-ocr page 1-

-ocr page 2-

Dit boek hoort bij de Collectie Van Buchell

Huybert van Buchell (1513-1599)

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op:

http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

This book is part of the Van Buchell Collection

Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

-ocr page 3-

-ocr page 4-

-ocr page 5-

-ocr page 6-

-ocr page 7-

-ocr page 8-

-ocr page 9-

-ocr page 10-

-ocr page 11-

-ocr page 12-

-ocr page 13-

DE RE MEDICA HVIC

VOLVMINI INSVNT,

S O R ^ I Ephefrj Peripatetici, amp;nbsp;uetuftiflimi Archiatri,in ar# temmedendil{agoge,haó:enus non uifa»

D* ORIBASU Sardianifragmentum,deuiétusratione,quoli bet annicêmpore utili,antea nunquam æditum»

» C, PDINII Secundi de re medicalibri vl accuratius récognitif Óc'(nothis ac pièudepigraphis femotis )ab innumeris mendaa rum millibus,fideuetutiffimicodicis repurgati»

D, A P v D E r I Madaurenfïs,philo{bphi PIatonici,de herbarum uirtutibus, uerè aurea èC falutaris hiftoriajè tenebris eruta, ÔC à fitu uindicata»

ACCESSIT HIS VICE CORONIDIS,

Libellus utilifGmus de Betonica,quem quidam Antonio Müße, ndnulli L, Apuleio adferibendum autumant,nuper exculus»

PRAETEREA

Rerum ÓC uerborum locupletiffimus Index»

-ocr page 14-

-ocr page 15-

REVERENDISSIMO IN

CHRISTO PATRI, PRINCIPI, AC DOMINO, D, PHiDiPPO BafiliennumEpifcopo, Albanus

Torinus Vitudurenfis S» Dgt;

V V M anno fupcnore no tam fortung calculi’s,quam uir* gula quadam diuma creatus Epifcopus eflès, bene multi tuæCclfitudini, PHILIPPE PræluIornanffîmc,fplen dore gloria^ nominis tui ane(Qi,muIta,quæ tibi uariè ar« rideant, a^nftio-iaJ'wja eertatim adferebant ♦ Aliuscanum phalanges, bic öxj6V^Kop uidelicct,hic o’/K»5op, aîAitouo/j file

nw^J'iop. Alius ferarum omne genus, uolatilem ceruum, aprum fegiterü,ca« preolos leueis:alius phahanam: fuperbam lunonis alitem:alius phœnico* pterum,Meleagridem ille crifta rubentem. Donant alq man's rapinas,mu renas,rhombu,ält;:: accipenferes:alius lætamuncra Bacchi : ille yt^aTo-sroiopy alius generofum caballum:alius deniep ingens argen tu aurum'ue baccatû, quoru qftidem artificis manus, Dædahumq; ingenp cuiufpiam opus mate nam fupcret,5v plura bis 00 præftantiora,quæ ( quia referre longu) falen« tur.Neqp id temere,quum te uideant Antifti:em,quem omnes boni meri« to eriam atep etiam fufpiciant,maximoperè colant amp;nbsp;reuereantur, Omniu nanep luffragio unus es,qui cæteros citra cÔtrouerfiam omneis Germanise noftræpontifîces (quod reliquorû pace dixerim) quum morum innocent tia,fîde Ipectaca,comitate feftiua,grauitate inamarulenta : turn uita ab omi dedecore longe late^ (emota,fama,nulla finiftri rumoris labe afperià,fîm« plicitate prudent», continentia, animielaritudine, follicitud ine plus quam paterna,munificentiaXanclimonia,incôparabili erudit!one,iuftitia deniqp, ne arenas numerem,quæ in fe uirtutem coplectirur omnem, longo poft te interuallo relinquis,ct quod eft in Prouerb. Cornicu oculos cofigis» Qua« rendabregratulanturtibi viokoctaihtoji omnes,diuininuminis benignitate, in eoru albu afcripto,quoru confil»o,prudentia,iudicio,regni huius moles moderetur. Gaudio inqua fubfiliunt omnes atep triumphant, confidentes tuam fublimitatê, inftaurandæ, nefcio quorum uitiolabefaftsc collapfæ^ religionis,prouinciam ftrenue capeffuraJam tum,quura hæc partim ocu« lis ulurparem, partim auribus acciperem,dolere cœpi,Slt; quidem maxime quod ciußnodi facultatibus non abundarem,quibus placantur hominesq? dei^» Ambigenti igitur quidingenio defignarê, quod meu erga te animu feneftraret,quodcp tibi no ingratu foret, Nefcio quæ Pallas miß t in men« tem,Magnificentiam tuam non efle ex illorum hommu albo qui amicitiam uulitate probanttuerum efle te in fufeipiendis muneribus alteru Xerxen» Subfit^ non nouum aufpicandæ beneuolentiæ aucupiû, prifea fcilicet infi gniurn eruditione uirorü, ad noftra ufq; fecula propagata folennitas, qua receptum cft,quos amore fingulari, 0f obferuatia profequimur,eos ftudio rum noftrorumaliquo monumento falutare, quo amp;nbsp;falutati fe ab lUis diligi

« X

-ocr page 16-

E P I s T o D A

^ coll exploratum habentcs,noflent inde perpétua fibi famam et glonam immortalem deriuari, rurfus^ ab eorum præRantia (criptis anipliflimuni pondus i'nuehiJca tonus phiIolbphiæ{peculuPIato,Timæum amp;nbsp;Critiam amp;nbsp;Phædronem compluresqj alios infcripfic touç J'iaXo^^ç. Myftes item Pla* tom's Ariftoteles, qui propter feiêtiæ ubertatem, apud Græcos Dæmonrj nomen fortitus eft, tarn Rhetonca quàm de Mundo Alexandre M» nun* cupauit.Galcnus Pilbnem, Pamphilianu èC Glauconem nuncupatione or* nauit.Rhazes regem AlinanforemtExRomanis Varro Ciceronem,Bru tumillc, amp;nbsp;Hortenfiü:principes hodie pleroicp Erafmus ille Rot. luis coïi fecrationib.illuftrauit,8ó alq aJios,M«t/KHpIuriü catalogo tua Celfitudinem traha. Hæc mecu reputans,et hanc ueteru conluetudinê animo reuolucns, deftinaba elariffimæ Amplitudini tuæ diuinum aliquod opus (quanq? illic ingens peftori oboritur æftus,quûoccurrit,quàm lit meacurta luppellex, et quàm immenfum quod tua pofcit fublimitas )quo inchoato,comode An dreas Cratander, uir optimis autoribus emendatifttme procudendis na* tus,uti hos medicæ profeftionis prodigiofiflime deformatos autores à htu amp;nbsp;interitu afterere coner, efflagitat. Ego re uera tuo nomine mulfo liben* tins earn,in qua id forcaftîs potuerim, quod canis in balneo,lulcepi prouiii eiamteuius equidem fructus,ut potiftimum tibi optimaru difciplinaru Ger manico Mecœnati nuncupare plures me lunt caufæ cohortatæ.Præapua, quod animi erga tc mei promptitudinem prodere geftiebam, qua ratione fperabam mutua inire beneuoleciam, ac me tarn illuftri placicuru Principi, quo non magis in uotis habeo quicqua,memor Horatiani carminis» Principibus placuifle uiris,non ultima laus eft.

Altera zuh tk? tJuj igu^àp^ liquet enim quàm multumaîeæ pro foribus efleil* lis qui fine fa teil icio aliquo'ue præfidio fuas lucubratiuculas ædere ftudet, ita hac tepeftate in omnes «ô^s -zs-avTaxvauAaT« graftat,uulgocomitatafurijs fl (r/agoAH. At tuti nimiru tuo patrocinio muniti prodibut,Si modo quid tutu à Zoilis quibufdam amp;nbsp;alienoru laboru exibilatoribus efte poffit, qui quu nihil præftent, hoc agentes nafo fiilpendunt, hos per louem av'ZiAi.uKTu^i^ap oportet amp;nbsp;cÔtemnere. Accelïît alia ratio cur tibi inferibere vviPavt 6uM$,quod tu mihi uidere cum fecund a ualitudine, turn uita mortahu omnium digniffi mus,quod folus de tanto Epifeoporum chore,elegantiorum ftudioru my* ftas,no relpicis lolum amp;nbsp;appellas,ueru etiam o'auTa^ilt;np ouK lixaracf povKgt;iç cal* eariaaddis,benignitate demereris,humanitate inefcas,autoritate foues, di gnitate tueris,lplendore honeftas et magnificentius illuftras. Quæ omnia uno in epifcopo reperire,tam fortaffis rara fit au is, quàm phoenix ille Poeti eus.Tu uero demû hcc fingulaprgftas ut numeris omnibus principe quen dâapud nos agas Mccœnatc in eos omneis ,quos cognoueris literas cuui lanftimonia coæqualTe. O uerû antiftitis munus,eiufmodi erât aliquot prifei nunquâ iatis laudati, nÔcuiufmodi hoc æuo plericp â^ffocrKoüroi uerius quàm in^ia-ws^oi^ Ofelix ter amp;nbsp;amplius,fî deeem prætcrea tales antiftites ha béas Germania,quorum fauore amp;nbsp;liberalitate,literaria tandem Relp.Mi* darûpartim tenadtate, partim nefeio quorû '^p.^o-op.is-ca^ odio plus quàm

Vatiniano

-ocr page 17-

NVNCVPATORIA,

Vatîniano fepuÏca,excitareüur,amp;uelut è Cimerr}s,quod aiunt,cenebris in lucem erucrecur. Cupio igitur te tot ornatS uirtutibus,ad comunem bomt num utih'tatem 06 ftudioforum præfèrtim, diu fuperftitem amp;nbsp;fofpitem eer ne re, quo tuaincolumitas plurimis cofulerepoffit. Quod fi m congerendis opibus tam fumus attend. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et ualeat pofleflor oportet.

Si comportatis opibus bene cogicat ud, Quidimmemores græcanici hums fenarq ^ popularis cantilenæ,

OUKW’VTiiaS HÇ0Tfop OuAp ^^I^f

non reliquis formæ fortunæ^ rebus neglec^ds^de cuenda bona ualetudine fuerimus impenfe folicid C Qiiüanimandaradonis expertiaperipiciamus in diiquirêdis falutaribus pharmacis,quibus fèfuos^ tueanturadeo folicid» taC Quid homo cui dominus os lublime dedit cœlûqj uidere, faciat Cquot; Quid nero iJIos facere c0uenit,qui fummoin fahigio funt pofiti, amp;nbsp;à mdcellanea plebe longe latecp remod,quorü prudenda amp;nbsp;ope infiniti nituntur, Refp. confilqs muniuntur amp;nbsp;amplifltmx prouidétur. In quoru numero tuâ Sub^ limitatem omnes ede cd admiratione agnofcimus. An no tam tuo quam to dus Chnftianæ Reip caulà corporis tuendo undiej; fuppetias c0parabis2’ Huius itacK rei gratia hos de re medica Iibros tuo nomini conuenienter di* camus,ut Unitatë,qux Delphici oraculo in uita perhibef optima, præfenc tem tueri,morbos profligere poffis Jdeg quacunep medicinæ parte placue rit,fiue «PfouTOTiHN, liuetpa^/xaKsuTiKH, fiuex«P«s?'«y denies, uiribus lubuenire fît opus,in hoc dabis operam, ut aulam tuam alqs ornamends ornatiffimam, medico tam experimends docto,quam iudicio folcrti,ornatiorem reddas» jVnus quippe medicus multorumeftinftarhabendus, Homero dicente, iX'Tfoç ÿ^ av«j-BTo^w/j avra^ioç ciMup.

Cæterum de his autoribus, tantu accipe» Soranus Ephefius medicus, SorAnus ut Suidas tradit, Alexandria^ profecit,deinde Româ uenit,ubi artem exer cuit,Traianiet Hadrianitemporibus,Iibros plures optimos^compoluit, quos nephanda rei literariæ clades,cum tot egregijs antiquorû (proh do^ lor) monumêds,præter hanc Ifagogen ablorbuit.Nifi forfan aliquis eum Soranu huius introduétionis parente ciTe reuellat, qui cû haud magnope* re contendâ, modo admittat uetuhiflîmû ehe ^ hunc,Slt; neutiquam pœni tendu autorem. Meminitquorundâ, quænullorû ( qui faltem extent ) funt proditaliteris,quæ^ noftris medicis rara amp;nbsp;infolenda uident. Aliéna for* taŒs culpa æftimadonê apud quofdâ,amittet,nempe interpretis,fîue men daru uitio,à quibus tamê infinitis,fed forte nÔ ab omnibus emaculauimus» Id quod fine emendadoris exêplarisThefeohumaniingenq nonerat. No ftrum unicû erat amp;nbsp;prodigiofe deprauatû, extindis non raro integris uer fibus, undeoportuitmulta uelut odorari,ô^ exipfis litcraru amp;nbsp;apicumue* ftigqs coniedîurari, quod quidê fî non nitide, circûfpecte tarnen 06 religio fe tecimus^Mendonem huius Sorani fecit Galenus de fcctis,qucm è fua bi* bliothecaexhibuitNicolaus Capito urbis Argentinearchiatcr.Onbafiû, Q^Hilh» cuius non nifi fragmentum exhibemus, filentio prætereundû cenfeo, que ßardianu dicit Suidas,Pergameû Eunapius,is ob incomparabilê doctrine

-ocr page 18-

EPISTOLA NVNCVPA.TORIA,

Pene pro deo habitus eft, unde liïud, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A^i^^wie'm^ Slozo^amp;eóa'iQ^. '

Mentem apum habuiffe fertur,quod ueterum medicoru flofculos hine in^ rlinius deuindemiarit, VemonuncadPIiniu» Clamitant aliquot Gcniurn huius opens totuin diffidere à Phnij ftylo ac indole. Ego uero mqua,ut bona hu ius opufculi parte Plinq non effe res ipG damitatdta quædâ hunc olere pa rentem, uel cccco apparere» Sed puto rapfoduquendae Naturalihiftona congeffifte, SC in hunc ordinem digeflifTe, Deinde (quod Plinio cum eæ* ten's feriptoribus commune eft) lucubrationibus ipfiusmultafuppofitioa prorius indigna Plinio effe iniperia quis non uidcatC' Nos adeb nihil refe* cuimus,ut nonulla beneficie ueteris codicis accefTerint.Neque enim proti nus reficienda uidebantur,quæ Plinrj non erant,quum nonnunqua fit oli* tor ualde oportuna locutus,Verun tarnen diuortio quodam (ne quis occi^ net t/ç KoTi^op Sv/xia^ ) à germanis magisep futuris ufui iegregauimus notha et pfèudepigrapha,quæ oSi^la-Koiq (quibus tanquacarcenbus intercludiïtur) notauimus, amp;nbsp;in extremum locum, ne quid defideraretur, relegauimus» Dq boni quas Augie cloacas hic repurgauimus’Romanu exemplar quod tanqua fuppetias miftrat Chriftianus Herbortanfignis arcani naturg per Apukiut icrutator,mendis erat inquinatiffîmS» Super Apuleio breuiter hoc acci« pe» Facit mihi fidem ut hanc herbaria eius effe hiftoriam eredam Hermo# laus Barbarus,qui citât identidemillum:item aliquot alq, amp;nbsp;uoces nopau cæ iniblentes, Apuleio dignæ. Hic per Apollinem et Aelculapium omnia fideliffime agit, qui quo magis herbaria uirtus appareret,tot peregrinarn linguarum congeflit uocabula, quod ftudium hue fpectaffe arbitrer, ut ft forte unius nationis nómenclaturares paruinnotefceret,alterius magis pe culiari euidentius ducerct. Vfi fumus duobus uetuftiffimis exemplaribus, quorüalterius copiafecitTheod,Fettich,Marchionis in Baden phyficus, fedmutili et mendofi: alterius Cofmas princeps Franekfordioru medicus* nee tam laceri fed foediffime corruptie Nos fummo ftudio,fi non ab omni# bus,quod abfep iynceriore codice,præfertim ad præloru clep{ydram,non eratpoffibile,iedab innumeris certe millibus uindicauimus:(^ædamin# terimde:uorauimus,amp;alqs excutiendareliquimus, Adplurima ( non tam in Apuleio quam in alq s ) quse ex uulgari imperitorum confuetudine difta finit,uiium eft conniuere, id quod magnos aliquando autores feclffe uide# mus. Cuius farinæ eft phrenefîs apud luuenalem 5lt; Martialem,pro phre# nitis:Ita amp;nbsp;pleurefis loco pleuritis,amp; id genus alia. Sed Celfitudinem ma nimiu moror,amplifs»Præful* Exeunt deChironia arte uolumina, partim e tenebris à nobis eruta,partim à fitu pro uirili uindicata.Exeût opera Cra tandri nitidiora panter amp;nbsp;auguftiora.Exibut aut bonis auibus, fi T.R.P* neftræ patrocinabitur induftriæ amp;nbsp;confilio, qui hoc quiequid eft laboris, tibi nominatim nuncupandix duximus : no ignari, quam lit hoc plus quàm Eeuidenke munufeulûjmpar fublimitati mæ ♦ AtcÔfidebamus fore J'oinp^ o?âyxp Te lt;2Zakp n, quod ipfam comendaret autorum dignitas amp;nbsp;utilitas. V al^ amplifs» Epifeoporûdecus» Bafileæ, Tu CabSeptemb. An.“xxvi n»

-ocr page 19-

RERVM

ET V 0 C V M T 0 tius uolüminis* . Index.

n Bftinentiauitio corporis mes detur,5. A AbfynthiSrufti cum uel maris

num.io 5.B.119. B Acetabulum.12. c



Achamenisjii^A

Achilleosaió, A

Aloègallica.104, B

Accidix ex ftomachi dolori Aloëtis uel aloites.i 0 4. B bus prouenientis remedia


AcoIymbos.ii8»C

Acopu\dcoxacuitia. 58.B Acopi5 Calefadoriü. x6, B Acopos,io9.A

Acori nomina SC uirtutes.

lox.C

A corurn fyluaticum.il ó. A Adamantis.iox. A


AdaminosJbidem

Adiantos.n8. c

Adianton Adiaton.no, B

m. A

Adpantion.101. A

Aegilopis curandis.xx. D Aegrotos non omnes fanos reddere,arti non adfcribii

tur,x, B

Aeleomoloche, uel Alcoma

Iache4o8» 0409. A

Aemoos.n5. n

Aequifeia.109. A

Aelculapius medicinam difs fudit.i. A

Aeftate uiget cholera rubca.

Ibidem,

Aeftatis carceres 8C meta.

X»D

Aeftaus morbiJbidem, Aeftatis dietajbidé. Slt; 10, E Aetates quatuor«;. B Aetas undecimannoru ido# nea medicina. 1, ç


Aethotronuob A Agathosdæmon iiS. A Aglaophotis.115. c Agria adis,ii7. A

Anafpargos,ii5, B

Anazethefis.iix. E Anchomanes.i 0 4. À Andrachne Andremasi

txo, A

Andreas äutoni 14« b

Androgämos. Ibidem

Anemons.iu,B

Anefe. 103* B

Anethum. 8 6. B. 1 x 1, D

Animalibus uentris arcêdis*

8X.A

Angelus émplaftrum. 7 0, A

Anginarum curatio ♦ x 7« D# X8. D.95.D.107* A

Anguftlaiftomachi. 56, C Anhditu labor an tibus medi

Agrimonia: nomina Óf uirtu tes,io7. B

Agriophyllon.nS. A

Agrios ftaphilinos.il 4. C AizooniAithales. ixx»D Albucus4 07, c

Albugines oculorum, xo. B

Xl.C.óf XX.A

Algapaluftris.n4. A .

Alipos.ixo.c

Alopiciaet ents curatio.ió

Alliüm.84. C

Allium gallicum. 111. B

Althea.85. A. liUD

Altheæ uel alterarizaa o 8

Aluo códtando, i o 4. c. i o 6

C.to7.A.n^. A.txuC Aluca4i4.B

Amaloda.106. A AmaluftaJbidem

Amaranth ós, ix 0, A Amarantum. 10 8. A Ambrofia. n6, A Ambrofia ad ardorem ftoma chi.6x. C

Ambuftis fanandis« 77, B, 101. B.io8» C.119.B

Amctiftosai;» C Amphöta.9. D Ampulantium. 10 x. A Amuleta contra calculuni (rt uefica. 4, D

Amulctum dolori ftomachi præfcntaneum.56. B

Amyanthon « 110, C Amydaloides« 1X0, C

Amygdalum. 91. B

Anacolima confedio, 17, A»

19. D. 20. B

Anadorion, Anacynon, 105«® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;calculoprofligendo. 55. n

Anadendromalache.ïo8» D Antiochithefiaca,quaaduer


cinautilis.;5^. A, B

Anhy dros. 111, D

Anni totius obferuatio, ut fa nitascuftodiatur. 98. b

Antherae medicamenti confe dio.x7. A

Anthraccs. 76. B Antiamas.107. D Antidotum faucium.;i, b Antidota contra tuffim. Ibu Antidotu phyficis incompa rabile.5x. C

AntidotS dräpeganon. 8 X B gt;nbsp;Antidotum diacalamanthea

Antidotum in dolore iecona amp;nbsp;prarcordiorum. 5 9, A, 41. A. B

Antidotum ex Cytreo, 90. B Antidotum ad fomnum coli cis expertum. 6 4. C

Antidotum podagricu,6 9. Ö 70. c

Antidotum fadidij ftomachi ÖC doloris coli, 57, C

Antidotu diagenrianæ, 4 t C

Antidotu Mithridatis. 8 o» ö

Antidota coli. 5x.B. G Antidotu rcnibus,ueficæ-,5d

Analcntidum,io6. B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fus omnes ferpêtes ufus cft

«»«0uA*.«lt;ri§ oculorüinducens 81.0,88,2 -



-ocr page 20-

INDEX,

AntirinonAntiron. 115* c

Antueohnbefor, 1 o 9, B

Aperitas.to 5. D

Aphcdros.i o 9. D

Aphcrcfis. 10 2. D

Aphlopho.n^. o Aphrodes.ni. B. c Aphrodifias.ioz. c Aphroditeloter, 1 o 6. B Aphryiïàn.104, A Apia,na.io6. A Apiaftcllium.n^. A Apibus prohibendis ne exa; minêt aut difÏugiat. 102. C Apq Uis.gz, B, 122. B Apiuiïirufticum.iox. D . Apium rifus.Ibidem Apifi.ii4.E ApocusThermaticus. 65. d Adogorifapo.107. D Apollinaris .102.A.105.D Apollo medicinæ inuemor*

■ ï. A

ApophIegmatifmus. 6 5, A Apoftema intrinfecS habend tibus,ita ut purulenta expu ant.52.A

Apoftematainteriora, 75, C Apoftemata exterioraudtu

mores.75. D,74. A Apozimaad incidendaphie

gmata.31, D

Aprilis dieta.8, B Apruco.ng C

Aqua marina. 12. B Aranthillida.il 5, B Arareza,io5. A Arathij.115. B ;

Arborria. 118. D

Arcion, Ardion, 1 o 8 • B Ardophyllon, 12 0. A Argiritis,ii4. D Arguminas. Ibidem Argyros. Ibidem.

Arifteros.ioi. B Aridolochiæ nomina Ólt;f uir^

tutes.io5.B

Aritrilis.il4. D Armalia,ArmoIa.tió, B Armöratia.87. C Armon.ioo.Ä

Arnoglolîî nomina 2lt; uirtUi teij. Ibidem

Arfella. 107, B

Arfenachanthos.117. B

Artemedion.il 5. A

Artemifia unde nomen acce périt. 105. D açîi^ii^, Artemifiae nomina Ó^ uirtus

tes.105. B. C. D Artemonia. 107. b

Arteriaces confedio.2 9. A Arthezoftis. 114. A

Articulis SC Arthridicis fucs currendis.7o.D.7i.A,io5

D,117,D

Artiercon.ioo.A

Artiritis. 114. D

Artuum uitia. 101. A

Afcites hydropis fpede», 65.B

Afclepias herba.10 4. A

Afdepij diadema.120. C

AfcIepion.i22.D

Afparagus.87.B

Afparagus agreftis, 115. B

Äfphalton.104. D

Alphet, Afpho.i 0 4, C

Alphodalos.io7, c

Afpalton.ioi. A

Afpideion, Aipidelo, 10 7, A

Afpidis morfui excludendo, 81.D.104. A

Afplenon.il o. g. 118. G

Afterion, Afterifeos, After, Afteris.iix. C

Afteriope, Afteriton. 10 9, D Aftrorum ratio no negligen da medico. i.D Afularegia.m, b Afuth.ioo.A

Afyntrophon,ii5. D Athanafq Antidotum, xi. B Athletas olim ficis ali folitos 90. D

Atrip! ex, 85. b Aturion.iii.D

Auditus.6. D

Auditui reparando.i 9. A, ii8.C,ii9. A

Auellana. 10, A. 91. c Auginon.iox, A

Augitfti CæfafiS commenta ria.zi.B

Auguftiobferuatio.9, c Augufti dicta, g.c

Aulitica, Allotica.i 06, A Aurelia ruftica.5 5. d

Aures änimaluel aqua Hina trauerit quid agendum. 17’ G. 0.18,quot;A C. 115. A

Aures uerberatæ. Ibidem , Auribus noniß tepidainften denda.Ibidem. D

Aurium doloris in genere eu ratio, Ibi, D,'i7, n, 5Cftq; 102,3.115, D,ii9.a,124,5

Auriu pundionibus qui me dendum, 17, D

Aurium uitia repentina æin ueterata.ig. a,b

AuriShinnitus, 17, Ä18, A Aurium fœtor, 18. A; B. c Aurium uermes ,Ibid, b, c Aurium intrinfeca uulnera, ’ 18.A.G

Aurium furditas. Ibidem, d,

Aurium u’^ s curandis.i 6, A

B. G. D,l7.B.C. D.I9, A 82. A.1O5,A.117, A

Aurium paffioni qua: adhid bendadieta. 95, d

Aurugo,6i,D.62.A.85.B.c 9i.B.ioi,D.to8.B,ii5.c

Aufteralis,i2o. B

Autogenes,! ii,D

Autumni principium 6C exit

tus,3, A

Autumni morbi. 5, a Autumni dieta.Ibid,ac 10,3' Autumno purgandum.Ihi» Auxiliari omnibus non dad tur.2,c

Azirgozotii5.D

BAcchion.io8, B Baceina. 105, D

BaAa-yKio^, 8 9, A

Ballis, 121. G

Baryton, 115,3

Bafilion.il 4, D

Bathypkros.iip. B , /

Batos,


-ocr page 21-

IN DEX,

Batos3Batosdxa.ii5. D Batrachionherba, 105, A Belios.iii.A BelIicocandntm.ii6,A

Bellinuntia.ioi.A

Beloiac0Slt;,BeIotocos, 115. A Bencdic?ia.iix»D

Bcneoléns.ioó. A Bértanith.io6,D

BeHà.iiô.B

Beta plantagtm's.i 0 6, d Benlole.io8»B

Betontca.40. €,124. A Bibo.ioó.n

Bill's quomodo reprimenda, 46,2

Bilium genera quatuor, 9, A Blat£æ.i7.c

Blochos. 117,6 Blitum.|U,c Bolbos, lu.D Bolus ferron. 118. D Bonu elle melius eft q; artifi cemperfcdu amp;improb3,

Eoopes,Bootis.1X0,A (i»B Botrotium.io2,D

Braftica.86,D Brathis,!!^. C

Britani.io6.D

Britanicæ nomina 6C uirtui tes.ioó.D

Brucanos.il 5. c Brumatia.iox.D Bryonagria,uel Dryona# gria.ioó.C

Bryonia, 114. a Bubalion, ixi,c

Bubonion.iix,C

Bugloflx nomina S^ uirtUfi tes,109,8

Bulbus fcillites, fiue fcillitis

, CUS.109.C

Bulbi fcillatici, fcillæ'ueno^ mina SC uirtuses. Ibidem

Bulbusuomitorius, m. d Bunios,ii5, D Busbafteofcardia, 105, b C

CAlabation,CabIaion* ii8.C

Cacabon,ii4,A

Cacalia.iox. D Cadus, 9, D

Cæparumufus. 86,A

KaKOH0*a», 7X, D K«Xa^i.»vf)K,85.C,fl6, D

CalcuIiremedium,38,B. 101

C.117, A.D.118,D4X4.D Calculo cominuendo, 5 5, C,

56.C. D.Ç7,A

Calculo potioutilis, 50, A« 5i.c.$x,c

Calicularis,io2,A Callipetalos,ioi.A Callitrichon,iio, B.ni.'A CaloxCordiatos,io6. b Camomilla eadê quæ 06 Pro ferpina herba. x ó, a

Cancer in maoïillis, 15,8,

55. B

Cancromedendo.71,0,71’

C,73.8,101.8,108. C

Canis cerebrum, 115,0 Cannabis, 1x1, D

Capillus Vcilcris.nd.c Capilli Crilpi qui fiant, Ibid, Capillis mulierum nutrient dis, lit, A

Capilli tinearu morbo amif^ firenafcantur,i5.D.i6, b

Capilloru reftauratio.gx, D Capillis tingêdis.i 6. C,i lo.c Capra ocymum non contins .git.8^, B

Cappara.tXó.A

Caput uarqs laboribus obno xium,5,0

Caput quibus uitij obnoxiS,

Caput qui 56 quibus purges tur,x$, A

Capite quocunq; modo do= lente, quæ uidlus habenda ratio. 92. C

Capiti ne noceat æftus.t 17 .c Capitis ulcéra, 15, i ,1x2. C Capitideplendo,io5.c (A Capitis fraduræ. 110,8,12 4. Caput phlcgmate uel frigos ribus plenum, 14. a

Capitis humores quo padlo purgandi.14.BC

Capitis do!ore eorundem^ curatio,3.C,i5, A 8 0,19. A, 64, D. 100, 8,101, A. C. 104,0,115. A, 0,116. D* 118.D,119,A 8,1X2,B,D

C aput humidum. 16, A

Caragögos.iöó.o

Carbunculofanandö,75, 8 76. A,115*C

Carbunculus ftomachi.^7, c Carcadana,io2.D xajK(V!i5^ia7a,X3,A

Carcimethron, 10 4. D, Carcinomaca, 7 2. c,i 0 5. B Cardamon,CynOcardamorti C ardaminata. 105,0 Cardiacis fanandis,6 5, A,

Cardiacorumdicta. 94. D

Carduus fyluaticus, Cardues us uaria, Carduus ladlea, nigra.ixi.A

Carduus. 84,8

Cardui ägreftis luccus.xt, O Cariftelotiar, 105,8 Carpophyllon. 112.8

Caro tn ulceribus excrefces, 75. A.B

Cames agreftes, 9 6.8

Carroga,Corrago,io 9. B Caftanca. 91.D

Catacauftice.loX. ß Cätaplafma ft Omachi confo# tatiuum,36, C.58. A. B

Catapläfma ad fynanchen, i8,A

Cataplalma cordis,ftomachi hcpatis,ac fplenis.38, B, 41.0,42.0

Catapotia ad fedandamtuG fim,5i. A.B,c

Catapotia ad dolorem ftoma chi, quæ uentrcm leniter la xant, 5 6.8

Catapo tia C orneliana alle^ (ftoria,87. A

Catapotia ad digeftionem, 57, A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

Catarrho laborantium dicta 94‘A

Catarrhus quid, 15, A


-ocr page 22-

Catafrh{renicd{a,i5, d. 14,

A.B» C.D

Cathotfs.iix. A

Catonis Antidotum.gó, D

CaulisfîueCaulicuIû, gó. o

jtauSdta.gó. C

Cauftïce.ioz.D Cacabos,io5.D

Ccntaurea,alias fel terrae di^ tïla.ói.A

Centauria maior. t o 7» d Centauria minor. 10 8. A

Centauria.n8.B

Cephalargixremedia.i^, B

Cepos Aphrodites, 10 9» d

Ceras.114. C

Cerafcomen. 111. C

Cerafus Slt;S eius poma. 91, A xi/çia,7i, C. D. 84. B

Cerifolium.88» B.ixo. A

Ceruix SC fynanche fi doleat

X8.B.X9. B

Ceruice dolente poplités fri;; candos.X9.C

Ceruinipulmones. 40. c Cetabon.il4, a

Chamaeadis, Chamaelace» 117.A

Chamædaphnes nomina æ Uirtutes.106. C.IIX. B

Chamædryos nomina Ô^uir

tutes.ioó, A

Chamælaeæ nomina Só uirtu tes. 10 6. B

Chamadeon.txi, A. B Chamælcpodium.109. D

ChamacmiIon,io5.B. D Chamaepityas nomina 3^uir tut es, 10 6. c

Chamærops.io6.A Chelonion,CyIine, Chilena 104. nbsp;nbsp;nbsp;Q

Chelidonion.il 4. A Cheliophiton. 10 4. d Chiliophyllon.Ibidem

Chihophyllos.iió. A

Chiragræ remédiât 6 o, C» 69. B.114. D

Chironias.10 7. D

Chiroia ulcera. 10 5. A. 10 5. D

Chironion.io4.B

I N D EX»

Chiron centaurus. 103. D 108. A

Chirhon.ióo. A

Cholerum fumus. xo. C Cholerum plenttudini quæ adhibendadieta.94. D

Cholera rufa qua: mala con^« ciliat.ó. B

Cholerarubea.x. D. 9. B Cholera nigra. Ibidem. Choleribus laborantium lei talis nota. 8» A

Cholera: funt quatuor in hos mine. 9. b

Cholera rubea dominatur in ■ dextro latere. 3. A

C holera nigra in fini Uro. Ib. Cholera,ôf quae eius curatio 45.D.46.A

Chora,uel Chogia.iox,D Choras.iox.c

Chryfanthemon.105, B ChryfocaIlS.105. D Chryfifceptron. ixi. A Chryfites.il 6. A»

Chi-yfitis.il 4. A

Chryfocanthos.ixx.C

Cibum non côtinentium res media.57.D.38. A

Cibos non recipientibus. 101. C

Cicatricibus eolorandis, 105. nbsp;nbsp;nbsp;B

Cicatrices oculorum.xx. A Cicererraticum.il 9, A Cicer rufticû.ioô.B.ii9.A Cicercolumbinû.ixo.C, D Cicotatium.ixi.B Cincinalis.in. A

Cineres auium ucï animahu, aliaiumqi rerum qui fiant. IX.C

Circinus alias zona. 76. D Ciffas Melos. 118. D Ciffîos:uel Ciohu^^s. 119. c Ciirarion,Cinbnecion.Ibid.

Clauis et callis curandis.6o» B.78.B

Clauus V eneris. 114. A Clibadion,CeIicon artion. 114.D

Clorozphis.iox. D Clyftcr.ixx. D Cncoron.106. B Cnopodion. 10 4. D CoAos gnidios.ixi.B Cœliacis ianandis. 46. B. C, 47.C.49.A

Cochlearium.io.A.ix. C Codiorobum ad phlegmata purganda.3X.A

Coitum prouocans.i 0 4,3 H0lt;a'«,K0/A»XH0l'', 46. B

Coli dolor quibus remedijs iuuatur.49. ». $0.51. 52» iit. A.IX4.D

Coli doloris anridotû.37, c Coli paflao ex frigore. 96, p» 97. nbsp;nbsp;nbsp;A

Colis,feu Coh'da.i^. d Colicis mcdela,3ójB Colledlionibus uel tumon'a bus fedandis. 7 4. A.7 9.0 108.0.1X1. D

Colletis, fine CoIIefis.101. s Collyris. 109 A

Collyriu dyfentericû. 4 8. A Colori cicatricibus reddens do.79. B

Columbina herba.115. d

Columbrium.i 0 4. A

Cornaros, 10 8. C

Comitialis aut Cimitiahs. 104,3

Comitialis morbus qui curas dus.61,B. IIX.D

Conationes, 47. A, 48. A Conceptus 8C feminis coagii Iatio,6,D

Concodioni utilia. 5 9. A Conditum ncphrcticum. 5 4

Condylomatis medendis.

5X.D.I1O.A

Confedio anacolyma.17. a Confedio antheræ ad uuam leuandam.27. A

Confediodiameron ad ans ginas amp;S oris uitia.x 8. C

Confedioarteriaccs. X9. A

Conila,Cimila gallica,

IXX.D

Conos


-ocr page 23-

Comos artos,Caryte,Capra gouxo.c

Confoh'damaior, nx. B

Contradiofeu tenfio neruo rum, 6 6,0

Conuulfis,0C intus ruptis«

lt; iii*C

Coraftesjib B.c

Corcodrillion, Cardodrilli^ on.io4.A. 106.B

Cordialo emendando.6 4. D

Cordis pulfus.58, B

Cordis laborantis remedia. Ibidem

Coriadri uirtus,8x. n.ii 9. d

Coriza.j5,A

C orpus ex quatuor conftat humoribus.5, A

Corporis falubritatem pracs ftantia^o, c

Corporis nementa quadrifi^ dæuires acquirunt. 5. C

Corpora noftra cœlo Ô^ mas ri comparantur, 9. d

Corporis uel uifcerum ratio*

Cum aftrorum motu,ô^ anni temporibus noftra permus

« tantur corpora. 1, D

Corruda,Corrudago. 115. B CoftarS fraduris fanandis,

Cotyla. 9, D

Cotylodon.io9.D

Coxarum doloribus, 58, c.

59«B.i5o.c.n8.A

CrapuI æ fubfidia. 10, o

Creobula. 116,0

Cretice, 115. A

Crinon,ixo,c

Crinopodionton, 104.0

Crifionuel Cirfion. 114, B Crifta gallinacea.ioi. B

Cruditati difcutiendac. 10 5. C CruriSulceribus fuccunen? dis. 5 9, c

Crias.iii, A

Chryfometas ,Chryfocarpos

’ 118,0

Cucumis fyluaticus,uel ans guinus.ixbC

INDEX«

Cucumis. 84* B

Cucurbita, 83. A

Curari qui queant tantû non cæci,xi, A

Cuffîmezarauxi, C Cyathus,io,A.Ô^ ix,C Cyclæ pifces. 9 4. b Cyclamini fynonima Ôf uis res.io4.c

Cydoneum malum. 89.0

Cydonia,i6.B

Cymæ. 115,0

Cynanche,95.D

Cynocaumâta.70. C Cynocephalion, 115. C

Cynochale.i 04,0

Cynoglofla.iiio, 118. c Cynogloftbn, 10 0. a Cynomazon, Cynozolon,

1X1, A

Cynosbatos,ii5.0

Cynoforchis.104. B Cypariftàs,ix 0. C, D

, Cypariftbn,ioi. b Cypiron.109, A Cypreflus nigfa.io6. c Cyratæ,Cyradæ,7 5, b Cyiranthcmon,Cyfcron aus thumon, hiferon anihimon

104.C

Cyflbs.ixx.C

Cyflbphyllon, 104,0

Cytinus,89. A

Cytreum malum. 90,8 D

DAmafinios, 106.0

Damon medicus,7i. o

Danaê.iix.B

Daphne Samothracia, Ibid, Daphne Alexandrina, Ibid. Daphne Minthrios,Daphni tis. Ibidem

Daphnites,Daphne, 10 6, C

Daphneides.il x.B Dardana.io8.B

Dardanon.io5,A

December fingularem habet curationem.x5.A

Dccembris dieta. 8. D. amp;nbsp;9

C.X5.A

Decodioniiuuandæ,ix5,1

Dendroides.ixo,C

Dendrys, Ibidem, o

Dentaria,! ox. A. 114. A

Dentium molariorum dolor

i7,D.x6,A.C

Derttibus cortducens medici na.X4.c

Dentioni infantium quae cos ferànt.x6.o

Dentium ufus. 7.0

Dentium très ordines.Ibïd, Dentes fublati reuocarinoiî poflùnt. 7,c

Dentium uarqs doIoribuS emendandis,x5. X6.54.A

Dentiû laxatio. 8.0.10 7, a 10X.B.II5. B. 118.B. 116, A

Dentiûdoloribus quæin ges nere obferuanda, x 6. a

Dentes quo pado fiant tabs didi.X5. B.x6,c

Dentium rheuma. x 5. B, O Dens fi Cauus fit,Ibidem,2lt;f x6,c.54.B

Dentes inuiolatos qua ratios ne fanare polfis.x 5. x 6, c Deutes quomodo côfirmait di. Ibidem, o

Denterobos. 1 x 0. B Dentifficium, x6,a, 0 Dentricis tithymalis, 1 x 0.0

Deploratum nöli fufeipcre, X.B

Deuoto defixóuerefoluêdo,

lox.D

Diacalaminthes antidotum, S5.C

Diagentianæ antidotu. 41.0

Dialion.iio,o

Diameron confedio ad ons uulnera Sd anginas, x 8. c Diaamygdalon medicamert 91. B

Diana artemifix inuentrix, 105.D

Diafcordi cónfedio,5i, C Diateflaron hepatic on, 41.0 Diateftaron nephreticu, 553

Diaula,ii8» A

Dicea,io5, o

Dicomeneos,ii3,c


-ocr page 24-

DiAamnuinuijfA

Didaxagria,i o 7, A, Dieha^ioz, A

Dietam qua finguli menfes»

expetant.8» B. C, D

Digeftionem ftomachi qua:

faciant.57. A.58» A

Digcdiui dcfcriptio,59. A

Digitus V eneris, 114, A Diglofïbn.ii2»B

Dünoron,n7. B

Dinupula.il 4. A

Diodes, 8 4 C

Diocydon medicamentum, 84. o

DiodcIa,Diodeta, 116, A

Diofuis, 101, B

Diofcyamus,io2,A Diphiesuio, b Dipfacosjij. A

Dipfas.ioó. b

Difcopela,n4, A

Docbela,uel Dochlis, 114 A

Dochela.106, C

Dorcidion,uel Dorcadion,

P5-A

Dorcadion. 10 4. A

Dorigenios.105, D

Drachma, 10, A, SC ix.C

Drachontex nomina SC uir^

tutcs,io4.A

Dragma, 9, D

Dramx.óp. A

Drocila,ioi, A

Drycolaphos.i 0 5. d Drys,Dryfites. 10 6, A

Ducone.ii7.A

Dulbcla, 108. A

Duricies fi qua in corpore fu erit.ioo,C.io7» D.ioS.D 109. D,lio, A, 121» C

Dyfentericis utilis trocifcus 25»A.35.D»46»c.48.49

Dyfentericis qux dieta obfer uanda. 94 D

Dy enterix letales notx» 8 A Dyfenterix curandx. 47. B C.D.48.49. C,1OO.B» D.

1OÇ. A.109. A, 114, B

Dyfurixmcdicandx. 102» C

Ï»Ö,B.J22, A

INDEX.

Dyfurix morti fera figna, 8

EBenitis,Libanitis. 112

E benotrichon, 111, A

Eboice.il 7» A

E brietatis remedia» 1 o » D

1x5.A

Ebulus. 117» A

Echidnos» 10 2. B

ïlt;aio?.55.c

Er'crayó/x^oiqui.fo.l. A

Elbunios,EuboIum. 115, A

EIardia.104, C

Elaterion.i2i.C

Eldia.115. A

Eicinadium ad hepaticos. 4o.ó(S 41. D

Elcimadiumadtuffim.50. D

Eledrum.8o.D

Elegmanephreticum.55. B

Elclifphacos.il 9. C

Elementis quatuor corporis

eorum uirtutes.6. A Elephantiafi dcpellendx,61.

A.117.A

Eleph3tofis,EIephas.io8, B Elcfinx.114, C

Eligma ad ptyficos. 52. A

Elitis,Elebatis.i 14. D

ElleboriteS.108. A

Embrioquomodo fingulis menfibus fefe gerat abfol

uat»7. B

E menypfo. Ibidem

Emericos,Emerotos, 10 7 D

Emeticos, 111. D

E minion. 10 4. A

Emionion.il 8, C

Emmanes.102. A

Emplaftru colicx nephre ticx.5i,D.55.c

Emplaftrumadhepar.40 D

Emplaftrum diafcotion, fol. 68.D

Emplaftrum Claudiani, fol, 79»B

Emplaftru lumbricis necan# dis. 4 4,0

Emplaftrum ad fynanchcn, 27» C.28.A.B

Emptoné.iü, D

Encatifmata,ueI enchemata

108. D

Enema diacaftoreum.50. B ■ Enema diargopiflum. Ibide

C.51.A

Enemion.iii.B

Enula ruftica,uel hinnula ril ftica.ii2.B

Enula.3;i. B

Entaticon,Eriton,io4, B Ephefia.io3,B

Epheftion.io5,A

Ephimeros,ii3. A

EpidempticorS dieta. 95, a

Epilcpticis curandis. 6 5, a

Epiphorx oculorum,i9. 20. A.111. C. 115 , A. C.lló,

C.I22.C

Epithema ad hepar. 40,0

4I,C,D. 42.A A

Epithema diapec^nS.^ 4, B

Epithema ad Iplcncm, 45, Ç

E pithema diapncon.i 6. E

Epithema pedon's phlegms refoluens. 32. A

Epithemum in dolore ftoma chi.36. A.D

Epithema naufex conftrin« gendx.37. D

Epithema ad cceliacas. 46 Ç

Epithema caldion,didion» 49. C

Equapium.»2o,B

Eradium.88.A

Erafillratus.i.B

Eriphion.ii6.B

ErifceptrionJriieeptrion» »

101. B

Eruca. 8 4. A

Eruicus.ii5.D

Ethui,Epier.iii.A

Euiieus SClaurus feminis mo leftior,56, c

Eugubis,io6, C

EuluIion,ii5.A

Eupatorion. 10 9, D

Eupcplios.ii2,B Eupctalon. Ibidem

Eupolis,Epantemon.i2i.D

su^w^oç, Eruca, 8 4. A

Exaco^


-ocr page 25-

rxacodcs.89. C

E xaucaumata. 61 ♦ A Extrahendis ijs quæ corpori infixafunt.go, A

Exupera,ii3^D

FAba Argyptiaca. lo. A Faba Latina. Ibidem

Faba Græca. Ibidem Facies quomodo ulceribus purganda.17, A Fabalupina.iox. A Fabij Clementis undio.fol» 69. nbsp;nbsp;nbsp;B.

Falliculola.iii.B Faredines.7X,C,

Faftidio ftomachi tollendo» 56.C,57.B,C4iZ5, A

Faftidiumex ægrimonqs»

F aucium tümentiü curatio, 26.D,X7.D

Fauciü afperitatê quid cmês det.z7.B

Fauciü dol ori in gencre qui-bus medenduin.fol, 17, B,

114. B

Faucibus limpidandis quæ conferant.z7, c

F aucium uftura ÔC uulnera, Ibidem.z8. A

Fauces cancro occupatæfo.

Z8. A

F aucium fummum antidotû

51. B

Febres.16, 6,64. C Febribus præfens remediu.

55. D.38. A. 59.E. c. 63,B, 100.c.103, C,io5.B.io8, 119,D.B.IZI, C.IZ4. D

F ebrium dicta. .9 7, B, c, D Febrium quatuor tempora,

Iatitudinésue,6. C

Febribus calidis intercidena dis,6z,C

Febribus periodicis medena dis.65. B

F ebrientiS figna letalia. 7. D Febrifugia. 108. A February dieta. 8. d. Ô6 9, c

Felenonagrionjoz, d

r N D E x»

Fel terræ.62. A.107. D Felicina,FeIix.ii5. A

F eminibus ex equitatu uexa tis quidadhibendû.57, c Feria,fen-aria,iï3, D Ficus,9o.D

Fimus uitulinus choleræ me detur SC melâcholiæ. 4 6. A Fiftulæ quomodo fanandæ, 7z. C. D.75.A.100.D.105

  • - B.no.B.lZl.A.lZ5,B

Fl ammul a V eneris, 10 z, D F urfures in urina, 4, b Furfures meientium Curatio 4.C

Furfurum capitis mcdela, i5C.io5,c

Furunculis medicandis. 76.

C,79.D,1O5,A,1O5.C

Fœniculum, 85. d

Fomentum ad dolorem ftos ma chi. 5 6. A

F ornicatio uerendorû. 5 7. B Fraifluræ pellis remediû.7 C Fragi herbæ uirtutes. 10 8. C Frigoreexufta, 77, d, 105.

B.IZI.D

G

GAIIicrus,io9. D Gargarifmi deferiptio «

14. B

G ardiadana.il 4, A

Genæ unde appellate.7. B Geniculorum dolori meden do, 5 9, B

Gentianæ nomina 86 uirtu^

tes. 10 4. B

Gcrbafteios, B GerebotanOS.101, B

Gefomphalos.i 0 9. D Ginga.ioz. A

Gingiuarû uitia,Z5. D,z 4, B

C. D,z6. D.115. ^ GladioIum,iio.B Glaucias.84. c Glaudulis raedendis. 75. B Glechos.ii6.D.ii7, B Glorophis.ioz.D Gludis.iij.c Glycyfide.iij.c

Gnidius coccus, ixi. A. b

Gonoreronos.i 0 4, n Gonos Ammonos, 118. A Gonos Apononos,ii6,D Gonos herois.104.© Gonos Hori,Gnoshuris,fo. 109.D

Gonos ælurrf,i o 9, B

G onoichron«. 110, d Gonofepheftu.105. B

Goræ deferiptio, z 4. C Grynon.izi,c

GulædoIor.z9,G.ioi,A

Gyras.iii. A

H

HAema Amonos, 118 4 A

Hæma Athenas,io6. c

Hæma arenos .izo,A.izz.B

Hæma gales.iii, D.115, D Hæma heracleos. 107. d 108,A

Hæma Ibeos,HæmaTitaa

nos. 115,0

Hæma Herrn«, 113, d

H æmacronu. 10 3, B

Hæmatites herba, 110, D Hæmatites lapis, zo, A Hæmantrop«, 103,8

Hæma taur«. 10 9, D

Hæmeftriafis, 11 z. B

Hæmorrhoidarum fluxus in naribus q pacto filât. Z5. C Hæmorrhoidarum letalia fid

gna,8. B

Hæmoptoicis curandis quæ neceflària.3z, 0,35. A. b

HæmoptoicorS dicta. 96. c

Harenædetrahendæ. 55.C

Harundini extrahedæ, 80, A

Haftula regia.io 7, c

Hedera Chryfocarpos,65.c

Hedera nigra, 118, D

H edyofinas, 116. d, 1 z Z, C

Helena. 118, B

H cl iofcopos, 1 z 0, c, D

Helioicorpion,ii5, b

Helioftrophon, 10 9. A, 110.'

0,115,6

Heliotroprj nomina 2d uirtxi tes,110.0,115. c

Heliuros.110,0

Hepar latus dextrum teilet,'


8 5

-ocr page 26-

Helxfncai4« C

Himicrancæ quomodo fuc* currcndum.ió, D,i7» A

Hemicrania.13» B.C.i9»C,

in,c

Hemina.p.D.SC 12; c

Hefnimtani.6, b

Hemytriteo dcpcllêdo.65. A Hepad curädo.59. B. c.4o» 41.42,45. B.ioi. c.ioó. B.107.D.122.A

Hcparis duricia.Ibt C.74 Heparislocus,5.B Hepadcomm dieta. 9 5. A. C. 96. nbsp;nbsp;nbsp;B

  • Hcpadcommletaliafigna.

7*0

Hephefia.ioCA ï7iy«7rA.iûjoç. Hepataneuron.

  • 10 nbsp;nbsp;nbsp;0, A

  • Hepadphynon.122, b Heracleos.il 4. A

  • Heraclea. 11 o.D

  • Heraclcoticon,i22* D

  • Heraclia.il 4. D

  • HcracIion.iii.B.C

  • Herafdacryon. 101» B

  • Herba capillaris, 110, C Herba fcelerata. 10 2, D« 105. nbsp;nbsp;nbsp;A

Herculania.io5.D

Hermionios.iii.D Hermodadylon, Hermubo

tane,ioi,A

Herpyllos.il 9» A

Hcrpyllon mega,120.B

Herpyzos.io2.B

Hiberis.io5,c

Hiera artege.56. C

Hierabotones. 115, D Hieracios. 107.A

Hieranthemis. 10 5. D

Hierathorine.12 4. A Hierax.82. B

Hicribulbum. 10 5. D

Hierobatancs herbas nomis , naSCuirtutcs.ioi. B Hinnula carnpana.ii 8, B Hinnula.102. b

Hippocrates medicinam ab*

  • .1 N D E X.

foluit. fo.l. A

Hippocrates iudex omnium caufarum amp;nbsp;quxftionum, fiue rationum. i. A Hippocrates rationalem pri mus medicina tradidit, 1, A Hippofelynon. 12 0. b HirSdinis pullus deuoratus anginæ præferuatiuû. 2 8. c Holeftitis,uel Leftitis.lbid. Holocyros.ioó.c

Holofatrum.85.D

Homerus. 6. D,i 10. C

Homo trina ratione contine tur. 6.C

Homines mente imperitaSC curiofi. 5. c

Hominis ueneficimorfus, 8o.D,8l.B

Hoptoris,Hypene. iii. A

Hordiolum iuxta oculum na tum.2i.D C125.A Horroribus tollendis. 65. c Humani corporis ratio. 5. A Humerorum doloribus quac profint.29. c

HumorS capitis,totiusc^ cor poris purgatio.i 4, D.15. a Humor alius inalium mutas tUr.5.D

Humor capitis. 7. C

Humorü conceptacula, 2. C ÓÓ5.1

Humores quatuor. 5. A Humorum natura. Ibidem Humorum dominium. Ibid.. Humonim emundloria. Ibi, Humores per quatuor domi nantur astates. Ibidem Humorum effèdus. Ibidem Humorum pullus. Ibidem

Humores xgritudines paris unt..5. C

Hydos,io7,D

Hydra.2i.A

Hydragodos. 114, A

Hydragogos.106. c

Hydraldna.i2i.D ùæçcÔMt^ou.89. D

Hydrophonia.80. B

Hydropicismedicamê,35, b 45.B.117.B.124D

Hydropifis fpecies eoq; mor bo arcendo, 65. b. 106, B 109. C.122. C

Hydrops quid.122. C

Hydropicorumdieta. 96, b Hyemis îceptio, finish. 2.0 Hymnoticû ad fomnû 6 4,4

Hyophthalmos.ii2, C

Hy ofeyamus. 10 2, A Hypnoticos.iO2.A ^ypo§^®ffi°’^‘*i2,. B Hypolyflbn.io5.B

H yp ofarcha. 12 2. C Hypoticoncollyriü. 48. A Hypoticongorgon. ibidem Hyppocices. 20. b

Hyppomanes. 110, c

TAnuarq dieta. 8^ Ibeos onyx.icCA

Ibica,uel Abica, loó. c

Ibifci nomina SC uirtutes, 108.D. 109.A

IbifcUS.l2l. D

Idu pugnus aut manos la-ia,

lecori códucens medicameß tum.57.D.38. B. r.39.A, D.40.54.A.55, C.IO2.B

leiuno ab iniedlione cauen* dum.5i.C

Igni facro medendo, 76.0 115. C.122,C

Ilcos uitium.55,D

lllecebra.i2O.A

Imeleta.106. B

Impetigeni curandæ.78.D

IIO.A

Incontinentiae urinxeompe feendæ. 57,B

In deliquio iacentes qui refti ciantur,9.D

Infans quare uagiat recenter aeditus. 7, c

Infans fi contriftatus foerit, 105.B

Infans in utero mortuus.

117. c

Infans antequàm ædatdetes, uagit.7,c

Infant


-ocr page 27-

INDEX»

Înfans figura hominis induit quadragefimo die. 7» B Infannû uentrifiringendo»

Innattonis fiomachi remedia

56, A. C. 37. A» 116,3.117»

D.llo.A

Inguinalis.iix. c Ïnguinûuitqsiuuandis, 57.

C.1OX.B.112.D,116»C

Infana herba.iox. A

Infania feu capitis dolor ex fole.i5,c

Infanis Ô6 mête motts quï fuc currendum.64.D

Intelledualis introducendi 'ratio.i.D

InteraneorS uitia quï cauean tur.42.B»45.c. 44.B.51 ï3«55*B^o.B.lo6. C.l21»

Interaneis nÓ poteft fine ( D locoru notitia occurri, 5. A Iiitertrigenes.57.D Inteftini lapfi dolorum figna 8. A

Inteftini doloribus medêdis. 48.D.55.A. C.105.C.108»

C.D.117.C.D

Inteftini uulneribus condylo matis, ufuris, Sd rhagadqs fuccurrendis. 52. D Inteftinarupt3,55. B Introducendi modi quatuor.

Introducendi definitiuus mo dus.i.B

Introducendi diuifibilis ras tio.i.B

Introducendi complexiuus modus.l. B

Ihtubus.83. D l'ntybus fyluaticus.ii 0. d

Iobonfos.107. A

Ion agrion,Irfînos agrion» 114. D

It)ntitis.io5.B

Ippiron.io9. A

Itineris labor ne fentiat. 105.

luiq dieta.g.c ïunqdieta.StC

luramentum medici, i» B luftini potio lapides frangit.

4»D

Ixea.ixi.A

L

IÂbiorumuitia.x5. D.

Labiorum fifluræ.x 4. A. D Labr3 Veneris.io6. B. 115. A

Lacethon,Lachnis,Lacis thros.iox. D

Laccarherba.59. B Lachanon BafiÜcon.io5.B Lachrymis oculorü ftringen

dis.2o.B

Ladilago.ioô. c

Ladis copiam puerperisfas cientia.82. A

LaAis poft partum abundan tia dolorem mammis infes rens.5Ç. C

Laducaleporina.121. C

LaAuca marina. 12 0. c LaAuca fylueftris. 10 7. A Lagopus»ii2*D

Lagseyminou. Ibidem» Lampago.118. c

26. A

LapatiS agrefte,alio nomine rumex.26. A.85,B.IO5. D

Lapidis in uefica curatio»

4.B.5. A

Lapidis notx in uefica. 4. b

Lapidibus eqciendis. 5 5. A Lapilli in urina fignum calcu li in ucfica.4.B

Lapis quomodo frangitur in uefica. 4. D

(B

Laftis ex itinere.i2$. A Laffitudini amp;nbsp;languovi ab os pere contradlis. 110. B Laterculus.102. A

Laterum doloribus quæ con ducât.29. C.54.A.104.D

Lathyris.121. b

Latitudines morborum qua« tuor.6. c

Latitudines febriû medicus non ignorer.Ibidem»

Laurioidem quod ièrpillum

24.D

Laurus Âlexandrina‘112. b

Laurus ôC Euifeus fœminis moleftior.56. C

Lax.i2o.A

Lentigines à facie qui purs gandæ,io5.D.i2i. A

Leompodion, Leontopeta* lonXeontinôjLeonchofre mon.io2.D


Leontocharos.ti2. A

Leonropodq nomina âf uns

tûtes.102, D

Leporis pes,Lcporis cumia

num. il 2. D

Lepus marinus, ô^ qui eius ueneno fuccurrat. 81. D

Lepræ curatio. 7 9. A Leprae inueteratæ medela, Ibidem.ixi.A

Leptophyllos.105. ^ Lethargi indicia.6 4. B AH0a57 iÿgt; unde. Ibidem.


ceffaria. Ibid. 116, c


Lethe,Lethufa. 1 n. B Letalia fingulorum rnembro rumindicia,Ibidem.

Letalibus fignis apparêtibus medicus nullûadhibeatres medium, 7. D

Leucaconthos.m, c LeuceorosjLeoninus pes»

102. D

Leuchantos.ii7.B

Leucomata.2i.C. D.22.A

Leucrion.iiS. c

Lia,Leucophyca,Leucos Libra, 9. D nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(pris. 10 5. B

LibriHippocratis triparitS habent doctrinam.x. A

Libres diuerfimode aftutia ueterû orfaeft.i. C

Licapnum.102. D

Lichena.6o.D

Lichenis arcendis.6 0. D Licinia herba, ud Luftrago, lOl.B


-ocr page 28-

' I N D ' E X»

Licys agrion ucl ficos agrios

118 A» 1x1.C

Licni's tumon.55. c

Lienteriae fubaeniêdae» 4 9» C

Ligea.tox.A

Ligula.59. A

Lilium,Linon,ixo.C

Lingua bubula.i o 9. B Lingua Mïcedonica.118. C Lingua cams uel canina,

ii8.C

Linguae ulcera.x 4. A. C

tol. A

LimiTicntif Armozos. 6 8. D

Linozoftis arren. 114. D

Lippitudinis remedia. zo, c,

ZI. €,104. B

Litniafi conducens potio,

50. A

Liuia rcgim.ió. A

Liuores oculorü quornodo tollas.zi. D

Liuores récentes uel tuinos rcs.79.c,ii9. c

Lomentum pro farina.51. B

Lonchitis. Lonehis. 111, d

Lotho.netra.il 4. A

Luinbis dolentibus curandis

54.0,55.0.1x4.€

Lumbrici qu omodo purgan di.44.c. o. 47. c 55.C.

54. B.8X.C,1OO.C.1O8.B, 110. A

Lumbricis necandis, exclus dendisq;.n5,c, 118. C. 119.

C. D.lXl.B

Lunatieorum remedia. 105.

B.iix. A.115.D

Lnpinum.izi. B

Luftitnachios.114. C

Luxationi.iio. o.1x0. C

Lymnites.Lymnoibs uel Ly inneftor,Lyinnefton.i 0 7.

Lyftra.io.A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo

Lyxoperita ambroGa. 63. b M

MAlachis agria. 10 9. A Maladie, Malua rufti ca. Ibidem.

^-«■{ÇovorN/xa. 6. B

Maculis oculorü recentibus

qui fuccurratur.zo, A, C,zt

O.XX. A

Maculae tibiarum ex {dures certtes.59. C

Maculis de corpore eximens dis. 7 8. D

Maq dieta.8.B

Malagma ad fplenen. 45. A Malagma fpleneticis, hydros picisjhepaticisep coferens. 43»^

Maleuolus G quis deuotaucs rit hominem.115,8

Malua agrcGis.i 5. c

Malua. 8 x. O

Malua erratica.18 9. A Malum.89. B

Malumterræ.105, B

Malum granatum. 88. D

Mala punica. Ibidem

Mamillarum nucleoli. 55. A Mamillarumdunciei curans dae.55,c

Mamillarum ex abundantia ladis poft partum dolor. Ibidem,

Mamillaru tumori remediS, 55, 0.105. A

Mamillarum dolor feu cans

cer,i5.B,55.C,ixi.D

Mammale,io6. c

Mammarum ufturæ.i 9, B

Mammæ ne crefcant.35. o

Manda!ia.i6.c

Mania herba,i 0 z. A

Manifolium,io8. B

Manlius Cornutus,6o. D Manria,ii5,D

Manuû doloribus,id eft Chi ragræ qui fuccurrenduin, 68.C

Marar{a.io6.B

Maronion.107, o

Martis manus hcrba.ioi, A Marti|dieta.8.B

Marubium,io9.D

Mater Herculania.i 14. A Matricalis.il 3.0

MatricispalGones cuiufmos di,peiTb fcdandæ,i6.A,,5i.

C.D.53,B,llo,C

Matricis aquae. 5 5. C

Meafpho.io4.c

Mecon ccratins, Mecon as grion,McCô Rhœas.iii. B

Meconftis,Myrtite,MyrGni ta Mutilagocapraria,Me* con,Meconion. 1 z 0 ♦ C

A^W.tOi‘A.111. B

Medicinæautores primiqui fuerint. i, A

Medicinæ autores. i. A Medico quæ difeiplina ne* cdfiria.i. o

Medicus qualis efle debcat, t. D

Medicus aliènes caGis,fuos ducit.i.A

Medicus difeiphnarû 56 uir# tutum minime expers. i, a Medicus quæin^mibusas gunturcælet.z^

Medicus fit fubrilis/uauts SC iucundus in fabulis. Ibid.

Medici fama multiped opéré pauci.Ibidem.

Medicus carnifex.30. A

Medicocautcagendum.z. B Medicos prætentacognofee re,pr,e(cncia fcirtsSC futur» prædicere oportet, z. C Medicorum laudes.iz. A.80 0.86.0.99-€

Medicus philofophus efto.

1. B.Z. A

Medicus efto modeftus SC fandtus.minime^ fupers bus. Ibidem.

Medicus paupercs 5C diuftcs iuxta curet-Ibidem.

Medico nulla par gratia re* penditur. z.A

Medici contraria adhibendo uel mortem,uel dmturnum inorbum conciliant. 6. B

Medico qua? in primisco* gnofeenda.z. B

Medicus memor fit iuramen ti Hippocratis.z.A

Medico conucnit nofcerefe bres. 6. €

Medicus lempcr timeat. 9. C Meierc


-ocr page 29-

INDEX»

Mdcrequi ncqueut,quomo docurentur.q^.D

Melancholia quos morbos pariat.6,B

MelanchoHcorumdieta» 95, C.4.9.D

Melancholicis utile medica# men.46.D

Mclecapron, Melocarpon»

MeUit3ena.to9. D Melonis coctio difFicilis»

84.B

MelophyUos ii6.A.iX2,B Melofmosuii, A Melothrosuiq.. A M.el utiliflimum quodai. C Mei uulnerö mundificatiuS»

7.C

Menæfa^.28,D,4.5,A Menem,ntq.. B Meneon. 115,0

Menfiumobferuatio.8, B,C, D.9.B»G.D

Menftruis prouocandis. n$. A

Menfurae ac pondera. 9. D

Mentagra.6o,D

Mentha,85. c.ixx.c Mentha agria,Mentamoria non,ii8.A

Mentha V encria. it o,3 Mentaftrum,mentha,ii6. D

Mercurialis.n 4, d Meronopus. 119. A

Mefpilus arborise eius po« ma.9o,B

Meflïcia.io9.D

/XiTf5p,9.D

Meu,Men,Mion,Mu. 55. b Miconium pro papauere al« bo.io.A

Militaris.116. A

Militariaherba.ioi.B , Millefolium.ii6,A Mina.ix.c

Mifer diuinum.io 4. D Miftron.io. A

Mithridatis antidotum.89»

D,8x.c

MoHicines.iiS.B

Modi introducendi quatuor funti. A

Modius.9.D

Moecofaphrodites, 117. A

Moier.iió. B

Moloche agriajCretex. 108.

Moly,iio,c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(D

Mora fyluatica,n 5. D

Morborum interiorum leta« liafigna.8.A

Moribus amp;nbsp;difciplinis excel« IcrefelicilTimû eft.i, B

Morumculpa artemcorrum pit.i.D

Morfui ferpentium aut homi , nismedicando. 8i» B. 100, c.iox, 0.105.6.116^.117 B.118.C.1X5.B

Morfui canis rabioft,aut non rabiofi curando. 8 0. A. B.

100,0,125.6

Mothmutis.ixo.D Mulcetra.il o. D Muliere mortuum pecus in utero habente. 113. A

Mulicr ut cito pariat. 119, A.

1X4.D

Mulier certo tempore conci« pit.7. A

Mulieribus ac Venere abftis nendum podagrico,6 9, D. 70. C

Mulier fi obticuerit, 117. D Mulierumlocis dolentibus, 1x20.125.A

Mulieribus quac partu labo« rant neqj purgantur. 114,0 117,0.120. B.1x4.0

Mulier concipituiri femine, SC fuo fanguine«6. o Multilago terreftris. 112, B Multiradix, 10 8. A Muralis.ii4,c c

Muris aranei morfibus cu« randis.8i.A.ioi.D

Mus in uefica lapidcm rum« pit, 4. o

. MuftelIago.io6.C.ii2,B Myacanthon.115. B Myos.104. o Myriophyllos.iió.A-

Myrobolanum.7ï. D Myrtopetalon.i o 4.0

Myxa uel myra. 9 x. B

N A •

NApaum,87,0

N arce, N arethpronio»

140. B

N arci (fus, N arce. 111. D

Narium carcinomata. 105.B

Narium ulcera eorumeß cu« ratio.xx. 0.24.0

Narium graueolentia feUpO lypus.23.A.ii9,A

Naribus fanguinis profluuiö patientibus quomodo fuc« currendQ.25,B.ii6,B

Narium ftillatioex humore»

25,0

Nafturtium.85.D.io5.c

N atura non leue adiutoriuni fibiinuenit.5.A

Naufeæftomachiquo pado fuccurratur,36. o, 0.57, e, 0,117.0

N e in naui naufeas,ii7, D

Neiafar.io5.B

Nemai(flinas.i2i, C

Nemecon.io2.D

Nemenefpa.io6.C Nepeta.85, 0.116.D

Nephelios,io8.B

Nephreticor5dieta,96,0

Nepita.ii8.A

Nero.23.D.79,D.85.B

N cruis concifis qua: curatio,

72.B

Ncruis qua: conducat. 2 9. n 66,0,70.0.100,0,105.0» 0,109.8,121,0

Neflïon.107. D '

N effoefl efade. 110, C Nileos.iox, o Nifine.il o. o

Nodis podagriefs foluendis» 69.B.71.B

Nomse. 72.0,75.6,106.0»

113.B

Nori-os.il 5.6

N ofprafon, N oftrofun. 109, Notion.121.0 (o N ouembris dicta. 8,0 r


-ocr page 30-

INDEX*

Nouembris ahaobferuatio, 9, B

N urnerus fepties mulriphcas tur in conformatione pars

tus,7« A

Nuxmaiorjoi, A

NUX.^I, D

Nytnphea4i4. A

Nympheasjo^^D

O

Bferuanda in uniuerfis täte quæ fint. 12, A, B

Obulus.io.A.12. C

Occurfijs malos ne timeas, 121. B

Ochthos.ti9,D

Ocimoides.ixt, A

Odobris dieta.8.C

Oculuspullinaticus,76, B

Oculorum fcabritudo.21. A

Ocnlorum uitijs medendis, I9.C,D.2O, A,2l.A.B.22. jo5,A,io6. A,lo7.B«lo8, B.n^. A.122.A

Oculoru tumores.Ib.2o A OeulorS cicatrices ÖC fiftulae 19,D.2O.A.12«C. D.22. A

Oculoru caligines feu macus lae.2o.A.C.D.2l»A. 22,A

C.IO7.A,122. A.124, B

Oculi fanguine fuibufi. 2 5. C Oculorü aciei quid conférât, 2l.D.lo8.B.tlt;6.D

Oculorü pili adulterini quos modo tollanf. 22.2.121, c Oculi lachrymofi.12 4. B Oculorü palTioni quac dieta adhibenda.95.D

Oculorum aciei quid condus cat,2i.D

Ocymi uitia.25,B Ocymum.i22,B Odor.6,D

Oenanthe.iii. C

Officium medici. 1. D Oleium cibarium. 4 4, D 0 leum ex nucibus. 9 2 ♦ A Oleum molinum.8 9. C Oleu rutaceS quï fiat, 52. D Oleum uetus ad manu efto. ii,B

Oliua,n7.A

Olusatrum.i2o.B

Olympias Thebana.82' D Omentislæfisquî fuccurrat, 55gt;C

Onicante.ioj.B

Onite.88,A

Onitis.i22,D

Onyx.io4.D

Onocardion. 10 6 ♦ B

Operatio,medici peritiaaut inertiam prodit. 2. C

Opetis.io5,B

Opium. iii.B

Optalmontiphonos, 109,0

Orbicularis.io 4. C

Orchis. 10 4. B

Oriclana.il 4. C

Origanum. 122. D

Origani tria nomina. 8 8, A

Orobethron. 1 o 2. D

Ororiza.io8. d

Orozelos.io6,c

Orphis pifcis.95.D

Óns uitia, 23. D,24.101. A, 106,D

Oris uulnera ÄT ulcéra quis bus emendantur, 24, A. B, 27.C.D.100.D

Oris halitus. Ibidem,

Oris uftura.24. ®» C‘2.7, C

Oris putredo,24. C

Os faliuofum.2 4, D

Orthos,ioi.B

Oleedini tollcndæ.i 0 6, d

Ofireofcaphe. 115. c

Ofia omnia reftaurari poG funt, exceptis dêtibus, 7, C Ofia omnia medullam nó ha bent, prêter dentes,7, c Offibus in corpore fradis, 104. B

Oflium fraduris fanandis,

79‘D

Ofta anthrop«,i 05. b

OftriagOjOriftriago, 106,d

Ofyriaca uel Oftriaca.i 0 9. A

Oualidia.io6, A

Oxicratum.35. B

Oxigaron uentrê malaxans, 45.B

Oximel ad inefdenda phie#

gmata,5i. d

Oximclfquineticum.41, C

Oximel quï fiat. 12. B

Oxiporm ad ptyficos,uel puf ganda phlegmata.52. A

OxiporiS diaciminos.37, A Oxiporium contra naufeam ftomachi.Ibid.B

Oxiporm ad iynthefim.32. D Oxiporium amaurenticon, 52.D

Oxylapathon.io7,D

Oxytonon.iii.B

P

Aederos.i2o.A

P3conia,Pæonion,ii3, C

PaIaIia.io4.C

Palati uftura feu faucium,

Pallido color quï iimucatur, 63. A

Panax Chironia.i 18. B

Panax Helenion.ii 8, B

Panaces. 12 2» D

Pancarpos.121, A

Pancratios.io 9, C.121. A

Pandion.124. A

Panis fiuepaniculis depellcn dis.74,D,75,B

Paniculæ quæ in inguine na# fcitur medendae. 10 4, a

Panion.io4.B

Pantheceratas,Pantatera, 113. C

Papauer album,nigru, agre# fte,fyluaticum.iii. b

Papauer. 8 4. D

Papauer paluftre. 114, A

Papauerculus.io2. D

Papulæ noxiae,quæ tertia die occiditcuratio.76.B.78. B

Paralias,Paraplió,PlatyphYl Ios,Perfites.i2o.c,i2i,A

Paralyfis dieta, 9 8. A

Paralyticis curandis.ó 6, C, 1O7.A,125.A

Parafynanche. 9 5. D

Pareoron, Paroëpon. 110, D

Parietaria.ii4.,c

Parocimijfeu panarieq dolor


-ocr page 31-

6o.Bao9.C

ParondScuratloa^.B.? 4»

/ A.loo.D4Ol.C

Parthenicon4o5. B

Parthenios» 105» D.u 4»C, D Paftinaca. 81. A.$7. C.xi4.

Pedinicurando.iox.B (C Pedore affedo plurimos ina . de morbos glgni. Ibidem Pedori medendo. Ïb, 117, d Pedus phlegmate plénum quomodopurgandum, Ib.

Perfephonion,ïiî, B PerfepolIensaoj.B Perficum malum. 9 0, A Perfonatiæ nomina SCuirtUi tes4o8.B

Peruîca,uidoriæfoliô, ix.B Pes leoninus.i 0 a. d Peflus.ixx.D

Peflus Liuianus,t6, A

Petalon.io4.D

Peucedanon.nS.Auxi, C Pexaits.iO5,B

Phalangius S^ dus remédia.

8UB.lOUD.tl9.A Phacos.ii9.c

Phafganon.iio.B Pheotion.iox.o

Pherambros.i2i,c Pherfephonion.i 01. b

Philaterion,io5.B

Philophares,philophes.tO9. Ph il trodote. 115,0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(0

Philtrodotis.ni.D

Phlebotomiaquibus menfi* bus fieri conueniat, 9. B

In phlebotomia quae confide randa.9.C

lt;ÇXtS3TD^i.îa.9. o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(X.D

Phlegmatis fedes in capite.

Phlegma in hyemecrefciulb Phlegma quos morbos creet 2.0

Phelgmata qu5 purganda.

51.D.5X.A,35.B,C.ll2.B Phlemon.iox.B Phopere.nS.C

B.55.A

Pedus frigoris impatiens. 50. A

Pedoris dolor Si curatio.5.d Pedoris doloris indicia. Ibi. Pedoris dolore ncgledoqd fequatur.4.A

Pedus c^tritum.t6. C PedalinoMio4.D

Pcdes fi exitinere tumuerint tOO.D

Pedibus confortandis. 69. c Pedum.6o.A.85. B.io9,C

Pedum dolori aut tumori ac^ CÓmoda.59, D.67.C.lOX. B.105.0.0,107.0. IXX.B

Peganos.nô.B

Peganos orinos.ixi, o Pellis fraduræ feu rupturac medela.7i.C

Penraeœnon. 101 ♦ a Pentaphylli nomina Ôd uirtu tes. 1 ou A

Pentcroboniß.c

Pepon.84. B

Perdicalis.n4.c

Perfedam hominis formam infans in utero accipit qua* drageßmo die. 7, B Periplemonicis ÔC ptyficis medicina, x 9. B Peripleumonicorum dieta.

95»A Peripneumoniacorum leta* ha indicia.7.0

Poriftereon, Pecorobo, Pan chromon, Pempfempte, Pherfephonion.ioi. B Periftereon Orthos.115.0

eqcicndi.2i,c.22.B

Pinaftellum.nS» A

Pineanux,92.A

Pinus,4o.B

Piper apium uel piperatiunî« iox»C

Pira.8$»C

pûtes afpratiles, 95. C, 9 5. B

Piftatium.pi. d

Plagis medicandis utcunque impadis.n5, A

Planctae febres.6. B

Phrenecicis fanandis. 64,0.

118. B

Phrenctidos figna.lbid. Phreneticorum ratio uidus.

9X.D

Phreneticifignaletalia. 7.0 Phrygia,Pirgia,Phryg»tis, iiio«ii8.C

Phthirialis curatio. 15.0.82.

A.85. A Phuxafpidion.iix. A

Phytonion.io4A Picris.io7.A

Pidis.iix.B

Pili in oculis nafcentes qui

Planta agathon. 117.8

Plantago fiue plantagina, 100.A

Plancia.55.c

Plato ait eum pofie de rebus dicere qui carum nctittâ ha beat.i, B.Quoloco uide nS pro diieete dicere legenda Platyphyllon,uel Plaus (fit, tiphilon.iox. 0

Pledronias. 107.0

Pleurefiscuratio. 54, A. 55,

C.94. B.109. B

Pleureticorum qui cibus efle debeat. 9 4. A. B

Pocaftrum.ixo.A

PodagrædepelIendæ.67.A, 68.69.70.79. o.ioo. c, 106. A.108. 0.114,0.1x1.

O.1X$.B

Podagrænonnimis calidæ epithema.i6,c

Podagrico quibus abftinena« dum,Ó9,igt;.97.B

Podagræfrigidæ propellent dae,7o. A

Podagrico rheomati tollen* do.xo.B

Podifis.56. O

Polentacdefcriptio.ix. C Polion,Polium,iix,A,ii9,A Pollutionis antipharmaca.

11. A

Poludo, Henitos.117, B Polycarushcrba.6 9. b Polygonaton,Polycarpon, 104.O

Polygoni nomina et uirtutes 104.D


-ocr page 32-

INDEX«

PoIyftGWon. 10 0, A

Polyodios4o7, o

Polyonymos, 114,0

■sroXyTToMtP/a.^. A

Polypus feu narium fœtor, 23. A

Polytrichon. 110, B.111. A

Poma.io,B

Pompedulon, Propedula 101.A

Pompeius Magnus. 80,0 Pondéra ÔC menfuræ* %D,Sgt;C

10, A

Ponom.io5,B

Poplitibus laborantibus cers uicem fricare remedium, 29, C

Porriginiscura.iy, C. 105*0

Porrum.85.A

Portulaca,i2o, A

Podones quo pado infingu los menfes præparari cône niât. 8.0

Præcordiorum dolori curant do.58C.i22. A

Prægnanti àpulegio cauen# dum. 118. A

Præfcientia futurorum fidern tribuit.2.B

Prapapiiô, Propediô, 10 2, D

Prafion.iop.o

Praxagoias.84.C

Pnapifcos.io 4,B

Prionites.12 4. A

';rçogaTiKii. Verbena, 42, D Probadon.ioo, A

Proches agrios. 118. C

Profluuio mulierum redrin? gendo.nz. €,115,0,116,0

Prophete, 10 2. A

P roferpinaca. 104,0

Proferpinæ herba. 2 6. A Profopites.Profopes, 108« B 111, B

Prurigini arcendo, 77,0, 78. B.C.125,A

Prurigo ani nd ueretri, 119,0

Prygia. Pyrgys, 118»C

Pfeudodidamnum. 115, A

Pfcudofehnon,ioi, A

Plit hotrophon,i2 4, A

Pfilothrum,8o, c^

4uX'’lt;K.6,C

Pteron Ibios,ioi, A

Pdfanærriandmæ,94. B Ptyfi medendo,3i, 0,52, B, D

Ptyfîs.i5,A.53. o

Ptyficorum (edando rheuma d.5x.c,124,3

Pulegium,ii7.B

Pulegium agrefte, 116,0

Pulmonimedendo,54,c, D 37.D, 55.0,95.0

Pulmonis fitus. 5, b , Pulüis humorum,5. b

Puluis ad catarrhum Ô6 rheus ma capitis. 14,0

Puluis ad rheuma dentium, 25,0.26,A

Puluis ad iynanchen. 27,0

Pundiones aurium.i 7,0 Pundioni fedanda: cerotû in infanttbus.55. c

Purgationibus expdlcndis, 125.B

Purgatoriacapids.14. c Puruienta expuendbus.5X«

A,c.55.A.54. 0,100. B,

124.B

Puftulæ maire. 7 6, B

PuftulæUOlaticæ.78, B Pudults laborantium letales

notæ.8,B

Pütagonon.iio.o

Putredinis oris uel palatus amp;nbsp;gingiuarum curatio, 24,3

Putredinis aurium curatio, 18, B

Pyrine.124. A

Pythagoras. 9 0,0

Pythonios.io2,A Pyxionice,io^A

QVadrifide corporis ele menta uires acquirût,

Qtiartanæ curandæ.65, o,

97.C.100, C,io9, B. 118. C

124,0

Quatuor bilium genera. 9. a Qiiatuorfunt modiintrodu-

cendi,i.A

Quatuor tempora funt qua# tuor d cm en ta, 2, c Quercula.io6.A

Quinquefohû herba. 101. A

Qjiinqucfcniuuclaritas.6, C

Quatuor fenfus in capite, Ibidem,

GudubbaI,io2,D

Quotidianae curandar, 63,

97,8.124,0

R

RAdiolus,ti5. A

Radix due Sandix nau^ tica.io2.c

Radix Macedonica. 10 2. B

Ramicibus medendis. 57, B

Ranarummorfui, 105, D,

109, B,

Ranarum adeps.i7,B

Rapa.87.0.106

Rapum terræ, uempum pot cinum,io4,c

Ratio uidus quolibet annf tempore utilis.x. O.io.

Ratio humani corporis. 5. A Raucedims medicamina, 29. A

Regio morbo pcnendo.61, 0.101,0.115.0,125. A

Remenia.io2,A

Renum dolori accomodum medicamê,4o,B.5i, c,53i

A.74.0.124,0

Renum inflammation!' qux dieta conueniens, 96,0

Renibus fanandis, 54,0

Rhagadqs medendis. 52, D

Rhaphani uirtutes.82, a Rhaphani natura.Ibidem

Rheuma capitis. 14.D. 18.0

Rheumati ptyficorum fecan do.32. C

Rheuma oculorum 8C poda* græ.io.B.C

Rheuma ori aut gingiuis md leftum.24.C

Rheumati dentium quae ad^ hibenda.25.0

Rhœas.in.B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

RhopaIon,ii4,Â


-ocr page 33-

RhofoHnosjoz. D , Riborafta^penbobafta.fot

lo8.B

Rofafatuina.115, c

Rofa lunonis. i o x» c

Rubcæ curanda:»7 7, B Rubus.n5.D

Rufi capilli quemadmodum denigrentunió.c

Rumex Slt; lapacium agrefte cademherba,x6, A, 105. d

Rupturæmedendæ. 106, A Rufmarina.ix4*A

Rutxuires.8x,A

Ruta hortcnfis.n 6. b

Rutamontanajxi» d S

Abina,ii5»B Sacellumt45.B

Sagares pancratiaftcs, 7 9» D Saiuia.n%c

Saliua equi,4o. B

Sancromaton. 10 4 » A Sanguinaria. 104.0.1090 Sanguïnem de naribus eqcis endum.X3»c

Sanguis in ped ore.x. D Sanguis crefcit uemo tempo re.x. D

Sanguinis fedes in cordc.5, A Sanguinis profluuiumexna ribus«X5»B.c.ioi.B

Sanguinis expræcifauenula nimis profluêtis reftridio, 27«A

Sanguinem reijcientium cui ratio.53. B. C.D.45. C,q.S, C.55»D.IOO, B»IO4. D

Sanguinem de ftomacho uel uena,emittentibus.fo.33, o

Sanguinem tuUïendo cijci-entes43X.B. c.D»34.D

Sanguinem reijcientium leti ferafigna.8.B

Sanguis quos morbos pari« at. 6, B

Sanguine exereantibus quæ adhibenda. 55.B.C. 0.43. C,54* B. 100,B. 104. Û» tO9»A

I N D E X»

Sâguiniexuulneribus fiften âo.7x.B, c

Sanitati cuftodiendæ quæ co ueniat uidus ratio. 98» b Sanitati corporis conferuans dæ.6i,A»B

Sapho.to6, B Saphtho.iox»A

Sapor. 6. D

SarcocoIla.io7.B Satanaria,Sataria.ii8» B Satureia.84. D

Satyrionis nomina SC uirtus tes. 104. B

Sauina.n5»B Saxifraga.Il8» C Saxiffagum. 11 o» c

Scabiei arcendæ.7 7. D.7 8, B.79.B.110.A

Scapulis læfis uel dolentibus quæ conducant, x 9. D

Scardia.io5.B Sceon,Seheon.io 4. A Sciae letalis nota. 8 • A Sciæfanandæ.57. D.58.71,

A.ioô. A.lli.A.I18» A. G Sciaticis utile medicamê, 5 5, Sciate.ioé.B (3.113.0 Scilla, Scillarubra, 109. c Scolibrocus.no.c Scolopendrion.il o.c. m» D Scolymos. Scoliprochos.fo.

u8.A

Scorpinaca,Sorpinaca,fol»

104. D

Scorpion.ixi. c

Scorpionu morfibus meden^ dis. 100.C.II3. B.IXX. B

Scorpiodon, Scorpio, Scor pq uia, Scorpio ura»iio. D Scrupulus. 9.0 Scrupulus medius.io. A Scyrofi uentris uel ftomachi curandæ.74,B

Secundædoloribus.ioo. D Secundo fi à partu nô fequâs tur.i7»D

Sel enogonos.il 5. c Selenion.Ibidem

Selinonagrion.ixo.B,ixx B Selinophyllon.no, B

Semen fi fluat. 116, c. 1 x 0 . A Semine abundantibus reme« dia.ii.A

Semetb.io5»c Semmeor.ioô.B

Semperuiua,Semper flondtî, ixx.o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Senata.ioé.A

Senfuû quinque claritas» 6. c Senfus quatuor in cap it e. 6. c Sentice uel fentix. 115,0 Septembrisdieta,8. C Septemb. alia obferuatio, 9» B Septeneruia.ioo.A Septifolium.ixx.B Serapionio 4. B

Seri immodico ufu lienem confumi,4X. a

Seriphum.il 9. B. Seropodion.ix4,A Serpentaria, lox, B Serpentiff morfibus medican dis,8i«B.ioo,Cuoi. B, c. o 104. A.C.IOÔ. A.107, C. IO8.B,1O9.B,113.B,114,E» 118, A

Serpentis percuffioni. 1X0» C 1X5.B

Serpentibus fugandis.118. B Serpillum. g 8. B. 119. A Serpillum maius, 10 3. b Serpillu Gallice Iaurio,x 4, D Scrrata, 1x4, A Sefamon agrion. 110 » D Sextarius. 9. o » SC, 1 x. C Sextius Niger, 81.0 Sicophyllon,i 0 8» 0 Sideritefis.iio.D

Sideritis, 1 o 6, c. 114. c Signa eorum qui lapides ha^ bentinuefica,4.B

Signa quæ in laborantibus le talia.7.D

Signum in papula letale. fo. 76, b

Siliqua.io,A.9i.A Simpeax.ioo.A Singentiana, 10 x, C Sirium.io3.B Sifymbrion. 1 x 0. b Sitis quomodofedanda,58A.

r 5


-ocr page 34-

Sitis exhydropifi.fol. 66» B, “ top.C

Solago maior.i 15. B

Solago minor. Ibidem, c Sole capitis dolore inducen« • tequôfticcurrendû.ij.c Solis nimioardori fuccurren

40,65,8

Somi.n?, B

Somno afcifcêdo,64. c.uiC

Sophofph. io5,B Sorba.9o,D

Sozula. 105,8 Smyrmnion.ixo, B

Sparagos agn'os,ii 5, B Sparagus nofter. Ibidem

Spa(mus.ii7, D

Spafmi tres fpecics,6, B Sphalangionum morfui me# dendo, 119, A

Spicula.ïo6,c

Splcn ubi pofitus, 5, B

Spleni quornodofuccuerm# dü.4x.45,ii7.B. 124.C

Splcnis duricies.45, A, B Splenis dolori medicamen

tum utile, 38, B» 40. B.c, 107, C,D, 108» C,Ill, D.

1I4»A.118.A*D

Spleneticis conducens medi cina.35,B,74,c,io4,c

Spleneticoru dieta, 96, a, B Spleneticorum mortifera ß-gna, 8. A

Splcnion.iinD.iix, A,n8C Spomelides,9X,B

Stariorus.ioó.B Staltice,ftrad:ice.iox. D Statunaria, 104.D

Stella quae te tueatur, quae fit

117» A

Stemphis, 10 4, D

Stephanos Âlexâdr^, iix» B Stephanos aphrodites.!x o B Stergethron. ixx, D

Stercus leporinum. 55, c Stirfozila.ioS- A Stoëchis,Stergcthron.io9 D Stomacho calefaciendo quac

conferant.56. c

Stomacho confortando, 56«

C.D.57.A,4o.B Somachi duricia, 16. c Stomachi doloribus fuccur-

rendis 55,0,36,A. 2,58. b D.56, A,74, C,8x,B,io5,

D.I04. B

Stomachi inflationes æ «en tofitates,56. B, c,n7. D.Ô^ 1X0, A

Stomachi delrquium SC fâfti diùm qui tollendum, 36, c. 57,B. C.58. A

Stomachi carbunculus. 57 c Stomachi tenfura, fiue dcfct

dio, Ibidem. D

Stomachi ardor. 58. A Stomacho frigido quac fit ob iêruanda dieta. 94,8

Stomacho faftidiêti quæ die ta. Ibidem, c

Stomachus os uentris appel Iatur.5. B

Stomachi fcdes, 5. B Stomachi febrientis ardori medendo, 6 x. C. 6 5, b

Stomacho conducens médis cina.X4.A,3o.A,55,A.iio

A.llX C,115, A,116 B.lXo B Stranguriæ curandae, 56, o.

10X.C.105.C.111, C.iXo.B

Stratiotice.il 6. A Stritionos.io5.D

Strophi.106. c

Strumis difeutiendis, 19,3, 75.8,79,0.109,0,110. c

Sublabium. 118, C Sugillationibus curandis.fo, 108. A

Superba.io6,A

Supercilium Veneris. 116. A Superciliumterræ.ni, a

Surditas. 18. A.o

Surdis qui fuccurrendum, Ibidem,D.i9,A

Suipiria 8C finguifus quibus emendentur. 55. a. b. 37. D.58.D.53.D.8X.A95, D.

108.0,124.8

Syderatis fubleuandis, 71,2 Syderitis. 101,8

Sydioft.47,û

Sylttho,io9,c

Symphiton.iix.B.77,A

Symphoniaca. 10 2, A

Synanche.x7, C. 0.28. A, B 95. 0,107, A

Synaâcheladês G laborer, qd faciendum. 2 8. B

Synechonepheftion.iox. O Synthefi curandæ.32, D

Syntrophyllon.il 5, o

T

rr^ Adus,6.D

I Tagetes. 10 5. c

Taîorumuittjstollêdis.59, 0 Tempora quatuor, funtqua* tuorelementa.x. C

Temporibus quatuor fiue lad tudinibus caufarum. 6, c

Temporum uariationi noftra relpondcnt corpora. 1.0

T emporum odo^eu Hemi* cranea.i6.D

Tenefmolaborantib, 45. C Terdum.ii2.c

Terminal(s.i2i.o Terræcapillus.iii, A

Terralis,i2o,B

Tertianætypus.iX4, o Tertiana: febris dieta. 9 7. C

Teftibus 8C ramicibus me* dendis,57.B

Tedium alter fi décidât, ibi, C Tefticuulsleporinus.10 4, B Tetanicorum dieta. 6 5. A

Tcucrion.io6.A.iii,o

Texinon.Teuxitenon,i 0 5. A Thaboris,io6, A

ThalalTomelIis confedio,

45’B

Tharbalodathion.io 0, A Thafarica, ibidem.

Thcbeoiis.ioi. A Themoneftion.ioi. a

Thcphis.104.0

Thereon.io4,A

Theriacam optimam fine Na po confici non polTe. 3^,0

Theriaca Antiochi.88, B Thermos orinos.i2i. B

Thiophenges. 115.0

Thodona,ii4.A

Thorad


-ocr page 35-

INDEX.

Trocifcus hepaticus. 41. B Trocifcus ad auriS dolorem, 18. A

Trocifci ad humorem capitis exiccandum.i^. A

Trouilcofelia uel Trocifcofe liacon.105. D

TroximaieuTaraxaco. 96, Tulcis.9.D nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(D

Tumori antequa apoftema fiat.75,B

Tumori pedum ex itinere, 100, D

Tumoribusfedandis. 7X, C, 75.D.74”A.7Ö.C.79.C, 100, B. D.IOX, B,l05. C, 107,6.10 8. A.ii6.B.ixi,d

Tumoresexluxu.107. C Tuflïlago,ii9.c

Tuffis remédia, 50, A, 5X. C 8x. A, 110, A.111,C,11X. C 1XX.D,IX4.D

TuflïscumcralTo phlegmate quomo curari queat,3 0, A. 54quot;‘

Tympanites,65,B Typhonos.io9.c Typhonton. 10 x. A Typicus qua ratióe prins fri= gus patitur quàm febrem, 5. G,D

Tyro medicinx qualis effe • oporteat,i,C

Tyro medicinx quadrato fit corpore.i. C

Tyro medicinx fit ingenio « fus,Ibidem.

VAlentia,io5, b

V alerius Paulinus, 6 9. V aris toUendis, 7 8. B nbsp;nbsp;( B

V donaulion, 114. c Venx quï, quxcp Óó quando incidendx.9,A Venis induratis.i 01, c V enarumincifio. 9. b Veuenis prohibêdis, datisq? expellêdis,8o,D.ii5, B,D, 8x,A,io4,A. 105,3,106, 3,108.3.1x5,3

V entofitates ftomachi.36,B

ThoracicrafTo phlegimte pleno quid fuccurrat.5 o ♦ A

ThoradpurgandOjoo» B Thorybetron.i 0 x, D Thyariza.ix4.,A

Thymiamatis defcriptio i8.c Thymiantisjoi» A Thymus.88.A

tóop herba.q-^.C

Thy phonon,Thmophono ♦ 104.A

Tibiarum uitijs fuccurrédis. 59»c

Tinearum curatio. 15. d Tineis ac lumbricis purgans dis.44. B,53. c.io8»B»

IXl.B

Tinnitus aurium,i7. c.18. A Tithymalifpecies ÓC uirtutes

IXO.C .

Titumen.i^.B

TitOthos.104, C

T onfiHarum uitium quale.

X7’B

Tonfillarum medelæ. x 7. b lÓÓ.D

Torminalis.104. b

Torminibus medendis, 4 4, 0,55. C,56.d.ioo.d,io6,ç

Tó(res.7X.C

T oxatis,T oxitefia, Toxobo lon,Theonifis,io5, B

Tzanuchi 109. B

Tremulis quæ obfînt.7 0. D ?i'nfiKv,6,C res modi honeftæ tradatio .nis.x.B

Trichomanes.il o. B Trichophyes. iii.A

Tricoda mefpila. 90. b

Trigonon.ioi. 3.115. o

Trigoricanum 88. A

Trimphalites.io 4, C

Tripolion.iix, A Tripolon.9.D

TrilTagOjTrixago. 10 6. A Tritutn.ixo. C

Troeffe. diafparmato. 48. C Trocifcus ad dolorem den-tium.X5,A

Trocifcus ad fufpiriü.55, b

Ventriculi fitus. 5.3 Ventriculus efcarS omnium receptor.5. C

Ventri p oft fl uxum ftringen do Cataplafma.56. D Ventri molliendo.5 7. A,é4 C,1XI. 6.104.6.115, A .

Ventris torfiones. 44, d. 55. c

V entris dolorü letalia figna, 8.A

Ventris diftemperantix dies ta.95. 6

Ventris dolor Slt; curatio, 4, A.IX4. C

Ventris dolorem enifi curet) quid fuleipiat. 4. A

V entris uitijs medendis.i 0 o 3.101. A,1O7,B.117.6

V entris prouocatorium. 4 6 A.llX. D.IXO,D.1X4, C

V entrales cœliaci. 46,3 Ventri fiftendo. 46. D.47, A.100. B.lil.B.llX. D

Vétris ori ftringêdo. 4 4. b Venus nocina peeftori, pub monibus, capiti, neruis.

10, D

Venus poft cibum,anteibd mnum utiliflima. Ibidem, V enus poft cibum,ante fos« mnum adgenerandum uti lis. Ibidem,

Veneris eftectus. Ibidem, V enere abftinentibus quid accidat,ii,A

Veneremftimulantia,8x. A, 0,84« A.D,85.A.87.B» C.D,91.B

V enus inimica podagricis. 69.0,70,6

V enerius adus. 10. d Verbena '/5oSa/zKH,4x. D V erbenaca herba.i 01.3 Verendorum uitia.57. B V eris inceptio ÖC finis, x. a V eris ui dus ratio, x. o V ermes ulcerum quomodo necandi,75.6

V ermes auriü quï necentur, 18, B


-ocr page 36-

Vcrmlago 121. A

Verrucæ.57. B.78. B.107,

C.I21. A

Venamnusjio. D Vertiginum capitis medela, 15. A

Vcniginem patténbus quæ ufurpanda 64..D

V ertipediurn herba, i o i. B Vefica laborantium Ictifera figna,8. A

V cficæ uitium fequitur hy ^ drops. 4. B

Vcficæuittjs medendis. 56.

A. D. 100. D. 105. C. 10 9. A. , 115* 2' 117«B. 118.0,124. Vcucæuicia. 4.B (O Vcfîcæ doloris indicia S^ cu ratio. Ibidem. 5 5. c Vciptilionufanguis. 4.2. B Veterumaftutia diueriimos de libros orfaeft 1. C

  • V idorix nomina ê^uirtutes 112. nbsp;nbsp;nbsp;B

V ictus ratio uniuerfaE 98. E Vit^ius ratio quolibet anni tpeutilis.2: D.io.E. C. D ViAus ratio hyemali tempo ,re.io. B

Vigentia,ii6. A VinumcxCydonqs,89, D Viniuirtutes. 10. c Vinoexternatis.122. A

Viperalis.il 6. B

Viperarum morfibus.i o 2. C 108.A

Viperinx herbx nomina, fo. 102.5

Vifceribus tumëtibus. 55. C Vifus.6.D

Vitalis.i22.D j Vitiçulæ.83. B

Vitiscana. n8-C

Vitis alba.114. A

Vitiflora. 111. C

Vlceraria. 10 9. D

, Vlcera cicatricem nó traliën

Y €ia.75»A40 4,B

  • 1 nbsp;nbsp;nbsp;N D E X.

Vlecribus,câcris,nomis,uer mibusqiarcêdis.72.C.ioi C.Io7.B.io8.A,C.115.B

Vlcera fordida. 75. A. B Vlccriiuxtaoculum feu nas resnato 10 0.0

Vicerumcapitis cura. 15. D Vlcera chirôia.105. A.io 5,0

Vlciolaria.il 4. c

Vlaphanos.i2i.A

Vmbelicus Veneris. 109.D

Vncia.9. o

Vnefera.107. D

V nguentiana.io2. C

V nguentü diacedrion. 6 9. B Vnguibus fcabris quæ adhis bcnda.85. B

V ngularum dolori curando, 60 c

V ocis raucedini quæ confes rant. 2 9. A, B

V omendum poft æquinoëli um,autcuacuandum.io. C V omentes crebro fani funt. 5‘B .

V omentes choleram Së phle gma euomunt. Ibidem Vomitucapiti fit magna res leuatio. Ibidem,ubi perpes ram legitur reuelatio.

V omitui mouendo. 12 o. d V omitus remedia. 37.0,58. A.39.A.124. B

Vomicae. 7 5. c

Vra.io4.B

Vrafcorpi^no. D

V rinam non continenuu me delà. 57. B

V rinæ fanguinolentæ, 5 5. c 56.B

v rin« prouoeâdæ. 5 5, A. 8 2 A.56.B.C.0,101. c, 110. B

Vftilago.121. A

V ftilago ruftica. 115. a Vfturis curandis.77. B. D Vfube.106. c

V ua laborantibus quæ figna letalia.7,0

Vua taminia fîue canina, fo» 114.A

Vuæuitqs quibiis fticcurrert dum.26,D. 114. A. 115.0

V ua ne molefta fit,quibus ci uendum.27.A 'n;

Vulnera feu ulcéra quæ fer* punt. 5 9. C.72. C. o. 75. A Vulnera auriû.18. A. C. 19, A V ulnera quæ ex fe nafeûtur, lll.D

Vulneribus recêtibus Ôë nef uis concifis côglutinandis 71.0.72. B.101.0,109.B» 115, B.116. A. B

Vulneribus curandis, 71. C» 79 B. D. 100. B. û.lü6.C, I07.B.108. B.C vulturis nerui de alis amp;nbsp;pe« dibus.2 9.C

Vulturis decaj^eoflâ. 13.5

XElcchion.io2.A

Xeron polyticô,72. A Xerondiateflàron.73, B Xeron caroteten. Ibidem Xeron catapartaton.Ibidefl* Xeron melantium. Ibidem Xeron Theodori. Ibidem Xenocrates 82.0 Xilophiron.112. B Xiphion.iio.ô Xirocollirium. 92’ B XyIolotos.ioi,A

YV.78.B

Z

ZAcIia uel Zantheaiß’' 104.0 Zenis.nS.c Zimicum,ii5.D Zizipha, 90. C

Zona feu Circinus.76.0 Zofter genus facri ignis, f^» 77;A

ZaT/nH. ôjC nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Zygis. 119. A ZytedjZonuften. 103, B


FINIS»

-ocr page 37-

EDICINAM quidem inuenit Apollo, amplifî# caui't Aefculapi'us,perfeci'tHippocrates:quemmi hi hominis ducem, amp;nbsp;iudicem omnium caufaru Só quæftionum oportet accipere,tanquam parentem amp;nbsp;inuentorem omniü bonorum operu, per quem ____________Logica nobis ,iuxta rationem, eft faóta traditio,amp; tanquam uifibilis fada dodrina, ut per earn meliores fiant ^ acutio i%|,quiintroducunturadMedicinam,quosGræci tVaTo/A/ae appel lant. Et propterea incipiêtibus difcere medicam artem,cxordiar di? cere qui fit optimus modus doctrinæ,atq? de apta ætate introducen di, deep ftudio, amp;nbsp;eius moribus : deinde artem, pofteaipeciatimde ipfa Medicina* Modos in aphorifmis reperies quatuor, Intelledua Iem,complexiuü,diuiribilem, amp;nbsp;dcfinitiuum.Intclledualis dicitur, eo quod intelledu,id eft contemplationc tam uirorum quam mulie^ rum ægritudines exequitur êó confiderat ♦ Complexiuus, quodo^ mnia compledatur,id eftcoprehendat, nihilq? intadumrelinquat » ^^ Diuilibilis, eo quod corpus humanum per partes diuidat, earumep ægritudines particulatimdeelarat * Diffinitiuus, quodcundadcfi^ niat,redecp determinet*Nos uero in hoe opere magis definitiuo uti mur(licet ab air)s no fimus extorres ) quippe quia optimus is eft mo dus introducendi * Cæteraep breuiter cunda definit, redeep deter:= minat,nihil relinquit,unde quafi renumerare poffit. Ne tarnen ani^ mus ledoris incaute ingrediatur,^ fequentia opens iudicet, non te lateat quod modum tradatus quidam præcedit procemialis,qui uegt; rè introdudorius breuis habendus eft * Eft autê duplex : partim de eo qui lumit artern,partim de arte. Nos Platonem imitantes,quæ le quunturiungamus. Ait enimPlato,de omnibus quæin tradatuin-nuuntur,eum pofte di{cere,qui peritiam habet earum rerum de qui; bus quæntur.

-ocr page 38-

SORANI EPHESII IN-

SIGNIS PERIPATETICI, ET VETVSTISSI« MI ARCHIATRI IN ARTEM MEDEN

DI ISAGOGE SALVBERRIMA,

Tyro medicæ artis qualis eflc oportcat» nbsp;nbsp;nbsp;C A P V T I.

s T V T i A ueterum in opufculis librorum di^s uerfapofuit principia: Nos tarnen principium fumimus ab eo qui imbui arti medicing inchoat» Sit auté ætate quidem iJ Ja,ex qua maxime è paris uis hommes tranfeuntadmagnitudinem, quod eft in annos undeeim » Hæc em ætas eft: âpta ad fumendam fanctam artem medicinæ : corporis autem magnitudinem talem habeat, ut nec^ pin

Vnieeïmdnno j

rumictdsdddi \ uindm medici» \ nx drtë aH)j)igt; !

fundiidoned. i-------------! g^^ ßt,nequc breuis admodum : 86 ut iuuentu* tem liberalicer agat, 86 feneólutem utilem atque facilem ducat, natura èC animo fitftudiofus,86 ingeniolus quidem 86 acutus, ut citius inte^^at, 86 docibilis fit,fortis autem,ut poffit per diem labores luftinere : quonia un* dique horrenda 86 tan^ infuauia, 86 alienos cafus luas facit efte triftitias» -DifcipUndru Difciplinarü aüt 86 uirtutum cæterarû,minime fit expers,lèd 86 circa mo er uirtutu no ^^^ habeat diligentia: iuxta enim Erafiftratu feliciflimum quidem eft, ubi ^‘^iiuf‘^^ ”^‘^' “^^æSI? ^^s conueniunt,ubi 86 in arte fitperfe(ftus,86moribus fitoptimus»

Si autem unum de duobus defuerit,melius etiam uidctur,efte bonu,quanï artificem perfeftum,mores habentem malos,86 improbum elTe : modefti fiquidem mores quod in arte deeft,honeftate repenfare uident» Culpa au tem morü,artem perfeftam corrumpere atqj improbarepoteft: Necnon 86 naturæ return feientiam habeat,ut omnino huius rei non expcrs eflè ui deatur» His igitur omnibus ornatus efte debet,qui medicina: tam arduam artem auipicaturus eft»

De iuramento medici»

I I»


( Vrareetiamdebet, quiartem medieam, 86naturæ feientiam uultinchoare,neab errore quenquam alicuius lædat efteftus» Ea itaque ratione per facramentum iuramenti fumat doftri* nam, Grammaticam, Rhetoricam, Arithmeticam: Aftrorum c«w d^lroru quoque ratio fumendaeftut cognofcateorumortus,86 occafus 86 motus, wot«, ez dnni nbsp;nbsp;tempora anni,quia cum ipfis 86 noftra corpora pcrmutantur,86 eorum

ftrdpermutdn mobilitate 86 perturbatione ægritudines in hominibus comouentur» turcorpord. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qualis efte debeat medicus. CAPVT lii.

Erfpiciamus autem qualem oporteat eflè medieu: Sit ergo mo ribus ornatus 86 modeflïis,cü decenti ac débita honeftate,nec défit ei fanlt;ftitas,nec fi t fuperbus, fed pauperes 06 diuites, 1er* uos 06 liberos panter curet.Vnaenim apudomnes eft medici na

-ocr page 39-

SORANÏ EPHESII IN ARTEM MEDENDI ISAGOGE, a

A na*Mercedes aucem liquide dentur,accipiannir 06 non recufentur : fi au^ tern non dentur,non exigantur, quia quantum quifc^ dederit,non poteft ^^^“^° quot;“^ ulla cxæquarc mercede beneficia medicinæ»Domos autem quas ingredi# pc^tfX? ’^^ tur,ita ingrediatur^ut ante oculos habeat curam tantummodo laboranris » Memorenam fitiuramenti Hippocratis,utab omni culpafeabfiineat,ma ximcàuenereo amp;corruptibiliaAu*Eaquæin domibus aguntur amp;nbsp;dicun tur, tanquam myfteria eelanda exiftimet ♦ Sic enim fibi 00 arti ampliorem laudem acquirer ♦ Habeat etia digitoru elegantia amp;nbsp;fubtilitatcm,ut fiiauis omnibus uideat,8ó in tangendo mbtilior appareat: hæc enim 8ó ipfe Hip pocrates dixit.Nihilominus autem fit 06 in fabulis iucundus, amp;nbsp;nÓ fit ex^ pers philofophiæ^Sitetiammodeftus moribus, ututræcp res conueniant fimul fibi,cum artis perfedione,quantü poffibile eft,86 bonitas morumgt; Quod operatio,medici pcritiam aut imperitiam prodit ♦ C A PVT I I I L

Aciamus autem initium à quodam exempïo. Comuniter conlt; tendunt amp;Iu(fï:antur homines,quu aliqua neceflitas impulerit, 86 qui didicerunt,86 qui no fiuducrût:fcd it atim ipfis motibus coprobantur hi qui didicerunt,maxime fi facere non reeufant.

Simili modo medicinam quamplurimi traitant, Denique aut fuccum pti fanæ, aut melicraton, 86 qui non funt medici,dare poflunt (quoniam ipfa g natura interdû indoftis etiam peritorum tribuit efficaciam ) Sed ipia ope^s ratio,amp; ipfius rei honefia tradatio longe in eo apparet qui peritus eft, 86 facile improbat imperitu» Hippocrates quoque ait : Medici quidem fama multi,fed opere ualde pauci» Honefte aut opus ipfum tradabit tribus mo dis,ut prælcientes Icilicet eoru caulas qui omnino auitqs opprefii funt, 86 nullo modo curari poflunt,minime fiiicipiamus ♦ Aut eos uiicipiamus in quibus ualida natura non nimis eft præcipitata humoribus : aut ea quæ fa^ cimus,eoordine faciamus, utadfolamutilitatem, totamoperis efficaciani dirigamus, Qiiapropter 86 librieius tripartitamhabent dodrinam,86 in primis t cuuoTffiKHj} pofita. Aptiflima quippe omniü lynoptica eft infpedio -^st^notiedm uel uitiorum probatio,qua dignoftitur quid in arte exiftat bonum. Nam poßa, aptißt. quod omnes fanos facere non poflumus,minime 86 hoc uitium arti afcribi lt;gt;‘^^[lt;:nnoid„ tur,omnibus quidem auxiliari no datur.Præfeientia tarnen prædicendi fu tura,puram fidem tribuit,ut merito credantur nobis ægrotantium corpo^ ra»Vultenim Hippocrates,86 præterita medicos cognofccre,86 præfen^^ tia fcire,86 Ritura prædicere.Ncc minus etiamteautiflïme agendu eft. Ne teMtU præfumamus eumqui deficit uiribus, qui^ ad defperationê uenit,fecare: uel poteris eis dare potionem aut fbmnum,auc uentris purgationem. Nee aliqua res t agenda eft,quæ ad mortis caufam ex potionis occafione tranG t(lt;«2f»(ilt;lt; i'erriuideatur.Similiternecoflafecemus,nec a7r65«cnp faciamus, nee aliud quic^ quod non naturaliter permittitur, pro utilitate fieri pofle ♦ Mul tos enim initiantes, medicamini uidemus fidem credere, 86 in mala opinione apud omniü ora uerfari, quod dederint quidem potionê fomnij caufa, uel

-ocr page 40-

'SORANI EPHESII IN

C altenus cuiull^ rei,(cd ob imperitia in{peó:ionis maximu intüïerunt peri^ cuIS, amp;nbsp;fidei iuæ area certas partes medicinæ plunmû dcrogatu eftjquo:^ m’arn mortis euentus no iuxtarationêpotionis,lèdpropteruires déferas coringit, RcótiHïmu ergo eft huiufmodi hommes qui defeóti funt uiribus, no quidé deièrendo exi'ftimarc,fed airjs medicinalibus rebus curare,qux in culpâ uenire no pofïunt,ut 06 artis humamtas Sóperièuerans medici pc ritia poflit Rare. Qui aut unit noftram arte difeere optime,is debet uniuG (i«« Ml pri» cuiufep rei dotfirinam amp;nbsp;corporu naturam, Sc fingularium partium opera mis cogno^i tionem cognoicere. Qui autem non ita doeftus eft, fed experientiam tantu ^'’‘^‘lt;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fine aliqua ratione exercuerit, amp;nbsp;inhonefte artis profeifionem rifui dedei: rit,Slt; fine doctrina rationabili egerit,alienum medicinæ opus adhibere ui detur,quantü ad ipfam artem ipeftat» Vbi enim ratione dqudicat, neceflc eft eum ad incommoda pergere,qui iola experientia fui aliqua ratione utii tunRatio enim breuiter ad utilitatem perducit, SC tanquam ccecam impe ritiam,id eft experientiam duciu Quemadmodu etiarn doftrinam perci* pimus,dicendum exiftimo»

De quatuor annitemporibus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A P V T V* ^

Vatuor tempora hæc funt quatuor elcmenta.Sicut corpus ho^ minis in quatuor partes diuidimus,ita amp;nbsp;anni circuli erit nobis quadripartita diuifio. Phlegma in capitc, fanguis in péroré, cholera rubea in uêtre,cholera nigra in uefica : hæc omnia crc^ feunt Rus temporibus» Sanguis crefcit uerno tepore, hoc eft primo Vere, cholera rubea in æftate,nigra aut amp;nbsp;phlegma in hyeme. Si omnia infra di ôta tepore fuoadhibueris,incolumis perfeuerabis,nec medicis indigebiSr

De uiftus ratione quolibet anni tempore utili, hyemis^ inceptione amp;nbsp;fine»

Scimus autem 80 quando amp;nbsp;qui humores in hominibus crefeunt, bye# mis tempore ex die V i ii. Idus Nouembris uR^ in V i ii. Idus Februari) phlegma crefcit,ex qua nafdt catarrus ,deftillatio uuæ,tuffs plurima,pun Æo laterum « Oportet ergo uti calidis 00 plenioribus cibis, finapi, appio, eruca, pipere,agrimonia plurima. Confert corporis exercitatio,meracum bibere,raro^ lauare,caput fine intermiffione purgarc,ueneri deni^ non p areas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Veris»

Verinapitab viii.Idus February ufcp in viii.IdusMaij,hoc tempo re crefcit fanguis,amp; febres,^ humores dulces » Oportet uti rebus frigid dis,amaris,8ó ficcis,8(S quæ uentrem foluant, minimu ieiunare, affidue la«* borare,tepidum bibere oportet»

Aeftatis»

Aeftasincipitab vin»Idus Maf ufepin Viii» Augufti,hoc tempore nutriuntur colera rubea, quæ facit febres acutas, caufon, finochus tertian* rius. Vtendu ergo rebus frigidis,nimis dulcibus ^ iuauibus,amp;beneolert tibus,quæ facile digeftionemadmittant, frigidu bibere óf aquoiumopor tet,cuï»

-ocr page 41-

ARTEM MEDEN DI I S A G 0 GE,' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5

A tct,ctiniucncrccoitumnonfacereextoto,quia f uirais m'ri mfnuitur, amp;£ ftomacht dolor,ac débilitas ÔÔ tremor totius acciditcorporis,iciuniamini meexequaris» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Autumni.

Autumnus incipitab VillJdus Auguftiufquein vlllJdusNouema bris,hoc tempore nutritur choieramelina,ex qua nafeitur pituita Romans €hi,typicas facit febres 86 acutas,nigrum fel augetur,uenis craflîtudo con fequitur. Oportet uentrê purgare,^ detrahere humores, amp;nbsp;uti rebus reas laxatorf)s,fæpe uomitum prouocare, minime ieiunare, àuenere quoq? S^ frigida abftmere.His omnibus fuis temporibus utere, 06 per totum annu integrû falutem tranfibis fine auxilio medicorum,

Dehumoribus,

Nunc uideamus de unoquoq? humore,ut in humano corpore fieri uel generari habeant,uel t qui hominem reddant ♦ Corpus enim rationabili^ 1quot;^Wf» ter ex quatuor contât humoribus,fcilicet,fanguinc,phlegmate,amp; utrac^ choiera,quæ dominantur in fuis locis. Sanguinis uirtus eft circa cor, choagt; lera rubea dominatur in dextro latere in epate,quod iecur uocamus. Cho Ïerauem nigrain finiftrolatereeft,fcilicet in liene, quodgræce gbxkp ap^ pellatu^Phlegmatis autem alia pars in capite,alia in ftomacho eft » San* Huworuwfiits guis calidus amp;nbsp;humidus eft Ô^ dulcis ♦ Choiera rubea amara 06 uiridis Si **‘*‘‘*» ficca eft. Choiera nigra acida 86 ficca 86 frigida. Phlegma frigidum 86 hu^ midum colore millinû. Hæc omnia in fuis temporibus, ut denotatur fupc rius crefcunt,86 dominantur fine per diem uel nodem. Sanguis dominai tur ab hora nodis nona ufep in horam diet tertiam. Cholera rubea ab ho« radieitertiaufepinhoram nonamdiei. Cholera nigra ab hora dicinona ufque in horam tertiam nodis. Phlegma ab hora nodis tertia ufque ad ho ram nodis nonam, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Emundoriahumorum 86 ætates,

Hietiahabentrefpirationes p,erfingulas corporis partes.Sanguis per nares,Cholera rubea per aures . Cholera nigra per oculos, Phlegma per os 86 nares. Hi quatuor humores per quatuor dominantur ætates. Phle^ gmacum partefanguinis in pueris dominatur ufque in annum 14. Exin# de cholerarubeadominatur cum parte fanguinis ufquein 35. uel 4. dein aquadragefimoquartouel trigefimoquinto anno maxima pars fanguinis dominatur cum cholera nigraufque ad fuam ætatem.Tabes etiam faciunt Httworwn

• inunoquoep homine,86 mores.Sanguis facitpueros moderatos,blandos f^c^iw» 86 formofos. Cholera rubea facit iracundos,acutos, ingeniofos, 86 leues, macilentos,86 multumcomedentes, citb digerentes 86 neutres folubiles, Phlegma facitcorporacompofita,uigilantes,86 intra fe cogitantes,canos citoproducetes. Cholera nigra facit fubdolos,auaros,86 perfidos, triftes fomniculo{bs,inuidiofos,86timidos;quihabentuirtutemcalidam, domi# nantur in fuperiori parte: qui uero frigidam,in inferior! ♦ Hi uero quatuor ' humores pulfos habentfuos, Sanguis facit pulfum plenum 86 æqualem, p^^j^jj^^ç, 86 humidum,Cholerarubeacitatum Ô6 tenuem,tardum86fegnem.Choa: rum, a 5

-ocr page 42-

SORA NI EPHESII IN

C kra nigra tenuiorem,alperum,percutiente. Phlegma facit pulfum minus plenum, humidum amp;nbsp;æquakm» Ifti humores fine fe effe non poffunt, fed Cccafionej jj^ omnibus babenf ætatibus » Si unus ex his minuitur aut decrefcit, longs ^ÿritudinu. ç^^,^ a'gntudme. Simili modo fi quis augmentare amp;S excedere cccperit,ad longam ægritudinem perducit, fi imperitum medicum habucrit, qui non întelligat ex quo humore fiat ægritudo» Scias autéMecœnas,quod fi fuelt; ht per culpam lànguinis ægritudo, luccurrere debes frigidis cibis amp;nbsp;aci^ dis amp;nbsp;ficcis,quia languis calidus amp;nbsp;humidus eft amp;nbsp;dukis.Siex choiera ru bea eft, da ei frigidum amp;nbsp;humidum Só duke,quia cholera rubea,amara 8^ ignea eft. Si ex cholera nigra,da ei calidum amp;nbsp;humidu amp;nbsp;duke,quia cho« kra nigra eft acris amp;nbsp;frigid a. Si ex phkgmate nata eft ægritudo,da ei affi* due duice amp;nbsp;ficcu amp;2 calidu, quia phlegma frigidum amp;nbsp;humidu amp;nbsp;falfiim eft. Et quü hoc factum fuerit,perduccs ad propria fanitatê ægrotum.Si uc ro facilius commodis fruamur, amp;nbsp;incomoda uitemus,percurrentia uitia iß fignis naturalibus cognokamus,cogita quod mortifera emendemus«.

Cdputioc ace phalon ejjeap faret.

Qtiibus uitijs caput obnoxium, C A P. v I.

Am quafi uertigo amp;nbsp;tenebræ caput adtentanhSoTeiil^a illud uarq dolores attingere. Supercilia prægrauantur,aut tempora ( pulfibus micant,aut oculi mane lachrymis fluut : aut caligo im* ä pedituiium,autfonantaures. Quando ergo aliquid tak kntif. caput purgare débet,fed kuiter,aliquo grauioremedicamine,origano ui delicet Indico, id eft de India : amp;nbsp;hyibpo coma in mulia cu melk lentiffi# mo debet infundi» Qtiutp ilia fecerit Riccu, ex eo ad dimidiu heminx in ui

facere negkxerit,huiufinodi incomodis fubiacebit. Grauaturauditus, 86 interiore auriu parte humor erumpit.Fit creber motus 86 fonitus,indc lip pitudines,86 diuerk oculoru uitiaunde ukera 86 alopecia capitis,86 flueii tfeopb« ta capilloru.Indet krophulæ,quas Græcit xô'S“lt;i'«ç uocant.Inde fuffbeatio t zilophas nes,inde uua ftillat,qui morbus plurimos excitât : inde dentium dolor 86 cruciatus.

De peff o ris dolore 86 curatione. nbsp;nbsp;capvt vit.

I uero à péroré incomodum furgit, lókt his agnoki indicijs.-Primu capitis 86 pecdoris ludor exiftit. Fit quafi craffior 86 pk nior lingua: faliuaamara 86 lalIàkntitur.Scapulæ 86 latera gra _____uantur,ofcitatur aflidue, trement interdum brachia 86 manus* ^fexperredi, Interpellât etiam ficca tulhs.Nocde fentitur,86texperti à Ibmno,mens tri ftis 86nubilacftpoftfoporem. Algorpeftusinfeftat. Contrahocergo tak remediu fuccurrit. Si quis poft ceenam pknus,cibum 86 potummaxi me dukem uomat,ut materiâ fimul phlegmatis 86 fellis amittat : fed fie,ut ante raphani radices minutas edat.Item nafturtiu 86 finapi folia terna atc^ herbæ rutæ panter tri ta fumenda accipiat. Deinde aquam tepidam fuper bibat, 86 fieprouocetuomitû» Tune ilk humor noxius, qui uel amarusuel falfu^

-ocr page 43-

ARTEM MEDEN DI IS A G 0 G E, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

A fai Cu S fentitur,reieó:us plurimû fublcuat. Gerte fi non p oteft uomere. Ne ftomachus lædatur leiunet die tota, amp;nbsp;fi necefiCe fuerit Só alia,u{cp dum hu mores malos conficiat:quia affidue uomendo folet ftomachus corrumpi. Qui autcm iftacotempierit, his morbis obnoxius erit, aut melancholicus ent,autlateris dextri doloribusuexabitur,aut grauedinefomni opprik lt;«etur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deuentre. CAP. viil»

Aec fignapræmittit» Venter ipfius torquetur, amp;quot;nbsp;corruptione ciborum cum potu eqeit efcam. Genua deficiüt» Corpus omne n adgrauatur amp;dolet. t Curatorpefcunt,amp; occultafebris graG tCrunt, fatur » His ergo fignificationibus fic oportet occurri, ut uenter ipfe molliatur» Salubre eft autem,fi lappatq foliorS in aqua decodoru fuc cus bibatur,uel ipfaut bolus in cibo fæpe (ümatur.Nâ 80 mercurialis her^ ba ad eum modu decodla fi bibatur,plurimum iuuat* Similiter 80 caulicu^: lasbraflicæinaquacoô:as,additomelleamp; laie:amp;deco(ftionê eins uRp ad heminam unâ,utilimû eft bibere ieiuno,temperato cum uino » Qui hoc ad hibere ceflauerit,aut ciliacus fit, aut uentris refolutione lædetur. Inde dy^ fentericiwnde fciatici,inde podagrici,inde coxæ dolor, inde morbus artin culorumyinde hæmoroides circa anum,quæ ex uentris uitio erumpunt.

Deuitqs ueficæ» GAP» IX.

^^’^^ '^^æ ^’^ uefica imminct morbus, nee minus ip fa foIct ij G ra ^^’^ nunciari indices, nam multa fentitur inflammatio, amp;nbsp;fre^ quenter uentris uentus emittitur ruft atu, color pallet atcp gra^ i^' uatur,urina fit fordida amp;nbsp;liuida,amp; uix exiet. His cognitis talis erit medela: Fœniculi 80 apprj radices in uino albo atque odorato madefas

iuno potui dabis, Quod fi hoc non fecerit,obnoxius erit hydropifi.

Notæ lapidis in uefica»

Signa eorum qui lapidem in ueficahabent»Natura eorü lubtumida eft, pruriginem patiutur in ano, amp;nbsp;mingere no poffunt : nafcitur hac caufa in fantibus magis quam iuuenibus,qui minores lapides mingunt»

Cura»

Sumito petrofelini fernen,apprj fernen,betonicæ radicê,faxifragæ,zin ziberis, ellenij radicê,fifeleij,baccas lauri, urticæmaioris, femenafani,ra dicem fpicæ,roris marini, coftihortulaniradicem, cardonis radicem,aga rum, marubium album,fingulorum dragmam unam : mellis modici,tere omnia,dabis tp quando febricitat manè amp;nbsp;fero in uino»

Meientes furfures»

Sunt præterea qui furfures mingunt, qui per urinam in calice natant, fi gnahæc fi uideris,fcias lapides maiores effe in uefica.Natura eorü fi fueric manibus fricata, intus redeunt lapilli, amp;nbsp;confricatione in labqs uefica: fit fcabies,8lt; emittunt illos per urinam,uel furfures »

-ocr page 44-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SORANIEPHISIIIW ’

Cura»

Dulda comedant,^ lac caprinum mox muldum bibant,fi no febriunC cancros fluuiatiks comedant.

AntidotumadhæcrfemenapprjîCuminumelantfj, fiklrj æquo ponde* re cum la(fle,manè,Ô6 mellis coclearia fin gul a commises omnia calida,da bis manè ieiuno coclearium unum, okra manducent, maluas, paftinacas, a (para gos, 06 porros:cibi uero loco oua fbrbilia,8ó iùccû hordei cum'duk core amp;nbsp;pipere quotidie accipiant,balneis^ utantur»

Antidotum ad ueficæ produfionem exploratiflimS. Sume fàxifragiæ» fpicæ, betonicæ,fquinâti,cinammi,carpobaliàmi,cofti,abfÿnthrj,ciceris, fucciliquiritiæ,acori,hyperici,reupontici,chameleontis,petroklini,dau* ci,yreos,oppopanaa,ana undam unam,confice amp;nbsp;utere» Item petrofeli* ni,faxifragiæ,appi} fimulbuniat,80 fanabit» Item fàxifragiæ,azari,gum^ mi,betonicæ,piperis,ana undam unam, mellis libram unam, uini quantU res poftulat,qusc quidem in balneo bibant»

Curatio doloris ueficæ»

Ad ueficæ dolorem cura tab's eft, inunge oleum rutaceum per clyftc* re frequêter ægroto in mare» Fœminæ uero matrix infiindendq^rit,8c ex trinfecus pedincm 8lt;S inguinem ex oleo cyprino cabdo,^ cum lana fuccigt; da faiciabis » Aliquando admikebis caftoreum, fi forte plus calidum fieri oportet » Item clyftere ex decoftione fœnugræci aut radiccm maluæ cum oleo mixto amp;S cale fado ; amp;nbsp;fi uefica ftricta fuerit, iubtili uomento relaxa.* re amp;nbsp;iterum adducere oportet.

Amuletdcotfii calculum mue flat.

Ad frangendum lapidem fuccus radicis uakt,

Veficæ uero patienti calculum, adrianum fi dederis cum apozimatè,ra dicem alexandri 06 kminis ozimi,aut bruicinæ, aut plenipugilli cicerorü rubeorum,curabitur. Similiter potio Iuftini,cum uino calido fi dederis, fe cit. Filoanthos potio calculos frangit.Mus quocp in uefica lapidé rumpit»

Ad petra uefica?,laxifragia,grana folis,petroklini,quinquefolii ,aipa* ragi,brudnæ,agrimonia,in uino coquantur,ad tertiam redeant,amp; poftca cola,86 adhibepaululum mellis, amp;nbsp;garioffilorumunciamunam : dabibe* re manè tepidum quafi phialauna.Sumito item ftafilàgriæ uel làxifragiæ, tapfiæ radicê,fparaginis radicem,petroklini,appii,piperis, fingulorûun ciam unam,grana folis,iolidum unum, Alexandri folidum unum,leuiftici Ïolidum,mane quantum fufficir»

De his qui meiere nequeunt.

lis qui mingere non pollunt,oleaftri radicem, ciminumç 86 cepulas te rito,Ô6 in oleo coquito,ac iuper pedinem ponito.

Item paritariam tere, 86 calefada iuper pedinem fafeia applicata mirifi ce confert.Pafee item hircum triennalem,uel uetuftiorem etiâ,per nouent . dies, aut per men fern ad fiimmum, de anilo, 86 leuiftico Ô6 de folqs hede* ræ ac lauri,uel apio 86 petroklino,86 poftea occide in die louis luna decut rente, 86 collige fanguinem eius, 86 ficca diligenter, mimftra^ drachman»

uiiam

-ocr page 45-

ARTÉM MEDENDI ISAGOGE»

unam in balneo per triduum, puluerizatum fubtiliflïme, uel fi potes cum apozimate nardi 8ó cinnamomi,8ó cicadarum ficcarum puluere dato, mi^ rabiliterprodeftoSC cum omni celeritate lapides frangit 06 expellit » Hir^ cus uero de quo mihi iam didtum, pafcatur circa caE Au^ufti, uel poft ca^s lendas uel etiam ante» Item apprehende leporem in diedouis fimiliter lu« na decurrente,óó occide ipfum,8ó eius fanguinem collige,8c inuolue pcU lem eius in ipfo {anguine,amp; in furnü mitte,uel in alm quempia locû ut co* buratur,^ puluerem delicatiffimum confiée, Sv de eo comifce cum petro* felini puluere,amp;anifi amp;nbsp;lcuiftici,amp; utere in balneo cum uino per triduum 8c fiat uaporarium ficcum cum uino amp;nbsp;de molaribus lapidibus»

De abftinentia. GAP» X»

Vum {enferis aliquod uitm corporis , ftatim abftineas acibo amp;S potu,quoulcp fenferis febrem pofte lupcrari, amp;nbsp;fi neceftitas fixe rit ulque ad decimum diem,{èmper exiguum amp;nbsp;paruum cibum {üme,amp; lumas ouum forbilc,amp; fuccum de fimplicibus êó dige* ftribilibus, uinumep album ac lene parce non dilutum : ÓÓ poftqua fenferis benefiem, poftero die balneum ingredieris, èC cibo firmo uel potuutaris, ut corrobores ftomachum, quarum amp;nbsp;obfcruarionum amp;nbsp;refeftionum ra* tionem habendam præcipimus,ne quid omnino uitfj corpori tuo accedat, fed perpétua fanitate ftabilis fis totus.

Deuomitu. CAP, x I.

Vi frequenter uomut,femper fani eftè foIent.Non enimmo* dicum adiutorium fibi natura inuenit.Scimus enimuomentes non fblu choleram, fed amp;nbsp;phlegma dolorificu mouendo euo ____mere,unde capitis fit magna reuelatio,deinde molê cibi amp;nbsp;po tus couenit uomere,ut no plenitudo nafcatur,uel corruptela, poftea efcas dulces fumendas amp;nbsp;calidas propter uenas amp;nbsp;cóftridionê uentris cenfeb.

Derationecorporis uel uifcerum» C A P. X 11*

E ignorans quifpiarn medicus ratione organi uentris uel uifce* rum,c0traria adhibens homini,mortis terminum ponat,ratio* nem oftendo.Neep enim facile poteftquibuslibet caufis intera neorumoccurrere, nifi loca amp;nbsp;figna cognouerit, cuius organi ratio talis cft. Pulmo utrafep partes pedtoris fuperiores continet,coope vulmol riens cortes capitibus fimbriaru fuarum » Stomachus autem, qui os uen tris appellatur, pofitus eft inter utrafep partes hypochondriorum, id eft in medio coftarum mollium, utrarumep partium. Ventriculus eft pofi* tus fub ftomacho inter lienem amp;nbsp;iecur. Epar uero latus dextrum tenet, Sc ex obliquo extenditur ad partem uentris, amp;nbsp;cooperit uentriculum, fub fe quidem habet inhmrentem ueficam fellis rufi,quod uentriculum coope rit,amp; cum hoc hepate calefacit. Splen uero pofitus eft fub coftis, mollis in parte finiftra ♦ Et ideo nunc dicendæ funt quatuor elementorum ratio* nes, quemadmodumex fupradiCtis gignantur, uel ubifedes habeant 8C

-ocr page 46-

s o R A N n E P H E s I I I N ;

C quid quum exuberauerint, faciant, 8ô quemadmodum inter G mutentuf Non fol uni in uirrutc anmantium, ucrumctiam Sf in homine, unde qua drifide corporis elemêta,hoc cd fel,languis, humor amp;nbsp;phlcgma turcs aci* quirant,ex quibus principia omniû eau far um gignuntur,quibus criam lös’ Habetur ci fedes thabeant,uel quomodo immutantur» Cuius rei ratio talis eft, Ven triculus eft efcaru omnium receptor, amp;nbsp;tonus corporis praerogator,in cu Ventriculut re ius capacitate cibus 8ó potus mixtus conuenit,8ó uentriculus elcas quibus (cptAculuumi. pafcituripfeintercurrentibus uenis, hepanep donat. Partempinguiorem in phiegma amp;nbsp;myfterio artis naturæ cerebello largitur,ex quo uentriculo pars quædam humoris fuprafcriptis neruis acnodis afpergitur,utpoflïnt iua quæqj membra implere officia. Partem tanqua hepati condonat,ut df ^colore xi,fecudo tcalore quu eoeff a in Gnguinc uertitur. Neceffè eft quod hepar noluicandidif aliter ac ualet ex quo cor Só uenæ fänguine implentur,cum fuperna tarnen fime leüorhis quendamhumorem,cuius humoris renibus paruus mancus coceditur, ne omnibuffidern abundans fupradidtus humorconftridrus,rcnum nodos diflbluat.Pars ta menquæref duafucrit06 fuperffua,hepatis,ueffcæ,adault;ffocolore, quod tinchoïera fel appenatur,tranfit ex parte uerfus tin choleram rufam,ex quibus colors ^“fi’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ribus operante calore 06 nigra cholera naici permittit, fecistp indicia ex

iânguineÔ6hepate uenientis partem, melancholicumfaciünt humorem. Homines men» parte dimittit ipleni.Sed quia funt hommes imperita mente 06 curiofi qui tesmperislt;i er forfitan dicent:quamuis quotidiananus,feu tertianarius,fiue quartanariuS ' ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faciat liquores ,faciat uim ipfam morborum ut quotidianarius, quotidiano

frigore arcetur,uel tertianarius cur intermilTo die,fiue quartanarius biduo D interpofito maxime frigore maceraf ♦ Hæc itacp fupra diffa eledionis adlt; icci,fl]lo conlcripfi,autoritate conftruftus,prudentiæ medicina? doftoru* Na non ambigo quen^ poffe fcire ex exuberatione phlegmatis quotidia parium fiue melancholia,hoc eff atra bile quartanariû confici. Cuius certa ratio eff, 86 non penè flexæ uolubilitatis habens rationem 86 no difficilem ftpientiam. Cuius rei intellectus Gcapparet,utluperior textus exprimit» Cotidianus cibus coneoedus primo ex ipIb phlegmate naleitur, 86 quia in decoqueiido cibus non longi temporis fpacium eftJpia quiacaufa cotidia ni phlegmatis frigore cotidie uexantur* Ergo ut dixi ex cibis phiegma na fcitur, 86 phlegmate operante fecundo calore languis creatur. Ex quo fan, ^colore gLiine,tertio tcalore inftante cholera rufa gignitur, 86 inde tertianaribdiC, interpofito, frigore macerentur ♦ Simili ratione ex cibis phiegma, 86 ex ! phlegmate languis, 86 ex linguine fel rulum, ex quo quarto calore deco^' d:um cholera melina naleitur, unde fit ut biduo interpofito quartanarfj uc xentur, fed fimili ratione » Si curiofius quifpiam requifierit qua ratione o^» mnis typicus, prius frigus patitur quam febrem. Quæ febres calidæ funt 86 res calidæ frigora facere non debent. Cuius rei talis reddenda eff ratio, 1 quia omnia luprafcripta elementa non ex luis locis per corpora effundun^ 1 tur, nifi cuius exabundauerit ultra naturam una quam res abudare, ut ipfa j exuberationis caufa calor efficitur, Qiiutn de loco fuo per corpus fuerit eff 3 lufusl

-ocr page 47-

ARTEM MEDENDï ISAGOGE, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;é

A fijfus amp;nbsp;acrius corpus eius obripilans alget,8ó tam diu pauendo,ti'mehdö patitur quandiu increuerit calor ex commorione corp ons, amp;nbsp;omne quod foerat efFufurn in caloribus confumitur, quod fn’gus recidere poflir, amp;nbsp;fic fit, ut poft frigus calor dominetur, ficut luperius dixi de eo cui quod per^ dit dies,per dicm iteru acquirit ut fit afiud quod effundat ♦ Similiter diem intermiflum,uel biduo interpofitu tertianarius uel quartanarius alimenta fiiu acquirit tarditate acquired!, ficut fuperius demonftratS cft:hæc ergo ratio diligcter eft edilt;fta,quantü arbitror,quæ res frigus facit ante calorê» De quatuor dementis corporis,amp; eorundem uirtutibus»

CAPVT X i i n

Vnc me couenit dicere quos morbos inférant luperius memo^ rata elementa corporis,id eft phlegma, languis, humor Só fel, quod non profufione fcrmonis, lèdmagiftracomprehenfidne demonftro,Phlegma quod primo gignitur, frigidam amp;nbsp;humt

dam habens uirtutem » Cotidianarios ut dixi facit, §lt; interrupto quoda hu morc,facicpedum tumorem. Perpetuitatem corporis feruans fine ulla col ïeftionemÓutapoftematibus euenire folet,huius uero phlegmaris humor uicinum^ fibi epar 86 ftomachum amp;nbsp;pulmones facilius lædit,86 lateris ex iccat dolorem, rhcumatifmo nato,amp; capitis fcotofin infert, 06 podagra, 86 fehiâ 86 dolores capitis comouet, 86 parotidas na ici permittit. Sanguis g uero periculofior in finem calidiorem 86 humidiore habens uirtutem. Hic facit finochos phlegmati mixtos,folas uero arnicas ingerit mortes,86 uitæ Spafmitres ociofæopiftothonicos 86tetanicos,86 emproftothonicos,86apoplexiasï ßgt;^lt;^^(f^ paralyfim ite 86 plethoricos facit, Cholera rufa calida 86 ficca habet uirtu ' tem 86 tertianarios,üt dixi,facit,86 caulbn,86finochos,86 acriores dolores lateris comouet:uel quü torquet acrius quam quod phlegma facere nomu Nam 86 acredine lùa,exulcerâdo inteftina,uel exurendo dy fentcricos cC ficit 86 eryfipilas incendit, neenon 86 apoftematanafci permittit. Cho!e;= ra nigra,quam ^iAayx^^'^^p uocant,id eft fecem languinis excoCti,frigidam 86 ficcam habet uirtutê,hæc facit idericos,86 quartanarios, 86 uentris pe^ riculofam duriciem 86 ulcera palcêtia,86 cancros,86 ulceraiunda can cris. Quæ quidem cholera nigra fi per uomitû aut per uentrem fuerit effufa ex ipfa exulcerationis caulatota cum facilitate infert mortê:Melancholia aus! tem,id eft fanguis cxcoCCus,morbum conciliât regium,uentris^ periculo lam duritiem. Phlegma uero choleribus rufis mixtum hemitritanos facit, quos tacito Galenus cotidianam 86 tertianam coniunftam dicit.Nam ufep • nbsp;nbsp;adeo manifeftum eft ut tertiana ex choleribus rufis oriatur,86 cotidiana ex

phlegmate. Planetas autem appellam febres, quas non unus led plurimt humores infeftant, 86 ex ipfa ægritudine fimili uarietate ucxantur : led o^ mneis quas fiiperius memorauerim febres,no nifi die cretico medicis con uenit noflc,id^ etiam clinicis, ne per ignorantiam nÓ intelligendo contra riaadhibeant,86 periculumfaciant mortis,lèuhominiuicto MaKjovotrx^iXjid eft longam ægritudinem conciliant»

-ocr page 48-

SORANI EPHESÏT IN

De quatuor temporibus fiue latitudinibus omnium cauGrum»

CAPVT X I I b

l^titudinfs «egritudinü.

Cirequoque debet medicus,quatuor elfe tempora omniucau Grum,maximc febrium : nempe initium,augmentum, ftatus, WAJ^- ^ declinatio»Quæ fi non intellexeritmedicus,grauiter homi nes lædit. Scire debet item medicus, quid in initio,quid in au^ gmento,quid in ftatu,quid in declinatione debeat ægrotanti adhibere,id eft in quo tempore curet,in quo cibum uel potum miniftret, amp;nbsp;in quo ab hifdem abftineat,00 quando dormire æger debeat, uel in quo tempore tu gilare fciat,etin quali cubiculo iaceau

De trino uirtutum numero» GAP, x 1111.

Rina itaqj ratione continetur homo,atque diuidit» Virtus nan Q^ ’'S; que animæ quæ regit totum corpus dicitur 'zunKH^'r^iiffiKH^èC lus 1^ ^'’^''' Zotice eftuirtus uitalis,quæfacituitam membris uel cor* pori toto,in corde cÓfiftens»Treptice eftuirtus quæ paftû tri^ buit membris corporis, Plychice fed cm in capite, id eft in cerebro habet, quæ lènfum facit,motumcp præbet amp;nbsp;intelleCtum nutrit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

De quinque lènfuum claritate, GAP, XV,

^^^^ Am quatuor fenfus in capire funt,quum tarnen 06 ipfè quintus : inde fit,puta uifus,auditus,odoratus, fapor amp;nbsp;tadtus. Qui fen



^*^5 quincp hoc modo probantur : ViRis fimihtudinem,uel ’•feSk/'^^rS: ! Ïrxvzx-vi zAfviMii nn iï/gt;l z*iniioliK^lt;' mo^i^-HiO* »A♦’r\rgt;*M^gt;^■O^^gt;m rif?rvn



co


^!lorem omnium,uelcumshbet materiæ proprietatem demon


ftrat. Auditus fonos uel uoces cuiuslibet rei intclleclui tradit. Odore ins« telliguntur ea quæ de odoratu iunt,puta bene olentia,graueoïentia, ftipd ca,auftera,pontica,putida ♦ Sapore intelligutur amara,dulcia,acna,falfa, ambufta,ftiptica,Ienia*Taó:üintenigimus cuiufep rei molliciem uel duris« tiem,uel ponderis uel leuitatis,uel afpritudinis æftimationem docet, quia nequiequam tangimus nifi fcire potuerimus, 00 quid fcimus niß quod an^ä te uideamus,uel audierimus,uel guftaremus'T Sed nunc de ifta traétaffe fa tis cft. Vnde magis utcoepimus breuiter percurramus, quia multi medi^ corû hæc ignorât de iÿmptomatibus: rurfùs redeamus per omnia ut inuc niamus uniuicuiufq? caufæ origine * Hæc enim fola ratio poterit tribuere tibi, ut fcias congruam umufemuftp caufæ diligentiam uel curationem*

De coriceptu amp;; feminis coagulationegt; C A P* X v i, ”'^^^*’ natura uolenter uiri femine, amp;nbsp;mulieris fanguinc,quamuis ipium uirile fernen fanguis fit, unde amp;nbsp;ma^ iores noftri hos uere cognatos confanguineos uocant ♦ Vnde ' iummus quoep autor Homerus fic ait: Hic nanque tuo femine» ld dl languine gloriofior efre:00 fcimus quofdam qui dicunt quod fernen fanguineum fit,quum fanguis rufus cft,amp; lemen candidum. Certam ra^ tionem oftcndo,qucmadmodu mare colore cyaneo fit, dum cft in eo tran



-ocr page 49-

ARTEM MEDENPI ISAGOGE, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7

A (juinitas.Siquod illi natura tribuit tempeftaris in iaxis nd in fcopulis col liRimIpumam candidanifacit,amp; quemadmodum uinurn coloratum, fi in. caliccm coagitatu fuerit fpumam efficit albam: Simili modo amp;nbsp;fanguis ad hos fuorû niembroru rcpcrcnHus , Ipumam facit albam. Nccelle elf quû uiri fernen,8ó mulicris fanguen fuperuenient aut déclinant, una^ conflua ant,formantur in utero,led temporibus corroborentur»Nam fi quotiens cummulieribus coitüfacimus,mulieres ipfeconciperent, greges nos ins fantum fequerentur,id quod Græci woXuvrouJ’iap appellitant, Certo aut tem pore muller concipit,autincipientelanguine aut déficiente ♦ Sed quidem ait : Ego cum mullere men ft ma habente coitu feci, amp;^ non concepit in ute ro,quia maior pars fuit languinis,8ó minor lèminis » Deleta eftilla minor pars lèminis amaioreparte languinis» Infantem temporibus coponi atep collocari manifeftu eft, leptimo numero, fep tem Ipacijs cÓtineri,feptimo mêlènafci. Septimo anno infantidêtes cadere, amp;nbsp;bis leptimo pubelcere, amp;nbsp;nucleantibus mâmis,femê generare,ter leptimo barbam habere,fepti^ ma die in ægritudine periclitari*Quid aliudnifi lepte ftellas,lydera,aftra omnia minillrare fic amp;nbsp;infantem in utero materno formari atq? componi,. Eftaute^ numerus fep ties multiplicatus, in confirmatione partus

Qui embrio fingulis menfibus fefe gerat amp;nbsp;abfoluau CAPVT xvir»

Ätionemamp;fperfedam hominis formam fiue figura hominis, S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Utero accipit,óóquadragefimo die,hos ante numéros

partus edatur,fepties multiplicari oportet. Ita ergo quicun^ que in utero materno figuram hominis accipit,in tricefimo die feptimo in fe nafcitur, ergo fep ties duplices fiunt dies C C X * qui faciunt menfes fep tem ♦ Si quis autem die quadragefimo figuram hominis accepe rit,nono menfe intrante decimo nafcitur,hoc eft fepties quadrageni faciut dies C C L X X X L qui faciunt menfes nouem,ó^ dies decern Jta ergo,ut di ximus,feptimo aut decimo menfequi natifuerintuitales erunt : qui autem non impleuerunt numcrum,legitimus partus non eft. Manifeftum eft in^s fantem in utero temporibus formarutlntêdite prius iadus lèminis noftri ’1'lp*'^f’Wf*‘‘lt;» i InUtero materno,generat umbilicum,ô(: facitrifin,hoceft congregatione ^’””^^’ languinis. Secundus menfis expreftionem corporis facit. Tertius menfis corpori tribuit animam. Quarto menie ungues accipit amp;nbsp;capiUos inducit 8c mutum facit infantem, ideoep fœminæ nauleant. Quinto menie induit foetus fimilitudinêfeupatris fiue matris,aut adulterum demonftrat. Sexto menlè adducit confirmationem neruoru. Septimo menfe medullas conlb^s lidat.Oftauo menlè ofta Slt; neruos confirmât. Nonus menfis maturu mos: net iufantem omniS rerum bénéfices fa cf urn ad unguem deep tenebris ad lucem producit. Infans autem fic continetur in utero, fumma pars capitis clunibus tcontinuatur:genuaautemoculis funtappofita,undeamp; concaui tcontinttUK exeunt,unde 6^ genx dicuntur» Denique aliqui aut dolore aut pro iniuria

b 5

-ocr page 50-

SORANI EP H ESI! IN

C ad genua fe profternunt, amp;nbsp;ftatim lachrymæ ex oculfs mouentnr. Quare Quire uigidt infans dum tangi'tterramuocem daf^eo quodinfuetamtangitterra,amp;' te^= ^ædùus^‘^^''^^^ ’^^^^fpiritusaluceconcuritur.Ergomuliercsquæinnauibüspariunt,mu tumpanunt» Cur ergo infans non loquituisfcd uagitautbalbefcit; Certa ratio cft,quia dentes no habent:dentes enim noftri adiutores funt linguae HentiumuliK. organi genus lunt, quorum modulatrix eftlingua. Infans enim quandiu dentes non habet uagit, aut ubi duos uel quatuor dentes habuerit, balbes? lcit,uel muffitat : at ubiimpleuerit os, loquitur. Dentes autemnoftri dati hint ad præcidendum uel frangendum omne quod edimus, quorum prio rum lunt gemini, Sequentes dicuturcanini: tertio militares,quos nos mo* Omnido^fdme lares dicimus. Dentes ueronoftros quideflèputamus7omniaoflamedul dulldm habent J^ni habent, dentes autem medullam non habent. Omnia ofta confirman prater dentef, ^^^ ^ curantur. amp;nbsp;ad locum luum reuocantur:dentes autem lublati,ad lo^ cum luum reuocari non polKint. Sed dentes noftros qui uiciat humor ne^ quiffimus cl t,quia caput delcêdit ui leus,Humor ergo capitis quü femel in cutem diftuderit, in ea facit phlegmones,00 herelypilas,alopitias, parotid das, chiradas,uulnera, dolores, ulcéra, uertigines o cul o rum, amp;nbsp;aurium fcr uorem amp;nbsp;lippitudinem, naribus polypum,gingiuaruminflamm||tionem, dolorem dentiû 8ó denudationem, ita ut aliquid calidu amp;nbsp;frigidum in ore continere non poftït: ita fi quis aliquid guftauerit, ftatim morfus cum lan^ guine lèquitur:quorum palïionum curas amp;nbsp;diligentiam lingulorumin fe^ quenti figillatim exponam.

Qiiæ ligna in laborantibus Ictalia, nbsp;nbsp;CAP»

nares fibi aflidue Icalpet, uicefimotertio die morietur, Phrenetico fi am^ bo genua rolea facta luerint lolida cum inflammatione, ipfa die morietur» Oris uitia fi fuerint nata, amp;nbsp;buccæ in labore luerint, S^ in collo uenæ fint

extenlæ, ÓÓ papulæ fuerint fuper iplas uenas perrubeas, uel albæ natæ fuerint, uel lomnus tardus fùerit, amp;nbsp;lauacrum defiderauerit, uel uaporem calidû, qiunquagefimofecûdo die m^ritur, Affeftio hæcinfeftatillos qui làtis calide amât lauare, Vuæ cui uitia fuerît,fi lub lingua papula apparue^« rit inftar pediculi porcini, amp;nbsp;lauacrum fine uaporem defiderauerit, in ipfa paflîone morietur, Febrientibus acute fi inter duos digitos in manu tumor niser in modum horbiliæ uilus luerit, 06 fi dolor ent ab initio æoritudinis amp;nbsp;lauacrû affeeftauerit, tertio die difcedet, Stomachus cui doluerit, amp;nbsp;acU te februerit,fi in dextro pede puftula ei nalcatur accrrima,amp; nullum défis’ derium habuerit, uicefimolècundo die morietur, Peripneumoniaco fi un gues de pollice manus nigrelcüt,amp; in fronte papula fanguinea nata fùerit amp;nbsp;fternutatur frequenter, feptimo die morietur, Epar cui doluerit, fi in collo eius natæ papulæ luerint quatuor iunftæ unius coloris, amp;nbsp;pollice pe dis

-ocr page 51-

ARTEM MEDEN DI Ï-S A G 0 G E, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g

^ 415 pruritus fuerit)80 urina ueluti fanguinea exierit, intra feptem dies mo* rietur. Choleribus quis laborans fi iuxta umbilicum ei natæ fuerint très papulæ in modum ciceris,una alba,alia rubea, tertia fubliuida, eadem die morietur. Ventris dolore fi quis fuerit tortus,amp; in fuperciliumeius papil lain modum auellanæ colore atro infra cilio, intra quatuor dies morietur^ Splenetico fi furunculi multi in G ni für a manu nati fuerint, 00 per nares fan guis quafi fpumofus fluxerit, duodecimo die morietur. Schiæ coxendi* cis ue dolor fi fuerit alicui, fi in finiftra parte rubor fpiflùs fit, 06 fine labo» re, amp;nbsp;oleracoófadefiderauerit,uicefimoquinto die morietur» Dyfenteri» eus ,fi poft aurem finiftram papula in modum orobi natä fuerit,cum fiti ad modum frequente, uicefimo die morietur. Sauia ex quacunque caufa ex* creâtibus fi' maculæ ei natæ fucrint,ficut folet per omne corpus inftar Ae* gyptiæ fabæ,eadem die morietur» Interaneis caufis qui laborant, fi papu» la dura in aurem ei nata fuerit albo colore, amp;nbsp;uenter abundans fuerit nice* fimo die morietur. Inteftinum cadens fi cui'doluerit,quod medici radicem dicunt,8lt; dexter cubitus ei liuidus fuerit,amp; uinü fatis defiderauerit,quin» to die morietur. Vefîcæ dolor cui fuerit, fi fub axilla finiftra papula feu pu ftula naf^tur, 8C quafi uideatur grauiter dormire, decimoquinto die mo* rietur.Dy furia,hoc eft urinæ dimcultas cum mfeftarit,fi in finiftra aurem furunculi in modum lenticulæ quamplures nati fuerint, amp;nbsp;in ipfaægri* tudine oculos fibi fortiter fficauerit,undecimo die morietur» Sanguinem ® refjeientibus fi in gutture eorum ordio laniati fuerint, uel de ore eins faliua per mentu defcendit, uicefima die morientur»Hæmorrhoidas habêtes, fï in plantis eius puftulæ mul tæ nigro colore fuffufæ fuboriantur, uicefimo oftauo die morientur » Puftulas habentes 8lt; uulnera, aut fïftulas, aut can ceromata,uel quælibet apoftemata,fi fupra ceruicem,aut fupra umbelicu, aut iuxta cor, uel iuxta mamilla papulæ in modum lenticulæ multæ eis na fuerint, amp;nbsp;dulcem cibum defiderauerint, quadragefimo die morietur^

Quam nam finguli menfes dietam utiliter exigant»

CAPVT XIX»

Martius»

Enfe Martio duleibus utendum eft, dulcia oportet turn bibere, acriores cibos comedere, affum balneum uifitare, fanguinem no minuere, folutionemuentris nullam admittere, nam ipfa fri gora atténuât»

Aprilis»

Menfe Aprili fanguinem ex pedit minuere,potionemfolutionis accipc renames recentes comedere,aradicibus abftinere,calidumufiirpare, bal neacalidaufitare,dolorê ftomachi purgare,unguento cataftico ufitare»

Maius»

Menfe Maio calido conuenit ufitare, caput pur gare, uenambepatieam incidere,poaonem folutionis accipere, balneis calidis ufitare} cataplafma

-ocr page 52-

s o R A N I E P M E s I I I K

C in câpite poncre,turbulentos oculos fanare,holcribus frigidis no un,acrU men comedere, amp;nbsp;laftucas non tangere»

lunius»

Menie lunrj fin gull's diebus mane aquam frigidam bibat,uinum quan«« turn uoluens,neque ceruifiam neep medum bibeat,Iactucis quis ufitetur.

Iulius»

Menfe lulq uenere abifinere oportet,neque ianguinem minuere,faluia amp;nbsp;ruta ufitari,potionem ad foluendum non accipere»

Auguftus,

Menie Augufto maluis amp;nbsp;caulis abftine, acria comedito, ceruifiam 5^ medum recens noli bibere»

September»

Menie Septembri omnia quæcûcp accident edito, quiatunc omnis eica cü têporc iuo conféra eft, bucellas item in lafte infufas ieiunus comedito»

Oftober»

Menie Oftobri racemis uti c0fert,muftum bibere, quia amp;nbsp;corpori pro deft amp;nbsp;iblutioncm efficit:porris item plurimis utendum eft»

Nouember» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

Menie Nouembri cinamomum bibere eft utile, amp;nbsp;balneis nullis lauare caput^ nullu comedere,quia tune languis coagulatus eft,amp; dé calore hu* morenimouens; uenam deniep hepaticaincidere, Só genibus uentofas im J ponere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;December.

Menfe Decembri bonum eft ftudium impendere,uenam capitalem in* cidere,uentoias imponere,quiain eo tempore omnes humores præparan tur:caules iioli manducare»

lanuarius»

Menie lanuario tres gluppos de uino ieiunus cotidie bibe,alq s uero po tionibus quæ uentrem laxant non utere»

Februarius»

Menie Februario de pollice manus fanguinem minué,purgatorqs ute* re, fic tamê ut ante accipias ad deponendum diagridium conlcftum amp;nbsp;fta tim calidum intres balneum, amp;nbsp;quando omnia membra deiudata fuenne cum aqua calida 06 uina bibito»

Quonam pafto in fingulos meniès potiones præparari conueniat. Capvt xx.

Xponimus atque ordinamus qualis per unumquenep mcnfcni? 86 tempus, potio de herbis fit optima homini S6 falutiferaad bi bendum,quæ^ totum corpus faluum reddit » Caput deniep S^ peftus 56 omnia interiora illæfa cuftodit, per omne etiam tem*

pus fuperfluum opprimit amp;nbsp;detergit humoré» Cuius compofitio hoe mo* do conficitur» Menie Martio mitis faluiæ uncia unam,piperis dragmas 'treis,,cinnamiunciamunam,gariofilorumdragmas duas amp;nbsp;fcmiirem,pf ■ retri dragmas treisjzinziberis dragmas duas,ipicæ unciam unam, mellis

mos

-ocr page 53-

ARTEM ME DE ND I ISAGOGE.

A defpumati phialas tra's,uini fortiflimi phialas thgintatconfice ut mos edi, , utprxclara amp;nbsp;luauis porio fit ad bibendum, amp;nbsp;fingulis diebus ieiunus bi:« be uel ante cibu uel poft cibu, ÓÓ mul ta falus operatur in corpore huius ,fi in toto menie Martij hæc ièdulo peragere non negligis, Cæterû in menfe Aprili in hanc potionem abfinthium quoq? amp;nbsp;omnia quæ fupra memora* uimusj'mmifce. In menfe Mafj leuifticum amp;nbsp;omnia ut iupra* In menfe lu« nij betonicam 06 cætera ut iupra ♦ In menfe luip gamandream cum omnii bus quæ mox memorata habentur ♦ In menie Augufti plantaginis radicê ^ cætera prædicta. In menie Septembris agrimoniam miiee, 06 reliqua quæ diximus cunfta. ló menie Oftobris quinquefoliü amp;c* In menfe No* uembris millefolium Sfc. In menfe Decembri poma de ipino albo amp;nbsp;c. In menie lanuarq ialuiam amp;nbsp;pulegiu amp;nbsp;omnia p ræfata. In menie Februa rio lauri baccas èC coftum,omniacp cætera ut iupra.

Quî,quæq^ amp;nbsp;quando uenæ meidendæ. nbsp;nbsp;CAP. X X i.

N occipitio propter querelas capitis incidimus uique adtos, mefura quatuor digitorû ab aure.De tanalogia in ambobus te* poribus,propter eHufionem nullam. De fublingua duas, pro* ter rheuma gingiuarum,uel uitia oris,uel dentium. De media fronte unàm incidimus,prop ter capitis dolorem amp;nbsp;alienationem, phrenc fimep.De naribus item propter grauitatê capitis . De collo duas,propter abundantiâ humorû in capite uel in oculis, aut gingiuis. De manibus unä iècus digitum minimum, propter inflammationc ij:)lenis. Super pollicem iienam incidimus propter inflammationem pulmonis amp;nbsp;tuflîmrheumati* zantes. De fubtalo pedis duas,propter podagram,amp; propter affedionê nephreticam,uel propter feiaticam, uel mulieri cuius menftrua noueniüt, aut non cocipiunt. De fubdigito pollicis pedum duas propter indignatió nemtefticuloru. Debrachio tres,cephalicamnempe,mefon amp;nbsp;hepaticât e quatuor bilium generibus. CAP. xxii»

“Ïeffum

“l'iingiologid

Cholera idea.

Holeræ fuut quatuor in homine:fulua,rubca,nigra,picumati* ca. Vuluaafcendit tempore Veris per ftomachu.Rubeaafcen dit tempore æftatis, amp;nbsp;iacet in finiftro latere. Nigra alcendic hyemis tempore per finiftrum latus. Pleumatica aftendit tem* pore aucumni, amp;nbsp;in plemonem in homine. Cholera uulua dulcis curatur appio 06 foeniculo. Cholera rubeabetonica,agrimonia,centaurea minore emendatur.Cholera nigra coftum,gingiber 00 alia cum melle 00 calido ui no,rü herbis hortulanis,aromaticis, amp;nbsp;cataplafinain latere finiftro ad fto machum efflagitat.

De alia menfium obièruatione,phlebotomia^ utili amp;

neceilaria. CAP. xxiii.

^^^TOjPtimumeftperfihgulos menièsftudiofeobferuarequæ multi i 11 autores icripièrut. Menfe Aprilis uena quæ mediana dicitur, de brachio incidenda eft, prop ter thoraccm atq^ pulmonem» Menfe Septembri uena lateris ob pleurefim amp;nbsp;hepatis infirrai

C

-ocr page 54-

SORANIEPHESII IM

Qjî f» deUqo UdtreficMtur D

\cXUCC4t

t Qwi tto^t faconijit^

tatem.MenfèjNouembri bonu eft gerfas 06 cucurbiculas,quas uulgo ucn tofas appenitant,imponere:quoniam turn omnes humores parati funt. Menie Decembri uenam cephalicam incide propter uitia capitis, 06 ocu* lorum infufionê. Menie Februario ne na de pollice:quia tum febricitat ter ra,óó omnia qua' in ea funt, Rdiquis uero menfibus non eft tempus amp;nbsp;op portunitas phlebotomiæ,nifi forte uehemês urgeat neccHitas. Nam fi nes« celTitas fuerit,nelt;^ diemaieq^ tempus, neque horam incifionis expedit ex pelt;ftare,nifia XV»cal.AuguftiuI^in iii Nonas SeptcmbrisJftisnaiv quediebus languinem diminuere officit » Oportet autem phlebotomorU incifio lèmper cum cautela fieri,perinde atque Hippocrates quocp docuit» Aitenim:Simedicus elTe uolueris lèmpertime,06non inculpabere. Por;« ró in phlebotomia confiderare oportet ut aliquibus in pondus Ii 06 femis autmultum m, aliquibus Iècundumætatem,IècundumuIres,Iècundiïmu tationem coloris langulnis bau Qiiod fi à principio exierit niger, ulque ad rufum languis effluat. Quod fi IpilTum fuerit 86 cralTum,ulque ad tenuita^ tem aquolam, neep tarnen ulque ad KemSv/x'iaii. Quod fi in emiffione langui nis quis infrigidatur,uel cholera in cerebni alèendere fignificat, uel phle* gma nimium conclufum eflè in ftomacho,nÓ Habens exitum. (^od fi fail guis proprius tollatur,nocet:fi'alienus tollatur,adiuuat:06 fi xa^0uA««con tingat,talem diligentia adhibe: Hyeme plantas ac facies in calida fouebis» æftatein frigida, Nanbus etiamapponendifuntodores, pulegiu autmen ta,uel ballamita,perfulo^ latere aceto. ^xtSoTD^i« mentem Iyncerat,memo riam præbet,ueficam purgat,cerebrum texiccat,medullam calefacit, audi tum aperit,Iachrymas ftringit,faftidium difcutit,ftomacho proficit,digegt; ftionem inuitat,leuiorem uocem producit,Iènfum cohercet ucnirc,fomnU fugat, anxietatem tollit,proprium (anguinem nutrit, Ô6 extraneum erjeit: longiorem quoque uitam miniftrat:omnes mali fucci colleftiones, peftifc ras ualetudines,06 ^^^^«7« profligat,deponit. dolores, febris fagittas,06u3 rios morbos prohibet:uenerem excitât,caligines tollit 06e» «pÂtêoiOAta^ôp o* porter his qui in acutis morbis tmamigahdû laborat,prop ter capitis læfio nem,86 oculoruminfufidnem» QuiaquemadmodunecccelumlemperpO teft effe ferenum,nec mare tranquillum:Sic Ô6 corpora noftra Integra fein perprolperitate frui non poffunt»

Demenluris 86ponderibus» C A P v T XXIII*

ET§op id eft menfiira. Cadus,fiue ut Romani uocant,urna,ani‘* ' phoram habet unam,fcmiamphoras duas. Amphora uero qua metreten plericp dicunt,continet modios treis» Modius habet congios duos.Congius habet fenos lèxtarios xeftas'ue.Sexta rius capit cotulas binas * Cotula heminam unam habet, 86 acetabula duo» Hemina habet tripolion ii. Tripolion unam hemina mediam,hoc eft tub cis ii.*Tulcis capit libra unam» Libra habet uncias duodecim» Vnciadra*

jgmas ofto.Dragmafcrupulos tres.Scrupulus diuidturinobulos duos» Obulus

-ocr page 55-

ARTEM MEDENDI ISAGOGE, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lO

Obulus in filiquas tres.Siliquahabet grana ordei quatuor»} Miftronboc *^ Mitro». eft cochleare» Cochleariû habet auellanâ unâ» Auellana drachmas duas» Drachma filiquas lép tem» Solidus habet fcrupulos quatuor» Cyathus cua thus'uelyftra habet quatuor. Nux maior habet dragmas quatuor » Faba ^^gyptiaca continet fcrupulos duos » Faba Latina habet fcrupulum dimi diatû»FabaGræcafcrupulus unus. Scrupulus médius, grana ciceris duo»


=1 P T I M v M etialuerit per fingulaanni tempora, uilt;ftus rationê obferuare»Hyemis quidem tempore laborare 8d pleniorc cibo uti oportet, amp;nbsp;maxime quando aëris quali tas fub Aquilonis imperio confiftit:Notho autemflante labor fimilis fit,fed minor cibus amp;nbsp;potus, amp;nbsp;totü corpus _____________in humido tempore ficcu redderc debet: Similiter quem admodumScinfrigidoaërecalidiusreddere per laborem. Abundanter autem edant carnes amp;nbsp;holera quæ fint acriora, amp;nbsp;uino meratiore utantur» Intrante uero primo Vere,aut per uomitü,aut per uentre euacuentur» Sed Sé air) fecta uenafanguinê mittat fecundu confuetudinê cuiuf^, ucl animi uoluntatê»Etenim perfcrutanda funt multoru fapientu difta medicorü de flebothomi ratione,ut quod unicuiep fecundu naturam expedit cd ratione fiat» Die autem in primo Ver e, amp;nbsp;labor amp;nbsp;cibus fubducendus cft » Potio nes autem funtaddendæ,propterea quod calidius tempus ab hyemis tem pore»Per æftatem autem quiefcere alaboribus expedit,amp; cibos minuere, 8ó his maxime ffigidis uti,^ potiones abundantius afrumere,8lt;omniaad bibere qua: inffigidare amp;nbsp;humeftare poffunt » In autumno autem quiao^ mnino inæqualis amp;nbsp;inordinatus eft, amp;nbsp;quiadiuerfas infertpaffiones,mul tain eo debet effe obferuantia, ne aliqua indigeftio fiat in corpore, ne qui AèV Cftwrndw in matutinis horis ff igidus eft, amp;nbsp;in meridie ignitus lædat » Poma uero non ad faturitatem edantur, quia xaKoxu-u-iap amp;nbsp;uentofitarem générant.Et iiifi ante alios cibos accipiantur 06 corrumpunt cibos, ff igidiore autem fa

ei

-ocr page 56-

ORIBASIISARDIANI

C ifto acre, cum ratione calefaciendum eft corpus « Appropinquante autern , hyeme,bene utiqj fe habet. Et poft æquinodium uomere oportet aut eua cuare,ne aliquid ex prædidis fuperfluum fit retentum,quod in hyeme fie* h poffit noxium.Sic enim amp;nbsp;per hæc fanus potent tranfigere annos»

DEVIRTVTEVINU

® Portet autem cognolcerecuriofi'us delanitate humana, amp;nbsp;dequot; j uini uirtute, 8^ uenereis actibus, fimiliter 06 qualiter expedi* 1 ant,docere. Vinum igitur recalefcere facit,qui in nobis eft, ca* lorem naturalem, per quem digeftiones in nobis fiunt î 06 laß guis bonus quo nutrimur miniftrat ubi® utilitenPropter quod per ægn tudines exrenuatos,pinguiores reddit ; facit enim 00 apertiorem accepto ' rum ciborum,00 phlegma exténuât. Cholera autem per urinas expurgat, ^ animam fuauem reddit,meutern amp;nbsp;fenfum alacriores facit, 00 uirtutem

præftat,fi menfurate bibatur ; quod fi abf^ meniûrapræfumatur uinu ut inebrientur,itautalienentur,8ó ftomacho grauentur, lædunturmox ; fu* gere ergo oportet præter menfurâ uini potionem, quia nimis miniftratu nÓ iam reiuicicat calorem, ièd extinguitipium calorem: Vinum etiam ani nu uigorem fiibducit.Per tempora enim multa leuiter oportet b|bere,pro pter urinarum curationis abundantiam,86 ut fudoris motionem faciat, uti Ïiffimum eft eis uomere mul fa accepta,ut neque modica ab eo læfio fiat in gt;nbsp;nbsp;nbsp;® conuiuio bibentibus,^: non cibo fatientur, Bibens autintermixtambraf* ficamco(ftammanducet,amp;^ amygdalas: Per hæc enim ebrietas eleuatur. Sed amp;nbsp;uomentibus nullo modo eft nociuum. Optimu eft abfynthiu acci* pere ante uini potionemuitihffîmû enim eft quod digerit crapulam. Si au tem mordicationê patiuntur de uino,aquam frigidam forbeant, ÔC pofte* ra die abiynthium bibant, amp;nbsp;déambulent amp;C fricentur,ó^ balneo utantur, Só minore cibo utantur, amp;nbsp;inundi recuperabuntur,

DE VENERIIS ACTIBvS,

Enus nociua eft pedori 8C pulmonibus amp;nbsp;capiti amp;nbsp;n cruis. Mu* tat cognition? ad manfuetudine,utetiam mclancholiam amantis amp;S maniam inducat, eroton ó£ animofitatem minuunt utique me* retrices«Quiautemutunturuenere, cauere oportetnimiam repletioneni cibi,amp; magis uini,óó inanitatem poft uomitum fada, 8ó poft uentris pur* gationem(adam,8ó quibus uoluntarie folutus eft uenter«Caueant autem 06 in digeftionem poft laborem fadam,^ fiqua’accedit ægritudo,aut cef te fiifpeda eft ut accedat. Cæterum in autumno Veneri comifceri opor* tet,06 non in alqs temporibus,in quibus peftilentia dominatur. Tempus autem utiliflimum comixtioni eft poft cibum, ante fomnum ♦ Poft fomnU

cnim mox componitur corpus ,id eft ciborum operatio in (anguine ♦ Hoc etiam tempus amp;nbsp;ad generandu eft utile,propter quod mulier mox addot miftens continet fernen« Ex uenereo igitur aftu rarius amp;nbsp;frigidius 00 fie-* cius ÔC imbecillius fit corpus; Qua: cofpiftant 00 calefaciuc Slt; humeftant 0Ccor

-ocr page 57-

DE VICTVS RATION E. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Il

A ^ corroborant,oportet bis operibus fociari. Ahqui aut fernen multum ca liduin congregantes, fi urgentur ad uenerios a Aus , amp;nbsp;émanantes nimi^î lim,ipfùm corpus imbcciUe habent,amp; ftomacho refolutu,86 extenunanss tur amp;nbsp;deficcantur, amp;nbsp;cauos faciunt oculos. Abftinentes igitur àuenere» eapitegrauantunamp;Sindeleftabiles fiunt, Poft hæciterumperfomnumfc men prorjciunt. Oportet igitur quibus nimium ferne abundat, nihil aliud adhibere,quàm ëa quæ corrumpunt hoc,nempe cibu amp;^ medicamentû,hi Ô^poft balneum ungantur oleo rofeo,^ milino,8ë omphacmo,melius eft fi impingueturoleOîUtnon decurrat. Addere etiam amp;nbsp;fùccumaliquemfri gidum oportet: fit autem celerius,fi in mortano refundatur,8ë fie addatur iuccus,Slt; cum manumifeeantur diutiftîme ♦ Eftautem frigidus fuccus de herbafemperuiuafaëlus, autdeuuacanina,autcotilidonibus etpfillio. In æftateueroautlatftucæ fuccus, aut lini fernen. amp;C in alqs temporibus alq ali)s utantur.Nam hæc coda in aqua Ôë frigidata faciunt fuccum.Lamina autem plumbi lumbis fuperpofîta, prohibet fomniâtibus fernen,

amp; herbæ fubtus ftratæ,quæ frigidæ fûnt,fiait ruta,8ë fum mitâtes teneræ frondium agni arboris,ôô mollia folia ^ eius ftrata» Sed 00 femêtis agni 8ë rutæ corne ftaprofunt^Cuftodireuero oportet ne ■ quis nimiû lumbos infrigidet, ne his nimis infrigidatis lædanturrenes»

ORIBASII SARDIANI DE

▼ * C T V S RATION E,

FINIS«

c 5

-ocr page 58-

JINCENTIVS PIMP IN ELLYS in laudemPlmij«.

Per quofdam poteris faciles cognofcere Mufas:

Per quofdam cœli fydera noife potes»

Atcp aliquis numéros docet,8ó perquirere quantum Diftet ab alterutro cardine uterc^ polus»

Quifc^ fuam feripft qua polluit arte: fed unus Plinius arguto peclore cuiicra dedit.

Tam bene qui medicas collegit fcdulus artes, Pbeebigena ut fieri qui uelit effe queat»

TETRYS CVRSIVS CARPINETANYS* in laudcm eiufdem»

Mille dedit morbos homini natura fub uno

Corpore,mille datos hæc monumentakuant» Indignataigitur Caium natura mederi

Totpotuiflc malis,dixLt,8gt;^ ingemuit» Crimina mille hominum, totidem meruere dolores.

Mille hominum bic fanat uulnera,mille mala» Crimina fi pariter tollat,fine crimine fas hunc Dicere,8ó arte homines uincere,8ó arte deos*

AD LECTOREM»

Admonitum teuolocandide Iedor,inhoc Plinij opere,quot; quiequid hikeuerubus ^ -lt;#iinclufum ofFenderis,id non haai beriinuetuftiffimo manu fcriptoexemplari, quo ufi fumus, Nec certb adfirmareuolumus omnia illa effe PIinq,maxime propter diciionis uarictatem. Quare liberû hac in re tibi iudi dum relinquere placuit potius,quàmfernere quiequam defi nire»Cætera quæ ad noftram xditionem attincnt,in praefatio ne operi huic præfixo fufiws comperies, V ale.

-ocr page 59-

C^ PLINII SECVN

hl IN LIBKOS DE RE MED Is

CA, P R AE F A T I O»

Requenter mihi in peregrinationi^ bus accidit,ut aut prop ter meam,aut propter meorû infirmicatem, uarias ^iO fra“^^^ medicoru experifcerer, qui z bufdam uiIiHima remedia ingétibus præerjs uendentibus, alias curare ne fcientibus,cupiditatis caufafufcipientibus. Quofdam tempus protrahcrent,amp; ægros fuos diu in reditu ha: berent,feuiorescpipfis morbis exifterent» Quapro: pter neceflariu mihi uifum eft ? undiep ualitudinis au xilia conftruere,amp; uelut breuiariu eolligere, uti quo cuncpueniflem,poflemhuiu{modi infidias uitare,amp; hac fiducia ex hoe tempore iter ingredi, ut feiä fi quis mihi languor inciderit, non faduros illos ad me a dn turn,nee captures occafionem. Ante omnia autem pu to in promptuhabenda,quæ fubito defiderata diffieil limauidentur, ficut oleum uetus, quod fi admanum non fuerit celerrime fieri poteft, deferuefactum enim

uel recentiflïmum, amp;nbsp;odorem amp;nbsp;uires uetuftiffimi præftat. Et fi forte curatio exegerit aquam marinam, quæ in mediterraneo folo aut loco non erit folicitu^ 1 dinicaufatolletur» Sextario falis 8ó femis in quatuor fextarios aquæ coniecto, temperatum mare repre i^w! fentat » Sextario uero falis amp;nbsp;femi : fi plus adijciatur. J exuperat falaquam,nec liquari poteft, Oximelfa

I eiemus, duobus cyathis mellis in aceti fextario refo=:

-ocr page 60-

■ s o R AN I E P H K S I I IN

C lutis»Talaflbmcli quemadmodum confîciantur dicemus, quum adufum eius ùenerimus. Polenta aliquando opus erit,quam fie parari oportet» Or deum aqua perfufiim una no Ae ficcatur,deinde in uiginri libras ordei adq ciuntur très librælini fèminis,óó coriandri feminis Iibrauna,lalis acetabu lumunum,tuncmanetorretur,amp; in mola frangitur ♦ In omnibus deinde curationibus meminerimus utiliffimucHcmebin quo apes mortuæfunt, quoutificontingiteffecluofiflîmumerit,ad lanam fuccidandam» Aeque meminerimus optimum elfe uti eollyrio, iubebimus quoep in quibufdâre medijs uti cinere uel auium uel animalium aliarumep reru» Ergo omnia bu iufinodi generis debebunt cremari in ol la noua addito operculo, circumli nica^ argilla» Tn omnibus gargarizationibus calidis utimur » Oportet 00 pondéra medicinalia,atque menlùras nolci:Drachma très fcrupulos ha* Poniwdwe bet»In aliô codice de arte medica legi ita : Drachma eft pondus denary ar diciM. nbsp;nbsp;gentei,OboIus quoep denarq pars eft iexta, Cyathus drachme decê, Ace

• tabulû drachmae quindecim, Cochlear dimidia drachma,Mina drachme centum,Sextarius uero medicinalis habet uncias decern, Heminadrach* mas quinque » Hæc hint ferè quæ in uniuerfîtate obferuanda funt» -Nunc fihgulis membris fua remedia applicabimus, pro^s dente opuftulo»Tertianis 06 quartanis amp;nbsp;huiufinos di malis quemadmodum occurratur,ficut in notitiamnoftrâuenit, traftabimus»

Orfi a capite eius^ malis«.

-ocr page 61-

G- PLINII SECVNDI »

DE RE MEDICA LIBER pRIMVS»

Capiris ægritudines 80medela» Cap» I»

A P IT i s dolor Icuatur, fi de porri fediui fuc^ co co cl caria duo, 06 unum mellis permixtum ùi fundatur, uel in nares uel in auriculas » Veteres dolores amp;nbsp;uerrigines,betæ nigrac fucco, têpori bus inlinito, emendanu In doiore uriliflîmu eft caput ungi fucco intubi eu roiàceo, aut myrrino auc acetum fronti imponitur,aut ruta ex uino biss bitur,æ tritæ fuccus infbllatur capiri cum aceto faut rofacea corona de pulegio,prodeft impofi^ tâutro[aceo, ta»Pollinem filiginis admixto oui albo,fimul èC quiddam falis albi cofpar^ ^fg^^‘*^°^ gi oportet,frontiep iUini,amp; fuper fafeia pedali alligetur» Anetu uri de hor^ ^„^^0, tofublatum eft, decoquiturexoleo, 84 fucco eius dolor unguitur. Sepillu quoque decorum in aceto inlinitur fronti 84 temporibus,84 fi diffîcilis foi: mnus fit^mygdalino oleo caput perungi oportet, Tempora in dolore ab iio elixo mliniuntur, Nucleoru Perfici farina,cum melle 84 aceto capiri ib JinItur» Nuclei Item amygdalinitriri, fronti uriliterimponuntur, 84 criam in febre» Baccæ quoc^ lauri impari numéro in oleo cütritæ,capiti inftillan tur, Si à foie doleat,cuprefii folia contrita, cumploentalmponuntur » He* deræ folia molllflima quæq^, trita cum aceto 84 rofaceo aduerlùm omnem dolorem fronti Inlinluntur. Hcrba quæ in capite ftatuæ nafeitur collefta. In aliculus ueftis panno Ô4 lino rufo inligato confeftim dolorem fedat,Pa* nacis radix In oleo conterit,84 caput perungitur » Verctrum in roiàceo de videnumît» coftum 84 cotritum capiri inftillatur, tRucedano ex oleo 84 aceto trito he gentiumfitua micraniæ inungantur. Olfa de capite uulturls fub collo alligare prodeft» Î^g^y5,^j Gallinaceus pullus inclufus abftinetnofte84die,fed84Is quilanguet,De kgendu’peuce Inde elufdem gallinacel uel plumæ uel criftæ alligâtur collo dolentis » Sur çulus eriam ex nido milui puluino fubditur,nefcienti ægro»Murcnarû pci liumcinis ex aceto fronti inlinitur, Cocleæ matutino fc pafeeti caput,arun

dine præciditur,84 in linteo licio alligatur,collo^ luipenditur, Frafto ca* piri tela aranea impofita ex oleo 84 aceto,non recedit nifi fanct dolorem» Aqua pota quæ luperfiiit de bonis aut afirii porione,remedeatur fi ter pote tur, Ceruini cornu cinis,inlinitus ex aceto 84 roiàceo prodeft. ^ Ad ca piris dolorem» Mentam uiridem 84 laudanu cum aceto tritum fronti in* ducito,curât mirifice» Cui caput à dolore findi uidetur, facies luccum ex folqs hederæ,84 admilces oleum 84 acetum, unge nares 84 ftatim dolor fe muno exempt dabitur» Hederænigræluccucumoleoroiàceo 84uinomixtotempera, petita,parîi èC fronti illini,fanat cito» nbsp;nbsp;Aduerfus omnes dolores capitis, uel ne à foie ^’^rerc^»

îJaâenusètoi diceuetufio, lt;it quiC proxime [eciuûtur,è Ro

doleat» Hederæ folia mollilfima terra ex aceto oleo rofaceo fronti illinit» denture Hirundinis nidi aqua diluti lutum fronti 84 tempor! illinitum dolorem ca*

-ocr page 62-

C, PLINII SECVNDI

C pin's fedat, Si ex frigore caput doluerit,herinum oleum autlaurinum curn myrrha calidum capiti illitum,amp; lana intincta fLippofita,mire fanar. Malt terræ radieem coter i.s,amp; comifces cum oleo rofaceo,^ ex eo caput Slt; tem pora perunges, continuo dolor rcleuabitur, Mentaftri folia in cibo fùm^ pta êlt; in aqua decocta amp;nbsp;ea potui data, dolorem capitis fedare manifeftU eft, Os de capite uulturis erutum amp;nbsp;ex uino potui datum, ftatim dolorem fedat, Ad dolorem capitis 8c infamam, Quan^ plurimæ caufæ Hint, dolores capitis quæfaciunt,Namfi loi acerrimus caput pcrcuftcrirftubito mens auferturÄ uelut infans efficitur homo,aliéna loques,8ó nullûagno fcens:quod quum uideris,ftatim eum in obfeuro loco collocari amp;nbsp;compris« mi faciès, Vinum is uel pu{cam,nec ipfe odorctur, nec qui ei miniftratobi* bat,Poft hæc facies excoqui anetum in aqua,^ ex ipfa calida caput ei foue bis fepties in die,amp; ter in nocferlumcn uero,nec diem uideat,ncc ignem.

At ubi cœpit refipifcere,offeres ei lumê lucernæ. Poftea oleum rofàceum calidum impones ei in cerebrû cum lana, amp;nbsp;ligas ei die ac noCte, fepiusc^ mutabis, Quum iam cccperitconuale{cere,tunc eum produces ad lumen, amp;nbsp;dilutum uinum bibat,{èd ante oximel in aqua calida accipiat,poftea ro* latum, 80 fie uiuum hoc modo quafi de morte lufeitabis hominê,J^es enim Hic pïdne dite ^,|y fai uberrima amp;nbsp;experta, Confeftio ungenti ad capitis dolorem, hue ^we^«djra ^^ hemicraneam, Euforbq unciam unam teris in mortario, addis cæræ tio,undc à ZWO’ tres ,olei optimi libram unam,facis cerotum lini igne folutum,amp; inde peP tenco q«opü niifccs euforbium, additd h^clU' f^icor. vn^as Ad Catarrhum uel abundantiam humonim capitis reme^ euimiimpUcid - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dia,amp;quid fit Catharrus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap, 1

tndgis muju^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Portet,diu permanente capitis dolore,pfæcipue fine febri, m* teriam detrahere per nares,uel per os, quæ res ctiâauribus ud denribus diutius dolentibus prodeft, Brafticæ fuccus naribus inhifus ,caput purgat,dolorem^ mitigat. Betænigræ radicis

fuccum minus quam dimidium coclear, amp;nbsp;mellis coclear mixtum in nares infundis,itautpalatum tranfeat,^ pituitaomnis decurrit,Slt; quuuis ceffa re,oleum in os accipiat. Trifolium in aqua decoftû,^ ea aqua potui da* ta,pituitas extrahet, Sinapis unciam unam,rapæ feminis unciam unam, piperis grana,xx. nafturtf) feminis, erucæ, origani, amp;nbsp;appq feminis tan* tundem ex aceto amp;nbsp;melle colliges,8lt; ex aqua calida per dies femptem gaf garizabis, Origaniitemuel hyiopi,amp;herbamconilainmellitiffimomul lo triduo macerabis,deinde coqui facies, amp;nbsp;fereno ccclo tepidum ieiunus per triduum gargarizabis, Sinapis coclearia duo excoque, amp;nbsp;mulfi cya* thum unum admifce,amp; calefacies,8^ in ore diutius continebis, tune apef* to ore pituita defluit. Maluæ fernen amp;nbsp;uino nigro contritu, gargarizas tepidum,óó pituitam capitis extrahet, Mellis heminâunam,{æpeheniî nam unam,aceti acerrimi fextariu unum,finapis unciam unam,hyfopi ton ft 5c cribrati uncia unam, origani tonfi 00 cribrati uncia una, fimul omnia coques.

-ocr page 63-

P E R E M E D I C A L I B* I, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I4

A coques ,îta ut pinguedmem aquation's mcllis acdpiat,8ó colatum diligent ter gargarizabis ad fol cm quandiu potes. Hyfopi undam unam,on'gani unam,chymi unam,ftafi{àgnæ unam»pulet) unam, ûpæ optima? lextanu unuin,aceti' hemina unam,omnia infu^,tertia die coques carbonibus kn^ tis,donee unam partem decoquas,amp; duæ remaneant, Hmc quartam par^ tern contra folem bora tertia gargarizas ,poftea recente teneas, fie humose ns abudantiarerthngitur,amp; leiunes ufcp adhoram nonam. Cretidbyfo pi fakiculum unum,amp; famreia? ficcæ fafciculum unum, mittes in ollam no uam, adde aquæ fontanæ fextarm unum, amp;nbsp;pafifi cretici unü, decoquesep ad tertias,amp; calidum gargarizabis,ita utpurgato capite,os mellicrate te* pido tertio conuas,ac portea ita facies de aqua fontana. Hy kpi fafciculti amp;nbsp;origani fafciculum in lapa optima per triduum macerabis, hoc colatum ut potionem bonam calidam contra fblem triduo gargarizabis, Hoc fi per fingulos menfes feruaueris,fanus eris non folum capite,fèd etiam pc et ore amp;nbsp;ftomacho. Si caput phiegmate uel frigoribus plenü fuerit, aut catar^ Qfi«»*lt;^^P^^ rhusobtinuerit,mittis in ollamrudern fapæfextanos duos,acetifexta^ ^ïgS«ipk» rium unü, hyfopi,origani,pulcipfakictilos fingulos, amp;: coques ad tertias, „fm. ëgt;C exind^^cr triduum coelo fereno tepidum gargarizabis,fèd pridie radi cem piretri contra fblem maffices ieiunus ufque ad horam diei kxtam. Item ftafifagriæ grana trigintaquinque cum paucis gram's mafticis corns mafficabis,amp;aperto ore omnephlegma capitis propcics, nbsp;Betærubeæ

radix contunfàîinteolo tenere cxpnmitur,Sc fuccus naribus trahitur, mis rifice purgat. Hederæ fuccus æns teritur flore,hic naribus infufus acers rime purgat.Sed quia uffulat oleo rofacco infundi's,amp; ftatim lenir. Item ftafifagriæ unciâ unam, piretri unam, pulegq unam, origani duas,hyfbpi duas,aceti acris fextarios duos, fàpæfèxtariumunû, hæc omnia pridie ins fufa aceto 06 fàpa,die alia decoquuntur, donee uirtus herbarû excoquatur pofteacolatur,amp;tantum meladpcitur ut acetum temperetur, Aliapins guior, origani uncia unam, hyfopi unam,ftafifagriæ unam. Thymi femi unciam,iris femiuncia,piretri lèmiuncia, pulegq unciamunam, feenugræ ci uncias duas,caricas numero quinque,fàpæ fextarium unum,aceti fextas rios duos,finapis unefam unam. Cum pice uirginea pauca grana maftis cis totadiemaftica,utphlegmaprouoces, altera die coelo fèreno gargaris zabis.Itemgargarifmus quiconficiturfic. Grana firiapis uncias duas mas Gdrgdrifmide ceras toto die in aceto dulcorato,ftafifagriæ acimos triginta, comarum hy f'''P^'^’ fopi uncias duas tolles, amp;nbsp;omnia fimul teres, addes mellis defpumati uns cias fex, 8ó conteres cum aceto dulcorato fufficienter, exinde per triduum coelo fereno gargarizabis, uterisep uino modico aquato 8ó dulcibuscibiy Res eftfalubcrrimaabftincre 06 à uino, amp;nbsp;aclamore, balneis amp;r uento ^ fi'igidis,ita tarnen ut poft paucos dies uentriget. Purgatorium capis P«»'g4fon«c4 tis ad omnes humores deponendos de toto corpore, nbsp;nbsp;Hyfopi unciam ^‘^‘^‘

unam,origani unam,fïnapis uncias duas,ftafifagriæ unam, mafticæ unam careiif fextarios tres,caricastpingues numero triginta, Aliud ad purgan ^^ingitss d z

-ocr page 64-

C, PLINII SECVNDT

C dum caput, Radices betæ rubeæ de granulis eius fuccus cocbleariu unu», old rofacei mdeebis cochlear dimidiû, amp;nbsp;fribftinens implebit os fuu oleo aut lactc,deinde refupinabit in fcamno contra folem, ita ut caput ei depeii deat attp ad ie Ipiritum retrahat,donec inieda res in nares cerebru contin gat,qui poft paululum releuatus inclinato capite fed cat, ut illi humor de^ currere ualcat, Aliud purgatorium capitis : Manum plenam hyfopi in aqua fextarqs tribus coques ad medietatem,Deinde mittes heminam mei lis amp;nbsp;aceti cyathum dimidium hylbpum^ auferes 06 gargarizabis contra folem ccclo foreno. Si plus purgare uolueris,Sinapis puluerem cum oxi^ 'Q»^JM teftdte melle comifoes,06 contra folem gargarizabis, Purgatoriu capitis tempo caputpur^M^i re æftiuo.Defruti heminam,aceti cyathum,hyfopi coma,Hæc omniaprk die infundes, alio die in cacabo rudi fernere facies,06 tepidu gargarizabis Ô6 poftea de uino ueteri auftero tepidum femel gargarizcs,86 os laues, rurgdtorium nbsp;nbsp;Hyeme.Sinapis puluerê coclear unu,mellis coclear dimidiû mitte in ca

inhyeme^ nbsp;nbsp;licê, deunde mifce cabdu,poft hæc cola 86 gargariza tepidu,poftea aqua

mul fa os laua,06 gargariza femel,et ne raucefcas oleo frequêter,poft cura ^ gargariza, Nitrum rubicundu cum aceto acerrimo teres diligenter, 86 impie tota cutem capitis pridie fcro,86 ieiunus laua:fi aut uefj^re,manc inducito,deinde infufas uel die tertia ptyfanas decoques, ut fuccus fpiflus fiat : quibus additis ouarecentfa numero fèx uel nouem, 86 comixta fimul tepefacies in calore balnei,86 exinde caput laua, Ferutrj unciam tunfam

D 86 cribratam, 86 in linteo fubtili ligatam contra folem naribus admoues* bis, In fole fricari cutem balfamo uel pice liquida ftatim prodeft, Itemep piretro 86 cofto. Item duabus æquis partibus piperis albi partem dimi^ diam, ftafifagriæ drachmaunam, origani drachmas duas, nitri drachma unam,tundes 86 cribabis,comifces 86 dabis in nares ei qui patitur,ut ad fe iplum ducat,86 ftatim liberabitur:fed 86 in ore compreffo mirabiliter hu^ fuluisdi^ivi mordetrahitur. Puluis adrheumacapitis.Samfuci uncias fex,fi'nonfj fegt; /xa edpitis. minis fcx,balauftb duas,gallæ alexandrinæ quatuor,fpicæ celticæ unam, gallæ curiauiæ duas,afronitri matronalis combnfti libram unam. Hæcogt; mnia tunde 86 cribra,86 fie utere. Caput uero de aquæ rorc decodo laua»

Tiiiuis di HOC# Tijlos*

Alius puluis ad catarrhum,gallæ akxandrinæ undam una, fini unamgt; rofæ ficcæ unam,hæc omnia tundas 06 cri b res ,amp; fie mittas in caput. Cy tini undas duas,fydone duas,gallæ duas,crod unam, aloès unam, fpagd duas, rofæ ficcæ fex, balauftri duas : hæc tunfa amp;nbsp;cribrata uteris. Sapa Conftantini,nitri rubei affi unda unam,gallæ duas,cofti très, celticæ lau^ dani,fpicæ Indicæ,mirrhæ iris polians,myrti ficcæ foli}, croci acaciæ afro nitri unidnariï corticu malogranati ficci uncias tres,caffiæ unam,fapæ gal licælibras quinep amp;nbsp;uncias duas,Omniumfpecierum puluis exaqualupl norum codoru colligitur,de quo facies pillulas quas quum uti uolueris,in uinorefolues, Balauftiæ uncias duas,myrrhæ duas,fandaracæuna,aloe's tres,cytini tresjaudanitresjfolq tres,coftitres,roiæ ficcætrès, ipicænat di duas, far co col læ duas, fap c galÜcæ librani unâ, in uino friptico lapa fob

U€S

-ocr page 65-

DE RE M E D I C A L I B, Ï» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I5

A uesiDeindc collige quæfunt Gcca,facitadcatarrhum Sc humores exiccan dos♦ Confectie trocifci ad humorem capitis exiccandum. Styratæ un^ Defcriptiotro cias tres, laudanitres, bdellrj tres, myrthitres, folrj tres, cnulætres, aca-tiæ quatuor,cannæ aromaticæ duas,amomi duas,cofti duas, gallæ de cer^: ro duas,laudanum uero amp;nbsp;myrrham amp;nbsp;ftyratæ infundes in uino ueteri,SC téres amp;C admifces alqs fpeciebus, amp;nbsp;fac^tos trocifcos ficcabis in umbra 8C uteris. Et ita ut trocifcum in puluerê redigas,SC fic inter capillos fpargas. Sapa Conftantini Simonq uncias duas, rofæunam, cypriunam 06 fern is, balauftiunam,coftiuna, caffîæ unam, libaniduas, oppq una, amomiuna, folq unam,fpicæ unam 86 femis,myrrhæ unam,aloës unam,fandaracæ fe^ rniuncia, agante Aegyptiæ duas, fapæ galliæ libram unam, aqua de lupins no. Ad catarrhum das beneficium, myrrhæ drachmam unam, ftiracis drachmas quatuor,teris cum fapa,06 facis catapocias ad magnitudinc erui amp;nbsp;dabis in lecto fecundo fine tertio, 86 quum acceperit,forbeat de ipfo ca^ reno temperato cochlearia quatuor» Eft quidê Catarrhus humor fluens adnares,adfauces,ad pulmones,unde catarrhus didus eftafluore. Graeci ci enim hunc fluorem dicunt,a quibufdam al fis fpeciebus 86 nominibus ca tarrhus a^ellat. Ad nares fad us Coriza,ad fauces Branchus,adpulmos! nes Ptyfi^ Ex quibus deprehendimus ad nares fadum catarrhum,86 gra uedinemados. Conftridionenarium 86 frontis coniungifluori humores

1 p tenues,autcraffos,autuirides cumftemutationibus continuis 86odoratis difficili fenfu » Ad fauces ex pruritu quodam faucium cum titillatione uocc obfcura,aut irata cum fenfu præfo cation is, 86 tranfuoradi difficultate cum

1 tufficula. Ad pulmoncs cum grauedine thoracis cum tuflicula uehementi, | nbsp;nbsp;nbsp;cum fputis fpumofis aut pin guibus aut purulentis »

Cephalargiæ remédia. Cap. m.

D cephalargiam,cerebellumuulturis cochlear dimidium ex ui T-thocedput 1 no bibat,quod fi bibere no patietur, ipfum tritum cumoleo ue ^•fn» e[le ud ^Ül tuftiffimo 86 modico cedriæ comixtum exinde frontem unges ^^^^ “PP“»’«* 86 in nares mittes. Si quis autê cedriæ odorem no fuftinet, bal famum pro ea mittet. Eft enim res faluberrima 86 experimentata. nbsp;Item

ad dolorem mamillarû quæ de cancro dolent,cuius fignahæc lunt: Si do^ lor de humero exit, facies linteolum latum digitis quatuor, ut ab humero ufe^ ad mamillam ubi dolet pertingat, 86 induces medicamentû quod con. ficitur fic : Amoniaciuncias tres,adipis anferis unam, therebentinæ qua^ tuor,butyri decem,libani duas,olei ueteris decem, fucciuelini iêminis dess cem, addis 86 uitellos ouorum numero odo,ut quum necefle fuerit uteris. Quod fi necefte fuerit,fecure conficies medicamentum hoc quod fecamen turn non fentiatur,ftri2ni unciam unam,fucci camiæ unam, fucci mandra^ gorae unam, croci unam,policis unam, torpedinis languinis unam, turtu* ris marinx fanguinis unam,figatum perdicis cum felle aut certe de uulture totum infimul cum alfis fpeciebus facies induâ:orium,86 uteris quoufep ue lis ut non fentiat,86 ita accedis ad curam.

d 5

-ocr page 66-

C, PLINII SECVNDI

G

Hoc morbo Herodeset Syl

Dephthiriafis86porriginiscuratione. Cap, HIT, | Hthiriafi 86 porrigini, quæ plerunep in perniciem folent conf uertere,fic fuccurrendu eft, Perun guntur bulbis tritis ex uino, item fiilphure ex uino,item per ft ex cedro illiniutur, alliu cum aceto 86 nitro tritum infricatur,farina fccniculi cum uino 86 ni^ tro porriginem purgant, 86 furfures , Ex aceto idem præftat radix uera«= tri in oleo decofta, trita, fuffufaép, Hy fbpum ex oleo tritum, 86 inftilla«’ tumcapitis phthiriafîmedetur86 pruritibus, Ouaexuino 86oleocyprin tpowgisfj no 86 cedroelixa,pruritus,ftabiem^ tollunt, tPrurigines diftutiunturfd tlÏÏf ^^ ®“^*^^o IHI^® ^’^ creta cy molia, donee inareftat, tftndes 86 alia capitis tetra animalia quæ nocent, lotione aquæ marinæ necantur. Item fi illina^ tur famia terra cum nitro 86 oleo,nitrum alumini mixtum, capiti infrictum porrigines tollit. ►,- Ad furfures capitis, Aqua ubi betæ fuerint deco lt;ftæ cum ap bro ni tro caput lauabis,Et ftro quû dormitu uadis ex earû fuc^ co mixto rofaceo caput perunges, Ad porrigines 86 fi4rfures,Semê na^ fturtrj cum adipe anftris tritum 86 mixtu abluit,86 furfures capitis eqeit,

Celeriter emendatur. Maluæ agreftis ,hoc eft euifci manipulu ii^^qux ma^ rinsefèxtarrjs iex adtertias decoques 86 utens» Calchantü fulphuruiuU aphromtruæquis ponderibus cumuinoueteriten's 06 uteris, Hellebori itê albi uncias tres,fulphuris uiui duas, calchanti tres,cdpone 86 uteris, -4 Ad ulcéra m capite mananna»

tfotd urina tauri

Lcera in capite manantia tan^ proprius morbus præcipue iu | fantibus nafcutur,fed et uiros 86 mulieres fi ceeperint grauitef iof^ftanriquæ tfelle taurino efticaciflime ianant, Vitulino fd 1c cum aceto tepefacto illiniuntur,Seuum uituli cum fale utiliHt

Iwiicfrrftft talccra

quot;fvetm Codex hiMcleilionem labet: Prodeli et refin£ pitui na libra mixtd cum cera albo librtt,et in oleo decoHa,ita ut inocopi modo perungdtur pi ]liilo mixtiun.

mum eft,Teftarum muricumue purpuraru cinere ex melle illmiuntur. Al lium cum (ua uefte comburitur,ciniscp eius ex oleo imponitur. Menta coU trita 86 appofita ficcat, Oleum amygdalinum cum uino mixtu expurgat» Galbanum cum melle illinitur,86 folia rubi in quo mora nalcuntur contre ta imponucur. Mylum tritum cum uino in lana {ùperponitur,Malua terra ticain urinahumana trita,ualde deficcat, Omniacapitis tuulnera quupuf gata fint iucundiflime ad cicatrices perducuntur hoe ceroto. Spumg argen ti tunfæ8lt;^cribratglibrauna,cerufæoptimælibraunateruntur, 86 cpræal bæ tantundem ex olei rofati libra una remittuntur,86 reffigerantur. Dein de raditur 86 milcetur cum fpuma 86 cerufa,adqciuntur ouoru quatuor lu’' tea 86 cruda. tRefinæ piCtump librsc {ex,cpræ albe unciæ fcx in oleo de«’ coquunt,itautpiftillomilceantur 86 ocopi modo perungantur, ► Adtf neas, Stercus porcinum combures luper teftam mundiflima, cui trito a^l mifces acerrimu acetü,86 faAo medicamento lauas prius caput fiibitmcn’ tis ex uino,poft hæc iuperlinies,quo fi ufus fucris frequeter, capilli ei utü no nafcuntur. Ad tineas capitis uel uulneranuces raucidas uftularas cU corucibus diftemperas cumaceto, 86 imponis, fimiliter^ ftercus anferis» Ad

-ocr page 67-

DE RE M E D I C A LIB» I,

l6

Ad cos qui caput humidS habet,picis drachmas xhrefinp ficcædrach mas xl. ceræ drachmas xhftriptiriæhumidæ drachmas uigina,acetico* eile drachmam unam. Item confcd;io catarchici pipens denarios decem êC on:o,fcamoncæ optima candidæ coctg unciam unam 8ó femis,amei de* narios decem amp;nbsp;odlo, fenieuK feminis denarios quindecim, apprj feminis denarios octo,carci denarios nouem,epy thymi denarios odio, agarici de* narios nouem,dabis uero in potione denarios fex,teris ipecies fingulas 86 cribras ^ eolligis in hemina mellis defpumati,{bluis autem potionê iftam in calidæ aquæ coclearibus duobus, amp;nbsp;addis coclear unum liquaminis 06 aliud aceti,8ó ita dabis .Reficiat qui accipit buccellam panis infofam in ui* no puro. nbsp;nbsp;nbsp;Peffus Liuianus qua utebatur Liuia regina faciens ad fecun* PefJia liw^ das amp;nbsp;tumores amp;nbsp;duritias amp;nbsp;inflationes, Sc quibus de loco mouetur ma* trix,8lt;: ad omnes paifiones matricis. Adipis anferini uncias quatuor,ane* ti feminis uncias quatuor, hyfopi amp;nbsp;cerodiæ quatuor, gallaciæ quatuor, adipis leonini quatuor,urfini quatuor,ftrutionis quatuor, mcdullæcerui* næ quatuor,butyri recentis quatuor,fagapemi quatuor,myrrhæ amp;nbsp;Radis quatuor,folq quatuor,filini quatuor,coconidq quatuor,terebynthinæqua tuor,dyrr^ii quatuor,mafticæ quatuor,olei amareceni quatuor ♦ Adipem autem foluens igni lento ceram admifees 06 uteris.

DealopitiaSóeiuscuratione» Cap« V I» magnam foeditatem afferunt,amp; propter hanc feruorn precia diminuuntur: necelTariS eft cas quoep emendare» Itaep cinerepelliumituiperarüfpaffoc^^crrimeemendantur^Naftur 'iuul^inlt;(rS rio cum finapi trito amp;nbsp;impofito emendat» Cydonia coda ex nino amp;nbsp;cum cgra trita amp;nbsp;illita capillos reftituunt : roboris quoque pillulæ cum adipe urfino tritg temendant. Glandes item faginæ cinis cum melle ’^emêddtgldn» amp;nbsp;oleo cedrino illinitur« Cinis ungularû mulæ uel muli ex oleo myrtino» des,/iginieetc, Cinis itemtmuricû iparfus« Cinis hermatq recens cumpice liquida, Galli natq fimus illitus replet, Sandarata ex aceto fluentes capillostcontegit, quot;IwMtwe« Leporinus cinis cum oleo myrtino. Fel taurmû cum alumine Aegyptio te pefedum illinitur. Adipem anferinum ex melle conteris, amp;^ ut fupra mon* ftrauiuteris, *► Epithymadiapficonfeminis feniculiuncias quatuor,olei

ueteris libras quatuor,cerufæ duas,aquæ fextariùunum, eaomniaquû be ne trita fuerint,præcipue litargitum fie minis in aqua, amp;nbsp;omnia fimul per* mifees ut unum corpus perficiatur,^ ita mines in caccabum ubi oleum mi feris amp;nbsp;coques,admoto lento igni,Slt; itaaddes in caccabo ceræ albglibras duas,colophoniglibras duas,therebynthing duas,coquascç modice amp;nbsp;be nepermifces.Pofthæc fuperminis pinicellos debucellatos, quos confias itatbuccellatioptimibenecondititunfi amp;cribrati farinæ libras quatuor, cômifees cum fucco quem coficis fic:euifci uncias fex, camomillæ ficcæ un cias trcs,mellilotiuncias duas,fenogræciuncias fex,daptilorüpurgatoru pond»i},hæc omnia infundis in uino Siculo fiue Adriano fiue Sabiniêfefe* xtarios fex per dies tres,2lt; ita coques quoufep remaneatfextarrj duo« hoc

-ocr page 68-

C4 PI/INII SECVMDI

C ergo apozima conlpergi facies buccellari farina,amp; fic facies ut dixi pun^ cellos latos 8ó fubtilcs,ac fi iiouifïïme cærodarium relbluis diligentiffimc, guum^ folutuniRicritrefundcs in mortario, amp;nbsp;diligentiffime teres, amp;nbsp;fic facies mandalia,^ repones : facit hoc epaticis,{pleneticis, amp;^ ad duritiam ftomachi,^ ad febres ÖÓ ad peccus contritum,^ ad podagram guæ no ni miscalidafuerit.

Decapillis denigrandis» Cap» v I 1, Oteftuideri luperuacuum inter remedia corporis ponere ca quæ ad decorem pertinent : Sed guofdam pudet aut iplós ru^ peos efre,aut in tantum luxuriæ indulgent,ut deliciæ eorû ins’ ter fe diflentiant uolcntium in pueris rufos capillos, in uiris re culantium : guemadmodum ergo denigrentur, dcmonftrabimus:ouü cof uinu in æneo uafe oleo permifcetur, deinde raio capite in umbra illinitur» Habere autem debet in ore oleum is qui curabitur donee ficcefeat ouû, ne ei dentes nigrelcant,ôô quarto die abluatur» Sextarius fanguiRigarum in duobus fextarRs aceti diebus xhmaceratur ex oleo tritus,deralb^ capi tiin umbra iUiniturdum ficcelcat,8ó ficut luperius prcdiximus,in ore oleil tfmlt;e tenendum eff. Siliquæ t erucæ cum luis folqs amp;nbsp;caulibus conterentun

06 capiti raio illinientun Folia cyprelh trita ex aceto efficiunt ut capilH nigri renafcantur,lèd fpodilio perunéti crilpi hunt » Operæpreciû eft his qui erubefcunt feues elle luccurrere, 06 fi canos luos inficereuolunt tan^ ^ annos detrafturi fint hoc nomine ætatiuermiû terrenorû cinerê adgeiut» AdHemicraneam,86temporumdolorem. Cap, vin, ^ D dolorem hemicranei fine temporum. Lafer cum lacte mulie ris relblucum, Ô6 in alteraparte auris quadoletinfulum tepefa Ctum ut in ipla parte incumbat, Ô6 in ea quæ dolet agitet man^ dibulam,hemicranei dolore carebit, Minutæ cocleæ tritæ 66

fronti illitæ emendant. Cornus quoep ceruini cinis cum aceto rofaceo mR xtus ac fronti impofitus magnifiée uitia corrigit, Viridis rutæ folia cy^ phum plenum cum granis finapis coclear plenum ten's,addis alborû ouo^ rum tantundê,ut Ipilfum fit non latis,amp; exinde linis penna,uel mellis,fed non ea parte quæ dolet, hoc quum feceris remediabitur, Sinapis lemen cochlear plenum,baccas lauri unum,in puluerem redigis 06 teris cum lum bricis terrenis adiefto acri tantum Ipilfitudinem habeat mellis, Ô6 inducis fronti in hemicraneo. Succu de radicibus betæ purpureæ admifces cum modico lafere Ô6 in modum trium guttarum mittes in earn partem quæ do ïet,Ô6 ftatim lanabitur, Allium elixum tritum temporibus in dolore im^ pofitum illinis,fiue in oleo frixum,fi ex eo oleo perungis emendat, OpO denarium dimidium,acrocï denarium dimidium, colophoniæ denariû df midium,iufquiami 86 hyfopi lèminis denariû unum, aneti feminis denahH dimidium, crocum uero feorfum tundis Ô6 in mortario fimul conteris dm^ tilfime ex aceto optimo eolpergis 06 formabis collyria, Quum uero opuS fuerit in cute cü aceto cÔteris 06 Ipilfum fronti uel tempori inducis. Land quoque

-ocr page 69-

DE RE MEDICA LIB* 1*


1?


A moque baceas tritas ex aceto adiccloolcoillinis frontiuel temporibus* Confcctioanacoliina. Adipiscaftorq unciamunam, myrrha'unä, thiiris ConfeHioMi

’ hiafculi (emiundam,oprj (emiunciajauri baccas undecim s hederæ baccas ^°^^”'^*

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quindecim,hæc omnia diligenter teres,Slt; de aceto temperabis acerrimo»

Adhemicraneum. Vrticam unipetiam teres ex aceto acri Sf ouum frans«. gis,amp; permixtafronti illinies» Cîinicam in mortario minutiffimecoteres Ô(^ ouo crudo ouicabis 00 frontem illinies. Item tria granaallib^ nouem granapiperis in frontem linis,uel in ea parte quæ dolct. Item balfamo in fondes lanâ de qua in utranqs aurê incul cas. Item tria grana allq tundes, quot;nbsp;6ôipfofuoinfondeslanam,amp;Sinutraqîaureclaudasgt; 'Item ad dolorê he ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;micranci uel cerebri munda allium Slt; tere diligenter,8lt; fac ex eo paftillos

Sein cerebro feu hemicraneo fuper ligabis, donec uftulet in ueficam faci2 ’■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam acu aperies ut humor decurrat. Rutæ fumes denarios fèx, facies

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exinde fuccum amp;nbsp;in parte naris mittis quæ no dolet. Cæterum fi non pof«

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fee fufferre, linteOlû tingis in fucco Sv imponis foper hemicraneu fæpius»

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Item puluerê baccæ lauri temperabis cum uino amp;nbsp;illinies. Itemep acatiæ

* puluerem,cumoui albo permifces 8c utcris.Caftoriumitem amp;nbsp;oleum rofa ceum 8ó a^etum 8lt; nitrum teres amp;nbsp;illinies. Laferis gemmam in aqua fol ’, lies Slt; in aurem eius partis quæ dolet tres guttas de digito exprimis, ipfa ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tarnen hora grauabitur caput, fed in perpemo fanus erit. Item ad faciem AdpurgSddM

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iilceribus purgandam. Nitrum cumbubulolaSIeS^ aceto ufqj ad mellis P“fquot;’‘

' g craflitudinemcoques Sv illinies. Item pera confracca8^ contufa, idem

præftat. Itemq fel capræ amp;nbsp;nitrum ficcum folphur uiuû,fpongiæ combu’ ftæ cinis,æquis portionibus illiniuntur. -^

AddoloremauriculæuelaquæingrefTum. Cap. IX.

r Roxima mihi uidemr cura aurium quæ acutiflîmû dolórcm ih

§ ferunt,fimul ut paffe funt uel minima offenfam.Scio certe me | dicos quofdam huius curationis fibi fummam fcientiam uendi y dicafTc,Slt; magnas mercedes popofciffe, quum aduerfus mor =“ bos aurium unûautalterûnofTentremediû. Nos uero multa proferimus ,ut quu res exegerit poffimus uti, quu ex his aliqua occurrerit. Gari cxcellentis cyathus i.aceti cyathus i.mellis cyathus amp;nbsp;dimidius in ca ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;licenouofenfimdccoquit,fpumafubindetpennatollitur,8ó quu fpumare tpri/M

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cefreritrcmouet,8lt;exeotepidüinfondituradomnes infofiones aurieufe,

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fedmoxconquiliatalanaobturandæfunt.. Ranarumadepsremiffus 8d

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infh'llatus dolorê ftatim tollit. Si tument aures, fucco coriandri mitigâdæ

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;font,fcd prius fuccus hederæ tepidus cum uino inftillatur, Mei cum rofa^

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ceo inditur, melcp cum rofaceo amp;nbsp;manna thuris ad inftar cochlearq adrjei*

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;untur,hoc 6ó uulnera fanat,amp; humores cxiccat. Parum audientes utiliter

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;acetum gargarizant. Auricularum fracturis medentur bulbi triti Sv appo

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiti Sc quinto die foluti,foliorum^ rubi in quo mora nafcuntur fuccus tepi*

dus inftillatur. Fel pecudis cum melle aures purgat. Canini quoq? laftis in

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftillatio fedat dolorem. Grauitatem aurium adeps remiffus cum abfynthio

-ocr page 70-

C, P 1/ I N I I S E C V N D I

C trito cum oleo,amp; infufus emendat. Muriu uero cinis cum mcllc mftiIIatuS

si animal au:: inhibet dolorem » Si aliquod animal intrauit, præcipuum eft remediu mu^ res intrault ^d


freiendum.

Q^ deplori^ ttiuitiiiwrium (ur^ntur.

rium fel aceto dilutum inftillare»Si aqua intrauerit,anferinus adeps cum cc pas fucco illinitur.Deplorata autem uitia aurium fic fanantur» Gliri detrahi tur pcllis, 80 ïnteftinaeiufdem decoquuntur in uafe nouo cum mellis henU nis tribus,ufq? ad tertias,atque itaièruatur,óó quum opus eftftrigili,medi camentum tepefafturn infunditur» Valde laudatur amp;nbsp;terreni uermes cum anicris adipe cofti 8ó inftillaci. Verberatis auribus cocleæ quæ in ufu funt cibi apponutur tritc cum myrrha amp;nbsp;thure. Cocleæ item minutæ amp;nbsp;lare tri tæ fraCtuns aurium illiniûtur^Seneftus ierpentis feruenti tefta ufta amp;nbsp;con trita inftillatur ex oleo rofaceo cÔtra aurium uitia omnia, fed præcipue gra ucolentiam : amp;nbsp;fi putulcntæ fintaures, melius ex aceto 06 felle caprino Si bubulo.hæc ftneftus poftannumuires non habet.Membranæ ex uentre gallinaceo quæ proqciuntur ex uino tritæ amp;S adipe gallinaru cepefaftæ ingt; runduntur. Blattæ etiam fine capite amp;S pedibus amp;nbsp;alis tritæ amp;nbsp;illitæ linteo lo contufis auribus imponuntur .Nitrum ex uino liquatum purulentis au^ ribus medetur. Sonitus quoq^ Sô tinnitus difeutitnitrum tritum 8c ficcum Iparlum ex rolaceo rcpido,amp; auribus immiflum purulentis au^us infuo ditur.Fcl taun cumporri leftiui iucco,figrauitas fitauriueodemfellecum

D No» niß tepb da auribus in*

lacté muliebri perluendæ funt. Equini fimi cinis eu rofaceo inftillaf. SciiU uituli cum adipe anferis èC ocimi fucco,fel taurinum uel caprinum cum ro^ faceo tepido auribus inditur. Omnibus^ quæ immituntur tepidis Utende eft. Vrina etiâ apri tepida in fund itur, amp;nbsp;ad hos ufus feruatur in uitreo uaF Si aqua intrauerit in auriculam dextram finiftro pede dcfultare oportet,ca f^ndmda. nbsp;nbsp;nbsp;pire in dextrum humerum incIinato:Si finiftram,ex diuerio. Si quod anh

^laquaaurt j^^iintrauerit,6lt;infpuaturinaurem,exirecreditur.

Ad dolorem aurium. nbsp;nbsp;Cap. X.

Oriandri fuccus cum la ede mulieris immixtus 8ó auriculæ info V^^ fus dolorem mirifice toUit, lazaris^ grand modicum auri inn^ cies 06 celTat.Cadamomi quolt;^ fuccus auribus inftillatus dolo rem aurium amp;nbsp;molanorü dentium fedat. Ad acutiHïmos do lores auriu. Spuma argenti amp;nbsp;myrrha pari pondéré trita ex aqua amp;nbsp;beo ne leuigata facies collyria, amp;nbsp;quum uti uolueris, remittes eain rofa liquida amp;nbsp;tepefafta auribus infundes.Frigido quoep fi quis utatur,eodem medica mento idem facit.Porcinum fel porri fucco cÓmixtum tepefadfum auribus mftillabis. Adeps quoep gallinaceus folutus adhoram, amp;nbsp;pedus auriinfo fus plurimum prodeft. Rutæ etiam fuccum fi immittis ,curabitur. Ad do Cofr4 punHio lorem aurium Se punftiones, oleum rolaceum cum adipe anferis infundo net 4Mm»i. g^ tranfit. Aqua fi in aurem intrauerit amp;nbsp;dolorem cxhibct,foins fuccus coo riandri in aurem expreffus fine dubitatione liberat 8C fanat. Rutæ tenets^ fuccus auriculæ inftillatus fine dubitatione dolorem liberat: amp;nbsp;fi maligra^ nati cortice fuerit coftus,melius facit. Folioru quoep falicis fuccus cum too fa liquida in putamine mali punici calefadus 06 inditus auriculæ mire fuc* curnh

-ocr page 71-

P E R E M E D I C A L I B# I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iJ

A ramt» Adaunuuiti'aSórcpentinaantiquos'uedolores» AquafiingreG Repentind^y fa fuerit amp;C ftatim fublata,facit impofterS graues caufas » Exinde enim uen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘*«*

toßtas, amp;nbsp;abundantia rheumatis in capite, tinnitus quoq; aurium quæ du

; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non curantur,exinde fiuntfurdi. Alps uulnerain aure nafcuntur^alrjs fcc^

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tefcunt. Quibus rebus ita fticcurrendum eft» Gummi hederæ cum betæ ni Tatorisdwiïi

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gro fucco tritum Só tepefaftum auribus infundis, ita tarnen ut amp;nbsp;rubi tene ewr^tw.

ri fuccum mifceas,Gmulcp antiquam aquam exiccat,uentofitatem amp;nbsp;dolos

ï rem tollit»Trocifcus maxime neceffarius ad dolorê auriculg» Calco uncias ^JJJJJ^^-

‘ tres amp;nbsp;femis, ftafifagriæ unam, eoeonidf) unam, finapis una, carei una,fis mi columbini unam,ariftologiæ longæ una, cymini duas, yo unam, cipri) oximi femine unam,nitri duas, fali amoniaci duas, baccæ lauri oef o, mans

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;næ thuris fex amp;2 femis,yris fep té amp;nbsp;femis, aceti fextarios fex » Hæc omnia

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tundis fingillatim amp;nbsp;crib ras, amp;nbsp;prins mittas in mortariu puluerem calchu

amp; yrim,amp; teris cum aceti calice pleno,quæ quu tritafuerint,poft dies tres ' mittas reliquas fpecies cumacetiacerrimi fextarqs duobus amp;nbsp;teris,amp; quu ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;renccauerint,addis paulatim fextarium, donee compleat fextarios fex,tes

rendo per dies quadraginta in fole: at ubi bene tritü fuerit,facis trocifcost nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facit auteiç Si ad uulnera.Ita de ipfo trocifco unciam unam teris in aceto di

‘ ligentiffime, amp;nbsp;facis feorfim çærotum fïc : Olei rofati uncias fex,cæræ tan ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tundem, refinæ frixæ uncias quatuor, factumtp cerotu mittis in mortariu

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ac permifces amp;nbsp;uteris fic ♦ Ad auris dolorê temperabis aquatius » Si uulne

’ ß raalicubi fuerint paululumfpiHius,utquafi pro emplaftro utaris. Fellis ca prim uncias tres,amp; mellis duas,cdteris 06 in ftrigili calefacias 06 infundas

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;06 lana obcludas :prodeft etiam fi intrinfecus cancerauerit auris ♦ Oleü lau

‘ rinumin ftrigili ferrea milTum 06 tepefaftum, inlufumep auribus omnê do

’ lorem tollit. Canabi fuccus 06 defolijs eius auribus inftillatus,uermes nas tos necat;etiâ fi animali imprefreris,uermes interficit.Liquaminis cochlea ria quatuor, 06 mellis defpumati duo, tolles Ô6 mittes in calicem mundum,

[ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;86 cinerem cineri calido fuppones ,atq? fpumam tolles, Ô6 quu tepidu lues

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rit,auriculæ ad omnes dolores infundes. Si putruerit aut uermiculos feces Putredinis du*

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rit, fel taurinum ex meUe defpumatum æquis menfuris mittes in teftam ru ”“’quot;f“’'4tJo.

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dem,quam fuppones carbonibus,ut lento igne ferueat, donee inunumad

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mifceatur. Hoeep medicamen in uafe uitreo colliges, 86 quum neceffe lues

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rit,ad curam tepefacies in calice,86 mundata aure, ex lana medicamentum

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;infundis. Mentæ quoep fuccum 86 mei æquis menfuris comifces, 86 tepes

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;facies ,ex quo bi duo aut triduo infundis auriculæ,fi fenferit curam,bene 86

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;optime,fin alias ,addito acetum 86 modicum aphronitrum, 86 fimili modo

’ tepefaftum infunde auriculæ» Item ad auris dolorem fiue quæ uermes ha

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bet,calamenti permifces cum cedria,et infundis»

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad dolorem auriu antiquü foetorem 86 dolorem» nbsp;Cap » x i» BVrgantur ea omnia natura nucleorum » De maioribus ergo nu« cibus nouellis tempore fuo plurimas colliges, 86 in optimo oleo uafe uitreo conditas contra folem macerabis, 86 de ipfo oleo mir

-ocr page 72-

G P L I N I I S E C V N D I

C tes in teftam maligranati ficcam amp;nbsp;excauatam, 80 deinde coques ad cinC^ rein calidum, fed tepidum auribus infundis, omniauulnera antiqua amp;nbsp;fns torem Slt; dolorem collie. In excauatum malum granatum mictes mel,8i auri pigmentum tritum ex gutta aceti. Cepæ fuccum cum melle quod in carbombus calefacies,8ó auricula: infundis,mire fanar» Folioru porri uir gillis fuccuinaurem mittes, Slt;quu crepuericuulnus ipfum cumadipe gal linaceo infundes SC fanabitur» Cepæ aphræ fûccus cum melle bene fuba Aoinftillatus,auriculas grauiceraudiences emendat,doloresfedat,putu# lentas expurgac, uermes necat, aquam euocat 00 eqcit. Item ronlinari^ ni fuccus cum oleo rofato amp;nbsp;fapone gallico fimul rcfolutus amp;nbsp;coAus,tepi^ dus^ infufus uetufbiffimum furdis æ pus ex trahit, amp;nbsp;auditum facile refti=^ tuit» Bubulum etiam lac cum felle caprino mixtu infunditur auribus fee tentibus atque dolentibus» Ad uulnera aurium quæ intrinlècus nafcuii tur» In calice mali granati mittes mellis cochlearia duo,8ó fuper cincre ca^ lentemponis,ut leui calore fubbulliat,donee fenfnn decoAu redigatur in ünum,óó quu tepefaAü fuerit,auriculæ infundis» CofeAiothymiamatis» ThymUmitis nbsp;nbsp;Styraeæ ifauricæ libram unam,ftyracæ calami librâ unam,mafticæ una» deferiptio. ungcllæ Indicæ maioris uncias tres,rolæ uiridis librâ unam ÔC l^nis, amo mi unciamunam,fquinanti unam,gariofili rres,carpobalfami fcmiunciani unam,caflîf femiunciam,croci unciamunam,laudani tres,bedellii femiun ^ ciam,myrrhæ unam, ballami quatuor, 80 de quatuor uneqs balfami duas ^ mittes cum puluere,8óduas ferues ad ungendû paftillos,mellis uncias fex, uini quantum fi.ifficit,fextariû unum cum rofa amp;nbsp;ftyrace tundis xyromira: folia uncias fex,amomi fex, bal fami duas, ftyracis ifauricæ fex, ada femiun ciam, gariofili uncias duas, ijnexnardi très, rofæ uiridis fex libras, omnia facite in paftillos, dum faAi fuerint luftùmigabis de ftyrace amp;nbsp;maftice bis in die uel quinquies, quandiu Gccentur»

Ad aurium imbccillitatcm,ucl fcirdos,amp;l eos qui minus audiunt» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. X 1 i.

Ederæluccus mundiff mus cum uino infbllatus plurimumfa^ cit. Ad furdos allium 06 cepulas cum adipe anferis colas èdnf fundis» Ad furdos 06qui grauiter audiunt,ouaformicaru cort rrita furditatem aurium quàm uetuftiffima fie fanabunt » Capri

numquoquefel inftiUatur grauiter audientibus amp;nbsp;prodeft, aebubulu lac cum felle caprino mixtum 80 infufum auriculis grauiter audientibus refti=* tuit auditum. Item parum audientibus utile elf acetû gargarizare. Braf ficæ item puluis in palTo maceratus,amp;l linteolo infuRis auribus inqcitur,nil req; reddit auditum. Rutæ fuccus tepidus inftillatur. LaAantis fel acb dito grano falis amp;nbsp;mellis uno cocleari calefaAum aneti furculo, mftillabis inaurem, itautmoxapertus critprocellus antequam tangat iplumfêlant feratur» Cardamomû idem,nafturtium cum fieu trirum amp;nbsp;auriculæ in’“ ditum,cis qui grauiteraudiunt,prodeft. Bonis fel admixtum urinæ capiî amp;: tepefaAum,auribus inftillatum,auditum reddit. Surdis amp;nbsp;qui grains ter

-ocr page 73-

Dß RE MEDICA L! gt;♦'!, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^

A ter audiuitt, uerueeïs fel cum butyro Só urina ipfius leiuni pari portione mi xtum,in aurem infundis, amp;nbsp;furdos non naturales, quamui's multos annos non audierint,curat,amp; alia eorumuulnera fanat» Ad furdos multi ternes SurUsquifu^ poris expermm.M^ioris cannæuiridisfoliacontundes, 8dper linteS çxa ^^'^‘^'^ primis {uccum,tepidumcç auribus infundis per dies feptem uel nouem:eft enim res faluberrima» Succum corticis ligni nucei tepidum per triduum infundes. Serpentis tunicaminuafenouoexoluis, amp;nbsp;fupercineremcali dum fricas,ex eo oleo tepidum in aurem mittis. Hoc enim ad grauitatê aus rium 80 dolorem prodeft» BralTicæ fuccus cum uino æquis partibus mi:* xtus 8^ tepidus inftillatus auribus,parumaudientibus auditumpræftatamp; dolorem mitigat» Item fuccum raphani eis quibus fubito auditus aufer^ tur, amp;nbsp;nitri puluerem amp;nbsp;aurem amp;^ acetü fuperinftindes . De uino etiam amp;nbsp;de oleo rofato pofterius à parte capitis ungis ,quæ uiictio etiam amp;nbsp;ad dolo rem capitis facit, gt;-^

Deparotidumeuratioiié» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap, kllï,

Aro medici parotidum curationem non deuocanttafcalpellö tdJfwIpcHS quü reprimi poflint,Só fi res exigat adaperiri colliri tratione» -^cumtione ^^5 radicum braffîcæ cinis cum melle illitus ♦ Lupini -^^^cx aceto decofti Slt; triti difcutiunt uitium, Cinis cum creta cy:* molia amp;nbsp;refîna pari pondéré exiccat* Apponitur muricum teftarum cinis cummelle,ueltcönchiliorurnex mulfa» Sepiæ offacumaxungiauetere tcMwconJiïo contufa» Lini fernen tufum cum melle mixtum mitigat. Ficus ficca 8ó ui^î no coda amp;nbsp;trita adiuuat»Comprimit cas fimus columbinus cum farina or deaceaex melle. No due cerebrum uel iecur cum oleo tepidum infunditur auriculæparotidæ, Multipedaitemcumrefînaparte tertiaillinitur, Cre taquoquetimoliatexiccat,8lt;fimus capræcumaxungiaillitus, Plantago ^ex^ceti cumuetereaxungiaperfanat,Vrfinusadepsconteritureufeuitaurinipas /‘«‘‘^ ripondéré,8ó fimus capræ cumaxungiaillinitur.Caputuiperæin lintcos lo inuolutü amp;nbsp;faucibus alligat,fanat. Menta uiridis cum polentatrita N impofita colledioncs parotidum foluit,N mammaru ufturas placat. Ad omne genus coUedionis parotidum, lini feminis farina cum melle 86 oleo codajadijeies nitri puluerem, 86 ligni caprifici cinerem æqualibus portion« nibus : quod quu agi tam cd,in cataplafma imponis, 86 fanat. Item ceræ uncias fex,butyri quatuor,axungiæ quatuor,cyprini quatuor,bulloru qua tuor,axungiam üero 86 bulbos fimul tundes in pila, 06 cu cera fimul lique# facies, 86 axungia permifces cepis, quod colatum feruabis in uafe fidili,S6 uteris, Parotidibus 86 fturmis floris caltis den.tres,aUq grana,i-).cüax*: ungiauctere imponis.Itemep ftrumas,coriandrum,86 fabacoda 86 impos fita difcutit. Radix gladiolæ coda 86 trita cum fale,86 impofita. Et item eucumeris fyluatici radix décoda, 86 cû aqua mul fa trita 86 impofita pro:s deffc,M.enfeautem Martio 86 Aprilicolligendaeft.ïtemut ftruma omni* ibus radicibus extradis ad fanitatem certiffima perduces, galbanufuper impofitum ffcrumæ humorem facile difcutit. Felle bubulo fuper ftrumas

e 5

-ocr page 74-

C, P L I N I I - S E C V N D I

Caput uiperæ' in lin

Cap. xiiiï*

C impofîto,tanta potentia difeutitur ut nihil fupra fie» teolo inuolutum,8ô faucibus alligatum Gnat*

Ad oculorum dolorem,uel fî qua capitis fît*

Nte omnia fi bene fuerit purgatum caput 86 uenter,oculi nullâ pofTunt inualetudinem fùftinere,tarnen fi indoluerint uteris ca taplafinate hoc quod fine folio pafio cretico infundis* Melilod femiunciam, daptilos pingues anapaticos numero quinque,8^ ieorfim infundis in pafTo, opq drachmas duas, croci duas,fimul tens 80 be ne comifces,melilotum amp;nbsp;daptilos cofta fimul ad carbones 86 trita,mittis etiam olei rofati cochlearia duo, amp;nbsp;uitellos ouoru duos. Poftea uero quant in unum omnia commifeueris ,impones ut fupra dixi. Sane fi fie fe cauerit» pro tempore foluis cum uitello oui 80 modico paflb, amp;nbsp;fie uteris. Facit au^ temnonfblumaddolorem,fèd8óadtumorem,86hemicraneu. Addo^ rumorisoat- F')rem 8c tumorem. Adipem oui affi cum apio amp;nbsp;eroco 8^ melle tritum fu loru remcdin. perimponitur* Laurus ex 111110 coda dolorem 80 tumorem releuat* Cheli donia in aqua decoquitur,8ó ex ea oculi dolentes fomentantur. Daptilus tritus in modu cataplafini oculis node imponitur. Hordeacea item farina cu galla contunG abieda aqua oculis imponitur,tumores dolores^ Gdat. Coriandrum uiride tritum 8C mixtum Iade mulieris fuper tumore oculo^ r ^ ruminunges,amp;ftarimGnat* Itemcucurbitæuiridisramentatrita,sofas’ per tumentem oculum impofita, tumorem 8C dolorem emendat* Caprinus fimus cumfimo fparfus,aut cum aqua tritus ad modum collyri),oculas cir^* culimtLir.^ Ad epiphoras oculorum 80 tumores* Padinacis agreftis ra dices non lotas ex aqua decoques, 8ó ex ea aqua oculos fouebis * Cocleæ fi«’ ne putamine tritæ,fi onti illitæ cû thuris polline, ualidiflîmc profunt * Tu«* tpdnniculo mores oculoru fedatmulfumtepidum tpemccllo fuperoculosimpofitu., Corticis fepiæ farina in epiphoris ex Iade mulieris,oculis circünilinitur* Beta alba trita fronti imponitur, 8ó eundem effedum habent bulbi triti 8^ oculis impofiti. Apio uiridi trito cum pane oculi teguntur. Ocimum item ex uino optimo tritum oculis circumlmitur. Ruta in polenta contrita amp;nbsp;im pofita Icnit dolorê* Aneti radix ex uino trita illinitur. Papaueris item caU liculi ficci uel uiridis cum fuo fnidu triti imponuntur. Lini Gmen cü thurc ex aqua tunfum circumlinit * Siliginis item grana in ferro toft a amp;nbsp;ex uino ■^cidonijs *:’'’^^ circumliniuntur* Lenticula efi 1 cothonqs coda amp;nbsp;unà trita adiuuan LentiGi tenera folia contrita amp;nbsp;fronti impofita epiphoras Gfpendunt. AndcoUmu nem item ex uino tumori oculorum imponitur. Mandragoræ radices tun hoc modo fieri fæ cum rofaceo 86 ex uino tritæ epiphoras fanant, ac circumligatæ dolors ^^^^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illico Gdant, Folia cicutæ trita amp;nbsp;impofita fronti epiphoras ^ dolorem

-fcdrpicdtd tumore tollunt. Lana t carminata cum albo oui Ôi thuris polline fronti ap tfedat pheatur* Oui albû inlùGm oculis epiphoras t curat, 86 uredines mitigan 86 refrigerationes præftat, Vt autemcicatrices deoculis tollas,adipe anf^ rino fæpius inunges, cicatrices tollit86fiftulas* Luteaouorucum rofaceo 06mulfo

-ocr page 75-

DE R E M E D I C A - L I gt;t I»

20

Slt; mulfo in lana fuper oculos imponuntur* Cafeo molli caprinoamp;T femenss -tiaquai fuppoGtoepiphorae fedantur.Fimus caprinus cum melk oculis iU ‘impofito Unitur. Haematites lapis in laóiemuliens tritusdnthnkcus primuminuns gitnr,deinde fuper epiphoras,fedat quidem,fed cum rriaximo cruciatmSf fi cui fanguis fuper fund it fingulariter purgat. Cataplafma ad oculos ins tumefcentes optimu. Caftorf) drachmas duas,nuconi] fex,croci unam, Miconij,idtfl» iuïquiami cyfaici quatuor, ouorum afforum ui tellos quinque, mcllis quod P‘‘P‘**lt;f*'“ ^^^^ fufficit,tundis omnia 06 teris oua,amp; uteris, amp;nbsp;in têporaimponis fi dolent.

Adrecentes maculas oculorum fine caligines.Mel Atticüamp; album oui hyrundînis æqualia : quod fi uetus caufa fuerit, uitellü oui fupradidû cum melk Attico amp;nbsp;fucco focniculi,omniaæqualia teris.

Ad oculos fuffufos fanguine. Cap. XV»

1 Anguis columbae inftillatur.Perdicis uero Sóturturis fuperim vrf«i fX?pÏ4r

1 poni debet. Lana fuccida ex oko amp;nbsp;uino. Hyrundiniscppulli languinis fuffufioni oculorum exectumungi prodeft,8lt; in per joiSbr,uelplt;is petuo oculi non dokbunt. Rofa in uino macerata, amp;nbsp;ex eo uis lumbi, uelper» no potui dato fuffufos ex aliqua caufa oculos fan guine creditur emendare. ^^^ gt;nbsp;»*fi f^« Bithumen*fulphur,amp;: thus in uino mifcetur,amp;oculi fi pereuffi fanguinem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ^‘^^ fuderint,ex eo fumigantur. Ladte caprino tepefadto,fcro affidue oculi fo* , uentur. Verbenæ folia trita, adiecto falis pufillo impofita, ac poftero die fublato,expre{fum fanguinem de oculo expurgant.1Sagapemu item cum S4glt;tpw«lt;tlMj mtæ fucco amp;nbsp;amygdala amarapari pondéré trita, amp;nbsp;admixto melk inuns nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5gt;** ges. Hyppocicesc^,id efhfudufiones amp;nbsp;caliginê tollit. Aquilae quae in fyk uis moratur, amp;nbsp;eff formae ampliffimæ, fel cum melk Attico mixtu amp;nbsp;inun. claim oculis fufkifis amp;nbsp;caligim utiliffimü eft. Ad fuffufiones amp;nbsp;albugines de oculis tolkndas. Foenugræci uiridis fucci cochlearia duo,mellis candis di fine furno tria,c0mifces amp;nbsp;colas amp;nbsp;decoques,diligenter fuftundis,itaut guttæ fuper albugines cadant.

Adlachrymas oculorumftringCndaS. Cap» xvi.

f

3

i e

3 )

SAchrymantibus oculis fine fine rheuma fufpendunt amp;nbsp;exiccat codex fine putamine t rite diligentiffime cum farina thuris ac quot;^^^^^ myrrhx amp;nbsp;albore oui mixtum konti fuperlinies ♦ Anacolima ad idem. Myrrhæ mafticæ cy athum,album oui lumbrices ter ræ cocleas,aloë cum aceto teres 8C illinies. Ricinos boui puto inter coxas tollas 8^ fronti illinies,amp; fine moralachrymac ftringutur. Enulx item ra dices tufae in puluerê,8c in aceto acri infufx, coctæ amp;nbsp;tritae, capite rafo no Ó;e imponunt,amp; ubieSqj dolor fuerit amp;nbsp;podagra: rheuma tollit : facit ein ueficas aqua pknas,fed is cui fit, dolorê fubftinet. Ad lachrymofos ocu los. Rutaficca,Slt; melkAtticoæquis ponderibus mixtaoculosinunges, certum eft. Ad rheuma oculorü.Liuiffici folia de ligno in ligno lundis, gC dus fuccum cumuino ueteri 2lt; pennainunges»

-ocr page 76-

C, PLINÎI SECVNDI

Ad Iippitudincs oculorum,uel ad cos qui cantos ab bu:* morecontritoshabcnt. Cap, X V i h Eniculi radices ex aqua Fontana amp;nbsp;oleo coques pari pondéré, donee aqua confumatur,^ ex eo oleo inunges,ccrtum eft. Acatiæ den.vuencaufti fieri xv.Fucriporriunrias xxix.hgccO ques donee fiat fpiffitudomellis, 2lt; in pyxide mittes amp;nbsp;uteris» AdcaliginesocuJorum. Cap. X V111.

HI Vmus choleru avaQu/x'iwip facit, cuius acritudo caliginem oculis «»^'P»^ftat.Sucriergochelidoniæ,6ô feniculi,8^ abrotani,coclea^ ria fingula toiles,80 cum mellis fine fumo ftillatiui codearibus duobus cdmifces,8ó exinde penna fiifiundes mane, 80 poft me tdigfßntione ridiem,8lt; fero : fed pofti digeftioncmlacmulieris,quæpuerum nutrit,fu^ pcrinfundesproptcracerbitatemmedicamentiut refrigeret : Hoc etiarn maculas tollet,^ impetumrheumatis reftringit,amp;r omniauitia abftergit» Balfamu cum melle friHatiuo æquis ponderibus mifcet, amp;f exinde ocu^ los infundis. Fel uulturis cum marubij fucco,aur pulucre amp;nbsp;melle Atti^ co fimul mixtum cum penna oculis infondcs,omnem caliginem oculorum aufert : fed amp;nbsp;incipientis fuffufionis non patietur. Fel perdiris eu melle Attico inunges oculos item uulturis in linteo fubtili ligabis,amp;tota die od^ los abfterges,nunquaminualitudinempatientur, amp;nbsp;fi dolentes oculos Fe pe ab ff er kris. Item^ myrrham cum foenugræco pari pondéré in uino te JJ res,utleue fitquafi collyrium,amp;^ inunges.Quidam enim filiam fuam fiecU rauit. Chclidoniæfuccu,quæ oculis plurimum fuffragaturcum eollyrio fine aqua marina inungi oportet in una undione fanat, amp;nbsp;in aqua decode dolentes oculi fouentur. Melius fi fuccus eins artemifiæ amp;' rutæ fucco part pondéré amp;nbsp;melle S^ balfamo,mira enim farit. Centauriæ minoris fuccU adiedo melle æquo podere permifees 00 inunges, aciem exténuât, 8lt;f ipf* Nf Mlrgo4cd herba in aqua coda oculi fouentur. Vt caligantibus oculis elariras refti^ d4f^i«/f, nbsp;nbsp;nbsp;tuatur,Sô ne facile hoc periculûincidatur. Centauriæ herbæ manipulus

in uini fextarijs fex coquitur,ac tritum maceratum^ eximitur, inde quoti^ die hemina mixto melle ieiuno propinat, nbsp;Sal frixum tritû admixto meh

le Attico inunges,amp; caliginê tollit. Roris marini cinis cum eius fucco eX^ prelïb amp;f melle Attico pari pondéré mixto inungcs,caliginem tollit. RoS item caulium amp;f rutæ colledus amp;nbsp;inundus caliginê tollit. Teffudinis agf^ dis fanguine inundo caligo tollitur. Leporis fel cum mellis Attici parte una mixtum 8ê fæpius inundum,caligines ablfcrgit. Mel amp;nbsp;fuccû fenidt li partes fingulas,fel perdicis femiunciâ, balfamum ad menfurâ fellis meh lis amp;nbsp;fucci. Alfi oleum uctuftiflîmûad menfurammellis, alq euforbiunio* dicum mittuc. Poftquâ mixta fucrinr omnia, mittes in mortariû S^ teres o* Iigcnter,tranfpones in ampullam amp;nbsp;fulpendes ad folem quadraginta dif^ bus,amp;f tuncinunges frequenter. Ceparum Cypriarum acerrimarumFu^ cum,uel fi Cypriæ non fuerint,Germanarum cum melle Attico æquis po^ deribus fimui teres amp;nbsp;mittes in ampuHamjfignabis Si in fumo fufpendes» uteris»

-ocr page 77-

ß fi R É M E D Î CÎ A L I ft, . t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;il

À S^ Utens ♦ Item fœnugræcum ut bibi fblet, amp;nbsp;aquam mul fam medietate pi ratam fimul mi fees, addis rofæ quantu fufficit amp;nbsp;fccniculi radices mudas, coques onna in olla rudi,Slt;2 quü fuerit fpiifum eolabis 5lt; répOnes in uitreo uafe amp;nbsp;uteris, ita ut nee fumum nee auram contingat. Herbam item uef benam tufam cum axungia, fuper oculos nodtuligas,^ poftero die toUis, amp;nbsp;oculus erit mundus * Item ad caligines ÖC omnia oculorum uitia. Hirun dinis pul li plena Luna in nido fuo excæcâtur de acu cyprina, nOtatur^ ut cognofcatur reftituta acie, capita eorü uel ipf integri in olla noua uini com burantur in cinerem,teruntur^ in pulucrê ex ligno ficulneæ Uel thcrebyii thinö,cinis^ eorumcum felle canis latrantis diebus fèptem,partibus dua* bus balfami ^caftorrj,partibus fngulis tri tus, bene mundus plurimu fe^ cit, miraberis ^ iam defpcratas fanare. nbsp;nbsp;Hydra ad caliginem uel albugi^ ttgt;lt;irlt;lt;è

nemueluulnera. Gallas Alexandrinas nouas non per tufas odto rundes amp;^ cribrabis fubtiliffime,amp;S pofteamittes in mortariû Thebaicum, Addes crod denarium cum dimidio,teres per triduum diligenter,86 mitres Atti^ ci mellis mundi quantum fufficiar, amp;nbsp;repones in dolio amp;^ uteris ► Ad cali c^ïtMunón gines oculorum amp;nbsp;ad uitia uetuftiffima, amp;nbsp;ad (cabritudincs 8ó obicurita^ caacuraripol tem,amp;f ad eos qui iam propènihil uidenc,amp; quibus medicamentorupræfi ^^^‘ dia nulla iftueniri pofTunt, Hoc remediu expertum uifitabis, amp;nbsp;efficies üt liidcant clan {Tim e,fmc omni uetufto uitio. Pipcris albi denarios duos,cró ci duos,balfami duos,fellis uituli feuuulturis fiuepullipugnacis duos,mcl

g lisAttiduncias duas,uiniueccris boni cyathos tres, fuccifccniculi unü, 8C itacompones» Piper amp;nbsp;crocum teres diligenhiTimc, 06 beneleue fit,dein de ui num admi fees amp;nbsp;fuctum fccniculi per partes dimidias, Só quicquid fu perauerit iterum fundes :quum ita feceris,iterum teris bene,deinde fi quid uini aut fucci fuperauent,adrjcies amp;nbsp;teres diutifTîme, quumep totum medi^* camentum tri turn Sc leuigatum fuerit ut collyrium,oportet tranfponi illud inpyxide Cyprina,amp;rcpofitü fèruabis»Quumcp uolueris uti,ex eounges amp;nbsp;inuenies efle potentifîimû remedium, quod multi luminibus de obfcuri tatereftituti funt.Hæc compofitio ex commentarps Cæfaris Augufti de^ fcriptaelT,qua 8d libentiffime utebatur, Só omnibus illam laudabat » Sicui autem acrior effe uidcatur,coTyrium lene admifceat,8ó non nocebit. Ad caligines Si fuflufiones ftari piftis,quodeft filq a fronte amp;i felle diligenter collefloinunges. . Aliud ad caligines. Succum fccniculi,fel perdicü, meï Atticum aut thyminum æquis ponderibus admifces, Só poftea teris amp;nbsp;po nis in fok diebus quadraginta, amp;nbsp;inungis fi nÓ fenferint curam, ut fortius facias, felperdicis mittes adduas partes Si balfami 06 oleiuetuftiflimipa# rum mittes : quidam Só euforbium mittunt ut fortiflimum fit ♦ Quæ omnia fupradida diligenter teres Si mittes in ampullam,amp; in folem fufpendis et uteris quumuolueris,curatmirabiliter» Cauliumroremcummelle defpu mato mittes pari pondéré et inunges, prod eft. . Aliud. Fccniculi radi# radicem decoques,ex aqua eius,oculos eius foucbis,celeriter omnes caligi nes difcutit. Conandrum item uiride tritum cum lacTe mulieris et mixtum

f

-ocr page 78-

C, P L I N I I S E C V N D 1

C Sr fuper oculum impofitum prodeft.Pro certo eriam apium Sf ocimu curn uino tritum auxilium prækat. Item ad oculorum tumorem uel epiphoras concitatas, Rofa uiridi trita cum aceto in careno infufadaónlo amp;nbsp;oleo rola to 06 lachryma de ouo, totum fimul teres Só in linteolo in du cis, amp;f tepidu Cpffw(tor-f»4 luperoculos imponis» Salemcandidumiciunus fi quotidieguftaucrit, o* roJi/umedcU. nines oculoru caligines citb tollit. Item qui fanguinem habent, tufam fa# bam 00 ciminum amp;: uuam paflam,fimul trita impones fuper oculü,amp; liga# bis per triduum,lanitatcm adducent» Item^ cocleas de campo tritas in fi# mul illinies frontiUlatim définit» Ad maculas uel cicatrices oculorû bac# cas lauri cû laclc mulieris inunges feptem diebus,ôô kptem intcrmittis,ct iterum inunges amp;nbsp;fanat» Ad leucomata» Fœniculi uiridis denarios qua tuor,amp;I betonicæ cantundem teres amp;nbsp;faciès collyria,8^ ex his inunges» Ad pereuflos oculos fi lânguinem fudcrint,herbam nepetam comanduca tam pones Riper oculos,Slt; noli alligarc amp;nbsp;fupinus iaceat» Ad oculorum item dolorem. Laurus ex uino decocra oculis humorê tollit 00 dolorem

' omnem emendat. Item ad caligines oculorum. FænicLiIi 06 rolæ 8ó rU

lt; ■ tæIuccum,ôlt;SmeI Atticum,amp;^felhircinum, mixtainunges. Adalbugi nes de oculis eolkndas» Guttas amoniacis cum la etc mulieris inunges. Ad lippitudines betæ fuccum cum alumine modico fronti filings» Cara plafina ad hæc» Daptilos teres cum uino amp;f pane molli,amp; calidum impo nes» Ad pilos eqeiendos qui in oculis nakuntur» Lotium uituli mafeufi

D fæpeinducat. Adhordiolum iuxtaoculum natum»ToIIas hordeaceafa# rinam ex mul ia confperfam calidam ueluti cataplafina impones circa ocu# los» Vtliuores tollas : Ciminum in ore mafticatum cum faliuaimpones» Item ad hæcoftream combuftam amp;nbsp;tritam ex uino ueteriimpones. Ad maculas oculorû tollendas» Sepiæ tekam diligenter in mortario Thebaic co teres,8ó pulueremipfius læpius in oculos mittes. Ad ealigine. Bal famum acre læpius inunges,hoc Se maculas tollit. Ad caliginem iterum oculorum, Cocleæ uiuæ cremantur,^ finis earum melle mixtus inungi* tur oculis.Item ad claritatem oculorum»Leporino felle fubinde inunges» amp;nbsp;caliginem tollit.

Adaciem oculorum» Cap. X i X.

^ Qiulæ fel cum myrrha amp;nbsp;nitro unciauna,inungcs uifiim darum i reddit,etiam ut acutiflime uidere fc intelligat. Item paüerini om f alborem cum melk Attico mixtum inunges,dare^ uidebis. Ad leucomata,uel ad cicatricem,uel ad ma# culas. Cap. x x.

1 Arduf agréais radiccm ante foil’s ortum palo Iigneo effodic^’ M tundes ex h'gnom Iignoroboreo, exccptum^ fuccum amp;nbsp;col^ tum,at^ muafeuitreocondituminungcs.Eftenim fuccus g^* mini effeeflus. Primum pelliculas membranæ tollic de oculist deinde curat ut mireris effe^tum * Cedria 00 porri fuccus mundus leuco* mataóCcaligines tollicoculorum, Succumcypcrilongion’s,amp; okaftrif® liofWfl

-ocr page 79-

DE RE MEDICA LÏB*-


il


A herum, Só uerbenæ acquis partibus cum melle fine fiimo ftillatico mifees, ÔC inde oculis infundes .Res eft phy fica quæ etiam cicatrice oculorû curât quod fi hæc quæ dixi non fuerint inuenta,requires betam purpureâ nigrâ uel rubeâ,quas fi tardius inueneris,plantaginis,betæ'ue ex folqs cochlear unum, uerbenæ fœniculi amp;nbsp;abrotani fucci tantudem, 8lt; mel ftillaticum fi militer in unum cÔmifees ,Ô^ exinde confundis tepidum,maculas oculoru mirifice curat.Ideo autem parum fcripfimus,ut quæ iuxta phyfici hominu comprobaueris plus conficias 8C reponas. Ad cicatrices amp;nbsp;leucomata. cicatrices amp;nbsp;Adipemanferinum rcfolues inundtam cicatricem,Se leucomataextenuat le^'^omita. Scfanat. Caprinumfel cum uino pari menfura mixtum 8lt; in modumeb lis peradtum cicatrices amp;nbsp;albugines emendat. Item ad albugines oculo ^ ^^ J***^ rum tollendas. Sepiæ tcfta melle illita comburitur,8lt; cinis eius collyrq modo tritus proftybio inungitur,celeriteralbugines de oculis tollit. Bul bis Aphris tritis bucellaginem ex cisfpilïa cum melle 8lt; nitro contritàm in modum coHyrii inunges,intriduum albugines tollit. Mittes oleum SC mel modicum luper fecurim euerfam, ÔC tcres de cote aut aquaria aut olea riadiut''flîme,quunicp fuerintin modum collyrrj fpiffa inunges» Cauc au^ tem ne feçuris habeat eruginem. Ad maculas dé oculis tollendas. Num M4cilt;llt;f ^«0= mos noucÄ nouem numero mittes in uas cyprinum cum uino albo 8lt; uere ’quot;“‘'‘’ ‘®^‘^‘^** ri,amp; mundiffime cooperies per dies triginta,addcs falis amoniaci fieci aU bipuluerati denarios quatuor,o{rafepiærafa quatuor,acris fions quatuor furnum pulli albi quatuor,fuccum rutæ colatæ cochlear unum, mellis de^ fpumati uncias tres,omniacp inunum cómifces,Slt; in ampullarepones,8^ inde inunges per dies fingulos ufq? ad fanitatem» Ad maculas cruendas facitbetonica,8ó fenecion^ôC chelidonia,quæ in mortario tcris,Sc collyrrj modo uteris.Sicui autem fubito leucomata fe in oculis fufthderint,feminis ocimi duo aut tria grana mittes, amp;nbsp;claufa palpebra tenes, donee coagulée humor 8lt; in granafecolligat,amp;' pofthxcleuiterfordcs quæremanlerinc frequenter in die colliges:quod fi fenferit curam, iterabis donee ad fanita temperducas.

Ad pilos oculoru adultères,ut iublati nÓrenafcant. Cap. X x ï.

Enfe lunio fanguifugas numero quinquaginta mittes in ollanl fidilemnouam, 8C cooperies, ex argillacirculinics, amp;nbsp;mittes in fornacem per fpacium fex horarü,deindc cinerem fanguitu ___garum teres in mortario,amp; quantuexinde duobus digitis ap»* prehendi poteft mittes in mortariu paruum cum duobus uel tribus guttis aceti acerrimi, amp;nbsp;teres donee ficcû eollyriû fit, tollesq? àborfcllapilum cû radice,8C inipfo tantumpundum cum melle impones demedicamine fu* pradido ter aut quater in ip fa hora. Hyrundinu pullorü cinis cum lacquot;te tithymaUi permixtus,Sc euulfis pllis impofitus renafei eos non finit. Cau lium ftirpium arid or fi cinis cum aceto laferato mixtus, 8c euulfis pilis im^ pofitus emendat. Ex ligne caprifici,amp; cerri,8lt; ilicis cincrcm,amp; lixiuium . faelum attertiatum acerrimû ut folent fapouatq facere,coquatur fine axuti

i.

-ocr page 80-

C^/P-t^I N TI SEC VM*D-I

C gia Sr olco Cûnfecïû line loca quæ uoles,amp; defluunt capilli titamplius nort ' renalcantur» Ad pilos oculoru luffodicnsgutta amoniaci albore oui mi# xta pilos illitos ftatuit» Ad pilos eradicandoSofelIis uitulini den. unum* caftorq unum,gummi unum,cuni aqua ten's amp;nbsp;conigis,^ reuerfata prius palpebra in loco euulforu radicitus piloru, 8ó in die inducis amp;nbsp;continebis donee ficcerur,amp;^ hoe tandiu facies donee loca curentur» Ad pilos oculo rum ligandos» Refinæ frixæ unciam unam,aipalati unam,mafticp unam» egræunam,pumicis unam amp;femis, omniaigni refoluta amp;comixta uteris lècundum confuctudincm. Ad pilos oculoru. Y o unciam unam,farcocol læ unam,ftyptiriæ unam,teres cum aceto,8ó facies collyria,amp;L cuulfis pilis Luna decreicente cilio reuerfato uteris ♦

Ad caligines,excitâtes,ucl ut craflitudo abifergas tur, Cap, x x i i,

Eretrum ceruinum decoques,amp;r ex ea aqua oculos fouebis pet dies quindecim,8ó fanabitur. Sero aclacfle caprinocalidopet dæ« quindecim fouebis,amp; ftatim fanabitur. Hederæ fuccuni cum melk üillatiuo Ene fumOiamp; uinum teriacum in modu cob lyrfj tcmperabis,amp; inunges cetum,8ó in loco tenebroio recludes, Só poft dies fep tem paulatim aperies feneftras, Ôf poft alios dies kptftn produ«^ ces in luccm,amp; per hos dies mollibus eibis amp;nbsp;dulcibus utatur : in quibus etiam confumendis diebus non laborer. Item pro fexu duh cia, Ammonia cum thymmatû in uino teriaco tcrcs,amp; oculos inunges.

Admaturandasægilopas. ’ Cap. xxiir.

D maturandas xgilopas. Frumentumcandidummafticatuni imponitur.Adaperiendaseas amp;emcndandas ftercus coluiH binum cum Epone gallico impones. Maluæ item bortunak» j hue agreftis folia purgata,admixta falis parte una et trita ^inj pofita curat. Nucis combuftæ cinis inieftus fanat. Arnoglofla herba cU modico fale trita amp;nbsp;appofitaægilopas deftruit. Plantaginis itemfuccus cu lana munda molliffima imponitur,8ó per dies nouem Enat. Vuæ paf fæ purgatæ fine grano accitos decem,piperis grana decern in linteolo üH^ ta impones ufqj dum Enet. Vrinæ item limus fpilTus de cafths collcAus amp;nbsp;impofitus,mire purgat amp;nbsp;claudit. Itemuermiculus qui uocatur Aratra frangis côtufus,amp; cum Epone gallico permixtus apponitur,^ fuper mo dullam cannæ appones. Nepetam contuEm impones,minfice fanat, fe^ çit amp;nbsp;ad fyringiam. Ad ægilopas, Eponem gallicum amp;£ cymas oliuæ Elt;* rides,amygdalascp amaras æquali pondéré teres amp;nbsp;uteris.

Ad ulcéranariû,06 omniauulncrauetuftiflîma. Cap. XXIIII.

Riftologip pulucris drachmas triginta,galbani uigintiduo,e3f ræ uiginti,mannæ thuris decem,therebynthinæ quinquagin^ ta,yo feptem,olei ueteris drachmas Exaginta, ficca humed^* amp;nbsp;nufccas ,utaris ^ in omnibus ulceribus ♦ lt;141

-ocr page 81-

D B R B MED ICA L I B, I»

45

Adgraueolentiamnarium,polypumue» Cap. XXV» Raueolentis naribus fic iubuenitur. Succus heder cv colatus na ribus infonditur» Ariftologiæiùccus cumcyperoueldracon teæ lemine cum meUe pari pondéré naribus inditur. Hocetia S fi KajKivw/xaia fint,emendat. Dicitur etiam prodeflc ei qui hoc hoc malo uexabitur, ut olculetur nares mularu. ►- Coftuminpuluerem redaftum mittes èC cum melk mixtum,penna^ induces. Caricæ contrits tæ Sóin olla noua cum pufea decocta’ emendant fcc tor cm, Tupfe fuccus eu melle immittatur. Adpolypum. Examinis rubeilimaturæuncia unam» amoniaci duas, aluminis rotundi aceti acri cotilas kx, ficcabis teres^ cum

aceto diligêter, 00 mictes m pyxidem æream, 06 agi tabis de uirga ærea in fbleufcp dumficcetur.Deindeteres diligenterinmortariorpofthæcrepo lies in uafe fielili. Quâdo aucc curabis, mittes de puluere in pennam uel in canna fubtilem 86 inflabis in aures, ita tamen ut os eius prius aqüafrigida impleat. Menfè uero Occebri curare incipiasita. Per dies tres,amp; uino 8ó December fin* carnibus amp;C frigidis abftincat,amp; quarta die non ceenet» Qiunta uero acci^ '^^^^’^^quot;’ ‘^‘*’^^quot; piatgeramantigonis^Poft dies autemtres purgabis caputeius fic.Teiunus per triduüm mafticæ commafticet, 8ó quum iam expuere cceperït, addes ei Rafifagi^æ gran. unum,amp; poft modicum al terum,deinde tertium,ad ul timum quartum ♦ In die autê fecunda incipies ab uno per ordinem ufep ad quintu,hoc quoep tertia die 8ó quarta facies, ifti s quoep diebus à carnibus amp;nbsp;uino abftineat. Quinta uero die rades ci caput 00 unges à media fronte totum caput medicamento hoc, Acatiæ uneiä unam, aluminis Icifli femi-unciam, nitri Alexandrini ftmiunciam, cære ftmiunciam, mannæ thuris denarios nouem. Hire teres cum aceto ukp ad (piflîtudinem mellis amp;nbsp;un* ges caput, 8ó poft dies uero tres hocipfeni facies, amp;nbsp;fic curare nares mei* pies. Ad narium grauem olentiam. Draconteæ fiiccus cum melk infun* ditur : qua' res etiam ceromata fanat. Betonica in olla noua coCta naribus inftipatur,amp; ipfa herba trita,parum lalis adrjcitur:inde quantum duobus digitis tollitur collyrium formatum naribus infunditur. Siquis agrimo* niam manducauerit ut non okat, aut aliqua alia okra,coriandri radices ut rides fiue fuccas mafticet pukgq Jtê amp;nbsp;apij fernen æqualia comafticet«-^ Ad profluuium narium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. xxvi.

tionern habet. Civî et quibut caput pur^a* tur.

Lerunep euenitutex naribus,is modus fanguinis profluat,qui nifi reprimatur, adfert morté. Neep aliter exiliat quam fokt ê uena pereufla erumpere. Occurrendum eft itaque uelociflimo periculo, amp;nbsp;magno impetu, 8lt; fubito feuiêti, in hoe itacp cafu

ïporro kftiuo trito nares obdurâtur,ruta trica æque reprimit,in manibus indita. Eodem modo amp;nbsp;radice urticæ utendum eft. t Semen urricæ cum lana fuccida coicitur in nares, cu oko rofaceo amp;nbsp;auriculg lana fuccida Tpik fæ obdurantur,amp;S ita languis continetur.Coagulum agninum mirihee fa* cit,ex aqua fubaft5,8ó infulum. Adeps ankrinus cu butyri pari pondéré ftngeritpaftellis.ProfuntcochkæcüEntæ5amp; frondmlitæ. I^ Anguinæ f 3

tparri feâiui naribus oppot nuntur.

t Succus

quot;^pilîiîlitindi tur.

-ocr page 82-

C»PLINIISECVNDI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

C pellis dnis intritus nar]bus,uel hæmaroidibus impontus nftit,uel ideme* nis in aqua cabda potatus» Prodeftqgt; fanguiRigis tribus fuffumigare.Te# fte ouoru unde pulli exeunt kuiter roft^,amp; in pulucrê redadæ per triduU naribus infufflantur,acftacim languinem fiftunt» Siauris cæraconcludi# tur ca parte qua ianguis fluit,reftringitur. Spongiæ combuftæ cinereni in ipiani narem mittes Só ftringit. Stercoris item afinini pulli cinis narij* bus infuFflatus,amp; idem porri iediui triti naribus opponuntur. Ventolam in uertice uel in hepate apponi utile eft. Medulla nucis quæ nudeû diui^ ditcomburitur,eiuscp cinis naribus inlufflatur. Fimumequinum dumre^ cens efteum fimo coiitercs,adiunges picem uirginem,ÔÔ teres ut unu cof pus fiat,poitca fronti illinics,amp; in collu ac ceruicem pones, mox claudun tur uenæ fluentes. Fimi porcini unciam unam,thuris mafculi lemiuncia trita ex aceto frontem illinies,86 iam impetu oculoru prope fanat. Nanti gallulam teres, 5c pulueremeius perfiftulaminnarem infufflat, Linteo itemcxulto naremclaudis,Etitem rafaniradicis fuccuinaurem mittes eX ca parte qua defluit,amp; lanaclaudis. De porrouirgine faciès conyria,8ô in narem mittes. Item^ glutcm taurinû liquabis cum aceto, amp;nbsp;fronti illinics» Dicitur prodeffe qui hoc malo ucxabitur,ut ofculctur nares mularum, -^

Ad fanguinem de naribus cpciendum. Cap. XX ^II, Nepctæ fuccus naribus fupino infunditur»

0 AdftiHationemnariumexhumorc. Cap. XXVIII, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Ïnis teftarum oftrearû,in cibo pane colligitur in modûlalis.Pof ri capitati folia cruda fine pane edunt. Canina corrigia nûquani _______^ Unda cuilibet digito in manu circumligatur,Oftreæ cum fua tc^ tfifÂic fl:a,itautteledæ fliut in carbonibustcoquûtur,8ô in cibo dantur. Oleû ca* -Baffintur Jj^um eunti dormitum in cerebrû infunditur,^ in nares conqcitur, In ma nu dextra duo digiti medifriino alligati,inter fe deftiHationem cdpefeunt i**- Ocimi fernen tritum, naribus immiflùm deftiHationem minuit, amp;nbsp;ften nutationem facit, -^

Deoris,labiorij,gingiuarumcpuitrjs. Cap, xxix. Epiæ ofTa in cinerem redacta amp;nbsp;ori infperfa uitia emendât, Co eleæ uacuæ cineres cû myrrha teres amp;f fparges,uitia oris emengt; dat, Sinapis item fernen uel raphani ex uino deco(flum,amp;' obu* ä h unfus pondere datum emendat, Herba eielaminis trita trod fcos facies, amp;nbsp;ex his quum opus eft ex aceto ad craffitudinc mellis iHitum reprimit 81' fanat, Seuubouis uel uituli cum adipe anierino uel fifTuras iun git, —« Oris faporem emendari quida affirmant murino cinere cum md* tviJenumle* kfi friccnturdcntes,alioquiueroadmifcent tmaratiradices, Nero quolt;^ gendom fit ma ante fomnos colluere ora propter haliturn fcetidum utile dicit, Folia fagi* ’^‘‘*^*^'’ na commanducantur aduerfus gingiuarum 8ó labiorum uitia, Aeque ^ folia rubi in quo mora nafcuntur, Eiufdem generis rubi teneri amp;nbsp;pampig

decoquuntur ex uûio ad ternas jid^ uinum in ore conunetun

Ad

-ocr page 83-

DE RE MEDICA II B» U


^4


Aduulneraoris* Cap» XXX»

Aprinus fimus cum meUe tritus amp;nbsp;l'IIitus certc (allât» Cucurbit i tæ exudæ puluerem,piper amp;nbsp;(ai candidum rude partim,iature^ (iam,coriandrû,mentam cxuüani, fimiliter caput Grdiæ combu 1 ftum : hæc omnia in puluerem redaefha cÔmiices,deinde lauabis os cuuino ueteri,amp; fie imp ones. -*■ Vkeraoris plancaginis fuCcus emends dat, amp;nbsp;folia eius coefia, radices cp eius tcdmaflicatse, Hederx item bacem cu caffia SC myrrh a pari pondéré exuino cdmanducatæ ulcéra oris emen^i dant» Murenarû ex capite cinis eu melle illinitur» Membrana ex iufquia mo eoefio, uel crudo detraó:a,labiorü fiffuris medetur. Oris halitu emen dat murinus cinis cum meUe dentibus infricatus, Lingum uiccra 8ó labio^ rum,hirundines in mul (o coCta' fanant. Adeps item anferinus 8ó gallinus uiccra cmendat»Si feruentia os intus excunerinc,cócinuc) fanantur garga^ hzationc lactis canini. Aduerfus fœtorem on s » Folia myrthi ÓC lenti ici pari pondéré, amp;gallæ Syriaeæ dimidium pondus unàteri oportet èC alperfà uino uetufto matutino mandere, uel hederæ baccæ cum caffia Ôi myrrha pari pondere uino alperfa. Eadem ratione ulcéra oris emendan tur : hoc amp;nbsp;ftomacho optime facit : fed melius fi cum mororum domefti« eorum uel lt;srrte eorum quæ in rubis nafeutur fextarios très ,leni uapore de coquantur,ut ad (piffitudinem mellis ueniat, turn additur de myrrha pon^ dus dcnaripôc tantundem croci,Só in unum totum tentur,amp;f inde prout ui fum fuerit,æger accipiat» Item fucci mororû fextarq duo,cumt uinoAtti B ci mellis decoquuntur,deindeïftomaticus proutuifumfueritaccipiet.Cas pitis leporini cinis addito nardo, mulcct graueolentiam, ulcéra ÔC rimas» beuum quoep bonis uel uiculi cum adipe anferis emendat» Item amurca ex oliua nigra,oris uitps fubuenit.

Aduulneraoris,finetumoremginginarum» Cap. XXXT» Brotanumuiride teres,amp; cummcllcmifcebis,tanges^ locade ’^^^^ 9^æ dolent,amp;f deforis ubitumoreft appones,mirabiliter j curat» Ad oris uel gingmarnm uulnera. Muftum duice re^ ^’i^^S’ cens, malum granatum ficcum plenum mittes, 00 altcrü uiri de cum cortice coques in ftagnato ad carbones,donee Ipiffîtudinem mellis ae cipiat. Deinde leuabis de foco,ôôaddes myrrhæ amp;nbsp;ftyptiriæ 06 feiftos pul uerem cenuiffimû,amp; cÔmifces,8ô ex eo uulnera illinies» Antera ad os ba* lauftæ drachmæ fcx,fcifti octodccim,c;oci tres,cicinoriæ decern, rolæ flo ris decenî,cyperi trigintaduo,myrrhæ octo» Ad eos quibus lubiti tumo* res fœtorem faciunt,fiue putredinem gingiuaru,ita ut dentes cadant» Yo uiiciam unam cum mellis uneps fex,coques amp;nbsp;ita curabis »

Putredinis oris,fine palatus 80 gingiuarücuratio» Cap» XX xil» Luminis fcilîi unciam unam, gallæ afianæ lèmiunciâ, myrrhæ uncias duas,piperis grana quindecim,in mellis defpumatiun^ ü cias nouem,colliges 06 uteris » Adufturamoris» Exhumo re crocus cû nucleo amp;nbsp;aqua frigida tritus in ore terteatur: quoi





tcomadutatie


tuno 'ifiomiithifut


-ocr page 84-

’ C/ P t 1 K I 1 S E C V lî D I

C fiuulncrafecent parum mcHîs addes. Item cui os ex tumore exarfèrit uel palatum,cantabrû coques, amp;nbsp;ex eius aqua garganzabis:quod fi ardor fuc rit,dim ipG aqua crocum tri turn. Si autem humor abundauerit, rofàm fic^ cam cum cantabro coques : amp;nbsp;ita gargarizabis. Géra quæ facit ad os cui rheùma molcftum eft, amp;f ad gmgiuas rheumanzâtes fiue ad uuam,uel qui’' bus exit dé auribus 06 ad tempora dolentia cum hydromclle 00 ad brings cum uino ueteri ÔC meHéjôô ad uulnera quæ mtra nares generantur. Crod unciam unam,myrrhæ unam, aluminis feiffî lèx, hæc m puluerem redaéla fcruabis,Slt; uteris cum uino Sc meUe permi'xta. Ad ulcéra Imguæ foliaô* Ïeæ cum fulphure teruntur,8ó inde ulcéraperfricantur» Ad u/buram oris aut angiuaru uel gingiuarû fuccum cum melle caulis gargarizabis, ibatim ulcéra fanat, amp;nbsp;cepæ manducantur quæ fanant. Item iucci myrrhæ uncia unam,croci unam, aluminis fcillï uncia unam, mellis fextariu unmn. Hælt;^ omnia permifces,donec craffitudinem mellis accipiant,amp;S fic croeû amp;nbsp;alu' men mittes,^ bene permixtarepones, acde hoe medicamento os amp;nbsp;gin' giuas tanges fi fanguine fundunt:06 hoc gingiuas fanat, 06 dentibus pro* deftamp;uuæ, Menfe Augufticonficiturpropterfuccimorem. Adputr^ dinêoris» Aloés drachmas duas,myrrhæ fex,calchâti fex,croci quatuor» uini amp;S mellis quantum fufheiat»

Ad foctorem oris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap, x x x 111,

Vlegium amp;nbsp;ferpillum ficcum uel origanu cum melle manduel turn bene facit.Dormitu uadens aceto bono lauet,mafticccp S^ uino fuaui os eolluat. Arboris pruni folia cum uino coques, fu^ cum ex eo intra os ten eb is. Si habitus foetet quum dormitu us dis,cyathum aceti boni per partes fórbeat : hoc ÓÓ in coAionem facit,86f mane inde forbeat,prodeft, Radicem qumquefolrj ex aqua decoques» amp;nbsp;fubinde os collues,ita ut in ore aqua diu teneatur, Serpillum item her* b am,quæ Gallice dicitur laurio, ieiunus diu cÔmanduces.

Ad os faliuofum 8ó perlippidum» Cap, xxxiiiT,

Entifci fafciculum in umbra ficcatu tundes amp;nbsp;cribrabis, ^ ci^ ^o^rice pini tantundem tritum amp;nbsp;cribratu mifcebis, 00 denies fneabis. Origanum teres Só cribabis,amp;' exinde dente«

^‘^ gingiuas fricabis ,hoc amp;nbsp;tumorem gingiuarû tollit, Camo millæherbæ puluerem uino admixto coques donee addimidium ueniat« ex eo os collue,ftatim medebitur,

Adosamp;:labia, Cap, xxxv,

S album amp;nbsp;tenerum ne rugofum fiat.Farinam candidam lade amp;: oleo afpergito, ÓÓ inde quü dormitu ibis,labra fubiungitO; Labia fi fuerint rupta puleginm amp;nbsp;acetü mifcebis, amp;nbsp;maxime quum dormitum uadis exinde tanges,

-ocr page 85-

Addentiumdolorem» Cap. XXXVI.

Sparagi fyluatici radicem in uino decoques,ex hoc in ore con ^jo^^^J^fj^ ^^ tineat,dolorefedat,fuccuscpeius fimiliterfacit.Braflicaitem qMcbdm«r,qwo crudacomanducata dolorem facile difcutit. Radicem heders nu nejcio qm

nis or do (juife

^^ ræ coques ex uino quamin ore teneat,amp; tranfit dolor.Succû ’^XJ ^^X hederæ cum aceto 06 paruo fale in diuerfa in nares mittes. Thimum Sv pi p„oMï hbn (ft retrumpariponderetufumdentibusadf)cies. Piretriitem radix expose repojaus. fcaamp;0mellegarganzatur,8i^teneat in ea parte quædolet. Trocifcus ad dolorem dentium,amp;: adlaxationc eoru.Aluminis feiffîunciamunam, alu ^^^quot;^[^'^^^ minis rotûdiduas,caftorq,croci,myrrhæ,gallæ,aloës,yo, ana unc.duas, j,-^^, finopidis libram unam,uini ftiptici quantu lufFicit ad colligendum,hinc fa cis trocifcos î poftea quu opus fuerit refolues in uino ftiptico, amp;nbsp;in ore te^s nebis : facit 86 ad diffentericos iniectus » Ad priorem dentiu dolorem cy preffi pillulas in uino decoques, 86 idem uinum tepidu in ore tenebis ,be ne facit» —« Cucurbitæ fatiuæ decoCtæ fuccus dolorem minuit, 86 mobi* les ftabiliet in orc compreffus » Item trocifcus ad dolorem dentiu. Cad miæ uncias duas, calcetis coSfæ in carbonibus femiunciam,utrunq? fepa^s ratim cum üino acri in modum collyrq teres 86 comifces ,86 facies troci feu, 86 in acetoTolues 86 trepefaélumin ore teneatur. lufquiami radix cum ace to commafticetur» Cyperi puluere dentes 86 gingiuas reple. PentaphiU item radix cum aceto aut uino decocta in ore cotmeatur» Qtiinquefolium ß cum fua radice in aceto deco Au, aut in uino dentibus contineat : qui enim continue ieiunus in orecontinueritdonec liquefcat, non doletunquam.

Adqcies item ad olla acetü,fatureia et falem,ut in unu ferueat 86 in maxil la cotineatur. Fœniculû uiride mafticet,86 fuccu cotineatin ore: ipfumcy fœniculuin ore contineat» Ad dentes qui rheumapatiuntur» Lucemam AJ^rtfuo« aritinamnouamimplebis fale 86 claudes eius foramina, 86 tamdiuin car' bombus uiuis obruta fit,quandiu ipfalucerna fimilis fit carboni uiuo» Ac poftmodüquurefiguerit mittesin mortario folq drachmas duas, 86 cum ipfo fale teres 86 fricabis dentes qua hora faciem Iaueris86 facit dentes can didos 86 dolorem tollit. Thus amp;nbsp;baccæ lauri in uino deferucant 86 in ore fuftineatquandiupotuerit» Styptiriæ drachmæ duæ,ftrutii una,teres 86 uteris » Oleum cum aceto tepidum in ore contineatur » nbsp;nbsp;Vrticsc item mi noris radix comafticetur.Etitem adhæc maluæ radix deco Ata in ore contineatur. Betonicæfuccum cum uino ueteri 86 aceto ad tertias decoques, 86 poftea in ore cÔtineat» Ad dentem cauum lumbricos exuftos ipfumep cinerê impone » Et ad hæc item gummi hederæ denti impones » Ad hæc plantaginis radix commafticetur. Et item ad hæc maluæ radix decoAta in ore contineatur. Ad hæc item betonica herba commafticetur. Cortieem roboris coques cum aqua,86 fuper quatriduum gargarizet, mire facit»

Oentifragiumpulueremdelanafuccidainlinteoligabis, 86 pones in te ftam 86 in carbonibus uftulabis,86duas de ipfo puluere partes 86 falis co* munis tertiampartemteres,2lt;deipfopuluerefricabis dentes 86 gingiuas

1

-ocr page 86-

C» P L I N Ï I S E C V N D I

C doneefanus Gt,8ónon doleatdens. Enulaabidunis commanducatadert tes confirmut. Allium cauis dentibus imponitur 8ó aqua in qua codud eft gargarizatur. Accru item fi in ore contineatur gingiuas ftringit £lt; den tes continet. Et item caprifici radicem ex uino dccoqucs,amp; ipfum uinuin in ore continebis,ipfam^ tritam maxillæ impones aduerlus dolorem,ipf^ autem radix per mefles inciditur,amp; hæc mittit fuccum aptiflimum dolori' Item nucleus gallæ comanducatus dolori medetur.Tedas pingues in aftö las concides,óó in aceto decoques, idep acetum in ore cotinebis. Aqua in qua lentifcus dccocrus eft, mobiles dentes cofirmat ♦ Ruborum in quibuS mora naftuntur pampini decoquuntur in aufterouino,8ó commanducan* tur aduerlus mobilitatê.Tdemcp uinum in ore tenebis, Hyfopo item util^ ter collues. Item cauis dentibus cinis murini fimi inditur. Vermes terre ni decofti in oleo amp;nbsp;triti infunduntur auriculæ, ab ea parte qua dentes do leant. Eorumcp uermium cinis exefis dentibus iniccT^is,^ cæteris cæraob turatis perfacile eo cadere cogitridemq^ cinis inditus dolentibus iuuat.

Item comburi debeiit harenulæ quæ in cornibus coclcarû inueniuntur,in tefta amp;nbsp;cauis dentibus inditæ continuo finiunt dolorem. idemep præftat fimus cortri in lana alligatus. Intiiolati autem præftantur dent«, fi quoti# die mane iciunus fub lingua habebis granum falls gt;nbsp;doneeliqueTcat. Item in dolore ceruini cornu Carina colluuntur uel fricantur. Item^ albi bulb* j^ cinis dentibus fritifi eftrofta^ ex ungulis iuis cobuftaeundem ufumpræ^ ftant. Caprino item la etc utilicer colluuntur. Item ebuli radicem ex acetO decoque,amp; diuin ore tene. Itemcp folia de buxo 86 aneti ramufculos teres in ollam mitte cum aceto,ad tertias decoquc,06 tepefaftum in ore tene»

► Ad dentes laxatos. Cap. xxxvn.

I ex humore capitis fe laxauerint detes, fi dolor fuerit infecrriS piretri radice comafticet 06 in ore teneat, omne decurrit rheu^ ma.Eft quidem radix uehemens, fed poftea dolorê fedat Ô6 r^ frigerat. Puluis ad rheuma dentiu. Salis uncias duas tereS

cum melle optimo diutius, 86 colliges in ollam rudem quam gyplatami*'^ tes in ignem,ubi uero in modum ignis canduerit,tolles earn,86 quum rein gerauerititerum teres, 86 facies puluercm 86 uteris. Ad confirmando® dentes. Marrubq fafciculos très cû aquæ fcxtarifs tribus decoques in ob Ia noua ad tertias,deinde gargarizabis tepidum manè 86 meridie per dits fep tem. Poft hæc fernen herbæ galliculans,quâ ali] dentalem, alq lymphe’ niacam dicunt,mittes fuper carbones, 86 per triuedorium totum fumu on trahes ,omnes gingiuas cxiccat,86 humores malos producit, 86 dentes ft^ mat. Myrthi lafciculum unum, cunorum rubi fafciculum unum, 86 con ticis maligranati in aceto decoques, 86 inde os fæpius collues ♦ Ariftolo^ liflndcte giam tufam in puluerem dentibus laxatis infeies, confirmât. Gallæ ^fi^ riacæunciamunam,corticis maligranati croci denarios très, in puineren fubtilem rédigés,86 gingiuis impones. Pulegq fine fumo libram unâ,yn^ uncias fex,faits amoniaeî très jOmnia tufa 86 cribrata pro dentifricio habt'

-ocr page 87-

DR RE MEDIC A LI B« λ


16


1

11

11 tl » 1«

21 1

$ ^ # C

) ?


A bis » Dentifriciu ad hæc folq unciâunam,yo unam, mafticis aphræ unam, oftreæ teftas numéro quatuor,punicis unciamunam,panis combufti unâ,


I t ;

1 »


cyperi unam» Omniain puluerê redada commifees 8x2. ex aceto dentes fri* cabis» Puluis ad humorem den tium. Farina de fi gala tkias manusplenas PwIttiJ^dbi toiles ac falis tanmndc,faciès paftam amp;nbsp;coques ita ut in puluerem poflîs re *’‘*'’*’ “^f^^'“ digéré» Cofti femiunc. folg fcmiuncic,capitis fard enæ maioris Combufti femiunciam,auripigmenti femiunciâ » Hæc omnia in puluerem redada 822 eommixtautêris fie tarnen ut prius de uino ueteri os laues » Dentifriciu ad os quo omni temporc utêris »Üueernas Sabinenfes très implebis falc,qua* rum foramina claudes de copaffo hordeacco 8x2 mittes fub carbones in aru la: ita ut triduo iugitcr carbonibus fint opertæ:quas deinde tollens in pul* uerem molliffimum rédigés, addes folq femiunciam,eofti unam, mafticis unam,omniatrita 8lt;2 cribratainuino mifcebis,8(2 quotidieutêris» Ad den tium dolorem» Violam ficcam in uino coques, idep calidum in ore contine* bis» Vinum8(2pipermifcebis 8(2tepiduminoretenebis. Indentiumaute dolore qui ipfe quoeç in maximis tormentis dinumerari poteft» Vinum ex NöUi genet« toto arcendum,aceto quo(^ abftinenduni,deinde in modico mclle utendu, ac nemo dentes irritet»


_. Ad dentiummolarium d olorcm. Cap» X X X V 111» Roferpinæ herbam quam alp camomillam dicunt fuccus in au rem inftillatus fedat dolorem» Item agreftis lapatq quod alq ^^J rumicem dicunt,radix commanducatur:822 fuccus in ore conti



netur, ftatim^ dolor tollitur:ac cum aceti cyathis quinque co


da in ore aceto tento idem facit» Item acopium calefadoriû 80 ualde fum* Jj®^*“ ^ mum, facit enim ad eas ualetudines quæ diuturnæ fmt ad paralyticus ftrati cos 8x2 opiftotonicos, fed 8x2 neruorum contradiones amp;nbsp;artericos 8x2 ad


omnem dolorê tonus corporis êó turpitudinê ualde prodeft, Rccipit her-hasbratetc drachmas quadragintaoÄo,famfucidrachmas ccdxxxviq. ru* tæ femims uigintiquatuor » Cardamomi drachmas ui gintitres. Squinantq drachmas duodecim, cacrq uigintiquatuor, baccarulauri uigintiquatuor, pi Ctrl uigintiquatuor,cyperi uigintiquatuor,meliloti une» tres.Hxc omia tildes 80 chbrabis groffo cribello et infundes in uino fummo per dies très, quarta die uero mittes oleum fauinu uel fpanum: 8x2 omnia fuprafcripta co^* ques cum oleo diligenter molli igne.Poftea exprimes omnia: et in oleû mit tes cæram,amp;2 omniareliquain oleum mitti debêt. Poftea toiles myrrhæ 86 ftaeftis drachmas fedecim,cæræ rubeæ libras tres,therebyntinæuncc»rex, calami aromatici tres,cofti tres,ftyriacis tres,yo tres,piperis albi très,pipe ris comunis tres,rinapis drachmas quadragintaodo, fpicanardi une. tres, folq unâ,aphronitri trcs,opobalfami fex,adipis uitulimarini fex, medullæ ceruinæ fex, guttæ amoniaeæ très ,olei nardini librâ unam,olei fauini uetc ris duas,oleicyprinipondotrès, olei herinitres, oleilauriniquatuor,olei ftyracini librâ unam » Iftafequentiaaromaticatundes amp;nbsp;cribrabis 8C com* mifcebis cum omnibus fupra(criptis,8C quûopus fuerit utêris ,8x2 fuper ma


-ocr page 88-

c, PL I N r I • s E C v N D r •

C xillamimpöficafanat dentes molares» Apocumad (cyaticos 8^détes mo^ larcs impofitü,Galbani unciam una opopanacis duas, euforbfj duas,frnyP næ duas, adarcis duas, fagapem' duas, caftorrj duas,cæræ quatuor, axun*’ giæ ueteris duas,p)peris unam,omnia contundes amp;nbsp;cribrabis » Pofteaue«« ro mifeebis cum galbano 06 opopanace amp;nbsp;axungia amp;nbsp;uteris omnia fupra*' fcripca,fed ÖÓ dentes molares fanat.

Ad dentes uitiofos aut cauos, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap, X X XIX,

Allas Alexädrinas uinginti,foli} quantu furncit, aduerfus gallas t®^ ^^^’^^ grana qiiquaginta, croei paru, piperis grana fèxaginta» balauftq cauliculos quincp, floris rofr quantu fuHïcit * Hæcomia Hl puluerem redadahabebis 06 uteris. Item ad dentes cauos, TitimalÜ S^ caprifici laccum galbano reiólutü,óó cauis dentibus inditum,tollit dolore, ita ut cæram fupcrponas nc lingua aduratur,

Dentifricium ad dentes candidos faciendos. nbsp;nbsp;nbsp;Cap, X ü,

2 Voicecombufto amp;nbsp;tritoaddentifriciuuteris, Item^ conchilij j marini teftam fale plena combures amp;nbsp;uteris, dentes^ inde fri* cabis, Sepiæ item teftam tufani cribrabis, amp;nbsp;candidi erunt, 6^ cum uinocandidopiperato dentes lauabis.

Ad dentes molares uel omnes,ut fint incorrupti, nbsp;nbsp;Cap, XLI.

VItis albæ,buttionis,fucci cotilas duas,et mori radicum radices coques ad tertias,amp; in ore tenebis amp;^ dilues per dies feptem, Só nunep dolej? 1 bunt dentes : incorrupti præftantur.

Addentionemquandoinfan tes dentirnt, C^p.XDiL

yfulficïendum

tt4Ält;lt;

'S^^f Adecaprinoamp;Ieporis cerebrogirigiuæperfficant, Delphi«* ni dentiu cinis cum nielle gingiuis illinitur,06 eins dente gingi* Ij uæ tanguntur. Cerebrum pecudis in cibo datur, Folrjshede ræ prunæ ad i fuffiendum fupponuntur. Et item butyrum cum melle temperabis 06 gingiuas inunges. Dentes equi qui primo caduntalH gari facilem dentionê præftant, ac melius fi terram non attingant, Eun^ demtp effeeftum habent dentes caniculæ.

AduuamdiftillanteniSóadfauces’tumentes, Cap, XLIU, Oriumde nuce uiridi tundes amp;nbsp;exprimas fucciuiicias'Ièx,meP lis unam,amp; coques donee fpißetur, amp;nbsp;ex co coclear unum, pati* ens ieiunus gargarizet, Cumularum oliuæ fafciculum unum, co que in aqua fontana ad medietate amp;nbsp;gargariza. Item ad repri* mendäuuam amp;nbsp;gingiuas tumetes ♦ Betonicam in aceto decoques,^ in ore diucontinebis,caliduni^ gargarizabis, uuam iacente uel diftillantemfuc co herbæ abfynthp lubleuabis, Teftarum oftreæ cinere addito melle illi* nies. Et item garum optimu cocleari fubpeito. Radicis item brallîcæ ci* nerettefta reprimitur, Itemep finape gargarizato cü aceto 06 melIe, item rubi in quibus mora nafcuntur cauliculi decoquant ex uino,amp; ex iplo uino gargarizetur. Succus urticæ gargarizetur ► Heronis item cinis cu mei* k iliinitur. Puluere gallæ,ÔC aluminis Icilïï,etyris flore æqualiter mixtis ic • . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nmo

-ocr page 89-

DE RE M E D I C A BIB» R


17


A fürtôuuâfübléuâbis. CofecftioantberaquæaduuamfùblueuandâSfàdo:? Confefho fnèi mncrheumafacit. Recipitcyperi uncias quatuor,crociden. tres, omia te* ^^^^^^^ ‘‘”* res amp;nbsp;cribrabis amp;nbsp;in puluerêrédigés. Itc aliter anthera. Recipit den.unü, Y reos unc.unam, flor rofeum quatuor,cofti den.unü, GalJa? tantundem» Itë aliter. Floriï rofe un. duas,croci magnati duas,aluminis fcifli den.unü, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•’

gallas numero quinque, balauflq une. una,yris una, fandaraeæ den. unû, amp;nbsp;(émis. Item yricon antheron.Recipit cyperi drachmas odeo, myrrhæ duas,croci unam, balaufti unâ, feiffi duas, flor û rofæ unâ,iàndaracæ quints que,yris quatuor. Item aliter.Cyperiune.duas,florurofæ deh. unû, cro^ ci unum,gaîlæunum,myrrhæduos,fandaraeæ duos, aluminis fciffî duos* yris duos. Cofectio antheræ ad uuamleuandâ.Recipityris fèmiunciâ,Iàn Anthendi» daraeæfemiunciâ,iunciradicis femiunciâ,myrrhæden.quatuor, florûro* Jj^2^°^^*^ fæ fex,ganæ fex, ftypticæ fèx,croci magnati fèxîomia teres 8f cribrabis.

Aliud rtua ne molefta fit. Braflîcæ folium crudû leuiflime tritû exprime,ex eo fucco uuam tangito,cÔtinuô fubfidet. Item ad uuam reprimendâ. Pru ni iyluatici folia decoques ex uino auftero Slt; fubinde gargarizabis.

Adfànguinêexpræcifàuuanimiudefluentê. nbsp;nbsp;Cap. nbsp;Xblilf»

Succun^ Cymulis Coriandri gargarizet. lt;mi|

De tonfîllarum uino. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. nbsp;XLV.

Itium quod tonfîUas appellat,ex utraqj gutturis parte, Sc fauciû fît.His, lactis ouilli calidi gargarizatio prodeft.Fimus columbi nus tritüs ex uino paflo gargarizat.Ficus arida amp;nbsp;nitrû unà te^ runtur,deînde faucib.adlimun t, Afperitatê fauciû emedat et dé ftillationê, allium tritum ex pufca gargarizatû. Coclcæ demptæ,tantû co qui debent inlotæ,deinde conteri amp;nbsp;in paflo dare potui. Si quis fimû ouil* , ‘ ■ lum côtriuerit manu fua,uel aliénas tÔfillas leuabit. Lac caprinû cû myrrha ■' nbsp;nbsp;nbsp;dccoctû amp;nbsp;Allé exiguo gargarizabitur. Tonfillis priuatim medenf renes»

1 nbsp;nbsp;nbsp;uulpis aridi cû melle triti et inliti. Hirundininus cinis ex melle ab interiors parte tonfillis inlinit, lini fernen amp;S anctû in oleo amp;nbsp;aqua decoeflû imponit, ’ nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;acetû gargarizat. Rubi in quo mora nafcunt,caules teneri tundunt,cx* primitur fuccus ex his, qui in foie ad craflîtu dines mellis coquit, hic infini:« tus ab inferiore parte mire^pdeft. Herba quæ nafeit fuper fpineta ruftica ef ficaciflîme bibiturin aqua,ubi mus dccoxerit,amp; uerminaciaimpofitapro^ deft. Caninumeoriû ter collo circundat, fimus collumbinus, uinû, oleum in unû trita, inlinitur.^ nbsp;nbsp;Ad faucium dolorem. Cap. X l vi. .

Momum teres fubnliflîme amp;nbsp;cum melle attico uteris. Item^ folium, coftum,alumen fciflum,Ij3icä nardi, crocû,florem rofa* gallam,omnia æquis ponderibus in puluerem molfiflimumre^ diges : amp;cummelledefpumato uteris. Si autemuulnera intra

osquafiaiba natafuerint. Primum deuinoueteri os collues amp;nbsp;fiepuL uerem impones. Lac ouillum gargarizatum prodeft. Fimus column binus tritus ex paflo gargarizatus prodeft. Cortex mafigranati trita amp;nbsp;enbrataad uncias tres j fimifi terror is marini unam, fimifiter fenoticæ

g 5

-ocr page 90-

C, P L Ï N I I S E C V N D r

C granoru,quod de Aphrica uenit unam,ganarüi Afianaru cribratam pulu? rem numero {ex,piperis grana xxüi)gt;trita omma fimul mifcebis cum mei* le delpumato 06 primo digito deduces,dehinc penna linies, fèd amp;S de ipfo puluere inflabis per cannula in fauces,ci hoc facies uel ter uel quater in die» ^mpldßru ad quia optime curat.EmpIaftruad fynanchen.Taurinu adipê èC feuu urfintf Synathen, nbsp;nbsp;pan pondéré conficies èC uteris* Furfures item filiginaceas in aqua mulfa decoques,amp; gargarizabis,amp;ffî inflans eft Unguis,de ccruice extrahitur* Ad fauces limpidandas* Cap. XLVli*

Raganti unc*tres,uuæpaflæ innucleatæ quatuor,nuclei duas/ croci unam,menis defpumati quantu fufficit accipies, amp;nbsp;exeo mane 06 fero cocleariafmgula fûmes. Lini feminis frixi, nu* clei cardamomi,yris glycfrizæ fuccum ana unciam unam,cuiU melledd^matomifcebfs,amp;accipiesutfupra. Glyrrhicæfuccu unciaiU unam, myrrhæ den* duos, draganti den*unum, croci tres, meUis thymini quantum fufticit. Dragan turn autem in pafTo infundes, amp;nbsp;fic teres, mifee* fcebisq? omnia cum meUe,amp; accipies ut fupra.

Aduflurampalati flue faucium* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap* X b 111.

^T^Eres crocum amp;nbsp;florem rofæ cum nucleolo amp;nbsp;pineæ granis duodecin^

to

Ad uulnera faucium aperta»

Refina therebynthina induct a optime facit.

Ad Synanchen Radons uulnera 8ó anginas* Cap. b, Pq fèmen,ftafifagriæ grana duodecim,Iafèrpitium,piperis un* cias nouem, incacabo rudi combures : omniaque trita mifcebis 8 mene,amp;r pennaueldigito induces. Aluminisl fpani tinton]o* ^^S ptimi unciaunam,ct mellis difpumati duas,aut amplius, coques incacabo nouo lentis car bombus, agirans diutiflunc* Quu^ feunu corpus effècerit,colabis Iinteo,et pen a uel digito illinies faucibus* Nuces maiores tadiui n patella affabis donee in carbones uertant,poftea teres in mortano lafàris optimi parte bonam diutiflîme, amp;nbsp;fupermittes nucleorù combufto* rum duas manus plenas:amp; tandiu fimul teres, donee in modum croci mol* Curatioturno bnimi redigat: amp;nbsp;ex hoc,digito uel penna curas* Cui fauces ualde tumet» ris faucium nbsp;nbsp;(q^pæ fibram unam cocundes in mortario:mittes in uas lapideum uel muf*

reum mundu cum aquæ fontanæ fextarrjs duodecim, ubi per triduu infuu datur, quarta die coques agitans cum ferula, duæ partes donee decoquan tur, pofteacollabis amp;nbsp;addes mellis difpumati partem mediam, Sc rurfuu’ coques ad cai bones agitandum donee fpifleturin modum mellis, dein^l^ leuabis amp;nbsp;agitabis quoufqp refTigefcat,Slt; repones in doliolo èC uteris ut^* UMebe^n^^' P^^’ Puluis ad hæc.GalIas,folium,coftum,aIumen fcifTtim,aloes,maftic^’ fingulas femiuncias conteres amp;nbsp;ranges* Cinis pullorumhirundinumtu* tus in olla noua combuftæ fpicarû nardi denarios quatuor,cofti duos, cro* ei quinqî,calîiæfiftulæ quinqî,cucurbitæ ficcæ quincp,mentæ ficcæ pulu^ ris fex,inalua: rufticæ pulueris fèx,omnia trita fimul mifeebis ÔC utens. , \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lupu^

-ocr page 91-

DE RB MEDIC A LIB» 1» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i$

f^ Lupini crudam farinam, fimiliter 86 cofti admixto fucco herbæ nafturtq, tetes in mo du in me Uis, 86 dumopus fuerit uteris* Item ad {ynanchen,uel ad fauces cancro occupatas puluis » Recipe thuris mafeuli uncia, myrrhæ trogoditicæ unciam,floris rofæ unciam,foli} aromatici unciam,cofti uncia gallæ aphræ unciam,mafticæ unciam,gallæ alexandrinæ decorticatæ un:* ciam,yris unciam.Hæc omniatundes,86 cribrabis,86 in doliolo uitreo re« pones 86 uteris :autpuluerem,aut fi placuerit cum meUe* Aliud ad uulne^ ra quæ in faucibus nafcuntur. Gallæ unciamunam,hyfopi unam,floris ro unam,cofti unam,myrrhæ unam,folrj femiunciam, coftum uero in caca bo fichili igni fubieftum in carbonem uertes, 86 dum adhuc ardet in morta rio marmoreo tundes 86 teres »Similiter et de folio 86 de hyfopo puluerê fa ties, myrrh am uero 86 gallas 86 florem rofæ teres 86 cribrabis, 86 fie mifee bis 86 uteris,puro puluere,uel fi babes cum therebynthina* Cataplafma C4trfpf4fm444 ad fynanchem» Vnges bene fartaginem de axungiaporcina,86 mittes fi^ b»lt;*»cbc». mum anferinu tepefaftum,ac refolutumlinteo impones aliquoticns in die, quanto enim fæpius immutaueris,tanto magis prodeft* Emplaftru ad fy nanchem* Tetauius uiuus cum axungia mixtus 86 appofitus utiliter meü detur * Pu^i hirundinis uiui combufti cinis cum myrrba pari pondéré, 8C melle permixtus mirabiliter curat* Cæra item cum oleo rofato refoluta 86 émplaftri modo appofita prodeft* ïtemep pullorü hirundinis cinerem 86

^ taffiæ puluerem cum tberebynthina 86 melle comifcebis, 86 cum penna iU linies fauces * Emplaftru ad fynanchen * Recipit pullorü hirundinis eines ris 86 cafTiæ femiune* myrrhæ trogoditæ femiunc* aluminis feiffî femiuue* nitri Alexadrini femiunc*olei uero rofati 86 c^ræ quantu fuiheit mittes, uC tenerius imponaf * Si uero lachens eft qui patitur, abftineat nutrix eius ab ómm carne,86 uino,acrioribuscy cibis,mulfam fanè bibat * Accipiat etiam ipfa nutrix potionc manè, 86 fero myrrhæ trogoditæ ferupulos duos cum aquæ mulfg unefj s tribus * Omnis quocp qui p atitur dum adhuc in tumore fint fauces uinû no bibat,86 à carnibus abftineat* Ad fynanchen*Sulphur uiuû cûmêtauiridi 86melle teres,86 fricabis tumores fauciû,quod fi aggef feris alumen humidù conftringens dentes * Sal ff ixû cum aceto 86 oleo 86 melle uteris* Quod fi ceruix dolet, de diachrifmate calido oportet unges re. Fel quoep taunnû 86 elateriu refolutû cum aqua gargarizet,86 diames ron cum elaterio. Item mori fyluatici cymas, myrthi,daptilos,cidonia folia

‘ nbsp;nbsp;nbsp;cum fapa décoda 86 dragantû gargarizet* Quando aût curatur, apportes ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpongias in aqua falfa calida calefaftas, manducâdo bucellas mûdas latas, cum melle fort ilia oua* Ad hune morbu fub lingua fan guinem detrahi,uel de braebio, ita ut alio die àpopherifim faciat, bis abftinêdo,uino,camibus

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;acliquamen gargarizari præcipio, permitto uinû cum melle quûuuliieras

uerit,ante uulnera fapa pura frigida. Furfures,rofa,daptilos in aqua deco eta, fimul aut 86 uentrem fubducunt clyftere acho locafalmatica eligi diffis

’ niunt propter aerem* Item pbleothomu uel apopberifim fecundu uires » Gargarifmata acra affidue ex thymo, hyfopo, origanq,caricis cu meUicra«

-ocr page 92-

G, P L I N I I S E C V N D I

C te décoda» Item^abrotano86abfÿnthiocummellicrateutL OIeocaIidlt;^ cum Ianis cathaplafinari frequenter no fan's calidis uentofas poni in ceruV cem,abftinendübalneo, 86ab efcis frigidis oportet» Abfynthiumcumn*^ tro 86 melle inunges » Amoniacum item refblutum cum melle» Confeftio diameron quæ facit ad tumorem faucium 86 oris uulnera'86 anginas» Cap» Li,

Ororum fucci foxtarium unum 86 fomis, focci uuæ acræ dena* rios fox,croci fox,aluminis fcifli duodecim,myrrhæ duodecifH mellis cotilam unam, gliceos cotilam unam, coques fuccum do ___nee ferueat:et addes mei ac fimul coques ad carbones, lentos k nabis 86 agitabis,ufque dum frigidum fiat, 86 fic mifcebis fpecies tritas» Copofitio du Confoctio diameron»Recipe fucci mororu fextarios quatuor, mellis po’’ do quatuor, myrrhæ uncias tres ,aluminis fciffi denarios duos, croci tres» myrrhæ duos , coques primo fuccum fine fumo in uafè ftagnato, ucl fiftib mundo diutiflïme,poftea addes mei,ut fimul ferueat leniter donee ad meb lis fpillirudincm redigatur, poft6p de foco tuleris,trita pigmenta adrjeies» 86 diutius ferula agitabis, donee fe uniuerfa commifceant» Aliud diamelt;’ ron.Rccipitmororum fucci fextarios quatuor, mellis pondo c^atuor,mygt;^ rhæ uncias tres, aluminis fciffi tres, gallæ afianæ très, croci tres, coques fuccû uf^ ad medietatem«86 mittes in refrigerata tufa pigmenta» Diame* ron ad os.Recipit mororum fatiuorum fucci, fèd melius eorum qui in rubo nafcuntur, fextarios tres ,leui uapore ad mellis craffitudinem rédigés, tun^ addes myrrhæ denarios tres, 86 tantundem croci, 86 in unum totu terituf* Item ad hæc fucci mororum fextariü unum ,cum aceto 86 melle heminis fingulis decoquunt. Confedtio diameron» Recipit myrrhæ denarios fo^» aluminis fciffi fèx,croci tres,mororum fucci fextarios tres,mellis unum,fe^

heminam unam, omphacq quantum fuffîcit. «^

Anginæmedendogt; Cap» LIL

Enarum lallarum de capite cinis, id eft, fàlforum pilciû ex meb J leillinitur» Lini fernen amp;anetum in oleo aqua decoftum ad iö^ ^ tias imponitur» Acetum item 00 là! gargarizetur. Pix quo«^

b riet ia cum melle illinitur. Rubi in quibus mora nalcuntur cat^ les teneros tundes, 86 ex eo fuccum exprimes 86 in foie ad craffitudinc mt^ lis coques,dehinc illinies ab inferiori parte,mire prodeft. Felle caprinoSf anforino cumelaterio 86 melle addito ansinæ celerrime foccurritur»

Hy fopum quoque cum uino decoétum gargarizatur. Succum item herb? quinquefolij cyathos tres gargarizes» Album tri turn ex puica gargan^ quot;^PuUiK zatur. tPuluis hirundinis fi fieripotefttripariæ:fî minus,lylueftris:fin«*^ Itngxnf trum,eius quæ in domibus nidificat,deuoratus totum annum fccurû ab an^ ginafacicÆofdcm^ pullos quidam ftrangulant 8ó comburunt, cinerenu^ eorumincibodantautpotione.^ Itemmellepedænumero uiginti inunH trita: in aquæmulfæ heminaautaceti melle addito decoquun tur, donee bi^ threattotumquodcoquitur,Slt; ficimponitur, Peucedanum eum coagula uituH

-ocr page 93-

DEREMEDiCALlBfh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19

A ükuli marini gquis pondcribus iUinitur» Fel quoeç caprinum aut urfinum cum melk uriliter illinitur. Ipfius etiam hominis quacuep ex parte fanguis emiffus fuèritillinitus,efficacinïme prodeft»

, nbsp;nbsp;nbsp;^ Confeftioarteriaces adraucedinemuods» Cap» LIII»

Raganti denarios nouem infundes in pafTo cretico feorfum,8i

N teres »Similiter 2lt; croei tres reorfum,8ó daptilos pingues pur^ §^^°^ feparatim,dragantuep 8ó daptilos minutatim infundes j amp;nbsp;fic teres. Item cymini denarrios ocrodecim, teres amp;nbsp;cribra? Arttridets cat bis, 8^ quod afperu fuerit feorfum infundes, myrrhæ trogoditæ denarios F®^«®’ quatuor amp;nbsp;femis, piperis albi granauiginti, fucd glycerizæ uel glycirizæ noux denarios fex.Hxc fmoiHatim tundes amp;nbsp;cribrabis cum melk,qug tri tafuntmifcebis, additopafïo quantü ad formandum fufficiat, amp;nbsp;fic facies collyria arteriaca in modum lupini minoris ï qux quu in Umbra ficcaueris,

; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tenebis cumlingua,8lt; refoluta cu faliua paulatim gluties» Item aliter. AU ^’

uili denarios tres, gly cirizæ fucci fex,croci tres ,draganti unciam unam,in

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;careno cretico infunde s,feorfum uero lingulas fpccics teres diligenter .Po

' nbsp;nbsp;nbsp;ftea dragantu infufum 8lt; tritum commifcebis cum omnibus his fuprafcri^

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptis,8c facies arteriacaminmodumlupini 8lt; uteris. Arteriacaadraucedi

‘ nem uocis. Recipe croci unciam unam,yris quatuor,draganti fex,glyciri ’ nbsp;nbsp;nbsp;zæ fucci femiuncia,uel furculos glycirizx ad uncias tres » Omnia tundes et

* cribrabis molliter.Dragantumauteminfufuminaquadiligentertercs,84 ’ B reliqua fimul rurfum teres bene, amp;nbsp;facies quafi lupinos, amp;nbsp;in umbra ficca^ bis,06 de aqua draganti eofdem temperabis. Ad raucedincm fubitaneS uocis» App femen,cyminum Synacum,foeniculum,anetum,pulegiü,co^ ' nbsp;nbsp;nbsp;eblearia fingula plena fimul terendo in puluerem rédigés, ex eo unum co^

’ nbsp;nbsp;nbsp;cblear mittes in calicem plenu de fucco fœnugræci cocto,fiue in calice com

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mifcebis,8lt; ter in die gargarizabis, hoc quoep per triduû facies î res enim

eft faluberrima 8c experta» Ad raucedincm uocis fubitaneam,olei florem tepidum gargarizet» Alia arteriaca» Recipe croci drachmas qua^ * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuor, myrrhæ quatuor, libani duas, fpkænardi duas, caflix quatuor, thei

rebynthinx duas, mellis uero quantum fuflicit» Alia» Recipe dragan^ ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ti amp;nbsp;myrrhæ drachmas quatuor,thuris mafculi duas,croci cilicq quatuor,

' nbsp;nbsp;nbsp;fpiegnardi duas ,cinamomi unâ, caffiæ duas, refinæ th crebynthinæ duas,

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mellis cotilas quatuor,coques ca in uafe argenteo in uapore» Alia arteria

' ca. Recipe mellis optimi cotilam unam, therebynthinæ drachmam unam croci unam,myrrhæ trogoditicg drachmas quinque,piperis grana decem amp;nbsp;feptem» Item alia quæ facit ad peripleumonicos 8^ ad ptyficos » Recipe * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gummi drachmas odto,quas ita infundes ,ut aqua fupernatet,8c addis mei

* nbsp;nbsp;nbsp;lis cotilam unam,fapæ creticæ cotilam, myrrhæ drachmam unam, quæ o^

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^'‘'^^3. coques ad fpiffitudinem,8lt; accipies manè amp;nbsp;poft prandium.-^

ï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adgulæamp;ceruicis dolorem» Cap» LliiI»

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dipis anferini pcrunCtio remollit,eodem modo adeps gruis,fari

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;næ lini feminisgt;nitro adhibito,cx uino calido in modu maUgma*

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h

-ocr page 94-

gt; .€♦ P L I N I I S E C V N D I

C fis tcmperaturgt;Farina hordeacea cum fico tufo,lenticula fn aceto difcocr3) fici folia,8ô ipG poma immatura contrita,amoniacum cum melle impofinl» fumperi lernen ex oleo illmitur, folia alni uel allei ex aqua feruenti remedie J(unt»Tumor ouorum lutea cum adipe anlèrino 06 rolaceo,fel taurinum ud caprinum illinicurobutyro aut adipe urfino perfricantur,opiftothomia lcU3 turdade capræ auribus inlulb,fimus caprinus cum bulbis ininitunopifto^ 1 miluiiod^ thonicis ex ^miliuio cinere arido,tres obuli in tribus cratis aquæ mulfæ bi^ ”‘”'* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bendi dantur* Ad hæc lupinus utiliter ininitur,in ceruicum dolore popH^

tes utiliter fricantur, 00 è diuerlb in poplitum dolore ceruicem fricari rem^ dium eft. ^ De calaftico uenditiâ gulam confricabis ,hoc amp;nbsp;ceruicis do^ lorem 00 neruorum contradiones curât. -*

Adhumeros,cubitos,brachia8ómanus. Cap. LV.

j OIoribus humerorû,muftelæ cinis cum ouo iUinirur.Sal in lat=* m co ex aqua feruenti calcfactus adijcitur. Hæcprælcripta, code modo amp;nbsp;ad dolorem laterum faciunt perutiliter. Cocleæinte^ ' ^ fta fi coftæ fuerint,cum refîna terebynthina in cibo proficiunU Profunt Slt; codex lateri impofitx. Vpupæ caro in cibo laudatur. Lana^ fuccidx ex oleo calido, melius axugia uetere,uel uellera lulphure uiuo fuf fuik cfficaciter excalefaciunt. Pugionis muero quo homo pereuftus eftje^ uitcr pungi prodeft. ■► Neruus uulturis de alis apponitur, amp;nbsp;ftatim do^ jQ lor fedatur.Hos autê neruos uulturis,led Só de pedibus dus diligenter ft^ uare debes,quia omnem homilie curant: no inquinantur ulu nee pereunt» femper feruari poftuiit,^ quu need le fuerit,lèmper apponi. Item ad ca^ dem membra fi nimia perfricatiÔe indoIuerint.De calaftico uenditiâ in bal neo,fine quum dormitum uadis, loca dolentia fortiter cèfricabis,£lt; ftatim’ fenties cura. Item ad humeros.Lana luccida ex óleo calido imponitur mt^ lius uero ex axungia ueteri. Itemep uellere fufiumigato uino lulphure, efi* caciter calefaciunt. Atq? item muftellx cinis cü ouo linteo grolïo illitus, S^ ex aqua feruente calefadus imponitur. Item cymini Aethiopici den.qua* tuor, aneti üq, rutx turgiones addeh. duos,myrrhæ unum, piperis und hæc omnia trita ex aqua amp;nbsp;colledatad denarios duos amp;nbsp;potui data dolors ftatim tollunt. 1 tem^ fal in facco ex aqua feruenti ealefaftus 06 adhibitus» . ___Ad neruos amp;nbsp;fcapulas amp;nbsp;omnia. Cap. LVI.

D Icapulas amp;nbsp;ad omnia. Hylbpi ceroti uncias duas ,rhcrcbyn thinx unam,refinx frixx fex,galbani femiunciâ,adipis anfed ni fiuefafiani duas,nardi librauna,butyri uncias duas,cpræl^ bram unam, hxc omnia fimul mittes amp;nbsp;lolues, 00 dum lucn^ neceire,linceo uel alude mollilTime fuper induces amp;nbsp;impones.Item fi ex hi* more uel frigore,aut languine fcapulx à dolore graui ftierint oppreirx,ugt;* trum teres 06 inpulueremrédigés. Pulegrj,mafticis,8ó thuris mafeulip**! ■ uerem xquis ponderibus fimul mifcebis, deinde oleo Icapulas cofricabiS’ amp;nbsp;de prxdifto puluere alperges,amp; chartam puradefuper pones, amp;ftd^ Ó;e fafciabis donee omnem humorem uel fangumê ficcent per dies tres ad quinque

-ocr page 95-

DBK.EMEDICALIB, I,

50

A quinque,in baîneo charta tollat 8C ungat oleo 8ó fic Iauet,atqp ïta potes cue rari,utnee fanguifugas ponas,neecarnificêmedicupanaris» L-eues enim curæ fi fideliter fiant,poffunt dare perpétua fanitate» Item ad dolore fea* pulæ,uel cuiufeunep membrorû.Locum melle perunges,et farina fabæ fu perfparges, 00 folia h e der æ fuperimpones» -*

Peftorimedendo. Cap» LVlI»

Lurimis morbis obnoxiu eft peéfus, amp;nbsp;impatientidimu frigo ris,quod quum uexatum eft, non uno genere fæuit, fed infert tuffîm,amp; purulentas excreationes fanguinis, uomitus,ptyfim, fynanchen,quibus fingulis quemadmoduplaceat,fuccurriex* plicare conabimur» ^ Nafturtiü itaep ex lafte caprino decodu amp;nbsp;in for# bitione datum patenter pedforis dolorem emendat » Idem quoep præftat, fi in aqua coquatur 80 ipfa aqua bibatur. Ruta ex uino coquit, amp;nbsp;fi ipfum bibitur uinum,tollit dolorem. Canapiitemfernen cÔmanducatum fimili* ter facit» Si quis circa cor uel pedtus dolet,pulegium ieiunus manducet» Ad pectoris fine thoracis dolorem, fi plenum fuerit phlegmate uel perfri# guerit,auttuffis fuerit cü craffo phlegmate » Coques in oUanouafeenugrg ci heminam in aquæ fextarq s tribus ,hy fopi fafciculu unum, pulegq ,fceni# culi,origani 8lt; rorifmarini tantundem,donee fuccus ad unum fextariu re« di gatur, exindc potionem ieiunus amp;nbsp;fero alteram bibes, hoeep per triduü faciesifcdamp;Sinbalneo dumfudas accipies potionem, peefus quoep tunde, ß uenditiacalaftico confficabis » Res enim eft optima amp;nbsp;ftomachu curat»^ quot;Tuffimedendo» Gap» LVIII.

Edatutuffis t faba fricfta defeda, eacp faba in cibo uel ex meb le fumpta, amp;nbsp;tuffi Sc ex purulentis excrearionibus medetur». * Aduerfus diuturuamtuffîm,uinumphalernumutilitcriforbe -tifWttiwforfcc $ tur» Itemep ficus aridæ coquuntur cumhyfopo amp;nbsp;aqua, 8lt; ex tw ca aqua tuftientibus propinatur» Sunt item membranæ in uentribus gab linaccorum quæ proqciuntur, quarum cinis potioniinfperfustdcftillario« ^j^piU^tæ^fi nes amp;nbsp;pectoris humidas tuffes ficcat » Teftæ codex crudæ tritg cum aqug peSorw o- h« tepidæ cyathis tribus forbêtur» Seuum ouinum decorum cum uino aufte w«4(tt iE rotufli medetur» OuacoftaSC in melk tritam cibo dantur» Ouaitem cruda permixta cum pari modo paffî bibuntur. Sandaraca nihilominus cum refina therebynthina ouo forbili indita editur» Pulmo item ceruinus cum gula fuaarefaftus in fumo,dein tufus ex melk quotidie fumendus»

T eftæ cockæ crudæ tritæ cum aquæ cyathis tribus tepidæ forbentur » Co ckæ cum teftis fuis tritæ adiefto croco eduntur» Vrfinû quoep fel permi xtum cum mclk» Saliuæ item equi triduo potatæ ternis potionibus ex a« qua calida fanantîequu morti tradût,hominê fanant» Sorbitiunculam ex alicafeuo caprino pcruncdam dabis » Pix liquida in ouo,iecurcç lupi codu cfui datur» Ladueg feminis denarios uiginti,panacis radicù xxxvi,cafto rq fedeeim,myrrhæ duodecim,croci odo,opq duos,cum melk coda colli ges,dabislt;çinmodunucisauellanæ» Panacisradicis den»trigintafex,la«

quot; h x

-ocr page 96-

c, PLINII SECVNDI

C Ô:ucæ feminis xxx. mræ xnij» myrrhæ xnfj. bni fèmims xvi. opfj x. cro«* ófex,cafbori-) fex. Hæcomniacummeneco(ftaconiges,8ô dabisinmodü nucis auellanæ,8ô fanus erit» Item fccnugræci farina cû aqua dccoóta do^ nee amaritudinem amitcat, adiecco melle iterû coques, amp;nbsp;deuorata tantUi tuflim fed at, 8:5 pectoris ulcéra expurgate Sepæ Aphræ cû fmapi per tr^ duum datæ tuHim fedant. Sauinaherbatufainpuluerem,8ô enbrata cuiH uiola ruffica,^ baccæ lauri ficcæ pari pornone tritp,admixto pipere æquâ Ii parte,addi'to melle fiue mullà,8ô fie potui data mox fanat. Vitellum oui durum ex paflb tritû,adieAis calidæ aquæ cyathis duobus antequâ dorm* turn uadis,bibas nÔ folum eadem, qua nodtc ruITim fcnriebas,fed amp;nbsp;perfa natus uitio moleftiflîmo carebis» Enulæ puluere lingula plena melle mi^ xto amp;nbsp;cocto unâmanè, amp;nbsp;altéra fero accipies, hoc tuflim bulfis medetur, SS arterias Icnit. Foenugrarcû infundes in aqtia Fontana,amp; alia die cû ipf^ aqua coques in uafe nouo,amp; quantû fucci codti exierit, tantü mellis adiun^ gis Siculi non delpumati, ac rurlum lenitcr coques ad carbones agitando (emp,falciculopulcgq annotini fmefumo in uirgaligato, Sc ut fcias quan^ do fit codtum, gutta in marmore pones, quæ fi cito fe ftrinxerit,leuabis CJ^ inde,et mittes aliquantü piperis triti,uel pro uoluntate accipientiü uel tem poris qualitate.(^üueroaccipere uolueris calefacies lcnitera?cincres,ct accipias manè cochlear unû,amp; quü dormitû uadas alterû, amp;nbsp;noli cum im^ petu uorare,utpaulatim delcendat,amp; inferiora leniat. Item fccnugræci h^ xi in patella noualeniter,lentis Alexandrinæ fimiliter frixæ æquas porh^^ nes , fabæ quoque folidæ fimiliter frixæ grana decern teres diligenter» Pulegiu etiâ fine Finn o maftici grana amp;nbsp;coftum,piperis albi grana xxq.u^ melle mifeebis,^ dabis fero 00 mane cochlearia fingula. Ad tuflim St i! ' fanguinem emittit» Enulæpulueris unc.duas,fccniculi feminis duas, pm ^^§n hnefumo duas,piperis unâ.Hæc omnia tundes etcribrabis,mitteslt;^ in mel defpumatü,^ accipies mane cochlear unû,ôc fero unû» Item ad tub flm.Thuris malculi unc.unâ,mafticæ unâ,refinæ frixæ mêlions^ cyathis Hæc omnia in puluere redacta miFeebis melle delpumato,pones^ in focU 06 agitabis,56 hic dabis tuflîenti manè cochlearia tria,et fero tria,et nÔ etf net» Elecmadiû ad tuflim expertû» Lini feminis purgati ac frixi une»très» cymini purgati amp;nbsp;frixi duas,nuclei frixi quatuor,uuf paflTæinnucleaty ufl’ piperis femiunc.mellis optimi quantû fufticiat,dabiscy manè et fero cochin aria fingula. Elegmadiû. Recipe lini feminis purgati 06 frixi une. x.fu» un.unâ,hyris den.fex,nucleos numéro xx.mellis optimi delpumati quam turn fuffîciat,dabiscp in modû auellanæ fub lingua tenendum, §6 paulatini quû refolutû fuerit glutiar. leem elegmadiû ad tuflîm,ad hepar,ad fplen/l’ ad tenfurâ uenarû. Recipe cardamomi friSti heminâ unâ,piperis albi un^ fcx,lifeli') Gallicilex, mellis Attici lib.unâ,rutæ uiridis fafciculû, coques^ mel agitandû quandiu ferueat bis aut ter,Ô6 comifccbis ficca,interpofiiolt;f die pofteaaccipias manè une. unâ,S6 fero unâ. Aliud» Recipehylopium miâ,pulegi) unam,thcrebynthinpduas,hyris unâ,piperis très,lini femim’

-ocr page 97-

D E R E M Ë D I C A L I B» I, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;51

A frixi quatuor,baccas lauri numero quinque,amaras amigdalas uiginn^mel quod fufficiat » Elecmadiû ad tuffim » Recip e p etrofelini, h yfop i, h y reo s ,p e ganpipiperis,nuclei leniter frixi,erui rubei,pulegii,maftici anaunc^unam mellis defpumati quod fixfFicit. Catapotia ad tuffim fedanda» Recipe gak bani den.tres,ftyracis tres, o pu unû,tundes omnia fimul, amp;nbsp;cribrabis dili gêter, 06 facies catapotia, amp;nbsp;in node accipiat unü ficcu, fed non cœnet SC poftea no bibet. Catapotia ad tuffim. Recipe opq une. unâ,myrrhæ tro goditæ unâ,ftyracis calamity una, galbant una. Omnia hæc in pila tun des donee fiant ut cæra, 8lt;faeies pillulas inmodüpiß: exquibus ternascum aqua ealida dormi tu eunti dabis. Catapotia ad tuffim. Recipe ftyracis 8ê galbani amp;opq anàden.tres,mifcebiscç eas amp;nbsp;facies catapotia. Item gra* na piperis maioris dabis ad noftemtriauoranda. Catapotia quæ profunt ad tuffim humidâ.Galbani, ftyracis, hyris,pini amp;nbsp;ilicis un.una,omnia^ ea tritain pulueremmelle bene cofto colliges, amp;nbsp;facies pillulas ad dimidias^ dabisCÇ adnoftemternasuelquaternas. Catapotiaad tuffim. Recipe pi péris albi grana centu, papaueris agreftis fucci femiuncia, croci denarios duos,ftyracis duos, caftorq tres, iufquiami feminis tres, quæ omnia teres 8^ cribrabis, mifccbiscy ,amp; ad dito melle iteru teres amp;nbsp;facies pillulas in ma^ gnitudinemciceris maioris,dabiscç ieiunotres amp;nbsp;ferofimiliter,hoc expe^ rimentatum eft. Catapotia item ad tuffim ficcarri. Myrrhæunciaunam, piper,caftorium,galbanu,opium æquali pondere,caftorium 8ó piper tun B des 8é cribrabis, myrrham leniter tundes, amp;nbsp;cedris tufis admifcebis :ubi omnium unitas fueritformabis pillulas fcrypuli magnitudine,dabiscp ter# nas uel quaternas ad noftem aqua calida glutiendas. Catapotia ad tuffim» amp;£ antidotü faucium furamu. Apq feminis drach.o(fto,aneti feminis o ft o, iufquiami den.v.opfj fpanidrach.üq.omniacolliges cumelle. Adtuffim ei qui iam defperatus eft. t Comentu fabæ,pulegiu fine fumo,byfopu 8^ tLomét« pro pétrole 11 nu æqualiter un. unä tundes, fpicæ Indicæ tâtundê,mifcebis mel ^rwMpofwfc le defpuinato cü piperis triti granis xxv.ex hoc dabis cochleariatria. Hé* deræ gummi refolutûuino,^ in forbitione fumptû,uetuftiffimæ tuffi mes detur. Sapæ fex cum adipe porcino pari pondéré 86 modico falis cofta 8C potui dacaueteres tulTes fanat,amp; ceruicis dolori prodeft.Enulæ itê puluis in uinopotatus,bulfis amp;inflationibus amp;nbsp;arterqs medef. Piperis nihilomi nus den.fex,nucleifrixi unc.i.daptyli très,hyfopicretici fex, mellis defpu matiheminäunä,marrubfii.gingiberis den.xq.mellisquodfufficit. Anti AutUotweon dotum adtuffim,quod magnâhabetuirtutê.Recipe croci deh.xv.fpicæ nardiunc.i.euforbf) i.piretri den.q.piperis albi un.q.opf) Thebaiciunü, iufquiami albi tres ,mellis Attici defpumati quantü fufficit. Opm autê cum melle teres, cæteraquoep teres amp;nbsp;tundes amp;nbsp;cribrabis amp;nbsp;cum melle mifce^s bis ,indecç in modum auellanæ in aqua refolutu dabis ita, ut qui accipit no cœnet. Ad tuffim 8C ad eos de quibus defperat. Recipe erui fextar.i.hyris unc.i.mellis difcofti pond.i.hisep omibus in fe permixtis dabis ieiuno pils lulas tres ex melle muolutas,0lt;ucfpere fimiliter. Myrrhamfub linguales h 3

-ocr page 98-

C» TLINIÏ SBCVNDI

CdMpotù«' WO TovKora« trîamp;ii.idefltdef

C neat,8óinip{bmomentodefïnittunis» Ad tuflimherbam marrubium 8^ piperis grana uigintiquinque,fabam frixam tufam in uino teres,8^ cribragt; bis,adiefto melle cÓmifcebis amp;nbsp;utêris. Medicamentu ad tuflïm,quod re* cipit fàndaracam,lybanum,medunam ceruinam, tundes autem fandarac^ 8c lybanum,8ó temperabis cum medulla ceruina,8ó facies trocifcos in mo* dum oliuæ,8c mittes in teftam cum carbonibus,8ó pones traicdlorium fu* per teftam, 8ó cooperies de mappa,amp; os tenebis in trajC(ft oriü,SL fic fumtf trahes» Baccarulauri cumfinapidrach»una, piperis una,nucleiuna,amy* gdalæ amaræ unâ,mellis libram unam cum dimidia, dabis cu fucco feenu* græci» Catapotia ad tuflïm ueterê quæ faciunt ftomacho,cceliacis ,dyfen^ tericis,phreneticis,hepaticis,fpIeneticis.Recipiuntmyrrha,opiu,ftyraec

8^ hæc æqualia» Catapotia ad tuflïm» Recipe diaftyricis 8c opq drach» fex,iufquiamifèx,myrrhæquatuor,coftiquatuor,crocitres,ftyracisitefH

wo-^sM quod duas,et hæc de aqua Hngis ad magnitudine oropi maioris,dabis(ç lepten* tfiablorbeo.de autnouc» ßeticon,pulegq drach»quatuor,hyfbpiquatuor,piperisquatu*

°^’^®^^’§’^ ^^ melle SC dabis cochlearia duo uel tria,facit 8ó ad ptyGeos. B^ ÏKMnt/uMqui *^’æ^ den»unu,amei unc»i»opq den» tres,nuclei tres, mellis cofti quod fufS M xaT«7rc^«5, cit» Nucleifrixi unc»fcx,cyminifrixiuna,piperis una 8^femis^uuæpaffe idejl,gt;^é^vy^ frixæ quinque,quæ omnia colliges cum melle,8ó utêris» ^«öwu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuflientiu antiquas 8c diuturnas ualetudines » Cap » LIX»

Herebynthinæ uucia una,butyri unam, mellis una,olei unam» * ^J omnia fimul cdmifcebis,8ó in unS corpus rédigés,primo^ ac* cipies cochlearia duo,dehinc tria,donee fäneris» Ad ptyficos» Amygdalas purgatas numero xxi.piperis grana xxxi. finapi^ cochleariaduo,tundes amp;nbsp;cribrabis,addesq^portione mcllis Attici,amp;d2 bis mancamp;fèro cochleariafingula. Adtuflïm cumulto defeftu»Pinias re

Gnatas confradas numero tresjmi feminis libram unam,graminis uiriàs falciculu unu,pulegf| tantundê,coques in uini fextarqs tribus, amp;nbsp;aquæ cö2 leftis fèxtario uno, ad dimidias colabi's, Sf adqcics mcllis libram, amp;nbsp;dabiS cochleariaterna, OximeladphIegmataincidenda, Cap» lx» QinHæ in carduo unciamunam,pulegfj unam,hyfopi unani» origani unam,mittes in acem,Slt; decoques amp;nbsp;colabis, addes^ i mellis duplum, 8^ ad carbones lentos iterum coques agitando diligenter,donee ipiflitudine aquatioris mellis fumât» Hunc^ dabis ieiuno cochlearia duo, uel quantum uolueris, amp;nbsp;poft eoenam fimili* ter» Aliud ad phiegmata incidenda. Salis comunis libram unam, falls ammoniaci duas, pip cris communis unc»tres,piperis albi tres, gingibais tres,folrj duas, fpicæ uero nardifemiunciam, radicis laiaris fcmiunc» ame» fèmiuncia, thymi fcmiunc.opq feminis fcmiunc. petrofcli ni fcmiunc, aniö fèmiunc.hy fopi femiuncia,origani fcmiunc» erucæ feminis fcmiunc.mico^ leidtium for nis feminis frixi fcmiunc» tundes amp;nbsp;cribrabis ^ uteris»t Apizima ad ind^ tdlfn Aporif» denda phiegmata» Coques anetû fîccû amp;S radices apq in aqua,cui aquead ^auté^o^ modwpotionis caiidp addes oximeUis fimpUcis cochlear tbibes^ idunus

-ocr page 99-

D E R E M E D I C A L I s» I» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;32.

AP et triduüm,S^qunuolucris. Codiorobumadpurgandaflegmata* Pipe ris unciaunam,petrofilim una, maftici denariuunum, erui rubei unc,tres, yris duas,hyfopi duas,nuclei quatuor,foliorûrutæ uiridis duas,menis pon

, dera quatuor, dabisq ieiuno cochlearia Gngulauelbina,pro caufafeu uiri:# bus, Hyfis fcmiuncia,hyfopi denarios fex,mellis cytarchudimidiu,fimul coques in aquæ fextario uno 8ó femis,ita ut fextarius remaneat,poftea co=: Iabis,8ó accipies mane SCfero cochleariafingula, tEligmaadhæc 06 ad tElimM ptyficos, EruiinfuG amp;nbsp;in umbra ficcati tundes amp;nbsp;cribrabis uncias duas, fefamæ unam,yris femiunciam,mellis delpumati quod fufficit. Oxiporiu oxiponK pos adhæc, Meilis heminamunâ,acetiquartariû,rutæ uiridis fafciculuunum nsj^tranr, cymini cochlear unu, piperis grana xx, nitri denarios fex, Epithema ad “^^^^ wrdftte« pesions phlegmatarefoluenda, Butyrü, laricem,yrinum, medullam eer j^J^^^ uinam,linifemê,fœnugræcû,cæram,adipemanferinû,omniaæquispon== fucwnf. deribus mittes ,adipem tantum duplum mittes, Epithema ad hæc, Bu- ’«wieHAA.« oper tyriuncias duas,adipis anferiniduas,hyfópicerotiduas,olei,aneti,nitres, ^^”J”^^'/^*^^ç medullæ ceruinæ duas,cæræ quatuor. Ad phlegmata, Paftinaeæfemis: irjgcrdudzifu« nis unciamunam,melonûfeminis duas,teres 86 cribrabis,amp; cum melle de penmporntur fpumatopermifcebis, amp;nbsp;dabis cochlearunûuelduo, Eligmaadhæc amp;nbsp;fe^M* ad ptyficos, Sefamæ uhe,duæ,erui duæ,yris duæ,mellis defpumati quod-fufficit, Ad eos qui purulentaexpuunt,uel qui apoftemahabêt, Laricc, g butyfum, eruü, 86 mei ad carbones unum corpus efficies,86 dabis cochlea

ria fingula uel terna pro ætatibus, Quidam uero fuccum marrubq addut, qui phlegma 86 pus in pulmonibus habent 86 tuffiunt, .^

iPtyfi medendo, Cap, LXI, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iphtbi/t

^^^3Nuemiamdefperatumtptyficumfanatumhoc modo. Radicis ’^P^tl”)««’* iSl de COC no in Punici mali corticc,mixtæq ex aquæ cyathouno,86

^^^^5 P^ mêfura quotidie fumptui d ata proÉüt:utilius eft ptyfi cis 86 longis languoribus qui tenent,in faltibus morari,ubii pix pin«« nafcitur,quaminmarinauigare,86 marina locauifitare, Cancri fluuiatiles ex iure in cibo lumpti ieiunis dantur, Lacertauiridis dccodtain uini fextas rijs tribus,ad cyathüunumredeat,fingulis cochlearibus ptyfico datis dies: bus fingulis,donec coualefcat, Propinatur item co cl earn cinis ex uino au^ ftero. Suis foeminæ lardûmanducat, Herba paftæincibo datur, Carnes afini ex iure fumptæ ptyficis profunt, Suis foeminæ cinis expaffo propina tur, Adipis recentistpondoquadrans decoquiturinuinicyathis tribus,ad quot;^«»««tr« ditur eo mel optimu,86 pillulis glutitur, ^ Pulmo uulturis combuftus fu per farmenta 86 in puluerem redadtus , 86 cum floribus rofæ 86 croco æs quis partibus tritus commifcetur,86 in modum dimidu cochlearis cumuis: nipotionebibitur fero, 86 media nocte 86 ante lucem,Si autemfebriunt,in aqua calida,hoccp 86 ad fanguinis reiedlionem facit* Thus mafculum tes« res bene,86 addes Sandaraeæ tanmdcm,86 teres poftea medulla ceruina. Similiter ex hts trocifcos faélos longos feruabis in charta,86 quü opus lue ritjfacies carbones de uite ualida 86 extingues, 86 unû carboné excauabis

-ocr page 100-

C, P L I N I I SECVNDI

C quan tu poflît rcciperc mcdicaincnti.PiIIuIamcp m modum ciccris maiori^ formabis,8ô huncrurfum accendes,8ô pillulam luppones,traieô:oriumc^ operies circundato hnteo,ut totus fumus introducatur. Quum uero refpi^ rare uolueritac tuffire cœpcrit,digiro claudat,hoc^ ter faciat, fingulas p^ lulas fingulis imponêdo carbombus : hoc amp;nbsp;ad tuflîni amp;nbsp;ad reicÆonc laU guînis facit. Dragan eu album tenerum chges 86 mfundes in careno opA mo biduo uel triduo, poftea teres diligêter, 06 addes mellis Attici quanti (ufficit poft meridiem. Ad ptyficos uel ad eos qui purulenta expuüt,a^ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eruptionem fanguinis amp;nbsp;tuflim ueterêhoc medicamentS bene facit. OpH

denarius unus,aqua exigua diIuitur,amp;S cum aluminis fcifti triti puluere f^ mifcetur,amp; hunt globuli ciceris amplitudine,dantur^ ieiuno quaterni U^^ SfM«(forbf«fl qumi. Adftcandumrheuma ptyficorutemporalium. Anihuncian’ maUftyficoru unam, a pi} ieminis unam, petroielini unam, myrrhæ trogoditis denario'’ duodecim, piperis albi ftx, ipicænardi unum, mellis deipumatiquantunt fufficit,dabis^ in modum auellanæ cum aqua ealida. Antidotum ptyfîd® incomparabile. Piperis denarq tres,myrrhæ unus,opanacis Linus,thun^ maiculi unns,opi} unus, gingiberis unus, lafaris dimidius, rutæ ficcæ un^ cia una,abrotani una,naiciici una, pulegq feminneia, mellis o^imi deipH^ mati fextarius unus,uini aminei quartarius, papaueris quoqj triti amp;nbsp;exco'' lt;fti,hinc ptyficis propinare prodeffe memoratur. nbsp;nbsp;Aliud antidotum.

Recipe piperis albi unciam unam,cardamomi unam,opi} unam,iufqugt;^ ) ^ mi unciam unam,myrrhæ denarium unum, clauci cretici denarios {èx,crlt;’ ci tres,{ulphuris uiui ièmiunciâ,gentianæ denarios fcx,ex quibus quæ^^^ bent tundi tundantur,8lt; quæ teri terantur, amp;nbsp;cribratauniuerfacum md^’ Attico quantum iûfficit comiieebisuta ut ipiflitudinem in modum emph^ ftri efficias,hoc denuo in mortario teres,amp; in uitro repones.Dabis aute’’’ magnitudine baccæ lauri non plures ex aqua calida, quum dormitum u^** dit,ne aliquem fuperiumat humorem.

'fSyntexi ^phthißdi i

t Syntheh curando, nbsp;nbsp;Cap. LXII.

Ynthefjs quoqt nee periculo nee facietptyfit diflimilis morbus eft,cui fic medetur.Àlicæ cyathi tres,in paft ièxtario uno, Se^^ quæ (ex tarps fcx tconi}ciunt,óó ftnfim coquuntur, donceaq^'^ conlumatur, tunciuffunduntlaftis ouilis accaprini ftxtariun’’ quo fubferuefacto fit genus forbitionis, qua per ft primis diebus curano^ nis loco utuntur, procedentibus diebus amp;nbsp;mei adijdunt. Ad hæc utilingt;j Oxiporitidi mum putant COS in aqua marina lauari. ^ Oxiporiüad fynthcfimuels^ lynthejim, nbsp;nbsp;mflim quod conficitur fic. Pipere albo uncia una,gingibere duabus ? P^ troftlino duabus, libiftico drachmis fex, faCtum puluerem cum melle d^^ fpumato per dies oóto in iolc teres, amp;nbsp;hinc ieiunus cochlear und accipiC’' Adftnguinemexerçantes 06ptyficoseffedos. Cap. cxili.

BOrri ftetim fuccum cum lade mulieris, fiparum cyathos duos i^ iuno dabis tepefaftum. nbsp;nbsp;Ad hæmoptoicos, nbsp;nbsp;Seminis caU^

lium denarios tres, myrrhæ duos, picis optimæ duos, teres dd*

-ocr page 101-

fs RB ME DI CA L I B.I, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55

diligenter 8ó cribabis,dabis febridtanti dim aqua, Gnis uero cum ftypti* co uino cochlear plenum, Sed diebus ipfis cerebeHum porcorum corned at ^ daptylos : panem autem modicu micatum cum ipfis ccrcbelhs accipiat. Quinque crudorü ouoru lutea in uini hemina propinantur, Prodeft item aquam bibere.in qua cytonia décoda funt. Spongiæ aphræ cinis cu pof:* ri fediuifucco iorbetur.Sanguinemnihilomiuus excreantibus, herbæ fe^ necionis fuccus ad cyathuunum potui datus,fanguinem fiftinSanguinem item exerçantes marrubrj contriti in uini cyathis quatuor, calicem unu ieiu ni bibant. Sanguinem per os qui iadat,uel pus, Betonicæ den.nouem,amp; ladis caprinirecentis cyathos tres bibatper triduu, amp;nbsp;cotinuo faillis erit. Ad Haemoptoicos. Porri ièdiui fucci coclearia duo, plantaginis maioris fucci duo,fucci rumicæ duo,aceti acri cochlearia tria, omnia permixta per triduu dabis. Ad cos qui pus expuunt. Lini feminis denarios duos,gum rni ueteris cyathosfex,picis tritæ 8^ cribratæ denarios quatuor, abrotani triti amp;nbsp;cribrati duos,amigdalas amaras numero quindecim,thuris mafcu^ li den .decê,refinæ therebyntinac unü,galbani duos, mellis Artici pro mo do,omniaq5 fimul comifcebis donee ad craffitudinem ueniant, amp;nbsp;dabis ad manducandu. Ad hemoptoicos, Foenogræcû purgabis diligenter,amp; in cacabo nodbferuere facies,3lt; primo feruore effundes,fcd non totum : po ftea addes aqua,8c ferueatufqj dum excoquatur, pofrea eolabis Slt; mittes marrubium album,nuces,pinças,pulegiü, eruum, 06 camephitim, ut totu B infeferueat,diebus^ fexbibendumdabis. Trocifciadhemoptoicos.Re cipehypocifti balaufticitinianaunciauna, omphati} drachmas tres,gum mi unam,aqux cceleffis quodfufheitad faciendum trocifcos: habeatcf tro cifcus denarios tres,febricitantibus cum aqua calida, ianis uero cu uino. Trocifcus diacantes ad hemoptoicos.Recipe acantis drachmas fex, hypo cifti fex,lycq Indici quatuor,opq quatuor,balauftii quatuor, myrrhgduas, reupontici quatuortaccipit hic rofam, aut myrthu, coques cu fapa omnia, élt; facies trocifcos habentes drachmam unam, amp;nbsp;dabis cum fapa cyathos duos. Trocifcus cuhemoptoicis optimus. Recipe libani,roris Syriaci,hy pocifti,coranq anauncia unâ,tundes,tcrcs,Slt; cnbrabisgt;omniaqi fimul mi fcebis,^ facies trocifcos habentes drachmamunam,dabiscpcü oxicrate, Sanguinemref)cientiumcuratio. Cap. e x 1111.

Oxicratu, hot tft, acetu dilut turn

Ë^^ 1 exalto præcipitati funt, millefolium bibendu datur ex aceto, O cruenta excreantibus. Quinque ouoru mediola cruda, in uini hemina propinant,fió^purulenta fint quæexpuuntur eodem tempore ouum crudu cum pari menfura fucci porri fectiui for# betur.ïtemep Graeci mellis calefadu hauritur. Ad excreationem cruenta. Cocleæ elixæ tcrunturjamp; ex aqua bibunf, prodeft aqua pota ubi cydonia decocT:a funt,cocleæ illotæ ex aqua marina coquuntur,amp; ita deuorantur. Cocleæ rurfus cum teftis fuis tritæ addito croco eduntur.Spongiæ Affri* cæ cinis cum porri fediui fucco forbetur, porri capitati fuccus cum farina thuris forbetur,farina qua chartæ glutinantur calida in modu forbitionis

-ocr page 102-

C. P LJ N i l S ECVN.DI f

C fumitun Aqugin qua rofa 3C ruta amp;nbsp;hyfopum décoda flint uino mifcctui; amp;nbsp;ita potui propinatur, marrubq quoque feopæ cum pane decoquuntun æqueex aquabibuntur, Vuæinuinaceis fèruatæ aptæ flint excreantibu^ fanguinc. Oleaftri folia decoquunt ex mcllc^ó^ dantur cochlcaria tria,pal mæ quoque thebaicæ eduntur. Cytonia matura deuorantur cruda. Nuclei 14««Io migdalaru cum t amilo 8ó mentaftro deuorantur, Semen urticæ aut myP ti contritum in uino bibitur» Gummi optimum cum uino refoluitur amp;nbsp;dagt; tur : Só fi fieri poteft gummi ex amigdalis fit» Rubi in quibus mora nafeufl tur cauliculi teneri tunduntur,ex his fuccus exprimit qui in fok ad craifini dinem mellis ficcatur,hichaufi:us fanguinem efficacinimefifiit » Eorunde ruboru caules ex uino auffero deeoeti edunturjd^ uinum bibitur in potio ne. Cornuceruini cinis in uino ucterepotatur. Bubulmus fanguis cu ace* t medico to t modice dimptus iuuat, Hedini fanguinis recentis tres cyathi cum pad men dira aceti fernen tis potui dantur, coagulum ceruinum ex aceto datun Item coagulum leporinum eodem modo »

Ad fanguinem repcientium curatio. Cap. L X I n i, Vfquiami feminis drachmas fcx,lini fèminis, aneti feminisjcy nacis,dauci cretici, croci anà drachmas quatuor, opp purgaü amp;^ caftorij anà tres,myrrhæ duas, mandragoræ qüÏtuor, pipe ris odo,omnia teres diligenter, addis^ melis optimi quod fuffi ^ cit,fimul mi fee bis amp;nbsp;dabis. Item fimphiti radicis node fub cinere rafæ 2^ tntæ uncias duas,mafticis aphræ una,nuclei pinei una, piperis grana unU 8ó uiginti trita melle defpumato mifcebis, amp;nbsp;diperadrjcies betonicæ het* bæ tu fr pulueris uncias duas, amp;nbsp;ex eo mane amp;nbsp;kro dabis cochlcaria duo. Fimum caprinum tritumin puluerem, uel ipfum fimum recentem in lade caprino dabis bibere. Herber fcrpilli montanæ ficcæ 86 tufæ puluis de* , narios duodecim,ô6 cum uino potui datus fanguinem fikit. Item captif ci folia due radices in cinerem rcdaéta,S6ad denarios duodecim in uini eyâ this tribus,potui dataetiam 06 dy kntericis fàciunt, Sulphuris uiui dena nos très in ouo crudo forbear. Fœniculi folia trita,86 cum aceto mixta pe

Ex dito pfted pitatifinguitië txereantef,

doriapponas,ac potui des,mirifice iuuant. Pulmo itê uulturis in farmed tis uitis combuftus,06 in puluerem redadus,86 cum floribus rofer 86cro* co æquis ponderibus tritus in modum dimidf) cochkaris cum uini potio* ne bibitur,kro 86 media node 86 ante lueem, febricitantibusep cum aqua ealida accipiant : hoc etiam ptyficos mire fanat. Sanguine rerjeientibu? qui de alto ceciderunt. Verbafei radicis cortices in ligno tufos admixto uino dabis bibere,facit^ iumento rupto ca potio,per cornu datur, facitlt;^ ad eos qui aliquid interius ruperint.

Ad eos qui fanguinem de ftomacho uel uena

fatis emittunt. Cap, lxv,

Vmmi Alexandrinu teres diligenter,86 facies puluerem mol* hflimum,86ex hoc cochlear plenum mittes in pufeam mcg«^ tarn 86 bibes ; fed de ipfo puluere mittes in orizam fiue in fn^^ laiu

-ocr page 103-

D B R s M E D I C A L I B» J* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;54

lain ex laó:e co^tam,^ fie manducabis. Gummi optimu in ore ibïuatur.

De cruciatus dentium curatione iuxta antiqui excmplaris feriem, Gap. cxvi.

Veurbitæ faduæ decodtæ fuccus inhiber dolörem, 8^ mobilita tem ftabilietinoreeomprefrus^Ehuiaabieiums comanducata ,s nbsp;nbsp;nbsp;dentes confirmât. Aqua ill qua allium decoctum eft gargariza

tur,8c idem alliu cauis dentibus inditur. Afparagi érratici fucs cum in ore contineri oportet,aduerfiim dentis mobilitatcm. Acetum fi ill ore contineatur,gingiuas ftringit,8ó dentes cotinet, Oliuæ nigræ, amur cæ rnuria eodem modo ftabilit,caprifici radix ex üino decoquitur, uinunl in ore continetur,radix tritâ mâxillæ imponitur aduerfus dolorem : capri fici autem radix per méfies inciditur,Schee mittit fuccus,aptiflimu dolori. Nucleus galhc comanducatus dolori medetur. Tedæ pinguesin aftulas conciduntur,8c in aCeto Coquuntur,idq? acetum in ore continebis. Aqua in qua lentifcus dccoStus eft,mobiles dentes cofirmat, Ruborum in qui* bus moranafcuntur,pampini decoquunturin uinot aften, amp;nbsp;commandu tdufltrd cantur aduerfum mobilitatem,idcp uinum in ore continetur. Millefolium in dolore iwinditur,tritum^ mâxillæ imponitur.Radix t yoftiami ex aCe* .^. ,'^ß[^-^^ to comanducatur. Plantaginis radix manditur, amp;nbsp;eiufdem fucco in acetO decofto,amp; tepefacto dentes colluuntur. Quinquefolium in quo firaga na* D fcuntur eluitur aqua marina, deinde coquitur ad tertias ex uino amp;nbsp;aceto, id^inoredinedtinetur : quidam ueromalunt cinereeius dentes fricare, Hylopoutilitercolluuntur. Cauis dentibus cinis murini fimi inditur. Ver mes item terreni deeoeti in oleo 06 triti infunduntur auriculæ, ab ca parte qua dentes dolent, eorundem^ uermium cinis exefis dentibus conieftus, 8ócætcris cæræ obduratis,perfacileeos cadere cogit, Idemep uermium ci nis inditus dolentibus iuuat, Comburi debent in tefta arenulæ quæ in cor nibus Cochlearum inueniuntur,cauis dentibus inditæ,continuo finiuntdo lorem, Idem præftat fimus corui in lana alligatus, inuiolati uero præftan* tur dentes, Siquis quotidie manèieiunus fub lingua habeat granum falis donee liquefcat. Ceruini cornu farina in dolore uel colluunt,uel fricantur, Albi bulbi cinis dentifritium eft, Offa ex ungulis fuis combufta,cun dem ufum præftant, Caprinolafte utiliter dentes colluuntur, Ebuli radicem ex aceto decoque, amp;nbsp;diu in ore teneatur, « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Folia de buxo amp;nbsp;ramufculos aneti teres ,in olla mit

tes,8lt; cum aceto ad tertias decoques,tepe* faStum in ore tenebis.

FINIS LIBRI PRIMK

-ocr page 104-

” C- PLTNII SECVNDI

DE RE MEDICA EIBER

SECVNDVS,

Prierd c^Mtuoriecim huia^ Ubri edpitd in uetußo codice no erdnt,nothd tdmen mferiptione (ntdSd non pitncd) exhibere qnim pr^termittere mdluimut, dd rem enim no nihil ßcere dneimuf.

ö^Pulmonimedendo. Caputprimum»

OenicuH {ucci cyathus unus potui datus mirifice pulmoni cit,nullumcp inelt'periculum,ctiam fi febricitanti datur» Pentaphyïli herbe fuccus adcyathos tres,potui datus uifi^ |pulmonis emendat. Aceris item arboris fuccus ad undaS _^?^^^^' *^^^® fepius Rimptus,pulmonum ulcéra fanat. Cedrum in* tegramdecoqucs,amp;exeaaquain potumcyathos duos affîdue dabis:^^ enim pulmonibus uitiatis, teterrimum fpirirum emendat. Lac cum hd bæ centaurig tufæ puluere quafi cataplafma fadtum, caJidumcy pedton fid ftro fuperpofitum per dies quatuor, uitia pulmonum Gnat : lac uero quot* die bibet cum herbæ fupraferiptæ puluere ad denarios duos ♦ Butyrun’ exmellepari menfura decoques donee rulum coloremtrahai»reponesi? in pyxide, 86 ieiuno ligulamplenam dabis ei qui pulmones ulceratos ha* bet. Raphani fucci cyathos duos, paflî Cretici très bene permixtos tep* dos dabis bibere, pulmones uitiatos ianat. Ad pulmonum dolorem. Anetum ficcum uetus teres atque cribrabis,refinam quoque mifcebis cud adipe ueteri. Butyrum etiam 06 mei æquali modo coques cy ufque dud rubeus color fit, reponcs in pyxide, 06 inde mane Ô6 fero ligulam edat,cd ulceratus pulmo fuerit,id^ reddet eum fan urn. nbsp;Ad eos qui pulmonud caufa tuiriunt,uel phiegmata fpiifa cum fanguine mixta proijciunt, infid* des pridie dragantum in aqua, Ô6 coques cum melle deipumato,ac fupef* mittes croci triti quantum necefle fuerit, 86 ex hoc dabis mane86 ieroco chlear unum. Ad eos qui pulmonis uitio tufflunt. Squillæ pond, quin* que, acetioptimifextarios decern, pineas tres, pulegq faiciculos tres, co* ques adtertias 86colabis,addescp mellis deipumati fextarios noiiem,^ iterum coques ufquedum bene fe commifceac, 86 accipies ad cochlear prö uiribus . Cerui mafculi unciam unam, encinij fpennatis unam, opopaid* cis unam, citaperi unam,hyfopi unam, ariftologiæ rotundæ unam,mcl* lis quod fiifficit, commifcebis, dabiscy in modum auellanæ maioris cud aquæ cyathis tribus. Ad uitia pulmonis.Corrj cedriexterioris librad unam, mellis tres, uini Aminei unam,piperis unciam unam.zinzibcru duas,petrolelini unam,coques uero cedriam in uino ufque dum uirm tem amittat, 86 uinum ad dimidias redigatur : 86 ita mittes mei ad fpifïitudinem mellis, itautagitando refiigcfcat,86 fu* per infundes in ficcum, 86 terendo unum cor*

pus cfficies:hoe facit 86ftomaricis,

-ocr page 105-

DE RE MEDiCA LI B» 11«


Ar

Ad fulpinum«

5?

| Erbæ Saui'np,den«duos,butyri,mellisuncias duas,coficies de s Ó:uan'um,amp; ieiuno dabis. Itemcp raphani fernen amp;nbsp;Rilphur ui uum pari pordone tri ta et mellis admixta ieiuno ad cochlear da

1

5 / Ï r t i

bis ,aut radicis fuccum cura aqua mulfabibat. Marrubiü cum fuis radicibus tundes,8C fuccum exeomelleadmixto pqualiter coques,Slt; exeo fingulis diebus cochleariaduofumes,iufpiriumaufert,8ó concreta phlegmata ex inrimo pediore educit« Præftat eadem herba ficca in aqua decora 8^ fîmiliter data. Betonicæ herbæ pulueris denary duo, in nitro mellis ueloximellis cyathis tribus,dati{ufpirationes auferut,^ omniainte riora phlegmata furfum euocant,amp;ftomachu purgant,^ dolorem eius au ferunt,fi quoddiebibuntur. Facit eadem herba in aqua décoda,amp;S eadem aqua in nitro mellis data. Mel 86 butyrum fimul decoques donee foluan* tur, deinde adqcies aphronitrum matronale ad dimidium, amp;nbsp;uteris. .

i

i

i

*

Ariftologiærotundæ radicis fuccum hue puluerem ad duos denarios in aquae calidæcyathis duobus potui dabis,{ufpiriaamp;^fingultus emendant.

Super carbones fimum ficcum carbonibus incenfum pones, amp;nbsp;per tra iedorium fumus eius ore dudus, fufpirium tollit. Roris item marini ui* ridis fafcicfllumbonum decoques in aqua,cum tribus cary cis Germanicis, donee fiat quafi carenum, indeep dabis matutino calicem bonum, amp;nbsp;fi no lueris,fimiliter poft cccnam. Bctonicæ ficcæ pulueris unciam unam, ex aquæ calidæ cyathis duobus bibat. Adhoc,8ó ailhelitum. Cotomorum fucci cyathos tres ,ex melle æquali fine uino decoques ♦ Sumpti enim fufpl riolaborantesreleuant,8chydropicosacfpleneticos fados. Codafimi* liter cotonea amp;nbsp;tufa amp;nbsp;illita,uel in modum cataplafmi impofita emendant, Sulphuris uiui denarios treis in ouo forbili accipiat, ita ut frigidis abfti neat. Aphronitrimatronalis paftillumunü,autduos, uel tres cum muU fabibat : herbaenimquæinarborumlacunis, cauisep corticibus confiftit, potata cito libérât. Fel quoque urfinum in aqua calida dilutum ieiunus bibat donee fanetur, quod celerrime coquiefcit. Item betonicæ denarios ödo in cyathis tribus mulfæ, ieiunodabis,quum dormitumuadit.

Trocifcus ad sóvop,hoceft fufpirium. Recipe ammoniaci triti dracht « ijoxjo^o« mas odo,abrotani odo,caiborq quatuor,omnibuscp tritis facies trocifcos, quot;^“^ ‘”’^ ®® amp;nbsp;dabis cum oximelle. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’°^‘

Ad mamillæ nucleolos, amp;nbsp;cancrum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. 111»

B Aptylum purgatum ablata interiori albugine, teres cum cibul la Germana, Sé coriandrouiridi,apponescp8ó fanabitur, fita men initio eft. Ad cancrum mamiîlæ.Herbæ quæ dicitur eu __cubus folia,amp; de tyrfo eius quiequiduiride fixerit partem una, 8C herbequæ dicit paftellus partes duas, tundes diligcter, deinde infufas micas panis recenter expreffas cum herbis teres amp;nbsp;facies quafi cærotû, 8C pones inmamillammanè 8c ferófrigidü,8lt; curabis cancrum qualiter uis.

i 5

-ocr page 106-

C, f l- 1 K I 1 SECVNDI

C Herbaautem pafhllum ab una radice a{cendic,amp; Einer xiiq. udampliu^ difpergiturfuperterram. Ad dolorem maminæ. Medulla quæ.fùb^pf ticepini uiridis eft,ficcabis 5lt; teres,06 cn’brabis,^ ex eo puluere cochlea!' plenum dabis cum uino calido ieîuno, ita ut m ipfà parte laceat» Ad dolo Cuntio dolos reni mamillarum,qui fit ex plenitudmelaébs poft partum, Cerufacum o^ nsmamiUarü Ïeoroftobenetrita,8ô niita,ftatim dolorcm fedat. Ad mamiHarum dob aut poft partum patiuntur. Quorum putamina bf tim, ° ^**’' *’^trita,amp;ouorum coftorûuiteUos tres,tritos admiftebis,crocum etiâalb quantulum,8ôro(acei,cgreponrieg quod Eifficit, faftoepex his cerotohü tco importes: hoc ^ infantibus bene facit ad pundtionem, Cæræ librani unam, adipis Iconini unciam unam,adipis caprini duas, medulla? ccruin^ duas Jmgularitcr teres 8ó fimul mifcebis,amp;r exinde linteolo molli induces, ^ iupermamillas pones,uel infantes,06 ex eoperurtges,ficutiupra prïO MdmiUdru du c^pimus, Ad mamdlæ duriciam,uel dolorem compofitio. Recipe adipin naei curundo Iconini libram unam,adipis ftrutionis unam, adipis lupini unam, ftyrad^ (ompofaio. uncias tres,oleifauinienfispond,fex,fontanæ fextarios duos, herbæaü^ tem in oleo coquutur donee aqua exiccetur,deinde colantur,cui oleo caleü ti admiieentur adipes fupraicripti,nouiffime cæra punica una,aphra quaü turn fiifficit ad cerotum. Oportet autem in uitreo uafe reponi.^derbæ lyü* D phoniaeæ folioru libram unam, colophom a? duas,axurtgiæueteris fine 6 tmurU legen le unam,fermenti uncias fex accipies. Fermentum uero intmoria iblueJ duin uidetur. ^ miieebis.Refinam item amp;nbsp;oleum folues cgra addita, amp;nbsp;in doliolo uitrei j repones, Admulierummamillasmarmoratasherba paretariacum axuü gia fine falc tula,amp; impofita tertia die aperit,ficut à balneo utatur tertia di^ AureVa Ru^: claudit.Sic enim Aurelia Ruftica curata eft. Ad tu mor cm amp;nbsp;dolorcm ir 3 fl^^lt;*' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;millaru, Styptiria herba uiridis trita,admixto pane in aceto infiiio aut axü^ gia,impofitacp fanabit. Marrubium bene conteres,amp; cumaxungiaueteü contuiumacimpofitumadtumoremmamillarum,amp; fi fucrit uulnus, pu’'^ gat amp;nbsp;curat. Ad tumorem mamillarum,8ó ad febres præfens remédié’ Mellis uncias noucm,olei rofati fex,cæræ quatuor,rcfolues,colabis,8^ t^‘* res quoufq? album efficitur, 06 uteris. Ne ueromammæ crefcant cre!^ cymolia cum aceto cataplas,

Ad dolorem ftomachi cum accidia 86 nau(èa,86 ad inflationem 86 defectionem. Cap, 1111,

' Afticæ Aphræ, Ahiynthibpontici fuccum,pulegiû ficcum,p^ ? res portiones tritas in uafe uitreo feruabis, 86 dum opus fof* J rit,ftomachum nardoinunges,et fie puluerem iparges,S6ch3'' tam pones,86 fiiper charta lanam,86 fafcias. In dolore 86 mb^ ftomachi,calaftico uentidiani fæpius ftomachu confricabis. Herbæ bet® nicæ radicu faiciculu urtû,uerbenæunû,agrimoniæ unû,coques in ollaüO ua eu aqug fextarfis nouem ad tertias,86 exinde ieiunus potionê maneun^ 86 ftro altera bibat per dies feptemmexatu ftomaebu releuat, Confessio'

-ocr page 107-

D E R B M B D I C A L I B, I h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;36

A . Rutsc Ïemmis cochlearpknû, fall's montani tantundem, fuIpHuns mut /îmiliter,hæcomnia ceres diligenter, 80 cumuino mi{ccbis,utfingulas po tiones pertriduSleiunus bibas, Terræmalum cocduni amp;S tritum melle modico admixto cochlear plenum leiunus manduces,accidiamtollit»

Compofltio di dolore capitit

' Carnem item uaccinam cum aceto co(ftain 86 conditam olco,fak,ancto. porro,mauduces per dies leptem,laflum ftomachu lubleuat. Ad dolors S^fdftidiuftomachi,quineccibonec potui iuuatur, rudus quoc^^ amaros ' patitur.Centauriæ unum,fellis terrae conteres libramunam ex aquæ cali^ dæ c/athis quatuor,dabis^ ieiuno bibendû per triduu,difcutit infirmitas.

Fomentum ad dolorem itomachi. Ablynthq falciculu unum,ancti unu, mafticæ femiuncia, nardi celcici lemiuncia, ftyracis tantundem,olei pond* quatuor, melum uel citonium uiride turn ueten's hemina, omnia h æc in fu^ faprius feruefacies,amp;S pofteafouebis. Ad dolorem ftomachi quoin mo dumepithymi uti debeas»Citonii purgati crudi triti uncias quatuor,aloes tritiduas,mafticæ Aphræpulueris unâ,dapcylo3 pingues purgatos amp;S tri tos numero quinque : his omnibus comixtis facies cerotü de olei camcmil Iini uncias fex,8lt; ccræ tres,^ in hunc cerotü mitces Riprafcriptas fpecies, êC uteris. Ad inflationem ftomachi ex qua defeeftus amp;nbsp;auguftia nafcitur. Bulbum criÄlumin pila tundes,hunc in mortario in modû ceroti teres,adj: desep pulueris alum nis feiflî quantum ad lubftringendû lufficiat, deinde pannû ex co illicû 8lt; tepefaftum ftomacho fuperponcs. Ad inHationem ftomachi,rutam manducabis. Potio ad uentofitatem ftomachi tollend a. Cecudam,allium, Slt; lauri folia fimul coques cum aqua, amp;nbsp;bibes ieiunus Si poftcocnam. Lnulæpulueris cochlearunum ieiunus bibas inuino. Epis thymaad uentofitatcin ftomachi,meliori uncias quatuor, fccnugræci qua=s tuor,cofti cymini unam, aph feminis duas, cæræ tres , olei quatuor, nardi quatuor,daptyloru uino intuforu quanta lufticic. Item ad inflationê ftonia chi.Piperis den.xi.pulegrj fex,liqua,et dabis cochlcaria tria mane amp;nbsp;fero, * _^__Podo ad dolorem ftomachi fplenis 00 hepatis. Cap. V.

FomêHtunt di dolorem Ilomit chi.

Mtdetd inßdii onis ßomachi,

PotlK dduerfui ßdim ßemdibi

Iperis uncias tres, pire tri lemiunciam cyperi den.xyiq, fpiep cel ticæ unciam unam,omnia feparatim macerantur,cribranf, atep ^ penfantur : amp;nbsp;faCti ex his pulueris daturin potioneuini abfyn^ *^thiacicochlearplenü poft curationem corporis Se undionem, ita ut accipiat in primo tridue,^ biduo intermiflb,rurfum accipiat biduo, iterumintermiftaunadieaccipiatduas partes,cochlearunum poft unum, Catapotia ad dolorem ftomachi quæ uentrê leniter laxant. Recipe aloês drachmas duas,gen tianæ unam,mafticc unam,facies ex his catapotia erui magnitudinc,óó dabis incipiens à tertia uiep ad feptima. Ad ftomachi do lorem.Vrticam fummâ fernen habentem deine,Só diligenter Iaua,amp;r ex ea iorbitionemfacitobeneconditamfine pipere : utiliffime enim fumitur ad

Cdldpotid di dolorem fiomé chi.

omne genus ualetudinis quod ï ftomacho prouenit, ac fine dubio curabis, ^ ut breuiter explicemus ,quantü em cÓftec de laude experimenti omnem librum polTemus replere,hoc facias quod infraferiptu eft, Feeniculi radi

Amuletuprf^ fentaneu dolo« ris fionidcbit

-ocr page 108-

C. P L I N I 1 S E C v N D f

C cis illa quæ de foris eft tenera lublata pond.unu 06 femis,per triduu in ad to macerabis,tertia die decoques ipias radices modicu, colabis^ amp;nbsp;adiun ges in ipfo aceto mellis fextarium unu,ita ut fimul ferueat ipium mei cu act to,^ adiicito aloës ièmiunciam,amei unciam unam, mafticæ ièmiunciani)

afari unam,omniahæcmixta ieiuno dabis cochlearia tria : quod fi inflatie in^ationiieu ftomachi,uel inteftinorû erit,pulegium bibito uel manducato. Ad inflatio nes. Rutæ hortenfis modicum in potione iarcillum mittes. Ad ftoma^ chi dolorc. Fo lia rofx quinque uel feptem,aut certe nouem,cü piperis grä nis totidem,tritaex aqua calidabibas. Ex nucepinea grana numero m* ginri purgata,^ c/minu quod tribus digitis capere potueris, conreres fit ne in mortario, addicis aquæ frigidæ cyathis duobus, atque earum reruifl uncia dimidia danda,uelociter fan at.

ratio.

Ad calefacicndum ftomachü Só anguftias eins. Cap. V1, Vtæ,aneri,menrp,aprj, fafciculos fingulos decoques inaqupcï licibus tribus,ita ut ad unum calicem rcdeat,et earn aqua bribes' ^^^^f^^*®^^”* Sc calefaAionem ftomachi uel neuftam. AP fy-nthinm 8c anetum in aqua decoftu ad tertias, accipias deteP git,calefacit,et confofidat. Ad anguftias ftomachi,de melle,oleo 8C uino farma hordei,fccnugræci,meliloti,apn feminis, famfuci,camomillp,abfyf thiianàunc.duas, accipies SCfacies cataplafina,8Cuteris diebus quinque’ 8C habebis horis ternis impofitu : bibas autem ipfis diebus ieiunus apori’* ma radicum apii cum oximeUe. Poft cataplafina autc uteris epithymo hoC-

Recipe aloes uncias tres, hyreos duas,apii feminis femiuncia,nitri unaiH’ baccarum lauri tres,foenugræci tres, fam fiici tres,cpræ femiunciam, mellit Hifrlt;lt;artege. pro oleo quanta fufficit.Poftepithyma autem bibat hiera artegem,etpoft aliquot dies bibat cofti cochlearia fingula, intericAo biduo» Ad confortandumftomachum. Cao. V ii»

S Ittes in frixoriû fapæ fextanu ex parte terna 06 olei rofàcei g^^

Kcil(XTe\ao‘/ji(t corroboratiuu ftomachi.

^ [j^^S^ * ’'^^ duas,ubï cceperitferuere florem foenugræci ^lentis xq^^ ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^* menfuraaddes,quod quum fuen't{pifratum,pones fuperfto^

^1 machum per triduum. Cataplafina ad ftomachum confortait dum amp;nbsp;ftringendum uentrem poft fluxum,fiue poft catarticu. Panem f ^ mentatum mundum coques in uino ueteri ficulo, fi æftas eft. Abfyntb'*

herbæ puluis fimul coquit, amp;nbsp;indudo panno oleo rofaceo modico, ^ m^*

nu flip er li to impones : hyeme uero abfynthium nÓ mittes, èC oleo cómun' Copofitioepi* utêris. Coufeétio cpithymi,quod confirmât ftomachum. Ablj'nthüfr'^* thymicofortan ^i unciam unam,olei nardini fcx,mafticx quatuor,cæræ fex» Item conft* tis fiomachum ^^.^ rufticon ad confortandum ftomachu, ad naufeam Só ad uentrem Ibi*’

gendum,quæ in modu epithymi conficitur. Recipe daptylos minores n** mero uiginti,inRiIósin uinoueteri amp;^ tritos, polentx uncias tres, mafti*^^ ütdelacoUcit duas,abiynthiiunam,laudani duas,ftyracis tres ; fi autc colicus eft, ad^^j meliloti uncias duas,rofx ficcæ unam,omphatü unam, olei lentifcini qult;’® fufficiu

-ocr page 109-

Ad digeftionem ftomachi. nbsp;nbsp;Cap, VIII»

Neti fernen cum origano amp;pipere cquali portione in puluerem rédigés, aceipiesep inde denarios duos in uini cyathis tribus : eftenimmagnificü, Adhocoxiporiüdiaciminos. Piper,cymi C)xiporiudùs ^^S. num, 06 rutam ficcam in puluerem redafta cÓmilcebis,et cu oxi


melk defpumato tempcrabis,Sf in doho recodes,8ó leiunus mane cochlea na fingula accipies » Oxiporium quod facit ad digeftionem,malaxat uen* trem, inflation? toll it, facit amp;nbsp;ad collu» Recipe cymini Aethyopici uncias duas,rutæuiridis kmiunciam,piperis albi den.nouem, petrofelini autoni ci fex,zinzibcris non permifl kmiunciam,nitri rubicundi fex, mellis quan turn fufficit. Hæc omnia uero,excep ta ruta,tunduntur in aceto tantu quan turn poffit à puluere bibi die una : alia iiero die teritur ruta uiridis diligent ter,amp; in mortario cum melle miicetur,^ fie ipecies quæ infufic funt comin feentur : accipiatautem cochlear plenum ante prandium 8? poftprandiu. Adhæc leuiftici kmiunciam, zinziberis kriiiunciam, pipcris albi unciam unam,fvlini den,très, lafaris radicis très, Digeftoriu membrorum op tij: mum, Rccipelcuifticidenn’iipzinziberis unum,petrofelinitres, piperis albi unum,cymini unum,careni lextariü unum : ha-c omnia tuk amp;nbsp;trita mi fcebis cum paflbfuprafcripto, Catapotiaad digeftionem, Abiynthq amp;nbsp;hyris æqualiacum melle colliges,^ dabis in leAo fecundSuirtutem. Ad ftomachumpurgandum,amp; ad uentrem mollicndum, Cymas de kmbuco elixabis,óó manducabis cum impenfa fecundum uires»

Adtaftidiumftomachi,óó ad Carbunculum. Cap, IX, Vminum Syriacum bonum in aceto infufumfuccicabis,8ó te^« res inmortario,nucleos quoep infufbs,tydartü,foGniculi fernen 06 aneti cochlearia terna fimul teres diligcter, addescp piperis cochleariaquinque,amp; rutæfoliorû fiepte, amp;nbsp;mellis defpumari optimi libram unam, omnia fimul conteres amp;nbsp;luperaddes acetum, eftima faiseg ut fit in modü finapis mediocriter temperati,amp; repones in doliolo ui treo, amp;. exindecumpaneuel quibus uolueris cibis uteris, etiam fi cum co^ chlearifbrbeas,multüprodefl, Siautemfuper ipfum in acetabulo liquas minis cochlearunSmelius fapit, 06 hoc non folumin prandio uteris, fed amp;nbsp;in cerna. Res enim eft optima,quæ non folum ad faftidium facit, ueruni etiain corpori prodeft* Ad hoc oxiporium. Recipe piperis albi femiunc. phu,kmiunciam,afari denarios trcs,zinzibcns unciaunam, mellis libras duasSófemis,uiniphaIernifextarios duos,fucci cedri acerbi deintus lib. unam,mel uero Só fuccum amp;nbsp;uinum coques fimul donee mellis fpiffirudk nemflimat,8ó tuncfpecies tufas Se cribratas admifcebis,8ó uteris cochlear plenum ieiunus. Item ad faftidium intubu fiyluaticum crudum,fiue ex aqua decorum cum aceto edatur, faftidium tollit. Ad faftidium amp;nbsp;marcoreni ftomachi, in mufti ex uuis albis fextarijs fex mittunf,citonia quinque non purgata,ó(: totidemmalapunica, additur^ fucci iórborum,roris^ Syriaci fextarius unus,croci femiuncia,fici fex, quæ omnia ad crafTitudinem mellis

Oxiporiu con tra nau[t'dnt ßomachi.

-ocr page 110-

B L 1 N I I S E C V N D I

C coquimtur,ferLianturcp in uafe uitreo, atq? de ligula fiimit » Pom capiW ^ Antidatéßßi excoAijöC incibo fumpti cya£hus,prodeftftomacholaboranti. Antido^ io^iswü^ ^’^ ^^ faftidium ftomachi,óó marcorem amp;nbsp;dolorem coli.Recipe app (èm* nis drachmas fex,petrofelini denarios irj*ipicæ nardi drachmas quatuor) myrrhp quatuor,fcini quatuor,piperis longi fèx,piperis albi quinque,qu? omnia hmul tcruntur,deinde iuffunditur mclhsgrgci defpumati quod fuf^ ficit,in uafe feruatur uitreo, datur à balneo in potione mulh mixti ex aqü’ calida ad drachmas duas. Ad cos qui ex ægrimonfjs faftidiu patiuntuf' Beconicæ puluens denarios fex,ex aquæ mulfæ cyathis tribus bibant, auf feptem aut noué diebus ieiuni ut facile coquantur. Betonicæ pulueris un^ ciam unamin melle rufo decoquito donee obdurefcat, facitoqj exinde p^^ fbllos quatuor, 80 cum aquæ calidæ cyathis duobus bibant poft cœn am-Ai ariuntu:: Adcarbunculumftomachilenticulascentû crudas corne das» Acetiatr' bw ßüWJtH. cochlearia tria cum dormitum uadis accipias ♦ Aquæ item calidæ falfæ «^ quinque hauftus bibas. Oui rurfumduri medium ariumquudormituua^ dis manducabis. Item^ betonicæ poli denariü unum cu aqug cyathis duogt; bus bibes.

Puluis ad ten fur am ftomachi,uel ad defedabnem» fiueuomitum. Cap. x, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

D

RfWfJittW ijs qui cibum non tontmenb

Epltbyw^fW» feæ coßringelt d^, Torte epithe ntdlegendu,cu hicytum pißm in ibjs lacis.

Accarûlauridenarios quatuor, cyminitres, roris marini tr«^’ pulegf) tres, abiynthq tres, mafticæ duos, panis uftulati xV’ j^ hæcomniain puluercm rédigés,amp;r perunges ftomachu mdl^ calido. Ad cos qui cibum non continent. Semperuiuam h^* bam tritam in uini aufteri cyatho uno ieiuno,amp;pofteoenam potui dabiS' Ad ftomachi folutionem,qui cibum non continet. Gluten raunminnquot;^ aquarefolutum,Slt;S in cæroti modum chartæ induftum,præcordhs imp^' nitur. Item ad ftomachum qui cibum non continct.Focniculi fucci partr5 duo,amp; mellis partem una,decoques donee fuccusin mellis ipiffïtudinc^ deat,6óinde dabis ieiuno cochlear unü, nauftam ctiâftringit,amp;pulinon^ ac iecoris uitia fanat. Abfynthium modicum in aqua decodum, amp;nbsp;adq^ thos duos potui datum,naufeam reftringit : fi ucro tam concita fit ut con^ neri non poflit. Erucæ ramufeulos tres uel quatuor cum mali granati fi^^^ cocontritos adforbendum dabis,ftatim^ fedatur.

Ad fmgultum Só uomitum. Cap. X I.

Entæ cacumina cum fucco mali granati trita 8ó potui duta ?''•' ^ ftingunt. Contra fingultus unges ftomachum melIe aut nardino,8ófuperfparges fcopas cyprefli in teftaoui calefadf^’ dein depones lanam mperfiimum tenta calidam, 80 fafcias»

Epithyma ad naufeam conftringendam. Recipe maftieg undam una*”' nardi duas adipis anferini uel pullini duas,cæræ punicæ liquatæ duas//, ci unam,hæcin ftagnato uafe coques,amp; in mortarium ubi crocus trims rit mitt CS, amp;nbsp;edmixta in ftomachum mittes. Ad ftrin gendos uomitus/ aSc^’

-ocr page 111-

DERÊMEDICALIB, II» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jg

Siliginempridiein aquarecentiinfundes,8óalia die herbam ablynthij in

’ nbsp;nbsp;nbsp;in fartaginem,ita ut bene decoquatur, atque induces panno, amp;nbsp;calentê fto

; nbsp;nbsp;nbsp;macho impones,ita ut utatur horis tribus uel quatuor,poftmodu toiles amp;

' nbsp;nbsp;nbsp;floccumlanætepidumficcuimponcsftomacho,amp;fîcfacies» Adeos qui KisquidbuM

cibumcontinerenonpoflunt,amp; eqciunt,Betonicæ den.duos,mellis deco djetunt.

^ nbsp;nbsp;nbsp;diquod {ufRciat,paftilIos facito,^ ex his paftillumunum glutiat ex aque

calidæcyathis duobus » Aduornitumreftringendum» Mafticæunciam

' nbsp;nbsp;nbsp;unam,cymini denarium unum,hcc oinnia feparatim trita,poftea uua paffa

innueleatapermi{ces,amp;linteo indudumftomachofuppones» Camephi ris herbamenfe lunio colledam 8ó tritam fiue coctam, fi febricitet ex aqua

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;calida,fi non febricitet,ex uino dabis.

Adardoremftomachi8ófitim. Cap» X 11.

Quatepidacumoleooptimomixta,6lt; databibere, fitimcom^ pefcit. Aqua ubi capitella papaueris fucrunt décoda potui da tur» Corticem de tremulo,8ó abfynthiumuirideuel fïccum,co ] ques in aqua ufque ad medietatem, amp;nbsp;dabis cata mane»

Ad cordis dolorem» Cap» x 11 r, Etonicæherbæ,ôôpulegri,86 nepetæfafciculos fingulos æqua li pondéré cum falis modico in uino ueteri decoques ad médias, 06 ex eo cyathos duos potui dabis. Supraferiptarû herbarum pulueris denarium unu in uini cyathis duobus fimiliter bibat.

Ad cordis pulfum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gap» Xim.

Oftumpanace,8ôfoenugræcûæquis ponderibus in puluerem rédigés,06cummelle Attico repones comixtum, 56 quu opus fuerit,cochlear plenumieiunus cum aqua calida bibas per tri=* duum» Ariftologiam item rotundam in puluerem rédigés, 86 KaTa^Aas ^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cx eo denarios treis exuino per triduum bibes» Cataplafma ad cordis J^^'iJJ^’ j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pulfiimjac ftomachi dolorem,fiue iecoris Ô6 fplenis .Recipe mafticæ tritû, tis,lt;itlt;iueUtnis

ƒ

-ocr page 112-

C, PLINII S B C ¥ N D I

C palmulas tn’tas,bordei amp;nbsp;firumenti farinam, mnu uetus quod fufficit, qu^ omnia mifcebis,amp; tepcfaótis ilhmcs pannum,80 loco qui dokt, appones-Reuponticum item ex uinoueteritritumiduno potui dabis» —«

Alin indiuiz iue pr^cordm tppdUntur.

iquot; ut interdum incäuf^fitßo: tmchiu, t mdutuent.

Præcordiorum dolori curando. Cap. XV*

Niuerfum præcordia appellamus, quæ aliqui in plura diu^ duntuocabulaj uocantes modo ftomachû,ubi in caufa fit,in* » v.^^^terduiccur interdû præcordia. Hæcquumrfe grauauemnt di^^ê^i præter duridimû dolorem, uelocidîmam mortem ingerunt» His itaep caninus catulus lactens (ubinde apponitur,in quem idem uitiuif tranfirecÔftat,quo dcluncto obrui moris eft. Bulbi triti inliri uentri bent

moUiunt,8ó pnreordioru cumore curanc.Porri ieétiui fuccu cu laCtc muli^ ris pari pornone ieiuiius bibas» Ocimu item trien 06 impofitn præcordij’ proded:. Lini lèminis fextarms unus,86fœnugræciunus,in aquæinnlP *1 fcenugraci kxtan'o decora calida Gnp ins imponûtur : Sed aliqui maltint t fœnieuh 6 rinam cum pari meniura mell is decoquere ut ita imponatur. Cydonia cr^ da nel coCta ceroti modo,panno illiniunrur,^ calefacta præcordqs lupri’' imponuntur. Radix item aceris tufa cum uino efficaciffime p^pdeft. H^ quos linquit animus autmens amp;nbsp;alienantur, quibus^ uertigmes Gunt, Co clcxfinguîæcumfua teda tritæex paid cyathis tribus calefada potion^ per dies nonem dabis\ Aliqui in eadem curatione dant per dies quinque D in eadern pafîî menfura, prima die cocleam unam,icqucti duas,tertio tres» quarto duas, quinto unam» Eadern^ curatione fufpiria rolluntur. Inh’^ languoribus fi febris no fit, marina aqua Jauari utile eft. loemori prodel^ tuiuerra *^ ^'^^ ^ uiuaria porcelli modo aflata, ftomacho^ medetur. Et item fi fi^^ ripoteft cocleæ Aphricanæ in cibo iumptæcoquunturintaeftæex aqu^’ deinde in prunis torrentur,tunc ex uino amp;nbsp;garo eduntur impari numéro» fic^ etiam ftomachi dolori medentur. Provint item uiuæ cocleæ ex aceto deuoratæ. In hoc languore aqua marina lauari prodeft,æftimo prpcordio rum ede uitium cum cibi non continenrurt certe cum hoc accidit ftomacho laborare ip (urn oportet, horum potione infricatur uenter. OiTa fragi are^ fa(Q:aprorunt,etiam fi tencanturin manu dum cibus fumicur, No eft abr-compofitionem opcri conuenientem ponere, quæ ftomachi laftidium^ marcoremdetergit cclerrimc,inmudaexuuis albiscongio conheiunt^ fpiniceotuide C^I^onia quinque non purgata totidem mala t piciereo,additur forboru^*-anlegipoßit xtarius,roris Syriacifextarius,croci Siculi fcmiuncia,ficioptimi femiud^’ pHniM. nbsp;nbsp;nbsp;ßc coquatur ufep ad craditudinem mellis, inde in die lingula æfui (limitât'

kruaturin uafe uitreo, fit efficacidîma potio cÔpofitione ita (cripta. Ap’J feminis aridi uncias fex, petrolelini Macedonici uncias nip fpicac naf^ uncias quatuor,opq quatuor, myrrhæ quatuor,(cyni uncias quatuor,p'Pj ris longi uncias quinque,pipens albi uncias quinque,hæc un à ter un tut CJ melle græco defpumato quod (aus eft,(èruatur in ua(è uitreo,à bain co dàt turieiunoinpotioneniuliamixtaexaquacalidaunciæduæ. !► Ad pf^*

-ocr page 113-

DE RE MBDICA LIE» II»


5^


A cordiomm 5^ iecoris dolorem» Leporis hepar tritum ex uino,ßue lîcci pul iiis in aqua datus hepatis fimul dolorem amp;nbsp;faftidium aufert» Antidotum

’* nbsp;nbsp;ad hoc. Recipe coftum,zinziber,focnugræcum, cyperû Ôc piper pari pof

tione,adieâ:o epatorio cû melle delpumato, quod in uitreo uafe repones, Sv exinde denarios duos dabis bibere in pafTo Cretico cum careno. Lini item lernen den.pondere,fœniculiquoquetantundem ex aqua mulfa dc^’ çoc^uminpannodumadhuccalidutneftpræcordiisimpones. Adconco

' Ô:ionem. Hylîbpumcumoximeneieiunus,uelpoftcoenâbibat. Lafaris üini modicum ex aquæ frigidæ fextarios très dilues,amp; dormitum eunti da

’ bis bibere. Digeftorium quod recipit mcllis Attici pond.unum, betoni^ Di^eftiuiMi^ cæ uncias quatuor,in uino hæc permilcebis 00 feruefacies ,amp;S quu refrigue

’ nbsp;nbsp;rit,facies paftiHos nucis auellanæ magnitudinc,amp; in cerna manducabis.

' nbsp;nbsp;nbsp;Siuero uenter torquetur, betæ radices cum oleo coques,amp; bibes.

AdligulamSCuomitum. Cap. x V i.

i

i (

1

Huris mafeuli amp;nbsp;mafticæ æqualia pondéra trita cum oui âlbore mifcebis,Slt; impones,Slt; triduo dircctu fie elle permittes ♦ Hoc enim amp;nbsp;uomicum fi frit.

• Hepati curando. Cap. x V i î.

Yrrhæ unciam unam,aloes hepaticis unam,cofti unaiTi,fcrnu3 græci unam,omnia inpuluerem redada j 06 in uino permixta leruabis,amp;: dabis in careno cochlear plenum ealefadum, ita ut in iplb latere diutilïime iaceat. Afpalti unciam unam,cofti de=gt; narios tres,folr) fcrupili tres , melilotidenarios tres , uini Aphrifextarins unus tollitur,primum^ alias fpeeies teres diligenter,pofhea adiedo afpab to fimul teres, amp;nbsp;bene comifceantur, fuperaddes uinu, 06 fimul mifcebis, amp;nbsp;in ampullam mictes,óó ex eo tercs,potiones facies,8c quum uolueris ac^ cipere ieiunus in folario calefadumaccipies,^ quum exieris,in ipfo latere iaceas,amp; hoepertriduum facias. Sal ammoniacum,aloês Slt; piperis gra naundecim,tritacum uino bibuntur. Piper tritum ad cochlear unum,Slt; picem uirginem ad cochlear unum,cÔmifcebis,amp;in uino ueteri per triduo dabis. Sagaccm item lapide accendes,amp;: in aqua ealida extingues, 00 and te quam dormitum uadat,dabis ei bibere per triduum, 8lt; fanabitur.

; Tnfolij icidemalbiluccum cum lade uaccino,fiue cum uino per dies quT^ tuor potui dabis, hoc^ à dolore libérât. Viole rudica’ lucci cyathos duos cum melle modico,Slt;r uimhemina calidos propinabis per triduu, fi quod intus in hepate malum eft,remediabitur,ac fanatur in quatriduo ubi miles ris,quiedamà medicis fuerit defperatus, Malux agreftis lucci cyathos tres cum aquæ calidæ cyathis duobus potui dabis per dies quatuor Jiberat amp;nbsp;febrem auertit. Meliloti fuccus cum melle partis unius decodus et lum ptus,dolores inhibet. Cyminumitemmel amp;nbsp;uinum crudum teres diligen ter,dabis^ bibere. Itemlupinos,coftum,zinziber,óó herba quæ dicitur laccargt;unde uermiculatx pelles tinguntur ; horum omniurn puluerem ad . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k 5

-ocr page 114-

c, PLINII SECVNDI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

C cochIcariafïnquIamirccbis,SL cxindccochïcar plenum hyeme incondite potione dabis,in æftate uero mane amp;nbsp;fero : fébricitantes autemin aqua^^^ lidaaccipiant. Si uero per tempus locus hepatis fuerit induratus ante po^ tionem ita duriciam conuenit emolliri ut profit. Guttxammoniaciuncia^ duas ucl tres teres,00 cum aceto acerrimo milcebis,amp; mittes in ollam nO' uam,óófuperaddes parumaceti,amp;tandiucoques donecad Ipiffitudinen’ mellis perueniat,amp; exindeperlinies locadura, 8ó fi ftomachus fuerit du^ rus,plurimum ei quoque prodeft,{uppones etiam chartam puram, any É* lcias,ftatimcp tollet omnem duriciam, et uinum fatis non bibat-nce carnet’ manducet donee fanus fiat : quod fi habuerit pullum,uilcellatum edat, fi*’ uero buccellas anetatas cum fa 1c Sgt;C oleo,porro amp;nbsp;apio coûtas, Orizam at^f bene conditam ac pipcratam : Legumina uero non manducet,nec hokt^i exceptis porris 8óapio cocï:is,unde amp;uinum bibat. Pentaphyli radix aquadecoquitur,amp; eaaqua cum uino mixtabibitur, fi febricitat quiacd* Conßrentii pit,mulfa ex aqua fada propinabitur. Ad hepar confedio. Recipe fu^^^ bef^Ati. nbsp;nbsp;Q codi uncia unam,amomi unam,folq unam,ftellas abfynthq paucas,fn’f^

coris hoedi ladentis piUulas quadragintaduas,rundes omnia ucteri fiba^’ no calcfado. Potio ad hepar mirabilis. Amoniaci ièmiunc^ in uini lp«* ni hemina decoques in olla noua,donec fbluatur pigmentum, amp;nbsp;remaneï* potio in calice bono,deinde colabis,amp; in ampullam mittes, quam fufpci’' des ad nodem in aëre,^ prima luce accipiat,ita tarnen ut nihil accipiat/f^ purum bibat,amp; iaceat in dextro latere diuriffime, atque ita facies uerni ^ ï

D autumni tempore. Item hederæ baccas collectas menfe Ianuario,nuni^^ ro uigintiquinquc,amp; piperis tantundem teres,06 cummyrrha calida idö* no dabis. Coftifemiunciam,aloës hepaticis unciamunam,mafticæ dua?' eupatorq unam,piperis duas,amomi iemiundam, reupontici tantundeiu» aloës uero amp;nbsp;mafticæ fimul rundes,cetera teres amp;nbsp;cribrabis omnia,amp; to^ mifcebis,amp;dabis cochlearia fingula cufucco feenugræci décoda, Quar^ turn uero ante diem fuccum foenugræci infun des, amp;nbsp;adiedaaqua coqueS’ ita ut prima aqua amp;nbsp;fecunda abfi.imatur,tertia uero aqua quum cœperief uere,addcs fafciculum pulcgp 00 coques,ipfumep fuccum fèruabis, amp;nbsp;at^ pias ieiunus cochlear unum,pulueris fuprafcripti quotidie in fucco tepef' do,8ó fi amarizauerit,adi')cies mellis cochlear unum, fed poftquam bib^^ ris,tenfobrachioiaceas, Feenugræcum purgatum uino ueteri infiindt^ doneeintumefcat,8ó iterumficcabis,hoccpfaciesquotiens indie potuef^ amenfèlunioufque ad menfem Auguftum, poftea in puluerem molbfl*’’ mum rédigés,amp; addes pulueris cofti tantundem, dabis ty, ac fimul mifo^ bis cochlearplenûin careno optimoieiuno,^ficiaceat, Mirrhæ, aloés» cofti, foenugræci anà unciam unam tolles, omnium^ puluerem in ununi mittes, amp;nbsp;dabis cochlear plenum in careni calice pleno 06 calefado, aclb Potio iednori P^^aceat. Potio ad hæc. Recipe bacchani unciam unam, femiunciani commode. nbsp;nbsp;piperis, femiunciam aloës, tundes hæc, 06 molliffime cribrabis, accipi^

esep cochlear plenum in mellis cyathis tribus. Alia potio, Caules uö* de«

-ocr page 115-

DE R E M E D' I C A L I Ä» I I, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^q

A dés 1'11 carbonibus combureSjSf in pulueremrédigés in cuius una wictani, * piperis femiuudammittes,Só dabis cochlearunû in mcllis cyathis tribus.

Caulium tyribs ficcos, cinerem repones,8^ quum opus fuerit, mit tes co chlear plenum cum piperis triti granis undecimin uini ueteris calicem, ac cakfadum dabis bibere: Secundauero die mittes piperis grana nouem, tertiadie odo. Acori unciamunam,amci unam in puluerem mollifTimü re diges,dabiscp cochlear unum,fanis in condito,febricitantibus cum mellit crate. Piperis albifolrj,cofti,rutgkminis,lpicpnardi,{uccinianedenarios tres,cÔmilcebiSîamp;cochlearunumcumuinicalicepotione calchicca dabis bibere» Fœnugræcum cum uino ftyptico infundes, poftea ad fok m ficca bis,hoe facies uel fepties uel o dies, amp;^ huius puluens uncias quatuor, pipe ris unâ,eupatorfi, folfj,cofti,petrofelini, gentianæ anilî,amigdalæ amare, ameianàunciamuna : hæcomniafingillatim teres amp;nbsp;cribrabis,mifcebiscp fimul,óó iterum teres,ac dabis cochlear unum ieiuno in condito:febricitan ti uero in calida aqua» Baccas lauri quinque,piperis grana uiginti uel tri ginta,teres molliflime,óó mittes in calice, amp;nbsp;poftea uino ueteri perfundes rerrum candens Riper calicem,commilcebiscp,ac fic bibes amp;nbsp;iacebis*

Aliud ad hæc» hityboru agreflium Ricci,quem Græci dicunt cytroxinu potionemuïïamcolatam,mifcebis cumpotioneconditi,Slt;^addes puluens cofti cochlear unum,amp; piperis grana decern,dabis^ ieiuno bibere, amp;nbsp;ia* ceat in latere horas tres uel quatuor» Laccar reuponticu ad denarios duos uel tres,06 ex eo puluere cochlear plenum in uino Hadriano dabis, febrici B tantibus uero in aqua calida,8lt;^ fuperiaceant. Aloés hepaticis den. tres, fo If) duos,in puluerem rediges,8lt;: in aqua dabis ieiuno, modice tepefadum, 06 deambulet quantumpotueric»Lauetur ieiunus,accipiat fane mei, amp;^ in^ termilTo triduo iterum accipiat : hoe enim plene eft utile» Sylueftris rutæ fafciculos tres in ollam nouam conqcies,6lt;S cum tribus heminis aquæ ferue facies,Slt; poftea adqcies mellis uncias tres,etrurfumfubferuefacies,Slt; per triduum potui dabis ; hoe amp;nbsp;iecoris dolorem fanat. Puluis ad hepatis do Puluit dduitU lorem.Recipe aloes unciam unam,piperis grana undecim, lupinos quints ff^^f^oris^ decim,corticibus Riis expoliatos torrebis, ^ mittes per Rngulos cochlea's ria Rngula per triduum in potione conditi,^ cakfacies, amp;nbsp;dabis potui»

' Pinus acritulæ uiridi s in uino optimo tritæjac potui datæ, citb profunt» pinM. Saliuam item equi, quem tuffis intokrabilis uexat, ex aqua calida per tri^ S4/1M4 elt;iui. duum bibat : hac enim potione quamuis æger fit,fanabitur» Folq unciam unam,cofti fcmiuiiciam,piperis grana quinquaginta, baccas lauri tngin^ ta,tundes,amp; cum fucco intybi fyluatici potionem maiorem per triduum bi bat,amp;in ipRi latere iaceat : kem^ per fingulas potiones puluens tertiam partemaccipiat» Aliudad hepar,8óad fplcnc» Coftu,gentiana,ariftoloi gias ambas,baccas lauri,amp; piper pari pondere in puluerem redadas fer^ patio htpdtis. uabis,2lt; quum opus fuerit,dabis in uini ueteris potione, Potio item ad he curdtiohepd* par» Recipe eupatorf) uncias duas, cofti duas, piperis unam, mellis quod ^^S^^, Rifficit. Ad hepar glt; ad renum dolorem, ^ ad ftomachi imbecillitatemi

-ocr page 116-

C» PLINII SECVNDÎ

^tpdtici des ploratiremcs dia.

unanii cafForq unam,acori unam : hæc omnia tufa amp;nbsp;cribrata cum umo^ melle dabis, fcbtidtantibus uero cu mulfa cochleana fingula, uel feeun^^*^ uires. Ad hepar item palmæ 8ó caricæ in aceto coctæ comeduntur,opö^ inecp hepar curant» Braflicæ folia trita amp;nbsp;in modu ceroti impof ta per rf** duum, inueteratum hepaticum (anarit» Betonicæ itemherbæ ficcæ pu'' uiscumoleo lp ar fus, amp;nbsp;m modum cataplalmi calidiin panno pedoh^ dextro lateri impofi tus,quarto die fanat,8d fi per os fanguinê mittet, bö” ceruinos pulmones cum fuis gurgulionibus uirgulis extendes in fumo^® nee arelcant, deinde conteres ac ex melle coJliges,8ó dabis edendum hep^ ticis. Eft enim res faluberrima, amp;nbsp;præfèntaneum remediû quod defper^’ Compofitio tos fine dubio Gnat. Ad hepar amp;nbsp;fplcn. Centauriæ maioris drach.un* «Icibcptidi jp uijio decoques èC potui dabis,optime fanat. ConfeCtio olei hepatidS' Recipe mirabolani unciam unam, ftahfagnæ duas, piretri unciæ quartan partem, nardi fextarp lèxta parte, poliatis maliginatæ uncias duas,cyp^'’ rij unam,ablynthi) unam,mafricæ unam,croci unam, ftyracis unam, Uu^^ ni unam èC fcmis, folp unam, nardi eeltiep unam,fquinanti lèmiunc.amnK’ mi unam, caffiae fafcicula' una, meliloti unam, hyreos unciæ partem fexta' enanris unciam unam, anifi comas unam amp;nbsp;lexta partem: omnia uero h^c^ ßccainfiindes uino Só cuuino coques in olei fcxtarps quinque, et poftha''’ admifcebisnardum,amp;rficuteris. Vngeslocumcumiplboleo,^quüp^^ 0 unxeris,impones defuper flocci Ianæ,S^ iterum frigis in oleo, amp;nbsp;epraatf^' ?^L7rXasyop taperunges. Emplaftrum ad hepar. Recipe picis uncias duas, fulphun^ hrpitimededo duas,nicriduas,86 hæcomniain puluerêredada commilcebis,8c incha^* tam uel in panna pones amp;nbsp;triduo uteris,ita ut in balneo amp;S ponas amp;nbsp;tollat* Epithymaad hepar» Recipe egræ libram unam,refinæ therebynthin^ unam,foenugrpci tufi uncias od:o,famluci flora oCto,bacca''um lauri od® nitri rubei duas, olei cyprini libram unam 8f uncias tres,uini ueteris hem'* nam : omnia ficcatundes, 06 cribrabis 06 cüuinoueteri teres horis tribui’ deindereliqua folucs amp;nbsp;colabis, amp;nbsp;ficcahis quæ confperfafunt mifcebiS' amp;nbsp;colliges in uafe uitreo uel ficfili 06 uteris, ita ut foueas hepar cu oleo faquot;' fucino»Siautem uolucre medicamentu Ô6 unélionem facies, mittes nar^' uncias tres, medicamenti quatuor» nbsp;nbsp;Epithyma ad dolorem heparis ^

en fur am ftomachi» Recipe croci unciam unam 86 fcmis aloes hepade'’ unam,mafticæ unam, guttæ ammoniaci unam,bedc!!p unam, ftyracis p'quot; guis Ô6 cærp libram unam,adipis anferini uncias duas, hyflopi ceroti tres’ olei rofati ad æftimationem, ut non fit nimis durum uel molle, uini uete* tporte fk« ris quantum ad Ipecics terendas fufficit » t Elecmadium ad hepaticos. äMrium, nbsp;nbsp;nbsp;Recipe cofti unciam unam,euforbp denarium unum,eupatorp noueiT’

croci tres, piperis lex, omnia fimul tundes Ô6 cribrabis,addes mellis dquot; Ipumati pond» duo,feruefafti tantum, 86 ex eo dabis cochlear unum amp;nbsp;f^* mis» Elecmadium ad hepar » Fceniculi radicis groftioris corticcmtun* des de ligno in lignum minutiflîme, 86 eins libram unam,86 uncias quam* tuorj 86 inhindesinueteri acetoacerrimo in uaftmundodiebus fepteim

-ocr page 117-

DE RE MEDICA EIB* 11.


4*


I* m Id )J î^ J) 5’ 1) Igt; 11 0 1'

5 ■lt;

1! Il

» H P Ii Z s h il b :? M 1/ 1^ b J

fi

deinde tercs ni mortario,8ô addes paulanm aeetum,donee moHiciem cero ti fufcipiat,amp; ni iplt;b mortario aperto maneat, alio die colabis aeetum et ex primes radices per linteum mundum in uas ftagnatû, amp;nbsp;addes mellis opti mi iextarios quatuor,06 coques ad carbones, femper agitando, 06 randm donee ad fpiditudinê mellis redeat, amp;S dum adhuc in foco eft, addes infra fcriptûpulucrê pigmentorû,aloés uncias tres,folq duas,ipicænardi duas, gingiberis ipfanè fingulamebeatimmittes amp;nbsp;femper agi tabis,amp;poftqua laucris fimiliter donee refrigefcat, repones in doliolo uitreo uel plumbeo» claudes amp;nbsp;fignabis. idectuariü hepaticis. Recipepiperis unciam unam, gingiberis tres,epithymi tres, rutæ uiridis foliorum fèmiunciam, aloës hc patici frmiunc.cofti unciam unam,focnugræci frmiuncia, aceti albi uncias fex,mellis optimi defpumati pond. quatuor,dabis ieiuno cochlearia duo. Trocifcus ad hæc. Amomidenarios fex,fpicænardi tres, croci tres, cofti tres,eupatorrj duodecim, lupinipollinis tres,myrrhæ tres, glyaricæ duo^ decim,Sóomnia tundes amp;S cribrabis diligenter.’ex uino uero phalcrnotol liges amp;nbsp;facies trocifcos in auellanæ modum, quorum fingulos febriciranti bus dabis cum aqua calida,fanis uero eum uino» Antidotum hepaticon» avri/oroi^ Recipe praffîum,gentianam,petrofelinû, t acitonicum,fïnapis ferne amp;nbsp;eu ^Hf^anKop. cumeris hortulanæ, radices enulæ omnium ana unc. dauci cretici feminis unciam unam,abrotani unam,fèminis caulium unam,ariftologiæ unam,pi péris albi fimiliter,erucæ feminis fimiliter, tetingq fimiliter, cafrorp ponti ^heringi ei fim!litcr,foli) fimiliter,opq radicum fimiliter,eupatorp fimiliter,iuniperi fimiliter, omniahæe tundes amp;nbsp;cribrabis fubtiliffime, amp;: cummelle Attico defpumato comifcebis, amp;nbsp;dabis in modum auellanæ maioris in oximellis cyathis duobus,addutep aliqui figatum lupi ad denariü unum. Trocifcus ^o^f^^^oi hepaticus» Recipepiperis drachmas fex, gingiberis tres, dauci Cretici *’^“^'*‘’s. tres,petrofilini unam,anili duas,afari pontici duas,petani duas.ucmigarq duas,collioclo,aceti 6C mellis quantü fufficit. Antidotum Athanafp he* paticis» Recipe ftyracis drachmas quatuor,caffiæfimiliter,glycirizætres croci fimiliter,oprj dnas,fpicænardi quatuor, mellis cotylam dimidiam» Antidotum hepaticis» Recipe fœnugræci unciam unam,eupatorr| fimili* ter,colli fimiliter,abfinthq pontici comaru fimiliter, mellis optimi defpu* matipondera duo,dabis autem fic» Pulegif fine Rimo8lt; aprj uiridis fafcicu los fingulos in aqua fontanaad tertias decoques, amp;C in haneaqua ex fupra fcripto antidoto mittes in modum auellanæ,dabiscp ieiuno bibcre,ita ut in ipfo latere iaceat lèmi hora,hoccp facies per triduum. Confetfriopotionis adhepar decoconijs» Intus amp;nbsp;foris cotonia purgabis amp;S confringes in pi* Ia,ac pilo ligneo,pofl biduum tundes diligenter,amp; exprimes in prefTorio amp;nbsp;mittes in fucci fextarios duos,mellis duos,amp; aceti acerrimi dimidium fe xtarium, Sc in olla noua ad carbones diutiffime decoques, donee in mellis aquatici modum redigatur,agitando femper dum coquitur, Së repones in uafe uitreo : quod amp;nbsp;fi thermanticumfacereuolueris , mittes in hunemo* dum.Piperis tritiunc. unam,gingiberis fimiliter, Slt; diligenter permifee#

-ocr page 118-

. Ci P L I N I 1 S E C V N Ö I

Oximelfquil-leticum, tüiicdonici

bis . Si autém maius thermaiiticu facere uolueris maxime adjhepar. M^ tes ill hune modü.Gingiberis non perm fi uncias tres,et piperis albi dnaSi tundescp cotonia amp;nbsp;exprimes fuccum, 06 adiedto melle amp;nbsp;aceto in uaie^** plici coques,donee ad mellis fpiffitudmemredigatur,dabiscp cochlear pl^ num manè,6ó fi' fuerit opus etiam fero» Ad hepar oximel fquilleticumfi“; facies, Squillæ purgatæ in cardo tenero unc,uiginri,petrofelini 1 acetori*^ tres,origani,chymi, pulegi] fîmiliter, hyfopi tres, polipodfj epithymitan* tündem,omnia hæc infundes in acetum acerrimu duodecim fcxtarioru o**

'E^yithymidi he^dr.

nè,óó aha die coques ita,ut tertia pars decoquatur, deinde eolabis acetu addes mellis thymini defpumaci fextarios quatuor, amp;nbsp;decoques lentos a« carbones in uafe duplici,amp;2 poftqualenitercoxeris,in uafe picato fcrliable accipies^ ex eo cochleariaduo uel tria:hocautem 06 uentrem temperat» Epithyma ad hepar » Recipe fpicænardi undam unam, cofti unam, alo^^ duas,guttæamoniaciduas,bdenq duas 06 fcmis,nardilibramunamamp;^^* Antidotum di mis,ftyracis duas,hyreos unam 06 femis,cæræ libramunam, AntidotiH”

dtagencianæ ad hepar, Kecipe gentianæ unciam unam,helenq ,ablynthi]’ herbæ fpicæ,anà iemiunc,dabis^ cum condito cochlear unum : fi febhf*^ tac,cum aqua calida. Antidotum hepaticon fiue ad icyrofin^us, Recip“; croci uncias duas,fj3icæ fimiliter,caflîæ quatuor, myrrh æ una,cofti acflt;j^ nantq fi'militer,fèaÂis fimiliter, mellis uncias xxxv, dabis fcrupulos c]U3^ Didte^dron tuorcumoximelle, DiateiTaronhepaticis, Recipe eupatorq drachmï^ 1 bcpdticon quatuor, foenugræci ficci 06 hyreos fimiliter, dabisép cu oximelle cochk^^ ^ riaduo, Adlicpar delactucis agreftibus, Squillæ une,duas,86 cochk^‘ unummellis mifcebis,86additaaquacalidatemperabis,Ô6 fiebibes. P^^ ueris cofti unciam unam,piperis femiuncia,foenugrgci unciam unam,fi’^^ fit febris,dabis in uino febri:citanti uero in aqua calida. Item baccharis *•’’ ciam una,piperis lèmiuncia,cofti denarios fex,fcGnugrgci uncias tres (^ oximelledabiscochlearunum. Itempicis ipanætritæcochlearunun^p'^ peris unum,66 modicum rutæ dabis cum uino H ad ria no. Rub eæ item b* cæ radicem colledtam menie Augufto in puluerem rédigés 86 mifeebisj^ infundes cochlear unum iduno, 86 ita facies pertriduum, abftinebitcfH'” Citdpld^miiii àpomis 86 omnibus frigidis. Ad hepatis dolorem cataplafma. Rc^P*^ bep^r. aphronitri cypharq unc. quindecim. lini feminis manu plena, farinæ hof^ deaceæ duas manus,ex quibus inoleocataplafmafacies 86 impones, ^^^ tria locum unges 86 fulphur tritum iupermittes,ita ut totum locum tentât' Lanam fuccidam fuperpones 86 fafcias,cui caftorium in potione dabis 5^ fit febris,in aqua:fi uero non fit,in uino,86 fupcriaccat, Epithyma tokop ni ad hepaticos, quia non eft ei fimile aliud. Recipe foenugræci, faink“^’ baccarum lauri,ana drachmas quinque,enulæ, piperis,anà fex, nitri odO’ cæræ feptuagmtaquinque, olei cyprini libram unam, uini optimi cotyk*” unam, Caules uirides teres diligenter,86cum melle ealido miftebis, ad latus quod dolet pones, Potio ad hepaticos experta. Recipe ftmiunciam, foenugræci unciam unam,comaru abfjnthrj drachmas d«^?

-ocr page 119-

5) 111 K K d V lî

U ;/ II I’ P

i 5

f i

f 1

11

i i II

C 1 i il

II

1

DE R E M E D I G A t I Bi U. 42 baccarum lauri Gmiliter, cymini frixi Gmiliter,eupatorq unam, dabis cum uino aut aceto. Aliudadbeparexpertum, Recipe fœnugræci uncias duas,cofti, pipcris,eupatorf|,picis Gccæ,anàunciam unam,dabis^ ex eO fecundum uirtutem accipientis cum mdlicrate, Facies autem eleduarium cum melledeipumato,amp;fl uoIuerisGc dabis, nbsp;nbsp;Adbeparexpertum, Recipe lacchari unciam una,aipalti ludaici denarios quinque, piperis gra* lia quinquaginta,cario phli uiginti, reupontici unciâ unam, folij denarios ' ‘ très,aloes hepatids {èx,quæ in uino ueteri dabis ad denarios quatuor, Epithyma hepaticon. Recipe adipis anicrini uncias fex,taurini acporei* ni 80 medullæ ceruinæ Gmiliter, hylbpi uncias très, therebynthinæ duas, cæræfex. Epithymahepaticon. Recipemedullæceruinæundas duasgt; adipis gallinacei anferini ac porcini Gmiliter, apozimati Gmiliter, cæræ h* bram unam. Cataplafmahepaticis. Recipe mafticæ unciam unam,cy mini duas,apq lèminis duas,meliloti unâ,abfÿnthfj unâ, fœnugræci fexta riuunû,hordei I,liniièminisunû,daptylosundecim,facies cûmulfa, Spleni quomodo fuccurrenduin. Cap, XV111. Plenis dolori foleapifeis cotraligatur. Torpedorû amp;nbsp;bufeum^ G uiuidum fuperligatur bona medidna elf,lcd prius quàm folui tur in mare remitritur. Aqua bibitur in qua holera décoda Gnr, „0 „fg. ,„ p^ri addito fa le, eins qui quotidie idunus feruin ederit lyenem con* penfitoiice, fumi certum elf. Sarmentoru cinis aceto conlperGis binis cyathis ex aqua d dabitur : is qui curabitur in lyenem iacere débet, Acetum bibitur amp;nbsp;in 1

Korumne utr bum quidéne» lt;lue in Kornti»

ipongia apponitur. Gummi hederæ pou ud initiprofunt. Hederaceis uafis in potione femper utendum eft» Pecudis lyen recens fuper dolorem cxtcndimr. Caninus lyen uiucnd eximitur, Sc laboranti in cibo datur, ÔC liberacur de uitio lyenis » Catulus duum dierum datus ignoranri ægro in cibo amp;S aceto iuuac. Idem 8ó lyen erinacei præftac. Codearum cinis cum lini fèmine 00 urticæ addito melle imponitur, donee ianetur« Lacerta uis ridis uiuain ollaante cubiculü dormitorrj fufpenditur, amp;nbsp;egrediens amp;nbsp;re« grediens manu tangat hoc,fedat lyenen» Fel apri ud fill's potû,cerui cor« nu cinis potus ex aceto,equi lingua inueterata ex uino bibita ualet.Præfcn taneo remedio lyeni bubulus alfus recens ud elixus in cibo, Alli] capita uiginti tufa cum aceti fextario imponant. Hoedi lyen impofitus idem præ ftat. Radices uiolæ lore ex aceto illiniuntur. Agarici oboli duo in aceto» mulib poti per dies uiginti,confumunt lyenem. Defundos obrui oportet Uefpertiliones, quorum linguine fi uenterfueritcontadus, in tocumannu cauentur uitia interaneoru. Cornu ceruini teneri cinis cum codeis Affri# canis,cum teftis fuis tufis mixtus,datur in potione uini,facit optime ad co* lum potio cuius compoGtione tradidimus in præcordiorum curatione,fub iedaorißeio, Hederæ amp;nbsp;gladioli fuccus pari menfuracupaflbcalefadus potui datur ad idem, ► Sulphuris uiui,cardamomi, amoniaci,thymia* mans, bcddlrFmirabolani, cæræ, nitri rubei mundi,anauncias Gngulas G« mul mifeebis, ÔC fado emplaftro uteris, foUicitus^ eris ex die qua ccepe*

-ocr page 120-

2

C* PLINII SECVNDI

C ns fanguinem per urinam mittere, nee amplius quam triduo habeas «flp* fitum» Amoniaci chymiati libras tres, cæræ tres, refinæ therebynthin^ uncias o(flo,bedellrj od:o,thuris quatuor, myrrhæ quatuor, galbani od^’ olei cyprini libram unam amp;^ fcmis,amoniacü autem amp;nbsp;thus cum aceto at^^ rimo teres cum uino uero optimo ueteri,bedelh'um amp;nbsp;myrrham thereby’' thinam Só galbanum cum oleo folucs,amp; omnia fimul mikebis^et linteoi”' C4tlt;lt;pt^W((4(i duccum fpleni fupcrponesgt; nbsp;nbsp;Cataplahnaadlplenem» Recipe can^^' fi’^^^'^t nbsp;nbsp;nbsp;Germanas pingues numero uigintiquinc^,quas mittes m ollam noua ac^'

ti uetcris acerrimi plenam, 06 tandiu feruere permittes donee caricæ ex^” quantur, amp;nbsp;acetum fiat,!]cut mei aquaticum, amp;nbsp;inde leuabis caricas 6^ res diligentülïme, amp;; ex eo per triduum Iplenem cataplafmabis» nbsp;AHö® cataplaüna. Recipe rucæ tritæ partem unam,herbæ uetraginis tritæ p^ tes duas,bulborum ruborum in aqua coCtorum amp;nbsp;tritorum tantum,quaHj turn ambæ herbæ habuerût:poftea omnia fimul terendo cumaceto ^ m^' le unum corpus efficies, amp;nbsp;induAum panno tepidum ipleni fiiperponeS;

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quum uero fudare cceperit,tones,8ó alia die nouum appones, Amonia^quot;'

uncias tres,aceti tres,cæræ unam,olei unam, coques amp;nbsp;cum aluta fuperp? nes. Ad Iplenem amp;nbsp;ad hepar. Gypfiflorem cum aceto acerrimo in uafi” ftili con!per!um,8ó in modum cataplafinatis fubfolutum, cepidtimep pa”^ no illicum imp ones, ira ut etiam fanas partes tegat,poft triduum fblues, ^ iterum fecundo impones, amp;nbsp;tertio fimiliter omnem duriciam Iplenis 6^^ £) patis exténuât,^nullaholeraneep leguminaedat,fcdcarnes afïas,etm’”^ ftypticum bibat,miraberis huius rei effectum. Semen caulium cum ac^’^ äeri teres, 8ó linteo illitum impones quantum iplenem tenet, fed fubtet^“ earnem pones alia flagella ne comburat, ad floras quinque aut fep tem pi^ ut ferre potueritflauet etiam fanè poft unam aut duas flebdomadas.Inijf'^ tur de adipibus amp;nbsp;butyrum cum oleo,teneatinicCtioncquandiu pomcri’ quam quum ingeftcrit,inuenies aliquando fimul carere Iplenem. Radlij'’ cicutæ libram unam in uino ueteri in modum malagmatis fplcni fiiperlig* bis, Só ante quatuor dies non foluas. Certiffima enim eft ifta medicina) ^ ^oSoTiKH remedium laudabile. Cui fupra herbam uerbenam quam Græci probaß^ cam uocant,contundes cum axungia ueteri, amp;nbsp;induftam panno albonn”^ do fpleni fupcrpones,amp; dolorem fedat,^ uidebis locum fanguincum^^' doluerat. Cui fupra cardamomi drachmam unam,piretri o(fto,thuris3^^ narios duos ,finapis unum, fœnugræci quatuor, omnia tula in aceto colü* ges,amp; ex co fricabis locumipfumnitro.amp; fieappones emplaftrumfup^ lcriptum,amp; ligabis flora prima 06 feeSda amp;nbsp;amplius fi ferre potuerit,po’^ hæc uadat ad balneum tepidum, amp;nbsp;fublato foris cataplafmate lauet, pd^ balneumuerouteris ceroto. Cui fupraprobatilfimum. Sinapis,carabin” mi,fœnugræci,lini feminis,mirabolani ana drachmas oftocolliges,cc^'^ cofta admixto aceto Icyllitico, amp;nbsp;uteris ante balneum, amp;nbsp;poftquam u^ß® fueris per urinam fanguinem egerit. Item cornu cerui cinis po tui ex a*^^ to datur. Cataplafma ad fplenemjquod in modum malagmatis impo”'J

-ocr page 121-

DERE M E D I G A ^L I B^ IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45

A lüruêHuperindüCitur» Recipe acetl'acricalicemunumomenis taritundem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

farinam hordei' amp;nbsp;fcenugræci æquali pondéré, hni feminis mediam parte, amoniaci une, très, bedellfj tres,hyris duas, abfynthrj Linâ,fquinantrj una, hoc^ tribus uidbus uteris » Malagma ad Iplenem» Recipe pulegiû,ab^ MaXa^^tœ rotanum,niafticam,nepetam pari portione tritain puluerem,cæræ amp;nbsp;mel hoc efifomem lis libras fîngulas,nicri uero unci'as fèx,guttæ amoniaci libram unam, adi^ tumddlyenent pis taurini uncia, hyris fcx , refinæ therebynthinæ librâ unam, aceti quod luffîciat,confe(fî;umcplateriimpones» Ad idem. Refinæ fnxæ libram ünam,therebynthinæ uncias lex,pitumæ libram unam, aluminis feiffi un, pitum^eide^ unamgt;auripigmentiune, unam, Malagmaadfplenemoptimum. Aliud, nlwis Recipe finapis femiunciam,mannæ thuris denarios lex,rutæ femiunciam, aphronitri fimiliter,radicis capparum denarios ocdodccim,gLittm amonia ci lèmiunciam,mirabolani unciam unam amp;nbsp;denarios tres,ac de minoribus mirabolanis denarios unü ^ uiginti, fquinantq icmiun. fcenugræci A^ car damomifimiliter,cæræuncias neuem amp;nbsp;denarios nouem,refinæfrixæli3gt; bram unam,mellis quartariu,olei,hyrini fecis heniinam,aceti acri ad teren da pigmenta fextanum unum. Ad fplenem fine ad duriciam eius, Ex lolij mundi farina cum lapa facies cataplafina amp;nbsp;impones, 6ó dabis bibere herbamartemefia. Item malagma fpleneticon. Recipe calcis uiuæun ciam unam,ftyptiriæ unam,cæræ libram unam, refinæ frixæ unam, pitui« næ unam,olei uncia unam^ Malagma ad fplcncticos, hy dropicos,amp; he tJi^tt^gt^d Iple

B paticos. Recipeapij fèminis,anifi,hyreos,cardamomi,cyperi5meliloti,pa nacis, radicis nitri,fquinantq,uncias fingulas amp;nbsp;femis, cæræ uncias fex amp;nbsp;femis,amoniacifcx,therebynthinæfimiliter,fçuitaurinifimilicer, aceti fex tarios duos, mellis uncias quatuor, omnia uero ficcainpuluerem redacta cumreliquispermiieebis amp;nbsp;uteris, Potio ad iplenem, llicis ramufeu- Patioad^les fus cum folrj s fimiliter, èC falicis in uino decoquitur ad tertias, amp;nbsp;idem uinu ’^^'^'' in potione datur,curat enim interiora omnia, Rutæ item agreftis manurn plenam decoques ex uini conditi fextario uno amp;nbsp;fcmis,ut redeat hemina» dabisep ante lucem bibere per triduum, èC in eodem latere dormiat, 8ó uG que ad horam ieptimam deambulet, Corticis ex radice capparum cochai kar plenum teres, amp;nbsp;dabis bibere cum aqua calida, addens fi uolueris per modicum acetum,hoccp per triduum facies,amp; knus eris, nbsp;Saccellum ad succhi»»

fplenis dolorem, Hederæ folia in aceto decoques, amp;nbsp;ipib aceto furfures ^ feruefacies, amp;nbsp;ita kccellabis, Vlmi radices uirginis fine ferro leuabis 06ita torrebis in furno ut tundi poffint amp;nbsp;cribrari, amp;nbsp;cum aceto acri corn»« mifeebis Luna decimafeptima,Slt; per triduum potui dabis, Trocifeus ad fplenem. Recipe croci uncias duas, origani florum duas, piretri duf as,rucæ duas, tundes omnia 06 cribrabis, 06 colliges ex aceto amp;nbsp;facies tro cifeos penfantes denarios très, amp;nbsp;dabis cum pufca:alij addunt amp;nbsp;erucæ fe men, Adduriciamueldoloremfplenis, Veiicamporcinam recent contraf^lenit tern aceti acerrimi plenam pones fuper duriciam fplenis, amp;nbsp;ita fafeiabis, duridemt, quot;nbsp;èC non laueturper criduumjuec foluetur,pofcca folues et inuenies ueficam

-ocr page 122-

C, P L I N I I s E c V N D r

C uacuam SC duriciamemollitam,Sódolores fédatos, eftenimres pRyfic^^ probariffima: poftea dabis potionem takm,herbam c0trariam,quaknii*‘’ lueris in puluerem rédigés, è^ cius pulueris cochkaria tria, herbæ fauin^ pulueris tria,picis uirginis pulueris tria,omnia cribrabis,86 inde dabis i^* iuno in uini potione cochlear plenum,febricitanti uero in aqua tepida, n^^ pix remaneat cum reliquo puluere. Item amoniaci uncias quinque,mi’’'* cæ kminis unam, capparis foliorum unam, nitri Alexandrini uncia fen’'^ teres acpermikebis,dabis^ in oximelk» Lupiniamari farinâ,fauinc^»^ quefarinam pari portionc mikebis, dabis q? cochlear unu in oximellisc)’ Acetum f^uiU this tribus. Item ad fpknemacetumfquilliticum facies fic. Squillæ corf^ hticum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cis côminutæ pond, tria mittes in dolium uitreum cum aceti acerrimi kx**

rijs quinque,ac pones in fole calido diebus canicularibus, ut macèrent P‘,' dies quadraginta,^ ex hoc aceto dabis ipknenco cochlear plenu, amp;nbsp;p‘’* horam cekrius manducet, quia res eft ualde uehemens qui nunquam gt;1^® uius fuit,addescp illi modicum mellis :et hoc non folum Ipknedds falub^^ rimum eft,fed amp;nbsp;ftomaticis 06 ptyficis plurimu prodeft,necnon 06 fang''' nem excreantibus, fed èC cotraomnes morbos interaneos facies,amp; pei^ ges. Fiet autem fic, Mittes ex ipfo aceto in ollam noua cochkaria quinq”^ cum oki hemina, atque fimul coques 06 fuperaddes fulphuris uiui cochf'' riaquinque,óó cæræ modicum, iterum^ fimul ferueat dumexcoquatat''* mm,poftea tolles amp;r agitabis 06ex eo infundes,Icabiem 86 pruriginêp^^ ^ unges, Epithymaadipknem. Recipecærælibraunam Ô6kmis,gut’^ amoniaci fimiliter,kui taurini lib.unam,panacis radices uncias Ièx,cyp^ D fex,calïîæ tres,crociunam,cardamomitres,daucicretici fimiliter,ok’^'f prini lib,tres ,cæram uero Ô6 therebynthinam ac feuum taurinum iolues”' unum,06 admikebis fpecies tuks,86 cribrabis.Crocumuero 86 fuccfal’* lynthij infundes in uino ueteri, 86 teres in mortario 86 admikebis, kquot;* amoniaci uncias tres,86 thuris makuli duas teres cum aceto in modunKquot;* roti,86 cumaluta luperpones. Foliacauliu trita86cakfatkapannoiHifl*^ ac fuperlparges thuris makuli puluerem,86impones, Floremitemfalgt;^ tundes cummodico lacke caprino,86in doloreimpones, Alliü itidemt''^ SJSKo A*-«^«? pedit edere. Malagma ad ipknem. Recipe propoki uncias tres, gut^ ^«OTAxMTo amoniaci fimiliter,therebynthinæ fimiliter,roris marini fimiliter,uifcifi'’’* liter,hæc omnia in pila tundes,86 de aceto modicû admikebis, CortK^'’î t.i-populi ^^bii coques in aqua donee tertia pars aquæ remaneat,86 ex ea bibes c^gt;^^ plenu tribus uicibus,interpolitis diebus fingulis. Itemexpertu, Getril’ ques in acetopro magnicudine appofito in modu catapfafmi inducamt,quot;^ apponaturloco. Farinalupini cumaceto cofperges, 86 facies cataplaü”^’ 86 uteris. Alia uero die aphronitri albi in aceto infufi duas pillulas bibeS' •XfriHUdeft, Epithymaadfplenemphyficü. Recipe cæræ Iib.unam,tfriâ:i una,Iülp^”’ rcjinafrixlt;e. ris unam, nitri unc,tres, daffinadum drachmas tres, kyptirizæune. u’’^’ nitrum uero 86 ftyptiriam 86 fulphur cum aceto infundes, 86 poftea fup^ mfundes, EpithymaIpkneticis, Recipeariftologiæ uncias fcx,ca’ft libfai®

-ocr page 123-

(

» ) )


D B R E M E D I C A L I B. II.


44'


libram unam, picis liquidæ unam, uifci unam, intybi unc^tres, oki cyprini libram una,opoponacis unc.tres,galbani duas,cypharr) quantü fufficit,ca ftorq unc.duas,uini optimi 8lt; accti quantü fufficit» Cataplafmafpkneti* cis» Recipe aceti fextarios quinque,quos coques ad fext»unü,8ó fic mittes picis fîccæïi.unaiTi,farinæ hordei tetarton,amp; itauteris. Epithymafplenc ticon. Recipe caricarû pinguium uncias fex,amoniaci unam amp;nbsp;femis,uifci dequercuunam, propoleiunam, foliorucappan unam amp;nbsp;femis, ftercoris caprini unam.Coques autem caricas cum aceto acri,amp; ita tundes aut teres diligenter,amp; poftcauifcum,amp; propolcium-,amp; amoniacu, amp;nbsp;ftercus capri num:hæc omnia permifces in unum 06 uteris,fed quando uolueris fuperin ducereacetomalaxabis. Epithymafplencticon. Recipeamoniaciuncias Epitbyw^tfw* quatuor,cæræ duas, uifci de quercuduas,oleicyprini quodfufiicit. Epi^ j^icitnium. thymafpleneticonmirabile.Recipe cardamomi,hyreos,cyprini,miri,liba , ni, anàfmgulas une. bdeUq une .quatuor amoniaci, therebynthinæ libras . fingulas,cæræ,propolis,anàuncias quatuor,nardi miri fex,balfami duas. Epithymafpleneticon. Recipe ftiptiriæ,aluminis feiffî uncias très, tyu0« militer,nitri fimiliter, cæræ uncias fex,picis libra unam, refinæ uncias fex, fricli fimilitej^,aceti fimiliter.

Ad os uentris Eringendum. nbsp;nbsp;Cap» xix.

OrticS granatoru un.duas,gaUæ duas,myrtbi tres,mannæ,tbu ris quatuor,hordei farinæ fextar.duos,tabfynthr), pulueris un. t4flt;»tf


•8



duas,mafticæ duas,aloe's quatuor,fex.und,fapæ,aceti fimiliter» omniahæc coques, 2lt; appones ftomachoueluentri.

Ad uentris dolorem feu uitia. nbsp;nbsp;Cap, xx»

^^ Alum terræ ficcum in puluerem rédigés, 8c ex eo denariu unit ex uini cyathis quatuor potui dabis, dolorem efficaciffime reles |uat. Lini feminis cotylam unam in aceti acri cotylis duobus con itufamamp; fcrucfacdamieiuno dabis,mireiuuat. Panis itemcom*^ bufti cinis tritus cum uini cyathis tribus, 8lt; potui datus dolorem tollit. Pulegium itidem commanducatum amp;nbsp;ad umbilicum appofitum continuo dolorem fedat. Aneti fernen paululumtritum ex aqua potui datur, amp;nbsp;con nbsp;.

tinuo dolorem uentris emendat. Talumleporis fi quis potauerit,in totü hoe dolore carebit. Item ad uentris uitia uel omnes dolores interaneoru. Siquidem de nimio frigore uenter difficilis fuerit, facies ut fuperius fcripfi mus. Si uero torfiones fuerint,trcs baccas lauri teres, Si cymini ac petrofe lini cochlearia fingula plena, 8ó piperis grana uiginti fimulcóteres,Slt; tres pelliculas de uentribus pullorum ficcabis,8lt; exindc aquam anetatam per* calidam bibat per potiones quandiu dolor fedatur .^

Tineis aclumbricis purgandis.

Cap. XXI.

Incæ quoddam uitium uentris eft, quæ pelluntur potu ceruini cornu, combufti cineris raphani decoquuntur ex aqua ad ter* nas, Sc caaquauino mifcetur,radix enulx decoquitur, deinde




-ocr page 124-

C» PLINII SBCVITDI

C fuccus eius expriniirur, amp;nbsp;potui datur cum eruta amp;nbsp;enula, terram non ^^' bent tangere. Allium in oximelle decodum deuoratur. Betæ candida: ^^* codæ deuorantur cum allio crudo. Aqua in qua lupini coxerint addita*^ ta amp;nbsp;pipere bibitur.Malum punicu tufum decodum ex tribus heminis ^“ heminam, tineas erjeit potu. Acini hederæ albæ contriti tres ex oximdl^ profunt. In hac curatione conuenit amp;nbsp;uentri^eos eadem rarione iHiniri-F Pennarum combuftarS cineris denarios fex, hyfopi albi odo, nitri fimi^* ter,falis duosjupinoru de medio fex,cotilasq5 duas apq, dabis bib ere 3^' H« nihilfer» ^^ diem,^ regelet. Ficum cumlupinoamaro tundcs,Sè panno indudu”' nè dphraß uentri impones. Herba camomilla cum aceto comeftalumbricosnecat' prototypiab* Comu ceruini combufti pulnerem cum melle permifcebis, amp;SanuniU^! horrent. bilicumq? illinies,omnes defcendunt. Centauriam item herbam bccani^ tam in puluerem, amp;nbsp;lupinorum farinam cum mellc mixtam fuper umb'^’* cumimpones , tineas necat. Betonicæiridêherbæpulueris denarios0^ j'n aquæ calidæ cyathis tribus dari potui emendant. nbsp;nbsp;Item codi ruß P7

rium

Empldßrum lumbricune» candis

ms ad denarios duos in aqua ealida potui datusjum^ricos 06 tineas eij^^ Lupinorum iridem farina cum felle hyreino mixta, 2lt; umbilico illita i3lt;^^ præftat. Ad tineas amp;C lumbricos. Lentis beminain aceto madefada? in cibo uel potu data,exrindos lumbricos eximit. Lupini itiSc crudi toi’' tufi Só umbilico impofiti, lumbricos penitus extirpant. Itemep dercust^* prinum ficcum amp;nbsp;ualde aridum tritum adiedo melle potui datur,omnt^^ j tineas radicitus eximit ♦ Raphanos ad tertias decoques, 06 earn aquarn^‘’ no admixto,ad extirpandas tineas dabis bibere. Pel caprinum lanæ a^ D xtum 06 umbilico appofitum,86 cornu ceruinu potui datum, aduerfus in”' bricos 86 tineas magnu auxilium prædant. Coriandri feminis uiridisi^* ciam unaex aquæ fextario uno,in qua lupini fucrint decodi bibat. dein^ adlumbricos. Ex mentacum mellebene^tritafadas pillulas glutiat. H^^* bam itidem nepetam uiridem cÔteres,Ô6 fuccum eius in uini cyathis trib”® ieiuno dabis bibere:fi autem febricitat,ex aqua ealida dabis. Ad lumbf* cos. Coriandrum 86 cardamomum æqualia teres cum melle quanm^ oleiumciba» ^^ffdit,dabis^ bibere cum oximelle. Oleium item cibarium cum aceto mixtum æquali menfura,ac per triduum potui datum contra lumbrieo^ tineas bene facit. Empladrü ad lumbricos. Foliaperficiuiridis 86 abfy” thium uiride coteres diligêter : quumep trita fucrint,addes fellis taurin* , quantum, rades^ puluerem comu ceruini udi, necnon 86 pollinis hgt;p” atep aloës,86 fado cerotario tenerrimo, fupcrmittes quoufquepermif^^^

tur, SC ucêhs. -^

Tormim'bus medendis»

Gap» XXII»

1 UI iUlIilUU^ Ilicut.jiui5gt; V/ap» xvxvix^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

1 Adtuca diïcocfta editur ex oleo cymmo,Gle,finapi,ouum ö^

M defunditurm uafè, putamêeius impleturoleo quodinuaUquot; ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funditur. Eadem rarione uinum amp;nbsp;mei» Vinum autem ftai*^ . *^ ^ nbsp;nbsp;re,hgc permifcentur in unum, eochlearq unius ad quanritai^^

bibitur. Hokra difcoda ex fale eduntur» Ruta cü hyfopo difcoquituneW

-ocr page 125-

1

DE RE MEDICA LTB» lï»


4$


(1*

0


aqua ex uini potione mifcetur.Panis cum laóle caprino dccoctus bis in die fumitur moreforbirionis. In olei cyathis fex ruta decoquitur, idep oleum bibitur. Malum punicum tufum ex tribus heminis uini codtum ad hemi* nam,emendat. Malum punicum in olla addito operculo,exuftum in fur* no amp;nbsp;tritum, datumcp in uini potione tormina difcutit, Ruborum qui fee runtmora cauliculi teneri tunduntur^Sf ex ijs exprimitur fuccus,qui in fo* le ad craffitudinem mellis coquitur,hic potus efficaciffime prodeft. Uyen pecudis totus tri:us ex uino bibit. Palumbus ferus in cibo datur decoctus in pufea. Anas uiua apponituruentri, in eandê morbus tranfitjtacp mo* ritur. Aqua calida manna clyfterio infunditur» Vinu tepidum addito coa guloleporis,fi potui daturcrediturcfticaciffimu» ■► Anftologiæradicis puluerem in aqua calida dabis bibere» Ad sjo$op, hoc eft ad tortionê uen« tris » Folia lauri mafticet, amp;nbsp;fuccum eius glutiat, ipfa^ folia in umbilicum ponat, amp;nbsp;ftatim paufat. —«

Ventrimolliendogt; nbsp;nbsp;Gap» XXIII.

Enæ falfæ,ideft pifees falfj uentri molliendo cû feiletaurium«




li I


)*


| bilico illiniuntur» Lac caprinum potatum cum fale 8lt; melle ua j let. Ventriculus fuillus in quo farda decofta fit. Porri capitati

3ifcoóti per fe in cibo fumuntur. Vrticæ quoep fernen toftum pane colligitur. Lens non pereoef a forbetur. Mirabolanus genus caryo tæ nafcens in Aegypto, quæ os no habet,uino auftero trita amp;nbsp;pota aluum citat. Fellupi,cüelaterioumbilico illinitur. Cydoniainmelle feruatacru* damanducatur àieiunis. Prunaitidem àieiuno eduntur. Mororummatu rorum fuccus potui datur. Amoniacum potioni additur. Vlmi cortex tu* fus,denarijpondusinheminaaquæfrigidæetiampurgat. Aquabibitur in quat gallinacei decoxerint. Hirundinus fimus adiedto melle (upponit. tg^n/nf prJ« Salicis fuccus ex uino mulfo potatus ualet. tThalaflbmel iucundiffime pur gat,fine ftomachi uexatione amp;nbsp;odore grato et fapore,quod fic fieri debet, j^jj/^fg^. Aqua manna Slt; aqua cccleftis eadem menfura, Só mei eiufdem portionis, permifcentur amp;nbsp;feruant in uafe fieftili picato,ufui laxatiuo. B»* Betam gra mine cum radicibus fuis terges,ficcç non lauabis, amp;nbsp;tamdiu in cacabo bu* liat donee difcoquatur,ficut ccrotum,amp; addes ibidem modicu falls amp;nbsp;mei lis cochlearia quinque, olei unum,amp; ex eo dabis calicembonü, etiam fi fe* bricitat. Adlaxanduuentrcm,bulbos Aphros numero quadraginta,pur gatos cum diligentia teres in mortario,2lt; cum mellis defpumati pond.fex in ollamnouanimittes,etquuincccpericfernere lento foco,tunc addes bul bos tritos, 5C poftea quum ceeperit uelut paftilli fieri, tolles, 5lt; quum cœ* périt ehe tepidum addes pipet is unciam unam, pülegij unam, hy fopi triti unam Sc femiunciam, diagridij aut polipodrj denarios quatuor. Oxiga* exig^ro» ron quoduentrem malaxat. Recipe zinziberis fucci unciamunam,pipe* ris albiümilitcr,falisamoniacifimiliter, diagridtj unâ amp;nbsp;lenus, mellis opti milibramunam, opij Cyrenaicidenarios tres, florülibras duas aceci acri unam, zinziber autem 2lt; piper tundes Sé cribrabis molliter, falem tei es,

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m


-ocr page 126-

C. PI-TNII SEC VN D I

. c diagndion iil fermento fub cinere call cl o coques, amp;nbsp;fublatiim quum rePe^ catumfucritteres 5^ cribrabis,opium Cyrenaicum tcres inmortario,amp;’^ line omnia mittes,diligêter^ ac diutiflime teres,ut bene c0milceantür,utf ris autem fic, fèro cum ungella aut cum pede de anlère,ita ut lorbeas exifl* de congium plenum, uel li quid amplius dclectaucriC, quia non lædit : ac^ cipitur autê etiam cum nalcentq s, ut de focnugrseco, aliud fanè non tenet) praeter id quod cû oxigaro acceperit» Item lapatq herbæ 8c polipodp rs' dices cum aqua décollas edatjimulqj fuccum bibat, aut herbæ fuceSqu^ in arbore nafcitur,ipfum^ bolus inter cibos manducet,hæcenimuentrent fineullo dolore purgat,86 patremfamilias non dorrupit» Eftprætereah^t baquamGræci ö^op appellant,cuius dccocri luccihauriunturutiliter,itatgt; men ut à catarticis recedas» Item diagridq feu Icamoneæ lèmiunciam, pf legb ficci denarios tres, pip er is femiunciam,nuclei ficci denarios fex.Hlt;t^ omniatrita permixtacum mellis defpumati pond.unü,dabis ieiuno adeo^ chleariatria» Plantagineminaquadecoques,86 eamaquamcummellenit xtam dabis bibere. Herbam quoep Mercurialem dabis in potione»-^

Vlcerd teilte in redo intedino

mon uociint) tefioneetpro^ fca deijciendi cupdttdte infrz: flanc,pauds ad modü fe^ué b busexcremen:: tii Gal de loi cisafl-edis.6, quot;t in uetuflatÓ, Utwretinde imponantur

Adtenefinum» Cap. xxlUb

onutur (tinef» a

Enef no labor antes fubinde concupifeunt egercre 86nihM ciunt» Ad hoc uitium fenectus anguiu cum rofaceo in uafe lb^ gneo decoquitur,86 uentri illinitunEt fi exulceratio fit,offrent ex muhadecodæ eduntur. Lac item bubulum potatum pro^ delf» lus itidem pifcium maritimorum in patina dccodlorum cumlaCtaa^ lorbetur,autpane eolligitur, Holus diTcoCrum cum falc cditur. Aqua^J rinaex alto hauritur,feruaturcp tut uctultate uires accipiat, poUea bibitttt cum uino amp;nbsp;aceto, uomitu præcedente. Aliqui uero aquam marinam p^ Ie dant,fèd raphanos fupermandi iubentcx mulla 86 aceto,ut uomatur., Pulciculam filiginis cum fale tantum fine olco condies,86 adqcies cæræp** nicæ denarios lex,86 agitabis bene,86 fic dabis edendam.

i^d Holerauentris uitium elf malum, 86 præceps mirifice, cuiusf“ ræprodeft compofitioquæ infra eft fcripta. Oliuæ quæ uetet^ rimæ fint aqua calida luuntur,ita ut fapore falis amittant,86 cP” cleatæ cum pipere terucur,quibus admifeentur coria mali inatt to decocfta,oleum 86 acetum acerrimum adpeitur ♦ Oportebit ante quiöt* •fciuoamp;’uomi rabiturpotionequam diutiflime abftinere,tutpotequod 86 uomituperfid ebi^^Artrf* ^'t^^xhauriat dicta. In aqua laftucæ caulcs quanto maiores 86 amariorts in patina coquuntur,86 fic eduntur. Cydonia fi matura cruda in cibo fun” tur. Optime facit 86 potio cuius compofitionem quum de ftomacho dic^j remus,expofuimus. Baccæ acrifolq tritæ 86uino dater profunt. Moron* de rubo fuccus efficaciter bibitur. Aqua marina calida clyfterio infuniJln ► Petrofelinum,piper,coftum, 86 baccas lauri panter trita cum uino d^* bis bibere. Ex uua itidem pafla 86 contufa cymino malagmafacies,86a^*I ,ci'es m'numj86 ficimpones fuper umbilicum,86 dabis ei ut bibat ex aqua f’ lida»

-ocr page 127-

P E RE M E D T C A L I B. II,

^ lida. Pulegiu lyluaticu conteres cum oleo græco,Sô dabis ut forbeat. Hoc enim SxS uentrem ioluit. Semen item aneti tritum admixta aqua potui da^ tur. Polion herba cum aqua trita choleram fiftit * Herbam centauriam in aquadecoques,8ó ex ea aqua per triduû cyathos très dabis biberc. Item^ uitulinum fimum recente ex uino potui dabis, etia melancholicos libérât»

rimui uituiii nuscholerlt;e

ttiedeturetiïti lanchohte.

Tamarifci Hue fellis terræ radices contufæ, amp;r ex aqua mulfa potui datæ, amp;nbsp;dcorfum ^ defurfum purgabut omnes biles, amp;nbsp;pofteatoto anno bene ualebit» Pulegb pulueris cochlearia tria comanducata, 06 luper umbilicu pofi'taoblita^,intempeftiuos amp;nbsp;continuos uomitus mire continet,quod fi tanta concitatio ftomachi in uomitu erit, ut cotineri no poffit^erucæ ramu lós tres uel quatuor cum maligranati fucco teres, atcp ad forbendu dabis, continuo fedatur» Item mundatoriû cholcrum 8ó prouocatorium uentris. Epithymum decoques in aqua ad tertias, addesey mei 06 facies fimul ferne re, 56 dabis bibere fine calidu bue frigidu. Itemcy raphanü,lini fernen ac pi per fiquis ieiunus manduCet,fortiflïme bilem inhibet. Pulegiu item com* manducatum et in umbilico pofitum mire cholera fiftit. Semen itidem mal uæ ex aqua câlida ieiuiio potui dabis,choleram nafci prohibet,et caput in* fundit» Ad reftringendam choleram cataplalrna. Recipe apq feminis tul Cdtäph^nußt das duas,famfuci,myrrhæ,camomillæ,farinæ hordei, fœnugræci, lini fes; 1^^^ ciwltnm. minis ana uncias duas ,aqua in qua radices cuifci decoftp fuerint,mellis un das fex,olei tres,fapæ tetartû:per lingulas autem uicesjaddesep mel,aquä oleu,^ làpam refolues 8crecoques. Cataplafnati uerofabanu calidû im* pones,facies^ hoc triduo,§lt; intermiffo uno die,iterum triduo facies. Ad chclerumpd-purgationêuentris amp;r choleru deduftiônes.Maflicæ teres unc.i. amp;nbsp;pulué Mmcafusplu, rem mittes in aquam frigida,^ dabis fero eunti dormicS. Ad biles repri* Xo^^S^F“«« 'mendas, Herbamercurialis coquit,amp;;inciboeufale 8ó oleo datur,óó curn x(ç«^'quot;° ^°* aqua mulfa bibitur,hoc et ægrotantê iuuat,fi 06 aqua eins cû codito bibaf » ^

Coeliacisfanandis» CaD» XXVb

H^^^^ ^ quibus^coeliacu deprehciidas breuiter fitdió:uni, fcihcetcx Ko(XraKo5ç officio uentris per omnia turbatum ♦ Nam nUnc alpera uel alba uentrakt Idtit J^ uel indigefta, nunclanguinolentaautpurulenta, atep inacqua* *’*’*®*lt;‘^*‘ lia egeruntur ægrotantis flercoraeodem die frequenter amp;nbsp;par ‘ ua,aut femel 06 coaceruata,atteftante inteflinorü rugini,cum inflatione 8C lonitu defcendentis cibi, quando ægrotantes pallore cutis albida luperfi* cie,uiriü debilitate,made corporis totius cumfætore,pulRi crebro, paruin imbecilli,unde 86 cocliaci difti funt apertæ paffionis, qua tenent. Venter enimpatitur quem Græci xoiAiap appellat,quos itacurabis.Bulbos Aphri canos rubicundos cotritos ex uino candenti ferro calefafto potui dabis, et fanabuntur. Columbus ex paffo decoAus donee madefcat,8^ in cibo da^ tus utiliffime fuccurrit omnibus uitrjs » Oua item in aceto macérant, amp;nbsp;cce Üaeis in cibo dantur. Vngula indem porcina combufta amp;nbsp;in cinerem resï dada, dehinc pridie in uino auftero inRifa bibitur. Cinis calidus cribra^ tus reftringit, Leporis coagulum ex uino uetuftiffimo dilutum 06 tepefa

m 2.

-ocr page 128-

’ '' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c, T L i N I I S E C V N D t

C dum iciuno dabis bibere,quod remedium ualde manifeftum experimert'' turn eft, lecur item caprinum peruftum amp;nbsp;leuiter tritum uentri appoft^' Sanguinis quoep fluxu torminofis continebit. Itemcp luteo ouorum tr^J’ lardi ueteris quadrans, mellis pondo quadrans in uini ueteris cyathis t^^ bus fimul cdterentur,in nucis aucllanæ magnitudine ex aqua cœliacis daj’ cur, Baccæ oliuarû in uino cœliacis propinantur. Itemmembranæ^al” narum toftæ fi' cum oleo et fale fubferuefiunt,lîc datæ in cibo CœliacoruO'’

fVetut leâio habet, ^ cru* du okribus, qui eiufmodi junt, dehent, quot;t inpotione pro^matur.

ft*

tpitben.ieaet hàcis,

lorem mukciic, Abftmerc autem a frugibust oportet amp;S gaUinam Sô hon’’ nem. Fimus autem columbinus toftus ÔÔ tritus cœh'acis ÔC dyfentenciS'*'’ dbo detur» Palumbi in aceto difcoCti amp;nbsp;dyfèntericis èC cediads in ûb^ medent.is^ Item^ oua in aceto macerabis Slt; infricabis ex aqua,panes ^ dem cœliacis eadem hora rcfoluunt,amp;in pane coCta dantur in dbo» ^^^ iium itidem ouilli in uino auftero dccoclû bibitur: hoc amp;nbsp;dyfentericis t^^' detur. Item trocifeus ad cœliacos 00 dyfentericos. Recipe herbæ fy*”^ phoniaeæ albæ fennnis unciam unam,anifi unam,apfj fèminis unam,^^^’ unam,balaufti unam,hypocifti doicilo unam, opq iemiunciam, omnia^^ la 06 cribrata colliges cumaquapluuiali, amp;nbsp;fades trocifeos habentes den’ nos très, dabisep in aquæ cyathis tribus pluuialis trociieum unum, It^ epithymaad cœliacos» Recipecæræundas quatuor,mafticæunam, niy^ rhæ èc aloës unam, mannæ th uns unam amp;nbsp;femis, amerinæ quatuor, c^ dos unâ amp;nbsp;ièmis,iydon unam,olei lentiicinitres,maginati Aegyptq q*J^ i turn fufficit,ut fie ea ipfa cÔmifccantur in mortario cum maginate ad mc^ fpiflitudinem,amp; fiepodea ccrotariü permiieebis,^ uteris ante amp;S retro' Cataplafina ad eer lia cos. Recipe fcilb uncias duas,mannæ,thuris,acan^ mafticæ,cyados fimiliter,myrti cotylam unâ,alfetæ quod eft polentahof^ dei fextarium unü amp;^ femis, fapæ creticæ amp;nbsp;aceti quod fuffîcit fpalticehn’' eft conftriugerc. Item ad cccliacos» Rorem lyriacum cum oriza coq^o’ ^colatunifuccuminricies. —«

Ventri fiftendo» Cap, XXVIL

^ uentrem fiftendum,cancri fiuuiatiles triti ex aqua bibunti»^' iMorifuccumin caprinolade potatur, Ozimum idem uentri iHinitur, Panicium itidem in lade caprino decodu ’n” re forbitionis in die fumitur, Vetus panis nauticus tufus 8^*’^ rum codus in aqua bibitur. Cortices fabæ ad tertias decodæ profunt* Lens aqua coclefti décoda iorbetur, Acetum merum fumitur, Malien’ fylueftria eduntur. Aqua in qua pruna agreftia coda fucrint bibitun Sylueftrium prunorum baccæ uel ex radice corticis in uino auftero dc^o^ quuntur,ut tertia pars décidât,idep uinum bibitur merum cyathnsjunus*” die, Mororum fatiuoru immaturoru fuccus bibitur, Sorbetur fuccus ^^*

■ minis myrti, Palumbus ferus ex pufea codus in cibo datur, Fimus «Jö” que columbinus cum melle uentri illinitur, Bibitur etiam anatum mafid^ rum languis. Flores uel cincinnos de auellana colliges Sc mittes in fufi”* Ut ficcent,8lt; qua ficcati fucrint terent,^ ex uino prop inent, lunipcri ba^^

-ocr page 129-

CÄ tnta? cx uino nigro,id eft ex uuis nigris,expreflb potant* Flos item hegt;» ^ deræ tribus digiris Rimptus in uino auftero bibitur in die. Rubom in qui^ bus mOra nafeutur, cauliculi in uino auftero decoquunt amp;nbsp;in cibo dantur. Coclearu uero quæ uiuæ crematg fint cinis, porioni ex uino auftero infper gitur. Plantago quo^ cditur ex aceto cofta. Samfuci etia radix ex uino bï bitur. Gallinacei iecur aftum in cibo fumitur. ■► Panniculos nucis ficca bis,amp;i ex eis puluerêfaftum in uino dabis. Coriu melonis in puluerêredi ges,Slt; ex puica ieiuno dabis bibere amp;nbsp;lanabit. Gluten item taurinu muns« dum rubeu folues in aqua amp;nbsp;chartæ induces,amp; fuper ligulam impones. nbsp;nbsp;cdupUfm^fi

Cataplafina ad ftringenduuentré infantu. Recipe thuris uneJj. fapm 86 ßendo uentri aceri quod fufiïcit,ac farina'hordei. Ouum in aceto acri coques,amp; quum inßntum, crepueritpurgabis, amp;nbsp;iteru coques, 86 quandiu colorêmutaueritdabis ei qui paritur. Si uero conationes efi raiura pmanferint 86 uenter ftrictus fue rit,fuccusorizæcûanuloinqcies. Adconationes. Inuini Aphrifext. ij. inittes fafciculü cymarû rubi 86 folioru lauri manu plena, coquescp tandiu donee excoquat. Deinde calice mittes aliu 86 coques 86 addes ut fupra,86 exinde lpongiafouebis,facithoclenemuentrem,-«^

Dylènteriæcompefcendæ. Cap. xxviil.

Y fenteriä deprehendes à ftercoru qualitate,aut macilêta,uel pin guibus humoribus oblita, aut cü raiura inteftinoru, nunc purtu ‘'^^^ fi'’ica,nüc fanguinolenta:ita uero curatur. Holera cu fale edunr. Per ft bulbi triti dantur,86 in uino auftero porio miftctur.CccIefti aqua co ftum ozimu in cibo datur. Ruta cum cafto teritur in uino in modu mereti» 86 ita cditur. Ca'ra remiiTa in potione datur. Puluis fit ex alica t ofta prius quam detur in quê fubigitur cæra remiffa. Infundunt farmenta in quibus acini uuarû hærent: 86 acinoru lapilli côburuntur, eorucp cinere aipergiu Sucus pampinoru et uitiu clyfterio immittat. Cydonia matura cruda edun tur,Myrti feminis podus den.in uino propina. Vinu in quo foliamyrti dif cofta fint potui datur. Galla cum comagina c0buritur,cinis eins extingui^ tur,uinoillinituruentri,hoc 86 ad cœliacos facit. Flos hederæ tritus,86 tri bus digiris fumptus in uino auftero bis in die bibitur. Ruboru in quibus mora naftuntur cauliculi decoquuntur,in uino auftero 86 per ft eduntur. Lutea ouoru tria,lardi ueteris drachmas tres mellis toridê,uini cyathi tres unatconterunt,86 in nucis auellanæmagnitudine ex aqua dantur. ► Ru lp bi radices benelotas mittes in ollamnouâfi(ftilem86aquæftxt.unû,86 de coques ad tertias,deinde fupermittes aceriacri heminâunâ,86 iteru femes re facies ad tertias,ut nigru fiat,86 dabis ieiuno pufillü. Na fi plus dederis uentri no facit. Mufeu qui in tegulis nafcitur,côteres in puluerê, 86 in uini picari,id eft nigri ieiuno dabis,eade hora elaudit uentre. Nam fi febricitat ex aqua calida bibat. Pini arboris cortice in aqua decoques, 86 ex ea aqua dyfentericis dabis, hoc 86cocliacis prodeft,qui fimiliteruexantur. Styrax cem,guttam amoniaca,fpecularia combufta pari portione,ac piperis gras na in uini potione dabis bibere. Si uero uenter ei torquetur, betæ radices-

-ocr page 130-

C. P Iz I s I I SECVNDI

C ex oleo coques,8ó dabis ei ipfumoleumbibere. Semperuiummaioris fu^ ci cyathos quatuor in uini cyatho uno potui dabis, hoe enim dyftnteric^ 8ó coeliacos amp;nbsp;lumbricos habentes curat. Corticem agrifolq interiors

granatum O' o-vii^ïa flora tin[dem.

exteriorem rades 00 mittes in cacabû nouum,et pones fuper carbones, ny ut comburatur,fc J ut toftetur,dein teratur,amp; dabis cochlear plenu fd^* citanti cum aqua calidä,fanis uero in uino ftyptico,amp; ftringit mirifice^ ‘’ cleam maiorem quæ comeditur affabis, ita ut teftam femiuftam primu n”' tas in mortariü, deinde carnemuftam fimul in puluerem rédigés, amp;exf« dabis coclear plenum in uino calido,uel fi minus edax fiierit,dimidiuni^ bis. Pruna agreftia,gallam,mafticam, thus mafculu, myrrham, pipet flores rofæ ex uino ftyptico propinabis. Coftum, ftyracem, orizam, p’^ nem Aphrum,mafticam,maligranati folia,fi'cus, teftam oui,omniatundd 8ó dabis puluerem in ouo lbrbili,aut in uino manè amp;nbsp;uefpere. Cortice^ arboris mori intcriorem teneram rades, amp;nbsp;cum uino nigro coques in piquot;^ tario nouo donce excoquatur,S6 ex eo dabis cochlearia tria manè 06 IdO’ Glandis item rubeæ grana tredecim, piperis quinque, fimul teres cunm'' no uetcri,amp; dabis tribus matutinis. Si quis in Iblio poftqua fudaucritol^^ Ipani fi poteft hemina,fi non uel potionem unam bibat,curatur:tantoaiif^ melius fentiet quanto plus bibenc,lauet uero fccundü confuctudinc. b^ balauftiü,gallam, pumieem, géras, tyrias amp;nbsp;locuftæ alperas teftas, oin’^ æquis podcribus teres amp;nbsp;cnbrabis.Dabis ueroex eo manè amp;nbsp;ferocou^ j^ aria fingula fi non febricitat cum uino mixtum, febricitâtibus uero in a^d calida. Naxum fullonu teres diligenter, èC dabis in uino uel ouo uel a^*^ SyHonmilum calidamanè 8ó lèro.Cauliculus maligranati,quos Græci fydiauocant,p^ ma die tcres numero quinque,amp; piperis grana undecim in mortario fi^^^* Ii,Só mittes uini potionê in calicem minorem,ex quo perfundes ferruc^quot;' dens,amp; fic mifcebis puluerem amp;nbsp;dabis bibere. Secudauero die caulicul^ fèx,óó piperis grana xy. Vuam quæ ex ft in uite fucrit arefada teres cu^]^ ligccia, tritamq? in uino uetcri dabis bibere,ita ut in uino pane inongaf’^ fic lumat amp;nbsp;poft ipfini potionêbibat.Fabas folidas franges,^ macérait'* in aceto acri,et dabis mâducare ieiuno quan tu poteft. Oua cruda Frange-'’ amp;nbsp;mittes in patellam rudern 8ó maligranati puluerem,gallarutp parip^j* jnkäiodyfen» ffone admiftebis Sê coques,amp; cum aceto acri dabis bibere. Inieftioao ' ^f’''^ fentericos. Recipe pumicis cobufti unc*unâ,gallæ afianæ unâ,balani^^^

barici unde coria confidunt unam, geræ tyriæ unâ. Hæc omnia tund^s i^ cnbrabis, amp;nbsp;hincplenu cochlear mittes inmortario, atep addcs maglt;’^ unteres, hoc eft uini aufteri in quo coda fuut hæc myrti amp;nbsp;rubi fafeicu^''1 guh,coriû maligranati et Jctis manus plena,fed et feorfum decoques w^ orizæ cû feuo urfino ^ colabis,hinc mittes unemnâ ^ femis, amp;nbsp;fimiJ^'* feebis rprius aût reficiat,amp; fie inqciatur tepidû, 06 teneat uero quantiiP*’ teftgt; Aha miectio. Coques ex aqua lente, myrtû, 06 corticê maligr^’i^^ cymas ,rubi corticê,roboris Slt; Icnnfci modicu,pro oleo uero feuû cap^*^^ in aqua coques amp;nbsp;fie inij des ;qd'fi in uafe fuent ex uino mittes quo actif '

-ocr page 131-

Aîia^ Cymarum rubi fafdculum unumjentis manum plcnam, onzæ tan tundemsamp; corricis maligranati duos coques in ollanouain aquæ fcxtarps duobus,donee fuccus fiat,quem colabis per linteum diligêtcr, ut fit uel ter tiapars fextarij,deinde teres molliffime gallam Alexandrinamuna, mit« tescp ouum unum,et olei unciarn unam,falis cp cochlearia duo,milcebis fuc cum amp;nbsp;inrjeies: prima uero die tantum falem mittes. CoUyrium ad dyfen CoHyrium dys t^ricos qui fanguinemfaciunt» Recipe thuris mafculi unciarn unam,myrsï fentcricum. rhæ unam,opr) unam,quæ teres in mortario diligenter,addita paulatim a«» qua,donee in fe modum collyri) conigat,amp; facies collina diuerfa pro æta* tibus quæ in neceffitate cum oleo rofato fupponcs » Collyrium dyfenteri^ cum,quodrecipit drachmas quatuor,opf) quatuor,myrrhæ amp;nbsp;libani qua^ tuor,{Liccum amogloifæ ac uinum amineu» CoIIyriü hypoticon». Recipe ccUyrium ty opij uncia unam,acatiæ unâ, myrrhæunam, croci ferniunc» colliges cum poticum. amphaci melle, Collyriû hypoticon laudanim,ad quod crocumjibanumi opium æquali pondéré teres,8ó cum fucco arnogloflæ colliges, Hypoti= Y^ypoticon cum gorgon,hoc eft agile, facit ad eos qui conationes padunt amp;nbsp;antiquas Gorgo»i paffiones. Recipecycidondrach,quatuor,hbaniquatuor,acatiæquatuor opp quatuor^cum fucco lactiicæ colliges, Trocifcus dylèntcricis. Recipe Trodfcusdyn albefcidrachrxxiip.alpalti xvi,fàndaricæ xvi,arfcnicæ xp. gallæpulue^: Ifnterids, ris nouem,fucci arnogloflæ quantum fufticit. Picem liquidam amp;nbsp;reGnami oleum^uetus Sô cærâ,omnia mittes modicü in acetabulum,amp;refolues ad earbones,ut fiat quafi' cerotü molle,óó ex eo unges amp;nbsp;renes,appofitis hinc inde floccis lanæ amp;nbsp;fafeps, léd intinges modicü lanæ in ipfo acetabulo, 8C inpeies inintefb'na,itautquotiens uentremfecerit,aliudmittes, Trocifci confectio probatiflimi. Recipe leppidi Cyprp denarios octodccim,hypo cifci oc'todecim,ftyptiriæ une. unam,fandaraeæ unä,croci magnati unam, opp una,falis amoniaci den.fex, eplèmaci Cretici quantu fuiheitad coagu

. landa pigmenta, Qiiæ omnia diligenter teres amp;nbsp;cribrabis, ut pulucrem fa j cias,amp;:pofteatantüpaflummittes, utconftringat,non utliqucfaciat,amp; fa cias troeiieos habentes den. tres, §lt; fingulos inpeies, Sf fi i afuras aut .agt; , niem facit, primum de aquaoliuarü inpeies, amp;nbsp;poftea de trocilcoxoqucs quoq^ cymas derubo cum cortice maligranati,Slt; orizæ pugillo,amp; myrti: , quæ fi no fuerit, buxum mittes, èC coques omnia hæc in uino fty ptico,do nee de tribus partibus duæ remaneant, et mittes in mortario quantu potio efle poteft,^ lac (blues trocifcu. Si aut puram aquam facit ucnter,non inp^ cies de aqua oliuarû,fed tantum de trocifeo, Ad dolorem amp;nbsp;conationem DylenterUtt .cum pondéré facies fomentum fic. Foenugræcû bullies in aqua amp;nbsp;inde Rv con.lt;tionib.md uebis, Inpeies butyrum,8ó mei,amp; oleum,amp; modicü falem,8ó cxinde cu^ rabis, Item trocifcus dylèntcricis,amp; ad eos quibus uenter languinem fa^ cit. Recipe iufquiami feminis unc.una,app feminis una,balaufti una,acaè Xiæunâ,ametunâ,agâtis Aegyptiæunâ,uulgacæ feminis una,roris Syria ci unâ,opp Thebaici femiun.mandragoræ radicis drach .p .geræ Ty riæ fe miunc, quæ omnia colliges eu aqua, £lt; facies trocifcos habentes drachma

-ocr page 132-

C, PLINITSKCVNDT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ji

C dimidiam,5lt;r dabis bibere ci qui no fcbncirat cum ui'no: fcbricirantibuS^^ Trodfeusijs ro 1'11 aqua calida manè, Trocifcus ad cos qui fanguinem faciunt cum ^^^ ^Janguinem nationeuelroRirauelcorruptela» Rccipc fandaracæponricæunc!ascd‘'' * ‘^'^ nbsp;nbsp;nbsp;arfcmci mafculi quatuor, acatiæ rubcæ libram unam,calcis uiuæ unâ, ^

omniafingillatim rundes èC cribrabis,mifcebiscp in mortanocûui’not^'' ri auftero in quo cocra fint hæc.Myrtus uiridis,roia ficca,cortices mal'^ nati,cymærubi 06 buxus,tantumep mittes uini ut ad fpiflïtudinem rédigé* turzSó quum ceeperit ficcari, faciet trocifcos pro ætatibus habentes den^* rios octo, ucl fenos feu quaternos, quos ficcabis in umbra amp;nbsp;repones ;quot; uteris fie; Priufquam ini)cias,aqua de oliuis uel Aphramuria fpida in ni®* dum heminæ dimidiæ repetacta ablucs inteftinu manè amp;nbsp;fcro de trociR' curabis» Sufticitautem femel abluereinteflinum, trocifcum uero quoolt;^‘ infjeies cu fcimmate,id eft in uino in quo herbæ fupraferiptæ funt coâ^' Potionem hanc dabis quibus languis multum fluit, quod fi dolor autcC’* Trodfeusdu» ^*® mulca fuerit,cum fucco orizæ uel lenticulæ inqciatur. Accipiat ucroP^ fp^rmaion nbsp;nbsp;tionem detrocifco qui diafparmaton uocaturquotidie fero. Iniectio ad^i

fentericos» Reciperubi cymulas.teftas maligranati,uinumftypticunilt; des acatiam,et Icuum hircinum colatum ad modum potion is^tenendu^^^^ tiffime. Trocilcus addyfèntericos. Recipelicq IndiciunciamunamAf' fokies in uino fiypticOîgallæ Alexandrinæ unam, amp;f lulphur uiuurn, f^''* daracæunamSlt; femis,quæ tundes amp;nbsp;cribrabis,calcis uiuæquatuor,S^^'' t ripigêmti,quæ fimiliter tundes et cribrabis,opq Thebaici {èmlunciam*^

D fundes in uino Apliroftvptico,06 tuncin morcanoomnia permilcebiS’^ facies trocifcos quos fic inpcies.'tcres trocilcum in mortario mundojS^”’'' tes uini Aphri quafi calicem bonum,óó fic curabis. Trocifcus ad ha'^ Balauftf) femiunciam,gallac fimiliter, croci fimiliter, ftyracis fimiliter,!’';' rhæ filiquas nouem, caftorij tres, capfi laginis feminis,quod eftiufqui^’’quot; filiquas oâ:odecim,apf) lèminis femiunciâ,opf) filiquas octo,anifi lèmi’’quot;’ ciam,dauci fimiliter, aquæ quantum fufficit, facies trocifcos habentes b' Cdtdptd^mi quastres. Cataplafnaad dyfentericos. Recipe cortice maligranatb^’ dyfcntcricit fam,myrtum,polentam,mafticam,gallas,aloên,qupomniain fipa co^l**^ amp;C impones. Panem pulueris Aphri amp;nbsp;fœnugræci in melle amp;nbsp;aceto^'J* ques,Só inuentrêaerenes pones. Ad idcmcataplafmaamp;fadintcftinb lorem. Daptilos in uino ueteri infufos cum pane Aphro amp;nbsp;modicoö^ coteres,amp; in capiteinteftini hyones. Daptylos infundes in melle,amp;gt;’’’' tes uinum uetus uel acetum acerrimum cum paflb in cacabum,quodqutgt;'’ï ferbuerit,mittes daptylos tritos Sif puluerem panis Aphri,parumena^^ ntchordei,fed Slt; puluerem ma! igranati,galbe Alexandrinæ,myrrhæ”’^ fculæ, mannæquæucndituràpigmentarijs, ô^ quùfadtumfiicritcarapl^* fina,unges oleo lentiicino,^ pones ex utraep parte. Sanèantequâadeaf* nem poiias cacaplalma, afperges fiiper illam mafticam tritam ex oleold’'* feino Linges, balaudium itemrofam ficcam,rorem Syriacum,maligt3!i^' ta hcca m umo aulberojualè iiouo feruefacies,et ibi lolues trocilcum udp'’

-ocr page 133-

DE R E JM E D r C A L r »♦ IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^

uerem ad inqdendum» Cataplaimaadideminmodumcpitliymi.- Gallas Alexandrinas,corncem ma!igranatbacacias,myrfum,inyrrliain Sc marii^ cam teres amp;nbsp;cribrabis. Cydonia cruda intrinlècus tantum purgata quarrt molliflïme teres, 6ó comifcens puluercm ufbum rurfum tcres,addens paus: ladm ace tu, donee fimile fit epithymo, mittes etiam parum olei rolacei viel myrrini cum aceto modieo,óó quafi epithyma fit, amp;nbsp;poncs ad umbilicû,ô£ ita deorfum ad renes, Cataplafma ad cadem. Maloru granatoru coria amp;^ gallæ decoquuntur ex uino,deinde fi mollia fiicrmt fimul tcruntur,qui* bus adijciuntur omphatrum,hypociftis ,8ó acaria rufa,fed ex aqua infundi tur pridie, eis ros coriarius Slt; alumen fciHiim Utracp tufa amp;nbsp;cribrata, mis: fcenturq^ ceroto ex myrtino oleo fado. Epithyma roclydion, quöd facit ad dyfentcricos amp;nbsp;cccliacos. Recipe acatiæ umJiamunam, cyados unamj omphatq unam,{ybani unâ,ba]aufrq unam, icy fti unam, aloës unâ,roris fy riaci unam, myrrh æ unam, cenante unam, rofe ficcæ unam, cæræ uncias nouem, picis duas, olei myrrini unam. Fomentatio ad dyfentcricos. yometätid d) OIeafi:rum,l^biicum,myrrnam,laurum,ros marinum, cyprcfliimæquali •^quot;^’^^^‘^' pondéré decoques. Epithymaad dyfentcricos. Recipe cenant,is undam unam,fidios ^militer, aloës quatuor, omphatij unam, omphaticon unam, rofæunam,acatiælib,unam,oleimyrtiniunam,picis unciamunam. Epis» thymaad dyfentcricos bonu.Recipe myrrhæ un.unä,icminis myrri et thu ris unam,gallæunam,roris fyriaci unam,acatiæ unam, balaufiij unam,{y:* B dix fèmiuncia,aloës unam,bedellq unam,ccnanris unam,croci femiunda, cymarumrubi duas,mafticæaphræ fèmiunc.cymini fimilitcr, apq feminis fimiliter,olei lenrifdni lib.unam amp;nbsp;femis,cæræ odo,daptylos undccim,ui ni quantum fufEciat:Si uero lentifcinum oleum non habuerit, myrrinu mit tes aut mclinum. Epithyma item ad dyfentcricos. Recipe thuris unciam unam,myrrhæ unam amp;nbsp;femis, mafticæ unam, abfynthfj unam, balauftiæ unam,ganæquatuor,cyminiunam,apq feminis una, rubiuna, crociduas, fpicænardi duas,olei lenrifcini lib.unam,cæræ unâ,therebynthinæ unä. Fomentum. Gallas alcxandrinas,iydias,myrthurn,buxum,rofamficcamj amp;r lentem alexandrinam fimul in aqua coques,amp; fuper ipfam aquam federf bis. Vinuitidem Cilicënfe coques cum abfynthq herba,amp; fouebis fpons VinuM düs gia. Caulium radices uftulatas dabis cum ouo, Só gallas fyriacas tcres, ^‘’quot;^^‘ Cataporiaaddyfentcricos explorata. Recipegallæundâunam,opii dra chmas quatuor, tundes gallas ac teres, amp;nbsp;permifcebis cum lachryma oui, Sëex eo facies cataporia in modumlafioli ,amp; dabis fecundumuires accu pientis. Item ad dyfentcricos,86 ad omnes dolores 86 roluras uentris. Anifi drachmas duas,iufquiami quatuor,api] feminis quatuor,florum ross fæquatuor,hipocifti dofcilo duas,croci unam,opq fimiliter,myrrhæ fimu ' liter,opium uero 86 hipociftiü infundes in aqua, 86 omnia ficca tufa 86 cris» brata permifcebis fufticienrimelle, 86 colliges ad fpilfitudincm epithymi. Epithymaad dyfentcricos 86 ad cœliacos. Recipe acariæ unciam unam, dddo 86 omphacidis unam,balaufti unam,cidon iocis fimiliterjcæræ dra«

-ocr page 134-

c« T L 1 N I I s E C V N D Ï

ipithemidi iion,

C chinas fex,rodionlibramunani,daptilorumpinguium Iib.unam,dapti1ölt; ücro uino infundes amp;nbsp;fimul teres. Epithyma caldion ad dyfentena. R^^ cipe ciadon unc.quaaior,ftyptiriæ fimiliter,fydion rofasquatuor,rons ff^ riaci quatuor,hipocifti dofalouna,amoniaci unâ,picis Iib.unam amp;nbsp;femi^J ’ olei myrtini un.quatuor,uini paru. Epithyma ad dyfentericos quod diö^ didion.Recipe acatiæ unc.iiij.cieidon rofas quatuor,roris lyriaci.nq. hip^ cifti dofcilo una,amoniaci unam,picis lib.una 8ó drach.üipcæræ quatiiof’ olei myrtini un.iin .uini Rimmatici duas,induces autlmtco SC imponcs oö* tri ufep ad umbilicu amp;nbsp;retro. Epithyma ad dyfentericos♦ Recipe myrrhƒ drac.iiq.coclearu uiginti,carncs,oleu cyprinupurum, album ouorüfept^J aceti acris quantu fumciat. Herba portaglam ex aqua feruefacies,8ó iterf adiedla aqua condies,et afperfam polenta o das cÓplures dabis edere, qu** mire curat. Picem item uirginê tufam in cacabo impones renibus.

yfènteriæScIienteriæfubucniendæ. Cap. xxix.

ÀiiWTiçia. leuitas intejli norum. i^axiusintellis num K^Xop Grxcinomi* nwt^

J Trem uetuftiflimu ficcum non putrem combures 5C inpuluf* rem rédigés Sf feruabis diligenter, ^ ex ipfo pleno cochlcaf^ ^x,radicis ebulipul.cochlea.v.fpeculatis cofti èC triti cocM*^ ria tria,folia quinque,piperis albi tria. Hæc omnéa trita 86 brata in unu mifcebis, 86 exinde cochlear plenum in uino ftyptico dabiS!quot; non inhæres uino ftyptico cortices de piro tolles pondo decern, 86 mfö^ in ftagneû uas grande,amp; cum ipfis uini fextarios uiginti, Ô6 coques a3^‘^ j midias. Qtium uero refriguerit mittes in uas mundu ex ipfo uino et utérin’ 06 CU potionibus accipies, quod fi antiquus eft languor amp;nbsp;fanguineabun* dantem egcrat infïrmus,duo cochlearia mittes in potionem uini calidi/^^ piusep utatur 86 in folio ipfam potionê bibat,86 unAione pra'dicti calait* ci utatur.Manducet aut orizam cum manu plena plantaginfs benæ cod^' 86 cum feuo caprino ibidem mifïb 86 exiguo falis anetü 86 porrü. ORu'^ ante omnia non manducct,aftaturas caprinas perafTas manducet,86 fi^^^n’ ipGus aftum pedes difcoftos cum paruo fale comedat non cum aceto, ^^^ mniaintcraneacaprinacalida cd prædicto uino mixtabibat. Curate^'”’ 86 ft efeam quam manducauerit emittat,quod iplum dicitur lienteria.

Coli dolorquibus remedysiuuetur. nbsp;Cap. xxx.

Imum leonis diligctcr eolliges 86 ftccabis ad lolcm 86 fernab’' quiadifficile inucnitur,mittescp exipftus fimipuluere cochlf^' ria quinque, petrofclini puluere cochlearia quinque, zinzil’^^ ris,cofti,et piperis albi cochlearia tria,86 omnia cribrata cón”* icebis, et exinde cochlcar plenum ieiuno in potione conditi tepidi dabis'” hyeme,in æftate uero in ueteri uino. Si aut antiqua paflio eft,duo cochb** ria in folio dabis, 86 hoc per triduum facies,unges uero uentrem 86 fubiquot;” bilico de fuprafcripto calaftico, 86 ft grauis dolor imminet ampliuSjpoi'J ungenti 86 fuper lanam 86 faftias,obfcruct quoqj ne algeat,86 recents'”’ bibat,nec carnes uel holera feu legumina maducet,quia paffo peffîmat^' Si autem repentinus dolor aduenerit,86 prædicta potio parata non foerquot;’ purgabtf

-ocr page 135-

purgabis aUi] accrrimi capita quinque,Slt; concides minutatim 80 mittcs irt

ampullacumoleigremialisbemina,8cmacerabisdieacnoéte,amp;^exipfq

bibat oleo cochlearia tria,in cibo etiam pro oleo utatur» Si uero in folio bal

nei prædictum oleum biberit,plurimum prodeft. Potio ad coli dolorem, Potio id cols-feu ad calculum,quæ in una potione coli dolorem in perpetuo liberet» Re ^ J‘tl’«'J‘'’» J cipe folrj,fpicxnardi,piperis albi, apq feminis, opq Cretici,fifeleos,2inzi beris,pulegq, thymi,cairiæ fiftulæ,fatureiæ, reupontici anauncias Gngu^ las,pipcris longi quatuor,pyretri duas,byreos femiurtciani,petrofelini ün ciamunam,8C denariu, leuiftici denarios oAo, croci quatuor, crucæ femi^ unciamjCofti denarios fex,focnugræci femiunciam» Hæc omnia tundes SC fubtilitercribrabis,8lt;S.inuafeuitreo recondes, 8c exipfopuluere cochlea* ria tria in codito fine c? reno,in folio inox ut defcenderit dabis,8£ diuinfo* liofoueatur,8cinperpetuumlibcrabitur» Potio ad column Recipe rutæ, Ali^potiè» agreftis feminis femiunciam,gentianxuncias nouem, came trite lib.unam amp;nbsp;femis,ariftologiae rotundæ uncias nouem, quibus alq medici addebanc fquinaiitt) tres ,petrofelini tres ,camepetii tres. Hxc omnia tufa in molliffi* mumpülucremrepones,utdumopus fucrit,dabis cochlear plenum aqua

calida. Pipq;is uncias tres ,falismontaniunam,petrofelinitacitoniciduas tMiecdonict oiniliainpulueremrediges,amp;inuino cochlear plenum» HylTopi Cretici

i feminneiam, feminis fœniculi fimiliter, piperis albi Gmiliter, petrofelini fi# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

militer, cymini fimiliter, falis montani fimiliter, anifi fimiliter, app feminis

^ E fimiliter, omnia teres, dabis indolore cochlear plena fanis in uinouelcon* S, dito,febricitantibus uero in aqua calida» Pridie Idus Martias uiolx pur* [i» nbsp;nbsp;nbsp;pureté folia undecim, pip cris grana decern, uiniueteris ealicem plenum te

jf nbsp;nbsp;nbsp;res in mortario marmorco,amp; mittes in ealicem ipfo die, Slt; pones fub dmo

y nbsp;nbsp;nbsp;coopertii tefta diligenter,utibi maneat, 86 alia die mane ibi agitabis 8c mit

ÿ, nbsp;nbsp;nbsp;tes in ealicem hcrinum,ftans contra orientem,8ó uno hauftu bibat. Item

(d expertum» Cocleas très quas Græci uocantcorcotellas,inoUanouaelau* ^ nbsp;nbsp;nbsp;fas et circundatas ,in furno combures,quarum puluerem in uino autubi no

01 lueris dabis» TnagranaaUdinfundcs aliquatifper in aqua,deinde ex con (d dito glucienda dabis. Enema ad colum quod appeUaturdiacaftoreum» Fncm4 düed« Recipe reupontici ficci unciamunam,croci aphri unam, nitri albi femiun* |l®r«««. ciam,rucm uiridis foliatritafimiliter,mellis quanta fufficit» Conficitur au*

j, nbsp;nbsp;nbsp;tern fie. Myrrha SC caffcoreum feorfum teruntur, feorfum 8£ nitrum, fimili ji ter 8C ruta» Crocum uero infundcs in uino ueteri tanto ut infundatur, non (1 nbsp;nbsp;nbsp;ut fupernatet,terescç in mortario. Opium uero cum meUe teres donee fol* lii nbsp;nbsp;nbsp;uatur, 8C fie comifeebis fingula quoufep omnia adimentur, Si fuperaddesi id nbsp;nbsp;nbsp;md ita ut ad fpilfitudinê redigatur, repones q in uafe uitreo, uteris autem J) nbsp;nbsp;nbsp;fie. Primu quum dolor ccepit,porrigitur inteftino fecudo de medicament vfuf dUa^oi Id nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tocalafticiadunciasfex,quodquuiecftumeft,ficeffaueritdolor,intermit* triene««««« ^( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tendumeft .Siuero manferit cotranoeftem inqcitur fie. Olei rutacei fex iq ^0 acetabulotepefacies, medicamêtiueroinmodûfabæ Capadoeix, uel pan ^ nbsp;nbsp;nbsp;lo amplius feorfum in calice folues cum uini ueteris coehleari, amp;nbsp;oleum te#

-ocr page 136-

C» T t I N I I s E C V N D Ï ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

C peFa(?lum (ecundum moduni æftimanonis mifcebis amp;S inrjdcs : boe aut^'’’ amp;nbsp;dolores toUit^ó^ fomnum facit. Obicruare uero debes ne modum lt;]0gt;lt;* i' deans excédas ♦ Solet autem plus inicefurn grauedine nimiam capitiafS*^* ptjjum. re,quaquidemceleriterceflat. Enema ad idem,quodappenaturdyar^^ pidurn. Recipe aloes hepatici uncias duas, opq fpani unam, butyri rec^l cis unam,peculæ uiuæ fynceræ fex: Conficies autem G'c. Aloen in pulut’'‘' i*ediges,opium cum pccula teres donee foluaCLir,addes aIoën,amp;S quumilj^ .cerendo miicuens mitces butyru, amp;nbsp;rurfus illud fimul teres, Só hæcomJ”’ permixta colliges in uaie æreo,06 uteris fie. Si refrigerari paffionem cofl^ gerit, primum cl y Here inteftinum purgabis, quod accipit oleum rutat^*^ êlt; mel Ô^ butyrum,amp; hæc calida,dehinc de medicamento fupraferipto’^ eurabis, ut prius cyminum amp;nbsp;rutamuiridem in oleo amp;nbsp;aloè fine ialetan’* diu coquas, donec ruta fe frigerc incipiat, quod colatum ac tepefacHu m*^ tes in acetabulû in modum potionis bonæ,uel certe uncias iex,amp; medi^^^ menti quantum pars tertia cochlearis eftjn ipfo à digito (blues amp;nbsp;(upet^^ Iidapones,uttepefiat, 80 fie uteris. Facit præterea ad eos qui propter c^' lum confluxum uentrem patiuntur : tollit SC libidinem intcHini. Si aut^'’’ e 8(f choleribus color fuerit medicamentum oleo rofeo locum ii^cito» Aft«lt;i Ertfma, Enema ad col um probatifrimum,(èd in nimio non inqeies dolore. RtC«^ «4colidolore, p^ ^yniiniheminamunam,centauriæ fafciculos tres,amei (èmiunciam»^®* £j lia lauri numéro quindecim, colocinthidos unam. Hæcin aquæ (extafi,’ ^ tribus decoques ad tertias,colabisép,ct cum oleo ac modico melle mpd^^' Nam herbas luprafcriptas pridie infundes. Enema ad dolorem coli» Recipeopq denarios oetodecim,caHorei quindecim, myrrhæduoded^’ croei tredecim, nitri (ex, rutæagreftis (eminis fimiliter, euforbij fimili^^'^’ omnia tundes amp;nbsp;cribrabis, amp;nbsp;collides cum melle, amp;nbsp;quum opus fucfitquot;’ modum auellanæ (blues cam aqua trigida, adiungens anetiniolei un^ fex, 5^ butyri cochlear unum, admifcebis amp;nbsp;curabis. Enema ad h^t^’, Recipe baccarû lauri pulueris uncias duodecim, cæræ punicæ (exjbuty^ fex, medullæ ceruinæ fcx,adipis anferini fexiherebynthinæ (eXïbyifop^ quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ceroti (ex,hæc omnia commi(cebis,amp; faAas pillulas ficcabis in umbras

quum necclfc fucrit teres in oleo fauinenfi (ufficiente una pillula, 001^^^^ bis. Ad coli dolórem,amp;f qualicer ad inteftini dolorem eiusep uitiunT^^* dicamentu conficere debeas. Recipe adipis anferini, adipis phafiancH hy(ropi,ceroti,butyri,therebynthinæ ac cæræ ana uncias fex, reibluesA ex eo mittes uncias (èx,addes galbani quatuor, cymini bene tufi 06 cribgt;'’^ ti (ex, baccæ lauri tufe ac cribratæ duodecim, foliorum rutæ bene orit^J^ decern. Hæc omnia cum fupraferiptis (ex uueqs bene commifcebis 6^^ t ' cies mandalia,hoceft collyriabona, amp;S quumopus (uerit in oleo rutato^ oleo (auinenfi fine fale,addito parum mafticæ,de collyrio in modum nU^^ auellanæ (blues amp;nbsp;heminam facies, curabis^. ConfeHio medicain”’'* ad dolorem eoli. Recipe adipis anferini unciam unam, bafilicon femf'' tiam,butyri unam,olei fauinienfis quatuor. Conficies autem fic. Infim^^ ■ - cylliö*

-ocr page 137-

D E R E M E D I C A L I B» II» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jt

A tymini cochlear unum in ui'no ueteri, dehiiic mittes oleum cum rutæ uiri:* dis femiuncia, amp;nbsp;uini ucteris cotylam, amp;nbsp;feruefacies donee ruta exfrigi* incipiat,colabis^ amp;repones inuafe uitreo,amp;quumneceßcRieritpenfa* bis, exipfooleouncias quatuor,amp; miieebis cum medicamentis fupraferi^ ptis, S^curabis. Enema ad dolorê coli» Recipe myrrhæ drachmas qua^ j^lUentmaiU tuor,croci duas,oph fêx,caftorrj fcx,commifcebis melle in doliolo 8ó cura bis. Enema ad dolorem coli. Recipe myrrhæ drachmas quatuor,cro ci duas,opij fcx,caitorh fex,nitri du as, rutæ uiridis foliorum duas, commi icebis mellein doliolo, 00 curabis cum oleo rutaceo» Olei confectio ad do lorem eoli. Recipe olei Guinenfis libras decê,butyri recentis uncias qua^* tuor,medullæ ceruinæ duas,cæræ punicæ optima' duas, fœnugræci noui lêxtarium unum, cy mini unum,baccas lauri purgatas numero quinquagin ta,aquæ fontanæ fextarios duos :rutæ uiridis fafciculos tres, adipis phafia ni recentis uncias duas : fœnugræci uero infundes in aqua tantum ut intu* mcfcat,quod legatumlegabis in linteolis tribus,06 cyminum fimiliter,Polt; ftea omnia mittes in cacabum nouum, uel in ftagnatum optimum, Sc tam diu ferueat in uaie duplici donee decoquatur aqua, dein eolabis oleum, 8ó cæramrades^ultello minutiffime,fimiliter amp;nbsp;medullam, mittes amp;nbsp;butyru eum iuprafcriptis in cacabum,amp; fupermittes oleum calidum quod eolaiti, 6c agitabis diligenter donee omnia mifeeant, 06 dum refriguerit rep ones

in uaieuitreo,86in neceiheate duas uel tres uncias calcfadtas infjeies, Ene ^ftem^éx^lot B maprobatiffimuadcolum. Recipe opoponacisradicisunc»duas,ariftois

logiæ rotundæ unam 06 femis,ieminis iÿmphoniaeæ duas,caftorq una,S6 femis, opq unam, folrj duas,piperis albi unam 06 femis,croci duas,quæ o^ inniain puluerem rédigés molliffimii,86 fic inrjeies in olei Guinenfis hemi na,cymini manum plenam 8gt;6 rutæfafciculum coques in uafe duplici, 06 ex hoc oleo mittes cygnos tres,Ô6 de puluere unum, et diligenter temperabis Jnuâioprobi Ô6iniicies. IniedtioprobatÜfima, Recipeopq drachmasfex,caftorq quatuor, myrrhæ quatuor, croci unam, nitri duas, feminis rutæ agreftis -duas,euforbii duas ,quæ colliges cum melle ipiiTo, Ô6 diligenter in doliolo uitreo reponcs, 86 quum opus fixent folues ex eo in modum auellanæ par^ uæ cum aquæ modico, 86 mifeebis olei anetini uncias fex, 86 butyri coch* lear plenum,ac cymini fimiliter,mixtis^ omnibus diligenter imjeies, ïniedio dolorem tollat. Recipe caftorij uncias quatuor, croci unam, ni* tri duas,feminis rutæ agreftis duas,euforbfi duas,quibus cu mclkctis mit tes olei anetini denarios fex. Ad colum 86 inteftini dolorem. Recipe oprj denarios quinque,croci duos,caftorrj duos,myrrhæ duos,rutæ duos nitri tres,mellis defpumati quod fiifficit, poftea cochlear unum in potione olei cyprini uel rutacei iblues 86 inq cies : Si autem uftura fuerit cum oleo ro fato temperabis, nbsp;nbsp;Iniedioad colum probatiffima, Recipe allq capita

tria,rutæ uiridis fafciculos plena manu duos,olei communis unc.quatuor, lt;onfringes allium 86 cum ruta uiridi confricabis, 86 colato oleo addes bu* tyri mundi libram unam j picis liquidæ uncias quatuor Ô6 femis, 86 cetrix

n 5

-ocr page 138-

C, PLINIISECVNDI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

jeiuriHs miet fhonemuitet (line peius or (ingue.

C mundæ tres, quæ omnia commifcebis èc uafc uitreo repones, fubducc®*’ prins uentrem iïmplici mieftione, dehinc in oleum comune uncias nouc'” mines medicaminis,8ó fi dolormaior fuerit c0mi{cebis,amp;r tepefaó:unïgt;^ fjcies»Sanc nullus ieiunus inicAione utatur, quinetiam ad horam inicrii^ nis calix plenus uino mixtus uel aqua calida hauriendus eftJnieftioné i^ ro quam diutiflime teneat» Medetur autem renum do!ori,calculo quih^* renam proiicit,colicis,ftomaticis, amp;nbsp;perfricacionibus, caufis etiamma^** cis efficaciflime fubuenit in catarónco utenda» Qualiter ex medicament hoc quod colum curat fit adhibenda,ut amp;f uentrem temperet. Ex hoeing dicamine facies pillulas in modu nucis auellanæ duas uel tres, ^ poftlt;]^'' ïaueris ac deterferis in capire intefh'ni intromittes,et ibis dormitum amp;nbsp;‘^ tinuo fenties beneficium. Qiiemadmodum alio genere curandum fit^^ Ium,de hoc medicamine mittes in acetabulum uncias duas uel tres. D^»’* decomifcebis olei rutaceiunciaunaetfemis,8ó ficinficies fi fieri poteft^*’ m die,diluculo,fèro 06 nolt;fie,continuis diebus quatuor uel quinque,8^^^* . cipiesperpetualanitatem. Confedio Diafcordi ad colum probatiffim’’ fcerdi. ^^ nbsp;nbsp;Recipe ueretra porcorum cum pinguedine fua in oleo foluta ad lib.unai”'

folia rutæ feptem den.purgati allq mundi fpicas maiores quipque,oldtf prini lib.una,olci hyrini una,nardi unâ,adipis pafhv fiue phafiani una/^ ræ punicæ unä: Conficies uero fic. Concides pinguedine porcoru im'iquot;

D tatim,amp; fic coques quû citius foluatur,amp;^ ficcolabis 8ó mittes in pateH^' ^ lupermittens rutam èC alliu donee ruta exarefcat,rurlum colabis amp;nbsp;fi^”quot;''' fcebis reliquaomnia, itemmep impones fuper carbones molles, amp;nbsp;nu^j cæram minutatam ut foluatur,quod quum gelaucrit colliges in doholo'^, pyxide:Sic autê temperabis. Olei fauinenfis pondo unum uel duo,niit^ in capetamcum rutæ fafciculo bono,06 cymini in linteo ligati den.tres, fimul ferueat donee ruta ficcetur, hine mittes eignos quinque, nardi M duos,adipis paftaru unü,plenum medicaminis fupralcripti,cignumcpt' jme^iodiA= niidium commifcebis,calcfacies amp;nbsp;curabis. Jniectio diafcordi ad colut' Recipe adipis ceruini uncias feptem,adipis taurini feptem, picis liquii^f' ptem,olei hyrini feptem,laurini oleiquatuor,nardini libram unam, olöquot;! teris duas,cærænouem,rutæ uiridis fafciculum quantu manus capit,^’^ fimiliter,allfj purgati fextariumunum,cymini unum: Cyminu uero,rui^ 8c anetum in oleo coques ufep dum uirtutem ibidem amittat, èC pofteK^ inie^ioniseof labis. ConfeCtioinieCtionis. Reciperutæuiridisunciasduas,b^tt ftdio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum lauri decern,cymini denarios uiginti, butyri infulfi unciam unam,’”'’*

dullæ ceruing bafilicon uncia unam,dyacilon una,olei cyparei libras c^i’^'' aquæ manum plenam, cyminu uero rutam amp;nbsp;lauri baccas pridie in oko'quot; fundcs,alio die coqucs,colabis, amp;nbsp;ita butyru medulla 00 medicaminai”''' Ewpb/{» coU~ tes refbluescp ita ne comburas ,amp; uteris. Emplaftrum colicæ amp;nbsp;neplgt;t X«^”f^^’^^* ^'^* Recipelybaniuncias fex, tinaperi fèx,mafticæ tres, tyleos treS’f cis liquidæ libram unam amp;nbsp;fèmis, picis ficcæ unam, cæræ unam, iiitfi^ cias fex ♦ Inicdio ad inflationem coli matricis ÔC omnium interaneo’*^'

1

-ocr page 139-

n E RE M R D' I CA LI E, M» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jl

A Rutam ex oleo amp;nbsp;butyro dccoques,Quod inieótü ftatim inun^at » Hïs ahi

qui addunt oleum anctinum amp;nbsp;adipemphafiaminn 86 anferinum, amp;nbsp;fi ha* buerinr,ftrutioninû. Iniccrio ad colum amp;nbsp;renes. In oleo anetino adipem ahferinû amp;nbsp;medullam ceruinam fimul folues à digito,amp; comifcebi s cafto* rq bene triti denariu unum,ô6 ficinfeies. Confectio pulueris probatiffimi adcoli dolorê. Recipefolq uncias duas,crociduas,daucicreticiduas,pa* nacis radicis très, ariftologiæ rotundæ duas, iufquiami duas, piperis albi unâ,caftorfj duas,oph duas,myrrhæ duas.Hæcomia tundes 00 enbrabis fubtililTimer curabis uero nrimo de cucurbitellaaQrefti amp;nbsp;cêtauria fic.Mit

inieâio dico»

lumcz-rencf.

Puluit contre

dolorem CoU,

tesunamcucurbitellatnetparuincentauriæincacabumæreurncumaquæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

féxtariounojóódecoquesadmediasjamp;incolatacalidacuoleorutaceoamp;s ■ ? ^'' melle de{pumato,óó modico nitro uel aphroiu'tro commifcebis, amp;nbsp;fic cura '^ bisjcircahorainnonamutuentrenïfacia^uefpereueromi'ttes inmortariu i’* cochlear unurn de puluere cum oleo rutaceo quantum cft,amp;S edmixtum in ’'* qcies quod teneat ufque ad lucem uel amphus. Confedcio pulueris ad co* ‘'’* li dolorem. Recipe folq uncias duas, panacis radicis tres, iufquiami duas dauci cretici duas, caftorq duas,croci duasjopq unam amp;nbsp;femis,piperis al* ^’ bi fimiliter, ai^ftologiæ rotûdæ uncias duas, coques uero rutam in oleo 06 f colabis,mitcescpunum cochlear cymini triti,8ó unu cochlear ipfius pulue* '^ ris amp;nbsp;lic inrjeies, ut habeac olei cignos tres aut quatuor, fed tunc curabis quan do in dolore eft. Itemexpertum. Spicamallq mundatamungeex B omniparce, fublcindes Sóballamointinftaminqcies. Epithymaealefa* ^ lt;ftoriuadcolum. Recipeaxungix porcine libramunam,baccarumlauri ' quartaru, feui ceruini unciam, medullæ ceruinae quatuor,refinæ therebyn thinæ lèx,nardi libram unam, folues amp;nbsp;uteris. nbsp;nbsp;nbsp;Epithyma ad dolorem

t eoli. ButyrLim,refînam,cæram,reiïuampunicam,ôônitrum alexandrin num,omnia æquali pondéré coques, amp;nbsp;in panno pones ad locum dolorist Antidotum ad colum. Recipe iufquiami drachmas uiginti,piperis al bi uiginti, opij decern, b al Emi duas, caffur quatuor,croci quinque,cufor* lt;? brj quatuor,fpicænardi quatuor, pyretri quatuor, hyreos quatuor,petrofe r' lini decern, mellis Attici quantum fufficit, cum aquæ fontanæ calidæ cya* quot;i this tribus, dabis ad magnicudinem fabæ Aegyptiæ. Antidotum ad co Antidotum lum. Recipe caftorrj unc.unam,a{àrifoliorûunam,iufquiamialbidena* CoU. rios u{gintiunu,crociunc.unam amp;S femis,mellis defpumati fex dabis ut fa* q bam Aegypriaincareno. Colicaecuinihildeeft. Recipeanifidrachmas duas,fceniculifeminis duas,ftyracis duas, opq duas,hæcomniatufaSôcri brata colliges melle non cofto,dabis magnitudine nucis ponticæ. Em* ^mplaftrudi plaftrumadphlegmatacoagulatadeinteftinisreloluenda. Recipecæræ p^legmiUeo^ )i'' nbsp;nbsp;libram unam, amoniaci unciam unam amp;nbsp;femis, thuris fmilitcr, therebyn* S“^‘*w-' 1^ nbsp;nbsp;thinæ fimiliter, medullæ uitulinæ uncias très, picis unam, adipis anferini

f fèmiunciam, galbani denarios fex, opopanacis fex, olei ueteris libram u* ,ƒ nam uel quantum fufficit, faccumey emplaftrum linteo induces fpiffo, ôÇ )■* nbsp;nbsp;impolies circa umbilicum atque fubter, ut non tangat ftomachum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)

gt;(1

-ocr page 140-

C P L I N I I s E c V N D I

Antidotum ad Antidotum ad coli dolorem, amp;nbsp;ad calculum,amp; ad ftolîmi. Lauri baccai^ wlum (^calcu u^iciam unâ,petrofèlini unam,piperis unâ,teres amp;nbsp;cribrabis,^ mellis 3^^ Ipuman uneias (ex adrnilcebis,ôô m dolio colliges,ÔÔ faciès apozimaf^^' App èC fceniculi radices,rutam,pulegium finefumo,brilciradices,æq^î* lia omnia coques in aqua ad tertias, amp;C mittes potionem de antidoto coch' lear plcnû, 06 dabis ieiuno. Antidotum colicæ. Recipe anifi drachiti^' noucm,apfj lèminis fedecim,fpicænardi fex,caftorrj quatuor, piperis allJ* fex,longi lèx,myrrhæ od:o, (quinantq quator,petro(èlini quinque,opil,*^’ Ó:o,croci quatuor,menis quantum fufficit,dabis ^ menfura auellanæ ma’® Coïkiantido risue(peræ,utrefjciatfi potuerit. Antidotum colicæ expertum. Recip^ myrrhæ drachmas quatuor, caftorq quatuor, mormicariæ duas, rutæ*^'' liorum unam,oprj (èx,croci quatuor, mellis dcfpumati quod (ufficit, Sé ^^ Catarticumeo bis ad magnitudinem auellanæ maioris» Catarticum colicis ♦ Recipcc^‘ ^^^fgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;forbq uneiä unam,hyris duas,mafticæ-tres,dabis cochlear cû aqua cah3’'

Enema ad columexpertum,quodeponis Ôôphlegmata« Recipe oleidiJ* cis (èxtarios tres,quod mittes in ftagnatum,rutæuiridis fa(ciculos tres/*^ niculi ficci fafciculum unum,allq purgati amp;S contufi capita duo,fœnugi^ manum plenam,ita utpridie infundatur in aqua,amp; quum int^mueriteA^* (à aqua,granum cum oleo coquatur quadiu exiccetur:poft hæc colabidijî teo ^ iterum impones in foco,addes^ ibidem adipem pullinum,anfcrb^ phafianinû,medullæ ceruinæ,ôô feuihirciniparum, SC Îaricis ûnciâuna'” j glt; femis,pofthæc eolabis 00 in dolio repones,amp; quum uti uolueris ffllô*^ D per fingulas uices olei nardini cochlearia duo,86 de enema (extarq parted quintam, (èd prius (ànè uentrem curabis, quu enema acceperittacciphtS^

. . ^ per os. Oxiporium amanrenticon amp;nbsp;oleum rutaceum fie faciès, Ratæ^' maunndcon. ’’(^® libras duas, olei dulcis decent, coques in uafe duplici tandiu duniîf ta pallcfcat,amp; agitabis femper de ramo rutæ,poftea eolabis 06 reponesquot;’ uafe uitreo. Enema fie faciès. Toiles olei nardini pondo duo, medulla ceruinæuncias quatuor, hylTopiccroti tres,adipis anfennifex, adipisu*®* lini fex, butyri quatuor, caftorq optimi duas,Iaricis duas : caftorium ucgt;J tundes in pilafortiter, amp;nbsp;fie permilcebis omnia, coquesep donec caftor»’ quod tardius coquitur foluatur, coques autem in uafe duplici, 8ô repon“^’ in uafe ftagneo, Inqeies uero de medicaméto hoc cochlearia tria, amp;nbsp;old’J tacei cochlearia fex,permixtum amp;nbsp;calefactum in ucficâ manè et fero, tp^' b adhuc dolor permaneat,inqcies mendie maneSô fero. -^

Inteftini uulneribus,condylomatis,ufturis,amp;rhagadijs fuccurrendis. Cap. xxxi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Leum uctus,picc, pollinê decoquere oportet, ac ^ ealidiflî*”'* ^ imponere.Folia rubi in quo mora na(cunt cum cæra amp;nbsp;rofalt;^^,‘’ fanât.Radices eiufdem rubi decoquunt ex uino ad tertias^co? il uino fouenturcddylomata, 00 omnia (èdis uitia. Araneasdöquot; pto capite pedibus^, 00 itainfricatas,optime fan at condylomata. A3^F‘ quoque anfermus cum cærofa ÔC rofaceo Slt; cærapontica imponitur.

A3cp‘

-ocr page 141-

DE RE MEDICA LIB^ II,

J (

/ I 5 li ii 5 { lt;1 i f t I ï ) ( )

I ! I t i 1 I ♦ t I ) I

I

* Adeps cygni ad idem facit, amp;nbsp;hæmorrhoidas fan at, »► Folij unciam una, butyri egydos iinam,ftypeos nnam,ccrofr unam, fpumæ argen ti unâ,thu ris unâ,cæræpunicæfèx, adipis anfèrini fèx,conficics ficronmiapigmcn^ ta fimul teres cum uino neten' auftero ficut collyrium, pofrea folues cæram adipem amp;nbsp;oleum addes mifcebis^ 06 uteris J tem ad inteftini dolorem ucl tumorem. Butyri uncias quatuor,86 cæræ unâ folues Gmul in carbonibus, deinde teres apbronitri candidi uncias quinque, mittescp fimul et agitabis donee mifccatur, 86 quum gelauerit facies quafi collyrium, ut quum opus Elcrit paratum fit. Item iniectio ad rigorem inteftini. Aqua enifei, fœ^ nugræci,meliloti fimul coetornm,benc fpifta. Item in oleum dulce mittes eyminum,anetu,86 rutam, coques eg 86 mittes ibidem dyadlon 86 adipem anferis, fimilitercppbafiani,butyrietiamquantum æftimas fufficere, mi^ fcebisép cum aqua fuprafcripta 86 uteris, nbsp;nbsp;JnieCtio calidior in olei duleis

fcxtarios duos, mittes rutæ fafces duos, cymini pugnos duos, meliloti fa^ï fcemunum,anetitres, ftyracis libram unam admifcebis uini ueteris quails turn poflît decoquere 86 fimul decoques, deinde admifcebis butyri quarta rium, dyacilon quantum fùfficit 86 adipem anferis recondescp diligenter, 86uteris, i^Iiainiedioleuior. Oleumanetinu,adipemanferis, adipem phafiani, dyacilon, tetrapharmacon quantum exiftimaueris, fi tarnen nc^ cefle fucrit fimul mifeebis 86 uteris, luicCtio alia, tn oleo dulci coques abro tanuni 86 abfynthium 86 uteris. Ad inteftini rigorem ac matricis, 86 ad E omniainterioracorporis tolles iunciradicis unc, très,maluæ radicis très. Ernugræciquartariû unum, lini feminis unum, meliloti fèmiunciâ, fqui^ nanti] fimiliter,86 hæc infufa habebis in âquæ ceeleftis fcxcarps tribus per triduû, die tertia cadem hora qua infudifti coques in zema fimul 86 hoc fuc copenfabis uncias iir),86 mittes in ftagnatum,etadpcics oleianniculilibra unam,rutæ uiridis fex, famfuci fcmiunc,86 decoques in primis lento igne, quumcy hoe coftum fuerit in aliud uas mittes,hyflbpi,ceroti unciam unam therebynthinæ femiunc, butyri caprini unciam unam,adipis anfèrini tres, adipis porcini fimiliter,adipis pullini unciam unam,cæræ rubeæ diaeilon, emplaftri libraunam cum fuprafcripcis mifeebis, 86 refolues 86 fie coques hæc omnia, mittes^ in uas in quodpoftcriorapigmêtaniififti, 86 fimul co ques donee unum corpus fiant,86 in mortario teres ut fe comifceant, 86 in ©lla rudi feruabis,86 quum inpeere uolueris penfabis olei anniculi lib,una, 86 medicaminis una 86 fic curabis. Item ad anum. Lithargirp unc, duas, cerufæ tres ,olei myrtini libras duas, clinicæ creticæ uncias duas, teres ,fici ca in mortario 86 immittes,

I ) f

1

I

Adinteftinarupta. nbsp;nbsp;Cap, xxxii,

Entaftri purgati quantum tribus digitis coprehendere potue^ ris tolles,acipcics fœniculi feminis etapp feminis cochlcaria p, 86 in unum quam minutiffime trita,et in uini optimi cyathis qua 1 tuor calefafta quod digiti pati poffent, ieiuiio bibendum dabis per triduum, 86 quemuis fedabit dolorem. nbsp;nbsp;De pilis leporinis in mellis

-ocr page 142-

c« PLINII SECVNDI

C manu plena deco^i's facies pil!ulas amp;nbsp;quam frequentiflime leiuno in mu*^ dabis glutiendas,amp; ficinteftinaquamuis periculofèrupta finteelentef^ Stercus lepo~ efficaciter mederis. Stercus Icponnu cum melle coc7um amp;nbsp;ad magniW® rinum. jicm fabæ faccum, datum^ frequêter, inCcrrupta intenora inteftina có^^^ onaC) affiduecp hac curationeutendum donee omnipericulo liberetur‘^^ cit ad dolentia inteftina, Sed ad lumbricos amp;nbsp;tineas. Herbæ beton’^ ficcæ puluis ad denariu unu, 06 uini cyathis duobus ex aqua mulfa datin'' quod fenat illos qui aliquo ictu omenta Iæfère,uel de uehiculo lap fi funt» Äd inteftinorum dolorem, Semen coriandri amp;S parum lalis bene conttn ta ex uino auftero ac ferro candente calefaftum bibat, cotinuo curat S^^^ feftioncm toi fit. Brafticam conteres 00 fuccum exprimes, atq? aquæ dæ cyathu unum admiicebis,amp; ieiuno dabis bibere per dies quinque»^^^ torfionem uentris. R.utæ une. très ex aquæ cal id æ cyathis quatuor amp;nbsp;h^* , babraflîca dabis. Braflîcæ radices cÔtufas m pila cum axungiaueteriap' pones, alligatæ enim omnem humorem ^ dolorem tollunt.

Adileon. Cap. XXXlil.

iXîoç eft grauiffimum uentris uitium,cui refiftit difcerpti uefp^f tilconis languis illitus uentri,8ó facit dyfcntcricis, Öua' p^* die in aceto maceratur ex his amp;nbsp;farina amp;nbsp;aqua panis tiliacis fi^, ’idhacls. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quidam ucro eadem oua refo!uunt,amp;in patinis tofta dantio^

D bo. Caftus uetus ouillus in cibo prodeft. Seuum item ouillü decodin'’' 1 t/joc in uino auftero bibituri hoc,quod amp;nbsp;i cifiacis medetur. Cocleæ duæ tefgt;^ t «i^Mx.. tur cu fuis teftis,amp; oua cruda ex paffi cyathis duobus, 86 aquæ cyathis tt** t (ilcßil bus,t atqi totü in nouo uafet decofru ad temperamentu potionis bibitn*'' Coclearum cum ftio putamine combuftaru cinis addita pufilla refina esn* no bibitur. SeneAus ferpentiu décoda cum rofacco in uafc ftugneo utn^ tri ilh’nitur.Dyfentericis potiones ferro candenti calefieri debent. Caff uaccinus recens immittitur. Ad omnes ucro epiphoras uctris ca{euminlt;’ lem in cibo poni iubent. Veterem aut tritum in modu farinæ,mcnfuraÇ thi addi in cyathos tres uini cibarq, 86 ita deuorari. Laccaprinu ad diin^ dias partes decodum infunditur. Gluten taurinu aqua cahdarefolutu^“ ditur. Imponit item inflationi fimus uitufinus in uino decodus. Frequtf ter autem euenitex caufa aliqua latente,ut uentri dolor fubitus cxiftatii]f nunqua tentatur qui habet fecu talum leporis,ut aiut mulierculæ. AnO^* turn peina,quod facit ad ileon,colum, 86 inteftina omnia, ita ut ad unapf tionem dolores cedent, facit 86 ad ptyficos qui ctia (anguine exerçant, potionibus datis ad lateris dolorem, ad fciam, ad quartanas, accepta ad^ paftionerntfulpiriofisetiammultumprodeft. Recipe autem hæc: Sp^^ nardi drachmas quinque,amomi unam,crociduodecim,coftiodo,cuiO bij (èx,folq duodecim,ftyracis feptê,zinziberis odo,iufquiami duas,op'J duas,pyretri fcx,piperis quinque, pipcris albi fcx,piperis longi odod^ pontici duodecim,quæ omnia trita melle quod fufficit commifcebis, 8^

bis auellanæ magnitudin c

Adi*

-ocr page 143-

DEREMEDICALTB#!!, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;54

»► Ad Jätens dolorem id eft pleureßm» Cap, XXXIlii.

S Vtæ 06 iunci radicum fafciculi finguli amp;S piperis albi grana no uemtritain uini cyathis tribus,ieiuno dabuntur. Succum erm cæuiridis ad modum potionis, uel fex granapiperis cum falls grano tepefadabibes,amp; tranfibicdolor. Adlateris Só iecino ris doJorenoUes cofti denarios duodecim, eupatori) duodeeim, aloes fex, petroftlini decem,baccarü lauri decem,fœnugræci quatuor, piperis duo* deeim, óó bæc omnia in puluerem rédigés, amp;nbsp;dabis ex eo cochlear plenu Cum aqua ealida ieiuno,^ iaceatin ipfo latere. Ad pleureticos qui in peri* cufo funt melius facit, Piperis uncia unam,myrrhæ troclicis denarios très mellis Attici lib.unam,mel uero 00 piper coques fnpcrlcncos carbones do nec paululum fpilTetur, poftea uero depones, 06 fie mittes tritam myrrh a cum modico meUe diligenter,00 dabis ut glutiat cochlearia duo. Antido turn ad pleureticos quod mox dolorem minuit,ad tortiones etiam quæ re* manent ex dolore coli fpecialiter 00 ad omnes dolores frequenter eo uti* mur. Recipe caftorq ficci denarios oCtodecim, dauci cretici feminis occo* deeim,panacis radicis olt;ftodecim,iufquiami albï nouem, opq thebaici nó* uem. Hæc omnia tundes amp;nbsp;cribrabis diligenter ac milcebis melle optimO defpumato ,^ repones in uafe ftagnato, amp;nbsp;ex eo dabis quantum eft faba Cappadocia cum aqua ealida potiones très. Epithema pleureticon diape tpithemd dié canum. Recipe cæræ uncias nouem,olei cyprinilibrâ unam, opopanacis pfcdnum, uncias duas,rutæ uiridis fex,fulphuris uiui duas,guttæ amoniaci quatuor, Panacem uero amp;nbsp;guttam cum uino ueteri teres 2lt; ruta trita comifcebis, 8ó addes fulphur tritum,dcinde facto ceroto permitcebis. Confeftio pleure tica. Recipe hytfopi ceroti unc.fex, therebynthin.æfex, cæræ fex, folues autccæram amp;therebynthinâ,hyiropum, cerotû, S^ ficadmifcebis hyreos tufum. Epithemapleureticon diapecanum. Recipe cæræ Iib,unam, the* j^y^^ didpeeé rebynthinæunam, olei cyprini una, opopanacis uncias duas, rutæ uiridis ftm, unam,fulphuris uiui duas. Adlateris dolorem, Stercus caprinum in fyl* ua inuentum rcfolutum in aqua 8ó percolatum ac potui datum, celeriter èC efficaciter quamuis uehementifTimum dolorem mitigat. Tritum apri ftcr* cus 06 admotum lateris dolorem fanare certiflimueft. Adlateris dolorem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• , , qui relpirare non poteft. Foenugræci unciam unam,piperis denarios qua tidif^i^t^ tuor, croci duos in puluerem rédigés amp;nbsp;comifcebis, dabis^ cochlear ple* pedientis, num in potione, fi febricitat dabis ex mulfa cyathum unum ex aqua calida, Coriandri fernen teres èC cribrabis glt; cü melle coques donee fpiffum fiat, , amp;nbsp;ex inde manè ac fero cochlearia tria dabis, Rapæ denarios quindCcim, . nbsp;nbsp;nbsp;,

exmulfæ cyathis quatuor dabis per diem. Ad eos qui lateris dolorem pa* f^^^lmZexs tiuntur amp;nbsp;knguinem expuunt, Rapas tritas ex aqua,^ lac caprinum da* p^j^nf, bis in die ieiuno Ôf quum dormitum uadit. Herbæ ebuli radicem dummo do fine medulla fit ex aqua ealida bibat,8ó lumbricos eqeit, Emplaftru ad iateris dolorem. Marrubium 06 cæram St oleum in unum coteres et pan* noilliniesatqueimpones, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

0

-ocr page 144-

c* T L I N I I S E C V N B I Coftarum fraÓturis Gnandis. Ca

Flmum caprinum ex uino ueteri tntum,coftis^ fradtis impof]fum53p‘ rit,extrahit 8ó fanatmirifice.

Lumbisdolentibuscurandis. Cap. xxxvi, Cinorum nigrorum fucci cyathus unus cum mulfæ cyathis ^' bus potui datus lumbos dolentes fanat. Enulæ folioru fiucï^ ^æ’^ pulueris denary duo ex uini cyatho uno bibiti emendart’ ^ Padinacæ item radices fine fernen den, quatuor in aqua nHquot;' fa décoiffa 06 potui data lumborum amp;nbsp;renum uitia emendant, Porri ft^' ui fuccus ad cyathos duos,in uini cyathis duobus bibitus fine mora fanât' Afparagi fernen 06 cymini pari pondéré tritum, 00 ex uino uel aqua caBt* potui datum emendat. Apq itidem radicis fuccus ad cyathos duos3^ ni cyathis tribus potui datus prodeft» Oleaftri item radix in uino cotji^'’ tur 06 ad cyathos duos potui datur. Radix fimiliter afparagi trita 26 inH** 'Cdtdpl^md no potui data lumborum dolorimedetur, Cataplafmaadidem Naf^' fMwb»Idbou* j.,'m^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;polenta teritur,calidumq? imponitur, Ferulæ uiridis fobanj' ^^^'^^^ ta amp;nbsp;in uino mixta 86 impofita mirifice fanant, nbsp;Lana fuccida in olco, P^ ce liquida, fulphure uiuo,nitro Attico feruefa^tis, intinda quam fierip”* teft calidifïïma bis in die ponitur, Pilorum cyprefïi uiridisTextarios 0^ in aquæ fextari]s tribus in olla noua decoques, ut ficut cæra moHefcat,^ fublatis granis quæ intus funt atque proiedis ipfos teres diligenter, ^^^ , o cataplafma pannis induces Iumbis^impones,acdefuperfafcias ligabis^ hoc per triduum facies,itaut quotidie mutetur,86 de prædicto calaftiro'^ . pius lumbos confricabis, 86 in balneocumipfb fudet: fed 86 quumfetoÖ'’ cat fortius de ipfo calaftico loca perungat quæcunqj dolucrint. Sulpf’'‘‘ uiuum imponitur cum adipe. Conditum nephreticum hoc recipit. P‘' trofèlini unciam unam,caffiæ unam,afari unam,fpicpnardi unam, zinZgt;^^ ris unam ac femis Jeuiftici fimiliter,betonicæ unam,cofti uero fèmiunü^JJ' liiMifriM pyretri unam, maratri una, coconidi) unam, t faxifragiæ unam,olemiun‘’; artioricis fcmiunciam,piperis quatuor, apq fenunis unam, baccarumbü^ lemiunciam,rutsc fèminis unam,pranï') unam, cymini unam, ieminis alp'’ ragi {èmiunciam,de puluere autem mictes femiunciam,piperis unani»n*^ lis optimi quod fufficit,uini Afcalonrj fextarios fex,^ uteris, Renibusfanandis. Cap, xxxvii,

''l^^'i^ foeniculi cum ttyfana décocha 8ó in cibo data renufö^'’'' fitates relaxat, amp;nbsp;eiufdem radicis fuccus ad cyathos duos in^*

M no potui datusmirabiliteruitiafanat, Vrticæ fernen trium’^^ uini cyathis tribus bibitur, Betonicæ pulueris denari] «J*** ex mulfe cyathis tribus febricitantibus cum aqua calida propinantun Aiparagi item radix teritur,amp; ex ea denary tres ex uini cyathis tribuspö* tui dantur proficuè, Ozimi indem fuccus fæpius bibitus renu uitia en’^quot; ’^fortdU'n bdc ^^t, lus ciceris cum condito bibitur, Lauri 1 lacæ uirides quampluh*^^ ueltuUcct nbsp;tritx fuper renes imponunturjóó ex uini cyathis tribus puluis carumb^‘'

-ocr page 145-

DE RE MEDIC A L I B» IT» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5j; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

A tun Ad fenum dolorem,uel ad lapides eijciendos,amp; adurinaprouocarij» dam. Recipe petrofelini unciâunam,piperis duas, foeniculi ieminis très, heienq quatuor, dabis uero denahos très cum aqua calida» Antidotum ad renum dolorem qui lapillos colligunt, Ôlt;^ uix cum dolore proqdunt, Sô interdumproqcerenopoflunt. Recipetmenfemiunciam,petroielinifimi tmenà-mMUtt

J liter, ipicænardi fimiliter,hyris fimiliter,baccarû lauri purgatarù femiunc* piperis denarios iex,teftarum oui ex quibus pulli nafcuntur uncias tres,{è minis caulium ièmiunciam, mellis optimi quod fufficit ad totum puluerem colligendum, omnia enim tufa cribrabuntur diligêter ut fint minutiffimä, dabis autem cum condito in modum auellanæ paruæ,febricitantibus uero cum aqua calida» Ad renum dolorem fiue ex frigore fuerit, fiue ex cafu, sirenuMdolof fiuedeiclu,hocphyficumeft 8ó probatum» Pollices pedum pcrunges pis: exfrigore cai ce liquida fpifTa amp;nbsp;lana caprina fiiper obuolues SC ambulabis. Hocty medi camentum in die bis uel ter mutabis per dies nouem,renes autem nullo me dicamento tanges. nbsp;Emplaftrum t malaginaticum ad renum dolorem* iniki legenda

Recipe ftyriacis uncias quatuor,thuris quatuor,galbani quatuor,amonia^ uideturmeligs ci quatuor,picis uirginis libras duas,cæræ duas* Styracem uero 8ó galbai W4tic«w» num 80 cæræ partem mediam in pila tundes amp;nbsp;faciès collyria, deinde pi* cem 2lt; cæram fimul folues,thus in puluerem rédigés, amoniaci puluerem cum aceto teres* In cacabo uero ubi pix amp;nbsp;cæra foluuntur malaxabis colly ria fuprafcripta ut fe mifceant, poltea gutta tritam cum aceto amp;nbsp;puluerem

15 thuris fupermittes amp;nbsp;agitabis bene ut fè commifceat, deinde leuatis partis: bus omnibus in recente ollam mittes èC facies collyria:hoc idem etiam fcia ticos fauac. Recipe therebynthinæ uncias tres,galbani duas,euforbri fe iniunciam,panacis fimiliter,olei cyprini libram unam,cæræ uncias fex» Cataplafina ad idem* Euifci radix ex uino décoiffa amp;nbsp;trita atqp impofita dolores renum fanat* Serpillum amp;nbsp;radices caulium contundes 8ó teres admixtaaxungiaSdrenibus appones* Recipeftyracis uncias duas,man* næ thuris duas, galbani duas,amoniaci fex, therebynthinæ fex,cæræ lib* unam,picis unam: Conficitur autem fi'c * Amoniacü 8ó thus cum aceto uel biduo teruntur, deinde ftyrax 8ó galbanum amp;nbsp;cæræ pars in pila tundun* tur ut unum corpus fiant, pix refina amp;nbsp;refiduum cæræ refoluutur 06 colan tur,ac fic comifcentur fpecies fuprafcriptæ,hinc fiunt mandalia amp;nbsp;feman* tur,hocCjp amp;nbsp;fciaticos curat* Emplaftruadidem* Recipe euforbq un* ciam unam, pyretri duas, caftorq unam, ftafifàgriæ unam, famfuci unam, amoniaci quatuor, cæræ libram unam, nardi unam. Epithema ad renum dolorem quod in modû collyrq colligitur* Recipe cæræ libram unâ, gy pfi fpecularis cocfli denarios fèx, colophoniæ frixæ unc*decê, mellis boni ■[i^^J,^tuiridt uiginti, fpumæ argêti aurofæ trigintafeptem 00 femis,aceti acris fèxtarios Mt^rit rubis oClo amp;nbsp;femis,8ô denarios fex, olei Sauinenfis unç*unam,iu,fcifti unam* nbsp;nbsp;g». Diatefferonnephreticon,fu,meu,afàrum,nardum,celticum æqualiateres ^‘^ ^^^, èC dabis in mellicrate* nbsp;nbsp;Elegma nephreticon* Recipe piperis albi de* on^uwm^ü nanos trederim 06 femis, petrofelini fimiliter, çalïîæ hftulæ très 8c femis, nominate

03

-ocr page 146-

C, TLINII S E C V N D I

C betonfeæ quatuor 8ó femis, zinzi'beris noué, nardipontidnoue Só fcmi^' faxifrid nouem, mellis defpumati lib.unâ amp;nbsp;femis, dabis autem cum coH^ EmpUßrüne^ dito cochlear unu. Emplaftrumnephreticon» Recipe nardi uncias nou^ phreticon. nbsp;nbsp;f æ^æ fex,colophoniæ duas,myrrhæ unam,quod facit et ad eos qui puim“’

num inflationem patiuntur,uel cui uifcera tument,quod eft plancia. E«^ plaftnimad quod fupra» Recipe amoniaciunc.diias,lybani duas, bedelW duas,myrrhæ duas,caftorq unam,mafticæ duas,nardi octo. Epithem^ pleureticon. Recipecæræ drach.odo, hyris quatuor, piperis albiduas’ codion quatuor,cyprinû rutaturqinr cum cyprino rutato coques,8^ itat*^^ Midotum hi rotuni facies amp;nbsp;omnia permifcebis. Äntidotu ad renum dolore quod ha* renasi^ropel' ^enas detrahet» Recipeapq feminis unc»duas,petrofelini duas, anifitres» dauci denarios duodecim,fcaonitis od:odecim,croci unü,menis quantügt;^ fufficitjdatur^ in modum lupini cum cochleari mellis 06 aquæ cyathis tf^ bus. Antidotu ad renumdolorem amp;nbsp;tumorem,amp;ad iednoris ac lienis*^ morê,86 ad eos qui propter hæc uitia mali coloris fint:facit Só ad aquas m^ trids. Recipecroci denarios fcx,nardi ruftici fèx,cofti fcx, feenitis tr^^’ cynamomi tres,myrrhæ amp;nbsp;ftadis tres,mellis unc.tres Só denarios tres:^’ tur uero in modum aucllanæ ex mulfc cyathis duobus, ita amp;nbsp;febrientib”^ Antidotum re dabis. Antidotum ad renum dolorem,86 ad ueficam,86 calculum com*”* calculo^^r^H^ ’^’^^’^^'^*^ ^ expcllendum, ad tumorem 86 exulcerationê renum 86 a3lt;’^ ^endo. ^^ * mnia uitia,eorum etiam fi fanguiuolentam urinam faciunt. Sicca rofajp^ ß paueris femen,86 nuclei pari pondéré coquûtur 86 trita mifcentur,86 bf”^ datur iu modum aucllanæ amplioris ex aquæ cyathis duobus uel tribus-Ad renum 86 lumborum dolorem in picem liquidam lanulam intingcSi^ 'Empïaflrure- fuper umbilicum pones. Emplaftrum ad dolorem renum, à quo mulh^ nibus. rad fuut. Citonia optima intus 86 foris purgata numero dccem cotji^^^ in omphatio mclle fine uino Afcalonio aut Siculo,daptylos etiam oprifi*’^ purgatos numero decem coques fi militer, addes alors hepaticis tridui’*^' tres ,croci triti cum uino femiunciam, poft ca facies cerotum de olco mc^ libram unam,cæræ unam,quod quum refriguerit,omnia fimul mifcebis^' imponcs. Herba agrimonia trita 86 potui data dolorem fedat. Si uefO^ pondéré fèntiat,pollinis fabæ fextarium, 86 betæ uiridis fuccum Gmul^ qucs 86 calidum impones per triduum. Betonicæ denarios duodedni*-,^ aquæ calidæ cyathis tribus, fi febricitet : fi autem uo febriet,in uini cya^'* tribus. Adrenumdolorem. Cadorq denarios tres,refinætres,feufi^^ rini fimiliter, picis duræ fimiliter, ftyracis fimiliter, olei nardini quality Cdtipotii ra ^ffi^t» Hæc omnia in unum coques 86 impones, examinatum eft. ^^* ndfiu, tapotia ad renum dolorem. Recipe aprj feminis uncias duas, fifeléos as, petrofelini unam, tordeli quatuor, piperis albi una, erucæ feminis as, nuclei fextarios duos, partem didami farinæ rubi heminas tres,!«^ fextarium unum. Conditumnephreticum. Recipe eupatorfj unam^'’, ciam, petrofelini unam,{quinantq unam,fpicænardi unà,afari drachai”' maratri feminis fex,folij una, cyperi unam, piperis decem,reupontid quot;^

-ocr page 147-

D E R E M E D I C A L I E» 11» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;56

A Hauci Cret ici fèx,uini optimi quadraginta, mellis libras uigintiquatuor,te res autdiu ficcacum melle» Poflea mittes uinum, amp;nbsp;quum dig eft urn fuent dabis in balneo in folio, S^ poft balneum agitabis 00 uteris » Conditu nes phreticon,hoc eft ad renes» Recipe petrolèlini,fpicænardi,tfaxifricæ,pi '^uideankgen perïs,betonicæanaunciam unam,afàri,dauci,fu,anàfèmiunc»fingulascro ^”*f^fi‘lt;f ci drach»duas,uinifèxtarios duodecim,mellis duos» Epithymanephretis con expertum» Recipe euforbq unciam una,nitri fex,adipis porcini una, opopanacis unam,galbani duas,bituminis unam,cum aceto autem ficcate res,permixtisejputeris,pones fuperlumbos amp;umbilicum» Confedioad renum dolorem,uel ad uefîcæ amp;nbsp;ftomachi» Recipe mafticæ unc»tres,cafs fiæ denarios nouem Só dimidiâ,folq fimiliter,cofti fimiliter,amoniaci odo

decim,tabfynti) nouem,rofæ ficcæ nouem,alicæ nouem» Ad ueficæ dolorem» Cap» xxxvill»

Etrofèlinifèmiunc»ficorum fèminis fimiliter, app fi'militer,tun


E^lTM^ JCrroiCJini iciiJiunc^ncoi um icinuud ummLci ctpi) mumLci ^tun cribrabis,adiedo paruo myrrhæ optimæ cum pis peris granis nouem» Hæc omnia cum uini optimi cyathis duos bus mifeebis, amp;nbsp;dabis potui in folio poll fudorem, amp;nbsp;quum re

dient,in calido membra contmeat* Hæc eni'm potio fexum 00 ætatê celery rime fanat. NafturtiS tritum cum uino didci cibario ac ualde IpilTum per triduüpotui datum» Apq radices Só foeniculi amp;nbsp;aiparagi bene lotas amp;nbsp;ex iccatas æquis ponderibus fubc0des,amp; hoe ieptem diebus in uino calidiffî mó macerabis ita uti operiantur uino,8c hinc merum quum opus fuerit ac=s cipiatieiunus» Aluminis feiflîunciamunam,^ draganti duas coficies fic^ Draganm pridie in aqua maceratum alumini trito mdcetur, hinc faóti pas itiUi in modu fcrupuli dimidij cum padæ cyathis duobus dantur» Bradicc fèminis triti denariü unu,piperis duos admifcebis ,et ex eo cochlear plena in carenipotione dabis per triduü» Fœniculiîafparagi, petrofèlini 06 apq amp;; herbæ iaxifricæ bel uerbenæ, manipulos fingulos cum aqua ad tertias decoques, amp;nbsp;ex hac aqua in uino ieiuno in uino optimo^pinabis per dies nöuem»Eftenimres falubris. Ad ueficam uulneratam. Radices a pip focni culi amp;nbsp;aiparagi infundes in uino ueteri albo, 06 ieiuno quantü unus eft cas lix dabis» Ad uelîcæ dolorem,uel urinæ difficultatem» Pulegiû, fpicam nardi, 00 folium trita mittes in (accellum paruum amp;nbsp;plenü appones ad uefi cac dolorem, uel qui ünguinem mingit» Marrubium conteres 06 addes pafïum,ac tantundemaquæ decodlæ Slt; bibes» Aduefîcæ dolorem,uel fi guttatim aquam digerit» Cardi fernen ex uini fextarq s duobus decoó:urn ut ad heminaredeat,totumuitium tollere confiât, fi frequenter fiat» Foeni culumitidemdecoélu et potui datum unc»decern,nimis proficit adomnes difficultates»ltem^ millefoliü amp;nbsp;acetumbibitur contra omnes ueficæ diffi cultates» Trifolium item minutifTimû cum pipere 06 pulegio potui datur» Petrofelinicyathos duos,olcirofitiduos,ap!') fèminis tres,fimul tun des et cribrabis tenuifrime,amp; ex eo cochleariatriain mortario trita tenuiffîme es

SMcelt;e ueficte curdtio.

Veficæ dolor is dyjenter la, re media.

-ocr page 148-

C, P L I N I I s É C V N D I quot;

C fccriugræciheminamunam,eui'fci fafeem unum,maluarum agreftiu 8^ uarum radices,camomilîæ fîccæ uel uiridis unciam unam,lauri quoque“ lia 06 herbam ueficalem fimul decoques,ÔÔ per triduüm fouebis. Euiß^ fane Ô6 lauws feemims molelb'or,ut fi mulier fuerit,faluatur matrix : fi*^* lt;nbsp;gorhcumatizet» Ad hoe fomentum renum poftea faciendum» Launig' pulcgium,myrtum,gramen,anetum 8ó rutam decoques,amp; per triduüm'' uebebis» Ad uefice dolorê,quæ iam grauiter afflicra eft,fed amp;nbsp;fi' puteat“^ ad ftranguriam ad calculum quoep, neenon adlocamulierû,quæ res 8^^*’ mines à morte reuocat» Tolles alparagi radices, graminis radices, aP^ quoqj cum luis folrjs,maluas amp;nbsp;ius maluarum quod exprimitur. Subin* adqcies ros marinum,ramulum cyprefb, ramulum herbæ iàuinæ, ramu^'’ pulegij uctcris,fafccm allTcerros reftis unius ficcos, coronamrofcaml’“-' cam,lauri ramulum,nepetæ montanæ fàlciculum,fcenugræci lernen coi^* fum, hedera' rutæcp ramos, uerbenæ ramos cû luis radicibus, herbæ q^? naleitur fecus aquam,0ó habet folia fimilia, fabæ falciculum, apium erra^’ cum,et hæc omnia mittes in uas amplum,ut aquam plurimam capiat,Slt;^“ coques ulcp ad tertias, ita ut ter uas impleas, 06 ex hac aqua decodta dab ieiuno bibere, amp;nbsp;in ipla aqua calidilîîma,prout pati potueri^ledeat in ba*' neo,ita ut tefticulos amp;nbsp;uerenda in aqua habeatrlêdcat uero quandiupob rit,^^ fubinde ex eadem calida adijcies donce fentiat fe proficere,ac fabd** perurinam digerere,hoc^ facies per triduüm,amp; licet uitium fit uctufbb ® mumlanabitur,in utroep fexuquælibetfitætas.Mulierautemquæhlsb cis aut uefica laborauerit, ex ea intus utatur ut fedeat fimiliter, ut fuptad uiro diximus, explicabit enim amp;nbsp;ftranguriam Só tortioncs omnes ueß^ ftatimlbluet» Adpodifinueropotionem fic demonftrabis» Mittes in**** ficam calculos,Só cumipfo medicamento fulpendes in calore balnci utW^ nocT:e pcndeat,et inuenies manè calculos ui medicamicis re loin tos. R**^^ agreftis grana nouemtrita ex aceti hemina fubfewefacies,amp; dabis bib^f^ continuis diebus nouem,fanuscp liet» Quorumputaminaundepulling'* fucrint,quod fufficiat contundcs,amp; myrrh a? tufæ amp;nbsp;cribratæ lèmiunda^ comifeebis amp;nbsp;in paffo ieiuno dabis» Alparagi item montani hue lyluao*** falciculumbonum, autccrtc radices eius decoques ex aqua bcne,8óexi’*' aqua bibat cum uino,mirifice fanat» Porri itidem fcctiui,uirginis fuedq’^ thum unum ex palfi cretici cyathis tribus bibat» Item amygdalas nunit*'*’ triginta diligentilfime teres » Draganti etiam lemiunciam in lapa infii6gt;5 be bene tritam fimul mifeebis ac colliges, hinc dabis in modû aucllanequ** dormitum uadat» -*

Veficæamp;Scalculopurgando» Cap» xxxixr

^ Mili femiuncia conteritur, bC ouum ciusep putame ter impbW paffo, idep balneo fubferuefaftum datur aduerfum calculi dole rem» Cicer arietum in aqua dilcoquitur cum fale,00 ex caaq**^ ^ bibuntur bini cyathi per triduum in difficultate urinæ, fie ^^y , culi pclluntur» Cariotæ critæ dolori imponuntur aduerfus urinæ diff^b taïüi*’

-ocr page 149-

DE RB ME D Î C A t l R/ I I.

57

? I«' Jl* if' 1quot; tf jii

11*

IP J* ƒ ^ ? y K ^ if 1« ÿ f^ itgt; ut J ^

o H /

A taf cm. Marino itidem firno dolorem illmire prodeft» Vermes item contri tibibunturexuinoautpaflo. Adculculos comminuendos pellendoscp* Cochleæ inanes combuftæ contcruntur,^ cinis earum in potione datus» calculos pellit. Lapiniaûcquiingallinaceorûautpalumborû uefica inuelt; niuntur contriti porioni infperguntun Fimus palumborum in forbitione ex faba fradia bibitur.Turturu itidem fimus in mulfa decodlus imponitur» Cicadas t codas das in patella in ueficæ dolore, utile enim eft contra o^ ttoßM nines ueficæ dolores feu difficultates. Cinis plumaru palumboru feroru ex aceto mulfo bibit » De nido itide hyrundinis glebula uti diluta ex aqua calida bibicur» Turdorum fimus ex mulfo decodus imponitur» Conuenit quoq? turdos efte cû baccis myrteis in aqua,in qua decodi fint pedes agno turn. Scorpiomarinus in uino necatus,ueficæuitia ianat,^ calculos peU lit : ipfe ante lane cdirur,8c uinu bibitur» Lapidus qui muenit in foorpio^ nis marini cauda utiliter potatur. Inucniuntin brands capitis pileis quail lapilli qui poti ex aqua calculofis præclare medentur. Echini cû Ipinis fuis tunducur,amp; finguli ex heminauini bibunt. Difiicukanbus urinæ fuccinn potatuaUigatumep prodeft. Plantaginis itide uel folia,uel radices potarc ex palTo prodeft, Vefica apriin cibo elixi fumit. Leporis renes inuetcrati inuinopoticalculos pellunt. Vngulæequi cinis ex uino uel aquabibiu Jncontinentiæ urinæ compefeendæ. Cap. XL.

Errini genitalis cinerem potare ex uino dulci oportet. Tn cam's ualet cubili urinam facere. Teem remedium ne ipfe urina fadat, J utcam's in fuo cubili» Vngulæapri uel fuis cinis potioni infper

^ gitur.Leporis quoq? cerebru in uino bibinn^amp;T eiufdem teft 'ca li tofti eduntur. Anforum etiam triu ligulæ alfæ in cibo fomuntur. Cocleæ Aphricanæ cum came fua comburuntur,cinis^ earum ex uino bibitur. Aduerendoru uitia,fi formicatiofituel uerrucæ. Cap. X L l.

l^fotini pulmonis fanies illinitur. Ceteris uerouitps arietincru uellerum cinis ex aqua, amp;nbsp;leuum omento pecudis predpue ab’ renibus admixto,amp;l pumicis cinere amp;nbsp;fale imponit.Lana item 1 fueddaexaquafrigida. Caro pecudis combufta tritaexaqua Irigida.Mularum itidem ungulæ dnis.Dentium caballinoru tuforum fari na infpergitur,ulceribus^ imponitur cum melle byflopum amp;nbsp;plumbi 1 fto tßoisa ria. Muricumuel purpurarû cum fin's teftis 06 came combuftaru cinis cû melle,carbunculosqj eorum falfamenta cum melle coda t cofringunt. Sin quot;^conftringunt gulariter uero cerebrum apri cum fuis fanat ea cure for punt. Eel item bubu lumcumalumine Aegyptioaemyrrbaad crafttudinem mcllis fubadum illinitur. Infuper beta coda ex uino 06 trita imponitur,

Teftibus Ô6 ramidbus medendis. Cap. X l11,

Olus cum faba coda æquis partibus dolori apponitur. Bulbi triti ex uino mulfo 06 illiti medentur. T^utam item cû teneris Ian

1 ri ramis contritam tumori imponunt. Cyminum quoq? toftum* contritum^ cumcæra66 melle ac rofaceo. Farina linifeminis

P

-ocr page 150-

c. P 1- I N I I S E C V N D I

deddit, gut fuc currendum.

C cum refina ^ myrrha contra dolorem facit in uinoco^aSf contrita» tM^ tlnßämdtioni tioni uero beta ex aqua imponit aut melle. Ad idem. Fex uiniautfabatS tIrnmini uino illinitur» Folia cypreiTi cüpolenta tritat ramini prolunt.Pillulxite^ de cyprcHo teneræ tritæ cum axungia amp;nbsp;lomento imponuntur.Succus «^ pillulis cyprefli,fi cum ficuarida prius demptis granis imponitur,iuuat' Farina quoque fœniculi in hydromelle decodfa,addita axungia,facit ado^ fiiîterte^iwn mnia.Si uero decidit alter ex teftibus Ipuma cochlearu illinitur,tetris^ neribusibimananabusauxiliatur capitis canini recentis cinis» SeneCt*^’ anguium trita ex aceto atqj hydromelle. Steiliones quoeç demptis pc^^ bus, be interaneis,8ó capite,SC affati in cibo dantur.Tumores teftium mai^ na aqua utiliter fouentur : quod fi bC dolor be tumor fit, pufca calida impo^ nitur in ipongia.

Inguinumuitrjsiuuandis. Cap. Xbill.

Eganturinguinaintumeicerceiusquihabeat fecum furculu ^^ ^ myrto,nec ferro nee terra taftu, Cocleæ minutæ tritæ ex md^^ illiniuntur,inguinapriufquam exulceranturuel intumefcant,i'’ licio autem facere nouem nodos oportet,atq? ad fingulos nonigt;^ nare fingulas mulieres uiduas,ac turn licium alligare ad talum^uel cruri,n^ infra genu.Si aute ex equitatu feminauexata func,ipuma equi ex ore fefgt;^^ nibus illinitur,amp; inguibus imponitur. Fimus fuillus lub tefta calefaftu^’ 06 tritus cum oleo. Oleo item de lucerna inteftini caput perfricabis ter, n* raberis^ effcftum,fed pofteaquam meatum unxeris, aliquantulu reijdas* Lini itidem fernen ex aceto amp;nbsp;oleo decoquitur,amp; tritu inguini imponitur* Myrtea uirga quæ ferro tafta no fuit,in dolore inguini circumligatur.,ab^ lynthium^ habere in uentrali prodeft. igt;- Lupini ex aceto cofti fomeft'’ turn optimum eft, 06 tollis amp;nbsp;parothetis utile eft.

1 Vtredo ligni in puluerem red a ft a infpergitur. Lentifcifoho^^ puluis ad idem facit. Myrti item foliorn puluis mirabilitcr fadt* Corticis quoque granatorum puluis mire facit. -^ Sciæfanandæ. Cap. xigt;V.

J Ermis terrenus effoditur amp;imponitur in catillu ligneü,filfi”^’ j ferro alligatû,aqua perfunditur, rurius^ in eo loco in quo cri^* tus eftuiuus funoditur,amp;ea aqua in eodemcatillo bibitur. CP 1' cleæcrudæ tritæ ex uino t mero eu pipere bibunt. Lacertam^ ridis dempto capite bC pedibus cü interaneis condita,ut faftidiü abigat,”^ cibo datur.Rubeam qua pelles conficiunt quotidie bibere utile eft. Laur* amp;nbsp;geneftæ rami pluribus diebus in aceto macérant, deinde tunduntur 3^ coquuntur,8lt; ex eo lucco quotidie cyathus potui datur. Fimus quo(^ bult;’ buli ealefaftus in cinere feruenti locis dolentibus in folfjs cuiufeunq? hok

risimponit, n^-Picis puræpond.mhfohics in cacabo donee pemtushfiu^ feabaddes^ fulphuris mui triti unciâ unam amp;nbsp;femis,hordei poUinis hemi namjSC aceti acerrimi heminani,quod^ tandiumifcen êc confricari fades donee

-ocr page 151-

D E RE M É D I C A L I B» 11»

58

1^

A do nee unum corpus efficiatur,óó fic induces in taludam,8ó poft^ balneu ialutâm exicris m locum qui dolet imp ones, Sf uteris biduo, 8ó poft rurfum lauabe ris,ac poft balneS renouata cataplafinata impones,hoc^ tertia uice facias, 80 recipies integram fanitatem» Capparis radices,in aqua dccoctas amp;nbsp;be ne tritas,panno^ induftas adno(ftemimpones,8ó alio die (anus lauabis* Nepeta ante fob’s ortu fublata 06 impofita, remediu præftat : hac etiam tri ta feu uiridi in balneo fricctur. Fruftu enulæ Ulrichs cum uino albo bene teres,5ó eolabis pér linteu,8ó dabis cui coxa uel fcia dolet. Sed prius aliud fruftu teres,amp;illinies uertebro uel coxæ dolenti,8ó quum fricauerit,bibet potionem fuprafcripta,8ó in ipfcgt; latere iacebit» Silphq cochlear plenu cu aceto amp;nbsp;aqua dabis bibere» Potio ad fciam. Herbam agrimonia cum fu:« fteroboreo euclles,terescp radices eius,terges diligenter,06 teres in potio neunacumuino quantum fufficit,8ó fie dabis bibere per triduum, Bulbt albi fuccus potui datus medetur. Itemep fenecionis fucci drachma una CÛ oximelle potui data,fi mox deambulct,prodeft» Porri item capitati fuc cus potuidatus,ad fanitatêefficaciter perducit. Salis indem amoniaci co^

chlear unum in uini cyathis duobus bibitur. Malagina t galieni feiaticis« Recipe pyretri unciaunam, caftorq unam, helenq adarcis unam, euforbij unam,2inziberis unâ,cæræ una,uini quantü fufficit« Alia potio ad fciam» Plantaginem,porruuirginem,óó heliotrope iuris folia,teres diligenter,et expreffum fuccu dabis in uino ueteri tepcfafto,luna decurrente per ter da B bis bibere,^ quando heliotropiu folia non habet,radices eins tolles uel eg tera» Potio ad fciam,ad coxa,ad arthrifin,ad pedes»Hibicini fimi pugnu, piperis grana xxvi.tcres diuti(l[îmc,addcscç mellis hemina unam, amp;nbsp;uini fextarios duos,dabisty ftanti per dies feptem. Geneftæ item frondes 06 caules cum aceto madefactas fumcre triduo conuenit» Vnctio item 1 coin’s, amp;nbsp;leopardi adipes,^ pyretru pari pondéré admifcebis aphronitro amp;nbsp;cu-forbio tantundem admixto 86 balfamo, 86 quotidie coxam in ible perfricas bis,86quumelius iènferis,adecics paflam 86oleumrofatSquod fufficit» Curatetiam neruoru 86 articulorü ualetudines» Acopu ad coxæ uitia cali diftimum.Recipe oleitherebynthini libram unam,axungiæ ueteris duas, cæræ iin.galbaniunam 86 fêmis,euforbi'j duas 86 femis, panacis fimiliter, adarcis duas,fiigapemitres,caftorq pontici fex : conficies uero fic»Sagape mum 86 panace infundes in modicoaceto,86 teres oleum therebyntinû,86 axungiâcæramcç fimul iôlues,cætcra tundes 86 cribrabis, 86 fimul omnia mifeebis,86colliges inuafeuitreo,86uteris,confricando per unam horam contra {olem,uel ad carbones» Confectio lyfopomi ad fciam » Recipe py^ tri uncias duas,medullæ ceruinæ unam,galbani unam,hyfïbpi unam,adar cisduas,thcrebyntinæ unam,piperis unam,balfamilibrâunam,olei cypri ni uncias fex, olei hyrcini libram unam, olei ftyracini unam, olei amaricini uncias très, olei laurini quatuor, cæræ punicæ très. Confectio malagini fciaticis experti.Recipe cæræ libram unam,picis duræ duas,thcrcbyntine decauliculis uncias fex, amoniaci fex, ftyracis optimi duas, mannæ thuris

Videnülcgi poßit Galeni, porra de mdli» gind quid fens tidm, ante tant niihi diéîu eßt

Patio fcûticif.

Acoptim ad co X£Ultld.

P

-ocr page 152-

Î K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C» P L I M I I S E C V N D Î

C duaS'gatbaniunam 8ô femis,acen acerrimiquod fuffîcit î confides fie. Û^ ram,picefn,etrefinam igne lento folucs, ftyracem amp;nbsp;galbanuadmixtafi’^ dica cæra tandiu tundes in pila,donee malaxari poffint: amoniaeû uero 1^ ni manu teres ut puluis fiat,addes cp acctû ut pinguïns fiât ♦ Depofito uci^ cacabo,galbanû cum fryrace fupermittes,amp; de Ipatula moucndo,com!^^^ bis poftea omnia,deinde in mortario fuper omnia condimenta fundes, «^ manibus permiieebis acctudioccp facies ailïdue, fpargendo fuper quanta fjaecies poilïnt combihere,óó uteris. Confie Aio medicamenti iciaticis.R^ cipefalis comunis uncias rres,8lt; den.tres,Icppidiunciam unam 00 iènf^’ •fNo pMeidri- amoniaci fex,finapis fex,pyretri unam,ftrutrj unam 8ó iemis, tariftologi*^ ^oloch-^Ccrb longæ iex,carnepitheos unâ,colophoniæ tres amp;nbsp;den.x.oleiueteris uncf’ ^^*”^’w?l”f ”®’^^’^’P^®P°^’5 fex,refinæ pituinæ feex fex, if créons colûbini ièmiurt^’ retur,rnde. melibdenætres,8ôden.très. ConfieAionitriiciaticis.Recipeadarcâ,py^ retrum,fînapis fernen,ifafiiagria 80 nitrumrubeu requis ponderibus,qu^ omniacontundes amp;i cribrabis diligenter,inbalneoutêris fineunguento» Ad coxaru dolorem,amp; ad feiam.Bruiciradicêcontundes,amp;i in uinouett^ ri decoques ad tertias,amp;i très cyachos exinde ieiuno dabis bibere. Herb? camipides, qua piicariolâuocant, teres iî uiridis elf,den.if.amp;exaqua mul la potionem dabis per dies uiginti.Ipfàm item herbâ uiridem contundeft Sdponii, ideß panem aut nauticûpridie infundes in aceto acri, poftea ipiam herba cono* megmutis, fam exprimes,00 adijcies fall's tenera pro modo,8ó Gponis ganicipillulas?

D 8ô in modu cataplalmatis fciatico induces à uertebra coxæ ufp ad genitU* Ium,itanelubfiragmentangas,Sc fiaftia cinges : amp;quû fudarecccperit,û’ calida depones,amp; ibi diutius fiaciatlquû uero exierit Ôé deludauerit toiles» 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;locû ipfum oleo perfricabis,mirûefteftueft. Cocleas crudas cum teifis

xix.bulbos crudos xxi.piperis grana xxirj.munum comifccbis ,amp; teres ut fiat in modu ceroti,amp; induAum panno,exeun ti de balneo induces in eo xam,^ bgabis,^ poft tridun fiolues cuntiad balneum. Api] uiridis, fine apiaftri radices ,ip los ^ uerticulos rotundos admodûceroti facics,eteunn de balneo impones in panno,amp; poft triduû fiolues in balneo, poft pangrî perfiricabis,quodconficies fic.Cerufæunciâunam,argenti ipumpunciarn unam,cæræquantûfufficit,06 poft balneum impones. Hoc cerotû allein^ totion appellant. Malagma fciaticon.Recipe pécule unciâ unam,eufiorbij tres,pyretri duas,fulphuris uiui tres,calelàcies uero peculâufqj dum rege let:2lt; tufaomniaamp;cribratapcrmifccbis,amp; inaludam induAû impones» ligabis^,ac die tertia folucs,amp;r duces in balneum,amp; poft balneû uteturce roto cyprino amp;nbsp;oleo cyprino. Acopû iciaticis.. Recipe nitri unciam unagt; tinaperi duas,ftafifagriæ unam,alcionci,unâ,ca’rx fex,terebynthinæ fex. cyprini très,tapfiafeyIon duas:tapfiafcylon uero cû aqua marina, amp;nbsp;ficaba folutapermiieebis. Herbæ camitriæ uiridis colleAæ menie Maio,manu plenam teres diligenter cum pipere,itautacrum fit,admifcebiscp uini acH fextarium unum,ôô alterum icorfum pones,amp; quû diftemperatum fuefit» in potione dabis calicem dimidiû,ôô refundes de uino puro taiitundcnijSC

-ocr page 153-

D ß R E Al E D I C A L I B, I b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ;

Ka facies'per dies od;o,ficcp facies ,uc ambos fextarios adpeienJo cofumas uauni,fingulis diebus dimidiam heminam bene caIefadla,SC iaceat in ipfo latereobuolutus pannis ut iudet,donee digerat potionem, abfcineat uero abalneis amp;nbsp;recentibus carnibus,amp;ianus erit : alp parum mellis adpciunt propter afpentate. Ad feiam quæ quodamodo femper ex flegmate fit, da bis in primo geræ femiunciam,aut cerce iccundum uires 06 meniura tenes’ bis, 86 poft dies quatuor inieeftionibus curabis » fcd prima 'inieftio recipit hæc..Centauriæ den»{êx,colocynthidos unum contufum,radicis cucumae ftluaticæ iex,radicis betæ unciâ unâ,fulphuris unam, aneti den.fex, aquæ fextariumunum, coques^ ad tertias 86 colabis, 86inipfamaquam addes mellts potionê,86 inpeies hora prima,expc(ftabiscp opus iniceftionis ufque ad horam quarta,ut bene purgetur,poft hæc facies inieAionem altera qug habetolei 86anetipotionem 86adipis femiunciam,caftorij triti den. tres : comifcebis autcmhæc,actepidainpcies,ô6 tencatquandiupoteft : cumue rohæcomnia feccris,exerceaturambLilatio per dies feptem. Poftea ut per CLiretur,utatur inietftione ifta per dies plurimos,uc caufa difToluatur.Rcci;» pe euforbp uncias duas,tapfiæ unam, 86 fcmis,adarcg unam,pyretri duas, finapisunam86 femis,erucæ feminis duas,piperis albiduas, piperis nigri unam 86 femis,bulbi rufticialbi duas,cæræalbæ duas,oleo cyprini duas ï hæc omnia comifcebis cum oleo fuprafcripto diligenter, 86 ungendo frica bis diu Icntadnalps locis durioribus unguêto puro uteris in ftorfiacho uel medps contra frigus cum nardo unges 86 utens.

Ad coxæ dolorem. nbsp;nbsp;Cap. XEVT.

S Tyracis optimæ unciarnunam,caftorp unâ,euforbp unâ,quod nôfîtpertu{um,piperis duas,cyminibarbariduas,uiniueteris afcolanp fortis fext.femis,hpcomniamittes in ollânouacapien temfextarios duos,addes quoep ftercus columbinû, coquescÿ

incarbonibus modice,86 inde unges coxambue renes ubi dolor fuerit. Vnftio ad dolorem coxæ fine uertebri probatÜfima. Recipe panacis femi unciam,la{arisoptimiden.fex,{eminis caulium tufi 86 enbrati ienruneiä, cyminitufi 86 cribrati unciaunam,baccarn lauri tufaru 86 cribratarü unä : panaceuero 86 lafarinfundes inuinoueteri,86 poft biduü nouft cum uino ueteri calidiffimo fufficienti,86 modice calefacies ad prunas,86 comifcebis fimul panace 86 lafar,86 calefacies agitando,in calido fole uero contra pilu diutiflimecofricabis. Artemefia herba admixto aceto impofita in triduo, tollit dolorem. Acopum fciaticum. Recipe euforbn ,myrrhæ, tinaperi, lybani,cyprini anaiinciam unam,quæ comifcebis,86 utêris.

Prior IcAio bit bebat dpoeuWi tu id uide utru tibi mdgif drri iedt,ita er fu* prdß.iy.imdr giucdccpilege non ocopi.

Vinquefoliu adiecto modico falc contritum,afperfum^ aceto, 86 genibus circumligatum efficaciter medetur. Baccarum hes’ minaficus Aphricanylibrâunâ,axungiæuncias ièx,cumuino ueteri fimul contufa 86 illita efficaciter perfanant. Ad genua ^adpedes. Neruus de cruribus uukuris contundes,actalis imp on es, 86

P 5

-ocr page 154-

c. PLINÏISECVNDI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

fi genicula force contracta fuerintUomentu ex faba in pafTo maceratum ini pones,ac defuper caulium folia alligabis, Aphronitrum maceratum cun’ lanaluccidaimponitur » -^

Tibiarumuitfjs fuccurrendis» Cap» X b V 111.

Ardamomiherbæ folia cum aqua tufa Sc importa fanant. A3 i tibiarum tumorem folia herbæ anagallidis per triduum alligaj ! ta,tumoremtollunt. Ad ulcéra in tibias amp;nbsp;cmribus. Loinenni ____________ fabatiû ex aceto acerrimo conlperfum teres diligenter,amp; paiv noindudtumimpones,amp;quumcccperitexiccari,ex ip lb aceto fuffimdes ulq; in diem tertium. Adeps urfinus admixta rubrica amp;nbsp;impofita, magi’’ fice Gnatyfblus^ adeps facit idem. Caprinum item fel,uel aprinumjcui” teerufit refinaôôtcerotorelolutum,uulneraquæ ferpuntmirifice fanat. Sordis calci ficci,^ fimus ouis mollis pari pondéré trita, adiecto melle pufillo in^ tra dies uiginti curant. Caprinus fimus ex aceto fiibactus amp;nbsp;lubferueb^ (flus imponicur. Lenticula item ex aqua décocha addito exiguo mçllis, tri ta amp;nbsp;impofita lanat. Ad maculas autem tibiaru ex iclu recentes coriandre ex aceto tritum 06 impofitü,eas inhprere non patitur. Ad tibiarum ulcéra refina cum cerufaimponitur.Cinere autem maxillaru apri uel Riisinfper^ guntur,omniacp in bis locis ulcera purgantur,c0plentur, perfanantur, b” trfMtWnMo tyroac medulla ceruina, felle item taurinocumcyprinooleo amp;thyrcino»

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Talorum uitfjs tollendis» Cap. Xbix.

Tdlui luXitM quomodo refit tui debeit. iquot; luxutos ty luxutis legere tmlm-

Vfculus ex oleo tritus lèdat uitium, amp;nbsp;tumorem tollit. Limus aquaticus cumoleo lubalt;ftus 8ó impofitus,prodeft. Caprinus fimus fiue bubulus ex aceto dccoctus,Sc cum melle fubatfius u” liter medetur. Ad laxatos uero talos fimum caprinu ficcu fût bubulum in puluerem redadtum,ac cum melle mixtum 06 impofitum, t b* xatis tumorem 06 dolorem fedare certum eft. Vitulinus item fimus recens laxui amp;f tortis talis aliquo calu continuo impofitus,non folum dolorem,ut rum etiam coUeSriones ac tumores mire arcet. Mulieris capillus quampb rimus in cinerem redaStus ,admixto ouiu adipe,ueteri ceroti modo iHinieS) eeleriter enim dolorem rclcuant,Ôc priflinam reftituunt lanitatem. Talis tumentibus fimus caprinus decortus 06 lubatflus melle imponit. Puimo marinus imponitur» Cancnmarinicinis cxolco,utilitcrcp aqua fouentut in aqua eorum dccodtus eft. i*- Bubulas quoep impofitas, ac delub aUigi tas luxaturam,experti fanare proniifcrc.

Ad tumorem pedum. nbsp;nbsp;Cap» L»

Quillæ purgatæ libras quatuor, pulegfj uncias fex, aceti fexta* nos duos,mellis librâunam, conficies 06 imponcs, miraberisep eius rci effedtia. Lana cû cinere calido omnia ulcera pedû fanaU

-tur. Fimi gallinacei uel columbini cinis ex oleo ulcerationibus

risexemfiltirii ---------'tui. nmiganinaceiueicuimiiunii cinis exuieu uieticiuujuuw''

olereuidentur medetTegmentiitemteftudinis cinis ex uino 06 oleo têperatus,ulceribus pedum

-ocr page 155-

DE RE M E D 1 C A LIB. 11.

6o

pedum medetur. Seuo pecudu cum alumine fi plura fint ulcera, fanantur# Artlculis uero fimus columbinus tritus imponitur.

Pernionibus amp;f uitqs pedum. Cap. L I. feus aridæ t difcolt;ftæ,cû ccra liquida fubaAæ ambuftis Só per tdécoiffé nionibus Imponuntur.Seuo pecudu cum alumine, fi plura fint ulcera, fanantur. Ter ren or ia uermfum cinis cum oleo imponit. __Similiter^ cornu caprini cobufti cinis ca oleo imponitur. Co clearum quæ nudæ inuenluntur,uiuarû combuftarû cinere,omnia pedum uulnerafanantur. Fimi murini cinis ex oleo ueteri imponit. Agninus pul mo uel arietinus Imponitur.Dentis caballlnl cotufi farina fubluuiem emen dat. Lacertaeuiridls fanguls tfubtritus,pedes illinitus fanat. Adeps ante -ffubtritoi anferinus addito alumine,omnes rimas pedum farcit. Teftudinis cinis ex uino amp;nbsp;oleo temperatus huie malo medetur. w Maluæ folia in cinerem re dacl:a,uulnera pernionu fanant fparfa. Fomentiï lanarum feruefatftum in pafló Cretico aut Aphro,calidum appones,hoc^ ter facies uel quater, amp;nbsp;fcias te curaffe.Muftus coclearu frequenter imponitur. Dragan tum infon des inmellicratepridie,glycirizam quoq; contundes amp;infondes in mellit* crate amp;nbsp;coques .Lauabis èC teres dragantu æque tritu, diligenter admifee bis,quodquuinmodumceroti medie temperati foceris, linies in pedibus uel manibus : quod fi fpiffum fuerit,addes de ipfo mei liera te amp;nbsp;uteris. Sty ptiriam coques in uino,amp; ex hoc fouebis manus amp;nbsp;pedes, èC fie de ceroto fopraforipto illinies. Aqua in qua eruum decoctu eft, utiliter fouebis, —• ® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ClauisS^calliscurandis. Cap. LU.

â Lerunej pedibus innafeuntur elaui aut calli,prpcipue tarnen in digiris,8x1 in manibus,quibufdamueroamp; in alps corporis par tibus,aduerfus quos monftrant remedia talia. Vrina muli, mu læ'ue cum fuo luto illinita tollit.Fimus ouiu imponitur. lecur la^ certguiridis uel fanguinis impofitus in t foie comedet. Vermes terreni ex oleo,fimus columbinus decoftus ex acetoin modu malagmatis fubaftus, imponitur. Fimus apri uel fuis recens impofitus,amp; poft diem tertium foi lutus prodeft. Faba in qua lafor feruatur in aceto milTa 06 tumefafta,amp; ita alllgata.Silnfacienafcantur etlam iuniperl, aflidua fricatione tolluntur. Pollinem ex oleo temperant amp;nbsp;adr)ciunt,extrahit em. Idem facit 00 Amos niacu. Salicis ramoru prunoru cortices exuruntur, eorum^ cinis ex aqua impofitus toUit.Vtuntur S^fcuobubulo cum thuris poUine. Vrina canis cum folo luto imponitur. Ad interdigititia. Salem tritum cum oleo de lueerna ardenti bene mixtum inunges 06 miraberis. Vermium item ter^ renorum cinis In oleo ueteri impofitus,op time fanat.

Ad I parocimi dolorem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. bill.

Ermentum cum fapone amp;nbsp;Heu pingui tufum amp;S fubaftum impo Initur. Si autem caro excreuerit, 06 unges feparauerit, flos lenj [tis infuIcitur,0C cataplafma de charts cinere ex aceto mixto fu* perponitur.

£ruuw',ideß orobum.

Libro tertio hæc uitU repe* tityjcd aliti re media dfpottit

tiHmenU

Ad inter digii gititia. '

'fp^ndritif

-ocr page 156-

c F r 1 H 1 I S E C V N D I

Ad ungularum dolorem» Cap. LiiIE

1: Torte [àlJu,

^projcitrittif

B Oenugræcum crudum tritum admixta aqua pro cataplafmat^ y imponitursôô fanat. Adunguemlæfumeqciendum, Stafifagh«* tundes primo,deinde teres,amp;admifcebis acetum,poftea imp'’ _________nes ufep dum fanat. Quum autem ceciderit fabam impone,mn'‘' facit» Ad ungues fi quid mali habuerint,alumen t foifton in teftulam mü*^ dam immittes,86 in foco coques,deinde tolles èC aceto foperlparfo exd”^ gues,iterum^ repones in focum,amp;quüopus focritTuprafcriptum pulü^ rem lp arges,aut folutum cum uino puluerem ill i nies, amp;nbsp;poft linteumfuf^ pones,8(^ linteolo uino infufo digitum obuolues ligabiscp amp;nbsp;fanabitur» V t unges læfos emundes ui feu cum fulphure uiuo tere amp;nbsp;infundes unge^' Quinquefolitr tritum cum adipe impones» Emplaftrurntprokadramnat^ hoc eft quü de f igoribus in manibus uel in pedibus uulnus nafcitur,qu^ font comede»Recipe cerufæ libram unam,cæræ albæ unam,folfj cÓmuniS fiue amigdalini unam,lpumx argcnti,ccrufam uero amp;lpumam argenti K^ res cum oko diutius, donee eolorem mutent.

Ad corporis falubritatem» Cap, L V, | Eta fyluatica fine femine cum aceto 06 uino cofta ^ fopertenü mire Glubritatem corporis præftat. Myrrha cum uino trita,6 3 nitatem corporis uiri mire kruat» Vt totum corpus hylare fit’ uini ueteris feces cum oko teres, amp;nbsp;perunges totum corpus in fofe. Ne corpus mak okat uel puteat. Laterem antiquû, amp;nbsp;rofam ficeain tundes primum,amp; uteris in balneo» Ad kruandam item corporis fanita^ tem»Marrubfi uncia una ex lafte ouillo cakfacto bibat femel in menfe, •** Lichenis arcendis, Cap» D V I.

Ræco nominetlichenaappenatur,quoduulgomentagramap pellant,amp; eft uitium quod per totam faciem fokt ferpere, ocU^ lis tantüimmunibus,defcendituero in collum 06 pedtus, actns ___^gnusofcedatcutemteos^quificuexanturofoularinoncóuenit, quoniam contaffus eorum perniciofus fore perhibetur ♦ Manlius Cornue tus Prætor prouinciæ A quit anlæ legatus, G C* in hocmorbo locauitfetH randum, Huic ergo uitio fie conantur mederi. Contharides iUmiunt cû fuC CO uuæ Amincx,amp; kuo ouis uel capræ^Murium fimu illiniunt ex aceto» Cinerem item hcrinatf) ex oleo imponût,fod in bac curatione prius fackm ex nitro 8^ aceto foueri præcipiunt,amp; tunc illiniunt adipem uituli manin* Itemtp delphini iecinoris cinerem ex aquaTiculneæ cauks in aceto codi quot;iiiyi^i ^ triti illiniuntur*tEuifci radix cû glutino lupino in aceto decoAa,^ qu^r tas fimiliter adhibetur» Flos uifci cum cake fubaAus laudatur. Thitynialb quoc^ flos cum refina decoctus adhibetur.Lomentum cum thuris polling

æquis ponderibus ex aqua adhibetur amp;nbsp;ilh'nitur. Tap fix radix trita cunï melle imponitunGluonum factum genitalibus uituloru, hquatur ex aceW cum fulphure uiuo,tanio ficulneæ permixto^ita ut recens bis in die répons, tur« ^Item trocifcus lichcnicos. Recipe gummi fcifti unciam unam ? dn^.

-ocr page 157-

DE RE MEDICA LIB» H,


6|


^ pcriunamdybaniunanijtytaneos libramunam,amoriiaciunc» unajitargy . rf) unani,gumcos duas,aceti quantum fuflicit. Lybani drachmas decern, tinaperi decem,bedellri decem teres cum aceto* Catapotia ad lichenas ex perta* Recipe litargyn] unciam unam,alcionei unam,arfcnici unam,afpal ti unam,Iybani unam,tinaperi unam,amoniaci unam, quæ omnia teres eu


aceto,


uo utimur ad lichenas amp;nbsp;ad exancaii


mata,hoc eft ambufta,et ad herpiftigoden,hoc eftifeabic.Recipe piymitrj drac* ocro,Litargyri] viq.calcis uiuæ duas,aceti 86 olei quod fufficit.Tro^ Çiftus lichenicon» Recipe cameleontis nigræ drachmas nq .pyretri duas,tt naperi quatuor,chrylocollæ quatuor,aceti acris cotylas uouê» Trocifcus» Recipe alcionei uftulati drachmas duas, cameleontis nigræ quatuor, alpo deli radicis quatuor,tinaperi,lybani,pyretri,aphronitri ana duas,tauro col lis quatuor,aceti ueteris quantum lufficit» Trocifcus ad lichenas. Reci^ pe lu fyderon unc.tres ,fcordion purgati unam amp;nbsp;femis,tinapcri fimiliter gumeos quatuor, quæ in aceto acri teres in fole,amp; facies trocilcos. -^

Elephantiafi depellendæ. Cap. LVii.

1 i Pacic hoc malum pleruncp incipit,^ nare primo furgit, uelut lejiticula quæ eelerrime per toni corpus tferpit maculis narijs, colore,èC inæquali cute,alibi craffa,alibi tennis,alijs duralocis quafi tfeabie alpera 00 poftremo nigrefcente,^ ad offa carnes



apprimente,tumefcentibus digitis in manibus et pedibus. Hic morbus pe B culiaris eft Aegyptiorû populis,totus exitiofus eft,quü in reges excedit-

Kisquihocmaloafficiuntcinis muftelæôô einfdê fanguis mixtus illiniu » Radix afp ar agi in aceto cofta 8ó trita imponitur. Mentaftri folia tcom mafticata adhibentur,icedro iUiniuntur» Bulbi quoep triti in aceto 00 fuR phure medentur, Nitrum etiam ex melle amp;nbsp;lafte bubulo tritum facie pur gat èc erugat. ^ Smegma ad elephantiacos. Recipe pumicis drach.x» teftarum fepiæ decem,nitri decem,cimoliæ decê,gumes albi quinque,cyci don omphation quinque,poft huncpuluerem uteris amp;nbsp;thure cum uino» Trocifcus heron optimus tollens humeros acerrimos,id eft lichenas. Rc^* cipe lybani drach.ofto, calchanti octo, tinaperi odo, calcideos fimiliter, acatiæ quatuor,myfèi cyrq o(fto, gumeos quatuor, quæ cum aceto colliges fs^p* Ad morbumcomitialem. Cap. LVIII.

Llium elixum fubinde in cibum amp;nbsp;in potione fumat. Fel agni ^jnum cum melle uel cochleari uel ligula iumatur. Lini fernen et ^^Jurticæ ex melle illitum fanat. Coagulu quoep uituli marini bi bitur cum ladle equino aut malo punico ficco,aut mulfa aut ace* to. fc-His qui fæpius cadûtclyftcrinfundit ille. Caftorij drachmas duas, mellis heminâ unâ,aloês unâ,aquæ fextariû, fi fuperatio erit unguentû fa* cies. Recipe crocum, 80 thus mafculum, 8d myrrham, gallas albas, acatia nigra,helyotropia quæ appellantur,corium mali punici, centauriam,olola tri lemen,æquis ponderibus teres omnia ex uino 8ó uteris, dabiscp potio* nem bibere ei qui patitur Slt; abftineat à balncojamp; fi ufus exegerit buec.'*^



ti Cdpitehif bet Roxodex, quot;] furripiendo ferpit. tpbpamp;jf.


t comm^ndu* ata. tcfirw.


-ocr page 158-

C. P L I N I I SE C V N DI

C Tefticnli urfini in cibo profunt. Teftes aprini crudi,triti,ex aqua bifinii^ tur, quum primu quis cecidit,in eo loco quo caput eins fuit, clauus ferrai*® figatur,non repetit. Dantur item carnes edendæ beftiæ occifæ eo ferrez mento,quo homo ante occifus eft. Hirundinis fan guis cum thure,uel eiu*^ dem cor recens deuoratur. Lapillus idem hirundinis è nido alligatuf 2® collum iacentcm,rccrcat,8^ab hocpericulo tutûpræftat. Tenentes mn^^ nu anetum, comitiali morbo non appetuntur, Tefticuli itidem arietini ny ucterantur, amp;nbsp;ex his dimidq denarq pondus datur in hemina aquæ tritia* Abftinentia uero utendum eft uini diebus quinque, 06 ante 06 totidt^ poftea. Sanguis pecudis uel uituli ter bibitur, fed amp;nbsp;humanus iangif^ hoe uitio liberat. Catulus item laftens abfcifo capite 06 pedibus,exedi^ t myrrhe, interaneis ex uino 86t aceto coftus editur, Vuerra quoque lump tain‘s bo prodeft. Coclearum cinis addito lini femine 86 urticæ ex melle illiri* air cu (aie. nbsp;lecur itidem uulturis tritu cum fuo fanguine propinaturttf feptem diebus, meliuscp prodeft fi ea auis quum occiditur iatura fit hum3^ no cadauere. Fel teftudinis naribus illitum iacentem erigit, nbsp;nbsp;Caftotd item in aceti muifi cyathis tribus ieiunis datur, Muftelæ quoc^ iecur m^ rinæ in cibo bene fumitur. Carnes etiam caprinæ in rogp hominis to/ ftæ hune depellunt morbum. Caprini fimiliter uel ceruini cornu ufti ri* dor adhibetur.

Regio morbo pellendo, Cap. bix,

Alfamentum in cibo ex pipere iumitur feruata carnis abftint^ tia. Allium tritum in potione uini fumitur. Cicer item an^ j tinum difcoquatur in aqua,duo cyathi potui dentur uel ex mtb ^ 1e in cibo. Nuces Græcæ cu abiynthij femine terunt, dein^ï^ pillulæ ex aceto edunt. Herba fauina quæ habet folia quafi cypreflü) 0^ ta ex uino potui datur. Folia quoque oleaftri ex uino trita imponunn^’ atquc iplum uinum bibitur. Sordes de auriculis aut mamma pecudls cl^ narr) pondéré cum myrrhæ pu fi II o ex duobus cyathis uini haununtur.

Vermes item terreni cum myrrh a in aceto muKo propinantur» Cerebri^ perdicis in tribus cyathis uini bibitur» Cineres mteraneorum palumbo* rum cochlearia duobibunturex mulfo, Erucæ fylueftris triafobaßri^ Era manudecerptaex aquamulfiibibuntur. Rubeaqua pelles effiriun* tur in aqua mulfa bibitur, nbsp;nbsp;Fimus pulh afini, quern primu edidit àp^t^^’ datur ex uino ad magnitudiné fabæ, triduo medetur. nbsp;nbsp;Canini capitis ö^

nis in mulib propinatur. Gallina fi fit luteis pcdibus, aqua ei pedes pui^ ficant,deinde uino coluunt idép uinu potui datur. Ad idem equini pu® ^«ƒfimus ex uino propinatur. Eademcp ratione cyminû ex uino albo in b» rfitKr. ^’^ ’1^0 datur. ► Optima amp;nbsp;certa ratio eft qua ego iam defperatæ faliitis pl^ • rimos curaui.Si raphani fuccu in balneo bibat, et in quocunque potuma^ . nè ieiunus paru urinæ fuæ bibat. Lapatq radices coterat ex uino auft^' ro, colabiscp èC potuidabis,mire auruginem tollit. Radices porri tun* aqua quanta uoluerisex uini fiemina potui dabis. Radices betæ tun^d

-ocr page 159-

n E R E H E D I C A L I Bi 11, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ^1

amp; exprimes Cacci cyathos quatuor,teres et dabis cum uino bono bi'bcre,fi ne mora fanabitur» Raphani item fuccum in folio ufque ad collum uerfos bibat» Chryfolaginis quoque fominis denarios undecimcum aqua fois ris calida bibat,amp; fanabitur. Ttem ad auruginem. Herbæ feUis terræ quamcentauriam uocant, fafoiculü unum,aneti unum, anq capita feptem atriplicis femiuncia. Hæc omnia in olla noua ex careno coques ad tertias, , amp;nbsp;dabis ieiuno in balneo,ita ut in calida non defoendat,fod fodorem deter gat,amp;r poft balneum radiculas ex oleo fale edat amp;! uinum accipiat modicu.

Item in pila radicem tundes ac foccum exprimes,Slt; in balneo ex eo fuc*^ co fricato te ufquequo defoendas in folio fine oleo lauare, amp;nbsp;ftatim aurugo fuperaquamapparebit. Amygdalæamaræunciarnunam,anifi femiun* ciam,abfynthii floru denarios fox infimul tere amp;nbsp;fac trocifobos duos,amp; da cum uino 8^ melle ad cochlear unum. Praftium foccum tundes

ÔCcribrabis , amp;nbsp;dabis fimiliter cum uino 2lt; melle. Ra* phanos itemaut foptê,autnouem,cótundes amp;nbsp;ex eo focco per linteum colato dabis in folio ftatim cum uino bibere.

lt;^’ PLINII LIBRI DE RE ME*

■''^EDïCASECVNDI FINIS,

q 2

-ocr page 160-

C- PLINII SECVNDI

DEREMEDICALIBER

T E R T I V S» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Ad febres calidas intercidendas» Cap. L

E D V L L A ceruina,adipe anferis,adipe porcino recenu* 06 exiguo cæræ perunges fero, ac ftatim de fucco lini ß^* minis. Idem^ abnælac tepidumfacit. Cotoniaft^*” matura,amp;:rofam ficcam,^ papaueris capita ficcainoHa rudi cum aqua decoques, èC ex hoc dabis bibere. fe^ 'portiagla amp;nbsp;apium tufum cum axungia colata et olep f® ‘ ato èc laAucæ folq s amp;nbsp;rafura cucurbitarfi 8f ouis crudis permixtum,etquot;' modum ceroti peAon impofitum ardores ac fubitos dolores hemitritei febres emendat. Ad ardorem ftomachi febrientis. Rofaceumin aqu^n’

calida mitces, Sc agicabis m carbonibus, quo platulam lineam infundes ct ftomacho fuperpones» Meilis libramunam, adipis porcini recentis cob n unam,old rofari unam,cæræ unam,argcnti Ipumæ uncias duas,teres2tJ tem Ipumam amp;nbsp;fimul decoques,deinde croci triti mittes unqas duas èC t^^ Ambrofiddi res in lintcolo,indult;flum luper ftomachumimpones» Ad hæcambroß^’ d^doremßomd jf^^^pe oJ^f roiati libram una Só {èmis,cæræ unâ amp;nbsp;fern is, croci unc^dua^’ fucci rafuræcucurbitæquantûfufficit, medulla: ceruinæ uncias quatuof’ p feruefacies a fit cæram amp;nbsp;medulla cum oleo tepefafto cerotario,addes fuc* cum per partes amp;nbsp;teres diligenter,poftea addes crocu amp;nbsp;diutiflime tef^^’ permilcebis 06 facies paftillos,{eruabiscp,et quuopus fuerit teres cumoiiO rum uitcllo. Quurnep unS corpus fuerit, linteum illitum impones fuper machum. Ad ardorem ftomachi in febribus quæ non déclinant ex Hnd^ minis farina cum albo oui facies cataplafma amp;nbsp;frigida fuper ftomachu p®^ nes. Laducas a fit in calida coques amp;nbsp;teres cum albo oui,amp; ftomachoß** perpones, Ite mep raRiræ cucurbitæ amp;nbsp;uuæ acerbæ cû albo oui imponu’' tur. Rafura itidem cucurbitæ amp;nbsp;croeû æquale cum albo oui imponitut» Aliddmirofu Confeftioambrofîæ» Cæræ lib.unam,oleirofati unc.fex,olei camomi^^ dc^ertpuo. fex,axungiæ recetis lib.unâ,crociunc.unâ,Iithargyrfj unâ,mcliloti una^*’ fern is. 1 me Aio ad febres calidas. Succus lini fcminis cum oleo rofatof^ camomille bene faciet.Si uero nimiu febris æftuauerit. Plantaginis folia‘s* ridis amp;nbsp;caulcs fimul tundes, fuceoep eorum corpus perunges» Ad ardent 'tilïimam febrem,herbam quæ dicitur louis barba, cÓteres, ac fuccuintn'® exprimes,8ó milcebis cum cinere aquatlcælanæ,8c addito oleo rofatop^quot;*' unges,tuncægrum cooperies,inde fomnus irruet, èc ardor compefceW’^* Jtem ad febres. Axungia leonina manu fubiges,et totS corpus perungc^’ Ruta item cum oleo ftibafta toru corpus perunges ♦ Lilq radices tres aut quinque,croci den.v. macerabis in aquæ quartario uno, amp;nbsp;ouorü tribus» uitcllos teres bene, amp;nbsp;adijcies olei rofati quantu fufficiat, amp;nbsp;indetotûtof^ pusperunges,prætermanus 2lt; pedes. Vtfebre tollas.Nucleos tritost’^

A.


-ocr page 161-

DEREMEDICALIB» 111» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^5


A aqua Calida dabis bibereJtemep ut febres foras eqcias. Sibgineinaquare cerite macerabis,amp; teres m mortario cu tribus ouis duris,et pano mduAo adftoinachShgabis. Si quis uero febres patitur amp;nbsp;fatigatur aut anguftias patitiir, daptylos quam plurimos 80 adipern aut recentem aut uetuftum in recenti aqua macerabis, donee exalie feat, deinde in mortario teres ut unu corpus fiat,amp;panno induces quafi cataplaima, 00 ftomacho impones no^ fte, fed prius daptylos tritos in careno aut fa pa macerabis ♦ Vt febrem tol las,80 ut ex infirmitate pallidum ad bonum colorem perducas duaria et lu pinos dulces ieiuno in cibum dabis» Süceum item calamenti 8^ oleum rogt; fatum æquis ponderibus cômifccbis,amp; fieperunges» Itemqi herbam qug uocatur cam's lingüa,mcnic lunio tundes amp;nbsp;uuam exprimes, fuccoqueeius ægrû per firn des. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hemytriteo dcpellendo. Cap* 11»

Anulas paruas uirides ca pies, amp;nbsp;aperto uentre uiuarubarundi ne inteftina auferes ac propcies dl as, uero mittes in ftagnatu no uum amp;nbsp;frigis, quibus iublatis mittes inoleûcæram amp;nbsp;facies cc rotum molle,et ab auribus ufep ad pedis ungulas triduo perun



ges,^ nonlauet, fanus erit: quiauulneraexeunt per corpus aquibus citb libcrabitur. JPotioadhemytriteü,fiueadleuiicos» Croeidenarios duos, nardi duos, abfynthq pontici duos, enubr tres, quæ omnia cribrabis, 06 quum opus fiierit dabis cochlear dimidium in aqua calida. Potio. Récits pe cofti denariu dimidiu,folij denariü unu 86 femis,ipicænardi duos,cro^ B ci tres,iêmperuiuæ cauliculû unum,aut certe prout uideris magnitudinem cauliculi dabis cuni aqua calida» Herbam eamomillam cum rofa ficca co* ques,amp; ipiani aquam quum colaueris mittes camomdlnm oleum, et farina lini ie minis coques 86 uteris tepido, fed air) tantum de farina hordei èC lini feminis 86 olco camomillino faciunt : alp daptylos eamomillam 86 mclilo* turn aqua infundunt 86 coquunt,in quam mittes farina lini feminis 86 hor* dri coques^,86 ita cataplafinabis,lèd eum qui magnis laborat febribus» Prochifcus ad hæc 86 ad fébricitantes, ut no {èndant:ad ardorê fromachi, adfebres,86 ad folis ardorem nimium» Recipe fucciglycirizædrach.fex, feminis eucumeris hortenfis quatuor, draganti duas,quæ teres fingillatim 86permifcebis cumalbo ouorum,86 facies catapotia»

Febribusperiodicis medendis» Cap. III»

Ecurdelphini ante acceflionem guftandum datur» In tafèllipi* fcis capite lapilli qui plena luna inuenti funt,alligâtur in linteolo» Vtile eftinungi oleo 86 fale. Cancris fluuiatilibus tritis in oleo 36 aqua, ante acceffionê perungi oportet. Oculus item lupi de*



xter faillis alligat,ante meridiê quoep dantur heminæ tres potui,in quibus additaj funt guttæ tres languinis ex uena afini qua in auricula habet. Reel* diuas aût febres ^hibet laccrta uiridis uiua alligata in ualcello quod eâ ca* piat. ^ Lyxoperitaambrofiaualde optima.Recipe lithargyri] li.i.rodini Émellis i.fedprius facies cerotü,pofteamittes lithargyriuetferuefacies ut fupra fortius, leuabis^ defoco 86 culpathaagitabis donee refrigefcat» -^


Patlido color t^ui induc4tur»


t^rdftïlü


Lyxoperitd ambrofm.


-ocr page 162-

C. PLINII SECVNDI

Qiiotidianæcurandæ. Cap, Uil.

Abis bibere mentam tritam ex aquæ cyathis duobus, ftatimt? languis è naribus exit. Coftum tritum Ô6 admixtum oleo antt 1 accelhonê perunftos à febribus liberat. Beta agreftis cumO* leo rofato totum corpus perunges. Item^ rutæ foccum cumii' nobibatqui poteft, quiauehementiflîmus eft. Adhorrores. Bctonit^ denarios fex, aquæ calidæ cyathos duos ex uino auftero fob accelhone 3* bisbibere,86fodabit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

Tertianæcurandæ, Cap» V»

Vb acceffionejpauca grana apq fcminis cum aqua calida bibat' Item^ fuccuni trifolr) hora prima dabis bibendu ei qui patiw^' Folia item de perfico amp;nbsp;modicum Jaûri teres, et dabis potion^’ Rurilimcp ante acceffionem tria grana coriandri deuoret» M^J* licratum item frigidum bibat» Ante fob's ortum ipongie aphricanæ öW ex oleo uel aceto fronti illinitur » Cancri fluuiabs oculi eruti alligantun 2^ ipfe cancer in aqua remittit. Pulegrj (Îniib ter ramus in lana inuolutus an* teacceflîonemolfaciendus datur,aut ftratis fubditur. Vrticæautumnaf'’ SuperPitiSet. radix alligatur.Is uero qui earn effodiet debet,nominate euqj cui medetur» amp;nbsp;quibus paretibus natus fit. Herba quæ in fluminibus aut riuis nafrin^ alligata in leuo brachio,quid fit ne{cienti,tertianas difcutit. Legi autem^^ bet ante foils ortum,fic ut cum qui colligit nemouideat. Aranei tres cuili* £) bet emplaftro infricantur, idemep emplaftrum ut libet in aluta tanquâa^ eolina imponitur» Ante acccifionê quoep aquæ frigidæ decê une, bibunt* ► Quartanæcurandæ» Cap. VI.

Ini optimi Spätem' uel pecinium, uel puto Hadriani Aphnnû feu burdi galbci pond. none penfabis, hinc quotidie in maion calice potionê dabis uini calcfaCti ieiuno donee totum bibat, ^ ___. fanus erit. Parum croei quantü tribus digitis leuatur teres, S^ ex aqua calida dabis fob hora accelTionis iam fofpefta. Communiter autt ad omnes typos facies pannum talem. Recipe axungiæ lib.unâ,picis unlt;gt;lt; ablynthrj tenelliunam, primum^ teres abfynthium óf dehincpicem,pn* ftea fimul omnia in pila tundes in modum ceroti, amp;nbsp;panno illita per totuni peiflus amp;nbsp;ftomachum ac uentrem pones, habendu iugitcr quinque dieb^ acnodfibus. Cataplafma ad quartan as. Recipe farinæbaccarûlauriK* xtarium unum,foenugra’ci unû,farinæ lupi unum,fapæ hemmâ unam,ca* rycas numero triginta,oleum laurinu ad ungendum ftomachum habebiS’ prius uero facello de forflirc per quatriduü fouebis,amp; fic cataplafinabis«, ApocusTher Apocus thermâticusadquartanas. Recipetherebynthinædrach.fex,c^ mMticui. yæ fimiliter,medullæ ceruinæ fimiliter,guttæ amoniaci fimiliter,galbanilgt; militer,aphronitri fimiliter,hy{fopi unciamunam, piperis uuam, myrrhe una,uini cyathos duos,mellis Atticiduos, olei ueteris drach.foptuagmf^’ hyrini fexarfo unum, foluta uero refolues in olla, Sf fic mittes ficca,tritaS^ cribrata, 06 fic omnibus permixtis uteris. nbsp;nbsp;Ad quartanas expertum»

-ocr page 163-

D^B RE MEDICA L I B, III» . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;64

A Recipe caftorrj fex,panacis regp {èx,opfj iex,iu{quiami duas,mellis quan turn fufficit, dabis ante horam dimidiam acceffionis ad magnitudinê fabæ A^gyptiacæ cum uino mixtû. ^ Caput claui quo aliquis in crucê fixus eft alhgaturpanno» Fimibubulicinis fpargitur. Vrina pricrhlliniuntur prü mi digiti in manibus 8d pedibus. Leporis cor alligatur, coagulum quocp tiusbibituranteacceftionem» Leonis quoque in cibo datur» Viperæ criam caput abiciium in linteolo alligatur» Muri uiuo roftellum primum amp;nbsp;âuriculæ lummæ præciduntur,et in rofco panno anigantur,^ ipfe mus uiuus dimittitur» Ranæ in thuio decoquuntur cum oleo carnibus^ earum proieftis amp;nbsp;oleo utuntur ad undionem» Allq elixi caput unum cum lafa* Te tritum obulo in uino auftero bibitur». Hirundinis item fimi drachma una trita ex lactis caprini aut ouilli aut paHÏ cyathis tribus ante accclTionê propinatur» Rubetæ ranæ cor ueliecur alligatur in panno leucopeo, Se^ ocaïum^óter men aneti tribus digitis comprehenfiim amp;nbsp;fœniculi tantundê,amp; aceti mul ra,ó maria nc fi cyathus unus potui datur.Panem 06 falem in lintco de tlyco liget èC circa ftfm,quaUf[u arborem licio alliget,amp; iuret per ter panem amp;nbsp;falem: Craftino mihi hofpi ^^^^^ tes ueuturi funt,fufcipite illos:hoc ter dicat.

Letargicis» Cap. VI»

^ quibus lethargicu depræhendisCex febre acuta cum fenfus ^^ieukthin oppreffide,aut ut difficulter,aut nihil fentiat pulfu magno, ra ^'‘ ro amp;inani» Vnde lethargia diefta eft ab obliuione mentis atq; As^a^-yo^ __corporis uagatione» Græci enim XkOxf obliuionem, âç^i«/) ua* undet gationem uocauerunt. Hos itacp tali ordine curabis : ferulam accenfara naribus admoueto,fumigatione fafta fi repenteæger hune morbum inci;« derit,ficutalfis uilùmeft,celeriteremendabit» Nepetæ fuccus ex aceti par teunamixtus 00 capiti frontiep illitus lethargicos dormientes excitât» 'Euforbiumcumcaftoreofuffumigatum excitât. Calchantum item cum aceto tritum amp;S naribus illitum dormire non finit. Euforbium quoque ex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

aceto tritum Só naribus confricatum excitât. Capilli itidem mulieris ineen fi fiiffumigationefua libérant dormientes. Saturcia amp;nbsp;cumaceto capitifre quenter infula excitât. Caprina fimiliter pellis uel cornu eins combuftum. idem facit. Sanguis teftudinis fronti illinic. Peucedanu cum oleo rofato SC aceto tritu amp;nbsp;incoctu naribus inditur,amp; iam uidebis dolores capitis einen dare. Ruta item ex aceto odoratur. Vis imbrium quoque capiti ex aceto infunditur. Vrtiea etiam fronti amp;nbsp;pedibus illinitur. Cimices feptem tri^ ti in aquæ cyatho uno dantur fi uir fit : fi puer, eodem modo aquæ cimices quatuor. Spondilium capiti inftillatur. Muftelæ quoque iecur exuritur ad olfaciendum. Pulmo pecudis calidus circa cuput alligatur. Palumbi item très putrefafti lethargum excitant odore. Tolles itidem uulturis ner uos, 8lt;eos circamanuslaborantis ligabis. Apoftolicumrotundumcuni adipe uulturino teres,ÔC ex eo manus fricabis»

-ocr page 164-

C, PLÏNII S E C V N D I

■► Somnoafcifcendo. Cap. VIIL

Pium fn modum fabæ cum oleo rofato mixtum naribus iHinit' Coriandri quocp fernen tritum colatû^ 86 ex aqua calidapo* tui datum pro deft, Itemadeosquinondormiunt. Styrads uncias tres,glycirizæ très,croci unam,opii tres,caifori] unain lycrj Indiciduas, fpicæ nardiduas, mellis pondera duo. Hæcomniamïa comifcebis,8ó naribus frontier illinies. Glyciricæ une.tres,ftyracis duas) croci unam,opq duas,caftorq duas,lyci] duas,zinziberis una, piperislo” gi unam,fpicænardi una,mellis pondera duo, conficies 8ó uteris ut fupß* Confeefiojdiacodion ad hæc amp;^ ad febres. Codias unam,capita papaux** ris numero trigintainfundes in aquæ fextarqs tribus per triduum, poftß ad tertias decoques, addes^ in aquam ipforum mellis partem dimidiani) boe eftfextariumunumamp;feniis,dehinc coques ad carbones uelignemfi^ ne lumo,donec in mellis pinguitudinc redigatur: amp;nbsp;hoc dabis ad nodci” glutiendum fingula ucl bina cochlcaria. Papauer ex aqua elixatum adt^f tiasbibas,ft'atimlbmnumadducit. Ad fbmnüfaluabis ægrumfic. 0p^

denarfjs tribus,myrrhæ,croci,thiiris ana denario uno cum cæra mixtisp’ ftillos fcipulares facies, amp;S præcak'factos umbilico impones, quæ res ß^ Ibmnuni quam uentrem mollit. Antidotum anetinum ad fomnum cok'’ expertum. Recipe anifi uncias duas,apfj feminis una,iufquiami duas,o^il lèmiunciam o mellis quantum fufficit, dabiscp aduerfus uirtutem patien^*^ D mtegram potionem ad magnitudinem fabæ Aegyptiacg cum aqua cali^2'

Hymnoticum ad fomnum. Recipe bcdellp drach,quatuor, lybanitji^^^ tuor,galbani quatuor, rofæ ficcæ quatuor,myrrhæ uero duas, croci duas» caftorq unam,quæ cumoleo rofàto teres ad fpifîîtudinemmellis,amp; ûidü^ ces in nares, in frontem 86 in aures. —«

Phreneticisfanandis. Cap. ix.

tidif.

Xquibus fignis phreneticudeprehendis C” ex febre acuta en*” alicnatione,amp; manuü uano errore,ut aliquid fuis digitis app*“^^ ' hendat: quem ita curabis. Succus rutæ ex aceto tritus amp;nbsp;temp® ribus inftillatus mire prodeft. Caftorio 06 peucedanoexro^^' ceo peruncto capite fbmnus accedit. Allium elixum in cibo datur: SuH®^ migatio lanæ fuccidæ prodeft. Hyeme etiam oleo anetino caput mftm^^ tur. Ad phreneticos, hue ad eos qui uertiginem patiuntur. Hederæ’'^^ mum cum fuis folrjs teres adrjeiens oleum, cumep cerebro fliperfundeS)^ temporaunges. Äduertiginêcapitis. Rofam in aceto Iricabis, fpiffam«? capitiimpones. Adinfanos 86mêtemotos, 86fi quaaliauitiain capiß^’ bucrint,herbam tythimallum capræ laftariæ folum manducare dabis^P®^ ftcro die mulge,86 lac eius ieiuno da bibere qui uexatur,nam cordialum*’* nc mora emendat. Grillis adipe ff ontem lini 86 dormit. Peilern de kpo’^ tdWefxpfiSil ulbo nefcientis fub capite pones. Lauri folia tritanefcientis capiti fupp®* tumuetm ex: nas,86 dormit. Semêlaftucæaepapaueris cumdaptylis tribus inaqua^® emplamonha q^ç5 ^jtertias, dabiscp bibere S6tante expeCtatunndormit. SpondilnJ'®

-ocr page 165-

P K R E M E D I C A L I B# Ï I I, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;65

^ capiti infunditur» Pulmo pecudis calidus circa capuc alligatur. Adepilepticos* Capgt; X»

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;epilcpticum deprehendis^’ex acceffionc qucc cumtCs

’^ nbsp;nbsp;nbsp;® Kgt;^^,iicr,qiicmcp itactirabis. Vulturiscerebellüterescurnoleouci:

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inmodum grani fabæ cum potione uiniueteris potui dabis pet

^ nbsp;nbsp;nbsp;dies feptem aut nouem:balfamurn autem tune mutes pro cetria, ßodorern

gt;’ nbsp;nbsp;nbsp;non fert. Herbam fauinam dabis triduo in uneqs aquæ tribus. Muftelp

I* nbsp;nbsp;nbsp;hepar fine felle aHum dabis bibere cum aquæ unefj s quatuor^ hoeep quum

i' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;biberit fi intra feptem dies non fucrit uexatus,fcias illum fanum effe. Ce^«

:* rebellumquoep agni affum dabis ad manducandu» Medulla camelicum gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oleo rofato teres Slt; fronte ftomachucp perunges. Apopblegmatifmus ♦ ApopHe2W4

1’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Recipe ftafifagriæ drach.quatuor,falls amoniaciunamjpyretri duas^fina^ ^‘I'”“^*

? nbsp;nbsp;nbsp;pis quatuor,exinde fatffumpulueremdiuides in partes tics,Slt; cummaftu

t* ca per triduum mafticet unam partem in die, -^ ^. nbsp;nbsp;nbsp;——Cardiacis fanandis* Cap. XI»

( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^^ ^^ aceto 06 melle cd farina hordeacea mixta et pedion im^ A uetuUo ex*

^ l^^i^poGtacmendat» Vinum calcfactumfponqia'infufum amp;nbsp;mam ^quot;’P^‘

Cornu capnniöó eertf torumordoco î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uinicinerem oleo myrtino permifcebis, amp;nbsp;ex hoc aduerfus fus! funduwr.

Ü nbsp;nbsp;nbsp;dorem nimium corpus omne perungitur. Cadtucx albæ nomen eft fyris

5 quæ trita amp;nbsp;impofita mammæ finiftræ magnifiée fudorem minuit» Aqua “ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;potui datur in quaholera difcodla fuut,Calc addito. Rutæ fafciculus in ro*

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faceo 8d aceto decoquitur,8ó adiecta aloe's uncia una in olei perunAione fu

’ dorem fiftit. Radix item fcrulæ ex oleo Sc aceto perundione fudorê mi* * nuit. Myrti feme cum polenta ex uino mammæ finiftræ imponitur. Folia mbi in quo mora nafcuntur trita per fe imponuntur. Succus mororu rubi potui datur. Puluis autem ex myrti folps toftis mfperfus fudorem fiftit»

11 LapiUus qui in uentriculo hyrundinis inuenitur» Ad eos qui in infirmita*

* tenonfudant. Cueumeres fyluaticosincides in oleum, 8ó in folem pones ' O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in uafe uitreo forti ne crcpct,X exinde unges ut fudet.

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hydropifisfpecies, eocgmorboarcendo. Cap. xn.

* nbsp;nbsp;nbsp;t^^^^^VidefthydropsC’lcxtenfiouentris ultra modum naturalem, a* Hydropf q^d

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ eorrupto humore effedta. Vnde hydrops nomen

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^‘^cpitf Âb accidêti, hoe eft humoris infufi materia » Quotuel

1 l^^^^^^uæfuntfpecieshydropidisC Duæltotius corpotis 2lt; ucutns.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Prima leucophlegmatia uel hyppofarchaappellatur. Secunda rurfus in Hypofareb«**

j duas diuiditur fpecies :eft autem humoris uel fpeciei comixta materies ,fed

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;humorefuperâte AfcitestfpirituTympanitesuocat.Fx quibus deprehen ^peitef.

i» disleucophlegmatiamCEx totius corporis molli inflatione cumcolore fub Tympanuer, C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;albido X grauedine,atcp impreffis tumore digitis cedente,carnm refiften

♦ te duritia cum mali odoris infpiratione. Hos ita curabis. Rapidem Gaga*

5 themhydropicusfifecumportaueritliberabitur » Vomitus canini uentri 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

-ocr page 166-

- C » P L I N I I s E C V N D I

IfKÎiioMe. C illinuntur, î In fabulo calido marino obruuncur. Spongiæ Apbræ fc^^ opponucur. Adeps delphini liquatus ex lùno bibitur propter graueok'''^ tiain naribus obturatis,autunguento optimo taó:is» Cancri marini uclA^ uianlis in cibo ex iure allium uiride cum fico duplici malum euocat : Scylla fubictflalinguæ fitim compefeit.Scynæ bulbus torretur,deinde purgatif'’ SC medium eius in aqua coquitur,quum madidum cft ex eo tres oboli dan^ tur potui ex melle Slt; aceto.euacuatur per urinam» Synape 8c ficus 06 cyn^* num æquis partibus tufa uentri imponuntur. Ficus ficcæ coquûtur, Ô^ ^’^ uino 8ó ablynthio fubfunduntun Farina hordeacea addito nitro omnia»’ unum conteruntur Öd ita imponuntur, Folia myrti in uino decofta cont^^ runtur,SC ex eo uino duo cyathi potuidantur. Radices fambuciin uinod^ coquuntur,Só ex eodem uino duo cyathi poti exinaniunt* Eft hedera qu^ Chryibcarpos appellat, propterea qd' fert grana aurei coloris, cuius gf^^ na uiginti in uini fcxtario conteruntur, 8ó ex eo uino terni cyathi bibutur» qui per urinam exinaniunt» Teftudo decifis pedibus 06 capite amp;nbsp;cauda»’ teftinis abiedis in cibo datur, ita codita ut citra faitidm fumi poflit. Fim»^ uituli mafculi uentri illinitur» ► Bibere debent antequam epithema acci^ piant foeniculi feminis uncias duas,apij feminis duas,a{ari diias,petrofdgt;^ ni Macedonici unam, anifi una. Hæc omnia in olla noua aut ftagnato aquf fontanæ pleno decoques ad tertias ,quod refrigeratum repones in ampu^ƒ fa amp;nbsp;indepotionêcalefacis, 8ó cum uino hadriano uel piceno percalidab*“* j^ bat. Puluis ante epithema corpori Ipargendus, Recipe apij feminis 0»' unam, pulegq unam,anifi unam,cymini duas,fàmfuciunâ, baccas laurin» mero qufnquaginta,hæc omnia tundes amp;nbsp;cribrabis, amp;nbsp;prius oleo cyprin» inalaxabis leniterftomachü,uentrem amp;nbsp;renes, èC iteruunges pulucrcm? ftiperfperges, itautuentrem amp;nbsp;ftomachuimpleas, fèd amp;nbsp;renes, amp;nbsp;linteis fupcrpofitis duplicabis fafcias , hoccp facies per dies quindecim, amp;nbsp;inttf* mittes triduo èc iterum répétés ufque dum cures. Si uero pedes tumuerinf facies puluerê decymini uneqs duabus, nitri duabus,ctunâ:os pedes ok» cyprino,8ó indefricabis. Epithemaadinitiumhydropidis, Recipeapl feminis uncias duas, amei unam amp;nbsp;femis, anifi fimilitcr, hyreos fitnilit^’ cardamomi fimiliter, cyperi fimilitcr, meliloti, panacis radicis fimilitcr, m' tri alexadrini fimilitcr,fquinantq fimilitcr,croci fimiliter,cæræ uncias fo’ amoniaci fex, refinæ therebynthinæ fex, feui taurini fex, oleihynni k* mellis yi. Pigmenta uero tundes amp;nbsp;cribrabis, 8ó poftcain morranobent teres,additouinoueteriftypticoquodfufficiat,utfituelutcerotü. Inearth bum uero mittes oleum, mei, cæram minutatam, feuum ac refinam fblues» amp;nbsp;colata diligenter mittes in mortarium fuperfpargendo pigmeta, amp;nbsp;diu omnia terendo permifcebis, 8ó indefaffa collyria repones, 06 quumopus fuerit induces pannoSC uentri uel ftomachofuperpones. Maluaruft^^ tufa diligenter cum fermento 86 æquali ex axungia facies cataplafina,8ó te pefaefio uteris,à pullorum cantu ufque in horam tertiam per triduu, inte»'* jmdo triduo rurfuniimpones;Hoc facies uicibus tribus; Quod fi 8lt; rents tumuenint

-ocr page 167-

DE RE M E D T C A L Î B, ! 1 h

A tumuerint ex utraque parte uteris. In balneo item falieibus operiuntur in j{ alueo,itautetiamfubftratos folqs habeant. Herbæbetonicæ denary duo j/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fano ex mulfa, febrienti ex aqua ealida potui dad fuccurrunt. Potio ad 11 nbsp;nbsp;nbsp;hydropida experta. Cornu bubuli ea parte quæ ad cardines eft combu« j nbsp;nbsp;nbsp;res in patella ad carbones 86 teres in puluerem molliftimum, ex hoc coch# f, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lear unum cum aceti acri cyathis duobus, amp;nbsp;floris liquaminis cyatho uno, 1/ nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;aquæ ealidse cyatho uno ieiuno dabis diebus nouem» Allium item ui^ li nbsp;nbsp;nbsp;ride cum uinoduplicialuumeuacuat. Cataplafma. Recipe farinam hot Cdtdphfnm fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dei, farinam fœnugræci, farinam fabæ, nitrum, fimum bubuli ficcum du* hiropiM» J plum,fulphur,acetum,mel amp;nbsp;oleum. Item epithema. Recipe cæræli f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bras duas,fimi caprini uncias très, (eminis apq très, famluci quatuor, nitri C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Alexandriniduas,guttacamoniaciduas,fœnugræci frixi très,baccarû lau nbsp;nbsp;nbsp;, ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ri tres, piperis duas, laricis fiue terebynthinæ quatuor, olei cyprini hue f ficyonum quod fufficiat. Apozima ad hydropida. Recipe radices apq, ^pozimd by» , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;afparaghafan amp;nbsp;pulegq,quas coques fimul in aqua amp;nbsp;bibes,uel uinum ex ‘^’^°P‘^“*

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inde temperabis. Cataplafma adidem. nbsp;nbsp;Recipe fimi bubuli ficci pul^«

; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerispartemmaiorem, amp;nbsp;farinæ hordei minoré, quæ mifeebis 8^ coques , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex mulfa, §lt; induces panno qui ein gat totum uentrcm,amp; fuperafperges

lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fulphuns triti minutiffime cochlearia tria. Quumep inuerfo panno uenter

: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caluent defubtus manuc0fricabis,etquum uideris fubftinere pofte,repos:

» nesfafcias,8Cufqueindiemalterum nontoUas. Quumq;manètulens,fic t alterum impones ufque dum tumor ceffet. Sanc bibat ieiunus apozima de , fpicanardi 06 radicibus app in aqua decoctis : recentia penitus non bibat,

1 feddepullomodice,8C uinum mixtum cumapozimate. Adhydropidis

1 duriciam. Salis amp;nbsp;milrj æquas partes feruefacies amp;nbsp;in faccello impones

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quum iam humor eruperit. Canacumfale 8é olco tepido uulneribus impo

1 nitur. Item ad nimiarn Gtim quæ ex hydropifi nafcitur. Corticemulmi

( interiorêinaquadecoquesadtertias,amp; ipfamcalidamuel puram,uelcuin { nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uino quoties fitierit bibat. Stercus bubuli recens cum aceto cataplafmabis»

1 Adhydropicos. Anifi uncias feptem, amei fex, cymini fex, diftinas* j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;don fex, abfynthq fex, fandonicæ fex, cardamomi fex,brathei fex ,lybaai . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ni fex, refinæ frixæ libras fex, cæræ tres, olei glaucini quantum fufticit.

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Epithemahydropicis. Recipe carycarumpinguiumpondo quinque,ni^ Tpit^f»:lt;lt;lt;•

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trilibramunam,hyffopi,2ummiunamamp; femis,a2ariciuncias fex,camis , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leæ quinque,abfynthq fcx,celuci fex, coconidq purgati tres . Carycas arm

; tem tundes donee cerotum efficiatur, poftea coconidium purgatum te^ï i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;res amp;nbsp;mifcebis cum carycis diligenter, pofthæc ficca trita omnia mollifti:: , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;me permifcebis, 8C addes oximel terendo quandiu ad modum tmalagini t »wJxgnmt^f«

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;efficiatur,2lt; uteris. Vrinam item in potione fæpius dabis ,mi#

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rumpræftatauxilium. Hebuliradicem fine medulla ex

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mulfæ fextario dabis bibere, Sc in fole deambu*

: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;let» Itemcpuomitus caniniuentri

üliniuntur» -^

-ocr page 168-

C. ? L I Mn J E'c v N D I

Paralyticis curandis* Cap. XIIT, VUus tam idoneus eft paralyticis cibus quam bolea rubea. S^ j lubriter ex bis bibitur, fed ut ubis fequet balnci ♦ Aliqui foÏ^”* folia temperate addito euforbio,pingue gJyrium,S6 foricu ^^' è' codtorum ex aqua dant edendum. n^ Calafticum ad partly* firn. Recipe euifoi unc.quatuor,tyfanæ quatuor, lini fominis quatuor, nugræci quatuor,meliloti quatuor,quæ coques in aqua Fontana donee n^ ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lpiira,exprimes,etmittesfoccilib.unam,oIeicdmunisunâ,cær3euna,K‘’’

Aeopitmddpi ralylm.

taurini unc. fox, refinæ frixæ fopte, refinæ terebynthinæ quinque, hy^ö* pi medicaminis duas, galbani unam Ô6 fomis,coques primuoleu cumfo^ co lento igni donee excoquatur pars dimidia focci,06 eolabis, dehine nw^ rnHio pdrdly tes reliqua infraforipta ut fimul mifcebis,atcp foluatur, Vndrio ad paral/' *'***’ ticos. Recipe baccarulauri tritarum 86 cribratarûunc.unä,cyminitufid eribrati una, fatureiæ non tufæ fox cum furculis rutæ bccæ tribus, quæ’f * fondes uini ueteris foxt.quinqueper triduum, pofteamifeebis olei anef’^ non flores foxtarios oéto et fomis,eoques lento igne,agitans indefînentd» Quum autem uinum confumptû foerit eolabis illud,et expreffis herbis ^^^ eo oleo unges manè 86 foro eum qui patitur. Lino autem non utatur ned*^ leÂo, hoc etiam oleo in balneo uti debet quando fine febre eft, AbfUn^ uero oportet à bubula Ô6 porcina carne,pifee,86 caulibus,86 malui,86 u^' tur pipione molli ac reliquis holeribus:fi aquam calidam bibere non po^ƒ uinum accipiataquaticû : quod fi hyems fuerit,autinfirmitas grauiorudlj nedtus,âddcs hinc oleo balfami primiunc.tres,piperis unâ. Acopuniƒ paralyfim 86 neruorû tenfionem 86 dolorem,86 ad omnem perfraftiond Recipe nardi lib.unâ, olei hyrini unâ, laurini unâ, eyprini unam, ftyradn’ fox,panacis unâ,caftori’j unâ,euforbfj fomninc. adarcis fimiliter, piperis» militer,amoniaci fimiliter,medullæceruin^uncias quatuor, galbani duas, propolei unâ. butyri très, hyffopi ceroti duas, cæræ lib.unam, olei fanifo* ni unc. fox, cucumeratq fox, refinæ terebynthinæ nouem. Conficies uef® fie. Euforbiû,adarcam,amoniacû,piper,caftoriu,infimul tundes, et criblé bis galbanû 86 propoleium,malaxabis contra focum cæram 86 meduHan^ cum omni oleo refolues,86 admifeebis puluerem, dehine panace tritû euin modico aceto,poftea galbanum 86 propoleium. Ad paralyticos 86 ad o* mnem neruorû caufam. fou contractionê fine ftuporem. Recipe farinæb’^ bæ lib.quatuor,picis frixæ quatuor ,pulueris uitri duas,piperis duas,actt* quod fufficit. Hæc pariter coques, 86 in modû cataplafmi lintco grolTo in'* duces, 86 locis dolentibus fou contra «fois impones 86 calabricis ligabis bis in die per triduum, 86 intermiffo uno die itemm répétés per triduum, poft

VngettiumAi piinlyjin,

hæc uteris unguentoinfrafcripto. Vnguentum ad paralyfim 06 adomnts neruorü caufas. Recipe cæræ une. fex, terebynthinæ inj. hyffopi ceroti unâ,amoniaci iirj«piperis unam 06 femis,nitri lepte,pyretri {èmis,galbani una 06 femis,mellis (imiliter,olei ueteris lib.unâ, euforbij unc.tres, cyptlt;^ quatuor,olei by riniunä Ô6 dcn.xvbyuiiu ueteris cyathos duos, amoniacu auK®

-ocr page 169-

DE R E M E D I C A DIB» UK

^7

A âuteminumo teres,8ó quû tritâ fuen’t addes piper amp;nbsp;nitru in puluerem re dacî:a,pyretrû,euforbiû 00 cyperum fimiliter in pulueré redacts permifee-bis,et refoiutis exteris fpeciebus fuperfundes in mortario,ct pariter teres, amp;nbsp;quumopus fuerit uteris,fricabisep uehementer bis in die,amp;lanis inuol* Besamp;ealabricabis.-*« PodagrædepeHendæ* Cap* xiiik

1 Vfcus qui in aqua nafeitur tritus amp;nbsp;im poiitus prodeft» Farina frumenti coAa ex aceto imponitur, utiliter dolorperungetur.

in quo de co «ft a funt ranarû inteftina. Ranæ rubetæ cinis cum adipe uetcri. In tpaluftribus lens nafeitur in aqua non proflu« ’f^iduftrisi ente refrigeratoria fine comparatione,hæc imponitur uel per fè cÔtrita uel cû polenta» Adipe uiperino fanguine quoep miluipedes perunguntur» Euifciradices codas cum axungiamifcebis,ôôcataplaimapedibus impo# nes» Maluæ erraticæcocl:æ,pifas cumfale,pedibus impones» Vrticatri* tacum columbaru fanguine apponitur» Lendculam coquis,ten's,adieeftis meUis cochicanbus tribus,amp;S pedibus impones. Adipeuitulinimarinipe des perunguntur: cuius amp;^ pellibus calciari conuenit. Ranæ aquaticæ di* feerptæ fubinde récentes imponuntur. Lenit Ô6 plantago cum axungia» Limas aquatiçus cum oleo fubaAus mire prodeft. Vrfmo adipe,Ruo tau rino cum cæræ pari pondéré decodis utuntur. Bubulum fimum cum ace ti fece magnificant,fimi fimiliter caprini cinis cum axungia ucteri prodeft» Qtiuin uero pluribus malagmatis utantur hi qui hoc malo laborant,prout ilia apud unumquencp conimendat monftrantis autoritas, ponam compo fîtionem de qua nemo qui ufus eft,queftus eft. Picis brudæ uncias tfex,et -f^uîn^uf^ fcrupulos feptem,cæræ ponticæ tantundem,refinæ fridtæ tanrundem,gai bani fcrupulos undecim, amoniaci femiunciâ, omnia hæc in cacabo nouo componuntur 8ó coquûtur ad unum feruorem bonum: in mortario autem teruntur hæc» Euforbq unciâ unam, t ftyptiriæ fcyftos tantundem, thuris tßpkriie. pollinis fcrupulos nouem,opopanacis nouem,fellis taurini o(fto,falis amo mad fex,his fulîundûtur aceti acerrimi cyathi très,turn quod in cacabo co^* dlum eft mortario imponitur,SC piftillo permifeetur. Quum eo u ten dû eft alucæ illinitur,quod fi induruit,modice ad ignem calefacftum manibus per ' fricabis amp;nbsp;fie mollefcet. Hoc medicamentum non inquinat uires in ufu,no perdit, appofitû referuari poteft.Sunt 06 qui potioe podagra fint liberati. Cuius compofitionê fubi]ciâ,Ô6 quemadmodu ea fitutendûpandam» Ca metriælib»unâ, centauriæ une. très, ariftolochiæ rotundæ très, ftichades tres,agarici quatuor,cyperi feminis quadrantê,alocs unc»quatuor,86 hæc pondéra fingularû fpecierû expendi oportet 06 trita cribrataep permifeeri exinellis Atticilib»fex,amp; in uitreo uafe recondi» Vlus autem huius potio* ms talis elfe debet,utlumat àieiunis qui bene concoxerint, 8^ per numeru dieruanni adiecto uno die,fi dies continuari non potuerint propter crudia* tatem aut languorê aliquamey caulàm, quotquot intermilfi hierin t rotidcm reftituantur»Potionisueromenluraerit,utdenarq argentei bibatur pon* dus ex tribus cyathis aquae femel in die » Radix cucumens erratic! ex

-ocr page 170-

- C aceto coquitur 8^ imponiturïrm'tigatunfi fecum habeat is qui uexabiturp^ * dem leporis uiuo abfciHum.Pcractis finguloru membrorum mail's et co’'‘^ remedij s, quæ improuiTo folent accedere, percurrimus eo ordme qua u^’ quætp res fuccurreret» Incipiemus itacp à re podagra? proximè. nbsp;Vt^’^

trica cum coIumbarS (anguine apponitur. ►^ Porcellum dieru undeü'^

D bus in unu mixcis in modu malagmatis impones dolorem 8ó tumorem t‘’ Iet,3c podagram annoru decem fanabit. Èoenugræci cochlearia duo cun’ aceti cochlearibus duobus teres diligenter,amp; indudtum linteo impones» Folia item ladlucarû purgabis ita ut mediu thyrfum amp;nbsp;uenas tollas ac pf^ qcias, foliaueroelixabis in aqua,infundes panemteres^ fèmotè.Policé'’ r mul folia cocla molldfime teres, amp;nbsp;tepefaifbï cataplafma cum linteo impU* Ctr^itoriitm nes. Ceratonupodagricumexpertu quodfiicit adarthridicos. Redp^ fodigricum. (èuihircinilib.unâ,butyriunc.quinque,Iinifeminis,fœnugrpci, alteXja”^ ti,ro(a?,melliloti anà lib.una,(bluenda (blues 06 permi(cebis omnia, mdï* xabis èC uteris. Emplaftru faciens ad podagricos quod exiccat optime» Recipe melybdenælibras quatuor,falis amoniaci duas,Iyppidos fideron' quod ÖÓ facit ad Iciaticos. Defritfium amp;nbsp;oua cruda 8C aphronitrû teres o* ïigenter,S^ tepefactum illum linteo illitum impones. Herba item euifeitu^ fa cum axungia ueteri amp;nbsp;impofita tertia die fanabit. Huius herbæ expe’'’^ mentatamuimpluresautores annunciant. Cucumeris (yluaticiradices!'’ aceto cochas teres amp;nbsp;impones podagra?,atque articulorü morbod^ræfn^ enim remediuc(t,amp; melius fi oleü fimul pariportionemifcueris. ,Torpet do nigra marina uiua in oleo putréfiât, fine in eo uiua coquatur ex qua ce^ turn facies,de quo manus amp;nbsp;pedes confricabis,dolorem fine mora tolntg neruos liberat: quod fi fel eius infricatur pedibus dolore fimilitcr carebuu itautcorium eius (uperponas : quod qui ei detrahetozimo uiridi mann’ confricet» Item pullos cicomarum teres in olei duleis fextarq s feptef ’

-ocr page 171-

DE RE MED! CA LIB» II T,

65

lt;

:^ 11 a

ƒ d

d d d C ■I d

4 5 lt;nbsp;i i f t t f d i / U :»

A dccocjucs adtertias,coïabiscp amp;nbsp;in ipRimokuadrjcies adipis urfinilibras tres, feui taurini unc,fex, medullæ ceruinæ feptem, o Ici laurini fextanum unum,myrtini unum,ftercoris ciconiæ unciam unam amp;nbsp;femis, conficies^ repones 8óuteris. Adaliudmelius quodin annos feptuagintacurat, Fi mum ciconiæ SC axungiæ ueteris partem unam c0mifcebis,et uteris,amp;r mi raberis. Podagræ,pituita bue fanguis ubicunep fe fixent amp;nbsp;dolorem ni^ mium fecerit, Fœimgræcum in oll a noua ex aceto acri fine urina Humana difcoques SC teres in modum ceroti, quod linteo induftum quotidie impo nes fæpius renouatu,quia cito ficcatur,amp; dum recens eft uim Habet, amp;nbsp;fas: num ocius facit, Alq uinum amp;nbsp;oleum a cl pci debere tradunt,8ó fic decoqui. Recipe cæræ libram unam,olei ueteris efnarfi unam, refinæ frixæ, fine the rebynthinæ fine pituinæ qualem inueneris libram unam, nitri Alexâdrini unam amp;nbsp;unc,tres,aphronitri albi uncias fex,t lexiuæ qua utuntur fapona«s rq libram unam, uncias quatuor. Nitrum uero amp;nbsp;aphronitru teres diligen ter in mortario,addes lexiuam,fed paulatim augendo atq? terendo donee' totumexpendas amp;nbsp;fiat tanquam cerotum,poftea oleum,refinam, fimullo ues in trulla,ac mittes fuper fpecies prius tritas, amp;nbsp;rurfiim fimul omnia te=* res donee diligenter mifeeantur, ex eo induces pano 06 luppones pedi do lentidoneeaperianturex femetipfo amp;nbsp;humor digeratur, itaut aliud nihil ponas nifi mane uel fero,foueas prius emplaftro mutato, 06 quum humor ceftauerit tantum ficcum fuperponas linteum ufque dum fanetur, Cero^ B turn ad Hæc, Recipe foenugræci bene purgati fextarios quatuor,quos in fundes aqua, lini feminis duos, infundesep feorfum, cuifcipond, quinque feorfum,maluæ radicem plurimam, quæ omnia in aqua panter coques,ira ut ad maxima molliciem perducas ,poftea colabis amp;nbsp;mefurabis ex eo fexta nos ofto,admilcebis olei quatuor,baccarum lauri tuiaru unum in uafe du:= plici diutiftîme coques,donee ad menfurâ olei reuertatur,colabis q? 00 mit^ tes refing frixæ une. quatuor, laricis quatuor, h y Hop i ollaris quatuor, clin agitabis donec frigidum fiat,de quo dolenti bis uel ter in die pedes confri^ cabis, hocq; faciès etiam quum dolet bis in die, Cerotum ad hæc, Re cipeherbæ perfonatæ fucci amp;nbsp;uini ueteris fextarios duos, medullæ cerui^i næ uncias quatuor,feui ceruini quatuor,olei rofati quinque,ccræ duas, lue cum autem ac uinum amp;nbsp;oleum fimul milcebis in cacabo nouo ficlili, amp;nbsp;ad carbones ad tertias decoques agitans cum canna» Seuû uero 80 cæram ra* des de canna minutatim amp;nbsp;lupermittes. Quum^ liquefaftum fuerit,leua^ bis amp;: in aquâ frigidam pones,00 dum fefe eolauerit quod fupernatat, mà* nu colliges, uinû colabis et proficies, quod uero in fundo de fucco iiiucnc^ ris exprimes, amp;nbsp;cum eo quod fummo tulens, fimul in mortario conteres, amp;induftumlinteoappones dolentiloco, Emplaftrumexpertum, Reci pe cærufæ uncias tres,{pumæ argenti très,cæræ punicæ fex,axûgiæ pors* cinæ ueteris colatæ libiunâ,cæruiam uero amp;nbsp;fpuma in Thebaico mortario tarndiu teras donec in puluerê redigas : cærâ aût amp;nbsp;axungiâ folues et puk uerem totû paulaum adnufcebis,amp; leuato cacabo mittes manu,et agitabis

ilixinif.

Cerotudi^o* dagr^ntf quot;

-ocr page 172-

C. PLINII SECVNDl

C tepidum donee omnia feluantur,amp; fie in patellam fondes ut regelet, fern^ tur^ mundè,S£ quum opus foerit malaxatü oleo rofato imponatur» CoH* feó:i o medicamenri ad dolorem pedum » Nitrum Alexandrinum fine lap* dibus teres fortiter, 86 admifeebis oleo Sauincnfi,amp; coques leniter don^'’ lecolligat 06 denlet,inducescp linteo 86 fiiperpones.Hocemmedicamtn^ turn dolores qui font intrinfecus citius foras producat» Si ante fellicitus »^ qui patiturpro oleo fauinenfi roiaccum mittes» Ad hæc compofitio. ^^^ cipeaneti uiridis uncias {èptemdecim,{cyllæuiridis fèptemdecim,oleig’'^ mialis foxtarios ieptem 86 iemis,aquæ fep tem. In oleo uero 86 aqua mat^^ rabis acetum 86 fcyllam per dies tres, poftea fimul coques donee aquao^** eiet, 2^ eolabis oleum 86 mittes cgrænouellæ libras duas 86 femis, feuip^*^ ciui recentis duas ,medullæ ceruing unam,Ièu feui ceruini duas,liquefad^^ 86fuperpones pedibus» Aliudad hæc» Recipecrociuncias duasjCæt^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;foptem, ipumæ argenti tres, olei rofati libram unam, foui porcini recenß^

iinam,mellis uncias quatuor,lini fominis integri pilati 86 infofi focci trdS' fpumam autem teres 86 foccum mittes lini fominis in quo crocum fimul0^ ueris, dehinc omnes Ipecies reliquas in cacabo refolues 86 agitabis, lt;Ï‘’‘^ quu fo mifouerint 86 refrigerauerint fupermittes hæc in mortario quæ O’^ ta font 86 commifeebis,factum^ medicamentum panno impones» AKt^ RewrdiM cum ad dolorem pedum feu manuum» Recipe cæræ punicæ fox uncias,aph''^^ podagratum nitricandidi duas,ftaeii-S 86 olei rofatilibramunam 86 fomis,’gummih^*^ chira^r£. nenfis uncias fox, ftyptiriæ tres » Styptiriam uero cum aphronitrot^^

^ res moUiffime cæram folues cum oleo 86 puluerem admifoebis addito^^^”^ co lini fominis,86 agitabis donee fo mifoeatuel refrigeret, hmcmalaxaW'” ad uaporem dolenti loco corporis impones, 86 linteum foperpofitu fef^ ligabis» Adpodagrammedicamentu» Recipe foui taurini libras duas^ fomis,refinæ marmoriæ fimiliter,medullæ ceruinæ un» noue, lap atp du^S’ mentæ duas, marrubq unam, gypfi très, herbarum uero puluerem 56 gy^ pfum in unum rédigés 86 cÔmifeebis : Medulla uero fouû 86 refina mifc^*^ tur, 86 omnia mixta faciunt medicamentum» CoufeCtio med ica minis a pedum dolorem» Recipe focci fymphoniaeæ herbæ foxtarios fox, 56 c^' triæ très, quos mifoebis 86 decoques ad tertias,poft hæc mittes oleuSaiH'' nenfo uel Aphru ad foxtarios tres,adqcies 86 refinæ frixæ libras duaSjf^' finæ marmoriæduas,axungiæporcinæ finefaleduas » Quumomnia fbluta foerint eolabis ea,86 pofteaaddes cæræ lib»duas, et foluta iteming mul bulliant, rep ones cp in cacabo fietili, 86 quum non dolet quotidien^^ leniter unges :quando dolor paulo amplior foerit, amplius confricabis» rinimétum Ar Emplaftrum armozos bene faciens ad tumorem» Recipe lithargyfo ‘^f^*^ mozos. chmas foptuaginta,porcini adipis foptuagintanouem coques lento igi^*, T^mpldfirii dia Emplaftrum diaftotion ad podagram» Recipe lexiuæ unc»quatuor, nû^ fiotion, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Alexandrin! Iib»unam 86 uncias quatuor, cæræ libram una, therebynd*

næunam,oleiueteris unam» Emplaftrum podagricum» Recipe bthaf^y rq libram unam,cæræ unam,cianq une» duas,calcanti cypq duas,moi ^

-ocr page 173-

falistfufcitrcsjoleiueterisnbrastresoyuunciastresjacencjuodfufficîatad ^fufi -ficca terenda coques amolcntum» item ad hæc» Recipe herbæ perfona^î tæ tufe^et manibus expreHi fucci lextarios duos,medullæ ceruinæ un cia s quatuor amp;nbsp;Iemis,cærsG rubeæ fpanæ duas,olei rofati quinque,uini uetcris fauinenfis fextanos duos, omniaautê inoIeofeparatimcalefaAain ftagna to coques,ita ut omnia {bluantur,poft hæc depones ftagnatum fuper aqua fontanam,Slt; quumregelauerit fpccies toiles cruftocalatas, amp;nbsp;in mortario marmoreo diligenter teres,amp; rofacco pcrunlt;ftis manibus milcebis» Me* dicamentum ad hæc quod appellant dramas. Recipe olei uetcris lib.duas èC femis,fpumæ argenti duas,cærufæ unc.fex, cæræ fex, guttæ amoniaeî tres,galbaniquatuor 2lt; femis,refinælaricislibramunam, meconrj uncias Wcco«ij.j.p4 duas.Eftautemquamoptimumóóprobatiffimum. Adpodagricos. Mi ”’’ cas infundes in aqua8ó teres,addescpcoriandrum,aphronitrü, amp;nbsp;lachrys mam oui amp;nbsp;modicum olci,amp;' tepidumimpones fuper pedem. I teru 1enies

amp; fuperpones maluarum folia amp;nbsp;fic ligabis. Si autem linteum pofueris arc feit. Emplaftrum ad dolorem pedum. Micas panis in aqua infufasteres Slt;ladieó:ooleocoques,amp; fic pones in linteo tenui. Item aliter. Foenu* græcifarinaiu in aqua coques,8i poft infulum pane teres ^ mifcebis,quo illitumlinteumimpones adiefto modico feuo porcino. Itemep aliter,utlo mentumfabæ fubtilecoquas, Slt; adieefto feuo porcinolinteoillitumimpos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ '

nas. Radices maluarum codæ contufæ amp;nbsp;fuperpofitæ idempræftant» Herba quidêquæ poly cams dicitur,in aqua coda amp;nbsp;fuperpofitabeneme detur, humoremuaporare facit. Ad nodos foluendos. Recipe hbram unam, terebynthinæ libram unam, aphronitri unam,galbani uncias qua^^ tuor,propolei quatuor,guttæ amoniaci ofto,lexiuæ quantum fufficit.

VnetioPaurj dementis ad homines refolutos,2lt; adomnemmembrorure vnflio r^t^ folutionem fine podagram. Recipe olei fauinenfis libras duodecim, te^ Qkmcniu, tebynrhinae unam,radicis cucumeris agreftis duodecim,cæræ unam,me=: dullæ ceruinæ unam,galbani unam, ranas maiores de flumine fex, in oleo nero radices cucumeris fricabis,poftea colabis,St fic mittes ranas in fpor* tellampalmiceam,Sgt;C coques in oleo donee difcoquantur,offacp purarema néant. Iftud medicamentum Valerius Paulinus fic conficiebat. Recipe V4ffri«fP4«« famfucilibramunamamp; femis,mirocrociniunam,folq unam,balfamiune, *quot;“*^’ tres,fanguinem decem teftudinum.Si uero crocinum no eft, fyriacum mit tes,fanguitudinum in famfucum eolligens. Vnguentum diacedriu ad do vugmtum JU lorempedumuelmanuum. Recipecetriaduo,peucedanumariftologiam cednon.

' rotundam amp;nbsp;rofmarinum, itaut hæ tres fpecies contra cetriam penfent, olei Sauinêfis libras ofto, quod coques uafe duplici, donee oleu ad tertias

1* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;decoquatur,colabiscp oleum diligenter, 2lt;cæraaddita facies cerotum, ex

quofilaueris per diem,fecundbunges,fi minus femel. Trocbifcusphyfi^ Trockflt;«j ‘ ti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÇUS ad dolorem fufpendendûpodagræuelcihragræ. Recipe terræ Ale= pl’ÿjicuî.

? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xandrinælentæ unc.duas, thuris mafeuli unarn Sé femis , herbæ lentiglæ

’'j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quæ in aqua nafeit, fucci cochlear unum,aceti acri duo ♦ Hæc omnia fimul

-ocr page 174-

C. PLINII SECVNDI

Antidotum po iit^ritum, D

QS^fugiendt poda^rico.

Conditumpo» da^rg.

terts Sópennaillinics,doloremuehemcnterleuau Malagma. Redp^^ fti unciam unam,foli] unam,zinziberis unam, piperis albi unam, lufqda* mi remis unam, fulphuris uiui unam,pids quinque, peculæ portion?unn» nitri affi unciam unam,amoniaci unam,alcyonci una.Ex his quæ ficca E”^ tundes amp;nbsp;cribrabis, amp;nbsp;quumprimüpix ^ pecularefblutafuerint, miti^^ amoniacu ut fimul {bluatur,agitabis diligenter amp;S comifcebis, deinde qU^ tepefieri cœperint,mittes quæ tufa funt paulatimæt agitabis diJigentets^ fupra marmore aqua lotum Rindes meditamen, quod tepefadS collig^^' uteris autem fic. Primum cataplafina facies de nitro albo amp;nbsp;bulbis tritis o* ligenter mixtum, temperatum cum uino Ieui,ita ut fpiffum fit,quod tep^ dum ad carbones amp;nbsp;panno illitum fupcrpones,et poft triduü folues,por quodftanti malagmatafuprafcriptaalutæ induetaimponcs,medicamcii* tumcp methe quod facit poft impetum podagræ» Ad confirmandos p^j des» Recipe picis fpanæ pond, unum èC femis, fpumæargentiunciaun«* amp;nbsp;femis, tcrcbynthimrocto, feui taurini octo, thuris oAo, cæræ quatuor’ galbani unâ 5lt; femis amp;nbsp;denarios fex,yu uncia unam amp;nbsp;denarios fex, opO* panacis unciam unam amp;nbsp;denarios fex,oleiro{ati uncias quatuor,oleiüct^* ris decem,uini ueteris quantum fufficit. Faftum autem medicamentunitf* duo in uino fit,06 poftea malaxabis cum oleo rofato, 06 indudu linteop^” dibus appones,donec tumor qui ex dolore reftitit aufcratur. Antidotuf^ podagricum, Recipe gentianæ creticæ uncias duas, ariftolochiæ long^ duas,Ô6 rotundæ tres,myrrhæ troclitis quatuor, baccarum buri purgat2* rum oeto,reupontici primi unam,fpicæ nardi denarios fex, quæ omnia ß* mul tuudes 86 cribrabis, Accipiturautêmenfibus continuis denary duO’ in aqua calida. Alps uero menfibus die intermiflb denary finguH 8^^^* mis, al ijs autem duobus biduo intermiflb, fieep facies donee compbanW^ petitiones cccclxv.cætero tempore per fingulos menfes femel accipiafJ^’ æftimabisep aquam calidam quantum eft uini in calice minore » His autcii^ abftinendum eft rebus propter antidori huius uiraitem:a porcina,bubu^ ueruecina,caprina, pcdibus omnium animalium, pipere, liquaminc faß®’ oleo,menta,fafciolis Alexandrinis,cicere Alexandrino, cedro, raphanO’ faba,rapis,porro,caulibus,cæpis,conditopræterpullino fine pipere 81ß quamine,fine adipe porcinojuinum modicum bibat, nigrum uero acinaO^ cum carenum ne bibat,mulierem ante omnia ne contingat,fed 86 fi fomnia uerit tale aliquid, lauetur, 86 accipiat potionem, habeatur autem cun’ °* mni mundicia,uel ab eunucho in ueftibulo horti,uel à puella feruatum.Sa* nefifortisfucricaccipiens,utcitius curetur,debetunius annibborc.Ha^' autemmaxime in cibo accipiendafunt,pultcs,fungi,arbutus,feu eportoS) liquaminequocpfungorumutatur. Conditum podagricum. Recipe co* fti uncias tres,folf) unam 86 denarios fèx,fpicænardi uncias trcs,zin2gt;^^* ris unam 86 femis, gentianæ duas 86 denarios fex, ariftolochiæ longæ ^^^ narios fex,et rotundæ tres,feminis afparagi une, duas 86 denarios lêx,p*^ ricuncitresjbaccarumlauri unctfex amp;nbsp;denarios fex,mellis AtticiÜb.qi“’’ queSi

-ocr page 175-

DE RE MEDICA L 11« III, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7»

A que 5lt; femis,üiniueteris fext.odto. Empïaftrupodagricon quoddicitur Angeimemi

) angelus. Rccipe galbaniunc.unam, cærætres, picetres,butyripondera f^**”** t duo,colophoniæ duo,faponis duo. Ad podagram. Recipe tapîîæSicu«s , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lælib.unâ,guttæ amoniaci unc.oâ:o,refînæ pituinæ lib.unam, cæræ unâ,

( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;olei ueteris unâ,euforbf| fcrupulum: Tapfiam uero 06 guttam ante trita in

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uino ueteri in{undes,tertia die teres diutiflîme,reiînam autem amp;nbsp;cæram'et

Î nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oleum in ollam nouam mittes uti foluantur, amp;nbsp;quû foluta fuerint mittes in

{ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mortariS ubi tapfîa amp;nbsp;gutta,Slt; fie omnia cÔmifeebis, amp;nbsp;quoniâ papula fa*

rit hoc cæroto uteris. Teftudinis decollatæ fanguine pedes fricantur, 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ranas ad tertias in oîco ih olla rudi quandiu in modu ceroti fiant,amp;£ exin*

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de pedes unges ♦ Afinû autem duabus hebdomadis furfurc cibabis in uen

; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abundanter amp;nbsp;occides, 86 mox uentrem eius aperies, amp;nbsp;pedes qui dolent

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;trem eius mittes: quod fi in principio doloris hoc fecerisfanieruut. Hune

t autem uentremfago molli inuolutum in fportam pones ne refrigefeat.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad podagramfrigidam quæ fuerit ac uetuftiffima. nbsp;nbsp;Recipe coftiuns Podâgrlt;ffr^ , ciamunam,toh} unâ,zinzibcris unam,fulphuris unam,piperis albiunam, 8^» 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iufquiami denarios quatuor,picis duræ fcmiunc.picis liquid^ portionem, 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quæ uero ficca funt tundes 86 cribrabis. Quûcp pix utraep bullierit addes 1 quæ tufa funt SCmifcebis diligenter. Poftquäuero coxeris fupermarmor 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;afperges aquam,8c fie efinnde s medicamentum, quod quum fe réfrigéra« i g ucritreponesinaliouafe,8ó quûopus fuerit induces alutæ,8ô ficimponcs-: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Antidotum podagricum. Recipe cametriæ uncias nouem,centauriæ 8C • ' epicarpi odo,arifi;olochiæ longæ feptem,gentianæ ponticæ fex,hyperici quinque,petrofelini quatuor ,fu pontici très ,albi a fan duas, meu adamanti

1 dunam,mellis Atticifext.unû. Vudliopodagricis. Recipe anferini adi « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pis une.quatuor,cgræ fex,terebynthinæ quatuor, fuccilini feminis deeem ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;colophoniæ quatuor,laétis bubuli fex,amoniaci duas, lybani duas, butyri , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fex,uitellos ouorû oc'to,faâ;acp undione leniter unges. Emplaftrû poda* i gricum. Recipe pulueris rofguncias fex, corticis granatifex, mifeitrès, i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;calchanti quinque ,lithargyrq duas ,cyperi quatuor,piperis quatuor, cgræ tres,coclearûuftarum très, jïallæquatuor,porri lib.unam 8^ une. trcs,paa i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nis autopirilibram unâ, diacilon très, fucci lapatq fext.unum, olei ueteris i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;unum 2lt; femis, uini ueteris fimiliter, aceti heminâ unam: Conficiatur aute ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fic.Prius mittes fuccûlapatq,oleum,porrum,lythargiriû, cortices grana« 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ti, be mouebis in foco quandiu bene difcoquantur, poftea mittes diacilon ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cum cæra amp;£ mifeebis quandiuunu corpus efficiatur, 8ó fic mittes per par« • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tes dum coquitur,8ó leuabis de foco. Êmplaftrum podagricu. Recipe pc : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cula£lib.unam,cæræunâ,olofantiunc.tres, galbani duas, olei ueteris qua« , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuor,colophoniæ quatuor. Epixis manethonos. Recipe cæræ uncias fex » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;colophoniæ quatuor 8C femis, adipis anferini quatuor, butyri deeem, olei » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ueteris quatuordecim,fuccilim feminis très, laAis bubuli duodecim 8i fe« » mis,thuris duas,amoniaci quatuor,ouorum uitellos octo. Itempixis. Rc » nbsp;nbsp;nbsp;‘ cipc amoniaciune.duas,lybaniduasjterq duas,fuccilini feminis quinque, 1 v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;sa

-ocr page 176-

f. PLîNïISECVNDI

lt;3 Colophoniæ JuasJanti's bubuli wadipis anferinitres,ole! ucteris ejuin^ï^ bucyri quinque,cæræ tres,galbani duas,ouaquinque. Antidotum po^i^ gricum. Recipereuponticiunc.duas 8óden.quatuordccim,ariftolocbi^ longæ unc.unam 5lt; den.uigint],lpicænardi den.duodecim, gentianen'’ das duas amp;f denarios quatuordecim, myrrhætroclitis undas duas et den^ nos xvir). betonicæunc.duas 8ódenarios xvip. camitnæunc.duas,coï9 denarios decern,baccarûlauri ficcarû unc.duas, folg denarios decern,qi’^ omnia tundes 06 cribrabis,amp; in uafe uitreo recondes, 8C accipiat quipati* ««kgt;h«/a*.«« turpertotum annü,diebus exceptis,quando funtcynocaumata. Potion^® to*«^^- nero quas non accepit primo anno,fequenti anno accipiat.Menfura pon® c«/lt;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^’^eftden.tres.Oportetueroaccipientêabftinerea Venere. LauacroH^ VenMj wimicd routaturin v.dies,fumatuinûnigrûftipticûamp;^dulce,amp;hoJera. Ac^P*^ p»4«gricw, uerQ,cucurbitis,apio^ abilineatjetpiicibus de ftagno,ac fluuialibus.Ab* ftineatquoqp ab anfenbus amp;nbsp;anate, 8^ ab omnibus canribus pinguibuS)« carnibus etiambubdlis amp;nbsp;ueruecinis,8ó ab omni genereleguminis, A^n dotum podagricu expertum. Recipereupontici unc.duas amp;nbsp;den.xx*argt;* ftolochiælongæunâôdden.xx.gcntianæduas amp;S dcn.xiif).myrrhæn'®'* ditis duas amp;nbsp;den.xvifj.betonicæC reticæ un.unam 00 den.odo,camecnf unc.duas Só denarios xvirj. folq femiunc.baccarû lauri ficcarû 06purgat® njmun.duas,pu!egfj Creticiunam,peucedanimontani femiunciam5qn^ omnia fimal teres d^ cribrabis, amp;nbsp;dabis per fingulos dies denarios duo* ^ cum aqua calida à Galen. Septembris ufepad Galen. Maias«

Ad nemos,arüiculos, ^ archridicos » Gaput xv.

Rticuli amp;nbsp;fi igora S^ pruinas iuHincantneadurantur, malot^f* ræcontu(o,adieclaaxungiaueteri pcrunguntur. Fimus cap^* 'nus in pulnerem rcdacl:us,amp;^ ex melle,acetocp colt;ftus,Só prom* lagmate impofitus articulorû dolores fanat. Vrfinum fel ardoi

lis infricatumdolorem fedat. Vitulinus quoque fine bubuli fimus recent cum creta argentaria ex aceto codus amp;nbsp;arciculis dolentibus illitus dolo’'^ fedat. Adeps itemuulturis cum felle eius inungitur, lecur etiam eiuÖ^ calefadum Slt; tritum cum axungia imponitur. Beta 8ó ficus pari mcnfi^^ trita amp;nbsp;impofita morbis ardculorum medentur. Agrifolium tuium 3®®* to fale 06 oleo prodeft. Idem fcuum pecudis cum cincre capillorum niulgt;^ ris tacit. Nemorû uero nodis capitis uiperini cinis cum oleo cyprinoim* ponitur, Terreni uermes triti cum melle imponuntur. Styrax quoque« Ïinitur. Fimus quoque caprinus decoctus in aceto tritus cum melle ap^ ponitur. Tremulis inutile cllmanducare holera,et panem exaqua:adb^ neum quoc^ ungi oportet oleo quod in caftoreo additum eff. Articulorû fradfuris cinis ex femoribus pccudis cum cæra medetur. Articulorumdo lori fimus caprinusexmellefeu paflbpotui datus prodeft, amp;nbsp;fuppuraus neruis medetur,expurgac^ Slt; ad fanitatem perducit. Potio ad moi bum ardculorum. Recipe lugibonis radices numero quindecim jg lantaginem rotuud^fl»

-ocr page 177-

D E R E M E D I C A L I B, II I, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7l

Ä rotundam cum radicibùs ac fol'tjs parte dimi'dia, rodonabis radicis quans turn plantaginis eft, herbæ balfamariæ folia propenfius, ardiffæ minoris quain plantaginis, uerbenæ fimiliter, quas omnes herbas fimul teres, ad dens rnelli pondera tria, piperis femiunciam, amp;nbsp;temperabis in uini fextas rqs fex,prius tarnen quam piper mittasjinteo colabis amp;nbsp;addes piper, fins gulascppotiones in balneo dabis. Potio ad arthridicos. Recipe thy* mideiiarios fex,quos in aquæ uncrjs tribus teres, amp;nbsp;grana piperis ofto,ct dabis hoc prima die bibere:fecunda thymi denarios quatuor,piperis gras na quinque in aqua fupraftripta, liquamine uero abftineat et porcina quan do bibit. Ad arhtrifin amp;nbsp;ad fciam» Herbam agrimoniam teres 8ó cribra bis,accipies^ cochlear plenum amp;nbsp;mittes in uinum uetus,potionem, amp;nbsp;tes pcfactum in folio bibes, ita ut ibi moram facias» nbsp;nbsp;Vnctio ad arthridicos* ,

Recipe euifci pondera duo, caftori) uncias tres, panacis pondera duo,her bædontezæduo, quæinfundes in uini ueteris fextarios duodecim,^ cos ques donee herbæ bene coftæ intumefcent,8ó teres quoufq? uinû mifeeas tur, poftea iterum ficca adqcies herbæ fàuinæ pondera tria, rofæ ficcæ lis bramunam, adarcæ uncias duas, euforbq duas, cymini fex, piperis duas, trita prius amp;nbsp;cribrata» Item alia* Recipe hyffopi ollaris uncias fcx,terq fex,feui taurini fex,medullæ ceruinæ fèx,olei rutacei pondéra tria,quæ fie confides» Mittes rutam,adipem amp;nbsp;pulueres fupraferiptos, amp;nbsp;omniadilis genter admifeebis, qui uero ungendus eft poft balneum calente corpos

B re utatur, amp;nbsp;cuni diligentia fibi attendat per triduum, amp;nbsp;fic habeat illam undionem, poft hæc lauetur amp;nbsp;eadem faciat fimiliter» Ad articulorum uel nodorumdolorem» Marrubiumuiride cum faktcres,fuccoqgt; ex eo fa do loca dolentia fricabis» Ad hæc,amp; ad eos quibus nerui expauefcunt» Euforbij uncias tres amp;nbsp;femis,galbani fimiliter,caftorrj fimiliter,panacis ft militer,medullæ ceruinæ quinque,terebynthinæ fex,refinæ frixæ unam et femis,refihæ pituinæ fimiliter,fulphuris uiui ftx,betonicæ quatuor,cetrig quatuor,cæræ libram unâ 06 femis, nardi q. olei cypharq libras quinque» Amphisbena mortua neruorum doloribus alligator» Senedus quoep lêrpentium in corio taurino appenditur» Folia item uitium trita amp;nbsp;admi xta hordeaceæ farinæ articularibus morbis imponuntur» Incifos uero ars dculos aranei tela comodiffime curat»

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adlyderatos» Cap» XVI»

Sininipulliurinam amp;nbsp;afiriæ matricis,ungulas^ pofteriores in dnerem redadas,^ axungiam eius admixto nardo coques ut fit quafi cerotum, ex quo corpore perundo liberabitur ut mire ris, quod amp;C ad podagra facit» Sy deratis uero remedm quibus manus,pedes,8ó facie euertit,facies continuo»Recipe herbæ artemefiæ fo lia,mentam,bedellium,opopanace,oleum Cyprinu, quæ omnia mifcebis, 06 coques,et unges per dies quatuor:qui ad fe no fuerit rcuerius,dimittas, leiens eum ita ira dei effs pereuffum. Ad iyderatos fel taurinu amp;nbsp;fulphur uiuuin coques,et ex eoperunges,miriHcum remedium eft»

s 5

-ocr page 178-

C ’^quidfichiTO niutn legere:

C, PLINII SECVNDI Aduulnera, Cap, XVlï,

Kduulnern tnund^it,

T quis ceciderit,autundecunqp Uulnus habuerit,fïue ulcust cyr® mum,tolles agrimoniæ partem unam,millefolfi duas, axungi^ ji^Syl unâ,cymarû rubi qui mora fertuna, tundesey omniaquafi exro turn, quo illito linteo pofitocn ad uulnus, fanat, Vt aiitê uulnU^ purges modicS mellis biduo pones,fic^ curabis uulnus undecuqp fuerit» Ad uulnera fiue ulcus cyromu. Porcini fimi ficci 06 ufti cincrem rédige^ intus in ulcus cyromu,06 fuperimpones medicamentû fupralcriptu.Si ue* ro quis aliunde cadens caput uel aliquod membroru ruperit,aut ferro pr^ ciderit,folia cardi no de pomis mundabis à fpinis et omnê duricie auferes» ipfarn uero pinguedinêcü axungia teres diligenter,^ ut cerotû impones» fed an tea uel biduo aut triduo mei pones,et de medicamento fupraferipto» Si quis idu pugnum uel manum Ixferit, Cap. x V11 f.

^^ Vicunep ita idu pugni manui læferit, uel humano dente aut de digito, ut aut fan guis fluat, uel per tun fur ä fecerit aut tumore, lumbricos terrenos teres addito modicoaceto acro, doneeßj in modum exroti, ex quo lintcum iliitum pones adlocu, quo« ft minor dolor fuerit alutæ impones amp;nbsp;ligabis manum.

Ad fraduram fen rupturam pcllis. nbsp;Cap, XIX,

Saponem impones £6 fafciaftringes,tertiaqj die fblues 56 fanus erit, -^ Vulneribus recentibus 06 neruis concifis coglutinandis Cap. X X, Vlnera recentia coglutinant uermes terreni triti, adeo ut etian’ ”^®^ incifos fblidentindicfeptimo, Jdcmarcfidiin fok^ ^^ aceto triti uulncnbus imponuntur, 56 interpofito biduo 0* ’- uuntur. Codex exemptx de fuis teftis crudx tritæ mirifice fo

Iidant. Codex item cum fuis teftis uftæ cum myrrh æ amp;nbsp;thuris pari pou* “Trtwrn. deretex aqua præciibs neruos fanant. Efficaces funt amp;nbsp;buibi trid perf^ D^monmcdi aduulneraglutinanda, Adijciebattarnen iUis Damon medicus mufcûçij^ aqua gignituramp; die quinto folucbat. Myrobolanum,utiamdiximus,glt;^ nus elbcariotæ quod os non habet,hæc ex umo trita aullero uulneracurat tiwpo««»t. amp;folidat. Cupreffi folia tritaad eundem effedum tprofunt. Rubiitclt;u hue platani uel flos uel mora fine coUedionis periculo fanant, MiHcfoId quocp tritû uulneribus imponitur, Centauriæ radix tarn eflîcax eft ad p’* gas conglutinandas, ut etiam carnes cohærefeant quæ cum ea coquuntur* t in mei. Lana etiam fuccida infunditur t melle amp;nbsp;aceto frigid o, amp;nbsp;oleo deinde ex* tfedx nbsp;nbsp;preftaimponitur, Spongiaexaquaccdeftiimpofitarecentia feptanop’ titur intumcfccre, Carouituli recentibus uulneribus arcet tumorein.

cm.

Idem fimus bubulus cum melle præftat. nbsp;R ecentes plagas à ferro fifths

gluten taurinum liquefadum calicumep impofitum, i lec ante diem tertiuiU lolutum efficaciffime iuuat, Marrubiu cum fale exiguo tritum purgatoj Innern faniem.»— Ad uulnusjiue etia cancer fit.' Vrticæ tritæ pond. unH ac falls une, duas impones 00 frequenter mundabis : fanatur Sc uulnus rt* censjne tumorenihabeatjneœ cicatricenifaciat.Thfohuieiuuus comandu cd

-ocr page 179-

DE RE M E D f C A L I B* III.

A ectS^uuIncriruperneétat. Foliarubi tritacum melle pcrmixta. Artemis» ßa quoep impofita uulnera eadem die claudit. Bulbus recens tenuiter mei fus amp;nbsp;aduulnus appofitus concite cJaudit,amp;ueftigia cicatricis extirpât. Mifiamitem contulam impones, quæ no (bluta triduo folidat cicatricem, amp;nbsp;quum folueris fanum uulnus inuenies. Xeron polyticon ad complen* dauulnera,aut fieftuftu. Recipepfimithq drach.octojyppidiocto,nKin næ quatuor. Pfaron ad complenda uulnera. Recipe cycidon drachmas decern, calchanti decern, lyppidos octo, leyftos lex. Radices caul ni corns: buftæ amp;nbsp;in puluerem redaÀæ amp;nbsp;inlperfæ omni uulneri profunt,etiam fer ro fac^to. Ad omnia uulnera fada uel nata. Cinerem cribrabis,fubrabis cicatrices non pereant. Recipe olei unciaunam,elcilmados unam,aquæ marinæ fex,colophoniæ unam,picis unam,cæræ quatuor, quæ omnia co s ques,8C fie uteris. Si paruu uulnus eft,linteum illitum impones 06 colligit: quod fi fcilfura eft, prius confue 86 fie impones. Si autem adhuc fuppura« turn eft,prius fomento calefaéto locum uulneris, 06 ita emplaftrum impos nes:facit hoc ad lÿringium,purgat enim 06 colligit. Si aût euenerit ut non colligat, tune rnodicû uiridis medicamenti folues cum oleo rolato,ut facias aquatum, amp;carptalinteaibiinfundes, 06 fecundû menfurâ uulneris impo nes,^intrinfecus emplaftrum molle, quod fi difficile poteft eolligi cmpla B ftrum,collige de medicamento uiridi fpiffius ac fuperpone,quod médical mentû uiride fie conficit. Recipe cæræ unc.fex,colophoniæ noue, yu una amp;femis, olei femiunc.mannæ thuris une. très ,aceti quantum fufficn, quæ omniacommifeebis Sô uteris.-lt;lt;

quot;Xeron polyti» conaTToToy

X'^^S [ortajp} quod eft uridH Cr ftccum mi^ ros dills noun* cull xironfia

fubtiliter ^ confperges oleo,atque impones :fed fi fiftula fuerit fa(fta,colly ^^“^^^‘^g^^^^ riaintraniittes,mundac amp;C fanat. Ad uulnera coufectio medicamenti amp;


quid hicfignifi eet.

Sanguiniextuulneribus fiftendo. Cap. XXI. YITopum cum hordei farina fine cinere eins Iparfum prodeft.

quot;^ulcerous »

S Fimus caballinus cumouorû putaminibus crematur, is^ cinis 1 admixto mclle fpatonulæplagænupofitus mirefiftn. Cortex

'Vetut codex gt;nbsp;hitncleélioné habef.iiq; cinii

SI uitis amp;nbsp;foliaeius arida,tufain farina lànguinê fiftunt,et uulnus glutinant. ßubulus quoc^ fimus in cinerem redadfus ac fparfus fanguinc ij,atiimeie mi» profluentemfiftit. Defundocacabifuligotritaimponitur. Lcponspili xtomelleims defubtus mento molliffimi imponûtur. Polypus tufus in pila inftar empla P®quot;““’'- E/î^» ftriadhibetur. Pillulæ platani tufæ ex aceto impofitæ lànguinem fiftunt. Calcitis in puluerem redadus lànguinê fiftit. Perfici folia trita amp;nbsp;impofita hæmorrhoida fiftunt. Vtris ctià uinarq cinis cum pari pondéré refinæ ex aceto impoli tus lànguinê fiftit, amp;C uulnera cÔglutinac. ^ Ad eum cui fan^ guis ex præfcifo non poteft retinere. Spongia albam noua de mari mittes incacabûluprapicis Ipaneoptimæ relolutæ amp;nbsp;colatæpond.q.itautope* raturpice.Quû^ fimul benecoxeris leuabis,lpongiam Sv lîilpendes,quæ quum ficcata fuerit redigis eam m puluerem, de quo ranges locum ex quo languis Huit,qui facit amp;nbsp;ad profluuium. Ad uenas uel neruos præcilbs. Lumbricos de terra contundes ÔC pones, ftacim fanant. Ad omnia lo-

tem^xttomelis orginü chirur gicum,quo uut nerib. phartrut cuin^eruntur^

-ocr page 180-

pLINII SECVNDI


C,


C ca dolenha herbam cydamni'on contufarn pones,amp; ftatim GnaC» Ad Ü**

Imtea ufta Só in pufca extinda» —

Vlceribus,cancris,5lt; nomis nermibusep arcendis. Cap» X XIL Cio gratius fiiturû fiiiffe, fi fingulis generibus ulceru nomina* ri’ll dediffem titulos 00 remedia, fed quu aliquoties pluribus ^ cqs profint,breuitatê fecutus genus feripturæ elegi quod lüb’^ dum eft. Vennes qui in ligno naicuntur, uocantur tofles? M triti in panno illiniuntur,6c ulceri apponunt» Idem combufti cum aneO p^ ri pondéré impofiti nomas,quos uocant cancros,fiftunt»Fimoouium nun IfMlitfÄft teftacalefado amp;nbsp;fubadotumoresfedant,fiftulæfanant. Nomasfifhnaf codeæ crudæ de fuo tefte efedræ Só in linteolo ilhtæ, amp;nbsp;appofitæ æquc ^j mendanc. Viola difcoda in oleo ÔC contrica, cui mifceatur butymm ouiHi* Só mek Eadcin ratione curantur amp;nbsp;cibio uetere,quod ut emplaftrum pa*^ no illini debet» Vermes ulceribus innati ranaru feile tolluntur » Quæ ft’'^ punt, falfamento ueteri tulo in modum cmplaftn curantur» Radix pep^* nis contritaulcerafanatan modum fauiconcrcta,quæ xKfi« uocant» SeiTitquot; raphani ex aqua tritum Só impofitü fdtit ulcera, quæ faredines appellaat' Porrus capitatus contritus ex melle ulcera purgat » Allium cum fulphi^^^ amp;: refina fiftularu uitia extrahit» Vetera ulcera eriä carcinomata foueri lt;1^* bent aqua calida,in qua coda fint holcra jdemde ipla holera trita impon*”* Q tur bis in die: fic curantur fidulæ amp;nbsp;tumores quos euori quos'ue tolli op^’ eft. Cruda holera tritäue ueteribus ulceribus imponuntur » Lini feminin farina in uino décoda prohiber ferpere. Eadem farina cum melle erupf®* nes Slt; pituitas emendat» Fiftulas ulccrum lenncula coda rumpit : eadt^’^ ^odfuppuran coUediones fedat, eadem tintra fuppurantia cum polenta décoda iinpo”* turn tur,lenticulæ fuccus ulceribus amp;C erofis amp;nbsp;genitalibus adhibetur, led cun’ rofatio trito amp;nbsp;cydoneo» Farina erui ferpere uulnera no patitur fpatoin‘^' Ie impofita» Lini farina codé modo impofita ficcat» Cinis uitm cumaxmi* giauetcre fiftulas curat ^ fanat. FoliaoIiuæcÔmanducata amp;nbsp;impoftaul^ ceribus manantibus medentur» Cauliculi oleaftri decodi cum melle Ô^É” pofiti carnes quæ ab offibus recedunt coprimunt» Cotra collediones»«^ lia oleaftri ex uino trita imponuntur» His quæ purganda funt, oleaftri foh® ex melle adhibentur» Vlcera manantia,oleum amygdalinum cum uinof^ purgat» Ficiramorütenericauliculitufiimponunturcum melle ulcefibi’^ ni^topicre Sl^æ ’‘«S'« uocant» Carcinomafifmeuulnere fit,quampinguiffimaficui*’^^ genuiularis pone, fingulare remediu eft» Nuces iuglandes pcrueteres comanducat^ vißarfaui. nbsp;nbsp;uulneribus medentur impofitæ. Glans roborea trita cum axungia durit*^^

quas xaRoK'eias uocant ,amp; euocat amp;nbsp;emendat» Vlceribus quæ ferpunh ^ quæ in his excrefcunt,fpondeliû cum ruta illimtur » Pix brittia cumnidl^ ulcera purgat,explet,lanat:eadem pix cum uuapaHaet axungia ulcerib**^ putrefcentibus medetur » Aqua in qua leutiieus decodus eft, ulcera qi^^ ferpunturiliterfouentur» Pdulædeplatanis tufæemendant» Vennesto

-ocr page 181-

DEREMEDICALIBiïlT» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;75

^ luntmala tufa ex melk. Hedera ex uino décoda imponitur. Idempræftat

^ \ nbsp;nbsp;nbsp;8clanafuccidaexmelk. Cimsfimipecudum,additocinereexoffîbusfîriâ

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;moruma8;norü,8lt; nitrum tufum adhibetur ukeribus quæ cicatricem non

trahunt. Pulmo ariednus carnes excrefcentes in ukeribus exæquat. Vk

cera quæ ferpunt,8ó quæ in bis excrefcunt, cinis capitu menarû cohercet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

* Fiftulæ aperientur ficcanturcp falfamento cum linteolo immiffo ^ intracp al

'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terumdiemomnemcallumaufert. Serpentiuukerumcohercetimpetus teit/xw/xM

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tgallanonlota-,temperataexrofaceoóó aceto atq? tindita, mox cæra Sc ro tinit«

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;faceopermixtaperducit ad cicatricem. Symphimomniaukcracelernme sympbiti^U

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perducitadcicatricem2lt; fanat. Plantaginisfuccusinfunditurfiftulis,amp;L ^'’^‘’”‘°“**

5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eifdem medetur. Fel taurinum cum porrifuccoparimenfura carcinomata

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;curat. Lends farina eodem modo carcinomata cum axungia ueteri impo*

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fita,curat. Coagulukporis cum capparis pari pondéré,quod utrunep ad^

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fperfumuino teritur una,cangraginis penna illinitur. Fel urfinu in bis que

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ferpunt medetur. Cafeus caprinus ficcus ex accto amp;nbsp;melk pur gat ulcéra

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quæ ferpunt, cohibet feuum caprinu cum cæra, id edam addids fulpbure

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sc pice purgat. Alkce linteolis concerpds impofito purgantur ulcera.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Adulceraaütfordidaqualibet in parte corporis fuerintiCognofeutur

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aut quü candicant,aut quù cruftâ albâ fuperduxerint,purgatcp ea mel infu

: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fum, aut puluis hyris, uel mali terræ, aut panacis radix. Mirificeep purgat

* g hoc medicamen etiâfi cancer tentauerit:eft aut kne, amp;nbsp;recipe auripigmen 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ddrac.fex,hyris tres,elaterq unâ,cineris chartæ côbuftæ iiq.86 quùopus

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eftcochleariaiiq. rofæ cyatho permifcetur,atep uulneri fuperponit ♦ Hoc

i medicamentu citb ÔC fine ullo morfu expurgat ulcera fordida. Cortex ite • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cauliculoru papaueris cotufus in puluerê ac melk permixtus fordidis ulee

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ribus imponit. Ad excrefcentê uero carnemhyris floris ufti drach.fex,cal

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cideos ufti quatuor,fed acre hoc eft,8C quafi cauteriû cruftam ducit. Cre=;

i kentern enim cancru prohiber. Vkera item fordida optime mundat lend » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cula cocta,et addito melk impofita fanat. Xeron diateiferon quod facit ad Xeron iUte^c

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nomas. Recipe cakideos codi drach .calchâti quinquaginta,myfeos uftu ’’‘”’‘

* lati xxv.calcoci cauminos xq. amp;nbsp;femis in aceto,quæ omnia teres donee fie

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ca efficiantur 8C in puluerê perueniant. Xeron caroteten quod facit ad no ^^^^^ ^^^^^

’ nomas .Recipe calcoci cauminos unc.una,calcidios una,cakbanti unä,my teten.

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feos una, Xeron catapaftaton diacorcon facit ad nomas,2lt; ad patura fpar xeron cdtdpx

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ges amp;ligabis .Recipe lyppidiun.una,myfeos una,calcbanti una, febiftos ^^‘®quot; ‘^“quot;^°*

' una,cicidos nq, Lypara adnomas Si ad uftulationes. Recipe albefci dras Lypur^ «omis

» ebmas iiq.pfymithq iiq.cæræ xvi.cærufamuero amp;albefcuteres cumla# '/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;de mulieris donee habeat fpiffitudinem ceroti, d fic permifcebis in morta

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rio Sc teres diligenter. Xeron ad nomas melantiü,hoc eft propter arfenis xeron meUni

t cumfandaraca calcoce cauminu æqualia teres SC uteris. Item xeron ad qd ““’”’ : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fupra. Recipe cakideos affi drach.xl.cakhanti xxx.myfeos affi xx.uftus

'. latidecem. XeronTheodeo^utfupra. Recipecakideosdrach.iiq.Ianda xeronTheo? ’ raeæ üq.arfenici nq.albefciodo,quæ teres et he uteris, Ad ulcera,ad nul iori.

-ocr page 182-

c, Pl/INII SECVNDI

C liera ad cancromata ad uermes necandos. Herba nepetauiridisttitaa^i^^ 'fto modico fills amp;nbsp;appofi ta uulnen quod ex negligentia uermiculos hab' re cocperit,omnes epcit amp;nbsp;perfanat. Foliacannabis amp;nbsp;millcfolq, Sólad^ cæ in uino teres,8ó fuccu earu ulceribus immittes,uermes necat amp;nbsp;ad fan’' VowjM. tatemperducit» Betonicæ item pollinêbibat ex aquacalidaftatim fpontf

tcxercftwr

^ Adapoftematainteriora, Capgt; xxiiL Poftemata interiorauomicas uocamus* Erumput enim plerW^ è latcribus membranæ {uperuacuæ ex languoribus natæ hu^ more cÓcreto,intus ^ conuerfo qui adeb foecunde innafcitunut no tam texcreetur ^ euometur» Eos qui in banc paffîonem in^t derint oportet ambulare,ueCtari,ungi,k'Ctos amp;nbsp;requies, 8ó ob hunemor^ bum malufuftentandierûtcibis firmis,glutinofis,auibus pinguibus,opt^ hbus,piftori}s plus æquo mellitis,proutpatiuntfacilitates* Vomicafunl priuati meUe in quo fint apes demortuæ:facit aut amp;nbsp;induftriæ potio hx^ Ouum crudu euacuabis,0ó putamen eius implebis ex fucco marrubij 8^**' eodem uafe colabisïrepleatur item melle quod eodem abfjcitur,8ó ita pe^j mixta calefiant ufep ad teporé. Hæc enim uomicas rumpüt,purgant,8ó a® {anitatêperducunt,ideo etia curatio eius expetita eft ut etia hyeme afpet^J ma explicaripoteft, Slt; intrauerni amp;nbsp;æftatis tempus» Aliqui tarnencuraO lunt intra finitia tempus ,copofitione ea quæ infrafcripta eft» Recipe mal’** dragoræ den »très,iufquiami très, thuris x. fingillatim tufa terunf ex uin® ad Ipiflitudinêplus craßiorc quam mellis,ex quo medicamento mitio po’’ dere uieloriadi in tribus cyathis aquæ euntibus dormitu datur,.mox dein/ de ex eodem modo aquæ pondus den.aprimaueropotionefentiturptoi^ élus »deinde ïcredibilis in altera explicat curatio. Ad apoftematainteriuS' Brafficæ fucci cyathi duo,pafli unu, tepefadus amp;nbsp;potui datus minficep® deft» Marrubij fuccu cum butyri tantundé in potione coditi tepidu bik' fanus erit: 06 fi uetus eftpaffio fucci minus mittas amp;nbsp;plus butyri, nc fubiia eruptione præfocet. Marrubiu item eu mellis æquali menfura coques ag tando donee unu corpus efficiat,ct cü cochleari pro uiribus dabis. Butyfi^ quo(^ eu melle optimo permixtu ieiuno fæpius ad comedendu dabist boç fi frequenter feceris miraberis effeeftu, Hortulanæ rutæ lernen ex aquatic turn per dies fcpte,calida mixtu cochlearis menfura ieiunus accipiat. Ik? alia feptimana lapatp radice colliges 86 diligenter in pila tundes,^ iaeebit infufa in uino ueteri diebus fepte, deinde per triduu fingulas potiones bi^ bat,mixta calida temperata,ipfam uero radicem linteo impofitam amp;nbsp;tepf' fadlam ftomacho fuperpones,qua enim hora impofueris acceflio fiet.

Adomniaapoftemataexteriora,ueltumores. Cap. xxiiH.

Eru{àm,nitru,cæram,oleum,pari pondere,fed plus nitri alt;lfl^ 1 cies. Cerufamuero 06 nitru teres, cæram 06 oleu cæroiumb § cies, mifcebiscp omnia amp;nbsp;teres diligenter, quod alutæ impo^ - nbsp;nbsp;nbsp;— fkum mirabile eft effedu. Agrimoniam,uerbenacani5S^

quinquefolium, coques æquis partibus ex aceto, 8lt; adiedo femper uino’ dehino

-ocr page 183-

DB RE M E D I C A L I B» ' I FI, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;75

A dehinc trita amp;nbsp;impofita fanant» Ad uomicas ex ter fores. tChandas ufuas t ciatdat inolco necabfsjóó ex hoc unges,libérant, Hebuliradices ac cortices cuni acetoteres,^ in moducataplafrniimpones,fanant, Ad omnia apoftema ta,maximeadtparothecas,Herbas uirides,paredariam, fymphoniacam, ip^otij^f^i Iapatium,8C marrubiü fingillatim in creta inuolutas,lento uapore coques, n legenda ui: èC carnem quæ inter medullam 00 corticem eft,feparatani diligenter teres ^ctf^^gt; qu^fub adcraffitudinemmcllis,quodcumherbafuprafcripta admifcebis, deinde ^^‘^^‘^‘*^^^‘‘*’^^ mannathuris,06 ftercus columbinu ficcum cum nitro Alexandrino teres, Præterea facies cerotum de oleo fimplici,óó cæra quan tu fatis eft: terebyn thinam çjiioqj adqcies cæroto,cui Só cætera omnia ad unitatc corporis mi:« fceantur: omnibus autê pigmentis amp;nbsp;herbis,exceptis cæra amp;nbsp;oleo,æqua^ liter uteris.

Ad coIleAiones uel tumores, Cap. x x v, Ifcum decorum cum fœnugræco impones, Adipem item cum allio mixtum impones,omnes tumores fufpectos foluit, Cerifo liumtritum bene facit,Oleaftriquoq? folia ex uino concrita, 00 colledionibus impofïta,profunt. Garnis etiam caprinæ combu ftæ cinis ex aqua illitus,omnes tumores foluit, Syfimbriu item tritû amp;nbsp;im* poiîtum,tumorem fedat, Ebuli folia tufa cum pane molli uino infufo,per* mixta Sc impofita,omnes tumores difcutiunt, Lenticula itidem cû ionien tofabæ,pulegio amp;nbsp;fale,pari portione aqua confperfa amp;nbsp;impofita,colleó;io B nes quaslibetfaciUime foluit, Mali terræ nihilominus radix contufa, Sc in aceto deferuefafta difcutit Só fanat. Pix liquida adieSto cinere cribrato,^ appofita,omne genus collectfonis difcutit, luniperi quoqgt; fernen tufum, amp;nbsp;in aqua decorum,amp; in panno impofitu,tumorem fi ftit. Ad tumorem êC duriciem.Faba frixa coSta fine fale,amp; mixta cum melle uel uua paffain* nudeata amp;nbsp;impofita,duriciam mollit,amp; tumorem fpargit. Farina quoque hordeacea in aceto difco(fta,amp; cum fimo columbino,ac ficu ficca fimul tri* ta,cod:acp amp;nbsp;impofita difcutit. Itemcp lens codta amp;nbsp;cum melle trita amp;nbsp;im* pofita, maxime ulcera tollit ac fanat. Ficus etiam quæ adhuc nÓ maturauit, admixto adipe anferfno impofita,mire fanat,Herbam itidem fymphonia* canicum axungia commifcebis,

tStyrofi uentris uel ftomachi curandæ, Cap, XXV i, EBlÿnthfjponticifafciculum,cafîîæmanuplcnam,infundes in uini Hadriani foxtarium und, amp;nbsp;gremialis fextarios quatuor, coques^ in uafe duplici,amp; fouebis : altera die rutæ fafciculum ; breuiffimu, hyris uncias quatuor,fquinantij duas, infundes in uini Hadriani fext,unum,8ó olei gremialis fext,ifj .coques^ in uafe dupli* ri,8cfuprafcriptooleopermifcebis,80fouebis diebus duodecim, Cata* plafma ad eandem ftyrofin.Recipe foenugræci fextariu unum,lini feminis ununi,melilotiunum,hyffopi cæroti libram unam,hyris unam,fefelfj fext, unum,quæomniatufacribrabismolliflîme,pofteacarycas pingues opri* mas numero centum infundes in aqua, ÔC difcoques, ita ut aqua fpiffa fiat

•\Schyrofi

£ 2

-ocr page 184-

c ■ P L I N 1 Î S E C V N D'I

C ^Îcntpafrum,8ô adijciesmellis oprimihcmina unam, amp;nbsp;fanes catapîaffliâ diebus ono uel decem,aut quotquot necefle kienc ex eadem aqua carapb^ fmaca coques,addes etiam refinæ terebynchinæ opti'mæ undam unam» f^* quenti die unam amp;nbsp;fem!S,tertia die duas, uel accedentibus diebus duask^ tæ ficcæ libram unam, amp;^ fi uiridis fuen't,ficcetur in patella argentca lùp^f carbones,butyrï optimi undam unam,accedentibus diebus duobus, euif^ cod:i lub dnerelibras duas,c0mi{èebis cumaxungianon fans, i tant pnus euifcumtundas,amp; poftea fimul utrunqp cæroti modo fpilTum fiat. Hinc6 des fphæram grandem ex aqua,^ cataplafinafèmperadfides: quodfih/ ems fiierit,duodedm diebus foucbis,amp; tonde cataplafinabi's:fi uerôæfi2^ ’Epithentit. fo^dtuel fenex diebus feptem,uelprouinbus ægrotantis. Epithemaatî eandem fcyrofin poft cataplafma. Redpe hyris undas ftptem, quas tunj des amp;nbsp;cnbrabis molliftîme,^ in mortario duo uiri à manc ulcp ad uefpen^ terant,dehmccæræminutiffîmepmgin melle undas fex, 06 Îblues dner^ calidiflîmo : quæ quû foluta firent,addes terebynthinæ optime undas fix» 86 diligenriftîme agitabis,ut nullam alperitatem habeat: quû foluta tuent’ leuabis defoco,Ô6 mittes puluerem foprafonptum,86 teres diligentifCm^» bine fades collyriamaiora,Ô6 pones m cap folia munde,Ô6 quû opus fuerit» limes linteum fpiftum,Ô6pones m ftomachum quondicita, uttotum ucm trem 86 fob umbilico teneat.Item epithemaad foyrofin,ad hepar,ad fplt’ib D ad ftomachum. Recipe cæræ uncias quatuor,terebynthinæ quatuor,amo niaci quatuonbedellfj quatuor,myrrhæ quatuor, propelei quatuor, hyns quatuor,ftyriacis quatuor,hyrini fecis parum. Amoniaeûuero, bedeHiU’ ^ hyrim tundes 86 cnbrabis: ftyracem,propoleium, 86 cæram in pila tm' des,86 fimul cÔmifoebis,86 pofteaterebynthinam atqp feces hyrini fimu^ cÔmifoebis 86 colliges. Epithemaadrenes,86ad foyrofim eorû. Recipe thuris mafouli unciam unam,adianti trcs,galbani duas,ftyracis tres,butV^ ri duasjbedellrj duas,hyris fox ,medullæ ceruinæ unâ.olei cyprini odo,no ris lapidis amoniaci quatuor,cæræ pinguis mellïdnæ libram unam. -*

Panis depellendis. Cap. X x v 11.

Afturtium cumpice panas difoutit.Maturisaut maturefoenfo bus lens imponitur ex aceto décoda,ipfoep coda,86 cum mdk H trita 86impofita fuppurare prohibet. Lupini ex aceto codijau^ ^minuuntautmaturant.Fimuscolumbinuscum hordeaceafo’ naimponitur.Euifous, refina,86 cæra cquis ponderibus imponuntur.ûaJ banum per fo impofitum prodeft : apcrit uero paniculas cum fale cofto tl* foutit*Murinus fimus admixtus thuris pollini 86 fandaraeæ 86 codextogt;^ tufæ. Cinis muricum uel purpurarû ex oleo ueteri imponitur. Quidâault;lt; tern utuntur ad paniculas hac copofitione. Recipe cærc atque thuris drach mas uiginti,fpumæ argenti xl.cineris muricum decem, quæ omniapernu foebis ex olei ueteris hemina una. Ad paniculas alia copofitio.Recipe her bæ lÿmphoniacæ foliorûlibrâunâ, eolophoniæ duas, axungiæ ueterisfo m laie unam,ferment undas fox:Fcrnientû uero in mortario folues,86 fu” praferi*

-ocr page 185-

DE RE M E D I C A L I B, I 1 Igt;

7$

^ prafcriptas ïpecies mifcebis,rennam^ amp;nbsp;oleum {blues 8ó uteris» De pok lineeruiexmellecataplafmabis,ræpius enim impofitum {pargit, fi tarnen nondum pus fecerit. Caricæ ex tun o codta? amp;nbsp;impolitæ curant» Fcenfculi farina ex hydromelle coftaadditaaxungia,dolorem miagat,amp;panas apc rit. Item expertum»Gutta amoniad tufa cum cæra 8ó apporta,ligata^, amp;^ quarto dig foluta paniculas difcutit. Euifci radix ex aqua coquitur,amp; quae exterior pars eft,ac per hoc tenerior trita,amp; admixto pane molli infufa eft axungia fine falejintcocp indufta 06 impofita fparget, aut fi ruperit ex hoc I'pfo impofitumclaudit amp;nbsp;fanat,ut expertum eft. Lapatium,fimuscy galli* naceus comixta dirumpunt. Eruum cum melle tritum amp;nbsp;impofitu,luppu ' rare prohibet.Myrrham etiam ex aceto tcmperabis,amp; linies locum,mira* beris effeftum. Lacerta uiridis diuifa amp;nbsp;impofita difcutit. Cinis quoqi ina* nium coclearft cæræ admixtus.Echinnorû item teftæ ex aqua illitæ. Can* cri etiam fluuiales triti medentur.Sallamenta item cofta amp;iinpofita. Creta cymoliamtaexaceto,cohibet., Sanguis urfinus diicuti: ,nec minus tauri* nus aridus tritus,ungulæcp equinæ cûolco; Bubulus fanguis illinitur,fed amp;nbsp;fimus hircinus cum melle dccoctus. Ad paniculas fanandas.Saponem cum adipe porcino recenti,aceto acerrimo refoluta cum Lna imponuntur» Codex item minutæ mirabiliter faciunt.

► Ad cyratas quæ funt glandulæ,amp; ad tumorem antequamapoftemafiat. Cap. x x v 111.

Erebynthinæ uncias tres,galbani tres,cærg tres,cineris de far mentis uitismundiflimeta(fticandidiuna,cinerisaprifici un a, S fimulmittes incacabumcumcæraminuta 86 olei hirciniuneqs duabus,Slt; {olues,pofteacolabis ac teres, pancty facies,8lt; qu5 opus fiierit,linreo fpilTo illitft impones. Ad cyradas 86 ftrumas.Lolf) fiue auenæ farina cum lini feminis farinæ pari portione,Ô6 columbinu fîmu re* cens tantundê exuinodecoques, 06 impones,utrftqy fanat. Strumis item amp;nbsp;cyradis echinnoruteftæ contufæ,86 ex aceto acri tritæ illiniunu Ranæ

quoqy rubetæ cinis admixto butyro induétus cyradas exiccat. Vifcus/alx 86 cæra impofita maxime profunt.Conchilq etiâmarini teftatufain pulue rem ,admixta ueteri axungia imponit. Muftelæ uiuæ cÔbuftæ cinis eft ro faceo 86 cgra imponitur. Columbinus fimus recens coIleCtus, 86 in folqs betæ uelbrafficæ coftus,deinde tritus, 86 admixto aceto calido impofitus, fanat,quod 86 carbunculos curât. Emplaftrû cyradicon.Recipeperyfte* riosdrach.iifi.pyretri iif).propolis xiq.amoniacixvi.caccr) granaolt;fto,ui fcidequercudrach.o(fto,nitri iiq.terebynthine octo,galbaniocfto. Ad cy radas 86 paniculos.Oftrcæ uftæuncias duas,calcis unâ cû aceto diu teres, 86 calefacies benelocû,86 fie impones medicamentft. -*1

EmplafirU Cy rddicum.

Strumis profligandis. Cap. x X i X.

Aprifici corticem intumefeentem puer impubis fi detrado ramo tollat dentibus, 86 medulla ipfaalligetur ante folis ortu prohibe* re ftrumas,conftat. Echinnorum teftæ contufæ cum alumine ex

t Î

-ocr page 186-

C, PLINII SECVNDI

C olco,folia hederæ,marrubium cum adipe, lens in aceto difco/ladupini^^ aceto codi tritiep,folia fici,amp;ficus immatura una tufa imponuntur.SuccU«, pillulæ cuprcŒ ex fermento,galbanum per fe exulceratis ftrumis impogt;^’ tur»Muftelæ fan guis illinitur.Muftela ex uino diicodaimponitur.Cod^? cum fuis teftis tuamp; ad hoc faciunt optime,quae falicibus adherent» Cio’^ afpidis cum Guo taurino imponitur» Adeps anguis mixtus oleo. Angf’^ cinis ex oleo,effc eos quoque præcipitur,abfciius à capite Sc cauda digif*® quaternis,aut cinerem crematoru bibere. Aliqui fimum columbinu imp‘’^ nunt,ali) mixta hordeacea farina ex aceto acri. Talpæ cinis ex melle imp^ nitur» lecur talpæ quidam inter manus tritum circunliniunt, 86 triduon^ abluunt. Talpg capita præciduntur,8ô cum terra egefta à talpis conterngt;J tur,8ó in paftillos rediguntur^Geep feruantur in ftagnea pyxide, utiles ad omnia apoftemata. Vermes terreni totidem quot funt ftrumæ alligati cd his pariter areGunt,circunligant lino quo uipera iuipendio occifa elhmil^ lepedæ imponuntur,addita refînæ quarta parte, 86 non folum ftrumas fi^ curari præcipiunt,fed 8d omnia apoftemata» Calx uiua cum refîna Heldin da,uel adipe fuillo,addito melk,ftrumis utiliter auxiliatun Cinis unguia afini uel equi ex aqua 8ó oleo illinitur, Bubulum feuum ex oleo imponitut' Ebuli folia conteruntur,8ó mixta cum fece ceruiGp iuperadditis folrjs ciuf^ ! iüinitum dem ebuli t illud alligatur. Fel aprinum uel bubulü tepidu illinitum dirent titfW^Vrticæ radices in aceto codæ amp;nbsp;trite,amp; in modu egroti impoGtæ ^* o Gutiunt,maturas ^periunt, 8ó omnes radices extrahunt» Viridenaftuf^ tium cum lomento fabacio contritu adhibetur, amp;nbsp;defuper folia hedcræH“ brafficæ apponuntur, ftrumas toUit,bulbi quoque ex melle triti tepidu'^ ponuntur, amp;aliadiecauliculi ruborum teneri cumfolrjs fuis ex uino dc^ codi triticp : hæc alternis diebus amp;nbsp;uicibus impofita, ad fanitatem prodd^ cunt. Sinapis fernen cum fabæ pari portione in aqua codum 8lt; triturate? impofîtum ftrumas fanat.Cancri quopp fluuiatilis cinis tritus cum mellest impoGtus difcutit. Taurinum fîue bubulü feuum cum cæra 8ó refîna imp® fitum difcutit. Fimus item eins cum aceto codus idem facit. Medicamed turn ad ftrumas. Recipe aphroniti libram unam,refînæ frixæ unam, te^ bynthinæ uncias Gx,cæræ Gx,amoniaci quatuor,calcis uiuæ duas, oldrd fati quatuor. Ad ftrumam uero claudendam. Axungiacumurtica tritaS^ impofîta optime facit,Slt; claudit uulnus. Item radicis cortices codæ enact „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to Só contufæ imponuntur ftrumis incipientibus,difcutiut,maturant,apC‘’

riunt,8iC ita cducunt,amp;omnibus radicibus extradis ad certiflimam ûnio temperducunt.Porrbadfuggillationesurticæ folia teres amp;nbsp;impones.

■Empld^rum Emplaftrum adftrumas. Recipe olei ueteris uncias Gx,cæræfex,herba: ftrumis extir- t cydaminis fex,floris aphronitri fex, oleumuero, refînam èC cæram inca ^Vc^Lwirtiï rcklucs,pofteamittes puluerem cydaminis, amp;nbsp;agitabis donee unigt; ne mint ^^^ Gat,deindeadqeies floremaphronitri,86 cÔtinuodeponcs,ubi refrigÇ rauerit,finito nono indudum pones quan diu pus reddat. Quum autemui deris exinanitum efle fado cæroto curabis.

Ca^fl

-ocr page 187-

'DE RE MEDICA L! B» III. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;76

A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Carbunculo medcndo* Cap* xxx*

Vcumens fyluadci fuccus luperinfufus amp;nbsp;alligatus emendat* Item expertum* Mel cum lomento fabæ mixtum impomtur, amp;nbsp;folialaducæ deluper,hoc ad lànitatem perducit* Naftur^ tium fermento mixtum utiliter medetur* Suppurationes di* rumpit plantago fine lanugine cum fale contufa : Quum autem purgauerit fine fale appofita procurât. Cæpæ acerrimæ lub cinere bene coftæ mek Ïi mifcentur, Sé loco emplaftri admouentur» Thitymallus quo(^ trita ad mixto lale,eymino 8é melle æquis portionibus et in modü medicaminis im pofita fanat. Nitru cum oleo tritum Sé impofitum carbunculos ardentes fanat. Porri fuccus cum cinere mixtus Sé impofitus♦ Calx uiua ex aceto folutaimponit. Gutta item amoniaci ex aceto teritur,et uulneri luperponi tur, frequenter rumpit,Sé foras protrahit. Cafeus caprinus uiridis, fiue ficcus cum porri fcctiui fucco tritus imponitur. Pix brittia cum uua paG fa exemptis nucleis addita axungia purgat. t Nuces fiue glandes perue •i’nudei tcres teres Sé impones. Erui farina ex uino impofita carbunculos rumpit. ^ Fimus columbinus cum lini lèmine ex aceto mulio carbunculis impos: nitur, MuIIorum falforum cinis prodefi: : rutacp ex aceto trita. Fimus pecudis incipientibus carbunculis imponitur. Ficus ficcæ in uino decoys lt;flæ aut tritæ Sé confricatæ extrahunt. nbsp;nbsp;Herba Euina quæ habet folia fi^= millimacupreflb cum melle illinitur. Cerebrum fuis coSfumtg^ coftum Voßum B imponitur. Expertum ad anthracas, quod alp dicunt oculum puUinati^^ ®^® ■^‘’'' “** cum, alp carbunculum. Folia rutæ uiridis, uuam paflam pinguem pur- fj^f^^y’^'^ gatam,aphronitrumalbum,omniaæqualia cum melleutêris. Emplaftru ad anthracas. Recipe galbani unciam unam,afpalti unam, nitri femiun« ciam,arfenici fimiliter,feui ueruecini de renibus uncia unam, coques amu* lentum,facit amp;nbsp;ad uulnera recentia feupuftulas malas. -^

Adpapulamnoxiam. Cap. xxxi.

D papulam noxiam, quæ tertia die occidit. Bullos crudos te* ^^^ molliflïme,addes coriandrumuiride,meletacetum,teres^ v ^’^^^ ^impones. Porcinum fel ficcabis infumo, Séexinde fantam partem praecides, quanta fpacij ipEpuftilla tenet in ca pite , quamcalefaSlamfocoin modücæroti induces Sé fieimpones, quum hæièrit non dimittit,nifi fecum papulam extraxerit.Signum uero moritu* signumletdlc. ri eft, fi medicamentum non hæreat. Ante omnia de carycis Germanis in uino Aphro difeoSfis leuatis ac tritis adiecto paruo melle cataplafina faci* cs amp;nbsp;fuperomnemeuram impones. Pomacaprifici,ficcacombures, èC cumfaponemifeebis Sé impones. Exuirgaitemipfius interiorcm albu ginemrades amp;nbsp;teres diligenter, Ôé Epone mixtâimpones : ipE enim uim eins mox necat ne amplius ièrpat. Galbanum item per fe imponitur,ape^ rit amp;nbsp;extrahit. Poftea uulnus faff urn curatur alio medicamento.

-ocr page 188-

C, PLINII SECVNDI

fehifli, id eß, fdlfiUs.

D

Furunculismedicandis» Cap* XXXII* ^^Tcus ficcæ decodæ ex uino 06 tritæ imponuntur. Fimus gain-' naceus rufus uel albus recens ex aceto tritus amp;nbsp;impofitus erh^ citer fanat» Nafturtiü fermento coquiturScimponitur. P^P^ uer quoep lyluaticum cum axungia fuilla tulum imponitur » Bulbi triti 06 impofiti exiccant» Daptylus etiam tritus èC cum molli pa*^^ infufus imponitur» Fermentum cum iale mixtum imponitur» Pellis fi^*' liter mûris detrada» Seuiim arietis cum farina punicis æquis ponderib^^ prodeft. Nitrum cum refina mixtum detrahit» Seuum bubulum euro 1e imponitur,aut fi dolor eif fine laie liquatur cum oleo:fimili modo fad*: iium caprinum» Galbanum per fe prodeft» Ventriculus ciconiæ ex ui^ decodus illinitur. Mulcæimpari numero infricantur, digito minimoio des ex auriculis pecudum illiniuntur» Limacis cinis afperlus purgat.ty uemgranis hordei fiquis furunculum circundat,fingula manu fimftra^ in ignem cóqciatjCÓfeftim fanat. ■*- Ad furüculos,5^ ad omnes tumortS' Adipem caprinu recentem cum pice dura pari pondéré tundes,fubalt;fl’^^ more malagmatis induces donee fanentur. Nitrum quoq; cum refînais* perpofitum furunculos extrahit. Ad idem compofitio bona» Recipe g^' tæ amoniaci, aluminis fchifti, propolis, ftercoris palumbini anaunc.unæ feui taurini mundi tres, refinæ fex,cæræ fex, ex his ficcatundi amp;nbsp;criblé oportct,ac caetera in nouo cacabo lento uapore folui Só ficcis mifceri»

Item omne ftuum fi ponatur utile eft» -^

Adcircinum quodalij zonamuocant» Cap» xxXIII»

Ireinus quemalq zonam uocant talis eft» Veficæ tan quam co'^ buftæ exeunt SC crêpant,primum paucae, deinde cito multiple* cantur,quæfi hominem cinxerint,occidunt.Curanturueroßlt;^' guccum cicutæ,coriandri,colopponis,ebuli et làmbuci radit^^ cum uitello oui amp;nbsp;oleo rofaceo mifcebis ,amp; penna linies ac fuperfperg^^ puluerem milq combufti,86 hocfi frequenter feceris fanantur» Sucóeo^ riandri calicem dimidium 06 croci aqua infufi ac triti tantundem permife^^ bis amp;nbsp;uteris apenna, amp;nbsp;fic fuperfperges puluerem de carycis in arcacan^ denti combuftis*

Igmlàcromedendo» Cap» XXXIIII»

Ermes terreni ex aceto illiniuntur» Lens quoeç in aqua man*“ 3 na décoda imponitur. Herba fauinaquæ habet folia quafief* ! prévus t ex meUe illinitur» Oua coda trita cum oleo im* '^ ___^ ponuntur, amp;nbsp;folrjs betæ operiuntur» Ouorum trium caiv Mnfamini^ didum cumanuli pari menfuraimponicur» Hyfiopum contritum cump’ nis polline 8ó ro ia ce o illinitur. Ac fimus uitulinus lèu bubulus» RanienO item t caprinæ pellis t eieda punice Slt; ex aceto trita illiniütur. Serpentig iènedus cum bitumine amp;^ felle fine fimo agnino ex aqua illinit ! abalneo2*

qwrfm neutra ^enere.

'^ceruinæ quot;i devenu

lij cinis ex oleo amp;nbsp;garo illinimr» Ruta ex aceto amp;nbsp;oleo illimtur. Amurf^ oliuæ nisræ infundîtur» Grillus contritus ab co qui no fit uitio illo apprc^ henfus,

-ocr page 189-

PE RE MEDICA LI B« III,

* henfus,eum qui hoc fecerit in totum annu ab hoc malo lib erat: op ortet au* tem eum erui ferro cum cauernæ fiiæ terra. An Péris adipe perungitur un liter hoc uitium. Viperæ caput aridum taduftum ex aceto fuperlinitur, nbsp;nbsp;’^comiußum Spongia ex aceto imponitur tarn grandis ut fanas quoq^ partes obtegat: urfinus adeps adqcitur, Bit genus facri ignis quod ZoPferuocatur, 2ofteri quod occidit eum quem appétit, fi præcingit, Huicoccurrit plantago im* pofita cum creta cymolia,aqua cyftemina aut certe dulcis Poluitur ex oleo, deinde penna perugitur, eadem die libérât, Oui medium quod eftrufum terit fublato albo in uaPc cupreo,deinde piftillo de cupro,SC fie dolor pen* naiUinitur, Herba h elyotropiumficcacomburitur cuius cinis oui uitello permifcetur 8ó penna illinitur, ■^. Plantaginis fuccü,cerufam,0ó cretam, cymoliammifcebis amp;nbsp;induces,curat, Album cicer aut nigru infundes in aquafontana poft triduum,teres diligenter ut Cerotum,dehinc in ipPam a* quam infundes medullam panis amp;nbsp;feorfum diligenter teres, deinde in ui* num mifcebis, amp;nbsp;fi durufueritadficies duo uel triacochleariaipfius aque, itaut póft illitum panno uel linteo imponas. Teres cretam diligenter, ^ feprfum bene teres coriandrumamp; commifcebis,fimulcpteres,additouino ueteri modico:lauabis etiam uino ueteri locum, atq^ à penna induces medi

camentum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adrubeam, Cap, xxXV4

Auabis primum uino ueten, Ô6 puluerem uermium terrenoru fil O*^ quot;5^ P^^'^P^rges qui ad fokin fint arcfacrbamp; alfigabisïquod fi locus ta

lis eftutalligarino poffit, ipfos lumbricos recêtes teres amp;nbsp;linies, *M Ambuftisfanandis, Cap, xxxvi,

Imus ouium cum cæra ambuftis imponitur, Ambuftum po* lenta cu aqua fubacta 06 impofita fanat, Maluæ folia ex aqua decoquuntur, 86 ex ea aqua fouentur combufta. Folia quoep cruda trita admixta axungia caprina imponuntur, Myrti uiri dis folia contufa èC impofita fanant, Puluis foliorum eins fi cum rofa per^ fundatur exiccat amp;nbsp;cutem nutrit. Terra quam talpæ eiccerint cü aceto mi xta amp;nbsp;trita imponitur, Ouum crudum cum fua tefta tritum amp;nbsp;illitu Panat, Fimicolubini cinis ex oleo illinitur, Cucurbita' aridæ farina utiliterafper gitur. Lens ex aqua femicofta imponit : Procedente uero curatione lens cruda c0teritur,eielt;fto^ furfure eius decoquitur et fic imponitur,poftcatp mei adijcitur, Vitis cortex comburitur,06 cinis eius ex oleo illinitur,amp; pi los reddit, Hordeum toftum tritum ex albo ouorum illinitur, Ouaiil aqua decoquantur, deinde in pruna torreantur donee putamina eorum comburantur,tunclinteaeorum ex ro face o illiniantur, nbsp;nbsp;Oleum addi*

to fale puftillas reprimit. Eis uero quæ feruenti aqua cobufta funt, rana* rum cinis inPperPus adeb prodeft ut etiam pilos reddat, Efficax eft fibri* narumpelliumcinis, Fimus leporis 06 capræ illinitur æquis portionibus. Gluten taurinum remiffum ficut folet à fabris remitti fine cicatrice fanat, Hederæ nigræ folia ex uino uetuftiffimo cofta amp;nbsp;contrita impones, IHmi tur item canini capitis cinis, codearum^ cinis ex oleo a atque adeps uerri*

U

-ocr page 190-

C» PLINII SECVNDI

EwpWïril di imbujid.

nus,garum infunditurneenom/natur» Canerorö marinoru üel flumala’ cim'sexoleo prodeftambuftis : ilhtajtemfex uiiii bue fapx» Ohuaru^^^’^^ nes teruntur amp;nbsp;imponuntur. Nigra oliua continuo fi imponatur cof^^^^ ducata,puftulas gigni prohibet.Flos hederæ cum cgrautiliter imponit^*^' Magnes lapis crematus,tntus^ infpergitur. Optimu eft fi ex auribuS 1^^ rorum,Slt; genitalibus fordes applicantur* Emplaftrum ad combufhioi^ Recipe fpumæ argenti uncias duas,cæræ tres,adipis porcini mundati ay duasSClemis» Emplaftrumquodadcombufi:ümirificcfacit,amp;quüfrquot;quot;^^ ta fint,nullum magis probatu : protinus enim impofitü tollit dolorem ? infinita eeleritate perfanat.Recipe fpumæ argenti uncias duas, adipis p®^ cinipurgati{èx,cærælibras duas ÔC femis,ouianferini uitcllo teres amp;ï*^* fcebis fpumæ argenti tritam cæram cum adipe refolues. Cæram itemi*^ oleorofato rcfolues,amp;facto tenuicærotoadmifeebis bulbum hip di^^§ƒ^ ter tritum» Alp tarnen addunt cærufæ puluerem mollilîîmû, SC panis mK^^ infuiam in aqua amp;nbsp;tritam,SC fpumæ argenti bene tritæ puluerem : hoe ft* cit ad faciem ffigore uel calore exuffam* Ccrotum de rofacco,adic(fio a“* pc porcino recenti quod fatis eff .Radices lilp conteres,Se quum opus fo^* rit,uteris. Herbam cuculum inuoluta coftam in cinere contundes,8^ 0^^ atque aceto permixtam induces ,combuftum intra triduum fanat.

Adfrigoreexufèa. Cap. XXX VIL

Epoimm pili cinis, pulmocp eiufdem adalligati, frigore exu^'’ 1^^ medentur. Ad combufta à frigore,mori quoq^ arboris futc“’ ^^'^ ®’^o æquali mixtus facit:mitigat enim perunctus uflurai^ Adignis amp;frigorisaduffionem.Rutæfoliainolcocofta^^’^ ta colabis:peruncf a deinde amp;! impofita calefaciut. Puluere ariffolog!gt;t^^ oleo trito,contrafrigora amp;nbsp;algores perungi utile eft. Vrticam itemter^’ amp;nbsp;fuperpones,8ó alligabis ,hoc facito bis in die, 06 intra dies quinque ft* nus erit. Ituri uero per niucm,farina opopanacis bibere debent, ea^ p^* ungi.Vini enim habet mirificecalefadoriam. Si autem falt;fta fint uulneri» ff umentum toftum in ferro ac tritum è uino,præfentaneo remedio eft.

Scabiei arcendæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. xxxviH.

Edulkc afinmæ iHitæ plurimumprofunt. Vrinaafinicumft® ' * * *'' luto impofita fedat. Gluten taurinum cum aceto tepefaftm^ü^ ^^ ^ ditacalceimponitur.Fimusbubuli,alumen liquidum admix^ nitro ex mclle imponitur, Nitrum cadens ex uino extingui^’ quod tritum ex oleo fpargitur in balneo : hoe enim amp;nbsp;pruritum fedat» R* liafraxini coques ex aqua,amp; inde fæpius lauabis. Sanguis quoqj bubulus ^dUter recens impofitus,quiquum aruittalterfuperillinitur,poftero dieabluituf thxiuio cinere tlexiuio.Sanguis caninus illinitur.Triumlocuftaru pratenfiumpe des cum leuo hircino triti medentur. Ad fcabiem amp;nbsp;pruritu » Radicibiiï rumicis,hoc eftlapatp medullatis,non co(ftis,fed cum fale tufis, aceto acii admixto uteris in balneo. Ad fcabiem purgandam folia herbæ paretanæ conteres diligenterjôd exprimes,çolabis^ Ôi mittes in trullionemautace* tabuluiû

-ocr page 191-

D E R B M E D I C A L I B» I I I, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;78

A tabulum fuccumut bulliat diligenter, 5c po Rea leuabis ac refrigerabis, quum^ gelatum fi.ieric,fi quis humor remanfît ex illo fucco,Rmdatur de re Iiquo,perunges lorum fèabioRim. ► Perfici folia mittes m oleu Sabinenfc quumiam feruere ceperit,ubi fe conHauerintjillis leuatis alia mittes, hoc fa des Sf tertio dehinc eolabis oleum, amp;nbsp;cæra addita factum cærotum repo* nes,Sdinneceffitateuteris : facit enim adlateris acfplenis,amp; neruoru do* lorém. Refinæ,cæræ,fulphurisuiui,etpicisdeh.fex,conteres fîngillatim amp;nbsp;fiêmifcebis,iterû^ teres ut lene fit,amp; inde in foie calido corpus iUinies, êC paulifper morabitur donee bene fudet. Emplafb-um aliud,fiue medica swphMrfi mentumadfcabiem.RecipeIpumæ argenti unciam imam,cerufeduas, nbsp;nbsp;“^”**

cæræpunicæfex,oleiro{àtiquacuor,axungiæporcinæ recentis Rx. Ad fcabiem ud combufta. Recipe cerufæ unciam unamjpumæ argenti femi* unciam,olei rofati Ièx,cæræ fcx,fa(fco ceroto tritum puluerem mifcebis,8C album duorumouorum addes» Item phyficum eis quibus manus replcn* tur.Micas panis in recenti infulas cum laducateres 8^ impones. Cocya* ton ad fcabiem.Rccipc cæræ libram unam,rofati unamjythargirp quatu* or, cerufc quatuor,medullæ ccruinæ quatuoi ,ouorum trium uitcllos, fiic cumptifanæ,qu2comma fcabiem curant, Jtem^tanulum cum melk nu* txwil«» rabiliter curat.

nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adpapulas,8óprurigines, Cap, XXXIX, BVpinorü farina ex aceto fubadain balneopapulis illinitur.Pru* ritus fedant,codex minutæ impofitæ,Nitrum candes uino aufte __ri extinguitur,deinde Conteritur,SC Gneoleoin balneoafpergit, pnintu 80 fcabiem fedat. Oleu in quo paftinaeæ marinx decoótx Gnt,aïu* minis liquidi pars tertia, dux partes mdlis in balnco papulis illimunc. Ac quepapulis cretacymoliain balneoillinit,fuilli hmi cinis,uel cornu ceruini cinis ex aqua illinit*Sulphur tritu mixtü liquamine in balneo utiliter illinit •-Adpuftellas quæuocanturuolaticæ. Cap, LX»

J Rocifcus ad puftellas uolaticas. Recipeyu Gderon uncias ip. allq purgati unam amp;nbsp;femis,fulphuris uiuiunam amp;nbsp;femis, cymi den.duodecim,aceti acri quantum fufFicit.teres CmuI omnia ad folemóó permifcebis. -^

Varis tollendis, Cap, X L T,

Olia porri fedtiui trita amp;f impofïta,tollune uaros. Teemep farina j erui ex aqua impofita fanantur, 06 toto corpore maculx emen* dantur Oleum amygdalinûcx melleillinitur. Adeps gälli* naceus cum l ereta contritus cumcepaimponitur. Varos tollit Surinaauenæ ex aceto coda ÔC impofita » Lacertæ quoep (anguine ieiunus illiniatur, Aduerrucas,clauos,amp;fcallos. Cap. XLii*

Errucxabolêtururinarecenti cam's,cum fuolutoillita. Fimi ca « ninicinere cum cæra amp;nbsp;cepa impofita. Agrimonia cum aceto ^1^ impoGta,ucrrucas toUit. Fimus t auium cum fanpuine murino 1 ia\ iimo gal*





YuJdrfl.fèrii rtibigo.o'h''Ht ^oçfrrrum.a’t h^otißrrCiU»


EruU, erobi, quot;icttr/i


\0hiiV»


-ocr page 192-

C» P t- Ï N I I S E C V N D I

^ Cynino, c Knaceo cum oleo 8«r nitro efficaciter tolluntun tOcimo aim atramento’ torio.Immaturorü etiam ficorum lade cum axungia mixro. Capirum ^^'. ■t4ßio narum cinere cum t oleo trito. hem^ fimi uituli cinere triti ex aceto.

næ urinæ Into toUuntur» Item fanguine lacertarû quæ tyzelicolæ dicunt^ fi perunguntur ipfo. Ad uerrucas amp;nbsp;clauos ♦ Nitrum tritum cum exig”” ^^Apone,id tft, rnellis iUinitur donec cadant, Clauum autem qui primum furgit de t fap*^ jiBf^wdtf. nbsp;nbsp;ne circumlinies ,amp; in circuitu,amp; in medio.

Ad pruritum corporis» Cap» XDlil»

Auri uiridis folia aim fale ex uino uetcri conteres, 86 in corp”* ^^^ perfricabis 06 non terges; Lauri tymolas cum oleo conter^^’ 00 ex eo corpus perunges» Apium conteres cum oleo rofatOt amp;nbsp;inde corpus lUinies, Vrinam calidàm,amp;S nitrum codum^*-tritum cdmiicebis,amp; exinde corpus lauabis» Nuces rancidas, amp;nbsp;fùlphn^ aequaliateres,amp;deliquamineoptimo temperabis acfricabis, dehineptt’' fundes ex aqua cemperata corpus,et poftea de uino uetcri èC pane fricabi*» fulphuruiuumcumliquaminis flore tercs, 8c ex hocin balneo perungt^’ ita ut non fcalpas. Qtiu^ diu moratus fueris in calore,de mica panis inu** no infufa corpus perfricabis,amp;L fiedeicendens Ïn folium» Herba cuculi co” trita, locum qui pruritur fanabis* Fceniculi uiride conddes minutât»”* amp;f nitrum uiride conteres,amp; fulphur ex aqua coques ,amp;f inde corpus frit^ j^ bis/»*- Item ad pruriginem .Recipe nitrum Iibramunam, fulp huns uid uncias trcs,axungiæ fine faletres,nuces rancidas numero triginta3lilt;5»^ minis optimi quod fufficiat.

Adimpetiginem. Cap* X b 11 ll*

Vcleum pineæ uiridis teres diligenter amp;nbsp;mundifïîme,86 mitte” uinum uetus,^ terendo quafi cærotum molliflîmû facies, amp;lo^ ^^ illinies.Silicem quocp tritam cum aceto impones* Fauilb”* item de foco cum faliua induces* Saliua ieiuni perfricantur.Sûd - liter^ uua canina dragantû in aceto infuium amp;nbsp;illitu mire curât* Gummf” aceto infufum ad utninq^ facit. Myrrha trita imponitur* Herba cuculusin* termanus confricaturamp;illinitur. Succus chelidoniæillinitur ruptisfoli]î cxprefrus,expertu eft. Thuris mafculi,nitri,ac fpumæ argenti,pariapoU dera cû aceto conteruntur ad fpiflîtudinem rnellis,amp; illiniuntur»

Ad maculas de corpore eximendas» Cap. XbV*

Entæ ficcæ unciam unam,Ô6 fulpburis uiui femiunciam, in pub « M uerem molliffimu rediges,et in balneo quum fudarc ecepensdü ® ®' per cutemafperges,amp; ex eopuluere perfricabis* Adeos uero qui durions funt cutis .Radicis camcleoniis uncias tres,nithflo ris duas,fulpburis uiui unam,ex aceto bene contere, amp;nbsp;illini in foie,fednû diupermaneat,^ neexulécris,Indelaua. Ad uarietates colliuel thorads» quæ ex choierauel phlegmate ueniunt.HelIeborû album,fulphur,nitrui” rubeumamp;: alcyonem,æqualiain puluerem redadta colliges, amp;nbsp;in haine” quum fudarc cœperis,loca maculofàafpçrges, Ad maculas uero albasud îiigr»

-ocr page 193-

DERE M E D I C A L I B. fil.

79

A nieras qua: exeunt m peó:ore,uel in collo,fiue in braches,aut ubicungj de phlegmate,aut de felle,aut und ecu nep de phiegmatc. Tinaperi drachmas quatuor,foliorum fici q, aphronitriquatuor,alcyonei quanior,cymolg xq. tere,5ó in balneo utere» Ad maculas albas uel nigras. Aleyonei uncia unâ, ftrutq unam,hellebori nigri duas,tinaperi tres,nitri tres, pumicis tres, fe^ clætresjfînapis fex,centron{èx,cerufæ très,teres,06 uteris in balneo. Ad lepram.GaUæ omphacitæ uncias üq .chaleanti acatiæ,mifei rubi, aut mar* mbq fucco æquali pondéré uteris,Capparis item cortices cu aceto coques amp;utêris,quandiu aût tuleris medicaments,uteris diarodino, Lapatq ra* dicern décoda cum fap a 86 tritam illinies, Hclleborû item album tundes, cribrabis,^ teres cu aceto acri, 86 uteris: quando aut defudaueris de fpon gia terges, Similiter^ fandaraca alumine rotundo cum aceto uteris. Ad Ie pram antiquam. Recipe pulueris,hyreos congium unum,cardamomi dimi diu,nitri drachmas iiq,chalcantiodo,afphodeliradices numero quatuor: ifta omniatrita 86 permixta repones: Qiiando aut necefTarm eft ad ufum, coques cum aceto acri ad fpiHïtudinem 86 uteris, ita ut prins corpus nitro diluas, Lapatq item agreftis radicis drachmas xrj .gummi fex, coques ex aceticotylaunaad quartas, poftea admifcebis fulphuris uiui drach, tres, myrrhæ duas,gallæ duas,agitabiscp 86 leuabis de foco citius,et loto prius corpore de nitro.fic uteris, Itemnitrum. Cameleontis nigræ radices,car g damomu,chalcantum,alumen,fchiftum,hyreum,omniaæquoponderete res cumaceto,86 uteris ut fupra. Adleprâ.Recipeopq uncias duas, cami triæ duas,tinaperi duas,quæterescüaceto,86lîc de penna locuperunges, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Emplaftru ad lepra hue fcabiem,Recipe ituiæ folia uftulata ad uncia una, nbsp;nbsp;nbsp;^’**^*^’ yu fchihon unlt;â,cæræ 86 olei rofati quod fufficit,quod mdudu Imteo impo ' nes amp;nbsp;folues poft triduü,poftcp tuleris emplaftrü impones falem cu aceto coda 06 tritu bibe 86 utéris,biduo hoc curat,56 fplenê füftentat. Ad lepra Amulftum lef ualdebonü,facitaut 86 adantiquauulnera.Recipe yuunciauna, chalcanti unam,cærguna,adipis porciniduas,hcca,teres 86 comifcebis. Emplaftrü ^^„puftrum Claudiani.Recfpe lauinæ une, trcs,fandaraccduas,aluminis fchifti duas, cluuHani, amoniaci duas,fulphuris uiui duas, uifci uncia una 86 femis, terebynthmæ quanta fufficit ad coIligendü.Conhcies aut ftudiofe, 86 facies ut malagma amp;nbsp;impones,amp;Iocum indudrü in alutâ,86 foIucs poft dies feptê uel odo im pofitü,86hocuulnusnofacit. Item aliud.Recipe pond,fùlphuris hellebo rialbiunc.duas,adarcæunâ,nitri iiq.alcyoneiunâ.tinaperiunâ,foliorufi* ci ficcoru unam,feclæ unâ,rofæ ficcæ dua8,ceflarci quatuor,

Curdtio k^a

Lepræ imetK rat£ tnaicla.

Adcoloremcicatricibus reddendum. Cap, X d v I, Rietinus item pulmo recens quam frequenriffîme imponitur.

[ Adepsleoninust cum rofâceo imponitur, Scuum eiufdem ex '*’'* nitro efficaxeft,Vtendumquoquecftanguiûfenelt;ftute ex ui* no décocha, hidemep feile feorpionis marini, Fimo etiâcolum

bino ex nielle,crucæcp femine cum t melle bubulo, Lupini ex aceto coéri -^fUlt imponuntur, Rurfus^ fèuum afini uel uituli adiecha myrrha, oleo 86 croco

-ocr page 194-

c. P L I N I I S S C V N D T

C exténuât,8Cmhos u(ùs feruaturmpyxideærea,8ô calcra^umîmpomtufc Adliuores récentes 00 tumores, Cap, X b V 11#

Ecêti liuori cortex rhaphani ex meUe tritus imponit, Holus t^ tu crudû per fè, Âniû tritia cummelleæquali. ApiduiridetritU a cia albo oui imponit. Sinape item tritia cum melle 8lt; adipe anf^ _______rino» Acrifolrj radix decoquit, amp;nbsp;trita imponit. Aqua marins utiliter tumor fouet,Tumore uero recente aqua falfa ealida fæpius eu fpon giapofitatolIit.Fimus quocpfuillus fub teftacaIefactus,8C tritus cumoko l!di[torticÂt4 mire aducrius tumores facic. Pereuffa in facie autt deiquamata, pane eX melle lanantur. Si fit ex pereufTo.fimus aprinus decoélus ex aceto impo# nitur. Fel quoque ouium cum laôte mulicris. Cancri item fluuialcs triti cum lacfèc afinino, Smapis Alexandriui triti heminâ,adipis anferim uncias qui • • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuor,meli{rælibram,in mortario commifcebis,amp;^ panno induces, 2lt; paru

quæ excontufionein doloreeft,impones,mirifice fanat. Pulmones pe* cudum in tenuiffima fruda conciduntur,deinde coniec^a in fer yen te aqua calida Ribinde tumoribus imponuntur, PJantagine crudaamp;C contrita» fi tumor fine duricia cataplafinetur,efficacicer fedatur, quod remedium ^ t C4nco’ow4 alia huiufee modi curât Ôlt; t cautromata. Salinfaccum linteum co ni} ci tun hauiabfurde deinde intindum in aquam ferucntem,6lt;itacalefadum crebro imponitun ^nomaci ^^^‘*^ Fimi aprini farina in fperfa potioni euerfis utiliHima eff. Sed aliqui putam melius efife ciuldem fimi fiacti à quadrigis amp;nbsp;rotis preffi, proximam huk £j pucat fimo fnillo uim incHc.Luxatis uero recens fimus ucl aprinus uel fuik lus uel uitulinus imponitur. Verris fpuma recens cum aceto illinitur. Fk * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;muscpcaprinuscummelle. Carobubularuptisconuulfis^illinitur. HoC

s^jiTM. loco compofitionem emplaftri ponimus,quo Sagares uti iolcbat. Panera* Pcntr^iiajlff, jfafles de nobililTimis aducrlus omniaquæ in huiufinodi certamine fuient interri,quod præterea furunculis, fi;rumis,uulneribus, coHeÆôibus^jP® dagris quoque medetur. In cacabum nouum fictile conijcitur, fpuma: ar* I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;genti tufæ 80 cribratæ libra una, olei ueteris fcfquibbra : bax coquuntut

amp; fubinde tudicula permifcentur. Modus enim eft ut fiat craffitudo glu* tinis fabrilis,tunc adrjeitur picis ficce pondo quadrans« feui taurini diligen ter triti pondo uncia,interpofita horæ dimidia parte quum deficrit, tudieu 'frecoUtur ^^ ’n aquam frigidam miira,^ ammota digitis, inquinata ^ tollit, Só qüum opus fueric linteo fpiflb imponitur, ita ut oleo non tangatur. Si fanguis fuftudcrit. farina frumenti ex aqua temperata imponitur, quæ tantam ha* Nero. betpotentiam,ucfanguinem producatufquead fafcias. Neroinitiofuiim perq quoties notfurnis grafifaturis in faciem uerberatus erat, tapfiamcum thure amp;nbsp;cerufa illiniebat, Só pofterodie fine ullis argumentis rixæ popu* io Romano uultum fuum (pectandum præbebac,

Offiumfradturis fanandis. Cap. XEVIII,.

Aninum cerebrum hnreolo illitum imponitur, fuperpofitis lanis quæ fubinde oleo fufFunduntur, quartodecimo die folidat. Ci* nis fylueftrium murium imponitur cum melk» Cinis uero ter* renotum

-ocr page 195-

ßfi Rß MEDICA LIÄ, lit


So


* renorum ucrmiuin cum melk etiam minuta oflà extrahit» Lardum eli^ xum circunhgatum mira eelentatefolidat* Sed articulorumt fracroru cinis de ‘^fidäurit femoribus pecudum cum cæratcodusimponitur» Caprinusfimusex ueteri quot;^ (oftii fi-’^Hit uino apent,extrahit,fanat.

Adextrahendaeaquaccorponinfixafunt, Cap» XL l x.

Vs uiuus difcerptus imponitur » Lacertæ quoque caput concifum

E ^ ^”’ ^^^ tufum.Lacerta etiam uiua diicerpta. Cocleæ item exem

Ë P^æ ^^ ^^^^ fuis,amp;^ contritæ cum leporis coagulo* Teftarumep k* piæ cinis. Allium elixum cum picc.harundmes extrahit» Nafturtiu cum pice impofitum»Farina lini kminis cü radice iylueftris cucumeris una tris ^^^ ^^ ^^^^ ta. Vrticæ radix trira amp;nbsp;impofita,filiccm cxtrahit.Filicis item radix eodem mo „ienfeexeput doharundinem extrahit. Radixetiam acrifolq coquitur,amp; ternur,amp;ficimpo uudhdbent,c3f nitur. Blattæfîne pedibus,amp; fine capiteamp;pennis tritac üliniuntur. Caneri eucumerifm fluuiatiles triti,teftarü purpuraru cinis ex aceto.Fimus capræ ex uino. Coagus “^^°^’ ^‘'' ^* him quodeuneç eft,led maxime leporis cum pari pondéré thuris aut udei»

Aduerfus morfum canis rabiofi. Cap* b»

AlCamentum imponitur. Succirutæ pondus den.quindecim exui 1 nobibitur. Plagæimponuntutrutæfolia tritaeû faîeamp;f melle uel S^S ^^’^P’^^^^^^®* Folia nigræ ficus trita ex aceto medentur. ko fæ fylueftris radix pota.effîcaciffime t abrjcitaquæ pauorem. Plan g tago pota amp;nbsp;impofita facit,^ aduerfus canis rabiofi morfum,amp; aduerfus omni umbeftiarum. Lanafuccidaindicamorfumßnatpoftdiem feptimum fbluta. Ciniscapitis caniniillitus abigit aquæ pauorem, aut caput canis deuoratum. Vermis quoque de cadauere canis alligatus,pauorem tollit. Eft limus fub lin* gua canis rabiofi.qui datus in potionem,hydrophoniam prehibet. Omnia au^ Kin præcedit.ut iecur eiufdem canis qui momorderit, deuoretur fi fieri poteft, crudum,fi minus ,quoquomodo codtum, Crifta gallinacci contrita imponi* lurplagæ.Anferinus quoque adeps cum melIe.tSaliuntur à quibufdam canes qui rabiofi fuerunt, ut in remedium carnes eorum edantur. Lachens catulus eiufdem fexus qui momorderit.in aqua necatur,eiufdemcp iecur crudû deuo= ralur. Fimus gallinaceitrurfus ex aceto morfui imponitur. Glebulæ ex hya rundinisnidofblutæexacetoilliniuntur. Catulus ladens priufquam uideat, aperitur.eiusep coagulum bibitur,ita ut is qui bibit in defluenti aqua ftet ufque adumbilicum.Pauefeentibusueroaquamtotam faciem perungunt adipe uis tuli marini. Aquarn expauefeentibus ufta plaga ferro continuo fanatur.

tahgrt

1 prior kâlo foluutur, atnt er filudcur h t bcbdt,mibilaLi untur dut [erz: udntur legens dtm uidetur, quot;irufut.

Aduerfus morfum canis non rabiofi* nbsp;nbsp;Cap. r i.

^^ Itrum amp;nbsp;axungia amp;nbsp;refina æquis t ponderibus ex aceto imponun -^portionih, tur. Allexcrudainlinteolisconcerpiis. Allium cum nielle tri* turn. Menta etiam cum melle contrita. Marrubium tufum cum il axungiaueteri» Vrtica trita addito (aie. Cinis uitium cum oleo, acetum calidumeum fpongia. Ramorum fici cauliculi teneri benetriti»

-ocr page 196-

C, pLINII SECVNDT

C Nuclei amygdalini cummellctriti^ Nucum luglandium carnes cumf^ pa 8ó fak ac melk contritæ, eafdem carnes nucum ab ieiuno homme cot^^ manducatas imponi iubent» Spongiæ minuta: conciduntur Slt; imponü’^ tur mRife uel ex aceto auc ex aqua feu ex melk, Fex accti cum melanth'*’

plagaeimponitur.

ffilothrurnun gentum eft de-ptlutoriie mr^ (^ tutii.

Pfilothrum,

tur fine ulla quidem ratione, fed illorum quoq? perkiafidni Tue* currendum eft, amp;nbsp;monftrandum quemadmodu effici pofte,n* euulfi pili non renakantur, Non omni autem pfilothro fic ute” dum eft,utprius quamadpeiaturrefinapili auferantur. Sanguifugæ tufæinfiftiliuakex aceto illiniuntur per boras tres, deinde m balneo^n^ luuntur, Laccanis primipartus illinitur, Amerina? nigræ femêcumfp'* mæ argenti pari pondéré illinitur in balneo, Sanguis quoque uefpemE'* nis. Vipera exemptisoflibus in tribus heminis oki difcoquit amp;nbsp;tentin'’

morborum mcurkis fuerimus diligendflimi, non ideo tarnen habcbin^'J’ (j3em falutis quum ex improuifo krpentes fæuiant, mures, aranei,8lt;f p^^* Iangibamp; his omnibus nocentiores hint uenefici hominis morfus ♦ Adud* fus hæcitacp conuertendus eft animus mftruendis remedijs, ut appaf^^^ benignitatem naturæ etiam ea mortiferaeffe noIuifleJgitur thitymaUni*^

cus oleo illiniturin lók frequenter 8c hyenæ languis illinitur. Venenisprohibendis,datisq?expelkndis. Cap, Llin, Ntidotum Mithridaticum laudant medici, eius^ diuerks aftt* æ’^’P^^^‘'^”^® ’ ^ ^^ comendanda pigmenta pretiofap*^ |Æ^^^!wP^^*’*‘a^■*f^^t^*^h^gentes pecunias pofcunt. Appendunt nanlt;iu^ ^ 2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hngulas libras uicenis H S.amp;- infeliciumcrcdulitatcm hocqüO^

tontpewf M,

queingenio circunueniunt, utillis perfuadeantemere quænoceant, ÄÜ^ nanep ftomachum Iædunt,alia caput aggrauant,alia pallorem afterunt,a§ grauaut amp;nbsp;corporis maciem,Só ita frequenter accidit ut hi qui iHorum aa^ dotis ufi lunt mikrius morerent, quafi bibiHcnt uenenum.Pompeius aut^ Magnus Mithridate deuicko in fcrinio eiusinuenit iphusmanufeript^'^ copofitionem qua ipk præfumpta aduerius omia ueneRcia in totum dien’ tutum k incolumem^ præftabat, in qua nuces iuglandes duæ,ficus fite^ duæ,rutæ folia uiginti,falis granum unum,in uinum,contunduntur 8^ de* Blf/lrw«. uorantur à ieiuno. Ekdrum eft aurum in quo quinta pars argenti inuem* tur,ex quo fi' quis uak potatorio utatur, infidias ueneni uitabit: dikurrunt enim in eo arcus cockftibus fimiles cum ftridore igneo,eocp mododupüe^ ratione deprehenditur kelus. Eft eleftrum fictum in auro, addita argent quinta parte,kd hoc tantum præftat,quantû illud naturale,ergo monk’

uimus quoantidoto uenenumnon admittaturSó quo uakulo arguatut) nunc amp;nbsp;remedia fuggeremus, Centaurion potumomnia malainedin* u exigit per aluu, Ariftolochiæ radix pondéré denary ex hemina uinibgt;

-ocr page 197-

DE RE MEDICA LIB, 111,


Si


A bitur» Sanguis canmus hauritur aduerfus toxica* Coagulum anguium in potione. Ventriculus ciconiæ cum hóle ouium in cibo datur* Muftela uul garis inueterata drachmis binis potatur. Sanguis anetarû ponticarû fer* uaturfpifrus,8ó diluiturex uino. Afini fanguis potus,uenenareftringit» Hædi fanguis utiliter bibitur»

Contra leporemmarinum amp;nbsp;paflinacam, nbsp;nbsp;Cap» l 1111»

Struiturquidem 86 delepore marino,qui quS fit genus pifcis, -ïAlihfeuiüt gt;’^ortem inferat in cibo impactam non fubitam, led quæ traham ibidem.

B/O^^ ^'^^ quantu pleriq? exidimant totidem diebus quot is uixit,atcp qui has infidias incident jpfe fuo corpore oftendit ucneficium.

Habet nanqueodorem pifcis: hocpericulo Jiberabitur,cancris marinis co dis Ô6 in cibo fumptis* Oftrea frida 86 in cibo fumpta* Malua cum fua ra^ dice coquitur,86 fuccus eius potui datur* Sanguis anferinus xque cu olei potione ad omnium marinoruidtus bibiturjcoagulü Icporis 861 hædi ucl ’^bxdiUtttffii agni bibitur ex uini cyathis tribus *

Muris aranei morfibus curandis* Cap» LV*

^Vs araneus exiguus eft ultra modumjongo roflcno,oculorum aoeobtufa,86 ideoquantu exiflimoiners 86huius natura,ut no ^'poffitztranfire orbitam,morfum uero uenenatum hibct, cui fi oc curritur,coagulumanguium bibitur* Vngulæarietinæ cinis cu melle imponitur. Ïpfè mus araneus diuulfus imponitur* Terra quam in or bita rota depreffit plagæ imponitur* Talpa difcerpta imponitur*

Contra phalangium remédia. Cap. dvi.

g^^^^^”O Halangius præcipue in leguminibus 86 in hortis obferuatur, ^^‘^ ^ araneus 86 a!ia genera bcftiolarû mortifera,quorümor;* j fus non fenduntur, fed pruritu inteUiguntur : aduerfus hæc O;* â^ mmauinum merum bibitur,acetum calidum in fpongia quam^ ampliffimaimponitur,itauttres fextarios habcataccti,fextantem fulphu^ ris* Radios hederæ fuccus bibitur. Bibitur fuccus etiain mororu de rubo. GaJIinacei cerebrum cum piperis exiguo imponitur * Adduntur in pufcæ ytltofc^^ potione fimi pecudum,cineres ex aceto*

Serpentiummorfibus 86 hominis medicandis»

Caput L V 11.

Erpentes præcipitem morfijm infemnt, quos fanarc in promx ptu efl:,quum etiam ipfos fugare fit facillimum. Vulturinarum fcilicet penna,fuffitu cbuli fumo,nidoreufti cornu ceruini.Vipe aepär uiperæ ræ uero quiiecurcoólu hauferit,negaturunquam à ferpentibus deuoratum,tue feriri.Erucis ex aceto tritis pcrunctos non mordent. Habentem fecum cor ,^jj, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“

uulturis,necièrpentes nee feræ appetunt. Nuncremedia morfibus fubip cRmus.Sariuus raphanus ex aqua coquitur,86 tritus plagæ imponitur*

AJIium toftum cum tcftis fuis, 86 tritum ex oleo adqcitur* Radix fcrulæ ex

-ocr page 198-

G 'T L'I N I r S E G V N D I

C umo medetur impofita.Panna milq cum pice liquida optime facit» Ehiuin'’’* lumexaceto,Sx^adferpentiummorfus,amp; omniumferarü,^ hominis miriß^ facit, Vinum merum in fpongia imponitur. Mon' folia trita recent ia, fi ah^^ fint dccocta amp;nbsp;æque trita imponuntur, Hyfiopi fernen bibitur, eins qui p^^* cuffus eft, uertexinciditur.eo^ additur cuphorbium, 8é medetur quacuntl^^ corporis parte periculum eft. Centauriæ radix pondéré den. in tribus cyathiä UHU bibitur. ßettonica herba trita morfui imponitur. Agarici obuli quatuo’' in duobus cyathisacetimulfipropinantur. Anftologiæ radix pondère deiU’’ uiniheminafæpius bibitur,êlt;ipfaexacetocontritaimponitur plagæ. Fitnf^ pecudis recens uino decodus imponitur. Mus difcerptus adijcitur, Vip^^ uero morfui, uiperæ cuiuslibet trim amp;nbsp;appofitum caput efficaciftime prodeft’ Carnibus gallinaceorum difcerptorum ita ut tepeant extrahitur uenenum.Co lumbarum cerebrum amp;nbsp;gallinacei plagæ imponitur. Sal cum organo amp;nbsp;bj^ ■Antiodui rex P® ^^ melle. Fraxini teneroru foliorum fuccus bibitur,Sé ipfa fuper plagaadip «idHerftMM^ citur. Non omittenda eft amp;nbsp;theriaca qua Antiochus rex aducrfus omnes ft* gwe^omnef nbsp;pentes utebatur,præter afpidem,quæ adeó probata eft experimentis, utapuJ TheriM ufm j^ßjjani Coum in templo Aeiculapi] incifa fit in lapide^quam fic componi opof tet.Opopanacis ferpilli mellis fingulorü drachmæ,trifolii Aminis pondus,d^* JJ narij unius,aneti 8d focniculi feminis Só apuli atque apij fingulorum pond.den* femisjcrui farinæ pondus den.duodecim,hæc fingula trita Sé cribrata, deinnH xta ex uino teruntur Sé digeruntur in paftillos póderis uidiuriati, deindeinuï fe uitreo ponuntur,deinde quum utendi neceffitas uenerit.finguli paftilli dan« tur ex uini mixti cyathis tribus: Hominis autem morfui carnes bubulæ, fedefiS cacius uituli imponuntur ,neque ante diem quintum foluuntur, iordes ex hü* manis auribus illiniuntur plagæ.

Afpidis morfibusexcludendis. Cap, c 111,

^fupert/l

D morfumafpidis morfum unumrefugium habebant priorcs,ii! pcrcuftusurinamfuambiberct ; inter paucosannos interuentueft cafuamp;alterumremedium.Nam is qui utrem plenum aceti ferebal pereuflus ab afpide dolorem non fenfit,donec fatigatus requiefcen di gratia utrem depofuit,de quo fado perniciem fentire eoepit, rurfusq? impo fito fibi utre defqt. Intelledumcp eft,quod fi acetum bibiftct,poftet fas nari.: Sd ex eo experimento palam fadum eft: hanc potionem efifeefficaciffimam. Si uero morfum afpidis fequutus fit fanguis,nuUa de eo qui pereuflus fuerit, fpesifalutiseft.

CPlifljj

HBRI TERTII FINIS,

-ocr page 199-

• C- PLINII SECVNDI “

DE RE MEDlCAj LIEER

Q_V A R T VS»

De Rhaphani uirtutibus» Caput primum»

HaphanocalidamefTeuirtutem omnium medicom opis monecompertueft: fed amp;nbsp;nobis intclligere de ufu Keet ipfius» Quur enim mixtus cum cibis caeteris folus de ftos macho ructus ei}ciat,nifit prius cocoquitur» CapiUos ,alo petiæiniuria,raptoscum melle trims reftituit ♦ Eiufdem fuccus etiam grauitatem aurium inftiUatus emendat. Con ^am. fubinde tra uenena unicum remediumeft,fi à ieiunofumatun Contra phthiriafim ^.pünitHrrbd fuccus eius adhibetunqui folus poteft tenuitate fubtili adimi corporis linia P^‘‘quot;“^ ’quot;'* menta,corpenetrare» Aegyptq enim reges quibus erat Itudiu Icrutan cor vfç^,jajavo« poramortuoriï,amp;caufas ualemdinum,occulta fide recognofcere in corde «fro 04 Sut ([ui ipfo nafci eiufmodi uitium prodiderunt. Semine rhaphani cum melle trito amp;nbsp;fumpto fufpiriü mitigatur, amp;nbsp;tuffis arcetur. Solus cum fale fumptus uen trig animalia cxtinguit,Venerem ftimulat 06 urinam,puerperis copiam la dis acquirit»

tt^uidprimtu, Porrhô inuttU fio exemplari

turn rddiccm turn ndiculam transfiruni»

De facilitate Apq. Cap» 11,

Pq quoque calida uis tradita eft,qua de t mdicio licet colligas» Nulla enim alia res fortius uel urine difficultates rcfoluit,uel foe minaru menftruis imperat, Vndc mirari necefle eft, quod à qui bufdamimperitis tadiundaaqupcalidæ febricitantibus demr, quu res calida calorato malo additatmagis accendat ardorem:nifi uel ftritf



quot;^ indicia


dura ftomachi,uel prgclufi précordia relaxada fiint,ut priore in loco cau^ faponatur : unde etiam ipfa rebris exontur, abfq? his fimilibus caufis dari non contrarium cedunt. Aqua pota in qua uel ipfi uel eorum radices inco dæfunt,efficaciterpugnatcdtrainfidias uenenoru theriacis 00 antidotis, poll amonia,poft cynnama iam non ut uile milcetur. Eft anodinos ex apq Îèmine,quæ ftomachu mundatione capitis laborantem mire tuetur,ut Hie rax Cappadoro intimo fuo retulit. Ea recipit apq feminis uncias fex, anifi fex,hyofciami fex,comaru apq ièptem,quæ omnia trita et cribrata, 00 cum aqua fubada,in breues pilulas déformant, ex quibus una uel duæ,fî febris non fiierit,dulci uino refoluta potanmr,fi febris fiierit,aqua refoluta dormi turn euntibus propinantur,quantum hxc potio ualeat,utinam nullam cala mitas eoegiflet experimento meo nouiflè,

DeuiribusRutæ, Cap, 111,

Vtam ualde hominibus falutarem teftantur tot antidota medi# 1 coruni t quæ de eius nomine glorianmr,è quibus unum no inu ! tile ponâ,repertû in Aegyptia louis ciuitate Diolpoli, atqj ad^ I hue diapeganon didü,quod ftomachum excitât, digeftionem


'Undt^crentct diiunädt limcilis


ilicrac.


■f^ui Antidotum rnojpQU re» ^trtwn.


-ocr page 200-

c» PLINII SECVNDI

C accomodat,aluu mollit, biles exténuât,uitiapedoris,lateris, iecoris,af ^'* num mitigat. Conficitur autem fic. Rutæ uiridis unciæ lêx, cymini fex,p*^ t iccto pen's {èx,nitri tres : Cyminu uero prius in t aqua maceratur, deinde torree '*’‘^***‘‘ tur,amp;f uniueria tufa 8ó t cribrata,melli optima mixta fubiguntur* Ru^f” uenenis refifteremuftelædocent, quæ cum ierpentibus dimicaturæ db^ Mkhridiitet eins armanAir. Docuit amp;nbsp;rex Ponticus Mithridates, qui quû fratris fu* ^expontteus. timeretinfidias,rutæ foliauiginticumduabus nueibus iuglandibus,amp;to^ tidem carycis, admixto falis grano,quotidie ieiunus accepit. Nee minors nobis Opern 8ó contra uitia corporis præftat. Aceto enim amp;nbsp;oleo rofat^‘’ mixto,mirifice dolorem capitis auertit,^ inflationem coli. Item matris®’ omnium^ interaneoru ftatim mitigat cum butyro amp;nbsp;oleo decocta amp;nbsp;to^* dia. Ad Jumbricos necandos,utile eft oleum bibiffe,cuiruta incoCtaef^ Ignés làcros eu aceto 06 oleo rofaccoamp; ceruià temperata illico exting^f’ datur 06 fuccus eius ante acceffionem bibendus contra febres cum frigo’'^ uenientes. Item inftillatus auriculis efficitutcontingataudire.Stultiflîn’^ quidam rutæ uitia dixere quod uentrê inhibeat,genitale fernen extinguîf; infantes in utero necet.Facit enim hæc non ipfa,fed qui uirtutis eius obbl* nccmodunec tempus alpiciunt,ôô ideo temperareprudentis eftjUtdeaU^ xilio non fiat uenenum.

DeCoriandripotentia, Cap. 1111#

On dubitanter coriandro refrigeratrix poteftas datur ï nonfî^

portio aufteritatis immixta fit,inde quod quædâ ex eo uitia^^ rantur,quæ nunœ omnino 1 curaret,fi fola uirtute frigidarium^ k; uua pana trim amp;nbsp;impofîtû,omnes tumores coHedio^

quot;ÏMeretur j-g^jr^Cum melle amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u*.vu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

nescp compefcit,prycipue tarnen ifto genere medicaminis doloribus tcamp;^ fubuenitur,fucco maligranati amp;nbsp;oleoin potione permixtu,animaliainf^’^^ neis innata perfequitur. Semen ex aqua potum folutioncm uentris fti^* git.Scriptûcpà multis legitur tria coriandri grana tertianas excludere aö^ acceffionë, fi fuerint deuorata. Hifdem quoep repellêdus efficax eftip^’’” coriandrum ante folis ortumignoranti ceruicali uiride fubiectum. Miiquot;^ Xf»ocr4fff eft quod Xenocrates tradit, fi unum feminis granum feemina biberitu”® de Coriädro, die,menftrua cotineri duo : fi duo amp;nbsp;totidê iam diebus quot grana fii®P‘^ rit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DeMalua. Cap. V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Lympias Thebana abortiuas putat effe maluas cum adipe an ris genitali parti fubiectas.Sextius Niger et Diofcorides ftofli^ cho inutiles arbitrantur.Maluam molliendi dilToluendi^ na^^

Äaqyp molli:

ab emoüiendo uentre didam futantmulat ebm,

^NoUat^io. quot;^^‘l^ nomen accepit. Interaneis item^ brafficæ profunt in cibo cipai. alterà Affeuerant item uulnera recentia folijs maluaru ac falicis fimul tritis adia^ nitatem ufep perduci : Melius enim emplaftrü qdem eam addidere.Md^ cumaxungiaueteripulcherrime quaftaturas fouere. Radix etiam unfü^ caulis adniücadenu,pcllu dolore. Eademfoemorialligataftimulat Veum^

-ocr page 201-

DERE MEDICAL! B» Ilir, ' nbsp;nbsp;nbsp;85

A rem.Badem nigra lanaobuoluta amp;S alIigatamammarS uitia copcfcit.Oio-feorides amp;nbsp;Galenus criminantur in malms,quod corpus minime alaut.fcd citato lapfu permeatum uentris erumpant. Eft 00 agreftis malua fortioris effeftus, quam Galenus akhcam efle contenditemplaftris moUibus accd-modata,quæ tarnen amp;nbsp;plagis recentibus poflît fubuenire, amp;nbsp;ulcerû tabes admota ficcare. Hæc quû in præftntia no erit,in eins ufum fatma kiccedi t, De^Cucurbita. Cap. VI.

Etcres medici de cucurbita ita Enfcrc, ut eam aquam dicerent coaguIatâ.Diofcorides humidæputat uirtutis amp;nbsp;frigidæ, id^ ex eo probat, quod ipfà in cibo iumpta ftomacbum relaxat, bi^; bendi defideria non excitât : caetera etiam in cucurbita talia ut aperte frigidæ poteftatis exempla demonftret, crudæ amp;nbsp;tritæ leniunt o»« mnem tumorem,in cibo fumptæ molliunt uentrem.Succus caru, ut Galeus nus ait,adcompefcendû uelociter auriculæ dolore tepefaftus infunditur. Idem fuccus ^ dolorem dentiû mitigat,fi diutius in ore teneatur : fed amp;nbsp;ro faceomixtus,óó unftioni corporis admotus febrium t reftringit ardores. ^reftinguit Eius aridæ cortices cfficaciter poffuntcombufta fanare : eundem cinerem didicimus ab expertis uulnerain ueretro iam in putredinê uerfa purgare, 80 ad cicatricem uf^ perducere.lDiofcorides ramêta corticis uiridis in cu== curbitalaudat,earumcp effedtus fictradit.Pbthiriafim infantmcuti impoB ta depellunt cum polenta podagræ æftuanti,amp; ignibus facris cu pane fub ueniunt.Seminificcoillauis traditur,utinpuluerê tufum amp;nbsp;infperfumim^s ® pleatuulnera quæ cauata funt. Quidam illud in uino bibendu dedere,ut fo lutiones alui fluentis inhiberet. Viticulæ,cucurbitæ iam fenefcentes cum paflb Ót aceto dyfEnteheis datæ miro modo faucia inteftina componunt»

De Atriplice. Cap, V 11,

^ Triplex humidæ atcp frigidæ lubftantiæ olus eft, amplius ta* men ex humido poffidet,amp; eftilli ficutmaluæ facilis fuccus ad ^^^° fumptus indubitate uentrem refoluit. Cru dus fiue coctus impofitus,duricias omnes acfurunculos fanat,

Pernionibus qui adhuc æftuant, antequam in uulnus erumpant utiliter im ponitur. Scabros ungues fine iniuria detrahit, ignes facros fedat, poda^ græ feruorem cum nitro 8ó aceto cum melle t reftringit. Galenus ad auru^ gines expcllcdas uino tritu, 06 in potione datu efficacius putat fernen eius.

■\re(lingwt

■\priorleilio fcrobes wg. ie uigâ thabebeth perperÀm ut mihmiActur,

Aîidæ aufteræcp uirtutis eft lapatium,amp;ideo in cibo fumptum Veneremreprimit,ftomachum confirmât,ructus excitât, con fiinditurinamrcumfimogallinaceopaniculasrumpit. Semen ex aqua uel uino potum dyffentericis fubuenit,fcorpionü uene nis uehementer refiftit,nec feriri credit pofle,qui ante præfumpferit eiuE modipotionem.Radices ex aceto cocræ Sé pofitæ,duriciam lienis confrin gunt, t Scabros ungues leuigat,uulnerain mento nafcentia extinguut, in uino coftæ 06 impofitæ ftrumas amp;nbsp;parotidas fanant.Garganzatæ dolorê

X 5

-ocr page 202-

PLINII SECVNDI



dentiu 8óuuæ tumorem mitigant,potæ auruginemexpugnant. Qui^ etiamputantipfamradicern 0 collo fulpendatur fcrophas fugare.

DeBIito. Cap. iX.

3 Vibufdam bliti natura iners amp;nbsp;fine acrimonia uifa eftjUentreJ” (^ ^ ufque ad choleram pleruncp conturbat. Hippocrate præciïnt” 1 te ad fiftenda tomnia men ftrua fceminaru in cibo dandum. ^* ui quoqj pedum impofito eo elimari amp;nbsp;comprimi creduntut» Succus ex uino datur utiliter aduerfus fcorpionu uenena. Quida uerop^' tant ipfum tritum amp;nbsp;impofitum plagis mederi, De Beta. Cap. X.

Ï^S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^^^“^ » Ignes facros Só quæ adufta funt

^^ ^« ftringitulceribusin capite manantibus

^^ Ecore laborantibus ^^ fplcncticis beta c5 finapi utililume e»® S. quot;nbsp;cum alumine iHitatry capite manantibus ♦ Item alopecias crud^ Jj trita optime illinitur. Aqua in qua décocha eft, furfures cap’t*^ éliminât. Pernionibus in fomento adhibita prodeft ♦ Inieda cü melkon^ ra ueteris exponit.Eft autem illis natura frigida,non tarnen noxq frigor*^; cæterû nee ufui effe potuiflènt,uerum mediü temperamentu fortitæ rigo^ præftant,æftatis ardores releuant,faftidio languidos ad cibum prouocaf’ faguinem acquirunt, lade plurimo nutrientesïoeminas implent, aluu^*”^ ftringunt,copiofi'us ingeftæ refoluunt. Optime illas ftomaticis dari nók^ “^Diofc. affir, tast affirmant,tritæ cum Ele combufta fanant.Si ante puftellas illinienW'’ D ignem quoqj eadem ratione compefcunt,codæ in patina, aliorumq hok^ rum more condita cholera laborantibus utiliffime offerutur ♦ Quidani^^’

ad eandem caulam cum lade coxerunt.

De Intubo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. XT.

Atiuus intubus ftipticæ,ut medici aiunt, amp;nbsp;aufteræ naturf ^k» ideo 06 ftomacho accomodatus eft,et uentrê reftringit co^’, i 06 maximecum aceto datus,amp;S thoracis ardores 86 oculorutp* - phoras,86 podagras cum polenta optimelenit. Cardiacisk'' pra finiftram papillam ex aceto impofitus prodeffe certiffimum eft. R^^'^ trita fcorpionu plagis medetur. Ignes facros adhibita cum polenta fog^^' Succus cum aceto amp;nbsp;rofaceo mixtus capitis dolores releuat. lecoris Ô-^^ ' ese uitia cum uino hauftus emendat.Sanguinem rei‘jcientibus,itemcp g^*^*^ turæ abSdantia laborantibus, al terno die offertur potandus, omnibus 1^’' tibus quæ refrigeratione fanandæ funt cum aceto 06 cerufa efficaciter k^* eus illinitur.

De Nafturdo»

XII,


^1 Atura nafturtio cauftica eft,amp; tarnen ufum uenereu uidetut”^* È^^ hibere,cadc fortaffe ratione qua ruta nimia ui caloris fernen g^* nitale confumit. Fermentü mixtum amp;nbsp;appofitum furuneukS’ ^^ itemep carbunculos prouocataluppuratione dirumpit. SiXO^ illitus capillis fluentibus prodeftJdem infufus auribus,dolores dentiun’gt;' tigat. Seminis aut maior effedus adeo ut etia partus necet, cum uino^^

/

-ocr page 203-

DE R' E MED I C 'A' LI B» « I IJ L


84-


A ftüm'aninialfaucntris extinguit, ucnem’s fèrpentuoccurnt, 8óRigareeos , Creditur»Carbonïbus fuffuinigatum Iienem reprimit in potióne cum aceto datum,ueJ cum Heu deuoratum. Sciancis utiliflimum eft cum aceto amp;nbsp;polenta impofitum. Lichenas cum melle ilJitum purgat ulcéra capitis, itemep porrigi* nem cum adipe anferino tergit, aluum purgat ex aquæ cyathis quatuor unius den,pond.propinacum forbitionibus mixtum pituitam pcRoris foluit:cum Ja de caprino codum dolores pedoris mitigat, à ieiunis ex melle fumptum tuflS« entibus falutare eih


De Eruca»


3c ut


Alidæ quidem non tarnen nimiü aufteræ ignitæ^ uirtutis cft eru* S ca,inde Venerê maxime Stimulât in cibofumpta,amp;digcftiones ad iuuat,amp; urinam mouet. Laducæ quoque optime in cibo iungitur, ut rigoripar feruor admixtus temperamentum falubre componat» Ex uino pota,duriciâ fenfus contra uerbera creditor præftare. Infantibus tufs fientibus in cibo utiliseft,maculas cuti tollit.ex facie cum melle illita lentigines extrahit. Radix in aqua décoda extrahit odà quæ frada funt. Semen ex uino potum feorpionum uenenantemep afanei mûris excludit nigras cicatrices,cum feliebubuload candorem reducit. Condituras coquorû tam ipla quàm fernen adeo fuauifTimas reddit, ut inde à Græcis w^mao« nominata fit.



De Pepone»


B Elonisufuseftquidem gratior uerum difficile cocoquiturpropter naturalemrigorem.ÔL idcononnuliieum aceto fumunt, puîegiurp cW 0 ^* ^^ cep as admifcent,quo nocitura uis trigoris temperetur.Pepo in ciboLeuior,namdetradacute,ac femineabiedo, efui datus ftoma ;chi,compefcit ardores,aluum leniter mollit codus ex aqua cû oleo,aceto,melie iucundiffimefumitur. Caro eius impofitafronti glarantes oculoru epiphoras miro modo mitigat. Vlcera in modum faui concrcta,quæ xHjia Græci uocant, tritaradicepelluntur : aflignanturcp cortici eius,quod maculas à facie fine figni ueftigiodetrahat. Semen in pulucrem uerfum,lomentocp permixtum, nitidio rem fœminis cutem præftat.



roiv^a/J-di} erucam Theo» pbrajius ap^fl lat.


De Cucumere, Cap. x V.

Veumis Ôé ipfe naturæ frigidæ reperitur,uentrê foluit, Romacho acs cômodatus eft,quibus liquitur odore fuccurrit.Folia eius ex uino tri tauulncribus medent,quæ caninus morfus impreflerit. Semen ex ui nodulcidatum,ueficæ laborantifaeilem præftat urinam.Dyffentericis ex lade muliebri acetabuli menfura datum prodeft : pürulenta autem expuêiibus cum eumino pari pondéré, amp;nbsp;iocinoris uitqs auxiliatur»

DeCarduo. Cap. X V t

Arduo natura mordax amp;nbsp;fubauftera eft,ideo fuccus eius alopecias ex capite depellit.ffomachum iaeentem fi non auidius fumatur eri* | git 8lt; componit.Radix ex aqua coda,cupiditatem bibendi potas toribus fubminiftrat,matrici unliffimus cibus cft. Nec mirare qcF fie à fœminis carduus ambitur. Eft amp;nbsp;alia caufa qua pairocinari eis poffit; nam '




-ocr page 204-

. C, ptINIlSBCVNDI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

C Glaudas feribit cardin' cibum adiuuare ,ut mafculos procrccnt.Mafc'oa ^J duorumodoremoris comendabilemreddit.Non præteribo, quoddd^^ uandis leaifle me memim',aceto fcihcct melk diluto condiunturoadditaf^ dicelafans amp;nbsp;cymino,eiufmodiarteproui{umeft,ne quis omnino fînef duis dies effet»

DeAIIio» Gap» XVII»

Agna uis anio,amp; ideotin eo maxima eff utilitas: omnibus p^^'f pe pernitiofis hominu malis uehementer refiftit » Serpents {corpiones,item^ alias latêtes beftias odore (blo lugat, idih*^ eorum æque medetur Hue uulneri illitS,fi'ue m potione uel in ^*'’ bo fumptum morfui canino cum melk fuccurrit»Tineas ÓÓ alia uentris aP'^

Vippoerdtet Dioclts*

Traxagordt» D

malia in mulfo aceto coffum,perimit èC expellit. Siccum cum reftibus oleo permixtü,omnes iétus uenenatos efficaciter fanat.Eodem^ modo^ attritas corporis partes amp;nbsp;ulcéra in capite manantia,quæ^ in ueßea o^' fcunt knit impofim. Peregrinantibus ekn datu minime patitur eos aq^a* rum ac locoru mutatione perturbari. Suffito eo fœminarû fecundas euo*^^ ri Hippocrates autor eft.Sufpiriofis quidam per fe crudum aliqui amp;nbsp;öi^ óre tritum dedere» Diodes hydropicis cu centaurea mifcuit,idem^ ph^^^ neticis elixum dedit. Praxagoras allio ufus eff contra morbum regium’'' potione uini, Viride cum coriandro 06 beu datum aluum mollire perhih^'' tur,Tuflïm ^ fufpirationem pedons mitigat in faba codum » Elixum Hl'^ tum^ temponbus,doloricapitis opitulatur» Aurium doloribus fuccus adipe ankrinotepefadus infunditur.Raucedinemuocis emendat in P*^ aut faba fumptum,amp;: quod ad uocem attinet codum crudo elixü ficco üO* lius exiftimatur» Tenefmo ex pulte codum medetur.Tumores fufpedo’ ex adipe diffoluit,

De Papauere. Cap. x v 111»

Apitapapaueris 00 folia eins décoda meconicon faciunt mc® O camentu,contra ea corporis uitia,quæ medio rigore fanant’'' Succus cum rofaceo mixtus,doloremauriumitigat.bohadccü Ij da,86 cum rofaceo trita,tumoribus auricularibus optime ilKn* untur» Aqua foueri in qua papaueru capita décoda funt uigiliaru morbo laborantibus. Item^ ex epiphora oculis lippientibus prodeft. Semenin turn cum aceto Ô6 melk,non modicam tumentibus opem præftat. Cort^ cauliculorucontufus amp;nbsp;redadus in pulucrcm,mellicp permixtus, fordi^s Uulneribus imponitur. Eft 8C fylueftre modici capitis,06 no ita fruticis eh* ti,quod miro eft in ufu faucibus in tumore pofitis, 06 afperatas arterias k nat,fit^ ex eo medicamentü,quod medici Chryfippo autore diocydonuo cant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DeSatureia. Gap. XIX»

Atureiæ calida uis 86 propè ignita eft. Vnde 86 illi nomen in® turn credunt, quod pronos faciat in Venerem,ideo^ grande prohibetur eo in cibo fumere » Nam trita 86 uentri t fuppofiW)

partus enam mortuos expellit,urinam mouet, 06 ex uino po« lethal*

-ocr page 205-

DE RE MEDTCÄ LIB» III I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8$

A lethargicos letalftcr dormientes excitât, SC capiti eoru cum aceto frequen terinfiilaftomachum naufeantem, uel in ouo lumpta uel pota confirmât» Contra aniinalia quæ aculeatis icftibus fæuiunt, no inutiliteradhibctur»


DePorro. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap, XX»

^^J Orro capitato ad multa corporis uitia Hippocrates ufus ed. j Succum enim eius fanguinem reqcientibus etiam folum biben jdum dedit,quamuis cæteri cum gallauel thuris farina dandum __ccnfuilTcnt. Vuluas contractas code fucco refoluit » Ipfum etia in cibo fumptu fœcunditati pJurimu acquirere exiftimauit. Purgat ulcéra ex melk' contritus, 06 in forbitionc ptilTanæ datus » Diftillationes itemep tuffim,thoracis,arteriæ,pulmonis^ uitia copcicit, uocem purgat, Venerê flimulat,foi'nnos adducit,capita bis aqua mutata co^ta molhunt aluum.Ea dem aqua cû t aqua pota îreftringit»Succus einst cifis profluum fanguinis fiftit,Só maxime in naribus fi cum manna thuris aut galla contritus atq^ illi tus inhærefcat»Ex abortu plus lufto'fanguinc profluente fep tem amp;^ Emis fcrupulos cü myrti baccis pari pondère in potione dandos putant. Co tra iekus uenenatos,uel cum mero,uel cum aqua mul (à fuccus datus prodeft» Sed amp;foliacontritacum melk acmulicribus appofitanon minus profiler runt.EodcmfuccopIeriqicumlaefemuhcbriuetcrem tufïim atep pulmo* nis uitia Enarunt. Aurium quoep dolorcs cum felle caprino ucl pari menfu raufi compekuerunt.Profuitmultis in dolore capitis quû dormitum irent idem fuccus, hueauribus fine naribus cumparte tertia mellis infufus. Ita idemlumboru dolores ex uino mitiores facit,fanguinem excreantibus pty ficis etiam dikillanonibus uetufbnïmis,uel ex iplo cibus utilis fumatur,uel fuccus eius in potione mifcec. Idem fuccus in cibo fumptus plurimu pro^ deft contra ucneiiafungori!,fracturas alligat.duricias relaxac, uulnera re^: centiacum faleappoficu i Ratim claudit,cbrictates difcutit,uenerem Rimu lat,fitim fedat,ucntrem mollit, uocem adiuuat, aftipulante Nerone t quæ porto debuit quotiens bene cantauit,

DcOcimo» Cap. XXT,

E uirtute ocimi penes medicos incerta eft opinio : Nam autore ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uitia percenfent, quod oblie

1 ftoiTiacho,quodoculos hebetet,amp; quod infaniam facit» lecori SS obfiftit, amp;nbsp;ld cocapram genus hoe herb cc nunquamomnino contingere» Addunt præterea fi tritum lapide conregarur,fcorpiones gi^ gni,commanducatum 8ó in fale pofitüuermes creare,pediculos etiam nu^ trire. Aphris quoque hoc putant efte perfuafum fi quis eo die quo ocimum lumpferit à fcorpione feriatur,non pofte faluari.Sed qui in diuerfa opinion ne fint,hcc fa lib traditaafteuerant,quinimo inflationes ftomachi ruftu dik foluit coftum cum aceto, amp;nbsp;lump turn reprimit aluum Buentem» Seinen mk tum,hauftumcp naribus fternutamentacompefcic,uerrucas toUitatramen to futorio temperatum»




i'uino

1 rrlimguU hilhdecrj* hendum puto, 'Ïjjf'i’uincm profluMj


t^Ki kgedum cenfeo


Ocimi uhU


Caprdoeimum non conun^u.


Z

-ocr page 206-

c, TLINIÏ SECVNDl


C Tyitcilimin::


tbff defcriptto nem 0- uÇum

«Ue ipgt;id Gt’ Ifn. dt tuende finititehb.j^.



J^c r^epetSk nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X X I f*

^^ Epetam Græci xax«M«»0Kp uocaucriint,noftri uuïgoncpctain^* cunt,quæ magnæuirtutis,Sô uehemes in calorceft.Vndecoa nobilifTimis antidotis meruit afcribi, èquibus unum quodho* ! dieep diacalaminthesàmedicisprædicat,pubh'candû putaui»


Accipenepetæ uncias fex, petrofelini fex, fifeleos (ex, pulegij fèx, thym! fcrupulos xq. apq lèminis fcrup. xq .t lybiftici unciam unam, piperis una» hæc omnia tufa teribrata,meilief optimo mixta diutiffîme iubigâtur ,dig2 ftione facit,ftomacho amp;nbsp;præcordqs utile cn,amp; pituitas thoracis capitis«? lohnt ac purgat,iecori medetur,duricia lienis infringit,calculos pellit, uH^ nam ciet,admouet menftrua foeminarum. Hoc autem antidotum GalenuS kgSm wï ^Polotenfis fcribit,quodputattam falubre,utplurimis annis uitamhom'^ po, numpoflitextendere.

’ DeMenta. Cap, xxni,

E menta qua? potuimus annotare fubiccimus. Laben te anim^ odoriselFicaciarecreat.Stomacho nihil concüpifcenti faftid^ detrahie.Sanguinem excreantibus in forbitienethyfanæopf^ ma? propinatür,In dolore capitis contufa temporibus illinitu^ Inftillari auribus fuccum cum aqua mulfa utile eft in dolore. Aridæ puk''^ digitis tribus apprehenfus, amp;nbsp;Cum aquacalidainpotione datus, omneft^ macht detergit iniuna.Eadem etiam res uentris animalia inter heit*


tcrft4


DeFcenieulo» Cap. xxiiii.

| alidâm uim fœniculo infitam,nÓ tarnen nmplicem,{cd cuiau'^ htas etiaadmixta fit guftus oftêdit,8ó multapræterea per Q^'-nel (bluendi,uel extenuandi*ucl etia ficcandiexprimit poteft^^ tem,tradituincp in libris SC ferpentes annuam (eneCtutem fo'’' culi guftatione deponere,5lt;^ oculoru caliginê fiiccoeius excludere » Vn^ intelligi datuefteafdem uirtutes 00 corporibus utiles effe,ficuti pofica^^* pcrimenta docuere. Succus ergo eius eu melle Attico mixtus uctuRii^C’ licet caliginem difcutit. Auribus purulcntis idemfuccus mfundiLVeii’’*^ culos etiam qui in hifdem nafcuntur,interficit. Radix in ptifana data la^^ renu denfitatem.Hydropicis ex uino pota fuccurrit. Veterno laborant’^® ex uino codra fomentu perquam utile fubminiftrat Ipfa cü oleo trita «‘^‘^ eaufæ mcdctur.Tuinores amp;nbsp;qua? idtu uel repentina indignatione funt,folia ex aceto trita diflbluunt. Aduerfum idtus fcorpionum,itcm(p‘^ pentü optime fernen ex mero fumitur. Simili modo temperatu Vener^^ ftimulat,urinam eiet,finit aluû,pulmonis 00 iecinoris iniurias abigitj^b^ïJ dantiam ladtis puerperis prxftat,ex aqua tritum naufeam fedatoftomaeP diflblutum aftringit.Neceftillud periculum,etiam fi in febre fumaWfU^ ncra dentis canim cum melle illitum purgat atque fanat, DeHolofatro» Cap. xxv.

O Corpionum idtibus èC morfui canis fernen bolofatri ex uino datuoi^^ Ocurrit. In mulfo decodtum atque potum difficultatibus urinæ medeP'^



-ocr page 207-

DE KE M E D 1 C A E I B, I I 11,

$6

A tormenta uentri s,2lt;'cp ter as inteftinoru querelas code modo fanat.Radix in uino décoda,calculos pellic. Lateris 2lt; lumboru doloribus eadê potio* ne fuccurrit. Succus algêtibus propinatus exoptatu calorem per membra diffundit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Cæpis» Cap» X X V i*

E uirtutc cæparum inter medicos nulla diuerfitas eft » Diofeori quot;^ des putat ex cibo earn fitim accendi,inflationes fieri, caput præ gtauari.Galenus exiftimat illis demum quifellitiuideanturefle contrarias icgterûphlegmate laborantibus etiâ utiles affeuerat. Afclepiadiuidetur cæparû ufus per^ ncceftanus,amp; firmitatê ualetudinis obtinere,qui eas ieiuni quotidie fumpferint,credit amp;nbsp;ftomacho cibû faluta rem,uidelicetearatiÔe quodfpiritus agiter» Præterhpc peculiare cæpis at tributu putat,ut quotienfcûqt uidentur gratia nobis boni coloris acquirât» Somnûuero cæpas adiuuare,aluu mollire confenfu omniü creditû,meden tur oris ulceribus,fi cû pane manducanf » Morfus camnos uirides ex aceto illitæ fanant.Siccæ quocp cû melle contufæ contra morfus eofdem pari uir tute fubueniunt,eandem ob caufam ex uino 5lt; melle décodas iubet uulnc« ribus imponi,nec nifi poft tertiû diem folui.Diofeorides 8c cû cæpa falem amp;nbsp;mtâ caninis morfibus fuadet imponi» Inftillatus auribus fuccus cû lade mulieris prohiber dolorem» Quidâ ilium repente obmutefcêtibus ex aqua bibendûdederunt, colluendis dentibus frequenter affumitur, ægros eos feruarepræfumitur,tardentibus menftruis foeminarum non inutile eft,uel £ ipfas in cibo offerte,uel fuccû ex uini potione mifeeretidem fuccus et caput

0 ï

H

linx trituras pedvimitigat,quas calciamcntafccerc. Fluxuuentris laboran tibus proRut,coCtas eas in cibo fumere oleo prius tinftas fcilicet, amp;2 mitis« gandos morfus,quos inhuiufmodicaufis neceffe critexperiri. Alopecias etiâtufis cæpis infricare inter efficacia remedia compertû eft.Galenus affiy matcitius ex R s nafei cap Rio s, quam fi alcyonio quis utatur.

DeAnetho* Cap» X X V 1 E

Netho amp;nbsp;fi calidauis traditur,nÔ eft tarnen plurimû fernes,nec mftera,ucrû in fe habet aliquâ moUiendi poteftatem, fi Græcis t autoribus credimus etiâ nutriendi: nullum denicp athlctarn ci^ ^^^ bum fine anetho effe pahutur, Aegrotantibus prodeft cû oleo tepefadtù,ac t crebro in€ufum»Creditur enim illis dare aliquas ex febre in a ttcretro dutias,mitigat capitis dolores ,neruorûtenfuras relaxatmÔ dormientes ad fpcmquietis inuitat,ftomachi querelas coctuin aqug cyathis tribus potum ïniromodoreleuat,indicio eftrudtus per quem inteUigere datur,apertaoa îuniaquæ claufatorquebant,digeftiones adiuuat, ideouentremuidetinhi bereduteftinis laborantibus SC uentri uel ex aqua dam in potione fuccur* rit.Tritoc radices 8C impofitæ feruoribus medentur oculoru. Cinis eius fn fpendituuam faucibus ingrauefcentê .Radien nero acrior cinis eft,adeo ut curenturex eo,2lt; caro crefcens 2lt;fordidumuulnus, amp;nbsp;quæferpereincipi uut. Seinen eius feruefaótuadmotumeg naribus fingultire non patitur,

Y

-ocr page 208-

tausiHcJ Gr£ ci dduritm me» iiedmentd dp:: pelUnt, Demo flhenes uero putrcfdUiud,

quot;iinndtdns quot;iidm

'i'aridd

tEfl amp;nbsp;dUud (^d Cd, col, hoc (it mbduricnt.

D


Videer.

Cdults, ^omd nd, Griecorum Jiraßicd Uni ilM.


CdtonÎ! Anti'-dottim.


lt;;, p L I N I I S E C V N D 1


DeSmapi. Cap» xxvilh

Ythagoras inter ea quæ propter uirtutem et efficaciam laucïat’ primum finapi locû aHîgnat,cuius naturam unit effe thermal* 5 cam,hoceftcoloratam:lepticam,quæ quod inueniet exténué' _ '^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;epifpaticâ, quæquod comprehendat adducat. Merito ergougt;^

tus eins otnnis,efttantis infinuataindicpsotanquamnumerofiscorponsU*




tqs præftetauxiJiunitfènfus acuit,aluum mollit, urinam ciet,menftruis in’* perat,calculos frangit, caput purgatmunegargarizatu,ut pituita crafliof profluat: nunc admotu naribus, ut fternutamento ftriftura foluaturfton’a cho contra omnia querelaru genera fuccurrit,fufpiriofis phlegmate dißö* lutohauriendiaëris præftatmeatû. Serpentuiftibus Sófcorpionumcuni aceto tritum illinitur,nec inutilis cibus eft contra uenena fungorS.Pofitunt extrinfecus cute ui caufticaexulcerat,raroniedicis adhuiufinodï remedie uenientibus,quomodo pene intolerabilem fuleitat ufbonem, neeno nifin^ magnis 8ó uetuftiftimis caufis tam fæua tormenta fubeuda funt: fed hoc gc nere tormenti humor capitis auertitur,qui cccitatc oculis cominatur, quiep ftomacho atq^ pulmoniacer inftillatus letaliter adptyfinprfftruit,Sccolt; xæ dolorem per ueheas amp;nbsp;puftulas digeruntur,amp; fplenis tumor {bluitun ac iecinorum indignatio relaxatur, amp;C hydropicis t minitans humor trän’ non reuerfurus hauntur. Aiunt amp;nbsp;lethargos excitari,fi pedes eorum tritis hnapi amp;nbsp;ficu t ariola perfneentur.Nune interim de fucco loquuti amp;* mus,qui feminecxprimitur,admixtis fcilicetnuncaqua nuncmelle,fnif'-’^ exigit.tEft 06 alius qui caule colligitur,hic quum expreflus fuerit,Iadeâ » cic guttam utilem dentibus, fi in dolore illiniatur. Fit^ elegans ex eo anO^ dotum ficut docuimus :femen finapis eiufdem^ radices m mufeo datur lü* tqs faucium,ftomachi,capitis,oculorum,potioni modo ftatuto quantum^ nus plenaconcludit.Fitcp ex finapi oleum femineinlufo lumborum doloH bus,06 neruis torpentibus neceffarium»

DeCauliculo» Cap. XX ix.

-Ato tradit Po. Ro. fexcctis ferè annis medicina braflîcæ ufin”’ 5 nondu enim in urbem comcauerant medici,qui in arte redege^ runt,qucmadmodü magno fanitas conftct,06 peregrina fecum ^ pigmenta attulerunt,ut illis imponerent precia quæ uellent' c® teru militares uiri gloriofas cicatrices gratuito holerc curabant^eodemhot to cura ufi ad falutc,dum illos pafcit 56 fanat. Ponam primo in loco medici mentum re ueraitaappellandü Catonis Antidotü,quod ille ex braflitaco ponenduputauit, capitis dolori, oculorucaligini, ftomacho 06 prfcordijs profuturû.Crudam cum coriandro 86 ruta Ô6 menta 86 radiculis lafariseX aceto 86 melle conteri iubet,ac mane iciunis duorum acetabuloru menfuW



propinari. Cæterum braffica hoc modo curans uulneribus non fol5 tecen ^fomentdtd tibus,ueruetiam ueteribus canceratiscp,fi prius aqua calida t fotafint,cru* dam contritam bis in die imponi,86 ad impetigines iubet, credit^ hoc mo do tneâ fine exulcerauone fànare,podagræ atep articularibus morbis-cum


-ocr page 209-

DE RE M E D I C A L I B* Ï I I I» g ruta Só coriandro amp;nbsp;hordei farina, 8ó fall's quoq; mica utiliter admoueri pu tatgt; fiftiilas atcp luxata di{cutere,humores auc euocare aut ipargere impoii tain,infomniaacuigilias compefcereidecoélæ aqua in fomente nei uis arti culiscp prodeffeÆius quoqgt; qui bralhca ederit urinam feruari iubet,quam calefariâneruis affeueratutilem. Pueros etiam nun^ debiles fieri fi ex ea urina frequenter lauentur. Haeffenus de Catonemuncad medicos tranfèa

mus,ex quibus Chryfippus peculiarcm brafficælibrû,dicauit omniûtmor borum ex ea remedia continente ♦ Eiusep amp;nbsp;cæterorû de braffîca hæc opi^ nio eft,quod cibus eius aflîduus caligmc difcutit,concoÆoni prodcfr,fœ-minis expurgationc excitât,copia lactis infundit,femicruda aluû refoluit, difcoôla conftringit,cruda ex aceto fumpta t fplenicos curât, partus etiam mortuos pellit,cocta contrita^ ftomacho cû axungia ueteri amp;nbsp;rofâceo fu^ perpofitaardores febrium mitigat, lepras amp;p foras cum alumine rotundo ex aceto illita emendat, eadem uirtute medicaminis etiam fluentes capiU los retinet, teftium amp;nbsp;genitalium uitfis utiliter imponitur,cflicacius profile: tura,fi fabæ tritæ mifeeatur.Diofeorides uero fuccu eius uiridem cum h y ri 86 nitro ad molliendu aluum dari cenfèt,podagricis 06 arthetricis eu aceto amp;nbsp;fbcnugræci farina utiliter imponit* Catapotia Corneliana allcCtoria fiut ex braffîca fatis innoxia,quod poft balneum fumpta circa cantum gallorû aluumincipiuntcomouere, Eorû compofitio tabs eft» Cucurbitae agreftis interioris medullæ fcrupulos fex,piperis fcx,dyagndr| xq .quæ trita amp;nbsp;cri B bratafuccobrafficætempérant,^ in pilulas admoduheruiliæ déformant tur, ex his quinque uel fèptem,interdü etiam nouc poft balneas propinan tur : nee erit neceffe,ut is qui accipit aliqd de quoridianæ uitæ cöfictudinc iminutet,ftirpes quoq? eius aridi cóbufti,etin cineres red acti uim cauftica præftant,quaratione ad uen tri s, latens, coxæ^ dolores cû axungia ueteri efficaciteradmouentur,eundcm^ cinerê,fi quis pfilothris cu aceto amp;nbsp;lafas re coniunxerit,detrafti pili no renafcentur» Apud Galcnum aut inuenio ft menbrafficæ potu,maximecp Aegyptiæ,quæ uehementior illi uidet,lum=ä bricos amp;nbsp;omnia intus animalia extingui.Puluis uero è cinere radicu iaceiis tem uuamfubieftus attollit/r Melius quoqp affirmât uuæ effe remédia,radi cem plants auulfam collocp fiifpenfamdta ne terra poft t euulfionem co tin. gat»___De Afparago» Cap» xxx»

Chry/îpptii th brum de braut ci fcrij^fit. t membrorum

'\[^lcnciicot

CitipotiiCor neliam «UeHo rii,abiutore didi»

quot;f meUteUt. t runatiznem

Sparago ineft 8lt; caloris aliquantum,ftd illi etiam ftyptici uigo ”^t^*’ip^ï'aturamiftetur,inacftomacholaboratibus cibus utft liortranfit in antidoti uicem,fi cum cymino,oleo,fale ieiunis oft feratur,amp; coli dolorem fie acceptus emendat, caligines difcu^ tit,uentremleniter mollit» Radix ex uino albo trita,amp; inporione data,cal culos fi-angit,eadem lumborum dolore 06 rend fedat. Mcdetur etiam uuft uæ querelis aceto diftofta amp;nbsp;impofita.Contra elephantiafim efficax credi tur»Eademficcatufa,0ó in lanadenti dolenti admota,fine dolore cum des trahit. Seinen obolorum trium cum cymini pari pondéré potui datum, Vc nerem ftimulatjurinam follicitat»

Y ^

-ocr page 210-

C» PLINII SCCVNDI

DcArmoratia» Cap» xxxL

Alida eft armoratiæ uirtus, S^ideo in cibo fumpta copio^ effunditurinam,incitatetiam menftrua foeminaru, ftoma^^ i^^ utilis,ex aceto data pituitas glutinofas cum melle fumpta diu® ___! uit.Radix adufta amp;nbsp;in puluerem uerfa,ficcandis ac purgand*^ uulneribus imponitur. Quidam uero luccum eius ex uino datu centraux* nenautilem credidere.Eadem amp;nbsp;triti feminis uis eft,fi cum melle fumatut’

Nobis quoqueexpertumeftarmoranam in puûnæ forbicione difco^^ thoracis uiria fanare»

De Paftinaca» Cap» xxxii»

Aftinaeæ uis omnis in radice amp;^ femine eft conftituta. Aqua^^ romulfa,in qua radix eft difcoda potui data iecinoris amp;nbsp;hc^^ querelasjumborum amp;nbsp;renum uitia compefcit» Dyflènten«^ ______enâ uetuftis utilis radix in lacte dccofta aut trita ex aqua,aut^ fuccürcda(fta,acpotui meniuraquatuor une. data opiftotonis SStp]^*^* ß^lcneticis reticis prgftat medehï. Radix quoq; collo alligata tumores teftiu fedat.^^ gantfeririàferpentibusqui paftinaeâ fecum ferant,uelanteguftaueH”*^* Venerem ftimulat copiofior in cibo fumpta.Dentes uero radice paftina“^^ W^of^^ circunfcalptos credunt dolore releuari» Semen uero ex uino uel ex t pu^*^ datum,fcorpionum uenenis refiftit,æque fernen ex uino datum,tumentô” aluum fceminarum amp;nbsp;fuffbeationes ex matrice præclufas efficaciter fob^' Cum melk tritum canceratis uulneribus imponitur»

De Napo» Cap. X x x 111»

On unameandem^uirtute in omnibus napkexperta eft mf* diema Jd enim quod angulofis foliorü cauhbi s ad anethi flo^ ret fimilitudinem ueficæ laboranti, itemep ceffantibus mta* ! ftruis fceminarum decoftum ex aquamulfa utile exiftimant» per^ non dubie oftenditur calidam poflidere uirtutem. Semen quoq? eius toftum atep tritum bibendum ex aquæ calidæ cyathis quatuor dyffenten* cis ob tul erun t, fed urinam uidetur inhibere nifi illi æquali modo lini fem^ addatur» Alteru genus eftquod fimilerhaphanoac rapo uidetunlautini* mi kminis amp;nbsp;contra uenena fortiflimi feminis » Ob quam caufam opo®* quæ(ç theriaca fine iUo non conficitur»

DeRapa» Cap» xxxiiii»

Apam Democritus tan^ contraria corpori damnat » Pu tat cm ex eainflationes ftomachi excitari.CÓtra Diodes,item^ Dio^ ny fins etia neceflana exiftimant propter eas uittutes quæ fæ’^ ^ dæ funt. Antidotu nanep reprefentat ex oleo amp;nbsp;uino tritafui® tur,uenerê ftimulat, eo ualidius fi cu eruca condiatur tofta amp;nbsp;cü adipe cow tufa. Articuloru dolori medetur. Feruens impofita perniones mitigat,fr^ gus ex pedibus expellit. Aqua in qua difcoda funt frigidis podagris falu^ bre fomentum eft. Cuicunep uero uitio pedum,maximecp trituris cruel am fa fuccurrunt»Contra ferpentes Slt; toxicadatur fernen ex uino bibendum»

-ocr page 211-

88

DE RE MEDICA LÏB» 1111»


fl fl ,1 5

S Î

1 gt;nbsp;} J

» t I f I f r I / / ^

^ Itcmcp fernen uulneribus uenenatis ex uino illitu proded. SeCundu hæc fe nien in rapis poted caliduamp; feruens uideriupfa paulo folutiora credutur: fed quod minus poflident caloris ,molliendi potedatem plenet copefcant* ^of^P^^i^^ DeThymo» Cap. XXXV»

Hymus rede inter hæcponitur,qupuirtutem calidam,fimul an deram^ fortita funtdn cibo fumptus caliginc difeutit, lumbri« cos interimit,urinamimpellit,mendruafæminis prouocat, ute _—.l^Sjnrebquias uuluæ inhærentes,uel ipfbs emortuos partus extras bit,trims cû melle 8ó ad modû ligulæ datus phlegmata in cibo foluit,tritus ex aceto 8ó impofitus eodem modo papulas fugat,SC eminentia excidit,mï xtus polentæ amp;nbsp;in uino maceratus, coxæ^ fernes fuperpofitus, fciaticis la lutans^ft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;OeOrigano. Cap. X x x V i.

Rigano Græci tria nomina pofuere, è quibus unum Trigorica^ Tru origdtti 1 num,aliud Eradiiï,tertiû Oniten uocauere.Sed illa maioris uir^ *'P“‘^ Graeci tutis atep effîcaciæ lêntiuntur, in ratione medicina? fatiuü,cuius nos meminimus aliquando infirmius illis fcilicet comparatum.

Lacteru neeipfum fine acri uirtute fentitur : ex uino enim albo tritu , amp;nbsp;in potione fumptu, Icorpionum amp;nbsp;aranearum uenenis refidit,cruditates di» lcutit,morfus dom ach i ex aqua calida datum lenit. Cum oleo amp;nbsp;aceto tri:# tumcoHedum^ liiccida lanaluxatis èC contufis partibus prodeft.

DeCerifolio. Cap. X x X V 11.

^/^^^ ^quot;^'^bb ignea uis ed,et acerrima ed.Poted cum melle canceratis

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meden,lateris dolores haudum ex uino mitigare. Quidam uero

___illudoleoincodumacopisadfoluendaminiuria frigoris mifcue^ re.Ex aqua autem mulla pituitam refoluit,ex aceto lumbricos amp;nbsp;tineas pe nmit,urinam ciet,mendrua penit,tritum cum cæra ÔC axungia ueteri paro ddas difcutit, foluitep omnem tumorem.

1 pitis dolores codtu ex aceto amp;nbsp;rofaceo tempori ac frond illitu, ™ogat»Scrpcntcsamp; omnia animaliauenenata aduftû nidorc repellitjideo ec medonbus in cibo mi(cetur,ut fi fatigatos forte fomnus oppreflerit,tute quieicant contra animalia, qup hoc tempore uenc nanshaufibas fæuireconîueuerût.Contufipuluis exfcrupulis xfjJnaqua datas tormina emendat,urinæ difticultates refolmt, lienis quoque iniuriæ idem palais ex aceto mixtus occurrit.Nec minus cruentis execratiombus fubuenit ex duobus cyathis melhs 06 aceto temperatus. Atq? ut ferpilli po tenria intelligas, iubdidi thenaca in templo Aeiculapfj ab Antiocho rege ThniM An» Syria? aerfi bus dedicata,in qua no leuem meruit portionê,quæ recipit tn^s t‘^*‘ folijfcrapulos iex,ferpillifex,opoponacis fex,anifi xf)*fceniculi xr)* amy li xrj.apr) feminis duodecim,eruifarinæunciamunam, hæcfimul tritauis« no Optimo colliguntur,SC in paftillos uidioritati ponderis fcrupulorû duo ram digeruntur, ex quibus finguli dantur ex uini mixd cyathis tribus»

-ocr page 212-

c, pIzINII SECVNDI

Hactheriacamaanus Antiochus femper eftufus aduerfum toxica, S^P®* tiones malas amp;: animal ia uencnata,cui quantum debuerunt ex eo licet coW gere,quod ceftimonn fui participem medicinæ deum fecerit,

DePiris. Cap. xxxix.

amp;iuut.

Irorum naturam Diofcorides ftypticam credit, ac ideo contfi^ impofita impetus omnes incurrentis humoris auertere, eacpr^^ tione compeicere etiam que de tumore iublata funt Recentibu® certe admota uulneribus fiftere fanguinem fluentcm,perductf‘^ uulnus ad cicatrice. Galenus non una in pin's,fed ex pluribus mixtam p’j* tat elfe uirtutem. Nam quidam ex his auftera,quædam acida,quædâ o^'* cia deprehendit: 06 aufreris quidem concedi ut llyptica amp;nbsp;conftncliua deantur. Acidis autem inefle aliquid amp;nbsp;caloris,unde 00 plerunq^ dilfoluU^ inhærentem ftomacho phiegmatis denfitatem.Dulcia quum fint’,aquatK* amp;nbsp;foluti faporis nihil in fe nee calidi,nec frigidi cotinere.Ex quibus fing'^^ lis progencru diicriminc,8lt;^ caularu neceflitate ordinanda lunt etiam fu*J“ dia medelarum. Auftera itaqj atque acida in cibo (umpta ftomacho ex«^ manturconuenire.In dulcibus ueroomnia contraria. Aqua in qua pira^^quot; ca dilcofta funt,mirifice ualet fluxum uentris inhibere, nee minus prod^^ rit fi uel folia (bla difcofta fint. Annotatu^ in piris,quod præter alia pom^ corpus nutrire creduntur. Affirmât etiam Galenus piraieiunis oblata uö* trem conftringere : eadem poft cibum fumpta difloluere. Folia ignitis ad^ mota uulneribus mitigare feruorem.Radix ucro piri alligata,tandiu cre^*^ conceptu impedire quouRp portetur. Aiuntet ipfa poma remouendacuid fœminæ partus incubuit- Si enim in eodem loco fucrit difficulter uteri dad ftra referari. Semen autem piroru cum melle tritum £lt; fæpe ieiunis datuid, traditum dolorem iecoris fubmouere,

DeMalogranato. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. XL.

E punici arbore quod uim ftypticam obtinet omnes ferè meJid una opinion e conftntiunt. Verum in ipib genere pomorudiffd nans uirtus 06 quadrifariam diuifacemitur. NamdulciaconO*’ nere aliquid amp;nbsp;caloris etindeinflationes ftomacho mouent,n^^

tutè febricitantibus dan poflunt. Acida ftomacho accomodata funt,^ dû nam moucnt,pulmonem refrigerant,iecori blandiuntur. Vinolentadefi* perioribus fingulis æqua parte compofita mediam fibi uendicant potefta^ tem. lila uero acerba funt,quibus coria curantur,fngidæ ficcantis confiné gentis^ uirtutis,quodintelligerelicet,quum feruefcentem tabem peUiuid trita 8^ confperfa confumant,cibus ex punico nullus eft. Nam amp;nbsp;fi denn«’ bus mandatur IbJus à ftomacho fuccus hauritur.lgitur refte tradiderequi negant punico corpora noftranutriri,aefiopinantur utendum ut meded potumnonalereuidcatur. Mala propterea punica diuila induas partes per triduû in aqua codefti macerantur,quæ potui data cœliacis languine^ iaftantibus falutariseft,8c aluumfiuentem miro modo fiftit. Pumcumid olla noua cooperculo illito in furno cxuifum,amp; in puluerem redaftu,amp; id uini

-ocr page 213-

DB RE JWEDICA LIB» III b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;80

A uinipotioncm perductum» tExcytrim’s fit remedium quodcreditur totS '*’cyMt.'^li oculorum dolorem detereere* Diofcorides uero fimphcius in hunc modu ^“^‘ ^y^‘*'‘‘^ pnmus punul tradit,ut quum primum cytrini erumpere mcipiun^tfes numero additi n^ mahfiof. necontad:u denrium tranfuorentur.CæterioUt diximus,efficacius putanti ut qui hoe remedium petiturus efè,omni uinculofôlutusduobusfiniftræ manus digitis pollice 8ó quarto cytrinS detraheret ^ 06 ut lupra pofitu efts tranfuoraret, ac leui attacru floris oculos fuos ante luftraret. Idem cytrinus ficcatus,Slt;C in puluerem redactus excedit carnem quæcult;^ uulneribus ex^ creult » Eftep in t extremo floiculus quida antequam ex eo mali figura for;« cytinopro metur, quem Græci ^aXa^xiop uocaueremiaximæmirandæ^uirtutis, ulee Mremohabet ribus oris amp;nbsp;item tonfillis medetur. Et uup cum melle tritus ficci puluis uul ^‘’‘^f**‘f^’lt;i^*** nerainquacunq? parte genitaliunatacompeicit,8ó idem excreantibusfan guinem datus in pufeæ forbitione fuccurrit,folutiones quoq; uentris film:« ptumextmeroconftringit.Fitexacido punico medicamentum Sto/xarixop -Ihumort à Grxeis nominatum,cuius compofitio eiufmodi eft. Detrafto cortice ma* la Lunduntur,ex bis fuccus exprimitur, is decodtus ad tertias quum ad fe* Xtariumueneritcroci fcrupuli fex,myrrhæ fex,aluminis iex,mellis optimi librauna,mifcentur,86 ex hoc medicamento,præcipue quidem amp;nbsp;humo* ris uitia fanantur. Verum Sf narium uloa mitigat, Sc auriiï uulnera expur* gat,Só oculorum cafiginem difcutit. Vlcera etiam genitalibus innata perfä g nat. Ek amp;hæc cop o G do dep unicis a pud Græcosopone dicta contra mar corem fiomachi ac faftidium neceflaria* In congiü mufti conf)ciuntur quin quepunica,totidem 2d cydonia,cum his ibrborum fextarius, roris Syriaci fextarius, croci fcrupuli iêx, qu u omnia fimul tandiu coquuntur, donee in mellis corpus craffitudo pinguefcat, ex quo cochlear grande plenum opri meiciuiioquotidiedatur» fpfiimueromedicanientum falubrkcr uitreo in uafe feruatur»

DcMalo. Cap» X L.

lofcorides quod ad æftiua mala pertinet ita fenfit, ut ea crederet phlegma nutrire,fellis ardores excitare,inflationes mouere,ner uofis partibus minime conuenire. Galenus nÓ omniarepcienda pronunciat,fed quæ autaquatici faporis,aut afperi,aut acidi,aut propedulcis occurrutJn his tantu effe uitia quæ fruftraomibus adiudican tur,ipfe aufteris Sd ftypticis adeft,ferme^ his omnibus quæ in fola hyeme feruantur,ea fi matura lefta 8d falubriccr cuftodita prouenerint,etiam pro* deffelanguentibus afteuerat» Deniep farina inuoluta, 2d in calido cinerc difcoftain quærelis utiliterputat ftomachum naufeantis offerri. Poteft uc ro malum maxime Matianum,ianguinem reijcientibus,pulmonis 2d ieco* ris iniuriæ obnoxios releuare,melius tarnen fi nunquam ieiunis,fed poft ci bumdetur,uis ergo malis amp;nbsp;humida amp;nbsp;Erigida eft,quod ex eo maxime co prehenditur,quod fuccus qui fiierit exprelfus facile tranfit in acorem. Au* fteris tarnen malis amp;nbsp;acidis poflunt recentia uulnera ftatim claudi fi contri ta ponantur, tumores atque liuores ex aqua cocka Sd cü axungia trita com#

Z.

-ocr page 214-

C. PLINIISECVNDI

'ffichdiet c pcfdint» t Fit cx mail's nobile medicamentUiquod Græô Hedrice dicunt Tft« wX«» P^rquam utile amp;nbsp;efficax,fiquando in uerendis partibus codylomata udp’ ttimaUbwopti pulæ eminences,quas exacodas medici uocant,ucl calculofapars cariÜsc^ mii nohile me. creuic, cuius copofitio talis eft. Mala concifa 8ó interius lignofa parte pur^ t.xlt;icodesh£: gatalibræ unius pddere,adieAis croci fèrupulis fex, in pafli fèxtario occ® wdicwt»^*^* qutHitur,amp; quum omne concoxerit,tandiu Cum pulpa id eft molli pane,^ tinaperi conteruntur,donee in cæroti lentorem molleftant : hoe appoßt^ uitia fupradicta fie curat,iie ad ferrum uenire patiatur* Fit ex hifdem nidi^ edumna perquamelegans»Decoquitur enim ex uino phalerno fuccusex^ preirus,8ó cum melle mifcetur.Foliaeorumuulneribus appofita impetus feruoris excludunt, trita cum nitro æ butyro parotidas fanant, ficcatâamp;i fumigata carbonibus ftrpentes fugant.Corticis fuccus eiufdem pene uir^ tutis eft,nifi quod aduftus amp;nbsp;in puluerem diftolutus uulneribus cauatis ut carnem reddat, imponitur. Vuam iacentem cum melle tritus leuat» Gento lium uitia cum uino afperfus emendate

DeCydoneo» Cap, Xuit

^^'^’’^^’^ ^’^ cydonps plurimi medici ftomachäntur ♦ Fadtm

jj tibus profunt,in cibo fumptacoquuntur,amp; cinerecalidiflimofarina inuo* luta amp;nbsp;ægris quorû fam diummâ febris,fîne periculo datur. Aqua etian’ 1 madc^Aciunt codeftitmadefeuntjquæpoteftadmultaprodefTe.Nam 00 fèdis uitiainf’’ mentum affumptadelinit,0ómatricibus'fceminarum in tumore fuccurrit’ omnibus^ uehemêter feruoribus obfiftit,infundi quoep in aceto fiueinui/ no folent,quod ftomaticis etinteftinorufluore uexatisopportuniflimcop fertur.Fitex cydonqs uinum quo colorelanguentium defideria fallantun Nam fj3ecie,guftu,etodore cuiuslibetuiniueteris imaginem repræfentâc» ideo^ Græci ùæfeoAUop appellant,8c ex mulcts compofitionibus eius mehof hæc Só utilior craditur.Poft caniculares æftus quæcuncp ft ex nouis imbt* bus aqua cœleftis infuderit,mundo uaft fiifcipitur,amp;^ in umbra polîta, ft^ plus^ cransfufa colacur, tune cydonia iuftæ macuritatis ex ligno interior* purgata,8ó in frufta concifa immerguntur aquæ,86 tandiu eü ea rclinquuu 'fproditur tur,donee in fuccum cranßfTe maloru uini colore t probatur quam diligti*^ 'i h^M^iMm tertcolatam,óó in uafapieata diffiifam eiufinodi in loco ftruare folenneefb ad quem maxime fumo,Slt; fi fieri poteft foli negetur acceffus, quo feptimo menft pro uino uti licebic.Quidam ex his amp;nbsp;oleum quod appellaturnieli* num,faciunt uehementer accomodatum ad ea corporis uitia,quæ f^poö pellenda fuut,maxime tarnen ex eo fudores molefti detineri folent, amp;nbsp;fto^ 'ificcotidie machioperta coponi ,amp;uulnerain capitenataleniri,hæct ficco die admt ridiem lecta amp;linteo purgata mundiore in uitreum uas mittuntur,amp; recei* tiflimo oleo uas ufque ad fauces repletur, óó pelle coopertum umbrofo gt;» loco feruatur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D^

-ocr page 215-

DERE MEDICAL! B» III b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9®

A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DePerßco» Cap» XLIIL

F/rHcorum abus eft qui’dem ftomacho mutilis, eo quod cjto fut eus eius macefeatjSC caro æque m digeftione Lntietur,ucrum mi nimegrauiSîdum non diutius ni inteftmis moratur s amp;nbsp;adima femper exitu celeri felhinat. Perficoru cibus negatur à media's membra nutrire.Sed èC Galenus foadet nunquam omnino poft cibum fu* mere,corrumpi affirmans,in cibis cæteris innatent» Perheorum folia trita 86 impofita uentris animalia perimunt 86 expellunt» Eadem heca atque in puluerem tufa,récentes plagas cruentorum uulnerum claudunt. Nucleus perGcorum capitis dolori cum oleo tritus illinitur, quamuis cum (blo roû^a ceo quidam terére inaluermt» Gummi gutta quam perfici truncus illachry mat,fluentialuo medetur, eadem cum uino etiam in ueßea lapillos frangit, trita ex aceto impetigines reprimit,decolt;ßa cum croco tumorem fauciu mi tigat,arteriæ aiperamcanalemleuiorem facit, excreantibus fanguinemmi romodofubuenit,thoracis obftrictus finus re{èrat,uitia pulmonis expur:s §^’_ _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ Cytreo. Cap* X D111 i, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^,^, Cyf».

On una eadem^ uirtus in omnibus cy trei partibus continetur» Nam femini acidam poteftatem,ac per hoe ftyptica inefte mas nifeftu eft,denies pregnantibus faftidio laborantibus efui da^s tum,ftomachumanaufèauendicat,tritij Óóinpotione uini da^ turn,lient medetur, querclis iecoris occurrit* Aqua tritum amp;nbsp;infperfum, humidis uulneribus adhibetur,inde pernionibus fingulare præfidium eft» Cortici aufterior natura concefta eft,quæ quantum ualeat etiam ipfo t do* '^®*^ lore teftatLir,qui modice {umptus,aut potioni calidæ diutius immerßis,ma turæ digeftionis beneficia operaturmedicamentis, quæ purgando uentri præparâtur^Succus eius admixtus turbationis periculum demit» Fit ex cy treo nobileantidotûtullîentibus,quod eximie pectus exonerat labrafion, quodapud medicos hoc uocatur,fed maxime uirtus eius in cytreo conflit tutaeft.ïduariequidem apudmultos,uerum explorata 06 recepta eiufrno dieompofitione confiatur» Recipe cytrei unciam unam,marrubq unam, hyffopi unam, enulæ unam, glycirizæ unam, iunci radicis unam, pulegrj fcrupulos fex,roris marini fcx,pineam intégra unam,palmulas coftas xxi. i carycas xxi.quæ omnia in aqua fontana innindant, 06 ibi die ac noCte mer gantur,poft aqua ipft cum pigmentis ficut infuia finît decoquitur, amp;nbsp;inde eolata deipumato melli mifcetur,mollig igniculo ne aduratur hueufep in* calefcit donee fubacta in mellis craffitudinem tranfeat.

DeMefpilo» Cap» X b V»

Efpili arboré Diofcorides contentus agreftem nominaffe præ« terqtiHoc tarnen afleuerantquod poma eius 06 folia uirtute no difcrepcnt.Scdamp; cæteridiligentius,qui 06 uocabulueius aliud addidere : apudquofdam nanq? tricofta nominatur ex tribus grants,quæ ad feminis fobolem retinet intus inclufa» Aufterum fernen eft

nicfpilidructuniS6antcuirtutemguftusoftendtt, fedamp;fluxus uentris in

X 2

-ocr page 216-

’ c» T L I N 1 I S E C V N’D 1

C modicos foróflïmc detinetoftoinachum diflblutum uehementer aftnng’f» Suntetiam qui putant dentibus non leuiter fubuenire, fi in dolore manda# tun Folia quoque eins èC cortex,item^ radices eius tufæ amp;nbsp;impofitx 0»* cunq? feruori 8c tumori Ribueniunt» Sicca amp;nbsp;trita cum melle, ad cicatncem uulnus adducunt, haufbacumduici folent fanguinem refjcientibus openi ferreoSC cum uino propinata ucnehcis potionibus repugnare, DeZiziphagt; Gap» XbVi.

Izipba modicum cibum corpori præftant, licet ilKs faporis nolt;* nuUa gratia Ienocmetur»Habent tarnen plurima incommoda» ægre conquuntur, fitim accendunt,t prægnant ftomachuni» ditbcinimum reddut officium uentris,ex quibus aipera uis to* rum amp;nbsp;primum ligno fortita deprehenditur. Folia tarnen ipfàpomacont^ 1i^knetico$ ta amp;nbsp;impoffta t fplenicos amp;nbsp;hydropicos adiuuare certiflimum eff. Radios èc corticis eadem uirtus habetur,quorum fuccus ex melle coccus tuflïni*^* tigat,cum mero mixtus iecori medetur, ueficam leuat urina largiori,.

DeFico» Gap» XLvm

Icorum natura calidiffîma eft?fed quod ad poma pertinet nin“* urn recentibus aufteritas ineff ,ct ideo tales ffomachum infla’''''’ 3 amp;nbsp;inteftina perturbant modice quidem,nam Racim per aluuni di defluitomnis iniuria.Qiiæ igiturmaturiores fumptæ funtpt^* pe innocuæ creduntur,amp; corpus fic ficuti ficcæ faginât: deniep athletæ art tea ficis alebanturpriufquàm eos Pythagoras exercitatos ad carnis ufuirt’ qui fortior cibus eff: tranftuliffèt» Siccæ tritæ amp;nbsp;impofitæ, uehementts trt mores aut maturât,aut difeutiût effîcacius ,fî in eis nitrum uel hyris accefl^^ rit. GoRæ ex aqua cum hyflbpo dant potionê quæ pectus expurget.Ittirt eoclæ cum uinolèdi tumenti præftant falutare fomentum.Ipfe panno i^' tæ amp;nbsp;impofitæ paniculas,parotidas,furunculos^ rumpunt, itemep eufo^ nugræcoexaquadeco(ffæfomentumfaciunt,quod uitia matricum exon* guit,cum ruta amp;nbsp;melle fuccum dant,qui à pleureticis 8ó pulmone uitfjs fd^ briterhauriatur. Gumæris fiore tritæ,moleftifîîmis tybiarum uulncribns imponuntur.Tritæ cum fale fcorpionu plagis medentur canceratis îquart'' to pinguiores fucrint tritæ Sc impofitæ,tanto effîcacius lùbueniût. Hydt® picos extrinfecus ficcant ex uino contufæ,amp;S cum abfynthio 80 hordcaO^ farina in modum cataplafmatis adunatæ combuffæ 00 tritæ»

De Sorbo. Gap. X u V111. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

^1 Lurimis medicis placet forba pro medicamentis magis ejuafrt pro cibo effe fumenda,amp; quidem alba adhuc 06 femicruda dd^ 'TOB' ‘^a uehementius folutioni uentris obfiftunt,ftomachü præg^^^ W uant,ueruntamen matura ficcata fubleuant,faftidia pellunt,uul* liera interaneis innata deliniüt. Quida ficca forba tufa urina folucre,amp;^ P’'^ polenta cu uino fplenicis 06 iecore laborantibus,maxime^ pulmonis md^ ftia fontientibus obtulere. Aqua uero in qua décoda font,no minus amp;ip» caufis fopradidis potui oblata foccurnt- Dyflèntericis quoep imedai^ catur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F^

-ocr page 217-

DERB MUDTCALIB» IIIT^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÿl

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DcSiliqua» Cap* XBIX»

TKquæ récentes ftomaehum auertunt,aluu foluunt^Eædem Go cacæinconcranumpofcunt. Cibus earum ad urina proficiccô^ mouendam,traditur^ contra ftomachi dolorem non lene præ* fidium,fi ternæin fextarioaquæad dimidias decoquantur, Iscp fuccus per dies quinque condnuus hauriaf »Galenus tarnen de filiquis pcfïi me fentit,quod uix digérant ÔC uentrê riringant,ôc humores noxios nutri ant, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DeCerafo» Cap* i»

Erafi uiridis pomum uentrem humeAat amp;nbsp;prouocat, aridum iîccat ^ detinet,ftomacho uiride contrarium, ficcum perquàm utile accipitur,amp;hoc quidam exiftimanturinam moucre. Ano paucis autoribus traditur,fi mane recentia cû fuis nucleis deuos rata fint,aluumtamcopiolèfluere,ut ex eademcauG eria pcdes morboini plicatiliberentunFitexhis diacerafèon,quod omnibus notû eft. Galeno placetnonin omnibus cerafi pomiunam effe uirtutem. Nam in quibufda auftems fapor,in quibufdamacidus,in quibufdam dulcis apparet,SC utile auftera ad h oc ualerc ut uentrem con ftringant, ftomach û co nfi rmen t. Aci daiudicatphlegmate abundantibusftomachoopportuna,nammagis fici! cant, èC craffîtudinem denfioris humoris incidût. Dulcia Eomacho aduer fa pronunciat,citius tarnen per mteftina defluere» Gummi quod truncus d lachryniat, exafperatas arterias optime Icmtdi in uino ueteri dctur in forbt £ tioiierefolutum.Simili modo datum faftidiu ftomachi naufeantis aucrtit, amp;è facie fccditatempalloris excluditcum mero haudum. Calculos etiam quibus ueficæ cannalis obEruitur m harenæ pulucrcm foluit,

De Amygdalo» Cap. LI.

Mygdalürecens,utmultis uideturoffomachuonerat.Diofeort des uero etiam ftom-cho prodeffe arbitratur.fi en fofien'o fuo nucleus deuoretur,caput prægrauat, ealiginem nutrit, cupidi tatem V enereæ uoluptatis ctiâ accendit. Sicca uero coti a ebric tatemualent,fi ante uinum quinque fumantur.Sitim ex his infiammari ulo argumento docetur, quod uulpes qua amygdala deuorauerit, nee aqua m proximo habucrit interire credatur: iomnu faciunt,urinam mouent, feemi narum iuGa praxipitant. Amygdalaquoep cum menta trira amp;^ in potior.ê perdu(fta,fanguinê reqcientibus profunt. Oleum in quo decoófa lunt infu fumcapiticaducos^lethargicos excitât,ulceribus canceratis Slt;caninis morfibus tritacum mella iubueniunt,dolores iccinoris ac renum coótoru, in aquapotus extinguit, admixto modico paiTo quo folet potionis eiufmo di amaritudo leniri,cum refina terebynthina prooemata data calculos fran §unt,obftridum cannalem ueficæ laborantis peruium prpftant,tufli amp;nbsp;co Io profunt,cum theliliface ac melle Contrita, S^ in aucllanæ nucis magnitu ihtliU^ats dine fumpta.Fit medicamentum ex amaris amygdalis, quod Diofeondes diaamygdalon appellat, fpleni et iecinori, maximeep aurugini neceflariu. quodconficitfic. Accipeamygdaloruuucias duas,gentianpiiq.anifi dua:»

z- 5

-ocr page 218-

c, pLINII SEGVNDI

C ablyntbq pontici unam,quæ omnia fimul tufa enbrantur,8/ ex co puluer« cochlear ex aqua datur. Mulfam mifeent qui nimiam amaritudinê uitant» uehemens nancy hoc effe etiam domefficis in uxore feruata expenmenoa prohaui. Gummi quod amygdali arbor exudat,mixtum potioni reqcienn bus fanguinem fa'uberrimum creditur, tuffim mitigat cum mero potuni' Eadem 06 cæteris arboris partibus uis ineffe traditur,ut folia uel cortex ad tempus fumpta aperiant, purgent, exténuent.

De Aucllana. Cap, L 11*

VeHanæ in cibo fumptæ dolorem capitis incutiSt,inflatione^*’ machum diftendunt,Corpori fancpinguedinem confcrunt,l^' cæ in uafe fictili ß' ton eantur difbllationibus mitigandis ütili^' mc offeruntur,tritæ ex aqua mulfa potæcy etia uctuhiffimæ tub fis moleftiam fedanr. Alq uero tritas amp;nbsp;cü pa Ho bibendas dedere ad p**‘' monis Só iecoris uitia fananda. Multi cumpipcremifcuere,8lt; eüninopt*’' pinatas contra catharrum,amp; tormentauentris,8c urinæ diftillantis ang*** Ilias ualere fenferuntteum axungia uel adipe urfino contritæ, 00 alopeöjj illitæ capillorum damna rellituunt. Aiunt^ oculos infantium cæcorum^d colorem nigrum poffe reuocari, fi aduftæ cum oleo corerantur, amp;nbsp;ex eot^

DePiifiano»

Siftatiorum uirtus aufbera amp;nbsp;ftyptica, amp;nbsp;propt’ aromatis gJ^* ôæ lundra colh'gitur,ideo^ etiam from ach o accommodata cf^^ duntur»Maxime tarnen confiât ea amp;^ thoracis, item^ pulmo* nis èc leçons uitia purgare» Tritauerocum uinocontra mof* film ferpentum profhntgt;

De Caflanea,

Afianeæ ex omnibus fortifhmum quidem cibum corpori pi^

tfno cortice

hant,rcd qui difficile côcoquatur.Cochæ autem in carhonit^’ ^^^ ’^ fitlih uafè hcco aHàtæ,amp; cum melle leiuuis data^tuhh”* tibus pro fuut. Aqua in qua cum t lucco cortices coquuruJ' ^‘^ liacis,dyflentcricis,fanguinem repcientibus bibenda baud inutiliter p^ pinatur. Interior membrana quæ corticem frudfumcy difeernit ad terda'^ partem decocia in aqua,^ potui oblatafmirc aluu fluentem réfrénât, ad^*’ ut Diofcorides putet etiam cathartico data,per banc potionem iri obuhn^ poffel plufquàm neceffe fi t purges

DeNuce. Cap/ L V*

! Vx uiridis utpote adhucaquation's humons Ryptica 8f fdg'' ^1 dauirtutecenletunPotensdenicpamp;Sftomacho ahquiduigo* acquirerc,^ uentrem cum garo fumpta mollire.Nuces ai* tem ficcæ duæ cum carycis duabus,8^ uiginti rutæ folqs ado** tofalisgrano fimul conteruntur,nulhs9 uenenis opprimi poccrit cad^

-ocr page 219-

DERBMEDlCAHB^Ilp» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^l

A quifquis iefunus acceperit. Inter Calendas amp;nbsp;Idus lulfj centum numero nuces ftatim ut arboridemptæfunt cortice adhærente quaßantur. His admiieentur aluministfchifti Iibræ tres,00 in nouo fiëlili uaiè ponuntur. Super hæc infundu iftijjï tur olei boni libræ tres,amp; diligenter in loco neque humido,neque nimium fic« co obruuntur: poft nonaginta dies dabunt oleum,quod fluentium capillorum damna reftituit»

De Pinea* Cap. d V r, Ortiflimus ex nucleis cibus eft,amp; humores optimos gignit, amp;nbsp;fis tim(èdat,ac ftomaebi acrimomam temporat,purgat unnam,præ^ ftat antidoti uicem cum laferis uncia una,nitri una,cymini una, pal mularum una,quæ omnia in oxymellerefolutaiucundiftîmû præ=

fiant oxyporium, fi unciam nuclei triti fimul accipiat cû uuis paffis* Nuclei fre quentius fumpti,cxcitare credütur tardiores ad ufiis Venereæ uoluptatis. Ipfæ ueropincajcumrefinaquamgerunttufefiugulscinfingulis fèxtarqs ad dimi* dium decoqiiuntur,ex eo quotidie binos haurire cyathos excreantibus langui* nem faîutareeft. Cortex autem arboris decoélus in uino, efticaciffîmam potios nem contra uentris tormina fubminiftrat.

Cap* EVIL


DetMyxis»


•fAîgt;rÂ


D nanq; genus manifefte ftypticæ uirtutis aflè apparet,8C frigidæ, quamuis plurimum illi de rigore ficcitas decoquat. Verum amp;nbsp;ardo res febricitantium extinguit ore compreflum jSC fitim mitigat,amp; in cibofumptum.ftomachumerigic.iblutioniuentrisobfiftit, tritum amp;nbsp;cum polline impofitiim.coUediones fuppurare non patitur.Ofta combufta amp;nbsp;in puluerem redada butyro amp;nbsp;meUe comitantibus non abiedi uigoris xiros collyriumpræftant*

XiroeoHyriS t»lt;»gn^uirin»

DeSpomelidibus.

L I B R I Q^v ARTI FINIS*

-ocr page 220-

C^ PLINII SECVNDI


Vniutrfurn hucde ratione Uidus in omni bus morbis li» brumJ^iii j^oi •ssaa-Zp titu» lo rcilamare 5/ gt;15^ Tui^Xw •yt /»^cpitd^


Vi/tus in fluoribus capiHoru ratio» Caput primum»



^ Ibos igituraccipiantacros,qui magis aperiat poros,qnJ* liafunterucx, cardamomû,porrû,cæpa uel allia» Hf^ö” | omnia qux condenfantur hahentueporos eöftridos^' y utibafunt» Quibus autem ex raritate pororum pronU* ^' j| untcapillicontraria fint hæc, necefieelt. Vtanmretb^ amp;Si incubis, laclucis , maluis, ouis mollibus, panenauah’^


tl ft totut m co _

diccuetufto, fibg/nis in aqua calida aut frigida inkilo.McIones quoq; accipiat,cucunr^^ h^eatu^' ^^^^ piiees,duras carnes habentes,acporcinas carnes récentes:amp; nihil

ttfeas;cittas ^is quodpingueeftfumant» Accipiantnerofteriles 06pedes debubusP' aUjrcas uel ecs 06 peAines 06conchylia,3uino abUineant Ô6 maximeueteri»ïnbaln^ izeatifpixUat y^j-o quülauerint,aqua anteep intrent infundant caput, 06 iterum inpif^*^ nam intrantes,caput fub fifhula ponant»

Si dehepatecaputdolet» Cap» II»

:R Ibos accipiant irigidam babentes uirtutem hora fecüdaaurf^^ tia,panemaccipiantinaquacalidainfufumautcxtrum,autgt;^^'* l'-rni,aiit aliquod quod infrigidare poffit pomu,86 cu cibo ut^ tur,aquamfrigidamfi in ufu habet, bibatadhucamplius,ut^^ te toto prandio cum uino mix ram ip fam aquam bibant frigidam, 86 mo^ cum uinum»Sed 86 omnibus dietatalis fit fi'cpatientibus:necnÓ 86inislt;l*’’ calidumhabentuentrem,uel ftomachum,autfplenem,taliaiuntfacien(l^




Si de uino caput dolet, Cap» 111» ! exaquacocta ouaapalacolumbarum?^


Ibum offeres, panem

P'-^^^‘^r'umafceIIas,0lt;^ gallorumtefticulosjfit^omnis cibuseud’/ mus3amp; qui uapores prohibeat.

Si de percuffione caput dolet» nbsp;nbsp;nbsp;Cap » 1111*

Inum ab initioprohibendum efh,earnest amp;nbsp;omnis cibus foroof* quod fi febres fint,fuccus ptyfanx dabis,et uitellos ouorûaema^^ uasuifccllatasjafcucasintubos Sfcucurbitas»


De ratione uiïius phreneticorum.



uis,cum granulis dabis fine aliquocodimento. AddeseisoH


aut rhodomellis aliquantulü,quod fi adhuc iuaues non fintp^ fanXihis darioportctauenæiuccos aut cedos »Si nero abhor*


rent iorbitiones panem in aqua calida infuium dabis, amp;nbsp;magis cum hokr* bus comedat, qualia funtmaluæ,intubi,elixæ interdum amp;nbsp;no coftæfans’ ^ fie caules tyrfos^ coctos lactucx dederis, amp;nbsp;nielones,óó cueumeresA interioraipibrunitPifces dabis echynnos amp;nbsp;pedmesjpomaaccipiantpff*


-ocr page 221-

DE EE MEDICA

L I B. V.

95

A Ecaduracina,cerafia,mela,amp;rmalogranata,{èdhæcomniaanàmodice.Po tionemquoqueeis dabis iubinde,^ paulatimcalidamaquam omnino bi» bere oportet. Nam fi fit phlegmon intrinfccus non paruum periculu acce dit,cautiuscp eft calida aqua uti quam frigida : amp;nbsp;fi febre amp;nbsp;aJienatione ca» ruerint,tunc præiumendum eft uinü dare eis quihabuerint ufum propter fomnietatem.

Dieta in lethargo obfèruanda, nbsp;nbsp;Cap. VI.

f f )

t

f {

Anda funt fuccus de amygdalis cu modico melle codius 8ó pti fanæfuccus habens, comas porriautapq radices authyflbpi,fi febris non eft:quod fi febris eft, hyffopum non mittas : fuffici» unt enim apq radices cum fimplici oxymeUe admixto. Poft pti fanas uero dabis Slt; micas panis cum apomelite ac hydromelite, ac poft, di geftaægritudine uinum dabis an à modice.

Dicta epi'lempricorum» nbsp;nbsp;Cap. Vll.

Ibos acapiant,panem bene co ci urn, amp;nbsp;optime infermentatum* j amp;nbsp;maxime in clybano codium,calidam aquam bibant, Corian* .^^^^^Idrumautemficomedatprohibct humores afeendere in caput, quod maximu adiutorium eft, De holeribus uero manducent betam, caucaliam, rapam Slt; porm mixtum, Codimenta autem ip ford ex oleo amp;falemediocriter fuperfparfo. De uolatilibus gallinas, phafianosi fed no faginatos,amp; de anferibus alas,collum,caput,8C pedes,et græculas amp;C aues omnes,prseterquam quæ in paludibus 06 in aquis degutJus etiam prohibendum eft ad bibendu : admifcenda uero funt nouem aut undecim granapiperis,autanifum modice. De camibus autembonum eft omnino nomanducare, amp;nbsp;maxime porcinam autbubula,fedamp; alias carnes modi^ ce pro defiderio accipiant,^ no pingues : ipfas uero carnes in finapi intin» gant,amp; apozima magis quam zirna bibant,cæpas ^ daucum non mandu centnequet efmerinon : apium uero in omnibus prohibendum eft. Pifces efMo»,ideR, • dandi funt, merulæ, turdi,aut fcorpion, aut t fcardus : pinguis autê 5ó pe quot;^ laicus prohibedus eft.Defluuialibus edanteumquidiciturandromis, fed cum oxymeUe manducet,aut modico pipere,cocleæ fugiendg {ùnt,echyn» ■ nbsp;nbsp;nbsp;‘

nus manducandus ex interuano,aptus eft enimftomacho,amp; urinamouet, accipiantaliquid apozima calidum,quale eft t abfentiatum conditum.Car tjörtedtfyns nes autem prohibendæ funt ufque ad perfeftâ fanitatem,et à leguminibus *6«*«« abftinendum maxime,fi lenticulam uoluerint manducare, cedrum ibidem bulliat feu pulegium aut piper.Poma autem bonum eft eos fugere, quod ß utiep accipere uoluerint,caufa fanitatis modicum affumendum eft,amp; maxi me poft cibum.Tragimata etiam fugiendafunt,qualia funt nucestdaptyli.. teUdylt Piftatiaautem amp;nbsp;uuæ,nucleus^,uel quæ de amygdalis hunt apiftoribus, non funttugienda,uinum quantum ad ipfam palïionem pertinet fugien» = dum eftmaxime uetus,modicum uinum album lene fumendueft propter ufum,amp; omne quod ex ladle fit,ipfumq lac fugiendum,ÓC omnia dulciafu, gienda funt.

-ocr page 222-

C,


pLINÏl SECVNDI


G

’Pifeesdfprdtb Ie!,hocé[du4t maß,


D

Orph«; pi» fw,


t Citro


t üïr«w


DemeïanchöKcis, Gap» VUL

fit ptilana quam manc accipiant cum granulis W*^


Ibus corum fit ptilana quam manc accipiant cum granulis i«*' horafecüdai’nprandio,aut pifces alpratiks amp;nbsp;domefticospi^*


^°5 ’^^^ ganinas,etaues alias quænÔinpaludibus degunt^ôc p*-(flines amp;nbsp;aftaces èC y chinos. De hokribus autê lactucæ amp;nbsp;’^^^ bi omnino comedenda lunt,2lt; maluæ:omnia alia prohibenda funt.DtP’ mis,pepones cucumeres,amp;r uuæ dukes duracinæ,ô«f mela quæ no funtiv ptica. Ficus autem omnimodo prohibendæ funt,quod fi accipiât,duæ3Uf très,80 hæ fatis maturæ lunt dandæ.De placentis autem omnia prohibé’’ da lunt,propter quod cum cako faeix fint: uinu autem bonu eft dare cW faticum,amp;hoc modice, quod fi iftud non inueniatur,dabis uinum quoHn^ hil habeat repercuffionis aut ftypticu, aut aliquam aufteritatem, ne quuni bibitur caput pctat. Carnes autem amp;nbsp;fortiores cibos adfumere ægrotai^^ ad melius accedentem ordinandû eft,paulatimaugmentando,Ô6nonW^ tis de fubito:quod enim paulatim fuerit oblatum,melius eft amp;nbsp;cautius tr^J' fire ad fortiora paulatim ♦ Poft balneum autem mox non bibant uinum m^ fi calidam aquam,8ó fic cibu fumant, ficut iam diftu eft, 06 prandere uol^ tibus offeréda eft iterum calida aqua. Hoc cm modo dieta obferuanda d» amp;: tune couenit fieri quando iam uidetur uiokntior in cerebro effedamaf^ ria, conftrida amp;nbsp;pinguior effecha.

Deoculorumpalfione. Cap. IX»

Ibos mitiores 06 fine mordicatione accipiant,et qui pinguiot^* 33 reddat humores,id eft orphos amp;nbsp;alios pifces, duriores carets habêtes,glaucum,cyridia,ex ipfis ficciores. Hol era autê, too^ ___basetmaluas,Expomismela,melones,uuasdukes.Ficusaü^ tem nullo modo fintaccipiendc in oculoru dolore. De cetrio t uero coitt^ danda eft,^ bibant calidam aquam. Vinum fi uoluerint bibere,chryfaH^ eis dabis,aut duke,aut aliud quo impinguaripoftinthumores-



Deauriumpaflione. Cap» X.


Ibus eorum fit fuccus ptifane, amp;nbsp;alice, amp;nbsp;t cetrium ac fimniabefl coda/imiliter 86 ouorum uitelli utililfimi funt,86 maluaru cauk«’ 86pifces afpratiks,86 pipioncs,86 de domefticis pullis extremis® partes,fic^ 06 ad omnium diuerfitates parotidum uti oportet»

Dieta in faucium morbo,quem Græci 0‘uuayx’^p, Latinianginamuocant. Cap» X i*

Nginxtres fpecies funt,fcilicet:lynanche,cynancbe,86pai'afy nanche: In quibus primum omniu aquofa mulfa,quæ ualetex^ tenuare 86 purgare per urina 86 ucntrem,exhibenda eft. Q^'^ bus thorax 86 pulmo fulpirat, miniftranda eft mulfa per dies tres, ac poft diem tertium fuccu ptifane 86 ouoru uitellos dare molliffimo^ 86 non multos oportet» Vtiliflimum quoque cibi abundantiam fugereue^ lutnw^


-ocr page 223-

iî il e Ü U y d S gt;nbsp;j j C j ✓ « i) 5

DE RE MEDICAL! B. V, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;94

lutniagnu malum.Si cm in periculo funt, modico cibo accepte,fi plus acci plant,magis cxiftimandu eft. Hcc ergo fufficiat de fynanche labor.âtibus dixiffe. Dicta Catarrholaborantium» Cap» Xn.

Ibus corum holora amp;nbsp;amylum uel Iapatium,ptiianæ fuccus ucl alicæ,aut lens curn melle modico cocta,ct omnes pultes cum pi pcrealbo,amp; iàlfàmentaquæuolent, ouaquoque à palacomelt; dant,fitim uero diffimulare multum adiuuat,cbrietas aut potio niultalugienda elt:amp;, ficutdiximus, omnes cibos falfos comedant.

Depleureticis. Cap» X 111»

Ibusdanduseftpleureticis fuccus ptifanâ: quamoptime codrus, ÂS^ ® ’^^^® ”° fuerit codtus inflat hypochondria:amygdalas autê pur S garas amp;nbsp;tritas admifcebis ptifanis, ut fimul coquantur,amp; fuccum acalifis feminis admifcebis,in ptifânæ fuccum aut h y flop uni fimul coques, fuccum quoqr examygdalis eis dabis,cui modicum admifcebis metEft aü temmelius, fi mane fuccum ptifânæ accipiant, 00 aduefperam fuccum dé amygdalis*Quod fi uirtus infirmantium imbccillis tibi cfle uidetur, amp;nbsp;de pane mundo micas dabis cum apomelle,aut dulci hydroto fate Js üero qui uocaturcyuariticon fugiendus ♦ Eft enim qui amp;nbsp;febres accendat, amp;nbsp;caput pétat,itautalienationes faciat» Vnde amp;nbsp;melius eft fi uirtus imbccillis uide^! tur dare modicum cinidq aut hydromelon.Si autem micas de mundo pane nonhabentquiinfirmantur,ad accipiendum in aquam dulcem potionem £ accipiant,amp; zemon fine olco faftum,ac folam gallinam dabis, fed modice quibus uirtus imbccillis eft, amp;nbsp;cibum faftidiunt. Sed 80 pifces 00 maxime cyclas. Eftempifcis molli came, amp;nbsp;natura humidus, amp;nbsp;digcftibilis,quern amp;nbsp;ptifanas maritimas uocant. Pedines autem qui dieutur 5d omnia oftra^ codermafugiedafunt.De holeribus uero. Holeraprohibenda funt,fiafpc ralinguanon fenoatur,6ó fitis nimianon fit,^ non febriat fâtis,quod fi fc^ briar,non eft malum fi dederis maluas codas in uifcello,aut intubos. Simi^ liter amp;tmela danda funt. Calida autem aqua eft miniftTanda,amp; mulfam ca t melU lidamquotidiebibant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

______Quæ in pleurende feruanda dieta. Cap. X 1 n !,

^ Sea eoru utiliftima fuccus ptifânæ, orizæ, palmulæ Thebaicæ, fuccus arnogloffætPufca uero bibêda eft. Facit ^ fœnugræcu ip^p^ 11 fufum in aqua coques cum cary cis, 8lt; ut eleduarium dabis in ^^Scibo amp;nbsp;pulte Slt; oua à pala, cerebellum porcinum uel agninum aut hædinum cum paruo fale amp;nbsp;oleo.

Dietaftomachoexiftentefrigido. Cap. XV«

S Andum eft uinumrubeum amp;nbsp;cibi pingues,acmagis oleum has« bentes,phafiani,pingues carnes habêtes. Carnes quoep porco rS pinguiu amp;nbsp;olea « De holeribus braflica tertio coda amp;nbsp;cÔmilt; xta CU apozimo in uino condito,caules ipfi fimiliter aut rapg,aut polenta,id eft,alfeta,pultes,alica cum uino Tyro.De auibus autem,perdis: ces,merulas,turdos,anates.Decarnibus,caprina amp;nbsp;ceruina. Pomaetiant

-ocr page 224-

C, P L I N I I S E C V 'N b I

C quammaxime (vintfugienda.De tragematibus uuæ tantum,amp;fuflici’jt'

Si de calore nimio fiat faftidium. nbsp;nbsp;nbsp;Gap» x v I.

Ibos dabis panem mundum qui utiliflïmus eft in aqua caüda^^ ceptus,et oua dura hora diei tertia,et holera intubas,et acmabias.Et deauibus domefticis,ganinas non lans codas,^ deanièribus extremas partes,amp;S peftus dephafiano.SybicÊ’ uero omnia fuut prohibcnda,De pifcibus autem utantur,duras habetibu* carnes, quabs eft acerma,orphon,caclon,cerida,cocida,06 aftopodes ac. pias,8(Softragoderinas,id eft aftagines, amp;nbsp;dredasj ^ pe(ftines,etiacou‘^' as comedant: Iegumina,fafeolos ,fabani,orizam,poma, mala dulcia, uö^ dauracinam,cedria,melom's carnes Slt; cucumens interiora amp;nbsp;perficadu*^ cina ,amp; balneis de aquis dulcibus utantur»

Si de glutinofis amp;nbsp;pinguibus fiat» nbsp;nbsp;Cap» X v 11»

| Are oportet eaquæextenuare poftunt humores, dabis

^ ^ eis capparum in oxymelle compofitam,amp; oliuas omnes q^b fa le aut oxymelle codiantur » Sed 8ó finape forte ad fubtilf^i’ cum melk amp;nbsp;aceto manducatur»

Si de calidadiftemperantia fiat faftidium» Cap» xviH» ^^ Are oportet quæ infrigidando iuuari poftunt, maximequ^ aceto conficiuntur.Puicam potui dabis, amp;nbsp;panes ibidem^ (ós in pufta amp;oxygala amp;nbsp;mela. Laducas quoqj 06intubos^' que aquam frigidam mediocriter»

Dieta cardiacis obferuanda» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap» XIX* ,lt;

^^^ Aligranati grana fumpta,fiuefuccus eoruacceptus prodeft)

86 mela non fatis dulcia amp;nbsp;mediocriter ftyptica, piracy ,amp;P‘-’^j_^ 1 ca duracina,uusc quoque quæ aufterum Liquid amp;nbsp;ftyptkuni ^^ ____.bent, amp;nbsp;panis in aqua frigida uel calida,fi is qui patitur fi t^P, rantiæ fatis calidæ,ôô in ore ftomachi contineantur humores. Dep»^. ueropolypus,bulbus,amp; pedïes,aftaces,hyfices,óó uêtres ankrinbP^® etia porcini,amp; quæcunq^ no facile corrumpunEaut cetria foris mun®

Si melancholicus humor uomicam exegerit» Cap» X X» i nbsp;nbsp;nbsp;iS primis dabis eis ptifanæ fuccum, ac deinde mulfam aquofaß^*

Si ex cholerum plenitudine effufio nimia uentris uel uomitus exiftat. Cap» xxi» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^^

Portet in potionibus et cibis frigidam 00 humidam uirwt^ ^ bentia adhibere» Igitur ptifanæ fuccus potus utiliflïmus en» laducæ datæ cum modico aceto fimiliter, ÔC intubus,troxn^^™^ amp;^ panis in aqua frigidainfufus»Pifces omnes,duras earned bentes.Decarnibus uero uel gaUinarum pullis uentriculos dabis» D^P^ mis quæmaturafunt,mela,pira,malagranata,amp;uuas quæ pependem De tragematibus caftaneas dabis etiam eis potionem aquæ frigidf a ut phaconiellis,aut hydromellisjaut certe uinum modicum*

-ocr page 225-

DE RE MEDlCA LIB, Vlt;

A DictaSorani deperipleumonids. Cap, XXII, H Abis oua forbilia amp;nbsp;fuccuin pdfanæ aut amylurn fine liquami* ne,ex pipere mullam quotidie ieiunus fumat,00 quoties bibere petierit ip lam bibat, in qua mulia elixanda eft ruta aut amygda læ amaræ,aut by flopum feu origanum, aut poligonu. Nam èC fuccus poligoni bene facit,

Dieta tetanicis* Cap, xxm, Clbieorumlolubiles efledebent,ideftpultes nitidæ,uel cerebellum,

Remouendum uero eft quod rheumatifinum facit, sect

Dehepaticis, Cap» xxilli,

Andus eft fuccus pdfanæ amp;nbsp;auenæ, danda eft quoq; amygda 1 nbsp;nbsp;nbsp;H ^^^dedendu, Oua uero prohibenda funt, micas panis autaba« I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^® ^^^^codas accipiant,fed non mulcum: omnia alia defrumen ta fugienda funt,qualia fint fimula,hydri,pultes amp;nbsp;placets, Pi fees dabis cchinos,pectines,batos,^' pipiones amp;nbsp;pifces uifcellatos , DuU da aut omnia fugiendalunt amp;nbsp;ftyptica,neqp malagranata danda funt,neep aliudaliquodpomü,neqj uinu dare oportet, 06 maximeignitum ♦ Vinum quod non eft ftypdeü utile eft,dabis amp;nbsp;apozima quod fit de apq radice, Dietahepaticiscalidiorisdiftemperandæobferuâda, Cap, XXv.

Anda funt fuccus ptifanæ, 86 panes qui cum decoctione a pij ra dicis colligunt,intuba,cicoria,amp; occus , Hæc enim holera ad ca lidanidiftcmperantiaiuuant,86 frigidam non Iædunt.06 corian drum inipfacodioneadmifcebis 06 apiu.Ouaautfugereopor« tet,maxime fi dura fint,calida no dare,neqj cedrû aut hydri,Si uero Ripra« diâæ herbæ nÔ funt,dare poteris laducas in uiftello codas eu apq radice, fed 86 betas miniftrabis codas,uel folas uel cum maluis,ubi 86 acetûmodi

eummittatur.Deuolatilibus oallinas domefticas cûuifcello fupradidaho lerain condimento habcntc,cyminû uero aut origanum non eft bonu. Per dices utiles iùnt 86 phafiani,De anleribus uentres, cantulas, merulas,tur=« dos,turtures,86 minutas miniftrabis aues. Anates aut 86 omnia eux in pa ludibus degunt,autraro aut nullo modo danda fiant. De pilcibus uero ma ximemarinos darioportet,fedalpratiles,quales fimtmerulæ,lcaurus.His A/jirdtiktpi» autquihabentacredinem uel calorem,86 fortes funt, nihil habentes mclÜs [cesfunt meru» autliquaminis,aut falemfatis, Dequadrupedibus autofferêdi funtpulmo hamp;fc^f^^ nés 86 inteftina,aut ex eis fcordola fada aut mazachara. Poma aut dura 86 dulcia,mela uero oportet affa 86 elixa cû gallma dare, Quû autem affantur mêla non urantur,ied multo teporeaffentur, Demalis granatis etiâ granu la dentur ante cibu eu modico pane, 86 poft ci b ft uua duracina,86 de utroep quæ funt mollia 86 cerafia pira,et mcfpilas femel aut bis ,tragemata quoejuc offerendafunt,uuæ quæ dicuntlapfanæ.Nuces aut 86 piftatia 86 nuclei pi nei fugiendi funt,caftaneas uero dabis, Diximus fticcû ptiûnæ utilem eße in hac cauft, 86 ipfagranalota danda funt.Sed 86 holera maxime intuba 86-

86 5

-ocr page 226-

C» P r H^ I I SECVNDI

C trozima,propter quod Sifbla ipfa data, autcu gallina aut perdict,aiifi^J .. tre andrino,aut cum carne aliqua coda bene facit, Holcra etiam hfCS“'

lt;ka aut cruda utiliter dantur in hac paffionc.

Dietafrigidædiftemperantiæhcpatisfiueuentris. Cap*XX^f ijl Andus cd panis calidus ad edendu, aut per fc, aut cu wnoff ^^T' ^s ftyptico,de holeribus bradica tertio cofta in aqua nwo^-^ fic inmia in uino ed danda, fed quâdo codita ed, aut edawrP E^«_^^ ie,aut cum intubo,aut ocymo, aut cu gallina, aut cu perdit’ cu turdo uel mcruIa.Manducare etiâ oportet neutres anièrinos amp;^ nr’'^lt; Si carnes adas,fèd rarius. Secudadictaordinandaedhoemodo. run'|^ dan du edbenecodumSCpultes dcmilio. De piicibus dandi iuntnitfff codifusjceredarcadaneæetiâadæmediocriter. Si no frequenter, Si^^^quot;'^ cofortantenim. Pidacia amp;S nuclcos pineos Sóamygdalas iugereopff^ j lac dandü ed caprinu aut uaccinu cum petra fluniah codu. Aliqui eoa^ addunt cuinladc,oportet^ fpumâladis quu feruettoIk^amp;Spodea p^quot;^ rem myrti aut iorbi ficci fuperaipergi,06 de dragematibus uux quæ''^ nuntur utiles funtgt;

Dictadydentericis obicruanda, Cap, X X V IL ^lt; ® E frumeto pukes dandæ funt, fed alica plus digedibito d«. za minus nutrit, ied plus drin git. Pukes de farre amp;nbsp;milio^ jpanico amp;nbsp;Alexandrino pane Só hydri dandæ, Si pi'oeóo'^ 1 to anetum mittas,prooleo adipem anferinn autpullinu,k“ , . te coquanturipfe pukes in aqua, amp;nbsp;fiemittas laçante coclû Si defpff”^ ibidem^ admifcens ros marinu Si grana maligranati trita» Melaquo^z^ cydonias purgatas amp;nbsp;uuas tritas in aqua unde pukes fiant,ante cofj^^''

bos aut pura ciuda,aut matura,aut mala cydonia,aut mefpilas,aut «»4, ^ aut daptylo3,fimiliter amp;C ca feu recentem colabi's per cribrü,amp; fondes i^, pukes, dabiscp ad edendu: quod fi pukem recufant,alicam dabis eisud zam cum aqua in qua coxeris daptylos aut damafcenos feu forbos^jue'’’; qua kiprafcripta.Deleguminibus uero Icnricula danda, euf tollis cort'‘‘' 8ó quu purgata fuerit,rore marino amp;nbsp;de adipe kiprafenpto cü modito^^ 1 tucondies,amp;falemodico, SCquûfucritcondita,inmodû forbiriom^^i ipfa puke lendculamad edendu dabis.Pnlanæ per fe no Hint ftyP^^A Iaxant,Atuero deholeribus dabis plancaginem,intubas, maluaSjton^ betam S^ bene expreiram,^ cum aceto tritam atep conditam.LaucroÇquot; cruda manducari pofrunt,cü pane edantur. Brafiica quoep uel cauksn’®*' tanx bis co(kæimpinguantquidem,fed confpiiîânt ftercora : afliimant^ autem cum aceto,falc,amp; oko condita.De maritimis uero piicibus nóu®'’ ti funt qui expediri poifint, fed icorpinam accipiat condira aceto amp;^ e)'’’' no : fie etiam aftago datur,oftreæcp a data teda iuuat, Carnes ueroowi’^ funt inutiles deagredibus auibus,quod genus iuntturdus,perdices,W'^ res,merulæ,ftrumi,amp;^ columbi,6ó maximepipiones omnes nÓ fagin^n^ quendi funt in pufca,8ó deinde affandi, melius fi intriniècus mittatur ff)'*

-ocr page 227-

D E R E M E D I C A ‘ L I B » V»

9^

^ his,aut{órbus tritus,fuccus autindfus mï’nutarim,autmc]{gt;ila,autpifaüiri da aut cydonia mala intrinfecus cocta,amp; deinde aiïata.De quadrupedibus omncs Carnes prohibendæ {ùnt,præter lumbos folum porcinos aut bpdi^ nos qnos comedant. Oua quocp gaUinacea elixata in pufca donee indurées fcant,fublatos uitellos folos afïabis fuper carbones amp;nbsp;eu aceto acrore ma^ nno trito dabimtur ad edendum ♦ In pultes etiam ros marinum mittes, aut adidia modicum,aut gallæ,aut omphatq. In p diana etiam coques un gués uitulinas amp;nbsp;comedat pdfanam conditam cum aceto.De pomis uero,dulcia pomaquæueiitofîtatem générant prohibendaiunt,danda iuntpira,iorbi, mefpilæ,acrnala cydonia,ac uuæ in olla aut fumo fuipenfe gt;nbsp;quas cum femi ne fuo comedat,donce ipfum fernen in ære minutetur. Ipfa uero poma cum pane funt manducanda,malagranata conftringunt,fed corrumpunt ♦ Da^ ptyli cum pane manducandi funt»

^*^'^ afpratiles accipiant,amp; gallmas domefticas phafianosep amp;nbsp;m nbsp;nbsp;nbsp;P^fdices,8C omnes aues quæ in montibus degunt,^ eolumbos

^jamatreltibdudos ♦ Carné porcorûmediamætatem habendu, ‘ amp;hmdos anniculos feubimatos, amp;nbsp;ptiiànæfuccu cum optimo mclle ac pipere,fed amp;r modico,quia omnia dulcia naturaliter cotraria funt^ neuteftuinum dulce,quod èC ipfum prohibendum eft, Dicta calidædiftemperantiæfplenis» Cap» xxix»

Eruinam carnem edant,a lendcula prohibendi fint » Oriza 8d auellana fumendæ funt.Panis de lymulaudlis cd.Cafci recent tes amp;nbsp;lacérantes dandi funt.Carnes autem recentes hædinas he rinaceorû,fpondiles,afparagos,brioniam,omniainialfamen^ to,utr autem uinuni fit ftypdeum cum calida temperatu,comodanc etiam la lt;?Iucas,blitos,atripIices, cucurbitas,ptifanæ fuccu, ac balneo de aqua dub dutantur.Dandi funt autem eis amp;nbsp;pifces afpratiles, Sé de auibus omnes, præter quam quæ in aquis ac paludibus degunt.

J2i^f^bydropicis fiuehepatelaborandbus» Cap» XXX»

3 Änis clibanitis dandus eft,Habens in fe feminu genera confper fa,anifï,cymini,foeniculi,amp; fenonq.Deholeribus apiumpetro relinum,^ daucum,erucam,pulegium,rapam 00 caules, atque ____^aliaquæ flint his fimiliaaccipiant, quæ exténuant ueleuacuant amp;nbsp;calelàciunt.De uolatilibus pullos amp;nbsp;aues agreftes magis quam domefti cas,qualia funt merulæ,turdi,turtures,uel minutæ aues præter filas quæ fa ginatæfunt.Depifcibus afpratilibus uifcellatum cum anifoconditum aut piperemodico»Ê)ecarnibus uero,carnes agreftes,quales funtceruina,ca=« Carttei^^rea ’ prina,aprina,caprulina:leporesprohibendifunt» Fiatautem eoeftio corn P^^gt; cumliquaminibus quæ extenuant cibos 00 affatos magis muant» Legumin na omnia funt prohibenda,caftaneæ amp;nbsp;nuces accipiendæfuuc,amandulc, piftaciæ,uuæ,daptilicp raro funt accipiendi»Vinum Tyrium 06 Aforicon« maxime uetus plus omnibus propinandum»

-ocr page 228-

C PLIMII S B C VN D I

Dieta hæmoptoicorum» Cap. XXXI»

Ttomnis cibus eorum fubftypticus mediocriterfuccusalieæ^*'’ ^^ ptifànæ, meliorcR autem fi deamylotriticinofitexmodicofft lo COCCUS’,cum ipfe autem fucco ptifànæ de amylo faefeo utans Ricco farris aut de fymila bene facRo, 06 micas panis accip^s iH aqua caIida,Ô6 ouorû uitcllos qui utiliorcs Rint,quàm ullam forbitionD^' quemeunq? cibum calidum dare,fed omnia fint temperata, 06 magis ad goreni inclinata,falis 86 olei non multum habentia.De holeribus uerotn uas 86 Jap patas bene fine fale 86 lactucas in pufea eoefias ,86 cum aquolap'' fca datas, fie 86 intubam 86 proporcaglam. Pullos 86 gallinas nófagm^’* perdicescp 86 tefticulos gallorum 86 uentrcs,afiata fine laie. De anfèrib**’ uero dandæ Rint extremæ partes uentris,86 de ip lorum ouïs uitelli? Ô^P^* des porcini dandi Rint,86 afpratiles pilces admixto aceto ibi coquuntur-De leguminibus dabis alicam 86 citron 86 orizam multum coétam: qu^ * do autem fine febre lunt,cum ladre coquantur. De pomis uero malacyd®* niaclixa,pira,forba,mefpila:86fi fitiant, melones amp;nbsp;cucumeris intcnoi^’ uuas quæ Rilpenfæ fuerint,uel quæ exiccatæ funt.Ficus prohibendæR^’ fUlatU nttees tragemata fugienda Rmt, de quibus tarnen dandæ funt piftaciæ, amyg^ funt. Depifta^ læ amp;nbsp;malagranata 86 uuæ,86 poRquàmfanguis quieuerit, caÜdaaquad^ tiouero (quod Ja eft in tota ægritudme.

ub^fakgend^ I^ft®*’^pfïi'lt;^tftispræfcribcnda. ^^P‘ xxxil.

cen[copropjïgt; ftatio,

aues quæ non finit faginatæ ♦ De pomis accipiant eucumeres, amp;nbsp;qu« J^ trinfècus funtmelonis» Ficus uirides 8lt; ficcas uuas,mela 06 pira nee multi* nee frequenter accipiantun

Dieta ad renum inflammationem. Cap. X x x 111.

TroximdAuit cm. Taraxd* con dppeUdt. 'E-ndiui/e uero ^edesefi.

^^ Viuentcr multum currit,cibus dandus eft is qui tardius dig^ tur,qualis eft alica cum rofato aut chryfaticum,aut hydromel W* modicum feraptenum. Holera uero troxima, autladucm Só^f* nes fteriles,aut pedes porcini,fed maxime bouini 86 gruini 86 hyfidnim* lees autem qui duriores carnes habent,86 melones præter lcmina,acin^ dulcia:fugienda funt fallamenta omnia quæ urinam mouent,echinoS5aniy gdalas,piftacias,ficos,daptylos,caftaneas^ accipiant.

Dieta in coli palîîone quæ ex frigore fit. nbsp;nbsp;Cap. x X x 11 n.

Anis filiginis befte coftus dandus eft,86apozimaubicodæ^

er int app radices ,aut anetum,aut cyminum,feu anifiim, cxind fpargenda eft farina, 86 cum uino modico accipiant, quod ßd* pipere conditam accipiant, iuuat. Holera uero dandafuntfi*

piuin,porrum coctum, capita ip lorum cauliculi^, alparagus, allia quoqu^ accipiant'

-ocr page 229-

DE RE MEDICA L’IB» V,


97


11^ in

J** i’ Ü^ C'

J* J* J» t(»


A acd’piant.Dc ambus autcmpipioncs,columbos,amp;perdices,ganinas^ do mefticas,86 condfantur cum anifo aut cymino,aut porro,aut apio lèu pipes* re. De ptfcibus uero afp rattles, amp;nbsp;codiantur ex {èminibus,quæ infladonê tollunt,autcum alho. Carnes,fi fieri poteft, prohibendæ funt donee firnen tur. Legumina quo que præter ptifanas, amp;nbsp;hæ dum coquuntur, apq radices,aut comteporri,aut pulegjum,aut origanum fine amfmn,aut pipcr,fcu amygdalae fimul coquantur.De tragematibus uero,expedit ut amygdalas edant, amp;nbsp;maxime fuccum earum, admixto melle 06 modico pipere ; de ui no fi purum detur melius iuuat : de propoma, apiatum amp;nbsp;anifatum, amp;nbsp;Ie uiftatum. Omnia enim bge eos qui de frigido humore dolores patiuntur fitnare poffunt.

Si de cholerico humore coli patiuntur,quomodo dietaeftordinanda. Cap. xxxv.

^§ Anduseftptifanæfuccus nullam habas alicuius generis ad mi xtionem nifi' modicum fiJis,dabis amp;ouorum uicellos firigida ho S^^^^’ C‘3lt;^a,cruda,IacIucas maiores amp;nbsp;dulces ,maxime his qui infomnietatem patiuntur, 8ó omnia poma quæ infrigidare poG fimt,cucurbitaprohibêdaeft. Carnes dabis,pedes bouinos amp;nbsp;uentrcs,ac ferophinas fterilcs,amp;ungulas bene codas,firigida poma,pepones, mcla, cum aceto,omnia poma quæ inlrigidant fumenda funt.

^ Dieta podagricis ex cholerico humore. Cap. xxxvi.



1)

1 i'

1* 11


l* tl '/ i*


Muis cibus qui infirigidat amp;nbsp;humedat dandus eft : qualia funt Ge^ amicn intuba,Iaduca,malua.brita,braflica,chryfolaca,cardam5, enm ^^ “^^^ ca,porrurn,allium,Slt; cæpehigienda funt. Volatilia dabis pha^ fianos acdomefticos pullos,perdices,turdos,merulas,catulas, ficeduIas.Pifces afpratiles,amp;: maxime qui duras carnes habent. Verueci^ nas uerocarnes manducet uifcellatas,amp; maxime ex his uêtres, ac bouinas fimiliterrquando autc grauis eft dolor,hæc no funt danda,fed tenues cibi. Legumina dabis fabas uirides amp;nbsp;ftccas,fed in aqua ante infufas,Slt; fafeolos fimiliter infulos. Alia legumina prohibenda finit.



DietaGaleniin febribus 06 ephemera. Cap. X X X V11.


t Efice eos cibo, 86 uino fubtili quod fufficiat.


51 igt;


Dieta in quotidianis febribus. Cap. X X X v 111.

Ibos eis dabis ut eft piper,ruta,cyminum,et alia fimilia,poto an j teacceffione uino fiibtili albi colons,86 ipfe modice calido terns* i perato.Generaliter ante in acceflione nihil eis dari poteft. Poft ___i acceffionem dabis eis pullos conditos cu pipere cyminoep. Por rumco(ftum,deladante,pedes bene codos,conditos de aceto 86 melle,ac pulegio,buccellas de filigine habentes modicum oleum,86 fi ætas fuerit,fa cies eisapozima dcapio,fœniculo,petrofclino,ancto,amp;anifo,86dabis eis bibere,^ infra paucos dies hæc faciendo,liberabis ægrotum.


-ocr page 230-

C, PLINII SECVNDI

Dieta in tertianis febribus, nbsp;nbsp;Gap» XXXIX,

Sque in ocranum diem nihil ei facias , poft octauum uero3i^ dabis ei apozima,ab{ynthium,óó anetum per dies plures“ ^ fitis nimiafuerit,dabis eiapozimaubicoquitur apium,bib^’’‘-'


Deholeribusautemdabiseismaluas,atriplices,laducas,*^ curbitas, Deuolatilibus,alas pullinas,86 gallorum tefticulos,86ouafof ' lia.Dequadrupedibus de laftante pedes,ccrebella,armos; atueroponi^' mela, perfica : nullam autem acrimoniam nee uinum, ufque dum abfoh^' tur febris, dabis 86 ptiftnas.

Dieta quartanæ febris»

Dieta fenacum febris.


Ibabis eos cibo fubtili, ut eft filigine ÓÓ ptifana cum aqua b^^


cofta amp;nbsp;modico fale. Laftucas elixas cum pufea atriplicesJ'‘' *^aSïCucurbitas,dabis eis 86 aquam frigida bibere, Poftf^*^ uero dies dabis eis bibere, dabis^ eis in efeamtubas,laftu^-' maluas, betas, 86 atripliccs,Deuolatilibus,phafianos, pullos iuueneSjp^' dices,mcrulas,turdos,turtures,86 pipiones.De pifcibus generaliter^*’’^ D tos inuenis albas carnes habêtes:quod genus funtaijaranles,et molled’” lam duriciam habetes : fecus dabis eis 86 fluuiales pifces, hoc eft faxat»^ ’ iumena,acerma,frpia,pecftines quoque 86 oftreæ,Securus etiarndabisi* uecinamcarnembenecolt;ftam,panticesdeuacca,86 dcporco pedes 8^*^ rebella,mufculumcp de porcello 86 pedes.De leguminibus,faba bene*^^ lt;ftam,fafeolum, 86 foenugræcum,alicam bene coftam cum rolatohabe*’*‘ modicum mellis,86 ptifanas.Depomis uero,perfica,86 dura eed na mi^''' dataablatis corticibus,uuas etiamaturas.Dabis quoque malagranataf*’' medere,86 alia poma cum reuerentia,modumq? dabis ad manducandu*quot;^ melius tarnen eft,fi omnia non raanducant.De opere autem piftonüoi’*’^ li dare, caftaneas bene coftas, nuces ponticas,nucleü pini, autamyg^ä ’ remoue, Cydoniauero bene cocta dabis ad manducandum, noli exd*^ eos nimis poft prandiu, fed fi uolucrint ante prandium, 86 ipfum mod'^‘' 86 fi uis in hebdomada balneare,debes, non eft contranu, tarnen poftp’quot;

iationem prandrj balneas offerte, aut nocte eunti dormitum. Ipfimm^ balneum ex duici aqua fiat,non ex falmacida, 06 antequam ægrotus ing^ diatur in calorem, aqua frigida perfundas eurn, amp;nbsp;quum ingreffus fo^' rit in calorem, modicum ludet,amp; poftea unges eum lepara de oleo amp;nbsp;calidafacla,óó poft unam horam ftet,fednon fudet,amp; defcendetinfobuquot;' optimum,amp;quum egreffus fuerit,de olcoSt aqua frigidaeumperfc’ das,totumq? corpus amp;nbsp;pedes iterumlauabis, amp;nbsp;poft balneum adpræ^‘'quot;’‘ non des ei bibere, fed in medio prandio un um calicemaquæ frigider b '

-ocr page 231-

DE RE MEDICA L! B»


?S


(If il* ,1* 1^'

bat, quod fi hyems foerit, calicem aquas calldæ accipiat, ac ulnum condi-tumnullatenus accipiat»

(^læ nam dicta in paraly fi feruanda. nbsp;nbsp;nbsp;Cap ♦ X L il»

ill

11'

1^ Û ^ 5’ i^ 3 s»

:f' 0' f 11' 0' 11'

jS

1^' ii’'

11’

^ Vi paralyfi obnoxlus tenetur,omnem pifcem qui Iquamam no habet,omnê etiam auem quæ in palude moratur,non comedat, ficutanfcres,anates,amp;ftagnatiles pifces qui llmuhabent,Pufo pum uero læpiâ amp;nbsp;omnem oltream-,omneep Icgumcn quod reus ftndionemfacit,azimum,hordeaceum,milium, panicü,caules, uel betas, tapasjmdones,cucumeres,cucutias,lorba,mela,mogaru, tochynu,mani: toowHm nam,carnemporcinani,caprinam,cafeum èC lac uacemum acq; caprinum, frifioneni,columbam,porrum crudum,cepulani,coriandrü,anium, citriu, malum granatuni,cerafia,pruna,cy5onium crudum,panem infufum in ui« nojaducasjiitubam, daucü,maluas,pineas,fungos,uuas^ nigras edant, uinum prêter album non bïbantmet^ dulce,neqp condi£um:muftum ufqj in Nouembrem menlam non bibant* Id^ etiam obfemandum eft,ne folia finapis comedant,nec eoeda nec cruda^

Viuuerfalis ratio uldlqs» Cap. X l 111»

Mnemalparatllêpilcem, uidehcetutfuntlupi, corul, pllces de flumine,qul petrahabent,ut tru(ftl,fquallj,comede:fedno mul 1 turn carnem porana,gallinas fyluarlca's,pullos,perdlces,pha#

“ fianum,gruem,merulas,türdos,oua forbllia, uel modicum ca^ lèumpecorinum, modicum cappari: fimulam, allcam, porrum codum ex ®qua,ftafifagriam,afparagos ,paftinacas ,fœni^ræcû,femen fatureiæ crûs oiim amp;nbsp;coduni,mentham,rutam^ pro defîderio comedeterucas In mfeeb lo mteruallojamp;ipfas apium amp;nbsp;petrofellnum codaanteruallo apq 8c petro fdinimrides radices jnodice pro defiderloapq femen,amandulas,ficos fic ws amp;nbsp;uirides modlce,^ iplum cü plpere,uuas paflas amp;nbsp;ulrldes albas mo* dice amp;interuallo coftu, lpineam,finapls lemen interuallo,fccniculi fernen quot;bodice, cydomaafla amp;nbsp;coda modlce* Vinum uero album amp;lcueGrægt; cumçbibegt; Super omnia cautehomini agendum eft amp;nbsp;depluuia caucus dumprimo uere amp;nbsp;autumno, femper^ ad uentrem accipiendum eft, qui ipfosbumores deponat»

Si quis t lyrlngiones in came habuerit* nbsp;nbsp;nbsp;Cap» x l 1111»

t Syronet

ABftlnendi font à came bubula,porclna,anferlna,ungula, amp;nbsp;ab omni legumine»

Deobferuationetotius annfutfanus eus ftodiatur. Can» xlv»

^ odauo Calendaru lanuarq, ufqp in diem odauu Calcndarü oiferudtio has Aprilisutendumeftcalidis 8doptimiscibis,necuinoabftinen heturfuprain . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diefexto Calêdarii Aprills inquartuidus Man utens

« du beneolentibus ,led acnoribus cibiSjlabore corpus exercent pas,


-ocr page 232-

C, TLIHII SECVNDI

C dum» Ex die quarto Calendars Maq ufq? in diem oÄauum Calen(!3*^ u(quc in dieni icptimum Calendars O(ftobris utendum eft frigid’® ^^ dulcibus amp;nbsp;beneolentibus, parcius laborandum, 86 duodedm diebus proximis Venereo uiu obfcruatiflime abftinendU» Ex die ièxto Calendars Octobris,ufq? in diem fepti# mum Idus Nouembris utendum eft acidis aeri« busep quibuicunq^ eicis, minime laboran dum. Ex die ièxto idus Nouembris» nique in diem oclauum Calen darü lanuarq utendum Ie uibus cibis, uiiio indulgen:# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

dum,parum bibendum,nec Venere ab ihnen dum.Hæc (ut dixi ) obferuans,incolui mi fofpitate uitg ipatia tranicurres, ut nulla indigebis expédia# tione medicorum«.

C» P 11 K11 SECVNDI LIBRO#

RVM DE RE MEDICA FINIS»

-ocr page 233-

I; APVLEli-MADAy.

*®» PHILOSOPH! PLATONIC!, VIR! CL Ad pii Herbarum uirtutibus uere aurea amp;nbsp;falutaris hiftoria gt;nbsp;tjuama Chirone Centauropræceptore Achi Ill's,

S^ ab Aefculapio accepit, hadenus nun^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

quam in lucemædita» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' .

-ocr page 234-

D» APVLEII MADÄVRENSIS VIRl CL A» riflîmi i'll libruin de Herbarum hiftoria,ad crues fuos.

P R AE F A T I 0,

Expluribas paucas herbarumLnres,^ curationes corpöpsad fidem ucritatis monumentis publicis tradidi Î amp;nbsp;fuccinèdius con» ■^oüt nbsp;nbsp;ftrinxi, quot;^ ob ftupiditatem uerbofarn profeffîonis»Et dicemus me»*

1 uendiaM^ nbsp;nbsp;dicorum omnes ferme res uenditationes potfus eflè quàm curas»

' Hos etiam hommes inertia picrunq? amp;nbsp;imperitia enixos certe lu* crip eta s ueros nuncupari,qui etiamamortuis, mercedes expert XredUM per occafionem, Só faciunt t redditus dum tempus curationum ex trahunt,puto quia fæuiores ipfis morbis exiftuht ♦ Proponamus igitur remediorum titulos, quos uel nunc, uel maxime tempus co ducit,ut ciuibus meis/oerjs quidem amp;nbsp;peregrinis,quibus uexaao auiderit aliqua corporalis,noftra literatafcientia,inuitis ctiamine dicis profuiffe uideatur»

-ocr page 235-

b APVLEII MADAV

too

RENSIS, PHIDOSOPHI PLATONIC! DE HERBAs fum uirtutibus biftoria 5 quam Chironi Centauro,84 Aefculapio acceptam retulit.

^B ARNOGLOSSI NOMINIBVS VIRTVTIBVS'QVE»

Caput primum.

! Ræcorum alp arnogloflbn,aliqui amion» alq pro

CotumiceM Theodorut uertit.

1 bation,alp cynoglonon, alp heptapleuron,aiq he

1 pataneuron, alg polyneuron i alq chirfion, Pros E moft.coüit phetæ Vranichneumanos Aegyptrj Afuth.Gak go rharbaiot 11 Tardos, Lotios: HilpaniThafaricâ:Daci Sim d^^hfo»^^^' peax: Punici Artiercon uocant. Romani plantar 4^, i^^^gf^ gi'nem latam, alfjplantagina maiorem, ah') Septe neruia, nafciturpaludibus plurimum amp;nbsp;pratis»

Alterum exemplar quo uftfumus,hoc addebat:

K^k ^^'‘°^ ^numuocant,?AMo'o'«/j uero lingua. Rurfumquod frpead nata nabeatgermina in longitudine feptem lateribus fimilia Græci jop uocauerunt.Cæterû funt cius fpecics duæ : nam quæ heptapleuros ap^ Ki'^^ y^’ f^'^^’or forma, amp;nbsp;folrjs ornatioribus amp;nbsp;latioribus amp;^ neruohs» , “^“'^Jibus atque hortis,necnon SC paludibus plurimü amp;nbsp;in pra^ tis.Eftqp magis conft rieriLia,aha uero minor atque nigrior,lenior 06 tenui^s or. Nafcitur in t chartarp s locis,fed in ufum uarie adhibetur»

Atp Tou iirtaf id eft, ftpti cr TrXtuja cofta.

VIRTVTSS.

Dolori capitis medendo prodeft.

TT brbæ plantaginis radix in collo fulpenfa, capitis dolorem mirifice tollet, Ventris dolori curando.

. nbsp;nbsp;™æplantaginis fuccus tepefacTus ,fomentando,uentris dolorem tol uha tumores fuerint,tufa amp;nbsp;impofita tollit tumorem, Interioribus malis fuccurrendis.

Herbæ plantaginis fuccus potui datus, ^ interiora fanat,amp;thoracem purgat mirifice»

Dyfentcrisc compefeendæ»

Plantaginem cQ lente co(fla,amp; manducata,ftringit uentrem«- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

His qui pur ulen turn cum fanguine excreant, Herbæ plantaginis fuccum dato bibere,fanabuntur.

Vulneribuslanandis.

L • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fernen tufum in uulnus lpar{um,uulnera cito t {ana=; ifanahuntur

^h 0^ ipfa tufa amp;nbsp;impofitaréfrigérât ea loca quæ nimio ealore t urgentur, ‘f***”^*’'* ^perfanat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ventri fiftendo»

Ad uentrem ftringendu,plantago ex aceto confia in mero bibatur men^ furauniuscyathi»

-ocr page 236-

X, 'AP VLE I I M A DAVRE-NS I S SerpentiUm morfibus éxeludendis, Herba plantago trita ex uino fumpta,commodo erk^ Scorpionum morfibus,

Plantaginis radix allfgata,mire prodeffe creditur« Lumbricis purgandis,

Herbam plantaginis c0tundes,amp; fuccus ciusdccochlcariooticldcff''' Ia dabis bibere,ipfam quoque herbam tufam umbilico imponito» Si qua duricies fuerft in corpore, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

quot;ipiftutü

Herba plantago t pifata cum axungia fine fale, inftar malagmatis^quot; ^ impofita, duricias difcutit»

In febre quartana,

Herbæ plantaginis fuccus in aqua mulfa ante duas horas accefSoU’^f tui dato,amp; miraberis effedum»

Podagræ amp;. omnium nerueru dolen amp;nbsp;tumori»

Herbæ plantaginis folia contufa uel pifata cum falls modico amp;«®n ' nbsp;nbsp;la optime facere certum eff»

Tertianæcurandæ»

Herbæ plantaginis radices treis contente, 6^ lub acceflioiic cumul*’® aut ex aquaieiunus bibat.

Secundæ doloribus,

Plantaginis fernen contritum 00 potui datum,prodeffe creditur»

Vuliieribusrecentibus.

Herba plantage cotuia cum axungia uetere fine fale imponitutj rans fanus efficietur»

Si cui pedes tumuerint ex itincre,

Herba plantage contufa cum aceto impofita tumorem tollit»

Si cui I’ ukus fecus ocutum fiue nares natum fixent» . « Herbæ plantaginis expreffæ àC contußcfiiccedana molli mad^fet» impofita p er dies neuem curat»

'^ßntericos amp;nbsp;tumoios

’ipropums

Adquot;^ dyfentericos amp;nbsp;torminofos»

Herbæ plantaginis fernen tritum t pro polenta in uino calido bibs^’ fanus efficietur»

Adparotidas» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Herba plantago cum axungia ucten.pifata Só impofita, paroodas w” Ad ulcéra ons»

Herbæ plantaginis fuccus,amp; folia eiüs cocta in ore tenentur, ^^^^ eins in ore commanducatur»

Adfiftulasfanandas» ■ nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

« Herbgplantaginis fuccus fifèulis mRinditur,5(C facilh’mc medetdiw Ad morfum cam’s rabiofi»

Herba plantage tufa 06 impoßta^morßbus canim's auxiliumpræ^^^^’

Contra omnesueficæ difiScultates»

Herb x planta gillis folia uel radices ex paffe fertiter medentur»

-ocr page 237-

DË VIRT VTIB vs H Ë R B ARVM HIS T/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lot

NOMINA ET VIRTVTES P EN T A P H YLLI.

Caput fecundum«.

Ræd PentaphyIIon,aîiï pentapeges,alijtpentamonon,alrj pen tPentagonen tapontes,alr) pentadacrylon, ali] pfêudofelinon, alq caUipeta^ lon,alr) xyloloton,alrj t alpalton, alrj pentaccenon, ali) chymia^ '^lt;fdplt;mtion titin.Aegypti] t orphite bioccn, ali] themoneftron, ah] æthoÆ (^^„^^^^^ tron,Prophetæ Ibeos onyx (hoc eft ungucmibis) Ah] pteronibios (id ^Kàmcorr«-eftpennamibis ) alp hcrmodaclylon,ali] hermubotanem, Galli pompedu ptiff'.funOEt Ion;Dacipropedula,ait] drodlajtali qui'nquefohum,alp manùm Marris» /°P/thebahi Nafekurlorispratenfibus,culrisacmundis,guriatuafpcro,ladtemolli: fo gitMeoM.* liamentham referunc,fi'nguhs fæpius quina,flore pallido, radice longa au quefubrubra» __ Aduiria artuum,eriamfi percuffîflnt» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;virtvtsâ

Erba quinquefohum cum axungia uetere fine fale impoflta lanabit»

Ad uencris dolorem^

Quinquefolpfuccu dabis bibere cochlearia duojfine mora dolore tollet ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aduiriaorisdmguæ}amp; tgulæ» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'i'gnturit

Çhnnqucfolt] radices ex aqua codas dabis ut gargarizentur» Ad capiris dolorem»

Herba quinquefolium ''circunferipta, ter digito medio 8C pollicc fublata ’ffidrcunfcri» B contrita amp;nbsp;capitiinlita efficaciter lanat,perado remedio,loco puro reponi ptumtencs conuenit* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adlanguinemnaribusprofluentem»

, Herba quinquefolium potauel inlita reftringit mire»

Ad morfum ferpentis»

; Herba quinquefolium contrita,fi potui datur cum uino mire fuccurrit» Adambufta,

Herbam quinquefolium potatam p rodefle,plures autores affirmant» Adcancrumexiccandum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Herbam quinquefolium cum uino amp;nbsp;cum adipe ouillo ueteri fine laie pi • fatamdelignoinlignüuino lanè ueteriafpergis,óó ficimpohis,rem^ 'l'uni tforte mirdm cam experieris» Leges earn menfe Augufto»

DE’hieRABOTANES HËRBAE NOMINIBVS


1^ nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F A C V L T A T S B V S'qjr AE» Cap» 111»

Ræri hierabotanen, alp periffereon, alp gerebotanon, alp orgt; thon,alp diofatim,alp pecorobon,alp panchromon,alp colle* -feoUefis ris Demetrius amp;nbsp;Aefculapius Cypariffon,Pythagoras' enfee* ’^injeeptron ^ ptron,alp arifteron, Aegyptp pemplèmpte, Prophetæ Heraf* fi^uidé^Mhic dacryomhali uerbenacam,alp liciniam,alp luftraginem, alp columbinam, in quib. ip;i »0 alp militariam, alp uertipedium, alp criftam gallinaceam, Græci rurfum ii^fo^K non^ trigonon,camelicon,fyderitin,curitin, pherfephonion » Nafcitur ubiqp in '‘’”“^‘

-ocr page 238-

L» APVLEII MADAVRENSIS

Nomw wJih“ planis ^aquofis Iocis,folfjs fubalbis 8ó uelut incifis, radice Gmplidat^ ‘ ^ icolubK^quù tyi-fo^mrcuteredarguenn,quam ftypticen uocant. Eftquæuulneraco*'^ plurimi^^gdu glutinat,atqucputredincs abftergit, eft autem columbis efcaiucunda* dent.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adulceraamp; parotidas»

vi RT VT s s. T—TErbæ t uerbenaeæ radix in collo ligata» fumme proficit »

Ad ftrumas 06 parotidas »

Herba uerbenaca tufa 8ó inipofita,mirifice fanat»

Ad eos qui induratas uenas habcnt,Slt; cibos no recipiunt»

Herbæ uerbenaeæ fuccus datur bibere, fed coda poftea mifceturcni” uino amp;nbsp;mclle amp;nbsp;aqua,06 ftatim fanat.

Ad hepatis dolorem» *

Herba uerbenaca folftitio leda,in puluerem redada robufto dabis ^ chicana quinque,ex uino quam optimo cyathis tribus potui fumptaj^’'*^^' proficerecreditur : Cæteris procuiufep uiribus ficdabis» Adcalculofbs»

Verbenaeæ radix contufa ex mulfo optimo tepido data, incrcdibi^**^ calculons fuccurrit,nec ibluipfis calculofis,{èd amp;nbsp;quicquid effet quodu“^ nam impediret,celeriter reducet»

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad capitis dolorem»

Herbæ uerbenaeæ corona fada 8ó capiti impoli ta,dolore capitis twit lt;

Ad ferpentium morlùs»

P Herbam uerbenacam cum luis folqs amp;nbsp;radicibus, quifquis offultani^ dam^ lècum portauerit,ab omnibus ferpentibus tutus erit»

quot;f^hdintionef Ad morlum araneorü,quos Græcitphalangiosuocant» , Herbæ uerbenaepramulos ex uino decodos ÖC contritos, deindeÇ^'^'^ acetauerit,plagæ impones amp;nbsp;adaperiet, poftea crudam cum melk co®*”' tam in ulcus audaciter infertâ mature ad fanitatem perducere certus aui^

“tMrofa affirmât» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad morlum rabidi canis amp;nbsp;t hydri»

■*’‘^ nbsp;nbsp;Herbam uerbenaca t in uulnus adponito,tritici quoque grana integ*^^ Indutum '^^^^ ^’^^*^^ uulneri donec humore remollita explea t: iam tumidas profjeiw las gallinæ,fi non appétit fîmili modo,alia grana conqeito, fi fic eik efff^' rint periculi fublati fignum erit»

Ad uulnera recentia»

Herba uerbenaca contrita cum butyro uulneri imponitur»

Ad morfum krpentis»

Herbæ uerbenaeæ ramuli ex uino decodiamp; contriti,li cæca eritp»? t timore cum t tumore impofiti adaperiunt primum,exulécrant deindc,poftealt;^ di cum melle contriti 00 ulceri inferti donec ad fanitatê (quod cekriter*'*'l

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perducunt,imponuntur»

Morbo regio laborantibus,auruginolïs'ue» Herbæ uerbenaeæ dragma una Só nardi obuli tres,baccæ crudæ ^ rum expreffus fuccus,00 paululum myrrhæ contritæ,ex aqua cyathis^’’

bus potui datajexpeUcK morbum creditur.

Sym»!

-ocr page 239-

if


DE VIRTVTIBVS HERBARVM MIST, SYMPHONIACAE HYOSCYAMl'vE NOMEN*

CLATVRAE AT Q.V E VIRTVTES,

Caput I i i I,



102


liermola. Btr* bamt Corott4 riorum U t ca, 6y fufpenjum rdimfui num Apuleto ere:: dendu !it, Sym phontacam tra denti eandêefs fecumhyolcya mo.

tThamlet

1 Alomon


Græcis Hyofeyamos dicitur,etDiofcyamos,aîrj adamantc,ald Pythonion,alq adaminon,alr) hypnoticon, alijt Emmanes, alp auginon,Pythagoras Propheten,Ofianes Xelechion,Zoroa ftris Typhonton, Latini infanam uocant,aliqui Apollinarem, alij Laterculü, alij Symphoniacam,alrj calicularê appellanttalq Dentaria, PuniciGingan, Aegyptq faphtho.tPhryges Remenia, ïTufei Fabamlu-pinâ,Gallibellinuntiâ,Dacidieliam.tProphetæ Aegyptq Ligeam.Thyr tEnger iofruticofoimultisramis,nigris,{ciHis,hirtis:balanos généras:utfunt Ata Aethrufaß lipünici,ampulantiumappellatum,obftruofos quidcmamp; femme plenis, ÏJ’y^^’^p^^ paulolongiore papauere.Sed funt differentiæ eins très. Nam altera flore ijabet. proche purpureoamp; feminenigrozaltera flore nigro,ac femine fuluuo,fed utraque fumentibus infaniamparit. Appellata deuiep eft, infaniamfaciens,Mania poëtis.Tertia femine atep flore albo nafcitur locis cultis amp;fabulofis,amp; hor tts,8clittoribusrudentibuscp,eius fuccus fimilis cftMKxwvi (ideftpapaueri) herbæ.Medetur hyofeyamos illeergo candidior,amp;has uires habet.

Ad aurium dolorem.

Tjbrbx fymphoniaeæ fuccus tepefactus in aurem indillatus, auriu do* 1 Loremmiretollit : etiam fl uermes Rïerint,necat*


egopticc Iigc4

1 tyije,tudiM* Uit qd fit legens dum, Talijfue re tantum non emnuin hoe uolumtne


VÏRT VTSS»


Ad dennum cruciatus»

Herbæ fymphoniaeæ radicem cocram cum uino auftero foi-beat, QC U^

Heat earn in dente qui Iaborat,mox fanat dolorem*

Ad tumores cuiufeunqj partis corporis*

Herba {ymphoniaca tufa öd impofita tumorem tollet*

Ad inguinum dolorem*

^y’^phoniaeg radix alligata femori,et tumore 8ó dolorê inguinu tollet*

Ad pedum dolorem*

Herba fyinphoniaca alligata,pedum dolorem amp;nbsp;tumorem tollet, amp;nbsp;tu«« lacadenicnmfuaradice,amp; luperpedes pofita, mire dolorem amp;nbsp;tumorem pedu tollet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad iocinoris amp;nbsp;pulmonis uexationem*

Herbx lymphoniacæ fuccu potui dato,SC cum fumma admiratione fana Adpeâ:inem,mulierum dolorem,

Herbæfymphoniacæfuccû mixtum cumcroco in potionepropina, SC ’trabens effedum*

DB VIPERINAE A PPELL A TI 0 N IBVS

ET POTENT! A* CapUt V*

Ræciearn Phlemon, t Echidnon, Herpyzon, Latini binnula, ui* •fs,cbio» !perinam,ferpentariam,5lt; radicem Macedonicam nominant. Na Ifciturfecus fluminauel fege tes, follqs niollibus, guftu aipero*

-ocr page 240-

L* ATVLEIT MADAVRENSIS

Ad uiperarum morfus»


C VIRTVTES.

data5mirifice morfus ßn^t’ ^'^'

HErba uipcnna trita cum uino potui nenum difcutit»

NOMINA ET VIRTVTES ACORI»

Græcis dicit Acoros,Choros, Aphrodi(ïas,GaIIistpip^’^P''l

tpiperdtium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

t SMdlX

^^**”*^** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Italis ueneria iRadix nautica Öd Singentiana 8ó Vngu

fc*

ac praris» Leges eam men

apes examinent 00 diffugiant.

VIRTVTES. j yErbam Veneriaminuafeanumftifpenfamhabeto,amp;nunc[u3tn ^K^raminucn* gt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r* • tufdlio tradi* ^ -*• centur : hæc lane herba raro inuenitur,nec eam Icirc quis poiti'^ diijeaffirmât quum flofculum emiferit^ i^Arbarus* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AddyiuriamSóftranguriam,

Herbas ueneria? radieem ex aqua decodtam ad tertias dabis biofF^F triduum,mirifice urmam deducet,8ó ftranguriam ßnau

nomina et VIRTVTES LEONTOPODlb | Caput V 11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Ræci Leompodion dicut,iidem leontopetalon, qdemP^jK Ion,rjdem thorybetron,qdêtLacehton,Apherefin,LaGitn'^^^ Leuceoron,Orobethron,prapedion, LeonchoftemonZ^P '

J iplatyphynon,Dardanus cacalia,Punici gudubbaI,Laa«^ ^^ mulam uoeâtVeneris,lidem Brumatiâ,papauerculû,etpedc leoninU' j ftitur fæpe cum tritico,thyrfis bipaJmis,fijrcofis,in quibus uelun bn^ J næ uel ternæ fernen continentes,foh]s cauliculi agreftis fimilibuSîta®“^' 1 grarapæfimiIi.Nafcituretiâcircacampos,amp;circa foflàs amp;harundio^ j

VIRTVTES.

1 pcdtlconit

Si quis deuotus dehxuscy Rierit, fic eumrefolues. HErbgdeontopodq frutices fine radicibus coquito ex aqua,Lunao^ fcente, lauato cum amp;nbsp;te qui lacis ante limen extra domu prima no^ ‘' amp;nbsp;herbam incende ariftolochiam, amp;nbsp;eum fuffumigato,óó redite ad do*” ' poft uos reipiciatis, reioluifti eum».

«rpotfƒ fKoi 8ctne re/ficiathis et rcfohtißieutn

BOTROTII SEV SCELERATAE SYNONY

Ræci Botrocion dicunt,aIiquitChoran,ali) glorophin^aW^^' Ieon,alrj t ftakicen, alfj t caufticen,alq tdorozphin,alfjrhow'J non, alq catacaufticen, 2 lij pheotion, alq licopnun, alij Rlei’‘’ ; agrion, Aegyptq fynechon,rjdem carcadana,ijdemnemee®'

Latini apium rufticü, rjdem apiumrifus,qdem herbam fteleratam. W tur locis humidis 06 aquofis : fi quis hominu eam guftaLieritridcndoc.fr mat,habet enim uirtutemcaufticam»Suntcius fpecies quatuor, quarum* teracumfolijs pinguibus ôderaftîs amp;nbsp;latis, colore albo, aha fubalbo.atoZ

-ocr page 241-

CE VIRTVTIBVS HERBARVM BIST» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;103

^utnigro,alia cûflore fimili uel purpureo»Thyrfo cubitali minime robufto, ; ndicealbacumadnatis germinibus,uelerumpentibus tanquam in belle«

Autem in ftagnofîs,uel umbrofis locis.Secunda eft longio« ^'^ ^^E^Eacfolqs hirtis amp;nbsp;incifis guftuacerrimis.NaiciturfæpeinSardi lertiaeft:breuiflîmatctriodoris,at(^incendioia cum flonbusaurcis» ^^^^âefteum floribus lacteis»

p Ad ulcéra Chironia»

, ^Ecrba tufa cum axungia line fais impofita uulneri excomedet, virtvtis.

nquaiberit(ordesexpurgat,fèd nondiutius patiaris quamnecelTe ^^2ciï«r *f* f fne à corpus fanum exedac.Si argumentum rei experiri uolueris, tun« X'roMwm« e earn §cf^p^j. fn^num fanam impone amp;nbsp;alligato,amp; continuo corpus ar« diai rcquirat.

Ad ftrumas amp;nbsp;furunculos» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rH\ilt;^iopqua

, Herba federata tufa £lt; fubada cû fimo porcino impofita ftrumis uel fu ^Jj^p'^o“^^ ^unculis intra paucas boras difcurit, amp;nbsp;pus cqciet» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hocmuloUbot

DE BATRACHIO» CapUC I X»

V/Jfnttwfxjc

Afeitur locis fabulons amp;nbsp;campeftnbus, aquoris^, radix dus uer fucapatjupci fimilis eft, radiculas paucas èC tenuiflîmas habet, uirtutes «««».«l ^poaôhaspeffid«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’;“^;^*

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lunaricis præfidio eft» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;colbgerrd^tur D Atraebionfi lunatico inceruiceligetur linorubroLunadecrefeenre, virtvtes.

J-'quunieritfignu Tauri 00 Scorpioms parce prima, repente fanabitur»

Ad nigras cicatrices»

Herba Batrachion tufa cum fua radice mixto aceto, impofîta bis qui ha« bent cicatrices nigras exediceas5amp; fimilem corpori reliquo reddit colore»

DE ARTEMISIAE NOMINIBVS ET VIRTVTIBVS»

Caput decimum»

^^^S ï^tcmlfiain Grpei Toxatin appellant, alq Toxitenan,alij Ephe fian,alri Cariftelotiar,alq Parthenicon,aIi]tHypolyflon,alr) Li an,alij t Anadorion,alii Sozu(ân,alr) Leucophyca» Prophetæ Hæniantropou(id eft fànguinê hoîs )alq Onicanten,alrj Chry^ whenion,alü Theonifîn,aln Busbafteofcardian,alii Ofta anthropou,alrj HTmacronu,aIii Gonofepheftu,alii Philatenon,alii Lachanon Bafilicon, ^egyptif t AneEn, alii Neiafar, t Pythagoras Pexafin, Slt; Toxobolon, y^âniPonem,aIn Titumen,Daci Zyred, alii Zonuften,Ttali SerpiUu ma^ Sirium, alii Valcntià,aliqui Artemifîam,non pauci Perfepollentê» ^«dturlods lapidofîs 80 fabulofis,his uirtutibus prædica eft»

tEpoUlfan quot;iaMcynon t Lcuco^ru

tänelnees Aalijtfxafinet corobulon

Fadendo irineri prodeft, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;viRT vt e s.

HErbam Artemifiam monocaulon,fi puis iter fadens earn fecum in ma= MonocMion, nuportaucnc,nonfentiatlaboremirineris,fugatSCdæmonia,^do^ ^•^m‘‘kdi‘*^^' ïnïpoidaprohibet i malamedacamentajauemtoculüs maloru hominum» ^^g|J *^

-ocr page 242-

X, AT VLÏII M ADATRENS IS

C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad pedum dolorem.

ArtemiGa tufa cum axungia amp;nbsp;impofïta,pedum dolorem tolled

Ad mteftinorum dolorem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,

Herba ArtcmiGa piGta amp;nbsp;in pulueremredacflacüaqua mul fa potui cajinteftinorum dolorem fedat.

DE ARTEMISIA TAGET E. Cap, X 1»

Ad ueGeæ dolorem amp;nbsp;ftrangunam.

RtemiTiæherbæfuccus ex uino duabus uncus cxbibftxisucft^l^^

Ad febrem conducit,

HerbæartemiGæfucco ex aqua calida febricitanti cyathis duobusP tui dabis, ftem artemiGæ fuccus cum rofacco febrientem perungesjö^^ bitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad coxarum dolorem,

Herbam artemiGam,quæ tagetes uocatur,rundes cum axungia: to bene fubiges 86 imponis 86 aHigabiSitcrtia die fanabit. Ad neruorum dolorem amp;f tumores, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a

Herbam artemißam tu lam,cum olco bene fubadam imponejnutin^ nabit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad uehementempedum dolorem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

Artemifiæ radicem ex melle dabis manducare,06 ita t purgabituH^*^^ credi pollet tantam uirtutem earn habere.

Lepfop^yHo» i^oc tji minutii

Hanc herbam fi confricaueris lafaris optimiodoremhabet.

DE ARTEMISIA C^VAM LEPTOPHYLLON

Caput XII, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

a gris item frumentariiSjAo^^

Ad ftomachi dolorem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

viRTVTEs. Herba artcmifia tufa 06 cum olcoamygdalino bene fubacflamortf^’ gmatos induces panno mundo amp;nbsp;imponcs,quinto die uexationem iw, chi fanabit,Et fi fuerit eins artemifiæ radix fuper limcn ædificii fugt;p^*’ ’ domui ei nemo nocebit.

Ad neruorum dolorem atquetremorem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

HerbæartemiGæ fucco cum oleo rofaceo mixto perunges cos, nenteflètremuli amp;nbsp;omneuitiumtolletur,

, ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Has artemifiæ treis fpecies Diana didtur muenifle, Sc uirtutes eatu

Ch^on Cen- medicinam Chironi Centauro tradidiiTe, qui primus de bis herbis ^^“’’“f- nbsp;nbsp;nbsp;camenta infcituit. Has autem herbas ex nomine Dianæ quæ «jnM'« ggt;^ Arcemihiun:: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* icnomenMef dicitur,artemilias nuncupauit.

perlte ^■^pithum uul i^^ ^^p.MÜ W::

DE D A P A T HO,

-ocr page 243-

DEVIRTVTIBVS HERBARVM HI S T» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;104

Ad panitulam quæ iningume nafcitun

T ApathttmHerbamcotundes cumaxungi'aueterennc/àlejncutaxun virtvtss, JLz giaduplo plus fit quàm herbægt;amp; his bene cÔmixtis facies turundalâ

2lt; uolues in folio t cauliculi Ôé immittes eam fubicitus calidâ,amp;r quum cal* 'l’««tf»^ cauerittuncimponepaniculæ58lt; panno ligabisjhoc quidem eximium eft, ^ omnium optimum^

ORACONTEAE NOMINA ET VIRES»

T)rdconte£nat menditurS ai uct, exem fidS repofuimuf co quod non ubi» que habetur.

tSebeon 1quot; Cardodrä*

Caput x i i i i»

^^s dicitur Dracontea^alijs Aiclcpias,alrjs Phy tonion, alqs Anchomanes,alt)s Sancromaton, quibufdam ApbrylTan, ali* quibus Thereon,nonnullis t Sceon,item Dorcadion, Prophc*

^ tæ Thyphonon uocant, alq t Corcodrillion, Oftanes, Zoro* aftes Theriophonon,Aegyptq EminionJtali herbam Dracontea ^ Co* Imnbrinm, Daraconisfanguine nata fertur effe Dracontea. Nafcif monti bus fummis,ubi funtt laci,maxime locis fancis » Terra Apulia fuper iaxis ptaarc. tadu molli, guiba dulei tanquam caftanea uiridis,iaporem radix ima caput 1 lud draconis habet.

Ad omnium ièrpentiu morfiis 86 afpidis»

HErbæ draconteæ radix ex uino trita tepefada potui data’, uenena di* ^x *r v r 1 s, hutir, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad ofTa in corpore fradfa. Herbæ draconteæ radix eu axungia,fadf a quafi malagma offa fradla de g corporeeducit,S6 lapides extrahit.Leges eam menfe luho.

NOMINA ET VIRTVTES SATYRIONIS,

Caput x V.

R.æcis dicit Satyrion,alrfs t Cynoforchis, alqs Entaticon, En* ■}■ çy„ot ton,Panion,Serapion, alqs Orchis. Aegyptq Menem, Galli niojeoridet Vram,TtaIi Priapiicon,alii Torminalem, alii tefticulumlepori numuihorMn num nominant. Naicitur in t montibus, locis folidis amp;nbsp;cultis, ”i^^ontium ra» inpratis item 06 locis maritimis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diabui

Ad ulceradifficilia Sc cicatrices uires habet.

HErbæPriapifeiradices tufas ulceribus imponis, 86 repurgat, 86cica* virtviss. trices claudet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adlippitudinesoculorum.

HerbgPriapifei fucco oculos inunges,86 lippitudines 86 dolores tollet «nc mora. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t Si quis mulierem fubagitare non poterit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^^ Homacbi Herbæ Priapifci radicem,id eft tefticulum dextrum, quia maior eft, 86 dolorem. Eperis albi grana quadraginta fcptem,melhs uncias t treis in uino optimo t^«4t«or *^cdicamenfoIuis,S6 pondo fcrupulorumnouem per triduum fûmes.Le« ges uero eam menfe lulio.

Nomina ET vires gentianae. Cap. xvi.

Ræci Gentianam Aloèn Gallicam dicunt,alii ^Narcen, aut Chiro* ’'‘Nmibpr«» S3 nion,Dadanus quot;l aloëtisjtali Gentianam,alii Comitialem aut Cimi ^æj”-^^

-ocr page 244-

X. ATVLEII MADAVREMSIS’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^j

TjfWfW« c nalcm Nafciturt gemellis montibus amp;( lods umbrofis hæcberba-F^^^^^^ tem ad omnia antidota, tadu molli, guftatu amaro j fcapo fohtlO)^ tes habet.

Contra ferpentiummorfus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oj

yiRTvT«. Herbægentianæradicem ficcimamp;inpulueremredadlam chmx unius dabis in uino cyathis tribus, fumptum^ ualidiffimeptc ‘

'^cycUminit

DE tCYCLAMpNI SYNONYMIS ET YlRlB^S»

Ræds quibufdam dicitur Cyclaminos,alijst CylTanr^^^i^ alqs CylTophyllon,aIi-js CheIonicn,Zoroaftrcs CyKn^ ^\^ lenaue, Trimphalites Ofthanes, Prophetæ ÄfphetC^i^p pho ) alii t Meafpho, Aegyptq Palalia, Itali TitothöS^^ ^alq rapum porcinum,Syri t Elardia.ï^’

Vî?/^ b*cularem,alf) rapum terræ, locis eukisaut montuofis.

ytRTYTBs. TTErbaOrbicularisnaribusimmittitur»

Ad aluum concitandum,

Herba Orbicularis in collyrium fada,8ó co inieâ:0 catarticurn

Ad iplenis dolorem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Jj

Herbæ orbicularis iuccum cyathum unum, Sfaceti optimicocn^^j/ quinque,diebus continuis octopotui dabis, miraberis effedurn »J^, O dix eius in collo fufjaenfayut contra fplenem pendeat,efficaciter if^^,u Nam amp;nbsp;cyclaminis fucco quifquis anumtetigeritmira celentateal«^ tionemexperiatur.

POLYGON! NOMINA ATQ.VE V IRT V TES»

^i OIygonon,aIij t Cynochakn^alij Polygonaton, alicjui

^fior^imum Myos,Itali Sanguinariam,alii Proferpinacam,alri t Sorpinacam,aW ^ tunanam,8^ quidam Mifcrdiuinum,Nafcitu: ubup locis culus ^aSS bus, Legito earn æltiuo tempore, Adeos quifanguinemreijeiunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

YxRTVTss. 'pRoferpinaeæherbæfuccos cumuinooptimo 86 auftero fine foni®^j X pefado fanguincm excreans iciunus bibat per dies nouein, mira*’' teremexperiens. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad lateris dolorem,

Herbæ proferpinaeæ fucco cum oleo rolàceo,fi eos fæpius perunxf'” dolorem tollet, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ui

-ocr page 245-

DE VIRTVTIBVS HERBARVM HT.ST. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fo$

Ad mamiHarum dolorem mulierisjquæ la* lt;flem h ab et 86 tumorem »

HerbaProferpmaca tuû,Ô6 cum butyro fùbada impofitajdifcutit mire tumorem amp;nbsp;dolorem:

Ad oculorum uitia»

HerbamProlèrpinacam accede ante foil's ortum uel occafum, et circun fenbes cam anulo aureo,86 dices tollere te remediûoculis,deinde poft tri* dimm ante foils ortum fublatam efreundabis diligenter, proheiec» - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad dolorem aurium»

HerbsProferpinaeæ fuccus tepefactus ^auriinftillatus, dolorem mi rifice difcutit, id quod etiam ipß experti fumus, tam potenter inquam,pro feit, ut amp;nbsp;ulcéra quoque aurium fanet»

Addyfentericos»

Herbs Proferpinaeæ foliorû fuccos cum aqua ealida potui datur, quan tunitibiuidebitur,86 fanus dubio procul effîcietur»

DOMINA ET VIRTVTES A R 1 S T 0 LOCHIAE» Caput ‘ X i X. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

ftiftolochiâGrpei Ararezan uoeât, alq Epheftion feu Hephe# ^^' fian,ali] t Heleftitin, ali) t Pyxionicen,alp Melecapron,ali) Me ‘’.^'^fofidnerto '0carpon,aîijTeuxinon,teuxitemônue,aIi) Dardanon,alij Ion dten titin.Aegypti) t Sophofph,alijt Chamæmilon,alrj Opetin Jta tseporp limalumterræjDaci Abfynthiumrufticu,Scardian. Nafeitnr loris mon* luofis,folidis,calidis,ô6cultis»

Contra uim ueneni»

HErba Ariftolochia trita uel pifata cum mero potui data, uim ueneni virt vtss, umeit. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Contra febresacerrimas.

Herba ariftolochia iîcca,fuffumigabis febricicantem,et hilariorem eum faciesjfugat etiam 8c dæmonia»

Adfiftulas.

Ariftolochiæ radix fiftulis in fer ta ederiter cxpurgat, 86 ad ianitatem

perducet.Medici quoque fine ea nihil féliciter percurare poHunt»

Frigoreexuftis»

Herbaariftoloehiaex oleo ufque ad calcfadoriam uim habet cum axun giaporcina»

Contra ferpentium 86 hominum morfus»

Radices ariftolochiæ pondéré denanj unius, in uini hemina fæpius po* tædifeutiunt uenena ferpentis»

Si infans concriftatus fuerit*

Herba Ariftolochia fuffumigabis eum, 86 hilariorem eum faciès.

Ad carcinomata quæ nanbus nafeuntur.

Herba ari ftolochia cum cyp ero 86 dracontei fernen cum mdle impoft* tumemendat», ß 5

-ocr page 246-

L, ATVLEII MADAVKENSIS

NOMINA ET VIRTVTES NASTVRTII, Caput X X»

CliTdäminA-

IfiRTYTSS,

^Alb4tionecT albiMtwne

GRæcorum alü Cardamon, alu Cynocardamon, alii HiberiSj aluquot; ^^ dammacam,Aegyptii SemcthJtaliNaAurtium»

Ad caput depkndum,

Herbæ Nafturtii luccum fi Naribus induxeris, caput depict • Hoc^ fturtium non kritur, fed per k nakitur circa ima parietum»

Ad capitis uitiapongines 8^ furfures» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Herbæ Nafturtii fernen mixtum cum adipe ankrino, ^ tritumlsb^ ne furfures è capite eiiciet»

Adcruditatem» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Herbam Nafturtium amp;nbsp;pulegium ex aqua decotftu bibere dato» ö® dabis amp;nbsp;dikuties cruditatem.

Adftrumas,

Herba Nafturtium cum lomcnto tritum iuper ftrumas impoilisM polito etiarn folio holens»

Adfurunculos knandos» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Herba Nafturtium cum fermento imponitur, concoquet Só ÊuUt»

DE HIERIBVLBO» Qap. XXI»

Afcitur Hieribulbum ubic^ circa fepes 6^ locis quibuslibetÉ®^^'' N Slt; has habet uirtutes»

Ad articulorum dolorem» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .-

riRTVT1 s. nbsp;nbsp;Herbæ Hieribulbiaccipito uncias fex,'t kuicaprinitantundeni’O ^ 'ïadipK prini librâamp; uncias duas in k pinfati 8ó comixti,uteris, dolore arUt^* tollit» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Simulierhabueritlentiginesinfacie» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^ Herbæ hieribulbi radice cum lomento lupinacio commixta muKö^’ eiem lauerit lentiginofam ftatim purgat»

NOMINA ET VIRTVTES APOLLINARIS»

Caput X X Ï i.

Ræci Dicea, alii Stricionon manicon,alii Dorigenion gt;ƒ' y^ cabon, kali ApoUinarim, alii Baccina, Daci Colida ♦ 8p hanc herbam fertur inuenifk Sd Aklepio dedifk » àC ^p^ j naris nomen impofuiffe*

Aduulncra Chironia Sóranarummorfum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,j

viRTVTBj. A PoUinarem Herbam, cu axungiæ ueteris libra, fine laie ten’s -/xueteris cyathumfine furno fimul pifabis, amp;nbsp;facies tanquam mal^S at(^ Chironio, uulneri impones, medebitur»

nomina ET VIRTVTES CHAMAEMILI» Cap»XXIII»

G Ræci qdê Chamæmilon,alij Parthenion,alii Drycolaphon,alu ^^ fo câlin, t Trouikoklian, alü Aperiton,alü Nympheon, alii H^^^

-ocr page 247-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE V I R T VT I B V S HERBARVM MIST, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;106

fHcmtnuocantdtalibeneolentem,alq Superbam,alq t Auliticam, Acgy* ’iaUottiedm ptqThaborin,GaIIi Oualidian,Campani Amalocian,Tulci Apïana,Da* d Amaluftam : bas uero habet uirtutes»

Ad oculorum lu'tia atque dolores ♦

LJerbam Chamæmilon fi quis ante foil's ortu carpfcrit, dicat albuginc ƒ udoculorum dolorem le carpere,eam^ alligatam fecum geltet,amp;cu ^3öitur»

- NOMINA ET VIRTVTES CHAMAEDRYOS, Caput X x i i i u

Quercülci no* nuUi dt^i Send tam nuncupate

B^^cis Chamædrys dicitur, alqs Drys,alqs Dryfites, alqs Teu^ Qion,ali]s ChamæropsJtali TnHaginem,aIdTnxagincm appel buere.Prouenitlocis montuofis,petrofis,8ó iolidis»

Ad rupturam impendio prodefr.

CHamædrys herba contula de hgno in lignum adic(?to umo potui da* taCUmmira r^'l/^viV'if/* mntn« lanantf^

VIRTVTIS,

Ad foam »

HerbaTrixago feruefaó:a,ac triduo potui data,fciatïcü mirificc fanat.

Admorfumfèrpentis»

netbachamædrys m puluercm molliffimum redadta^fn umo uctcri po tui’ data uenenum uehementer difcutit*

Adpodagrani*

Herbam chamædryn perinde dabis ut fupra calidam,mire paragonam prælùt. Legenda uero c! t menie Augufto*

5’.

NOMINA CHAMAELAEAE ET VIRTVTES

E I V S D EMgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caput XXV«.

Hamælæan quidam Græcorum nominant, alq Corcodrillon, alij Dipfafa,alr) Onocardion,alrj Cneoron,Prophetæ Aphro diteloter, Aegyptii Semmeor,alii Imeleta, Itali Labrum Vene ris,alii Cicer rufticu,aliitStatiorus,aliiMararia, Hilpani Ana tjldtus Ientidiü,Daci Sciate,alii Calox cardiatos» Aepyptii Gerbafte, alii Sapho» Adhepaticos»

Hamælææherbæ fuccus potuidatus cumumohepaticis, febricitanti virtvri^ ^cum aqua calida mire proficit«

Contra uenenum iamfumptum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- '

Herba chamgleca ficcata,in puluerem redacquot;ta,amp; in umo propinata di* Lutituenenum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . , .

Adhydropicos»

Herbam Ghamælæam amp;nbsp;Chamxdaphnem,8ó Chamædryn, Sc Cha* mæpitynæqualipondore tufas, amp;nbsp;quammolliflime cribratas,fi in potione uini mixtijiuuenibus cochlearia quinque,item minoribus ecmulicribus co chlearia tria, puereulis »cochlearium unum miniftraueris, mirifice aquam pnmem de corpore per urinamdigeritgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'’

-ocr page 248-

L» APVLEÏI MADAVRENSIS

Cbdmtephlys boccfl humt: lis pinnt eof^ït burnt répit.

t Dryo« l Abtam ’iTropAin

S^oigt;o(gt;tor» tuen miellirto» rum labor.

NOMINA ET VIRTVTES CHAMAEPITYOS, Caput XXVI,

BRæci Chamæpityn,alti Orozelon,ali} HoIocyron,aIiVß’'yj^ agrian,aJri Siderinnuocant, Prophetæ Hæma Athenas » tlbicam,alrj Cypreflum nigram,ahi tRapam,alfj Spiculam: Mammalc, Aegyptu Nemenefpa,DaciÉ)ochela, Éthabc^^ demuires. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad uulnera glunnanda,

H Herba Chamæpitys contufa uulneri impohcaconglutinat;fi2i*f^ aldus uulnus fucric fuccum eius herbæ in uulnere mitres. Ad frrophi,hoc eft interaneorum dolorem, Herba Camæpitys potui data ftrophi dolorem tollet.

NOMINA ET VIRTVTES CH AM AE DAPHN ES,

tGjH»

VlRTVTïS’ D

Hamædaphneà Græcis quibufdâ Daphnites »aliquihus^^ Daphne, aliis Hydragogos feu Caragogos dicif. Italië“ ‘ laginem dicunt,alii LaCtilagincmjóó Lauragmem/i aln^^s bVfuben,

Ad aluum concitandam,

HErba Chamædaphne in puluerem redaéla moniflïmum;8lt;^ in ï^*® lida potui data^aiuum concitat.

•imedetur

de OSTRIAGINE, Cap, XX V 11 !•

Afotur Oriftriago circa monumenta,aut in monumentiSjautp^* ’‘^*^* ^^‘^^ ^^’’^^ montium radices, 1 facit peculiantcrad^ |res quæ in homine naicuntur. Ad eaquæ in corpore oriuntur,

OStriagotufaamp;impofitaomnesres quæ in corpore naicuntur nat: hancherbamfiuolueris euellere,mundus amp;nbsp;antefolis ofW»®* ges menie luho.

NOMINA ET VIRTVTES BRITANICAE,

tertanith hac 4 GræCIS dicitur Bntani, amp;r Damafinios, Itah Bntamcam 3alnß^®^ j^j, -a-Xplantagmis^alr) bibonem uocant.

Ad uitia quæ in ore naicuntur,nempe no» mas amp;nbsp;tonfillas,

V\nmod^ejt nbsp;nbsp;Herba Britanica fumpta uiridist cum ladtucaoris uitia fanat^etptri^^

UüiM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fæ ^ cxpreiTæ iuccus in ore cotineatur, amp;nbsp;aliquid ex ea deglutiatur a®^

queprohciet, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adofcedinem»

Herba Britanica fumpta uiridis,ofccdinc tollit. Quod fi uiridemnol’r bucris,etiam arida contufacum uinoad meins craflitudinem3 eodeinlt;’’‘’* do fumptaseundemefFedum habet, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.lt;

-ocr page 249-

DEVlRTVTIBVS HERBA RVM HIST«

107

Ad dentium dolorem,amp;r fi laxi fuerint*

Herba Britanica mira quadam potenria fuccurrit, reponendus autê eft inhyemefuccusuelpuluereius,nam femper apparet, Succum eius ferua* bis inuafeabiennOjSó calefacito,amp;puluerê reponito,nam ad eofdem ufus cumuinofumptus æque efficaciter prodeft,

Adaluum ciendam»

Britamcæ herbæ fuccus pro uiribus cuiufq? potui fumptus per G fine pfriculopurgau j

Adparalyfim»

Herba Britanica uiridis cum radicibus contuG uini meri optimi cyathis duobus uel tribus potui fiimpta,mire proficere creditur.

Adanginam,quamGræci a-uuó.yMf) appellant»

Herbæ Britanicæ flos ante quam tonitrum audiat collectus deuoratus

per annum totum t anginam non experietur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^wguw

nomina ET VIRTVTES LACTVCAE SYLVESRIS»

Caput XXX»

^^^R-æcis Didaxagria,ali)s Hieracios, ahi’s t Afpideion, aliquibus -f^^gion lobonfosjtalids Ladlucafyluatica* Nafcitlo*

cultis amp;nbsp;fabulofis»

Adoculorum caliginem»

g TAIcuntAquilamquuminaltumuolareuoluerit,utprofpiciatrerumna virtvtis.

taras,Laducæ fyluaticæ folium euenere,amp; fucco eins fibi oculos tan

gere,8ó maximam inde claritudinem accipere. Herbæ igitur Laducæ fylgt; uaticæ fuccum mixtum cum uino uetere amp;nbsp;melle à capino qui fine fumo col t^c^^^o, uide leftus eft,optimum fucco herbæ uinû amp;nbsp;mei comifcebis amp;^ teres,amp; in am* num legipolfit pullam uitream,condito ex eo uteris, iummam medicinam experieris » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;acafno^tdeik

fine fiimo colie NOMINA ET VIRTVTES AGRIMONIAE» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Horum^

XXXI»


Caput


Græcis dicitur Arfella, item Sarcocolla, Italicis Artemonia Agri* moniaue,quæhas uirtutes habere memoratur»

Ad oculorum uitia fine dolores*

AGrimonia uiridis per fe trita:fi autem arida fuerit in calida aqua intin* (fta ut facillime ten poflit,illita fugillationes 06 labores oculorum ma* ^^redifeutit»

VIRTVTSS.

Aduentris dolorem»

Agrimoniæ herbæ radicem bibere dato,mire prodeft»

Aduulnera,ulcera,86 cancromata»

Herba Agrimonia uiridis contrita et appofita uulncra,ulcera,et can er o mata fanare apta eft: fiautemaridafucrit,aquatepidaremiflaidcmprofi* cere creditur»

-ocr page 250-

'L» APVLEII MADA TRENS IJ

C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adluxum»

Agrimonia herba contrita et oppofita mire doloribus uel tumot^ , luxuconcitatisfuccurrit» Admorfumfèrpentis» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Agnmoniæ herbæ drachmæduæœumi cyatbis duobus difcutiuntuencnummirifice». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

j i . Ad ferro uelfudepercüflum» ?!rnij Agrimonia herba contufa 06 impofi ta mirihce Gnat,

Aduerrucastollendas» . '

Agrimonia herba cum aceto impoli ta tollet uerrucas, Ad fplenis uitium fiuedolorem*

Herba Agrimonia in cibo iumpta,lplenem confumet* Ad ea quæ (ècanda iunt» Herba Agrimonia contrita 86 impoGta,apcrit 86 perianat^

yiRTVTES.

D

Gxyldpdtljon 'Rumicsm pr« prie amp;nbsp;oxitli» diiuoclt;ibit.

A'Zymnellor paffet Icgi, Oquot; Lymneßon quot;iPolyoilioi.

tEmerotos YIRTV TES.

NOMINA ET VIRTVTES ASPHOD.ELI, Caput x x x i L

AGræcis Afphodelos,alr)s Haftula regia uocaturJtali AlhucU^PP^^ lauerunuHas uirtutes poffidet»

Ad dolorem tibiarum uel pedum,.

Herbæ Afphodeli fucco cum olco amygdalino ungebis quod do^ct’

rifice fanabitur,etiam fi tumores fuerint,ipiam tufam 86 fubada W^'''quot;

Adhepatisdolorem,^

Herbæ Afphodeli radix difcoda éx aqua mulfapotui data, h^P^^^ loremmirificeperfanat 86 tollet,

: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nomina' ET VIRTVTES OXYLAPATHI,

, Caput XX X i i E

AGræcis Oxylapathon uocatur, Itali uero Lapathum acutu pro^^'' buli ethymo nommant»

Si qua duricies in corpore»

Herba Oxylapathon cum axungia ueteri ouilla pifata,86 ex panc^ ftico^hiccaut malagma,impofita,corporis duricias mirifice fanat.

NOMINA ET VIR-TVTES CENTAVRIAE MAIORI^»

Caput x X X i I I I» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Græcis dicitMaronion,aIr)s Neflïon,alf)s PleCrronias,q^'quot;’' damLymnites.Prophetæ Hæmaheracleos,alrj ChiromaS’^ 1 Lymneftis,alrj Apogorifapo, alfj t Hydos,a!ij t Emehcos/‘ gyptq Antiamas, Itali Fel terræ fine Vnefera» Ad hepatis dolorem» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,i Herba Centauria maior in uino decocta ac potui data,mirifice au»®’'' Ad fpleneticos.

Centauria maior in uino decoóta et potui data,lienêgfanat,expert!fin’Lli

i

-ocr page 251-

DE VIRTVTIBVS HERBARVM HIST,

log

A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad uI cera, uulnera, SC cancromata»

Herba Centauria maior contrita impofita tumorem fieri non patitur» Ad fugiUationes ^ dolores.

Herbæ Centauriæ maioris fuccus perunCtus ex aqua, fumme facit.

Ad uulnera recentia.

Herba Centaria tam efficax eftad plagas glutinandas,ut etia carnes co hærefeant quæ ex aqua eins coquuntur.

nomina ET VIRTVTES CENTAVRIAE MINORIS.

S^ Sc Centauria minor à Græcis Elleborites uocata, Prophetæ

o ^æma Heracleos, AegyptiitAmarantum. Dacü StirfoziIa, t^o^oridui* K_^ i ^^^^’ Febrifugiam,alii Multiradix»Chiron Centaurus has her^ rumg; ntmirU bas fertur inuenifle,unde SC nomen Centaureæ tenent « Nafci corruptu m-amantfolidis locisamp;fortibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^^

Ad morfum uiperæ»

Tji^rbae Centauric minoris puluer in uino exhibitus, aut ipfa pifata, in v i rt v r s s.

1 luinoueteri potui data ualidiflime proficit»

P Adoculorumuitia,

neroæ Centauriæ minoris fuccus oculis inumftus, aciem extenuata fa^ g uat^adiccto etiamelle idem proficit.Calignantibus quoc^ oculis tclaritas vtdäritdsre» reftituitrecfefacile.Nequis inhocpericulumincidat Centauriæ minoris ft^^^^gt;*^gt; manipuluminuini congio coquito,ac triduum maceratu eximitoJnde cOis tidie ad heminam mixtum melk adieCto ieiunus bibat»

Aurugini pellendæ»

Herbam Centauriam decoque in aqua ad tertias, 8C ex ea dabis bibere

quantum potuerit,fanabitur»

Lumbricis èC tineis purgandis»

Herbam Centauriam dabis ut {upra,eiiciet»

Ei qui uenenum fumpièrit»

neroam Centauriam ex aceto tritam dato,bibat,mox difcutit uenenu. Itemcentauriæradices podere denarii unius in tribus cyathis uini bibunu

nomina ET VIRTVTES PERSONATIAE»

Arcton. Diof. Arfiion Gale, uocat.

•fperibolgt;aft4

Caput

RæceProfôpites aut Profopcs uocata eft, alfj Bacchion, alp Elc^ tWä phantofis,alh Elephas,alii Nephelion, Itali Perfonatia, alq Dar^ dana,alrj Manifolium, Galli Betilolen, Daci t Riborafta.

Ad omnia uulnera, fine ferpentium morfus*

Pbnonatiæherbæ fuccus cumuino ueteriin potionêdatuSjOmnes mor virtvrs s» lus ferpentium uelcolubrimirificeianau nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '

Febribus medendis»

P erfonatiæ folrjs cinges febricitantê Eatim mirifice fanatjet effugat febres

-ocr page 252-

X, APVl-EIIMADAVRENSIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad uulnus ctiam fi cancer ent» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;., I Herbæ Perfonatiæ aqua foucto, deinde iplam cum nitro 5ó axung!^^ t picula cum aceto tere, 86 m panno inducito 06 imponito» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f Ad niteftinorum dolorem»

Herbæ Perlbnatiæ fucci’ cyathum unum ex melk cyathis duobuslO*’^ « nusbibat»

Ad canum rabidorum mortis»

Herbæ Pcrfonatiæ radix cum fale marino trita morlui imponitur»

Ad uulnera uetera,quæ humorem præftant. , Perlbnatiæ radicem Ô6 Ipinam quæ in locis ficcis nakitur æquaÜpoi^® re conteres 86 impones»

Ad ambufta»

Perlbnatiæ fucci cyathum unum ex melk cyathis duobus bibat»

DE VIRTVTIBVS HERBAE FRAG!»

Caput XXXVII»

Omaros Græci,Romani Fragum nuncupant » Nafcitur qu»lt;J^*®^ cis oppacis §6 mundis,Ô6 collibus» His eftpræditauirtutibus*

Ad fplenis dolorem» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g

YiRTVïss. T^Ragi herbæ luccus ex melle potui datus mire ad Iplcnis dolorcnip*^^ X cerecertum eft»

Ad Sufpiriolbs» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Herbæ Fragi luccus cum albo pipere 56 melle mixtus potui daW^’” ficum remedium præftat»Legito earn mundus»

NOMINA ET VIRTVTES IBIS C I«

Caput x X x V l i i»

*T AUerdriz^ fotefl Oquot;‘gt;ieo tmilichcn etc. Ugi

VIRTVTïS.

'^ÇemépoUine

IJihilabludit fi legdt enchec mdta,etfi ne bocquidemim frobandum.

Græcis appellatur Althcæ: alq t Ororiza,ali-j t Aekomolo^^^J alq Molochen agriâaut Creticem,alh Anadendromaladitfi’^.^ Sicophyllon,rtali Ibifcû uocant. NakitJocis humidis èC c^J^P

Virtuseius confert podagræ»

HErba Tbikus pifata cum axungia uetere impoli ta, tertia die faß^

Elus herbæ experimentumplures autores affirmant»

Ad colkéliones quæ in corpore naicuntur»

Herba Tbikus decocra cum fœnugræco 86 lini t femine, poïliceW ta,duritias omnes dikutit» ,

Ad omnia 'lquot; encatifmata.

Tbikumberbam decoctâ cum malua erratica 86 fœnugræco imp®'^

Eadem aqua fouebis , 86 his ominibus tritis encatifinatis impOnc» Ad inteftinorum dolorem»

Herba Tbikus perindeutfupradecockacufingulis, kd ut enca£illt;^

1 ex âlt;iuA ftca t eka calida intekinum loues tertio die fanabit. Id fumus ^xp^^jiÿi

1

-ocr page 253-

DE VIRTV IB VS HER-BARVM H I S T,

NOMINA ET VIRTVTES IPPIRI» Caput XXXIX»

A Grid's dicitur Tppi'ron, Trail uero æquitèiam uocant.

1 Ad dyfentericos»

Hcrbææquifeiæ fuccus ex uino duld cyathis duobus potui daLUS,dy^= fenteriam fanare creditur»

His qui fanguinem euomunt»

Herbæ æquilèiæ fuccu ex uino aufteriffimo fine fumo ieiuni bibat mox ünguinem reftrii i get»

NOMINA ET VIRTVTES MALVAE ERRATICAE» Gap» X L»

Alachmagrian Græci uocant, al ij Aeleomalachen,alr) Aco=5 pon,alii GoIIyris , alp tMalachen, alp Hclionfrrophon, kali 31'01yriacam,alij Maluamrufticam,alp Ibifcumjali) Maluamer ba raticam.Nafcitur ubiq? in locis cultis»

Ad ueficæ dolorem»



A Æ^luæ erraticæ cum ton's radicibus fuis libram in congio aquæ co^ x’ retain ad diinidium per triduum ieiuno dato bibere, ianabis eum» Adneruorum dolorem»

Maluaerraticapifatacum axungiaucterc 8c impofifa, neruorum dolo^^ E rem mirifiee fanat.Facit amp;nbsp;ad omnia encatifinata décoda cum Ibilco amp;nbsp;^ nugra?eo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad pleuritida»

.Maluam eraticam decoques cum olco, amp;nbsp;poftca deftringes, amp;nbsp;folia in mortano teres, amp;nbsp;in pannum induces Slt; impones, amp;nbsp;triduo non folues, emendafti dolores.

Ad uulnera recentia»

Malux erraticæ radicem in cinere codam cotere 8ó impone, fanabitur»


NOMINA ET V I RTVTES BVGLOSSAE» Gaput x -D i»


109


vide num de Cypirohidat

^Uitur^


tmolchen, ^ofiriicii


VIRTVTI»


Vgloflon græcc,Prophetæ Gonos ælurou,Ofthanes Tzanuchi, ^^gyP^n Antueorinbefor,Romanilinguam bubulam,t Lucani Carro2a»Nafcitur locis eultis amp;nbsp;fabulofis»


'ÏLdconescor* rago.


Ad tertianas fine quartanas.

TjTErbæ Buglolfe,hoc eft Bouis Iinguæ,quæ treisThyribs Teminis mit -*-tit,radiceni totam ex aqua decodam potui dabis ,tertianæmedetur»

Quæautê, quatuor Thyrfos habet, faciet ad quartanas : dabis autem ut lu pra alk.Eadem herba fimilis ei eft quæ folia Lapathi fert,minuta eins ra^ tLdpaHj dixpotata ex aqua ranis amp;nbsp;ferpentibus aduerfatur»


VIRTV TE S’


Ad fufpirationes.

Herba BugloffaexmelJeamp;panepifatam'cenialagmaüs niinficc rum«* pk. Hanc leges menlcluhov-


-ocr page 254-

G P L I N l I SBCVTÏDI

NOMINA ET VIRTVTES BVLBI SCIttf

LATICI SCILLAE'vE, Cap. XLII,

lie(}gt;ecics, dlba iju£ ntif-nigrii qu£famin4. l Obtalmon

Græcis dicitur Scilla, alijs Pancratios,alrjs Typhonos, ÂegJr j Sylicho,Prophetæ t OptalmontipHonosJtali Scillam rubra”'*’ iculam, alq Bulbum fcillitem,fiue icilliticum appellant.

Adhydropifim.

viRTVTss. çrCiUæherbæbulbustorretur,deindecircumpurgatur,Sfmedium^quot;’ tdetoquuur j^fnaqy^fyjtconficitur,dummadidumfueriteximitur, 06 indetres®® potui dantur ex melle amp;nbsp;aceto,5lt; euacuaturperurinam, AdPterniones,

Herbæ Scillæ quod eftin medio efus, hoc eft intenus cum olco » iiefa(flo,atque ea quæ dolorem exhibent perungito,ièdabuntur.

Ad Panaritium«.

1111'

Herbæ Scillæ radix pifata cum aceto 8d pane impofito, panarioun’ rifice fanat«

Ad extinguendam fitim hydropicorum, fine dum fitiunt illi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Herbæ Scillæ folium fubicAumlingup fitim compeicit.Legend^^' omni tempore, NOMINA ET VlRTVTES COTYLEDI,

Caput x b i i I, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J,

Pæci Cotylédon,alij Cepos Aphrodites,aliylGefompb”'''’'^, Stoechïs,alq Stergethron,Itali umbilicû Veneris appcH^ni' fei tu r in te er is aut in monumentis.

VIRTVTSS.

Sdnguindridm tjuidim uodt, qnod nnrib. op poiudldngMt nem ehciat.

ViRTVrES.

Ad Irumas difcutiendas, COtyledon herba piiata cd axungia iuiha deribus calida impofita ftrumas difcutit

feeminis fine fàleæcjuisP*’''^ ♦ Leges ea hyemali te®P®f

DE HERBA GALLICRVRE, Cap. X L 1 1H»

Afci amatherba Gallicrus locis folidis ^ circa uias, eius cacun’^ inftar pedis galli. Virtutes habere dicitur. Ad canis morfum.

Herbam Gallicrus tritam cum axungia 8ó pane domeftico impo” mox fanabit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad duritias,

Ladern fie (ut diximus ) parata duritias difcutit.

NOMINA ET VIRTVTES PRASII SEV MARVBlb Caput X b V,

Ræcorum quidam Prafion,alii Lupatorion,ali'jiPbiLF^J^ AegyptqtÂfteriopCïprophetæ Hæma taurou,alii ^P^S J alp t Gonos Hori,lrali Marubium,alfi Mcîlitænam fm^, ,, ciam, Vlceraria.alq Chamælepodiu,ali} t Nolprafon 01 ^j

-ocr page 255-

DE V r R T V T I B V S H E R B A R V M' H I S T, A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad grâuem tuffim»

HErbam Marubium coques ex aqua amp;nbsp;dabis eis bibere qui grauiter tuffiuntffanabit mirifice*

! Ad ftomachi dolorem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' gt;nbsp;’ nbsp;nbsp;.

HerbæMarubi) fuccus potus ftomachi dolorem tollet, fi febricitatex aquapotusffatiscpeleuatfe.

Adlumbricos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..rquot;

rierbæMarubij,Abiÿnthr),86Lupinorupariapondera in aqua muU ûcodacumuinojbis aut ter in umbilico pofita,necat lumbricos.

Ad condylomata.' v

HcrbamXlarubium combure,eiüs^ cinerem infricaffanabit.

Veneno accepto pellendo. ' , 01 quisuenenum fumpfit,herbæ Marubrj fuccum dabis ex uino ucteri, difeutitnanqueuenenuin» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-^,

Adfcabiemuelimpetigines. gt;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Hcrbæ Marubij decofti aqua corpus Iguato,icabiem difcutit, 86 impe« tiginemtollit.

. Ad pulmonis extenfionem.-

Hcrbam Marubium ex melle coftam fumât,mire curabitur.

Adomnem duriciam.

^ Herba Marubium tufà cum axungta SC impofi ta,mire fan at.

Ad laffitudinem 8lt; languorem ab opéré contractu.

Siquis ab opéré laffus incident in languorem, A neruorû habuerit dos! lorem,herbæ Marubrj fuccorum oleo rofaceo permixto perunges eum, fî nemorafanabitur. t ' .cZ. n ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; ui

NOMINA ET VIRTVTES XIPHII.

no

VIRTVrSS»

r.»llt;

A glddij fims Utudine id no^ minis ndfld-

G^s^œrum quidam Xiphion,alfj Phafganon uocant, Itali Gladiolum dicunt.

VIRTVTIS* Plurd bis cont pmadf^ui

Ad fiftulas quæ in corpore nafcuntur*

Herbæ Xiphij radicis uncias fex, Amyli uncias fex ,aceti cyatbos duos, ^‘^ ^ipis uulpini uncias treis ex uino pifabis,in panno lines amp;impones,mira “^^'s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adcapitis fracturam^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- a f., HerbæXiphfj fuperiorpars ficcacontritacequis ponderibus mixtoui 1^0capitis offa frada extrahit: aut fi' quid in corpore fuppuraturn fueritjuel « peaibus calcata fint offa ferpentis, contra ea uenena efficax cft»

TAM NOMINA QVAM VIRTVTES CALLI T RI CHI. ' Caput x c v I I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Æ^ffa?ci Callitrichon,rjdem Adianton,ijdemPoIytrichon, rjdem-Tri

È5^^cbomanes,rjdemTrichophyes,alq Selmophyllon,alij Diphies,alq

-ocr page 256-

L» APVLEII MADAVRENSIS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

C Hyppomancs,item Scolopendrion, AfpIcnon,Scolibrocus, alij Am)^ thon,Latini CapiUum Veneris,f)demherbam eapillarem, Pumd N^| efTefade,Romain Saxifragum. Nafcitur in locis aquofis, uirgultis nig”’’ lenibus,cuni fplendore,bipalmis folfjs, ut Coriandrü fciflis in fummio*^'

Ad ftrumas uirginum.

Herba CaUitrichum pifata per fe amp;nbsp;impofita uirginibus ftrumas fai’’'' Ad capillos tingendos»

Herba Callitricho in oleo trita cap ini undi inficfuntur»

(^ÜÀ /XMÄU Leucaon dgri on appellant.

HomOiP.K.

Homer uquit JecutM,haui abfurdefórtèle gat. natural^ dut zrfuccib.

d.fiquidem.in^ quitKaaaj.oi(fij (Tipcevlovij^n»

DE MOLY VIRTVTE ET PRAESTANTIA*

Caput x D V i Ï b

Oly daridima herbarum eft,Homero tefte,qui inuentionem^“’ Mercurio adfignat,t contract eins fuccum beneficia demonie'' radice rotunda nigra^,magnitudine cepis.

Ad matricis dolorem.

Herba Moly contufa amp;nbsp;impofita,dolorem matricis fedat«

NOMINA ET VIRTVTES HELIOTROPII,

^^^* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Caput X D I X,


^æ^’^ dicitur Heliotropion,amp;^ HeIioftrophon,quibiiÖ^ i^ Iiuron,aliquibus L3ialion,alps Sefamonagrion,ItemtSd^ d:on,item Heraclea,alp Sideritefin,alp VraScorpiou.P^P tæ Gonofchronou, Galli Hæmatites, Pythagoras 1 Paf^’f

t Scorpion

D

‘iparoepon nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Utv vjumju-m VJIWW , vjoiii i K^iuaLiLCö, 1 ƒ LiKigMi aa I i »*' ^, Ofthanes Putagonon, Aegyptfj Nifine, Ttali Vertamnu, alp alp Intybum fyluaticum. Nomen accepit primo quod æftiuo folftifl®^ at,uel quod folis motibus folia conuertat.Sêd 8ó fpecic duplex, 9^^*^^ tera maior appellata cft Scorpiuros à fimilitudine caudy fcorpionisj^l'^ nor.Maior igitur nafcitur in afperis locis tenui radice, ex qua ramulon tuorautquinque,atqueab ipfis plurimas furcas emittit, folps Ocy®® ;, libus ,pauló maioribus atque fucculentis,amp; nigrioribus amp;nbsp;afperis,«^'’’^ re in fummitate tenui, 06 ueluti purpureo atque uncato in fimilitu«^^ caudse fcorpionuiwMinoris herbæ fpecies fimilis cft fupradictæ A jj tur locis concauisjfolps rotundis,fèminependenti,incaudy fcorpioi'quot; ^ militudinê. Eius herbæ diuinæad Solis curfumflofcellifeucrtunt:^^.^j Soi occidit, flores fe elaudût : rurfum quum oritur,flofcclli fe apenü'’^' feiamatubiep locis cultis mundis amp;nbsp;pratis.Facit adremediaifta»

* Adomneuenenum.

viRTVTïS’ TTEerbæHeliotropppuluermollifTimus,autluccuseiuscumHiP^ jFFlre optimo potui datus,mire uenenum difcutit»

Adtluxationem.

Herbæ Heliotrophi folia cotufa amp;nbsp;appofita,efficaciter fanare erd'^^

-ocr page 257-

»1 V IRTV IBVS HERBARVM MIST»

Ill Peyrat

A DB VIRTVTIBVS tCRYAS» CapUt Ix

Afdtur Cryas in Lucania,marmoris albi colorem Habens, quatuor ^^rubicundis ornata caulicuHs,has potentias habet»

Ad Sciaticos»

Herba Cryas cotufa 06 impofita fciaticos tertio die fanat : bæc quad ma vi nr v 11 s. lagmatis genus imponatur»

Ad omnes corporis dolores»

Herba Cryadis radix piïata amp;nbsp;impofita,omnes dolore fèdat»

NOMINA ET VIRTVTES POLYTRICHI»

CapUt D I*

R-Tcorum aiq Adiaton,alq Polytrichon,ald Trichomanes, aïq 1^0 hbenotrichon^ald ' Hopterin, Aegyptq t Ethui,Rhomani Cin

flypentn quot;irpier hiitt Dio[c,

dnalem,alri Terræcapinum,aHj Supercilium terræ uoeât ♦ Na fdtur in parietinis,óó locis humorofis»Hæc etiam herba Gallic trichos appenatur,de qua fuperius loquuti fumus,^ quaanteapofuimus» Ad Coli dolorem»

LJ t^bxpolytn'chi^cius quphabet ramuïos quah fetaporcina, folia con 1 Irrita cum piperis granis nouem, amp;nbsp;feminis coriandri grana nouem fis niuicontritacumuinooptimo dabisbibere intrantiin balneum : facit SC ^ ad capillos mulierum nutriendos»

VIRTVTlS»

NOMINA ET VIRTVTES ASVLAE.

Caput D I I»

^Sula GræceMoIocheagria dicitur»

Ad dyfentericos»

Herbæ Afulæ regiæ radix cum uino trita potui datur dyfentericis, fta« tirn fentient beneficium»

Ad uentris fluxum reftringendum»

Herbx Afulæ regiæ fernen mixtum cum aceto acerrimo potui datumgt; ntJitrcmreftringet»

nomina ET VIRTVTES PAPAVERIS SYLVESTRIS,

R.æci Mecon ceratitis,alq Aphrodes,alq Heraclion, alq Meco Pi^imidhuc ^^agd^ï^ïï^n MeconRhccas, alq Anemons,amp; Enemion, alq «üiAbibet Oxytonon,alrj Profopon,alrj Lethe,alq Lethufa,Prophetg Ba ^P**^^‘^^‘* filice, Perièphonion appellant» Itali Papauer albu, Papauer ni« §^^'^-Papaueragrefte,Papauerfyluaticum.8^c. khkup Latini papauer dL ^t‘Êius alia eft ufualis quæ etiam falliculofa uocatur, alia agreftis amp;nbsp;alte nbsp;nbsp;nbsp;, . ,

*^^ äppcnata.SuccumquidemexipfafluentemOpium appellant,uel map^auer^» ^^æhc^ieflQJ-^-,Y^ dimittat» Aliat niçanç ßue acffcoJ^ç^Eftigitur ufualis lon^ iKijasHç ni* §^ohs capitis atep femine albo: Agreftis uero quæ Rhccas appellatur cum ^il «bluiit»

-ocr page 258-

L/ AP VLEI T MA HAVRE N SI S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^j

C cap RC feflin^emine m'griore. Alia aridior atq? agrcRior, cuius-câpüt^ i us,flores rubei uel albi,fernen fuluum,radix fubalbida,Icnga, minin’* ^,^^ ti robore,conigit têpore uerno. Ceraflitis ucro nafeit in Iktoribus cf^ t lyrfbacqî hircojfolijs infecfli3,hirtis,albis, florepallido, fruétufinely^ ne parnoamcata ne cornu,femine nigro paruo,radice ualida,nigra? ai^ Ripcrficie terræ Jtem Aphrodes quæ appellatur Heraelios ex oinn’F alba cft,dus fernen colligitur æftiuo tempore aridum»

Ad Epiphoras oculorum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.

vi RTv TE s. Herbæ papaueris fuccus uel cauliculus cum fuo frueftu oculis impo” Ad hemicranium uel capitis dolorem» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ dj

Herbæ papaueris fyluatici tcres cü aceto amp;nbsp;impones fuper fronte»’^ bit dolorem»

Adfomnu prouocandum»

Herbæ papaueris fyluatici fucco fl quem perungas ,fômnû ei cu M’P obqciet»

VIRTVTES HERBAK OENANTHES, Cap, LlJd*

Alij Cemfeo» men,alij Lf«: cAconthon earn nominint Db ofc.Theod.uii tl flor am»

Contra ftranguriam conuenid ju Erbæ Oenanthes radix in puluerem redafta data,ad ftrangun^*” uini cyatis duobus fumme facit»

Aduerfus tuflim» Oenanthes herbæ radicem dabis potui ut füpra,tufïïm fedat»

D NOMINA ET VIRTVTES NARCISSI»

A ^Arce,idêt torpore dtfiut ^•tonumcAput ^rAuet,nonÀ pnoreiuxlA flibulAr,

VIRTV TES.

YlRTVTE«.

Caput iv V»

HArcifTus àGræcis dicitur Anhydros, Autogenes,bolbos»j ticos, Aegyptq Emptone,Prophetæ Cynoglofra,IraIißwC^ uomitorium uocauerunt»Nafcitur thyrio bipalmi, foliis po’jj, milibus,fed paulo breuioribus,flore interius albojCroceOiUC aliquibus purpureo,fruófus fi ne femine ut in mcmbranula nigro,in i”’? tudine buibi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad uulncra quæ ex fe nafcuntur»

Herbæ narcifci radix contufa cum oleo Sgt;C farina nice catapIafmafS -

ponitur uulneri,amp; fanat mirifice»

NOMINA ET VIRTVTES SPLENII AC SATVREIAE.

Caput ib V i» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,^

1 Gratis dicitur Lonchitis, alifs Hermionion,ali}s ScoIopfJ^^ on,alfis t Phrygia,aliys Phrygitis,alr)s Philtrodotis» AKj^r^ rion,Prophetæ Hæma gales» Lonchis folia habet rubra?nj^, » nbsp;nbsp;_ - Jnigros cómodauultibus hifcenfibus,fèmen fiue frudun’ a radicemlatamianceæ fimilem* Alifs uirtutibus traditurctiam aha Lo ris fimilis fcolopendriæ,cum aceto fpleneticos medens in potudata» Ad fplenis dolorem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ . lt;nbsp;'oilt;

Herbæ Splenion radicem in puluerem molliffimu redaaa uino R”* ■

-ocr page 259-

DE VIRTVTIBVS HERBARVM HIST»

112

potui dato,fummam rem experieris,conftat^ earn fi e eflèïnuentam.qyum J«a fuper cam ciTent proieda adhcfifTc licni,cnq; exinaniHe.Proptcr hoc •iquibufdamSpIenion uocatunNarranturfucs,qui radieem eius kimpfe^ p‘'|GncfpIcne inueniri »Quidam earn dicuntramis hyflopi furculofam, fo

'^ æmodern nomine appelJâtur » Leguntautem earn dû floret,maxime ^^'-uicixglt;Pej-ßjis montibus laudanu

nomina ET VIRTVTES POLIT»

Caput D V i I»

LiTfdnùii. Cclcbratur Po lion ab Hefio» do a- î\\uf£0» Teoph. no ra» ro TripoUon uocat.

Alextpbarm4 ton efuia tare tippeUabU.

VIRTVTES.

aR-æciquidâPoIion,alti Phuxafpidion, alq Achamenis,alrj Ebe uiris,alq Melofinonjalq Belionjalq Leontocharonuocant. Acs'

§yp^n Cachons, L acini Conula, Marnalis Polium, Neptunia» ^|^. P Ûuæ eius funt fpecies,aJia cit fructuofa atep inutilis, altéra lylue *^gt;s rrutice bipalmi albodolqs cenuibus,femine plcno, eu capicello in fum '^'tate paruulo crinofo,ueluci canam capillaturâ, frangenti odoris grauiffî '’Cum quidam iucunditate»Nafcicur locis aiperis»

Adlunancos»

Tj herbgfuccumcomiiees cum aceto 86oicilliente,86perunges eos, 4 ^^rabuntur. Item pilulam eius 06 radieem linteo mundo, circa eollu clus ^]uipatitLirdigabis,cxpcrta eft res»

DOMINA ET VIRTVTES VICTORIAE, Caput D v 1 I I.

H VpepIiosGræci,Daphnoides, HypogIoffion,EupetaIon,Di g^^^’i’Daphne Samothratia, Daphne Alexandrina, Das P^’’oMinchrios,E)anaë,Scephane Alexandrov, Chamedaph J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- uc, Carpophillon, Daphnitis » LatiniPeruincam uiefloria:fo=

t ai 4f penple pot.

ium,Laurum Alexandrinam,Macedonicam, Lauraginem, tMufteP b'o^oiterreftrcmuocat. Frutexeius firpius cubitalis, folqs utmuria pau att^ tenerioribus 86 noinfradis guftu remordannbus 86 ins* cen 10 is.His prædita eft uirtutibus»

1 Multilago tcmltra.

Adphlegmataincidenda»

IjErbæViftoriæ fucci cyathos duos dabis cum melle bibere ieiuno, Imox phlegmata intercidet»

VIRTVTIS.

i^0NTN4 EjT VIRTVTES CONSOLIDAE MAIGRIS»

Caput


DIX»


Hl^æci Xilophiron,Symphitoii, Anazethefis, Democritus Hæ^» uieftriafis,Latinit Confblida, t Enularuftica, AlliumGallicum. t confcrbu Nafeiturin petrofis,lignofiscp locis, iueundi odoris,làliuam pros quot;^a^nnultt iiocans,ramisorigano86capicelli thymi fimilibus,radicelonga fuluua in roboredigitajpf^d jppçjj2j.jjj.pj.j'^pjX^jg^ [J-iyi-fm-ii bicubitalem geniculatu inanem,in quo folia hirta angufta 86 uelun longa cum adnationibus fecun

-ocr page 260-

,L» A P y L E I I M A DA V R E N S 1 S

^ dum genicula,flore nigro, fructu fiue femine floceoru corticis ritum mouens,radices exterius argillofas,uirtuns denfabilis»

VlRTVriS,

VIRÏVTÏS.

Adprofluuium mulicrum.

Tl Erbæ Coniblid^ puluerem molliffime contritum potui dabis in^*''’ JLT reftringet.

Ad conuulfos uel intus ruptos »

Herbæ Coniblidæ radicis cinefem tepidumcoquitogt;8(S exmenei^quot;^ dabis ut edatjfaiiabituramp;thoracempurgabit»

Ad ftomachi dolorem»

- Herbam Confolidä fi cum Oxygaro edat, magnum beneficia ^^^^ Contra tuffim*

Herbæ Symphiti radices in caldaria decoques cum melle, amp;SP’P^w Gaftoreoadquartas,amp;^inuinoueteriieiunodato in potu» Hæcherbî^^ ausmentum habet,ut carne bubula concifa,^ in caccabum miflà j^’^^ dicis,fi miferis drachmas duasjcocta caro in unum cohærebit»

NOMINA ET VIRTVTES ASTER! 1»

^^^ Ræcorualq Afterion,alfj Afterifcon,alij t After, qui^ai, bonion,alij Hyophthalmon uocarunuLatini t inguinal’^ j, niciTerdum » Herba eft, lignqfas habens uirgas,amp;^°^‘',^;-i fuminitate nigrum tanquam Anthemidis herbæ capittl^'^' ^,j bitumfoliolis ftellæ fimilibus, fed in thyrfo folia longioraatquehit^Vj, craflîorà,amp; eft laxatiug uirtutis .Naicitur ubique inter petras 8^ lo^^^ L ra, Hæc herba nodu tanquam ftella in coelo lucct,amp; qui uiderit gt;§’’®'^^ dicit phantafinata fe uidere,8ó metu plenus irridetur apaftonbusp^^ Adhibetur deniep inguinum tumoribus»

Caduco laborantibus opitulatur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;J HErbæ Afterq baccas fi dederis manducare Luna decreftentt^^y ^ fignum Virginis, amp;nbsp;ipfamherbamlaborans habeat in collo w fam, remediabitur «

Hoc uno dunt4 xathubeturex. tmpldri.

Alij L4ga Cgt; tninon,hoc cß hporii cumi: nu uoeüt. Dio. Superiori con»

NOMINA ET yi'RTVTES LAGOPOr, HOC EST PEDIS EBPORIS»

Agopus Græcis afimilitudine pedis leporini dicT;aeft» RoiW demleporis appellant. Nafcitur in pratis, Fluoriuentris compefcendo» trurmm^rd ib nbsp;nbsp;Herba Lagopus cum uino potui data,ucntris fluori medetur ♦ a^M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aduentremfoluendum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^JI

gif uccedit,qui nbsp;nbsp;Herbapes leporis (itembenedifta) perficcatagt;in puluerem *^y i^j

uentri contrit j^y potione uini,fi fine febre fucric : fi autem febricitat, in aqua calioa , k^: mo^uentremfote. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.......J»!

-ocr page 261-

DE VïRTVIBVS HE RB AR VM RIST»

”5

NOMINA ET VIRTVTES DICTAMNI

Caput D X i 1.

aGræcis Ârcemedionappenatur,alfj Crctfccn,aiq Ephimeron, alq Eldiam,alf) Beloiacon,alfi Belotocon,ahi tDorcidion, alq rElbunion Jtali Vftilago ruftica,ali) Labrum Veneris, Aegys=

tDorcaJio» Euboliaih tu luUon,

ptij Emenyple et Dipiacos.Nafcitur in infula Creca,Sc m mÔ^ teÎJa,follesfimilibus papaueri,fcd paul6 maforibus,arque flaccofis uella-Wgeris adnationibus,amp; neque florem generans,neque fruCtuin.Itein alfa bicfimilis quæ appellata eft Pfeudodiftamnum» Nafcitur plurimis in ter ris,GnuIis acrimoiiiæ Diefîamm» Memoratur etiam tertia Ipecies apud vretamDiäamnicumfolqs fîmili'busSilymbrij,maioribus rami's Ôôflo^ te njgro amp;: molli, finiilis uirtute Pfèudodidamm\ Harum deniqp multo eL ficador eft prima,

Habuerit fi qua mulier in utero pecus mortuum. TAÎdamniherbæiuccum,fifirie febre fuerit,cum uinodabis ;fiautem virtytis. «L-zfebricitatjCuniaquacalida, mox epeiet pecus finepericulo.

Ad plagas fine à ferpentibus,fiue àferro,

fiue à fude impaeftas,

HerbæDiftamni fuccum in pi again infundet,8ó aliquid bibet, amp;nbsp;mox «nus erft. Ad ferpentium autemmorlum fuccu eius in uino bibat, amp;nbsp;mox ^ ^fttirituenenum,

His qui uenenum fumpferint,

HcrbæDiâamni fucci cum uino inpotu heminamfumat: nam tanta lus eft dus Didamni, ut non folum interficiat ubicunqp Hierint ierpentes Ptæfentia fui,fed amp;nbsp;fi odor eius à uento fublatus fucrit,ubicuncp eas tetige tgt;t,rnoxoccidet,Fertur amp;nbsp;hoe exemplum : Si capra in uenatione telo per* mfTafueritjquum peruenit ad herbam Di(ftamnum,amp; mox eapafcatur,te bmafecqdet, amp;nbsp;plaga fanatur pafcendo Didlamnum,

Ad uulnera recentia.

Herbam DiAamnumSc Agrimoniam amp;nbsp;Ambrofiani contritas cu bu tyroplagm imponito t miraberis in omnibus Diccamni efiectum,

quot;^mirAbdis

au^fupr.i c^lt;, xUx dt adieu trepio hAbcnt turtdheruex» empldriorum bic repeat,alte rMnomittit,tu

fi quid defides rASyqunereibia iem^

Adulcera amp;nbsp;nomas,

Herba Didamnus impofitajulcera amp;S putres nomas Slt; purgare, Slt; exi P^eredicitur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

, nomina ET VIRTVTES SOLAGINIS MAIORIS» Caput D X i i i»

Ad ferpentium morius amp;nbsp;(corpionu ictus.

Olago herba maior ficcata, amp;nbsp;in puluerem molliflimum redatfia in ui nopotmdatur,céipfaconcufaplagx imponitur ♦

-ocr page 262-

Iz, APVLEII MADAVREUSlS C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DESOLAGINEAIINORE»

Caput L X 11 I I»

Erbam Solagmemminorem, alp Heliotropion appdlitant.N* Ifótur loos concaui's, folps rotundis, femme pendentiint^g'^ =^^^'cardami fimilitudinem» Virtutes habet lumbricis lans a£lt;^ to^* dis pernnendis amp;nbsp;excludendis*

Lumbricis excludendis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

YiRTVTis« Q Olaginis herbæ dccochio potui datur ex aqua cum cardamo atc^/’r Opo èC nitro ad excludendos lumbricos latos hue rotundos«.

Adlumbricos necandos»

Herba Solago minor ficcata amp;nbsp;in puluerem redada in aqua caIilt;Ï2 f®^ tui data,lumbricos occidet»

NOMINA ET VIRTVTES PAEONIAE,

^^°’^’^^^^æ^‘^ ^PpellaturPenterobon, alps Glycyß«^^^ Aglaophotis, alps Pæonion, Alp Selcnion, alp Meneon^J . I tPantheceratoSoalp Selenogonon,alpDicomeneon}æij^ , dim,Itali Pæoniam,alp rofarn fatuinam uocant ♦ PæoniaP^

}ßdorui,Plt;eo:: ------------------------------—,------------------------------., nid dicitur à autoris nomen retinet,Naftitur in Creta, qua Homerus facer autori'^ i^uoi^enu ^*® ”^^^*^»I’'^^lt;^’'^itu’* fæpe à paftoribus hæc in extrema facula,hab^t'”*^ fZetur. ligranatimagnitudiiiemjquænoAuquafilucernalucet, amp;nbsp;eft grains ^'‘'‘’ ^

D coftofimile«

AdSciaticos»

vxRTVTis. T^Aeoniæherbæ radicis partem alligabis ciquipatitur, S^cirm^*-quot;^'

X ges,res eft faluberrima.

Ad Lunaticos»

Herba Pæonia fi lunatico i acenti impofita fuerit,ftatim ft leuat otÊ*’®^'

Vel fi eandem fecum habuerit,nunquam ei hoe mali accidet»

NOMINA ET VIRTVTES PERISTEREI»

Caput D X V b

Ræci Periftereon Orthos,alp Trigonon,alp Bunionjahi^ rabotanen,alii Philtrodoten, AegyptüThiophenges,P’'öP « tæ Herafdacryon, alii Hæma gales, alii Hæma Hermquot;’ .-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ Vil 9 (Xiu X XUfllld. galt o 5 cUll 1 IcVilld 1 Atl *** ,yj

‘iïerrdridm

Criftam gallinaciam,aliicolumbinam,aliit Feriam,Pungt;‘^’ micum,aliiExuperam,aliiMatricalem,Herculania,Azirgozoluocarui’^; utic^ Periftereon herba fiue refta fine lupina. Nafcuntur ubilt;^ in pl^'’'^, aquofis locis,radice fimplici atque thyrfo.Sunt autem eæ columbis efoi''' cunda,unde 06 hoc nomen habent.

Ad omnia uenena»

« RT Y T 8 ï. nbsp;nbsp;Periftereon puluer fi cui in potu datas fuerit,omnia uenena à’^'^^J^g,

-ocr page 263-

r»E V I R T V T I B V s H E R B A RVM .H I S T» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;It4

ÎIOMINA ET VIRTVTES B R Y O NIAE,

Caput D X V I I»

R.æci Bryoniam Chelidonion,8ô Melothron amp;nbsp;Arthezoftin, fine ApiairclkimJcali uuam tamima,Vitcm albani, Agrifoliû, DentariamrAegyptq Thodona,Gardiadana:Syri Hugadeffî, DinupulajOaci t Dochleaappdlauere. Virgulds arque folrjs 'iDifeopeU

■ ^^corimbis,ut uitis noftra,{èd omnibus hirtis,quæ fc colligit uicinis frutici ‘’^iSjlrudu flue feminc botruolb,longo,raro, fuluuo,quo etiam tergora de ' P’1antur,thyrfos emittens prima informatione 06 è radice qui funt alpara^ §is fimiles»

Spleni fanando uirtutem habet» tjErba Bryonia in cibo data lienofis per urinam lien digeritur 86 emen virt vris. J-clatur,HæcherbatamIaudabiIis ell,ut in theriacas etiapotioncs mit* ■'ïatur»

Nomina et virtvtes nympheae»

Caput D x v i I I»

VmpHeaGræcet Cacabon,Lothonietrâ, Rhopalon, alq Anss t Cetaion droganios,alf) Hydragodos,a!p HeracIeosXatini MatrêHer ’ubniam, AlgampaIuftrcm,Papauer paluftre, Cîauum Vene

- HS,Digiturn Veneris dixere.Nafcit in aquis ftantibus. Itade^ niqj nomen fuinpGt, thyrfo nigro lenis folies fimilibus herbæ cicoriæ aqua ^^’parte fupcrantibiis, flore pallido, fruAuiiucfcmine lato, dcnfo,atquc gu ftuargillofo,radice ftipidofa nigra amp;nbsp;acerrima eft. Præterea nafcens Om peniotenus flumine, cuius flos moer eft,radix alba èC afpera»

Dyfenteriæ compefeendæ.

' HerbæNympheæ fuccus cum uino tritus in potu detur » Item radices virtvtis, tius rades amp;nbsp;dabis manducare dyfenterico diebus decern,curabitur» Item fi cumuino auftero data fuerit,uentris curfum reftringet»

DE CRISIO» Caput LXIX»

Erba Crifion thyrfo eft bicubitali, Trigona inferius, fümmitate ^^fon lettre 0 rotunda cum thyrficulis purpureis atque canefcentibus folqs hir- ^^““^^*ƒ** cis,radice,Ut Andreas memorat,dolori medente,.

ba. quam Qrh fiotu

Ad faucium dolorem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

Herbæ Crifios radicem fi quis collo portauerit,fauces ei nunquam doÄ ‘Icbunt.

NOMINA ET VIRTVTES HERBAE ISATIS, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caput D X X, (jE.a:ciIfatis,Prophetæ Apifi,Romani Alutam appellauere.

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad ferpentis morfum,

t HerbæKbtis folium contritum in aqua,ÓC in plaga pofitum,adiuuat,8C dolorem tollcu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. -

-ocr page 264-

, C^PLINIïSECVNDI

C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NOMINA ET VIRTVTES HERBAE PASTINACAE»

Staphilinos, aïfjs Ceras» Alij

Kon Jtalt Paftinacam rufticam,errati'cam,amp;: fyluaticam* p tur in locis faxofis 06 aggeribus ♦ Alia eft hortualis fine f^ ;

• LUI 111 IVFVIO idAwiJo V^ a.gj;vxi4gt;u4o* A xxia.^xvii^l uuano Xi** ^^, a-

’ lis amp;nbsp;uiribus imbecilla» Alfa agreftis,quæappcllaturcniiquot;^

bufdam Ceras,eo quod cornu fingat,habet comam ut fceniculus,thy’'' ^j tenuem,a(perum,in quo umbraculum,amp; flores paruos tenues,quoti*^ medio croceum germen purpurei coloris,radicem bipalmem,robo^’ ’ tab',odore iucundam.

Vi RT VTES. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''^æ muberibus quæ partu laborant,nec^

HErbam paftinacam fyluaticam decoquât, amp;nbsp;de aqua eius fe fo”^^^ 06 fanabuntun nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adpurgationem mulieris. u

Herba paftinaca decofta, cum eadem aqua ubi coda eft comifo:^ to bib ere purgabitur»

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NOMINA ET VIRTVTES PERDICALlS,

ErbamPerdicalem Græci Luftimachion, Sideritin,Eb^'’ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| HeIxine,Partheniondicunt,LatiniMuraIem86 Paritt^ |;i

' alp Oriclanam,abj Vlciolariam appellant.Scd nomen

_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^^^ àperdicibus,nquidemipfæeaalûtun VocaturetiamH^’^L

irfinosü^ ÔC tIon agrion,^ Eb’tis,Elebatisue,amp;Polyonymos. Nafciturint^''quot; j|^ grion. ^çJ parietibus, habet thyrios tenues fruticofos rubros, in quibus ^ alpera 06 folia Linozofti herbæ fimiba, rotundiora tarnen atque ni’' ^' 06 alpera qualitate remordentia atq^ cohærentia^Eft enim,ut Grgt’^,. uirtutis ftyptiep ♦ Deniep ad fimiles eau las, ac fimilitcr utarnogloHesquot; baadhibetun Ad podagram amp;nbsp;chiragram. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.„(

VIRTVTES. TT Erba perdicalis coquitur in aqua,06 eadem aqua fouebis pe^li’^^^;; -I~lnua,deindeipfamtulamcumaxungia impones pedibus panno'^.

Ó:am,uel fupra genua,fanabit mire. Nafcit parietibus autmacenjS)?’'’ ”

nomina ET VIKTVTES MERCVRIALlS,

tart iritis zir argintis t Celiconar^ tion

^^Ercurialis à Græcorum alps Linozoftis arren

abis t Aritnlis,aliquibus Parthenion, qm'bu(3amt Chba *

? 8óChryfitis,Argumi'nos^appenataeft*Aegyptn Aphbp ; Prophetæ Hermu Bafilion,ItabMercuriaIem.Frutexdiis „ bæ bipalmi's,folrjs Ocymi fimilibus,atcp ramis inanibus cumforcis p ^ * ., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mis atque denfis,06 eft foemina maior quæ appellatur » Mas ucro

g‘pó]fugt;^ticü Mercuriabs mafc.fiue t Teireculata,óó eft minor acqj rotunda,Sóm’'^ Cii4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fticubs bmis paruis circa exordium ornata» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ü

-ocr page 265-

DE V I R T VT I B 7 S H E R B A RVM ^H I S T» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;UJ

Ad uentris duriciem»

AÆErcurialem herbam coques, amp;nbsp;tritam ex pafïo dabis, idatim detras virt vrt s. ■^Eetbóftomachum purgabit.Semen quoque eius tritû ex paffo datu, ''^^ri^‘'^^^^e’t:. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad menftruacienda»

^crcurialis herba admota cum hyrino uel rofacco oleo potui data,pro* uocatnienftrua» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad oculorû epiphoras»

«rcurialis folia cum uino albo ueteri imponuntur» Si aqua in aures introierit» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

MercurialisfuccustepidusinaureminftiUatus,moxIiberabit» .

Nomina et virtvtes herbae radioli»

Caput D x x x i i I r

SErbam Radiolum alp Felicinam uocant,fimilis eft Felici quæ for ^einlapideis nafcitur, uel in parietibus, habens in folps fingulis binos ordines punctorum aurcorum»

Ad capitis dolorem»

L) Adiolo herba cotufa atq^ curiofe depurgata cum aceto fcillitico ufep' v i rt vt i j. ädeö décoda donee non pareat peungito,capitis dolorem fedat»

Ad aluum concitandam»

Herbæ Radioli radix euulfa,amp; cultro cortice depurgata cum malua, amp;nbsp;ita mabæ amp;nbsp;lus earum bibatur,fine labore uel aliquo tedio uentrem dedu« ot)amp;omnesæftus»

nomina et VIRTVTES ASPARAGI AGRESTIS»

HRæciMyacâtlia, alq AranthiUidâ appellauere, alq Anafpargos, alqSparagos agnos,Lacini Corrudâ, alq Afparagum agreftem, —=-altj Sparagum rulbcum,alp Sparagum noftrum.

Aßgt;h!irdgos HciturÀ Theo phrlt;^o. Theod. Com ddginé uertit.

YIRTVI SS«

Ad ucfîcæ dolorem fiue tumorcm.

j-j Lroæ Alparagi agrelns radice coque m aquæ lextano m pultano no uoadquartas,ôô ieiunus diebus feptem laborâs fumât in potu,pluri« mis diebus balneo utatur, in frigidam no defeendat, neep frigidum bibat, mirifice experietur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad dentium dolorem»

Herbæ Afparagi fuccum in ore continere oportet»

Herbæ Afparagi radix coéta trita utiliter imponitur»

Herbæ Afparagi radix trita cum uino potata proficit»

Si quis maleuolus deuotauerft hominem»

Herbæ Afparagi agreftis radice fîcca cum aqua fontana deluflrabis cû, ^blutus erit»

NOMINA ET VIRTVTES SABINAE»

Caput E x x x v i»

dicunt,alq Arathy,alij Baryton, Itali herbâ Sa* binam atque Sauinam » Cupreifo hmilis»

E

-ocr page 266-

c TL INI! SECVI^DI

C

VIRTYTIS.

Ad morbum regium hue auruginem»

HErba Sabina cum melle amp;nbsp;uino pota auruginê difcutit, cumuinooi^ ta idem facit» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad capitis dolorem.

Herba Sabina diligenter trita cum aceto Sóoleo rofacco mixtacapiß^ temporibus inlinita ualde prodeft»

Ad carbunculos.

Herba Sabina carbunculis cum melle inlinitur» Ad ignem facrum.

Herba Sabina pariter cum melle inlinitur»

t Antiron ■

DOMINA ET VIRTVTES CYNO CEPHALII, H0C EST CAPITIS SIVE CEREBRI CANIS» Cap» LXXXVIb R.æci Cynocephalion dicunt, alii t Antirinon, alü Brucanon^^ti Ametifton,alii Brathin,Prophetæ Ofireoftaphe, Itali Canis^^^ rebrum appellant.

Ad oculorum Epiphoras.

VIRTVTIS.

CI Anis cerebri radicem cum aqua decoque,^ de eadem aquafubß®^ yoculosfoueto, celeriter lenit.

NOMINA ET VIRTVTES HERBAE ERVSCI,

Gap» L x X x v 11 n

^^^(i ma TitanouJtali Senticem,alii Rubum,alii Moram fyluaû^^' Daci Mantiam, Aegyptü Aemoos.

Ad aurium dolorem»

VlRTVTES. Cytme herbAs runt cAcumiM [unt.

quot;Xmyrrht» quot;icoiiuuntur

ERufei herbæ tenen cymæ fuccus expreflus tepefadtus ^ mftiD^* rium dolore libérât.amp; perfanare eundem eftcertum»

Ad hemorrhoidas reftringendas»

Etrulci herbæ teneri cymæ nou cm, amp;nbsp;t mufcæ lyluaticæ cyme tan^^ dem,maligranati ficci cortices tres t conteruntur in fc,amp; in calida eor^ ^ des encathefina,8ó quum iam refrigerauerit,fumentabis tibi anumjbo^ duum facieSjmirificereftringit amp;nbsp;perlanat»

Ad profluuium mulieris»

Erufci cymas teneras terfeptenas coque in aquaufque adtertiasj^'^ duo ieiuno in potu dabis,ita ut cotidie renoues potionem»

AdCardiacos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Erufci folia per fc tritaimponunt mamillæ finiftræ,8ô hcdolorirc™ Aduerfus gingiuarum amp;nbsp;labrorum uitia»

Erufci herbæ cauliculi teneri in uino decoquuntur, amp;nbsp;ipfum lunuif^ continetur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vuæ remedium»

Erufci herbæ folia arefiant in umbra crematorum cinere in cochin’* (fforefiliet,præfentaiieuni€ft» . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' All

-ocr page 267-

DE VIRTVIBVSHERBARVM HIST, Aduulnerarecentia^

110

Herbæ Rubi aut flos aut mora imponit,flne colic Aionis periculo Gnat, Ad condylomata,

Herba Rubus cumumo decoquiturad tertias, eo^ umo fouentur conlt; oy’omatajS^ omnia uitia fedar.

Contra ferpentum amp;nbsp;hommum morfus,

Herbæ mori folia recentia trita imponuntur,

nomina, ET VIRTVTES HERBAE MILLEFOLH,

Caput D x x x i x.

ikT^Aï^ ^’^æ^’^ diciturMyriophylIos,etChib'ophyiïos,aÏq Melophyl ^°^’^^^ Stratioticen,alfl Achilleon,alf) Chryfites,alfl Ambrojs fiamdixerejtali Millefobuni, alfj Militarcmgt;, alq SuperciHum Veneris,alfj tAcorum fyIuaticum,GaIJi BeUicocandm,air, Vi -^cereum q^^^’^P^^^Diodcla.Nafciturin paluftribus Jocis, thyrfo unius radis '‘‘ Diodetam 'SjmoHijibluo ita coæquato arque elimato ,ut manufaAus uideatur, foin s ö*^”^’^**^*^^^ ^^’^^^ Achilles inuenit, unde uulnera feiro facra ^’^Äob id Achilleos uocatur,hac lanafle Thelephum dicitur.

Addendum dolorem,

“dolij herbæ radicem ieiunus manducetlaborans dentibus* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;virïvtes,

fi k K ^^ uulnera ferrofafta, ‘^’■baMilIefoliûcû axungia pifata 06 impofitauulneri,purgat £c Gnat

p Adtumores, ^erbam Millefolium contufam cum butyro tumoribus imponito,

P Addyfuriam,hocefturinædiffîcultatem,

^loæ millefolrj fuccus cum aceto potus,mire prodeft,Gnat^,

, Nomina et virtvtes rvtae HO RTENSIS, Caput X C, ^^RæcisdiciturPeganos amp;Enphion.Romam Rutam horten«: ^^”’®PpelI’tant, Nota quidê hæc eft omnibus herba : cuius eft m ^^^^’'^ufuahs, altera agreftis atq; uirtutis acrioris,fed utreqj fer

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uentiflimæ comprobâtur.Mutantur etiam nomina pro region

h,à?'^^*^^^’^P^^ ^'^P^docas appellataeftMoier,aquibufdamtArmo tArmalU alk'^^^^^^*^^”'®’'^*’^^^^”^ in Macedonia appellari Mollicines5ab '^’peralem uocari, eacp interfedibilis earum quum probetur, p Adfanguinemfluentemènaribus,

o^R.utafrequentiusodorata,Gnguinêdenaribus mire reftringet, virtvies.

P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adinflationes» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' '

^ ^Rutæ hortenfis paululum edito, uel m potione lumito,

p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad ftomachi dolorem,

^™ï Rutæ fernen cum fulphure uiuo amp;nbsp;Rceto ieiunus guftato, E x

-ocr page 268-

L» AP VLB II MADAVRENSIS

C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad ingumum dolorem»

Herba Rutauîridis coquitur ex oleo,deinde comifcetur cærajeouteff^ toinlinteoloutendum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Ad epiphoras oculorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,

Herba Ruta cum polenta bene trita amp;nbsp;impofita lenit epiphoraSjHan’^ radix contuia amp;nbsp;inlita eas emendat.

Ad caligincm oculorum»

HerbæRutæroremmatutinum,aut matutino madentes fuccoscoquot;^'

Ó:os in uafculo habeto, amp;nbsp;ex eo ungebis » E^dem amp;nbsp;carbunculis ex ï£^ tufa imponitur»

Ad morfus cam’s rabidi»

Herbæ Rutæ pondus denariorum fèx ex uiiio bibitur.PIagæinipo’'*^^

tur Rutæ folia trita cum meuchle amp;nbsp;pice»

AdCardiacos»

Herbæ Rutæ fafciculus cum rofacio decoquitur^adiecta aloes unc^*

olei perunärio dolorem fiftit»

Pro Lethargicis excitandis»

Herba Ruta trita ex aceto infunditur fronti» Eadem ignem facru ^■'‘^‘* to Só oleo inlita fan at.

Ad oculorum aciem»

Folia Rutæ fubinde manducet feiunus»

Herba Ruta cum uino contrita, potui data, antidotum eff»

Adprofluuiummulieris, gt;

Herbam Rutam circunferibe auro 00 argento amp;nbsp;ebore 3 amp;nbsp;fublatJ alligabis infra talum.

Si fluit fernen»

Herba Ruta manducatur ex uino cum liquaminc» Ad capitis dolorem» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.,

Herba Ruta ex uino potui daturjóótritacapiti inftillaturcuniat^^®^ oleo rofaceo»

NOMINA ET VIRTVTES MENT A STR I.

Caput x c i»

Entaftru Græci Calaminthen,alh Glcchon agrionjalij finos,alrjt Ofmites Bregiu^Thefinu Ofl:hanes,Prophetï nos ApollonosJtaliMentaftrumuocant: Alij Ncpetagt;W ni Creobula, GaUi Mentham»Huius fpecies tres memora*’^^

Eftenim fylueffris folqs Ocimi fimilibus, atq; fubalbidis,ramis cauK^ tis,cum flore purpureo,fed eius folia funt odore pulegio fimiliter for*”^ fed maiora.Secunda fpecies appellatur agreftepulegiü,quafpecialit^f tini (utfupradiximus) Nepetamuocant,cumfolrjs menth^flmilibuw' gitudine à prædiôraporrecîioribus,thyrfo atque ramis maioribusjie^ ferioribus effedu,omniü acriora funt folia guftujatcp incendiofa» nbsp;nbsp;,j

-ocr page 269-

DSVIRTVTI-BVS HERB AR VAI HIST»

«7

Ad annum uitia amp;nbsp;dolorem.

j^Entaftri herbæ fuccus cum uino auftero mixtus, amp;nbsp;in aun'culam con vi rt v t » i* xieftusjuermes natos necarecrcditur.

Vtlcias in cuius ftellætutela fis»

^Q “^rbam Mentaftru tollis mundus,in linteolo mundo habeto, ut quan* quot;ipanc cocto granum frumenti integrum inueneris, quem fimul cd her 3ponito,86 preceris feptem ftellasjd eft,SoIem,Lunam, Mercunu, lo* ^fn, Venetern,Saturnum,00 fub puluino pone,ut tibi per quietem often* 3ntgt;in cuius ftellæ tutela fis.

„ Pro clcphantiacis »

Mentaftri folia frequenter manducato,fanare certum cft.

nomina ET VIRTVTES EBVLI»

Caput» x c 1 i»

Bulum Græci Chamæaften dicunt,alfj Chamæiàcen,ah} Moe cofaPhrodices,ali) Agrian aften, air) Eboicen, Galii Ducone,, i ^^^^ 01ma,ItaIiEbulu»Ramis rotundis digitalibus terræ pro j,Gratis,iiiccoplenis,folrjs lenticularis,firuftufiue feminerotund Pitadice tenui. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad calculofosvirtvtes. P bulumherbatenerum cum folqs tritum ex uino potui datum,calculos '‘--geilet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adcolubrimorfum*

Jl^i

Herbam Ebulum antequa fuccidas, ter nouies dicis, omnia mala beftia Attendefuper, ^’iito,at(p ferm quam acutiffimo clima,fccundam terræ trifariam præcidi (^^^‘°^^^^ ?’?f »4leiens de co cogitato cui medeberis, reuerfus ita ne reipicias, 86 ‘plain herbam contritam opponito,continuó fanabitur.

AdHydropicos.

Herbæ Ebulr radicis fuccus expreiTus cyathis quatuor ex uini ièxtano ^■^ispotuifemel in die datus hydropicis ualidiffime proderit, per annum enimhumoromnisdetrahitur.

Splenis dolori curando»

HerbæEbuliradicem'ficcatam,86 in puluerem molliffimum redaftam ^xuim cyathis quatuor, pulüeris cochlearia tria in limine ftans bibat, 06 bulum femper fecum habeat fine ferro leftum»

nomina ET VIRTVTES P V LE G I I»

Caput X c i l I»

Rvd Blechon, alq Glechon, alqt Arfenachanthon, alp Polu* ’1’ ^^«^'‘♦«io» y donac Heniton,Prophetæ Pantaagathon, Ofthanes,E)imo*

ron,Latini Pulegidm. Qyiam uim Pulegium fecum habeat, mul tiignorant.E)uo enim genera iunt,malculu Ô6 feemina ; malcu*

o c ^^^®^bumhabet,fcemina-rubeum fiue purpureum, utrunque utile eliamirabile. Cæterumirabileiniehabent,quû maximis æftaris calorie bus floreatjquu ferèaliæ herbæ arefeût. Virturis eft acerrimæ ac feruétis»

-ocr page 270-

1, APVLEII MADAVREN SIS

C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Capiti ne noceat æflus»

viKTVTss. j- jErbamPulegiutecumautfuperaurem,autfubannuloportatojh^’^ 8ó hyeme tota facies, nee grauetudinem fenties,nec perfridionen’' Ad infantium inteftinorum dolorem.

Pulegium amp;nbsp;cuminum trituni ex aqua fuper umbilkum ponito,^^^Cquot;* tinuo fanus fiet.

Contra naufeam ftomachi.

Pulegium tritum uel in aqua maceratu cum aceto potui dabis, nauf^^”quot; ftomachi fedat.

Ad uentris pruriginem»

Pulegium in aqua feruente maceratum tandiu donee bibi poflit äKr*^ optimum cft,8ó pruriginem fedat.

Ad uentris dolorem.

Pulegium commanducatum,amp;C in umbilicopofitum,religatumnec!^^' dat,continuo dolorcm difcutit.

Tertianæ curandæ.

Pulegij ramulos lanainuolutos odoret ante accefTioncm: quodfi^^ coronamPuIegij in capite habuerit,capitis dolorem fedat.

Si infans in utero mulieris mortuus fuci it.

Pulegij codas treis recentes qux adolent luauiter, tritas inuinou^K'^ optimo, quartario da,bibat,

Ne in naui naulcas.

^ nbsp;nbsp;Pulegium amp;nbsp;Ablynthium fimul tere ex oleo Só aceto, nares fitfltt^®*

frica. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Simulier minus purgarur.

Pulegij pond.fêmiun. inoxymellitecyathis duobus maneieiunabil’^'' Si fecundæ à partu non lequuntur.

Pulegij treis diftingue codas,óf in uino bono da,bibat.

Aduerlus ueficæ dolorcm uel calculum.

Pulegium in uini cyathis duobus bene conrritum,ieiunus bibat,amp;lt;®’’ tinub in folio defcendat,intra paucos dies fanat,óf calculus pelliwr» Si quis circa cor uel perfore dolet.

Pulcgn 3f aceti cyathos duos ieiunus bibat.

Contra fpafmum.

Idemfaciat fi fpafmus moleftus luerit.

Si mulier obticuerit.

Pulegium contritum amp;nbsp;in puluerem redaftum lana conuolutum W ciatur ab oblie trice.

Ad ftomaebi aut inteftinorum inflationem. 'ïremitterM Pulegium ex aqua calida contritum,uel ex uinOjaut per fe dato,t rem H’*'’ ris illico.

Ad morbum articulorum.

dabiberci“^

Pulegium in oxymelle quartario uel cyatbis tribus ieiuno riet bilem óf faniem albamjidem fariet ut facile f elpiret»

-ocr page 271-

DE VIRTVTIBVS HERBARVM HIST»

nS

. Splenis dolori medendo,

Wffbam Pulegium decoque ex aceto,SC fd acetum calid^permixtu po ^'dabis.Cæfej-nj^ ne quid pulegq pregnanti dederis»

Ad Sciarn uel coxarum dolorem^ vV^^Pu^cgio Sc pipere acquis ponderibus tritis m balneo perfricabis

NOMINA ET VIRTVTES NEPITAE, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ntdeLuiZ

Caput X C 11 I I, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;termcrithmm, i i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mentaftrUyZir

KæneamMentnâagrian,aIq ivlentnamorinon,alq Uiaulan, Pro nepitam decK phetæ Hama Ammonos, aîq Gonos Ammonos, Itali Nepitam pti,tum/}gt;ecies -Jniontanam,GucfyIueftremgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;carumtumno.

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mindconinti--

' j, Morfibuslerpentumcurandis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dunt.

J iba Nepitæ montante ex uino tritæ fuccus expreffus eu uino potui vi r r v r e s. ddaturjeums etiam folia contrita plagæ utiliter imponuntur.


NOMINA ET VIRTVTES PEVCEDANI,

Caput x cv,

dicitur Peucedanon, quibufdat Licys agrion,alrjs Agris' tßcosagriot^ F^^ophyllon, Prophetæ Agathos Dæmon, Itali Pinaftellum,alq «^^''’Satanariam uocarunt»Tbyrfum habet ut fœniculus, radicem ma quot;^fttarittm gnam amp;nbsp;nigram grauiUnni odoris ,fucco plenam, fecund urn ipfam coro* nam denfam,flore niarum,pro temporibus augetur,ÓC proptereaaliquan doprmfedamolli radice defluit,atque in umbra deponitur feruanda. Sole nanque uires amittit,fed probatur melior ede flauus SC feruens guftatu ^ odore grams,ut in Sardinia SC Samothracia gignitur,

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adferpentesfugandos, quot;pEucedanumherbaarcetferpentes odore fuo, Peucedanuitem cû be* viRTvru.

-*• tonica S^adipeceruino aut medulla aceto mixto,morlui medetur.

Contra Phrenitim,

Herba Peucedanum cum aceto,capiti infufa lumme facit.

nomina ET VIRTVTES HINVLAE CAMPANAE.

Caput x c V I,

Grmcis dicitur Panax Chironia.Alq Centauria,alq Panax He ^W^^Nion,ali-)Helenam,Itali Hinulamcampanam appellant. Ha* ^'^| bet folia Amarathro fimilia,flores aurofos,radicem tenue, non

SI altam,acerrimam guftu,medetur ferpente uexatos, nbsp;nbsp;,

Ad ueficæ dolorem.

TjErbaHinuIa,Sc Apq femen,ScAIparagi,8c fceniculi quoque radices X Xinunum trita SC in tepida potui data,efticacitcr prodeft»

Remedium ad cruciatus dentium,

' Herbam Hinulam ieiunus t comaftducet? dentes confirmât»

't commußiiti

-ocr page 272-

X, APVLEII MADAVRENSIS

C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adlumbricos»

Hcrbæ Hinulæ folia ex uino trita fupra uentrem ponuntur«

NOWINA ET VIRTVTES CYNOGLOSSAE»

Caput X C V I X ,^ Ræci Cynogloflbn,alii Prygian, airjt Emionion,alfj SpJ^ alfjtCaballation^ali) Acolymbos,alrj Scolymon,alr) Pj^ ^'’ Leucrion,Aegyptrj ZcnisJtaliLinguamcaninam,ali]* ’ canis,alfj Sublabium,alrj Linguam Macedonicam.

Ad morfum ferpentis.

▼i RT v T s i. nbsp;nbsp;Cynogloffa herba trita amp;nbsp;ex uino fiimpta prodeft»

Quartanæ typo medicando. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jij, Herba Cynoglofla que folia quatuor habet pifata et potui datat^^^ libérât. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Proqsquiminusaudiunt.

Hcrbæ CynogloAp fuccum ex paflo amp;nbsp;oleo tepeiadto in aurem™ mire fanat.

NOMINA ET VIRTVTES SAXIFRAGAE»

Caput X C V I I X

Græcis dicitur Saxifragos, a lijs Adiantos,alüs Scolopf^'^\ quibufdam Scolymos, nonnullis Scoliprochos, Aipl^Jj^ï’^ Prochos agrios,AegyptiiPhepere,Itali faxifragam5ali‘'quot;j^^. canam,alii Apruco,alii Lampago uocat. Nafciturinino''^^' locis faxofis,uirgultis nigris lenibus eu Iplendore, bipalmis ut cO^^ 15 fciffisinfummitate.

Calculons amuletumpræfcntaneum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,j ig. C^ Axifragam herbam contritain ex uino bibendum dato/ebrid^ lt;nbsp;o aqua calida,tam præfentis effectus ab expertis traditurjUt codé w'^f fradtis eicdis cp calcul is adfanitatemperducat.

NOMINA ET VIRTVTES HEDERAE NIGRAE,

Caput X c Ï X.

t Diofcoridct Chryfocarpon baba.

VIRTYTiS.

GRæci earn dicût Ciflos Melas,alii Ciffarion, Ciffonecionucdli- ^^ fometas,Galli Bolus ièrron,Daci ArborriamJtali HederamtfF’'

Ad calculos pellendos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Herbæ hederæ baccas aut feptem aut undecim contritas ex aqi^r fumptas mire calculos in uefica congregatos frangere QC extraheref*^ nam certum eft.

Ad capitis dolorem.

Herba hedera cum oleo rofaceo 86 cum fucco eius mixto uinotenif nel frontem pcrfricabis,fedat dolorem. Ad fplenis dolorem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Herbæhederænigrægrana,primo iff. Secundo y.Tertio v^»Q?, Viq♦ Quinto xi.Sexto xiq.Septimo xv.Odauo xyq.Nono Jox.D^^

-ocr page 273-

DEVIRTVTIBFS H E R B A RVM H I S T» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U^

A xxhin uino bibuntur diurnis diebus, fi febricitat in aqua calida, maximo auxiliolienofis auxiliatur*

Ad fphalangionum inorfiis.

Herbæ hederæ radicis fuccus bibaturdtem ukeribus hedera ex uino de coda utiliter imponitur»

Ad nares graueolentes»

Herbæhederæ fuccus bene colatus in nares infunditur»

Ad aurium uitia,amp;: eis qui minus audiunt,

Herbæ hederæ fuccus mudiflïmus cum uino ftillatus medetur»

Ne caput à ible doleat.

Herbæ hederæ folia moUiffîme trita in aceto amp;nbsp;oleo rofaceo aduerfus omnem capitis dolorem fronti inlinitur,

NOMINA ET VIRTVTES SERPYLLI»

Caput c,

Græcis didcHerpylIoSjalijs Zygis. Alq Polion,/^cgyptn Me ronopus,Itali Serpyllumjalq Cicer erraticum, alrj Cicer ruki* cumreius eft alia hortualis fiueufualis,humiferpens cum folqs atcp ramis Origani iimilibus,albidioribus quidcm,atcp fampfu gt;nbsp;thiodorem fingentibus. Alia agreftis,quæ etiam Zygis appellatacft,non in foloierpens,fed direfta atq^ ftatim pofitione fubrecta cum ramis tenuis fi busatcj^Iignofislongitudinebipalmi,amp; folqsparuisetanguftistanquam tutXjiedpaulolongioribus atque plenioribus amp;S anguftioribus. Floribus Snoque omnibus in uirgis conftitutis ,in fummitate purpureis remordenti bus !inguam,odoreiucudo,radiccinutili.Nafcitur in petris, uehementior dlautemrubeaquæ feminalis fiue hortualis appellataeft.

Capitis dolori medendo.

TjErbæSerpylli fuccum cum oleo amp;nbsp;falc fr iét o, et in puluerem redado, viRTVTiï. omnibus permixtis caput perundum fanatur. Item Scrpyllum deco= dum in acetotritum inlinitur temporibus 5lt; fronti.

Adcombuftum.

Herbæ Serpylli lurculi unciam, fpumæ argêti uncias treis,R.ofam,ha?c 'nmortario teres,Cærg punicæ,adipis urfini et ceruini femilibrâ,fimul de coques,colabis,amp; impones.

NOMINA ET VIRTVTES ABSYNTHII»

Caput


C I.


BR.æci Ablynthion Bathypicron cognominent, Romani Ab^ ^dthyprico» fynthium rufticu, Acgyptrj Somiapplicant. Eft porrb Abfyn:^ “^ amantudit thium omnibus cognitum,cuius probabilius genus eft Poncicu *”' uirtutis accrnmx,teructis,et redarguctis amaræ. Nafcitur locis tultis amp;nbsp;montuoGs et faxofis .Eft præterea aliud Abfynthiu marinû,quod quidem Seriphiu uocant,gignit imTauro monte 06 Cappadocia plurimu,

F

-ocr page 274-

. L»i AP VLEIT M A DAT R.-E N S I s ’

amp; in Tap 11 o Gri Aegypti prouincia tenuioris ffuAus ac feminis afupï* (fla, amp;nbsp;anguftioribus folijs,necp tam amarum, fcdodoris grauioriSf

Contra periculum fungorum»

HErbæ Abfyntbi] fuccum ex aceto bibat,hoc ferotinus uir centen^ euafit,quum effetafungis tentatus »

Adliuorestollendos.

'tAlt;iUiiZTlt;iee» to-

Herbam Abfynthium in t aqua deeoef um,et indueflum panno iinp^ fi corpus tenerum fuerit,ex melle imponito ♦

Lumbricis necandis»

Abfynthq herbæ amp;nbsp;Marrubq amp;nbsp;Lupinorü paria pondera in a^^ï^ faco(ffa,uel in uino auftero bis aut ter in umbilico poGta, necatlumb^

intertrigo eän eer hodie MCit tur,huic CAto de re ruliicn meicridocett fi lurculm ib* fynthij ?ontici fub annula ß* ratur.

t Ciojnin maß-

Ad inguinum uel intertriginis mok Tias»

Herbæ Abfynthq 06 marrubq furculu fumito, amp;nbsp;in fèmidnAio portato,fanaberis»

nomina ET VIRTVTÉS SALVIAE, Cap. C 1^

VidamGræcorumtCifRon,aIr) EIeIiiphacon,alr) P^^^yj^l Bechionappenauere,Aegyptq Anufi,ItaIiSaIuiamgt;a’^ yƒ^ laginê uocant»Eleliiphacos agreftis grauioris eft odons» ^ ^ lis uero,quac elf boni odoris ac lenioris,SaIuia uocatut ƒ J^ frutex Gue farmencumlongitudine porre(ffu,fubalbidu,uirgis n^®^^ folrjs pauloafperis,odoris boni,amp;Frudfu Gue femine in fummitatt^ rum,Gmilior minor agrefti.NafciturafperisIocis,06 eft uirtutis t^, ® encis cum acrimonia,quæ deniep proDiefamno fæpe uenenumek^^*

Contra ueretri pruriginem»

VIRTVTSS.

Herba Saluia decoquitur, Öó de ea aqua ueretrum infricatur»

Ad pruriginem circa anum»

Herba Saluia decoquitur,06 de ca aqua inferiores partes foments 80 fèdat pruriginem fummel

NOMINA ET VIRTVTÉS CORIANDRI.

turn quidem omnibus frigidæ uirtutis efle»

Lumbricis purgandis»

Coriandrum coquitur ad tertias in oleo,amp;m caput mittatur* Mulierutcitopariat» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .

Coriandrifeniinisgranaxi*autxiq.inlinteolo mundo de teladli^ puer aut puelÏa uirgo ad femur Gniftru propè ingue teneat,86 moxu^r (flus fuérit partus ,pueri remedium citb foluatur,ne inteftina fequantiif* Ad frigora amp;nbsp;omnes febrium typos»

Herbam Coriandrum ubi mane uideris ad olitorem propofitui«’^^ j cedis ad eum,8^ proqcies denarium, Sd toUis fafciculum de Corian^J ;

-ocr page 275-

DE VIRTVIBVS HERBARVM HIST» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;12*

^cdnolinoniinare,8ôportes tecum ufque dumhora fufpcdla ucniat, quum horatranfierit 80 nihil tibi prouenerit,fub fero prop ci s iHudpofttc, dum anibulas586 noli poft te rcfpicere,liberabis te»

NOMINA ET VIRTVTES P O R T V LA CAE»

Caput


G I I I I»


®^1 Græcisdicit Andrachne. AIp Cappara,alii Andremas,Prophet tæHæmaareos,Daci Lax, Aegyptp Mothmutim, Itali Portulan: cam,alij Pocaftrum,aJri Jneeebram, nonnulK Amaranthos uoca* ’’ünuNotumeft omnibus Portulacam frigidæ uirtutis att^ redarguentis ^^^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad feminis immodicum profluuium»

Porailacaherbafumpta,benefacit,amp;perfe,ôô cum Oxygaro»

VIRTVnS.

Ad ftomaebi inflationem»

Portulaca herbapurgat,amp; in aceto fumpta,mire inflationem tollit»

NOMINA ET VIRTVTES CEREFOLII.

Caput c V»

r^^ftæciPæderotauocant,aIi] t Boopes,ali} ArdophyHonXatini Ce t Booi» Ô^î’cfolium» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad ftomachi dolorem.

Herb c Ccrcfolij u iridis cymas treis colliges,et pulegium in ligno teres, mdlis cochlearium malaxes,ut ebulliat cum papauere uiridi,et induces fto niacho.

nomina ET VIRTVTES SISYMBRII»

Caput nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c V I»

Ræci Sifymbrion,alpStephanon Aphrodites,alp Herpyllon mega, LatiniTerralem Aufterale'muc, alp Mentham Veneriam appellant Eftquidem flmilis menthæ, fed latienbus folps atque odoris iumini, Só uirtutis feruentis.

Ad uefîcædolorem amp;nbsp;ftranguriam»

Cliymbrijherbæcontritiexceptoiucco,fcrupulos duos rebricitantiex virtvtse kJaqua calida, non febricitanti ex uino potui dabis,mire remediaberis.

NOMINA ET VIRTVTES OLVSATRI» Caput ' c V t i»

I Mymion Grgci uocat,alp t Hippoièlinon,alp Selinon agrion, Itali Olus atru, AegyptpDenterobon,Radicealba,ftornacho g cÔmoda,non ualida,thyrfó molli,cauo atq; celló,ueluti Icriptu ^^ïï risnotato,puas Græci 75a/x/xaTa uocant, folps latisatcp rubris tumalbis notis,femine longo,accumulatur mafticatione, atque odore aro= matafiniulat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad uefîcæ dolorem amp;nbsp;ftranguriani.

•iWippofrUs notiTke d.

F4iMpM« «er* tit,

Herba Olufatrum trita ex paflo in potu fumpta, ftranguriam potenter emendat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad purgationem mulierum*

Herbæ Olufatri fernen ex mulfo potui dabis,fceminas purgar.

-ocr page 276-

^pteks Tithy muit in una hd btatur modo exempUri f^ è doj'c.fum» ptte.

t Amygddlü quot;Ï^dtheum quot;ÏChdmiten

diritidf.

t(xminiigt;

r» APVLEII MADAVRENSIS

NOWINA ET Vl'RTVTES LILIb

Caput C V i i I, C'i Rxci earn Crinon uocant,ali) Liriongt;Latini Lilium,alij Rofa®^*quot;^ Jnis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adpereuffumferpentis» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

Herbæ Lilq bulbum conterito 06 in potu dabis,ipfum etiam bulbn turn morfui adponas,fanabitur.

Ad luxum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Herbe Lilq folia tufa 06 îpofita efficaciter fanât, 06 fi tumor fuenw^

SPECIES ET VIRTVTES TlTHYMALI, Caput c i X, Ithymali fpecies funtfeptem,quarum alia mafculum,fiue^ racias appellatur,uel Comités,auttAmydaloides,atqusbo os, Heliofcopos, Meconitis, Alipos: Latinit Laeftueäms’''^ ’ Prophetæ Conos artos. Alia fccminaquamMyrtiten,uf‘ ryiceji,t Myrfiniten appellant,Romani Mutilaginê caprariam^Terö^^ ralios,fiueTithymaliSjParaplion, MeconautMeconion» Quartan^ ^j fcopios, Dentricis Tithymalis, Latine Cicer columbinum,amp; Capr^ê? citur. Quinta Cy panifias. Sexta Dendroides.Septima PlatyphyHo’ *’ Perfites, Prophetæ Afclepiu diadema. Latine Tritum appellatun .

Characiasigiturnafciturincollibus,ueI monruofis locis,thyrfi®‘; ■ longitudinemcubitalemrubris, fucci acrioris,atquealbis folps oü«^^ ; Iibus,paulóangufï:ioribus,fèdlongioribus coma’,infummitate funi'“. fimiles,uirgulis porre ftis,in quibus ucluti caulicub' cum fcminc-raf*^^ ga.Succus eius potui datus duobus obulis,purgatphlegmabilemtp’*'’Ç fca uentrêfoluit,in mulfo uomitü mouet, emortuos déntes 06 exefost^’'*' Fœmina autem afperis nafcitur locis, 86 alba elf, folqs fimilibus nf^^ paulo maioribus ac firm is, Ô6 acutis in fummitate, fpinofis uirgulbsbr mis, frucru fiue femine nuci fimilis, quæ leniter arguat guftu, aefing^

per annos renafcatur : cius fucciis plus eftuoimficus»

PardUos. nbsp;nbsp;Parahos nafcitur circa mare ramis bipalmis,rubris,quinis uel Gni’s*’ diceuenientibus,inquibusfolia parua anguftaamp;Ionga cum capital'’ fummitate denfo paruo, in quo Êruo fimilis,fèd uariu floribus albis to, atcpfucco uirtutis fuperioris*

Htliofcopot, nbsp;nbsp;Heliolcopos prouenitin hortis,ramis è radice uenientibus quawof^ qninque,bipalmis tenuibus rubris,folqs portulacæ fimilibus,pau!otcgt;’^’? ribus capiteHojanethi fimilis, fruc7u Hue femme uelut in foil]s, coma

Cypdriffids,

Hendryh

dei fobs motibus uel circunflexionibus couertat, uirtute prædidæfn^''' ’ fed paulô uchementiorc»

Cypanflias thyrio bipalmi, nigro acfibrubcnte ,folijs pini fimilib^'’ ièdpauló longioribus.

Dendrys nafcitur in pctrisjatior acrubnor prædi dtis ramis-foïijs'^ rhæ tenuionbus fimilis,frudlu Hue femine ccu Characias»

-ocr page 277-

DE VIRTVTIBVS HERBARVM MIS T.

12«

A Platyphyllos fimilis eftt Verbafto forma arque mreute* Ad mtenorum dolorem.

Tlthymah' herbæ fruticcm teres , amp;nbsp;m uinocyatbi's duobus, ex eodem fuccocochlearia duo dato leiuno bibere, ûnabitur»

Aduerruculas tollendas.

HerbamTithymalum laCtem mixtum cum Batraebi herbæ fucco fî m bcrriicaniimpofuerit,tertio die fanabit.

Âdfidulas.

Herbæ Tithymali fuccum cum uino mixtum fuperexprimito, deinde fæteris fomentis obligato.

Ad lentiginem,boc eft lepram»

Tithymali herbæ flos cum refina decotStus inlinitur»

Phtyphyllot» quot;Ïfiegmi

VIRTVTSS.

Nomina et virtvtes cardvi sylvatici»

1^’ y

0’

u’’

Caput c x.

RæciChryGfceptron, alq Ixian, alr}lPancration,ali} Chamæ* leon,alr) Gnidiumcoccum,ald Vlophonon, alq Cynomazon, alq Cynozolon, alfj Ocimoides:Latinis Carduus uaria, Car^ duuslaâea, Carduus nigra:alq Vernilago,Vftilago. Nafcit inpratis amp;nbsp;fecus uias. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad infirmitates ftomachi.

Piincitrpo9 Diofc^

HErbæ Cardui fyluatici, quam habet incapite fummomedullamuiri* dem dato ex Oxygaro,edat.

Vtoccurfus malos non timeas.

Carduu herbam fi Sole nouo Rierit Luna in Capricorno tollis ,amp;: quan diu tecum portaueris,nihil mali tibi occurrit.

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NOMINA ET VIRTVTES LVPINI»

Caput G X I.

BGræcis uocatur Thermos orinos, à Romanis Lupinum monta# num.Nafeitur fecus fepes aut loeis fabulofis.

Adlumbricos amp;nbsp;tineas.

Herbam Lupinum montanum tere cum radice, amp;nbsp;dato ex aceto cyathu unum bibere,fine mora eiiciet.Itcm infannu cum abfynthio tritum umbili# toimponitur.

NOMINA ET VIRTVTES LATHYRIDIS.

Caput c x i I.

Græcis diciturLathyris,Coccos gnidios.AliüChamælæan, iarneù alii Eupolis,alii Epantemon,ltali Cicotatium, alii Lathyridem nuncuparunt.Nafeitur loeis cultis amp;nbsp;fabulofis, thyrfo cubitali, roboris digitalis,cuius in fummitate furcæ atque folia longa,ut hi ariftologia, fernine in fummitate ramorum trigano amp;nbsp;rotundo ut cappa ns,in qua tria feminaobteâ;a,foliis inuicem difcreta,rotunda,Sc eruo ma# iora, quæ purga, alba reperiuntur 6d duleia.

P 5

-ocr page 278-

L, APVLEII IWADAVRENSIS

C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adduriciamuentris, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uVài

Herbæ Lathyridis lemen quod eft granum purgatum potui dabiï aqua calida,aluum citât,

I5E VIRTVTIBVS LACTVCAE LEPORINAE»

Caput

Laduca leporina fupponitur Rib puluino ncfcicnti^remediabitur»

Si pili oculis obRant»

LacRuca leporina pilos oculis obftantes lumme relegat,

NOMINA ET VlRTVTES CVCVMERIS,

Caput c x i 11 r.

^ Bubalion,alq Scorpion,alij Pherombron, alp PeuccdanH^ ä® Notion,Îtali Cucumerem Anguinû amp;nbsp;Cucumeremlyb^‘^^ Prophecæ Nemai(Rinos,Punici Cuffimezara. Nafcitlo^ •v[ualii pd^im nofis,lèdmaritimis amp;nbsp;calidis^olijs cucumeriufuali Rmilibus cumiH*^^ proÇatiuo uti» j-fg brcuioribus,radice aiba magna,3d fructu longitudine digitali, tot”^ texamarilTimus»

Ad neruorum dolorem amp;nbsp;podagram» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^

VlRTVTES

•Pforte mors fum

CVeumeris Ij luatici radices coques ex oleocibario pondo iH*^ tias indeperunges cos, fanabuntur»

AdraborRim. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.,j,(

Herbæ Cucumeris lyluatici radices ad tertias in aqua coquantut’^ de fe fublauet» Si quis autem iciunus fructum eius cdiderit, peridio*’ ideo^ qui fep abftineat neque manducet»

NOMINA ET VlRTVTES CANNABIS,

Annabis alia eft ufuali s, al ia agreftis,quam npnulli Hydraft’^ ^^^^^ Terminalem appellitant,radice fimilis Altheæ, quänö5 fcum appellamus,Nalcitur locis alperis amp;nbsp;fecus uias acfep^^' Ad mamillarum dolorem,

yiRTVTss. TjErbam Cannabem lyluaticam tulam cum axunga imponats“' litiet tumorem,amp; fi collcftio fuerit,cxpurgat» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p-,

Frigoreexuftis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y^

Cannabis fyluatice fructu trim eu urtieg femine lùbiges aceto amp;^ ds i « DE VIRTVTIBVS RVTAE MONTANAE, Cap, CXVl* GRæci Peganon orinon, Itali Ru ta montant uocauere, CæteruO^ quære fuprain Ruta hortenfuNafeitur in montibus locis alpoiJ'^^

-ocr page 279-

DE VIRTVIBVS HERBARVM HIST,

tix

P , Ad cahginem oculorum amp;nbsp;ulcéra»

LJ ,^°æRutæmontanærofcidæfonadecoâ;ain uafculouitreo mûtes, ''’^TVTEs 1 Xuinmn uetus admifee, amp;: fie inunges»

„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad præcordi'orum dolorem ♦

adde tribus digitis, card ^*’^^^^^P®^^*’*5’”^^^*^^^**^^^æ^D’»^DiiDi cyathum unumamp; aquæ ƒ æcyathos duos,da bibat, amp;nbsp;contineat le in lecîo modicu, mox lanus ^^P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad hepatis dolorem.

j^^æ ‘H*^dca: manipulu in olla noua 8ó aquæ bemmas treis,menis tan fi ^’P^dijcito,exempta ruta,^ fac inferuelcat aqua cum melle,id per tri uumtacies bibere,8C fic plures poteris fanare.

P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pro qs qui meiere non poHnntjUel dyluriam patiuntur»

^™æRutæfyluaticæcauliculos nouem conterito, additis aquæcya* f is tribus,Sc aceti hemina,et fubfcrueat,SC dato bibendum dies continuo noucnijlanus fiet •

Si millier intrinfccusaliquid mail habuerit.

,^^Îæ Tuaricæ fernen contritum ex uino auftero da bibat,præter parti! uberabitur.

P Adextematosaumo.

^utæ fyluaticæ fernen cum uino potum,mirc facit.

Scorpio fi quem pereuflerit.

Herbæ Rutæ fyluaticæ lernen contritum ex uino dabis potui, dolorem fedat.

Nomina et virtvtes heptaphylli.

Caput c x v i I.

Ræci Heptaphyllon,Itali Septefolium dicunt.Nalcitur locis cultis amp;nbsp;^fabulofis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad pedum dolorem.

Herba Septefolium trita cum luto mixta,pedes perunges, tertio die do lorcmtollit.

DE OCYMO, EIVS'q.VE VIRTVTIBVS.

Caput C X V I I I.

Cymum efi herba notiffima,atcp difficilis digeftionis, amp;nbsp;mutation ne fui inflabilis,óó uirtutis mictualis.

Capitis dolori medendo.

Herba Ocymû tritu cü oleo rofeo aut myrtino,uel aceto fronti impomu

Epiphoris curandis.

Hem ad epiphoras oculorum ex uino optimo tritum,oculis inlinitur.

Ideniadrenes in maligranati cortice bibitur.

NOMINA ET VIRTVTES APII.

Caput c X i X.

’ Elinon Græci 86 MelylTophyllon, Prophetæ Hæma areos, Romani Apium,omnibus notum eft acerrimæ uirtutis effe ÔC midtualis.

-ocr page 280-

£♦ 'APTLlïir MADAVRENSIS

C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad epiphoras oculorum,

Herba Apio trito bene cum pane oculi teguntur*

t ebryfintot

NOMINA ET VIRTVTES HEDERAE CHRYSOs CANTHOS. Cap, C X X.

AGræcis dicitur Ciflos amp;nbsp;t Chryfocanthos fie appellata,quo(ïgrï'’’ aurei coloris ferae.

Ad hydropicos ianandos,

Herbæ hederæ Chryfofanthos grana uiginti in uini fextario cÓOTögt;^^ co Liino terni cyathi bibantur per dies feptem, qui per urinam exmjni^''

NOMINA ET VIRTVTES MENTHAE,

Herbæ Menthæ fuccus expreffus adie(fi:ofulphure SóacetOjdep^'''’* inunórus ,fine mora dolorem iedat.

Vlceribus in capite manantibus, Herba Mentha contrita amp;nbsp;impofita ulcera ficcat»

Caput


DE A NET HO,


c X X 11,


PtIfufmdtrici, tllt^dlt;^no dys fler.Sedprond fcaliut hicfcrè fumitur, nofiri ineptiffime çr btirbare pcßis rtuuocant.Sie illttcrlt;iti opth md (fu^efi dt» prattdrunt.

Dolori uentris medendo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ HNethum herbam combure amp;S cinerem eius comifces cun’'”^ dein uulnus foues ex aqua,dein ex myrtino calida laua ? 0^*'^ dicamen impone,

-gt;o — nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Loei mulierum fi dolent, Herbæ Anethi medicamine fupraicripto t pefTum fac7um infjei^W^ obftetrice. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad capitis dolorem, Anethi florem cum oleo decoque,temporibus inlinito amp;nbsp;aUigatO’

nomina ET VIRTVTES ORIGANI.

Caput c x x i i i.

ion àGræcis Heracleoticon,Onitis, AfcIepion,Panae^5)

ÜK»

Tuffi medendo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,^

Herbam Origanum c0manducet,miraberis effcclum,Origaniif^'7 herbam in puluerem molliffime tritum et melle ad tertias decodunii puluerem amp;^ figurabis trochi{cos,amp;r bibat in aqua calida.

NOAIINA ET VIRTVTES SEMPERVIVAE, Capüt c x x i I i i, Ræci Aizoon,alij AithaIes,Latini Semper floridum 8dSemp^ï'^'t

.U lUUipULo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^,

quod amonfica ww^ÿ

uiridis. Ab aliquibus Stergethron uocatur, eo

-ocr page 281-

DE VIRTVIBVSHERBARVM HIST» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;12;

unde 86 profonbus àplurimis poniturjutpellatodia: Eti'am Ambrofia di da propter ufum facrurn ; Item Buphthalmos, Zoophthalmos appellata eftpropter cymas,Cubitales enirn euomit thyrfos robore digitali, lingua fimulantes,folijspinguibus pollicis craflitudineUinguæ fimilibus infums: mitate,inferior uero fupinata,fed in capite prældridta, rotunditatem oculi fimulaiitia,Nafcitur in locis montuofis, in domibus etiam plurimi ferunt, Prouenitetiam parua in parietibus,petris,amp; lèpulturis, amp;nbsp;locis umbrofis.

Akeru exems plar no admos dum uetiK plu rd bis habet, fed uerbatim je rè è Diofe. afei ta^unt.

VlRTVTESi

Ad apoftemata,

Herbani Semperuiuum cum axungia Sfpanc 06 coriandro fimul tritam nice malagmatis impone» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad hemitritcum.

Herbæ Semperuiui folia quinque trita in aqua ealida potui dentur » nomina ET VIRTVTES FOENICVLl» Cap. CXXV»

® Ræci Marathron,Latini Fœniculum, omnibus notu » Vrinam

^Imouetcitb data,lac prouocat»Ex eius thyrfis fiuefolrjs fuccus fo præficcatus acuit uifum.Præterea fernen eius ex uirore confti

tutumcumfuis uirgultis» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad tuffim. HerbæFœniculiradieemtufam inmeroieiunus bibat per diesnouem. virtvtes.

Ad ueficæ dolorem»

Herbæ Fœniculi uiridis fafcem,amp;apq uiridis radicc, alparagi agreftis radieem in pultarium nouum,mittis amp;nbsp;aquæ fextariu, ut fimul ferueant ad quartas,8óieiunus bibat per dies feptem,uel pluribus,balneo utctur, in re ® centemnondefcendat,frigidum non bibat,ueficæ dolorê fedat fine mora»

DE ERYPHIO. Caput C X X V I»

| Tali hanc herbam Rutam agreftem indigitant» Nafcitur in Gal

^'dia in monte Soradi,figuram habet Apii,florem habet purpurg

^ifimilem.Nafturtiüfeptemradicibus totidemep ramulis: ipfaau=s tem patula humo afperis minimis^ irriguis,omni florens tempo

re, fernen habet tanquamfaba» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ptyficiscurandis»

HErbaEryphion pifata malagmatis tinftar impofita fanat,fucci eius po ^^^^^^’^'®' tuidati,miraberis uirtutem»

Nomina et virtvtes symphyti» Cap» cxxvii»

AGræcis Symphyton,8ó Xylophoron, Anachallis, amp;nbsp;Nemoftafis di^ citur»Latini Conferuam,Hinulam rufticam uocant»

Adprofluuium mulieris album.

Herba Symphytum ficcata,pifata, 8ó in puluerem molliffimum redatSta, in uino potui datur,amp; mox reftringet»

NOMINA et VIRT. PETROSELINI, Cap» CXXVHI» ^^^RgciPetrofeIinon,alr) Smyrnion,Itali Apiumfyluaticu. Nafci

1 tur in petris : Sed eft fummu,ac probabile Macedonicü,odoris boni,hoc eft aromatici,fapor dulce,urinâ mouens, medet uena tofitati, ftomacho amp;nbsp;colo,2lt; his fimilibus*

-ocr page 282-

L» APVLEII MADAVRENSIS

C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adièrpentiummorfus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^jj

viRTVTss 'rjErbscPetrofèlinipuIueremmolhiïïmum pondère dragn^«*^^*^

JLjLuino potui dabis,8ó ipfa contritapîagæ imponetur» Ad neruorum dolorem»

Herba Petrofelinum trita ^ impofita neruorum dolorem fedat* NOMINA ET VIRTVTES BEASSICAE» SYLVATlCAE» Caput c

t cyndihdren (^ Ræci Cramben, alq t Cynanchon, alq Cynanchen nuncupant' Brafficam rufticam, 8ó nraflicam aliqui caninam, Punici Ad tumores quoicunque»

Herbæ Braffîcæ iyluaticæ cinerem cum axungia uetere pifata coiA xtum quafi malagma inducis linteolo gr olïo,amp; in aluta imponis» Ad lateris dolorem*

Herbam Braflîcam fyluaticam imponis ,ut fupra.

Adpodagram. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-^

Braffica coficies ut fupra, quod H uetuftiflimu fueritjco magis erit»

NOMINA ET VIRTVTES BASILICAE* Cap» CX5f^' , AfiîîcamGrædJtaliRegiamnuncupant* Hæcherhai”*^ J nafciturubifucritferpensbaflifcus »Non enimunüg^’*’f/; * ] eorum,fèd genera fuut tria: VnUs enimeftholochryfuS'^^i ftellatus,capite aureo:Tcrtius fangui'neus,utmi'ncLi,amp;-f pite aureo» Hos omnes hæc herba Bafilica obtinet facile,h quis cai®‘, .^gf portauerit:fed nec mala ei nocere poflunt» Holochryfus autem nbsp;nbsp;nbsp;.j Ghry fcos ,quod uiderit infufflat 06 incendit.Stellatus autê qui eft ^% phalos Afterites,hic quod uiderit arefcit,et occidit:Tertius aut^-f’'^ J mafites,et Chryfocæphalos qd* uiderituel percufleritdefluet»Vtd^ '^ VIRTVTES. (èremaneant» Omnes uiolentias eoruherba Régulaobtinet,fi4^'^U; eamfccumhabucrit,abomnibus fèrpentiumgeneribus crittutas.^ ^ji herba fimilis rutæ,la(ftem habens aurofum,Gmilem Chelidonic j^d. chryfococcum. Qui earn leget mundus circunferibat earn auro ct^’^^ùt cornu ceruino,ebore,dente aprino,cornu taurino,amp; fruges meHito^ j' ftigio ponet» Hacutebatur imp erator Auguftus» Stomachi ea deleft pefcit,nec^ iecoris,autiplenis,renu,cordis doloribus obnoxius fo*^’ |,/ fcia,necp fpafmus,aut tuflïs,aut coli dolor,necp hydrops eum tenW^ jj, fp!rium,peCtoris dolores amp;nbsp;lateris fedat,fpiflos humores perurin*^ cit,renes purgat,uenenis refiftit, amp;nbsp;breuiter omni corpori quod ca fueritjfanitatemreftituit» *

L. APVLEII MADAVRENSIS DE HERBARVM

VIRTVTIBVS HISTORIAE FINIS*

-ocr page 283-

■ LIBELLVS VTILISSI

M V S ' DE B^TONICA, Q.V EM ANTONIO MV* fæ quidam,nonnulli Apuleio adferibendû autumant»


124


UcSdde^otOtt



Etonicarn Gue Britanicam Græcî Ceftron, Sc Pnoniten, t^ cü Ipuk^ qdem Pyrinem, pdem Adianton, ijdem P/ycotrophron, genioquiddant iteniThvarizan,Seropodi'on,óó Pandiona appelJauerunt: ‘^^quot;•‘^^^•(ïMi


^^^^ Prophetæ Hicrathiorine, Romani Bctonicatn, aliqui Ser^* ^^l/i^g


__^ratam,nonnulli Ruhnarinam» Hæcherba nafeiturinpra^« uideru, montuofis locis amp;nbsp;opacis circa frutices » Animas hominu amp;nbsp;corpos* faeuftoditjSc nodumas ambulationes à maléfices,periculis,ab iudis etiâ ®^ dfionibus metuendis tuetur ac défendit,amp; omni rei Enéta ed. Cedron


Ho«turetpfychotrophron, Gquidc frigidis rcpcriturinlods ♦ Radidbus Jjuidemtenuibus amp;nbsp;rubicundis,thyrfo tenuiore, ultra cubitü,quadrangu*! Bïfolijs quercui fimilibusjboni odoris,femine in iummitate thyrfi fpicato» ®odo thymbræ»

VIRTVTES BETON 1C AE, ‘ Fraduris capitumianandis»

H^fba Betomca contufa, èC fupcr capitis idlum poGta,uuInus mira eele ï'*fateconglutinatamp; ianat* Eo^ efficacius fi ter die refcdtam,hocclb recenrioremfrequentius impofueris, donee ianefcat»Eius poteftas tan tam Ertur habere utilitatem,ut o da quo fradla confolidet,amp; ui fua extrahat^ Oculorumdoloribus medendis»

Betoniçg herbæ radices ex aqua ad tertias coquito, 86 ex ea aqua oculos fouetoJpfam aut cius folia certa fupra frontem amp;nbsp;oculis imponito»

Adoculorumcaligines»

Betonicæ dragmam unam, aquc calidæ cyathos quatuor ieiunus bibat, deducit ad inferiore partem eum iànguinem qui caliginc oculoru fecerat» f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad oculos lachrymofos»

. Betonicamanducata aciem oculoru elariorem facit » Item Betonicæ her bæ tntæ,paululum iàlis adfjdto digitis duobus 06 pollice quantu tolli po^ tueritjfublatam formata t turundulam fi naribus inferucris,idcm efficies» Auriumdoloribus fuccurrendis»

; Herbæ Betonicæ recentis folia,uel per iè,aut in aqua madefadha,deinde adieda rofa liquida tepefacito,et in aures ftillatOjlana^ fpiffato,mire proß


‘itormiduhm


cerecreditur,


Ad dolorem dentium»


r Herbani Betonicam ex uino ueteri 06 aceto ad tertias decoctam garga* riza,dolorem dentium difeutiet»

( Ad uomitus 06 fufpiriofos»

Herbæ Betonicæ dragmâ unam,^ fumptis ex aqua tepida cyathis duo bus,bibendumfi dederis,iuuat»Idem fufpirioßs prodede creditur» c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ptyficis amp;nbsp;eis qui purulentû egerunt,curandis»

Betonicæ drag's treis dato cum melle,ÔC glutiatieiuiius,auxiliatur*


-ocr page 284-

X, APVLIII MADAVRENïIS

C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spleni curando. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Betonicæ dragmas trei's dato manducare per triduüm, ud in aquan^D dacyathosdabisbibere»

Betonicæ dragmas quatuor, aquæ cah'dæ cyatbos quatuor da utPIP j per triduû» Herbam Betonicam ex uino decoctam amp;nbsp;potui datai«quot;^ fis prodeflè experti affirmant»

Betonicæ dragmæ binæ ex muifo cyathis duobus bibentem fanabü^ * Ad renes»

Betonicæ dragmas treis ex uini ueteri cyathis tribus,piperis gran^ xxvq,contrita ÖÓ calefadlaieiunus bibat»

V entris dolori medendo.

Herbæ Betonicæ dragmam unam in aqua calida cyathis duobusbiD damda,his autemduntaxathæcaptaeritcompofitio, quibusnoncxlt;^* ditate inteftina torquebuntur»

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad uentrem concitandum»

Betonicg dragmas quatuor,hydromelitos,olt;ïï:o dies bibendudatO)'’^”

trem mouebit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad lumborum dolorem»

Betonicæ dragmas tres ex uini Amynei cyathis tribus,piperis gr^'’*

xvq »contrita 06 cakfacta ieiunus bibat,curabitur»

® nbsp;nbsp;Betonica ex mulfo potui data,febrienti ex aqua calida,lumboru dwO*^

ianare creditur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad colum»

- Herba Betonica cum uino auftcro æque proficit»

Ad tuffim»

Herbæ Betonicæ uncias duas ex melle accipiat per dies o6ro»

Ad typum quotidianæ,

Herbæ Betonicæ dragmas duas ,arnoglofla? unam ex aqua calida9 ' this quatuor bibendum fub acceffione miniftra.

Ad typos tertianæ atcp quartanæ»

Herbæ Betonicæ dragmas treis,mellis Attici unciam,aquæ caKdï^, thos tres in unum mifcebis,86 ante acceffionem potui dabis, mire fon*’quot;'

Ad ueficæ dolorem»

Betonicæ dragmas quatuor, apq radicis fcrupulos treis decoquiW»’^* dices uero apq in aquæ fextario ad medium quum decoAæ fuerint,tiin’ mum betonica admifcenda,potui exhibenda,dolorem ita exterminant’ poftliminio redeat nunquam»

Adcalculum»

Betonicæ dragmas treis ex aceto quamoptimo,86 melhs 86 aquxci'*' dæ cyathos oélo bibere confert»

Hydropicis curandis,mulieribus item quæpartulabo

■* ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rant,necnon 86 qs qui fébricitant»

Betonicæ dragma una ex aquæ calidæ cyatho uno pota medetur.

Betonicæ item dragmæ duæ,aquæ calidæ cyathis quatuor,fi fine“ fuerit : fi cum ilia,ex uini cyathis duobus miniftra,fert opem» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

-ocr page 285-

DE VIRTVTIBVS HERBÄRVM HIST, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;125

A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adparalyfim,

Betonicatrita Sd impofita neruos etiâpræcilbs glutinare, amp;perfanarc eredicun nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Contra horrores,

Bctonicædragmeduæexuinoaufterocyathi's duobusJtemexaqueca lidx pari mcnfura fub acccHione bibere dato.

Pro mulicrcuhs qmbus loci frigorc uexantur,

Bcronicc dragmas très ex aqua calida totidem cyathis ieiuncper tridulX bibere dato. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aduerfus ebrietatem,

BetonicaHprius fumatur,ebrietas uinum non comitatur,

. Morbo regio curando,

Herbam Betonica ex uino fæpius fumptam proficere piria didicimus, Carbunculo ianando,

Betonica in aquæ calidæ cyathis duobus pota carbunculo medetur. His qui perfridbionibus laborant.

Betonicacumaxungia trita,plagæ imponatur,prodeft utiep» LafTis ex itinere,

Betonicæ unciam ex uirii cyatis tribus triduo ex itinere laffus bibat»

• p Aegris faftidientibus cibuin.

i etonicædragmas geminas ex aquæ mulfe cyathis tribus potui dato» Vt facile quis decoquat.

g netonicæ dragmas treis,mellis decofti unciam fumito,mei quo ad indu ri cat coquito ex aqua calida, cyathos duos potui dato.Paftillos quoep ex 0 acere conuenitióó ex calida deglutire» t _ Ad ferpentium morfum.

etonicæ dragmas treis ex uini cyathis tribus diluito amp;nbsp;potui dato, ^niuquippe ferpentium morfus fanat, Betonicam quoep uini nigri cya

‘s tribus conterito,óó uulncri inlinito»

j^ Venenisdatisexpellendis»

^^onicæ dragmæ tres ftàtim potæ uenenum difcudunt,

. P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Admorfus rabidi cam's.

■ . ^fO'iriacontritaamp;contufamorfuiimponitur»

• p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Adfiftulas.

riv Ï®’'‘^^^®‘'^^iS^contritaturunduIasfadto,6cpufiflum lalis infe

. ‘^^bltulam obligato,expurgat.

.^ Podagræhigandæ.

ßtr?^”^**^^^'^^® ^^”^ folijs coCtas ad tertias,in aqua potas,ip{am quoep

. ^tritam amp;applicatam mire dolore podagræ lenire experti affirmant» g , Ad purgationes.

rionicæ dragma purgationes hærentes in uino expeUit.

Ï'IBELLI DB BETOHICA 11NJS»

4

-ocr page 286-

ALBANYS TORINVS LECTORI S» D,

Quum nupemme Andréas Cratander homo elegans 86 dotons J^ i graphorumcp maximu decus,hos iam de arte Pæonia lueulentiflini^® ^ cores incudi f quod ai'unt) reddere,86 excudere ftatuiflet,autanïnilt;^* ( concepiflet,06 eos tam fccdiffime deprauatos,ut ne unus quidemelK^ , fÏculus,i'mo uix alterum uerbu,quod abfcp ofFenfione legere potuifl^^’ maduertifret,86 iHos tarnen feriptores dignos cen{èret,utnó fo!um^quot;|j, tur ab omnibus,fed etiarn nocturnis uerfentur manibus,atqj diurniS)^ hnu nunquam deponantur,iïue elegantiam ipedes,fiue omnigenosi^ tioris ApoUineac ards flofculos (quibus referti funt) confideres »p^ ^^ eius 3 nobis tanquam ab eius diuinæ feientiæ my ftis contendebat, ut*’ fimul omniu Ariftarchu agere dignaremur ♦ Margites ego turn (afO® ^ re inflammatus,86 iuratifïimi amici obferuâs ) Græcanici illius J\’S®i’^y SaHuftianæ^ iententiæ,Priufqu3mincipias confulto, plane oblitus^jj^^ mihi metipfî annulum inieci.Nam earn Âriftarchi prouincia, humt!^^^^, caiTe noftris imparem fufcepi,nefcio quidem quarn bonis auibus, c^^^ ftro magnomalo.Siquidemeipariteroês uit ijs ac mendis deterrim'^^^^, habebantur in codicibus uetuftis inquinad,ucin repurgando noil’Ll : foerintfudoresexantladi,quamin AugiæbubuliolimHerculi» Dy jj! quibus cum monftris mihi luétandum fuit 7’quot portentoru myriaa^ ,^ gulandæ,confodiendæ7'Liquido deierare poffîm,eosquiillosuu9quot;'yç rant,ne ullum quidem inteUexifle uerbulum,ade6 cunó;a erantconyLi quadratarotundis,quodaiunt,mixta,iïne diaftolis 06pundis, Qr ( candide leétor ) intelligeres ,quantis lucubrationibus ,ac uigifijs co^® rit riobis hæc qualifcunque reftitutio, haud male de te meritos effe pt^^^, rc»Nequeenim quia tu partem bene magnam inoftenfe Icgis,idci!'‘^,,^ cmplaria plana erant,imb nihil erat non deformatum,ad fingulas fe^'y. bas fubfiftendum,ubicß hærendum»Periculo hercle non paruxrdi'f-''^^, rem,utquiuis «»«tvmshç, nedummorofus,86fycophanta, codieu fumus,copiam habere queat,quo collatione propicius efledifeereti^^ dores interim tam breui tempore exhauftos deprehenderet» Na^tï^ eft hoe operis ad prælorum feftinationem minime lentam,duobus menfibus,tantis quoqj negociorualfjs fludtibus obruti, curadomeß'^^j xati tam deicripfimus (alioqui enim nequibat infinitus mendarunui^^ . colli ) quam uteunep caftigauimus,quod uniuerfum ferè ab oeiofo M cfflagitabac»Quod fi ocium 86 Ipacium non defuiflet, mendis adhuc^

* puriores in lucem prodijiret,id quod ab feu emendatiorum exempt* rium adminiculo to ajToAw.y H^JTi^a^/Àa.KeliquaquæadfingulûS

attinêtexepiftolanuncupatoriaplenius hauris»VaIemi klt;flor»amp;noftrumconatumæquiboni^façito» ’

«m ^ avT/7r4Aa57uo'ie îxavH.Bafîleæ»

nif CahSeptemb»

-ocr page 287-

^SCOGNITIO TOTIVS VOLVMINIS, IN Q,V A ca modo annotata funt,quæ lcd or cm ofcitantcm morari poflènt»

‘^^''^•Ifgtreleudtioyproreueldtio. C-cibiprouini. D.tuncei,pvocuiiurd.deriorcalot, pfo alor. 10,9. pleumeiticA exemplair habet pleomatica quidlegendufit ambigo. ibidé filua, P^ouulna. ¥olio 9.Ii,K^lt;pa.'Ki^phäclt;^dijce. Derationepotions. Qjiiuultpotionéjolutio Dietdpotlû. ^‘^‘‘'‘^Ipereboc modo id fient, unadieanteaquameamtifj'utncithoriitertiitcibos quant jolubilio nit, ff! poteritjumat, no ad futuritaté turnen,att^ eu die umpliui no comeduf.bibere uuté fi uoluerit Ampluu no prohibemut.Sequenti uero die potions in uuroru uccipiut cu uquu culidu tritù, uel cu ‘^° ^^no tritam,ficut piperutumfillffum,uut du ei pllulus cumluguntt. ipfu uero die ncc muns ^tet,nec bibat ufque dumfolutio terminetur, Pofiquam uero terminutufiterit, munducet, bibut, °'^’'^^'^tgt;amp; ifigorecuueut,ctt tertiu die poll uccepturn purgutionem uccipiut reconcUutionem ^Woiormitunubfquecoenu,udrium muioreuntheriuce. Quurtuuutemdiebulneetur- Sexto ue foaiefMguine mmuatur,amp; ufque ud decimum diem digeftibiUbut cibis ututur,amp; potionem cu I oint,neem equum ufeendut, pofteu quocunq; uoluerit pergut, nbsp;nbsp;folio 10. B.in murgine, Aier

(uueniui in contextum ponutur,ut htecfit ledio, Acr cuuendus eß,ne qui in mut ut inis, rubcot ftonpeos.is. c. fucco profuo.iy.A, poreellut proprocellus. 1 g. D. uUigutum pro uüi* imponitoproimponitur.i9,b. tritisprotritiK.il.A. quoproquod.ii, B. gru ^°*^gt;'tibiuprogruueolentis.tii. A. fiipfeprofupfe.thid. hulituspro hubitus.iA' D- niedus P^oiniedis.iy.Q. AcopumproApocum. i^.C.^f nonnunquum aliùs. luccumpro w«w«. confiringes pro confit ingens, i g. B phlebotomum ibidem. Cieru pro C£r£. ? 4. B *™^**5*’’’pfow{«r(«».4o.D. ungues pro unges,6o,B Cunthurides pro cothorides. ibid. D AUw pro iJliim. 61. b cibubis ubundunter.ztr paulo pofi:pedes qui dolent in uentrem eius mit *‘‘'7tgt;.ft fideprofidem.yo.C ^^è'^tibusprocalignùtibus.ioi. b ^^^’^•proiijfentyproprodifjet.

cumproeum-ii^. B acadent provider à. 99. C

coUe(tlt;gt;procoüeüoru.io7,ßf pneropropriore^m, d

SERIES CH A RT A RVM»

ÂBrabcdefghiklrnnopqrftu

xyzSsABC DE F G duerniones

omnes,præter,8lt;C, temionem»

BASILE AE, I N AE DIBVS A N D R ^ AE

CRATANDRI, MENSE AV

GVSTO, ANNO

M» D. X X V I I h

-ocr page 288-