verlaufft(ichbifeuit ntt/ fuub jlet fftll/vnb wire auffgefchür^t/ale fobie partheie ein aulajl au ffrichten/tn hangenber appellation/ober fo biefachanbed^eiferdhoff/obKamcrgcrichtfchwebr»

-ocr page 138-

jßenebtö

IT XÊô mas lt;^u4? 4«flt;tttfmflt;t3lt;tppdUcttwefben.TS-(o ber ricbeev ntt votb^nben/ma^iiu anc^ to; einem XÏo tarten «ppclUcren/

lt;r 4tö mag auch cmiegBltcbcr / ber tn einer vncil beï (cbxvevtt|i/ba«on appelheren/alfo/ basnueb btebm per fon/bte ntttm reebcen gefîanben/ mag von eim viced api peUicren/bae jm nacbretltg ober febebUeb tfc.

MF IDn foie appeUteren von bem nibern rtebter^u bem bbern nebcer/É)« foUllaffeUcb «ppc liieren/ bao tjï/baû bn alweg jn bem necbflen rtebcer/ber beô vnbern ricbcer oberer tff/appeUteren (oit/ 41« von bem 13i (eboffju bem X£rQbtfcboff/vlt;m bê er^btfebojf ju bé bapjt. a?ocb wire btevon an|)gcnômen ber 'Âap|î/5nbemmanfrcy(an^ gdaffen alle mtttelf appellieren mag te*

lt;r ÎDo bey mereb/ fo man von cim oibcnltcben rtebcer appeUtert/foU man (laffelicbc appàltcven/me obé an gei jetge/an^genomenbte boebbedbeö Xgt;apft6 / jubé man frey/on mittel appeUteren mag*Di jî fêle auch wo cm ver lertegewonbett barwtber were »A!:« (oUaneb mt voneti nem rtebcer/ 511 im felbö wibemmb appclhctt werb?/ aid von ctm official cinö btfebojfö / j« bem bifeboff / bweil fte etn gertebt vnb gertebc^wang b^ben/'Vnbbdjftbetnge« wonbett bar wtber. D er gletcben in weltlicbengcrtcbeen man fiel? für (eben folle. Qo aber von etm vnbet je^r en n« ebter bed'^apffd appelliert wire/fol man vor ben ^-«pll appelUeren/wirt vonetmvnerfaßtcnricbtecetndorbcm lieben rtebcer appeUteren / 'X^n /rtb^e ntc wad man oben vonbcmofficialgcrcbtbattc. vnnbbcrgletcbcn* Wo btr mangclt/frag bem ratgeben vn recbtnerlîenbtgê fetter. lt;r ^6 Wirt aneb von allen nebcern/fte fern otbenUeb ober vrtberfeQt appelliere ♦ dtd were ban bad cm fach be^ nolbcnwtfrbvonelm^apll ober 2lt;eifer^ii venccbcen/ mie abfwnbewng bed appellieren.

‘Xgt;om

-ocr page 139-

©löcnung, LVn 1C 't^om^ap^ober Ä«fer «ppdUett man ntt je fim^ ter man bit bù fach von new wem an^nnemen te, vnnO J« fecbîferti^en bureb ein fnpplteatton,

lt;r 'iPonetmïVdfwtIlcbenncbterappdIte«mannin C 3tem von einem vot|l«cber appdUewmannit»T» von allen benen/gte Beinen oberen ernennen.

C Î)» mw|î tn bifer fnbdler matery/ wo bu jwelfdfî/ dlweg fewer fragen/ ‘Dan vil aw^^wg/vnb ju jetten frei^ beïten/werbeu bieretnfwrgewcnbt/bte alle ju febretben/ maebet ein groß bûcb/vnnb bu 'TIewtfeber f urfpiecb bail blêmît genug anjdg/vnb vifacb bein raegeben vn abuo^ eaten fewer jw fragen/bieb hierein vnnb anbemnotwrfp eigen bingenju rnbernebten»

lt;L 2« allen jdten / fo einem dn bef :b werung jugefugt Wirt/magerappellteren/eogefcbe in welchen teil einer gerichte oibnûg eö wolle / burch ein bey / ober enb vitdl. Àf 6 muß auch alweg)eö gefebe von voi bem rlchcer/obet V^erhalbgerïchtdjtnjehen tagen appelliert werbê/ober bie apjgt;ellaf5 iff nach jehen tage vnfeuchtbav vn von vn^ weroe»ÏPÏe wol ber befch wert/ jw jdten burch anber miti tel erhebt werbe mag» 70n foie auch wiffen/baobte jehen tag gerechet werben von bcm tag ber wlßenbdt einer bcfchwening/wtcobengefagt leiste wirtauch jujeiten von einer Bnnffdgen befchwerung appelliert ic»

C ‘Concilier befchwerungjwappelliern/fcinnotwrfft/ ^ylffbing/bas bte fdb appellation Brefftigfei, IT JDao erjï/baô bie appellat? gefche vß vifacb einer Ju gefügten/ober getrewten befebwerung» 5umanbern/ badbte fdbvifach rechtmeffig fei» 5um biitten/bad bie vifach war fey« 5um fierben/ bj bie vifacb berbefchwei •^«»3 offenbart vnb außgefpiochcn fei. ibaned jimpt fich ntt/ane anbern vfachen jn volnfarcn/ban einer in ber appellation außgefpiochcn vnb angejeigthat.ifdmag

P anch

-ocr page 140-

ßericbtö

«ncbttîtbi'e volnfittim^gcttcbfh'cbevoîbnitng/von bent ricbtcr/bduoii appellierc/au)^ nt wert vtMeben gereebr^ fertigt/noch uiteb wibcrflnttcn werben te. 4tet fo vont Crtburretl uppeUtert wire/ijï on not bic vtfueb u n jujeigê, ^itm fünffccn/baönit vtgclaffcnfct buebigercn/obeV ber v}?ï«g» ^tnnfeeblïcn/buóbuinb appelliert woibcn/ bu6 foheb beget ê / ober uniting/ nit 51» gelaflen wtben iff* 3«nïfibenbcn/baöbieappcUaQirtfebïifïtengejcbcbe*’ 5nm aebcen/baô bie appellat pn$$cbc füge gefebebe# omn nennben/baö bic 4po|Ïclrt ( ba« fem bic fenbtis bneff) vnbcrbïctfftg tagen begert werben. 5«m 5cben^ ben/baöber/ wiberben appeUtcrt(fo er bacbewert J tn^ berriebt/vo: ben obern rtebtet tent, ^um eylffrcn/ifï er febnlbig mb et bent jure/ feiner getbonen appeUacionf ott einrecbtmeffigverbinberung^bie facb anjnfabcn/vnnb 5U relfwrenbie appellation vonbembcynttcil vnenbnr^ teil buben / uiteb fttnff vil vnbetfebeib * ^ergkieben bic appellution/bie in/vnb vffcrbulbtecbccrtögefebcbcn/ba^ tton frag bie gefa^geferten te*

lt;r ©cntetnlteb mug von einem fegtlieben urttef el/vott einer bcfebtrctitng/bcyitrtctl/votbe enburtcil/aucb von bem enbttr teil/} wcy mulappeUiett/ vnb von bem nibern riebter/jnbem obern rtebterbernffen werben* Tgt;ao fok tit y er (ten/von ber einen partbey / bun bie anber purtbey tttóebe uneb} wey mul bunon appclliem* 4nff buo nim bi^ ejeempek

^cbuppellicrtvoneintvtteil/baóvotbicb/vnnbwibev mteb gefptoeben were/ vnb ber riebter ber appellation blt; fïenget buö gefptoeben vncil/ mug ieb jn bent zweiten mul von ber fdben beffetignng appelliere, 60 aber bcm nach bie fdbig befîetigitng/nocb ein mal/bey bem bneten riebter bc(ïetigf wirt/bunon mug ieb niemer appclliem* Öo über bic befletigimg vntnglieb / vnbufFtlo^ erkent witty

-ocr page 141-

©Jöcnung LVin

Wîrc/bauort magfl« appdltcrcn. 't^nb bcö t jï ab ban bic lt;r|ï appeUaQ/gegcn bir ju rechen / vnnb alfo fwr vnb fur wie v on mw angejetge 41 : c»

C Öogewißi|(/badeinappeUarjfreue!vnbvn^ereebt i)t/fo foil bj viceil vol|ïrecBc werben ♦ 2H6 fo einer in fache «ppdlierr/bie vonbengefaijenju «ppcUteren verbotten (elt;n»3U fo ein waver vngehoifamer appeUtern wolt. jfte fo einer votbcucjligungbeetriege/rechclich vnfotmUeh befanthett/vnb barnach vonfolicherbebancniô appeb liern wok. jftem fo ein3!nipcman/obcrrTotariu6/in fei^ ner verhanblung / 411(5 waver tbat/ rechtlich verbampe wirt/mager n:t bauon appeUtern :c. jfnbifen vnb vil an hem fachen/foUenbie appeUierungnitju gelaffen/noch BrclfcigBltch angertómcntverbcn»l)auon frag ferrer» IT j^n hangen ber appeUation/foU nicht ne wo angeben noch furgenommen werben/^u nacbtcilbem/ ber appelé lieve hat» lgt;an alle bing folié pletben (lehn/in bem (Îanbr/ aie fie gc|lanbcn fein/ber jeic/bo appelliert wo:bci(l. XÊö were ban/baô einer bic bedageen guter veranbern wolt/ bie eine sugeeigent werben/iinvïteiUc. ƒ rag ferrer.

Öcr ffiafi^ebeft vnnd left vnderfebeid /gibt vnbernchenng/wie man (ich in vol|îrecbung/ gelpîochner vncil halten folle, 3â aber von bcm vweil nie appelliert / vnb bad vîteil in feinÉraift gangen iff / fo foil «le ban bj vïtctlvoln(lrecBcwcrbcn/eewcrfun(ïgann vn f mehrbar / vnb vnnuQ viceil fpïecheiV wo bem

^volilrccBunggcfcbehe» ft nbsp;tOie là jn mercBcn/ bad etiieb vïfèyl nimmer met in

««Kflunbe,


p i C itefdn


-ocr page 142-

^mcbts

C Iföfctttrtttcbctlicbvztctl/büalóbalb ftcgefpïocbctt WÉtben/m jr Brafft gcen/416 fo dner m btm ^un fletboti wirt / baö Soeb etgenUeb bauon 5» teben / hm v:uyl tfï/ »ß vmb funberUeb^r perfoti nw^ wiUcn/ mag C6 inhajfc glt;tt,3bcv vmb gemeine nwQ wilktt/ ber feUn »«rbamnid betreffen'geer eö nnttmer m braffe / bun ee win b/fofteb beeUgt / er fey vnbtUteb lt;« ^angetboit/alwegengbï'U/ 'ï)eren vîted fern etUeb mer m ben ge fatten angejeigt te» € X£d feirt and, cclteb Vïtctl/bic baó mdtel bauen/ mb m t ab balb/fnnb erfî nach jeben tagen/ m jr traffe geen. '3!?nb baó gehört fteb gemetnUebZ tn allen vïtciln / ob wol b5 vUed vnreebe / fo co aber nicbtigEltcb gefp:ocbcn/gccc eo nd tn fetn hafft.'lOnb betd ban bag vïteilnicbttg/p ed ge fp:ocbcn wirt wtber bao reebtber gefan.

CTDaogertcbtwtrtofft verfcre/ctwan vntbrnglauï ben vnb vncreuwe wdlen bee riebtere/ 511 petten vmb vm fetttgnng wille ber jedltcbcn gneer / bte a»^ menfebUebe geyQ lieber gehalten werbe / ban (Dott ber almecbtig vo: angen gehabt ïc.,

lt;r IDadvitedwtrtvnrecbcgenant/baegefpwcbewtrt wiberbaö reebt/bee / ber tm rechten triegt» ^njetten (ff ein wted nichtig/vnb wirt boch fut Breffetg gehalten/ aio lang b^ bic nichtigBeie offenbare wire ♦ àio fo ein r»:^ teil bnreh falfch gejengen / ober bnreh falfch bneff vnnb Pgelgefptochen würbe/ IDac fdb vweil iff in ber warheit nicht/aber in ber meinung etwao. 5u jenen iff baö vneil nicht / vnnb geet boch inBraffe nach bnifftg jaren bnreh bteverternngte.

lt;r Z£irt vnctl baö (n Krafftgeet/tn perfonliebet Blag/foU nach fier monben volffrecBc werben / bte jeit iff alfo v on bengefatjen gcotbnet/^bcrbteïcrt berfierntonatmag an^ reebtmeffigen vtfacben erfdr^t/ober erlangt wer# bcngt;3lbcr on vtfach/ foil cönftgefebchen/ ban wo bie jeic onvtfachgt;

-ocr page 143-

O;öcnung ’ LIX

Ott vïfacbgcPwtQt würbe/fo crfwlt btc^ctt brtö gefaßt, lt;r vttnbtnperfonUcbett fache 11/foil baövzccilalfovcb ftreeït werbett/ A£e fóllbemfchulbtgcngcboctctiwcrbctt bdö geltjubejakn/ bavin cweibaniptijlbcmdcgcv/vn fo cv geit hat/ iftev geit ju geben fchnlbtg » öo aber bev vbe v wiinben Bent gele b^t / bj ev bomte bejalen mógc/aló ban foil bte volfïrecbnng gefcheben/ tn feinen gncevn. Snm ctflen/in ben beweglichen gntevny fo ev bic bar/ foil man/fo vil wevbt/glöbcv febnib tfï/ banonnemmen/vnb wie veebt/vevBaufFen/ vnnb ben clegev behalen jc ♦ @0 ev Überbein be weghebengntev bate foilman 51: fin ebt babe/ jnben vnbewegltcben gutem ♦ Qo evabcv aneb Bent vn; bcwcgli'cbgntcv befi w foil man jn ellen ben namen bev fcbnlbncv / blebem vbevwnnbnê fchnlbtg fetn/alfb bjbic namen bev fcbnlbncv/fobte fcbnlbbcBenncnCvnnttbcrc/ bte fie ntt gejïeen) jn pfanb nemmen/bt^ jn volBomnev be jalnng bev evwonnenen fcbulb ic»

lt;C 4bcv bte voljïvecBung/tn ben dagen lygenb gntevbe« tve jf en/foll alg halb bad »itetl m Bvafft gangen i|î vol jîvc eBnug gefebebett. jffl bev banbd vmb etn ban^/obev vmb eïn acBev/wctngavtcntc» fo fol bev clegev emgefetje wevbc inbenbcfcß bechan|5/obevinben wetngaveen te. bev jm ^ngenvtetlttfl» 3lU ban blijft ntt biegebungbevpfanb/ fonbev ficb gepnvt bte leipUcbgebung beo befc^ te» alfo b j ; bad evbadgnt/ald fetn gnt balt ic»

CT i£d foil ctttevt wetben/bev/ wibev ben bic voljïvecBng S«fcbebcttfolle»‘ïgt;an evmócbtgele^t wevben/ bmmb foil ^büUeb ctttevt werbe / auch anß nachnolgcnbc mfachc ^attbemvcvnvtet lcen/mócbten nach bem vïtdl vil bei febwevung $n Bommen fdn/bavbnveb bte voljïvccBnng vevbinbevc wevbê mochte /aldbad etn vertrag gemacht wete/bte febnib m'tjit foibcvn/ ober mócht bev bedagt vn »erbampt fagê/cr wolt ben clegev bevalen / bavbnveh bte

P 3. volflrecBimg;

-ocr page 144-

ßenebts

volflrcchmg geb^nbert wire te. vnb anbetn vil vtfacbenZ fo bic »olfltcccwn^ vcrbinbcrt/bte bteb «ngektter 4bu0 woear vnb H-cebtg^fa^t verjlenbigtr wal vnberwebtert wire. 'Ï?» wóUen bk mie vufcmi bwcblm fetw enbe geben»

Sefcblu^ red Jacobs •Rebels/ jnbcinCcfcr»

z'T^^^ 'tgt;n 1(1 geenbet bk «nsetgung vnb tnteytung ge amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;otbnung $n volfnmngber fachen/ ‘’^^ ^^‘^^ f*^ ein ieber «ngenber fnrfpeeb ober rebner/beranfang vrtnbblt;tlt«ng/cinericbcn T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^eriinn vn tagfaßung/aneb wie er fkb tn tUe

Stn/antwoicen/vßjngen/ vnnb allem anbern/ bi^ jn an^gang vnb vclfïrecBnng bee rechten/ fcbicbenfoUletcblkb erlernen mag/vnbercbenlkbencin jeben bajÏnerffenbigc Cefer bitte / allee baß bann j» vil/ Sttwem'g/oberfnnjïvngcfcbtettcrfwnb^witt/abiutbntt/ ju meren/minnem/vnnb befiern / vnnb mkb nkbtd van mk fclbö/ freuclieb bkrin furgenommen/fonber au^ bey bengefaßen ein anfangs/ anbern baf gdercen vnb erfar nenber Kecbtltcbé b^nbd/vifacb 5» geben / gruntheber vnb vnberfcbdblkber banon ju fd;:eiben/ aucb ^üriie/ tOenen/vnb beöbeitigenKekbö Ötecc/vnnbalk -Oben bteen/bie ober/vnb vnbcrlt;6encbc jwengbnbenjubewe gen/anweifung vnb otbuungen/miren vnbern geriebte/ ju oibnteren vnb ojfenbaren/ barbureb fre armen vnbe r# tbonénit folctcbtlicb vu baflieb / auf mcbrigtlkbervaP furung vnbgerkbclkber banblungfber vngefebktten/ vner farncn/eigenfinnigen furfpiccben 'bk fteb nie willen noch leren laffen/ 3ucbfelbónicbfó w ifen/ban ein freue« Ikb gefebwcQ ) vmb geertben/vmb gezogen / vnb verfurc werbcn/vrtib|rgeltvnbgucpïacbt»'ï)nfo f»e(iebbcöan vbemgerkbttnJU erbblê Peibpjfcn/befinbt feb fogan^ niebcigHicb

-ocr page 145-

©zoenung. LX

Micbf/gthcb gcbanbler / bar^ureb ficalöban noch (sttev vmb guagc/alfo bue {ic vnnbj« armchnber 5»bcm bet« tdflab/vnb bi^ in jr en tobt vnibflctrtbcn vnnb vetberbe wcrben.'lPnbfoicbbcfinb mie bifcr meiner «rbeir/gemtt nem vnb funbern mm fmcbtbarlicb vnb bicnfthcb ge wc fcn fein vn werben/00 wtlhcb fcncf/mitweitknjfigem jufÄßen / nneb anjeigung ber gefó^y wo bere / teb folieb tnein einleicnng nu^ gezogen/ mnb genommen blt;tbc(bü wir jet5nblt;r0e(5ervnbber Ömeter/jnber Crncterey/ »mb eylnng mi^ geIrtffett/ÏViewol bem gemeinen dcicnl bie felben 5» wiffenon not/ ban foer bie boebgekrten ber gefatj/barnmb/vnb wo jminbifem meine bnebUin ïwey fel infclt/rnbertbenighicb rat fragt/leiebtt anjeig mnb »nbcr«dgt;timgmit geteilt wirt/miebbeflcijfigen/vnb a« t«gj«ptlt;ngtnMrtgt;lt;iten/vitbnttwwflfiggeen/»jf baober fpmeb lOieronimi alfo bónent vu fpteeben/ïSn folt on vn berlaö etwas werden xmb arbeiten / bas bieb bie Tten fel aUcit nit mnfig fmben / an mir erfült werbe» quot;Dasich (Bott bitte/mieb vnb all CbtiHen menfeben 5» erlangen/ witgnaben vnb ewiger feligBeit» 4mcnlt;

I^ieremkam XXIL

*3bttt bad vneil vn bie gerecbiigBeit/ vn erlogt mit Braßt ben getrueften/ven ber b^nbt bed pemigerd/vnb nit wollent betrieben ben frembben/vnb benweyfen/vnnbbie

Witwen u»

®etr«dt jn^afel bureb ^arptolomenm Weßbtwemm.

n^cb Cb»fJt gebwrt »y jö»

-ocr page 146-