-ocr page 1-

IOANNIS MANARDI ^®“‘C1 PERRAR,ENSIS. HAO MTATB ^'^•^iummedicinæprofeflbrumpcruniuerfam ta ïam»

' in Gakni dodrina amp;nbsp;Arabum cenlura

cckberrimijS^ optima

mend) , EPISTOLARY^ Medicinalium libriduodeuiginti»

EipiO-fim infinitis in locis crabipfo autore iam recens cafigiti funt^pccrtm iamprinutm in luccm eduntur^

^ ^‘*”’S*’atîa8CpriuikgioCæfârco5

B A S I L E AE w» D. XXXV»

-ocr page 2-

-ocr page 3-

HIERONYMVS ÄRTOLPllVS RHETVS LECTORI S. D.

0 V i S T i Optime Ledotjiiihil magis in animo,accurç ueteribiw fuiffe, qua’mutmedicam artempofteris abfolute integram aepuü ram,at^ fibi ubiqj fimilem, ueluti diuinü quoddä munus, ut mor^ talibus admodom neceflariu, rel in quer ent. Quæ pa ulo poft per fo cordiam hominü, maximo contemptu mifereac fruftulatim difcer

pta, omnibus^ iunduris eius diflblutis, alienist mêbrisinuerfo copada ordine, jnenitrofum corpus induit,tam horridû ac turpe,ut merito ab eius confpeöu, uc^* ^^’'æ oculis,acutioris ingenij iuuentus diu fe proripuerit, V ndc « Hupidtó,infenfatis,auaris,folum lucro inhiatibus,hadcnus feré locus datustquo turn infeitia non dubito accidiflè, ut eius ftudiofos,tum morionü,tum hiftrionum, turpiumejhominum titulis pafTim iiulgus appellitct ♦ Caeterum illam ut omnium ^'‘*^Çî*’^'^“'^ccrtifliraam,ita impofturis maxime clTe obnoxiam, nemo facile infi« cas ibit,Cuius tarnen rei caufam fi exaâe difquircre coneris,non eft ut infelici fecu •o,aut linguarum impcritix, uel librorum penuria: tribuas.Nam Hippocrates,Ga 'tnus,altjcppenèomnes,non fua modo,uerumetiâ Komana nobis loquuntur lin« gua.Nec défunt infuper qui ueterem medendi artem affectantes,non accurate ex praefcriptoilloröpraeccpta non proponant,tanto etiam ftudio,tanta^ fimplicitate, ut uel inter medicos hodie Grammaticam pucri edifcere poffint» Ad haec,quis non pmuafum habet, tantæ maieftatis uiros, ex doctorum albo,non ad amuffim cætes tas quo^ uniuerfas, aut faltcm adminiculantes tenere difciplinast' quarura fcilicet Ö^genuinum autorum fenfum aflèqui, amp;nbsp;abftrufa quaecg depromere qucant» l'On igitur in magna illa perfectione impoftura locum habebit ♦ Porto in ftudiofa 9^oc^ iuuêtute hac parte nihil dcfidcrabis,quc linguis,ut quidem neceflario infini *^nto ad omneis difciplinas, tam anxie inhærens, ateg lepide inftructa artis admo dumfitiens, medicorum caftris tenera etate fe adftringic : ubi uero per ætaténacta *udicium,ctfihoc ftudiorum difpendio,planis facile rcnunciabit» Scd quanto fell« uusquumfub duce militate contingit,qualis hic lo» M A N A R D V s, cuius pa: ingenij perfpicuitatem ac fingularem autorcs interpretandi fidem,fatis abunde uocunum Epiftolarum opus comprobat: in quo uel hoc dignum admiratione,ut SUï ufu quotidiano medendi illi obuia,iuftam libri forma na(ta,6C ueluti ex indu* uacompofita uidenturJn eo utriufeg ualetudinis cognitio,eorumcp córnoda ateg incomoda,omnes^ dreuitus, morbiep fymptomata, tang ab dementis fuo qusqj or me profecta,ueræ methodi habitum induunt ♦ Hic rarus return ufus,ueteribus tarnen non ignotus, qui ba et en us per temporû iniuriam, feu potius ob hominum •gRautamin defuetudinem abijt, feliciflîme ualetudini fuæaccômodatus» Inhis uniuerlis,quae perperàm ex Græcis uerfa aut finiftre percepta, unumquodep ad^ modum feite infuum locum reductum uidemus. Hic,ut fimul dicam,omnia adeo ^oncinnecoherent,ut ne Momus in co quicquarn calumniaripodin Hic fpiritum ^æno,aut fi mauis Hippocrate cuiufdâ maioris deprehendes«Solus hic celeberrl ^ Usule Apollinis myffes,Homerica illa, »«7^0?^^ »v«p mJiKSni m^k^ios «^ó()(/,laudc d ^iS’^“^ 1*0^0uel praedpuis quocg præferendû maximus illc e R a s. R 0 T» ^odiHinius^ SIMON G R Y N AE v s non dubitarunt. NuneSC 10. s 1-_ * V ’gt; uiri turn in linguis turn difcipÜnis ad miraculum ufeg do(ti,fuffragiu,ad H oanosimpares,mcritâ fui præceptoris laudi coronidem apponet: qui uel unus, mitatione atep præceptis Manardi fretus, Germania ab impoftorS technis uindica utus clt.Habes tandë prêter innumera alia in eius libris nó folum di(tionis,uerum ftiarerunipvoprietatêaccopiam,atcg medicina omnino ad ueterSinftitutumrena tam, nouo^habitu cultam. R.urfus,quod omnium eximiü eft,hic muItarS return «xperientiâ cum ratione coniungens, medicam^ ex methodo exercens, impofto*»

« 2

-ocr page 4-

AD L E C T O R E M E P I S T 0 L Ä. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ |

dbus wam praecludere ßudoit.Quapropter, candide Lcâor,fi tibi fiudißMlt;®u,j ne eft cordi,fi à fece barbarorum purgatam/i a ppo fite ex ueris principijs fideniq^ omnibus partibus abfolutam quaeris fcientiam,huncEpiftoJaruni*® jj^ legitOjSd nunquam fpe futur» eruditionis fruftraberis, H»c enim nonme^^i^ Ïum aut exteris ftudiofis,fcd uniuerfo mortalium generi ufui futura perfuaw ^ beo« Quid unquâ omnium return nobis optabilius ac praeftantius cuenirep^^^ .j qua'm ut ueris acoptimis repertis, miferam illam circumforaneorö turban’)^^^ M A N A R D i exemplodudli, côtemnerc difcamusf quorum recenfeteg^ ^^ ac numerS,non eft tutum. Alij à nuda linguarS cognitione multum fibib^ ^ nantur : qu» certe ut medicis plane necenaria, ita fola medicum non reddi’n men plericp hodie interpretum uteunep inftrudi, mire fib placent,qui **^Î^ ilfum obferuante5,conieâuris pro ratione utuntur : hinc fplendidi uulgogt;'' «^ rum ac rudibus fefe uenditant. Vnde fît non raro,ut Latini ex aitjs linguist tores,uix feipfos intelligant, maxime quod nulla reiçftimatione5diôionilO'‘' „•, terpres inhgferit. Porto hæcnon eô pertinent,ut quempiam a aut perftringerc uelim,fed ut collatione utrobic^ fada, quantum alterm dis medicis ab akero diftet,obferuemus.Plures icilicet hodie dodores,pI’’'^^^Li ce amp;^ latine,amp; fi uoles chaldaice dodi,fcd pauci admodû medici.Hicubii^fquot;; )^ tutem admonitam cupio,quæ per ætatem impofiorum fî-audem non ’’°^^’ ,„ii( uulgi fententiâ, quem popularis afpirat aura, hune amp;nbsp;medicQ falutat. Tan“^^^ quifquâ me hæc abfep iudicio dixine putet, hic feiat, heu quanta tempotb®^ ad eorum formam me transformatû,quo redius fingulorum impofturaû^P^^iii derem. Reliqun eft ut meam tenuitatem exeufem, qui (crede mihi ) nihil ^j animo habui,qua'm ut meis ineptes Chartas oblinire uoluerim. Quare fi ƒ ’^ ne plurimû,eft admiffum,Rlichaële Ifingrinio autore,uiro,ut citra omob^ dixerim,typographo,alioquin diligentiflimo,ac fingularis iudictjjfîidlunii^^^iÿ me, ut folent candidi 2C fynceri amici, non rogauit, fed potius coëgit, ^^J’Lji' meridiculo exponerem peruicit, Cuius operam ac ftudium in excudenô^'î^.^jji fifelcdiftîmus autoribus nemo fatis extollere poteft, adeô utnô raro ud'P ma purgatiorcs fadi, ac ueluti fplendidiffîmo typorum ornatucircü’’' dati,non parum gratiæ apud optimos quofq? merentun

Tu igitur ftudiofe Ledor utriufe^ conatum bo

ni confule. Vale. Datac Bafile», v. Calend.Martias, _

Anno D^ M. xx^xv. -

-ocr page 5-

REVERENDO AC MAGNIFICO

ALPHONSINO TROTTO, E Q.V l TI HI E-

ROSOLYMITANO, COELIVS CALCAGNINVS S.

cisciTARls à meuir MagnfRee, quid decommen tationibus Manardi noftri fennam. Ego uero cun^lanter !Wm tibi refpondendu exiftimarem,fi aut res effet obfcuraiaut ^^ego prius hominê amare, quam admirari coepiffem ♦ Sed quom lam publico dodlorum omnium confenfu dijudica# turn fitjManardü in omni difciplinarum genere longe præcellere, om» nescç præclaras artes féliciter haufiffe, uideor mihi abdicata omni iudi ciorumfolcnnitateetiam ftansde hominebene meritopoffe pronun* ciare,eum poft homines natos longe effe clarifTimum: feu tu quæ ad na turam,feuquæ ad mathefïn,feuquae ad diuinitatem pertinent, explora ueris.Nam quidego de ea parte, quæ ad mores fpeftat,mentionemha bcarnCquamitaquotidianis a^ffionibus exprimit, ut facile intelligas, hominem fanâiffimû,iuxtàamp;dolt;fliiîimum,non folurn lingua,fed uita, atephaemprimis philofophiaexercere,utexeopoffmt aptius noftri cuesuiuendiexemplum,quam documentum mutuari. Etfanequieius comentationes non ofeitanter perlegerit, in qs baud difficulter utraqj amp;animiamp; ingenq ornamenta perfpiciet» Ec profedto iion aliunde fa# dum eft, ut homo minime ambiriofus,animum ad fenbendû amp;^ ad eo# rumquæfcnpfitæditionem appuient, nifi ut promifcue bonis aebene ftudiofis fuo labore fua^ diligentia plurimum prodeffet. Nam uir fœ# cundilïïmiingeni-j,amp; qui quotidie fe dignum aliquid meditetur,eorura maxime abhorretconfuetudinem, qui fuos thefauros ita reconduntac difTimulanqutnemini impartiendos arbitrentur. Quippe alp fe intelli# guntad fummam inopiam peruenturos , quom primum reconditas ib las opesinuulgarint: alp perfpeeftum habent multaeffe inhominum opinione tantifper dum fupprimuntur: quæ ubi publicum acceperint, tummirificcexpedationem fruftrari» Contra uero Manardus nofter, uelquod uirtuti fuæ plurimum cofidat, uel quod optima quæqp in pu« blicumufumdepromendacenfeat, nihil habet tam rcconditû,auttam preciofum ex Mufarû facrarijs erutum, quod non amicis , id eft ftudio fis omnibus,obuia manu impartiatur: plagiarios quofdam minime ue# y'tus,qui fæpe capita libéra, pro fuis uernaculis uenditant, Eo enim eft **igenionatus,ut nullius uitiouelit fuam uirturem labefadtari.Emifitan ’^•sproximis libros fex Epiftolarum medicinaliüfita enim titulum præ fcripfit^qui funt in manu hominü,amantur,leguntur,expetuntur, In# dofliffimus eftqui fe non ijs mulcum debere fateatur:præfertim quom plurima in maieftate naturæ abdita, amp;nbsp;à noftris hominibus ignorata, atq^aduitam impenfe neceffana, ilie autprimus oftenderit, aut,quod proximü eft,in difquifitionê uocauerit:ut qui antehac uenena, aut eer#

« 5

-ocr page 6-

COELII- CALCÄGNINT EPTSTOLÄ*

te ignotapharmaca,pro remèdes depromebant,hi nunc admontó^ ó:antius,amp;S non fine religioncmiferis mortahbus medeantunSexalii’’ mihi nuper oftendit,quos i'n ordinem digedit, opus dq boni quaW“^ rium,quam emuntftum-, quam bonæ frugis plenum» Nam quodadc quentiam actinet,tantum in hos fibrös contulit,quatum cxiftiw2Wf^' ceHe» Illud poflumcertoaffirmare,eum ijsincomentarijsnihilP”’’ habuiffe in confilio,quam fuo feculo prodene,amp;fitcris laborandbus”' pem ferre » Certe oratio ita perfpicua eft, ut neminem torqucatuöPquot;* ra, ut neminem, nifi pauló deficatiorem, offendat » Nam quodex^^j'* fuetudine medicorum, nonnulla in eorum fibris protritainterfo^ quæ afiquis fortafiTe morofus auerfetur : par eft ut,quifquis ükeft.f^'^ cogitet,nÓ modo à quo,fed ad quos etiam fcribatur:Só orationenoj’*'! dicentis, fed in audientis multo maxime gratiam repertam effe ♦ frequensfuitapud ueteresillud Ariftoph» «(xctâîs'i^tn/7râ!a7nK9^o^‘f^^^'^' Illud habeo compertum, Manardum parabifi oratione contentuX^ fttos cultus,amp; uerborü anxios deleclus afijs reliquiflè. Vtcunc]ßtai’’f'' cæteri fentiant, mihi profedo frequenter ita adfurgit,ut non in UjJ fed in foro,aut in bafifica uerfari uideatur.Nec fane quifpiaputethä num,Oribafiû, Aeginetâà Manardoaccuratiusexcuflos,quàmv'^ ronem,Demofthenem, Pfiniû,cæteros^ elegantioris notæ. Seu^'”^ eruditionis eft uerba inuenire : fuis autem locis accomodarc,amp;f^X| ribus inferuire,prudentiæ. Cæterû quod tibi recentiftîmu hocopu5 cauerit, non poiTum non eius optionem plenam fapientiæappr^^^ Tuenim unus es omniu, uir clariflime, qui fiteras ac literatesfoi^ beraliteramplexariîquireÔia ftudia, omnibus fortunæ bonis ani^P nas:qui caetera omnia in rebus humanis incerta,fluxa,prociduaexi* mes : folam autem efte literarûprærogatiuam, cuiueralaus

amp; perpetuitas nominis debeatur. Bene uale» Ferrariæ,ad x 11. Calend» Nouemb»

M. D. XXIX.

-ocr page 7-

INDEX MIRA BREVITATE MAGNAM

COPIAM COMPLECTENS, Q_V I ' V L T R A Q_VAM quod medicinæ ftudiofo ceu mftrudu pharmacopo# lion eflè poteft, utriufeß li'nguæ Lexici mune re fungitur,magna nimirum co gnitionis rerum ftudiofi commoditate»

BORTVS caufæ,4.,5i C3quot;2o8.42. er 215.25

AbrotonS, 1^48

«Jli'^ty» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;251.4.9

Adrachnes arbor, ij^.^^ Aduftiuum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;98.4.2 Acgmeta Galenifimia.

Abfeeffus curatio triplex ’}«•«

AbfinthiuminlIIyrio fre quens. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;50,2

AbfinthiS marins. 25.21 Abfinthitis uini common ^’^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;244.17

Abulis» 102.12

Acantha Arabica. 227.7

Acacia liera. 7543

Acchiapifcis. 224.14

Acerbus/apor. 5,45

Acetabulum quid. 2-5.3.

amp;epift.i.lib.i2

Achwres. 15.8,57 97.47.50.

,0'282.58

•^^Vf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15^,2

Achymon morbus ocuü. 981)9

Acini.i5),[2,et feq,(7-217.55

Aconitum ubi gignatur.

198.5

Acorus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;75.15

Acrain. 105.4.2

Acrochordones. 101.20

AcruOjquxamp;NotOjCa« fefpecies. 129.44

Aâiolæfa 571.4

Acumen. 99.5

Acutos morbos quatuor decim4,dicibus udica ripofre,55,8 s.er54-ff.4-4

Adepsfanguis codus.

P7')ff

Adipinusnodus. 107*1

10.40

Aegritudo quid. 4ff.u Aegritudo corporis ab ægritudine nafcit,47.i4 Aegypti temperies. 95.3^ Aequalis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;141. 4 Acquinodialis utruhabi tabilis. epift. i.Iib, 7.cr ï^^iï

Aequinodialis habitatio anfittemperata. 95.13 Aequinocflialê circulum habitantes quam æqua litatem habeant. 17.54-Aequinodialis nodes di esep femper æquales ha bet. 92.24.er95.22 Aequinodialis motus tâ= to eß ardico uelocior, quanto ambitus efl ma« ior.89.3

Aëris in morbis cautela. $1.22

Aër qui tranquillus,quis item ferenus Aftepidus.

5-4Ö'

Aëris fphæra nunquam tota motucalefcit. 91.50 Aëris regio media fern« per frigida. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ibid. 52 Aëreæcorruptionis eau-fæ.17.50

Aërainquo degimusno eeleri motu circumagi. 9i'54

Aeflates fub çquinoëliali dux. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;92.35

Acflus fub cancro amp;nbsp;ca* pricorno uehementior quam fub æquinodia* Ii.92,51

Aeflus quare fit in lulioq in lunio uehementior.

92.7

Aethiopes fub Cancricir culo habitant. nbsp;nbsp;88.45 Affedibus turbatis qui* bus remèdes mederi queas. epifl.5.Iib.4 Agallochiuirtus. 155.7.0*

5I9*14-ayxy^ 13c.55.cr190.14. Agarieün febribus ufus, 252.18.er feq, Agilops. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;85.55 a^xvAwo-^f QC K^KV^Mt 114.40

KyiicCt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;115.12.28 Agria Sarmatia: regio.

155.8 Agrimonia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;175.31,0'

«J^VTTVOy KU(i(e, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;134.35 tdJioïx. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;180,59 aiyamp;^oe^ io,7.er 11,22 edyi^(n4'^ 85,37.e7'100.17 cuSfuit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;208.47 Aiuga. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;350.1 cdlfVKfliliDSt ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;159.45 at^ooii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;180.21 «HlMSaiJke, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I55.1J «KStSxjgt;lt;rtiu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;150.4

«K^ÿ. 125.24. er 143.45. er

144.23, er 145.59

«Mim:. i^S'^s «Kfansiçin/^ 13 9, g cegt;t§o}lt;o§JlltiViSt 109.9 «««f. 187.38

« 4


-ocr page 8-

INDEX.

Alarum nomine quid au toruelitintclligi. 68,14

Albara nigra« ic8.25.50.40 Albedfancm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m^j

Albefed, nbsp;nbsp;nbsp;Iib.5.epifl«4

Albara tcmperatura.ii.2$ Albugo« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99.50

Akarnabet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;101.42

Akafim animat 26.4.4

Alcea herba« nbsp;nbsp;nbsp;79.18. er

^4-}-4-

Akola« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;102.21

Akuzen« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105.22

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Alexipharmaca« nbsp;nbsp;185.27

H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Alfalfa herba« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;225.4

Alfafafat herba. nbsp;nbsp;nbsp;226.5

Algidra. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;109.49

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Algor« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;125.42

f, . ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Alguafen. 105.5.27112.55

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Alhufar* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;251,45

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Alhafaphum« nbsp;nbsp;1n.15.25

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Alhafpa« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;109.45

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Alhanfegt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;221.45

f: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Alhofor« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;22.20

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aliar, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}5»56'

Alka« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;258.19

Alimentorum temperas ture inueftigandi ratio. ^91-57

/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Alindaracaron. nbsp;nbsp;nbsp;74.^

Alintifar, 99.4$ er 107.13

Aliftifcat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;226.5

a^'^«?« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;194.9

Almifmar« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;109.15

Almocatis,id eß ealuas ria.65.22

Aloes lignum. nbsp;nbsp;nbsp;519,24

Aloes dofis« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;252.54

Aloes uirtus«2«5o,27^50.9. 27 feq er 266.49,27 257« 20.27' epifl.5.1ib.i2

KÄiDTTf/Mcc morb. 97,55, ^ 140.2

Alphiodon. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H4.H

Alphiton. 85.9.27165.7,27 168.51

K^epo!, 108.39.27'165.4 Alphonfi ducts Ferrariæ 1^“S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;96.14

‘Alfarnac. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;101.7

Alteratiopriufquameua «ygt;Kv^aShi(fttfiÿgt; ’«^'^ cuatio facienda« 3i7«5o Anni partes per onus® Aluus quotidie bis eat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;occaius antiqui di®quot;'

77.3$ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;guebant.

Alzarur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;234.21 Anni circuitusinx»^'

Amaracus. 218.50.27 227. nbsp;nbsp;phonfum. 1^

30 27 336.28 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ewutTuux, 142.12.27 *45'^

Amaraciniuirtus. i56.i^ nbsp;nbsp;nbsp;27i6i.io,c7i''3'}4

Amygdalæorisuitia.102. tù/uTct[ûgt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^''

«pavfutnt opparuy, (27 «vSot^é/tf,

85.44.27 202.42 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;OImÔhOIS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’’^quot;^ «piè^vamix, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;83.45 nbsp;c^Sif/lop, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’’'‘^ Ambra. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;152.21 nbsp;AntheraquidfigniM Amélie. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6.5 nbsp;nbsp;nbsp;epiß.5.!ib.4.CZ'A;'_ Aminea. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’37-34 nbsp;Kidfa^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*®'’'’^'’ Ammion. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57.8,18.27 nbsp;«vSfKKoxns, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'*^

192.49 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«Æ«lt;/iæ-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'’’'’i

«(^(^Aaifvg^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;184.41 nbsp;Aniimclum, '^^

cwiSçaiaa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;115.22 «vk^tthif. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ ’^^

cù/«lt;/l«KViù^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i9S.z nbsp;Antiquis plural’

Anagallis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;53-38.4’^ nbsp;nbsp;nbsp;ta,qux,a reccn«o''‘’j^

(dx^H^dég, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;185.57 nbsp;nbsp;nbsp;peruefligata, 7’'

ctix7iAxsi0ii* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;192.25 nbsp;«vrioaxens, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^'

cù/xcüjiof/ou nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;202.44 nbsp;KV'i^iai^

eu/Xsiiiiiiia^K9t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;150.50 nbsp;KV^An(lX^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^.

cwxótpxfx, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14.22 nbsp;Antonius Cxfaf^“^

Anaxionis pkuritici cura die pharmaco i«*^*

tioperHippoc. 271,20 nbsp;nbsp;nbsp;75.55

Ancylogloflus. 101.44 nbsp;Anulus oculoni®’’*’J

Andacoca. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;225.7 nbsp;nbsp;bus.

lt;!tMcö’lt;xwf» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;140.40 K7Ti0ifÓ7«'n!,

Andromachus theriaces Aphace, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^'’ ,

inuentor,Neronis me nbsp;«(}icufiSlt;jv7«, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;।

dicus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;73'33-42 nbsp;«cpi^Hiijdfigt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘’t

Androfæmon. nbsp;nbsp;nbsp;173.47 nbsp;xcpdeù ulcéra, 67.iS'^‘’

Anemonherba, 9.32 nbsp;nbsp;18.27315.37

Anefcen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;222.51 nbsp;«(f'na-fjix, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,'^'

Ku^^va-px» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105.32 nbsp;Apq uirtusS^qtwI*^

{tvdl/etlt;r#2Óf.i5O«27.C7i48.45 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;25 8.25

Animales uires cerebri. nbsp;nbsp;Apium hortulaniU”’^

258.27 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;die Petrofelinu®'^

Animi motus abigendi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27 6 7.3 8.27 75 3’

78.1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«mSfX^âgt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’®5'^, Animæ uera fpccies. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kncyn/xx. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*A

525.16 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«mx^iv^K«, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'5i‘ Animçtresdiuerfç.326.20 nbsp;«m«s7rv. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“^jj Anima plantarum nutris nbsp;xmxpov^iisUt nbsp;nbsp;nbsp;'^';

tiua« 325.22 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KTTvaix, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2O7'Ï®'K

Anima deorS cuiufmo* «ttÖvix»

di.525,25 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«7n(fvlt;ra!, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.’^i

-ocr page 9-

inif^vraf, i^S'^ Apopledich 198.44 Kmirw(Mh^(tvu7V, 94 K7rta«7rafna'(«fl?, ii}.57 Apofpafraa, 115.15 Apofiema uetofum. 105. Apofiema intercuta (3«;

nemn, 95.10 Apoflemata res uarias co ' tinent. 107.4. ftwvffutw. 115,31 RTHÔfCtUfflî, 114-13 Rüvew. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;201,20

Aqua extra cranes. 98.9 Aquæ intercutis indida.

Aqua congelata uim hu« medandi fctinct.217.22

Aquae herbis per ignem ; extraflgfaporenonre« t fpondent. 555.14 Aqua pro oculis,' 79.) ! prodentibus. Ibid.12 Aqua fumo carçre. 189.57 Aquilq morbis aduerfus. Arabs pracceps ex (51,25 itnitationeerror. 68,4.8 ^gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;185.1

Arantia. 2.54.47 Arbutum. 254.57 Archigenis epiftoig medi finales, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5.14

Arâion. 518,21,0-550,45 - Ardous circulus à polo

quantum differ. 95,29 Ar^emon. 98,38,0'^75.35 ■ÙgytfOMC, 159,5.0'164,35 .■Argentinaherba. 318,48 Argents uiu3 quantum - cerebroofficiât. 515.55 Atifaron. 225.41 Aris herba. Ibid. AromatS nomine quid

intdligcndum, 68,52,o-• 150.14

Aromata qua: amaritudi • nc careant. 148.55 Aromaticae poteflatis me .^dicamenta. 164.15) ^ttfuen^ÿf, 15040

Arnion. 133-^9 Arquatus morbus, 67.2 Ars medicinalisHippoc. olim nonintellccfta.1.41 Arfacon. 103.42 Arteria. 136,10,0'i59,5.cr 157.17. Arteria afpera, 25.57 Artes omnes experimen to amp;^ ratione conftarc.

255.13 ot§’n7niH§^7Kt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17940 Artritis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;189.47 Articulorum dolores an tiquiquibus rebus mid gentur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;125.28 Articulorum doloris cau facSCcura, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;522,1 Articularibus doloribus confilium. epift.5.1ib.i5 ArtuS dolores unde. 55, Aruenfis, 67.45 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(49 ArOdinalis fradura. 114.5 Afarum. 128.40.0-147.43 Afcaridcs, 54.45.0'156. 55.6^fcq.

Afiatici inediam fortius quam Europaeincola: ferre poflunt, 54.49 Afcachilon, 105.22 «aKtU, Kvitiipi^a^ Afpanac, Afphaltus quid. 76.11. eius uis. 132.42 KcanJïa-Kst 178.22 Afplenium, 518.43 Afpritudo. 101.2 Ktnii/lKt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IS1,2S Aftrologiae fides eleuatur i7.2o.0Cepifl.5.1ib.i5 K39pCùHtt^ 107.5.OH5,48 Athletarum diæta. 282,7 «■rtjioi/. 1)8,45,0-152.28 «SfMJS^S, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;150.25 «Sfous, 202.49. er 328.15 «'T^0lt;pi)lgt;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i6j,jj Attoniti, 198.44 Atra bilis côfideraf.epiQ, 5.11,17. CZii4'4î»CZ 215,15

A trac bilis fpecies quincp..

215.47 Atrç bilis notç.30.54,51.40». incômoda. 509.25, eua« cuatio.2i8.2o,genimina Atriplex,224.35 (582,53 KTfmh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;104.52 Atrophos. 144.47 Atrophia, 100,3 Auellanæ hepati côueni« unt.68,5

Aufume oculimor. 98.42 Auicêna rex in medicina didus,i7.i2. erroub, caliginofus.147. fuum de medicina librum ab alqs tranferipfit. 53.1a quidilli intelligêdo ad« iuméto elfe poffît. Ibid, 20. Pauls fcquutus.53, 50 fuis operibus fupre« mâmanûnô impofuit, 222,45, inter claffîcos non numerandus,251,5z Aufalis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;102.12 Aurium morbi, 101.25 Auriûfibilus fymptoma, 5i7.io.amp;epift.2.1ib.i7 4 Aurium fonitus unde, Auresàfordibus (509,25 bene mundandæ. 77.53 Aurigo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;115.5 Auricula mûris, 25.15 Aufter morbis aduerfus, 51.26,0'78,3

Aufter uehemens utrum calidus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;209.5 Aufter paruus nullas nu besobducit. nbsp;nbsp;nbsp;207.45 Auftralia,medicina ma« gis quàm aquilonaria a« mat. i25.57.O'i46‘4$ Auftrinusannus. 207.18 cuij^fiôii, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;215.11

Axillaris uenarSorigo,

Azarolum pomu.233.22 B

BAccharis. 227.420 Balneâdi ratio ,77.41


-ocr page 10-

INDEX.

Balneum Mariaejffp.n.cr

Î744^

Balneum utero tumenti« bus,24-î-4-^

BaUitis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;181.5

Baifamo hoche caremus.

74-8.15.28

Balfamfuis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;152.28

Baptiß% Guarinilaus, 512.9

Baræ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105.20

Barba preti» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;225.12

Barba petræuel hirci.

27.}8

JB«fvlt;)o‘#/oM85.4.9.eriff5.44. fi«fÿo^oSt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;195.41

Bâtis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iffi.41

ßirTf«}(?s hnguæuitium, 101.43

Batrachtj radix, nbsp;nbsp;nbsp;125.18

Bdellium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;152.24

Benedida pharmaca, ep.^S

Beralis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;102,12

Berbena, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;58.55

Betæ folia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;148.20

Bezed, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55.12

Bilis tranfmutationes.

217.11. Vide A tra bilis, amp;nbsp;in Melancholiac no* mendatura.

fi^KS^t, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;171.40

Blatta Byzantia, 299.6

Blephara, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;172.7

Bolus Armenius, C2.14

^uhamp;Jïs, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;195.J4-

Borago, S9.12.c7-518.13 Botor, 99.57.cr109.59.er

111.54'

JHêfvoii, 98.57.er 151.17

Hót^vs, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24-9.15

iioT^vSj^Qr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;74.20

Botium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105.15

ßovSaivoKVÄn^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;104.25

Brancha urfina, 227.9 Braffica arboris inßar, 222.5

Bradiez marina: folia, iei.17

Breue,relatiuum, 528.45

Breuitas dara laudabilis. CaluitiSmorbus. ’''^ 208’” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Canella. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mgt;*

I^SWK^^tt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105.12 nbsp;Cancer,

^5^}^f* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;190.8 nbsp;Cancer ulcératus. quot;^''

Rfa.'(/.wJis.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-107.55 nbsp;CancrimamillaruW**’

ßpi^i^oy nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;197.2 nbsp;nbsp;nbsp;medium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*’'

Bryonia, 151.20.cr 220.59 Cancri tropicus d^ ܧvoii, i^oAQ-cr iS7^u.(:^c, Um habitations to**quot; f^gt;§(mpult;/^^sigoy, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;195.18 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t)Q^i.^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Bubo, nbsp;nbsp;nbsp;106.4.(^141.59 nbsp;Cancri circulusab^j

Bucantiæ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105.25 nbsp;nbsp;nbsp;nodialiquaniui”*quot;*^

Bugloffus,269.2o,cr5i8.i8 Act, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'\

Bunias, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;58.13 nbsp;Candrdher, ”’.

Bunion, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;518.2 nbsp;Candumquid, _’‘^

Burugi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;22^.27 nbsp;Canisfydusanaliqu’quot;'

Ç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uim habeat,

y^Admia, nbsp;nbsp;nbsp;274.57 nbsp;Cannae mellis, nbsp;nbsp;nbsp;^^

Caeparum natura, nbsp;Capis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘’'.,

5^45 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Capnion, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Calaba, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;101,21 nbsp;Capnijdofis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Calamintha, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;275.49 nbsp;CapiHusinRofe *

Calamus aromatites, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caputrofæpars.

76.12 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Capitis affedionö’ *' Calamus odoratus. 152.20 pertotum, .j( cr 149.40 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Capitis grauitas^^*”'

Calculi renum amp;nbsp;ueficae ma.517.20 non qfdem rationibus Capitis dolor u'^^' ranguntur, nbsp;nbsp;nbsp;147.15 nbsp;nbsp;nbsp;5 0 9.24

Calculi in ueficam incum Capitis morbi tot***quot; bentisnotae, nbsp;nbsp;nbsp;2175.24 nbsp;nbsp;nbsp;97.50

Calculi curatio. nbsp;nbsp;127.11. CapitisantiquusflO^^

£7-559.50 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quamdiætains’‘'ê^

Calefaâoria ad curation nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;epift.5 .Iib.7 ,

nem pertinerc, nbsp;505.4 nbsp;Capitis lauSdi»*^^

Calix rofae pars. nbsp;nbsp;nbsp;45.5 nbsp;Caput purgari n^Q

Calor innatus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;550.4 nbsp;nbsp;nbsp;nifi totu corpto’L

Calorccdeftis uiuificus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gatum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jan

90.46 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caput quomodop'^i

Calor quam frigus natu* nbsp;nbsp;nbsp;dum, ’^•’‘’■^S?

reamicior, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;550.4 nbsp;Caput antecorpu*” ,,

Calor pofitiui, frigus pris nbsp;nbsp;nbsp;uacuandum. Jj

uatiui rationem habet. Capreolum, ^^aj 89.21.er90.45 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Carbunculus.

Calor quatenus magnus Carbunculusocu**' . exiguus^dicipoffit, nbsp;nbsp;nbsp;Cardamomutn.

528.48 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7S.2i.er256.2«f J

Calor humoru turgentiae Cardamomin®®**^ caufa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;285.54 ta feminacittuf*’

Caloris tertianarius cir* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;257.1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,. |lt;ji

cuitus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;570,42 Cardamomum?“^^,.

-ocr page 11-

INDEX.

dûment- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^.^i

Cardamomt uirtiis 127-^8 Cardiaca. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;128.27

Catdiogmos. 128.3,12,28

©•147.4i.0-135.50

Caties, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uff.z^s

Carlina, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;227.3

Caroaddita» 102.12 Cäfnesduriorcs tar dins

nutnunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;292.19

Camisà' fanguinis eade ^temperatura, 292.50 Gayrites. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;185,9

Cafetbonæ concoâionis _I10tæ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff8.23

Gafiâ. io.î5.o-i4.8.2«? Cafoqualitas. 258,4,4. Gafîegenera tria. 129,4a Cafiâfifiula non idem

quodfiliqua Aegyptia.

12.54.crc.

Cafiafiftularisiijtilis, 75.5 Cafealtitudo, 74435 Cafiaaromatites, Ibid.4.1 Cafia uulgarisàueraquâ turn diftet. Ibid.38 Cafta lignea aliaeftab ea qui ab autoribus celes tratur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;129.4.6-

Cafta dilationi uteri coda

«‘’50.«

Cauraâa» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99.4.9

Cailiattica.i5ff,22.c725i.4.6 Cauetur frußra quod ui= tarinon potefi. 110.4.2

Caufarum ablationê cu= rationênonefle, 308.10 Caufus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;162.10

Celfus bonus Hipp,inter près. 209.37.amp;feq.

Celfus Hipp, «emulator. Celtesarbor,222,4.7 (6,38 Centaurium, 267,15 Cfphaleæmedela, 369,9 Cephalicauena. 78,9 Cerebrum, 144,16,19 Cerebridefinirio. 46,1 Cerebrû quomodo purs’ gandum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;300.5

Cetebrûroborâtia.376,42

Cerebrum aèreæfti'uocas Ctconum, 121,43.^162.3 lidius, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;217.20 nbsp;Cimicus arbor, 253,34

Cerebra omnia natura fri Cinnabaris quibufdâ mis gida. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;368.18 nbsp;nbsp;nbsp;nium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57,11

Cerota, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;237.44 nbsp;Cinamomum, 74.25.©•

CertamenHefiodium, 148.48.011 feq. Eiusraa 228.83.€7-302.42 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ritas,74.2i, quahtas,

GereuifiafiCfalubern'mos nbsp;nbsp;258.44

011 pulchcrnmos homi? Cinamomiuerinotç.i5o, nés fadt, 57.17.c7-564.17 nbsp;nbsp;nbsp;46. eius odor inenarra

X«A«û), nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;136.54.e7-180.39 bilis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;151.41

XçcÂi^ai/, 167,81.07-190.19 CinamomS pafïïm cinas Chalafis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;114.31 nbsp;nbsp;momi nomme uenaîe

}^(t«^ici/^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;101. u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cafiamefre.129.50.e7-

)(IXÂK^Kÿ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;150.50 nbsp;nbsp;nbsp;130.38

Charadas* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;180.24 nbsp;Gingulus uermis, 36.9

Charatim. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;54.4t nbsp;Circuli finguli ceclx*

Chamælegpraefentifs.uis gradushabent, 94.20 199 $ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CirûonBuglofTus uulgo

CliamçmelonoleS 295.45 nbsp;nbsp;269.19

Chamæpitys, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;125.37 nbsp;Cifampelos, 116.21.25

}(«(J^(UKÄtV?^S^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;179-^ nbsp;CifloS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;142.6

Chebula, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;29.22 nbsp;Gicerumuis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;160.28

)(amp;^ti!)vi(t, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;116.4 nbsp;Citrat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;518.49

}(iÂ.iû(AMXiii! • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$55-20 nbsp;Citrachia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;172.19

)(i(M^Âx. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105.25 nbsp;Citrangulum, 255.23

X^iaS^TX, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;198.19 nbsp;Citri fernen, epift.5.hb.n

j^Aûipoe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;180.29 nbsp;Citrinitas^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;370.46

yyoïiJlti, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;177.44 nbsp;Glaufæ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;104.32

}(0(viKtt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^-i“} nbsp;Claui, 109.10,€7-117.56

Cheerades, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107,20 nbsp;Climia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;274.57

Chondrilla, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;225.7 nbsp;Clima quartum non elle

^vt^iuvTHt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105.27 medium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;94.46

^vt^bof/Xjiv, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;192.22 nbsp;Climaquintum lt;/iœ^a,^«{

}(açrS)lt;fi!^ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;178.45 nbsp;nbsp;nbsp;temperatum minime,

}^V(rï^ceigt;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;176.13 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;59.42

Chryfolacbanum. 224.38 Ciimatis fepti têpcriesamp; Chryfolithos uirtus, 302, nbsp;nbsp;nbsp;cômoditas,94.i5.€796.3

^viflxios, 195.4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(10 nbsp;nbsp;nbsp;€7150.1.0^ feq,

yyAÓs, 143.25.€7160.11.€7 Clima lt;A«-fólt;/l5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;95-54

^v7^^'ngt;,i6o.i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(170.16 nbsp;Clyfter contra uertiginê.

Chymid, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;217.5 nbsp;Clyfter1d10n.38.50 (255.2t

j^v'f2û)cnfocuIorGmor.98.25 Cneorum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;261,45

Ciborumuarietasnôfim Cochleare, cpift,i.lib,u plicirerdânanda, 54.50 nbsp;nbsp;nbsp;€7 262.46

Gibus nimius morbi eau Cœlum proaère, 18.18 Cibiinhumores (fa.45.19 Cceli pars maxima uelos digeftio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45-45 ciftimc mouctur, 90.1

Citatricesnigrae, 112.49 Ccclû ibi tardius mouet Cieerbita» .lt; 67,45 ubiefteotradtius, 89,46

-ocr page 12-

INDEX»

Coelum quomodomotu

Cor quondâ os uentricu«

CretaeinfuIæherl’Ç''’^ diciniscörnendäfli“'

calcfadat» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;91.15

Ii.128.8

Cœleftia corpora accelfu

Corallium anagallis.55.4ff

Crinitidehonelh®

calorê afferre» j i-jff

Coraliium contra morbu

Cogitatio amp;nbsp;imaginatio

comitialem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;502.10

na liber. 7-Ï«'C Crifîmorûderuin’^

quid différant» 581.4-2

Corallina. '2(7.25.€7257.9

Coi temperies» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;94.$

C0rdumeni.57.41.cr25ff.25

tio.epift.5.lgt;^’'‘Ï jj.i

Collimorbi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105,10

Corneae affèdus, 98.51,er

Crocodilon» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Columella oris. 102.20-

75.2t

Crocus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

Crocioptiminot*^'

Columbinuspes, 125.18

Corneæ ulcéra. 98.55

Colymbades oliuç. 145.21

Cornu ceruini ufus.2lt;7,i5

29. odor.i5S.8 ,,

Comarus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2}4-}«y

Cornus arbos» nbsp;nbsp;nbsp;145.58

Crucialis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ ^

Comitialis acceffio ieiunS

Coronarû ufum habent

Crura roborand' p

occupetftomachiï,5oi.52

etiam caputinfeßantia.

Comitiali morbo labors^

148.1

Crufta,morbus. nbsp;nbsp;,;

Cubitus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.;

Cucurbitini lum*”^ '

tesperManardum eus

Corneola. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;277.15

rati. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;298.20

Corpora cœleff ia quomo

Comitialis morbi définie

do inferiora immutent.

Cuniculofumukü^““ CupreflifoliotU“’'^

«0.289.27

58(7.14

De comitiali morbo plura

Corporishumani partes.

epift,lt;j,lib,i5

45.JJ

Compendium medicina:

Corporis partes princi«

Curatio « pr*lt;^^,

epift.4.1ib.4.

Compofita potio. 78.19

pcs tres. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;514.19

Corpus unde fanum, æ«

cÄS^

Compofiiio mala in quo

grumue. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4(7.9

. abigendæ. ^

confiftat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4lt;?.2i

Corpora tcmperanffima

Curtaauriuinii‘'‘'^'(jj^^

Cocotffio. 27.8ff.cr280.19

in tempera uflimis locis.

Cutis uitia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^i

Cuzen,

Concoólio humor urn res

94.J.crlt;^.

dundanuum triplex.

Corpus penitus mundS

Cyanea lachryU'’' ^|

^84-ï

eußodire neminc uelle

Cyaneus lapis. A Cyaneumbcneal’' ,;

Condes» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;22(7.52

J24.4

Condylus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;145.55

Corruptaoperatio. 522.2

nonlxderc, ’^i

Coniundiuae oculorum

Coruus,oculi morbus.

Cyaneus color. ^

membranac» 99.1$

100.20

Cysthus*

Confolida. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;82.58

Corui caput apudalkimi

Cynosbatifpinss. ‘ .

Confuetudo altera natu®

flas.217.ff

Cyperifolia. iï5.}7'*

ra.9'45

Cofli, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;110.48

flas.i27,20.cr“17’'i

C ófuetudinis in diaeta ha«

Coflus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;149.2(7

D Ä

benda ratio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55.47

Cot, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;22(7.7

rAAdj«if»lt;;

1 ) ciustempef^'’

Cóturbatio, morbus ocu

Cotonea. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;145.8

li,98.18

Cotyla. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;257.50,0-

59$.JI nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^4»

Dalt;ayit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Contufio. u4,4ff.cMi5.5

' 2ffo.27.49

Contrariorum locus tra«

Cotylaefpecies tres.2ff5.19

Dadylilndi» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.,

datur, 89.j2.cr90.10,0-

Cotyledones. 260.52.0

270,17

2(71.28

Conuoluolum. 229.4

Coxendicis curatio.epifl.

/ipxM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.jj

Conuulfa» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;115.12

5.1ib,io

Danubius aquas Cïi'i featuriêtes habet, i '

DaphnitimCaüefp«‘

Coruitæfons» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4(7,5

Crapula oculis nocet.

Cor affedS curari poffe»

79.55

lt;751.1

Cremor, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;170,iff

«”*lt;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dab»^

-ocr page 13-

Definitionis kx. ' i5®’9? Definitioncs medicasGa leninonefTe, 108.7. ü-u8,52.lt;;'i50.58. 0'157. 57 .lt;7186,4.9,(7190.1

Dcfœdatiôes cutis, 109.39

JituyivetTte^ Diagndion JÏKK^va-ptee, JidTrÿiTviris,.

Beiefli.

115.10

152,25

Delachtymatlóes, 100.27 Demetrius Antontj Cæs farismedicus. 75.45 lt;/ly;ü!}ooillt;/lïf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;166.39 Denim preferuatio. eptft. 4.11'0,6

Dentium cotrofio unde. 509.27 Dentibus conferentia.79. 12.58. nocentia.lbid.45 (ftifUXTO. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;157.44 Defcenfotium. nbsp;nbsp;nbsp;565.29 Dcfquamataukcra.1i6.52 Dcftülatio quid. 580.21,0’ cpift,5.1ib.i8

Defudationcs fccundum 'Auicennam. nbsp;nbsp;nbsp;ui.29 Diabolimorfus, nbsp;nbsp;117.19 JJsjjuitxvi/lauxjjiif. 168.14

Diacotallion,ew7i(ro'pv, ' 3H'’^5 ^^^,p^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11.5t *’^'^™’ 77,11,0169.45. ''■0185,21

ilt;r5'n.eri94’i'

Dracunculus. lt;^ip,v(lgt;(tyi(e, JjoupaSt

J^l(t(po§K^-K9- I$}.}8.0”230.13

Dubeletapituitofa. 107.9

Dulcia nonomnia calida«

29348

Dura non omnia ficca.

292.26

Durities. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105.40

«flvat/liccTrvdl/jDf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;188,2t

J'vo’wefïSt 116.10.0-165,23

E

(flKtTniKiT^sSt

181.4.8

Diapompholygos défais ptio.295.4o

Diatrion pipercon.252.44

Diflamnum.

, 276,27 lt;/ljlt;/l«xTvA»atO{/.

75.i4'«2^

182.4.0

Dies quothoras habeat. 345’49

Diesdeactortj. 346.44 Dicrum quantitas quans turn ad catorc per fefas

'Ü BcnilndideleflioSd 1 ufus. cpift.5,lib.i7 Echin 5lt; Echidna m differ rc.202.16

Effedus an ab unouarq

dat.95.18 jiilt;n;. tfh6'^r«^ Jl^tS^KV^ t/lïv©'.

J'i^«'^*» Dirchsea*

prodeant 5^)ÿllt;rûü(z«.

27l.Z 4.

Dirdar arbor

DifcUtere quid arcpellcs redifferat. 155.58.8lt;feq.

Difcutudi uim calida tans tumbabent. nbsp;nbsp;145-H

Dislocatio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;114.24

Difciplinac quatenusmes quot;nbsp;diconeceffarix. 19.50 Difputaturi, de nomine

laborautis, 524,15. chis ragræ.561,4. comitias lismorbi. 501.19. Ruxu 187,28 58.12 ï4-5*i4-115.19 169.57 198.20 15O,8,Oquot;i48.52’ 570.49 162,25 179.2t 255’33 conueniant. 268.49 ■ 0-178.42

lt;59,45. hypochondrias cx mdanchoUae. 159.62.

' dephantiafi prxfcruan quot;nbsp;üx, tpift,^ ,51b .7, natas ' i^Vimembiaioboiäs.

iuuant.

Jlx«.

Dolycbos. 7.6.54.0'161,7

^V?8-4\xu pehiprxcas Dolor amp;nbsp;uoluptas quid différant. 528.28

114..18 fcxcfgaTl^l»

neniïüonea. 59.5

pituitxb(attxbflis.5O9. Dolorem in omnibus fen Elatcrium 59. dixt^tçuUCS,4O.16.

tmyoTrioi»

528.25 EVapbobofcum, 541.28 E3aphïos.

fibusftcïi.

uertiginofoium, 255.51. DomiCyderu

D1X13 c^ux Luanda ebe 13 or U morbi

105,51 E\ate.

579,20 AQlUw^S, 106,10,0-117.56,0’'

uouiemCüws

lt;7153,10

115.17

tygt;xAvo-(«t. tyxûfxœjxet, txCga^M. tx6ç«(rw«. tx{fc|2«7tie» txOAiêèj. fcxÓvjzöfr«.

♦ tXXOTl», fcxAuaiff.

menti conueniat. 245.21

tyx«vÖJf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ioo.2j

ty^Vfxaxriï 06 tyX.''^‘^(*'^’

fcXfitgB?, fcXVl'3Ïf«t fcX7rl«r(2*.

, C7134’31 tXTrtKTjxÓS.

100.10;


24.5,26

162,18


0-195.46

wi7Ï(McrKa HSW fcX'^Mfxoer«


Diurcticancomnia men - ftrua prouocent. 258.15 Diurettea uicru tumcniê 109,5a 172,2lt;S 2-05.35 147.4-5 i57.id 180.15 174-.1® 115.7 19t.4ï lbid,42 151.21 158.« 110.21 115.35 198.5t 194.51 197.25 113-39 i«7.7 100.44 281,5 228,4 166.9

'44’13*


-ocr page 14-

INDEX,-

EleduaWa rcgium Mc^ fucs, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;48.8

ttfBés,^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;150,25

Î^^}^itß^l, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IÇ)2,^

ferant, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15141

l^igou, 152.2i,criW,i7i

Elementa quatuor corpo

Eptdemialis morbus, 14,

er 195.15

1741

ths human/, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4.5,55

50,cr 119,7

^^(^«fWötfjUlCUS,

Elgomeli, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i}4.,25

uè^K^xrhliKV lAujuxfittt

Euere, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuA4

Elephant/a quid fecundS

157.49

Eftiomenos. wW

. Galenum, 107.jff.41

Epimclis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;255.51,

to-(eSlt;^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iS

4'i'

Elephantine prxferuandç d/æta, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cpift.j.Iib.7

er 254.25

Epinydides -ulcus aciem

Euacuationum diiituo.

317.5’y

Elephantiafis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15,1

hebetans. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;100.20

Euacuatio quo modoeiK

Ëlephas5morbus, 15,13

Elcphantus uel Elephan=

Epiphoras oculorum nó

niat,

72’

femper inftâmari.148,25

Euacuatione JcdTipfi^

tiafis» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107.51

27100,25

p er fieri oportere. jop

Elleborifmus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;201.55

«Asf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99.8.CMO9,i5

t'anTrÀOKÿÂK, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;104.12

l'7rî7rÂ0f^7if0KÿfiHt IO4.22

È uacuationis cathoto-5B-2J

l/xijifi?» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;174.50

quot;ifi^va-HiiCC, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;100,4.1,

uéwvK^icflS- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;111,1,188.5

tzrt^agai, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;129.27

Eulogium. ’’’'^

er 105.55

u^TiTZv, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;205.21

Eupatorium Si dus i*^

ifjL^vo-^pixTti, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;175,25

Epifpaftica, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;150.1

2.50. 275-2. €7275')''^

i(i7rvlilt;t^^^f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;199,20-

i{i7lflt;XTjai, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;158.ff

i/ÂTfÀtCSlKÿ» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;158,7

uè^asKtUt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ibid,

524,58,;27 554-5°'

ué^azreestKcd^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;155.8

Epithymum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;251,10

EuphorbiS a lubauquot;*®* tum,i70.n

eri92.iff

Emplaftra amp;nbsp;unguenta narij generis eft uidere pag.4,5lt;y.crfeq.

Epiftolis medicinam do^ cere,ueterü exemplo, licet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5.15

tTlif^Sgamp;t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;215,18

Euphorbij medic2W^ . nbsp;tum,558.22

Europa tantawi*^. ferre non pd^^^ tam Ata, lt;* '

Emprofthotonos, 105,21

t7rv^is4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;102,5

ip7róepvgQy, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1X9,19.

, er 148.18

y^TT'VÿliKTK, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJ9.49

i{i7rV0l, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l ff 5,21

^Mfioy, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;189,40

ÿVfltf)/»?, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ 157,10.

CZ 174.10

Endiuia. nbsp;nbsp;ff 5.15.27 ff7.45.

er Ui.43.cz 574.7

Entafis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;101,4.1

, jvrifa^/Sf, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;25.18,

Crj4’4-®

•j/V1i^0KS^Ht nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;104.10

^^-npioif^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;158.44

Enunciatio difiundiua neutri fuarum partium

. aduerfatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;277.50

^TCùWStiTmf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;200,21

ttpHÄi^s» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i05.2.£zni.58

Ephemera febris, 45,20

Ephialtes, iff.n.2758.55

Epicauma morbus oculi.

98,41

Epithymidofis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;258

Epfema, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;194.44

Erafiftratus ægrotos fame crudabat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45,54

Erbumueleruum, 5,7 Eridanus rexftuuiorum,

9ff.ff

Erigeros, id eft fenedion, , 27.55.€759-5

IziSi^ófjihc!. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;197.58

tgTTHgi^lÓljSU®'^ nbsp;nbsp;nbsp;115.49

Erodere, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;150,5

Eryng/on, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;259,8

Eryfimon, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;225,25

Eryfipelatodcs phlegmon nes.117,5,27150,29

^VtriTnÄKit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105.58,

27150.29

Erythrodanus. 245.28

Eruilia. 5.24.2^ feq.er 151, 7.27 225.42,27 225,25

Eruum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;224.27

Efcæ quid à nledicinis dif«

57.5. €797-45'®’'’’',.

109.47.

27142,49-6^^4'^'*

ticu/dtu. 1554°'^ J,,!) 11 «géf 9(1X7«. n4'‘®'^|^ ilafSgült;ramp;!, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5

Excrementaquo*®!^ rêda. 77-»7-u^^%

Excremcntoruit'*quot; tiofymptoma. L

ExcoriatioapudA#^ nam quid, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Exerdtq ratio, nbsp;L

Exercitium nonq®'J motusputanduJ' ^^^1

Exederc, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Exitus oculiu/din”^.

Auicennam, ' tfflp«y«A9f, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”^1

Exorbitare, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^i

^Cwilt;}^9'fgt;S- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^iß

-ocr page 15-

INDE x:^

44« Fluxus,oculorömorbusj 5-1 nbsp;nbsp;nbsp;100^^5

S‘i FluxusmuKcbris, 257,4.9 ‘quot;f’^^î^j^ÿ.erzoff^j, eumœcurantia» 238,8 Fodliabrachtj* nbsp;nbsp;nbsp;114,35

Mw^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^’’‘^ Folium,morbus, 117,41

jj^^j^z ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’lt;5-3,1 nbsp;Formiez, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ioff.41

ft»»r** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^°'’^^ nbsp;Formicae corrodentes.

.^‘^‘'''’V’F» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;158,5ff nbsp;Formicalis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99.5

’^^’^5 Fornixmorbus, 117.2} jTvoi©-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^i_^^ nbsp;Foetus primismenfibus

y.^”’’* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ï9t.i9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mollior, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;331,33

f'^’F. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;168,5 nbsp;Foetunticeta, 34-59.41

rfiy^iZ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i$8,4ff nbsp;FrancifcusBendusaitros

W^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;198,^5 nbsp;nbsp;Jogiæ négligés medicus

JP®*»- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15^,30 nbsp;nbsp;Manardi præceptor,

158.5a nbsp;nbsp;nbsp;20.29

Fraxinus arbor, 141,0-L oaaffedus. 102.30 FraxincHa, 51,18.er229.51, X winesagrotfequ^m er253.30

ægurgitatio magis cós Fridionum ordo quis fer uandus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;300.15

r ma uulgmon omnino Frigida dC humida diftem “»ne» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no,}9 nbsp;nbsp;perantiaquomodo pel

fT?”?^ ™°*^^ nó ins nbsp;nbsp;nbsp;latur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^52.25

alubris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;51,^^ Frigus res uitae contraria,

^natma, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6,21 nbsp;nbsp;89,18

auces, i}5.n.ér 159.(7 Frigoris indicia, 59e.14 ï tis Quid, amp;nbsp;einsfpca Frontis cal0runde.309.25 lt;^» nbsp;nbsp;45.20,27280,17 Fumariam non elle frigis

. ’^‘'^‘^ nbsp;nbsp;nbsp;dam.275.17

^“s öclutnbricorü cas Fumusterræ.275.25. dus ufus,24.}

t um accedionibus Furfur morbus, 97.52 qui prafmittendum, Furunculi. 105.15,er 117.57 252.18 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q

Febrifyrupus, 581,21 r-tAda, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;100,25

Fdlisfuffufio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,15.6 nbsp;Vb^TyAirï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107,10

Hrranæamœnitas, 9ff.8 yay^ftüv«, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105.17

tttiqualitas. 557.43 7ci£)yfatwj(^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;180.42

Enunvamp;ignis extrema Gälbegaherba, 555.15 ^«m«dia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;575.-7 nbsp;Galenus quando uixerit.

tusmorb. 97,49.27 98,5, nbsp;nbsp;nbsp;551.51, Latinæ linguae

ignarus, 209,44. ab Hipp, receffit aliquans ’*?^^P®‘ “®.‘4$ nbsp;nbsp;do. 307,34, inlegumis

Rauabilis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ïg,^ nbsp;nbsp;nbsp;nibus aliquando hæfîs

Ros mofchatus, nbsp;178.49 nbsp;nbsp;nbsp;tat, 5.50, dus in corns

Hosroiapars,45,i,i98,4o nbsp;nbsp;ponendis pharmacis fes

dulitas. 75,5«:, dusaÙ4 toritas in emendando Diofcoride magis ualet qua'm codicum antiquis tas,i49-28

Galcnomaßigcs male au diunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;294.55

Galhnarû caro ufui : fans guisrefpuitur, 559,1

Gallorum iuris uirtus, 158,2

Gallid morbi origo S,” cu ratio, nbsp;nbsp;nbsp;14.15,er 18.1.er

107.58.er 117.50. er 118,28, amp;nbsp;fcq,120.50,£lt; fcq. 514^ 25, er 377,45

Glandulæ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;107.10

Garab, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ico.is

Gargareon, nbsp;nbsp;nbsp;102.25,27

Gargarizandum mane,

77.52

Gaza bonus interpres, 210.2, contra Leonices numdefenditur, 205,57 .

Gdatina, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;59,25

Generi 0^ fpecid cadent conueniunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;553,1,

Generofus quis Ariftote li, 48,25

Gcnethliacorum error, ;

17,50

yc.VIK.WTVe’mt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;154.5a

GenicuIaS^genichdla ra dix,i5}.29

Gentculata, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;51.18

Genitalium pruritui quid profit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;73,17

Genitalium roboratio, ^55^24

ÿSfÿvTtf«, 25,18.er34-40

Geffe, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;100.33

Gibbi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105.54

GingtuarS afFedus, 102.4 Gizi, 74.44, er 75.2, ez

129.45

Gladiolus radix, nbsp;nbsp;253.42

Glandis uitia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105.49

Glandiumfapor, nbsp;nbsp;5.4$

Glaucedo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;100.5-

^httUKdefiftt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;100.1

-ocr page 16-

INDEX» GIycyfis,i7}4o» ciusra? Hedki. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;198.4.8

' dix.29,13 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hedychroi compofitio.

^v«lt;^lt;Jl/a, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;184.40 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;13 ff. 28

Gnaphalfon, Ïbîd442 nbsp;Helxine, lyc,20,^c, 180,15

yvtccpctMaiJ^Hff, * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;276,27 nbsp;i^t^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;182,9

Gniditempenes» 94.5 t^KH^ugu/u, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15544

Gnomeufili» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;181,5 ÏA«©- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11540

yovog^oM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;104,1 nbsp;i^KtiiTag, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;111,4©

y(^VK7Û(rH!t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;155,2 nbsp;H(iÏgCUtt(StVlt;)d. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;157.40

ywvioiiJ'ÿs^ 148,8.^7101.48 nbsp;Hemciocallis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;229.7

Gramma,pondcris ge« nbsp;nbsp;Hemicrancae medcia»

nus»2©5.29 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;559.9

Grammarium, pondus» nbsp;Hemma» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;250.50

58.27. c^c, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H(H‘gt;lvyiS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;170.17

Grando in palpebn's» nbsp;nbsp;nbsp;Hepar cófortantia. 244.7

loï’ï^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hepatice,ucna» 71.12

Granumuinde» 111.45 Hepatici. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;165.44

}^(^s* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;527.21.30 nbsp;içîlâÿpHii^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;198.47

Guadum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;226.45 nbsp;i'4-f‘Ó^Sr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;171,45,

Guaiacum lignu, 378.10 Herbum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;224.28

Guadaherba» 226.40 Hekodes puflular» 106.4 Gula. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;25.29.£7 24-7 Hermaphrodiræ» 105,5

Gummi o-fcvfw'föf/, 158.15 Hernia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;104.U

Gummi pruni amp;nbsp;amyg« Herniagutturis, 103.12

dal», nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i4$*4o nbsp;Hernioia caro. 104.17

Guttarofea, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;117,21 Hermolaus à Marcello

Gutta rubra uelrabida» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;maleaccufatur, 198.20,

117.2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cótraMarcellumdefen Guttur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;23-57.m, ditur. i55,i.fiC feq, 255.45 7uu««(S«. 126.48,en35.25. Hcrophili dictum. 127.9

£7147.8, C7gt;55-9-0'159.4 ifTTlTW. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;155,10

H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Herpetes» 106.36,27151,15.

TTAbitus mali argus nbsp;nbsp;nbsp;27159.18

JL T menta, 48,47, igTTHtl^ióf^Q't 106.57, Habitus tegrotantiS ma« militaris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ibid.39

lus foluendus» 284,44 Herpetes magni. 110,29 ^^°^', ƒ52,.4,27145.59 Hefiodilispukherrima» (tinctTai(fli!v7ni)(ylt;ramp;i, 99,19 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;228,45

atpKTif/üiKWT«, 101,28 Hiberis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;222,50

Hæmorrhoidæ» 49,10. i^w« l^tivdipKi©' genus» quibus aperiant. 151,51, nbsp;nbsp;nbsp;145,10

utilitas. 15 6.5 diæta.49. iKMus, 160.10,27188.11

45.27c. in melancholia Hierabotane» 177.26 ratio, 218.36 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hieronymus Sauonaro«

Hærere, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;169.49 nbsp;nbsp;nbsp;Ia contra aftrologos fcri

Halimori, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;221.27 nbsp;nbsp;pfit,eius^ laus. 18.27

Haufegi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;221.55.42 nbsp;Hippocratispatriç tempe

Haftalis fradura. nbsp;nbsp;114.6 nbsp;nbsp;nbsp;ratura, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;586.57

Haurusromi,tdefipopu Hippofelinum. 220.59 1. lusnigra» , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10,6 Hirundinispullilapidis

uirtus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ,

Hifpanicusmorb.

o(2oAoyeircu, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

ugxioi frudus» nbsp;nbsp;nbsp;*®

Hordeum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^,,

Hordei aqua» nbsp;nbsp;nbsp;5^’

Humeralisuena» ^^ Humidares, nbsp;nbsp;nbsp;’^

Humida adUjpotd’ ficcantia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^’‘

Humiditatis indidî^S. Humoris uoxapt-''.

dicos, Humores corporis I’'’‘''’

Humorö inuefof dantiû oc^riiAW'*’

Humores abundant quomodo ua£U3D 5io.45.amp;:fcq, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u

Humores quomoü®; métis refpondeai'^^

Hyacinthus, nbsp;nbsp;^^

vxKivSaiJlSt

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lOI'H

Hycca pifcis» nbsp;nbsp;^ t

VcAxTl!, Hydrargyrim#»’' vdjoteu,

vt^oKicfafisii morcw*'’, VcOoOKÿÀH, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘°^ÿ

v^oftifa,

V^o««, vi^i^aiit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Hyemesubiduæ, Hyem is prima p#$* ^ mnocomunicat.’ '

Hyem is ÓC ucris q*® ^ quos languorcsdquot; 211.10,Sifcq, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj

vytivóy, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

V7re7rvtef

» z__10!' VTraiTrt«, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

vm præpofitio, ^^|

V5§W12(ÏT({«, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’j

-ocr page 17-

INDEX»

'y^fpWfxaàÛTti;» iiî.}4.

quid différât, nbsp;nbsp;nbsp;851.42

lunipcrus utrum cupref:

'wsjwjxwi'Tflr» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ioi.}t

Impétigo, 108.1.11.ü”u2.7

fofimilis.

■140» 17

l/TTfcfvÂjop, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1}I.26

Incubus ftudiofisuerens

lus album.

295,21

‘'^«Aixvf«, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;172.4.2

dus, 28.9 eiusmorbi

K

VTroj^Zttjoj,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJI^J^

Hypochondria» 4.9.},cr

fymptomata. Ibid.14

Infantiû morbi unà cum

lx Kcdut

155.20 lie'll

189.10.ç^nj,IJ

Hypochondhaca» epift.i» ‘'b,l7.e7258,l9

infantia feptimo anno

nsensÿ^H. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14.42,115.57

abeût, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;377.25

KSins}^otcu,

i74--i3

Inflatio, nbsp;nbsp;nbsp;105.55.0quot; 129.29

HfilKTOS,

209,4

^W. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;202.45

Inflatio,palpebrarum ufs

KSlÄus,

9^1.48

^^1«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99.48

lt;/W«Kvaj/^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ig._2j^

num, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;100.42

tW^iXUHcAÓpt

114-7

InHationis diffolutio,

iiiC(i«p(iigt;lt;ns^

• 113 •4-3

™’*‘W* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;150.5}

252,58

HStTrviOi/^

275.27

174.4.

Inium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;375.34

HjtpJ^tx. 128.5.

er 147.42

^•^ift, nbsp;nbsp;., ' i7^.jç

ivwJkS^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17‘)‘'2-O

K«eKivaiux7a,99,ii,crio-;7^

y®«^^x«p, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;150.5}

Intemperantiae commifla

24,27

\y^gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nff.15

'^W(ltl, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IÇ^^^^

Hypophorx. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;18(7.2}

quo modo refarcienda,

Kx^'^óf, i4i,29,er555,}8.

220.1

Inrybû.374‘7, quomodo

KXfVHlflÓ^^ KaTK^^W, HStmy/iX^ KKTKy^XepOS^ KaTeuovipStfO!^

114.it

194-27

^«rvop. nbsp;nbsp;nbsp;99.9,27 n}.2

macerandum, 7135

115.11.28

W7nj«X9^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ijjß.

Intentiones curatiuæfub

' 1742

^WW» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i87.5ff

tribus generibus corn*

194.1

7’7''f«F- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;175.7

prehenduntur, 317.52

KXTKi^eH, 192.45,er i9}.57.

y^^Kj^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;sQ,is

*gt;^7!t7fajfÿ!, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;181.21

vmlmSn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij9.27

isi^iKXTmSH nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;173.45

Interpreiis officium fides.

eri95.44-

125.25.er 153.5.0quot; i4i,i8.er

145.42. er 147.28.57. er

x«7WïrA«(Wöi’'ïif, 197.24

KXTCc^oof^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liiac.f^c^

148.15.07151.44. er 154.3,

KXTK^^t^ÓfjAtOSt

190.48

eri9o,29

KXTKSKfflf,

200.20

TAbrol. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105,7

Intertrigincs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;115^.50

K«7«xvyK^mii^^

194.55

Xulpidisuirtus. 502.9

Intincfïus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;59.54

nxTK-^v^iS,

i9i.lt

Ichneumonos pili ad

, ^uid conférant. .25.47

Inuifcatio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;100.45

loannes Picus medicina:

KXJJÄHtTop, kmjAioc/IÓvh!,

gt;i4-ï

128.lt;O

à“?* iC3.9.O’202.5.n,cr

non infcicns.17.il.cotra

KXVXOH/^

14.4.8

2$8.1

«j^iifovw. 101.29.27155.55

aftrologosfcripfit, 15,

tU^M^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55.2.(

er 48.47

22. er 18.27

Kebikengon,

105.5

idenoa» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^

loannes Heymus, 5.5

Keiri.

Idæidaaylr. , 175.11 idem tn'b.modis did,250. Wiota, . 15.25 (40 lîdnoris officium. 45.} If cur fanguinis fons. 289.

lonia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;198.5

iivdot. 102.45.er 110.47.50, e7i35gt;57.er 151,25

Iranis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;181.5

Iris Illyrica. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;125.}}

KiKXVf^JHOS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;194.15

*4AVlt;JÓJ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,^jjj

Ki§Klt;äxts. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;104.49

KtCfXhlKX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;155.21

KVPiou, nbsp;nbsp;nbsp;97,4-7,ero8.i.r.r

30.0-525. 25. Conçus

Iridis uirtus.147.9. flores.

117.7

pifcentiæ fedes. 525.15

lecurroborantia. 550.22

IgnisS.Antontj. 117.44 fgnisfacer..205,52,ü-115,22

€7150.51 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:

i25.i,er 145.45

Ifatis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;225.4}

Ifchiadici, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;257.42

^^Ót, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. 18}. }7

Kiç^aaJ^ÿfff KtÿmaJlÿSt KlK^Xt Kitram,

188.20

2O2.}8 Ibid.39

256'.1

tKn§c!. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..115.4

Ilia» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;189.1}

Imaginatioamp;Jcogùatio

lubarex Euphorbium in uenit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;170.11

ludaicaherba, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;224.27

Knny.

WHX(ilt;ült;A€i!KM3ot, KOlÄS^Z.

4-5.34-102.25

100.50

180.57

5

-ocr page 18-

INDEX.

»W»A«;za-w. 9er,j7,crij9.io

Larbafon, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;192.15

Liehen«.

iH''

*'®***®» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;20},28

n9^Sós«xys^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;117.^5.^

Lafuli pilularû dofis. 32.16

Lignum fa nd um.;!!’*

Lauri fpecies, ep.4.11b.7

er}77.45.e7378lt;i4

I4-7-29

»tpAoEafittW. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;joij^

*^^J^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;us\z

^''‘^gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;160^3

KivJ'vAÜ/«!. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^,^s

niujlvf^üpttra, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;104..4.}

Lauriniokiuires, 134.42

Lauritis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;274.1}

Laxare aliud quam apes

Lignum Indicum, F er362.t9

Ligni Indici dccodni”'

rire.i62.28

epift.4.1ib.i6

S.Lazari morbus. 107.30

Lazuli lapis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;32,33

Leduliuermium. 34.23

Aiyvv©'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^

Liguftrinum ungu^'’,., 141.49. ezi}54°'^‘^''’

^Tnt^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;175.}

MzifiQix^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;187,22

Legumina agnofcere las

LigufticS, 228.4,0'^

gt;.K 01^

boriofum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6.47

Lilfmic.

f(0fv^9gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;191.30

Aamp;a, 165.39. CM70,i4, er

Lilium conuaHiuff.

KS^9gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»^i-7.eM8ff,4O

I91.}2.e?'276,2O

epift,4.1ib,noni.

101.9

Aaxàûis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;108.3.10

AtÂ^êiraig, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;180.37

Limonium, nbsp;nbsp;nbsp;^

6'1

tigaKi^(ei^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^4.1.29,4.0

Linealis fradura, “ '.

xviviopj^SipK, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;192,4,

Lemnia terra, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37.21

Lingua auis. ‘’

naviHsScsTKirnóf, 102.33.

Lcmniumfigillum. 62.7,

Linguae affedióesJ®'

cz 75.17

Lineu«abbreuiaiiö'

Kuuóc/lHK7tx. n^a$,^ J$7M,

Lemiculæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;102.49

101.47

•1

amp; 161.28. C7182,35

Leoniceni laus. 33.24,

Lippitudo.i8o.ï7'0'*L

C7106.45

Lippitudo quibus gt;’'

KVlUnKÿÂH, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;104.18

Lepidion, 223.3,27358,8

^^?’^fgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10}.}}

Leporing carnis confides

Literis tantudtofj^’j., rationecredendu-’.

Lixiun nobilis £0quot;'^

HVSKKiKtCKtitiRjlH. 159.30

ratio, cpift4.l1b.13.0“

««F«W. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;119.48

368.27

L

Leporinu fanguinem nó

1

T aS^x, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;213.19

effe melanchoIicQ. 293.2

Lobos.

X-zbabrufca, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;131.21

Lepra. nbsp;nbsp;nbsp;15.19. czio 7.30.

Loti urn medico ^4 \

^(t^^vi^iT^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;168.45

er 108.13,4$

aftra infpidendu.

’I

^^X‘^^’^iS’^$Ot2C,C7^^'^‘'^‘^

AiTT^x C7'/^f* quid diffes

Loin caliduas, '°'

Lachrymæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;100.30

rant,io7,46

AÓ^Jht. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^

Lachrymalium,carnis d^

Lepræapuddiuerfos tria

Lotos arbor. ‘ ^‘^

minutio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;100.24

fignificata. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;108,46

Lachrymarû fiillantiü cu

Lepra Græcorû alia eft à

Lvicsnfca* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y

ratio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;}i6.}}

lepra recentiorS. 107,41

Delumbricis. 20^.

Ladis trespartes, 366.21

ZiTiföi unguium. 105,19

1,12. CZ27.I4'' ^^^’’

.Laegenerantia, 258.29

Âi'^OKlXÇm!^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1(^7^

Lunarisfrado. t

Laâis bon» codionis no

Ai'^ÓKit§el)aSA7^,lt;^.9,Gf'T.7lt;^t3

tae, 68.2}, fupctflintas

Zî7iƒa^i^/Îts^ƒ£ï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;164,23

Lunx motusaP“*

Ö^cafeatio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;103.28

Lethargus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;178.7

344.24.0^feq. ,

Lacafimnum, }67.49

Adlasïflp, 164,46,338.41

LupulorQnaiufagt; i

Latflumê morbus, cpift.2

Adl/KSf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;166.12

Lupulus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'5

Iib,i7.ó^ii7.ii'er}77.}

A41/x6t)/2fl:. nbsp;nbsp;nbsp;99.}4.cri$9.6

Lupus,ulcus, nbsp;nbsp;nbsp;'

Lufttanor3pcr£gt8”

Ladifolioröuirtus, 142.11

Zifa: rap, uel AifixvwTBjz. 8.49

AtcycepSttAizot, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;100.46

LibanotiSjid eft ros man's

88.3i,er924®

Luxata, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“^

Lyfimachia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’j^^

Lapides renum ueficæ

nus. 7.41

quo modo generentur.

Liberalitatis comendatio.

289, quid différant.

87.8

LyfimachusbpfS' »/'^

290.3

Libyfticum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;256.16

Av.«^«™. 'i

-ocr page 19-

IN D E Xy

A^Accfoncshcrba, MatridsaugmétS» 104,54.

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Matricaria, i7}.6-,2i9.2

MadSjOosmufeatus, 5u Matronalis uiola, 55,8

cpift,2.ïib.9.6t epiff.5, lib.17

Melancholia à pituita fieri

u r ■ Saturate, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14943

Maaes fubcopofwonis Maturatio quid, 279.17 morbocounet, 570.57 Maturitas, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1554

HÏfc SJ

M«fw, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;101,22 Meconrhozas, 17740

Manulspifccs, 224.24. Medianauena. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;78.9

agnefixaquae, 557.8 Medicaherba, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;225.5

^ parus rdas Medica malus,arb 254.50 tiuaele, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;251.15 nbsp;Medicamenaduerfusad«

aiorana. 225,5,(7 227,50, nbsp;nbsp;nbsp;fedius turbulentiores.

epift.5.!ib,4 Mato^hodfc uixco Medicamêta manus Dei

H54 Medici ex commentario, Malum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^quot;

]^, * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99,7 MedicorSantiquorucom

“7.55 mêtaria deprauata, 1,54 ^°^’^5 Medici quatenus ægros arao quæ caiifa fou nbsp;nbsp;nbsp;tantibus adulari poffint

endi epiftolas fucrit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;54.per totum.

Medici cura indeordiet, anardo falfartj nomen nbsp;nbsp;nbsp;in quo définit refolutio,

f^oimpingi, 22.5 nbsp;nbsp;ç4

. ’quot;^'^^ Medicis noßratibuseque aniaaflauabilecxußa, nbsp;nbsp;nbsp;ut antiquislicerc libros

o r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adere, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1.20.

anna,8.9.afeq.(722,10 Medico quatenus aflros annæuirtus, 535,17 nbsp;nbsp;rumcurfusneceflarius.

»»num^ qrando totS nbsp;nbsp;541,44

rachiüfiguificare,ep,5. Medicinae definiiio,4;.5i.

, nbsp;nbsp;nbsp;4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;€Z4lt;?.45

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’7°’’® Medicina antiqua amp;nbsp;ue^ naredto inpoedds fres nbsp;nbsp;ra bodie fe exerit in lu^ quentiusquaminmedi nbsp;nbsp;cem,8o,io

dna uerfatus. 15440 Medicina è graecorS fons I?’’®''’* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^*9’* nbsp;nbsp;nbsp;tibushaunenda, 80,18.

^balneum, 79,5 nbsp;nbsp;0-814

ärtegonium. 170,29 Medullæ pleruncp alia$ ^^um. 7^.15,57 227.29 corticiuis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;151.4

j^^^panes, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;68.58 nbsp;p.iyKAÓKay?9c, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;258.9

^''^'niHunnilaus, 502, Meiendidifficultatispraes n., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Odium, epiß,2,lib,i5

jVr’ J. “^^Ï^’s» ’^5^-5 Melfylueßre, 22.16 '^wathias Syluaticus non Melaërium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;281.20

» J^m mtelligit quamcos Melrorisuelaëris. 22.15 ’«‘«■,1.50 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Melancholias traelatus.

nequit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2.15.55

Melâcholiæ definitie, 571,

47. diuifio.Ibid.48. ma teriæ, 215.45. affedus tribus modis fit, 215,15, fymptomata. 215,52.(7 216,2,(7 218.5,(7 258,40, in cerebro refoluendæ intentioês. 218.11. cura, 217.50, phiegmatica, cpifl.5,lib,i6

(iihCtVtM,^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;112,49

fii^cwdioi/t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;175.4J

(üAict, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;124.11.(7175.55

MelicratS aquofum, 557.2 Melicrati humedandi uir t«S.5i5,55

lahiKveiS^ 107,2.(7151.54 Meiiloton, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;245.25

f^v^i^M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;159,56

(iHÄO^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99,7

Melleus nodus, 107.5 Membra naturalia. 245,1t Membrorû externorum

morbi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105.it

Membra principalib.mês brisminiflrantia, 46.7

MembrorS robori utilia. 520.22

Membra fimilaria amp;nbsp;ins flrumentalia undecom ponantur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45.46,

Memoratiua morborum, 4‘^,54

A menfa cum fame reces dendum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;52.5

Menfis fecundum Gales num, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;545.2

Menfes Hippocrat. quot dies habeant, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;552.3

Menfium numerus SC no mina apud antiques nó eadem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;342.25

Menfirua prouocantia, 258.21.(726,7

Menta, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;775.50

Mentagra, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;112,11

4

-ocr page 20-

INDEX»


Mentaßrum» 27^.1 Meon* ii7.i'5'.cgt;'147.15 Méridionales medicinæ, feptentnonalibus præs feruntur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;12J.58

Merin, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;25.30

Mes granum, 5,58. Idem quod pifum. Ibid, 4.7. amp;C feq.erff.n

Mefpilum, 233.22

Mefpilorum quantitas 06 forma, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;145-50

Mefue medicorum euan geIifia,2.4-‘ eius^erro res.Ibid.amp;fcq. non tan tæ autoritatis ut dida e« »us præiudicfj uim habe ant, 230.13

piT ^tM-nif^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;188.40

Methodic/, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;200,31

MetopiumJignS. 135.30 Metus mclanchohæ fyms

ptoma. 215.32,^^215,2,57


238.40

f^i^iS^Oi/^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;251.45

P'*f«F»

pt^S^

l(^^lt;f(ü(ng^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;101.22

Milton quid.

Mikus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;37.1,18.20

'Pi^f7mp{cu naues,


Minium. 35,45,57192.49 Mify. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;195.22

Mœflitia mclanchohæ fymptoma, nbsp;nbsp;215.52.57

215.2.57 317.21

Moeflitia atræ bilis geni-men, 582.58

Mollificatio teflium, mor bus.104.7

fJl0VOKi(Jgt;(t^igt;» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Sl.^y

povoTrtüÄicy ad cumulande pecuniamualet. 342.48

Morbus quid, 45.51 Morbus quibus ex caufis uehemens dicat. 55.44

Morbus genere triplex, 45.14

Morbus fignis agnofetf.


Morbis extremis extrem ma remedia conueniûf, 44aÿ

Morbus mortalis, 55.51 Morbi incertarû fedium,

Morbi longi longam eu« rationc defiderât. 121.18

Morbilli, 109.45.57 no.25

Morbugimbecilktatê eu rare præflat, 42.15

Morbo urgente audens dum.31.47

Morborû noua nomina apud recentiores médis cos,n5.37

Morphaea, 108.39

Morfus befliarû propriâ curam defiderant. 155.52

Morris meditatio ueraphi lofophia, 47.27

Morus palpebræ uitium, 101.14

Mofchatanux, 79.24

Mofchon fuauiflîmu aro* maeflç, 130.17

Mofyleticus rubus, uel

Mufylitis, 130.22

Motus fpecies, 310.17

Motus quis exercitium di ci debcat, 510.20

Mucarum fyrupus.377.25

Mugæ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105.23

Muliebrium locorû mors bi.104.29

Mulfæaquæuirtus, 189.7

Mufeusmarinus, 257.11

Murarû fymptomatis ges nus.îi5.53

pvlt;^i«lt;nSt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99-4-$

pvJlaifft!. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;101,22

Myocephalus, 99.5

Myotis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;26.15

Myracopû, 9,25.5711.20 (iVÇ(ÂNMlt;u. 105.42.€7109.10

Myrrhæ bonæraritas, 74.15

Myrrhacuirtutes. 157.31

Myrrhis Cerfoliû. 259.19 Myriflica nux, id efl mos


fehata, 79.24'^’^5 Myrobalanus, ’’quot; Myrroraphanus


Myriînites Myrta, Myrtus. Myrtites, pv(riç. Myfirum, (iV^edâoiXt


i8r‘’ U»?


104'!' Zfi'if


N Abac, Narantia, gt;nbsp;Narcoticorum iH®^


1.9


^^'50

Nardus. i27-5^'^’'

Nardo Indica floslt;^ '


mus.7$.7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.1

N arm affechon^^. 1 ƒ ■ Narium crute Q®’ , do medeaiut, quot;’

Nam. =“' Nafeaphthon, »*; Naflurrium,

Nafus manebenen«^^

Natura, Natura proam'®^’^ “


tur,325.i5

NataezNapta, ®^ Nebula.

VitpOiMS^

Nepeta, NiI,id efl Pomp W'

78.40. ocuHsco*’'*^


225.45.57274'41 nbsp;nbsp;,,

Nifeuli, ƒ N obihtas quac At®^'^ quot;

Nodisludibri3,fl’®*’


^0.13 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Noli me tangerejni^quot;

2’7'24

Nominum no(tó^ nus medicis necen^


97.25,5712.27 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Nomïa morborû exl^ rum explicantur, ftola2.lib,7

b'CÖ


-ocr page 21-

INDE X.

Noiocafiæ genus. 119.4-4-Nubesurinç, py.j^

Nucleus, ig.ij.amp;feq.

Numetoeadem. 260,4.4. Nuxunguemanajid eft mofchata, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;60,22

Nyâalopæ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;isz-jcr

*'^l^lt;f’lt;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io4.,48

0

OBfccenitateminuer bisnoneirc.io$,io

Obfcccnarum partium inorbt 10547

Obftruflio, morbus.

570,4.8

“JS«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;116,4.(^186,25

Odmunr. 227.55 0culusimminutus,ioo.9

Oculorum grauitas uns ^e.509.15, profundis tas, 100,9, iiccitas, 100.59

Genius dexter finiftro de ^*^r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;515.27

Genlis uenatüfedio mis niincinimica.7i,i5.quis bus obiçâis moueätur, 5)5.18 ■

Oculis conferentia. 79.5.

11.51. laïdentia, Ibid,)!. prxferuatio. cpift,4. lib,5

Gculiàfordibusmundan tl'‘77.55, frigida abluens di.71.15

Gculijpopu!ifruâus,9.5i Odorum nomina ad fas pores non transferuns

, tur.i)o,n

197,6 Gedema,i5i.44,eirio5.59.

t7i5s,2i,amp;; 141,55

Gtnanthe. 188.8 ‘ynstfej-i/af. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;202.24.

‘‘««vWiijContiiicns. 94.52 175.50

èiOTi?«W. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;25,29

O'eaftelliprxfentia. 199.5

Oleum quid ab unguine différât. 150,47,49

Olei penuria quondam prædida. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;542.40 Oleum 0mphactu.244.27 Oleraceum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;150.25 Olusundedicftum. 224, 48. £7 269.2 o^yop^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;42.7 èhiyoKgenîttt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;264.19 Olufatrum, 269.17. eius folia. 129,21,£7269,17. (7” 148.20 oÂuvdoi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;199.24 Olyra. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;277.11 ù(i^Âvcn!^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;160.5 Omphacitisgalla, 145.55 ova^uyiiés, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;104.2 Onifculù 25.18,£754.58.

OWyn^St nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;191.26 ovv^, 99.11.£7152.24 Ophiafis morbus. 97.56 Ophthalmia. 98.25,^7129. 29.(27180.27 0(pdxKnüv'r«s^ 180.26 07riâû'Wl'0?.I05.2I,£7169.48 Opopalfami preciS atqj raritas. OTTOf. i5ff.5i.C7185.55. 44.(7 280.15. Oppofitapafliua. 278.49 OTTcéf«. Orbon herb.6.7.C7224.27 o^as n^vigt;s(ili{jiligt;ot^ 178.56 Ordeolum. Ordinc certo omnia efle conftituta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;545.55 Ordine carent, quæ cons tranaturâfunt. 545.44 Orisdiftentio. 102,55 Oris interna uitia. 102,16 Ons lauandi ratio. 72,20 Ornithogalon. 225.19 Os uentriculi quondam cor.128.8 ‘yiovl«KUgt;lt;nç, 104.8 Oflà duplidterà fuisfedi bus mouentur. 114.15 Ouorum recentium côs moditas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;145.17 O^Ofôdo^Ve. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;192.10 Oxybaphum. 261,51 ,(3quot; 251,50. £7 265,23.55? £7'

276.8 Oxyacantha. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;141.45 Oxylapathon. nbsp;nbsp;nbsp;121.45 ovKÿ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;192.29

SA« (iVtfluVT«^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;190.4

IsAcu (iiîhouveu, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;112.5a

»öF» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;129.24 ovfxyee^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;186,41 o^lt;^x. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;67.i7lt;Z^ioi,i7

P

PAIiurus arborefeit

quando^. 222.8.20

Palloris fymptoma.570,45

Pæonia radix. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;175.10

Palpcbra fifeofa. nbsp;nbsp;nbsp;101.5

Palpebrarum affedus.

100.52 cafus.100.56. ins uerfatio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;100.47

Palpebrarû craHîtics eus randa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;517.2

Panacis genera tria funt.

227,46

Panaricium. 105,14

Panis crudi efficacia.

159.41

Panisexaquaufus. 55.25

Panis odore uita triduum prorogata. 405.41

Panus quid Plinio amp;nbsp;altfs fignificet. 105.50.£7112. 4»

Papulæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;112.13

Papulæfudorum. 111.16

Papularum eruptiones.

ito.55

aradyfus ubinamgens

tiumftt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;95.26

t^kAvot? oculorum mors

bus.100,15

:;^(ï7iA9ffJ0f^.i29.i6.C7148.12

T^ai/iVKcÆf, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;154.12

•^ao-t(a)ii, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;192.2S

Pararthrema. 116.50.(7256 ':^(Â7i«'Tjlt;»,i9i,G nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(46

':^i(/7[ÂX^Kÿt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;166.21

':^i^(iix, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;102.24

T^o^-nvOTC. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;270.57

'^ôpxtrtg fymptoma. 557.

Parthenium.556.20 (49

Zi 5


-ocr page 22-

I,N D E Xgt;


TTOfSVAif. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KOM

Paruumïifóf’ï’» nbsp;nbsp;5^8.45

mcgoïw^ia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^°5lt;^)

VfKgtiTiÄSt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;101,JZ

Paflae. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2.55.1z

Palîulæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;59.19

Parer noßer de ambra,la® pillt79.lj

Parhognomica. nbsp;nbsp;nbsp;ffff,i5


Paulus louius medicus.


223.50

71 tZiöfiaT«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11Z.50

PentaphyUoutrumloîï eus in theriaces compo fitione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;75.2

Pentoboron» 175.10

Tnrrouvtu, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijz.z

7rfc'J-lt;?,digefiio4 278» c, ea

duplex* 279.50

TTi'^UfSf, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;149.48

Perforate à fiflulofo diP fert.194.j5

7ri§ix7r7C(^id efl amuleta*


502,0'

^t^SiS^UfiSivOt,

100.51

7ri/it,35.

197.5

7r^H(S[AV(i[JtXt

I$)-II

7ri^itt^^7rioi/,

279.17

Periodica afflidio,

2(74.41

57^l^tƒö^e.

1(78.28

7i^lt;pip(tilt;n!,

105.50

TTigi^lv^lg^

147.7

'7[^'4-yyó^cit

14-7.4

Tl^i/^tO),

202.30

Penflereon.

177.27

Perniones.

105.22

Perfica arbor Öd Perfea


quid différant» 145.12 Pefiilentiæ praeferuatio.

epiß,5.l!b.5.

Pefle graffante aquæcali dac non laudantur. 59.1 Peflis initio cuacuandû*

265.25

Pefle laborantibusquæ uenae fecandæ» 51.5

Pefle laborantibus quis ci busconueniat. 51.J9

Pefle infeefli quibus re= i .medifs un debeant*


5o.45.6^feq.

Peflilentum morborum ingenium* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15.41

Petrella. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27.55

Petrofelinum. lt;73,18. er 388.58

Petrofelinum hodie défis deramus.75.30. ab auto ribus quomodo appels latum. epift.4.1ib.i2 lt;}i(tylt;lt;,lt;/lcuv(u. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;115.4-4

tfimh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;102.50

g)a«xguin! morbus.97.45 Pharmaca quâta diligent tia componenda. 75.32 Pharmacopolæ arbitrio medicaminum compo fitiones non permitten dæ.75.5i

•f^S^y^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*5lt;^.n.cr 15.3(7

Phafelus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7.27

Phafeliherba. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5.42

Pliafeolus. quot;c,£7225.22 Phafioli nomen unde.

182.8

Phafiolum aliud à phafes 1O.1lt;7I.lt;7

Philofophus temperatus ras aliter confiderat ac medicus. 48.291.58.er 294. amp;nbsp;feq.

Philofophorum uitat ad Galenum autorem nö referendæ. 545,2

q)i(A(üo-s, 105.49. eMO4,52 Phlebotomia incubo pro deffé. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;51,10

Phlebotomiam quicolos res prohibeant. 51,117

Phlebotomia preferuatur peftis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57,47

Phebotomiac ratio. 71.15 289.24.anoculis officiât. 71.15

Phlebotomia? ufusin uP dus ratione. 78.9 Phlebotomia morbo cos mitiali. 299.2ff. Pleus ritidis. epift. 1,11b. 14. er Iib,i2i epifl.5, er 508,27,


cr587.il capitipuf?'’* do.535,54. doloriincquot;^

brorum.524.5o.tttfl®’' menii.245.8 Mêlant Iiæ,2i8.22. uariorÓT


ptomatum, lt;J)AlyH«gt;


i«'lt;

i«f4


ggt;Aiy(i0tfs, 105.55.0'“^quot;^


C7iffo,2i.crwi4® Phlegmone eryüp“’'^ des. 105.43.

lt;P^VK7ttt.

(pKvK'Tcü.vcu, morb. J®'!'’ tp^VK-TOUVeU. '’‘i'^J PbrygepanotSfii”^“'^


«f§iKH, 147.7

^fvuusS, Phthifis. 99.5®'^'’’t


Phthifici. ^8a(a/, Phu. eiusfolia.


Phyeus.


iïp. ^


IIJ.^ 181.11


Phygetblon.tc54*'®** 4-5.CM4i‘4.« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Phyllitis berba»!?*^'^


p4-2.

(pvnce, ios,}lt; Picra Galeni.

Piccæ folia, Pieris.


iJiï lOj'i’


Pilaris morb.

Pilo hauflo mamas lt;■


re.105,28.

Pilorum dedecon.

Pilulat cotra uert^

PilularumRuficoD’P'’

Pinguedo fanguis tf


rent. ’^ Piftaciorum uirt®*/^

Pifum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5.4%»'”

Pituitcomncsalbggt;.|

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;puil*


-ocr page 23-

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f H D E X*

Pitmtagipfea. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;117.24.

Pituitatam afTarinequit, ut nigra fiat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H5.)9

Pituitacincóinoda. 509.20 Pituitain terebro congé« larinonpoteft. 217.17 Piiuita excapite per na« reseuacuanda, 598.^^ (ongelatainatrambi« Icmnonuertitur, 217,21

Pituitïcurfus.ioo.27. eru priones, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;110.55

Pituttaepurgande ratio. lt;5W5'«y)2).9.cr 555.28 Pituitofam materiä in cru ribus difcutientia. 550,7

wwfdjUdTnwfWflTf.

'97.51

^xtfla^i, u5,io, er 145.14. P’aga. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n5.n

Planta noflis. nbsp;nbsp;nbsp;m.a.iff

Plantaginisfolia. icnaj Plantaginemolcraccara

efle. 151,50

PJataniuirtus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;141,5

7^^7CiVöi(/lH^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;179«îÇ

Platyophthalmon, 192.14 TMwv^v^pj/. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;151,24

«^W»HïV« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;151.2$

^f®^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;192,7

Pleuritis ubi nafcatur.

554.45

Picuriticusquis. 507.22 Pleurifidem quæ phiebo« tomiadeceat. cpift.$. fib.i2

Piinripatria. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;124.1

’itt/f^liiXTii, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;197,45

'üW^le^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;28.1}

’rHrfiofV7iïi^jjïA7wp,mor bus.28.12

Polenta. 85.8.07'150.7 Polygonaton,$i .19 .er 229.

58'0'155.51

^*Wy»(i. 194.8.CM9$,I4 Polypus narium. 101.57 Polypodijpotio fangui«

non per urinam clicif.

255.50

Polypodijdofis. 2.49

Pompholyx. 72.17.cr73, nbsp;Ti^om^viitiTÓ;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iS7,ït

So-cz 175.4$ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7r^ó^óhs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;151,48

TrBfiepo^vyuxflKgt. 195.42 nbsp;Tij^oaia^xsix^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;191.54.

Ponderum aliquot notæ. nbsp;•n^u-nTmäetx, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^^^i

epift.4.1ib.i8. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^i-oceftcegop. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71.531

quot;^ivog, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;202.1 nbsp;“^v^««« morb. 97,48.er

Ponticitas fapor. $.44 nbsp;nbsp;nbsp;98$.5o.er 112.4.0-153.47

Populusutrücalida. 9.5$ '4^gx. nbsp;nbsp;107,46'. er 105.14

Populusalba. 141.10 '4'aifült;l^ti^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ilt;i.2o

PopuÜnigræfolia. 141.20 '^'(»liSiv'^^^ïipccstt^ loo.ço Populeûunguentû. 9.27 '^a)§ult;fiSctA(tt(c,ioo,^^^,i^2r Porcina caro humane ma Ptarmtcefrutex.22ff,50(19

ximcfimilis. 292.52 Ptcris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;26.20

•m^osovgmiKÓg, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;157.28 nbsp;’^i^éfi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;157.48

Porrigo morbus, 97.51 •^igvyio^f, 99.20,^7105.13, Pofca, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;519.45 nbsp;•^lAumg, loo-^G.cn^Q.iG

TnaSig,. 164,2.27195.57 Ptifana. i6Oi8.€7587,38 m^tit^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;101.9 nbsp;Ptifana: ufus. cpiit.i.lib.5

mSiif^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;140,46 uirtus,i59.48,arecentio

Poteftas animalis du« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rib.nônte parari, $$,3$

plex,46.2 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^(i«t l^StlO-ZTlG^^ïlf

Potus contra Melancho« nbsp;nbsp;€7195.7

ham condiendi ratio, nbsp;nbsp;nbsp;Pudêdagra. n8,5.er394.i^

240.1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pudendorum utriufep fe«

Prçcordia,i89.n,Celfohy xus cómunes affedus^

pochondria, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;238,52 nbsp;nbsp;nbsp;105,2

Præferuatio arque accu* nbsp;nbsp;Pulegium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;275.45

ratio diarta amp;nbsp;medica« PulfuS differentiar, epift, mentis confiant, 67.50 i.lib.u

TifariCiap. 169.27.er 148.58 Pupilla, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99.45

Prafiion^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;186,24 nbsp;Purgatióis catholica. 31.41

7i^lt;ivgt;«, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;140.48 nbsp;Purgandi corporis ratio,

•x^wTitcruét^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105.45 nbsp;nbsp;nbsp;$7.45» in Melancholia,

Principia morborum un« nbsp;nbsp;563.45. amp;feq, per om«

defumenda, 271.50 nbsp;nbsp;nbsp;nes a nni par tes, 78.1$.

Priuatiuæ noces non to« Purgationespotiuscre« tarn forma tollût.207,40 nbsp;nbsp;nbsp;brac fint g magnæ. 85.5^

■:ifö«j,ovfzÄvlt;«, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;200.45 nbsp;nbsp;nbsp;fub Cane cur molcfiac,

Prognofiica morborum, nbsp;nbsp;542.4

46.55 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Purgatio pleuriticis ab inl

TipoWTw'f^dM/Ttf, 200,44 nbsp;nbsp;nbsp;tiomolienda, 307.20

-Tt^óx^virux. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;145,7 Purgatio pudendorum,

Pruritus ucl prurigo pal« 152.45

pebrarum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;100.50 Purgatorijs utrum phar«

Tc^ó'^ioffis, 99,2,€7104,55, nbsp;nbsp;nbsp;macis utendu fit m ma«

£7195,46 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teria minime turgente,

‘x^OTTOTUrftot, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;153.41 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;epift.i.lib.15

Proprietates quids' natu Purgatoria medicamina, ra différant, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;16,13 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2,11,€7181.1

Tt^ofKaisiatt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;177.19 Pufiulac, iO9.58.Cri4ï’’lt;

-ocr page 24-

Puftubrum nomen gene

INDEX.

pxcpetvJuAô^t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;114.3

Rhodi temperature.’''''

rale.[4..27

Rapi fernen quomodo

Rhos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

Puftula oculoru morbus.

terendum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;717.30

énfeviJÓlJfXt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^

éuyiiftt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii3.}i'0’''’

98.5$

Puftulæliuentes. 111.5

Recipiensjgenus uafis.

374.45

albæuelladiex. 111.35

Reduuia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105.14

Rhus coriaria.

RhUjid eff fumadi-’A

gîandofæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;111.4-7

Regibbi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105.35

oris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;73.7

Regius morb. 62.45.0

Putrilagincs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;150.5

115.15 praefentem me^

Tirvhaipóii, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;309.2t

dicum requirit. 73.21

quot;avoppoivjKaT«, nbsp;nbsp;nbsp;101.29

Refîna laricea. nbsp;nbsp;nbsp;257.49

Rigor colli morb. *^ Rigor amp;'rigcre. ‘’^'

quot;srypi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;159.28

Refolutio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;100.15

'srvpi'np. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i5i.iff

Rcuulfio à uacuatione ni

^ffVƒàu,153.I2,o■feq. 255.4.0’.

hildiffert.270.25. quoi

Rtaiç,fdlamp;adflB'*'

. 254..2

modo facienda. 505.14

ra.Illt;7,29 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

•srvpljüüür nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24.4..53

cum euacuatione fit.

Roburin acutisno”

OTve«lt;. 152.6,0quot; 189.28.0

270.49 :'1

gendum.

194.15

Reuulfionum menfuræ.

Rorifmarini feminist

TSVamp;LKMJSfe^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HJ.15

Rha. 59.35 nbsp;nbsp;nbsp;(504.24

Ros Syriacus.84

Rofæ exungulatæ'4^

’srveiufjtSi^op,^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;189.27

Rhafluius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;54.14

wpl^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;193.37

pxSJïoy. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;117.10

Rofæ partesfexuir'^

tsvppop^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;180.15

^JiJiamp;tAÿf, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;170.45

differentes. ^

tffvgaiTijf^ft iilt;ï,i7.Z!riSigt;}7

Rhagadalinguæ humor.

Rofarum uirtus» ’♦’' Rouilia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^',

0184.21 Q_

102.1

AA Vale a cotumix. 50.

payiJia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;115.28

Rubus. 130.24.0’ ,

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i5.olt;ï8.i5

paKciiAiS^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;115.14.

Rubrica. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l^'^J.

Qualitas humoru. 285.50

Rheon. lt;79.58.074.17

Rueftus unde. i“’'^

Qualitates primae adiuæ

Rhcon radix. epift.5.

Ruelliusdefendlffö*

amp;paffiuæ. ■ 214.19

lib.5

tra Marcel! utu» *®’’

Quintilis quarc calidior fo

Rheon barbarum. 55.4.4..

Rugae.

le in Cancro uerfante g

01*75.19

Rumex. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''^'

inGeminis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;92.7

Rheibarbari cofideratio.

Ruptura. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“quot;^

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;R

epift.5.1ib.i7.o588.5

Rupturacoron» «^

TA Acofis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io4,.8

multa nomina. 59.55

Rufeus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l*

XVRadicuIa. lt;77.45

uirtus amp;nbsp;ufus in febre.

Rufei radix. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^^

«4-}$

Rutacapraria


Radix pontica. Ramix omentû


I04..II.I4.


Ramix uaricofus. 104,.19

Ramisinguinis. io4,.25,o-Iff^.lO

Ratio utrumplus anaus


toritas ualcar» Rauedfeni. Ramnum» Rancula.


307.9 ep.jff

221.4.1

«7.4-$


Ranula ligue uitiS. 101.4.9

Raphanus. 225.20

Raphaniduaï fpecies. lt;77.

Raphanalis,n4..5 (4.2


252.10.6Cfeq. uiresins nocuç.7o.5(7 dofis.2.58

Rheo bar.epoto quibufs dam ani uenas referari. 2eff.25

Rhccoma radix. lt;75.4.5.0-

lt;79.58

Rheumaticaukera. 115.55 0'195.21

Ÿlt;^(ia7clt;r(jios «^Hpices.i77,'^Q flt;(lj(iali.^ó(Avo!, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;190.5 ff


SAbinx uircs. Sacchar.

Saccharum qu*^-Sacchari cófiderano»!^

Sacchari uirtus.2)i4^ v'


ff^yi^ix. Rhian. ^H7nXfÓlgt;, fyfs.


iij.i^.CMoi.jff

lt;^9.38 n$.3lt;r iilt;?--37.CM4.7.ff


2I.5257,O231'“ nbsp;nbsp;nbsp;,.

Sacchari noftri Si anii^ differentia. ijO^i^’' Saccharum quidamani’’ différât. “•“'■■,


dificrant.epift.-l‘i’''' Sacd»


-ocr page 25-

INDEX»

SaccharumrofaceS quolt;

oa^toAa^ie,

169.41

' n

modoconficiatur.68.41

Sarcoma,

101.42

Saccharum uulgatuman

Sardonion,

58,16

tiquisignotum. 55’'^8

Sardonius rifus.

.58.17

.r’

Sadar, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;112.41

aagnpK^^V-

104.16

Saireuelferc. 111.6,15

Satiua natiuis nö deterio

ƒ

Sal Indus faccharû. 251.4

ra effe.

155-40

Sauic, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;85.9

(Tlt'IV^lctfflS»

105,58,43

Sampfucus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;115.5

Sauina,

258.40

Sanchia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;114.12

Sazenea copofitio. 245.1

Sanflulina. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;26.22

Scabies. 107.50,27108.15

Sandonicum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;26.21

Scabies palpebrarG.110,50

Sanguis uigoris naturalis

Scabies arida unde.509.17

i’

fons. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49.17

Scabiofaherba,

61.47

Sanguinetn nónifi abun

Scabri ungues.

105.19

dante cibo, fupra mos

Scammonq dofis, 2.4$

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dumcrefccre, 52.1

Scarificadi preceptS.78 .n

Sanguis retentus obUrui

Scea.

26.22

)82.17


O-HTTTK,


ÏJO.^ i9)-)d


Septica uis, Septimana quot hora» rum fit, 54^’4*


Serapion colnur magis


num fequutus ï$iaff


errorib,(catet Seris,


166.40 I62,Z

59.11


Sereos fpecies

Seres quales puftule.67.5

Screnum, 205.i8.amp;feq»


Serenitas exada ficca.j

206,46

Serenitatis incrementurn


undelt;


ïi^-4$


11


5^tlt;/l«KN(yiöJZ»


S5guis calidiffimus amp;nbsp;no caUdiffimus quomodo dicatur, 519.1 ^oj»Mlt;P«, Sanguine craffumamp;a- I


trum.atrabili participa rc.}i.59

Sanguinis purgandira« tio,111,17


114'7

19i.t 180,49

’lt;^OiViMSoS^ 58,19.2775-15

Scillx fucci cxtrahendi


2^(VÖV74f. ^I^Óf^#«


modus Sciffura, Sdaux.


500.42

101,7 $9'’^9


Serum caprinum. 568.10

Serum frigidum, 566.50 Seriphio pecora pingue fccre, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;166.57

Seriphum, 26.20.27 58.2

Sefaminatuta, nbsp;nbsp;160,15

Setanion. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;255,51

Siccandö plus nimio non effe, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;575-27


Sanguinis thrombi.140.6 Sanguinis fputo laboran iiconffliû,epift,4,lib.i7, ü 581.11

Sanguinis midu laboran tiumdiaeta. epift,5.1ib,7 S anguinis miffio Latinis


Scolopendria.171,15,27 595

(4«


Scolymus.269,7 Scolymi radix, Scopuli,


2$5-}9

110.25


Scordion» «ai» cr7$«4-5


uenxfeftio.


170.^3


Sangulsmoïtuus» 11749


Scroffulx. Scroffularia, Sebardi, Sebeftis.


107.18

180.4-6

58.19

26.li


bus remouenda, Sicci morbi. Siccitatis indicia, Sicilixtemperies, Sideritis,

Sidum,


ÏTJ.l $$’« }1$ÓSgt; 9500 198.$

Ï9^,4.a


SigiUum fanflae Marix


panics in fiphac.


99.10


Satonis regio galUx, 58.16

Santonicon, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;58.1

Saphatum morbus.97.48

Sapbenauena. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;61.9

Sapolum nomina ad odo


SecacuK 51,18 ,cr 119,39. er


»«•50 mKVM, ilac.


255.19

Selaa,


105,50


'«ttansferuntut.^o.u SapoutxPeifatü, 78,55 Sapor iccxbus. 5 585,5 Sapoïiamp;fyrupus, 78,51,27


Selinum. 195,4.^7168.59

Seminis defedus ex naiu ralib,membtis pendet, 151.11


Semperuiuum, 594-.lt;vo


Senaherba,


Sdiqua, Sikirus ptfeis.


186.55

100,5s t77.it

7.7

115.19


Similis quid ab xquali differat.141,44

Simflitudo, reVatio eft in^


ter diuerfa.


15.it


2.9.5^


569.19

Satacautbs. 158,19

Saraceni à Saraca urbe


Senfus pïincipale8,i98.19

Separatio iunôur^,ii4..i5 lt;rH7rtlt;/l0vts.ii5.45.CZ 14-5.46,

O’i64..5o.cr 190.6,27101.


SimpheiS ignorantia ma gnos medicis errores


nomenadcpii, 158.20 Sephiri,105,40, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(28


prxbet, Sinopice, Sinopis, Sirmiumduitas,


7540

57.15

57.1.13

117,15


-ocr page 26-

I N D E Xt


tf’xti/itesïxy. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;192.4,7

cTKioiomdai. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^S’J^^

o-xt^^os, 104’58, er 105,4.1 o-xi/^upcft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;104.39

trx^xfóy^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19^.49

o-xÄvfo^dxÄfiite, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;100.57

trxoréjivos, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;370749

o-MÄtwfjamp;toi, uel fcoliofi.


iO5-55

O-XvStt^U. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^2,54

o-KoihxKiuv'rK wrce^ 101.50 irKU^xxSii/ift nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;115.5^

Sm arides pifces. 224.25 o-pvyP^^'^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i94lt;33

Smigmaferuidum, 142.1

Smilax» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;225,46’

Sminium, 228.11

Smyrnium» 209,17

Solanum hoftcnfe,269,i7

Sol morborum curatios


res,127,59 as^i^sh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;112,40

Spina, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii7,3lt;ï

Spina ceruina, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;222.1

Spinae uentofitas, nbsp;115,22

Spinadum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;07.4^

Spinadaherba, nbsp;224,40

Spiritus undeçxeant,

197,47

Spiritus naturalis utrum

Geilens

Spiritus uifualis tennis amp;nbsp;imbecillis duae caufae»


spvepóp, Strichnon,


Strumae,


0

2«'’

10'^


Struthion» Studiofipkfun^n’^'’;

cholici, ”’\ SturiopifdS’ ’^. Styptica, i^4J’O’'’**


nes agit. J44.4, qua ras done calefaceredicatur 91,41, bis in anno ra= dios ad perpcndiculum in acquinodialem habis tantes mittit,92.io. calo rem non adu fed pote^ fiate haben 91.19 Solis poteftas. 344.22. Solis acceffus general, re ceffus corrumpit, 90,4 Solutiones coniinuiiatis.


115’7

Somnus à cibo pernkio? fus.121.28

Somnus nimium profun dus,' fenfus priuatio.

522.58

Somni profunditas quo^ modo remoucat. 525,45


55lt;^.ii

Spiritus uifualesinocu*

lis multiplicantia,556.45

Spodium quid. 275.40.

amp; 226,46

Sputumfanguinis. 508.6 sai^xy, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;191.50

SK^HSj «SKtflS, 184.18

SKepvAÿ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;102,26

SK^VÄUpa,

siiruii«^

siX^ait,

stZ\fl^.

Sif/óf, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;179.19

Stibi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;192,14

St}(9lt;rBpt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï7$t^l

Stigma. 105,5.0-112.55

Stoebeherba» 61.47 ffiyvJ^éi/. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;185.25

Stomachid. i44,6,o-

»57,4$’ er 11^5.24

Stomachus quid ,25.22 Stomachum roborantia.


Styrax calamités. «’ J Sucutumquid, ’’' Succudus, *^, Succus.

Sued aqud ex herbis trahêdi modus exc»

Sudamina.m.iJ 6^ Sudores an natursto'


SuffufiOjOCulorSäit^


99.49 Sugiliata, Sumac,


jflrf


Suppuratio, ^ Superlatiuiinierpf^'’'


ratio.


lOUi


Sufati, .

Sutura fagittalisi ‘’^'


Sycomorus,


iM'i‘


Syderatio, . Syderü curfus qu^f^ medico confiera«»*


Somni fpacium, -y.-îo careegyuv'ns, 105,26' ca^ia-fji«, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;113,12

tnftxxiAse, iolt;ï,21,er 115.50, cr 117.44

O-tfCCKihi^OVllXt 181,24

lt;r(pccKiAia-(jiós, 14’4 crepvyfjLcs, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;188,28

Saphatus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15.1

Spicæ nardt radices utilio


244’7

Stomachum lenientia uo mitusfedant. 140.49

Stomachi imbecillis cons fuetudo, 570.18

sfa^KTfiós, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;100.15

Strabofitas» 100.15

Stranguria, 264,7 ^ipfiam, 114.26,er 178.47

Strobili. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;67.50

spoy^tJ^i, lumbrki, 25.17 spé^iot, 119,48.er 153,11

er2O2,io

spv^vés, $,4$, er 190.24


Sydia, 27,48 a-vxvxf/lópt truxdcAa!, o-vxuffK.

Siliqua AegypW truT^fi^x.

(rvuTriO^CBt


m* lOJ^

2014* JÜO’I


O-Vp^MVlUf

Symphy ton quid, 5quot; a-yp.'ÿjfi^px quid, 4^''^


(Tuuyÿa-aS, Syncope. i28.ilt;r’8^5'“' lt;rv§iyl. ■uff.i^e«’^ Syrupusacetofus, ï’’ Syrupuselcdus. a4*^ Syrupi utrö uimcoq»” di habeant, ’so-*

Syrupi etymon. »^

Taba^'


-ocr page 27-

.INDE X»

rpAbaißn nbsp;nbsp;nbsp;i74»i7

1 Talpa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uff^u

Talpæ morbus» nbsp;nbsp;nbsp;98.12

Tamarix. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14^.24.

Tamarindi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;281,10

«lt;f?lt;gt;t. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lis,4.2

69^ut/lHKfK, ii$-is,cri^^,^lt;', er 15742. cz 170.4. lt;Q-175.22

Thlafpi herba.62.17.e7 7c., 6.^7 226.21.

Thlafptj fernen quomo «

Typha. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1774

Tyria morbus. nbsp;nbsp;nbsp;97.41

VVpSil/iS «TttTTViU* 195.48

T TAcillatiOj oculorum

V morbus. 98.19

’«?«tlt;f,oculimorb. 98.18

Tarfcctim. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;109,20

Tarfan, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;99,17

Taurusanimalcalidu,295.

doterendum. 7(7.50

ÔÂKns 1(9« SÄKtrn», 115,15,44

Valeriana herba, 129,25

Vari, 102.46,er 155.55

Crii4..4ÿ

^piynss, nbsp;nbsp;nbsp;165,18,er 189.50

Variolae. io9.46.eriio.

1.25.46

i 3xa,cpm,4.1ib,7 nbsp;nbsp;nbsp;(}o

Thus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8,49

Vehuen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;219.2

Tedonice, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J7.2J

Tcdæ folia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;159,19

Tegnamen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;221,2^

Thusftagonias. nbsp;nbsp;152.23

ThusaTB^iofi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;158.52

Thurismanna, nbsp;nbsp;nbsp;159.12

8vixt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;178.11

Venarum humcralium axillaris^ origo. 275.15

Ven« captllares quæ.

66.50

Thymelaea. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;261.40

Vena bafilica, cdphalica.

Hihafix, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iie.^.

Ôvfiot. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io4.4t,eri59.i9

nig1a.289.24 ciuilis,io9

Temperatufa quçteper a tiffima. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îço,i2

Thymum uclThymium.

56.iecoraria.5o8,48. me

109.18.c71i6.21

deni uel faniofa, 109,29

i cinpcratura mala,4.^44, 'Téperaturae mateincom jnoda,52.5, ôdeaufæ. Ibüi2

Tiliæ foliorum uis. 142.5 Timor frigiditatis fignum

Veneni mali odores quo modo auferantur.196.55

295.29

Venctiarß urbs quafî no uaRoma. 75.-46. cômii-s

Tinea morbus. 97.48

157.1^

Tcrebmthiniolduis.ud..

Titillatio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105.48

ffinTiKomgopt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;186,18

næ Europe emporium Ibidem.

a ermetma,75,40 (4.5,159,1

7ûi^f. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;165,18

Ventriculi intempéries '

’^rf«. ioff,2,e7111.45

TonfiIIæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;102,29

quib.modis difeutiatur.

Terra figiUata. «.8,11

Tormêrillalcptifolia. 76.

572.16

f erraarmeniaca. 62.8,14.

Terræinteftina. 25,18,27

4.er 79.-40

Ventriculi os quomodo

Tt^iSHJ^övi!, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19 4.17

fouendum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;511.55

ïT.is.e 54,40

Teftudo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;116,40

Teftudinesjmorb» 98,12

Teßiummorbi. 104,4.

Tormina. i55.9,C7i5o,i2

Ventriculi temperatura

Torfiopifeis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;224,18

quomodo coferuetur»

Tragoriganum. 127,14

259,20

Tracon uel tarcon. 127.16

V entriculi curatio 8C prae

ï^wof. 105,21,27126,19.

Tranquillum» 205.13

feruatio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57548.

£7'169.47

Tranquillitas. 207.46

Ôf epifi.4.1ib,i4

«w;lt;Wöf, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;isj,^

Trepexumherba. 224.57

Veneris intempefliuæ in

’i'T’yA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;182.45

Teucrion. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;594.5

Jtp»««»?. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;170.49

’r^t^io'p.cïj Tpiyfxms^ 105.50.

cômoda. 250.49.6lt;feq.

'rpi^eiiAïg,i69^y (115-3-4

Ventris lubricitati curant

•jftyt6iV7« ^Aitfxpx, iot.24

’rpó(iot, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;126.57

uæintentiones. 251.51

“W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;166.59

Venus oculis nocet. 79-35

‘'*^t’I(«t^({ƒ^(^[^l{^!, 159,58

^‘'’flt;fl/7j«[ÿ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;185.46

Tberiaces(.ópQQy'Q^ 157.

Tuberculum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;106.1

V enerern iuuantia.159.51-'

Tumor, 141.55.cr 151.42

«7255.29

^cri$3’5$-4i

Venericiendæ, 269.»

» 5'' epift.5.1ib.6

Tumor laxus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105.59

Venus imaginaria, 104.1

Ijl,18^

Turbit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5-5

Ver una dies non facit.

172.15

Tufium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;109.20

211.45

Tuffimfedas fyrup. 581.21

Veneris modieus ufusi

S^ft(X)(/ln^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;125^^2.

iv\u(ns^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;101.5

Galeno commend»*

^ftg, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;115,42

’jvXK», nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;109,27

tus.510.50

-ocr page 28-

Verb quatkas amp;ftenlpe# „ ratura«2off,2i

V erminofae aures» 101.50 Vernicata» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lO). cr

Verrucae* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;109.}

Vertigo* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J70.4.9

Verngmiscura* cpid.i. lib.io

Veficae, oculorS uinum* 98.»

Veficae munus* nbsp;nbsp;26-4.. 27

Veficapalpebrae* 101.7 Veftigiapercuffîôis* nj.i fanguinis* 115,2 nigra* 115.4-

Vibiees* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;115,1

Vit^lus ratio in quoconfi ftat*77.u

V ictus ratio mcdicamcn tis præftat.67.50 quas cómoditatcs Melancho liae afferat* 220.5

V idus ratio ßudioforum 28.41. uulneratiscomo da. 6.15 bilisrufç.67.54,

Vidusparcior.565,4. plc nior* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44.18

Vidus tenuis quis.40,1e-. CZ44.8

Vidus exadc tenuis ins cômoda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45.54’

Vidus craffîorrobur aus get* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4}«29

V ma amp;nbsp;cibi ÔC medicinae officio funguntur. 515.4

Vini color, 151.15

V ini temperatura. epift.5 lib.14

V ini aquofi facultas, 404-1$

Vinumceftrites* 59,41 MaluaticSjid eft creten fe*5io,$.mofchatula,i5o, 17. £7148.59. pauciferS, 59.40. ßryphna. 512.54 Trebianadukia, 294.22

Viola alba* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55.8

Viridis color oculis cons' fer t. 79.2e

Viroröpurgatióes, 150.(1

I H D E X,


Vifionisdeminutç caufç* cpifl.c.Iib.e, deminutae curatfo* epift.2.1ib,ilt;y

V ifuaüum neruorö obs ftrudio* epift,4.1ib*i5

Vifushebetis fymptoma î35-2i

Vilus defedui M^tt/loT«, epift.2.Iib,i5

V itex, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;142.45

Vitiscum braffica inimis , citiae, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;225.28

Vitiligo* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;108*55

VitrioJum, 27.45

VIcera, iB-io.cr 155.55 Vlceramaligna, 115.57

Vlcuspalati* 580.22 Vkerum catalogus.115.18

diffèrentiæ.Ibid.22 des nominationes.Ibid, 51, Vimus arbor* 255.45 Vlmi cortex qu «bus cons

ferat*i4i,i4

Vmbella* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1(^95*

V mbilici augmentum*

iO4.2lt;y

Vmbilicus prominêsuel prociduus, 104.27

Vnedo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;254,40

Vngaricaherba, 7918

Vnguen* 150.48

Vnguisparsrofe, 44.47 Vnguis oculi affedio.99.

24.cius genera. Ibid.ier Vnguium uitium. 105.15 Vocisiter* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;25.41 Volaticamorb« 594.9 Vndimia, 105,59 Vomitus ucntriculo utis

Iis.575.19

Vomitoria quaedam kuia

Vrinae^r«^, 151,15 Vrinae ardor* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;287.58

Vrinamcientia* 258.51. er 404.15.

Vretica amp;nbsp;diuretica.404, Vfta.115.15 nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(22

Vftio linguae* 102,1 V teri pruritus fymptoma

epift,5.1ib.5. Cö»!^ eiufdem*

Vteri tumcniis fy^r mata. epiUj.!^ eiufdem curatiusii'i^ tione5.242,4-2

V uea oculorfimébri'' amp;eiusaffedióes,9M;

Vua* ■

Vuatio* VuaeCorinthiae.

V uarS ficcarS ufus.ï^^

V ulnus* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^'

Vulneraktslaq«»* VuIneratorSdiaeta. ƒ•

V uluarum procidentia'

104,51?

jfiJi ii7iil’ 1041'''

Zerma Zirbi,

Ziziuae*

Zomeryfis, }ï45'l^^

Zuccharam qw®“, modoconficiatur'’'^' 0-251.41. «Ml 5^

ZuccharS öfSai^ andifferantepiß'’''

mdicislii«^'

eérata.

Pag.2.uer.i8.ben^^ fudationcs. i6i,$o-jbrgt;lt;i^ *”.

«rnvix, non repetitur, ctetfnirtdc T* dentfifperioribuf. jiS i?’^ g£lorum. 330.4- «'‘’’^^ 351.33. per traint. 3^4d‘''^ ceumfolutiuum. 37S‘^°‘^ 37'7.50.cunttat)!(n’ 37i‘f‘^ borojitndmt


-ocr page 29-

IOANNIS MANAR '

'01 FERRARIENSIS MEDICI, EPISTO-LARVM MEDICINALIVM LI

EER PRIMVS»

Io

^PiST* I» adFIorianumMonnnum,uirumdos difsimum,in qua excufatfe de horum librorum æditione»

^^S^.'^Yl^ VETOS futureseflearbitrer,quimeamlianeEpi^

ftolarum medicinaliumæditionemadeo né prebent.

Jut etiam ualde reprehendant: partim,quia in uniuer^« fum ees danent,quicunc^ noui aliquid poft tot,tam^ célébrés autores molirihoc tempore audenr. Supers fluum enim efle,ea fcnbere,quæ fint fcripta»Temera-

^ rium,putare feuidere,quæoculatifflmiilli non uides» W rint» partim quod hane operam, ut in quibufdam ar= S tibus forte tolerêt, in medicina tarnen nulle padoad=

**°“® lunc luicrci, lu nicuinnd idnicn iiuiiu paciu aus ^® oWou^?^^^^^^^^^^^^ mittent,utquædiuturnitati temporis,ôf antiquorum fekdis *°Â“^^°®8*®roæÇ experientiæ innitatur, amp;nbsp;quafi diuina beneficentia infitnui ™^”' hominibusfitcondonata. Necdeerunt alrj, qui me infolentia: audeain ”'^^°'^ ”°^^^ homo, óf uix intra proprios lares (ut dici folet) cognitus, foiofe ^'^'??°^ infurgereaqui autoritärem fibi iam multis annorum feculis præ^ mis« ^? ^’quot;’”’^‘^wplentyftylum:aliquitaquamminus,aliqui tanquamnis nan nbsp;nbsp;f^®”culpabunr. ]\onnu!li docendi modum per epiftolas,ceu in medici pand ^ ^ i'^^^™* ^’^ ^^ caetera ferant,boc certe uitio dabunt,quod nominis aucii mifc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;momentiinuulg3das,uel ipfemet curauerim, uelpers

inisn ft’ r ^“*’”“'^/“”“^*’®^P°“^®’”’) ’■^» ® ullounquam tempore, in pris 5o aud • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ° ftimmè neceffanam p uto,hac in arte fcribere,ea^ ingenuitate Óf keti '^’”^^^’^'^^^P*'æ°cuhshabita,nelt;p autoritatis,ncq; antiquitatis,propter mil Pa f,^^’'’’^’'’’^^*'’*‘ohabeatur» Ex ignauia enim, óf nimia in feniores obferuan cium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’■‘onfolum nihil arti à noftratibusfit adies quado^ ■ r'^*^^”’ commentaria fine deledu ueluti oracula fufcepta fint : licet potfus?’^T ’ ^ harbara,ut intelligi non poffint : ita mendofa,ut quiduis aliud trio a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod autores uolucrint. Vnde fadum cft,ut ca pro arbis dio amp;nbsp;f^^^ ^^ proprium dogma trahat,una^ pro alia regula,uno pro alio ternes ., j Ispe pro falubri mortifero,magno cum humanæ uitae difcrimine utatur, 11,j^^ ^^^^^quot;^ ’ uulgaribus óf fequioris generis medicis hoe peccatum eft, fed óf ab

43 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^°^æ ^^Î^ autoritatis apud primates óf reges fucrunt. Quis enim exs abhincannis plusminus quadraginta,quitumuulgata iHaHips

^'*‘ Arsmedicinalis inferibitur, , ^ 7 tabor- ‘’’®“®P‘'®hcnfa,cuiArticul« nomen indiderunt,inftar Mofaicarum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

innumerabiles efte errores,exnouismos

tut 0*^a ^^•°” '^^^ ^ aperte iam patet,óf paulo poft cuidentiftïme manifeftabi ter jp r'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ecu cedefte numen non adorauit f in cuius tarnen libro praes

per fut ri^’'^”^”’’^”^'*um efte ambagum chaos,óf comentaria quidam nus darin ^/^^ Auicennaeerroribus xdita,óf alianon multopoft aedenda,luce Modieprics 5 l onis tarnenoculis) demonftrabunt. Quis Serapionis aggregationes, in jhiaectdemU gnjp iciummedicamentorum óf figuris óf uiribus dignofcendis, Mathiamep uere llorentitM,^ y üaacum,in corum Óf aliarum return medicinalium nominibus exponêdis,non

-ocr page 30-

lO» MAN A RDI E P I S T. ’ ME D I C IN A tlV# ^ cft fummopere ucncratusc' in quibus tot ferè ede errata q«ot uerbajamp;f ^^^ noux cafligationes^óc noftræ aliquot epiftolæ pala'm faciunt. Sed utGale®» ^ batisjlvazis uolumina praeteream,quorum non adeo frequens ufus, ”®quot;P^ nes cognomento Mefue, tantæ Sif extitit amp;nbsp;adhuc cxtat apud multos exil i ^ niSjUt nonnulli magnæ autoritatis medici fuum appellate cuageuftam nbsp;nbsp;LeJ'

Si

ritiïcuius librum,præter multa Sibyllæ folqs obkuriorajquædam aper«» . ^^ tinere,noftræ in eum marginales annotationes odendunt. Q_uod (i quis creditjibrum eiusapenat,pnmacp datim pagina me non falfum diccre,iMlgt;P^; careat iudicio,manifefti(r«ne cognofcet : ubi fcribit, non ideo purgatorW’’’^jj(,' camentum,humorem certum purgarejquia fiteifimile. In quo diedo apf*^i^ « no contradicit libro tertio de fimplicibus medicamentis dicenti,purgatoru*’^ -ji mina edeattraedis humoribusfimiliajfed fortioraaliquo modo: £lt;P''‘^P'^^jÿ here, non trabt Per quae uerba argumentatiodi!uitur, quam fubobture '^ innuit: Sifimilitudo, inquit,caufaelTet,quare medicamentum humoreiquot;^: ret: ita humor traheret medicinam,ficuti medicina humorem«Huie en®' ,1111^1 rensGalenus,rationem reddit,quare cum duo fint fimilia, hocpoöU«t»quot;’U: trahatur:id fcilicet corum trahere dicens,quod fit potentius : illud uero tranW , finmbecillius.QuarefiMefuasa Galenoprudens dCfeiensrecedif,debu«“^ iiel fententiam eius refellerejUel nouarn contra’ argumentationem excogit^f^^i diderim ego facilius Mefuen locum eum non uidide : quando amp;^ a lijs m'^^j .gif lenilibrosuel nonuidine,uel conniuentcreuoluide pala’m prodit:uteaP jj taurio,ubi maius cum minore confundit,amp; minus omni in re praefert: eum % multis in rebus,maius à Galeno celebretur,ód minoris radix penitus Iis,radix autem iilius in multis cómendetur, Porro de manna Suf fena qnai®^^

Rha idrht» ricidofis. Epithymi.

Capnij. Scammonij.

Votypodij.

fcribit Galeno, quae illc nc fomniauit quidem, Picram £lt; Caiaminthes af^ j^ non bene ex eiufdem fententia defcibit, Mcdicamen de acetofis uocatu«r^^| dam tripheram,quafi Galeni,recitat:quas eius non efle,faufel,fandali,c2gt;’’Pj| been,ambra amp;nbsp;mofchus odendunt,illius temporibus incognita,MuItaß®* ^^j fern afferre,per quae non bonus Galenicus,fed nonnulla potius notandb non bonus medicus conuincitur : quale eft illud : Aloën aperire uenas,o'’ nem ciere : cum,ut Plinfum taceam,Diofcorides,Galenus,ratio SCexpefi®*^ tedentur,quod fanguinem undcquacp fluentem fidat, etiam dperdreatU”'’ .. tatur : quare fi aliquando fedis uenas aperire uidetur,ex accidenti hoeßt,*I*'ij^ 1 excrementaacriora agentia ad ealoca mouet,quæ uenas rccluduntlfieui*’ .! quoque fieri medicinis fcribit Galenus aphorifmo 47. Iib. e. Mixtam ^7 J minus purgare ait : cuius contrarium fcribit Galenus, amp;nbsp;ratione ac wpO^*^ comprobatum.Vcrum hæc non propria eius errata,fed Auicennæ eßfequutus. Inrheouerobarbaricocauereoperæpreciumeft,neipfumit‘î ad decern ufque drachmas femel demus,quod nonnulli peccantes periculum ægrotantes deduxerunt. Sed Diofcoridi 00 Auicennæ potiusst^ jj tes,non tranfeendamus duas drachmas :ficuti nee de epithymoplus q^i'^jDf ad fummum fex dabis,amp; hoc paucis : dante interim ipfo feptem drachmes P jH ris,amp;^ decodli drachmas uiginti/fum capnq,quam fumariam,uel terrae fo®®^ cunt,nifi fupra duas,quas idem Mefuas iubet,uncias dederimus,nullaiTi p^J| nem confequemur« Scammonq etiam ultra duodccim grana dare, nond’j^p eius autoritärem uereamur,cum a' Diofcoride ad quatuor ufque obolos at^*^ jg/ noftro tempore in Italia multi fer upulum integrum fine noxa biberunt. Ap''. matas uero ÔCTurcas modus etiam Diofcortdis tuto longe exceditun In* %|( dio quoque eius fententiae flandum non eft : fiquidem Integra uncia perl^P ,^ purgat,cum ille quatuor aureos nontranfeat, Eupatorium,quod ipfepquot;’^l’J

-ocr page 31-

diol , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^®^^ PRIMVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

^'’«ttfced^’^*”*'*'*” *’“*^ adfcribitpurgandi : imo Diofcondes potam ex uino dy ^quot;^ enim*^^°P^’’’^ ^’quot;’ ^“’^ P^^ turbitintdIexerit,difRcile eft diuinare« Ne« conuenit, tnpolium intelligente : nee cum Diofcoride, ’*‘^iP . ^euocante: folio enim hxepini, illudifatidis confiât, non fern« ^.lin(|«^'*^*^P‘”8®‘cu^dctur quodpaffimin offidnisnune pro turbit uendi« ^’Alia ™’’'^ ® ^^^ dignis intellexfex planta illud accipitur,quæ folio myrti con ’‘'’(laiii'a^’*”^’® pofiem addere,fed fatis hæc funto ad eius autoritatem conuel« ** f^''‘bros^^^ ^^^^ demum confier,ad extirpandos receptos errores, neceifarium ^^^lUtl ’^^f ^^^^’^ cudere, fed etiam in Jueem aedere: cum paria fint, nihil feri« ’'’*’gt;gt;*. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;domi premere:nullius^ nomini quantum ueritati deferen

HippoCTatein,crga quem fummopereafficiebatur,non« *^tito h P®/^”^8lt;t» Modus autem hic fcribendi per epifiolas,prætcr id quod ui« '’Nt(j^^^’®^^eHantibu8 amieis, non efi nouus» Ärehigenes, Galeno tefic, ^®’’' Con'rr ^P'holarum mcdidnalium feripfin Et Themifon, Paulo tefie, de« ’’'^’utemi 5^'” 5 reectioribus uocata,non aliud ccrte funt quam epifiolæ.Ne« '’'’''Hisali ^^'^^^ftaffe barbaris afruetus,mihi uitio dct,fi homo in Latin natus, ''^ton ^’”®‘^® loqui uideor:rurfus idipfum fi ubiqp non plane afiequutus fum, ^•ïslt;lifcit?f’’b’*^*^‘*^3ndus uenio,quac taliafuerunt,ut nonpotuerint bonkar« ^'’am.feiÏ*’ . ”®amp;J‘brisamp; P’'ofèflbribus:quanquam fané non latinam lin« ’Wank ^’^^^cerc cupientibus hæc feripta funt. Quod uero excudi hæc à ’^’’%nk '**’^’®*”’gt;non famæ aucupâdæ gratia factum fuit,cum in his pluslabo« *”*lt;feni ^^^^'’^^‘^^ndumjquam ingenij feirem : ab alijs uituperium amp;nbsp;rifum,non *’^lt;iS0n|?*’^^*”’S^‘^ 9*”'^ ’®™ pJ^r^^^^ epifiolas me infcio,non fine multis erro ^^“rar j?^’^®*’a”gt;,lt;deo uetusmeum infiitutum,quo nihil ad huncmodum ’‘^cfeciir ”^'^®^^ ^æP®^^^“*” cômunicaUCram,mutare coadus fum. Quod ’^gt;1 f ^”'’'’'^ ^perarem aliquos bonæmentis iuuenes,ex harum Icdhonead me« ^1^'tii '^^^^^dos.Seniores autem,fi quis modo fenior hæclegere non dedi '’''’dicir A ^^’^^“^ ^’^ harum ledione pofie lucri capere,ut fentiât quod prouer« ’’’’‘liifti ^^^°*^nia,nec omnibus, nee paflim eflè credenda. Quod autem a' pri nomine in publics illas prodire fiucrim, praeter antiquam ^Mot ’'’’‘^'^jfingularem^ tuam cruditionem optimis moribus, quod hoc ’^ïpü^^^»^^‘URdhmjdlud quotp in caufa fuit,ut me cur fententiam muta ^*fetoi ^n®^“^^‘’^*’c rationes quibus impulfus fuerim,tibi fignificarem. Vale.

”'’Pannnoniacfuperiorisciuitate,pridieIdusSextiles, w. d. xvnu

® PIS T» II. lo. Man'æ Pado. Caftigatur apho« rifmus X 11. hbn tertq»

Iran's Pafte,quod aphorifmi duodecimi libri tertij Hippocratis,tot Ie* lOw M^tur interpretationes, quot fucrunt in latinam linguam interpre« ! J|tes.lnuulgata enimæditione legebatur : Si aufirina hyems,amp; pluuio fa,ac traquilla fuerit. Laurentianus, cuius interpretatio a’ multis etiam ’’'^nu f^ Theodoro Gazæ adfcribitur,pro uoce trâquilla, tepida fcripfit : Leo« ^ran *’i ’ ‘ ^“æ uerba non minus fignificato,quam fono ipfo uocis cuariant. dite^'®®™'*”’i^ ^^d^* uentis:ferenus,qui nubibusac nebulis caret: tepi« tradu(a-**®Ï’‘*”P^^®’*”^’^®*’^“*^g®t‘Q“I^’8’W‘'»’’®/®^^c*”“8f' aut cuicx tot ônæ g^'°'quot;^'Jspræ alijs potifiîmum inhærebimus f Mihi certe Pacte (ucritas ami« '*fifp)d^'^^°'*^^' P’^æI^’'^^nr) nulla earumprobatur:tolerabilius tarnen uidetur, ^’j^nàm ut ucl trâquilla,uel ferena legatur.Nam fi aufiralis efi hyems,quo« à 2

-ocr page 32-

4 10» MANARDI EPIST. MEDICINALIVM j modo traquillaf R pluujofa,quomodo ferena;' N ifi forte quifpiam dix^*^’.^^ fe, ut alqs attp alijs diebus, imo uno codcmcp die3modo auftn 0lt;^ P^'^^'^^y ' modo traquillitas aut ferenitas appareat. Sed uideant qui fie dicum^quo«»® (( fentanea Hippocrati SC Galeno loquantur.Non enim eft iUis in hoeap^f” LJi

mo de ea mutatione quæ in unaex quatuor anni partibus, uel in uno® ^|i qualitate in aliam fit,ut de quibus fuperius, primo ac quarto aphorifmo ei^‘ .ÿ bri differuerint : fed Galeno etiam ipfo tefte in expofitione aphorifinij de j^ji quæin temporibus contingit,hoc eft,in una ex quatuor annipartibusö”''^^: cedentibus, dumuidelicet propriam non habentqualitatem, fedeiuslo^®^’ alioqui nonauftralis amp;pluuiofa, fed inconftans acuaga hyems dicer^'^^' 0,^ minime fibi conftaret ; fed ex pluuiofa in ferenam, ex auftrali in tranquille'' retur. Quod ueronce tcpidam legendum putem, facit Galeni autori0Sgt;T.,|t tio commentary cius aphorifmi ftatim ait : Econtrario fe habethaec t^®P^^ duobus in priori aphorifmo didis teporibus : qualis enim priusin ilJod'’‘^ talc nunc eft uer :quale^uer inillo,talisnunchyems. Verautem pd^’^uil mo,non magis tepidum,quam ferenum aut trâquillum dicebatur,ied ’‘’^j^pt* ’ tummodo SC pluuiofum : ergo amp;nbsp;hyems in hoc aphorifmo auftrina uiofa intelligenda eft. Idem quoque colligitur in expofitione aphorifn’*“^^’ tif, ubi loqucnsde eifdem conftitutionibus, quæfciJicet undecimoamp;^dyji' aphorifmo fupponuntur,nihil addit huic byemi ultra pluuialcm Si ’*^®'^i/ enim : Poft duas praefcriptas conftitutiones,unam quidem,in qua hy®quot;?L plii* lemamp;ficcam efleuult,uer pluuiofum fiCauftrale: aliam in quaconif»«^ * uialem SCauftralem hyemem, uerficcumSC boreale. Ô^reliquaquæ quot;^^t Quae cum fint de Hippocrate dida, in libro de acre amp;locisinfcripto,rf'*^)ilt; nequeipfumHippocratem uocem dtV!«©- addidiffe,quod etiam legend® feftcapparct.Sed amp;nbsp;noftram hanc fententiam confirmât Ariftoteles,no'’‘’^|}(p' mate primae fedionis,ubicaufam corum perquirit,quae in hocapborifo’^^j^pli) pocrate dida funt:nonenim aliud SC ipfe huic byemiepitheton appon'U^^ ^^^ uialis sc auftrini. Celfus quoque bonus Hippocraiis interpres, lib. 2 C’P' ^' quot;nbsp;uerbum hunc aphorifmum interpretatur ; Si auftripluuiae^ hyem«*®® Jf « rint,uer autem frigidum amp;nbsp;ficcum eft, grauidæ quidem focminae qoib«*^||iii' ’* partus,abortu periditâtur : hæ uero quae gignunt, imbecillos uixœ uit^^’ ,„)• « caeteroslippitudo arida, SC fi feniores funt, grauedines atque deltiHatæ® p »» habent.Fides demum graeci codicis non parum me confirmât, qui

Demetrij Chalcondylis uiri dodiftimi amp;nbsp;integerrimi tranffumptuseft:'®ju(;ï fcribitur : «p lt;/fe' wï;©' ó Raponi ngu i7niißifamp;‘ ^^v»T(w. 0^ rcliqua. Vbipat^i^^^ turn,nee plura epitheta, fcilicet auftralis £lt;pluuiofæhyemi encappoli'^'',^/ quid aliunde teftimonia mendicamusd cum Galenus ipfe HippocratuP^ Epidemiarumlibrumenarrans,hunc aphorifmum, uti nuncrecitauim^’polf' nullaadicda uocula,perquamueltranquillum,uel fcrenum,ucl t^P*“ intelligi. Sed unde,inquies, moti funt interpretes, uiri SC utraque lingu^^^^^jnti fimi,£lt; medicina peritiflimi, ut uerbum fuperadderent, quod Hipp^»^ Jif dixeratf Idegocueniffe rcorpropterea,quodincodicem inciderinr,M'\p^; tumerat xe« lt;fV«/le©* : nam à nos in quodam exemplari talem amrnaa^.i? fcripturam:uidenturtamcn illinon c^Vc^f^©-, fed amoto t c]cmentoaft‘''\.p:; laba, l(ljJ}iamp;' legiffe, quæuox Polluci Ponti malaciam, Ariftotcli inP^^^jpp’ modo ferenum,modo tranquiHum fignificat. Qua etiam ufusefl ilt;^^®’,^j(gt; »gt; crates fecundo Épidemiarum libro ficfcribenst Ér ’nx^ivdop w^ï «Awi* ’l^^osfi^l »» yy TKf 'rC^ivat HÄdofjAt, tyi.yóvamp; tK o ^faf/oip dVjïi^ viTté'. Neutram tam^® .j)ii'l fupra patuit) ear urn ledionum probamus,fed uel abradendum iliud ^^'^'f^;! |

-ocr page 33-

LIEER PRIMVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5

lt;’nius,uclutifuppofititium,ucllegendum utrobique «ftW©-, pcnultimacircuma “fxa,quacuoxl]umidum fignificat:uel «jU/ï^i/©^, quæ procellofum, Vtrunque fnim fignificatum fenfui Hippocratico optime quadrat : non dVi/îj^-jCuius utrun« qiiefignifîcatumcumalteroprius didorum uerborum (utoßendimus) ncccila-no pugnat Legitur ÔC lt;)1/lt;4/©- in antiquo quodam exemplari Ivomanx bibliothe^s cæ,ut raihiretulit loannes Hcymus in V fenna fuperioris Pannoniæ inclyta ciuita-Jejiuuenisgfxceg^; Janinenon mediocriter eruditus.Sedamp;proximis diebus Ces nsnolteruirundequa^dodiffimusjinantiquo fatiscodicc eandem fententiam iKtionem mihi monftrauin Priorem tarnen non propterea relinquo fentens ^‘snijceu Galeno amp;nbsp;Hippocrati ipfi magis congruam, utpote ut uerbum illud pes nitus ex hoc aphorifmo deleatur* Porro in alio codice opera Hippocratis continen te, Æ^iav©^ legitur. Quid ucro legerit Caluus,nefcio,fed tulit tcpida,quemadmos dum Laurentianus. Meam autem iam tenes Pade fcntêtiam, quam ft minus pros baueris,mec^temeritatisaccufaueris,culpam in te retjeiam, qui arbitrum me inter tam célébrés uiros eiTe uoluifti» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vale.

E P i S T* 111, Hippolyte Rufo* Quid fit

Eruilia,8^ an bonis alimentis connumeranda»

R-tam elTcais proximis diebus controuerfiam inter te,alium^ perces lebremmedicum,quod tuuidclicct,cômunemfequutus fententiam, ya^ixuidapropegenu uulneratOjefum eiusleguminis prohibueris,quod ’leruiliam etiam uulgo uocant : ille contra ceu rembonam,atque non ^ modo uulnerato illi,fcd ÔC alqs plerifque ægrotantibus congruentem laudauerittquaeris^ propterea in hoc fententiam noftram. Ego uero, non quia tanti mefaciam,utde ueftris difeordtjs indicium ferre uel poflim,uel debeam, fed uttibi moremgeram,fcribamquid fentiotatque hocordineoftendam in primis, idquodnoseruiliam uocamus,noneffe id legumen,quod Arabes,uel potiuslibri jo exArabicoinlatinam linguamquomodolibet uerfijmeSjUel almes, uel meife uos '1 canpneque idquodalmelic, quorum utrunque praeclarusille uir (ut dicis) amp;nbsp;pris !| nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^mrecentiorumturba exiftimauit. Deinde,efto quod id eflet, uulnerato tarnen

i illi inutilemfuilfe. Demum,ne id mihi crimen impingatur, quod fcio nonnullos j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iWiouogitsiyitç folere nobis impingere, quod fcilicct dicamus quid res non fit,nuns

if nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam uero quid fit,aperiam, quo nomine hoc legumen uocatum ab antiquis pus

1 lemtexquoamp;illud conftabitquodprincipaliter in controuerfiam uenit, eruiliam ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uidelicet ipfatn,non effe bonis alimentis connumerandam. Primum non eft diffis

^ ole uidere legenti Serapionem cap. ns. granum id quod mes appellat,oculum ha here dicentem, cum pupilia nigriore, herbamcp cius efle phafeli. Euidentia cnim fjC 40 ’plareioftendit,eruiliam oculum non habere : uel fi quid habet,quod oculus à des ^i fendente proprium dogma forte dici poffit, id omnino nigriore pupilia non cons P^x.Quantum uero phafeli herba,ab ea quæ eruiliae, diftet,ex utriufque afpectu I,(lt; : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^'uis poteft edifeere. Si quis tarnen uifui non credit, guftum confulat. Scribunt

fiquidern Auicenna8lt; Ifaac, in cortice mesefte ponticitatem.ltaenimipfi appels ponheiwr^w ^ lant cumfaporem,quem Graeci spvtjivoj;, noftri acerbum nuncupant: qui quis ppg,-. demeft fjpor linguam uehementer aftringcns amp;nbsp;ueluti ligans, qualem glandes

maximepræ fe ferunt.Tam aliénas eft autem hic faporab eruilia,quàm ipfa à glandibus.Rurfusmeseft idem quod pifum (ut infra probabo) fed pifa non funt eruilia noftta.Scribit enim Plinius libro duodecimo, pifa habere angulos,ut cicero cula, quos in eruilia certe noftra non uidemus, Libro quoque decimoodauo, de a 5

-ocr page 34-

6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10, MANÄRDI EPI S T, M E D I CI N ALI V *'^^^^ eruflia SC pifo ceu rebus diuerfis ait,quod folio confiant longiorc. EtTheop” ƒ pifum multifolium elfe diciqterrcnum, amplum, adeo^ uagum, ut lod”quot;^ impleat,ctiamfi amplo interuallo fitpofitum : quæ nofiræ eruiliaeminitnty Liquet ergo, quod cruilia non fît mes. Quod uero non fît id quod Arab's * almelic,non alio quam Auicennae ipfius tefiimonio probandum : is nbsp;nbsp;j/ fecundi libri,ex fentétia propria afierit,almelic effe erbum,ut ibi legitim’'’^j-[gt;'' ro erbum,de quo ibi Auicenna (orobon Græci appellant)nos eruum,W'’' p^ uilia noftra,quam mes Auicennae diuerfum, adeö darum efi, ut probat® ^■ egeat:iumentorum enimpotius quamhominum cibus efi cruum,ert*quot;‘ ^ nes libentiiTime uefcuntur.Hocigitur ceu notum rclinquentcs,id poti^^y mur,quod fecundo loco propofuimus,probantes rem quam mes Ai«cty^ cupauit,maximedum recens cft(haccenim in côtrouerfiam uenit) nond’^^,^ uulnerato in neruis congruentem : quod ita colligimus. Ratio uidus ^^^®L(f Vi^utratiouul cafuperflua dimittens,inomnibusuuIneribus,ÓCpotiffimuncruorum,®'||^ neratis come:» da eft,ScdGa!enotcfie,primo alimentorum libro,capite defaba, omnibiJ5^,x wens. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus qui uirides comeduntur,antequam maturentur,6C cxicccnturjhoccf”;^ efi,ut alimentum humidius,SC multis reduhdans fuperfluitatibus praf^dt^jjii! quiequid fît mes Auicennae (Icgurfien enim certe efi) non potefi uulnci'^^‘’’j,^ ÔC immatura,qualis tuncerat,conuenire. Praeterca confiât confcrcntiqit^ (^■ij' tur à SerapionCjCapite de mes,ex fententia Galeni,cum uerbis ciuGilt;tnJ^|^ lib. alimentorum, mes Arabum eflê pifum Graecorum, Quod cum ß® dum totam fubfiâtiam fabis,rei non bonæ feribat Galenus, nifi quod Si^nonabfiergitjUidetur tanto minus quam fabæin cafunoUroconfery.pf? magis tergendi uirtutepriuatuefi. Par urn enim ex minori illa inflationt'^ ^ ftat.Praeterea cibi qui non conueniunt fanis,minus conueniunt »grot^^^ cibi funt : fed nulla Icgumina quatenus cibirationem fubeunt,funt ^^ni^^^ jgd tia,ex Auicennae fententia, capite de eo quod comcditur SCbibitur: ergoquot;^^; tis, Scripfit etiam Galenus primo libro deuidiu morborum acutorui”’’^ulj etiam ipfis frumentacea omnia (nomine frumenti ad legumina extcnfo)tt G acutis morbis,praeter panem,alicam,6C ptilanam. At fi mihi opponas Atü*^ Serapionemep dicentes, quod mes fit boni fucci : iterum AuicennaW 9^'^ jf inlocislibrifui, cibum exmesaegrotantibus exhibentem: dicafn,nona^ jÿ! immaturo,fcddeficcoacplcnématuro fuifleloquutos. AlioquijUtresbo^. fît,non fiatim fequitur,quod fit bonus cibus, cum poffit SC qualitate,amp;d’^^ nisduritie, ÔCobftruâione,aIiabe rationemultifariam obefTc, Bonus c^'y multa defiderat : quorum unum fi defit,bonus efie non potefi, Sed amp;Ilt;b.4-|,p du morborum acutorum,legumina uniuerfa ceu fuam fingula maligfit’^ySi bentia, penitus à confortio bonorum ciborum eliminantur ; cui fententia alioqui Hippocratis aemulator, libro fecundo fuae medicinae apertiflint^'^ ^^^1 Notum quoep 6C illud ex Epidemiarum libro,quam male his fuccclTcrit) ƒ j^ no legumina efitarunt i quod etiam Galenus repetit in Aphorifmis,Qp*^ |p(f tur mes Arabum fit,£lt; quiequid de eo fenpferint Arabes,ufum cius,pr^‘^ qj; centis,in uulnere neruorumelioribusauionbusinnitcns nonprobautnni'^z,,, nam uero nomine hæcres abantiquiscenfeatur,quameruiliamPlint)f^^jjiF li,uel parum abea (ut fieri affoler) defledcndo,rouiliam uocant, pifardos j rodionos alrj,hoc operofius efi ualde iudicare,Si enim uix polTuntiHa ’§ j ^ ab antiquis fummaartcefFigiata,£Cueluti fuboculos pofitafunt: quanto 1« ^^^ fius fuerit legumina agnofcere,quorum illi uel nomina tantum, uclnatuf’ ’^ quali forma conftarcnr,ofienderuntr'præfertim nofiro acuo, quofimulf^® j nibus,multarum return cognitio interijt, Adde quod SC Galenusipfc^nt^g (^

-ocr page 35-

Io

'quot;'^'J'detura • ' ® ® ‘^ PRiMvs, 7 ^‘•indecfti^-^^^^“^®^® “0nullaeorumperucft^ans,flidubtantidcmuin ’‘‘ 'is defjjiij ^’’j*'fimflior« Quod non alia ex caufa puto accidiHe,nifi quod antiqui ’’f'*®®c«ton f L ^^^*^^ ncgligenriorcsj quæ in propatulo SCaffiduo hominum ^uotriaue g° '®^**^ Quod ÔC Plinius quodam loco animaduertit. Sunt tarnen P^faftus 5^ ß^ *”^ mouent, ut eredam cruiliam hanc noftram elfe id,quodThco ^^^^kebaty ^'■’“^°^’chon uocauerunr, SC Galeni tempore phafeolus, uel I03 “^'^liliq W a Theodoro flliqua appellatur : quanquam(fi à tanto uiro diflena P'^*iernom l^gumenmxta latmos autores. Quod uero P“^®emou'’ '^{“quot;’’^uod nulli altcrius leguminis nomini magis quadrat, præci^ Q^odfiinw**! ^ 9'^oddedolichisfcripfitTheophr« 8. de lult plantar urn libroï quot;’’*' 8^ uerm^ °^gutn lignum quis cos afFigat,afcendunt ÔC frugiferi fiunt : fi non, •ß confetiot*^ °®’'^^^“ntun His fi addideris Galenum dicêtem,dolichos in hors waripolTr« yr^^'^taaluiexcutere, amp;nbsp;uix ob redundantem humiditatem confer

to

Sf“^ Utn ir P’’°^^o huius dolichi proprietates adeo huic noftræ eruiliæ con « Pf^pfiùniP^ ‘’J^^hJeguminimagis. Adde quoque,fi placet,amp; aliud dolichorum

4^0(1 folie« ■ft'” TheopbraftOjS^ Galeno,fecundo Iib.de alimentis fumptum, ^^2 mand '^ °'^ folorum,dum recentes funt,fimul cum feminibus filiqux quo«

cuiusproprietatis appdlarieos lobos fcribit Theophras

I'^uasf^u^'quot;” Actius. Eruiliæ autem folius inter legumina cdi ab hominibus fis ^ wââàn ^^'^ ^’'™®®»**®quot;’o ^ft 9“* nefciat : cum 00 crudac aliquando ab ociofis, “®ngt;c mand ''^^^’^^Rf^^o præfertim ex eis delicato quodam pulmento, libens Noliintam^*'*'*''’’'^’®*’***” ^®8“*”*”“*”'^^*^“‘®''”®^“”'’“™®”*°*’“”’ proiedis» ^^Galen '** ^^^^^^*^quot;»‘bi deuerbo calumniam facere,quod dolichondixes dmuseni ’'^P^^bus fuiirenuncupatumphaleolum,qui fitaliud aberuiliatdis

f^olus ueM r *””*” ^^‘ïquot;quot;quot;» ’^ud effe legumen quod phafelus,aliud quod pha Phaf^lu^’^Uui

numranr • *^^’^^'”’*^ phafeolum effe idem dolicho,ut Paulus poft Gales aphafcolo, *cninun quot;^'^^^'^‘P'^3felurneffe,quinunc uulgo phafeolus,quem amp;: Virgiliusui à lobogr^^'”'^ Quod fi animaduertiffet Serapio, fub lubiæ nomine,quod certe ïo fudi(rJ*n’‘’®“^^®’‘^quot;‘quot;eftgt;pbafeloscum phafeolis,idefteruilia, minime cons

p °*^^^*9uoque peccarunt,qui noftro tempore Diofcoridem interpre

nomin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;licet,quantum ad resipfas probe internofcendas conducat SiinituT “”®’’’8^quot;ba,quam tarnen nonnulli hoc tempore penitus afpernantur. Galn'' jPf°^^‘‘'^quot;s)eruiliæ funt dolichi,quis ambigat malas effe t cum fcribat

*’”™^05 multum effefabis détériorés, quæ dubio procul mahscibartfs

miTÎ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*vvauiVUl lUKlUjCUlUS^lUUÄ UUlUClllt;t UcW lUI ipinilUâ ♦ VJUUU 11«

V ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;initio propofitis cum abfoluerimus,fincmiam cpiftolæ faciamus.

3'e, öcnquidadhucjuelinhacipfa quæftione,uclinalia quauis medica reambia ràiBÎ^^^^^^^^^^^*’^ * ^™'^^ *'°” pigebit (ut tibi morem geram) pro ui«

EPisT» 1111«. P.CrinitoFlorentino, de Manna.

9 Vm heri uefperi poft ægrotorum uifitationes ad feplafiarium qucn* 1 dam de more diuertiffem,accedit repente Florianus meus, amp;nbsp;bonarS iliterarum Si dodorû hominû ftudiofiflimus,manu gerens forma ens jehiridij libellum. Ego fititor alioqui rerû nouarû,percundor quid rei, undc^ accepcrit. Ait dialogs effe de fculptura, à emiffe ex quodâ bi hJiopolaftjbecQj^ indicat)qui illum fimul c3 nonullis libris Florêtiæ formis excus {is uenales haberet,inter quos recefet Criniti nefcio quid. Audito Criniti mei nomi ne,fiaiimaduolo,magna^ cum uoluptate librö tuS de honefta difdplina reuoluo.

-ocr page 36-

I 0,

jîANARDI EPIST, MEDICINALIVM

capita percurro, üniuerfa dcuoro potius quam lego. Deus bonc, quae copia,q“ uariecas, quàm multiplex ledio, quæ obferuationes, quam pura cafta^ n^ra^ Agnofco in his Criniti uiuax illud ingcnium,profundam memoria,acte iuoicw inmentem fubeuntnoftræ illæ propter Ami ripas deambulationesJcrefdtar (quoniam aliter non licet) uel in ipfis mis cômentationibus teaudiendiuiaen ÿ Libriim igitur domum mecum porto, occipio legere cundatius,mod(^oc,fli^^^ illud caput ; tandem, nefcio quo modo, feptimum caput libri ultimi onendo. cenfus nouitate tituli, magna attentione legere indpio: uideo infdos,impi^ ignaros uocari medicos, quimannam,cuius nunccômunis ufus,ante G«^Lj ; pora ignotam Italiæ affirmant. Doleohic fimul Ôdgaudeo» Doleo quidï^’ ^^ eorum numéro hadenus extitiffe,quos uideo proteri â tc,ôd floccificriyau ignorantiæ nebulam per te mihi abftergi. Non enim ex his fum,qui fibip»^^, malunterrare,qua'm altcrius cedendo ingenio refipifcere. Pergo legere,au*! T Tiberio imperante mannæ ufum à medicis probatum, licet alio nomine earn ^ larint. Probari hoc magna animipropenfione expetens, uniuerfumcaputP ^^, go teo tarnen Iedo3non minus acanteaprobationes defidero. Siquidem qy ,/ te ad huius rei probationem afferuntur (amico uera loquenti ignofce) ‘’a*”’/j» quaquam fatisfaciunt. Nam Celfus tuæ fententiæ adflipulari (ut dicis) '”'quot;quot;” .ÿ detur.Ledionem cgoinprimis deprauatam,utalibiplerunque,itacolocoP nbsp;nbsp;nbsp;^

Celfilocia feribendum^rhos, uoce quidemgræca,fed quæ,ut inquit Plinius,*’^“quot;1(5, emendatur. men non habet,fignificat^ eum frudum,quem Arabes amp;nbsp;uulgus nunc^ Sumac,ros rumfumac dicunt,olimobfonrjs Ô^pellibus,nuncmedicinæferuientem^“'^^; SynacM. ÔC Theophrahus libro tertio de hiftorijs plantarum,Ôd Diofeorides libre pa® J^ Galenus odauo, Ôd Plinius libro 24. abundefcripferunt:ait^ Plimusq“® ceribus medetur manantibus cum mellc : quæ ferc funt uerba Celf P j «.j^ ta. Galenus quoque «^'ijßaWiflfzÄv« fcribens, Syriacum eum nuncupa^Sed ^ ra amp;nbsp;genuina ilia ledio,certe nullus in differendi arte uel mediocriter erudi gt;nbsp;ea id affirmabit fequi,quod tu contendis, rorem fcilicet Syriacum eo toco^Ç®^ intelligfquem Hebræorum monumenta,ód recentiores medici,mannamUquot;^yj , Nihil enim uetat uel aüam quamuisrem,uel ipfum rhoun intelligijpr«^®*^^^ in libris recentiorum medicorum pro rho, legatur aliquando ros Syriacus, ‘ f apud Columellam amp;nbsp;Palladium. Nee manna intelligi apud Celfum po®^®^ fcitiarei medicæCelfus ipfenotetur.Quæ enimuis mannæhuic nofirï,^^^^^ oris ulcéra, de quibus inibi fcribit,pereamfanefcantf autquodcumam3i'^^^^ bus confortiumf Quanto igitur melius,peccatumuniuselemcntiin librar‘“^^ tjcere,rhunq5 ipfum, rem à Galeno Si cæteris in ftomaticis pharmacisftii’’*^^^^, laudatam,uei legere, uel intelligere,quam Celfum ipfum facere, alqsautot» ^ tionicp,ac fibimct,parum confentanea affirmare f Diofeorides quoque »^ ad Arium vr^i v/nj mt^ikhs libro,tam nominal earn qua de quæftio efl 1^^ i^. lt;nbsp;quàm meam hancquam nûc fcribOjCpiftolam : fed eo ipfo quem tu eft cap. 84- de manna thuris,non de manna hac recentiorum fcribit:quoop*' . adeo eft darum Diofeoridem ipfum legcti,ut mirari fatis non poflîm,te,q'J^ ^^ latifîîmum femper agnoui,in tanta luce caligafle. Scribit enim cap. ’^’’^Î^iiii» altero,ideft 8). 7p^^ilt;fÂois Aif«iff, deinceps uero 84.. 'zÿi nm/vKfÂtJiKoe,^^^^ ^^ « dum Î (aewvx JèÂtJiàvv,(I}iKi(iôs^y H ^dlxit 0 i(ScS«p«^iy}(0veßo@', Et pauds’fî^ J! « p.iay?s(ri Jî lt;^ioi Jh^i^avm, ^nivlai 'TClTviv/w ff^o-uirf/SiùiuJ, usà yvQnigt; Quæ retC ^^ bum ex uerbo quæ per te allata funt,ex eius fentêtia.E quibus non l’^^^^L)? quàm thuris eum intellexiftè nullus dubitabit,qui fciat idem efte apud ^’'^^^_jlt; Hx^/oy feu Äißcufü'nii, quod apud nos thus. Videat^ poft hoc cap.Sy in ris fuligine traâatur, ita ut quatuor capitibus uniuerfa thuris materia abw* -.;

-ocr page 37-

LIBER PRIMVS»

’’®«» inlib. d '’’5'^®“®*^'^ hanc uulgarcm mannarn fub hac uoce nominaukjïcct ^otcrtioîi|j**’™®?^»^P«‘ï®mcMc»î‘Jlt;QU*d tetigerjt,cumalibi plurics, turnden P'*” «a doce^° r^* ^'^^Tr^'ltwsft^i/cv, mannæ libani mentionem habet, im^ ^^15,0 '^^ f^ppuratos tumores poft fedioncm, quam amp;nbsp;définit «maamp;a-nct

^“^ ^etno^'^’” *^^’*” Orpheus inter thymiamata(ut fcribis)refert,quis utran* ^'^thuns nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^*'^‘^3t effe excribrationem amp;nbsp;puluifculum quen^* ^’^'S^r^nin ^ '*®*”^^ idonei,£C quem adoleri aris uetuftiffimum fît,quam hanc

^^^^8foto P®®““5 inodora,fuffiri^ contumax ac inepta, Ô^ quae in ufus po^ *° ®tqiJtDiof***’?^'’^® facrificia deorum uenire confueuerief Neq^igitur Celfus, ^«mftiuKJe^*^^^»^^“*quot; ^^‘l^^ Orpheus,quorum tefiimonio niteris, id probat 9“3ninun ^^‘î^’Q^ contendis,Tiberio fcilicet Caefare imperâte,mannam hanc,

«nu8,iaaon‘• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’'■®scft)Icnicndam exhiber ‘®ï« dem ” o'*^ ^^’^ ^“‘®® medicorum. Quare fi quas habes huius rei euiden^s •^am fae} ƒ'^ '^^^’°'^*^^ 3 ^3S feribere ne pigeât, fîmul Manardo tuorem gratiffî=»

’’ogt;nonfu ’'^®'”’*^^ueritari patrocinaturus:nifi enim fortiores rationes uide^

^^‘■^^^*^“®’‘î'^* mannarn hancinter ea repos

^uiôühu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^“^^'” uenerunt medicorum. Nifi forte quifpiam antis ^'’1 aban ^.®®^ fylueftre, ut Sudas, uel mel roris aut aèris, ut Galenus, uocas *° gttibimu^'’^^®”*“*^^ ^“^ “®^ nosmagnoperc (ut alias oftendimus) repus Vale.

P ^ S T» v» PatHro medico Mantuano,de tempe ratura Populbamp; medicaminis ex ea paratû

Van's quid fentiamdemyracopi,quodpopuleum unguentumuos fäntjtemperaturajeuius apud officinas communis eft ufus:quoniam dgt;^c«pôôo oita fît,altjscalidum, alifs frigid um a Air mantis l^us, Setibam quid rentio,iftud in primis præfatus. Ambiguitatis caus - fammeputare, quoniamde Populo ipfa, rationibus infra dicendis, niodi ?’?’*'quot;‘« Nam fi frudus illipopulei, quos oculos uocant,uel frigidi, uel ne c^d u ^’^nantur,ôi pro papauere rubro, hoc eft,ut multi putant,anemos medi ''^^^^’^^^’Uteerrupti habent codices, nigrum legatur, non erit itafrigidus tn® A ^’'^^i fr^’dum non affirmer. At fi Galcni communem tradudionem, Pes W u’''®®5 ® ^“° Conciliatore autoritärem fequuti, Populum in tertio ors niât ^^°^’® locauerimus, res profedo digna erit, quae incontrouerfîam ues j Ufpoteuel fupputatione calidorum frigidorum^, Ôd exado utrorunque Pd7T’'^^ ‘^’^P^*'*’^^nto rationi innixo,decidenda. Sedmiffo in præfenti ferus 40 Sa ° ^”°^ fauîinio,quod quifque Alchindum, uel Auerroën, uel Gentilem, Ôd ^^onarollam,uel Maiolum tuum fcquutus,modomediocri fupputandi péris j^^’'011 carcat,eumftylo ÔCabaco experiri poteft. Illudpotiusquodte defideras '^‘■’^*^^^ ^^ Populi temperatura,abfoluere enitar. Vulgata igis ^ 'Jileni interpretatio, calidum in tertio ordine ftatuit:græca ledio, in primo î ^^ ’’fdor, non facile eft indicate. Siquidem non uideo, dieet quifpiam,cur bac in « ’'^°''tatnGræcusquam Latinus, uel Arabs librariuspotuerit hallucinari(res 5 ^'’05 enim eulpa potius in feriptorem quam in interpretem) cum non pofs ^’quot; interpretandi munere quomodocunque fungitur,adeôexpersenè Ifteras *'u®,ut J, literamquæ tertium,ab «, quae primumdénotât, non internofeatî ^f “ non per notas, fed per didiones fuas numeri exprimantur, quid Tt^Z-np^ wqwd ^(75j/ latine fignificent, non intelligat;alioqui neceffe fuerat, cum fimili

-ocr page 38-

to IO. MAN A RDI EPIST. MEDICINALlV!^ ^ errore alijs in locis femper lapfum effe. Augent fufpidonem erroris cmplarium, Oribafius graecus amp;nbsp;ipfe medicus: turn Serapion 8^ Auilt;*®^l gni uterque nominis inter Arabas, quorum illein prima parte Iuæag8''^%(flf'’' medicinis in tertio ordine calefacienubus baururn romi (fic enim ipfe Plt;’P jj^ö»^ gram uocat) connumerauit. Capitequoque 27s- fecundae partis,idem u^ lentconfirmauit. Intclligere autem iplum per haurumromi Populum n^ ^j? eftjCam quae graece cu.yet^®' dicitur,uerba Galeni 8C Diofcoridis quae t®^?^ oftendunt. Sed Oribafius in lib. 2. ad Eunapium,amp; lib. 15, ad lutonom Y^gt; inter calida tertq ordinis computauit. Auicenna autem cap, 544. fe*^’^ ^^ nomine Hauri romani^ôô $10, fub nomine N ucis romanæ, de eadem fc*r (jji^ quod calefacit uehementer in tertio. Quanqua nefcio fl ulla in re tarn ^^^^^^^fif^ parum fibi conftans fuit, Nam praeter loca fuperiusallata, bis quoep^^*^’' j^»’ busnon eadem fcripfit. Capiteenim 311. fub nomine Hauri, confundii^^yj,;;J alba Sgt;C nigra Populo à Galeno SC Diofcoride diuerfis capitibus fcribunttJf'^^j.^ haurum aequale,0C ad paucam deelinare ftccitatem,nec efle uehementis c^jij) Capite 374-dicit,Carabc(quod quidem ipfemet cap. 551. fcrlpferat elfe ri romani) efle ealidum parumper:8C in libello de Viribus cordis,quo^^ in primo gradu,quod tarnen gummi cap. 54-4. dixerat calidiflimum. V^t^^oif nantia haec,tametfi ei deroget,ceu parum idoneo tefti, in ea tarnen bafio,Serapionl,8C Galeni uulgatæ tradudioni conformis cft,quoniam^^ ^np habet fecum fenticntes,eius teftimonium penitus retfeiendum non uid®*?’ ^ igituriudicadumf' An uni fcripturae magis credendum,quia græca eft^^Lßt’' buSjSC quidem eelebratis medicisf Profedô uereor,ne fi pro Graeco in l^^gjJ^ rimus,abamicisqui nos de gr seit ate infimulant,iure meritöderideamU’''^' yii examinemus, an Græco idoneus aliquis teftis fubfcribat. InuenroquideO’ jiji Arabes à Serapione recitatos in cap. 17s. quorum unus temperate «^^f^ pauca frigiditate,alti frigid3m,ficut SC Haliabas,affir mant. V eruin cum®.*j^ loqui uideantur,quod ipfi crabe, Uel carabe uocant, SC quod falfo gumn” ^^^j; rentur,fabulofo fcilicet errore,àPlmioSCareipfaiamdiu explofo,jp^' fe monftrant quibus credatur.Confulendus igitur naturae codex,cui ’■^quot;^(^ poflumus,nec debemus : hoc eft,Populus ipfa,qu3m utiqj non necelfe«^,()( propter Eridani ripas degimus,à longinquo petere.Sed certe nature h^quot; do fcias legere,oftendet, ad tantum caliditatis gradum hanc arborem no ^ inter medicinas tertij ordinis debeat collocari.Nam quis rogo Ïapor,qnis nbsp;nbsp;(^

demum qualitas,tam praecellentis earn monftrat caloris f Ne^ enim rata,neque eximio aliquo fapore praedita,fcd dum guftatur, primo qu»^ ceaftringit,poftea amaritudinem quandam fubobfcuram inuehit, olfad^ non infuaue,uerum exiguum id omnino repraefentat.Sr quis uero uia Galenus monnrauit,incedens, experiri earn in corporibus temperatiSjdi* nbsp;nbsp;^

tis,ægris^ uoluerit,calefacientem non ualde inueniet. Paulus praeterea o^jp Galcni fimia,calefaccre earn fcribit in primo ordine : cuiConftantinusQ^g,^ nachus confentit. Volunt leges,eum qui femel malus fuerit,femper nere effe praefumêdum malum : fed Arabica ilia Galeni æditio,non ^^‘^fLjiii’’ fed fere flngulo quoep capite multifariam labitur : unde fit,ut exigua d^’^^ buenda. Numeraui ego eadem pagina,qua de Populo fchbitur,errores p^ƒ quinquaginta : inter quos capite de Lolio,quod Populum proximopgt;«ç ^^ tertio ordine primus fcribitur : ut minus mirandum fit in Populo proP*®“^ tertium:quodcerte uiderepoteratismcdicus,qui eaGaleni uolumma^yy quæfunt fecundo loco for mis excufa,nifi omnino cæcus fuiflet:cumGa^ ^• initio capitis dicat,lolium efle ealidius iride,SC proximum medicinis acuos®^|(!

-ocr page 39-

lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER P RI MTS» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' It - '

^^F H**’^^®’^^°^ i® lt;:4cc libri fexti deeft pars capitis,ubi de gingibere agis ter b ^^^*”^^P^ capita mgintitria. Vide igitur quàm temere, ne dicam impudent lt;1* nbsp;nbsp;finx ®?'^®®“‘■‘■“P^o’’ potins quàm corredor, mânes Galeni fibi apparuiflê con

iquot;** f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uolumen obtulifTe* Et ne me etiam putes hæc fingere,fub^

dyfar™^^*^*^ défunt. Ea funt huiufmodi î De 2ÿtho,'ferménto, mentha,hes gt;quot;* nbsp;nbsp;nbsp;mcftico^?'°‘^^°* bemionitide,herigero, eryngio, tha!ietro,thapfia, lupino dos

ji'' équinof • ^^^thlafpe,laduca,thymis, idæa radice,uifco,uiola,caudaequina, lt;lt;* nbsp;nbsp;nbsp;dat non'^''*^’°’*^®“’^^’'‘^Py*'°gt;^a’*^ Quis igitur graecae ledioni non magis accC

{^ 1° Arabi ^?^ ^ff^'^di diferiminibus fubiedæ,quot communis illa, quæ ex græca ad ^'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adnoflram linguam peruenttfeo^ feculoquolatinæ Sc:

Ji^ mum amp;ræ P^^*^”! ierant. Quac etiam græca ledio Paulum medicum grauiffî= i(^ de fini ^??^’’^dnum non ufquequaep afpernabilem,confentientes habet. Ads ’lt;1’ cibus m^. 8’’æ^“‘”-(lt;iuifquis ille tuent) qui multorum capitum libride fimplis il ubi feri f ^P’^^’j fummas collegit. Ét Auicennam quoque ipfum cap. 551. ii^ tioordi '^?5^^’^^lnslocisdehacarborefcripfit.Quod ueroalibicaliduminters i^ pistrad** A- ^'^’®*®’^®quot;’ P“*° radice natum,ex qua amp;nbsp;Serapionis, amp;nbsp;commua ^ Nam f .’^’®^^’’^ï‘fijlitera pullulauit, ex uitiofouidelicetgræco exemplary (’' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;firmat^S^ ’’®®^perientta cæteris omnibus anteftans,græcæ ledionis ueritatem con

«^ ïo te Don i*^*^^^P°P^’''^*frudusprimumordinemincalorenontranfcendunt,cer ^ dus amp;nbsp;1^ W’^copum frigidum iudicandum eft, in quo præter Populi frus premos^ 'P®'^»tnodice calida,reliqua omnia fint frigida, £C bona eorum pars ad fu ^ hoc eft n ' ^^ °*’dines attollitur. Neque his in hac parte accefrerim,qui non æg«ri, ^ nbsp;nbsp;nbsp;mam fit ^^^^^^‘“munis Populi frudus,recipi in hoe unguento iubent, quos

mutata ^^ ‘^^’^ ’cuces,hoc eft,albæ, quam uulgo apudnosuoceparum,ut fit, calidam^ - *”ttocant,ad frigidum inclinantis. Ego enim leucem quoque ipfam ^ cina n h°^5^^^quot;^ frigidam puto,fcribente de ea Galeno lib. e. de fimplici medi ^ tafuVfe ®’’'^*®’’‘‘î“®’”o^®‘^®*”P^‘'’‘“‘'æ»®’'^ aquea tepida,0^terreftritenua ^ dufde ?K^’ ^ ^^°^ abfterfiuæ uirtutis eft particeps 1 quam ipfe quinto tradatu f Jo unis fe” H ^^ ““’plidbus medicamentis,a calido fieri docuerat i amp;nbsp;lib, de medis lt;’ c ƒ j^^^*ocapatientia,fecundo,eiuimdifcutiendiadfcribit. Inuenio etiam

. ______,.......„_,eiuimdifcutiendiadfcribit» Inuenio etiam

Pudualenumô^ Paulum acopon jïcuyégov, hoceftjperpopuliim;

lt;ft«Ai^b'«i? legifie non memini. Hæc funt quæ de ueftra con trouerfia mihialioqui(ut nofti) occupato in praefentia occurrére« Quæ fi tibi fa

tisfecerint,gracias age lu ci ueræ,q«a:

no?

âem meam radio fuæ uirtutis iHuHrarit ; fi mi^ nus,imbecillitati meæ adfcribito, nonuoluntati»

Voie»

-ocr page 40-

“ IOANNIS MANARDI EPIST®

LARVM MEDICINALIVM LIBER SECVNDVS»

E PI S T» I»

ad Martinum MelerfladiumJIIuftnfs» duds Saxonum phyficumjapologedca»

lOSTRiDiE quamdefenfiotua,Simonis^Piflo*^df tio ad nos peruenit,fortecontigit,ut cum P^dcipewco

, j urbanammllam fecederem.Tuliigitur utrofquelw'^^.; oil cum^natura ipfalititor alioquinouitatis,nc inodopeß'^ 1 fern fine ncgocio.Hoscp curlim primo,atty fere tocù^^ ^5 none perlegi. Dehinc occepi legere accuratius, inter^i^’y .j^éi^ë^i dum (quoniâ non erat tunc in quo me melius exercera taut quæeunq; in Simonis Jibro occurrerent,in quibus aliter atq?

minori fei'icce ueniareprebenfurus Simoncm,qua'm iHereprehcndcntL^^^^y num. Has ego annotatiunculas ad temitto,non quafi rem egregi^ja^t^^^# fed ueluti quoddam mei in te amoris monumetum. Concihaucrat enim te^ dum communia ftudia,£lt; tua in (oannem Francifeum Picum Principe” pjnt;’ uirum uel dodnna,ucl moribus,uel utroep incomparabilcm,exploratai”‘ ƒ* pridem obferuatia : nee aliud putabam deefle ad noftram amicitiam, o®‘’Ly^H ri à me cognofeeres : non cnimuerebar neeflesmeæque redamaturus.^,^^ mihi praefens praeftiterit lucubratio,cum ex fe non placeat,uel uno hoc gratiffima. Vt igitur ab epiftola fumamus initium,Simon Galenijamp;P^tf*^ fis,uulgo Conciliatorem querndicunt, autoritati innixus,cosmcdicosfƒ ƒ quinominum curam habent : in qua certe reprehenfione,ipfe repreheni re non uidetur : fiquidem Ariftotele tefte,qui nominum uircs ignorant) ^ fæpcnumero,amp;alios fallunt : amp;nbsp;ut feripfit Auicenna, ad uocum con^s^* ^ duxit nos neceffitas. Quot enim errata in medicina,in philofophia,in '^ ^ py^ ob folam uocum ignorantiam uidemusaccidererArq^ utexmultisÄ^*^ rabilibus pauca affèrantur,unde eft quod recentiores medici ad diutin^quot; W, rium amp;nbsp;ciendos menfes, filiquæ Aegypiiæ cortieem exhibentjnulla adsp ^yji feu prouocandi faculrate praEditum,niiïquod cognominationeipfa

sHiiiud Aegylt;’ feiheetea filiquauulgóCafiafiftula dicatur, aromaticaeuircs,quæ f^Ia^ .^J* ptußlso Caßl caGæ nomen habet,fimul cum nomine in illam transfundunt r Qui^ ^^gtrf^^ fi^diih. nbsp;nbsp;cundum de medicina uoIumcn,Diofcoridis antiquam interpretationetnj^^^ 111

nis librum deßmplici medicina,fere^ ad unum omnes amp;nbsp;autoresäf ! ufuapud medicos uulgóhabentur,toterrorum ambagibusinquinanit) j.piy, autores ipG,ucl eorum interpretes,uocum fignificantias parum habu«” jpif ratas f V nde errores circa cardamomum,apium maius,centauriuni,rhc^^jj^(|i( cum,innumeras^pene hcrbas,in quibus non modo plehei amp;f uiliorcS; ^' a’tate noftra principes,atep femidei funt habiti, amp;nbsp;peccant,æ peccauer” ^ do ex cadem radice pulluIarunt.Non igitur pofthabenda funt nomio’jf’ j^ medicOjCum human« uit«pr«iudicio in his aberranti. Nam q'-iomûao^^j^;; antiquorum,à quibus fere accepimus quicquid in hac feientia habefflUS f;? ftrosipfosuiuentes,fpretaipfarum uocumfignificatione,ualebimusini j.^f poteft Simon,quicquid hadenusauthumana induftria ueftigaruni,a”^ .|y!t* dulgentia rcuelatum eft,propri) ingenq uiribus excogitare,ut necanö^ py^ dione,aut prxeeptoris adminiculo,ita nee uocum cognitione indJg«Wt‘^0 fedoqui fumus rudiores, malumusde uocum ui efte foliciti,quàni *®^jj^

-ocr page 41-

Q^jp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LÏBËR SECVNDVS* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJ

*‘*funtqu^7^’!^‘ ^^ nónnc in facrfs quocp litenSjSC in philofophia multi erro:« ^^’'^jS^caftf^ • l’óguarum peregrinarum notitiam habëtibus, amp;nbsp;cognofci pot ^^iinter n ^^’^ ^ ^^‘* ^°^ noftro aeuo Beflarion inter Græcos, inter Latinos Pi« '^^^’'■^Uis^ ”^^^^ Joannes Phorcenfis,eius libri autor qui De uerbo mirifico intitu ‘*’’‘WiH??®*‘^^®*gt;®8cnduminEu5gelio,SieumuoIomanerc:inPfalmo,for# , Eiiangelio rurfus,Thabitikumi: non autem, ut latina habent ex# ^'’’I’gt;tïcQ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JocOjfic eum uolo manere ; in fecudo, fontem uiuum : in tertio,

’^°f^f3ftio'^* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;profedo homo uocum negledor : nee communes hofce er#

lo

** '^°®Quifhj ^ 9^*fpiam poterit,qui non fit in perfcrutSdis uerbis accuratus* Neqj ^^fitopcf ”’^f P^tuimomenti contemnendos dicat : quanquam enim unico ele# ^'ïfpirit ^l^f’'^*^^^ prater id,quod ne minimus quidem fcriptura facrae apex, i ^ lumine eft cófcriptus,occafjo etiam data eß uiris alioqui doóis, '^^'^’^phil f ^®®turcxpofitiones,quas non efl precium opera hoc loco récita P'^entü*^ °P”® ^^*^° 9^’°^ errores ex una hac radice exorti fint, longum eflet in ^^Qft^”?^®’^ * ^^^ “®® tantum appofito,alios ad librum noflrum Arifloteli# '°^'Wali' ^^''°*^“teferuabo, Legebam proximis diebus apud Ariflotelem,quar ^®‘ ^faducT ^^ ^^™’chum libro, ea parte qua de prodigalitate agitur, in anti# ^'‘’’P amp;nbsp;id' • ^æ^ “^“^^^ ♦ ^elociter relinquit fubßantia dantes idiotas. (quan# ** '^^ntem dT^’^’^® idiotas corrupte legebatur) quod cum legerem,fiatim uenit in '“f’^am^ r ^'^^ ^°^‘ enarratores in ea didione,idiotas,impingcre:flatim^ cw ^i^uodpr f .’^ ^f^®*^^^ oE reucrentiam taceo) fumpto in manus codice,otFen poiitiisSf ’S^“®^™»w«»ndnnamfcilicetexpofitionem,8Cab Ariflotelismente *’Muafi/^*'^^'^’^^'^^'“^‘”°‘^* * Pæ^*8°® appellate eo loco Arißotelcmidio# ®awqail^*^°®’^^®’ Sl^o^^na fcilicet indifcrete fubflantiam dilapident» Quod ^Mulml' •^*” ^o^auerteratjaut ipfe expofitor,per idiotam non aliud eo loco grae laMid ^'^^P”“’^“* hominem fignificari,amp; ad aliquid aliud femper uocem il# Pattati ’^^*'°’^“’ao locodocetGalenus,intellexiflet,illeplanioremfeciHèt inter# Wet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^‘^^^ mentis fublimitate) philofophi fententiam plenè per#

^° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'8‘^’'’:aius Simon,nominum inquifitionem,quafi fruflratoriam,

^41in”f — ^aodignam,calumniari:c quorum ignoratione,tot in omnibus j^ominuinquU Wülüsi i ^“’^®quot;’“®incómoda. Neep nobis obrjciatGalenum:quamuis enim fitiomedicone^ ^aofam °^^“P®*^^“'am circa nomina fludium redarguerit,at(^ eos medicos qui ceffarin. demedi °P??*” '^ ^lon necelTarqs uerbis confumunt, ipfe tarnen amp;nbsp;multos libros aWsml • °“®nominibus confcripfit,amp;^ prognoflica Hippocratis enarrans,atcp nus no °^P'’’”'™^’®onafpcrnandum hunc laborem docet. Sed quaerenda eate# feren '''M^’^^^aaisinrerumnos perducuntagnitionem.Libroqj primo de dif aut ^^f ,'’®’i^» Occupatio circa nomina,efl inuitis nobis neceflaria.Tanto ji diö ™ r °^^ ^'^^^ Galeno hoc fludium magis ncccflarium,qu3to medicinam, 4c *b”y • *”*™^^*peperit,partim à propriæ Imguç autoribus didicipnos à Græ

tam* H 5^”^^*°*^*^^ ’aaotuauimus. Et utinam fatis fidi fuiffent internunctj,qui ”^^^^^’^ uerfores tantum,non etiam pcruerfores extitiflent, V tinam banr***”^**^ ’^“æ ignari,eius fcilicet ex qua accipiebant, Qi. in quam conuerte# camamp;?°'^'^^*^ P”^'^’®™^ nobis medicinam non modo feedam, incultam,punï intera^n*^^*^^^*?’^”™ ^”^*^ latinam,fed amp;nbsp;mancam, in plerifque mutilamjS^ forafti ”^'^^* ^^*”^”’’^^ °^ P*“*” propofitum,amp;temporis uitium cxcufandi, ouif **’Ï®*®“™ ^^^^^ potuerunt)itafunt fineomniindulgentiailli aceufandi, H taturientem iam und«^ exipfis fontibus,ó^ per puros canaliculos transfluen# em medicinam, türbare potiusmaledidis uolunt,qua'm ebibere, Sed dimittendi “®^*’'^®®imoncndi» idem quippe in literis quod 6C in moribus accidit. Vt enim quifebonosputantjcum malifint,nunquam ad meliorem frugem conuertunturï b

-ocr page 42-

lt;4 nbsp;nbsp;nbsp;10» MANARDI EPIS T» MEDICINAL! VM^ ita qui fe putant dodos^nunquam ab ignorantiæ morbo hberantur. ^^“Jjjeiii^ uero hac in re autontatern tam paruifacimusjquam quod nihili : 9'*’®®y^(()/ didionurnipfeuim probe calluiiïètjnon toterrorumambagibus libres u ƒ Conedidtoris pleflet, Arqj ut ex innumeris unum aut alterö attingam/i trrores. nbsp;nbsp;nbsp;Ariftoteles decimo primæ fedionis problemate utitur, multiplies a

do libro de Iods afFedis,6C feptimo Aphonfmorum,cxpreiram uim putaflet dolorem capitis uehementem,amp; cum pulfu,de pituitaersdundsi ^ Ód eo loei ab Ariftotele intelligi : rem quidem ab Arißotelis mête,^ ueritate non parum alienam.Melius quoque intcllexiflet nonum/dge“ jjp gefimum^ primum eiufdem partis problematajalia^ permuta, quæno ^ celle hoc loco recitare. Satis enim monlirauimus,multum in omni feiens djii x cercler urn uocabula rede intellexiffe,præfertim in medicina,ubi tant® £d^ ' mine in nominibus erratur, quanto cum difcrimine amp;nbsp;aliud pro alio ®^^j(i)^

tum,amp;inexpert3proexperto, ÔC nocuumpro innocuopropinatur:qn^^^lii cum periculo unus pro alio morbus intercuratunSed iam reliqua exaimn Jj prima conclufionc,morbum gallicum, fub pußularum anthematunt,au ^ .^ didt) alhumere capite ab antiquis collocatum affirmât» In qua re peccaflè uidetur,quod negledis his quæ in eo funt prædpua, id eßjartie® Jj loribuSjduris iumonbus,ulceribus^ peffimis, cutis defeedationetn tant ^i confiderauit, V erum hic error illi communis cum multis, quorum opint® liari tradatu lateconfutauimus» 111e uero Simonis proprius, quod autpf^^^ non manifeßat, aut à ueritate ipfa difcordar. Si enim idem penituspet ’^ j^ amp;^ puflulas inte!ligit,quod ÔC Conßantinus,amp; alius Hippocratis inicrp^^-^/ uidentur,dum aphorifmum illum fextæ particule uertentes, T« wA«’“*

» cTOPv^c KVHtrpwJkx, pro anthematis pußulas reddidere, noir fatis «’tpltö^^ji^ tendit. Non enim adeertam fpedem,praefinitum^ Caput (quodprop®' ^ uidetur profiter^ morbum hune redigit,cum nomen pußularum late p^'^.’,,, ƒ nas fub (e fpedescomprehendat» Sin autem Celfum fcquutus, P^®f'*”^jiV.' dam puflularum fpeciem intellexit,a uero longe feiungitur; fiquidem in hoe morbo his puftulis uifitur,quæ ex urtica,uel fudore nafc6tör,qo*® ^ themata quæ dicuntur,Celfus definiuit. Si Paulum Aeginetam,nonm«*^ ƒ definiuitenim exanthemata ulcerationes fuperffcia!es,fubrubras,Ót^aipr'^,M‘ les in hoc morbo nonfemper reperiri,quiuispotcßagnofccrc. NeeiH®'^ ^j^ errore releuat,quod non ümpliciter anthemata,fed cum adiedionespitte xerit : quandoquidem ipfe fibi hanc excufationem ademit,dutn mul^quot;^Jj,^’ ri poße epidemiales affirmauit. Non maior fitigitur ad eer tam fpeciem '|jj^ quando anthemata didmus epidemialia,quam fi animal album dicerem®’'^(i igitur Simon,nee pergat Leonicenum aceufare, tanquam nó defimente^i morbus ißc : quern nee ipfe multo plus declarauit,qua'm fiepidemialeml^ j ^ abfoluta rationedixilïèt» Hadenusde conclufione. Adcorollaria a®cc®^|lt; quorum primo Iniuria te accufat Simon, quafiimproprie loquutum,^®’ fii ßemhäe jüthspÖ« nominabas.Ea enim uox,tametfi fæpc mala quædamn'tt i^jH cismedids fignificareuidcatur,fi tarnen ad latinum transferatur fermotJ^^' gnum, uel mali moris fignificat» Qua quidem nomenclatura,nullam 1”'*’ J^ dari poffie decêtiorem,quotquotillum patiuntur,malo fuo (plusetiamp®* .^^^ uellent) quotidie experiuntur.Sæpe etiam fit,ut peffima amp;nbsp;maligna,ud *” ^ rigera appellata uleera,illi morbo cóiunda fint, Sed hæc leuiculafunt, qui uerfatur, fufpidone curiofidris nominum indagatoris carcrenen P®‘ 1|/ uero inquifitione dignius, an rede in fecundo corollario illi redarguatufj^^ morbum nommantes, epidemialis adiedionem tacuerunt» In qua re,q® gt;lt;

-ocr page 43-

slongc puto abCTrafe,qui clephantiafimjiel faphatum dixere,non uideo tarnen 5™!^®'öciturnitatcepidcinialis reprehendidebeant. Alioqui iuftetaxauc^s eoT •^'^^”^'^°5’^^* demultismorbisfenbentes,qui fæpenumero uagantes fun ^^quot;^^ fiunt,proprio tâtum nomineexpreffo, adqcereepidemialis uocem Ikiin ^ ^^''^•Q-^^'^^uam fi epidemiali uoceproprie utamur,non erit epidemia^

p^iTnW’^danonflraufaius. Optarem autem definillet Simon,rede an

“^^ faphatum (fic enimipfe loquitur,

putol uocanQ dixere, uel elephantum : probaflem enim apertis (ut

*3 fefeur ti ^^’^^'*” totaaberrareuia,fieosputaret nonerrare.Sed obfufeauit eand h ™'^’ ^^^^“ßgt;^gt;more fepiarum, In eo enim quod fe iHis connumerat, œ f ®®P‘‘ofitcri uidetur:ineouero,quod fimilemillismorbum huncfa mterà‘ f ^*’'^^’'^®^“®*®*‘ï“*‘^®”^“* Anftotdi placet) fimilitudo rdatio eft opinion ^^^^”°^“*^*P^“*”*®®““’^“® quot;’^”“5P*’op’'^’”’ apwe propalaret tionem T c °™'^* rationes fuper ea rcfenfit,nec earum eft aufus aggredi folu tionib ™?’“^^caufa fuit,utique fuam debuit dcferere pofttionem,mailed ra« retit’d*^^’^'*®® P’^°P”^quot;’ errorem pertinaciter defendere.Non eft quoquc clTel '’™/®^?’®”fnukorum fequutum Simonem,ubi affirmauit, elephantiaftn bus ttfl^ P®^^tn funt ægritudines longe diffimilcs : eft fiquidem Elephas mor Verfut Sereni • ^ librid nbsp;nbsp;^’*°®®®^‘’’“®*^ep’^ i^^ef faciles morbos cóputatur;imo ft autori sammomd, dus dV i ™'^‘ ®’®^“®» ftiï* Galeno tefte,uel fuit Hippocrates,uel Polybus morbi’ '^***^^’^^ numerandaeft, quidedecus potius funt, quam

*^^ fucrit,puto fequutus eft Auicenna,

^‘’“t«flèaffelt;^toncs,quae cum morbi non fint (fed fupple, de« inf ^P®®'^^ morbis tarnen connumerantur.Neque eft illius libri de paffionibus ylt;pti,uel affedionibus autoritas,quafi parum idonei refpucnda,utpote ex quo

Dat n^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’” ”’^‘^*‘^*^3 autor,intégras fententias,uerba é uerbo interim ufur cia '3°^ ” ^^'^ dixcritjieprx nomen in facris literis pro graui morbo accipitobq« maAuguftinum,colon'suitium,non ualetudinis,aut integritatis fenfuum at^ Lepradedccus jQ ^(.quot;’‘’’^’■‘»njleprain efTedicentem. Scd ScGalcnus uicefimumterttj libri apho« poti^quÀm

’^ leuem amp;: abfque periculo morbum putauit, ut licet uemi morbus ccm tutnir^r^P’’*’*”“®’*’”®“ ^^quot;’^^ æ*^“^“‘^ “^“^ faluberrimum dici poffit. Ve« fenda, mur ^’^“.^“‘^“spenfabuntur : nunc fecundam conclufionem aggredia tuin n *’”^®‘^^*®o“»®o““«Hoshunc morbum patientes,qualcs nosfumusin« Vidi °''r'’'°^?“^’^^u^’'3ntcrnegafl'et,pofreillum apituitainterdum generart aI5f{j™*’*quot;^'”'‘^^^’^P®ß^f®datos,quibuspuftulacapparucruntcraflae,latse,fub« n. °æ’9^æ^iiotics uelfuaptefponte,uel medicaminum auxilioarefcebant,tn cru aa^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dbiantesrcfolucbantur : exibat^interdum ueluti

pituitæ indicium. At fi mihi fortè,tanquam parum neo telü, fidem abrogat, credat quæforationibus,acmaiorû autoritatibus,quae mcoguntjnon folum pofte hanc peftem ab pituita fieri, fed etiam ab ea non in« tem 4*’^^'’’'*” ^ ^““® nigrae bilis contingere. Quandoquidem eius non con« rep?^'' ■ °™^’^^^’^’^^’^”’’’ ’^°^°’'^5, Raze medico tcfte, ab ipfonigrohumo« nis in quot;^ a^”* Qnamrariftïme : ut propterea exiftiment nonnulli non infimi nomi inotal ^”^ ^'^’ ^^^*''’™ ® ^'^’’o ^^ medicamentis fecundum loca patientia, PÜlTc '^^’ï®°*^®^’^cularcm morbum facientium, atram bilcmnon adferi« lieer ’'^°^^^ *^^^ dolores articulorum,non nifi infolenter amp;nbsp;raro fieri pofte intel« fio *'^^’*^^ ^®’*^®*®“5lt;^®®^ægt;ô^ terreafubftantia,ne intime,ac in pcnitas of« i j ^^mbranarum,amp;^ compaginum partes adigatur : qui etfi interdum ab eo fic 'po nntj confiât tarnen hos qui in morbo gallico accidunt,tales non effe, utinde fniperaedidebeantprouenirc : quoniam Auicenna tefte,debiles 6C occultifunt,

-ocr page 44-

ÏÓ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO. MAN ARC I EPI S T* MEDICINAUVM ^^^

fi qui à tali materia fîunt:hos autem manifeßos amp;nbsp;uehemetes ciTcsquo^'^'^”^ ftrant experimenta.Dicere autem aliam eflè materiam quæ doloremj^’^j^ ƒ liqua mala facit,hominis eft dogma poiius quomodolibet tuentis, qu^w ||^' amp;nbsp;rationem fertantis. Si enim ita eflét,mala ilia,dolor fdlicet,ulcéra, P^ “ ^ exaccidenii,atqueut fequens eß,rarenter SCpauciesin hoc morbo lung ^ Contra autem euenit,utnunquam3uel certerarôj in totomorbofepat^’’ ’j|j^ ré ubipußulaedclitefcunt,doloicsinfurgunt : quod certe fignificat if^jjt ud certe aliam ei fimilcm quæ in cute pullulas faciebat ad intima ^^^ । lt;nbsp;jnîeff res excitafle. Incredibilem «ero mihi admirationem parit hic uif»n“’P^'’.fj^(F* demiam hanc faphato^ficenim ipfeloquitur)fecitquamfimillimam,^^' ^jjin» rentes utruncp morbum interßmguidefiniuit: nunc il los intantum ‘^^j^ni«'’ poflilîileiudicethunc fieri ab humiditate, a' qua prima faphati Cgt;J^ ^-Liiclt;i‘' fpeciem fupradixeratdependere. Sed iam rcliqua examinemus. Ad^o ƒ inde medicorum cofugium feferecipit,quafiad portum,uel tutelaremlt;*^ morbum hunc occulta fieriaflèrit proprietate,decccleßibuscorporibii^ ^^jV te. At fi Auicennæ fententiä fequamur,in eo qui de uiribus cordis iow“’*^ mentatio,quam etiam primo attigit canone,dicere poterimus, hafee uires ^.(|^ quas uocantproprietates,non differre à natura,nifi ficut minus com»^’^ gis communi,aut figmento eße perfimiles,commentum^ hominumab * ^i ris quxßionibus feie illarû præfidio releuantium. Scd fint aliud a' natura (ô yfc id magnopere pernegabo) non certe à ccclojprætcrquam ficut ab uniucf ^ji» proueniunt : quemadmodum loannes Picus, acui noßri fplcndor amp;^ perhumano illo côtra aflrologos libro,quem a' tenebris ad luccm mage's *^ii' reuocauimus3multis rationibus comprobauit.Quod fi etiam gratis deW“ J(i rO3Ôf effe illas aliquid3 amp;nbsp;fieri à ccclo,nihil tarnen comparer in hoemoru®’^ manifeßas caufas referri non poflît,uel quod ad occultiores illas propri®^’ j^rti' adafylumfugerc noscompellat. Videmus enim in eopußulaSjartuui” ^^pj^f oris SC pudendorum, SC aliarum quoque interdum partium ulcération^’ ^(ÿ • durosquandoque tumores: quæ omnia accidcre abhumorum uclcop’^u^ uore,uel putredine3 nullus puto medicus dubitabit. Sed prêter eaqnat ®' notaui ego alias fex in hoc morbo mirabilia : uidelicet,quod longus fmin ^ mens: quodnodu magis quam interdiuaffligens:quodferéa pult;ï^[Krill’ SC non nifiraró,^ per longam ualde confuetudinem,per alia membra m j,f transfunditur : quod in pußulas oris definit3quæ etiam applicius medijs concitantur. Hæcautem omnia non eß difficile mediocriterin^ libris exercitatO3 ad manifeßas caufas reducere. Nihil ergo in hoc morbot^^^^;;‘ nos cogat relidismanifeßiSjad occultiora illa confugere. In fecundoucre^-,,/' rio, præter id quod epidemiale genus peßilentialis tandem agnofdt,q‘’‘W^ reciprocate fuprà ßatucrat3 Gallicum quoque morbum ucnenoaitamp;iP^^til' participate. Quod dictum (pace fua dixerim) hominis eße uidetur pat*”” .pjll'' cina exercitati.Namundepeßilentiam3autuenenumeius dcprehenaion'’'^jj,U’ lentes morbi magna ex parte febtem,6C quidem nota dignam fibi aflodan ^jjiJ dunt3difficultatem fpirandi fàciût,SC ad falutem raró,ad mortem fæpc/’’'o ƒ per temporis fpatio perueniunt3 facile^ SCabfque ullocontaâupctn’’ ^ munis aëris infpirationem ab uno in alium euagantur. In hoc uero t*’®”’*^^^ potiusuel iecinotis, qua'm cordis obhefiones uifuntutjdifficultasinceden J quam fpirandi apparet,raróinterficit31ongus eß3 neeferépraeterquadmi^ j' fuetudine, autpernaturaliainficit. Caufam igiturcur peßilentialisdicing _,[,:' ego non uideo,uideant qui acutius cernunt.Parum Simoniuidebaturm ' ^ nicenum iaëtafle conuicia,nifi etiam Picum laceßeret : quem tarnen puto” ƒ

-ocr page 45-

LIBER SECVNDVS»

' V^quot;^'?*Xquamquod eiusfcnptanon intelkxit’.malo enfin ilium infcitiæ, V^^lT^d *^^**^*^*^^^^^^^‘ ^^^^^ utique arbitrer fore quenquam (mododiui

. .®®^®™^^^®maricos opusmundaaure perlegerii)qui tampuerilifu-noft^^°®^ P°^^^^^ fidem mancipare. Sed uide quàm fit foJers amp;nbsp;cat us Simon îddi(!^'-'***’’^’'°^°8‘®®uanitari (ut ciusferiptapræfe ferunt) fitfupramodum teranor ’*’'ή®8®’'^^?® c^m loânem Picum duodecim libriSjquafi duodecim uc^ tendere p ^2'°’^'^“® acerrime dimicanè,non aufus fecum de aftrologica re con=

’’lular ’ ç'^P^^^^*^^^^gt;ÔCfacultatemtutaturû, fiillumdemedicinæinfciiia infiü ’® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^^ fnPicohanc ignorantiarndeprehendiftif Debebas (altem loa

20

quod • ^’^^^^^“^wtatepotiusjquàm cumrationciudicaffe uidereris. An cere-'s”?^^^ ''* fuit,ôd medicina non eft profeffus, ignoraffe earn ilium uis conq inha- ^*^ ®®’?®®®®*1^ argumente Auicennam (cui (ortalïis plus quam par eflet dediff ”*ƒ *”^'’’*”'’®) 9*^^^ regem aiunt fuine,0^ curandis infirmis operam non infr«^- ^^®^^*’’narcoportebit{’FuitPicus,utomnium bonaruartium, citamp;' ”'^'”æ ftudiofus, in eatp arte (quod pace Simonis dixerim) multa amp;nbsp;didia n Sed^^^'^ï’*®’™®“^ ipfiunacum medicorum uulgoadhucfuntinexplora aftrol * f , '®»’‘^ condufionê reuertamur, Putat Simon ex hoc Auicennam mendï* ”*’^^^*^^’°^peßdentiam caufam dixit habere uniuerfalem« Siquista* fcriDufî^^*'*^^’”*^”»‘ï'*æ^“”^ ^'^ ^® uarqs in loeis fuper aftronomica re con aftrolop'’'^^*^®^^^'’’®’^^*”'*^“®' abfuifle ilium à fide aftrologiæ, quantum abeft ticem 0^7^*®’ ^'^’'° ®““n quartOjfi quis nucleum, non tantum uerborS cor AMogU nul proDorn ^f’^“'’’^°'^ioeeorum qui dixerût jin peilden tia aliquid caufæcius non lafida^ oimpeßl’’*^’^ ^^®’*^*quot; ‘Pfeloquitur) aftrologos taxauit, peculiarem aliquam doDri ' ^^ ®ffc^ricem code adferibentesjeum fint cccleliia caufæ tantummo fuminT'^ '^'^S'^^’-^æs^^O'^^n^AiniuerfaleSjnon propinquac amp;particularcsho= ci m quot;nbsp;^quot;^'^f^™* Oralis ucro effet uis iffa, merito cuius ccd urn uniuerfalis caufa di hr ^‘^^'^''’,’'^’'° prime monftrauerat î ubi influxus declarans qui ex mul tar ft fiel mcoituin nosproueniunt,nonalterius influentiæ commeminit, quam cale»

Jo acd ƒ'*** ^*^”'''' ”°^’^° propinquantes,6C frigoris, quod ab eodem difeedenteSjex locou^^^”°*^^g^”^° ^’^^ ’^^ dixerim) in noftra hac agunt regione. Neutre^ luna* ^^ ^“”’’’^^'^ulti ponderis planetar urn,aut magnarum,quas uocant,cons tium maligni aftri feciffe mêtionem,uenenum è cœlo in terras iaculan« fiionàf K ^^'®°P'^^^*^^*^^*^^qwocapitede temperaturisagitur,cumin res notes ™æ^“'^°^'^^* circule fitæ mentionem inciddfet,homines,ait, inibihabt« do im nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ualde propinqui,nifi aliqua de rebus terrenis obuiana

tend P™*^^ 9-^° ’°C®» fi quid aftrologiæ tribuebat, non erat cœleftis caufa retia tio) ^p’’?^’‘i“’P'^’CcrcommunemcaIoris influxum(fiuerafithæc fuperftia «27?™ .?^’’P°®ftemperaturæ æqualitas,imo qualifcunque habitatio,fubmo 40 kilç j^°’^u^quod terreftrem tantum caufam commémorât,floccifacere fe ccc tari '’’®*’’°®ß’‘’uiLDefinatigitur Simon, Auicennæpatrocinio aftrologiam tua alian**^? ^^’’^^^ ’’^ CO ubique uel di(rimulatam,uel negledtam, Addit præterea cubt^ti quot;^ ^'quot;^^^ candem conclufionem,mihi parum crédita : fed cum uideam lu teribo °'*T ^-^^^ ™”™ longius quam præftitueram creuilTe, ea nunc filentio præa aftrologiam fpedant,infrà quoqucloquendi uentib'**°^^^^°' P^” Auoque ratione quæ in primo corollario dicuntur, connia tasrurf***^^ PC’‘®^®fibo,firmatis aliquantifper ueftigqs in fecundo,ubi in oceul bumf ***(propternefcio quæ Auicennæ uerba) referte hunemora am ?^*'‘°c|ua‘’c‘”®^ inprimispeccat,quiaquæ ab Auicennadc putredine f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in hunemorbum transfert. Nam ubi,re

§0) eaetiIthaecargumentatiopCorruptionisaëreæinterdum caufa eft res cœleftis.

-ocr page 46-

lt;8' lO* MÄNARDI EPIST. MEDICINALlV» ^ hominibus incognita: ergo morbus Gallicus ex occulta aduenit codeffij^ ^^ prietate. Sed amp;: non parum nutat aliud quod innuitur, à corruptione W“^ v pendere hunc morbum. Quanquam enim non eft prorfus à rationealK’nü ^,^ tuilïè illum in fui exortu ex aëris putredine uci coalefcere,uel fouefijpofle®^ , fi cui abfque contagione innafcatur : fuperat tarnen omnem dementiam, w^ tur quocunqueper contagioncm transferatur, eandem aeris putredine® yi» ducere : cum Ód lub quolibet cœlo^Së quacunque anni uel aëris confiitutio ’ ^ deamus hanc luem debacchari. Nolim tarnen quenquam exiftimar^j c^ ^! ,(, Auicennahoc loco alFeruntur, ad aftrologiae iudicianæ adftruëÜonem Siquidem per rem cceleflem,ignotam hominibus,non aliud intelhgcrfp^'Vprj eft Auicenna,qua’m quod alqs eiufdem libri locis cxplicauit : hoceftjceft^^ .^ finitamqualitatum primarum menfuram,ex cedeftium acceffu, uelrec^“ ^j rem progenitamjanimantibus interdum noxiam : quam quidem nomlt;na*^0j cultam:quoniam ficuticertam,ac (utita dixerim) pundualem element® y|| ueris mixtis quantitatem fcire (quod Auerrois opiat) exaóe non pofl«®}’^^ | imperfeda hacmixtione, quam aërem uocamus, exadam qualitatum P®” j^i menfuram, certa Së proba ratione metiri non ualemus. Neque entono**” ’ inufitatum eft,pro ccelo,aërem intelligi,Notum enim eft illud Vergüt ^ 5’

» Hocfperemltaliamcontingereccelo» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’

«gt; Atque illud CeIfi: Peftimum cœlum quod ægrum facinScdficGalenUS^^ jiiij Hippocratis uerba primo libroEpidemiarumexponenSjinquibuscoeli®*;^:

» betur,aëremintellexit.Aitenim: Ccclumdixit,iuxtauulgaremcófue® ƒ *• aërem, fupra nos ad nubium ufque regionem cxiftentcm. PofTem equgt;* r^j^ terimpertinentem conclufionem in præfentia præterire,tum propterea^ ^ riusnotata funt,tum relegans Simonem (ut Auguftinum, Gregorium,b’^ amp;nbsp;alios prætereâ,religione fimul amp;nbsp;dodrina eeleberrimos) ad ea qua^ ^ Q|3flt;' poribus loannesPicusexMirâdulæprincipibus, Öd HieronymusSauonaf ^ rarienfts,ex Pra’dicatorum ordine, contra huiufcemodideliramentanup^t^ jj pfere,quorü uterq;dodrina,autoritate,fcriptis,totam Italiam,nedkaor^ ƒ l4(«Hieros uerfum illuftrauit : amp;nbsp;hic praterea cócionandi ui, fidei ac ueritatis «nfep’^’j^if ! nymi Sauo^ tem ufque defenfione,paupertatisdiledione, ardentiflimoinChriftum^,,,: turoU. ligionem affedu, animi fortitudine 0( imperturbatione, primitijs iHûÇ® „i;.-rum,amp;nafccntisecclefiæinconcuftiscolumnismeritô poteftcomparât!:p‘ G tico uero fpiritu ideo illuminatus creditur, quia qua nunc nos infeßant d^ J turbulentie,plures anteannos tota in pace triumphante Italia,proutw®* ijl niunt^ quotidie, ab eo ad unguem fuerintprenunciate. Potcramigü® J ad utnufep preclara uolumina Simonem non iniuria rdegare, nifiw®'*^Ltigt;’ amp;nbsp;Chriftiane rdigionis 2elus,cui fcio peftem hanc aftrologicam iiirijsd‘^%||(; tiftïmum,meimpe]lerent,ut que in dus alTcrtionem adducuntLirJioci^cc^^f,^' rem, Fafcem igitur ilium in primis mathematice,diuinatricis^ aftrolog*^’^ male compadum,^ ex rebus tantum inter fe diftidentibus,quantum dacio,amp; tenebris meridianum lumen aducrfatur,ea facilitate diffoluimus,H^ mone extititcoagmentatus: Mathematica tn in confortiumretipienies ^^^ difciplinarum,diuinatoriamcum reliquis fuperftitionibus ephilofopH^ j^yi ftiana republica in totum relegantcs.Ptolemei teftimonium ceu inhacp®‘ (; ritate fufpcdi,penitus refpuimus. Queautem exlibro quodam Hipp®^ Uf runtur,fufpicionem non paruam mihi faciunt,non emanaflëeumlibmm^ „ pocratis Coi ofFicina,ftcut nee quicquid aliud fub eius titulo efFcratur,inqi‘\j logie indicia ria; fit mentio:quandoquidem(fi Galenocredimus) Hlpp^^'-.nifÜ librorumfuorum aërem contemplando tranfgreflus eft, Quod adeo ere .

-ocr page 47-

LIBER SECVNDVS,


»0


quot;One ’’^’îî®9“’ododiuini,proquotamcncorruptc inuulgataPrognofticiædi- Locta mêdoftn Hit i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hippoc.uel eriä cœh (ut fuprà diximus) nomen inue^ in PrognomM

de're '*®Ï*‘'’^P®^“o*ïcparuincoa(fia,aërisconftitutionêmtclligcrc,quamilluin Kippocratii cd lt;umad’'•^' ^^pl*^*'^^2 facere loquêtcm» Vt uero hbrö illum quafi Hippocratic fii^dtur^ ^2teamii '^^^’^“'^Pæ^'^^^*^° locojnoncccleftemaftrologiamintelligi,fed duTeru ’’’’^^‘^^^mmodOj de qua late libro tertio AphorifmorS, Qi. in Epidemtjs Quutge*^'’^^^^'^^^^*”^ ® tribus hifce libris leguntur fimilia» Quod fi de cœleüi lo

•o

^onet ®°?5®“®ocótendat,non magnopere refiftemusjdum ÖC hoe nobis re^c pra'n,’quot;’°?^5“‘^’^*rous,non diuinaioria ab eo intelligi» Qtiemadmodö enim fu

j^'’’’®P^'’^’3mihi fidem facit expofitioills Galeni,ut ne uerbü quidê Aftro natC i -^'^'æ^P“^ ^’PPoeJegiputc. Quod tanto magis credimus,quato con h^jj ’^“T^nnprofeffionifuilienon inimicu, utpote cuius interdum in fuis fcri

ßuduerir.Inqua tamé

Ado °fP’'’‘“”™®‘l'cus,ucl philofophus,certe paru aürologus, tedimonio etiam

patroni,iudicatus eft, Afferremquæinea repeccafc

jjjj ' * ^'^^Pico in lib, cótraaÜrologos,amp;inter medicos euä à Petro Aponefi, ®?®‘’'*®®ßcabundc demöftrata. A lioqui fi uera fint quæ in libro de enfimis

dem 1 quot;nbsp;quot;*3'‘«vgantpohushdeinuoaieriwpaiiioivgid:,€juamcorrogdnc* uqui ^ 1110114 ’^”^'“''æquot;’otum credidit,quam qui hodie fupputatur. Quare fiuerum ille cortu”T°’”'^^’^’ ^^ ‘^'■‘æ ^“^^ *” “^“ aftrologia,quae ahum fequitur : fi minus, intend' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^^chinä necefledftanqua nulli fundobafi^ins leno nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex Haliabate,Auicenna libro primo,00 ipfomet etiam Gac fusd ^j^^.^^“^^^'^^)^^ P*‘obandam aftrologiæ neceffitatem afferuntur, nihil pror fHididaliconduduntjfedde alia duntaxat,cuipaulo ante locum inter liberal ftesconceffimus.Nolim tarnen quenquam exiftimare,hanc ipfam quæ motus ctituraltrorS,medico fimpliciter neceffariam : cum fit longe aliud,artem quam-P'^melleabfolute neceffariä medicinæ, amp;nbsp;ncceffariä ad hoc,ut autores medicinæ, Suiniinccelebreshabentur,plené polTintintelligi. Inhorumquippe libris multa ^§™r,qua: non funt medico, qua medicus eft, fimpliciter neceflaria» Siquisenim '^^'• oexaminelibret,isarbitroriudicabit,præterDiale(fticam,ÔCnaturalis Philofoc Tiifdplinæ me» P ^^ quandam partem, ac Arithmeticæ exiguâ portionem, quæ funt medico nec dico »«ejlprwi ^^'îtgt;î,pra:terq3Grammaticam,quæ ea folumratione eftnecefTana, quod earn •gnorantes antiquorum monumenta nequeunt intelligereîomnes alias difeiplic nas, decon elle potins medico,qua'm neceftîtati. Nec Gaieni uerba primoTherac peuticesfcripta,fibeneamp;legantur,amp;intelligâtur,contrariS oftendunt.Seddehac rein noltromédicinal! Ifagogico, Deo concedente,ampliter difputabimus.Tecum autem fentio mi Martine (quod amp;nbsp;fuperius dixi) nihil effe in toto Auicennæ uolu mine,per quod credidifle ilium iudiciariæ Aftrologiæ, aut putafle medico neceiTac ’iani,poflît deprehendi ; effe potius,quibus côtjciatur neglexiffe,ôd inutilem penic tusexidimaffe, (^uod uel hoccôftet argumêto, quod nufquâ nouilunium,uel inc t^gt;iinium,obferuariinuentris,autuenar5 folutionibus, alps ue medici operibus, dowicrem tarnen,fi quid aliud aftronomicû medico obferuandû,(quod certe mea fntenmnondp fumma obferuatione digniffimâ. Necquæ exCanticis afferunc tut,noftram infirmant fententiam.Nam de eo tantu libro loquimur,quo fe quinq; uoluminibus umuerfam complexum medicinam gloriatus eft.Quanqua fi Auerc roicrediniusjlibrum Canticorum enarranti, dogma illud aftrologorum potius pla citis,quan4ueritati amp;nbsp;philofophiæ adftipulatur:qua docemur, omnes cœleftium corporum operationes laudandas effe, non maleuolas reputandas. Commentac

lorem uero illum Alexandrinum, fi uniuerfale tantum regimen cœlo adferipfit, noninmtirecipimus;fipatticulare,SCpræcipue maligrtum,in hoc repudiamus»

b 4

-ocr page 48-

20 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10, MANARDI EP I S T, MEDICINALIV« ^ Didictmus enim ab Augufiino, banc folam diuinis Ifreris praeflare a«*®*^'*^ iUis abfque ratione eredam us: cæ tens in his qua: rationi fubfunt tantum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ quantum probant,uel quantum rationi loquuntur confentanea, btqvHy j^lt; Nonenim fihj funtdeorum,quibus,P]atonis fentétia, fine ulla rationeerw,^ fit» Petrum Aponenfem alqs quoque in locis erraffe fupra monftrauimUS' r j(; musep (fi tantum nobis erit ocij) olim dicato uolumincjnfinita penceiusey^^^^ tegere,non utuiro, fatis quidem quantum ülaferebat aetaSjdodo, mulö^^^J niSjdetrahamus, fed ne ei fides in magnis,utipfi putant, amp;nbsp;occultioribus ^^ fimplicioribus pra:fletur,quem eóftet in manifeftioribus amp;nbsp;leuionbusmu ^^^ præuaricaffè. Vt ne longe exempla petantur, in probIemateipfoaSimo^^g|^ to,in quo manifeftius certe errauit, qua'm ut ulla poffit caufllationedefen®' ^ dem graecus codex, ad quem recurredum eft quoties dubitatio in tranrlaö j^j^ i « tingit,quod Auguftinus etiam in facris literis teftatur, hoepadoiacct:

»• cfs '^5v^0lt;Aa)ii wp o oficpa^o! 7fa)fyç (fini, « wf/ zS©'. Quod fi uerbum uerbored ij fonat latine: Propter quod fuauius oient inter rofas quarum umbiKcöS’^d^l qua'm quibus læuis. Venia autem forte dignus effet hic error in Aponff’^^jji' nem ipfe fibimet ueniam ademiffet, dum fe ubiqj de græcor um libroru®® J|H terpretatione:quanquam errandioccafionon minus de latinaruminW^f^’p græcarum prodqt literarum, Demum quæ in cake afferûtur,non diffic“^^' bis reîjcere,quam fuerit illi adtjeere» Quod enim quis ucna cubitikda,^’dij nos peragrante,Iæfîonem incurrerit,potuit imperitia, potuiterrore ’‘'‘^/ inftrumenti ineptitudine accidere : neque minus ex accidenti,quant q‘’®quot;^ii' bulante corufeauerit» Vidimus quoque nos (fi unufquifque fuas refetf^ fiones) luna alteri figno fuppofita, nobilem quendam uirum Ferrariewdft^ na feda,uitæ diferimen incurriffe.Quidplura f nonnequotidiecerninitiS),|j^^| longe medicis fuccedere,qui aftrologica uel ignorant,uel negligunt, Çl*^^'’’ (jti ilia uel fciunt, uel fcquuntur i Francifcus Bencius, Vgonis Senenfis ^^''^’I^j/i 1 ptor olim in medicina meus(aliorum pace dixerim)medicorum in ItabajOô ÿ^ te facile princeps,nihil unquam cœlefte obferuauit : fed quoties occafio nbsp;nbsp;VfI ipfis folis Iunæ^ côgreffîbus,SC purgationem,amp; uenæ fectionern imperaW j^jÿ deeuenit,ut cumpræftantis cuiufdamuiricurationi, unacumHinonyir’y^ fredo, aftrologo fui temporis famofifîîmo,Bononia:præeffet,immincrdlt;f ,; Ô^ purgandi necefiïtas,ÔC luminarium coitus, aftrologo réclamante, ^ ^^ ids' mortem minitante, potione ad Beneq imperium exhibita, infirmumegf’^^f' bo côualuiffe, Qiiod fi magis Ptolemæo doceti, cœlum infpiciendum,qLi2^^ ƒ pocratipræcipienti, pharmaca eodemdie inualdeacutis morbfcdan^y gent,crédits fuifiet,fortaffîs uitam prius ille finiffet, quam cœlum conû®^^ Rede igitur amp;C fibi QC ægrotis medici confulcnt, fi quoties uacuandinn w» dj»^

Viedico lotium tium magis quam aftrum infpicient,amp; uenarum pulfationem magis quam a^ rum obferuabunt configurationem. Sed uide quomodo ab cpiftolan Arum in/^iden Laconica modo,fed amp;nbsp;A fiatica iam receffi.Fincm igitur feccro,fi monuerOjE J dum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;femeamp;plura,amp; hæcipfalocupletiuSjat^comptius in medium affètre!* dixi ab initio,haec ad te mitto qualiacuncp funt, non uelutirem tanto dore, quantum te puto,dignam, fed ccu pignus quoddam fancitæ inter nos amicitiæ:non aliud ex his quæ« rens,quàm ut mutuo me ames:quod ut facias, te etiam arque etiam

rogo.

Vale» Ex Mirand, M. D,

-ocr page 49-

LIBER S E C V N D V S.

X5

Obtint CamertiTheoIogo infigni,amp; omnium bonarum di iciplinarumeruditifs.de faccharo duplici.

E P I s T, il»

^Vm proximis diebus librariam tuam fupellcdilcm euoluentibus,nes ‘00 quomodo facchari mentio inddiffèt,dixiflèm^ aliud elfe antiquo rummedicorumfaccharQ,ab eo quod nOc uoce parum (ut fierifolet)

_^^5^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. uocant,paradoxondogmatisimpêdioadmirariui=s

to

quot;^'^'’’reue f ^^^^^^“^’^'^pedibusmanibus^ abirefententiam.Quare do ^^ffeadDl -*’^®’rationes qua me mouerent præ teporis anguitia in mediö af* apiainV ^•’*^P°’^®^™»®P®*’æP*’®^*“ ’^^ fadurum putaui, fieas colligerê,amp;^ r^oteani nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;merite meam locupïetius poHes infpicere,óó tuam pas

ftatuendu °”’*'’* ^’S’^'^care» Adaftruêdamigitur noua hancopimonc, inprimis Deindeoft^^'’æ’’’”’’‘l“’’®“^f*^®^*^»quamnunepaffïm zuccharum nucupanu Reszucdi - ^’^’^“æ ^® faccharo ab antiquis funt dida, ei minime cóuenire» «flèefc5au*'”^^’^”^®P®’’®”““*‘*”®’'^®’‘P^^‘^^’ *^^’” prouerbiQabierit, non tabenecon^^'^^^”'®’“’’’®*“’’’™*’^^^*“^^^ quam fuccus,a prop rij generis plans ’Zuecharu cpiid ^usiinzuc L ^5'P’’®®“5gt;^’^o’'e ignis plus minus be excodus,coadus,amp;defccas. crquomodoc6

^® ’I’scBtokr^ ^*^^“‘^frtocandidius5lt;duriuseuadens,quatopluscodionisdefecatio ßcMturt uarwseipe^ffO* ^’^^*“^*'^^ autem huiufeemodi defecatione SC coctiira,contingit wurajd^f '’^’'““““jcfosadfcribfeut quoddam fummS dicatur,6C perfediilis ^^ff durin T*”^.*^ ^’^’'§° accipiens,quia uidelicet ad fine bonitatis peruenerit,can midunjni • '*’^*®P’‘æ*^Puw«AIiudinfimôhuicpcnituscôtrarium,lcntum,hu ^’^fffnia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feculentûjprimæ decodionis uocatû. Inter duo hæc

’fniæde' i°^^°’î ^^quot;^^ media,alterû infimo proximo,fecundæ : reliquû fummo, ’'c lurcul ' '*7*^ '^ominatû.Planta à qua exprimitur, humedis locis proprio femi Zucchitn ^’ntiau bi^j:ï^®’»®*^®^’0’’®quldêfpedearundini magnæ fimilis,interiore fubs planta. f^tran f i '■ nbsp;nbsp;“*pulpofaenim eft,grauis,moliis,Ô(: fuedplenatquumaiOdo

50

quînia°Î'•'iM“‘‘’’'’’^‘’’,ô^proptereamiIiopotius Indico,quodmelicâuocât, anantia • a^f ®* ^æ^dezuecharonoftro,àSiculis ÔCLufitaniscognouiiquæ ”“SPliti‘'^ f « ”'°^®*^ïibuscôcinant,ageperfautemur»Diofcorides,GaIes remomne^f'°^ '*'*’^putâtes,de eo inter mella loquûtur,mellis materiâ efle ros Saccham meî^i fertaban** c *”'*’^'’® t^mdifferreuideturzucchari materia,quàm plantadifs Usj^edes, miumcni’^^'’”'”^^®’^^^“^™ *’** adfcribunt,minime huic noftro côgruit : gum

® Plinio,ac dentibus fragile didtur : ÔC à Diofeoride fas Problpm .{■.?'!?^^^^'5fimile,SC dentibus inftar falls perfringi. Quibus £C Alex, §ulum n^i ^'*®^æ*^“®^^af“bfcribitî Quodfaccharlndiappellant,melliscoa » banof ^.’ .‘^^^^jcôuertente^ad mellis dulcedinê : quod idem monte etiâLi » ill* 4® piittfg*^”^^®®*P*^^’‘:c'^*dp’‘ox*“gt;S»falisg!cbuIisc3didum,fragilc. Noßrum ?* J ’'^'n H ^'’’^“Volorcpotius nigricans,amp; fubrufFum,quàm candidum inue j Effi^*' A ?’*’®/’^8‘’®/®^pcrfult;Sum,nôperdentiô attritionem deglutiendû» J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conco”^”° ai P”*”“®»®® forma uis^ ipfa plantæ:fecundum,artifex calore ignis

quibi5d”’^^^^^®””5’®^demOinhancquamuidemusmetæ formaminligneis uenien r*?.^^^™’'^deducens. Illud nodis primo frigus agglutinât, dehincfupers tat ej{U'°®^’°^°^durat» Noflrûplantæ pulpa in Sici!iæamp;Cannariæmfulis lad

n ahi T^ cognouiflentjarundinem^ putaffent, non erant filcntio præterituâ ^'P’'^ arundmum fpecies enumerant : fed ficuti aromaticæ amp;nbsp;odorat dm' ^^ ®?’’^^®^^“’^huiuslcorfummentionemhabuiflènt. [iludfupraaruna *s «era folia in India, felici^ Arabia, Sd monte Libano coagulatum inuenitur.

-ocr page 50-

21 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10, MANARDI E P l S T. MEDICINALIVM

Noßrum gulæ proceribus fuauiflîmas dapes minißrat î illud ad medicto«^ ufum teße Plinio,uenit,bonum uentri amp;nbsp;flomachoexißcns,utfcribitDiof^ Noßrumpedori potiusquàm flomachoutileexperimur,cumnaiifcâ,teij^ .ÿ Auicenna libro tertio,exciter» (Iludnon Oticulofum ficuimel,fcribitPauli’^^f(jl ßrum fitim non minorem quàm mel facit» Quæ fi uera funt, quisambi^ai £ . diuerfasf quum forma, materia, efiiciente,Ioco,uiribus, longe euarient» Sifl^ji roàmepetat,faccharum illud antiquorum medicorum, an in totumpeu^f ^(^ adhuc in ufu eß,quacnam res fit : Refpondcbo, ration! confonum uidcrij c” ^^.^ j mera naturae fuerit, nullum cultum artem^ defiderans^quodextet aduuf; / cam rem quam nunc mannam uocant,referatur, Quod fi quis adbueperg^’^^ j, । rere,quo nomine earesquæ nunc manna dicitur, ab antiquis fueritappo®^ cam:fi ullaeßeius apud antiquos mentio,efle inter mclla»Mouet me pd®*”^ leni autoritas,lib.de alimentis,mcl roris,uel mel aëris, fupra plantasdicense y ri:0^ Plin.iib. kt, cap. s.fic fcribens: Robora ferutamp; uifcum,6ëmella,tit8’'U Hefiodus : cößat^ rores melleos ècœlo (ut diximus)cadentes, nonalrjs mäg j; fiere frondibus. Confirmât Sud as, licet in nomine non conucniat,mcl fy^i’^^ÿ cans» Mannæ porro amp;nbsp;facchari affinitatem,oficndit eorum c0cinnitas,qu3^ .-antiqui,de ilia Arabes reliquere.Firmat inter caeteros A uicena,cap.ult.libru^ji 1 di,2uccharum alhufar (fic enim ipfe loquitur) eße mannam fcribens, pra rem,quam uocat alhofor,fimilcm fali ; à qua forte fimilitudincinterdum”^ ^^ । rum,ab eo fal Indum nominatur,præcipue lib» 4.. cap. de afpcritatdinguï:^. j ncrein oredocetfalem qui ab India deportatur,colore falis, dukedmeiu^^iif quo capite notari etiam potefl difièrentia inter faccharum,quod ibi uocat dum,6C zuccharum : quoniam utriufe^ ueluti diuerfae rei fcorfummfiu””*^^ lib. 2. (utaliquando in alrjs folet) utraquecodem capite confudiße uideatuf'‘^^ pion de eodem fcribens faccharoalhofor uocato,cx oculis cognommispbui re id fcribit,plantamcp depingit.Crediderim igitur ego,antiquum illudfad*”, parum à uocata nunc manna differre, amp;nbsp;utruncß inter mellis genera fu^Pj* p^i 1 di,folum^ proprie faccharum dicendum : ex India aliquando,uel felidAi®’|tó’ tatum, nunc uocatum Candum : quia nimia folis excandefcentia muliuiu® . 1 ruerit. non portari hoe tempore, quoniâ ex noßro zuccharo quater uelqw cxcodo,Iucellimaioris corradendi gratia,fcplafiarq Veneti rcmflmilcm^ gt;nbsp;dicerunt,arundines quoep ipfi immittentes,fupra quas uideri poffitcongloU’^^ 6C gofapio inuoluentes,ut naui ex oriëtalibus regionibusinuedumputeW’' dum igitur naturale, antiquis faccharum nominatum, à nuncupata nund”’ dißerre non uidetur : nifi quod hæc fupra alias plantas,amp; aliquando uartfs in regionibus,etiam in Italia rcperitur : illud tantum in felici Arabia 01 ^ in arundinibus,maioribus fruflis, maiori^duritia, ob uchementiores foüs^ . aptioracp ad id tolerâdum arundinum folia,coagulatur» Vndc etiam fi^q®*^» æque ut manna aluum Ieniat,quando amp;nbsp;inter uocatas mannas, eæmagisiquot;’ uum uidentur,quae funt liquabiliores. Si uero adhuc interrogaucrit quifp’””’ / ßrum hoc zuccharû,quo nomine antiqui appellarint : dicâ, nullam eß^^^^ip antiquos medicos (quod me legiße meminerim) mentionem» Medicos^co quos,quoniam medicis multisqui poß Galenum fuerunt,dceo eßerebran’^ praefertim Punicis. V arronis^ uerfus de hifcc cannis fortaße loqui uideripoH

Indica non magna nimis arbore crefcit arundo, lllius elentispr emit ur radicibus humor, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jU

Dulcia cui nequeunt fucco côtenderc mella» Et Solinus in India nafdqu^' ^ ait cannas, équarumradicibus adfuauitatem mellis fuccus cxprimitur,(2u‘'',,lt; fententijs confentire uidetur Galenus lib, 4. defimplicibus medicamentis,!”^^

-ocr page 51-

LIBER SECVNDVS,

r ”'^'’s jJ’'®’}*”’gt;quot;’^’^‘®c Aegyptiorum,dulces effe dicens. Verum non ex ras '’’'’’uC/’'^l®3rundinaceis medullis,quas Cannas mellis uocant Siculi, nos l’’*®’gt;E* ’®^’’^“» exprimitur: utpropterea aliam rem illos intellexilTe credi ^‘^‘^®^ ^ cannis,mei fieri Strabo commémorât» *^«1» J^Qwotbm loco noftrum zuccharum asnouilTe uidetur, licet nomen

^’’®*’uitn^°^'^’* ^^^^^^^ cannas.

Io

h^^l^D ß 9’°®'°’'^® ^ Plinio iunior. Poftremoetiam Serapion ArabsjOm« •'’'®gt;iofi • ^’■»wt» quatuor quinqueue genera capite proprio enumerata, Ï^^ill* j®’’®^®**“t» Quod itidemargumento effe poteft, mcdicis iftis quos ^’'^Uaii ^®® incognita. Si cuiautem res incredenda uideatur,de re tam nos ^ ïnf *’?^dicos non faipfifte : confidereqquammulta fint noftro æuo precio *'°''P’fUffi **^*'P^'^’^“®iguotajuelurimofchus, iubeta,ambra,camphora, alia^ *’'^‘^)proH quot;^^’^^'l^æc funt quæ ad hofpitium reuerfo,Ionge tarnen a' mea biblio^ ^’Wm|^‘®P’’°P®fit* defenfionefcribendaoccurrére: quæfi à te probata ^ V ^^?”.P’^°^i’'e non formidabunt : fin minus,in tenebris perpetuo latitas

io

*c»Viennae Pannonia: ex Uofpitio noftro,quinto N onas Sextiles,anno M. D. X V.

^ P1 s T» III, Caclio Calcagnino,uiro dos fitted nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diffimojde ftomacho*

ÄI

B^omachusnonfolum uulgo, fed Plinio quoque,amp;^intcrdum Celfo, jifcnon plerifqj Graecis, quorum in narijs fuarum commentationum 'Ods meminit Ga!enus,eam corporis cauitatem fignificatjin qua cibus ’’^cipiturjOi prima cocodio celcbratur. Galeno autcm, 0^ Graecis qui ^iiidi PP^^’^^cI‘sattatem,ad Galeni ufq? tempora fcripferunt, meatuni *’^'lt;isni ^^’^^“f’U'ces SCos ucntriculiinteriacet, per quern cibus amp;: potus ad fu ^™'“tei»,cuic0initutur,d^luriedo deducitur. Quern mca^ Arabtoj- .“®^^’’®Grata oranes oiempiy^jj, Latinigulam,Arabes fiCnoftrates “futticui'”'’^^®’’*®quot;’®”® ’iScupaucre* Necdefuere exantiquioribus,qui ipfius ^'“^H’’» *t ■®’^’’“ quotg nùcupauerint.Non meritô igitur reprehendi debet, P^'^tiamf *^.® ^o*^3cho cöcoqui alTerucrirficuti neqj qui per ftomachû ucl ap= 8’'3tiaÊK3'^®’^“*^»'*®^ deglutionem. Qui uero ftomachum non cibi, fed fpiritus ^“öiauto’'^^'*^**^ ”'^° iudicio excufari nullo modo poteftrquonia amp;nbsp;antiquoa ’gt;imnióih'^*^-^*'^*P®“®’®^®^°“®^*^“’'* ^^'^ ut medicos praetcrmittam,quiad fîm Per °^®“®™'“nt,ut dnas elfe in collo femitas ueluti canaliculos dicantjalte=» ^ojoirf^“^ ^P^^®^^«’'W‘’»quam guttur,fiueafperam arteriam: alteram per ^*^*’’3c^um amp;nbsp;ifophagum,ód gulam nuncupant. Pri=» 4® l’uni n *quot;11 ^^”'^°^®^®’ ^ ’ medicis cxplofa eft illorö fententia, qui per banc cl l’®»^* ^potum tranfire crediderSt. Arißoteles ipfe primo lib.de animalium priorcm partem colli occupat,uoccm Quanf .’^®‘*®^®* • P^*^ pofteriorê,quae fpinac iniacet 06 carnea eftjCibum, quot;uKa ueÏ^'”—*” **^*^° *^”° ^^ partibus animalium fuüus declarauit : licet non« ’^'^’^®8”'^’'»4“æ®feo‘’^um confiderentur,fufpicionem aliquam fa= Curni quot;’f’^'i°‘l gulamJnftrumentum fpiritus putaucrit. Eafunt huiufmodi: ccITefit^ . ^’”®”*'’quot;' fpirationi accommodatum, longitudinem habeat ne* PPutle *” ^^^ °5 ^ uentrem haberi necefle eft. Quæ tarnen uerba,fi totum ea nbsp;nbsp;nbsp;^^^ fl*^’^“”^ fenfum habere non pofTunt : fed ita audiéda funtjUt docere per

feoirp ”l^°^®l^*l^*® animalibus gulam inter os amp;nbsp;uentriculum efte,atque ut S ns f“)0blongamjquibus guttur adeft : longum enim hoe neceffario eft,gul4

-ocr page 52-

24 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10» MAN ARD I E P I S T» M E D I C I N A H ^’*^p,(|i

non necenario,fcd in muleis non manifeüa, quibus uidclicet ximeadhaeret: quæcum pulmonem nonhabeant,gutture ^‘■^ j°n^„yla^ j nus omnepifdum.Quibüs ucro pulmo,his Ôd collum SC gutturaal ,8 ^(^ folum longa,fèd 6C gutturclongior : quoniâ uentriculus ad quem *^^(ili'^ bilior, inferiorem fedem pulmone 6C corde poffidet, à quibusetiam fumuocatû feptum,difpefcitur,pcrquodtranfiregulam oportet,iip° A,itF Guldfionj^b aduentriculum débet. Liquet igiturex Ariftotelis fententia.gubm ®p,pr^. ritut,fede[cte fed efeæuiamexiftere.CuiScGalenus 8. librode ufuparticularum? r^P w^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ubi utifitatem colli explicat,apertiffîme confentit. Quod euidentia ^^°®jp,alF apertiffime demonßrat,nec tantum in homine, fed in uniucrfis etiam a ^p^ quæ gulam habent. Earn énim eft uidere,non ad 16ca fpiritus, cor uidß mones,fcd ultra (ut fuperius didum eft) tranfuerfum feptum, ^® ftnere. Hæchabui dodiflîmeCæliquæin haccontrouerfia fermeté ^^^ dem ut te docerem,fus Mineruam,fed ut fententiam meam,quod °P^’^|,qii/ ris,aperirem» Vale,SC me quafi ueterno obfitum inter hofee Seyma^^lii* iïmilibusquaeftionibusexpcrgefacies. herum acfemperuale» Bud^j

M» D, XVIIh

IOANNIS MANARDI EPiSÏ®

LARVM MEDICINALIVM LIBER

TE R T I V S,

E P I S T,

L lo.ManardusIo.PadojineHKO

Mantuano,de alui lumbricis» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.j

OSTVLASTI a mePade eruditiftimCjUt^üï jjjin Aegineta in meum Auicennam tranferipta, delu SC iigna,8C remedia,dum iftic ehem perlegeras,am ^i^pjii, terem : adderem^, fi qua eflent per me longo « ** ^Jf' | Ego uero, qui tantum tibi debeo, ut grandi etiam y ™! conflato,uix porriunculam rationis poflim expui,a(w ^,— „ _.- —^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptocalamo,ftatimamicos,hoccft,libros,

confulere,in quibus quid inucnerim pro tempore accipe. Leges ^’’®£^yjil)i''j quæpetiuiftijfedSCnonnulla ueluti audariS quoddam fuperaddiia. ^^ jji^J. iMmhncorum rum tria genera tradit Paulus, Galenum,ut afrolet,fequutus:roitm ’ „ƒ tn4gcncr4. nbsp;nbsp;afcarides. Hippocrates Cclfuscp duo : ille enim latos,hic afcarides lilen h jj^

uit, Galeno reliqui medicina: autores,tam Graeci quam barbari aperte^ ^^jÿ unoAuicenna excepto,qui adeo (ut folet) confufe fcripfit,utnecqm nee quid fcnferit,liquidô poflit intelligi, In quibufdam enim exemp'^j0|i*^ quibufdam quatuor fpecies proponuntur : in omnibus uero ita obuo ^. fit facile eas extricare:fi quis tarnen diligenter introfpiciat, tres (ut eius narratoresputat) ab eo pofitas animaduertet, licetpluribus ue ^^^^ fas.Perlongos enim unam, perlatos SC rotundos alteram,perafcan e^^^yi^ tertiam intellexit: ita ut probanda fint ea exemplaria in ft^’^^®5^’’”° jß^o'’'^ quatuor in capitis titulo initio^ proponuntur, Qiiod certe con fia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^

ranti ea uerba quae ftatim ab ipfomet A uicenna fubneduntur,in qui nbsp;nbsp;^^^

let eorum differentias turn ex loco,turn ex materia generationis ‘”“^quot; jnifA trium meminitdifferentiarum, Scd SC fequenticapite,in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^tG

nifi trium generum indicia conferibuntur. In utroqp enim loco per a nbsp;nbsp;^ ƒ

-ocr page 53-

LIBER T E R T I V S»


do!

^fosinteHexit,quos latosGalenus,Paulus^ appellarunt. Nam quae fecudo ca=

lo

p quot;«»»«. luiunais aicuntur, quoa ueiutipanniculo quoaaminiegantur,ex obLt^^*c'^^'^^^*^’^^’^'*^^°^^^”^^ ^^^^™P*’^ funt,licet barbarie,ut fieri iolet, ttßin nbsp;nbsp;”*^^^™ ^*“’^’^'^ Paulus : Lati funt mutatio (ut ita dixerim) intranet in« toufi '^^?®’®‘^b*'â’^ulæ ad animalis corpus, quae quandot^ per partes,pier unqj

'ïdemf •'®’®^“’'gt;®^®dibilcm fpcciem magnitudinis probens. Actius quo^ ^^^^‘■'^'^*^^^h3cmodum: Latus lumbricuscft (ut quifpia dixerit) trank

cornu v*^*^“’® tenuiainteßina introrfumfubcingêtis ad animale quoddam tesfi ^ ,.*“’'weitem utri(^autoremlibri de morbis fequuti,ßueille Hippocra

ïudi ■ M^™®’** ^°® ^8° lumbricos bis ter ue in tota uita,fed praecipuæ magnia each ^’’*^“’æ^°”Q’®’^^gt;**®^ ^“^^ magna fpedantiS admiratione. Indicia quo^ funt''i*”®®^’’®^*^^°*’“quot;*» cap,quartorecitata, quaeamp;ipfaex Paulodefumpta Pauf ”f^®’^““’i®oflt;ïc« eflcqui apud Auieënam lati ÓCrotundi,amp; quiapud Aaic^ f ^°'''”®**’‘^““*“*’» ^^‘^ priufquam indicia fcribamus,aliud quoeß circa cke ”''*T®^'^^°^^’^clum uidetur, ne forte nomenclatura ipia impofluram fa^

'^’^‘^”^ longos uocauit, Hippocratem amp;C Grecos omnes abfi r’^^olfiitn teretcs appellafle,paffim in regionibus noßris apparêtes,non

uulo' ^'’^^‘’^'ïnfoetuntiectis naicentibus,quosGraeci ç^'v^cc}'«?, onifculos

^® Kot 'j^sueluti inparerga prælibatis, adea accedamus quæ defideras,

datuff f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PauJuSjU^^f^s Öd inteflinorum morfus,exigua amp;nbsp;ari “ Tmtulum»

tione ^ ^^'’'“'^Ka.NonnuIIis amp;nbsp;ßngultus adfunt,dormientesfaliunt, amp;nbsp;abfcp ra liter n ?r^’’^*^^^9“‘clainitandofurgun^acrurfusconddunt, Artcrix inæqua ^'''^quot;^^’'c^obfquc ordine cum extremorum frigore,ter quaterue,noâu, runtd ï“^®®‘^^onc inuadunt, Pueri fuperuacuemandunt,6dlinguam excs feu . '^^^^c'clentjconniucnt oculis,taciturnitatcm diligunt, excitantibus iras tul ^’™^ P^*' oxigua interualla modo rubent,modo huent. Si uero ad uentrk umprocurruntjnaufeam,morfus, amp;^ inappetentiam faciunt: amp;: fi cibum capes patientes cogantur,uix deglutiunt:amp; fi quid acceperint, euomunt: mul tas quo= 40cuentercorruptionesciborumexcernit,amp;inßartympaniinflatur:re}iquücors P snonexratione macrefcit,Hxc funt rotundoru indicia,quæ tarnen non in oms ra ru°”^'’'^^^®’'^’^cla,fed quædam ÔC potiora. Accidunt autem hæc turn ab anis • osipfis in inteftinis obuolutis, ac morfum inferentibus, cum ex febnli calore ^^’^ebrum eleuantc,ac coaceruata in uentre putrida humiditate,

»gt; bricorum n»

igt; tue.

’™®*^®’’°^dis:quæfihis quæab Auicennade longisrecitantur,fuerint ata,nonentdy5,yjjj eofdem eße,qui ab eo longi,amp; qui à Paulo rotundi nomis t^T*’\P?’’^*^^^*^P3'^^“s: Abundant interdum in non febrientibus,ins »^ ïMtonanmt träumfebn'eniibus inlongis morbis fuperueniunt,morfusfiomacho inferentes, “ ‘i'^^M. ^P^^^’^'i^^^^dbumintemperatos, Efcam enimita deuorant,utalia opus ht: quæ ’‘ quot;ipracno adfitjtnorfus uehemêtes inferunt : tenuitas corporis cum imbecillitate, « Wam^inxquaiitatecontingit. Infallaciflïmum uero indicium eß,quod cum als « ^'txtrementisjcorpufcula quædam cucurbitæ feminibus fimilia excemiâtur. Hæc * ’’^^^^’^‘3quo Auicennaeaaccepit, quædelatis 6C rotundis feripfit. Potes w® isindictjselfecontentus,fedadtjciendanônullaexAëtioduxf,quolocuples nus tibiïatisfacerem : non quæ ille feripfit omnia,fed quæ Pa ulus prætermifit. Puis » ^^^'M'tmxqiiaJis^jmbecHis^tjgfi^-ærisac recurrens. Puerisdumdormiunt, os ad *

'Wdinemladentium figuratur : nonnulli amp;L dcfides QC abfcp piilfu fiunt,fnge= ” lt;^®w tenue quid ac frigid um exudant: defipiunta!iqui,6lt; aliéna perfomnosîo ’^ quuntur./\]jjj[igyj3gjjgj.yßjjyjgß^jyg tranfmutantjac feipfosproqciëtes,locum *• ex/ocodemutanitlóquuntur nonnulli,multi inuocalesomnino perfiftunt. Qui ” •noreuetricuiilmnbncoshabenrjmagnaexparteeoseuomunt; qui in inteftinis, *

C

-ocr page 54-

16 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10» MANARDI EPlSr» MEDICINALIVM

per inferiora excernunt. Præcedens quoque uidus ratio lumbricorurn tibiptsfe^ tiamdemonßrabit:fi craiïïor,copiofior,difFicilis concodionis fuerit,fi frumenisquot; ran ex multfs ciborum difFerentqs confueuere, præapue circa pomorS tempus-

mmincoi rumcMif4^ ori^o.

De lato eadem fere' quæ Paulus^mfi quod quos uctnculo infert morfus didto*^ continuoSjatej} appetitum ad efcam inexplebilemjamp; quod cibaria aflumptateki** ter in excrementa commutantun Hæc de indiens fatis fint»

Incuratione,ait Paulus, interdum febri Öd lumbricis æqualitcr occurrêduni«*'' interdum exlguam febris rationem habentes, ad extrahendos à corpore feßtol’'^ mus. Plericÿ enim négligentes,ab ipfis comeßi,conuulfi interiere. Nee defunt,^’ exeuntes per inguina fe uidifle atteftantur.Expelles ubi interfeceris : interfides^' febris amp;nbsp;hmi bus amaris* Cómunis autem febris, lumbricorumep curatio eft, ut chamaaneßö^ bricorum «tuft codum,amp;^ myxariorum quæ uulgo Sebeflem uocâtjpræbibatur, ucl myxatör tadeini coda manducentur, amp;nbsp;fuccus fereos, aut coriandri fernen cum calida contniuquot;'’ aut oxycrato,aut myotidos,hoc eft,herbæ quæ auricula mûris dicitur, auiramC’j’ cornu ceruini,aut miltos nitidiflima, quam amp;nbsp;A uicenna fub nomine maersmU' turn commendauit. Vbi uero uifcera intenta fint, amp;nbsp;phlegmonem patiantur,ut‘^ dum cataplafmate ex lini femine, lupinoru farina,abfinthio,amp; radice bryoni«^ hydromelite,aut oleo chamæmeli cum abfinthio 8i aloë» A t ubi febris nons^J':. feriphum,quæeft ueluti abfinthq fpécfes,ut alio loco inquit Paulus : pterb»“®’ lix : cardamomum, Auicenna cordumeni uocat : ac fandonicum, abfinthwi”quot;’ rinum uocat Diofcorides,Auicen.fcca, uulgo apud nos nuncfandulMWin J^. turn puto,cuius femê ante corallinæ uocatæ ufum,in magna erat eeJebritate-V dum aloë, amp;f per feipfam, amp;nbsp;cum abrotono, pilulis fadis ex mellc, Ä o^ jj cum melino à uino : nam Së appetitS excitat,cui rei maxime ftudendum.^“^ j^j dum aliquando amp;nbsp;abfinthium» Impleatur umbilicus felle tauri, amp;nbsp;aliquot ^^ amaris quæ dida funt, luuat amp;nbsp;mclanthion, cum rofaceo, aut feriphi deco*^ medulla cerui,umbtlico,pedini,aclumbisinunda. Vngedum amp;fæpeo^*’'^M dodaphnes» Confert coaguIumficcum,amp;mentha.Cataplafmafiat po'®®?^^ fin,hoceft, ordei farinam,ptereon, abfinthium,farinam lupinorum, fanden^ abrotonum,fydia,balaußion,acaciam ,amp; gallam. Gerote ex aloë, abfintbiOj^L lupinorum,feripho,melanthio, ana y^K^pizice (fcrupulos noßri uocant) fe^ uncia femis,chamæmelino quantum lat fuerit,his quæ ficca funt, cum feiJ^^®^,/ AfeanJesinßn nbsp;nbsp;Afcarides in infantibus euacuantur balanis ex melle cum modicis falibus^ j tum q^uibusno tro, In adultioribus,ex acri muria. Ei ueroclyfmati ab Auicenna reeftaWj®^ centur, centaurium recipitur, addit Paulus nitrum ac mei : amp;nbsp;reliqua quæ adduntuf)

copulatiue,fed per difiundionem à Paulo fcribuntur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jp^ In medicinis quoep interficientibus.numerat abfintbium,chamælconw,3'^p,5 fam,puleium,calamintham,lupinum. Adlatos confert com eßio a Ilrj,dccovW.' reos,aut centaurij pota,uel deuorata : fimiliter calaminthe, didamnum^p^’‘‘^ Compofitademum duo defcribit,quæ funt penultima ab Auicenna, cap* ï'^pi tata,quæ danda dicit modo febris non adfit : ei^ quod baccas laurirecipit?“®

bet æquale nitrum,fi quæris ut fit efficacius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jp» Eodem etiam capite ubi legitur,mediatim, fegendum ex Paulo, ana g^ÿ na }. Scd quoniam caßigare Auicennam hoe loco cœpimus, non f^b^'^S j, aliumlocum qui cafligatione, uel certe declaratione eget» Capite fequcn!*gt; jf fextojaudantur pilt animalis uocati Alcafim : legendum autem Iclinciimo^'’'^_,j “ enim fcribit Paulus : In uniuerfum omnes à lumbricis ægrotantes Ichneü'’’ ^^

” piliiuuantfuffiti. De Theriacequot^itafcribit Paulusjdelatisloquens:

* fedammorblamotionemdatheriacen,nififortisuetetfebris. Medicamcfgt;j^.j

-ocr page 55-

LIBER TERTIVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;27

^«Inula,ultimo loco dufdem cap* 5.defcriptum,aliter fcribit Paulus,ad hune uide*

•cetmodum: Elentj,ammoniaci,pipcrts,ueI (utinalio)ptereosanaunctasquins » o*y®®Mtc calido : amp;nbsp;intermittentes bibant euphorbrj drachmam unam, « «dduas. Âliud : Ptereos oxybaphon,nitri drachmas duas, da in aquae cotyla,ei »* ’“^^uacuatus* Meliusautem eft, fi amp;nbsp;exiguam capiat feammoniam* » nIiudtCorticis radicumpunici acidi, extimafemota parte,drachmas quatuor, » P'P«ris drachmas quatuor, cardamomi drachmas duas, praflq drachmas duas, da « turn melle ci qui antea allia efitauerit* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

lo li nbsp;nbsp;^^^^ ^^’^^ 9^æ 3 Paulo collegi. Non tacebo tarnen 8C miram (ut Paulus ap#

pellat) methods,per quam QC aloë pueris,^ forbitiones interdû per os intjeiuntur»

Inlirumentum quoddam coquinariu,quod ^ofi^fvcrui uocant,fupinis ipfis deten tejortimponitur, amp;: per clyfteridion,fortem habentem aulifcon,inuitis aloë, quan to ^us fieri potcft,intimius ore eorum dißento impellitur*

De ujdus ratione fic fcribit Paulus : Efex patientium lumbricos, fint boni fuc^ * Oj^Uï facile diducantur,atquc ad membra tranfeant3nec caufam foueant, nee uis » iwminuant.Qiiamobremuinum cócedimusaquofum,cibum^crebroexhibe “ ^us,tum propter id, turn etiam ne lumbrici morfus inférant* Si adfit uentris pros » ‘'umum,indicio efl,multos signi cibo non dißributo : mifeendaen eo cafu funt fors » lo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pira,uel cotonca* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

■ ^*^?9“oqucnonnulla remedia ex Aëtio colligere, quo tibi plenius fubfers uiam, ybi(inqu,tille)ambigua fit affedio,mitioribus utendum : acrioribus enim •» remedt)sfebrisexacuitur,fifalfam ceperis fufpicionem : fiabili uerodißnotioneexi »

ente,teporibus morbi attendendum* Circa primos enim dies,multo^ magis iam »• inc nantemorbo,fiapparuerint,acrioribusinfißcndum rcmcdqs,circa conüßens « 01 uigorem mitioribus : amp;nbsp;tum praecipue cum uifcerS inflammatio, tentio ue cons » turnt, v tendum igitur cataplafmate ex lini femine,£ë lupinorum farina* Bibereœ »» ebentante omnem efeam pueri quidem cremorem myxorum amp;nbsp;menthae : perfe * ™,abftnthtjamp;abrotoni. Perfedis uero infantibus^, etiam fi trimeßres fuerint,fes »gt; rierint(j,,tuto potui dabis terræ intcßina,id eß,uermes terreßres,de quibus fuprà » «lam mentio facta efi,cum epfemate, id cß3mußo codo,fi tolerant : fi minus,cum »• ydmmelite,aut utuoluerint,nihil ueritus,neque uilitatem eorum paruipendens* » sbis autem feptem, Datur amp;nbsp;chamtemeli decodum exiguo cum rofaceo, amp;nbsp;effis » caoteroperatur* luuatamp; erigeros, id eß,fencdion. Nee eß carduus benedida,ut » putauitGenuenfis,fedherba apud nospalfim nafeens,uel mulierculis cognita, » S^^duoniam in petris feréinueniunt. PetrelIam uocant.Educit abfque moles » k ^^§oponos3hoc efl,hirci barbula3uulgo amp;nbsp;ipfa cognita, olus uidelicet fylues » tre,barbam petra dicunt, uel eam,uel aliam multum fimilem* His qui in déclinas « Oonibusfuntfebrium, forbitionibusmultum mellis immittendum, Së ptifanæ,plu » ito ***H*” r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;concoquendum* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»'

nxe funt qux ex Paulo amp;nbsp;Aëtio collegi : quibUs quoniâ uis me ueluti coruum o ores intcrflrepcre,adnciam duo fimplicia per me obferuata,amp;^ meam quandam compofitionem* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Simpliciafuntduo, olea thuris,óëatramcnti,quod nunc uitriolum uocant, per cam uidelicet artemfada,quam chymicen dicunt* Ex horum priore uenter inuns ^tur:fed in fecundo ualde caute agendum,ne locus exuiceretur fi intro fumatur, ount tarnen qui aufint eius guttulam potui darc cum melicrato* Porto noßra compofitio capit,corticisrhei, uel barbarici,uel pontici, coriandrorum prxparatos ^d fi ^^®^I^^’ 1^quot;’*^® arnoglofli, fydiac,id efl, corticum malipunici,careos, ld cltcarui,rhu,id efl fumach,ana drachmam unam : feminis cardui,quam Benedi wam uocant,ramentorum cornu eer uini Slt; eboris ana unciam femis, corticum ras

C 2

-ocr page 56-

18 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÏO» MANARDI EPIST» MEDICINALIV«

dtcum morijfeminis braflicae,feminum dtri,corticutn falicis, ana drachmas tfö,, minis portulacæjdidîamni,ana fcrupulos duos:margaritarum,coraIliorummD rumana fcrupulumunum. Fiatpuluis,dequo deturdrachma una u^^^^^’r^ ' uino,hycme,uel non febrientibus : cum oxycrato aftatCjUcl febrienubus» » *

E PI S T^ II» Io.GeorgioTrifino,procult; ratione Incubi»

dum excoIuerSt, i Ägt;\ffilt;« afFecQinnpm fnmr

Sfiduæ lucubrationeSjindefeffa^ fludia,ut animum tuum fup«i® j) dum excoiuerüt, ita corpori non exigua intulere difpêdia, Ea*”^”' affedionemincurriftijquam ilt;^K^'ibjj ferè Graeci om nes medifl” cant. Diofcorides xxOTc^SzaATttij/ •Hrvryftof/, Themifon wry«^«««® ___mina uit : ex noftris uero Plinius modo fupprefliones,modo nouC inctibi morbi dibria ï recentiorum turba incubum uocat. DifficiÜs motus cum tremore,ftup*““ pm^totnata. quidam fenfus,inuocalitas,cum clamandidefiderio,imaginabundafuffocatio^ luti re quadam graui opprimente,SC uiam fpiritus præcludente, huneaffetStn” mitantur. Quæ licet grauia, non tarnen tam proprio malo molefta (ferè €0^^ nifi in fomni initio infeftant,quàm quod grauiores affedus, comitiakm uido*^^ SC attonitum,fed SC maniam quoque minitantur : uel his præfertim uerendoSi^ jj literarum ftudijsincumbunt,utper quosanimifapientiae^ fecundum quot;bwn QC Galenum fedes,hoc eft,cerebrum ipfum,potiffimum labefadetur, EmW^ igitur,ut quanto ocyus fieri poteß^maligna illaaffcäiodidatur: hoefictjfi^*^ amputauerimus ; ea enim femota^difpofitio quoque ipfa, à qua ea qua ^“’quot;L uimus fymptomata pendent^pariter præcidetur.Caula,ut ex colloquiotecu'” j| bito collegi,funt uapores mali,qui ex fanguine,plufquam modo conueniatatf^^ lis habente,exurgentes5SC in fomni initio cerebri cauernas opplentes, tranlto*^ i liberum fpiritui animali ad propria peragenda munera excurrenti praeduoen’J } modo omnia,modo quædam eorum quæ enumcrauimus,pariunt detriments igitur uapor ille caufa,obftrudio morbus,Incubus fymptoma.Erit^ P*quot;^® jiilt; tionisucl poiius præferuationis fcopus,prohiberene huiufmodi uaporeseö^ meatus occupent. Hoc fiet,fi eos humores abftulerimus à quibus fuftünunturgt;^^| put^ roborauerimusnerecipiattamp;fiqui in eo fint confiftentes,difcutiantur,i’ diftrahantur» Praefentifflmum igitur auxilium multas intentionesfimul «p»^ effet uenæpræcifio : fanguine enim minb,^ materia amputaretur,ó^ uapores ftraherentur. Sed quoniam Syrij ardor nos abfterret, experiri forte hoc tem|X’ tutius fuerit cucurbitulas. Admoueantur igitur duæ cucurbitulæ cute P«^®’L ma fupra talum,a1tera fub pop!ite,dextra utraque parte amp;nbsp;interiore: Äßpo^ malum non Ieuatur,duas quoque fub lato fpatularumoffe, utile erit adm^' i Per has enim,ni malum altas nimis fixerit radices, adhibito conuenienti iiiuUj totum eruetur,uel magna ex parte»

ViHuiratio. Porto congruus uidus eft,ut parce femper, parciffme in ceena cibusfum^t'^’ qui SC boni fucci fit,non inflet, facile concoquatur,modice alat, nee uapores^ tos in caput mittat. Et ut ad particularia defcendamus, panis fit ex bonotritico,^ ne codus, modice^ SC falitus SC fermentatus. Vinum album, clarum,leue,ii*‘’ cerbum,dilutum,moderate fumptum, itanecibusinnatet, Carofit auiumpCquot;'. quam quadrupedum, SC fylueftrium magis qua'm urbanarü, modo aquatics fint î ceu pulli gallinacei uel columbini, turturis, uituli,hccdi, phafianorutn,pe'‘' cum, auicularum, leporum, SC aprorum : hac^ potiff mum partes digantur,^'' ■ præ alqs mouentur SC pinguedine carent,Oua gallinatum reccntia,forbiliauel mula,non dura,nee affa «el frixa»Cappares oxymclite condui utiliter in cœnsi^^

-ocr page 57-

LIBER TERTIVS,

t/ocomeduntur* Pifccs nifi faxatileSjS^ hf quidem non nifi raro gußentun Frudus omnes,prater piflacia3paiïulas,amp; pineos nucleos,interdicuntur : ex adftringenu« bus tarnen ut pin's, cotoneis,qutd in fecunda menfa, poft alium uidelicct quemuis (ibuni,autpotQfumi poteft, Nonfecus Óf uniuerfa olera,præter fceniculum,ane« thunijbugloffum. Ruta uero tantum abeft ut noceat,ut etiam fummè conducat î

Herum medicamentis potius quam cibis eft connumeranda, ficut Óf faluia,óf fam* p(ychus,hyfropus,acros mannus»

Jugcre oportet folem, frigus,uentum,tgncm,fumum, Venerem, balnca,laflïa t^gt;dinetn,folicitudines,negocia,omnem ingentem, omnem^aftiduam circa rem lo quamuismeditationem,óf praefertim duabushoris acibo, uehementes ftrepitus, præcipitisloei,rei uelociffïmê motæ,magnæ^ lucisconfpedum, eximiosuel boss nos uel malos odores, meridianum fomnum, imo omnem fomnum longumjon^ S^sqnngilias.

^xercitio ante cibum moderato utendum,fcd quo inferiora potius quam fupea P^^^'^'^^iafetigentur, Poft cibum uero animi óf corporis quieti indulgendum, rictoncutendum multa 6f uehementi,quæ ab humeris óf pedore incipiens,fen ^adcruraufqoc defcendat»Qua finita,caput quoep ipfum óf perfricandum erit, pectendum. GIycyfidos,ideft,pæontæ radix recens collo fufpenfageraturtua P^onu radiât to nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^-^ ^^furgentes,cerebrum^ pctcntes,alienos excludunt, óf cerebrum efjicada, pit r*^’'^*^g®“‘**autem in hoc mas,quaE folio nucis regalis conftat,radice alba,di a ^* hp ^’quot;®»^*gt;gitudinepalmi,óf guftuadftringiu Myrobalanus quotp, Myrohknm. ^ewTrobo V^ ^°^^^^’ faccharo condïta,quotidic manc comefta, cerebrum mis

di nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^P^’'bïc maluin non tollitur,aut magna ex parte leuatur,fortiora aggre

ater nbsp;nbsp;nbsp;“^“^^wtSecanda^'tur exterior cubiti dextriuena,ôfauferenda,fl pluu II'^^^”8uinisfemilibra, Hyflbpusdeinde herba, óf paffulaetandiuin fefa *^ ^^^’^°9^^dafunt, donee dimidium excoquas : decodi^ très unciæ,cum quiuncla oxymelitis fcyllitici per odo continuos dies in aurora bibendæ* Poft J® li abl P°^^^ P^fgada aluus per obolos quatuor Armeni lapidis,tones aqua plumas sima o^^®“® ’^^^ odor nee fapor guftata aqua fentiatur : quod ferè poft quinqua tem c^ '’*’°?® fiericonfueuit ; poft quas iterum ter rofacea aqua abluatuneft au* intepr u ^^°^^^^“®* Proderit óf per interuallafemunciam,uel unciam äem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, æd^^nt fenam uocant,cum pari buglofli menfura perpetuam no^

lt; Co ’^^ ^^^‘^^ madere finere,Sf manc,quod excolatum fuerit,bibere, quemu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uacuandumtquod optime confer!

cctcxh«^^^’”^®®***^^*” potionem quam fuprà defcripfîmus,quae uidelp fient p^-P^’P^^di^’^^oxymelite componitur*Velfîpaftilli mafticentur quiha gtam D '''^^^^““^’’’»^’‘fteas pingues feptem, piperis longi drachmam inte« 40 fur mi ' ^ nicdiarn. Semina nigra pæoniæ quindecim,fi cum mclicrato biban fiarzin^b^P^'^^^ ^’^^udunt, Ôf ccrebrorobur imponunt. Pyretri etiam radix in* Atf^* ^’?5?®^’^»^o”® tempore multum conducet. guis mk”^^^*^ ^ totum malum ce(rerit,tranfada bona autumni parte, iterS fan* dos ali nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pee oxymel Iuliani purgatio facienda, ac hieram diacolocynthi*

tesdies^’*^™*^'*5®æ fedionem unamep Ôf alteram purgationem intermitten* S^tgari^'^'^^^ ^ ^^ recreentur,ôf natura per feipfam agere permittatur* Per 'urbitul* ^^^ 9uoc^,mafticationes,ac naritiua caput bene purgandum. Deinde cu dîtisantu^^®’^’^^*® ^ dorfo admouendæ, cum fcarificatione» Danda Mythri* finsiteru °^^^^3ne óf ferô,auellanæ magnitudine, óf quibufdam interpofitis die tdmoiieMp r J^^nadiacolocynthidos purgandum* Cucurbitulae collo óf capiti «.Calidis fomentis,demum^ fynapifmo in uertice utendum,Óf fi opus

c 5

-ocr page 58-

,50 nbsp;' nbsp;10. MANARDI EP 1ST. MEDICÏNALlVH ^^

fuerit tandem candentibus ferramentis,ulcus confueto capitis loco fiipts cs futuras excitädum. Sperandum tarnen, ut non fit necefle ad bscardua utu ’ obferuata uidus ratione,quam fupra móftrauimus,per faciliora auxiliaoïo ^1]^ mcolumitas expedanda, Quod ille nobis donare dignetur,quieft uera al ftus dominus,cui laus amp;nbsp;gloria. nbsp;nbsp;nbsp;Vale.

Ferraris,exsdibusnoftris, lo.Iulij 151a» E P l s T. III. lo. Mariæ Pado medico Mantuano, in defenfionem præcedentis epiftolaf, de curationelncubû

Eri uefperidum uix facrum foluiflem ieiunium,redditæ «” ^^^j^if» literæ iliac tux magnx,SC à me magnopere dcfideratæ- ^“’L'^j^f* gendiauidus refero, tnuenioin eis aliud longe argument 4 ^ji pedabam : non enim de lumbricis,ut putabam,

-nequaquam cogitatamateria agentesuideo»Epißolamen i^ dam meam, non ad te, fed ad loannem Georgium Trifinum datam, u ^^^, minus literarum peritia,0^morum grauitate,quam generis nobili«tlt;P*^^|,r(i* fubiimamducis/erecptotamatteris. Quatuor autêfuntprxdpu^ 9^*^ j^jdii bas:quod uenx fedionem imperem ; quod uentrem antèuel P®“®^^.(jir quod nulla alia prxeunte,oxymeliten potionê fdlliticam cum hyffop°“^ J(!iii^ lapidem Armenum,rem aut ignotam,aut certe ambiguam, pto P^^J^ ' Anjiri/ beam* Ego mi Pade,licet non difputandi gratia ea conferipferim, ^^“P^;^tifJquot;' amici faluti cófulturuSjUt tarnen tibi morem geram, id enim optarepef nbsp;nbsp;^j i

cpiftolam uideris,reddam confiliorum meorum rationem, Si tuas aduer jj^^f, gumentationes,quantum in me erit,amp; quambreuiffîme potero couabof juin Magnitude morbi,ô^ uirtutis robur, uel folx, uel prims phlebotomise nbsp;nbsp;dji

Galeni dodrina intentiones, ad fecandam uena me trahebant, Magnus ^^|! morbus qui aderat, maiores longe quos formidabamus : adeo, ut fi n®quot; Ain*®^ quoep plenitudinêfuiffemusadefreiufpicati,auxilium tarnen hoe tam ne J[^’ non eramus praetermilTuri : prsfertimquoniam dariflimusilleuirjali^^'’ jftJi^ nito morbo fuerat uexatus,cuius amp;nbsp;ueftigia fecum affidue déportât, lm ^^j^' daudicans,Subobfcurus tarnen rubor,0^ tentio uenarum,anteada^ui ^ plethoram mihifignificabant. Vnde uero coniecerim, atrambilemcu i^ ne,ede morbicaufam,multa fuere, fed inter estera fpedes ills ipia nodurna fuppreffione,amp; in reliquis etiam fomnis, imo ÔC inierdu ^^ occurrebant. Ex his autem qus te ad aliam trahunt fententiam,urins^ Jjjjji^ SC prsincipientem caufam paruifacio : alterius enim inter tot pf0P‘*’^^('^ / de phlebotomia indicia, nSquam meminit Galenos. Nullam uero lt;^*’,’^lt;i^j t incipientiumoftenderecurationem,fcripiïtidemautorquintolibroartis j^jjpgt; 1 Verum nee sger ipfe (quod tu contendere uideris) a(rerebat,fc fione aflbdum,nifi quando poft ccenam leginèt:fed fspenumero,ubin nbsp;nbsp;rf

nam, nee ante legerat,ofFenfum:alioquin ncque ratio conuincit,utu Pp/ maleconcodi fint paflïoniscaufa,finon patiatur nifi pofteoenam æ^^^^pf*'^ j enim illa Iedio,ueluti prsindpiens caufa, aliam in corpore caufam “^’’^jj.ü!’^, dentem,a qua,non ab ipfa prsindpiente,fit curationis methodus accipi ^/tj uero adqds,poire S^ hoc contingere à cerebro, proprium nutrimentsm ^ concoquente,amp;J abfque ftomachi uitio : non tollit,quin fanguis atræ ou /^ Habens, is effe poftit. Licet enim cerebrum fanguincproprie pituiw ö ubi tarnen hic defitjalio quouis prsfente nutritur, Quem fi non uis w nbsp;nbsp;r

-ocr page 59-

1ij^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER 'TE RT IV S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5I

'‘^iiequaq *^’P’^^^^’”P^’‘^^^*^fecum habere concédas. Huic tarnen Tentent ^ioconcolj^*V^°*^^*^^”*”*^^ exreliquijs uidelicet nutrimcnd, male à ceres: ''''''etnbri 'ƒ^, ^”°^*^^iit3l*Jlo enim modo folent tumores praeter naturam opferet aliquid ex hisquaeper interualla mail's patt« * f*’‘S'«nt „’^° P^quot;^’^i*tbnec m fomni tantum prindpio, fed diftributo potius iam ’^mil^^f ’^‘?’™‘:°®f®^onemgcnito» Subdispræterca,conientirequis ’’M)iisJ”£’?8“j”^^®®P®*’aturam,fcd morbum negate,ut qui excrudis hu« ^^^Ïien ' • nbsp;nbsp;^^^*^^ ^^i^3s : quod uel ex hoc dicis ottêdi,quod pueri tah mor

** f°'®|)ttitok|’^^f*^”*“*’»*^®^“t*^lt;ï® humoribus abundantes, quibus minime ’’^'’Mw' ■ ^^°™®‘ ‘^ quibus uerbis uideris negare phlebotomiam aliquando '’'^''«num’*ft^^^°^’^''^ uocato,conuenire. Quod certe, praeter id quod à ratio:« ^*o»oin- P’^P“^ !^^°^^^ autoribus aduerfatur. Nam (ut Paulum 6C alios ^^’^'5 «Itb '^T^ ^’'’ ^^‘®’ *^quit Auicenna, eft phlebotomia. fic Rafis, fic qui^ ^^inhocr^^’!’®’*‘**’‘Qpo’^ fidixeris,non negarete femper phlebotomiam, *'^°^^’^*^^^'^ humoribus abundet:iam non erit morbus qui ncget,fed

^'^Unicoi °'^’’^8o fernen in conunquam plumbeum, uel pallidum, uelfubaU Colores phkSa ^‘'’ptohib’^^^P^’^’*^“‘^^’^uo tcfte,funt crudorum humorum colores, à quia tomiarn probte ®'^*s(«tt ^^.P*‘^*^°^®*’gt;fed floridum femper atque rubentem.Nequc uenas l’entêté

^’ ^n«m jQip ) ^^^ magnas fan's,craflas,amp; extentas. Vt igitur totam hanc difpu^ ‘'»'.awjb ^'quot;'’®’’“*mo’’bus fit à fanguine (utegoputo)cui atra faills mifee^ ^‘'ïfiftiaiijsd ^’^°'^^“’”°’‘®* Sipritnum,non tu modo, fed uix Chryfippus aut P''®feiitfe « • ‘^°”^”'amp;nguinis negabit.Si fecundum,affedus magnitudo,5C ^Pi’f atto^ ^^'^ cógruo inâu,2lt; quas iulTi cucurbitulis ablatus:06 futuri,prae« ^ütien(e«-^’^'’®quot;’®®®^P’flus,fonnido,ad idemuel inuitosnos trahuntjCona f^^^ndum ^^'’ ^ quot;*h*lominus xtate. nbsp;Laxato, finon foluto primo nodo,iam

P’optereaf^^^””*'''* O^od nullam de uentrcleniêdo mentionem habu',non ^'Ï’^l^®^ aliter inhocquàmcaeteris fentirem, fed breuitati indulgcns, '’'•® ata H ^’^^’^ phlebotomiam pertinentia praetermifi, ut horam,fitum,cis«

^ ‘P^èlampuL ^^‘^’* ^^^qi ^^“^ phlebotomiæ cómentarium,fcd cófultriccm '’’°'lunif ** p p *’’®qumneep lenitio illa eft fimplicitcr neceflaria, fed quemad q'iïtisk^^'P *. ’®’'“®»lt;ï«c’'mlnationccgetHippocratica» Quod uerotertio amp;«ttç^^°’'^?‘°’''5momentieft, 6C quod,ut fcribis,maiorem te in admlrationem, *“” ’d altift^ ^’'^here debebat,quod uidelicet non per gradus, fed per faltum fta* ^^re,fed'^'°’^^‘’®”^°’ P®ffuinhicrcfponderc,mcnonftatim adextremaae* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

’’’^cninl) *”j’^^°»^‘'^m quando ad me peruenit, fatisantiquo, cucurbitulas pris ’’'^nuant'^^’”^'^'^^ ^^^ulisadmoucojcongruum uieftum, uacuantem fcilicet 0^ *'“W Ql^'bus auxilqs ni morbus uel tollatur, uel magna ex parte ^me f Ap ”’^“’ impero : in qua infpici fanguinem iubeo, ne forte conies

^ S'^'nemf^^ *æ^^’^”^®*®‘quot;crafTus^ fuerit,non detrahi.Nigrum amp;nbsp;craffum fan Sâtiguinemni» '''’''«ten ^quot;quot;^*^ “'“Ac eft atræ bills naturam habere, quam uehementi medicas ff^um or crafgt; f^^dn ^^*^^’®^^^^ praecidere oportet, fimulquoqueulas deobftrueudo uelres fun^itrx bili SMo • Ï*r*^®^ ^f^™^^ quod Galeno interprète nos Hippocrates docuit, partiaparc, ’^^^^’ Ç°’P°’^**bi purgare uolueris,bene flulda facito. Ân ucrebor ego in « phltl)0j^®?™°gt;*b atra bile pendente, iam per parcum uldlum, cucurbitulas 012 ’’®’’*ntin?*” ^^^ii^tOjhyflopum, quam Galeous in acutis morbis, SC cum ues ^^’■gendbus, prima uel fecunda die, nulla præeunte uacuatlone, *^^sinch ^^*^*^* ’'^^^’^dores, amp;nbsp;quandoqueantlqui à facilloribus effeaus «jæàj,j'’^’’^“*”‘^®’bfiw«uûiflîmusHipp.odfatcs: Ad Ultimos morbos extre » Uiorbourti

ædodrinae cultorGalcnus quinto Thcrapeuiices libro, per haecuerbaî dendunh

-ocr page 60-

5X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10, M A N A R DI E P I S T, HEDICIRALIV»^

» Non quemadmodum nonnulli medicorum,à paruis inchoandum ^^ ƒ’“^'^^yt* « que (quod illi dicunt) intelligendum, ut prius hxc tentanda, deinde (quot;’’‘’quot;^d ». rini) ad maiora accedenduman his enim quae periculo uacantpaiSonWquot; L| ». hæc opinio. Po(rumigitur(utdixi) negaremeßatimad iummaaccclWl^'P^.!« amp;nbsp;fi quis uel in ipfo purgatorio pharmaco à me hoc acium affirmet,ine tun ^^ ni amp;nbsp;Hippocratis automate tueri,tum PauÜ amp;nbsp;Auicennæ, Paulus in h^^Ljÿ bo per hellebori drachmam purgat,cui (nifi in librofit menda) ttcsobolo^^i monijj^anefi quid,uel dauci,uel petrofdini. Auicennauero euphorbÓ dat,cum tertia parte fcamonfj,ói quarta colocynthidos ’, ita ut nurari wb«^^ gt;nbsp;lt;iorum,qui uerba pauló ante confcripta ab Auicêna 3fcilicet folutionemu i ^ dendam cum co,quod totum humorem educit, exponuntnonuna,»^P|^ euacuationibus. Nifi forte putentÄuicennam uoluiffehoccompoüiunp .^.. fufficerc uacuationibus,quod tarnen litera non patitur. Quare enim tus fucrit fortis,fi ex eo medicamine dari tantummodo quindecim grans J* ^ quemadmodum lacobus cognomento de Partibus interpretatur. °^®®. ^dji» Tilula^ltfs laecx cyaneo lapide, quas Lazuli uocant, quarum dofiseft,utipfe wcw ƒ ' ' '^^[tf» drachmaebinae,amp;lquasuirtutenonfortiexiftenteprabet,funtillisqui”^(f(ii nis potentiores f Faceflat timor,Só in his præcipue morbis, qui abfe^ «w* ^^ non abßj periculo, æ in quibus adhuc homo folita poteft opera exercer^) ^ gt;nbsp;non uereamur auxilia. Ego certe (cum econtrario multi foleant) quonag^^^^ij fco,eoaudentiorflo. Exhibui crebro hellebori nigri integramdrachman,’ ,|i etiamdiagridt) duobus granis,nec uel molefia, uel maiorplus lt;^fbitOH^ ƒ' purgatio. Lapide quoque Armenio, bene iuxta Alexandri dodrinam an ^fyj ïn catapotia quoque eius modo reformato, pleruntj amp;nbsp;in pluribus hocan‘‘^^|_,.i fum,femper^ iuuamentum fequutum eft,nec cum magno impedim«^^ turn uomitum incitauit,fed qui poflmodumiuuerir. Mulierem canctoinn ^^^,^ la laborâtem,ab ingentibus doloribus liberauit. Alium à melancholiac nof'^’^jyi» iam fores eflctingreflus, bis uel teracceptus,reuocauit.Quomodo,inquiS) ^ ni,quem alq Venetqs diligenter inquifitum inuenire nequiueruntf ' modo.Dumhic quoque apud nullum inueniretur feplafiarium,monacD*^^^(, damfemunciamdonauerunt. Qui feis, inquis,quod ueraxfitf Non®^” jjji quàmquodidfîtfcamonium,quopaflim utimur. Resomninoefi aconn^^uj CyanetaUpii neo,quem lapidem Lazuli uocant, diuerfa, cum multa tarnen fimilitudin^)^ ! lazuli, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;atram bilem,non cum magna purgat uiolentia : cuius fi potero frag®®*^ i

mittam. Demum quafi cum felle in Leonicenum ftylum uertis, in qua co nbsp;nbsp;[

ha nolo me nunc quidem intromittere : hoe duntaxat dixerim, oo’*^°‘^,d(ii* ' ri, Arabes autores utrant^ rem. Armen urn fcilicet amp;nbsp;Cyaneum lapidem^ dem capite confudifle. nbsp;nbsp;Hæc funt quae raptim,ut cernis, tus ma§n*

epiftolæ refpondenti occurrerunt,quae ut minore cura ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

opera exarata funt, ita maiore uenia digna erunt.

apud te. Accelerationiscaufa fuit • . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuneq occafio, quem

nefcio,an pos tuer imetia meeles ritateafles qui.

ValeexFerraria»

-ocr page 61-

LIBER TERTTVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;35

5 PIS T, Illi, Hippolyto Rofeio. Quid intelligcndum apud Auicennam per Albefed.

pactes fit, quam Auicena Albcfed tertio fuæ medicinae libro

*’iagnopere inarticulorum morbis comendat. Cuiquidem

^‘?, ’^'“'^^®™ autoritäre ipfiufmet Auicennac nixus,facile refpon debit,Albefed eflè Keiri:quae non aliud eft,quam id quod Graeci Alt;Jl/

’2nUH^ WjOoßri albam uiolam uel matronalem uocant,rem uel pucilis no

** ^ nbsp;nbsp;nbsp;inpenfilibus hortis,atque etiam interdum in parietibus libenter con^ P’tfib “ «“^^p *”^^ rcclamat Simon Genuenfis, cui hifee in rebus magna à ^fdeir i”^™^^ i’^denuseft adhibita: admiratus Auicennam ignoraflebc:« quot;ïlib^ f^’^^^*^^®^° fubbezed nomine fecundo eiufdem fuaemedici= ^Uttö u^^””‘^g° ^^*'° ”°” minus erraffe Simonem qua'm Auicênam in *öis)n i’^^^ ^^^ albezed (eadem enim eft utraq? didio, folo articulo differs funi A^. nbsp;nbsp;®®“» ’^^^corallion effe dico : quorum alterum Simon credidit, altc^ 'fd Q ^'’*’^^’^3m tarnen protulit dubitatione : intelligendum^ pro bc ’utem dk P'’^°3n38allidosfpecicm,quærubicundum florem profert.Vndc *Uüni/^ quot;4^quot;’oucar afflrmandum, hinedifee, Conftat Auicennam totum ferè ^ If-Exa 'y^^'^’’“®»cxalqs medicis,tum Græcis, turn barbaris tranferipfifa Ïiam^ f ’^°”®*’^ intelligcndum ipfum,ficubi difficiJis uidetur,uia melior, DifficUnAuici puisant ^’’'^®’« aurores,a' quibusid,dc quodubitatur,airumpfit.Quif= locos exphearc

®cliuscumintclligaencceflccft. Et qui uoknti.qu^ljie A^““^^’^‘^^opltóterfemper lapfifunt.Primus,quod fciam,hancins Handa. wd Â^*^^’'”æ “*’quot;* ®o^“ monftrauit Nicolaus Leonicenus,uir amp;nbsp;grace Öd iHcolausLeQ» oius u .j “^^^ medicina ficuti bonarum omnium artium cultor eminentiffi nicenus. hi V ^« . ]^®molaus Barbarus aeui noftri fplendor amp;nbsp;gloria,aliquando mi# Howo/rf«« iiHifT^®®^‘^“^^gt;cu®decommunibus ftudqs in eius bibliotheca eolloquere# Barbsdrus^. nain Ï®™® ^§° ducum caftra fequutus,quoties fcrupulus aliquis in Auicen# 5® hi5ß”®?’’^’®‘^9'^o«’es prafertimGracos meconfero, intercateros autem,in lum'^d^'’^ ^“æ’^curadones morborum pertinent, Auicenna fequutus Pau# funi^'^''*.^“*“^““’^®“o^u®ï*s,inucnio antidoton, cui nomen diacorallion.

lyji^A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*’•^»uidriüusmofDIS cotiim^^aari 4 CUIUS coiripoiitiorivm uum cxs acccDijT^?*'^^^^®^^^^''^’ Aulcennam fuam quam uocat albcfed antidoton,indc waa r (“*®®^’’o^31ns etiam fadumeft) multipliciter labefadam.Quod iofiu f ^’’’®’‘’®^t2‘®laudati medicaminis conftruendimodum habeas, Pauli ^* Sficmfubfcribam.caefthuiufmodi: Rheibarbarici, paeoniæ,myrrhæ,fplcæ ^’^^*^'^ unamjgaryophillorum grana quindecim,ana^

^^^quot;1 uocant corallium,unciam femis, ariftolo«

4« ton °quot; - ^ fotundæ uncias quatuor : dofis grammarium unum, quotidie poft «' bni^'^ ‘''^’‘■^'^‘^^^quot;'t'onem. Hate eft Pauli defcriptio : ex qua licet aduerterc,non fo » dux''^°^ ^.^’^^’^”^ Simon^ crraucrint,fed etiam quænam caufa cos in error cm niam'^ ^'®“®“’ ®'’® putauit anagallidem efte alkeirin, id eft, leucoion : quo= fioM ^^^^'^^^^^^^^^ ^^^”^^*^ fpeciem rubrum proferre florem, apud Dio Jjjj *”’^8^3t.Simon accipiedum corallium,quoniam albezed uox,apud Ara^ ^®’®®* • ®°^ aduertens medicamentum id appellari diacorallium, ’^^ocoralliOjfedab ea anagallidos fpecie quæ quod flore,colore corallio ru*

pro albcfed in co fit medicaminc cap{endum,6^ quae fit uera medicaminis compofitio. Vale.

-ocr page 62-

3

IOANNIS MANARDI EPlST”

LARVM HEDICINALIVM LIEER'

Q_V A R T V S»

E P I s T»

1» ad Padum» de Lumbricis »

E v 0 c A s me iicrum Pade ad Iuinbricos,atqueinP^^,^ petiSj Latus ille^quem me utdiflè fcripferam^effet ne unU5^^j uolutusjan plures,cucurbïtæ feminibus flmiles. In q‘^® ^u^ b/s oftendis,te nondum aflequutû quod fcnpferamji^^ . li Si Aëtq autoritate. Si mco demum teßimonio ^ó®®*^ J Addam igitur antiquiorem teßem,meam^ atteßario®^ ribus, amp;nbsp;qüidem dartoribus uerbisexplicabo« SaiWt^ii^

quarto de morbis, qui liber inter fexaginta Hippocratis opera numeratut) .

« bumexuerbo; Vermes latigignuntur inpuero adhucintrauterum«ƒ“ ^ lafommutï » ß^poßmulta: Efiautem fpedes ipfius uelutiabrafio inteßinialba» »»Ä f^ÿ^^s, » funt,quod excernuntur interdum nonnulla cucumeris feminibus fimilia ƒ oj tur à alia multa ibidem,quæ confultô praetereo,Slt; ad meam in alia epiß^ ^ tionem confirmandam me conuerto, Éxeunt aliquando, maxime ablutis clF^^y gt;nbsp;inteßinis, membranofa quaedam corpora, ualde Iata,colore exalbida, coni“ mæqualia, intraneam inteßinorum fuperficiem repraefentantia, qux ^^^ lent medici, eflèmucos intra inteßina repertos, uelmucofam pituitam fr*§'®.jji inteßinorum addenfatam* Mulierculac ledulos uermium uocant, Hxc ölt; ^ rim ego portiunculas latorum uermium,quando (ut inquit Paulus) P5''P*Ï.^ cernuntur, Necefleputomedicum uelmediocriterexercitatum,quihatc31N y, do inter alui excremêta non fuerit intuitus,nec cum magna admirationoy^ ^^ toti fimul excernuntur,8Cprxfertimadhuc palpitantes (quod ego bis t®”^ jji ta uita confpexi) incredibiliilla (ut idem ait Paulus) magnitudine, in magl^^ trahunt admirationem, Quod tarnen raro contingit : turn quia (utinqun .lt; nus)rarior eßlumbrici lati generatio: turn quia (ut ait Paulus) dimißlnouL^ fiunt. amp;nbsp;hinc fieri puto,ut alfidentes plerunqj inter exerementa, nefotoq‘’'‘‘g|^ dico oflenfuri,fruflra pcrquirant,quod tarnen fc prius uidiflè teßantur. H^^^J ti uermis effigies, latinis medicis hadenus incognita. Neminemenim adW quihunc uermem plenecognoucrit, Arnaldus tantum Si B emu en lus u®?*^ conniuentibus tarnen oculis,procul afpexerunt. Scd 6C Plinius per iHam m^*

pedum tineam,hunc ipfum latum uermem intdlexit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

De teretibusdixeram ab Auicenna longosuocari,efle^ fimilesin W’^jiii tis nafcentibus, quos onifculos uulgó uocant:tu uero ambigereuiderfeq*’'^ fœtunticeta, amp;nbsp;qui ßntapud uulgum onifculi, Onifculos,uoce parunidetf%f ta/nifculos,uulgo apud nosuocant, quos Graci j-ïf çv-rt^a, quafi t®5*Afeigt; na dixeris, nos uermes terrae, Auicenna charatim, qui in fœtunticetis, *^ ’ yu* tcetimticc^ dis accoenofislocis repeririconfueuere.Hiseosefle fimilesquitcreteSjUdr® p tunniuid. di à probatis autoribus, ab Auicenna longi uocantur, nemo negauerit, Q“* quecognofcan nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fini)

Circa afcarides deinde tria petis,uel potius quatuor : nomen,rem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

. fententia,an eos ufpiam uiderim. Nominis etymon nullibi (quod mcmineri^G apud Grxcos,ueI apud Latinos Iegi:mihi autê uerilimile fit, deducicam “^Jl j bo graeco Ko-Ktai, quod latine fignificat exerceo : uel potius à ucrbo «W®vquot;) 4 yj j idê efl quod moueo ï fedienim circa quam côfiflût,uehemcntê pruritS Paulus amp;nbsp;Aètius teßätur, aflidue^ córaoti anima! cótinuó extimulant J^^* J

-ocr page 63-

LIBER 0^7 ART VS» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55

K^^quid nerorccctiorcs fentiant, non eft dubiS apud antiques per afeandes pars nues ^*^quot;d- j^telhgi ; funt enim afcarides (inquit Gaknus aphor» le, libri ter tij) tes « Afedridunt Hus 8^P t '””^”‘^^» ® parte maxime inferiore craffi inteftini geniti. GalenS Aë= « definition 8lt;mt ii- ^^^’ntfecuti: aquibusnecdiiTcntit Aukena,fimodorcdieamp;Icgatur rotud' ^^r^*^‘^'’' ^^quot;^ ^8° principiS feefidicapitis legêdum puto:Longi),amp; lati 6^ Loens Amcena Hebr ’ f ^^^^ prutst uerbumjati, fecudo loco in quibufda codicibus etiâ there^ituitw, amp;nbsp;Dar '^ ?'P^°™*’‘*®o fuppofititiu puto.Ita autem intelligêdum,ut per afcarides delicpf ^^^ïï?^^^®®ï®^cripflcpiftola) unam tantS fpeciem intelligamus,eosuis

^ mod 5^°, ^^^’^us afcarideSjipfemet Auieëna in primo libro minutos : in tertio, *4 ^f’'’*‘*^s0!^paruosjmodo afcarides tant55modo parues tantSuecat» ab A^^æ ” D ° generationis paruorG ab eo dicGtur, de afcaridibus à Galeno,fed trat ^ p^ quot;^^^° aptius diäa funt:quac uero de aetate afcarides gignéte, ex Hippo intell nbsp;nbsp;- ^° ^ Aphor» fuperius addudo funt accepta, qui nulle patfto de latis

tur ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^3do nee cos quidem nominafTe eo loco Hippocrate, Galenus tefta

mor *” '^^^ q^toep tertio in quo de fignis agitur,qux de fedis pruntU)amp;affiduo of - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicütur,fimilia funt his,quac de afcaridibus Paulus Actius^ conferi

w T^*^ r ^^^'’^ ^^*^‘wrquarto capite,medicinas interficiêtes afcarides,^roïs do f ^fl^, ^^ ^darn longos:fuit fententia Galeni in fine artis curatiuæ, licet or

’ io do ''’**^’^^®’*”^P®’^utatus»ScribitenimhocmodoaduerbuniGalen» Ivotun »» çftfi^*”®®^“®®^^‘'t®*‘ficercabfinthiumîlatusfortioribus eget pharmacis, quale »* hi '^^«’‘^’'“‘^““^quot;'ö^uocataafcaris.Quemadmodumucroambigi non pot eft, »

• *^^””^ didlongos,quos Galenus uocauit rotundos : amp;nbsp;quos Galenus la

’ uicennam uocaffe rotundos : ita darum efle debet,ab utroep eofdem une no mod ^’^^^f°^^^’quot;^’^'^’ ^’^*fcilicctfunt ab his,quaebibuntur (ut Auicenna ait) re* no f quot;^'^’^'P^æ ’^ P^*quot;*^ maxime inferiore cralTi inteftini generati, prout ex Gak* upenus! oftêfum eft, id eft,circa ani extrema,amp; ionganonis initia, ficuti Paulus c afauiLtiqucre igitur ex didis puto,non aliud efle afcarides Auicennæ,qua'nî a eni.nccpariiosjafcarides^jpraeterquamnomineapud Auicennadiftare. Nee 55 r “‘°“^öf fotti,feptimi^ capitis inferiptiones : folent enim capitum fediones in* enpnones^, turn in altjs,tiim in hoc ipfo libro pier uneç mentiri, utpote non fern* per ab autonbus ipfis, fed a' quouis potius kdore pro arbitrio côferiptæ» Mendam ueroinfexto capitis titulo adefte, uel hoepoteft oftendere, qucd ftatim poft prima cmediutn,ïatorum auxilia fubfcribuntur,deinde toto feré capite ea quæ funt om* ui us Ipedebuscommunia. Sed amp;nbsp;kitram,id eft,ccdria, quæ hic conferre fcribitur a a candes, fequendcapite in paruis bis repetitur, quam peculiariter afcaridibus, proprio capite,Iib. 7. defimplicibus medicinis Gaknus commendauit.Et hæcqul* dem de afcaridibus dida fint. Vnus autem adhuc fupereft fcrupus drea lumbri* ^’’““T^^jquimc fæpenumero non mediocriter pcrturbauit.Namqui Cu# Cueurbitini cutbitini uocantur, ad nullam trium didarum fpecierü uidentur pertincre,æ pro# Inmbrici, 4® Pi«fcaquartam per fe fpeciem putari polTunt conftituere : quod ex recentioribus uonnulliprodiderunt, latos in duas fpecics diftinguentes,longos uide!icet,amp; bre* uesUllosafcarides,hoccucurbitinos nommâtes. Nee defuntqui eucurbitinos pro gencre capiant, quod in diftundos ac coniundos ueluti in fpeciem diuidunt. At certenegari non poteft in quibufdam libris ex arabica lingua tranflatis, cucurbiti* nosabfolute pro latis poni, ficuti in commento arabico aphorifmi fuperius allati, ubi etiam peruerfo ordinc,afcarides pro rotundis,atcp ccontrario rotundi pro afca* ^ibus leguntur. In libro quoquc Serapionis, capite de filice, ubi Diofcorides 5C Galenushabent latos, in Serapione ex eorum uerbis fenbuntur cueurbitini. Sic a apudMoifem nona fuorum Aphorifmorum particula,ex Galeni autoritäre pro latis leguntur cueurbitini. Verum hæc difputatio ad nomen fpedat: illud

-ocr page 64-

56 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lO, MANARDI EPIST. MEDICINALlV»lt; .,

«ero potius ad rem,an lumbricus repcriatur qui fit cucurbits femini nona ^^^^,( Ego quidem,quod meminenm,nunquam lumbricum uiuum confpcxij^ bitæfemina repraefentareb Paulus amp;nbsp;Actius, corpufcula illa cucurbiiae*^'’’ J fïmilia,non in numero uermiumjed inter uermis lati indicia connumn^n^t-ex GaknOjIib, delocis paffis primojfumere potuerut, ÔC ex lib.de morbisluP addudo»Antonius Beniuenius FlorêtinuSjnoftra memoria medicusgf2^‘ * ƒ in fuo de abditis libelIOjUidiflè ait inter fefe adeo cohærêtesj ut unus uidoquot;^ ’ tuor cubitorum longitudinem excedens. Arnaldus quofdam refert, ‘^^^j^ curbitinos hofce,in uentre cuiufdam altcrius magni uermis generarij^uen^ j.^j.-f lum uocant:quxfententiaa Paulo SC Aëtio non abhorrer. Ex fenionbi^ ^pj nobifcü degentibus medicis,nonnulli uidifTe cos multoties uiuos referunC’ uiuos,fed mortuos, Quin proba 0^ fide digna matrona nuper in magnoq^^jj! ucrme,quem eius auia ægrotans deiecerat,fe uidiflë multos uermiculos eue „ feminibusfimilesadfeuerauit, Quicquid autem fit,diccre oportet, antique’ in numero uermium non habuifle: quoniam deddialato uduti ß^®^®® w

nam Iapidis,fcripfit eodem loco Galenus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;., J

Vermium » priefd^a. ”

sa

Petis deinde,ut de prognoflids nonnihil fcribam,quae nefcio quonio^*^ flolaprætericram. Dehis ficfcribitPaulus: Circafebriuminitiagenitijf^jUi tiam ex fubietfia habent corruptione:circa confiftendi uigorem,ex morb®’^ täte : circa declinationem ad melius omnino profidunt. Ait enim Hippot^'^5 num SC uermes rotundos exire ad crifimeuntemorbo. Aëtius autem ex Hf J ti fententia,ad hunc modum : Lumbrici SC in febribus 6C abiep febnbus ß^”'’^ titudine, magnitudine, colore,6C tempore inuicem differentes. Circa enuu^j principia geniti, fubfiftentiam ex fubieda recipiunt corruptione : circa conli* uigorem,ex morbi malignitatc:circa declinationem,ex tranfmutationcadnif qui SC celeriter cxcernutur,natura eos ad exteriora non fecus ac caetera excrf ta propellente. Détériorés uero funt maioresminoribus,multipaucis,rubrgt;3 6C uiuentes mortuis. Poftremotarnen Actij didOjRafis atep Auicennaapm^ pugnant,uiuos mortuis fimpliciterpraeferentes. Mitto quæ in hac cotrouefto ^ pferunt reccntiores,ut quæamp; legiife te puto,SC cuiuislegere in promptu^f'^\ quidem uideturfirmiusfemper eiTe iudiduquod ex mortuis fumitur,utquos ^ cefTe fit expdli,nec fuapte fpóte exirc, Hxreo tarnen Hippocraticæ fentétto»^ bonum fit cos excrementis alui commifceri,dum morbus iudicatur titautpfquot; intelligamuSjfialio tempore emittantur,fymptcDmatis,ideft,cafuspotiusfien^ ne,ut Galenus dixit,quam naturae ui.'amp;propterca ud corruptioncm,ueIinaHL tatem indicate, ueluti Paulus Aëtius^ diftinxere. Et hac quidem depregndquot;' in praefentia dida fint,

De milto quoep quam Auicenna macra uocat,quaris quid fit,SC an fitnn*^'*' ^'^ Certe fi PlinijjUel Hermolai,qui locum caftigauit,autoritäre fequemur, fetf^^L tct,miltoneandem remeffe cumminio: air enim Plinius ab Hermolao einen ' tus,Milton uocant Græci minium. Si uero Thcophraffi,Diofcoridis, atqu£Utf§ tAiltonmncIfc quidem puto,ueram Plimj caftigationcm,res tantum diuerfas,quâtum dißant^ minium. nenum Si antidotus, Siquidem minium adeo uenenofum,fpfomet etiamPto® fte,cxinit,ut qui id in officinis poliunt, faciem Iaxis ueficis illigent,nc in refp^n pemicialem puluerem trahanr. Miltos tantum abefta’ ueneni natura,ut intra ff pus airumpta,6C lumbricos enecet,SC hepatieos iuuetSC ad alia quoc^ quaropW. utilis reperiatur, Scd amp;nbsp;idem Plinius lib, 33. ubi de minio agir,paulo poftucrb’ Hermolao (ut diximus) emendata,rubricam SC fînopidem,quæ funt ex milnfjf^ re,uel eadem cum ea,res diuerfas facit a minio. Item lib, 5$. minium/inopidcn’ rubrifJ^

-ocr page 65-

LIBER Q^V A R T V S,

57

•■ubneatn inter fc difiuftgit,multa de finopide fcribcns,quae Theophraflus amp;nbsp;Dio« Icoridesdemilto, Et lib. 55. mil turn rubneam uocatjteftimoniû Homeri adducens, naucs rubrica commendantis,qui (u^-nTm^ixs cas nominauit,uc HermoJaus quo-que teftaturîquem alioqui ocuiatiflimumjmirum eft non uidifTejmikon fi ficrubri faiecundum PUnium, non polTc elle minium : nec fic caftigandum Plinium ut ex iplacaftigationejquod mali pu en folent, deterior cuadat. DeprauaiS omnino uer^ Dumeratjmtlitonjquod antiqua habebat lectio,non mutandum tarnen in milton, cautmihiutdeturinammionîquod conftarepoteft,comparand eaquæ Plinius Icr^Jtde minio cap. 7. £lt; 8. lib. 55. his quae de ammio fenpftt Oiofc.cap.de cinnaba •0113«. cap.de hydrargyrOjamp;præcipue quae de ueficis circa faciem ponendis fuperius annotauimusladfcriberem fingula,nifi timerem uideri uerbofior. 1 ilud tarnen non tacebojidquod Plinius Diofcondesep fenbunt, quofdam minium uocalTe cinnaba I'^jpofTedeTheophrafto intelligi : quoniam fere quxcunep fenpfit Plinius de mis abbisquaedecinnabariinlibrode lapidibusfenpfitTheos

P‘''gt;'altus,licet (quod fæpe in Plinio accidit)multis mendis obfufcata,quarum nons nullapoflint in iibrarios reqci,alias in ipfum Plinium referre necefleiit.Totam igis tur hanedifputationem fic colligamus : Quod minium uocat Plinius,id Graeci ams '’'•on,uelcinnabarim : quod Plinius finopidem uel rubricam,id illi milton : tarn igi tur diner fa res eft minium à milto, quam ammion uel cinnabari à finopide uel rus 10 bnca.Quxnamueroresfit,uelquomodon5cuoceturmiltos,haudfatismihicom pertumeft.Vjji3|jqy2j^j(^jj.Q^l^iY^i forma Venetqs pro Lemnia ad nos delatam terrain,denfam,grauem,illapidofam, hepatiten,hanc ego puto ené milton, quam Iinopicen uocatÖiofcondes.Tecionicen audio etiam nunc fieri à nonnuHis pidos ‘^‘^''’fucombufta, utTheophraftus Dioicoridesep feripfere, non econtras rio,ut Plin.atcp in arcanis haberi,quoniam in floridiftimum rubicundum euadit co lorcm. Vcram Jemniam nefeio an unquam uiderim : à paucis annis citra cœpft fers n)Preciofius^exterisfub nomine ueræ lemniae uêdi,aur principibus uirispro mas gnomunere donari,alba quaedam terra exiguo rubore. Hane (fi modo eius genes ttseft) putarimegofecûdam finopidis fpeciem, à Theophrafto primo,dehinc à Riis Jo niofcriptam,non fine mendis tarnen,ut crebrô folet accidere : fic enim fcribitTheo

pbraftus: Èslt;j«ilT«f^5vs7ïgt;ï(ï,«/^lt;J^vóp«(rlt;^ólt;/}3(ï,«i/Ê’fcxA(lt;l/i{©',«i/^^tcr«, Pliniushoc « pado : Species finopidis tres,rubra,ÓC minus rubens, öd inter has media. Quam « enimTheophraftus dixit txÀtilzHsip (id eft,ut mihi uidetur,exalbidam, uel potius ue hementer albam:ficenimGalenus ^ Tr^^^i^nslt SCtsrtlt;/ï»;lt;iaïf,fimiles apud Hippo cratem uoces intelligit) amp;nbsp;Plinius minus rubcntem,hanc ego quandoep putaui efs feeam quænunc(ut dixi)prouera lemnia portatur : cuius Ôd aliquando experts mentum fccimus,uenenum duabus auiculis propinates, altericp tantum lemniam , illam exlnbentes,qux uixit quidem diutius reliqua, non multo tarnen poft amp;nbsp;ipfa uitam finiuit.Eiufdem ctiâ generis eft ea quam infeiæ plebeculæ myracopolæ nons 40 nulliuendunt,quifeà diuo Paulo origine traxifTe iaeftitant. Hæc habui quæ de mil tlgeneribusfcnberem. Nuncad cardamomum accedo,quod Arabes cordumeni uocant,dealiarefubcardamominominc pertraâantes. Quænam ueroresea fit, r)eCard4^ Oedipoegetconiedorc, quoniam nullum de ea feribentem græcum autorem afs www, , fert Serapion. Ex quo fit, ut exiftimem,uel rem effe nouam, hoc eft,quæ poft Gas Icnitempora in ufum uenent medicorum, uel erraffe in ea non folum interpretes, fed Sdipfosautores. Nifi fortçquifpia putet,cum Plinius quatuor cardamomi fpes des enumeret,de duabus,capite de cordumeni, de reliquis,cap. de cardamome ab Arabibusfaibi. Auerrois tarnen quinto Iibro fui Colliger, quoddam cardamomu inter medicinas poft G al. reportas connumerauit,cum fuperius inter eas quæ à Ga leno pertraflantur,de alio confcripfiflet. Ego tria feminû genera uidi,quæ pro cars

-ocr page 66-

58’ lO» MAN AR DI EPI s T, MEDICINALIV« damomo fcrGtur,ïntcr quæ nefcio,anunum fitquoduerccardamomöd^rf’

Seriphium aüud à fantonico,non folum uoluit Paulus, cuius uerba alia cp“^ reciiabamus,fed Ôd Gaknuslib. e, fimplicium medicaminS^SC PliniusIib.ï7A te mouere debet Diofcorides, abfinthium marinum,a nonnullis feriphioBjab’ 1 fantonicon uocari fcribens:fcis enim quam inconßantes fint huiufeemodi nom^ claturæjUt pro libito ab unoquoc^ confidae : alioqui fi ubiep has fequamurjabf® num idem dicemus,quod abfinthium ponticum,cum eodem DiofcondeauW ’ Romani fie abrotonumuocent:atcp idem quotjeum fantonico:quoniain^‘ fert Gaknus,abrotonum à Romanis uocari fantonicum,fcripfit Pamphik^ ’ a eet igitur unufquiftß prout uult,ut ait Gaknus,modo fciat res eflc diuerfaU^. ^ tarnen eft fequi antiquor umjpraefertim Gakni,nomina,nc in rebus quo^'F |„ bicontingat, Verum amp;nbsp;Diofcorides ipfe, fiemaculatus fitcodex, fan tonic diuerfam à feriphio facitlib. j. infine cap, i^. pro uerbo enim fardonicur»,lA dum fantonicon : SC pro uerbo fardonium,kgendurn fantonium, Quodnt . ex Gakni,Plint),Serapionis^ concordi fententia paterepotefi,fedÓdexboc^ , nulla eft in Galliafardonis regio, fed fantonis : eftep fardonion aliaherba,df^ i Diofcorides lib, 2, inter batrachtj fpecies,óf lib, ff. inter uenena mentionetn » ’ S^rdonim q*-’^ fatdonius rifus Graecorum prouerbium non bonae famæ in ulta,ficutUA y,p^. rides Pauluscp tcftantur,óó lib, 4.. Auicenna fub nomine Sebardijlicetlg^^j^;? dequarefcriberet,nec intelligiuakatquidfcripferit,nifi ab ijs quieaqu3c gt;‘'A pfit,alibiprius didicerint. Obfcurius quoque idem Auicenna fcripfitdefcup»'^^^ fantonico, lib, 2. fub Schee nomine,in capitis principio, adeo ut ne diuinädoQ pollis alTequi quid uoluerit: amp;nbsp;ne in nofira tantum aeditione pûtes lt;^'® confule etiam Hebræam, atque maiorem,non modoxquam inucnicsobicd', tem. Vide quod faxum uoluant tj medici, qui Auicennam fibi in idolu»®®' Sed de his alias maioreocio,

erdmmimtml nbsp;nbsp;Petis ulterius quid fit grammarium. Grammarium,fiue gramma (uttu®^

^uid. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apud Græcos kgo) Paulo tefte,eft pondus duorum obolorum, PendetoboW1^

ratia tria,ceratium calchos duos,quo fit ut in grammario cakhos duoded®®^)i| gamus,in obolofcx : cum tarnen in Plinio lib. 21, in fine obolum contincreo^ calchos fenbatur, Miraris poftmodum, quod Paulus drachmam, uel gismirandum,drachmasduascuphorbt)exhibcat,Potuitfortaflcteinhuiu'^ , di admirationem trahere loannes cognomêto Mefue, qui ex Diofcoridis k* ^ toritate,aureum unum interficcre, Ego in hoe uiro,ut mul to ties, itahocinio dem requiro, cum nufpiam hoc apud Diofcoridem kgerim, fed apud Paw pite proprio inuenerim drachmam pituitamamp; aquameduceretapud^Aü nam tertio lib, cap, dcephialte,ideft,de incubo, drachmae tertiam partent nij,amp; quartam colocynthidos fuperaddi, Apudép eundem Auicennam K pionem3quodtresdrachmæ,nonautem units aureus,interfidunt. Non au ^^^^^ tarnen tantam quantitatem exhibere : præbui enim aliquando exiguum qiWj^

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neep per aftationem amp;nbsp;nonnullarum return commixtionem repreflUw»^

admodum purgauit, Sed fumus hoc tempore forte,quam eilet opus timidiof^ Zomtryfu. nbsp;nbsp;Porró zomeryfios didi inftrumenti illius coquinart) ego quoqj libent^

mam perdifcerem, fed nondum inueni qui doceret. Meminiteins SC Po“®^^ tarnen quak fit edocet,Vocis etymon notare mihi uidetur iuris ^ufornimlt^^® 7 ipfa,ut fuperiore parte patcat,inferiore adeo anguftetur, ut in canaliculus9 . dam,ceu collum definat,inftar illius per quod uina cantharis immittitnus.Pef igitur zomeryfin duo praecipue confequimur, amp;nbsp;quod uidelicet amaror W ^ tiendae non perfcntitur,óf quod prodiuis defcenfus fit, Aliero autem mm ^ clyfltndion, to quod clyftendion idem Paulus nuncupat,uioknta impulflo fit.Concun’en

-ocr page 67-

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER Q_V ART VS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5?

autem fimulnatura Si ui,uelociffîmus motus fit,regraui fponte fnfcribra pctente, amp;adeademuehementiirimeimpulfa. Hums clyfteridij formam uariomodo ima^^ ginari poflumus : fed ea cums meminifiï,fi extremum os aliquantiiper pateat, fatis aptauidebitiir»

Engeronn quadrant quæcuncpfcribis,pratter calendulat nomen,quod nos alte tireiadfcribimus,hoceft,herbæ cuidam coronariæ,quæ à nonnullis ut olus edïcur, flore aureo quafi perpetuo,qui ex hoc argumento cuiuflibet menfis flos, uulgô di^ citundequaaliquando dubitaui,an eflctlyfimachium. Nec fponte apud nos pros uemt,(îcuti uera engeron,fed in hortis,præcipue penfihbus,feritur»

*® Poftremopetis,antriaàme côfcriptaremedia,euidcnterconferrecognouerim, “mçaliquâdo Pauli Si Aëtq remedy's ufus. Ego,ut uerum ingenue fatcar, in hoc pecco,quod raro eifdem auxilqs pluries utor, fed modo hoc,modo illo, prout fcfe wihiofferunt,amp; intentioni meae,particularibus^ rebus deferuire uidentur. Olim duoillaabexperimentatoribus habuuNoftra compofitio,prccibus cuiufdam amiss 0 media facia eft,qui quoad uixit ea ufus eft,magnificc^ iuuare affirmabat. Hate flabuijquxtuisinterrogationibus refponderem, in quibus fi quid difplicuerit,igno rantiammalimaccufcs,qua'm uoluntatem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vale amicorurn optime»^

ExFerraria, M» D, xm.

Xb EPI ST» 11» Antonio Fauentino, noua quartf apho^s rifmijibri primi,expofitio»

Vbitaui faepenumero Antoni doâiiîîme, quomodo ea quat ab Hipss Pocrate,Galeno^eius interprété quinto aphorifmoprimæparticuss lædicebantur, amp;nbsp;client intelligenda, öd his quæab eifdem autoribus fecundolibro deuiduacutorum morborG fcribuntur,confcntanea» . p . — Namquæàrccentioribusdicuntur,pratterhocquodparummihi fas 3aebant,plurimisquoque erroribusfcatereuidebantur»Tandemdum diebus P ætÇntisaphorifmum ilium pro mea profeffione enarraturus, omnes ingenij ner ^û’iifenishauricndis fenfibus intenderem, ueritatis quidam radius,nefeio mentis aciem collußrauitfcui dum acrius intendo, ipfa demum ucritas, ^nidifcufla caligine,fe(utmihi uifumeß) penitus infinuauiu Quam licet quo ^§'smagis^excutio,amp;^alienoquoq;examini,publica propofita demoredifpus wionefubijcio,eolucidiorem cxperiorlueritus tarnen propre imbecillitatem mdis Draf ^''^^P*^°P”^'” ®’^’’ niagis effe hominis,quam faHi,errare,decipi,in proprijs P ^niminuenns amp;nbsp;meditatis,iudicem, cenforemep mihi quempiam conflituere “'’^^’Arbitrium decernendachuius rei demandarem» Occurrifti autem tu,ut ^^*”°*’'’*””^®”*’'o«c’’fi^quot;’primas inter profelTores medicina iandiu tenes, Qu M^^ ^^’^^femper fumma autoritäre refulferis. Accipe igitur hanc qualemcun 4o qn^ ^^’'^^’^‘’“^^’^^“’'culamjatquc aliquidoctj à magnis tuisillismcditatis, aladr °*^^®^”® infudare,fuffuratus,perproximas feriasad haenoftrakui« fnk ^‘‘•^'^^^’3tqucacri illotuo iudicio ita examina,utuel uitam,uel fententiam ‘»oeantcapitalcm» ipfum''^V^ antem fucrit,priufquam expofitionem aggrediamur,aphorifmum riom H i ™ ^^ ^^rbo exgraco transferreiquoniam apud uarios interprètes ua map 'Ll nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In tenuibusuidus rationibus peccant agrotantes, ideo «

piert k ”*d”^* Omneenim quodcunque fit,magnum fit magis, quam in paulo « lt;^ïrtd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hocigitur Si fanis fallaces funt,ualde tenues côltnutæ,ôô exa? «

peccatadifficilius ferunt. Propter hoc igitur tenues » aphoni æ r'^^^ rationes, fallaces ut plurimum funt,pauló plenionbus. Hac eft « Pieties, fidelius quam elegantius in latinum fermonem conuerfa, Princi-

-ocr page 68-

40

10»

; M E D I C I N ALl'^^

pfum uero aphorifmi iuxtaaliamleâionem,quamab initio comw^ (ïchalgt;^L, VerbdApho ponit Ga!enus,quod neminem adhucinterpretem uideoaflêcuiunij ^^^^^^ nfmi, tenuibus indus rationibuspieruncp peccantes ægrotantcs,ideo ’^quot;j^pont'' 'J1

Hic eft aphorifmuSjquimea quidem fentetia ficeft SC ordinandus^ Jf^ü^^^ Præcedens aphorifmus dixtas exade tenuesjn diuturnis ®o’’^^^ jj^nKF^ tis nonfemper,fed in bis folum in quibus non competunt/allaccs w - ^jF


tis nonfemper,fedin his folum in quibus non competuntjiau^vv»«--.^^.^r uit ; rurfusip eas quæ ad extremum eflent tenuiffimac,graues atque fens,quanamidfiatratione,amp;^quarumcomparatione faUaccsdicant » darat ; cft^,ut paraphrafi quadam totus aphorifmus comprehendat Hippocratis huiufeemodi: Diaetæ ualde tenues amp;exadae magis wl“^ ^qiiii^ nis,turn in ægrotis ut plurimum funt,quam paulô pleniores: quo’”^”’^(^ni^ uidu uiuntur,errare aliquo modo contingit : quiequid uero ^b*”^’°’^ ^jq^r eft tenuidiæta utenti,quam fi paulô pleniore uteretur* H«ceß,utc^P pocratismens. Quae utlocupletius perpendatur,aphorifmi partes aquot; § minemus,amp; uerba ipfa fenis figillatim percurramus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^jX

Tenucs dixtas hoe loco audire oportet eas, quibus aliqua ex parte ü ^^^i^rquot; tur ; non tarnen adeo quin perdurare poffit ad confiftendi ufep uigorei”* ^ nim terminum tenuibus dixtis Galenusin aphorifmo praecedentifiat”* gt;nbsp;^j;V^ uirium modicam exolutionem. Nectantummodoeae uocandae tenues q^j tremum tenuitatisacccdunt,fedomnes per quas uirium quælt;^2ffle’^°%c/ ûitur. Sic enim intellexifle uidetur ipfe Galenus, dicens, e x tail uiäus nbsp;nbsp;nbsp;jft* res reddiinualidas : non morbi coparatione/cd earum uirium quæ ‘^^^^^ff0^'‘^ quundæ aderant ualetudinis* Peccati uero nomine inteUigimuso®®^S,5ioii^ circa aegrotantes contingentem, fmeratione uidusjftueaëris, fiueob a ^ii* quampiam animi/iue ex adfidentium incuria,uel alia quacunep c^ufaU juiiii argrotumqui primo paruit, mox pleniore quam medicus imperauit,u^iiigt;' in tenui uidu delinqucre dicamus«Conftat id turn ex ipfo Hippocrate,quot;’ Hj(efgt; dudelinquere ümpliciter aegrotantes proponente, amp;nbsp;paulô poß**® pjX: abfolute dicentc,omne quodcun^ fit, magnum fit magis,quam inpau^P |j,j? bus:tum exGaleno,affirmanteeum loquideomniddido,omnem^^’’ |^^,p cidentem ægrotâtibus,qui tenui uidu reguntur,maximum affcrre proptcrea primam aphorifmi Icdionem magis laudante, eoquodöt aUt ^^: cumplederetur,amp;generaJiorem faccretfententiam, Patetigiturquiano .|,j£ii cati intelligendum, Coniundio uero illa, ideo,nobis fignificat/os qui t^”' ^ijij utatur,co maiorem læfionem incurrere,quod dum tenuem uidumag®^ pado oberrant : tacite^ ÖC inacceffibili illa fua ac felid breuitate nobis W jji nuat,eos non laedi nifi errore aliquo inuoluantur. Similis enim loquutioo’^ ceremus : Sub religiofa uiuendi norma conftitutiinterdum peccantja r^f^^ maiore poena pledendi funt. Vt enim nemo fanae mentis,ex his uerbis ^.^ ƒ ligiofos uiros maiorem abfolute peenam mereri,fed idduntaxat,dumld* jim canttita nee ex Hippocraticis,magis laediægrotantes, nifi quando tenuiquot; .jÿ uel propria,ucl adfidentium culpa aberrarint» Quorum uero compai^jj,|i(i! magis lædi dixerit,haud difficile quis percipiet, ledis uerbis quae (cqoüt”’^?^ .^ । modum: Omne enim quod fît,magnS fitmagis,qua’min paulôplentot»”^, • tis* Pala'm enim eft uoluiiïèHippocratem,tenui uidu utentes,fi qiö^P^(jj!C

* ex aequali errore magis oblaedi,his qui paulô plenius reficiuntur, Cuius®‘^J nus duplicem reddit caufam,quod uidelicetex tali uidu uisimbecilIiorWr ^ • minus eouticonfueuerunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

• Non ab re autem prudens fenex, plenioribus diaetis didionem ilIani,P’ ƒ adiecicnequisuidelicetjfifimpliciterdixiftetjputarepofletgrauiora fictl^’^^ij?

-ocr page 69-

qyj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIEER Q_V A R T V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41

to

'^'•Qu^^^^^^*^^”' ^'^“*” agentibus,quam fi quantumuis pleniorc.fr lièrent ’^^diwoculam etiam in caice aphorifmi, cadem ratfone non reticuiu '^otibus y’”^^'’æ ^d fanos attinet, fimili modo loquendi utitur, quo in ægro-'fonüus^'^ ^^''^'^^'j'fioens : Propter hoc amp;nbsp;fanis fallaces,6C reliqua. Quod amp;nbsp;eui Pïutionem^^’^'’^^®“* 0-“®“®*” P^^^®^^ difficilius ferût.Quam quidem com* ^''Matf ‘*^*“®noneftadid referendam,adquod 6C prior,quæ ad ægrotos ’^^‘''Utrif ^f^'^^''‘quot;'3f'occft,ad uidum paulo pleniorem : fiquidem eandem affer* ’^^®*™ uidetur, quam illis uerbis expreffit : Omne enim quod fit, ^’■öntetM**'’^*^'’'’”’ ’”P^®^®quot;^ pfenionbus. Quæ uerba, ut priorisdiâira* ï-jqw^Hgiturquod non abfolute aflerit, ' ®fallacemin fanis fore;fed ideo fallacem, quia eo utentes peccare '^Ä^^'^P^^^^^^™’^^® perfore poffunt, ob uirium,utdiximus, imbecillita* WnoK*?^?quot;*?» quam fi paulo plenius reficerentur, Vbi id aduertendum, ^8iin “®’P’^®'^‘ctenues nominauit, fed ualde tenues, conditutas, SC exa* ^'’Wte *’ï'”^®®^®®'toitia ucrbum,conftitutas,(fic enim conuertimus,id quod ^’f^yd«”*^*' ^*^^”^^ ':^'''3S SC ueluti lege quadam perpétua firmaus, figni* fum2'”^^’P^°”^™‘®‘^lt;'c concluditHippocrates id quod eratpropofitum SC P»tet)a^’P^°dfmi,qua uidelicet ratione,diætæ exade tenues fint magna ex P’^^^dbusmagis fallaces : dicens propter hoc cas effe fallaces, quod ^Öotó'*^'”''‘®‘cótingant,ca difficiliusferuntur, corpore iam ex tenui uidu tisintem • ^*^ddiditautem,ut phirimum : quoniam maxima ex parte error ^0 lift nbsp;nbsp;^’:^''“^ rcliquis in rebus,ita in ægrotantium regimine,effugerc er*

‘1'001(1 ,?”®‘ , Hxcigitureft'(ut ego quidem puto) aphorifmi fententia :cx ^'PPo *' '^^‘^“^““‘ïJtiferiam recentiores aberrarint, quodep nihil hic dixerit 'htiiim ^‘I“°deiusdidisinfecundo librodediætaacutorS morborumfitcon

}3

^'°nem '^™quot;^”’ ^^‘'^ gt;11lt; totum in primis peruertentes,ex propofitione conclues tanush “quot;‘?“®°”® propofitionem faciunt. Siquidem Hippocrates, quia ægro 'Os co , “‘’^o cos Iædi:ipfi uero econtrario,eo quod laeduntur,peccare ægro Sfiaph^**^™^’ ^^'^ ^ ^’ particuJæ quam putant concluüoncm,aduerbium Ma ‘ ‘l“’® Hippocrates dixilfet, in tenuibus dixtis magis peccant ægro* î^’PPQ^’^^s non ei parti,fed alteri tantummodo appofuerat,dicens:

’'^'HiocbD '’‘^’'3quot;°’''^^us peccant ægrotantes,ideo magis læduntur. In nomi* putante ♦ ** ’^°’^ minus peccant,totas ipfas tenues uidtus rationes peccata effe 'fixent ’^ Hippocrates non propterea in tenuibus diætis peccare ægrotantes ttrorib^”°^'P^P“^®^®P®^®‘*^®“^^’^^ quon^mhiqui taliutuntur uidu,altjs '^^ ^®“°^'’““^®gt;‘deo poffe Ixdi affirmât, Sed forte peccatumhoc neoteric quot;itn ®^®®'’*gt;®odo fibi conftarent, nee eandem uocem in aphorifmo eodem, ^ ltttu'’’°®“.®^po“C’’cw» Verumubi de fanis agitur,peccata, diætas déficientes, •njh^”*^^® ^™®utas, interpretantur : SC fic eandem peccati uocem,eodem

^ fiimojmodo pro errore^modo pro uidu teniiiore interpretantur» ^^su?r'^^^’°^^^ ^^’^^’'^^*^’ pétantes dixtas did ab Hippocrate tenues craf^ 9uiin '™'^ falt;Sacomparatione: ut illæ dicantur tenues,quætcnuiorcs font, ecouJ^ ^'^ '■fquiratjUt fcilicet feruari ad confiftendi ufque uigorem poflît.a tquc ^’9ualgt;f^^æ’^^æ ^''^^P’'^^9'-^^‘^ uisperferrepoflitjCraffiores. Nonenim hic nuisiiw'^P'’^“^’^^ ^’^^ comparatio : aÜoqui inconftantifTîma res cfTct ip(a te^ njo, æ fatio,neccertum quippiam medium inueniri poiTet, ad cuius collation dæerctur. Cuius tarnen contrarium amp;Ga’ei dim ^i'^‘’®”’^aphorifmi expofitione,amp; reliqui medici uoluerunt,ptifanæ fuc j^^^ptfanam ipfam paucam,tenuem exaâe uidum ftatuentes, atqj in media d 5

-ocr page 70-

4X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10» MANARDI E P I S T» M E D I C IN A 11V^*^ ^^jji^

tullio tonus ægrotantium uidus collocantes : cuius comparatione rdM ^jo^ uelcrafti, uel tenuiffimi uocarentur»Sed ille indus uereóf exade ten ^^.^^juift intclligitur,qui in genere uiduum præcedenti aphorifmoa'Galeno de ^^^ nomen SC definitionem tenuis fubit,quod ab omnimoda inediaindpien ^uiH^ | nam ufque protenditur» Aiunt præterea, nifi reliqua paria ^^^’^^iTüippo^h rum non eftetnon aduertentes paritatem hanc atque æqualitatem,ab 7 y nii^ prorfustolli,utquiplenioribus additmodohanc determinationem ‘’^'r^^Z' hanc (iiKgopj per quas uoces,paulum,uel parum fignificatur : tcnuibus u , jif, hoceft, ualdet ita ut comparafte uideatur,ualde tenues,parum et^'^Ljut''’ æque tenues (quod illi contendunt) æque craffis» Sed hæc leuiufcm^' ^ grauius,8Cquod multos in perniciem adegit,quod uidelfcet ex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ppot'”’

fempcr inclinandum potius efte ad craffiorem quam uisrequirat uiuus ra ^.^i quam ad tenuiorem : SC ficubi à modo recedendum,crafftus femper,nun9 |j(* nuius effe uel ægrotos,uel fanos reficiendos» Vnde natum eftiHudW® ^ii^ dicorum atque idiotarum adagium,longe præftare morbum quamimbet ■[^(p curare. Q_uod dogma ubi ab Hippocrate Galcnoqj eius interprété, netn°^^j;';i; ne ipfa alienum elfe oftenderimus,mox argumdauonesdiluemus, qu^t dendum à recentioribus funt excogitatæ» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^,

Hippocrates libro fecundo de ratione uidus morborum acutortitn, pGynH ' per longam fatis feriem oftendit, quantam in uidus ratione débité ®^j|^iigt;' habeat confuetudo,ultra^ confuetudinem, robur quoque SC modumn'® ^ » turam^,dixeratconiedanda,itafcripfitaduerbum: Multoautemmiof^^^jƒ « adiedionem eundum eft : detradio enim omnino frugalis plerunqudcnf^^.,^ quot;nbsp;Riperfuturns eft ægrotans,donee morbi ftatus cöcoquatur» QuatHipP®^ .,o!l »» baexpofiturus Ga'enus, ficfcripfit: Cum cognofceretcertam cmuiq^

feconiedari,fed cius tantum uiri,qui omniaqux adartcm attinent,amp;.'P^quot;^ ƒ fct,SC in memoria teneret,eflet^laboris amator, amp;nbsp;in operibus artisattr'^“ Ljj'

quæ in prxfenn ferme ne dicta funt,fflf''^y'

* lespauciadmodumrepenSturteai ^

» fcnpfit,quoduidelicet ubipeccandum,ó^ à decente menfura reccdendun”Jj|iii 5' nino laudabilius fore,ad id quod quätitate minus eft potfus, quamadid^'’°^,;i) « eftjineünare. Idenim quod piuseft, oblæfionesinterdum inemendabflß^ M ucro quod eft minus,facile corrigitur, ualcntibus nobis/i uis labi uideatuGP ƒ »gt; darenutrimenti. Eins autem quod antea in uentre concodumeftfuplt;t“'

*» auferre,amp;alias difficile eft,amp;multomagis in acutis morbis» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ƒ Quæ certeGaleni uerba fufficere ucl fola poffunt ad conuellcndaincof’'ƒ derationeuidus fententiam» Addo tarnen amp;nbsp;alio loco Hippocratem, cui‘_^,;

» libro,nec multo poft præferiptam fentêtiam inquit : Detcrius quidem dv^ s* ob laborem, morbi^ acutiem imbecillis eft, potum quis offerat,multam t*^ »» tionem,autcibum,putanseam imbecillitatem ob uaforum cótingereuaci*' flt;» « Scd ÖC indecens eft,cum qui ob uaforum uacuitatem imbecillis eft, non’S^^pti « re,ratione^, uidus opprimere, AfFert enim amp;nbsp;hoe periculum quoddam^ J « catum,longe quidem minus quam alterum, fed quod magis fubiaceatm“'^ ijfi ” enim alius,uel medicus, uel idiota fuperueniens,accidentia^ cognofcens,«’

« tandum potadum^ dederit,quæ prior ille prohibuerat, aperte uidebitufj « attulifle, cum magno alterius dedecore, puiantibus hominibus faperuf”'^

» medicum,ueluti mortuum fufeitaffè» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.j^

». Quam fentennam enarrans Galenus,ait : Plerunque ægrotantes obd‘’j, ». abfque pulfu fiunt,animo^ defïciunt,ac nullo motu moueri poffunt. SiWy *. morbi acumen contingit» Nonnulltnonobhatcuiribus laborant/edobm'^j

-ocr page 71-

LIBER Q_VARTVS» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45

'''*'obc^ ^^^^^ fiatjUacuarionemj fiue ob manifeßam fenfibus excrctionem, » ^Quam ™| . “^o^^^ïfine ob farm's agomam* Exigunt igitur hi quidem^uc » '’'P^önunt* ^’^^^’^^’^^’^^^^ur : econtrario uero ahj, qui dolore uel morbi acu« » '’’“‘»tnttinj“''’^^^'’?*’®’*® magis interdum egenq quam repletione. Et fl quis eis » ^^^'^'titemd'r^^®”^ maximum malum operabitur» Illos uero qui obuaforum gt;. '’‘^'‘''•*0^ ^'æ^ ^'•mqfitenui opprefferituictuqiocebitquidem, fed nonæque » ^^^’^'ffo^l ”’^’^’^^^^* ^æc funt quaeab Hippocrate Ôi Galeno interprète » q ^'^^ff’Uerin °^°^“**’^’^^^*''^9u*b’-*s facile intelligipoteft,amp; quantum neoteric« Xgt;iï(enf ^“°^quot;quot;“’Ûtinter Hippocratis dida uel fufpicio repugnantiæ, ^^ Hullo 'ft *^'^ Galenum alioqui oculatiflimum non effugiflet : quern con ^P^otiftni ' °*'^'^ Jocorum eius mentionem habuifle, fed tenuem uiâum ita in ’^‘gt;i«xa^*’PP'^®^^flcgt;utubieriam uiribusnonfidamusjptifanæfuccojqui eft ui ^°4uatt ,*J?“^*“^^®^u™pracceperit» Quemetiam fequutus eftÄuicenna

P*'° ^““®pft^a*ïæaqua hordei eoloco,ficuu5lt; alibi frequenter, ''^'^fccfnti '^^’^^^^'^’'‘ ^^‘^ ^ ^^^‘^ ’P^’ conuincitjfalfum effe amp;nbsp;perniciofum ^'^Wcil)^**™^°g'”’* ^ * ®®*® experimento conftat, per tenuiorem quam uis *^*gt; ütqnquot;'^’^'''^^ 'P^^^ aliquantifper ftatim fubleuari : ita ratio monftrat, à craf=s b ^’”^§tota”^ ”V “’^‘■°9'J^’'^ ualeant,necdiftribuerc, obrui po tins quam rele^

* ^*®*^'®b«s plus pratter naturam ingreditur, hic morbum fa- « cibofdngw ^^°^2lt;ahn ^P^tes» Naturam autem eo loco nonnulli antiqui expofitores, ^ gitare:,^cri)i ^'^^ W^’ » *“‘’®’potentiam intelligebant,a qua animalia gubernantur. cv^^um. f*ö'epol5( ^’’’®®®^'^’^®^ potentiae conueniat ingeßumjeum fanis morbum ’*’^l)iiie|u’’’’'’^.^,*”’8“*8’’®s offender:morbum enim augebiqôi uires,fiex ^’’®®jQiio ^^*^^,’Himminutæ fuerint,amp!ius labefadabitï fiexuaforumuacuas

^ou peruincetur, obtundet potiusquam releiia^ '’‘^uaJ®‘^’l“*’‘^ftwt€rici,craflÏQrcïnqu4m uis exigat cibum, periculo

U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;id quod abfolutc nonnulli pronunciant, præftas

* ’’'^uit.^a ’”*^5“““® ægrosreficere» Vidus enim craffior,robur augeq tenuis *®gt;notbisfi^^’’^^^^*»“^’^oburmaiusreddendum in diuturnis, nedum inacu* P'^^Hcbju *’^?®'^® ^oc ficu nequit nifi morbus augeatur : ad cuius augmétum ^°’'^tff A*^^**®^^^^P*^® dicebamus)ut robur quoque minuatur : quo fit ut '^^'^Hius .'”*’* fcquaturjó^ quo magis per pinguiorem efcam uires audare con ^’‘«Wfqn'j^'^^^^^’^^^^^^^t^Taceant igitur neoterici, neepergant Hippos plebantfa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in numero eorum reponerc, qui ægrotos ims

HHi finie^^^^3 Erafiftratiorum poiius fit laudanda lèntentia, qui ils ^Hienmay^^'^^ æS^otantes afTerebant. Licet enim media inceflerit uiajUidcri ’*’lt;niDlen‘f • *^*’'^°’^®*” quamoporteretuidumimperans, quamægrotan

^ '''^defije. ^P*^®® ^*b^u de uidu morborü acutorum Galenus teftatur. Nee ’^’’’1» nbsp;nbsp;^^ ^ ^^^ diximus.quas aduerfarq in proprrj dogmatis aflertionem

f®Wh’^•j.’'’®‘°®®* L'^^tcnim à tenui uidu depereant fpiritus, calor diG ViHu^exitile ’’®*‘?««» ^“’®itasfubtilis confumatur, demumque totum corpus exinaniatur, tenuKincon^ ^'^®pt(^^^ *2quttur eum effe deceriorem. Siquidem maiori ex parte bate à me® moda.

®lt;^®s propofitum fcrè fit, ne morbum foueat, uires minues öl^Jafioh.®'’’’’®’®®® 3ugere,nifi rariffime. Et quod aflerunt, difReilius corrigi pouaiisQ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uidum quam craffum fequêtes,falfum efte amp;nbsp;ratione ót Hips:

P™lt;Jaisiii ff'^ ’“*°”V*5 demonßrauimus.Non enim adeo uires hebetari finet *^uw 1110 4*^^^’^* adhibito congruo uidu nequeant reparari, ficuti nequc athlc 9111 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“’P” ®°dum replebit» Vter uero citius ad mortem deueniet, an

Mio uidu,an qui pleniffitno utetur f licet dubium fiquidetur tamê eum

« 4

-ocr page 72-

citius interiturum,qui afltdueatque indefinenterreplebitur,co,qui ®^^|ii|ilt;'' aff umet. Multi enim ultra integrum quatriduum abfque omni cibopoiUT ,ƒ uixerunt : nullus ne dieculam quidem,affidue cibos ingurgitans/uperu' jS' potius ex crapula multi fubito periere, cum tarnen nihil accipere tenuity treme uidus à Galeno dicatur, Nullus uero fit, qui craffiflimus proprie et/am fi integrum bouem quis deuoraucrit. Quid igitur fibi uoluit,diceiq^L'-gt;

HippocrateSjtenuern uitgum,co qui fitpaulô pleniorjmagisfallacemdei^ i fi in ilium potius quàm in hune inclinandum elfe uolebat f Non aliud ^?^'(^(inN nos moncrCjne tcmerCjSlt; abfque diligenti examine, tenuem exacte ^’‘^^jf/] remuSjUt quem feiamus corpora,ad tolerandos (fi qui forte committeren' ^^g-;^ res3reddere ineptiora. Atep ubi hune imperamus, diligentius caueremUS) ,^^^ error uel ex nobis,uel aegroto,uel ex affidenobus, uel alia’s quomodohe^^^ ;ƒ


crroruelex nobis,uelaegroto,uel ex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ret,fcientes huiufmodierratamagis eos lædere quitenuiter,quàm qui ^ yüif aluntur. Ne ueroquifpiam arbitraretur,quod deteftandiarqueabigeni^ .jjiJ », dus gratia, præfentem fcripfilfct aphorifmum,ftatim fubdidit : Extremis » morbis,extremae curationesadexadionemoptimæ.Quod Ô^Oribafius jjd^

Subiecit quoque amp;nbsp;alios quinque,qui hos fequuntur aphorifmos, inqn '^ latim demonürauit,quando tenui(rimus,quando plenior, hoc eft,minus ^1^^' dus effet adhibendus, Neque putandum eum minus nociturum,qui W mo uidu utendum fit, nonnihil alimenti conceflenr, quàm ilium qui U‘’L^ turn fit dandum,omnimoda excruciat inedia, ficuti fuperius Hippocraus^yni* ni teftimonio probatum eff, nbsp;Hæc igitur funt,mi Antoni, quæ mihi

aphorifmi expofitionem occurrére : quarum,ut dixi ab initio,te indices rem delegi,id probaturus,quod abs teprobatum iri cognouifiem, V* '

E p i s T» III» HippoIytoRofcio, QuidintcHig^'** dumperÄntheram» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Egiffe te in multis medieamentis Antherac nomen dicis,nec ^|0i* re quidnam fignificettaltjs luteum il!ud quodmedium ^°'^ jW farum interiacet,alqsrubentcmueluti fiudum,quemubi ö^i^^ij re,in fua fpina rclinquunt,antheram nominantibus :

=^so: re meam fententiam. Poteram certe petitionihuic tuatbreu® «^ facere,fidixiflèm, neutrum effeantheram :apudidoneos enimautores,» plicis medicamenti nomen effe, fed compofitionum, quas ad oris P*®^*^^ ƒ antiquireliquere 1 quarum Plinius uigefimoquarto,CeIfus icxto,D«ofi®’ryjiii' ino,Çalenus quinto de compof. medic, fecundum genera, Paulus Ó^P‘*’^^|ti” tores in fuis libris meminere. Scd dixiffes puto,non te hoc quærerc, ^^^'î^’ùiJr* hi intellexerint,quiad alia componenda medicamina ca utuntur. Nonen'^o;' ri rationi confcntaneum,ut eópofitiones hafce in alias compofitiones 2^*'l jpuil Iuerint,præfertim cum non certi cuiufpiam medicamenti nomen anthers' ^^^ enumeratosautores,fcdmultiscommune,quæulccratoorifolentadhibe ',

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tur id melius aflequare quod defideras, res eff altius repetenda, Antiqui m ƒ Rofsep^rf« partes, non nomine tantum, fed uiribus quoque amp;nbsp;facultatibus différé!' g^y fex, uirtute gnouereïquas à recentioribusfere negledas, non inutile fueritrecenler * mi diffirenta. fam primo diuidunt in folia, flores, amp;nbsp;capita : folia in ungues, 6d id

pris unguibus remanet. In flore aliud fernen, aliud capillus : in capiteahu z aliud calix (ut Plinquerbis utar) intelligitur. Vnguis,pars illa candida u^,^ƒ Ro^erxMi quæ capiti de proximo hærens, præcidi a’ fcplafiarijs confueuit, rhodo®^ g«/(fflt;e. nbsp;nbsp;nbsp;rhodofaccharurn reliquo paraturis', unde rofæ tales çxungulatæ folent a^^^^ji

-ocr page 73-

LIEER Q_V A R T V S»


45

P^'^mSi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,quod folijs circumquacp ambiturtfeparatum in ca

^ttöwi m *” ^^'^^ quidam fila, amp;nbsp;in feme quod fub his filis lanugine quadam ^fubfe *^®®®^®tur» Caput autem folidum illud,quod folijs SC floribus,ceti ^‘'^jttinicT'”^*’^“® fuperior pars,ex qua flos amp;nbsp;folia prodeunt,proprie caput, ^Dijf'’^.^'’“‘'ï^’^tir» Differre autem hæc non nomine tantum, fed àuis ^'Wioi ^- P*^**”tim teflimonio probatur, florem in gingiuar urn Audi tone flf^^otti^^P^^’P°tainaIuiprofluutjs,SCfanguinisexcreauooibus,foliaad alios b ”**nii«iaS^*®*^®^®^^^®t*tisMbro feptimodefimpliabus medicamentis, ‘^f®^fcund ,p tu ui,ait folijs praeflare, Quodetiam confirma uit A uicenna lis ^libto '. Pto flore fernen, ficutiquoque alijsin locis fcripferit. Septimo '’’ff’a»n ’^ï^^^°ttipofitismedicinisfecundumlocapatiêtiainfcribitur,Hiram ^^««5 ƒ ^ æ® Galcnus,in quadam Andromachi compofitione,rofarurn folia ^^®^dolotp ^'P^'^sfloremfcribit ^‘^nmum facere,femen urinamciere,dens '’tamp;iesth'^^’®°’®^ ^Qtnacho mcderi,amp; narib us fubduóum caput purgare, ^f’tÜiijj ^'^^“tisfalubrcs. Ex his rofæ partibus,re ipfa amp;nbsp;ui, nedum nomine diAe '''^®lt;leain°f^ l'?^^^*^^ ’tontine recentiores fignificafle, ex hoe maxime uidentur, ^tsM p®®untur,qui adfiridoriam uimualdedefiderant,quapraecipue teflimonio fuperiusdemóflrauimus. Quod dC nomcipfum ttumen ('7*^*° ^l^od cüeäß^'gitflv^ id efl,flos rofæ,dedudtum uideatur,uos ^^''’lt;1011». nulgofolet) paulifperdecurtata, Haechabui deanthera quæ t^ononitt^ ^,^^’^' morem gererem,qua'm humanaefaluti confulturus. Quan S'^ipericuli res efl,utrö ex his quæ petieras pro anthera capiatur, Vale»

to

® PI s T^ 111 j^ ^j j^ p^ Befutiumjcompcndium medicina:,.

PflägitaRi à me BefutijUt quemadmodum ohm Dialedicæjita Médis ^typum quendam,amp;: ueluti fubfigurationem tibi confenberem, wniuerfa eius capita breuiffime innuentem potius quam explicatem» ^fd quad iulhRi^m potuil nó forte ut uoluiflès, Accipe,ó^ lege,illud

^^'lt;licin ^^“’»!”‘®“^®flcïaboro,obfcurusfio»

^°fpushu^^ ^^^^’’»«’’pofishumani fanitatem uel reficiens, uel conferuans, ^^5coiiihQ”'^'’^'” exuartjs partibus inftrumentalibus confiât, quæ ex fimplicis lt;Jonecï4(j’''”’^‘ ^*™P’ices in alias fimpliciores refoluuntur, nee celTat refolutio ‘^nü call'd ƒ a^r^^ uentum fit.Hæc funt primae partes corporis,numero quatuor: ^ficQ»Ëth ^'''^* ^^^ ^^^‘‘^^s ^ humidus3aqua frigida amp;nbsp;humida, terra frigida ^ftpotiu . ™5®®®“tionc nouem refultant temperaturæ : una tempcrata, °'’0do d#'*^^“’’ ^“^® ®*»^“ fi“^ ^^^’^ qualitatum elcmentarium aliam uins 4® ^''tmii amp;r P^^^^æ’ fimplices quatuor :calida tantum,frigida tantum, humida

''Sponde *^^^ tantum, Compofitæ rurfus quatuor, clementorum qualiiaiibus ^’''tti»ffa*^*‘^'*æ^*” i*'quatuor humoribus reperiuntur, fanguine, pituita, póftito • ’^Qï^^tiidem humores,amp; ab initio corpus humanum faciunt, QC KcoinJ’?’’^^^*® enim à uentriculo in fuccum mutatus, in hosprimoaiccos Iisfit.j(j^*'“'»®^^®ouminmcmbris tcrtiamrecipit conco(fiionem,quaeis fimis ^^^spit^°”^”^ ®’®*”®®*’5 hoepacRo: Bilisruffa igni, a tra ter ræ, fanguis aëri, •”quins'^* quot;^ ^^ P”“*o fimplicia amp;nbsp;fimilaria membra componuntur : id efi, pfobus ?^J?,®andern cum toto rationemfubit,ueluti caro,os, neruus. Ex finis nus «to R^'“'^“’^ (utdiximus) infirumentalia, caput, manus, pes, amp;nbsp;id ges drebrum^' ^^ ^^'^^® tria principalia ad indiuidui conferuationem neceflaria, j’tcur, cor ; in quorum fingulo una ex principibus potefiatibus refidet»

-ocr page 74-

46 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I o, MANARDI EPIST, MEDICINALIV^^ nbsp;. Quartum ad fpcciciperpctuitatem,teftes. Cerebrum fedcs ^®P°. ß^neoil’^ Quae duplex eil,motiua uiddicet ÔC cognofeens^ per neruos fn difleminatos diffufae, lecurper uim naturalem ineoconfiftentcmgt;w”§ ujuJu«' alios hu mores gignit,quos per uenas uniuerfo corporiadalimeniump ^^^^ Coruitteßni. (ut diximus) diftribuit. Cor uitæ fons,per uitalem fpiritum à ft gcniw ^ ^^ ƒ terias tranfmifïumjfingulis particulisuitam élargitur. Sunt Ó^qu^ quæ principalia quidem non funt,fed quia principalibus «gt;^“*^”Ï’5^ Jult*^ ( gni momenti funt,ueluti uentriculus iecorgpulmones cordi, fpinaHs i 0ii'|j' bro. Sanum itaque corpus erit,cum fuo quarts munere particulaintcs a?grum,dumconfuctasexplcrefundionesnonualeblt» , nbsp;nbsp;. Ajot^^j

Læduntur hæab ægritudine, Eaquippe nil aliud eft, quam a* P^^,^ operationçs oblædunturjpfa enim operationum læfio fymptouia j^jpr ita à morbo,ficut morbus à caufa,penden Quæ quidem fcilicet,qux extrinfecus occurrit : amp;nbsp;corporea,quæ intrinfecus. Mor j^^jj^c^; genere eft,fcilicet,mala têperatura,quæ primo lædit fimplicia pofitio,quK inftrumentalia : continuitatis foIutiOjquæ eft utrif(^ com mala temperatura totuplex genere eft, quotuplicem fupra diltcmpc monftrauimus,quæ præterea amp;nbsp;cum materia SCabfque ca elle pote ’ ^Kj temperaturas præcipua eft ealida QC ficca, ft in corde accenfa ad totum . ^î* tur : hanc Febrem uocamus. Quæ ft in Ipiritibus primo accendatutj nbsp;nbsp;^q/

in humoribus,putrida : ft in membris,hedica uocatur.Mala copo^t'® ^jj^jjoH^ titate,numeroue audis aut diminutis,aut in pofitu ac focictate, ’’’** j/^jdiKÄ'^ id eft,fuperficie,uia,concauitate,figura ue confiftit. Symptoma,quo ^ ^ jsr morbum fequitur,ut hie caufam,eft triplex ; opcratio læfa, qualitas m j^^jf^ mutatum : per quæ ueluti notiora morbos cognofeimus. Prêter nat priores naturales uocamustat^ naturales quidem per fimilia conicfua turalcs per diffimilia curare laboramus. Sunt præter has tertiæ quæ ’ jujitfJ non naturales dicimus, acr uiddicet, cibus Ôipotus,fomnusamp;luigi’^^j quies,excretio OC detentio:SC fextum cum his,animiaffèdus : per ^'! ƒ g^jiKl^ hibeâtur,amp; fanitas conferuatur,8C morbus pdlitur : fi minus,Sc mû*' ^j^trî**^ mors fequitur. Morbus ergo cum fit res præter naturam, to’^^”“‘’®P ^gijiiiö^, cft,Quod uenari rede non ualemus,nifi Óómorbum ipfum bene ag ca ipfa quæ afferenda funt contraria. Morbus fignis agnofcitur : n»: ^^ ftica,quæ propria futurorum:dignoftica, quæ præfentium : *”?? teritorum, Contrarium uero, morbi quidem intemperatura, fi*P*^ nbsp;nbsp;jypiH^

eft medicina quæ tantum debet ad contrariam qualitatem uergcre, q p^^ç Ia ipfa temperatura à naturali habitu receffit, At fitemperatura ma -pii»'* hanc cuacuare oportet, Eft au tem uacuatio, alia fenfibilis, quæ, P ^t^j perfluorum excretoria fit, uel per cutem : amp;nbsp;aut a natura, aut a me ^ j^qiidfl ad quam multum confert inedia. Morbus malæ compofitionisper ^^.^jud contrarium amouetur,figuram uiddicet congruam, fupCTfle^emtf o ^(F cendo,uias amp;nbsp;meatus referando,fuperfluam quantitatem uel nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^Jj;

do,minuta augendo,^ demum fuum cuiquecontrariuma i ficuti 8C foluta continuitas per unionem curatur, ita utn hil aliud fît Medicina,nifî quod bonus fenex nobis definiuit, adie^ dio, Swabia

-ocr page 75-

LIBER (tVARTVS,

47

® PI s T» V» ad ami'cum atra bile agita tum»

^^æ *^^^ tantum mihi afferre moleßix potuiffet, quantum attulc

’'^^æ* ^’^ ^® enim ea intellexi, quae ut minime uolebam,ita b^^cr'^*^^P^^^^^*”’^^^æ ®^fl turnet fcribcres,nulllt; unquamhominü difff^g^'^^'^^”’*^^tion repeto,quando meminide animus horret, nedum iiji?'''gt;i,^”’f ^°‘^P’^P“®®ter cetera, quod te,quem uelutifcopulum foU* lt;ler^^^*** ®®®“fæ«^cntis Fortuna: ictus Temper immobilem cognoui, fillMe.() ^^t^wnatumjuttui peniius obiitus uideare,amp; quad temetipfum bonam ualetudinem te recuperate pofle con-01 ^^i ^^ttnttÜJi medicamina à littoribus Indicis perquirenda, uel Ae^

^»’*'^®^tis,9ui te liberet : intra teipfum habes antidota, amp;^ ne^ Aegerttnrno litt’^{^|)iî?™tuinàtibtjpfi,effc medicus poteü. Ab ægntudine cœpithic a-grotMeon qg'%cif . ^^“'^ ægritudojrurfus^ uicidim ex bac morbus coa]efcit,qua5 pore didtur^ t^’‘‘tiite^*(^*” *^^'t“s fit : qui nifi clauo figatur aut retundatur,perpetuo D nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ corpus perturbabit. AfFigere hunc clauum,in tua pofitu

^ y amplius quam ut uelis,exigitur«Suboluit quidem SC hoc tibi t '*'’'P«n,^|^^.'^°P^®®^ctconiecifti. Scd ubinam figendus eflet dauuSjprae Ten ^^”® iudicaßi. Amor quippe folus efl,qui impetus hofee 6 ^teflqJ*'‘^oo frenarcjagitatus mentis amp;nbsp;fludus fedare poteltSed non L’'’tatetfinj'?^’*“®‘*’*'taria,lubrica ponendus, Ói quae mentem æque amp;: cor

11 ?''’»f«nin f . *'®*o®®’ct ! fed erigenda acics ad fublimes illas ultramundanas ^“®’*®gt; “tilli inuidentes,nullius indigas. Temper felices : in has

wwaxime conformes, mens ipfa,modo corporca mole non ^^^inr ^®^^^’^^ confcendit,atcp in feipfa mortua,in illis feliciflime ui* P^hgp? y^'’tifliina amp;nbsp;felicifltma mors, cuius meditationem ueram eße j^ortis méditai ^ ?‘*^n*4 ®®®5!‘* Perhanc,quafiperfcalam Iacob,deuirtuteaduirtuteip tio uera pkn^ ^i^’i nie r ?^^^^ deorS in Sion, id efl,in altidïma fpccula uidcatur. Ad fophu. n’^fterc’'* ^’^P’'^ feattollens, peruencrit, uoluptatcs,diuitias, honores,ut **^fi)j^^’’^'’^^t« Nee ardu5 effe pûtes hunc confcenfum:munda à ter«

^^^'quot;^^Uof P^^^®jö^ ^bs co tempi a tio nis coapta, datim erunt pedcs tui tan= ^’’^^ïte*c- ’^tumremigio uolabis potius qua'm ambulabis. Quid cudarisc' ^J’^^ttt^g '®®^^dum aliquid efl,id amadum certeed quod fimillimum,quod '’*^’l0iiitj(’^^^ttaliflïm5,quodoptimum,quodfapicntiflïmS, quodprxue ’'’'*‘*gt;lt,aiitü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^^^'tjquot;’^^l°tapromittit,ncc quenqua autfallir,

*''''’^''1111(153 f ^tc,nunquadefpicit, nunquafaflidit,quod nullus unquam 45 quot;^’''fftï CQ,? ®tet,cui ubi unita mens fuerit,nihil formidabit» Irritât homines,fæ '^^^)'ion ti '^“^«urjinfoltcnt tenebrarü poteflates,fcuto cireSdabit te ueri^ r**‘'«'li» J’' i^®°’’*nodurno,fcd dices Domino i Siée (iv« lt;rv,»y y^opo^ayv *^0'1'*®fiint quot;^ H ^**’^ ^æ^^^ methodus,hic efl fcopus,hæc flella èC po* ft ^^’Hata ^*'^®’^'^™P^''3bitmariamp; uentis,ó^mox Tiet tranquillitas magna» °^’^WH ^'V^quot;'^^'’’^ 9tiae Deusipfe de terra creauit,non funt negligent A *'?’''Mtcet f *PtaecipuS uidetur, ut uena quae annularê minimum^ digitS fex uncie hauriâturtfiatç propotifma ad hSemodS: '”^^'^'3bfiii ƒ P^y P°^^ ^’'^'^® fingulas, agarici,rhei barbarici, utrobiep drachma ’’f^^^^pats'*^’^’^ortj^ Angulos manipulos : bulliât omnia hæc in libra aquæ,do *^^u^a(li(A*r^°‘l'^**“r, èc quod remanet in très partes diuidatur,quae in tribus ^'^charicQm ^^P^*^ “^’Is rofacci uncia,bibâtur» Quarta die très drachmae rofa caatur,adiedaeius côpofitionisdraclima,quamlaetificantê uoeât»

-ocr page 76-

48 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10» MAN A RDI EPISTt M E D I C I N A Ll'^''* ^^j,(t(

Rurfus^ feqiicnti die ad priorem potionem rcdeundumtde qua ‘‘^^^iiH'’^ duo bibendus, SC quarto fmiliter dieeadem mixtura fumendaznecce ’ ^iif hocordine, donee quindecies potus file afTumptus fueriu Bonis inKr*^^i fcendumjpræcipueouis forbilibus,SCgaIIinarum,ueleaponum!iir£:^‘;ii^_ bum3odoratum,mediocriter dilutum moderate bibendum» Sequent! t^l^ gu!o quoc^ die parum aloes deglutiendum ufquead magnos æüusjin^^^ppll^ aloes tantum fsngulo die feri bubuli bibendum,quantum fubducereain ^ ƒ Vtendumqj fecundo Io* Mefue compofito, quod Regium elefluafA* j|,^. quod tarnen fit fine fandalispræparatum.Fouenda précordia thq,rutæ SC aneti. V tendum balneis aquae dulcis/omno, qu*«^®^^““’^'?* corum confuetudine«Peregrinationem maxime laudo,quant ft ad nos ii^iiS' optimo maximo iuuante fpero nos lætabundos SC fanos patriosIafCSH ros^Vale amice fuauiiïimejSCfi me uiuereuis,facteueluidcam,uelcon telligam« Datum Budae*

IOANNIS MANARDI EPlS't^®

LARVM MEDICINALIVM LlBER

Q_V I N T V S,

E P i S T» I» ad uirum magnificum MathiamPM panum,qui ex immodico fanguinis per fedis uc® nas effluxu,ad malum habicum

peruenerau nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^

N o B i L i T A S CutAriftoteKplacet) ß tas : is^ generofus dicêdus eft,qui a’ maiorunt an^i j(j^igt; tate non dégénérât,quis dubitet te Mathia magni nbsp;nbsp;glt;ÿ biles nobiliffimû,inter generofos effe generoMu!® (jw tuftiflima enim Phrigepanorû familia ortus,qnïF excidium Phrigios penates in ItaliamCmul cum .^jj^ uit,inter maiores tuos,ScGregorium Pontineem

SC Thomam Aquinatem, non mimusdodrina quam uitaf puritatec ^ numéros^ SC toga SC armis præcipuos,numeras. Quorum ueftig» ‘® ^^^i^ aetate es imitatus,ut in Vladiflai Pannoniarum SC Bohemia régis ^P^’^pjl!^'’ catusjadeó omni uirtutum genere ornatus euaferis,ut uerum teantiq ^^^?^ tishæredem omnesprxdicent.Etnifiaduerfa ualctudine iandiuobrut y^/ termiitere,SC domi delitefecre coadus fuifles, cognouiflént iam po^^® ^,fl(gt;lt;^ lae Turcarum bellus,q uæ fe Troiano é genere defcediffe iadant, te a ‘’^^potZ, rum propagineortum duxifTe.Sed fubriperequidemcorporis uires‘’jj^jyiii^ runt,fort!tudinem animi nequaquam,qua concitatus,illarum f^P’p® Qp^ tiajongum SC difficile iter aggredi non es uentus, ut Budam regia a ^^^^ ciuitatem peteres,ubi multos præclariflimos medicos, in hoc præiern '^yj Qi^ SC primatum generali côuentu adelîè exiftimabas,de falute tuacon u ^^j^^jjÿ^ cum deo iuuante per uenifîès,quatuor ftatim medicos oonuocafti.qui^^^^j^jyÿ curataindagineaffèdliones,quibus affligebaris difeutientes,tales cas * nbsp;nbsp;jpjf^

Primoenim iuxta Hippoc.decretum,faciem confiderantes,eain u ^^^^^ te quodam ad plumbeum inclinante deturbatam,rugofamp'ufqua nbsp;nbsp;nbsp;j^ç

fceret ; nondum enim trigefimumfeptimum annum attigißKcxalbi |,(S^

-ocr page 77-

rMsIa I'ÏBER 0.7 IN TV S» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49

''’’^üi^°^e^*”*“*”®’’® *nfcdis,6C(utunoucrbo dlt;catur)malumcors MaHcorpora

H n^’^c ^?®®p’^ cachexianuocantjdemonftrantem. Corpus uniuers habitm indt» tü^^^faƒ'’^'P^æ^o*’dia,quæGrardhypochondriauocantjentaquadam «*lt;* ^^’’'’%ii *‘’®^^^uni SCintefima flatuofofpiritu plena :pulfum arterial 4i^^°'®fe L^^^^jp^ruum,frequentem, fiC inacqualem:pedes cedemate laxo

•ntb ’*®^tu p *^^”* * ^*^’”’ pallida amp;nbsp;craffiufcula, cum crudo quodam fe« lt;ilw^' nbsp;nbsp;et hæc quidem noftris fcnfibus oblata funt. Nonnulla uero per

50

’®P^'’.''Potüm3^°“’'”“’’ ttegre uidelicet te ambulare,non bene dormire,nee V''^'°(Grï”'k^P^^^’^^’^^^“‘^^*” ^^““™ habere,fanguinisper podicis uenas ^'^Pont ^* “æ’^Ofi'hoidas nominant) iam quadriennio uexatum,quiprius iiiquot;'^'^lfnib^’S°'^°^^°^æ® ^’“* excrementa emittenda eflènt,afHigebat:pros amp;^^'^ Hre^ f *^^^^ ^ extra,uenas,amp; condylomata,quæ quandoque uehe=s h ^^''ti»h^^ ^xcitabant : infpedum^ fanguinem qui exierat,fluïdum, tó^*quot;utiiisd-f ‘®®5®’'8ere cognouimus« Vniuerfa autemhæc fub examen b^Exiito, ƒ ^*’^°**’^‘’'sadducentcs, inhanc tandem fententiam confpira^ lo’^fcontr°^(r°^’^’^^^4“°^*^*^°^^”8^*™^ fluxu,magnamimbecillita ^«o, fed «/• . uim^ propterea naturalem, cuius fons eft,amp; origo,non fo^ loK^'ttnóh ”^“^^”^ulo,acceterismembrismultumdefeciffe:ateßexhiscon ''^''^objijg °*’^^^”^8U‘sgigneretur, fedincodus8Cualde pituitofustexipfa^ *?**'»tX(itari '^*'^*® æc’^of’s obftrudionemputrefcente,febriculam la^ Î ^^^ ^'^nam concodionem aut in uentriculo, aut in membris fie^ quot;''’’'’Wado L^”'^^^*^'^*^jó^ decolorationem contingere,ac flatuofum fpiritum ’’''f'öeju^y • ®*5®^^ofiftere,diminuta uidelicet caliditateïamp;pedes intua 'quot;^^'^terisf ’^'^'^P’^'“ membris magis femotos, ÔC nocumentum prius, uel ^'’’^QUend**'”'T^’^ aliorum membrorum fuperflua recipientes, Recipros ?’’^tatc‘f” • ^cl^culumfieri,eximmoderata fanguinisuacuatione nata . ^tedd'f^^^”* fluxibilem,6C ex immodico hoe fluxu quotidie iecur ima f . ^”*'“®^j”onaliterpofle futuræ,imminentiép aquae intercut • *^ ”^alaexpugnari,nifi utrique rei pariter obutaremus, natu^s ^’‘M«orbi ^quot;!’/°^°’’^’'^ogt;amp; fanguinis fluxum intercipiendo, Satius eflè pu=* '’‘’‘»«ïmtffl ^'”®’”^‘^“’®* obflfterc,quam eos qui ex antiqui fanguinis per ora ^°f’'i(lare‘D^^^^ 5®’^®’^o®c,eaenire iuxtaHippocratis aphorifmu poterant, ‘*“’^®»uel?^”^cutn fadu facile uideretur, corpore adprißinum robur des ^^feftone ’*^? . ^xum fi opus effet reuocare, uel alio ingenio formidatos ex ‘*'’onexteii°’' ' nbsp;nbsp;^2nguinis fluxus morbos praecauere. Roboratis itaq? per in«

*^’«odeiat°’aS ’^^^'camenta naturalibus membris,obflrudione^ referata,6^ ’’’‘’dl amp;o ^ T^^endbus applicitis,intra paucos dies amp;nbsp;fluxus amp;nbsp;febricula le« '^udmao*”^^^”^’^^’^®^^»?’^®*’ dolores quofdam uentris, uel penitusabo ^ Mèin^°Pj’‘^”’lt'8ata,fuus^ redditus membris nitor,adeó,ut non aliud fus '^^'’Üisc '5^'^^’^^’^’”*^*’^^^ffurumexhocloco inftruere,quo uidu,amp;quibus ’^i» '’^^ P°^f ^c rurfus eadem difcrimina incurrat : atc^ ita munire,ut pe^ ^®dqui fluxus poflent accidere, ualeat repugnare, dolo^ ^^'’^^’S'^ altquado folent uentrê infeftare, Quod ergo ad uidus ^M Vu™*^ Inftituere conandum,ut trina fimul intentionifubferuiau *’’®’‘ïf ai^i f • ^“‘•^^^dlis concodionis ,non inflet,non obftruat,nec uehe« poflidots- • ””’^’“^^dgefaciat,feddeobftruendi uim quandam,amp; tenuandi ®fufe emuiT' ^^L^ “bono tritico, non ufquequaqj a furfuris tenuioribus par= I'S modicu ?^’°®®®5 moderato igne in furno codus, fer menti multum,amp; fa« •®«Caue j °^“’’*^ ”®I anefi,uel ammq,uel cymini aliquot femina cSmifcean fldus azy mus,teflaceus,fubcineritius, qualis circa Illyrium in ueftris oris

-ocr page 78-

50 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10» MANARDI EPIS T» MEDIClNALl'^^ ^^^^

præparari fokt» V/num fit darum,tenue,odoratum,colore ucl

rubru, media ætatc amp;nbsp;ui : cui amp;nbsp;abfinthij quid adieciffe non erit munM ^yA huicpatriaeconfuetum, Vitandummultum,aniiquö,iuibidijm,dulcf)^^,.^^ acidum,aqueum,nigrum. Ceruifia qualifcunq? fit,ac melicrawm ^P*” ^p^ lupi falidarq,quemlupulum uocant,Hores adiedifunt. Aqua«i«™“®'Pj.Jy|ii^ tus qui ex acerbis pomis, uel cerafijs apud uos parantur,eius^ generis ^111 tus penitus dimittantur. Quod fi uoluptas,uel confuetudo, alium P jgip^ hum aliquado cogit accipcre,fimpkx mdicratum,ex eledo uidelicet® ^^^ (ii uel fontis,uel pluuiali,adicdis uel anefi, uel fœniculi fe mini bus, pa ra tu ) ^lyjf inutile» Carnes fint uituli,hccdi,ueruecis iuucnis,capi,gallinæ,colum ^^^■yy» perdicum3phafianorum,attagenarum,gallinarumnumidicarum,qiias^i^^^yi,i* tant,merularum,paruarum auicularum,quae in dumetis uerfari kient, .(yd uerfæ iuuenum exercitio utcntium,ódliberorum animalium. Vitan ^® pj^ caÜrati,bouis,capræ,ucl domefticæ,uel fylueftris,fuis,apri/lt;roi,leport% .^jyid turnids, quam qualeam uocant. Anferis pratter alas,anatis,omniuniç jjip aquis uiuentium,Iongum^ collum habentium, Atquein uo^u^^“®£.y|(X qux,in caucis faginaiat,duræ,fupra modum pingues,uel macilentat, jyyit' ter occifi animalis,uel nimia mora iam corruptioni proximae*

anferum iecora,omnia animalium uifcera dimittantur, fi/paricer capita) ^jJt Tefticuli tarnen iuuenum pullorum gallinaceorum non adhuc eoeuotw ’|^ nes,id cft^glandofre carnes,ólt; lingua: permittuntur» Probantur cto ^^^j^r in ucru aBata.Damnantur frixa,amp;in clybanis,uel teflaceis uafculiske ’'.^ ƒ linarum ac phafianorû noua,forbilia,ucl tremula, cum teftis ^^'®f , ^j^yosP^ perfrada commendamus,reliqua in totum prohibemus. PifcieuksP .ƒ trinoslaudamus:lucios,trottas,auratas,mullos,ideft,triglas,gobiostolef ^([ÿ liquos pifces prohibemus,præcipue tincas,anguillas,cicos uefiros,cunv ? ^ des,id eft,magnos,omnes etiam non bonis aquis enutritos,amp; t«’'’^’® lijstlid ris exiftenteSjatcpomniaoftrearumSCcócharum genera» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

dl funt,eos uel modohuius patriæcum fale coqui uolumus,uel morera nbsp;^^^

bo iure, quod ex anetho, portis, oleo amp;nbsp;fale praparatur,ucl fped^J’^p^tt^ inferius defcnhendiscondiri iubemus» Cammarorumufumobainit Ci^ codioniSjCrairum^ nutrimcniumjnon probamus;amp; fimilitercanfrorU • ,|! feum ficcum,quali(cuncp fit,interdicimus : recentem antecibum alium 10 [^[^ quaecunep tarnen ex uiroqp parari pulmenta confueuere,uituperamuS' pulmenta ue confie!pofluntexrecentibus ouis,panecontritouelmollit gt;nbsp;ƒ larum fucco, atriplicibus amp;nbsp;communibus amp;nbsp;fpinaccis, buglolTo bortu a ’ yü* boraginem uocant, 8C fylueftri, anetho, faniculo,hortulano^apio ^°L jot''’^ felino,commixtis,addita etiam mentha. (tem farre Óihordco optime co n^^p^iri adiedo,atque unis acerbis,prunis,8C paffulis» Braflïcarum iusamp;dcenJitt j^yy!’ bus ipfis abiedis non reprobamus,bullire tarnen cum ciccribusmétham ^ypn^ Poteft 6C Galeni modo,ex hordeo quidem pauco,amp; lente

parari,fatureia addita,^ pulcio» Cucurbitam cum origanonon impro ^y' porcellorum pedes cum ptifana» Oleum oliuarum, ucl amygdalaru a ^ rcliquaolea,fimul cum butyro prohibemus : id fempercauendo,ncre jf pinguesedantur.Examygdalis contritis,faccharo,omphacioóiaquar JÜ tindus confie! poteft, palatogratus amp;nbsp;fanitati non inutilis. Simik^* r ti ex petrofelinijfceniculijferpylli^ folqs contufis,6(f aceto mclk^ muo '^ jijir ' Ex okribus petrofelinum,anethum,foeniculum, bugloflum,mcnm^^.’j,(ilt; gos,intybum tam domefticum quam fylueftre,medicinacpotiusquamO j^ concedimus» Laducas, maluas, blitum, atriplicem, portulacam, amp;3Ci ^

-ocr page 79-

Sw ' ' I' IB E R Q^v IN T V S, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5«

‘^^^“^»^^^^’■amus’.ita tarnen ut frigida femper calidis tempe iij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^^^^“”^ ^“® cibaha condienda funtjofaceum elle

nS^fiox ^ ^^temperfecum habere» Capparorum ufum comendamus, h'^Oï^i^ . ‘■‘^*’^^*’^“*’» Species aromaticas tales clTc uolumus : Cina« iS^’‘’tu . ^ ’’laccris, quem florem mufeatum uos, alq macem uocantjana Ha'^'Nijs'^ ^S^*^’^°^’’^’’^ P^*^^^™ unam : quibus faccharû addatur ad ornai Iîf^'’’'''llan ^f^*^ frudus laudem in hoc cafu merentur amygdalæ5pineolfjpî ’’ W'^u *^’®“^æ»®‘”^æjP*’æP®‘t*™ cum amygdalis comeüæ. Ficus recentes t *’’'^ bir* **’’f ♦ uuæaliquandiu in folefufpenlæ feré amp;nbsp;ipfæ culpa uacant. Ce ^'''^^i'b’oi} ^’^?*”’°^^’ ^ paradyfa aira,SC melopcpones bene odoratos induit üS^^«o7' '^*^*^^^^^^*^*^^”*^’^’ P^*^^*^^ ^* quafumenda fiinquel mâla ar H ’'’'’‘’tSh ^'^'^^oninem alium cibum præcedere, ordinem^ femper hune fer tS g ^'*^“^® meliohbuSjôC quæ citô defeendunt, his quæ tardius,præpo Ir quot;’(nfif ‘î^æ^^^^harooperta, luxuspotiusquàm neceflitatis gratia iniès üfi'^Hiell ^'’’^'^f ^^^ooueniunt amygdalæ,grana p!ni,anefi3pifiaciaJ3x cona ft ^ni 7^^ ^^ccharo,citri,ÔCcitrtjjid cft,narâtij cortices,zingiberfmodo om /^fe ^°^®^^^b^ata) myrobalanus chebula, eryngion, amp;nbsp;eius herbæraa ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Arabes, hali fraxineUam, uel geniculatam uocant, amp;nbsp;^Diofeoria

ç Sift ”^ P'^^°gt;Polygonaton.Cydonia quoque,6C pira modice poft altos ih^’^'’gt;Hd*’v” “^^“®9“’q«c interdicimus*

Q’'®’^lS°® ®quot;* ^’^’® ‘^'^u”' fit,tempus eft ut ad reliqua tranfeamus. Et pri v'''’'fße^rquot;^^'^’^^*”f ^^quot;’P^’^”®^ ‘‘quot;’^*^’^ ^^’^ proarbitrio nô poteft:eft^ 2''’%n ^mxâiumjaliquâdo caufa,morbum uel faciens,uel fouens» Sw*^”®® ® ^^^^ noftro ertt,cum modice calidus ÔC ficcus fuerit, purusep ,?’*^5)iiek^’i^’^'“^uel dulcis,Fauontj aura modice exagitatus.Morbum præa S•)iielJ^^'*’®^®^*dcfrigidus uel humidus, amp;nbsp;Auftro uel Aquilone coma h ^^n *”^^’®’'®uiresdiflbluensiquibus temporibusdomocontincrifatius ή 0 '®(ed r ^^'‘^ «*••■«coêgerit,capitc Ô^reliquo corpore bene uefttbus a '^’Äh^'^k ^^^^^”’^‘^ ”®” uideatur) eritexeundum. Habitatio quoqueeli t'^m ^®^ß®’‘®®nda acfuffi'enda,quae inftanti obuient tempeftattCibo^ SW ^^^^^^^’^^^ ’^^^‘^® ^'ns utendum, quæ nocuæ tempeftati aduerfena |'''’^(itio*^^®’®’^®’’8‘^’o’'ibus cibis refiftamus, frigori calidioribus. Tempera« M’Ma *’^u^®*^^*“’” utendum, fridione^ amp;nbsp;unctione ex chamæmelino o« ,’'•iftiio^ .OBouinoalbo priusbullicrit« Poft cibum omnismotus uitaqdus» *^iHisei*®^’^^° ^uimicafunt»Quæfieuitareomnino nonlicebir, faltemerit L^W ' ^^^ ^® molliter gradiatur,uel currus qui minime concutiat» Sm* ''^®®^^'’^'^*^^55 ut odo horarum fpatium non excedat, 5^ quantum ^«Sstj”**?’'^’'*“5 fugiendus» Concubiius ita intermittendus, ut uigorem meliorem fpirationem poft fe relinquat, quam fegnitiem, i^’Ptrfe* ™æ°^utionem» Procurandum ut quotidie uenter eat : quod fi na« h’’’^tr'fl°”f^“*’’*’*’’’’”®» u^l clyfmateirritetur. OmnesanimiimmodiciafFe* ,’\h **® potilfimS amp;nbsp;ira fugiendi, Quanquam hac uidus ratione iam cœ • \f ^^'^^^’^’’^^‘^ ^conferuari, 6C augeri fperamus,amp;fformidata mala ca ^quot;''%i?^'^^^'^® ®’^^'^ operam faduri uidemur, fi amp;nbsp;auxilia quædam addide Puftnus uigor melius inftaurari ualeat,antiquæ palTïones præcaue« **'’’’)fttf, '’^^^^^uiant,cautela adhibeatur. Et quoniam omnia (ut fuperius dixt« S^jHe^l'^^^^^ ^^Bguinisuacuatione origine traxere,prouidendumomni in« lt;nbsp;æ’^’^Qcontingan Quod certe fiet,fifanguis neque copia,neep ma« ’®^^’°^’‘**’ïcrecedat : omniscp caufa uitetur, quæ rcferare il'as uenas f ^Uas fundi aliquaado confucuerat : ea afcifcantur,quæ alio ipfum diftra

e x

-ocr page 80-

T T T V ( 10» MANARDÏ EPIS T. MEDICINAL

hant. Sanguis non fupra modum crefeetjnifi efcæ fupra modum ^^jac«***”^ me /gitur,præter reliqua quæ antea diximus, cauenda eft crapula, ^^jjpdüif'jj pia: lediuxta Auicennædecretumjàmenfafempereftcumfaînei^‘- j^prui'^t | AmenÇ^cum nbsp;nbsp;Qualitasprætercorredionem præincipientiumcaufarum,de^“?/-p|yeDi‘’,

ßmedifeeden te abunde didum eft, à uentriculo amp;nbsp;iecore pendet : quæ rede fua a ^^j^ dum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cia,fi mala careant temperatura, robuftaep fint. Licet autem omnis ƒ ^ju^’',

tura,GaIeno tefte,propriam membri operationern intercipiat) frig*“’ ^jeiH'^'î. midamagis nobistimendaeft,ut àqua pendere uniuerfa mala præ^ ftrauimus, Hæcigiiur quoniamnon intotum ablata eft, funditusa nbsp;nbsp;^iquot;’

procurandum ne rurfus inuadat.Erit^ noftra operatio,partim

partim ad curatiuam medicinæ partem pertinens: ita tarnen “^P*quot; 'jft^^ rem fibi in boe negocio portionem uendicet : fiquidem ablatio matent^^^^ jgt;i^ humidæ,quæ malam temperaiuram facit,ad præferuationem, iuxta ^.^pi(i^ nam,perunet. A cuius materiæ amotione eft inchoandumjUt ab eo müp ^j^jj^ÿ operatio,in quod definit refol utio. Purganda igiturpituitajquæi'on ^^^-jop'^ re amp;nbsp;uentriculo,fed in toto corpore redundat : talibus^ P'J‘'§2”‘^^’^^^ ggil tf^’ tione uiribus refpondeant, robur^ potius,quam imbcciUitatem in

Pituitdm conti triculo relinquanttqualia funt agaricum, aloë, rheon, feu quod j^j^Jl’^j node purgdtid quodponucum, SC myrobalanus quam chebulam dicunt: ex quitus “ mcdic4mcnM. tia,uel pulueres,uel mixturæ confici pofTunt, addius etiam ^uibwwaß^S^,fegt; membris indant, Acutadparticularia iamdefcendamus,cünducetcaf ,^^(^ mei in hebdomada unam,duas, uel tres ex bis pilulis per boram ante 0 ^^|,i;)i rCjquas ex tribus cum rheubarbaro nominaquel ex bis quas maflich®’ ’g.pjyc' elepbanginas,uel quascommunes,uel quasèfimplici aloë elota parant- t^ res magis placent,eius quem medicamen de turbit uoc3t, drachmatn ’’’Lji^ crit inutile : cui uel chebulæ myrobalani,uel rhei femifcrupulus ’ddau^T^ ræ,catbolici fern un cia, uel diaprunon abfque diagridio tantundem, uel A^^^.i tres draebmæ deglutiâtur. Si uniuerfa hæc faftidio cfrent3polypodij fetnü ^ cinamomi drachma femitrita in iure gallinaceipulli ebulliant.ïhis^ptoi chari femuncia iuri addatur:quod in principio menfæ forbeatur. Maxima ^jji feftante,omnibus alijs prætermiflis,femuncia medullæ iHius go dicitur, uel cum iure,uel cum cicorij aqua bibatur, uel per feipfam deg! ^ Cæteris diebus,quando uidelicet nihil horum accipitur, uel zingiberis co nbsp;nbsp;,,

fium,uel myrobalanus una chebula fimiliter condîta, ieiuno ftomachor^^ P fed id frigoribus,hæccaloribus,medtjstemporibusutraq?comniifceantur. ^ Exterius tota regio ab ore ftomachi ad umbilicum, alterutro fequentiu u ^ torum calido,ante fumptum cibum foucatur : hyeme quidem cxolcotuw «j thitis Së maftichini uncijs fingulis : aceti rofacei 6C uini Cretêfis drachmis o^^.^j una tantifper bulliant,donec acetum Së uinum deficiantï deinde adieda f «lt; cinamomi, garyophilorumep, amp;nbsp;cxigua cæra. Sic unguentum molle p* cjis hyemis ufum. Aeftate uero accipe olei rofacei omphacini fefcunciam,ao „ femunciamjaceti amp;nbsp;aquæ rofaceæ drachmas binas, quæ fimul ad acetlÂ^L (|^ quantur confumptionem,adiecftotandem fandalorum citri,amp;maceroSjWC » cis(floresmofcatosdicunt)dfachmæpondere.Hæc quidem fatis fint ad ueta ne malus fanguis rurfus aggregetur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zr^

Præter ea autem uitanda quæcunque trahere ad inferiora fanguinempo' ^ fequenda quæ in aliam partem euocant.Exercendæ igitur fuperiores potins h^^ inferiores corporis panes, id quod multismodis fieri poteft,ucl pilamalto®,^ de manu ad manum pellendo, uel fi telum fedendo iaculetur, uel manusinu*;^^ percutiantur,uel aliquid trahatur, uel alio quocunqj modo, inferioribusnif^^

-ocr page 81-

Ijyjjp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11 B E R Q_V I N T V S, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55

^UienT^'^f®.^^'^fuperioramoueantur. Fridioquoep fuperiorurn fatis afpera Rob**'** • ™*” ^^^ nu]la,uel moIliiTima.

'i^tint ^‘^'®^’*”^°'^*gratia,utile uidetur,ut uino acerbo tepido in quo rofæbul ti(liefte^^'’®^*’’'’®^^“*’’’Pp®”8® ^° madefada foueatur.Non tarnen hoe quo •“dfinsH ®’“®’“’^®*“™ materia inde pcllatur. In uotis enim nobis cflèt,utfe^ ^“’utft °'’^^^^‘^Aidadfummumbis,fanguismoderateerumperet. Sicenim fea ’'’^qn^'u^ P^’^^^i^'^'i^ri^niuSjSC ab his qui nunc eum uexarunt afFedibus,óC H’ios^*’*™PP°®’“® Wsininatur,quibusantiquae hæmorrhoidesfanâtur» Ad ’^ ^’'’Ä ^A'’®^’^^05gt;P‘“'8?tiones,dcquibuspauIó antediximus, conducent, ‘«i^X^”^'’?®^ '^'^^^ fuerit) per cucurbitulas natibus admotas, uel per nar es 'fret, À^ ^pnßinum robur rediret, etiam uenat iecorariae fedio ad hoe conduis ^tbimiï . f^f^nimia fanguinis copia, ficuti anteadis têporibus erumperet,cii HUöfede ’’^^^ypwhondrioabfip fedioneapponedæ, uinoqjfuperius fcripto, 8®quot;® Ito? °'^^” iu(îîmus,rofæ femina, caOaneæ cortices,glandes, folia quercus, *®'’cce(r °''”™ P unicorum cortices,SC caduci flores addendaiôC magna imminen ^ J^**’^®'^* æi’ugo,alumen,hyofcyamus,album papauer,ÔCdemum fi opus •^'pofl’’'*^’^*^’^ Quibus etiam SC pulueres,ÔC unguenta,8C baIani,SC licinia pa Writef*'^’^^®*^*” ^^“*” accommodanda«Speramus tarnen his quæ feripta ^ Wutj'’'*’^’‘*^æ^ uenire non fore neceflarium : fed M. T» incolumem per s*

?’ ’'®“fBtc omnium bonor um opifice Deo, cui fit honor,gloria,8C im« ' ’®®*» ix, Maq, H, D» XV K Budæ,

^ ^ ’ s T. Il» ad reuerendifsimum D» Gillinum 'Co# '^ädenfem Epifeopum» De ufu Ptifanæ,pro regio# num uariecate magis aut minus

commodo»

}0

^O^ualuifTe ais,poftquatn à patria abfum,apud medicos qui edebriores ^l^^^^^wrconfuetudinemjUt in omnibus fere morbis hordeo nutriant a b'iiægfotantesjuel ptifanam,ud aquam ex co parari iubentes, uel iufcu=: 5^^^;*aeius farina concinnari, Quam rem cum neq? hic, neque in patria à ^^âr in?-?^ obferuari uidcris,non ab re SC admiraris, SC caufam cur non cos ’^^'’'^”1 itt^“^^'PP0‘^*®™potgt;«s, tantum huic hordeo (utipfidicunt) defe ^- Pater r ®^ ^° fadam caeteris cibarqs ægrotantium praetulerit. Audi igi Iitibus un ®^gt;roe»ÓCrationes meas,t1lo^ tuo acri iudicio quo in dirimendis ^®®®'^*®t“sfol«bas, diligenter utranque fententiam examii Ponain, p ^g®’”®*^ ‘®o tantum loco,fed pIuribus,Hippocratcm,quem illis op ‘^ ^'^uone u nbsp;nbsp;nbsp;®’'8^™e’'tum capiam ex confuetudine : cuius magnam effe uim

P'^um ' '’^ ^™® inflituenda, in primo aphorifmorum libro bis nos monuit, ^®Mr ^.°™™}’“® in rebus pofTe, fecundo eorundem Aphorifmorum libro ‘^''^ora *’^*’®*^ ^^'^ ®fl€ dicens,ut quæ longo tempore confueta funt,licet fint ®’nfu(^jj?’®‘®^æ^c P^’^^*^^^’'^“’' infuetis» Quem locum enarrans Galenus, ^^'^^cer '^H^ ^S^^^^ natura uidetur, cibos 6C potus confuetos naturam dis» P^OjUbttb’j^^’®*^^“®^ ^awpeeuHari tradatu de afluetudinibus inferis* PiJftudo J j ^“«•■^uit» Cui concordat uulgatum illud Ariftotelis didum,Con iaudatiir nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^‘^ ^ incodem ipfolibro,in quoptifana tantoperc

’*S*wie^^7^® cocuiustitulus,de rationcuidus morborum acutorum, hoc ï**lt;Wloina ^'^*^”'' ^‘PPoo^tesl Si infanorum uidu confuetudo feruanda eß, gis m gegrotantibusJnnuens (quemadmodum exponit Galenus) ex

-ocr page 82-

54 lO, WANARDI-EPIST, MEDICIKALlVf^ ju» confuetudinis mutatione,ægros plus lædi quam fanos : ÔC cos adhuep'^j^gt; tas patiuntur ægritudines. Et propterea fubdit idem Hippocrates, ma ƒ jj^i«' potus uidus rationem, modo familiaris fit ÔC affucta, tutioremelk, qu^ ^ pente in aliam meliorem fiattranfmutatio, Huic autem uniuerfalidi ^^j)f(ii' mus, ptifanam antiquis hominibus fequunda ualetudine perfruentwu ^^jj|i/ confuetudine, non elfe his temporibus,præfertim in patria noltra : flau ^^^pyütj bit,ÓC ea bene Hippocratem ufum fuifte, ÔC non male agere eos quinu^ ^ ^

Ptifdtu no^a twinluctd.

Quorum didorum alterumper fe eft manifeftum : tantum emmabt» ^^^^df^ nuncutantur,utnecetiam inuenfatur qui rede parare fciat, ut inferius^^^jffi mus, Vfosuero antiquos, ut Galenum 6C Diofcoridem taceamjiqutt 4/jii* earn inter cibos fanorum reponente : nee fecus ex PJinio, alicx compar^Wgt; tiquiorem, licet non fine errore (ut alias fcripfimus) exiftimantc. ^^^Â^l ƒ ptiianam non ab re tanquam noftro æuo infuetam, ab kalis medicis W** ^^ nitus prætermiiTam, uel rato admodum admilfam, Quodnon modoo J: dam confuetudinem j fed ob eius etiam infuauitatem fecilTe uidcn P‘^'^|'^tlt;^ enim hoe tempore infiiauem^manifekum eft : ficuti amp;nbsp;contra',alia qua^ ® j^iii»* loco nunc funtjægris minus difplicerc, Scripfit autem idem Hippocrate* ^ do libro Aphorifmorum : Paulo deterior quidem potus 5C cibus,ueruni ^^ melioribus,fed minus fuauibus praeponédus. Et libro feptimo Epidemj^r -^ lt;nbsp;tificandum xgrotantibus monet, in purgationibus,cibis,potibus,ln»‘^y§lt;’^ quæ uidcnt,aut tangunt, exterisq^, modo non multum noceant. Nec”^^ qi^ tiarn folum fieri ægroti docet Galenus, fed ueluti eius utilitati confult^J^ quæ cum uoluptate fufeipiuntur, uentriculus amplexari confiieucrtt,*.^ concoquere : atque econtrarioquae difplicentjrefugerej ecu naufeas,***^’ ^ amp;nbsp;fluduationes inferentia : indéque fieri magna ex parte ut cibus qui e«J^J deterior,non talis mancatjfed interdum melior euadat, Exquibus HiPP jyisii’' Galeni didis aperte colligitur,non male agere recentiores medicos : “^?^|!’ reseffèjUel deceptores putandos, qui non omnes eundem morbumP’®\^ fana,uel eifdemfempercibartjs nutriunt:fcd inhisdeligendis,cakulu'’’/ljj;jl aegrotiexpofcunt,ei inquantum liaient, fine tarnen damno comphöW^t; Ciborumuarie= quocß explodendi,qui uarias interdum efcas(modo non ualdeinuicem“'' yj^fii tM nonfimphci fumere eos patiuntur, fakidij uidelicetuitandi gratia, atq? ut quod extog® ^^n) trr(Urntutu^. poffunt, id ex pluribus confequantur,uirium uidelicet quantum ncccflr^^^' feruationem ufque ad confiftendi uigorem, Nee Galenus,fi uerba eius rC'- ^ fentur,fimpliciter uarietatem ciborum damnat,fed eorum praecipuequicoj’y rum inter fe funt uirium, Et quamuis primo libro artis curatiuæ, SC primo ^^i^ ne uidus morborum acutorum,eos medicos taxare uideaturjquiaduIanöO ^lt; tantibus uoluptuofiffimum uidum indulgent :ipfum tarnen aliquandoy rem remififle, ÔC remittendum docuiffe animaduertimus. In cxpoUtionc^^ceS * mi libri de uidu morborum acutorum,his qui ptifanam abhorrent, pf^Y^^H' exhibet : ÔC (quod magis recentiores mirentur) porrOjanctho.falibuSjó^® j^jj^iJ ditos, Et in cura tertianac febris primo libro artis curatiuæ ad Glauconei”) jj^jÿ delicati funt, SC oua, amp;nbsp;carnes, amp;nbsp;frudus concedit ; quum minus ddiO*o^ ptifanæ tantummodo nutriat. Cuiusfadi rationê reddensPaulus bonus ^ æmulator,mutatum efikcibandi modum ait, quoniam antiqui SC minusco pj,i bant,6C magis exercebantur,Quæ res fi uidus rationem immutare Galeni ^.; li tempore potucrunt,quanto magis noftro tempore, in quo uixunum rtp j^ qui congruo utaturexercitio, multos qui fe malis cibis quotidie infarciant- ^ quod cœli etiam ratio non patitur,uel Celfoautorc, ut tanta inedia Europe* ,( læ,quanta Afiatici affligantur. Ex quitus liquet, quando non minus torto%,

0

-ocr page 83-

% , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIEER Q_VINTVS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55

^''’*‘‘bcoeu P®*quot;® ^^gcfcmedicum decet,proprerea infuetis, Si quitus dïfpli« noftrOjqui non dant ptifanam, ipfomet Hippocrate ludice ?. °®’ 9*^* neque omnibus in morbis ea utendum præccpit : liquid 'A^*I’^^^s ptilanæ feribunturjUon omnium morborum,fed acuto ^’ Ptift '^^^'^^^’O'^cmedocuit.Namubiptifanxfermonemaggrediturjini’ ^^’^'Plülib ^P°^'^^ '•*'^^''‘'^'•*01 inacutis morbis,qua'm reliquis frumêtaccis.Quod ■» ''*’^Qiiï ”-^“’®^*“^3gnofcerc : De uiâu enim acutorum morborum inferibi k ægutudines (ut ait Hippocrates) in quatuordecim diebus iîniuna '*^^iianƒ H^^P^*^^®^^regiombus noftris argritudines inuenias, quaenon ^'’'’'otbisf ^^'quot;^”’ pfotendantur. Sed neque omnibus acutis congruit : quia quot;^“We maiorem humedaiionem defiderantibus, quemadmo^ ^Wf ^^^ inlibro fuoquem de ptifana inferipfit.Qui tarnen morbi ^^''’‘Uffi h -^^ frequenter contingunt : ficuti Pleuritis, amp;nbsp;Peripneumonia, ’'^'^infla^ ^’’^“^''^^Mnquibus nihil expuitur :iecoris,uentricuIi,SC inteftia ^ïft(5Q*’’?”^®’®9‘®uel nihil,uel tantum dura amp;nbsp;paucaexcernunturtca^ S'’’’ïgt;t8Cu^’*'*^^^®® per palatum amp;^ nares nihil expurgatur : inflammationes ^^®niDu, ^^*^^^ingénusreliqua,faniepure ue non manantia,inter ficcos mor loi’^SCto*’^*”^’®^® “’Muerfum omnes morbi, in quibus lingua admodum p«i libƒ T*^ ”*^ retorrida uidetur, In his omnibus, uel nequaquam, ut Ga« ^® ^uiiib **°^^ ptifana, uel non fola eft danda, ut Hippocrates ipfe primo lia ’’°'' fiebs $ '’’°tboruin acutorum,teflatus eft* nbsp;nbsp;N on omnibus etiam acutis, ÖC

’tdflilt;ftis,e«am confuetis ea cum uoluptate uti, ptifana *’®’tinito f 3'’°“®® uonhis in quorum uentriculis acefcit, uel qui eaguftaa ^ptimo^K *’”‘’’ ®®“t utlibro feptimo artis curatiuædocuit Galenus, Si itc=t ^’‘^Ô^af . ”^^euratiuaead Glauconemtubiamp;panemexaqua comment ^^^ inco^**^ ^*^^ ^^'■^^ perfcrutantibus, arbitrandum medico reliquit, quis ^^*tunqn ''v^ ^ ’'“^ febribus exhibendus, ait enim : Et panis ex aqua,amp; “ fc’‘*’?i»otJ.''p^^®”^frnMlcmuim habent* Vndecognofci poteft,eos non •* * ^'’^tOrfl) r ^”* “'^“ recedere,qul uel pane ex feminis peponum fucco, **’’‘tiplidh ''^^^ fulianum inter febricitantium cibos connumerat,uel laducis, ^*’S(un,*’^®®*”“®'^“s,aut hisquas fpinaceas uocant, uelpulliculi gallinaa ^^^ laducis condïto, uel etiam ipfius carnis portiuncula *''’8'tt,innT®^‘^’’ ® keuris morbis utuntur, Magna^ ex parte morbos cona ^Wusd j^^ ’’®dpotiuscibi genus, qua'm ptifanac ht eligendum* Verum ^°tlt;ieijn, h K ™””®® ®fr®^ uix hoe tempore dari poteft : quandoquidem nee Ptif^nM i rt^ ?®“Q%t eam conficiendam idoneum,neccoquosqui parare reële centimbusno» ’''’tobilium^^^*^^’'*™ ^’P^® Galenus conqueritur, cuius tarnen temporibus, ritc^timri.

^'^°^^æ c^nas ueniebat : quanto minus noftri fcient, qui amp;nbsp;nomen

* ^0)Ut f^”f’P®“^°^qfc inuenias medicos quieosdocere fciant*

^ hab**^”* ingenue fatcar, licet non femel legerim, cum in his libris qui ^'’quot;''^fda 7^''* ^^^^ intradatu peculiar! à Galcno de ea aedito, qui nondum * ’%i P^'’’''tt® quant per me ad Latinos uenit,modum quo conficienda ’^tfiiti ^ ^ *’®*“ potui tantum docendo laborarc,ut reële paratam uidere po '’'’'^ntio? ^^^ hordei difcreta inuicem grana, contra Hippocratis praefcriptum, ’’’’'^iia u ”o’^^^hdcrarent.Quod nonfolum ignorationeartificum,fed SC Apö^j ^’^^^“'ttireCTedendum eft,

‘’Mcap^°^ ^'^'^nonad hominum, fedad brutorum potius animaliumcfcam '^^jificur 'Jjantur. Vndc fit, ut non feligantur magnopere grana ad femena w uero ageruel terrenum Si cligatur SC prarparetur, natumque à

-ocr page 84-

$6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10» MÄNARDI EPIS T» MEDIClNALlVM ^^j,

malis herbis non emundetur, nee in area fatis cuftodiacur,nec in bortwIJ^^^ feruetur,atcp ut fequens eft, à boni hordei conditionibus longe ^^^^ S'* lara/ antequam coquaturcognofci poieft» Videmus enimeius grana foraw^, ^jji» uia, rugofa, exigua, uel ii magna quidam repcriantur, laxa perfluo humida,a multiset dum franguntur puluifculus quidam iniw ^^^^ Iatjamp; fufcedo quædampotius quam albedo intrinfecus apparet,tcni ^,,,,^^;? poréque quando coda fuerit, iniucundo, Quantum uero ptifans “^^‘ X tiSj tantum SC bonitatis» Sed experientia quoque nos bono bo’^^f‘^^ jux i'*^,| dit, quando ô^ferô,amp; uix aqua madefacium in tumorem attollitufj” ^ip* quam totum in fuccum conuertitur, Vnde fit,utptifana ex eo paratalau i^jiti poaatis amittatjSC meritó:quoniam infuauis,maflicatione egens,no ^ durior, amp;nbsp;propterea concodu nonfacilis,inflans^,ex hordei maligne ^ quorum ignorantia fit» Sed eßo bonus coquus,bonum amp;nbsp;hordeum, ta / tempore eget ft bene coqui debet, ut cibandi hora,quaepr3eceps pr^f*' piX** tis eft, ante' plerunque tranfeat, quam parata ftt» Si igitur infueta, w® X** faque ptifana noftro feculo fiC regione eft : ft morbi magna ex parte ®‘’ jb’'’^ gunt, quibus nee iudieio Hippocratis eflèt danda : ft bonum borden® n ^^pt* mus, nee coquos qui parare nouerint : amp;nbsp;ft habemus,tempus earn P'^^X j randi plerunque défit : relinquitur eos potius errare, qui pleruncp,qn3 ^j^ quam earnægrotis apud nos quidem hodie dant, eum fuppetant alt), X^ rabiles,neeadeó inüoluptuofi,qui plusamp; minus nutrireualentqu^n^^ijZ efusfueeus : quales QC apud Oribaftum loeo fuperius citato ufu funt. Siquidem olera, A uicenna tefte, minus nutriunt ; panis pl^' j^ / Hippocratem amp;nbsp;Galenum» Sunt amp;nonnulli frudus qui ^Sf®®”^ ytriet*^ funt,amp; pulliculorum iura,amp;auicularum,quæ plus minus'ueapta ad n^j/ fieri poflontjaddita etiam aliquado contufa carne,Nec uerendum *3 j-pot^J triattquia quod contufum uocamus,ut alias probaui,pararialiquomo ^i(gt; minus nutriatquam ptifana.NecabhorrethiccibusaGaleniinlibto^ X; nem dodrina ; quando SC ipfe porcellorum carnes hquefat^^s tertians dit» Vtuero ptifanacufus aliquando probari poffit, amp;^ medici qui eau ^jjei^ peo fe Hippocratis amp;nbsp;Galcni tueri ua!eant,certequiiufculaex dem ufum parant,nullam excufationem mcrentur : quum fcribatu ,^,f/ rebus boni amp;nbsp;mali fucci,amp; libro de attenuate uidus ratione,farinam n nbsp;nbsp;^

fluicam efte amp;nbsp;inflatiuam, Libro quoque primo de efcis,coquos Ro® p^j^ TieaqtM ret,hordeum in mortario conterentes, ex quo erant ptifanam pa^^*®^ .{Xj^ hordei, demum hordei,uideant qui Auicennam colunt, quo modo ea uta® ‘X^

illo Iib. 2. capite de hordeo, eam efte malam ftomacho,óf inflatiuam. ® pj.^ eiufdem autoritäre tueri,eodem capite,SC 4. etiam lib» eam commen j^X*^ ' enim in eius libro plerunqj pro fucco aquam legi, ficuti capite decibo ^^pX.

-ocr page 85-

LIBER Q_VrNTV?gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57

.^®”®^®***ï^®® confucuiflc uocare aquarn hordei ptifanam. Apud '^''Jiiü ®®j®^^“û®gt;®o®cn aquæ hordei rarô Jeges. Me legifrememini quarto ’'*'^^^^°*^^quot;^’’^'^’ fchbitur : Si fiticulofi ualde fuerint, aquae hor ^oeffet P ùQ-^æ uerba enarrans Galenus^ait : Melius erat docere quo pa^ ^00«es^'^^’’P® ^°^^*^ ®® uidelicet madefadionem, an ueluti nunc zyihon ’i'’®«8«ti) '”* ^g° qtioque Galeno/i liceretjconfultius eum cgi(ïe,ff modum ^’titn$c^?^‘ïocuiflct,quod nullibi (quod fciam) fecit : fed de zytho propriS '’“»tint^ ®*‘^’ ”’cdicamêtorum fimplicium, quod in uulgatis codicibus deeft, *^ ^1000'^”'°*^° uituperat, f eut ÔC Diofcorides ; non tarnen autille, aut hic do« ^'üid^i^^’“^® ®*gt;®^** ”^^ Auicenna cap^de foca, ubi de hifce potibus lo ''^' ^öd ^’'^’'’^^”’ primo, quod Paulus zython, ipfe aqua hordei uocauit, ^''’ficom ^^'^^ ’^^ ptouocare cum terreßribus uermibus« Neque hoc dixerim

’’‘^ fr quot;“oroei aquam exploiurus,ut qua etiam ego cc leaandae litis gra '’ïtinijjj ^^“o^do uomitu tepida,amp; extrahendo fudori calida, uticonfue^ ^^I'cctg/**. 9'dwedicinaeautorcsprodqshabent,locum monfirarem* Alioü

^ antiquorS autoritas,reprobare eos potus uideantur,qui ex gra^ ''^®t|)e •’^^’;’^^P^^^gt;odore, gudu etiam infuctis,quod 06 mihi contigit,horrid

’”*‘®' docet,feptentriona!es homines,qui nihil ferè aliud bibunt ''^’tèaliii*^f ^P^’drerrimos eiïe,amp;faluberrimos, amp;nbsp;robufliflimos» Sedde hac ’''*^no8?’ . ^’“'™’^w^cfit oflendiße medicos,qui ptifana, farina,6lt; aqua hor ’*M5nit*'^^®’^^ *’°“ utuntur,non fine ratione id facere» nbsp;nbsp;V aie PræfuI emh

* txßuda, i/Juitj, M, Dt xviib

• ‘ ^ I h ad magnificum D. Alcxium Turzum» Præferualt; °^curatio Peftilentiæ ex Galeno, libro primo de diffe len^febr, Sf proœmio libri de euchy. amp;nbsp;ca«

çochy»ÔC libro fecundo de natura

Humana 6fc«.

^^'^^^^'^ multos fdo fuiße,qui de Peflilcntiæ præferuatione amp;^ cura.

^^wra f * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ld V\Jlk.lipiClC«UUIlVIAVK^ VIIV VA lAlU^llU VjU^ViCV «lij IIMIA

repetere quae funt abunde ab alqs pertradata:

“*■ '”°rem geram Magnificentiæ tuae,cui me plurimum debere

P^'tate °™^’’^”'admoui : enitar^, fi non return nouitate, facilitate tarnen, ^*gt;e(if ^^^’ ^^° ^efiderio fatisfacere. A ddens nonnulla à me ex antiquorS ^aïou*^’^^^’^® ^^quot;^ comprobata,quae apud fcriptores recentiores, qui de $: f^^in '’’^^^quot;'““tawunt, forte non inueniuntur. Sed omiffis uerbis,recta undone ceunobilioreSdmagis neeeßaria parte

h^*’^M ^ ^’^^^ ’” duobus præcipue confiflit, in reddendo corpus aptum ad idri^Sd f”’^^^^”^ debile ad imprimendum» Horum prius perficietur cor 1 ’’''tk'^^°**®^*’oJ’Ofadonc. Mundum SiC pur urn corpus redditur,fi quae ?’’*^ïci^ “’“’^“®“Wr, cautioep adhibeatur,ne in futurum fimilia generen^s o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^ I^pctflua uartjs auxilijs,ut fanguinis miffione, medicamentis tam ^^r^^^HiH'^^'^ P® udnam purgantibus : exercitio,fudore,inedia, necnon ea PhlefniefFugitdifflatione:

tf^'^ 9uoti^** ^^ media uena dextri cubiti facienda eß,his quidc qui aflueti funt, ^jUeJfi^'®*!^“'“*** ^® 9“* ’*®”affueucre,antequam ad loca infecta deucs» ‘'ilocisinfedisfufpedis'uc agant, quamprimöpoffibiIefueriuNec eft

-ocr page 86-

^ IO» MANARDI EPIST» ME D I C IN A H ^^ ^^^ijl* multus fanguis auferendus/ed iuxta tcmperaturamjUireSjCopian’A^^^^i^ci^ ncm,hoc femper confideranteSjUt fi necelfiias ingruerit, poflitopP°^‘ i^nyr lam incipiente uerum extrahi, M» T. fuffîcere fex undas puio. Sum qu nbsp;J^

na femdere uenam iubent,amp; parum fanguinis auferre» Quod ego^ ‘^ jX fanguinïs funt,6C frequent! miflioni aflueti,m hike prxkrtim ’'^8'®®^^^ tupero» Sanguinis miffione fada, triduo mane uncia una ferms oxy ^^ tribus uncijs aquæjn qua betonica herba coda fit,bibenda eff, ftas,pro oxymdite acidus potus^quiacetofus fyrupus uocaiur : prom rium accipiatur» Quarto die purgandi illi bumores leui medicamfu ^ pyiC' redundare magis in corpore uidentur. Conuenire ego hafce pilulas • |j^ Aloes lotæjagarici præ parati ana fcrupul um,rhei barbarici grana t’’5“® jj^ji^'’’ nq præparati, quod diagridion uocantjgrana triade urn aqua læ quinque* Hisueroqui ignorant, quinam bumores eis abundem, . ^(jF lularum quæ aggregatiuæ uocantur, utilis erit» Sequenti die furnen næ theriaeæ drachma : fed quoniam nee reperitur, nee reperiri hoe potekjoco eius erit fequentis antidotiduplum,id eft,duaedrachmæm® jjjj^ guinis fiecf,anatis maris,anatis foeminæ,anferis,hœdi,rutæfylucßrß,“ ^pr culi,cymini,aneti,buniados,id eft,napifyJueftris,uelfinonhabctur,ioco ■ƒƒ' ud rapi ana tres drachmas : radicis ge ntianæ, trifolq, fchocnoantbcoSj^ÿioii^ nantum uocant,thuris, rofarumficcarS ana drachmas quatuoripipr^ jj^jjli#' gi,cofti,phu,anefi,cinamomi ana drachmas duas:myrrhx,nardianadralt;-^^^,jp' ben2oi,a(rari, ammoniaci ana drachmas tres:mari, agarici ana drachmas ^^^^^ ƒi pobalfami grana numero uiginti : ireos,croci, rhei ac pontici, 9“®^®*’^ii’’j eft à Polonis, ud eius quod orientale uocant,gingiberis, maflichesana _^|i,i;;? unam : ftcechados drachmas quinque* Fit tenuiffimus puluifculusexo .^ ƒ cum quadruplo mdliselccti bene^expumati commifcetur, Ó^ uafearg^ j^pii) fimi ueluti thefaurus preciofiflïmus conferuetur* Non foluna enim ® utile eft,fed 00 uenenis uniuerfisaeferpentium morfibusfummeaduer ’ |,|ii3

Sequenti die drachmae unius pondus ex puluere noßrocumbono ,_,^^/; tur,qui habet tormentillæ,hoceft,ut ego conrj cio, radicis ucriquinqudo fl)|^^ citri,feminis cardui benedidli,partesæquales* nbsp;nbsp;Altera diecomcdant^^iiif

ces, totidem earicae,folia rutæ uiginti, adiedo exiguo falis* Sequemb ƒ Berienaeüy benæherbæmafticetur bcne,óódemum deglutiatur* Altcro,pum^ ^yf qu^ er ua-f drachma,cum bono uino bibatur* Alio, ex uerispilulisRuffi,fouP^ ^(IJ bena dicitur. fuinantur,quæ fie componendæfunt : Aloës hepatici partesduas,ammo ^^^^ Pilulam Ruffi (ftiftimipartes duas,myrrhae dedae partem unam,eum uinoCretenu^o i^jiit compofitio. rato* Fiant pilulae paruæ, 0^ cum eodem uino deglutiantur

fcrupulus boni rhei barbarici mafticetur, amp;nbsp;paulatim deglutiatur* *\jj,f/, rum ad antidotum primo deferiptârecurratur,fed fat erit unicam ^’’^ *üii0lt;I^ pfiffe, amp;nbsp;confimili ordine feruato, unum ex his quæ fupcriusfcriptalun'J^joli' die accipiatur, donee hyems perdurauerit. Caloribus iam ingruentibus, ^ir ceo faccharojofiscp ipfis, fiC aqua earum accicortj,cunda eruntplusmi^^^^gj,j^ frigerand3,fecundum quodmaiores minores ue æftuscorpuscpieqmf uero ex fuperius notaris rebus forte’ deeftet,aliquodcxhis quæadiunt ,ƒ cientis eft accipiêdum,ita ut non fit dies qua nihil fumatur* Prodcrit q® dum,maxime fi phlegma in fuperiore ucntriculiparte abundareuid^* f,iir tu id expurgate, cutisœ meatus apertos reddere* Non enim eos ’^^*7’j,o/ læ gratia aceto uniuerfum corpus abluunt,fed potius iubeo,ut oleo ®®?|j^ de fpica uocant,quarta parte boni uini adieda,uel oleo de cofto fimpnob da membra perfricentur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßjliit'i’'’

-ocr page 87-

Êjli^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER CtV IN T V Sgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;50

Ngt;ittgt;^^^'^?^’^æ ^oî^^^udo^quod èC carnem nimis laxam reddït,2C ad pa P '^nfeoTTæ^'^ caufis obnoxiam : fed fridionibus potius moderatis Uten« h ’'sm ^æ^^^’^^’^ fufficeread corporisemundationem Ôi^ robur puto» ''^’^^^'lîten’, f ?®*^oda media, emundarent quidem,fed imbeciUe nimis cor a''^gt;ach nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^°‘^^^^æexerceri,amp; modico cibo uti, tali^,ut facile con«

humorcs generet : quam uim habent carnes perdicum,phafia« E ’’^?’8’’’^“™»*urturum,hoedi,ucruccis,kporis, cuniculi,uitulû *0 Ie'’^®^ftnp^ j P^“^ ^ bonis utendum : nec ouis,nifi uel tremulis, ucl forbiJi ü'*'’’’’*'gt;J.Exh'^™” ®’*®»Caucndus nimius ufus pinguium,SC aflîduitasjiuru« û. 0 Nm . ^““gfuunt Iaduca,cicorium,portulaca,Iapathum (acetofam ^bono-^®®'’’P’'^“’» calendula, betonica, fœniculus,anethum, buglodon, ^æ^^^^ ^ omnes fereos fpecies,quas fcariolas,cicerbitas, endi« *''‘^*'gt;111#^ ^®“‘”» quicquid alq dicant,ego in parua quantitate non uitupe« h^*®luHn* pP’”*^“*”»®^ quam turmam uocatis,aceto uel uino, ut fieri confue ^^quot;'isÿa* .^'^^^P^aeclidisherbis parari poflunt,addito etiam bono oleo, ^töixr^r?!’^’^*’®®*^quot;’®’^ hordcojlcnttbus,prima abieda aqua, amp;nbsp;demum [quot;’’’Otes '^ ^',, *^^*’*^us: rarô tarnen leguminibus hifee utendum» Ex frudi« ^9 i'^jfiue^ß *»®^'®»P‘ftacia,amygdaIae,Ôf præcipue amaræ, pmigrana,uuas ^^utlhj* . ’^'’® udentalcs, quas paffulas,uel ziziuas, uel fclauasuocant» ^1*1*91(5 h?’^^’»*quot;’*^P“ulca,citra,citria quae ÔC narantia nuncupâtur,limoncs, multum dulcia,cerafia acida : ex quibus etiam iuxta mo« h ^iQuod f^^'^ P^*^”^' poflunt,amp; carnes pifeesœ condîri» Vfus aceti,atq? om« ^*cunt,fummæ utilitatis exirtit,atquc omnium quae acid um *'*f'^pfV'quot;'' ^”^^ ^^'^^’'^^”' ^^»“*^ omnes cibi aliquo acido femper condian* *'^‘ Pio . ^^°*'^’wraquam gdatinam nuncupant,addito aceto commenda ’’’%:^®“‘”^®^8®amp;b«ß ufum,nifim cxigua ualde quantitatc,non com *^'’''card ^'■^’^'^'^æcibana funtcondienda,quod habet cinamomi partes qua« k ''l'’tte,J^’®°’*‘^’”'®^omm ana partes duas,rofarum, maceros ana partes tres,cro **^amp;an^quot;*’^^’’’“^’^^poteft piperis,uel zingiberis p. s» Piperis tarnen in« d a^^ ^°‘^^’ ’^ ’”*^^ decoda,non uitupero, maxime ubi acidum quo« ''°’f4if ’quot;^“’‘‘”’» Poflunt ex herbis fuperius defcriptis,atque ex petrofeli« *’’'^ y’?’ f’^‘’“’oXcontritlsoptime, amp;nbsp;cum aceto,uel omphacio liquatis, Ä '®gt;iirif^^'’^“æintindus uel fapores Itali uocant. Ex amygdalis quoque be ^*’’^fUtir’^^i^^ omphacio, uel aceto,amp; aqua rofacea, 8C pauco faccharo,intin« ? ^^H d?’ ^ ^^'^æ ®°” infuauis. Vin urn malor urn p unicor urn, qux gr ana« ^liint '*’ï’'’’^’® ^™’* ^^^ commendatur. Alfa modo bene cócoquantur,uti« ^efrea^?’”^’^ '^^^”°’'^°’^^^”’^’ ”*^ acidum. Ethaecquidem fatisfit di« 4e %d a ‘ ’'^ ^^ ^'^æ ^°^ conceffimus,intclligenda funt prohibita»

^^P°^usueroattinet, eligendum eft uinum darum, album, odoratum, ’^ acerbum potius ucrgat quam ad dulce : quod etiam Vk ^’^^™ plus minus'ue eft, iuxta Sd eius potcntiam,ód anni tempus» J®’gt;itaJ’’’^^®^’’lt's fatislaudo. Laudarem tarnen magisceftrites,id eft,ex be« •0hjHj|’^“®‘Ccrui(hm nonprobo,neque alium potum exgranis, ucl lupu« ^PMs^*® ^^cinnatum: fed loco fimilium potuum uinum fadum ex acer« Sït,t)tjj*^’’’^’®gt;uclhydromcl cum pane aflbpræparatum,quod ad acidum uer« ^^# *”'^ cinamomo condïtum» Summe autemconferret, fi' cantha« 8’’o^r.’'’“®u® conferuandum, eftent ex iuniperi, uel lentifci,uel fraxini li« ^'P”ï eir^''^ ^^^'’^ ^”° bibitur, ex auro, cui à natura quinta ucl fexta argen« '^^'’’ fif ^®”’“®‘ N°u paruum quoque robur corpori præbet ad refiften« ’ ^cits Sd os ex bono uino, cui aqua rofacea,hyeme quidem minore, aeftate

-ocr page 88-

6o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10, MÄNARDI EPIST. MED I C IN A tl V^^^^ÿi majore quâtitate fit cornmixtajmanc abluatur. Naribus decoeflio ^‘’''^gantüi'^ trahatur. Aurcs ex oleo de fpica odorato cahdo intrinfecus digto ini’ ^4iiiiigt;'” men citri in ore teneatur,at(Ç poft mafticarionemdeglutiatur» Som ira,damor,trjftitiajconcubitus,ut inimica funt fugienda» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,0,pOlt;’j(

Et hæc fatis dida fint quantum ad ea quæ intrinfecus robur corpof jj^gt; Nunc de bis dicemus quae exterius defendunt^ôC uires mimici, ^®f r js,imbed]]es reddunt. Horum quxdam propinqua amp;nbsp;corpus coU dam remota. Ex propinquis funt ueftesjquæ pulchræjmûdæ ^ ^ ® jpdii’^^ bent,a(fidue^ mutari : amp;nbsp;propterea utilijfimum eft, antequam quis^^^jp^ptf^^ aliquo ex infra dicendis thymiamatibus fuffumigentur. Ad idem ^jjjjyfei^'; L',cordi,hepati,uentriculo admouendi. Et pilae manu portandae^t^’ j^jijii^’ nu ad manum uolutandae,ac naribus olfaciendæ. Ad remota T quæ munda efte debet à latrina, cloacis amp;nbsp;fœtidis locis ftmota,aperij ^^^j^jÿ nem QC occidens, ad meridiem hc orientem claufa, quæ igne ^^®®’^jgi^cs'^^ in aperto ardcntium,non in fornace clauforum,etiam fiæftas foent, «jddi-^C ri:fufFjtibus,infperfionibus Ôdodoratis herbisac firudibus,boniodor» nifi duabus poft folis ortum horis,non eft exeundum, nee nubiÜs ue nbsp;nbsp;^{,

buSjOifi urgente neceffitate : femper^ tutius eft,pranfum quam iemn , bene omnibus prædidis auxilqs munitum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iteiquot;quot;’ L

V t uero ea quæ diximus exequi poffis/ubifciam pulucres duos,^^^ mi,alterum æftati commodum. Hybernus habet,ftyracis, iridis, mal tes duas,garyophilorum,maccros, nucis unguentariæ, quammo“, ^iiiigt;\ cinamomi,croci,agaloci anapartemunam,ambræ partisunius qu® j^iX partis unius decimam. Aeftiuus cóftat ex fuccini elcdi partibus dua ’^^j^rf myrti,corticum citri,florum nimphææ,rofar5,uiolarum,croci,maccr(’^ yr citrinorum partibus fingulis: camphoræ,ambræ,benzoi p. s. *”°*‘®^*^,fl)po*’^ decima. Ex his pulueribus poflunt fieripilae : hybernam cum ßywtf_ jiibii‘'’J do,æftiuam cum aqua rofacea öd tragacantha,addendo utrilt;^ ’^^^quot;^’’Lgifdd”^ i Poffunt qdem pulueres,ut funt,ueftibus infpergi:poflunt amp;nbsp;^°’^”’^^-j[erfft fici ad fuffumigandum aptæ,addendo etiam carbones,ut fieri comm “ ^jjef ‘

Ego pilam parari iubeo ex cuprcflb,ucl aliquo ex lignis quibus c^ (pyR''' pra docui,interius concauam,quæ aperiri Ód claudipoifitJit^mtatof ^i^ intra quam fpongiæ nouæ fruftum immitto,hac mixtura prius ^, ‘’.„^^ fatæ,uiniCretici anapartem unam,acetip.fem, 6^ altcro ex infufionem afpergo:quæ pila manu geritur,ÖC crebro naribus admou maius aliquid timetur,manu co]Iiditur,amp; liquore exeunte narcs Imut dem quoqj pulueribus repleri potefi facculus purpurea: fyndonis, qu peocormuniatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

Hcpar uero,ftomachus amp;nbsp;teftes hoc unguento roborari poflunt. o (,ptir phacq unciæ duæ,olei de fpica odoriferi uncia fern, pulueris ctuamomijg^^j ƒ ' rum,ana drachma fem,rofarum,fandalorum citrin. de unoquoque » modicoceræôôaeeti rofacei. fiat unguentum molle. HedAitomo ^yd Deo optimo adiuuante,fperandum peftilentiæ uim reprimi. Quod * ^ir nimia cum infedtis confuctudine, ucl maxima aëris malignitatc, f®j,, . mentum aliquod perfentiri,ftatim eft ad fequentia auxilia confugæn 4^(1^

Primo alui excrementa dyfteri uacuanda exlibra una iurisgalli « i| bÇ tuor uitellis ouorum, SC uncijs tribusmellis rofacei compofito. Demc teftibus panni applicandi,crebro^ renouandi, hac mixtura nbsp;nbsp;, rejj^ ó

tes quatuor aquæ rofaccæ, uinioptimi partem unam,aceti rofan,« ucl communis,fi id non habetur, p. s. pulueris frigidi fuperiusproa nbsp;nbsp;nbsp;[ƒ

-ocr page 89-

^^ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER Q_V,INTVS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;él

''''gt;^'5dm ^^™’* P°^^°^ fiquain parteextenon tumorucldoloroflendi^ ^’’‘^’»bïxïp^**^^ ^^ cucurbitula. Si nullibi quid fe oftendit, poft utrafqueau« '’^(«(y'^’P’’opc inguina cucurbitulæ apponantur: quibus fic manentibus ^'quot;‘‘^.n’ ^^8“®? copiofus iiixta uires à alia quæ fuprà diximusjfluere persquot; ''^^i^ ’'’^®® '^^’^^ fecanda fit, his cognofcendum» Si tumor nel dolor ^''^^'quot;tift ^ï^^ ^PP^^^^'-^ua cephalica fecanda eft, quæ fupra cubitum in parte ^^m'^f^^'”'* ^* ® æ*’° ufque ad pudenda,uena iecoraria,quæ in interior!

1« '''^’Ï’timf’ u ^* ^* ’” inguinibus,uelinfra',uena quæeft fupra talum inters ^ i^n”^^®’””uocant» Si fupra fimul ÔC infra,eriam ipfa faphena fecanda quot;'*^^11 ^^''°^^ dextra uel ex finiftra parte incifio uenæ facienda fit, hoc modo *'^''Wto ^'^^ '”“ tantum parte dolor uel tumor apparet, uena ex tlla pars» quot;''quot;'^f3Dh * ^‘^’^utra^j dextrapotiuspars eligenda» Sinullibi uel dolor uel uenæ,id eft,faphenæ,cx utraque parte dextra amp;nbsp;finiftra f'§W ^’^’Sanguinis uacuatione,ueræ fmaragdi fubtiliffîmè contritæ pon h^u '”’‘°^o hordei, cum aqua rofata S^ gutta boni uini deglutiatur. Vbi ^fü ''?'''’®heatur,antidotus a' nobis fuperius defcripta, uel aliud ex feptem *’'^'gt;sciic L.^^“*®'®» P^” nwdo recipiatur. Si tumor alicubi fe oftenderit,ei j^ I”gt;mo4jj’’‘'°^a applicetur,fed cum profundis fatis inciflonibus^Et hæc quideni

’’^’* fi^^^®^^ tumoris ficubi apparent,decoâo chamæmeli cum fpongia fos '^''^Mi ^°^^^‘^®hitulæ apponantur, ipfisep permanentibus hoe medicals ’’’’'ttijfj^'^ftTamarindorum drachmæ decern in aqua ferueant,poftea expri J’tliiiHf^a^WrtS^ decode addaturrhei barbarict drachma una,agarici ^’’'(li(3o^.®^po^‘®flJctepidus hauriatur. Vefperi puluis ex carduo, uocato ^îOte* r ^ ^ tormentillæ,margaritis, corallis amp;nbsp;rofis æquali quantitate, ’’8“^ ^°’^* “®* adieda bibatur*

^to^^'^’^'^“‘^°^* defanguinibus fuperius deferiptæ drachma detur, cum æ^ jo '''''' Meft^- j’ ^^haro, amp;nbsp;fæpc fyr. ex acetofitate citri cochleari deglutiatur, uel fi is * '’quot;^Ole a *^ implex potio,uel fimplexpofca. Vefpereduæ uel très unciæfuca ^ d ^“læjUel berbenæ, uel betonicæ bibantur:amp; fi herbæ uirides non repe^ '^^’''’piofef^d° ^^*‘^^”*” *P°^ Çl^em potum patiens bene tegatur, ut fi fieripo-^’^^iisft '^'^*^0’' fi adeft,ctiam fi maturus non uideatur, phlebotomo eft apc* ^^finp^f^®“^'’sdiebus utendum eifdem auxiltjs ^uæ fuprà in præferuatione S’’*Hi(l(u'“’^*’’^‘’5®‘®cnfiWgidisadditis plus minus üe iuxta tempus anni amp;nbsp;ma ’^’PPto '’’^®^^*» Epithemata cordi SCalqs locis,prout fuprà notauimus,cre

•7’^*®’‘y’’ho^‘“o quoque caput crebrô eft perfundendum* Do« 4« ^'''^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;falicis,uitis,cannis fternenda,aceto SC aqua rofacea irro Mud f . hbusodonbus^quandoq; fuffienda. Cibaria fint excarnibus C^^b .P!“ contufiSjCum rebus acidis præparata, uel ex iuribus eorum,re« ”%ij^f ^‘’h^^^^tis» Oua etiam forbilia in aqua rofata SC aceto antea per ^*'^^4, P®'’**^^'®margaritaru puluere conueniunt, SColera frigida,præ« '^^’P.Pn 7P°’‘®’’lt;^jlt;^corium,6C endiuia,necnon frudus acidi fuperius enu« Supç. '^^quot;^ uinum tripla aqua dilutum : uinum granatorum,oxyfaccharon, ^^^^'itUs'^'^°f^ ”’°’^^^’ apparere cceperit,inter omnia placet,ut uitellus oui be« ^**^3l)ou2P?’”®’’gt;^®®hrôpermutctur, ueluerbafcus herba cum radice con« ’’^^^Sa. Y®hoalboafpcrfa,SC proprio folio inuoluta, interepealidos cineres cas ^ niaiii f *’^’®^ aliquiftœben herbam,quam feabiofam uulgô appellant. Qui« ^^» g 5^’”Phyï°®d“®confolida dicitur : alq pampinellam : alq lilq aibiradi« , *'^pertijs ego aliquando fum/ermentum cum oleo SC faleîaliquando ficus

-ocr page 90-

6Z ro» MANARDI E P I S T» ME DICINA^f^ ^^^^jjij cum melle. Vbi rcliqua deßnt,cinis oleo codus fuperponatur» ^yjapt’*^ inofojuulnus cum fucco apq amp;nbsp;melle purgandum eft, longotjte P ^ jj^pk conferuandumjutuirusbenccxpurgeturïdemumcómunibusau i dumamp;:glutinandum,amp;addcatricemducendum»

Hæcfuntquæ mihiopportunauifafuntadpeffimihuius ® . PyjjDijM’it Prætermifi autem nonnulla multum ab antiquis eelebrata, partim H ^iiT gnita,partim quia parum mihi crédita SC explorata. Incognita lun .^jpuir gtllum,quod terram figillatam : terra Armeniaca,quam bolum Arm ^oï^ fcordium^,óó thlafpi herbæ. Quæ ut M» T, poffit inquircrc,ucl ob ï rCjdefcnbam qualiaelTedebeant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;moK^t

TerrdfigilUta nbsp;nbsp;TerrafigiUatafit rubricoloris,munda, nonualdelenis,gununon a^jiisP

^M modo ex4 modice adftringens,tcnax aliquo modo amp;nbsp;lubrica,ita ut in aqua reioiu ^yjp muunda. molli ceræ» Portatur ex Lemno infula Grxcix, formulis paruis, qüï ^{]W Bolut Ar=gt; imagine Dianæ figillabantur. Bolus Armenius in pallore fimilis ^^''^’ j, If tnernus. bilis,nihil arenofi in fe Habens,modice denfus amp;grauis, adeo ut bis v ^ confiderant, uideatur lapis» Portari debet ex Armenia contermina y^iÄi* Thhij^i. nbsp;nbsp;Thlafpi herba eft anguftis folqs,digiti magnitudine, fuper terram

fummo fciffis,fubpinguibus:uirga tenui duorum palmorö, adnafeentu^H^,# paucas habente, à circa totam ipfamfrudu parumper lato abex^j^jnnl quo lernen paruum fimilc n?fturcio,ad difci figuram,ucluti conquanaW)g^^((lici' Scordion. fubalbum habet. Nafcitur in utjs amp;nbsp;fepuIchris.Semen eft acris faporis. ^tf» nafcitur in locis montanis QC paluftribus,folia Habens fimilia cham«an«gt;®jjjjjg(lgt; men,nee adeo drcunqua(^incifa,aliquomodoalltf odorem ’'«f®’'®quot;®’’’jet, tia guftum,fubamara,uirgulas quadratas,a quibus flos fubrubensdcp^'‘..|^|,(|)ii'

Quatuor hafte res fiquis habere poflet, alia medicamenta contra F’^jH* amp;nbsp;uenena fruftra perquireret : fed incuria 6d auarltia fecit, ut hæc cuim’’ deperderentur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ^^y

Quidam demS funt quae geftata utilia effe traduntur,quibus i^met''' y fidem attribuam,non tarnen damno eorum ufum:quum,fi non i^uantƒ° lïji' obfint. Hæcfunt:Hyacinthus colloalligatus, ueldigitogefiatus. ftro brachio alligatus. Betonica portata, lapis Achates,lapis Chclidofl® Carbunculus»

Habes quæcunc^ in hoe peflimo morbo,ad hoe ufquexuiobferuata^ gt;nbsp;quam excellentiora funt. Nonnulla autem de induftria prætermifi,ud^f .jj^. uel à temerarqs hominibus cum nece multorum tentata. Deus mifetfc®'* T» ab hoc peflimo morbo,omni^ malo tueatur,amp; mei memorem reddat. loannes Manardus Ferrarienfis Medicus. Calend. lanuar.

M. D. xvi. Budæ, E P i s T» 1111. Angelo Cofpo/ebre amp;nbsp;obftru*

(flione laborante»

RMI Agna metriftitiaaffecerunt litcrætuæjiniCofpCjtcadhuc^^^iiif IW KH. /irmiPrant-^c ntTom ^v Kicz^iTO» Moii^lbicnnfi^f fi*i’(n(^r2Ll2J^ Zxf


fignificantes,qucm exhis quæ Nouellus nofterfcripferat,wi'’‘ mi putabam. Vnum tarnen eftquod mecófolatur,quodexliisq^/^ J bis, plus tibi timoris eflc uideo quam periculi, cum nullum ptoma,quod uel per fe ucrendum fit, uclfitniaioriscuiufpisgt;^ gt;’ præfentis uel futuri non modo initium,ftd nee indicium. Nam ut interim morbo taceam, quinifi ante feptimS diem cuencrit,ueliecoris duritiemto^jdi Habeatfere foletefle falubris. Nihil apparetquod formidandamaqua intef^jt, oftendat: præcedunt enim earn pedum, manuum, fadei,ói^palpebrarum i^^

-ocr page 91-

^f^çtenta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER Q_V I N T V S» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;65

^'^’*''*ntel£m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^bamp;^ flatuofofplrltu uenter,Sdin= Aqtilt;einterctia

5 n^*''^^*aicp malus tonus corporis habitus, quem Græci gt;üi:;(4- tKpræfeita, ^’‘ÿlï^8(f ‘’^^'’^‘“‘^^^^^^^^“stimenduscft, Quarebono animo e Ho tt** fp^ïnd^^^*^^^ ^^ ^^^ intercuti,nee grauiori cuipiâ morbo fubiacere ï tibi^ ”®®^® fanitatem, quam uel diffïcilem,uel longam ægritudinem

d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fentio,a bile te potius parum torrida,quam ab alio humot

H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;obérudionem uenarum,quæ à gibbis hepatis ad renes

’^(U''^ïftfc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lotium coloratius fiat. Cuius etiam obftrudionis indicium iM^iMoue ^’^'^’^'^^* '')'9^3fiperenni affociata, Atfedimenidquod fubfia ^'’•‘bite S*” ^^/^^•mcn,breuitatem amp;nbsp;fecuritatem pollicetur, Quæ duo 0^

k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuuari poflunt, In quibus rede inftituendis media

bü '^'’^id ^?^^^*^°''P^3 fiquidem obftrudio,calida:bilis,ói: fymptomata quæ ti?’*’'d^* ^^“dyant, ha moderanda igitur omnia,ut nee nimis calefaciendo, v’'''Mim****ï^“^®^^'®^® obftrudionem augeamus. Atcp ut ad particulas fi^''’®^fi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;fylueftre intybum laudo : hoc cicorium, illud endit

lt;C*M»nt e *^^’ °’7“icfi’tc,uel oleo bono amp;aceto,fuperadditis femper paft to'''’*’‘bottJ*‘^’PP’*’® utiouis modopræparati, amp;cibuserunt, 00 medicina» U(l’Anna.’’*“®»^uodpetrofelinumuocant,fempercum carnibusdecoquat

ih» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^’^'^ adhuc expertes ex domcfticis,perdices ÓÓ phafiani auit ahr^l^oti' f'°^^’ ^®^^i*s præponûtur, Vinum fit album, darum,odoratum, to- l’ijSi^^ V^^^^fiadilutum» Singulo die tres unciæ aquæ,in qua par modus ^^bj^”* °“*’^'^ad‘elt;5a oxymelitis,quod compofitum uocant,uncia fet SS,?^ • Quinto quoep die mane catapotia triobolorum pondéré det

{ *’’^A ^'’°'^®æq®âliportionealocn, agaricum 8^ rheon recipiunt,de quot;’Huiciio*”^’*'^”’^® ®o“i®3iit* Præcordia ex decode rofarû,cicorijcp amp;nbsp;abt f'’quot;’länte fn^'''^*^^ foucantur : quibus atcÿ communibus regulis obferuatis,Deo ?''^ W*^-**^quot;^^^ quadragefimum ab initio morbi diem,fanitatem recupet ^ Ï’'’^pro ^^ ^ ^^^^ ^‘^’ ”°“ defueris,fed bene fperâdo3amp; affedus animi mo j r ^’™'t’t€gt;nlætus expedaueris.Et hæc quidem de tua ualetudit ^’«01«; h Q Q’^Bdifcefferit Nouellus : amp;nbsp;fi difcedit^quo die difceffit. Vet

^ ?fgt;^™2Bumnoninueniet,quuminterceptusa Maranenfibusfit»

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^^°Leonicene uir doâiffîme, dum paulo antea qua'm hue

1^0 *'*'”’“®» Pc^awarecefliflèm, in Opizonum darifs. éunilix domo, £ H 11^quot;' Roanne GcorgioTrifino,uiro non folum generis nobilitate, fed omnifaria dodrina praeftantifïïmo,de uartjs fimplicibus medicament '®^'*®’®”'*’’»® grandem nos inter reliqua incidiffe dubitationem, ^^*’'’’'^* -^ '''^'^ radicem,quam Rheon Græci, Plinius rhecoma,uulgus f^'^';teipfj55’^°''^^' 9'-æ^ uidelicet Diofcorides 8CPlinius earn odore carere dice ^'’*^'®’^®ï^'”®’'^o“^’^c odoratamcomprobantibus.Quodcum tunet a^”’^”' ”'^^^^'” allata, thalamum in quo fedebamus ßatim odore replens, ^^'’1 iji(j«? *’®”®ti prxbuit teftimonium : adeo ut neceffario alterum concèdent ^°UerfQ?^gt;“^6’^àillosfcripfiflè,uel hanc non eße ueram rheon, (n qua cont *®^gt;Iïan^'’°^ quafimedius intercedere, dixi illos de uiridi loquutos:eam ue •t nos effet,ualde ficcarn effe« Aliqua enimeffequaehumiditate fupert f X

-ocr page 92-

é^ nbsp;nbsp;nbsp;ÏO, MÄNARDI EPIS T. MEDICINALIVM

flua obtundentCjdonec ea refoluatur,abfque odorc perfeuerentJaliquaeco^^ rio : quae ficca,nullum : uiridia magnum odorem mitiantjó^ expenenua,» ^ phralb autoritate conftare : ficuti amp;nbsp;effe nonnulla quae fiue recent»Jiuf ^^^|ÿ ünt,proprium odorem fpirent. Videbar hoc pado amp;nbsp;antiquos à nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

recentiores in ca radice, quam pro uero rheo habent,approbate» In quä ijfque ad fd temporis perfeueraui,quo tres Cafamiri,regeSjCaefaris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uit*

flolantesPofonq conuenerunuTuncenima Sigifmundi regeSMina»”^ diets didicijin eo bello quod cotra Mofchos fortiflime idem rex geflerat, r f effe aliud rheon,communi quidem fan's fimile,fed penitus inodorumicufi^r^^t rem chirurgus quidam miht dono dedit,quoniam radicem integramnon ^^^; Dcdipofthac operam,ut radicê ipfam haberem : quod tandem tertio p|^jys5 fc confequutus, ipfam^ quantum ualui diligenter rimatus,eflequatn p^lt; Diofcorides pingunt dubio proeul iudicaui. Affertur enim ex his q^^.Xgrî;^ tum,uel Bofphorum funt regionibus,prope uidelicet Rha flumen, cofto nigro exterius,magno centaurio interius fimilis,minor tarnen ƒ i\ odore, calefaciens guftum 6C aftringens, laxa, leuicula, amp;nbsp;dum

amp; ad crocum uergens» Quae ne omnia me finxiffe pûtes, fruftum ^‘’^^uoii’^ ambigens te mox ubi id uideris^effe putaturum antiquos de hac nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

iUacommuni,quaepræter idquod odorata,leuisetiamnoneftumo^ ^^'^ uior,tanto melior,^ à loanne cognomento Mefue,0d ab omnibus P. epu^r Ponto,fed ab extremis meridionalis India: partibus ad nos uehitur, riam non minorem agarico habet : quam certe fi in eo de quo f®^“®^Lè^'u niflent,non filentio prxterqfïènt : ut uel ex hoc obiter aduerfus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

niam Galenus defendatur» Quanquam nee ratio conuincit,ut fip“''»^ jliji”^ bet,non poflit QC adftringendi uim habere : quado SC aloë,amp; ta, adhringunt fimul 8C purgant» Nee dicit Galenus quod aluum a quod ftypticen,id eft,adßriäoriam uim habet:quod 6C ipfe alioqui nee Ponticum hoc ui purgandi caret,licet minorem b^beat}»4^(|igt;, ca drachma exhibita deprehendatur» Duo tarnen adhuc f'^P^’^’^jiiï^ per te,hifce in rebus nouum Herculcm,folui defidero. Vnus,utra ‘I^lo£lt;’\ in ufu medico praeferenda : alter,an communis hæcbarbarica uulgo“ ^^j^r^ turn,non etiam fpecie diftet à Pontica» Mihi enim ciufdem elfe præRarc^ Indicum, non folum uipurgatoria, fedSCquoniam P^^ei’^w git, maiuscp robur in membris relinquit : femper tarnen bonum Öt cum,malo ÔC antiquo Indico praetulerim» Tuum in omnibus h^f ^«o ^quot;^ pedo SC expeto : ut in quo ea omnia cognofco, quae Galenus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj^

ÔC iudice defiderat,naturale uidelicet ingcnium,bonam in pr'^ plinis cruditionem,aflïduum ßudium drea antiquotu inonumcnta,amorem immenfum ueritatis, longamcp in huiufeemodi rebus

exercitationem* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Vale.

-ocr page 93-

®*NN1S MANARDI EPISTO

^ARVM MEDICINALIVM LIBER

S E X T V S.

^ ^ 5 'T» I* ad Prætorem,uulnera capiti cuiufdam inflida^non fuiffe Ietaliagt;

N F L i c T A fucrunt duo uulncracum duobus catenae fer«

a rcxannulis, in caput Alouifq fabriferrarq, alterum fupra fus percilium finiftrum,aliud in codem latere parum infra angus

1 !um,ubi futura,quae fagittalis dicitur,coronarte coniungitur, c ^^^“0 die poft uulnerationê fuperueniteryfipelas in facie, quodpaulopoft totum caput complexumcumfebreeft. Die

“^to duodecimo refolutio quidam dextrae manus cum dimi

Ch' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dedmoquarto mors. Quæfitum eft,an ea uulnes

ô^**^»Üam f’”°’^ ^^® ®t caufa prouenerit. Ad quod dubium,pra:fuppos

b*quot;’’’Pfoni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft,quodnosoccurrenteshui'c uiroodauodiemane,inuc

^ f ^’^«eskj ^^®^’'®gt;lt;ïoJogt;’c capitis,defipientia SC quouis malo fymptomate: amp;nbsp;*'*^’’^^^P^^teritisdiligêter, intelleximus eum nee cecidifle, nee uomuifà h^'^^’^’ütita ^ P’^“™gt; aw defipientiam : uulnusqj frontis uidimus non per^a Q^f'^quot;’’^'iam ?*^* Aliud uero pertingere uftp ad membranam ambientem cal ^'**'’’^(ïl ^^°‘'^^’^’locant Arabes;a quaetiammembrana uidimusexigua *’’®’’'gt;i,(ïn^^P°’’^°®®‘”dcnudatam,quain albam,omni mala infedione im '''^'’’l’fJnï ^'^ Membrana parte quae deteda erat,infpeximus» Quam etiam ?*’^’S(5an, »^®*®‘^o”®“»non “'^’”^’'^ *P^° contigifle, fed manu prudentis ■'’ ‘®‘^ ca ^quot;^^ uulnus melius confpici curari^ poffet. Fada quoq; per nos fess ? ^ Ufa f ^’^®^tfe»e, quam etiam pofthac faepe adhibuimus,non tantS te nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i'ïquauisalia nullum unquam indicium apparuit, per quod

’ï^quamconna poflètlfednequeexre ipfaquapereuffio fa« ''^^^?^^*^ ^^U deprehendi poterat* ^'quot;’’’''flqu' ^°”quot;^^'^ ^fentétia Galeni lib. ^. SC 6. Aphor. morbum dici mor ^^Uhn p^^3dó ac femper,uel quod ut plurimum mortem affert» ^on^j^^’fopdmüjuulncrafupradidanon fuiffeexnumero mortalium ^^ff’iaGji |’.^°''^^)^orum quæ neceflario mortem inférât, quod probo : nam ex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i ?^^'^’non,'ï™P*’°‘‘‘aphorifmo 18.uulnera cerebrietiam fatis magna5nófunt vulnemiere ''''’’’’’ïdiim d ^ * ^'^^^ ®“ito minus uulnera h uius uiri, qux ne ad cal uariâ qub bri no nec^ff^ ’'®®tcutamp;f . .'ff^^tS penetrarunt. Idem fenfit Auic.lib. j. cap. de plaga SC inci= nomortAhi. '''*'quot; conced^'^ï^^^’’'®'” ^^æ pertinet ad cerebrG, licet rarójfanari tamê inters Sm» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8jib.de ufuparticularumjcap.io. inlonia

^^ ”* ^^ uidiffe adolefccntem, cui alter ex cerebri anterióribus uens

'^^PC* æ^jtadem uulnera nó fuiffe mortalia fecudo modo,hoc cft,ex bis quac '^Itejapjj’.P^^^^.’^^^fen’captafunt.Triplidtercnim futinquitGalenus 4. lib. 8'’lt;tii(liigj^^P 5**“’'morbus uehemens,ob principatö patiêtis particulæ,obma

*^111011. Pß °“'®gt;®^ tertio ob ipfius malignitatem.NulIo autê horum modos fteuend^' ®”ï’^?^opoterat« Siquidêcutisfolum exigua parspraecifaerat, f°'’M'au^l”'^''^'^^ ^'^^ affedio uulneribus erat impreflà.Prçterea uidemus ^^tjWpote'^®®?*®^^“®t6longe maiora,quotidie cuti capitis illata, fanari perfas '®9 nbsp;nbsp;nbsp;”®t:arteriae,ncc uenæ,nec nerui nota digna oblæfi fnt; SC pro

«0 umplicia uulnera, quod Auieëna quoep teftatus eft, facile coalefcunt» f 5

-ocr page 94-

66 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rP» MANARDI EPIST» MEDICINAL! V^Ï ^^^^^

Quod cofidcrans prudens fenex in aphorifmo ubi uulnera ktaÜa en'!”’^^^^ capitis/ed cerebri mentionem habuit, inquiens ueficam incifam habere, j brurn,2C reliqua. Si quis uero contendat,exigua quidem in fi*P®‘“^^.n^qir fe uulnera,ucrum obteiionem ad cerebrö ipfum uel membranaspertig'*’ ^ii turn ex reiipfius probeccuentujtum ex febre,erynpe!ate,paralyfi, öuP^ peruenerunt : afterat^ pro fe aphorifmum 14. feprimi libri : In capitis * pefcentia amp;nbsp;defipiêiia^malum, item 19, eiufdem : Jn oflïamp;exutione^Tj^fpcO* fus 24. In o (lis præciftone defipientia, fi in uacuum apprehenderit* ^F’^j^d^ debit Hippocrates quinquagefimo aphorifmo fexti librijdicensï QP^^^'apI*’* præciditurcerebrö,his neceffe eft febrem amp;nbsp;bilis uomitum fuperuenire. nbsp;nbsp;id,

rifmo confonat iHud Auicennæ libro tertio : Cum inciho peruenit ^““quot;^ ^onf apparetfebris amp;nbsp;uomitus choIerx.NccfoIum cerebrö uulneratoeuoinu® ^ nes bilem,fed SC dura etiam membrana : ficuti Galen,cum locum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Jii'’

tun Nelt;$ fat eft dicere,fuperucnifle h uie uiro pofterius febrem : 1*^^*^ j,[ii/' tia ipfajquæpathognomtca Graeci uocant,ftatJm ipfam palfionem conielt;l^,^ id quod docuit Galen.in expofitione aphorifmi 12, Iib, 1. ö^ in libro ^^^^^ ne artis medicatiuae,atcp alqs in locis. Ipfemet quoq; Hippocratesaphori ^^ijii ptimi libri,addidit uerbum,ftatim, dehisaccidentibus loqucns'qlt;ixe^^ttf ..f^^i', ftonem comitatur. Tum etiam Alexander triamala idum membranaru [■( confequi uoluit : conuulfionem uidelicetjdefipientiam,amp;( acerrimum®’' ^^jyyl C elfus bonus Hippoc, interpres,libro quinto,ft cerebrum,membrana 0« pit n us accepitjpraeter bilis uomitum, fanguinem per nares, óf quibufdat” aures dixit exire» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ fä ƒ

Non dilRcilius quo($ rcuinccntur,iï qui aut perfradam caluariam, aui j^ dem integra,interiorem aliquam membranae uenam ruptam fuilTe ’ |® ^Ii'* ofte enim frado,amp; praedida eueniunt,6C præterea oculiobcaecantur,obn' .^iH mo,^ fine fomno quafi dormitans iacet. Difrupta uero uena,fanguis jO^ globatus uehemêtem dolorem excitât. Quo dolore cum hic fempercaru ,’ ƒ ^^ conciderit,non bilem uomuerit, non uertiginem aut obcaecationem p»W ^^(yj riftmile eft, non cerebrum,non membranas oblæfas fuifle,fed neccaluarw^^^j/ nam perfradam, Credendum^ ea accidêtia quæ in odauo óf duodecini^,[^j|iit nerunt,óf confequenter mortem ipfam,quæ ex illis eft fequuta, !!^””L (ƒ

fidcmf^P'

ego loannes Manardus ordinarius medicine profeflorjin quorum da exarauijamp; manu propria fubfcripfi» mgt; dgt; ix.

E p i s T4. II» pro domino Benedido Porto,Patnti® Mantuano» Depræferuationeamp;curationeuaa / riarum affedionum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^jj^

Vanquam uariæfunt afFediones quibuspraeftantiflïmusbit^^^iiquot; ftari confueuit, fere tarnen abeademcaufa proueniuntïfiq^'^jptf tius corporis tcmperatura,fcdpræfcrtim iecoris, uenanimÇ'^^^/' ficcioreep tum natura,tum aerate (agit enim primum ultra uig yj' annum)fit,utruffabilis, amp;nbsp;mole,amp;feruore ultramodum augeatur, A^^Lü'' rias corporis partes delata (utpote fuapte natura mobilisSfuaga) terdum quibufdam alijs fuperfluitatibus adiuta,uarias in corpore excitât Quando enim intimas lacertorum óf cartilaginum partes in greditwA“.^ y/ queadigitur,fubiedas ipfas partes feparans,doïoresartuum facit. tgt;uni ^^^ ribus uenis ad minores,arque ex hß ad minimas,quas capillares uocant, t^^^ ƒ

-ocr page 95-

J, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER SEXTVS» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;67

^^^^^P“^*^^^^*^’^*^^^^ admodum uel ^^''^^^™ admixtajcolorem deturpat amp;nbsp;arquatum morbum glt;gnit,qui °^^^'^ apparct ceu tencrioribus nitidioribus^. A t fi retorrida fit, atq? leu^ j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;excitatjUon his abfimfles qua: ex culicum morfu fieri ici

Wtn^^’^^‘®’’®*^®'l^^ c^athcmata uocat* Quod fi ipfa per fefe, non adufa *''''gt;pfiiri quot;'^’^’^®^^^P°*‘^®^^ ‘^am mittit tenuiores quam ut pufiulas faccre poli ’®tett}|i-^®*’®^^®°^o®oucKdugt;’’ “^æ ^^ caput coadiuuanteetiam eius ca Mii||^u?’’^®®?^’5'*’^P*^'*^ ^*®®”® tccipiens ad os narcs^ dcfccndiqulcu **^ '’'gt;pfæci quot;^^ A“®’®^®^‘Slt;adocuIospalpebras^,prurïtum lippuudinem^excia *^ft^'’®®*®’’^‘^’O’^ amp;i«iL Quod fi forte obftrudione fada computruerit,tera '•’^•'aSjexquifitasqjjfi fyncera fit: uel nothas fiC adultérin ’‘^tnif '^°^ ffigidiore uentriculum cruditatem begenita, aut ferofam humi^ ^’anoJ^'’® ^’^uen't admixtâjUel atratn bikm,uel ipfa abfcp altcrius rei mifcelfa ^nüii,^'’^’.^*^“^^äff«lt;^us tametfi maiori ex parte faciles uideatur,SCde eoa ^neoi''°?^^’‘ ®**^ potius dedecora qua’m morbi uocitandi,haudquaquâ tarnen f'^Quid ’'^^^’” P°®®t 3d détériora,fi ncgledui habeatur,facile prolabnnaa ’I*''tli(c1^^®æ ^^ 02enam,cui malo uix fuccurri poteft:oris ulcera ad ea quæ b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^*^æ^' dicuntjquæ funt longe periculofilTima» In oculis mala lippies

* ’’‘'’'“^olo ’®®’^0”’’‘ polIètjSC quae ad interiores partes bilis^uehementes ar^ ^'*æ’^®*^®3s,inalaulccra,amp; demum eiephantiafm facere* Acce^ ®’‘'’®gt;quM^^*‘^®°® foluinpropriain habet malitiam, fedex contagione oca ^''®fi^u nbsp;nbsp;. ^'^^^cowtraxifleuidetur. Verumfihis quae Deo duce conferia

^®’^0|)fH'^^®*^°^^®9^®®^^ fucrit, fperamus eodem fummo Deo SCuero ®®gt;»elX'^®®»®o®^®ododcterMmas illaslabes euafurum, fcd amp;nbsp;à leuiculis ^f^®^ag^' ' j^^ exiguum quid detrimenti paffurum, Diuina igitur ope freti ?''^^iiï i^^^f'? PæP°^'to attinet exiflente mcdicina,altera quae imminentem, v '''' ®P»«Jia^-”ê^™morbum propulfatjUtranque exequcmur,orfi a’ prima uc^ ^1*^ '''ftrum^ ^nobiliore. Rurfus, quoniam tam præferuatio quam curatio du^ ^'’Sabe 7'°P^''f*^'^3uidufcilicetSC medicamentis, inter quae ratio uidus 'viéiutrdtidina ’^’’alïtu|*^®^“®®'ordium» Quandoquidem ipfa per fefe interdumad bos dioauentis^^ ^'’'»üinf *•*’' f’^ ^»alü fine ea fruflra tentatun nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fi‘^^^

®°’'^’‘3u^»nus)noxae quibus praeflans bic uir affligi confue

1 ^*gt;0 fP’’°'’®’’‘^unt,ea ratio uidus inflituenda eft,quaehancipfam præ E ^ntn u ^Q’^^^ripoflîtamp;retundere* Vitanda igitur quæcunque earn b '^^W^ . ’'*»autexacuunt:afci(cenda quaereprimunt ódcêminuunn (?’gt;’»tutlia^^’’'“®’^^?^’»3”’3ra,dulda : ceu inter olera ruta,faluia,ocymum, 4o a 5piicifo’^^®® ®”^^°’’^^^3num,quod ““^8° petrofelinum, quam id quod th’^yllom”'’o^**^*” loquendi ufum apq nomenretinet: item faluia,amara^ \fctn,ç^j’’'^“mtiû,tarconjuulgô draconem dicuntjbraffica,cherefoliü, ane^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

’quot;’’t$tçf^r^®’''b3notis (quem rorem marinû dicunt) allia, cepæ,porta, atq; id Cö^’’^gt;gt;iai ■^^ P®^**® fugienda. Item raphanus uterep, tam fcilicet qui radix di endi''''''^nta ’^^^’'’^^»rspa, paflinaca, filiquaflrum,feu pipcritis,inu!a,finapi» uu! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^acida:qualia inter olera Iaduca,intybus tam fatiua(quam

olu^'’'''^in ”ï.®^®*^ utrac^ (quarum altera radiculam. óf alteram cicerbiram paJ’’’‘''4Atab ^^P°”’*^®^’''’P^*^°”^P’’^^^*'^’*” acetoiaquædicitur)prçterea 1)3 ^quot;’^''’Uo ^^Vp.^’’3c,nos nomine paulùm mutato fpinaeiü dicimus, atriplex ^^'’''^^nhf?^’“’'^®’’^“8^ofl'ws,trifoliumacidum» Hæepoffunt uariomodo ^^^*’’o*fs ucntriculi eft,melius efl coquantur,ód utexcalidis Ppiam mifceatur. Ex ffudibus,nuccs iuglandesjftrobili, hoc eft.

-ocr page 96-

63 TO, MANARDI EPIST* MEDICINALIVM pfnei nuclei,cafianeæ,penitus dimutenda : cefaftajinora bene maturajmafa amp;'» Ifratia amp;nbsp;punka dulcia,ficus,uuae^,cunda hæc fi admodum dukia funt,nonc£)nlt; ueniunt» Poteft interdum fumere,max(me frigidioretemporc,auel)anas:quï* cet ab Auicen» lib, 2. ponantur inter biliofa, in 5. tarnen dicuntur bepariconiff« amygdalas,amp; cum fuis acims paflulas,caricas,piftacia, fuoç tempore coioncJj^J ba,meipila, Congruafuntprunajmaximequædamafcenajamp;quæmyrobalanâ cunturjcerafiajmala item acida, amp;nbsp;ex piris quæcuncp fragilia, non multumaw punica uel acida uel media, medica cortice, feminibus^ abiedis,cucurbitaon’P cio condîta, Ex carnibus laudantur præ cæteris pulli cobortakS'pra’krii'’^'® næ,SC qua: in alborem potius,quam nigrorem déclinent, Sóexmaribusq'''^ dum inicrc,capi iuniores,hcedi,uitull^ ladenres^anniculi^ uerueccs. tur perdices,phafiani,coturnices(uulgó appelJarifolitæ: non autem liera cc ces,qua:funtinæquasuocant qualeas) capreoli iuuencs,alaeanferumófan , Alas autem cum dico,non pulpas intclbgi uolo, fed earn partem qua ’‘^“‘’.^^ deieruit, Damnantur columbi, anfcres,anatcs, prêter eas partes, quas

( ceflïmus:boues,cerui,amp;omnis caro durior,uetuflior^. Pikes niafiöM^,,K, uel fluminum,inter duros teneros^ medtj códucuntjpraecipueuerofaxaoï^uj cui funt quos ftagna amp;nbsp;lacus limofi educant,amp; qui teneriores uel diiriore5gt; ^^^^( gallinatum recentia,mollia3omni tempore, præterquam in uebementi»‘ n-^t; ) duntur : quo etiam têpore k acctO3aut ompbacio condiantur,fecure dura,præfertim frixa,omnino prohibentur, amp;nbsp;fmilitercaterarumauiu^^ ^ 1 que modo parata fint, Lac, ca kus recens, fi bene concoquantur,pk''^ ^^^ 1 J^His Z7 cafd Indicium bona:concodionis,finequerudusacidos aut fumidosconeiw^I ton£concodio præcordia,aut uentriculum grauant, A uetcreSC falitocafeopenitusabw^ vlt; I niinot£. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Potus fit uinum album,clarum,dcbiîc,odoratû, amp;nbsp;quod ad acidulé pef I

gat quam ad dulce,a:fiatis^ tempore moderate dilutum. Nigrum,\ potensjin totum dimittatur, nbsp;nbsp;Panificia omnia,item lagana, óf ilt;lg^”^5^|yjiii* I

tanda:furnaceus tantumpanis amp;fbene krmentatusac codusedendtis/^ 1 h ilominus cruftaextima dimittenda : befiernus admodum idoneus.’caWj^^jjfïil hoßisformidandus, Condîta omniajpræfertim cum melle, inutito» ^g^ 1 roquæ faccbarocondiuntur,fumi interdum poflhntprun3,cucurbto?'’v^(ij,,js 1 tonea, atque alia quæcunque fuperiuslaudauimus, modofine calidisaro ^^ i fint præparata : bare enim turn in bis, turn in cæteris cibarqs funt fugk” ' UJI 1 mata cumdico,ea inteUigo, quæ uulgo ipecies dicuntur :quibusfi om»’^^j 1 uti,conficiin bunemodumfaciat,utaccipiâtur,Coriandrorumfecundumc ^ 1 nem modum paratorum,fandalorum citrinorum,florumIabrufcæjdJ’^'’’‘’jdit I di paresportiones, quæ in tenuißimum puluikulum redigantur, ^^ JnH” I etiam ufus illarum pJacentuIarü, quas martiospanes uocanf,præcipuc»^^^^(iy I amygdalis,cucumerû,cucurbitarum^ kmina receperint, Item comode’ ^jj^J tur eadem femina per fe facebaro operta, Inter omnia ucroidgeniisbc® ^1 hipræflantius uidetur,quod ex facebaro, roßrum^ fucco in hunemooü nbsp;nbsp;„

tur: Saccharum quamalbiflïmüinfiar fârinæ tenuiflîmæteritur,at(^kp^^j„ij, 1 to rofarum fucco,quantum fat fir, placcntulæaurpancsuariaformacon ^^^^ 1 qui in foie quoad ficcelcâr,operti Iinteolo,dimittuntur:demum rcpciwc^^^»^^ I anno conferuanrur. Quod præter id quod delicatius cfi,hoc etiam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

ro rofaceo præfiat, quod uentrem ficut illud non rennets ImukntisS'^^ quot;^^ I tins quam aflis 8^ frixis utatur. Et fi interdum afTts uti uoluerit,non dtit 30^ ^^^ 1 tofla, fed alba 8^ molîia,acptunis cerafijsep addis oppieta,8C omphsdii^'^^’^c I rofacea,aceto'ue{imi]iterrofaceo,autmalimedidfucco,uelpunicii3d3ii(l^ ‘^^ I ris eiufdem condîta^ ÄeRu quo^ uebemêti ingruentc^haudpttetettni^^^^'’ ’ ^ir I

-ocr page 97-

gt;«1«, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SEXTVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«^

i^’^xherl)-*^™^^’*^ frußum,aut laduca, aut quid fîmile cum carnibus clU j'^ul(ulijj^^'^’^^^P’‘®J3ult;^auin3us, additis enam codimenti 6C uentriculigra fo'*'’'^^cco S' °*^^^®’^“'^3^ intindus tuceta'ue cum aceto, omphacq^j uel puni ^^’®oid’ ^^””^®^^'^^’^fco,ouis^jquam tortam uel tonulam uoeât^ôd con Io ^''§''31)0 '’*’!®’^.™*’poflunt non illaudabiliter. Circuncidenda omnis nego« tt^Wn^ ^^^®^®^“*” cibum eft» Conclaueeius æHate quidem aqui d'^^mQ''^®°’^®*^^®®’^P®lt;^ct •™«‘dionalem profpedum omni tempos *® tn^'*'^''lätio/^'”5^^ in foie, amp;^ quantum fieri poteß maxime caueat fubeodem q ' ®*'')s corn”' ’^””præterea,6cmulto magis fumum : amp;,ut in fumma dicas 1A I^ori^°'''^’ -^^ maxime capitis calefadionem. Somno SC quieti potius h ft’''’’’lift ”^^*innitatur : iram,clamorem,cótentionem,triftitiam,longani ö, *^ C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Veneris ufum,famem, crapulam, cruditatem,ueluc

c^*'’*%u ] æ^“*'uicâl quibus quicfcit, non mul turn mollia fint,lana pos n '*’'’''qua 8°^3pioquâm pluma oppleta. Caput in ledofublime habedum, j'’’’’üciie\*'' ^®'”®*®°**^®”P®*^*^^®‘®*^*®'‘* incumbens, hyeme tarnen mi w'''I’*tgt; Sürn*^^' ï^mpore in fomni initio : dormire uero fuper faciem nullo mo f?^*’^befca *’ï?°P®®’®*ur,ut eiquotidieuentereat. Etü inhocopere natura

^ Df’''öneh^^ '^° auxilio ex his quæ infra fcribam,excitetur. Hæc igitur pro ui

n ’^^nusdida fint : nuncadpharmaceuticen accedendum»

d'’’‘Plt;’lenL^'’’^*^°’’^ feric,quam fuperioribus diebus fcripfi, fi initium aliquod *”?®^«lt;^ionum,quibus oblædi infueuit,ab omni penitus mes

/'*'’^'iöte '^'’^’®*»^onec fol Geminos ingreflus fit,hoe eft,ad ij. ufque Maq z\qQj( ^^£®^^' pruritum,uel puftulas,ucl alium quempiam eorum affe ^”’’lt;1111»?*’'’®'8®’® confueuerunt, emergere cognouerit, ftatim ex ea uena h^f’^ördi ’^‘’9‘®annularem medium^ digitum dextræ manus interiacet, p'*ifuc(i*^f ^Sum« unciashauriat. Poftera die quatuor uncias caprini fes '’quot;‘•oletaf? •‘’’P“”®”’^ uncia, in aurora bibat:frigida quidem, fl idftomas I»''quot;’'’'lt;»1) '• i®‘*?*®‘’i‘^‘Q«cmpotumcontinuis feptemdiebus eademhora

^'^^leVï^^'^’^ ^''3‘^lmiam unam cum dimidia rhei barbarici eledi SC purs

*^“P“’“® “^^i celtic», cundacp fimul in uitreo uafe per totam nos ^''’'Mishid*'^’®^quot;’®’'® ^’^°^ excolatum fuerit tepidum bibatur.Sed quoniam f .’”^*caincnilmentionem incidimus, de quo nönihil ambigere hic ‘^“'‘^^^atur,non aliens erit paucadeeofubijcere, exquïbus qua:s

Â^f^’MiS*'°’^”“’’æ ^^^ ^^ propofit» diluantur»

d *’'’’öti H*? ®®^icorum amp;nbsp;ofFicinæomnes nunc rheum barbarum uocant, f''’^ r .^’^'»hocCelfusradicem ponticam,Diofcoridcs rha,6C iuxta quoG ^Ibatidn r'^mt' j “^®’^fhian,Pliniusrhecoma,GaIenus quemadmodum Dios ^l^^nomiw d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rhian, aliquando rheon ponticum appellat»

W(jL^ ventris purgationem non utebantur,fed antidotis mifcebant, SC ad A ^^Iini ^^ï^l’^’^cbant, quos operæprecium non eft hoc loco refcrre,quan

C ^°^ ^®»^*®‘®^ facile difci poffunt. Primus (quod meminerim) '''^Puta °™^°^'^^5 ^^’enumcaetcrófque medicos taxans,qui conftringere ^nJ?”’*’.^’*^^beft ut fubducere uentrem crediderint,inter estera purs **’’^11 '®’’’®gt; cflefcripfitprscellentiftimum. Quem fequutus loannes Das ^tt(^'°8nomentoMcfuc, ubi medica pharmaca folutoria.qusbcnedida uo ^**''llt;iii 3 , ^“quot;’Ö^bonorificam illius mentionê facit. Cui hac in re,ficuti SC in credentes, tanti illud fecerunt, ut aliquando auri pres aur æ^^^ditneque ad alios ferè ufusnoftro»uo accommodant, ^iüÿjj,' , “’^’^^^emjUcJ ad inteftinorum difficultates, uel ad eos qui de ^uoloco cedderunt, Non pr»terciindum tarnen filentio,pofte cuipiam

-ocr page 98-

70 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10» MANARDÎ EPIST» ME D ICr N A H VÎ^ ^^

uideri, Serapionem iuniorem folutoria ui illud præditum cxißtaafl^i^‘’^^iij’ fimplicibus medicamentis libro feribat^dari in omnibus in quibusdatur^g Verumcum uerba illa non ex propria,fed ex Diofc.fcntêtia proférât,net ƒ plerunq? peccat) fatis fidus interpres, audiamus ipfum Diofcfua uerbap ,^p^f lemtuidebimus^ id nó ex Diofcondis,aut Serapionis opinione, ^^^P°'quot;^jQneP'^ ucrfa uerborum Diofcoridis,uel Jedione,uel intelledione,uel toterpt^^y ». dijfle» Ait fiquidem ipfe Diofcorides : Modus feu dofis pariformiter ^»^jP^' »* unumquenep afFeâum eodem drachmae pondéré, Quodfiquisconie ^^ ijS feoridem his uerbis fenfifle, omnibus uiribus poliere rheon quibus ’S^gtfO' Galenu incuriae,amp; Auerroin crimine falfi accufet neceffe cft. Dlum niam exDiofcoridenon didicerit rheon ficut agaricon inter catharu^j.^qyjli dum : hunc, quod talem ignorantiamperperam antiquitati impegentj^^^jii* nouum tam nobilis medicamenti inuêtorem iadanter SC falfo

tem mouet me Paulus,qui lib, i, fuæ medicina: cum dixilfet, rhefinam, ^[^pÿ nam oliuæ magnitudine uentrê ciere:fubdit,magis autem fuWueereuo^ijjli rum quid rhu admifcemus,Eft autem rhus (uulgo fumacdicunt) Dio*^juiigt;’’' no,caeteris,experiêtia^ ipfa teftante,medicamen uehemêter uentrisao ^ quo fit ut fufpicer, library culpa deefle e literam illi didioni, legêdum^ ^^|j,fgt;ii rhu, Veru haec ambigendo potius quam decernêdo dida fint : nonau® ^ lum uidere potui, aut quæ feribûtur ab eo proprio cap, de rheo :

apud medicum non magnaeaucoritatis,ex fententia Pauli,quod mun nbsp;nbsp;j ƒ

quid tarnen fit,non eft ambigendum earn praerogatiuam nonhabuiU^^^jjniJ quos inter cathartica,quam nunc habet. Quae res non moucre nos de ^nj? ris illud hacin re faciamus, Quandoquidem neqj myrobalanosinterio ^^gt;1 dicamina, nee fenam,necmannam, nee filiquâlndam, quam uulgo t^^x gijJi* ex purgatibus nune pra:flantiflima,habuerunt : mofchumitem,camp ^^^^ii(» Antiquiiplurx los,ainbram,nobililïima quidem amp;nbsp;efRcaciflima medicaihinapenitus^^diift incognita qute alia^ permulta noftro æuo explorata, amp;fupreme celebrata, pjifiifl^i à recétioribm Galenum,ÓCeouetuftioresintelligo:quinonpropterea tamenaccua jjip ^crucüigata. quidem nee omnia cognofcere,nec eorum quæcognofcebant,ot”^ jj{fi(gt;o^

fcire potucrunt, Nee enim falfo (quod Auerrois innuere

uim attribuerunt : ipfum nanep,ficuti pleraque alia,utra(p ui pollet, a ^* delicet SC purgatoria. Ex Ioannis Mefue 6C Auerrois, acfc^ toritate, ipfacp experientia didicimus igitur rbeum barbarS inter me .^ pituitam^ expurgates,elle pereximium, adeoq; ab his nocuniêtis Rhibarlariui qua cathartica afferre confueuerôt,immune,utpueris,prægnâtibuS)t rcsinnociw. - becillioribus tuto exhibeatur, Efle autem iecinori congruentifflmo,®

fed 8C Plinius SC Diofc,Galenus^ cóteftantur.Quod uero P’f^f“ pitceducat,nonlegipenes idoneSautorem, Plinius tantum bibkon '^^^ifia,'^ uitates aftirmat : quas tarnen ut in pluribus,non de bili natura li ^.Ï®? gyinüf^ de a lij s potius humoribus pendere apertS eß : fiquidembilisipfa alior ^^ eóparatione fuapte natura leuis efl, Diofcor.febrientibus cum *”5 ^gjJj.pli'''^ tibuscumœnomelitc, phthificis cum paflb,fiomachicis mafticatnex ^^iJ' pro uarietate morborum modo in uino,modo in aqua,modo in P^“°‘^in ufus medicorü habet,ut uel formetur in catapotia,uel cum

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftinorSdifFicuItatc,uel deuolutis : aptj,aut intybi,in febribusbibatur» nbsp;nbsp;. ^

borö uarietate,patientis têperatura,côfuctudine,ætate, atep id genus huic,modo illi rei mifcemus,prout tamê códucere 3rbitramur,utm gt;nbsp;P ^^^ƒ bentcs,ita a' maiorü ueßigijs, ratione ac experimeto nó difcedentes. nbsp;nbsp;^fjor

quantum potui libratis,optimS duxi,fi à te quo præferipfi modolu® ^^piiP

-ocr page 99-

^'«ionesamp; ' nbsp;nbsp;’®^''^ SEXTvs, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71

'|ii55j^''Ueroidetn^^PT*”^’'^-’ ^°’®“^ quocß Damafccnf autoritas mihi fuffra 'Hih'^Us terum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;® ^?*^® conueniat,decernere non eft, nifi cum earum,

•»od^Miius juf ï^^fatione. An cum cafia fumêdum,anccps quxüio cn,ód ^ u'^'quot;'^'oexDeri ^.‘’’^munita : fed prater efficaces fans rationes Jiuiufces f'i^ö^^^’fiïliqu quot;^r*^*^uldfaria quondie eóprobatur. Mediocns aiitê modus

,cx rheo barbaro una recipiatur:quibus fi Mc j Öo(^^attul^e^*” ^P’^ fuperaddemus, Hac etfi ^lt;j^y«;fjUon tamê interna '^ lülto^^ttidto* ^’'^^^fitis fatisfacerem» lam redeudum unde difceffimus: fiij^ 'quot;'''osattiojf ^?^^*”’^*’'ulla fe oftenderit confuetaru affedionum, priufquä lioi-^Mocun '^ ■ *^^”^docêdum,quid agendum fi quid ante id tempus appa« f,t!i,'^^'^quot;nts;riorp'^'^'^^*^’'^’'^*^^*’^q’^^‘^P*â^°^'^‘^atîedîuû animaduerterit,fta uocatam,fecet, indidem^ felibram fangui Wf ^üia(^„^‘^’^^‘^o^tGalenus in Iib. de phlebotomia, atep alijs Iocis,non ''eft1 ’’’Mmoif *8''otant,fed amp;nbsp;bis qui uel agrotare côfueuerunt,uel iam agro ''e0‘*’fiocui^ p”’“’‘^debemus.Necp eft quod uereatur fanguinis miffios veiMmmfe^ O’‘’gt;gt;tumi??^“‘*Qp’‘«“’«‘'*® «nmodcrata,fpiritusuacuando uifum itioanuifum 'lefcM^dilb h ^*’*’'®‘*“”^’quot;^“ b'J'^‘O''^sdemendo, amp;nbsp;uapores qui fur- beietet.

^ «Sö^ush • ?^®’’^‘‘®^«■cfociUat»Adde,quod non eft in praferuando à Wd’“M '”'’^°^ cutis,amp;artu5doloribus,ullum magis prafentaneS 0^ ïïœa!^ ,fi iam apparuerSt rofa,purgationem prout fus iV ’^to f ^’ ^’ minus,loco fucci rofarü,capnq,hoc eft,fumaria,uel, ^OQf^** hetb ’^p ^®eadem menfura fumat:qui fiC depuratusfumi poteft, ^•'*'’^illeeco ^^*^*’^’^“’‘ Sedhiequidem minus mollit, amp;nbsp;uentrem magis 'gt;ii^f^Bm-**^t°*^*’‘®°^ fumendononaltjs regulis utendum,quam qup HV^'’”Kgt;nd h^ ♦ s,quosfyruposuocant» Poteftcalidus, poteft frigidusfus * ceftjf'^^ectam ^°^^* ^æ^^’'a autem,prout in purgatione Maq defcripfimus, exe tL'^Usfiij ƒ’*Pf*^®‘®“tatjquo minus anteaquam rofa definat,odo uel des

^ ^l^iitKfa'a^® '“*“ ^^''° caprino fumat,6Cpurgationis loco non amplius to ^’^»eft ^^ï ^^ccicum tribus quatuor üe heminis eiufdem feri. Hoc pa« Qte ^aduf T^^‘ '^”“”’ ^^quot;'^ praternfiTe uideor baud pratereudum, Phlp ^“®®cantequ5 fol geminos attingat,nec cum attigerit,quic^ tft^SnÉi’nquot;'*' .*:”'*’ Dicendum cunda effe pariformiter exequêda,prater oö**'^®'w'’***f^ ^^^^*^^“°’' ^’™ æftus effe ceperit, nolumus pratermitti : 110 '^^ïo ^f • ^^fionis pars,ut fupra moftrauimus. lunio menfe,feptê uel to^'’’’’‘lo!FÊ^ ^‘1^^’duerintintybi flores,manebibanMacerandi autem ii^’''^»n ƒ ^1”*’?® ®^^quot;^“^^ “^lt;^ ^^ uefperä in umbra expanfi coferuan^ H?'f^'0iiaf ’B ,^wsl fontis quata bene tegâtur, infunduntur, igni appofitl

^ V^'^ftod^^^.^^ ^^eunedum bullire occipiunt,dcponütur,ó^ tota node fub di W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tv?^^^ €xcolantur,amp; uncia fyrupi ex fucco rofarü addlt;ta,cx cola

?^^'®*^^^*quot;®^**P*“®fy’'*’P*’^n‘^'^“*‘3’oc®®»^^*’”c*3s 4.Men fle^^ur A ^'■’P'^mo tantum cortice purgati,cum uiolacco fyrupo eodem til ’^^r P^f'mefura ultimo die fyrupo. Augufto, aqua per deftillatio h ’’**'Sl ^^^®^^indupliciuafe fada,eodem modocumfacebarobiban« U^^'-'^^Ju M .'’nc^amedulla pinguis cafia : obferuata tarnen tepidiore die, fa]TX^'^^'^^P^'fl^^uel imbres ingruât. AutSnali pcrado aquinodio, tül^^oift *0^*^”® '^^^”^^”’ eft,boe modo : Accipiantur fucci fumaria,lupi t^lè?' , ®*y^^*’®^’^»flngulorumpondounc.decem,polypodtj,folis ^*^^^^?^’f^y®^’®®8'ï’®’‘® pondo uncia tres,florü bugloffi bortenfis,uio^ ^'^^'''Ufee ®^.®*y^^ß®8ulorü pondo dracb,dua,omnia^fimul coquâtur,ar3 ''^odirebus cófueta : fic,ut flores poftremo apponStur, expreflione^

-ocr page 100-

71 nbsp;nbsp;nbsp;10» MANÄRDI EPIS T» MEDICINAL! VM .

faâSjSC addito Kquori quanta fatis fit facchartConfidatur mcdicapotiOj^^^^t# ai tenu s Îïquoris admifitone bibi poffît : ex qua fingulo quoque mane une ^^^ bantur,donee tota fit ebibita : ultimo tarnen die addantur très draebmæ« ƒ camenti quod ad Hamech Arabern quendam autorem refotur« ai qua ,^ triculiex huiufmodi, uelalqs purgationibus rel iét a fucrit imbcdllitas t ƒ* medicamêta ftomachum oblædereconfueuerunt) ea facile faccha^ro a^’ uebitur, tribus horis ante cibum femuncia ter aut quater accepta, V^® non uidetur admodum neceflaria:non ab re tarnen fucrit fumere inter » ƒ maxime perflante/crupulum, femidrachmam uel drachmamcatapou habentpuluerispicræ, rhei barbarf, agarfci,foliculorumfenaf,rofaru, i ^gy; pares portiones : omnia per fe teruntur,amp; cum rofacco mellc in catap nbsp;nbsp;. id^

tur, Prodcrit etiam interdum femunciamdiarhodonjtribusantepran ^^ efitafle, Hæc ad generalem præferuationem fatis funto,deinceps nonnu ticularemconferentiafubffciam, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nflueel'^

Oculi frigida potius infper fa quam per trianus admotajfingulo quoq ^^^y? no abluantur. Conficiatur^ pila ex panno lineo mediocriter libus parribus rofarum, pompbolygosjid eft,tutfej myrobalanoruciin pleaturex ea^ poftqua imbibent rofarum, QC folani aquas,oculi wP^j^ciii' to ties itacontingantur,ut humor in eis aquarurn remaneat. Nares î^^ rofacco SCarnogloffifuccoHlinantur, Osmodoexaqua ti,modo ex lade,modo ex laducae fucco,modo ex arnogloffi aqua a . ijj ƒ deft etiam madere interdum malaacida,oxylapathon,imniaturasamyg rafimiliter immatura» Praecipuum eft gargarizare pluuialem qua gallat immatura: excodac fint» Facies uniuerfa ex panno lineo , .^yii^ aqua deftillationis florum falicis,cui tertia pars fucci limonis fit adi«^ uutfli'’'* ro foueatur. Corpus uniuerfum,uel fakem brachia,crura,g^ni^ö, ^• quando aqua tepida, in qua flores nimpbææ,rofarum, uiolarum,ccæ Iapathi,arnoglofli,hordeum^bul’ierint.

Exequuti quæcunq; ad præferuandum uifa funt opportuna, latnu •quot;^diJ' qua: ad curationem attincnqaggrediamur, Siquidem uix fieri po^®‘’“ Au/ funt omnia ad unguem fiant : quæ rametfi feruentur,nihil t^men uctatQ iam tanta fit in humoribusmembris^ftcftaimpreflïo,utnihiloniinusn .jfiC quo modo à tot malis uincineceffe fit. Summatim igitur amp;Ipct c®*”?^ nbsp;nbsp;nbsp;,

rum aftedtionum curationem exequamur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Lfppitudo,rubor^ oculorum, ii leuis fuerit,per folam aquaffl to a ^^ frigidam,nó tepidam, tollitur : quod fi ultra quatuor dies prorogetur,a ^^^^ÿ primo aqua rofacea,uel fi hoc non fufficiat, uino albo node macereWh ta aquæ,uel uini oculis inftilIetur.Si fortior/ucurbitulæ infra latuw ’E^^u^yrt^ j admoueantur,èquibusficutisfufciorefFiciatur, incidendafcalpeljot gt;nbsp;jo^ laecp iterum admouendæ. Succus folani oculisinijciatur, P^’’”’^Lii^^ fucco expreffusoculo claufofuperponatur.Stuppa qua:albumouwi ^,,[^td flus optime fit püluis rofarum,acacia:,corticum ai idoru mali P*’”^‘*’quot;|jf(«pa|^ prehendat amp;nbsp;tempus cui oculus Ia:fus fubiacet:aut collyrium albuwa |^p,yr ris lachryma cum eodem folani fucco primis diebus oculis infldkw‘'^-yaii’L lade : poftea par urn farcocollæ addaturtSd demum imminuto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

foenum græcum bullfcrit,refiduum difloluet. Narium uerocrunjs ^^^j^jijj tyr urn recens,uiolarö aqua bene ablutum, aut adeps gallinx recens nbsp;nbsp;nbsp;^J

nimphaeæ.Authæc mixtura:oleiuiolati pondo unciarum triumjWW“ , ƒ tuli pondo unciarum duarum, tragacanthar, ceræalbæ, finguloruwp .j^^r unciæifûlutisquæfoluenda funt,reliquamifceantur, Atfipcr h«c‘’^jj,jyZ’

-ocr page 101-

‘^«If » /ÏBER SEXTVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

’’''’’'«iablut' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ ‘^^^^^ ^^ ^“°^ habet, butyri recentis fucco fern-^tótó '’^^!^™æ*°^æ3 fingulorum pondo unciæ uniusfemis : olei nimphææ (quot;‘'pond'”'*'’?*^^*^’’’8y”’ plumbi ufti eloti, fandalorum dtrinorum, fingus ° ^'^5'atum trium : ellebori albi,camphoraï,amp; magna urgente necef^ ^^''’quot;W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pondo unius fcrupuli,ccræ albæ par um» Quiequid

^''^ • ^’^^'”P^’^ ^'^f^^ uapor aquæ calidæ per nares attrahatur»

^^detoi^VP’'®^^^ ® ®*“o eollutio ex aqua cœlefti, in qua fernen rofxSC io '''quot;’ ^edatæ quot;^^* ^^^*” ®* ^^^^’ ’^ 9*^° ferrum candens multoties fit extin^ ° hT*” ^^’^^°’’^’ butyrum cum melle rofato inter præftantia remédia L^^'^Ocon *• nbsp;nbsp;*^‘^“*®*®gt;'ï‘ï’‘to fuccum ex totomalo punico acido cum cor^s '’'''^dn ”^°’^^^‘^ tantundem mellisrofacei:facitóque omniatandiu fimul 'Mdè tp ■ ^™^^^craffitudinem habeant. Quod fi efficacius remedium defide^ ^^'^ciiisf*'^”’P^’^^^'^pu^ucris conchularumglandiumaduftarum,Etfi adhuc ^’’’’’Ata*'?”’ ^’'^minis fciffilis ufti fuperaddito, Illud tarnen baud prætereun^ *’'^iitfm?’^^*’*“'^‘‘®^plris affeeftibus, poft uniuerfales purgationes cucurbit '’‘quot;ipatien ”*°^’®”’o**ufinus, ceruici efte admouendas, hirudinesep prope lo '^'’üiii f ^‘ ^^ PUfitum genitalium, accipiatur album duorum ouorSre« 'quot;^cun^''' ^™P^’'U’ui,olei rofacei,fingulorum uncia, farinæ fabarum uncia fe^

'^°'^^^™ P^un^beo tandiu agitentur, donee congrue craftefcant»

^WTp • ‘®’ ^*^ofionênonfcribo,quoniaprouocari potius debent quant ^’’'‘tquiiij*'*’’’“®’°»®^*’^’«smorbus,praciêntem medicum defiderant» Hæc *'®’gt;ïmft- P'^^^'^fi^ntihi occurrcreadhuiuspræclari uiri præferuationem,cura *^V *^^’“’^^we eo qui eft uera falus omnium, fperamus priftinae ins ^Ofi^reßituendum. Vale* vi. Aprilis* m» d, iiii»

p* ’ ’tI» loannes Manard.Ferrarienfis medicus,Francifco Caballoeiufdem artis profcHori eminentifs* nbsp;s* p» o*

De Theriaca»

^M^iNterreliquascrrorum caufas qui proximis feculis in medicina accide

^’^'^c non minimap LIto, quod medici nihilde fimplicibus cognofcentes,fcplafiariorum amp;nbsp;pharmacopolarum ar l^^jWtriocompofitionesmedicaminum permiferunt. Inde enim fadum ’’'’(Iiofr ^^ ^^^ ’'cliqua nunc taceam) quod generofa illa anridotus,ab Androi» ^^^fpare '°'^^^^^’^'^^^ï3 iuniore Galene (non àGaleno medico eius fibi nomen quot;'’’nibus ^Ç^®”^®’“*^®^®’'«w*fus eft Auicenna, feda tranquillitate) uocata,uel ’'Ilctinfer’'*^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poteftatibus carcrc inuentafit,quasei antiqui medici

’'terror '^'’^quot;“^^'^’’^P’^udentia tua occurfuruSjmaximum in eius compofinos ^ 'ÏHji/quot;\P^^®’’*æ®™®*'tawo fuper hoe ædito caftigafti, oftendens feras illas ^’'^e9v”'*^°^° ’^'^^’^^P°’^^’^‘^æ5q'J'bus uidelicet theriaci paftilli cócinnantur,non toin^*®P5^®‘lt;l’s,fed in media ipfa Italia repcriri. Nee fatistibi hocuifum ad ^oiiij|,.^ . ®‘^’®theriacen, fed Andromachum eius inuctorem feóatuSjNc=s ^''ioiii'''pæquot;^ *”®^*^“™gt;®’*“*”^ Andromachum prions filium,amp; Demetrium lt;leitHj,j. ^æ^3'''®Similiter primarium medicumjalios^complures, Galenumqj ftgt;tiory^™™»®®’'””’’‘gt;bus quidem proprrjs,utilli, fed tibi obfequentium fepla=

^UafiK ’’’”’^21ubre medicamentü in ampliflima Venetiarum urbe,quæ noua ^ff iienG ^'^ P°^^^5P’‘æP3rafti t ad quam ceu commune Europæ emporium, li 5fïtfri•''''?®®‘“^’“^®’*™^°™3™gt;*umaCreta Venetorü imperio parente,turn lêapno*''*'”'^^*^^^^°^’'^’”P’**’’^ *”^^*^^™®*'t®t3nt«compofitioni idonea fuif«

quot; *^013, Ego tarnen nimis forte in hac,ficut in omni re medica timid us amp;nbsp;curio

S

-ocr page 102-

74 r o» MANARDÏ EPIST» MEDI CÏN A LIVÂ ^^jp fus,non uereri non poflum,quin aliqua adhuc uel defucrint penitus,urf ö^yd pofita fint : non quod de tua fide SC diligentia ambigam,fed quod res ^^'Ùjif^ nonafferri,uel nonfinemacula,uel intotum ignorariputo, myrrha,rhcon,amomum,cinamomum,cafia,fchœnoanthos,nardusin ■ ’ yi bathrum,Iemnia,cardamomum,didamnum,petrofelinon,fcordion,raa ^ phylli,thlafpi,atque in hedychroo magmate, quod alindaracaron Arabes aipalathon,calamus odoratus,xylobalfamum,maron» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj'dt^ ^alfdmui sSquot; nbsp;nbsp;Verum enim opobalfamum,uel ad nos non affertur, uel fi ^^^*^*® ^f*, mytrlMgt; exiftit ut tonus antidoti precium praeuertat : duodecim enim drachmas,P^v quod in hedychroo apponi debct,tota Andromachi compofinorecipW , ^ decim libras parum excedit. Vix tarnen crediderim,fyncerQ quod h adïenus uidere potui,odorc,colore,fubftantia, longe à qualitatib .jt flau Sed amp;nbsp;Galenus uarrjsadulterari id modis quaeritur, inuemri^inop 'js' rhaopobalfamum,quod intra corpus aflumptummortiferumefletini . ƒ tra hoc periculum nos fumus,qui non optima folum,fed bona etiam my ^ mus:nam quæ myrrhæ loco habetur,pro odore fuaui teterrimum uiruso ^ ^€on. nbsp;nbsp;nbsp;Rheon faibunt Plinius ÔC Diofcorides radieem abfque odore, conon^jyi^ ** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Icm,cum id quod in ufu eft,nullam cum cofto nigro fimilitudinê gerat,i”’»

Iongeodorem,necinfuauem,iadet» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. (Quid“'’'

Amomumer nbsp;nbsp;Verum amomum, id eft A07ftzw£Af,6CueIuciuua,ncfclofiItaliahocgt;^ jjjifl*

(iihtmonwnt.

ficuti,quod multi forte mirabuntur, nec cinamomum. In quo (nd'’’ morandum,quod neminem adhuc audiui ambigentem, id quod P^^yX præcipue à Lufitani regis elafle, in Europam inuehitur, elfe uerum c^2 ^^^^^ Quod tarnen non efle,ex Galeni uarqs didis in lib. de Antidotis,iac^P ((sflt; teft,cinamomum dicentis efte arbuftum fex uel feptem plus minus adn^ ^ mufculos habens, longitudine inæquales, ita tarnen ut maior lemipedetquot; jjli)

num non excedat,ix Id quod optimum eitjindiabiletnqucnaamiup' ^p-odorem habere,guHucp aliquatenus calefacere,non ufqueadeo tarnen, ftina mordicarct. Colore tak,quale aft Galenus t us aTts liil^ ’’'’’*’ Z?^jfii(^ ^ epaiu (jt.iT«Sipa)(t@'^Kviu/i Kx^s^jkuaAd eft,ut mihi uidetur,colorealbo i^ijfJ amp;fubcyaneum tendente, Efleeiusfex genera, quatuor uidelicei'^^^^|[,[igt; amp;nbsp;peflimum : quod quidem peffimum exiguo interuallo ab optima mirandum diftare, cum ca in cinamomum aliquando conuerwturt^ dum poft Galenum in libro fecundo fux medicinæ fcripfit Auicenna.u . J fcaitGalenuscafiam adeóaltam Sd uberem, utadarbufti afcenderet nem,ramufculos^ quofdam mitteret,uifu,corticis tenuitate, odorcij defimilescinamomo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- hdid^ x

Ex quo dido intelligere quoque Iicet,quantum uulgaris nofira Ca ' ^jj/Z ra,nihil cum cinamomo habens commune, tetra cum fit, inodora,» nabilis,imonihil habensquarecafia putaridebeat: utDiofcoridemÄ genti,rcm^ ipfam in manu habenti, facile conftabit. Cafiam cum dico, nbsp;^0^

intclligo,quam officinæ Ligneamuocant:aliamenim,cuiusnuncn^ aluum leniendam ufus,fcio antiquis penitus incognitam. Inter üla^' W tites,ea eftet eligenda,quae Gizi,non Gizir, utputauit Hemolaus,b^^(K minedicitur :quæadeo fimiliseftcinamomo,utduplum eiusproems ^jf leno tcfte,poni poflït:qui Quinto accedendum non putauit, dicentino ^^|p^ facere,qui carentes cinamomo duplam cafiam accipiunt, hisquidiccre gt;nbsp;remus phalerno,uel uino Cretico,duplum uiliffïmi uini bibend Limiet e lagineum panem non habent,debere duos furfuraceos cfitare. Non |pnii«.fimfIlt;gt;nfTfH hkfarinnr nnirafiam nnamomi loCOacdpiunCfcdH

-ocr page 103-

tup nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER SEXTVS» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;75

*'*’*'gt;t(lA?'”'™™ ^°*'^* ®‘’‘®^* “'‘'^^ ^^ pondus ferendum idoneo, duos ei fubßis '^utijij^ '*°*^^5'^^i'^^^’^2ppdlatamjtheriacæimponeredeberetnuSjamp; carene , ^öm^w’P’'° f'^P^ocinamomodupIamacdpere» Fiftularemautem uocata, L^WSto^™’®^ propterea thenacae non imponendam fcnplit Ga!cnus;cfs ^^'’lt;ntta?8’’’®™»®’^^®^orcm quidem corticem,quem fiftulam uocant, fortem

^’fete ^^^Q*^^ ^ guftujinteriora debihflima,adeó ut nullius fint utilitatis* ’“’■doquisdubitct,qui Spicam quidem uocari apud Gales Nlt;vrf«f.

b ^''^w”'’* T ^'^^’ïiadicemc' Sed amp;nbsp;inea theriaces præparatione,quam estes

- ””2*^ ^ manifeßiorem præfert Galenus,fic ad uerbum carmin

^’^®05u k' ^ * Thermentins^ rhefinam,nardis radicem Indies*

'^SifaZ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;utinamnardi eflet :fuauitate enimodoris penituscas

' '^^ f Hfl ^^*^‘”^^^’^‘^ » ™™ ®*“™ fenbat Démocrates, fchœniepnon SchoewSthof: '^•fioiiH * „°’’*s:adnos feftucs portantur,non flores:fed in hoe magna uis non

*’'’’^.uid '^^”’^““ noftrofeculo cognofcitf Ego toto uits mcae tempore, uix Makb^thrum. ‘l''^pïflin,f*J®’^'’® ®“®P0tu*ïfi€“«ó^ Lcmnij uocatifigilli, glebulam. Nam Lemnium lo^'^Mo ^ 'p niinetcrrs figil!atsuenditur,nec facie, nee uinbusuers fimilis figUbm.

®'’'‘'*’‘on^f *^*^^°^’^^ temporibus tam apte adultcrabatur, ut dignofci à le

^*^’^^^cordumeni nominant,triahabemusgenera,odora Cardamomum.

^'‘'^P^“quot;’®^®’‘®8romatibusinufumucnienria,Iongctamenficutmis

^^’**’^’^’’ §^ocribus diftantia,quorum meminit Plinius»

***’’*'» 0*’^quot;^*’*” rurfus Venus ab Ida fylua deportet,omnino deficimus : flo Diiiamnus.

’^'*3lt;ttel*’^^””^ ^^^^*'^ debet : quibus noftra hsc uulgaris maximeabuns ''^^ûs n 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tenucm,ó^ inutilem,qus nodrs magna amp;nbsp;ad ufum fola

Se(l^*^®^folns»q'’æ^™ponenda eflent pharmaco,non radix»

fe f^M^^”°^^alfamo Ói:malabathro,qus â^preciofa ualde,ô(:à longinquis

** ’’’’^üoi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eftmirum» At quis non miretur fimul amp;nbsp;sgreferat, pes

’‘’®»Hto’*®®*^^^^’*’’^^a*nöosdefiderarcf Quodenimuulgo petrofelis Pctrofduwm: ^I^conft^*^'^ ’P*“quot;* ®®’ ’^ antiquis didum hortulanum : uel quicquid tan« ^’’’*M ^^®®^*®®®®on«leffcquodtheriacaemifcendum iuffit Andromas ï^^^j macedonicum,amp;^ macedonicisextrea **'’’%,^’^®“H«ns,quodanjariflïmum Si acerrimumexiftit. Noftratisaus ^•^•ïnja^j^'’^® ^^*“^’^^”’ particeps forte uideri poffit,omni tarnen prorfus ^’^^i^ '*'^^* ^^^ poftquam macedonico carendum erat,utinam Epiroticum ''''æ3loni’^^°*^^^'^’’* ‘^”’P°’^^ (tanta erat ueri smulatio) in Macedoniam per

4«'''’’nt^.’W»»!«gt;»tw, ut pro macedonico uendipoffet» Recentiorum aus ÏJPm^u ^*®'^^™acedomco 6Cepiroticocarentes,apïj communis femis ^'''''®ptim^”'^'^*^''^^*'^ P^^^’”^^^^ ’^’^'^^ rhefinalocoTcrmentins,qusex TermentÎM^

^’^1^ ^*^y^ ^ Ponro etiam bona olim afferebatur»

’«i«tii’^^6lt;5umeftjUtnonfolum herbam ipfam Scordium uocatam Scordium, '^^“^^’P'^usfignlficatumtallium fylueftrecius loco,nominis 0«

*'°''''^^th ^^^P^'^'Pæ'it^s imagis in hoe peccantes,quam in pctrofelino:quod ^’^’^j?^”^?quot;’P0”^“’‘gt;5U’a fituenenofis pharmacis, autferis repugnans, ’’°’’®ö8i{(l'*^™*’? 8‘‘®ri‘‘)fimilium^ morboru. Seordej autem tantam uim eflè P^’^ocoH)*®?®’ ^‘^X®’‘ï’’t»utquscunque fupraillud in prs1io quondam cors ‘^^”’’’'^gt; diutius remanerent incorrupt3,fecundum cas potiffis ^j^ushetbam ipfam attigerant» Vnde creditur,Galeno tefte, uenenis

g i

-ocr page 104-

10» MAN A RDI EPIST» ME DICIN A H'^^^

ferarum amp;nbsp;mortiferis pharmads uehementcr repugn are. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ^jjs «^ ÿentdpltyUum. nbsp;nbsp;nbsp;De pentaphyllo libenter intclligerem, uulgarern ne h^nepaß“”* fed^ ftiatis nafeentern acceperins: egonon huius radieem acdpæiK^â’^P jp^yr quam tormentiHam uocant : quarn licet feptifoliam maiorc ex parte® mus,hic,hoc eft,in Pannonia, fxpius uidi quinquefoliam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nufl*''”

Thî«^i.

ThIafpiignoiû noftro acuo,etiam uoceeft,mihiapud loannem

nenfem cpifcopum,uirum amp;nbsp;dodrina5Cprudentia,SCquodmaiuseiH’ ^^^pji Jebrandum degen ti,cotnper ta herba cft,quam ueramThlafpi effe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

Al^aUihut.

Cahanui aro , matités.

cae tarnen fernen defiderat Ga’enus,colore ad nigrum accedente, ma ca,amp;ex quadam eius parte ueIutiqua(lam,undeóC nomen accepit» L-X*' Afpalathum,nififandaliuocati fpecics fit,putohoc temporepcnHU S |quot;j^^ ficuti ÔC calamum Aromatiten.quodenim uulgus co nomine uocat,ra ^^ppj^^ calamus, nec,ut arbitror,calami illius radix, fed uel Acoruseft,uteto Hermolaus quodam loco uifus eft,uel alia quidam res nobis incog®» ^ ties Acoro opus eft,non uulgari illa radice,£lt; iniucundi odoris, fed uod tico calamo uti confucui. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. gt;nbsp;ÿX

Maron. Maron fi non eft Sampfud fpecics, ingenue fatcor me nefeire quid B^pii*

Acaciam,ideft,ex Aegyptiafpinafadam, quam lachrymaCyanearnU^^^jfl, Xylobalfamti. mus Andromachus,puto etiam in Italia deefle,ficuti QC uerum balf^^^^^iF Tot igitur cxiftcntibus pharmads, quae thcriacc accipit,ucl pe®®5'8 ^tf' 'rhenaeæcapo ualdc dubtfs,ucl ad nos hifee temporibus non delatis,nefcio quo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ini'* fitio diljicilis. de uel poflit,uel potuerit : ut illud mittam,quod uerus etiam parandi®'’“ ’j^ go abufu eft abolitus. Non pofte autem quempiambene pararc,mil 2i^^^j-^j parante uiderit,putat Galenus : qui tanta diligentia, ut in caeteris,itain W ^^ da ufus eft,ut mortaria omnia,præterquâ Aegyptia repudiaritfingulamf1 ^ ta non folum figillatim eligens,fcd ita inuicem coparans, ut nullumeoru ^j^pj fuperaret,cxpcfientiaipfacognofcens. Quod fi,excmpligratia, zingib^ ^

beris dominabitur : non omnia, fcd quæ id bene ferre pofTentjContererd« mji prout cuicp congruebat uel Iiquaret,uel folueret. Thlafpq 2C rapife®c’’/ljX obinnatam quandam tenadtatem fimul alqs contritaadhxrere mortano jJ» fola modico uino addito contcrebat : thus per fc abfque uino. Quanta® a ƒ gentiam QC in uino eligêdo,6C in pharmaco per chaleitin denigrando, nibus in rebus adhibucrit,Iegenti librum eius de antidotis facile confiabit-ligentia fadum eft,ut Antoninus Caefar,qui quotidie pharmacoutebatur) ijlt; idpræguftauit quodaGaleno paratumfuerat, quod fibi longe ma gis cat ^ cuiftet,antiquam compofitionem immutatam putauerit. Scd ut iami®^ ftolæ fadam. Si ad id redeam à quo incepi, cum ex rccipiendis in theriataf ^(p, minibus,nonnulla incognita, alia faditia, alia mala effe putem, in artifid*’ tiam amp;nbsp;fidem defidercm,uix credere ualco bonam hoe tempore tbef een præparari pofte : tantum tarnen tibi tribuo, ut fi abs te certior fadus fuero,fingula inuenta amp;^probata, rede^ fuifte cómixta,ea uti,quod hadenus nunquam feci, pofthac non firn for midaturus.

Vale.

XXVI» Augufti» M» D» XVIIb Budï» 4

-ocr page 105-

LIBER


S E X T V St


77


EPI ST» IUI» Ad Vacienfemepifeopumjpræ* feruatio oculorum,óó dennum»

|^^0Vpiens idexequi quodheriDignitas tuareucrenda mihicommifit, l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^’^°^^^* ‘ï^æ nunc occurrerunt,ad ocuIorQjdentium^ præ=

|‘■^^^®ƒ’®^°“®’’‘^onducent^a,Sed quoniam hæc fana elfe nonpofTunt, nificaput fanum fit : neque hoc,nifi umuerfum corpus bene habeat:

** '^tof /®“°^'dus,quam Dixtam uocant, bene inprimis inftituendaeft,ut ^ ®^“®®d’rcparandauebona ualetudine reliqua tentanturauxi« '^''ibush^ ^^^^”’ hæCjHon folum in quâtitate,qua!itateq5 cibi amp;nbsp;potus, fed amp;nbsp;in viäu^ratio in 'l^'^tï py ^^æuelimus noltmus nobis occurrunt : ut fomno 06 uigilia,motu ÔC ijuibmcofniat^ affcdibus,praecipuc autem fn aëre,qui non fos ^^P^tio ^°’t®^®fonperadhaerct,fcdin intima corporis noßri penetralia per f*”«} .'’‘quot;‘^uoadigitur» Quae igitur ad cibos potus^ attinentjeeu fatis per ®nliiicfQ°*'***’l“°‘‘‘ “^0enim eft qui nefeiat,maligna cibaria,ac uaria, Ô6 malo f‘nocun?P*’’®“^^ï*î®Ç ^ crapulam, maxima amp;nbsp;corporibus 06 animis afFer^ ft^“”^8^”^*’^’”°” adeoinpropatulopofita, nee

Soinmi ■ ^^^®‘quot;“*’ pc’'t*'adabo,

‘’“snexu''’^®'’^“quot;.06 nodem feptem horarum fpatium non excedat : fit^po^

^'*ïïl(o j?”?^“®™diurnus : duabus horis à cibo, Ô6 fupra dextrum Iatus,capite ‘®gt;'gt;oIuto’’'’’*®P“*“taOj«ftate^ coriotedojnitium capiat* Primo fomno fihi=s

^’'freih ^'^fp^^’^ ^“P’‘a finiftrum redormire,non eft inutile*

P*”’'’‘lus f j F*^^“” præcedat,quies fcquatur*Nec quilibet motus exercitium ^^'’^utere ^^''’^^^”^“*^ P^i’qnem refpiratiopermutatur* lllud autem maxime

Enw’*“®®^®”ora corporis capite quieto mouerentur*

^WT.^“'””’opere,ut excrementa omnia quotidie expurgentur, tarn ea ’''•nutoe rf ^'®*°®®®‘®‘®®'^®“quot;^^“®quot;’‘ï“æ®*^^“’^®*^’^“®^‘*“’‘*quot;®quot;®*’® ^ ^huanj ^^’^^^*^’d fordiumnodurno tempore adhæftt,expurgandum* °^^*^“^æ uidebuntur,uel digito butyro intindo,uel betæ fuc^ ‘1«’%’”^®^°?“® aperiantur* Gargarizandum 06 abluendum os aqua, cut ‘®^j^’5®^Sl®dctiam admifeeatur* Dentes autem funtaliquoex his quae '®’*’gt;(ljm^®®t«r,abftcrgcndi* Oculi quoque Ô6 aures bene à fuis fordibus

’’'^quot;’3Qua°^^^ ^^quotidie aluusbis cat.Quod fi fponte non fiat,iiiuanda uel pru ’’^‘’’Jliifcquot;’^^’ d^^odis,uelcapi iurecumfaccharo,ueliufculisex atriplice,bc« '''Annita quot;^^'^^ °’’“° ^“’^' conduis : uel,quod omnibus his efficacius eft, uini fe '''’®lt;»iactb^^^“’æf®’^®^™*‘“®decodis^ Vniuerfa autem hæc funt ante alium

^ '''quot;^ C?^’^^®’ longe^ melius effet,fi qua morula inter ea 06 prandium interce Î^diff^^“™ *utcm,ncquotiesdefidcndiinceflitcupiditas,uelmeiendi,ob ^^’”''^°^‘’®P'“”°^^^’ ^dco ut quofdam,uel ob fol am ^'*''gt;S(: ].’P^®”’osincurri(re ac letales morbos cognouerimus*

’’^'’'Ht r ^^æ‘^®”’ uacuationes per occultos cutis meatus fadæ, quæ 06 ipfae ï’’’'’^lh‘^^Put igiturfecundum confuetudinem femel ut minimum in fepti^ ”^*”•«(0^^. ’’’^üduio æftate mitiori,ô6 in quo chamæmelon Ô6 rofæ bullierintî ^^’'pit''^^^ chamæmelo Ô6 fampfuco* Diebus quibus lotio non fit,caput lin ^^''’^odiip''”° P^*'fi'icandum,dehinceburneopedine benepedendum eft* ®®^*ieti|(|j^®quæ uacuo ftomacho utendum, bis uel femel in hebdomade, pro quotidie^ uniuerfum corpus fubafpero linteo perfricandum,à fus

-ocr page 106-

78 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10» MANARDI EPIST» MEDICINA LIVM

pcrioi ibUS ad inferiora defcendendo. Animi motus quantum fieripotdim ƒ randi, præfertim ira : maioi cfque curae amp;nbsp;cogitationes poft cibum luntabigenJj Sol,ignis,fumus,Iunae radq,uentus uahdus, praefertim ÄuftrinuSja ”P»£3ff funt.Itaqueintcrdiuamp;^no0iucaputitatuendum,utnecalgeat,necxUu£t.ttp pterea in cubiculisjmpcnfe more patriae calefactis^non eft immorandum,ni minus in hypocauftis. Et hæc quidem ad uidus rationem breuiter dicta int, , Ad alià accedendo, congruum mihi uidetur ut bis in anno uena *^^*Jj^ utrunq; uidelicet aequinodiium. Vere quidem,ea quae eft in cubit o me ^jp, i no,exterior« IHamcommunemfeu medianam,hanecephalicamuo£at, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

dæ^j Vere fanguinis octo g « autumno fex. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^

Laudo etiamjUt fingulo quóque menfe poft plenilunium quatuor

intra fcapulas admoueantur : amp;nbsp;ft nigrefcere locus uidebitur, tres u®^® ^iK perconfuetum modum loca pungendo extrahantur. Eifdem quóquet^ P^,p( ueris SC autumnqpræmiflîs quibufdam praeparationibus,poft uenæ *^v yjjjjf pus erft purgandum« Præparatio Vere per fequêtem potum ter ud ‘l^^jyjiff ceptum facienda : Herbae uel radicum fceniculijfoliculorum fenaf,medö ^^^^f^p, unciam ; fampfuefrofarum rubearüjUtrinqp manipulum s.polypodp.p^^^,,,^ i drachmas ternas. Res iftae in aqua arte coquantur : dccodi tres unciat ®”^^J tur, adieda acidæ potionis, quam compofitam uocant,uncia. Sump» f ,pi* potione,purgatio erit his catapotqs in aurora fumendis facienda,quaf t^^P ^ij* Ïularum Sine quibus,fcrupulos duos,agaricipraparati fenrifcrupulum,» ^JII featægrana quinque, diagridq duo,cum aqua faniculf Fiant feptem A ,^rf I deaurentur. Duobus uel tribus diebus fequentibus quolibet maneacUP ^^^^p 1 thridatidrachma:poftquamtribusautampliushorisabftinendum, nbsp;nbsp;nbsp;p^^pd! |

autumnum,nifiquandomagnieruntaeftus,utileeritab unaadtresex® ^^^^^^^ I catapotqsaccepifre,poft leuem quidem ccenam/icaput: ante, fi ®®®’’^Ïjj((liii’^ 1 laefus uidebitur :RheieIedi drachmam, agarici eledi fcrupulum, fenæ ^^ I drachmæ,rofarum quindecim grana, diagridq feptem grana,cum fucco x(,fly J fiant 21« Autumnobibêdusfequenspotusquotidicfub aurora perintt||^j0^d I domaden« Senæ unciam, radicum cicori) unciam s. fummitatum borag'»^^j^5 | pulum unum:in aqua congrue modohaec coque,SC exdecotSi termsu^^^^* I unafyrupidepomisSabor (quem redius forte Saporisfyrupumdepoi” ƒ I iaremus, fquidem iUius autor Perfarum rex Sapor fuit.) Hine flatpotus ^^ l cils cum rofis« Quofumpto fut did um eft) pcrhebdomadcn,deincepjn*^ I tur catapotqstPiluIarumaürearumfcrupulos’duos,lucisfcrupulum^^^^' I grana fex,diagridtj'grana duo,cum fucco rofarum : fiantfeptem, 5^quot;quot;°’j^t® I tegantur« Inde tribus fequentibusdiebus, quolibetmaneaccipiatur ®^^'* 1 chleare fequentis compofitionis : Sacchari rofacei unefe duaf,puluerisa ^,jj-1 rofatidrachmae dimidium, cum lulebo ro/ato quantum faiisflt(Jtat^ j potia quibus tempore hyemis utendum : Aloës Iotaf,rheibarbarielecii a ^^^ 1 unam,epithymiCTetici,puIueris de feminefccniculi fcrupulum unum,nu g^,j(* I fticæ,diagridqanagrana lo. cum aqua fœniculi: fiantpilulæ uigintifepttu’^’^^^ i aurcntur«Ex hisfumendarabuna adquinque:manc,fitotumeorpus-a^jj^ nam,fiftomachus : poft cœnam,fîcaput,purgationcm deflderare uideatut' fatis fint quantum adpurgationem« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^(j!*

Addentur nunenonnuba ocuIisSCdentibus accommodata« Hyeme ^^ iuendi ocuÜ uino hoc pado parato:Vint albi acerbi non ualde potenns . '- y fccniculi, fibaberipoteft,manip. i. finonpotefthaberi,ferniniseiustinc;au ^^, fobalfamibonidrachmæ 2,pompboIygos,NiIuocantGcrmani,undain^^^[

-ocr page 107-

S E X T V S.

LIBER

. nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER SEXTVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7^

'ïntomnia unica ebuUitione^poflea per rudern laneum pannum ftillentjamp;f lû “ quot;''•nuafe uitreo bene obturato conferueiur.

P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A^udproocuUite^ate.

iiiul^’’’’®P’’’^®®’lt;®»ï’«baefcBnfcuIi,rut«,ana partem unam : incidanturjöd fi^« ’'lUï'k V'''quot;™^’’^^*^’^ P°^ tf^^^æ® deftilletur aqua, uelcum folouapore ’quot;l’’Jnj ''f*^'’^^ ® ^0'^3 iJ^^ 2d balneum Mariae uocatum, ita ut in recipiente ïofttijJf P“9’''®^’fundemherbarum imponatur,ut fuper eas ftillae cadant,ó^ ’«1011« ’*^®®’^“2fis cuminferiore illo fludiofe committatur.amp;circumlinatur, h ^sexirenonpoffint.

J^ e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Prodcntihus.

’'*nifu amp;earutn feminis anadrachmam unam, fandalorum albo^ ^’”'^ïuïï^* ^*^^^’’’P'^’°*^®®’ ^®* uulgo Pater nofter de ambra uocantur) mar contfj ^“’fumanafcrupulum unum,maftiches,cinamomiana drachmam s. ''’'’’nclf °™'^'2mcdiocriter, amp;addito pauco mdlerofaceo bene mifceantur. ^'CüV^quot;’quot;'“®^P“*'”^'^o^'g‘^’^^”^^®^^”^P^’‘^’^*^“^^*‘‘ Maneablutio “let Q '’'® ’^’Os® quo radix iridis fieca bullierit.Dentifcalpia fiant ex ligno lens ‘^ah^Mquot;'*^®®”’’'’^« unius fpecieimalux, quam in Italia herbam ungas ^ “’S» F * ^'^^^'” putograece QC latine uocari,

™*® facere, fed libet adfenbere res quafdam alias etiam oculis Sd den

**«l«leyieHwae,

Myrou , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confirentia oculis.

'^'^Uong ^‘”^^’®^“^3quot;’ condham mane comedere, amp;nbsp;nudeum qui intrinfes '’’^^la^ ^‘”P®’'«® 01e contmere. Excellit etiam in hoe nux myriftica, quam '''''’iamp;co '’®?’’^ Semina faeniculi,faccharo cooperta. Vinumabfinthitespo ^%ijiry”’’^’’“^“u*n» Ccena exiguacapiti confertÖi oculis. Afpectus L^**^i)'*n’’P’^®P“®f™2ragdi. Acetum ieyllitegargarizare oculis confert, pgt;ica.C ^’^°“®”» Garyophili oculis funt amici, amp;nbsp;afparagi comefli,ac ^ ^quot;‘'‘'ö J*n.®^P®dids cerebrum, ÔC rapa,præfertim^ folia. Euphragia hers nk^'l'iio *^^ Semenfccniculi aceto maceratum, dehincexiccatum, fi ei ®’^™o™*addatur,mediaq3 pars optimi facchari,puluis^ ex om itjinire acies recreabitur.

br f Na V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l^dcntia oculos.

• ®^’®gt;®uftiMn,uinumduIcc,turbidum,craflum,I^umtoa,canapb, ^ ^’^ïï!^'’^^^’’^P^2nus, allium, porrum, cepe,6C id generis reliqua,mas ^M’(i^®’'®”'^“®‘^^™»®®ï uclocilBmc motam, legere litcras minutas,ma

L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luiMUtiadentes.

l’^cus jquot;®®*’2udmentaflrum, faluia,origanS,Iupini, leporis caput uftum, ^ CL*'^**^’^®^‘ Aqua in qua faHt« funt oliu«» Radix berbenæ mas oIm ^dixV**^^ ^^quot;®*quot; decodi radicis pentaphylli, quam tormentillam uo n ^^^^' ”’^^æ2ta. Cornu cerui uftum,acetum fcyllite,amurca olei, ’H'iatuor hxc illica dentibus infricentur.

Nocentw dentibus.

frigida, amp;nbsp;maxime fi unum poft alter urn dentes attin« frequens uomitus,lac,pifcesmagni uel pingues, ^ 8^^°^^”^’ ^^’^ ^^° ^P^‘ ^2X. adiuuante, pauculis bis fpero D. T. R. ’ ocu.orum, QC tonus corporis fanitatem conferuaturam. quod illc g 4

-ocr page 108-

80 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10» MANARDI EPIST» MEDICINAVivP*

efficere dignetur,qut eft ucra falus,cui laus Öd honor nunc K in perpetuum* NomsAuguftû M» D. xiiii» Budæ»

E P i S T, V, loanni Paulo Caftiliono medico» Caffi* gantur amp;nbsp;exponuntur loca quædam Auken* næaeem aphorifmus zô»

libri fexd»

a Tinam mi comparer, multi hoe tempore medici inuenirentur,^ ^^^ c«’’*^®“w‘rent,ncc tantum nominiamp;quorundamautwitaOîÇ ^ ueritati amp;nbsp;rationibus crederent : facile enim fperarc ponemft ^^^ qua 6^ uera Medicina, quæ iam caput exerere occcpiGWU»^ barbarie,deterfa^ omni caligine ac labe, leuigata ac fplcnde«^ fetotam fpeeiofam SCeaftamueris amatoribusoftenderet. Sed magna 1”^^ pars,SC hi maxime qui eelebriores uulgo habentur,tam male initiati *“quot;^’j^^t care per compita amp;nbsp;fora non uereantur,fe malle cum Auicena, Serapione! ac reliquis,quorum uerba pro oraculis hadenus habucre,non rede cum recentioribus,qui medicinam à græcis fontibus hauriunt3redc,Tune ^

habens ueritate antiquius,non reliquis modo/ed nee Auicennx ipH, *“%jiicr ! ni,tantum tribuis,ut eius dida in rationis aequilibrio non apponaSjê^üW ' ^ gere putaueris,quæ tua eft modeftia,aliorû iudiefum requiris. Quod ut« .|i ita illud nefcio an rede,quod me in eorum numero ftatuis,qui de tarn ris norunt iudicare» Paucorum eft hoc priudegiS, 6^ quod non temcre qi» debeat uindicare» Quod ut mihi nec^ ufurpo,nec arrogo, ita cuiuf(J puto,oculo ad ueritate diredo,libcre quid fentiat,his maxime qui id ®^quot;Lj? rire. Quod ft cui forte negate poflim,tibi nee poffum,nec dcbco,pcr_ept»lt;’'^ tenti,ut quod uiua,ut aiunt,uoce te audiente mukoties feci. Sufquotidiemf pulis facio,idfaciam abfenti per literas, ut fcilicet de nônullis Auicennadi fentiamtibi fignificem. Ne igiturte ampliusuerbis morcr,reinip6in’^^r Scribit, ais, Auicenna capite de tremore, hæc uerba : Et materia quw^^ aut eft pauca in meatibus,in quibus ipfa mouetur, amp;nbsp;quandoeg cum ^*’X ^fnHi tionis,SC quando^ cum uia prohibitionis,aut non eft potens omnino. Auieennae in uulgatis exemplaribus uerba. In quibus cum expofitoreserf ^ alioqui ingeniofum mirarinon eft hadifte : quoniam amp;nbsp;incodicctuo,ncut ^^^^^ rifque mendofe legunturtSiTetiam ft redeIegantur,funtdifficiIia.Cani^^|^^ turea inprimis,dehinc uerum eorum fenfumaperireconabor.Sickgen^ 1^ xta Hebraicam æditionem, quæ tarnen præterquam unico uerbo abanH^J^^^ji» na non euariat : Etmateria quidem obftruens, aut eft patiens inmcatmu^i^ bus ipfa mouetur,amp;quandoque cumuia penetrationis,^quandcqn^ .^r probtbitionis, aut non eft patiens omnino. Horum uerborum fentenOJ teria obftruens prohibons^ uirtutem,nepcrfedepoflïtpenetrate, fieuK dixerat,aut eft patiens in meatibus in quibus mouetur, ita ut aliquando ^ à uirtute,nec poftitprohibere quin penetret: aliquandocontra, ita fup^'^C^ptf tem, ut ipfam prohibeat penetrarc,aut omnino non patitur : quia uid^ Jt* uirtuti refiftit, amp;nbsp;nul kim ei tranfitum permittit. Pati iïquidem£lt; pati^'’'‘^,|.;’ ue! non patientem, materiam in hoe loco intelligimus, nonadionem ® modo fufeipere, uel non fufcipere : fed tune intelligimus materiam pandor fuccumbit quodammodo Slt; cedit uirtuti : tune non pati,cum penitus mi j» cepitautem hæc dubio proeul Auicenna à Galenolibro terdodecau»*^

-ocr page 109-

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER SEXTVS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$f

Siitu;^^'?’’’??’^^’^®“’ «dWonibus liber quintus de aeddenti Qi morbo in# '^'’'iQtoA^^ i^^f^^^^^^”' barbaram æditionem fecundo, Verba Galeni fub# ^’^^’*^??* ^^^^^ lucem expofirionis præbebunt : ut hinc quoque co# ^,•^1/1', '^’'^^^idnamafontibusipfis, non aturbidis lacunis efiehauriendam: '' '^’’«Tï^^'^^^'^^^k'^^*^’'^“’*’ '^^^ ^‘^^f quot;^ lt;^Kpiius i(t(ffi'ijov’n.{, US uè\^^aii ^^’^^(i^^[’^'^‘^^^^^^^3K£^t^«^tsx OTKfiKKQA^us 'tiicpfi^unii^ t^xAvoüoj(topi ’^^■^iil'^^* x'^i^'^^*’’’* ^ ^’'^i')^‘^^'T^^i' t^päg ^TÓvlit T fitw, i'n'eifAKii pSiv-*0 ^gt;‘|^C''T^‘^^”’’^^®i' ^lt;^^!'^lt;^il^ioiS vj^x (Mjli7ra n.hitlt;i)g i(t7ri7r^xy}ijix ^■^^l . ’^'‘^f lt;^tva^j Jluu^ t^ lig Jiixioi^xg tfA'^dtramp;g ^ Jiwiuiug^xi -nt«^ t'^f^^ï?'’^^^*'^^‘^(^'^gt;^y'’^(Plt;)CP^ ^’ -^xAvniny xp^ftAjixig ^ton xvp.66dvamp;pjt7TM-'\'lt;.i[^y^'‘'’^'^’^^^^)^'^’^‘^ovT®‘ lt;r MTifffc^ ^ (jjiß yap róL fc^zç^oiOT/z “^ Jimiintogf '^^'gt;^t^p^'^^^lt;’^‘^^?^'Kff^(i'‘ xtpoJ}oÓTT^^o^iXJUTiuj^x7rum’rDU ia -/S''v^gup tpepgi-^,'(*(t,|'^’*‘”~’“^F* lt;^^iSlt;f^r jixd^TdiUiàg ^»p (/^x^jfig 7Ó7n^ rvppióvTui/»KSt'r«'!ri'^i '^’'‘ «fit *«’®7 f'^' ’’^ (^ 7m^nibKlt;/llt;^’i^9 » J\wxpig xigeuTTi^oii èflt;7rM'vGK,«gt;^x«gt; 'quot;''f^i’lu H ‘'^'^^^^‘f^^^ M^7xgóJ^sgt. Crafli ac tenaces,ait Galenus,hu# **’’’’^(iti^'’™^‘® ^’quot;^^^^^ itaobftruxerint, ut minor eiusfiat influxus, tre# 2*^111 ^''^^^ *’^™ pi'æcipue j cum integram fecerint obftrudionem, amp;nbsp;in ^ ^futen^^ff^”^’”' panibus refoluiionem : reliquat euim fibrae mufculum uc ’''^ij^*’^®®®^’'^®^* ^^d quando humores uias uirtutis per neruos eun ?’’'’®i qi^** ®°®^®quot;^ intègre impadi fuerint,fed adhuc aliquo modo agitari 0^ ? ^k^^®*“®“ nehementer potentia,tales eueniunt motus, quaies fieri '^''’^’’ctb ®’'®f®^®doneindpientc,fubleuatoaliquando membro,mox deci# ?’’''’{^(Ql|.'®^®®®^*” uittutis aut potentiæ quädö (feipfam uehementius exs ?’’'*itiui,^)®^^®‘^®n®s neruorum expellit, mouetur membrum. Rur^ '^fl(in,'*^^^P®^^^®’’3nt adiocum in quo in initio crantconfluentibus, d^'f^5 hu '^°°'^^*’^^^9uoad rurfus fecundo potentia colledis magis uiribus oc '^%f'’*°’^^®* ^*^’®*'‘^®’^ftulerantjdiflïpaucrit* HæcGalent uerbafiquis k****^ao^T^*^’’^^“^ ^’^conférât quæ ab Auicenna feripta funt, eandem in ^**lt;llan^^'**^^®“®dam,in illoclarius acfufius,inhoc breuiusamp; obfcurius h'*'^'nfl ^™ ^^°^ ^^^ Galenos,ita obftrui aliquando meatus, ut minor fiat

1 hoe fignificat Auicenna, per materiam non effe paiientem : quia ^’i’M a- ®®’®tuirtusaliquo modo pertranfeat. Et per contrarium,id eft,per j^hJm’”’^®*’*® P®®' * obftrudionem non elfe integram, amp;nbsp;aliquem pari '^**eti(l2^®*^« Et quod Galenus ait,fubleuari aliquando membrum, aliquan 3'’’’’lt;loft?^P®'®®^ Auicenna his uerbis : Quandoque cum uia penetrationis, K’^**hl^^‘’®P’’®*’^^®®®.Quandocnim uisobtinet,tune pénétrât amp;nbsp;mem ^quot;ini L. ‘‘l®®®domatcria uincit,tunc prohibendo penctrationem prohiber Ód 4« »1^’^^*'?’”!”’“quot;* ^®ddit Et hæc ad primam tuam dubitationem dida fint, t’*®^ 4,1?quot;°’^quot;’® ®^’^® pertinet, ab Auicêna eodem capite uerfus finem reci ?'’5gt;itin pp P'^ccaufo,neutrohorumlocorQGalenum reprehendiffe uidc# h''%u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fequamurliterâ.Libroenimtertiofententiameiusrefert r^4ilto^?*’®^*®’™ iscetliteraad uerbum : Et Galenus quidem non cócedit ?’'®gt;ÏH(^-®’®’“®®^®®dmodum non habet. Quorum uerborS fenfuseft, ^®®^”®*’®®®®P^orifmS,non quia uerus nó (ït,fed quia modum lo# n^%hV ^'^^'^habet.LiquetautemduohæcdeaphorifmofenfilïèGalenS, ^'**%h°*'^'f ’®g*™’* P’'*uioenimueritatem aphorifmioftendit,his uerbis: Ïv*’^’’*fer ’^ . ®®*®®^t caufæ,in ucnofo genere exiftentes,quâdo ad ner# ^f^'^Qüil^ ^a P”™° ®5®orcs faciunt, copatiente uero principio, etiarn deliria.

-ocr page 110-

82 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10, MANARDI E P I S T, MEDICIN A1-1VM

dit, dicens î Improprie igiiur didum eft, febrem ardentem à tremore cnim dicere coiifueuit Hippocrates : Quibufdam fuperuenientia, eorum confiftentiam, quiconque omnino hominem libérant, non quæ ait«*’’'” ^ rant paffionem, quæ nihilo minus fit priore periculofa. Ex quibus à Galeno aphórifmi ueritatem : loquendi modum non probari,uelutin'Puiii non confuetum» Patet amp;nbsp;aliud,hoc eft, aphorifmum a tenon bcnclcglt;/‘|^^ eoantiquam fequédam interpretationem,non nouam, quæ quidemnoi» j^ uttufcribis : Qui in febribus ardentibus tremores fiunt,deliriofoluuntiquot;^jjlt;!i cnim uoluit Hippocrates,delirio tremorem folui,fed à tremoribus amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J,j,^’

tem febrem» tn quem fenfum Auicenna quoque jp(ê aphorifmum tertio,in hune modum : Et Hippocrates quidem iamdixit,Cuiaccidiiint fode trcmor,tunc fenfus permixtio refoluit earn ab iplô» Licet libroqu^ J interpretationi fuffragari uideatur,dum dicit : Et Hippocrates quidem do^ fi alicui accidit in febre caufo tremor, tune permixtio metis foluit ab co W^^^ fn qua re non uideo,quicquid imaginetur Gentilis,quomodo defendipP/, ,^_z do unum amp;^ eundem aphorifmum,unico tantum modoab Hippocrate aliter uno loco,alitcr alio interpretatur. Prima autem,hoc eft,terttj libriWi ^ domgraf ca: literac accommodatur,qua: uerbum ex uerbofie habet: Qu^u in ardentibus febribus tremores fiunt,delirium foluit« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, unJi'''

Ad id quod tertio loco de Sucuto petis, nemo qui Auicennæ caput »^^^^jj^ bri ff-q-i. ubi de fucuto agit,capiti Diofcoridis de fymphytocomparaueuV yd poterit, idemeffe Auicennæ fucutum, amp;nbsp;Diofcoridis fympbyton:errom^j,,iilt; interpretis,uel ipfiufmet Aüicenæ contigilfe,utfempcruiuum dicatur.Kt j|lt; tem Auicênam,uel potius nefcqlTe quid elfer,ex eo conftat,quod uariasƒ ^ü niones 6ó fecundo dC tertio libro affert,nec uni præ altjs adharet« Secun o^ broaliosexiftimalfe,quod effet fempcruiuum, alios quod mandragora ^^^^^,(lt;0 fernen,alios aliam rem. Libro etiam tertio,capite de fputo fanguiniSjduss^^^^jfi tentias affert.Nam poftquam dixerat,quod eft femperuiuum'.aliam cmt* ^^ grcgatoris fubditopinionem. Non enimdealia medicina loquitur,Ht']Ljn^ cognomentode Partibus eft arbitratus, fed de eodem fucuto aitj^np* jj^ quendam in fuis Aggregationibus effe calamenti, id eft,origani 4’^^U|i/ militudine, Origanum autem diciab Auicenna calamentum,fecunaoli feftatur,cap. 158. ubi fub calamenti nomine de omnibus origani ^P^^yc^Ï dat. Deinde fubdit,eundem uirum dixilfe,quod nafciturinterlapideS’ autem prima: fymphyti fpeciei adferibit Diofcorides, nafci uidelicet origanitraherefimilitudinem,tertium^ cum his,fputo languinisP*^®“^ ^•yjlÏ'? igiturquam Auicenna coniecifti,amp; fucutum effefymphyton, amp;utran(^^|^iigt; ciem uulgo dici Confolidam : quarum maior paftim apud nos nafcitur, tudineradicis lucanicam uocant. Mirandulenfes alam nommant, alum|jy(! uel potius debentes dicere. Ita enim primam eius fpeciem nominat amp;nbsp;27. in faxis nafcentem,ramis origani tenuibus,in cacumine thymi öp^# culofam,odoratam,guftu cum dulcedine faliuam cieniem,radice longs, |.gfJ tumcranà.Quamfi,utfcribis,confpicatus es,amp;f apud te babes, rew*®* tam facies,fi uidendam miferis« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Illud demum quod maioris momenti putas,0lt;^ ucrè cxiflit,ceu® P ^' certam hominis tendens, (fi, quod plerique peccant, Auicennæ u^*^ ^^j^p/^ ter leda, ueluti oracula ad minimum ufque apicem memorix com ^j^yf ’ ut pro certa régula fint, per quam medici opera dirigantur) litera, prout debet, caftigetur« Capite enim de pleuritide in ^*’®*'°uqX

-ocr page 111-

Sodji^ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIEER S E X T V 5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;85

^’^fuer”” ^^°’’’æc uerba leguntur: Et cum accidit inpleurefi folutio » *gt;iht’’^PliIeÉ'^ '^^ ^'^ceedens decollationi rcfolutae ad latus,prohibe iftud » We’^ Hod ^^n^^'æ^^cnificationis naturae cum fufficientia fauic hordei.Quæ »» Pta’k’’*^^^**^*^^*” inpleuritide accident uentris folutio, fueritque 5|gt;t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ latus refoluta fit, prohiber hoc omnem curam

r ^'^ “^**®®» f“®^'^Ç “t cum polenta ratio uidus infiituas ^P^'^^'^^’^l'^od angina ad latus permutata, fi uencerlaxus fues

' lt;le .^tar' . ^^uenierIeniendus,fed fat eft polenta uti. Polentam Latini Polent^. W ’'’^Pftitio 7^^’^P^’*bon,amp;Arabes fauic. Habes igitur mi comparer,quid Qi'''’'^ '’p^c’itiam.Inq quid te ofFenderit, te potfus culpa, quod V^His J^^’ ^’^’”’ me,qui publicis (ut nofti) ledionibus, alqs^ negos

. “^^^co morem gererem,qualiacunquc pro tempore occurre* ^5fieannotaui. Vale.

P

s T» v I, in qua dimmutac uifioni's cauf» inueftigancur»

1 ^fus huius praeclarifiimi uiri,quantü ex his quæ fcripta óf relata funt, ipotuicontjcere,funt diminutio,^ quafi ablatio uifus, in finiftro ocus |°cxcicatrice,indextrodiminutiocöiundacorruDtioni.Svmptomas

'^'’'^'itilio ^''^°'quot;^'^^^'^'^ftæ:qgt;-iod ucl ex hoe confiât,quia alter ex medicis quo-^^quot;’■»fibi ’*”ï'’*^y^op’rojalter Agilopam putat. Et qui Agilopam, non fa« ^^ïalin^^ j * ’'’“* “^’ 3 fubtilitate,uel à debilitate infirumentorum fieri ait, '’''’’M in fcrenam,id efi,ut ipfe definit, interiorem oppilationem '’'’quot;'f'ö Öri^”^°’'^ P’*^^^ limpiditate : ita enim ipfe loquitur. In hac igitur cons ^ ’’’'^'»piiT.^^“®’®?“^^*«» fententiâmeam libere aperiam: non tarnen pros

,melius^ fentientibus falt;fiurus,præfertim exs

f æ''’’° ranquam fratri mihi obferuatifiimo. Mihi quidem uidentur quot;quot;^'‘''Uiid ^'’^Ç^°”’^^^ hu*c uiro non adefie : fiquidem qui eo affedu læduntur, ’’*gt;Mlo^'’æ^^®^®^®''*®**’’*’®t‘IMus,nolt;5e nequaquam. Praefians autem hic ?''''’'’nnifP^'^’^’^’^’^'^’^’ ^*” magnolumine nihil uidet. Agilopæ autem nos ^^i'b^ros lego : uidentur^ ea uoce id fignificafle,quod alia bars ''quot;'‘^‘ Vy ’’^“®“’ A^^f dicitur,eum videlicet qui in tenebris uidet,in lumine ’^'®' «îvà ^^^^ Agilopis uox corrupta à grxca, aliam tarnen rem fignifis ^‘^æ^-* abfceflum inter nares, amp;nbsp;magnum oculians

45 ”'’'*’ quide ' '”2^”°^^’ ^^ ‘oquit Paulus,tradetur, in Fifiulam uertitur. Verum aquot;*^^f’^^'^P'® ^ Aegylopis, propinquae : res tarnen, uti confiât, in tos ’^’ïiiinAT*^’^™^”” ægy'^P^^’^t’’^ oculumfit,ó^ abca rarouifus ofTens ?'^‘'iiile Fd ^ ualde læfus elt. Verum habent Graeci aliam uocem huic non quot;^^ ’ ®5cuius fignificatum magis cöueniat cum barbarorum uocato Agi quot;^Mir^ ^’’'^ uocant uifusobfcuritatem,ab immanifefia caufa. Conues Amblyopid uk ’’’’Muu ’”°yP'’ cutnalioafFedu,quiabeifdemGraccis uocatur «pcajpanri!, ß^obfeuritM^ ’MiijL’^?^®^’^^*’'™^™feftacau(a, DifFert ucro,quoniam in hoc plenum eft Ainauroftsple WadJ”^.'’^P^^'“*®“^“’''*'amblyopiafola obfcuratio,nó plenusdefedus. Vt numuifnami^ ^^æ•»filin’’'P'^'”’^^quot;^^caufa nomina hæc inquifiuimus,accedamus, fi uera funt ptdiinentum,

P’^'^Pad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uidelicet ofiendi in oculo mutationem,certe amblyos

tarnlimus hic eft uirdicendus, fatendumque eritcaufam in uifualiefle

-ocr page 112-

$4 ro. MANARDI EPIST. MEDICIN A HVt* ^ I

» neruo. Ait fi'qüfdem Galenus libro quarto de locisafFedis: Cumnulb^i,, 1 ». maio apparente cernendi fenfus deperditus eft,demi(rus à cerebro neruu .j l in fe continet. Poflet hoe pratter Galeni autoritatcm patere c’^^ntinanuca ^^ i Galeno amp;nbsp;ab alijs recitatas,a quibus impedimentum uifionis poten coung gt;nbsp;i fatiseriteaspercurriflejquashuius fymptomatiseflêcaufas D.Anfö®^i^ fubtilitatem fcilicetinftrumentorG,ueldebiIitatem. Vidcturautemperin ^ ta intellexiflê fpiritus : fiiquidem alio in loco concludit,in oculo ^^^^^.’ƒ-f^gro*^ ' ' indigentiam fpirituum,uel fubtilitatem. Neutrum ucro horum mihi “^’ quot;jjj)^ detur poflè accidere fine oculi mutatione.Diminutis enim adeo fpiritibu tura fua lucidi funt,utpropemodum nuÙa uifio fiat,neceflè eft ebritate, ^ji teraqj oculi obfufeari, imo etiam magnitudiné eius minui. Nam copia e nbsp;nbsp;j(^ nicas 0^ bumores penetrate,omnes oculi partes uel maiorem locum oc ^^^ illis deficientibuSjCorrugari Óócontrahieas neceflêeft,atcp,ut^^9“^^^ efpif^'^ locum occupare.Praeterea fanguis qui in oculi uafis continetur,diuolub t^^ minus quoep fpatq occupât, atque eam ob caufam etiam oculusminU' ^pni-ipfa minus apparent,imo ex illis quæ apparehanqahqua tota deütefeun ' ^ ratio in oculis côtingit» Abfentia item fpirituum oculus frigetactus, d ^^Kn bitu permutaturjSe denfior effedus minorera locum occupât.Vten*’^^^, Iatare,rarefàcere amp;nbsp;extendere,ita frigidiconftringcrejdenfarc, Speent terea fi diminutio hæc uiGonis ex folafpirituum paucitate fieret,debf’'%^[àr f quidem male, propinquabene uidere: cum tamen,utfcribitur, ®®“'^gj}fjilt;'^ | ge,male propè.Concludit ciiam hæc ratio,amp;fpiritus non efle ^‘’^, ^(,ft'l^ fubtiles faciuntjUt propinqua bene difeernâtur.Cum igitur in hoe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ér pinqua Sdremota male uideantur,oporteret dicere, fpiritus faóosd ^^^k^ paucos, fedetiam turbidos i amp;^fic neceffeeflet ipfamoculi ^^^^^”^'^^,(^e(llt;^‘’^ tem apparere. Principale porro propofitum fimiliterprobabimus,c3^^ .^^^ fas tenuis fpiritus ab Auicenna aflîgnatas,quæ funt : ficcitas magna,r^ rt-jc£)Jlt;^ fatio. Nullumenimhorumabftßmanifefta oculimutationcuideturp ^J^j gerc. Multa addi poffent,quæ breuitatis caufa dimittuntur : ex his f®*^«lift paucitate Óótcnuitate fpirituum banc læfionem non fieri,ucl inutatW“ in oculi parte exteriore apparere : quæ cum,ut fcribitur,non apP’*^‘’j0)»c«’'^ i/o eft quaerenda,a qua hoc impedimentum fiat. Quae quoniam que in humoribus elfe poteft,nifi ad fenfum oftendatur,ut fia^^’^Pf quitur ut in neruo fit. Vt igitur tandem condudamus,his quæfri’P ^31e^\ J do,fatcndum in uifualibus neruis efle aegritudinem : quae cum ^P^^^y{l fte,efle poffit, inflammatio uidelicet,duritics,uel obftrudio : innani nbsp;nbsp;w.

duritiei figna non adfirit,fequitur ut fit morbus in compofitione, obftrucftiodicitur,Sieep iam inuenimus fymptomata Sfmorbum»^. obftrudionis propriam mihi abfenti impoftibile,præfentibus non w ^jjrjiquot;^ te. V erifimile tarnen eftjCralTam efle materiam,uel pituitam n*^^‘'^^,L|iiii'’*'/ lem. Sed dicat forte excellcntifs, D. Anfelmus,fi obftrudio (ut ais) worum adeft,fequitur ut fpiritus tranfire non poflltÄ fie recidis in op ^^j teprobafti. Dicam, fpiritus ad oculumnon folumper uifualesnetn^^’^^ylaij^ motiuos, per arterias tranfraitti. Nee folum carentiam Q’^!’‘’’^^fpe(*^y cafu noftro talis impedimêti, fed multo magis uifidnem impedin', tranfire non pofllint.Rurfus dieet fecundumfententiamGalcni, j^,q»'|^ loide perfïcitur,ergo non poteft per obftrudionem neruorum ^ ,,\f(es^/ poftttyftaHoidem,impedin'. Dicam exGaleni fententfa,interocü ‘P^jy)]i^ loidem principakus ad uifum concurrere, eiep principaliier indent

-ocr page 113-

LIBER SEXTV^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8^

^ift u ^^'’^^f^ ^ compléta m uifioncm, ficuti SC ali or urn fenfuum opérai J\|) , y°’^^®^i’^»utapertcGalcnusJib« dedmodeufu parncularum, Nes* p(j?^'§*^^’^cæbus uifihum ad cerebrum peruenire, uifiocomplert nort *^*”^^ deficere etam fpiritus m cryftallojde50C propierea ui ^§^P’‘°*’t3lt;ï eampcrtinctpmpedin : in anteriore tarnen oculi parte ob^ j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^^P^*^'^ totfpiritus pofTecontendimus, ut nulJa mutatio

cog’^ofcatur, Alioqui fieri non pollet, ut nulJo in oculo malo IJ ^^‘° ^^t ® uifualibus neruis,quod tarnen Galen.alferuit. Quans ^Hid fpiritus, tune uel corrugatio corneæ, uel phthifis oculi con« plt;ltI)f'L'^®’®®oÖ€ndiKquiafFedusienfuamp;infpicientis SC bene confides KHL’®^?‘’®tur.Seddc hts forte plura quam ellet opus : ad agenda entrai fc\e5l'’’*^®fcß*nanduin. Facile autem ex didis coIligipolTuntcuratiuæ in« ir'%te^^’’””^”*”’ uifionis diximus fieri ex obflrudione : ipfam uero ob« ?’'^^’®’®’ materia, Brit igitur principalis intentio, matenam illam à ner« fc''''*l'ih? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ^^æ ^^^ “^ facile cognofcitur, ita difficile fieri potefi, adeo

iu\tiif '''^^‘^‘“dicarinu At quoniam morbus hie, id eft obftrudio,non adhuc fit:uel fi non fit,pcriculum eft ne adhuc crefcatjamp;ple ^4’'’’•h °° f^^*o'’c cx amblyopia ad amaurofin fiat tranfitus, ideo præferua« j^i^^utendum, imó ab eo incipiendum : fruftra enim materiam illam ^'’tiaj|f’’quot;’®w^*’’us,fialia locoeius femperpræftô fit. Cauendum igitur nc L’''lt;Iiiea*^^®æ’lt;ilocumpoffitdeflucre«Congruoitaqueuiduprocurandum, t '^lt;lill ^^®^°generctur : uel, fi qua eft genita, uel generabitur, uacuanda, (*^\n ^*^^^‘^cn. btquiacx imbecillitate cerebri congregatur, roborandum p 'h^^’®’® congreget : roborandi SC oculi nerui, ne recipiantierunt^ qua« fe''f%h f' ^^®*’^^ones præferuatiuæ : ratio uidus, uacuatio, diuerfid, mem« F*^ij|j(*^?’^®’^™’’fi’u2‘ungt;ca,uacuatio.Quibus ueroinftrumentisexplendae (\o(*’'^'^^'’'^wsfim,npraefentem medicum dodrina SC experientiapercele« ^E^f'bn f“^''®’Namquæ aduidum attinent, fatis diftufe abantiquis SCre« to \h ®P0funt:ijdein etiam multa medicamina nobis reliquerunt, qui« ^^®°'^^^ pofgandi funt : nófque docuerunt, non poiré caput pur« k ’quot;'4 ''“’'porc non prius purgato, Ego tarnen ex his quæ ab antiquis feri« j!n^ilta'^'''8^’’*quot;’»9‘^æ nonfimul multam facerent uacuationem ; quibus ^’iitr(j^'‘'^®'fcefcm quo cerebrum roboraretur : crebris^ potius quam ma« ^''lt;gt;ChP®8’tionibus.Quod6C in capite ipfo uacuando, hue per caputpur« th^Pw'P” ’Pophlcgmatifmos obferuarem : quibus etiam forte curatiua k''^ yç^*^®'’^nr,uacuatouidelicethumore qui obltrudionem facit. Quod ad V’lft ^^'”'^ intentionem,fecunda expiera, quacunqueuiaconarerma« ^^^irt^ • *^’”^^‘”^’^’“^ ® fecunda,leuioribus uterer, fed ad potentia fta« *’'’®Pæ’’^otarnen à partibus magis diftantibus. Primo igitur cum ^‘^'“‘•‘‘’abentc,efcharam in dextro brachio loco congruo excitarem ï •0A^ • ™quot;’ ctcerisgranojuel alia fimili re, apertum diutius tenerem, j^P^^^nore parte capitis,confueto etiam ad fimilia loco, fadis à pert« (q foraminibus, feras equinas infuerem, quibus fada foramina ï(j'''’'lt;H)?^^’’^®™”’®*’‘*w» Tertio,in confinio anteriorum futurarum caluac, tn^N^ æ’^'’°'§nito urerem : quod non folum ad prxferuationcm,fed etiam dj ’*'’’’1^^’ ® ^“’^ aliud,maxime idoncum puto,ceu potens materiam obftru« tf^^loio- ® ^diflrahere.Quae auxilia fi forte præftantiffimus hicuir formt« ''’gt;iH|L^’'®®hibuspraEdidis locis, calceSCfapone commiftis efcharas face« wuitis. Quantum demum ad quartam attinet inrentionem,p]eni h

-ocr page 114-

86 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L I B E R S E X T V S»

funtmedicorum Iibri,quibus rebus cerebfiï,qujbus ocuh'roborandifîntjtan’P^ interius fumpta,quàm per extrorfum applicanda : in quibusetiamaliqua,qu^'^ tenam obftruentem difcutere uel dinbluere ualerentjmifceri poflent.Curan^^ intennonem non aliter profequor, quoniam eifdetftauxilijsjquibus très ultimæ praeferuatiuæ,perfiatur : ipfamç,atque etiam quæcunque fuperius fcripfimus,iudicio ÔC ^'

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bitrio praefentis medici fratris mi» hi obferuatiflîmi relin*

quimus, cui

me pkirimum opto effè commenda=

turn.

10» MANARDI EPISTOLARVM MEDICI-NALIVH LIBRI SEXTI FINIS»

-ocr page 115-

lôANNES HANARDVS FERRARIENSIS MÊ# 87

ordinis ui'ro,atquè urbis noftræ alteri

Moecenati\ s* p»

N T E R ömnia uiftutum genera a philofbpbîs,prænrf pue^ ab Ariftotele Penpateticorum principe, celebrata» meaquidem fentêtia, liberalitas plurimum excellit» Non

CFim hos hominibus reliquis admirabdes,fed fi quaaliaDeo maxime fimiles reddit.Qui non aliaex caufa («Platonicredimus) mudum creauit, nifi ut bonus cum effet,fuam bo 'i'tïteraalrjsimpartiretur» Hanctameximiamraram^hoc feculouirs ^^f-ïm,uclex beneficêtia, qua in Leonicenum incomparabilem uirum, ^’^03^üixit,ufus es,in te eminere cognofcens, AlphonfeTrotte uir be '^'§'’'lsime,atqueinaltis fortunæîCorporis,atqueanimibonis,quibus Q^uplctifsinieQcnariSjUelutipreciofifsimam inpurifsimo aurogema ^jJ^Rfplendere, fæpiusmecum ipfe cogitaui,ut quod Leonicenus Fgt;ciuanquamnonagenarius,immatura tarnen,fi ufum,quato mortal ?“^”®4efteinus, morte præuentus,facere plene non potuit,tuani ^quot;‘^‘'oeralitatem, quod folum eft uirtutis præmium, quatum pufillæ ”''æwrcsponent,immortalem redderê. Óccurrerat autcm mihi uia, ^Mamp;Leonicenodeme,ficuti de omnibus qui literas colunt,bc SJl^^iogratias redderem, Gmul amp;meo illidefiderio fatisfacerem; ^,^^oniceniuidelicetinterprctariones,quascmêdare ipfemortipro^ ^quot;’“scaperatjconfultis græcis exemplaribus,quæ nunc inuulgata ''’'^’taftigarem,amp;:tuo nomini dedicarem* Atdumhuic caftigationi °P'’^ïnido,tu (licet huius mei propofiti penitus infcius) eadem beneS t?^'^^'’^^^°'^^^^’^^’’’ utebaris,me aggrederis,atcp certatim quoa .^quot;^^imeoscp nouis bénéfices accumulas, 2lt;quafi obruis. Quare f quot;^’^tusplanè ex diutinamorauiderer,mutare fententiam coactus f^. t^^^nondecudenda aliéna moneta, fed ex propria, 06 iandiu in adferuata,rationem non amplius Leoniceni, fed iam meam alia* ^'^^^xpirtedifpSgere.Libros igiturfex mcdicinaliumepiftolarum, ^piftographis meis inuêtos,fex prioribus,iam agitur fextus annus I^^^3:ditis,fuperaddere conftitui, amp;nbsp;fub tuo nomine publicare : ut ex \^uamuis exigua folutione, me non omnino malum nomen effe co ?i^ûfceres,facultatemcç mihi potius perfoluendi deeffe, quam uoluntatem» Accipe igitur hsccqualiacunq3 hilariiUa, quame femper excipis fronte,atque meliora, fi tempus amp;nbsp;uires fuppetent, pa«

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tienter expédia»

*^‘^üirmagnifice,8{,quod facis,literas, 8d earum amatores foue» Exædibusnoftris, x V. Calend» lanuarq»

M» D» XXVI» h x

-ocr page 116-

es

IOANNIS MANARDI EPISTO

' LARVM MEDICINALIVH LIBER

S E P T I M V S.

E P I S T» L

ad lacobum Ciglenum* Quodfub

æqumoôlialt eft habitado»

v M anno abhinc quinto primum Auicennæ medidnafwili' brum pro mea profeßione in Ferrariæ patriae meæ torn^ gymnaßo publice enarrarem,ad id^ caputperuenfe quo de Temperaturis agitur ; ÔCad eius capitis Joeuffl»« J' quirit, quænam orbis regio ueræ mediocritati, exadûç ramento fit propinquior;conflderarem^ diligentius,agt;? examen experimenti amp;rationis ducerem, tam eius lenti i’^ac ipfefenferant: non tantum fquod fcréneoteriop .


quam eorum qui lecusac iplelenlerant: non tantum fquoa Krui«/*«-*“ r j uerunt)dicentium autoritati,quantum didorum tribuens u^dtati; mucnui ^ Ïa in quibusfecum,nonnulla inquibusfecus qua’m iJIe,ueritasipfa,quan fopho eße antiquius debet,me SC credere SC docere coëgit. Mea autem quot;^^^^(^|i/ ta,quoniam tune fut confueueram) non potui ob bellorum turbulennas^^j^jy publicædiïputationisexponere,nunctuofubrjceredecreuiiudido,utqae ^,' ligam Ïnmatbcmaticis,ad quasquodammodohxcpertinent,emmentid* nbsp;nbsp;nbsp;1

cutióëinhumana,diuina^phiJofophiaapprimeerudïtum. V’tigiw’’^ ^ ne procedam,inprimisAuicennæmentem, dehinceorumqui tdcontrat jj;

re ïenicntiam,expJicabo, urrobfep meum femper interponensiudicwy'^ p^i ranombus enitarroborare,SC contrarias argumetationes pro uiribiBö“ü inibi rerum capita funt quae in controuerfiam ueniunn Prfmum/ub^q^ ,|^^ circulo,nifiex accidente aiiq no impediment um aduemat, eßetemp^''^*' ‘ ' ujof tationem, Afierum,quodpoftprædiVîum locum quartumdima *^^ j^gijn^ tempen'e, Primam fentetiamjuciditatis ma 10 ns graua^in duas feco, iu’^^quot;^' in fe claudit, fcilicet fub a’qumoctiaJi clTe pofle habitationem, amp;Cefle

mam. Quorum primum apertam noßris temporibus uentatemInbei. ^^ijjii Lupunompci Lufitanorum in extremo occidentehabitantium hominum, per ocean^ jf.v fcgnnxiio. nbsp;nbsp;nbsp;cum ad auflrum primo,deinde ad oriêtem nauigatio dare nos doemp '‘^^|jj^,|/'

re,dïuerfisïnlocis,in quibusnecmare,nec aJiaresimpcdit,uariasgcnf^5^ (;ƒ lib.z,4ecxlo. Quod ü quis credcrenóuuk,plus Anfiotdisautoritati tribuens,^^^^'Lnit^ \ dubenfis,quam apertæ uentati, plunmorum fide dignïflîmorumœ \ monio,qui adealoca nauigarunt,approbate,cum eocerte non diet ’'‘^j^’^* 1 fputandum,quam eo quocum ncgantibusignemeße caJidumdifpuiato^jj» 1 les,ut fcilicet cogeretur cum aßroJabio,fiyIo Tabaco, inucnauigare,re^’P i^^yi 1 pJoraturus.Nos tarnen, ut obiter hofee tam obfiinatos AucrroicosrdS^^jjjji» j quicquid ille dixit,axiomatis loco habent,argumêtationes ipfius Aucri^ ^^((/1 rum^eius ßgiHatimdiluemuSjUtucIexhocbonarmöfisiuuenesmon^'^' Lijt \ Auemihaud mcrealijsmrebusc/credanf. Quiubifedcmonßrarcputaui't,cótraufti ^^[,(1 j temmma. diaJediidS argumëtis pugnauftSed miHis uerbis,rem ipfam a^'’^‘^®‘’*'’^^ 1 tiendum. tioacfabxqainoéiiaUcirculonóeOeymukfplici uia probateconitiu I mo figno fumpto a Cenfu 06ratione.Cuius uim ego QccolligotSenfafóiw ^i I pes fub Caneri circu/o habitâtes, ab humana têperatura effe aaide ^^’^'^1 pofie in eo loco ob exuperantêcalorê,nifiper accidens,hoceflin/pe^u'’^ ^u^ 1 habitari. Curn igitur fubarquinoAali maiores fintcalorcs,quam fub^^^^ßj,/'’' | omnino ent impoffibiUs habirario.Antenus fumptâ fenfu futdiximusj eo ^,ii I Üerius hac Lionel Sol femel ia anno accedens ad aeriicem habitants «^5 1

I

-ocr page 117-

%Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER S E P TI M V s; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g^

^^ ^f ^'^ '^’ podît habitari:Ergo bis accedens fupra loca quæ fubfunt ^^'’’‘4Don quot;^^°^‘^^'^'^ ®*”“*“o inibi reddet habitationem, Côfirmatur hoc fi* tfi'ii’Misf**’'*^**^uidetur côtingerc euntiuerfus auftrum,obcalorem, quad U ^”1x11 k ”^’?°®'’quot; P^optlt;^^ frigus. Sed eunti uerfus feptentrionem occur (-5 ^ 1 ^^bilâ propter frigus,ut quac Theutones^SC uocati(ut ait (pfe)habi le 'w”?^'^æ ”^^'^ ^^ habitatio : igituridem credendum eft efle uerfus au Q^^’^ t^peraturælatitudinêjin Sclauorû uocatorû amp;nbsp;AethiopS

** cn'*'^Wen''^^^duobus extremis finiri. Haec eft prima Auerrois argumêtatio*

'n *^^o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pofterius fumptû;caufam enim maioris caloris fub Câ*

^''^^üarK °’^”^ ^’^ diredione folisad uerticê habitâtium efte dicimus, fed ex l)j'’’'’^Au **^^”“inferius adducemus,nobis quidem Stalijs muftis inieUe 4i^’’'llend^’Ç*^“®”^“^ intelledas:ex quibus etiâ cofirmatio adduda infirma »h'^^'ïnn' *** ’^^^^ habitationé uerfus utrûcp extremû, ultra ea loca proten exißimauit« Altéra Auer. ratio,quamde* ’lï^?®®’»B '^’^^^ figno,eft huiufmodi : Si eft locus inhabitabilis ob frigus,erit ^^^ ’^babitabilis ob calorê, alioqui ob frigoris fortitudinc mun*

V***^!«^ ß æ5®“^®® ’^^® (quod cum bona Auerrois uenia dixerim)tanta

^ m'''?‘’îtia 1 ^“’ ^but uix dialectica dici mereatur,Frigus enim cum fit res ui ■o^Mü^p ”* ®’^® inhabitabilem reddit,qua'm æqualis, imô eo etiam maior i n ^'’Sfr*' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“®’‘o ''cmiffior calor a' fole,aftris^ reliquis, ac uniuerfo cœ*

'’®bemêtius frigus, nedum fe ab eo tueri poteft,ut qui per fe

to ^b • ®’?^^^^t* Ariftoteli placet,rationem pofitiui habet,quemadmo= Colorpofitiiâi * ^^quot;^'^ potiflimum frigus,quod in ora aquilonari ueluti reles frigm priuatiui '’”’”^^ '°^^’ potius quia caufæ ibi défunt calefacientes, qua'm rotionohobet»

V^^flisdV *’’^®*.Q-“®^“^^ ®‘‘ipfo Auerroèeolligi poteft,caufasillius fris Ml'^iiodb ^’^^^’^®’” *^^‘^*^“ reflexionem, cœleftismotus tarditatem,dic V^^oa’m F ®P*’°P°‘'donem referente : ferè enim hæc omnia calorê potius

^ wWequot;' ö^^P^^äLPatet igitur Auerrois connexionê non efle neceflariâ, fit •'docu^'^h ° quot;®” deftrudojfit in eo locus inhabitabilis propter frigus,SC U^ihar/”'”^^’^^’’^ PæP^^*quot; æftu*^’ Neep locus à côtrarqs,quo ad eandem utitur,maius argumêto roburaddit:ficenim argumen w’'®’gt;iiiis ''^'^”’^^*’’^°f''3fr'Jm,inuenituramp;reliquG:fed eft locus in quo ob aV'’''’lgt;5( fj^^ j ®'‘^^’ ^^ ^ humida,habitari nô poteft : igitur erit locus qui ob îQ* '’’lt;»•-Lu’™™“”°”poterithabitari.Dicameniminprimis,côtrarianô ’'r” f ^ connexionê,ut uno adu pofito, aliud ncceflariô ponatur; Îtt^’ btfiffl r ^^ potius ea eft proprietas,quæ relatiue opponûtur,non con filf^^'^hd* ft^^^^*^ ^’^^°^®*®® utitur,non ut demonftratiua, fed ut probabl

^ ’ti?'’*'*quûd A ^^’^ unum contraria efle non poflitnift aliud fit,non tarnen V'’’^üïn f “®”’°® uulnfequetur quidem,fi frigus fit,calorem eiTe : non au loru^tex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habitationehaberecalorem, quatam habetfrigus,

fitith'^'^trib nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;habet,ut uit» principtjs aduerfetur : cum econtrario ca*

•Jk^üsfe ”^^°^^*‘uct:ut propterea per locum qui à côtrarqs dicitur,oppo* %*^^üet ^*^’'” “*^®b‘cet fi frigus facit locû inhabitabilem,calor faciat habi hjk K^e n H'^L^ ^^^’ quam demonftrationê figni Auerroês uocat,muftifa Ah*''’’'’ît5u'™*^ •^’'^°^ quod demonftratio dicimereatur,Sedage cas exa* fi't)^'’^‘Vn quot;'^”’.’®“®’’9'^iquod ita fit,amp; quam ob rem ita fit, probarc dixit par ^^'^ Dia^'^ huiufmodi : Diftantia folis maxima,^ tarditas motus partis cœ C*'»«2ïïL^**p» : igitur maxima folis propinqultas, maxima^

^^'’fingJ °^T ’™’xgt;mum operator calorem. Duo aurem hæc ftib æquino

s nt, ad uetticalem enimhabitantiS fub æquinodiali pundum, quæ

h 5

-ocr page 118-

po IO» MANÄRDI EPIST» ME-DICIN A H’I^’* ^ maxima eins propinquitas eft/ol accedit,partes^ ibi cœli in «quält mumfpatiüdefenbuntjquod eftfecundum Arutoteäcm,uelociliimc ^ to igitur uelocior eß æquinoâiahs motus^motu ardici Circuli, quâtoi ‘^ efl huius ambitu maior:tam uehemens igitur efl fub »quinodiaWea of, y^ji^ penitus cxcludat habitationem.Signo quoep tali banc confirmât ration ^^(p)* fumjinquir,conflat,exlocis medijsinter polumardicum^æ^f''quot; . *ß,ß(pflt;r gis incalefcere,quaf arquinodialitea magis frigefcere,qu« polo arciiw_ ^ quiorajadeó ut in bis b igus calorcmun illis caior frigus fuperetmani e • ^i* maior fitadcequinodiaiemcirculumpropinquatiojtantocalormagisi P^tnii’'* ditatê ; Ergo ubi maxima propinquitasjibi amp;nbsp;maximus calor.Cum ^”5'^æj^cn'quot; unum côtrarium amp;nbsp;medium,alierum quoqj contrariSinuenirincee « j^^^jjii* inueniuntur caufæ unius extremi à: medt],caufas quotj ältcrius extre ^ii, necefle efl. HacceflunaexAuerroisdemóflrationibus,quamei w^ jjeliiquot;’ quam facit Ariftoteles in libro Cœli : Si corpus maxime diftausa mi^u ^.^K* xime graue,ncceffe efl corpus,quod efl maxime propinquQ cœl^elic ue. Rurfus alio in loco aliam affert demonflrationê,quam ficpo“4’?’^ ^ffibil^' Caufaquæ facitbabitationem fubCancri tropicodifficilcm,Allere imf ex parte caufæ agentis,inuenitur fub æquinodîiali : âlprêter illam awe p ^ teriæ,quæ maioris efl potentiæ ad calefaciendum;igitur fub aquinocw ^^^,.;;fii no impoflibilis habitatio. Patet antcrius fumptumtquoniamcaufa ^S jjuSiPj uehemêtiam fub Cancri circulo efl folis redus,Öd ad petpendicuIuin’^Qi^ quemradijadangulosredosrefledütur,quifuntomnibusaltjspoteti ^jqi^ cum femel tatum in anno fiat in eo Ioco3fcilicet fub Cancri circulo,bis .^gt; nodiali, fok uidelicet adprimam Arietisamp; Libræ pattern accedente- ^jodJ*' alia (uti diximus) ex parte materiæ uocata ab eo cauia : quofft^expeft^^^jjli* -quod poft maximam ad quemuis locum habitabilem,folis propinquaö uit raaior fit,tantôt maiori tempore perfeuerat,quanto locus magis ad w |jj,C*''’ git: unde longiores tanto æftates fiunt, quanto loca magis funt meridio jpjiP' igitur in noflro climate,quod ab æquinodiali ferequinqj fupra 9^’’®’® jiin'Y bus receditjCalores poft folftitium quafi ad trimeftre tempusextendant ) ,^ titudine triginta partium ad quadrimeftre : fequitur ut fub «quinouia p fex menfes protendantur,quo tempore altera fit propinquatio : at^ quot;^iti’' ferè cötinua inibi eritexæftuatio,iiec quatuor inibi erunt fibifuccedwo aiü^’*' pora,fcd uel unum continuum,uel odo:ÓC fic tollciur animalium » P, gt;nbsp;||i feruatio,quæ per quadruplicem temporS uiciflitudinem afijs in IodJ.^® ^^ funt rationes quas uere demonftratiuas Auerrois exiftimauit: qux efficaciores prima facie uideantur,fi quis tarnen acriusintrofpidat,’’^quot; gt;pü^ deinhis,quaminillisade(reuim iudicabit. Nam ut dcmusillisplusetaq ƒ funt,nó plus certe habebunt,quam loca æquinodiali fuppofita, co in anno ad uerticalem pundum acceffïonis,diredionis radiorum,cX nbsp;nbsp;j^jf.

redosreflexionis, motus^demûcœli partium uelocioris,debereimpe^f^5 ^jjaK non ufqueadeo tarnen probant calere,ut inde in totumarceant habitat nbsp;nbsp;nbsp;||((

31iæadfunt(utoftendemus) répugnâtes caufæ, adeoep potentes, “tno^^j^dii.f betare caloris acerbitatem ualeant,fed ad modum quendam Óf f^P^''jj^iiilt;'’ re, qui fit animalium uitæ conformis, præfertim quoniam (utfupenus nbsp;nbsp;,^[^

non ficuti frigiditas,ita ófcaliditas uitæ inimicatur,præcipuecœleltis, ^“ jjidi^ nigna^,quâtum ex feipfa eft,ôf uitam potius affcrt,quam a ufert, fixât nbsp;nbsp;u^

Cedorccete^ii foils generationes,ex receffu corruptioncs, tefle Ariftotelejproueniu^^ti Muifiew, nbsp;nbsp;nbsp;fubæquinodialiobaliamrationem negauithabitarijqua'mquodprius ^^^|jn;iii

bitatio,qua'm umbræ,quæad fep tent none innoftraregione uergun(,a ^^^^^jj

-ocr page 119-

flt;^ç^^^[ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER SEPTIMVlt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^i

**^»10 D °^^^ ^^'^ Cancri circulo : ibi enim non habftan propter aeffum^nec ''S8Cnju|-^^®’^.®’8'*5‘ “^®b^®*’uat*onibusinnïripouus uideatur^quam ratios fl^ufiisfo^P®***®®*”^^“®”* probanti: tantum abeft utdemonürationibus **'^ne ’^^^*”®^*^olt;^uni putauft Auerroist quem non modo non demon« ^’^e.v/^’'®^’^^®® ^^^^^ rationes attuhiïc, fans ex his quæ dicta funt poflet ^^^^i^^’^^æfentennajueritas^ ipfa clariuselucefcat, altius ex« ^^^“««‘»qw’busfitjUtfubæquinodiaiipofTithabitartExperientia ma *0 ^?jîotb *^**^^ ^'’æ ^^^ ^*^^° funtjalias a!i)s magis minus ue mcalcfcerejon

H %ti f^'^æP^sperpetu Horumcffecluumcaufa,aliaéterra tantum, CaUditdtiipev *^‘’'aftrbV^^P“f^^®”'^ft’’Cs inpræfentia dimittamus : cœleftis uel excœlo, teflitonedufe J^nio*’' .^^^^f^ucl fole,uelaliquoa!iorum. ReliquajUtparum certa Kdri£, ''’'''s.Ctti'’*^’’*“®*^ P’^t®*’™“tamus : cœli tantum motum, folemcp confide« ?'**^u ?”*.®°*“ calefacere uoluit Arißoteles : quod fi uerum eft/equitur ut ij*'*^’Mt ?^'^^’”°y^^u’’,^a ^ uehemêtius cakfaciat.Verum quicquid id eft ca pNirn a ^^° quot;’^^^ nobis iaculatur,id adeo exile eft, dum terram attingit, L ^en ®®^“® propofitum attinet,uix efticere fenfilem uarietatem pof« pö(QQ*”'^“°‘^‘^O''icturcœlum,maiorem minorem ue intra femetipfum ca CaUmotutqM ï:r'‘^(^u°^q“®*”°^“’’3udquaquamfufcipit,iinófladuiuuin refecandares ^lt;*^ cdleßa l*''tMït*’’’'^”®^^°^ V^^jcalorcm quem ininferiora mittitjinfe adu habet, enediedtw. l''^\’iih^l^”’’^ ^’ * ^’^ q'^^ ^‘*’“^ ®°” P’“® ^° media regio incalcfcatjUbi ue ^’‘$lt;iioito'*”’^^*“^*”°“®^“*‘gt;™'^q“®^ “^* uimillam excalfaäoriam,quo ue« -°°'^^*^“®^®°’f^‘*”’ quot;^*“*^^^^ q’J‘’ uelocifïïmomotu,contiguurn i^Vtr?^’8®^”‘^^cum rapitjipfe^ ignis aëra pariter contadu fecu circum« r ”^^™^Jicatutjnon magnus deorfum pertingetcalor : uis enim illa ''’''^fupej ^quot;^»^^æ uniuerfoadeftccclo,quum mins benigna^ fuapte fponte ’'’’’‘«.Bi '^^ ®^^'^ii^^3non tam eximia eftjUt exurentem calorem hic ualeat ge« ?‘'’’0tu^^°^^'^ ’^W^modum attinet, ut concedamus totam ignis fphaeram ad

^ S'’iuaIe'’’®‘“quot;’“°^“’»P”*no non uidetur quomodo calorem ex hoe motu con ’ï“^’”^ ^^ poflïdct,quum natura fua ignis fit calidiftîmus» ^'’'quot;'Oiif *'®^ ”^®n’ confonum uidetur, utfimili uelocitate tota aëris fphæra q“^™®*^™ fcimus quacunque agitetur uelocitate, nunquam *''**’%* ^®’'®’‘^®^®nidentia ipfa rci,Sc Anftotelis autoritas oftendat,media Aërisreghinet ^*'^L'*^?’'^®^®*”V®’‘fr*8'idam,ipfoetiamAuerroë confirmante remane« didfemperfiU ^*^(itQ ’^®**^“öiaratione alienum fit, aërem hunenoftrum in quo degi« 8^ f ^ali(,^’”™’8’*® uelocitatedrcumuolui: alioqui neque fcctor,neque pe« , *nt.p ƒ , ^»^^‘^ nequencbulæaut nubesdiutiuseandem ciuitatem ob« ‘’^''^®‘0ïn*”PC’‘^cnti™us,ita amp;nbsp;aëream illamgirationem fen« ^p’Jep*^^^^^® n^^ue hic, neque alibi fiat, difci poteft aërem circa nos non ^^^te/'^^?f^'' ^’^^S'^djUt nota dignum calorem ex eo motu uel indipifci pof« P%ïJquot;^ f ^'^^quot;Jæ® ”®”funt,relinquitur unicus Pheebicalor,in quem hu ''^fol '^^æfdcalons uarietas polfiu Agit igiturin unum magis quam in alium Solqud rdtione }**I^^^q“^^®^ proxitnior,uel quiamagis ë direëloradios in eum iacit, ealeßccredicd^ ’'%j^,'“^‘’®’‘^fpgt;dt«amp; hoc duplicitcr:uno modo, quia dies funt noëtibus fw. ^^Ihl,'’^ quot;’^^Q’ qnod pluribus talibus diebus refpexir. Propinquitas pa« Solispwpirn ’quot;’'gt;Ctto^'”'’^^^®caciaE:fiquidcm fole inoppofito fuæapfidis (quam augem qwtAi, ^^'''quot;'it h^^’^'^^'^^^j^nm maxime nobis propinquet, maximum tarnen frigus *^^%j ®^®q“nntur igitur du ar caufæ, mora fcilicet amp;nbsp;direëliotex quibus ^^pUjj**’^“®’^®® 'nhocquxfitonataeft,dum alius hanc,aliusillam cfReado« ^f^^^fe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Auerrois, amp;nbsp;ante omnes Pythagoras,diredionem ceteris SolKdJpeÜKi

Wati,quam bis in anno fub acquinodiali habitâtibus fciebant euenire, ^re^ta^

b 4

-ocr page 120-

91 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10. MANARDI E’PIST, MEDICINALIVM ^^^^

tantum ibi caloris efle iudicarunt,ut in totum habitation? prohiberet. C®®]’’^ Sclhmon, cenna ÔC Ptolemäus,plus moræ quam diredioni tribuére, dupliciafl hoc ’^^ dumexperimcntoimpulfi» Primum,quoniam una uel altera poft mw*“^^ calor impenfius nos urget, cum tarnen tune à uerticali puncto magis quàm % ridie,aeque uero ut totidem horis ante meridiem fol fit lemotus. Altcracxp^f' ^ cßjquoniä apud nos æftus maiores funt,fole ultimam Cancripartem w^T,,«!) fubeSte,Quintili uidelicet menfe,quàm dum Geminos,uel primas Canal P ^p, Maiouidelicet amp;nbsp;lunio,illunrat : licet in eadem fit uel maiorediftantiaano^^^^^^j tibus. Quod certe non aliaeuenitrationc,quam quod longiore tempore a j^ÿi incalefcendum difpofuiuTametfi igitur fol eos qui fub æquinoâialidegn'’^’|^j|)u anno è diredo profpiciarqamen quia totidem horis fub terra latet,quoti^^jji^ minatjamp; ftatim ab æquinocfttjs,longe magis ab illis déclinât, quam à tqs,ut 2.11b. magnæ compofitionis demonßrauit Ptolemæus,amp; i. lib. næ,parte fccunda,tetigit Auicenna,cum minus polft diredio uel dus P°P .^(ii tas,quam perduratiodequitur longe maiorem elfe iub Cancriamp; Caprice ^ Ioæfium,quàm fub æquinoâiali, nec fub hoc tantum,ut prohibereI^r^pei' poflît.Eos enim qui fub folßitialibus tropicis habitât,uel circa eos,fol t ‘^jj^jffi^ cutit,ô^ co tempore longiores nodtibus dies habent, nec cito ab ^o’^^’P^'ö*’ J dit,adeô ut duplex mora cum dircdioafpcdiuconiungaturrSd ft quid ut ^^ tusdandumeft,caquo(5nondeeß. Subæquinodîiali uero una tanœnj^ ^p effieax caufa, quoniam fcilicet fol bis in anno ad perpendiculum radto®^^ tit : toto^ anni refiduo non multum ab illorum capitibus fubmouetur, j^up etiamfumma partium cccli uelocitate. Quælicet caufaepoßintmultuin) ^^^^pÿ dam tarnen alqs multum remittuntur. Quarum una eft,quod cumquot;““^^^jp/ «bi fint squales diebus,ex abfentia folis m ultum tepefcit caliditas,quxt’^ ^^^gt;i I fentia nafceretur. AdquodfiC illud facit, quod nullibi quantum fub^q u^^fj* I ab horizonte fol nodu remouetur : pra-fertim eo tempore quo redillm’ .^i: j diosmittit, fcilicet tempore duaruxßatum: ad nullam enim partem tune ,^y|k | fed per mediam exadiflime inter utrunep polum uiamprogreditudqu® inqin* climate contingit. Tantum enimhorizonti cuilibetintcmpeftanooep'T ^^ I £cquinoc7tj tempore,quâta eß dimatis latitudo. Altjs uero t^’^P®’^*®ƒ.* ^^ I quätaeßlatitudoregionis,fimulcum folis co tempore dcclinatione.n

' * (quam fuprà tetigimus) quod poß punda æquinodiaüa, quæ illis j,ßaK‘* ciunt, magis déclinât fol,quam poß folftitium, quod nobis unicarow^^'if fed duabus illis longiorem. Addit amp;nbsp;Aponenfis aliam caufam^aperre p^|^^^ pugnantê,quam iudicandam tibi 6C tui fimilibus relinquo,fcilicet radio .nv tore apicem terræ ferientcs,non ita refringi, ficutialtjs in locis,ubiin co ^ cidunt fuperfleiem. Adhocctiam facit,quodibi funtduæ hycmes,in pilin’', utranque amp;nbsp;xßatem tantum tres menfes intercedunt:quofit calidæ eße non poflînt,ficuti neque hyemes multum frigide. Non a• gt;fr exiguo fpatio, magna poteß ab uno contrario in aliud fieri permutât' '^^^eü perueniente æfiate, frigiditas in aërem a' præcedenti hyeme imprena^ «'fii' tota abolita. Videmus enim apud nos hyemes ultra tres menfes

' gus per hyemem in aërem impreflum, bona etiam Vcris parte perleu praïterea fententiae experientia ipfa fuffragatur : refcrt fiqmdem Nico a ^^ ƒ tinus infignis mcdicus,conciuem eius quendam cognomêto 7 , ’^Xj in India longo tempore fuiflet, affirmare folitum,habitafic ^®’” , , ubi effent duæ hyemes,8ë duae xßates,quarum nulla multum inca excellerct. Affirmât id amp;nbsp;Lufitani, qui noßris teporibus (ut mpenus . ƒƒ ua,ÓC antiquis incognita nauigatione,multa xquinodiali fuboita loca p q^

-ocr page 121-

(Ju^jj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER S E P TIM 7 S» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^5

^illM^^^‘’®9*®^^'^3UCTa funt,omnes aduerfanorScorruSt rationcSjetfam

fi^^mtr*^** u ^°”^putarunt. Sub Cancri enfm circulo 56 Capricorni, fi ui-^’^qn ^^^^ï^^^^^abitabibajquae maxime diftanta feptêtrionalibuSjnon

'^Q* '*^*‘ ^‘^’^ ufpiam,quonJâ Lufitanorum naufgationes torridam uo^ ^''Nïii i?’’^., ®habitatonbus tefiantunSub æquatore uero funt loca fan's Zondferrit^ ^‘''’’»U ’^^»“^^babitationê diredioaut reflexioimpedîtradiorS, quia ex labitatoribus H^%j 'i'^'”^^’^ “‘^°^^*^ uident,quinee eos ultra modum æftatibus caiefacit, refirta.

*® ^Ll ^’P^^.^y®*”’ pwecefliunec multo têpore durât caliditas,quia in paucis

A^t m”®^® ^°’ déclinât, amp;nbsp;cito ad punctum aliud,hyemem quoep faciens,

P'’dbo d P*'°P^®’'^^^^ hyemes uiuentiS generatio tollitur,imó mulnplici fcc^

•''’(«n j’^ï^Q“® fingulam hyemem, mox uer,dehinc æftas cito coniequi-^ditel- ^P^’^ ’^°^ femel generator, bis generari apud eos poffit. Maxima l'*''''^iiin '°'”^’^quot;^’^ valorem fola facere non poteft, mii cum mora plurium die«

'^*^^^' ”^^ mora fine propinquitate amp;nbsp;diredione : nam unius dici

ft '°^^'°f^ ^^^^’^^ ^“^’^ poteft, cum fit à propinquitate,diredione SC ^8iu 1 . ®’®^ “^‘ tarditas motus in faciedo frigus,exiguu ibi moments ha !■ ^to ^°^’'’^*^ 6cicndocaJorem fub æquatore, aut paru,aut nihil operator*

J«f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ueritas amp;nbsp;caofa,quare fob æquatore fit poffibi h^utînt * ‘^’^'“*^'''’P^^quæftionis aggrediamor,an fcilicet fit babitatio têpe Sub£quinoâi4 ^)^in ’°““'** Auiccnna feqoentes,non folum ibi habitari,fed effe æquS om li an fa habitat j^''5pr$ ^^'‘'^‘^P^nem nergens tempéraments* Ad qoodcredendum,uel ea ra tiatemperdto, i?^tch^'''^^'’’°^^^^^’^!‘‘ï^'^'^ P^tibus perpetuo interuallis, fibiinuicem nodes ^tqp P.’''''‘*”tugt;‘iideo fieri,ut quantS ex folis præfentia calons,tantum ex ^tiijj^''®gencrctur. Cuuationi nonnulli Chriftiani ita manos dederunt,ut j'’'’cn(j°^°P^f3‘^‘^’^putannt,quæirf^3cris librisdelitiarS appellatur. Petrus Pdradifuiuolud

Sifiio ’J''®‘l“«“'Conciliatore appellaJ’^abam (quam amp;nbsp;fopra tetigi) ra* ftdtis,

Ï'^fïferr nbsp;'^^'°^ ^‘^'^t minus quam a! ij s in tó folares radij apicem cône

^ n, ’'oro '’''^‘^'‘’°^^^^quot;^“‘’' E'ob boe tantä efte inibipuïat tempcnem,ut hu ’®inte”*^'® ’°^®8«*»«rêtur, quæ fecundi modi ab A uieena pofiti æqualitatê,

(C^tefl °'’”’“ bumanas têperaturas exadiflIma,nancifcQtur.Ego licet ration ç ^bmç ”^^ ‘doneis addudus, non maxima ibiefte intêperiem purem,ad k''’'^liii''*?5’^®P^“® •ncfi'narc,qua'm ad frigus regionê illam puto : ex gemma

loT’'’’’'« f ' ^””^ cotingente ad uerticc diredione, amp;nbsp;ad perpêdiculum radij r ’•gt;ietó^*^?quot;8“^o*^”'®“^®’'®flc’^jone,moltSomnino incalefcereealoca pu

U^WpCf'^ ^ '^^’ ’”0’‘’gt; ^lijs^ in contrariS faciêtibus fuperius recitatis, uigor ^’§^(CS)j(- - mollisrcddatur,efficaciores tamê uidenturcaloris caufæ,uelut! per ^ftefG^^^^’f^’^®”*^’ ^ ^3u^æ côtrariæ,quæ no agendo potius,quam agêdo

ipïdal 7 ^‘^^‘““'“*‘^*bæc de habitatione lub æquinocltaii dicta iint* h'k'^i tir 1 A*’’® ^‘‘æ^tô attinct, Auicen.aperta fentêtia eft;poft loca fub æqui^

«h'^n’^“^’'^’^^'^^®^'™’exadoeftetemperamêtoproximius,eoquodibi Tempn-dtißi^ t ^ûl f*'”’“’'^'*’’ ob diredione, ficuti hi qui in primo morât ur climate:neq; mdhdbUdtio, U-^gt;hi ^^®^®b propinquitate,fleur qui in feefido 6C tertio : fed neep cógclan

J ^‘es,[^'’^''^’^“'^‘’ioftintquinti,uelinmaiorilatitudine,folemn!mts remotS li^iSlè^^ ^'^''^æ fententiâ fequutus Aponen.homines in altera tantS con |,■^’^J^^’'*^®®^**beacocli^nclinationecollocauit♦ Répugnât Auer.i. fui Col

^^^oorum,quod quidam dicSt, quartS dimaefte melius quinto:

Ü *’'*^li|)jï 1 ^°’’0’‘U*”, quarts amp;nbsp;quintum dimata dixerit têperatiora. Et alio '^^‘Gfj? 'ocogt;tewas naturales in calore eas efte,quæ funt m ediæ in latitudine, ^101ij||)?*^^’’'biprapofucritqutatum,cius mediocritareprobans ex tempera

'‘^ntiü,quod ex colore é^capillispræcipue dfeitoftendtEandemquard

-ocr page 122-

94 to. MANARDI EPIST. MEDICINAtl^”^^ præfogatiuam confirmât Ebumafar Alpharabtj, utfcribi'tMofes morum, dicens homines ibi tarn perfedius cætcris loqui, ficutpe^f^^ 4^^F figura5ac forma funtjóómagis temperaii. Omnesauteex Galenow’^^j^iii^ w opinionem uidentur, qui tertio Aphorifmorum dixit, quod zona «*^^oi^ « bens temperiemac media orbis terrarum, eft quæ per Gnidum ^'^r ' nir^'''^ * amp;nbsp;quæcumç loca ab his non mukum uel ad Aquilonem,uel ad ^? Apieif'’';«; « runt. Etlib. fecundoialubrium: In immoderatislocisnonfitexaui « ratum corpus, Et paulô infra : In noftra regione flunt muka corpo*^ ^eft^*,|| quot;nbsp;in hac regione quae latitudinem non paruam habet, id temperatiflim^ », eft exadie medium : ut Hippocratis patria,quæ æftate amp;nbsp;hyeme », to^'magis Vere amp;nbsp;autumno, Egó autem, keet non ignorem qi’^'^^ fani!^^'^ fecus quam tot,talescp uiri amp;nbsp;fentire amp;nbsp;fenbere : feiens tarnen nihil o ^,[]i ƒ ritate,ea præ oculis habita,dieam libere quod fentio,Teneo contra om ^^jj^^jw climafextum legerim,fententiam, temperam5to magis propinquam effe habitation W temperdtißb quam fub quarto aut quinto climate. Ad quod probandum pro ^yK^LgfiO*’^ tmimêjjc. nbsp;nbsp;communi aftrologorum fententia,principium quarti climatis, quoop

uocant,eire inlatitudine triginta trium partium ÔCduarum tertiaruma^ tis : hoe eft,tot partibus ab æquinodiali circulo remoueri,Ex hoe»y Jjii^^ : fiat ab aquilone partibus quinquagintafex, amp;nbsp;tertia akeriuspartis:æ » ftra latitudo nonaginta partibus côtinetur,quarta uidelicet parte C C C ]^i5p^ partes quemlibetcirculum aftrologidiuiduttexquorurfum

pinquet æquinoâiak,quàm ardico polo, partibus uigintiduabus a on ^,^f|gt; akerius partis : amp;,ut fequens eft,non fit medium orbis terrarutn,kdüi ^^q^od^ partibus undecim,ôd tertia akerius partis. Siigiiur id eft temperatinnnn exade medium orbis terrarum, ut uoluit Galenus : uel id quodeftme düH gitudineô^latitudine,utAuerrois:euidenter concluditur,c!imahocqJ^ .ƒƒ effe temperatiflimum. Sed dixerit forte quifpiam,Galenum P®’’®^ non abfolutetotam hanc terra quartam portionemintellexifre,fcdiota quod habitatur,quam in feptem climata diuidunt aftrologi, quorums^1(1’' medium,tria ex utraque parte climata relinquenszeodemcp modo nbsp;nbsp;nbsp;^^^^f^

ram mediam in longitudine latitudinecp intellexinè,non abfolutc,ko ï^^ fpectu,quam t\ oiKv^/^iuu Graciuocant.Atprofetfióquifquisiddixenj^^^^j^ xifie forte’uidebitur, reuera autemnihildixerit. Nam rogoquidin ^^'P ^i.^, ptiformis ifta diuifio faut quid firmi habet ÔC certi f Poftet enim quisæ lt;^^(^ aliter quam neoterici,itafecare, ut quod haccomputatione eftqiwtw, J fet,ut Plinius ex quorundam placito computat.Pofletin odo,ponetgt;np JUt fet in pauciora pro libito fegmenta habitatum à nobis orbem ^*^y^'^LéiiI'F’i fionibus fadis mediam non amplius fedem quartü hoc clima pouidcfo' tius rei natura fequamur, uidebimus^ clima hoe quartum,non propter^ ^.^ in medio numeratur,mediam quoque naturam in calorc SC fifeo*?

caloris maioris minoris ue potiftima caufa eft (ut fuperius eft ofienfum) ^ƒ norue folis ad uerticalem pundum appropinquatio, uel,utuoluitAult; ior anguli,quem radius folis terra uerbcrans facit,ad redum P^opiW® ^ hominibus quarti climatis, fol fatis propinquet, angulum^ illisfaciatqu ^-^^v feptimiep comparatione non mukum a' redo differentem, fequiturcaef Clinïdc{udrtum tius qua'm frigere.Sed uide qua’m fit ifta quarticlimatis mediatioimaging^^j^iJ nunejjèmediti. quam in re. Spatium quod à feptem climatibus includitur,eft pytium

quartarum akerius partis : principium enim primi eft in lautudine part u ÿ cim, amp;nbsp;trium quartarü akerius partis : finis uero feptimi quinqua^tapa ^ mediae akerius partis,Cum igitur medium quarti fit in partibus jff.atert» ^^^

-ocr page 123-

pJftijj, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER SEP TIM VS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

'*^’*'^fhT?^f^^°^ ’^'®^ ^ princ/pio pnmi,quod eü in partibus 12. amp;nbsp;tribus quar '''^^^(utf “^P^*quot;P^”^® ^I’ ^ feptem duodecimas akerius. A fine uero feptimi, ''^’^'^tpe^P^”^^ *® ^^“®) ® partibus quinquaginta, amp;nbsp;medietate akerius par ''^V^*'^^® ‘4-ó^fextam alteriuSjamp;,ut fequens eft,fit propinquius feptimo ^tttiiu'^’P.^P’”“®^“®™®^^“’*'^^ duo^iedmas akerius. Et confequenter 'quot;^’^^ifu r ^^*^^^^'* ^’^^'^æ dimatum,partes ij. amp;nbsp;feptem duodecimas alte« ^''’’*ii(|^.*'^’®^^“æï®ttiæ«ufdcmintcgriinterualli,quod }7. partibus amp;tribus ’«f'*^^?quot;^ ^°^^'f^^^*’^bfit^ abeius iam didi interualli medietate, partibus f^^^'^no ^P^®”’^^^'quot;' uicefimts quartis akerius : medium nequaquamdiei me* f^^^ui”’fl°^*^'^ ^'^* poteft medium, cum nee fit medium totius latitudinis, ^(l4a?°^®® ””^^® roagis quam ad polum appropinquet:nec fit medium 'quot;’quot;quot;’W j ?“’’®“‘“*°**“5^*’in abdimatibus feptem introdufi, fed ad fepti* ad primum. Ad horologia forte recurretquifpiam, di* ^'’’*’lio||Q'^’*’ P^^^^ fenfilem horologiorum uarietatem diftinguantur, quæ in ”’'’gt;lêi)i^ ^®oötu digna confpicitur,in toto^ difcrimine differentia trium hora* ?''’%^^’^*^®“‘^^“VuiusdifFcrentiac dimidiumhinc, dimidiumilkncquar* ^8t4^’ï’®^h’b«fcobhanc caufam mediocritatis quandam ueram ratio* ioA^jnj .^“^‘l^®?^quot;* habet momenti:fiquidem ipfaper fefedierum p’^tw^*^’^’®’**^*^^’^^ nullam habet uimad maiorem minorem uecali* '^’^ ^ kibuendam. Didar^’t enim ratio, quantum eft ex hoc, ut ubi dies k ^quot;’iad'^*'°'^'^ maiores. Contrarium uero experientia ipfa teftaturtquo ma* ^quot;feiJ ’.^“i^Okemuergimus, ut dies maiores, ita maiora frigora inuemmus. i \^ ’*’J^^fhierum uarietatequartum hocclima mediocritatem poflidetï ^Xnu?®'® kiaximam diem habet horarum ferè 14- femis,in qua quantita* «’’’^ nbsp;nbsp;.*’’ ^^' ®”8’ poteft. Quod ft' quis omnino con tendat, inter totam

P’*^^^ conringit,hanc effe mediamicerte amp;hoc praefen .quot;““^æ^deprehenditur, quandoiam innotucrit 24- climatum habi* ^ J '''feijjj ^°^hlifumpto principio,ad earn ufque regionem ubilatitudo eft fe* ÏSli(J^’’’^»^®'entia^ maximæ diei à minore in hoc interuallo eft duo* ^'Mtij f^JkjCuiusmedietas non 14. femis horis, fed to. amp;nbsp;8, continetur, amp;nbsp;in ^®lt;»ä *^”’^ partium côtingit,ubi quæ nunc Dacia dicitur, amp;nbsp;ea Britanniæ Dticu: I^Jiiiit r æ^æk^kuncupatur. Quæ tarnen regiones non proptcrea tem* Scotia^ u^^^P°““®®8®kdbusfrigonbus infeftantur, ficutiquartum clima ca* 6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®Wa,qu»toti climati nomen dedit, ita uehementer calet, Rhodos.

^^P®’'^habitari.Mauritaniam quoque,Aegyptum,Siciliam,atque t'''*^^^*’^®^^*^’^®’'^°facet,ultra modum fcimus incalefcere,hominescp ^ ft''wi^^*'*”^^mediocri temperatura longe femoti. His ego tum rationibus, '’\h**'^^ k^^^ks,rccedere à fummis illis uiris coadus fum : de quo fpcro f r^kdtCjöiapudeos impetraturum, qui non tantum dicentes, quan* J^’^®P®®^^“’LQuicquid uero alq uel fentiantuel dicant, fuftç deq? f ’%?'^‘kportoclima quod per Romam uocant, licet minore calore quam clima qtènttm l^^tH^’kiUongetamenmagisamp;ipfura calet,qua'm ut mediocre dicipof* ^uod J}« ^». /^^w .’k^fkmmagisquam inaquilonem inclinât:principiumenim eius pn! f^^tempt ’’'%,^ökoucmpartium fubiacct:finis 45. femis, medium 41. amp;nbsp;quar* ratimnone^c, f ^^{^5*^ hxquo fit, ut ex alia parte 48. 00 très quartas relinquat, arque • *^ ii^ quartas à uera medietate fecludatur : quæ diftantia eo in loco unius 5’'^QiHf*f®^®»^®c®ß uarietatem diei maximæ in horæ medietate confii*

’^^kö j^^“**^^®9'*kur,Auerroim amore propre climatis fedudum,quan “Wo quarto, prætulifle omnibus quintum, ueræ quidem mediocritad

-ocr page 124-

tempericset co

06 I o. MANARDI EPIST. MEDICIN A L1 M ^ propinquum,non exade tarnen mediocre. Qiiod ü Auerroi in fuo Keu*^ ^ jj^i» reSC capillis habitantium, non alia exre fumptoargumentoicutnonWi jii* cUmiüiï^cxti meum,hoc eft fextum,cundis præferre f in medio exadiffime lêptf”^*^*®^^ ius quam incolimus,quartac orbis partis fitum,Icecundiflimis campiSjS”’ _ƒ collibus,limpidinïmis fontibus,pilcoftffïmis lacubus, falubernmis flu®^ ^^ /

modittu. '

rridaniKftuuio tumjpræcipuecp fluuioru rege Éridano,qui ueiuti mans uicariuSjtotiusO' ƒ rum rcx digits ces^magnis nauigijs ad præclan(îîmas urbes,quæ utricß inftdentripæ,’^’ ^ ^Marotte. Dortat. Inter anas maxime emicat Ferraha, natria amp;nbsp;alumna mihi diled* Zjn


Tarcaria

portât. Inter quas maxime emicat Ferraha, patriaamp; alumna mihi allen ^^ , mecnium decorem,fiue uiarum redam ad regulam latitudinem, fiucfl’^|(gjlt; tiffimas ædcs,fiue augußiffima templa,fiue copita, fiue fora, fine poquot;’^(j|i(p‘’’ tnaria,fiue agn' fcrtilitatem,fiue ccclifalubritatem,fiue fuburbia, hueuiW -^ pulifrequentiam, Hue uirorumrobur,fiue mulierum pukhntudinem,* ^ nia, fiue artes uel fellulahas uel liberales, fiue togam, hue arma fpenesJ ^^^ quantum excellât, proximisannis Alphonfo tnuidtflïmoDuce,totior ^yji’' uniuerfæltaliæ,re ipfa apertilTime demonftrauit, duobus potêtiflim^ho ^(d tra paucos annos fuperatis. Ingrederer camp urn laudum Alphonfi Du^ ^(|()iigt; magnitude,quae maiorem tubam quærit,mc abfterrerct, cognofceren’? ÀJquot; terfam,ut meis humeris, ita præfenti cpiftolæ non congruere. His ergo o ^^ noftrum clima reuerfi,dicimus id cxade medium exiftere in hacnofl« ^,*

définit inquadragefimamfeptimam amp;quartam alterius portioncffl,»‘ af dius eius pundus paru recedat a' quadragefimaquinta parte, quæ®^“‘^ nfjl’*’' naginta partium, in quas facilioris computationis gratia,quarts huius 0 J tudinem aßrologi diuifere. Veram igitur medietate habet, amp;nbsp;a' re ipian3 abhominum imaginatione, metiri dierum fpatia cupiendumîquantu® ^^ fiat à polo, tantum dißat ab æquinodiaÜ : fed amp;nbsp;medium exiflit incoipst^^’jC)quot; in tota hac noßra terrae portione fatis comode habitatur : quod

cri tropicum amp;nbsp;Ardoum circulum iacet.Diflat enimCancricirculusah .^’'^ diali partibus paulo minus uigintiquatuor : totidémque Ardous dreu n^^j/ quare rémanent inter utrofque,partes fere quadragintaduaeîquasfip^ jji^ fecueris, uidebis fexticbmatisfpatiü, utnufep dimidij partemcapere.Q^ ^plt; ratio mathematica demonflrat:demptis enim à lines extremis panibuS)*^ tionibus,pundus qui in tota linea médius erat, in remanente etiarn P^^'^^jt^ remanebir.Si enim ad altcrum extremorum declinaret,fequcretur ®’'?’’.^ extremo portionem,quam ab alio fuilTe fublatam. Facit autem médius 1’1 J* annitempora fuumquode^ habeat temperamentum: nee tantum gus,uthabitatoresgelu torpeant: ncctantusaeflatecalor,utcxsfluent.

- mi Cigleri,qus olim in patria circa temperamenta noflræ habitationisi^j^^jyiH; fum,in quibus tantum à me probabitur improbabitur^,quantaabs tep’ rcprobatumueiricognouero» Vale.

ExhofpittonoflroBudx. vii. IdusSeptembhs, M. n. X*

EPIST» II» Ad Michaclem Sandannam Chirurg“'’’’ de nominibus morborum in exterioribus corpo# ris partibus euenientium» ^ j^jif

■^Säl ^’^ 3 me petis Michaël, ut fane non facilem,ita his qui eófflO“^^ dendimodum fequuntur,ualde neeeßariam, utconfufond” j^ num,earum affedionum quæ in extima corporis huma®'y icontingunt, fubmoueam: amp;nbsp;quo Angular nomine apudCr^^ud’ • tinosjbarbaros^ Medicos uocêtur,figil]aiim exponam. W^^

-ocr page 125-

Cj’Slice ' I' IB E R s E P TIM V s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;97

’Îe^'^ obii*^°' ^^ ®* huiufccmodi nominum ignoratione communibus media

^^^^ *^®“’ nomen apud diuerfos autorcs eundem femper gt;Hitj^’*ciSjj||-^’'b'^ntur : quum tamen,ut inferius late patebit, eadem uox

^^tu'^’iteo^^^’^*^medicisplerunqj fignificet: quæ res mul %h''’’’'ilw ^*^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cômunes medicos cum dico, cos intelligo,quos %!)'''’’’inpp^^^’^ uocare poflumus : quoniam uidelicet totam fuam medi Medidex com

1 '^hf'''’Wer ’°’’®®^®^tcgt;fedinchartishabcntóC membranisfepofitam:ncc ment^rio, * Pgt;li^Hejqj ®*^tioni alicuius morbi fciunt, nifi nomine prins habito, remea

ƒ ^P'^^ ^ ^*’^’‘*s requirant : quum neri medici, ut qui methodo artem ''löa ^^4'iii^’quot;* nominum curam habentes,morborum fubftantias atquc ''isv^'ltenf^^ ’^^^°^“^*°^^quot;’ gt;nqu«‘ant,cquibuscuratiuas indicationes ’'gt;^11^1180 °^^^’^9^*’’2ntjquibus inftrumenta inueniant morbos abhuma ’''‘«0 '*o«n^^'’’^’°^’ ^ ^li ^nandoqj ad libros recurrunt, non tanquam cae W. I^um p f® ^nci ad cos ucluti ad indices permittunt,fed ad limam ratio Iom %a’û -^PP“®®^®®, fcriptis non tanquam dominis parent, fed ipfa potius %i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^^^ profequendas intêtiones trahunt» Et propterea Audio eis

Petg^gen^®°’^^“s nomine à prioribus medicis uocatus fit, fed fub quo

^ X'''’^ Pj ^f^59Uot,qux uc eins curatiuæ intentiones, 6^ quibus fint auxilqs ‘»ti'^^'Whaft*^’^'’® autemhoc munus eft, tantum^ poteft inueterata confue^ ffiis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f®q«untur,ludibrio ferè caeteris habeatur, nee portint cum

^^^^'^^^“® medicinalibus agere, nifiSó ipfinorint morbos pro* ^*^^’’’^’®^ ^^ proprium, ut illi appellant,caput fingulos referte,

W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifta exada nominum notitianecertaria :illis quidem, i^otitidHomi^

«ibi Xn æ?®f^t • bis,Ut portint cum reliquis inire colloquia,amp; de curan «umqMtenM ty Mc^Q t'**’’’®‘Vt igitur tibi morem geram,operamque fumam iunio? medidinecefa iiif^feri?*'®“^®”»®’’^®ïocofö humani corporis feruato, orfus,ut mul- f^^^ k '^iJel^*’®*’'quot;'®^®®ofW“naffcduumcxplicabo,quiexteriorespartesuel

^^ Morbis in capitis cvte,

xS» AA *^ ^P^’^go aLatinis uocatus, à Græcis Towf« in plurali, ucl Pomgo: «H|Ï wicit a^quot;*^ r?'^ ^ Haliabate non inepte furfur : fiquidem ÔC uox grxca totv^-«, ucl tiw’l’Xiï'***- ’'^»’P^’^®^“*”P^’*^“æ^’*quot; enimquafifurfuraceac fquam '^rve/xens^ ' t'HödÏÏ^^’'^^^^^^ eorum refoluuntur,quihoe dedecore dehonertan Purßer. |it*^*’**i« amp;’o^^^^^° tefte,rarius in barba,aliqnando etiam in fupercilio, 4^°'’’^fial)ö ^^ 3rexgenera funt Celfo:uox utraqj græca eft : prima à uub Alopecia. t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’r^æ frequenter eo morbo, ut fcribit Ga!enus,infcftatur. Secun«

^ w''^ g^quot;^':’^.*^®3cuiparslæfafimilis exiftit,tefte PauloSC Celfo, qui addit opbiafis, |)^’®cai)it?^*^***®^^“°’’“™ digitorum latitudinem excedere, amp;nbsp;ad au« Pöinf ^^ frfpere : commune utnq^ ertc dicens,quod emortua fumma fe,'^^ro '*”*^*^**'^’'’^* deinde excidunt. Auicenna 6C Haliabas, illud tó^«luan?*^^*^’°P*^’*”» hocTyriam uocant:qua uoce quandoep omnes Tyria. ij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°^’quot;P®’® proprie fignificanuSunt ambo capillorum defluuia,a tt''’*®’9hecfe^A^*'^ß®®^’‘'^®^^^‘fr^*-^”* ® Caluitio, Latinis,amp; Auicennæ Caluitittm. ^M^t ^*^®”^» fr* rt'-æ ^’‘^ indigentia humoris,non ex malignita= Phalaovßs.

l^^'^fL^'^'^fr^*'^3^’^3 noce nominat Plinius,quæGræci «^u§a! ÔC kv^ix, '^’^L^^.”'^’’^fr^ti®®‘™»g®nera!iamp; ipfenomine, fub quononfos Saphatum. ^'^^^5^tcm '^~^ 7?^°Mim,fed0^ ficus,amp;'4'Vd^«Ki«,QC ÿ^MSsi^ictT« collocauit. Tinea.

W^fGalenoS^Paulo, cutis capitis cum tumore ulcera foramis Achora,

-ocr page 126-

lt;gt;S ÏO. MANARDI EPIST, ME D 1 CIN A LlVM ^^^^ Cerion. nulenta, èquibus fames manat tenax, non aquofa,fedncc utmel cr^a* ^ achori iimilc maioribus foraminibus,in quibus fanies radiifimilis,inuar a ^ Eicut. cotinctur» Ficus,ulccrofæ quædam eruptiones, rotundæ,fubdiiræ,ru^ dolor comitatur,8C maiori ex parte capiti,fed interdum rcliquo Efydrticu. nbsp;nbsp;'¥ve/}sxniK parum fupra fumma cutem eminent,amp; funt ^A^x-nü»«^»™* a vhly£ilt;ents. lis,quæabigneexcitâtur,fimilia» ^«rôÿfzaTWjfubrubræjôCafperætn up^

Exanthemata, te ulcerationes,de quibus alio loco rurfus nobis eritferrao» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^jii Congregatur SC interdum in capitibus,præferdm pucrorû,aquainni . nydroesf cutis Qi pericranfj,aut huius Ôi oITis: vt^oKitpK^oy Græci uocant, Auicenna phalon. extra crancum:Haliabas,apoftemaintercutaneum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• «icH^ Hi funt affedus cutis capitis propre apud antiques reperd, Recentior ^ Tcütidincs. nes Si talpas addiderunt, quæ penes antiquos proprium neep nomen,nccP j,|^ Talps. nbsp;nbsp;nbsp;turn inuenerunt : ideo à nobis etiam hic prætermitt untune um alijsrecenti

minibus inferiusdeclarandæ,

OCVLORVM MORS h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .

Inoculiscxteriore partediuerfa malacontinguntlprimum quidem n^^^^j.. Ttirtixis. nbsp;nbsp;nbsp;feu coniundiua membrana fit 7tégx^is à Græcis uocata,apud Auicenna^ ^^

QpbthalmU.

Chymofis.

Conturhitio. batio, uel uacillatio uocatur, OC non uera ophthalmia. Eft autem Im® dj,(ii*' VdciUatio. cumrubore, SCpræternaturalicalore,ab extrinfecusoccurrentecauM^^.^,^ mo,uel puluerefaefta: quæcelerrime foluitur,fubmota quæearnfecittä ^^j^^^ enim permanentior eft, 6C abfque manifcfta extrinfecus occurrence öj}^ oifi’^^jitK nominatur à Græcis : }(ÿ(tia)enp tune uocâtibus,qu5 fortisadeoe ^^ matio,ut utracp palpebra intantum peruertatur,ut uixoculosopcnant’^j^ oculi fupra nigrum ita extollitur,ut id in pluribus locis operiat. Auicenna Ji* Uppitudo. bascommuniuocetriahæc generaophthalmiam nuncupant, amp;Latini V^i nem : terdam tarnen proprio nomine uocat Auicenna AIguadamefijU

damegijfecundam ucram ophthalmiam» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, j^jÿi* Fit in eadem membrana parua quædam excrcfcenda^quæ ut Homing)

fimilis eft his puftulis,quas diximusappellan 4vd}gt;«KM, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^jjiP

In membrana uero,quæquoniam fimilis cornu eft, Cornea i!0«Wgt; Ttea^Hibut etiam affedus proueniunt» epAvK'naveu/ uel cphvKiiiA« uocant Graeci^*^^^Î - i^ cornets. nbsp;nbsp;nbsp;tiam,ab humorcaliquomembranæ tunicas fubexcoriantelAuicennauci’jili Phlyóltctki. liabas puftulam, ficuti amp;nbsp;Celfus. In eadem uocata cornea, ulcéra ‘^‘“ j^jji^ Vlceracornets, quibus Auicêna fcripfit cap.cui utulus, Deexituris oculi SCcornex» Pau \^gt; efte genus dicit, SC particulates difFcrentias plurest quodenim cauumj^^j,^/^ Bothryon. purum eft,jßfi^jvo(/,quafi foftulam dixeris,Auicenna anulum uocatScc^i^^ Calonia. dusse minus profundum,Paulus ns(Aaitia,AuicennaLilirnie.dertitiniP^^^,;;' Argemon. ^pop. Auicenna ei nomen non reddit,Serapion Achymon:fitid ^ö^^^iF exteriorem etiam locum occupanSjita ut intra Iridcmalbus color, cxtiS^.^,« Epicttunut. pareaLQ.uartum,quodfordidum,impurQ,6CcruftofumcxiftitjaPauIo‘ jijlui

ab A uic.aduftiuum uocatur, a Serapione Au fume. In hisautem ulf®^®\^ alias,maxime iapfus eft Auic.feptêfpecics enumeranstquatuorGaleniS“^^^^^) quæin fuperficie dicit côtingeretcum tarnen prima 6CfccGda,non inter u ^^^^jP leno reponâtur,fed ex humiditate corneæ fieri feribat lib. i. decaufisfy®Pgj^ ut ueluti per nebulam,uel caliginem,uel uaporê,uel fumû fiat “‘^o^^^ùp*^ ta ad ea quæ profunda uocat,pertincât. Error hic in tertia fpecfepriinilt;”^^^ cipue detegitur,quæ dubio procul nil aliud cft,quâm idquodàPauloarg*^ ƒ Arabumeom^ ter profunda eft nominatum: fed fuit hoc Auic5næcum omnibus Araoij^^^ muneuitium. mune : quorum ferè uitium,ut ficubi unusimpegeritjeliquiabfqueiudi ƒ

-ocr page 127-

’’Hll^jjf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liber SEPTIMVS» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9^

to^'^it nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ^ ^’^ autem re fequuti reliqui uidentur Serapioncm.

^''^^’Hjliâh *^^°^^^æ '^°'^'^‘'^^* fieenim nominal Paulus, Auic. rupturam Proptoßf.

Definitur ab eodem Paulo cafus uueæ tunicæ,ab exefu ®^“P^“'^ corneæ contingens. Si exiguum fit id uuæ,quod Hi^' ^ **’^^^^'*^ufcaecaput,uocat Paulus ; Auicenna amp;HaIiabas formi= MyocepMxf.

’Mn.'*’^*’^^®***“æjidjluodcgrcditur,slt;«^A«#««,idcftuuatio,abom» staphylomit.

^iPi'l P’^’‘’^m,adeô ut fuperpalpebras cadatj/xHÀPf/, ideümaium, i^^don,

’’ «»^'‘’Moa^k ^“°^ficaUum obducat,HA^,id eß clauuSjdicitur»

*^^ % “^cadem cornea pus congregatur,’VOT37rvôp Graeci dicunt, Auic.fa Hypopyon.

^^’'æ”’P°^ corneam. amp;nbsp;fi redditur unguis fimilitudo, *'§!’°lgt;iüiA ^^n*”’ ‘ï^®^^t*amnomenakeriaffeduiàCelfo SC alns adfcribitur, o»yx. 4^î‘^“»ÎWïinius»

'fitS^tveopet, id efl cancer : tenduntur, SC rubent tunicae, Ciffcinoma, n %raj?^’“^^P°’^^ufcßprotenditur.Haecfuntquae corneæ accidunt mala» n^’'®iH^^’®®quot;°^ membranæ,idcftconiunâ(uæ uocatæiimulSC cor^ j'*‘)4^“'^®l'*®^°®munes affedus eucniunt,qualiseßqui \^a-cpctyiM à Hypofphas l'^ex» '”^’Wôramp;ti dicitur : ea efl uenarum ruptura,ex idu plurimû cons gma.

^ ^t •W?®?®*’I®“'®3 parte ucluti fanguinis punda demonfirantur» Ga=

' n ^'5Ciu^ .?''®’9£‘'lt;’8f,hoc ^^ fanguineas effufiones,appellat, a ^^’^tto ff ^°^’^“”’ Tifd^vj.ioj/jquafi alam diceres,ungulam A uicenna nomi pterygion. o • ^'° ''^‘^“°^3 quædam adnatæ membranæ excrefeentia, à maiore ^^Ctf ^*””ona,ad oculi coronam ita procedens, ut quandoep pupillam h ^ûQn^ ^^8uem uocat.Verba cius funt lib, 7.Vnguis uero,quod '^^vyiop » vngMs.

^’^^”’^”’^’^^’'ulaneruofa,oriens abangulo,quænonnunquamad » ^?^5^^tii° n^®®*’®^ officit, Sæpius à narium, interdum etiam à tempora t • *“®^’®’“S8cncrafacit Paulus.Ex colore quidem albam,rubram, Generaungutî. ^ ^Piiita”''^^^?'^“'^^quot;’’^ mollemæx annexione ad membranam hærene

^ %nonun‘'quot;’8’^^3nitatemcamrecipcre ait,quæfit albior, tenuior, adhæ« LS®ïlni^*’^ ^^’quot;^ ‘^^^^*’*'‘ '”’^* uidetur id quod Arabes febcl uocant, ^Iptcieyt ’^’‘“’’^•wc'nbranac eßalbugoab Auicênauocata,cuiusduas Albugo.

‘^'‘^ uocari nebulam : craflàm,quam albuginê. Quam NebuU. ftomii_^ ('^non perfede) fumpfifle à Paulo uidetur,fie loquente : Cicatri- » k ^'M**^'?^^”*P®*’®*^® appareils,quægénéraledcatricisnomcnlcruat, « ®’’’II)e(li|,^®^*'’“'’gt;cbuIa: alia profunda, quæ AdV«»^« nuncupatur, Halias »

* P^®®“® uocat, Latini cicatrices amp;nbsp;albuginem,pleruncç tarnen leucoma.

^^^'^’^^^^^’'^ nominatæ à Paulo ovuyvaaSt ab Auicênabotor, Synchyfu.

^ ß ,*S‘^'^^f“P^*' cornea albedinem,fupra coniundiuâ ruborê api f ^S° nbsp;nbsp;r ? ^^^‘° inargemOjSC ab ipfomet Auic,in tertia fpecie exiturarS,

*^^^5 m ^®®®® quoque interoculorum affedus vfzJU/ap fcTTKt'asKai/fjquas Hymenonepa^ ^toh. '’’®^“®febelliones,ucl infurrediones ; inielligo autem earum najla.fcs.

IpteiJJ^f^'^^^tuberantiam,

°^°’^™ membrana uuea uocata, nonnulla eueniunt incom A^vihis uue£. *'’'^'amp; h™° ^^ *^^ foramen ,quod pupilla uocatur,latius fit,quam erat na ^'’’’’’’»ïü '^q^^^^^quot;''^^^'^’cennaalintifar,Græci fzvcÿ5/«(n(/,Latinipupillæefs ^^ydnaßs. P®»iiO(J? .’‘^^o®«nuocant : aliquando conflringitur, conßridionem pus

^•^Igt;an( ’'^^®®®5P3uIuslt;;iôilt;n//,idefltabem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Phthifis

^’^quot;’'fufFup^°^ ’fl^^° '^^^o pertinere uidetur afFedus,quem ^^^^(VjK« Græci, Hypochyma. Wiilioijƒ”®®’^®^^^aquam,uulgus cataradam uocat, Efl autê,tefie Pau® Su^ußo.

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•Rotum lentürum inter corneam SC cryflalloidemcongelatorû, Huic

-ocr page 128-

loo 10, MAN AR DI EPIST, ME 1 C I N A11 ^''’ .^

c^MKout4. tam fimilc eft id quod Graeci uocant yh^Kuiiet, ut aliqui idem

men fint res diuerfæ. Fitenim glaucoma ex mutatione cryftalloidisa 8 ^/ detur Auicenna glaucedinem oculi uiriditatem uocaffe : quamuiscoc^P^^^ y deuarietateoculi inferibitur, de naturalibus potius qua’m de ^^*®P*uj|iftr ram funtoculoru coIoribus loquutus fit :capite tarnen de deftruuiont

comatismeminit,eiusnullumdicenscflemcdicamen» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fdiiiS/

Sunt præterea alq affedus qui ad totû oculum uidetur P®*^®*lî J^ilOT Atrophü. cis «7yolt;^«,quafiinnutritio dicit : qui quotics fit,totû oculum uilnorCj hoceftjdepreffum magis reddit. Auic.profunditatêoculiuocat, Celius ^^ Ecpicfmos. oculum. FitÓfecótrar»jUtnimispromineat,fcx'zrtilt;r/xJ//uocatPauIus, ^iiH* Euenitetiam toti oculojamp;quâdoqjpalpebræ maligna ulceratio, 9^^ nbsp;nbsp;nbsp;,

Anthracosis, perambulat. Paulus ccvöfaxüKnj/jCelfuscarbuncuIumuocauii. , ^k Carbunculus. nbsp;nbsp;Eft etiâ totius oculi 3 fed us ftrabofitas ab Aui.uocata.Paul.sf Strabifmus. modo refolutionêmollitiê^ mufculorO bulbu moudiSj modo cóuulno |jiigt;* Rcfolutio. Accidit etiam exrefolutione,-^iAviny Græci uocant,utoculusncqu 4 ^f tendipoflït,necomninoconfiftat,fedhueatc^illucfinedeliberatione^ .^(^P Acgilops. Habent SCoculorumanguli fua mala:horum non Icuecftj^yf^® ^jji^ uocatum,ab Auic.garab. Eft autemabfceffus inter magnum angului» J^ medius:qui fi rumpatur, SCindiIigcnter tradetur,in fiftuIamucr^gt;^(F r^pinyâides. uCc^protenditur. Haliabascoruum nominauit. Plin. Iib.20. epinyult;“^ cit ulcus aciem hebetans,8C in angulo oculi perpetim humor ®®”*’quot;^ jjijsn Crefcit interdumin ipfomagno angulonaturaliscaro,adco

lEHcMthis. diducipatiatur:interdum ultramodumminuiturïprimum

Rhyas. fvit/lct Græcinominant.Auic.additionemalterumjaltcrumdiminulio

lachrymalium uocat.Haliabas primum gada,fecundum fluxum.

Ad hos quoq; angulos fpedare delationes rheumatum ci,pituitæ curfum Celfus, PJin.delachrymationes,aliam rem putaueui ^ Tipiphordt. phoris.’SCcertelatius patetepiphorae nomê apud Graccos, coprebenM^jif^ cuncp humiditatu ad oculos delation?, fiue per angulos,fiue per nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^jgiat'’'’ idcbrym^. nbsp;nbsp;Eft SCubi Plin.Iachrymofos oculos nominetjSClacbrymâtcs.Nûudta^j^

mas uocant. Videntur aliquando anguli uclutierofi,’i^‘ff**‘’**’*‘’®

PALPEBRARVM AFFECTVS» ^^^^^j

Non pauciora quoq? palpebris,quam oculis nocumenta co^tlo^^ -ta!'' cum extra modum crallèfcuntcum rubore,8CcaIorCjpiIorum^pI«fi* yy niions, 'difi^^inyGræci,filac Auicenna,Haliabas palpebrarumcafumuocat, nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Sderophthalf adeo duræ fiunt,ut difficile moueantur,dolent^, acfinchumorerii mia. lt;p'3-x^uiM Græci, Auicenna gefTe uocat. Prununt interim abfqut ^^fn!^i quot;X-crophthaU ^n§oif^hp(M Græci nuncupant, Auicenna oculi ficciiatem. Paulus ia |j^jj, mu. cpivKpiilt;iugt; de ^h^ocp^a/kiu/ inter morbos oculorum,non palpebrarum,cc» ^ ^mphyfema. nbsp;nbsp;Interdum laxo quodam, SC indolorofo tumore crefcunt : ipt^vmpitc cennainflationem nominauit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^aHquot;®

A ccidft etiam aliquo ca Cu ut palpebra fupcrior,aut tarfo inferiori, aut ^^ p^ Ancyloblephat autcomeætunicæ itaagglutinetur,utaperiri oculusnonpofntlff'i/M’^^jiflp)’' ron. lus,Celfus cù/KvKsS^î^etfiii^ inuifcationem Auicenna uocat. Supenof _^^ idgophthab pebra ita quandoeg conuellitur,utalbum oculi non tegat: Aä^W*^ jp^^ rinos oculos habcntes,qui hoc patiuntur,uocant Græci. Auic.afccra,»r Edropion. inuerfaiionem. ideminfcrioricontingit,2CiX7jgt;c'?rtopGræciseft‘ ^jjfiii^ j?forophthal=^ nbsp;nbsp;nbsp;Fit QC in eis pruriginofa quædam fcabics, ^-uçoifl^^iaitu) uocat

mos.

mia. quot;j-oioaSivm ßÄiifxpx t^ Kvuirpui^j! KccvSvt. Auic.fcabiemSCpruritü, Halw H^^iji

-ocr page 129-

LIBER SEPTIMVSlt;


ICH


C’^Ptitudo q’^'”®^®^^*”'*'^®^“®»®^ 9p(%fi»#lt;«hæcpaflîoàPauIodidtur,d Trachotn^^ B’L^^ afpcntas intantû crefcat,ut têdi uideatur,^^«^^^ ab eo« Sycoßs.

Auf ^^ d- ^ Latinis : fi antiquatur,amp; callQ obduciijTvAwcnf, Vniuer Tyloßs.

U^ ^ttia^'°”^d^^ Stable cap.cóprehendit, Haliabas fpecies pruriginis facit»

“*fuperiori palpebrae pinguis quidam,grauis^ materia, ^Ï^ ™’“® ®®*t» leues^ pituitae curius, fed afliduos mouet. Paulus

üe^^ftt^ ^5^elFus'ueficam,Haliabas fciffuram appellat» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itydlt;ittsueßc4.

'’ j’^iQiaF^^r’^locumtuberculumparuulumnafcitur,quodàiïmilitudi«

Miby^iy, *'ominatur,amp;à nonnullis 7raólt;lt;«,ab Auic»ordeolum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Crithe,

A’’'Pd» ”^'^ ^^'^diffimile nafcitur,diuerfae tamê figuræ,mobile;fi hue at« QN''^’*'’tiir ?’^’^‘®lt;'® ^^cis, à noßris amp;nbsp;ab A uic.gr and o dicitur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;chalazion.

K^’'Igt;tri .• ^*®nônullæpalpebrarûaffediones, quasnôfacile cßapud Grando intw

A ^UcatA •^^’^^^ eßquxdam carnis pußulofa eminêtia,quam ob fimi« ^^i^-

b' ^UhtA/r p*''l^orü : nee ad alium effedS quam ad a-vn5cn^ referêda uidetur» R’iorus. i’’*l*f ate ™^’^’*’’dicut eße carnem möllern intra palpebrâ, à qua fluit fan Sufati. hi ^^''’’gt;nerunX^’**”^*^^æ^ ’“*^ ipfomet Auic,tefle,eß ad feabiê forte referêda» gt;ii^'*quot;ldcet ^k flP’^^ui adgrandinemreferendus eß,amp; uocati alintifac,tu« ^‘‘ßi^* ^irepr’^°. tionc,uel pituita,uel aqua,ucl nigro humore geniti:qui nó ”’orbus,fed fub generali tumorumdiuifione reponendus,

}r'^'''lt;liint8{ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;meminit Paulus»

?’^''’W ^”®P’'P5ll’’^wn* fui morbiuel dedecora. Aut enim concidunt,6C r^odecordpU lt''’'’'''ïii«,A^’*’*^^^*^®‘’^»'’®’ #«*^«wpaffio uocatur» Auic, cafum pilorum lorum.

oaturalem ordinem augêtur:Paulus uocat ißuspijc^ffipjCA ^adaroß!. ^I’ïcqitó nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’dditos pilos» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iJiilphoßs.

“ ondeoculorumexterioribusmalisdidafintïadauresaccedam» igt;^ydoßs.

Dyßrichiaßi^ P^tfiej nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ MORBIS AVRIVM»

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;languis,modo pus,modo uermiculi t tcluttTjófJb/it w7« primu

^X«*'^^^f‘'^»®‘’utGalenus : Diofcorides autem ^üo/fowT« : ter« Ci^'l^inr’quot;''*®^’^ Latiniaures uerminofas hoe ultimum uocant»

'^ i^ctn P ^^’^°’^ uocant Graeci vTpf^trte^xwyTK.Deefl aliqua eius pars,8C »óAs 'ibperfarcota: ^'’’’'dea' ^^ß’’^’^®l^'’®'-'^’^^3»T'umorespoßeasnafcutur,SC7^M7jc/l«p uocat» Golobomotd.

Parotides^


NARIVH AFFECTIONES»


[^'’elicih?’î’’^’^“®*’™pfopfw^ äfFedum patitur i interior duobus,ô^ qui^ li^ ’**’cin^^ *”^^^ uexatur : alterum o^Mviiuf, mÂvTiBp reliquum, Graeci S^ polypus.

quot;’u^tosueluti pedes inftar animalis polypi uocati,has Oz^M.

v”l’Uniconcrefcit : illud ulcus eft putridum ab effludione i^horita **”*”^‘“’’’P’*®'® cruftas,6C odorem fœdum habens» Ad alterum ®°’’^’’“®referendi funtmorbi, de quibus agit Auicêna capite in« ’’’otthoidibus alcarnabct, 6C ad polypum Pauli farcoma»

U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^E LINGVA»

d^-^lin^'^”'’”” ^^euenit,quod Paulus cwKVÄoyÄuKroii uocat i fub hoe bre« Ancylo^loßoü A^'’'^^^urjduratisjdiminutis^ membranis lingua continentibus,aut abbreuiationem linguae uocat»

”“ ^^ tumor cum inflammatione praecipue in pueris,j6ct7faioü Grae Bdtrdchos. ^^^’^’’«'^quot;’’«ocant» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RanuldMn^

*1 ^uotj affedus accidunt : refolutio uidelicet,conuulfio,excellens ma# gw, i 5

-ocr page 130-

102 ÏO, MANARDI E P I S T. H E D I CI N ALIVW gmtudOsprominentia, ußio,rhagada,amp; tumor um omnia genera, de pria capita feripfît Auicenna.Sed quia nihil peculiare,nec propria nomma B* ideo à Graecis prætermifla quu m iint,à me quoep non aliter tradabuntur»

GINGIVARVM AFFECT VS» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

^^ g^ngiuarum morbis 7^»A(lt;Af,SC t^sÂiAs à Graecis enumerantur ! uf^ Pcmilii. dem fimiles,fed res diuerfas fignificantes. Eft enim,ut inquit Paulus,^^^»\(j* Epulis, fulus circa gingiuasfadus, qui nififolutus fuerit,fuppuratur. 'éotA« uero ,^ dem definitur, fuperflua caroex inflammatione in extremo molari den^^-’ edfi locuso^ lor quandocp 6C febris iungitur, Cclfus parulidas (licet corrupte in nulgat'^j^j^^v mendatmr. bus parotides legâtur) tubercula quædam dicit eite in gingiuis iuxta dc®*^ tia.Haliabas auralcm dlud,hocabulem uocat» Auic.beralem amp;carnema^*

Sanguinem quoque cmittunt ulcera,corrofionem, fiftulas,raghadaçf^ tur,excarnes,Iaxæue fiunt. Quaeomniaquum fatis per fc nota fint, nihuâ^ hoc loco de eis dicemus,ficuti nee de labiorum tumoribus Si fciffuris.Sw^ nas oris partes conuertemur,

DE ORIS VIT11S internis» ■^uJ Aplthif. nbsp;nbsp;nbsp;In his mala adueniût ulcera,pracfertim in pueris,«lt;;i9wf Græci uoeant.'» ^f^jjf;,

trâflationelibri de medic.feeSdu loca,corrupte legit afeæ» Quæ autalba?quot;' j^jjj aut nigra funt : interdS^ cruftas,his quae ab igné fiât nô diifimilcs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jjl)gt;

quafîdcpafccdojinguamamp;palatûcrodunt. Auic.alcolauocauitjHali3b3S ^p In intima uero oris parte, ubi gulæ ÔC afperæ arteriæ principiumjpa'^'^“ ,;;' Gargdreon. Græcis ya§yxpiàgt;p dida, ueluti plectrum uocis exiftcns : Ôi. iuxta earn u®®’*L (ÿ quot;Parifthmia. ta •^i^ijct«. Gargareon hic, fifludionem àcapitefufcipicns,Iongus6^t^®(j.^^jjf don. Kiup uel «tow,id eft columna,uel columella dicitur. Inferiore dus paric^*'^ .^/J Columdhioris. bicularifada, ^lt;^vZ«,idcftuuaî ’^i^piet ueroinflammataÖ^fuperauw .jt stuphyle. uocantur. A uicenna parifthmia, amygdalas : gargareoncm, uuam ^^^f*ùf Antiddes. propterea caput,ubi de affeeftionibus utriufque partis agit,de uua,amp;dud’‘ ()U, TonfiUd:. gdalis inferibit» Parifth mia QC eorum inflammatio, à C eifo tonfillæ nomina

AFFECTVS FACIE I» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^jj,

Ab ore ad facie trâfeûdû. In hac fiât diuerfæ uel paflîones,uel dedet^’* l^i^iùiooïis. eft,quâ oris diftentionê Cclfus,Græci xoowf/ azr«lt;rf«o//,Auictorturä ”^ jjiioi'^ Cymeusf^d^ nbsp;nbsp;Sub oculis uero,quod uox ipfagræca defignat hypopia,quæuo’^P^ ƒ

fmus. quidem alteri fimilis eft per quam affecQû fignificamus,quê inter oculn®^ j^i^ Hypopid. rauimuSjin quo fcilicet pus iub cornea uocata tunica côtincturtfcripturai ^^ uerfæ funt dic'tiones/icut amp;nbsp;fignifîcato:haec enim per 0 in feeSdajSipf*' ƒ^fc fyllabafcribitur,V7n)7rv«,amp;apurcdeducitur: illaper t intcrtia,ófinfe^‘'^^j(pü*^ éc ab oculo originem trahit, v5Ta7rt«,quafi fubocularem diceres,amp;dcim^^^^jii‘ tius faciem quam Ixdit : quum contra alius fit inter malos oculi vodjes n^^xpffl‘ dus.Sunt autem v7iÜ7nct Iiaec nigrores fub oculis contingentes, a fangen ^^^iJi ^ugüldtd. fis uenis exeunte, amp;nbsp;fub cute permanente, fugillata Latini uocanUnec nbsp;nbsp;^^

tantum,fedquacuncpparteobidumcaroliuefcit.Dchis cgitAuieen®’ pite cui titulus eft,De fanguine mortuo,amp; lentiginibus magnis,ó^ pan®®\^,^ Fit præterea in facie à craffb humore tumor exiguus 51 durus,uocatu5 gt;(0* jont'hus. iov8o9, Celfus Si Plinius uaros nuncupant» nbsp;nbsp;Fiunt 0^ a-vKÓxfleii 9^’^“^^ .^jft^

Vdrus. tiæinlocobarbæjfitenuis SCacris quædam ueluti faniescraffishumorm^' Eicus. tur : Ficus Latini uocant,de quibus in ter capitis affedus fupra loqmW ® ^ EenticuU. Fiunt amp;nbsp;lenticulæ toto quidem corpore, fed præcipue in facie, ÄC® tp^Kos. mulierummoleftia,^(t»»fuocantGræcû nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^0*

-ocr page 131-

LIBER .SEPTIMVS*


»05


^c 'V“^'^^“’o» infedio,quae fxpius ex mora in fole,aliquando ab alia non

^(ig^ ^'’^t,i^N^*i^«fU0cant Graeci* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EpheUdes*

’*W9»»’® püd3 dixeris ud uarictatê:alguafcn A uic*n3cupauit* sa^a.

*’’'^Ç^®^'®®‘’'* ^^ »»0^^^ infedionê quandâ,qua uaria amp;nbsp;quafi pSdis qui^ ^*A|gt;ü^‘^^“»^»’»*^^»Vcrnicata uulgódicöt, uaricgatauolcntes opinordi d’I’M y ’’•^^*» ï' duobus locis,cap.uidelicct de Kebikengo,id eft batracbio,ód Hii^’ quot;»ft ni5dragora,pro Higmatibus legit albaras* Sunt amp;nbsp;aliæ faciei defœ lo nbsp;nbsp;nbsp;'^^^’]uû fint ceteris quoq? partib,cômunes,inferiusloco fuo tradabunt*

|^ • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;COLLI M O R B I,

SjWjÄ®’^®^^®“‘^®'^“*quot;* Huieproprius quidam accidit morbus, quem

^'’Hm . ’^^ uocant : noftri hernia gutturis,amp;^ gutturofos qui eo morbo de* Hernid^tUimi '’^'»(14 '*'^’^§us botium.Eft autem tumor inter cutem SiC. afperam arteriam,in ''’Hih*^®’®°‘^°^“™°’^’*^»ï»»^™®’'^»’»^‘P^P»*^»^’9»*æ*»»® fl»*MlfejincIudttur: ^ii^(|.*^’’’»’»»Celfus,minuttsoflïbuspili immixti,adcó ut ad apoflematis f ^^'*°^^®‘“’ agetur,referri debeat*

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hippocrates inter puerorum ægritudines alterius huius loei af*

lc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’’’^“’ uertebra in interiora defleditur*

^''quot;'gt;5 ?'’^»ft^»*^®dilligrauiores,quibus quodâ rigore neruoru modo caput

’»■hG^ •. ®^ftp^dloriannedit,modo intéra 8lt;immobilis ceruix manettprio

''quot;*''*8(u *’’^^*i'»poftaiorc 7iTlt;w^ö(/,mediü l/xTifo^ówaf/nominat,Noftri có^ Opißhotonoi.

^^Uoce tetanum, Auic»cuzen,ueI alcuzcn*Celfus rigorem* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Emphroftho«

tonos.

MiSe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MAMMARVM M O RB I* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^Ä

’*’’gt;lt;liiHjQ™’®’®™æP»’opt«quaedamamp;ipfæhabentmaîa:namabundat fupra ^'*®Qntr ^^^^^*^ ‘^^’^» propterea amp;nbsp;doleant, amp;nbsp;inflammentur ; carxpywTtts '?'l Allie ^^^’’^‘“^»^0‘Pwßärcafci lac in eis concrefcit,amp; y2''‘^^^'^lt;^ appeU

u '^l’']gt;iiii|)*®J’?*‘’^^’lt;ft»fiipcrfluitatem,hoccafeationêuocauit. Interdumfi fors LaHisßtperßui *^2, •''“““ft®’»»»^*’®’»»«»»^®*««^^^ nbsp;nbsp;magna^ fæpenumero interdum tasercafeatio.

»■J.^ij^iflCffil/uocat Ariftoteles hoc malum,Latini pilarem* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pilo h^ußo mi

masdolerc, ^;ç.j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D 0 R S I MORBI* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trichitifis.

’^rfuft'^f’®9“o^ défunt mala : modo enim extrorfum fpina fleâitur,modo

^’Æ^°®^HiquS: vfôquel xw(^»f,uel xv^rwprimos Graeci uocat,gibbos nybi.

^williAoƒ^/!afJLat^ni regibbos : tertios illi cruoAwi/AieSt Latini obliquos* Cyphk

Cyrti.

Q(j^ OBSCOENARVM PARTIVM MORBI, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^^^,

^’P®^ï®»'®s morbi adueniunt : atmo/ttatg^ quæ fakus quie Regibbi. ^ ’’^^tu S®*®»^»™ft»^“»»»uaforum tentionem cuminflammatione fequcns:amp; Scolioß.

*%to^^^P^®‘*°^5*cc(ret,incurrere refolutionem,aut conuulfionem eorum satyridßs.

’f^oti A^^æ-^^ ^°^^”»’ ^^kriter^ cum uentris tumore amp;nbsp;frigido fudore inters

^•»Oftta'”'^”? ^^’^®'”’^ arfacon uocat, mulieribus quoep faciens communem. Error exempla »^'^su i?^ ®cónjunibusexemplaribus morbum frigidum dicêiibus, quum rium comtm^ Pj^^ , ®'P^duscuenire quidem interdum ait mulieribus,fed raro, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Auicenn^.

?M^ audiouirilis membri eft fecundum longitudincm amp;nbsp;rotunditatem, Pridpißmus, '^ Üt m^^^ ^^^ impetu ad V enerem. Auicenna fcripfit de eo,capite cui titus

®uniot(5- ^®® ®‘®^o»»® äbß^ defiderio, amp;nbsp;de priapifmo. Haliabas priapifs

Tegit ^®®’^»y»’’ft*» titillationem nominauit. iDeflL^’^^P^^S^^’^jitautnudarinópoflitiGraed lt;sf/x“‘^? uocât.Interdû Phimoßs.

»ua,uttcginó ua]eat,Slt; etiâ ^pums uel Ti^f^i^ucmi quibufdS nominat* Penphmoßi.

-ocr page 132-

104 ro» MANARDI EPIST» MEDICIN A1-1V» Gonorrhaa. nbsp;nbsp;Exit aliquâdo uigilantibus fernen nolentibus nobis, j-«w/f«'w' Oniroÿnos. rupto uocabulo gomorheâ uocant» Exitamp;Cper fomnia,ô^ uocantGtæo«lf imaginariam V enerem Latini»

MORBI TESTIVM»

Ncc teßibus fua défunt mala : laxata enim aliquando fetoti cute,taterioi^ fua iêdemanentibus,fit feeditas, quam Amcenna moUificationem uoat, o%i9 gwuni/. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.KC^di»

Aliquando frado uel produdo peritonaeo, in fcrotum corpus aliquo^ ^^ ^nterocek. dit»Etfiinteftiniüj€ri[portio,^7i(^0K»AÜu Graeci,Latiniinteßtnor0rafflic^'

Ruptura.

Hernia.

cennarupturam,herniam,ó^ramicetn» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Si defcendit omentum, ûv^TïAoxÿAàu Graeci, omenti ramicemLattójA^

Ramix, ram leem nominat» ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

‘Epiplocele. nbsp;nbsp;Si humor lentus,Graeci VÉ^öx^AxjLatini 6^ A uic.ramicem aquæ. Hydrocek. aliquando res quaedam feci fimilis, aliquando fanguis,aliquando flawowsi f ^^ à rebuscp ipfis locum opplentibus finguli affedus nomen accipiunt. inter Sarcocek. ro dura concrefcit caro,ÖC treegnsiKvAbju Grxd dicunt,nos camofam herni*^^ Cyrfocek. nbsp;nbsp;Interdum uenae ultra modum repletae glomerantur : wf^f^J^ Gt^ch Varicofusrai ricofumramicemdicimus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nr'ïP''^* mix. nbsp;nbsp;Aliquando plura ex his mifcentur,6^ nomen copofitum affedio forint ^^^

Graecos tarnen longe qua'm apud nos cômodius. Vbi enim omentum iii” .^ Rpiphenteros inteflinis defcenderit, uèt-^o^vi^oK^^luj uocant. Nosinteftiniflmul,ó^üm eek. mieem pofTumus appellate,atq? pariformiterreliquas.

At fi corpora hæc non intra fcrotum defcendant,fed in inguineretenu* 'Ëubonecek. feere locum faciant, üsSuvonv^iw Græci uocant,nos inguinis ramiccm. ^ Rxomphalos, Si uero in umbllico, t/^optqtct^^p Graeci, A uicenna umbilici augmentum, Vmbihcusproi prominentem,Plinius prociduum umbilicum uocat»

minens.

MVLIEBRIVM LOCORVM MORBL ^j7 Sua etiam mala mulierum genitalia patiuntur : dauditur enim aliqi»®^: primo ortu,uel cafu aliquo illud oftium,quod fæpius nimis patère mn ^^^ Rlimofis, daufas Auicenna uocat,GræeiKTpirssJd eft imperforatas,cuma'naturale ^^yfii. oip,cum cafu eucncrit,appe!lant, Eftamp;quandofzvVi|/, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,^;;

Defcendit interdum uterus magis, minus üetaugmentum mamcisArii \ Proptops^ Paulus Tt^i-^ufftp, id eft cafum,uocat î Celfus os uuluæ procidiflè tuediett' uuluarum procidentias uocat» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,(?!

Duratur Ô^ plerune^ uterustS^ fi hoc abfquc dolorc fîf,cum àiaequalit^’M Scirrhus. magna ad tadum repugnâtia,irxi/^©quot; fimpliciter dicitur î fi minus repugna'^^jj;, Scirrhoma. dC cum mediocri dolore eft, erKi^^upee. confiftit hoc autem præcipuemect^^^^^ f Fiunt in eodem oftio uteri eminêtiæ quidam,modo rubræ, modo alb^» ^, Thymi, abicp dolore:quæ quoniâ corymbis thymi fimiles exiftSt,ôv/zfl/,idefithyn'ir' ^^ ExtoIIuntur interdum per ambitum ueluti tuberculafanguinê fundeof^’,j^ Condylomata, à fimilitudine extremorum in pugno daufo in quatuor digitis nodorum, ƒ J pcfrix à Græcis uocantur» Hæc omnia eodem capite Auicenna coprehendit)’ de hæmorrhoidibus bothor,6lt;^dauo in matrice apparentibus inferipfit. ^ nymphe. nbsp;nbsp;Crefeit quibufdam vvfaqsnjd eft membranofum id corpus quodin w^s di eft,adeo^ crefcit,ut inftar uirilis membri tendatur,amp; ad concubitum

Quibufdam caro adnaicitur totu pudenda implens,amp;in ex tendra inform ^ prominês,quæ à caudæ fimilitudine KÎpKaxris à Græcis nominatur. Dehisag*^ cen,cap.cui titulus,de carne addita amp;i. lógitudine aUakie,SC apparitioneitct^^^^id

-ocr page 133-

v B E R S E P T I M V S.

«»5

i**^furfijs. Et hxc quidem m ulieribus propria,

^''Xlü^'^^'^^^ ^’’'^^^ COMMVNES AFFECTVS, J^’''4t3^'’*’^?^^u*cómune,quodutruneputriufqtfexus uiderifacit: hermar Hermaphroi b%'*iHtt*^°P^“®*’ ^ Laduiappellat. quorS tres in uiris differêtiæ,una in mu ^^‘^gt; ^®*“^o muliebris pudendi,aliquado in fcroto,aliquado in

P^*^ mediSferotû urinaexit.ln mulienbus fupra puden

•o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^duobus teflibus forma prominer, Hæ funt quæ in

’^^®^8“^afi®lt;Siones : in quibus defcribedis fi ebfecenis quoep uer %'gaofcêdû eft,alioqui nulla in uerbis turpitudo, fi Stoicis credimus, wwwfó turpb)

«OR , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tado nulla.

t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EXTREMORVM MEMBRORVM.

(^’#e(!l”’*r^ ™^’^^’'a3pcdes uidelicet ac manus,proprios quofdam perpes '^Mtah ^^^^^® unguium enim radicem abfcelTus malus c0tingit,c^00i'v;t»«4' Paronychia. ^fi({M^ , ®®’^*^«gt;fniptauoce,panaridum,Latinireduuiamuocant. Panaridum. r%U{f ^‘°fo maxime in pollicibus,manus quidem fere poftparonychiam, Reduuia.

,utpropinqua unguicaro iiacrefcat,ut partem unguis ab« ». Nia^’fed uocant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Wnjgf* ^^5fas J^f^^’^8^^® ^O’c^’ltas quædam : AïTifw Græci,Plinius feabros,Aui ^^‘^hri ungues. li nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;kP*^ patientes ungues uocat. , MjJ*’^ z®?!^m digitis peda præcipue amp;nbsp;in caleaneis, tumores quidam cS r ^'^^'^ud ^'^**^^'^ occurrat,in ulcus tranfeunt,perniones latine uocati,græ Perniones. ^°^^8^®’^^^bticatiasdicüt.McminitCelfusinterulcera,necullum Chimetla. ’'oniêadfcribitjfed ex hyberno frigore in pedib, manibus^ oriri dicit.

MORBIS Q^v I CERTAM SIBl SEDEM

^Ijj^l], nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non determinant.

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exteriohbus morbis,quae peculiar? aliquam fibi fedem decer*

i ''^gt;(nif n ”^®^“’ fiquaenim defunt,ad aliquod corfi quæ dicta funt, uel t ''^eR . )'f®f^ ualent. Tempus eft ut ad eos qui in toto corpore uagan^ n f^ge’n ^'''^''^”' ^“^’”'^^* fedem depofcunt,tranfeamus.Ex his quidam ad ‘’%fnjf^’^'’’^’® ’^ ulcéra fpedant.Tumores aut ab humoribus f»unt,aut à ?’'^^tt^’^™ ^^^'^^o^/ub cute,quado^ fub circumoffalibus membranis, *'^''^t^ft'uis, quadoep in medio horn amp;nbsp;peritonaci col f'^^^auir^ ’^*‘”*“gt;Auic.apoflema uentofum uocat. Si ab humoribus, Emphyfom. ^[^•^^^“'^^’‘“^“‘“^Calidi autfiunt à fanguine büno5amp; ephiyiiov^ii Phlegmone. ^‘nefifki ®?’®°“^uocan^ Aura bile,uelferuêti,amp;tenui fanguine,uel ^ h^ ^®i U ®^^®”^®’ • lt;^viri7nK(t{ il li, hi Ignem facrum. Frigidi uel à tenui pi Eryppehis. ^ïaifïkK’’*®®”^’****” *“m®f^ uocare pofTunt, Auic.undimiam. Aut ab ignis facer. dS'io« *W ^' cralfa amp;tenacipituita : a-Ktfgoïi illi,Latini duritiem, Arabes fe- Oedema. ä^*quando fimul hi tumores : amp;nbsp;fialter alteri dominetur, Scirrhus.

'^'‘sefvf ^^®P*^po™tur,ut phiegmonc dominate eryfipelati,phlegmonê Phlegmoneery ^*^ï(w I *°^®*^ ^’ pares fint,pcr copulamcóiungimus,phlegmonemdii fpelatodes. f* ^^'^ ’^ ’°^exêpli reliquos etia,fi triS üel quatuor fit cômixtio. PhlegmoiK cy f^'''^4ru ™fp*’'ndpaIestumores4Suntueroamp;nonnuiIiqui licet fubalü eryfipelas. '*’'*’’oiiiiB nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;comprehendantur, narijs tarnen ex caufis diuerfa fortiri ?'''^''f/ias^ ff A'P^^g^ï^’°”’P^y‘”^’^'^^^°”’’^’^^’’® P3ttium,quasGræciuo ^’*^ervf i *”* ‘?'Ó^^'''Si' enim Graeci uocat inflammationem eryfipelatos Phygethlon. ^'*'' Wda '^ ft ^^™ 'uflammationé. Celfus definit tumore non altum, latû, in

pullula: fimfleeftjPanû^ uocari à noflris dicit,ad fimilitudinê figurae, Plt;t«lt;ö.

-ocr page 134-

I0^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10, MANARDI E PI S T. MEDICINAL!'^*’ j^ÿ

Phygt;M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ovfz«,quod tuberculum à Cdfo dicitur,uocant tumorem qui dtô 2t^^0’

Tuberculum, fuppurationem accélérai» Huius fpeciem Oribafiusftaiuit7ii(gt;'/x/t'tflt;ii')£'^** ^«f“ Terminthon. fra^ adiacet bulla nigra,qua frada excortotio quidam apparet. Hos ‘’® j^jiiii’ Kelcoda pu^ fus hclcodes nomtnafle puftulas:bubonem,fimpliccm corum locorun’^’^j^f’ finite. tionem. Galen, lib. 3. in fextum Epidem» Ttg(jitv8oi funt,inquit,adnafcét^^^ B«Jo. nbsp;nbsp;nbsp;nigræjn cruribuspraedpuefadæ,colore6Cmagnitudincterebintliifi'i’quot; ^;fi’

Auic,fubcap, de Âlthohoino,uideturhæcomniaeóprehendiflè,cuts’”*’jifi!’’ gis applicat peftilentiali:fequêii uero capite,cuius uidelicet titulus tibus accidêtibus inglandulis, ponit curâ huiufeemodi tumorS nó (;^ii’ Doihients. nbsp;nbsp;nbsp;Duritie fola a' phymatibus differ Qt uocati à Graccis Mibüts, aitGakni’’p^y]iA

acutie etiam difFerre diciephyma^ rotSdius SC planiuscfle,amp; fepe ®®!'?(}iiif^ Mbé/n funt,aic,tumorescum abfceflua craffishumoribus gcniïi,qui* ,,-gt;i* praecipue locis cófiftunt:5C funt fan's mites,nifi cum profundi fucrinij^”*’0|,C’' ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iundam habent malignitatem. Auicena de bis fcnbit capite de AldemUf ^

TuruncuU. fus furunculos uocaqdicit^ effe tuberculum acutu/um inflammanonc^ jpj Sunt etiam prope phlegmonem,ut Galenus inquit, carbunculi

, CangrieM. imó yety^fedvx, ait idem Galenus,inter maximas phiegmones eft rept»“^^^ ad mortem ducit membrum,SCnifi praeftôfanetur,praeterhoc 9’’°^‘^%rp’’'gt;| le patiens participa, tranfit quoep ad proximas partes corruptio, amp;nbsp;uita aufertur, Retinet gangrænæ nomen hæc affedio,donec infenfibfl ^^ ^^ sfihdcelus. dum eft membrum,tunc enim à Graecis (rcfixKihamp;' dicitur,a Latinis fy«^ ^pjui gt;“ Syderatio. cenna corrupte afcachilon dixit, in eo^ duos gradus intelIcxit.Q,uan j|jjilt; partes continuas tranfit corruptio, efthiomenon uocauit : quo nom® utunturGraeci,ficutipaulóinferiusdemonftrabo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,, 113 quJquot;''^

Carhunculu;. nbsp;nbsp;Carbüculus ucro,quem ewS^xKX uocant Gratci, magna exparteabm ‘’^(pp

Anthrax. exoritur,hls fimili quæ ab igne excitantur : quandoq? fine ea, fed to^® J^â»* læfaincendatur.Sequuntur unica,uel plures inftar milnbuHæiquibusK^^’^^ ulcus cum crufta apparet cinerulenta,uel nigra,circunftansep caro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

fit,0C nigrefeit, Galen, lib, lt;r. de med. fccundum genera, uideturfub ® [^(jus^

' nerc.Ita enim définit : mÔ^kI eft ulcus efcharam celeriter feciensgt;cuffl»^^_ cunftantis particulx inflâmatione, Auic,de eo fcribit cap.de P’’‘^quot;^^octegt;''Ç‘, Aneuryfina. A fanguine quocp fit,uocatum a Græcis cù/t^Cpvtriaa : noftri ^‘^‘’Pj-rifma,SC matrê fanguinis dicunt. Fit autem quoties aperta ancriacutis r Integra eft.Spirituofus enim fanguis ab arteria exiens in altum cutem a ^^jƒ Et hi quidem tumores ad genus tpAiyiaovuit pertinent. Ad cry upc* ^li^ ïJerpetes, denturaliquo modoreferri,uocatiàGraecis tf7r«w. F*“®f®*^f^’ye(r.

Herpes efthio» fed alteri h umori commixta : ex quibus uocatus tf 7r«ï menus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;acri,quactotam cutem ad carnemufijexulcerat. Herpes autem ump , jj^i^*; J

Herpes miliaris qui folam fuperficiem quafi urit à tenuiore:ficuti miliaris à tenui minus9^^| lida, SCproptereabullulasparuasincutc excitât miliofimiles.AetiuS jijiit rormica. mixtambilipituitam,huncfaceretradidcrSt.Auicennaformicastria

quot;ErrorAtticen. cauit,nominis^ fimilitudine deceptus, quoniam Graeci /^vffisxfifff^^j^jjpeii**'’^ genus quoddam uerrucarum uocant,eodem capite uerrucas illas cu® ^ ^g^o^ turpiffimo errore commifcuit. Quem Iapfum,ficut alios multoSjante^^^ Cß’ lausLeoniceni Nicolaus Leonicenus, in extirpandis barbarorum erratis cenfor acc

fus fub Ignis facri nomine hæc uidetur figniftcafte, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus^S'^ 1

phly^ene. A bile etiam ferèproueniunt epAvK'navM àGræcisuocatæjdcquio

cenna capite de ueficis,6C inflationibus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^„p^jncA,)

Ad tumores pituitæ pertinent nónulli tumores fub apoftematis nbsp;nbsp;nbsp;ji/

cis cóprehenfi,ab Haliabate felaa didi, Auic.nodos uocat, Quorum* ^.;z

-ocr page 135-

•W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER S E P TI M V St nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»07 ^gt;*t(h ^*’^?^*^’'*®^j^*uerfacfuntfpecjes« Si enim ueluti adeps fît^quod confia ’’'‘Wb Z^’n GræciSjà noftris adipinus nodus nominatur.Si ueluti meI,;z4Aixÿ- Steatom^iî ^ftî(’Jo ^“® 'TieHeus nodus.Si ueluti puls,«ôÿf upd ab illis dicitur, Ndicaris, ^Mn K ^^^’”^^’^^”^°‘^* genus in quo res aliæcontinentur, ut ueluti Atheroma. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o^3jUngues,piliJapides,arenæ,on:raca, ligna,car^ Diuerße resin ^f^'lteo *'*’®®^o®emfedt Auicennacapitcinfcripto,Deexituriscalidis:à dis apoßemdtibm /quot;^ .“’^‘''terdübeletfrigida: nullum autcmcftcaputtali inferiptios contenta:,

•9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* *^^^^‘^’^‘“^caput referri pofle uidetur,præterquam ad no

' ^iitq?^^“beleta pituitoia.

ï^\^.*P^‘^“*“°^^’®G*’æ^® ^^^^**’^^ AuicennaGlandulæ. Différât Gan^Ua.

JL '7'M^ia oblique tantum mouêtur,non autem uerfus exteriora ÔC ins Glandule. ^^^®’ßopidumquequendam,dum premuntur,fenfum præbent. Eues ''*'■^’'»3 ^ *^'^^’'” P,’^’'''^ns corporis partibus,fed in bis prçcipue qua; mouen '^’'«(k'7®P®’^'*’usne»Etlicet Auic.ut diximus, de bis fcripferit proprio capis ''^\ta i^'”^*quot;quot;^®’ ®°’'’^*'^em tarnen (quanquam,ut arbitrer, inconfideras quot;'''Mos ^'^^^^'^ intradatude Nodis,circa Rnem capitis quarti Si quinti, inues ^»P’^’*^^“'“lt;^uris dicens,amp; conftridione cum rebus grauibus curari.

k ^^’den •^’’°^“® uulgo uocatæ à pituita fiunt,quæ nibil aliud funt quam indu ScrojfuU. ^ u i'ï’^ollo, alis, amp;nbsp;inguinibus præcipue confidentes, dicuntur à Graecis b’’'w’5’’®’^^*ï^us petris per marinas aquas tranfparentibus, uel a' fuibus Choerades, ^‘'’gt;^*''’®’'^®»öieomorbo frequenter affèdis, Latini uocant Strumas, struma.

^'Icos^ ï’™* tumores a' pituita generati.

^'^’üfij lt;^‘’trxbilisfunt,pertinêt uocatiCancri,dc quibusfuperiusetiS aüquid Cancer, ^fi^^’^*^* ^ Kixjgt;Kivtó(tx'Ta,uéï quia uenae circa eos plenæ,ôc extêtæ Carcinoma, %nt '*®”’^’’“^ni funt,uel quia adeo pertinaciter bærent loco quêappre

Fiunt ab atra bile efïèruefccte : quæ fi acrior fuerit, ulces ^’°®®P®’^tur.Celfus Cancrûà Carcinomate ita feiögit,ut ill urn ab bis quæ jj ^''?5^«ot,oriridicat amp;: ferpere:boc corrupta interius aliqua parte innas ^®“'“®^P®?“ deducit,eryfipclas feiheet,gangrena,6C ulcus nigrum. ?‘9tk..®^'gt;oc’taâmedicorûuulgo Lcpra,uel S. Lazari morbuSjamp;àGræe Lepra. Sue r “^P^”*^®»^®^ '^^^ewTidors, quod earn faciens humor non cd unico Llephantuf, ’*''*)Htj-r ®®^^^f^*^^“®’ ^'^^ ® totam exteriorem partem expellitur. Qui hu ^®*(iiiv ^“‘“»’^‘“'t’oeft fanguis,atræ bilis naturam habens,procedente ue • atram bilem conuertitur,quo tempore fcctidi SC afpedu hor

Cai|^®'**^“®o^ morbum patientes.

^fïb5 «Ï®^®^®'nomine decepti hunc morbö cum elephâtia Aiiic.Sf multoru '^%f ^‘’’®^’ff®' elephantia defmint pedum tumorê.Cauêdum amp;illud,ne

40 ^ j^'l®o('^afecuti, morbö, qui Gallicus uocat, clephâtiâ putemus. NäjUt ins Error circa *®’^®^Cj0ft2demus,nouushic morbus Gallicus uocatus, ut nou used,ita morbuGal

®®lt;^’®'one»CauendS demö,ne quis eadc uocö fimilitudinc dcce beim.

^i®*^^’^'^P*^^’ff'^?’^’^ ^*^“eff,clephâtiâ à Greets dicit,eâdê putet cö mor Lepra Gracoi ^'’'^M ’^P*^^°^^^°‘^^æ^fiquidê adeo fimilis fcabicieft, ut uix ab ea difcernat, rumaUae^lale •W/^^^^OfcuplccSelephâtia carné quädoep totâ depafcat,amp; ad offa ufcp prarecentiorH P^gt;^^^^^f° difcrimé lepræ à lepra nofcat,nó ab re fuerit,natura Græcorû le Elephantia.

S(jJ’’’‘^*’’^®)prç^lt;ï’‘timcQ amp;nbsp;ipfa à fimilihumore,a(ræ fcilicei bilis generet. Lepraerpfora P^^ ®'””’ ^^'^^^'^lt;^S‘^ affines ede aff'c(5us,afprediné uidclicct cutis cd in quibus con^ ^M^^^P®*^colliquatione:ab codeqj fieri humore,id eft atra bile : Diffierre, ueniant, dij^a Pfrltf*^^m^nifedis fquâmis cuté profundius per circulum depafcit, •^MÇd fu rant ue. ^k/*’’*®®yn‘’®8‘®®lafdit,6ifurfuraccaquaed3 corpora remittit. ■ß-jü^x àLati pßoraerfea*

'^iiocahlepra nomê fuö ideo apud Latinos feruauit,quia aliud nó muenit, bies idem.

-ocr page 136-

proprie.

Lepra.

Pfora.

Seabies.

Serbia nomen iate patere.

Error quoruda inAlbarM.

to8 lo, MANARDI EPIST* MEDICINAHV» ^ impetigo. Licet fint nonnulli qui impetiginem uocari à Celfo cotendant : quum o’^Jiiii’ manifefte différât, ficuti inteUecta impetiginis natura facile dignofcetunb'Li, Eichenes, impetigo, id quod Græci As^àJ« uocant, Finn tl ichcnes,tefte Galenos-‘^j^ mixtis faniebusjtenuibus SC acribus, cum alqs crafljs,amp;eeleriterin kpraiquot; ^ biem tranfeunt. Non funt igitur lichenes lepra,fi proprie loqui uolumuSi^.,j, qui idem in feipfum mutaretur, Definitiones etiam inlibrodefinitionumP^jjjji Galcninon effe quanquam liber ilk nee Gakni fit, nee Gakni dogmatis in multis confen^jj^ libru qui inferi^ dunt res effe diuerfas, kpramque addere fupra lichenas cutis, in contr^“%|i| litur,T)efinitio tum mutationem, dolorem, ^fquammarum refolutionem,EßigitunWSp nes medici, une dida, Za;(i^ grxeejeuis cutis infedio, uulgo dida Volatica, quaedui“' ïmpetigoqua net,cumfolauidelicetcutis afpredineac pruritu, impetiginis nomen rett“ •p/ peior fit, nomen, ficuti Slt; formam mutat. Si enim manifeflasfquammas'F x, tis^ profunda cft. Lepra dicitur : fi per extimam tantum fuperficiem ö®^ 6C turfuracea corpufcula emittiq^ta^«: à Græcis,à nobis fcabies uocatunbd f|jf tarnen non omnem cutis infedionê uulgo, amp;nbsp;à medicis etiam multis biem, eik puram QC ueram feabiem : fed quemadmodum diximus in feabiem,aut kpram tranfire,ita dicendum fcabicminaliosfrequcici'nitiP*^.^ bos : ipfaquoep fcabie fimul uel ineadem,uel in alia corporis particulaptf ^ te,ut furunculos,phkgmonas,eryfipelata,rhagadas,profunda 6^ cru^k^ßO-quot; pfydracia,cxâthemata,herpetas,amp; id genus multa, Latius igitur patere 1 ^.^ men apud noftros liquet : fignificari tarnen proprie per inud,affedu“’ j^ ^aófM uocatum,adeô notum eft,ut mirari fatisnon polfim fuiffe apud no^J, nominis uiros, qui Albaram nigram Auicenna*, fcripferint effepfotai“ Græcorurn, præfertim cum kgerent apud Auicennam Albaram n^*quot; „f/*

uia fit ad kpram fuam,«d eft elephantianijaffedio, ÓC quod non fanat*”'® jdfi^ qua:quæ nemo nefeit fcabieijUel quod idem eftpforæ,non conuenire39^^ gj^Iii

cmittere,ut fupra quoq; oftenfum eft, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j'^V’*

vitiligo.

Alphas, tJiorphea. Leucte. Albaras,

Omnia autem hæc melius cognofeentufjfi Aiharas ah Auicen.uoßta?) ^^ pheæ eius fociae natura explicetur, Quarum tanta eft afRnitas,ut to^^’^’Apdci'' utraq? fcripferint autores,amp;^ C elfus uno uitiliginis nomine utran^ wpr^ ^nit Eft autem V itiligo,fi gcnere quodam côprehendatur,fœdus cutis f°,° ’ ^ loparticulæ habitu proueniens, nutrimenium bene affimilare non potlt;^t '^' alia folam cutem inficiqalia altius defeendiqadeo ut carnem quoep los coloret, amp;nbsp;utraque albo uel nigro præcipue colore commacuiet. Pt“quot; earn, quæ fublimior quum fit, folam attingit cutem,fiue albajfiuenigra gt;^ cademuoce xhepop uocant,Auic,Morpheam,Celfus uimuocisfcquiiW^ '^^-r?^ leucam alphon ï nigram,melan nominauit. Altera,quam profundiore lt;nbsp;’, jjf ciSjSC Celfo Leucæ, ab Auicenna amp;nbsp;ferè Arabicis autoribus Albaras ^g(^ dixijquoniä Haliabas kpram uocauit. Earn ficuti ÓC primam Auic, in al , j^jif' gram diuifit,diuifione utiqj uocis in fua fignificata,nó generis in met Auic.tefte, nigram genus efle diuerfum ab alba dicente, eam^ »ƒ fcribente,ut,quêadmodum fuperius notauimus,ambiginon poffît,qu'quot; ^ lt;ftumintelkxerit,quemGraeci AÏTrpew uocanttut uelexhisinteHigiP^L^i^’ parum nominibus fit fidendum,nifires bene fueritexploratatquandoÄ' J^nK Tria fignißea^ men kuem morbum apud GraecoSjd fcabie non multum difFcrcntein,^. ^^ taadiucrfisper grauiflïmum,acperniciofiflÏmum,apud Haliab, feedum quidem, Ä«' * j^/* lepra nomen, bikmjnon perniciofum tarnen fignificat. Et hoc nomen Albarasapud ,^j,if

do«A^9p,modoGra:corumkpram.Et de his quidem fatis,óiforicpIdt3M^^(CS'

-ocr page 137-

fhp^'Sed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SEPTiMvS» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;109

longforem meeflècoëg/tjUtfcilicet ferumcon^

* *^°” ^^’’^ inteHedis fequi foJet,cffugeretun

H^^’’^enn '^”^^'^®’^^^2bileproceduntjadquam etiamrefcrunturuer vm^ie^ ’'«nL''^'ioni ^^^^’^^ latina uocc, quæ proprie aeditiorem montis partem üs 'iW^'ierru '^M'^*^ timorés ißi inftar monticulorû quor undam in cute emii ‘ ^ “^^§0 porra dicuntur, quia quandoque intra fe fila ^’'^P°’^’^®*^^™ radicibus non difllmilia. Graeci nomen non habent

’’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'°”’P’®^’®ïur,fed quanque proprio nomine fpeciem nuncu«

*®^'’^H^ '^ff^ 5“*^cmeasquae fub cute coeunt, infra tenues,ad cutem la- Acrochordo^ kjf P^eqq ^*’*^^®”Wgt;’*Auicennaclauos. Quaeecôtrariofehabent,hoc n^s-Sd '^’'M^ lt;:utein uergunt,Iatiores,fuprema anguftiores,uoc3t (iVfpÿKnxt ^ynnecu.

^^°’^’3m dum attredantur,morfui formicarQ iimilem infe w'^ts’n* ’^’'??’’^°sclauos, Auicennaalmifmar,albas rotundas clauorum ^lt;^^‘ Pn^ntn?^^®’^^9uidem partibus,praecipue uero digitis, plantiscp pedum

|iV*'''gt;UJKi 1 * ^°æ 8gt;'æcæ magnitudine fuper corpus iacens,ima parte amp;nbsp;ipiä *iiiA^^Hfctm°’-^’^P®‘’’»“”dcÄ fanguinem quandoeç funditin manus,8d

ud ?'^^^’P'‘æcipue uero circa pudendacontingens : Grxci8CCch Thymumud iit^'’'’letii ^®'’“*’*“ocant,quonianithymihcrbac capita repraefentat.Aui Thymium. ^^^•li '^*k’ ”^’’^^’’‘* habet litera,tarfecum nominafle, reponiep inter f^^t)f^T’°*®®°^^«’tgt;quodfanicm,ucI material» quanaam(utHc«*

* melius tarnen legemus fanguinem, quoniam (ut fu^ C^'^^ff^caru *^”'* quandoep fanguinem fundunt,

A^Hjn quot;^^“°^ genere funt uocata ab Auic.cornua, non alio à caeteris di ^''”*’’”^^'^ cornuum recuruantur.

ü^ofi fu '’”8’‘°PO‘e différât calli, TvMsf quos uocant Graeci,nifi quod per TyU2 ^ A^’^w ^^^*^'^ ^“° ^““ colore,neque /ponte, fed ex labore obdurata Colli.

i^^’'iaba'^^°^ ^^®quot;’Ipedarc uidetur morbus, quem Auicenna uenam mes venomedem^ hnÏ^ent'*”'*”* ^^’’*®^””’^’'*^' lt;^^^'''^‘'1' uocant,à fanguine atræbilisnas Ctrocontium.

^^^^^^ ^ “^^‘^^ ^^^^ pituita» Vermi quaedam fmilia corpus lt;li^f'il»t) '™?*»9“æô^ locum mftaranimalis muiare uidcntur.6t^ progreffu faciuntcum dolore« Aliqui uerum animal efle inr^^'^'k/^^^®®” ^^^‘ Abhacanimalis formadracontq ^amp;A f^ f^9'^cns,ue! nullus eft hic morbus in occidcntali plaga,frequens V^Unt ^^^P^'^'^pcrioribus, Appellant quidam uenam ciuikm» L*'’^«ifte^f''*^f *^agnos hofce quos recenfuimus tumorcs, in corporis fuperfl

^ Q %hasf ■ ^^’P^’^^æquaedam,ud cmincntiae,uel maculæ : illaspuflulas ud Paßulte. C^M n^quot;^ ,^cfccdationes uocant : quæ licet amp;nbsp;inter fe, amp;nbsp;ab his tumoribus Botbor. hî'’^’ m ^’'’^'^»^*®®rant,abcifdcm tarnen humoribus fiunt, à quibus ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®'’®®’®“® ratione diffames, Harum puffularum nons

ij'%iii i °^ confequentia amp;nbsp;uocum fimilitudine tradi, fuperius numéraux fcM|ijg^?’’’*^‘^l’lc®gt;to’pet^em, alphon,leucen : nunc reliquas percurra '?^*^^'C)remhabent ambiguitatem,SC inquibus magnosnoffro Ii'''*^lt;fe|* ^'^^^’^^^cs uideo defudaflc, identidem inquirentes,fub quonam no J'^t^^uwlfintanaqui. Hæfunt quæ uariolæamp;morbilli ab Auicenna, à 1'^''^^ eih vu ^^ ^ edogium nuncupantur : nifi in hoc quoep erraritValla Pla '’011 ej^j ’. ^'ntcrpres,qui de peff ilentia nö rede ab eo infcribitur,alioqui ras ''’’’dijülijj'*ß ®^*®P’’®®”c)nibus afTuetus« Alfaharauius algfdra amp;nbsp;alhasba, ^ Qua in re (meafententia) nonerat muItumlaborandum.Si enim

-ocr page 138-

UO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10. MANARDI E PI S T. MEDIGINALIV»

Voriobe. uariolæ (utuoluit Auic.) funtpuffulae fanguineæ,amp;morbilli ex bills ßn8^quot;’L Morbilli, fiunt mixtione,nihil certe addunt fupra cómunem pußularö rationcm, mH ^

tîouocariex^ anthemata.

cominguntjôC epidemialium côtagiofarum^ ægritudinum more, amp;I^l'’’^^ dem tempore accidunt,Slt;; de uno in alium uagando pertranleût. NüMlÇ^’r^ rundem puftuiarum curationcm,nifii quod repeilendænon lunt, fedpodus „ naturæ opéré genitæjmorbi matenam m ignobiliores partes expcllentis,wu t omm ingenioamp;prouocandæ. Quifquisautem hocnouit,frufiraeftdenûi^| . Iicitus5quum quocuncß nomme uocitêtur,eandem curationem defiderent'^^j tarnen pertmax adeo lue ru, ut morbum non polie curari puiet,eius prüf' ^ rato nomme,pergat^ adhuc inquirere,fub qua uoce de ers fcriplerit Galt«’' ^ VioYÎ:^osvagt; uocari ab eo exanthemata : quod aperte cognofcitur legend cap* u. hbo'; ’’ ^ riolasq^tiulgo ratiuæ,ubi pullulas in quadam peüilentia in afperarum arteriarum mierib'^u^ diikis^iGdle ca,toracpextima corporis parte contingentes, non alio quam exanthem^t ^u» mine appellauit. Nee mirari quifpiam debet,fi fuperius inter morbosoP*® yoJ ciei exathemata numeraui : non enim hoe maiore admirationedignü,q^“'’ eryfipelata,aphthas, ophthalmias,atq; aliorum morboriiplurimosqui lentia uagabStur,eildemnommibusappeIlauerit, quibusdumfeorlum^ W adueniOt,appellate confueuit,Si quis uero adhuc aliud nomen inquintJ^S ^di poe. j. lib. Èpidemiarum,m peftilenti conftitutione aduenilfe inter ahosnj'’^j^K^ centem,magna eAhymata.Quem locum enarransGalen.nuncupariait^ .yÿ tumores fponte in cute florcntes,a cralTis humorib.geniios.Äddit9,q'*^ ^(eiigt; humoresexulcerationê potius faeiunt quam tumorem:craffi intumord” J extollunr. Exquibus certeuerbis licetcolligere,noniolum quoni)ini”^^-|y VartoU. morbi ab antiquis fint,fed quo modo etiam inter fe différant. Variolateni'” «jj jAorbilU. puli a' uulgo lingua Italica uocati,a materia fiunt crafliore,morbil!ia'‘^®^®J)illi’ Scopulikqua quidem eGhyrnata : magna quidem fcopuli, minora uariolæ. Hi,hoc dr .^ nutcridfiant, herpetes nominantur,de quibus eodem loco ait Hippoc, Herpetes ƒ ^gniherpe^ Magnos, ait Galenits,Hippoc.dixit, uel quia magnum occupant lo^‘’'’’5j^jli^' qgt;etesqui. ç^jri malignacontingunterofione.Vidimusautemnosmorbillos,qu3”‘‘ fliigt;’' ro tantum,quandot^ utroqj modo magnos. Et de horum quidem morho^^ijj^’ mine hæefuffîcere puto : niff quis laiinum nomen adhucdefideret.*ciii''5 j /\“ ’Papuldfum uel fausfacfurqdicimusa Plinio uocari papularô,ô6interdumpituitæerupi‘® qiP 'Pituite eruptiv dunt medici Arabes,Zoar pra:fertim,amp; Ifac,peculiare quoddam b“®^yyi’ii^^ one^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uidelicet ex malignitatefangumis fiunt,quo tn utero matris nutrimur,d

Edhynuta.

Arabumfienten interna uel ab externa caula ueluti ebulliens, efTerbuerit : amp;nbsp;propfereä ^ijii^ tia de uariolis ; cuiuis homini uel femel côtingunt.Quæ res ut nó temere credenda,ceugt; -jf cuino répugnât j^g narrata folurn,non probata : ita non obftinate penitus reijcienda, ‘1*” -iii*^, opinioManar^ démunis uulgifententiaconcurrinAriftotclemonente,uulgaremfaiii21 pyiC^ di,z^uulgi. nino inanem effèfolere.Verum autem id fit uel non,baud multum ƒ j,jn'i^Ï quum proptereanon fit uarianda curatio. Licet frußratoriauiderihcP^idO^ poffît preferuatio : frußra etenim cauctur quod uitari nullo modopot^ Gjiz tio,præferuatio quidam dicenda fit,quam Ód in morte ipfa ommnoin^'*

Sed de uanolis cum muka dfâa fint,rdiquas puflulas breuïKr,quâty ^j^pî^ VdW. teftjpercurramus. A uarisincipientes,quosnolimqucnquâuocisfiiwi'^^^Z lontbi. ceptûqdem edc cum uanolis arbitrarù Hos,ut fuperius annotsui,‘'’^.jiil^ gua uernacula uulgus apud nos (nifallor) cofli. S untautem t^*’^'^‘-“'^ »p^*^ in facie præcipue contingentia,quæ uel refoluuntur, uel exiguo ®S®L(|/ y turantub Paulus Aegineta, amp;nbsp;ante eum Galen« iwies définit exiguosi* ƒ

-ocr page 139-

i-IBER SEPTIMVS,

fe’^’’®’usenn) '^L''*’’^ définit Paulus ukufcula inftar bullæ excuntia/ubru ^'‘‘‘onito/^’ '’* ^’®*®® fubfanguinea : in die quidem non ualde,nodu ue f(^^'Wfc ^^^'^^‘^^ds ratio expofcat affligentia, Pollux,puftulas fubliuidas PuPullt;eU^ •ir^ Quo^'^^^^ • P’^^® fanguinis in tibijs Ô(^pedibus,feré nodu maxime ins uentes. u-°’?^*Pün.pußulas Iiuentes,acnodibus inquietâtes.Quas défi ’i^'''’''«il^*H' ^^ ^^æ *^^ eflère ab Auic.fcribûtur,ô^ de faire ab Haliaba

'^ 4 ^^ eundem affedum ab utrocp nomine fignificari. Si quis ’«L*’^:inod nbsp;•^^P^’®^“°^*5’b Auic,uocatam,eflcGraecorS«^w«Ti(/l« plan^ktno^ïf.

t^litrcu^^^'^^’^^^^P^’ graccaoriginem trahit. Si remedia utrot^ capite (|i.^'’*'iQiiet’^^’^^®P’ ininiiio remanebit, Siquidem cap, de eifere, nullum tç ‘^tiifj^^^*^’'æ^in epinycfiidepræcipintur,fedea feréexcripta abhis dév^iRafi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap,uero de Planta nodis,cognofcet ipfum Aui

iWfMuk ;?quot;’’’^^°^enilèquut3,ubiagitdealhafapho. Qiiod autem mihi

Pül '”0€» n '’*'’^* *^^°^ Graeci ac Latini epinydida, id Arabes eflere,fere,

Græcisfunt vô^fti«,Latinis quibufdam fudamina, Plin.pas Hydroa. fb ^^:GaI ’” ^^’^^^^ Plantam noctis,£lt; Rafi alhafaphum.Sunt autem fuda Sudamina ^*'’*«ntiu’''^*^^*‘’P^°’’* ^*’ lib,j. ex genere pufiularum in fumma corporis ^ fc'^ mur’f^æ ^^”' “’^^*’“'” cutem exafperant,fiuntcp (ut nomen ipfum Iv*^ redd °^ '^^°’^“ “^^ biliofiores,uel mordaciores, cutê mordentes amp;nbsp;pru^ hf^’XXaf ^?'^^’^^P^*' modum ulcerû exafperantes, Haec Galenus, Ex quis li(^’gt;Mlijgt**”*'’®^^*°gt;pucfuIis atep iuuenibus,his præcipue qui biliofi natus ^’'^u***P t^ '■^‘^'^'^’^’Soadeoep facilis curationis,ut per feabfq; ullo praes k'ü^^icid p'”°'’^^*”^^^“U^*® dimiflis fanefcat, Epinyâis tantum abeft PpinydUspt^ fr^’ielfur •^’^’‘’^^’™^®^ftis peffîmam pufiulam elTedixerit, colore uel fubs tapeßimaapud J^Mu ^^’“^^’^^^»wec làbamaiorem,ineminêtibuspartibus orientem, Celfum» r^i^’Qus *’''“M^°^amp;fuprà diximus,pufiulam liuentemnodibusinquie r^’dllu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;malam potius quam bonam pußulam indicant, Vnus

^to’^i«A p 4 ’^P“®*9'^o^ Auic.prætercapitaillaubidefereamp;dePlan di^'rel’^^^^“^^^^«pfltjcuititulum fecit,Defudatione,quaenomineipfo DefudatioquU 5sSÏ'**T«^^öf«fe^lt;fl.uct dicuntur, Quem amouentes ferupum apud Atacen.

C i ^fiinh^'a ^—”’ 'P^^ ’P^^barbaros fequenda, qua'm return deferiptios

ƒ . !^^æ defudationibus fequamur, eas potius exanthematibus

Galeni uidebimus refpondere.

Iij ^îlba ^*’’^‘ '*“ ^^P‘ ^^ bothor lenibus, quae dubio procul funt quas te*’*’%»i***^ '^^^^^ ^®®® ^ Serapion uocauerunt : apud Graccos uero nuis li'*'*'^lt;Iift'* j®™'^“®^ uideaturarabicæillinomêclaturæ refpondere:fed quum ô*^^ •a'*™^^^ctum ab Auic. facere feribuntur, à Diofeor, ad ephelidas ^ Iv ^fs u U^'P®*®®’5“odGraecitepHÄttflcaßd Arabes appellaffe pufiulas las Ephelidec. i^moK r -^^^’P**® tarnenearumad lonthospotiuspertinet,dequis Fußulteladeie: f) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^®®®^ fuperius me minim us, 2lt; poß uariolas.

amp;'^%ho ^^°^ ^P^*^ cundem Auic.lib. j. de quibufdam puflulis quas iundu ^®lt;«iles''^’^^*’^î’^* “^ aluatim. Quas quum nigras eßedicat amp;nbsp;uiridibus Q’Wime’Pî°®*^^?^‘°®'unt quæàGræcisautoribus ’n^pwâot uocâtur,ànos Terininthi. rhi''^l'^2 JP”|^^fpecics enumeratae : fiquidem Arabes, (ut confiât ex A ui

Q ^’fisfà ^^'^^0^'^'frustum granum uiride nominant : has uidetur Celfus fis QiiN^d*^ 1 ^' * Grads tAxw(?aj,id eft,ulcerofas putare,

t%hir^ “ æ’pud Auic, lib. ^.glandofaedidx.quaedifferreaganglio non Glandoßeput

‘’'Q5t ^°f^^jPrater eas quas fuperius cnumerauimus,quarSda pufiularû me n Ï a nobis pratermittenda non funt, ne prudentes feiêtes^ uideamur

-ocr page 140-

Ä LI ^ ^ nx nbsp;nbsp;nbsp;lO, MANARDI EPIST, MEDICIN ^j

aliqua practerqne,quæ huic noftro inftituto SC tuo dcfidcrio ^^^^^ f^i^alb Cehus interpuftulas meminit phyzacij,puftulæ parudurio » jnjn«^ tæ,ex qua quod exprimitur humidum eft. Ego quum phy^n^ ^^^jeqii’ P^dracia. legerem,corruptam didionem putaui,proq5 ca legcndum piydra perius inter capitis morbos loquuti fumus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . . Q^od Ä Impetigo or it nbsp;nbsp;Scribit idem Celfus de impetigine, ciusep quatuor fpecics . .^yOufli^^ chenidemfunt argumentoeft,aliamrem eum intelJexifle quam bchenasJiqu' ^p|iniigt;t|^ xStra Pliniu. m us graecum autorem,tot genera in lichene agnofcentem. At nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^tf’ principio libri i^. fcribenslichenasomni aeuopriorenó ^^^ *^’”°-QfspfSt^^^ uniuerfæ propè Europæ incognitos,tanta foeditatejUtquaecunep Menta^ii. daeflèt:tantacontagione, utofculofoloueloci tranfitu inficeren « jjojiii^ latine appellari : nee nominis impetiginis ullam mentionem aliam ab impetigine uifus eft eo loco fignificafte, longer peiorem a quem Graeci lichenis nomine intellexerunt. Licet in medicinis qua j^djis

elfe Launis impecigmem dixent,ficut pforam feabiem» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj^. «

Eft præterea apud eundem Celfum poft impetiginis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;^(, Päpuhe. duplid fenbtt papula,una leuiorc, altéra maiore, quant a^f»«^?*“^*, ^^ •

Græds appellari : in utroc^ tarnen genere minus unq quam in fdt,adeô ut id quod difFicilius fane(dt,nifi fublatQ fitjin impcugineffl i^^^^j 0^ Hæc omnia cum diligetius confiderarem,atq; his conferrem quae a Jeo^' leno prxeipue 0^ Paulo,de fimilibus affedibus kripta flint, tandem® ,^* tiam ueni. Quae fub duobus nominibus,impetiginis fallet ftpapmat^ à Plin,fub lichene coprehenfa funt,per plura à Græds Agnificarft «en ex tenuibus acribus^humoribus,diuerfisportionibuscum cralnofiD nbsp;nbsp;ijiiw quam mifccllam Galen.amp;Paul. inlichenibusoftenderunt I't quitus ^ pro lichene agnouifle Galen,uidetur, quam lib,2ff, Pliminltaliamlfl^^ittJ temporibus primum importatam teftatur : quinto enim lib, de medio migt;^ dum loca, fœdiffîmam quandam impetiginem fieri in barba did^cMWa^ii^-pruritu,amp; quae ferpendo quâdo^ ad oculos ufq? procedit. Meminftpi^_^ thofi cuiufdam affedus, quern principium efle dicit elcphantiafis, iw uidetur tertium 01^ quartum genus impetiginis Celfi comprehendine» ^^ affedum elephantiafin præuenientem albedfanem nuncupauit: caetji' (ji^ guafen : qua uoce Auicena aliam rem intellexit, quam nempefupradm j^z Stigm4tlt;i. cos siyi^xTCi uocare, Haec funt quae de minoribus his tumoribus pul.u

tis mihi occurrere, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^

Eueniuntpræter maiores minores^ quos recenfuimus iumores,e®^^i^ Spili. nonnulla,quælicet minime lædant,quia tarnen dehoneftant,maioriplfi^^0il’'' T^dculæ. dio præfertim mulieribus funt,quàm multi, lædentes qu idem/rd latent ,yj Cutisuitia^ Horn quaedam confequentia fermonis tradi fupra enumerauimus,deint F pif kUudpgnißea^ fuperfunt percurrere conabimur. Inter haec præcipui funt qui à Græds^^ riper Panua^ niusmodo maculas,modouitia cutis uocat. Eft tarnenubi profpilisusto .^ pudplimucra rit : SC,quod magis quifpiam miretur, furunculos recentioresPanum ^PP .jic’' pud reeëtiores. Cauendum autem nc fimilitudine uocum dcceptfquod nonnulli Miaculæctlbæ. gni nominis medici peccarunt, cum panos apud Plin, Icgimus.eandetTj/®^^ i^cldniæ. culam inteHigamus’, Panus enim Plinio,quodSC fupra monuimws,en^^ Cicatricesm^ Graecis. Apud Serap.non femel pro fpilis legitur liuortapudAuic.proy gr^c, quandoqt panus. Maculas albas uocat aliquando Serapion «A^Gi^-d PMglt;e. ficuti cap,de faba de rubia tindorum. pihaviou græce,latinenlgrores,f^4lt;lt; PeliomM. nigrstsGrsecijS^Kspi^cuvKs, R.u^ixg^xxceIv7ijis, LworesGraedm^j^yi!'

-ocr page 141-

k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER S E P T I M V S, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«J

^fJ^P^’Cuffionis. Huiufccmodi tamê uerberum ueß/gia uibfces proprie voices: l'H^** ^®^'5ilànguinfccap«dcaccto,inAufcJegimuspro hypoptjs, veßigiafangui ^ns h*?**quot;^°^ ^*^*^ fuprà loquuti fu mus. Et cap. de calamento, pro eifdem w^ r^'iîln’ ■ ^^’^^^^'^^’^* nbsp;nbsp;**’'?®f»*®9U^t Pa'*^us,cflcffufiobilisucl fla^ Vffig^mgr^»

^f’^^nfî^''^ ^*®^*®*corpus : regium morbum Celfus amp;nbsp;arquatum : PJinius feP i^^^os.

''‘icni;funtquîaurigïnemjabauripalloreimedicorum uulgusiâericiam. ^lt;^giusmor^ bus.

DE SOLVTIONE C O N TIN V b

Arqu4tlt{.

*’'gt;ii(j.j^®®‘Oft«ioribusininembrfc uan'æintcgritahscontinuitatis uefoluî ^rigo. Vpl*'?’’’® 9®^ Uk®' dïcïtur,inqujt Galen. id eft ulcus : ficuti £lt;; uulnus. vlcus.

eft pus,amp; ulcus ubi iam adefl. Inoffe n»T«y(i«f Agma.

^D neruo azz«lt;r^«,id eIl,conuulfio;Sc^ eft continuitatis fo spafma. ^M^^^1''^'^^ contufis neruorum fibris. Huius generis eft amp;nbsp;«Waxr«lt;r/xa,id Apojßafnui %iiii!°'^^°^®^®cDDiunflionibus,hoc eft ligamentis. Et i»ypce, ideft^uptio ^^amp;m» ’''•(Hj*®**^^®’’®tacame fada.ficuti amp;nbsp;^ASo-ft«, id eft,contufio uel collifio.fiunt 'i'^^l^‘(‘^ ''^''teö^^^^’°l^'^^° ^“’ ^“*cafu,aut uehemcnti alio motu,aut quia fubito amp;nbsp;rea ^lOito^™°^^’’^ membra Intendantur, lyyvpaxng ÔC iyjfÿp.ainlt;t, id eft,effu- Enebymoßs,

V '’'’her ^^ P’”® ^*' ^^’” ruptione 8C contufione : aliquando uero ex referatios *%Q''^’*®‘®^®*^^®^9“æuocat“*’®9“*bufdam (/ls(.7rÿJlult;ns,i(i eft,diflukatio, rtidpedeßst ^‘J^ f^°' ^^æ ^Q’^^'Duitatis genere : fanguis enim exiliendo ex uenis, fub

^tii^®^®’’^“®‘^o®tgt;nuitasex corrofione,cU«ffa;OTpuocant Græciîfcdhæc Comftoi

'’''»mjj^?P®®“®®»9‘*0“«mfecu®h3betaegritudinem aliam in quantitate di ’'‘hui*‘'^^^®^*^^««i parte qaæ eft erofa. En corrofio uel ab interno,id eft,

^^^^^ c««’'*’o»’8*’® uidelicct,autfimilemei uim

%fh '’’“’^^'^entis.Fada ab interno, ft ofta uitientur,ab Auic. SC recentio# FJæ^^tofitas uocatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^/’‘quot;* ^f^^f'^

v ^^^'’”quot;^quot;^(^ 2C«y^x diximus à Græcis uocari,quS fimplicitcr pro# ^‘

* '»JUKI “’'^j^’oceftcranij fradura, interdum à quibufdam folet intclligi : cu ^‘‘^‘^êgt;^gt;

*’‘tlaH ^'“quot;^ quot;’o^'’ ’^ diuerfa funt apud Grecos nomina, taliaœ, ut uix poft ^”^‘^ l2‘wa|«W.

’liftte quot;®5niodos, fiuefpecies malis appellate, prius eft^ayp» à Græcis dida,ac ft ^bogme, ^'’fniü'''^’P^f ’‘^'ig'^proccdens fciffiojUel fuperficialis fit uel profunda,ofte non

•^’^æ ® ^^^° ^’^^^ fuerit utfenfum efFugiat, 'sfiyicrpos, uel TfiyixaHj Tricbiafis. Uijj^^*®“’’:quæ,utinquit Paulus,multis fuit mortiscaufa.

^a '*’ r^^^ ^‘’^^”^ efFradio,eft fciftio in qua os læfum difruptum eft. A t ft pars Eccopc.

'^ a T^offibus receflerit, «ma-Ki-^vio-pot uocant,a fecuri fada denominas Apofcepimif^ 'i^n^M difruptum osuideatur,ac fi fecuri eftet pereuflum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»tos.

^?^ndef’^‘'^^^'^ multas partes diuifio talis,ut rupta oftula ad membranS ufqj i^^pi^ßi^t-toito”**^“^osperpeflum,ïtaihfrafanum fubfidct,ut membranam cerebri Hngifomd:

b:^'^^’^^ ‘*‘™^° °^ 9“’ °^^ ’^ teftndmis forma, 6C quafi camerata uidentur. Canurofis. ’Utein ’'’^^quot;’ ß'^dura non fit,inter fraduras tarnen à nonnullis numeratur. Eft Thlafis. ^'ontufio qua os quidem non frangitur,fed in intcriora defi editur.

PofehS^quot;^*quot;”^^'^^'^^'^^ ^^ quando non pars caluæ pereufta, fed alia op- Apoebemtr ^^P3ru'’^'^'^‘ P^“’“®^°^ ®®”poßcnegauit. Celfus folere aitcuenire,utalte ''ko f^*^*’®^0® ’’^^3 fiderit.Recentiorum turba Celfo confcntit,atcp in« ftoh*^*®’’® P'®'’®’'tinuseiusrei locuplesamp;oculatus eft teftis. Hifunt fræ» “'’quot;inicaluarixmodi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ '

k 5

-ocr page 142-

11'4 Io» MANARDI EPIST» MEDICINALIVW Atrclïquörum quoqueoffium fiaóurx ficuti uarijs amp;nbsp;l'pfæ modis contas''''' îtadiuerfaapudGræcosnominainuenerunt» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

Cduledon. Raphdnedon. Sycyedon,

ScUdacedon.

CdlAmedon.

'AlpUddon.

Apothraußs. Apocope,

KcujAH!Aoigt;,^x^wHJ'‘oii,S)(. lt;rvgt;ivf)lt;flèp uocâtGræcicam, qu^inoflïscraffitiep^y uerfum fit^àiaphanomm uel brafficarum (utrunqueenim ea uoxapudeos*^^^; cat)caul£umjÓ£^ cucumerum,quæ tic ferèperfringuntur,fitnilKudine.AuKC phanaiem,haftalem,ö(^ arundinakm, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;È

j(ilt;l^«KH^op^ quafi fciffionem dkeres^quac in longitudinem fit, nee in toW panes feiungit.Auicenna linealem» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^jfi*

necMpHi/lop^uei ad unguem,quae fecund urn aliquam partem efi rcOTj^^ mo lunaris» Auicenna lunarem»

«AcatTcdlöf/jUel Kci^vHiAop,qua: in multas,2C cas quidem tenues partes fît» na fanchiam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,^iSi

«mS^oujcrty Si irsWTràùjquando pars oflis ablata eß. Celfus tria tantumg^ cere uidetur» Verba eins funt : Omne os modo redïum,ut lignö inlong«^' j^uj finditur,modo frangitur tranfuerfum,interdum obliquum:at^id ipfamn^

EXitrthremd. 'Exarthrofis. 'Ecptoߣ. J^eptomatit.

quam retufa habet capita,nonnunquam acuta,quod genus pellimumu'' ^, Soluituramp;alio modo ofliumcontinuitas, quandoldlicetos abolTcfei^L^« cui à natura fueratconnexum: lt;/^eijgt;0svp(f'r« Si 'i/^xgSptitramp;s/iK-^iilaavtsSi^'^ ^ip uocant GræcÉÔdfunt fecundum Galenum oflium ex propria regione trän'^^^^ ; tiones abfe^ fradiura euenientes, Paulus excifionem elfe ait articulia prop'*, jyl» uitate ad locum infuetum,a' qua uoluntarius motus impeditur tdiffcrenn^ ^^ las habere,nifimaioris minoris^ratione»Vbi enimperfe^cexicritartico ^ij}* muni generis nomine c^ftf0f«plt;«,quafi exarticulationem dici: co autemio (,^1; to,nee penitus extra cauitatem recedente,7^(ïƒ^ƒ»f(«. AuiecnnadisIocaW’^ gt;nbsp;gra,id efl plena Si perfedla fit. Si non fit Integra, feparationem iunäurs ^ stremmatd. torfionem : quae uox ci id fignificat,quod Graeci spippxT« nommant, 'y®^^^1’ îiow Diofeori nem dicerepoflumus. Diofcoridis tarnen noui interprètes, PliniuiMlo*iG lt;(èJr dis interprets flremmatibus femper legunt luxata : quæ Celfo nihil aliud funt,quam 0 ^^ ^pß, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus fuis mota,amp;ut fequens efl,non aliud quam Graecorii t^af^f»/^«’«:*!'' pjpft Jjfxxtd, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diuerfa fint a flremmatibus,no redîe uidentur flremmata latine dicilux^ta^^^iïi

’Pararthrcma.

Chalaßs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tereautarticuliipfiitalaxêtur,utmembr51ongiusefFedïumuideatur:j(?

oßd dupliciter jj ^ß laxatos articulos,uocant Græci» Auic.prolongationem Sialgmcrtß '^^(ii aßtisfedibus Celfus duobus modis à fuis fedibus moueri offa dicit, Altero, fi ttioucntur, j^fg^ fg funt,dehifcant : hoe cfl,ita diflbcientur,ut media quendamlotom i^y^ Radius, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;relinquant,ut fi radius fubmoueatur à cubito in brachio. Radium óf tf ^jj/ii

cant recêtiores duo brachq focilia» Vbi igitur unum ab alio feiungatur, po Voctiiabrachij. jy^ati oflis modus apudCelfum»Secundus,quandoartic'ulifuis fedmus ÿtn Ancyloßs, Sunt Si apud Paulum cèyKvAÓiaamp;t Si xyKvÄM uocatæ,quædetentiones4 pp^ funt articuler urn,ob dcnfitatem,uel neruorum aliquam tennonemcoi j^^n* Celfus,recenti cicatrice côtrados articulos uocariait à Grxeisaj'XvA«?. ^^q^aiquot; cenna egit lib. 4. cap. de neruorum duritie 6C torfione : nee a^horret aß ^f)* Iib.5. uocauitcontradionem amp;a2emenam» Eßamp;apud eundemAuict^jiiJi* put de duritie iundurarum in eodem lib, 4. in quo quum nullum ptf” ' lium tradat,non magnam iadiuram fecerit,qui id prætericrit. Jjtt^ Tllafts. . ÖASdHfjUel SAxlt;r(jietGt3ecis,eti nobis c5tufio,uel collifio : latius tarnen aP^ 'Thlafma. tiores medicos patet contufionis nomen,quam apud Græcos tblafmatß• Lj^ Contußo. fub eofpafmata Si rhegmata Graecorum comprehendunr,imo

Auicenna duobus locis libro quarto de his agit, fecundo uidelicettra a contufione Si attritione, Si 4- cap. de attritione ncruorû Ô^joriione. nbsp;nbsp;nbsp;.ƒ

hoc caput, quo ad ultimam eins partem refpondet his quæà Galenolff 1^

-ocr page 143-

li,jf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER SEPTI MVS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I ■ nbsp;nbsp;nbsp;«^

'‘‘’rn'^ *’^5'®’^“滫bi agitur de cura nerui contufi,quod in uulgata aeditione

a ”'®’^^*^° ““5P^*^^ accepta efl à Paulo cap,de thlafmate, Alterum ca

^ fpafmati,/«yft« enimibi uocatur contufio, œracrfi« con ^quot;^t bp^^ , uulgata seditione,libro de différentes morborum, qui liber inferis ''’tio5^ P’^™us de accident! fiC morbo. Quae autem dicuntur ab A uicens ’''‘’',ii^®’’’‘“®0”®»fer^accepta funt à Galeno capite ultimo, lib, 4- artis curas ®^^h’’'®*‘^®^*f“gt;#“‘0f 'tyKV(iuixix. Serapion cap, deariftolochia,rhegmata

1(1 *'quot;”•01)d'*'^quot; conquaffationes accidentes in capitibus neruorum 0(1 mufculos ÖtÄ‘’®'®’’“®‘gt;^^tritiones Sd conquaffationes à cafu,

®®®®o“^^^l”’t Auicenna : TÏlcSfxx Græci uocant, PIinius,deieâos, Ptoma^ ;

Ruandoque addens,ex alto, Idem Plinius^fjyii(t7« r upta,ô(l DcidU. jbXnB 1^^®““^^^»“®^ 'J cil fa, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rupt4. Q'^duocant, Latiniufla,uelambufla, Auicenna feorfum de ignis (^o^^^^flff^ i.^^fiiftione pertradauit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pyricaufta^

, nos befliarum morfus, nbsp;nbsp;hiwoJ'^ktix illi, nos canum morfus t '^^\ ‘UetintjAvwfli/'yxT« ab illis nominantur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TheriodeM: Cynodem^

yj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DE VLCERIBVSgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lyfodeékl/'

1'’’gt;^i^^®^‘®ptoulceris nomine, multas difFerendas ucras habent, multas

^^^^ ^^^æ differentiae,fed ex alijs fiunt difpofitionibus cum ulce

^iljj^.'''®^®^«0tiae funtjquæ ab I'pfa ulceris fubHantia accipiuntur, non ab efFe Proprirukcru ^q2^?®æ*î*'^®confiftcre» Ex figura,return,obliquum,circulate,SCc* dij^entilt;e. *'''’’iW'’*’®’8”“™S^pafuult;n» Ex dimenfionibus, longum, breue, las “Mliine, fiiperficiale,profundum. Ex tempore,recens, fanguis

be temporis* Ab exterionbus altjs, apparens uel

j ^^ loc ^'^ f°^° “^’ ® parte. Ex incifione,Ianiatione 'uc,uel utroque, ’S(iil|f'®“‘‘'®™o*”“flt;^Wgt;«€l meÆ^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Simplex, compofitum ƒ rus ^Xiiu ^'”’^^‘^^^’^^oft’'3cinum, fiftulofum, cuniculofum, graece xx^vcficc.

r '‘5(lir ?.’’’P“^®dir à multis pro différentes,quæ non funt differentiae, fed vkerum denu» -%A^“^®®æ™pMcationcs:ficuti ph]egmonodes,eryfipelatodes,cances miiMtionch . E^i!?*’'®^“‘”gt;putrefaâum,comedens: Auicenna corrofiuSjdoIorofum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

'’P^'^uaecarnis: wï^ô'fxSr'« Graeci : Auicenna carnem additam fu«

*^11 ^’^°f^'^um,^t/ïTOföj/ uocant Græci : rheumaticum à Gal, dicitur,quod Pheumaticit ^iiM*°*^ quot;^'^^^ lanefcere : uerminofumjO-xMÄnxtfo^f dicitur à Græcis, nbsp;nbsp;nbsp;ulcerit. (/^ '^^^P,“^^uic.funt,in quibus humor plurimus,fed non malus. ^Si'Xi’d''''*^’'^^^™^’®morigerata,uelmali moris,maligna uedicutur, quae vlcerani^ .-iSiil( ^?^®^^’’®^® floods,non tarnen curantur:quia fcilicet,ut dicit Gal, S”^ fhStic^^”^™' ”’^‘’^^® adefffanari ea prohibens. Atep in hoc differunt à nralorüliumorumaliunderccipiunt, Ceb .•

^J*®®®’“^ fpeciem hoc nomine appellauit, . *%{ ® ulcus putridum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sepedon,

^ y^'^fputredojquaead fanas partes dißribuitur t cuius fpecieseß tpxyt- N°we. i?S^, .’’®™®‘^®gt;comcdcnscarnem fubiedam,ó(l circunflantem corrum ^‘^‘^è'^lt;^gt;f^^

9uxefl media inter materiä quæ facit herpeta,quæ tenuißi

j ’’^tts^,?”^'^f3citcancrum,quæCTaffiflîma. Hocueleiualdefmileuidetur T^^^omd. j’^gt;î(l^,uûcuparc,quâdo nec^ talt;flus,necp medicaments fentitffed fi intêdi« Haß« ejlhio» ÿîü*^’‘^‘°^'‘V uâfiealiud per hoc nomê intclligcns,quam quod nos fupra ’’’‘^”®*;

’’if,id eft formicas,definiuim us,id utdelicet quod tr^KKi^sp G ræci dicunt, ^^^‘’^lt;^^^'^

-ocr page 144-

lt;16 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10, MANARDI EPIST, MEDICINALIVM

quod S^ apud Aukennam eodcm nomine, fcilket Ï^ia^s nuncupaiur.Vidffut autem (uidixi)cancrum ukeratum Ognificare : nee omnem,fedquicxecicnd0^' depafeendo uicinas partes ad ofla ufe^ deuorar,

chironUerTe }(amp;gütfiK ÔC 7«Äi(Qj[« fünf fpeeïes phagedænæ : illud quidem, quoniamobdi®'’” kphia ulccra. lignitatem Chirone medico mdigere uideatur : hoe, quod Telcphus eo futfquot;“^* xatus, nomen forntum cft. Sunt a utem antiqua amp;f difficile ad cicatneem uenif^ Celfus tarnen chironium uocat ulcus magnum, non fcrpens,doJorismodid^^, duas calJofas tumentes Habens, hneinflamma none quidem SC pcnculo/f^*^ , lefanefeens.

Pidddra. nbsp;nbsp;nbsp;Sunt amp;quæ7fÄlt;iclt;/lagK Grxduocant,id eß,Iaxa Si moIIÏa.SCqaxtflvf^^quot;’^ j

Tfyfoda. maJeoIentïa feufeetida. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,'(^

Colpos. hpAït©-, latine finus,eft /nquocutisadiaeens,e(ia fubïeSlis corporibus^“j^^ parata,ut agglutmari eis haud facile poffit.Quod fi m totum crofa foert»*®'® ^ Macodes. nx fimihs uideatur, fateSdie, hoc eft, lacernofum dicïtur:ab Aukenna auif ^ Hyponoma. feonfio,ÓCcauernahflexuofumht,Graeciuocant'gt;Ww#«ï,Latmicünidil‘’'‘' ’ fupradiximus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^jÿ Syrinx,fifliJa. nbsp;nbsp;nbsp;irveiy^ uero, id eß fifiula, dicitur fnus qui obcalluit, per metapbo”®’’^, quit Paulus, à fiüuJis quae ex calamis hunt, Celfus définît,ulcus aJiuingt;^^‘^ callofum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0j^'gt;

Thymium. Efl etiamapud Celfumthymr; mentio,ulcerfspeflîmi excardnow«*®^ i Cancer ulcéras quod tolli nô potcfl,fed curationîbus irritatur.Noflri cancrum uketaiô’PP ^ÿi tus, nbsp;nbsp;nbsp;Meminit ^ inter mala ulcéra Celfus Ignis fach,duas eius faciès fpc^^gt;gt;^^i jgnisfacer. que ferpentemiminïmîtarnenpenculiintereaquæferpunt,fedquxpf^n) lime tollantur, Videtur autem duabus bifee /peciebus comprehendiffi^^'^ii medentem Si tpÄi/KTtuviidlti Græcorum:formicas corrodentes uocant^’‘^^ ji amp;nbsp;eryfipelas exulceratum. Meniio efi h mus formiez Ôè apud Auicennilt;^^' ' pruna SCigncPcrfico, tChagadia. nbsp;nbsp;nbsp;inter ulcéra quoc^ numeranda funt qux Grxd fceycJdlxsuelfayiJil^^i^^f^ff '

sdjp. na fiHuras, Latinirimas,uelfci{ra,uel ftffa : funt autem cutisfeiffutxcam Attrita. bris, Sum Ôèattrita à Plinio di(fia,8Cintertrigines: Grxd •!^x'ri‘!iif‘«^i^ ff}i Intertrigines. na excoriationcm uocauit, mifeuite^ cumalio ulcerequodGrxd cciilt;rvfl“‘^ ff ' Apofymata. cant,SC Plinius defquammata, Intertriginem proprie uocat Plinius 1 Def^uamata. membrorum adinuicem,ininnerepotifTimumxonfricatione.Etdeuldr'^ nbsp;nbsp;1 dixiffefatfit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^i j

DVM cogitarem iamepiüolx finemimponere,fubijt inmemoriamt^'^j 1 recentiorum medicorum librismorborûexteriuseuenientiumleginomm^^^ I antiquosnon reperta:de quibus merttodubitaripoffit,an ut noua funt nolt;^ / Korborumno=gt; nouosquoque morbos indicent,antiquioribusmedids incognitos, 1 uanominaa^ buicnoîirx epifîolx,quantumperme fieripoterat^deefreCjeapercuneic^^ il * pudreccntioi Ôdquidineisquoquefentirem,aperire, resmedic(^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Indpiâigitur rurfusàcapite, ut fimiliquo hadienus ufusfumordinep^^^ 1 Te/hido. TeRudinem uocant tumorem möllern uel non ualdedurum, fatisa^^^^^fi 1 gnum,in quopinguis materia tunica quadam obteda continetur,quxm^^ 1 hxrec ut ipfampleruncp uitiet. Hanc non efi dubiumdenumcioeifcabid. I fub meliceride uel atberomate contineri: uidetur tarnen ad mebccntlc^ nbsp;nbsp;I inclinare, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.j^ I Talpa. Adgenus abfcefTuumpertinent uocarxabdlistalpx, quxnonmagn^^ ,i 1 Caria, fiant an uper didiis, nifiquod quum albam materiarn con tineant, ad ^(“f^ 1 Rtma. tins qua'm ad ftfMx»e£^ referuntur. Pertinent ad idem genus,moibi quoi nbsp;nbsp;1

ßdrimamGiIbertusAnglicusappeUauit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;üiii 1

-ocr page 145-

^j^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VIBER SEPTIMVS» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tJ^?

^mb^ ?®’*^squidem tumor, quiquoniam ferecum magno rubore fit, ^•»moi^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuncupatur. Suntamp; qui obeius forte ins Guttdn^r^!

«^t'^^eto ',^”’’^uttamrabidam appellent. Qui morbus fub eryfipdate maio

ï3mcninterdum,ut alios humores habeat cum bile corns

a? ^^°’^®^^“’** nomen habebit : ut fi fanguis mifceatur uincente bile, J*'AtaJ ‘)'i‘®*»lt;^ï fiediuerfo languis fuperet bilem, ^Aij/por« iifvlt;n7riAct7ca-r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;™°^° ^ ^^^® humoribus dicendum, flcuii fuprà quoque in genes

*» \^‘aliiv ^°’’“® docuimus. Nihil enim uetat quin omnia tumorum gene

tf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Öf in fade oriantur,

ii^^un'*^ ^ ^^^æ’ ^^’'^^ ^oto corpore,praefertim infantiS, ulcufcula quæs iJ?’*‘Hiijt^’™?’®” ^xpartecruftofa, fiatimuelpaulopoftinitium : ladumen LttÜumefH ^Âô j^?°”'’’^bdisimpuritatem fequiputabant, Hæcnon eftdubium ad

*’^*’^^’ '^lt;'lt;^Kxlt;«,ucl (/^cw3ÿ(/M-jve antiquorum pertinere : licet enim

'* lt;%m ®?®^®®’’‘^nM‘nis à mulieribus appellentur, uariant tarnen muls ^'’WD*^*^ ^^’ g’gnuntur uarietatem,

r P^i f-P^^^’P“^^^ vermat quam tarnen ab impetigine non diffcrre, 2:emtlt;c *^»ipf’’*^'* * ^'^^^ sermae nomen ei tantum quae ad ulcus per uenerit,fal '''Q''^Vau'^°*^^^^*”’*”°’^^^’^^^’^^*’^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^æ^^^^”^ diximus Songuismor^^

faciei,6C praecipuenafiruborcm,quipraeirc sugtUata^

1 ^^''Hon ^ '^’^“’^^uperiusmeminimus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Guttanfegi

^u ^®°’^^“® fe eft,quem nonnulli fornicem, alq ob eius fæuitiam amp;nbsp;ues ^‘’’'quot;'^ h'^tti,'**’’®®®*’^®^^“’®i5®gerc*Eftautemmalignum adeoulcus,utexres Noliwff4«ge4 h '^’'^W ^^æ‘'°’^§’'^^“’dcntur,irritetur potiusquammitigetur, Ö^in fanas r^^inorbus-''^’PttUii^^^^^^“’^* ®“”^ quicancrum putent:ego ad phagedena pers

kSfep'“’?^'^«» aliudà priore non ualde diflïmilc,nifi quod non faciem iM^m^ ^'''*’filu''^*^'”^P^‘'^^®’P*’æ‘^‘pueautêcrura,infeftat,celerrimedcpafcens, I^*dl ^T ^^^ii’^us proximas fibi carnes exedens, Quod amp;nbsp;dubio proeul de %(ilb i’S’'^uæ,dmagis exufta tantum materia fadum, amp;nbsp;propterea ues

'SCi^'T^“® ^°^3^f exulccrarioncm quandam malam cruftaceam, aris Malummora ^^ïn,^°'-^*'ui'apraecipue inficientem : ego non aliter nominauerim quam tmm. *^a’(^^^auumuocant nonnulli tubcrculum, quod fuperius Jbdiÿvlw dixis spina. •''^ ^'i’^ noftris furunculum appellari. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ebuus.

it^ijt*'* ®’P®quot;”PP®iiant tumoremdolorecarêtemtnifi forte’adeo magnus Nrftó,crN4# ^*^^^®udo, foluta continuitate aliquem dolorem circuns p(^‘

^'''lüto^^ ^^ numero eft ÔC hic abfcefl'uum,amp; ad sittTw;/«?« ferè fpedat.

^^'^tçs ’®’®uilasquafdam ori prope caput arteriæ afperæ fadas,loquelam ims Folium. ^’f*** ^^ ægntudinê numeri pertinent,amp; per folam ablationem curâtur,

*''‘’gt;ik ’quot;‘^■Antontj dicunt perfedam membricorruptionem,fenfum penis igniifMÜiAn a ^^iM^^’^l“”” iupenus diximus a' Græcis o-lt;pi»J^p uocari. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^°^lp

%t^’‘o®cni^turapud loannem Anglicum,lîgnificat^ei tumorêcum Spacebts. ’’%ii5^i'’uulnetibu8contingentcm:qui certe nihil aliud elle poteft, quàm ^^tda,. ^'’’iion^®®i’°’us. Hæc fiïnt quæ in recentiorum libris morborum exterios ^quot;^^^5^ ^^''''■‘’^‘^ diaujquod mihi nunc occurrat, inueni, nbsp;nbsp;Recêtiffimi aliud

’^'^^P®’O’’®uuIginonminus uolitans,quàm morbusipfe quemfis MorhuGa^ P^fcorpora uagatur: Gallicum morbum uocat Italia,HifpanicumGallia, ‘^^»

-ocr page 146-

* Ä f Ï M 118 lO. MANARDI EPIST» MEDICINAL Hifpanam fcabiem Germania» Contrahitur morbus hic peA«®^ J’^^jj jpcoH^, per contagium,nec quarumcun^partium,ied fere obfcœnaro.u Pudendoÿ-o. nonnulli,Komanorum nomenclaturâ in mentagra fequuti, Pu ^. ^tesifj^ rint. Puftulæ primS eas partes inficiunt,Ionge difficilius fanitate rep’f^‘‘’# quæ eodem quidem loco,fed alqs ex caufis cotingunt.Has, nr dmerform^i/ öpue uero uultus ÖCcapitis,détériorés alias puftulæ excipiunt,d nbsp;nbsp;jgne^

genera,fed maiori ex parte cruftofæ,nec ab ijs fere diffîmiles,qux amp;nbsp;^ jç tur,nifiquod funtquadantenuscrafliores:quæubi uclfuaptc ^«notS*’'^'* auxilio fubmotæ fuerint,corpore prius non plenc expurgato,cxtr ^yiF^ rum dolores uehementes,per nodem potinimum,quarn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^

»5

ferrime affligunt,nullo exterius ab initio tumore apparéte, qui t ^ Jnii ^ citius,quibufdam tardius, óf in his etiam quadoq; locis in quibus o . jaH^i^^ Ior,fe oftendit: quem ft prefleris,tantum abeft ut dolorem ^^8^^^’ |j^ii’*’L juuari ex loei contredatione patientes fateantur, 6f unicum hoc a ^F cruciatibus leuamen.Tu mores hi per magna in teruaHa (aualuc ^ Dfjei^'^ moribusflunt) fuppurantur,uel potius faniemquandammalamgg ^fuii à Celfo hydrops,aut melicera uocatur,non dilfimilcm. Non uniuer ^(iii^ tumor fuppurationem hancrecipit,fcd per partes,portionem fepca H^jjoii^^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noadmaturationemcontumaceragypfo fimilemderclinquens.bupp^^^^^^ipi

uarij modi ulcera,femper tarnen maligna,comKâtur,quæ uitiant,amp; ubi cieatrieem contraxiflc uidentur,a]io uel eodem loco cos multo^ magis patientes ipfos deludunt» Comitantur interim “ yini''*’ aliæ quædam malæ affediones,non ufqueadeô crebrô,ut hæ quasnn^ umliH'^ ut ophthalmia,tubercula nares cum erofione dehoneftantia, articu o ^y^’i’ oflium fradura,elephantiafis,aphthæ,præcipue poft argenti muiuc nbsp;nbsp;2-plt;^* cinabrij uoeati ufum,ôf poftremo febricula ad tabem, Ôf paulo poli a nbsp;nbsp;nbsp;-of ducens. Ex hisautem omnibus non difficile eft definiuonem coingci , ^; bum comprehendentem5amp; ab alijs generibus feparantem. Ea crit huiti

hiGoRici.

Gallicus morbus eft folufa conrinuitas,ab exuftis humoribus P^j^^^jpicrVquot;' re in concubitu genita^a malignis quibufdam puftulis incipicns, P, g®?^;|lilt;’‘ que, deinde reliquas cór-poris exteriores partes, caput prædpuein ^ft^J**^ intimas partes ingrefla,dolores circa articulos Ô^ofla nociu pratopw abfceftusduros,inpeffimaadeô ulcera,utoflàquoqucplcrunqucuiiit ,r gum tempus deftnentes, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. «jj/

Vortie opinion ttesdemorbo Gallico,

Exhis autemcognofcerelicet,quam inaniter laborauenntab huiusp ^^j^/ dio medici fere' quicunque eelebriores habebantur, conati multiap«^ ^^^^jät dram fub unum caput redigere» Aliqui faphatum : alij duos morbos, ap j^ articularem : nonnulli lichenas : Veneti medici uariolas:

fed craflàs.Fuere amp;nbsp;qui carbonem,amp; qui ignem Perficum : fed amp;nbsp;qm ^ P j^if ' Leoniceni fïn,amp;qui cpinydidas,amp; qui Cclfi phygeihlon, Leonicenus ‘^^®“®’*® ^• opinio, dis ftrenue tribus ex nupcr recitatis opinionibus,propiiam erewt: j‘j,jj^ quod in Ladantio optât Hieronymus,uellem ita beneadftruxilTet, Iicut jjl ftruxit. Eius definitio ex pluribus locis comentarq ab eo fuper hoc mor 0x ieda,liæc eft: Morbus epidemfalis ÖC aeftiuus,puftulis primum parteso ^^ deinde reliquum corpus,cum magno plerunq? dolore,at(^ipfam præ^P“ ^ occupâtibus,cx uaria humorS corruptionegenitis, propter mmiatnacnsi . LeonlccnUo' atcphumiditate prarfertimintemperiem. tnqua definitioneuffalioqwƒ pfusinmorbi tiffimus,uel in hoe maxime lapfus cft,quod hunc morbGex aërishumioita ^ GaUicidefini eo anno quo eum in ItaliamCaroli exereitusportaucrat, magnaluerat.gf^^^ ftow. putauit : amp;nbsp;propterea cenfuit inter epidemicos numerandum: quum tai” ^

-ocr page 147-

LIBERquot; SEPTIMVS«

h '’Qü^ nbsp;.........‘♦•SMIV4 WW VMi*t at lid utl IIULIIUI V,UC1 l^UailKtLC dUd VltV VW*»* ^'’‘9lie^^^®® confiltutio fit,amp; quatumcunqj ficca, fi uir etiam ficciffimus '^^** *^^infeda cómifceatur,bcnefecum agi putet, fi non amp;nbsp;ipfepollua i %e '^ontingcre fané mulieri uiro infedo congreflæ, pleræcp cum magno f”®* ^‘^ *8'^'^*' quornodo debet cpidemicus,quum morbi epi« (''\i, ’'*®docetin prooemio enarrationis in lib. Epidemiarum Hippoc» ^’iioii,?®^*®®in^piratoaërc communes; Gallicus autem non ex acrisins rpidemulti

•ö i^ta ' ^ ^O'^tsgio ut plurimum contingitf Non magis quoc^ æfliuus dici morbus, Xy ’’‘’® ®pidemicus. Aefliui enim morbi breues funt,hic plerunque cum iu ï^ihUmorbii i’^i^iUjj ®®^dt,0fcommoritur cum fenibus. Quo fit, utgenitalium putredo gaWcocumaë^ SH|k(!’®'*Ö8®iiijorbos}. lib. Aphoriimorumenumerat Hippoc. morbum risbumilt;üMc^

^''^ “™Pf^”^'^a^*'c nequaquam pollïnt:alioqui nee putredo dici meretur ^n^^’®’^®’’® pudendum exulccrat, quum ad fiecG potius qua'm ad pus ^e:h^‘‘^‘®demusLeoniceno,agenitaliumputredine hunemorbumin* ^’*’*gt;iiii0,'''’*^®’’dnuó amp;tebimur,Hippocrateni eum in aphorifmo fignificaiïe, ’'*%if'®®'’®®pudendo,præhis quæpoftea confequuntur,exiguiadeo ™u’®ftüi”’ afferat: quæ res facit ut procliuior fit ad pros*

*lt;iV^% 1 ^“^® uia,ipfis paticntibus,concubitus:per quem, ut diximus, ÿ'Ieroû'^quot;^*’^*®^ ^*^®'sfunditurjconcupifcentibus potius qua’m refugiëtibus* ^^Hbj ^ï’°’'^®®’^*uir,quodadhunemorbum iamradicatum pertineat: '‘^Ct3i^ 'I^S'tur,ad ciusexile quoddam initia pertincre quidem uideri poteß, ^®?P®“dimus) non pertinet : ficuti nee ad eum pertinent quæ ex fea '*''quot;*''V”''^^^°”’^°*^^‘'’^^ur» Carbones enim in hocmorbo minime ma *^)gt;te '^‘■*’“®°’’®l^9U‘diorcsincute,(ficcnim »^Sfa? Leonicenus interpret ^^’«»’qualesinigne leniterexuflis, fedefeharæ potius quales inplenè ^®”®®P^demia, fl eomodo apud Hippocratem, quo apud cte quot;ïpS^^^^Vfl^tonaninoaliquidjquo is credi poftet fimilemhuicmor Jt Seat nbsp;nbsp;' ^^P®®’^^autem nihil minus eo loco cogitaflë,qua'm hanc ma«

? W*''’’”’'^’”® 'uo’'bus Gallicus uocatus,fecum trahit,oflendamud^ pau« ^''«nfli'''^'''”^^”^’‘î^æ ^did oftendendum fufficere puto. Prins tarnen indica« S(lt;T'°?^® ^‘^ ^“^ Hippoc. ibi Ioquitur,non in totum ei, de qua Leonice« ^\{|, n™'®^’’u^P®’'’pfiusHippoc»ucrba: Â7rm« enim,inquit,pertotû » t'®’'’®®°’’u®ualidoröcarentia.Fadisautemficcitatibus,fubprimis » ^’911» ^^^“^’■',circaardurum aquæ multæ: autumnus tenebrofus,nubilos »» Sprop'''’’®“'‘'®do:hycmsaufiralis,humida,mollis.Pofl folisautemuerfio« » ’'•'ïaqig *’^*’®®*^®® fctrocedens hyems, amp;nbsp;circa ipfum iam æquinodium nis « Smoi'’*^®®’’ P^*'‘^ Lil turn tempus. Ver rurfus auflrale, uentorum carentia, »

^Vfet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^5 ferena,calida, fuffocationes »

* Sy^ * '^^^’8^2fparfim fpirauere : rurfus circa ardurum in aquilonibus plu » Sir nbsp;nbsp;^’?®uiBHippocrates. In hacigiturconflitutione nonpaucale« » H?^*®’’®‘^*pfolt;net Leoniceno tefie, in noflra uifa funt : ficcitas uidelicet ab S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tenebricofus,hyems in fine retrocedens, uer aquilonium £lt; niuo

,lj»feena,calida,fiealiaquwlam,

’ ^”*°*'^°* ^^f°’ P'^®*’ ^Lyfipelata, carbunculos, 6C uentris perturbationes 'Nne^*'*^ ^“^^® memoratos, fed uix unquam puto in hoc morbo uifos, alq •’i»ni,,*’“®”’’'^®‘®oibiabHippocrate,nihil cumhoc habentcs commereq, SduJ?^*^**^^* ’'quot;l*‘^i 'd efi,profundi fomni, magnæ phlcgmonæ, liente* ’’^ Hod '’^æ’dy^^'^tenæ, tinefmi, sfóepoty idefi tormina, febres tertians, quarta« ^«Uef nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’°ugæ,erraticæ. Addit demum,quofdam cito, quofdam

T'cïquiimGaHicumpatientes morbum, mortem potius optent quam

-ocr page 148-

ïXo lO» MANARDI E P I S T, M E D I C I N A tl^** f^|,|i)f oppetant.Siquispraeterea difcurrat x v i.

conftitutione defenptos, mentior fi quem inuentet,de quo uel fit,quod Gallico uocato morbo laborauerit : omnesenim febremj^Q JjjF mentem funt perpeffian Gallico morbo,uel ipfomet Leonicenotei lt;^ ^fj Sedeur fruftra laboro,quum Galenus ipfehanclitemdirimatJWquot;^ bo enarrationis fuæ in hanc epidemiam,conftitutionem, de quanipP _^.jj,[i;gt; « minitjpeftilentênominans. Ita enimaduerbumloquitur: P^^’^^LdljHC « nem in hoc loco feribente Hippocrate, ÔCc.Et alio loco,exponensuer

« cratis : Et multi interiere, ait : Peflilentes fuilTe morbos qui uag

» ex eo quod dicit : Et multi interiere» T am igitur longe abeft ab ca col ‘ yj r licus morbus,quam longe abeft à peftilcntia amp;nbsp;mortalitate. Scio wW uitio dent,quod in re tam aperta anxie nimis Sëfcrupulofe dcpugn2U^

Præftet igitur SCuincat ueritas proprijs uiribusnixa,diuerfosquiö ^^ huiusmorbi elle ügillatim ab antiquis fcriptos t connexionem “^f -ÿtii^u quelam,a nemine fuiffe fcriptis demandatam. Nee pergant homing® gt;nbsp;-/

cœlocaufashuiusmorbi perquircrejed in aëriscceliqj moderators gt;nbsp;^^^^F flagitia hominum,libidinem præcipue amp;Iinguæ petulantiâ àgenitalibus incipit lues,6lt; in os definit)amp; in inficientisinfedi^ co*^P

caufasamp;differentiashuiusmorbiperquirant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Hugo Senêfis,inter omnes quos hadenus Iegi,faluti cuiufdatnƒ ^(ftifi pturam confuluit,qui propè hunc morbum uidetur accefliflê, Pa»^® nbsp;nbsp;jgti ftulas,tumores duros, ulcéra, capitis^ amp;nbsp;diuerforum membrorurndo nbsp;nbsp;iji^ etiam magisquam interdiuaffligentes,itaut caruifle tantum punu Y^^^^.^ amp;nbsp;capitis inter capillos uideatur, quæ tamê funt uel primat,uei maxim bipropriæ» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yfuyi^^ vndeaccepta nbsp;nbsp;Curatio autem quæ ci paffîm ab imperitis, praefertim per argents [^^^i^icz uulgarii GaUici minium adhibetur,ab co morbo accepta cft,quem recenores Chirurg! norbictiratio, biem,amp; malummortuum appellant,alium tarnenlongcab hoeworW’^f

Sed dixerit forte quifpiam : Si hic morbus non nifi per concubitusco » j^fii neratur,quo pado primum nouus cœpit : uidentur enim duo hæc »id ^^ tàorbus GaUU gnare,quod fcilicet nouus fit,amp;quod per folum contagium innakatur- ^^^^^((lt;1 eus quo modo uus eft,cccpit primo,nec prius erat à quo poffet per contagium deriuar*r^„ir nouusdici pop tagium cœpit,non poteft nouus efle,quia neceflàriô in eo fuit a quo L[iar fu/mulc^per gium deriuatus.Duplicitcrhic poffumus refponderc,iuxtaduplkcm ^^^^,^ ƒ contagium get' etus origine» Sunt enim quidicantnouum nonfimplicitereflc/^“^^' ^M''* dam antiquis incognita,ubi frequentiffimus eft,in hancquam nos inco

neratus.

Huttenuslibt deGiMiaco.

CulUci morbis ürtus.

taDUis terræ portioncm,per rliipanos qui illuc nauiganint impu*^-- ^^r apparuifle. Alg funt,SC hæceftanriquior fentcntia,amp;maionbus fuira te ^(f qui coepiflc hunc morbum per id tempus dicunt,quo Carolus

peditionem Italicam parabat tccepiflèautem in Valencia Hifpaufe ff jjeiJ'' infigni cimtate a' nobili quodam fcortOjCuius node elephantiofus ^® |^0 fi^ firi ordine miles, quinquaginta aureis emit : ÖC cum ad mulieris ^®quot;p”L;eqi'’f quens iuuentus accurreret,intra paucos dies fupra quadringentos inrc nbsp;nbsp;jiiii^ rum numero nonnulli Carolum Italiam petentem fequuti,praftcraloq nji uigent importata mala,amp; boe addiderunt, inter minima non deputan ƒ hiftoriafiueraiit,utegonon inuitus credo, nouus fimulerit,amp;per^^'’

tus,non alterius hominis eodem affedi,fed elephantiafi qua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

rauerit,amp; de fuo gradu in proximS deciderit. Minus autem de boewtra^lf' eunep apud recentiores legerit, cos qui mulieri coierint quæ pariim nbsp;nbsp;nbsp;ji^

profo (fic enim elephanticum uocant) rem habuerit, femine quidem a nbsp;nbsp;j^diJ

-ocr page 149-

LIBER -SEPTIMVS»


121


^P^^’’^^®^'^ quandoc^ incurrere,quandoquc non, fed alfas oblæfio« r'’'’'lecit ’”^°’’? ^^’ prout amp;nbsp;ipfi affedi funt, amp;nbsp;dephantiofus ille qui millier ^’'’’'»ïiiK • r *§'^*'^untquæ demorboGalIico hadenus potui intdligcre, ''''''’'ifedn “* • ^ ^^rnpus amp;nbsp;locum diftulimus, nequeenim nunc morborum Ciuorenofcri ^^ °*î^*’”^“”*^®q“lfiu»mus:mquibus enumerandis, fi forte defect pf^i'^ ^‘^^‘^^ ^''^'’W”. nt_quicunque legcrint, SC quæ défunt, fuppleant, Ôif errorcs fi morbicurano h''’'’'’lice ^^’^™'‘■^^^^ ® *’*” ampla amp;nbsp;confufa adeô materia uix euitari potes «rw '^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®®^quot;’ ^befi ut id molefte laturus fim,ut ingentis bes

n ffUitii'”^ ”’™““^‘'r^ riero Michaël hæc diu defiderata lætiore facie fufeipe: ^^ ôolu^'**-°”g° tempore defiderauimus, elle gratiora : tarditatis^ eulpant 'Sîifen ’’*’^!’^°Q’® tibipropenfifllmam, fed inmeam ualetudinem uarias^ Ferraria. m. d. xxv.

1 H, ad Bachienfern Canonicum, dolore capitis Só 3rtüiim,cum fanguinis midibSó præuioquodam t ad elephantiam affedu laborantem»

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^°’^’ ''°“8’“* curationem defiderant,difficiles diligentiam:qui

! nbsp;nbsp;nbsp;I^f“'^^^’^bent,præfcrtim cum funt plures,maximo Audio 6C cautes

On lil ®^'^’Qpum igitur patiaris dolorem antiquum capitis ÖC articu fanguinis midu, præuioep quodam ad elephantiafinaffè ^®®®quot;’ 06 unguibus exerit ié manifefte/i uitam propria ^4ebe ^^^^ ^^ Pæ anima falute diuina,fic noflra pro corporea obferuare præ *'*^ ur^æ ^^’^^ ‘ ^*^“® parcitas, laborum amp;nbsp;curarum moderatio,Venes 4^'’'^it A ^^°'””’ æ^^^diftnbutio,ita ut nóminor feptem horis fomnus fit, ' ®®^“™f®? potius quam diurnus : 06 fi neceffitas dormire inters ?Ma Ï***^^ ^bum potius, quam poft dormiendum» Semper^ cauendum,

k 7. rx®°^oninus occuper, fed duarum horarum interuallo ad minimSdifclu Sommie à cibo ’^hj nbsp;nbsp;“^^Statuin,lana potius quam pluma oppletum,corióque potius pernidofas»

Vg^Wmn» Idemdeccruicah intelligatur,quodetiam fatisefte debet • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^Pttt Icui opcrimento interdiu, leuiffimo nodu regens

^’^v °P^te^ti'tandum,ne uel mora infole,uel prope ignem,uel in situas ^^^ ^'*° quouis modo praeter modum calcfiau Renes etiam ?^|)el|(j'’^°Mtt’*ttum'fleri poteft,defendenda : ideo conandum ne etiam hye ^'Pæ^'^^ haereant : 86 propterea ueftis pellicea,fi quando ea uten

^^L *^^^^nccperzonam ardius corpori adnedi.

’’thiiij '”’'®^enduin ’ P^“® ^t bene codus,falitus,fermentatus,86 ab exterios “b jJ*gt;Phaf^”’”’’*“®‘ ^^*^° ^quot;^ tntuli, hœdi, ueruecis anniculn Pulli gallinacei, f ’’‘«^(^^“^’^’’““‘^“’’‘^^urturum. Pifces,uel parui, uel Iuct;,uei hi qui «B^ “’'’ifolent,nomen à uobis acceperunt» Oua gallins recentia,ô6uel ^^*^®’^®’‘^“’”o™P^ticio kuiter coda. Vniuerfaaromatapenitus ins ^^ n^enbus maxime conueniunt, intybum tam domefticum,quac ^^^üjhk ‘*ï’”quot;’ Py'neflre,quod cicorium uocant* Item utraq^ bugloffus,fcis ^'|öO(h ^”8®®™Aquamcommuninomine bugloflam appellant» Ladu %5^'®’’^®t*’®us,atriplices,06 fpinacia» Oxylapathon, quod acetofam uos ^ittH^’tnus. Exgranis ordeum,auenam,far,orizam,milium,panicum, ^ilj^tedimus. Ex fructibus cerafia acida, bona ueftratia pruna, biftricia ’’’^^Ö^?^gt;tiS}06pira,uuas uel fufpenfas in fok, uel penitus exiccatas,concedis '•if. ç'’'y§dalas,66 auellanas, Cafei ufus,nifi recentis,86 raró,prorfus abdices Appâtes 0» afparagos non uetamus, fi cum melk 86 aceto condiantur»

1

-ocr page 150-

Ui ÏO. MANARDI E P I S K MEDICI N Ä LIVfl

A ceti tarnen rarus fit ufus. Si fi quado utendum,pa(rulae in co ante madüt^u, OJeooliuarö condîrijfîCpanemdemorepatriæ, Ó^alia iufculcnta,potiusr^^ butyio,uolo;rclfqua olea prêter amygdalinum prohibeo, immodicamç ^^^ cunqj fit p/nguedinem. Omnia animalium interaneajprxtcrganinarum ^ tajdimitiantur» Cauenda omnia falc condt ta, ueJ etiarn nimium fahta. quidemdecibisdidafint, illud femperin mente habendo,quod(juaccunqu^ ceflanonfunt,prohibitaintelligantur* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-gt;)

Potus fit uinum leue,album, uel fubrubrum,danim, non diikc, k“ P^ ^ acerbum inclinans,cui tantum aquæ mifceaturjUt omnis ad «puteuapo«^' nis^acuitas amoueatur: quod fieri in ueßris uinisuix polie uidetur,nif“J^.^^ mum tertia pars aquæ addatur. Neque uinum,ncque aqua quæb'i’“S,Jx glacie,aut mue,aut alio ingenio infrigidanda : fcd,præfertim hyemejpof'^ ;;^ dum uergat. Ex alqs potibus,aquâ cum faccharo,ucl cum ex(guofflf''%\^ concedimus,0(:eosquicum fyluefinbuspomis uel pir/sparantunAqu’^’^ji olerum,de quibus fupra’ mentionem fecimus,per modum quern de(iill^^^i!ii 1 cunt,extralt;3am.Nonautcm loturo balneum puræaquæ,nifiincahefl’^’W I fra fcnbemus,ebunierint,fedaquarum iponte calidarum laudamus. 1 ucro etiâ fridionibus in partibus non Ixtis utendum. Enitendumpotf® ^^^M tidie uentris excremêta exeant : quod finatura per fc non fecent, uc^^^^niP 1 ’ baJano,ueI maluarum amp;: braflicae iure efitrritanda.N0nuna tamenihl^y I dicinasfcribemus,quæbuicreipoteruntfubucnire, Vehementcsan/n’'*^^,jJ I fugiendi,ueluti ira, triflitia,cogitation Sed amp;nbsp;clamor quoque,rifus effi^'^^j^ f côtentio, Odores magni,præferfim return calidarß,funt euitandiiujjf^' I bræ,flyracis, binroi,chamæmeli, dus fpiex quam Jauandulam uoeât, /1 Etdehisquidem quæadrationem uidusitinentjhæedixiirefatiît.'« ^“y 1 défunt ex didiis facile poifunt intel/igi: nunc ad medicamentatranr«’’’‘'^jii' I enim fat eß bono uidu,ne maJus gignatur fanguis prxcauere, fed i'quot;’“'Çü« ( tiquicorruptio,itamedicamentispurganda eft^n fimui mafitiaaufera(ur)%/, I fanguispauJatimfubnutriatun nbsp;Membraquo^principaJiaroboranda‘'‘' » j

I;

in quibus uirium uigorrefdet^óiquxinfeüïuitaccidentia mitiganda. , , ƒ 1 Adprimum exequendum,prxtertres iam fadas uenx fediiones,üarß^v^ I gationes,fumme confertper uices,modo aquam in qua ciconumSiboW ^^ 1 tint,in aurora bibere,modoferutncaprinum,Quibus fialaasaddtiâal'^ .^ I eblearemagnum fecis uinialbitenuitercontritxadijdatur, AefiateadC^^j^^ 1 in hebdomade, quinque ex catapottjs eadem hora fumendx,qax b^^^’'^^ f lotx,agarideJedïi, fenxana s. i. s, myrob, citrinorum s- s, rofarum 9 '- ^^^ l grana ij, piluJarum de lapide lazuli 3.1. ideà, de lapide cyaneo. Catn^^^fp l rum fiantpilulxnumero 5^ nbsp;nbsp;Vbicalores remitticceperint,ineSteau(^'’'^'^^j^^ j

tradia prius ex media finifiri brachij uena fanguinis felibra, feric^P’^'y‘quot;^ 4 1 bus, quatuorebulimolles ramurculi,Sd mediuscentauripagilhis,üeip^^..^^ I tenda funt. HinepoRridiemane berbx excolandx, amp;ierum bibenduiO' ,^^^ 1 ia^ bebdomada,quincp ex bispilulis fumendx,quxredpiutttt Aloësb^^ 1 nx,agarici, corticum ellebod nigd, myrobJndorumana 3,1, diagridtl,’''^^ I guentarix,quam mofchatam uocant,rofarum ana 3, u Cum decoâiond( nbsp;nbsp;I

centauriRant pilulx }$^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,^y j

Herbx in aqua ubibalneandum coquendx: Calamentam, ferpy^^j^ j pus,lapathium,fumus terrx,boceRcapnum, faluia,cbamxmelon.In ^^‘^ ^^ 1 fudorelicienduseR,uafein quofiet(utaliasdiximusjcooperto. Y^^^^ÿi 1 nia membra,manetertio quóquedieungenda, quodredpit: Vinislbibit'^^^^ I Cretid ib, 1, Rorum chamxmeIi,frudïuumPopuIi udabietisana iJi^^^^^'^ 1

-ocr page 151-

’’Sd' M- ’^ Ï 8 E R S E P T Ï M V S» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ItJ

*^P''’ 3nïbo ™ H ^p^^'’® “^° excolato adde tantundem chamæmelini olei,ó^ f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^ ^^^^ ^^^ bulliant,donee totum uinum fit cofumptum» w ^^rofar *^^ * b®patis,ÜEpe ante cibum uino r ubro fouêda, in quo par ab« « ^te3hF°™?^°^^ ^*^ Caput fingula hebdomade bis lixiuio ex fublimi nu'’%ü q ’?”’’^ ^quot;^Q '^æ^ bullierint : RofæjChamaemelon,fampfucus, ÂÂÇ^^^

*5 ö’^'^'*' tof ^^§''’^^°linenda : Olei uulpini 5.4. pinguedinis tauri ^. 2. ca V^’^Sue æ^*®”’'^'*aam : euphorbtfjpiperis ana 3. s. cæræcp quatum fuffil fc?*^diKed’*f™°^*^’ Singulo quoque menie luna plena,duæ cucurbitu« bfe' ■ ^“’^^^^^‘da^atquccum bis très unciæ fanguinis in totum ex« h *''^^*^°’*”^^^^^^*^^I^^^’- Vere,ÔCiamcœptoautumno uename« h'*'’'*’^'Ho '^^'”^^^'^*^ aperienda,ÔC felibra fanguinis auierenda. Regio res ungenda.quodex oleoSe^aqua rofaceis,oui albumin

H^'*^ P'^^^æ fumptæfuerint,caputpurgio naribus impofito ceres ^quot;^*^^°’^^^’^^^^^æradice,uelexmaioranx fucco,uelexpipere '^jMjUcI an’^^| j^ p’^’^n radice,quod pedem columbinum uoeât, uel ex

^in fi f'^æ^*^^æ fcripfimus auxilia non interquiefcentibus, ulcus aliquo *'*''’^ni 1 ^^’^^’'I^n exteriori parte excitandum er it, odo digitis fupra cubiti ^i*^ ’ M^°^temporeciceris grano impofito feruâdum,amp; quotidie expurs

H ^^^æP^t^tïmero immerganturin aquam,in qua calamentumjas

■ f»««** ^ f ^**'’æ”nt» Brachiö SC crus dolentia illota lana tegenda funt, ’''Söidüf ft ^t^tibus doloribus,antidoticuiufdam quam dabimus,hora fom quot;’^W’^um eft aurei pondus : nee hoe affidue, fed per magna inters l'oipf, nbsp;nbsp;nbsp;tirgente neceffîtate faciendum*

k '''•''lt;islt; ^^^'®'^^^^ placuii nonnulla adtjcere,ad dolores articulorum an« Ad antiquosstr

L ^leun • ®’‘9“æ ^““^ * Semen ÔC folia urticæ,cum adipe urft inundta, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ticulorum dolo

vulpisuiuaimpofitatatifperbulIiatjdoneccarocolliquetunDe# gt;quot;« c^cAci^i»

Stercuscaprinumcum farina or* »«^ ^’’'Jiisn f?*™’®cataplafmatisreductum. Radix altheæ cocta,amp;^ cum adi r^ ^ '’’®®^ Oleum in quo radices enulæ bis uel ter permutatæ ebullies ’^ie^’*^,®2®®P®8u*benccoâa» Sacculusfalecôtritoplenus in uinobul iMiiél^- ^'quot;^ Stercusbouinumcalidum,utcxit,inodocataplafmatisap

'^^°°’^°calefadum» Lotio in aqua in qua fales,amp; medius fam

*’'0inoI ^°^quot;‘^‘ Chamæpityos,quamiuam uocât,pugillus,inuino codât, Hte'^di^^'^'^*^^’^”^^^*^’^ ^^quot;^^^ ’Pi^^ calida fuperligetur

ä«hibitisremedijs,fpero D. T. quotidie in melius profeduram, lupremoadiuuantemcdico,in quo folo uera falus confiftitjdominónoftrolefu CHRI-

s T o,cui honor,gloria,

6C imperium*

Amen*

Budæ* xxvi* Maq* m* d» XVK

-ocr page 152-

124 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EPIS T, MEDICINALIVM LlB^VH»

E P i S T» 1111, ad Cælium CAÎcagninam,uitümiinâeciüi(^ doÂifs de Taxa Lauri (pede. Quod Milos èC Melia confundantur apud Plmium»

^ Axam Lauri ipeciemnullib/jquod memineïim,pixta(l'i^^^^'^^ ^| Phnium legi : quo fît,ut errorem omninofubefleedocoputcw?

J IibrarïorumqinP/iniumfcn'pferc,fedueI autoris quem'J^^“^ tus,ucl cuiufpiam ex his quorum opera utebaturtnexcerpenais^ de unfuerfæ naturæ hiftoria in tarn uafîum uo/umen cogeKW^^ j, Plmijlocusci^ ceptum autem ilium,quifquis fuerit,duorum nominum uiâhitate,6axô«% J fh^atur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;taxum comm utafle : illam enim (nÂtcw,hanc pî^^p nonnunquam appetoni

EireautemquandamfraxinifpeciemIaureisfoJiJs,poftTfîeophralîumPJjJjL, iG. cap, 14» tefîatur î in quo etiam capite ex earundemgræcarumuoeuw'*quot;;^ dine, duplex error (niegopotiuserro) deprehenditur» Vnus,ubi fraxinu^^ fit in Ida Troadis,intantum citro fîmiJern di'cit,ut emêtes 6JIat corticeabb(0;î j non de fraxino,ièd de taxo feribitTbeophrafius.Necmirum eüjpilis^inp^^^ ' *®5’™gt;Qwumô^ccdrus incittStranRerit,. Alius error co loco ui/îtur,quof‘’''^ 1 xmiiumetis mortifera ferib untur : quod de taxi folijs,non Raxmi,tt3dit Î^^^^ 1 ßus, Sedamp;:fenfus ipfî,pra;ter Tfieophraiïiautoritatem,utran(5remefleudquot; -i phraftusuoJuit,nonutinPIinioIegitur,demonftrant:maximamfciJicetj'‘^L , óCcedri ligna Rmilitudinem, nullam fraxineiadcitrinumuel cednawikli^ 1 etiam innocueRolijsfraxiniuefd,nullus eRpaRorquinonnoiieiii.Sii^i^’r' । xo,bisfraxinuslegitur Iibuff. quis non fufpicetur,femelIib,i,-.cademMuJlt; fa concurrente,pro Raxinolegitaxumc'prxfertimnulla inter huramdit^Y^ oRendente affinitate,nec alio loco uel apud Plin, uel aliura autorébuiustaxa!'^ inueiita mêtione.Neceft utaliquismihiobtjciat,fraxinüaliqu3me(Rqu'lt;^^^^ ' rifolijsfimilem,nonmagistamennumerariinterlaurifpeciesulbtaq^^^^ ' dicatur,quamquxtaxa,Dicimusenimeocap,quodeRlibrii$, dtimum^^' l las ueraslaurifpeciesJedSr^ multas plantas qux laurouel nomine,iideai^'^f\ fimiles, n umerari, ueluti cbamxdaphnem,alexandrinâ,ÔCd3phnoidem.lniOlt;P ।

. nbsp;nbsp;nemo mireturóéarborem bancreponi,qux,licet uera fraxinasCu,foliorasnt^‘^

Rguralaurumreprxfentat, Hxcfuntquxmextnihidommx,plt;gt;f

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dagra Sri chiragra, ÔSmeditari SiC fcribere permiferSti qua#

rumtyrannidicondonandum^Rquidcaüiffb

mastuasauresoffenderit, Vale

Dodiorum dodHiftme,

Sdamb

corumamicifft^

ExxdibusnoRrist M, d, xxmh

-ocr page 153-

ANNI'S MANARDI EPISTO


125


LARVH MEDICINALIVM LIBER

O C T A V V S,

Ï» loannes Manard» Marcello Virgilio uiro dodiis». °» Examinantur eiufdem interprecationes libri primi Diofcoridis»

0 N T i G i T nefcio quo fato Marcelle dodiis.ut paulo poft quam Diofcorides tuus ad nos peruenic,dolore pedum uexaa tusjufgere è ledoper dies multos non potuerim, Cui male non aliud magispræfentaneû remedium inueniens, prim um tuæinterpretationisuolumê fine interfpiratione percurrens.

magnopere leuatus fum.Keconditam kdionemjCxadiffima ^gt;Ilt;gentiam,grauiflimSiudiaumjamp;(quod uelunnoftrofecu«

ÏÂP“” ^“® ^^‘nirius) ngenuæ mentis candorem,in eo apertiflime üjlSu^- ™’^‘”® confifuSjfimili ingcnuitateamp;notarejamp;f tibi fignificare tui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“*® iegêdum non ufquequac^ à me probata funt: Non mo ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^bo effe dudum fcierim^ut docerc,nô doceri, à mei M^ifpon *^^^^^^ ‘ ^^^ ^“° ^’‘^ ^®^ labore, fi meum hoe ftudium nó penis CMè nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uidclicctjÓ^tuam amicitia:ad quam mihi Isu'’’^'? . ’”®“^*iiämeobcximias amp;tota Europa notiflimas animi ti^S,n • ’^^’^^“^^*’•8* ^^ fciresmon ambigens,quæ tua prædicabatur ’•^ j^quot;æ'’’°®“*«flès amaturus* Hacergo fpeanimatus à procemio ^if%en’^°”°®P*^^®q'^odpro««#lt;«græcadidione,intégraætatemcons Exproamh} V W ’^^^^fiptctatioco loco forté poflit tolerari,frequctcr tarnen kk(jm ^5^æ' *11^*°^ ’bipfomet Diofcor. SC ab alqs medicis ufurpatur cui non uide V^it^iK k^^°'^®’’*’’*»^^uti (utreliquaobmittam) in 1. Aphorifmorum ^ ^^i't3n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teüe,fummQ in morbis oftendit : cui quemadmodum ;

*lt;lt;hÏ’’'’ite 4 Pf^*^^^^oæ^^^’ ^'^ P^*^ impropriam quandam translationem uides ^orem,Celfumfequuti,proeareddiderimus,non morbis, fedalqs quoep in rebus uim didionis,meo iudicio,corns

’’'Hf * ^ s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ ^°^ quidem in procemio»

’èj ^'ïüfa '^^'^° ^’■3^atu,cap. de [ride,fufpedü eft mihi,quod dicitur, IllyricS ^xedpA. de %j '^’’’^^^’’’’q^oniamfrigida SC aquilonia regio eft,quo cceli ftatu SC ïride.

itilp L ^»ah °”*”^ momnes ufus meliorefcit. Nam praeter id, quod magna ex imillyricd. ’’^7 ^ïx^'^*^*^^^^”’ ^’J^’^^”’ profpedat,quicquid fcribat Plin.medicis

t ^5 ^'ÏW ■^^”'^”^**’”^^‘ infula,adGaleni ufq; teporaKomam portaban Cretaheriom *^'''*%js '°«’!®®’*^»ï‘bauftropotius quamabaquilone,SCnücpctitur, tnedtearufirax ^th''*Mo °T P^^^batur.Ego igitur nó aquilonis gratia præferri Hlyricâ fris '’a^ca r • “’^^^^m 8C Dacam magis cómendare oporteret: fed quia in Illy ibgetes, iilic ueniunt fclicius uuæ,quod foli fc^^drcunfufi frigus non admittentis,8C internS calorem adfer W^^'f re • ??‘^''b‘ ®'* de caufis plantarQ teftatur* Eodem cap.ubi de flo

””*’“* Hermolaum magis probem,fcribentem flores in caus gt;i^H5jj^®?P^lt;^oJgt;«li8inflcxos : uel,fi uerba malumus fequi,flores in caus '' 3isj^it)^ '^®m fpatijs inflexos. In bonis enim codicibus Iegitur,cd'Ö«3 «^«lt;lt;« ^^’‘’ffmi****7*’ ^?™‘”uniuerfo quoque caule,non in fummo tantum (ut W''''’’'hon V”^'^^*^^^’*’^^^ ’^ ^”° cauleplures. In eorundem quoep flos ''’‘’’tfliles ^ ’^®^’l'’odduoilla ucrba,7ngt;«xlt;A«ofKTtó, ideo, ut fcribis,in partis ^enuerfa fint, quod Iris cum luce colores mutet ; certi enim ego QC

5

-ocr page 154-

116 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO. MANARDl EPIST. MEDICINALIVW

indis flores non flati coloris flores in Iridc femper uidijOec ex lucis modo,fed ex natura ip ’^lt;, mutarc coloré. Qc loco ubi aeuit^uariâtes : nam prater purpureos,qui paffîm uifuntur,c j pallidosjl uteosj caruleósqp aliquando confpexijUirides nunquam ; ƒ P^Ü etiam mihi uideâtur qui «i;^^« pallidos intellexerStjCÓfuctiore apud nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^(jü* dionis fignificationcjquam tu qui uirides, Ita cóflantis tarnen fingulos co o ^^^^^ per animaduertijUtquocunque fiiu,amp;adquamcunc^ lucisrefradtioncf^^^^j;i rum,uel minime mutarentur,tantum abeft ut tot coloris difcrimina poui ij, que idem flos recipere. Fidelius igitur 0^ uerius quis uerteritjUarq :aut « ^^^^^^ autpallidijaut nigri,uel,utOribafiusIegi(reuidetur,fubnigri,aiitpurptgt;^j,(gt;f rulei uifuntur : uel,ut Plin.dixit, floret diuerfi coloris fpecie. Exculan ^^^^• VMclUus. nbsp;in medicinis iridis uidcri potefl R.ueIIius,qui communem ledionem Icqu

bentemj -xv^^^pcA. ^fv^c^ots H^iyatn^ uento infrigidatiSjaut rigentibus ‘^®’*^y Non enim penitus ratione caret,ut aliud remedtum defïderct,qui u^®*®’ ytp alia ex caufa,præfertim intranea refrixerut : uoluiffe^ Diofcoridemdoe gt;nbsp;J que ab Iride iuuari,tam eos uidelicet qui uento alia ue extranea aula» 8 ^^ fent,quam eos qui ex intranea algerent : ficuti ratione non caret, a ex u ^^^ 'Rigor Utine di fe purü frigus ajgorem^ excitari. nbsp;nbsp;Nee uideo non poflè cum A®^®®^'rlt;' cipotcAubt nbsp;nbsp;etiam latine uocari,eodem fcilicet nomine quo Graeci utStur,diccntc Virg^^*

Warcetl.diMt, ran^ aquilone flanterigere: utilli rigere quidemdicantur3qui'n7«w^'g’'^,^,jiiii perfridioibus. (yq^ patiuntur. Atrhigerecum afpiratione,uoce à Gracis (utplcraei^a“ ^^^ ta,qui frigent. Nee hæc dixerim3quod praferendam Ruellij ledione» p^^ quidem in melioribus libris ego quoque ut tu Tidèi'^v^tetiSiJ'on lego,non ® JK^ ^siSiMois, fed ut hominis fidei patrocinium aliquod ferrem.Nam fides ^^“V'^, eft in hoe interpretandi munerc,ut quiduis aliud quod in exada omnio nbsp;(|^

derc.

ris interpretatione dcfideratur,quam eam deefle malim. Nee acccderCf^.^^ firn,qui fententiam quam efTe putant autoris,fequuti,a uerbis fCceduntgt;P^o^ Karcdluduer ubiuerbaipfa quæuertimus,diuerfos tolerant fenfus. Quod tu 6(1 alias 9 iis Diofeoridis Qc hoc loco feciffe uideris, generale infrigidationis Si rigoris uerbum ad » . j,j|^ ^uandoq^receo gora,amp;tremebundos algorescontrahens: mihi uiderisautorisuoce»)'^ latam poteftatemcoartare.Sienimremedio eft Iris in uniuerfum aducr ra,eietiam frigoriquod in acceflionibus contingit,aduerfabitur : non rai^ J reciprocal,ut fi frigori fcbrium opitulatur,alqs quoep frigoribus

tur. Neeg hi folum pi^/SinjUt uis,qui à tertiana febre inuaduntur,fed » 4 piiii tana,uehementiflïme. EtnonnuIli,Galeno tefte,fine febribus a uitrea ®,||iilt;' ta,ficuti pleriq? à caufis extraneis'.ut nó magis fit tertiana peculiaris h^ca h^-ii quod tu etiam fcribis quartana,7r^i'/.vfif, amp;nbsp;femitertiana lt;?ƒ««»• rede éiy®quot; definitur,frigus cum tremore:cum fint res omnino dwwf* f^^jjit^, p©*, fi Galeno potius quam Platoni in medicina credendS eft. Fidelis ^R^i!^ pretisoflicio fungemur, fi Plin.Hermolao^ adharêtes,abfoluicabfcpofl’ jfii mêtione,perfrid:ionibus Irides mederidixerimus : ucl eis qui perficiefrigentjUt exponit Galen. Iib. 5. •tr^g^namp;f. Melius etiaminic ï^(;il Algorisuox. medicis,fi pro algoribus rigores fcripferimus : alioquin latius patetalgorism _^^, fum^ uidemus,horrorem,non algorem,ubi apud Hippoc.fI^kgil»*^ ^^ Ex cap. z.de c A p i T E fecundo fcribit Diofc. «y sf lynstâto-pM ut Iw w^f f^ ^^^’^.^(lA Acoro. Qua ucrba hoc pado conuertis :Vriliter^ Iridis modo infidentibusacor ,ƒ bria,id eft mêfes, fouêtur. In qua interpretatione iterS uniuerfale ad muli ƒ Ia iuuamen,ad unum tantu malum, hoe eft mêfes,déterminas.fignincaf’^ ^^ ƒ ' eam uocê non folum menfes, fed diuerfa mulieru mala, Hippoc. oflcn®f’ jiP quo de uarqs mulieru morbis agitur,’i^ '?§/ywuouKéiuipinferibens.Lata» ^^ hoc loco efte eins uocis fignifieationê ipfemet Diofc,demóftratjdicens,que^^^^

-ocr page 155-

J^. liber o CTA VVS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uy

T^’^^ ^^^ priore cap,temet interprété fcripferat,quod potu men:« ^^i®^®®**^“ofou«cntur fccminac,ca]ido eiusdecoäo muliebreslocos i^^,j^®^®‘^80‘8*turflcucrbumex uerbocöüetterem,infeßußcutiriiiid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

^kquot;'^»!) a^*” ^^f^*^^but aiSjCum periculo humanx falutis hæc fertbu Siquidc üi^r . ^“’’»^®^ rnedidnae peritiSjqui remedia in libris inuêta norunt SC Ic^lii,^®®^^®/“^s quæqj têporibus accómodare. Non parus enim noetic: Iij''%u^‘^'^^^®®o teftejqui credunt medicamentis abiep determinatione

’’C^^VN '^^^^^^æP^**“®’’'P ^^ P^*^ ^^ MEDICAMENTA, BT HmphUus.

%^''^^' ^^ quot;’'^^‘^Vs DEi SVNT, Maiusautemdifcrimentuamcira ^»i(leS''^®*^°“®® u*d«uf»fi quis ex ea intellexerit, utditer menfes redun® iiu Hna^^®*quot;® ^0“®d, Quod certe imperitus quifpia ex tuis uerbis facile pos ''I^foib f^’^^æ font, Vtiliter Iridis modo infidentibus acoro muliebria,id eft,

’ ^ 9^æîambcndo funt, non magnopere in inferiors partium Exup,^ 'or '''^''^Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; SiC propterea uitium fubefle puto,ubi linétus Mei Mco. (v'’'’ialia'r thoracis comendandi uidentur,ad dolores articuIorS, uuluas, SïÖ‘“P^quot;«^ defcripta remedia retrahunturiSC ad omnem quoque à ca ^ j%i(Dj^^’’'^®^®^’titioncmextenduntur,cummuliae fieri poffinta capi= JtH1 j ®»Qtt^tailslinâusirritate potius ualeat,quàm fißere, vWis'\. ('♦^“^ö'aliaspoteftates Cypcri,quod adiumentoeß hidi^m, id Excdp.4.de wlitfej'*^ï^*“’”‘1“”’®’tldas ucficætquum notS fit apud medicos,difficilius Cypero. W^^- *****'”'*“®®^C3lculum,quam renS,amp; atteri SCpelli.Scnbatcp ’ietSilo'^**P*°.^yP®’’°’‘l‘’od incidendi quandam uim habet, qua calculofis CypenßeuUdi 'V''”gt;ter ^a*''^ '^odus often dit, non tantum ei in hoe tribuifle GalenS,ut ad

r ™ ‘^^‘’luoï fufiïcere exißimauerit. Melius igitur fuerat calculo ^? * '‘ 1 u V®®quot;‘^*xifre,quam addidifle ueficæ, cuius nulla in Diofc,mentio, '’‘^®o^tnedicisuocari,rcnumuitio,quodcun£pilludflt,labo« r- dec^rdoiii

^ îV*^'*’n^^^’^*”Galen, lib. 5, Aphorifmorum,uocem viepe^nst. Qiiare mono, !jSim**^^°^‘^®’’?‘*®gt;Gagt;‘damomum ncphriticis confer re, transfer ri a' te,ne=

' * 1 !iquot;''’‘^gam'^ ^*^'”æ *”^° aliquo dolorem:quum multi renum affedus fine

œ '^^'^^ ^ *”^ defiderâtur : ut in Gangitide nefcio quare prater? ä. dt tiardfl* '' Ieii'’''^'^iijib v* ^*quot;tibente Diofc.quod uè\(tHKksi§x : ratione etiâconfentienteï ^ '’'quot;fttijmk • ^5®®^o®P“cucrunt qualongiora,óó aquofislocis natatcon

''' Ci''’^‘’sK?v '^'^'*^*°’^’ Oribafio. In montana nó intelligo qua ratione uer= V^’•ot ÿ v°^æ ^P'^æconucrtas,quum Hs^l^opmutilum amp;nbsp;mancum Ari? tih quot;'’''Pärui ^*^^°^ ®’^^*®^®fignificet.Sed hæc exiguimomenti. Illud

^ VÏgt;o4fc ’1'*°^®“lt;3ta ufitatiore ledione,quæ in ufu nardi auferre iubet lu? h^’^dn^”^^“’heferitteam fequeris,quæ auferre radices ipfas,ó^quafi spiele ndrdi nt VItï|ïjr»^”P^*^'^®^”*en,tefleGaI.inlib.dcantidods,præfercndæinthc cHfcmtilioreh ^^'’''’^0»?^^ ’■^dices fint,fpica negleda. Qui etiâ lib. ff, de fimplicib,medic. P!i*^nie^*^^^'’^^ ^P'^ ’ quem (ut tu quoeç notaßi) fequutus efl Paulus,

h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ^^’^Pæ*quot;* P®’'*® hoc abhorret,plurali uerbo uires nardi exs

•t^ Scio^ *^^^*'^tchexerit,quasuocefimilitcrplurali,paulô fuperiusnomi?

^^ enumerata nardi genera,pluralem hanc locutionê pofTe ^* ’îijT''’feerPi *” tufecifli,addçns de tuo duo illa uerbajNrfrJiomMfî. quum ta iie^^WsuirK ^^^’®^^*^*^*'‘'X’lt;’’»’’O’'2ddcnsnccnardi,necomncs, In

f ^^ **P’‘^’®^*s»Po’fl’^nte ibi Diofe.ad literam : Appofitæ,Audios **^lißiin^ H^^*^**’'^ '^“ diuidis hoc pado : A ppofitæ muliebriS locorum

1‘deindçaddis ; C ompefeunt praterea fanies, quafi uoluerit Dios

-ocr page 156-

n8 Io, MANARDI EPIST» MEDICINALIVM

fcorides quod faniem undecunque manantem compcfcant,quod ncquaqmmp'J to,fed ex utero duntaxat,ut uerba fonant» Sed alius maior reftatcodemap^' Cardiogmos. caCardiogmon fcrupus, quem tu fiomachierofionem uocas:inreddenda® KxpJlx. interpretationis ratione, altius exorfus, »clt;ïflt;/}f«'aisantiquiffimisóiHippo^'^^^ uentriculi,non cor fignificafle, Mihi autem Galenum fequêti, uidentur iB^

rent/am tarnen 00 ipfos agnouifleinterillud SCcor.EcfiIwcquocj tibidetiif) ^^ Veimsosuen^ per antfquiorib.os uêtriculi ßgnificauerit,non fequitur tarnen, ut idem •Ï*®’^\ triculicornomi fcoridifignificet,nnjltis feculis Hfppocfecuto,nec tatcranriquiffimosnu^^ii nabant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vnicaiep tarnen apertum eft,qui Hippocratis gratta cómentaria

uit,ubiciinque cordis mentio incidit,non alia in co nominando quam «?\^ xpit(/lw uoce ilium utu Et confiât, quod cardiogmi uox, nonfempa^dü^ Jum apud eum fit referenda : quandoaphorifmo lt;yff. quarti libri (fiCaknÿtf Jicrmolaus cx^^ mas)cordis motumpalpitationifimilem defignatlutpropterca excufarip‘’^^yiii I mola'us,tremores cordis hoc loco inteJIigens.Et 4.1. libri fecundijUehemcöj^ £ cordis affedum, quem momento fequitur interitus, SC qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F

fatur. Syncope.

tur» Nee quæprote affers tefiimonia aliud certedicunt, quant antique’’f^,j(( I quandoep os uentriculi intellexidc. Siquis enint uerba Gregory NyM^j-jptl* j

» penfitet,ea nobis confentire cognofcet,quæ (ut fcribis)hæc funt : ConFu^^^gi j^ » Iationeueterescor,amp;os uentriculi uocanGQuidenimal/ud notâtwiLi^ ..^^ f parncula,quant ultra proprium QC commune cordis fignificatum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Cardiaca.

Cardio^mos.

culiab antiquis aliquando percor fignificarir' Ncminicrgo,mca fentcfl3,3 jj^o dum apud ueteres Graecus KceftAM! nomc,piimar(a fignificationc,cxW'’’quot; ^ gnafie quod in medio corporis fitum, mette figura afitduo motu uitam m* ’ jf cæterism'embrïseIargitur.ficPlato,fic Arifiotelcs,ficamborumfcholabq'\^ Secundario ueroadosquoque uentriculi translatum eflc,quodcoiw^quot;^^ afiedo morbos interdum fokt excitarc. E quorum numero faarcaräuci.^ diogmos. Qaitarnen, erfi airio aêtricali interdum euenirepoflïnt,confc» ƒ men corde fiunt, ut lib. ç. de locis affedis. Galen.tefiaturtquieria lib. ^‘ “^. lui” amp;Plat.Dogmatis,c/lt;aiw^«'£M/quandamin«flfflt;/l/«fnomineaitcire3ncmiWj^ in antiquorum feriptisuerfantijâ: 6. decaufis fymptomatum.'LituclfX^^^,^.. librnm dedeß coniedari,libros de definitionibus,amp;fntrodudoriiï uocatos,Gakninofl^ nitionibiis,etin bustualiquandonimistribuens,contraGaIenûmuItadefînis. Egotgiitquot;'“ 1^' trodu^hrium, ex uerbo, pro cardiogmo cordis morfus conuerterem : integrumkW^ ƒ Galeni no eße, ri,per proprierarem ne,an per uentriculi compatientiam, fit cordis ilk mori^ÿ utputauitßlfo Ugendas,Alioqainon faris conionum rationi uidetur,utmorfusuentric^yt lA^ccllus. nbsp;nbsp;nbsp;acribus h umoribus facti,potu nardi rei calidx liberentur. Sed efi id aerify

corodorenardirecreatum,repeIlataiêquænocebanL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^j];}^ ^

£xcap.^.de A s A R V M ü incoronasnonaddebatur,non uideoquarecoron3tt3^^^^^ Afaro. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Diofcoride dicatar : licet enim odorprxcipaa faerit caufa,quarc in (orolt;'^.j^ri 1

Odoremnoeße nederentur,non omnes tarnen herbaebonumlpiranresodorcmjCoron^^. 1 caufamut ker^ bantur. Quodex Plinijledïionelicetcognofcere,feorfamdecoronsrijs1 bacoronariadi praetermilfis tamêmaltis,ódin aliamlocüdilatis,qaxaaldefanïodor3i^gt;^^M j catur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß folus odor faciebat, at coronaria berba A iaron diceretur, quare nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JL

E)io(c.coronariGümaldicens ÔCodoratumr'Quarc etia cum omnia kref

h3Ó:éntisegit,boni odorisßnt, unicambanccoronarixnommedignstas^‘/^ certe caufarn no uideo*. ücuti nee quare damnadas Hermol, uerba hxcUi^''^^ KwAïayavioilt;/lH,'^ófgt;xj(iiiec(ptucè,boc pado cóaertens : CoUcaliangubid^'^^^^ riacfoluti.Necenim ignoraffeparadas air talnngenio,tam mu/f/fan^Ç'^*^^ qaidRntxtwÂttJhrTiff apadHometa SCAriRotelemifedporruscófaltóü0igt;^^

-ocr page 157-

LIBER OCTAVVS,


IZ^

^ V^f^^P^°^*''t3’^)£orum magis more,quàm poëtæ aut philofophi interpre* ^ferç^.'’’’’’“^^°”§’^“’^**^^“ Diolcoridisferies debet,poft feminis hiftonam, î''’clnA*°“’®®’^'^o^®^^® caulicuUsIoquenristfedtcniin natura ipfa flores ■'gt;?%iii^°” ^^ cauICjUt confueuit, fed inter folia,a radicibus eos producens: ÿikj “’’æ*’®''^® ^ fo^H® ad flores,ab his ad femina procedens Diofcor.ad

^ radices conuerfus fit» nbsp;nbsp;Eadem quoque ipfa natura oftendit

L%Jl®“’^‘^'°®’®8u’atos,(quoinodo enim angulorum figura aliquid effe ^ ,^^^“^®“°®^abcatr)non fubafperos quoque fimul öiS molles,fedle* j\u’’’^’^gt;ud(ut ipfeHermoIaus) folutos. Quanquain necmolle afpe h^Q^*quot;^ ^“''°P°dusaduerfatur,ficutiafperumleui, quetnadmodum tu k^'^^ P^^’ ’P““®“*® docuifti» Et hare quidem dida fint communem ^' ^“® '■æ*^^ caftigatiori inhaereat codici,omncs huiufee ^^ ^®’§'^ • w capitis enim initio,5lt; turba iHa nominum obmitti* q*^’iU^^®“’‘™®^“°’'didturïficut nee in n. Oribafq Iegitur,incaulibus, * 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ ^,^*' ^^rba illa legütur,y(0p neuj^ix yavi0ilt;AH '•cts^ct)^^^ (^azà,quæ ne*

c A j'^ * ^'’æ^ argumento eft,aliunde accreuifTe illa Diofcoridt

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^^’ ”°^ reóte,ut mihi uidetur,pro ■^aTrAva-iamp;, xqualis reddi* ^^ ^‘‘P’ ‘®’

'th^c^^^‘^’®^’^dna ad quantitatem fpectet, Non placet ÖC loco ^^' ''1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^’^P^'quot;^ albicans : quafi non poflit color alia uia à purpureo re*

quot;““™’^lt;^tSedhæcleuicula. Illud maioris momenti,quodolu pbuherbæ folia,elleboro albo, piro, betæ, 00 plantagini fi*

L ^^^”^ diffimilia,quam herbæ ipfæ diuerfæ* Similia quidem inter »'''’'’inii?T^®™®®*^*^’deftolufatri,aptj modofibriata, Sedamp;ualcriana ^^‘* ^^^(^‘^^‘t b'^'’’^ut '’S®®®*‘^“’‘ï®ultiplid apud nos uifitur fpecieamp; magnitudine, nnl^odidtw. ''*l’l’iii}oi°®’’*®8*“®^fôï®apiumpo«us référant,quàmautalbum elleborû, 'i C y ° '‘“’‘Quibus etiam confentit Oribafius,hippofelino fimilia fenbens, ^P'Phoræapud idoneosautores,delationesfludionû funtt Exc4gt;.ii.(ie ^ ^Â'’“'*’“®^cddant,aliud tarnen funt quàm lippitudo, quam Græci amp;nbsp;^’^^lob‘(thro. h •ÏWf .quot;‘'’quot;’* ^^‘“d quoÆ quàm inflammatio,quam phlegmonem uo* ^P^^^* ?ALJ’’^’““®binittam) ex Paulo aperte monftratur, feorfum de ophthab ^PP^^’^-ü''’’iiiin?^î*^'’æwflainmationesocuIoruinfuntjinaiorKminonsuetan* ^’^p^^‘^f^^* (|''\n’'^ ?‘^“‘^‘®“dscaufæ inuicem differêtes:atcp de epiphons. Quo fit, ^quot;^^Sf^lt;gt;gt;'^* 1»'*'’’%^®^“““ ”^^^’”dam,cap» de malobathro,non putem:fed legen* J^’^OiHf' ’I?°*^^dlçpitudincs, amp;nbsp;quod ad inflammationes decodtum ui* ucfitledori integrum,anoculi tantum, ta’*'ii' a ’ ’’’“’doncs intelligcndæ. Simplex^ hæc interprétatio à me magis

A^ ^®’™oJ3i,quæhabet, OculorSepiphorasuino inferuefadu, ^gt; ^'»A » *“®^*‘®‘9“æ addit, expreflbuino» Vterque enim ueftrum, ^»UtI '^^^®^^5^’®^lt;:®r«disreceflït,qui uel -^os 7«: ocp^Apixsusu (p^^i-^irit quot;^ ^^^ fli?^Ap«x«ï ^gt;hiy(iOVKS cù/x^iS^tÿ ^ Oiviü H!^ Awy üèij^ii^ef/ ^^^'^F^.S'“®^^ditGaIcnus*Ptimain,quam reliquis præfert, uocari ^xc(ip,iz.de literisactotidemfyllabis, (ficenim ipfe utracp numeran) ^‘*-^‘ ’ ii?*'’’*H (?°^°’^^ nónullis acruo amp;nbsp;daphnitim. Tertiam omnium uiliflimam, ^^^généra kSito **“'”ΰ ‘^’■’'dem cortice,fiftula uocato, odore amp;nbsp;guftu eft uehemen ^‘^^ H^an'*'°^^*^^^dffiina,ÓCadnuIlumufumaccominoda* QuæGa* tft^'Wis™^'^®^°'ricns,atque his quæ de cinamomo fequenti capite dicuntur, ^^^f^m lignes ^°”’P^''^’'®’3dducor ut eredam uulgarem noftro tempore cafiam, lis ”quot; eßc,qu!euui ^^ ^I^^’’^®™^^’dno diuerfam eflè ab omni ea quæ tribus generib» à Ga* S® ^gt;^f*fi* habet

^OLeniimwatiscÖprehenditur» Id were quod pro cinamomo paffim ^quot;^’

-ocr page 158-

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^o lO, MANARDI EPIST» MEDICINALIVM

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciMmomum uenditar,ut mentitum dnamomS, ita ueram eflê cafiam.Quæ fiucrafuntfutop

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;guodpaßimue tcputo)reprobandiquic3fiamfoïioïridisdefaibuntifolio enimaulgitehocam

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ditur,c/JcCafu= momum confiât, ad rotundnmuergenteynuïiamt^catnhidcfimilitudinenip^

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;am. feferente, f^ecprobandnm^utgufiata eroderedicatnriqaoniam üabumid,i‘(^‘^

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Erodm. » fo^r^dimus,pJusaliquidnotat,quamexedere^Vetbaeiusüjnti lilinituin^^'^f 1

a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Exedav. « camentis qux ftc exedunt ne erodant : m^c^ Grxd uocantMxcCelfas. A(‘l’^': 1

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n ^^^^^'^ß^^^ iiocatufjOon folijmexedendiuicaret,fedS(petfe3noJt^\ 1

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^^fiSCdelicatifrimisefdsmifceturt. AlioquinecaoxgrxcaJ'miiKiidfïS^ 1

a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;catted quod pungentis cuiufdam mordadtatis fit particeps,quatn in ßdsq^^ß^^J j

■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P“gt;'^polt;^^^rtalisSguratccomtnemItult. Minus edamcansraociit^ 1,

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MwloA re docet AMoteks, non econmrio. Amamudoén ip(a adcoeli aprmi »»* 1

a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^°‘^‘^^‘^P’'°P^“^‘^tomanbusahena,utauibult;iap1pn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h

a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nr/c tnrrlhi^r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dico,zingib£r,cmamomum,atqiicc^K!3lt;^i. I

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XJïffl^^quot;™quot;“^quot;'’quot;“”’'*®quot;“*quot; (guixlniopiaatlsjiepi^^i /

S^ ^ quot;^ fc^quæ memdte, imofchofuauiinmo aromate,mM^A«»'/, ±?'^'*’“*ï”»«?lt;»P«to«P«ft^ Pknputatis,ti»9'’ ‘

„ t r, ^^‘°^^^^^^^^^^'''^*lil^lli^i^P''d^^‘tss,Jïórrt/PcribiturOaidenimllilïtf^'l, ^‘lt;»fß’’^coinmunecumrubodniflforte\ubdixerit,ruLmmorramp;,^^^^^

' nbsp;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^quot;‘'quot;^‘^?'!'^'i’‘i‘'Cdgt;admtMores,huiasgtmfatii'' 1

m^d^ohnu?^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SeddamexilmLcmleib’^ 1 1

Oimnnfl^ermr'””*”*^“^?-’*^'™’^^”^'’“*®“’”'“*”'’™“’/quot;quot;*’*^* I S.ZÏr ' f quot;! ^‘’^^‘^quot;«’‘quot;‘KiStingere.in uocexfalar.fAlgLsi“'' ƒ locos laxatucum tarnen dilatatlo gutedam per earn lignlllcenrr, amp;eadefrtifgt;, *' ^‘iPlt;i‘-«i^Ml'-g^roongttcutecSglatinata,utGal.defintM^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)

^i‘Oatura,3PtrmulatorciusI^aulus.(^iitectimtelegiireoRêdateap.dt(ir!SSiP 1 I^mrum enqu^eadcontrarium llgniBeatBhoe loco,eandemancittiUiM» , axer IS, Ut quod Dtofconualere dixitad dilatarionemjtulaxationesfscered!^^ 1 1 qitxuddilatationesfunt, uel easpotius faciunqquam remoucant. Quiir^' /

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caret,utresadfinngendi uiprxdita^laxationeseffician Quodaerot^'' 1

Caßam di/dfa^ ßf^i^^gt;lt;^onducatcafia, prxter allatamrationem, teßimoniumÄrabamAu'^'^ / b fio»iuterico»i= cC ^erapionis confirmai nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

fiuccrc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SI VERVM ^ßquoddecaßadiximus,iduidelfcetqaoddnamomdd'‘’‘^^ 1

Excap.i^.de cred{tur,caüamefle,non cinamomam,cum nuHaresaUafecuIonoßrOjexof^^ti Cmmo. fibuslodsferatur,quxuerednamomijdiduelputaripofßt:relingui(iirß‘^^^ / ‘

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cinamomonunccarerei utpropterea minus admiratione dignumfid^ß^^^'^ /

nioâ:dodîrinapIunmâexceJlentem,multumhoccapiteJaboraire,Sip3r^ / fedffe, Vbienim in plantarum hißoriadiuerßamp;^mendoßfumcodices,nódii^ / eelerius Sdtutius fubiidiumpareqquam ab ipfa re.üjbohnitüdLfcnfuniß^^’^l

‘ fdôinueniriautênuncuerûcinamomûyprxtereaquxdida funt,extólt;^^^ I O/M/^oiiti /ari codifis guide adhuc, 3dpaucis cogniris, Senbit Gak in lib. deantidotis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

»oire. momûïâcilUmûe/recognifu,hisquimulrotiesconipicarifunt,re/iqeisdi/ncs^, f

Sex enim dus genera uidiffê, bonitateita inuicêd/ïlèrentia, utpedlmffe/^^'^^: I optimxca.iïxe^rpropingui/e(2uodminimeadmirandü,icientibi/strtri/‘lgt;^,^^ / ctiaplantainuenifi^i/cutfprxterGa/e2el/b,fuxmedianx,exguorun(^dai/i^ I

-ocr page 159-

LIBER O C'T A V V S,


»5»


'^’'''’atr jf^^^^'^'^æ “o^æ indicium cd, codem Galeno teftc,ut odorc quo# cinamomi ga ™ °”’n*^usprxfteij gußu autem calorem quendam inuchat, non dorinenatrubU ta’’%^*'*’^®®*^“^^™*'*^®“™triftiKämordicec: colorcjacfiladtis color, lu.

' M’‘’iiU^°*°’’^æ‘^®criatnnumexiguo cyaneo,commifceatur. Elle autem ''^W ^”’‘l“°^^3”’^cx uel feptem plus minus adnafcentias Habens,longi# c^î'*gt;iof'**®æ‘l“’’^»^’^^ quarum maxima femipedemRomanum non ex# dj 'Ïigt;iirc^*®®^dfimilitudine,ucl potius damaflont). Ex bis Galeni didis effequod derutæamp;^cardamiodoris fimilicudine, mquibuf# '' \ quot;''*’' o ™^^enbitur : ingratus enim utriqj odor,quieft in cinamomo gra Hl i^etf ’^ colorcm aitinet,communi lectioni confentit Galenus,li om# l?'®ïiiiiquot;’*}’’®’’'‘’°P“^^ iegantuf, mifcella^quxdam intdligatur, exnigro, '’ “•^’^^'J^unicusdilTultet color,qui in cinamomo maximecômen çx^%àii°^^quot;'^^^?^^ '^edicoSjUt quid colore uini defcribatur, urinas etiam vinicolor: le *'*?lacin'quot;^'^'°'^^ «»«'ftiïwj uocâtibus. IJlud potius nouum,ut umo ablutum, vnnlt;e oïtiu^ ^* 'XL|^n.^'‘’^^31o*'Cfntranfmutetur,fcientibustam elFc infedoribus difFici# ^rtf.

‘51*' Ai^' ™f’‘^®’®‘8’’um in Candida uertere.

’’^Siiito'°^’'^’****uuamnefcioanredeinterprctaris.Egoracemum dixe# Excap.i^.de ^h p .^^^'^^^^°^^^“9^æ®Diofcoridefubtjciuntur.Quodtuquoqj Amomo^ ^’'“ïon^ ** ®^'“® uideris, J^oTfvamp;c/^! racemofum uertens. nbsp;nbsp;Nefcio etiam

'*• i^'^fol ^^?^“^'^^'^^^pbmasjamp;labrufeânomines,a!iamcertercm,uelteipfo Bryonia: liM''‘®(ïs* P ^'^^''‘■^labrufcaadomefticauitelib,4..fcribis,amp;bryoniauitcm labrufeâ.

*'' V'’’^ttn - *” ^'■‘bitatiomihicôtingit in eo, quod fenbente Diofcoridein ^ft'^odc««*«f,tu odoratiffimum dicis:apud me enim fatis uel ^’ t %(|**'^’’'®“‘^men odoratilTimüjUOces iHæ fignificanu Sicut Öd vwp^A» teu'% nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et TTÄh^ZtHsp non tentans,uerum uel percutiens,uel

^Pittic I ^*'®‘?’'^i’*P fubrubrum,non modice rufum : adieda etiam difiun ^*’ 111: W’’®®™’'“”‘Ptequircre uideatur^ut fcilicet album Iimul Óófubrubrü, ^fi'quot;’ fde P’^°^”“’^’‘quot;‘‘*uidelicetquodeftalbö,quam idquodeft fubru# f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘’æ^ ”*‘’'' “‘demur fut tu dicis) bis quæ de armenio dida

*“'’f^f^quot;’’^lt;:oloread aurum uergens maxime probatur* Sed pbSor nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quouis alio,boc loco probâtur, Vno bic (quan#

Pb’^Hn' 1 ■ ^ ^^'^^°’4“°d album quoep eligcndum fit, finonpræ rufo, p i\j ' ^ûlobbus, amp;nbsp;præcipue uario. nbsp;Quod ad medicinas uero attiner,

’^dif''^Hi^ quot;^^ sft} Melicerida non tam ulceris nomen elfe iuxta Galen. Ô^ McHcms.

ij;^'%e«/ƒ^®*^‘‘‘“’‘doradotwpUciuiacôpleri poieft,putrefadione fcilicet, Aifee/JustripU ii^^% y q °”^‘ ^^^ putandum concodionedifeuffionem^ ita pugna- ciuiacurari. vSü • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;utrunque non polïît efficere: ficuti net^ faten

^Cr°Perat'”°'?™P^'^ tescalidaSjdifcuffionem per frigidas perfici. Nam cum

V’^liic*’^™^defideret, fuppuratio æqualitciqdifcuffîo exigit magis cabda. Suppuratio. ^.'^me(fP**^-°î5^^°®^‘‘“**^“®*quot;“‘decIarari oporteat. Pleni funt medico# Difeußioinobt tSur '^*”“»^‘‘æ utrac^ ui pollent.Feré etiam contingit,ut quod uni cor ßeßibus.

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n^’ ^'^ ^^'^’^' difeufliuS. Et plerucp in operibus artis u!dimus,mc#

iH[ '%^j '”^ bllente,ut quod fuppuradi gratia appofitum fuit abfceirui,ipfum Fiebus igitur,mea fententia,fuerat utrunep priuilegia t^'‘'gt;ieljc*quot;-jP”''”’^^®*’®’‘®“’ds iam feculis præferiptum : ut fcilicet indammatio V^“®““““ eodemep loco amp;nbsp;tempore,fed narijs uel particulis,uel lt;lii %’ ^^’^^^^^^‘^ ualere amp;nbsp;difcutere3uel unius fmnl abfcelTus uno atep 1 fc/?'‘'gt;t^^^quot;^P^’^^^”‘^“ædifcuti ualeret,difcuteret:idquod côtumaxad ™^' ? ^f’^?'^‘’°^“^'^£‘gt;ói^ én pus cóuerteret;nec mutare Diofcoridis uer# '^ ^Fwn Hei pihiKHç^f/lxs j\(t^0ÿâ, quae nihil aliud fignificant, quam

-ocr page 160-

151 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10» MANÄRDI EPIST* MEDICINALIVM

inflammationcs 6C melice ridas difcutit : uel fi magis placet uulgata sdioOjad^^^^ »y tsiTTodvaJd elï,£lt; maturat ï quoniam,ut oftendimus, eadem fimul res ma® àdifcutercpoteft, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ , J

EX cdp.ij,de A M B i G v A cft mihi cap4deCoftointefpretati‘o,prouoce «c^MjquJ . c°ft°‘ fumjCtiam te alibi interprété fignificat,fpeciofum reddens, Etpro#’«*^ ïT«'S«?» nbsp;nbsp;nbsp;»0« '5rve;i(C(nlt;^, liquida amp;nbsp;ficca fomenta : per wvew* enim fignificari fomenta ^

da, liquido patet ex Galeno, in expofitione aphorifmi ju lib. ff, ^^'‘^^j^ ƒ meo iudicio fuerat,huic capiti hoc peculiariter indulgcre,ut caftigationem^’^y teretur,quamparticulam « inne« commutare, Galeno Grxco ó^ A uitend ' bedifiundiuelegentibuSjCumaquaautmelIe, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, jgjiii’

rxcdp.tg.dc N E s c I 0 quareintermedicinasfchceniflorumprætermiffumfucff ƒ, Schano, pulmonum potu eorum adiuuari,confentiente rationeSi. Auicennæ w.

Nee uideo quod fupplendum aliquid fit in eoloco,ubidari radicemiu ^ aquam intercutem,5C conuulia,cum pari pondéré piperis. Satis enim ^(jgdi* teil æquis portionibus eas radices,^ piper clTc mtfeendajnee in huiufmo (j mentis certS necefle eft modum definite,qui femel dandus fit,ficutinn’f j,^ tispurgatorns,ali)s^ inqutbus maiorquædam exiftitpotefias. ^‘^^pi* fcrimen inter lethargum £d caron,aliter hoc loco reddis,qua'm óf perte a* ' Galenum Ôf alios medicos proprijs locis reddi folet,

Ex cdp.ij.de ODORATVM calamum,quem tuadeónotumefleaiSjUtnonftj*^. ^ Cidamoodora^ ging agendum,me nunquam uidifle ingenue fateor. Res enim qua: ^‘’yjjif ^^’^ uenditur, non calamus, fed radix: albicans^potius quamrufatnecc^ '^^ odoratocaU^ Arabia petita,fed in Europa, uelproximailli regionefutegoputojnaKt^j^ mo citretma, enim QC alia's pleruncp,óf femel in Pifonio fuper/oris Pannonia: daitii^ 2 ^^ cofaSjSf plane’recentes huiufeemodi radices, ut non nifiproximo locona cari pofTent, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^oiiKJ'

ExcapAS.de B A L s A M I ruccümetTeód^iaMl.KUTK'Pp^fcribit'DiofcorMcgreg'^^n!)!^^ Edlfamo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cis : quod certe minus eft quam calidifr(mum,qualeipfum elfe, óf uoxv® ƒ

Diofcoridesa fignificat,öf GafenusintelJexiftè uidetur,Diofcoridem inbocftacitotamC^^i, Galenonotatus ne}notans,quod nimiscalidumexiftimauerinCuminfecundoordinfta « inBalfamo. nbsp;nbsp;^„^^5 ordinis egregia quidem fatis u/s did poteft, non tarnen extremajfl“^

Balfami fuccus q^æ ad quartum ufq? afcenderunt, Scribit idem paulo poft :

Galeno cabdus vfMTens!-7iivo(jdlilt;^. tu,potus urinam c/et,maturat amp;CconcoquitEgocoie« ^» nbsp;nbsp;1

in{ccundo,Dio ueibo concoquittnihil aliud fut mihi uidetur} uolente Diofconnifiquoy'’^ƒ ' fco.inquartoor n^^, Qj^i facit,quæ maturatiopræterquâimproprie,dicinonpoteft. ^ ƒ^^' ‘^'quot;‘^‘ quep]acui{rec,utfemendeqaofcrihitDio{cor.quodatenuèMw^v^'’‘'^“‘'^,j!^ Ij

Bumorisuox herehumiditates diceretur,quam fut tuuertis}humoresproritare: apudmedicos. dem uox abfolute prolata penes medicos, quatuor illasprimas fubftant'’' ^j^ ' prim/tusgenitas defignat,fanguinem uidelicet,utranc^bikm,acpitü'^^^^^t^^ ueroDiofcor,ficuti óf Auicennaquoep iniellexif,fuit, uteiaffeduico'’^^ f^e. ^ss à medids uocatur, qui nihil aliud eft, qua’m afl/dua muIiebriS locoró«^ tiotquum ex uerbis tuis fadlepofTetquifpiam intelligere,quodbumoresp“ p^ I Ex cap. 19. t/c 1 N Afpalatbi medidnis magis placet,ut contra p udendorS fut Heft” \^ 1 Ajpalatho, tif-^ putrifagines laudetur, qua’m uttu,diffïciles purgationes. Purgatioe'””’^^ii l de pudendis cft ferma) menftrua m fignificare folet, Videtur autem H^, l/’ 1 ' ni utriep fexui uoce u fus,de maris quoeppudendo inteUexiffe.SedSif’^' nbsp;nbsp;nbsp;J

raas huic parti fauet,ad mTridl'i/ae utilemdtcens,ftcdt3tts ratione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^’ 1

Excap.zo.de viTi O dandum nó cft uel PauJo,ueI library's fcribentibas,inPio°’^^jf: 1 ^fio, nafd,fiiduerumnonfit:fed Galenopotias,cui fubfcribant, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

parte, fed etiam in uiiibus adtiringendi, ftmuldifcutiendi, atqiie etnolH^^^^ I

-ocr page 161-

Sej(j^^ LIBER o C T A V V J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;155

ló'*'^^**'®^^®®“^® conuenire pófte,mille exemplis probari poteft. apnofmUifim in pnlnmnhi««.«»»narr« rprlvinn Ipriin

Î ’’H?’W*^ 3gnofco uitmm in eo loco ubi primæ partes ccdrino/ecundæ ^ 1 î^h{j5’’®‘^®*”’ï’u®“r:quandoquidem ubi tria ordinc quodamcollo ^ °^^^^It^roJocatOjterttjlocusabfc^allamentioneftatim patefit.

y / 1 gt;

i*

* i t t i i J

J l Q P yV ■vz****.wj».v*ut^ AwvMoaur«k|gt; aiia iiivixuvxAV itauiaa ^ALvttL* l'Sç^tîi ^«^^ ,®‘^^pï’cct,quemadmodumdixi,in interprété fides, ut ta« ^xcdp.n.àA '%' ^^^^”^^“^’^colore uarium,fed pene uarium in agallocho figni AgAUocho.

t ^V^Qr °^”’’^''‘^^^^‘*-^’’ *^®™ poflc,quod tu uertis,ftomachi aquofos ^V'otnv ^'’^o™lt;numautemuoce,nelciocuràCelfo recedendum,dys ^’*®ca H^ ^P^®^®’’ nominante. Et fi recedendum,difRcultas potius inte T:orm'M4^ I%j'®®^y^®*’t«gt;^ç|uàmterminainteftinorum:quumsféepot intefti ^yfentend: ^?kiii*®*®®®o’‘um sj»«^tft,id eft tormina,etiam Paulo tefte dicantur*

^1'^'^ ^ ^ ° ^ fimilem cortici fycatnini,id eft mori, facit Diofeorides î ^^^^ ^‘^^ ■^gt;11 *^^“°^^®’’*^^2‘tismiror,quandoôC tuipfe hoceodem uolumine Ëquot;^^^* |i^^°^*”^’^^®T’’®t^is. Videtur etiam tnihi huiusrei mentionem fccifte

nartæ nomine, ut forte in uulgato Diofeoride • : egendum fit nartaphthon,quod meliora habent cxemplaria.

' ! ’Wen' ^ * ^^^ penultima canchami medicina prætermilTum effe miror, ’Α ‘^ ^“^ ''Vjf0 $ '^Pfæiertim cômuni ledioni (ut alios taceam)PauIo Aegineta. ‘^^‘«”'’* ''''tiii'%odD'^ '^ ^ inDiofeorideeffedeCyphi caput, noneft curex eo M^ t^Cypât

^amp; S‘ • . “’ ^“^^ fimplicia medicamenta eius non meminerittcongruc Ww^ ^'^um,iit cum copofitis locaretur. Nec inter edegmata, fed ina

* V^% ^^*^ *quot;'^'æ^'ß®“s materiæ inter antidota Ô^ trochiieos qui bibun Inf Hii^ quot;^^^“”’ ueniens, fufFitu,potu,oIfadu. Nec illud augere fufpia OWh '^^^^ ^”’ ^‘^pl'^* materia mifeenda non uiderctur compofitio : fia *? ?’’Wmmodo,fed uaria £lt; olea, fîC ungucnta,ÔC uina compofitaj e p uidemus inferta.

^tSon ^*7°° Croco non datCalcnus eius gratiaCoryciumantru in« ^fgt; deCroco!

^ V^i r* f^P^’^tino odoris robore amp;nbsp;diuturnitate à quibufdam aids inue« L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“oös optima dignofciait,ut fit flauum,odoratiflîmum,

'' O(ii|^^P’”'°proprium uigorem conferuet. Hoc tempore Aquilanum Crodopamp;n ^X***^®^®’^’^®*^®^ oricntalibuspraefertunVindturhoctamen tan« ^°^'^* '' lt;wC''^?*P’^f®™'® Viennenß, quantum uincit reliqua. Nefcio igitur tuborem addideris, dicente fimpliciter Diofeoride dV^s»

ApU **^®'^0jfllum effe optima qui fit maxime flauus. Rei quoc^ ipfius ^^S’ '^‘■^®“”8® probem,in quibus k3§cu/s@' legitur, quam in quibus ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^’*® ^’^ feipfo cflèt,cur infolandum diccret Diofcor.ut friabi« ^^Ä^^SÖ^Wirii in patella ilium fubinde leniter aftantes,ut conte ^ r ^°” P’^^'^^ ®®'’quot;’ “‘^ Siculum ideo uituperetur,quod fatiuS fit ï ^^teJ^^^oocomeminimclegiflè quod de nonnullis plantis, ut fatu dete •11^^ *’''”’ ^^8^rierare,id quod eft fatiuum,fcribit Plinius : lætius tarnen iu^ L^îjî'diiisfyluefirc.quafi his uerbis deelaraturus,quare fylueftre optia ^*’®°pl”’3fiusodoratius dixit,noil melius. Quicquid tarnen uel ipfi h k^ ”^^®^P^’^t’’ 'P^3 noftro tempore docet cultu non degenerate, fed

^ ^^^'^ ”“”^ cæteris præftat,non effe fylueftre. Sed nec Dioa q^gt;iî( ’‘^o'unt, Aaj^i'amp;'i.f uocantis : quando Si inter olera plerac^ fponte ^'^(y'”’quot;’®'®^‘J‘‘» Melius itaque erat oleraceos,quàm fatiuos diccre : 6d itYW°^'°”‘^®“o^fctor,int^^ legcntibus relinquere, Phlegmonæ Vhîegmonie^ bSii^^’’‘^“n^tumoresexphlegmoneÔCfacroignécompofiti,uincens ryfipeldtodest ’^4/5‘®^®lt;™i™ ^^08^’®^ bilisinucniunturuincente in mixtionc fan«

^«büc, Qijæ mifcclla non bene exprimi uidetur, per hoc quod dicis,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

-ocr page 162-

154 IOgt; MANARDI EPI ST» MEDICIN ALlV^' ^^^ijÜ facromm ignium inflammationes» fed per hæcpotius uerba/nflamwät“’*’

facri ignis portione.ficenim nominal Galenus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(^Janti^C ^xc^p. z6.de IN CROCOMAGMATE defiderari nonnuUaad fidemlp^^' p^z Crocomägmai funt: quale eft quod iiufce7iÄ«Si^^'TCgt;ip inpaftillos dicis con form a tis:4'^' ^^j, ' te. quampaftillorum feu trochifeorum formamualeant aromaia ilia ^u^P^yl/

^(SJls odoraiifllmum» xpoKiSJisrluj^oew,colore er oei ruhens» ^^^gjiftl''' Fidelis enim meo iudido interpreSjpoÜtiuum in fuperlatiuumj autecon

inpofitiuunijnonconuerteret» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mag^ «

37. ^Jmda. iDEO nee inElenioproboquod u^P9x«longiflïmadicatur» ; jj^I)^ pheeretjUt fubalba ÔC fubr ufa radix diceretur,quàm intus albicans, ^’^jdjiarir dicente Diofcoride, v^roAdiijeap ngù ystnvM^goy earn elle» Subelfe 9}’‘^^p0|133i^ errorem puio in ea parte ubi ais,ex radice ad confitiones oculos afin®*» j^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;torum habita mentione : cum tarnen tuipfe ^«(jv«lt;/î«f,qua uoceibiut

rides,efte nobis adnata,non oculos dicas» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rilin’^ i

gt;8» deomm lt;x.v'am parumcredendumlibris,quiDefinitiones,amp; IntroduoO ^,^/ oleo» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ni infcribuntur,uel ex hoc patère poteft,quod ienuioris2lt;crairiorisintt(^ j,,^' bos,inflammationes effe definium : qui tarnen QC ab alijs caufis,amp;à P^LJii«^^ humore,ut Galenus in feipfo expertus tcftatur,non rariusquàm ’y «s*^ ne contingunt» Non placet eodem de oleo capite,ut Ai/a/xa^id ^«gt; f^ntquot;^ rantium medicamentorô,ma!eficia nucupentur,ut quæ magno pltffquot; ^^y bis beneficio,quoties uel mala caroerodenda, ucl bona,uitandi ®^*^|.jfargt;C exukeranda» Nec putâdum uoluiffe Diofe.quod oleo perunâinn“*»f |^îr quam non polTc,quemadmodum tu intelligis:fed quod oleum m^^ uim eorû hebetat,ôd minus potentem facit : quod amp;nbsp;mult is loeis ^®^^j„j()(^*J

»9. de Eltcof wclitc.

IN E L AE 0 M E L i T E, nifi plus interpreti licet, quamfenM jfiii^ dere,non eft addendum, fponte : fenbente Diofcor» fimpliciter fS^ nbsp;nbsp;^lr

quocp puto) fponte fluere intellcxit Diofc» non tarnen cogimur có®’’*’^iii^ nem mutare,pro uoce A»7r»?,At7rw feribendo» Polfumus enim duos '‘“l^, j|iiiiigt;\ 1 dem arbore intelligere : unum craflîorem,fponte ex trunco manantetT’.^^^^jjZ ex pingui in furculis latentejficuti ex plerif$ alqs plantis,arte parewh fp^p fum:amp; propterea oleum fimpliciter uocatum,non olæomel ut P’‘*’'®’”’uo5lir tem res indicari ordo ipfe demonftrat ; in prima enim parte poft 012:°® ,^^/ riam,eius apponitur medicina : dehinc fubdit Diofcor. lt;rKd\j«^i'^ 3®^‘^ •fß'quot;9uÄui5i(/fcA«zö//.ideftuerbumex uerbo : Conficitur autemamp;exp®g ^KJ culor urn oleum.Sequuntur poft hare bonitatis indicia,amp; demum old ^^r medicinæ. Non difficile quocß fuerit Plinio hoc capite patrocinarijldc^^^^r affedum quendam,in quo fimul cum fomnouigilia iungitur.Etprept j^^r hto nomine àJƒV5^yo(/ xeSfxajfoporem uigilatiuumuocari,commixtisii® ^^. tuita: quarumhæc fomnum,illa uigilias conciliât. Mixtum igiR’Ault;t ^ intellcxilTe Phnius uidetur,dicens eos qui hunc liquorem bibcrunt,torp citari^ crebro» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jl^iqr:

401 deoleo jMurino.

41. dcLenti^ fcinooleo.

INTER laurini oleiuires ctieesopceli.Kiaj reponitDiofc.idcftjUtf^^i^pfai', uidetur, apertoriam. tu laxarc ais,rem longe diuerfamjScGal.;^«^«^quot;' .ji p''^ iN PAVCVLis illisdeTerebinthinoolcouerbis,fubeUeeft ^^iys^ uel ipfomet Diofcoride tefte,qui capite de Tercbintho,ca!efacere mie .qi^ bit: hicuerodicitoroleum exipfifmet folisfrudibus paratum,rem§^ piiC! magis probandus inuulgatus graecus codex alter,in quo nulla uiriu® prarparatio tantum Terebinthinioleidocetur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i-

4). deMaßii CAPITE de oleo Maftichino non laudo,utteftimonio Pauli, kir chw3 oleo, jius imitati quam Diofcoridem, Diofcoridis ucrba qua in uulgata ï®^ ^gt;lt;‘

-ocr page 163-

(5ojj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liber o C T A V V s» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;155

*^^’** ^ ^ ^^‘^^^^ ^f^^’^ofjAta, uel,ut in fecunda ædinonc Icgitur, *”’111«» '^i’^’^‘^S‘quot;^‘^'^^^‘^*‘^’^lt;^ gt;y f/lvir^TJ^t/cXjitn mutentur,ut uerbum a-M^^a^ ’'''»'Hdur^ “?®f®^:®’‘‘ cmollicndi enim ui adfinVîoriæ funda, habet Mafti^ lylhch^ßcul. '*5“^^‘^ coueniaudurities fiquidem quatenus duritics efl,emols tas, ''’Wj|4^?“*®®®*^®®ï«cubeft,adfhto^ defiderat.Dudus quoc^ ipfe uer '''*’*’'* m'ÏJ'^^*^®''^4^^4^’^”ï uidetur,ut morbi cum medicamentis,fub eodem lo ^^'''^3üd° ^^^^’^^^^^^’'j^ï fcilicct maßiehinum oleum facere ad uteri affedus io*^'^^5‘fiie^'^'*^^^^^*^^^*^f° illudconcinniuSjUt feruatacommuni Iedione,cona

ei i'’^« ’*^*^“”^^^®**gt;8atur,qu4meaniutataadceromata»

^*'îîH(i^™*®’^^9**æfa’pSt,tutiuscflèt,hocquodpcculiarinominc igTn- Excdp.46.de ’^Helltof^r’*®’'^^^®*“*®“®™***^®®’^“quot;*9*^00ferpit, fed uel2ddere,percu lAdinoungucn ' 1^^ L '^^'^'^ ^-æ^^ ^°^^ uti,quum fint apud Gal.herpetes quids qui no lèr^ i0‘ Ö‘öt5L»T?®®^^‘^®®^®^®ounguêtocap»utquodin uulgatisgræciscodicibje Herpetemon ^nà^ J ^’ ^‘'^^^’ ulcéra dicerent,nó diuifa cóftrudióe,ulcera Ói^ fcabies, fentperferperea ijj (,'quot;^^°9uoniodoprofundioraulcerapoffintmelinohoc unguêtofanari»

?’'’''neet 4^ ^- quot;^^^ unguêti,feruanda comunis ledio eft, quæ trium fenfuS '^I’^uen 1 °^^^-^^ ^^’O^or^jguflujtadutempturientibus enim probare tri^ k ''’’’9öodl -*^ tócedunt,qui uendunt,non uirium experimêto,atq? tali prefer ’'quot;^Uer °*'^®^**®*”Pus:at(ß fi forte capillis careat emptor,impoflîbilûAps '^Poris f ^quot;^^^/^^Q nianu,caque naribus primo, dehme palato admota,exiguo ''''^ o^*®?^ï®^^lt;^s unguenti bonitatem glaber quatumuis emptor exa / ^^'^^ ’'^™^® facienda crat,quod fdlicet capillos abftergeret,in^

48. deunguen toexianu^.

* '^Pw T ^*^^^ fadendatficut amp;nbsp;eo quem tu afFers loco,cap.de fcenugreco,

TJ. de Lilina

' ^1Q f ®l“Ecconiungitur,utcapiIIos,furfurcs,6fachorasabftergat» rj* öen/i ^’*®gt;tefer f'’P®^“^9'^0Ç dixerim,non placerc mihi ut t^jcu/mx»«, ad menfes Nn^uento, t'’amp;gt;eqtu ’^’“°®P°®“*® tarnen à hictaccre,quod fcribente Diofcor.fufinon

“^®’^P’æclufioncs,mflamttiationibus utile efle,^^ in uniucra

k '^’’ntum'f T°”’''’“’” eflead muliebria:non effe coartandas eius uires ad men h ï^'^wi ’^’™^'*®®^“‘quot; '”^^S‘‘“^^8^''^*^“5’^^ adreliquosquocß muliebres ^'x5,H'*^®’®’“^^^®*^‘8®’’e* Similequoqueô^hicôd alibi peccatum (ni ’®’’^ca^^® ^°^®’‘^‘^^^‘*'^quot;*' ^ fcxfe;/«^«^/,generali earum uocum fignifica^ ^l^V^^™ P^^^'^5 cotrado* Poffe autem exanthemata in quauis corpo

^'^^Oud 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^“' ®™® ^o'Ugi noc mouo poten. ; v an çut uicis; lunc ci '11 ^^oquas ''^*”gt;9*®^*’ pueris toto corpore,præfertim in uultufiunt. Pullulas putas exanthemata. Sequitur igitur,ut ficuti uari in

®^^”^^®*”^*'^* nbsp;nbsp;nbsp;^°” tarnen, fi Galeno credimuSjputana

^isrePfl’ Ï°^ ^^ Pltaium fequutus uaros uocas,efle callum uel cicatrices ex 4« '*'''gt;rein' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.’’5®P’^op*^ gcneris,duros uidclicet SCparuos tumores,a cralTo 'n L ^^®®°^^°^^''’tlt;®,quot;*ol!icntibusacdifcutiêtib.medicamêtiscurados.

**’^in \^ '^ ^ ^ ^ ^ N1 unguenti confedione,non intelligo quo pado incer j6. dcLign^ ^ol^ ’”^’^^’’‘^90?^aromatS modus.Sicenimincipis ; Sumito eloti firinoun^uêto^

*^^*^'citi ?^ uolueris portionem. Accipiam,poftquam hanc mihi concedis po *^lt;«iii^” j P’®’9“°®°^® C3pax hæc fuerit librarum paulo minus decem amp;nbsp;^quot;'quot;nei nbsp;nbsp;”mixens,addendas ad hanc libras olei nouem amp;nbsp;quicuncem : non*

^^''^t. Adr^ ^™^®® ^^ fufficiettdecem enim libræ olei, 17. aromatu nunquam ^^''M{ • ^^°^ p2ulo poft in 28. huius olei libris,librae 45. florum apponun*

^ïnim^j ”’^“® ®^ oleumÆrror igitur abfque dubio eft in capitis initio.Li ^'’'^iitw h^ P^'^ portioncs indeterminatas à medicis aliquæ copofttiones des ''Oeejj-*™®®^^®™®^ 3 portione coeptu eft,oportet reliqua ex proportione, 0numéro metiri, Quare QC hoc loco magts probadus nouus codex,que

in 2

-ocr page 164-

15^ I o* MANARDI EPIST» MEDICI N A LIV^* ^ ctiam Hcrmolaus fequiuus uidetur, partem unam olei accipiens, Äaqn^ ” ÖC femiflem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^C

Eic cd^. 'i7-lt;ie HAEMORRHOiDES Iicetresprætcrnaturâeflc,udnomine'P ^ ƒ 'innonnguento tur,non minus tarnen quandoep utiles funt^quam fangins^quiquodfmg^'^s fe exire a' muliebribus locis debet, menftruus uocatun Scribit eniffl WPCjjli: his qui atra bile uel renS uitio uexantur,hacmorrhoides fuperuenientesbo j^i ÖC cöfuetis eas pati,nifi unica feruetur,periculum effe aut tabis,autintert^'f ^i eft igiturmirandum,fi inter Irini unguenti remedia, id quoque niwio'^111^ hämorrhoides aperit» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Scribit eodem cap. Diofcorides,dari idem nog

Tï^f'n’«j^vT«T«f o^79ex«f ; tu faucium uertisafperitatesicum tarnen artery y(* non fauces,fed (ut uerbotuo alioin locoutar)animæcanaleflgnificet«^’ ro noftris fint,id quod Græcis ggt;cJgvyl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, jjeft

yg. deGleuda C A P 1 TE deGleucinofcribitDiofcor.x/raO^ii7i«;2tf«?^'-'^‘fJ;’ itounguento. nrouetur diebus x x x. bis in die. Ad quem modum etiarn loquiturGal^'^^jif de cópof.med.fecundum Ioca.Tu uero (nefcio qua de caufa)fcribens,tfiS^^^, bus omnia mifcentur,nullam,quod bis in die moueri debcat,mcntionei’’' ^ y 9. de Amdrd INTER AmaraciniunguentiuiresTffVf(«)'ZixàünumeratDiofcoM«quot; j^ cino unguento. latinam facis, Calorc fouet : minorem meo iudicio faciens,quàm

uox ilia græca deriuatur : alioqui quis nefciat,fi calefaciendi uircs habet, w^ xitjquod calore fouetsMaiores uero ei uires adefle uoluifle Diofcor.ex^° jjjp|f |^.^ flilt;/î«ft«7it. quod conferre fißulis feribit. otJlÿfieiT« etiam medicis rarôomnes,* |. yji|y runque amp;nbsp;indolorofi tumores funt, a' pura pituita geniti. Et propterea a y hue addendum eft, ubi difeutere durities amp;nbsp;tumores uteri, Amartón^

lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod pituitofos tantum tumores faciat nos intelligerc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.J^

ii. de Hedys HEDYCHROVM magma componere docuit poftAndromacn^t’ chmoungueto. nus,poft hunc Paulus amp;nbsp;reliqu(,ubi Theriaccn,quæ dicitur, eóponunt men in barbaris Iibris,ut plerüqj fir,hedychroi nomine in alindaracaron. ‘ „(j)* tem 8Cfuit amp;nbsp;effe nunc debet,quâti Theriacc,quæ abfep eo parari non P®?^#, ni autê confeâiOjfiolea dcmas,non multü abeft ab Amaraciniunguêticö^j,tlt;* feu 61. dei^etos LiGNVM cxquofitchalbanumjmetopiumuocariaitDiofcoridö- ^' piO’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rem ex quaftillat,diuerfofanè,uel teipfo tefte,fignificato,qui «W,^®

uocas eum qui non per fe deßillatjfed feda arbore exinEße autem d'a^’^^jol^ conßat ex Diofcor.lib. j. Et quod ille ait parari ex amygdalis examygdalisamarisexpreflb. Et;^A«,mollit:improprie(utmihgt;i’' omnia conuertens, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^,

er. de cinds^ nbsp;nbsp;iN cinamomo, quodpro«j^«v';nxfgt;tJ,idefi,ualdcamaro,atn^^ ƒ

inomino ungM nbsp;nbsp;pro(r^0c/)o«c^/#talt;e,ideß,uehementeracri,acerrimum: ptoi*“^“^^

*‘’* mum ad molliendum,pro eo quod eß apte facit,cßicacißimumeft,t«*^j|iii’?

quam probo. ficuti nee uocem cnxyav, mutari in Tsb^mlai, Nanifiqi^ pijii I ex coniedura fadenda eß,in urt/faTtKÜv potius uidetur fedenda,bocn«’*' W tem habet uchementer acrem, calefaciendi^,Si urendi: proptereaap^r difiundit,amp;^ reliqua.Ducunt me ad hanc cóieduram,quae ah eo panic i^^^ tur,fcilicet adiedis oleo,cera S^ medulla, leniri eius acredinem,qua ^^^^ ' durando^ rehquis craffis unguentis praeßat. nbsp;nbsp;nbsp;Nee placet ut uerba ^

7« Tp^coc/ix« Ö TTÊ? T^óiive, hoc eß uerbum ex uerbo : Et ad rigores qni P^' f(unt,ó^ ad trcmores:in hæc couertantur : Inungutur eoj in acceffionc^ nbsp;nbsp;,

febrium contra earum cum tremore algores.

ee. de Ndrdi iN PROBATIONE Nardini unguenti,probare non poflnmP^^j/^ nounguento. mumillum tuum codiccm,in quo pro'Krt'7^«,AiT«legitur. Quis eniffl^,y, Nardo nardinö unguentû nomen capiat,eligendam in eius confecilc*’^'Jz

-ocr page 165-

nil

H^flj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER OCTAWS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;137

0*

0

jH

!«!

){*

’'’0 P”^^™ diccnte ipfomet Diofcor. ca magis c5mendar/,quae rem à qua ^,?P’”®^’*”’8®’‘®^olcnt.Scd utprobatiffimoilktuocodiciid uerbum cons killte ^’^^°'^°^^’'^^*4^*s ïua refpondebunt;' legendum enim ent fic ad ucrbSt ’^'ittij^'^P^^’^u^jOon acriSjbene olens ut ficca nardus aui amomö.Te ues P’^jt^P^®^’^“’^^”®^^ unguêti confedione nardus, quæ non adeô præci

^^“^^^^Äficca nardi aut amomi odorêreferat* Nam ut mitta,quod

nardint unguenti hic menrio,quis putet nardum ignas lo '^3iJai r'^^’°^°’^^ ^^^5 cum ficca fit longe quam humida odoratiorr'aut quam i^'*iiii ff ®^’^™^^'^gt;’8®‘‘uam nardum per ficcam nardum(quamôd ipfam *'’^fce^ ^°P°*^^^^’^*ignauae eft fimilis) faciens cognofceref Quanto igitur mes ''''''•110 J’*®’’’®®?P^’^oditü,hoc eft neutrum,facere, quam feruato genere fees ^'^^ex ^°'™ ^”^ omnem,SC mafculmum robur unguêto auferre, amp;nbsp;uerba in

^^’^ inuenta fuperaddere. Non ab re autem laudare uidetur

u ****°^°’^^”’ habet : quoniam,ut diximus,anda,ficut pleraque alia, ^iinoi ?f’æ8^’^dum^0^hi^u^non. ^179^ Ex hoc colligi poteft,quod pauló poft

^ftm f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;naDuentjiiquiuum eue uicu, ui inieiugamus lu cui aus

jt'

F’

^'’•fitis ^^'^quot; ^^^^' niinus tenue, ita minus bonum reddi : amp;nbsp;hac de caufa inter 1? ’’''lqiiaj’*°*’*F°®^ tenuitatê^ In quo loco feemininis quoeÿ uocibus Diofc^ut» * '^'’’^uocb^”' ‘'^^^utrascomutaris, non uideo cur citra culpam non potueriteas L ’MrY?quot;^*^^“P®*usfieri»Quareautemfeemininogenere totohoccapite

' 'N (.^“quot;'‘‘’^’’^^'stogitandumrelinquo»

’^quot;ftbii »r^^ ,®pitfcdelafmino,fcnbitDiofc. Jicc^v7^cu/ji](^'^lt;(Vagt;J}ïcw.idcR Bxcap.ii.de ^Iito.'’**. *’*°’'®’* habet beneolentiâ. Tu alio ( ut mihi uidetur) fenfutranfs ußninoung.

'' PM^ P®°°^°*® ®^ó bonitas» Ede enim quofdä odores graues,amp; Theos

^ '^^^^”'^’^* nbsp;nbsp;nbsp;Vnum eft baudquaqua prætereSdum,priufquâ un

^’'i^codi y®®!*®»“*” plerifi^fut tu ex Columella uocas) fpiflamêtis,ubi in uuls *^0110 °''^^quot;^^^”'^'^fio,5^lt;’lt;»'»cumlegas,odoratü rotundum iuncum tranfs v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”°” careatjentifcü intelligendam,ut in qua maior adftringen

* öd'™ .‘‘®co,lenitertantum (ut Diofc.ait) adftringente;amp;cum odore

* S ö »*^^ Pofius,quam fpilTandis unguentisqdoneo»

«leïi,^ . Q®ACHvs inTheriacescópofitionemyrrhamcralTamprobatïun O* dcM;)'ra *quot;'*'’Mi^^?' Icdionêprobem, fecundæ bonitatis myrrham, hi'^^^id eft tes rha,

quot; °P'quot;'i3l!tg/^*^’'^ ^^ albam» Defiderare enim uidetur Andromachus earn quae ®*'’beïi/ ^quot;?æ ’^^^æ* nbsp;nbsp;nbsp;^^^^’^ reprobatas myrrhas enumerat Diofc.amineS,

^P''''iiili ''^/^^’‘'^*®’^Troglodyticis praefertGatceu odoratiflimâ,amp;præs

o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in balfamü non mutatur»Eas enim quæ in balfamû mu

J?

„A«amp;“f™«” ,uenena effeæt propterea mineam præ alqs cômen 'quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxcellcntiâ periculo carêtem»Mutada ergo non uidetur com

^ ''quot;'sfetibitD'^f °^^®^*^^^)’^’^* Galens à Diofc» diflentire» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inter myrrhæ uirs

*®^an ' *® æ*’*”?*^^ 3 ’y f^J^ovKs kx^tx^pss jj^^ioySL^u '^lt;^cü ^ (iv^CDT^fuy.hoc ®^nib quot;^’®®.^®®^’^o’ïes inunda alæ nariS.Tu uero (nefcio quare)addis des ''quot;''quot;^ vj®’'’®^“°^ ’^^c dixit Diofc» nee eft rationi côfentaneû : naribus enim ^^ï 'if ca f H^^^ ^^^ ^ acredine proritare ad eas h umores aptior eft,quam fiftere» *quot; '^''5lt;feflq'^ * Qj^urnis fludionlbus ad pedus eft idonea,ceu alio materiam ad pes piiaciliitß^'/ ®^,^*^’^®®s* Quod uero de parte nafi quadam inungeda ®^f** ’’^. fument« quo inundio faciêda fit referens,ais ; InSdis pen ^’^iofc 4 ^ ** (™ ^lot) meti autoris Öd feriei fermonis minime côgruente» V er ® uiileliiip*’*?'^ ^‘^^ ^ l^v^onvfup. id eft, unda parti cuidam nafi '^^op uocatæ, ïWaiJeam^^™ï”’P’’^®^P*’®''^’^®^® utrinep inftar pennarum mouctur»Vocari

’’i^op feu’^i^yyiQ^ (ut PoUucem £lt; alios mittâ) teftatur Gat lib, u. de

-ocr page 166-

158-,’ nbsp;nbsp;nbsp;Ï0. MANARDI EPIST. MEDIClNAHVM^^

ufu particularum. nbsp;nbsp;nbsp;Quod de Bœotica myrrba in uulgatis codidbusl^tö^^

uiflimum habet in medicina teftem Galen,lib. 8. de fimplic.medic. ^ “Lyjniit res adfcribentem,quas Diofcorides. Quo fit,ut tanquam légitima pmi» hæcpars,non quah abortiua uel fpuria exponcnda,aut reqciendafii» ^^j^ Excdp.70.de stïRacen Catabaliten, Pilhdiacon amp;CiIicium laudatDiofcon ^ Styrace. nullibifeis effe locum quiCatabala dicatur, autoritäre Plinij Catabahtent

liten mutas. Ego in Calamitem,fi qua mutaiio faciêda,libentius uttitaj^f ^^^j^H de Antidotis teftimonio,cuiplus in hoc tribuo qua'm Plinio.Opanqualo^.^^^^/ Plinij corruptus effe poteft. Inquit enim Gal.è Pamphylia ferri Styw^t^ t^ Styraxcdhanb lamos (quam ob rationê quidam etiam noftro têporepharmacopols nbsp;nbsp;j,iis

*'*• uocant) tanto reliquis prxftantem, quato Phalernum uilifltmo uinoaca

uendito. Qui quidemftyrax fit colore pallidiflïmus,odorcó^guftuuenr^^[j(lK mus. Scimus etiam Piffidiam ac Cilicia proximas Pamphyliæjhanc^ptoQfijii à Syria amp;nbsp;Phccnice,ubi eft Gabala ciuitas. nbsp;nbsp;nbsp;Inueniri quoque fctibii

lachrymamgummi fimilem fplendidam, lt;r(jivgvt^av7«, id eft, myrrham^^ ,,j;fi tu myrrhs odore conuertis,quafi colore, fapore,fubftantia, alia uerequ’ non poffit myrrhs fimilealiquid in telligi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^j^!;^:

71, dc^deüio, g j ^ L i A noncogit ratio,quamnullum fuiffeSaracenorSnomen ui^ Sdrdedurbs. feriberet Diofc. comunem ego ledionem non mutarem. Siquidem Satalt;3 ^jjiH.

qua Saraceni, tefte Stephano,didi,in Arabia poft Nabathæos exiftit,P^”^[j((15' credi poteft arbores gigni, quarS Arabicum Bdellium lachryma fit. , ^ fielt* tas probati bdellij,fic feribit Diofc. ^^fytr lt;^7h du(dicJaamp;wiKamp;‘ evv^t- ft^t^ tinareddis, Cumincenditurodoratü,amp;humanoungui colorefimüe.“ pjiç uerba,fcilicet humano,amp; colore:qus ad alium trahöt fenfum, quam q^ J' uerbauel faciunt, uel facere poffunt. Duplex enim fenfusex illismte ^itt’ unus,ut bdellium quum bene odorats fit fcmper,inccnfum fit ungui Inf .^uni*

vnguis odorat uero,uel ipfomet Diofc.docenteqn paludibus Indix odoratum unguen'_^y/'^ ^^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vtrunqj autem fenfum tua tollit interpretatio:in qua idem tu quoej P^^

ris,quodinalqsdänas, quod feil ice tex Plinio potius, qua'm ^’t PæPJ j j^ÿt^* j ' fum uolueris Diofc,aucupari,fcribente Plinio, Badriano multi candiai u^s^fP

•yi. deThure,


T H V S quod ardfido rotundatû,atc^ ci quod natiuam habet rotuo ^^^^^.^ ditû fimile,ab his qui co paâo affbrmarût,nomine quoqj ficut figura fa * tibusJa'^p^xlt;J^/ potius,qua'm ^ttho^i nuncupari uerifimile cft. Et propter^ ^W dio mutada minime uidetur,quæ«wfto(/ uocan dicit.Primo enfin male tum,eß ueré atomû porius qua'm dicatur : faditiS uerohocecotradocu falfo tarnen aromS nominatur.ficuti,fi tuæ caftigationi ftandum eftjCtia nbsp;nbsp;ƒ

KTtfiOll, ^•nficii.

Quo pado uero fit atomi uox Latinis reddenda,haud fatis mihi confiât ^^j^.-^j uideo quid ei bonitatis accrefcat, fi nihil ab eo derarum,defed6, aut quid ab etus præfiâtia tollatur,fi qua particula auferatur, cum P°quot;''Lfcat^’ radi, quod fi adfit,minus illud fpeciofum amp;nbsp;efficax reddat. Quodrbeo ^^lÿj^ alijs^medicamêds quotidiecótingit: fed amp;gcmis,atq? omnib,fere,c]uca^,|^,^ minis ueniSt. Si indiuiduS quoeg dixerimus,nefcio an mentêDiofc.e*P Ego,fi uertêdus à me effet bic Iocus,non fedS dicerc:ficuti enim qua: ut p Jit' Latini appellant infedaqta quae illi ctTTf/a,po(Tumus uocare nó interpretatione multu abeft,licet aliâ in appêdicc primi libri uideansn^^ J tiam.Poffet forte,nee abfc^ ratione,infedile,hoceft,quod Steile fecarifi^^Ç’ telligi. Id enm quadoc^ fignificariea uoce, lib. ç primae philofopbi® [^ 'jX, De eo quod eft fecûdæ bonitatis, fic feribit Diofc. «ZldlsnifirfV^^ ^‘?‘*”'**rtbf'^diH ^Vi^V ^io^ HpTrto'i^y t(gihslt;n^m^ÓTi^0ii t^ Kif^ÓT^o^ ov7K,hoc eft uerbóe^U

-ocr page 167-

^i i^^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER O'CTAWS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;155gt;

' ^titT*'^’^ Ârabias,amp; quod in Smilo^nônulli Copifeon uocatjminus Ôf ru

Ij 'Usk' 5quot;^'Tuueropropriû magis,quam autoris fenfum^utmihi uidetur/equus ecûdæ bonitatis cil quod orobia amp;nbsp;mdioton appellant,quâtitate ^1(11)5^®’'^ ^‘^æ maxime rufum. nbsp;nbsp;nbsp;Inter medicinas mihi nô probatur,quod

'11 ’’'a,^*''’®^“ ^^’quot;^ arteria fautes dicatur:fiquidc arteria trachea,id eft afpera uos Arterie. ^ ''^' ^quot;^'isanimXjaërem ultro citro^ ad pulmones ferens : fauces ad os perti= laufes.

'^quot;®'^'’^“°^ ® fecudo modo cremadi thuris perforari æncum uas ad fuliginê *ö '®iitrtfc c^“*””“®^“’’* ' bicuti nee quod uerbum ^w^wifjin uerbü frigitur, iloi .quot;'oexiftenteuerbojtorretur, quod gracco melius, ni fallor,refpondeu

^jk?5 M A T A nefcio an rede dicantur concaua ulcera, cum fint (Paulo res' Ex cap. tj. de ÏHv l^i^mJatiorajminusautcm profunda»

Thuris cortice.

74. delAdn^

*^lt;tao *^ ' ^ mannaji^jró^af/ laudat Diofc.tu thuris micis grumofa. Quod nes S»i»?°'’°P’’’“®^’P°**'™ wcpoffit couemre. Non enim mâna, fed thusipfum ' ° æ ^æ micaelfruftra^ laborarêt interpollatores giri, uel excribrata re ^’'ii)^’'’’‘f®‘^'’dsco’’dcc» quæ omnia grûmis caret,eâ adulterates. Hæcquoqj *'^w' ^®''mol*pi'obê3cartilaginea intelligêtê,óë proptereaad tertiûchondri ^ 1 ''^.cap™^“'^“5=®''lt;^æfimilêintdligerê,nifi uiderê 5. ab hoep recede te, Óóproximo ij f 1 f ^^ódrfijthuris portiûculâ fignificari eâ,que uduti callus nucleus üe eft» ^lt;Xc f^ ^'^“^æ folia lenireinflâmationes abfolutefcribitDiofc.Tu(nefcio

76. dePiceai

1 ''^ i|jg™’^8^®’lcm inflâmationis uocê ad uulnera cótrahis.Scnbis enim,uuU * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuta ab inflâmationib.ea feruât, Diofcoridedicête,

'h ^'’pü *^^”^’^fW'nei^AÏyitiiu/ree tfixTHfä. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Dadio fcribit Paul.pro

quot;MtLT^P^wcacerti generis res eflè uidetur, nee omnis materia harû arborS '111 ^'^esj^ ’^^®®c fecudum Paul. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cereJS^ eodem cap.nó carcJSHpei legenda,

quot;^‘^m 'nn^^ oftendit, Alt enim 1 axtedâ» lt;/è if^au'^yiviTMW «fisTmy a-Kdiicta-ia!. ^^eßf’II ®P°^w®lt;lwamIibrodefinidonS credimus,cra(ïïties quidam pal ’^(^(»‘TUt s 1 ƒ'®''olajfubra,quam pleruncp pilorS cafus confequitur. Auic.filac uocat.

k '''^to^ ^ ^?lt;^abigncdeduâa,fignificareidcôfueuit,quodadeôaridumeft, 77« deLentü ^ '''Nend ^*” ^*^^” V®®*^ * quod fignificatum ÔC tu agnofdsicapite fequenti A'‘’-uhL®®®'**'’^^gt;fcdeius loco,arida uel torrida Latinis reddendum.

78. deTerct bintho.

11 ^'quot;quot;hd^ ' N ^ H1 frudum «etso^’d eft optimü ad V enerem,dicit Diofc. Tu 111 '’^^^f ^ f^/'*”pl’dter fcribis,nihil addens per quod praftantia eius hac in re '^^°^lt;!«9 '^'■^‘'odifijcererefinam omncait, tu collediones addis. nbsp;nbsp;Verba

,'’'^iiijf ’^''°^'quot;’Ciefignificat,coquitur cóuertis,alio omnino fignificato. quod

® 1N i ’*’P’*^wïa,ut uidelicet inteHigatur uftionê quoep hoe loco doceri. k’^üf ' quot;* ^ ?‘^^«’«i:,hoceft,letalia medicamenta,ea Diofc.elTe ais,quæ in

4« üe ^™ ^“’^'” aÜquê habent,per fe autê Ictalia funt.Quod ego non pro« li nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?^’P^’^“æ^o''sfubftantt)s uenena funt, pharmaca quoep dicantur,

?i^di ^ p ’”* nbsp;nbsp;Eodem etiam modo phthifis nomen nimiscontrahere

^'%dX •*^°®®^'’°^® f^otuun inhisinquibus à capitein pulmones de^ ^^*l’'l'iiiiid ^°’^°^ cxulcerat«Galen.fiquidem librum Epidemiarû exponens,


j^. de Vice U

ijfiida^

Phthifts.

^^’’''''n«f^^^*^quot;^^maximas difFerentias : unam,quæ ex fludiombus à capi Pbtbifis/^'edef 5''^^ '*^®’*®»9W»ex proprijs pulmonis affedibus trahit originem, maiori ^‘^-'^' '^'»iiie?o'^l?’’^’”8w®®^pwtum,præcipucubiuasfiieritpcrfradum.Quaii«

**^Qal ^^^’’^^^mndequa’maeapiterecipienteuifcere. çôôàuucro, ^ÖJ«, Uil '**'^'otpo,’'^’’P^®’^*’*^‘*cfte,Graeci,prarfcrtim Athenienfes,proprie uocat,unis

’?quot;*'gt;tein'''*^“®®^^8ua fcbreextenuationê,pulmonis infanabilia ulcera confer *^*’®’Ï'ftf '“TT^^^^^'PP’Ó^Gal.fiint,non folum purulentæ (ut ais)excrca '’iigninis fputs fequuntur, fed quâdoeç omnes fuppurationes,fæpius

-ocr page 168-

140 r o, MANARDI EPIST» MEDICINAL! V'^

tarnen puris inter thoracern 8C pulmonis effufiones. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, e^iiioi'i

Ercap.^o.de ALOPECiAM nonbenedefiniuit(quifquisilIcfuit)quilibriK’’Y cica Ficino, nbsp;nbsp;compofuit : color enim,Galcno tefte,in alopecia,aliquando ad album,a“Qjj(li^ nigrum, aliquando ad flauum, iuxta uidelicet dominantis humoris naiuf

nat : ille uero uergere femper dixit ad aurum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^V 8^. in fine ex nbsp;nbsp;s A N G V i N i s tbrombos,non inueficatantum,fedinutero,ucA^^ fgt;ofitiois de Lia Iqs^ bumani corporis cauitatibus pofte coagmentari,amp; medici teßantuf, j^jii* phiba. rientiacomprobat.Sedinaneurifmatequoquegigni pofte, Galenusm moribus praeter naturam,fcriptum rcliquit» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, jj^^prf*'

87. de Cu Pi^ffo-

Adfiringentia efl hoc,atq; htne tantSrei pecuharctfed fereeuenit,ut qua aluum urinas

tnouent.

non eratutmagnoperedubitares,ô^fubeffemendamfufpicar«*5gt; ^ folia adftringendi uim babentia,urinæ anguftqs opem ferredicâtur» y j^jjlgt;’^ (.11 llUV,«v»-p a^v«iv 1X11 lU 1 (.1 |7V(.Lltiai V»1(.W IVK (.U^lUljUl (£141* ^^^^'^^^^/r^njill^'^ urinas moueât:dicentc Hippoc.urina multa nodu fada,cxigu5 ^'^‘“‘’.ijj^ÿ^ g^ econtrario, Vtrafic etiam uires paulo infra Paliuro adfenbit Diofeo*^ ^^(^ plerifq? alqs medicamentis:alioqui cupreffus acredine quadam pafd^'P gj^jc,quot;'^ 88. dciumpc i V N i p E R V M nefcio quare fcribascupreflb fimifem, racete hoe ^^^jijip’ ro. reipfa multam fimilitudinem oftendente : beut nee frudusin eoapu ^^^ dem,quos ego meminerim uidiftè me,apparet,qui nuci maiori ud ^?^ƒ ® ; bæ uel magnitudine,uel forma reipodeat : fed magna ex parte dc«riplt;^J^; odoratus,amp; dum manditur dulcis,ÓC poftea fubamarus ; utmirari ^^ij(Jlt;gt; quare fcribente Diofc. yAvxvg 7/tw e^f«ï«r«lt;â5,dulcedine tacita, in do odoratum dicas,ratione ipfa £lt; experientia conteftante,odorein ci a ^ quammanducetur, 60 dulccdinem primo oftendi dum manditur,ƒ0 ^^jj, quandam amaritudinem,fufRtu^potiusbftendere odorem quam “^^lt;(i’^ 89« deberba i ti t L K uiresS3binxücfaibi^Dio{'cor.i(!|iKSc^cd§amp;'Ji(ai^«*'^‘^^^^lt;^^^l^f^ Sabina. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tr^KKrópHtct, ns^ iw gv^ix: t^ mdfXKXS 'n^fV'^il, auu cii'U Tind^'rti *’^, ■jiß,#^'’^ quaeficad uerbummihifonant:Expurgantetiam cum meHeilIiao’g”' fillip fordities,2lt;^ carbones auferunt.cum uino potx,fanguinê per urinas agu ^(jP, ro ita uertis : Ex melle itidem illita nigredines abftergunt, fordesç^^if bunculorum cruftas ex uino impofita exterunqamp;cum urina fangi^*® '^,lt;’ cunt. In qua interpretatione ill ud in primis non placet,ut quod fordes J^ alias cutis fordes dicas : ex boe enim loquendi modo intelligitur ^d^”?^’L jX^ des efte,6C cutis tantum dehoneftationes, non morbos ab eo intelligi, ^, ^[,cijl‘* Galen.denigrata potius,amp; ualdc fordida ulcera intellexifle uideatur,£3 ^jjij# etiam cum eis cóiungens,amoueri cos ex ipfa cum melle appofita dicc , ^ cruftis mentione habita,uel de uini commiftione, Alioqui feries ipw p^yF te oftendit uinum ad fequêtia referendum,per quod bibitx fanguine P pelluntdieet mala per commata diftindio aliud præ fe ferat fignificanmi’ ^ ƒ 90, deCedra iN CEDRO unicus tantum locus eft,quooffendor, in quoadu ^jd^

tOosKSg^his uerbiSjUt in homine fit,circum!oqueris : cum eflet longe w ^^jiF

vier bi um uirilitcr,exprimcrc. Senfus enim Diofcor, eft,oleo eft uebementer perfricando inundOjfcabies quadrupedumfanartQP ’

meOjtuauerba minime aflequuntur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ r

9’- de Laura c A p I T E de Lauro^nefcio quare quod cóiundim ipfe C^ Launbaccis £C polenta,à te difiundim didum fit,cum pane polenta 'uc.

Slt;^7«i id eft pota,in participia deuoranda cómutaris, Odorati a ƒ, ultimo remedio tacueris, quam praeter Diofc^Galen.PauLcaeteri ^°^ j,^ . Non ab re autem ambigis in uerbo 7r^xVvi, quod lenire feu cet,aduerfari uidetur bis quæ fequûtur:quæ enim ftomachûfenißt, ^° j^ni^^ tius fedant quam mouetmifi forte quifpiâ dixeritjeniri ftomachû nau ^^^

-ocr page 169-

LIBER OCTAWS,


*4»


'''’''’‘’nolliry ^’“^’*’ P®^ uomitum matena, quac moleftiam faciebat, Aui

’^'L^** '^^^ ^°”^P^^'^^i'coculorum fludionesfertbit Diofcorides*Poßea Exwp.jii.^c ''’’*^lt;u**’^”®®^*^’^oswmorc8,amp;mflainmaaones»Tu ucro generale de tus Platano.

’^^ jj^'®’’’^°^‘’*°5^ntu®coardas»

?’^'isfü|i ^ ^ ’ ^ 0 ita ad uerbum fcribit Diofcondes : Fraxinus arbor efi no^ 95. de VraxU’ ^'Tyh'^'”” ^^^^^^ ^ ’P^’ ^’^^ ^“™ “*”° P°^^ ^ *^^“^ morfis a' uipera opitus »0.

k '^^’'%j, °'P’^®®tcïpretaris : Folia autem,foliorum^R fuccus, illa i'hta.hic po

“ i,J’J'«mmorfib„sfubuentant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

*^^1,’^^»® *’’ C3pitedealbaPopuloDiofcondestTKe/S^7^ li^jiAcJsKtnii 49. depopu ^’*'ttiir,T^**^^°^®®gt;“t®*hiuidetur,PjluIaequïcingerminarione foliorum gi ^^^albo.

'''''’'’'‘Popi^b f“ '^^^^’^ * Conuoluta in orbem pilulx modo in prima germis

“^®^ concern cumuinoaut aqua frfgidapotum,educere 9«. devimo

*'*'^Ifdix ' '' ■^‘^^æ^i'^^s^Tuaddis ambobus,hocefi,uino ÓCaqua frigidis.quod ^®HhJf’*’®®’’S^’pton autAuicenna intellexerunt, Sednec inmelioribus

’^ ^ s 15^^®^ frigiditatis mentio.

Is^’ïxio'^1^° ^^'’odalw’sfaepedixOtetnterpretepraedpue fidem,amp;pros 98. dénigrât p’lcotiif p’ï'’’*^^o*”o™cntiresprofequor:qualishaeceti,quodquumdicat Populo. ? ^^ni ,L^^''™^ ^°’*^ exaceto impofita,podagricos dolores iuuare:iu uti ^'‘oii fol ^'^^8’'*^'^dicis,quod certe aliud eß : utiliter enim podagricis adhibcn^ 9^‘^dolores leniunt,fed nbsp;nbsp;quaeuel repellunt, uel difcutiunt, uel

' Hv °””quot;‘«mores.

jaiSjTamarix, quemadmodum Qi. florem,concretione fua lot- deT4mgt;t ?^Mi^'’’'’'’*’’^^“‘^®^“’'»® Diofcoride,amp; re ipfa diuerfo. Inquit enim : Kixjgt; rice.

11 ’’'’«Diofc ^^ V'SiÄfdd efl,frudum ueluti florem ferens mufeofummi uo

^Qnàm nbsp;nbsp;nbsp;®°’'®™ defcribere,fed frudum qui fimilis flori fit ; id efi,qui flos

k '^’^iPrim ft '’^ '’’'’^” poflït nbsp;nbsp;nbsp;Nee placet quod eodem cap. eandem uoeë

'^'^quot;’^nfacil nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P°^®^ fernen conuertis ; licet enim utrunep fignificet, ere-

111 'quot;” f^'undo^P^^’ ^ niinus perito ledore,frudus aliud qua' m fernen. V idetur au '*quot;^^^icatu° °’’°^’’^'’®’'‘omenmagisconuenire qua'm feminis,quum gallæris potius quam fernen repraefentat. nbsp;nbsp;nbsp;Nee placet etia,

’’’’nptttp *®’^^»'’' ®^#««’« fimpliciter tumores dicantur : tumoris enim nos Tumor.

’gt;11 'quot;’ ’'’fp,G?'^^ generale efi phlegmone,eryfipelati,ccdemati amp;nbsp;fcirrho. Oede« Oedemd.

?”quot;'’’tS e*^? ^P'^’?^ exteros) tefle ,ut plurimum laxus tantum,amp; abfep dolos

*’’®nliqü ’^ ™P?*^' pituita fadus. Foliorum ex uino dccodum fi bibatur, ï v 8 Q ’’^’^Diofcorides : tuminuere dicis,alio certe,nt fanor,fignificato.

«k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ pbygethla,adenum efle affediones, fcribit Gales loé.dcpdUuro

f''*®'”gt;8ef *^®’'®’**®»4“od bubophiegmone abfoluteefi:Phyma ftatimab Pubones.

^^PP'”^^’’^^^ tendit:Phygethlon uero efi uel phiegmone ery PhymdU. phiegmonodes. Qua: definitioncs non in totum cons Phygethld.

^^r A^^æPaliuro per te fcripta funt.

’''^^»ïlem^ nbsp;nbsp;nbsp;^ ** ^ fludS fere’ myrto IpupiipHy id efi fimilem, ait Diofcorides t 107. de Oxji

'^^’l’alia ’'.’””” tarnen fimilitudo amp;nbsp;aequalitas inter fe différât : fintqj mul- dc.mthd. '^'quot;'oföp^oß ^’p” fin^lia : multa fimilia,qua: non funt æqualia. fient alio quos

® quot;tfpinasCynosbati, quas twPKf dicitDiofcor.fortes,robuffas, 108. deCy» F/j’^*folutedixi{res,nonduriflïmas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nosbuto.

'^’’’t^Iefa''^'^ j “’^5^®®^“®^*®^*gt;’‘®*’**»®™®’’®^“oï®8^®tis,I/guffrtaSungucn 109- deUgu» ttiCjadmixtis quæ calcfaciêdo funt. Si uero legamus uerbum ex uerbo, flro^

-ocr page 170-

141 lO, MANARDI EPIST. MEDICIN AH^ gt;’^^^^ unguentum ex co paratum calefacit,'ncruos^ cmollit,fi quodei fmig*” tur,quodferuidatnigneam^uimhabeat

Excap.no.de NON prçtereundumprofedîôeratcaputdcTilia,quopadoion3j%^^ T^tiia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gendi ui pollcnt,non folum urinas,quod tu in iunipero admirabaris, ^ nbsp;nbsp;nbsp;,

lesmoueredicantur.

iii. deCiflo. CAPiTjE deCifto,uelnihil,uduniesuerbSdeeflèmihiuidetur, ,^/ dereddâtur,bocmodo:bloresutpunica,fœminæalbi. InteHigcmuse [lt;( flores colore punicæ, in fœmina albos;addemus^,fl fubinteilig*nonP^’ j^j HermoLfecitjprimæ parti,mn,figurâtaccntes,quâ necnominat^ocin_ .^^po «?. deLadat folia Ladiadftringendiuimhabere,omnia^poircquæCiiWS, ƒ(/ tw- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feor.Tu ucro ad pinguitudinem hæc refers,de qua paulô infra agitDæ ^^OjO*'^ Anodyna. dyna quæ uereanodyna funt,non fomno,ied temperato calore tenuiç ^(jf dolorem leuant,tefte Galeno j. lib. defimplicibusmedicamêtis.ô^pf^ÿt’ 1 ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lius crat fimpliciter dicerCjLadanum utiliter mifeeri his quæ dolorem ’^^(^f 1 qua: tuflim,ac ma!agmatis;quam ut tu,Mifcetur utiliter his quæ fo®®® ti^ 1 uant malagmatis,amp; contra tuffîm medicamentis : dicente Diofeoridc, 10“ I tlïujit! us^jiHj(iKcûsKSÙ(iccAcJy(ictai}^ftiriiiai!(iiyvv’Tiü. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Io

114. de Eies shpolt;1)©aaiviia, hoc eft,arida lippitudo,eft,ait Paulus, prung“^ J no. .. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IiafFedîusabf£pfludîione»'/.àifamp;»lt;ÿ9KA^«(«/uero,ideft,fcabiofanilipp*® j^ußH^I nit pruriginofam palpebræ fcabiem,à falfo ac nitrofo humore ^3dam.cU ƒji | tiam fi fequamur,non erit xerophthalmiæ fcabies,quemadmodum tu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I danda,fed pforophthalmiæ,quod amp;nbsp;græcæ ipfæ indicant didiones» ^pJ 1 HT. deRofis. Ro S A s ficcasmagisadftringerequàmreccntes,ô^ratio,ô^expene »^ I fcoridis,ac reliquorum medicorum autoritas teßatur, Perdereautem ^^ I randi poteflatem, omnibus prædidis répugnât» Et proptereamelius et nbsp;nbsp;j^,tf 1 feruare Iedionem,quæ habet,Refrigerant, ÔC adftringunt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 adftringunt : atep ex his uerbisnon aliud intelligere,quam præferrima nbsp;nbsp;nbsp;jj» 1 ui ficcas, nec ab eis frigus tollÉ nbsp;nbsp;nbsp;Vinum in quo rofæ dccodæ fint, dolo ^. ^ I pitis,oculorum,aurium,gingiuarum, fedis,uuluæ,rediinteftini proud ^^|^ As 1 feorides, t^;)j^/ü(U^öp)lt;92 7r65lt;rxAv^ü(!xZ^c(y : tu inundum,aut dyßo^*^“ƒ'^iP' I Anthera. gis. Qiiod cum non poflit capiti,ocuIis,6C gingiuis congruere,melius l®^ 1 dctur) fuerat collutum intelligere. Antheras uocant medici comP jj[ |]i | quafdam ægritudinibus oris accommodatas, quibus rofæ tnife^otunU^ 1 non floridas antidotos pro antheris reddendum putem, fed uocceadem u ^ 1 qua amp;nbsp;Latini ufi funt,præfcrtim Celfus, diuerfas antheræ feribens compo ^ Apud Galenum tarnen latius patere uidetur antheræ nomé, lib. 5. de co £ .ii^ fecundum genera. Rofarum floremfacere infperfum,aitDioicof*^^jji fdbfaaäa-iavs : id eft aperto fenfu,ad gingiuarum deftillationes.Quem 'Y*Lf’‘' j biguum reddis,per hæc uerba, Infperfi in gingiuas deftillationcs cópciu* ' « ficinfperfiomnescompefceredeftillationespoffïnt.

ie

n?. de Amur ca.

ÉK fEpi22oy, nonpriuatimÓ^egregie,uttuucrtifti:fedexfup ^H danti,ultra ea uidelicet quæ poteft lycium,mihi cap. de amurca fignificat. ^^^ plafticen uim (ni bailor) non bene exprimis per ea uerba, Quæ opplcndd J ftruendofunt: ut infra clariusmonftrabitur.

liO. ce.

de vitii CAPITE de Vitice,unicouerboæv^favs»?,omnibushisrefpondeS) p^^j

reum etiamdidsflorem,quem Diofcor.fubpui'punzantcm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(jij-

122. de agrès CAPITE de agrefti olca,de ægntudimbus cutis nônulla tradis, quæ* frolea. hiualdeambigua. Primo,exanthemataapud Græcospropricficridenlans' ^lt; Exanthemata, craffloribus humorib.magisep ubidefiorfumma cutis fuperficiesfuericqu^ ^^

-ocr page 171-

t* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER OCT AV 7 S4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;141

^«o^iPauIdawepta flint. Addis præterea,quodnon aliud ßgnificare ui» ex unica uel iudore fiunt. Quæ didamihi

'^un . *’*’P“8*^*‘^• cum craifi humores qui uel pituitæ,uel atræ bilis naturae

^iintu p^’^^^^°P“^^’^® PO^^c facere non uideâiur : amp;nbsp;fi quas fcccrint,alb3e ’'^’»oti ’’^»quot;°“ rubrx,quales funt quae ab unica,uel fudore gignâturilatæqj, ''''M^*'^®^^*’*^^umoreslata exâthemata facint,GaIeno telle,exponent '*^îsp;(j^'^'^°^''^^æP^’^^uIænonadmodum pruriSt. Paulus tarnen alio loco, ubi ^^'’^^‘’’®’amp;^gt;®*^themata definiens, in fuperfide fadas ulccrationcs fubs

* ^W^ '^’’^®*” ’^cm intdlexiffè uidetur : ficuti 8C Galen.aphor. 21. terti) lia

^’'’lt;0 j'^°^^^’’’exanthematum ts^o?«: uocatü, fieri dicens in futnma corporis '

'’’'''hti '^''’?’’^uIcerS cutem exafperat. Ex quibus colligitur,exanthematis nos

’’Mü f^^’’*‘^®l®^exanthemata,dquo ea quæ fecûdo loco attulifti funt acee

'' *^pfouf ?^^^f°^ P^uWgenere, quorö altera capitis propria,altera toto corpos ’’quot;’'itll 'quot;^'’”^^ ’^^^^^ *® P’uÜ amp;nbsp;Celfi dicta fuilfe cüiunda. nbsp;nbsp;Dubium 5lt; illud

’^fliii^ P^*^^'^^ ^^^ ais,quæ cocepto intra fe pure,graui dolore cruciant.la« ’'®’gt;tia ^^^'^quot;’puftularum nomen. Et quanquam a pure or turn uideatur, fußuliC.

*quot; ''ft(loio,^^'’^^“®gt;eflc non pofTe puflulam,nifi intra fe Slt; pus habeat, óf gras

'Van*^ 7°”*’^* nbsp;nbsp;A*'tlt;q««deßillarioncs oculorû,non folum ex augmento

* *^0(1»^ ♦ ’’^'’’8“’'^/ed aÜjs quoep de caufis,ex libris medicorum cognofcen

CR ƒ*’°^®^’‘^eo,qu(fquisillcfuit,définit»funt,eoquid te recitatur modo»

^ ^ ^ Diofcoridi cap.de Colymbadibus oliuis, 5 lt;Æ tx ^ K^fifisyyAos Ex cap. n^. de •’*^»’^* ^^^«j nefcio quomodo refpondeant uerba hæc tua,Repris Oiiuu condUis* ^lidtßr®8i‘® earum muria utiliter colluuntur;cum nulla in eis fit uox quæ vw

^Tuirii j'^*** ’^'^ pvlt;/llt;Slt;«,eflc oleum oleafin^Iegitur in meliotibus codis 124- de oka *'*’*^ Quod'quot;*'^ ’^g’^^eeß Trhxiflccfoii ais Græds fignificare,non humens fimplicis ok^ßri. 'quot;^quot;’“feinf ^quot;'ï?^”’°’^^ ^^ccefdt i oportere^ in eo intelligcre humorem,^ ex ^cönim'*’j'®^^*^8Pautetn fcio inter ptifanæ laudes W^iAaeæ«^?» earn ab Hip

^%ii$(^ . ^’'°‘■^f^ceius uocis fignificato. Scio etiam à Galeno in 1. lib. exs

^®Igt;ittjj V^Ï^'^™Ep*deiniarum, pladon definiri fuperfluam humiditatem. Et

- ;/ nbsp;nbsp;ædionem magis probo,óf putrefcentes gingiuas intclligo.

’^^in ' ^ P^ofcfentennam in glande bene cxpreiritfe,ubi ipfe fcribit,Ö *» *i^‘ ‘ie 02'’ *^f’’*iiiin^'^.**^’'^*®'’ viertens in hæc uerbaiQuod inter corium glandis óf ew.

® M p?^®®®^‘9uum illeid quod fub calice circa glandem eft,intellexerit.

^’^’'’’^3'^^^^^^ S^^’^m, paruam Öf condylodcn, aitDiofcorides.Tu exis *^7’ deGMt ^n2 indigitis magnitudine: iudicio meo addens quod non opor

n^od ille intellexit : magnitudinem enim fatis oftendes

|o^gt;tetii$[j .^cns.Figuram igiturdehinc demon lira turus,inftar condy li, id ed, Condylus.

P L 4 jP^fquot;^ 3rticu!orum in digitis cum fleduntur, fimilcm ede dixit.

^'’’'^us p^ .^^æcoriana thus dicitur,nefcio quare cubitumabftuleris,cons 128. dePdm^

». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^edicis Diofcor.bicubitam facienti : nifi forte quia minor apud

cvÏJ»gt;«feocubitaIemfere'dixifti.

^’^^toV J ®7 ^ non quomodo Plinius, fed quomodoDiofcorides loquas “9* depJ^ ^imaf •***“’®°® paulo antematuritatem,fed mediam maturitatem figni^ ”**• tempore,non momento abfoluatur,principium has

“ncm,qui ccxft«,ideft confiflendi uigordicitur.Quocunque aus ^Piidèth- ’'®’.® i*'ï®W®’*i’’j mediocritas hæc nó poteft paulo ante earn intelli ^*’®i«|}^ j”^^^”^'Væ“^^ maturitatê,nulla adeft maturitas : paulo ante media, ^i^^tii - P’“'® ^”æ fummS,efi plufquâ media. Intellexiflè igitur uidetur ocre matufitatê,qiu fcilicet inter fummä óf incipientê fit media : quam

-ocr page 172-

144 IO» MAN AR DI EPI S T» ME^DICINAM^’* jj( Si tu mtellexifle uideris in comentaho, alqs tarnen uerbis earn circüin ^^ te totam fcilicet matuntatem : quae ueiba mentem Diofeoridis œ« '‘ ^;j/ quàm ca quae in interpretatione funt fcripta» Verius autem fonf9^'’^t*'quot; non ad palmulas tantum/ed ad earn anni partent rctulcrit, qua mai.

amp; uuæ folent,at£p hoc pado couertent : Colliguntur in eius *®®P®” jjücî in StomttcUci. ad fummum uigorem maturitas uuæ ueniu Stomachicos ‘’^’“L^ixtill'’?

lumeos,quicibumnoncontinent/edquibusetiam alias lacefTitu^ ^^^jr ßomacbus, nee in aperto eft, quænam caufa fit imbccillitatis. na,ardentem febrem,non fitim earn confequentem. Quare feribent

Caufus. TTitua KSivoavKi fidelius ueriifres,ardcntem febrem fedat,qua'mfitim. 'j^fUiiJr ExMp.130. de c A p i T E de EIate,ingcnuitatem tuam laudo,qua plus uentati ^[.^ïriï^' ^^‘*^^* que tribuens nomini,Plinq autoritärem cuidentiftime cóuellis. Vnu

cio,id quod ueluti «;xlt;awo'/x«,frudus uocat Paulus,uideri aliâ rem quam^^^^ knus enim, à quo omnia accepit Paulus,ficad uerbum fcribit lib. 8. ^ n^jer « medicamentis : Germen molle palm»,quod Elate uocant,candempu ^_^ j. bet uocato Cerebro, Id uero quod ueluti aphiefma ipfius eft,ad

» uim habet,omnibus tarnen prædidis eft ficcius. amp;nbsp;reliq. Vbi notadu j^*^ non amphiefma apud eum legi,nifi in libro fit menda. Libro uero^’’Lyotff, te inferibitur uidu,a lateribus pullulare hac Elatem dicit, ficuti Cere |^1gt; à fummo cacumine. Mirum tarnen eft fi de hoe tantum cortice ^°^ ‘L,5j!)ii5*’’'* fcorides, quare frudus intra eum claufi mentionem fecerit,quum de nbsp;nbsp;nbsp;ji^,

*1^

nium palmarum,tam acerbis quam maturis fuperiori capite abunue Nee filendum,ubi tu legis,adhucflorentium,in uulgatiscodicib.

Gsvrup : hoe eft, perfedo uigore flores habentium. nbsp;nbsp;Addi^ tat«’’® j^jj^

fitniadftringens3amp;hisquæpafcêdoferpunt,adtjciulceribus. Ai^ .uni/ tu legis,Candido amp;nbsp;ipfum colore ; legi in Diofcoride, Cor autem trum ipfum recens in cibofumptum* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ jjX

Ex dtp. 151. de nbsp;nbsp;N 0 N ab re dubitas,an per tav^lu/an, cap, de Punicis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Pumas,fiuegm acini intelligendi:docente Diofcoride, ex ipfis expreffis fieri cum melle tutismÂlis. nbsp;nbsp;nbsp;tumad multaualdeutile: quod maleuidetur nucleisipfis poffeeonue ^j|(gt;

amp; abfeß fucco, Non erat tarnen,meo iudicio,tam facile ferenda fentes ,^ ^0(5 parti omnino præiudicaretur,Gaîeno præfertim sc Paulo, quem te leg ||.^|)ÿ dis,maioremficcandi uimisvçhvi tribucntibus,quàmfucco:quoduwi^ J teft,nifi feorfum à fucco accipiatunSed ÔC Diofcorides ipfe ^’‘^ V??'^' j®i/f j ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intelliguNamfideacinisibiloqui incipit Diofcorides, ubi ait, ?» 5

quanamrepriusdixit,quod effet boni fuceffed exiÜs ßomacbo num ^^fiitji ardoribus ftomachi prodeflct,urinam^ cieretfCerte non pofluntiHau p^üj intelligi,uel de totls acinis.Mihi igitur diligentius rem confideranti, 1” j (Oioi”^ rides ufep ad earn partem, ?! lt;Ä abates ó Tsvgiw^de acinis ipfis egilfe, quilo 1 .^^ lo granato cibirationem fubeunt:poft acinosagcre de nucleis, tertioc^^^pt? quarto de cortice,ßc^ in uniuerfum de omnibus pomi huius P , y^sifli’J^ bandus etiam in hoc probatiflîmus ille tu us codex, Vix enim potently turn exiccari,ut inpulueremcôuertatur, nifîplancexufiusomncmiiw^^iij ferit. Nuclei uero recenter exempti,tantum adhuc humorisfcruant,ut g^ÿ eisfuccus ualcat : 6C nifi in foleuel aliter ficcentur,puluis fieri uixjolw^jiii hoe plufquam fatis, Illud uero non prætercundum,non uideriraflo ^’i»’ ut penitus nutrimento carere punfea dicatur,Et propterea uox »f^^’. jt«^ tius quam nullius nutrimenti rem hoc loco putanda eft fïgnificare: ne«’ ƒ ) pora «Tfoi^« dicimus,non quod penitus non nutriäturfquomodo enim fed quia uix,6C non plenéacreâenutriuntur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ijgt;^

hi

-ocr page 173-

LIBER OCTAWS,


»4$


■i (11^ ^ P ^ ^ ^ ^^ Myrto, ubi ualere inflâmationibus didt, fn mco codicc additur, Ex«p.ijj.lt;fc L’'^’i*poknta. Vbi etiam tu Iegis,Et denigrando capillo infpergituri uer Myrw.

ki ’’’*'^'pergitur,fiiperadditutn uidetur»

11 j * 5 c R i M E N illud inter Awi/^f^x^cJ'Tj^p^yTrKyai/^non uidentur Graeci me^ 154. de c« te^^’^^ï'^’^^'^G^len.agnofcerc. Nee dVust^tot ca ditere,quæ medio habita aluû rafijs, «tî?’®‘’f^9“æ igniter, pl us tarnen quam natura per fe faceret,fubducüt,Quod

’Hgt;iideipfa amp;: brafTicas facere euidentius eft,qua'm ut probari à nobis debeat.

f^krV ° ^ ^ '^ “i^ Cotoneorum tçoxAvct;*« eiïè idoneum pröcidenti fedi amp;nbsp;ute i5lt;ï• de mïla ** ’*lt;*iilea ^^fæ*^’*^®® ’ *“ afpergi interpretaris, cum prolui potius ea uox fignifica= omnibus.

tHè^’’^’'“^Niandri ntcrpres dixeriqnotum eft ex G alen o lib. de alimêtis,aliud

tien^*'. ®”’’’0fcà Perfeadiane^j non Perficam,ex Perfide translatam interfi« Perfica arb» l»i«ce'*f®^‘^*8yP^® aiT^ifne. Et hb. 7. de fimplici medicina,de Perfico inter ma aliud eft ù,Fcrs *’5Ûiof'*‘.^’^*““® ®‘ lt;lcPerfea,uires ei alias quam Perfico attribuit.Notû etiam filt;*^

®*^’QP’’’®Ronindubfumàmedicis reuocadum/ed inquirendum po

^iHiiô *”'^”’^^ ^^nc fit arbor,quae ab antiquis Perfea dicebatur : Perficum enirn

'*^on *'’*“'“Po*’*u® menfisexpetitum, à ori ualdccommendatum. Perfeam PerfeaànoUs ’I«ihlo^®5^‘^“‘’^ nobis ignôrari,qui apudGalenJib.i. demedicinisfecun= ignoratur.

ÎH» i?îî'^^»^®8«^*tgt;nullibi fub Romanorum imperio earn arborem, præter^

' C4p^®®“^’'®’^^®nifain.

■ V ^P^gt;^no funt quæ me ofFendunt. Primum,quod etiam maioris 157* de Pins, *^iiii((^- '^“®^^^^^on^cn' diccre facis,CatapIafmatis,quæ difeutiendo funt, ' ^'M^cdi °^*^^^*°'’’ ^ uerbis minime confentanc3 eft. Calida enirn efte opor«

11 ^ïCte ^n^^”^* ^'^n habcnt,qualia pira non funcôô ««*ƒ ^f^*«« ea dixit Diofeor.

^”0111?' ! J“*’»“®” difcutientia,diuerfo utriufq; uocis fignificato,ut quifq? pe^

''’''’ adeo ^^^^ ^^’ ^’^^® paginas in Iibris medicorû euoluit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Alterum,quod

•Plôtiim '^'^^'^'■^^'^'^'^exiltir, quod capitede Acradibus Diofeorides ait, cinere ^*jngis fufFocantur:tude omnibus piris intelligis:

Mej p ”“’^‘oß:or.ncc Auicenna intellexit,

^tid L^'^^ niâlo fimile feribitDiofeor. tu figura addis amp;nbsp;magnitudine. ’58. deMea *”*^^°iudicio non eft ab eo qui fidelis interpres uideri uult, præfer; ft^o-

'^^tiÿ^^^^^^^S!^'*^^ mâlum inueniri, quod maxima mefpilum non

*^^°^VuiJ nbsp;nbsp;luentem capilium detinere, prêter PJinium feribit Galenos, nulla '59* de toto:

^*”*^01(11 f^^ ^^^’ mentione. Idem ÔC Paulus. Quo fit, ut Ingenium ÔCdili=

’''•ibnin nbsp;nbsp;7“’*neIaudem,ita in hoc ficuti in toto hoc libro,0^ fubelTe ommno

'o???^»tecumpute«u

40 ^nfiitis ^ ^°”^ quidem, fpeciofa uero arbor mihi minime uidetur : amp;nbsp;pro; *4«» de Cora ^1 ^'•«»1 ^^P’’®V°^®*‘^’i'gt;’^®^dercLatini8fortcm,necaddcrc fpeciofa. ^'

'^'f^addie' P'^'quot;^' ^3mygalx calculoprodelTeabfolutc fcribii Diofeorides : tu *4’! eM44‘ *d^I)eriH*”'’°’*^^tarnendifFiciliusfit(quodÄfuperiusmonui)hiincqua’m ‘^^-^^^ygdaHs.

' H*^^®’’®‘”ccfitlntcrprctis officium, etiam fiuerum fitquod additur, ^°'’’iu/'^'? ^^^°^' • ^üoqui aperte ei imponit,qui falfum aliquid fuperaddit. ^'^^^P^^ds offi

''• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;æ'^onemeodem de Amygdalis cap. magis probo, quæ copulat ‘^'“”**

d ’'■ s °’^”difiungiq amp;nbsp;fuadente ratione,^ Arabum autoritäre confira

' nbsp;nbsp;nbsp;p''''’’‘’^aulu *^ **J9i’^no aliquando funt putrcdines,non femper ulcéra exes

' ''11 j|’^H^jj*^*n’t«^^«^t^lt;tt«'«f,idcftcomedcntibus,diftinguit.Mcliusigitur

I /''^’‘ï^3Rico ,*”^g^^® cap.ad putredincs,hcrpetas,amp; canis morfus eas comen

’^'Xin6ja ®‘^^»lccra. cdó:J\wx{unt medicis(quod Só fuperius mo qua: fümno,fed ÖÓ quæ æqualitate fubftantiæ dolores leuât. Alios

-ocr page 174-

146 nbsp;nbsp;nbsp;10» MANARDI EPIST. MEDICINALIVM

quibisdixifletDiofcor.fomnumabcisfieri5«*««/ku«dicensfi^v5n'4)W. ^ rxcdp.14r.de p i s T A c i A iccur laxare ais ex Paull fententia: melius dieturUS fl refera'^ Fijhcijs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xiffesjö^obßrudiones apenre.

148. deSyco INTER notas fycomoriTniAvKPfzopfcnbit DiofcondesUuniuItoIaâis »lt;1 »îlt;’gt;‘o- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abundans^quafi m^uya^sp legeriSjConuertißi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;; 149. de Beis. vBi tu duobus Iods flrumaSj ego lt;/l)ôiàû«f legOjaliumcertemorbnjUen^ alibiteße. Vbietiam de olynthisfermo,quos tu caprificorum,uclfi^°f“.y fos uocas, qua parte uerr ucas amp;nbsp;thymos tolli per eos feribit DiorcorideSjaü»® ,1 uidetur,crudi. Non uideo etiam curnon poiuerithumidum fynapunü xißeDiofeorides. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ Hxc funt mi Marcelle,quæ percurrenti mihi prima tui Diofeoridis libni® ^^ ram attulerc:quorum teipium cenforem QC arbitra conßituo, id probaiurtß^j baturus ue, quod abs te probata reprobatum üe iricognouero. Eaigitu’'^ ,^., boniep confulas rogo ï me^ in eorum numero eße fcias,qui te fufpiduntjat^ hoc nemini cedere. Vale. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ExFerraria. w. o. xix.

E p i s T. II. cuidam uiro dodrifs.panter amp;nbsp;amicife» qui Marcelli defenfionem rogatus acceperat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^

Egi uir dodiflîme,quæ pro Marcello aduerfus me acutiffim^^^., I ; eruditifllmedirputaßi.Quibus primo congrefluadeodet^^ ' ßratus^ fum,ut deditionem uel fugam potius,quam defen 10 ^ ^^gitarem. Verum quum poßprimum illum impetu, humanitatis amp;nbsp;mûdefiiæ,qua femper tua fcripta fcatent,un 9^^j) fertam relegercm,præ(ertimcp earn partem in qua ais, gis quam ueri deledu te contendiffeirefumptis aliquatifper uinbuSjquon^^pj,; quicp fua,ccepi refpirare/imulcp cogitare,an meos illos quanquam abor«^ ^^ tus,tueri quoquo pado à morte ualeremtarreptocp calamOjtumuItuadn’j^^f^i^S' rebanr,quaîcun(Ç mihi fauere uidebantur,in unum aceruum college tibi digna uiderentur,ut prodire in confpedum hominum poffent. Eaa ^ nusnonmifi,pudorequodam prohibitus,quod te alioqui maioribus ff ^, ' patum,tam crebro in hæc adeo exilia demitterem. Nunc ueropoßqu^’^ fupra biennium apud medelituißent,aliud quærenti, quum fe mibiO .^ deuorato pudore,accedere ad te iußi,reuerenter^ uelutimancipiafaints gt;nbsp;tiatnep tuam,etiam fi capitalis effet,demifla fronte expedare»

I N P R 0 OE M I 0. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^yji'

Celfus morbi tempora enumcrans, cam morbi partemquamüraed^^jpiö* cant,conftßendi uigorem interpréta tur : quam interpretationê dixi mt bare,quam Marcelli,qui,Integram ætarem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. fjdi/

Aquilonio coeli flatu amp;nbsp;afnatu, materia omnis in omnes 11 fusƒ^ jjjjnal'^ Marcellus. Aduerfus quod uniuerfale didum ego oßendo, materiâ 1”^ diligerepotiusaußralia,quamaquilonarialoca. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

rxcdp.i.de DE F LO RIB vs Iridis,ad îpfofmetprouoco,ô(f ad Diofc.uer‘’^i^filjys^ inde. t^k^^kA« uè^xapTTH twikiA«,nihil in his de fummis caulibus,imànccdep ^jr libus,nihil quodin altum furgant,quod infingulis fingulgquodrcw, ^.^r de arcu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Modus etiam loquendialtcrnatiuus in co!oribus,ipfïsn°fJ^yj,tiL

apparent côcordans,cogit me credere, non omnes illos colores fim^‘ oßendi,fed in diuerfs diuerfos, Poßquä enim flores dixit uariosjftat**” (0’'

-ocr page 175-

LIBER OCTAWS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»47

'quot; »Ito *• lt;®P’’’^gt; aut purpurei,ô^c Quare non probaui, ut adieóiuumjUarif, ''*' Ion '^’‘‘“»“^’’‘»»«Sjnautatum fit» Quid rigoris uox apud Latmos poflit, Mu ”'^^*” uobifcum contendere» tllud autem in Marcello probare non * ^osfo?’^^°^ ’’■''’^’/lt;«^'/vM{xJtt;ff?,uel,ut ipfe mauult,nec ego abnuo,-7^lt;'/-v;\0(z(tv5f ^' Httil^®®^»9w*taaeceflioü6us febrium frigent : cadere enim in hoc mihi uide ^*’ tttlijtj,^’’^‘’**’®^ïnt€rpretisofficio» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Neeilludquod /iƒ^fittertianispea

f^* ^f‘'‘'Afemiternanae : 7r^i4t/^qquartanx.

é^e^^^HAIKEÏA pofle menfes intelligi,non abnuo:fèd inacori medicinis Excap.t.de ’quot;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®’’°‘^®”^*mc,quod Iridismodo conferre infefiu ad muliebria a' Dio- Acoro.

***®gt;iili6r*''’|^'^f”^^*” P°^^ quidem menfes ciere,infefru uero mollire ÔC apc

'quot;'ntaö^^^ “*“of««nonis trahi uis Mei lindt ad fuperiorapoteft,fine uirio tas 54 deMep» ^^^purfl'''fl’^^*^^'^ præiudicio, nó poteft ad pedes ufq? pertingefe : pectore enim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

,, ^ S’tiliimi, pedes pkrunep mifere affliguntur»

‘W’Oto/^ '^^'^^^l'^æ’'cri'jm calcul os franguntjUefîcæ nequaquam unter qua 4» dcCyp^ ®ct|)oirt*P^”®“’’*”°P^®*'«’®onfequitur,ficalcuIum poteft comminuere, utue nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

lofticcyf ^**’*®’°“8«dgt;ffialius» neccommeat ratio,ut quod poteft leuiori ma ’l'*»mne^h*’^®* ^8’'’“^orl : ficut econtrario,quod grauiori,id SC leuiori^quan«

^ * N1V °*'P®fp^tuS:nó enim quod poteft phrenitin fanare, poteft amp;nbsp;reduuia» ’’^MareV * P°^®®°‘'’ fitjquoties pofleflionis fines ardiores fiunt. Quod eer? f. de Cardan P*®!!» ad ° ^°^ '^‘’®f queri poteft,cuius ambitus in omnes renû affedus exs momo.

l^ ’''quot;^areh °^ß'^'^I'^tatufjqui urinx malo aliquo cum dolore affliguntur. Nee

G °^«‘jfed inanguftum ambitum uocis SC autoris mentem redigere»

W^Mj \** nbsp;nbsp;nbsp;° ^ miror prætermiflàm proceritatem : cui defedui nihil «• lt;fc N^rda.'

Wtt V°’^‘^’^‘“■»^^fisfedt : quum ad interpretada alia Diofc. uerba omnia

'''°'‘''on ƒ ff ° ^^° potius uel exemplaris,uel librartj puto defedum huiufces

** '‘“'’’fituerb-^'^^quot;’ Marcèlli.Nulla enim ratio fuadere mihi poteft, ut dimiitens te ’’*''’®'nlit j''’§‘^æ^ocxeniplari,cui nihil refpondeat in latino: ficuti nee quod ^•Koteft '®®^’”“**' fenfum trahendum,ut in HB^^Jió^Kyys uerbo,quodjMar

'^ **'’”• Han^ P’“^™fi'^jdccurtataefpicaefignificat,amp; torofxfpicaï hoc loco couer ^’’''•quot;'tre f 7?^^'^taterpretationeexigui momenti dixi,non in ipfo interpretan ^^^Potifon ^*^'’®’'®®cóparatione,qux meliorem partem abqci lubet,détérioré *^'’’^'ttn|jA.*’”’’^^'^^’’»tt‘idmifra» Sic enim intelligêdum Marcellus ipfe often ^P^^èftn '°*^^”' quam fequitur amp;nbsp;probat,omnem radieü ufum damnare,præ ^^5^^‘em *’'’^’”^®‘^^^arcliqua nardi materia feparadas abtjeiendas^ efle. Ser '°^®(3io fi ''^'^^^ ’^lt;^ione qux purgati radices docet, non adeó frigida uidetur

11111 |’*’»Çiil^'quot;*'^^^“**’gt;*»o”fp*^arôintclléxcrimus.Fidclior^habendus Inters

* i^crba Diofc.fequutus,fimpliciter couertent ad h5c mod urn : i*'^’Ppo(ïtï^^’f ?^^^®®fideliorqui paulo poft fic conuerterit : Fludiones y gt;'^Hfluc^i ^^^^'^^fiftunequam Marcellus,transferens : Appofitæ muliebnü ’’®^llt;»iy«( '^''®®^“®î’æP®ftuw præterea fanies.Dicente Diofc.uno côtextu: ï^^’i^. Atlt;p ille rurfus qui cardiogmon cordis morfum y 1 ^'’’''^usco fquot;' quiflomachierofiones Ksefjictsnomine, ita antiquis ficuti amp;nbsp;res ^^®'l3üte’^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autem folum uentriculum,ut Marcellus affirmât»

r’'^’^iosH'H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*'‘^*”®”^“s dixi,de his intellexi qui à Grxcis t^oypât dis

itz I ^”'‘®®tur ^ nbsp;nbsp;nbsp;^^ potius quam frigidos conftat, ficut amp;nbsp;alia qux uere acria

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o 'd

^^^^‘lènt^^ * V^ ** ^^’''^^ eft,amp;flediaptum, 2lt;,ut fequenseft,reipfa6C ?• dcAfm, ''^^Q'^fariim ^^^^^^ ^quot;^quot;^^^ ’” communibus exemplaribus fit,coronarium.Quod

«tut,aliaquxrenda ratio,quoniam nee caput infeftare uidetur».

-ocr page 176-

«48

10» MANARDI EPIST» MEDIC I N A LIV»'

Sed SC rodïjSC alfa pkracp caput infeftantia,ad coronarum ufum “^“^“^Lydi quidam odore arentfa,ueluti gramen» Non cótenderim ego, motwi di Diofcoridis magis congruerejUt caulia feminis pottus,quam totiusplan' ^^j ligantur : fenbenu tarnen herbae hiftoria,ea uox potius fignificare T®“^ j((ïiigt; Iem,quam eufpidi fimile fernen utdetutjUt fcilicetredeatfermoadherbain, ^ pliuslemmis fermo habeatur»Poftrcma tarnen Diofc.græca ædidohanc^' ƒ mit,in qua nulla mentio ji^t xwA/cyp. ficutnecapud Oribafium. nbsp;nbsp;Snilp'* deuoceyüWüö^i/lHßatuatur,confiât nullum autcaulemautfernen,angular j dem habere,nifi uere angulatum fit.PofTunt quidem fenfus deludi,nih» t« ^f quod fimilitudmem anguli uerc præ fe ferat,quod uel orbicularc,uelad 1' tedlum,uelomninoangulispriuetur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^nJ'

Exedp.10,de s 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fimilempropriefignificat,curmutanduminxqualef'^J jjii

Phu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cc debcat potius quatitatis,quam qualitatis conformitas intelligi. Paudefl*®^ for) erunt, legen tes Phu æquali folio elfe olufatro,qui quâtitatem non im^ ^^ mterpretis offi Secus effet,fi æquali uiriditatediceretur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aliud eft interpretis,aliud^P jj,^ dum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;officiel» Poteft hic quam putat autoris mentê,proprqs uerbis ex plica re: «** ^ itaautoridimittere debet, ut fi uerba alla cp ipfe putat fentétiam tolerani,lt; ^^ ferant translata. Q_uod in uerbofcft7n)f(;)vf2f non cuftodiiöa MarcclIoquerlt;J.’pi,(3 tem addente,nec intégra relinquente leefiori,ut in alium coloré uergerepo ^^^j^j,^ re» Tam diffident inter febetæamp;olufatri folia,ut fi quis folium per alterum uoluerit notum facere,ridendu3 fit : fi reliquo etiarn fimile «d • pterea repudiandi omnino uidentur,qui pro elaphobofco elleborum legquot; ^ II. de^^dlohu E p i p H 0 R 1 S oculorum non femper accederemaximas ®™quot;”'^iiiil* thro. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;praeter Pauli autoritatcm,remcdiaquolt;^ipfaattefiantur,quorummulw

decalida, In poftrema tarnen xditionelegitur olt;p’^AuiKKicp^i’yP-^'-'‘^^‘ - ^^l’ ’ u. deCdfid. Q_v O D uulgoCafianafci traditur,amp;aliquandoin Italia frequensW^'jliy meam infringit fententiam : fiquidem de cafia herba nofïrates,Grxddcjr®^(ƒƒ' quuti funt» nbsp;nbsp;nbsp;Si cinamomi iiocati folium,nullam cum Iride fimilitudiƒ g^ ƒ dem^ in planta cafia cum cinamomo crefcit,non in tenebris pugnareo:'quot; .|^r cafiae toliü,quod idem SC cinamomi eft,rem hoc tempore notam,nullame ^^^p^, habere fimilitudinê dicit» Non laceflèndi gratia,fed prou^tatcóf‘’^^f’ fcor.dixi,non placere ut AkTck« uoxerofionem fignificetjquacacinamou’^’^^j^ lum ubi primo guftui occurrit,fed femper aliéna eft»  proprie Tieq^uiius (tros tibusalienam effeamaritudinemdixi,ea intelligens quibus adcondieß»*^-mdtibusdUend prarcipuefeptentrio utitur ’. inter quæ nullus puto rheon barbaricum nu ^^ fitumantudo. rit (quâquam odore praecellentem) ob infignem fcilicet amaritudinem. ^^jj^ jgitur dicens,ad cóciliandam uinogratiam addi aromata,mccumpugnault;, ,(j tius firmaui quod uolebam : aromatum odorem ita uino congruere, ‘’J^’*^0utii^, reantjUt cömunia uina,arte odorata à nobis reddantur, adaemulationeine ^^^^jj Plimjlocuï. nbsp;nbsp;lorum uocatorum,quæ natiuQ habentmofchi odorem.ViPliniuramitW^diJii tiffima fuiffe apud prifcos dicétem uina miro odore,uel fut legendum po' ^,[,5 uidetur)myrrha condîta» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Modus loquendi Diofcoridis,amp; alT '” '^*’yjii''' capitc,aneurifm5 pro morbo cenfcri oftendit.eodem enim loquendi mo nbsp;^^^ quopauloantein inflammationibus ufus fueratiacfidixiffet, ualereadi^^^^n^i omnesinflammationes,ad renes, ad uteri aneurifmum. Et proptereapro ^ pofrumMarcellum,adlaxandosmuliebres locos cafiarn ibi coramenda aneurifmum legebat.

ty. deCindmo m eo iudicioincinamomibonitatcnondifïïdentGal.SCDiofc.PropI mo. xitGai.peffimum cinamomö optimæcafiæ perfedione. Diofc.optimum^^i^hJ mum optimæ cafiæ effigie ac fpeçie comparauit, nbsp;nbsp;nbsp;Odorem Cardamij

-ocr page 177-

Dlj^jjj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER O C T A V V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;147

'''’''*'«ntem°V^^ mifcedum dnamomojputo quifcp exifiimabiqqui Galen,aus ^^I^^’J^ M^*^ ‘^“l^fcSK^(/,{rjY«'amp;p ’*’'* '^^^tCf^ ^if KTTMTtX 7XK^X. Et DlOfC, '*’'gt;tcard ^J^ ®®^ eorum ludicio ftandum (fi qui tarnen hi funt) quibus ril 11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuauis eft, Alioquijü paucis credendum, omnis fenfus iudiciö

^''^A? ’?™“®^®**^®*’feorit tarnen ledioni MarcelhinrutajUltimaDiofc ^^M^'^^ ^”^''*'^°^ ’ ^‘‘‘f^^^^l*^ '^P^lt;^9!- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De colore fie fer 1 bit Gak

'^'^^«yj ^^^^^^^^^^^^^'^^y‘^^^'^'^®quot;}^'^l^‘^'^ f^XX^V H.CtÄV(/5tJVlipjp.i'IKߧCt}(tagt;S^KVX

I ^*^1^?^^ nemo negauerit magis congruere córnuni Diofeditertejfü^

* f^i^cxn nbsp;nbsp;r *^‘^^^gt;9^^*” ^* quam magis probat Marcellus^nigrum (implicit

^^('Jtitig^^^f®’“^.^^^^^^t^jô^ ablutû uino cinerea reddi. In Galeni anteilJis uer

S %®gt;ni’ ’'*** ï*®^^^ fatcar)nullam agnofco corriiptelam:egræca ueroin latma

' oi o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uertanqqui utranep me melius callent. ego neutra mihi arrogo,

1 '’'”'»10(1 ! ^”^^’,^*P®^'us0Clucidiusucrteritquifp0m,inftarraccmi,quam, £xcdp.ï^.dc 1/ ^’*nilioc^’^'’æ®’^‘”^®‘l““®*“’^gt;®^05^=^*ofcoridisuerbisrcfpondent«Ncccurans Amomo.

' ’’^^Iab®’j?quot;’agisquomodo Plin.fed quomodo DiofeJoquatur. nbsp;nbsp;nbsp;Nee bryo

11 S^lï( • ®'“’”^* Si modus loquendi Marcellijfacitutdifiundio inteUif

'’'*'' ffee^'^ i*^ ^P*^**^^ qualitatc intelligenda : eritep fenfus,digendum quod

’^^ .^’’’^'^u”agt;uel modicerufum» Non omnisabfceffus inulcus

^ '’’•Wïiit^^'^”*** ^'^^quot;^^ ^”^ abfceflujficuti Si multi abfedTus fine ulcere.Con

'^ f^^difc ^* _ “^ abfceflibus potius,qua'm ulceribus conuenit» nbsp;nbsp;nbsp;Matura^

^^ cótraria,dicit Marcellus : illudcp calidis,hoc plerunq? fri

^* ’^fem °*t^°medicamento utrunqj fieri diximus;amp; fià diuerfis fiat, à calidis

'quot;f ^t iP^f ”^” ’ ’^^P*’'*^unt enim frigida,non difcununu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Coagulum fates

U , ®quot;^”a facere,non tarnen maturare Si difcutere. In hoc autem fis

' * N1 ƒMarcellus,ut uerbum Jl^ipopa abraferit»

*’ ‘’'’teimr ^^^^ uiagis placet craffities, quam fpecies,quaï necqualiselTe des m deCoßv^ ’W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^“®’^ ^^“ ^^^ multa, potefiate ficcantia,nullus medicus

’'' ^'' Pi ^^f^’^mcdicamentigenus,elTeforma humidaS^ficca, nemodixes

* '^gt;qiia “5P°^^^^P“^ “c fo legendo amp;nbsp;intdligendo Diofcoride,Galeni autori PluspoteflGa^ ®®'9‘^^o^'lt;^®’’nccclt;^itratio,utfimclextcrendi uimhabet,mifce knidutoritasa^ k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°^^^‘ '^^'^^° ^ Cofio ipfl per fe ea uis adeft,quæ cutialicui eóparata, pudMdndrd.

1 p y^poteft adeo uchemens exifiere,ut retundi aqua: admixtione defideret, codicil dntigtds ^®ü«h*^® ^ ^ ^ cffèprxtermilTumofcitationelibrary,nonnegauerimmuns i6.deSchxno.

'’ 8i:alft.*'^P’’°^’'’®”™^*'duft*^Marccltt dimiflum,cxreliquisuolentis intdlis

^^'Iw nbsp;nbsp;nbsp;'’^^quot;^^*'a fepenumero alia exigunt remédia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sufpicatus eft Mars

lt;111111 d •*”^”* modern cap.de iunco odorato fubeflè, ubi par piperis pondus dans

pj,^ij ’?^gt;quia referri ad aliud oportet quod par dicitur. Ego nihil deefte dixi,8C

‘iittij • ^’^^’^'^®^’ * **®^definin' quantum femel fit dandum. Sunt tarnen

^ o D ^^quot;^ Q^bus addatur,drachmæ unius pondéré.

f'ÏJtc *^ ^ ^'^ ^ ®‘^’™“™(9uolt;ïego“*iïfi*”cputo)cflcCan€lIamfiputauic 17. deCdldma l'RW i^’P'^^'°*^?^^’^'^^^” quam prius putaueram.In Candla enim uocata,nul odorato.

(3l2iti' ^”®®8’“*®o^*^^^to’*»’’on amaror,nondemum aliud quicquam,quod ïdnumeraricam faciat. Fiftularis enim dici forté poteft,non tamê calamus.

'^■i nari'h'^*^ “^^^Fob’'’gt;®w***P’O’O“um,quinifipcrinficiasncqueatpatrocis «8. deBifama •*0«M ^^^ ^quot;* ^^ probata,reus diens cóuincitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Locupletiflïmi autem

kpaiT • ™* *^'°’’® Q^^’^^s libri Diofc.funt ddpiiwlcKWTn^ii habentes : quare ma

** Sit^^^^ uidetur Marcellus, calidiffimum, in egregie calidum commutans.

unica ’*®’’’®’^^^ eftqua’mconcoqucre,ut ipfemetfateris,quare •wt'^i»óq quæ fado v^^^'P'^'' ^“^® Ilias latina redditur f Nec per ebibita,fed per appofita,matu

«WTuS, quibus proprie,non ulceribus,maturitas conueniqprocurari folcu n 5

-ocr page 178-

^pij^äßiea.

Ïp 10» MANARDI EPIST. »* ^DICIN A H vît ^ Quum epifpaßkajtefte Celfo3dkantur,quae extrahunt : uè^ao-^ ffi^xtr’“''''^ teretur5ni fallorjextrahttjquam profitât. Aliud autem quandoque elle e quameuocareuelretrahere,nemoeflquinefciat» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,, ^jjlji*

^xcdp.i^.de Aj^dldtho.

to. dcBryo.

AKAGAPsiA s, ni fallor,féliciter,amp;ad Galcni mentemuerwH« at) putrilagines : immunditias enim ea uox proprie defignat,quaseleganter maluit Hermolaus dicere putrilagines.Purgationes autem,utuirisetiani cedamus,non tarnen dicimus eos facile uel difficile per genitalia expui'gat ’.^c-j v i T i v M in Paulo fubeßefufpicatur cap. de mufeo,Marcellus :qn pji((| ridi non confentit, pro Cedris Pinos dicens. Nos non Diofeoridi fubicn Ium,fedGalenodicimus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tn^*

ir. deAgdUo^ ebo, »

L A T i N v M hominem debere potius Celfumfequi,quam Iibiuocc5^^.,^ re,aEquum mihi uidetur, Celfi uerba funt : Peffima bis inter inteßinorum mina eße confueuerunt,dyfenteria graece uocatur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/• jioi'’®

tz. deHafca^ phtho.

u. deCroco.

TAM diuerfa eßmihi inNafcaphthoa Marcello mens, quam ain^t^j^ji^ ab aegyptia fico.Nefeio igitur quare eandem mentem eße utriq? dicaSjU^t^^j^jii,

NON utaccufaremMarcellumdixi,primasCorycioCrocono^re^tü fed Ut monßrarem nonita ßata hæceße,ut uelutiperpétua dccrew w^ppÂ^ da. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Non debuit Marcellus interpretis officio fungens,fi dodis t’®® piofr' j

rides Ioquebatur,uelleindodis loqui, illud^ addere,quod non appose ^^Jj 60 fufpicionê relinquere mcdicts,putandi Galenum Diofeoridi aduenar^^jjO; uum,altero rubrö crocó laudante. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vt facile friabilis fiat crocuSjinio,

igitur natura fua facile friabilis nó eß : ergo inter notas probati crod mag“ dus codex, non facile friabilem dicens,qua'm qui facile ; quem enim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

Diofc.docet óf infolare,nó ut melior uideatur,fed ut ad contcrêdumapt®^|^‘' tur,quinatura fua «Öfws©- erat, id eß,ad conterendum non aptus. ^jiC nomen idemnobis fignificat,quodGraccis Act^fKvüdlamp;s. Qïwdergofet^^jjo* quid fignificett' Diofcor.potius interroga. Ncc Marcellum Iaudes,non 10 ^i( cos hoice, fed paritcr omnia olera fatiua facientem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si nemo pauw‘’ Ait!»

ignorât eryfipelas,ignés facros à Latinis dici : nemo homo medicus ““^LjoO*^ todes phlegmones dici,in quibus fuperat phlcgmonc, fuperatur crylipti Marcellus transfert,facrorum igniuminflammationes, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Riflin''*

ij, de inula.

ï8. deomni oleo.

Y p b præpofitio (ni fallor) nunquâ inuenietur intus uel forts, wm^ÿi'' utrunc^ fignificare. quod Marcellus facit, ’^Adbmi/ gt;y ■^Ktç^f, ‘^^^’.gdkii'’^'y èC foris rubentê interpretatus.Sunt tamê codices in quibus'Vin’^'f/i’i't^ ^j.^ qi^ s i definitio debet reciproca eße definito,definitio illa non potefl ref»^ ^ tenuioris inteßini morbum per inflammationem definit, quando (ß^Jf (^ÿ, fateris)poteß illc morbus fine inflammatione contingcre. Sed pratte ^i(gt; funt,quæ librS ilium ex Galcnl officina non exifleoßendunt. ,^®’*Ajiiil'’^y rem infeitiæ Marcellum dixi,lt;fïujlt;t[zn) cap.de oleo,uim,non maleficium t jgoo gendam:fed ad rem ipfam refpiciens,quoniam exuicerantia medicamtn interdum nobis eßentbeneficio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^-yj^t*

Z9. de EUoi neUte.

4o. deoko laurmo.

NON putaße Marcellum duas res indicari cap. de elæomciite,^^pjiofc*’' monßrant,ubide fecundo (ut ego quidem puto) fit mentio : fic enim lt;P ^^ ridemloqui facit:Conficiturpræterea exfurculorum corticibus duw^ ^^ idem oleum, in quibus uerbis tria fuperadduntur uerba,fcilicct eiufdem’, ^j^ni ris,fic idem.óf unum mutatur Icuiargumêto,quia fcilicct uerbumCon ^gt; ^i.d? rem fpedat quæ prius non erat. Vnguen autem per fead oleinaturam a yjn’ mus enim unguen,quando à ligno feparatu eß,fpeciem olei habere : ƒ ig j,ƒ/ quandiu Iatet,oleö nee eß,nec uidctur,fcd dum elicitur,confici tune ‘^^i^ . Q^v V M alia fit wxsofzw^itii^Si alia ^^Äasiic» uis apud Grafcos,diuerii5 4 j^^fiiiil

-ocr page 179-

|^|. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER OGTAWS* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IJÉ

’'^^‘^‘^^^æ‘^8't'-i’' quoniam y^htLstUM commun/ ufu laxaduam con ’M^^^’^”’’^’ ’^^^l^lt;^'^^ aliter eft interpretanda : Ego referandi uel ape= 4iç^ ^ ^ plerunque alia cortici,alia mcduHæ uis fitxum tarnen oleum terebins Èx cap. 4t. ^ l't«ttj^^^“®^Pï/®atur,fliniIiui effe frudui,rationi eft confonum* Et pros Lentißim oka probanda ultimo imprefta exemplaria.in quibus uerba ilia tacentun ,’j*l8Mat,0Cadllrjngfr.

1 ’’''gt;H( ‘^^‘Muritiescap,deMafticheintclligcre:durinimumcertcmihiuides 41- deMit/H^ * ’^^ifoSr'^®® ucrbOjOTi« uidelicet,medicamentum cum morbo conftruatur: chinooln^ I’^ato,*^^'^’^°*””®5“ï®” affedusamp; adceromata Slt;^cccliaca» Alioquinuls

S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ^^' ^olc.ucl alius medicus,fimplicia medicamenta,ad hxc uel illa corns

' 6ji^®‘l’°*»^^™^^lt;^®”poftus,udaddi»

'quot;% ^^ ^'^^^ quam in interprète exigo,facit, ut nonprobem herpetasdici 4^« deMetia ^%,''''°‘’f®’P'ï‘q‘’oniamea uocemedici,nonabfolute malum quodferpit,fed noun^ientat.^ ^'lonf ^'^'^^ ®8“*fic5t,qui uulgo formica dicitur,cuius etiam quidam fpes

*’ffiijr fP'^*^'^^’ ’^^^^“quot;’probarem, qui Tsó^^i/ignitummorbum interpret

quot;’'tfibi ^^^^aderetur certe fatis belle Marcellus in feabiofis ulcerib. nifi ipfes ^‘^^^•^l^b Padem ferie cum fcabie 6C ulceribus, furfus ’®^ ^uæletpuntjfine copula pronuncians ; quanquam nefcio quant

* sp^^^tedicatur»

^'P®^^’^^ ^0^0 corpore cotingere, quare fic interpretanda eauox eft, rj. dcuUna ’*lt;5itmj°*®’^P®^^caputf'Sihocideofit(utais)quiainuultu maiorêpraebent unguentoi 1 '*'lebt?f”'’^^^'’*^“but quæcunque uoces deformitatem aliquam dénotant, ' Wert' ’’*^^”’^ ’^§^''^^5 caetera,cum eademuultus adiedionedebeant ?’^*' nbsp;nbsp;'^ Galcno funtexigui tumores cumduritie, Marcello cicatris

^’'‘'’’Of^u ’'^’’^^“”'^*^So diffidet Marcellus à Galeno, quantum cicatrices

dicatur,omnino fufpicandum incompofitione Lfguftriniun rg. deUgui V'''^tï I. “^“^cflèjquoniamnufquamtalimodocomponcredocetDiofamp;ut jirinounguem ’ 0v?*’®®®^’®^gt;cwtamadijdataromatumquantitatem»

^ ^^ .”^?oxatn magispertinereputandum fit, hæmorrhoideslrinouns ry. dcirina

* P'*‘’te nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cyclamine,ego certe nó uideo : nee poITum non zelotypum mguentoi

^ttChi^ ’’“’^’^ecurrente lufpicionis caufa, adulteram uxorem credat. Si ^d Aj'®“P’“° ’^tc patet, in homine tarnen non afperam arteriam, fed quod .^‘'j^olctfignificare:necteftimoniü Lucrem mihiprobataliud.quam

^1 ,,‘*'P«a„er,amlïgnifKar(.

*”3‘“® quideflcquamcalore fouere,itaprobaui,ut y9. deAmarit 4o^'^M *|^’*’P^®“5®®®quopaöo transferenda ea uox fit. Ego certe à te ÖC à ano Unguenta» n ^quot;i uef fl P°“^ expedauerim:igni tarnen fimilem, ucl,fi dici poftet, i^nitos ' '^Pf^ ,®”’®^oriam uim dicerem. Hermolaus corpus adurere dixit. ins folgte' ' P^^^^proprius uocis fignificatus,qui in cede mate eft, nó tumor abs Tumori Aomoris uoxapud medicos,quatuor fpeciebus, phies

^dpt nbsp;nbsp;.ƒ7^P^^^^'’^‘‘quot;‘rho,oedemati,Sicuti igitur bonus Interpres non reds

^’'^^eJ/i ’“*”“’’“*” *0 medicina hedychroi ufum fcribit Marcellus, à Gales g,. deUedya A R1 ^“’’’•Ncccflario igitur,amp; non oftendendi ftudio,eius ufum docui. nbsp;nbsp;nbsp;chroo.

'”fifortf ^^ Nardum non efl’eodoratiorem,ucrbaDiofcor. minime probant: ^6. deiJlt;ffdi Warf r ^°T®’^ ’^é(r^ó/’©gt;melior dicitur,humidam odoratiorê efte uelis argu nounguenta» *^ ädG ^*^^^ **”'^ cogitatu facile,Indicam herbam non pofte humore madens f«aam ferri ; omnéfque fçiant,aliud efte recens quam humidum, quod h 4

-ocr page 180-

151 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10» MANARDI EPIST. M E D I CI NALl^^'^^^j.^^jjd

contranum eft ficco. Quod uero additur pro fortinimo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jpiioJp

alia préparationeanneditur (^ ;,certe fatiseft frigidû. NuHaenim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^,1;?^

Marcell urn de ignauia,fed de fimpliciore unguenti pfæP^*’^^®”^ Nardo,non de parandi modo.Nihil ergo ad rem,imô facilius ponit co -jyiii^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tcnigi,eam uidelicet compofitionem quæ prius fcripta eft,melius ung .yjrc'^ re,banc poftrema ignauum. nbsp;Dode autem (ut foies) caufam redd^:^.goqr hoc capite feeminino genere utatur Diofcoridcs. Ariolabar quidem ^j^iï^ 1 mile, fed nefeiebam oftendere. Mirum uero,quam haec arrideantno ^^gpor Excdp. 6i,de A L I Q_v A efle ingraft,quæ non fint grauis odoriSjUnufquifqjP^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j ufmimung. muka etiam efle grauis odoris,quae multis funt grata,multi feiunt, in aeditione caput hoc non legitur. nbsp;nbsp;nbsp;Sentenfta meam de wogu^^’^ ^jl^ j poftus,quam per odoratQ iuncum,qui odorandis aptior quam fpiflan j^,|^ flimonijs firmare poflem:fed fafts erit Diofcoridis cap.de u’’8^^”f°quot;Ldofagt;'‘^ odorandum dicit inter reliqua Cofto,qui iunco ipfo odorato minus ft ^u* ^^.dcMyrrbd DESTILLATIONES intelIigoadpedusfluentes,quasCrr3e .^Oj^ KSt7ti^fvs uocant. Leniuntur hæ materia ad nares deriuata, f^^'^^P^' L füi”^ rionibus,uel audis per myrrham, nondelinifts. Nonnullosdixi, qui catarrhum dicant fluxionem ad fauces SC palatum.Q_uàm uero^^%(eF^ borurn uiolenter ad Marcelli interpretationem trahatur, non alium qn

cemelegerim. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

70. de styrdee STYRACEN aliam rcm efle à uocata A mbra, ita notum apua Arabes medicos,utprobaftonem non defideret. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RjeHO^^ yi.deBdeUio. ONYX nota adeo resamp;antiquis Ödnobis eft,ut no fit mirädumjU^^^j ^J eius fimilitudine oftendi. Neeferies ipfaorationishuic repugnatJponO ^(fc hoc modo difpSgere : Odoratü,in fuffitu fimile ungui : hoc eft, perfeo ^^.pjo in fuffitu uero fimile reddi ungui,qua etiam in fuffitu utimur. Vel hoc P ratû in fufRtu,fimile ungui:ut prius in genere dicat,deinde odoris fpede

7t. deThure. P R I M ae bonitatis Thusuocatu Stagonias6dmafculum,K*M^^£iii'')i fed non uocatur : ficuti album etiam eft,non tarnen albumuocatun «7v^0(z,cum non fit, uocatur*

1«. dea^eßi FRIGID! humores,Gal.tcftc,Iataexanthematafiiciunt.

oktf, finiunturexanthemata,quodfintexiguaepuftulæ,quales exurncafiun ^^ffO re.Pituita enim albas,atra bilis nigras,nunquam rubras pullulas faeißt* ^iiit) ^ Paulusfubrubrasódafperasexulccrationes,exanthcmatumnominenii» |j({p) non à craffioribus humoribus,fed à tenuioribus fieri putadum. Cum ^ ggjili^'*|i teat (ut ais) exanthemata nomen,non bene Marcellus dixit, nihil a'‘^* » j^iiaiquot; lt;nbsp;quam exiguas pufiulas, quales ex urtica uel fudore fiunt. Non reC“ ^';5 ab eo définiras puftulas,uel teipfo tcfte patet,Sd oculorum deftiHationcSt j^’ qualem putas faltu ego fcci,fed librarlj ofcitatio, quimediö ternionemca' ^ praetermifit,uteftuiderelegêtibus hæcinepift.antecedête,ubirefartaW j^qylv U7. deGdUa, Q_y 1 c Qjr i D fignifiect wrc/lt/ZctAf, nullusmihi perfuadebit^mou^^^^ ƒ Diofc.côuenirc,ut magnitudine fimilem condylo uoluerit fignifieare. q^ diceret paruam, Öd condylo magnitudine parem f Et fi non fatis erat P’^» j^fr^ quia parus relaftue dicitur,fatis erat dixiflè,códyli magnitudine efi^.ntn ^d dyli digitorum,ita magnitudine differSt,ficut Öd digiftf folent^ uoces hii“'^^j|iti'

-ocr page 181-

%{^j, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER Ö C T A y VS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I^J

j ^’^•Iftudincm potius quam æqualitatem defienaré, ficuti .(jMelHarcellijpliusuBtaonio. ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®

k^'igt;ker *■ V ^ f^ philofophandum cB) quum proprie, loquendo ut philos Lxc^p. n.; ik^'Xii ^”°”^’^^”’P°*^^^bfoluitur,ficrfti ÖC calefaólo, Sïcutiignurmcdiam ca dePolnM.

‘l^æ^lt;cimus,non quando propè eft ut fitcalidiffima, fed cum media

j^* ^ 0 j/^'^^'^gf^di!incita amp;nbsp;de maturitate cenfendum.

eo^’^to ^^ * ^^ ^ ^‘ncaufoncfiticntes,reHnquamus:ad Blatencouerfl, 130. deÉltüei '® rn^Q ^S'^ätorcoppugnator effedus, in Marcellum ita irruiSjUt malim cS fP^f^’^^^^^^^um cominus decertare. Vnam tarnen fugiêdo,Parthoa

^'I ^'niin?'^*^^^”' emittam : Pollucem non dicere ramum uocariElaten^fed pak r ^*ïi .J^^^i®* uiderijUt ramus arboris Ti^fw^vpinx dicatur frudtus.

h*’'^fD ^ ^*P‘’***C’gt;’”'f4Af aisduritiem cumcarnc fignificare: Adnos ad lit» de Punidi durumhabcat SCquæ nonhabeat.Nuclcosipeciem ßnGratMtih

fi*^*W^‘’æ ^“”dê habet, ficep uideris acinos uduti genus quoddamfta-h'^^'^’ftiiit'u'■'^^”’’^' ^^ omnis nucleus acinus,non omnis acinus nucleus.Quae ^”*'^’*^“®nucIeuSjquodGræcis nnugiuS, Quarereprehenfione t|,ÿy “^’rccllusjpro fpecie genus reddens,cum æque comode fpeciê reddk ^’rcellus nucleü intenigere,durâ 8C arentem,amp; fine fucco,

’^®“*’' uertifle,non nucleü. Sed non meum ha fee inter uos Ik t’^fion-j '’‘^P°*^®™b^cófiderandum,quam rem -mv^lwit Diofc.uocauerit, p^^ °°P^®^critjUtifciam.Multaautem funt quæ mecogâtcredere,pur3 U'''1^10^ ^^8^’’^’ Primo,quod nifi ea oflâ intelügamus, mancus ea in parte ^8(p i'^^’P^isafuccoamp;fpulpafeclufisdeterminans. SecQdo,maIeaGa 11 ''^’'^c^ ®®®p3raretur 'av^luj fucco, fi dC ipfe fecum fuccum haberet. Tertio,

^^*W ‘■,^f’^^’^0'^ Peffent (quo d Diofcor.iubet) in puluerem uerti. Quarto, %9'n^ ^'^f^quot;^ intelIcxilTc, Auicenna uiddicet amp;nbsp;Serapio. nbsp;nbsp;nbsp;Legendum

'’’’ctinj °®*^’?®'gt;nonfine rationelicet dicas,non tarnen accedo : non enim ea v ’''’snij„' ®“®’’uwmcdici,nifiin bis quæ abundenutriunt. Minimi autem po» quot;nbsp;t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ nullius ud multi, telle etiâ Gal.eft Punicû intdligêdum.

'^’’titi ’^ ^ ‘^ ^ ^ s s i s his quæ ad medicamenta uentrem mouentia, amp;nbsp;Per? ^i^gt; de isMU H1 ^ ^'itjn Piris aliquantifper immoremur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnibus.

^*h(H^’’”?^^’^‘'“**''’*’9uafimcdica,medidsmmimeconfentanca.Mediciul *gt;*♦ dePirù.

^quj. quot;^“'untjfed agglutinât.Nihil enim aliud funt ulccra,quam difcifla unk

®fMje)j '®’'““‘”ælt;®hærentiam difleparatarum partium ad integrum redu»

'^‘Vs J^°'^P^’'^i^'^'^i^gt;oncm. Tumores uero præter naturam, inflamma«

%Un f ”’^”“ facros,amp;:rdiqua id gcnus,dircutiunt, non quidem quando

%{t confiftunt : incipictes repdlunt : quod longe aliud elt qua'm

4ï 'lltoD/ , *’’’®^‘***t o2)çxjgt;»sjx«,quàm c^qc^ofs'Zt««: hæcenimcalida,illa frigida Apocrußicä.

'Md^'*0* • ^“æ’P^’ ^^^^ ® Diofc,numerantur,malc autem à Marcello dis Diaphoretictu ^^te °^^®^'^'^^^r. An uero emittidicatur ulcéra ud abfceflus,quando ad ma

Cmg^nue fatcor)eft incogniiü : ficuti illud ualdepers

ö/ff ’*’’^®€nta quæ id faciunt,concoquere amp;nbsp;mouere pus à Celfo dici.

^.j 4'’*”^® Iwnc inter rcpdlentia amp;nbsp;difcutientia, etfi alibi fæpeclare, tarnen ^Olltt,»?®^'“®^ ^^‘^'•mdum loca patientia,déclarai Galen.dicens : Repdlunt «

p ^3cerba,quæ communi uoce ftyptica dicuntur : difcutiunt calida 8C ficca. »

^1^? ƒ ® 9^0^ difFicilius dl,ais, id quod faëlu facile eft oftendi. Vthoc tibi 144. de Amy *^0 h ff ’^^^^^^^j quomodo probabitis, if ab aliqua ui poteft id quod facilius gddis,

^^^ cadem id quod difficilius f Poteft cnim imbecillis fenex libellam

'inif ’^*gt;9®nonpoterirmyriadem.PolTunr gummi in hac ui imbecilles caicu ƒ^^'’lconffingerc,non tarnen ueficæ. Peccat igitur quicumjapud Diofcor.

-ocr page 182-

154 I o, M A N A R D I E P I S T, MEDICIS'’ ueßÖ^'^^ CdkulosucficM legens,Gummi calculum perfringi,adi]cit id quod difficiHimüJ® nbsp;nbsp;^ediC^ fi-angmnuüü adeó difficile eft,ut multi fint qui ncgent inueniri ufqueadeó em^ ^j, W^ medicamenpw ut id efficiat bibitum. Boni itaque interpretis officio melius fun „ frage” pili ^^fi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ lus, ft quoties nulla eft apud Diofcoridem, medicamini e^®'P’^^yà(iiq”®^^ adfcribentem,renum ueficæ ue mentio,nihil ipfe plus addidinet,q ^^|^j3 yU Diofcoridem legebat:fed integrû reliquiflet legentibus medids,“ *^ ^^^ij F^ dicamini adeflet, qua ueficæ calculus poftet perfringi. Sedhaede ^ j-^p^ffu”’^ ut de qua fuperius fuerit fermo. Keceptui iam canendum,ut » ^ni'funeP^'^' piæ, ad feliciorcm pugnam integræ adferuentur* Vale uit do« amiciffime, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ferrariæ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ß

EPiST, III» loannesManardus Barth.Ting®’ medico s, 0* InterpretatioMarceHii*^^^** quos Diofcoridis libres

examinatur»

\ç^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;olimnonnulliamici,quorumconfilioin ’^^pi*quot;^ qu( ad aufpicandam inter nos amicitiâ ueluti proxeneta extiteras ex nbsp;nbsp;WF iultus igitur tu à me per Iiteras,eam minime publicâdam duxiftüp^*^ nLT”^ j tans,ut quæ amice’ inter nos fuerât agitata,m omniû notitiâ monitis acquiefeens, nô folu m ab æditione Epiftolæ abftinui, feu » ^ nbsp;nbsp;juit^ quum operis deftiti ; uni tibi plus in hoc tribuens,quàm plc^fcp eontf ^j^jo^ bus:inter quos erant qui affii marcnt,MarcelIum apologia pôtifici nominatim dicaffe; ut uel ex hoc me quoqj ad æditione anims’^jUd* tniuriamamicisfieridicentes,fi fepo{itoomnihuore,quif(pquodßbHJ‘ j^j^lii^i tis hudio amp;nbsp;legentium ufui,quicto amp;nbsp;pacato animo,amp; fcribit,ô^ P^ ^ '?t'aifli^^ men rationibus adduci ad hoc potui,ne importunus uideri poflem, “‘^ ^^ jiio/ ualetudinario négocia faceflerem,amp; molehiam adferrem : amico uidelicet,di(ruadente«Poßquam uero mœftiffimum de ilüus morteouw^iJ mus,negate itidem efflagitâtibus amicis nô amplius potui,quinto®“® uj^r do,quxfecusac illeuel Iegebâ,uel inteIligebam,annotarê.Eaqualiae^i^^(^iil te mitto,utuel,fitibi uidebitur,unà cum ipfo MarcelliDiofeoride, que ^^^^jui» audio) fub prælo affines tui Giontæ habcnt,in lucë ucniât, uel cum bons nbsp;nbsp;yü alibi publicentur,Quanquâenim in his,ut in prima etSepiftola,nónulö ^. Icuiufcula mihi ipfi etiâ uidêtur,nônulla in quibus facile defendiMarce jjjyj^ uidebis tamê (nifallor)multa ad rem, id eft medendi arte fpedätia, in fl“® e^jr^

KarceUuimei! lutihomo,atcp homo qui inIibris poetaru 8i orator3 magis quam

dic^ artis impe batur,apertc eftlapfus : quæ fiincaftigata remanferint,po{Iînt Sf mulos nbsp;nbsp;nbsp;4,1!

hfw. ponerc,ÔC hominS uitæ non parum obefte, Nee eft utquifpiä ucrcaluG ^^^^ Marcelli iniuriâhac æditione fieri. Si quisenim har 3 return illifenfusw-^ eft gauifuru potius,boni^ confulturü,quicquid bono animo,ueritatisƒ“ j^(i^ gratia,cuius inter nos agens ftudiofiffimus femper fuitjfcriptis mandatof '^^^^^ cus etiam te fadurS confido:atc^ quofcunt^ Marcelli ftudiofos,ut faciat,0’ jd go^.Nce me aliam ob caufam hæc amp;nbsp;fcnpfifte amp;nbsp;publicaflè putcnt,quao’^ tatis amorem,amp;amicorum id petentiS obfequium, Sed iam rem iphm3»^ mutjorfl ab his quæ in fine primi libri aduerfus Hermolai «ditionem oupu» ^jd

-ocr page 183-

J^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LîBER OCTAWS» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;155

f Holf /^^^'^ Diofcorides,Indern quæ fit tJ oa-fiitu àKiKamp;vHi »^ n» vo^^sGK, CdpA. 7 ?'’’''ftend ^ ^^^‘''^‘^ ”0” madido:Marcellus fermoms feriem ÓC uerborum du j quot;pterej h ^^^^^'^ ’^j’’gt;dcm,non ad odorê eius referendum participiQ vo-n^sQx^ ÔC h^P^füne *’”*^’^Q^^ntefcensjlns fcilicet,non odor eius,conuertif. Ego ad odo |i^^D|)o|' p’*^’^®»®^^?*’®?®quot;*^^®®^“®’’^’® transferrê: Olfactu fyncera, %lg^ ^'’^' ™® enim corruptions quadam fignificat ex diutuma mora rei in Situa

Q^^^*quot;^ fpirat, qui etiâfitus uocatun Vnde Plin, b j hu j^ ®’‘^“o®fitumredolet,altjs^ locis odorêquendam terrât nommât.

^'’Msh^ 1^‘^^P'^-quod iKjuuMKeM defideriamuherü appel!aucrit,mu!tisqj Cap.i ^^^^°^^ menfes fignificari. In quare certe laboradum non erat.

i'^^'l^ait ^^^^’‘■^^^ aphorifmum HippoeJegerunt libri quinti 28. fed often ?'''''°scan”d''â '^*^ P°*^^ quädoeß, præcipue^ eo loco fignificarelcuius contrat a^njfp ^^°’’°»P’^**gt;aepiftoIa probauimus. Qiianqua fia' nobis locus ilJe ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hermolaiexemplo uerteretur,fed in hune mo=

t ®’^ , ^'iiihus ad muliebria Iridis modo. Her mol ai tarnen tradudio^ tr^’l’^fcaa^^^ r ”’‘-®’’‘P’’obamus: fatis inteliigihuiufcemodi defideria putan^ ”^^ ^’^ fuerant : præter enim menfes,quos potam Indem ciere

^ ^^^pantquot;^^^^L*^^*^^ decorum uteros fotu alTeruit amp;nbsp;refcrarc.

t ^'“^ff/Uy^™^^^”*^ Marcellum, idquod Diofc. dixit, mifceripanacem ««-K *ogt;tms ^’^^^^ tantum quæ contra cephalxam componuntur intelligent ^’Io!oric**f™'‘^**^Gratcisuocari,noneatantumquæuehementiilhca# Cc^haUed^ Wad ”‘“*‘»^®pbal«a uocato : fed quæcuncp alqs etiam capitis affedibus

?^Qn' K^^quot;'™odum Celfus cephalica emplaftron quandam Philotæ nunt '^ï’^SHera ^^^^ accommodam.Et Galen, in lib.de medic.compof. fecunt 'quot;^'’^tciiiQ 7^^^^ ^^^^^ componere nos docuit.NihiI igitur aliud uoluit Diofcor. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

^Hiitq^?^®’“*’“® panacem mifeerijquæ £ïkö7to:,ó^ his quæ Kt(px\imi à Græcis '^'’li(ensa^*^^’^*quot;Ï®”*^^’'on multumremotaeftHermolai interpretatio,mit

^’^^*’^ ^“* ’^ defideria capitis componuntur.

*'Wtin2ï 5®°“*ftutlaborem Hermolaum defendendo,Plintj in rc literaria, ^I^tuti 0 ^R^®^ latinælinguæ eruditions fpedant, imperatorisinuidi cly* **'^ no k quot;nbsp;^ potius notandum,quod ad rem,hoc eft,ad curatiuam artem ?%^'*«'lt;Kda'MarceIlo,quæ à morfu beftiarum Gunt uul nera,commut ’Win^?.’?^°’’®cflècuranda:propriam enimhæccuramdeftderant: Slt;ideo ^orfusbefiia-ti ^^'’’‘nth/ ®”^'bunt medici, quoniamuenenofitatis cuiufdamSf ipfa panicit proprucuratis '’^^^tWr^'^^^quot;'^’*^^f^^*^*^bi ö«e4Ólt;/I«x-nïlegimus,communi ferpentibusSC onêdefukrdre.

' talij,l ^5noceferarum uel beftiarum morfusreddere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÔvzicuTnkt«, ”^*^ quot;^ Hermolaus,Cyperifolia porraceisdiccnslongiora 5C exi^ Cdp.4.

?Wam 1 ^^^ Porro fimilia dixerat,Iongiora autem SCgraciliora : certe nee Hermoko pat '^^'juamh ^ 1”^°^*f^tebitMarcellus, longe magis a' uerbis Diofcoridis rece- n-oa/Mti«-. ^niilenti^ ß j^^™°^^'***®*’°‘l“* “«'^baipfaquibus ipfe ufuscft,fimilcm

-'’°^ Hamolaum eodem cap. uulgatus nuper codex, in quo fie ad

’'^'^tfbumHï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“1* ^ «;gÿ(7Jf,wo-7n^ uètfiÿKen us 'tAodcu crUuceepGi^ouJTaÏ!. hoc eft

'^ Ca ’’™‘*®^”*^®®9'ïO’’umôCufuscft,uclutiobIongæoliuæfimiIes.

’'^tm V r ^ ^' ® ^ Q non aufim tueri Hermolaum, pro calore feruorem ^^p-a

*'°''^tW ^ 'f ^':’*^”^Marcellum,quod in alioreprehendit,in fuainterpreta-®^“®iï’«rorc Iapfum,unam pro aliafquod fæpe, ut prima cpiftola

de tWwoeemreddidiflé.

quot;’“t^uniinr n^I'^Pift^ad Marcel.fatis oftsdimus,pofte cardiogmiuoee,cordis ^^P-^ wlt;gi. Nöcaddimus,nó abfolute ueru efte,quod hoc loco fenbit Mare,

-ocr page 184-

156 10. MANARDI EPIST, MEDICïNALl^M ^ Corajjè^ucie Cor t^ Tr^u^TreJS^Mf,hoc eü,primerinm affedum offenfum,nullam ^“^^'^^^ƒ raripo^eebtra opem admittere. Sdmus enim quampiures cordiprimarios morboscóting‘

UiarccUum.

amp; per fe,amp;^ medici auxilsopiecdiihcilem curationem acapiunuSomusew^'^d kno docente lib, 4., aphor, ee, aliquos medicos cordis 7rKA/x»f,cardiogmo5^

cuius contrarium afferiteodem loco Marcellus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

Cap.7.

REPREHENDiT prætereaHermolaum,quodcontraDiorco^^ pta nardi Gallic» purgationes docuerit. nos uerbum ex uerbo Diofcoi^ y uertemus, ut integrum fit unicuiep græcas litcras non caHentijUter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ylii*

mentem exprefferitjiudicare» Caulium, inquit Diofcondes, tant urn straal ^^^j eft amp;nbsp;odor» Quare oportet ante unam diem confperfos aqua fafciculos, o^%ü no emundatos,fuper humido ftemere pauimento,fuppofita prius lt;*”’^lt;li re autemdie expurgare» Nonenim fimulcum paleari amp;alienó,idquo‘‘ expurgabitur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JlU

CapA^

Cap.ii.

c A p I T E de Afpalatho,pecus pro embryo trasfert HermolauSjOp“ ^ barium fequutus : quodarguit Marcellus» Eßoalfjs banc litem dinmend quOjContentus lïgnalTeautoremjquem forte Hcrmolauseßimitatus. ^|!J IN 0 E E Oj cap» iS.prouoce^aAax'insf^jnonbencdidfumabH^'’'^ ^^j.jj' tat,1enit5referendum ad aluö iudicans» Ego cum fuperius;«ïA«x^Wgt;'‘'51’ f^ii' dixerit, libenrius hoe loco intellexerim, uim moiliendi quæ obduruefinf' ^^1 agnofco etiam in uerbo wdeu^a^^ mitiorem illam quam Marcellus, P“'^.yii,5‘ cum uideam Hippoc.in uehementibus purgatiombuSjUaldeç laborious ^^|ÿii Cdthartica. cathartica à medicis dici,etiam qu» cum magna ui purgant,ficuti eHeboiU^ . ,lt; monium» Ad feeminas HermoLretuÜt, quod de ileofis eodem cap/cru^'f’“

ego quoep in mco) amp;nbsp;ipfe in fuo codicc tj^j tk? sAw ƒ aj legebat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^^^ Cap.jo. c A p i T E deOciminounguento,inuulgatisnupercodicibus,nub)^(, mentiotut mirum uideri non debeat/i aliter Hermolaus quam Marcelle’®^jj» non confentientibus fibiinuicem exemplaribus, neep ulla fuppetente^^j lionCjquareuna præaltjs ledio probanda fit. Ego tarnen potius earn b” ^^^ in qua non nominatur Ligußrinum unguentum,ceu adhuc incognitu®»

• iusantcadocueritDiofcoridesconfetßionem» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j/ Multa de alia in Hermolai interpretatione taxat Marcellus,quae ad fef'^‘ 1’ brum fefiinans,confu!to praetereo : uel quia leuioris not»,uel quiaiup'^“”^j ƒ la defenfa,uel quod in eis ego quoqj peccatum cognofco,aut HCT®ol^’Jji^ libentius crediderim,library» Placuit autem breuitatis gratiaalium mej J quentibus librisfequijUerba uidelicet Marcelliquxcafligationem y^ii’‘‘' fuerint,fignando:dehinc prima litera mei cognominis praeiignata,adder‘^^^ji$ hi uidentur : amp;nbsp;hoc abfqj ulla pr»fatione,locS duntaxat Iibere notans,in' Lull’ lediuris relinquenSjUtram fentetiam maluerint approbate; non enim ^iii'’ hi arrogOjUt mea uelim quafiextemporanea,Marcelli meditaiis,abfqi^^5 ginepræferri»

LIBRO SECVND0» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jÿ

Cdp.t.deterre nbsp;nbsp;Renumcumurinæmalo aliquodoloribus»] m a N.nephritidsaitD'® ^ flri Erittdeeo. autem in epiflola fuperiore ad Marcellum oflendimus, non bene cam ^

uerti,ut Marcellus femper facit» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ar

Toto corpore refoluentibus k in aqua: naturam folidis parnbusd W ^ ^^ J Solidccpartcs tihic errores ; neep enim folidae partes uel in hoCjUel in alio morboinaqii’^,[j|f,)f mdqudrcfllui ui poffunt : nee tumor qui in membris hypofarcidio laboranilbus oßt” nonpoflunt. aqua,feda'pituitafif»

Et his, quorum corpus made conficitur.] man. legendum dephs^ ^jjii

-ocr page 185-

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER OCTAWS» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;157 ExlSf. 11

^W mail funt habitus. Verba enim Diofcor.funt,tAi^£6v'Z6(i?cn 0 ksix^kttüh,

’“‘’^^^^«ridocxulccrat.] m a n. aducrbum,caufticimagisfunt. Cdp.^ W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M A N. lege utilem S«^ utiliter»

'quot;’'^^“quot;^orruropitur»! m A n. difficile» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9

Äl?*»-««*.

^Ï''itfeh“'*^^’^“^M WAN.Jifu(iult;flH!aDiofcoridedicitur»

^Hum' *^''’ ® A N.fylueftres,utuidelicetcochleasipfasfylueftresintelligas» ^iiitiiti^®’^°®®®^l ^ A N.cremataeearumteftæ.

’’^^°'^^^ exempta caro»1 man. lege, uiua caro»

^ ^ ^’ w^gt;*,id eft,aperte» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10

^fnen ^^’^^^H m A N.lege,fpicanardi,autfolio,autmalobathro» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^

^°’’'*quot;* quot;'orftbus»! MAN» âH^oJlÿKbn. quae uox mihi ferarum morfus 24. Ämolibrodiäum»

(^'quot;^ffuid ^^K ^PP^^’^*'*omnes chordas,tendones à nonnullis uocatas,non tanlt; 25 “'’t,aink,5^ïr^®‘^‘-^^^^s Putauit, elfcque rem à neruis diuerfam, ficut amp;nbsp;copulæ Tenontci. .Ö^taw-copulantur.

CopuliCi 2S

^^ntDrim 11 ”■ *#’^.Meft,alp«a$ uocaias arterias,qux aliud funt à fauch

^f *U3^’*'^'*'I“®®figt;wntutn M A N.àft3/)t^Aff#((e,ideft,fiincofedeant»


Ï^M^l^A-,fimplidter canum icnpiit Uiolcondcs î ficuti alias ^•»eOei w'^’’’^æ*”addidit.Morfus ucro canum abfolute per uoccm Kwjo~ '^'Ânihii' ®^‘^°®»^’*®“gt; teftimonio patet, in hoc Diofeondem non proban ^'^’’^’norft^^*^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^“® ”°^ rabidi uidetur,quin idem adfit alijs

S^fen ■* N. communis ledio, ut ipfequoi^ Marcellus teßatur, ’’'‘'gt;(liuin,’!^’^®ßjtourat: amp;nbsp;fatis quadrat, fiquidem à Galeno amp;nbsp;alns, picraque ^canal,\^^^’^y(®*’‘^^’^asinqduntur»

^ 1 • w5 f ^ .^‘ ^i”‘^*5gt; ’R’?w,id eft,meatui per quem lotium egreditur» pHsœf I ’^‘1 ®^ A N. legendumquot;êan3T«jvlt;^lt;lt;«j, id eft,fub hydros ‘.in# ^’l’Sa7 '^^[^^ aperte docet Ga!enus,dicens plurimos ruri fub his hydrqs na« i ^%t • ®^“^5 ’■“®ci ferunt,amp;: prope focum reponunt*

^^’^ftaiff ’'^‘^'^ælt;opedibus.1 man. darius Diofcoridis mentem Hermo ?^'it((iJ'”’.*‘’®’’“”'^caIciamentofum conferuaridicens abfque inflamma-”’jJ’'’*lt;lt£',^^*^’g’®“® ®°‘’“'” ^ calciamêtis laefum, his pulmonibus ab inflarn

Galcnusjficuti amp;nbsp;Paulus,cos qui interdiu uidcnt,ucfperi pas to^ïuf • ^^ ^®’ ex hoc intelligi poffit, librosDefinitionum,amp; [fagogen ''''’%tj»} °'^'’^^'^3rcellus nimis credens faepc lapfus efl) non effe inter Galeni r^Alio,?5®’»nerandos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■


Ji


55

54


57


53


40


G’^ton J‘'® ^ N.iKÄCKjHfz'^KfjmuItisdiebuSjCgolibcntiuscöucrterim. ^*^{0 M i^P**^^*^ naturam,non bene defcripfit Marcellus : foeditas enim e$i ^^’“æleuior,nifi ex carum numero fit quæ ferae dicuntur.

Ba^^'^in ft^ ^’ ‘^^’*»^^ eft,pelles,fcripfit Diofcorides.

bu '*^*Mc *^'^®'*o*'‘^o’'**nentibus.1 m a n.?^.!/n:x‘’lt;5t?,fcribitDiofcorides* n'’‘ööiï™r?^® foiberem Homachicis, ucl uentriculi imbecillitate laborantin» ta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®’'® primo latius monui.

^ '^' ®^®^““^^Dl®^æ’'*^®æditionc cauerba funtaddis * *'*^ntïi^^ ‘®®. ®*W‘ Ego uero apud Galenum lego uè^Kpct^'iHKiw Jïwxptpy ^tmmin ins Gmplex gallinae habere» Etpropterea fufpicor in uerbo o

40

4^

• 45

-ocr page 186-

ExUb. ll 158 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10. MANARDI E PI ST, MEDICTNALïVH

u^ixfo/fn©quot;, apudDiofcoridem mendam effe, fuifTe^ candem utdulijudf . tiam, galhnæ quidem iunioris ius uentrem adftringcre, antiquorum gahow gareUudicandum tarnen hoe peritionbusrelinquo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. M. Eorundem in fenedutc gallorum.’] M A N.accreuiffehocremediumU cum Marcello fentio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, wj; C‘lt;p-44- Glutinatquot;] man. graecé fc^xTrAoJ-T/a, quod uerbum aliam proculduWoW zij Empliiflic4. gnificationem,ut Galen,docet lib. 5. de fimplicib.medic.Emplafticaenimeä cit quae ita hærent corpori,ut auelli difficultcr poflïnt,mcatus^ obfiruant. ^ 4-lt;^ Craffioribuscruribus.quot;] man. #xi^«AJxaiA©-,inquitDiofcofides:óip''^Px[jii magis placet,ut magnis, quam ut craflïoribus dicaturzSd extremis membÄ

turn crunbus.

49 nbsp;nbsp;Lapillos inuenies duos.] MAN. Iegit,lapillos inuenies,ex quibusdiios fic enim loquitur Diofcorides,6C experientia ipfa plures inueniri teftatur.

Bucculae.quot;] Diofcor.lt;/i«#x«lA4lt;wf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.dicii

$i Cum fpinæ quam tragacantham appellant.'] MAN. nonaddittraga^ Diofc.nifi poft ueficae dolores. amp;nbsp;Galen.qui ad reliquos bic enumerates aB^j|,j praeter ueficam,laudari hoe cornu dixit, tragacanthæ no mcminidquo Wö rum in hoc magis probem,doloribus tantum uefteæ tragacanthamada^'’ ^.j 5 Infummumcorpuscalorem trahere.1 M A N. Quumfimplidterdicst quod calefaciunt,nefcio quare Marcellus tot uerba addiderit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Antidotis ad ciendam urinam fadis.quot;] man. non fic Diofc. fed quod mifeentur ueluti urinam mouentes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjjjtfl'

11® Plagellxconfricatus.‘] M A N.Diofcor.fententiam nonbeneexpre W ^iii Ius : iubetenim Diofcor.emollirt hoc animal cumaliquoexuocatisSpI^quot;'’ frontiauttemporibusapponi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, jfllli^

57 Pellit.l M A N.fcribeueiintcnige,amouctuelaufert:quodetiamip*'’’ cellus teftatur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(,o£lt;l’

®^ nbsp;nbsp;In confèflb apud om nes.] MAN. oiMKsya'nu fimpliciter dixit Dioftof* crcditur,uclinconfcftocft,

®) Saporis amp;nbsp;fucci.quot;] M A N. alter urn intelligi op ortet, non utrunqiie/v;,.;;^ Diofcor. quæ uox mihi eo loco boni fucci fignificat : fere enim eo folo Hg” ufu medicorum ea uox eft.

Aliud tarnen mollit.] m A N.nefcioquarcadditumfit,tamen.

Pingue.] MAN.adde,ualde. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Ideo^ non tantopere utile.] ma n. lege, non adcoautemfiomaeno .,'ƒ Magisaluum foluuntfiCturbant.] man. 3hHsnAi«7ii^«,idefl,ueH^'^ nee ulla hiede turbatione mentio.

Etuomitiones.] man.lego,naulêam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,* Papularum eruptiones.] M A N. exanthemata Diofcor. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.jyii^ Heminisper interualla temporis ufque ad qulnas.] man. dariusO' Hermolaus : heminis per interualla fmgulis ufep ad quinas, ® Corpus auget.] m a N.carnem facit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,^f, « Abelixationeftatimfepofitus.] m a N.Iege,exprefliis,fdIicctw^n^ Facillimedigerit.] m a N.dariusHermol.óffldeliustfacilisrcddiA^tl'' ßribui in mêbra:hocenim fignificat quot;lt;(hcuKiJAtamp;‘ uox, qua hoe loco Dio*^' e$ Pingue nitensep.] t^’r^otfiai/,

puftulisdicat.

Virofum.'] c/ïyj-tfy^fjid eft,mali odorise Deradito,'] m a n. penna,additDiofcondes*

-ocr page 187-

LIBER OCTAWS^


15? Exhamp;. H


^iwtO)Oieo,”j M A n. lege,ex aceto amp;nbsp;oleo,uel umo.

^oncretumfanguinemq man. lac lego in ultimo impreflo Diofcodde: ad ^ tarnen ualcre tefiis dl Galenus.

Inijï?®’’^®’’’®*'^*^“®^^^®*quot;™®^^»! ^ A N.7r^?Tlt;ïj«olt;wKH«,ide(l,admulle U’tius pater,ut primo libro demonltrauimus,

^”®®^“*’1 ^ A N. etfy-fcf{«7aaliud funtquam Alt;rtix»/zlt;t7«,quæ fignificant p’P^orumulceribus.*j m a N.adde, oris.

** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ A N. hoc in Diofeoride non legltur,

’'*aj*'^î‘^“quot;“‘quot;9“æ’‘*‘”lt;fl«*”ætoferuiunt.'| man.magisproboutîega» ^4n ^ *^*°*^^'^ ^^^°’^^”’ ^^°5 matricibus equabus præferendos exiftimo, ^'* ^'^^^^quot;' tcftimonio,cui SC res ipfa fufTragatur, cum mares fccmellis lint Wu*F’”f^^^°’*”’”^“’quot;*l ** ^ N.nefeioquomodoadditum fit,prägnantes, ’^orfu r ™'” ^'of^o’''dc non legitur, Alioqui prægnans periclitatur,potius ut


Cap. 66 C7


70


71


’fi,ÿ*'^^“*’^*’P«”lt;*oherpetasÂcunt.1 man, non ulceris nomen herpes


71


^(d^'''’^‘’‘P’^”’®’’^*’®’nob«softenfumeft, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iierpeta^

*'’$|)ï^J^'“^'“*’‘y™°*“®«“t’Ï M A N.nccihymiukerafunt,fcdad uerru Thymi,


''tfrrf — * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'*ö*^j**r*

Hxtw °^”^'^^°^‘i ‘'* ^ N.hocnonlegnurinDiofcor/de,

^(W “”*”‘1® ^ N. hicaddïtumeft,urina:quxuox fadt^utdehumana lo» n^’tur,nondecanina,

Suto'*’^'”^®^^'^P“quot;^genftaKumuida.] fege,S^gcnitaliumiitautquxcunep Cok’’’'^”®’quot;9*®’ngeniralibusfcrpunt,mteIIigatur,

K ^*^’*'^®*1 ‘^f«*w,id eft/ubflauo,

jj’M(^?°'’“'’’?^’lfæcarnjsdhi.”J- m a N.fcribentefïmpIfdterDiokor.icJTaeix©', tx^^*^quot;'®’*“5 ®^ Thynnorum tantum falfuram contraxent.

N^ueficx.] Kv^pKiHscKlt;o(t5ijibu,qux uoxnon ulcéra tantum, fed mala

^''bio^”‘’°®f“^aï’«nlt;lo maxima.”] man. uahdecalefacereamp;Ttraheredi ^t.iti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^3xime,Galcnus in fecundo ordine ad tertium ufque calefa»

tiit^’’’^”^‘'’’tt’ahere.

^fr^fj^j f®lo''p‘'l MAN. fidelius,^ ad rem accomodatius Hermolaus,in luteum


71gt;



I^aut quot;M “ '^ N.taccndumcratrabidi,utfupra,

1« ^ax ^f^™ **'”’tallos,fdlicet in pcdibus.l man. Diofc.callos non nomlnat, ''tniç(gt;-quot;^’'’^o''ændirefrigcrandi^ui.q man. uerborum dudus monflrat pa» Pnp^9'^'flimum,quod 8C fa Hum efl,6C à Diofcoridis mente alienum.

hlthuT”?’‘^‘quot;•*“5 fuccis herbis.1 MAN. lege,mlxtus herbis fueds^ qui» ^I)et,.‘r'«*'^f“s,panem crudumquibufdam herbis aut fuccis mixtum, uim Q^^erandt

^' Nj *””''’“^’^”’^'^® ptifana facia eft, ob expreftum In codura fuccum.^ ^3 ^’Xju m“^^”^^^WarceIIus,quaeptifanamDiofc.turbant,ferlnamuidelicct ’''''^'^’’^quot;’•^'”’9“’*quot;tnim mifeenda farina,nec exprimendum hordeum, ^^''thje ^^“f^“’’’ptifanæ,non ptifanam uolumus parare. Et propterea Îaudan» ^®'^ta I*”^^ ®’^t”d interpretatio,quæ hoc paóo facet î Ptifana magis alit quant


'’Illö


fcscollediones^omnes,] man, clanorcm fidehorem^ Fedflèt inter» o 1


-ocr page 188-

l^Ubdl l6a- lo, MANARDI EPI S T. MEDICiNALiVM

prctationem,diccns,O2dcmata Öd phiegmonas» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

-Duridcsmollit.q M A N*lt;rv/x7rfc«rlt;/,tdcft,concoquit»

Expreftus cum aqua.q x^^ad^, HermoI.fidelius,infuccata*

, Poftremoquæ in finem capitis huius feptuagefimiodauiadnotantura ^^^ iode polenta3ptifana,ód ea quæà Græcis uocatur ufitj^venf, GaknoÄ bot^ .^ cis non confeniiunt, amp;^ propterea repudianda funt, Qi. ex I2g*ti™“^; ^y^liOt' Polenta, modus colligendus,quo tria ilia funt parada : Polenta quidemexuinaiad u t ptifana. deo : Ptifana ex ficcOjintcgro,plenç codo : Omelyfis ex codem ficco, mow omelyßs. ucremjhoc eft farinam/edado* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

t^‘*P'8ï , Quæ mirifice nutrit.quot;] DiofcoruWtffjideftjfatis* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,^jll3f^

8$ Cremor.q legoapudDiofcor.jtvAóf.quaeuoxmihifuccumjóiJfaepcdW cello fignificauit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lo£‘’

90 StellionumÓCCeraftarummorfibus.q man. utlegêdumputemCo ^’^^pp Stellionum,praeter communem ledtionem, facit conformitas Arabumj^j^^j^ji’ nis prxcipue,qui uerbis Diofcor.hoc dicit. Facit amp;nbsp;res ipfajmodke enimd muSjSi^ pinguedine tenacitate^ fua mollire aluum poteft, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .jjcH’'

91 Cumbitumine.q m A N.communi ledioni concordat idem Scrapio“' deo cur fuffiri non poftîntloIiumÔC polenta, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)

9J nbsp;nbsp;Facit ad collediones.q M A N. phlegmonas ait Diofcorides, .j^pt^*

94- Omnes intus foris^inflammationes.'] man. labiturhicMarccHuS) ^ cat quod in alijs rcprehêdit/cilicet quod uocem tfhiynovKSt quam priores F leâioneSjhoc iam loco inflammationes uertit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« ^^t^

Autdefpumatomelle.'l Diofcor. ttpjöwj ideftjcodiojnulla enimrese 4 gatjUt hoc loco defpumetur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. pgicft

Éxfïculneocinere.’] m a N.ftàvi« Diofcor.quae ex quolibet dnereW F CoMw. Galeno credimusjd quod uelutiablutio cineris eft,Coniam uocanti. ^J »5 Renes tarnen Öf exuiceratam ueficam lædunr, MAN. Modus mt (j^aJ

oftendit Cicera fimpliciter renes la’dere^quod ueritati repugnat:amp;pgt;'0P‘^^j(ii(S'^ uerbum fldelius quis transferretjLaedunt autem QC ueficam exuiceratam

9ff

97

Infomniofaeft.1 m A N. lt;/!t/c7Bt'a^^jideft,ma!a faciensfomnia. j^' In ukimæ impreffionis græco codice additurjOiedia in calcfaciêdoK® y Strumas.quot;] m a N.Nulla hicdeftrumis mêtio:nectanta uisfabsw'

Hare poffit,nifi fortioribus medicinis adiuta.

Difcutiunt qdem firumas.quot;] w A n. facit hoc ut credamus ftrumis Wj|y gi non debereteft^ rationi magis confentaneum,alumini 0^ antique o tos cortices hoc facerepoffe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jÿii''^ AfiaCilicia^,quot;] w A N.nonhocDtofcor.fcdquodplurimaquidt*’’AX Aegypto:tamen in Afia quoque amp;f Cilicia paluftribus locis inuentiur'^ ,^ {‘^

ctiam ad hæc minora aliquando defcendere.

98 Grauiaó^tumultuofafomnia.q man.eademhicquscap.nonsg'^j^jj^ de faba uoXjhoc eftjJ'vezóvaf©-,aliter tarnen à Marcello uerfa ï quod 1^ bro in al i js reprehendit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Aut ficcisrofis.'] adde,amp; fynceris gallis*

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quæ omnia poft codurâ abqeienda erunt.*| MAN. non omnia *?%r

cit Dtofc.fcd gallas tantüjUeluti rem cibo minime idoncarntpoft ^®’’^j|je,j)lt;’?l tionem ftatim addit,«4'Zcwf #lt;47cc'r5fe''/.»lt;nf//lt;''7^av^, hoccftjquæjUiddicelg^^jpolîq jduram abtjciutur.Eflè autê hanc meliorê ledionê ex hoc okenditur,^^^quot; (^|it)‘'! uerbaj^hum cum alifs enumerat* Alioqui quare piraat cotonea (ut’ L/‘' a pultario funt abijetendaf taceo Scrap, autoritäre aperte huk ketioni'^ Jr

-ocr page 189-

LIEER OCTAVYS»


lót ExUh,U


^crutn^*^^*”^*^*^ ^ ^ ^’ ®*®®8Cgt;3b uftione fadas : t^^ûÿgt;'«enim dicit, Ii'^^uisfi °^'^*'^^\^®8®®d®™® Rhum cum aceto ülo decoquere,’| man. fide '’‘'’itilli ''^''^^^^^’^S^nterjhoe pado conuerterit : Oportet autem acetum ac« *^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ®'® ®®'® hoc fecerisjuentrem turbat, fic enim integrum erit

^i^ ft f ?^*^®!^^ ^^ho feu Rhu intelligere.

^’’^^h^^phafclOjexGaleni fententiain quadam noßra epi Cctp.99

•^^’l^isfl ”^^^’^°^^hç àTheophrafto dolichum,latine eruiliam, ft^Ujadleuandosfomnodoloresconficiuntur,quot;] MAN. 102

* *?^0ilmTl? • ‘^ Diofcoridis ucrba reddidit Marcellus,necfcioanrede;ano«

^’'oiifcl “^‘^mifceri rapi fernen dixit Diofcor, Sunt autem anodyna medi Anodynx. ^ilduJT*-^***fomno,fed multo uerius quæ caloris moderamine dolores miti ^'^f nbsp;nbsp;nbsp;’^^^ fomd didum eß in alia epiftola.

^A M A ^ p “'’^‘hus aquisjienofiscp utiliter raphanus emplaßri modo imponi« ^Ptiisi . ®hocpado uerbum uerbo reddideris : Cortex cum oxymelite ^’’'’odoï’^ï?® ®’8® mouct,aqua intercute laborantes adiuuat,EmpIaßri ue«


104.


'®bterï^c’^®^*”^oliahabcre longiffimaamp;rtenuiflimajfcribitDiofcMarceltf ^lt;IIWn - ^ '*^ ^'^° cxemplari legooi onga ÓC tenuia : in aliOjIonga tantum, ^nnw M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°^® ’^§^^“ ,trcs em numerate funtjæ wSo-« fcribit DioC

?’’'’tisa ƒd '®’'’^ ^^’^ flnem huius cap. de BrafficiSjquod fobs uenenis 6C ue^ ^I*^' |?®’’^P°®‘^L Ego autem aperte côtrarium uideo Galcnum dicere i^ePb ™^^ ^”^*‘^°f^’^ PaulumGaleni uerbis Iib. 7. fuaemedicmæ.

S'W***^®'’’®®’^”^3rcdIusait,Latiore folio amp;nbsp;oleris figura,1 MAN. 7»Acc •• ^•Wfi ^‘'^'''^‘^^’^^ verbum,latifolia amp;nbsp;oleracea. Neefcio diuinare,quænam '’•’•'nififo^’’^““quot;' ’*° minor fit in oleribus figuræ uarictas,quam in reliquis her P^*' ol^s intellexerimus,ut fieri polTc alibi docuimus.

‘*»‘^'^^«’’«^1 MAN. mirum quare non addidit rabidorum : ^™^”'®^^3tDiofc.fed quiaitaconfueuit«uüólt;/ï»x7ainterpretari. Di«

Diofccæteris coniunxir, ^Mt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A N.eccequodpIantagointeroleranumeratur,6CutoIus PlMtdginêok-.

•’’^1*°^^^ ’‘“®® ‘^‘^ ^3« cum lenticula.quoniam confueuerât antiqui betam raceain t#. , V^.unAeflGalcnus.

’’»S* • ’‘1 ^ A N. hiSsi fimplidter fcribit Diofonefcio aSt quæ caufa impu

^i' ^^’’^P^*’ 3dderet ueficæ,quum longe difficilius fit hos quam eos ^''Htn' f^®”*^ ^ fiangere 6C educere,ut in epift.ad ipfum Marcel, didum eft, ^trnh^'^^*^P^'^^™‘l ®^’ ’^ ®®'’’ Diofe.æditione additur a^itw, id eft/ylueflre.

'''’quot;’ino '^j^g^''^®‘1 ® A N.haecuerba innulloexemplari lego,ea^ accreuiffe Cukf7i^™? ^''^^ P”®'* Sifymbrtf medicinae,proprio cap.plenc recitatæ, 'Mü * ß . ^'^'lÖ*o^c.noncubitalem,fed ferme*cubitalem dixit, »»iiiij ‘^®’’»fo’»T«AN, magis placet,ccurei ipfi magisaccómodatum, *’’’'‘fen^t * ^’^”^ ^^^'^ ’^^ dicatur :-non enim uideo quod in duos ftatim ra« -^'^^^in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nonfolum in cenfuolerum reponatur, fed amp;nbsp;ipfa SC

’''tilie,lj?n*'?“®’‘’’'®^^^ofcoridc dicatur, magis credendum hisqui camuulgo *^”'11 ^^ æ’^^’ inacetarijspaffim utimur,quam his qui Capreoiam, uel acu« ^^ ®™®^ iumentorum potius qua'm hominum cibum : quanquam

AnJ f ^°”®^“”*’°’ï““*’»®^ PfyPij fimilitudinem.

^®QtA r■'’ ^ ^ ^* P'quot;'’«‘^“? t quam uocem aliter (fi rede memini) primo li« ^ïnoiii *^®®’®^®’‘P’’ctatuseft,fcilicet angulorum forma ; ubi nos diximus,ni« ö °'‘^*niormameffepoffehifianguloshabeatt


iii


Hff


H7


Ii3


119


120


-ocr page 190-

Exlib.U 161 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10» MÄNARDI EPIST» MEDICINALIVW

Cap.121 nbsp;nbsp;nbsp;Aliter Icgitur capitis huius initiu in recens ædito grarco codice,inhunc«®“^ Seris fylueltris eft à domeftica.Sylueftris,Pieris aut Cicorion uocata,Iatior®'^^ Iqsconftat, melior^ftomachoeft quamdomeftica. Domefticæ rurfusdur^ nus eft ßCc« Non facile autem concordauerint ea quæ Dioicor^uerbis aMart cüntur,cum his quæ ab eodem diâa funt in commentario»

122 Liquore ladis.l in meo Diofcoridenullaladis mentio»

Inanem.quot;] wep(Wiid eft,pondéré leuem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, «(jj

12) . Inardorefebris,fumma corporis fuperficies.quot;] m AN»7rÖJ«(‘quot;i’'»(*’^^gt;“^ ’ Cau/us. fum patientem.Eft autem caufus,febris ab incendio fic nomina ta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jj* 125 Infomniofis potum fernen eiusopitulatur.l MAN. lege,ueIipfomctM docente,Venerem affidue fomniantibus opitulatur,ó^ concubitumarcet» j,x 1)0 Pulmonum inflammationibus.l man. nefcio unde accreuerit Martf pulmonum,quæ huic loco abfep dubio minime congruif» Quibusatrabilisnocct.l MAN.fidelius,quibusatrabilisgigninir.

teum uergente.

Creditur.] lt;/l)«5,idcft,uidetur.

Interlegumina.l m A n. adde,quædam»

’J® Foliaipfa.”] m h n. lego,ipfum porrum,fine foliorum mentione. ^^.^^j' Carbunculos.1 man. tj^flÿ«, id eft,cruftas ex aduftione reliras: 113

ipfe Marcellus alibi conuertir. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.W

*40 Erodendi.1 man. lt;/l«»Æ«« ; quæ uox,ut primo libro monuimus,fflor ^

Rabidorum canum.] hic etiam abflt;^ caufaadditum efi/abidorum. nbsp;nbsp;,^ ^KvJictÂct non bene interpretatur Marcellus aridiora ftercorajUulguspo ,^; dicorum,quàm Galcnum amp;nbsp;alios bonos fequutus,quibus ea uox omnc gnificat,non id tantum quod plus nimio aruerit.

»4»

Concreto capite.quot;] lego,#«)«'ôxt(ÿi«Â9jy,id eh,umcepS;UeI unius capitis» ^^ Porri modo, amp;nbsp;rcliq.quot;| M a n. omnia hæc uerba défunt in nouogr9t^‘’ uflt;^ ad eum locum, Vocant^ in co : quæ necp à Serap.afferuntur,

Érodiuquot;! MA N. nihil lego in mcoDiofc,quod illiuerborefpondeat. jp(i Nec rubeat.quot;) p.» Ktfr^^upop ngù w'^ktth^^ihi «dfjoay. Hcrmolaus negations ^ mam tantum didionem ferens, quod nô obarucrit dixit, quod rubensa fit.crediderim ego ruborem in bono defiderari. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;',jfiiigt;

Ea^ratione.1 m a N. MarcellusHermol.taxat,purgareperficrnuta pi dicentê,cum nulla fit eo loco in Diofc.purgationis mentio. Nec P*®®^-^ qui in alieno feftuca,in proprio oculo trabcm uidet,addens amp;nbsp;ipfe uerba ‘gt;pjji ratione : dicente fimpliciter Diofc.cómitialescp iuuat. Et paulo po®^^ jullie fcoride,mixtum ficis, 06 ad ruborem ufep impofitum,coxcndicum ^'’’Ir^iii’ nec plus : ipfe uertit, Fico mixtum fubadumep finapi, mox impofitum u q cutis cum cruento ruborc exukerctur,coxendicum dolores lenit» VW®^Ajlt;f

-ocr page 191-

LIBER OCTAWS,


1^5 ’^Xllb.lî


quot;''’ quot;gt;1111 „ ’^“^“^ ^’c*^^ agnofcit : fed quod peius eßjfenfum quo«^ mutatum : quot;''’•'ïftn» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuti inducunt, uim exuicerandi habent:expetf

*^gt;»on»| ^^’‘^^Suo^cimus mifcdlamhanc, ex ficis amp;nbsp;finapi, ruborem tan^ '^^'‘'^m^^^ ®‘^“^®’’® • 4uod etiam fl faceret, non eß tarnen hoc loco à Diofeo«

® A N. aut cerato*

^'‘^Xt^h ^°’^ *^^^wd eß,ut polenta»

^G*i nbsp;nbsp;“'1 ‘^‘^«sj^az?. fie autc uocant medici ca quæ ad aliu locG trahSt,

^ '^%1^ ^*^n ^'”?5 tenues corporis fuperfluitates.

Snj^’”^‘”’‘nfeu’eneft«'| m A N. ’fclt;w«êjidefl,fimileefl»

^^i*.H ^fæ^^i^^^^^^'-tmitexmuria illitum.quot;] Âdibjj«s'nlK7rvoï(ruuKÂptit(Si7«- Cdpai^ ^’ttnlo*’^®'’“®’^“’’uuculos concoquitcum fèrmento. Ego fenbendum puto,

o .^“PPtttationem ducit, cum muria cataplafmatis forma applicitum» ^Pfït^ , tt’t^ fecutus eß» Marcellus,ut cxißimo,codicis fui fidem» Ego mei, Ej^M-aburaconfenfum.

^^^‘turinmeocodieejtotum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14-5

^ttirejH ^1 “ ^ N,fubalbus,ideß,modiceuclparuma]bus»

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^®s.]yrjcAïftf^'^iyiSu 1^ uói ÖfjvZtûf^/.hoc eß,femitis,parietib,amp; uallis,

* o*!quot;»»-»«««.

^tirule *. ®*1 ego lego tenues,faciliin graeca diâionc Iapfu,Ai/bx«,pro hizifeJ, i4-lt;^ '’''^'’tcreationibus.l t;47rvw,uulgu5 medicorum empyicos uocant, latis 14.7

O^tlicuntur.

^'^^ht ^^?^f^^^ Hippoc, 5Cgræcis medicis dicuntur,qui in penitioribus partir

' ^Phor?™^^ eonftituti funt. Hos enim non eße curandos docet Hippoc» libro ''*®0((H| .Ï®ft“’’'*Eosueroqui inextimismembris nondum ulcerati funt,qui 6^ ''quot;'elle quot;nbsp;®^P°^tint,incertum reliquic ex aphorifmi uerbis Hippocrates, Gale# ’''‘^’^''^’’^tleberent» Nihil igitur uetat quin x^v^à^ amp;nbsp;hic Carcinomata in# v’''ïlrKJ^i?’l'’*^®ut‘neis partibus funt :imô non abfq? magno periculo,po# * Nigt ^'^ exterioribus Cancris adhiberi»

't»4^®’^®reacrimonia eßquamcandidum»quot;! M A N. additur in mco codi« ^43 ^eft/uauius.

^üthT '^ ^ ^ ^’ *'^®?®Fgt;“^ cfl,quod nutrimentum non fentit»

8ott ’quot;quot;“^“U’»] M A N.(7twsTclt;2zlt;A: nee additur Ta minia.

'’00L7,''^enidolores Icuat.l ^^ ^ ^‘ MiiJivo^. Quid nero fintanodyna, fupra

Soin ^ ®^enfutn efl, additur etiam falubre»

’’«cqy'*®^’PpetentiaindbiconciIiat»‘l w A N.nulla hicetiam fomnimentio» \f. ^‘’’’■cfalubrltas infomnûmutaridebuerit,præfertimeumea quæfom#

I ’tiuntjfrigerepotiusqua'm calcrc oporteat»

^)ii^®’”'’^knte,] MAN. in meocodicc non lt;?«/«©',fed 5? lt;?«(np, quod latine

p^^t dicunu

K^nibus^q H A N.Bfwamp;TrBTJo-^zafjideßjhisquxprabibuntunHermoIaus 14.9 (J'^Jinentauocat.

\5^’’eosfeuiodnorofoseos intclligc,quibusimbccille iecureß, abfcpdolore i?o

Gj^’^^I“®®thoccognofee,parumlibrocredendumdeDcfi'nitionibus,fal# Keputid j’^inferipto.

rP^feacri.] m a n. adde,leniter,«fÉfz«»

1 ƒ'’** 111111011.1 lege,liquaf» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^j

^ '’^UoDiofeoridetotum hocquinquagefimumquartum fupra centefimum 154.

j^*'mirera Cydatnino caput deeß»

’pillamentorum Groei rutilo colore.l MAN» non tot uerbis utiturDiofcor» 1$^

0 4

-ocr page 192-

Extih.ïl 164.

ro. MANARDI EPIST. MEDICINALIVM

fed tantum «ƒ öK»füöFgt;id eft,ad crocum uergens,uel crocum referens, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .^ Radix eft illirotunda.quot;] m A n. additDiofc.Toures'?, ideftjquadantenusnpquot;

fimilis. Ego lego ec^'wjStSm meo Diofcor.óiSapudGalenum.

Eftfeminifucco^.^ m a N, non fic lego,fed feminisfuccot nee aliter kg^ jf fiquidem primo de lemine,quod fortius eft,GaIeno teftc, fecundoderadiub

tio de fobjs agit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- 1 fix’

InungûtureoetiSutiliter carcinomata, m A n.belle hocquidê,fedn5pWJ^, feor.exprimês : siX\^ti enim dicit,hoc eft, ut mihi uidetur,fifti3ne ad detenus! vldgcidru. nbsp;nbsp;Phagedæna ulceris femg nomê eft apud Gai. nunÇ inexhauftædbiapp^ ^

Cap.i^a Sordida ulcéra, quæ pafcendo ferpunt.quot;] Clarius fie legens, SordidauK gt;nbsp;quæpafeendoferpunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^fc

Floret per mefTem.quot;] m A N. QuæfequGturuft^ ad capitis finem,inni^® non Icguntur,6C accreuifle ea credendum eft,ut Marcellus quoepnotauiB iffi Exmelleamp;aceto.quot;] egoIego,uelaccto. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jailli

Vltima medicina, de buibo uidelicct elixo,non legitur in meo Diofeon ’ nee apud Serapionem.

1^2 nbsp;nbsp;nbsp;Piurimos habet cremata ufus.quot;] o'^ySaOe,id eft,tofta,uelafla, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. f fjUsi^

fliktis.

Medicamentisquærarefaciendofunt.quot;] Legitur in noua etiamDioW yj, KcdicMiinäd^ tioned^cai^ctTixscs. Poflunt autem aromaticae poteftatis intell^medk^ gt;nbsp;romaticcepotcf j-qs aromatis compofita,ceuTheriace.Serap.idem uerbis Diofconfaibit»

154 iC7

Ciboruminftomachoincontinentiam.quot;] lege,ftomachicos. , In cibis omnium inutiliflïma.quot;] fideliusuertitHermolauSjCiboinepn* Tenuiffimis incifuris.quot;] Diofc. Ai^jfo^fn/lUd^a. SCproptercameliusrlef

tenuiusfoiïajquàmfoliauidelïcetcoriandri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, fj^JiJ Minusprofundefplendetpuniceuscoïor.l n^jiiißaSy,idcfl,minuspW nccaliquahicfplendorismentio» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AütBÓP!* Papauerrhœascandidiusamp;acrèeiî,1 m A n. fuperfluituerbumjd^j^^ pauens,fedfucci color intdIigat.Legend3igitur,papaucrrhœaSjCâaidio^^) 1^8 nbsp;nbsp;Qiiæ diluti aqua croci colore liquorem ex fe remittit.l «w»f5**^®”^j j/ eft ad uerbum : Succum autem remittit croci colore«óó de tota plantalt;no deradicepoteftintelligi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;[de!''

De Argemone hac.quot;] MAN. defunt omnia hæc ad capitis ufq? cat®® fcoridi meo.deeft Si totum de altera argemone caput iff?. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ji£ii^

170 nbsp;nbsp;nbsp;Leniendi uis utrique eft.quot;] lego tt^m'jI.^^^ uereorep ne fubflt menaa.

tergereeasdicit»

Oculorum albugines.'] a^yiuKm.

171 SpedesjdifFerentias.quot;] puto legend urn, fecundumfpeciesdiirercntia ♦ ^^^ Genere uero prxcipuas.'] }^*'*xMTaWjideft,fiquisuerboutiDoett)®

tur,generaliffimas*

Crocatum*’] legOjXfox/föi/TK.Mirum eft quod nunccrocatumaix gt;nbsp;to ante hoc capite,diluti aqua croci colorem uocauerit,amp; alibi fatpe» j^rJ.'''^ Tenuibusuiticulis,quot;] man,albislegendum,nifierrorelibrarij,Ai”) ritin Alt;lt;V«cd.

Breuibus.l M A N. legitur hic in meo codieejtenuibus»

Meile 6lt;^ nitro.quot;] Iege,autmelle,aut nitro.

i7i Violæfimilem.'i adde^matronalqhoceft Ad^nsi^.

Acer.1 addc,mordax. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

175 Nullum eft in meo Diofcoridehuius capitis uerbum. r 177 nbsp;nbsp;Verbum in hoc cap.defatiualfatide ultimum, Exedentia,quot;] menu

putrefcentia. Graeci a»;rï(/t'w uocant,ut laiius in Epift,ad MafC®igt;®g^'

-ocr page 193-

LIBER OCTAWS»

j^f’tfliores,’] Idcft,tcnuiorcs.

j^®^ cukis inter uites.quot;] lege,lociscultis,amp; inter iiitcs. bÏ^omacerata.1 m A N ^ hoc non legitur in noftro codice, *•^1 ih^t.

165 EXÏÜAJ

173 179

LIBRO TERTIO*

Cdp.t

’quot;‘ülta''^ ^8*^ Sarmatiæ. Eft enim in Sarmatia regio adhuc AgriauocatajÄ^ „ ‘'lillik “quot;’‘quot;‘^ciuitas,cuimultosannos præfui^qui nunquam èmemoriahomi ciuitas, lli2*’'‘J^I»Card.Eften» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;KippoLM

Aÿ^i^ regio Çf

Ruo ^®*l®Cedris,aitDiofcor.meus« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^fi^^‘ 8jn^®”’*’‘’*ü»l lego, ex alto deuolutis. TTfeifiXT« enim ait Diofcorides* ^«I^^®’““^’ dccolorati8amp;pallidis.1 Diofcor. x«KSjigai«f fimpheiterdp

’‘0)t|^'’°’‘«gt;ntinentibus inftomacho.l leges amp;nbsp;hic fiddius ftomachicis-, quæ

^«iw’’’’’*‘’”'“*”Jt^ inflammationes.] Iege,inflationes, 1« 'wï”uP°®‘*5°^’*l ;ïww«''^«’'?’®',‘dcft,parumlcuis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» ^’’''inoh .“’tmnanoftrisuocatum,exmcridionalibus regionibus adnosfer# Commune ^tHo^”^®®’”'^®»“!’*Bofphorus,R.ha Huuius,Slt;^ ftagna Mæotica:odoreetiâ ^haBarbarunt ^’ufe ”’’'’’Ï^’’^bet,finon alia re,ab co de quo loquitur Diofc.difeerni poftet, à Rha barbdro ^’•nic^f'’^lt;1 ^^^ ^^ ^® quot;leo Diofcor.quod illi uoci grandis,refpondeat. nbsp;nbsp;Diofi.difjirt. p.'^“’W»quafifubpafcciitibus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J f’^Hoin^^®^”’® hoc locomcntio,0C teftimonio Pauli probatum, cos pros stomaebid. pfiifclitt °* ’bantiquis didos, qui cibum non continebant. Quae licet uera ^’^tfun '^’’’“*^“®interpretis officio fungctur,fi uocem illam intadam dimi»

^iiiffi ^ 4^°^ oon femel monuimus,

Vi ^tur/ ”’^°^0fa£um.’] dv.züSa'iqid eft,maliodoris. quare igitur ad fuperlatiu3

^iSf.’^’^^^^'tjQuicuindehifccre ccepcrit.l 'cf^tu/dHOie, ideft,defloruerif*

* ^^baq *' ^ ^ ^' adde,fœtus»

^'’’Jktij ‘*®”’®olochia in quarti capitis fine accreuifte Diofcoridi putat Mar ^'’^’|)üdr°*^^^ legantur, ego quoq? fupcraddita puto : nihil enim eis re^ h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;apudSerapionem»

pSeiaö?^^^®*^ ® N’pterygtjsabfolutefcripfitDiofc»^ exeiusfenten

7^H(fc’f *°’^ P^^ygl^intellexit,propterca melius erat nihil addidifte» b'folia ^^’’^P^’Purafcentes.') m a N.addejparuaó^oblongarutaefimilis

(|f^’‘l’'*gt;nitr’^?’’'l ^ A N. additur S^hieZa«,id eft,Iaeuis»

U '’^^ccofiff ^\^^^^’^”' fuccus.l '^ ^ N.nefcioquare additum,etiarn:quafi r“P®^“®’o9««tus»Fidelius quifpiam fic uerterit : In fuccum autem JW^I»W»w«gt;««S».

b ^^(Ïo * ^ N’tnpoftremouulgatogræcocodice Iego,nigri chamæleons 'çMnanJ,J'“*‘°”*^°’^^’^’ ^^^ tarnen locum nonmuto, cum Serap, has °^°tatam.l v-^unaii^vQc^^Jictgvotruoi/, id eßjfubaromatizantem i ^8‘‘3tieolentcm.

r^^^p’JÏ-“‘^‘^^•l ^ hngulari latum lumbricum ibidem dixit Diofcor.

HM H A N»lege,welintclIigCjScolymo»

-ocr page 194-

ExUb, m 166 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10. MANARDI E Pl S T. ME DI C 1N A L1 V’‘

Colore uario,candido fcilicet,hyacinthino^.1 Meus Oiofcorides ficaduw ^^

Tenues, hyacint hum refercntes,uarios. Äi-^K^veiKwSi^ovTix, Tntu^a, tem oportebat Marcellum,quomodo hanc uocem ultima cap. de««ccou

Fuluo colore.] m a n. fidelius Hermolaus,fubfuluo.

Etcalcnsimpofita.]MAN.hoccumfequentimembrolegcndunijA«*^

radix calida denti admoueatur.

Infomentouero,nuIIadccaIorementio.

Cap.io 15

17

Herbaceo colore.] hiM^fAa^cJ.Si propterca melius Hermol.admoduin Radice longa.] adde,leui. fcA(ïlt;^f£U'enimDiofcorides. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’ Qui ncurada.] tones neurada,air mcus Diofc.Gal.codemetiä modono

Flores longos.] Mcus Diofcor.ujxfajid eß,paruos.

Et pallidicoloris.] Alt;iVx«,hoceß,albos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ütd^

Nucamentis aculeatis.] v(tKlv^ll^J^lt;n^^^non KKcwduAfiif, id eß^byud®*^

legittiermolaus»

19 Pellit unnam,frangitq5calculos.1 MAN. cómodfusquifpiaminnunc jpi uerterit : Cortex radicis in uino potus,urinâ ducit, SC calcules frangit, enJ* Graeci t^etfxe uocant,abftergit,Nonrcde enim efcharaecarbunculidicunti«'^ Vltimum etiam ad haemorrhoidas remcdium,in mco nonlegiturcodice,nf‘ Galenum,qui ononidem,non anonidem uocauit,ut Marcellus.

** Ad uulnus infefti.1 lege/edi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(J’I

Opplet enim.1 man. uimhabet 7^iflt;wAa5ïZc(!«ï,aitDiofcor.cmpIaHlt;^^ f^^ knus. Hermolaus conglutinantem. Neuter plenè uimuocisanequuWS)^

monßrauimus.

itO^

Non rede etiam Marcellus connedit quod fcquitur,quafi Diofeor.«^' j^ opplendi habere folum inoculorum medicinis.Emplaßiccn cnimumina ^ xit Diofeor.poßea fubdir, ufum eius eße in ocularibus medidnis, amp;nbsp;ad (Ul' Culpa tarnen hacc in librarium,non in Marcellum referenda.

*gt; Grauiflimeolet.] lege,grauiodorceß.

Nafciturplurima in India.] additur in mco codice,pinguis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Inutilis.] »K äV^^Ks^-jid eß,non ualde utilis.

Egregiepurgat.] 'nA«£«)?,ideß,perfede. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .pjf

M- Imponitur eodem modo.] man. non rede additum eß, eodem wf’®’gt; præter hoc,quod nihil ei refpondet in graeco codicc,antea pa£ro,hiccyprin‘’ faceomifeetur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L^jj' i^a^ Srw W7«, necp ego fecus uerterem qua'm fanie manantes aures : n^^ rim eos,qui bilem fei uocent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^gt;

^$ Seriphq paßu maximepecora pinguefecre.] man.addituruiribus meoDiofeoride.

2'^ Quod arborefeit.] 0lt;«/fti'©'tAv«0’lt;’Wf.quafidiccres arbuflum,arboreta nbsp;nbsp;gt;nbsp;quod non eß proceritate metiendum,fed alia fimilitudine. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^jH

Incifuris minimis,Seriphq modo circa ramulos diuifis:floribuspIcAii% ji tibus in fummo fulgore auri ueluti corymbis quibufdam.NafeituraeßaK'^ hunc modum \ego', epvTiKot}^i'^o’^K/limy ucarti^ nQiilt;Jgt;s.‘!t^'ziKAatv'nf!i}^'^’^ \^ âKgvi^l/itàs^(*^lt;SJ^s}S.'‘'^‘ilt;^fi^^^‘*^y^''‘^f^‘gt;l'' quæquis fatis(ut mihiuiJ^' .„n delitcrSC apertepoteß inhunemodum latinafaccre:Fold'sinflarSerip»'% tim fciiïis,floribus circa ramulos plenus, aureum ueluti corymbumin w® bens,aeßatenatum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ü

Plurimumnafciturabrotonum.] man. Abrotoniuox,quæincodif^Llt; nonlegitur,crcdere cogitde utroque genere loqui Diofcor.cum forte ^^‘ do tantum intellexerit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^

-ocr page 195-

p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIEER OCTAWS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1^7 ZxUK UJ

*Sito'*ir^’^’1 ^^'^^•(lt;^^^lt; Marcellus Aiç^flx^f A©-Icgiflè uïdeturimci Cap.is ^'■»^f’Uibusramuïis,

S'tcniT^^ ^ ^ ^' *^^'^ ^^2° quad illi concorder uerbo, fed,quod file omifitjgu ^t ^^*'^quot;^^'^^*^’^ moderate fubadftriingentcm dicin Et proptcrea deobs '’'’H.q?'’’*’**‘”’8®^gt; uifcera^ommajóf uniuerfum corporis habitum confirm

^'’‘■^ v ’‘i“’‘‘*^^®*0’'*»^*)c^t Marcellus: improprie tarnen laxandi uoce '^^3®lt;idjp^ ^*t obftrudiones amouere,quod Græci Ikcp^kIt]^^ dicant, quam las

* te^*«-!MAN. nulla eß in meo codice de origano duri uox, %ï/ k f'^^'^^^^P’^^^^^^^'1 ^ ^ 1^. K!l(iHagt;(Agt;iSÏKC!U/amp;^

%ni 4 ^quot;”*”^^”^’^“*^‘1 MAN. fatiseratdixiflêaddu(?ïa, nonincenfa» ^’‘' Mr ’1 ^ ^ ^’ ^ ^^0 hæc gratis adieda. a^’®5ic'™^^^ ^^^^^^æ ® Marcello in fine huius capitis 31. adnotanturde ’^*ii(hf'*®’“‘ ‘^ooft’t fnim ei qui artem medicinalem Galeni guflauit, ahquid 1 0b|o^’’^™’®®o fit aqua commixta»

^“^‘’quot;’»’“gufltora, paulum^ t:raflïora.‘] m a n. ex meo codice,

^’'^, P®’^’^®^®^™ora» Serapio tarnen cum Marcello legiße uidetur ans

^^liiuiX^®®°*‘^^‘l WAN. nefcioquomodouelMarcellusuellibrarius,

^^” gußu*! lege,feruida uehementer acria. x^affS'/“^^^‘’'ÿæ1 MAN. totum fimul legendum, hoc modo : y'^eta/’ ^quot;^^^f ^“*^ ^^Ic ^ melle pota,coda crudaüe contrita. '’'’pite*'^T*”'^1^ ^ N.præflabatgraîcâuocem,ôv;*àf uidelicet relinquere.

f ^’''irjo^'i '-’ Pæ pondéré drachmarum duarum, ego ubilt;^ quatuor lego» '''^t,H( ^^Q^'^^**^^^mmationes,eorum^tumores.3 M A N. necinmeoDios

Ïeguntur tumores.

^t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ ^ N. addc,anb*

*'’'‘’*cttd' ff^^^”‘®^*^‘ ^^ anddotiSjlïmilem^ facit amaraco, fed odoration KSönf i ^^'^^^’’ihuiusnomine,GaIeniamaracum contineri» ^^^*^^’1 MAN. in meo Diofcoride non legitur mul ta.

ß *'^b*”'’’ ^ ^ N.negatioin meoquocpcodicenöeßadiedadebacchare* ^’^. ^'^^^^^^^“^®^*^5‘1 ® N.^Ai^fwctrövTxïfjhocehjinflammationem tó’*«i«to«a.l MAN. non uideo quare ex uerbisTheophraRi fint ^tftii|J? • ”’“^’“^'óf propterea legendum puto hoc pado : Inter hortus SbZÉ?«lt;««»fi«»»eQ nata.

C3h^'’^'Mefinï'æ”ï’^’'' ’^8^’‘^3unica.

lo^’l’^ut ‘°”^”yp°^3rcidq ex Paulo récitât incalceannotationum in hoe oi’*’*’^ Ön°“ ^^’^^ “quot;^‘ Marcellus:pcruocem ^Ai^^a-xï^o^fenimnoncos quot;*’'''’'lonp h^^^*^^.®^'Ruitofum totum corpus uoluit,ut fupra etiam monui lof** ^ ^' In h ^’‘•P®°’'êeins morbi defcriptionê à Marcello allatâ damnauimus» t’’lgt;liftup v\*”^“P“^‘®®ouo Diofcorideeodemquo Marcello uifumefi ^Wol'' f '’^°^^’^^ ^aliqui agrefiem Rutam.

Auf^In/ ®’'’*®*1 man. lcuco(o,ideß,eiuiolæquammatronalcmuoeât. •A l°f^”1 ^g’^’^^*^ ^ quantitatem accedentia,] Diofc. vr^f t« ^ avKHt^ b ^t*^ • ^^^’'^fi^tis mentione : ut propterea uideri poflit fidelior Her* A^^fl? i°’^'’æ^’^®^tit ficulnea poflint uideri.

^''^‘^iinód n ^ ^‘ ^ ^æc duo uerba funt fuperaddita.

w. J M A N. in meo Diofcoride adiedum efl,longam»

29

50 }i

)5

}3

39 4-1 4-2

4-3 4-4-

4-7

4-3

4-9 So

-ocr page 196-

Exlib. Ill 168 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10. MANARDI EP I ST, MEDICINAtlV^


Ca^.n

75

Friabilem^l m A N. additur ÓChic2fb'^iT@^.uertittcnerumHermolaUSlt;

Qui^celerrimcdiluitur,'] w A N.7«;^fcwfflt;Æcftfc;dù'©-,ideft,céleris*'» Cubitalcm^.1 man. adde,geniculis diftinäum»

Breuis SC candida.“] MAN. candidam non lego in meo codice. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj/

54

Stomacho utiliflimum.“] m A N.*«£«zcS?lt;iVj;ü^oj;,ideft,orifatisacconi In qua flores funt.quot;] man. adde^candidi.

Vrinæanguftqs.1 M A N.adifciendumamp;hiSjpotum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..j^f^

MAN. daucumaMam remab u traque paftinacacognouit Galcnus de illojdc his odiauo diflèrens»

55

58

Acrius 0^ odoratius.1 man. adde/uaue ualde.

Somno dolorem leuat.quot;] m A n. Tutius fideliusephoe etlatnlococg jiiJ' cellus fi graecam uoccm,ut eratjatinis litcris excripfiflct,anodynum dice cita fomni uoeejeuare dolorem dixifTet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.Æjoii’'

Hærentiadiftjcit.1 man. c^yy^Hiuj habere uimdicitDiofc. quam d tem,forte fideÜus,Hermolaus uocat,nulla adhærentium habita

60

Difcrimen inter genituram 5C fernen habes ab Ariftot. 7* hift. 6i a ba defemine.

61

Calefaciendifccandi^uires,“] man.adde^SCadftringendi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Fabæ lomento.“] M A N. lege,lolq farina. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^giO?'

6i

Gingidtjmodolerratis.“] m A N. nonhocmodolegoïfeduclutifeua ’ dij feiflura/rutieem fylueftris cymini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, pys,

Antiquicorianum.“] m a n. recentiores medici corion uocant,ait^* j^ Refrigerandi uires habet.“] m a n. Inhocreprehendit GalcnusD® mixtamep habere uimdicit.

Semen äuget.quot;] man. Auicenna, alq^ quidam Arabes, Sif uuJg® riumfentiunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ,ÿ|igt;gt;*'

Betæ fimilia.quot;] M A N, In meoetiam codice pro bcta,fonchus egoledionem meliorem puto. Additur etiam5^lt;?fc?aiw',utfimilisfoncho ma eius parte,quam circunferentiam uocamus,intelligatur.

67

His quae fomno dolorem leuant,quot;] man. anodynis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. jƒ

«Ai^Âj/hic non rede definit Marcellus,e’toftoenimhordeo fît, utfuP‘’d quediximus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’^J'/'

70

Mifeetur antidotis.“] Iego,Mifcetur antidotis Ôfremedfjs,quçcalefacef^ mouere pofTunt.

Galenus alia ratione quam natalium,differre putauit ab hortulanc.

71

Aliud ab eo quod fmyrnium.quot;| lege,aliud ab eo quod proprie fmym'd ^ Antequam floreat.“] Iege,antea quam defloreat,Alioqui quotnodoan floreat,floreefïe plena poteftf’7!f lp c4'«*ÖH(rlt;«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^ii^|

Intus candida,foris nigra.quot;] Ego lego alba, cum nulla nigredinis ne^ ® que foris mentione.

7^

Et humentibus incultis locis.quot;] Additur in meo amp;nbsp;Hermolai codice,KJquot;! jf^tri^saM!. Hermolaus angulosterrenosinterprctatur.

Contra coxendicis dolores utiliterbibitur.q man. cumuinoJegiW“'''’ Diofcoride. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.^11 ƒ

7)

Inter falgama fale feruatur.quot;] man. Aa:;\Kr(lt;L''£TT«,inquitDiofcorides,» oleris modum in cibum uenit.

74

Rabidorn canum morfus,quot;] MAN. alio loco oflendimus, non efTeadoO rabidorum,Galeni autoritäre, atcpilludetiam, morfus canis etiamnonrab* eodem modo alijs uulneribus curandos.

Veficaecalcules,quot;] MAN,abradeueficæ,

-ocr page 197-

Mf , t'ÏBER 0 CTA VVS» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;169 ÉxI».«|

V nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q MAN. intcllige matronali» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;^lt;*pi7gt;

ïti^ffe delphinion,ipfe nunquam putarim» «ft ^’^ hud^^ •'^^”’ ^ rotundam.] Ego 7y/;i^^lt;Æf,id eft,capi!Io flmilem, ^4^ rotiT cU*^’^'^”' ^‘’^'^^^^* ^^^*® ^“’ ^^ ^^ quod aneibo fimilis dida ^^“quot;ï^ducata in ore faliua»1 MAN» Icgitur in meo Diofc* epALyi^ct-

78

’'tift^Mic^'^®^?^®® addendosfudores. Facit ad longos Ó^c.1 MAN. totunt Ë’^'§ores '^°^*“^^^8^® • Ex olco inuncta fudores mouet/aciens aduerfus an^

* ^‘ ’^^«»‘‘l eü^refoluta.

NS* 1M»«^

81

I^j^^^^^^osuc«] M A N.inmeocodiccnonlegiturpallefcentcs» p%g ‘ ^^ * ^•î^î^f^ÂTWfÆCjideftjpituitofajnonpituitam»

^ ‘^'^^ ex°fl^°^'^^ ’’'^guntur ca quae fuperaddita Marccl.putatjnec ego nego* ö %fhn °'^ humored man. accreuiffêputoupncmunutilisenimeft tMli*»’««i»«i«»«}»am

82

8gt;

^ (^ !Vl; *^ r^ ^‘quore fuccus eft.T H'jJoy j yv'^^axvAS ó arr!^, quod quifpiam '*feru''^^ ^^*^^*^ operatur lachryma.

r’^fädenr^*^ ^ ^ ^’ ’^*^’^ P’^^ ^*^ ^^2° * ^“æ ’8’^^ fequ3tur adieda à Mar in'^pinfit^^gt;i^^°’^^ uidelicet,amp; linguatn exurens,

N. duo ultima uerbanon leguntur

84

^ * N. non aliter quam incipience fuffufioneuerterem,

«5

nWfer ^’’^°®*1 ^ ^ N.rotundos5nonlatoslego» (i(l^’''Potta***’^'”’’*l “ ^ N.TheophraftffunthæcuerbajnonDiofeoridis» V^poüï'“'®!“®“^®*’! ^'A^. pH TT^Ka-'i^up^id efijUon porraceus : quod ad 5® t''$gt;ieto**^^'^*” 3dco!orem uidetur referendum, fleuti SCSerapion refert» ®^®^®’® interpretis erat,colorem non adderc.

a^ftati‘I'^^^^^^'^^^‘■quot;’^ ^ ‘*^^' E)amn5dumhuncoflendit Marcel« dl’Hu f^j ^“^^^*1® Hermolaus, Diofcoridis mentem (ni fallor) hoc loco

^ ’’’®')(lt;« ’ ’ '?^^'^ »’^«Jitfa ci£ «ü'T o ^t§vdjgt;amp; K^ J}avyfiSylt;r(iVfvt^üni ns^ ^ m oirnfi '*^’K ^**®^*WMquot;3'XTiluiHs•ff^s’T^y^mifTHyd\jlt;reij^^d^iSsTt jïamp;[Mamp;'u^*?’Adlz

“ A N.tTr’oAjWquod ad tempus uidetur relèren deguftetün

^^ N. 07« Jgt;fco-ö,ideft,6CfoIutione:quia fcilicctnon 1lt;h^0“;, '“'^“'’“quot;’oredaui.ur. af *^ f^^^'^æ*'^*cexcreueruntforcipeaufcrre.') M A N. Non redeplcne^ j^diesi^^'n^f *”.’P^*'“^^^“æ^‘‘’»'''*^'’æ^ narib us excreuerut carnes, per ^^ ^- ‘’’*“^^» chirurgico ferramento quod Graeci a-c^nihfJSufla

y^tef^^^P^*^’'^ ^ '*'' ^' oti^w Ji«?,id eß,de repente : cui uod nihil in

N.7vlt;/lcuT«,iden,inuidusratione,addfditDiofcorides» fö’^hfc±?.'Ï^’^®quot;‘^‘^l M A N.aptius,meoiudicio,quifpiamhoc '%’3ió^ , 9^* wel immota ceruice,uel in poftcriora conuerfa rigenu7i7aw(» Tetanus;

Putgatg **, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;opijlhotonmi

’''^^^aleci quot;1P“^”*°®^“S o^® hærenf] M A N. uerbum,herent,ab inter# fis quodproprium eil tenadumjuoncrafforum omnium»

P

-ocr page 198-

Exliamp;.HI 170 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10, MANARDI E P I S T, JH E D I C Ï N A11 V*^ j(

Etdfcularium febrium perfridionibus.quot;] gt;(fl!‘n4vyflt;8*wf’»^wlt;^'®*f^C(5qii^ duo intelligenda uideantur,facere fcilicet ad eos qui perfrixeruntjÄ ad t cumcircuitufiunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.,^^,f,qii^

Contraanguium morfuspræfenti remedio.'] M AN.«f9yi©Wlt;’'''’' p,|ilS confueuit transferre uenenatorum morfus, nefeio quare hic anguiu

conuerterit.

»‘y

Cap,37 EaeftPerficæarborisIachrymajthurifimilis.quot;] m a N.HaecaddKafigt;®^,j(iii!( Io,dedarare uolcntequid fuSarcocoHa. præddendaautemfunipei'P^f

utintdligatur adukerari Euphorbium Sarcocolla,SC glutine, f ytfP*^ jubarexEu:» Inuentum Euphorbium in Libya régnante luba,quot;] M a N. lubæ^gt;' phorbijinuitor refcrendamhancinuentionem,ÔC uerba Diofe.infinuanqôi Plin,ienatür’

Inodorata potione,*] M A N. !naromatica,ait Diofeorides.

89 Cremor aliud ejlàfucco.

91

DilutumEuphorbij liquorem.quot;] m A N, zSfl^jidekjtritutn,non dilute

Autharenam.*] lege,lapides,

Ptifanx cremore,*] M a N.j(y«,ideft,fiicco,quæaliarcseftacremor^' xj^ Nonadeôcalentibus.'] m a ti.H(ju-4-yyîlt;^ii,ideft,femifrig(dis.ßarbariiS) »^i; Vfc^dumcaloreinarelcant.*] m a n, fiinaruerintjquomodofticui^'^fi^jji^ ‘9S‘ (^‘^xa-p.â. hoc ek, ad marafmum ufque, Donec marcef£ant,uertit E^ plaiv tabefeant forte melius dixiffet, ut fcilicet intelligamus,aqueum hurnor^)

læipfiusnatiuumrefolutum* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n fc^^^

94. Probatur in quo Itcuored,'] MA N. Iegendumnouus,cxfidemeiP*°^^jf((. rapionis côfcnfuJruüra etiâ addereturjn quo nihi! afperö, fila’uempr^^ _ j^lt;lt; Fitæftate.'l M A N.eiufdem codicisô^ SerapionisconcordialegeH“^ ’ quodam frudiu rotundo : nulla æftatis uel acinorum mentione, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ fcH*

Stf

97

98

99

loo

M A N, Principium capitis de Alyflb, aliter kgitur inmeocüdi'ce,aa‘’^L^ fum : Frutex paruus, fubalper/olgs rotundis, iuxta quæ kudusficuti r^j,^ peolijln quibus fernen parum latum,AuicJilio fimiIem,Pliniusrubis*^*^' djiit differre à flderite.Phocion folio fubpurpureo, Aliqui crucialem uulgodicb tegonium putant.

In quibus hederæ folia,*] lege,in quibus folia longa,hederæfiniilh, Vitijs,*] MA N.nsensyS^cts,idefi,malemorigeris,uelmalignis, Minoribus folijs.*] m a N, longioribus,ego Ôf Hermolaus legimus. nbsp;jjjf

Nudoamp;finefoltjsreliquocaule,quot;] m a K.NonfieDiofeoridesmeus,^ gt;nbsp;re fui parte,nudo Ô^ afpero. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Pulegijfemine.*] m a N.«citüAo(/7r5AyyiJi'«Sipwax7lt;!^}lt;A9^«:'©^.hoceu,caii

multis geniculis ut pulegium,

Ita tarnen ut quotidie foluatur,quot;] lege,quinta die, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a H”’^^

Per interualla marrubijmodo difpofitis,'] m a N. tptjx^» 7i^a.iri^)^i^ i prafio uel marrubio,

M A N. In fine capiris fie lego : Aluumep fiftit fi ad tertias decodumbi’’’ ƒ brientibus ex aqua,his qui febrem non habent ex uino.N ullam tamen^û di uim ci adferibit Galenus,

101 Duo tria uefemina.*] m a N,addc,fimcocredislibre,parua. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jyip 102 Virgataherba.*] m a n. uirgasmultas habens. Hermol, tenucsfpa'^, cos,PIin,Non peccauerit forte,qui uirgæ fimilem dixerit. ^afi/iaÂftfibi

CifTaden.*] MAN. ego inueni Cepiden.

loj nbsp;nbsp;M A N. In meo Diofeonde lego Chamædropa,non Chamæropa,

Breuisfrutex.“] MAN.Öw/zwo-x©'.

155 Violae.“] M A N, adde,ueltntellige,matronal4

-ocr page 199-

LIBER OCTAWS»


17« uxUb.m


I^oti^^^°‘’®5*1 ’^A^. feminis tantum meminefuntDiofcor.8^ Galenus» ^(Idit ®®®®‘®‘l ® A N.drachmarû binarum pondere,legoin meo codice* Cap. 10s

WAN.QuincuplumeflemeladutrucftuultGalenus*

/\^?öradix.'] w A N.affa*

Bx^^PoU®3«s«l M A N. ExmeoDiofcorideIocouocisadditisdegc,aut* ^P’0he,^° ^^’’dfa. w a n. Ex uino, in eodem meo codice legitur, amp;nbsp;apud Se«


107


1, V®’J ’ege^flaccefcant, WA N.Iego,tenuiora.

%''^®’’‘l lcgc,fcorpionum,ex libri meiSC Scrap.concordia*

^P«q?°P°'''^^'^®'1 w A N.Iege,æquahbus.

lint^® ^*^1 H AN. Jfbamp;KAfcsi^«* Hermolaus,adultiora,

^^1 •wntcriore*

^''gt;4*' * ^ ’ ’*8®’Po ft«”^*’®»

^ifdi'quot;^ ^ * ’^’ lt;ï’r’T’r’'J''^’rf,hærcntes»

Breit *®''^®'^“m‘«nbrofislocis*1 m a N.legc,umbrofislocisthorn's* BaÏ^1«*N*Icge,tenuem.

X»! ^'°^^U'’'lt;ne longiorê ueluti apieem fufpendens.*] U ?!

^ena ' ”®™°R’baltero latere cornutum,antcnnae modo,

*“3lcfa'^'^ ^^ N.(3(Vfgt;«,ideft,fortis,ueIrobufta*

^ ^ ^' ’^^CjUrinam mouet*

’’^’^0 ’ ' ^ ^ ^’ ^’^‘^^gt; recens trita,ó^ arefcens* f«/à, id eft, ficca, in cclegma=


■T^v Taifobg uas’^


103

109


Ito IIZ


«J 114.


Uff


'^ïróf ïV^^'^f®‘^’’^æantia, inferiore autem fui parte uirentia.quot;] MAN. tx^tW' “7 Sîg^‘'J*’*» TK Kocl7M Arfbx«l. hoc eft, fuperiore parte uiridia,in=

*’«^^’’^M WAN.expreffiusreddideritquis,plurcsanguloshabentia.yavicce

^ ^W ^®®^ inutilis. MAN. Quomodo inutilis, fi thoracis abfceffus rum« ^’^^’'’^‘’belfcigiturerrorem putandum eft.

Phniusnon ficcas,fed antiquas dicit. Galenus fermoneabfolu«

w A N.lege,fimplicicaule» ’^üin||o^quot;®’®“'b«s«l M A N. JiaT^JïiispnJ'iTn'n.iM/óiin, ut ad uuam quæ non«

nS 120

'Melons herba.’] man. adde,tota*

121

1*5

1X7

J'’tlt;s.‘l H A N.adde,i(9a2fl/n-i'oi«2j. idcft,ubipcrflantuenti,

^ *'® habet infirmum.l MAN, stK^oi/op, minus fplendet, Hermol, fragilem

’MjÄ*®.^®^®™’^ flosjindpienti oliuæ firmle.'] onoioigt; cäSa l/'^luiSnKLfaçiÂcdctç Jio-’’’’’fijihh U nbsp;nbsp;^”’f^’^®*^^ I^®^ paâo quifpiam uenerit : Semine differqquod race«

Radi ^f’®^‘“æ5quæ defloruit,fimile.

Êlix?”’'’“'^°^^quot;’ ^‘^'1 WAN. adde,anguftam.

Etin^^'^^^^'l AN.i4«teGK,ideft,coda* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

^’^ iilo^f®^'^®““b'“’l WAN, non fie lego, fed, amp;nbsp;putrefeentia atquc maligna

^C?’'’® ^’'^“splerunque folfjsfrad/suireLl m a NJege,quoniamtria fert I^( .^ffftam uerfa.

'^'’’fubHedyfari nomine,de hac planta lib* c. feripfit Galenus.

P »


IJÓ iji


ij*


iJJ


IJ4-


ij7


-ocr page 200-

Exht-III

Crip.158

14-0

14-1

m to. MANARDI EPIST. MEDIClNALl^^^^^jy^l’

Anchufac modo per lerram firata.quot;] man. fiddius uertifTet m {’^'’jj^Kj’^^ Super terram Hrata, anchufæ folijslimillima. oui ƒ«? tuinsff^i'^^^’ ^^^ ' nbsp;nbsp;^ ^ eùi^fsans, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;brC^'®\,«

Radice innititur breuijOblonga.quot;] MAN, Quomodo non intelligo.fic anteJoquitur meus Oiofcondes: Subeftradicubaus 4 dum longa,imbeollis,tenuis* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dneui“’

Nafcituramp; alia Nymphéa.“] M A N* adde(fimeocredisDiofco‘'' gt;nbsp;Blephara dicitur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v^t,

Ântedidæfimilis*] m a N.addejfoltjs.fereenimreliquispartibuso Nafeitur inTheflalia.l m a n, maritimis lociSjlegoinmeoOio^^^”^*

Candida,quot;] ma n. lego, Âf7Îf«,id ell, tenuis ; non Âti^nÿ,

Infummiscirris.] M A N.lege,incapite, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J^^’ k

1^1 Venenato infccto.'] 'MAN. tfHe£«,beftioIæ, Afpcra.l M A jj^J^^ Hoccapite 14.2. uulgarem errorem fequutus MarceUuSjagiaDioifO' jjj^ mlopendrM. baputauit,quam imperitiherbarq Scolopendriam uocantjquæ jongis'’ W conftatfolqs,6C ab ima parte uelutilituratis:quarationean0nullisen^** ,pj||j^ fcripta uocata.Non elTe auiê hanc uera Afplenon,ueI ex hocc0ftat,quo^u,iliiii eius folijs,utpote longis Ä^ latis,cum Scolopendra exiguo uerme amp;nbsp;^fîj’ùtô^ ) do:cumuera Afplenon, eauidelicctquæ uulgo Citrachiadicibtania'’^quot;,.[■ƒ infedo in quantitate,for ma,SC colore fimilitudinc, ut qui altcrö Ex hoc errore natus amp;nbsp;alius,quod inuenire rationê Marcellus nonp^^|. .^pquot;*' re Pterix diceretur : quod promptiflimum eft in uera Afpleno,fiKdsP’T^' referente, Porro magnae hæc litis cum PhyHitidetutricp enim aliqu^a ^jü» per quae uocata à uulgo Scolopendria uideri poftit : tamep congruit u^^_ Dracunculus. ria,ut nomine potius inter fe differre,quam re ipfa credidebeat. Hæc*0“ ginn* J^mex. culi,illa Rumicis conftare dicitur : quod fere idem eft.Nam amp;nbsp;Dracuncu’ ^^ cis folio à Diofc.fuperius duftus eft.Caret utrac^ caule,flore,amp;^femine,»^ ^jiiiit ftringit, Differreuidcntur,quodhæclunaris figuræ,illainauerfa fo’flP’^liJi^ uermeshaerêtes habet. AmbotamêhaecuulgaricongruStScolopêdrio. g^l cófideratio,ut mecum femper dubitauerim,ad utrum horum duotût^p“^^^,;.' pendria illa uulgo uocata,eflèi referenda : magis tamê inclinatanimusm , ^ nitida,quae ideo Afpleno coniunda eft,quia parem ei in liene liquandcu^ ^ quam Scolopêdrio uulgariadeffcpræter cómuncmconfenfumquotidi’ .pfit Phy^itis. demonftrantexperimêta.Phyllitimueroefle fufpicorherbamaliani,Kii ^^ foliorum tantum figura,fed QC colore adeó fimilem, ut inter eius goicw^® ^ retur.Ex his uero liquet,quam fruftra hic Marcellus laborauerit,quanio^8 ^ iapfusftr,HemionitemhancAfpleno,neleandem,uelualdefimilempuw p^j^ alterius folium Scolopendra: exiguo uermi,quiamp;Centipes dicitur,alier*

cunculi,magno amp;nbsp;lato folio,aflimiletur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^qKi

14.4. Dodrantali altitudine ipfa eft,quot;] man. fiddius certc quifpiam hoe padO rit : Lenti fimilia folia habet,amp; ramos dodrantali a!titudine,icdosaiiicm. ^ j, Nafciturfabulofïslocis.quot;j MAN.comunemledionemegomagisproW,^j.. p-v^aiQ, id eft,fubfalfis habentem, ceu ab Auicenna,amp; quod pIuriseß,are'P j probatam.Scribit fiquidem de his herbis Auicenna ipfe,capiteprope libri * finem,quarto. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. J

GrauilTimi odoris,quot;] man. lege, uehementer grauis : qui (ni fallet) m® quam grauiffîmi.

14-5 Id^ proprie quidam,] m A n. in mco codice non Iegitur,quidam. nbsp;nbsp;nbsp;,^,

14-6- Bilem Ôf pituitam.] lege, a tram bilcm æ pituitâ, ex Paulo, Serapione»

SinefoIqs,] legc,fine flore, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nijj

-ocr page 201-

LIBER OCTAWS,


17$ Exlib.Ul


''*'’’Pau ^*'°^'^ ^^’^^^^'“”’ ^®“^ herbam, fatis darum eft:ncc ualdc miradum, }’’’IHef '■^^^'^odumfint,quasfe cognouifteoftendatjpræillis quasignorauit. Ik trahit, quad quam Coriandri folio conftare aflerit

’^®tHihP?P^’®‘»®^ fcoticulofimilia habere folia dixerit ; cum nulla fit Corian ^”’*14 '^'’’^^^0‘nfolijsconformitast Agnofcenti hancPartheniû,quæ (ut alias ^(le^)®’’^*®««» uel mulierculis eft. Ma tricar ia m uocantibus, facile eft Mar^ ^^““«“’gnofeere»

Io Nj|(^.P’’®^®’“®“^os»‘| M A NJege,cauIemproferttenerum»

** %ni “P’’®®^ Ofca oppida ÔC urbes.quot;] M a n. lege,in câpis SC circa urbes* f®'’i5int”’*’.’?®®^9®g^ylt;yfidcm.'] M a n. ego lego,Glycyfidem,funt qui pétobo ^^j. ^^'*£l«osdadylos,radicemPæoniamuocann

^t^”*’™’^‘^^®™®^usâcentia«3 m a n. Modus hic Ioqucndi,omnia folia Pttte„,'’*î’^Nonhoc autemuoluitOiofeorides, fedquæ in ima parte funt,fu«

Vefic ’‘^®f^‘

^•iit^™^®®^”8^®*l î^ A N A R D,abfolute,calculos:nu!lacnimhicues

M A NJegc,radixrubràtingcndo apta,

'æjhebanat.quot;] w a N* legebatur in meo codice,Galileæ : fed Marcelli le Nl?,quot;’^’’ônbuto»

C4p.iq.7

14.3

14-9

^or '?®’’'®® prouenit.quot;! ^ ^ N. Icgo,ficuti in aruis utiliter feritur»

Vih.f^^^”^^quot;’’l M A N. hoc non legitur in meo libre» ^ttin^f^'^*^*^'''*^^^*1 ^'*^olt;^9’^^^

^'''i'’îon^i°^^'°'^^quot;’^^quot;’°*^*^^® fitnilcsexcrefcentias.^ M AN. ti/rpvci'iuxm.nec

'’'ûclsf» r '®®’^®®0‘ Inflationibus tarnen oculorum ea uox quandocK accom

^cd ^^ ^°^ ™^® uberius»

Alior °^5®‘^^’^*1 WAN. legitur irt noftro codice, calculoforum cruditates»

^nirii^'”^^^’^^”’^°'^®®’*l ** A N» Iego,tenuium omnium ferarum» ^ ?®®®cimotbutn quem Græci t(iijgt;vim(ix uoeât, eifdem ducibus quibus ^ f^^'t^ ^5^’’’P®^®ß Marcellus,Iibro uidelicetifagogico,quiGaleno falfô ad^ lt;■ ’i(Hj,''’^®quot;”®cmeft in Pauli ledione uerfatumnon legifle, uel (fi legerat) M^'^^»““Pbyfema ab eo dici,non tantum in oculo,fed in omni fpiritu fla Emphylenut.

Ct^ff ™5“t2)Uel fub membranis,quæ olfa aut laccrtos ambiunt contente»

*1A s^ '1 ^ ^ N. lege,afperiores» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^

M, ƒ,1 ^fæ^^i^ '^ quod ordinem Deruertit,de fylueftri prius agens quam de dos i$7

’'quot;’0^^‘^ähas hic maxime haüucinatus eft Marcellus,pro fztZ^jhoc eft fra ïnfignisMarcel

^ÿ '*'” ^ffibensîmonente eum prêter alios interprétés re ipfa omnibus expo ^ierror.

gentes norunt, £C nullum elfe eins foltjeumfoltjs

^ PeA^^'^^’‘'^ ^ N. adde,drachmac pondéré»

h^'KtçexcoIIo.'l MAN.hæcuerbaaddiditMarcellus»

*’^'’'‘1 ^ ^ ^- IfgCjfuccus»

**‘W5'*””^°æ’’“™ ptælocationibus,^ m A N A R D. lcge,ad uteri affedus» ®’'*^u°*'' ^ ^ ^‘ tw^mifeßus hic error i nouerSt enim omnes, flore aibo non 1(1111, L”ÎP*’æ®’^®dprattercanônuna Aefunt uerba» lege ergo hoc modoiFlos ^ndr 5'^f^um,quidigitisattritus,fanguineum emittit fuccum : qua ratione,SC P°?®'on,quafihumanum dixeris fanguinem,uocatur» g '15p3ruis.^ MAN. non legitur hoc in meo codice» g ''3cuibus ramülis.quot;] m a n . Ai'^ÔKscgepamp;'iid eft,tenuibus feftucis»

^'’guinis colore liquorêemittit.quot;] M a n. ciVaAjid cft,uineum,uel uinofum*

P 5


iï8


160


162


Androfemon:

1^4-


-ocr page 202-

^xUh.m 174 ÏO» MANARDI EPIST» MEDICINALIVH

In caïyculis.quot;| h A n. in calycc*

Vekni punch's diftindum.'] m A N.oioraKflïTKj^flcijö'jhoceftjUelutipito

Biliofaamp;aluïexcrementa.l m a N.legejaluiexcrementabiliofa,

155 Incuruaefimilis,quot;] •v!!n)xvfTî^,quafifubcuruæfimiIemdixehs. , Muko tarnen tenmora hirfuta^.quot;] m A ego lego,tenuioramultoamp;ping'*'^ ra amp;nbsp;hirfuta»

ColoreIutco.quot;| m A N.adde,autalbo* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u

Fruticofa,'] man» f^i'^cKci^^®', quam uoeem paulo antetenuibus n®®

tnterpretatus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

LIBRO Q^V A R T o.

€4^.1

Indulciaquaautfimpliciaqua.l m a n. nulla fimplidsaquæhoclocon'rquot;’'^

Datur amp;nbsp;languinem expuentibus trium obolorum pondère in dteui^r tioniscyathouno.quot;] man.addituryxÂtcKrûJlus.

Aluumpurgatdrachmarum duarum pondéré.quot;] M A N. egoinuenioq^i^ ’ amp;nbsp;fie quoqj legit Serapion.

Cyathis quatuor,quot;) M A N, amp;nbsp;hic lego decern,

Bibitur 5C inungitur.] m a N.4^xAv(rflt;«.curnonig{turpotiusinfundKur5‘” inungiturf

Vfinam efFicadflime trahit,quot;] m a n. ç-vc^^efe.

Galenus ÖC A uicenna marem fortiorem eflè fcribuntïquare errorem fuö^“^ Paulo Marcelli putandum.

NafciturinAegypto.quot;] MA N.nafciturfuperterram,pinguifolo.

Pinguibusquidemjfedincultislocis.quot;] y/;^tflt;r«flego, M A N. Non legitur cap ut hoc de altera Clematide,in recentionbusDiolii’^ hbris, fed inferius inter purgantia.

9 Radix cubitalisalba,quot;] ma n. legc,fubalba,

Lanariæherbæ,quot;| m a N,fcilicetuocatoStruth(o,ut habet Dfofcor.g«fl^^ lt;0 Ramulos habet origanofimdes graciles^.quot;] m a N. non graciles tara gracilia in meo Diofcorideleguntur,

Subrufam.quot;) m A N.Iege,fubpurpuream.

Purgat pulmonum uitia.quot;] man a r o, 7« fcx7rrlt;iViflt;9»^5idcn,quatpigt;''''^ haferunt.

^ijj yuDKAK^oiJ ^v8goy^ fd eft,rubras muliebres fludiones,ardenimis,quiilt;l^'j, fuit definiuit, nuper iugulatæ uidimæ fimiles effe dicens, tntcrcurrcntibusg'‘',,| cum dolore,fèbre,amp;dentium crepitu. Exit enim quandequepurusfanguiSj^^^ doc^ amp;nbsp;fæpius ueluti fanguinis ichor, nee fernper cafus ab eo nuracrarico®'^jÿ xi Cauli adiacentium fohorum,quot;] m A n A r o. ^v2ii0i) fii'^0^'3J^sv7ni!,ii^ ’ lium tenue,

Rutæ fimiles.1 M A N. rei ipfiusafpedus,amp;^ über meus,acercuiflèhï^ oftendunt*

11

»J

MAN. Oleftion lego,non oloficon.Sic etiam Galenu slib, 8. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,j.jgt;

Quibus adftringendi uis efi.1 MAN. nulla adhuc uirium mentio, «quot;r* Diofcorides,de fapore uidelicet loquens ,non de uiribus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,, J

Mirordubkafle Marcdlum, anhæc herbaeflet tranfucrfis quatuor d^ porredis metienda : quando quoties quid per digitos metiuntur aurores » tranfuerfos fernper intelligant,ut apud Poëtam, -Digitis a' morteremotus, Quartuor.

Notaubiqueherbaeft.l m A N.nonlegunturbxcucrbainmcocodic«'^ Fabarumfloribusaequales,*] MAN.ificflt;i^is,QCproptereafidelius,finP''^

-ocr page 203-

LIBER OCTAWS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1?$ Exa.im«

I ”80 He ^quot;‘ ^’”' ‘^ofores.] M A N.0KS7wpAva,nulla licnismcntionc.Mc* ^^^“^»^’ffitudinein difcutit.H95r(^ enim,GaIeno teftejaftitudinem

uSj^^’P'oprie^nißeat.

h '’''’^istn *^^*n^^ WAN. non rede additum,inuiris: non enim fernen tan*

'^'’''’5 ex r ƒ^1^ fcntentia,fed ncc etiam Theophraftus,licet mafeuhno gc*


quot; SßV?.quot;'''^ jüc putctur comparadè terrefirf« i/^Ca^^’L** ^‘^^'^^’^^^“®*

^'’’fodts^^' '°^ ^quot;^^ litura,fi noftro ftamus Diofcondijcmendandum eff» r^Wa' ^ ^ ^* ^cnbitur in meo Diofcoride Neuroides*

t ’’SeriXi “^^‘■‘^goJongiora.

f '''ï^fiHuf ^^ ^•’^quot;ïCoDiofcoride Iridis*

'’'’’■^8f • quot;^ ^iccata.quot;] h a N. non hoc pado codex noßer, fed in hune fen^ f ^et'^*^*^’^^^'’^ mcllc coda per multos dies lingatur.nec os nominatur. gt;en^^ ,autem,non etiam.quaii dixerit^herbam quidem fi« N'‘Untd^r '^f'^^es prouocare*

l( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;folia.] M A N. adde,SC radix*

SfuÆ^M^ A N. drachmarum quinep fcribitmeusDiofcorides*

^ ^ N. »Wfl/^fj iniSjhoc eft,filamentis plenum*

^^ta k ^^’quot;^ ^ ^ ^’ ^Id*^^* peruerfus uertit Hermolaus.

M A N. de fuperiore tantum loquitur Diofcorides* Afeb^^Xtadix*

^^ 1 ^’^®“®M ^^ A N. addendum 6C hie,cum aceto*

^•Uiiltj 1 CANARD, ego inuenio in meo libro,pÄK.v«, wcÄ«, id eft,nt*

’'’'^nôiiff''^ ^^ Marccllum hanc nefeiuifTe herbam,quæ fit tempore quoque k I^'lice nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nunc quoep in Pannonia ceras tingunt*

»^kgraciles.] M A N.non legi in meo Diofcoride uerbum quod

w^le^'J?“'’®*”^ MAN. lege, cacommanducata. Eodem modo in tertia ’^°‘n‘n^nducato femine*

^Ofes?'^ ® N.Iege,craira.

J Albican Purafeentes.] man. adde, parui.

^•»tenif ?‘1 '''^ ^ N A R D. nonlt;OT0Alt;fbx«,fed xwoAiT^ajid eft,ad aliquem mo* Adan JT*

^^iS- ^‘*°'“quot; ’^'^nem accedentia.] tt^j t« lt;?I «yx^m!, id eft,ad anchu* 5« ? Wll quot;a? ’'“‘^«nt^a. Qus ledio longe mihi magis placet, quam ea,quam %.S *’^^.^®’”’o^’nsfequutifunt:nullum eniminanchufaefoltjspofuitrii iHieiJ^”^^*^*” 'n^g*^ font, quæ fequuntur:quafi dixiflet,ad anchufæ fiml ’'tot nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;folia,minora tarnen cfle,amp; pinguia*

n’PP®ll^tionibus,Phyletcrion tantum lego in meocodicc.

IcmäTtesfuÄMÖiVj femini nigella uel melan*

Mtov ””'®‘1 ® A ’’• addc,paruum*

. non lego ladeo,fed fimpliciter,liquore.

Qu(j”’^’?”'n’’P'’’^®’‘38r«ft®snomen.

P^^n^fo nafeitur.] M.alterius capitis eft hie initiu in meo exêplart quot;is] MA N.Icge uel intellige,plures habere ramos*


cap. lé

17 13


29


2#


29



JO


3« gt;gt;


-ocr page 204-

Ex/iLHH 176 nbsp;nbsp;nbsp;10. MANARDI EPIST» MEDIC^NALIV^t

Dulccs^q MAN. adde,robußas4

^^P'i) Numerofainfummoutrinep incifurisdiuifa.l m A N.’e9g(i5(«(/l«)’r’ift«‘®‘' 6lt;^. hoc eft uerbum ex ucrbo,In fummo diuifa,numerofa uirintj»

Ramulos alios.’j m A N.tt?ç^iwczaf,hoceft,adnafcentias.

Etglutinofo,] M A N.Iegendum glutinofos,utuidelicet flores inteHigaS' Iusenimfapor,quodnorim3glutinofusdic«tur*

H Subamaras.*! man.non•'ixsv-Trtx^ctyfed’'Cx^ttv^x^ideft/ubruffas.eu* . confentit Serapion.Hcrmolausfiibfalfas legit.

Glutinofo lentore molles.1 man. Iege,glutinofa, uel lenta. omniaep i*^^ i' genere,ut ad foliola referantur,in hunc modum : Et circa cas foliola tenuis/ quo incifuras crebras habentia,coriandro fimilia,fubrufa,tcnacia. ^

Flores uario,inter purpureum,candidum amp;aureum,colore.quot;| M A S; jp ad aureum eolorem inclinantes. A4l/x«i(g«;\£vlt;r»^ö(''zöf, Confentit Serap.ab’ bos dicens,amp;deinde ad aureum inclinare.

Decodlo eius muliebres fludliones utilitcr fouentur.l M A N.fidelius*’ utiliterindecodloeiusfedent,quæmuliebresfludiionespatiuntur. ^ }ff Quoniam multas in Ida monte. quot;1 man. non eft in meo Diofcoride” ^ tis mentio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^ ^

J7 MAN. Caput hoc non legitur hoc loco in recens aeditograrcoDiofeo*',^’jj(gt; loco eius fcribiturde alia Helxine,quæ folio confiât hederaceo,0il alio noifl j^ citurCifampelos.Galenusamp;Paulusfcribuntdeutraque.Incodicc meoag eaantecap.LXXX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^|(*

38 Sapore acerbo foliorum plenos,quæ adfiringente fapore fint.quot;] H A N- amp;nbsp;gOjfolijs plenos gufiu acerbis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

MAN. Si hclxine,cui Elatincfimilisdicitur,efi(utait Marcellus) caquï^jj pelos dicitur,atq5 earn ob caufam pofi helxinem tradiata : fequitur neceffa gt;nbsp;jj ea quoquc quæ cifampelos dicitur,fcripferit Diofcorides, Et propterea noAjj put illud breue, tanquam fuppofititiS praetermittendum. Nee propterea ^^ res putSda heixine Diofcoridis,ab heixine Galeni amp;nbsp;Pauli,quod bidikute* i^^^^ j* fcor.dixit uentrem foluerc : potefienim utraqj uis eidem adefle, ficutia^ tis mcdicamcntis.Potcft Sd in alterutro menda,librariorum culpa contigih^'

ja

4-0

‘Vï

Cannabis'ue.1 m a NJego,uel cannabis potius.

SingularüIIiuirgæ.l M A N. lego, à medio caulc, nee Icgitur dein ceps- nbsp;nbsp;jj

Afperumamp;hirfutum.1 MA N.hæeduouerbanon legüturinmeoco ’

hoc modo : In terram ita annuenSjUt ueftibus Öde«

Tricena quotidie pota,quot;] m A n. x x x diebus,fed non trieenafolja. , Ad luftrationesóCpurifïcationcs.l man» wdce^iissKifiKtiio^^ityio^i^'^

Cumnardo.] m a n.codexmeusambiguitatêMarccllitolkt!pron

rofaceum exiguum legitur»

Infpergitur.quot;] m a iJ.tuJigi^y^ti.

4-4- EtfofTis.'] iisumif^oi!, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .fjptiO

45 Redins caulis, æqualisjcubito maior, concauus.l MAN. om nia hire lt;• noms Diofeoridis nol uminibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-jÿ

4^ NafeiturÖd in robonbus.quot;] M A N.accommodatiusDiofcor.uerbishoTQ) conuerteris : Nafeitur autem Cilicius in roboribus. nbsp;nbsp;Ore legi a mulieriby’ pij/ licia coccum ex Diofc.uerbis refert Serapion,ut propterea credipoflïtlocu* fcoride integrum efle,non uitiatumjUtputauitMarceUus*

4.8 M A N. Nullum hic,ficut 0^ praecedente proximo capite, pratter Trag’!

in meo Diofcoride legitur*

-ocr page 205-

., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER ÖCTA VVS* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;txlihdlU

%^^®o®ß®ß‘l MAN.Neeuerbahæcleguntur,nunaenimdenatalibus ’iè.'’*^^ffltgt;fc® dicitur.] man. non fic lego, fed hoc paâo, Aethiopicus Cup.^a

'^poremfanat.] m A N. /éat^aiyi'A/«v,id eft,ualdeenim foporiferum eft.

'^J ‘’’‘dcum.] MAN. Diofcorides meus. Sunt qui bryon. nee dicit uo« b ^*^^1 MAN. non duritieSjfed x»e«t, lego in meo Diofeoride, id eft fauos t k^’pgitGalenus»


MAN. ^xh/toy^id eftjUirga.

^hih'^^'“”quot;*! N,adde,tcnuem,ö^enebon'nigrü

^^*1 ^^ * N. lege,in aqua mulfa.vc^d/ztAÄ, %^’’’‘'1 '^ ^ ^’ addCjUehementcr.

W^æ^^ “^^^^^ impofita.quot;] M. ego Icgo,attrfta cum aceto amp;nbsp;impofita, “ A N.ElichryfonlegOjIntituIoÖCcapiiisinitio.

Af(f '^fcuis/eâa.quot;! “ ^ ii,gxßlfl^ollÄlt;{b1^s^^

^(ilij^l ® A N. Icge,aridos»

Ad,?®*^lt;Jlt;™fa.] MAN.addc,multis*

^^ne'quot;^^^''' ^ ^ i^ • 71^00'^od^cü!^

A N.hæcadiecitinterpres

f ^^i^rh ''*^‘1 “^ * N.adde, maxime.

%ta''*^*’æc®‘^’‘’’«l M A N.IegendumexmeoDiofconde:Etherbaipfa ^’'h(t ^®®“^^®®cdp potu '-dia mentio.

*«2'’*«ii*.l M A N.TotumcontrariumegoIego,exrecentiuideIi«

• ’’^jWdexroamp;ceo.

XfS^^^^^^'deHierabotanejhoccft.defacfahcrbïijóCinhuncmodum ^lt;lw*'^^®’'^’»^“**t 9^’' Periftereona uocent.

fc\»^S(I^^^^P®’’®'^“®^®’®’l ®* ^ N. ad de, amp;nbsp;radix.

1 .’lt;V'”*’**”’’l '® A N. adde, cum uino. Præterea non erat ut dubitaret û^^î ’t®®^”P^P8‘ïo®fi^laf«m cruftas : ita enim in parifthmfjsjficuti in alijs ^Hh ®*’® ^^Q^P acredine nimia ueluti urentibus humoribus, excitari cru«

“ * N. non multis lego,fed folidis.

b ^'Qd o'“’*'^“5*1 ^ '^ N.addCjamp;^umbrofis.

. ’’*°‘l ® ^ N.cgoIcgo,inMemphideArcadiae.

“ '^ N.uerbainterpretis,nonDiofcoridis.Vnicumenim ^^lt;l(lit|J*’®’’’®’»®®’”’o hominis digito graciliorem.

^Ü?^H.I '^.^^'tauenio,uiridcm,innouaarditione»

r ^th(gt;^’F*^® '^o multa adduntur:fic enim ego lego uerburn exuerbo: *^^’(j(^^®®’fl“‘dum papauer. Nomen hoc ex eo habet,quod celeriter flo fc^'*lt^^”f*g***‘l M A N.defuntnoftrisexemplaribushxcuerba.

?’quot;’8'’’ofugt;n‘1 %lt;iivi!ilt;Ah Iego,hoceft,iunceum:noncenfeotamê,nam fC''S''H««n‘iwÄ

ïdrf'^X'^ ^ ^ ^' ^^''w,pratter haïc,8f reóum.

Stedj “’’*®’*ï“™ P^^'^PSj^ut altera fuperfint.l M A N.ego lego, donee

hS(iiin?r’^^P^'^^^™’l ^ ^ N. ’(ô“'râaï’TA«^«cA'«ü'^R7(jtÎTZ«Sçv, àuerbogræco ^^Htï '^*^P^^ haurio.fouere ora dixit Hermolaus.

^Aesin fauces,] m a n A R d. ^lüinKlio-ftvsce^'rfiQixSf idcft,fluóiioncs

5t

5t

5J

5

55

5lt;y

• 5:*

58

59

co

CI

lt;?}

-ocr page 206-

Ex/it. IIII »7? lO. MANARDI EPIST, MEDICINALiVf*

HypocyftidjS5amp;facadaefucco,1 m a NJege,hypocyflidïsfua0j6i^acad«'

Contra deftiHationes in aluum.'] man. lege amp;nbsp;hic,aJui,

Etubifopireopusfuerit.^ man.adiecithæcuerbainterpreosaudada' ƒ Craflèfcendi.quot;| m a n. 7iv}Quüuy^ id eft, craflum potius reddens reliq^a/.

crafTefcens» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^^

Inexpugnabilemfomnl neceflltatem,quam letbargum dicunt, ufquf’ u temfaciens,1 m a N,7rDtlt;Sii Än^pyiKss ty cwcufS.id efijethargicos facièsS'^'^^i-i Caros. nbsp;nbsp;Male autem definit Marcellus lethargum ; inexpugnabilisenim fomo'®’ lethar^us, potius dicitur,quàmlcthargus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U^ti?

Inmortariouetere.quot;! m a n. Iegoabfolute7v^vi^. necfcioquareaddinquot;quot;’

re : earn tarnen uocem Her molaus quoqj adiecit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^j;,^

C(Ç5.(54-

£7

AphriSimaca.l man. non leguntur hæcquæfequunturinnofifocc

ca ufcp uerba,folia habet, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ji^l?

Et afperasremittentibus urinas,quot;] m a n, non lego afperas,neemcnimi^ gifte ullam urinam dici afperam : fed neq; Serapion earn uocem legit. Siquisautemcornicularehoepapauer.j man.Verba haecamp;qoae(^JJ,|{» 1 ad capitis ufe^ finem,accrcuinc Diofcor.puio,non tam quod in meocodif^ guntur3quàm quod parum iequacia SC eius phrafi dilfimilia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j,j|ii, ’ MAN. Ex tot huius herbæ nominibus, unum tantum, hoeeß^by®^ quafiporcinamdixerisfabam3in mco lego Diofcoride. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«/jj^i

Clypeolisinmedio'obftrufos.l M A N.TOi^pa^gR^diacarii/Ijo-^üi/f.hocdif uidetur)clypeolis fepti,nulla medij uel alterius partis mentione,

Ceu Irionis.quot;] m A N. Eryfimon inteilige,

Infelicisin ulueuenius.quot;] ^üa-^j^nsoi,id eftjdifficilis ufus,uelinutiles. nbsp;nbsp;nbsp;lt;^^^

Eft autem fic expreffus fuccus priore illo innocentior.quot;] M A N A R ^^yy) hi^^oy T^i OTT» '^)(yAta-iJL(t. hoe eft,eft fuccus opo melior, In quibus uerbisi’®. yi)» fucci ad priorem fit comparat!O,fed utriufep fucci ad opon, quem Marcöquot; y^ rem appellateconfueuit. Efte autem hanc Diofcoridis fententianijpræif'^ -lut,! ba,hoc in loco etiam quae pauló infra de utriufque fucci uiribus panter W ^^,^j aperte manifeftant. Valere enim utrunqueait ad acres oculorumdeftill^i^jj dolores3ad aures dolentes,muliebrium locorum uitia, podagras, ocuIoruH’Ç

terorum membrorum inflammationes, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lt;

Ipfa etiam ter quater uepota,1 m a N, non ter autquater, fed tria aUtH ego lego folia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^J

MAN. ö^)(amp;s Tsie}ivo^ai(/Sj^ss^ id eftjinflatos, ut Marcello placetjtefics. b^ yni uerim uentofum fignificari ramicem:feorfum enim fcribunt medici de f^ generibus3amp; de teftium tumoribus.Sed nee ulla uisadeft byofcyatno,qii3

, ramicescuraripoflïnt3calidaamp;fieca medicamenta defiderantes, ^, 68 M A N. VnicumquoquePlylItj nomen huic herbæà DiofcoridcadW

Scd longiora,quot;] m a N. hocnonlegiturinmeocodice,necinSer3piont' ^ Fceni modofoliofa furculofa^ eft,quot;] M A N. pro omnibus hisnihilp quamjj(DfTüS'(A?,quafifoenaceumdixeris.

Semenpubcibusfimile,quot;] MAN.lege,inquibusfernenpulicibusfim”^,'r^i Mollire,adftringerc,'] man.amouendaomninoduohæcuerba,ecu' y, cxêplarib, nó inuêca,ncc altjs medicis de Pfyllio fcribêtib.imó neeipfitei^ u|( Conuulfis.quot;] MAN. ^ipficnw lego in meo codice,id eft,Iuxata,Con‘f*’ leóionimagisqüamalteriSerapion. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jyptii*

Heminisduabus.quot;] MAN. ^«L'tv^'Si! Iego,ideft,digitis.fedquianul'us « ; fubiacei fenfuSjCorruptamlecftionê omnino puto, 6^ legêdum ut legit^’ ypliii

-ocr page 207-

LIBER OCTAWS, hnien locum monftrarc.


179 ExUh.llU


Ahnonnigrumhortenfem.’] m a n. capitis initiurn aliter,ad huncuiddicet Cap.sy (^p^nilegojStrychnoSjhortuIanus^StatimcR.cateruaina nominum prætcrmiGî ’p'l«imr,efibilisfrutexeftlt;

Ikh ''ff^'” fternuntur.] m A N» ^uMKÄtvaSj id eft, ad terram inclinant, non

j^Wos.] M A ^.^^^(^ûJ'af^ J^tfuo.] M A N. hscadiecitinterpres,

*5 Q1 ffniur.’] M A N. mifeetur» p°f^^^'usamp;;fuccus.l M A N. tacetur cortex in meo codice, » A N. lego Perfion, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i ^l”'*°n’l H A N. lego,Thryon: nee plurajUfcß ad ea uerba,Erucæ folio, ttttk?’’*?®®4‘»otuwprotcnfa,Sdreliq.'l M a N, Omnia hæc unico Diofcoridis f?’'^gt;ondent,«fylt;/«lf.

Pk ^'“'’“ontanislocis.] m A N. additur in meo lib. its« Tfhtt'ztcviüJïin, id eft, ubi ^le^l''^^'’*^’.^*^ ^*^^^^ uerbum quod liitoralibus reipondcat.Cocordat nos» M A N.adde,autcalcam,

^^ualiF’^f ^slperrima,quot;] man,sippaTripcti(£^'rytej^txi^giSs,hoceft,folidiora, Diofcor, Mandragoras,funt qui Antimelum, qui Dir^ îmot.’^^'f ^*’“*^«0 uoccnt,quod radix eius crediturphiltron die,hoc eft,ad ™*’’*'^®^’^“^ “®’’o tacetur nomina, qua: in Marcelii aeditione legutur, ^Pion f^°^®quot;“’*®’’®æ9ual*bus.1 ma N.ki;lcgo,ideft,forbis,nonouis;Sc^ ^intej”^^ ^*'”^‘^“®4“°‘l“^ melius fctibcs,quamacqualibus,ne magmtu^


70


7i


7i


74-


khi ^ ^ ^* 'lotion : fed mclior forte Marcelli ledio,

Qiiin ^^^’/'S^’Ö^^Inhis,

''Hp^ï'/^’^^æ'^“® lenitcrconfrlcata.quot;] MAN. ftigmata citra ulceration» ’Iö;k^^®'ïus,nifallor,haec à prioribusdiliunda inuieem connexes,hoe mo fquot;'’''ltl^t *'°'^^”^^'^^’^^*”^^^ ^'^^ ^^^ ^æ^^5 ftigmata, abfque hoc quod ulcef

“ A N. addc,multiformiter.

75

P^’^non ^^’*'1 ^ A N. Inuenio, Cammoron, SC pro Theriophono, Thero*

^niM*^*’'®’''’quot;’ ’^*™cdijs,amp; his quae fomno dolorem Icuant.l man. non ^lt;*01X1 jî’^'** ^^‘^““‘^gt;*’0€ tnodo ; Mifeetur ocularibus medicameniis,

*Pgt;iii^^^‘f'’8«twa.1 MAn. nonleguntur hxcinnoftris codicibus,fed poft duo Bn«^quot;?’'^^®^^®*^ folicct amp;nbsp;cyno6oni,fubditur, Plurimum in Italia S^c ^äule r - * ^* ^^80,longiora,ficutl amp;nbsp;Hermolaus,

^'’^pèî^^’’^'^°P^*^*‘‘'^^°fimikm.'] man.legesdarius,Caukmutfilix, ^W^^^*^quot;* ^’'^ nomen huic herbae adferibit meus Diofc, in reliquis cum

78

N.legOjthymalon, '^ A N. lego,ftcuti sc Hermolaus, Narb onia.

''^üiitiif '^°^*'^‘^^'^ nomen, quae fequuntur nomina, in meo Diofcoride non ^ftata.] M'A N.’(^'07Ki;»5/'ZÄ,ideft,inpanemformata,

79

-ocr page 208-

EÄßtjni 180 lO» HANARDI E P I S T, ME D IC IN A LIV^^

Afperioribuscp.'j m a N.kge,craflioribus»

LanispJenum,‘] m a n. non Ianis,fedlanofalego natura»

Acanthi fpinae»] man. Iege,hyacinthinis pappis.

Nafeitur maritimislocis.1 man. adde5amp; in horns» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^

(umenta,quadrupèdes^ omn^s.quot;] m a N,egoIegOjCancs,afinos,niiiO)

rimaquadrupedaanimalia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj/

Eadem homini.l m a n. egolego,hominum feruatricemcumuinopo» fus ferarum morfus.

C^p.Sl

8x

8J

84-

8^

Autcopiofumineclegmate.1 m A n. legejautlmdîumcummulæ*^^ gallinaceo ufdclicct intelligasümo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r^jijii'

Romani bulbumagreßem.l m A N, ex fide codicismei melius légers’’ jßü bulbon agrion fci!icet,qui bulbum agreftem : praetermiflb Romanoruin ^^^jj Rufojtj/xi/^o^q M A N,defeminelegiturwt//^J^.uidendumanuträqigt;^ fum fignificet.

Nondum intra fecollcdo pure.quot;] m a n. non pure,fed humorekgO'^ni) M A N, Poft hoc caput,in meoDiofcoridelegiturcaputdeHelxint)®^ ’ lio. lege,panetaria,amp; poft id,de Alfine.

V nicum huic plantæ nomen adfcribitur,phaci uidelicet palußris» Mufeus.'] M A N.jßfvoj/graecedicitur.

Initium huius capitis aptius,ni fallor, amp;nbsp;fideliusIeges,reicóisquæO'^^^ii? minibus,in hunc modum: Aizoon,hoceft,femperuiuummagnums buit à fempiterna foliorum uiriditate» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jiy*

In uallari ladaria.'] man. woiri^ 739 ftfisnniv nSviic^l^^, id eft, ficuüg^*’ malli,quod characias uocatur»

Addito rofacco.3 MAN. polenta bic quo^ additur in noftro codiez, ^^.fed blt;?)S«A;züy!/7ttf.l MAN. non uti£^uerterim,Iucisoculorum perturbatio oph111 aimiam,qua latine lippitudo dieftur,patientes.

8ff nbsp;nbsp;Ab hoc quoçp capitejpræter Kamp;^ds minoris,reliqua nomina ‘^bijcienoi'^nif

Colore pallido.quot;] man. x^af«, Solet autem hanc uocem MarceUusU terpretari. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^^qH^

Aliquando autem in hortis,quot;] M A N.haccnonlegunturinmeocodfe ‘ j^ fequuntur,ufque ad Iocum,ubi uires narrantur. Male autem cfleadietB turn eft,fi'cutidifcrimen interportulacæamp;oliuæ folia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, j/

87 nbsp;nbsp;Nee Veneris hortum,nec aliquo alio nomine ex his qua: fcquStur,in‘'

carihancherbam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ljijliquot; Scnfim,Ieni,amp;^ ut fenfum fallatin cocauttatem defcenfu.quot;] Mƒ s. ^^^^pj^.^* turn Diofcor.uerbis uniuerfa hæc feries refpondet,fcilicet AtAv^ó™? «*W' molaus fatis (ut mihi uidetur) féliciter,imperfpicuè concauum dixit. nbsp;nbsp;nbsp;.pij’ Præclufa genitalia.'] man. ^vfors wù ÿù cdJUois y^Ax, id eft, pudenooi' nbsp;nbsp;nbsp;i moslaxat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^,

89 Rabidorumcanum.'] man.abfolutehic,flcutiSóalibifæpCjlegocaf^ In gangra:nam tranfeuntibus.quot;] m A n. Ö yxyxMytKX, hoe eft,^adga”» ca.necmagisintelligendumdemorfibuscanis,quamdealtjsulceribust

Cumcera.quot;] M A N.cumcerotc lego,idem ramen fenfus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.joli!* 90 Carcinomata.quot;] addeftrumas ex meoexemplarf,àquibus curandi no gôadepta eft,ut fcroffularia dicatur,nuncenim ftrumasfcroffuIasdicunO'^j-91 Redos ramulos Ô^c.quot;] man. lege,ramulum 6C foliö habet Aparinas* 9x nbsp;nbsp;N ullum hic nomen,pratter primum lego.

Dehifcentibus.'] m AN.5(^tfó/a£lt;'«,ideft,fcifta.

Circa urbes amp;nbsp;oppida,in aggenbus murorum,£Cfeptis.] tU N- «^ï^

-ocr page 209-

'^’«5ft' lt;nbsp;LIBER 0 C T A V V S*

S^Sbik H ^’'*^^^P’^“5’^ ^’‘’‘■^ urbes.

»3 ^^ N.legofoliatantummodo*

gt;8i ExW.im

ÿ^'lGalpn* * ^’ ^^8^exiguo,produlci* ï^fun *1 . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Thalietrum quo($*

'^''“^ryo,barbaræ omnesillæ uoces,Balliris,Iranis,Gnomeufili*

cumherbam,utdicit,nonputauerit Marcel^ '^ alk'f^teac ^^’^^^^’■i^herbaenomenreum Óiolc.fimpliciter 'T^i)(^Jig dixerit* ^•idtiçfQ^^^’^^^jquodinCretaadterramnafcitur.quot;] m A N. ego lego: Aliud

nafciturprope terra,floridum ualde,ó^ imputridum* Ho 'Mid - ^^‘quot;^ ^^ “^ N. Theriacum elfe ait Diofeorides,

infinem,quot;! M A N.egoficIegoadliteram:Quod ^P''yci» *'*^^^’^^° mulieres utun[ur,cum radicula illa fit,æquiuoce üero

^^f(o y^°’^’’5* ^^“W“s, fontalem, in fontinalem mutando uocem,fi h''^(n ’^ æ^’^nem fequutus fuiifet, in qua unicum tantum, potamos

Ir ^’^'thæc nbsp;nbsp;nbsp;^^8^5^^ folium * fl ^maxi r^“'3’'umpenn{sfimilia.'] MAN» vw-^ïT^i^^jnouellxuidci af^'P^fiotibu ' . “®*Adde,amp;adhuc breuiora*

^i^us * ^^'^*^*^ MAN. lt;asra7y«;^4OT. parum igitur potius afperis, quam

MAN.tingit.amp;fproluteocolore,lege.aureum*

KkT '^^««^‘Ïüm. fü^'’'’’''uramp;”^^^^^“''‘1 ^^ N.lege,uulneribus*

n “faret ™quot;'”‘^®’'l A N. ego pro copula,S^,lego,autem, ut uidelicet ad

dicitur*

^ K ^^^' Ao ^ ^ ^’ ^8ol^gOjparuoCymino*

^^or5 ƒ’”®® nomen huic herbae accreuit,cum fît alterius proprium* ^^al? * ’^•^^ge3maiora,codicis mei,Galeni,6C rei ipfius teßimonio*

^ A ^’ C3u^^ carere hanc herbam lego in meo Diofcor*

’“^“’^^‘^o«] man.legeabfolute,cubitalimaior*

*ÿ ^I^X^ ^^quot;^'^^ 1^^*^® herbae leguntur in meo Diofcoride, Epipaâis feilii

Cdft.çy 94-

9$

96

93

99

10O

lOI

102

^^def p’”'”*^‘^P“’’P“’'®“flo*’®*”‘l ^ A N. ego lego, undicpnumerofai id ^’^^IfosM ^^?”°” ^^ floribus intelUgatunddnde fubqcio,purpureS florem* *^'®’^lt;JpfenQ ’^”’“’P®®®‘l ^ ^ N. legitur in meo codice JiTrAKS^nonTihSéQxSt

“• ’^gejLibyon:nec aliud praeterea nome, nifiLotiSC Trifolii\ ^ue quot;''■^y^'^’tornen. ^’^niedquot;^^*’’*®* ^ ^ ^’ ^g^’^gOj^utloto trifolio*

li ^f^ypti *’®^*”’®^o’^o»] M A N. lego pro his uerbiSjÖftfJj^ipfc^^vTor* ^lt;iihK°'^*’l ’^ A N.noninuenio AegyptiacæjfedabfolutejfabæU'ntel^ K^^'^^^Aegypnacaputo*

milium*

^^ftotn ^''■^y^'^phillinomeninuenio*

^’omJ*?^”^“®*! '^ A N.c^7rtiZc(A©-,ideft,uariiis*

W£'^°quot;quot;æ. nomen*

III

112

'^ogtæcofimile,] M A N, lego, ’r^x^j^iÿ, SC fie queq; Hermolaus,colli -9

lOJ 104.

ÏO5

107

io3

109

no

-ocr page 210-

ExliRim I8i 10. MANARDI E P l S T. ME DICINAL1V ** uertens figura,

Cdp.n4. nbsp;nbsp;Nee buglofli, nee fpinæ hie nomc legOjCflecp banc uulgarcm buglon

115 Purpureum Sc luteum,quot;] M A N, lege,aut,non sc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f rhaiquot;’^ Chamæmalicapitulum,undi^perorbemSCc.'] m a n. NuHumicio ^( mali capitulum, SC propterea Iego,aut luteum inflar chamxmali/apitu quacft Iciflum.Multæ huic accreuere medicinæ,ut in uiolaoftendemus,

US’

4*1 ptiäiiOiorurn ciauicuias cor^uciur« | a jn« nutiiwa * w h^Q^^^ Phafiolum uocant nonnulli:ex eo quod phafiolo in hoc fimilis eftj^uod 0 ^^^ in fummo eft,tA»«tjhoc eft,clauiculam,capreolum uulgó apud nos uocan,

117

H A N. Acer euer un t tot nomina uioJae, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^jjfdH*

Medij inter folia coliculf] m A n, lege in fingulari numero coÜculuS’^^ijjjs feré eifdem cum Diofc.uerbis facere hanc uiolam per fe QC cum pol^’ ^jjd^ phlegmones,ad uentriculi ufliones amp;nbsp;oculos dicit t de angina,comitia'iW^ procidentijs mentionem non faciens. In aftere AtticOjtacet hæcomnù. H ^ utroep capite Galenum,Auicenna. Quare omnia illa adieda elfe’ß®*?”^ his uerbis exprelfit Marcellus:Prodeft xfluanti ßomacho,emplaßri mo®’ ta3prodeß amp;nbsp;oculorum inflammationibus : amp;nbsp;folis uiolis conuenire. «^

n9 nbsp;nbsp;Bumj tantum nomen in meo Diofcoride lego,propterea turbam KUH minum adiedam puto, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj^l^”

Et ex eo ramulos plures foliolis tenuibus Öd floribus plenos.quot;] H A N.n tur in meo Diofcoride,quod alicui ex his uerbis refpondeat.

Longitudinedigitali,’] m A n.lege,craßiiudinedigitalilaadde,oblong de caule intelligatur,non de ramulis,quorum nulla eß mentio.

Ad radicem,1 h A N. nee hoe inuenio in meo libro. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M,

120 Etramulos.quot;] M A N.RamulorurnnomeniterumnonlegoinmcoU* 121 Vnicum Sc hicChamæciflî nomen, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jpliO*

Ramulos.1 MAN. adde,multos,fi meo credis Diofcoridi, cui egoetn loco parum credo : quare enim infra'dieeret quatuor aut quinep,quot;'

lii

«4-

Uff

117

128 up

Radixeßilligracilis,’] M A N.adde,8Calba, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^jijjJ*'

M A N. In meo codice legitur Chamxleuce : SC deea quoquefcribunt SC Paulus,non de Chamxpeuce, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Suntquiherbam.'] man.défunthæcomniaadfinemuftÿinmeocc ^ Breuißimum eß hoc de bugloßb caput in meo Diofcoride,ut cuiomnia adeaufqueuerba,V’crbafcoflmiliafoliahabet, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;....g Rabidorum canum morfibus,1 man. Kuuólt;flHK7K SC hie legitur, id di tcr,canum morfibus,

Radicemlongam.1 M A N Jcgc,breuem.

Virentem,’] m a N.additum hoc participium ab interprète.

Caterua hæc nominum huic accreuit Leontopodio, Digitalis herba,quot;] m a n. lego J^tAttKivÄiMo^t^ hoc efl,duorum digitorinn' Angufla.1 M A N.adde,robufla. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^ Lanofa.“] m a N.lego2rt/a)(/lfcS'lt;i^«,n5lt;!^ift)lt;/ltslt;3^c«. id efl, odor atiora, no 130 Quafiincifurisdiuila.l m a n.'n'rp«(zÄv«,id efl,perforata.

Corporiadalligatam,1 m a N. hoc non lego in meo codice, Nomina SC hie tria fupcraddita.

Radix sc fuccus.1 man. tacct hæc duo uerba meus Diofcor. cogimuf*? ma,non de fucco SC radice,fi ei credimus,id intelligerc quod dicitur,

Liguflrino,uelolco.’] man.LilinotantumIego,nonetiamLiguHrinO' Vndecim SC hie nomina paulô minus funt meo Diofcoridi fupcraddi«. i^ Quod cum ficcat»r.‘] m a N. lege,ad terrain flecftitur,0Cungiiibusinom^js

-ocr page 211-

“^«Kdditur»


LIBER OCTAWS»


185 Exlîb.Uïi


J ^' ’^^Wr in meo codicc,puniceus color, c3S‘'‘*“«*«-

Ada 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MAN. Iego,uerum craffiora : nee aliquid plus.

Pn'Ut^‘ ^^2°»’^ alexipharmaca : Ö^ nihil de amuletis,aut uenefieqs» ^‘^mlos f ^°'^'” ^’^ ^^^° Polytrichi nomen»

^quot;u t3n°^ ^^“^^ frangit.1 man. male additur ueficæ,Iegcndum calculos»

’’^ “^ ^.’'^™™8 adicribuntur huic herbac in meo Diofcoride, Trichomas

^°man?^'^^'^ ^ ^ ^‘ Ï^g^jpsruu™ ualde»

AeftatP 1 pp’™ appellant.'] man, hæc addidit interpres»

iJî

AMu^\“**^‘^hocaddiium»

^''^'itisd ' ? ^ ^ • “®^ ^^8^ ‘^^^ intelïige,fimilia» , 1 N.lege,incifurashabentia»

Ïöbrii ’'“quot;*•1 MAN. lcge,ut Platanipilas»

AepvIn N. amp;nbsp;hoc addidit Marcellus» nomen lego» ™ nieocodicelegitur Citto»

151

»38

139

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ I^oque legitur libro» Plt;amp;? “‘'^*‘’^•1 “ A N.^fv^ftlt;/iopfxfcAcu’,ideft,niger:necfinguIarismcntio. c^’’^‘^^5nia,quatuor ue,quincp aut fex. pullis ft'^ ^“‘’’^ nomen in tot,ut legenti uel numerS recenfere fit difficile» ^»ifti ^^'’'“^•■«aepiphyllida uocant»] m a n, nihil quod bis refpondeat

^’ntum haT^vaxA«^

^•ftn |r^“^“”^®’‘™8«ntein.'] MA N.-^lt;/lee/Zt!'lt;»'7«Iego,ideft,Ienitermorlt;

'’tiie/^F*‘^’‘^^'^ ‘0 mco codkc, Inciditur ctiam ad alexipharmaca, id eft,ad Akxiphar» -k 8uh?'”'''’’^^'^“sarccnturuencna» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nwcrf. ^Xm ^**^1 ^^ '*' N. ad de, fern per. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iio

u'‘''Umeristotnominibus unumfylueftris myrtilego, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14.1

'nfetti ”* 1 N.legc,latius.

Mav I ® ^ N.lege,difficilesfrangi»

'^tti'jfi.'^'■'■adicesnon ultima eft Rufei radix,quibus ad obftrudiones amp;cien Rwpirrfrfix» “‘“^“’'gt;0^ propterea in aliquo honore eft,quod negauit Marcel» Pon ƒ ^'^^æ ^^P^^”^'’' fequuntur,in meo Diofcoride non fcribuntur»

®AN. (^i'C74a,hoceft3craciliora.

* Sin 1 nbsp;nbsp;nbsp;°quot;”^’^ nomina,prater Alexandrinam Só Chamadaphnen.

ft^'”'®gt;nullismramulisJ nonleguntur hac uerba in meo Diofcoride» M.l man nee hoe.

^|.'foEllcborus hie nomine contentus cft»

^ A N.fimpliciterrubroIegoinmeoDiofcoride»

ft. P ^^'ocritcr riget.quot;) m. fiirpiais nTKiiSbiamp;ihoc eft,mediocriter extentus» p^ /'hna,] HA. N.lcge,abEnna,

^’^%t^”'^^*^**^æ*^^^'°”^'”*^°^^’^^’'^ '’^ A N Qii^KTT^TiKluj Iego,ideft, ^'»4^*’‘‘®quot;®P’’^‘^ awalicaf.] m A n A r D. lege, cum multa forbitione am ^^'EtSonion.quot;] MAN,lege,Eeftomon»


’lî


14-S


115


-ocr page 212-

ExUbAni 184 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10, MANARDI E PI ST,' MEDICINALIVM

Qui Prcction,quot;| m A N.taccturhoccumrdiquisnominibusquaefequuflt'lL Preeti filias.quot;] MAN. Preeti fororcs legitur in meo codice, fed MarceUi' poëtis magis confentanea.

Semen Cnico fimile.quot;] M A N. additur,Slt; in ipfo.

Crfp.14.7 nbsp;nbsp;Prætcrmifïîs reliquis,lic legitur in meo Diofc. Sefamoides magnum Elkbtquot;^

uocant in Anticyra,eo quod m purgationibus Elleboro albo miieeatur, nbsp;y

Purgat id fuperiorêuentriculum.quot;] man. aliter ego legerem ad uerbu^ gat per fuperiora pituitam £lt;bilem, Galcnusprimum magnum,fecundu bum uocauit,

14.8

14-9

»P

ÏJl

Purgat.quot;] MAN,adde,perinferiora:quiaDiofcor.additx^t«, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^i

Pratter Sycios agrion, id eft fylueftris cucumeris nomen, nullum exi^^

Marcello fcribuntur,lego in meo codice,

Stibij quantum fatis fit.'] m A N. additurjgeJOrj,hoc eft,ad coloranduwlt;

Cumoleo.quot;] man.adde,ueterc.

ExTaurino felle,quot;] m a N.lege,aut,nonex, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.jjf

Adduntur qusdam de domeßici cucumeris radice,quaefuperadditaaq r pf opris commoditatis gratia putanda funt.

Et hic unicum lego Staphidos agrias nomen.Galenusaflaphidauocït' ^ Decem aut quindecim.quot;] MAN. legitur in alqs,decern aut quintal W nbsp;nbsp;ƒ lecîionem meliorem puto, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ J^

Malagmatisqusfouendofint.”] M A n. •njvfcoTcKete.urentibusuertitHf ^ redius quidem mea fentêtia:cauflica enim quadam ui participate fcribit

Vnicumamp;Thapfia nomen habet in mco Diofcoride, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..,/ytp''

Gracilior tarnen caulisciuseß.quot;] m a N,lcgo,femen.fedueraeflMarce

to)leóiü, i$i nbsp;nbsp;Sparnon,non Sparton Icgitur in mco Diofcoride: neepraeterca now

Breues.quot;] m a n. legejongas» Duras.quot;] lege,folidas. jj^Ji Nauuolentore infragiles,’] m A N.Vna pro his omnibus uox^vwfW^s gt;nbsp;ut fiipra etiam uertebamuSjad firangendum difficiles,

154. Eruptiones.quot;] m A J4. lege,exanthemata, nbsp;nbsp;, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ujiiiii'' Quodextufaexprena^fupereß.'] M.lego tx$WMrf««,ideßjquoa«p

Adexterendasfeabies.quot;] m A N.aiperitateslego. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^{(i^ ijj Capitis htiius initium fic ad uerbum lego : Narcifros,nonnullihunc q Jilium,lirium uocant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, -jjiji^i Multo tarnen tenuioraminora^ SC angufttora,quot;] h A N4egc,(enui, multo amp;nbsp;anguftiora.

In medio croceus.”] m a n.^cw^tv,id cft,intus, Porraceum.quot;] m A N. 7r^Klt;ri^oet

i$ff Vnicumamp;hic nomen,

, Vellicandopoliunt.quot;] m. A ^»'ypcJ^soi, Frondofus.j k Aï^,Kiilt;iiJtAa(pv!. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. irjjjs^ ï ; ■ MAN. De Gnaphalio fcribit Galen, uocari dicens co nomme,quo j,^? mollibus exißentibus ad fulloniam uterentur, Aliam

fub eodem nomine,lib. j, fcripfit Diofcor.adftringcre eiusfolia,« prop ^ir tericis darifenbens, cum omnibus huius plants partibuspurgan 1 u rit,Vbi de Gnapho feripferit Galcnus,ueI de Hippophaë,non muen »

157 Serpitperterram,quot;] m A N. w«7riTtf, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Capitula® fpinofa.] m a N.lege,foIioIaparua,Ipinofa,capitua^P

158 nbsp;nbsp;Qui erotona,] MAN, nullum ex bis qus fequuntur nommi

Diofcoride, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

-ocr page 213-

185 Ejcfô.iiir


LIBER OCTAVVS,

f^o®ia.l HAN.hocnonlcgo» Colligitur»] m A N.Icgc,exprimitur»

^’lullofanitatis.] m a N.Defanitatenullahicmentio»

j^ ^'’'inarumpraeterea mammas,] M A n, hoemembrumfuperioriconiungen ^^‘'iftur,utiitfenfus,cum polenta mixtum mammisconducere.

iiilij’’'®“’**’“l’amladariain,‘l MA N.Interpretis funtomniahxc,nonDlofcO5 Qp.i^ö çÔ^'anumeroTithymalorumexorditur»

VJ??’^ ^^^™ 8^c»l M A N. SC hæc funt interpretis ucrba»

c^'oliorumfigura.] m a n. SChaec» Vclalongitudine.] m a n. Ô^hæc»

* cam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;c.] man. Sequitur,aut Myrtites,quem Ôd Caryitem uo

gt;M,itacm.rcl(qLafun.addna.

’Weth nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;man. Sequitur, quem Tithymalida uocant» caetera adiccit

E^*’’^®'quofuin quo^ generum nomina tantum fenbit Diofcorides»

I^”5*1 ^ ^’ Characias»

W i *““M M A N» deeß,catapotia»

Cuß pquot;^‘’’l “• non lego hæc in hoc loco,legit tarnen Serapion»

*^gt;^olorealbicantc.] m a N.lego,namfimilis,0^nihildeguffuauc Aiui«^^?°^^®8*^®uidentur Serapion QC Hermolaus»

^l’»:FtiiA'”’‘®“‘^“'quot;^0“fc«ngt; alternates.] m a n. aliter ego lego uerbum ex ucr ^^«tiihj ’“‘^'U fert annuum nuci fimilem,Serapion,fr uâu m fert ter in anno, Äalternisannis»

^cince'^^’'’ ^ ^ ^' '^go/ubrubentes» ^”^quot;1 ®? N. sot^nJllp. Hermolaus,in ordinem uerfus^» ^olL'^“^°^^^n MAN.capitulislego,nonfolifs»

. M 4 “ ‘J®f hac etiam aliorum tithymalorurn modo Iac» m . adde,amp; fernen» û*^' ff *quot;^’^ Pfætermiferim, in uerbis quæ ex Paulo tranftulit Marcellus, Error in uerbii ®''’istß.] ®’’®'^^®‘Pw6diordinisincaIcfedendocflctiihymalos,quiordocau=* PMlipcrMara. ’*'*'''^UoJ^^^“™*“'quot;’9'*arti:quacenimfecundiordinis funt,nonIaedunt,nes ccitranslatiä.

^^i^“'®quot;quot;’^uft Marcellus ex Thcophrafto,amp; forte bcne:fed notarc no

%iiiin ^''’® ’“ ®°^® Diofcoride legebantur,ut omnibus bene penfatis.

'*^^*^f^^*^^’^°®^’^^ ^^8lt;^ni quam fibihbro primo ftatuerat/emper lacMar^

*’''‘^L^ ^’■° °P° fcddidit lacquod licet exigui momenti eflè fciam,placuic

^ ^ N.Iege,in catapotia» nbsp;nbsp;nbsp;Conformatus.'] MxhnepSaç. I^’^ef / ”^®*1 A N. Quisnefeit laccandidum^fugiffet hanenugationem, ^^^^'«««ÂWolIqMOK, ^Ün ^‘‘”^P®''^“*’’*1 MAN.c«€'f«lt;öa?.

* N,V °'^^'^'^”^^'t ^ A N. lcge,Iiquore albo.

^P1 °^^” *’^'^^ herbam fpumeum papauer,non inuenio in meo Diofcor.

® A N. Mirum eft quam Marcello placuerit lac reddere pro lis«

^’''«Iu(3^*'^* ^^'’' ^^P'^ ^°^ nomina,primiim amp;nbsp;fecundum oftendunt, à ^'^hzi ^''’’® “®’ nullus ufus, tefte Theophrafto,uel rarior quam liquoris» MA N.hocnonlcgo.

^‘^ N.lege,craffitiemquandamoftcndentes»

’'AN.grauis,nongraui(Timi.Rccfvoo-fi®', o«O‘1 MAN, lege uel intellige,tholi modo.

q 3

ISQ

I6l

K^J 154.

-ocr page 214-

Ex/Æ.IIII 186 I o* MANARDI

Ca^.ies

lf^7

Iö8

iffp

Fungofus4l M A NJcgCj*'^*’us,flÿlt;«of*

Qui tenues habet difcurrentes uenasl M A N» protOtUCfblsIcgO,9T'Bz^*^

AtT^afjid eßjtenues habens fill ulas» HeracliXjbdeJyrXjdtocacïjjOleaginiSjUel oleaftelli nomina, nonlegStminn'^ Diofcoride. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;k

Amaris.] man*lege,denfisQCamans*

Fauces fcarificantibus*! m A n. lege,arteriam*

Cneftron.J man.Iege,ceftron*

Id Syn apolinon uocant*1 MAN. lege,quod Eubœcsætolion uocant. nbsp;nbsp;nbsp;lt;

Satiuo Iino*1 man. lege,fparto lino*

Speciofas*quot;] m a N.adde,amp;multas*

Inpanepulteue*quot;] m A N. lege,farina aut polenta*

MAN. Nullum hic nomen praeter ades*

Rotundas quadantenus,inanes.1 man. Iege,rotundas,fubcauas.

Tria,aut quatuor, aut quinque, autfcx,autfcptem.'] MAN ard.!^«® tria aut quatuor.

Exuirgisq M A N. Iege,circa uirgas.

Maioribusincifurisdiuifa.”] m A N.Iege,T^9’Zt«£ü7ïi[icïjhocen3magisincu3’

• Chamæadis quocp tot nomina non leguntur in meo Diofcoride. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Refrigerant^.l ^- abradendumomnino hoc uerbum,calent eniman''’*' Radix in uino décoda*quot;] m A N*adde3inuidu. 7^«7Âwlt;/}««ïj/* Oculoruminflammationes*quot;] m a N.IegoabfoIute,inflammationes* Cauernofa.1 M, vor^iofàfjô^podagricisopitulantur* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Porri fernen.quot;] m a N.lege,prairtj,ideft,marrubtj:nonprafli,hoceft,po'^'

Lutei coloris.quot;] m a N.wjujoVjhoceftjpallidi* Exiguomâloaequalem*quot;] MA N.lege,utexiguummâlum* Tumoresomnes.quot;] m a N.nonlego3omnes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^

MAN. Pro eodem habet Marcellus colorem luteum amp;nbsp;pallidum,‘3^'’ nonprobarim. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, go» ‘70 nbsp;nbsp;Neque Aphrorum,ncquc Romanorum nomen lego huiusherbxin*quot; fcoride.

Spondylio.l M.afphodeloleguntaltj* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jf^jt'

In nulla raphano foris color niger inipicitur,ait Marcellus î quod falwi” mo apud nos hortulanus non nouit* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j/

i7i Quiamaramcucurbitam.'] M.inKv«4',ideft,cucumerem,lego*Tacent reliqua fequentia nomina in meo Diofcoride, Colocynthidis fardum.quot;) m. intellige interiorem dus partem, Stomachoinimica.quot;] m. adde,ualde* r/i nbsp;nbsp;Nefcio unde natum Cedis nomen,ÖC Inuolucri,huic herbx*

Inania.quot;] M. «S^« lego,id eft,leuis ponderis* Caudas.quot;] m. ifctyvi, - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, -(iSjH^

174- A iimilitudine lentis quam refert.quot;] M A n A R d* haec funt interp Diofcoridis.

17$ nbsp;nbsp;Romani fylueflrem S^c*quot;] m. 8C haec addidit interpres*

Rimofi corticis,quot;] (fAoïo^^xysvT«.

i7S nbsp;nbsp;Additur tot nominibus 5«^ Cedroftes in meo codice* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tó^^

In gangraenam phagedænam^ tranfeuntibus*quot;] M. non ö^““®* ak|^ j cum eos afFedus habentibus dixerim* yxy^iiuvtKiSi/ enim Si cf«^lt;^^''‘ nec^lt;i Quæde apoplexia quafi Galeni ex Defmitionum librorecitantut, ^jii*' funt,nee fuis dogmatis çonfentiût* Ba potius fequcnda,quae ex Intro«*’ ^^(pft

-ocr page 215-

%

LIBER O C r A V V S,

187 ^xHhAUï

rSni gy^“*“*” redtantur nomina,in mco cod/cc non kguntur* ^%id n °^^^®°®i“®^^^ meus DiofcorideSjieliqua tacens nomina»

^ N*kgc,probatiotalis»

ï^^Piiï?’^*’8^»“’tófilixgt;l M A N. additur in mco Diofc»corones,diipa ^^jHo^*** ?^”® aliquando fuiffe eius loei fententiam : Radix pota, amp;nbsp;cum fill ''\o ^?P’’^“”^® appofita,facit ad cos,qui ex arundine uulnerati funt:cu^ *quot; dl 'quot;'tonf ^^ '^^^ ‘^^' multa arundo,fiibi corons modo per ambitum multam ’!?ii(hhf*’'’^^'^P”‘*bKarundo: atep econtrario,fi ubi multa filix,multam arun

fe' ^ ^ ^' f^tæjhoceft 7R\(ïT5(u,non 7iA«^5(«.

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”’^° f'f^'Ojficuti SC in reliquis,Si fupergrediatur prsgnans,eam abor

’^^'°’^”’ prater Theophraftum amp;nbsp;Plinium,confentit ^(^^,^P°^ypodn nomen,

öo(L^?quercuumq man. lege,in agreftibus quercus truncis, ^ihij''‘’''^'t««dine.l man. adde,filicifimile.

^ unicum dryopteris nomen.

^W * ^''^8^’’^^^f^^uergentes.

^')oin '^ '^ M A N, ego quoque lego magnitudine.9«7iAf«f.

Ofhi °Pf°®^5Utuntur.'l M A N. ego lego,huius flore «f 7« ti^G^vi^xt«^

^“^Hi.'l'M AN.Iegc,codo,

*^ , “® nomina habuitherba hac in meo codice, Linozoftis, Parthenij,

quot;’’OU/ ''usgenus cß, fcxudifcemuntur.l m a N A r d. nee ifta quoque in Q o5®tur.

5c Alj/*^^^®85'’f^ulis.1 Jjff.ycvit7ec, b(u’’'‘‘^‘® multis.] MAN. adde,amp;denfis.

Pçj/’ntalem.'j man,lege,duorumdodrantum,

£(l '’'frualladifpofita,ódalbcfcentia.] w. ego lego,per interualla albefcentia.

X?®^“''l^? nis Äc.] M. fic ego uertcrim fere ad uerbü : Caulis amp;nbsp;folia olerû S^Xuim habet ad ciêdam aluö. CodorS uero aqua bilem educit amp;nbsp;acjuofa. Q ’^Scorpiuron,quot;] m a N.adde,aflorisfigura:amp;reliqua nomina mitte. P|ifn''^^l M A N. legc,nigriora.

Z^/Pi'fafcentem.'] MAN. lego,lt;ain)7rvf/ölt;/,quafifubfuluam.

Sta*#?'®®““’! “ ^ N.adde,horauna.

c 'SiquihancSeorpiuron.l m A N. hoe non lego.

'’fp'onSidibusfubuenit.’] m a N.adde,«xfgt; ac, id eft, fummel excellentcr.


Cdp.ir7 173


179


180


181

i8i


18}


184.


185


iSff 187


EX LIBRO Q V INTO.

diluXinflomacho noncontinentibus,] w A N. lege, ftomachicis,ob caufam ^‘^P-^ femel reddium.

g nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M A N. intellige antea ablatis. ixcp(ufiSlt;^7«^

bji'uerrucarum gencre thymis.1 m a N.Thymos fedis intellige anteaablatos.

J^pubertatem.l m A n. ajuji MÓvmm^d eft,ufquedum floreat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2

1 XjacinB.1 MAN. paruis lego,non minimis.

0?'’®ntior.] MAN. lego ad uerbum,minus horum eft particeps. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

p ^ftsêdinuinaceisferuata.quot;] m A N.fcx’^S'sift^vAwpÖfcX'^’jßsZcüPf*, ^’''S'iouinoutuinofafiant.'] m. ego legere,fiuntautê tales paulo poft uinofa.


-ocr page 216-

Exlib.V »88 lO» MANARDI EPIST» MEDICINALIV^^

Emplanrimodo.l adde,cumfale» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^

Adftringendi maiore ut] M A N A R n. ego lego, attenuandi. bcrap fennt Marcello.

Aut cymini farina,quot;] man. lege,6^,non auf» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,. ^^

In uerrucarum genere quas cpinydidas uocanr.] M AN.IcgeabloW gt;nbsp;dldas.NuIIxenfmfunt in uernicarum genere epinydiides. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r^jiH'

Crfp.4. Legenda cum floret.quot;] m A N. fi flos ananthe cß^fruftra dicitur Jii^ floret. Melius igitur leges hoc modo:Oenanthe uocat fylueUns uitisfu floret reponi debet in ficïili amp;c.

Gingiuasfanat.quot;] man.addc,cummelle.

Vtroqjuitio caret.quot;] M a N.lcgOjUtrunc^exceffumeffugit.

Corpus auget.quot;] m A N. lege,carnes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Vermiculum.quot;] M A N.x«ffóf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ 1 iraiiS’*’

Aegerrimerefoluitur.quot;] m A N A r d. æizlt;rlt;ft«J7rrlt;rt/s©', idcfl,dinto« rat,ueldifflatur.

Aluum, amp;nbsp;in alias partes defiillationes.quot;] man. ego lego, aluumaD alias defiillationes.

Molle.quot;] Kme^ós,

Et ab infirmitate corporis,quot;] m a N.egolego,amp;lhisquiabimbccillltatt’‘ ® turefi utile. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Languentes uenarum pulfus excitât.quot;] MAN.

ego fimpliciter,pulfus excitât.

Venarum pulfus.quot;] m. ÖC hoe loco pulfus fimpliciter Icguntur. Concodionem tarnen impedit.quot;] m. iege,concoqui inept urn. Hadrianum Mamertinumep.quot;] M. adde,in Sicilia genita.

Eapropter fallitbibentem.quot;] M. egolego,nequelatetcopiofepotum,^ , ^ Meatus laxat,Iaxatiscphis ienfuurn caeca excrementa purgat.quot;] M. tW’’' u-iKSMKKfeócügoy iKKeMamp;s,KS(iàlt;^ÿ^lt;^s mfomiiii, quæ uerbain alium fenfum pado conuerterim : Etea quaead fenfum patent purgans excrementa, meatus adaperiens.ut fit fenfus,excrementa ab huius uinipotuamp;aperte,»^ quae fenfum efFugit difflatione uacuari. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^

Bibitureodemanno.quot;] M.pofi annum, Eademledioin uinoadynamO)' un Ÿ'i‘^'r‘igt;,Si codem modo utrobiep legit Hermolaus.

p nbsp;nbsp;nbsp;Infignis error cfi,in græcis etiam excplaribus, hoc cap.à nemineinterp^l^

Errorinfignis maduerfustbis enim repetitur,décoda nos uti : primo in his quorüaluö mollify etiam in gradi luerimus,aut uomitû eieret fee ûdo in pulfib.pufillis Sic, Multa enim funtqu^t* exem^lAnbue. elle errorêin altero eorûlocorû ofiendunt. PrimQ,quoniâ finô eftaheriusq^^' dæ mulfæ aquae ufus,frufira nô folum bis,fed etiâ femel fufflêtadieâumdcci’' Deinde,quæ neceflîtas fuit ci qui iam ufum decodæ dicere incepiffet,nullûâl'^. tercedente fermone,fed alios eiufdem ufus narrâti, itcrû repctere,nos un tw^ da,in his quipufillis funt pulfibfClarius uero detegit hic error in græcisexîr^'

-ocr page 217-

{{^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER OCTAVOS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;189 EX tö-V

S'’j?f''^°^°’’°’^8'^^® * }amp;‘^(^^'^lt;^'^lt;x(jn4fi(t^fpi^p^ u^iQic, fecundo loco quot;^ ^)lJ’**''*’^oceftfiquisuerbum uerbo reddat: Vtimur autem coda in his qui-^lüSç.'^Mirecupimus SCc, coda autem inhisqui paruis funt pulfibusôCc» '^1^''°''^'^^^ ^'^^*^'^ horum locorum errorem cucnißer dC pro non déco« '^^“^*^° primoloco legendum fit non decoda/acit Galeni au« aquam nondecodam,alu3

^j|i,/’*^^®»^^æ^â*’® magis dicit nutrire.Facilis autê fuit lapfus in græca lin-Vf **“^'''^*lt;***j9uæ ®ô decodum, ad cc^i^-niJ^v, quæ decodû fignificau ^lô L^^'^ ^^^ N.(i£xf«Tfcslt;J^of/.meraciusuertitHermolaus. '’i(|^°®^®uocantmedid,utrinquc àlatenbusuentriculiosattingcntia Io^ Cap.10 '^üoj'^^”'f“^^^^iecur,fihiftrum fub quo lien iacct^nominantes.Celfus præcor Hypochodria, '^''gt;’W^^°''”^''' ^^*”P°“5 huius,ex græca lingua,milita ad latinam interpret Fra^cordu. P'4iLj’’'’‘’*’^tgt;oon rede,ut puto, quum teße eodem Celfo, ilia inferius circa ^^‘^‘

SÂ?!“«^1 “*«•Icgo pituitam tantum, non autem bilem, ÔC “ ÄlJj^^^PauIuJ

^finj(,''^J^P^e*Balagmatisamp;fc«3 M A N. ego aliter lego, in hune modum: Apte

Vd f*æ®^*^®ï‘’r,emplallris^acmalagmatis,quædifcuticdiuim habet» ®^®“’on€sgt;gt;nqucmufumtepidainfunditur.‘] m a n. Accufathoc

''''quot;’nir ^J,^”’^^^’'lt;:^'Ius,quod clyfleres addiderit, cum poflîthæc aquaamp;pota MakiviarceU ’l''Him*’^P®’‘“”®amreddi:nifnis certe hic uel dormitans,uel ad Hermol.taxan lui tiermolau '’piHsj' '^*®ï^bibatur,quomodo infunditurfalioqui de potu dus ab initio aceufat.

P™'®^ educeret:hic uero infundi tepidam ad aluQ exinaniens

^Qü *’’'®^^0’’m^M:quod certe non aliter quam per elyfiere intelligi potefi» ’MttjjY'‘^‘®’f^“cptcéa,fouentur»1 MAN. Marcellus qui nihil addendum Xftf*’^^®'’*^®®’^’*»?’«^?’«*quot; (irueme fiatimaddit. Quod fidixerit, in uocc fimiliterHermol.inuerbo Infunditur,clyfierem

Jt *^h^'H’?^’wêpcr uerbum wvawv intclligatur à medicisjib. i.à nobis efl mon * Wa ’^®®'’®gt;’’‘onmeritô a’Marcelloreprehendi Hermolaû,quodfaccis Patrodnatur ’^ . ’’®’““’*’*’acratione,quodfirarioresfint facci,effluet:findefior mas üemwlM. ^'’sf j^®’'“’^™*^ï^t‘Videmus cnim ueficis aquâ optime côtineri, 8C nedum

Vu r P^’' ^^’’^^ u^^^ calorê liquoris inclufi trâsfundi.qd cognofeetes Pans

RM'’®quot;ocparatis,decode herbarû plenis ad leuâdos dolores utuntur» ^'quot;’’OQu'*'”°^°‘^ **®®maiore rationc taxat,quod fcilicet fuffîtu dixit,qui abfque PucUius deßn» ^?^^^^^^f’*^^^^^’S* n®** pot^ft • potcrat enim difcere uel à Plinio Marcel ditur.

AdU •*^’’* ^‘’^w cum aceto in dolore capitis,docet.

Vfa'*^'^’''®'*8®'^* ac«mn»'| M A N.addeexfidenofiri codiciSjamp;f cibiaps

IJ

^'lUï ^^““’'^^■•busfanguinem.'] m a n. ^tupoii. Sic autem Græduoeât Inf^ “®“®P«’otinqs uulneribus imponuntur»

^ * N. hoc non Icgo»

»5

Iff

^ .®îlt;^”uw«l M A N.lege,canum,utallasfæpe»

M A N.;ziTàvo;lt;55?,cumdepafccntia«

Oh? . °”cThymoxbalmæ,non lego rutam neœ polentam.

ttr i «HUbieolo.

^ • ’^’’^^^odefiniturarthritfc, quæ amp;nbsp;latine ab code articulorû dolor Vtj^*^^^®”“quot;’^^® pcfmaneSjmalcafFedisncruis ualidiffimos afferens Seti '^'”'^ ^ ’^^‘^ inflammationc,necp permanês,hoc eft diuturna,femper

“inetuisfit fempcr,nec ualidiffimos affert dolores» Melius igitur fecißeqfi

-ocr page 218-

Ex lib.v i^o

lO. MANARDI EPIST. MEDICINAL! ^’^

definitioncm ex his quae affert in fine Pauli uerbis dicuiffet, quam ex»W®L^jÿ nitionib«s,pcrperàmGalenoadfcripto,àquofîepenumeromagnameffâ

fionem accepic. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«i^

Putrefcenteshumoregingiuae.'] m A n./zi/o^sfvwsrA«. labantesHerni

Reprimit.l man.siZ^of/.Hermolaus,adüringit.

Quacinoreexeduntur.'] ma N.oMTne/iVaf. putrefcentiaHermobuS’ ^gt; Solidefcit potueiusgutiur, call urn faudbus obducit.quot;] MAN. pfo^ (ju^i faucibus,unam tantum uocem iego,Jifóy^y, ideo ad uerbum fic ue«o^ ’ firmat, 06 callofas facit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-jjp'

Datur idem utiliter cibum in ßomacho non côtinentibus cruditatibus. | ego lego,ftomachicis,00 difficile concoquentibus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.yeßc^ Concrcfcêtibusin ueficacalculis.l m. amp;nbsp;hicquoj^inutiliteradditum)

Vegetum.'] m a n. v^lt;e^ c(/,idefi,falubrc.

18

19

Etinuctcraie.quot;| m a N.aycw. addendumcrgo,ualde.

Neruosnonlaedit,quot;] man.lege,minimcneruoslædif. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,^f,

Vuis maremifcent.quot;] m. ego Iego,ftatim poft uuæuindemiammaremi Ji Ahj paffis prins facusuuismaiemifcent.1 man. ego lego,paffasuU’’ man profundunt,

20 Demifta.’] m a N.lcgo,Iaxafacito,ideft,;lt;aA«(wj/, Sextarijsdecem.'] m A N. lego,duodccim.

Spiflandi uim.l m a n. tsi ^sv^^oór,hoe eft,adftringendi habet mni- nbsp;nbsp;jyi»

2J Nonexceftura tamêiuntpiramaturitatisfuæ modum.1 M AN.aW detur Diofc.8C hoepado ad uerbum : Nonadmodum autem matur3nn!P

Acerbo fapore funt.quot;| spv^pvol, 2$ Simpliciter aut ad tercias.'] m A N. non lego fimpliciter, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ijti^'

2S Concodionesacibopotum.quot;] m a n.aliter meus Diofcoridcs,8^ fit .mai’’’** Vtile non febrientibus ad uentnculi concodiones dolores^ fupcrbibitti’”)

midasquocpaluosamp;^inteflinorumdifficultates. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jfe^

i7

29

Nigræ myrti.quot;] M A N, Tantieft apudmefides in hocinterpretandi m'J^^j,^’ etiam fi crederem Diofcoridemnigrasmyrti baccas intellcxifle,nonrelt;^ .iiJ tarnen a uerbis dus iudicarem,quæ funt,Myrta,hoc eft, myrti baccas ®«'J,,((lt; maturitatem exceftèrint,accipito. Quod tarnen putem non de nigra tam^^^ji fimplidtcr de qua uis Ioquutum,faciunt uerba quibus capite fequentiuuW nigra intdi/gens, aperte eam demonfirauit dicens,Nigra: myrti ramulos '

Tufarummodio.l MAN.;g/w«, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;. ^^

In ftomachum 6C aluum deftillationcs.1 MAN. ƒ^rt/^x«'Z:fo(lt;Ä^/^»•nîSf‘lt;»A^*^ z/a. id eft,uentriculo SC uentri rheumatifmum patientibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj^ft

Feemmarum fludionibus.'] man. ƒ»lt;/fimplidtcr feribitDiofeorwÄ fludionibus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qi/’^

Siftuntineumdcftillationcs.l m a N.fiddius,tametfinonadeóc!eg3''‘ ’ ;,' piam hæc omnia hoe pado(ni fallor)conuertcrit ; Stomachifludionemb^Npi» teftinor urn, ueficæ/anguinis eruptiones, in uniucrfum autem amp;nbsp;theum^^ uerfa ulcera fota ad cicatneem ducunt.

ji Incorruptum.J m A N.lege,difficilemmutarf.

Ex Aegypi/afico.] m a n. fycomorum intdligc,

Acerrimum.1 MAN. acre,

P Paftim.quot;| M A N-aduerbiumhocaddiditinterpres, Narium deftdlationibus,'] MAN. WTK^^i^cfOjioK j id eft, flildione lab bus naribus.

Nigra,quot;] MAN,Iege,n«grcfccntfa,

ConIi/

-ocr page 219-

EIBER OCTAWS»


»9» Ex f*


^iiöf ”?f*^'’’^‘1 ® A N.adde,picea.

^xJd ^™''’” ^ ^ addefcifram,5(/^öt'7«f.afrulanm transfert Hcrmolaus» quot;'quot;''is n^quot; J*®®*^’! WAN, hoc non legit ur in meo Diofcoride,fcd ex duótu (et

Adik’quot;™®®’’^ ®pponendum,fed lignum ludtco, “''«■’dde.parura.

^(ifc?’”z'*’*l“*'l MA N.hocnoninuenio, ,

quot;quot;''i'ffno '^quot;'^^ æ^'^ WAN, pro acetOjlego muftumifed forte uerior fuit Mar«

** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MA N, lege Jex.

’’’bidder ^ p“?‘^®” corporis noxam.quot;] MAN, fidelitcr, amp;nbsp;uno uerbo pote« '^'^‘^'^^^i cnim tantum ait Diofeorides,

‘'M» Vk^i^*’”*’’*'^ ^ ^ N,cumpyrethrofimpheiterdixitDiofcor.

^quot;quot;ninK • ™'**^^’^^•reina origano cócinnato legit, In linteolo : addejaxo» Anilin'“‘‘’’'quot;^’“onibusq MAN, hoc loco non lego,inflationibus»

N,proanifo,Icgc,ancthü

^ ^ '^^ non repen hæcuerba in meo Diofcoride» Aiiiif,»?'?''®l ^ N, legejlienis craffitiem attenuat.

lo ^enî”^’] nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;montant

quot;'Hns H ®”’'®quot;**’“s accommodatum.“! man, SI/ttw. halitum oris corn« ^ ' N ’lnp|?L’‘®‘^8®’^cile fpirantes,conuerterim.

'^'‘^oquinde • nbsp;' ”^' ’^^'^ ^” “’““æ aquae duodecirn quindeefm ue cogios,

l«J»’«®»ddrachma8‘triginta,quot;j M A N«legohicóiincalamouncias»

^'quot;'isn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^’’IcgitMarcelIus drachmas quinque,ego lego quindeefm»

id^^^^ulis'ih N.lege,albiore,

’’CÏT^’’P«ifimil«bus.quot;] MAN. Jlsi(pv0amp;st}(s(ieip^tf^êisovvj^i'THhiS'ïù, 1 * • onychiti lapidi fi miles,

h '^’nilla 1 '''^®®’*C8’'JWAN,lege,uenaszonisfmiles.

^' cam ^ ^ ^’ ^‘^rv©-. ut forte magis proprie fuliginê Hermol,reddfderit»

** A N, 7$H5pv(2iïJioc eft,fummitati,

'^quot; Sn ^™'^'^'”'‘‘”‘'1 ^ ^ ^’ Aaöj/legOjideftjIeue.MarcellusAdl/HsFlegit, ^pK^^^ ^^^‘“^ quot;^I candidum,non candidilfimum dicere.

**^‘iita quot;^ ^ ^ N,7rfi)cïi7A«sj«4ü,quae uox aliud fignificat,quam opplerelquod '^'^^‘’^' ^^ co quod eft explcrc,quam uim SC fuperius huic pom quot;'‘^'niut/^'‘^^'^cmolaus conglutfnandi,nos eandemuimcum emplaftfcc ^® Pf^t * Ï*^ f?!”^ ^ abunde dixim us,

lt;lo''’''^ïM*^P ®8^®®clcnft«’cruftasobducentium,'j m A N.hæcnec lego, ^o K ^^° P^^° P“*® ' “'^^* ^*quot;’ ’^^^ frigide er uit as facere in cute poteft, ^quot;'ifUtT °®’^‘®*'l '^ A N. Iege,tcnuibus amp;nbsp;leuibus.

''^ A N.lege,autherbamfchoenon,Puto tarnen in græco quo« ^''Snis ^^quot;^ quot;^^^^ additam,id eft,herbam,

^tadlk^®’!’^'“confiâtamp;c.1 m a n,lege,miln formaexiguus,ó^grauis» C^l « A N. hoc non lego in meo eSjice.

^’ *^*''*’'®f’*”°''dcns fcilicet:quodcerte minus eft,utprl P’Pü^’°’''”quot;’1 MAN, lege,quatuor.

WAN,Iege,exanthemata.

Adfirin *^‘T ^ ^ ^-boe non lego,

§cndireprimendiç,1 m a N,Iegom'Zc44«folum» ;



33


4-0


4-t


4-ï


43


4-5


•K


-ocr page 220-

^xUb,y i^j jQ^ MANAR DI EPIS T» MEDICINA LIVW ^'^P’‘}-7 Colore fauillæ«quot;] m a n. Iege,cineris»

^8 nbsp;nbsp;Contra inteftinorum tormina.quot;] adde,coeliacos»

50 Donccnullafuperfitnigredo. MAN.t^s-^-rtó. dariusfupernatetai Hermolaus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. n' Sub mamb.paulatim in loco uacuo.quot;] MAN. Iego,u^X‘‘”'’^^’^°^ ® ® e^ Opplere.quot;] m. hic quoqt pro uerbo '^ip.TrAcel’jJilifyredditat

fubdat Diofc. •jiAsfSfi,quod ipfe Marcel.uertit explere, üdÿ uideat idem bis j! Sineexulceratione.quot;] man. t5(«/gt;fff/,ideft,abfqueeoquodefcharas,w Ras ignis modoexdtet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jijel!)

Helcyfma.l ^ ^ N. Iegc,cndyfina,ucI encauma»

Cocta.’] M A N.xa^vtiVof^fiJu^^

Puteolis de Bais.'] w a N. non leguntur hæc in meo Diofeoridc» Spinàrejadftnngere.^ MAN.legeuelintellige,svç^lt;ààw, bolfilis fahs drachmas qiiinqj.'] M A N. Iege,uncïas» Sedisitidemcicatncibus.l w A n. lege^œdis» Tumd(uidenda.3 M a N. lege/ormanda. (wawAtesto^ Peropplendiuim.J M A n.hicquoq^emplafticamopusefimtclugcr^’' Viren te.] m a n. 7jf«lt;rlt;fcG»:.

Vlcera extergit.*] m A N. Icge,cicatrices. vASji. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. japin'

Leniter^ cum erofione aliqua exeft,quot;] m a n. leges meo iudfoio,a«o^ fcor jdis5amp;^ rei ipfi accómodatius,hoc modo;Len!tcr exeft cum quads ®*^^

M A N. nefcio quo padio ucrbisDiofcoridis hæc refponderepoflinCeaftm' ^ modi ; quot;i^^SiiK Kvcunoii iintAoy ’n «yM, quæ in h une fenfum quifpiam uerK ruleus color,æqualis^ ualde. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. ƒ

• In genere eorum eft quæ in medicina alendis tantum palpebrarum pi habent.quot;) m a n. hic quoque exclufionis nota addita ; fic enim ad uerbum lin Diofcorides: Eft ex eorum numero quæ palpebrarum augent pilos. ^jl 60 Eligenda harena illa eft quæ craiïiiÏima.quot;] m a n. ad caruleumipiuni) nÿ ' harenam refert Hcrmolaus. dC pro craffiffima,faturatum uebementerW minis fui/eddiditcui ÔC ego in hac parte confenferim. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W

ffl

«Ti

Ci

Spumæmodo.1 w a N.Diofcor.ueluti Ujß/flto-^acß.lndicafuwl’^’’^ pullulum uocat Hermolaus,quod SCmihi magis probaturjx^f «^f« ento^ cinitterefignificat.

V ndieç lutea.quot;] MAN. addidit Diofc.x«7ônt$f « lt;Æ. faturatum lier lit Hcr Adhringerc.'] hoc non Iego,hoceft sv'^iLluù, fed mi'^^i^luj.

Dencere.l tA AN.a-KicAxstàü.

Colledliones.quot;] M A N. Iego,phIcgmonas,idcft,inHammationcs. J Minio.l M A N.AmineofcribitDiofcondes.AnueroGræcisfitammic»’)

Latinisminium,alibidedarauimus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jijlui

-ocr page 221-

pj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER OCTAWS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;195 ^xl(^gt;'^,

W^'”'l ® ^ N,Iege,floridiffimum»

%q.^l ** A N» exanthemata fenbit Diofcor» quam uoeem confucuit Mar« pituitae»

f ^lütie ^^'■°‘-^'l MAN» lego felini,hoc eft,aptj» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. lt;3’4

®®uriflSnia auri ramenta»quot;] MAN» hæc uerba no lego in meo Dio« '^^V’'°P^^‘'^^ foppofititia puto» ^Hj“quot;’^^^^*! MAN.Carchedonicc.

ce C7 63

’’d ^'«H| .1 “' bic défunt uerba fequentia, Antidotis quoquemifcetur» ^*ij|^A-®*^quot;’ “ut^ta tantum.] MAN» aliter lego totam hanc partem : Qui« S.’iO(|^’ï’P®‘^°”»hcphthon,aradon,Ionchoton»

^W°”^P’®^^^®lonchoton.] man»lege,abalijslonchotondidum» M A N. hoc non lego in meo codice»

1 ^ ^ ^‘ 'I^S® efcharas,id eft,cruftas exdtarc»

M A N.milti,hoceftrubricae,nonfanguinislego» n W T^’1 “ * ^* hxcadiecitinterpres»

70

71

AN.adde,puraeft» *^HV^'’''^^0’’yolfiiduuirusmittit,co9naufeamdt»] m a n. multadefuo

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tant0,hoc eft uirofius,ó^ naufeâ facere dicit Diofc» fÓlt;»;lHAN.I^?,fubpinguc.

MAN.lege,dumdeglutitur»

non minus qu5mMiiyfplcndef| M A N.alitcrlego,hoc '^ '’'’’énIA ’ ^'’^^ ’“^®”’ “®“ fplendct dum frangitur confimilitcr Mify» Mar ^n *’^®^® puto meliorem» \lt;ii(Q ®’*^®o**iunt.] man»legeuelintclligc,uftisquæuftanonfunt» fW!?^‘^’humoreaIiquorefoluipoflunt.] m a N»multaS^hicfenfum

‘®’^lt;fimt: eSr ùniovitcMii-na, id eft,quæcunque cruda dum

jgt;l()t^'“4«æaureaedicunturq M A n. lege^quæareæ*

ws i'°^’^^^^*^^5'1 ^^ NjegCjinfoucastadtisfomacibus, L'^K “’ “’^‘^ aurfpigmentum eftq man» Coniungenda hæcpars ^'%°“^ '®»™ ^lt;:gt;^*cet amp;nbsp;hæc fit nota boni auripigméti,alteram rem non ha« JjiïJ®‘®®«tam» Lege igitur,Et expers alterius naturae exiftit»

75

77

ƒ 1 {gu j®quot;gt;odo concretum,palIidumjSandarachae colore glebofum»1 man» hoc eftjglcbofum»atque colore Sandarachæ, nulla palloris aut

ü^dljij*^’®®^*®™»! m'^iL/iù. deuifepticaalibidiximus» ^'*Hr^^®’®™^^®'l®’^®™fefi^t»‘l M A N»gt;(fi!7Kxpf«'®tf//«v»hoceft,adfa*

Hw ^ ^ ^’ ^^^®gt;®o*’^teri facilem»

'^ ^ ^’ lege/ulphurcam fpirationem habentem» tkMfu /'^quot;'«’dftringit.'i m a N.adde,jß«fgt;wo^^,hoceft,graueolcns» ^'^Ocat ^^ 7T»felt;?«Awv«lt;/I«f. quod forté quis pompholygi, id eft,tu«

MAN,fideliusquifpiamamp;hocaliomodouerterit,di« h ^^ ^^'° “^^ Aegypto»

C *'’Mm» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^1 M A N À R D. Ego inuenio, aequale,6^ omni ex

^'’'*5'^® 'g'i'culo caloris,] M A N»' lego, i(c^7v^lt;iJkio^-iTViBQxii. hoc eft, ^raffiï^P'''^^'’*^quot;ftarcdolet»

-ocr page 222-

Exfô.v 194

I 0» MANARDI EPIST» MEDIC Î N A 11V«

Exaquatllita.'] w A N, R^Ttóovff^AvcaJioceftjperfLifx»

1 Inunguntur,'] w A n, adde cede matajid elîjaxi fiC indolorofi tumores.

Ca^.ri Ad nariummucumjôi in fubiedas partes deftillationes.1 H AN.l^â®^ zam amp;nbsp;catarrhum^grauedinern Ô^ deftillationcm uocat Celfus»

79

80

82

8)

Podagræeocxaqua.] M a N,adde,cum nitro»

Vetemofis.'] m a NJege,lethargicis»

Lcuiflimus.'j MAN.ualdeleuis»

Fiftulofus»quot;l MAN.TTOÄvxTVöpîegOjmuItiforus»

Necinattntu harenofus»quot;} m a N. «Äiötj^jid cftjillapidofus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ii

Candidiffimus.quot;] m a N. lege,albus»

Tateon.1 M A N.lego,Tapeon,autTritæon,autGantæon» ^^^j

Subeuntiumeutem aquarum tumores»quot;] m a N. uerba Diofcondisfunt' -^ hydropicorum oedemata» quorum alius fenfuscft,ut norunt medietquaWH Marcello exprimitur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^,

Calentes qdem amp;c»1 m A N.'wvewtjideftjfomentumperipfoSjaitDiolco’'^^ Cum polenta»1 m a N» adde uel intellige,ufti» KihwiMoi enim aitD»'’*^' Crabrones»quot;] m a n. ego quoque lego-z4^^«‘^'‘'«f3Ut^^*’*^o’^“’* , ^fi^ Et capitis ulcéra quae pfydraciajamp; quae thymos appellant.quot;] MAN. delius legeris hoc pado : Et ad capitis pfydracia,thymos^ amp;nbsp;phymata M nbsp;j funt capitis ulcéra thymijicuti neque pfydracia funt ulcera» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^jj Tubercula quos dothienas uocat,amp; tedium tumores difeutiunt.'] M Af' ^ go ad uerbum : Cum uua pafla,aut (uillo adipe,aut melle dothienasdifcudUA • tedium oedemata cum origano SC fermento citius maturant»

Sugillata.quot;] M A N.adde,faciei»

Podagris.quot;] MAN.adde,fimiliter.

Contra exulcerata intedinorurn tormina»quot;] m A N. adde,dcpafccntia»

DeferturNilo.quot;] m a n» K^wf/Sjdefluit»

InnatatSCpaludibus»quot;] MA N.Innatatueropaludibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. jy

MaioreingududCc.quot;] man.lege,SCmaiore»VidebunturhacdeuiuW’^ ^ dquis diligenter aduerterit.uidebit non fine caufanotata»

Deduente colore»quot;] m a N»hocnonlego,fed fcxftifïf,ided,utmihituod'j''ir

partes aqua etiam diluitur»

o-f^yiiKT«, nbsp;nbsp;Ex fais quae exterendo funt,quot;] M A N.lt;r^?7flt;«OT. Suntautcmlt;rwi«”*,q^^

quepurgantöCemaculantfaciem»

84- Fidulofum»quot;] man.lego,perforatum,quodmihialiudedquam^ Exaltoinfummöeuocandi»quot;] m a N./ziTKerv^ZteÄxZu/. Quæuerohæc®') Ienusdocetlib»4.. Methodi curatiuæ»

Quale quod ex bunis.quot;] m A n . Si eifdem locis nitrum êC nitri fpuma ut Marcellus ipfe tedatur, quum nulla fit inter tot natales fpumsbunortii” tio,melius erat hoc loco colles inteHexide»

ƒ^'85 Spumofa»quot;] M A N.Iego,autfpumofa»

Amplius tarnen id nitrum nitri^ fpuma pofTunt»quot;] man. NonkgoI’'’^ nitri^fpuma»

Autcum decodo»quot;] M. inuenioin meo codice,aut cum epfemate,id ov’r

Aut anifi»quot;] m A n . hoc non lego»

Exterendo 6C extenuando»quot;] man. lege,ad lepras. Cum refina excepta fanant.'] m a n. non lego fanant,fed aperiunt.

8® Valididimeadurere.quot;] m. lego ualde.Adde,fepticen uimjdequafa’pü

Panos.quot;] MAN.adde,6Ctubercula» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ji'

Lauaturcrematafex.] man.AdiecithæcMarcellus»quarcento®J^

-ocr page 223-

L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER 0 C T A V V ?. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^^ Ex lib.V

^p^'l^iüdocucritfuperius ablui,ut popholyga r lege igitur, Lota uero mifcetur.

^ ^ ^’ ^^S°3*X^^fj’d ert,obtuiam aciem.

V|,|^'’’*®*1 WAN. lege,fummam albedinem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ Ca^- 87

^ A N.;(vlt;/'«z(ï?;x(^^3£^»,ideft,uflis amp;cóm unis mar mor is.

quot;’'^m'*'''’ ^ ^ N.bmplafticen uim habere dicitDiofcor.quamopplendi alibi

S3

^ A v^''^''^^:'^ Aos aliam elle non femel oftendimus.

Wn ^^^'^ l^gOjói cafus intelligo in eo fpatio quod uacuSMarcel.reliquit.

89

90

•o 'w 1 iN.iegc,ieue»

W ^'quot;‘^ IcgOjOTAt/x^vof/jid eft^multis uacuitatibus,uel foraminulentum, Adç''■°‘l WAN.lege,Besbico. '''itiüfi?^f^quot;^“'”^'^^ucendumleuorem,'l M A N. ad fmeemata dixitDiofc» |^’J«*«elt;lditMarcenu^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

^®^’*1 ^ A N. lege,in Galatia. ’

. ^Dji ''’’1 ^ ^ ^' '^85gt;A?fTiïe««?.

^ Wij' ^^* ’’’^‘'*î**gt;*^eft»*”“^ï‘^®æ* fiöulofum proximo capite Marcelas

%W ^'^ '' ^ ^•^^8^3'ïouae,alio fenfu : pofTunt enim aliqux fpongte nouac ïo ^Une°*’^°'^quot;^^^^”æ’ tempore euulfæ fint»

1^0 *■?*”*” Ptæclufa ulcéra calloscp aperiunt.quot;] m A N. totam banc partem ^coll, P'’'’'^oc paflo conuerterit ; Præclufa ulcéra 6C callos dirimunt, ficcæ ^’gt;itiQu^*f’^®’”’^“**Ç®’odo impofitæ.Rheumatica ueroucluti depafeentia, ’^Ue*'* • '’^æ®”^ fi nouæ,ficcæ ÔC uacuæ apponantur, fanguinis^ com-

Ex aceto autem crematæ ad ficcas lippitudines faciunt» '''^Hon'^f^”^^’’‘l ®^ A N. hoc addidit Marcellus Diofeoridi.uftas fimplfcitcr ''''%i ^^“^ tamen uritur, ufqueadeô uritur ut cinis fiat, Refert Galenus ®’ utentem ita calida port ußionem, ut 8C cruftam,ignis mos

'^tlati’ nbsp;nbsp;P’'®®P''^®™® ^fi'^t.quod non bene poteft de cinereintelligi,

5’ ^’lt;ld»'’fr^®’’’”quot;’-l ^ A N . nulla in Diofcoride ferri mentio, jæ?*1 WAN.!ege,antherico,

’^ * ^' addejfaturæ,

JÆî^îïs. M. lcgc,ó^ cicatrices,fcüicct impies ***^^4 .’^°’®fi®®gt;ncrctionc,1 M..vKlt;iljfgt;vamp;''Jvcrvy[tQÏlt;jamp;'T£^aii(Mr©'. Hermol. ^Mi?^°’'^°”® ponderofus,Ego,non robufta corporis concretione.

'*^^’hiii| Q ^“‘^^quot;quot;’l M A N.nonlegofiquidem,fedlt;A',hoceft,autem:diuerfo,

4 ^'^^dcj^agis.

WJ- nbsp;nbsp;1 ®'* N- ’«lt;rlt;fc»id eft,aliquantifpcr.

5^ 1 nbsp;nbsp;nbsp;“” medetur.] m. Cum urendi uim habeat,mirum cR quod, ''’'®oiêjjf it^’’™^‘’^®”’®^®’^^*’‘ ^^2° inmeo Diofcoride, KstmTfAxa-fitJiup, ^A'** ,'®'’s*®§‘fi’euidetur Hsmxluu/fjtcJrani, Galenus uehementer exic® ^^'^^^f^’^’^5’^ mordere.

1 ^iiL'’’'”®®^^C“wl€flca.1 M.lego,ö«e^lt;wlt;/'«.ferauertitHcrmolaus. ^*®A^ nbsp;nbsp;’®’’’®f^‘Coïorcnominis fui egregie mfedus,uertit Hermolaus,

N.Iege,mcdiocritcrIeuis. ^•lw'‘’^,^^®’‘fiur4Paulo Aegineta cafus uueæ tunicæ,fradaautexefacor

^’feh ^'^''^ autem totius oculi,uocat iK'Triio’fiop,

^Mo ’’^y^M ^Iegc,inCilicia.non damnotamen MarcelliIcâionem. '^'^Hif t'^”‘ ^Atencris corporis partibus.1 M. ego lego,tenera ulcera.

quot;'f byite. Qui quod eo medicinalia mortana fiunt,nomen inuenit.'] r x

91

92

ÖJ

94-

9^

97

99

lOO

-ocr page 224-

lExUb.-V tlt;^0 ro. MANARDI EPIST. MEDICINALIVM

Hxc addidit Marcellus. Alioqui mollior uidetur,quam ut idoncus moriarqs ^ Erodit uaüdiffime.l m A n a r D.lcgOjtft.vtfo^fdxi'ftif/o-^flt^ccjidcftjUthein

mordicans, Praecipua.] M A N.hocadicdîiuumadiecitintcrpres. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

In lafpide. Alius gladem repræfentat faliuac limilis.'] m a N.Icge,allt;uscn

Iinus,pituitæ fimilis.

c Calaigemmæ fimilis.quot;] m a N.adde,colorc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. u

MAN. Inter lafpidis uires detegere cum furta feribit meus Diofeorides, *

on*

InOphyte* Grauienimodore,'| m a n.grauemdicitmeusUioicot habita odoris mentione,ut de pondéré opus fit inteHigere» In Odra ci te» In leuiganda cute.1 man. pilis mdelicet amouendis»

, Drachmarum duarum pondéré.quot;] m A N. lege,unius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- midöt’ Qiiinetiam fiquis quatuor dieb.ÓCc.quot;] hic lego, duarum drachmarSpoquot;“ InSmyride. ExterendoSCexedendo.] man.feptasamp;caufticaskgO' |^ InGeode. QuemquoniamterramintrafeamplexuscßjGrxei.]MA

omnia funt interpretis,non Diofcoridis uerba, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjquc

'Op.tor Præcipuam amp;fuprcmam.quot;] m a n. ctiatmTiü. intelligo communiflim^ (ut ita dixerim) genera! iffimam,amp;^ omni terræ communiter conucnientcm.

In Eretriæ uiribus,Iegoetiam molliendi.

InPignite. Craftiores habet glebas,quot;] m a N.IegCjCraflàs.

Marinarumteftarumcinis.quot;] man.lege,oftracaexfornacibusual®’ ‘ InMelia. Viridibusemplafths.quot;] m A n. lego £/ku«l/lt;£;lt;7j,idefl,potdwti In Ampelite. Reprobanda é diuerfo cinerulenta.] MAN. add£,alw.

lt;0} Melan.quot;] MAN.lege,melanquofcnbimus.

Gummi pondo.quot;] m A N.lcge,unciauna. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ • mciaii»

Et atramenti futorq tantundem.quot;] man. ego lego, Taurint glutMöini

t gt;nbsp;unam femis,chalcanthi undam unam femis,

EXLIBROSEXTO.

Ex()rielitionc. AutoblataoccafioneSCc.quot;] m a n. Aliter meo iudidofideliusS^pto’'®^^ piam hoc pado uerterit: Autea materia quæiuuamenti gratia iniirmispf^^'J,^ offerri uidetur,utabfinthioamp;fc.Et eft fenfus,malum ueneniodoremaufernno lum aromatibusjfed his etia medicamentis quæ odorata cum fint, iuuamenfS” dari confueuerunt : hoc^ prædpue falli eos, qui quum imbecillitate aliqw® ' flcntur,eiuspcllendæcaufahæc medicamentaaccipiunt. Videsenimquæu* ^ hic enumerantur,efleuehementer odorata, ut præter dudum uerbonOTt’^F rebus pofTis intelligcre,ad idquodprius demalo uenenorum odorediuUgt;quot; ratjhaecreferri,

Afperiore uino,quot;] m A N. axZ«^(3(?,ideft,durisucIpotentibu?. .

Aut alijs quæ palbm in cibodantur,uenena illa compinfentes.] H A S.^ go,aut pharmacis,aut alifs quæ ofFeruntur,compinfentes.

Difficillime corripiunturaftomachopoftea cæteræqualitatcs.’j MAN A ®§o ^^8° KTTi'^ómlsijQC intelligo, difficillime concoqui cafterasqualitates.su* Paulum Aeginetam fequuti Iegamus,«gt;tfi:7«A«9^9lt;, jntdligenlus non apprend cæterasqualitates, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^

Ethonefte.quot;] MAN. «kAüÏ;. magis mihi quadrat adiierbium bene,udrw^,. fit fenfus,bcne fe habere, ut imbeciUibus ca caueamus,qux uenefid,qualia

gratia bibenda ofFerunt»

ni.

AucNepetæfoliorum,quot;] MAN.legohic,autmilti,quæLemniSfigiUu

pond^

-ocr page 225-

LIBER OCTA WS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î97 ËxM.VÎ

vt’Mh ■ '1 ” * N.jBfw^WjidefluirüÔCucIuri fanie.halitusautemnuiïd fc*^^^°'oconuenire,

t^fee -^^^‘JcgCjObtcnebrationes.ff-JöTffcSj,

W’’’’’‘cor nbsp;nbsp;^ ^ ^’ ^^jid eft,ut mihi uidetur,refolutfonem patt CSS?.quot;«^! MAN. ilt;/l(tlââi. pruritum pari, lïbentius uertenm, 'i^^Ss^ ^’^^^ uehementis frigoris uniuerfum erodi corpus^ 0^®^^ ^’^ ’'^® ^“æ uenenis fuperuemunt.'] M A N. Aliter,SC^ni ßillor) f^M ®’^ ’canRuIcrit : Et præcipue quoniam alijs quoqj fuperuenientia

*tti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^‘®^communia,

' ® À N* lege,Licet aliquo modo cognofeere, fi ad ea quis refpc

^^N’^^clejleuis*

p^ie ‘®’8“*‘quot;quot;»1 M A N.lege,coagulatumlac, f^^î^'^’neo.n'î^îÿ-^’^^’-? M A N.IegOjfandarachaeduar, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

« A N. ego lego,uinum copie»

Ntofc u t’°^quot;’gt;a«t dulce, aut frigidum. Legêdum tarnen puto in fine,

ptitifj ®®®’ura.] M A N. hocadiecit interpres.difficillimas tantum dixit Cap.i

''t’^octb?*’'? ®’^’'‘^pîetionefafiidqs.1 MAN. omnibus hisuer bis unicûDios

^rr^i “1 WAN. IkvÎ^ou. lege igitur,6C eluenda. foHeujJ ^’ ^ N' ’«:7K7iA(jwflv7tt?. uerte,cataplafmata ùcetëi /' taliotibi ^ * N* hiequoeß lege,cataplafmata. L’‘*^’liqqSP”’‘''*’‘“‘®*“^cns.l MAN.Iege,principibus,

r’^fem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M A N A R D. }^oviSilt;^Tcapi amoue ergo, aliquod. Pau« ^^^Or0r

?lt;iltint*^^’*®’quot;””’*gt;onum.l m a N.Iege,diffïcilIimasinflammationes,* ^PoO^^Pquot;^’“ ^^’^’I MAN. Iege,in hoc tempore utile eft. Paulus hic

M^Ÿ’^’l ^^N,adde,agnoruffl.Paulus,ouium.

*^*0» 4 ’‘1 Man.manifeftariushicerror.Quomodoenimodoterres

^^^Çûl ^^^^^jumcd iiC|tions araciinia uiitMiui ^vicruuL* ^’®8Uiinfl^*’’'^°û MAN.legoHpupóiJ^i^

’''''iaK,,i^’’”‘*o»l MAN. adde,ô^ mentisimpedimentum.fie legit Aut

1« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M A N.«3^jöt^öflt;Rjü(»f,ideft,irritatis..

’”^””^'‘^quot;^3’1 MAN. lcge,mordentur.

Min^^’’'^’””'‘'^ N.Iege,uenenum,

^'''üe ('S”®“A«tioncs.] MAN.hxcadiccitinterpres.

^’acinterfpiratione.l m a n. lego«^pö« pro totuerbis. «5^quot;.«•legc.dulœuin™.

*'MifcJr?'a .“*’'• Mirai« eü MarceUum, atioqui græcas uoccs fugien.

'^^^fr ^^^^'^^^^* locuftas 8C gammaros intellige. ^111(7^’’*®’’°’’® pedituum ratione.l man. lego 'BrvijV/zcew, id eft^fpiritus.

^lt;1(1» P’’A^°!^^® “®^ pedore peditus nonredduntur,fed ex aluo.

^•#11 ß^^*^* man. Addidit Marcellus participium,addito,quod des ^onf' ^^1^° ^° lenbendum. Aut aliud enim remediUm eft.

®’ cum uino lixiuia.] m a n . in meö codice lego claris fiC apertis uer^

-ocr page 226-

ÎX/Æ.VIIpS ro» MANÄRDI EPIS T» M ED I C IN A LIV^^ ^^ bis,Iixiuia cum uino amp;nbsp;gallinaceo decoda,aut bubularum carnlum piog cumacetofumptum»

EainHeradiapontiSCc.quot;] MAN.ufeßinfinemnonleguturhatetn

Cap.Q Ad Heracliam ponti.quot;] man. addunturalia multa “5‘’^*®®^jjjj,M cet,In qua SC Aconitum gignitur : Aitice lonia uocatur in Eubœa ro hæc fini præcedentis capitis iungenda client,meum non dl hoc loco c^^^i|ji‘ tis me feciffe putaui,fi ea referrem quæ in meo exemplari focus quatn nbsp;nbsp;nbsp;jdl^J

gebam. Sed nee tacebo mirari me dicere Marcell urn, Diofcoridem hoc ^f^^!K melillud fieri ex Aconito» quod ego nee in græcolegocodice, nee in lt;P‘* ipfius interpretatione» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

9 . Cum abfinthiomeracumuinum.quot;] M A n, lege,oleumcum abfinti melior tarnen uiderur Marcelli ledio.


Il


Nee minus itidem,quot;] m A N.hocenamdeoleolegitunnmeocoaict» ^^(jo’ Ouorum putamina.l man. Cum nulJa fit hic putaminum •quot;®*“^X turn ouorum,ea^ uoce utatur Diofcorides,qua medici in ouis ipfis «’quot;f’ ^(i^ lt;ur,fcilicet /ö^spda«, Auicenna^ amp;nbsp;reliqua Arabum lurba de ouis into GntienteÔCrertimipfarumnatura,quæoua quidem adhancremidont^ ^jpjj putamina minime ; fie uerbum ex uerbo legendum duco : 0ua^ '^^^ Jeft^P^^ ^ ÔC tepefada ac cum muria forpta. Si tarnen Pau!um,quinon;;Ai«d7''’lt;’^j‘ ’ fada,fed M^^tk legit,fequamur,pro tepefadis,detrita fcribemus. nbsp;nbsp;nbsp;.

Inarterqs.quot;] ma N.legofingularinumero,inarteria:ó^afpcranilt;^ ’lt;


Curnpipere.') man.additurmmeocodice,amp;uino» Autamomiliquorem.l m A N.hocnoninuenio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-Dillin

Paffumper fepotum.1 m a n.lego,dulceuinum.amp;iïcctiamlcgit‘^ Miferabilididcrio.'l m a N.»«^.-?9fzïzgt;fjd cftqionbonæfamæ. AjiiJ 1$ nbsp;nbsp;Vtpotum uinumfomnoconcoquant,'] m a n. legiturinimpteno»

codice,fcuti 2C apud Paulum,in hunemodum : Itacogendi funtqiife’^^jjli/ admodum qui uinum biberunt. Nee erat ut laboraret Marcellus ^^^^JdeiJlC porifera uis falfo quarto libro effet h uic herbæ adfenpra, an hic omina: 0 experientia,eos qui prae nimio uini potu defipiunt,fcre foporari. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eyj

Iff Languor»“! m a N.legotxAvOTf,(dcft,exoIutio.MarcoremucrtitHenfl^^j^^

Vomitiones,SCàuomnionibusS^c»quot;] MAN.egolego,uomitusô»n’^

amp; poll hoc amp;nbsp;nitrum Ô^ abfinthium»


14


17


Infpergendum.’] man. tiiSgcx^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. -,9

Nitrum indem cum aqua autlixiuiopanbueamp;c'] M A N.cgokgo^l'


trum^ cum aqua,amp; origanum cum lixiuio,agreftis^rutæ fernen» Nardo fimilem.'] man. in meoquoq? codice additur,agrefti. Cilifla nardo.l m a n.amp; hic lego,Gallica.

Quamquidam.1 m a N.legoinlocoillouacuo,ferinim. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v^^

Et croci florem.1 man. ego lego, Irim cum croco. florem tarnen wo^ faepartem»

Notaetiam^hoctemporcrestoxicumeftfubNapelIinomine. .

Pa(rumcumrofaceo.1 m a N.lego,dulceuinum,amp;:fmilimodolegnr’“ ^^ Attoniti.quot;] M A N.SiattonitifuntLatinis,quiapoplediciGraïcis,uttuW^ Apo^Mid tettimonio Celfi comprobafti,uel citiffime moriuntur,uel in Kfolutionétran « attoniti. quare nullo padointelligi poteft,eos qui toxicS hauferint, reliquo tempore uitam attonitos agere. Ego igitur lego, i-^uHi/^oi, idel^w** '


19


-iO


Attoniti.


Auicenna hedïci,autphthifict nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

ti Autlade.l MAN. hocnon kgiturin meocodfce, Gd ex Paulo accept^

Sicuti QC quad fequitur : Aut refma tercbinthina.quot;] in Diofcenim abietinal^


-ocr page 227-

LIBER OCTAWS»

î^h f^quot;”®®^^^’qua.] M A N. aliter legitur finis huius capitis in meo ^i»iul?'’^®^®°^®®’‘Autfued abfinthn drachms dus cum mulfa aqua,0C P?fæ'^^®^ns fcripfit ut Marcellus.

quot;^^Ptti *1 Ææ^®^T*i3püs drachmsdus.] MAN. manifeftiffimus hicers Emrpencils» ^''’X^® ^‘™niiis, Siquidem oleaficllijd eftjChamsles à Grscis uocats unis fißimuf» *^®lt;lnA**'^'””’“’^”’’P’^®ß®*Thapfis treis obolos tantum prsbet Diofc. Fors p ^Xr ™^ ^' nneijsj quod amp;nbsp;aliqua habent exemplaria, oboli funt legendi.

'' ’^'iïittl^ y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M A N. fimpliciter lego, PerficorüofTa. Cap.n

(^^°’J’’’*”quot;^®potueuocandusuomituseft.] m a n. hoc non lego.

ij

quot;'S J’^7®9®*^P«“i : His ftatim auxilium commune adhibendum per uos Ajy«’o^üomcre»

*’'’^le» 'a” ”*^ poturn etiam abfinthin,amp; mei in cibo,Slt; cum aqua potum.] ^«HP . ®^^®tJ’iuin cum uino amp;nbsp;melle commixtum,amp;:cum aqua potum.

A' A N. adde,aut padb.

24

N.hic non lego paflum.Paulum tarnen fes

*^ihiS^®®®’w®uuIfionc.l M A N,Iege,cum forti flrangulatione. ConuuI bJ'I^Pauluslegi,. '

25

fXf gt;*®’^inftomachoamp;:c.] MAN.fidelius(nifallor)uertitHermol.

^^'’*r m^*^^^^ nerborum Diofeoridis tênfus : Grumis, quoniarn in fublimia tras

^^***?P”'®^®’’‘*® ue grolll.’l o^wdih

‘’•ïiti^’^l.*’*N.lege,femma»

^Hct^^P'*“ *’““® cft,5ï^ yoJ^c(!iiamp;' t[i7rvl.Kamp;^7^^bcc cft, coagulate» ^yniu^^^’®’’*^*l “ N»^5ri«ôçv»

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'’®’‘'®‘0’l *®AN.lcge,cumaceto»

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ NJege,therebjnihi»

'''’gt;lio»i*’^®’'^’’ï‘chmasodo,abflnthiunj,hyftjpum,api} fernen.] w A N. nul f ^X*** *^® in meo codice.

pléii,’^“®®tóonibi»redditumcopiofumlac.] w A N.nonhacefuiffeDio ''''ijU??’ nidetur, fed quod prius quam lac bibant, euornuennu Verba eins lt;i»^wi«.

r'^^ef '’^quot;’'^nieocodice legitur Jib^Jb«, uoIuifle^Diofcor. mihi uidetur^ea PPoir’^^^^”’^°^^°*^ tcmperant,mKigare quo(Ç, Ô^ lubncam aluum reds ^%^''^'^°'°*^^^ ^''’'^ ^‘*quot;* morfu mitigari debent, amp;nbsp;quod aluum moles

^Htfr '’^^^fuccuseft.] M A N.'^^^X'^hboc^^fij^’^iflons, 1**^ ifr ®^^®^’g*»] “ A N.egolego,6lt;tragi uocatæ herbæ femen.Necins |i,%/'P‘’^®gt;P’’ofuaconicâura,uerba aurons mutareuclinuerterc» XlT^pifdbusamp;c] MAN. egolego,uirofispifcibusfimilisguflus:nec ex ^il(t,'*l®^®’P*’®^Qlt;Juin Diofeoridem puto.

a 1 ” ‘*^ ^’adiecit,aIios,interpres.Diofcorides fimpliciter dixit,pifces. ^»H,^’®®“®®^*®*] lege,fanguinimixtus.

X *^P?”’^®’’^dicunt.] M. interpretishæcfunt uerba,non Diofeoridis. ^Qn^^l ® ^ N. uel lege uel inteihge,radix.

^UH*''''æ“^^^’’^æ’iAnor.] m a N.Icgc/camonq liquorcummulfaaqua. ^0nf'''^'^^“5®^^*'^‘:^n^3.'] MAN.lege,cumuino^nullaponderismentione.

‘®H^unt^eosprxfeniiremedio.] ma N.hæc nonlego in mcolibro»


25


27


23


29



-ocr page 228-

Exlib.VU 109 rO» MANARDI E PI S T. ME DI CIN A LI ^5* Crff.ji Hauftærubetauelmutapaluftnsrana.l m A n. ego logoff «quot;S'» “1^. paluftrisrana»

J2 nbsp;nbsp;Aut nix cum pofca pota.] man. non lego hoc rcmedfum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,. ^ jj nbsp;nbsp;Et récentes pappi, qui flores funt fpinæ,quæ in carduorum genere w ^ tur.quot;l MAN. Pro his omnibus duo tantum ucrba lego,fcilicct 1'60^« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ tur caput aliud,cuius titulus tt^k^s?. Ego tarnen locum eflè bene a Mar ^^ digatum puto ; nófque turn hoc nomine, turn ob alia multa, cius tnamö r mum debere.

EX LIBRO septimo.

MAN. Prindpiumenhicinmeocodicelibrifeptimi,nccalioquiuiüfoq^|j, óo inferiptio hæc pofita huiccapiti poflit congruere, in quo nihil agitur cane,fedfequentibuscapitibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uiiJi Venenum^idu autmorfu relinquentibus.quot;] m A N. Omniahacu^ ’ tantum grxcorefpondet»oj3óAü)fz. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^jj^uo

Vt curationis remediorum^ totus in medicina modus.quot;] M A N. duo turn uerba leguntur,7p^a£/llt;lt;b'Z:xa ‘tótts,laudotamenMarcellicaftigationej,f^, A com uni ferpentüappellatione.l m. ucrba haecinterpreiis funt,non Quod pharmacis répugnât Ô^ aduerfatur.l m a N • amp;: baccaddiditinW i Habitus.quot;] 'ftstTKsKijamp;g,

Netç enim omnino id uerum.l M A n. 7/W JötÖKïwf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;u-uJ

Sed difficillimum femper habet.quot;] m A n. fie leges cIarius,Sedfeinpf ^^^.,j^ protrahitur, QC nullum ufum in aliquod opus praebet,difficile ad cóieuan ^^^^^ EtIi caufarü ratiocinatione priuatim,amp; in proprijs omnino non carcat' amp;nbsp;hoc aliter lego,adhuncmodum;Siperfe(fteetiamcaufarum propria 1 none priuatum efl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

N ec remedij occafiones praebet. quot;] MAN. lege, SC quod ad curanduw nes præbet.

Quin ex co magis.quot;] man. lege,fed magis ab co quis orfus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?

Incerta.] m a N,lege,dcapprehenfioneeorumquximmanifcßalu«- ■ Senfuenimobexiguitatem fuamSCc.] m a n. lege, differunt enim en proprijs ob exiguitatem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. fuji

Quod autem SCc.] MAN. ego fic lego : Quod ucro SC exade depren « cfl,eoquod uimquandam habentcorrumpendi,quae mixta corporibus ö malorumqua:accidunt,concefrumefl,hoc6Ccrcditum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^jt QuodeafaceretóCc.] man.lege,opus hoe faciêtem oflenderecomun^^^ fam,ne quid nos lederet m omnib.fi particulates proprietäres no apprend Et ante.] M A N.infpatiouacuofchbe,obferuationcs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, j^jj»

Sed rationales quos methodicos.] man. lege,fed methodici. alia emm tionalium,alia mcchodicor urn feda.

Adeo inepte uocibus 6C nominibus immorantur.] MAN, lege, adco mente nomini haerent.

Abeisfiquidemmanifeflc^^ofOTirwof. m.Iego,^i0flf07ro«?enimà'abipH^^ Docent^ incaufispræcedentes efle,] man. wlt;gt;4lt;e7téff«m:f,idd^Pi picntes. Initiales Hermolaus uocat:quæ aliæ funt à præcedentibus,quas ^^ Fw dicunt. quam differentiam non intellexitMarcellus, Ôt propterea utra q unum in fuo commentario confudit.

Suntcpillis præcipuæhæ eau (arum differentiae.] MAN. ego lego, öt dem probatiflîmac caufarum differentiae.

Quodaffedionemfacit.] man,lege,Quodpaffioipfapermanet. ^^^

-ocr page 229-

LIBER 0CTAVV?gt;


ï lÓIÉxtö.VII


Jv^'^maliimdcadcfïquod nocet.1 m A N. plunmtim enim hocadefî. ƒ Xh^pA)nemfacereSCcquot;] man.lege,neefacereuerbuminhacdtdioneÿ l\^^.°'’fnifaciens,contcntum,fimilenomfnibusalqsa(rumptiseft,

Ifeppiatualcntcm,] m A N.Iege,maxime proprium, ’ i ^’'.’®ölibus uenenis,! man. lege,S^ in letalibus uenenis, Sihis quaecor^ f\.J^'‘iinduntur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* i

^^^’^“''’‘1 WAN. lego fradura abfolutc,fine caluae mentione, ^ *» ^^li^®OfOM«tn«l MAN. lege,manifeßiiTimam, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ^i:^“^ uduti fcopulus.l man. lege,8C præcedens feopus bic faciendus, ^iifc'?^‘’°®fi^‘l M A N. iege,quæprincepsnonfît»

^-içd ' ^^AN.lcge,uifccra.

^h ^'■'oscerrimiscibis.1 MAN.egoIego,autexcibarpsacribuscótrarqs, %?^diusautleuiuscxukerant,1 M A N.egolego,putrcd(nemgignunt.

S’ximeaduerfantibus.'] m a N.lege,repugnantibus:uel,prxhantibus,

■tmonetn.l MAN. Ego, ex arris medioeri rarione.

'^ÿ^'”P‘'o**e,ubi Marcellus dicit,Eiusç in homine morfus : ego non fie lego, lt;^^P- je U.’®’’^“®* ille momorderit.

^ f ^iiV f S““^”“® dolorem.'] m. ego lego,nifi pro uulneris ratione dolorem, ^to3®?amp;domefticorumignoranria,quot;] man.egoIego,5Cpræetpuepoft

''^’c«p''^”’^’^^'^°“’‘1 M A N A R D. addjtur,exhiftoriafuperuixi(renemi=»

^'’’t^^’''®usad(iitthus,cancris fi^ gêtianæ,ad hune modum;Thuris parte i.

^!amp;®5'’^®®b™lt;**pari«s lo. SCdatfingulis diebus fingula cochleana.

^Sne '’P'‘‘*”'^ruftaillaeft ne décidât,quot;] ^ A N, ego lego totumcotrarium, utcruftacadat,ne fub ea ulcus coalefcat,

}8

’'’’i.lljT®’ ^’^^At.‘] M A N A R D. non fic lego,fed,opportune turn eis utens

vquot;^^^^“®®°*^w’®^*l WAN. lego,^®foT^s»*^cft,purion's,Hermo*

ÏÖ

%f^!’æ^P^^”’-l M A N. ego lego,hæcmihiuffafunt.

«^finapis.] M A N.lege,dropaaTmusamp;fi:napi(müs»

*’'’lgt;ttfl?“'®P‘’^8’tiocft.quot;] MAN,Iege,elleborifmus,ideft,prouocatiouomi

Wcurationem.'] m. lege,per eum quem prius diximus epnogifmum, .

jj^ nbsp;nbsp;EX LIBRO’OCTAVO.

Crfp.^.^ 4*

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ ^^ odaui libri in meo codicè.

^ ^ N. non lego hoe aduerbium hoe loco.

^ 1’'’^®’’*'l quot;^ A N. ego lego,mediocriterhumefcit.

^’l8tj(S- '* ^ N. iege,tentiones.7vwlt;r«f,

^'hiJ *’”’®‘l “AU. o-w^s/zdc. contradioncs uertit Hermolaus,

’’''fliiih?°'’^««Hb in pellendo difficultas.l MAN, ego lego, Öf multa in fu* ^;gt;«'®nedifficul^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

^^'ta ^^^' ^°^ ’°^° ^arcellus Hermolaum ex Paulo Diofcoridem corrigea K^^Xui'^”’^’^ ^ 'P^® ”o® ^^'^^^ fecit,amp;l hoctnet capite facit,

®^®i(ii^^’°™®‘l “ ^ N. Iege,amp; putrefcit,

noefc ^1 quot;^^ A N. legôjætfo-i/iôpÿjideftjquædifFicuIterfertunMarccnushû: liJ^eftPaulum.

f^l MAN,Iege,horridusfenfus»

-ocr page 230-

■Exlih.VUï 101 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10. MANARDI E PI S T. MEDICÏNALIVM

Cap.lt;^) nbsp;nbsp;Labor.q M an. Trer©-, laflïtudinem ego dixerim. ,

Vigilia,languor.q m A N A R D. pro his duobus lego,«Vm, idefi,iinbeollitn üel languor.

Pofthaec.q MAN. lege,poft hoe.

Aquofus humor.q m A N.lego,ichor,ideft,fanics.

44 Puftula.q MAN. cp^vli-ns. libentius ueftcam legerim.

Aquofohumorc.q m a N.lege,aquofafanie.

Diffupta^ puftula.q m a n.SC hie legerem uefica.

His quælerpuntfimilis.q M.egolegOjlimiliseiquæfltabhisqiiæferpunt,

Inteftinorumdolorcs.q MAN.sfó^»f.torminahicconfucuitinierptetan' 4$ Aquofushumor.q m a n. ichor.

Etoleofus.q M A N. hoc non lego,fed tantum fubpinguis.

Puftulæ.q MAN.lcgc,ueficæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

man. Lapfusefthic pudendoerrore Marcellus, non agnofcens dineren inter echin ÔC echidnam,marem fcilicct amp;nbsp;feeminam uiperam.

^7

48

Infurgentes pufiulæ.'] MAN. lege amp;nbsp;hic ueficæ.

Aquofus humor.1 man. ego legOjaquofæfanieieffufio.

Erofiones.1 m a N. lege^morius.

Sanguiniseruptio.I m A N.egolegOjamp;multaexmorfucxcretio.

Et fi cicatrix induda fuerit Ä^c.quot;] m a N. ego lego. Et fi cicatrixin a.13corp

parte fueritjfanguinemÔt^ipfapræbet.

Et pro urina amp;c.1 M A N.legohicutHermoIauSjEtquicffluitfangu’sfO tus eft.5C in hune fenfum fcripfit etiam Paulus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^j 49 nbsp;nbsp;nbsp;1 ntolerabilisardor.1 MAN. egoIcgo/cst^y©-oyttàs,ideß,noncontlni mor. SC fie Hermolaus quoqj legitfc uidetur,uertens,folutus tumor. Pau''® ligna fchbitxctÙOTf«s£xamp;f,SC hune fequutuseft Marcellus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.

AburendoSCabardendo.3 m a N. uerbafuntinterpretis,nonDiW® ‘^^

51 Acceditexulceratio.quot;] m a n. Iegoo»7r»lt;/ltt)i/,idefl,putriIagOjUeIputria3£’‘ ratio.erofionem uertit Hermolaus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r Decidunt Carnes'] m a N.^r^f/««”* effluuntperorbem,uertitHerniolaU '^^j, Vefica.l M A N.lego i'NSï(/,nonxvsï;^.hoceftjieunumuocatumint£flin8i’’i

ucficam.Paulus tarnen lædi iecur dixit,ueficam SC laxius inteflinum.

Corruptas.^ man.adde,aliquomodo.

Ji Pußulas.l MAN.hicquoqjIcge,ueftcas.SCproaquofohumorejicber.

Fluit a’ morfu.quot;| m A n A r d. lego ^v^i^av^, id dijruptura : ut mtdlig'P

ruptisueficis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^k Porraceo colore.quot;] MAN. lego Ki^^oic/lét. rufefcit,ait Hermolaus. Mat ^ git x(f OTôc/I«?, 8C propterca additjUaricum modo ; fequutus ôdahoePa“''' gt;nbsp;tius quàm Diofeoridem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nfl^

M. Additur in meocodicc,oculorum obfcuratio.Hermol.caügantocu”- ^, tatur quamprimum oculorS ades^xf^ca/gamf oppotlrünt, Hermol.oculi obtof

5}

54

55

Stomachi non adeô grauis erofio.quot;] m a n. lege,exiguus cardiogmos* Frons continue contrahitur.’] m a N.«v«cG7«7f,ïdefl,conueIIitur.

SubflauoSCquafiaureo,quot;] m a N. va!n)^t/lt;r©-,idefi,fubaureo,fubflauo. ^j Venenum illincpellitur.’] m a N. legOjCUftTfo/èftxTjJtTîTrîf.ideftjU^^f*^ loco aufertur,uel eximitur,ut Hermolaus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, J

Vniuerfo^.quot;] M A N. k^/ûw. quoduerbum ipfe Marcellus mebusfnpf^^i^’^ fit. EH autem lenfus Diofcoridis,id quod intus adiedum fuerit,cum fang“® ’ mult us fimul exit,excerni. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-..rtü

-ocr page 231-

[^. LIBER OCT A WS» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' iO5 ExföjX

I|||?^^.'®’1 WAN. lego StiQiat^^

^q‘’’’’*‘’^ ^'^ ®^^n MAN. unicum hoe loco remedium lego,ad hunc

I^j ' ®Po*Mturcfais flculncus,aut ex uitis farmentis fadus,cum Iixiuia,teni« quod uenenis aduerfantur, us aii-TmStm^^

Sb ''^°’^*1 ® ^’ legCjCedrus.

^i{^®'‘^®ro«?»l MAN. non lego, calidiflime«

^f’Jo'ik^æ^^æ’l MAN. lege,drachmae dux,


EXLIBRO NONO#

^^ alterius,hoc eß,noni libri principium in meo codice# MAN, adde,cum uino permixtum,

quot;'*^Sd ^’1 MAN. adde,berbx. tij 07n)‘Ztlt;r^ölt;f;)g«sfc0(/, id eßjpraepotionl^ ^trükj^^9“’damnaturae»l MAN.»Kt7W7iFlt;i(»M''Zi:TKÖöoM',Hermo,tranf^

*'*h^*plenquot;°'^”^^ quot;^ ^ ^ N.lcge,farinahordeacea# Emplaßrimodo.quot;] ozrAy-wpP^tis V^^ N. clarius fcnbes,multum. àÂ7reAv.Hcrmolaus,ctiam diu» P''''*«ntit^ ^ ^ ^ ^ °’ '^2° xi'’»«ó“*^»‘d eß,cuprcflus.Paulus tarnen Mara

M A N,Iego,autruta: nee aliquid plus.

pil»» ^^?1 MAN.iege,Peucedaniutendumfucco»

r*fych ^^^’^ ^°''*^8“”‘:“*' ’quot; ™®®lib.hxc,uf£j ad u€rbum,b»bitur# ‘ 1 M A N. non lego hxc uerba in meo Diofcoride,

yf SJo] ””’ ^“* 3 Marcello eß pofita,ego lego,cum qui morfus eß.

^’MhK^ r*’’°’l MAN. Défunt in meo codice aux fcquuntur,ab hoc loco

^^’'’^ ^®®®®®®’^o»1 M A N A R D. Mirum eß non meminiße Marcel^ ? «‘®mentario,hoceß fexto, fi quis adhaercat ipfius diuifioni, Öd

JN^aOfofcorideconferipta.

^%j5'^^^’’‘^®^’o3cceflèrim,lt;ö**;‘*'^«^w acremento ciborum quxfitas ^w ^!ifDh'*T^”^^‘^“^ ^^^””^° quoque libro notatum efl,

5. i\''^”Sr b *^ ^^° ^^8°3^ fcrpyllum cum afphodeli drachmis duabus, N.lege,cardamomum,non«ijÿc/ïtï^zof/.

^oiojJ’P^®^ ^odushbri inmeo codice ficclauditur ïEthic quidemeß XV. lanuarq, m» b» xxm#


Clt;ip •ia 58

60


it et


^i

6^


C^

6^



-ocr page 232-

ï®4 i o A N N I s M A N A R D I E P •

LÄRVH MEDICI NALIVM LI^B®^

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NONVS»

’ Ilt^^‘’ E PIS T, !♦ nbsp;loannes Manardus lacobo Galcno ƒ

§6 dignitate clarifs» s* D, Defenditeputo fuamfecundamlibhpn'mi» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.p?

1 T s i ego (ita funt uaria homînum niceniuinextraomnealeam darifTimi

H ferim, quod eum tarnen præceptoris loco lemp^

i^ unquam,nec publice,nec priuatim bere,ueldocere uolui,quod effetipfiusdogfflatiSj gnJ tationibus aduerfum* Coegit autem,ô^lnuitunia y ptû temad hoc metraxit, aliquando docendi teor,aliquando amici rogantes,amp; tales quidem amici,quibus nec ~®^,(fgt;* teram quicquam negare quod pofcerent,nec aliud ucl feribere^dpf j^d^*; quod fentirem,Feci autem hoc quanta femper potui cum *”ƒj| uel in totum parcens,uel cum honefta prælatione cius n*^^ nbsp;nbsp;nbsp;„jljitf’^ liqua autem quae fic è meis manibus excidére, fuit quidam ad PatW medicumepiftola,in quadubitationem diluereconatusfum circa ap pdoD^ poe. in libro tertio duodecimi intelledum ; cuius tot legebantur interp ^^^,^ quot interpretes:nec fine magna bonarum mentium,atqj dus prxicf epiftola data cft,animi fufpenfione,fimul Si admiratione. Quam “^s-jp^I^ mojamp;ab omni prorfus maligno affèdu femotus hoc fecerim,amp; nbsp;nbsp;nbsp;^3ƒ, nicenus affirmât,facile cognouifti,amp; poteft quiconque legeritnondi * ^ fcere.Verum quia non poteram id quod fentiebam aflerere, nifi gerem,quod ueræ amp;C genuinae ledioni accreuiffe putabam,quibuinaw ।Jo

lt; hoc facerém oftendere compulfus fum. Quas rationes cum b^'“Ïy L(ïir quodam apologetico,tibi ab ipfo Leonicenodicato acerrime rcfclnj^*’ /(ÿ lt;nbsp;ftatuiffem,quicquid ille in ea materia fcribcret,me æqu^boni^confulW ^^^^^^ bam enimillum iandiuh0cmeditari)ftatim mutauifententiam,nonta ^. epiftolæ,quàm mefjpfius gratia. Nonfolumenim fuam défendit.^‘J^Lflu^ fed in me quoque multiplicia tela contorquet. Placuit autem mihi in;»“^ j,ijgt; ego quidem omnino uolo,bona Iitc,non alium quam te arbitrurn digcf^j i^p^-i probitatem Óódodrinam ab ineunte xiate ad hanc ufque utriufep ^® j^^ confuetudine habeamexpIoratam.Sediamrem ipfamaggredior.cxw in me iadat,decern hæc funt quæ præcipue uidentur refellcnda.

recem edpita i Quod epiftola falfo fit Pado inferipta.

reßendd. x QuodputarimferenumàtranquillodifFcrre. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^{it

j Quod male præpofuerim Theodori interpretationê, quæ tcpia^ml^S' ’

quaeferenam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.J’,

4 Quod non rede putarim trâquillum repugnare auffrino,amp;ferenup ^^ $ Quod non fideliter attulerim Galeni uerba in expofitione duodecimi mitertq aphorifmi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ijj ff Quod Celfum appellarim bonum Hippocratis intcrprctem,quiplerw Ie interpretetur.

7 Quod fuarum translationum errores notare firn folitus, Quod uerba Galcni in epidemics falfô allegaucnm« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^

s Qiiod non intellexenm quomodoconueniant, differant^primusamp;;® ^

-ocr page 233-

S^I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER N 0 N V S, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io^

ipsin^PP^Maucriin inconftantem Ô^ uagammutationemjauamHip-

V*^^futo “’S“’™*

Ç''ôdeL Y’^^MatLconiccnustqui'busfigfllatt'm refpondentcsdidmus, Ad^trimitmob» ^^%ijç • ^‘'‘c^’^öjfiPaduSjipfiusoKm in medicina difdpulus,deaph o? ieüioïKm, Vteü ''’^^*^ ^ ^^ compofitarum medicinarü temperatura, alijs^ medi W'I’'’^o ƒ®'^^5gt;^onga ædiderit commentaria. Modefto quidem erat ingc« ** ^i|p'gt;«t °*^ “^^®^^®® tarnen, quin amp;nbsp;contra ipfum Leonicenum, amp;nbsp;me, ^# % (5^^‘^Pï’s difputauerit. Extat inter esteras meas,ad eum epißola, Vl’«ti{tj,^’‘^“®’'ftgt;s meicripfcrat,diluuntur:fed nulliusmomenti resell, ’^^ ^§° ®® rogatus feripferim, modo id mihi no impingatur quod ^“^'^“^f^mpw longe fuitalienum,me uidelicet gioriolæ,aut

^hti^^’'^^^ ^^^ ^^ difputatio,uel aliam fcripfifleepifto^ ^^^“^ uerfati funt,nouit fcrutator cordis deus, me ad fcri^

S* 1*'’^* '^quot;^^^ gt;nipulfum,qua'm uel ut amids, SC bonis animis obfequerer, ?\, P’^odnarer. Sed de hoe plura forte,quam cflèt opus. Ad fecun= f^Hn^^qiIlQ/

^ V^^to ^”’^’^“® ’’o*' fignificare eandem rem,neque exißimandas elfe Adfecundam» % ^nè ^^n^^Leonicenus didt, ego SC putaui,SC puto : amp;nbsp;fi ætatem meam Smnu er tran V^es*'^®’'””^®^®’’®^lt;^cComucopiaeuerbis uidffim dilputare,dicerem gudlmn neque V^Ï'^oƒ°^^'^^P'^^°^’^^*^'^”’ P°^quot;^®airererejquam quod uult Leonicenus : idempÿi^cit^ *V'’’l«reJ*^^?^^^ P’“® habere latiuscp patere tranquilli, quam fereni uoeem: ff^^fi^ fynonya ''’gt;s^ ^t '^’^ ^^f*^'^ tranquillum fine nubib us, fine imbre : addit igitur fes ”tlt;^fM^• fiiSh^'Ss nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nubiumóC imbriscarentiam^Nefcio autem anuos sercnum quid.

S' ^^t Z”^^“®^ legentem efFugerit,faItum fecit Leonicenus, duosqj uer*

S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“°’‘u«n fine dicitur,ferenitatem ficcam efle.Qiiod fi uerum efl,uis

v ucocordet ferenitas cum pluuia, dnndente præfertim Celfo, cui

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”^^ ^” ’^^ ®'^®® eß,quam Sipontino, ferenos dies contra pluuios,

, ®;,^®Jfiucrbafuntcap«i.Iib,x. Saluberrimifunt,inquit,fercs * tantum ncbuloflautnubilt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»•

V’^Utu • ‘^^’’’”‘®atids,ad tertiumep accedamus, in quo proprijs iam ar AdtertUm.: «tt^iii»’^^‘^^“’'tatLeonicenuSjUt cuieflet non folum contra me bellum, lt;leI)''%tJ’'^?P^°Pt*usparietesagnituin, fed contra Theodorum,unum ins 'ïh ^^SQ, ^^*P’’quot;^us honor in hoc interpretandimunere omnium confenfu Theodon» ’taf’W *”?*”^” Ptouindam non libenter fe accepifle demonßrat,nec alia Crf^«.

'^^’’^toris cpißolae, (fie enim me nominal) indicium improbet,

^”^ dixerit eße tolerabiliorem. Égo uero Theodori li Tkodorop4^ ^ ''fv'’qale a'”®*““ hominis de literis benemcriti,6C qui fe tutari nunc mors trodnatur.

S^aOir ^^ ™^ ^’^quot;^ parum fpedat hæc defenfio, qui fuppofititium eße id C SabP^’**^^ “®’ tepidam,uel humidam,uel traquillam, aut ferenam earn i(ir'''SnhT^^°®®*^didam. Sed rem ipfam aggrediamur. Duabus rationibus RationesJ-eoni S^Seri ”^°^®’^^*”impetit:prioreß,quoniä difficileeßapudidoneum aus cemcotraTka ^r^*^^°^^*^ ^'lt;A(jj/,tepidumfignificari:cuiusrationispeculiaremfo dorum.

tH^ï^u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ profeflionis eß uocabulorum propria fignificas fnma.

' j^^P’^°^tentur, plus qua'm mihi fuppetitodj : fans dilutam earn, Ijih^W ' •'^*^™ ^P’^^'‘^fcum altera putans, ubioflendam Hippocratico SC iwp«ihj ji^?®’*’’*’“®9ti3eadducitipfelods,teporemcongrue poffeperils ^ P ft ^^^ '^’ Sequens eß,non æquiuoce ca ufum uel Hippocratem ^'^^^‘'^an quot;^ quot;quot;^'^ uei ba Leonicenus hac utitur argumentatione :Vox SL- Secunda.

itinodaui aphorifmi cómentatione non poteß fignificare tepidum, dbd^eif^

S

-ocr page 234-

Iô6. lO, MAN ARD I EPI S T. M Ë D I C I N Atl '^ ^.^^^^^ crgo nec in hoc duodecimo,nifi uitium æquiuocatioms eodem ti amp;nbsp;Galeno attribua mus, Sumptum hoc pacto probar, quod commeht.non poffit tepidum fignificarc, docere eo loco ex fentend’ uult Galenum, qualis fit temperata Ôé mediochtatem fibipropria f^l^Ljurp^ uult^eameffeneqjualde dVdiof/jne^ ualde frigore excedentem.cii^ »^nv poc,lenfus,fi tepidum ibi per iiV'J}o^ tntelligeremus,naturamfuam mem non eße ualde tepidam,necß ualde frigore excedenteQuod amp;'ƒ jnc^ probat,quia ex eo fequatur,talem hyemem eße tepidam, quoruafP* ^^i ualde tepidum, eft tarnen tepidum : fic^ hyems cum Vere aliquant munionem: cum uer tepidum ab Hippocrate ÔC Galeno flatuatufjÄ^y^pftiP quot;Relj^onftoadle daamp;humida, Hæceft fecundaLeonicenihoc locoargumentado-C .qii' cundamLeonii runtrefponfiones,utuixeligere fciam,cuipotiusinnitar;eam pjag^'”' cemrationem. utmagis medica,ita magis ad rem noßram facere uidetur. duo^^'^ primo ofiendam tepiditatis fignificatum eo loco optime congruereuf^ nitatem non pofle ullo modo ibilegi. Dico igitur ex Galeni fentcntia ^^r^' lib. 3. inexpofitione aphorifmi uigefimi,^ eorum qui deinceps nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.'^jf'^'^

mas cuiufqt temporis anni partes magnam habere cum propinquis 11 ^^juV^ nem. Namficuti prima hyemis pars efiautumno communicans,iiaP® ^joJr^^ ri : crefeitenim autumni frigus hyeme,donec ad fummum

ni tarnen conueniat: deinde itaminuitur,ut ad teporemVeri P’'®’^“” .^ iHr Succeditpoß hyemem uer, tepidum quidem ab initiOjnon exaäc» hyemis natura adhuc aliquo modo referuans. Non potuit igitur ’P!’*’L |^? Hyewis tempe mra defcribi,quàm per médias inter utrunqj ipfius extremum qualit^i ^.’^|j) yjlö^ ratura. quam 8C teporem : quarum alterum,hoc efi frigus, ceu ipd hyemi P’’®P ^11«'''^ crefcere oportet 1 teporem ceu non nifiex eius ad uer inclinationecoo ^^' non ualde. Roget uero quifpia,cur utriq? qualitati fimilem adieceritdê ncm,nonnimiumSdheet teporitfriÿori^nonfupramodum. Si(quodóiego“‘ ’ iJii^ cofiat) frigida ualde debet efie hyems,tepida autem nó ualde : refpoß Loemmppoc. les quidem ab Hippoc.appofitas uoces : fed earn qua? addita eft fri^' AfJfj de aqua, am, lor) nullum adhuc interpretem efie plenéafiequutaldixitenimjf'S’quot;^ er locU, à Glt;de T nsu§oy’h^ quot;ivx^f. id efi uerbum ex uerbo 5 Neep frigore id quod opp® noataturinco excedentem.Per quæuerbafignifîcatur,excellentisquidemfrigoigt;sE meto odaui A^ temperatam hyemem,non ufqueadeó tarnen,ut modum conucnicnl^ \V phor.Ub.^. nbsp;nbsp;nbsp;dat,qui fcilicet quarto climatidebetur,in quo Hippocrates commenté nuc”'^

hoc uolumus ad alia quoep climata transferre,quod Aiocuitpclima^f® quutum tarnenHippoc.de temperataregione uoluit Galenusm^w ' lt;ii)‘

« rifmi,fic Leoniceno interprete dicens: Par efi feruare ipfum,puta nfP j^jjJ^ « mem fimilem ei quæ efinaturalis, hocefifrigidam atep humidam, 9®*^'^ ji^j « qualitatcs conueniunt temperatar regionishabitationibus. Vtrouisaü ^[^ijjjD) intclligamus, liquet no ita impenfe frigere oportere naturalem hyetw ^^,|jÿ faltem fui parte teporem quendam,eo qui Veris efi minorem,nonaoin j^jt quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiC autumnus licet ficcus fit ualde naturafua, eodem Hippocrateses jj^f

aquarum tarnen defeenfus requirir,nedum patitur. Nulla igitur dusuo ^^rt pocratc aut Galeno a?quiuocatio,fed tolerari potefi,ficutiinaphor.s,i ui ditas,longe^ cômodius,quàm uel trâquillitas,uel ferenitas ï nec W um nbsp;nbsp;|,j;.

mo,fed etiam in lib.dt aëre Qi. aqua,per Galen.amp; Leonicenna^udO'■ nbsp;^v

SerenitOiexa» enim nó uideo inibiintelligipofièifiquidem exaâafcrenitas,utGalen* Haficcaeil. Epidem.ficca efilquae qualitas ab hyemis natura longe efl

fimul cum raiione docet,ferenos hyemis dies tut bidis elfe frigidiorcs.qo ^ flot.in Problematis affirmât, amp;nbsp;Galen,abfolutam ferenitatem habetep ^.

-ocr page 235-

,^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIEER NONVS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;io7

Çtjf’^HOïlia igitur ferè funt,non ualde ferenam effe hyemcm,8d non ualde

» Leoniceni of

'keiii'^’*”’**’‘‘*®taalterüadditum ab Hippoc.uideretur. PoiTum præterea Leos

’^J''^*quot;®'*“®’pftHnmet hoe pado retorquere : Quidicithyemem,ait ipfe,

Initia . '’'id®®uel tepidain,nonidcircoffigid5ett'eaflèrit,(edcalidamquis » gumetum in ''iny *P^jPatumper tarnen : 0^ ita fecundumTheodori translationê hyems » ipfum rctor^i^ ^It?*’’’9'’^®^ät*Pit in tepore cömunionem: quod eft maximeabfuidum. » ^uaur. \114 *’quot;’’* ^8° ^*™'* argumento probabo,ex eius interpretatione fequijhye

ï‘®tJiUf ''*®^^®ccommunionem:quod reuera abfurdum eft,cum fint tem ** '^%*’^'^ contraria, atq; ficargumentabor ; Qui dicit hyemem non elfe ualde \^®®P’’®P^®’’eadicit ipfam eflènubilam,fed ferenam quidem, parumper ''^'poff *'’^™æiiate habere cömunionem. Patet igitur quibus ratiombus tues

'fpidam non ferenam hyemem in aphor. 12, intelligcndamdixerit, Bi'J^wamp;Uurentianus»

^^''’bi ^''^^petatoris more Leonicenus fortforibus femper copijs pugnam Obie^io ^Wf q’°^*^odens hyemem uel auftro flante,aliquando eflè tranquiilam,mos ([UAriu.

r'Xisa U'^ '■ææ SCboream licetprocellis crebrum,non femper priuare ac-Sgt;in^ ■ **” '*'3Quillitate,fed folum cum fæuius incubucrit. Ad hoc appro

k nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hippocratem j. lib» Epidem* dicentem : Annus crat auftrinus, « fTpocta”^*®^®“®tranquilltosufcpin finem, addit^Galeni longamferiem -SHfeh^*’^*’’^®^’”‘’“^®*”«S®‘*q“æ «xtotdidis adpropofitum fpedïant,ea ^gt;iïbo(rk *^^^’’“^’”“*”^*”“’' ^^‘^ tranquillum totum fuifle annum: . ^®®*®“’® trâquillum fimul ac borealem e(ïè,ac dici totum annum» **’'‘’' nilv^'^*^ ^””* tempus amp;nbsp;totü annum dici poflè auftralem,uel etiam boa ^(Ii^^®®®us tarnen tranquillum: ut ex hoe tollat argumenti mei partem, 'quot;'’iai)(}J^'’tïftrinajquomodo traquilla f Quafi poflè quandoc^ fieri nefciuea ” *''%ina • ^ 'tanquilium tempus. Acute quidem hæc ÖC apparenter ad ''''*'’’ ’’anß*!^'^ translationem ,a qua mirS eft ipfum receflïflè,fi quando aphorifa ^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’’^?‘*^t:ogitauit» Sed in his tarnen latet æquiuocatio,quam detegere r^tpi 1**^ ^^quot;^^^ 'P^’ græca adduxero,in quibus hæc abfcódita eft. Conatus ''''^tïtg/^ °“® i^V'Jlöj/oftenderenonpofitSinAphor.abHippoc.fedfuppo ^'’''Af ^®'*°’9™fqtii8illefuerit,primofortèexpofirionfc gratia, quod pier un ,'''%^^“®’^‘“*’^^^tïs,appolita:deindc à primo librario aphorifmo con rÏ'l’ttttrquot;”’’^®’ P°^^3 codices fuccedentibus têporibus deriuatam. In his au t I^Pto f æ*'^ ^ Hippocrate Leonicenus hue transfert,non ea uox legitur, lb^'*tf(j{?“ ^QtfSjquas tamê ille eodem modo cóuertens,uideri facit græcas lis J^'fthn^'^’îî’^® 'quot;^ ®* ^° ’°æ abradendam eam uocê iudicafle,ceu auflrinæ i ^‘inbj^”?’^’?'®”*“™^ annedat amp;nbsp;Hippoc.S^ Galenus. Scire igitur lieet, ^ ir’*''’gt;tnf d^ ‘^t^f(/gt;fed«7ri'ojii amp;nbsp;vlujtfitce : quibus uocibus priuatio quædam fla

n^eM ^°^^sqtiando(^ non totam forma tollere,fed uix haben eam forma P^^feewoa h ^\t i pP’'otiusigiturdidiones illæuêtosadimût,fed adeo paruoseoseflè ^quot;^«t^j)» ii'^'''lt;elk' L^**®’'*’“*P’’®P^®*‘P®’'“‘*’æ*’*®’”**'^^’’*®’^‘S'’®8ueroauftros

lil^’”'^»9“0”®»wt uoluit Arift. 22. Probl. 26, fed.aufter paruus ”

• °'‘f^^titêjdequoloquituraphorifmus,nó folum nubes,fedS^ ” *^'’''^^^’PP°‘’‘ auftralem amp;nbsp;pluuiofam hyemem fupponit. Cum f A^P^°”^””'^*^^®’”® ^olum uera trSquillitas ftare non poteftCquæ, m^f p P'’°^l**^®®*'‘*»®®ö’tioóf quies aèris) fed nee «Tryo«« Hippocra b^Ph-u F’ï^®”’^®’^“æ magnos auftros exdudit,quales aphorifmus uult ^’g**'”'’”’^^^®’’’^®onicenicxcluditurargumcntatio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^'^ ‘® po ‘oaidemadaliam meam (ut ego quidem puto) euidentê argument 5“'”^***

-ocr page 236-

208 I o» MAN A RDI E PI ST. MEDICINAUVM ^.^ tationem,ut ipfe uero,non folum non bene concludentem,feddupKd ^f^^^^yfi^ tentem : alterOjfuperfluæ hums pronommis hoc, adiedionts; altero, plut ^ borum omiHiomSjS^ breuitatis, quibus fenfus autoris pcriurbatur, * *^'^^ jjh'quot;' fuper ea argumêtationc melius iudicauerïr,tuum erit cenfere : nullam en ƒ uideo in tot Leoniceni didis,dodis dlis quidem, amp;nbsp;ex bonis autonw^P^

In comento aphorif.ti.

rationisfolutionem. Aderroresueroquosmihi impingit,dicomeiocii pn demoftrandi pronomen /jo^quia id in graeco codice adiedum inuentw j^ji « rentianus in hunc modum principium cómentationis faciens : donnât® ^jj^ » peramentu fe habet,at($ id quod eft relata fentcntia de duobus tempon nbsp;nbsp;nbsp;ja

BreuitM cum Leoniceno uerfa funt,redtaui. Arno enim breuitatê, fed cui fit coni

« ratum^fiCc. Neqj arbitrer me erraffe,fi non omnia Galeni ucrba,eo(jnio ^ Leoniceno uerfa funtjecitaui. Arno enim breuitatê, fed cui fit comt*” ^ claritate. Et fi hoc eft errare,uti^ fateor me errare* Quam uero Si breuiter « c^[jolt meam aperuerim,ex ipfa uerboru meorum ferie eóftat, quæ talis c». ^^jj^ïo • z habet hacc têperatura duobus in priori aphorifmo didis têporibus : qua nbsp;nbsp;(j, illo erat hyems, tale nunc eft uer:qualeç in illo ucr,talis nunchyems. H nbsp;nbsp;j^ leni uerba. Ex quibus hoe pado argumentor:Quale uer in precedent! p ^^j^ nuc hyems,fecüdum Gal. fed nee in illo precedente dicebatur tt^quinu gt;nbsp;^ uel tepidum,fed folum auftrinü Si pluüiofum: ergo fecSdumGalenOjfl^^jyyiJ de qua fermo eft in hoe aphorifmo,eft dieêda ferena,trâquilla,ucl t^P*“’’|’^e!f'^ auftrina Óf pluuiofa. Hec fuit mea eo loco prima argumêtatioxui^«. jj^sli^ ex uerbis Galeni fumptâ,exponentis 15. aphorifmum,ubidecon(ntuti ^^jÿ ius aphorifmi, óf alterius qui hunc precedit, Hippocratem in hb- de a ^)iii » regionibus intelligens,ait : Poft duas præferiptas conftitutiones, mij^'’ ». quahyemem borealem óf ficcâ effeuult,uerpluuiofum óf aufir^elt;2 ^^^ ». contrarm, pluuialemóf auftralemhyemem, uerficcQóf aufttaleóft* j^ modo potuerim apertius oftendere,Galenum duobus lotis cot^m^^^.^iio**' aphorifmiafferentem,nullam habere uel fereni,uel tranquiüf uel tep*® j^jtiiK’ hoc eft,uocem lt;jV^tf//,huic hyemi non adieciffè/ed pluuialem óf aunta ® (ült^. dixiffe.Huic rationi quid in tam longa uerborû ferie refpondeat Leonie j^yniii'j ». reegononpofliim:uidcbuntfortê,qui acriusuident.Caloremquidem ^,^^,jii' ». rem huiushyemis,cauramaiteffèmorbor5,qui in aphorifmo nomman ^jj^j» »• te tranquillitate. Non nomina temperaturarum,raritatem potiusquaw nbsp;nbsp;ƒ

» tem facere ut mulieres lædantur.Maiorem auftrS non magisjonfli^ « nemauftrumcalidum,fed folumillumqui leniseft.Hæcquidemóf2' nbsp;nbsp;^^ dicithis (imiliatex quibus tamênoninfertur,fed necinnuitur huiusme 5^^ tationis folutio,fed potius alterius,etiam prius folutæ,qua probabam auftro répugna re. Addit óf unü,quod prius multis uerbis oftendere nbsp;nbsp;nbsp;jö’*

teporem fcilicet effe ab hyemis natura penitus alienü.Scd quid fadunt ^^ji^^ leni uerba per meadduda,in quibus hyemis huius aphorifmi fit meutiOj^^j-^t pofita uoce,quæ tranquillum,uel ferenum,uel tepidum polfitfignineat. ^ quifpia putauerit hue pertinere Galeni feriem ab co græce alh»*”’® jj^ reddit,quare ex aphorifmi eóftitutionibus fequatur,ut grauidæ ®“ .^qnili^ quoniam in ea lt;Ofl|gt; hyemi illi adferibitur. Verum nee iHa uox *’’*P®’”jy^aillt;l'^ Bippoe.îoeui aphorifmoIcgatur : nee ipfemet Leonicenus ea uerba ad aliudpt®^^quot; n ^cd'’^ in aphorißnis eit,quamealiditatem óf humiditatemeffeaborfuscaufam.Sedneepot » ^i# emendutuf. dicio,ea uoce in eo loco ferenitas fignificari, cum quia non ca conlue u^ ferenitatem fignificare, fed per uoeem ou.Soi®', tum uero quoniam lef .(lt;* mis corpora reddit dura, ficca óf dcnfa,non mollia,humida óf rara,qu3 F ƒ mem, quam tiV'Jïûp dicit Galenus, efficiuntur. Intclligenda igitm» pier uoeem,uel tepida,uel humida:non ferena,aut tranquiHa hyems,Oe^® ^r

-ocr page 237-

I|||L. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER N 0 N V S» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;îo^

'''’’' plur *^?'ididis dubitanda, quæ nunc breuitati confulentcs pratter mittis

lt;:o§nofcentes,quàm effet neceffâri3,uoienti non epiffolam

Snr,y^^®'’S^^’^°'^®’'® confiftit,fed ea retjcere,quæ mihi in apologia obijs ^’I^îîiift^“^‘^ praeterire bonus meus daemon non patitur,non res t ^**lt;«0 f*^ '^^i u^hemêtius flat,nô elfe calidum, fed eum qui remiflius Ipiratî Non reiîe did^ f^k”’j”’^°?^”®°^*'dit‘norSt^ hi maxime qui Aemiliam,proximas^ auürum uebe» t ^^ ^ '”*^’ uehemêti auffro cum magno corpora ôd annonæ detrimente, métius ßantent ** r\,l^®^5^9^^®^®tiam ex Galeno idem aperte eolligitur. In primo enim noneffe cahdii, h%s 5®’P“®’^™5 quintum,tertij Iibri,cuius principium, Auffri auditum he

P^s nbsp;nbsp;nbsp;^°^*” tecitatjloqui de uehemêtibus auftrinis Slt; aquilonqs eóffitus

h ^Ual °°g°^^P°*’®P^tduratibus : offendiep hoe per uerbum tAwxsdVil^^ hoe m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^* ^°”’'”^”’ ‘ï^Q^ de eo nó dicitur,qui Vere uel exiguo perffat tês

pluribus quidem diebus,fed exil it er flat, Effe autem auftrö «'’’’'*iet2^ï“°’’’’°51“^“’‘»eaiiff urn amp;nbsp;humidum,ipfemet Galen, in eius expofis

P quot;•aufo' ^“^’^^»^^‘^tindum Leoniceni interpretationem:Caufam uero,ob gt;• ^Hinc*'^ r ^audits grauiorc,amp;uifum caliginofum,non eft difficile ex eius « calida Si humida natura eft. Ex his igitur duobus Ga «

^ cMus ?^’'’8“™^i^iï Außer de quo Hippoc,in aphor.Ioquitur,eft calidus t • ^.uiE*^^^-”* ^’bin cornent, fed idem eft magnus amp;nbsp;diuturnus,ex eos i'*'''’®P^fir œ‘^’’^^® ®3gnusaufteramp; diuturnus eftcalidus amp;nbsp;humidus, h'^’'gt;Hft .-’”“^”i Leonicenus,ó^ probare nititur. Ait enim : Illud infuper ads « auftrü effe calidum,fed qui remiflius fpiraUnam qui flat ues »

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^“it,hocipfum Gal.teftante in cornent,libri tertij Epidc ” ^’’^».'^'’“^^‘ï^’^^pwâtur auftrü femper effe humidum : rcs autê non ita » l)'*'''’‘^’dcio ^-^*'*^ ^^^^^°^ ficcus,quê amp;nbsp;uulgus LeuconotS, Hatc ille ad uer » uCens probare non omnem auftrü effe calidum,pros

e^^qu H ”^^'^^*^'“^”’^ ^ ^’‘^ uerba Galeni in eodem tertio,fed de con ^ b ^an^ P”™’ *‘^’'i'oquêtis,quæ uideri poITunt aflcrere,auftrü aliquado i''®Hlproh^’“®‘’^®“^o®otus autê quandoq? frigidus apparet,Quae tamê uer »

q W ^''^^^^^Leonicenus uellet,auftrü,qui uehemêtius flat, femperfrigi V'^iiyf d^?’”’^æcdicere Galenus poteft,qui contraria dixit,ut fuperius des

uSfed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®®“ uerus aufter eft, dicit quadoep nó quidem elfe

iC^LyP^’’'®'®*®^*”'“5*^®’®®Lïalenumnon negare,aliquando,Iicetraró,

C'^'^abit ■ *” ^^'8^° tempore fpirare : pnmo enim Epidemiarum, In noftra, « *’^Vet^**ï^®®^°’’®’s quidem frigidus,aufter calidus, nififiquando,raró uals »

l^ ^*’^n3(h o nbsp;nbsp;nbsp;juwi «lid iJVl d VÄI^WM tVillj^V/* V aitAAtlIU 4|^Ilt; («MVA Hf

j •*ocnte,- ®’®^®®^o®‘C€nus,quod Celfum bonum Hippocratis interpre Ad (extant oia taï^Ctlfy*’’’’^“’®^'®^^® idco etiam Galeno medicorum principe melior. Ego ieélionem, ö^ri * “°®'^®^ uocare pofthac non uerebor, bonum Hippocratis ins ^Pïtö* '^^°^^'^‘^’^P’'0pterea non antepofui. Nonenim tam turpi æquiuo ^^pocr”'^’‘^^^’*” °*”'^^s c^w uulgatiflïma agnofcut* Interpretern aio Cel edfm t:^ Gak hi^ficple^^^^’^'®^’*”^**®*”bonum^quia uideo ipfum filt;omnes fereaphes nuibonHiippo r'^f^’3tutn ^®^P’’°8’'oft*coamp; alqscommentationibus Hippocratis lideliter cratis interprea 6 ^b * ^'^^^ ”°® ^®^“ Galenus : nee fi fecifletjita bene,ut Celfus feciflet, tcs,dho tamèi3‘^ I)al*’’'‘^u^'*^^°^æque,uel nequaquâ norat, Interpres autem amp;nbsp;ipfe Hip o^kfenfu, iJ'^'^ffi’' rf ^’’’'^’^ ^°^ fecudus, quia eius comentationes, amp;nbsp;obfcura uer I'^'*t)Hon**'*”^*^^’^™^* Licet autem in aliquo uerbolapfus quandoq? Celfus *^'’^tin ^*^°P^'^'^^^’^^§andum eft ipfum bonum interpretem fuidè. Nam 6^

'8o aflèrOj^: omnibus praedico, bonum effe interpretem:in cuius ta

s 5

-ocr page 238-

Mat nbsp;nbsp;nbsp;roV MANARDI EPI-STr- MEDICINAUX«

meh interpretan’onibuSjamp;ego fdOjSC ipfcmct non diffitetur, mukapofl«^ ju rtTheodorumGazam laudant ornncs, laudat SC ipfe Leonicenus, error«‘^^^ nonnullos effe in eius iradudionibus,0C alias farpe^ôC in hac fua affirmâtapo ^ Si bonus ilk tantum dicendus interpres eft,qui nûquam errauerit, ““‘^’^iiii , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam potent bonus dich Demus nunc Leoniceno, alia's forte Celfuni» ^

uerbum Hippocratis amp;# wfgt;(jt«lrs, aliter uerfum efte à CelfOjquam otpow*, ,^ lenus:SC 7i^ t$ Kv^y in alio,ÓC etiam in hoc aphorifmo,dc quo eft dif^i^^ ^pifff •rinus itfidvÿo-nsvm non plenè exprimi per duo hæc uerba, makhiibet:^’’P’^jj^st cóuincitur adeo in lingua graeca cæcutiens, ut fi in Hippocratis apboi^^ dViAoj/jUon ei uoci fciuerit latinam aliquam coaptaref V olunt

nium non retjciatur,qui licet non plene’probet, multos tarnen contelteS Ai cumfentientes. Egoautemin epiftola multis teftibuspromeflantibus, ^^ * Celfum coniunxi : Vox dt’ÏAöp'jnquienSjfiue tranquillitatem, flue f'^t^ft^^^jf^ * cet,alqs aphorifmi uerbis non concordat : fed nee in probata? mihi fideico gt;^^ « tur,nec in Ariftotcle huius aphorifmi in Problematis rationêredden«5» ^^pfij »» fo leda fuit aphorifmum cóuertente;nec^ à Galeno apponitur 9tJ°tics’^ » rifmus hic recitatur. Ergo fi in aliquo exemplari habetur, ceu adulierina^^^yi* •• fititia eft abradenda, Nunc quia tot teftibus Leonicenus non ntouetur? ^ cennam in i. SCin j. librofui Canonis:addo demum cui refragari n^^ W ipfummet Hippoc.in lib.de acre SC aqua,quem cum amp;anteme, meditaretur,kgeritLeonicenus,mirum eft,quod uadimoniö nonaeltf^|«i* ut ultro alios elle fatetur in fuis translationibus errores,ita amp;nbsp;hunemo^u^puf* bam non collocauerit,culpam^ reieccrit in mcndofumcodicem,ob qü nbsp;nbsp;.^

fidfcptmidob^ fateturinfuistradudïionibusmultosefteerrores; Quosfiegoineo it^ionem. nbsp;nbsp;nbsp;cunqs empto,caftigaui,nó eft quod molefte ferre debeat,SC pro ^^quot;^ ƒ jj^jftd*»

reponcre.Prarpofui femper,amp; praepono al ijs omntbus tradiióioircsU in priuatiscolloqurjs,6C in publiciskdionibus. Cur autem 9^’*^?'^'.* |,[;ra'^ quos cognofcoerrores,undecunqp euenerint, (culpam tarnen ego «f uel in malos codices libcntius quam in ill urn reijcio) é meo libroiumm r^’’ quotidie in manibus habeo,mecum feroquocunq? pergo,maxime eu jjlt;o docendum petof Melius igitur (ni fallor)exiftimationi lux coiiful’^®^^£^ dac gratia hancprouinciam aggreffus eft,uel diflïmulando, uel errorem do,uel fikndo,uel culpam deprecâdo,quàm iniuftam caufam cum fendendo. Haefienus tarnen fatismodeftemecum fegeffit,iamuer0^|j,.^p ftia paululum recedens,me falfa ait alkgatione uoluiffè omnes epilw ^ resludificare,quia uidebam omnes quas attukra rationes facile pd’U ^j^r Nefcio autem quo pado hallucinatus uir alioqui oculatiffimus,in derit,qux abfunt: in Galeno non uiderit,quæ adfunt. Nonenimpo*’ id in fuo codice,6C alio quem affert, nonkgi,quod in meo legitur/u ^(,lt;r amp;nbsp;unico exemplari omnes emanarint. Vt uero omnes uera effe cogu ^Cybijt”, dico,adducam epiftola? mex uerba,non rede ab co animaduerfaldebm^qiJJ

» Gakni uerba,à me in epiftola prætcrmilTa. Verba mea incpiflolafuut* ^^ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» aliunde teftimoniamendicamusf'quumGalenus ipfe Hippoc.pri’^.j,0s(^

« brum enarrans,hunc aphorifmum utinunc recitauimus,afferat.n2 j^rtr Glie^io » ncc plura de hoe. nbsp;nbsp;Addit Leonicenus : Ita autem uerba Galcnl

edaw. » ftolaeattukrat:dtult;A'i/fl'7ï©-oj^ö^ft)^fKe“fc7röfxJïf©-7jv«'n)ü.ideft,finO‘^ ißol^

« terpretari,Sihyems auftrina6Cpluuiofafucrit,ÓCrcliqua.fic j^efp^’V quot;nbsp;num citât, Hæc ubi dixit L eonicenus,ad calumnias fc uertit, ‘ï^® HjGilfÇ nefcio,nee fi fciam,uclim : fed hoc tantum refpondeo,uerba me nu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p

-ocr page 239-

LIBER ÏÎ 0 N V J«


lit


^ Epidemtjs hune aphorifmum,un ego ex ex« wem °“®”^y?®’’®®*^“®’^™gt;*ffcrre» Et quia hinc,hoceft,ex Galen« inîibro %?v™'^°^ *°^ ^® calumnia pendet,ut oftendam falfô mihi falfarij no= 7a!ptrijmmcj ’’’'fut ®7’^“®^®®P®’^*^^o’^u^ôC longe abfumjUerbaipfaGaleni hic fiddifl] frlfoyianardo '’««tit^'’^’’’^®^®^^®’’® quilibet poflit,uter noßräm uel deceptus fir,uel üo« àdferibi 4ira ’'^*«cih'**^^’'5‘^^'^f’Usigituriamexponerc incipiensprimamabHippocra nicem» %lnl quot;^ ‘•®®^*“^o“®*” contra Qiiintum dilputans, fola experientia, non ra-’^Hippocra '^'''^ed ^'^^’^P’^°^’^®™P^O’^uos adducitaphonïmosjundccimû fcilicet ÔC hune 'gt;!t(i^!.('''^®J^^9'^odifceptamus,dicens : ô-nxpfjiSji'ô^amp;iiwfi ciai}^pt9§amp;‘ 0 JHotamp;'y^H- „

^âtsamp;'i^èt^■s!Vjgt;'j9t o^asKs^otf'^xcÂfjiiMngù(Ava-t^n- » '/^i^^'^'^^^iC^l*^^ 'i7fi(^JiSamp;' ^ v07i®^ ^^y'f» ^ itif ojj^p^^oii i(gu ßcamp;ofj^cci ^ » cOxiiiciHt gt;» hocert, C^uadohyems » ^^''’3lm' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^’^ P^uuiale 8Cauflrinum,æfiate erunt febres acutæj6Co^ ..

’million-**’^^y^^”^*’‘^æ‘ E^ furfus, fi hyems pluuiofa amp;nbsp;außrina, uer ficcum ÔC » '^lt;lu '^”^’”’“'æf^®)9^*bus ad uerpartus,ex quauis occaftone aboriiunt,6C rd^ » jç^üs. n'^”‘î^f*nceps hisdixit,quatuor folumconflitutionum differentias feri- » ^etn æ^’^J'^Galenide hisduobusaphorifmisucrba,inquibusqui ucllegcre « ƒ*quot;'’ ‘*^‘^‘’*' “Of«® non adiedam hyemi noßrae cognofcet,rieq? aliam,quæ Pçtnr^^'''^quot;quot;^^'^‘’'^^num denotare, ’’^^'*’'’' ”'^'”^® ’”® aceufare Leonicenus, cèu non agnofeentem conue« oHeâià ^v’^*’’?P^on^n’n*npranum8Cduodecimum, amp;diffcrenriamutriufqueà noM, '*’'^sal( ^quot;^ ■ ^nm,in primo fcilicet amp;duûdccimo,intendere Hippocratem de *^iHj5’*®quot;’^® quatuor anni partium inuieem fuccedentium, fine fini duæ, ^''«iim^'^^^'^^*^’^^^ '^ primo generaliter:in duodecimo ad particulares defeêa î’I'iade •*’’®*”'°’’®gt;P”’n’culares^ morbos,qui ab eis côtingunt. quartû differre gt;nbsp;^iiiioff?’^'’®8”'**^*’m etiam docet, quod quandocun«^ cadem die modo ca quot;''‘‘’(ion f^^^ “'8®*’’'’^®nales morbi expedandi funt. duodecimo nô ürtius dici '’'’^gt;3111' '^^^'^'^^^ndinêquandam quorûdam dierum ad ferenû ÔC pliiuiofum; rkiimJ *”^®^“^®^o^^y«nlt;s lemperaturâ non uariat, quat femper ad calidum ^% h**“^S'^’^æ^fentêtia Leonicenû Vt uero oßendam quid putem in tri« O^td fentut f'^gt;’ltn K ^^^'^^^^ Hippocratê,ratio altius efl repetenda. Mutationes têpo aippoc. in tn^ ’’’quot;lHiÿ ®P”™’P®’'S‘‘phorifmi loquitur,egointelligomutationê propriarS bm apbonfmn %j(i^’®’^Partiumannideinceps fuccedentium. In fccöda parte intclligomu ^lt;^^‘j bbri,prù ’’''tpoia^-®^®’*‘®P’’’“'5® ^ua temperatura propria. Primæ mutationes géne« tnofcilicet,quM ^^te quot;quot;^ ”’°’^^ns,quando multæ funt: una deinceps poß aliam. fccûdæ gen e« ^°’ ^ duodena ^c \tio»^f*®P®’^^^o®gt;f®l no potinïmü,nific5magnae funt. IntcIIigo utrafc^ ^^^

^^fe ^^’'^æ PdIgt;cetprimæ,quàm fecundæ partis aphorifmi,non folum ad pro«

PæP’’^’ têperatüra.ut,excmpli gra« J’''isnij^'7'’®^’^^’gt;neI citra modû algcat,amp; humefcat;amp;xßatis, fi calida ÔC ficca t'^k ^'’^®^’'l'’’® regioniconueniat. Mutationem, de qua quartus aphorif« ’'’lt;it5^®®®’’^gt;9'’æ*’ntum in uno die fit: ut cnim unica dies nôfacituer, Vn^tdiesnonß ^’^'itu ^f°^^f^'°’'^ ®®^“”^^^’^ uariatio de calidöad frigus,autautumnum, cituer, ’ ^^^ ^'^^^ expedandi funt auiunales morbi,quado multis ' ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diebus tales mutationes fiunt.Tres igitur mutationes in

'”’'*gt;sm , .*^8*^H‘Ppoo*faIicct plurium tempora,unius temporis,ó^ diérum %tt I'^”””’ temporu.Tertia autem non adeo differt à duabus primis,Ut fub r*iünpoirKcaderc,Nam fi in una tantum anni parte mutatio hæc dier uni

-ocr page 240-

in I o» MANARDI EPIS T» ME DICIN A tl^**^ de calore ad frigus contjngat,ad fecundam : fi in pliiribuSjad

primo tadam mutationem pertinebiu De u. aphonimo dicoex Kquot; ni,quod in n. aphorifmo loqui incipit Hippocrates de alterationibus54^^|jDii’ bus temporibus fiunt:quæ licet multipliciter uariari polîînt, •^‘^^°^^^,j;]iï^‘^ lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in principio commentationis undecimi aphorifmi,quod deefi in Ç'^^” L jb^^

ne,ô^ fulîus in cômentatione decimiquarti notauit, quatuor f^”’^^ |”Liia3^'^ pocrate complicationes recitantur,abaphorifmofcilicct u. ad

harum confiitutionum inueniuntur plures,quàm dux qualitatcsun Joji^ butae: unaper flatum uentidefignat3,alia perpluuiofumamp;^ficcutn'^ J^jjyof^“ mentû etiam capi poteft ad propofitum in epiftola mea oftendenduin»^^,^p3fi, tem hi urique aphorifmi generali quadam ratione fub prima aphonan P^i»^ contincnturînec folum hi quatuor,fed quotquot uel aphorifmi,uri j^ bro de aère,aqua,SC regionibus, amp;nbsp;in Epidemqs leguntur, in numduorumuel plurium temporum mentio habetur, à proprio te recedentium î fiquidem fub generali muiationistemporûuoce,iingu ^^ü^ uel plurium mutationes comprehenduntun Agnofco igitur Leoniceno,aphorifmihuiusduodecimicum prima parte primi,eam quant habent cum fuis uniuerfalibus minus uniuerlalia : nec banc m ui,fed cômunionem huius cum fecûda parte eiufdem primi aphoriim, ^jujJip tio habetur mutationis unius folius partis, de qua necin hocaphori *” kÿjpl^ tribus,fcilicet n.ij.SC 14.. ullaeftrecordatio*Etproptercadixi,nonp^,|j^^yj((* rifmo n. intelligi mutationem hyemis de auürali amp;pluuiofa ad tranq uyjjpl’^ renam : quia de hac erataphor. 1. in fecunda fcilicet, non prima rifmi determinatum : effet enim mutaiio huiufeemodi ab ^obrahaP ^^^^^.^j K» renum uel trâquil!um,mutatio unius partis anni,non folum apropi j^^jf*^ ab una aliéna ad aliam etiam alienamtadieci^, hanc byemem/dlic«q ^idaii^ nea qualitate ad aliam etiam extraneam mutatur,efre potius dicenda ^^j^pQin gt;' tem amp;^ uagam,qua'm auftralem amp;nbsp;pluuiofam : conformitcrloquens^^^^^^ lib.Epidem^annum quendaminæqualcm ÔC uagumuocantipnquo „ W eh de frigido Ôf humido ad frigidum £lt; ficcum, amp;nbsp;in quoaliquandoa^^j’^^/p do aquilo præua1uit, Quod multo magis erit dicendum, fi Leontceni . jpcoiquot;' tudinem pluuiæ Ôf ferenitatis intelligamus.Non rede igitur imping* j^i.S^''

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cenus,quodappellaueriminconftantemamp;uagam,quamHippo^ni g

enimdixi mutationem unius partis anniefledicendamuagam,txi . ßjnlt^ fiftbiconßet:fedearn hyemem quæminimefibiconflaret,qui3exp n ^^IcJ nam,ex auftrali in trâquillam laberetur,non pofle dici pJnuialemtxa ^[[^db potius inconftante 06 uagam efle uocitandam:alioqui ri tria ilia æqua ^^ j^pln«

»» fert Lconicenus,hycmiadfcribantur,utfcilicetlegamus,Sibyems2 , ujueb^ » uiofa amp;nbsp;ferena fucrit : quid in his uerbis nos cogit,ut uincere in ca ere nbsp;nbsp;jyj,c)

ßrale,uel pluuiofum,cum pariteramp;abfolute tria ilia fintciattributa'^^i^^ijlivf leonicenmcon Leoniceno dicitur,ferena non exquifite amp;nbsp;fimpliciter earn dkijfed w . trarium mugis mem:contrari3 magis probat,quàm id quod uult. Sienim ferenael j^^jjt/ probatqudm in tur a' natura fua recedit per ferenitatê,^ plus ferena eft,quam hyeme ^^ jj«» tentum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turam fuam feruantemtatt^ ut fequens eft,minus erit pluuiofa, qn^m ^,^j'^[ir;'

misrequirat.Non enim poteftferenitas creiccre,nifip!uuiaminuamn ^^ tasfut uult Leonicenus) clauditin fe tranquinitatem,minuiciian^'-i xj^ praefertim magnosinam eritetiam eadem,ut hycms,tranquilla.

auftrina dicipoterit SCpluuialis,fia' proprio temperameto per *^^'® yj fuf*’ $d tranquillitatcm, imo amp;nbsp;per ficcitatem f fiquidem ferenitas ipla 1« ’ pffU

-ocr page 241-

^ïH . • l'IBER NO N VS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U5

^’^^^^ ficcitatem. Superabit igitur in hac hyeme traquik iK ^^nc^^^*^*^ ’^ *^*^^” außrina amp;; pluuiolafimphcitcr nommabitur, ^repy ’’’^ooi,ÓC Hippocratis ac Galeni placius, imo Si ipfimct Leoniceno V ^W ^^* ^^quot;^ Galem uerba^ex primo Lpidcmiai ß fumpta,quæ fuo pro:« |J*''’*lt;nJj^®’’”’’®^’*’®Leonicenus (ni egofallor) eifuntparum commoda, te'*''^gt;He ”^^^^'^* loquuntur amp;nbsp;Hippoc.amp; Galen, non fimpliciter auüralis Io''’*’*t8ci^^^'ï’*°®^®® uen«,licctexigui,ncclongo tempore,perHauerc. Qua« ^''^^^^atijf ^^*^P'^'^ *”'^^^*^’^ ^^^^ ^^ ^^ Hippocrate uocata hyems,quæ aqui^ t^^M *v®^“’’’^ua ficcos perpclTaeß. Aphorifmiuero hyemem,quæfimpli= ^’licirSi? • P^““tofadidtur,quis quot;°“ nw^tur tranquillam, fcrenam,amp; fies i-iocem i^xi^o^i nó fatis proprie atinbui illi hyemi dixii,in ar ’’®®^P’^ffedixerat Hippocrates:non erat(uir femper uerborum j^%ta h ^”’*’®™“’ annotator) connioentibus oculis pertranfiturus,fi uos d^^Non • . ^°^°iegiflet quæ tranquillitatem/erenitatem,^ ficcitatem fignis ^'''f^iït *^®’*’®8’®U8 poflè in eadem hyeme modo pluuias,amp; auflrum,mo f^'*''HiD^^ ^^^'^^^'^f^'^ ^ tranquillitatem inueniri, utineaquam (iv^cdêoicw ^^ ^’*^ nó eflè eam quam aphorifmus fupponit, confianter des ^ ^‘^pluü’f”'™ ''^ ^^^ jtv^iw^et« plurima facia Hippocrates dicit,nô b7n(ijig®', ^flt;|)entm°^*’^^°^^^*‘“’‘ • ^^‘^ aquas multaSjZ«/jßf«jhoc efl, ut Galenos expos ÿ ^»lork^’ ^'^'’^‘^^ntes, ÔC breuis temporis, niues^ etiam magnas habuifle. '^^’^Usfu ™’5'*'®®oftgt;’a euenire ab Hippocrate dießtur, non eius quæ i^v^odSo/x ^^»Maufi • ®^ ^y®*”®îgt;n qua quandeep pluuiæ,quandoque ferenitas appas quot;'^'''idàc?''^P'^“’°^æ‘ Aborfusenim amp;nbsp;imbecillitatisinfantium caufa,non 'quot;’'^nor ^æ''°''^^^uur,quàm inhumiditatem,Iaxitatem, mollitiem^corporû ’‘®gt;isii|),'quot;'’’®^®®“^^udincmmfen«umincalorc. Atfi uiciflitudo, quam Leonid 5’*’kini,^”“î'»^®’’®***ï3fisamp; pluuiarum in hyeme fit, non adeô 6C materna cors

• nbsp;nbsp;®^®“'’râ calidoacri erunt afTuetaîquoniam quantum calefacient,

u *^îiie ^''^^^^” ^P^uuiæ,tantum tranquillitas SC ferenitas frigefaciet,SC den * ‘^l*®Littf G*’^^°teplebuntur capita mulierum 6C marium pituitoforum amp;nbsp;ca '^'^'^üb . P’^’^’t^in gignant, quæ per uer frigidum ad inteflina defeendens, *^H1I ^'’’*'^^'^3dat inteftinorum. Idemintelligendumde ficcisophthalmijs, Ô^humoris hyemalis aHîduitatem confequuntur, *’'”iiiij ^®™'^’^®®impedirentur. Hæc igitur funt quæ prohibent hyemern nos ^'*1^5 nbsp;nbsp;nbsp;”^^^’^^ pluuiam ferenitati. Tanto autem ferenitas auflris SC pluuiæ,

1'*aiiton,'''?®'®'®‘®^*‘^**®** ÔChumiditari magis répugnât, quàm tranquillitas, 'quot;'^te k^'^^P*’^^ ®’’^’ facere in hyeme 5C ficcitatem : tantum^ de byemis hu '^fictif .®’®“**ur,quantum à pluuia humiditatis augetur. Non minor enim ’’Hilmis'’* ^'^’'^’^?*^ ’^'^^^ fit,uis ad exiccâdum,quàm pluuiæ humiditati,uis ^ %| ^“^}’™‘‘®o fi res ad uiuum efl refecanda,potentior efl ficcus acr ad exs 0Hiii4?’’3®®^“™gt;lt;^usad humedandum:Nam(utuoluit Auicenna)aër in '’Mcta ^ , ®corporanoßra refoluit SC exiccat : longecp difficilius fiedora hus iiï.\’3®®^‘’™*’^’O’’acxicccntur,Galenoautoreinlibrofeptimoartiscuraris „Jij ‘ ''’’'giturbenedidum efl, à ferenitatc parum de hyemis humiditate commis '»ht1^0’quot;’ ’^ 3quariim multitudine, ÔC auflrinis flatibus fouetur : ferenitatc ^te . 3*®^®fi‘*’*^urabfquedubio pluuiæ : SC fi ferenitas, ut Leonicenus uult, *^^’'*’''^^ ^^^ eadem,uel coniunda,etiam auflri magni fummouêtur.Ex his la^f'?®“®’'^ P°^®ftgt;lt;^uodca™um aphorifmum efle à me intelledumïnec me fciud ’''’^^®®pnmodcpêdere,quatcnus minus uniuerfalia à magis uniuerfali« Onin f^ j^^‘9U3ntum uidelicet ad primam partem primi attinet.a fecunda eflè

-ocr page 242-

114 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10» MANARDI EPIST. ME DiCINAH’^’* ||j

fibi fuccedendum continet : quae tarnen tempora in fua mucatione^conl^^j^ bent,nee uel in pluribus,uel in uno die euariant,quarum uarietatopf*'’’^^^ ^r dam primi aphorifmi par tern,alia ad quarts pertincret. Vnumadbiica^^^j.i^f’ ad dduenda multa argumêta,quæ ex longis Galcni in Epidemics Aliae^confide nicenuscolligit,non parumproderit:aliamefle confiderationcconii ^(^ TMoccnftslcn^ ni in lib.EpidemiarS,2lt;^ in lib. Aphorifmorum. In hoc enim areinatura, nbsp;nbsp;y^gt;

tiarum annijn lenus,perfuafus,amp;non ex aliquaobferuatione,finxiipotiusconßitutio ^^^ lib.zpidem. or ueras recitauerit ; morbos^ enumerauit,nô quos uidiflèt ex illis ^^1,1 ^ ^'ij*^ inltb.Aphor. dodidauitex illisdeberegenerari. InEpidemqs ucro,perhiftoriæino ^^ daecóftitutioneSjSi^ morbiqui poftillaseuenere,exordine recitatun^E jjfop* exhisquæ ibiprout acciderunt,recitatafunt,nonfunteaquæin Aph^ ^^j^^ ponuntur interpretanda : ut fi ibi dicit HippoeJuifle quandam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M*

Ttofz, poire edam idem in Aphor. legi credamus : amp;nbsp;fi annS dicitaußra ^^r jyiïfJ fum amp;nbsp;«TTvoix J^ 7ÏAaieiex hoc putemus hyemem de qua eß eötrouenö». jj^gt; lem amp;nbsp;tranquillam. Illic enim quæ fada funt,rememorantur : in ^P^^L^rfl*^' tuor tantum conflitutiones adducStur, quæ frequentius ex te ris ut fint nobis pro exemplo ad alias inueft(gandas,ficuti Galen.docetinr Lq^j^ primæ conflitutionis libri EpidemiarS.Fiunt autem hæ cóflitutionesX ^b^ Primæqu^li^ uis aliæ,per primarum qualitatû côplicadoncmjcaliditatêfcilicet Sin^“ (jj|j{i^ tâtes aüiu£ C7 miditaternep Si ficcitatê: quarum adiuas quidem per facictes cas paßiute. delicet Si aquilonê, paffiuas per pluuias Si ficcitatê fignificauit. NuW n^ efi,curfemel tantum addere debuerit uel tranquillitatem,uel feren*^ poifl'!' enim podus huic hyemi addiderit,quàm uel Veri in n. aphor. “5* Certe fi unico tantum loco addenda, n. addenda erat,utin cæterisfeq^^^^^i^.jji* intclligerctur. Amoueatur igitur uox ilia lt;ilj'J}op, nec nobis pluris fit Pn' ^^iß\^ que alter ille quifquis fuerit expofitor,à malo librario deceptus, quatn ’ telis,Galeni,ipfiuscp metHippocratisautoritas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nis,^'‘‘'''

Hæc funt uir optime,quæ nôtam epiftolæ prioris mes,aut exiflimatio ^^rf ueritads tucndæ gratia,mihi occurrére. In quibus licet cauerim quantu'’’^,(C(i' uerbum eflèt, quo Leoniceni,uiri de literis optime meriti, ôf quem ut pf ^j^j,^ aepatrem obferuaui femper Si colui, honor uel tantiHum lacdereiurbi^^^^^,!^ forte ofFenderis,quod aculeum aliquem habere uidcatur, rem w*^*g*^’^j|jX ccris,fiillud ceu malenaiam prolem fufiuleris,6C penituscôfoderis.Q.uo ^j^j^e, etiam ipfum partum indignSeffeuita iudicaueris,eflo tibi ceu honoraria j[)^ uitæ Si necis arbitrium. Vale,amp; Manardum tuum,quem olimmuenr nbsp;*

narum literarum ftudiaexcitafti,tua autoritäre,quæ apud principemm . foueiamfenem. Exædibusnoflris,pridieCal,Fcbr. M. D. ^

E P i s T» II» ProReuerendoPræfuIeà Vulpe^oc^^ if

to,Melancholia laborante»

(fîÀ^

^»kuti ambigi nopoteftReuerendum hune uirSeo morhof ^■^^ 1 melancholiam,fiue atram bilem uocât medici,arqj ut fequrus ^^^^^

\ cerebrû, in quo omnes principales potefiates federn ha^^b^^.pjtiJ' ffligitita ualde dubiS eft,an primaria alfcdione cerebrû ^w

S tur,uel percômunicadonê quandam, amp;nbsp;uel «nufpSaltet®®^ uel totius corporis côlènfum. QuodeSep horS putetur,ultcrius diibiiaf^Jj.^f; quû diuerfæ fint atræ bilis,id eft materiæ quæ hûc affedS facere poteß, '^jj^ftC* cos fpecies,a' quanâ id fiat. Alterutro enim horû ignorato,præter$exactgt;^(^p(U ratio fequireda non poteft.Qiiod ad prima igitur dubitationê attinet,ap‘' j^ rum eft,cerebrû per fe SC primario afFedu,aliqua faite ex parte,in hoc ‘’^^

-ocr page 243-

A(,J^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIB E R N o N V S« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i»5

1!

ttih 'Ofpo^’^^ '”'^ rclatum,adefl Iæfio,nullaq5 hora intcrquiefccns,ncquc uel ^'''ieli i^*^’^^’ cuiufuisparticulx praccedentem oblæfionem (equens; nullo

V**^ ^quot;'■ponspartibus praefenfo nocumento, triflitia fiC pufillanimitas liitï?%*n • r'“™^^^ quoep affedionis,indicat cerebrum in feipfo caufam habe V^Pît ’'”^ '’^ ’'°® potefljUt membrû quod longo tempore per confen ^^ ^'quot;^ acceptum palfum eft, propriam ex antiqua patiënt o ^®5fe'''^'^^'^^®®® contraxerit. Siue igitur ab initio cerebrû proprio amp;nbsp;pri^ 0 ^0^ ^^quot;^^^^^quot;^ fitjOucaliunde detrimentum acccperitjCredendum mihi A^'^Pîti Th‘'^^ leimpore per fe,Slt; primo perpeti, ac ægritudinê malæ tempe °'quot;‘^°''‘^2træbilis, feuab ipfa proprie uocata atrabile pendentem* ó%tion'^P’'®^*° affedu cerebrû paftum fit, uel ab initio cceperit per com ^^ii^P’*’»®°®poßum certonunedefinire. Verifimilius tarnen uidetur, Q l)ilojjjf“°^‘’°^aff«lt;Siohaecinccrcbrocxtitcrit,quantum quidem poiTumus hï^toT”*^'’*^’'*®'^°^P’^®colIigere:AfFcdiomelancholiauocata,utex SyUogifmmdi^i /’’^;ptJ^^’^*^®^°^afFedis, 8C à Paulo eum fequuto cap. proprio,tribus fit tafutut. sSïdt ^’^'’’®^®^®‘®brumcflprimumpaticns:fccundo,qu2dototicorpo« AffèHio mêlait ?’'Mtij|(T*^’®’^'*’®^^ naturalibus membris, ut in ea quæ inHatiua,ÓL hypo ^lilt;e tribut fit ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l^æ^ ß^ 9^^ loquimur,non fuit fecûdi aut tertij mo; mo da.

J^ liint • • .^“^ Pfi’^o continebatur, uelun ÔC nunc continetur. Macilenti in toto corpore apta eft generari. Et fi in ^’*'gHin,T^’^§’’®8’^“'quot;»^8*^*æ3abores,folicitudines, tehuis^ uidus,autcibi

®^“™0f^®§ignerc»pf»c®ß®‘’“'a^‘' Albus autemeft hicuir, fa« ^^*ilt;îH quot;^‘^quot;^‘^ ®ß) corpulentus,nec eo uidu ufus,qui peflImO hunc humos

^oplacongrcgarCjUtuniuerfum corpus oppleret. A totoigis P^6öI**'°L'’^^^“*’^æ‘^’^lt;^® dcpcndifte. Qiiod uero nee hypochondriaca Melancholie f 'no[2^T°^P’‘®l’äri poftet,quod eidefuerunt indicia, quæ uerbis Dioclisà hypochondna-^ptn p ^quot;^^ lods affedis recitantur. Sed illis breuitatis caufa prætermiP f^^ ‘(^ Arabtbus k ?''lt;tici|L .’'’““ll’ispropofitum demonftrabo. Ait enim eo loco ; Cum circa ” tmeaturMire

1' gt;lt;1510(1 i lt;-^P^*‘“^5 Iymptomata,ipfiscp auais meiancnoiica lequatur at® ” ^^hvu* i ^^^°®®»womitu,probaconcodione,rudibus^ leuetur is qui « ’®’''Mijy®®®®lt;^’’öcuinflatuofum^morbumipfiusnominabimus. Huiusue^ ” j'’’'Winy l*”?®^*“*”“5A mcciiitiamjóó metum.Et Cubdit : Qiium autem quot;nbsp;'’Htpjj ^®ollæaccidentia audiora uideniur,circa uentriculum uero aut nul ^ 5 ^^ob3 '”’^^’“^^’’ccxiftimauerispriinitfuam in cerebro affedionem con ” ’^h6ni,**^^®®®’pfocongeftain. HæcGalenus. Exquibusuerbis,ad= ” l*''*'UsiQ|,* . ®”^^^“**^8P«ftu«*eftjnon hypochondriaeâ, fed cerebralem

initio afFuilTe melancholiam : nullis in eo ina 4«'''''’lt;8utarA”*'*^°’^^™**®^’^®^“^ bypochondriacae^ConcIudcndumcrgOjUt “ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^°^° capite effe melancholiam,id uidelicet quod huius afFedio» '^oiadhucfitmamnoneft ncgadum,ftatis^certistemporibus, ’^’’latniJui ^®®”’'^?P°’'*^“® wdelicet, amp;f interdum humoribus quos neceffe

^*hmt ■ nbsp;nbsp;nbsp;.‘’®*”8®’'®»^’^caput afcendentibus. Hæc igitur funt quæ dicêda oc

’®|ioti(u™’?P’’'®^^“^*t3tionem» Ad fecundæfolutiDnêaccedentes,côiedu *'’'’iofi)i/'’’*’’^*’’^'”^^nsufi»ut quince hominem nouerimus,necexcrementa '’''quot;'te/'’'’’‘’^’^^^*^ï’’pofl*“gt;wscótemplari,cómunibus quibufdamfolisin^ ’’gt;daii(|J®.’^“5»quot;’’tcnatn,qu« hunc morbum in quocuep homine facit,efle uel ^terUßaens Wliid^’r“^™®’'’®’•'melancholiam proprie didam.Nam ut prætermittamus ^^^f^lt;^^°^^^ ^gt;* ^'Plii®f ?®*’®’^^^^*ïo 2. artiscuratiuæ lib.attehante,melancholiac nomê à eau t^xtaMm.^ '*^gt;'ttide^*^’^^®V’^’‘^°*”™'^“5 ^‘^*™ melancholia nocatutjindicante nomis 'Jalenus inquitlibro j, ddocisaffedis, humorem qui ipfius caufaeß;

-ocr page 244-

X16 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I o» MANARDÏ É P l S T, M E D I C I N A LI ,'^^jj^g5.ÿ

Hoc ex fymptomatibus quoque coliigitur,ab Hippocrate, ut “^^‘quot;g^nj,#^ Uielunt er mee duo hæc collcdis,metum feiheet amp;nbsp;meeftidam : quæ non Arditi(^'’ flitiainab atra lenus 5. lib.decauPsfymptomatü,óóiamdidolib.delocisafreuiso ijfeiii^* bdeprofiafei, quid oblatret Auerrois)quam quod qui morbum facit humor,atro ^ - .(^juiüiJ^ cipalium uirium federn obfcurat,óif tenebris fimilem reddit,qux ^° j0jaiiäf‘'Jj Afclepiade ante Galenum tefte : quod certenulli alteri adeft3prsi^’'4 _ .j,,;;'/-Ii,uel eius fucco. Alia enim bilis flaua eß,ruber fanguis,amp; fi

is de quo hb. 4. A phorifmorum,mentionem facit HippoccraW nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

tus e{i,quam ut in uenis cerebri ualeat eóprehendi, Candida adeo e P ^jiF xeritGalen, lib. 5. de locis affectis, epilepfiam a'pituitafaóam,notra , choliam. A nullo igitur humore naturali,praeter melancholicum, ‘^^ ^ßiiifr poteß, Sed netß ab aliquo eorum,qui praeter naturam in corpore '’^f’j^i^fsü-quot;^' vidMcholu, ab eo qui proprie melancholia à Græcis, à nobis atra bilis uocaïur, ea ^i^cji’' atrabilis. quod uidelicet nullus eorumnigro uifitur colore: non naturalis enim ’^j^qu’* Tsilispallida. hda,quam citrinam uulgo uocat,illa crocea,quam uitellinam,tertiap° ^oiP Crocca. ta æruginofa. Pituitæ uero omnes albae funt,reße Galeno,cap.fecun 1 m Pon-dcw. lancholia. Sicigiturcolligentesdicamus,fihicmorbus nc^afangumft ^lan^ Acruginofa. necga pituitafieripoteß,duenaturamfuam fcruantibus,liueprætc*'quot; ]ijo,iilt;’

diis,fequitur neceflàriô,ut fi ab aliquo humore fit,uel a’ fucco fiat mela Ayjilt^' ab ea quae proprio nomine uocatur melancholia. Verum quutn hs^ j^^ijill''^ fit iuxta communem medicorum noßri temporis fententiam,inqmlt;'f*’ jDb'^ efl,an ab aliqua harum quatuor,uel ab ipfo naturali humore mêlant nbsp;j^j|!lt;i

Reuerendo uiro contingat. In quo quaefito facile cognitueft,quoö'’ j^Jo'? melancholia,quac exußa flauabile generatur.Nam,utaitPauIus,ii2 ivianiaaflaua fuperaflata innigrampermutatur,uocatamuidebismaniam,inqua ^^IX*'’ bikexu^a. infaniunt, ut accedentes qui non aduertunt, aggrediantur. Aucrtat ’ «{(^

Optimus Maximus,ut co infaniæ uir hic deueniat.Non diffiöliusqootf jiP fcere,his maxime qui Auicennam fequütur,quod neqj ab ca fit, lancholico adußo gigniturtnon enim,aitille,dicttur melancho!ia,ninca ^^^^ƒ tus efi à cholera nigra, non exußa. Sed nee a' fanguinca, quoniam rmi .^jj,# iuxta aphorifmum earn comitatur. Supereß igitur ut uideamus an tat r y^' quo diutius immorandum, quum eius fententiae fit unus ex confu ted ^(K^ riflïmus,2c dudum mihi maxima familiaritate cciundus : ^^iÓ^^^’^sto ^^jdii ter celebeirimæ Bononiêfis academiæ primos profcflbrcsreputatus.t ^.iniii; faluo utriufq? honore,non folum nóin hoc uiro, fed necin alioquopßW[^^,;,i’ ijonpoteftmci: morbum pofle à pituita uidetur. Tantum enim earn afiari »ncorporeh« ^ lancholia à pi^ credo,utnigra in totum euadat. Et quemadmodum ex Galcniautorita gt;nbsp;jjit tuita fieri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiiione libri de fpiritibus, fcripfit in fuis A phorifmis Mofes, in ’traw^“ ^ j'^n^

No« potcüpii nullo modo poteß, etiâ ficalor adeo fortis adfit,ut urat : cui quidem Mo * |^’ tuitain homme fit in omnibus credendum,necuidere mihi illam Galenicommentationt^^^|^yrt tatum afidri, ut nus licuerit, adducor tarnen ut putem eam fuifle Galeni fententia/xtiU (f, nigra in totimt bis feeSdi libri prognoßici,pituira exaflata in pc do re, in quo longe maiof pli, euadat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quam in cerebro,fierifputum album,tcnax ècrotundum,non nigrum,2‘ j,j]ji

nee aliquo loco pituitofæ huius atræ bilis mentionem facientis. Quam ^jginii^ in locis, in peculiari commentario de atra bileinfcripto,nonerat Pt^Ï^imifr^, Adde,quod fi,ut communis nunc tenet opinio,ex Auicenna orta, qo«®f a^ perexufiioneminatrambilemucrtitur,quinque numeroeruntatrxo«' ^ quarcnon poterut omnes humores tam naturales qua'mpraeternaturalt, m neexcepto,denario numero contineri : quod tarnen uoluiffc uideturu«^ fine fecundi libri de uirtutibus naturalibus,Praxagora laudans, ad cuw^^^aitf

-ocr page 245-

,^ote5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;liber N o N v s, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;217

C'“3ni n^^ ^^‘^““®tc«gt;» Quinque enim ad minus funt biles, amp;nbsp;très pituite* ’in'^^'^fnii - ^’^ loanniuus,nelt;^ Serapion,neque Haliabas inter airas biles V ^Ah ^f^^’^^æ^^ pituita generetur. Nullam præterea elle ultra ea quae n'^'’’^ '^?''°^*’^^P°^®^gt;Q“odfîc’’lt;i’'cquit,uccxalbo innigrûmutatio Hat,

^P^rmédias fubftantias,Norût hoc Chymici,per mul Chymid.

’?'''^’’'cn°*^^'”^^^^^’^^*^^^^'” ’^^^^’^^^‘^ caput Corui uocant,peruenientes, Corui caput a^ lû'quot;X.V*”-*'^fimpliciter albam non operentur/rd cui fit croceum aliquod pudalünuslai. ’‘ k*^J’'f ex ^n?^®’^® nafdcolores in pituitajent necefîè,priufquam in atrum co lór '’^tuta r *” permutetur, imo ÓC uarias fubftantias : quarum aliquæ ad H gt;nbsp;^^JdufT’^ '^æ ^*^ nigram biiem proximiusaccedant,iuxta minorem mai fh^'*ife ’°j®®‘*®^'“*^*öipfaflauaamp; pallida bile contingit, quæ primo in bSU tranfmia«t ^ ’train nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^ æf uginofam tranfit, priufquam in exa^ tioms.

lï^eol * ^'^^‘^’^^quot;’'^tetur. Sed in pituita tanto plures fien médias fubftätias,

ii''^'’’Pet •?°’™’’C’‘“ïcm pituitarum aut nigrarum bilium uarietatem,nec ad L^P'^cL ^”'^'^’”^^^P“’^”^^^*‘-°^ Icgimusde humoribus feribentes. Quod ï^in *”'5°*’^^'tores Auicennam fequuti imaginantur,pituitam per congé Pituita in ceres ’^ ii^''^dtan *^° ^^atram biiem cóuertitmihi incaptum mentishaudquaquam bro eegdarino J^^^'lan(j ^ ^^'^ frigiditatem uiuentis hominis cerebrum uenire non poteft, poteä.

b **1^,^“*• Galen.docets»lib*deufupartium,calidius cerebrumaëre '’’tlîn'h r °* Alioqui neq; ftatim necefle ehpituitâ congelatâ ita exiccari, lt;^^iuocalidius. h^liiim A^*”®°*”’®rtatur.Videmus enim aquam in gclu côuerfam,uirtutê Pituitamcongé ’’ebnere» At fi maiorem in humano corpore fieri congélation latam in melon '’*'*’tep^®’'^’’V“tenon maiorem faciet ficcitatem ea quæingipfea uocata pis eboUi nouerti. tf’’^?’*^'** ^”‘*^“^ ^ nomen Ôd eolorem pituite non amittit. Quæcuncp pituitagipfea. ^etit ■ ^’'®quot;’*®o *n pituita inteHigatur, ficuti media inter aquofam amp;nbsp;gis hî%h'^^^^^æ^”^’^’^^P’^*fæ l’^fi^s continebitur. Sed nonne uidemus in

^ ^ ''quot;'ien 'k '^ ^P^^^“® ad extremam ufque duritiem,qualis in feirrho fentitur, ^’■Hèq^ ‘®’®’™feßam albedinemac luciditatem,tetromelancholiæ eolori, J^G*!**^’*?^ '^^æ ^^'^ confequStur accidentibus aduerfantem f Quod ads t *%amp;* ^”^^ ® commentario de tumoribus præter naturam,fcirrhum a' cralïa n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^° feparauit qui à fucco fit meJancholico, Si igitur pituis

^^»e8n ®f^*®*^eueda, inter pituitas,nô inter atras biles numerator, quo *'?''l)iis^®®o’‘c® habet ficcitatemjdebetatra bilisexiftimarif'Hisitac^Ôôran '''^utiQ ^5’^9^’^”*^yP^° munitus, non uerebor ab AuicennæS^ comma AbAuicenna ^®’’^®*^ abfeedere,nullam^ atram biiem ex albilîîmo inter humos defeifeit.

^M ’^^’®®PP^f exufiionem,neque per congelationcm fadtam agnofeere: ^''\ish'^^^' '’^^ianchoba uocatur,ita in hoc uiro, ficuti in cæteris,ab eiufdem

|\iio^*’^®*^”®®*‘”’^*’C’ Quod tamé non ita obftinate defendo,fi mihi con ^%is ^r^^^^*^’ *1™® ^® manus datums. Nullam autem in his quæ ab excels ’^’•taH 1 ^ quot;’^®®^o®^u^iowbus fcripta mihi often fa funt, rationem uideo, ^%f ™’’'T ^^ntentiacogat accedere. Nam argumentum, quod unum ex *®’cceu.^’*’“'’*™^’^ obftareuidetur,aiuuamento ex uacuationepituitæfequun *’’'%K'*’’^“^^®’^P^^o^'“«jlt;^tcclt;ïs:Noncrgotefeducat iuuamentumquos quot;nbsp;j^tftü Pæ’’P^’®^‘rquodipfl euacuant uomendo uel egerendo : nam illud ’* ^®^c5^® ^'J^‘^'-'3tioncrn phiegmatis iuuantem ipfos,imó quoniam multitus « ^ter^®*’“*’’ogt;'uro adinuicem remouctur ab eis. Verum iuuamentö effens » ^'^fnijj^^^'’'^^f'°^^°'^*^æ ™gfæ«Int«ilt;n autê,donee aliud mihi oftendatur,quæ » ^Ciie ?’’'^®”’“® colligentes,ex eis breuiter curationem eliciamus.

t^diis hic uir xgritudine propria cerebri laborat, melancholia uocata,quae

-ocr page 246-

218 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10. MANAR DI EPIS T. MEDICIN ALlV^^ nbsp;„

dice. Symptomata morbum comiiâtia funt,timor,triftmajpufillanimitaS) ruptis quibufdam imaginationibus.

Fada igitur ægritudo calfdis êC humidis indiget : fruftra autemhxc ’ ^ tur,facientecaufa in cerebro permanente. Eft igitur hæcantca pereuatu „J» amouenda. Verum quia SChaecfruftra tolleretur,fi praTto effet incorpof ^ milis materia apta ad cerebrum ferri,ideo £lt;hanc uacuare oportet :amp;n^“^^{(i*^ rurfusabundet pracaucre, cerebrum^ ipfumdemumroborarc,utnquä generetur,eamàfepellat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(,X

intentiones eu- nbsp;nbsp;Erit igitur una amp;nbsp;prima intêtio^ad quam ultimo refoluendo deuenim gt;nbsp;^DiJ rMutcmcldcho ris melancholici in corpore abudantis euacuatio. In omnibus cnim in U^ per proprie faciens adhuc adeft,ab ipfa curatio inchoada eft,autore Galeno quarto ^ ®' ^U* Mè incerebro. tices. Secunda,euacuatio eius qui in capite eft : qua dua? intentiones,Ii^^,j;i’ quiuoluerimus,præferuatiuæ potiusfuntquamcuratiuae:ficuti6^ea‘}i’*y uet ne humor bic abundet,ó^ quæ cerebrum roborat,ut uel non tedpiatU .j,^,] lat,fi quid eô feratur. Tertia uero in ordine fola 8C ucre curatiua,eft£a‘r.j^^ó' occurrit,amp; ad iam fadam uertitur aegritudinem, contraria uidclicet ade humidum alteratie» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(j(,fi^’ i^tr^ehitiicuu Euacuatio melancholici humoris in toto corpore inuenti, à uenae »^^ cu4tio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leno credimus,eft inchoanda. Verum quianon certisindices cog'll j^jjfop^ Venarfeüio. ncmmelancholicum inuniuerfo corpore dominari, fed contranunt po^^^^jla* CalenicMtio rius collegimus,Galeni cautione utemur,qua turn alias,turn inhacipi’ï ^(»A infeddauena. quimurjafFedione utitur, ut fcilicet fluentem fedauena fanguinem “* Pgpi^ èc fi ater fuerit,tantum fluere finamus,quantum fatis effeconiecerimus. nbsp;w Venumedii. cohibeamus. Vena autêhuiefedionimagis idoncaerit,quæ ineuWto'” ^ fed hacautem uenæfedione inchoandumputamus,tametftnon intotocotp^tO in cerebro caufammorbieffcputemus:tumquia intamdiuturno,quou -^^^ tempore,uix fieri poffe exiftimamus, quin ob longosmœrorcs u’^'^en}' ad melancholicum fit mutatus : turn quia Galenus,ubi folumcercbrû» |jp^ continet melancholicü,non in totum retjeit uenæ fedionem,fed qu^’t ^1flt;f difpofitionemattinet,dicitnonefleneccffariam:innucns,rationealiapo‘‘ j^ portuna.Qiiam rationem explicans Aëtius,addit,NifimuItirangu!nisW^^^j(it tus. Effe autem hunc uirum multi fanguinis, amp;nbsp;medicus ille,qui meeuw

loquutus58Cmonachusquimeconfuluit,atteftatifunt» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^^

sanguinis per Ad candem intentionempertinet fanguinem per hæmorrhoidas!pw l^morrhmdAs Notum cnim illud Hippoc.maniacis,uaricibus aut hæmorrhoidibus lup' M prouocatio. tibus,maniæ folutio fit. Quo loco melancholicos propric uocatos wwquot;*? ^ifliF mus,fi Galeno credimus. Hanc autem hæmorrhoidum prouocationem» ^p£( tifariam efficere poffimus, commodius tarnen per purgatoria elyfmata faciemus : quæ 6C propria ratione adeo congn.iunt,utcorfi all' “ jailli

« ualde fit in bac uacuationis intentione necefrarius.Qijandoenim(aitP2egt; ’'^’^6' « loquens quibus cerebrü primo afficitur) ob temporis diuturnltatcm huW ..^ « dus difficile mobilis,uarias amp;fortiores curationes adhibcrcoportet.Putg’-i^pli Purgatio per funt ftatim ab initio per epithymû aut aloën:quor6 fi modicum quotidie a ^^ initia freiend, rint,maximeiuuabuntur,amp; quietê confequêtur. Laudauit quoep ActiuS) |j» quotidie leuiter fubduceretur,per amaraeûamp; ferum nôex cafeofactum, pjjf, . de uel equino uel bubulo.Quo pado uero à lade feparâdum fit ferô,doc^G ƒ cap.de Iade,fimul^ etiâbibendi modô,quippc ut per interualla,heniin2? id* Anuiracttt. 5. Îjibantur,minus tamê pondus bibenti quotidie forte fuffîcict. AmaraC'^^^^p.rû

-ocr page 247-

t^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L r B- E R N 0 N V Sgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^»9

^'‘ï^^''ff’’^”^’P^^”°® æ’'’''jpto uocabulo Marellam uocatam: medicorum uuU *^*^®*®“^ uocanu Auic»uehuen,de qua Diofc.fcribit fub nomi«

'''’''tit^ j ^^° Pæ 001 mb LIS his utor Sena,quae licet non multo antea in ufum ^Itq„*®^”®”»ffl^«ofe tarnen melancholiam æ exuftos humofespurgat, '''%* ^“®*^^^*wr,additis diuerfis rebus,iuxta laboratis tcmperaturam,æta fquot;’'P'th3k r'*^^ ^8®’gt;«s,quae in omni fua operatione medicus alite oculos *^ ^°^ autem uiro, praeterquam aeftatis tempore, flores uel femina

« fernen.

H*’''’eiiiM™^®^P®°®’*^“®^®»0^rofas,ueI earumpotionem æftate» Primo Rorifmarini ^Q r^'^^“^^®’^^b‘^ndaeßcura bonæ concodionis»

^’'•9110 T k^**^'”^^*^ Aëtius : Poft uenæ fectionem amp;nbsp;purgationem, interpo ''''^f'bio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuacua. His auxiJijs ft fanguis per ora uenarum ani

ClyfmM-

^’’^ïori^a æ^^*quot; ’I® ™o*®ft® propter hoc affîciendus : fin minus,fanguifugis, ’'^R *’®quot;“®^®^dicamcnas promouendus» Ad hanc quocpintention ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9^0 *^^*” Aétius : Vomitus per maiora in ter ualla prouo

» Vomitui:

'*'^’lt;1^ ®^'oiSjfcd iciuno : nee cum fortibus,quoniam funt nocua. Auicenna ^omitum,fï in ftomacho lit aliquid quod in aegritudine fas '*Skafe*'**”’®^®’^°“®ftægritudouehementis debiJitatis» Verbaautem hsec H' '’s:le ^j^P°^'^®’’®sgt;4«oniam non bene leguntur in communibus exem f quot;'‘tfoii^r a ™’'®*®^ “®“^^ ftomachus uehemêtis debilitatis.Qilibus ucr nquot;’*’* Ait • ^“*^®æ-Ucrba,ubi loqui incipitde melancholia in cerebro con *®.’M)il^jj’'’™‘^“’®aper c!yfteremamp; uomitum,nifi in illo cuius ftomachus ^8cf,ji^^°9“®fpö5ant, ideft,ad cüacuationem materix in toto repertx, ^i'^ÏC f TP‘’®’*^‘io« de his enim inquit Paulus : Bonae autem Ód diurcticx ^'*quot; 1 j^P’quot;’8’“’oocs» Vtruntp igitur procurandum, adhibita tarnen hPoftertf f’*’^^ utentes,eam qux adeft atram bilem exuramus, aut noua ^Mim ^^*^^ «oamus, Hxc quidem fufficere puto ad primam intentionem ^^^^n^

Atacennæloctis emendatut.

» Vrina.

w Sudor.

^ ih*'''’°’ ^°^ ^ß^humoris in capite côtenti euacuatio,q fdem ferè auxf« FMcuatio lüi ^(uttdat ^^®?'®^^®^““‘*’*»^”* ‘sourcehancobcaufam uena fecanda,fi ’quot;orw in cavité amp;'quot;.^h(J»”*’”^*5®^^’®8“**'^hiccxiftit:primSquidemhumcralisCiuspars ^ontenti. fc c^*®tocor°^° ^'^ Auic* in qua caput eft grauius, fada prius fedione bafilis liü'^‘’gt;nnliiP°a^**^^^® fanguis uideatur:dehinceaqux in fronte eft mes Ie^'''^qiia ^°*^^° ^° ^^^^ feruandus3Ut primo media, iccoraria fecundo,tertio üh^« nbsp;nbsp;nbsp;^^”^ fronds incidatun hoc enim uoluit Auic. fi cius uerba bene

in*''*P''M)otö '^^”^^*'*^icenim fcribendumefttEtquandoqjnecelTarium erit quot;nbsp;CS«efeS™, cum inuenisfigna comunia fcilicet multifanguinis * iit^otnaró) ^'^^®P^^^'ootomiam uenarum frontis,quia tune mouebit plus. *

^ ta^fP’iqlasï tu^^ P’^°nocandus : hirudincs poft aures admouendx, cucurbitulæ

Ijj • ^ oc ^0°*^ P^*^ nares 8C palatum materia euacuanda,atq; etiam per 'lo*^^'''‘^Wris^ ^^^®**fr^®fr*8*®®ï®d*®’^o”®* Pleöi autem funt medicorum 8i(|^’’’'*Kiiidof^'^ f ^æ^^^poftrema peragentur.Vtilia autem in diftrahcns «te'^humeA*^^^*^^®”^'^®’’®®’*^®^ «JuJdumjnonmedicatarum aquarum. Bj/wrf. ly(j'7''liis,on),j,'^p ^^^fr^^fruir,non exiccandus. Calida autem funt amp;nbsp;ficca,ins Balnea Jfonta^ ^v'^'Pgoutr^ ^^’^^^^^^ baInea,Galenum fequutus,tum alibi,tum i. lib.Sa« «gt;lt;lt;, (valida lt;ƒ f'iiidquot;'P^'fntiabf^r^^^^'^^ ^ærens,monachoconfilium fuper hisaquispro fecaomma. '’ieh^*’^QH»c °^*^^°’^®’^fr’*”’^^^’^^*s*nterdixi:potum tarnen aquarüea=

U^''''gt;dcaiie«?^^^’*ï^^^^”^5 pürgationêfacit dominatishumoris:in qua ta fiff P^aftis far '^quot;Ï’P® propria ui,aut longo ufu,nimis calcfaciSt uel exiccent.

'*^uttiqQ ^p • ^ occurfum efle amp;nbsp;future xgritudini, amp;nbsp;ei qux adhuc

1 ^ latSa eftjid eft malx temperatuur,frigide QC ficcx,nos oppos

-ocr page 248-

210 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10. MANARDI E PI ST. MEDI CIN A 11'^^^^^^^ï'

Vr^ßdUß.ää: namus, Illudfct,fïtantum calefcccrimus humeÓ3uenmus^faput)9^3iit^ wtcperaturie, gefadum QC exiccatu effè ultra naturalem habit um cognouenmus.^ nbsp;nbsp;ja F maxime confert uidus ratio,quæ tanti moment! eh,ut abiquea iopfa^ ' j^^ fe multos Galen.curaflè tehciur.Cihusigitur,inqua Paul us,elfe boni ‘ jd/ amp;nbsp;modicehumcóians. Aliar qucq? res,quasnon naturales media une ^ dem qualitatcs uei a du uel poteftate iiergât. Ineptus autem fini, fia“ P Dior defcendamjOmnibus nota, præfente præfertim tam dodo medico,cd z^F hæc quae in propatulo funt, fed etiam quae plerofque medicorum la« ^nft* i^ tiffîma, Illud potius non praetermiferim, ultra uidus qualem diximust ^^jt*’ put quoqueipfum elfe humidis cabdisqj 6C fomentis amp;nbsp;•otiombuspr^qti^ tioribus locis guttatim cadentibus abluendum : hoc adhibito modéra ^^j0i^ utraque fimul mifceantur,uel per uices,modo hoc,modo altero u®'”*’'^‘^j()|(i^ ne tenuioribus partibus per calida exolutis,terreftriorcs mepiæ ni dimittantur : uel per fola humentia tota materia ita incrafletur,utexi^(^j(j.(iti lia comitialls morbus fequatur.Beneigitur monuit Auiccnna,utra^co,^ ^ da,ubi curam eius melancholia’ excqu!tur,quae eh in cerebrocofirma^^^^tta*’ uerba non bene in communibus codicibus apponantur. Sicenim *^ (ymd”

J^tàcenn^lo » cufemendätus.

« Etfecunda eft, utadminifires cum euacuatione bumedationcm ’d‘’ijpeilngt;’'Jj) « brochis amp;nbsp;oleis ca!idis,amp;' ponas in eis ex medicinis,hcut chamatmelon ^^pigt;' - QC melilotum èC radicem liln,utnonincralïetur humor propter ’’^d’^^jieH^ ram in qua non eft lenitas, neep incrafletur cum his quæ bumedant, ^ eis refolutio. Clarius autem hocexequutus eft loannes cognomento ^yni te de cura doloris capitis a' melancholia, öd proprio capite de melando^^^gjj,rf que loco citans Galenum : quanquam ego cum perlegerim totum W . ƒ de medicamentisfecundum locapatientia,adquem maxime hscpertinj.^ Apud Gal. non libi hanc fententiam inueni:ficuti nee Senam in mufto mifceri.Quo“’’^gtii^ eft Sciucmëtio, efta'Galeno,ut iureiurando afFirmarepoflam, nullameffe '’’^®'^”’. lyoidnquot;’' contra quftndi mentionê.Nullibietiam apud eum legi,iure heedi aut uerueciscaputa ^j^tJ xituieftuat. quæ tarnen omniaaffert MefueexGaleni autoritäre. Nee hoedixc^dt^qeii'quot; præfidia uelim refpui:fed ut cognofcatur,tantum huicMefue non elle nbsp;nbsp;nbsp;|,)i

dum,ut quicquid fcripfit,abfcp alia indagine, (quod multi faciunt)proc beatur,quum multi in eonon afpernandi inueniâtur ertores : qualeei ’ ^(CH trroruiefne. ex eiufdem Galeni fententia,uitanda efte docet urinam prouoeâtia : eu nbsp;nbsp;nbsp;-jjt

trarium autoritäre Pauli fuperius docuimus. Sed S^ ipfemetGalenus® ^ü tanæcemmendat resurinam mouentes, utitur^diofpo'iiico,amp;dia^ hM'''* uocato medicamine,imó amp;nbsp;ipfo pipere. Non igitur Galenus R’^’^'^’^'^L Heil’ uocantia prohibuerit,fed Auicenna : nee cap. de melancholia,fed ® men prohibuit omnia,fed ea quæ plurimum prouoeât. Nam Paulum ‘^^„diii^. lîippojèlinum. dieem amp;nbsp;fernen equinifœniculi quotidie præbet3ac bryoniæ,ideftuitisa .^jOt “ Bryonia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hæc igitur funtquæ mihi rclatis inhærenti, de affedionc Ôi curation ^^

nerabilis uiri occurrere, quibus ipfum fpero,eo iuuantequi foluslangni’^^^fjjji,;:! fanitati priftinæ reftituendum. Quod fi omnibus peradis ftatim nô fucce ^{ ilico fpes abqeienda eft. Quemadmodum enim feripht Aétius, Ôdnosqu experti fumus,multi tempore curationis nihil adiuti,poft cam rob ta natura conualuerunt. Gunda autem quæ fcripfimus,

arbitrio ac ludido præfenns medici fubijd« muSjUiri folertiiïimi amp;nbsp;Ru# diofidimi, ExFcrraria,pridieCalendJunias, M. D» xx^f* ^

-ocr page 249-

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER NOnVS»

® T» n I, in qua multa fimplida medicamina

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dilucidantun

Joannes Manardus Hieronymo Carezono» S» D.

fT^**” ’^^^P°^‘^‘ ^*^’■*5 tuis,fi tempus fpedetur quo funt datae : d k ^J^^ tur **^ ^^^’P“® fpedes quo funt redditae : cmHimejfi nodi confidcrena '^H^a R°^ P^^ diflblui : qui tot funt,at(Ç ita c5ftridi,ut uix ab ipfo eno ””®‘’culcpoflïnt.Tuum igitur eritignofcere,fi non omnibus maa

^’V®%i ’!J’^™ou®ro,8d fi hos etiam quos aggrediar^non penitus diffoluea

'^Jfquot;'*^iip ‘®’®w«® faperc pu tari, quam minus dihgcre, præfertim quû Hiea ,'’® communis amicus te defiderare refponfum per plures ante i\’‘''f tM^^quot;'^^^'^ ^^3 ™*hi fuiflet reddita cpiüola, Eodem igitur quo tu uteris

*^^”’ aggredior,

Pho i^'.n ƒ , “^“® Aegineta Naocaphthon uocat, amp;nbsp;a quibufdS dici ait Naa ^^^afclt;i^ r ^^ ^^^° docetcapite proprio,quam effe Indicum aroma.In defcri P^tho.

V* '^ndç^^P'’* Niliaci Lacaphthon dicit elle corticem piceæ,uel alterius arbo

*Pc^^'^Hit 1/^'*' wtellexiflè mihi uidetur cum Nafcaphtho, ut etiam Hermoa t^ono ”^?P'^’^^^^s inter aromataquæunguentis mifeentur, Nartam rea ’PüH P0hii'^° ,^'^°’’'^ pl^ntarum : quam efleeadem rem cumNafcaphtho, i^^.^(((^^'’’'™^®’’*^decernam,quod fi uerum eft,forte proNarcaphtho to^'^’Naf K ’^Sci^dum Nartaphtbon. Hæc funt quæ hadenus cognofcere ii|H,|uj^P™oïnectemercarbitror inuenias,qui docerecertum aliquidde ’«***’^^0*^ ^?”P®*’ ‘■®gt; 2^ qoæ iandiu apportari ad nos defierit. Nupcr taa ^•«,dj(|j*^^“^^^*»’’’tcquidcmfeplafiario,fcderudittoncmultos medicos exa Vp^ionp?^^'”* ^^’ uulgo Tegnamen dicitur,cfle Nafcaphthon, lö^üite' ”*’°’’) ^’^* aliquandoiuuenis in maritimis Vmbriæ, monfirante ^UolnM»

^ 10 ^fereh^’’^*'®’^® omnium bonarurn artium fiudiofOj6Cin herbaria (quan i^Mè 5^^æ*^^^ crudito : quo uero nomine ab eo diceretur, non fatis poifum 0 TOnef L^^ Amcenna in fecundo libro deea fenbi, fub Mellia: nomine,8C (}'''^S(io .®®quot;’®®^oïochiae,6dalio nomine Atriplicem marina ab eodem h''^M ^”' ^^quot;^ ® hiftoria,tum in uiribus aberrafle hunc barbarum. In hi# Error Scrat j^^iJiij ^^‘’‘’^P’wesfpinas habere dicit, quamHaufegi, id eft Ramnus,ha fæ”'^« n^''%et *^”’^^^*o^coridisfententia, quiapertis uerbis carere fpinis fcribin t '’’Ga, '^'’’^’^Gialeni fententia ei dicitefteamarum, falfum cum pauca ftypfc I^^t 14*’^’”” ^' attribuât amaritudinem,fed falfum amp;nbsp;fubftyphonta tan

”j Habereetiam inflammationem paucam, uitio tarnen (utputo) li#

^i ’’»Oteff ”®.®’’*” inflationem. Radicis drachmas duascum melicrato po#

?tOiofj ’j^'conferre neruorum, fedaredolores, æ prouocare lac feribit au« ^%»if j_ 9^' tarnen non duas,fed unicam drachmam,lcnirc tormina rupta ^’Hn *™ f^cerc laciis ubertatem.

î^iU?*’’’”’“^^^'“°®‘tAuicenna,licet falfôdicaturrubus.Eftoenim quod Dd^w»®« ^•tîn ^^*^’^^^°^^^h^°P^f3fto alicubi numeretur, nelt;p ipfe tarnen neq; alius

^’^^P^’^t^fäffirroauerit ramnum efle rubum : minusep quam caeteri ^«ilJ^^®® ^'®ccnna,qui aliud caput fcripfit de rubo : ubi dicit quofdam di« ’’^h'’**^^ ^’^^'■'^cgi : qui loquendi modus oftendit,eum fie dicentium opi« ^M’ ^^^*^“^^™‘Quicquid autem de hoc fit,confiât rcm,quæ nunc dicitur '*^1^1''^^*™ ^^^ ^^ ca,quæ capite de Ramno à Diofeoride deferibitur.Spina'm '’^fèiitifi^^™’^g®^®’''P®’”’^***^*“® fit» genus efle Ramni. Marcelluscon« i*tuibus(nifallor) argumentis : quod uidelicet ramnus frutex,non arbor

t 5

-ocr page 250-

m Io* MANARDI E PI ST. MEDICINAL’ (4 dijOecciusmatena rubro colore ui(itur,quum fpinauocafaCcruin^^ ƒ fit,amp;^ tota rubeat.Quod enim ad magnitudmem attinetjinemini wf o*“”^ quiiquot; uidiffèCeruinumfpinum,uix duasulnas aterra elatum, fruttceffl^P®”|j^|iii^’ arborem prae fe ferentem.Quod fi ipecie arboris quandoque uifituGnon ^^^igt; VraßMinges. quin natura fit fruticofa. V«dï enim quandoque Florentiæ bralflcaW)^**^^ tate multas æquabat arbores,amp;^ quafdametiam fuperabat: nuUüsraW« F jlZ unam alteram 'ue talem,braflïcam inter arbores numerauerit, Sed Ö^Ç*^ jj^ cellus paliurum,qucm affinem ramno facit,quandoque arborefcetC) ^ fruticis naturam ait non excedere. Ex colore etiam non fatis ualidumto 8 ^« gumentum : non enim in totum rubet ceruini fpini materia, fed dida quum fit, introrfum r über Sint igituruel non fint idemramnus* gdtf^ fpinus, neque enim hoe nuncdecemo, argumenta certe Marcelli ”°” jii/p^ dunt diuerfa : tantifper igitur ceruinus fpinus mihiproramnoftetjdo^^i^ipitil* na compareat, quae eum loco dimoucat. non utar tarnen ea,quufflflO»^ yit ta, longéque magis expofita, quibus poflim in eryfipclatibus amp;nbsp;^’^^jn^**^ Vim eius in herpetibus tacuit A uicenna, ficuti amp;nbsp;quod proamuletoli^ nbsp;nbsp;^ci

de feneßris fufpenfus,ad mala arcenda medicamina : qui tarnen in hoc^ ppc/ cauit, quam Serapion, pro malis medicamentis proprfam feribens ar rationem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^j^Jiif''

De Faliuro. nbsp;nbsp;nbsp;Paliurum fi dixcro me uidiße, dicam quod certum mihi non cß ^quot;'’° j^jf^fp^

id quod efl ambiguum» Videor enim uidiße inter fepes uaria froticu® 8^jnl^ nis obfita,atcp in his forte Paliurû, An uero aliquo in loco arborefcat,in ^^ efl. Virgilius carduis eum iungens,arborem putafle non uideturî nec in ^|,j|iip bus fuis Columella,rubis,herbis^ potius,quam arboribus connumeran • jpii tarnen in loco arborem fieri, A gatoclis amp;Theophrafli teftimonio, bus confentire Plinius quoqj uidetur, loto eum coniungens,quampyf* magnitudine,Theophraflumfequutus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;.^^'p*”

Deiofo. Fuitautem SC ipfaLotosquandoep ftaliæfamiliaris,nuncadeorara,n^_^[jii;i

miraculo abaduenis fpedaretur ca,quæprope templum diuo Antonio ^^^r Patautj Hermolao uiuente uidebatur. Sertbit de fruóu eius Auicenna, ^^^j^^ Aukenn^error negrani Anefcen,non abfque tarnen errore,ut fere’ folcttmagnitudin ^j înAnefeen. nbsp;nbsp;nbsp;peris efledicit : dicente Diofcoride, SC eum fequuto Serapione,quod m«^jjii»

Theophraflo fabae æquante. Tacet dulccdinem,odoris boni lt;^*‘^M‘’*’p|jniii$d‘’* des dicat grauis. Addit colons fimilitudinem,quem tacet Diofcorides. H nbsp;nbsp;j^

ci efle dum efl maturum, ante maturitatem alium atque ahum. Addit 4 p^ cilius frangatur,SC nefcio quid de medulla : quæ unde accepcrit, diumate ^^j^^f) tui.Sed quod peiusomnibus hisefl,ponitcalidum SCficcum infect® ^^ quum Razes SC Serapion reponant inter frigida:Galenus SC Paulus nbsp;nbsp;jgii«!.

tionemfaciant,fed adiuas fut philofophi uocant) qualitates reticeant. °A ^pt?'^ borem uocat Sadar,frult;flum Nabac : quem fequutus uidetur Auicéna. ^ ^^ ji» ter ea quæ fupraex eius diximus fententia, de Sadar quoquefeßphtoapquot; .^yp hil tarnen aliud de ea tradens, nifi quod ad caput de Nabac, lectorem re®' J» la habita mentione eorum,quæ de grano Anefcen fuperius ^lt;^P^®^^ nbsp;nbsp;nbsp;liii*

Atacena. fuo de ligi facile potcfl, id quod ego fæpe foleo dicere, A uicennam fuo de me it ^^^^lt; vicdicmahb.fu ultimammanum non appofuifle:fedquæ occurrebant, à uar^ autori ^^ premam manu pta,in unum uolumcn congeßißc,digeflurus per ocium, filicuifletXc i i,, nonappoßuißße. bor latine dicitur,SC faba græca uel fyriaca,quia autore (utdiximus)Tncop

frudumfertmagnitudinefabæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Mfluflï^

De Biberide, nbsp;nbsp;Hiberidis nomen duabus herbis adferiptum inuenio : uni,quam Mal ^,

-ocr page 251-

1^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER N 0 N V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iïj

R”lgt;^tDiofcoridcs, SC libro uigefimoquinto Pliniusï altes k^Ä.°- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;./^’‘‘Ojnifitnaius longe eßet,cuius inter coxendicis remédia ^'''f'or.libr^'f ^^^’^''°^^^''°‘”*”^ uocaridicit Lcpid!on:de quo Lepidio fcribit quot;quot;Xo la ° .^^^f'^S’Oulla eius ceu notae herbæ parte depida. Plinius libro deci^ f ^'iirnî^- - ^*^^^’ ^‘^“^ Paulus,fcribit : fed mollioribus,non maioribus, f'quot;^otibu '^*'?’P'°P^*modeprauatus locus fit,amp;pro mollioribus,lcgendunl '*’’'®lt;leiii ^ ^f^^ '^^ ^ob uoce Sceitaragi, de Lepidio loquuntur : licet Auicenna '' '''ff’'’ïcti*°”?i*^^ ^-^'''^°quodam Indico amp;nbsp;de frudu alio pertradauerit, atque i^ciDn ^^^’’^æ^^fi^quaî de Hiberide a' Diofcoride uidentur accepta : quod ^''’'tondj ^°P°'^^3rcellum finipnmilibrifimul cumcapite deHalicacabo, P***°* '^®“ enim in eum locum ubi de arboribus tradatur, Capita duo Dia

^’I'lJtto'’^*’0 ’'’*® barbas non uocatas irrepere : QC quum de Halicacabo li^ fcor.accrcuiffc.

^^^Ïliif” f ''V't^ni^generaabundedifleruerit,fuperuacaneumomninofue ^'ûdiies^*' •’^^“’P^’^unoadeo locopenradaße. Quare probandi uidens '^'®hVa ^Lp^^^’P*^^ *''^*^ ultimum non inuenitur : quo fummoto,non ui^ d'*’*'''Hecr ï ™'^^‘'® berba, fola poffit inter tot arbores comparere, præfertim '^^'''Pidio f ■ r^“^‘^ Paulus proprium de Hiberide caput fcripferint, content! ^''''^'^tenf 'm ’^^’°^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nonnullisdicunt Hiberida.Huic fi accefFeris ''''^5pud'æ’ p*™°’^°9ue confenferimus, Lepidion effe herbam, qua: nunc '%^Qf**’^R’P^*'‘’sdicitur,afïïrmanti,quae à Pannonibus,apud quosin R^pljÄr ^^w ^ *” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ pifcium condituram efl,T urma dicitur, apud alios,ut

^PP^''^^“*^ • ^“‘ ‘“ guftu amp;nbsp;uiribus tanta eß cum Naflurtio

f ^'quot;^fei 1 ™’”’’ 'tornen tertium apud antiquosmeruifle putanda fit: quod ?'''t«ito^’^’^°^‘^’'”®^8’'’™®ï‘t*cosamp; medicos adhuc referuat, Naßurtium ^'ooin^c?^^® ' ^ bis utique confenferimus, Hiberis erit notiflima fub Iva=

S gen “^^8®^’*’’®‘ïW‘nto,urique fatebor hanc mihi incognitam, nifi inter Na

'l'Pif h ^^D ^^^ ^^''^® ^’^‘'^ uulgo Sturfonem uocamus^in nuperrime uul i’f Siïwrö. r^intp/' ^^ Romanis libello.inulris rationibus probare contendit Paulus los

VmIüSIOIUUH

gt;’'teilt' ’ “'^“tcujomeaianam Donisntens coniunxere,eminentiuimus» ?%ü -’^’‘^“^ocedatnjmulta me,licetinuitum,cogunt : non enim libcn= 8^’’^(lü*”’^^'’®^'’”’^”’'‘-* ^^ntentia recedo. Primum cft, quod Silurus den^ '’’^■(J^ “^betjAriftotele tcftc,ut morfu hamos frangat. Nullos autem ene f'^^'’’''5tiir^^^’^*^”^^^^ R^“*'^»®^ipfemet louius atteftatur. Silurus codem auto ^’^Ptob'^^”'”^^*^^°^^*^°5^^^^ R'^®*”®5 Sturionesouis plenasplusquam 1 '''511111 Tl*^' ’'^'^ ufqucadeó tarnen,ut maribus,quod idem in Siluris facit, ^ i^^ni*' ■ '”’“!? ^^nis exortu, quia fublimis innatar,(ideratur : Sturioncs eo ^^'M)***!*”^ ‘^°®®**^5imus,iinó (ut ipfemet louius ait) in medijs tantum folfti ?’''% ^* ’^udantur» Adde, fi placet,quod Silurus, Plinio teße, omne animal ^'’5tiiS^'^P.^'''’'’'^mnatantes equosquandoep demergat:quod faccre nullus ^’5li(inQ'*”^®®“’^^^»““^®g®næ™ potius,qua'm tantam agiliiatê præfe feren ?''5titI * ^“^P’^^o magna animalia uel lacderent,uel tenerent, quum den tibus d'^hV'^’”’ ® ^muaflaanimalia inßliant, quum non nifi minutiflimisSi Ï^ieq*”/?^®*^^^ttoIongamiHam, amp;quafi fingularem ouorum eufio* d .’^Q^o^®» Ö^ eum fcquutus Plinius ; £lt; quod fluuiatilis femper ab ■ *e' fl» ’®^“’‘’’’^ mter cos pifces cónumeratur,qui ex mari ad flumina afcen O*****»^ '“m numero Sturionemeflèjnec ipfe louius diffitetur. amp;nbsp;quodpræa ^^ H'^^'^'^ ^^ Silurus,nec minus quindecim ralentis aliquado pcndet,tc*

Silummno eße Sturionem^maa nifi^is ratioaià buf^robUtWi.

‘^«^ti^m molemnulius Sturioprotenditur» Vnum eßquod plurimum

-ocr page 252-

n4 lO. MANARDI EPIST. MEDIClNAtl^**^^ apud me poteft, quod fcibcet Plinius prope Padum natus, amp;nbsp;qui P^f ripas uixit,Silurum, fieffet Sturio,pecuharemNilo non fedfletJ^n .^^|jf(i'^ Padano,ficuti magnitudine,ita naialibus affociaffeu Hæc funt qu^E’^^^pj^iZ tentia uel inuitum retrahunt,raiionibus prafertim,quibus utitur,®«® ^i^ ualentibus.Maxime enim adduóus ad id opinadum eftjquia miruin^' quod Silurum apud antiques cdebratum^hac actateignoremus: amp;öf jyl/ aduerfo nunc celcberrimum,quo nomine ab antiquis didus fit,plurin\ ^^^^jir mus. Minimam autem hoe argumentum apud meuirnhabet3quiO^';^^j^j(ri^j tium decimus agitur annus, dum Vladislai Pannoniarum régis faluH * non femel uidi pifeem^quem indubie Silurum effe,prêter reliquajhoeä g^^^y putaui,quod in animalia quantumuis magna,in Tybifco praefert/tn nu (jw Ißrum influit,audaciffimeadeo infurgit,ut nee hominibus parcat.

iHurumapud apud Pannones fama eft,aliquando captum,in cuius uifccribushuman’^l^jjy,,iw Pannoneshdi nata anulis inuenta fit. Vocantincolæhuncpifcem (firedememimp (p^^H’ ^^^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftiflimo ore,amp;duriffimis dentibus armatum,figura Gobio fimilcni/^^pyiF

atrocitate, ut terrorem etiam mortuus uideatur fpedantibusaffcrrfc^^jji^i^ uero Sturionis apud antiques, ut ab illisin return diffenlio, qui Lupn^^^jjiofl^;

Sturio, uel lumnotifllmosnücpifcesarbitratifuntutaalteriillorum accedo,quiu^ jibii''’'''j Torßo uel uel Hyeeam putauere. Vter autem uerior, nê opus eft effe me boe *®%|ji5(’‘^ Hyccd eA. fatis enim fuerit id quod petis declaraffe, quem fcilicet pifcem effe quot;“quot;/^ßSi”’* flimem.Sturione igitur amp;nbsp;Silure nunc fep o fit is, ad minutiores pifeeSj rides3me conuertam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-^e»i*^

Df Smaridif Smarides maritimi pifces adeo Mænis fimiles funt, ut ab codem^^^j^on”!!* ï’“^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;que Mænulæ nunc uulgo dicantur : plebei certe amp;nbsp;uilcs adeo pifdfu»: y^([i)5

Md^nuU. mere aut pondere,ut fere reliqui, fed aceruatim inuitato etiam empwr ) uendantur.

Deerua. nbsp;nbsp;Eruum,Græci Orebum, Auicenna cap. 551. herbam Iudaicam:lt;3Plt; nbsp;qyo’

Qrobum igno^ Herbumuocauit:ignoraretamenuifus,quaereseffet,ficutiamp;atiiulus pytiüj. rauit Auicen.ut que feplafiarqs SCmedicis ignoratur, granum quoddam nigrum v^oa^j^ yiiliF multietiammf quam Orebum referens,pro ea capientibus,quum fitinTukia notifli® firo icuo. ego Florentiac album 6C rufum,

Beßfere. nbsp;nbsp;Sifere, fiue Sifarum in Italia non uidi : in Pannonia uidiffe mepuæ ^.^

nia eiusradicem,napi figura amp;nbsp;magnitudine,Iuteo colore, iucundo fapore adeo grato,ut ad nobilium quoque menfas ueniatcumbuburof pju,|gt; xa:ut minus mirandum fit eamTibenum c'Germaniaflagiraffc.utbf' .yoif lie Atriplice. nbsp;nbsp;nbsp;A triplex notiflimum femper fuit olus : Atreplexum antiqui uo« ’ pjjjjï

uulgô apud nos nomine par um dccurtato,Trepexum adhuc nom^aW • ^ SC alio nomine à Græcis Chryfolachanum,quafi aureumolus dixeris.tu^^y-p,;j1 dam genus dicit Plinius in pincto nafci,laducae fimile : hoc ego nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yinf^

spinacid, Atri^ tus fum cffe olus nunc apud nos cômune,Spinacia nominatS. Quod»” ^jp^jyiH plias ßrte get nôbeneab Hermolaohireprchëduntur, quibus uidetur A triplex “^«(^ »^gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Spinaerjs.’ erit enim idem eo modo,quo genus eft idem cû fpeeic,utAmp j^i

quod idem eft,ChryfelachanQ duas fub fe fpecies continere intcll^m’^ ^jjii* uideIicet,6C TrepexQ. Quare uero Plin.dixcrit in pineto illud nafefno ’‘^jj^yfA phnij locus hi compertS:fubeflè tamêmendam puto,6C pro pinetolegêdumnomen ^^y emendatus. quod à fpina deriuetur. Nec unica hæc in ea mêtione dubitatio,fed ^’n^^'Lftii'* pluribus : ut,quodfecundum genus foins efle oleris dicitur : incertum^’’'.^jjyli' ter tôt olerum genera 6C diuerfa folia,cuinam fimile ftatuatur. Iblquoip^'^j^^ guitas poteft,ubidicitur, edi utolus molle. Verum fiolerisnomine dum ^^

-ocr page 253-

L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;11 B E R Îî 0 ^^ V $i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f 2ïf

^^^® WcetcolKgcre, libro 19. capitc odaüo fcribente: Ölus

,i at

'’^“‘’“‘^P’^apatusSCc» Etlibro 55» capitc 15. de Alumine, quod les '*^'^linius^l nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ï^^o^co’'‘^®gt;lt;^âp^t®^c Alumine, Cramben,

° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®^®^wcum idem,inter brafficam Si uitem elle inimicitias: ^’lt;^enJ°^f*”’°’^^P’^ ‘^’ Vitis,inquit,adfita iuxtaolus ÓCc. Sed deAtriplice çf^nanisnmlta»

'’*'o(iin^'^^’’’P^°®^P»*'H» CandarcI nominan Eß autemherba adeoCis DechondntliÜ

k’lW n?”“®®*®® ““®*;dicatur. Primum eius genus, in cuius ramus ^'ninmj,’*”^“^^æ®®’*®®“^itur,nefab me unquam uidiffe.Secundum ere

« ”®® cftjfolnscommuni Cicorio ita fimilibus, ut non dignofcerens ïttoQ’^^ï®^^®^W,amp; terræ hærerent.

r*»^ D ^° f '^ °*^^ iylueftre elle diu arbitratus fum, quod uulgo barbam pre# De rrd^o^ói

''ææ’^^“®*^otesdiccrc,uclprcsbytcri,quempr€tcuocât:foliocnim go«f» ’S^qua^^®®®’^*^**^*:®^«^^ longa,cauleexiguo, fuper quem barbulaca

^^ tarnen ab antiqua fententia deterret Hermolai auto«

'’\^UQ ^“’“^^^n^jfitïfoopinari id quod nos,nonnullos dicens : fed quia ’’’‘’Ieftroo°'^””'®^‘*‘^’‘l’^’^® ^^]^ ßt^t qui ita opinantur, nondum antiquam penl

p%.cle^ °§®'^'tih(lhabeoquodfcribam,nifiuelimea excribere, quæ Plin.amp; CeOrnithoi ^^'*'“^iUt n^5’^‘’®c:ncc magni referre uidetur earn cognofcere, quum Gal. ÖC g^if.

'’?’®f'®^®®^na,eampraetcrmiicrinn

^®on *^l’'®^®®®®”^tis Actium fequutis, Phafeolum pro Smilacc intelligi ^cPh^fcoh^ ’'’%|j(j^’’®‘*®’’»^®‘^’‘ubcntem,qui 8^ lobos, Si dolichos dicatur : quam fens ’'''’Igt;illoij*’'J^’PP’’°^®^ticc reprobet,fed tantO referat Hermolaus,eam tarnen hïï'''’ttiCl nbsp;nbsp;^* ^’^^^'^'^ Marcellus,amp; cxplodit : non alio argumêto,quam

to ’*'W æ®°®®’^tirad cam altitudinem ÖC frondium copiam pofTe légua «”’^”'’®^“*t’s5CtabernacuIa ueßiens inumbret : in quo argumen

^ r^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;° ^’^ taxandi Hermolai ardor,ut femetipfum,proprioCut aiunt) 1*^^^* ’^'^® ^’^P^’^^^5 hoceodem capite Smdacem,quicquid ca fit,in t^''''''^em^^”^'^^^^^”^^ t^timerandamdicit: quam tarnen ipfomet interprète ^®'^^^^ ^‘^'t Diofc.ut fcenas amp;^tentoria inumbret. Fateri igitur opor

c Voto „ °^®»®*^«’’’‘8^,non bene à Marcello conuerti : aut S milacem,

S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^®8®®®’’‘®ß» ^deo poffe crefccre, ut tabernaculi inflar foles ars Ib''’''’ttià(jp®®®*^^’’'®®lli argumente eos non reuinci,qui Phafeolum pro» f '^ ®^^®®*9ttu® tarnen eflèt ad manus aliud argumentum,quo pof» t'%H(L'*^®^^ euidentius conuelli : (i enim Smilaxfit Phafeolus,fequitur Dio ïö^l'An^^^’*8“®’nebisfcripfiflc: primo fcilicet fub Phafeoli nomine,fes

*^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^'^^ Smilacis.quod tarnen argumentum licet probabil/us uideatur,

tPiS ti/ft '^^^^‘'^^'^'J^jf^^''^ tarnen diluitur ex his,qux lib. 1. Epiß.medis li r^ f ’ ’®®^® tradita funt ï oßedimus enim Phafelum aliud legume elle h **^t(l’ ƒ '^/ ^^ ’^^æ'? Pifum. luxta quam fentêtiâ dicere quifpia poterit,de Pha )?'^.dèp|, r quot;'’^^’’ï^Q^ JuttasdiciturEruilfa, fub Phafioli nomme ferfpfiße ^^‘^^^^najioe

V'’'*t8’f - ’titê,fubnomine Smilacis: quorum didor5 primum certum “^‘' ’ tf^P'aci iT ^'^^® ^'^ ®° ^^^° ®*h* compertü fit,uideo tamêScrapioni amp;nbsp;A ui t)r^\fi « . ^®®® ^^ Phafiolo nunc uulgo uocato ea prodiderint, quæ Diofc. P^‘y'lt;’«« «P^fd /^^^‘ ^tipcr tarnen etiamcognoui ueram Smilacem infummam Attti^.amp;sea

lt;le*''^tt(lü ^’’■^”^®titcm, grana quoep in filiquis produccntcm,Phafelo commu ^^P^°^^ Sww te''^)lïlt; ^’°’^^ (mbra enim uel crocea funt, 06 ucluti a' latenbus prefTa ui= ‘‘♦’ten.

^1^14' quot;^ ‘'^'^® tarnen duriora uidentur quam cómuncs Phafeli, In fumma quot;^tognofeoin hocgencrcuel fub hoe nomine legumina,fpecie inter

-ocr page 254-

226 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10* MANARDI EPIST» MEDICIN A t* '^’' ^, fe diuerfa,PhafeIum fcilicet córnunem, Phafiolum quiSC Lobos 0^ f^’ ÔC Smilacem» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ aijufl^^l Df Mfrfo, nbsp;nbsp;nbsp;Medica quanto olim notior ItaliXjtanto noßro feculo 'guoiior)q^^^j^jyiSïlt;‘

fpania uulgaris, ÔC notiflima. Alfalfa ab ea gente uocatatqux uo^ 0 ^^ÿ^ à noce Alfafafat,quam Auicenna fimul cum nomine Cot,£C Al” ' ^|^lir’ Iib»adfcribit:IicetIib« }.cap.detremore,ubi oleum de Andacoca w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

uideatur eandem per Andacocam intcIlexilTe, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;finioco^^f

De Apbace. nbsp;nbsp;Aphacen Vitiæ proximam effejex Galeno lib» Alimentoruffl P ^^j^gnö^^ l

teft,de utraqt eodem cap.fcribente, fimilitudinem^ quandam ‘^ gjißjf^^« te» Nonnulla tarnen à Theophrafto Aphaci adfcribunturjqua^iong^j^^f^ ^f^^ à Vitia manifeße oßendunt : quale eß, folia fimilia agrefli ^‘^^gfoiijijJ^^^jl Vere florere,citiffimum fenefcere,florem in lanuginofos P^PP^* a «hatend

D«plcx eflè,amp;alia.Quodautem mihi de ea uideatur, hoe eßlDupl'Ccm J^jjj|ji,r^ Aphdce. teram, de qua Diofcor.SC Galen, feripferunt, inter legumina ’^^P%ß,iucßi^L VitiafyluejirM. adeófimilem,uteiusnomêetiamhodieadhucapud ruraretincat, tia dicatur,quam in agris faepiflîme ipóte natam uidemus '.

pfit Plinius capite quinti libri feptimo SC uicefimo : SC Auic.lib* 2-ƒ ^pimiiiS' fub nomine Bachechem,cap» 105. AIiam,dequaTheophraflusli * ^j-pj^sl’ bro 21. inter fylueßria olera reponendam,8C quæ (ni faUorjCiconj beatur, flore luteo.

DeTW4^i. nbsp;nbsp;Thlafpi.Serapion deeo fcribit capite de Naflurtio, fub nomme nbsp;nbsp;nbsp;.^ jpc

rum. In Theriaeæ autem defaiptione, Naßurtium album uoeauij^^^^jji;^’ dem Auie. Quo nomineautem nunc uulgodicatur,baud fans m nee præterea aliquid, nifi quae lib. e. Epiß.medicinalium à me funt

TteEryfimo, Eryfimon funt qui elTepurent olus,quo inacctarqslibcntcr nW fynjaï^^ uefcimur,Eruca gentilisuocatum : à quorSfententia non

Alrj herbam efledicunt,cuius fernen uulgo Rhugetam appellant* j^^^j^jtci” gi nuncupauit. Auic.capite de T uderi,Orminum quidem ping^p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

TtePtärinice.

dicinas Eryfimi,quam Ormini fibi adferibit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;woeô®^.

De Struthio^

DeAnlaro»

De Ptarmice nihil habeo quod fcribam,ceu frutice inter worn jgj^niF. ca nato^necqui unquam ad campeftria hxc noftra loca,quod non ’ jfiiiji^ Struthion,quam Condes Arabes uocantjdiu dofidcraui.yiün^^^^^^^f^j,^ quo in Pannonia fui,fingulis annis, quo die oleæ ramos apud ^jnifn cum religione benedidos populo donant,flores fine odore, quos rentibus falicis ramufculisjprooleajqua carentjPannones ^j*’'Lj^eunt^'^w paflerum fpecics præfe ferebantjStruthi flores exifiimauiïfed qu fjdsqi’’^ uifebantur,quum fcribat Plinius Struthion æflate florere, hcot te Yoarem^ rentjUon fum aufus earn herbam Struthion credere.Marcdlus uu 2 ^^^^ dicit,amp; ubiqj locis incultis nafcentem. Sunt SC qui in agro Bononie fiC Gualdam uulgo diet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

A rifaronmihipenitus ignorasse for té Italie i nam (fiPIinioOEO gt;nbsp;camuocauit)Acgyptiaherbaeft.

quot;Deifatide. Ifatim nunc uulgo Guadum uocantt uulgaris SiC nonllima ne ^^^.jiiirA nigro colori infedores fubßernunt. A Serapione uel eius interptete nbsp;nbsp;.^^ gt;

cum,quum fit alia res,quæ Indicum uocatur. Auic.fcripfitdeco in ^$fiitL Nii. Germani tarnen uocant nunc Nil,album quendam puluifculum m j^^jjdcti^ ^podiumapud cibusinuentum3oculis ualdeutilem: de quo per iocum dicunt, N Plt;j,fortL Germanos fub quern ego puluifculum puto efle uerum Spodium, magno -foSpy nomine Nil ha imponi fibi à mercatoribus permittunt,uiliflimas quafdam res exu a P-fJjL beri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multa pecunia uendentibus. Quanquam me non later quofdam el )4 {rif

-ocr page 255-

%e^jp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIB ER N O N V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1X7

C*'*^ ^’gt;^to^°’^^^ ^^^ '^utiam effe : ex quorum fententia ipfc quoque quo^

^*”'^*^ ^^ Chamæleontæ nigraejCiuidelicct herbæquænunc Carli DcCrocodilio, ^Cutf?|^^*!f’P’‘æ^®*'*’^’:’''®®gt;’'^^*lt;:®gt;‘î“3mIongâ,amp;medioa«erIatamha v'l'iA ^L^f^'“^^’^’» Carlina craflam, extrinfecus mgra, intenus fubflaua»

'^fö M ^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Acanthion, mihifuntpenitusignota.

^a'''°’’'Mt ^^^’^^^^®P‘:*'multos annosamequæfita,annoaniehuncierrio5 DcAcmU.

'’ (1U ^Urf^*^^ 3§entijfcfe mihi obtulitjgratilïïmo fpedaculo : uulgo apud nos H^’Ndiu ”^*** ®*’*®’'®m uocant4Eft enim aha minor,re 5C nomme, cuius fre« Ifb^^^njihj7’’'^® chirurgos mentio : ex qua Vladislao Pannoniarum fiC Bobe ii|5^üaine f ^®quot;^’®quot;’® domino,pergratum eduhum parari à fuis cocis fo ^'Hdi quot;^^^^^^rnior hic,quam prima: neutram tarnen in Italia alibi,quam lh'%a^**'^”’- ^*°®’“nus, in ueftigandis fimplicibusmcdicamemis, ficutiSC DeTragoris (e''*^’piit^i^^*^^^medicinadiligentiffimus,a hmilitudinc nocummotus,her gano, t|#''’^'’’Êillo^^^*’®® acetarijs,quae uulgóTracon nuncupatur, amp;Cab Auis lof^amT ''’**^Q’ofltalitera,Tarcon« A qua fententia ego femper abhor

^ hl 1 i^Usfe i^Sodganuin folio SC ramulis origano cornmuni,agrefttue Serpyl Hi'^'’^iielii ^*'’*'^^’°^æ’’*^^»’ quibusTraconis folia multum funt diuerfa,ras ^’'°® omnino,quam origanS,uel ferpyüum, Nunc ue« h '^^tius ' ”''”*^*'*^^o*'ff'§^uus primum intellexilTe Leonicenum, quod loei ?'''’ptOD ''^^^'^'^’‘Ö^Iatifolium magis : fubqtep in memoriam in inferiori Pans ^’’’celt5 ^« *'®8^®**^jmqua^“’^Sirmium nobilisolimciuitas, nunc uinorum SrnnwmPan* ,'^’•iten’^'®®’»“‘^*flcmealiquandohanc plantam,adeoprae folibonitate lu 'w«l•‘■■-{''''^quot;’e.Si’^'^^^’^^^'^m fere* altitudinem attolleretur, amp;nbsp;folio eflet pollicari la i,\exf ^*““®mmeßid,quod praeter uulgatâ opinionem Hermolaus cons ''^I’ffba '^**'^ U'delicct lini in cepis macerato nafei hanc herbam, artificialis pos

Tragoriganum»

h ^^quot;^^^quot;^^^ fcripfimus ex Galeno libro de Antidois, adeo fimilcm efle ^^■^’['lt;’^* (^iiosæ°'*^^’*°’’^æ**“**c uocatae,uteodem nomine, utraqueMaiorana ^'^'H ??’*^°b^*oft3men habetur Maron,quoniam odoratior, nee uiiios ^’'’^I^^^'o’^m^folijs^albicantibus. Efl infecundo Auicennæ librocas ''''^'%?’'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;detegitur, quam ignarus fuerit hmplicium

r^^olk^’^ ^^^° tedditur exOcimi notiflimae herbae fimilitudine, ut uel ex ^^Aano. fSiil^t '^^^^g?°^^’* Ocimum autem idintelligendum efl, quod maioribus fos '^‘^^fffi*gt;^gt; ' 'f'^fia! ?'”^^^ ^°^æ *” precio eft : tale enim intellexiffe uidetur Diofc. quum

4c ^'^I’W 1^ ƒ’’^^æ ^^“^ magna funt,Ocimo faciat fimilia. V idi ego iuuenis dum ^iiilii,^^^®‘^’s^m ^’’^^*^ peritis euagarer,herbam quandam odoratam, '^'quot;tm '”*^*^ ftgt;iirct,0cimâ credi poterat, hanc mihi pro fylueftri Ocimo præs ^çI,^'’^®®®®’'’^’^A Acinos mihi nunc eft.

*’%(}^*®’’®^®°’“““QW3muc*’am uiderim,omnibus herbarijs Afaron pro D(S4cchiffe, notiffima omnibus efle ait, ruraep omnia uolentibus

^idjlj ^^‘^ °’^* ^æP^ ^ Florenda pc tere, fed alijs occupatus negocqs minime ^Ht''^^™ ^^ ineunte Vere ad nos deferatur.

^''•ileHH'’’P’”’^®8^“®”^“s,Herculeum tantum,quod memlnerim,uidi : SC id T^ePaMee.

^^i^f^™ Ioco,Ferrariæin horto monachoru, quos uulgo lefuatos uos

''*’''111] l^' quot;^^'^^f^popauax: licet Mefue alterius uideatur fuifte fententiæ, fis Opopanax.

^quot;onp r ®5^mannotationibusdemonftratumeft:poterat tameueritatem, Mefuelapfutät '’'Jrads,faltem ex fuo Scrap.edifcere SCAuic.qui,tametfi no abfep muftis opopaMiegt;

-ocr page 256-

123 lo. MANARDI EPIST, MEDI C IN A Lï''^’ ^ crforibus,quos quifquis cum Diofcoride eorum dida contulerit,6£^^’® yjdjn' tit, Heraclium tarnen Panacem c quo fit Opopanax, melius quam Mo» turagnouifle» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . J^/ De Ugußieo in nbsp;nbsp;De Ligußieo quid fentirem, tertio ante hune anno, tibi incis liters g ^nP alucpiiioUdd quarequumineademadhuc fenteniiaperfeuerem,ne(utaiunt)aOTm»amp; cundem Care» hilaÜudnuncfcribam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

zonum.

De Sifo.

DeSmyrmo.

Df EÏapho:gt; bofco.

Sifon in Syria nafci fcribit Diofcorides, fernen^ e(ïejnuna plant» ®quot;|^(5jl(' tur,habita mentionc,nifiquod in cacuminibusmulta habetuelutigt^o'’ ^lö^ nus addit/ubamaro eflc fapore : nee ipfe tarnen,nee alius (quod fc®®)^^ tradit,per quod poffit eius planta cognofci ; quare à Syris quaerenda c«» ^^t

Smyrnium,quicquid a lij fentiant,mihieftid, quod nunc Alexandr ^t uoce ab Olufatrodeflexa, Florentiæ Macerones,corrupta Óf ipü3 nominatione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ufijli^

Elaphobofcum nondum uidcre mihi datum eßt Vulgarcs quidam W ^.yp bamprocaoßendunt,cui præter folia fans quadrant reliquat quangos rum folium fatis nobis certum efl : fiquidem Diofcorides Terebintbo,““^u^ fatro fimile facit,nifi fit in Plinianis codidbus menda, à rot,tam^ oculati5 ifyy ribus nondum cafligata : quod ego certe tam uehementer fufptcor, utfo j.^,(|tf aliud cogitare.Neefolum uerbum Olufatrum mihifufpedum eft co w^ ilia periodus, Semine corymbis dependentibus fimilis effigie, fed olufatri, Quem locum ƒ1 mihi quoqj liceat ferulam errantibus Plint) codi ^jjyji!

Flinij locuica» ficemendauerim: Semine corniculis dependentibus Siliciæ,ideflfo:mg^^D|ail ßi^dtur, gie,fednonamaris,folf)soleaflri. Oleaßri enim ad Terebinthi tolium) rino fimile, magna affînitascfl,quæ nulla eft olufatri. Nulla tarnen aut^ ^ rum,autcornicularum in Diofcoride eft mentio,nifi in Elaphobofd co® bos intcllexerimus, quales Óf in Hippofelini coma intellexit Diofeofidc^^^jjiit* funt miHieronyme quaehadenusde hiscognofcereualui plantis,d^^%^'^ interrogafti,Vereor autem hæc meanô omnia fortaffè probatumin^f jyiP feitiæapud te reus fieri,quam quicquâ,quod pofceres,negate. Vale,!* 1'4 lius in his indagaueris,mihi quoep te non pigeat impartiri.

ExPerraria,vi. Calend.Marnas. M. d. XXV.

E p i s T. 1111. hannes Manardus VincenrioCapii^ medico egregio s. o. DeLilio conuallium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

1 Egiße te Epiftolas meas médicinales. Óf laudafle (ut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

| fatear) non paru gauifus fum;(quis enim aiaudato uirolaü JiJi’ læteturr) Longe tarnen maiorem ex eo uoluptateniaccepgt;)4 rurfus ad fenbendum prouocas,óf quafi quodam P’^’*’^jiiiigt;'*' -^ïïS* 3 na 'mg pugna in ameeniflimum florum campum inuitas. M‘ ^ Certameninre bentiusfacio,quamcum pulcherrima iHaHefiodia lite,aGalcnoetiamP ^p* literaria. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;decerto, in qua longe melior efl uidi, qua'm uincenns conditio : uidor ö»^

riam,fluxam certe rem,ac fragilem,óf quam boni feré fcmper,uel n^^’^^jj ƒ fecerunt : uidus ueritatis agnitionem, qua nulla preciofior, magis^^^j^fiii’ feftïo,poft pugnam reportat.Occurrit autem tibi primo in ipfo patêtiffl®*’ f||i» campo, cSdidifllmus ille flüfculus,mole quidem exiguus, ui adcocxi®^.j,|iiilt; uiflimum odorem tam longe Iate^ iadet,ut nulli quantum nis magno »^^ cedat ; ab qua candor is, o dor is ^ pradiantia, Lil ij nomen à Pannombusdi^^jiiJ

-ocr page 257-

LIBER NONVSt

ii9

liü^’quot;gt;utn ®“'*^“ypud quos eft frequentiffîmus,mer/tà adeptus eft : adieda l5^Hif(J°^°®.®^^°®^’^“®’’^3ro ^^^^»«“‘Wbuspotius, quam in fublimis l||ifc^’Mli ^^pƒ’^^^^’^tj^^ fponfum feipfum in Caniicis canncorum nuncu^ W%t h ”* ^’ æ”’ ^^gebant. Hunc tu primo congreflu^eum qui Conuoluos ith%jifuocarià Diofcoride amp;nbsp;Plinio audader con« (hj ^abu ^f°^*'”*^ ^°”^ “’‘^^ fumens,amp; tibi Óé illi occurro quifquis fuerit,aliam h^'’Iii(vi*”*^*Ï^’®*^® Conuoluoli flore LilioIurn hoc conuallium effe aflir^:

V'’*’«ni j?°^^P*^3j ut qualis fit, etiam ab his qui non uiderunt, poflic in«

Äamp;C “’‘®’’“‘’”*°iudicio poterit, an ea huic flori cogruant, quae de He^ •ö^ex °'^uoluolo à bonis autoribus traduntur,

ü4 ^’quot;tes ^^ÿ°^ ’^^ proditjfolio fermé conftat A rnogloflï,minus tarnen ftria- J-Ui/ couaUtunt ^^ ^‘^'^^Sjfed nó adeo manifeftas oftcndente,cauliculis tenuibus, de^tiHio. Ss^^'ilg'' ?°8^ofloöinilibus : flofculis plurimis,ueftitis calathi figura,fummo d/^W^ n ^’^ ^“^“*®™uni odorem late fundentibus ; radicibus laxisjons H^'^^lBii Væ'ï^^^^um notis Hemerocalles diflideantj nemo eft Diofeori? îîctnerocdîlem iia'fociil^!^”’®’9u*non facileagnofcat: folioenimamp; caule Lilq conftare noneßeLiliunt ’^ r ”^*”^®®bulbofajamp; magnajflore uehementer pallido.Simili* comuüittm» ^'^^^“‘’’'“’ultafltjpotcft tarnen quifpiamdefendendi proprq X Ç^’Wrmatîaules uero tantum diftant, quantum baculi craflities à

^^ radice,quæ in Hemerocalle crafla Sgt;C bulbofa,in hac

T ^^‘^^^Qj-iid de flore,quem Hemcrocallis ualde pallentê, plan

lin U'’™ oflenditÆx his probatum mihi manifefte uidetur,Lilio]um 'ih**'’'^e y “°^^’'s Lilio longiflîtne diftare. N on efle autem Conuoluo Lffim conuah He '’Mû’*^TP^*quot; ^quot;^ ^^’ ”^ ^^^^^5 putâdus omnino fit,ut tu etiam feribis, qui l^non^Con ïjfc^Mi^Q ’^®^ ftifpicetur. Si igitur flos hic côuallium Lilium uocatus,nec t^oluolum. ^^fafe‘ ^^ ^°’*“o^“oïu™»quo,inquics,nominc ab antiquis dicitur d Di ^ lt;lr *’’^ton *^^^ '’^^^ ^woep infurgendi contra me materiam præbeam, mus

^^“^^5 eruatur, Obferuaui ego multoties,dum Vlas

amp;^Bohemiæ regibus inferuirem,tantam efle afi

'’le ’'On/1 ^^°^‘’“’* plantam, 00earn quam uulgôFraxinellam nunc nos

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’■cliqua reperire : tantamep flmilitudinem,maxi fce^'^% ”®’^^“’^W uix una ab alia poffit internofci:nec certe,praeterquam

quot;li ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;certioribus internodes in Fraxineila diuifæ funt,dF lü '^nt *^'t^'^'’^ tantum fexu (eo uidelicet fexu qui in plantis effe poteft) ^«^ conuab fe^iMa*’'* n ^5^^’™^ ^°^^^3”’ ^^ marem, ÖC Lilioli plantam fee min am Humeiußemge U{'^t(lte^r^’^^“^f®’^fimulamp; etiam uerum fit id quod longo à me tem nemeßecufrx ^ton ^'^^llu ’^®*^“®’^^nihanceffc,quam Graeci öó La tint Polygonaton, Ara« xinelk,fexu ti ’''^j,’^’'^’’^ tdemquoepgenusLiliumconualliumpertinebit. Anuero tt^mdißerre,

''gt;lHj.'®®’^fcllcflt,acccpto in manus Diofcoride, planta^ ipfa,quæ,quo

ƒ orem mulieribus conciliât, in hortis fatis frequens effe ccepitjtu 4’1'oculatinïmusefle in his rebus foles, femotis his afFedis l^us qui uerum perturbare iudiciumfolent,iue nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .

^«ib

dicabis. V ale,amp; quibus ceepifti ar* mis me in pugnam uo?

care,perge*

WsnoflrisFcrrariæ,CaIend.QuintiIibus, M» D» XXH. snte plenam ex Podagra poft Nephntidem conualefcentiam.

-ocr page 258-

250 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I o» MANÄRDI EPIST. MEDICI N A LI Vl*

E P i s T* v» ad eundem, de AloësSaccharOj

ÔC Rheo» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(1^(11

s Onfimperatorismunere fungeriSjUcre^V/ncentiustn^^^^.^ If pis Vincenti : qui uix praeluforia inter nos de tóuaHiu® nbsp;nbsp;^j^j;;^

I pugna,hoc minime cauêtem triplici acie diuerfis ^’^P^’^^' j^mnóp^ i in aloë uidelicet,in facebarOjin rheo harbarfco. ^” bas,quod folus aufus firn egregium magißrumCficeniß' i^jior^t^hi nas) Mefuen negate,aloën ora uenarum aperire affirmantem : eut torJtas,Galenum colungisdicentem,Aloen omnemmatenamiaui ^j|jgii’''j uere : ex hoc enim uniuerfali dido fequiputas, ut coHedum in ani “^ minfl’ difToIuatjiic^ora illarum uenarum (ut MefLied!xit)adapcriat. bgOjQ^^^.jj^c Mefues cóuellendam autoritäre,fatis me oßendilTearbitror,amp;inp*^°infuni . in hafee Epiftolas médicinales epißola,amp; in his annotationibus 9^^®'” aeditas propediem inuulgaturus fum,tanti eum non eflc,ut maiorep*’ ^jigt;j dum certi iudicq loco cius dida à nobis habenda fint. Quod ad maiore chinam,hoc eß Galenum attinet, quae tu affers bene 0deda,amp;tot® * ^pf^ propofitum noflrum fpedant : non enim plus uoluit eo loco Galeuu^^^ Abc« «3 apen ter adflringentem ÔC reprimentem, uiquoep quam Græci i/l^iposv^’^ ’||^ jelïi” reorauenaru. feuflbriam uocant,aloën conflare : ita enim uerbum ex uerbo ’^ß^^^ijeipf^'*' » plic.medic. 6. Omninorepellit,6Cdifcutit.SicPaulus,quiubique,ic j^g^ hac medicinali materia, non folum fenfum,fed uerba eius æmulatur. ® ^ diü^ ex eius refert fententia. EtTe autem difcutiendi uim ab ea quae aperien ’ ^nP fam,ita darum efl,ut fuperuacaneum fit probare. Difcutere liaient ^^ j^fijü''^^ derate funt calida. Aperire ncqueQt,nifiquæ adeo uehementer calent) juli* amp;nbsp;feré urant : ficuti Galen, 5, fimplicium medicamentorum lib- te^f '(^jigt;' Iium,cepe,fel,quae pro exemplis apertoriae medicinae ibidem a Galcno - .y(^ tur,quae ad quartum ufque calefaciendi ordinem afrurgunt,quuni ab jy^alü^^ dumattingat. Difcutit igitur,8C(ut communiter loquuntur medici) ^^, Qpn^ non tarnen tantâ uim habet ut uenas aperire poflït,iuxta Galcni '^quot;‘^'’AX igitur utanteatuit,infua hxrefi,Mefue folusmaneat,nócogor *®*'®‘'Sj^iiiif*' hoc tam laudato ab omnibus medicamine,quale ipfe putaiiir, malcticW ^jjip Infaccharo adeoputabam mentê meam meoflendifTc, utfiiniiebi F g,^ fecus fentircr,neminem tarnen futurS, qui nouam hanc de ^o^Pææ” j^q)!'’'!'* bus ad cam fundandam rationibus mouerer,non intelligeret : fed (ut n ^^yii' uentus es,qui nee quid uelim,nec quibus rationibus id uelim,aUequu ^^^^ gis enim in primis in me,quafi dixerim,nos non folum antiquorum utt |flC» re,fed Öl' arundine,cx qua in India,amp; felici Arabia olim coHigebatur.q” j,tP^ fcripferim aperte contrarium ï rationi uidelicet confentancum drejqm’ pifp’ naturæfuerli,nu1lumcukum artem^defidcrans,adhucextate:eadcmï ^i,)l’ rationem reddiderim,quare olim ex India uel felici Arabia portatum^u ^^dJ? feratur. A ffirmaui igitur,non negaui,antiquoru m faccharum,licet ad n^^^^lgjt' feratur, adhuc tarnen reperiri : fed quod tota ca epiflola uolui, hoc ruit, j^^ Saccharuman« hoe noflro antiquos medicos non fcripiifle^elTecp hoc rem omnino ab ^'’ jjii^ ti^uorum. nbsp;nbsp;nbsp;faccharo diuerfam,utpote differcte Materia, quæin nouo efl fuccus j ^r

in antiquo ros : Forma,quam antiquum falis,nouum infpiflàti liquoris 1 jftif . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciente,quod in nouo efl ignis,in antiquo fol : Fine,amp;uiribus,quae diuer ï^p

0^ fcribentium autoritäre,6C reiipfius experientia eóprobantur.Adquas,. p^’^ riones nihil refpódes,nifi quod de materia aliquid tagens narras potius, q ,|ilt;'' bcs,ex eadem materia,hoc efl arundine concifa utruntp conflareJÓillicdit’ij^pi'’

-ocr page 259-

Ilj^j, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER N 0 N V S, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XJI

S^i^d 5* P^o ^ ^Iqs antiquum facchar urn enumeretur, non ideo hoc fas '^’«liinio* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;putauerint,fed quiaconfueueruntcognatacogene«

^*^^ quxfojquomodo omnibus antiquis medicis in hoc repu “Chitas,quae te paulo poft etiam tibimet pugnare coegeriu ^'’^’I’eri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P*°®*d*ucrfarS return capita ob quandam uel naturae, uel figu

^'*^un^’'”h ^““‘^^^»«Juicem copulate,ut toto eius libri progreffu uideri d’'^ 0 ^odem^ capite de diuerfis toto genere rebus nûquam eum uidebis ^ 'I^f cumi ™ ^’^^ ^'^° cap.Iibri uidelicet fecundi 74. cui titulus unicus eft q Piiftijit.™’?.*”^’’^8^“®’'^“^ *^^ faccharo fetibat, claru eft quod mellis fpe« ft'quot;'ninie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«iam modus loquendi, uetba^ aperte monßrant:poft«

^§tHij5^^®?^^®^5‘^clio,fubdtt:V’ocaturamp;qaoddam faccharum,quod « Sdeebarttnz t quot;'^ünijn ’'? ™'’^^^‘ci^ Arabia concreti.Galenus etiam mellis fpeciem dis « m^Uis i^ea I^’'’iön ^^^^’''^’^^^^^^''^’squidemabftergitjficcatjó^difcutitjfimilerquas cicmcljc a^nii ?Ï'’’d{ir.?*^™’^““*®°*®’cho,nccfioculofum,a fubftantia noßrirecedere.Pau (tntiÿios. ^^.ü f^*” ^ ^^^'^' Arabia. Plinius (ut tu met affers) mei in arundinibus t ^quot;“dW^, .^^''^ fiint,amp; à te leda,quo pacto potes dicere inter mella Pliniü, i?*’*^lt;itm ’quot;°*®®’’^üiflêfacchari:non quod mellis materia eöflare exißima

*5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cognata cógeneribus adiungcref Me um igitur argu

t^ftqu^ iP ’'°^°’’®»™’*®”®™ utriufqi facchariprobans diuerfam,quum 11 '^ifubea•gt;”'^ *^’’^°^’ plant» fuccus.Si enim ucrum effet id quod tu uerißmis fc^''%fîchumorc eius plant» ui folis cxtrahi,£lt;denfari,ac in an« tinquot;''''’loca^ ^*^2 conuerti ; non rede ab allegatfs autoribus mel diceretur,Slt; in« ip5{ic(jjj^’”'*^*^“°^*“ais,eadem (ex qua fine arte in India fid Arabia fit an« K ^'*’^fx lik ^”k planta côcifa,nunc hominum artificio noßrum parari, praeter «h''’’^'gt;Jnj ƒ° ^^^‘^ “^*’ probationeà te dicitur, etiam fi uerurn effet (quod ego ^’^'^frfu ”^^ '”^^*” potius roboraret,quam infitmaret opinionem : omnino °po’’teretid,quodcx ipfa planta uiuenteadhucó(^ integra, ui ’^ ?'®’iïe(ód ^^“^’^ol’duruiflct, ab eo quod tota concifa planta ignis mini h''’’’''«sinalt - *’’'æ*^““® ^“^°’^®® ^^ *^^° tantum fcripferint, non effe temere t^^^$cos ^'^'^'^^^^^’■’'^dendas. Ethæcquidem fatis efle puto quantum ad lati nis’^'dicer^^^^r ^‘^^ ^'•deenna uero accedens,quem etiam in fubfidium uo« -A«'«^« f^lt;^ inter ti'd^’ntia^^^ - ’® uellem,nihil ad me eius dida in hac re pertinere,ut homi tintiquos, necin to\|Uu'’^ ’^^ Ï}umcrandi,fed nee inter autores, hoc efl,qui arti aliquid ad« ^^ stores nm fcf'Mjf *’'^^ ^’^^ ^^'^^ uerbum ex uerbo acceperit, quicquid in fuum librurn f^erandm. Id ^'’I(»n0fl*'k'*’**^”^’ Pui,uel interprets culpa mendis,ut alias maiore fubfeU 4''''’^l’ocinn '^^”^quot;* ’’*amico,hoc efl tibi,aliquid condonem,eum inter J?t^mê praemiffa,dono hoc me fàcere,non ex V^hne^ “ .’^3^uiittam,oßendam^ quæ ex eo abs te afferStur,tantum '«ï'^^f rorS”* 3^uerfentur ,ut mirS in modum mihi faueant.Mel enim 6^ ^l^^in'quot;’if ’”^^differre inuiccm,nifi quod id quod efl occultum apes fia' *^l«cund^* ^gt;bus uerbis fi addideris id quod ab eodem fcribitur ultimo ca •h^PuDwAlk “^^^’■O5qu°diprc uocat Alhufar,quoduidelicet efl Man« qq ’pinn m nbsp;”^’^’ ^'”^® ßußis falis,clarum tibi fiet candem effe materiam

l(i^ïlt;ttU(h***”**^’*^^^^3ntfq“°rumetiam fecundum Aufeennam. Nam l’ü^’luod^'*™ Alhufar, antiquorum faccharum intellcxerit, ex eo cogno« '*^'tï ar^^f'*^^ *'^' adrcribit,quas Diofcorides fuo,fcilicet quod eófert rent« 'quot;’^S^Pai ƒ' ”^°ï’*^”^^’^^”uui,amp;^eflftomachoaccómodatum. Scd SC quas

‘^^ælum.Eandcm igitur materia SC ipfe Auic, effe putauit mellis.

-ocr page 260-

25z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 O. M A N A R D 1 E P 1 S T. M E D 11 1

mannæ,SC facchari. Quod uero faccharS hoc rem diuerfam a comuo^^ ^^^jt£^^ ftimauerit,præter id quod proprio cap.de co diflerit,exhoc etiam p’^ gyjji^ quis fpeciebus côparat,dicens,quod no facit fitim,ficuti reliquat ip«^ tiuslib.q-.cap.de linguæafperitare,ubidezucharoTarberzet,aia y,;i)(r|y diuerfis rebus mentionem facit,qui Indus fal (etiam te tefte) eft w^ ^^g^ed^^ .Srtlfw indu elfe mus fie ad hominem argumentari ; Sal Indus (ut tu ais) eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^jeiH’*’*^

ficcharum. azucharo apud Auicennam : igitur faccharumeft aliudazucharoaPg^^.^(jti

quod fere eft id,quod tota de faccharo epiftola probare conati fumus,

rodiutius fortè,qua'm eflêt opus immorati,ad Rheon tranfeatnus. yg^ir ^ Rfceo burban^ nbsp;nbsp;In hoc me accufas, quod dixerim,antiquos uim purgatoriäciusno ,y|/j

conaineffemm fcribente Diofcoride,ante acceUïones febriS eo mododari,quo agaric jÿgci!’ purgatoriitm. tem alia caufa utrunep dari putas antefebrisacceffionê, nifi '’^^^quot;’^’’^iiit^j

cientem purget. Sed cauc quatfo mi V incenti,ne dum hæc dicis, mag

lium regular urn infeitiæ Diofcoridem infimules : norunt enim qin iuo^i'*'''t cinxrudimenta didicere,non folum ante acceffionem/ed nee ®y*^^igii‘’fC metur acceftïo,humorcs,qdifebrem faciunt,eflê purgandos.lvelpen .liâtes tenti tibi,neca proprij honoris uento(utais) inflatus,fed ueritatis “*’5 Bheonnonddri pulfus,medicosagaricüamp; rheon ante acceflionem præbentes non a P yeidL^ tinte fibril dfcef fed ad rigorem prohibendum dare,ficuti 0( eoftum,amp;pipers nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fälbel’

fanes eauf pur nus millctquod amp;nbsp;ipfius Diofcoridis uerba aperte oftenduntjde agarƒ fgjtc'' gatioms. « Ante acceffionem datum rigorem foluittpræfertim quum nondum ^fiiiijj AgdricuqiM » cius uirtute mentionem feciflet,de qua poft ca uerba agens,fubdit. ^'jAque”^

rc antcaccef

fioiKsdctur.

trem,unius uel duarum drachmarü pondéré cum melicratopotum. 4 j^ppap^ modus declarat cas,quas hadenus dixerat in diuerfis morbis ““^*?*^|j(j^i^'\ gatoria ui,cuius nondum mcminerat,fed uel ab adftringcnte,uclaca e

« ri.Poft hiftonam enim de uiribus loquihoe modo cœperat: V i qu'a'' j^r.^ « eft,ac cakfaciensifacit aducrfus tormina,crLiditates.amp; reliqua quæ ^^^ .p/f^’'^ « nus ctiam hoc Galen.demonftrat,cod.de Agarico cap.inhaecfercuw ' ^i«^^ * crafllticm incïdit,uifcerum obfirudhonesremouetjSC P*‘0P^5‘'^’J'’^j„j(ibgt;'^ * ris obftrudione fanat,comitiales adiuuat,circulares rigores a' craflis a^ , » moribus fados tollit. Et quum omnes recenfuiiTet uires, in fine^^^““'i-^ juifi^quot;*^ aperte oftendens ea,quæ priuscnumerauerat,nona’purgationehcri, quas primo loco recenfucrat. Scd ut ad Diofcoridem reuertamur, cui .^^j^jjf ftimonio niteris,quum ad purgandum minimum drachmæ P°®‘^^^’'j5feiiiii?’* gores trium obolorum pondère fit contentus,nonne eu idc niet'often ^^lt;1 ribus fubmouendis purgation? ab co non expetere f Ex his confia relatif ^{(j* non ad purgandum,quod omnes boni refugiunt medici, agaricumant . ƒ» ncs dari,fed calefacicndf,difcutiendi,0d inefdendi gratia. Quaefluerawn ^4^^ ^jjt dat rheon,cui nulla purgâdi uis,uel a' Diofcoride uel à Galeno adfetipw «^(.^eJ fa ante acceflione exhiberimihil plus de co hac in re feribente Diofcodd^’ jjfiP ad periodos facit : licet tu,nefcio quo modo hallucinatus, diccre Diofeof* ppi mes,ante febriS acceflioncs co prorfus modo dari,quo agaricuint quo“^ ^ fcorides non dicit : ncc ubi de acceflionibus loquitur,ullam de agaricom^ j^ » facit,fed alio interpofito remedio, in hæc uerba comparât : Dofis ad nogti p^,j - dus fimiliter agarico eodem pondéré, Qi qfdem Ifquoribus. Addis Pi^^yoiili^ tcnimonium,fed necuerba,nec locum fignas. Ego quumtotum mel perlegerim, uim purgatoriam rheo adferibentem nunquaminuem- jic cum mihi mößraueris,plus tibihocnomine debebo,quam qs laudibuSj^“ non merentem accumulas. Vale.

Exaedibusnoftris, vu, IdusQuintiles. M. D, ^^quot;' [/

-ocr page 261-

*NNlS MANARDI EPISTO ’‘'A^VH MEDICINALIVH LIBER

i55

Annotationei in SimpUc.Me^ fue,cum annota tionibui in Co^ pofaa eiufdem^ proprio uolumi nefeipientur.

tp, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D E C I M V S,

^^inF * .®^^uftrïfs»MiranduIanos Principes, D, loan« ^äiicifcüm litcn's,amp; D, loannam pudicitia amp;nbsp;uea

‘tate nemini fecund is, de frudtu Azalt;

rolo uocato»

S yæ*^*fiftis poma,grata mihiadmodSmuIrisnominib.fucrc: ^quodperegrina, necinnoftrohoc climate hadcnus (quod Watnus) inuêta:0^ quod à uobis milTa : quos ita obferuo Ö^ co ‘OjUtmortalium neminem, AcceflîthisôCueluti nataeft, ter^ t’a quidam gratia,quod uidelicet occafionem præftitere ueßi §3ndijatq? (ni fallor) inueniendi, quo nomine ab antiquis uo« wta,ô^ quas eis uiresilli adferibant, qui medidnalem materia


Vw***^Arab ^^ ^^^°^ alioqui übens femper facio)aliquot cxplodendier lgt;iM’*'®«ni ^quot;^’^’^rcpertos,quosnoftrifeculimediciinftaroraculihabend ^iin^’«nea^^ ^^^Q^pJerunqjaccidit)dum aliénaminfedor infeitiam,meam

Ii)n''’'^”’’uifa ^^”’,®*^*^3t3 examini ueftro fubmitto,ut qui arborem ipfam, à me ^'’Mmfi ’’’’®P^quot;’c nonis,amp; acri ueftro ingenio non exilia hatc modo, fed his eiSiïd ‘^eteidonet

Mf’öllto^”'^’’’^“quot;**““*8® Azarolum uocatS,antiques uocaftè Mefpilum, Azarolum

1«^^^P'^8^”^*^® ^*^^*Diofcorides.Ea enim (quantum pomum, w'^flo “^’^‘^^O’ï’Azarolo noftro quadrant,uthabuiffèeum in manu b ^oV v *^’’*^^*'ct ; Pomum, inquit,paruo malo fimilc,guftu iucSdum,ter« » ü’Möj ’®*^®0“gt;ca apudaliquosTricocco:fera eimaturitas,Bx quis « r''®’' nij ^’j^^°“^W’‘AAzarolum effe hoeprimum Mefpili genus, 6^ pomS le n AhAj^P^“® **“^8® uocamus, fub eodem gencre non utiqj contineri,

K^ .?°*quot;^“t‘f^cophraftusSCPlinius,DiofcoridcsAronion,(nifi Anthedon, ■ ^%T '^ ^^’ ^** Diofcoride Anthedon,uel in illis Aronion legêdum) fed Aromon. '’'^w/ ^®® ^ Epimelis uocato, De eo fiquidem fenbit idem Diofc, quod ?’''''K ^''^''’^ beioris eft umbilici : qui ufqueadeô latus noftro Mefpilo eft,ut ?%i^’’’’8^‘^^9'®‘“’«ß uel ex hoc folo ualeat unum ab alio genus internet

^'’’Udd^ ^ nonnulla exTheophrafto accepta,quibus cuidentiora quæ di^

*^lt;b||w ”'^®’‘ ^'^*^b aitTbeophraftus,Setania frudum grandiorem,candidio# » ''’^ '**™*lignumçintus mollius habentem : reliquæ minorem, fed odore »

'^»ofe *’’’’®’ff^ 8®ß“ adftringêtem,ita ut feruari diutius poflit. Mefpilum »

Hio '”” enagnitudine ita fuperat Azarolum,ut ad iufti mali craffitudinê alia

* nbsp;nbsp;nbsp;''^^^^t;coloreq5 eft,fi non plcnècandido,ad candorem tarnen plus quam

'\i^5'’°^“®’^ reibens eft,deuergente. Tanto uero praeillo, dum utrunqj %A ’®°’’‘®^®i“it™’,ut fudu deglutirietiam ab edentulis fuccus dus poflit: ’’’’'Ili^'^^*”” ^cn^^ï^ntlbus attritü,uix fuccum emittat. Lignum quod intus, '^H^ '^”°^'^°^^^P’’° 9^^*^ Azarolo,clarius eft ei qui utrûq? guftarit,qua’m *übjQ('^”'°^®*icb®et’ Mud potius in dubiS uenire poflit, Marcelli cómentaria ^^eK^**”’®8^’’”*’^’^^ damnetur à Marcello Hermolaus,qui Tirvplujxs (a«- Patrodnatur ^m^””°^®®’’’®’’®^^8”® cóuerterit : quum -mvpüZ nudcü,non acinum Agni ïimnolao. ''^q» r'^ uidctur,MarceIlum tam hic,quam alibi frequenter,occafionem po ^e^ i ^^®”’ inuenifle,HermoIaum calumniandi. Nam ut omittam, quod •ïlH ’'”'®®®*’’flnhocnó poteft, nifi panter 6C Plinius accufetur,quilib, 15. cap, ^'’'gîtamcapitam Plinij fcdionem,2o, dfdemomnino uerbis locum ilium

« 5

-ocr page 262-

, i54- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I O’- MAN AR DI EPIST. MEDlClNAtî^^^^^j^,(j(i{

Theophraßi in fuam tranferipfit hiftoriam. Nonneipfemet ^^’^^^'^gjuii^^ malo Punico,contra cómunemCut ait) æftimationcm,'arvfi^ nucleumconuertcre,quibufdam coniedurismotiis,qoasnihil na .jjj^^^ in quadam ad ipfum epiftola demonftrauimus. Sed quocun^ ?°'^' A^lt; illud lignum nuncüpetur, confiât id mollius effe nofiro ^^P*quot;ƒ ^jiJüd,^^ nee tria tantum,fed quinqj uduti oflula in nofiro contmeri. Con _^f hod^quot;’'’^ ’ rolum diutius feruari : quando 8C adhuc apud me unus cius fruews fuperefi mcolumiSjper tot miliaria ad nos adueduSjper quot a no « ^jjCa^j lis : quum uix ex mea uilla,minus quam unius diei itinere hinedutan dasNouembrisnoftratia Mefpila fèrripofimt incolumia:amp; Pgt;'n^quot;^^^c^fif’i'^ polTit, fi nunc unum reperiatur. Grxcorum igitur teftimoniOjqœnns nbsp;nbsp;j jïC't

Plinius,aperte fatis,ut arbitror,ofienfum efi, Azarolum effe fruuum ^^^^iiM lor urn generis à Diofcoride defcripti. V t tamê hoc etiam rcddaiur ere ij^jv^ folumbarbarfs crcdunt,aliqua ex Arabumlibris funtfiibi}cicnda,cxq cognofcatur quod uolumus,amp; præterea in tel ligatur, unde fit As o%Z’S ]!^ejpiltiqttono uatum.Serapioncapitecentefimonono,cuiustituIuseft,deSorbOj .j^pd/i^^ mine appeUaue mine agit de Mefpilo : quod fi quis non credit,conférât quæ ibi ex nef ^ufeôr rit Serapion. disleguntur,bis quæ ab ip fo Diofcoride fcribuntur,ftatim^cognoc^[^j5(j(jeii^^ fcriptioncm,necde Sorboibiagi, fed de Mefpilo: fimul^quàm P’’’‘’|-j^f)^ Arabu hinder dum Iibris,qui ex Punica lingua ad nos uencre, Auicenna etiam (eJ^ prauati. pite 153. nomine paru mutato,Zarur enim QC Alzarur appellat, y ijj^iin^ Aitic.zamr. Mutatio autem ea uel uitio librariorum contigit,uel ob confuetudine ^^j^ÿtj* iliiuslinguæ,qui Hebræorum more plerunque fine uocalibus fenbun gt;nbsp;^^ ƒ lislapfus interpretiex una in aliam uocalem. Sedquicquid dehocna j^jjiii»* liusmomenti resefi : ficuti amp;nbsp;quod primum genus appeHatTriangul“ ^^^ j^ rum, quum ad fecundum potius genus pertineat,ut Latinum diawG nafcens,ut dicitDiofcor. ncc Triangulum dici aliquo pado, fedTrigfG.jjf^ fjrorAiue. fit. Eiufdem cenfus errores funt, quod fecundum genusuocaria

felimonSi^ Sentalium.proSetanioamp;Lpimclide. IHaueromaioris P°quot;^^j’3[iclt;’‘ fecundum genus facerc capitis dolorem aitj^ effe malum fiomaebo. 1 ^^ j0^_ carent, bonis autoribus aduerfantur, nee experimento comprobaniur- j j Adilnngetiaca quaeadfiringunt, quum uapores déprimant,caputpotius iuuantqW pineruentricu uiiliaadfiringente uentriculumroborant, SedSCprimumgenus,quo ^ lounlia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;à fecundo uiribus differt,bonum effe fiomacho fcribit Diofcorides, w

tus Serapion. Galenus etiam in lib. de rebus boni mali uc fuccijMeipquot;’ ^^i, lum amp;nbsp;uentrem dicitroborarc. Caufa uero erroris huius AuicennatlW^Ji Comarui. man uel Arbuti,quod idem eft,frucfum,rcm quidem à Mefpiü u^Q^^ ^^,p/’ Arbutum. uerfam,nomine uero amp;nbsp;effigie fimilem, (namSdipfa Epimelis à GaleoO yi didia efi) cum Mefpilo confondit : cuius frudus ita capiti fid uentricuto ^^^^ g^J lt;nbsp;vnedo. Vnedoni ei fit nomen : ex argumento, ut ait Plinius, unum tantum £ ^,^j,jf, Auicennæ errata, feorfum à nobis dicato ad id opere, fi operæprccibm ^' ^ aperienda,mifia nunc facientes,id potius profequamur,quod fuprafumu F jf( AzaroUnof ti,unde fcilicet Azaroli nomen deriuatumtquod certe facile eft feientibus ^,^ menunde de borem Neapolim ex Hifpania tranfportatam, in qua longo iempore Hun i^^iiui riuatumfit, mate Philofophiæ Si Medicina? uiguerGt fiudia,cxtarcq adhuc ibidem^ ^^^^ return, præcipue earum quæ ad medicinam fpeóant,punica uocabuh. nbsp;nbsp;nbsp;yj

tur ucrifimile efi hanc arborem fecum Punicum in haliam nomé, addiio,u “|^ illa confueuit,artfculo. Dida igitur primo Alzaror, deindemutato r uln ^ ^ mento in 1, ob affinitatem quæ in utroep eft,addita^ Italica pronunciano”^^^« in uocalem définit, Lazarola uel Azarola fuiffe denominata. HæefuntÇ^^j^t

-ocr page 263-

K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER D E CI M V S» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^55

H^/^F’®®^‘’®gt;A2aroIacflèucfa primi generis Mefpila : quibus fi arbor manibus^ in hanc abibo lentenciâ : fi uiddieet cft inxer am« C ^a longæuas, acu!eata,tolio Pyxacanthaf, antequam décidât rubefeente, ^ih4?^^’®°®®’®®®*’“^^““l’“s,ligno^ denlo amp;nbsp;folido. Cupio autem ^epn '*®’’®t,rimulç an meam hancopmionem approbctis,inrelligere. V a« ‘^aptsoptimijManardi uefiri memores*

ExFerraria,td!busDecemb* M. d. xxiiii.

E PI s T» 11, pro Sacerdote uertiginofo.

Afus tuus,utexnarratis abs te côijdo,eft ucrtigo,a' cralTa bile ad uen* tticulum ex iocinore tranfmifTa. Pro cuius curatione ac præferuatio«

^^^”^’P’^æ'®'^®^^“æ ûlt;”f2lt;^* funtjhæc obferuanda uidentur: Vtatur in hebdomadaduabus uel tribus expilulisquæ habent,hieræ 'quot;^piiûs,rlieubarbari eledi, agarici trochifeati ana drachma femis,ma ^o f ’^®‘^^®*’u®dtrinoruni,rofarum rubearum ana grana feptemjeum ^'r^^*^^ Pgt;lulxnouem,amp;^ fumantur per horam antecibum, Diebus 11 ^iro ^’^ ?“®®P^“las,fumas duas placentulas confedionis fequentis : Specie« '’’quot;'Jtiu'**^’'®^’**’ ^P®^®’““* triafandali ana drachmam femis, zuchari dilToluti *’9“antutnfuffidt,fiatconfedioinplacentulas.

'''’''gt;lt;(W T*'^^'”” ‘^yflwctalfcMellisrofati unciam unam,zuchari rubri f. s.dia* *''’^iiii'5'^'^^^^^^^ ^^^5’°’®' uiolati uncias duas,olei anethini unciam unam. Ex ^(iitriL’®'’'’’*sgt;ueI decodo ex malua,beta,amp; uio!æ communis folns fada,fale, ^{^^^^‘quot;‘“'^“loluobuentos,maxime aufirum, aërem nodurnum, radios %(j'**’^®‘’®‘l®^®bulariones,afpedum return uelocitcr motarû, ut aquæ ^“’’^“quot;’»«’agnos fircpitus,S^fonos, fumum,multam intention )g ''‘i^|)eQ ®’’®®’®^®’’dmcJuminofam,artem fenbendi, afcenfum loei eminen profimdarum, fubitam reuolutionem de latere ad latus,incli«

S^^P®ï“®llt®odgt;cu8, ita ut fames uitetur ac fatietas. Panis fit ex farina Siiijj'’'’”^^*’’^«15P®’‘®l’u®*’’U”^lata» Vinum debile,album,uel cæfid« *’®gt;’lliih’*“®’“^o“*®®l“O’“s reprimatur. Vitentureuaporantia, qualiace« ?®®(iin’^* ’^^^^ '^ genus alia. Item fabæ, phafeoli, Ô^ fimilia. Laducis

*'^' R æ “«Ibitur. Magis enim conueniunt endiuia uocata,cicorfum,portui ^dil ^®**'’® ”’°^° comedatur,ius ucro eins eft non inutile.

%e(| ’®®®“®““Wcxmilio,panico,oryza,farrc,clt;ceribus fradis. Bonumta« '’*'lt;lici^’’®^P®‘®^cibarfis liquidis abftineat. Carnes fint pullorûgallinatum, * '''’’8(( I’’lbnotum,hoedorum cafiratorum, uitulorum. V itetur uaccina,por XtV-^®®^®”“ fiant«* agrefta,uino granatorû,fucco Iimonum,ucI aran 'gt;j-'jquot;^^’''^ ^'^apifmus,qui moftarda diciiur.

’'’’^'’’^!“’’“l’“lt«ntur. Item ex ficcis, caftaneæ amp;nbsp;nuces. Conceduntur h'’P®’da,pa(rulae. Pira feu cotonea in fine omnis cibi ac potus funt lau ''f^bh, °^ffo tempore quibus non tcperiuntur,utatur uel citoniato,uel corian« ^ii[|,’'’f’^'5quot;t fine cibi.

f'*Mtd'f ^^ ®’P*«^n« eleuato per duas horas poft cœnam, non fupino cor* ^H,’'’’Pn‘ btus primo dextrum, póft finiftrum, amp;nbsp;adufque horarum odo *%^f^°*®”^atur. Vitet fomnum diurnum, neque caput multum calidum 'quot;'’’'’perenitaris ut fingulo quoque die uentris onus deponas,in quo fi na«

U 4

-ocr page 264-

256 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10, MANÄRDI EPIST, MEDICINAL!'^^

turamauaramuiderisjueldyflcrcjuelbalanoeamindtes, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^lt;‘’^

Fridionibusmane crebró priufquam furgas, utaris:quae5fop^P’%^ lo uidelicet incfpientes,in infimas definât, Vefperi uerocum tc “'^^‘^^^jpiii!*'’ pedum plantas donee te fomnus occupet,frican facias, Opcram des u ^pjoe perfl ua per nares QC os expurgentur ; quod ft per fe non refpondent, ^^^ maftiches, QC adhtbitione in nares unius guttæ fucci radicum betae, reef ^jj» prouocetur,Quæ tarnen remédia non nifirarôadmodum,ô^poftp**^'^f ^ ptionem facienda funt, Tridiones magna: capitis uitentur,leucs^^?Squot; jqijï^ tionescoueniunt. Caput bene à fordibusmundumtcneatur, lidæfuper manusSCpedesmultûlaudandaeft, Vcncreoruniuto» ^^^^^ci in hoc cafujà medicorS canonibus interdidtur,quam à facris canombuse ^^jji^, faccrdotibus ocddentalibus interdit us, Pifces omnes,prater parues ^j^jpai* dimittantur, Caicus,8C quae ex eo cibaria conficiu tur/imiliter dim«» ^^^ co tarnen interdum pro figillo (ut ita dicam)ftomachJ,in finemenfæ

Oua recentia,forbilia,uel in aqua poft fracrionern décoda,^ cum m pbaerj condita conueniunt : dura uel frixa amp;nbsp;non rccentia relinquantur» ^, ■j^o

Exerdtio utatur tcmperato,0^ in quo quätum poffibilecft caput qui nbsp;nbsp;j^

uitanda equitatio,equi tortoris,uel multum caput comouentis, poris quam animi fumme proficua eft, ideo ira,clamor,content(0,cam i ^^^ Iibus fugienda, Haeefunt uenerande Saccrdos, qua: mihi in P*'^^kg|tcigt;P^ occupato,fcribenda fe obtulcr5t,cum quibus fpcro teprißinatn u’'^“«, raturS,annuente eo à quo eft uera falus,0^ omnis medcla,cui fit honor 6

E P I S T»

Confilium pro infante coxendif*^ 1^*

xarione laborante» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^

Exatur nobilis hie infans,ut ex his quæ non minus cl^^^^jiion^ dite fcripfitExcclIentia tua,cognofccrc potui,morbo _fi?^gjptiiigt;’ atqj illo eiufdem morbi genere,qui morbus in pofitudicimr.^^^joJ U enim feeminis rotundum caput, à finu coxae,quern co!y“’’’^jiii‘''’ uocatjin quo naturaliter contjciturjdidudum eft, ita ut '”® 0jpjilt;ilt;^ lus fit,non luxatus. Si enim luxatio adeiTegnefetrario feemoris caput, ^^^^jj;.) primo, 0^ poft eum reliqui medici tradidere,uel in interiorem partem,qu w ri ex parte contingit,uel in exteriorem promotum effet : quod minusq ^,^ÿ^; quenter fit,frequêtius tarnen qua’m uel in priorem aut potteriorê,quou ^^^^.^^^ dum contingit. Nullum autem horum in hoe cafu did poteftnam flin^’^ g^^jtes ucrgeret,crus breuius fieret,Ó^ in interior! parte feemen magis concauf®’^ gibbofa,£C extremitas feemoris quæ iuxta genu eft,crus^ pariter ^ P^^* j-^und'-’’ uergerent : fi in priorem, ad calccm par altcri effet : fi in poßeriore, ut W j0^ breuius, Reftat igiturfolum primus modus,dequoambigi crus longius fuo compari eft:quod in hoc infante, ut fcribis,fadumeft- 0 ^^^ ji fet,fccmoris caput manifefte in interior!parte uerfus perineonfentn^’J^gntii exteriorem partem fpclt;ftarct,genu prominentiuseffet,neeflederetruss .ƒ ualeret : quorum nullum Excellcntia tua,quæinfamem diligentiusattre nbsp;nbsp;1

ueniflèfignificat,Erit igitur morbus hic,fi PauIiAeginctæmodo loquî^ ,^ nonexartbrema,fed pararthrema propric uocandus : quanquamfiP^^ dendum eft,coxendix foli exarthremati,non pararthremat! fubiacet.of H,^ docunque uocetur,morbus in pofitu eft,quem ueluti fymptoma fcqunu ,^^^ mentum ambulandi: praecedit ut caufa,materia pituitofa,ligamêta,copu ijt* laxans, acmolhens. Quare intentio curatiua quæ à morbo fuinitur,nu2^’^fiiit

-ocr page 265-

’ LIBER . DE CI H VS»


i57


V'^'f’ciü ß®^®*’tcaptas offisfermons infuumlocS repofitio. Quacin« »ile^qtt* •j^^’^^*“’’^‘ï ^^^‘^ “®“ difficiliSjïta annexam habet difficilhmam (i^^^^fl ^”^“®’'“*’»”® idemcafusiterS amp;crebró cotingat» Quæ res !gt;h^''f'Co ’’’^.™**’^’^lt;? hi quidc infignes medici, earn omnino impoffibilem i'^'l^itlD ''^”®tamen amp;dixit ÖC fenfit Hippoc.cuius nos fentennafequêtes, O’^^tin ° ^'^*^^^^^^’quot;' “^^®^“’’ annotabimus,fecundo quid pro cautione» ilo^hQ^*^’[“’’*®“^dunj,utqiöto magis fieri poteft, corpufculum infantis ^U^e '^°'^'^‘^P‘'ædpuepituita,quæ mor bi eau fa eft,uacuü fit. Si enim plc ^'f’'’ïtur°fP°'^^’^^^P°^ho tentetur, penculum erit ne maior copia materiæ ad b r^Ufth^^æ’''®’’’® osplus quam nûccogat. Hæceuacuatio cômodefietex (è*^hiü .®'’®^ ‘’’cdicaminisdcTurbetOjUel pilulæ de agarico,uel ex rotu ii^’Oino’^’*^^®'’^“®®“* ®^'^ ^^ ^°® dyfmata ex decodo unius partis lux amp;nbsp;tor'''’'’' 3n' ^’^^'■’“''âpartiû maluæ,in aqua uel uino. Vbi mûdum fatis corpus ^^*^0 ™^^^ P’‘®dpalis intêtio,ut loco fcilicet fuo os reponatur, mal us^ ,fi unus uir plants pedis pueruli palmam manus )'^'iH(li^’^°’‘^quot;’°'ïC’‘tgt;®Hus circundato utraeç manu feemore, uerfus coxen r?^fijt,(j'’’^^’’’**^’’®®^^ ^^^æ^^”’’^ °^ Îaxationê longius fadum, alteri ’’ Jl ^'’’Ut' D ”*‘'hiiurgiam fi tenfio aliqua ex mora in copula acquifita impcdi-ôû^c^W hTquot;æ”^“^ ’®^“®®’’“ ^“quot;^ altheæ radicibus,oleis,adipibus, atquc k^hab r”'’’^’^^^‘'^omeft,loco fuo fccmurreducendum.Itaenim cura« h . ’^°’’ Immanente in medici confilio preferuatione, quæ ut diffici« air nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ftudio procuranda.

(?%«» 1 ’^°’’®»æ otro9 crurcæqualireddito,nerurfus recidat,ßatim (®^ito nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adnedenda,qu»ita crus firmer, ut prolongari plus

il' '*'gt;1 ut'”* --P'’®’'^®*’**diutiusledulo côtinendusiomni^ ingenio pro« k'^^uend*””^^^^ ^’^’’^^^“™ laxarQt,refoluâtur,ô^ ne alij ad locum denuô d^ ^Ptii 'L”^,^®^“”^omcÔgruo uiâu,amp;ad ficcumuergcnte,euacuatiûnie ^ ^^amp; ^™’^P*’°®‘’i’’^dum, Vomitus tarnen esteris præftaret,utpote fimul ^’o(o j’’^^'?®’^^’^cddubito,ne ob xtatem imperari poffit. Primum medica '””*^ ®8§’'cdiendum,quæ fatis exiccent amp;nbsp;adftringât, nec nifi modi Hv-n- ^^ ^°™®ntö ex aqua in qua bullierint granator um cortices pu«

%to j’^ ®°”‘‘^®5’‘^dicum ulmi. Fiat autemcum fpongia noua. ’I’’’ik.^®'’’“®^}“felt;ïïo,madefaciendumlinteS inoleo myrtino,cuiquar« r ’^''amp;c/”'”‘’”^'’^*^æ’^^ ^^’^ fupra fatis arde alligandum. Quod ubi per if^f '’ï®*?®”^fcmcntum quod ex aqua paratum fuerat,ex uino nigro ad« i^’®''iyrfTr ”'^*^*^’^^*^’^g’^^’^ ^ alumine,ad reliquoru pondus : oleo ue« ^Mis ° *‘^^^^’'^*caftancaruminteriorescortices. Quibus peraliostres 1« ’^I^itiiii^jv ^°^^^ ^^*°^ ^°® cataplafmate utendum : Rofarum albarum,fa« ^°’^®^°’^^'^ ana partem i. daâylorum acerborum, foliorum fali«

^’®tiilaa*^4^’*”'°^®° myrtino fiatcataplafma. Hisperaâis fummouen« '’P'ffciicf P™^”^ cftjdiligentius^ confiderandum,an crura in débita xqualita« **'l’’’ttotj^' ■ Q^^’^oentäfueritjpoterütilligatadimitti:finon,rurfuscolliga 'quot;’^^DlT' *” '’^°^ ^^^^ adhuc in ledulo detento.Mutanda^ auxiliorS for« quot;’”'’rfol * '^^^^^^ uocata nunc cerota. uocata nune dico^quomam antiquis ce« Ceroitc ^1^^°'^° ^^®^‘^°*”ponebantur. Qux ueronunc cerota dicuntur,

'”'’'gt;iiii* irt®^”®^®^8^“dnofa. Aptum autem mihi uidetur in cafu noßro hoc ''’•iitlnil'^”^“®®P’*’*c*” unam,myrtillorum,fcminum rofe, maceris, corti« '''’'’’’Qiiar^'^^'” halaußiorujhoceß florumfylueßrismali punies ana partis ^^tfotS *’®’P?”®’”’ ’'cfinx lariccs purioris,quam lachrymam uocantjparumt j'fuodiuper corio extenfum loco applicetur,ó^ per decern dies abfej alia

-ocr page 266-

258 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10» MANARDI E P l S T. M E D I C I N At’'^’* ƒ

permutatione teneatun Quibus tranfaâïs,conccdendum puero ^^ fimfl'^rf men ambularc permittendus : fed federe cogédus, pedibus firmatis. A tq? hoe agendum,donee in toto quadraginta dies tranfio’ ^^0i)lt;*'^ permittendum ut ambuIenQuod fi faeere nequiuerit,ad fortiora w® ^ijQct’^^ habita tarnen ætatis ratione,quae nee exuftionem,quam Hippof*^’ tcno''*^ri faciuntjfcd nee medicamina tolerat uehemêter urentia.Ego in hac3Jtäi nbsp;nbsp;^jjyi

fcenderem folia uel radices Lcpidrj,cumfuilloadipeantiquo. ^^’ij^^i^ fint herbas Lepidionuocatæ,Paulum Aeginetam fcquutus, cam act P ^^^ uulgó nune Raphanus dicitur,folt)s lauro quidem fimilibus/ed, ^uysllt;'’‘’'’^(i Haec mihi uifa funt in cura huius difficillimimorbi opportuna: qu®^j^jM'^t nitus fanus fiet, Deo tarnen optimo,ói omnis boni largitorc,iuiwntcgt; P ^j^“ tifper conualiturum,coadiuuante etiam excellentia tua, cuius i‘’®^L^i. feriptafunt,pcrmitto» nbsp;nbsp;nbsp;ExEerraria, x vi m Febr, m. d.

E p i s Tgt; 1111» pro uenerabili quodam Monac^^' ^^^ V O magis magis^ circa cafus P*T.cogito,co magis ab c®‘’J^r^ nerecedo,qui teeomorbo laborarearbitratifuntjCpeni ^^pJ/'^ U Melancholiam mirachiam, uetuftiores hypochontoca uam uocarunt. Quanquam enim ÖC temperatura,a corp ^^i)i^ _______s do,ó^ praccedens uicSus,amp;profeffio,ÓC literarum ^“““‘^pj'iiii)’'’^ Ie non abh orreant : ea tarnen abeffe uideo,qux adeffe neceffe eü ^^‘’^ jp^ uexatur,6C quae in eius definitione,ueluti elfentiarn ipfius demonnrai nunt.Sic enim eam affedionê Paulus Aegineta definit : Melancholiac ^^^^^j|igt; tia abfep febre,a melancholico humore facta, cerebrum atqj ‘**^^®8^® ^^i*^ te* Nullam autem ego in P* T* defipientiam,nullam in aliqua uiriumee nbsp;nbsp;^o

animales uocant, oblasfionem animaduerto:fed totum potiusconnanu *-fiü tiffimum concinunt,tenacem memoria,atep abfqj omni labe imaginait ^^^ praeterea genera huiusmorbi,Galenus,atquea]q qui eumfequuti Hint) ^^^pji)’ runt,Primum,ubi cerebrum ab atra bile in feipfo con tenta, malamrecip turam« Alterum,dum atra bilis in uniuerfo corpore redundanscerebru t,, poribus replet, Tcrtium,fanguine melancholico circa hypochondria, pi bij Celfo uocata, congregate,uapores ad cerebrum mittente. Primum oJ nbsp;nbsp;^ji

ne^ hi qui te melancholia laborare medici dicunt,tibi adfcribunt.Tertiu o Jt terea,quae fuperius diefta funt indicia,à bonis autoribus tradita, procul a i^ demonftrant. Ea funt à Diode fcripta,SC à Galeno nó reprobata, fumpiot',/! tum humfdum multum,rudïus aeidus,aeßus 6Cinundatioinpræcordqs,uo ^j li quandoq? uehementes dolores,qui ad dorfum ufq? nonnullis extenduni ^^ mitusuelcibicrudi,uelpituitæ,uel humorisamari,ucl adeo adftringentiS) tes ex contadu obftupefcant, Addit his Galenus ex Hippoc.metuinÄf’®^ longo tempore tenentcs:fub his^ duobus contineri dixit quæcimquemc ^^^.j,; licis continguntimoeftitiam^ ad id eos ducerc,ut odio omnes perfequanwr' remuero,utmorepuerorumintenebrispaueant,

Addit his Paulus inconcodiones : præcordiorû adeo uchcmcnsponoift'' iij uelliuideantur,Auicenna raufeaminfeparabilem,ó^plurimuminquibuW’ ris circa præcordiatremorem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,, jjid

Hæc funt melancholia: hypochondriacs indicia. Quorum fi qua forte in niuntur,ea uel leuia funt,uel non conuertibilia, fed in alijs quoque morbis ç re ualentia, potiffimumep ex uentriculi imbecillitate, renumque ac lienis a% obftruâione: facit enim uentriculi imbccillitas, utcibus,præcipueubi c^

-ocr page 267-

fc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER D E C I M V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^59

trabens, grauitatêamp;^ tenfionem in fllisregiombus So ^P^*^^*^ idparsinflatuofum fpiritum conuertat : qui hue atque illue ^''* '’^excurrens,ó^ dolores Ói^ tenfiones in inferiori uentre eoufque gignat, ^ti^® ®w®oiar,Adquod etiamiuuat amp;renum obßrudiio, quae aiioqui ’^'it(Q^P‘®™’t* foietefticcre. Sed amp;nbsp;lienis obflructio,uetans ne fanguis bene f 'l’»t^^‘'^°^*“emundetur, Ex quo etiâ meeßitia aliqua 06 folitudinis amor, ^i,?’'^8^®®oónulla uel fiunt uel augentur. Augentur dico,quoniam pros ,*’*lt;hx’®°quot;’^^*®3dhaec fua fponte inclinât,praefertim ubi ei adneditur literal '\(^®’'N®ï®roenitneH illud Arißotelis problema, cur homines qui ingenio ^H .'’'^®^'^‘^^® philofophiae,melancholici omnes fuifle uideantur, Siij^^ '^'“■jUtad rem iam ueniam,nuper didiis morbis P. tuam affici iudicot 5\*'^^‘®™P®^tu«‘a,lienis^ ac renum obßrudhone : ex quibus omniaea Soj^ ’ ^fq'Jiputo.dc quibus conqueritur. Primi^ caufam eße, frigidorum d '^b? ^?P’’®gt; pituitx fcilicet,ob ocium 06 cibaria monachis confueta genitae, ’*'hfi,j.’'®o®achali uita audæ,ô6 à lienis obßrudione adaudæ, Sccûda,eiub= ’^'•'îk ®*'’®f*’o’tócraffitiem» Tertia,arenulasjquarô partem in lotio rehden® Suf} *®'’^’ ‘^°’’® honoris ipforumcp renum genitas. ut alia indicia breuita« ^Xli^^’^‘’æ®^®®c fententiam meimpuiere. Ad curationemenim fe= r^îîlj 'Î^*’®8®^’^æc omnia inueßigata funt,ut curatiuifcopi facile dici pof» L'I^n»'^’®“““^^“’* îemperatura cum frigida fit, rebus calidis eß amouen» ’^iHy ®*’f’® ^’^ï« fuccorum frigidorum abundantiam,continuó fic. Ideo *’”*^^®^^4uc talis inßituendus3ex quo non amplius gignantur : 66 ”^^’^^*^^ ^“®melius fungatur, Lienis ueroÔ6 renum ^'^'f^ra'^d^^^ ^^°^^^*^^”^*'^^5 curanda, 66demum haecquoeç fimul cum tfa*’**8^^**fl^ ^*^g° attinet,uitanda quxciinc^ craffi mali^ fucci funt,06 cons i^^R ^fdfeendacôtraria,ô6 quæ aperiendi quandam uim habent,06 de» ??^®*’8°»9®^ntum fieri potefl,uefccndum carnibus,quales funt in« t ?lt;!«■ ''’^^*P®W*jperdices,phafianf,at£paulculae,in/pinetis,non inaquo iK’%k?’’*®®*^’®'9“’drupedcs,«ituIi,hoedi,uerueccs« Ouagallinarum re« o'^Xe '^’Q^'®°’*'^^cd'cmula, omphado Ô6 faccharo eöditUj^diedo cinamo Ci Sr I ^’^^^®^° ^Cfoad pifces accedendum, fintquos petræos uocât,exi tjS»,^ qP'^gd^dinc, Ientore,06 malo odorecarentes. Omniaautem,tam Pj^'%^^ « ’^***P*^^*^^ ^^*^^ ^ uam aflà,ô6 cum petrofelini radicibus,odora ^ *î^(liUj^^®’’^æ^^®’'o™atfcis fpeciebus huiufeemodi: Cinamomi eledi i^l’ânis '®'’*®^®^pattern unam,piperis longi 66 albi, zingiberis ana par. s. ö^X '''^59®artam partem,facchari purißimi ad omnium aromatum pon« ^C*'®lietb’ ^^ ’^^*’°’^^ accipiendum. Condimenti autem 06 medicamenti h’Sdom n.®®'^“™»®®®ta,betonica,petrofelino,focniculo, anetho, buglof« fft^Ss o . ^'*’”’ fy^“®ßti. Ex his,adiedis quibufdam betæjatriplicis, 06 fpi« |^^(5n,°”’?^“®^ ® ^°®o ’^ decodis, uel in aqua 66 optimo oleo, poflunt ®®^°P®‘®“®‘^”*fttari. Ad quemmodumhordeo optime codo, v’*®Hin *^®’'’®^®potcrieneenon Ô6 farre fimiliter,cum anetho condïto.Po Uü^^o f ^^' • ’“^‘’“^“*” ^’^ o^i unico uitello parari, addito omnibus puluerc (tfr'’’'»JJP'’'’’*^®f*^’P*°* ^’‘^ frudibus hæc tantum conceduntur, pifiacia, P^int. ^8dal«,pairulx. Et hæc de dbis dida fint : quæ enim non funt con ,\^|)«Olld.lMM.

fc^'''i4n”^^'’™”’»**quot;“®»®**®”*'’™»®’^““™^P®*'“’ quam rubrum,uel 'i^^^tiCfh''n ^'^ ”^^acidum,fed adflringetis potius cuiufdam nó infuauiter fa P^\uod etui fi effet abfinthio,fena,66 boiagine,uindemiaxü tempore

-ocr page 268-

240 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10» MANARDI EPIS T. ME D I C I N A Ll VW ^^^^^

condïtum,non potus folum,fed magni mcdicamenti uim haberct.Modus^ di talis eft : Vindemiarurn tempore impleatur uas ex mufto, quod per tumdiem bunteritjfacculus^raræ texturae herbis oppletusialitcr funkulO i^^ dus pendente alligatus,ut extrahi cum libuerit,ualeat,intra uas niittator,ai^^ per decern dies maneat,deinde extrahatur,5lt; abieâisprionbushcrbiSjnou^ ,^ lo adqcianturjper^alios decern dies intra uas fimulcum uinoebulliant,rur^|^ nouis appofitis,ucteres abtjciâtur,quæ tandiu in uafe dimittantur, donee mi' ,,j deferbucritjtunc^ in uas aliud mundum,uinum abiedis herbis mittatur. U . mokftum eflêt tali uino femper uti, primus faltem calix qui bibetur, fitningt;‘ do condïti : reliquijUini cas conditiones habentes quas fupra’ tnonflrau“quot;*®' ^^^^ nee ergo uinum ficconditum non erit paratum, in primo calice bibendo,p^^^^,. cam horam ante madeanteaedemherbae» Ethaecquidemdepotiididaiint' adreliquaaccedendum»

Aër eligendus quanta poffibile eft temperatus : ft ad altcrum tarnen uergitjad tenuem potius qua’m ad craftum incliner» Conclaue orientez”' j,^ fpeder,inter uernalem uidelicet amp;nbsp;aquiIonem,T urbulentus Si ncbalo«®’ fcurus fugiatur. Solitudo,quantum religio permittit,tenebræjolicitudo,o- ^ nimis circa aliquam rem cogitatio,dimittantur,amp; paradyfi potius dclitiæ)Ç‘’\f(^ ferni cruciatusmente uoluantur. Afpedusfitrerum uiridium,amp; florentin ^^;( barum,rescp odorats per cubile ßCfternanturSCfufpendantur» Sediaw* intentiones accedendum»

Euacuatio redundantium in ucntriculo Së toto corpore bumorü,pet‘’'' ^ dum procuranda: Vbi per tres dies P.T. quieuerit,hanc potionem in ’®'^^iiiil PafrularumjfoliorS fenSjpolypodi^ana |. s. in aqua fontis uelpluuiaÜ tan • j, liant,donce tertia pars confumpta fit : refiduo abiedis herbis addanturcat ,^,fl lt;ï.fyrup,depomis ^.1. Dehineper fêptem dies alia potiobibatur, in hunt ^^^ parata : Agrimonium, abfinthr) Si boraginis coma paribus portioni^busm^H ^ quätur, herbis^abiedis aquæ ^. j. fynbifanthini 5. i. s. adtjciatur.SumpJ®^ hoc potu,fequenti mane haeccatapotia deglutiantur : Aloës,agaricij'^^^‘Lyeii'^ ana 9, s. pilularum aggreg. 3.S. cum faccharo $, conficiantur. Hispo^f triculi regio, hoc decodo ex alto cadenteperfundenda: Abfinthtj farummanip» 1. fcœnianthos 3. 2. maftiches,gariophyllorû, feminisaneh uj 6C cumini ana 3.1. in tribus aquae partibus,unica uini,^ mediaaceti,adlen ^ liant, 6ë lana in decodo madcnte,exalto fupra ealoca adftrida,fiatutliein°^j^jt

C^uo pcrado,uentriculus ad umbilicum ufque hac mixtura illinendus- ^^j^j,^ abfinthio,rofacei,rutaceiana 5.1. puluerisgariophyllorum,maßiches,pF j,o gi,macisana 9.i.ceræalbæ,ôë acetiparum. fiat onguent urn.

dextrum fub quo eft iecur,fequenti ungendum:Succi cicortj ^. 1. old nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

5. i. pulueris fandalorum citrinorum,rofarum rubearum ana 3.1.

fati parum. fiat linimentum»Siniftrum,lienis regio,hoc :Olei rutacci?‘'® Ipjo risradicum capparorum 3.1. ceræ amp;nbsp;aceti fcillitici parum. fiatunguentun1‘^^.^|( uidendum praeterea ut bona fit aluus,uel iniedo clyfmatc tali : Sued be^’ |^j,j.v rialis,maluæana ^.j.oleirutacei 3.5. fa lis 3, ff. Vel balanohuiufcemodip^^jj^i Hierae,diacolocynthidos 3.2. falisnitri 3.1. mellis codiquantum fufficit“^®^ tur balanus. V el fi hac forte molefta fuerit,uiccs eorum fupplebit 5. pnl'’®\ jji' quæ communirer paratur,adieda facchari parte.Vcl iufculum ex uitelloo ’^jJi tis fecis uini fubtibffimc contritis drachmis duabus. Supra omnia condue^^^ƒ ni picra,pondéré 5. 2. uel 9.4. obuoluta pane tenui, quo in myflerijs f'^ ^zi* aqua abfinthq madefado. Verum quiahiera uel picra,non bcneapudcci^^^^ feplafiarios paratur,ideo non ab re forc putaui uerö Galenipt»pa«Bonfe^,

-ocr page 269-

LIBER D E C I M V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z4lt;

^^f'terCj qui h aber jdn am om/partes 2, maftkhes,xylobalfami, afTari/picaf, cw» PïcraGalcm^ ’na partem i. aloes lotæ panes c»

^1 ^emoautemmireturft cinamomum duplicaui‘,quia quod uulgo cinamomum nt,nonucrum cinamomum eft, fed cafta, Tradiderunt autem nobis antiqui, cafi^œ^' ^^'^'’^‘’’P’'æ‘^e^icruntjCum uero caremus cinamomo, eius loco dupla taui*^*®^^“®«^®^“*^^!“*' caftam cinamomS,quia ita uulgo uocatur. Dupli« ana '^”’’^'^“4^o’’um obiequens praecep[is,qui imbeciUiorem icientes,pro ftmplo ante'”°quot;'° ^“P’’®“'^ ^*us accipi iullèrüu Hanc picram ft P, T, fæpc per horam ** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*” *i’odum ex ea iuuabiturjà earn non im

tee ^^’®^® agnofcet. Verum in magnis aeßibus erit ab ea abftinendum,ats ’“^f^d h**^''^ ^^^'^*^'^^’^*^^”^° uocatOj 0^ diaprunon fumenda,ut fint Vnuj*^^^^^’“^“®^®*’® u/dcnturad omnesfcoposfuperiusdidos cóplcndos, '’tenc^”^^^^^^^^^^P^*^^^j9“^*” ^bpra omiferam, quoniam diretSead curatioa ‘'°‘exh^^'^^ ^^quot;^ uidebatur : fanguinis uidelicet per ora uenarum fedis^prouoca ^'turói; °'‘^^'^ Bangui's ater,qui ad fuperiora uel repit uel regiere poteft^SC dißra« ^fefvn,*’’^^*^’'‘^’‘P®”®”“'ä^ *P^® doe uit, ex eius Huxu,fercin totum cunda ccü HiQ ?'^f’’?*P’’®P^®*’®’‘ hancprouocationê uelim SC nunc, hoceft,antequam

^ ‘^teo Q’^^'^f^’^^alijsanniscitiusjbocipfofcilicet Vereinßante,necnonaus '*''ntiev \i°^^ ““°®g«nns, licet eorum fint plcni medicorum libri, ego tarnen ^MoP 4“^ ^ minus moleßö budo,ut per hirudines uenis illis admotas fiat, '’''Ïtem u^*^''^ ’^°‘^° augerepofliimus, abfcindendo uidelicet earö caudasï ^f^detc ■ ”°^^“§^‘'^^cfinunt:uelfipoflquam oppletæ ceciderSt, uaporaquae ^oter^k^ * ^^°^ ^’^'‘^ modo tantum uacuatur fanguinis quatum optamus, quot;’ ncccib'^ a^’^''^^^^'’'' facere,quoniam expleta iam (unt,quæ ab initio iudica« ^Xoo*'^r ®*’®*’™“* adhucuolui nonnulIa,utlocupletiusSC P, T, quam '^BeU ™‘8®’’®^P^»nccnon peritiffimo ÔC eloquetiffimo lurifconfultoFran k 'quot;quot;’''’es m'H^^^* *® ”’'^' P^*^ literas commendauit,fatisfaciam, V fus diacaba * ^’‘'’laefi • ^^'^’^' ^^^*’’‘^® tuenda ualetudine paratæ,mire conducet : uerum ^®^tfi/ ^”’^’''”’'^^aliditas,ô(f propterea erit cum rofaceo faccharo minuenda, quot;quot;'l'’oqu ’’”®®^^o’'*ca® herbam mandere,amp; benc attritam deglutire.Non le '^''’Ponri ^'^'^’“quot;‘ ®”* ®^ ’^h^o barbarico eodem modo manfo 6C deglutito,8C ex ^’’’Pà^^^°^^^°*fiilliusfemidrachma,huius integra fir,uocatodicorheopons h ^°”°™’^^^^”^ dida,centaurqmaioris radix efl,non rhetProdes k'^Ma f ^8’'3num,6c nux myrißica,quam mofehatam dicunt,ÔC ore detenta '^‘‘laeti * ^^™^?S’^®*lt;’onditi fruflulum : cui atßatis tempore myrobalanus ^’^o quoque condîto, hyeme quidem folo cor«:

4lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’” ^®rocc pulpa,concoâio mire roborabitur. Mire quoque ius

\‘**2' '°quot;f“™i''’«lgt;arocond!ri.

^'^^^ tUïTæ ^^°^biduo, publicisledionibus SC aJqs negocqs impcdito,mM occurrerunt, Quibus fpero, Deo optimo faucnte, à quo eft usaomne bonum,te optatam fanitatem confequuturum, Valcat P,T, mei^ in fuis ad Deum precationi=

P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bus fit memory

exberraria, vit IdusMaq, w, D, xxxii.

-ocr page 270-

10, MANARDI EPIST. MEDIClNALlVf* E P i s T, V* proiftuftrifs.domina Alphonfa^tumoreuten cum muleis fympeomatibus laborante*

ï Afus huius praeclariftimae D* adeo difficilis cognitu tnAiul^*^ non modo abfenti, fed etiam pracfentibus,quotidie^ cundaia ^^ examinantibus,magnam ingerere debeat perplexionem, Q“^^ tarnen ex fchedulaoftenfa poiTum contjcere,fatis ucreor,ne(ö praeter naturam uteri ceruicem infefter. Moucor ad hoe Ju^P^^ ex dolor is quafi continua moleftia,imô ut in fine feribitur, N une continoa,ô (i gendi diffîcultate,capitis grauitate,pulfus frequêtia,renum dolore, app®®‘‘'’^y5 firatione* Locum autem huius tumoris puto effepartem anteriorem,qu2 ir ueficam eft : hlnc^ ftranguriam óf dyfuriam fieri,dolorem^ in pedine, pi«^ dum mingit, Quod ueroaliquando,praefertim nodu, magnâ urinxcopiai” tat,euenireputo,quoniaiacendo(maximefupino corpore)tumorauencat^ tus exire libere urinam permittit. Ex fimili etiam caufa fieri,id eft guis aliquando exeat conglobatus : ex quo enim libere exire non uaIcf,alq'J^ . pore in uteri concauitate manens coagulatur : ad quod facit fanguinis aqu0' gatio,qui non ita impedin'poteft ab exitu,fed uiam exeundi inuenit.Quo ^^^ in finiftra,modo in dextera parte doleat, accidere puto ex ipfa tumefcetepaf^^’^^ij, 1« do in unam,modoin aliam partem uergente:ad quod etiam addit f^ngn®' ÿ globatus,qui Óf ipfe reuoluitur, Flatus quoque óf inflatio in inteftinis lt;:°®f 1^ urina retenia,uterum utrin^ obfidentes,dolorem augent, óf ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(,(yio* imum uentrem extendunt. Quod à fexta bora ufep ad duodecimo P‘’Vii(lrigt;*'* leftiæjfortè cuenit,quia iam parada fecunda concodione,id eft,genitott to fanguine,fado ex cibo accepto in prandio,defccndentibus etiam exue ^^j^^j Ui óf ueficæ,locus ubieft tumor óf comprimitur óf trahitur. Q“°^quot;® çjnamp;i'’ fupra dextrurn latus,eft argumente,tumorem confiftere uerfus liniftrani'^^,yi huius tumoris arbitrer efte matenam commixtam ex fanguine fatis P^g^jii.

exiguabilis portione.Quod enim dolor aliquando uel mitigeiurueiququot; jop? feratur,praeter caufas fupehus tadas, accidere puto ex eo, quod biliow p^ more collecta,quandoqj ut tenuior faltem aliqua ex parte lt;**’®Ï’*^*’^®’”pj,j$p5'' Temper obtufus quidam dolor,à fanguine illo pituitofo fado», 1“ “’J’“^. j^nin* te,id eft uteri ceruice congregato’.quem qui fcripreruntjObtenebratuao ^i^) fenfum uocant. His coieduris, quas quambreuiflime potui,recijaui,Hi’ ^ ^ aegritudinem huius excellentifs. D, effe tumorem praeter natura ceruicis^^ idC ut uocant,uteri:amp; fequi ex eo dolorem,uelut fymp toma:fo tieri ramen ad ipfum uterulongo ex morbo debilem fluente:amp; inflatione, id eft w® ^^ becillitatetum ipfius uteri, turn naturalium membrorumgenito:6^ quam retentionê etiamexißimoeHe fymptoma tumoris fer^*^^°’%Aon^’ in collo ueficae per uiciniam coardato. Coniungi etiam abam malam a ^^ hoeeft malam temperatura humidam uteri,laxatem ipfum Si imbedl f ^j^jjjjio ' tem ad cócoquendum proprium nutrimentO, SC retmendum.

I«tf«fto«eï intêtiones curatiuas: quarfi prima amp;nbsp;dignitate óf propofito, *”’^’^ j^jicor'’’ atrdtiu£. cuatio humoris in tumore colledi : óf quia eum in augmente effe erwo. ^^ji^k cuationem fieridebere exadmixtione aliquorS repeUcntiumcumdilc ^.^ eft refolutiuis. Sed quia fortaffis totum corpus repletum eft, ideo prar o ^^^ir in toto corpore humorum,prius eft facienda purgatio : uel fiadmix» eu |,lt;fJ ne uiderentur,robur^ adenèt,fecanda uideretur uena interior ^®’?^öï’'^ ticam uocant : f mul enim diftradio fieret óf plenitudinis amotio : dein ^^^^^^ ƒ poftet accedi. Ipfa quc^ mala temperatura uteri,cum (ut uidetur) lang fyin

-ocr page 271-

lUitof^l^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER DEGIMVS» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;24^

?^tion^^'^^^^^®’*»P“**83*^o“®™ defiderat, quæ tarnen non nouam fugge d'^f^pfouid ^.‘ï“*^®“* ablata pituitæ copia,tam lumoriqua’mifti malac tempe , ^:nonfo| ^°’^‘’* ^^rum quia hic morbus non cft in totum fadus, fed quoti« ^I'l’usinem?-^^''’*^®”^ fubditur/ed etiam præfcruationüquæ fietroboratisna ^'^® ut nut,.- °”^ ^ ^^ g^gnendum bonum fanguinê fadis idoneis : fimul^ ipfo ualeat bene concoquere,bonum^ fanguinem retinere,ó^

C^feru'^° c *^^*’’ ^‘^’^^ï^^tere,ac deteriorem ufque ad tempus euacuationi 11 ^'quot;'Um me/*^^ brunt igitur intentiones curatiuæjphlebotomiajprudentiae prae*

^liuiHo*^’^*”’’®’‘^®*P“’’ga“o fuperabundantiü humorum:dïftradio:ua« ''’'^bliutum^^V^”’ '” tumore quam in utero contentorum. Roboratio uteri Ô^

^^f8atio / ^ °’’^gt;hoc cft iecoris amp;nbsp;uentriculi. Ita enim ca nunc uocant.

J”^ atteni *^. ^ ”^^’’^ uidentur craffi amp;nbsp;tenaces humores,nô antea facienda cft, ^'uident r ^^^'^^ ^ ^‘^^* ^“ minus,faltem uiæ aperiendæ funt:ad quæ con ’’^’'»iinci '^^5^^’^f®®podoncs: Decoëlionisradicum aflàri fadæ fecundum ^'^°btam ^ h^y’’“P’^® duabus ra, une, 1, s« fac potionem depuratam Ôd elaram» ’^ Wredh' '*^”’ ™°*^‘co maceris, Sumpta ter hac potionc dentur catapo^ ^^'Uiacen' '^”^'^^^* barbarici eledi, fed non a' cortice mundati, 5. s. agarici eleôi 1(1 ^'‘i'iuoniâ ^*^^' °-' ^® ^’”° odorifero fiant pilulæ $. Catapotia hæc leuia deferi '^fipoflent'^?^^'^^^’^*“ ^^^^ uentris eft. Si tarnen non plene' purgafte uideren* ^’dâc ^^’^^^’’^PW^jau^ftoetiam,fiopus uideretur,rheo barbarico ÔCagarico»

*^ ‘Uoenquot; r'^^’®^^^batione per ucntrem,ad diftradionem ueniendum,quæ ua tgt;iuerfi0^ ''''ûtur v^5^ ^^3 udeô ut non folum diftrahantur humores, fed etiam ua* ^tiUieti quot;°®“‘® utruntp expIcret,6C ideo fi non diffîculter uomitjaudarem ut vomitut» ^^'^ ^^^*^'^^5’^^^^^^^° tarnen aliquid quod phlegma euacuaret,ut aga Vrinï °’’^'’^’^od tarnen fieri nolo,nifi poft aliquot dies à uentris purgatione,

^'’'daefi ^^°^P*^°“ocatio,aliquomododeriuat,amp;aquofitatemuacuat:nec ue« BwretM^ ^'’'naihf^^^'^ ^^^^^”° ^ Paulo maximein hoc cafu commendetur,Slt;^ ab Au is eßujrij ’3'*’®®^ Erythrodanum quidem, id eft rubiam quam uoeât tindorum,

^ ^lentia ^^g®’“*®®»Deiopc,nonnullas mulieresper huiufeemodi urinas mos ^'Joau^'f/Æ^^’ ^^æ ^^ “^“ adftringenti quotidie ad peius labebantur, Diftrahit bfaciend r ®^^® fuperiorum partium,quæ primo molli linteo,deinde afpe Iriâio. ^tneU ^^‘5°‘^’^^^^3nt etiam Galenus8C Paulus poft fridionem, undionem ’äolflia '^ D’’^“’^^oufusfumjaddcndoolcum,modochamæmclinum,mos ^^tondri ^'”' P*^°^^*^*^ ®^™ diuerfionis gratia cucurbitulas apponcre utriq? hypos 8tre nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^b mammis,digitos^,qui minimo proximi funt,adeó alutis adftrin

tibus ’^5cumdolore moucatur» ProderitSCexercitiu, quo fuperioribus pars ’'’Wc^^^ '”°^*^’^æ^^’^æ quiefcant» Sanguinem quoque ex naribus prouocare

^’®’^ diuerfionibus fadis, ad loca ipfa ueniendum cft narijs ins liibid ’ ^ videlicet uel feflionibus,fomcntis,undionibus,tam extrinfecus ads g quaminieâis:fuffumigijs,peflîs,cataplafmatibus,emplaftris,facculis»

minu i'^^*^ ^^ decodione harum herbarum faciendum ; Rofarum albarum, fes Balneum, fi^for*''^^f^”'’*^^^^^^’^”’’^“*” “^^ florum fi inueniri poflunt : abfinthij florum °''uni,chamæmeli,akhcæ, alceæ,quam altj candelariam, alij herbam ungari=

om ^'’^^?*®’^®‘”*æspJ3®ta^*niscum radicibusana manip» 1. Coquantur hæc uiammhus partibus aquæ pIuuialis,8C quarta parte uininigri ftyptici,Slt; herbis 'omanentibusfiat uel balneum uel feffio bis in die,

fiuio uentris poft balneum hoc modo paratur : Rofarum,matricariæ, S, fini Vngucntupro ^ tMciam unam.Bulliant in libra una uini nigri ftyptiefad confumptionem mes »entre, *P3«B,amp; abiedisherbis addatur uino oki rofati 5.1. olei liliorum alborum ^.2,

X 2

-ocr page 272-

144 Ï ®‘ WAN ARD I EPI ST. ME DI C IN A LI'^^^ ^^^^ bullïantq} fimu1 in uafe dupheijad uini confumptionemjamp; »pföoleo*Jf’’*^jjp,ollt; bilico infra inungatur, !ana^ illota fuperponaturjed aliquid etiam ip^J’’ ^p|jlt; li lana exceptum naturahbus fub pelfi forma indatur. Ex eifdem rd’^ fira fieri poliunpöd iaccuii pleni,in uino amp;nbsp;aqua calidis calefaâifupwpo® * «^ Suffumigia poffunt fieri ex puluererofarüjmacere amp;nbsp;maftiche^!'^^^ gruam figura mcompoftta. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mfbariö'” Hcplt;«- er flo^ Ad robur hepatis amp;nbsp;Aomadii multum conferre fcfo,fi parum rhö W* machum conßr flicetur ÔC deglutiatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, tuntitt. Valebit ÔC hæc côfedio : Pißadorum eledorum ^. j. pulueris maf^’ ^|^ ** rubearuni,dnamomi ana 3. i. zuchari albifïimi diÜólun inaqüarowc^p ^ neum Mariae uocatum,uel ad folem defiülata quatum fuffidt : fiat f®°^ modum confuetum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-ju

Proderitetiam aliquando myrobalanüm chebulam condïtam,pi’’^'^''^., ^ Jlt;(uxmyriflic4. miinfperfam,manecomedere.ltem nucemmyriflicamjquamuocantmo’ ^ condnam. Turn hoe aromatico puluere potefi in fuis efeis uti: Rofaru*” ^^, darum/andalorum citrinorum ana 3,1. cinamomi ^, s, piperis albi,m2C^ ^^ Abfinthitetd=gt; 1. zuchanoptimi ad pondus omniö. VtiuinoabfinthiteualdeutileP^æ'.^^jfî# fi in parato forfan non inueniretur,ex tempore in hune modum P’’^^|!”'j.(J^ piantur molliores cauliculi abfinthfj recentis,fi inueniri poffunt: fi non, W^'^jjz !» tis^aliqualiterintorqueantur,firecentesfunt, utuidelitetaptioresfint2“, ^ buendamjSC per horam ante eibum infundantur uino aromatite ftomad’ ’ ^ pfeos^ alicuius participe:pofl horam,quado uidelicet bibendum ent) lo uinum coleiur : QC fi nimis amarum uidebitur,cum aliofimili,fednonaD * temperetur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, (j;„(cf

num.

Regio quoque naturalium membrorum (medium illud fpariii«’gt;^*’°“^(Mri umbilicum 5gt;C os flomachi) faepe foueatur uino amp;nbsp;oleOjita ut fint niniodo*'’ jjyl ei partes tresjolei omphadj, id eft,facti ex oliuis immaturis partem 1. lierint rofæ,abfin[hium,ÔC menta odorata. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, i^eH

Stomdehicu un VngiquoCp poteftunguentoftomachicoGaleni bene compofitoiqi’^“ ^Jlt; ^uentu Gdleni. uix puto bene componipofte,quia uera Spica caremus. Ethæc quideinû brorum naturalium roboratfone dida fint. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, j,.^ Vterus ex didis rebus,quas ad tumorem laudauimus, fan's meo fudldo''®. yj( bitur. Si tarnen amplior roboratio uideretur neceflaria, foueri potent rpon?* ^^^ nomadefadis,in quo folia myrti,menta, 6^ rofæ bullierint,addita quintaps^^ ti. Earundem^ rerum fumus per os uteri recipienduseft. Ethæcquidemw plereuidenturintentionesnecefTarias. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Ji Verum libet prxterca amplius nonnulla fubtexcre/quoniamatgritoo^^j^,, mill cis excaufisquas filentio prærereo,difftcilis eft) praedidis intcntion^tBlt;gt; Syrup.elcâut. uientia : inter quae praecipuus uidetur hie fyrupus : Rhei pontici ueri, fifi teftjhoc eft,ex Ponto portati 3.1. uel fi haberi non poteft,locoeiusrhei t‘’'’’'''(,ip 3. s. turbit eledi 8C mundi 3. s. myrob.cheb. 3.1. rofarum,mentxficfyanaiP^^ i. Fiatdecodio fecGdum artem,amp;ex ea fyrupus longus cum meHe rofaceo,®’^ dum coquetur,bulliant in linteolo raro cinamomi 3. s. fandalorum SiCmaten’ o Hine bibantur dux, très,uel ad fummS quatuor unciæ:Ieuiter enim pw^^^j coquct,roborabit. Interdum queep utendum his pilulis : Rhei barbaricielto'i^ cortice fuo 9.1. turbit eledi amp;nbsp;mundi 9.2. maceris,rofarum ana 9. s. cumd^^ riodefuccorofarumfiantpilulae i5.fumantur ^.ucl 7. hora ante ob urn. ^/

Quoniam feftinatnuncius,finem faeiam,fiunum addidero, quoduideYuj/ gente dolore,amp; immoderato fluxu,adeó ut periculum uideatur, ne iiiresp^% lidrcoticd. mio profternâtur,non eft uetendus ufus Narcoticorum. EgoenimiHotum*’^^^

-ocr page 273-

j,^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER VNDECIMVSgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;245

ptÿf’^**’^’”’ *’’wï^«cn’jfinigt;ïlt; morbo,fed longe grauius uexatam,multos annos, :en^''?Ï’’^^*’‘*^’‘®^“®’‘“t®™ ^3m compofinonem ualde utilem inueni,quæ Sa ''lior^À°^””^^^^^^”^”‘'“P^^“’^* ^æ^quot; ^untquxmihitnhocbreuftempore, Sazeneaapud i ^^^'^ Iei^ionibus3amp;altfs negoctjsoccupato,occurrére:inquibusbelt; Mefucn. to***a' °’’®® defi^Jcrotquonfam nee mihi reuidendï, nedum amanuenh re* ^uihæ'^'î'^P^^^^^^™^^’ ^* 9^’^ tarnenofFenderit excellentiflimos dodores, ^one ^ o * ^*®*’**o“ dedignentur id mihi f(gnificare,ut ego uel rccantcm,uel ra oftendam quæ me mouerit,quam breuitati ftudens,praetermifi,

A * cum mihi fit ampIiusnonnihiltêporiscondonatSjaddamnónulIa» Vfum h(A^®’’“™gt;’ïbo faccharo cooper tor urn (ut fieri folet) com mendo, addito ipfl ”’5^*^ maceris. Ad dolorem fedandum amp;nbsp;refoluendum, mediocri* ctalebit cataplafma aluo appofitum,ex radicibus Iiliorum

’'^Uf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°’^° rofacco omphacio. Ad idem,alijs non iuuan*

haberipoteft,mifceaturcum oleochamæmelino,amp; 9. ç^uaopij addatur. Si haben adeps ille no poteftjoco eius fumatur anfennus, •ürr ^^ ^^perrimenata adhuc calida,fi forbeantur,mire conferunt : nee defpicia* 0u4recentii(, toraB ***”^^'^ uulgatum. Et fi quando fl uxus urgebit,pulufs pulchrorum ’dei)°'^^f”^^^æ''P'^^pponatur. Ad dolorem fedandum amp;nbsp;refoluêdum : Oua, ^cü , ^®^ullacruriscerui,cum rofaceo foluantur,addatur^ parum croci, Helr f ””®®®^®®® molliinijciantur. Hinceademlana infufainuino SColeo, ^ ne ^æ°’^^’^°^°neorum,uel myrtino,iuxta maiorem minorem ue adfiringen* amp;ntu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;omnia umbilico membra,Ód anteriora, pofterioracp te* ')uni '^* *, °^^°®cglandibus cxpreflb,magnam habeo fiduciam ad reßringen* te* ^^'*'°^cgt;nHerum,quod eß fertula campana,in bona fapa codum, additis ^ehlototti ouorum, in aceto ufcB ad duritiem coâis,rofaceo oleo diflblutum ®öt, dolorem fcdat,ót' refoluit»

^ 'OANNIS MANARDI EPISTO

LARVH MEDICINALIVM LIEER

V N D E C I M y S.

sT» I» loannesManardusFerrarienßsmedicus,Ioan» 0« Montano,eiufdemartisprofefforieminentifs« nbsp;s, u»

1#

Exponitur caput in libriprimi Galem de differ rentqs pulfuum,iuxta antiquam translationem»

VAN c^y A M ea in me minime agnofco,quae tu nimio for* taflis amorc dud us (malo enim hoc,qua'm adulandi fludium in te fufpicari) mihi per tuas literas adferibis : earn tarnen men tern Dei Opt.Max. munere in me comperlo,ut omnes iuua* rc,0(:amicisquidpiaminrc praecipue literaria petentibus,fem

per cupiam fatisfacere, atqj ijs praefertim,qui medicinalis feien 5 tiæ fludiofi,non barbarorum uerbis ueluti mancipia feruiunt

Hirbidh^^^P^”™^*® ®^xi,medidna: décréta ex ipfis potius fontibus,quam ex '^hennis haurire defiderant. In quorum numero cum te iampridem eße co* te. p^.*^duod pens,quantum per imbecillitatcm meam licuerit,conabor abfoluc ctisaijtcm,ut ijs quae à Galcno,ucla barbaro potius interprété, lib. 1. de difie*

-ocr page 274-

^4^

ro. MANARDI EPIST. MEDICINALIVH

rentijspulfuum,cap,inuu!gata æditione 21. obfcure fcribGtur,luffmc’'P^ ^yf, adijciam. Quad ut córnodius exequiuakam,primo de quibus pulfibus ofiendam'.iecûdojprimâquam fubijcit figura,dcicribamacrtiOjadcxpoi^^^'^'’''^ borGmeuertam,fimul^kcundam figuradepinga. Vtigiturxdremipw*” j dam3dico Gaknu cap. 17. agere incepiiTe de pulfibus in eo genere inaquanM^ à motu fumiturhuxta cuius mortis confidcrationêdicimusaliquos pul/usuf ^.^ aliquos tardos,aliquos inter hos mediocres.Duas^ in eo flatuiiredifferétias^ gt;nbsp;quæ in unica arteriæ parte gcncrationê habet,alteram quæ in pluribus.Pb’” ^ in très præterea alias fecuidèiquoniâ aliquâdo quiete media motus interd»*®’ij^ quâdo nulla quidem quies interucnit,fed motus ipfenon femperfibi P^f^p.pfilt; , cekritatem,a!iquando motus qui finem accepifle uidebatur, iterum redit, l^^j, mo genere,hoc eß,in quo motus côtinuitas media quiete intercipitur, cap-^^^gt; noué in eo inueniens didèrêtias. Secundû,in quo nulla quies interuenit,fc^® y» Otas fola celeritatis amp;nbsp;tarditatis,ulterius bifariâ diuifit,quoniâ aliqui regular V,^, dam feu uniformitatê in bac feruât mutatione,alij irregulariter ac diuerfimf“^ turn uel intendunt,uel remittGt.De primis 19. cap,decerncns,fcxeor3inuf ^ ferentias.De fecûdis agerecœpitcap. 20. fubnominepulfuû anomalamut ^^ facientiQ. uerfionê diccns,cekritatis mutationê,quæ àeekritate adordiPt^’j|/ ecôtrario,uel a' mediocritate ad utrumuis fitextremû : quam uerfionêiWp’''^ # regulärem facerc dicGtur,qui non certo ordine uel intenduntur,uel fed cum,exempligratia,prima pattern æqualitcr eekrem habuerinGaliaW^^ habebunt. Pohunt autem facilioris dodrinæ gratia præcedentes,hoceft,qtgt;' ^ larem uerfionem faciunt,hac iriangulari figura oßendi:ubiquantum fccun r à prima properando uel morando reccdit,tant undem tertia uariat à fccunda*


^Mdfi^urii. ‘


r'iguYdpulfuumre^ii^dS'çiitj}^^^ tnutdtionem,idcüiiniji»gt;titlt;^‘


TdrditdS.

Secundi, hoe cd,ij quos nuncdcclarare ucrtuntur,per hanc oflenduntur :

CeleritdS.


hrf^


intendimuSjqui uidcl/cct intg**


Secundd.


Tigurd pulfuum dudspnfilcs mumioK^i hdicntium. .


TdriiitdS.


prAnA


In hoc fecudo genere quädoeß diras, quadoep tres oßendi motus differs ' ^ ^ Gaknustquädoc^ etiâ fe quarts imagine deprehendiflèipofle^ fortaiiisaj j^ qui in hifee fe diligêter exercuerit,quartâ illam manifede cognofci ! ea t^*”^ 0 prætermifra,de ijs fe a dl mû dicit,qui mul tories amp;nbsp;fibi.ó^ ijs qui opti«C3‘^huj5^ aggrefR funt,manifefte apparuerunt : in quibus uidelicet arterie motus,a ^^ aut tres fenfiks difFerentias facit.Et addit,fi duæ fuerint,fex fore complicano ^ dos:fi tres,quatuor 8gt;C ufgintü Et hæc quidêeß prims particule huius^u^’^j mi capitis fentétia,quod mak aprscedenti capite difiunóG cum fuerit,ob“: ^ Gaknimentêreddidit. Quam ut locupktius aflequamur,fcicndÜ2Per feev ^^j^ gurS fuperius defcripta cognofci eos pulfus quiduas fenfiks dißeretias hab ^^^^^^ fo uidelicet in duas partes toto arteris motu.Si quis uero cognofecre C«P®U /uerit,qui tres differctes ad fenfum motiones habent,ad fequcntêngurareiPpf^

-ocr page 275-

LIBER VN DE CI MV S»

Tertifti


piimA, f^-i^

Vdox.


Tcigurdpulfuuin trèsfenfiles muMiones ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in codent motu ficientium,

Tdrdd.


M.cdix.


^^f ^'lam f PP^ '^telliguntur très in cadem motione differentte in uelocitate,ficutl ''^Da i^^i?^ pulfns cognofatur,qui duas tantummodo diffèrêtes habet mo* ’’’^«ntu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^^^^’‘■^’■^»^“’^‘“P^mo genere fex tantum côplicationes enu«

*° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''’^ ^“P^ J^cundo quatuor ÔC uiginti î quum in primo nouem,in fecun^

F môc uiginti diuerfitates contingant,ficuti fequentibus figuris oftenditur» ^™‘^ß^Wcicontincnsomncscomplicdtionesuclocis,tardi, accommoderati pulfiui,quoh 't^^'^^^oÿtm pofiitnt^induabuspartibusdid^loleSyUel inditabns partibus fyHoles, in uno

Sectindii.

Îv^’«*.

J y^^^^^wutiU^propofitd amp;nbsp;£°«erata

Prima pm Sceunda.

e Tarda Commoderata

’^*'^u’^t3necplures,complicationum differentiae,quas imaginari in QUftu ^1^^ • P°^*^’’^ * quarum tarnen fex funt,quæ ad hoegenus uerc pertincf, Quart »*” ''’æ9^3*’tatem habcnt,tribus ceu æqualibus reiedis, fecûda uidelicet, exiftiv ’*°’’^’^’*^^”’®*°^ la^ioXjhæc commoderata:ficutiquartapenitus tarda piiî^’hus,non inæqualibuscônumerandæ.Si

Galenits ait,nulla intcrueniête quicte bis pofueris fies» ^æ^'^*” effîcies pulfum. Ex his autê patet primæ partis huius uigefimp adit •*®R^5*P°fi^‘0iQuae ad eum uftÿ locum pertingit,ubi hax uerba in antiqua intr'^*^^ • ^^^^^^'^''^‘^'ÿ^^^if^bistribus: quæ quidc pars lucidioris expofftionis gratia 5® bm^^^*^’’^ fccatipoteft. Primo enim enumerâtur differentia: quæ in his duo# mn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poffunt : debctcp hæc pars cum præcedêtibus hoc pado con# §'-VerûnScdeîjsagendû,qui aperte amp;nbsp;nobis3amp; qs qui optime artê pulfuû tra ’™nt,multotics apparuerSt:quâdô uidelicet motus arieriæ aut duas fenfiles dif# '3s,auttrcs facit. Duabus igitur differêtijs exiftêtibus,fex crût complicationes, Quæinterreliquasproxima iam figura reccfitæ funt:prima uidelicet,tertia,quinta, ^)'fptinia,amp;lodaua.In tribus ucro quatuor amp;uiginti,quas ficuii cômemoratas pfioresper figura aliâ oftêdemusjubi Galeni omnia circa bâc prima dida expofue# finms.qfec5doloco,inea particula,cuius initiÛ3C«r«fi^-,caufam reddit,quare cû fint ƒ smotus difFerêtiæ,ueIocitatis fcilicet 6C tarditatis amp;nbsp;cômoderationis,quæ per bi# âstnotuspartesmultiplicatæ noué côftituût diuerfas inuicc côplicafioncs,fex tan quot;nbsp;tum in hoc genere diffcrêtias effe dixerit:clara^ eft,ex Lis quæ fçpius diôta funt,hu jusparticulæ fentêtia. Si qua ucro remanet in ea dubitatio,caftigata iftius æditionis '^^^^'‘^oucbitürJVbienimlegitur^Curuticpunquàduth-ibusJegcStiruerotribus. Etubf, Emendatus Ga ^‘^^duitrfirîimotuum,]ege.utrolt;j;difirrentiH. Illisautê lierais,ficognoucriseundempulfion, ad- tenilocus ueten o^naum.^uoj^O^legêdum,Sicognoua-isqnodcundempulfiuni. Etubi fcribitw.unubomalumde ristraduHionist gejKw totmihonulum. Et ubi habetur, h-csaficendunt, lege ablledunt : ut tcxtus integer à fi# ne capitis uige(im!,cum principio capitis uigefimiprimi cÔnexus ita le^^tw^sednunc icip^nitmi^iii apertezynobis(^ijseiui optimeartempulfumn traHaruntfimdtoties apparun-unf.ijuando ttldicetnatus arterie dut dues difièrentias,dut très fielt, nudbus igitur exis^entibus,fcxcruntcompliedtiones:

i!gt;(Jcommimto,dijjinntiAsdicimu^ex dhl-tcumpltc^ttioncconnu noniioucm,fai fexfieri jtautù^uedifcts,

-ocr page 276-

248 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10. MANARDF EPI ST. MEDTCFN A LI VW ^^^

Si cognoueris quad eundem pulfunt deinceps bis fupponens ßerhnuUd quiete media nalief^ii^ ^'’^'^^j lumoperabere.^tfccundumhocexnouetncomplicationibuftresabfceduntoc. J** partiSjCO loco, si urn o'aliéna, cxcludit dubitationem cii ca iupenus dida tem. Didum eli enim cos pullus elle æqua!es,qui uti akp partes ^^’ '^'^^^^’^qu« loteSjUci commoderatashabentiuidetureniminaequalitas quidam o#» intdiigi poficjUiJi ambæ quidem partes celeres fint,fed una l’f 31rcrat^l^*''° ^^j^^j termittendamautemeffenunedkithancdifFeren«am,ceu multam tO“®' juni tem cotinentemipartes^ huiufeemodi uanetatem habentes u^ï^^'P^, ^jjfiocg^ cem effè accipiendas,amp; pullus ex bis compofttos tanquam uetèaeq«»^? ^jj,^; f nerefegregandos. Ethxc quidem eft Galen! mens,quam nonnulHs 1°^,.^jj^fi; tis,eruere non cH difficile : nam ubi habetur amphoreR^e^c

ubi at bu aßatt,Grßrtaßis fibi paribus, lege, ut eiufdem er imucem tequahbus. Sie data ^^ ^^ cum^ à Galeno de pnmo hoc mæqualium piilfuü genere dida funt,®^jytii^ duas tantum diuerfas partes eöfiderarnus. Âlterû uero genus ex idl’^! yajn^ bus partibus côflans,bene intelligere nequimus,nifi ante oculos ß8“’'’*L0^^ knus fubfjcitjpofuerimus,quac non folum in ißis noftratibus exempl^^Gi^'îi''^ plerifque etiam Græcis deeft : fimul^ nônulla ante earn uerbajtotu^’^yiiV^^ interturbantia,in uno tantum codice,hadenus apud ædes S. Ioannis ^^^ ^ netijs inuenta,fubijciam. haec funt : Similiter fi très fupponens inoicf** q^ilt?’ motiones,in earum fingula très pulfus permutando complieueris/ep'^ .jj^-iiii amp;nbsp;uiginti erunt omnes flguræ,quarum tamê très æqualitatem incidet^ uclutifcquenti figura manifeftatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hâb^*’'quot;”^

Figurât pulfuum très différentes partes in ederitate in codempwi^*

inutilis.

inutile,

l

Vdox

Vdox

Tardus

X

Velox

Velox

Vdox

}

Velox

Vdox

Commoderatus

4

Velox

Tardus

Tardus

$

Velox

Tardus

Vdox

C

Velox

Tardus

Commoderatus

7

Velox

Commoderatus

Tardus

8

Velox

Commoderatus

Vdox

P

Velox

Commoderatus

Commoderatus

JO

Tardus

Velox

Tardus

ii

Tardus

Velox

Vdox

IX

Tardus

Velox

Commoderatus

IJ

Tardus

Tardus

Tardus

14

Tardus

Tardus

Velox

1$

Tardus

Tardus

Commoderatus

Iff

Tardus

Commoderatus

Tardus

17

Tardus

Commoderatus

Vdox

18

Tardus

Commoderatus

Commoderatus

19

Commoderatus

Velox

Tardus

XO

Commoderatus

Vdox

Vdox

21

Commoderatus

Vdox

Commoderatus

Xi

Commoderatus

Tardus

Tardus

aj

Commoderatus

Tardus

Velox

14

Commoderatus

Tardus

Commoderatus

1$

Commoderatus

Commoderatus

Tardus

xts-

Commoderatus

Commoderatus

Vdox

17

Commoderatus

Commoderatus

Commoderatus

ïnutilh.


-ocr page 277-

LIB E R

VNDECIMVS.

î4lt;gt; ’’'^^ oculos po(ita,ûdha redduntur quæcunqp de feeundo hocinæ-liifc *^*^iî**'^““®^®®crc à Galeno funt dida. ConUat cmm très ex uigmtifeptem Iiab .j “^gt;^^*^^ cflè æquales : fecundum uidehcetjquoniam très partes ueloces Ej2*'^^^^'™“®^7^*“®»q«* tardas:ac uigefimumfeptimum, qui commoderatas* fuotta^'^*^^^'^^’^^ ^ Galeno ftarim ab initio huius capitis didumefle, uigm tiquas hoepe**''*”’ , ^“*‘*^’“æ9“’^®P“^^“®æ*”P^i^tioncs«Trcscnimhi,nonquia ad plican ^^P^’^^'^'^t/cd ad cxplendas quaicunque imaginari in eo genere coma 'oioinh^^^^“’”“®’® ^^^ figura funt repofiti. Liquet amp;nbsp;illud,quod fecudo à Ga *’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ P^^^didum eftjduodeeim ex huius fecundæ figuræ pulfibus in prima

'»iinim primum uidelicetjtertium,quartum,nonumjundecimum,deciïs 'undu ^'^^^’^^‘’^^^^’^^^‘urumjdccimumotfïauumjUigcfîmutnjUigefimumiêa: Primus enim amp;nbsp;quartus primam ’lifferen^^^™*^^® ^^^^^rn habent,ficuti primus prima figura : in hoc inuicem ’’ushiriJf^**^!^’^^“® “®Jootaris,quartus tarditatis plus haben Tertius fiCno^ '^®5’® tertium recidunt prima,à uelocitate incipientes, ÓC in commo ‘'squa' ”quot; ”™’^®®cs. In hoe amp;nbsp;iph inter fe différentes,quod tertius plus uelocita qi‘^®«woderationfe habet.Nonus econtrario plus commodcrationis quant ''plum '^7’’^^^'^us amp;nbsp;decimufquartus,ad quintum prima reducuntur : prin« 'luarto • ®*quot;’’®'“ uclocemhabcntes: licet inundecimo uelocitas, in decimo« ^öuntur*^^^^H”^^^®‘ ^^ f^’^tum prima,decimufquintus,ó(f decimufodauus res blinde ’^^ . ^®’®'fiS«‘picntcs,ÓCincomoderationem defmentes, itatarnen, ’’’oçôç^4°^'’*?®^”’^'^^s,in decimoodauo comoderatio dominetunCum fepti ’•'ht«mt r '’^^fi^uflecundus amp;nbsp;uigefimufquintus, ex cömoderatione ad tar ’’’gdiniu^^*'*?’'^^*^®^'^ quidem cómoderationis,ille plus habet tarditatis.DemS 'ómoder^^^'^®“^'^’'^'’5 huius configurationisjodauo prima cocordant, ex *”lt; inui^'r^'^^^’® tnotionêprocedentes,uincente tarnen in uigefimo uelocis» partem ^.f^® cömoderatione, Hac quidem eftGakfententia adeamufq? ^ï' dij^®’’^“°’^’'®ctutilt;ç amp;harefishic,uel ut habet aha litera,diarefis:in qua * inp5ïp'“’*«lt;J«’flKlentesopinionesinhocloconafci po(Tc,quibufdam omnes ^^beufji^ ß’^cndospulfus puwtibus,qui duos tantS motus in una diaftole '^1 flairer *’®i®’8wtudinesattendendas dicctibus:amp; fi aquaics fiunt, in prima figu ’’”®jlt;lu d ”* 'duplex,in fee un da collocantibus.Hanc opinionem fi fequuti fucri ^*^ro«io ^^quot;^ '®pcr enumerati pul fus ad fecudam figura pertinebunt,utpote al *'flodtate^'°*^ fp^ciem femper geminam habentes, Nam primusfexempli caufa) 'Ï''oslicÓM ^^^“’*^öuplicê habet,ficuti tertius comoderationtDeccm quoq? relis ’'‘^'^han /’'’“^»cinamalterimotionêduplicêhabere cognofcestSC propterea ’’^em ad ^^”^-® opinions, ad fecundam fpedant figura,qui aliam fequêdo opi '^'indeG ?’’°’’^P®’’^®®rent,cumduastantö habcantdiuerfasmotiones. Subdit *^ ''^onfeo ^'^’ ^^ ^°”^*®® fuifle ut hanc litem dirimeret,fi magnum inde lucrS f’^iotion'^^^f^ ® ’’'^® putaret:fed fatis effe hoe tantum fiatuere,quod modo alte ^'''f Ho ” P?'®’^°*’^ fit,quam reliquadimenfionê, modo utracp aqualiter fe ha ^^ ^^‘^ memoria tenucrit,donec difcatquid earü fingula apta ^fmu ’'?’'®’®’*‘’^® maluerit figura duodeeim eónumeratos pul fus rep on at, ^quot;’’ I^uius? ''^ ^?®^ huius partis portiQcula,manifeftum effe dicit,reliqua duode ^^»Pul^ hæ ®®“’’ægenera,qua in totû funt inaqualia, nullam cum prima ^^^mdeli * ®P?ï’®’’ccómuniationem:his^hanc ipfaminaqua!itatê,quaintri '”*figut^^“ ^^^ • *quot;'^^^ motionis partibus,manifefte adfcnbi:illis uero qui pri 'l'''nms fe ^°®“®cant,nonuerè : amp;nbsp;funt à primo fecundum ordinê numerando ^Pï*Wiis ?®’‘*P“'®'’^odauus,decimu8,duodecimus,dccimuflcxtus,dedmufi gt;nbsp;eaimifnonus^ uigefimufprimus, uigefimuftertius, uigefimufquartus»

-ocr page 278-

150 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;104 MANARDI EPIST» ME DICIN A Ll FÄ

Dicuntur autem duodecim hi pulfus fecundum tres difFerentias habere iw^ tatem^non quidem quod tres illas motiones ipecie diuerfas habcantlhocenu” turn fex eorum conuenit : fexto, qui primam ueloccm,iccundam lardam.iff habet commoderatam» Septimo,qui primam ueJoeem, fccundamccmcdcrai' Öd tertiam tardam. Duodecimo, qui primam tardam, fecundam uclocem,«^ commoderatam. Etdecimofcptimo,qui primam tardam, fecundam comwo tam,tertiam uelocem. Et decimonono,qui primam cómoderatam,feeu™’'’’jj|^ loeem, tertiam tardam, Ac uigefimotertio,qui primam commoderatam,fecu'’(^^ uelocem,Ód tertiam tardam habet. Sed uel quia omnes diuerfas habent, ncuquot;|^^j |i nuncenumerata genera :uel fi duæ extremæ motiones funtfimiles,pcrin(cf^ diam ab eis diuerfam dirimütur,ita ut in una diaftole tres animaducrterepecui diuerfas motiones liceat:quod fex reliqua genera percurrenti facile cößabif) lt;■ . quintum,o(Qauum,decimum,decimumfextû, uigefimumprimS,uigefini^'’’^j„ turn. Quintus enim licet primam Ôd tertiam partem uclocesbabeai,priwa'’ . à tertia per fecûdam,quæ tarda efl,dirimitur ; Ôd odaui, prima amp;nbsp;tertia uew mediam commodcratam diflinguuntur : amp;nbsp;decimi,extrema tardajmediau^ ^ te fegregantur : ficutidecimifexti tarditates,cômoderatione : amp;nbsp;uigefaw'P’’® moderationes,uelocitate: fid uigcfimiquarti, tarditate. Quoduis nerum cofideranti liquide patet, quod fi à prima motione incipias,tres fe®P ^V ferentes motiones annotabis.Et hæc quidem efl earum capitis buiuspart^ -lt;itio,quac aliquam obfeuritatem ob barbaram interpretationem habent. fequuntur,ubide pulfibus agitur,qui dicroti,non difcreti,ut h3betcom^“f(^,{ dio,ab Archigene uocati funt,fatis elara uidentur. In quibus tarnenfiq^'“ ^^-ü dubitarc côtigerit,id^ mihi fignificaueris,conabor quantum tenues wirts terunt,omnem tibi fcrupulum eximerc. Vale, amp;:,quod facis,medicinal tibus, non a' turbidis riuis haurias. Epiftolac meæ médicinales Q^^^J^r Lufli amp;nbsp;annotationes in ]VIefuen,quas fub incude habeo, me in refpondendo K tardiorem.

Ferrari», ix. Februari). M. o. xxn» E p i s T. II. pro D. N. Regien.inflationelubridatei^^^^ trisgt;appetitus deiedione,8f concumbendi impotentia laborante»

^g' V atuor funt de quibus conqueritur præfiantiflîmus h^’^’.^'^jiiit rt bumnonappetit,quod inflationem uenti inflarinuentriculo . flinis fentit,quod uentrem nimis lubricühabef,quodadwn^^ ^^ potens ferè efl. Qua licet tam uehementia noniïnt,utdebita|^^j|^^ Ies^,acconfuetasauferanta(fïiones, atqj Cutfcqucnsen)n‘^^j||^(f. proprie dici,necß fymptomata morborum poffint:quia tarnen nónihil iw^ tonunc funt, klierend urn ne precedence »täte (agit enim annum 44')'jfjjylt; ruant,deteriorem^ aliquâ inférant molcfliamtideoconfiliumpetitadcaucn^^, tura,SC amouêda praefentia. Cuius uotofatisfaduri aliqua necefiariapts ^ quibus nó animaduerfis nee præfcruatio,nec curatio rede fieripoflet,^ nn hi,licet uarij fint,unam tarnen habuerüt,ficutipfe narratjprxinefpientêcau ^^,1 Wrmptiltuæ modicum uidelicetamp;intempefliuum ucnereorumufum:quoferepe*'Q^.^ venensincof nium perfeucrante,non folum genitalia,fed amp;nbsp;naturalia membra mod^. cillitatem côtraxere : euacuatis enim multis per frequentiorescócubitusiP J genitalia membra Iaira,ÓC ueluti flaccida,Iaxaia^ adeo remanfere,utnon o ^^^y

-ocr page 279-

fljp^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIÉE R VNDECiMVj» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^ •

ta^ nbsp;nbsp;°^^^^’ ^^ ^^’^ ^^ ‘î^æ ^“^^æ^^“ congruerent,fint inualida. Ex cadcm ,

v’^®”’® ^‘^'^ temporis importunitate (fèrè enim pleno ftomadio con= f'ffead ^^ '^^’aaturalia membra,uêtriculus amp;nbsp;hepar,rcddita funt debilia,amp; pro^ ’“nafa T'''’”^ ^*“ calore inflatio gignitunappetitus cibiproftratus eülö^ reten ’^Ptrm '^^-’’’-'’“perfede fuofungens officio,cxcrementa uentrisliquidioraexiü a^^’uralium autem horum membrorum impedimenta impotcntiam ’“ftiano • ^°'’®‘'*’®9^dcm prima acfecunda cocodione non débité per feda, ta^fcw-'f^^P^®® P^f^ftjUtpoftquamreHqua corporis mcmbra,quæ,utipfe nar ''' ’’*Mt* v *’*“’'”alimenti portionem acceperunt,tantü fuperfit alimenti,quod

Pf^ter '^ i^”?^“*” fernen fufficiat : atep hoc pado ad impotentiam concumbendi, I‘“m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;inbeciIJitatem,feminis quoc^ defedus concurrit,qui ex naturas

’f^tein p5®’^'’®debilitate quodam modo dependen Vt igitur quæ agenda funt ’nanuf^'^'^^’^’^fidcwnduincft hancconcumbendi impotentiam fymptoa amp;fi(Q^ • ^®®’®» adionem uidelicetdeminutam,a mala temperatura,frigida •nffujJ^®’^'®® pendentem, Exdefeduenim fpiritu3,amp; ultimi alimenti,quod ’f’xeru ^^Ï’^®’^^n^ effet,membra ilia diu exinanita frigiditatem amp;nbsp;ficcitatem con feiJosf**^-^’^® quam naturaliterhabebannAlterum autem horum,id eft de^s Wus r*'^'^^naturalibus membris pendet,(icuti fuperius demonftratum eft. A ^' ^ntit35 ^ **^^^ affedus in principio recitati originem trahunt : uentris enim lu« ^uitittTæ- ^P^’ ^^’”P^®®^ ®^’ *”alam ucntriculi temperatura amp;nbsp;inteftinorum ^on f 4^^”^ ^ humidam,quae nunc fouetur à materia pituitofa,ex mala con* ^“fetm^ ”fo ^” ^®’® etiam alia affcdio,id eft inflatio illa referenda eft : quae ft lat ®ibus ’ • * °pf’'ationcs,morbus effet in rcceptaculo,uel in numéro. In uacuis ®So ’’^ntnculi5C inteftinorum adeft res,quae adeflê nô deberet. Pendent P^nfiusf-j’quot;’°^° *^®“€ffahacca mala naturalium membrorS tempcratura ima ^’tramM ^?^ ‘^quot;“'■’^fplus tarnen quam decerct)humida,Non negarim tarnen •on tu ^“^ Aliéné,S^ circa hypochondria, imo in uniuerfo fanguine abundan Oient??^^’^’” ^^ aeddenti (reftrido fanguinis atri per ani uenas fluxu,qui ^ ’‘onisp ° ’*”'?’**“®U2ra0fua frigiditate malam temperaturam frigidam, amp;nbsp;inflaa adiuuare,ficuti ficcando humiditatem quadantenus remittit.

’‘’toto ^^’’P’^®’’’®cntio,0Cà qua inchoandum,euacuatio pituitae, amp;nbsp;atrae bilis intcntloncs «^ peratt^^^^’^^P’^opuc circa naturalia membra repe««. Secunda,malaetcmi r4tii(£, fttfon^ • *Pquot;^^’’‘^ontraria,caIida fcilicct SC modice ficca,remotio. Tertia,ins ^‘örum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;membris abundantisdiflblutio. Quarta,naturalium mem

Poticm ’'^^ • ®®’®s deinceps fungantur officio,roboratio. Sed hæc ad præferua ^‘gt;‘ntatn°^ff5’^^^”’ ’•^^‘“’■«’onem fpedattficutiSCuidus ratio, quamftatuere ’“‘cnin P®®®®®’^^«»donem.Scxta,fadam in membris genitalibus cocrcebit

^ 9“^ ^'^ 3utemharum intentionum ita cxplcnda eft, Ut ad alias interim quo* 'fitism ^^quot;3beatur. Nam (ut à prima exordiamur) per ea medicamenta abun* ^ftitut ^^^'^'^’'“’■’’“bitur,quæ no folum purgent, fed amp;nbsp;malar temperaturae aduer ®^®^’‘^ robot ent. Sc inflationem dilToluant : quæ tametfi diuer* •^ot ''^’^^ ^'^ q'Jæ parata apud officinas Temper funt, SC ex his quæ de in* *‘‘^’’®^d°*'^ P^^^”'^’”^””^'^’ tarnen à me deferibentur, quæ noftro propofito

^'’*'Ï®^P®^*Xquathabêt,agariciprafparatf 5.2. rheibarbari 5.i.Iapidis Cathi^tictt^

ot^ƒ Ïa “* ^™ ^^^^ ’'°^* ^*^‘ *^‘ ^®^™o”'’ clcdf,pipcris Iongi,maftiches,fpl* O’tnDo H æ^^^ ^’’* aloësbencex uino Creticolotæ quantS omnium reliquo r ’’^usireformentur cum code m uino,dcgluuâtur^drachmæ pondéré,ueJ

-ocr page 280-

t5t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lO. MANARDI EPIST. MEDICINALÏVM

manc,uel per horam unam ante leuem ceenam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Conducent amp;nbsp;hxc : 9. i. pulueris hieræ picrae Gaknijquam fimpHeerofO^’ ' cum elota aloè',Galeni5non Mefue modo compo(itæ:ô^ 3. u agarkipræpaf’quot; ^^ umo Cretenfi commixta, addins grants duobus lapidis Armenid, utluperiu* cuimuSjIotü Auiex eiufdem hier« 3. x. 0^ 9. i. ptlularumaggregatiuarum nis Mefue. Quod ft amaritudinem non abhorreret.prodelïet lummopcre P® quihaberethieræjUtfuperiusdiximusparat« 3. x. fen«,turbitiana 3.s, ^æs'\ ris 3. s. facchari 3.2. quicum uinojuel iure pulligaHinaceibibipoflet. Toquot;P. autem mediointer unam amp;:aliam purgationem,mane ubifurrexit,amp;bene .ƒ coxifTe ceenam fentit, forbeat abfq?aliquoliquore fyrupide corticibusfitri j* cum dimidio tanto oxymelitis fmplicis. Mixtura enim h«c concotSionemso bitjCraflitiem^ ac tenacitatem humor û auferens^eos uacuationi redder ’P*’^^

Expleta prima hacintentione,quopa(fïofecunda explenda fit,breu!tef ^^^ Galenu^j amp;nbsp;eundem fequutus Paulus: optima frigid« amp;humidæteniptf^ . aiens auxilia,acria omnia,id eft, qu« acuta uulgo dicStur:quibus mtfe«®*’®^ adftringunt abfqt manifefta infrigidatione. Ex proportione iHis refpond^^P , tere,qu«cuncç extrorfum adhibentur. Scire autem udim medicoSjfiqugt;*°'^ ^^ Atacênte caput noftralegerint,caput x^. Auicenn«,maleinuulgatiscodicibusinfcribijdt^^f jj male inferiptu. liti« complexionis frigid« amp;nbsp;humid« in ftomacho : fiquidem non^nt^ÂjfjP compofitis,qua’m de fimplicibusdifremperanttis.lnfcribendumautem^' ^^ put,de cura imbecillitatisuentris fecundum Empiricos,amp;fecundumQ^'quot; ^ Refpondent enim qu« ab initio capitis fcribuntur,capiti quarto, iuxta g^ u, uifionem,Iibri feptimi Thcrapeuticcs Galeni. Ea autem,quorumpræ^'P'^ J^ uero Ô^c.refpondent curauoni,qua utebatur Quintus, ex eodem capita® ^ accepta, Innitentesigitur Galeno,nonAuicên«,dicimus,adremouenoai’’“ ^ perantiam frigidam 8C humidam,poft binam uel ternam piirgationem,u[^^ puluere fado ex duabus partibus piperis longi, amp;nbsp;parte una Maceris cem uocant) amp;nbsp;«quali cinamomi. Optimum^ pr«fidium efle, paw®® ^(^ uiniantiqui uehemeter calidi3in quo fi abfinthtj coma per aliquodtemp®®^)t rit,Ionge eritpr«ftantius. Et mulfumconfedû ex duobus fextarijsin® potêtis,cult;adfitaufteritas in guttu, uno^dedimdlis: quætandiufimul “^^^^ quoad ferme dimidium uini fit confumptum,tcr^ per facculumcxcolewf , xo, pars pro uini portione fit pulueris ex piperis longi partibus duabuSj C®^ - .^ parte una,gariophyllorum parte media, Extrorfum autem ab ore woo'^, \jji ad umbilicum inungendum cerato,quod habet olei de Spica odoriferi,oif‘ nbsp;nbsp;^

fliehe ana unc,pulueris gariophyllorum,maceris, fandalorum citrinoruma cer« aIb«,0C acett rofati par urn. Et h«c dida fint de fecunda intentione, nbsp;nbsp;ijj^

Tcrtia,hoc efl,inHationis dittblutio,fi ex his qu« fupra docuttnus»’*®’P ^j^jf, foluta fuerit (euacuata enim materia,6C mala amota temperatura, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;puur ^

uerifimile efl inflations cettare) fed reliqui« aliqux adhuc fuperfint,utcn .^ dicamêto,quod Diatrionpipereon dicitur,non uulgari illoquidcm,quw ^^^jj fequuticommuniter pr«parant,fed eo, quod quarto Salubrium libro ^,^Z jpgH Giâ-Diatriom cet. Habet autem id trium piperum fingulorum partes X5.anif^,tby®'gt; ®pjlt; pipercon. nbsp;nbsp;nbsp;beris partes 4- qu« optimo melli, amp;nbsp;exadittime defpumato commua»®‘^

tur autem f«pius in die, ante amp;nbsp;pofl cibum, nbsp;nbsp;Prodcrit amp;nbsp;oleo antique u

ungere,cuiodauacaftorei pars fit adieda, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . yitf*

His peradis finon tantum roboris naturalibus membris acquifitumm®^ ’ ^ bum appctere,tandiu^ retinere uaieant,donee concodus plane fit, »^“^jgjo. bricitas remifer(t,indendum maius robur eis eft,quod quarta polMabamtJ^ V tendum igitur rheo barbarico fcr upuli pondéré, ipfum ficut eft ^’^’^jctiD

-ocr page 281-

LIBER VNDECIMVS» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;155

’femachodeglutiendo, addendaque cerato paulo fuperius defcnpto,media unda oleicotoneorum.

Cunäaautem quæ diximus irrita erunt,nifi congrua uidus ratio confungatur, f itandaigitur mali fucci alimenta, SC ad concoquendum difficilia, Longior ue-® “^inijfifingulahaecenumerauerojalioquinonfolum medids, fed cuiuisetiam ''i“ ‘Ktediicatofere’cognita. At fi nonnulla felegero ex omnibus,noßro propofc ‘omagiscongrucntia,breuitati fimul amp;nbsp;utilitati melius confu!amgt;

xcarnibus igiturprædpuefunt,turdi,perdices,turtures,phafiani,auiculæ,les Alimentaprc» )^ WjCaprcolitpoft has gallinæ,ô^columborum uel fylueßrium, uel in turribus ixtt^ßima.

utfitorum pulli,uituli,uerueces, hœdù Ex granis,ory2æ,Slt;^ lentes,prima abie-3aqua:chondrus,idefifar3hordeum. Exfru(ftibus,pira,amp;cotonea,auellanæ, r™’“^æP^^æ‘ Paflàsuuascumdico,noneasfolum in telÎigo, quæ ex Coring V/^fprf^.

ii^p^’“'^®*’^“^’®*'®»^“^Romanias uulgô nommant,quia fiC eodem nomi Cofcwi*««*» gueV^**”^^* P^*^^^*”appejJant,ubiCorinthuseß: fed ubicuncçparatas, fipin«

dan^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quadam dulces, fi tenuis corticis fint: tales enim SC per fe lau

hv ^’^PæPofito noflro plusquam reliqueconducunt. Mâla,quæcunque ad tg , “’^^^ßf^ngentiaaliquomodoingußu fentiuntur:oliuæ,SCcappa Pifdh *^^° . *®’®'®®ïa,origanuni,intybum,prædpue fylueßre,afparagü Ex

^ ua ?^P”^'’‘’ footini,petrini,non tenaces,non multum pingues. Ex uinis,fla= adah^™^^*^ ^^^^^quot;^ aufleritate,uel amaritudine, Omitto multa non folum natu ^’P°^’^^^P®‘^^*’ßa,fcdad aèrcm,fomnum,exercitiS,acreliquaquaï non L ”°‘^’^ïgt;uelutiomnibus nota : amp;^ ad ultimü,hoc eß,pcnitalium membros ^'^roborationemaccedo.

^™**” ^’^ adlis,quæ fuperius dida funt,fperandum eß malam tem«! nulbt f*”*^*”^-*^'^quot;’ ^®pcrituram,atlt;ç ipfa debitum robur confcquutura : non* l’untur*^^'^ ^^^'^^'^^’^ ^“‘’’ *^^* idonea,nó omnibus cognita : frußra enim ea fcri funiad’^^æ^^'^ ^^^^*^^”'^^^3‘ Horum aliqua per os fumenda, aliqua extror^ ®®“®®^a‘ Ex primis aliqua fimplicia,aliqua compofita. Inter fimpliciahæc

^ nkhpfl^^^*!quot;^*”'““**^’^“»*l“æ ^E Arabibusfecacul, uulgôgeniculam,uelge« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^

nellam^’- ^^'’''■™ ûnâæ Mariæ, alq,quod folia eius fimilia fraxino fint, fraxis ^“^ *^‘ teponit^^^’^^^P^^yg^^’æ” ^ Diofcoride uocatam puto» Lingua auis:hanc «us amp;( '^ '’^’^ '^^^'^quot;^^^^^’^®’^'^‘^^^^”’ ^' plantam arbitratur:foliorum enim dar idenyî^^^^^’^^^’s^criEtt» Serapion arboremeße dicitfimilem arboriDir« ^^^^ ’'c: wli h ™°?^^^”’ ^ arborem Cimicum uocant, corrupto tarnen Si bic nomi •“iiJf®5®’“’’’’°®cimicibus fimiliafunt,quæ in Vlmi ueficis inueniuntur ani ^^ ^ ^^ de tarnen,non in ulmo,inuenitur rcs,quæ Lingua auis n une dicitur: ‘ ÏÏ2f*^’ip«dantiquos,iedumw6c

deaaidin ®®?’’^®®’ttudatinhacrePIinJib.}o.undefortèdcriuaripotuit,quod

^ Hatfufu ^^*^^®sfcripferunt» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Scolymi radix,Cardum Auic,uocat lib. 5. ^^ ^’”^’

dcofcai ®*^^’^coccumuulgó,uoIentes(utarbitror)dicercA!coccalon,uo? ,. fuDeti(?”’i1'’?P^’'®imfignificat,articuIum Arabummoreaddentes» Xyphn ‘?^ ^cfns foli j^ '^ ^’’’^°* ^^ autem Xyphion Graecis, nobis Gladiolus, in ar uis na= nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~ -

fWrem ^*’^^' ^P^^æ” acuto,à quo ÔC nomen accepit : binas radices Habens, dtfiinpi'?’’^'®®^^®®’^**“f®*^to’^c™gt;quæ tenuioramp;ueluri aridaeß» Ethæc liane de ■ '''°’^tim apud recentiores amp;nbsp;antiquos magna efl copia : inter quas ego flationi^’-^^”®’*^®*“*” ^^ concubitum,fed ad robur membrorum omnium,in* ’ntemrad*'^ P*^'^^ œneodione gcnitæ difTolutionem optime facientem. Recipit ^'^f^îlera '''’”* ^'^^ fatyrfj,quod triplici tantum folio confiât, lilio fimili,nifi minus

'5 ttorumpini^radicumpaflinaeæanapartes 20,singiberis,feminisanifi,SC

y

-ocr page 282-

254 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1'0. MANARDl EPIST. MEDICÏNALIVH

erucæanapartes 10, caudarû fcinci,cinamomi,feminisbulbianapartes ^mofeW quintam partem unius partis,mellis eledi amp;nbsp;defpumati quantum fatis fltinditô tn melle coquantur,caudæ,bulbi,ô^ femina bene cum melle contrita addantur,» ubi ab igne hæc fubmoueris,reliqua in puluerem redada fuperadde,cunamp;^t’‘^ diflime commifce,^ in uitreo uafe reconde,utereq3 manc óC uefperi.

Multa quoep à medicis feribûtur extrorfum ad hunc ufum admoucnda,iBq“J' bus cauendum,ne nimis exiccent ï id autem confequemur, fi aliqua humedanw commifcuerimus,ueluti fefaminum,autamygdalinum oleum,uel etiam commi'' ne ex bene maturis oliuis paratum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- j c - »

Mifceantur igitur amygdalinum oleum,amp;quodex Saliuncapræparatûdebp** ca uocant acquis portionibus,amp; pudenda, amp;nbsp;quæ circunftantpartes inung3'’™j Autamygdalinooleo ßyracis quarta pars, ÔC benzoi decima adijdatur.

ex oleo feminu cucurbitæ,cui pyrethriodaua pars, 6c uigefima mofdii ^’y ‘ Laudat Paulus Aegineta oleum cui parum radicis narciflï,uel py’’^.’^“®^ cignidij, autflaphidos agriæ,aut feminis urticæfitadiundum.

præfidia,quibus fpero iuÜo uigori præftantiffimû hunc uirum reftituenduW) optimo adiuuante,cui decus £C honor.

Ferrariæ, viii. Calend.Septembres. h. d. xxix.

EPIST. III. loannes Manardus P.NicolaoCaftcb lanio philofopho amp;nbsp;medico infigni, de Citri femine.

WS

Liudex alio négocia in caufa fuit,ut hadenus literis tuisnonre ^ derim,grati(ïîmismihi quidem amp;nbsp;defideratiffîmis,ut ab amitoP fcentibus,dequoiandiu nihil intellexeram. Sedquarumaux'^^' »^ tiamjquod ex his cognoui, te non in eorum medicorö nun’':' ^^^ ___qui tantum barbaris tauenc autoribus,ut nihil illis fapiat,nifi4'®’g^j|i bariemoboleat, Ôéputidas illas literas inquibusabadolefcentia nutfitifi’'’'’^J’ quibus confenuerunt. Tantum autem uideo te ab his abhoi rere,amp; in lt;®quot;*'\‘piii abijfle fententiam,utmeæ tibi placuerintepiftolæ, alioqui parumdignæj^Ljj emundæ naris uiro,qualem te femper cognoui,legâtur,nedum probdur. ’' ^^

ueritatem fequuturjCtfi femper fortaffis non affequâtur. Tantum autem ui Auicennam fe^ übiplacuifle,ut adaugendumearumnumerumjpetasutdifcordfamfubi”^ j.,^ ^cumpugturein Aulcennæ in Citri fern ine, quod lib. 2. fuæ nicdicinæ,caîidum,incGmlt;^gt;'t3^^,^ Citrifemme. nbsp;nbsp;iib.cordis,frigidum,amp;in tertio quidem ordine,facit. Quod quidemonusi’J?^jj

ter dimuterem,qui ilium fibi in idolum crexere. Apud cnim me nontann^ ’ ^ eo multaSjhac etiam apertiores,non cognofeam repugnantias : necin diu^ .^’ do libris,quales funt quos tu adducis/cd in uno eodemep libro,eadem^ *''’f ^ te/icuti quadam ad Pacium MantuanS medicum epiftoia, in Populoarb«^^ demonftrauimus,de qua quater eodem !ibro,hoc cd,lib. fuæ medidnac ^ ƒ Xÿ ÔC femper diuerfa. Vt tarnen tibi morem geram,dabo operamjUt ipfum,‘lt;‘quot; .^i teft,à contradidione in hoc uindicem. Theophraftus,ut quantum poffufi’^ ‘ .[i ordiarjib. 4. de hiftoria plantarum/ub nomine mâli Perficæ amp;nbsp;Méditât,aiquot; ^ defenbit,Adrachnes foliOjaculeatam,poma ferentem odorata quænon m^ ^ tur. Citra autem ferentê intellexerit,an uocata Arantiajfciricertenonpotd*‘^j,)i proceritatis arboris non meminit,quæ his magna,illis ita decft,ut arbulbp® jf* deri poffint quam iuftæ arbores. Sed nec figuram porno dédit,quæ in A«’”^ bicularis,in Citro oblonga eft. Virgilius in Georgicis fub Medicæ «boris’’*’^

-ocr page 283-

|^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER VNDECIMVS,

5^^ deferinfiffe abf« dubio uidetur.cum libre fecundo caftit ï lS!’^.“®«foao8,tarduin^fap«em

Pofi^^’*^ ®°“ præfentius ullum

^ * ^^’*^^0 ^æuæ infccere nouercæ

'’^‘'b^s amp;nbsp;non innoxia uerba,

bfa '™” “®®^Mc membris agit atra uenena.

** FlA,®®^^^‘^^9sJïaudulIisIabcndaucntis»

îPP’^®5 tcnax,animas ÔC olcntia Medi

'^fseod °’^”^®°»®^foïflgt;usn*cdicanturanhclis, Hæcillc, AtDiofeorfc

*^°™^® ufus,non€andem rem cum Vifgilio,hoc eft Arantium, fed Ci

®tatend °^’®’’“*’’®^“s oblongû efledicensjugofum,colore aun\£lt; cum gra«

^’^omluT^’ ^’’®’’wsquum arborem malum Medicam appellet,iruâiim no

Wû'^^®® uocari ab omnibus feribit : id dubio procul intelligens,

8inea *°^?”^^^*^3rnem quippe edi dicitficuti corticem:quod de Arantio inteHis '^Poif ^s^^P‘î’^^^’f^’'ncm ud non habente,uel fl habet,non talem ut mandiper ’’^(T nbsp;nbsp;, P*°“gt;^^fi»ridis amp;nbsp;Galeni uerba afFcrcns,nô de alia re fe loquutum

^ (iHÿK’5’^?^®9‘®®^»QuodôCpanter dicendum de Auicenna,in 2. fuæmedi

^^' °^^^^‘” ^‘•”^^'^^^ ^“æ Diofcorides,Galenus,amp; Serapion» Vnus M ''■^/{^^^^'^^Auicênam modus, ut de CitroDiofcoridis SC Galeni, in i.fuæ Prlmd cotrddb ’’0.S^'d^ ■ ^^'^ loquutum dicamus : in commentario de uiribus cordis de Aran Hiotwlblutio^^ ^km '^ ^’^®”^'“ 1^ Ul’» i» in tradatu de urinis,5C lib» j?» uocauit Citrangulum,

’fgum ^^°^'^^“® Arantq æque amarum fentimus flcuti Citri, quod eft ealoris 'gt;fnén?^”*’^^^° I^æ^ tibi forte non fatisfaciet refponflo. Et propterea alia uia in« lequ ^^^w’hanefubmoucamusrepugnantiam» Dicamus igitur,Galenum Alterafoluth}

9““™ duplicem in hoc,ficuti fere’in cuiufuis alterius frudus femis 3liàm^^”'^quot;^^^ P’’^»’quot;ïam quidem extrinfecus qua ueluti cortex eft SC tegmen, ^ in 2 '''^^^°’^quot;’ ^^lud nudeum : de hac in commentario de uiribus cordis,de alia Citnï j^?^* loquutum Auicennam» Hanc,ne forte fida à nobis crcdatur,in abiis'*'uï^^'“®^’’'“*”P®‘^*^“™^®”'^“^^®“®“*’l^^*^’^®”'® 1*1^* 7« de fimpli« fperf '^^”^'^‘^^ taidoenim capitis in quo agit de maloMcdica,infemine dom •^®.*? d”” ®,ut arbitror, intelligcns,quod carnem SC nucleum interiacet) ’•um^ f^?*^^® qualitatem ac ficcandi uim,adeó ut in tertio fit ordine ficcan« ’niari ^^’’^d5»Prope finemautem capitis,nucleum,qui eft uerum fernen, alter *'’’®°^^‘^®‘’‘^^SCdifcutcrc in feeSdo ordine* His igitur duobus modisuel

'nCii T“^ ^^^’^’ ^^’^ ^ uicennianus fuum magiftrurn potent,ne fibi repugnare dt d f ^''®®®^®’tu^Q«omodo autem ueritati eodem capite non repugnaue«

^ tone • *’’^** ^^0 loca monftrabo,ubi à ueritate uideri poteft deuiaftè. Corti« Auicénæ lapfits ficcunu*r^’*^*””®®®’^* ‘“P’^”*o ordine,ficcum in fine fecundi:quumGaIenus intotoCitro, infra t ^^'°'^^^ *® fecundo,ncc calidum,ied uel commoderatum dicat, ucl parum 5(1 Pa ^P®?®®”*o™‘ Ïo aha contrarietate,carnem calidam dicit, quam Galenus Idu • ®^’quot;’‘ ^^d nec^ in femine Galeno penitus concordat : facit enim ca«

tund nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fecundo : dicente Galeno,quod difcutit SC ficcat in fe« pofir° ^^^^^^T* ^*“5io3uem oris odorem, SC corpus pingue reddere : quorum AdJ^'^^”'' quot;^^^® Gratis, nee à Serapione fenbitur, SC omnem excedit rationem, que ^’’'dus partem eiTebonum nutrimentum gutturi SC pulmoncquorü utrun«

^°”^dum eft etiam Serapioni, nocere pulmoni affirmante j ^'’’Harcmulieruminfirmitatem,obfcurofanè fenfu,SCfidemenflbusintel *3 'utjUtlocus iSie requiritjd Diofcoridis fentêtia alieno, qui edi à mulieribus dicit, y

-ocr page 284-

Z56 IO» MANARDI EPIST» ME-D I C IN A HV®* ^ wSf T^u Kilt;f^«^i id eftjfaftidia quae ipfis praegnantibus fuperuemuntiquai'U^^.^^ teles quoque meminit,libro de ammahum hiftoria feptimo» Cogitent ^'^|jbt‘’ nam colunt,quomodo his refpondeant : fdant^ non temerein fo^°^^ , je^ff inueniricaput,inquo nonfimilia his^6C longe etiammaiora errataailig^quot; j|)|i) ualeat inuenire.Tu uero perge ut cocpiftijamp;^ pluris fit tibi ueritas,quatnin quantumuismagninominis,multisfeculispræfcriptaautoritas» vale»

ExFcrraria, xv» Calend» Martias. m» d» XXm»

EPIST» nii» Ioan»Manard,HieronymoCaranzOf’^

medico infigni,de Iibyfti'cojcordumenojcar damomo,coralina»

11X tribus quatuor be quae à me petis dodifs.pariter^amiü . p^pii ronyme,uix unum elf in quo tibi,nefcio etiam anplenOjPO* ^yiHi 1 cere» Verum enim Ligufticum, feu (ut Galenus uocat) ‘^'O^iH”


uix femel confpexijneep tunequidemfatis certe, Seinen e .^c^o; _mthi monfiratu eft, cui quidem eaomnia quadrabantjqn^f ..ggip ride feribuntur : erat quippe nigrumjoblongumjodoratumjacrc,^'^'’, ^0’ ra» Sed quia neque folia, necç radieem uidi,affirmare ceno non aufim L „^-n; Vt^lg^rt ugui fuifle» Vulgarem uerohanc herbam, quam pro Ligufticopaffim ber*’^,(ii» flicü ud ad A» dunt,aptj femper fpeciem putaui. Sed cum ad certS earn caput referre la ^fyifl piüudadDM? tare fententiam cogor,atque ad fecundam potius Dauci fpeciem i^^^pb* cumredïgendü. ôc hoc non abfque formidine,doriec partes eius omnes exade fuerim e*’

tus,quodtempeftasanninuncnonpatitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjd'^

Cordumeni. nbsp;nbsp;Cordumeni feu Caruiagrefte à Serapione uocatum,noncftambigH^^^^pHea

CMdamomum. quod Graeci Sgt;C LatiniCardamomum uocant. Refpondeniemmqux e

Serapione dicutur ex Diofcoridis fententia,bis quæ Diofcorides ipfe d ^jb mo fcripfit,non abfque tarnen multis erroribus,quorum nonnuUos« j^ijp re putaui,non tui caufa,quem norim ex eorum numero non cire,qui bilt ^^J F bus medicis adeo afficiuntur,ut non aliunde medicinam haurire uclint,q ^ lor urn turbidis lacubus : fed propter bos ipfos,fi qui forte talcs in Acao^® ^yl reperirentur» Arque ut multamittam quae in elcdioncpeccauit,atquealia nbsp;j,gt;

Errom aUi^uot Ia leuiora,in medicinis pro Lato uerme Afcarides fcripftt,quum fint hi *’’®.^jiif' Scraponn. mes,amp; infimo inteftino hxrentes : Latus adeo magnus, ut tota fere inter ^ ftinorum membrana, in eum uerfa uideatur,ut quadam ad Padum ep® aperuimus» Vbi etiam Diofcorides mifceri dicit ad unguenta fpilTandalS1^ oculorumuertitcollyria. A primoerrore nee Auicenna immunisfuit,hgt;t’ .^ Cordumeniuoce de Cardamomo feribens, pro Lato uidelicet uerfflej^'^ «yi Cardamomum ponens» Quid uero uterque perCardamomum intellexcrit, bonusctit** ^joji Arabu. Mtiqias diuinauerit, Nullum fiquidem in eo cap. græcum autorem affertSerapion'^^yf; mcditismcogm æagnoindicio elqefïc medicina nouam,antiquis medicisincognitam.Dnp p^p^pj ^‘^’^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ro quum faciant,maius fcilicet amp;nbsp;minus,in maiore defcribendo par um mît*

Arabudißenfio concordes: habere enim cortices amp;nbsp;capita ficuii rofadicit Serapion,£f eues^ç^ in maiore Car» maiora Nabacho, QC alia in fe granula claudere puluerulcnta,odoraia,pin§ ,y, damomo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;angu!ofa,fapore acria,ó^ adftringentia. Auicenna,maius Cardamomum mg p^^^

ciceris magnitudine,album intra fe granû habens» Verum in uiribus q^rot^pppf^ Barbarii medt^ pant» Calidumenim amp;nbsp;ficcumin tertio ordine fcribit Auicenna, Serapion ÿ cin£ autonbus mo.atque inalqs nonnullisdifFerunt,utuelex hoedifei poflit, quamparo j fccomitlcrcpcf multi fe aegrotantesbarbaris autoribuscommittant. Auget huncerroremjH ^^ nctdofum. nbsp;nbsp;nbsp;tria femina paffim norunt officine,non figura tantum, fed 5C uiribus tlm^’^^pp

-ocr page 285-

LIBER VNDECIMVS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;157

quæpro Cardamomo uendîtant î quorum nullum, uel ad Græcorum CaVdamos nbsp;Sernttu qœ

mum 0 • °’’’®’^ Cordumenon referri poteft,fed nec ad horum Cardamo? pro Cardamom 3utemquæ Cardamomi nomen uulgó nunc habent,amp;ca omnia «^ dreujirun» »otiquor*^^ C**^^ Auicenna fub codem Cardamomi nomine traduntur, effe ab tuTjidnon elfe. uelktibit quot;’°™®^‘“C’'6gt;uclex hocconftare poteii,quod nullum eorum

Aipfit *^’u^“8*^“™ fentitur,amaritudinisparticcps5quamDiofcoridesfuo gt;nbsp;rumnnri k S- ^^æ ^^ Cardamomis peregrinis omnino, amp;propterea pa«

Coral^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hadenus potut Ad Coraiinam iam accedo»

^ ^Uï à tri ^’^ ^°ï^’’^ fimilitudincjdum utrunque in aqua eft,nomen accipiens,6C

ufuseiT ^^^“^Huc fereannishadenus adetjeiendos é uentreuermesmagni Coralie, BryS ’^‘öaelf ^'*’?^*°^^®’^^c,ni falIorjBryonThalaffionjhoc eft Mufeus marinus, Thälaßion eii. Thalaffi nbsp;nbsp;? •*” ^^’^^® Bryon defcribit libro quarto,capite nonagefimo :Bryon ”

omniaC ^^^^Japidibus SC teßis in mari,capillofa5tenuis,abfque caule.quac “ Bryiaiit°”f*^v°®*æ’”^^^*^“^ Ö^ effigie ita quadrant,« nulli rei alten magis, ‘uni eic *” f ^wfd nomen,fi quis iam ftceam intueturjCogruentiffime attribua ^onlpicü n^^* ^®^æ ®^^”’ ^ colore Mufei/upra arbores quafdam nafcentis, ® Hermol • • ° ^®** ^“”’- *1“® ^“‘^ fententiæ aduerfari uidentur : unum,quod Situt : alt ** ^'” ^Q^iffimi interpretatione laducae folijs maritimS hoc Bryon pin-

^ 8fïcóu n?quot;k ^'^^^ ^^^^^ interficiendi uel educendi uermes uis ab autore ullo uel ^ocloco f ^. 5* ’Wribuitur» Verum ad primum dicimus, Hermolaum nimis inPlinioi’*''**^o^*’P’®*’^P^^™°®'®^®''^®“*»*'®*' quod inDiofcoride,fed quod 'ishiftori ^^^’^^^“'^y° adfcrip(ï(ïe,Sic enim ille fcripfit libro uigefimofexto Natural ’BjttoQf*’^*^^^^°*^*’y®’® uiarina her ba, fine dubitatione laducæ folijs fimia » PufeLy• ^^ÓUadajfine caule,ab ima radice excuntibus folijs ï nafcitur in fco » ‘luodPli*“”^**^^^*”’’® comprehe^'fis« Difcordia autem hæc inde nata uidetur, » ‘‘*« 51» ^^^ *^^’ ^ Diofcoride (fi eum fequutus eft,ut m ulti credunt) uel in alio au *’‘lt;Sito I^'^k” *”^hodcs,quod capilli fimilitudinem oftendit,fed tridacodes,quod ^fyond ^® ß .^®^®8oto hac parte Marcelloconfenferim, putanti aliud eflè

^ n» 8( n quot;^ r'•^’?^^°^^ 4“° Diofcoridesagii : ita enim concordant medici:*

A ™^ ^®*^^*'®^*qua,quac uterque fcripfit,ut credi non debeat, diuerfas '’’'^em d ^^°”quot;”^ comprehenfas. At fi Plinius 6C Diofcoridcs Bryo fuo pe« •^ncn ^^^^”“®^^’‘”iesuim,qualcm in Coralinacognofcimus,non attribue* ^'Wem P'^°P^^’^^^ putandum,aliud eflè eorum Bryon ab hac noflra Coralina» ’quot;’‘’«tun f^^ quot;ï®^“'“rumfingulasuires agnouerunt antiqui,nec quafcunque '^'’’hab ■ T^^ msudauere» Adde quod nec Bryon ubicunque natum, arqua» ’’’ïcoöo?**'”°^®®^^^*” ‘ ^^^ ^®’^® quibufdam Italiac locis hoe expifcantur phar 'i^ïfita n ^^°^ ^^^ Coralinae nomine plcbi uenditant» Hæc funt ejux ad tua hjhïim- °“®‘’““t : quae licet putarem acri tuo ingenio non plenè fatisfadu»

4, '«»«««Mpinneab.ttïrtimt Vale.

ExPerraria, vu Februarij, M» D. xxiik

^ PI s T» V, ad AndreamTurrinum medteum refpon fio ad nonnulla quæflta«-

R^^^Edditae mihi hodie fuerunt literac tuæ:quibus quantum per aduerfam 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;licuit,exigentc eeleritatê nuncio,breuiflïme refpondeo»

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^^^^®^^° capita fcribitt alterum,cui titulus,De fuperflua mulie*

P'J^S^tione : fecundum, De muliebri fluxu : in quo fie fcribit ad

^'^TÏ^ *^^'^^'”‘^^^^^^^^ ’^hcuniarifmusutcri,quototum corpus expurga» » Tluxuinutt ^auKmcfti4qmQ(jyjj.yjijyj.^^^yjjggß idquodabundat:rubrumquidem « iKbris.

5

-ocr page 286-

258 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10. MANARDI EPIS T. MEDICINALIV’'^

f ut y^àf,îdeft,faniesquædamfanguinisjalbumucroàphkgmatcfa(?lum!3 ^j^jj^ » lidum,a bik fadum amara, aliud aquofum. Si fanguis purus ceu feóautn’^ « tur,attendendum diligenter ne corrofio adfit in utero. Cognofdtur

fluxuitnulie brem curant ti4.

gt;• niam continue loca ex uerficoloribus humiditatibus madefcunt : quæ 3U^ ^,^| « ratmulierdecolorataeft,nonappetitjnon benenutrirur,óó in ambulant ^^ »gt; ter fpiratjtumefcentes habet oculos,atque quandoque dokt,quandoqueno 1. « do^ cum ulcere,modo fine eo,^ aliquado cum phkgmone,ucl cum « re. De curatione uero fic fcribit:Q_uoniam hæcpaffio humida

« eft uniuerfo corpori cum his quæ abfque manifefto calorc exiccant.

-ocr page 287-

LIBER VNDECIMVS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z^9

W menftfua prouocent : fiquidem maius ex his muamcntum confcqucmiir in 'oquod urinas mouentjquam fit nocumeatu^quod ex pronocatione ilia confequi polfumusjquodcerteuel nullum eftjUcl ualde exiguum ; quoniam make iliac hua quot;’jditatcs in utero amp;nbsp;toto corpore retentæ (ut praeter rationem experientia quocp 'P'^docet) magna feront nocumenta. Dodrinam igitur Galeni fequentcs,primo '’’stetiaspeccantes proprio medicamine purgabimus,quod aquofos humores per ^sntrem educat:deinde Afari amp;nbsp;Apq decodum dabimusjquod humiditates ipfas ^teröfluentes ad ureticas uenas traducens per urinam purgabit : ÔC fi quæ crût b d u®°®”8^^®gt;uel adhucad eum fluxerintjeniter per os ipfum uteri emuna ƒ gt;t:deinde rurfusper inferioremuentrem purgantesfimul ÓCuacuabimus,QC ^wertemus : poftea fridionibus amp;nbsp;undione eadem perficiemus : demumqj ad ada n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hxcfinem optatum fuerimus confequuti,pergemus:ita enim

tof ‘^”’ulus:amp;enumeratis multis adhringere ualentibus,fubdit,6C quac in ute ced?T''^^'” *^^”’”'^ ^'^ funt,quæ non funt multö fortia* Huic autem pro* turf * quot;'^^^ Auicenna quoque confentire uidetur cap. 25. cui titulum facit, De uÆ^'”^tricis;quod quidem caput, capiti Pauli fuperius addudo correfpódet,ada lüdiff^'^^^”^*^°^° P^C“Ws»qu3c ad fluxum feminis fpedant. In hoe tarnen a Pau «»pit T^**^ P^f inieda uterum emundat SC adftringit,non per epota,quod alio ^ fanou' ^»^9'-’3fto,effecerat : cuius titulus effe debet huiufmodi,De cura fluxus »utmh**^^^®®''’®^® cura pariert® fluxum ex aquofitate fanguinis. Incipic fadio ^^^®^®ucrbis:Et reiteremusdifhndionemcurae fluxus fanguinis » praeod°P^^*^^^.^^’^*^’”®‘^^9Uofitatem eius.Dixitautem reiteremus,quoniam fu * «»doein Vi ^'^ ‘^^*‘t de co his uerbis : Et fi caufa eius fuerit aquofitas,amp; prouo « «lewrinn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reuradiodus adcutemfupple,erit eiuscuratio,ód »

«uationeP^^^^^^^”^”’* Arabico,Ä Tragacantho,fada uidelicet diuerfionc amp;nbsp;ua » P«gt;itinea^^*^'®^®^fudorem. Quam curam ueluticócifius pofitam,rurfus re« » ^^oruni ^^'^^’ ^^® ^*^8° ‘ «uterpofito^ uno remedio ad ulcera,ponit curam alt* ®lt;ttaban*c ®®demuiaprocedentiumincuiufquefluxusmuliebriscuratione, ^ quot;«jadfltw- ^’®“® ^^ ’^® proueniret caufa : quac cura conflabat ex prouocatio» P'^seami '°^^’''°^^'^««3tione per uices fada : cuius ipfe iudicium faciens in fine ca ®“^non ^æ”^“^laudat : fieri tarnen ait quandoque fluxum fanguinis ex altjs ^iau^ ^^^^'^^^^ ^ aquofitate,qux cogunt uti à pure ftypticis puris. Dißins ^«jferuair”^ dodrinamnobis reliquiflèt Auicenna, fi,quemadmodumPaulus «^«lufcufi ^^ P^’^’ïusdiflinda capita defuperflua menflruoru purgatione, 6^dc «*gt;ïiin^^ '^^'”^'^æ’^ differunt fccödum Paul urn, ut in illo de fuperfluente hocefl fingulo quoque menfe fada fanguinis uacuationei

•^hocdeafliduouel fanguinis,uel alteriushuiufmodihu miditatis fluxu agatur. Hæc funt quac mihi, 49 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;alioqui podagra afflido,2lt; nuneq

celeritate,ne dicam im portunitate

pene

opprefTojex tempore occurrerunt ï ut uenia dignum uideri debeat,fi quid peccatum

7

-ocr page 288-

^ IOANNIS MANARDI EPIS TO

LARVM MEDICINALIVM LIBER DVODECIMVS»

E P l s T, !♦ loannes Manardus Ferrarienfis medicus, Vincentio Caprili medico,de cochleari,

amp; acetabulo»

V v M apud Cælium,uirum ficuti dodrina,italiberalitaif^ que omni uirtutum gencre ne mini fecundum, forte çu®* |i mur,intcr^ alfa menfe inflrumenta,argêtea cochleariaapP nerétur : tu ne afymbolus penitus in cóuiuio uidereris,inF praïter epulas,quas Cælius ipfc femper lautiffimascon^ ^^ praebet, folet quifc^ cóuiuarum feleóum aliquid i®Ü‘®5l^ rem oxybapho eius faciens capacitatem. Quod cum Caelius minime ps®“^.^ ego minimo minus,tu expletis epulis amp;nbsp;plerifqj alqs difputationibus intercom ^^ Pimj Vdleïidf agitatiSjdemumep allato Pierij Valeriani,cuiushonorandigrattacóucnerain05^^ ni liber de myi^ myfterqsantiquislibro,magna^cumuoIuptate8ClaudemultisciuscapitiD.a^^^ fierijs aiti^uis» bis aufcultatis,quafi cocoquere eruiliam quam cum cochleari Iiauferas,noF ^ domum reuerfuSjtumultuariâ epiftolam ad Cacliumadornafti, in quatuam c chlcari fententiam conaris adftrucretmelius certe horasillas collocaturus,«q ^ tro citro^in utilioreargumêtodi(flafucrat,annotaffès. Sedfitnefdoquomo j crrare quifq; malit,nouumép errorêantiquoadderc, quam deprchêfosmonit r refipifcerejóf alijsredïius fentientibus cedere. In hac epiftola poßp*^®^®’®’^^ ex Plinrj autoritate acctabuli menfura,quod idem oxybapho eHjheminatq^^j^ ^^^ pattern capere ais,hoc eft drachmas lÿ» Addis præterea,acetabulum i*^®® V^vH nis,quod Græcis eft cotyledon,multas^ ac diuerfas fignificationes haberc. i quoc^ inGraecoru conuïuqsmenfura fuif{c,cuius apud reÜgiofos quofoawa extent ueftigia : Romanos uero ea ufos ad intindus, amp;nbsp;ab aceto uoeaffe acet ^ Ium:cuius forma eflètparua,rotuda,fenfim in cocauitatem dcfinens,unncw ^ ris figura cernitur* Ab hac figura herbam quandam uocatam,quia ß^^ jj. Cotyledons, tabuli figura : 6C acetabula in pifee polypo, amp;nbsp;apud Galenum uteri cotyledo partes efte concauas,in quibus foetus harret,amp; ofttum cauitates, Addispraetti ^ quod potiflimum urgere ais,modum medicinarum, quodThymeto daturp dere acetabuli,fimiliter amp;nbsp;Thlafpi, item Epithymum amp;nbsp;Tithymanus,quod^. ret fi magnamenfuraeflet acetabulum» Haccfunt(nifallor)tuaedifputationis b^ ta» In quibus quanta à fcopo cadas,ncmo non uidet,qui uel primum pedem mis difciplinis promouerit» Problema difputandum erat, an cochlear ft! ace » lum eflent idem»Cuius problcmatis partem affirmatiuâ adfererenemopoie gt;nbsp;y Idem tribtamo oftendat utroq^ nomine eandem rem fignificari» QuQ enim, Ariffoidctelle,^ '^ ^^‘^^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tribus praecipue modis dicatur,gcnere fcilicet,fpecie amp;nbsp;numéro, nec de P^/^

bus modis effet difputatio : nullus enim negabat amp;nbsp;utrac^efle uafc Ja,a®‘ ^..^ menforu ueniretfed de tertio tantum,an fcilicet idem numero,crat cotrouer । • ^^ BidSnumero. dem autemnumero funt(aitidem Ariftoteles)quorum nomina quidemplf ’, uero fignificata eadem .Tuum igitur erat probare,per acetabuli Qi cochlearis ^^ na eandem menfurâ fignificari:quod non facts:fed cochleari in totum deponen^ tabulumtantu amplcderis, atqj ita pro arbitrio uerfas,ut inter acctabuIacoR , quotç reponas. Quod certe apte nunquam fiet, nifi pluribus acctabulisobru ^pj Cotyh. quadruplo enim maius uas eft quam acetabuin cotyla, iuxta bonosautoreSjCi .^ Hemins, eadem cöhemina.Oportuit autê te,fepofita aliquâdo cotyla âlacctabufo/®^^

-ocr page 289-

LIBER DVODECIMVS»

X6i

''lanum admoucrCjnobis^ oftendere dus capacitate eiïe cumacetabuloparem: ^uodquum tota epiftola non facias, fruftra te in acetabulo Ô^ cotyla labo rafle aper^ KoftendistHermolai enim autontas,hcet uiri noftro feculo dodiflimi, non tanti momentieftjUtGalenojPauIOjPJiniOjAfricanOjPrifcianOjUelRemniOjaltjs^anti quioribusjqui diuerfaea uafculaputauerût, anteponenda fit. Alioqui nelt;ç corob Idum,tmone(^ ipfefubeius nomme uulgatus Diofeorides, dodrinam^ Ôf gra* uitatemHermolaimihi ubicp redolent. Nam utalianuncmittam,quis tantam hab ucinationem in Hermolao alioqui oculatiffimo admittat,ut cochleare ab acetabus 1 odfernerenonualueht.^præfertim quumaliquandoPiinium fequutus, cochlea* ’ ff ügulam interpretatus fit, ficuti capite de Pytiufa. Sed Hermolai autoritäre in PWentia omifla, ad ea quæ tu urgere potiflimum dicis,conuertamur. quæ tarnen fäntum abfunt ut urgeant,ut nee rem quidem uel delonginquo attingant,fed ma* ^moabea abfintinteruallo. Nihilenim aliudprobant, etiamfi quiequidpctunt, onteaatitf,qua’in acctabuli menfuram non elle magnam. Sed quæfo mi Vineen ad’'?*''^^Puer Icgifti, magnum amp;nbsp;paruö de numerocorurn eiïe quæ ^àgnu erpar ^liquid referunturf milq^ granum,quanquam reliquorum cerealium compas num did ad ali-^catur, alteri tarnen iui generis granoconatum,magnudici pof* ^‘^^‘^^ ottjecontrario,tnontem paruum dici,qui fit myriade modiorum maximi mis b J ?’’8®®’®'^^ Dicimus igitur, acetabulum, modio, fextario,medimno, cado,ÓC ci (^'^^'*^5®*y’æ»’^ns^tnaioribus menfuris comparatum,paruum amp;nbsp;ede amp;nbsp;di* Don ®ïl“®’°Q'^urouis magno,maius longe,fcxcupla fcilicet óf decima pro* licirtn''^* ^“^^ 3cetabulum,etiam temet ex Plintj autoritäre refte, quarta pars Acetabulum. unaaæ’^^æ^^^^*^’^^'”°*^^^5 ^“^^’■^5 idem eft cum cotyla: quare fit ut cotyla byrinih^'*°’'^'*P’^ ^^^^§’^^^ contmeat magna cochlearia. Vide igitur in quern la* bin ex nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coniecerit, à quo fere ad uerbum bonam tuæ epiftolæ par

fcamp; in ^ ^^° ^ffore nee ipfe immunis eft, fi id quod tu,de acetabulo lens diiion • ^ • °^^g° tarnen credere non aufim,de homine tantæ ledionis SC eru tyh Q ’ ''^^^‘^^ uerba hoc aperte monftrant,quæ funt : Cotyledon fada eft à co* gt;• ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ poculis 6f conuiuio uini menfura Óf uafculo, Etpaulo infra : «

bähh**^^*’^™’^*’'^’^®^’^^^®”'’®^*^“*^ forma in aliumtransferebatur ufum,oxys ». quii^^^”^’^’®’*QPæWarcelliuerbaad formamfiguramuepotius fpedare, gt;» qu3in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uidentur : ficuti prima uerba ad uocis potius deriuationem,

fidiUbu™^ *^‘ ^S’^’^’t^^tum pertinere. Quemadmodum óf id quod de poculis öitaqni^'’• ^ paupertate óf coenobi)s(ut ipfe ait)utuntur. Si enim uafcula fis qualia fi ^^quot;^^®”obt)s utuntor, antiquis cotylis effent ambitu óf continentia æs fentine ^^^’^^^”*^tt® óf tobuftis forte commoda, ita fenibus óf tremulis ualde ef* b3mDl A.”*?*^’’“*fltix utrat^ etiam manu,ut mos eft ifti hominum generi pocu* Wur^ '’^'^ Pofl^ot labris admouerc. Sed fiue magna fit,fiue exigua acetabuU

^ ciumeR^’'^°”^°^.^^ ^®”® minor efle quam drachmarum quindecim, fi Plinio ftan ^ enaxi^^n *“®.^P^'® tieluti ducem præmififti. Si igitur Thymelæa (ut dicis)eft uelcochr^ • ”^”'^'^® uentrem,quis audeatex ea,quocuncg nomine, acctabuli ’°f“’»aittïunn”'”’’^-”^quot;^^^‘”^”^*’ mas femel dare:' Dicere igitur oportct,uel ’tiTheoT’ó'^^°^^°”^® ‘^^P^^ct^tf' ^^foj tjcl folia Thymelææ, quæ CneorQ ufq; tända E^ ’^^quot;* *®quot;’P°*^“ocabantur,non eflè inter fortiffima purgatoria nume* coftupt ^^P’^æP^^ potius accefTerim, ut qui norim Mezereonnunc nocatu, Mf^fr«». Wto ^quot;^^^^°^^’^oeoro,adeóuehemêterpurgare,utnedum acetabulum, t^Dipan ^^^'’^^ bonos autorescyathurn unSfemis capit, hoceft,heminæquars ’“'“W me'f ^ ^'^ cochleare paruum, id eft,triobolum, quod minimum eft om* •foputo ** '’^’^.’“»^otti uiro audeam exhiberc. Locum igitur deprauatum omnis )^uod etiam dudus ipfe uerborum oftendit,orationis^ interruptus ordo:

-ocr page 290-

iél 10, MANARDI E P I S T. MB Dl CINAH^^ ^ Diofcondis lot primo cnim pluiali numero,folianominal,uW docet, «cpcu^aii7/ lt;*^^^.’*’jpiiirgt;l^ cu^dcpr-M^tu^. lihgulari, Kst^M^^ efS, ÓCpaulo poft, xyop^ OC mtamp;y 5C [ii)(ß’^gt; deinde ^p*

AS«, c(i(t^ficpdlt;^7c:, Auget autem caufam huius fufpicionis, monftrai^^nolî?' '’ do uiamintelligendihuneIocum,ukimo æditusDiofcoridis codex,in^. ^pfiJf^’ uP^7r^tgt;^ófiSjigt;oy oQy o^vSoJijts TjASÖi^.quafi uelit Diofcor.non bibi acetabu ^ fed emplaftri modo apponi : in quem modum nee maior eiiam acetabu M jj^ tas uerenda. Et hæc quidem de Thymelaea,Iicet pratter rcm,non tam^ Lflntquot;'^ fint,Thlafpi amp;nbsp;Epithymum nihil moror,in illo enim Galenum/ui audet,in hoe Mefuen,cui multi credunt,habeo fuffragantes. Homo*/® ^^1^1 ’ Epithymum^ ginti drachmas eius probet :alioqui cxpcrientiaipfadocet,Epitbytno _j^fU^

teruehemeniia medicaminacenfendum* Argumentum ueroquop^^ |j(}f3 bul urn uideri quatuor dr achmis minus, optime refellit Caelius, in literaria r j(i) athletainuidus, Maior diffïcultas eft in Tithymallo,fi tarnen ea *’®®I*^f(pK''’ de eo ex Diofcoridis fententia fcripfifti. Equidem quum omnia quæ ^. ^jieii^ Tithymalli generibusferipfit,diligenter perlegerim,de nullo Iegij^° .^ qoed acetabuli integri menfura præberct:ied de primo tantum uocaio ^^^iiiiii' dimidiati, Excerpta autem ut puto a’ te ea uerba funt ex cap, de Pepin, ®^lp|i(ii(i memirumdari acetabulum,quumamp;opfonijs adaluummolliendam* jiii infpergatur,quod certo indicio eft non eflè ualde medicatum, V ‘^euni’G J,ijlt; ' flicos,üleris modofupra duoacetabulafolia AnabuIi,SC utriufqueSatn ,^ re,atque ofSostélAiiKy ut Hippocratisamp;Galeni uerboutar, nee propter no^ fuetis négoces laboribus^ celTare. Ecce igitur,ut quæ tu maxime urg^''‘^%, null nullo ferè negocio cecidere, Supereft,fi cauillatoris notam,quam ’’^^’^’Lpj'Éi^ tere in caice tuæ epiftolat uideris,delere uoluero,ut fcilicct melioribus qj*’ ^^t rint,teftibusprobem,oxybaphum acetabulum uemaius eflêcochleanl^^yiii resadeo in propatulo cft,ut pudeat in ca tempus conterere. VtarauteW,4 n an medico ago,medicor urn tantum tettimonio, V er urn quia intcHigi non p j(lt; oxybaphum apud antiques medicos idem fit cochleari, mfi urriufquew^ de à nobis inueßigetur : ideo utrunque medicorum tcftimoniometiri^ .^jf Oxybaphum tuipfe definifti effe drachmarum quindecim. Si ergoP^y,. jniiquot; taccapacitatis non efte cochleare, teipfoopinor iudice uidoria anobisw. gt;^ me non monftrante certam cochlearis menfuram, Incipiens igitur a f ^ ccu antiquiore,oftcndam ex eius didis,cochlearc non poftedrachmasqui * ^ Aloësdops- capere. Primus locus fit,cap.de Aloë, ubi dicit cochicaria duo folucre ueni ^^^^j^ j

ftomachum purgare,Infanior autem fit Orefte,qui triginta drachmas aloes^j^^j phanto ad ciendam aluum dederit. Hoc argumente aperte monflratur,cn „0 non effe oxybaphi capacitate, Sed audi aliud,quo eius minimam fcas, Paulopoftea uerba addit idem Diofcorides,drachmas tres aloëspen jyu gare. Ex his manifefte colligitur,drachmas tres plus efte quam duo coch!^^ ^j^^^j f liquidem cochicaria foluunt uentrem, £lt; ftomachum tantum

tres perfedepurgant. Sequitur igitur ut cochleare minuscapiat apt’“^\i,ij dem quam fefquidrachmam, Sed audi amp;nbsp;Plinium de eadem aloë loqu^ntr nbsp;,

» 27, cap, quarto : Datur,inquit,ad ftomachidiftblutionem in duobus cya®'’^j^, « tepidae uel frigide,cochlearis menfura,bis ter ue in die ex inreruaIJis, ” Purgationisetiamcaufa plurimum tribus drachmis, Ex his Plint]iuerbis r ^^ Cochkinsciis quod cochlearis capacitas minor fit qua'm integræ drachmæ : quando tria fo^^^^j pacitlt;n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;na non tantum poflunt apud eum,quantum tres drachmæ. Idem alio toquot; j^

Diofcoridis probatur capite de Pityufa, purgationis gratia dantis foliorum H jj chmas,radicis duas,feminis unam,fucci uerocochlearium.Succum «nj?^ ys, hifce planos potentiorem femine,docet in lib, de fimplicib.medicamétis C^^^^y,

-ocr page 291-

liber DVODECIMVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;165

Notum quoque amp;nbsp;ülud eft,quod quanto res potentior,tanto eins exhibenda por^ minor, ^uod fi daturfemmis drachma,ÔCfûcci cochleare,fequiiur plus elfe dra f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘Cochleare. Scillae quoep aiKv,octupIo falis commixtæ, dat idem Oios

wn esduocochlearia ad aiuum emoliiendam. Sed per Deum rogo,quifnam fue 5“®“®^G«ta,quieius mifcellaetrigintadrachmas polTitefitareC Aut eius H æ ’‘^ æxcyathos, Ôdfcammonij drachmas uiginti recipit,deuorare drachmas tarnen perfedamdefideranti purgationem,tria cus 'A^*^*^°t.præcipiat.Sedprætereaquisadeôtemerariusfitmedis to d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ß radicuiæ, in quarto ordine calidæ, drachmas quindecim aus

jatcxhibere,cuius tame idem Diofcorides præbet cochleares Liquet igitur apud coridem exiguam effe cochlearis capacitatem, uix^ conferendam,nedum æs ^wndamacetabulo. Idem oßendamusGaleni teftimonio, Is lib. 11. defimpücib. c icamennsjdari iubet caftorei cochleare : quod neutiquam facere, nifi exiguam 'P e putaifet eius capacitatem. Lib. uero 7. curatiuæmethodi,ubimediocriiercu pmuscuacuarejhieraeduoparuaexhibetcochlearia :quandoad fummum ÔC plu oft d ^dofinefte dicensparuum cochleare. Quae palam Enaunt,a dupiicern effe cochlearis menfuram,amp; utranque acetabuli compara neexiguam,præfertim quum acetabulum maius putauerit quam Plinius,Siqui b ^ f r ^^ ®^^*t®ßcöpofitis fecundum genera, quum très cotylas diftinguat, CotyÏ£f^ccics amlcil(cetnouem,aliam iff, amp;tertiam 12, unciarum (quam heminam kalicam tres, ocatlib.4., detucndaualetudine) nullum acetabulum minus facere poteft quam

5 muracnmarutn: fi(ut omnes affirmant) acetabula quatuor hemmam uel co^ 7 amcoraplent. Sed age aliorum quoq? teftimonio tnedjcorum,certam utriufque ® 'genius capadtatem» Eft apud mè antiquus codex Lazari, re amp;nbsp;cognomine onamiö,amp; utraque lingua eruditiflimi, in quo multahabentur ad medicinam penmentiajatqt inter reliqua medicinalis Diofcoridis materia : cui adnedlitur com-entariolum fub ciufdem Diofcoridis nomine, de menfuris amp;f ponderibus infers pum, Inhocita de oxybapho fenbitur : Oxybaphum,quodeft quarta pars coty^ 5° ^^‘’“^'’^^“^^^’nis» DecochleariouerohocmodolCochlearium grammar ’habettria. Grammaautem,ipfometteile,ualet obolosduosioboli^fex apud ®'’quot;jesautoresdrachmam faciunt.Quare iuxta hunc fcriptorem cochlearium con ''^Mrachmam unam3quæ erit uigefima pars oxybaphi^Sv octuagefima cotylæ, Jiuod de magno cochleari intelligere oportet. Apud Paulum ueroAeginetamita fgiinus; Oxyhaphum habet cyathum unum femistcyathus chemasparuas, feu W ha^ruaduo, Myßrum autem hoe paruum,licet Paulus no dcfiniat,eft unius Wis. Quare fecundum Paulum oxybaphum continebit uncias tres;ó^ hæc qui-em eu communis fententia : ficuti amp;nbsp;quod cotyla capiat libram integram,8C pars ^w cochleare tres obolos, magnum fex. Videsigitur mi Vincenti quam malo undo innixafuerit tua de cochleari amp;acetabulo praeproperafententia, quamue holtrafolidaamp;benefulta, Nolim tarnen te quafi abfterritu,terga omnino uel mas nus dare,fed à prælio quidem te optarim,non tarnen à bello femel nos bifcum inito,ceflare,quin potius redintegrata acie nos in

öxybapbu^

» Cyathui.

» Myslrum,

alio campo minus paratos aggredi.Ex mu-tuo enim hoc congrefTu ueritas plerunque cruitur.

: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vale.

Exaedibusnoflris, xv. Cale nd. Quintiles.

-ocr page 292-

264 lO* MANARDl EPIST» HEDICINAMVW E P i s T» II» ad Hieronymum Ä neg nam ViriKanen» medicum mfïgnem,ftranguna 0^ dyfu*

riauexatum» ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

Vurn inter feniorum affedus,ab Hippocrate ultimo aphow*®®^ quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v^ ^^*^^9 recitatos,urinæftillicidia,difficultates^ numerantur,qu^ i^j

Stmnguna. DyfurU.

fexagefîmû annum o^^**^

'Vel'ic£ munuf.

S gurias S^ dyfurias Graeci,6d ferè noftri feculi medici uocantinc^ a retur,fi tu quoque(qui,ni fallor,iam fexagefîmû annum ®^^^ ________uigilias, labores,amp; curas, quas necefie di eum perpeti qui®*; ^ i exercer,praefertim in eo loco,ubi non adeft alius qui fèflb tot laboribus dat) in hos cafus incidißt Sed illud potius admiratione dignü, quodfia® o^ ^^^, natis^ circuitibus,hoc efl, 15. quoque die hifce affedib. tribus quinque uca ^^^^^ mum diebus fequentibus affligariSjteliquo tempore tali moleßia careas. H ^^j pi circuitUSŒ caufam quum à me coram peteres, ad Galenum ftatim co®*« Jj^/ 2, lib, de diflerentqs febrium caufas buiufeemodi circuituû,tum in membre tens,tum in id quod recipit,transfundit. Ita enim natura infitum efle,u(qoa: particula robuflior efi propria quadam ui,ida quolaeditur ad debihoremU tat,nee ceffet ifla tranfmiffio,donee ad imbeciiliîfîmam uentum fit. bit c®® ^^^j, porisparticulis idem quod in eamala republica, quam Arißotelesuocat« J^^^^j) •ricw^in qua qui plus poHunt,minus potentes oppnmunt,amp; hi rurfus altos) ^^ ad infimam plebeculam peruentû fît,quae adeo omnipoteftatedeftitutae ) ^^^^ necefle fît opprimi tantum,^^ neminem opprimere. Ad eundem mooum bra quæ principcm locum in corpore tenent,quicquid in eis redundac^dea^ mittunt,quæminoris dignitatis funt,8Chæcrurfus ad alia, doneeuel e^ttat^r^^ pellatur, uel in aliquam ignobiliffimam partem decumbat. Fitautemhot^ tim,quandopræter id quod particula minus nobi!itatishabet,eßctiamafl ^j^ da excrementa deputata ; ex quoru numero una efl uefica, ad ferofum n” ^i^j fufcipiendum,atque ad exteriora demittendum fabricata : cui (croix h®® , ,,^ quid uel totius corporis,uel iecoris, uel renum uitio maligni mifeetur,® *'® - jl urina recipi ab ea necefle efl,Quod ubipaulatim congeflum ad molem uen gt;4/^^ operatione ueficæ in excernenda urina impedire poflit, tunc Aranguria oy nbsp;nbsp;, fit,amp;pro qualitate eius morfus ardor tie qoifpia in urinæ exitu excitatur:qo ^j|^j ptomatatantifperdurantjdonec materia illatota exierit. Facit etiam ad n®ß|j||jp di malæ rei in ucfîca aggregationem, ueficæ ipfius præternaturalis quadam ^^^ cillitas,paulatim extalium rerumreceptione acquifi ta. Facit öd dolor ita uthæcfefe mutuo augeant, materia quidem calorem mordentemçd^^jfl atep hi rurfus materiam : fitcy demum ex his omnibus, ut ipfa quoque udi nbsp;nbsp;-beciïlitatem,propriumalimentum non probe tranfmutet,atcß hoepadof

que fibimet pcrniciem afferat, cocurrente eriamnS quadam diipounon^ 1 ' ^ inancnte,non abfimiliqualitatiquaainhisuafcuhs remanet gt;n quitus opio . xantur. Hæc fgitur funt,ni fallor,caufæ,quamobrê per trees drcuitus^sin^j; Periodica nbsp;nbsp;Quænam uero fit nocua ilia reSjquae ita per uices aggregatur, incertum afflidio, detur : poflunt enim arenulæ, pofluntlapilli,poteft humor aliquis5amp;! »^5 ^jjyl

uel biliofus uel falfug{nofus,ardorem excitare, att^ uel per fe Ód abfq; ®^Uiii eufeulo mediante* Nullius autem horum adfunt indicia præferquam aren ^ amp;pituitofi cuiufdam humons,qua ambo rémittente fe ardorecxirecoiw ^ quare proculdubio ab his fada ea fymptomata uidentur,quibus excuntro» 4^^^^. fcunt. Sed quonia excellens quidam medicus,quo cum nobis fuit dreaa*®^ tuos difputatio, fufpicabatur uehementer à calcido hæc fieri,nectu3^,^*^^ jeu* tia multum abhorrere uifus es,ideo operæpreciû me fadurum P«®‘’^»““JJ,|öiii

-ocr page 293-

LIBER DV0DECIMVS« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tlt;S$

ft«^^'’^*’® lt;Mgt;niharem,praefcrrini quum non exigu/ fit momenti ad cura fum quot;^^^''^’°’’^®'’'u^ft*ga''das,Sed quoniam argumentum,quo ex tempore ufus nund**^'** *^^ ^^'^ confiderâti uifum eft efficaciffimum, ab eo exordiö etiani lusin *^* ^'^^quot;^ enim,fi fymptomata hæc per uices à calculo fiunt, uel calcU tbafl* ’^^®®P®*^’^®^“®*^*’®®^“sad eam tranfmtttitur.Siprimum, nullaras lèpo^^P-®^^^^®P^*^ ^‘^^f^ ^ fignata mterualla affligat. Fieri quidcm for* uel in ” ”° temper eodem modo infeftaret,fcd magis minus ue, fecGdum quod 9uom^d^^P^*^^^’^^^P’^°P^ ^®’'“‘c®® inuenirctur, Verumfi hoe ener, non uideo *” hale°^°‘®'^u® tempus feruari ualeret,per quod fymptomata illa reuerterêtlm prît ^•*^æ^?®*®“‘l'*o*^^c^^ce inucniretur,uel excufïïonc, quam Galen» Pülfof ^^ ^'’^°^^*o ingenio à ceruice ad concauitaiem eum repellere,quo ex* ^^^ ^ totü,uel magna ex parte ceflarent.Cum tarnen tu utrun* meatu^*^’”^°^ excuffiohem eruribus leuatis falt;fïam,neque ex catheteris in Cathéter. ni^Si Auami ^”^gæ'”’Po^drepulfione,ullamteinueniflèrequiemteftatusfis,Nequas 7h§ inSlrume» '' P^^^^^^*”jUiciffîtudinariâ hanc certo tempore dyfuriæ ftranguriæ ue turn ebimgicu Uibus d ^ ^3’culoinuefica femper refidente fieri poffe, Sednecacalculoare« quoünlM elia« 'ftfem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tranfmiflbhæcfieri,euentusipfeteftatur: fienim ita effet,oporte tur.

Uerterc’^^’*^^-^^^’^°”®*”P’“^’quot;’ “®fy®*pto®^ï“™gt;^ap*lï“”’ exire : alioquire* *® 'tm n^''^’n ^^‘l“®^ ®® deftruximus,hoc eft,ad calculum in uefiea permanent uien^ ’**? - ^™'’s,tametfi ualeat modo plus modo minus offendere, flatis ta* dfeinuT^^^P®’^’®’^^ ^^^^’’^ ”®” poteft. Éx his cuidenter concluditur,uel non ^uelfi '7'■^’^'^’^^Aiel etiam fiadfit,inueniri aliam caufam oportere,quæ uel fo ^futio n ™ ^ ^° drcularis illius moleftiæ fit caufa. Verû ut ingenue fatear quod Ne«eï^°^^P°’’®’P^^’™osfuiffiiCaIcutt in uefiea indicia certa nóapparuerunt. CdlcuUtnuefu 'is neef'”^*^—^^^’^^^æ fimilis,cum fabulofo fedimento,incoâa ueaut fubalbi? cam incumbent 'P^um y| ^^'’^'^midus,nec pudendi affiduus adfuit uel pruritus uel dolor,neque tw nota;. ’“'ftran ’^ ™°^’^*”“®^ laxum,uclintentum,nccperpctua mingendi uoluntas, f'^ndam ^’’’^® quandiu durauit acceflio : qua deniep per exitum craffiorS quo*

^ “»»tella i ®°’’‘®’ ^ fa hull finita,nullum præterea indicium calculi remanfit, fed ®Suesu 1 ^ ^''’^^ midione abfep moleftia implcbas,óó qUocunque placebat uel 'i^ceden K^ ^^^'^ ^^’^ læfione accedebas. Rebus igitur in futurum eodem mo* ^onanfif •’P’^®*'“^^®*“® P°®®® quam curationis gratia (nullus enim morbus Eberius ^^™|^^®®®® defideraret,fcruato femper congruo uidu, ante tempus 'ItcodoD 1 °’*quot;^'’*^^“”* hacpotione:Rhei barbarici tenuiflïmuspuluis,in Adhumorti Polypodquot; nbsp;nbsp;• ^'*^^y^”’*’®æ»®^ ’^®®® bibendus : fit aöt rhei integra drachma, crajjbsinuc

’quot;te acceir*'^*^’^^^'^^*^reliquorum drach'mæduæ. Bibita femel tertioaut quarto ficarefuicSi ‘quot;fpotio '°’’^”’^æ fiacpoMone,demptorheo,fingulo quoquedieeadem itere* 'Tonern ’^^'i^^ ^^°“^^iuus nó leniretur, adiuuanda erit per mollis clyfmatis inie

^ «flètinm^^**'^^^^^^^*®”^ fuperueniente dimittetunSed fi immodicus forte ad* ”'”'samp; |L^^'^”° morfus Si uelutiardor,addendus potionl fuccus feminum cucu ’^“quot;’‘ R ’,P’P’'’®’^‘ó^ fi bß mitigatus non fuerit, ad cremorem corucö uenien* 'ï^stta g/ °°°''^'sdum præterea femper iccur eum intybi fucco, cui abfinthq pars fij(tocom*^?’'°^^^^°^^®’^^®^*®‘^^*’*®®®*”^ ‘'Cgfo ad pudendum ufqj, folani ' nbsp;nbsp;au *■ M ^ ^^^^ fouêda. Adderem alia multa,nifi me moraretur uetus ada

H» Igitur conteiinjscftoïquae nee addi* aillem,nifime identidem Ód ipfe rogafles ut hoe agerem, óf poft tuum à nobis difceffum adolefcens ille

ciuis tuus,quihic ftudq gratia mo ram trahit,me fre

quenter tuo nomine folicitafteu

-ocr page 294-

266 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10» MANARDI EPIST» HEDICINÄLlV»

EPIS T, IIL Ioan« Manard. Petro Carnicer uirocw]*’^ tifs»mo,Bononienfis^ Academiæ,ac Hifpani College Rertori dignifs» De AIoë,quod non apo hat uenarum o feula.

nime tniror, Non facile emm quifqj dogma defcrit *^‘3“°^°”^[iiirt Sed illud potius admiratione dignum uilum eft,quod primas in Academia ueltra tenenteSjnó cuidentiorcsprol^®,^’ lues dogmate, quam quas fenbis, actulerint probationes.Q^''^,^,; inedicina,ficutiamp;quaelibet alia ars,duobus ueluti crunbusinnitatur/xpf^. j^er to uidclicet Qi. rationi,uel altcro uel utro(^,decens erat,idquod diccbanteigt; j^^ adftruere. At nee certo experimento,nec probabili fatis ratione fuatn 0P®*^ ni ego fallor,roborarunt, Qiiod ad expenmentum enim attinet, ut non nç^ epotaaloëquibufdam uenaröani ora referarintaGaleniclypeomuniti,!’^ ji» ■Kt^liplits malcficio,propna ue ui,id fieri defendimus, fed eorum qua excernuntoj’ ^ in Aloë, nbsp;nbsp;nbsp;ne. In hanc enim,non in pharmaci uim,id ipfe refert s. lib. aphûrif. 4-7“^ A^uiP Icxjuens atra bile uexato, cui ex acrium humorS purgatione bis in anno f' yf fu data,ani uenæ aperiebantur. Alioqui nee uerifimile eft eum aloë uf^'”%jcalt; ganda hominis illius atra bile,fed uel epithymojuel elleboro nigro,uelalio ^^ minenigri humoris purgatorio:inter quae nee Mefuas ipfe aloën nun’^’^^^ LqU* re non eft ut in aloën Galeni experimentum referatur. Noui etiam lt;^*^“^ Rfcro wharfs ex potu rhei barbarici,quo frequêter utitur,idem fe pati affirmât, q”®“ .’’i-^iii’ Toepotsquibuf ex aloë:quum tamënemoadhuc,quodnorim,talerheobarbarico adinip ,ƒ(^i dam ani uenlt;n leficium. Nee défunt qui fcripferint,a polypodio fanguinem per urinat^^' ^ ' Kferari, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;li amp;nbsp;ipfi,ut arbitror,argumento decepti, quod fcilicet epoto polypodio W^jliJ polypodij po» illud nonnullis acciderit, Non in aloën igiturmagis hoc referendum, q^-jci^ tione quibufdi purgantia. Sed dieet forte,uel fenex ille,uel alius eiufdem feâæ ; Si ca u^^eft fanguinem per gis aloëadeftqua'maltjs medicamentis acreshumorcspurgatibus,undelt;^j^ir (arinamelici, nbsp;nbsp;ut communis fententia,non folum medicorum,fed Si aliorum hominualü^ ^

tium fit,quod ipfa potius,quam alia médicamenta,fedis uenasapcriat^D^ji alia ex caufa in hominS mentes hoc dogma irrepfifte, nifi quod crebriusalo2 .j tur,quam alio quouis purgatorio medicamëto. Pere enim quicunc^fan*®^ j^ü, dæ alui,uel uentriculiexpurgandi gratia aliquomedicamento .y^’ uel ad catapotia ex ea confeëia,confugiunt. Quare fadum eft, ut quod ao jj mentis ab aloë motis fit, id proprio uitio amp;nbsp;per fe ab ea fieri putetur, corum credulitatem medicorüopinio,qui A rabas medicos inftaroraculiW ji'^ tes,quicquid apud eoslegebant,abfcp alio examine,amp;ipfi fufcipicbant,W ƒ ^ fuadebant. Primus autem inter Arabes qui hoc fcripferit (quod quidew®^ J^j^ f meminerim) fuit Serapion : cui quantum fidei tribuendum fit, legcnti d®^ gationes,amp; cum his quos affert autoribus conferenti, facile patere potefiï**® ^ caputinuenias,quodfitab erroribus immune. In hacueroipfarequantumf dendumfit,uel ex hoe cognofci poteft, quod Pauli fententia idfcribit,quri’^ L fomnium quidemquandoep talemremcogitauit.Nihiligitur experiential | |^ nos facit, nee Arabum,qui Serapionem unus poft alium fequStur,autoriiaï'^ rationes examinemus, Nullam certe uideo eos pro fuo dogmaterationemat ^ fe3nifi quodeit menfes:hancargumentationem innucntes,Alocprouocat’‘ , fes,ergo aperit ora uenarum.Quae certe ratio, inftar rationis Meliflï,in 0®®'^^^ Aloënondere cat amp;nbsp;forma:falfum a (Turnens,eo^ etiam dato,propofin:m non condudens^^^^ Menfes, lus enim idoncus auior tajem ei uim,menftrua fcilicet mouendi,adfcripft^^.j)

-ocr page 295-

LIBER DV0DECIMVSgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ié?

«^arnhic adexpenentiam prouocent,ego ad rationcm prouocabo, quædocet, : amp;nbsp;propterca fi fini mukum impedin,automninore? ^^jnonnifia ualde calidis amp;nbsp;incidentibus medicamentis reuocarijquaha funtfa? anamomum,aKp id genus fittiiha,quæ fdlicet in ter« V^'^^® ordine reponuntun Ad quem ordinem quoniam,Mefue etiam mera^ d^. r nonafcenditjideo non eft inter ea quæ proprie menfes mouent nu« quod ’ * *™ '' V’ndo in hoc conducerc forte uifa cft,id non propterea factum, quofiTV^P^*^***^^^ ?^® ^liquid amouit quod eorum fluxurn prohibebat» Ex *’ 1'bat ’'* .^?^’gt;*^“^®citc bonus ille fenex innitebatur,non id côdudat quod uo^ himaB ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’” ^®'*^ menfibus aloé ualct, idcirco ora uena«

tÄcH^uä ^üi^ bus medicanieii liimoueantiff»

*îiac nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'gt;^ulla medicina apenri poflunt, Galenotefte,quaenon

Omni ®’’5®’^’^9^c igneaquadam prædita caliditate, Carereautem aloën 'P^quot;^ indicat,amp; Galeni autoritas:amp; uircs quas quotidie ^deP '*^^^ . ®*^***®*’®seiadfcripfcre,demonftrant* Neceftutquifpiam lacos ^Offutn fH ^®®®“5»®^ft””S®“^* poteftatem ciduntaxat adelfc dicat,dum ex? idcobidePa^ '’resid ^^’^°“^^'^'' • ’dum uero intus accipitur,aperire,Nam prêter hoc quod nul tibmîapfuii ’'onhab^^'fl ^^ ’8k,fiue intus, fiue extra adhibeatur,cuiusagcndi poteftatem ®ï»tion*^* ”^*”^^'^® redarguitur à Diofeoride dicente,quod pota fanguinis ex?

^ ^^dô; ^Î^^P^^cit« Quam ièntentiam à fuo etiam Serapione poterant edifcere, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

funiedj ^^’^’'’^^(^uicquid nugenturexpofitores) cap» de fputofanguinis, ine Aloën ft^endô ïpudeo'f^^*^æ’P^^'’®*'^*^^^““^“’’»’’®^””“®®’’^*®*'^’*’^P^**“'““’»*®®^® f‘”amp;^f'‘^ iæcs“'Æquot;'»quot;‘I“' zy. lib* ait, Aloën fanguinis cxcreationes,fi mo? ” tf^rfumü ifftinton-'^™*”* P^^^*^®^ ^^ ^^^^ ‘ ^‘ *”tolt;®,e* aceto potam fanare,Cuius tarnen quot;nbsp;^“Wt aU^?^® confentiat Galenô libro quinto methodi, fi üas fradum paruum '“ndum b*' ”“^”'*^®‘®**uidetur polTcà medico refpuû Adftringit igitur aloë fe? ^“5nepab°*'n^^^°*^^®’’^°” ^®^wquot;’ ^®*‘^ admota,fed QC intrô affumpta : quod laco ‘^'fottèob ^f* y^^*^^ ®'*‘«® patrons inuemât neceffe eft Mefucs ifti fedacorestque '’’O^doc u °P’’®Inuenirenequiuerint,fungar egoeius uice,abfque ulla fpeproest

^ *'^’Js im nbsp;nbsp;nbsp;^'^olumjquo fi non uidoriam,faltem concordiam cum bonis auto«»

’®*^f fæ”* '^^ ucritate,ponint inire.Erit hic modus(ne amphus fufpenfos eos VelfiZ*. ®’^®fticn non de quauis aloc,fed de maligna tantum intellexifte» ««Æ*®^ ,eum etiam de bona Ioquutû,dicant,ab ea duntaxat fan« ^'3niauç'^ ^^'^ ®^orbitat,hoc eft,plus purgat quarn deceat. Quibus didis fi ré« ^^cfuesd^?™n”®’’ cosrogo,ut patienter expedent, donee utrunqi ex proprtfs bondam 1 - ^ ^'^'dam. Et ne diutius morer,grauer^,ad feriem ipfius hic tranferi '^fum qh^-T®“P'*’- dêcundS primi tradatus canonû uniuerfaliü : amp;nbsp;nifi utrSep ^tt0 ^^**^* ’■^penerint,nihil pofthac mihi credant de erroribus Arabum lo *’’*gt;i nbsp;nbsp;nbsp;^® Q^^’^fidiligcnter quoep illi Iegerint,qui ipfum Mefuen reprehen

^^ Centaurio, fatisfcciflè aireruerunt,nihil fc dixiffe cognofeent: ‘^f''bto fe *^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;W^ûic didis,ea quac à Gafeho de paruo Centaurio feribun

”^gt;nôJ^rïk^^^”’P'*^“5 “««^^“»quot;«nwsjquacfuftt: Decodum herbæ intf? » ^’’^teni^ *”™^^^^®»^®ceft,coxcndicelabor5tibus,ceueducensbiliofaamp;craf? « ^^'ooUt ^^P^’'83t : uerum quando adeô uehementer operatum fuerit,ut fan? « ^^quot;’olent ^^^^^®f’”’3gisiuuabit.Educunt igitur tam aloë qua'meentaurium fan ” ^^gt;dunni V°^ *1*^'^ ex propria natura uenasaperiant, fed ut quodlibet aliud fa? Cent^wriuqud ^**gt;'lu»a^^LÎ^°P®’^^“''* utrunqueenimeorumacredincamp;morfupenitusca rutionefangui '^amp;min ^p °P°’^®*lt;ï“æ“^**3saperiunt.EtquâuisMcfueindifcretedema* nolctaeducah ^3nsferre °’^^^^^^^uno fcribens,3crcdinem maioris in minus quoque uidcatur ^^f^dangni^°^ '^^’d'^’^^^^® t^’Tien in hoc,ficuti in aloë cæcutiens fuit,ut feibeer edu« O Hem,am uenas aperire dicat, nifi dum fuperflue purgat. Qu cm etiam

-ocr page 296-

W ro, MAN ARD r EPI ST;. ME DI CIN A LIV ^’ locum nificonhiuentibUS oculis fencx ilk,de quo prius loquuti fomüs,«»* ^^^ gnouifletutiquediftindionemfuam uel lacobide Partibus,cum Mefueno uenire,duplic.em operationem Centaurio intra corpus affumpto ordine^ ^^^in adferibente.’primam adftringendi,quae ab amaritudine amp;nbsp;ftypfi co infignionbus : alteram à calore amp;nbsp;acrimonia,quam poft longam cius w agitationem fieri dixit,nee Temper, fed proprie cum cius purgatio exufîerat. Si igitur netç refponfiolo. M. cap.de Ccntaurio,nofirætEpf^'’^^^j,nV fatisfacit, quod de exorbitante tantû loquatur : facit enim immodica •^^’‘’P^i: ut non folum aloë Si^ centauriiï,fed omnia etiam purgatoriajanguinem ®‘'^(^ neque lacobide Partibus diftindio,poncns aloën intra corpus aflumpf^^ (jfi aperire,quod nos falfum effe ex bonis autoribus demonfirauimus, P^^ ? i/^fa* opinio in fuo roborc,aloën per fe maleficio illo uenas apenedi carere,quo nbsp;nbsp;gt;

Ar^wmoror. bes impinxere:amp;fiue forisadmoueatur,fiue intro adigatur,adfiring£nüi . uim amp;nbsp;roborandi habeat, quam à natura eft confequuta. Hæc hab^ ^.J aloë iam quarto fcriberem,non ut inuenta mea tuerer,quæ nee ipfe '’’^*“®jet» ut tibi morem gerercm,cui tantum me debere fentio, quantum nunqtw®r jjgt; perfoluere. Vaie uir magnifiée,6ë,quod facis,eos quibus prares, à tufb '^r dibus ad purifOmos fontes euoca» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .dod

filic4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Alica 8ëZea nihil fcripfi,quoniam nihilo plus compertö habcOjqu» H^^^ j)

Zclt;lt;. Hermolausamp;; Marcellus tradidere: nam amp;Galeniquoque tempore'''®®^, eratjamp;poffumus nos hoe tempore abfephumanxuitx damnoutran^'ê'’ ExFerraria, iii. Calcnd.Sextiles, m. d. xxx.

E P i s Tgt; 1111» ad Vincentium Caprtlem,quo nomina olus auulgo Petrofelinon di/tumjèbonis au toribus uocctur.

Vm medicinakm matcriam,id eßfimplicium medicamentoru^^^^jj jtitiam,longo temporeobfufeatam illußrareconariSjVmcfnti» ^ji me,inter reliqua non ab re inquiris,quo nomine apudbon^* gt;nbsp;„jid olusuocari putem,quod nunepaHïm Europadapibusiuf ^ ^^J necnon embammatibus mifcet, Së à uulgo Petroielmondiotu''- ^ enim aliam rem à uero antiquorü Petrofelino,adeó in propatuloeft,utproo ^^_^ -non indigeat. V eri fiquidem petrofelini femê tam impenfe amarefcit,ut 9“°^ cius genus Theriacae additum,eam reddere amariorcm,qua'mmyrrba,pr» ^ chamafdrys,0ë tenue centaurium,ualeat,utexGalenoin fibfodcAntid^^|^ gi poteß. Hoc igitur tibi feifeitanti refpondi ßatim,ingenue^ aperui id 9“®J^j,r, alicubifcriptismandaueram,eamfciliccthcrbam,quæ uulgô Petrofehnon ^ quot;PetrofeUnon, Selinon,id cß apium hortcnfe,ab antiquis uocari. Ad quod probandum,quot; i 1 ,^^ ^ Apiumhorf « ßimonio ufusfumlibrouigefimofcribentis,Ramosapij Jargisportionibusp» ^f*flt;^‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” ra innatare,amp; in condimentis peculiarem gratiam habere. Quæ certe ita p^f

nouocatoconueniunt,ut nulli olerum magis. Quam fententiamqu«’’’™«’ probares,aduerfus earn non alio ufus es argumento,quâm quod nulliusapt| , olera,hoc eß libro fecSdo,meminerit Diofcorides, N ullam enim herbam Diofcoridemolusputâdam,dequainaltfs libristraëïauerit,quumipfe^fnis bis in procemio fecundi libri promittat fe de olenbus in eo feripturum. Quo ^ à me nó approbari uideres,pettjßi,ut nominatim aliquod olus ofienderemjdeq ^^ alqsin libris pertradaffet. Vifum igitur mihiefl,uel horulam non male ~®'*^ qua pro hac ueritate oflendenda laborarem. Sed quoniam,Ariftoteletelic,oP|^ tet dilputantes in nominibus conuenire, prius fiaiucndum efl quid oleris no^.

-ocr page 297-

P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER DVODEGIMVS» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ï6^

^^PanT^S' ’^°^^^''^ ignoratOjCognofdnon poteft,an hæc ucl ilia rés fit olus nun c^unde/ii ''0^ d j ^^’^^^^ alouerbo,ùtnonnulli, fine ab olla,ut Varropütai,ölens deducium. ’‘ôida' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;herbas quae uefcendo funtjcfleinter okra repos finit P^ ^ ®^®’“quot;*» ^'b’ 7. de hift.pïant* ait Theophrafius,quæ nobis ufui cibo ue I’fibaf ^L *^*^^^^^® igitur Diofcoridis codex,uidendumqï an in alqs libris de aliqua

**quot;» de '°^^’^^æ ^^ nienfas cruda uel coda feratunOccurrit autem primo Scolys dend»J'*°^f®^*^’P^^*’*^‘kttio,quodincibosrecipitur:amp; poftipfumEryngion, Scolytma. ^^Cal *®^®®“*dsirt cibumexpetita:fedôif OriganüjPukgiumjSaluiajMen Eryngion. I” Caros^A''^^^^’^^^”'^^’ Scrpyllum, Sampfuchus, Acinos, LiguAicS, Paflinaca, hïtoP *'™'”**’*^'^æ *'“’*° pado uidentur ab olcrum cenfu iubmouenda, At fi '3ium ’'^’'°®®^‘^gAa«hur,cur Apium tam hortenfe,quàm Hippofelinon uo ^ etö*-^^«*”**^'^ Aribente de hoc Diofcoride,Aaj^co/dfi^ ucartf^ 'Z’f^zti'ö/Zjquo uers ttufor 0 *”^^^ ^ Elaphobofco utitur,nec aliud notât quàm quod Plinius dl *ftco(5‘ ’^*'^^ °’“® * addit,quod radix uefcendo eft coda amp;nbsp;cruda, folia ÔC cau« dp# f i^”^® roanduntur» Sed non folüm duo hæc Aptj genera inter okra res tuinhiV’''’^’^’'®^^“”^®^®®^’^®’®^^^“’“® Aégineta librode efeis,uerumSi ^Us o • ^*’^'*quot;’ • quod à Romanis Olufatrum uocari quum dicat idem Gales Smyrniïi,oïui

^^^’^quot;^ ' Poflem addere his Stiichnon,id eft Solanum fatrum.

^°§Wu ^' 7’’’^^’’»Cfrfion»hocBugloflum,iIlamCerfoliumuöcant:üeram^Bu strichnon, soa ®lt;nul ^’^Tquot;^ ^otaginêiCoriandrum, RutarrijSatureiarn, alia^ permulta quæ lanuhortenfe. ^'^nin quot;^^P'®^ ^h^ophraftointerokra reponUntur,: de quibus tarnen in alqs Myrrhis, Cerß ® fecundo fcripfit Diofcoridés» Sed ueritus fum ne illud in me di Hum nulgo.

Vajg^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cirfion,Buglof

gp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. fmuulgo.

^^ST» V» adlacobumPharuftumRcgienfemmedis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;BuglojJùs,Boâ

cuni} de uenæ fedione in PIcurinde, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'‘8®» èC Spodio*.

^^Pneratutaccufari,uel impudentiae ucl arrogantiae uerererisjacobè 3 dilediffimCjCi me,cum quo nullum anteafuerat commercium, in re

2 ®®^cainterpellaresïita enim amp;nbsp;natura ipfa,amp; animi propenfione af 9 fedus fum,ut quofcunqué agnofco literis deditos, ipfamep ueritatem illis quxrentes,eos fummopere amp;nbsp;diligam SC ampkderæ’ quorum ucrim ^'J'^^^^^^jSCmultorum anteatéftimonio,amp;demumtuis litériscognos

fust ta: ^ ®^^^‘’^®’‘’’‘® palæftra Iabof,quem tui caufa non firn libenter fubitus ’odm f^^^^^^jUtduabusatepropofittsdubitationibus grauerrefpondere,uel

Wem ' nbsp;nbsp;nbsp;’'® ®® ”’’^* mokftus elTes. Accipe igitur tuorum quaefitorü,fi non

• ®®’”'qualem fenex,mediocris éruditionis, uakiudinariusiuarnscn eus

Set*

btluen quot;^ ^ P’^uritlde,iuxta Hippocratis 6C Gakni fententiam,interiorem cü inßeuritide blat»^”i*^-^®^ ®o^®mpoftus,quamédiucrfophkgmonem patientisparticu- ßnguinemmitii hm JZ’”^5 eftjqua'm ut multis uerbis oftendi oporteat. Nam ut aha loca omit^ tendumexlatei pdad ?^^^’^^°^^^*‘^uacutorummorborumfcribuntur hæc uerba: Si dolor fu ” ^^ujßdo. fende ^“^'”3ttgt;gent,uel circa mammam,aut brachium, mteriorê brachij uenam »

Galen'^^^^'^’^ ^^ parte,quæcûc^ ilia fuerit,ubi eft dolor^Quæ uerba enarrans » äddea ^j*'^” ^°^9^°^$ ^°æ rurfus pertradat kgitimæ partis fententia,unum « tientisi’^'’°f /'’’*f“®*^*P*^*®*'*”’®“quot;’»51“®^ fdlketüenaefedtoex diredopas » fee fn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Etlib. I. de morbis, de pkuritide 6C peripneumonia quæ iii£am'^^^ '”’**’’’^^®®^*PP‘?c«^®^3®dam ait uenam in manu keorariam uel lies

gt;’*^ea parte,qüæcuntç ilia fit, ttstS^ omT^hjuwaH ^ vérnfacCfid eft,in qua mof^

-ocr page 298-

170 lO» MANARDI EPIST. ME DICINAtlV^ ^ ^ bus fiat« Habenda igitur hæc pro indubitata Hfppocamp;f Galeni fentent^ N^^ ut tUjUel alius quifpiam abfterrcatur,amp;pugnare cum Hippocratis fent^” p,jlt; num puteteolocolibhcuratiuiubi deuenæ fedlione docetjquamlibetæ pjH tionem inchoantem effe reuulfione curandam,atlt;$ ut fequi uidctur,cxait^^’^|,^ ab eodem latere fadendam uenæ fectionem.Nos eientm didmus fedtoß^ (jlt; interions cubuieiufdem latensin pleuritide àreuulfiomsranonenequa^ i^j dere,quum ab interioribus ad exteriora fanguinem euocet: quem reuüW ^jj, dum Galenus ipfe in proprio de reuulfione commentariOjapertiflïnieoocu ^^,jj bro quinto curatiuæ methodi,earn etiam quæ ab interioribus fit ad tionem,cum bis numerans,quæ ex fupenoribus ad inferiora,adextrisa nbsp;nbsp;jj uel econtrario fiant,atque aeque cum illis fiatuensreuulfiuam.Qua*’’^*^ L^ » expofitione illius aphonfmi quinti libri, Dolentem partem capitis » da uena in fronte incifa iuuat:eam cum exteris nonexpreflcnt,non tam ^^ pterea concludendum eft,quod non habuerit in numero reuulfionum, 9 ^^i^pO hü fermonifuo adiecerit,quod illam exduderet,fed potius fub generali ’^^‘’ .^p^n) deferiptione eam uideatur comprehendifle,reuulfionem effedicenSjUa^ü ^yni quæad côtraria fit» Didicimus enim ab Ariftotele in Moralibus,non extremumalteri,fedetiam mediumutrique extremoefie contrarium.b ^^j^ men contendat,omncm reuulfionem aGaleno fub triplici iHa ^‘^'^quot;5 n-jpad^ ' prehenfam:dicam,hanc de qua Ioquimur,uel à dextro ad fiöiftr6,fi® *®' fuerit inflammatio (coftac enimfiniftri lateris,brachioeiufdem iatensco P(^jj ad dextram partem uergunt) uel econtrario fi' in dextra,facere reudiionc _^^ ha ad fecundum genus ibi redtatS, hoe eft,ad eam quæ fecundum lanW ^^/ cflereducendam,SC inter reuulfiuasomnino cqmputandam. Necab «» ^^jp tione exddere,etiam fi Hippocratis ÔC Galeni módo fanguinem euacuctin . .^j,^ 'Reuiilfiomm 4 mationecontentum: non enim inuicem pugnant reuulfioamp;hacuatio,'’ 6# udcuatione non tire uideris,quum fecundum Galenum libro decimotertio methodiek’ di^c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dio interioris uenae dextri cubiti, fanguinem qui ad iecur fertur, ümu' '^,«,1011 auertat, ÔC fit femper eo inflammationem pati incipiente facienda. N«’quot; ^ 1* meminerim) apud eum reperi,euacuantem uenæ fedionem reuulßu®’ ^^^^ fed potius euacuantem locum generis obtinere, adeóque cum fedioneut ^ uenire,ut nulla ex caufa uena fccetur,nifi ut fequatur,uel mu!ta,uel ®'^‘’’^ Sdnguïiüi miff nis euacuatio. Et propterea à Celfo Stalijs, qui latine loquiuolunt,fangiii ^,j [lOjuenæfeâio, fio quælibet uenæ fecSio uocitatur. Vacuatiua igitur eftquxlibctucna^ Âpy femper tarnen eft reuulfiua:fed tune à reuulfionis ratione caditjCum ^ ®^ yi tienteparticula fit,uel ex ea quæ illi eft ualde proximadune enim nó«*wff« ’^j^ cft,reuulfio dicitur,fed 7^o;^fcTlt;il/OTf,id cft,ad propinqua deriuatio: wö^^P®?«,,^ Aunfo. fio didtur à Galeno libro quinto methodi,quia fdlicet ad alia loca conuerUt .^^ nem.Primam,hoc eft reuulfioncm,conucnire ait Galenus in libro deuen^f ^ f ne,incipientibus inflammationibus:fecundam antiquis.quæ tarnennon^ ju uenæfedionefieri poteft,quum multamembra inflammationempatipol'' L quibus nee uena eft fedioni idonea,nec alia ei uel com unis uel proxima.qO“^ ^^^ mode præcidi poflit : in quo cafu pro uenæ fedione,uel cucurbitulis, uel b»^^ bus utemur,quod agere in pleuritide medici præcipiunt,^ nos fieri magna ægrotantisutilitate,præcedente tarnen uenæfedioneex cubito. Au' . uenæ fcdio non fuerit ab initio fada,fitç,ut tu in epiftola ponis, necefTario» . da,fiet utique,iuxta Galeni dodrinam,ex iecoraria,amp; eiufdem lateris uenalW^ I^euulfionan turepex ea, fiobfequendo Hippocrati admutationem ufque coloris f^ngo' ^^^ fimnl cumeiM^ fluerefiuerimus,reuuIfio,Sôfanguinisininflammationecôtentiuacuatio:rt'',^^ cH4tioncfieri. quidem primo,deinceps uero fanguinis inflammations fadêtis cuacuatioiqquot;'^^

-ocr page 299-

^«s:


tïBER DVODECIMVS,


^''^®* Nee obft *™ diiïïdentjUt ab una uenae fedione non uaïeant ambo pro* l^’®nusuQy ‘’^ P^flofophorum didum, cui tu inniteris, quod falicet ab uno ”^’^®’^ tijfr”’,?^ pofTunt uarq efFedus prodire:non tantum emm duo illijed fpirationis ablatio, alijeg multi effedusexuna poterunt ^^'’’«ffecleb P’^^'^^nare. Quomodoautem philofophorum illud uerbum,fi ue* i'^^'^nolTe n *’j^^’^8^®*^“™ fit,non eft nofirum hoe loco dedarare : fatis enim fit 'k^’^’^Ufï **‘**’op’^filt;i^omuJti poflunt in medicina boni efFedus fequi, aamp; uno fr^ßi k ^'stion^.. ?''°^e,m or bi3amp;: omnium quæ ex eo fequebantur fymptomatum dio eKilus u^ '^'''^^oieiufd ^°^®’’°^^b*^‘s,fîeademucnæ fedio fimul uacuet amp;auertat, fcqui, rij; ' quot;'’'‘’fpicio n^ ’'*fP®^“ fit propinquius ÔC diftantius* Ego certe hanc fequelam ^“®^euacua°*^^^P’:®^^‘^*t™fi pofito,quod fupraanobisnegatum eft,fcilicct ^''o:8i|jjj.?*°*’Uttfloineodifi^nt,quodhaecalonginquofit,illacxpropln* f^^^^cuati ^^^^®^’*^’adiftrahir. Supra enim oßendi,quamlibet l’enæ fedionem ^‘ Qpod fi r^'^^’.^^^tfionémque ueluti genus cAc ad annipafin 5lt; parocheteu* ^'’* ’dpron^*^^^^*^^*^’®’ ^^ P^*^ uacuationê intellexidè parocheteufin,hoc eft earn

^’’’^»quet ^^’^^iuat:dicam,uenac fedionem à cubito inpicuriade fadam, Phlebotomie in femper trahit ad longing pkuritide feini: kStt^g ^®°®^*9u4quolt;^ idem fit propinquius 0lt;^ remotius:quodutique per eifere null'll * I^^pafoch '^''^^*^ uenae in pkuritide fedionem, fateremur fimul effe antifpa» Mm.

®^'’adie j^^^’OModueroobqcisde Anaxione,cui uenacubiti fedaeft in AMxioniipkn '°^°p3tiem ^ü!”°tbus(utais)nequaquam inchoanserat.Etquod noneßex ritid curatio p ’PMniic-^°™PP°^t® euacuatus,faciliter tolIiturabipfometGalenoineius aippoc.

^^^?H ƒ'^^^^^^'°^^lt;ficentc,quod figna codionisterminantillud principium Aphor.pM ’’’Ofbus^^^ ^*^® morbis SC alio loco eiufdem cómentationis, quod crudiffimus prima.

’’'^“tdiem v°’^^^ omninoexpuitur. Quurn igitur Anaxionadundecimam Crudißimus ^'’^A ut f *’ ^^puerif, fequitur,crudinimum ufque ad earn diem fuifle mor« morbm., ''^gt;norbi f T^'’^ ^ft,uenx fedionem odaua die, in principio,quod eft pars to* ’^'^polTeD a ”^^^'^^*^^^admiratione dignSeft, principium plcuritidis ad tot ^ dutarenri • •'^°’’^®®fi®P“^ eundemGalenumlibro primo de Crifibus, per*

't:qitt5Q**°P’'’^P’®‘t’’itidis,quoufque paucaamp;fcodaægrotanscœperit expue* prindpiH mor^ ^‘Worad ^”* ^^^^*°^' tto in undecima,fed tantum in decimafeptima côtigerit, bi undefumené '^'on(süe ^^ ^^9gt;-ie diem principium fuiffe dilatum. Meminit autem huius fe« dum.

bamt;«J'æ. PP°tKites,alioquia(fuetusin eolibrotaccre præfidia quibusute« dam^-°™’*”quot;’®‘fiti,utfcribitGalcnus,eum locum enarrans,ueluti lege qua* ^Ojaitide ^p°°^^'^“^b^’'tjnepoftquart5 diemuenam fecarennPutandumue* ^talifem ^.^’®’'^®)4^od aliosfedione uenæ egcntes, fecunda,tcrtia, quarta uc '‘’Knondl f ^'^'^^ ^^’^ “^*^° tantum in hoe Anaxione diftulcrit, licet Gak ^^9tiia antequa deliraret,anceps erat Hfppocrates,an fecan* ^'’tamp;Qu j*’'’®lP^’’gatoriumpharmaeûexhibendum.Vifoautemdelirioinoda oiiotet^^'”''*’^®^^^”®*^* ’^^^P^’™^’^“™ uehementiorefebris fpirandidiffï ^femiff ??°’®®^*’t^Prætereaquod adcakfadionesnulla fequebaturdolo* ^'^3'n *^ • ^^ ^æ^^”^ fecuit,reuulfionis gratia,nondenuationis ad loca pro* uel arn' ^i^”' adhucerat morbi principium, nee aliqua pracceflerat uel naturae Mem ”’’'?’®'® * A^o cafti non folum in principio,fed etiam in altjs temporibus Canones in ua 8(qud*’”pæ^’^^?”8’‘“®patent,ubimagnusfit morbus cumuirtutis robore« niefedione; dierum^”' '^^'^^^^ '^ ''^ deuenæ fedione,duo hæc aduerjenda doemt, non opere exercuit in iuuene qui uiginti ferè dies inflammatio*

iuuer ^ °f^'-æ‘^^b9ucmadmodum ipfemet teftaturin eodem libro. Nec,quod nun nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’pfcformidauit,quaeneceflarió perillam fanguinismiflio*

quebatur non folum ab internis ad externa, fed etiam à fuperioribus ad

-ocr page 300-

271 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO, MANARDI EPIST» MEDICINALIV»

inferiora.TantS enim abefljUt aucrfio repugnet (ut tu fcribis) uacuaDonijUtlquot;^

tl^olog.lib.

do^folafufficiataduacuandum. Euacuatioquippenon folum per anima (u .^^ uerbis utar)£C propinqua perficitur,fed per feiunda,etiam fi abf^ guis ex loco patiente ad alium locum transferatur,ficuti docet Galenas inane dicinali,amp;in libro curatiuæ methodi ij. Non igitur ab initiorcpudiandaica®__f næeiufdem lateris (ut tu côtendis) quia firn ul cum auerfione euacaeCimopmP hoc præ eaquae ex aduerfa parte fit,ex Galeni dodrinaeligenda.Ex G^®®^ dodrina,quoniam,quemadmodumegoputo,aquibufdam âbeopræM”®^ eft ufqueadeo grande nephas in noftra regione quandoep recedere. Magnu sÇ^^ Cdknum in cri pe Galenus fuit,homo tamen,amp;^ ideo non ubiq;,ni fallor,aberroreimmuniS' ^^^ fimoru dierunt eniminreddenda crifimorum dierum ratione, ôdalij ante me, 6^ ego alio w ^ rationelap^m, uiaflc demonftraui. fgnofcant igitur mihi Galeni manes,quod pro uertoW ^^ uidc picum Mi fad uros certe credo,fi interdum aliter fentire me cognouerinticum in maæ . rand, dduerfus mentire,hoceft,innegligendo c h r i s t 0 Öd Mofe,grauiusfeerranei3 J^^ dem agnofcat. Alioqui quo pado nó ignofcat nobis ab eo recedétibus, qmu ^^ ac libens multis in locis ab Hippocrate,quê ueluti numen quoddam «o’®’^ xj^ numero reccflitf A tq^ ne fingula loca percurramus, in quibus ab Hippot^ dit,in hac ipfa de qua nunc agimus pleuritidis cura,aliter quam Hippos ^y^^j » nobis agendum confuluit. ScribitenimHippoc. lib. i.deuidumorb.acut. ^ » tranfuerfo fepto fuerit dolor,nec ad dauern peruenerit,mollire alaam ®P°^^

• nigroEIleboro,uelPeplio. Galen, uero ab eiusfandione recedcns,inqmn _^?^^ » fcere quidem hæcoportet,Si meminifte,non femper autem uti in P^^^ij^i^yjii turn autem ualuerunt hæc Galeni uerba,ut neoterici (ait Paulus) o®*g ^^ ticis uenam fecent,ueriti,ut idem Paul.putauit,eam quæ ex purgations WP ^ bationem. C^uis igitur nos meritô culpauerit,fi fimultaneâ Sanguinis uaeuä^

■ cauentes,nec tantû fanguinis auferre femel uolentes,quantum necene^» ^^ is qui in phlegmone côtinctur extra duci debet,contraria patientilateritic N uulfionispotius gratia,quam euacuationis fanguinis in tumore côtenti,no quam,fi uideatur ita confultQ,primo fecuerimus r deinde uel eodem uel a» gt;nbsp;f

Pleuritis pe^b pereiufdem Jateris uenam rehquS abftulerimus: præfcmmfi P^“' „ ^igngiHi ientidlis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hoceft,uagans amp;nbsp;perniciofa pleurinSjinqua fanguis quanta fleripoteß}« ’-^

inpleuritide mcapnndpalibus membris diftrahendustquod per malleoli uel tali,m3g fangtanem aU^ peralterius uenæfedionê fieri,nemo ignorât. Quod fi fit etiâmaller ^“quot;” '^,11! qudndomitten:^ defeceritpurgatio,uel uircuiconfuetafanguinisperaniuenasceffetuacua du aliude quùnt uitio milli dederit, fi his per inferiores uenas fanguinê detraxero f prsferti dcubitiuena. neep hoe à Galeni dogmate multumabhorrear. Inlib. fiquidem deuciW'r ,^ curatiuo,cautelæ gratia,in utroep cafu uere crurum uenas fecat, Si quodçH ^^ magis miretur,in comitiali uertiginofoep morbo laboratibus, in quibus ö j^j^ nus timendum ex humoribusfurfum latis eft,quam inpeftilentialipleuris ■ jjf dequodneceamquæexcôtrario latere in pleuritideuenæ fcctioncmulq V, uituperat Galcnus : fed ei quæ per redum fit comparans, uel P3rum uel poft tempus:quæ certe non faciunt,quin quandoque bona ex ^^“'’^°i gnis* fieri poftit. Nee ea quæ per cruris uenas ab codé latere fit, ab Kippoer ans S^ te recedit, iubentis per redum femper fieri oportere cuacuationes,ii^lt;^'^^|.,i dum fiat.Nec à Gaieno,qui manu patiente ex altera manu fangüine ^’™^’-j^iii ciufdem lateris pede; amp;nbsp;pede inflammato,ucl ex altero pede,ucl eX manu fi' ^^^^ lateris. Nulla igitur alia ex caufa Hipp.ÖC Gabuidentur ih pleuritide^'‘quot;7'^ ris fedionem praefcrre,nifi' quod per unicam fedionê uoluntfanguintmin 1 matione exiftentemcitó è corporeextrahere, HacigiturintcntioncceHan'K^i^ hoc auo ferè cefTat in hac noftra regione, in qua non adeo copiofis propter‘S ^^^

-ocr page 301-

'’ t l RE R ' .D VrO D E C LM V ff*

.^7K

uen * ’”’’‘^’'^s,quod corpora noftra jmbecilhora,qua' m ut eas ferantjUunc mj 9rJ“7*^’’’°®®’8’’®P“® aberrare uidetur, qui aliam ucnam maioris reuulfionis «te** '7^-^* Practerea magis congruit cum uena interiore unius brachq, uena han ff *^*^’9^3m cum humeralijfeUjUt alio nomine dicimusjcephalicaïfed Hw»er4fe «üamf^^f *’'^^æcedi^tnteriorcucl medianonfebeneoftendenubus, Quo^ uena, diftrib 'P’^’^Ocuacuationes undecunqj fiant, inuniuerfum animalium corpus tenus h ^''Ïyf’^*^^^ tion «que celeriter,necj fimiliter ex omni uena. Igitur uena al;: lequet n^ ^^^^j'‘eet non arque cita ne^ fimilis,utilitastamen non negbgenda ’” neab ^h ^^æ ^ ’'°® ^^”^^ fuerit quanta defideratur, hoc eft,non quâta ex iedio^ nor 11* .quot;''’5®® admutationem ufque coloris fanguinis fada, erit tarnen fecu« finde ^^®''^“’:'pfeGalenus ait) cauere debemus ne uires refoluantur,quam ^finift^”^”^^'^ ^^^'^^^’’® euacuetur. Maiorem autem affinitatem ede dextrac ptofcit”'.“'*^’^®™quot;’'•gt;enarum,quam humeralis cum alterutra,ex diftedione cos AxHlarium üeà btesdi •j°”““^’^^9uidcinambac axillares ex uena concaua priufquam in iugu narumongo, numefif '''‘'’intimeraies ueropoftquamin iugulareseftdiuifa. Quarenccelia= aumcr^huwi bet ant’ ’’’g“’“*quot;’gt;9'gt;*^ fubcingente membrana in qua pleuritis fit euacuari des narumori^o-, t3tnus *^'*’® P®“ humeralem tranfeat,fupra axillaris utriufcp,quas amp;nbsp;bafilicas uo 'iere R^^°f^^’”’’^^*tJgulares ufque,quæfupracollum extra thoracem funt,afcen äbhum ^T*^ i^'^*^omnino,amp; expeditior uia eft, ab una axillariad aliam, quam tio nn,’‘^®’“f‘^®®latcrisaxillarem. Ad quodetiam facit axillarium amplitus

fienditf *” , ^^‘gt;samp; promptiuseducitur. Addequod perhumeralespriusdes

^^’ ® gt;ugularibus propinquis^ eis locis continetur,quam is afcens tfunt fen ^^^^'■‘I’us» Sed dixerit forté quifpiamtSitua hæc argumenta conclu feuillu *'”^æ®^31enum,qui non apparente interiore media^ cubiti uena, i^min ?^’^^’®”’'“i’^^trôautemalterius iateris iecorariam,Dicendum,Gal4nuls ^^7 - ^°^®®gt;’*^*^’ de uidu morb.aeut. fcciffe inter uenas duorû laterum GalenUomi Eximer °^k ^^^ ’”*”uenas eiufdem brachq diuerfas : alioqui uerifimile eft,fi una eturratuti ' 'fniti a '°f/J^^^^finiilem quoq; alterius Iateris pariter delitefeere, Vel forte diccn terteT° f. ‘^“®afpedum plus facere putauit,qua'm propinquitatem : quod i'b.i.in quot;P ®®™‘*^dsfuarum côment.locispræ fe tulit,Et Autc. cap.de uenæfed. ^nod |j®’^^dsdolore,exteriorê tali uenam,non ob aliud interiori prætulit,nifi ^Æ^*^ ^^ eadem uena oriatur, ab ea fcilicet quæ fub poplite eft, illa tamê 'te^ftA- °^*^P*^^eoxendicem. Habes igitur meä quambreuiftime potui,de P^nomi ^f'^ pieuritide fententia,de qua audio fere’omnes,qui alicuiusinEuro ’’njarer^^“®**®^’æ’gt;P*’oxiinisannisfcripfiflè:quamuisnulIi«s cômentariain ’''’erm '^^widere hadenus côtigerittquæ fi legiffem,forte argumentorum ui, ^^*^^'^ ^ fcribere cocgiffent. Nó enim ego is fum,qui (quod aiut) mor •^ /Ay^^*”?^dogmata tuear,ut melius fentientibuslibenter non acquiefcam.

^ ntrisfecundo,quid fit Spodium,quum Diofc.ód Gal.inter mineralia corns spodium^ ’^‘^æ“” cannæ dixerit,ui uentorum exuftae : al ij pro eo

■°nfiare/'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uendibiliorê forté reddant,ex elephanti gutture

licanuni *7^^8°’^^ paucis rem abfoluà,dico Spodium proculdubio inter metal feentibii^' f ”’’^’8^æ^ affînitatis elfe cum Pompholyge,utrûcp enim fit liques ^opariai °^^®æ’’®“®’ Cadmiatinhoc^ folum difFerSt,quod Pompholyx tes pompMyxi ff^ftati ' '’^5^°’’”’‘’^ hæret,Spodium ceu ponderofius adtcrramcadit. Adeo ^omphS^. °”’.P^°’y’^®P°^*®gt;'**Galen.nunquam feufumSpodiodicat,quia lortrayQ^'^'‘°P'^'^'Multam f^^buerin Ex quo licet aduertere proximi feculiad Spodio uïfr”'P°’^^*^^’quot;'”^’”’^^^’^*^° P^®*quot;^^ noftri pharmacopolæ non modo pro ' nlimvm AntifpQdium,exuftarum uidelicet cannarum einerem magno

-ocr page 302-

J74 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'O» MANARDI EPIST. HEDICIN A11VM ^^^^^

predo emunt,ac prxfcrunt. Sed nee Antifpodiumlnam adulteratatn ga uocat iftas cannas eins libri autor,qui ad Patemianum de SïmplidbJuf ^ nomine inferibitur.Hune igitur ifti,utroquCjhoc eft uero Spodio,amp; P^*”? ^^^^ teiedoj accipiuntjó^ in nobiliffima medicamenta, ad cordis uidelicet ^'^^ bur compoiita,admifcent: quum tarnenfi Antifpodio utendum crarp^f « ubique locorum effent ficusjcaprifïcusjmyrtusjoleafter, cydonia,leniite ^^^ permulta,ex quibus uftis Antifpodium,Diofconde amp;nbsp;PJinioteftibuS)”^!.^j[jjj(i pot eft. Et fi forte ißa deerant,non poterant deefte craffa Iinteajquaecuni**l’^^^^|ii dem autoribus ad confedionem Antifpodq fcnbüturidonea.Alioqm^'^^g^^ tas cogit nos,ut relido Spodio, Antifpodio utamurfquum tantacopiai’^.^^pp» fuppetat,quanta amp;nbsp;acris, Vbicunep enim funt aerariae fodinae.Ä forna dium eolligi ualet. Nequc folum ubi fornaces funt xs excoquentes/f“^ J^ Lauritis. genteis Spodion reperitur,Diofcoride tefte,8C Plinio quoque,qui 1^*”^ ^inH laridicit:atque fimiliter inaurarqs.f itetiam eifdemautoribusexP^*®®.. 1 pi? ipfum quoque plumbum quodam certo modo parat0,quem Plinius*n ^^ fertur Spodio.Quodfi Spodium,atqj etiam ea quænumerauimusAnd P ^ Tuti4. fucrint,habcmus apud feplafiarium quenque Pompholygen,uulgo j*®^g^nKl tam,qua pracfente,non eft ut quifpiam (fi Galeno credimus^ud Antquot;P° Autâ-næ Idpfui etiam Spodium quaeratmifi forte amore nimio Auicenæ deceptuSjSpo“' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

in Spodio. nbsp;nbsp;nbsp;credat cor QC uentriculum roborare. Quod ego non magis illi credo, qu^ jj^jj

j Scrap.aror. pioni,a quofere ad ucrbum,quafcuncp de Spodio fcribitjcxcripfifl^^’^^pjpljöti ueroqua'm parumhacinrecredendumfit,uclexhoc eolligi poteftqu® „,(() dem ScGalenum affert de uiribus eius fcribentes,apud quos nulla eßl^. q^jH tio,ficutinee ullius uel Spodq uel Antifpodq' per cannarüexufiionem» ' j^,e quam incertum eft Serapionem de hoc loquutum : uidetur enim poo^ ^0 co capite fermonem habuiffe,quam Satuufeir uel refcius uocat,quum nbsp;j^q'*’

Spodium,ut noua habet æditio,Thabaifir uoeauerit.Quiequid tamenlü ,^j,^^ fenbere ibi uoluit,certum eft quod non eft Spodium Diofeoridis amp;nbsp;enim egit ipfe Serapion cap. 421. fubTutiae nomine,modum^ ^°^ f 0#^'? tifpodia,ex Diofeoridis uerbisUicet non Antifpodia ipfe uocet,fcd uiccfquot;* ^ plentia. Quem etiam A uicenna imitatus eft capite quinto fupra P^P”^p0iült; Genuenfulit^ nonabfquc tarnen (utfere folet) erroretquioceafionem quot^erranm ölt; ^^0| pfui. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuenfiÔC alqs dedit. Ait enim, id quod deorfum cadit dum fit Ponip^°^ j^^p-

Succudm. miam,quæ nominaturSuccudus : oblituseorum qua: feripferatde Sö^^j^

lt;769.ubi uideturputafteSuccudumefteplantam,non remmetaHicamX^ .^ non frigid um. Quod fi quifpiam erroreneffe library dixerit, non AiH^^j0, Climia. gendumc]^nonSuccudum,fed Defcudium,negare tarnen non potent ^^upfiy Cadmia, qua: graece Cadmia dicitur,enè rem diuerfam à Pompholyge amp;nbsp;SpodiO) ^^jpPj met Auicennatefte,qui inlitera c deduplici fcripfitClimia:amp; mh^^^NiyeP’ fieri Pompholygcn teftatus eft. Quare fateri oportct,uel Climiam euere ^^ j^ÿ fam à Pompholygc,uel idem fieri ex feipfo. Sinamus igitur Auicennam ^^^,^ cannis ludere,^ Pompholyge quado opus fuerit utamur,at(^eaprsopi’’ jjp Germani adeo publiée Nil uocant,utin iocum apud eosabicrir,Nilocu UF fe. Eft enim hæc Candida,atquc,utDiofcoridiplacuit3ad£o!euis5Ute

flati poftit. Hæc funt quacmihioccurruntadtuaquxto refpondenda,in quibus fi quid forte' te offen* derit,a:tatiÔd ualetudini ueniamdato«

Vale»

ExFetrana, Idibuslunqs» M. o. xxix. ^Jgt;

e

-ocr page 303-

LIBER DV0DECIMVSgt;

ÉPI S T* VL ad Dominicum Fonteiummcdicum Brixienfem,denonnunis fimplicibus.

^^^^ErusrefpondeOjUarqs preflus negocqstfed duabus præfertim epißö^ l^^lisjconfiliaqu« uocantur : in quarum altera mihi negocium fuit eu ni '^tribus nôinfimi nominis med(cis,fccus qua'm ego de ægroto quodam occcp4 cpiftolas tuas quæfiui, diligêtiuscp pcrledis refponfionem aggreffus fum. Vt igitur a pofire^ —jr,ualdemihimoleftum fuit intelligere, tanta in hominibus illis regnare gt;nbsp;’'’gratitudin«m,ut nec uerbis quidem fe gratos oliendant:quod certe non tarn tua tamea caufadoleotuidereenim tnihi uideor,te nouas fedes quaerere, at£^ eas ^'ifjtama nobis femotas,ut mutua hac literaru uiciffitudine nos priuari oporteat» lt;uandiuigitur licet.dcmus opéra, ut per literas inuieem alter altero perfruamur, ™utuoattritu,uel fcintillam aliquam ueritatis eliciamus»

d r ” ^æP^ erraffe,SC prima noftra epiftola, amp;nbsp;in eum annotationibus oneno •igt;eido tarnen ficubi minus errauit, qua'm in Fumariaide temperatura fiquidem l'usmeliuslongefentitquàm Auicêna,frigfdam dicens:acrisenim Samara qua« TuMtffiumitoi gt;neauincens,caliditatempræ fefert, quæ ab exiguaacerbitate remittitur qui# eßifrigidam.

”°” totaobtunditur.Modice igitur adeo calefcit,ut,teße Aètio,in fe# Auiccruemot j)^ ustuto daripoffit.Tum etiam obfiruâiones hepatis fanare, amp;nbsp;multas urinas wfanaru» ra,ri n P‘’°“°‘^®»*’aud leuia indicia funt caloris, Multomagis quam Auicenna er

ex?^'”.P®quot;*.®’9“®dehachcrbaex Diofcoridisamp;Galenifententia referr,non Scräp.bpfia, 13^^^ A ^^^'P'^^’^^' ^^ ^® fcribunt,fcd à capite in quo de Gingidio agöt : quæ Wnœf k ^*^^^“™P®^de ipfa fumaria uidentur dida. Auicenna uero quæ# ïutonb r ^P^^^^^Furno terræ,ex his accepifle uidetur, quæ de fumaria ipfa ab lumuftcmé^ ^tr c ^’^P^’Alqs tarnen in locisfu» medicinæ,quæ de Gingidio abillis ptiïciD ™ • ™° ^^’^’^æ adfenbit. Mir urn autem,quod omnes quafi de compofito dinjif • J’®®’^“’® adoculos habet, à quibus ^ nomen Ksenvis accepit, intadas dl^^*^° ”’*”haberet uentrem molliendi, 6Cuentriculum roboran#

ueE ^™*^^®®^‘*®*'^“™*ftt^™pö*'cGaIcnt

^°''°*g° ^^°^ femper dubitaui, an effet uulgare hoc Agrimonium: Cupâtoriumi 'fjfmDrï*°^?^'.^® “f“® fum,quam uulgari illa Eupatorio paffim apud nos nafcen Agrimomimti ‘^‘’W co '^'^ °’®9“æaiiquo pado canapim referunt,nihil eß cum Diofcoridis pi# quidfit.fi’’®5*’®‘9uam tarnen ut certofcio non efleEupatorium,ita certe nefcio ^3nms ef^' ^^^ Agumonium,fi non efl Eupatorium, Adde his,quæ nunc igno#

'^8'3»5 inf**^”* Argemonê herbam, ßqua efl alia,ita ad amuflim à Diofcoride ^rgniioKe;

’’quot;^i fuit in ^'^^ ^^^ oculos pofita uideatur : quæ tamê ad hanc ufq; ætatem femper ^interquot;''^^**^^’’*'®^^^^^*'^® inucni qui docerct,tanta fuit noflris magiflris ca ^ ’’‘'damp;riam^r^ P'-’^abâtur excellentiores,nô qui hæc aut alia ad curandi rationem

'*■''-'’11X11 j ^f^’^®*'^otgt;fed qui in publica corona, dialedica problemata maio# Sophi^antni Vndefeâ ^’^*®’’'^’^’‘^'“5^^“®^^^*”P“^®”^“5)^®quot;”'*’”*^® d’fput’bant» mos.

’''^'S^orent ^”' ^^’^^ ßmplicia medicamêta,etiam quæ notiffima crant,uel peni# 9'’»fiiftmf™'’'’®’^*^®ó£ incerta fint :ficuti Pulegium, quod adeonotum anti# Pukgimni ^^uiain M^^*^ j^^'''^ putarint fcribere quale effctlnunc uero dubiü ideo apud te ««Ralibi irandulenfiagronulla Ianugineuefliturhcrba,quampulegiumuo# *” ®8gctibus amp;nbsp;mótibus uillofum,tam mas quam fœmina confpici#

^'^^blusesÏÏf^ *”^'^’^^3*” MiranduIanO, odoratius^ 8C colore diuerfum* '^'^^^anPn^ • ^®‘*’™olausin Corollarioambiguus in eo fuit,baud plane fciri Cakminthdi ’^*®’pules*^'*,’” modo officinis amp;nbsp;ruribus uocatum,Calaminthæ genus fit,an liepcta. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;'Mm; magnam^ effeaffinitatem ncpetæ,mentæ, SCpu!cgq\ Addit fi^ntat

-ocr page 304-

10, MA NA RDI EPIS Ti MEDICINA LIV«

Oxyldphü. Acctabulum‘

izientdsiYum. alio loco bis etiammentaftrumjaddo ego fifymbrium, cuius tanta eu cum mf. sifyinbrium, finitaSjUt ineamquandoquemuteturjtefleThcopbraßo. Inter bas autem’^ herbaSjUefeioß ulla diffîci!iusinternofcitur,quàm pulegium:quoniâ(utpaul‘’i^^ te dixi) nullus autor earn pingit, V na tantum nota efl per quam agnofde^*''^j^ Iet,quod fcilicet (utTheophraflusamp;Plin.icribunr^brumalifolftufofurculici iundi,amp; incarnarlo fufpenfi florent, lilud quoqj indicium eius cftnonexig«^ finigrambilem purgatjUtdicitDiofc, Bibiturautemhuius rei gratia cum mc^^^, to oxybaphijhoc eß acetabuli menfura,ut traditPaulus,Continctauicmacd lum cyaihum unum femis,eodem autore, hoc efl,drach, 15. Sunt tarnen qU^y 20, drachmarum acetabulum eße contendant,ali] 22. Potes igitur,fif^?”j,flii pis,utrunqpexperimentumfacere,Egopro compertohabeo5uulgarcnoiifi' ^^ legiu m^a ucro nö differre,eo^ quoties occafio fe offert,fecurus utonprofpef ^ dit in his facultatibus,quas ei autores medicinae adfcripfere,Tenui amp;nbsp;*’®5quot;^ jdii nugineobducitur : nee ualde crefcit : flofculoscp purpurcos, albos uecneaf J per interualla ad ferpylli fimilitudincm emittit. Neep putarim Diofcoriuem,q^^ tarnen tu contendis, cap, de Didamno, innuiffe pulegium depile didamnumbaberelæuorem,SC eflepulegiofimilem:fimilitudocnim ^ ®^ff potiusfigura intelligcndamihiuidetur,quaminlæuore:ficeniniuerbiime ^^ bo fcribit Diofeor, Hcrba efl Cretica acris,ltruis,pulcgio fimilis,nialt;oraƒ^ mentofa folia habet, alioqui etiam Âamp;op non femper id fignificatquodpilß ^^ interdum,amp; forte magis proprie,id quod non efl afperS,amp; prominulum. nbsp;nbsp;j

fiamp;oy» «

tofa autem folia didamni dixi,ficut Hermolaus amp;nbsp;Marcellus,nonuttuue j j

yvaepK- phaliofimilia: j/rai/iKAKJi/!« enim Icgcdum effet,non ^y«lt;^«Z«â'A,utoinne finScßm, Codices, Sed QC uerba quæ fequuntur (ni fallor) aperte oßendunt, non§n^^^^^ herbæ Diofcoridem feciflè ßmilia,fed tomentofa ea dixilfc, ficuti óf hbo'’L^oi/ tem in præmiffîs abs te aliquantum di{renno,ita in conclufione tecum Pf'^ jj^ßcai Tiidamnum. fentio,non effe fcilicet eam,quæ circumfertur,ueram didamnum,quüdu cj^ gumento apertiffime conflat,quoddidamnumamp;caule,óf flo‘^^’’*Vjftfiifllt;*u tefle Plinio óf Diofcoride : uulgaris autem,ff qua alia planta, floribus ^* ^^fu^ ' ma, Adde quod uera radieem, Plinio autore,habebat tenuem amp;nbsp;tourfti^^J^ lum utebantur,tanti ea facientes,ut qui Iegebant,in ferula, uel arundi^ m-óji/i^ niätunnißlia ne eorum uis euanefceret,Radix uulgaris huius noflri,fatiscraffa ^®’ ußicjß^nora habetur,neg!edis folf)s,quæ tarnen (ut diximus)funt inuerautfliora.^ r^ dicem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Plinq modo teflimonio cóftat,fed etiam Galeni inter herbas Thcriac^n mg ^^^ tes,non inter radices eam connumerantis. Sed Öf Démocrates fomponc^j^jun een carminibus fuis docens,ait : t^sv -n A(lt;bx5,gt;(9K 4*» JiKTtiitvn Tnit!’ hoed ^^(j[) ex uerbo, Cofliep albi, óf didamni herbæ, Vide igitur quantis in tenebrö ^ fint patres noflri,uiri alioqui fummoingeniopræditi,errorcçpotius ‘CC^ ; ,, uel incuna,uel infeitia impediti.'cæcos emm duces habebantjeum quiw^ j^ju^ que cæcutire erat neceflarium, V t enim à propofito non recedamus, n ^ “^(oS Auicen. hpfui. nam accedebant, uidebant eum cap, 4-72. fecundi librqdidtamnü cum p® »^jb fundere:amp; prætercajquod balatum facere in ouibus fcribit Diofc. (^^“ j^gij eis emungi interpretariiftatim^ ad didamni fpecics cóuerti,deinccps9 ^ ^^ mcdicinas,quas etiamimperfede fcribit’.practermiffisintotum ribusuiribus.Etcap. 158. eiufdem, pari confufione mifcere origanum0^ ^^ tumjhocfluuiale, illud montanum nom/nando. Sin loan, MefueconW ^^^ Mefuelitpfin. Diacalaminthes praeparatione, propukgiomontanScalamentSlegd’^, ’j-^qnii ipfo calamentOjquod montanum effe debetjfluuiale : quem errorem ^t nbsp;jyo^

' tus uidetur Auic, in $, ineiufdem Diacalaminthcsconfedione,ubic^am _^j(^ catHuuialcjSCpuleium, campeflrecalameniS» Scd uidequomodo ^^^’^j^jjbn''’

-ocr page 305-

^(,^j^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER D V 0 D E C I M V Si nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;177

*”®^®”“®’'f^™»9“*bus ita fcatcnt,ut non cpiftolis ^ypham * '^^’^^^ magnis uolumimbus explicadt Ad epiftolas igitur tuas redeo» teragtiij ^^9';*o$ pleines uidilTc arbitror» Vtinam Typha quoq; mihi eflet paris Ty^hd. ''^ftiom^ k^*^’’^^”“^ fr“‘”®*’taccisdtfcernendis,multuin ambigo :quod certe ^^tfma f^j ^*^’9^’GaIenumlegerittam fcrupulofein hismccdcntem. Proxime ’^“nimh ^^?®'’^‘^®^2‘™T'yphainïtafimiIcmmtico,ut tridcumputem. Bos enim ^°^f denf ^^^°^'^'^ GalenuSjqui earn paruum tridcum uocant,adeó cd illi cos ’’^ amp;nbsp;'^'’®^®’^^^“t®^ fimilis, Sed ÓCTheopbraftus perquam fimilem dicit tris *® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ï^^^P’ftaferaturJneo autemdifferre aintico^quod lern match'd

'itnier' '^ ^^§*^^f*cud Hordcum ÔC Olyra, quam Siligincm uocat Plinius : unis Hordeum, ^®“®quot;’^^™“habct,ó^niagisflauaeft,Sed inhaccpiftoladiudusfors olyra.

Lyfi ^Pp®®®^^‘”0ï’2djadaIiamacccdamus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;siligo.

Mrof ’™^^”^n2ono medico mi(ra,admanusmeasperuenidfed in agro edâ Lyfimachu: hetba« ^^”?“*^'^“’‘*P^®5^“'^’‘’’*’®^^^“^*'°® *^^fgt;3ttp Leomeem autoritas,qui

9^0 in r ^^^quot;^ ’nfedores Corneolam uocant,ueram Lyfimachion effèjad aras ufs CoriKob^ totito/'’^”^æ‘^o*'®^cPlgt;nn ^ aliorum medicorum erroribus,contendin Au ^yfim 'p*”””5^’5offert rationes,non fadsmihi perfuadent:ft'quidemnoßra Cotn^V*^’’’^ ’’’^^^°^'® Iocisnafcitur,ólt;^folia tenuiaSalici fimilia emittit,ficud

^ I’d aif * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Horum igitur indiciorG grada non minus dici Lyfimachion des

^^* ^i^®^ uero Corneola aureo flore ornatur,nô purpureo,nec Plinio quot;nbsp;filma H^**^^®^*^’* L^onicenus) nee elfe ueramLyfimachion probat. Aduers tur j ^^'’^ P^mium effet,fi conflaret Corneolam uocatam,quam uifus ipfe teftas fiocn ?””^°®P“’purcum florem habere, effe ueram Lyfimachion : fed quum musc H ^quot;^ *^°'^^^‘^ fit,non eft ante manifeflam probationem crimine falfi Plis ^‘o^coriA’s enim teflimonium nihil facit aduerfus Plinium t dus P^^'’’’‘’51“odlurifconfultifingularem teflem non admittunt, teflimonium remi r P^*°‘^°”*’‘”’*“*quot;‘ Antiquaenimacnoua Diofcoridisexemplaria,flo bita ^’'Meflè purpureum,uel aureum dicunt : Plinius purpureum, non ha Plimo [utrod^ ^ uani*quot;''*®5*'^°’’®‘Scluntautcmdialcdid,tamrcccntesquamuetcrcs,difiundis natur aduerfm parte''^^^*^f'°'^^*^’’'’^^^“ ®’*^^“® partibus aduerfari.Noui prætereaex utrauis Leomcenum. OuJ^^””^^”* **'fe’’ri difiunctiuam. Et hæc quidem dieflafint proPlinio. macb ^^'^°^^^''S'''”''ento floris aurei non probetur Corneolam effe ueram Lyfis bæfl *'^®’’'°“'“®^ftjq«3n*ut ameprobaridebeat. Sunt fiquidem alite multæ hers mfeivf^^^'^^°' ^0‘^^'^^ argumento utar in noflra,imó tanto fortiori3quanto mas ma t,-fl’”’^'^°fl^mquam Plinq innitetur autoritati. Diofcorides enim Lyfis fent ■ °'^^'^purpureum,uel aureum dicit : Plinius purpureum.Neutrius igitur p fntianoßro,florepurpureoconflanti,aduerfatur:quum fuo, idefl Corneolæ, full '^^ '’^^mf^fliffime contradicat. Stat igitur noflra Lyfimachion fortior duorum

4o Le ^^’’^^^o®‘o»9«®”' fua unius. Nee uideo edam quare cogatur Plinius fut omcenusait) aureum fateri Lyfimachtj florem,nifi uellt cognominem illi lapis )3Ureis infignem uenis,temere idem nomê fuiffe fortitum. Nam ut mittamus

firn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lyfimachum,udLyfimachiondicatur,Iapis Ly Lyfimachus

^™us;potefl lapis idem nomen mcruiffc,uel quia abeodemLyfimachoinuen li^pn-’ 'Laquoamp;herba,uel quod fimilibusuirtudbus polleat, uel ex aliaquauis pos

OU7 r’^^^quot;^ ^’^ ^°’’® ^“*” nenis illius lapidis fimilitudine. Alioqui neep flos eft M^ . ^’’*®”dicatur,fed herba ipfa quæ Salici fimilis eft,non uenis lapidis. ^onu^etur prætereanotandus Plinius, fifumum,qucm Lyfimachion mittit, O'^acerrimum, ficut Diofcorides,fed grauem uocat. Nee uftionis meminit : non mm Uiofcoridi^uerum naturæ interpres fuit : naturalem uidelicet hiftoria,amp; ab P‘3natuta,6c adiuerfisautoribus acceptam defcribens. Rationes igitur quibus

/

-ocr page 306-

278 IO» MANARDI EPIST- MED 1 CI N A ViV ft ^ fuam Leonicenus Lyfimachiam a(rerit,non tantarum uirium funt,utnoftlt;'^'’’f^j^ nino recelant : fed (ut dix») hominis potius autoritas eft^quæ me ambiguë'” g^ dit : quae licet magni momenti fit,non tanti tarnen,quin plus ponderer fe®*^^jigt; nefeio quo pado à tuis epiftolis ad Plintj patrodnium noftra deflexit oratio’^ ,^^ obrem ad illas,defcnfionc Plintj alijs dimifla,effet reuertedum, Scd nelt;®‘’^(^ itincri accindum tabcllarium remorer,huic epiftolae finem fadamiquodf^'N eft,in aliud differens tempus. Vale.

Ex Ferrar/a/eptimoldus Quintiles,

IOANNIS MANARDI EPIST^

LARPM MEDICINALIVM LIBER DECIMVSTERTIVS.

E P l s T. I. ad Bartholomæum Charandinum mcdieii

v M me plerunquc Si in priuatis colloquijs, Ä^^AP^^jii dionibus audiuiifes Hippocrati Si Galcno,quorBa te^^^^^^^ cinamferuït,akerdiligentiifimeexcoluit,inhaerente • ^^jq ” tiores Arabes,noftrates^eosfequutos,nulla habita u^ uel autoritatisratione,audaciflïme taxantem ’®^^‘’^,lt;tf rum decretis,fi quando aliter uidebatur,in opcribus a nbsp;nbsp;j,

dentemifummaadmirationeaffedus es,qiiodhis^quot;\ 1,3)


Mutinenfem:quod plcruncp purganda materie non turgens ante concodionem» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ noris momenti rebus depugnabam, in una quæ maxima habere pondus nbsp;^^ turadhaererem,purgatorijsuidelicet pharmacis utens materia minime t 0^ » nulla præuia cocodione : fcribente Hippocrate in illo famigerato aphon ^ ^ jlt; ^ coda medicamentis purganda Slt; mouenda non cruda, neep in prindpijsquot;^ ^^^ » géant,multa autem non turgent. Licet autem mei huius dogmatis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J^en, fente,0Clegendo,SCfamiliaritercolloqucndo multotiesreddidcrim.pcfiF' .j,) amp;nbsp;quail cum conuicio efflagitafti,ut quod uoce tenus docuerâ,fcriptis quo^ j darem,ut amp;nbsp;ea melius poifes memoriae co mm end are, Stilus fièrent fo®®!i.^’j|i» uiua (ut aiunt) uoee non poterant à me doceri : præfer tim cum excellent!'^^^^ quot medici,^ antiquitati non minus quam ego addidi, fecus Si agerent j^^ rent. Vt igitur tibi morem geram,quem bonarum artium, Si P*^^.”* «qod cinæ,mei^ ftudiofiifimum cognoui, manum calamo admoueOjamp;^hmis n petisaggredior. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lu«««*^*

Problema quod difputandum proponitur,tale eft : Liccatne, nuiu pr ^ te per fyrupos uocatos concodione, purgantibus medicamentis uii. Qu A^j blema difputaturi, Ariftotelis dodrinam fequentes,ante omnia, ut in ®°®^ cum aduerfarijs conueniamus, intelligantcpquidfitid dequodifputatur, ^^^ dum quid digeftionis,quid fyruporum, demum quid purganiis medicamen cibus fignificetur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^qui

Primum aggredientes dicimus,fd quod Graeci m'^p, noftri digwonefflA’ij, latiniores uideri uolunt,concodionem uocanr, in quarto Metcorologicotu lt;nbsp;ConmUio quid ß^Q definin' ab Ariftot. perfedionem a’ proprio Si naturali calore ex W VixtaAriH. » finis. Quæ uero fint huilt feemodi oppofitapaifiua,ipfemet déclarât,dicens-^^^ * autem funt,propria cuiufque materia ; ubi enim coda fuerit,perfecta tam e ‘ ^^

-ocr page 307-

fia* ■ . U ’^ ^ ^ ^ ^ D E C I M V S T E R T I V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;275»

’tQto^^^’??®P®*’^®‘^®®^ à propria prouenit calidïtate, criam fi ab exterior »» ’^quot;»eftc^z?^’^’^ • *^^ perfiriatur. Ét paulo poft fubdit : Sed principium qui« « ^^^I^anti ,L*.^’ï“æ*®^P'^®’^*ft^tîfi”^autetn,hisquidem natura,ideftfpedesamp;^ » r A^æ ^ ^ubiedam quandam formam,finis eft codioniSjquando tas „ ïDedmeft^^ , ”'^®”*^“™*^“*”* Nihil igituraliud uideturapud Anti o tel cm » ^^uTf^*^*” °P®’^*^®quaedamcaIoris natural« inqualitates pafliuas, cuius

Exhisquot; P^^'^^ci qualitas quædam,amp; quantitas humiditatis»

^tunt ^uiturjerrafle recentioresnonnullos, qui Auerroimfequentes ** quot;^stermi'^ f^^'^^P^^ Ariftotdem in eo loco non aiterationem, fed alteration ^ionem f ^quot;^ ’^®^®^’'®» Quomodo enim digeftionis finem doceret, fi ipfam dige ’fprac d ^™®^^®””®'**’’®flèp““*’®ïf’Scdnum'ne uidebant Ariftotelem in fin tätum ‘’®’'*®^‘^i“s,fedilt;Surumpollicentcm,opcratione8alt;ftiuarumquaIin 'io nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ corruption! affines r atque in ipfo ftatim huius tractatus inin

®etnamp; ^’. °“®*”w^»calori adferibentem, atque in maturationem, elixation ^^f pro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'■^duti in fpecies diuidentem f quas amp;ex ipfis nominibus,6C

^^^^^^ibetearum definitione,adioneseffe,non adionis terminos con ™^ rnaturatio codio quidam feminis in pericarpio,hoceft,in eo Honn*’^^'*°*^’‘*®^“^“®*“tclain natura fabricauit. Operationem uero per hanc, ^ lt;Siowe fignificari,oftendit Ariftoteles,dicens : Quoniam concon » .

h{^ .‘y‘ï“®‘^aineft*Tunc maturatioperfedaeft,quandoeafemina quæin » to'(i^*°^^quot;^.f’^^*^ ^liquid facere pofltintjquale ipfum pericarpion eft» Conftat » tem ””*??^°'^^ de qua Ariftoteles loquitur,longo tempore feminis maturita Honpïæ ™ ^ terminus eius eft,anteire. Quod cum pariter de elixatione amp;nbsp;affa u'f^^PQ’^^^^f’fftiaeSCipfae concodionis fpecies funt,neceffariumeftcarum Perf fl”°^.®^’t:oncodionem,operationem effc,non operationis terminum, Nee V euionisnomine,quo uelutifubgenere continetur,rem perfedam, fed mutan pln^^'’*™*’? i^nditjdefignarfiSed poftquam de philofophorum digeftione, 8ïftcm ^ ^^'*” °P^^ ^æ^^ difputauimus : ad noftram,hoc eft medicorum din ^''ntu^®^^°‘^.^^°“®’‘^®®^ uel digeftionis nomine, in duplici tranfmutatione repris duplex ntur mcdtónaturali uidelicet,qux circa efcam uerfatur,amp; nihil aliud eft,quam feepidum Mw ffationutnmentiadpropriamnutriti qualitatem: 00altera,quaecirca putridam dicos,

ƒ natur fubflantiam,6C eft alteratio ceffare faciens putredinem,manente fubftana

* yonuemunt autem ambæ inuicem» Primo quidem in genere, quia utraque ni,i7^* ^^^^’^^° ^agente,quia abeodem calore fiunt,hoc eft naturali,qui 1 ualiadeßquam poteftas per ualida corpora extenfa : qui tarnen in prima folus, 'n altera coagentem fecum habet calore praeternaturalcm. Et propterea fi id quod quot;pfimaconcoâioncconcoquitur fimilem naturam habet côcoquenti,aut totum, ^quot;teertemaior eiuspars infubftantiamaliti mutatur, exigua eiusportione femis toctaremanente. Econtrario autem fit in fecunda,quoniam uel nulla pars rei conn ^oinxtranfit infubftantiam concoquentis,uel exigua eius portio» Si enim humor ^t'wncoquiturjtalisnaturæ fit,utmutari infubftantiam alitipoflït,necputrefan '■''0'nagnaiïtpromodoputrefadionis, plus minus ue eius tranfit in fubftantiam Putriti. At fi uel putrefadio magna fit, uel humor natura fua talis, ut affîmilan 1 corporihumano,ófconuerti in eius fubftantiam nequeat,fimilis quidem ad tiucndammodum fitmembris folidioribus,fed non adeó,ut in eorum fubftantiam conuertatur.Quare nee in utraque bile,nee in falfapituitaexpedandaeft uera QC perfeflaconcodio,quoniamultramodumaflï hi humores funt,0£^ ueluti exufti, amoderatóque fanguineper fuperfluentem codionem receflerunt.Sola autem

Aa 2

-ocr page 308-

180 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO» MANARDI EPIST» ME D I C IN A H ^5*

pitutta dukis Ós^ adda,quoniam citra temperamentum fanguinis,pw ^^ |,(jjii* manferuntjitaconcoqui ualentjUt inbonum fanguinem,ÓCdcmuni w .^|,jj^ tiam membrorum conuertantur» V traque uero bilis,amp;^ falfum phleg^n^’ ‘\^ resjquum ita concoqui nonpoffintjUt in fubßantiam membrorum tis pro modo fuo concodi erunt,quando folidis membris quadantenus 11 ^^i^ fedijamp; à natura fuperatgapti redditi fuerint,ut uel ab eadê natura pet^^j “ ji* artis adminiculo expellantur. Et hoc eft generalius concodionis ßgnw^^ ’ xta quod amp;^ puSjamp; lotium,concoâa medici nuncupant.

Et hæc quidem de concodionis nomine dida fint: quod licet apud ^j,^(J quandoque opus figniflcare poffït,in hac tarnen noftra dilputatione/ol^mn gnificatoperationem» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjgrJ*

quot;Defyrupii.

Defyrupis uero,primo circa nomen aduertendum,uidcri haneuoef®’p^po ca eft,ab ottoj?, hoeeftfuccis,ó^lt;rv§ai uerbo,quod Latiniseft traho,dedut a • ^ inuenio tarnen medicos græcos ea ufos : quare forte ab Arabicis ad nos ƒ tandaeft,qui ea uoce utuntur infuccisuel decodocumahquaredutó^ P ^^^ Scio tarnen amp;nbsp;latinos autores eadem uoce,fed in alio fignificato ufos. Q}”' |,ygt; road rem ipfam attinet,medici,annis plusminus trecentis,ad concoque nbsp;nbsp;nbsp;j.

mores fyrupis ufi funt, ab ea^ ui,quam ineife illis putabant,digeftiuos 00 apud eos enim concodio,digeftio,amp; cócoquere,digerere dicebatur: qu^ . pf, ? uiexgræca inlatinam linguam medicinx interprètes, peficulofaafqu'^° .j^(ii* al ij quidem in difcuflïone,feu refolutione, altj in diduâione amp;nbsp;f*'^”^'^*^r'*ypiqyi* ti ad membra ututur, Sed dimifta uocG lite,illud potius difcutiamuSjanlyt P jj, bus nunc palTîm utimur,uim habeant digerendi,feu,quod idem eftjconco^ ^^^j

Anfyrupisinfit uiscocoi^tiëdi.

Ad quam dubitationem breuiterex hisquæ deconcoc^ftonededarata ,^ ^^ funt refpondentesjdicimus, fi proprie amp;nbsp;uerè loquamur, nullum ex uoca j^/,^^ pis,qui uulgóconfedïi inueniuntur,uim habere concoquendi:hocfiqii'\ ^m nus amp;nbsp;priuilegium,foli calori naturali debetur : ipfe enim eft,qui q^o^^Vs^fjia modorum,quos prius recitauimus,Ioquamur,concodionem facerepom » ^^^ lireferri debet accepta» Poftipfum uero naturalem calorcm funtnonflO^j^F quatenus calorem ipfum uel fouent,uel augcnt,eatcnus ad concoóione® ^ cunt,amp; eamaliquo padoadiuuanttqualia funtquies,fomnus,modi^^^,^^^j^ dio,ciborum bonifucci modieus efus,uiniparum calefacientis P°^^®*^^L.fiitï^ ro calefaciunt moderata fridiOjUfus aquarum calidarum commoderatus,p caatque eduliaetiam temperatecalefacientia:adde,fï placet,ä^cataplalmä ^ fyrupis igiturtantummodo qad concodhonem conferunt,qui adquodpia j^ rum quæ numerauimus,cooperantur,calorcmque naturalem aliquantiipy*^|j^j^ rant : quod in paucis admodum agnofces, fi eorum uires methodo quam gaueris. Quofdam enim inuenies altérâtes, quofdam uacuantes,quofaaw « ^^.^^j que pollicentes : amp;nbsp;ex alterantibus alios calidos,alios frigidos, aüoshunüd^'^^j,? ficcos. Atquein uniuerfum,quicunque corpus uel corporis humores deunen Iitate in aliam tranfmutant,fiueilla qualitas inter primas,üue inter fecundas » tias ft,alterantes dici debent» Et ex uacuantibus,alios per uentrem,aliospcr^|, |jj alios per cutis occultos meatus materiam educentes» Ex hisautem omnibus)*“ ^^ conco(ftioniièruiunt,qui calore,odore,adftringendi ui,uel fomnum3Ugegt;*o ^ lori naturali adminiculum ferut» Quæcum paucis infint, fcquenscß,utpauy qui uel exaccidenti mereantur dici concodioni defer uientcs»Non enim ace dum Drufiano,a' folis frigidis amp;nbsp;ficcisceuputredini contrartjs,iuuari hanena operationem aflerenti : prohibent enim earn potius ne fiat, quam fachm e quant» Ethæcquidemdefyruporum£lt;nomineSduididafint» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^gj

-ocr page 309-

LIBER DECIMVSTERTIVS» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i8l

'‘dis“^*’® medicamentis illud in primis aduerrendum,antiquiores ca ce medicâmen îxElatrquot; ^'^^'^^'^'^®’3^9^^ corpora ualde agitantibus purgatortjs ufosiquod uel ti^purgätibut» nenon f *1 '^°'^*’^^ '*^^^ agnolccfc,quod latine agitatorium dici poteß : quo no mu ^latcnunh i^äntur vîT*** cucumerisagreftisluccOjfedin omnipurgante medicamineute^

quoru 1 ^quot;'^^ ®^®™Hippocratcmin morbis acutis, el]eboro,amp; peplio ufum: ne k^ *^“® adeo uehemens noßratibus uifum eft,ut eius ufum præ formidu de ou ^1^'^^®®^^'^^*'“!!’Alterumuel exfocio hceta'^nofcere. quanquaamp;ex Ia onini^^ •^^’*’“^9WoqucciuspoteftintclMgt Effe uero haeccalida,flcutiamp;a3ia

*3 feere 3^ - ^ ^ndquitas adpurga ndum ufa eß, ex Galeno uar ijs in locis licet edi^ fionibu'fr *”^*° ^”^'*” *'^‘^ aphorifmi primi librijCuius principiumjn acutis pafs photifm q ^ ‘ Onmia id genus,purgatoria fcilicet/unt potentia calida. Et in as « isnonf •^*^®®^^*^’^“®^*““^ ^^‘ieeira,camqua; apurgantibusmedicamen »» ’^'^“‘^*‘'®®» Et libro quarto de indu morborum acutorum : Quia ues » dm Dr ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Iacerant,ideo prohibentun Quoties igitur (ut iam ad düuen » to me °P° ''^quot;^ ^^^ßtone accéda mus) Hippocrates de purgatorio medicamens decalw*°’^”**^’°®*gt;^®^’®®*®^*fe®“^“®®®»^“æ''P^‘*' '*^“ habebat : qua: 6lt;f irais «rab ^^'^'^^’^ ^“® ualida ui corpora uehementius exagitantia,quodammodo Ia «telmod“oftffetemporftjus inuentafmt multa, quæ uelfrigida funt,

13 hueödt æ^^^ '^’^.^’quot;^funtfiliquae Aegyptixinteriora,ucI ipfafiliqua uirens ads

■narind^'^A^ ?.’’^’®»®d aëriumjquod Mannam uocamus,dadyli Indi,quos Ta J^élaï^iuml t]tiam j . ‘^^'fogua appellant, rofarum amp;nbsp;uiolarum uel fuccus,uel aqua in ua^yliincU-titab4“^^”’^°“^’”®’‘“*”^ nonnulla genera, óif pleraquc alia,quis ea dixc nelpen'P^°^*^^^^ ^®^ *^“®™ calidis illis fuis amp;nbsp;acribus uetiia, quum ab eo fuerint deamu'^**f^”°’'^^’’’®’*”*®’f P“*'S’*®*’*’ “’”^‘”® computataf praefertim quum ui datesl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ede SCfero ufum. Sednecdehis quoque uidetur Hippos

confeda,melléque,uel apum,uel eo

tarne H ^^^'‘i^uocabant,uelzuccharo uulgaricondïta,nonnihil,cxiguum aecaß- •'’P’“®* ^^^mmonij, amp;nbsp;antea peraffationemin cotoneomalo repreiïï

J® liquo '^^ï*’^^’ nlteriuscuiufpiam antiquorum purgatorij :amp; cummagno modo nïS^’^^^fi^diflbluta,purgationis leuis gratia à recentioribusmedicis in fua([,f*'''^*°f”^°f’*^^^tiir. Quæ quum qualitatibus hispenitus careant,ob quas bus P ’P?’’8’*o’^3 antiqui prohibebant,carcant etiam neceflè eß his fymptomatis ter taf * ^^ nr^teria non concoda exhibita aegrotantibus inferebant* Quod præs talem?ft^'^’^^°*'’^'^^^°^^^ dcmonflrantexpcrimema^Dcuin ego immors »Dr ^’“'»^“'‘’“'odofupraquadragefimumannosmedicinam uarijsinlo Aep ° . ^febrium putridarum principio,nifi aliquid aliud prohiberet,filiquæ ^*^æ^^ tet^fap’*^® mcdicamenti,quod per dactylos uel uï’t^'nteparatur,nullum ex talipotionc unquam cognouifTe fes

40 Rna ^'^°^^quot;^*'’ns incommodum,quin potiusmodicam,amp;abfque ullanotatu dis do8m*^?P'”'^^“®“’*^'’®‘ï“* neque modus hic cuacuationis ab Hippocratis andb ^^'°^^'”^’'^timabhorret.Scfibitenim fecundo libro aphorifmorum : fnehos ” mjs/®®’’^'®'’^“’*^“’^«^“*' moucndum,moue« Quem locum enarransGales quot;nbsp;Dtrn °^^^*’^^^’^‘^nm ab initio morborum falubrium purgationem eße faciendam, nerb ^^^*” fadam matcriamnarura ualeat facilius concoquere. Exquibus ’bk • r ^*‘®™ ipfam fumpfifTe uidentur recentiores, purgationis quant dumT• ^™ putridarum faciunt. Idautemquod interdum Galenus faciens froh *^’^^®P®‘^'’nis nofiris crebrius,imo feré fern per faciêdum efi : fquidem no Urn °b ^t:ulocorporahumanalongemagisquant Hippocratis temponbusreple

®^ nsincurrunt, Antiquienim,uel parum,uel nihilmane comedebant,quo« 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aa 5

-ocr page 310-

Vderuinul^hi moderatio»

13z I o» MANARDI, EPlSTt MEDICIN A HV** ^^^j iidianis^ excrcidjsj fnâiombuSj balncis, ciborum fuperflua difcot^^^^jd cfcarum uarietatibus, tamque peruerfo earum ordine utebantuf. QP*® ^ye uel ex infima plebecula,modo mifera pauperie non laborctjqui oler^Z ^j^ÿ radices, legumina, frudus, iufcula,panem, cafeum,carnes, pikes, bg^^ Ios,placcntafque uarqs ex rebus confedas,ut forsfert,abfque uHou*^^*“- ÿ ne,ineodem uel prandio uel cananon ingurgiter fquum kgaimw^nwq ’ quidem Athletas,mane folopane, uefperi folis carnibus uiditaflè«Si^“^ pocrates fobrio ilio feculo purgandum quandocß iuipt in morborum tonos idaudaciusagemus inhis quiquotidianisferè crapulis præcruditate primis nutrimenti uafculis,morbos ex immodica repletion^,^^^ reruntc' Neceft utquifpiam dicat, Hippocrate min aphorifmodemorb’S . quutum,quorum materia inftar furibundi 5C maniaci hominis,uel anima i ^ ^^^^ lis Veneris agitaci, flare loco nequit, fed hue atque illue irrequicto mow n ^^^ fl uit» Quandoquidem id in laterali morbo Hippocrates iuffit, in quo de loco ad locum uagatur, fed ad unicam mouetur,ad certam uidclicetac ^^ natam fedem,ubi facere ceepit inflammaiionem» Et Galenus ad eum ‘’^^^ ^ye hens aphorifmum,interim prima,interim fecunda, interim quarta,óf qua ^^^^ quinta die pharmacum purgatorium,Iibro quarto de uidu in morbis acu ^^^^j, citexhibuilTe* In quibus uerbis SC illud aduertendum,multos ^’“^’^’Ljjftni ^ aegrotantium non leuidamno,uereri,ne pharmacum præbeantuel uena in die uel iudicatorio uel ludiciali. Vt enim fugicndum,ne eo die fiateuaW nbsp;nbsp;.

artcm,quo indicium facit natura, itafecuré 8Cpurgatioamp;uenae fcówii^t p quocunque die,ctiam fide numerocrifimorum fit, modo iudiciuminca pedetur : quarta enim die purgationem fe fecilTe loco addudo Galenus ^.^ Erin librocuratiuo deuenæ fedione,ad anima: ufquedefedum ^”8“”* ^jjr^ fifTc. Sed hoc obiter didum fit,forte alio tempore fufius cum alijs *”^ ^.(jnei* cacrifes erronbusexplicandum: ad id^reuertamur,quod nobis nunce p palepropofitum, Diximusenim Galenum nos opere docuiire,nonfenip^'^’ ^^j riaetiam non turgente, ante purgationem expedandam effe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^Jyo« i^

inprincipio pleuritidis,dolore ad précordia defcendcnte,materiam innam , nem facientem, plerunt^iuxta Hippocratisdecretum per purgationem eu fe» DicimusquoquenosabeodemGaleno didici(re,quoties uenæ ß^®®^.^ earn detredat, uicariam ei fubtjeiendam copiofiorem purgationem. Qpo ^^^ itainprincipio,flcuti materia iamconcoda point contingere,fequitur,eoca de in principio polTe fieri purgationem. Ipfcpræterca primo Wbfo^^/®®^ tione medicamentorS fecundum loca, nulla praecedente concodione,alia nep paratione,utranque bilem öó pituitam purgat in alopecia. Atque P3u'°P® ’ jy facit in manantibus capitis ulceribus,quæGræci uocant «x^f^e* ^^ • / IW in capitis dolore, öd decimotertio libro methodi, uidiffe ait multos, quibusm ^ matio in oculis cccperat,fola per inferiorem uentrem purgatione unadiecu Hippocrates etiamin uulneribusamp; fraduris,8Cin epidemijs plerunque pn’ï tione utitur, abfque ulla concodionis mentione, Atque ut unouerbome^P diam, uixinueniesGalenuminalqs afebremorbis,uelmolientemcam,ueIe*P^ dantem: neque unquaminuenies,auteum,autHippocratem,ucramconto ném per fyrupos nunc uocatos facientem. Veram dico, quoniam pe’P’*^®®*’^ amp;nbsp;corporis,6C humorum quandoque fieri iufferuntteui per quandam abunon . recentiores Auicennam fequuti nomen concodionis attribuereiquum tarnt concodione uera longo diftet interuallo. Quod enim ueré concoquiturjoto coquitur,ut,quantum fieri poteft, fimile cuadat concoquenti. Quod uero exp^^^

-ocr page 311-

285

LIBER DECIMVSTERTIVS«


®oniparatur, quanto magis id pant ur, tan to reddit ur ammalidiflimnius, atque ab ®us natura magis ahenum»

, Practerea concodio fit à natura,non ab arte : ilia econtrarto ab arte potius quam ’natura, Concodio humorum conferuat fubftantiatn : illa eos dilïècat,attenuat, ^quodammodoconfumit, Concodio eft tantummodo putridorum:illa non putrefeentibus etiam adhibetur,ÖC animalis particulis. Concodio eft omniu hu-•noruniputridorumtillafolumtenacium autcraiTorum. Quare fi demus illis,ut quocunquc libetmodo loquantur, amp;; quamcunque materiæ euacuandæ amp;nbsp;cor^ porispraparationem,concodionem uel digeftionem uocent,certe nunquam no4 *’ nisoftendentjHippocratem aut Galenum, in tenuibus humoribus/iue eos imbi^ n3ntuafculorumparietes,fiue inuafculis ueluti fluduent,aliquauti preparation fedin bis tantum,qui pre craflitie uel tenacitate,diuelli à fuis fedibus non pofn 'unt. Corpora enim,inquit Hippocrates, ubi quispurgare uoiucrit, oportet bene nuiihfacerc.Quis autemnon uideateos humores meliusfluerequi finttenuios ''^-A'lentore omniprorfus carentes f T une enim,inquit GalenuSjpurgatio bene Pæœdit.cum humores crafli,tenues fadi fuerint,^ tenaces precifi, Ä^ meatus as ^0)per quostranfmittuntur,Etin finecommentationis ait: Corpus bene Huu numeß,meatibus quidem omnibus referatis,humoribus uero incifis atque tenuan nj,(ia]jcubi in corpore fuerit humor craffus Óótenax. Et in expofitione aphorifmi pfnultimf primi libri, tune humores effe ait ad fluendum facillimos, cum fuerint ‘fnues,amp;:nullolentore participantes,aperti^ meatus per quos fieri debet purgas ^Oj a nullam obfirudionem habences, Idemferipfit libro quinto in fextamepis «®iam.Librodemummethodi feptimo,ne uidearambitiofemultaloca queres ff)^ ate adeo hancrem opere monftrauit,ut inueniri no putem idiotam ita rudem, quiintelligere nonpoffit,eum iduoluiffe, Vitiofosenim humores in tunicis uens 'fieulireceptos,nullopreuio apparatu,docetpurgareper picram,aut peraquam quot;’“«m mquafit codumabfinthium,Tenacem ueropituitam uentriculo annes ^a'’t)incidiiubetantepurgationem,Si igiturdehac humorum preparatione los quuius eft Rha2es,que improprie concodio uel digeftio dicitur,im merito ab A ui «inareprehenditurtGaleni^ clypeo munitus,facile defenditur, Intentio quips pf quot;t’iufeemodihumorSdigeftionis nihil aliud eft,quam incifio 8Cattenuatio:non, “toixit Auicenna,fubftantie adequatio ad euacuationem facilem parans. Quans æfnim materia tenuior eft,amp; lentore magis carens,tanto minus refiftit medicamis ™fatnttahenti,ói per meatus atep emiffacula facilius pertranfit.Quis enim nefciat aquamputam êd limprdam,facilius amp;fluere amp;nbsp;trahi,quam terrofam SC lutulentac* f lUcas^tenuiores à fuccino, amp;nbsp;acus à magnete, quam ab illo magnas paleas,Ô^ a hac dauos melius trahir At fi de propria uel de utraqj loquutus eft concodione, ongeaueroreceffit. Per ueram enim concodionem non tenuatur neceftario bus 48 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P’“““^ potius cra{refcit:imô fi proprie loquendumeft,nec craffior

tti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^^^^‘^’■j’^cc tenuior, fedàcalorenaturali (ut fuperiusdiximus) uincis

waluperatur: in qua tarnen uidoria frequentius accidit ut fiat craffior,quam ut ‘““«^uelutifolidismetnbris,que crafTa funt adfimilatus. Non perdit etiâ necefta ° crauttiemattp lentorem,quem prius habuit, ut ex Galeno colligitur circa finem fxpolitionisinfecundum librum Prognoftici Hippoc,dicente,fputum cocodum ^terdumoberaffitiem amp;nbsp;tenacitatem non expui. Quare contrario modo etiam in ^^*^^ concodio præparationi : hæcenim id quod craflum eft,reddit tes lusallaquod tenue eft interdû facit crafTum. At fi quis forte' nobis obqeiat Gales uni,in libello de coftitutione medicinx dicentem, quod craflum QC tenax eft,eflè ït(enuandum,S^quod tenue craffius reddendum idicam (ut uerba ipfa demons

Aa 4

o

-ocr page 312-

284- fO» MANARDI EPIST. MED I C IN A hi V flt; ttrant) cum loquutû de his fuperfluis quae redire ad naturalem habitum Plt;’^‘^ non de bis quae penitus inutiliaquum fint,paranda funtexpulfioni.Quan’P p^ parationem fl digeftionis concoâionis de nomine dignamur, triplicem redundantium humorum intelligere codionem, Vnamquidem,ó^pff*^% retn^in bis quae ita earn recipiuntjUt conuerti in fubßantiam partium cotpo**^ dantur idonei. Alteram in bis quae uitiofiora funt,quam ut mutari in lu^'^^j^ tiarn aliti poflint. Tertiamualde improprie hocnomen recipientenigt;^^’pfi^ parabene fluida, modo quem fuperiusex Galcno oftendimuSjredduntuf’p^.^ finis eft nutritio : Secundo,naturae uidoria ; Tcrtiæ,commodacxpuW' 0 ^ ma amp;nbsp;fecunda agunt pariter in materiam tenuem S^ craflam,tertia tantumi'’^,^ fam amp;nbsp;tenacem. Quare culpandus Auicenna,qui indifcriminatim de tdbf^ ” j,^ genertbus loquutus eft. In co enim loco ubi docet non euacuandam digeftam, loquitur de digeftione fecundo modo dida. Vbi uero Rhazen ^ .^ digeftionemaitefleadaequationem fubftantte materiae ad fachem de tertia abfque dubio intellexit. Atque eodem modo in narrationc/ubtilö) fi amp;nbsp;tenacis, praeparatione indigentium, quam prædidæ fubdit deferipöo”''^

In prima uero aduerfusRbazen argumentatione,quae firedel^w^?quot;^ dum enim eft in uulgatis codicibus) fuper digeftione iputi fundatur,lt;^c®‘’®^ acciptt fecundo modo. Seconda uero ratio fuper fedimen urinae fundata,^ amp;nbsp;fecundæ concodioni poteft effe communis : licet earn per aequiuocationf'” . hat ad tertiam. Scd melius forte fuerit,ut lucidioris dodrinae gratia rationibus^ cennxrefpondeamus.

Adprimam dicimus,aliquod fputum tenue (per fputumintclligcdoma^ . ei quae expuitur fimilem) pofte concoqui primo modo concodionis,idni^^ ,^ quod acidum eft uel dulce:0i hoc quidem neceflano craflèfcercjquianon^quot; gt;. membrorumfubftantiam,quæCTafttoraeofuntjtranfiret. AliquodfecuP®®^ amp;nbsp;hoc quidem ubiperfede à natura uidum fuerit,aliquopado crafflusfet ' ^^ quod in hoe ratio cocodionis confiftar,fed quod ex adtone uidoria^ naW»** - ^ loris hoc fequitur.Tertiam uero nullum tenue defiderat:quanto enim cra»ii*5 ^ retj tanto difficilius 2^ à purgante pharmaco traheretur, 6C per dudus S^fif pertranfiret,quemadmodü fuperius 6C Galeni autoritäre SC ratione mofiram^

AdfecundamdicimuSjfedimenin acutis morbis, in principionon lt;fe^^“lt;,lt; quia materia quae fecundo concodionis modo coqui debet, nondum débita m ^^^ mam adepta eft. Dicimus etiam tenuitatem fecundæ concodionisfinemnon^ ’ fed naturæ uidoriam : quæ cum in confiftendi ftatu,nec antea complétai)''’ ’ non in principio,fedimen laudabilegigniturôCdefcendit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^j

Ad tertiam dicendum,quod ars naturam imitans,purgationê matcri»,lt;’'‘’ ^^ quabtas uel quantitas uel locus cogant,non facit ante concodionêfecundo ® didam : abfep præparatione tarnen alia tenuis materiæ arte fada,ipfam expiifS poteft.Dico,nifi quantitas cogat:quoniâ ubi in corpore tanta redundet matent) ab ea natura uel opprimatur,uel perielitetur ut opprimatur,tunc ab initio, amp;■ ® expedata fecunda concodionê,hoc eft naturæ uidoria,quæ in tanta copia 0'^ P raripoteft,aliquaeiusportioper artem demend3eft,ut natura à tantoponde^ uata,refiduum aggredipoffît 6C uincere.Sienim bonus Athletarum habitus, W pocrate tefte, ftatim foluendus eft : multo magis euacuationcm defidetabit ffa ægrotantium habitus,non mole tantum, fed ÔC malignitatc uiresobruens. K® fus,fit Socratcs,qui cum fumma uitioforum fuccor um repletione febremincurt^ ’ fequitur,fi'dum fanus effet euacuationeegebat,quod multo magis ea ind^* bnens,auda uidelicet ex febre fpirandi necefritate,ÔC uiribus oppreffis, Ikw^*^

-ocr page 313-

LIBER DECIMVSTERTIVS» - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^8^ titasfupfamodum auda ad idem ducere poteft^ad quod uitiofa qualitas,hoceft ad mortem, Ergofiin hacquandoque euacuandum ante concodionemjCtiam in ilia panter ent facienda euacuatio» Mala etiam alia quachumores turgentes efficere pofTuntjó^ab immodica copia contigerunt. Ergo eadem rationequæ cogit eua« warehumorcs turgentes,cogemur etiam demere immenfam multitudinem» Vc=» ritasfumptiapparetdifcurrendo incommoda quae turgentes humores pofTunteCs ficcre:ea fecundum Galenum in expofitione illius aphorifmi quarii librijPharmas cumexhibendum in ualde acutis, fi materia turget,eadem die : morari enim in bis malum:funtroborisdifrolutio,caiiditatis febrilis augmentum,amp;periculum ne hu mores qui per corpus uagantur,in aliquod membrum principale decum bant.

Imminere autemhæc difcriminain materia plus nimioauda,clarius eft,quam Wprobatione egeat: uires quippe ex immenfo pondéré labefiunt:calor febrilis ca: gt;uisparibuseßinmaiore materia maior,facilliméque humores toium corpus op^ plantes principalia membra attingent. Si igiturhaecpericulacogunt nos, materia •ufgenteeademdie euacuare : cogent nihilominus ca fupra modum auda. Qtiin “quis diligenter confideret,facile agnofcet copiam immodicam magis indicate eua wationem,quamturgentiam, Huic enim poffumus alia uia occurrere,reprimens ^ouidelicetmotum,alterandocalorem,amp; membra principalia roborando, Immo ®öuero repletionullum habet magis præfentaneum remedium, quam euacua^ “önem. Præterea,fi humores qui agitantur amp;nbsp;de loco ad locum mouêtur ac iranf= ^unt,uacuari debent, utdicit Galenus in commento illius aphorifmi. Concocta quantomagis hierunt aliqua ex parte uacuandi,qui adeô audi funt,ut ferè o=* quot;’Wâlocaabfquealio motu occupent c* His rationibus amp;f finnlibus perfuafus,di=» “‘oUmexuperante quantitatem cogerequandoep medicS adeuacuationem per P'^rmacujamp;præcipueubifecari uena nôpo(Iît,inmorbi initiofaciendam, Quod ^foqualitasidemfaciat,omnes fateri oportet,qui turgentem materiam euacuan« u'ElTeaniorbiinitioconceduntîhoc enimipfum,turgerefcilicet,qualitatê quan ’rneonfequiturinhumoribusrepertam,adcômembra lædcntem atqueextimua îofl”?™’“^’’'’^Mo’‘Wprâtur,6dpropterca irrequietomotu hucatqueilluc pulfa.

^ « ^1114(1^^ V^UcCilctlil U Va O ill l J WI LU Lv 111VMI MA 111 CO 111 11 14111 Ml iM IIO 1 V ^ v 1 LA^ H^æWrgereeosfacit,anemincbené determinatuminuenio. Suntqui hoc in ma* Jf’Stenuitatem référant:quodcerte dici nonpofeft:alioqui fateri oporteret,a^ i^fîmpitiiitatnneceffariô turgere:quod falfum eflè nemo eftqui nefciat.Mihi au ^uiuidetuv(nterqualitatesprimas,hocfolocalori eflèattribuédum,quiadeôaeris C(dorée/fcfur» ^™eniensfit,ut membra uelutiexurat,atcp ob hoc à quouis membre reqeiatur; gentiuinhumoi î’*™5^®fCTUorcmin alio humore præterqua in bilc,uel biliofo ualde fanguine, rumedufim. f^^nirinonputo. Quare folabilis hoc modo turgeredicendaeft,SC rationeeius ƒ guis. An uero quæuis exada bilis putrefeens turgeac,8C euacuari à principio de

^ j '^ouinutiliterquæripoteft. Adquoddubium,quantGmihi uidetur,refpon '’Uumeft,bilemcertafcde intra uenasputrefcêtem,pofle tam remifle calere,ut ''^dioineafitexpedanda. Earn uero qua: extra uenas putrefeens intermitten ç '^Sè facit,non fine ratione dixerit quifpiam,antc concodionê poflTe euacuari. c A a '^ Galen.in commento aphorifmi fuperius addudi,cuius initium, Con J^3ac,côuenire,utillihumoreseuacuentur,qui agitantur SC de loco ad locum ^“uentur,^ transfluunt. Et lib, g. de côpofitione medicamentorû fecundum lo^ tu ^'^^ ’quot;*^^''8“ ®^ excretionem moueri, amp;f nondum ad certam fedem impe^ 1 ‘^babere autconfiftentiam.In libre uero de iudictjs fecundo,dicit,in tertianis bis ^,uehementer moueri,Ô^ per ftngulas corporis partes diflèminari,atque delatioa ^'™petuper feipfamexpurgari,atque obhanccaufamex fudoribus amp;nbsp;uomitis

-ocr page 314-

Z86 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10, MANÄRDl EPIST, ME DI C IN AU V^* ^

bus finfri. Et in commentario cui titulus, Quos purgare oportea(A^“'|^'’^^0i)(i?* ». torqSj SC quando,ait : In principio ferofos SC tenues humores ^^^^‘’^^^’jtyi^ ». dionem expedans incraffis Ó^tenacibus,quales natura funtbilisatra^r^^Ci^ Qiiarefiquism tertianis purgationembilis ante concodionem mo^’^^jiiJi»* lum Galenum,uerum amp;nbsp;naturam fe imitari dicere potent,per uomlt;iu'’’^,^|,(irt rem, fed amp;nbsp;plerunque per uentrem bilem in talibus febribus ante ^°”^°^^j(;if^ expurgantem, Exuberans igitur caliditas tenuitati iunda facit,ut bilistm'gjj nuiras fola concedit,ut etiam ft non turgeat,ante concodionem

Verum praeter qualitates primas amp;nbsp;manifeftas,alia quædam ^^^ ■ ^{loflC’ que in humoribus reperitur,quæ turgere eos facit,amp; die primo egerep^^^^ ^n) occulta quædam 6C pefti!ensmalignitas,quaaffcdi humores,nili ßaumP ^^j,; tur,cor,uel aliud principale membrupetentes,ultimamafferunt pcm^^ _.,^ ó: alias quandoque,8C annis quinto 5lt; uigefimoodauo, fupra genteftmum,uidimus ante magnam peßilentiam in hac noftra ciuitatCj^“ nbsp;nbsp;(j)

ma mortaliumjó^præfertim nobilium ftrageperuagari. Ab initioIcnIlt;ï®' ^j^jdi bricula afficiebantur,pulfus^ 8C urina uix à fanis differebant : febdsP° * ^ triduum ue fupra modum crefcebat,uires profternebantur,urina uelut« ^^ rum, inquietudo,bills prafinæ uomitus,material caput petente delina,”' ^^^^^ uigilijs,modocum immodico fopore hominem cruciabantiuarq^^olo nbsp;nbsp;g^**

themata per uniuerfamcutemefflorefcebant,omniaquedemum inco'” j^ijj* bis Jonge plura fequebantur,quæ turgentem materiam fupcriusdixi®®‘ ri.Quarenonpoteramnon admirari,quofdam præcdJentis dodrins^ ^^ medicos,purgationem in tam pefliferalue anteconcodioncmneg!ig^^f^’.,|jp alios medicos taxantes,qui ea utebantur. Si qui enim morbi inueniunt®« ^^ modi purgationem eadem die ita deliderent,ut tardare malum fit,hoe ®^0oiigt; Ahinitiopesib ftilenteshæfebresrcquirunt,uelociflïmâmortem,nifi ea fiat,infcrentes. „^j^^ju lentium morbo ne apudGalenum quinto methodi Icgerant, quotquoteximmani ‘^'^P^ .^jiJ rucMcMndii. incolumes euaferant, muftis per uomitum,omnibus per uentrem,cotP^ iDO fuifleS^ purgatum amp;exiccatum t* Quod fiue natura,fiue arte fadumW,® (il* nobis oßendit, in his qui expeßilentia feruari debent, exiccationem primed» purgationem eße neeeßariam. Quod ueroexpedandanon fitewewtto^ fadura in conftßendi uigore,ex hoc oßenditur,quod indicia q^tafy^ font,ad mortem potius quam ad falutem tendunt,GaIeno tefie in f^®®4J|,()gt; rifmorum commentario, ÔC ipfa comprobante experientia. QuarciUi ®' ^ tius probandi uidentur, qui ab initio peflilentium morborum,quanto öö®^ * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt,omnia genera euacuationum exercent,qua'm qui indicium,quod p®® gt;

Ium quam bonum in his fperatur,expedant» Materiæ igitur qualitas euacus j^ runqjeogit ante concodionem. Verumpræter quantitatemamp;^qualitatt'’’’ ^lA quoque fieri ex loco, fupcrius oßenfumeß» Vbi cnim ad præcipuuma locum materia decumbit, nonexpedata concodioneeßuacuand3,qu£®’ dum in laterafi morbo eß demonßratum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jt^ji

Vt igitur iam reccptui canamus,amp; nofira difputatio,quæ diuuagandoW ^jj illuc,ueluti eeßro percita, furcntem materiam abfep ordine fequuta cucumt)9^ elafltei uocc ad id unde ccepit reuertatur,dicimus, materia magna ex patte an ^^ codioncm purgädam : earn enim quæ non proprie turget,fed uel fob qualitate,ue1 loco perniciê,nifteuacuctur, timetur illaturâ,euacuari oport«® j concodione à natura fadam demonßrauimus : ficuti amp;nbsp;ea m quæ non prop^'' improprie turget, in alqs à febre morbis,^ in ipfis enâ febribus debere a non ^r tiusquamab antiquis,abinitio minui, pciorifcilicetuiduSCmaiorcodou^'J^^ji

-ocr page 315-

j^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘LIBER DECIMVSTERTIVS» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;187

WÎÎSÎÎ?^ arque minus exagitantia habentibus t præfertim quum ^onc V^”^^^°^ ’’o^’^obijdant aduerfart|,nifi uulgatum illumaphorifmum: quot;•fgo ^purganda amp;nbsp;mouenda non cruda^neqj in principijsjniß ÿî^C i ”'**’^ 3utem non turgenr.quem tarnen in multis exemplahbus non Ie? 'edDi *^*^’ ^'^^‘'^ lib.de humorib.paffim legatur. Et ut eum inter aphorifmos nonö **'^’”’^^®“5^^™®^lt;:u'iopponamusaphórifinum fecundi libridecimum:* ■houf ^^*^“^*°P*’°^“^ Hippocratts eftjiubentem in principio mouendum,fi quid ”*^’ Q-^’^”^ aphorifmum non folum fcribit Hippocrates,fed etiam per uidelicetCirca principia omnia funt imbecillioraJn nur quot;’’. nbsp;nbsp;,^^^3phorifmis indulget medico HippocrateSjUtquando ei uidetur,

dicat ^quot;°?®^P™^'P*°utatur:quod£Cin penultimo primt libri permittit. Et lieer ^ uaro hoc faciendumjnosrationibus fuperiusaddudismotijCrebrius idfacere da n ^?^^^®i:^2t)emus,in materia præfertimferofaac tenui, qualiseßbiÜs pallie te.D***'^^^’*^®’’*^'*®*^^”’’® uocarur,quam noftro feculo uidemus fatis abunda^ Po's .'’’^5.^“^*^3^*9uandoexpelt;fïanda eft uera concociio,cam per uocatos fyru dam f j””*®” ^’^parteeam potiusperturbant,quam agant, non eße procurant ïk’'^^® ^^^®«n rebus, quae naturales pires augentamp; roboranr. Neenos dum P^'^^^'^^^”’°’^“ ^ndigerc,ntfiattçnuarionccraflrorum,ô^indfionetena* ^ huif ’^.^æP^*‘f'^ria amp;nbsp;potus magis quam per fyrupos,Galeno teile,qui integrS dj/^^^’^^^’ïdicauitjdidmusfacienda. Habes igiturmiCharandine,mcam 0rd^'^?^'f'^^”^^^®’^æ^*°”^”’ fiidendafcntcntiam,confufaneèccrte Slt; abfcp nef'”*, 'P®®gt;“tabhominefenc,ôd multis négoces impedito,quae totiesdepo= biK^n “quot;’’^’”*®’’*’“quot;’P“® commentationem coëgerunt,utquod tribus die« ™^pot«rat,ad trienniS ferè protradium fit. Tu autem quiequid id eft, pro quot;“«■»•«bonlconamp;la. Vale.

ExPerraria, xv. Calend.Septemb. m. d, xxxi.

^PlST. II» pronobiliquodamuiro^magnumueluti ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;incendium in meiendo patience.

^'^’^^“^ Sala,uir generis nobilitate,ac in négoces principalibus exer^ i ’‘^^‘^'^ dexteritate infignis,queftus eft apud me per literas,fe,iam agi« |%am'^®^®‘®‘^“®^*’**us,dum lotiumemittit, maximó inueficaurinæperagt; ^^®'*‘^ incendium : quod nee ex medicatarum aquarü tertia potione, “^.confiliomedicorüfada,necalijsauxilijsmitigari,ne exiguo quidem,

^Eaumreßingui potuerit. Huic quantum in me eft opem laturus,in primis affe ^lonisipfiuseifentiam ÔC caufas inueftigabo ; deinde ex iHis curatiuas intentiones *iEgt;3m. Affedus hic.ut iam primurn aggrediar,a' recentioribus ardor urinæ nos fätus^nihi] aliud mihi eße uidetur quam dolor ulcerofus, ueficam ipfam,öt^ ponifi^ iiumeiusceruicematquemeatum,quiab ea perpudendum dcicendit,afHigens: Quareinterfymptomata,ficuti amp;nbsp;quilibet alius dolor,eft reponendus. Verum hoc v^ptomaex alio fequitur,hoc eft,ex re excunte immutata, lotio uidelicet ipfo ad '^äioremquam ex natura fua exigeret acredinem conuerfo. Dico autem, haec lymptomata malam temperaturam confequuntur, à falfa pituita, ut per indicia äbcxcellentiiUmo Machello conferipta apertiffime colligitur, genitam. Quæ qui« dEmfalfedoex fuperfluoiecoris amp;nbsp;renum calore totam lotij fubftantia quafiaflan f'bus,generatur. Exhisigiturad fecundum accedentes,intentiones tam pros: priecuratiuas, quam prefer liantes elicimus. Mitigandus igitur primo iecoris SC re numcalor,nedecætero lotium fuperfluo exurat : ipfa^ iam fada pituita purgans da. Demummala affedioexlongotranfitu huiusmordacismateriae inmeaubus

-ocr page 316-

185 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10* MANARDI EPIST. ME D I C INAH '^^ ^^j^,j,

urinarqs dereliäa^pro uinbus auferenda. In qua refuafolita diligent’^ J^U prüfens medicus utetur,ad dignofeendum nunquid ulcufcula aliquam^ cis fintfada,quod ut minime uellemus,ita maxime formidamus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^jO^

Inter diucrïa quæ ad has explendas intentiones mihi occurröt præiw‘^; [£tiJ na: præcipuû uidetur ; per earn quippe amp;nbsp;ealor membrorum minuetutji^^j-^ujieii jaartim cuacuabitur.parum diftrahetun Nee abfterrere nos debetæwSjCO te naturali temperatura,bono corporis habitUjôC indus ratione ^“^P^Ljj^*’ Secanda igiturjîcxpei tus amp;nbsp;audax fedorhabetur, uena poplitêt»'’' ^(j» iiextrahendæ funt plus minus ue,pro medici præfentis iudiciOjUncis^ßL .jj^ufl’ næ. Fada uenæ fedione,bidui uel tridui interieda mora,potio in ’‘^'^^^üttf da,in hune modum parata : Polypodij recentis 3. glycyrrhizx recentiSj iijj,^ cumeris ana femücia. Myxaria uulgo Sebeften uocata,feptem in fed cap ^^^-^|^lt; uel in aliOjfihochaberi non poteft,tandiu bulliant,donec tertiaptsfc*^ lt;j|i(i) pta figamp;adieda decodo bene excolato,rhei barbar ici drachma fl’tP^^^’^dii^ prius tenuiflime contrito. Tertio ab hoepurgationis die,deriuationisg ^^,^^j, cucurbitulx à pari utriufqj natis admoueantur, fupra quam fedendo quæ ^^^ His pcradis/ad ea quæ intrinfecus extrinfecus^altérant,uenienduro» ^^ tur inungendum oleo rofaceo,cui squalis portio lucci intybi,quartapafS ^. .j, thitis,odaua aceti rofacei fitadieda. Kenes fucco folatri,cum unguent , p^ilt; frigidante uocato,aequilance commixto. V eficæ regio cum toto dendo aqua tepida foueat,in qua portulacæ amp;^ papaueris albi femina oe . j^y^^ Quibusnifi ardor mitigatusfuerit, papaueris ipfiuscortices,dcmum^^j^jjili^' fcyami fuperaddatur. Ex decodo etiam earundem rerum utiliter fieri ^i^puiie liünes,quxad regionem ufque iecorispertingant, Bibenda quoqueiing ^^^^jj) crit folatri aqua,in qua cucumeris,portulacæ,ô^papaueris albi ^i^*quot;®l^^t (enieß^ additomodofyrupo depapauere,modonenuphanno. Venteraliiflß ^,j, dus,modoper filiquæægyptiæ liquorem in decodo polypodij i'cfoln^“ ’jfj^eni per clyfmata eundem liquorem cum melle rofaceo recipiêtia, modo per u tenuilïïme attritam, modo per fenam in fero decodam» Quod ff dw®f dijs adhuc paflio non fit fublata,hirudines uenis ani applicentur, ’^‘I^^^-yjipt mento aquae calidæ inferius adeo bene occlufæ ut uapores eius loca niru ^^^^^ tant,a quatuorufq^ adfexunciasfanguinisextrahatur.Dehinead^,;j! frigidantia ueniêdum,de quorG natura funt trochifci,à Paulo diaphyfai* 0 ‘^^^.^ ti,qui recipiunt feminG cucumeris partes 4. fern, hyofcyami,cicutaeana p- • ^^ culi,feminis Iapathij,croci,pini fruduum,amygdalarQ amarariim,opi] anap ^^ t. phyfalidos,hocen,granorum quæalchechengi uoeât,partes 5°‘^?”’?° j qui* uinoalboodorajto,à fac trochifcos quorum fihgulipendcant femidrac gt;nbsp;j^ bus primum uteris cxterius difToIutis in oleo feminis eucurbitae 1 deinde, fiop iit,dabis unum ad bibendum cum aqua folatri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» ^jpf

Fruftra autem hæc omnia tentarentur, nificongruo uidu uteretuf. Q ,^ ro hicelTe debeat,arbitrandum præfenti medico permitto, ficun ô^quæcu®? , dus fcriptafunt. Non lacebotarnenpuluerem inquomagnam habeon u eóponitur auto ex phyfalidibus,hoc eft,ut dixi,rubro illo frudu akhecbengi ^^^^ to,quae fint numero 12. fem.cucumeris,fem.papaueris albi ana ^. ®*^’‘’™y°jgiai ad omnium podus. Fiat omniG puluis,ex quo femper ante alium cibum deg ^^^^ femunciam. Bonum etiam erit,fi'odo decern ue myxaria in aqua folatrin» da per hora ante cibum edat,Slt;in fecunda menfa bolum unum ex part©as . bus,feminis cucumeris, Ôf una parte frudu Gpini, faccharo^ in aqua folatri» refoluto,confedo.

ExaedibusnoßrisFerrariae, m. Nouemb. M. d. xxxi«

-ocr page 317-

LIBER D E C I MV S TE RT IV S, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i8^

EPIST^ III, adloannemPaulumCaftihonummcdicum» Per manum quandoc^ totum brachium à medicis ins teUigi.Expofîtio item obfcuroru quorundâ

Auicennæ uerborum,capite de

lapide renum*

^EoadhucDci gratia,loan, Paule,peftilentiæfuperftes.'uigctq; in me ’^*ïcanimu8,licet langueat corpus, ÔC podagra me quandoqt ledo ^etineatjpedes^ adeo imbecillesfemper rehnquat,ut uix unquâ ua* Icam abfqt auxiliatore fcalas afcendere, Adiunxerat amp;nbsp;fibi chiragram cum tuæ mihi redditæ funt literæ ; atep utrfque fucceffit,longe illis fæs wor,Nephritis,quxut fcrior,itamolcftioradcófuit,ut ad fauces uft^Orci me des uxcrit.Aqua tandem Dei optimi munere Ieuatus,ubi reuifereccepi meam bis gt;oinecam,litcrastuas inueni tertio Calend, Martias ad me datas. Quare erubes «nsquod tandiu rcfponfum diftulerim,arrepto calamo ftatim refpondere incœs piunprimisigiturgratiastibi agoprotua humanitatisô^ amoris plena falutatios f*jateß etiam amp;nbsp;faIuto,6C quanta per abfentiam Iicet,exos w, Deinde quod ad difceptationê exortam apud nos per tin et, fat is mirari non po ium,in medico tanti nominis tantam dormitationem,ut non aduertent,per ma num interdum apud medicos iignificari non folum extrema illam brachq partem, ^'*^5?®^‘*^^o^palmain,carpum^,80metacarpuin diuiditur: fed totum id quod ab humeris extra thoracem prominet,amp; ex humero,brachio,extrema^ ma nu wponitur. Quod fi ex Galeno forte non didiccrat,poterat uel ex fuo A uicens natognofcere,lib,i.cap.dephlebotomia,fex uenas manus fecari dicente, atcp très intere^magispraecipuas fuprabrachq curuaturamfecandastiecorariam fcilicct, iiuamipfebafilicam;humeralem,quam ccphalicamtSC mediam,quam n/gram.Ma ”^'nergointclligere eo loco ab ftp dubio oportet humerum cum toto brach io, ues ‘intfinfynocha fecare per qua fupcriora ÔC inferiora uacuentur,qualis praecipue jj ^ p^^-Sunt tarnen qui iecorariampræferant, forte quia magis ex diredo iecur * pint,quod eft fanguinis fons. Vbi tarnen fanguis in fuperioribus corporis partis nsmagisexuperare uideatur,humcralem fecare non fucrit abfurdum. Nulla aus ^ ratio oftenditjUt in tanta fanguinis copia,per extremae manus uenulas fieri des J’iouacuatiOjpræfertim iubenteGaleno,nec abnuentc Auicêna, ad defedionê ^^nimifanguinem ehe cducêdum:quod ex uenulis illis manus uix fieri pollet, fusprætereaexpofitionem quorundam uerborum Auicennæ, cap, de lapide ^num,qi]ajincommun!æditione funt huiufmodi : Et iterum fi eft lapis rcnum,ôd Seneraturfecundum plurim5,amp;nonadhuc mingitur,tunceft fedimen urinæres ^oiiimcumea,Etfieft ueficæ,amp;: difeernitur fècûdum plurimû poß feparationem ^ ''’æ’^nneeft fex fanguinis,deinde aßbeiatur ei,8C diuerfificatur abeo, Dicoigis p'nprimis,inArabico non omnino fimilem eße ledionem : ita cnim ad uerbum ö'iuriEtitcrumlapisrenumgeneratur fccundum plurimû, amp;nbsp;non adhuc mins 6 tuiina,ô^ eft fedimen urinæ retentum cum ea. Lapis ueficæ coagulatur fecun ™plurlmum poft feparationê urinæ : amp;nbsp;efl fex urinæ,quæ non aßoeiatur ei,fed POuponiturab ea, Sunt autem hæc uerba in utraque Iitera,fed præcipue in prima, ^otabarbarie obruta,ut Gentilis duobus expofitis SCaltero immutato,fententiam ^onniumdopræterierit. Pro uerbofiquidem,gcneratur, legit immergitur;amp;pars ^ipium,retentum,exponit mixtum: amp;fecem fanguinis intdligithypoflafin. Pof» autem hanc ex ipfo elicere Auicennæ fententiam : Si efl lapis renum Si ims 'quot;c^gitur,hoceft,itahærct,ut non adhuc mingatur, fedimen urinæ mifcetur cum ’M Lapis uero ueficæ difeernitur,id eft manifeftatur,poft feparationem urinæ: “' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B b

-ocr page 318-

îÿO nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lO, MAN A RDI E P I S T» M E D I C I N A LI Vf* ^^j_,

exit quippe primo urina,deinde perdpitur lapidis nocumentum, po^^’^^Z menjquod démuni afTociatur urmæ : diuerfum tarnen eftabea, quia non ^^ mifeetur urinæ,quantô inlapide renum. Nicolus defperanscorumfeniuin j^z fe anèqui,attulit quidemuerba/cd dimifit inexpoftta. laccbusdcPatn^ r Z præferendus Gentili eft,quod uerba Auicennæ feruatjueeextra P5®P’^ß. Jei* catum extorquer,fed ex eis earn fententiam elicit quam öd tu Ôlt;^ ait) P®*”^|Z 611 rectCjan pcrpera’m,iudicare. Ego eo relidto/enfum potius Arabicat^® nemine adhuc expoUtæjConabor elicere:qui (ni fallor^eft huiufmodi; In ^iil runt lapis renum amp;nbsp;ueficaf,quod dumillegeneratur,maiori ex parte u^^/ cum fuo fedimine retinetur : in huius uero generationc,exit quidem pnm ^^^^0 deindeeiusfedimentum» Primaautem huius fententiaepars tacileintd»® . pfj» fiderantimodum quo lapis in renibus generatur* Quem modiim ücubi’ Lji: cipuclibro primo expoficionis in ff.EpidemiarumjGaIcn.demonßrauit. nbsp;nbsp;yiï

». Oftenfum eft in commentary's de naturalibusfacultatibusjrenesadfcna ^^jjj,,: », quid ferofi tenuisep in uenis fanguini permifcetur. Vbi uero meatus qui i nbsp;nbsp;j^j

». huiufeemodi ierum excolant,plus nimio referatifuerintjfimul etiam * quæ crafliora funt,excoiatur.Quod quando calefadlum,in renum uena ^i^ « paro acceperit confiflentiam,fi quidem renum excretoria uis totum^*’*^‘1 j^Z’ « nis expuleritjarenofæ in ipfis fubfidentiæ fiunt.Si uero adhaerens u^uii'^'’^]^^^^iVi * », difficulter^ ab eo uelli polTit,a!terum quidpiam fibqpfi fimilc excou^^“^ ^yflUK^ « fcipienSjamplius augetur : femper enim id quod influit,ci quod pracr^t rtj » ditur,at($ hoe paóo petrus nota dignæ amplitudinis conflituitur. Exn‘5 8 ipD lenididiis ratio reddi poteft,quare dum lapis in renegignitur, urinafmu , jp/ fedimine retinetur, labefadata uidelicet ui renS expultricc,óbcraflio*’^”’ amp;z tra renisconcauitatem retenta. Idem cxeodemGaleno coHigiturino^P ^^uifl aphorifmi ultimi libri tertij,rationem reddente, quare fenes faciliter caïeu nbsp;nbsp;^,f,

», laborent. Ait enim : Quum in fembus multae Öd craffæfuperfluitatesgen ^|,p|( ** amp;nbsp;praeter hoc quoep uirium adfit imbecillitas,obftruuntur pkrunep !'^’’%)fl‘’*’ ” ^^s gignutur, Obftrudtis itaeç rcntbus,SC uieorum fadia imbecillijniù’” Aegquot;’^^^

eftjurinam cum fuo fedimine aliquantifper retincri. Et propterca P3^^’ j^Z ta,dum lapis generatur,exiguam urinam excernidixit,atqj meatuspcrq nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

nitur adftringi. Poteft tarnen tanta effe arenularum copia,nee uisrenum ^^ ria adeo imbecillis,ut arenis quibufdâ exitus patefcat : quod.amp; ipk nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jjf ii^

flt,fiC forte Auicêna cognouif,addens particulam,fecundum pi“’'’“’“’”'. pKHtÜ** ro dixit de lapide ueficæ,confonant Galeno libro primo de locis affet^» ’P pZ dicia efle dicenti, quod primo exit urina aquae fimilis. Et lib. u. quodpus ^ cxiens,finc urina pleruncp excernitur,quia à loco propinquo excemitur» ^^ |j que autem horum tetigit Auicenna : primum,cum ait,poft feparanonem ^ pidemcoagulari,poftquamuidelicet urinaaquofaexiuit,amp;fexretenue • dum,ubi ait. Et eft fex urinae quæ non afTociatur ci, fed poßponitur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft

funt loannes Paule diledîifîîme, quæ proexpofitionc illiusdifficilistc’^m obtulerunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, jjifliC*

Demum in cake tuæ epiftolæ à me petis,an è rc tua efle putcm,ut m P^k^ i,j£ uertaris : quod te quærere arbitror,quia multos per proximam luem ' jjjpjü* medicos intel lexeris. Quæ rcs fi te mouet,illud etiâ confiderare debts,que ^-ji cifupcrfuntmcdici,pauci quotç funtquieorum opemexpofcantimfuU ^ hominum partem peryflè publica fama eft: fed 8d in defunâorum cum multi infurrexerunt, qui uix,quando tuhincrcccflifti,ad gra’’’quot;”*’^j^fti gebaut. Fruimur præterea magna nuncfalubntatc. Quare cogitandumn c, in patriam redieris,per multos menfes proprio ære te militaturum : nißlm* ^^

-ocr page 319-

LIBER DECIMVSTERTIVS» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;191

doui'^Ï?’^^^®'®^*“’^®'“™ ’SS^^^î^e« Quod facile confequeris,afpirate tibi Los Syiitnafi *^ß 1^'°’^^ ^^^f®*”®»**’ bonis ingénus fauête : quem pratfedum aiunt ExPerraria, m 1» Calend. Sextiles, m» d. xxix.

PhT, HU, adlacobumPharuftummedteumRegten*

^^iEgiamantidime lacobe, nee fine uoluptate,quae tunonminus argua te3quam eleganter,pro ieporina carne difputafti,eam amp;nbsp;bonifucci ef* .^Cjamp;codu nondifficilem probans» Adeó autem mihi applauferunc rationes tux,ut non minus tibidebere id animal purem,Îi quis modo lt;lès^T^’’-^”*^“® fiçquàmillipoëtac,qui primamei glonam inter quadruped ^fîtau ''‘□^^^M^^formofumfore feptemdiebusdixerunt,qui leporinas carnes fcßtt ”^' P^'^'^”’que abfuit,quin tuis argumentationibus uidus,manus dederim, •üa^ '^f ^^^*^ ^^^quot;^ fententiâ uenenm.Quod certe non inuitus fcciflem,quos liera j *^^^’^'’’^%cttm datur,ego quocp libenter uefeor. Verum deterruit me ue qu? Lp''f'^'^öiadhsc ufqjfeculaquafiper manus nobis tradita fententiâ,

^ ^fod rlt;'PP°^*^^' 3b aliquo certe uetuftilfimo coepit aurore. Scribitur enim in lis: liadf .’æ^^,^’911'quidem Galenitempore à muk(s,nunc ab omnibus Hippocra «fût '“”*”'’® ’’“®cmodum : Leporina caro ficca ôi adßringens,lotium aliquant » »ofan”’^-“^'’ P°^ quem,quifquis ille fuerit, Galen. lib» 2. de efcis ait : Leporum ca “ di(iti^'*ï’’*’®®^®ogt;’cwgtgnit» Et in comment.de atténuante uidu,utilem earn * ’Pertiïr'^^^^'^”'^’quot;®” ^“^®quot;’ atténuante,quia crafTum fanguinem gignit. Et tholi f''^'^^^’^^'®^'E. }.delocisafFedis,magnam earn habere uimdicit inmelan= fuhrt -L^^^^S^netätione» PfeHusquocpàT Paulus cifdemferé uerbisGaleno Poft ^''^^'^udamp;Pfeilus inter cibariaatrambilemgignentia earn eónumerauit» tollto'’®*.®®®® Simeon in lib.de efcis,quafiquareüepdida à uetuftioribus erant, Jf mini ^^®'*‘^®’’®^ lcpof«,hisquicxiccarc corpus uolunt,ualde coducunt: » tum^’^''®*’®^“’^®“’?®’'^^“’’®^“”^ flcciorCjlanguinemquippegignunt craflas » best •'’™’^ quot;’®*3ncholicum. Fecerunt omnia Iiæc Græcorum dida, ut Aras » ottoir ^°5îP*'æi2tc3m3me cogitare,nunquid rationes,quibus leporinas carnes lotitat ïff *^''^^° pado poflent:aliæ^ in contrarium afFerri,quæ antiquorûaus tluni fu’’^’8’rcntur«Vtrunqr autem poft facras ferias,in quibus mihijpfi uacans 3U(em ?f’^'ii^3haecmeditanti,non poft multam indaginê occurrir. Antequam

lur 0^^°^-*’*”” ^® temperatura cuiufpiam rei medici loquQtur,non de ea loquuns Rationes, qub Iiæc ^r^^®’^^'9^oadtotamnaturam habent, (ad philofophumenim fpedat busaUmëtomnz ^düin°” ,7^**°)^®^dommiscofiderationcUtautidcalidümaut frigidumjnimfc téperatuneinue ** dum™ i p '^® dicatur^quod humanum corpus calefacere, frigefacere, humi; ßig^imLe.

hoer ^^ • ^”’’^^^^^*^^P°^^^‘ Secundo fubtjciendum,efeasamp; medicaminain MiQ ^'^quot;^^’^^°^ ^^’^^'^ ’^ ”°5 agunt dC à nobis paiiantur : in hoc diffèrrc,quod turn ™**'*^^^^^quidem potius,quam patiantur : efex econtrario magis patian quaiKT*quot;'^^”^* '^®”’® ^“bq^t^dum,efcas tandiu rationem medicamenti iubire, uecjiJ*'r ^”^’'quot;’^^‘^’^^”3^^'-’*'• ubi uero perfede infanguinem uerfae fLinr,fi-ubiöen*’”^*^’^'^* ^^®’^*’^^®®f®™pf*’calorem augeri. QuartOjefcas, enam tea d^^ ’^ut3txà nutriente ui funt,pofle corpus reddere multo qua'm eflét an tisau' ’?^®5quot;'‘^®^^®tpJus frigidiorum humorum,pituitaefcilicctamp;nigrihumos qua ur n* ^’”8U‘nis amp;nbsp;bilis generenr. Ex his quatuor fuppoßtis colligitur, 1 ƒ a inuelbganda fit,Si leporinae carnis,^ cuiufque altcrius efex temperatura«

Bb z

-ocr page 320-

2^1 10. MANARDI E P I S T. E D Ï C I N A LI'^'^^ ^^.^^ Non enim extrinfecæ cuiufpiam rci ucl confideratione uel coparanonc*^^ dum,fed relatione ad corpus humanO iudiciû faciêdum:ex hoc quippc*’^ pfHP ut fit homini cibus,quod talem habet cum homine fim«litudinem,utcóucr ^^ fubftantiam poffit : hoc enim eßjamp; non aliud,quod facit aliquam remit* ^^ fe hominis efcam» Et licet ageredum mutât urm corpus hominis aliudp^^^jjc propter hoc efca,fed medicina potius dici debet. Si quis igitur reâe ludit^ ^ titleporinae carnis quatenus efca efl,temperaturâ:agnofcereeum top*^* j^j;«i tet, in quos humorcs à calorehumano concodauertatur: quod ««’^’’‘’'^•jjlj,!' quot;nbsp;longoufudignofci euidenter ualet. Omnia enimnutricntia,utGaIenus ^jui quot;nbsp;de temperaturis,altérât aliquo modo corpus,fed immanifeße, dum feme ^^ accipißtur: uerum fi longo tempore offerantur,ualde alterant,attjmam^^p pora immutant. Et lib. i. de efcis : Efcæ cognitio uix in multo tempore ex nbsp;nbsp;.[, nata experientia rede fit. Et Hippoc. in Epidem.Cibi amp;nbsp;potus experien«’^[^ In hoc ergo ludicio quod longo experimento innititur, fiandum 3®“^5’L0gt;I’ feruationi,præfertim quâdo illis rationes quoq; aliæ confentiunt,quas^ ^^yj^j extrinfeco acceptas uocat : inter quas multum ualida ea,quaeà cagt;^’”®'P j^fUitt tia aflumitur,qua£ certe in hoc animait dura fans apparet. Facit autem ba^ yj

v « ut feró,amp; paulatim nutriat. Quaecunq^ enim dura carne confiant,

« expofitioneaphor. 18. lib. 2. tardiusamp;paulatim nutriunt. quodnonk*^ JefH^'^ tis argumentumefl. Quemadmodum enim id quod facilecocoqwiiw^ nbsp;.jj nutrit,eftquoad nos calidum,GaIenotefie,in fine fibritcrtq dctemp«f^^^fj,i)lt; ccontrario quod tarde amp;nbsp;paulatim,eiïe quo ad nos frigidum.Facile ftantiam noßram conuertitur,quod cum natura noßra maiorcm bab« ' ^.^^jii nem ; atqj id difficilius,quod magis diffimile. Sumus autem nos a præoo'” ji,je di amp;nbsp;humidi. Eß præterea eadem durities euidens indicium ficcitatiSjUte^^^^jj^fU temperaturis,à Galeno colligitur. Licet enim nó omne durum fit ficcuW) ^ durum quod ncq? à uehementi calido duratum efi,neqja uchementi quot;^ gteft gelatum,proculdubioeßficcum. Tanta autem cafiditas eflê inleporcfO F d,, ut carnem eius induret : nee tanta frigiditas ut congelct.Quare quum nt“ ^^^f ninoetiam ficca eße uidetur : alioquiSC ipfa fola durities earn a’numérobo ^^ nium eximit,Galeno teße,in Hb.de atténuante uidu.Quod etiam teflaW ^^ CiXfo porewd, fitudoquam habet cum carne porcina,quacpræ cunâiscarnibus,Gale^ gj» liumcoue maxi» fenfu teße,eß nofiræ magis fimilis. Et propterea inter carnes quibus udo g’^^j, incfimilii, nbsp;nbsp;nbsp;tui potefi ueluti menfura Si régula,cuius comparatione alias cognofi*®^^ J

dere autem ab ea leporinam per frigus ÔC ficcitatem, nemo (nifallor) utrâ^ bene norit : exanguis enim,arida,amp; ueluti uflaleporina uidetur,‘®“^j^ parata,uapore^ omni att^ humore ac tenacitate ferè priuata : fragilis t’f^pßen fibris abundans : quæ omnia 8C difficilem cöco(ßu,ö^ feram ad diducendu dunt. Agilitas quotp amp;nbsp;in currendo uelocitas earn ualde à fuediffer«o** jd ^ quod animal pigrum ualde eß amp;nbsp;ociofum. Sed amp;L timiditas frigusindie^- ^^ ficcitati coniungeretur caliditas,audaciam,quamfummamin konecahdo , animali uidemus,in lepore quoep efficeret. Si igitur fubfiantia,duriiicSji9^^^^’f. gifitas,fibrarum copia,amp;fuillae diflïmilitudo,antiquorum autoritativ long rimento confcntit,hanc carnem a' numero bonarum feiungentium : qoisn^n_^^ tius credat Galeno,inter quadrupèdes fuem,uituliim Qi. heedum duntaxatt danti : quam poê'tæ,eam forte titillatione potius propre palatfquàm certa^ 1 laudanti f'Sed dices forte,te non a poctis,alioqui metiri a(ructis,fcd fuafum in hanc fententiam ueniffe. Ideo tentanda mihi tuarum rationum 101 quarum prima ex fanguine accepta talis eß : Si Icporina caro efi melancholie guis quoque eins crit melancholicus ; talem enim temperaturam habetcaro,q^^j

-ocr page 321-

LIBER DECIMVSTERTIVS* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mj

I^habet fanguis.Quod leporinum fanguinem efle mdanchoheutn ais,ratfoni, aænoôi Anlioteli utdetur repugnare* Rationi quidcm^ quia tenuis St aqueus Leporinuni fait ■jnonateramp;^fpiflus, AriftoteliuerOjqui iibrarurn ranonequs leporinodéfunt, guinemnoneßd 'jnguinemcraffum St terreum efle dicit. Gaieno quo(^,qui lapidum eum dicit,St melancMióh uicedine,concodionts facilitate,fangumem auium luperare, Hæc quidem uidetl 'Uf capita tuæ prima argumeniationts, fuftus tarnen à te explicatie. Mihi autemin pf’^iiiSjinilacobCjid non conflat,quod ueluti bafis fundamentumque eft argumert ’'iqiiodRilicet talem temperaturam habeat caro,qualeni habet fanguis, Mutarie-’'^tpnutnmentu à nutriendo debet,non ecótraho,res nutrita à nutrimento : quod d ex hoc confiât,quod diuerfarurn temperaturarum particulæ ab unoeodem^ ‘aeguinenutriötur.Quatefl tabs eflèt animalis nuttin natura,qualis eft nutrimen ‘S eretutomnes corporis particulæ ex codé fanguinenutritæ,eiufdem eflent tem pcfatiiræ ; quod eft ab omni ratione abenû : quum nemo fit qui nefciat,carnis tema petaturam ab eaquæ eft ofTis,plurimum differre : fteut etiamfeimus in laiitudtne P fsutil corporis ealidarum muftis numeris fanguinem uincerecarnem: fiquidem P0ulanguinem,locant cor,poft quod iecur,St poft ipfum carnem.Longe igitur ca ' ioreftfanguisquamcaro. Scdex tuis,imôex Galeni didisabs te adducfiis,euiü enter(nifallor)colligitur,carnem non fequi fauguinisnaturam.LeporinS enim j^ ^nguinemjUttuipfe rede adducis,fanguini auium Galenuspræponit,cap* 22.lib, ^neefcisiquum tarnen auium carnes non folum leporinis,fed omnium quadrupe ''m,cap, eiufdem 67. concodu dicit efle faciliores* Et in lib, de rebus boni mali uc ''co,interefeas culpauacanfes,carnes muftaru auium rcponit,omnemcpfanguis cmceuconcodudifFicilemuituperat. Ex animalis igitur fangume, iuxta Galeni ' ®*ta,nô neceflario colligftur carnis temperatura, V erum ut hoc tibi detur,nort identer tarnen probas,leporinum fanguinem non efle mdancholicum. Tenuis ’5enim,0^ (uttuuocas) aqueitas, frigus oftendunt,non ealorem, Sanguis enim » J™^'Ariftot* 11b. 2. de Partib.animal.cap, 4. frigidiorefttea^ animas » ’ntnid(ora,idem Ahftoteles dicit,quibus eft dilutior : qui certe timor uel folus in ”

j^ C3nimalifummus,maximumeft frigiditatisargumentum, Porroficutitenuftas TimorßigUiU °nclt ealoris indicium, ita nee craflities frigoris, Tauri enim (quod certe animal tn fignum.

’ de calidumeft) fanguis crafliflimus eft,codem Ariftotelc tefte : qui cum etiam ‘nlt;gcrrimus,certo argumente nobis eft,ex coloris nigredine non oftendi frigidi« ’'cnijficutincc^exeoquod cocrefcit S^fpilTatur: namSthoc calidiftimorum ani= ^'umfanguinijfibrarum ratione contingit,quæ craffiorem eum rcddunt,amp;ad “Cfelcendum aptiorem,ut Galcnus quoep lib. 1. fimplic.medic, confirmât, Ari« OfelisigitutautoritaSjproantiquis potius ftat,quàm pro tuafententia : nee Iepo^ ^danguinisaffirmât frig(ditatcm,ficuti nee faporis fuauitas,uel dulcedo quam ei

3 enusattribuit. Didicimus enim ab eo, Iib. de fimplic.medic, 4* cap. s. nonom^ i* m a^’ f^^calida, fed ea tantum quæ dulcedinem magnam habent : quæ uero odicedulciafunt,eflefrigida. Adtantam autem dulcedinem hic fanguis non at« '’mf,utcalidus,hominis comparatione,obdulcoremexiftimari debear, Homi« dicoconiparatione,quiaaliarum leporisparticularum comparatione omnino 'dusefi. Atfifanguis leporinusfrigiduseft,fequitur,firatiotua concludit,lepo* mamquoquecarnemfrigidam effe oportere. Nee ratioigitur,nec Ariftotelis au£ ’icniautoritas,Ieporinü fanguinem 5lt;1 eius carncm ab atræ hilis fubmouent na« 'aQuodad Auicenna ueroattinct,cuius etiam autoritati inniteris,licet ea apuJ ^magnimoment! non fit.dicere tarnen poflum iuxta ea quæ ranquam uera fup P° uinius,pofle quidem leporinam carncm dum extrorfum adhihetur.Sf ut phar ’cumfolum agit,uim habere calefaciendi ; dum uerointra corpus accepta,atqué

ß b 5

-ocr page 322-

204' to* MANARDI E P I S T. ' M E D I C 1 NALl V M ^^^ ab eo muta ta eft,In mehncholicum fanguinem ucrfa,redderc corpus frigi^'^',. J (putationem^ noftram fub efcae confiderattone,non fub pharmacieflerati^” i^ quem modum 00 ipfemet Auicenna capitede Iepore,frigidam earn dicii0^‘'^j^,;i Atque per haec prims tux argumentation! fat is tad urn puto : panter^ ^^^.^j* eifdem fundamentis elidftanqua eidem fere medio innitentem,quod Idii^^jjii romelancholicaeflenon poffit,cuius fanguisnon fit melancholicus, efle leporinumoftendit tenuitas,aquea fubftantia,dulcor,atquefibrarunifjf^j^ tia,aquam potius qua'm terram præ fe ferentia. Diximus emm,animal n‘’‘'?^ dere potius nutrimentum fibi fimile,qua'm econtrario nutrimentum anto^ a' •* in us prsterea,aqucam fluxibilem^ fubftantiam non auferre à ûnguâie“^ ficcitatem, Acetum quippe, aqua rofacea,omphacium,necnon aqua in q»? ^ kntes,glandes^ bullierint,fimul cum fluida fubftantia frigus habent amp;lic^^^j0 Argumentum uero quod ab experientia fumitur,per contraria expcrienti3^^|^ futaturjongiori obferuationi,Slt; maiorum uirorum autoritati, Ôf P‘®^‘’*i,j|,« nfinnixam : quem certe,quicquid alq fentiant,amp; nebulones nonnuHig^^ ^^^ Deo optimo maximo mundo datum puto,ad tarn neceflariam hominibuJ’^ medicina uidelicet perficiendam. Nee eft ut dicat quifpiam,lepores noßros'^ fe incognitos, qui fintGrscis meliores: flquidem in Galeni patrianafa ^%iit^ ge noftris praeftantiores. Vidi nanque in inferiore Pannonia,quæjad ^*^.,^010 ’^ git,multonoftris pinguiores amp;nbsp;fapidiorcs. Nolim autem teadeorum ir ^ accedere,qui Galenum culpiant,quafi uina alba,dulciaeflèpo(rencgâto’’’'|^jyl fint apud nos,corrupta forte à Trebelianis uoce,Trebiana uocata albainn^. .^ ciffimafinhoc nedum mente,fed amp;nbsp;oculis adeôcæcutientes,utnonduin ^ albuma pallido,rufo,flauo,fuluo,aureóque dignofcantïfed uulgarem confuetudinem fcquuti,quscunque uina necrubra,nccccrafiolajnecnign,j alba purent : quibus fi aliqua mens adeftct,nec eflent ab odio in Gaknui”?' infaiuati,facile erat hanc diftindionem ab ipfomet Galeno difcere in prop ^.^ *• mentariode uinis. Vbienim dixit,nullum album uinum eße dulcet flat*'” “ Flaua QC fulua nonnulla funt duleia. Sicuti amp;nbsp;libro de uidu nro^^orum2to ^ j» quot;nbsp;tertio,poftquam dixit : Duke uinum ftatim SC nigrum eft. paulopoß^rr’ jii^ * commentatione ait : Duplex eft fuluum,ficut amp;nbsp;nigrum : hoc quidemoo gt;nbsp;^^ * aufterum, Nolim tamente fufpicari me in haec tui caufa diuertiirejqucinri ^|^

amp; Galeni, 6d omnium bonorum autorumftudiofiftimum. Nee accuun ||^5^j ni gratia,fed excufandi potius,uinorum exemplum attuliflê»Sedobnon ^ InGaltnomdüi lenomaftiges,quiquS uix pedemin medicina promouerint,aprimisqiO^J^j^ ^Asinuchittar. penitus ieiuni fint, in foro,in tabernis, in circularib.fermonibus ^^^^'^^.'^^z.jwo^ quem ne nominate quidem digni funt,blaterare non definût. Scd hosin % ^^^ rantia,ceu malisauibus initiatos relinquentes,ad fecûdam tuam dubitano ^^ cedamus : in qua probare conaris,laboranti quartana febre, aflas ^^§'’^j^j|j£li(X ’' xaseas carnes conuenire,quoniam fint calidiorcs panter Öi hr””'^^' uden^ res quidem,quia a' calido igneo codæ,non aqueo ut clixs. Humidiores, q fata ab igne extima parte,humiditas tota intus manet,quæ in dixatis educ • ^ Habes autem tus fententiae afïertorem Ariftotelem,quem ueluti orac ^^^^

mnes obferuant, amp;nbsp;meritô ucnerantur. Ego uero Galeni clypeo ^“A^ÏA^jddi» prsfertimqus ad medicum magis qua'm ad philofophumfpedant,nr minime formido.

Vna igitur SC prima euadendi uia haec fit, fi dixero Ariftotdem ^^,^^’^?*^-j(jita* infeipfas fequutum,afraelixis humidiora ftatuiffe, congcnitæuidc!icoi'’^’'”^^,|y tisratione,quae inaflationeadferuata,elixatione deperditunQuamconli rr^^^i^

-ocr page 323-

”'1110 nbsp;nbsp;nbsp;’ ’ ’'ÏBER . DE CIM VS TE RTIVS» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. M

*’*’’^iöinh*’'^^^’^ ”°” fequatur, quemadmodumab initio fuppofuimus,fed *’’9u«ßinn ^P’^'^* corporis comparatione res fortiOtur : mirandum non eü/ihac

Altefj r '^^' ® plenfque alqs, a' philofophis diiTentiL

P^o hum P* communis eft, nee multum à priore difFerens, quæ aßa pro^

^adn • ^ aduentitio ait abundare*

'^'°''3aiÏe^' P°^®®^^ï“gt;ut fimpliciter amp;abfolute utroque humorCjClixa humia ^tQu?quot;”^*^°’^8®®‘f®quiacm,quodcuni perelixationê non in tantum ami u ^fnim **^'*™lt;5®? per exuHionem : aduentitiOjquem ab aqua acquifierinnTana * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ^® aflanos dicimus, ut nedum exteriorespartes, fed ÔC inte«

^''*'’*toD kî”quot;^ exiccet. A qua fententia nee Arifloteles ipfe abhorret uigefimos® ^’*5extt j, ^^^’fedionis uigefimæfecundæ,a pane dum torrefcit,humorem di' '^f’ficca j'’^°^^*'3ueroinaquatantamhumiditatem,utresalioquiproprianaa 'l^odne ’., ®’‘*’®gt;’cddat» Cuius rei euidens argumentum in hordeohabemus, •lîinftf • ^°®®’’ ’mifla iiccitate, adipifeaturhumiditatem:8C per torrefadios* ^^''onem ^*^ ^* ^’^'^’* ^^'cnus capite odauo primi Jibri de efeis. An uero per aamp; Msa /^^^'^^“’‘cahditas,anauferatur,abfolute dicinon poteß:fiquidemnon!s ’'3in n^ ®’*‘”‘»“0’wuIIis adfertur,iuxta diuerfam rei amp;nbsp;temperaturam amp;nbsp;fubftan ’met’ie^°'*®^’®‘^o’’femoduni* Quantum autem ad propofitum noßrum at«

^ ’ileinf ”*^j?”*^ roodice atqueut coquina requfritafl«,nullam arbitrer ealidi«

’ ^t^^elcporinfcquidemcariiibushaccfatfefunto»

^(11»°Galeno uocato iure,non eß ut fcrupulofe inquiras,qiixnam co« Dedbeïure, q^j p ® 'pfomifectur feruanda proportie fit : ficuti nequc falis, neque rhu,nc« ’Wnihaf”^“^®^'^*“®*’®^ quæcondimenti gratia opfont,'sadduntur:fedpro do« '^Porr ^^’^^°^ cxploratumeflc coquo debet, diuerfa portione mifcentur, Ita ^t^d^h **^^’'’^ ^ ^^'^ ^ oleo,quac iuri albo SC ptifanæ,tum uoluptatis,tum co« *^dmi æ ^'‘^^^^ gratia adqciuntur,habita condîtæ rei,regionis, horæjConfue«

Ha A^ '^^’^^ro id genus ratione,plus minus ue mifcendum»

’Ulan ^ r^^’ autcra puto referte, quodnam porrum accipiamus,modo id hor«

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;feculoneßro folum capitatum ferunt : licet non magnopere

Po^r’^”P*^ ^^ laborent olitores» Nee etiam eß ut uerearis, ne cognominis 'ft. A quot;? .^^.^°^’^’^egignatur,rcfradaomni acrimonia ex aqua in qua excodû Calff • ®?®® ^“c folia,fiue femina,fiue comam acceperis,non ualde peccabis*

Adh nbsp;*®®’™ ^ ficcandiuimomnes cius partes habent,nec odore carent.

fcor n ”^’’^'”°^“ro parate iure,pifcibüfque in eo elixis,ego quoque libenter ue« P’’®^®o®^cöntoliuae : quæ nedeeßent tua IiberaÜtate cum caueris,fa« leam ’?^^^’^ exafle debebam,etiam grandi ærefccncrato,foluere non ua« ton *?^’“‘ *8’^'’ uniuerfam fupellcdilem,ut illud foluerem quod ultimo lo deta'^’^quot;”^^’ ^’^^^^^ cuiufpiam medici Diapompholygos defcriptionem ; tan«

^ “'tß ad Paulum Aeginetam confugi,apud quem liU 7. fielego :

Diapompholygos, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

j ,P°'’’phoIygos unciæ duæ, lithargyri unciæ tres, teruntur cum fini fucco, amp;nbsp;» Ii(^^î®f^’’“’'æ ’®“*æ ^’‘^’ adipis gallinacei ucl anferini unciæ duæ, chamæme« »

Gamamdon oleum ex floribus intclfigo,modo quo idem Paulus præcipit,pa J^utfedicet unciæ duæ florum uiridium quidem,fed per unam diem ante col« ‘^otunijamoto albo,infextarium Italicumoleicontjciantur, uafe^fimpbei fin« ^°'o uttranfpiret obtedo, per dies quadraginta infolcntur, uas deinde bene obtu f^tumadferuetur. Verum nee mihi dilplicet,id quod à nefcio quo,non afpernabi«

B b 4-

-ocr page 324-

296 , nbsp;nbsp;10. MANARDI EPIST. MEDICINALIVM

li tame medico,Galcno additum eft : quifquis enim il!e fuit,a’ Galeni dogmaiisiiK inhocipfomedieamine,necinaltjs multum recedir. Et bæcquidcmqualiacun^ fatis nunc fint,alias forte opulentiorcs fadi dabimus meliora. Vale.

ExFerraria,pridieCalcnd. lunias, m. d. xxxi.

E P I s T,

C onGlium pro mullere,uteri'pruntu laborante»

^^ Euatusaliquantifpcr uarqs amp;nbsp;corporis AT animi molcfi!)s,falu!ih'gt;^ « j tuaeconfulturusjelfocalamo manum admoueo,HafC,ut/if‘*’“,''* ptem fupra trigin» annos nata,tcperatura^ fiC tonus corporuS^““* ricahdiore,duplici lympiomaieiam fexennium ucxatur,uifriuidcli* eet mgcnti ptuntu: cui fi quandocedens,uel kuiter locos f«lplf'i'gt; _____________,focda kilket pollutio fequitun Horum primum ad taciusfcnlunipfr' tmet,qui corrupta fenfauone id kniiqquod (entire non deberetjmateriam ui» cettenuetn,exiguû uelutl inorfum quendam cuti infèrenttm, AkerumadoiKn* mutatum : exit quipperes qua’ exire eo modo non deberet. Morbus a'quopn®* pendet fymptoma,eft côtinui fólutiOjab acredine humorum iaóa'.uericpfimlif r ^ (licet hoc non fenbas) turn ex natura ipfa humons, turn ex frequenti fcalpw”?^ gni in loco puftulas. Cuius uero generis iit hac materia,quæ eerie pruriiumjO)« ego puto,etiam puftulas fecir,ex his quaa teftribuntur cognofei pdf ft. Sangu^ nem enim qui per menfiruas purgationes exit,flauefccrc ais, iugnerq Utero croceum humorem,pracipue triduo ante menfium prcfluuu)m,p»sft*; teuelutianteambulationc,exiguofanguinisfluxu4 Oftendunt autemonm's materiam quae pruritum facit,efle fanguincm biliofungex totius coi^W turajpraecipue^iecorisfuperfluocaloregcnitum. Quietiam fanguisexlof^’ ^ calore5malocpeorum habituimpenfius calens,folutionemquandam(ont'*'^’’lt; hacmediantepruritum,amp; uelutititillationemquandam tacit: ex qmbus non ciente feminali materia,quae ÔC ipfa,0^ natura fua,amp; bile ipfa exacuta,unnolt;pu' tiam irritans,ex leuioccafionc prorupit. Qiiibus ex rebus fecundumfequitur 1 ptoma,fcminalismateriaferuptio.

Vtigitur utrunque amoueatur,nccampliusredeat,euafuandus ex loose liofus fanguis, eauendum^neamplius ad eosfluattarnouenda^malaqusIiiaSf^ fada,quae nutrimentum maligno illoacoreinficit.Etquiaiecoristotius^fOfP'j’^i^ immodicuscalor,caufa eftut fanguis biliofior gcnerctur,refrigeranda wi»^L mulcp membra ad feminisgenerationemcöcurrentiajUt quantum fieripoio* guum fernen fiat,amp; minime mordax, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .^

Vtautcmharcordine quodam fiant,6Cad particulariaueniatufjantccn't’i a coratia uena incidenda eft, felibra^ fanguinis ad minus mittenda : ftquent' ^ die,uel uno aut altcro interpofito,iuxta uirium roburgt;bibenda haecpoiioiocn cia una, feminum lacftucae amp;nbsp;intybi ana 5. femis, buHiant in unefis fex aquænL phaeae,id eft nenupharis, donee tenia pars fiteonfumptalabicdis^ herbaalt nibus, in decodo foluantur liquoris filiquac Aegyptiae, quam caiiam uocanij 5' rhei barbariei 5.1. amp;; fiat potio quae in aurora bibatur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, [,)

Sequentibus diebusutaiur hoc fyrupo: Seminum fumi terræ,!aâufæ)'*’*i'J ana ^. s. fenæ drachmas quinque. Bulliant in uneqs fex aquae ad confiin'P’'^^^[jj tertiæ partis, SCdecocftoaddcfyrupi rofati fadi exrofis recentibus fep«®’quot;quot;^ §• i, Vtaiurhoc fyrupo diebus i$, Sc^fiquidemnota dignafequeturpurgai'^’'^|j

-ocr page 325-

Il'oqi ^^ßER DECIMVSTERTIVS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2^7

’“f fy^twoM^ ^^^tummodo bibatur : fi exfliSjquotidiejSC tertio quoque die adtfcia ♦ ^^. aurearum« Accepta 15. diebus fyrupo,nifi im *”°®^’*^®®^*^“*uflt;¥fequuta fueritpurgatiOjCapiet hæccataponaiPv: Êxpletoh’*”°^^”'æ^’^®“*’®®*'“*” ^•**

^nenunh^^^^^*^®**^ ®'f*^c»3uoirisinancacdpfat ^. s»huiusmifcenae:2uc f^inisnv quot;nbsp;?’’^’®^Aoribus dcorq ana 5. i» s. pulueris femimsladucaejadicis Sd ^^“pon^phaæ**^*^^^”* ^^^^^ florem aureü habentis,ana 5.1. s» mifce cum ** ^ei(^Dh^°?^°^*®“”8’*“*' unguento:Succi’ portulacæ Ó^ intybi ana g. 1, olet ro

Inius u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ 3ceti rofacei paruin*

’®’ii Qj^^^^’^^P^’^^^* indorfo aduerfa,hüc:Succi arnoglo(îijadtucæjamp; agnlt; LocauT**^****^^^^ ^‘ )‘CeraealbaEamp;acetirofacciparum*

*®RAm *'?Pm“’’‘^®‘®gt;ugt;nonigro adftringenreabiuanturjnquores iftæ bullies ^^3nah °^ ° 'f^'^*^3gt;oryzægranajentesjtofarum femina,nymphaeac radicis al Oleirof *^^^ ^’ ^’'^® P’ 5* P°^ bonam ablutionem hoc unguento mungatur: t«njfecll^°™P^’‘^^»®''®“*“'’P^®”“^»^“^^^°^^”* ^^^ 5’ ’‘‘ pulueris lithargyrt, Sf^ärnformX^'^*^^^ 5’^’ ^æ^^^®®*^^^®?*“quot;*^^® tandiu fricêiur,doneccon« ^Pofïea^’^^^P^*^^^^’^^ fuperius defcripta,ubi perododies ufafuerit praefidifs

''‘Tia fed *”’^*^’^®®lt;: fequuta fuerit optata requies/ecandx uenæ poplins,fi inue^» f’tuni ? *quot; pP®^®’’®t 1 finon,uenæ fupra talum inferiores:hauriendæcp ex fingula politisai ?”8^gt;’nis,non fimul tarnen,fed primo die dextcra,altero finiftrannter^ otionr ^°^^^ ^ubus^ diebus,cucurbitulæ foeminibus admouendæ,cum fearifi ’niouen?^'*'^°®^^ '^^fum totidem diebus,hirudines duæ ano applicandæ,nec 'luasho *î.^°'’^^°Ppletæcruore fpôte excidant : permittendum^,ut adhuc per ^defl’'^^'**^ P^*^ Jocum morfuræ gurtatim deHuat, Quod fi nô fieret, iuuana ^dOi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^Aîone fupra uas plenum aqua calida,ita ut uapor eins occlufo benc

den ƒ |^?^*^æ^^unthirudinesperttngat» Hisauxilijs,niiîforteDeiprouiâ! ^ «03^ f o^æ falutem aliter flatuerit,fperamus,fi non in totum, magna tarnen ®P^” j ^^'^’'^ ^^^ ^ nonnulla adtjciemus,quæ Sgt;C non paru ad id quod (^''^^(^’’P^^^^^P’^ttdium amp;nbsp;cœnam drachma pulueris radieu nymphææ, maa^”^° ?^°auftero,aqua ferrata uel laducæ diluto. Vtatur fæpe lentibus,pri= crud^^ æ^’^'’*” ^^^^° ^ ®’^® condîtis. La diu ca mirum in modum confert Ód bbend ^* ^^’^'^^'^^^ item,intybum,cucurbita,atriplex,Sd cucumis* Si uinS lat L'^’^^Aerum fitjSd cum aqua præcipue lactucæ. Sed 06 ubi hæc non fuppc i'ntybi uel portulacæ diluatur,ita ut aquæ tribus partibus,duæ tantum uini mi^ fumf^'^ ®“^®^''‘®^^Abifolianymphæ»,agni,amp;dcutæ« Accubitû fupra dor 4® ppr ™^^5^^“A inimicum* Adhuncuitandum,plumbi laminas fupra renes alli# 6/i^Uïalioqui per fe proderunt* Salix fiue epota,fiue extrinfecus applicita,mi:s re^n®®^““*^““^^«» Sedeatin aqua ferè frigida,in qua nymphææ folia amp;nbsp;flo an’*/^^’^’'* *®**®’‘iofcsramufcull,lalt;Suca,ÓCatriplcx bullierint, Exeadem ^'jyedfrigidiore,abluat pcdcs amp;nbsp;manus ad genua ufq^ amp;nbsp;cubitos* Vtatur ex* ^ewoinqtio brachiauelocitcr moueantur,immoïiscruribus* Quotidie foluen usuetercumlenibusjqualia funtbeta,malua,6C mercurialis* Si fortiora his quæ ^'penusferipfimus fuerintnecclTariajbibâtur drachmæ duæ feminis laducæcum R po de papaucre. His etiam quæ extrinfecus admouentur, adqeiantur hyo* *q^us,dcuta,acpapaueris cortices*

Hæchabuiquæprofiliætuæfalute feriberem. Reliquum fufis ad Deum preci* ^^''Upplebius,præcipue ipfa quæ patitur,genubusnudis ad pedes i e s v cruci*

-ocr page 326-

Ips IO. MANARDI EPIST. MEDlCINÄLlVM ^| fixiproftrata,toto corde cumdebitiscircunfianttjshoc'ïnflantiffimepetd»;^^ enim de corporali Si (pintualiremedio utetur.ln quibus etiam predbuSjm^' ^ meminerinSjiam feptuagefimum annum agentis,amp; uocationem dominiq^® expedantis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x x. Augußi, w. d. xxxi.

E P i s T, VI. pro mullere comitiali morbo laborante»

m Lia de qua fcnbismulier,temperaturae à natura bfliof»/ede^^ ^^ g mürbOjfiCprofelîlonejad melancholicam uerfa,anno stadsdeö ^ (( qumtOjCum ex arbore fupra nates cecidiflet,extrinfecusçnüi'^f.^ fa uideretur^poü menfem à cafu ftuporem m tota dextrapat^P ji cepit,tandem^ comitialem morbS meurrit, a' quo in priwiS‘^’‘ ^^^^ odauo menfe affligebatur^dehinc in totum earn dimififlc uidebatur. Tribus annis eo caruit:nunc quafi inftauratis uinb.ua!idior apparet/ecudo ud lO^ i^^^ quemenfe,cum longioribus acceffiombus,Ô^maionbus f£niperfympæ'’’^^j, earn inuadens. Menfes præter ætatem parce defluunt : annum quippe uum fupra trigef mumlfpuma^ in ipfa acceffione circa os aggregatur. quae de hac fecunda mihi fignificas,petens,ut ficuü alios eodem morbolabor ameuidifticuratos,itaquoc^huicopemferam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Ego uerOj ut a' prognoftico incipiâ,alios quidem, æ in Pannonia, Si in “^ A manus meas à Deo curatos non inficior : neminem tarnen (quod memin^ j aetatejfedaliquos antepubertatem,aliquos tertio feptcnnio,uel nonmwto F infineuidelicet pubertatis: quare fatis uereor,nehæc cumfuomorbotxu ^^^ recedat. Quia tarnen manum domini fcio non effe abbreuiatâ,curationcni ^^^^ fpice aggrediar. V erum quia curari,nifi ex accidenifmorbus nó ualet,lt;uiusr tia non bene fuerit explorata,ideo ab eins definittone exordiendum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ^j^

ComîtidUs mor bidifmiio.

Comitialis igitur morbus eft conuulfio omniü corporis partium nonco fedperinteruaTla quidam temporis fadajeum fenfuum Ó^principaliumop^ -^ numjrationis fcilicet amp;nbsp;memorix obl^fione^ex craflb magna ex parte humor ^^ ^ tres cerebri obftruente,6lt;^ tranfitum fpirituum prohibente, principio ”^'^^°'^ ipfum quatiente,ad expellenda quae fibi funt molefta. Ex quo autem Pub con fionejanquam fub genere continetur/equitur ut fit uitiofus motus : ad quo turn diügêtcr attendere medicus debet,ut cognofcat an per conPenfum qum ^^^^ uel primario aPTediu cerebrû patiatur. Quando enim per conPenPum ^*“*quot;^’0 accidunt uehementes di affiduae conuulfiones/ed per interualla breuibusqu^ ^ dam faltuofis motibus patiens concutitur. Quemcóuulfionismodum,cum ^^^ quç fcripta funt cognofcere nó ualea,pariter ambiguus remaneo,an cópaPTionem cerebrûaffligatur. Alioqui uehfimile fatisuidetur,abeo l^*^*^^ j-jj ab initio ftuporem paPTum eft,ad cerebrû mitti uel qualitatem,uel rJupuroSîT rebrumpercutientes,fymptomaiftud cffïciant:qucm afcenfum tientes prxfentire.Nolo tarnen propierea defiftere,quin, quantum fieripoto gt;nbsp;ti huius fandimonialis confulam. V trouis enim modo hoe fiat,comitiali mor borat,uel, fi exadius loquêdum,fymptomate,uel potius narijs fymptomatihu, tiofo uidelicet motUjamp; principalium ac fenfilium opcrationü læfionejquxue n fiunt,uel non rede. Qiiæ fymptomata à morbo fiunt in c5pofitionc,ex meaiu uidelicet obftrudfionc,a craffa materia genita,uel à uentriculorum parietibusin ,cem concidentibus,amp; ex ipfo adh^fu fpirftuü tranfitum prohibentibus. * tur intentiocuratiua fufReit,fcilicet obftrudhonisremotio: quæ in primo qu» ■ genere fit per expulfionem craffæ illius materia* quae obfiruit : in fccüdo,r£lo uel qualitate mala quae per partem poft partem ad cerebrum afccderat,uel wp^

-ocr page 327-

,, liber D E C I M v s TE RTI y s» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2??

*'*® ^^^^'*^^*^^*'2nas uentris nobiliorfs cerebri percutiens, amp;■ côuulfionem ea^ f’^oîet Bf • ®^’’” fadebauquann rem abfcg medidauxilio per fe explere natu-^nesamp;i***'*’®^P‘8*’’u^dcatur,iuuari debet per extremorum membrorum fri^ ’^üib 4 ^’^ P^ï’^ucurbitulas praecordtjs admotasjdemum^ per callow Sufdtat SCgalbam incenfi futiumigiumjôô unguis odorat llliidu ’^^quot;’^y^î^ntiam uocant,fiC thymi.

''°«utio^'^° ^^°^ gt;waioris momenti eft,amp; cuius caufa ad me fcripfißi,eß ut prouis '^^3tO ^^ ’^^*^’tur,ne per uices,certófque nel incertos circuitusaccedio rc^ ” decuso *’^f®^^^°^*ffidlis ^^j'-’ï pleruncp artificijÓi^ quandoq; arti ipü magnö de« ’^^feno *'*^5'’’“quot;’“®flt*busidiotis medicos,quod in tam longo interuallo prouw Plorato nbsp;nbsp;i^’**’’*®®cceflïo alia fubfequatur.Hanc igitur prouifionem,diuino im

^°’^'^*^3^cf aggredientes,primo huius typi ordinisq^circuituum eau iinbecil[^^™'^‘’^*^™usigitur,cercbM,6d præcipueprincipalium cius uentrium 9uolies'^^'*’^™’^’®T qualitatê, ex praecedenii acceflione derelidam facere,ut porem f^^^*^*^'^ corpore materia,quacuel per propriä fubftan(i4m,uelperua« ^ obn^^fl.^^^’*^^^^'^’^^^’^^5 praedidos impetere ualeat,noua fuperueniat accef« . “‘Geheet meatibus,amp;impedito fpirituutranfitu, membranisœipfis ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'0'0 corpore conuulfo*

^ ■®’® d^* ’F'^*quot; ^ ’^'cntiones praeferuandi, runt,ut primo quidem corpus uniuer«

H V^f^quot;* cerebrum bene purgetur : amp;nbsp;poft hxc fi quid mali bumoris gi« Wemh’^^*^ ’8’'°^^*0’‘‘‘ leca retrahatur ac deriuetur:filt;^ fi fufpicio adeft,ne ex alio cereb ''^^^^^ ^‘quares cercbromittatur,curfushuiufmodi intercipiatur. Demd Pf^oinipfuni roborandum,amp;à mala omni qualitatê mundandum, Senn '?^^“‘’^ordine intentio erit totius corporis euacuatio:quæ licet uarrjs in« W^ '*”P°®*’P,’’æcipua tarnen in hoc funt,uenæ fediOjamp;f purgatio. Incipient ’Wen^^'^*'’^^^'^^'” ®*”®^cafu,in quo utrunque agendum,à uenæ fedione. Se« fan«-^.^’^ acceflionedic,niü aha caufa uecet,exterior cubiti uena aperiatur, j,jJ'J.quot;^'^^fchbra,pïus minus ue,ut prüfens medicus iudicauerit,extrahatur : de« Jo hvf ■ ®^'^'’^ quinque diebus, mane hic fyrupus bibatur: Aquae decodionis ræ I^'^’ ’' ®*y®clitis 5.2. Sexto die,purgatio fiat per fcrupulos duos femis hie 303-^æ’^copit: Chamædryos, prairtj,ftœchados,ellebori nigri,fcammoniae, j^^ nUjpipenslongijaflæjana partes fexdecimjCpithymi partes duodecim,euphor ^Werioriscolocynthidæ,aloê's,croci,gentianæ,feminis apq uulgo didi macedo« foi ’”’“’’®’‘®ci, fagapeni ana partes odo : opopanacis, poltj,cinamomi, myrrhæ, P eænardijfchœnianthoSjpulegq ana partes quatuor,ariftolochiae longæ amp;nbsp;rotun fï ^”^P’f'cs duas,me]Iis quantö fatis fit. Bibatur cum uneqs quatuor aquæ mul« nj? . .^’“æ» Sequentibustribus diebus redeat adhyfopidecodum,cui los ‘l■npIidsoxymel^tisaddatur compofita, berumep purgetur per hieram Iufti,fed 40 h ^'’^^odus, hoc eft,drachma unius 6C granorum 12, Kurfusep reuertaturad y‘opidecodum,adiedo oxymelitide fcillitico. Tertio^ per candem hieram pur« Ec'or,quæpondcre fit quatuor fcrupulorum.

‘'’‘plow trina hac purgatione,pcr dies feptem refumatur,nunumcp aliud medi« C3oientumaccipiat,quam pyrethrü cum melle,ita confe(ftum,ut fint pyrethri pars ^03,mellis bene defpumatipartes 4. cuius mane accipiat fcrupulos 4- nodu dum oormituradecumbit, fcrupulos duos. Præteritis feptem diebus,fi uires bene con ‘ifcrint, accipiat drachmam catapotiorum Alexandri,qu3erccipiunt: Aloes,fcam »loniæjbdelitjjenebori nigri,colocynthidis, gumi ana parte unam, euphorbq,ni« ^onap.s.Conficccumfucco braflica : da à fcrup.duobus ufcp ad 4.. prout natura uires ferunt. Paulus loco gumi ponit epithymü,quod ego laudo in cafu noftro» Hisautemcatapotijs nó femel taniü,fed pluries utipoterit. Sed 0^ oxymel luliani

-ocr page 328-

500 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I o» MANARDI EPIST, MEDI C INALIVf* multos iiiuitîamp;fapa quæ per to tam nodem in colocynthidc beneabinf^ fyifl emundata,in einet thus ealidis manferit,mane bibita,multum ualetad un corpus expurgandum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uuiJ^ Quod ubt Ians mundum efle uidebitur/ecunda infurgetintentio/effu ,^ Cmirum^uos licet purgatiOjquae per nares quidem fict,elaterij fcrupulo,femûciælao*s^ u^ nodo pur^an* uelipfo (oloelaterio in puluerem redado nanbus infufflatOjUelcydanun ^^jij dutn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Per os uero/i mafiicet paflulas quarta parte pyrethri admixta : uel garget in qua pulcgium hyfopusep décoda (int,acetifcillitici quarta parteaddi^’^^i^fijli Toto autem corpore amp;nbsp;cerebro purgato,tertia infurgit inientio,

cet auerfio ad ignobiliora loca.Quae cum dupliciter fiat,reuulfione amp;nbsp;den ,^^ jJ? areuulfione incipientcs,cucurbitulas fubpoplitibuscum fcarificationep ,ylt; mouebimus,poüea hypochondrijs amp;: dorfoabfque fcarificatione.Ba^lnei'H ^.f, aquæcalidæ^inqua hylopus,ruta,^ faluiabullierintjin extremis Ad eandem quoquc reuulhonem (pedant dyfmatajex decode carunde ^^^^j: rû,adiedo oleo rutacco 6C hiera, inieda, Balani^ ex puluere hieræ ’I^**^eigt;* gnis,nitro amp;nbsp;melle compoftti : hirudines^ uenis ani admotæ, Ligadonfs ^| tremorum,affidux^ fridiones cum nitro amp;: finapi. Sed amp;nbsp;uomitus, uu^“ ^^,i£ ue poft cibum. Prarcipue autem reuellunt rubificantia,amp; demScxuItfl’^.^^ mis mcmbris,Slt; praecipue cruri ex quo fufpicio eft uapores afcenderCjapP^ jnf

Ad deriuationem uero pertinent hirudines,fronti,naribus,0L P®® Î^g^i^ fae : cucurbitulæ ceruici admotæ,amp; uenarum quæ fub lingua ^u*’^^*^ jjiub^ quoc^ capitis fridiolquæ tarnen fieri ante non debet,quam totum c®^P ,jjjjdiÿ rem ufc^ fueritperfricatum. In fridionibus enim hie ordo feruandus,ut amp;nbsp;manibus inchoantes,ad uentrem fccundoamp;f pedusucniamusldem jj^iH ra defcendentes,longiori tempore in his perfricadis immorcmur,fortiori u j^ utentes fridionibus,à fuperioribus femper ad inferiora trahentcs. At^®-j, ttd co caput ipfum perfricandum. Sed harum fridionû hæc fola ad deriuano ’ primæ fpedant ad reuulfionem : quanquam 8C in ipfa quoq? capitis fri^o n^jj tenus ab intcrioribus trahit ad extcriora,rcuulfio quædam pofTitintelhg'j ^jj^jj^jf in cauterio. Quod fi reliqua non contulerint,fummæ ceruici,ubi u‘^^l^j,jjiii’ ri capitis parti adneditur,erit adhibendum : amp;nbsp;poft hoc in loco ubi fuiurx^^^^^^,, res caluæ côiunguntur. Quanquam hoepoftremum ad quartam 9®®^^n,sia* nem pertinebit, robur membranis,uentribus,amp;cerebro ipfi menaitjsingentjs ideritexperiundum,bibendofcilicetbctonicæ fotow® „^ oxy mditejatep ipfis in iure decodis, amp;nbsp;in acetarqs utendo. Ad idem »c rium,mane cum aceto mulfo uel aqua alTumptum. Berbena cum '®®®L^

Agaricioboli très,hoceft,grana jc. cum oxymdite. Ariftolochiarow^^ ^ aqua. Balfami frudus aflidue mafticatus. Libanotidis fernen ®®®iiî perepotum. Pipcritis in ore retenta. Anihyllis eafpecies,quæfo'æ quot;||ÿgt;4 eft, chamæpity fimilis eft, cum oxymdite. nbsp;Inter omnia uero ad mahmq ^^^^

tem à cerebro tollendam,amp;roburaddendum,maxime exccllitfciUa^fu^^“®! ^^^ Scitllt;e[ucci ext ni modo paratus. Scillam in tenues partes manibus attritam,in uas exquoint trabêdi modus, tradum fit,ponito,os uafis bene obturato,pellem extrorfum totouafiscorpo ponito,exadecolligato,uasinlocoad meridiem uerfo,amp; abaquilonanbus^ ^ ita obtedo,ut nequaquamabeisperflari poflït,locato. Eaannihora qua canis exoriri ab omnibus Græcis putatur. Eft autem tempus hoe dieruni^ dragin ta, uiginti quidem numero ante eiusexortum, amp;nbsp;totidem póöUow^P-^ tempore ita leniter pofitum uafis mutabis,ut omni ex parte æqualiter C2]^,^. do hoc tempore,folutouafc inueniesfcillæ corpus codofimile,effluxi(feç3^ fuccum,quemoptimomdli mifcebi5,amp; cochlcanü magnum quotidiedabis^®

-ocr page 329-

LIBER DECIMVSTERTIVS» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5°»

ume f ■'^^^’^’æ^’^^^^ ^^’’^’’5’^ mein panter mifcens,eadem menfura dabis : ut ^‘®^®^æ^0^ notæ amp;nbsp;poteftatis ede, Ne tarnen cochleartj nomme de^ tCKhle nbsp;nbsp;'’°^°’'’’'”^‘’æ ”^”^ *” “^*^’ ^“”^ utaris, fcias apud Galenum,magnum

ginta f nbsp;nbsp;nbsp;P'^^ capere quam fex oboloSjhoc eft grana hordei duo fupra leptua

prabe 9u^dcm de his dïda fmt,quaE intra corpus accepta, cerebro robur Exh^’^^^l'^^ quot;’^^®*’“quot;’ humorum confumunt,

qiwda '^^^quot;^^^^æ extrorfum admouentur,quidam narïbus,quædam auribus, lamof'’ïy^^* ^PP®^^*^^* Naribus quidem ruta,præcipue fyJuefln's,hyfopus, i® Paon' '^’’^'^' ^°l'^^b3ccæ,nuxmyriftica. Omnibus ueropraeftare creditur fund *’^”^’®“*””'^»radix recens ex altiflimismôtibusefFolfa/ Auribus in-Uïin ^'f^^’^^^^^’P^mi liquor,fi haben potcft:ueleius loco oleum antiquum oli^ mica ^”°4 ^®’^’8’’quot;^ccodum fît : uel liquor aliquis ex his quae per artem chy^ plafm '^°^^’^^f°’8™s calore ex uarqs fpeciebus guttatim ßdlauerit« Vertici cata uend nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^” aqua mulfa colt;So,additis amaris amygdalis. Fos

niuni^??^°^^”'^^P“^ ®*^decodo nepetae,0^ fylueftns uel domefticae rutae* De« adiefl *”^P*^*^^”’ *^®nieduni,ut extenuieiuspuluifculo uehemensfiat fridio, as in °^^P”°’^^'°3’i'ito,fiC agria rtaphide. Cataplafma^ ex eodem fînapi amp;nbsp;caries loco k^'*'°’^”°Pgt;^diemaccratis confedum,per horamunamante cibum in

M I* ** At* “®”‘^ coniunguntur,deaneatur»

Hem^^^.^po(rem:uerumhis,Deoadiuuante,fperoueI intotum acceflios çruu ° ï^^' '^ '^”'” ^^ rarius ueniat,6C minore têpore, mitius^ affligat : nifî con* ^s* HT ^'^^*^^’^^^breuibus meexpediam)effedebet attenuansamp;pracci* non’^'^^^^^”’^P°^*“® Q'usfti^d humidum nergens,non uentrem adftringens, «eii?ïquot;^’«gt;5,«oninflans,non ex rebus concodu difficilibus,ucl mali fucci, qua *'”^quot;' ’“8®*ifibus,non ad fatietatem. An uero eoena plcnior effe debeat 4 mprandium,diflèntiunt inter feGalenus amp;nbsp;Auicenna: quotidianoenimpa* ^‘“’fojillc duas partesdari cum fortioribus opfonijs in cœna iubet, uis ü®P’^^°»™™’’«bus uentrem mollientibus, ut oleribus,uel car ie is, uel oli* 1® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'*’°®*’^’°^”’pl*citer duas cibi partes in prandio,in cœna unicam, Vtri au

lisa '*^®^magis hærendum,aliàs forte' maiore ocio difputabitur. Non enim ik du ^ f‘ï‘’* ''^quocunquecafu amp;;homine lautiuscœnandum qua'm pranden* ram r .‘’^^^ quantum ad cafum noftrumattinet,fiacceflïonem nodu futu* ormidauenmus, parcius omnino cœnandum confulo : fi a' prandio,parcius P ändendun^j u^ ut acceffio,quantum fieripoteft, uentriculum,uel in totum ua* bn””'’'*^^'’®®’“8^®^’^o’‘®P®*^at» Nam fî cauendum eü,utleuiculæcuiufquefe atceliio uacuo uentriculo occurrat,quanto hoc magis cauendum in tam perni o morbof Qualifcun^ uero cœna fit,fine uini potu fiat : fed pro uino,melicra= ob'fto^^^^^'*^^^^ pæoniæradix décoda fit, confedumbibatur, Siquandouero P”^^”^’® P°^’^5 bibaturquam incœna,fit^colo ^^ auum,darum,tenue,guftu^ aliquid acerbi habens. V tatur affidue cappark Fum oxymelite conduis. Quod fî fcilliticum eflet,longe magis conduceret.

-fr ??®’ Quadrupedum uiten Auibus, præterquam paluftribus,uefci poteflï j '^Çpotius quam elixis,modo alTatio fine fumo fiat ; pinguedoep femper uite* ''• Wces,præter petrinos,dimittat : fluuialibus tarnen fi quando uefci uoluerit, omnitenacitateamp; pinguedine carentes,6C in iure albo,quod porrS,anethum, modicos recipit,decodi. Lac Si cafcus amp;nbsp;quaccunep cum eis pa* , quot;^quot;gitda. Omnia etiam olera SC legumina. Laducis tarnen,atriplicc,beta, 'tO)bra(ïïca,per uices quando^ uefci poteft,ficuti amp;nbsp;lentibus amp;nbsp;pifo : nam ptifa* ättiamficrebro utatur,nullacx ea noxa fcquitur. Vitandi uehementes odo* ®s,imcboni,fine mali fint:ftrcpitos,celer motus,præfertim à cibo,atqF rei fplendk

-ocr page 330-

Joi lO, MAN ARD I EPI S T. MEDICINA HVÎ*^. dæ,uel quæ uelodtcr aut per gyrS moueatur,ucl proculjaut deorfum ^f’^^^qüï* uentorum perflatuSjfolares lunares^radif,clamor,cantus alt(or,ô^m^^^ J,pfe'' cunqj uehemennus agitare fenfus amp;nbsp;cerebrum ualent. Nam exerceno^ “^^ riora membra,capiie quâtum fieri poterit immobili permanente» ratione hæc dida fint : cum quibus finem fccifrem,nifi occurrifTent nónu » ^ cis '7rlt;^iX'7ijx,à Latinisamulctauocata,quæcumphyficehunc morbus c ^ cxcellentibusquibufdam medicis fcripta fint,quâuis à meparum ^‘’^^^L^Jnd** penitusuifafuntrelinquenda. Lapillus albus uel ruber in uentre P , ”«31^1^ nis inuentus, brachio alligatus. Lapis lafpis capnoftcs,hoc efi,fumais ^^^^Jq}^ ’ in collo geftatus. lafpisalius calamofimilis inannulo ligatus. Idem belt c ^ thos,coralliû,pæoniæ amp;nbsp;folani radix in lintco eolligata. A fini frons in ^°t’'’ fj^J Habes tandem,mi fili,quod tertio abhinc menfe pettjfti. Morae autem ^^jj^jj; aduerfa,ut forté fufpicaris,ualetudo : fatis enim belleper toiam atfiatem ® fedaliudab alio negocium. Vale»

Ferrarix, xii» Calend,Odob, m» d. xxxb

IOANNIS MANARDI EPlST°

LARVM MEDICINAUVM LIBER

D E C I M V S Q^V A R T V S»

E p I s T» I» loan» Manard» Andreæ Turino medic®^^^ cellentifs» s» p. Defenditur opinio de fedione uenæ laten's patfentis» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^

A R T i N v s Hunnus Germanus magnocumfofl^^j

11 nomine tuorcfalutauit:profimplici enim Óiuerbott

falutatione,plena amoris in me,nedicaobferuaitótp'^^^j|gt;

amp; acutiffimam aduerfus Curtium, medicum noßro æ jt

I defamigeratûjdefeâioneuenæ in pIeuritide,diipUP ,^{ i ab urbe reportauit, Hanc ego ftatim amp;^ abf^ ’” au^i” _______, ^.^-4 deuorauipotiusquam lcgi.Deusbone,qua'macerCt amp;^^j argumentando,quam folers amp;nbsp;uiuax in confuiando,quam ptodensa tt^^^^^^ mihi uifus es in refpodendo. Ceepi pofthacperlegere cundatiuSjatqjinl^S*^ gitare,in quibus tccö,6C in quibus fecus óf fentirem, ÓC in quadam mea ad ^ Pharufium medicum infignem epiftola fcriptis madaflem. Quicquidaut^^ji^ rebat,mihijpfi potius quam alijs in margine tui commentarioli adnotaui. Hæc qualiacunep funt,fufius aliquantifpcr explicata,quoniâiaa '' epiftolamtuam expofcis,ad te mitto:hac tarnen Iege,uteoanimi candoread^j^ 6lt; ca animi fynceritatelegas,quo à me amp;nbsp;fcripta funt,6C ad te milTa. 8119pt°^^, nobis omnis lis 6C certamen,nifi id quod ueritatis indagandæ initur Audio,» Hum ab Hefiodo primum,deinde à Galcno reputatSeft. Vtigituriam ’j^'P^j aggrediar,ordine quo ipfc ufus es feruato,ab bis quæ ab initio opens exnipP tisamp;Galcni fentetiatanqua axiomatafupponis,incipiam,Eafunt plusminus ’ fi bene numeraui,nouem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^

1 Duplicem eiTe humorê in phlegmónc,qui per uiam defluxus generate,“U tern fcilicct amp;nbsp;fluxum»

1 FIuentideberirctradlionem,fluxodcriuationcm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^

} Incipiente phlegmoncprohibendum id quod influit; in antiqueeuacuan idquodeßinparticulariocclufum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j. ^jj

-ocr page 331-

LIBER DECIMVS CVART V S,


505


'æ^’curaf^^'^^^quot;^’*^^*^^^ ^^^^ uocarc cccper2t,prouidcniia ^ cautehm aliam

® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^^s exequendam efTe a' medico,qua’m curationem»

’ R ^^^i®^^^'quot;P*'*usadcontrarium,pofteriusexiplaparieuacuandum»

j ^ctraaioad conirarium,deriuatio per redum facienda»

* R^^^P^*^communes amp;nbsp;coniuges uenas moliendum.

«actio ubi fob intenditur,multo tempore præcedere debet deriuationem, ^ubnæ^ ^^^ ^^æ ueluti principia quædam ex Hippocratis ÔC Galeni dodrina à te ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ®°^®figillaiim funt examinanda»

^otoo M^°**^'*’” ^®®“o:fcdtcrtiummembrum addo,rcperiri fdlicet polie in ^aer *'^!^™^°®^® patientehumorem,quinecfluit neeflux/t, fedudfluet,uel ^^be^f f ^’^®^^^^**‘j^^l ^ corpore euacuetur,aptus eft : huic uerius quàm fluen Cilla n^''^æ ^^’^P *^’*” quoddam genus tertium : ex ip fa uiddicet patiente partis ’ll Dm *^^°®^»’’®mâretradione,quae ad contraria loCa : QC à deriuatione,qux Hua H **^'^^^‘ ^*^^^* ’'’^ ^^ patiens particula,ab ea quæ contraria eft,amp;à propins l'erre ^^p'^^^^’^ejdeberi materiæquæ in patiente particula adeô fixa eft, ut neqt quot;Oiiet nbsp;nbsp;-fn®’”®^P®*’ deriuationem potuerit uacuari : in cuius tarnen uacuas

^ t’eswenutu *^^*^°’^“æ ’^ ”*^*^ ^**’^^ tendit,nifi ad materiam,quæ tumorem

fltcanijtn incipiête phlegmone,ficut Si in antiqua,inten ^ct Dr ^^^®®® clcbere,non fol um humorê qui fluit, fed amp;nbsp;eum qui fluere pofs ultima • ®5®“’**®^®‘m humoris parte quae iam fluxit,euacuare. Licet hanc Ea j'’?^®®**°nem non femper opere fimul cum aha exequi polïït»

feuorïP'^ ®°^^*’®**® utor in quarto, quinto, amp;nbsp;fexto : prouidentiam feiheet 3curat' ^’^°“^quot;‘ 4cjx humoridebetur fluenti uel fluxuro, aliam efle cócedens ^e2(b ^''^’^ tnagna ex parte earn têpore praeire : polfe tarnen utranc^ à prudens uenæ fedione,in morbis præfertim acutis copies ^ M ”^^S^Q*^ adcontrariS trahit,reuulfio:in eo quod ad propinqua,ahquo mo cuat ^°'^ “^criuatio : in eo uero quod matenam in phlegmone contentam euas ^uni«^°^”'* ^'^''^c:upanda. Hanc^ab Hippocrate ceu audaciorequa'm nunc dentp ’p/4'^^^’^’^ morborumacutorumjin lateral! dolore ad iugulum afcens

§2^ ’^ calefadoria non fcdato,imperari»

*bedTæP”'^^P^’^^^’^ ^^”*«ïo»fi contraria intclligantur,non tantum quæ ma extern' '^'^^’^,^‘^^'cnis fuprema,fed £lt; quæ nó maxime, ut dextris finiflra,internis uOg^' ’’’'i^onbuspofteriora. Secundæ quoqj parti libenter accedo,fihoc pri minf quot;'^^ '^^.c^enuationi adfcribatur,ut à reuulfione auferatur. Vtra^ enim (ut M ^**'^'^® ^*®®) efl per redum facienda.Satis tamê admiratus fum,quod ^ tionp^ r’*®’'^ ^^’^* P^c redum, SC infra in refponfione ad primam Curtn ras

In [q^'^”^'''^*^®^^I^CUS»

eisqui ^^ '^^’•^ ^^ ”°^’^ dilfentio. At in nona ,tota (ut aiSt) uia diflamus, [n acu *“’“ ^^ difputatio) quado deriuatio poft reuulfionem eft 'pfea ^f'^’^^S^^ neepoteftnee effe debet inter utranepmora : liquidem morbus “’’®“® cflÄcito præterit occalîo» Hæc funt quæ in fumma de tuis fup

uibus 'Tp®^?^^[^l'crtis,uel inalium locG dilatis tuis ad Curtij rationes refponlios dl amp;a •L™^®^carum accedamus,quas ipfe Curtius contra propriS dogma fas uulfio - ^V^ ™^xlmc uideris inniti.QuarS prima,fumpta ex quatuor modis res Ut coin ^°’ ^ Galeno in Methodo,8C cómentariolo de reuulfione,tantü abeft

•lus códudat,m opinionê potius noftram maxime cofirmet» Si enim inter

Cc x

-ocr page 332-

504 nbsp;nbsp;nbsp;ÏO» MANARDI EPIST» MEDICINAUX»

reuulßones ea connumeranda cß^qiix ab intehoribus trahit ad exteriora,^^^^^ quam negauerit uenæ cubiti fedionê clFc reuulfiua,quQ ex utrouislaterc” gt;nbsp;.^j, lÜs femper trahat ad cubitumf'Sed SC ft quis bene cóüderer,uidebiceam Q“®^ perionbus trahere ad inferiora,uel econtrario : flexura quippe cubiti(ubi« .^ uena córnuniter aperitur) inferior eft fubeingente mêbranajft manu ad g«® ^^ nes : ucl fuperior,fjmanü uel fupra caput eleueSjUel totû brachia q'”“®?^^^ tendaSjUt in fedione uenæ fit : quod Cel fus fequutuSjbraebiS ^wp’'’55 ” flplaâi^ mauit:amp; à dextris quoqj ad ftniftra,aut econtrario trahit, quêadmodüincp‘ ^^^.^ Pharufium demóftrauimus.Expletur igitur una amp;nbsp;eadê uenæ eiufdê ^’^^jJ i* ne,triplex retradionis genus : ab interioribus quippe ad exteriora, a inferiora,uel ecótrario iuxta uarios pofitus amp;cöfiderationes,6f a' dextro a nbsp;nbsp;q^,

uel à finiftro trahit ad dextrum.Quare nó immerito eft inter reuulfiuasnu gu Quiequid autem garriat Auer.fufqtdecpfaciotautenimGalenQnonkg'^ 1,3 git,ofciiâter legit,nee intdlexit. Vnâ enim eandemep fententia in ^’‘^’5 ^-.W» buit:ncc in uniuerfalib.0^ in Methodo aliud dixit,ut ille putat,^ ’'^‘’“’quot;^^jiiiii^ tem aliquo modo contraria faciendam,reditudine tarnen femper ^^*’‘’?®* jjjdt^ quod addis de hepatis apoftemate,eodê fundaméto foluitur.Sedio^®®^ j^trâ xtri Iateris,reuulftua amp;nbsp;ipfa eft: quoniam amp;nbsp;ab his quæ intus funt,adeaq ^^^^^ proculdubio trahit, SC à iiniftris aliquo pado ad dextra:cS iecur,ta wetfi *® P ^ ^ tiuscorporis dextra fttü fjt,manus tarnen dextræ eóparatione ad finißra nbsp;nbsp;nbsp;^^^

Quare reuellerc omnino ÔC eam fatendQ,ficuti Öd illam quæ fit incifa uc®^^^j0| parte pofteriore capitisdoIente.Deea enim fic uerbS ex uerboloquttut j^j^Hit gatiillius aphor.expofitione : Dolentê parte capitis pofteriore Kc» No® ,^-(f3iiJ det Hippoc.ubiopus eft euacuare,fed amp;nbsp;cum rcuulfione. Reuulfioa^ ’gt; nbsp;nbsp;^jj

fit:fecunda longitudinê quidem furfum amp;^ deorfum : fecudumlatitui^®^ ^;ijc hinc,hoceft,àdextra QCàfiniftra:fecundüprofunditatcuero,utanteamp;-^,^ gjt igitur in poftchoris partis capitis dolorib.cuacuatio cQ rcuulfione ex iron ^^^^^^j quibus Galeni uerbis apparet,cp ridendi fint fapiêies illi,qui reuulfionegt;® ^^^^ tantâ intcrcapedinê requiri aiQt,intcr locö à quo reuulfio faciêda30^oum H^ji) ^ quanta diftat humerus ab humcro. Nam nc in gigate quidê tantö dißat^ ^^^ occipitio,quanta in homine mediocrisftaturæ humerus diftat ab ^'’^^’^^C^jeA ft totä uiam metiamur,quæ eft à latere patiête ad uena fcdam,nô m^““® |j,^ ^ dißätia humeri ab humero. Patetetiâ ex eifdê Galeni uerbis,eande nem Slt; reuulfiuâ elfe amp;nbsp;euacuanté : quod fapientes illi negarüt,dicêtesea ^ ^.^ tiuam,non rcuulfiuam. Patet SC tertio non femper feruandum illutn or ^gt;^^^^3 uulfio euacuationê longo tempore præcedat, Vide igitur qua'm facile in ’ ^^ ^jl mentum prima foluere,necopus fit uel a(rerere,Galena aliud alio fe* de rcuulfione, dum fola fitintellexi(re,uclde alqsreuulftonibuSjnondc dioneloquutum,ueldextram plus trahereadfiniftrum,qua'mfinißratn* nbsp;nbsp;^^ ƒ

Aliam dubitationê tagis circa idem argumenta: quarc fcilicet dolente J^^j^e Gaheôfentit ut uena alterius pedis fcindat:0^ fimiliter in manuinonauti ^^ ditinlatere pleuritideaffcdo. Quæ dubitatiomultoseria o’^noßrisadco ^f^^^^.j Gal.fecû in hoc pugnare côtendant, qua tame in proptu refpöfio fit be nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«^

ratio. Vena fiquide in brachio phlegmon? patiête,alia no præeBte®‘!’^*?Lq^: cari no poteft,nifi fanguisqui in toto corpore abadat,uerfus locû patiente ^^^^^^ quæ resintêtionimedici in principioomninoaduerfat,quærêtiad ’opS®*). f((îa re retraction?,non uerfus patienté locû humoré attraherc. At in P ^ quot;^'f' ^3^ ctiâ eiufdem bracht) uena,hoc eft,lateris inflammation? patictis,fitadlongi ^pj minime læfa retradio.Brachiu enim fatis diftat à mebrana fubcingéte,nec o titur inflammation? : quare non eft in utracg fedione eadem ratio. Seoie ^^^^^

-ocr page 333-

LIBER D E C I M V S etV A R T VS,

50$

|tod'™5®®®®^o’' ”igt;hi fcrupulus,quomodo fcilicet in hac uene pedis fclt;îliôe,a!io „i ^P^I^g'^onê patietCjferuet Hip» decretû, wt Ï^ilt;/, hoc chiper redû Temper fie tod'^*“’^“’“°“^’P’‘Ç^*P“® ^0 hanc uideat Gahei paré facere,quæ in manu ab (lqß^^'’P^^®i’*^*’^featfcu‘alt;Sionc,quâper redS fieri nemo poteft ambigereXui ib a*f°^ **^ aliterjmeo iudicio,refpóderi poteft^q fi dixerimus,retradióes hafte, P eiciiicetad pedê,uel à manu ad manü,a' reditudinis ranoe nó magis cadere,^ chiquot; jv ^ ^‘’^P’^®»^^ fronte trahi uel imaginari poteßuta à brachio ad alterû bra rat ’*p '^°‘^*^ureadreliquû;quodiniecore,iecorariæ uenæ finiftri brachq côpa *5 to ’j. ®l®*^’’oJ’ttrc eidé uene finiftre côp3rato,nô poteft côiingere.Si quis ue cm -. *^^ôe dicat,ucnâ iecorariâ dextri cubiti nô elle è diredo dextrae partis fub* .^ J‘'’'?.'^^^‘'^^æphlcgmonêpatiê[is;dicâ,in huiufeemodi uenæ fediôe,aliâ redis*

.^f^SKjq per lineâ longitudini corporis refpôdentê,totûcp corp us in duas di fntemedietatesJmaginamur in fedione ueng,diuerfi lateris nullâ efte diredio# c ƒ ^^^^ “J^^^Weet quae per lôgitudinê,necç eâ quae per trâfuerfum,feruâdâ^ prç^ Pueprima ubi hoc fieri poflît;ubi ucro nô ponit,ad alterâ potius recurrendû,q re tuaopenitusdeferêda.Ethæcquidê dida fufticiât quantû ad Achillcm (ut tu uo AfepeUendû.Deinceps uidendû quomodo Hedorê,hoc eft fecûdû argumenta, âcniinô(:tuuocas)propulfemus,Eius uisin ordineeuacuationû uidet côftftere, lo tiè'f ^^^^P’'æcedit reuulfio,fequit deriuatio,atq; poft has tertia eft quæ ab ipfa pa= 'fparticula fit euacuatio.Cû igit fedio uenç eiufdê lateris fit deriuatiua,eâ in acie P scedere debet reuulfio,hoc eftjOppofiti lateris fedio. Hec^ni fal!or,eft fecûdi arg, di ƒ'^æ^^^^ ^^®^“’^®*’ repellitur ex his quae tuis,tertiæ,quariæ,quintae,fextæ,ad# P '^^^^'•■ppofiriôib. Reuellit enim primo uenae eiufdê lateris fedio,ut in folutiôc cl d '^?’°^^'^*^’^us.Vltimo uero,dû fcilicet fanguis exqt q in inflâmata parte oc ƒ ebafjprincipalijhoceft curatiuæjCÔducit.Et ne mehæc finxiiîè dicas,praeter id Wexdefinitiôib.illarû operationû mea hæc dida fequunt: (reuulfio enim eft as 'f ioadcôtraria:deriuatio,ad propinquaiamp;f tertia ex ipfa patiête particula euacua jue^aetiâ Gai. idibJeuidumorb.acut.câdêfedionêuenæ cubiti,quâreuulfi Je ij '”* ‘^°ß^lt;J®us,euacuarc fanguinê in inflâmationecôtentû,aptiflime môftrat, ™r3nàeninihumeralic5parans,ait: Nosederiteramp;magis^allas particulaseua gt;» ’fdeftinamus çâqyæ patlt inflâmationê,amp;præcipuein acutis morbis,quod in* « '^rcubiti uena facit,Et paulô poft in ead.côment.ait:SufRciês indicia,quod fans »

6 pfxparucula inflâmatlonê patiête trâfumptus fit,eft coloris permutatio.Liquet » •s’t exGal,fentêtla,per eandê uenae fedionê amp;nbsp;reuulfionê fieri,amp; fanguinis in ins ^^ionecôtentleuacuationê:6^quod hoc quidêphlegmone inchoate fieri ue 'WaHipp,g^(33],fgj.j£s,pf2pq,pp .manifeftiffime oftêdit .Vbienim Hip.docuit, ntadumelfe^ principioutdolorc percalcfadoriaexoluamus,uaria^calefados ƒfecitauit,fubdit:Sl ad cakfadoria dolor nó foluat,nó elTe ipfis multo têpore utês » uni.Sed dolore ad clauuafcêdente inferiore cubiti uena fecandam,nee à miffione « “ ‘*'’§uinis ce(rand3,donec color fanguinis mutet.Id uero qd in hoc loco tacuit Hip. »» ^u alibi diet ij, 4» lib, fuppkuit quifquis fuit illius libri autor,repetens primi libri dis ^gt;’icjaddês,ex quo latere uena fccada. Ait enim : Si quldê dolor fur fum ad clauü » P^fueneritjUelcirca mâmillâ Sif brachiü,intcriorê bracht) uena fcindere oportet,ex » ^^j^Uïtij^ illa fit,parte,in qua eft dolor, Quê loco enarras Gal,inquit : Hic quoep « ^’^cquit légitima’ partis fententiâ,addlt^ nônulla quæ intelligi tamê poterât ex his » W fixera t,qua!e amp;nbsp;hoc,per redû lateris patiêtis faciêdâ uenæ fedionê. Hæc Gai, »» bxt^Kliquet,eâdêeffe huiuslibri quarti amp;nbsp;libri fecûdi de uenæ fedione in pleurt 5 p™^5,adieêlacôditione femp ab Hip.inteneda,ut è diredo patiêtis particule lat.Cûigit (ut oflèdimus) fedio,qua in 2. llb,præcipit,fit ab initio morbi poft calefa Hona «ciêda‘,fequit eâ è diredo fieri debere, Nee eft,ut dicas,cakfadoria tentandi

-ocr page 334-

^o6 nbsp;nbsp;' I o, MAN ARD! ' EPIST. MEDICINALIVM

gratia faifta,^ pofle quocucp morbi têpore afFcrri,reclamate ipfo Hipp«ö^’^.''^ quidcmïib. dicêtCjpnmu calefadorqs tentandu ut dolorê foluamus. Ä P’“'®/^ Si dolor ad calefadoria nó foluit,nó oportere mul to têpore calefaccrc,quo'’'^ ^ feit pulmo amp;nbsp;pus gignitur, Nee probadi hi mihi uident, qui uerbo Hipp*'”'’' Ïefadoria nó ad curationê pertincre put5t,fcd ad tentationê:quütameadcopl^ ^^ prima curatiuaintêiionêj hoe eftjad cuacuâdâ matena ininflamationecot^'’ .’ü, fieri iubeat Hip. 6lt;,qLicadmodü ait Gal.ad attenuandS SC difcutiendSfang^ phlegmone cótentu, Q_uod fi nó fequit,eft quia plus trahit qdiicutiatiquo^^^^jj. copia humorS in toto corpore nó accidit. Quare euacuâdû totö corpus “^jF^^j# p fedionê,uel p pharmacü,nec calefadortjs amplius utêdQ.Et h^c pro folu^ ^ dæ ratióis uident fufficere,necopus elfe utdicamus aha indicationefumiafl' ‘ ^ aliâ à Ioco:uel qd in pleuritide nó fumus certia quo loco materia float,ücutiin te SC utero. Tertiâ rationênô adducis,nec^ ego fcio quænâ fitifedcoditas^^ a^ uia remancre efficacifïima,ego pariter dicere poflum,quod eadem nia 10 “^*1.^

Ad quarts accedêdo,quae inter omes uidet^babiIior,dicOjGaI.uerba i5' j^ quod auerfio fit ad lógiifima faciêda,effè fane’ SC eo modo quo ipfe fc^^T^ßi« clarat intclligêda’.alioq femg opus elTet fcindere uen3,quae per duas tros diftat à loco patiête,atcp in pleuritide non è talo malleolo ue e’direóoi^’« j tiêtis fito mittedu fanguinê,fed ex oppofitoiquod nee tu,nec Aufc.6tct.W ^ gt;nbsp;^ igit hoe Gal.dióu oportet per duas eiufdê ratas SC ppetuas fentêtias,eâKlt; “^ ƒ ij ®Wß tetigimuSjUt è diredo patiétis loci:SC altera,ut per córnuncs uenas,^“ j^^,j[£ cet,SCnoia dignaSjfiat euacuatio:ne cogamur fateri uenas extremae •’’’“‘’^^■pit in pleuritidepraealtjs fecari. Scd aduertêda quotÿ bene locaGal.in rcuulfionê ad lôgifîîmafaciêdâ,atcp cû preccdêiib.fubfequêtibust^uerbis^gt;p^ tijs côferêda.Occurrût aût nSc mihi quatuor loca,in quibusca uerbafo® ^jp, muslib. 2. de naf.humana,ubi nó ex ^priafentêtia à Gal.fcribunf, nec^ ,^[,1 magniuerba,cüproHtppocratico libellûillû fecüdQGal.nóagnoicat,fe“ ^^j^jj nefcio quo fcripta,quê deridêdo nouü Promethen uocat ’. q poi^9’’’°l^-jfpnic^

* finxerat,edodurus earn fcêïionc,ait : Studere oportet inciÜóes faccre 9^ j^j^jf * Iocis,in qbus dolores fieri didicimus.Quæ uerba exponês Gal.a

^d no determinauerit,utr0 dolentib.ia partib.reuulfio infl uentiu humoru nbsp;nbsp;c^j,

‘ motafaciêda,autfanitatistêpore:fibiautuideri,hæcpotiusinfanisdid:^« - ptore,redudateshumorcsafluefccrcad alias ferriparticulas. g^^“^“^^^-:J.patif tis medicinalis,g codé modo intelligendus efl,fcilicct fanitatis tcpordfig^^ artis,quae preferuatiua dicit,inibi fermo habet.Tertius SCquartus locus u lt;nbsp;^^^^ Iôgifllmæhuiusreuulfiôis,eft i5.1ib.Meih.Risaütibihoclegit,fcdfecMo*^^f^j,.jc exêplorS adieâlôe,per quae oftedit fe nó de lógiffima fimpliciter lo^“®»“quot;.^ pre/ ea,quçlicet nó extreme diftet,ualde tamê remouet.Sigdê in affeóióib.cap ’^^jj fert humérale mediae SC iecorariæ:SC in affedtiôib.iecoris,pectoris £C to^'^’^^i^^ppi ^' ‘ anteponit iecorariâ:cû tamêapte côftet,humcralê capiti,6C iecorariaiecorij ^ j pinqorê. De mû generaliter loquês,ait:Semp aût in oniib.cas,quaeeair£t • nbsp;^

- diredioe cû cadat ea uena quæ ex oppofito iacet lateri pleuritide uexato, ^^^^ • cundû Gal.mêtê,nô hâc,fed eâquæ ediredo,eiïc fccâdâ:^d etiâ 3ßf^^'^^* jffti ratiuo de uenæ fed.Nec dici poteßfut tu in rcfpôfionc ad prima Curtijrau ^^^^^ bis) Gal.de ilia uenæ fcêîiôelocutû,quæ in côfiflêdi uigore fit:quS3pnib’^'^|.|-jf^ teftet in cod. 15. lib. Meth.fe de principes loq inflâmationû. Ab initio ng^e e^^ « monis aitiSubrjeiat igit hepar incipiès inflâmationêpati.Et paulo P°^. 'Lj|j,f(* « mationê pan incipiêtib.SC in iocinore cû phlegmone Iaborareincipit,»®f j^^yiï quot;nbsp;cuti fi rencs.Et ne lôgiores fimus in re manifeßa,fn tota ilia ferie de P*^'quot;?^® gq^ inflâmationû,atep uniuerfaliter côcluditfaciendâ ediredoeuacuatione.^ ^|gt; pado poffunt Hip.SC Gal.quâdo fecâdâ uenâ in pleuritide ex diredooKOh ^p,ji

-ocr page 335-

LIBER D E C I M V S Q^V A R T VS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;507'

j idiuigote(ntcllexi(re,ipfo Hipp.quafi pr^coms iioce in aphonmedieis damâte: Z^pientib. morbis fi gd uidet mouêdö,moue:cQ aöt in cöliüêdi uigore funtjquieiê «rcmeliuseft.Galeno^inhxcuerbacifucdnêtcJn illorü morborö pnncipqs '''pils fpeseft faluari debcre Iaborâtê,tentand3 eft afferre maiora auxiliajde qbus .^quot;nip.fiqujfi mejçf mouêdö,moue.Sunt aöt heCjphlebotomia praecipue,inter« ji“*^jP“''8’t’o,quorö neutra in cóüftêdi uigore accipiendü. Nifi igit uoluerimus ^''^W'p.amp;iGal.fibijpfispugnatia fcripfiffe, dicere nö pofrumus,eos dû uenâ fe« fGdpurgatonömedicamê dari prxcipiutjdecófiftendi uigore fuifle locutosjn 1^ ^uom^oraauxilia peniius intcrdicüt,6C quietiindulgendu,ratio ipfa,quae plus ua 'Qoraisautoritasjpfuadei.’purgationê tamê ficuti amp;nbsp;uenae fediionê ab initio qua« ^ cocedentes. Quod certe mirö eft te aliog oculaiiffïmü,apud Gal.nó legilïc,eü , “C’‘ponête,quêtuex 4..lib.deuidumorb.acuucitaftu SubqciaautGal.uerba, *Wtücj ex têpore trâslata:Pharmacû exhibêdû quarto die abiep determinatiôe fed '?®’‘*”®®™“’’uxiliolaborâtiafFerêdo intentiohabêdaeftad dierönumeru, ^fluuHip.inquitjaut ftatim ab initio priufquâ humores firmêtur, exhibêda eft P ’’^acia;autpùfterius,quâdo iam fuerintcócodi.Quare 6Ccirca primadiê,inte« ‘’’afecunda èC quartâjinterdû QC quinta pharmacûexhibuimus,nô in quarta fo quot;'jquêadmodö iite fcripfït. Hæc Gal. Quibus fi addideris ea quæ ab codé m prin U U'ru*®^°'quot;“*‘’^*^”^“nt,aperte cognofces/edionê uenæ Si purgationê,quas 'P’lib^. pr^cepitjeffe in pleuritide ab initio faciendas. Ait enim: Pleuriticû nomi I^’“MS qui ab Hip.m parte libri légitima diet us eft,in quo p urgai eos qui ita fe ha« ^^'''p'euriucos.HxcGal.eos qui ita fe habetintelligcs,in quib.fcilicet dolor eft in nu^'°'n‘^°'^®P”’i~»q«osfequâdo(ÿpurgaffc prima die Gal*Éitctur,attp ut fe« 1 ;?^ ’''iP’'*nûpio(quocûcç trium modorüapud medicos notoru principiüacci tad''’^^‘’^'“’P^’ïcipiOjdoloreafcêdentCjfedionêüenïefacK.NecdicipoteftCut f^q'- ^^^°^ Hip.hoc pharmacü dederi^ad materia antecedentê uacuädä,cü loco I? '?!?^p”æ^0 utat,per qua euacuari uoluit materia in inflâmatiôe côtentâ, q ad . o” “u«^S^ ad brachiS dolorê facitjeadê^ inteniionê euaeuädi per pharmaeû in K tßr (bP'^æ^®’'^® declinate habere uideatjUt fciltcct utracp QC reuellere,£C mate« oaaf ”’^f'°^côtentâ,ualeateuacuare. Sicutienim purgatioadcôtrariû trahit, dis Ï^*°f‘^*®^inferioradtaÔCuenæ fedtio èdiredo fada,ad côirariû multis mö ui fuperius(ni fallor)demôftratû eft : ambæ^^pterea côtranetatis ratiôe dicimcrenf. Gal. tamê,queadmodû m epift.ad Pharufiû fcripfijin ^'‘^Pui§atióereceffit ab Hip. qd adeo clarü eft,ut mirari fatis nó poflim, eflc uiros fe T^''^^^^^^'' ^^*4”“® ^^^“ S*^^ unguê,unqua ab Hip.rece(riire:cö null» ur / ^’^órnêtatiOjin cuius expoiitióe nó femel eö (modefte tamê) reprehêdat: ai)*j'^^*P’’®^''PPo^*^t*^^ habeamus,quæcûc^ fub eins titulo amp;nbsp;nüclegunt,amp;^ ^Pu än^oresfuntleda.Sed ÔCin legitimis magniHip.lib.exponêdis,uterat libe 4o amp;nbsp;™™\. ’’'“5 addidus iurare in uerba magiftri,modo ordinê,müdo uerba,fed nterdufentêtiâ quoqj nó approbat.Sed ut reliqua nuc dimittamuSjqs nó cogno j^jj - ®P’”^P’'® Hipp.Gal.n5 ftare.^fcribête Hip.fi fubter feptu fuerit dolor,6^ roinf ^®®i^’'“’^»™o'H‘gt;‘c aluS oportet,aut nigro elleboro,aut peplio;GaIeno uc niff '’’i’°^^Hip.uerbaexpofuerat,dicête,Cognofcere qdê hcc oportet öb memi fjHofemg uero in pleuriticis uti. Quod enim dixerat Hip.agerc oportere,GaI. 1 ® no feinper agédS : nee folü dielt,fed ratiôib.probat,etiâ ex aphor.(cuius initiû, nacutispa^Qibjjf^ g^jjj principijs,pharmacrjs utedû) atq; ex febris uehemetia, n lt;|naeualidolor ad præcordia perueniat,per fedione potius uenç,g per pharma Oicuacuatio faciêda,ga maius periculQ in ea eft,SC maiori infortunio fubtjcif,præ« cipuequâdonaturae aegrotâtis experiêtiâ no habuerimus. Quod igit Hip.dixit,fer moneabfoluto oportere fieri,hoc Gal.raro faciêdû dixit, amp;f folumodo duab.ßätib»

-ocr page 336-

ï o.

508 ÏO, MANARDI E PIST. MEDICINAMVM ^^^^^ Aphorifmus aut à GaLadduâus,clare oftêdit,pharmacu hic ab HiP'PfÇ^^ft yp inteUigèdâ in prindpiotalioqui nô effet propoftto Gal.deferuics/i Hip.ro ‘‘ ^^,je du morb.acut.de pharmaciajin côfiftendi mgore dâda,intellexiffet, quuaf^jj principfo loquat, Vtrunt^ igit liquet,8C Hip.de euacuationib.in P’™‘W^i' Iocutö,amp; Gal.cS Hipp.in fedione uenac fenfiffe/ed in pharmacia abeoui c ^ fe.Panter quoq? tolkt,quod à te didó eft,Hipp.nóde praeleruatióc/co«^^^^o^é ne tâtû locutû,quæ morbo iam fado debet. N ó enim eófueuit H«P‘P'‘®®ï-2iiit a curatióe,in morbis adhuc hetibus diftinguerc : ficut nee femg eos 3^^5°L. ^yj » Gal. Hippoe.fiquidêin aphor.inquitiQuaecGep ægritudines a’ plenitudinc ^^j,^^^ 0 » cuatio fanat.Quem aphor.Gal.enarrans,deIirarc quofda ncotericosdkM ^j^u

abiationêcaufarS morbos facientiu nó effe curationê,fed pr^feruationeiro* curationê dicens,ubi nÓ adeft caufa faciens:ibi pratferuationê, ubi cauw 9y. .^ nondö morbü facit:tSc mixta quodämodo præferuauoncÔ^curationê,tu« ^^, baberepropriö nomê:amp;prop terea alias alio,in hoc opere medicos uii,roo nbsp;nbsp;, ^

tionê,modo praeferuationê uoeâtes.Dicere igit,Hip.docuiffe curationê ”° ,y ^u uationê,eft m nominefut GaI.ait)litem faceted ut m cyclicis amp;nbsp;clamorous nbsp;^

tionib.fortè tolerari poffit hæc re(ponfio,in bis certe quæ pacato animotra nbsp;nbsp;^

ga potius uidet $ defenfio,praefertim cu nullibi Hipp.aliâ docuerituc^^ |gt; neep in pleuritide,necp in alio quouis morbo,q quae per diredöuacêdo® ^,,^ !) amp;nbsp;hac Iaudâdo,etiâ tacedo nos monet,eä quæ ex diuerfo fit latere/emp W^ , ^[^ quoties iubet uena: fcdionê,eâ inhere quæ fit per diredû.Quodeôfideras ^ ieruasep diligêter ea quæ ^tidie in argrotis uidebant,0(f quæ Hip.exade cu |^j fcripferat,unuamp;^primQ caput cffedidt,fanguinis eruptiôcsiquæ per r^ö 1^^^^ ximu afferre çgrotâtib.emolumentû'.amp;quç ecôtrano,nô iuuare,fed difloW^^ res potius obeiîè.Quod ubi in lienis amp;nbsp;iodnoris tumorib.móftrauit,adopai j tiscóuerfus,idemincucurbitulisamp;:uenarü fedionib.cótingereoftcdit.G ^^j^jj « plcuritidê ueniês,fubdit :VerS ÓC in pleuriticis quæ ex diredo patiétis '^Jf^'^ py, « fedio,euidctiffmü mul to ties demöftrauit iuuamêtn:quæ ucro ex opP°''^\ ^ * aut ominoexile,aut poft tépus.Videreigit bine licet,à præponieâ quarts ^.^jj« alteri.SC GaJenû ad fie fentiendu,nô taniû Hip. automate dudS,quâi3naiut ^ tatiÔe,amp; longi têporis obferuaiiôc. Quod fi(ut dicis) nô cx^pofitoibi locui ad quemnâ quæfo afin locQ ptinere hæc tradatio magis potent,cû liberhiepr^ ^^ riter fit fedioni uenæ dicatus,ÔC in eius proecmio quærêdû inter reliqua^^^'G différât,quacGcp quis maluerit uenâ fccare,cû ornes equein omniiuuêtanco ^ an queadmodû Hip.ôdalij probatiffimi medicorS uoluer5t,magn0difcrirofU ^^ bac uel illâfecueris.Quoddiferimêquûin hoclocoex eiufdê Hip.uerbismo rit,nefcio quomodo dici poflît,nô ex ^poüio locutus. Sicuti nec etiâ uideo,(]'' g do credêdû,fedionê ex diredo in pleuritide nô poffe fieri ab initioipra^èrin’’H oftêfum fitjCS retrahere fcmper,amp; quâdoep fi mutatio coloris cxpedet,exlof° ^ cuare,atcp,ut fequenseft,triû uenæ fedionS uim habere:Reuulfiuæ quidé,4** a nus ab interiorib.ad exteriora, à fubeingente uidelicet mêbrana,quæ intra ^0 cft,ad cubitû,atcp a' dextro ad finiftrû,uel econtrario,amp; aliquo etiâ modo ab in ribus trahit ad fuperiora. Deriuatiuæ,quia ad brachiû trahit, à latere non *®'®^ ginquum. Demû amp;nbsp;ex ipfo loco, fi fanguis eoufe^ finatur fluere,quoad iHe j’ qui in pblegmone continebatur : quod permittere optimû eft, inquit Galei^ ' uenæ fedione, in omni magna phlegmone,quæ eftprope fedam uenaro-P* , autemmirabitureandem uenam ciufdemloci comparatione,dici longcamp;lp’'®r ’ qui feiat eas uoecs de numéro earum cffe,quæ relatiuæ nominâtur. kcoraria^ pc uena prope membranam inflammatam eft, uenæ extremæmanus uel t^s ta. Si igitur Hippocrates amp;nbsp;Galenus ira in pleuritide ficut amp;in aÜoquou^siu

-ocr page 337-

^ , LIBER Ö' E C I MVS Q_V A R T V S» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;309

^^ ucnæ fedlionê femper kudarût.atcp ei quæ per aduerfum ufuseft ^^““‘l'^*'*“®™“nîaliter fcripfifle:quisduabus iiocib, quibus GaL (^“’® tamê fané intelleâasmôürauim us ci fuueltêo^ “5®““®nire)diccrcpoteftjCâ quæ in aduerfo fit cubitOjin aliquo uel ca '^°*^° fententiâ,in pleuritide effe praeferendâc'quas certe uoces, quoinf' *'* r ^f-^» nôex noßrafutplerûqj fierifolet) imaginaiione/ed modo cûcBex ”'* ^^^ ^^^ ^’^ ’^°^ unico fundamêto dilui,quaca

(leap ^quot;‘v®Wcrifc poffint,qui Arabas fecuti, uenâ cÔtrarq cubiti primo,po^» Sfor^”*^'^^^**'^^® eft,fondât,in quadâ mea ad Pharufiû epiftmonftraui.C^uâ le mi« ^'^^^ ''^' °^^ quadocp erit ut legere poffîs,unà cû alrjs meis m ultis nugis,ad erunt L’?^’’®°^^®®’”s^»utquaecuncpnon probabis,quæ necefiario plurima ^^^’^^^‘^'^Maloenim tali enfe pereant, quàmmiferam uitam agant»

gt; gt;rieama, ExPerraria, v. Iduslulias, m, d, xxxi.

®P^ST» ii^ lacoboà Barthen Dantifeo, uarfj s mails affe dibus quinquennium afflido»

Onfideratis diligenter his,quæ turn ex tuis literis,tu m ex colloquio fæ penumeroinito,de tuismalisaffedib,intellcxi:iudicoomniQ malorQ, 9uæ patchs,caufas efre,atrâ bilem Ô(fpituitâ,in toto quidê corpore,fed pfæcipue circa précordia,oftiûq^ uêtriculi,quod wvAafè^ Graeci nomi duob ^ ”^^’^oaceruatas,atcp inde ad cerebrum fumidos uapores mittetes. A que ^’’^^“’’“‘’‘Ofib^ita oriri quxcöcp te uexâtfymptomata,ut nónulla utru-emfdê^**^’*^®*^ ^^^®™odo fequâtur» Nam capitis dolor amp;nbsp;ueluti quaffatio,ó(^ Pituit^cratrie tietas ^°^^'°''^grauitas amp;nbsp;caligatio,auriü fonitus,rudus, fomniorü copia SC ua« bilii inebmodi, Uns ao^A^^’Ï’^^I^g^WcSjUtriuftp humons funtgermina» Frôtis uerocalor,al PecuV • *’’^^®Ic2‘hic8,pruritus,dennûcorrofio, im modieus appetitus/aîrâbilë (ultj*^™®'^®quot;^^9*’’“'^cw : ficuti fomniorü obliuio,nariü obfiruciio/piradidiffi

5« (lund’”*-^*’*’^^'''®‘^“®”’“^^“5gt;iningêdidifRcultas,c5 lotq tamccopia,pitiiitaere daf **'^‘^^^^ ’^hæc,præter frôtis calorc,pruritÛ3amp; dentiö corrofionê, à frigi Fron *^P^’^^^^’^^’9^æ ^ naturalib.prçcipue mêbris,ad loca patientia trafmittitur» sueroiHe calor quâdo^ perceptus,pruritus Sd dentiö corrofio ab ea atrae bilis P f^^ *at,quïmaiorêpaffa aduftionê,ad quêdâ modö calorêcótraxiuCuratio igit Pf^ieruatiouniuerforö cogrue fiet,fi duo illimali SC redudâtes humores ita ceer eisi ƒ-Ç°^^^^ modice habétes,inter proprios fines delitefcât,atcp mêbra,quae ab 5 ? *^queucrót,adeorobuftareddant,utfeab eorûimpetu,fiquâdoinuaicrint, “wualeât» Duoaöt haec,quatuor falubrib.caufis abfoluent:his uidelicet quae fu unt)quæger5tur,quæ educunt,quæ foris admouent» Sumêda funt,cibus,po 0)medicamêta,acr. A cibis ergoorfi,uitâda efledicimus,cócodu difFici!ia,craf5 osnumoresgignêiia,amp; quæcûcp immodice uel calefaciüt,uel infrigidat» Vitadi er §op«ces magni,tenaces,amp;; omnes quotquot in aquis ftantibus capiunt. Qui uero * 'simmunesfunt,aromatib»ucl odoratis herbisfunt códiêdi.Elixi praccipuecon ^fniunt;fedamp;airitoleratur,Oua quocöcp modo parata,praeter gallinacea,forbilia ï’5^*®“’’‘bac,cafeus,butyrS,amp;quæcûc^ exeisefcxparanf.Carnes fenö aquati 'qafylueftriu,prater phafianos, perdices,ód paruas auiculas,quac in dumetis pas cunt.Salita oninia,amp;multis aromatib.uel acribus radiob.cÔdîta,frixa^,Ô(f ex afla •gt;oe ueluti exufta.Friidus omes,prater pifiacia,paiFas uuas,auellanas. Legumina omnisgeneris. Omnia olera,praeter mentâ, apiû,qd petrofelinû uocât,fa!uiâ,pule ^'UjOriganûîquç tarne medicarnêti potius/p cibi ratioe tolerant.Frumêtacea omia, hordeo,farte Ôi aliéna exceptis.Panis azymus,minus uel nimis coâusîdibaniiius.

-ocr page 338-

510. I o» MAN ARD I EPI ST* MEDICIN A LI^ ** nbsp;nbsp;, uelalioquouismodo,pfaeterqua«nfurnoco(ïïus,CrapuïademöA^ ^jl^eruil’^ tr iæ confuctudinê hcet,dbor6 uarictas* Potus fit uel uini ®^‘^?‘’^^^jj^;iid F^ hordeaceæ,uel medonis uocati,qiiibus paucilupifalióïarq floresfint^ - j^0^ ra mulfa aqua in qua affatus panis fit extindus^uel aniforû femina ucc jjjl^ camenti potius qua'm cibi ratione potes,raró tarnen,f. 2. uini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;camel’'’ uaticum uocSt, mane bibere : capite tarnen nó multum laborate* ^fioip'* fint,quae praecidendi,attenuandi,ó^ roborandi uim habeSequalia *‘®^^((jii^ da,abfinthiü,anethum,meliflbphyllum : femina anefijfceniculijCumin^j^j^pfa-d CinamomS dicitur)zingiber,piper* Ex hispoffuntparadaromata,ad ^jiiajde pue æflatis tempore tantundem facchari» Inter côpofita : Syrupus ƒ p^iofl* abfinthiOjdecalamintha. EIeduariS,aromatitiûrofatum,diambnj jgjpufH^’

A cris, cuius infpiratio Temper ncceflaria eß,maxima babenda ct»^ j^ po no occlufus,nô eximieuel calcns uel frigens. EtfiquadocalefedêdusO’, 0,^1,^j dus ficcis ÖC odoratis : id^ noftro potius more fiat,quam (per fornac»^^^fiif uocatis)uefiro»Dcbet etiaab omnimalo odoreede penitus immune fumigiû agallochi,uel bezoi uocati,cógrue fiet. Et hæc quids de ^““* ijjjfecoö*

Facienda,motu,fomno,Venere,ßudtfs,cöprchenduntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;genUJ

net ambulationem,curfum,equitations,aurigationem,nauigationen’,pLio^ rcliqua.Sed ÄFexercitiö proprie acceptum,quod fupra didos motus ƒ nis mutationem* Nullus enim motus uereexercitiu dici poteft,ni» au co nbsp;nbsp;jee^

fit,ut anhelarc quodammodocogat.Quod utfummæ ualitatfecß»“^ eß tidl^^ datjita maxime noxiS fi fequatun A cibo igitur uel quicfeendum P^®“?!jjj|^ niter corpus mousdum.Et quod deexerdtiodidum cft,defrK3toi«d® dum,quâdo amp;ipfa motus quidam eft» QuemadmodS ueromotöc®” ^^lö fomnus fequi debet,ita tarnen ut inter utrunep quics mcdiet.Somnus9n ^^^^^ge fit,n5 diurnus,nifi aliqua caufa interceflerit,quæ nodem infomnemdut , jj rit.Sit autem fomnus horarS ad fummu oâo,nec corpore fupino, fed P” 'gm« dextrû/ecundo fupra finiflrû latus fiat* Ad agêda quoep uenerea bus abßinere Chrißiana religio iubet eum,qui uxorem non habet:cuip° ^^^[^jp p diendum,quam Galeno,modicüeorum ufum amp;nbsp;per intcrualla,inmeda necórnendanti* Ad perageda quocj referStur fiudia,quae non alia autep ^^^ re puto,quam IiterarS,in quibus laborâdum non eß,nifi ubi obus um de nbsp;nbsp;^^

Quo têpore neeadidue tibicogruituel legere uel fcriberc,fcd utrûçTadeagt” rumpendum. Ita enfm 6C minus lçderis,amp;alacriorad illa reuertsris* be dishaecdidafint:adtertium,hocefl,adeuacuandaueniendum* j'QiK’^

Ventris igitur excremêta fingulo quoque die procurada,Sd Ïo^® vendit*'lt;y^ fi fpóte,uel nequa^,uel ægre eunt,illa uel clyfierib.uel uini fece,ucl fena,ii podio,uel fîliquæ Aegyptiæ carne educsda:hoc uel adianti,uel e!ij,aiparag:_(j pinellæ uocatæ,ucl afplentj decodo ducendum. Euoeâdus praeter^® «j, f dor,amp; ea quæ obtutû effugit euacuatio adiuuâdatquæ fi per fridionêa®® ^^ pra recitatos,quantü uidebit opus eflt,fieri nó uideatur,pcr ca quxextror ^^^^ currentcritadiuuâda:de quibus pauló poß mentio futura eft* Antcacnim ^^.^ oportet,quo padio redundâtes humores uacuadi fint,fi qui forte aderSt, ^dO uitari poterit. PurgandS igitur bis in anno corpus uniucrfum,hi9 humoresp ^^ cipue, ex quibus omnes tuos malos afTectus diximus prouenire* perpotionesmolienda,quærecipiunt:Senæ 3. ff. epithymi 3. i’^F®^quot;?”®^ chebularum pulpæ 3.1. s* fampfuci 3.2. BuIIient hæcomnia infexundjsaß ’ tantifper donee media pars aquæ fuperfit,cui addendæ fyrupi de flo^chade 31’

Sumenda autem hæc potio,d(ebus ut minimû decs, ex qua nifi cogma ci» tio fieri uideatur,tertio quoque die una ex bis pilulis ante eamdegluiiendaut^,^

-ocr page 339-

LIBER D E C I M V S Q,V A RT VS* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3»

§ f cl 12, pilularum ex Cianco lapidc^qucm Lazuli uocant, 3. u nucis mofcha deb ”^ V^*”’^“’fampfuci formêtur tres» Vbi fatis mundum corpus fore ui* tri ^quot;Ï® .^^ nobilia membra per banc antidotû,mane Ôi^ uefperi uacuo uen* ûaeglutiendan^:Saccharirofacei 5. j. aromaticirofacei ^. 1. mifee» Autûno F 2^i'operhæcfacicnda:Fumariæ3fenæ,polypodi)ana 5. s. pulpæmyrobal.ci=gt; lib ™'Jr“’^*“tybiana 3,1. foliorum molliumboraginismanip, 1. Bulliantin tuntquot;dd ^^^^æ’^^ ‘^^*^’æ partis confumptionê, abiedis^ fpeciebus quæ bullies )3aaâturdecoâo,Syrupi de fumoterræjSCfyrupi fadi ex aqua in qua rofæ b Γ'^™“®*æ™^ducrint,ana 3.1, Poft has potionesdecies plus minus ebi^ , f ’.’'^nfedurautenduin:Saccharirofacei,boraginaceiana 5.1. s.maceris 3. m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5’ ‘’ ^“™ ''•ilcbo rofaceo ad congruam formam reducantur,eiusqï

« ïiemuncia,cccnabeneconcoda,manedegïutiatur» Atque inhunemo* ^Mucendaquæ redundant ,cauendum^ ne fimilia deinceps aggregentur» hifte'^* ”^’”^’”“* adeaquaecxtrinfccus admouenda funt,accedamus: quæ generibuscontinentur: aé're,aqua,balneo,oleo,unguento» Acrem inhabi 4“antumpoteftjtum calore,tum etiam er a ff tie mediocremUèneftræ^ cubicu« l«l'quot;'°’^^?'’’^^*''0fcafutn Sc meridiem fpedent : folaresq3 radios quantum ua* h unaresfemperdeuitet. Balneo totius corporis utatur ex aqua,in qua faluia, b in ^”?!®’P“^^“*0Ç bullierint. Caput crebro abluat lixiuio ex fublimi cadente, P ^quot;laemelum Qc lauri folia bullierint. Poft balneum,uniuerfum corpus bc pcnricetur:0^ poft fridiones,oleo oliuæ dulci inungatur,præter capitis futuras, 4 sexoleoperchymicaartemexuera terebinthina 6C nuce mofchata extrado, h^b”'”*'^^*'^æ* ^^^^quot;^ tepidum auribus inftilletur, in quo ruta,fampfucus,ÔC fund ’^”'^“**æ”“ï‘ Manenaribus perdigitumuel pcnnâ,molleceratumin* U • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^* l’PuIuerispiperisalbi 3. s. eP

onaibi g. 1. (yp, pgy^g j.gy2 fiat molle unguentUm. Puluerem crebrô naribus quot;loueathuiufniodi:Nucismofehatæ s.j.gariophyllorum 3.2. henzoi 3.1, am ^f5®®^'’’^8rana $. Poteftexeifdem pulueribuscumlaudanoin aquarofai j^ fclolutoineundem ufum pila parari. Dextrum hypochondrium unguentO “ngsturjquodhabeat: Oleideabfmthio g. 1. s. pulucris fandalorum citrinorum ^‘•cinainomi j.s.ccræSCacetirofati parum, GingiuæôC dentes eu m nielle ro f “°pcrfficentur,cui puluis corallorum alborcim fit adiundus,ut lînt ipfius mellis spartes 8. ^corallorum 1, Ventriculi os fouêdum uino,in quo menta ÔC T^^^^’^^cus amp;nbsp;maftiche décoda fini» Lienis regio ex oleo de capparibus, 'âdiectusfitfuccusafplentjjuel ipfius herbæ puluis,8C exiguû acetum,inûgatur» n'8praEfidtjsfperotc,mi facobe,Deo optimo maximo iuuante,ualetudinê prio cinrecuperaturumiqua inftaurata,fi in Italiam reuerfus me adhuc fuperftitem in* üeneris,dabis operam ut me reuifas : fin minus,quod magis credo,pro

. faluteanimæmeæadDeumprecesfundes.fnterim tarnen

~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;celebriores aliquas herbas, ex his quæ apud uos

nafcuntur,ad nos mittes : atep fi d* bi occurrerit fuccini fru

ft um, in quo uel mufeæ, uel formicæ, uel infedi* lium id genus aliquod oedufum

ExPetraria, iin. IdusMartias» Annoàreparatoper c h r i s r 1 nanuitatemmundo, m» d» xxxiin»

-ocr page 340-

511 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lO» MANARDI EPIST» MEDICIN A11 '^^

E P i s T» III» ad Alphonfum Guarinunij^^^*^'’’* temperatura»

Vmexueterumautorum ledionc,longo^ ufudididflfM^^ duum fit inter dodos uiros inuicem diffidentes,fe ueluti m nbsp;nbsp;^

;5^^^

SCarbitrum interponere : onus à te mihi iniundum,qt» ^^ amicitia ualebam,detredaui,Verumtibi iterumatc^itcru d reludari diutius non ualui:cui antequam inhanc lueem pr ex affe debere cognofcebam,qui pattern tuum Baptiftam,morum ^'^ -jX comparabili grauitate,bonarum^ hterarû pentta, nemini fecudunijP' ._^pi.-i habuenm : amp;nbsp;Alexandriim fratrem ceu paternarum uirtutum berede ) ^^|.Qgt; coluerimjamp; admiratus firn : Vt auum GuarinS prætermitram, cui “^‘’Lmn J'-^ pa,quKquid elcgâtiæ,quicquid peritiæ amp;nbsp;nitons in utrac^ lingua habet, ^^ .[^^jj^ bctjamp; ueluti bonarumlitcrarü parentem ueneraturjamp;adorattTcetiaid ^ÿ ufcp ætate maiorS uefligia fcquentem femper amauerimjóó in magna n ^^i, babeamexpedïationc. Accipçigiturmeamdeuinorü temperaturaU ^o ita^accipejutneutri parti ne præiudicq quidem,fed nee maioriscuiuWa nbsp;nbsp;jg^

nq loco cenfendam» Vale mi chariflime Alphonfe, amp;,quod fads, m magis^fratriSjpatrisSCauiuirtutesafmulare» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^

Exædibusnoflris, xrCalend«Maias, m. d. xxxin *

IN uniuerfa naturae hiftoria baud temere rem inuenias,in qua t°^^8”°^^pfi^ ftigiajquot in uinorü genere. Nam ut confiftentiaSjColoreSjOdorcSjüit^iT ^ teream,nonnulla aquea,aliqua acida, alia auftera,alia dukia, aliaamata, nbsp;nbsp;nbsp;j^j

quidam diuerfis mixtis^ faporibusfuntafFedia. Saporis autem hsc w non tantum in alijs atque alqs generibusjlêd amp;nbsp;in uno eodemep §^”^'^‘^’LQtcon^ turaamp;cultu,prodiuerfo uitis ad folem afpedUjproarborQquibusmati i^n ditionejpro uuæ maturitate, attp pro ipfius aetatis etiam uarietate c®”*®? LfljIiU quorum faporum difcrimina,temperaturas quoq? uariari necefle entnee ^^^^ ji tibus paffiuis folum,de quibus eft inter excellentes hofee medicos contro' ’ ^ in ipfisquo^ aäiuis,in calore uidelicetamp; frigore, Alba enim 0^ tenina,a^ ^^pj cata/icutiaquæconfimilem nadafunt formamjtaamp;uiribusabeadoquot;® °jjji/ re remouentur:quarenonfolum humida,fed uelfrigida,uel certeparum cenda funt, Auftera ucro,ô6ftryphna à Graccis,à nobis acerba uocata,ut® H tibus adiuis non multum ab aqueis recedunt,ita in paffiuis non parunidi r^ credenda funt, Quemadmodum amp;nbsp;acida,quæ fi exade acida to^^W jju^ quam calida putanda uidentur. A tribus autem iam didis gcneribus,duW ’ ^ ra amp;nbsp;acria,plus minus ue abeffe credendum eft, Nam qua: exacte daleis W ^^ da modiceeffenemo dubitarit : ficuti amara quato dulcibus calidiora,tantôt ^^^ effe minus calida, A t quae cómixta ex uarqs hifce faporibus funt,pro miJtti rietate mixtam quoque temperaturam halbere neceffarium eft : ficuti quæ exiamdidisfaporêpraefe ferunt,fed ueluti fine aha qua’m uini ipfiusP*quot;®?®*^ litate fe guftui repræfentant,medium locum inter omnia enumerata tedot^ ^^ tur,utfcihcetintelligamus totam uinorü latitudinem,duobus extremis chu lt;• quidemuel fimpliciterfrigido,uel certe aquæ frigiditati ualdeproximo!alter ’ acerrimo,ita ad quartum proxime calidorum ordinem accedente, ^.0is morum unicum quidem fit exade medium,æquali uidelicet interftitioabud extremo femotu:quod diuerfa utrinep derelinquat media,calidiora uideliccto nus calida,prout huic uel illi extremo funt propinqua mag« ! qua tot hidçu ualeant numeraci, Nobilibus cnim,quæ Plinq tempore fere 80, crantjpicraq’

-ocr page 341-

LIBER D E CI MVS 0^7 ART V S» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5’3

Man”^ f”'^°'^^^^”^^'^'^*^’æ^^*^”°^*^*^’^^”’^^^^ ^^P^^^’^ in qua peculiarly lice^i^ K^*” ^'^ ^^^^^ ^ ^ multi's rebus alia habenda cotemplatio^quod kb Hat r '^”’^^“'‘^æ ft’l^’fctarionempoflunuCibi quidem,quatenus acalore viMcibif^me uraliuida,infubftantiamtranfeunt membrorum:medicinæ uero^quatenus in didn£ ration^

H^’''''®’^‘’®’8®*,^'®®*u”'’’””utanttemperaturam* Primum fl in umis confide pt/rr.

^ ^plus minus uc,calida tarnen 06 humida omnia effe dicemus,iuxta uidelket

°ffniminorem'ue adhocutinfanguinemcóuertanturaptitudinem» Sifecun

b m -P*^^” '’’^ ^^æ aquea penitus funqucl exiguo quodam intcruaJo ab eis res j °^'‘^^’'!’'lt;^l'9ua calfda 06 ficca dicemus, Sed 06 iliud no praetcreudum, qina quan ^^1 Lil's ficca uiribus fintjadu tarnen fluida humentiaqj dici poife. Nemo igituf qui . ^‘‘®^'^^•'aueritjUitio uertere debequcl infcitiaaherum horumduorum medis fa damnare : quando habet uterlt;ç,66 autores medicina: primarios fuæ fententiæ

(a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ä’iones Ô6res ipfas fufffagantes. Hippoc.enim libro 2. de uictu, prius

aft^p ™™’’s)uimuinum calidum06 ficcum fimpliciter effedixifleqpaulópofl:

^ •cxuinisnigraó6auftera ficciora,dulcia nigra humidiora. Et paulà poli fubdlK « umiditatem facicntia.de eüdemdukibus,ut ego arbitror,loquens5quarenuscibi » doncm fubeunt,Quod ex ill is oftenditur quæ de defruto pauló poft fcribens ait:

^ (jjl T^’^’9“® nutrit, Sequutus Hippocratem GalenuSjUbi de medicament « ®loquitur,uinuin calidum S6 iiccum eiTe^abfoiute Ô6 fimpliciter affirmai : ad ea ui ’dpiciens,qua: ueré uina dici merentur. Hæc enim ftue intra, fiue extra' corpori ^’'’'peratoadmoueanturjöc calefaciunt 06 exiccant. Nifi enim iicca effent, ukerP ushumidisnonconfcrrentinififimul calorem haberent,pituitofos non iuuarent: '^^Wcraffiorcmfariguinem in uenulisocuiorum abundantem,diffunderent niacuarent: uerum nee immodicam 06 inexbauftam appetenfiam,quam canis 2m uocant,fanarent, Vbi uero idem Galenus uina fub alimenti uei fluidae quam f^ ƒ nabent naturx ratione confiderat,ea bumida elfe non abnegat : ut Ô6 in expo

oneilliusaphorifmi,Faciliuseft impieripotu quamcibo. Et in 7. Methodi, in *

j(j 4^2partedocetficcas intempcries per cibos fanare. Nam quæ in lib. de tuenda fas 'tatetraduntur,nemo dubitauerit ad cibos pertinere.Sicuti 86 quæ in expohtione ' n iwroduâorfj depulfibus,quum dicat earn quæ ab ipfo adiedionê fit celerem * werat^ipfinsHippocratis uerba,inlib.dchumoribusfcribentis:Qui eeleri » ^“’.'^’Ppofitioncjhisres humida remedioeft. Humidarem uocans earn quæfobs » 3ntiâfiuentemhabet,non folidam.Quod etiam hb. i.de uldu morb.acut.fcribit, “'»umà melicraton magis humectare quam aquâ,non de fimplicfôc^ut ita dixes quot;m,quatitatis humeâationeintelîigi poteftiquoniam quanrumeunq; humidum ^numinte!Iigatur,non tantû habere humidæ qualitatis poteft,ut aquam quæ bus i3ilfmaeft,fuperet. Quatuor elementafuasqualitatesfummas habcnt,Ga!cno

^ ’'’•Humiditasergoqua uinum aquam præcellit,in hoc intelligenda,quod poft uuiufçpotum fubftantia membrorû eius qui uinum ptifanæpræbibit,magis bus quot;quot;ditemanet.Secundo autemlib.uinum nonaquofumhis daripræcipit3qui ex ^^napræterconfuctudinem deroiffaexinanitas uenashabent, non humectation U'smaiorisgratiajfedutroburimbecilli iam facto ob inediam ucntriculo fubminP ^quemadmodum in eius loci expofitionedocet Galenus, Quod certe uinum »onfacit,nifiquatenus cibi rationem habet : quam aliam elfe ab ea quam ut médit o^mentumfortitur,exeodem Galenoapertiftime monftratur in expofitione ühus 2pnorifmi Itbri quintijCuius principium eft, Si inebriatus quifpiam repente inuos » «lisfat, Ait enim de uino loquens : Subftantiæ igitur copia neruis affert conuub =• lonemirurfus autcmqualitate,fanat earn quam fecit affedlionem,neruos calefa^ « uens ^ exiccans, In quibus uerbis,li ufpiam alibi,aperte uini etia nobilis 86 uinofi, quot;

Dd

-ocr page 342-

514 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10* MANARDI EPIST. HEDICINAHV»*

alioquinoninfcrrctebrietatemjufmduplicemdemóftrau/tjiumcóanaii'' ^ dum conuulfionem facit : atcp exiccand^dum iam fadiam remouet connuIW Quarencc cuIpâdusGaionuSjqui calidum amp;nbsp;humidum : necFumaneHuSjH lidum dixit Ö^ flccum:fcd amp;nbsp;hic,amp;; ille,non uitubjUt Maroinquit/edlauro ƒ ^^ amp;nbsp;auro : fi modo bonas has lites nó côtendendi cupiditate, fed ueritans u*quot;' fequuntur» Congratulandum autem noftro feculo,in quononjUtolin’:“^^^.^,; cinx fubiedo,non de primo ultimo üe fanitatis aut morbi momentOjatquef ^ id genus fophiflicis nugament/s,fed de ipfifllma (ut ita dixerim) medicina) de his quæ ad opus ipfum £lt; artis finem fpedtanqdifputatur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)^

EPIST» 1111* proReuerendifs.Cracoui’cnfiEpifcop‘’’ imbecinitate uentriculi Só omnium prin* cipaliorum membrorum laborante«

^ quidem pcflîmisjacnaturæadmodumrebeHib^ ^^^^n)

Uydraygyri hgnitas.

^^^i™bus,tribus iamannisaffliduseft fummèReuerendusCrac^p^-j fis Prxfuljdignuscpob innumerabiJes fingularcs^animido^^ ’ jj ßoris annis,ÓC Crotonisfalubritate» Quum emm tres fini pfjyj(ÿ humanicorporis parteSjCaputjthorax,amp;aluus,nulla harumi^ non ualentilfime affcóa. Quare nemoadmiraridebet/iCracouicnfismc ^.^ academia in eo recurando tanto tempore frufira laborauit, ncc adhucin P^^jy eum reducere ualuit fanitatem,accedcnte praefertim grandioreiam»täte) ^^j^^ rarum amp;nbsp;cogitationum plena,imbecillitate etiam totius corporis,ex rel W^^^jp doli amp;nbsp;atrocis morbiGallici uocatijóC hydrargyro,per quod fanari uifust ; ^^^^ ma da, Huius enim pharmaci uulgato modoextremis mebris admoti,tantac .^^ pertinaxuis atep malignitas,ut qui eo femel curaii funt,fi (utfercomnibüS , ^^ git) in eundem morbumrecidant,nullam aliam curationem admittant^f ^^ prxfidia etiâ alioqui ualde efficacia,penitus rcfpuere morbus uideatur. ^^ ^^jp^ P cum ego annos iam fupra triginta obferuauerim,non nifi inuituseorum t ^ nem accipio,qui tali auxilio in uulgato modo funt ufi, V ulgato mododicoj^^^i^ alium ego modum excogitaui,amp; longe tutiorem,^ qui nonadeo male| j^jfit corpusrelinquit. Verumquummodus quorariflimushicantiftesufuse |,y penitus ignotus,enitar ut quocunep id modo fad um fit,qualitas lifamalig^ _,-jj^ drargyro fadafubmoueatur. Quod utcommodius atep cumordinequoda ^^ êt^ defiderio excellentiffîmorû Cracouienfium medicorum, pro exiguis ®® ^ ribus fatisfiat, curatiuæ prius intentionesex indicationibus acceptât,Punt^“ quantum ex litcris ad nos datis eolligi potefi,inueüigandx, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. «|,(jgt;

Eftigitur,uta naturalibus rebus exordiar,clarilïimus hicdominuscalidï ^^ midatotius corporis tempcratura,fubdominantetarnen bile: in iuuenwqd ^ in qua ego Rcuerendam fuam Dominationem Vienna; 0^ Pifonijoidi,^ '^ mum immefis prouediori ætati adiedis curis,atra : medio inter craHitiem V . tatem habitU3amp; ueluti quadrato corpore. Quod ad partes ueroattinet,niglt; ^^^ uêtriculo,calidiore iecorc,corde QC capitc,ita ut ex his quidem humiditas. nbsp;nbsp;nbsp;u

tem fi (ut fcribitis) ficcitas naturalis iunda,omnino fuit exigua : copiofoen«» uifus eß abundarc fanguine,nec craffiore,nec ucnis elfe duris,aut habitane^ ^ Creuit autem bilis,ut fupcrius dixfprimo rufa,dehincatra,nó tam iecortsna^ fïccitate,quam uidusrationc,Gallica^ luc,argcnti uiui inundione/orpom? ^ queanimi laboribus : quare aduentitia potiusamp; pratter naturam reputanda ^^ uidetur,quam naturalis, Ncc hac folam fuperueniffe iecori prattcmaturaleni G

-ocr page 343-

Jljj^l^ LIBER DECIM7SCtVARTVS» . nbsp;lt;nbsp;JIJ

^”’ calorê : quarc calidam amp;nbsp;ficcam in iecorc innatufakm '*'’ï8Catra ”i ' ^^^^ uiguiffeA nunc quoc^ uigere non dubito : à qua bibs uitela '^'’“3 /ehrt ^’■'®^^‘^ maiore copia,nunc minore gignatur.Et ex uitellinx abun €^3trat au i ^^’^“'®®^^^® ütjód biliofus uomi£us,£lt; oris ficcitas:quæ adeoexi^a Ï'Jïntifper 't^P’^^’i^^C^nae Ö^ipfa propter caufas infra dicendas redundabat) ali« ^“’otpan^^'’*^^®^’*'’‘'æ^P’^*“^^ælt;«’^iquaexparteuctriculiinccndium,ÂJi« '“’’porca ,’^°’H^o*3iam inhocmagiscontuliflèputo airambilem,6clongiore ^^O0‘ttti quot;^*^r^‘’^ ‘^ effeciffet Siquidem fcribSt excellentes medici Cracouien^

* ^tociitoi °^^”^®^‘®”’®^*®®“’*”°*’^ timorem,SC omnium rerum tædium *^'’3(rrau^'^ P’^^^ffiflcjfldantequam contingeret,ueluti anteambuloncs præsi ’®1 Honf T °*^^^ fuCTunt illius maligni humoris gemmina, Qvicm certe b umo-^'^ '^ ucntriculo,fed in lienCjóC in peritoneo, amp;nbsp;in præeordijs (Graeci ^^3ntea fquot;' ^^^^’’^^^ ® mefenterio abundaffe non dubito. Et quia per ani uenas, ^'ordisu? '’.''’'*^*gt;®®**®fpngt;’g’batur:fiwnos^ abeo exurgentes,06 fufpiria, ^^*^Uni eff^ ^,^®^^‘‘'^*onem,SC interfedos pulfus,ód forani carentiam,ÓC aurium '’'Q^niüm • ^*®^ nonnihil etiam ad capitis grauitatem contuliffe : licet maioris in ^’®gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^æ^ putem,quac trigiditate amp;nbsp;humiditate uentriculi genita,

^^Ombl ^*V^^O'nitum commouet,^appetentiam cibi 5f potus tollit:furfum **8014111111^’*^’^®® 8*^“*^*®®»®^ *^^^*^y”'^*^“ abundant(am,fiC palpebrarum ’‘Ïgt;ninu? *'f’’°’’®?’^ per uniuerfum corporis habitum delata,rigorem gignit, *‘'^3’nate ' • Ï®“®“^^atigationcm»Quoducrocaleant laehrymæ,nonexca=* lisco^ ’^ POuitæ admixta fieri,fed ex motus uelocitate,calore etiam natiuo capia *'ttttten^^^^’‘ï®^ ’^ fuftollendam quoque matcriam confert : quam quum di^ '’’^3iand'^ ® .’’‘^aliquem modum concodum ÓCfupercalefadum,ad oculos, Merh h ^'*^^*’*® ^®“^os, tranfmittit, Quod uero oculus dexter magis quam ’''W ■ h*^”^’^ emittat,cx maiore eius imbeciUitate puto contingere, Ferè enim ^lohjJf • 7^*^quot;^®® ^^^^er oculus finiftro folet eße debilior:cuius caufam in Proa oadufdextn

Èxd • ™ ^*^'^oteles,nec operaeprecium eft hoc loco referre, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fmiftrQ d^bu

^ '#Honf?’'°^^™’^’”^’°^ uaporum 06 humorum ad caput afcenfu fadum eft, Hor»

** W ™^ P®^ohfenfum,fcd Si proprio alfedu laboret,cócurrcnte etiam maa ’“’O’^boGaUicOjtuinabaigentouiuo ineorelida: luemenimib pitcfJ'^^P”5^®*™‘^^^® ^““ïpuftulae,quae Aatim à pudendorum infedionc in ca« ’^^'’imfd' °^'”‘^’^”'^^*” “^’^° argentum uiuumobflt cerebro,praeterantiquoa ’^casa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3Utoritatem,quotidiana monfirant expérimenta. Quienimbras

‘fOiK^^’?^®quot;^®® “afculisfuperinducunt,quoniâ id fine eo facere nequeunr, ’'0113 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘■°'^P^'’'s^^pe incurrunt,ó^quandoque paralyfin: 6Cqui eoexa

’’quot;nt 0 rr ^ ®'**’8«nt,ßatim mala ulcéra,qua Graci uocant lt;rlt;^)9K?,in ore fen^ 4. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^^^° ^’^ ^^’'^'^*'’ lapins,quo ad qualitates quidem adiuas,procuU

^3chr ?*’^®‘®* 9^0 ad paffluas ucro,funt utriufque contrariorum indicia* t^V ^* 4olt;^em amp;nbsp;palpebrarum crafiities,humiditatis : fibilus amp;nbsp;mceror,ficcita ^^'^'” lachryma SC palpebrarum craAities affdua fint,mœror fiat per ^ftrii|^'*-^°*^ ’^'^’ uidetur humiditati tribueda. Sibilus enim licet affiduus fit, ^'lem • nbsp;nbsp;^ po^ns uidetur fequi, amp;nbsp;fumos furfum afitdue fublatos,quam atram

'Olm ®^®’'° eonfifientem,prafcrtimquumnoducrefcat,SCfomni hora,quo '^did • • *^P°’‘®5 magis cerebrS petere,6C minus difflari, V incit igitur,meo ^Ödi ’*^ •”eerebro pratcrnaturalis humiditas : fed à primis hifee qualitatibus, ill)*,®’®*'^!^®^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lafiofitjquanta ab occulta SCuenenofa

'quot;argento uiuo dcrelida maligni ta te.

Iiatu’ '^®’’'’’“ ^’’o’^A morbi SC caufae inuentæ funt,ex quibus longa illa fympto ® catena ueluti annexa depêdebat,SCpauci qui adhuc fuperfunt eius annuls

Dd x

-ocr page 344-

Jtlt; nbsp;nbsp;nbsp;104 MANARDI EPIST» MEDICINAUX _^

dependent. Sont autem qui affligut afTeduSjfeptem numerounapp^^^^^d^ mx,palpebrarum cum rubore craflities, aurium fibilus, «pitisgrauiw^^ ^j^ uirium imbecillitas ; quorum quatuor in primis enumerata perpétua nbsp;nbsp;»g^yn*

ßrema non perpétua. Grauitas enim capitis interdum,mœliitia mû**:® ‘ ^^^^p^ï imbecillitas reuertuniur;tolerabiliora tarnen funt,amp; minore quam ant j^^f^ perdurâtia. Horum pnmum,hoc eft inappetentia, fub genere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

tentum,fymptoma eft mal» uêtriculi tempcratur» : cuius caufa eß ^“ j Lifsl*/ ximus) crafta pituita in uentriculo contenta, concurrente etiam quan *^'*^ ^ le,ÓC maiore copia quam par eiret,ad eum fluente. Igitur hxcinapp«*® ^^ÿÿ‘^ poteft,cum adhuc fiat,nilï morbus eam faciens amoueatur. Sed quia ’ jtdi**^' fit,caufa ante omnia eft auferêda:materia uidelicet pltuitofa,amp; fi qua ^ pjoin^*quot; dat plus »quo bilis atra.Erit igitur h»c,ftcuti ultima per rcfolutioncm in fuas caufas inuenta, ita prima opcre exequenda,materi» uidelicet ® ^out*'’ content» euacuatio : nifi forte tam benign» natur» effet,ut ueramcon jj,{iigt; admitteret.Quod tarnen ego uix crediderim,in tam longo morbo,cuie nbsp;nbsp;f^fü*

malignitas (utf»pe diximus) fit coniundïa:pr»fcrtim quum Reucren ^qiP fit in dbo SC potu modcratiffimus:qu» moderatio (accedente fotu «en p^p^^e^ excellentes medici ufifunt) adueram concodionem maxime con rans igitur adhuc fymptoma,materiam in uentriculo contentam none quot;PUCH ■’ e (Te, quod ueram concodionem poffit fufcipere,hoc eft,ita altcrari utn nbsp;nbsp;p3ti0^

dit:quare per abufiue uocatam concodionem cócoquenda erit,boc elf, ^^ ni paranda,fi eius fubftanti» fit,qualis erat quando in morbo ®^‘’^fP^ Pgt;*^ Ófperfeceffum euacuabatur,crafra uidelicet uitri liquefadiinftarAte bitur autem primo,dehinc uacuabitur.Quibus uero pr»fidijs hxcagen )^^^^ oftendemus : nunc enim intentiones inucftigand». VacuatamatcriajO ^j^^pii# faamota,ad iam fadam »gritudinem deueniendum.Qu»caufafi^*y L^fin^ da,per calida SC ficca erit amouenda:non ualde tarnen talia:tum quia bp ^^^^i^ turali tempcratur» fimilis,tum ob admiftam atram bilcm. Et h» tentiones ad curationê primi fymptomatis fufficient. Præcauendum t ^jj^us F nc rurfus fimilis materia cogregetur : quare roborandus erit uêtriculi^? 4* ratio ita inftituenda,ut amplius fimilis materia congregari minime ^ .^imin*

Secundus affedus fub eo fymptomatis gencre continetur,quod ^^,ej(eÜl turn nuncupatur. Lachrym»enim qu»non nifi uoluntarie oxiredeber ^^ prêter uoIuntatem.Scquitur bic exitus morbö in uia,angulis uidelicet,n’^^^j^jp alijs cos circunftantibus,oppletis:qui quidem ab initio folum ex mat^ ^ tranfmiffa replebantur t nunc uero uerifimile eft,ex nutrimento «^‘quot;^’^^jiiil* ob eorum imbecillitatcm bene concoqui non poteft,aliquam etiam mate nbsp;nbsp;^

lislocis congregari. Morbus igitur in quo immediate dependet hoC‘y®P^f)l morbus in uia,cuius caufa eft materia pituitofa,in uqs illis contenta,qiia*P generatur,partim à ccrebro ad ealoca tranfmittitur. Curatiua teri» cos meatus opplentis euacuatio. Vbi enim illa non adfit,necipiæ^ , ^^„^ chrym» : ficcg amp;nbsp;morbus amp;nbsp;fymptoma amouebutur. Vcrum quum ”’□^ ^,^115, in totum fadus fit,fed continuéfiat,prouidendum nc amplius fiat.Quo 8 ^^^ fi SC matcriam qu» in ccrebro redundat,euacuemus:ncc in futurum amp ^^ gregari permittimus,ÓC oculos etiam ipfos ita roboremus,ut proprium nu ^^ rum probe poffint cócoquere.Euacuandum ergo primo totum corpus, nbsp;nbsp;nbsp;^

put. Et quia difficile, imo impoffibile,ut caput (quod SC extrinfecis caulis obnoxiS eft, Sé totius corporis uapores amp;nbsp;fumos cxcipit,poft longasptsop^^^^^^^ becillitates) mundum penitus perfeueraret, ideo du» ali» infurguni fflt^^j^ y na,ut excrementum quod per hanc uiam confucuerat expurgari, alio 0 ^

-ocr page 345-

LIBER D E C I M V S CLV A R T V S» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JI?

tSeeSdajUtuiæ tranfitus oedudantur» Et de lachrymis hadenus d/xifîè «une Unidat. Ad tertium affedum uenientes dicimuSjCraflitiem iHam palpebrarumj ^oniymptomajfed morbum ede^ôô fortafle in totum fadum, FortaUe dico,quoî« l^'anefdOjan uel femper,«el per interiialla crefeat, an m eodem üaeu permaneat î cenfmmodoeritomninofadus,necaliam intentionemjquamcurationem defl

*’ id quæ eo ablato perfeda erit,fïmul^ eins fymptoma,rubor uidelïcet aboie* “*lt;quemruborcm ex fanguine quodam bïliofo fieri puto,qui præ fui tenuitatc

Nefeio tarnen an durities adfitjeum pilorG cafuîquæ ubi ad* 1® jj ^P®®^*^®»^®^ ualde difficiliseritcuratio«

tur n’®?“”“® fibilum ueniamus,quiamp;ipfefub fymptomatis genere contine* tuin ^™®P®^^o auditus corrupta, Fitautê ex alio fymptomateJioceftjà mo* oenti^”'’^’®*”®’’^^”' *® meatibus ad inßrumentum proprium auditus pertin* tetill r^’°‘’^'^^®33t^ utfequens eft,à morbo in eis exidente.Cum autem côtinua uiorbum a quo fiunt,adeflè^

Quoaf ®®^ P'^Ô^moueri : ceflânte enim materia à qua fumus exhalat, ipfum nmj. ^'^^quot;‘^^^^renecede eft,ut in fumo ab alqs rebus exurgente manifede uide« ’âsol^^T^^^^^ “^^teriä oportet,à qua fubleuatun Cuiufmodi uero ea fiqgraui* ôOend^c^P*^*^^® '^‘^brymæ atc^ meeftitia : illæ enim pituitam,hæc atram bilem ^ Ab'^‘n®’’^“?'^ur intentiones erunqeuacuatio materiæ3amp;fumi didblutio» ^fnfum* ®*’î®’'0®fiwntreliquaduo fymptomata,grauitas fcilicetquæad ’ittOQih^^^®’'’^®*’®^lt;nœftitia,quæ ^d principales facultates : quorû altéra ab ®™®’’®®^gt;®®dönte ægritudine in quâtitate : altéra ab atra tantum bile,no ^ente ƒi^^ r^’'^uentriculum,uel per feipfam,uel per fumû ab ea eleuatum obfi 2ufcretira ”^®’°’^bus in temperatura,amp; ab eo meeftitia. Quare per euacuationê ^'ûnem *•”L ®°^ utriufq; fadum eft, SC ne amplius fiat,per roborationê à: reuul* ^oanda^ nbsp;nbsp;•'”'*^®’”“*quot; ^^“ hæcperpetua nô fint,uidentur per comunicatione ^gt;iïadd'P°^*^^^^’'^’^P®’’P*’®P*’® ®®*'®bri adedum. Sicuti àuiriû imbccillitas, ’’’*lanchT”^''® *”®^^”’ uidetur pcrtinere,ô6 à iam didis morbis, Ô^ praefertim à tibustof^ *^^®P®®^®’’® ' ftuare nullam de fe indication? præbet,quia alqs receden '^fxtb ^^r? ‘■®c®det:8C nifi receffèrit, poter it per aliqua difeutientia amp;nbsp;roboran ^“’’t faci nbsp;gt;^’^^*^ uero modo cunda pcllenda fint,ex bis quæ hadenus dida

Mo 8(^ '^^^ P°^^^‘ Omnes enim,ni fallor,intêtiones ueftigauimus,quæ in eu gcnetib ^1*^^^®*^^° funtnecedariæ. Quæ licet multipliées fint, fub tribus tanta ®uacuaô^°®®5“^’’’®®3®uafionis uidelicet,alterationis,amp; didradionis. Inter quas ’^i)fain^î?^®°’”’'®® 1^’^®^^^® à repletione fiant,principatu tenet, ÔC propterea Metfaf • “quot;‘ ®^‘ ^^pbo^ ea cxiftente,uniuerfali uidelicet SC particular!,ab ^Mndu ”^'’’®’‘^“’quot;* Quæquû etiâ multiplex fit,ab ea quæ propric uniuerfalis, *^06® p ^“/’”'bgt;ugt;detur)initiû;hoceft,abeuacuatione fanguinisperuenæfe* '’’’'wû '^p*^ ^^uimamp;totS corpus,SC omnes corporis h umores uaeuabutur, ^''’oure/^”^'’® ^'^buc fupereft,difflabitur : h umores etiâ à nobiliorib, ad igno* ^tionisÂ. “’‘‘^uaretresfîmul intentiones ad aliquem modum explebit,eua

Perintçf “ '^^^'^’’adionis, amp;nbsp;alterationis. Ineunte igitur Vere, roborato prius ^'Ôtitas?’'’ ^*®’‘’°’‘’^ uentriculo,media cubiti uena fecanda eft : ea^ fanguinis ’®Pi»(iDü^^”^^®*^^æ prudentiæ præfentiû medicorû uidebitur fumcereiatten ***V|)i£' P’^®’’ ®a quæ ante apertionê uenæ côfideranda funt,fanguinis colo* ^''’ïfedi”^^^^’^ ®®*®u^uitius fluere permittet. Nec nos abfterrere debet ab bac ^°’’engt;liiji?®f “’”U'^®’'uditas:quonja ^ ^anta effet,ut earn impedire deberet,co*

'*^^'*fe tnpH teeret,nô uiuidû amp;nbsp;purpurantê,qualem buic illuftrifs.domino efflo* ^’*®pioi)of’- '^“*‘^oboratioaûtuentriculinonideopræmittituenæfedioni,

, r 'tamihi fit alteration? prius quàm euacuationê facere: fed ut tutiusS^

Dd 5

-ocr page 346-

518 r o. M A N A R D 1 E P I S T. M E D I C I N A L I V M ^j quanta fieri poteft abfq; noxa fanguis cuacuétur.Imponet quidérobuf ult;■ (j^ cotoneorö 8C malorum punicorü uinum(adieda aquee rofaccæ patdScui^^.j ^jj^ dionê potû. Exterius uero eorödem cotoneorö oleum, aceto Öt aqi-iaroi^^^j,f,f disilhtö, Fada uenæ fedione,mea quidem fentêtia, prius euacuadon« jj» in naturalibus membriscôtentæ intendendö eft:ab ea enim omnesalqaquot; .^i^, quopado,utoftendimus,dcpcdcnt. Alterationi igitureius primo int«® ^.^jj^fl deinde eiiacuationü Alterationi^ dupliciter,cócoquendo uidelketfici“'^ yj cocodionis capaxjhoc eft,quod lubftantianon adeo malignaaut ußam ^^^^ cóuerti in nutrimentö non polFtÄ parado expulfioni,id quod ueram ^’^^ nem non ualet accipere. Vtracp aute alteratio comode fiet,fi ex abfiniFy‘.p^rC amp;nbsp;rofarö decodo,ad!eda congrua aceti fiC mellis portione, oxymdicai^r ^^^^ tur,utbibi ualeat,abfcp alterius liquoris admixtione:pra:bibatur^quotwi ^-.j; te prandium uidelicet 0^ ante cccnâ,modo cibus qui antea fumptus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ^t^ dus fit» Tantum fpatium inter potum eius amp;nbsp;fubfecuturö cibum interes gt;^^f uentriculo defcêderit;quod duarum horarö morula folet cotingere. Pgt;^ ^^ÿ) melitispotionê,altjs etiam rebus concodioiuuanda,amp;cralfities humoru denda, capparib.uidelicet eodem oxymelite conduis, iuribus gaHinarU)' V^j uera bugloftus,ca fcilicet quæ uulgô dicitur borago,cum radicibusafparag ’[^^ oxymiriine, quam rufeum Latini,amp;uulgarcsbrufcum uocantjdecocta^^i^ijy ? fculum etiâ quod apud nos in ufu eft,ex branchia urfina,quam ego puw’ i^yiit bunion amp;nbsp;ardion uocari,non erit inutile, modo non fit fpeciebus ^^'“^^ g^aflf multis coditum.Proderit St hordei,SC chondri,amp; auenæptifana cumpof*^ ^|^^g^ thi coma parata. Sed Sd radix quam Pannones tormâ uocant,c5trita,cui’’ ^^ dalarum lade mitior fada,aceto ad intindus formam redada. Caroctiani^^^,,^ pis more ueftro condîta. Primus potus fit uinum abfinthites, aquam(medonemuocat)nondamnauerim.Vbi ucro triduo hocuiduO ^ craffîtics attenuatafuerit,catapotijs purgatio facienda eft,quaerecipiunt' F^^j^j, picrac Galeni modo,non Mefues,paratac 3.1. pilularS aggregatioarum 3' ‘jj^i^u lularum aflaiereth drachma,cum femidrachma aggreg. tribus à purgation ^j^, jH lt;ooxymclitis,ante prandium amp;1 cccnam,cochlearc huius mifcellaedegliiti^|^^^^]j Chebularum myrob.conditarum p. i. mellis rofaceicum folqs p.i- yg^ft go uocati, tenuiftimi amp;nbsp;odoratilFimi pars quarta unius partis. Vul^“®*^(ji quia uero nunc carcmus. Demum ad oxymditis potionem reuertéduffl,^ quidem modo præparatam,fed quae odorem acceperit cinamomi Âfflâ^^^pji ubi tribus quoeç diebus bibita fuerit,rurfum purgatio repetenda : itatam® ^^^ puluiïculo,qui fit cinamomi pars media.Fouendus^ ucntriculus lanaino jj^ neorS amp;nbsp;maftichino madcfada,in quibus in duplici uafc bullierint,tnanÄ nbsp;nbsp;^ thq comajmacerjrofæjfandali citrini uocati,acquis portionib.Tertiodeni’ia ^i^^ mclitê reuenêdü.adicclo bis que odoris gratia mifcebant lógi pipets puluere- ^ petéda quoc^ poft triduQ purgatiOjUincétibus aggrcg.pilulis,ita w^®*^”’.?'^ picræuelaftaiarethp,i. Totoaûthpcpurgations(êporc,nôefticeumegjg j| fed fouêdS fucco intybijofarö amp;nbsp;abfinthq^uariata proportione ad P’^æ , ^‘^^-ji, corS iudid5,adielt;fto^ tato aceto rofacco quanta iudicaucrint opportunu. re quoeÿ fuerit,lienis curâ habere,ut quanta fieri poteft amp;f tumore carcat a o ^^ dione. Quod optime eófequemur unguêto ex oleo capparorS, fijfcoató«^ Aj^knium. pc anatis,amp;^ puluere afpJenq cofedo. Eft aStafpIeniQ herba locis humectisin 3

orta,folds fcolopêdræ uermi fimilis,quac à noftris Citrac,ab alqs herba ^8^^^ cat» Copiera hac purgations ferie,quicti QC Utitix ad medio ufçVwis æ^“

-ocr page 347-

^Ijl^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER DECIMVSCtVAR,TVS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^»9

’'''Popor^'****^ ^^’ ^“æ admoueâtur hirudincs : fedcat^ fuper fellam bene un=gt; I’**llientcni^^*?‘^?‘‘^’‘®™^ï®^^’J* comodeemittêda parari foletj pelui ænea aqua ^^Pernate ^^’^ ^uppofita,ut fumus quidê anS atcingat,aqua autê ipfa nequaÇ, ^’^°^picib n^^^’^^æ’^*^^*^ulumédiredo ani,quodmanantê fanguinê col!igat,ut ’’’'4uflu r^ ®’’^^dkispoflit« Repkris enim hirudimb. aiqj à uenis cadendbus, ’^ffeficnf^ • 8’^®’9'ö^iu medid uoluerinctantS autê fluere fincnt,quantü pro^ ‘^''Ä *^r^ ®^21iecoiecerint» Refumptis poft hanc euacuanonê unibuSjamp;C P'omatO) ^ p’'®?°“^^®»nlt;ßö^ corpus totûjôC uentricuîus,Ô^ caput, leuata àfym ** '^'^2itu ?k ^**^ ^ domino amp;nbsp;medicis fuerint,maiora remedia tentada, Q_uoa f'^^cribêd æ^*^^^ ®”'^hæcpotio : In feri caprini fc. i. unico feruore bulliant res in« ‘’^bene ’^^'^P^’^io^noêiem fubdiuoin fero co maneadmane feruabaüjsres ’*^''gnis^^'^^*^.^^’^’^*^^^^“’'^*^^^^*^ tcpiduni.PoIypodq,floccados,folïorS fcnæ,fii ''’^Dahei' *^|^?^®®’^culc,ana 3.4. fem4ntybi,rofarüreccntiumana 3.2,myrob, »lus toj- ^^°ccftsUcrfuspontönati,ana 3’ ^’ CotinuusaStfithuiuspotionis ^^fdieh/? ^5’^^^ quofinôcôgruafequet purgano,poterit tertio quo« 8'15adeo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;8*^» quot;S» aurcarum uocatarü,fimul uel ante deglutiH Si forte ma

'‘°ne ann'^r '^'’‘*’®timen' poftït,interpollatione utendum» Finita hac purga Waïï^M ”’P^’®‘’® tJentricuIo,ad curationê capitis accedendû. EmpIaßrS fit ^'‘ophvll -'^’,^'^csekd.puluerismaceris 3. j. fandalorScitrin.rofarSrub.ga« *'®iiftb*^’'*’® *tiyrtfticx quam mofchata uocant,cinamomi,ana 3.1. refinæ pu MSa ^^^^I^'^^æcumuinoCrctcnfi,amp;aquarofacea quantüfatfit«Conficek« ^''Pf5ni n^^Pj?®’^®»’^modö corn quae nûc cerota uocâtur,quod ad forma fcutf, ^'’Wöf'A^quot;'* ^’^^^^^Ujtegioni uêtriculi hæreat,prius tamê hoc thymiamate fuf icni^o”’-^^’?^^’gt;9”o^l*gnö aloês uocat,fandaloru ana 3. i.ben2oi,quod lafe« ®»ni5iil)'^’^^’^^^°^^3’*‘ twc)fchi 3.8« mifce,amp;fupraardêtesprunasurens,fac bitsen -^™P1^^'^° accipt Hoc hypochondrijs haerente,ad particularê capitis to linon.? “®*^æsgt;binasprimo cucurbitulas infra os latS fpatularS admouebimusî Pquot;gt;s bu ^1^° '”^?^P°^fo die,duas aurib. hirudincs : iterûcp uno die intercalato,ad ca Pimai *^^^1*°*^^ P®*“ narcs perueniemus,à kuiorib.etiâ hic inchoates« Sueeß amara ’ddito '^^”^!ï'^’§°“°cât,fuccoradicûbetæ mifeebimus, öd pulueregariophyllorn ^ef^P^”^^^^f° mtimius fieripoterit adigemus. Sequêtib.dieb.oku coftinS

Äaliquotellebori albigrana,uel ftruthtj,uel caftorrj,uel tadem euphorbq« ^ biduo triduo ue ufi fuerimus,ad particulares capitis affedus teriorafl’'°^^^’^^^®“® ^ *P^ lachrymis,an earß materia per interiora,an per ex« parèn' U^'* ^^‘^o^cit hoc extêfiôe plenttudine^ uafculorß in têporib«ÔC frôte ap boef “1 nbsp;nbsp;^^ fi intumefcere 6C têdi uidebunt,anacolïematibus utêdü:inter que

‘k

moi “^^tabile eft amp;: utile : Gyreos,hoc eft,tenuioris SC ueluti uolatilis farinae in linJ^’’®'’5P^gt;**’tt*‘hae,mannae thuris,aequalcs partescß albo oui mifce,amp; fupra Molu^ i^^^^^^^’^æf’^ ^ têporib.adneêie. Si uero ualêtius exiccare amp;nbsp;adftringere dj 5’\®^^cbis quæ dicta funt, gallas omphacias,malorß punicorß cortices, aca« han '*?^ “^‘Nullo uero tumore,nulla ue têfióe in ua feu lis apparête,quia mate« mate f fl ®'’®® panes defluat,oberis potius per talia $ proderis« Vndecuq; uero da J?-'’’^^®® oxycrato,pofca latine uocaf,hoc eft, aceto cß aqua mixto ablue Ijjj . P^^oouataeo madefada oculis fupponêda. Proderit amp;nbsp;malobathri fo« ’°æ ^*^® nardi fpica oculis admota» Item, cotoneorß flo« , frat IP ^'quot;’®gt;®’’°c“5 fuffitus,cafeus caprinus mollis fupra oculos tctus,rheon uc for* *1 ^^P^bfo-k abfinthio cß melle magnâ fidueiä habeo,panter^ in fucco fo ahn ^* ^“^*“^®æ exeellit hic puluistComu cerui ufti,8Ccß aqua rofacea bis tis^^’n -^^^®°'”'’”^“®’lndici,quodlignßfandfiHifpaniuocant:corticßthu ^'^oraiioru njb.ftibijideft,antimonij, ana p, 1, mofchi partis unius quartâ parlé, Dd 4

-ocr page 348-

520 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IO» MANARDI EP IS T» MEDICINÄLlVW .

Fiat tenuiffimus puluifculus^quo amp;ficuti cft,uti poflumus,amp; cum ^'^? Lu^ cómunem formam conficere: quibus poflea fupra cotem cum uinodifloW tunVinum autem addringentis faporis fit» Maior autem iftorum auxnwf r ad tumores palpebrarum conduce!,quare non alia eins fcribemusaiixito’ ^^^ Proderitquocß ÔC oculis Ôd auriû fibüo/i quotidie in ieiunioaiiresper® ^ Particulariter uero fibilo confert fuccus cepae inlbllatusjauri bgnûin ‘’^”® ^^ bullitum, Summe demû prodeft hæc côpofitio : Maioranæ foliamuino j bene coquâtur,abieâis^ foltjs pars olei rutacei uino addatur, amp;adieu*fquot;° ^ ioranæ folqs,tandiu hæc in dupllci uafe buliiant,donee uinum penitus “f^^j^pci^ ptum»Oleo^jfi efficacius id reddere uolueris, odauam euphorbjj p^i^*”^ addito,ô^ tantundem cllebori. Etlachrymarum quidem Ô^fibilihaecimtfi^ Mœftitiæ obuiandum per afpedû rerum pulchrarû,ut auri, 3’^8^”‘’4^\ieiii® pidurarûjflorefeentis pratijatep id genus cæterorS. Item per audùninl“^ j rummuficalium,carminûjfacetiarâjrerumnouarÛ5quæafFcrreIæiitiâquW^’f(j,0lt; pue uero per focietaté amp;nbsp;cômerciS diledorum hominSjafpedu polch«”?’ j^^ nis^ lepôre omnia exhilarantiû. Olfaciendæ etiam rcs quædekdladon^H^^ afférant,caput uero minime replentes : quod experiméto potins quam ad ,j fcêdum» Gu flan da quæ delecdent,modo nô fint ualde malalinter qu^P*^ ^^^a obtinetuinû,præcipuecpmulfum,hoceft,tertiaparteoptimi dicHis/*^ ^jilU^ riophynis,amp; modico mofehi côdîtum»Tangêdæ molles pelles,qualesmU i ^ Gebellinæ uocatæ Si Armellinæ» Vfus quocp huius côpofiti mfrölo®® jj^ Iarabit,necnon robur mêbris omnibus addct:Scm.cucurbitæ3meIonû/U ^^^j,, piftacior0,nucleorû pineæ,amygdalarû dulciô,ana ^. 2. aquæ rofactæ ®' ''^i^ albiflîmi fe. 4. Côfice ad forma elecduarq liquidions,Ô^ in fine côcoâion’sa , puluerê:Cinamomi eleAfandalorû citrin.ana ^. 1. gariophyllorS 3'^^*” p^tes, mofehi gra. 15. foliorû auri amp;nbsp;margaritarû ad Iibitûgt; Fiat puluis tenuis®® fi ualentius facere ad recuperâdas uires uolueris,addere pulpas C3P*“^7 ^ptecu^ libitum» In præferuatione etiâ amp;nbsp;lutcla capitis fummè laudarê,utnotiU nbsp;nbsp;ju^

bits deglutiret cochleare huius pulueris : Scm.fœniculi ô^coriandrorSq^^P^ yo) f tegrâdiem in aceto maduennt,ana 3.2. maceris g. i.nucismofchatæ,gafæHy|; rumana 3. i.aga!lochi,hocc(f,lignialocsuocati s.s.faccharioptitnife'®' ^di nis non admodû tenuis. Ad idem quolt;ç maxime côducent friâiones,«® ^ curbitulæ,extremis mêbris,præcordtjs,fupremo SC imo uentri admoix» nbsp;nbsp;^jjj

ÔC exercitiû quo eædem extremæ partes uehementius moueâtur,capita Q , gf} ri poterit quiefeente, Retradio enim ex his a' capite fîet,poft quam ded’’’®®^ lia cucurbitulæ pofteriori ceruicis parti admouêdæ»Caput^ cum jo» pedendum» Atep hic puluis uertici capitis infricâdus :Trium P*?®“^ ®^n?' |.i. Et fi uehementiori indigebit,finapis augeatur ad paré cum P’P^d^“’^ jj^sciil Et fi adhuc uehemention,quarta pars cantharidarS fuperaddatur:cum ‘1*” ^^ ^ cantharidib. fi ulcus in inio ucl in brachio excitetur, efficaciffîma

per illud deriuatio fiet. Necobliuifeenda acria dylmatajbalani^,^““^'’ ^jo fponte ierit. Inter reliqua demum præfidia,balneum uel uniuerfakjU^'^q ^^^ hoc fieri fatis cômode nô poterit) extremorû mêbrorn muîtû exceUit. P*^ j^,^ reuu!fionê,quam potêter facit,totû quoeß corpus humedat, blTitudmclo ) ^^^ titiamindueit. Cui fi aliquæherbæaddantur adamouendam dia^^mqu^ fj, ab argento uiuo relidam,uehementer conducet. Herbæ autem in aqua 0 . balneo coquêdæhæfunt:arthemifia,ruta,bctonica,calamcntû. Poftba d ^^ uerfum corpus,uêtrc excepte,inungendû oleo chamæmelino,in uafedup ^ uinoCretenfi dccodo,addita cera alba,cum aqua rofacea mofehata abluw. ^ candê malignitatê à cerebro amouendâ/acit nux mofchata,affiduein ^'^^^^^^,3,

-ocr page 349-

521-

^-IBER DE CI MVS CtV ARTVSlt;

^ P' ï. Hue ^oïeum in hune modum ex ea paratum : Amygdalarum mun« ^’'’’dictntgjj ^'^ ^’ofehatarum p, i. fimul contufæ,in uafe bene occlufo per inte ®''*’*Hçmanju?**^-* P*^^ ^°^in facculo lineo cum torculari bene exprimantur, ’^Wniorium ^^^’'iS^^ur» Poteft 6C preciofius oleum ex ipfis nucibus folis,per

P°'^’)Uertex ^**^'’^^y®*^gt;P’rart Ex hoc autem oleo,alæ narium,aures,tetn

’’'°^pfïfi(ids ^'i^æ^’mahs initia perungantur, Verumfi omnibus huiufee '^^'^^’dfacra ”^^“’“C^us nonleuentur,ad lignum Indicum fandum uocatum,

E^probo ina ^®°*^®“®dum» Inter uarios uero huius ligni ufus,egocum ma ^‘'’kltrfetibiw ^'*^^^^‘^“*”’’“®”^'”®^^®“^“’® aquarum,imó fer» à Diofeo« quot;’^'^‘ulu j0„j^’^*^^^oenim modusbibendi aquas medicatas uenit,qui in com« ’quot;I’oclignouf f'^^^^ ‘ heminis uidelicet quinis per interualla epotis. Siue ue« ''®pff orau ’^™®^^^“® non,Iaudo,ut prxcauendi gratia,5Ceuacuatio fangul« '’'’'“’Smalte *'”'“*“’’'^»Ö^purgatio per ferum autumno repetatur, SC alia dilira« *^Pf*fcrtimr*'^*^ ^^^‘^'mittantur. Et hæc quidem plufquam fatis puto, peri« ’’’^‘‘exeo ^’^’^^“'^’'^busmedicis,quorum ludicioqua:cuncp Icripta funt per«

’^i*P«o hun nbsp;^^ moderamine SC diligêti cura,Deo optimo maximo afpiran« '^tuperatn» ^^®*’’um dominum priftinam ualctudinem, quanta patitur ætas, ®’’» Ferrariæ, vu» IdusFebr* m. o. xxxih '

* *♦ pro'LucaR.emomei'catore Auguftano,articu.

‘Orumdoloribus, Sc laxotonus corporis tu«

niorcuexato*.

^ædarushic mr annum agens tertium fupra quinquagcftmum,tcma

P^^®æquidem,ut mihi fignificatu eftjtotius corporis frigidæ amp;nbsp;hu« midæjcerebro tarnen SC uentriculo,in utraqj iflarum qualitatum,reli

qua membra fupcrante: poft multos animi SC corporis !abores, Ion«

'quot;f^^p ^^^^ ’^ uarias percgrinationes,trigefimo aetatis anno articulorum da

®quot;8“’o quoque anno,uelautumno,uelhyeme,cum hor bitlis ®*°’®^®»Kr quater ue poft mentientem mitigationê,quafi refumptis ^fv ^^ï*® ®88’’®^^“nlt;u*‘» Hos ut effugere pollet dolores,prêter uenæ ïtuaMe“'*^^’'*^ ^ autumno fadas purgationes,catapotia quo^ nonulla in hac ‘’Mt ^quot;‘“^’^»bis quolibet menfe deuorauit. Ex quibus licet maximam ha '’'nuffle^^^biliofamateria:purgationem,intercipi tarnen nunqua potuit an« ^onim^^*”*'^‘ ®”^^“°^ magis quifpiam miretur,quo plus materia:,præfemm ’Wut f^’”P°’^®’P®*‘ medicamenta educitur,eo maiore copia uidetur abundare; ’f«iiien^^°^^°^”*” ^^°5 menfesjmedicamentorû uijeenties pituitofa ex« ^ , ^^^’■^P’^t’0 tarnen potius creuiflc,qua'm decreuilTe uifa fit : corpo«

Qugt; ^*’~^**^^*^inmodum macrefado,fed uiribus in fuo robore permanenbus*

tenuitas ubi dolores leuati funt,facile 8C cito ablata eft, SC craf«

*”^'”^*^’ acquifieruntiqux tarnen ueluti extumida malum potius

TO’ ^™ ^^^'^^mpra: fc ferre uidetur,grauitate etiamalfidua inceruice uel fus in' ’’’*^‘’^’’’^*^ Huius igitur fa]uti,quantû per me fieri poteft confultu« iem ^^*^ P’'° ^0 Magnifico domino Catareno Zeno Patritio Veneto ob« Her P^^^^f''‘^gt;9^*^m obinnumerasanimi SC corporis dotes mirum in modum ue« ^ w a obferuo : primo affedus de quibus queritur,in fuas caufas redigete cona«

L ' ®^’’do intentiones uel curatiuas,uel prxferuatiuas ex iliis elicere : tertio,qui«

„^p'endae prxfidrjs mihi uidcantur,explicare.

^ƒ‘quot;’figitur affedus quos uel patitur,ucl formidat,numero feptem : ArticuIorS OffSjfebrlSjtotius corporis laxus quidam tumor,pituitae immodica copia,graut» ««ruieb ÔC Ipinalts medullac affidua,prolundi SC longi fomni.

-ocr page 350-

5X1 rO, HANARDI EPIST» WEDICINALIV« ^^ Vt igitur à primojamp; de quo magis quxhtur/ninum capiamus,art(cuIorH^^^(i{ lores fub fymptomatisgencre continentur,quod cornipta opciatiodidtun ^ enim ladus id quod naturalitcr fendre non deberet. Sequitur aiitem hoc ly f ma tria morborugenera,malam uidelicettemperaturamjcontinuitans foiu“ .(jg Simalam compofitioncm,magnitudinem uidelicet membrijflCutinteiligo^i^^^ tarn molem ai tus extu mcfcant,ut ipfa quoc^ per fe magnitude opcra«gt;®®^,iii brorum ualeat impedire. Horum morboru caufa,ut conijcio,eftfanguiSj yi fabilis fimulcum pituita comifeetur. Quis uero trium horumhumorum lt;0 ^^ moribus magis dominetur,ex his quæmihi feripta amp;nbsp;narrata ^unGnonpon .^fy !• to cognofcere.Vehementia tarnen amp;nbsp;acuties doloris,qui à tribus adfex ulÇ^j,^^^ letipiüm acrius cruciate,fimul cum Iocirubore,biliofiianguinis tio quidem dominantis,SC poft fextum adfummS diem ferèrcfoluti, diffli ‘^ ^^ fola pituita,qua: ad uigefimum ufq? diem remifliores dolores facit. Quoo ö ^^ quater ue,poftquam dedinare cccpcr2t,ad priorem acerbitatemreuettan ^ aliaexcaufa putocótingere,nifiquod humores ab aliqua forte uidelicet,cibo,potu, medicamine ue calidiore, concubitu^,alia uel ad priera,ucl ad noua defluütloca. Et hæc quidem de primo affequ nbsp;nbsp;yy

Febremnon fblum generali omnium febriumratione, fed itauereæ .^^j morbum efle puto,ut nee fymptoma,nec accidens dici poffit : fi,ut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1*

cum doloribus amp;nbsp;cum rigore inuadar. Sub eo enim gcncre cótineri liidct ^^^^ in putrefcentibus humoribus accenditur.Fieri uel ex bile,uel ^’^^^'’S^’^^’ßfuprJ quidem,fi in primo folum infultu cum rigore accedat,ipfo fanguineexuen ^ fenfilia mêbra exiliente,repentinorófuomotu rigorcmcómouente.nt ^ mei tantum,fed pluries rigor fuccedentibus diebus adueneritjinbileincri da,pra:fertim fi tertio magis die inualefcere uideatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iHorbH'”

Laxum illum tumorem,qui poft dolorum remiffionem nafd ^‘’’^^’^^ ^jnala malæcompofitionis eirenondubito,itaabalio morbo oriri credo, hoccb, iecoris frigida amp;nbsp;humida têperatura,ex diuturno morbo,crebrionbiwæ ^^^^^^ gationibus orta. A qua etiam diftemperantiam non folum in fecor^f®*®^^, jt culo quoep reperta, quartum affedum, hoceft,immodicapituitam g^’ jjj^ Quæfi in uentriculoita redundet,ut fua corp uientia operationcs eins i^P. morbus mate copofitionis in cauitate uidelicet nucupabitur. Si ueropet*® lam temperatura operationibus officiât,caufa morbi,hoc cft,malae tépewtu Ccruicisó^fpinalismedultegrauitas,dolor quidem nóuehemens min e detur,folutionê continuitatis cum mala locorS illorum temperaturafcquen^j^jjj, rumcaufam uerifimile eft efle pituitam, à pofteriorecerebroper fp*^*” „J^ neruos defcendentem:cuius etiam aliqua portio in cerebri cicntriculisman ^ timi fymptomatis,hoc eft,longi illius ac profundi fomnifit caufaiquinihu* quamfenfionispriuatiOjtalem fequensintemperiem.

Hæc igitur funt huius uiri Sd fymptomata,amp;l morbi,amp;l eor5 caufs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^,

numero duo tantum,fi reäemihi omnia amp;nbsp;feripta amp;nbsp;narrata ^u”^’ï”K fliguntlobtufus fcilicet ille ceruicis cö grauitate dolor, ófpntuitae copia. Tertro » id uidelicet quod ultimo loco recitatS eft,quia non ualde à modo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-y,j

impedit operationcs,ncglig( amp;nbsp;à patiéte Öf a' medico uidcf, pro indicie^ ^lioni gis,^ quod propria per fe confidcrationêdefiderare uideat,reliquiscónumers '

Ab hifce igitur duobus fimul,quod magna inuicemaffinitatchabent^aco ^^^ curatiuas eorS intentioncs inueßigätes dicimus,dolorem illum amoo®*quot;®”P\ fe,morbo quem fequitur,permanente : ficuti nee hunc,nifi caufa toflaW’'*^?^^ da igitur ea quæ fpinalem medullam obfidet pituita. VerS quiamorbus no® fadus eft, fed trafmifla à cerebro noua pituita,ex mala teperatura «^*’“^®^®^

-ocr page 351-

\

LIBER DECIMVS Q_V A R T V S»

?X5

f^egata continue fit,idco hæc prias aufcrenda» Sed quum nec ipfa aufcrri polîir, ■»Wain eo permanente, hæcantea demenda,Qiiod quum fieri nonpoflîteius co ”’n toto corpore perfeuerante,primo totû corpus, fecundo caput euacuandumî tio cerebrum,ne nouam iterum uel gignat uel recipiat,roborandum : quarto ea i''^adipfamfpinalem mcdullam fluxeraudifcutienda ; quinto ipfaquoque fois: *medullaroboranda.

'’ dgitur iam tertium fimul cum fecundo,quantum ad hune affeeSum ipeefiaf, P °P0iitumexeqiiamur,cutus caufa haóenus hune Jaborem fubiuimus,pituitam b [™’°®^wocorporc euacuabimusjeui tarnen purgatorio,ôu quod robur potius Ij '’’fnibrisrelinquat,quàm auferat. Id erit huiufmodi: Aloës cum fucco fampfuci /®®'0tac 9. s. agarici 9.2. mafiiches,cinamomi,nucis mofehatæ ana gra. 15.cû ui^ odorato, Fiant pilulæ 9, quarû très primo in aurora deglutiâtur:tres alias,tertia w primas uefperi per horâ ante cœnâ : reliquæ tertia à fecundis uefperi,fed dua^ læ^T^k^^^^*^*^* ,^*'^^®’‘ï^“^’P’’æ®^”W”’®‘^'^®»“®^ ipfiægrotoleuioreshæpilu /*gt;debuntur,quàm ut congruam pofTint facere euacuationem,tribus quibufque '’plusminusdiagridq grana adijciâtun Bas taméex induftria leuiores deferipfi, ^nquoduentremhabere eumfacilem ad uacuandum intellexi,tum quia uereor tj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;immodico ante hune diem ufu membra fini fada imbecillio^

^ ça *^P“‘^.‘“®^æ’»9«oprimum pilulas accipiet,per horam ante coenam femun U'huiusmifcellædeglutiattChebularumconditarum g. 2. corticum citricondi 'quot;ur^u.puluerisnucismofehatæ 9.2.maftiches 9.1.mellisrofacei^.i.s» Alijs quot;'emdiebus ante prandium per horam eiufdem mifcellæ tantundem accipiet» ^onfumptisomnibus pilulis,ad fecundam iam intentionê accedendo,hoc eft ca P '^euacuatione, mane ieiuno ftomacho femidrachma fequentis pulueris per pen |.i”’'?*«^®’’®quot;'“’*’*^^^“ftïfflctu’^»Nucismofehatæ 9.4., piperislongi 9. 2, el^ p”quot;®'3' ’♦ eiipborbq 9. s* Omnia m tenuilFmum puluiiculumredigentur, olinanccapitis terquater ue,uel quoiies opportuns uifum fuerit, reiteratam P 'S’^onem,cerebrum, quod tertia fuit intentio,perfequentia auxiÜa roborans j^ quot;ui Nares hocunguentoillinendæ:01ei defpicaodorati ^. 1. gariophyllorum •'■’urbratg.s.mofchigrana $.ceræalbæablutæ ex aqua rofaceap^s. cuius etiam 8quot;Uäauribusinftillataadidemconducen Caput lixiuio ex alto ßiHante abluent quot;quot;'linquohïc integram horam bullierint:Sampfuci,(aluiæ,fiœchados,chamæi p^Mnamanip. s. lülphuris ignem non experti ^. 2. Quod lixiuium fi fupra cer 'quot;«uniuerfamquoquefpinamceciderit,adquartamfimulintentionemcon«

Rh f ^^^^quot;^^’^^^^”’ quinta explendam,fummèfaciet oleum quodfequiiur: eiinæterebinthinæ,fihaberipotuerit,ueleiuslocolarfceæ Ib. iJaterSantiquoa quot;uijpoftignitionem in oleooliuarumcxtincfïorum,maftiches ana j. 1. Terantur ’'ercs,amp;:cum rhefina bene commixti,modo chymicis noto inuafeuitreo optime i^ ““'“10,^1 clibaniadmoueantur,liquores^quimanabunt feorfum colligan« f' Uesenim uario colore defluent,quorum primus bonus,fecundus melior,ter« 'quot;soptimus erit ad difcutiêdum quicquid illis locis inhæferit,ô^ robur præterea re* 'quot;4quot;endum, Et hæc quidem de poftremis tribus afFedfibus diëta fint. Nam qf* emprïfidtjs profunditas quoq; illa fomni,bona ex parte remouebitur. Et fi quid onedeefTeuideaturjidper ea quæde articulorumdoloribusdicendaftatim funtj pogt;eritfuppleri.

lutentiones ad hos uitados códucentcs,ut no eft difficile,ex his quæ de ipfis fupc •■'usdiximuseljcerej'tadifficillimS fië pene impoffibileeas itaopere exequi,ut opta æsindefequat effeâus.Duo enim in hoc diffïcili negocio effent neceffaria,corpus

‘eetomni uacare fuperHucniiü humorS quatitate ÔC qualitate:alterum,loca ipfa ’uMquKredynjjjim fufeipiêda no effe idonca,Secudum plerü($ in noftra nÓ eft

-ocr page 352-

254' I o» MANARDI E PI S T. ME D I C IN ALIVM ^^ conßitutum poteßatCjfed auna quadam Ô^gentili proprictatcnobisfoÂL ad hanc incerta ætatc patiendam Iuem,nafcamur paraît: quae res apud Ita 01^ uerbio locum deditjUi ncbiliumjquos nos Gentiles uocamiis,malumdic3W jj^ mumjcorpusfcilicetpcnitusmundumcuflodircjuix inueniasquifacft^^^P^yi^ uel uelitUta uoluptatibus irahimur5amp; gen 10 indulge mus, Addecoamquo^ ta uolentibus occurruntjquæ nos ab orbita declinare cogunt. A me I^duntur^qui cumbifee dolonbus fenuerunt. Quare nobis la us elle tam belle cum noflro hoc domino conucniamus,ut mitiusnobifeum ut confequi hic uir poffit, praeter congruû uidumjquem partim per feiplu*” ^^^ |i annis,partim à medicis didicit,uenæ l€Ctione,amp;multiplicibuspurganon'i^^’^jji, pus nitidum ÔC purum reddere conatus eh. Ex quibus cum nibil P’^o^lt;^®‘^ j^ÿi da noua præfidiajUidîus^ frugalior inflituendus.Quare uinum uelpeniws „ yi tendum,ue] melicraio diluedum : in quo dum coquitur5aliquiddnafflon’‘^ liât : ubiiam cocium fuerit,panis per torrefaäionem madefaâustomergatu • ^

Cibumomnem 3,2,huiuspuluerispraecedant: Calamentibcd ^•*'P*P®'^(i g* 3’ ^‘ gariophyUorumjmaceris ana 3,1, facchari quantûomniumaliorum* ^ nemuerocibum amp;poiumjhuius confedîuræbolus ueluti légat:Granoru jJ^ §. z.pulueriscoriandrorumpræparatorum g, 1. maceros 4 ’♦ ^^^^*Δ^ • «jjfiif aquarofacea 5,10, Coquefimul5amp;facbolospôdere |, s. Indboàpatrfl^ .^ tudinepaulatim recédât,ita ut uni tantum opfonioairuefcat,at£^co ctiani ^^^ tietatem : pofl quem duabus horis corpore amp;nbsp;animo quiefcat. Somnöna ^^ retjUt nunquam oäauam horam tranfeendat. A magnis pifcibus,ca!eo,o risjegumimbus abßineat.Concubitunonnifi per magna mteruaHautatur ^ etiam non certo tempore metiaturjfed naturalipotius concupifcentia pist ^^^^ 6^ alacritate ac leuitate confequente. Accidentia animiuehementia,pr5ff'P foiram,deuiteL Leniteramp;raro ambulet,ó^rariusfiet* Currupotius^I^^jü uehatur5nec unqua nifi cibo bene concodo. Piflact|SjaucIIanis,amygdw ^ cleiSjpaffuliSjUefci poteß. Reliques frudius dimittat, Et bate quidemdeui tionedidafinn

Quod ad cuacuationcs uero atiinetjUenae feóio fanitatis têpore peniws catur. In ipfo infultu,fi tumores cum febre ÖC obfcuro rubore fe oftc®^^'Ïrjjj|i da* In quo cafu ea membri uena fccanda,quod nee tune dolebit,neeanuauis poribus dolere cófueuit. At fi nullum in corpore extreme membrum inuen ^^^ quod expers doloris femper fuerit,per hirudines ani uenis admotas côœodio^^^^ fanguinis detradiolquae tamê undecûqj fada fuerit,felibrafanguinisnontra^,, dat* Omnispræterea uehemens purgatio dimittêda/ed poftuemaleaqu*quot; ^^^ purgatory medicaminisuice,eclcgmatis quatuor uel ad fummSfexdraenß' ’ gulo mane deglutiatur,quod recipit chamæpityoSjeupatonjjqued uuIgo’SQu niâ uocat,cctaurq ana 3,1. agarici,fcnæ,polypodij ana 3,2, zingiberis 3.‘'^ jf rofatiexfuccorofarSparati fb,s* Medicamcntisintenuiffimüpulueremr^^ i eclegma paretur,cuius ufus fit,donee maiores ingruant calores,!n quibus aDC^^^^ celTandum medicamêto,quoufcp autumnale tranfierit atquinoâium.Quotrs (fto aliud eclcgma accipiêdurn,quod habet : Senac,rheibarbarici, myrobabne citrinarumana 3. 2, fcminismclonisamp;lintybi ana 3,1. s* maceros S»’**^®? ^ amp;nbsp;nonfolutiui fb,s* fyrupiexfuccouelinfufionerofarumcompofiti,quaniuwi ^^ ciat ad reliqua ita cóponenda,ut congruam formam accipiant. Hoc pari modo*^ prius fumendum,quoad frigora fiantuehementiora3uelforte,quodDeusautr ’ anniuerfarq infultus incipiant* Et hæc quidem fufficere uidentur adprimain' tionem,hoc cß,corporis emundationem peragendam, Quæ cum aliquo etian’F do membra roborentjad fecundam quo^ conducunt ; qux tarnen extrorfun’^^^

-ocr page 353-

^jjj^ LIBER DEC 1 MVS Q_V I N T V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5^$

^»^ ai^^ r^*^ ^°^ modo côplcnda eft. Extrema membra crebro muria abluan *” ^°’*^’^^^^*^’^ cupreffl nuces paribus portionibus décoda fint: ^da Q^°^^*^ oliuofalitofunt inungenda. Ethxequidemfanitatis tempore '’‘’'«ntl ^^'°^® ^®’*’*^ acceffioin totum auferri nequiuerit, leuibus etiam medis %tj^ ^J^^^^gendumjita ut in mitigando dolore narcotica,in repellendo lieber *'’‘'Peti^ 1 ’^^^^^cc^j’^^’^cutiendomagnopereealida de uitentur. Mit igant Ijftejj ™°^^Wumcalorem habêtia,ueluti ouajchamæmelon,medulla panis in ''quot;ylîi m •f ’^^^æ^^^^wæf®™^®’» Modicèrepellunt roiae,lentes,laduca, ''’*’•1 L^L^^^^^^Öifemina. Faciliter difcutiuntamygdalinü, liliaceum/cfamis ’'‘'’nen *p?*®^atgt;finthite oleum» Mitigandus proprijs medicamentisdolor ^'^fqu quot;^^”^*^^'^dor fit: nam pierunq^ ipfaper ferepellentia utrunt^ agunt: ’*5tQf^[,^'^''’f^'''5'^^'''JOC^fimiil cxpletrofaceum,ex oleoomphacioS^ incomplet •^Otto ^®‘^^ipfum folum ompbacinum oliuarum oleum, quibus li ui« '^Wa nbsp;nbsp;nbsp;^^^sntutjamp;^croci parum, amp;nbsp;intolerabili exiftente dolore papaueris

dttnjjJL?. “”’^®gt;^ccs»ti«n fedando dolorem, turn repellendo, mirum in mo Stuwen •***^’’***””*’*”®™ ^°^“™ localium admouendum corpore repleto.

™j'*^^®^quot;^^’»“! diximus fuperius,uena, uel fanguisper uenarum ani » * Etdearticulorumdoloribushxcdidalïnt.

^quot;jCon» ’quot;””®^ medici defiderat,qui diligenter confiderato eius gencre Só mo podusquam uehementius purgantia:

XXXIIIh

'°f^sln f f P^^**^^®^ abluto pane eum nutriet,donee febris amp;nbsp;uehementes do Man ^f ^°'’^P^*’durauerint,quod ferè intra quartum diem folet cotingerc. ’^’^saL? '*'^ ’^crafliufculum uidum eum reducet, ita tarnen ut uinum amp;nbsp;car ‘oiotwr^? ^^^ fanitatem deuitet. In qua fi forte fubtumida facies,uel malus in Mi» ^™^^^’^’'®^‘^“®fuerit,fingulo,uel faltem tertio quoquedie, rhei bars ‘'^♦Cta ^*^’ ””^’^3tadeglutiat : abfinthite uino decodo agrimonij diluto,utas d°*”°^'”^ ®^lt;^’5€ondiat, olco abfinthite naturalia membra foueat, para IfeiOe ™^^^bibat,donee priftinus habitus redintegretur:quod ita plenè ei prxs uS)Utopc ulterius medici non indigeat,cui fit laus ÖC gloria,

ExPerraria, xv» lanuarij, M. n.

’OANNIS MANARDI EPISTO

LARVM HEDICINALIVM LIBER

D E C I M V S Q^V I N T V S.

^ 5 '^» h loannes Manardus Virgilio Gerardo Bononienfi,de ’i’turalifpintUjS^ urinsepingui nubecula,uoluptate,fangui bis 8c bilis calore,cerebro,fudore,amp; prægnâtibus»

ONCILIAVERANT temihipridemcómunia ftudia, in quibus intelligeba te non fine magna fruge nodes^ dieses enixiflîmeinfudare» Aux it meam in tebeneuolentiam huma nilfimus ilk tuuscongrefrus,6lt; plena omms officij falutatio. Tanta uero ex tuis cultiftimis literis acceflio fada eft,ut iam in eoalboadamatinisliteris tcexculpfcrim,potius quam fcripfes rim,inquoeos reponerefoleo,qui candidiftimos mores cum

bin 7*'^®‘^“’‘’® uelim ita exiftimes,te habere Ferrariæ fenem,de quo pollis ti« Ob «lis at de parente cundapolliccri, Illud tantum caueredebes,ne fupra uia Ee

-ocr page 354-

516 lO, MANÄRDT EPIST. MED I C IN A H^® _ ^ res mcas quiequam à me petas : quod fans uereor te in aliquocx quosdiffoluendos mihi proponis, fecifle. Eos tarnen utcunqj fperans, fi quid à me forte effluxerit,quod eruditastuas auresoffender gt;nbsp;f^^iA, ueniam baud difficile confequuturû,quod non fpontc,fed ut tibi obtenu adbæcdiifoluendaacceflerim. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oonftX Quæris primo, quarc Galen us fpiritum naturalem modofubduwop ’n do aperte negare uideatur. Ad quod refpondeo,confueuifle Galenu j .^^ ^^ ex propofito de aliqua redifputat,ex aliorum quandoep fententia owg^i ,^j,(i( propria loqui: ut in medicina dcfinitione,in morbo deiiniêdo 6f diui^ ’ ^^^ tro,in caufa continente,atep in plerifcp alijs eüm fecifle confpien^us. ^^^j, Si^ dumnoncft,fidehocquocp fpiritu ambigue quandot^ loquuturn rep ^jm cuti nee admirariquifpiam debet, fialiquandoStoicos fequutus,uiffl - jjioq^^ nonanimam, fed naturam uocauif. Nam ubi fcrio atep ex P''0P°“^°“^,^yi(ni'’ t ur ,in tot urn ceu nequaquam confiflente naturalem Ipiritum P*^^®*‘^ßiitii* tecore refidentcm,concupifcibilem uel phyticen,id cft,uel generaal»®» ^.^I tiuam,uel naturalem uocata,^ cuius fedesiccureft,Haueramanitnæ lt;j,^orJ^' poteflatc elfe dicit,fieuti rationalem quam incapite,8C irafcibileni9^^'^^[^f3leni domicilium habere putauit.Quare non propterea dicendum,fpiritum ^^^j.[:i ab eo negari,quod hæc uis non fit in numero animarum. Sicuti *^^^^^'j^jdiütf cum uitali putaueritjUt Drufianus opinatus eft : quoniam,ut dicïïum e ’ |,(jj)(iit fasanimasagnofcit,rationalem,irafcibilemjamp;cócupifcibilemiqu^sliee -.ftufl’'* copulari uideamus,feorfum tarnen in plantis quidem fola adeft nutflW '.^pulb drjs,hoceft,fupramundanis fubflanttjs,folarationalisjrafcibilisucro ' j^iodui” anima]ifolareperiatur,ficuti tantum Ioco,ita amp;nbsp;re ab alijs diffère, quem ^jj^j.-iii Galen.in commentarps de Hippocratis ÖC Platonis dogmatibus quibus animalium quidem SC uitalium fpirituum fæpe,naturaliumnum] ^^gj; leairftngtünë tionem facit. Scd ideo iccur inter principalia membra reponif,quia bng j nj amp;ÿfitgt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g’^i^quiper uenasab iecore ortas,in uniuerfascorporis particulas aim' -yjppii trimêti potius gratia, quam ut ad ipfas uim,qua fc nutriant,deporten W .^^pj r membris cognatamputat,utmagnetiuim qua ferrum trahit :quem^‘’ jlilt; rede ex Galeno in fine primi libri de locis affedis collcgifti : amp;nbsp;ex eo ÇLjemtl^^ teram in i. lib.cafligaflfifimul^ interpretum infeitiam Óófrufiratoriu b i^jisdi texifli. Quod 5Cego abhincfupra uiginti annos feceram,dum eumlotu ^j fcipulis enarrarem. Ex quibus locis bene intcllcdis eolligi poteft’’j ”*^l{ó^'P hoc ut membra nuthâtur,non eft naturalis fpiritus neceflariustmodoen ^gt; pctat nutrimcntü,quod per uenas mittitur,abfcpalio uel facultatisuelip ^yi^ turalis influxu nutriri polTunt.Quæ quidem ratio,ni fallor,locum non n nbsp;nbsp;^.j^ tali fpiritu,quum eo non minus egeant membra,fi in eis uitalis uigordebe ^^j^^ uari,quam fanguine fi nutriri.Cum igitur ad conferuanda membra ciant languis SC uitalis fpiritus,naturalis propter hxenóeftneceffarius*^ nbsp;nbsp;uj hil aliud occurrat cuius gratia fieri debucrit, meritô à Galcno negatur.bt 4 ^^ ratio à fine fumpta fit. Alia ex materia fumi poteft:quae proculdubiowut*^ jj^ ÿ ita Ô^ natural! uitalis fpiritus efle débet: cuius cum prima generation cor ^^’.^ abeo per arterias in totû corpus difFundatur,neccfliàriS elfer magnas artens ^ cur tendere, fpiritus uitalis tantam copiam portantes,quæ ad dus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^fO* naturalis materia fufficeret, Per dilfedioncsautemdidicimus,ad ®®^®® ujel, ris partes,arterias,Ôf cas quidem ualde paruas mitti,atqt ex^uos,utcolequ ^^ fpiritus apportâtes : quos tamê multos elfe oportuiflèt,ficx his naturales g^^ berent,cum multopîurcs fint partes quac uiegent natural!,$ quæannna u^^^^ cunep enim uoluntarie mouentur Ôf fent!unt,eadem neccffàr!ônutriûtur,n ^^,^

-ocr page 355-

LIBER DECI MVS Q^VI N T V S, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^7

'quot;enecontrario : multa nanqj nutîiuntur,quæ animait motu carent« DeefTeigitur 'iitletur iecori materia,ex qua naturalem fpintum poffit generate. Sed deeft 0^ los

'w:nullaenimeftineocauitas,»nqua huiufmodicredidebcat fieri generatio. Ca^

’‘Has dico,qualem in corde ö^cerebromanifeßeccrnimus.Sed nee uiæ fuppetunt, Piquas ubigenitus iam fuerit,ual€at ad membra deferri : nili quifpiam dixerit per ‘«demuenas unacumfanguinefpiritum ipfum tranßre;quod tarnen nee corpus

'P^m uenarS patitur,unica tantum tunica contentum : nee motus indicat,qui ue« *’ænonfccusacartcriae deberet adefle.Sed nee aéri uia pater,quo (icuti animalis £lt; b ^’^““^quot;^Po^^^Neciecoris fanguis,ceu turbuleniusamp;^craflusjatijnondum °2ii)shutnoribusemundatus,idoncus uidetur ad fpiritus generationê. Cum igi^ f net finis adfit ob quem cum gigni oporteat,nec materia ex qua ucl generari uel nieruaripodit,nee locus idoncus in quo gignatur,nec uia per quam ad membra quot;jatur : probabilius eft,ut eo careamus,quam ut ipfum inueniri ex noftra imagi« adh°''r^°^^^^^^’quot;’®“^^^”^^ ^^9**® dicamus, præcipue cum abfepeius famulitio , ^^*uumprincipatum iccur tucri poffit,diftributa annona non folum toti mem *^“’ï®’publicaf,fedipfis quoqueduobus reiiquis principibus,ineoep refidente °^pifabilifiueanima,fiue ui, qua: fuo plerunq? impetu fociorum phneipum re S urn interturbat. Hæc quidem de primo luo quabto dida fint,

^ Ias^?^^^^”^°’^”*^ ^'^* uoluerit Galen, lib. 4. de tuenda ualetudine,nubecu )J'jfÏ’®“*^^“P“fl5tes,fimiIes rebus qua infummoladc colligütur,grxce p f ‘^A rei qua: in fummo refrigcrati iufeuii concrcuit.Quas nubeculas Hip ujj ' ï*‘7^00. óf ipfemet Galenus in commentario de atra bile,ceu colliquatio^ uidet *^^'”^'^’'^'^P®’’’t»Pro cuius dubq folut!one,inpnmismihi aduertêdum

® '‘b*^^ tuenda ualctudine,de fanis loquutum : Hippoc.de his preie '° ”'°’^^° laborant. Nee praetercundum,a]iqua uerba adieda efie ab inters xtni^^^^^^^^^^^'^'^GiXmo*,Quandoexade cócodusfueritfanguis,tc# » ^hæ '^^^ï? ^^urina,nd^ fubfidcntiam,ncqj fufpenfionem habens. Concodo *• tona*‘*P’’'^*’®^9“æ^^upcrftanttenues nubcs,ueluii uocata v«wf,ó(fidquod -^ 'nim'^^^^^^ ^^1”^^ Infrigidata iura. Quiequid ueronomine illougnificetur (late * ^colir*'^'’ ^°^^PudGraecos) nonneceflarioeft rescadem,uel fimilisilli quac petna^'^*^“®*^^”''’“’gt;^oï“lt;aab^eo nimio^ caloreadipofa parte, urinis fu« ’ Galen ^^quot;'^ ^’’” P*”8“^ id,redc nubê uocarit, Scd ut demus pingue aliquid 8a^)«?®*p'8’»”°® “^ï tarnen necefTarium cóuertibile^ colliquationis indicia, ^öfeöjfko ”’^^* ’* ’”^®‘’*‘’®Hippoc.epidimiam,fcuidiffemultotiesurina 'luando *®^“*® °’®° fimilcm,citra tarnen ullum laborantis incommodum : fed PoUitef^^'^^”’.^®’^^’^^”“’^“™ ’P^“® morbiconcodione.Caufa uero quia adeps Wne*^^°^^**® ’quot;’^®®gt;®* Ariftot.facile cognofcitur,dicente, adipem amp;f pin Adeps er pinlt; '’''’ipip^^^^^’”§“'”^^°”^o^um.EtalioIoco,quodex fanguineperconcodios gi^^do exfin-^ eßender 'ir^P^'^’^guisergocócodialiquaportiourinarinnatanSjrcmpoteft guinccocoHo, ^“ui qu^' 'quot;'U'lcm,quacfupra infrigidata iura concrefcit: efleep idcobonum indi ^*^0^1^ o naturalis uidoriam ofiendit. Sicuti alia de qua in Prognoftico eft adipofa membra rcfoluidemôftrat, inhisuidelt;

^’^(3a repu ^æ °^‘ ^°^ Ipfum eolliquantes uocantur.Nulla ergo hic eft inter Ga

'^°'15quf ^f ^ '^ quaeftione tertio loco circa uoluptates propofita, quas libro prp '^'^uideqj'^ 1?^Ptomatum, in fubitaneo 6C fimul toto ad naturalem habit um re^

^fdnduju' *. ^^^^^’^uowaïnidquodfenfim paulatimœfit,fenfunonpercipi

'l'’'3lt;lnatu ^?’^°^^'’® Methodi libro contrarium fcribit,anerens ralem reditum, ’’^fiaffati^ f^^^^*^'”^ fit,fideliciofius effe debet,paulatim fieri oportere: quo« ®w fubitó fiat,dolorem excitât. Quodargumétoeorum probat,qui

Ee 2

-ocr page 356-

518 ÏO» RîANARDI EPIS T, MEDICINAUVM ^ dum uehcmcntius refrixere/t fe fubicù calefaccrc properentjUehemcnridoI^f^^^j; ficiuntur Videnturcene haeduac fériés inukem pugnare,fi feorfum fi^Âj# coniunda his quæ præcedunt Ôi. fequuntur,confiderentur : quod ÔC in »“’*% teniqs quæ ex autoribus præcifæ Ôd quodammodo mutilæ afterri à diiputat*’ ,^ confueuere, foletplerunquc contingere. Quarc non ab re didum à prude eft,iudicâdumde huiufmodi,nonex fenfuquem fiemutilata haberc«^^'’“gy exeo quod fignificare is uoluiqqui ca fcripfit : quicerte non pcrfedeelidp^^^jjii fiadipfum undedecerptæfunt autorem recurramus» VidendLimefg^ ^ jÿ utroque loco Galenus uolucrit. In libro igitur de caufis fymptomatum,e3^ ^^ rf loris redditurus,fimul ex PlatonisfcntentiauoluptatiSjUeluti dolori £00^^’^jj tionem reddidit : quoniam mutuô contraria fe inuicem déclarant. Verbs ^^ * exTimæo àGaleno recitata,mihi latine fonant: PalTio quæprêter nstjgt; ,^j(# » uiolenter in nobis «dgou! fit,dolorofa eft. Quae uero adnaturamrurfus ® f ^ * ducit,fuauis. Atquæ fenfim âfpaulatimfit,infenfibilis* Quid ueroperadu ^^^^ *• etSfee»! intelligendumfitjipfemet Galenus paulo inferius declarat,dicens* y^-K^fôûù!. - autem «Öföüuf, quod per magna fimul Ôifceleriterfit. Hocautemalieubi^i^^iKi « luit,dicens id quod côpofitum eft ex uiolcnta fimul amp;nbsp;athroaa paffione, “^^^jo « fenfibilibus corporibus,triftem fenfum faccre. Nihil enim difFertauttrine f^^^-ei* ” Jorofum3amp;^c. Et paulo inferiusconcludenseaquæ exPlatoneó^HipP^^^f^fjjüe!* quot;nbsp;Iegerat,fubdit: Sic igitur omnistriftis paflio in omnibus fenfibus fit: SV« ” ro tilt fuauiSjOb contranam caufam. Regreffus enim athroos,ad id quo ;^ * naturam, eins rei quæ in pcriculoerat nediucneretur,uoluptatemoper^ ,^|jii^ rationem reddens,cur cyaneus color deledabiliflimus fit : quiajinquit,“^ tia congregat, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^j^i^

Eft igitur Galcni fententia ex Hippocrate amp;Platone collecta, omnibus fenfibus,fed præcipue in tadu, à re prætcr naturam uiolenter ^|^jjyr3^ cumimpetu,fimultanee’ ineos irruente, Voluptatem uero, ex reditu ’ ÿao* Dolorcrw” lemhabitum,fimultaneoquidcm,fed abfquc uiolentta faóo.Quaredo .jpiof tuptM^udtemu luptasin hoc quidem conueniunt,quod athrows fiunt: difFeruntuerOjq^^^^^jfiFr coniKmant dißgt; uiolentiam infert,uoluptas abfquc uiolentia contingit. Ab utrot^ ’^^^lore«’’»^ ßrant^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mr, quæ paulatim fiunt : quia præ exiguitate fenfus cfFugientia,necdo ^jiJ*

uoluptatcm inferun t, Qiiare fi ualidus ignis frigido 8C ueluti cógelatoco F ^^^.;^ gna cum uiolentia occurrat, intolerabilem dolorem facit. Nee mouedt f^jjjjjniin bium, paulatim, quo in utroque loco utitur, In Methodo quidem,dicenS)j|^|,[^|,piie naturalem habitum oportere fieri paulatim,fi debet abfquc dolore elle» nbsp;nbsp;jj^m

ro de fymptomatibus, ea dicens non paulatim fieri,quæ dolorem ^^ ƒ inferunt. Videntur enim hæc duo aducrfari,R.editus in naturalem haul opoi* lorofus,nifi paulatim fiat, SC hoc, Quod paulatim fit, fenfu non P^’^^JE’ 0tcfl ƒ ^^ ^j enim fenfu nó percipitur,ut fupra etiam dióum eft,nec dolorofum^neP ^^qi^ uoluptuofum, Sed ut mittam,quod Galenus ipfc non eifdem uocibus ^ƒ loco utitur : In libro fiquidem de fymptomatibus, id quod n§ïiatt i(S(^ cit abfquc fenfu efte : In Methodo autem,rcditum in naturalem hab' j-^^j^flift* dum »^ Jis«x^ : fcimus paruum Si breue relatiuc dici:0^ propterea diue j^, g^bfe^ rum comparatione, idem pofte modo magnum,modo paruum elle, lt;nbsp;^yi^fc ue 6d longum, Id igitur quod quietè amp;nbsp;adeo per breues portiones acP p^je»’ ut fenfum penitus effugiat, neque dolorem,neque uoluptatcm pr® nbsp;nbsp;nbsp;^jdj'ï

at id quod breuiter quidem,fed non ufqueadeo tarnen ut fob fenfuß’ ^jtlirr fït,potcft Si dolorem æ uoluptatcm afferre. Calor igitur qui cum uoli^,^^^^ qiP frigido corpori occurrere, ei comparatus qui dolorem infert,cxiguus lt;nbsp;non fentitur,magnus dici meretur.

-ocr page 357-

liber DECIMVS Q^VI N T VS» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;JX?

Nullaergo eflinterGaleni dictajin hac re controuerfia : ficuti nee in fanguinis i iscalüre,de quo quarto loco dubitafti. Nam diuerfarum amp;hacrerum compa fjL°''^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;01^ non calidiirimusdicitur: calidilfimus quidem,alqs

d T P°f^æ (ficutiipfc eft) humidis comparatus,amp; præcipue pituitæ : non cahs 1 imusjietiam ficcis comparetur,præcipue bili : quam non folum in libro de mæ^ pjf ' ®^®P®*^^j fied amp;: in feeSdo eiufdem libro de temperaturis,ubi ex propofito (Tf P’!^'“*” omnium corporis humani temperatiiras,multo calidiorem dis ƒ 5““gutac» De ea enim fermonem non habuerat in fine primi libri,ficuti nes I® V ^^f^Mobnon ex propofitoin eo locOjtemperaturas partium corporis nus a at.bedeum uelletdemonftrarecutemefle medium quoddamjcgulam £lt; ^^Q'^'umjcuiuscomparatloneintempcriem aliarum partium cognofeerem us: hp P®*®?®P^®^gt;fcurrens,aIiquas corporis partes nominatim tranfegit, quæ Lit nbsp;nbsp;nbsp;*” °^° ^temperierurn à cute recedunt : inter quas primo meminit pis

midkate ' *^^’^^ P^*^ h umiditatem à cute remouentur : inter quas,quum hu cahd T 'quot;”^- P^““’gt;^^8uis calore,ficuti pituitam frigidiffimam, ita fangumem noß' '™“®^®Mijsuidelicet humidisfactacoparatione. Siquisueroflare huic hit'^æ^P p °®* nolucrit,habet 0^ alium modum quo refpödeat : fi uidelicet ins dior^quot;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iandiu muulgatæ æditioni,non calidiflîmum légat,fed calis

*'”Î'°damnabit,qui feiat antiquas illas amp;nbsp;barbaras æditiones Græcis TOUs,aIioquiuaIdc negligenter SC ofcitanterexcufis,nonnunquam praeflare, »Iril '’^*’'E’'®“”^^®ft»8æpeetiam eflolitor ualde opportuna loquutus : ueljUt 1 ®8unt,Kultus. Quocunque autem modo Iegamus,fatis fuit Galeno eo loco *^^'“® ^^æ P^*^ calidum amp;nbsp;humidum à cute recedunt,fanguinis mes tisr' *• ^^^®fl meminit,proexemploeorûquæfrigiditateab eadem eus biof^*^’*^^*”’^^* ^^*^^brienim caro feorfum 8C per fe confiderata,proculdus obu i ^quot;‘^^*^^’^ 9^’^^^”’^ atquearterrjs tenuis meningos ita undiquaquc tem° ^™’“5®“®^®^“sinueniriparricula poflit,quæ illis careat,tantam caliditas (h^ .^°^”*“’‘»® acte edamæflaas tempore fit calidior. Quod agnofeentes 1® iß ^f^'’^^‘’^caluæ fraduras curantes,cerebri meningas detegere cogûtur, etiam fun * 1 ®^^^^”’ excalefadam,uel uas carbonibus accenfis oppletum,fufpendi pî ’.*’***per miniflros faciût,ne cerebrum attadu frigidioris aërisoblædatur, brii^*’^°5®’”P®’’’^“’^ confideratione, Galenus in libro de temperanwis cere mini '''^®;’^’^quot;’®quot;^’^eomputauit» Ratione uero arteriarum amp;nbsp;uenarG,quæ xit p*^5“® eins particulæ commifcentur,in libro de ufu partium,calidum dis g^ ‘ P æenim uenæ amp;nbsp;arteriæ,licet natura fua frigidæ fint,uicinia tarnen fanguinis 1^ P'ftuum coalcfcutjö^ membranæ tenufimo amp;nbsp;ipfi fubflantiæ cerebri, calorem fiu 1’®^’’* Jncalefcit amp;nbsp;cerebrum fpirituüanimalium copia,qui tametfi remifs M^^?*9u^quot;* vitales,caliditarnen funt,alioqui eeleritate carerent, quam amp;nbsp;in ^ Dru *’*’”®™®^'ïgt;’n fenfibus,præcipue autem uifu,apertecognofcimus: cuius ins tati *”^*?®’°™1‘uidelicet adeo calent,utgelu non fentiant,6ë uehementius agis ’ädubit^'^^'quot;^^ ^ fulgorem quendam emittunt. Et fic foluta cfl,ni fallor,quins

9“®^®’^*o^oco quæritur,in fano corpore, fecund urn Gales Ücï ^'’*’^®™gt;egoputo naturalem elfe euacuationem,non fecus ac alui amp;nbsp;ucs paf,^?'*™™^°‘‘“™»^t9?eraffioris illiusquod partim in materiam ceditpilorum, '’ninfordes.Hisenim nee temperatilfimus quidem QC frugaliflimus homoca ta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fndione,amp; undione,^ exercitio,amp; balneo egeat : per quæ excremen

fän^ n^^^*^^^^*” ^‘®®^*®”^™» ®^P^*quot; fenfuiapertam uacuationem expurs br (T*^''æ^ ^^æGalenus hoc fenferir,præter loca abs te adduda,ex fecundo li ® ^tiitndaualetudine aperte eolligitur. Neecontrarium,fi quis bene confides Ee 5

-ocr page 358-

530 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 0. MANARDï EPIS T. MEDICINÄLIV^’ ^^^

re^aflent in expofîtione illius decirniquind aphonfmi primi libri : fed qw’ ^^^ji le non erat,in quo tradari difputatio ilia deberet, An fudorcs effent natura ç » praeter naturam, ideo opinionem recitamt Dioclis,tanquam fuo propos® ^j^^p uientem, quod erat,oftendere uim coloris innati. Propterea ait : Quanto t ftior fuerit connatus calor,tanto magis effugit fenfum tranfpiratio. BtF^P^^^ Diodes dixit,fudores ede præter naturam : quoniam omnibus circa corpus adminiftratiSjó^ nutrimento à natura bcncfuperato, nunquatn percutem ^^^^ humiditas excernatur. Sententiam igiturDioclisaffèrt Galenus,atqucratw ^ qua ad id fentiendum mouebatur : non eam tarnen uel probat,ud repfowV ^^^^^ niam,utfuperius didum eft,ubi tradandumcx propofito f®’quot;quot;®“ ^ fapitM plerunque aliorum fententiarn fequi,uel nonconfutare.At inlibrodeiy^^^^. matumdifFerenttjs,ubiexpropofitodoccndumfufceperat,quofnodolymP ^ ta ab animalis opcribus diftinguanturiquamquidem difcretionemnon t ^^ cuiep obuiam dicit,fcd indigerc exado iudicio,quoniam opera plerunque iw ï ptomatibusfunt fimilia,utfymptoma opus, amp;nbsp;econtrario opusfyn’Pæ*’’^^^j(j cur,ut inexcrementorum uacuatione praecipue contingitunquadifcerne »^ fcilicctfymptoma fit uel opus,non ad qualitatem,quantitatem,fubfianiiai’' |^.|^ fpiciendum : quum fieri poffic,ut maior longe quantitas in ægroto uaeoeWW c^j in fanoeuacuari confueuerit : nec tarnen fymptomatis ratione ^^®”^L’(iangt;’ ui amp;nbsp;prouidentia naturae. Et quod de quantitate dixit,idcm de 9^’^'^'æ(ogt^ tia intelligcndum eft. Imô,quod magis quifpiam mirctur, funt quidam ’ nerepræter naturâ,quæ tamé ubi opportune fiant, hoccft,ubiidcuacuet ^^^^^ moleftiam inferebat,non fint præter naturam dicenda, ficuti fanguin« P _^|j ucl per ani uen as, uel per uentrem inferiorem : amp;nbsp;profluuium,uoinitU'q“^jj; genus aliud. Singulumenim horum quia utiliterfit,nocumcntuni opéra ^ ci non poteft : quare nequc fymptoma, manente eo quod fin confelfop'’’^^jqiiis flens) fuppofitum efl,Symptomata læfiones effe operationum.

hæc alteri fymptomatum generi fubqeiet, affedut uidelicctpræter natur rumpi enim uenâ in quauis corporis particula,uel hadenus refcrari,aone nbsp;nbsp;nbsp;^

prius detenta étant,effundantur,non eft natural is afFedus,uerum uium,aut urinæ muldtudinem. Non potcrunt,qui fie dicuntjofiendere^ ^^| quos præternaturales affedus: excretio enim per uentrem, uel pet u® nbsp;nbsp;’jj^

per uterum fada,non eft ex toto gencre præter naturam,ficuti uidelit^f®^ ^y ruptio,8C meatus qui daufus elfe folct rcfcratio.Dcbinc ne dubia res rema ca fudorem,quem aliquando naturaliter fieri fuperius dixcrat,idco menu® ^^^ cere coaduseft opinionis Diodis, qui conatuseft fuadere, fudorem omn p^^^ præter naturam : dicens dogma dus uideri durius SC adioni non coo殑'* 1 fut priam tarnen fententiam ncque hoc in loco plenè aperuit, fed de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jtlp

tè quandoejue rurfus fermo nobis fiet. Quem quidem fermonem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^qüf ^

bro fexto,in hune feré modum : Pertranfire igitur iam tépus eft ad ^““‘’‘’®* fyjv bus alibi didS eft,quod refoluto interdum habitu fiunt,SC paftio hæcnota cope. Huie uero contraria ea conftitutio eft,quæ in crifimis fudoribus conti g ^^ buftam môftrantibus, nondiffblutam naturam.Talesquippe purgant. Similes autê cis funt,qui in moderatis cxercitrjs3amp;balneis,£f æ^^' ^j, niunt calore : nam in immoderatis excrcitïfs,iam utile quid fimul recedit. ^* ^ tenus. Ex quibus ucrbis,quid de fudore fenferit, manifefie deprehendiiu^^ quem uidclicet naturalem efte,eum qui iudicialiter fit,8C à balneis ris nos circundantis calore. Aliqucm præter naturam,qui pcrfyncopen,ut modum affedum,non iudicialiter fit,ôdob immodicû exercitium,diuturnior in balneis moram,wcl aeris uebementiorern calorem,non folum fupernua, c

-ocr page 359-

LIBER D E C I M V S Q_V I N T V S»

33»

alh *^™/S^^®*“’^o^L Ex hac autem Galcni fententia rationes Diodis foltii fa« Dift”'^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q®^us cnim quai ad corpus pertinent,quantumuis redie admi fatiSjalimentQ^ a natura optime uido,aliqua tarnen in corpore relinquuntur,

tuac^^'”P^*^ f“Sæ***®® fenfum difflationem euacuari non poffint, per iudorem j(leó”*?H*'*^^‘^P’^®P*“*’°‘‘ **»»^^dllis natura putanda eft,iicuti nee fi non ufquea txpu™*^f ^'^^ '■°'^P^'^”^*°’'^ excrementa in uapores fenfum effugientes ualeat lt;le^ T*quot; rk^abunde cft,fi pro cuiufcp modo euacuat qux redundant : acrca quo ^Mn ^’“^“^»’^uca per fudorem, Quod cum uel fofa,ut in iudictjs,uel adiuta ** tered^’*4^’'^*’°’’®^®‘^®*’®»*”°^“*quot;“®”®’^^®^®”^'^“® facit,non uiolentcr fa Junii ^ • ®®*®^'*ï^ nee quando adiuta à moderato calore,concodtionem cibos

Su ^^ ft ?^^.^ ®®^^“® complet» Et de fexta dubitatione hæc fatis funt.

adec o- ”’’’^^^*”’^°“‘ **”P®’^gt;:®”® more,ceu magis ßrenuam, in ultima ° p y'^ ^^™ poteft Galenus ab ofcitatione defendi, 5. lib» expofitionis obnot ***^P^^*®'^®®'um ab imprægnatione menfem,fimul cum quarto,minus 9Uîm '^'’^.^^^^borfui feribens: in eis^ prægnantes magis fanari à morbis acutis, partie ?“^ aborum. Atque ad id adftruendum,aphorifmum primum quartæ léxhi'’æ’^“^®“®gt;*“9»»®»âmen nulla tertrj fada mentione,quartus, quintus 3^ ienni(ræ^'^?’'æP°**““*“’’* QP’»® uidetur in Aphorifmo tertius non rede prac^

^ R, *’^’*’ii?^P’^®®»®tc»*»«»^»*®»^’t’®q»W“*oö^fcxto,laudatus»

foita^'’*™, PP°^Aphorifmos ante multos annos publice enarrarê,de hac dif* tiimi”*^^'^***°“ ’^®“* inueni uiam qua Hippocrate excufarem,nifi dice rem totu ”?Pquot;®^*”orationêpotius quam experientia,obferuationGmïie fequutum: mjs amp;^*’®8^’ï^tó uteri,in tres aequas partes diuififlcjin duas uiddicet extrem« ‘neon '*'^'” ™®dó‘n:ex duabus^ illis extremis,prima quidem ob redundantem nexu ^’^'“^^’Q’^'bus fœtus utero alligatur,humorem : SC tertiam,ob eorundem W ”’?'quot;”’”’ ficcitatcm,incptas omnino putaffe ad motum,qui in purgatione ritetf *** ^°^f'”§'tgt;tolcrandum,Mediam uerofolam,ceu ab utroep extremo pa^ ^f0ü ”’°c ^»’‘^ purgationis impetum perferendum iudicauit idoncam. In li:» ^ ’8Honff ^^^’”*^^‘^® *^°“ rationi,fed obferuationi innititur, tertij menfis uim i ^'*^*’® ®° ®™“^ ^““* ^‘^‘^^ muliere,non folum uehemêtilfima febre, Caltn^æ''^^*^ ®PP®J^3re,feddeIirio,conuuIfionc,multis^ alijspermis,5lt;(ut nusai^^^'9 ^®‘'^'bus amp;nbsp;fallacibus fymptomatibus afflida» Cui obferuationi Galeus Add^^”®’^®gt;bu»»c fimul cum quarto difflcillimumefle dixit ad patiendum» tio'ïed ƒ’P^°’^®®’®°^®^ approbandum tertium, (de co enim nulla ibi mens: teprox' ’’®'®^®“^“quot;’ Q^^^ti ualorem,qui fit tertio non folum ordine,fed uirtua '^ideraf^^^'^ autem Galenus rationi quam in expofitione aphorifmi reds» ^^^*bus fumptaerat,quibus fœtus utero eolligatur) aliam ex ipfo Pïtiend^^’^‘’^*’'®^®'‘P“® fidnprimismenfibus mollius,atque obmollitiemad ^ ^i«ul ^’’’®’8®obnoxium:inpoftrcmis,quipropc partum funt,cum magnus ’^M' 7^*^'^^»^“® déficiente,plcrunque in acutis morbis corrumpitunEt pau ^uonj? . * P’‘°P^®' bæc igitur,trimeftria 8C quadrimeftria magis alijs feruantur: mdhi ’’' ^'^‘^^^ utrunque difcrimen efFugiunt,quum nee adeo mollia fint,ut bi ^nni 0**^^ ^nnta indigeant efca,quâta ca quæ fcptem,odo,uel nouem funt men^ W^®^^®”^®tcöexitHippoc»in ultima aphorif.parte, dicens : nktw« Kget tk bitaui’^*^^“^“'^«^a.nó maires,fed minores maiores ue fœtus intelligens. Du »asin^quot;**^® ^^^^^^’’’'P^^^^^æ^ ^^ muliercs ipfas prægnantes referri,quû ‘nr;fed ’^Pbor.parte fœminino genere,xt/ïtror dixerit,amp;hic neutro genere uta dialis elT '*”‘^*9“®^*’®^’t,ut muliercs quæ pauló ante conccperant,fi grandioris ‘^ntjpudias uocaret ï ficuti nee ut cas quae prope têpus pariendi,feniorcs, Ee 4

-ocr page 360-

55i lO, MANARDI EPIST, MEDICINAUX^^^ _ ^ Sed fiuematrcs,fiue foetus intelligas,eadcm omnino fcntentiaïfim'I'^jjjfdi docet Hippocrates,amp; ualent,amp; non uaJent.Nifi fortè non ad impræg^^^'. ^ 3« pus, fed,ut ego quandoque fufpicatus fum,ad ætaiem prægnantishæcu ^^^^^ phorifmipars referatur, quafi docente Hippocrate ut cautè adulci^cnw réfquepracgnantesetiamillismedtjsmenfibuspurgaremus»

Sed relida noua expofitione,illud potius quod maioris mométi eib«« »^ Quotdierum menfes fint, qui ab Hippocrate utrobique nominantur. iq ^jj ipièmet Hippocrates in tertio libro Prognoflicorum docet,neque men ^^^^jjiy annos pofte integris diebus numerari. Et eum locum enarrans Galenas, ^^^^ 1# omnem minorem elfe ait triginta dicrum,maiorem uero nouetn Ä nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^nj Menfisfignifica fémqueapudantiquos Graccos uocatum, tempus medium duoruni 10 nbsp;nbsp;nbsp;r^ turn apud ant» congreffuum. Sed amp;nbsp;Hippocrates ipfe in libro de feptimeftri P^^^^’j^°\aii3^ quosGr^cos. ait in nouem Ó^ quinquaginta ferè diebus abfolui: amp;nbsp;decern,feptcß’^'^^pjifl dragenis. Quæ uera noneflent,fifingu!omenfi triginta diesdaremus. y ^ aducrtendum,Hippocratem multum in pregnante mullere quadragems fe:uthinc etiamfortafleaccipi poffit ratio, quare tertius quoque menus '^j^^g^, nosfitcomputandusJnchoat enimdie ferédecimafexta poft primamQi* nam,quam peftimam effe dicit Hippocrates, ÖC præcipuam ad aborfus la In quo tempore,fexdecim uidelicet dlerum,fiquid imbeciUitatis ex prima H ^^ ^ dragena foetui contradumeft,potuit emendari : quod præcipueiniœme tingit,cuius formatioin quadragefimofecundo die completur. Seriusenim q ^ mas amp;nbsp;formatur amp;nbsp;mouetur : nam magna ex parte ante quartum pueUan ^^ uetur,quum mas moueaturin tertio, Vt hinc etiam pateat uia,per quam q ^^ ßramdubitarionem effugiat,fi uidelicet dixeritjprægnantem ex mare, me ,^gp. tio fieri ualidiorem : ex foemella,in quarto : deque hoc in Aphorifmis, de i a ^^ demijs Hippocratem loquutum» Sed ÔC tertia quoque occurrit fugiendi ’ ^^^ xcrimus,in aphorifmo de tolcrantia purgationis perpharmacum agitator ^^ quutum : depotêtia uero refiftendi morbis amp;nbsp;fymptomatibus,iti Epidewt|^ refponftones indamorofis quidem difputationibus,quae captandæpotiusP H ^ laris auræ,quam ueritatis indagandæ gratia fiunt,uideri poffunt probabiles -r tem ipfanon plenè intelledum quieicunt. Quare, mea quidem fentcnna,p quis tutius inhærebit, nbsp;nbsp;Tuum tarnen erit,acri tuo ingenio amp;nbsp;exado iudic 10 hæc quàm alla quæ à me fcripta funt,diligenter examinare, calculum^uel a uelnigrum fmgulis porrigere : utrunque enimæqui boniçconfulam,fflodo ames : quod ut facias,etiam atquc etiam rogo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vale uireruditiffime,® t obferuantiffïme.

ExPerraria, v. Calend.Oâob, m. d, xxxin»

EPIST, II, pro dominolacobo HephthoBoémOjtd* 4* terdiu imbecilliter»uefpen parum,nodii nihil cernente,nifi lumen lucernæ geminatum.

Duerfa ualetudo,quæ paulo poft tuum à nobis difccifum, quadrag’ taferè dies me ledoiacere coëgit,profitendi^pubIicS munus, cu’ tempus antequamplené conualuiiTem aducnit,fecerunt utdelioei’ tuo fatisfacere nondum potuerim. Nunc tandem occafione hom ^ trium dierum captata,quibus ceflârc à publicis Icdionibiis nobiscon’ ceifum eft,arrepco ftatim calamo, impellente Sinapio,rcm ipfam aggrediar.

-ocr page 361-

LIBER D E C I WV S Q^V I N T V S.

335

QueRus apudme cs,quodinterdiu imbccilliter, uefperi parum, nodu praeter kernxgcminatum lumen,uix aliud cernas» Horum lymptomatum duo prima ’ddeminutanijtertium adcorruptam pertinent uifus operationem : fiunt^ om^ ’'üabxgritudine,tum in ipfo primo uifus primario inftrumento,cryftalloade uo« üto: turn inoculi humonbus amp;nbsp;tunicis illi feruientibus confiftente»Qiiaï quidem ïgritudo ad genus malæcompofiiionis fpedar.Eftenim obftrudio dupheisuiæ, illiusnempe per quam uifibilium fpecies ad cryftalloadem defer untur,ód eius quosi lt;iuequ2ayltalloade ad neruos uiluales. Fit autem hæc obßrudio à craffis humo^ fibusmeatusoccupantibus:qui,utegoperexiguam illam confuetudinem,quatn *2 ’fcunieotemporchabuijquoin noftrohoccollegio doflorum infignia fufeepifti, potuiconijcere,pituitofi potius funt, quam atrabilarq : hæc enim præ fua craflitie Sdentoreægre interdiUjUefperi ægrius, tranfitum fpecierum admittunr. Addita ueronodisobrcuritatCjexiguumilludlumcnjquod folis radijs aliquantifper foue^a

03tur,itaextinguitur,utne Jucernæ quidem integrum lumen admittat : quare per duasuelutifencftras Ingrediens,rem unam duas uideri facit,non fecus quam in e^» l^ttjSjUiniuaporesfolentefficere : cufpide uifualis coni non ualentein uno pundo untatnerafTitiem penetrate«

Vtergoiamadcurationem ueniamus,humana manu amoueri hæc fymptoma i2nonualent,nificraffi illi humoresefede quam occuparunt,dimoueatur. Quod quum fieri aliter ncqueat,qua'm per medicamina,quæ ualidam uim habcant amp;nbsp;at-’wuandiÓ^exiccandijneque hæctutô adhiberfpoHïntcapiteoppleto: ficuti neep f2put quoque ipfum cuacuari,toto prius corpore non euacuato : primo erit cor^^ pusuniuerfum,fecundocaput,tertio oculuseuacuandus» Totius corporis euacua corpom cM^ t'oiiedioneuenx incipienda e(l,illius præcipuequæ in cubiti exteriori parte des cult;iüonem a ue '’^O'’gt;gt;faiur: per cam enim SC reuulfio iiet 0^ euacuatio,nonnihil^ forte materiæ n.c feShoneM^ quot;'f^pitecontentxeuacuabitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^icandam.

oeda uena non ab re fuerit purgatorio medicamento pituitam educere» Quod ƒtommodius fieri ualeat,cius primo craffities amp;nbsp;tenacitas erunt potu fubmouen« pituitæ purgea ‘“iqtiiredpittAquæ in qua fœniculi uel fernen uel radix décoda fit, très uncias, d^rAtio, K 'j’tymelitisbinas; quo potu ter per horam antè cibum haufio, in aurora hæc cata« poojueuorentur: Agarfei grana trigintafex,Tralandal uocatorum grana duodes Wsmyrifticæ tantSdem,diagridn grana tria,cum abftnthn fucco, ciceris mas §'’«“lt;Jinecatapotiaadformcntur.

ntUttfo corpore per hæc duo euacuato,ad capitis cuacuationê accedendumï H'^ï^aipfamprimoperearum uenarumfedionem facfemus,quæprope maios f^wceftjintcriores angulos oftenduntur. Quæ fi forte uel lateant,uel imperitus ƒ toreasfecarenonaufusfuerit,uieemearum fuppleat uenafrontis media,uel hi oaineseifdemiocisadmotæ« Poft hanc fanguinis euacuationem,bidui intereen ?'’'*^“'®*®gt;®’necQcna bene cöcoda,penna in fequêti oleo intinda, in utranep V ’f*quot;!intimeadigatur.InnobilismeriunctjsduabustSdiu bulliant res quæ ftatim

'''intjUtuinSadunicamuncia redadSfit:Sampfucificci,rutæ ficcæana 3.1.

P ptfisJlbi 9.1. ellebori albi 9.1. Hæc omnia in craflum puluerê rcdada,ubi in ui ^ntdiäueß ,bul!ierint,abtjciatur:uino^ fuperftiti à puluere excolato, binæ uns næoleilauriniadtjciâtur,ffmul^ in duplici uafe ad uini cófumptionê ebulIfant.Sed fiuiaemoleicalidigutta,citri^, auri inftilletur,meatusqp auriupoft inftillationê go apiomofebstQ obturêtur« Fiat autê hoc duabus à cœna horis,fimul^ aueHanæ ’’^agnitudine/equensantidotûdeglutiatur : Myrob.cheb.conditarum ^. 2. pulue ns ^niinisfæniculiamp;rutæana 3.1. ringiberis 9.2. mellis rofacci ^. 1. Quarto tas 'nenuelquintoquoquedic,antidoti locouna excatapotrjs deglutiatur,quæ reels Pgt;unt,Ptlu]j|.ynjçQççjjjgj.yjjj 3. 2,Iucis 9, i. diagridij,gariophyllorum ana grana

-ocr page 362-

554 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10’ MAN AR DI EPI ST« H E D I C I N A H'^ ^^^^i^^^gi

fcx,cum aqua herben», fiant pilulae tres» Vbi ucro per hxc auxins c’P ^, dum uidcatur,oculi cum hac aqua,poft narium expurgationcm ben»,rut» fylueftris (fi haberipoteft : uel domeftic»,f» fylucfiris noni ^j^ crift»gallinace»,quamfclareamuocant,ana 1.1. chelidonq ^. s. j^nfö f. i. s. mlibrisduabusuint,uafe »neouigtntiquatuorhoras *quot;® enam uas,confucto apud chymicos modo,fimul cum ipfo uinodelW ^^^j^^^ptf neo^uafe beneobturato,aquaqu» manauent adferuetur.Excuius^^^,^^|[,^3 quindccim dies fada.nifi fymptomata uel in totum leuata fint,uel man* ta,uniilliusaqu» parti, media hircini fellis portione addita^oHyriSp'; j^jjur didudis palpebns fupra oculi pupillam,fupino capite immittatur. p^ ^lA omnibus bis debet congruus uidus,ita ut crapula,ebrietas, V^nuSj*^'’^ ,|^’|^.Ji;3 meditatio,2C Icdio a' dbo, labor,cur(us,meridianus, longior^ fomnus, j^f|jjji0r uigilia,acftas,frigus,ucntus,pracdpueauftrinu5,ira,rixa,damor,merum, nbsp;g^l,lt;

fortis^ ceruifia, legumina,magni pifces,antiqu» carnes, creber brailler nbsp;nbsp;^^^

ducarum ufus, amp;nbsp;demum c^uxcunque replere turbulentis uaporibust F ^ funt,eu(tentur. Atfi forte feruatis qu»cunque fcripta funt, paru®? ^aiigt; cognoucris,ineuntc Vere reiteratis qu» fcripfimus cuacuationibus,aa jjjcon* xilia ueniendum. Inter quæprxcipuûeft,ut laqueusexequinis textus,perforata duobus foraminibus ceruicis cute,inferatur,tn ea nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niâtes “

piti cft proxima : ex eo enim fingulo die moto,fit,ut ad patentia iHa uw ^’^j^fj, riaderiuetur,qu»defluere ad oculoscófueuerat: quoprxfidio mlù^J jufe^p^'' ceftèrit,ante æftatisinitium, aduftionem uerticis ucniendum,qu3e ^° Kjuef*^ ueniat,ulcus^ poft cafum eruftae remanens, per quadraginta dicSjCKf, lt;1^» mili re intromifra,apertum conferuandum« Hls pr»fidijs,lucepnn* ’^^^ minatomnem hominem uenientem in hunc mundum,adiuuante,ipC'°

rum tuorum lucem amp;nbsp;conferuaturum SC audurum«

ExPerraria, M. d, xxxiib

E p I s T» 11L loannes Manardus SymphonanoCawp^ giOjEquiri aurato,Lotharingorum^ archiacrOjoe Cyaneilapidis ufu,Ocymo,Parthelt;* nio,ac Limonio«

Vm anno ante hunc uigefimo, Pannonia petiturusclTcm, * ,^^^j quids,meus in medicina difcipulus,libellum mihi donode ) ^^ nonnulla in philofophi»,medicin» ÖC theologi» ^iLban’ I te commentata,partim ex prxclariftimis autoribus colIcflaj S ^ S tur.Quemego librum mecum in itinercindiuiduumcom*« g^^jj^ SC quotiefcunqj pr»ftabatur occafio,magna cum animi uoluptate pw '^g'^. ^^ ledione fadumeft,utpofthac te femper magnopere £Cdilexerim, £Cob ^^^^ ^^ rim,5Cqu»cuncp abs te »dita commentaria intelligebam,diligenterinquif^ ^ inuenta magna cum auiditate perlegerem. Volui autem fepenumeromM inteoblèruantiam,apud teperliteras teftatamfaceretfeddefideriumnof ^^^ in Pannonia primum rctardauir,quod inter illam gentem 5C Gallicaffl rara’ ^^^^ dum erantcommcrcia:in Italiam ueroreuerfo, atqucin codemdcfiaeriop ueranti,tandem nefcio quo fato,loannes Campegius tibi ex fratre nepos, cc 1 patruodigniftïmus,tuo me nomine humaniflïmefalutauittquemccrie no mifilfemjUtad tefinemcis literis rcdirct,flpromiflïsftetiiret:hoceft,fi,igt;upop derat, hac iter in Galliam feciflet ; quod tarnen non fua culpa, fed domini 1 ^^

-ocr page 363-

HjC^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER D E C 1 M V S C^V I N T VS» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;355

Mo,^^*’*®*'^“***’‘®»9**®**^“^“^*^^®praditusjoffiduni meum nonlitehs ^'’■uiijm”'^'^^*^'^^® 9uocpjqux bonus quiftp orientalibus ge mm is prætulent,co ^%qiios *'J”’^^*”^*uïurnum anteuertilti,Libroscnim mihüijUel potius thefau^ Wüiil) *' *æ*^’““”'æ*‘adum poft pene’ infinitoSjnuperrimecontuIiftüQuibus ^'®üör^^ ^‘^‘^^^lumdebcre fentio, quantum nee ft Neftorcosannos mihi '»•ne{nQ*j^^”’‘’’“»**®q“^PO®“’ perfoluere, Ne tarnen ingra titudinis no- * “quot;’P^’ibhorrui) ® le penitus grauarer, cccpi per hortum tuum Gak P^^”'“*^’^”^^’“^“^P®”^^ manu coUk *^quot;'^tnin quot;j”^^‘*9'^3 latitansfortè fpiname ïncautumcöpungeret. Nihil autem ’'''i^Dlu ^'^'^^ ^^ntumpungeret, fed nonnulla quæmefimul cum altjs attinge« “'oimD j®‘“P’^***^®fuerunt,quaemihiadbIandiretur«Verumdumfpinasca ^*”* ^’P’^^^offendo, inter molies herbas delitefcentem : criftas enim quot;’^“Q^^*^* audiens: quum tarnen (tanti nomen illud ^^flt; qui ƒ Æ • ^'^ meputem,qui inter dodos numerer : contentus inter eos ha I’uariL t®!**0Cfcquunturamp;admirantur,ut tarnen uerftati Temper plus trk ctiuliq •’’}5“’“^^‘*®9iicautorita«»Fecit intern hicueritatis amor,non contradi ''Wih ^*1^ '’^‘“^»^uodfonperamealienum fuit,uta Leoniceno,hominecera quot;'•nh °*’°^^®®”''®iSdebet noftra actas,homine tarnen,aliquando diflentirem: *® ii{tbu'*f'’’Pj^®^P*'®O3de quo» t’Oto tarnen obreuerentiam nomine,ita ad ''^mh ƒ ®‘^8°^®®on acceirerim,quinonfccus aeperniciofiffimum uene-ittuat ^^ i^^^’*’*‘®*pwient«cnimccrtafcio,quodfibcneabluatur,multum Lapident Cya^ lt;lKtns.c'*?*’^®*^®^P^’^umlacdit»Contra quæuerba,tuquaftcum bileinfurgis, neumbenedblu Mtttm^'®®^*’’“”^o,qiiodqualitcrcunqueabluatur, fi fumaturàChrifticola, » tunoUdm^ Pboriaii''^^'^'*’’^*’**^®® ’æ^^^P^’J*^’”'*^”’* Scias autemSC hoc uelim,mi Sy ms -^îbueri^’”'^ ^^^^^ ^°‘^’ neque aliud ceu expertum laudafte, de quo non certarn “fills nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neque eft apud nos adeo inexpenus pigment

“n N p^™ medicus,qui huius lapidis incolumitatcm non habeat exploras bund .?^“®’’°’®8^»uerosChriflianosmagis qua’m ludæos amp;nbsp;gentes debere

^ iitïli(,*^'^^“*”*^“’^*‘ ^^^ lapide hoc infuo locorelido, reliquum horti tui,Ik notify ^^'”^” ^‘^®P®^8’’aiKcs» nullibi mentionemManardi præterquam hos luaqu^”' ®’?'”^’ ^O8Uouiç in plerifque locis mea tibi non difpIicuifTe : quare ut An)ol^'’*^®^’’’®P*’®^”^ur,ncceffceft,nifiuolucro penitus rufticus uideri* •3tam ^°'^'^“’^^ff^mm,laudodiligcntiam,ingcnuitatem exofculon Intermuk bant ^''^^,æ P'^^^fffjOon eo inficias,quædam mihi occurniTe, quæ nifi aliter intel *”^ufquequaque probanda uideantur : quæ,quoni3 bis tot i ^'^’®*®°® uerebor adnotare: non quidem uttecum talionis agam,cus deb '''’?^^““^^^ocficia,utleuem illam calumniam, imo etiam longe maiorem . antobnubilare: fed potius uttibidemebcnemerit0jamp;cui ufquead aras des ^'’'J-nioremgeram,

did ^’^“^fluemihi non placet,quod omnia purgatoria medicamenta fortia, qu^f^P®“®®®^’gt;®^P«o^tus abqcienda» Neque ufquam hoc dixit Galen,alios Ecum aperte pugnaret,quum fiC fcammonio,SC elIeboro,8C colocynthide ere« H. '^^'“fjUtper totum fere librum de compof» medic, fecundum loca, manifefte monUratur. Neque fecundo libro de uidu morb. acut. id fcripfit, quod tu,ma*

^i ”1 Interpretern fcquutus, ad tuam fentennam afters roborandam, fed contrat ^”1 potius. Verba enim Galeniutcunqt (fideliter tarnen) interpretata,hæc funt: nïeltcautela,ne!xdant purgantiapharmaca, utnonfolum fitpurgans phars » ^3cum,in(emperatum fcilicet amp;nbsp;impermixtum altjs quæ obfcurare apta fint eius » ’ ‘gnitatem. Contraria enim eft natura omnium purgantium pharmacorum, » 3iuris(orporumquaEpurgâtur,amp;utquifpiamdixeritperniciofa,ô^ipforumues * *

-ocr page 364-

53lt;gt; I o, MANARDI EPIST. MEDICIN A LIV^ , » nenum. Quemadmodum autempapaueris lachrymæjmandragorï^r Lg^ « a!cpalioruinmultorumtaliumpharmacorum,quæ contraria noiWsiuD ^ « uiribus luntjamp;apta corpora corrumperejexiguä partem aliquam ^^^*P * gnis eorum fruimur emolumentis : ita 6C cum purgatoriacontrariatn nat nbsp;nbsp;i^ » beant noftrorum corporS naturae, exiguam quandam eorum fubßantj^P^jjj, » abfcindenteSjadnoftrum utimur emolumcntum, HæcfuntGakniu£tP^^.(jj( tispotiusquam damnantis,utconftat, hor urn medtcamentorumufun’*'lt;^^jpi etiamfut tu reris) minortsmalitiæ eße elleborum quam fcammoniuni}^j||{ fcripfit commentatione. Sed in fine quidem præcedentis commentationis, ^^^^ borum fcämonio,fed eins hierae quae per colocynthiden uariomodo para » ^ quae elleborS recipit,ei in dolore lateris praetulit,quae recipit fi:a®’®®®’®!j^ii% etiam eodem capite fcribitur, drachmas duas ellebori interimcre,bonisau Plinio uideIicet,Oribafio,utÄrabesomittam,aduerfatun nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^^rjio;

Ea præterea quae ex antiqua libri terttj de fimplicibus medicaments ^ -gp « ne afferuntur,non fatis fideliter uerfa funt. Sic enim latine fonantjOw® ^^^ « demfimilitudinem quandamhabet purganspharmacum,uni exhumot “ in nobis funt:non tarnen in uniuerfum mifcetur ei aliqua uenenofa P®^®L^o* quot;nbsp;re necß in uniuerfum laedetnonpurgans,fed cöcoqucturjö^talemgigt^^ jg^ quot;nbsp;rem,qualemtrahereaptumerat.HaecGalenustafferens omnequidemP ^^^,1 rium pharmacum fimilitudinem habere cum aliquo noftrorum humor®®’ men habere femper fecum commixtam uenenoiam uim. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, (jud

Capite quoque de ocymo,ex Diofcoridis fententia res eiadferibimr/® f ^ Diofeorides amp;nbsp;alq boni autores aduerfantur,eius ufum damnantestanq^a ^^ . fuccijdifficilis concodu,redundantis humoris,8C uifum obfeurantis. Pn®® ^^ men Übrarij potius,quam tuo uitio contigifle, ut oculorum claritatemiar^^ tur.Male uero fibi confuluifle Gallos,qui eo pro cibo,ut fcribis,uticap^'’‘”’ ' ^g, In Parthenff nomine apertaproculdubio eftaequiuocatio,ficuti80in s , .

Amaracus enim quæ nomen amaracino unguento dédit,herba eft fuauiw r ransodorem,dequa Diofeorides fub nomine fampfuci fcribitlib. 3. A qu^° . ^ no diuerfa eft ea de qua eod. lib. fcribit fub Parthenq nomine, quae,ut iP«® ’ odore uirofo eft. Vtraeg harum notifTima eft : prima quidem fub nominee’' næ,fecunda fub nomine matricariæ,uel ut noftris mulierib. magis placet)^

Non contemnenda quoqj acquiuocatio fada eft in Limonij nomine:«“ bus enim qui nunc limones dicûtur,amp; ad lautitiem menfis petuntur, ud non minerunt antiqui,uel fub notninc citri. Limonium uero de qua fcribit Galen- gt;nbsp;^ herba eft,nomen habens,ut inquit Diofeorides, quia in pratis nafciturA' P’^j^gj bus locis.Ncqj quenquam mouere debet frudius nomen,fiquidem 8i ea uoA eft,Zt«jgt;7ro?,etiam in herbis Graeci utuntur. Mitto differentia inter cytinon* Iauftion,quod in ea falli quifpiam poffit citra uitæ humanæ praeiudicium.

Hæc funt,mi Symphoriane,quæ perambulanti tuos ameeniflîmos hortos,' •• bccillibus alioqui meis pedibus occurrentia^grefTus meos aliquantifperretat^ ' quæideo ad te fcripfi,quod Sd tu petieras,amp; ut etia agnofceres reliqua 0®®^^''’ albo calculo effe fignata,totum^ hortum effe me diligetiffime perfcrutatS. Q® diligentiam fi tu quoep in examinSdis meis nugis adhibucri;,non dubito, quxt® eft perfpicacia,ne multa inuenias,quæ maiore eenfura, quam id quod de Cyan® lapide fcripferam,digna fint : quod tantum abeft utægre Iarurusfim,uttnagist''’ . uel hoc nomine debiturusfim,qua’m ex aids in me collatisbcncfictis. Canip® . quoc^ tuos Elyfios,fed cum feftinatione,Iuftraui,qui miruminmodummihiam^ runt.Legam,Deo uolente,pofthac cundatius,Sdquid de his fentiam,quod magniJ omnino erit,ad te fenbam. Hoe tacere non poflum, plus tibi uel ex hoc comm®’

-ocr page 365-

LIBER D E C IM V S Q^VI N TV^

5^

^’^quorif'^*’' Galliam,quam olim fuis Druidis» V aie Galllae orhattieU^ '''’®^0ÜCh n^^'^P^*^§^ bonas mentes iuuare,tibi^ immortaledecusamp;Ipatrtó^

—^«ujuiiiiaximum emojumen ’‘terraria, m» nonasQuintiles,

M. D» XXXIIL

J

^ T* ^ ^ ^ ’* loan.Manard» Gafparo MarcellophilofojJ pnoexcellendfsimo,öbftruclione uifualium neruos

(o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum laborante»

Ellctn celcriorem fuifle tabellarium,qui tuas ad me literas attulit ï de^ j™®^'’’’'*® cniini Calend.Martias datæ,ipfis mihi Calendis funt red^ ^*^æ’^° uiddicetdie,quo poft Laruaies fcrias,publicü profitendi mu=« nusmihieratredintegrandum.Namficongruo tempore fuiflentred ff’^”*”’^^ genio indulgebant,cgo faluti tuæomnem opcram amp;di ^’’fgt;’iora K • Q-®°*^ 3d hancdiem facere cum nequiuerim,tuum erit meant ^‘'’’taorj-^^^^’^^^duïcfejceleritati^ amp;nbsp;anguftiae temporis acimbecillitati meæ^ ®’®05eM) ^’P°^^8*'3 amp;^ febreper hæc tempora laboraui) côdonarejimeahæc ^»fdbo H k ”* 'hæ,quam de me maiorem longe quam merear habere præ te ^’’^•T^ntumenim ea attingam^qusadfalutem tuamconfequens ’•Hispot,!* Q ““^“’■opportunaimulra feiens uolens^ prætermittens, quæad

^°Piofius jjÏ^*’^°*^®*quot;»9U3m ufum eOent accommoda. Ratio enim per ocium ^ mod^ • ^^^^’^®’‘ imagines illæ modo cóminus,modo eminus, modo ma f^’^iotio °”''^^^’^ ^’^æ ®^^ nigra: aftidentes uel tremula: fe repræfentenr.Vc .^®cdiijjutationein têpus locumcp reieda,rem ipfam, curandi

^ton ^’^^’’^di^ methodos aggrediamur:illud tantum præfati,fine quo nee ^'ïielicpr *SP’^^®®3tio,catrteJa be inueftigari nedum fietirede poteft,afFeëiionis • ^5^^’ quererisjcflentia»

Wem JJ'’®»^’® agitur quintus annUs,in öcülodextro duas imagines, unami ^ Plures ƒ |”’^®'^®’®bm,alteram nigram,mufcam repraefentantem, In finiftro f^Wh M^®*” P°’'’'^lt;^as,ferècontinuas:primo tamen autumni tempore,men neVef^^^^°^^’”^d,unicamin finiftro oculocomparuifte. Sequenti anno in fis ^'^ dextro albamtremulam,qüae per decern cubitOs diftare Wti uT '^‘^3uero purgatione,adhibito^ collyrio, non multum tamen uehe^ä PftDil I '*®®®^dbitunicas oculorurn difrumpi:quare collyrio dimiflb,menftrua ^ P 3'ïspurgationejpraeeuntibusnonnullis fyrup(s,admenfem ufepMaq anni ftroor ^^^‘ ®^®®’^®®’ nocumentum potiüs qua'm iuuamen perfenfiflès,in fini ^lium ^'^^^°''^’°’^^° ™’8^ uales,ad commune medicorum amp;nbsp;ægrotorum au« Utm ’ ”’l^’^3*3s uidelicet aquas,cofugifti. Aponi igitur fontis aquas non folum, ^ Ijb ”*i ’^'^®4^®damp; cadentis exaltoidlum in capite pertulifti, ex quibus plus fieri Jj?'’’?^’‘““’®*^*”3goenimi11aalba quæ logins uidebatur,uifa eft propior ocuIo L^^“’*’'^®*»3ltera mufex fimilis,altera longe minor.Quæ uero finiftro ^3iorc molem deuenere,licet non adeo diftare uideatur* corn .ƒ’’*'**’”3nnumteagcre xxxv. biliofa effetemperatura,graciliorc uenis,optima memoria, ingenio mediocri, oculos habere fid *^®^’^tadum calidos,cum manifeftis uenis. Omnibus his diligêter con fun **®’^‘^^*3*tiam meaaliquaconie(ftura,neqp enimomnia particularia fcripta ^praienitn unum quod multum ad rem facit, an uidelicet diligenter confide:« ntuaspupillasj perturbatio aliqua demonftretur, iudico certe tepafTum fym« P '’’3)quodGrxci ^óf«ojj/, hoceft,obuifionem,Iibri ex Arabica in linguamlati:« '3 3erfi,imaginationcm uocantjatep id quidem oculos primario affèdïujnon pef

-ocr page 366-

558 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10« M A N A R D I EPIS T» MEDICINALE ^^(jllJ

purum confenfum Îaborantes : quod quidem fymptoma ad ac9ione^^niXti ueiuti ad genus fpedat: aides enim quae uiden ab oculofanonondc jrf alijs uifunrur, Pendet autem fymptoma hoc à morbo in uia,obfti u^‘*°^jj^£[a‘'|^ inter corneam membranam amp;nbsp;cryhalloidem uocatam coniilienic^q^’nó*^*quot; lt;nbsp;pohbusdeuêtriculoeieuatisinterdum fieri polîit, conijcicndumtam potius eflegt;quàm fieri lalioqui nee imagines illæ tandiuperduraff^nE, ycN' eiïent,fcd amp;nbsp;purgationibus tonesfaâis,aquisq5 ebibitis,uel P^E^’EUsa minutæ potius fui fient quam exhauftæ.Putauerim igitur humoren’ ’ '^ejU^rt’® (j nem dcitedific,qui tenuem inibinaturaliter confiftentcm,plusniinns ’ j^pii* in locis diirecetinccp omnino uniformis fimilarisqj fitted ex diuerfispa nbsp;nbsp;(,((^3

ftctjcraflioribusjtenuioribus uejContinuis etiam Öf diuulfis: óf ‘*?’!^^?yffjpa’*^ gines magis ad album uergunt:ubicraflïor,magisad nigrum:ubi inp ijjcont*^ las diuulfus, plures ueluti culices uel mufeas mufeiones üeLopræ*^’’*^ ' [jojufi”^ nuus amp;nbsp;oblonguSj ueluti filamenta quidam demonfiret, Mowed auf^ gleit'’''’ di imagines,ex (piritus uilualis ad ea loca accedentis mutationc/oncin ^^ ea quae fit ab exteriore lumine agitatione. Scimus enim oculos nedum j^.^j^^ ac Ianguidos,fed robuftos óf fortes,ex uehementiore, uel etiam pente ingruente ualdecommoueri,0f ueluti radios quofdam mwaïeg'S p^jiH^^ ri præterea hune praeternaturalem humorem,modo cryftalloidijniooo ^^j^iaiif cinioremiprius^ fuifle hu ie, poft aquarum uero ufum iHi magis P*^^Pp njntpoE'*’ ex hoc fieri ut quæ prius diftantiora, pofthac uifa fint propinquioralt; *^^iiiai®* iftæ imagines inter fe plus minusüe,iuxtafaclentium cas humorisp^^^^jj^jnid rem minorem üe diftantiam. Videntur^, ut iamdidumjibialbioreS) ^jeiii cft tenuior : ibi nigriores3ubi magis craffus« Nondum tarnen ad tanta .^gfret» deuenerunt,ut uifum in totum Inaliqua oculi parte poflintauferretq .fffcniE ubi mufea: apparent,res quae extrinfecus uifendae occurrGt,fenenra^’n|^0iiftta óf ubilincæ uifuntur,res quantumuis integræ in plures pastes diweeiat nbsp;nbsp;nbsp;yi^

rentur : óf fi dem urn coirentfufFufione iam compIeta,incepiHècnimea yj^j^ys fus in totum perderetur : quod ne forte côtingat,Deo optimo aufpiee» P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f

doceamus. Ad hocenim prohibendum,parteartis indigemusquï P^* j^hjat nuncupatur : ficuti ad delendum quod iam fadium eft,curatiua. Du»a jj^pi^ tispartesadeoin noftrocafu inuicem eóneduntur, utcuratiomagnaP ^^^^^jj^, feruationis* Si enim id quod iam fadtum cft,fuftu!enmus, bona patspt. j^pje« nis fimul abfoluctur,fublata uidelicet ab oculo ea materia,quæ fi den nor ^^-^^ nam gigneret fuffufiond. Prima igitur nobis occurret intentio euacua nbsp;nbsp;nbsp;j^^

lo earn materiam,quæ obftrudtionem in uifualibus uns faciens, *^°*’^‘”’'^(ntnlt; oculorum ufum. Verum quia hæc uacuatio fieri non poteft,nifiP^*” T^^nwr) ta quæ magnam uim habeant difcutiendi:quæ utiqj fi repleto capite adln ^^ plus effet id quod traherenf,qua'm id quod diffiparent : proptcrea altera ^^^^^^ currit intentio,capitis uidelicet euacuatio. Verum quQ

nee bene poffit,toto corpore oppleto : ideo tertia præfto nobis eü intetio, nbsp;nbsp;^^^

delicetcorporiseuacuatio. Demum,quiaaccedcnteetiâ,quoduix neripo gt;nbsp;gruoin omnibus rebus uidtu,uaporcsfemperceu leuesfuperiorapetentes, ^ óf cöfequenter oculos,iam ex longo morbo imbecilles,oblædcrent,quartae tentio,utomni ingeniorctrahanturófderiuentur. Sicigituriam quatuor, ^ nis quinep intentiones inueftigauimus,quæ ad præferuationem óf curamlun cefiariæ:quas ordine quodam exequinos oportet,ut fctlicct illæ ni mandentur,quæ in refolutiuo noftro progreffu ultimo loco funt inueta,io nempe corporis euacuatio,óf materiæ ad oculos fluentisauerflo.

Ab his igitur inchoanteSjmagnitudine affedtus nobilitate^ patientis mebnto

-ocr page 367-

tiBER DEGIMVSQ_VINTV^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;35^

^derata,nccnöh oculorum calore cum rubore amp;nbsp;uenarum apparcntiajibf uis cori 'fi,de quo minime ambigOjfecandam exteriorem cubin ucnamiudico,eam uide^ ‘^dquæ humeraria appeUatur ; extrahendu tarnen non multu fanguiniSjquoniâ, Jgt;tfcribis,exiles tibi funt uenæ. Satis igitur fuerità quatuor adodo uiqt uncias hau I «.W uero latus eligendum quod è diredo fe habet oculi magis læfl.Seruiet enim •'obishuius uenæ fedio ad cuacuandum totum corpus,amp; ad materfarn ad fiipeno uentem retrahendam. Poft hoc,quia materia,ut diximus, craflitiem quahdam /°üt,quopurgatio melius fieri ualeat,ipfam per hancpotioncm tribus dicbusma M k ■ ^’’quot;^®^^tous.Bctonicae nobilis Sd ueræmanip, j. bulliantin ft. i. s.aquae biculitandiUjdonectertiaparsfitconfumpta: eaqueaquaquæ fupererit intres Hrtesxquasdiuifa,fingulxpartioxymclitisfimplicis 5. i.fuperaddaturjquæconss Waptæcedentica:na,manebibatur. Interim quoq; ad eundem finem,comæ fee ^i in iure quo pro cibo ufur us es,decoquantur,pariter^ in uino quern potabis ^'nwmæ per integram ante potum horam madefcant, Atfenuata iam al/quan ^æ®quot;’^teria,fummomanepi!ulædeglutiantur,quæhabent:Pi!ulaa ®‘“ffe 3,2,cocchiarum 9.1. quae mixtx boras decern in focniculi fuccomaduea ƒ• vefperi eiufdem diet' duac drachmae huius mifccllæ hora fomni accipiSturiSe^ ^«umf(rniculi,fefeleos,nucismyrifticaeana 3,1. fucci fœnicuii ^. s* mellis rofacei ^ til fj^^”^^^“^®’^*‘°^fidendum elèdïuarium uocatum. Altero diemanefemuncia fubf '^”’^'^^'^^'^ft‘^ócoda benecccnaaccipiatur,quam trium horarum ieiunium P^’^®’'®5 deinde fequentes diesmanepotio bibatur, quærecipittSes» infc ®™‘^*°’’æ“^’lisgt;flhaberipotcft,uelnoftratisinmôtibusnati 3. j. bulliant patt * ’‘.’^“æ’^o’iw tertia pars défit,diuifo^ toto decodo in tres partes,fingulac j^^ '“bdaoxymelitiseópofiti fuperaddatur. Complétauero triduana hacpotio« 8(n^*^^’”’“^^^^P^wur,quaehabcantpiIülaraIüds g. 1. cocchiarumduosj «iad A -^’^ ’^ ^^^‘■° b^fti^næ maducrint:amp; fequenti die in aurora media uns« (Sa Â^^^’'*i f^perius defaipti,cui drachma una pulueris gariophyllorum fit adieus ris’^^^® ^'^^'^2rio placet ut uefperi hora(ut diximus)accubitus femper uta ^ (Jani™° 9“’^^co modo,quo defcriptum antea fuerat : poft hanc uero fecuna lt;leJ*^^°®^^’^clt;^a femper pulueris gariophyllorum femidrachma. Acee* •nih T^^'”^^ ^^ tenium potionum ordinem,quæ conftent ex decodo chelido* «lixini ^^æ^^^'’’^^^ potioni fcillitici oxymelitis uncia : qua potione (ut in alqs fum ?’^^®^^“®P®»fcqucnti aurora hæc fumantur catapotia : Pilularum cocchia« îcetif u ??’®‘ï’“^“® ^’ *• madefcant in fuccochelidomj horas decern, infperfaqj '’’itus” *^'^' ^^”'^ conformentur» Lifdem quoep intentionibus non inutiiis erit uo ip^*”^® ’'^^‘^ magna ui ac uehementlore capitis commotione prouocari pof^ ^ ’f^ ^^quot;^^ ^’^ ’*°*’ dignis prarfidijs,per quæ non folum totius corporis eua 110(0 1®’^®*^®^^™ ’'®**’’^‘o fier et,ad alia properandum, per quæ amp;nbsp;deriua=» ^ fedî'”^æ®®’’’®^®‘P“’^9“®^^pfi*™ uacuetur.FietprimumpercucurbitulaSjdif* ^on ^^’P*^®® quidem inter fcapulas,deinde occipitio admotas.Secundo per fe* ’PP^’iïO'tatjCafun» uenarum quæ prope interiores ocuIi canthos funt: Pofti T ■ * ^^’^ ualeant,hirudinibus primo poft aures,deinde temporibus ap* 'U3cu ^°P^*^^^ ^^æ ^^^ naribus infufa,uel manfa, uel gargarizata materiam *'’ Plu ®? S^æ tarnen prudenter adminiftranda funt,ne caput nimium exagitan^* •tftV a * ^^^”^ profint. Sint igitur æ natura fua mitia, amp;nbsp;quantum fieri po^« ’laso ^''^^.^‘^^i^cantur. Satis itaque fuerit,betæ fucco butyro commixto,narium *chan *^ ^æ*^’^ mungere,pairulas^ cum thurc amp;nbsp;nuce myriftica, quarn mo-foftsi^^°^^^’”'^’^^^’^^’^ ‘^^yf'fatum parum acidum, in quo fœnicuii fernina Sd ’''9Po*^^®’®^^“’’’^”’*^ê’’'8’ri2are, Verum licetderiuent hæcomnia,atque P^do materiam ab oculo retrahantjnon tarnen perpétua poteft effe coruW

-ocr page 368-

540 rO. MÄNARDI EPIST, ME D I C IN A LIV W )|, operatiojficuti nequeafliduusufus : ideo aliud machrnandum5pw9^^^^°p(cn^ materia deriuetur : quod optime fietjüduobus foraminibus unicoinieC' „j lunctionc occipitij pofterioris colli fadis,chorduïa ex ferico uel {^f*^” jjhii'* (nfuatur,utora uulnerumdiuconferuetaperta.per quæ continuoddinw ^^^ mores ab oculis dcriuentur.Non omittendæ etiam quotidians extrcmoi'ü ^^^^ brorum fridioncs,atque poft eas eorundem cum aqua calida in qua •®*’*S^ ba décoda fit,ablutiones. Sed óf ex cucurbirulis integra cute uarijs lous a ^ non mediocre fequetur emolumentum:ficuti óf exercitio : quo quantum nbsp;^^

left capite quiefccnte manus óf pedes moueantur,óf capitis crebra lotions .^^ 0 uio inquofaluia Ófchamaemelon bullierintjproderit’.ófper tat«'“’“’ |^i0 unicus uel duoearum pilularum quas ultimo locodcfcripfimuSjduabusU^j^j^^j^^ à leui cœna horis deglutitus. Et per haec quidem tres prims intentionesexp ^^j tur^qusfientem potius morbum quam fadumrefpiciunt’atque utfequ^ ’ cauendum potius quam ad curandum códucunt.Supereft igitur quarts ^^,^.^,, bo iam fado dcbetur,qus ut primo nobis proponitur,ita non nifipon’. ^jjin tioni mandari perfede poteft. Pcrfede dico^quoniam nihil uetat,quoffl® prima compléta purgatione,à leuioribus quibuldam collyrqs orfijaggr Leuifttmum eft,utin aqua ubi décoda fit berbena.purum aurumig^'™] l |^ quies extinguatur. Fortiufculum erit/idecodioin uino fiat,óf ptaesr auf gt;nbsp;^ ^ turn quoque ss in eo extinguatur : quanto^ uinum potentius fuerit,tan ^^^.^^ turefficacius. Augebitur ampliusuis, adiedo teftudmis felle uel perdios, , ^ Io^ óf berbena» Compléta uero fecunda purgationejchelidoniopot^ .^ perada tertia/uperaddito fagapenum.Vbi uero deriuationcs quoque lares capitis cuacuationes finem habuerint,ncc aliqua fuperfit inoculoin ^^^ tio,parum quoqj euphorbq potent adiungi. Incipiendum ueroefiagran® H^^^^.^ que pro fingula unciatper gradus^ crefcendum, ita tarnen ut nunquani j^jj ma pars tranfcendatur:produodecim uidelicetdrachmis reliquorum« F^^^^ drachma. Quod fi ex hoc ud alio collyrio inges ardor fuboriatur, fooca^pt» li fubluantur. Inter effiicacia quoq;, fuccus ceps cum meHe numcran po » fuccus cydaminis cum codem,óf gallins rubrum ftercus. Poteft 0^ , tianumerari quod recipit: Succi fœniculiôf taurini fellis partes squales, eu ^^^ plo melle. Caput quoq? hirundinis in snco uafe uftum, amp;nbsp;in tenuiftimumpu ^ rem redadum,phyfica quadam ui mirabiliter iuuat,fi uel per fc,uel cum m natur. Pluraaddipoftènt,arccentioribusófantiquismedicis inhoccaluco ^ data : fed fisc puto fufficient,Deo optimo adiuuante : nifi adeo fuffufion« en ) fola paracentefi curari poifitlaccedente femper congruo uidu,quo era ' flora óf ad caput uapores mittentia, malicp fucci óf humis dioracibaria caueantur.Venti quoque,foles, fumus,uina generofa,concubitus, corporis óf animilabo*

res,quanta fieri poteft euitentur.

V. Calend.Maias, w. D. XXXiih

Êpil^

-ocr page 369-

LIBER DECIMVSQ_VINTVS.


34t


ET l S T» v* loannes Manardus P» Nicolao Caftellano, de falfitateiudidariæ aftrologiæ, de bona fexti climat

tis temperatura,de faccharo,amp; Iigno Indico Gyarcha,

Vplici nomine mihi gratiffimae fuerunt literæ tuæ: uno quidem,quod ’ graui admodum oneri (quod dudum imbecdhbus humeris meis afa fumpferam) uindicandæ uidelicet à barbaroru meptijs medicinaf,atqj |inueteratismalignis^ulceribusinea rdidis fplcnium fl no cicatrice ï^quotÿ ualidiïfimam manum admouiffe conipicio. A hero, jj oainnisquaeàmcanteaaeditæfuntmédicinalesEpiftolæ, pauculaquædâ obes ropetfodiftijcum ego multo plura efle in eis putarcm,emüdaï naris hominibus, uf ^^’^?® femper cognoui^non placitura,imö pauca in illis fcribi,quæ nó mess «ars tuifimilibus uel neghgi,uel neclcgi. Fecifti igitur me,ut uerum ingénue fAtuis Iiterisaudaciorem,amp; meas mihicpiftolas plaufibiliores ita reddidißf, de ^^S?®® ®“’'‘’®‘^ws,an qu«à te taxantur,pofïim ad aliquem modum defen Qu KO “°®® ®utneraui,in tria capita rediguntur« Difplicet enim tibi in primis. Suft ’^^®°™®®®ooadmtttam,d Platone,Hippocrate,Ariftotele, Ga'cno,Au ^ to q'''°’ lt;nbsp;”’’°^ptobatam. Secundo loco non probas,quod fextum clima,quars ’n w T? P*‘^tulerim. Tertio non uidetur tibi credendum/accharum quod nóc tos **” *™^®^^^®üo incognitum,cum eius Varro amp;nbsp;poëtæ,ante ilium permul '^^'^*”^’^'”^* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^t 'S'^’' P”*” “quot;^ aggrediar, fi aftronomiarn intela

exh ^^ r P“^^®^’® ill^m fydcrum obferuationcm, per quam futuri euentus neco ' ^°^*’®®‘^’‘”quot;®*’“”’ reuolutionibus prænunciantur : Sé quæcuique ptjaf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^* ^^° placet) uefti uel incidendæ uel induendæ certas

hora *’^”°^^^ P’'æflt;tihit;ut cuicunque de re fibi ignota interroganti, ex fyderibus (litg”*^^^’^°”^”®Jogt;^cnflbus uel occidentibus,uel fupra uel infra terra in fis ÖentK ’’f^”” ^^‘^'^’as,quas domos uocant, imaginariè potius qua'm uerè ex is niren 'j^^®^“®^'*t^O’faculadcpromat:eam tantum abeft ut admitiam,ut ahorns Wptt- ^ ^^® ^^’^ autoribus expellcndam ucluti inutilem,deceptoriam,amp; oms ^^”^^^^^’^^”^®™’P^^^”’* bongiorautem fuerim, fuperfluo^ laboras ’’f Pic' Z^æ”'§'°^^ corum dogmata pergam figillatim confutare, alioqui ab loan# 9niue ^quot;^’^^^“^’»““^udum duodecim libris explofa : ad quos illi remittêdi funt, nsnuli /^^*^ '^ ^^^controuerfia perfede fcire deflderant, Satis autem in prüfens •nento*^”’“'’^ ’^^^P°”‘^‘^^ rationibus : quod certe, ni fallor,unico iado fondas quot;on def^*^^”^ difficile. Fundamentum tale erit, ut quotquot à te afferutur teßes, ’fs or rP^^'doPa ma diuinandi arte loquutos dicamus, fed de ea quæ motus,ors ^lun ^5°^’®®^“®' metitur : atque ex bis non hominum fortunas, fed defes

Vf * '^nhos/olis laborcs,atque aérias mutationes uaticmantur.

''int H k ^^^’Ppocrate incipiam,nihil in eoinuenio quod iudiciariæ illiadflipu l’if quH '°^° ^^^dem de Aère, locis 8é aquis,qui maxime aflrologiæ fauere indes S'onViM^”''^?'^'^®’”’^ ænfideranda medico anni tempora,uentos, Ioca,6é res ^nlfiiti ' jv^^'^''^ ’^®^^®‘'^^’caniculæ,arduri,uergiliarum exortus ucl occafus, *’nones æ^'^*^^*^ ^°'^^’d‘^*'anda medico dicit, quam ut per ea temporum mu Atituni *^°^^*’^*quot; 9^*^“® hominûuentres dixit permutari. Cum igitur banc 'Ifnti(r° ‘■^^ff^^aflèratafironomiam nonparum conducere ad medicinam,eui ^’Perf ^^^^^^f’^^*^ ^® motrice tantum, non dciudicatoria intcIIexf-Tc. Quod ^gtnfo*^^*^0'^°^’'^^^’^totum illumlibellumleditantéfiquidemmorum,rituum, tintiûiM^ ”'’^°™*”’^®T’°’'“quot;’T uatietates,non in erroneas fixasep ftellas,for *ntortunata ue ceelt uel partium eius Ioca,fed in temporum,uentoruni,aë«

Ff $

-ocr page 370-

i^t 10» MANARDI EP IS T» MEDIC INALIVH risjaquarum, tcrrarum, ciborum 6C potuum refert qualitates. InEpidemijs quo^ quebquado A rót un, Pleiadum,foiftitti,xquino(fïij, camcuJxmeminitjadcirtn]’* fenptionem anni fedtjUt Galenuscum hbrum exponens apcrtiffimeteftatur.!’'^ Furg^itioes fob sein Aphorifmis purgationes moleftascfledixït fubCane SCanteCanetn:i’‘”’ Canecur mok» quia fydus illud purgationibusper fe aduerfeiur,fed qina,ut idem Gaknusa«/^ fi‘f^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ußa co tempore noftra natura,purgatorq uim nôfuüinet. Exuriturautemeoif

pore natura, non quod ftellaCanis uocata adurendiuim aliquam habeat/w accidenti idnoftroaen contingit: quia dumilla oritur, fol amp;uertici nofirom^S propinquat, SC in noftro hemiiphærio longiorem moram trahit. Si enimprop' ^ idSyrij uifieret,his qui ad antardicum polum eadem quanosadardicumu^'^8 .inclinatione,eofdem quos nobis calores iacularetur : quum tarnen ccdemif^P re maxime algeant,quó nos maxime aeftuamus. Quod certe argumentuW'' ^^ nicum,totam fere aflronomicamdiuinationem tollit, fignorum uiribus mh»t „ tem,quas in noftra regione ex folis ad ca aecefTu demonftrat. Sed quopaoop Hippocrates diuinatonæ noftratium aftronomix mentionem fcclflc,quu® P^ quadringentosannosante Ptolemæum fuerit,a quoferé quarccentioresu' ^ cmanauit,in totum diuerfa à Necepfi ÔC Petofiris aftronomia : quæ tarnen ƒ mine cum motrice conuenit,re tantum difcrepat, quantum mendaduw^ tCjSC figmentum à uera re» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^^jpfi; 1gt;

Non eft igiturutpræftigiofi iftidiuinatoresfua commenta Hippoc’'3^'Vjjjt(fi täte tueantur : iieuti neque Platonis aut Ariftotelis:nam SC hi nihilopks^ nbsp;nbsp;nbsp;^

buunt,qua’m quod Hippocrates,indicari fcilicet per corum ortum ^^^P^^anG rationes» Anni enim partes per ortus 6C occafus ftellarum antiqui dnn*^8 _p[£s eeuper rem quæad oculos patebat, SC fcnfibilior firmiórqueapud jfin crat,quam digeftio earum per menfes, quorum nee nomina nee nuniff ^^^,^ crant apud omnes» Numam enim nouimus duos anno fop^r^ddidifleff ^3, dierum menfiumnumcrum ficuti SC nomina fcimus apuddiuerfosiui ^.j^^^j^j! Quæ uero in Timæo à Platone fcribuntur, non de corporibus ipns eœ (|nolt;ï tclligenda funt,fcd de ca mouentibus animabus,quas SC deorum dign^i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j«

mine,8C idearum (quas in fe habent) ratione eflè dixit fati confeias. nbsp;nbsp;nbsp;.(((inato^

Apud Ariftotelcm quoque nihil lego, quod me ad credendunn»*® uüdqP®*^ ribuscogat, Explofa enim iandudum eftillorum cómcntitiaexpofitid»^ in Meteoris,de pluutfs,grandine,uentis, terræ motibus,atqueid xcrat,ad omnia quæ in terra quomodolibet aguntur,transferebant. □lt; de accefTu SC receftu folis,in obliquo circulo,in librodeCcelo amp;”’^ ^ypaf^^'’ turn» Vt enim negari non poteft,corpora cedeftia, SC præcipuc ^°'^.? gysina^^^ ÔC afpedUjCalorem per fe in nos influere,SC fuo receftu ex accidenti ’»^^^fqGC^ cedi non debet,ut peculiar! alia ui, uel nocua nobis ftnt,uclfalutaria.^ y^pd Thalcti ab Ariftotele attribuitur,ÓC Democrito à PIinio,præuidiffc W aftronomiam oleipenuriam,fiex aèris intemperie conieduram fedUf । ^ij^Hü^ exPlinio colligitur,hocnon inuiti concedimus: fide Martis,Saturns ,^^|pio^ fyderis malignoafflatu,falt;ftum ipfumnegamus : nee Ariftotclisautr j^^fThJ* nia nobis aduerfantur,fî redie ucrba corum perpendantur. Attribuu ^,^ Q^i Ieti,ait Ariftoteles,amp; de co dici. Et Plinius, Fcrunt,inquit,Dcmocritw ucrba non credidifte ei famæ Ariftotelcm aut Plinium demonftrantj e ^jilfni^quot;^ riamuclutiab altjsproditamcnarraflê.Nec utoftcndat philofophia ad comparandas diuitias,Thaletis exemplum afiert Ariftoteles,fedl^ ^^ qir dcret (iovoTTuiÄioii ad cumulandam pecumam multum conducere» V ßjj,(laiv nam potuit Thaïes ex cccleftibus poteftatibus cognofcerc,quumeorü dam ignoraueritf’ aftra enim tcrreftria,SC ceelum fèdum putaurt. QP'“*^ exp

-ocr page 371-

'’'P'orare ' ’^^ß^R D E c i M V S Q.v i N T v S, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,^41

^'''*ofoph’(^'**’'°**^“®®’‘^^®®8quot;®^’^®^’®^“*’^ Quid ucro (quifquis ille fuit qui **’’’®®oT|j ^quot;^ ^'fionam texuit, Galcnum enim non fuifTe lans confiât) de uati* a'^’^^fider ^^'^^^’^^‘^’'’fjUonualdcmihicuraeefijfcienti magnamhominumpar^ N»i£;?ï^^‘“«.‘”lt;ï^‘« ,non folum afironomiæjed uaniohbus etiant ”*'’’®on m ^^ . ® mancipaflc : quanquam,ut uerum ingenue faiear,id in eo U i°*'''^^jQui '”*11 ' quot;^^ *^8'^^* Maioris autem momenti apud me eft Galeni ipfius au ^'^•^u*^/!i • ^® diebusdccrctonjsjqui proculdubioeius efi,afirologor3dcs= b *’^l^ad” r ^apertecognofcitur* Nam AugufiinusSC Auerroistamaper '^^furau ^^/^® afifologos ubique pugnantjUt ambigi non pofittjCos fi quid UP f^'''jCalori ^'^j®^^® coeloadfcribercjidnon pluseffè, quamquodneccaeci igno« ^'^^dCji ^’^^quot;cet 0^ frigoris influxum. Quod uero ad maiorem machinam,hoc

^^''^^^ï^ionadeo ei adfiridifumuSjUt nonueritati magis. Abeo ‘'•’hration*^”quot;’®*®'*^*^“^''’'*“*”“® fummoplus credendum efiè^quam quan« ^'*^gt;nli! *^^^P^'^^’'dat eft confonum. Age (gitur uideamus quantum rationes ’*’eanimd°”®^^^’*^'’sdiebus affertjroboris Slt;momentihabeant inredden^^ Siint • 'quot;” ’’ationcjquas Hippocrates prac ceteris commendauit»

^‘'■^numéro?'**““°®’®®^®^® ^^^° fubijciuntur ueluti experientta nota/e^ ^^‘^^ æ^^® tudictarif»

I ^“*’®^‘”Robtincnt quaternary

« lun ’fptimanæmec omnes quartans difiunguntur. Sed nónulïs cort gop™. L^‘^^“s imparibus magna ex parte iudicantur,amp; diuturni paribus# j^ “rationsredditurus multafubqcit qusanobisfigillatim funtexaminanda« ^norT”* P*^® ^^^ ^*^ omnium quæ fiunt prima principia: unum, quod ex itu 'Catenaexordium capit : aliud, quod ex ccelefiibus»

^ nbsp;nbsp;nbsp;5^^^^”^duobus hike principïjs,aliaduo fuperaddendaa bonis philofopbis

tctlelK ^’^“^^’■‘ow'busquidem humanam mentem : in fuperioribus,cuncfiis Ód fuh *°^^ ^ terreflribus imperantem, diuinam potefiatem, amp;nbsp;inferuientem illi AdT^*” ®®'“'“*quot; innumerabilem cateruam.

dine ^^''^^'^^^^î’bfque ordine effe quaecunep ab inferiori hoc principioïcum or iJfroquodain amp;nbsp;ornatu femper progredi,qus à ccclefiibus proficifcuntur#

, ‘’® *^ cœlefiia Ç terrefiria, imo Sd quæ fupramudana appellantur,c3 oordineg(fg à fummo opifice eófiituta : multacp hic Ód efie 6d fieri cum ordine, lu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^^’ ^ propria natura, uel a' potefiatibus ccclo potêtioribus nancifcua

•Nam Ut mittä ea quæ fupra omnê amp;nbsp;cœlorû poteftate 6d ordinê folius dei glo^ 'oiimuneremnobis fiunt,elemêta5quocunt^modoccelefiia corpora uolutafinr, ”Unqua ex proprio ordine recefferut, Plantæ,radices deorfum,ramos furfum fern pf nufer Lït,atq; inomnêdimenfum audæ iamep perfedæ, femina quibus fpecies ^0ïretur,produxerüu Pikes aquas,aucs acrem,mctalla terræ uikera, quocuntp •Jrriaiintfyderajnun^deferucrunt.DemüjUt Arifiot.docuit s.naturalisaukulta •lonis.ea fola ordine carere didmus,quæ præter natura funt. Sed amp;nbsp;Gal.ipfe in do «unisordinesquofda agnouit,quos in cœlû nee retulit,nee referre ueldebuitucl Potuit.InagricoIationu quoqt difciplina,in domo ud repub.gubernanda,in re mia J}*ïri,ófinquauis deniq?arte,fiuefpeculatiua,fiuefadiua,multaex ordine fieri uis 'Unt,qux in calefies caufas nequa^ funt refereda, neep ab illis,ut GaLputauit,ad Ofdinefuntredada, Quare nó erat ut pro reddenda crifimorö dierS ratióe ad folë öd lunâconfugcret.Nam ut demus illi nos uirtute omniu afirorC/oIisq; præcipu«

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ff 4

-ocr page 372-

544 I o* MANA R DI EPIST, MEDICINAUX’* j frul,quatuor anni tempora abeo fieri,ex terreßri limo animaliag'g^'’ ^ue, maturttaiem dud, ad concubitum^ ÖC generis permaneniiam animal« 9^ homine excepta,prouocari:non propterea tarnen concedendum fit '’’^LfanV peculiariui adfalutem uel mortem iudicari. Agitquidem lol morborum ^^ nes,fïcutamp;reliqua quæ diximus,calorefuo uiuifico, quêplus *^æ“®ƒæƒ „„lés,!'’ tu amp;nbsp;lumine nobis impartitur. Hmc enim fit ut ægritudines afiatc int ’ nbsp;nbsp;^^

qua ex folis ad nos acceffu maxim e incalefcim us,byeme ob frigus,fWtl bis contingentes,refoluantur : atque econtrario qux hyeme eoepertWH*’- ^^gyt crates docuit)calore æfiatis euanefeant. Verum non hoc perpetuum^ jtffl®*^ eundemordinem Temper feruat,ficuti contingcredeberet,fi inferioran ^j, (ut Galenus dicit) in certum ordinem redigerentur. Plcrunque enim co y^jj^ aeftiuimorbi ante hyemem,ó(fhyemalcsantc acftatem,finem uelbonuf’^^^^jj lum fortiantur» Quandoque etiam,licet non tam crebró,euenit,uta ^^ quam fex menfium tempus,nullo uel argrotantts,uel medici, uel auwc tore intcruenientc,prorogetur. Quod fi ea quæ a' fole m morbis fiunt (9 ^^j^j ipfomet Galeno teile, princeps fummuseft inter cedeftia fydera)non n j^^^u fiC rata : quid de luna diccndum,quae eius uelutt uicaria,mütuatuni »nW , ^ nobis imparïitur,atque idquidem non eodem femper ordinefEtl’CCtnij|^|^^j^ tantum itineris perageret quantum fol in duodecim,exiguos tarnen prat ^^^^.^jp jj parit influxus,atque non adeo manifeßos. Quare nefcio an reâeeins op ^^^^ quatuordecim diebus,operation! folis in fex menfibus,infóluendisnwi ’ ^ leno comparetur.Sol quippe,praeter id quod fummam habet inter fyöC’'2 P rj^ tem,ex maxima ad nos acceffu ad minimum, uel econtrario,in fex tio neceffario permutatur:Luna uero cumexiliter femper innosag3ijlt;n ^^^ ftruo illocircuitu,prout uelad feptentrionem uel adaufirummagisuefg^y^^^jj, plus modo minus uerticinofiro fitproxima, ÓCtardius uelcitius du quod uel in fuperiori fui parui circuli parte,uel infcriori repcritur.Qoa* 4 turn ad hæc, minus ßata Óf certa longe efl eius.quam folis in nos alterauo. ^^^

At fiquifpiam Galcnum fequutus dixerit,operationcslunae ‘®®®®^\jijip S’ eius à fole, uariaqueex eoconfiguratione,non ex maiore minore head no ^^^^ Óione, aut motus uelocitate contingereifortioresenim mutationes Hen ' greffibus,atque dum 'BtsM/fnA^u©'plena ue efl:minores,dum «A^é*!*^’^gijjis: dua : exiles,dum cèftlt;8fxvf7©^f«àüôelt;/lÿlt;rcp,hoc efl,utrinque curua,6f cofngt;lt;: hoccerte diäumad tuendum dogmaaliquid facerct,fiomncsægroti«bilt; ^ bos lunafilente incipcrent. ka enim in feptimo diuidua,magnam:indcci ^^ tio plena,maximam altcrandi habensuim,acutos morbos iudicarenVef^ rarißime contingit:ôf propterea Hippocraticam crifimorurn dierumdo nbsp;nbsp;jj^

deflruit potius quam adflruat. Nam quum indeterminata fint morborumi ’ cuti quouislunæ die potefl morbus incipere,itapoteflquælibet adfolew® b , ratio in fingulo morbidie contingere, Atqt hoc padlo nulla diesmagisquamQ nis alia dici merebitur iudicatoria : morbo enim inuadentefecundolunædiej no feptimo tetragonus, 6f decimotertio no decimoquarto oppofitos eónnet a p (flus» Quare fi iudicium configuratlones huiufeemodi fcqui dicatur,necfepngt;’’’^ tius quam fexta, nee decimaquarta potius qua'm decimatertia, nee dies una gis quam alia iudicandi poteftatem habebitïtotaqueGaleni machina,fupra ® feruatos ab Hippocrate dies fabricata,cum ipfoeorruct fundamcnfo,uniuerlii ? corum ordo interrumpetur:alioquiob aliud Galeni ditflum nutabundusini enim manifeflum ob ea fieridicit,dum luce caret,quod magna ex parte ’db^s ' bus a' coitu ait contingere : in quibus ca quae apud nos funt, altcrare non ft»» * Quocunque igiiur morbi die noudunium euencrit,ut nulla alteratioperpcme

-ocr page 373-

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L Ï B E R D E C I M 7 S Q^V I N T VS# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;54^

æ^ p^®” à luna fiet,fta nullum co tempore potent c/us uirtute in mor^ gniff i®*quot;?^^ Quare mentis ilk Galeni,quem ex tempore quo lima totum fia lon*'^^^’’’^ P^*’3gtatj amp;nbsp;ex tepore quo nobis uifibilis eft,fabricauir, triduo« W n^^^*”®^ nos non mittit,neceirarió cadet, ueluti altera cadente columna 'iuo^ ”*”?* ^^ ^^æ ^'^® etiam ex caufis nutet, age exadius examinemus î fSniƒ nbsp;nbsp;'^ ^’^’P”“® Galen« mens bene elucidanda.Cum ex tribus lunæ ue®

Poffe ** f ““’^us fuppeteret in quem crifimorum dierum rationem commode «du L^'»^“’ttun» quendam machinatus eft, imaginaric potius quam re ipfa *gt;alioo’^-”^®’”’P®®^“*”»'r’’^^*c®gt;’^’®lt;^ohis duobus quos nuper rcccnfuimus, tanf*’*'’**”^’'® u*^^’*^t medio duorum congrefluumfolisSC lunæ. Addit au-git ji^P*^^.^“quot;’ quoluna figniferum circuit, du os kmis feré dies quibus folem attin innu°^°*”^^°^^^^^ ^^™™coniunda fuerat,triginta iampartibusfummotum: inan*^-^^'®®“^^“'’® ® lunam referendi eflent crifimi dies,potius quam in ua byj '^'^*^*”^*^ogt;'ninreferrideberent,cumconfigurationeseius ad folemjinqui^ y •’lagnamuim cffeGaIenusfatctur,pcrhunc maxime amp;nbsp;fiuntamp; agnofcutur# lt;lm)'’quot;''*”®^^^^^*®dnouein dies fcmis capiat,tres dus fcptimanæfupra uiginti=^ «itnn*^^^^^^”^”' ^^^®*'*“® ^’® partem fupcraddercnt:quod ab Hippocratis do* ^ ^fd n A '^'quot;’^^®”’®^» Hoc igitur reiedo menfe,ueluti non modo Hippocrati, quot;int f ’'^^^^“^conueniente, ad menfem peragrationis acceflit: quem cum ui* ^ ^eniæ partis alteriusdieieffeputarct, uideret^ très eins fe* lit »’*'’*5°™PMin diebus uiginti Ô^ media akerius diei parte, atque ut fequens •cW ** H *^ ’^8^®”’^**’ quàm ad primam amp;nbsp;uigefimam pertinere,ifto quoquc nffer °’* a “^^ apparitionis confugit : quem cum indeterminatum idea repe* Pron* ■ *’^ ’*°” femper æquali tempore poft coitum cum foie delitefceret,cx 'Jn•fP°^®?‘'^’®‘’®’9“’mrc ipfa tempus,quo lateret,trium,amp;; «d quoluceretj 5 tilex dierö fpatio, tertia akerius diei parte fuperaddita,definiuit. Quod etiam uni ’*'^°^^*”fnodefiderio non fatisfacerct, tres enim eius feptimanae odiauadiel ^ ijtótf ^’”^*’’^^quot;^^'^us deficiebant,quare ad decimumnonS potius quam ad 6 «mmn uidebanturpertinerctalium ex duorum compofitione commentus eft, , *1®’® ® qui circuitum figniferi defchbit,maior eo qui illuminations Uf.Coniundo igitur utriufep tempore fimul,atcÿeo numero qui excommi* Itinf^.”*“’‘’^®^“^®æ9uas partes refedo,id quod rcmanebit,quafi in cou* RtûV”'** ‘•°’”P’^^®’'^umr,idoncum putauit,in quod crifimi dies referrentur* ter 1 ?^“^^utfupputanti manifeftum fîet,dies integri fex amp;nbsp;uiginti,amp; præ* «akerius diei media amp;nbsp;tertia ÔC duodecima pars ; quæ partes fi ad noftr um ho* horas duas fupra uiginti conftituunt. Media capit, tertia odo,duodecima duas : quæ fimul iun* ^ ho ^^’’^^®°P^cnt:utfithic fadtitiusmenfis,duodecimadiei parte,hoceft, fisduabus minor uigintifeptem diebus. Quod tempus fi in quatuor fecuerimus P ''tts,cuilibetfeptimanæ dabimus diesfex,addita akeriusdiei media fexta,uigefi* ’9^artaamp;quadragefimaodîaua parte:quæ utic^ partes fimul iundæ horas quot ’^'æus complebunt. Medietas quippe diei horarum eft duodecim,fexta pars qua °’?*^^®’9U’’’îâunius,quadragcfimaolt;Saua femihoraperfîcitur. lundlæau* ninæfimul,horas quasdiximus, fepterndedm uidclicet femis efficiunt. Et quo* Um^c eadem feptimæ diei fragmêta, alio modo fignans Galcnus dicit effe me* 'âm a quintam pattern,adiedîa fexagefima, centefima Ôd uigefima Ôd ducen tefi* ^quadragefima diei particulis, u idea mus quomodohæc in idem recidant cum (^®’^°^^9u®**’odo horas fepterndedm femis confidant. Media pars diei * korarum duodecim : quinta pars eft horarum quatuor, Ôd quatuor ex quinque

-ocr page 374-

ma diei unius portiunculis. Licet in impreflb græco codice mendofe addaturp ^^^ ^^ tiocentefimauigefima : tucenim redundarentminuta horæduodecinilt;N^‘ gefima,ut diximus,diei portio,quatuor amp;nbsp;uiginti horæ minuta conßituiiJ» ^^ tefimaquadragefima fex : quæ lunda uigintiquatuor,triginta partesfwf®^^ locuiGaleni uidelket horæ) complent, Quaredelendum f«'ingræcocodice,atqueinnai.p^ tmendatw. tebarbaraæditiononfolum nouaminterprctationcm,fcdôdgræcamipl3ni

nem uincit. Alioqui ncquefolumin hac parte erratum eftinnouaint^fpf*:*^^^^ nc,fed amp;nbsp;eo loco ubi menfis à Galeno dearticulatur.ReferendæenimiHæf’^^^^P j ttones,fcilicet medietas,tertia amp;duodecima,ad mtegramdicm:non,iitin rj^j putaffe uidetur,tertia Sd duodecima pars medietatis intelligenda. Nau«^ ^^^^^ uel alium forte qui hæc legerit,arbitrari me detrahêdi Audio in hæc diuerol e.^^^^^ ^j turn enim ab hoc abfum,ut fumma laude Ôd præconiodignum ducamtculpandoscp potius,fi qui culpandi funt, librorum cxcufores,qu*“^ ^^^j ritati nimis ftudent,caftigationes recognitiones^ plerunque præuer^»* P pitart æditiones cogunt : quod de hac ipfa interpretatione interpres ip*^ Ç nbsp;nbsp;-

In hæc autem diuerti,ut Galeni fenfum,qui præ literæ corrupted excerpt r terat,aperirem. Galenus præterea,ut ad id redeamus unde difccfrimLiSjOiK^j,^^ uigefimam potius quàm uigefimamprimam iudicatoriam «^^»^''’‘Q-, Lfejot »gt; itafehabcât,ternæ(eptimanæ uigintieruntdierum,ôdprætereaalterius û nbsp;nbsp;. ^

» partis. In quo loco etiara menda eß,tam in græco qua'm in barbare codiez-tarnen in græco,in quo nihil præter fextam illam pattern legifurtquun’^ ^{^ ^ æditione legatur,fexagefimaquinta pars,ex centcfima quinquagclïmaoua ^

Hippocratisdedecretortfsdiebusfententiam,eorum^raiionem redden a ^^^^ ceflarium fit ad lunam recurrere,ód per eiusaliquemmotum «»num^ '^ currenda igitur in primis loca,in quibus de his diebus mentionem facit.*“ƒ ^^ » mislegimus,fnquatuordcc/m diebus acutosmorbos iudicaritquartumo'^^^^0 « indieem feptimi : akerius feptimanæ odauam cflèprincipium : undecimn^^^^^ « templabilem ceu quartam akerius feptimanæ:Sd panter decimumfepnm“* * res bonos Ód qui iudicâtmorbosinciperedietcrtio,quinto,fcptimo,nono, * mo,quartodecimo, feptimodecimo,uigcfimo, uigefimofeptimo, tr^cß®®^ * Et alio loco : Febrem quæ diebus parib,relinquit,folere reciduare. MotW ^^^^ * bonumeffe, qui feptimojnono,undectmo,quartodecimo febris die ^^P®’gyppil

-ocr page 375-

LIBER DECIMVS Q_V I NT V S»

ft^P®^®’*P^®óritidcnifi in quadraginta diebus purgentur,tabi'dos fieri, Poda^ « ostumores,fedata inflammatione, in quadraginta diebus finiri. Deftillaiiones » 'lUoT*^^*^^^P^”^’^^’^^ “^'““'diesfuppurart Inquibusdidis nihil ego uideo »* 'üm ^^*^T^’^^“’^^”’ nos cogat : uideo potius quod auertar. Vt enim argument

^^*^^^ utitur GalenuSjin argumencantê retorqueaturjfi die^ h in ™PP??^^ °*'^n ftatus eft fiC determinatus,quo pado poteft in 1 unam referas HiUs^*^ f ^^“quot;’^ft^^c^nueniturf’ Nam ut a' menfe coniundionis incipia*

. P^f *‘J«’n ipatium prima amp;nbsp;fequentem coniundionë interiacet : alio=» '^ w^f^’P®^^*^^ effet abfque ullo labore futuras omnes cognofcere,quod in , gt;)sutuocatconiundfonibus docent affrologcquanqua nee ipfæ id præcife ha= 'nr^tuallum,quod Galen.putauit,fed fupra uigefimumnonG diem femiSjpar quatuordedm iuperaddunt. Minus quoqj ftabile eft peragrationis fub fignife^a

«u • ^^’“’^^^ videlicet luna modo uelocius,modo tardius lata : quadoenim (jj^i '?®™onwuf,fupra 15. gradus quotidieperambulat : qu5dotardiffïme,duo3 (0Dlî’'*’^’'^^^^*æ*‘l“® ^^’“^ inftabilifïîmû fit illuminationis tempustcuius in« tur r?®*!““™ agnouifle Galenus uideatur,mirü eft, quod eo ucluti ftabili utas

®^’® ^^P^® ^ præfinitû certum^ effet, nihilominus ordinê amp;nbsp;numerS jii^™PP°®’*^P®’'uerteret,quumeoquo latet têpore,nihil hue influât,ut fupe ^ Hl» 'n r ^'^® eff Sed Qi quomodo poffunt hi dies eerti quidpiam habere,ft ue fpi • quot;^^“^‘^^pcricntiaoblcruatüdicitGalenJunabcneuolos planeras res cót'T^’°°'^°^ ^ ^^'^*® ^ ægrotis dies côtingere:fi ad maleficos refpiciat,malos 86 ^-” . ƒ ^’^^oeenim plcrunq; cuenit,utlaudati ab Hippoc.dies,maligni fint: ^^uosipleuiiuperat,boni.Sicuti etia ex alio aftrologorudido,a Galeno non mis bo/TP^°* ^æ““*’^n’ppe pdem Aegypttf aftrologi,quoties id fignum,in quo ill P^^^^æ fuerint,natiuitatis alicuius hominis têpore luna infederit,bonos dies [^ oniinifutures;atej è diuerfo malos,quoties in eo figno fuerit,in quo mali plane ^(^®^‘^“*”,^n*nonafceretur» Idem indicates ex fignisquæ dequadrato uel ads to '^P^®°’^’®*^^^narefpiciGt:utfl Arietemboni planetæ tenuerint hora natis 1® l)?''^’°^”’®’*^^nrü:quando luna in Ariete,Cancro,Libra,amp; Capricorno fuerit, f tumliomineilloagetur;quado in Tauro,Leone,Scorpio uel Aquafio,male» W^giturcertireIinqucturdiebusHippoc.fi in uno luna circuitu uix decern fus bp^f k'^æ^’^^'^^^^^^* ^^'^ff^ **0 impedianturfSed quG duo fint fecudum aftros ftto F ’^°’*P’^'^®’:æî^‘^P’^ ^ ^enus:duo malcuoIi,Saturnus amp;nbsp;Marstfingas u ®’^®P’’nctis bis quatuor diuerfa figna tcnêtibus,ut me hare fcribenie ff ?S^‘^upttw enim in Scorpione, Venus in libra,Saturnus in Câcro,amp;^ Mars ^•^® **8®®»®ufl»iscinato,quocGc^ ægrotauerit têpore,ex notaris ab Hippoc. ƒ usr£linquctur,qui a’ proprio fignificato nô detorqueatur. A t dixerit forte quifs

lt;11,perbonoshofceinfluxusiuuari bonos Hippoe.diestper malos malorûmalis

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^*^^’’ quot;”ff'’9u*ffn3m fiet,fi cum bono influxu malus dies, uel cum

ƒ obonuscóiungaturf Mixta,inquiet,cx bono Öê malo proueniet operatio. Ve ^1 Hnonnchocefi Hippocraticas obferuationes peruertere, 6C ordinem omnêab ’“^^’^wedicu d propria profefïione ad fupputandos cedeftes motus euos ic,0!.inhancncceflïtatêadducere,utcuiufcun(^ ægroticurationem accepturns ,iiyaletnhoracognofcat,amp; planetarGloca cum ftylo Si abaco in eadêhora fups Ratio perueßiger fVerû Ôê morborû initia nô minore diligêtia erunt obferuâda« 4 umiuxtaaflrologorum amp;nbsp;Galeni fententiam,bona futura Ont,bis orientibus fis '^'Î^^'^’^^^i^' planetæ fuerunt,tempore natiuitatis : amp;nbsp;mala illis orientibus, f^usmali fuerunt collocati. Idem^ iudicandumde fignis quæ uel ex aduers otielexquadratorcfpiciunt.Tanti autem momenti effe Galenus putat prinefs PMtabhis fere depedere dicat uniuerfam ex crifimis diebus prognofticationem.

-ocr page 376-

548 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10» MANARDI EPIST. MEDICIN'ALIVM

Magnas cnim quae in quadratis ud in aduerfis locis fiunt mutationes,in J^’’^PJ^ dpqs bonasjn malis malas effe arbitrator: ut 8C hie illud did pofl’it,quale ^^^^^P^ cipiuni,talem £lt; exitum. Quare prindprj bora erit cum aftrolabio a ®f‘**f‘”^‘|j^ tillime cognofcenda,amp; quod fignum in ea oriatur folertiffimcinuefiiganduifl |^^^ emm perditojimul omnis dierum iudicialium ars deperibit :alioquieo«iani bitoruitura, fi horæ principtj magis Randum fitjqua'm diebus ab Hippocraic ptis. Lohgior fucrim,fi quæcunqj recentionbus aftrologis circa morborumpf gia confcripta,ud potius confida funt,crifimis Hippocratis diebus aduena'^^’’ afferre uoluero. Extant peculiaria duo cômcntariola, unum Hippocra»^**®^ ,^ Galenoadfcriptû: in quibus quicquidfere Icgitur^Hippocrati inbacdour*'’^ uerfatur: adea relegentur,qui huiusreipernofeendae fimt auidi: failsƒ!»' fucrit ea afferre,quae à Ptolemyo afirologorum principe de his dicb® w®® ’ ut uel ex hoc cognofcatur aftroIogorQ dida cum medicis non confentire, b^ ^ ciato quodam inter centum,fexagefimum,in hunc modum fcribit: Super 2^s^|j. criticos dies infpice,ac lunæ peragrationem in angulis figurae fexdccim enim eos angulos bene affedos inucncris,bene erit Janguenti: contra dos inuenens.Quodlibet huius figurae latus uigintiduos graduscapiLamp;'pf^^^ _^^ akerius gradus medietatem. Erunt igitur in lunari menfe dies fexdecimoW^^ di,qui nee ftati erunt,nec Hippocraticis,præterquam rar0,confentientes:tl ^ jj luna uelocius mota,paucionbus diebus unum latus abfoluet:ubi tardier rue ^ ribus in uno pertranfeundoimmorabitur. Verum nccex ipfafecundumiep^^^ die,fed anguli bona maligna ue affedione,bonum uel malum fudidumde^^ bit. Quo magisigitur ad aftrologos conucrtimur,eo magisab Hippocrate^ mur. Sedhæcquidem ad omnes pertinent, qui in reddenda crifimorumu^ rationc,ad aftrologos eófugiunt» Illud ueroad GalenQ peculianterpertineGH^^ de intermittentibus febnbus 4. Aphorifmorum lib.Galenus,amp; j. Pf°§quot;°! L fed Galenus amp;nbsp;Hippoc.fcribunt,numerandos uidelicetinhis noncontinuos ’ g ipfas acceffiones.Quaecerteacceffionum numeratioin lunamrefcrrino'iP ^^ continue motam,nec quädoeß fuam motionem interrumpentem : Sfß^^ ji fcratur,necp qdem dies,neque eædem configurationcs remanebunt,Quarta e ^^ quartanæ acccffio,ad nonam diem,amp; feptima ad odauamdecimampertine ’ que deinceps quoep in reliquis uniuerfus dC dierum amp;nbsp;configurationum°f turbabitur. Sed amp;nbsp;in tertlanis quarta acceffio ad fcxtum,feptimaadtcrt^,[jj mum fpedabit. Quare hi dies,fextus uiddicet 6lt; lertiufdecimus, iudica®P .{ in his erunt,qua’m feptimus amp;nbsp;deermuftertius. Mitto argumentuquopr^^^ Aponenfisin Galenum utitur,licet non minus cotra ipfummet argumentai ^ qua'meontra Galen.eödudat : fcqui uiddicet ex Galeni numcrationc,quau ^^ mamprimam diem magis qua’m quadragefimam effe iudicialem, fupernu^_^ fecundo uicenario duodecim horis,ficuti primo,quæ prioribus duodecim* ^^ diem integram conftitucnt:quare indicium ad quadragefimafflprimâ,nona H ^^ dragefimam pertinebit.Nequeeft utadnumerum parem recurrant qui fit nis morbis congruentior,pcr cum potius quamper im parem motis, Nani V^d in his natura ceu minusexagitatafegnius aducrfusmorbummoueatur,lip j^ hoc dandum,ad quadragefimamfecundam potius qua’m ad quadrageto’^’” cium pertinebit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Haec 8C alia pcrmulta faciut,ut à Galeno in bac parte recedamtnecfolum^ ’ fed ab omnibus quorquot aftrologica fuperftitione prxclariffmam Weanin’ *medicinæ artem feedare amp;nbsp;adultcrare contendunt.Nce eft ut Galen.uclallu5^^^^ cunque hanc crifimorum ex cedo rationem in Hippocrarem referat,intemu gnoftico, ubi crifimos dies per fex quaternarios ad uigefimum ufej digeffiti^^ijj

-ocr page 377-

1^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBYER D E CI M VS Q^V I N T VS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;54^

^Qç ’“’'^^•1’rotem:Nunum autem horum totis dicbus uerènumcraripotefi;nc- « ^f^i'nunnusjneque menfes toils dicbus apu funtnumerari. Quaitanoscmm « liQj'P“'’’*’®os infultus (de hïsemm loquitur Hippocrates) non elïèintegns die^ fpj^ ^i^^*^^^^^^’^^ ^^ P‘'ob3t,quod nee menfis nc^ annus integrisdiebus funt l^^^fandi. quod certe argumentum, ut pro argumento ab eo aHcrtur,non uides 1100.^^^®^®’*''®*!“’'^*’”®*'“*”®“^ feptimanorum ftipputatio exannifupputa^s tJui .i^^^^at. (^uüd fi tanquam uet urn recipiamus,ad agnofcendam dieru eer □ ^âdtatem necetrarium ent anm circuïtum exacte cognofeerejUt hoe in duo« ** Pfod P^'^*^^^'“'^Ö3‘^cnftruum tempus habeamus:quo in quatuor partes difledo ^jÿ^^'^^P^''^^'^^* Eftautem uerusannicircuitus,iuxta Alphonfi fupputationê, Annidreuitui lu ?*^”^^^^*0’Tfputatur,dierum trecentorö fexagintaquineç, horarö quins iuxta Alphonß tijuj ^^’‘^^’B^^stnouem fexagefimarum alterius horæ,amp; præterea partium fes fupputationê^ ftiUö •^8®^””æ^®’^^^om« Hunenumerum fiper duodeeim diuifenmus,occur

'^ ®’®8’idics triginta,fupererunt^quinqj: quos fi clarions fupputatios W 'an ^°*’^sreduxerimus,fient horæ centum amp;nbsp;uiginti:quibus per fingulos ’’ ho *®™^“^gt;^cccm cuiepobtingent.Erit igitur quilibet menfis dierum trigin %f^f^'^^^^^”’'^^^9^'5«’'Radiusremfupputareuolens,quincpborasquaere* ' ^“‘^'^^^ horx,utaftrologi faciunt,fexaginta tria ’ ^ Uhfi^’'' . ^’tfumma trecentorum.Quibus fi adijciantur nouem Qc quadragin lt;li||tib’*’’‘®“^æ»®*’untintotum cccxLix» Quaerurfus in menfes duodeeim |(Ht”'V^^'*’^^“‘’^^’^minutias nouem fupra uiginti,unica fuperflite minutia.

”0(011 • ^* ^^^ ^ fcxdecim huiufeemodi minuttjs,quas diximus in exado an ^”8*^’° menfidata,adhuc quatuor reliquæerunt : quae ad ter

”ütia f æ’^ Lumina earum per duodeeim diuifa,fingulo menfi uiginti tertias mt hide “P^^^^^Qt* ConHabiturep præcifa menfis quantitas ex dicbus triginta,ho I^c^'?’p”™^'” ?”*”“ uigintinouem, fecundis fex,tertijs uiginti. Quare uerus Wan '^'^^’^'^'‘^onfem longo inter uallo fuperabit: ÔC fiintegritasa die tollitur, ' ^’Wr ^'■’’'^*^^,^u^gt; nee anno adeft,per audionem potius quamper diminution?

|ood '^'^’p^^^^fpn’nanx ultraprimum amp;uigefimû diemextendentur,nedum ‘Wm r *”° finiantur. Quanquam fi aftrologis ftandum,incertior longe eft die ' Waht ^‘“'^’’P®® quidem plus minus ue modo audis modo minutis, iuxta inæ* f'onomT '^'^ niotus folis in obliquo circulo,tum obliquarum amp;; redarum afcen 1' map ’ '^'^^^'' ^^nacn uigintiquatuor boras excedentibuSjUt Ptolemaeus lib. 2, fid «lonm •’^quot;’P®^‘”®”‘® demonftrauit. Si igitur Hippocratisautoritati, quae certe noncflcdebct,dandumcft,ut diebus non integris ’

Wni ^’Îr ^^eptimanos circuitus ita numeremus,utfex quartani très ue repris l'saßH '^'” ^^’''” nigefimo die finiâtur : non boc ad dies æqualcs uel inæqua* *^ Ptellît^ °^*” acceptum eft referêdum, fed ad id potius quod Hippocrates ex« ^/^*’“'^ ’*'9«^ quartani, fleuri ÔCaliqui feptimani circuitus,côiundim, fmeaf ' ’“'’™'“* ^unt fupputandi.Nec id quod de anno 8Cmenfe ab eo dicitur,pro ”'Qec r'^^”^°’^^*^Pæ^’^^”^P'°^^ recipiendum,ut quemadmodum nee an« ^m ■^^”®lt;: quartani nee feptimani circuitus,completis8C folidis dicbus ^ngt;t Nilr^' ’''°q^* ^ ^^’^ quartani amp;nbsp;tres feptimani uigefimam diem tranfeen* afjjQi^ ' quot;'S'turegoin dodrina Hippocratis de iudicialibus dicbus uideo,quod in ’‘5sobf^°^^'^ ^’^§'^^”^ referri uci debeat ucl polTit : uideo potius per Hippocratis ^par'^^*?”^* ^*u’‘ü^c«'ctaclt;fcamorbos funditus tolli.Laudandum igiturin ”’mV^M æ”'*”8*^n*ü»quod fubtili artificio Hippoc.dida in ccclum redigere co ’’lUf ''‘^°”P'^°Pt^’'ca tarnen eius autoritati tantö eft tribuêdum,ur uentas defe

' ^^æfolaamicamagis elfe cuilibet bono uiro debet,quam myrias Galenoru*

-ocr page 378-

5$0lt; ÏO. MAN A RDI E PI ST. M E D ICl N A LI^ I^ ^^^^^^ Sccundum quod in meis EpiOohs non probas,eft,quod cbmanofliuiP^^^^p - magïs temperaîû eße dico,quam quartuni,quod Gaknus:amp; qu^*’^®»^*’®j^quaP rotsputaun tempetauftimum. Tibi enim uideri aisiußinah temper^n’^ ^ «^ tuin amp;nbsp;quintum excellere.quoniam calor amieïor eft naîuræquaniir’g^ ijiri^^*^ temperiem potius debet IpeCïare atep optare medicus. In quibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pd^ deris innuere; primo,temperatiflimum hominem non uercxqualcf^” ^^^p^« marum quahtaium mixuonemftcd lufttiialem : fecundo, lußinalcmha ^^^p,;^ riem ad calidum magïs quam frigidü uergcre : tertiOjhanc in quarto aq j^i gis quam in lexto climate reperiri : quarto,calorê magis amicum ^^^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;** fi-igus,amp; in temperata regione calorem potius qua'm irigus defiderano^ • ^^ uerOjUt à primo incipiam,dum earn medicina- parte,quam ibeoricen u p^^j^ fiterer,quiequid recentiores putent,tcnebam temperatiflimum bow®^ ’ uiu doquistalis inueniatur, temperaturam habere inter utranep primeur 9 nbsp;nbsp;^ contrarietatê cxadcmcdiamjiumanumcp in uniuerfum genus inierr 4 ^ cœliambitucontinentur,huiccerte æquaiitatieffe maximepropinqi^^J^L^,(dn fimæ quippe formæ3qualis proculdubïo eft anima humana,nobiliH«®3 ^ pmnl peraturam, amp;nbsp;quantö fieri in hac fluxa amp;nbsp;fragili materia poteft, ^^'^’^^jj^iperaquot; prorfus contrarietate caretjfimiliimam.Cafterisquidemanimalibusea® jj^ido turam à fummo opifice condonatam,quac ad fua cuique exercenda mun jy dW ^ nea ; quam iuftinæ Galenus cemparauit, Homini uero ceu ininterliw® ^ rum à inferiorum cxiftenti,ea dari debuit,qux fimpliciter Ód abfolu»^ r^jf, lt;ftiffïma,óó ab utraq^exnemarum qualltatum contrarietate »qualfto’®^nndff^? fim remota : quæ proptcrea cxaócamp; maxime temperata f^^^GaknOjP ^jgj amp;nbsp;menfura xqualis uocata,utprimo]ibrodeTemperaturis,ódprinio^9 ^pj lubrium ita aperte dcclarau!t,ut Auerrois fecundo libro fui Collig«tgt;®'^ye# non probauerit,e(re tarnen Galeni opinionem non negauerit. Hacauif ,^ j(,j,n rafententia reccpta,fecundum tuumdidum non poteft bene confiné 'jj^jgus, quod ueram habet mcdtocritatcm,non magis ad calidum inclinatjqua nbsp;nbsp;^ fed quatuor primas qualitates omnino æquales habet. Sicubi ucroüa ^^^j^us 1* turcotrarium a(rerere,hominem^ à prædominio calidum dicere,dcc ? yjntt^ animal eft ÔC uiuit,intellexit : quandoquidem non folum exangucs quo 4 ^^^^^ miculos,uerum amp;nbsp;byofcyamum atque mandragoram quatenus rantem habere dixit qualitatem:quibus tarnen iuftitiale,ut nunc loqui nbsp;nbsp;nbsp;^jn^ ramentum non fecus ac homini adferipfit. Quare nee ex iuftitiali k^P® ^^ppylli nee ex calore,quem tcmpcraiilTimus homo præ fe fert,quod recentiores nbsp;nbsp;.jfl contendunt,argumcntari licet,humanam temperaturam ad calidum po ^^^^a^ ad frigidum uergere. Viuit fiquidcm Ód adu caict hominis cutis5quam ‘’ (0® dilTime inter omnia quae in mundo hex: funt,mediam ftatuit Galenus. ^^^^^ paratione cum climatis aequalitas maxime fit attendenda, fequenselfw^ ., ^ gis squale cftè,quod certe cutis squalitati magis eft propinquum quitatemnon habere quartum clima,cx cutis earum hominumquf meo s^^ colore, era (ft tie amp;nbsp;duritic,liquide poteft agnofefquæ in Mauritanis,Aeg}PI^ culis,hominibus fexti fomparatis,rcperiütur. Quinto uero,fiqua ^^’’’P^'^æ jad in ea maxime parte adeft,qus ad fextum déclinât. Media autem eius päi^q^^^j^ quartum ucrgit,ficuti amp;nbsp;totum ipfum quartum,cum impenfiuscaleant,® calorem (cuius bene temperata cft,utGalenusait,fubftantia)rcddunt im . rem : quare corum ealiditas inimica magis eft naturæ,qua’m fexti modicum ^»^^^^ quod,Hippocratetcftc,hyemistêporeuentresredditcalidiores5amp;uniuei 0 ^ pus magis robuftum facit,quam sftatiscaliditas.Sia’tcmperamentoigiturref^(^ re debet habitatio, ad modicum frigus potius uergere deberct,quamadc5^f ^^^

-ocr page 379-

P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER D E CIMVSQ.VI N T V S. ' Î^i

ItcunH^’^^^^’^w^tattorüm nauigationedima noftrumnonefle medium, üQf ““’graduum numerationé,quia trans æquinoctialem uerfus meridiem las •^fi® •^58®^®^bofithabitatïo. Sed,mi Nicolae, cum HippocrateSjGalenuSjCæs paru **'™®’*^ terramdiuidunt,non deuniuerfoorbe,fcd de urta tantum terrae taïj/^^^’^^^^“^‘n^a^^ôas partes omnino inhabitabiles flatüünt: unam, S^t okp^**®®^®’®*”»®^ immenfos calores : aiiam,quæ ad polum ardticum uer* (Çf ’ f'gusimmodicum ; in mediaq; tantum parte leptem climata dißinguStun« '*tronæ^^°”'^”’ ”°^“'”’“fP°^^ cuius medietas quadragintaquinep gradibus ab ^ öiiisj ’^*®’^®’’o»u«^*”«lt;ï^ü'in ^’‘‘*^'^ Quod fiinalqs quoque tribus quars LufitanijUclalq quiuis climata diflinguere uoluerint, (öH)V^'’’‘’‘l“‘“^P®”t®’^ eius quart« partibus,medictatcm fuæ habitationis I’ttuth^^ ' ^^æ ’*“* ’ P°'° noflro ardico per centum Ôd trigintaquincç remoues 'luinaf ^^'''°^*’'* tarnen 6dpolo amaräico nonplus quam per quadragintas «Usfe ^^Q^quot;^“”^ clima,diflabir* Quocuneç autem modo fiias inibi habitatios Itiiiim^quot;^®®^^*quot; cl'matum diuifionem non perturbabunt. Illud potius Gas ^eæ ^ ^^^*^’^°^^ turbare potefi,quod priore epiflola feripferam, inuenta fcilis Mi^'”''°^f^^^^ '^’bitarionenoua utrinqueloca,inquibus poflïnt alia climata ^æ^^^ niaxime Ariflotelem tangit,dicentem,prius deeffe habitationes, ^ ^ras '’^^‘'^teirent uel fledantur : quum poß uerfas ad ardicum uerticem ums fith^™®’*’’?‘^®t»cntafintloca,inquibus difficilis quidem, fed tarnen poflibiliS fuit *’^*®®““JJaetlamin quibusfatis commode habitatunVndeamp;illud cors Natn^^^ ^^quot;^^^ zonistradidcrunt,exquinq^ uidelicctduas tantum habitari, ^sh u°'^'^’^^’”‘■°^' ®’” ^^ omnibus notiflimüjficuti amp;nbsp;gelidæ bonam partem : eus fepr h °”^’”‘^‘^xtendit lacobus Ziglerius noßer,utprobabilibus argumens ^° .P'‘°P®PoIuin habitari, amp;nbsp;fub ipfo polo etiam poffe habitari» Corruunt ito/^“^^'’®’”“quot;* dogmata exnouis hifccnauigationibus:noflrauero firma res quot;fntódnconcufla.

to((^‘™’^o^^nracfe Epifiolis non probas,cß,quod facchar apud Galcnu pus *^ ^ün *•?*''quot;' ^”dum,0(: mannæ uocatæ fpeciem,non canna: fuccum, Tibiautemi j^ uidetur fieri potuiffe,ut Galenus curiofiffimus medicus, qui Antonini Carfas licJ*’’P°’’® fi®Vcm Domitiani,imó V arronis aetate notiffimamq'gnorauerit.Ego, jiro^’^“®^®‘®f uc‘® hacre fcriptismâdaui,mihiadeô aperte fententiam meam unijj^^'’^“''^'’’‘»ftüonrelinquatur amplius dubitandi locus:ut tarnen tibi,qul Pfi fi^^^ P°P“’o 3 me haberis,fatisfaciam,breuibus répéta quæ de faccharo amp;nbsp;feri 1)2 .’’“Wfentiam : addamep nonnulla quæ meam opinions magis Confirment» •ici ^?'’’“^8’’’® ^°c faccharum non modo Galeno,fed SC omnibus medicis eo itico ”^.“^’ö^nonnuUisqui per multos annos eumfequutifunt,penitusfuiflè tijf^*'*r ^f***”“’®’*”® filentio praeterituris dum medicamenta amp;nbsp;alimenta pars ^ tion k C^^^ notitiâ perueniflent»Verum nonnulli nee nominis quidem men planer ®^^^n nominant quidem,non tarnen uulgare hoc intelligunt,quod fïiuccusefttfedmelleumroremfupra arundinisfolia conglobatum,amans f'uiT^^ ^^f^'f” differentem : utrunque enim fub rofido melle uel aërio fquod Sd tes ß ®°®®“^li uocant) contineri» Nam uta uetußiffimo exordiar, Hippocras tgt;oi. ^“’^‘^’^æp^tensjmellis fæpe,facchari nunquam meminit.Idem alq mis ’'Qm^ ^^P?®*^® fcceruni, amp;nbsp;Polybus amp;nbsp;Archigenes» Arundineum mei etiarri tUf ' , dicitur.Sedcum Indicum falem uocauerit,nihil aliud intellcxiffe uides mi|fc^.™*^‘ïl“°’^^’°^®®ridesnieHis genus dixit,in India amp;nbsp;Felici Arabia, falis fis Ruin^ ■ ’^^’^^'^dinibus concretum. Et Plinius,mei in arundinibuscolledum, Hdl*”’''?®°^°®’®didum,dentibus fragile. Quibus cum Galenus incapitede ^■n hiinc modum fubfcribat ; Sacchar autem uocatum,quod ex India Felici^

Gg x

-ocr page 380-

55i‘ lO. MANARDI EPIST. MEDICINALIV« Arabia ferturj^j^Trp^i/v-m, id efl,addenfatur quidem,ut aiunt,calamis.Eftauit^ amp;nbsp;ipfum mellis quaedam fpecies. Quis ambigere poflït,de eadem re ioquuitnn qua Ôd Diofcorides,nec cannae uel plants alicuiusfuccum,ied melleumrotcinp'’' laffe in arundinibusconcretumCNequepropterca ncgligentiæuclinrcitiæa«^*^ fandus,quod rem V arronis tempore,ut lcribis,cognitam,uel nefacrituel ncg^ rit, Kes enim de qua fcripfit Varro,non inter mella,quanqu3m ei dulcedlneli»** iis,fed inter plantas potiusreponenda.Quam tarnen nee penitus fuilTe Galenos* cognitam conflabit,fi ad memoriam reuocauerimus, id quod quartolibro« plicibusmedicamentis,fcriptis mandauit,radiccs fcilicet calamorû,præcipuen^w ^ pti,dulceseffc. Verum cum fuccum per earum preffionê elicitum,necpiple,n^ V arro,fed neque So!inus,qui earum quoquc cannarum mentionem facit,lact uocari,uel effe feripferint : minime mirâdum,fi de faccharo fcribens,hocpr2^ ’ re fcilicet nullum cumcode quo fcribebat,præterdulcedinis conforoumhaben^ Nififorte putemuseumde omnibusdulcibus fcribere,eodemdemellecapnc buiffe.Illud potiusquifpiamhaud immerito admirabitur, quodScrapiwi Ara ) qui annos fupra ferè lexcentos Gaknum fequutus,qus ab A rabibusamp;Gra'üS fimplicibus medicamentis fcripta fuerant,inunumcongest,interquatootfl“ que uezucchari (ut ipfeuocat)generajiulgarehoc penitus pt^tenoit:^“’ men dida,qLiafi de co feriplèrit,recentiores accipiunt, a uocis,utegoputo,«» _ ^ dinedecepti, additisdulccdincac etiam col ore, quæ élabora to ilÜ fuoSimy «P ter excodo,cum antiquo erant communia. Adiuuiteorumerrorem,quod uit ’ licet diuerfa ra tione,mel cannædicebatur: antiquttquidem,quodiuprauer3S^^[j nas colligeretur : nouum,quod ex cannis expreffs conficeretur: quætamfu uerscanns funt,fed exteriore tantö facie cannas reprsfentant.Græcnno ' kniuefligqs inhacreficut inalqsinhérentes,nonaliud faethamouiucui ^^'|^)^’

meminifTe* Quo tempore ucroin communem ufum uenerit medicoruw, ^^^^ tis mihi conftat.Plmius faccharum de quo ipfe loqui turjad medicine tantu» fuifle fcribit ’. nullas tarnen ei peculiares un es adfenbit, nee quod nibuSjUt nuncfit,mifceretur. Primus inter Arabes, apud quem ego hunt a ufum legenm,fuit Serapion : quanquam nee feiri eerto poflït,de utro duotu s^ nerum intellexerit : probabile tarnen alicui uideri poteft,cum de hoc uu ga quutum:quoniam,utfuperiusdiximusinhbrode fimplicibus proprio capite nullam mentionem fecerit. Sed quodcunq; intellexerit,nihil a pertinet ! quoniam,ut diximus,multis feculis cum Galenus pratccffitjcuiiwt* redicimus uulgare hoe zuccharum non fuiffe cognitum. Necdeicrgcndi ftruendic]^ uis,quam (ut ais) in curatiua methodo faccharo adfcribit,cogitno rijde uulgarizuccharo ipfum loqiiutum,non de antiquorum faccharo'.quo fit mannæ fpecics,non uideatur poffe uires illas habere. Egoenim nondixila« « rum fpeciemeffemannac,fed fubmellcueluti fubgenerc,utrunque,manna» delicetó^ faccharum,contineri. Quare fi quid à manna remouetur,nonnece _ remouetur à faccharo. Ex dialedica enim didicimus,multa uni fpedei t”®“^’V alteri non infunt,fub eodem generc contentæ. Erto igitur quod mannauires non habcat,potefl nihilominus eas habere faccharum. Quanqua fi Arabihust^^ dendum,necipfa manna uocata detergendi ui caret. Hanc enim librofuofecü'’^^ ei adfenbit Auicenna, fub nomine Tereniabin : amp;nbsp;ultimo capite eiufdem luhn^ minezucchariïalioquifiuimaccipitabhis fuperquæcadit.quemadmoduniip tcntur,quae fupra herbas eas uires habentes ceciderint,eafdem ut acquirantne fe eß. Sed ÖC fi mcllis efl fpecies,quod utra^ ui pollet,cur non efl amp;; utriufquf P^

-ocr page 381-

J. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER D E C I M V S Q_V I N T V S» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^$5

pt^J^^^æ^'-^^'^'J^cniingencri conuenfuntjeadem fpcciebus conuenirCjijdcrrt Iî(. ^‘.^^«^OiNihiligkurcgo uideo quod noilram defaccharo fentenuam tol

V ' ,^^®his dicta fintjqux circa meas Epdiolas dubiiafti : nunc ad ea uenicn 'psamepens,

9“^9uam olfeccrlm apud Graecös de Ifgno Indo,quo nunc

^PudA ■ ^^“^^’'’^ morbi GaU/ci uocati curarionem : teemm de eo nefcio quid

^Paius ^'^^^^^’y’ ^^8'^ Ego hacin re udim tecum mutua opera uti : ero autem ^^'^^^^ aperiam,quid apud Græcos uel inuenerim,uel inuemlTe me fu ** ^^nik^^™’ P^^umillud lignum quod a' Lufitanis ad nos alIatS eft, Hebeni Indi

^W i ^^^“”^®*” enim,pondus amp;nbsp;fpinitudinem,«ij9:^vffö(rqï albicanteS Qu^ '^^^^^^^ Quoq^ eonfentit,quem acrem oftendit amp;nbsp;fubadfiringentem»

*^ ^''*“^®»lt;ïuo nomine uocari putem herbam,quam uos glaream,nos

S'Ödo ’’’’^'’?® *^’‘æ principem : alij galbegam, forte à gale, id eft muftela, quæ *le]t^^®“‘P®’^Pugnat,uifaeft adhancguftandamcrebrô,üeîutiadquoddanl

^ft '^'^^^^'^^°*^fu§^*’e» uoce autem gallica deflexa,quod rut a- galÜcæuos l*piiU(?°**’^^*^^®gt;®^pfoptcrcaforiéàquibufdaift ruta capraria dicatur.Mihi

^eni h^ ^°§’^^ti,uifa cft ad polemoniam à Diofeoridc uocatam,feferri pofte: maiora atque longiora. Confentium uires,quas habere cam *^’’'numS“ lieras SC feorpionum icquot;tus non abhorrée '. Ô^ Cappadoeû nomen, ^''Ifdfn ^^“‘^^® chiliodynamin uocantium. Seto tarnen non omnia quadras» ^^f^is. H k ^’°c*^Jlt; effe commune cum multis,quas tarnen habe mus pro com* ’•’'1’ioun^r 5“*^ ‘^^ duabus his rebus fufpicer,potius quam feiam. Tuum erft ^«mu^ nbsp;nbsp;•^'*‘^’^^ ^^’^ ^^ eifdem pûtes,

*’'littbW^'”‘^“quot;’ diuerfum ab co qui paftîm in ufu eft,ad fuccum aqueunt ’'fï fieuf Egocum iandudum confideraftèm patrum noftrorum hac

'''firnem ’”'’^^^’*^“lt;^“3**0”^» putantium eandem uimadefteaquis iil(s,fïc Wan ^^ ””^®extradis,quae toti herbæ : çum tarnen neq^ idem odor,neque v ^aß?^’^'^^'^* inherbacrat,feruarctur,fed plerunt^ contrarius. Aquam ^''^fbam. “^^^® dulcem, à menta amp;nbsp;ocymo mali potius quam boni odoris exire '’’‘’^Ofth '^h°'^ ^^’’tam mihi fidem faciebat,quod nó eifdem uiribus aqua fola,quis» *^iowl)' ^ °®5’'®^^®P‘ ®”’*^‘®cogitare,confultis etiam his qui ab huiufeemo« ^ïqni5|,-f^®^^^'’'^^8odicuntur,quonatningento ualeretidem odoramp;fapof **'‘Mos' ^^ ^^^o^irijqui in tota planta reperiretur. Longum autem effet feribess %« a °”’W'l^os ad hæc confequenda attentauerim. Sed unum tantum at=» *'’°’^lt;l«or ?^°’' quot;‘^^^“^ wifi’S cft SC facilior, Is autem eft,ut in duplfci uafe,eo Sued ä^ueieü

’^öafcul'/ *’^'® iuftït omnia unguenta confici,haec flat operatio,ita tarnen ut herbiseUciendi i^Wdr 1^’^^^”'”'^^° herbac0iinctur,aquaminmatorcbullientemnonat« modus excels 4»*^totiii8h?L’^P°’‘’^®ofiw™o’‘cabeaclcuato incalefcatfacaloreenim illomiti, lens.

^P»tiu *. fi^fis»uaporcs exhalant,qui in aquam uertuntur,omniû her^

Hah '’^^ 3dfcruantem,quaB ex odore SC fapore aperte cognofcuntur, ^si8itur,miNicoIaë,feram quidem,necqualem tuædubitas

Clones exigcrent,fed ingenuam refponfionem,quam ita accipias uclim,ut ab eo qui te diligit flne aliquo fuco,proficifcens

E»C . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tem.Valc.

®'*^, m, Calend» Odobres,

M. D. XXXIL

Gg 5

-ocr page 382-

IOANNIS MANARDI EPlS'^®

LARVM MEDICINALIVM LIBER

DECIMVSSEXTVS.

E P I S T. I» To. Manard.IoannilacoboSaui'o 8, P*

Utlt;l^

Dedarantur quidam Hïppocrads dida»

! cis qLildem rem mihi admodum gratam ; ^^’®f ^’’jj^jfli**'’ ^ i gnofco quanta me diligas» Qiiod uero diffidHn”? ^j^ffii^ uerborum inuolucris adeo impedita,ut Sybillas rioramerito dici poffint, ame aperiri petiSjUidcf'^ pollin'^'’ quod de me cogitare,quam quod pufiliæ mes mr^ l^ r^^ — ---. Ôinere. Addit tarnen amor audaoam, Ô^qu^d P^jjj^pjjqüi^

non anderemJacit ut aggredi icntem.boni æqui^ te confukurumcoß quid non mea fpontejed tibi morem gcliurus,in rebus tam arduis Ki'P k^quO^ Quæris quidnam fibi uolucrit Hippocrates in libre dealimento, m ^ „ijn^'f' rum mitium elf : Quorum omnium naturae dodirina fcientiaüe BO^^J^qü^f Sanguis propriusamp; alienusuulis» Sanguis proprius Se alienus ’’®”^f'p^aggi^% fcquuntur. Vnum auremantequam expofitionem illorum uw*’®’’“ jjjdjiiii quot;nbsp;diar,aduertcndü efttuerba iila,fiuc Theffali,fiue Herophili iucrinr^‘^^’’^fajit«#’’ magni Hippocratis multi putant,quum tamê eum libellum quafi W'PP° rjeclÏ^ Galenusin AphorifmOjà in libre de optima fecta citeQnonreâCjan^ ^ .yin a Caluo translata. Ego enim in rebus tam ferijs transferendis HoratOP Lfiis minime feruandum putOjadmonentis,ne uerbum uerbo reddatur,quot;® uitio: quum uideameosqui abautorum uerbisrccedunt,afenfu recedere,ó^ dum elegantie Undent, à ueritate deuiare, NeqijUtGakBUS^j^^pj netjOrationis elegantiamquaerendamin medicina uelalia lcæBtiapiR°’^^|qyot quæferibimus aperta SC clara ünt.Quod nonaduertentes ferèomneM^^^^^yi; noftra actate libres in latinam Iingu am transfer unt,ita à fenfu autofuin P'^^jjyys 5* recedunt,ut omnia potins dicanqquam quæ ipfe autor. Quodpiæ caeRf^ g^^^g^ peccauit5alioquimcdicinæ,utcumciushonoredixerim,penitusigBari)S tur legendum erat : Naiuræ omniû doceri non poflunt. Sanguis ahenus. ^^_,p guis preprius utilis : fanguis aliénés nocuus/anguis proprius nocuus. ^^^^.^ proprq nocui,humores alieni nocuiJiumores alieni confei entes,humor« ^^^^^ conferentes.Confonans diflbnans,diironans confonans. Lacalicnumgrai ^.^ lac proprium nocuum,lac propriû utile. Omnia hæc ab aurore feripta ui ^^^^^ ut id deelararet quod ab initio propofuerat,naturas uidelicet hotninSdor . poffe : cuius rei argumentum efficacilïïmum eft,quod nonnulli fimilibu^quot; j^ lialienisiuuantur.Quibus enim fanguis propriusmalus ualdcefi,hisali® ^ i fcilicet qui contraria qualitate ei qua proprius afficitur,utiliseft: ut,fui lang ^^ pra modum eftcalidus^iHi is qui tantum frigore à mediocritate rccdTiGÇ^^^ proprius calore,utilis 6C proficuus erit. Quibus uero fanguis uel non mago®P ’ uel ncquaquam à modo recedit,bis fanguis proprius utilis. Quare amp;'^^*^5 jjs. Icmgignunt, funt utiles löó hæquæ contrariumaptae funtgignerc,funt in® Quod ipfe per hæc uerba infinuauit,Sanguis alienus nocuus. Atquifangumc leafFedo funt,his fanguis proprius,aique quæenm gignuntefcæ,funtnocu^ Idem de alps humoribus à fanguine intelligendum. In his quippecorporioi' quibuspituitapraeter modum redundaf,illaeefcæ nocuæ,quæpituit3niaptj gignere. Quibus uero modicèhabet,cibi congruunt qui earn gignunt. Et a«®' modum reliqua intelligenda : atqueid ettam quod quafi ex bis omnibus conclu gt;

-ocr page 383-

LIBER DECIMVSSEXTVSgt;


^^^


fonare quot;^ *^^^^quot;^ ^^^ diffonanSjeum concinit male : turn uero difTonans Cona

’’'’• idem H^ '°Wrariam aufert ddronanuam : diffonans quippe maSo, concinit bo-

^^Uin oftendit in ladentibus infaniibus, quibus turn lac alienum profl '’’’ternu *** ^ ‘^^^‘^fnum male affedum jipfos quoque male afficit.Quod quidem

•^*11« inf ^’'°P’^‘*™ uocat,amp; elle ait qiiandoque nocuum.Sicuti dum bene affe^ 'uum T^.3'*°9uebene afficit,proficiium eft : amp;nbsp;econtrario alienum,tune eft no^

'plcmêt ^ *^^’^^^f^™ quaccunquein hisuerbis apparetrepugnaniia,exhis quae Petisû P^^®® ’‘Ïdtt,quarc fcilicet omnia amp;nbsp;bona 06 mala ad aliquid dicStur*

'fguntu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“erborum,quaeincodcm libcliopoßeain bunemodum

’‘epenit ^”*’°”®® * Puericibum putrefaciunt : adolefcêtes nihil mutant : fes ’ll« um ^^ ®®’”^ Quibus uerbis licet menda etiam fubfit,ea tarnen ex græco co iiiincitó ’^^^®^’“gt;’^®’’*’®^’®*:®^^w*^^®“^* obfcuritatc obduda» Itaenim ego liisquii ^æ*l^“siuuenibus parum maccratus, fenibus ad iincmmaccratus, ’* Valent ”^°*^^'^^'’^'^'8°*'® funtomni macerationecarens. In quibus uerbis,ut quot;nbsp;f^'Ait ^'^^°'ï^^P^f^t*ii librodeoptima feda,uoluitautorcibi qualitatem doce= |)óirit|”^^f'’®‘’®“^“™^®^‘^‘ bene maceratum,qui facile concoquiamp; mutari »lidarf'* f -™ ^’^^1*^ • quoniam (ut mferius in eodem comentanofcribit) hu« qiiiatjtff”^*'^®®®^^®®’!“’’” ^^^^‘ ^^”'l^“® fumme maceratum Si conco* ^ (5u lm ”quot;^^”’’^^*3 ob calons »mbectllitatem,impotentes funt ad diffieilem conco

«ratio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uero qui in confiflendi uigore funt,eum qui omni prius ma

Qlorl • ^^®^^®1***'O’‘«® fcilicet:namhumidiorahisconcodu faciliacibaria,ob simmenfitatem 06 acumen facile corröpuntur,folidiora uero bene mutâtur» d^dr ^’®^’81® ^ca alia uerba quæ in hune modum legis : Al ij ad difcretionem 11 nbsp;nbsp;nT’^^ «anfmutationes odoginta, ad excifionem quadraginta Si ducen

»9

Kant f • « ^Qm® certe uerba non difficile efi intelligcre,intelledis his quæ pau récitât nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®“»QP^”9uc SC triginta foles,SC reliq. Quatuor enim opiniones

Don* *®”’P°*’®’9uo fœtus in utero completur : quas ubi recitauit,addit, efl SC

50

• leiens uidelicet oflendere,dies formationis,motus SC partus,non effe eer tos öfprafcriptos,fed uarietatem tantam recipere, utquæuis opinionum quandoque uera eße poffit : cui fententiæ non folum phis lofophi amp;nbsp;medici,fed iurcconfulti quoque fub»

feribunt. Habes, mi Sauic,fi non qualem optabas, qualem po

Manardus tuus fenex,uerborum fenis declarationcm ;

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quamitauelimateredpi,utabhomine

qui te magnopere diligit,

^o

proficifcêtem,

cxferraria,pridicCalcnd. Iulias, w, d, xxxiih

Gg 4

-ocr page 384-

10, MANARDI EPIS T. MEDICINALIVM E P i S T, I K loan. Manard.Petro Carmeer s, ?♦

pz

Curado deminutse Sé ferè ablatæ uifioms.

3; Öfter utriufqj genius eodem ferme? tempore utrunepad i^ j^di^ gt;^ excitauit ’. ca dem emm feptimana ego ad te, amp;nbsp;tu ad roe W^ .jei! g^' mus : ate^ utric^ idem fcopus,ncmpc ut feiret utercp quid ait» s^ ; pariter^ amici faiuti confuleremus,ego quidem animi,tu r jjiüi* J) poriS3quæ inter reliquas menti magiseft fimilis,hoccftoculo ||jj[i( becillitati. A qua re ut prius ordiar,fatis uereor,li (ut ais) penuria QC ^^^'^^^y^nci^ tuum fit,ut amicus tuns male uideat,ne ue (ut Pault Aeginetae uerbo ^*? jj^f^tl SpirituiuifuaUs fithæcaffedio, Quodenim exiguiSC tenues fpiritusuifualesadoculos'^^^^,oƒ tcimiiamp;'-mbc^ uitio cerebri fir,mu!tos gigncre Só fané craflos non ualentis : uel oifuali^ ^^ aUiidute caufe rumobftruóioneaut adftrióioncjcraflïufculos ferri non permittente.Vtt -(lt; tem horum fit,fi non impoftibiliSjCerte difficilis ualde eft curatio. Antiqua nbsp;nbsp;nbsp;^^

que ex ipfaantiquitate ueluti habitualis fadia cerebri imbecillitaSjUix left. Obftruâio ucro,óó forte ex idu fada obftipatio neruorumjattÇ W^J^jff. pue qui in uentribus cerebri latitant, Aefculapium curatorem uidetur ^^ jq^iiH ' Debilia nanque pradidia in penitas adeo panes non adigentur : amp;nbsp;fotU’ ^ ^j^jp^ partes,alioqui diuturnitate temporis ÔC defedu fpirituum ueluti obfold v^ tf dent. Relinquendus ergo præclarus bic uir,ÓC fumma tibi,ut fcribis,ntt ^^^^ ne coniundus,ftne ullo penitus præfidioc* non certe. Satius enitn eftaliquu ^ip riri,qua'm nullum : ÔC naufragoamico uel tabellam porrigerCjfimanumu ij mus. Verum cum duas caufas pofte banc fpirituum ÔC carentiam Ätenu ^.^ cere dixerimus,cerebri uidelicet imbecill!tatcm,amp; neruorum adftrieuon j^j^^j^ tiendum antequam ad auxilia ueniamus,quænam earum in hacnoxa P^^ (.ff/ Mibi autem proculdubio uidetur culpa in fecundam potius quam ^® renda.Si enim uitio cerebri boe contingeret,non uideo quo pado Ói alt) fus,ó^ ipfa motrix poteftas, imó amp;nbsp;principes pariter facultateshanc rent,quum omnes bæ facultates ad fua peragenda munia fpirituum ^^P'^^fjjps F rant. Quare cum de folis oculis,ôd non de altjs uel fenfortjs uel pamculisp _ ^|j^^ bic uir queratur,baec fpirituum carentia in neruos potius qua'm in cerebru tur referenda. Conandum igitur pr3pcipue,ut uifuales nerui ad portandos p reddantur idonei,ita tarnen ut nee cerebrum ipfum,ueluti omnium fenw^ “ cipium5penitusdcferatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .ff

Vt igitur uniuerfum corpus bene fuerit expurgatu,atcp poft hoe ewebru J^^ nares probé emundatum,fada^ ad ignobiliora loca amp;nbsp;reuuifione Ôidenuatt ’ quemadmodum alias me fcripfiftè memini : conandum erit/iqua materta obftruit,difcutiatur : demumep amp;nbsp;cerebrum amp;nbsp;nerui amp;nbsp;omnes oculi P”^** yp turn fieri poteft,SC roherentur, Sc' detergantur,SC limpidi reddantur. QP®^ .^ ^ roprsfidqs bæcmolienda,morofus fuerim,ne dicam temerariuSjfiuosdocer ^ temjilludep in me merito dicetur, Nodluas Athenas. Tantummodo igitura^Ç. ftgnabo,quae ad id quod præcipue à me petis conducerc uidebuntur,hocd¥ fuales fpiritus in oculis multiplicandos : nam cos reddere craflibrcs, neet uturn detur,ncc neceftanu : nam uia patente,fpiritus (qui ea obftruda tranfirenequea ) SC maiore copia, Öif craftïores ad oculum peruenient. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

vi^ualesj^irb Prohibât igitur uinum flauQ amp;nbsp;Iimpidum,in quo hyfopus Siruta decoflaim » tas in oculis mul eiufdem^buHicntis fumum apcrtisoculisiciunusexcipiat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

tipUcouia. Oua recentia,fuperiedïo boepuluere,aftïdue forbeat :Nucis myriftiear,qiw mofebata dicitur,partem unam,gariophyllorum p. fcmis,fatureiæ par, 2. nt^* turn fcilliticö in ore teneatur. Sanguis palumbi recens,collyrij modoinflillf^“'^

-ocr page 385-

^jP nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER DE CIMVSS E XTVS» ' nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;557“

K ^a^^°P'’^^f'^ collyno «tcndum eritjpnus oculus aquofo melicrato abluents

^üH T^^quot;^ ^*æ’*^ ^'^° ^^*^ exigua porno mellis fitjUt exiüs amp;nbsp;mx percepubi? Uidicrdiititi ï^uii ’*®*®^“^^®^°* J^ræftâtautemutnonpcrfpongiam abiuno fiat, fed per A^uo[uni.

%ni *’’’“*“’®’“‘»®*’‘^‘®™“habentcmroflfi ofculum,fenfim mßilletur. Inter

'^sfex '^'^æ ^o'lyda hoc in cafu noftro magis uidetur eIigcdum:Pomphoiygos par ''Iltis ’’’^'’’’^’““'P’ft®’” unam,mellis partesduas, uim Cretenfisuel akerius po ''i'uiir''”'^-^^'1^ ^^^'^^^’^ ^^^’5 ^^* ^°^ autem padio conficito : Pompholygi M quot;’’^p^°'”'æ°Po^^l^amum primo adtjce,dehincmeljpoftremouinum. Vbi

• ™”'^’P‘'’’P**“° tfi^Jwohanc mifcellam accurate conteritorexadfo trP ^fne ’”r®“”?“^^*'“Ï'*quot;’^ontjcito: ubiutiuolueris,uafculuin exagitandoomnia Het^^ . ^“°»®^Ç utiton At fi forté uerum opobalfamum inuenire nequiss 'W *^^^'n°'^”*^ ’^'dquiffitnumapponitOjinquobalfaini lignum benefuerit '^Hdo^i^ . ’’æ’'4“‘^®”’fti’™tQ“æ™^*’^^^obtuIerunt,prouifuainid tuiicpa= Ocus optimus maxim us effe proflcua.ficuti fummo cum defP

'J**6«qwfioamp;lS^a.

iijlJquot;’fï“®™®^^^PtO‘SatfebeIIepro ætate Si ualeo,Sd per totam byemem ita ’'Hlito 1 °’^ ^ ^'^'^ ualuerim,amp; Galeni fenfa in libro de febrium differentijs, *8enf - ^P®dre:amp; prxtcrea nonnullas etiam cpikolas,duasqj praecipuas, quæ

^ iicru '*quot;'’*’®™^^®P®®nt,uel ad excitanda eorum ingenia : quarü una matenam iiie(|,^’'*^’^’^‘^®“®'®felt;ïWone in pleuritide: altera,uacuandam per purgatoria aSquot;^^ ™’*”’®*” antequam fit concoda,etiam fi non turgeatjoftendin nbsp;nbsp;»

’'me ^''^^^''^* 9^°ngt;am de expoktione mea in procemium artis medicinalis him ”^®®^®’’^ habes, eße apud me fimilem cxpofitionë in totum librum txcudquot;' • P”quot;*'”* ^^^’’“^''•qu^m filibrariusquifpiamPhaëlIOjqui primummcas quot;iin V^'^ ^’^‘‘^^^^°^uelitformisexcudere,ad tepropediem mittam» Gra« ^ ^^’^ fcripfi cpiflo!a,an Bononiæ manfurus fis : for «öfi quot;^ r “™æ®do ifiuc,cogitarem. De MeJgufeo quod fcribis, antea mihi ab

'rstfonificatum. Vale3amp;,quod facis,meama»

5« cxPerrana, vm, Calend.Febr» m. d. xxxih

^P^ST» 111^ pro R.euerendi’fsimo amp;nbsp;fummo honore dt gnifsimo Cardinali Campegio, ex ardculahbus

doloribus ui'x ambulare potente»

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hicdominus ob diuturnos mentis amp;nbsp;corporis laborcs,

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i’^^g’^ ®^ incommoda itinera,quæ pro pace Chrißianx religioni rc=;

r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•^“®*’da multos annos pertulit,podagra primum,dehinc nephritide

'J'^^^i’-is, ncc propter hofce morbos ingrauefcentem ueætatem,cofs

4^ ii(Ïr7^dcinamp;raaioreseriam labores detredans, crurum tandem amp;nbsp;pedum dam i^P^diditjUt non ambulare modo,fednec flare ualeat, oedematode quos lm' utrunque,fed potiflime dextrum aggrauante,articulis^ ipfis uc lx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;noxx nee manus ipfae funt penitus immunes : altera enim non

JitnedipotcftjnuUo tarnen in ea apparête tumore. Et hæc quidem aflidue. Per ii^foquædam,matena fentit à capite per fpinalem præcipue medullam temf^*^i^^*^^^^ defcendcntem,amp;in omnibus ferè articulis dolorem excitant tun ^^''^°^P*^æ^^’^®®‘‘^’‘''^^°^^^'^“’^‘ Huie,Deo Opt.Max,fauente,opem Ia 'piirno affedus Sicaufas eorS indagabimus:feeSdo intêtiones curatiuas ex bis

' ^**^®d'®bus inflrumentis cxplendx hac fiht,docere pro uiribus noflris

|. ”m.'quot;quot;quot;'• Pdmâ rem aggrediêtes,tribus ad praefens D.eius R.affligi affedibus ‘™'ginius,crurum uideiieet tumore,uetita ambulationc,ó^ akerius manus imbe

-ocr page 386-

lO» HANARDI EPIST. MEDICINAU'^® cilli mottonc. Totidemcp uereri à capite : in fubieóas fcilicct partesac* ^^ articulorum dolorem, 8^calculi inrenibus gencrationem» Primus,idc ^j^j tumor,morbus elt iam fadtus,audia uidelicet magniiudo, lub genere m nbsp;nbsp;nbsp;^^

compofitionis cóprehenfus. Hunc facit cruda ptt uit a, ob leçons imbed ® Jj* pra modum au6a,amp; ad crura ceu ignobiliora mêbra tranlmiflajConeurrc rum crurum etiam imbecillitate,ob quam proprium alimcntuminfunu j, non ualent conuertere,amp;fibi unirc. Ex bis fir,utpituttofacraflïorq5f2io§ë ^,^j ÔC præter modum crura intumefcant. Morbus ergo bic audae malæ temperaturæ morbis fit,crurum uidelicet SC iecoris,quae proculdu nbsp;nbsp;^^ |(

£Cbumida inutroqueeft. Augentautemfefe ÓC muiuoadiuuant ^'^quot;^jj-qu^ dus : magnitudo fiquidem à pituita fada malam temperaturam in ctüt^ nbsp;nbsp;^y;

econtrario caufaeftjUtnutrimentü crudum permanens,tutnoremwlmo risadaugeat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;joOfS

Exeiufdemquoquepituitæ tenuioreparte,neruos,coniunuiones» ^ madefaciente,fecundus atTcdus,id eft imbccillitas pedum,nafcitur,mUKU fis,quibus ad ftandum filt; ambulandum uis utitur animalis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^y^lio,

Ad eandem etiam tenuiorem pituitamtertiusafFedus,manusld!itf gj referendus eft,quaconiundionesmadidx,nonfatis fuomunere fungus hæc quidem de bis affèdibus dida funt qui ad prüfens moleflia affidunt* ^ ^

Inter eosuero qui nunc non adfunt,led timor eft ne fuperueniant, tin ^^ dem ad id fymptoma referenda eft,quod excrementorum mutatio ^J*-**.^^ giJdi nim à cerebro,amp; in inferiora prorumpit res quae exirenon deberettpftui eet bumiditas,quae in uaria repente loca deftillans, dolores,amp; in quibuiu2 tumores facit : qui admixta quandoque bile,ex ufu return calidarum um ,^^ roft potu genita,tandiu funt acriores,donee bik difeufta fola remaneatdre ^^ los pituita. Ex uno ergo fymptomate,boc eft deftillationc,£lt; aliud v^P'^^jjiiüi* lor fcilicet fequitur amp;nbsp;tumor,qui morbus compofitus eft, ÖC quandequef^’ ^^^j^ tatisfolutio.Ipfum ueroprimum fymptoma,boeeftdeftillatio,morbunim * peraturæ frigide amp;nbsp;bumidæ cerebri fequitur. Sed amp;nbsp;morbum infini®^*’ j^’^o Jlt; copia pituite neutres cerebri opplcnte,amp; cerebrum ipfum “'’^^^‘^fÂttjiiifl cedente potiflîmû extranea aliqua caufa, ceu res grauis deorfum ruit, n ^ nero affedum formida tü, boe eft calculum gencrandum,ultra eandem ma hoe eft pituitam3concurrit calor renum,cum eorum imbecillitatc. Eßa®® j^ii^^ lus ipfe morbus in numero,amp;ut fequens eft,ad inflrumentales perön^p nbsp;nbsp;^

tur funt affedus præter naturam,quibus uel affligitur uel affligifoletWc' ^ diftimus Dominus:quorum curatiuæ præferuatiuæ^ intentionesexora® ftigandæfunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dk*^

A primo ergo Sordine Öfdignitatc inchoantes, hoc eft crurum tume gt;nbsp;^^ mus,primam intention? efte,magnitudinis præternaturalis amotionemtq j tolli non poflit,pituitofa materia in ca reman ente,hanc euacuare opus em ^ bitur per difcutientia : tanta enim óf tam craffa pituita,repelli nee debet net P^,^,^

At ft cam difcutere uoluerimus, uebementer calidis amp;nbsp;ficcis egebimusd ftcorpore toto repletoutamur,pluscerte attrahcmus,quamcritidquoan bitur. Demenda igitur in primis totius corporis,deindecrurumipforum pj tudo:atque bis duobus curatiocomplebitur. Verumquia bic morbus, ut ^^ mus, non in totum faduscft,fed quotidieob imbecillitatem turn iccorisiumc rum fit, propterea duæ aliæ infurgunt in tention es, iocinoris uidelicet Öiuf^ ^ roboratio : quæfieri non poteft,nift prius frigida amp;nbsp;humida temperatura ab« que remoucatur.Curandæ ergo hæ per contraria,ealida uidelicet 6f ficca,u t robur utrifque eft addendum. nbsp;nbsp;nbsp;Duæ igitur amp;nbsp;ad præcauendum 1®®’*“^'^^

-ocr page 387-

^^^^ LIBER DECIMVSSEXTVS. ’ ’ ' nbsp;nbsp;gt;5^

^cot^*’^^**^*^®“*^®’^^^* ^*’®'^®*’’*^®‘®*'“”*9 in totum quatuor intentiones,-%(ƒ ^^*^^“^”*^滓* P^mo totum corpus purgemus,fecundo pituiia in cru= %Us '’'^”’.^*^’‘**^*”u®gt;t®''Wo malam temperaturam iecoris amp;nbsp;crurum remoi ’’»Haflirt ^”®’P®®’’®'^“*' addamus : quibus peradiSjiperandum fecGdum ac terd ''’’Keur f *” ^^^ *^ totum dcfituros,uel magna ex parte minnen dos. Si qua tarne ^Ptte* “?®®’’**®*’’® temperiesjquac fungi eos proprio officio non permittat^ ‘’'’ QUï ^1*^ *®^^9*da,medicaminibus^ quibufdam peculiaribus neruofa mem« fcl^PKef^^'^^^”’*^otus funt inftrumenta,erunt roboranda. Ethæc quidemi ^*^quot;^”’ affeduum curatiuæ intentiones.

••^linon '*^ft^'*°’'“’”^®’’®’^””“®’^“®”*®’P*’æ^P““™’'’* dixttnuSjdeftHariOÿ quot;^^hu ^^'quot;’“^^ofbi à quibus fit,amoueSiur.Mala igitur tepenes cerebri frigi ’'^te ƒ* .P®^tiacôtraria eft auferêdatquæ cum auferri nô poffit caufa perma« ‘’.^®’^®tpttuitofii,quacnonfolumfua qualitate cerebrS ut (imüare P'^itaa ^* ’ æ^'^^^d 0^ fua fubftantia quatcnus inftrumenta!e,primum igitur erit ‘’•Uitat ^’l”*®“’^“’”^’»“^* tarnen ameafueritä toto corpore eduda, Euacua^ ’%tiim '^^°f®’^^’^ per meatus à natura expurgationi excremento.rû eius ordinal '’^^tftilP^^^^æ ’quot;^*” ^‘'° “®‘ retrahunt ucl deriuant. Eruntergo hi in curation ’‘•mduh/'°quot;'^’“°P'’®“^euatio primo totius corporis,fccundo cerebri:amp; bac qui:« * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P’’°P’‘® uidelicet expurgatoria,amp; per retradionem amp;nbsp;deriuatio^

^^’^° ^æ^ ^^ proprie didam fpedant curationem. Sed prouidens ^cc^ '’^'’^^»’’^denuofimilis pituita in cerebrocoaceruetur: quare amp;bonac; l’•JumhpP^'’’’‘®’*dum,ÔC cerebrum roborandum, utó^ probè alimentöproü P'’t,U{i A ““‘‘^ntiam conuertat,amp; afcendentem ad earn materiam ucl non reci ''tlfuftAi?^^®“^'”’”^ Qua ubi bene cauerimus,fimul etiam articulorum dolores ^^’ “* leniores cotingantjefficiemus. Fierienim uel nequaquam, Vfie quot;^^ P°^^ft)Ut affucti articulorum affedibuseos penitus effugiant:cum ’^•adfe *’®’’P®®ï ft corpus,præcipue fenilejabfque redundantia humorü diu« » ’‘•otiim?'*’”’* ‘^ffft igitur hi ubi acciderint,primo mitigandi, deinde curatione * Cî^’n’ouendt

k ^'^ ‘ ^^' Qtium ægritudo fit in numero, faeilem quidem didu cui '‘''quot;liim • ’®‘® uidelicet amotionem : fadu uero non adeo facilcm. Quare ca' t'Usge^°^'^’’®§'§fatur,quam finendum ut iam genitus cxpellaiur. Cauetur ’^'°P^''^^ dederimus primo,ne eius gignatur materia : fecundo,ut *''’'’Pot æ cxcernatur,qua’m in calculum fit conuerfa : in quem uerrf ^*”gt;que^ j ^‘°*'‘P^’*® uelutiexalTans renibus præfiô fit.Cauenda igitur quac=: Wend^°ft*”ipfumpoffijntaugere: SCfiquisadeft calor,per frigefacientiare« ^upereftH ^^‘’æ^^efeopisintentionibusuedidafint.

4. ’’»«Insft ft tertium quod fpopondimus exequamur, quibus uidelicet * nbsp;nbsp;Pritn ^' *’’®^® inuenti expkndi fint,cdocentcs.

P^'^dixi °*^'^“taffeduinftanteorfi,huncprimS exequutionimandandum fco« ''”’fiitu' ^V^^’tonus corporis euacuationem thane tali moderatione exeque^' ’'“••Poti^^-*’’^ ^’^^°” stillam noxam infcramus,fedquantum fieri potefteoa Pulue^^'”’‘’S®’quot;‘“’‘^tiod fubferipta facicnt catapotia:

'’’ytobal **• ^^’‘«ni modo parati, fbei barbarici, agarici,ana partem unam, '*’'^uo^* ^”^^”’æ partem femis. T erantur,6C in eupatorq (quam agrimoniumi • f’tliemintegram madcani,atqueubi cxiccata modice fuerint, *^^”^° componantur, 8C ex unaquum opusfuerit huius commixtio^ ’’’'» uel f,^’^^‘/‘^tipulis quinque,catapotia formentur,quxieiuno una antecce* '’tfo diet ''^'^quot;’ ^°’^ tertio uel quarto quoque die deglutiantur. Quibus “scatapotijs non utetur, potum ieiunus bibat,qui recipic: Eupatort^

-ocr page 388-

10» MANARDI EP 1 ST» MEDICINALIVM

oxymekte. Sint autem decodi quatuor,oxymektis unica uncia, ,. Catapotijs per interualiajUtdidumeftjtotiesacceptiSjut congruaperf^ui f tur fada tonus corporis expurgano/ecundaiam inientioprofequen^M^^'”^ j diximus materiæ pituitofae in ci uribus content» difcuflionem.Hancptf gf^“ quofdammoliemur,utfcilicet à facilioribus inchoantes,adpotcniiora feniimP Pitititofammdi grediamur, Primoitac^a'pofcaexmulia aquaamp;pauco acetocompotoK’^î teriam incruri^ musjnouas fpongias ea madentes crunbus arde eolliganteSjinitio ab inns paf euidifcutiétia. fado» Paulatim uero aceti óó portionem £C uim augebimus,non maiorewffltn^ |{ piajquäm ut ipfam pofcam poflit quifpiam citra offenfam bibere. Decoqutsfl^f^^ de in eadem poica anethum,primo quidem uiride, deinde ficcum : 0^ pollho^ ^ tam,primo quoq^ ói ipfam uindem,póft ficcam : atep demö aluinen. bis non penituspro!eccrimus,ad kxiuiam quoep ueniendum,aleuioribuso‘’i tium capientes : uaria emm cius uis.pro cinerum fiC modo amp;nbsp;uiribus. Expluf quippe cineribus potentionbus^,quales ficuinei,^ piuribus etiam iteratisex tionibus,potentius3ex cotrarijs debiiius redditur.Quod k fortiffimum defw^^^ rimusjcalcis quoq; portiuncula addi potent» Portiuncula dico,quoniam gna calxaddereturjurendi uim nancifceretur.QuibusauxiItjsnifimakin’£^ ^ ’ adlutumueniendum,cui uelnatura uclarie alumen,fulphuró(fnitiufflaün' ^^ fint. Poft cuiusadli»fum crura aqua uel naturaliter uelperartem falfaablmn • Dum uero hæcexplebitur intentio,nonobfuerit tertiamaggredijieeuf“' iccurroboi cctóif perepotaamp;perextrorfumadmotaroborantes. Intereaquæbibunturî runtw. nbsp;nbsp;nbsp;cellit eupatorium,de quo fuperius quoep mêtio habita : afarum,agallochon{qu xyloaloënjfeUjquod idem eftjignum alocuocant)amygdalaamara,cinanioniu gt;nbsp;piftaciajZingiberjamp; cirri cortices condîti^iecurlupi ficcum amp;f in tenuifliniunip uerem reda(ftum3cum uinodulcipropinatum. Intereaquæextrorfumiuf’f _ mouenda,laudout præcordia foueantur uino nobiÜ,inquo abfinthiui^®* ’ fchcenianthoSjpari menfura buUierintjadiedis rofis ad reliquorum omniump dus» Sequatur autem irinum quinumue fotumjfcquens inunâioîCeræjâ'” moniaci thymiamatos,hoc eft,ammoniaci opi,nó eius fumi, ut quidam alioqui gni nominis medicus putat,ana partes 4. mannæ thuriSjid eftqenuionseiuspui fculi,renn» terminthin»,ex terebintho uidelicet,nonex Iarice(ut hadenusp^3 eft) col]ed»,ana partes j. Mifcecumirino,atqueubi fuperlintcolumextenders agallocho fufFumigatum hypochondrqs admoueto» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ij

Roborato iecore,crura quoep ipfa erunt roboranda^atep cum bisetiam arneu ut fimul etiam aliud fymptoma,ftandi uidelicet amp;nbsp;ambulandf impoiêtia,qu^i ® terpr»fentes tertius,tollatur;nam hisquæ fuperius fcripfimusperad!s,ana erunt quaecunep hanc roborationem debent antcire. Incipiemus autem hiep’”' àleuionbuSjUtÉc per quofdam gradus ad fortiora confeendamus. Exleumn ^ ad hancremconducentibus præcipua funt qmreunepcummodico caloreaUc*-' tare modicam etiam uim habent adftringendi : potentiora,quaein hismagis ex ce* lunt» Leuiora:Stccchas,abfinthium, althéa, faluiajlenSjmelilotüueruminCain pania inuentum,non uulgare hoc, Mediocria: Anethum uiride,fanogrxcuni) artemifia,nux cyprefti, e]enium,meliftbphyllon, id eft melifîa,uel apiari3,cbamï* pftys,ar(?îion,id eft pcrfonatia,uulgó fparpanatium» Fortiora : Origanum,cal’* mintha,amaracus,fabina,urtica,Iaurus,ruta,amp;prafcipucfyIueflris.Exhisfieni'’’, nea,fomenta,cataplafmata,fiC oleo codïis,addita rcfina,acopa. Interquæfunuff mihi placet id quod ex femine abietis in hunc modum conficiturtOIeiantiqui U» ’* uiniCretenfis 3. j. fruc^uum abietis ^. 2. refinæabiegnæ, quæoleum uulgo di”* tur,tercbinthinaEana ^. s»eer» ?. 1. ammoniaci 3.3,piperisaibi 3.a.euphoibi] 5 gt;•

-ocr page 389-

LIBER DECIMVSSBXTVS»


36i


Iitdr*^^^ • ^^’^^'^'^^®^^°®dupliduafcdoneeuinumconfumptufitï exs ^^quot;‘S(j amp;abiedis frudibus,quæ liquari poffuntjliquata oleoaddantur, amp;nbsp;qua: ^*®P^’‘^æcambulariorcdintcgratanonfuerit,eritamp;aliudeer Uo^ ®®®®“®_cxpe«endunj,quod redpieNucê mynfticæquam mofchatam jQi '’^^’^‘^“‘‘^»^’^’■o’intbinæana 5.5. chamæpttyosjcentaurij,florumlupcrici, iliop**”P’ ' Madefcantomnia horas uigintiquatuor intantouino Cretenfi uel ^nin ^®“°*^^’^'’^^o bene teganturzaffidue^mifceanturtdeindein uafeuitreo, ’'rnid^™ r'™°*^'’ ^^^’'^c fortiori,confueto chymicis more admoueantur. Tres c=* ** ’’dum n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nianabuntjficut colore,ita Ä^ uiribus différé tes: ex quibus fe^»

lüsn ”* T ”’^‘’”’**^*ï®ötuf,^nchoando 0(^ hieabeo qui primus exierit,ceu mis üfta j ' ^^“59'*’PPcqui olei fubftantiam habebit,prcciofiflimGs amp;nbsp;liaient *'4bt M ^^^ exigua eius gutta primo admixta,eum longe prœliantioré P'W^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;medijs pariter uiribus conftabit. Hos ego liquores in difcutiendis

^lii(n*®’^®”*’’®’^quijs,a«ubus^roborandis,fupra omnemmedicatäaquam, 'Hiiet ''’^^^^^^^•^fontibus acceptum effleadores iudico. Ver urn quia difficile cü I'itou?^^®*®’^®®^ ab omnibusreceptasè mentibus hominum extrudere,fl ’'’•«iD i ^° '^^^'•'*^^''^us utendum eft,inter luta Aquenfe, inter balnea Porreta *^ni^y ^'’”*^^'^ducibilius tarnenputaucnm,(ifulphur,alumen,fal,nitrü, proportione, pro medici côieâura,quæ experiment iJnieni ^^°P‘^°^^''^fur,cômuniaquæ uel pinguis terrae luto mifceantun Vfum ^nim^^^”®^™”^^ ’^^’°P^^’^^”’ alium ab eo quiconfuetus efl : uellcm enim ut P^^^“I® baereretjita ad fokmporrcéiis,iitreliquum corpus

• • ^^^diu uidelicet donee plane arefceret,amp; turn demum aqua uel mo naturaHabluerctun

'l^osfo .5®^® hisaffedibus didum fit,qui ad prüfens affligunt. Inter eos ucro Porisei”** .'’’’^^^’^^’uoniquidem obuiandum primo diximus per totius cort ’’'’»Uel ^^’^'°’^®™‘Hanc igiturprocurandam putamus per medicamenta quæ ^^öte H™^”^^*^ æ’^P'^^ exagitent, amp;nbsp;præterea uim aliquam habeant roborandi, ^^Ohes '^quot;JP“^(fifiatumfiCdeterminatumc(ï) quofoletaduentare: finincertS, ^^fRato ■ *^4 ^ '^*^'^®“*”^^ proximo futurum timemus« Inter omnia autem ^“M *^” *^^^'’^^ ™*^‘ ^‘detur idoneü,quod ex mannajrheo,8C rofaceo fyrut ^ rofaceifyrupi unciae fingulæ,rheidrachma. Burn autê quot;Poto^P* ^^'*^’'^ ^^° conficiendo quinquies rofae recêtes fuerint permutatæ.

*'°''fRi p*'^’’®®“’^“^*o,fecundum fcopum,hoc eß capitis particularem euacua ’^'''cni u Ï''^ P^'^,^^*’‘^^ commode faciemus,infpirata per cannulam utrinque pat l'’^^^’P^°’’*“™ calamum pénam ue, huiuspuluerisexigua portioneï ’’’^0u •/*S‘i‘piperisalbi 3.2, ellebori albi s.i.ambrægrana 4.mofchigra ^^(«1 ^'^*^^^“0 fi forte’ molefla fuerit,potent idem puluis cum fucco fampfu ^ ^«tta^^^P^**’™ ^^^^° madidam intro adigi.

'’^’’onin '°^®*^°’qu3metiam ad huncfcopum diximus pertinere,per cueurbitut S'iinis^”^**’^^^ fiet,inter fcapulas admotasjpraecifa uel non praecifa cute,iuxta ^’^’fees ^'°f^'^ minorem ue abundantiam : quæ tanta eße poffer,ut etiam per ®^«lïmo'’^’®*’PP’‘”ï3s,euacuationcm fimul ^retracTonem congrue poffe o’ *^'^æ ^^*^^^ euacuatio,amp; calculo amp;nbsp;podagræ cauendae effet uak '^^''^Uoin ^* ■ ^u^hunt quidem hæc,fcd non affidua eßeorum operatio'.qnat *®^lat'^'’^*° ^f perpétua fit hæc procurandum,ficuti continua amp;^ per feuerans ’'’'’sihaJ^*'’^^’^P^‘^®* Id fiet ft aliquo loco ulcus excitetur, per quod fames mat ''’’’^nifi 'h^ *^^P'^ continuo detrahat. Locus idoneus effet inter cubitû amp;nbsp;hut **'*’’’^int quot;'^^’'æ adeffet fufpicio : quare eligendus uidetur locus quifpinam hu

* ^igt;acet, Necab re fuerit,fingulum ex utraque parte,dextra uidelicet S^

-ocr page 390-

561 I o. MANARDI EPIST. MEDI C IN A LIV® finiftrajukus excitare. Et his quidem materia quæ deftillare poterat,a' eapiteï^^ ^ padoauferetur, Sed præterhæc (utdiximus) danda etiam operaentnew^ rum aggregetur : quod prætercongruam nidus rationem (quæ utcuiuis a • notefcitjita difficillime fer uatur) fiet capitis corroboratione : ad quam lumm fi caput abrafum,lixiuio ex alto fupra futuræ præfertim loca cadentecrewop datur. Sit autem lixiuium ex pluuiali aquajin qua multoties du m fit,præparatum : quæ aqua per facculum excoletur pyramidaluorma turn,præter modicos uitiumcinereSjafaro,faluiajchamæmelo Äladano nbsp;K

num, Poß quam perfufionem uertex ex oleo inungatur,ex nucc re,ÓSlauribaccis confedo,omnibus prius in aqua rofacea mofchatabene ^^ tis. Demumep tegatur panno ferico,grano tindorio bis tindo,amp;gams ^ nbsp;nbsp;^ fchata fuffumigato. Et his quidemjaccedente (ut dixi) congruo uiuu, ca deflillatiOjatqp ut fequenseßjarticulares dolores,qui magna ex parte ex ^^^ gunt,non adeoaffligent:non ufquequaep tarnen probibebuntur,fi^i ^^^^«^ tantum ex deßillatione à capite côtingunt, fed amp;nbsp;ab humorum fupernuita ^^^. toto corpore redundantibus. Quærendum ergo ÖC aliud præfidium, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i-jy^ reliquiæ,fi quæ fupercrunt.penitus abfumantur,amp; de reliquoafrettusötp^ ^^| tes à formidati extrudantur. Inter præcipua uero auxilia lignum quo ^^^^ tos ante annos Hifpani ex India (ut aiunt) apportarunt, plurimorum “• ƒ j^j, lentiflimum reputatur. Et propterea quæfitum à nobis efl,an dus deco P putemushuicRcuerendifs.dominocóuenire. Cui quæfito ingenuereP j-^j tes,dicimus,nos in nullo,qui morbo uerè articulari laboraret,eo unquam •

«n dolohbus tantum qui membranam potius earn tegentcs,quæ oiu to r j autmufcuios,qua’marticulosipfos affligunt. Nccnonin ulccribusqu*9 ^^j hofcc dolores comitantur : eius^ ufum inuenifTe praecipuum. Scio ®®*” co in ucris podagricis chiragricisqj dolorib,ufos,qui uel peius poUhaCjUf » lius fe habuerunt.Quare fifua Celfitudo mihi crediderit,tantam tam^®“ ^^ inediam (ut alia mittam tædia)quantamhi funinerecogunturjqui leg«quot; Ibericas fequ5tur,efFugiet» Sed fihoc auxilium omnino uolueritexp®“^® nbsp;nbsp;.j. .^

tenta quotidie mane bibcrc uncias odo aquæ,in qua binæ undæ tamenwf ^^^^ mi ligni tandiu bullierintjdonec tantundem aquæ confumptum fit : ut w '^ rint ab initio 5.1(7. quibusetiam g. unamellisrofacei5quopotusipreamp;^'’y”^ «^^j minabilisfitjöifnecminusutilisjaddi poteft. Egotamenhuic^fe®°j® ji^-jns ca medicamcta prætulerim,quæ ab hac ipfa ui podagriea ab antiquisiunt ' -terquæ D. 8« Reuerendifïimæ maxime accommodatum putauerimati EW relatum,quod Phuunam,agarici duasjmeutresjfeminispetrofelm*^^*;^ jjj’ quod Alexandrinu corruptejni fallor,ab olufatio uocant,quatuor, byp«^ H^^^^^ quejgentianæ fex,ariftolochiæ feptem, centaurq odo,chamædrios j^jy recipit,óó mellis quantum fatfit adedegma cocinnandum. Huiusquoque nus accipiet drachmam, initio ab autumnali æquinoâiofaâotnccdcfinen ƒ ^^^^^ nee quinquagefies acceptum fit, Vit^us autem ratio non adeo *^”“®^’J.^y, faria,ficuti his qui ligno Indico ututur : nee plena tarnen, ut fa norö, fed wc ®9 dammodo inter utranep. V efei enim parce potcrit carnibus bonarö bilibus,petrinis pifcibus,laducis clixis : atque in fecunda menfa piflactjs Staue niSjUelutfuntjUelfaccharoopertis, Vinum^bibere tenue,!impidurn,rnoaice lutumïexercitq^ gratia quotidie ambulare,uel uebi.nó in cubilimarcefcere. diligenter cuftoditis,cauebituretiam calculus. Ad cuius tarnen ampborc caute a non ab re fucrit/enes per cerotum rofaceum,adiedlo etiam fi opus uidebitur, 0 ni fucco, refrigerate. Hæc funt quæ pro falute Reuerendifs. huius Domin, n ftri huius infelicis feculi fplendore £lt; gloria,mihi enixiflime laborant!occurrerti -

-ocr page 391-

LIBER 0 E C I M V S S E X T V S» ’ ( 5^5 ^^•busOeum Opt. Max. to uelim afpirare,ut perpet uam inde confequatur fani* ^'fWjIabantem^iamiam CHRISTI ecdeliam fuflinere.

ExPerraria, iiii. Calend.Iulias, m, d, xxxiiu

EPisT. IIII, deligmIndicidecodlo,proReueren« difs. Cardinal! Campegio,

^*^^°P^^® tranfiueram, quod putabam eius potum •^ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^' ’^ I^ni,amp; uanjs magnis^ negocijs impedito,non y nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'““’^Q ^^^* futurû,præcipue quia lenuiorem uidum expofcere indes baturjquam fua Reuerendifs. D. uel ferre poffel,uel uellet. Verum quum intelligam amp;nbsp;uires ei maiores quam putabam adefle, amp;nbsp;maxi« 3111 in eo fiducianijdicam breuiter quid de his fennam quae per excellcntiffimum l^^ndam medicum fcripta de eo ligno funt.

“^primiSjegoquoqueSancflum illuduocatum magis quam prima efficaxefïe f 'Ojaproptereaconfucuipriusper diescirciterdecê,primoilloceu facilioreuti, ‘natura alTuefada, fecundum,quod potentius eft, melius ferat. Soleo autem '0 aqua partibus unamiieni addere,contcntus quod tantum bulliat, ut media ^^■’quot;-jMftconfumpta.

■ilecunda qiioqj iHa aqua,quae potus loco in prandio amp;nbsp;ccena bibitur,non om« ocum eo fentio.Magis enim mihi placet ut ex nouo Si er udo ligno conficiatur, pdmxdecodïioni feruiuit:ita tarnen utquarta folumpars in cos SisT j ^^'quot;^^’^’'^^ ^'3perfint. Nee mihi difplicet,fi ad reddendum potum mas ’ n ^’P““'® cliqua mellis rofacei ad guftum domini adijciatur,

f . $^® utdecodi quod mane fyrupi loco bibitur,maior effet modus,hoc unciarum.

f,^^3uaoprætereaôd modû Si ufum fpumæ fûpra dolcntialoca. Effîcacius tarnen (left??^°^®“®“®olt;Jcm ligno (modoquem chymiftæ perdefeenforium uocât) ^ ' '^turnqnunâis uidelicet ex eo locis dolentibus fîC tumidis.

quo i ^''^ ^^ tamentis ligni crudi,in nobiliqj aliquo uino dccoâis,addito anti quà°^’*^®®wungt; parare,quod dolentibus locis utiliter illinitur. Ante uero

^°®™lt;^“™ “fui Üg”^ ueniat,quod ego poft æquinodium nouilus bij5quot;^*^P'^°’^'”’®j*’’3xime cÔgruum puto,purgatio totius corporis facienda. Quis abjp”'°™*‘^”’®*’^j arbitrio præfentium medicorS permitto,qui uifis his quae ruitu ^^’*^^°’'^“® ™c^cis,ÓC à me fcripta funt, ca eligêt quæ magis iudicaues iular '”’*^ ^’”’ ^^ ucrum ingenue fatear,multipliées iliac hue fyruporum fine pis j^amcommixuQnes à me non probantur.

dum '°'’^”’“’^sPanter arbitrio eorudem praefentium medicorum permittens iohinc^'V’^^quot;’*®“* cofumfentenoS probem,quitenuius primo reficiunt,des rim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;donee ad uidum fanoru uentum fit. Vnum tarnen addidcs

rem 1 ^^° P”^”®*^ cwt nidus,modo cum uires ferant,erit utilior. Quare lauda udnift^*^^^^ ^^P^'^ana folo pane,0^ uel amygdalis, (neep enim hasrenuo) uiâu fk^’^^' P'^'nudeis etia faccharo opertis,uel paffulis effet côtentus. Quem leotùn '°^’^^ ^ ^^° ^ medicorum iudicio toleraret, laudarcm ut ad tertiam ufqj uiiitu **’?”*^5‘^’’’®*‘9“® completa,iam auiculas guftare poftet : qnem lautiorem Quam^'*'^^*”^^^^^’^’^^’^ t^33ucm ilium non pofte commode ferre uideStur. dami '^'^^'^^'^^5 P^ftnutationêuelimnon repente fieri, fed pergradusquofs dir G ^?P’^'®o wel parui ualde pulli uel auiculæ,6lt; exigua quantitate exhiberen

^Ï**P^’fl»gt;08 ufque paulatim acceffus.

“wo durante hocpotu,ucnter,fi fponte non ierit,fit aliquo medicamêto ius

Hh x

-ocr page 392-

56% lO» MANARDI EPIST, ’ MEDICINALIVM uanduSjdicam quid confueuenm,amp; quid agendum putem. Si penitus uenterffO netur,ucl fingulo uel tertio quoque die decorum eiufdem ligni pcrclyfinemin’ fundojadietfio melle rolàcco,ôd aliquo oleo quod uideatur cogruere. Sed amp;'P'''^ terea fingula quoque feptimana femel potioni quam in aurora bibunt, uclmanna uel fyrupum rofaceu folum uel cafiam adqciOjUel polypodium,uel fenam, qu’Ç'® fiat qualifeunque euacuatio humorum : non tanta tarnen ut fudorem poffitauKf' re, fed potius euacuatis craffioribus quibufdam humoribus,tenuiorespartesnic* fius per fudorem,urinam,ac fenfu non perceptam difflationem,ualeant cuaöö”’

Inpotu quoqjuefperi fumendo(quemminoremefle uoloqua'mmatutmum))^ non tantum ad fequuturamccenam reipiciendumputo, quantum ad prandnini quod praeceflit. Sed hoe potiflimum in utroep confiderandum,ut bonadbit^®' ctio fada iam fit,SC ut quantum fieri potefl uacuo uêtriculopotio accipiatur.Qu^^ re fi in aurora non uideatur copiera ccenac cócodïio,tandfu differatur potus,qu^'’' diu perfeâa concodio uideatur, Quod SC in uefpertino potu feruandum duw,ut fcilicet non antea fumatur qua’m prandium fit p!enéconcodtum, Mora ucroinKt potum 6C cibum tanta mihi fufficere uidetur,ut faflidfum dcnerit,quod expotu or té fuerit excitatum, Satis autem mihi uidebitur fi dimidia pars uefperidcturcius quod mane bibitum eft,quatuor uidelicet unciarum. Quo uero têpore ténuité re illo uiâu utetur,rarôex ledo,nunquamé cubiculo exeat. Sit^ï cubitulumlu^ dum,bene à uento tutum. Aft ubi cceperit locupletius refici, completoamp;aWter o fudorCjé thalamo fercno acre SC tranquillo exire potcrit,SC per domSuchi:« po quartam feptimana adamœna locafolatij gratia extra domumuel ledicaudcur'’ rudeferri, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. , U

Hæc circa ligni ufum mihi notatu digna uifa funt i quæ tarnen non ideo lc«p » quod fententiam priorem mutauerim,fed ut morem gercrem DominoKruere » diffïmo,quem intelligomagnam incolumitatis fuæ fpem in hoc ^^°^| quæfpeciesnon parum uideturadfalutem conferre. Deus autem Opt^’’^' turn huic prarfidio SCreliquis afpiret,ut optata inde fequatur fanitas,uniueri2 ftanxReipob.profutura, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

ExPerraria, iiii. NonasAugufti, M. d. xxxin*

E P i s T, V* loannes Manardus lacobo PharuGo medico in«

fignijde Melancholia phlegmatica,fero,amp; aquis medi cans,demum de curatione hemicra neæ antiquæ»

Il o fed a

Itu CÄ iuiamp; iJUHiduumiiib merib uiuu rueict nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* j.

re fitim,fitis altera creuerit. Tcnebar quidem maxima tua rum rum defiderio ; ucrumdum eas lego,maius ’’’‘hideßderiS »ota 3 ^cognofcendi fcilicet quaenam illafint,inquibusadhucdubitas,c ______^^! tot ingenijs agitatam de fectione uenx in pleuritide quantonem, impatiens^ morae ium,ut aduentum ad nos tuum ut maxime defideratunijita 1 xime fufpedum nö poftim expedare. Quare fi me amas,SC fi te a' me aman pu a, uel moras rumpe,uel defideriû hoc meum per literas expie. Non enim e ump ' logiamTurini expeCles,quam iamthennium parturiens nSquam pepcrit. yu re uerendum nc mola fit, non uerus fœtus,quod tandiu utero daufumtu it.cu nee defint qui obftetricentur, SC qui ad pariendum irritent, (^uicquid «men ta j dem in lueem ædiderit,boniatqui^ coniulam,SC Curtio alqs ueuel lauan um exponendum permittam. Quanquam nifi melius hac in re fuas partes lutatus rit,quàm in prandio SC cœna fccerit,non erit ut uel Curtius uel alius ^“^quot;^^

-ocr page 393-

Mttan ^ïber decimvssextvs, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;565

tetof n?^’'®^‘’®*ïdo multum laborer. Sed qmcquidinhac fcenaegerint,cgo 'f'’janiicèamp;'^^°'°’*'°’’P°^^^ “^aâonSiquid ueromihi deinceps fcribendum ®''’*) inter ^•^*^ ^’^'c’s fier : inter quos cum nô poftremus fisqmo^fi uera dicenda ^^^finsui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ *”c te haberi cogunt SC erudirio non uulgaris, amp;nbsp;munificentia

'’^'luniref° ^^^^'^‘^ ®®®® in me uteris,hominem minime officiofum,amp;fqui gratias quot;■Jnifacif '^^,'^’^'^^necagam,iamiamtuisliterisrefpondebo,abantiquioribusini Wem ar ** . ^ aduerlusmeam deatra bik kntentiammulta afters 6^ fubtilia Wens p^'**^®®’’ieamexpituiaficuti 5lt;exbileamp;:fanguinefupcraftataconi 1Win r nbsp;nbsp;° ‘i^’tiem ex mutatione crafts: pituitæ ad nigri fabuli ariditatc,priufa

^''5'nutati '°H®“^^uefica calculus generetur:quæ fieri non præuqsalijs minons ^••^ in f h i'^ 9'Jtim nô poffît, neceftarium tibi uideri,ut prius in atram bilem '*^ôtur 0 a*^”* ’^timSCnigerrimumcinerem craflaSCpituitofa materia con« ''^illaad °^ ^’^8'-’'^ en turn baud difficulter dilui pofte uidetur,fi aduerterimus ^Q’îij.M '^°^^'” kdimêtararô inurinis eorum fubfidere, qui calcule funtobs '’’’^ùe h”ik*^ ex parte album eftèidquod fubfidet ; quandoque uero plus Wem’e^ ƒ °®tlinerecederejiuxta fanguinisadmixtimaiorem minorem ue por '‘entern jquot;^ a ^ eolorem modo ad flauum,modo ad rufum,modo ad nigrû ten i ^^fiente m^*^^^^^ ctiam renum Ô^colore 6d calore excoquente amp;nbsp;ad fufeum con« * Ptrientia’f ^ enimeundcmcuilibet fanguini eolorem, amp;nbsp;ratio diâat,SCexÂ

MoÜr^ cxuenaefcdionecollcëio manifeftat.Nec minus etiamno= S^iHudo a ”Î ^’’^2“’^ ^ renibus unâ cum ferofa fubftantia trahi. Nigrum er:» ’liatfiw tirinae quandoque fubfidet,non ab alterata pituitadeciditur,fedab

'^'’lelTe?'^^^^ P*^^^erea atrae bilis in fenili aetate,idem conaris ofiêderc,qucm tan ^unibil '^'f^'^^^°’™’tus morbus qui alioquiapituita magis fieri côfueùit,ab atra ®’**Quodcótingere non alia ex caufa uidetur, quam ex ipfa 'Seri ex ^u”^ ^®®® conuerfa. Attonitum uero morbum in fenibus à fola atra bia $7. probas : in quo dicente Hippocrate,apoplexias ^ t’^txiam ^'^’’^‘^^tlragefimoannoad fexagefimS, Galenusaphor,enar^ans,apo=

^ amp;n ^ ^^quot;^^ ^'^^ fa^am intellexit, Aphorifmi tarnen liters efle corruptam fufpi ' ^'^sea ï ° ’J“®biomaxime,Icgendum,maximæ : ut fit fenfus,maximas apoplc . ^^’’’^“æ ab atra fiunt bik maiores fint il lis, quæ fiunt a'pituita.

^Maj ^P”°”'^®° ®eipiam,praetergraccoruin exemplariu fidem,in quibus kgi Wenn* ^’^*5^'”3tluerbium,cui latine refpondet maxime uel praecipue, quod '’^e/ed ^'^ æg^jUtouet 6^ ratio,quae apoplexiac uim non ex materiae facientis ge= ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;impedimento cognofcendam di(ftat,quae dum penitus au

’N'orifm ^quot;^^ ^®* apoplexiam. Legend urn ergo maxime,uel præcipue : ateg hk Wüicu'^P*'æ^^®”^ ’^^^^ coniungcndus,ut intelligamusex morbis enumera ^ I^ïtat P”^^? mclancholicos fcquantur,apoplexiam praecipue accidere his, 'quot;'sliun nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;® quadragefimo anno ad fexagefimO. Reddidit autem Leenicea

^*^Porf ^^P^^^tiftnum obfcuriorem,pro apoplexia in praecedenti aphorifferibens ^sfeïr *^®^’PPoaatesigiturnecGaIcnus apoplexiam afterutuelin illauel ’''^uos ^^^’^^ ^^*^^ potius bik qua'm à pituita fieri : fed inter quatuor illos morbos, ’'‘^ein ^^P^ticulo cadunt quimelancholicis morbis afficiStur, apoplexiam ma«» ^5[r3ak'^^^^’^'^'''‘’°’^tingerc, quâdoô^ cadras maxime apopkxiaeeft obnoxia, * Wo fimfl.’^’^bücjnon ex pituita,fed ex ipfa fenili aetate frigida amp;nbsp;ficca,atque au^

’^igt;tmb?ræ®*''^ ’*’8umentumcx febre quartanafumptum, qua- proculdubio Wian' jquot;^’^ tarnen fæpefequitur febrem ex mifcella bilis rufac óf pituitæ geni^ 'a 03 aliter non uidetur pofte contingerc,nifi quia refoluta tenuiore parte, Hh 5

-ocr page 394-

306 nbsp;nbsp;nbsp;10, MANARDI EPIST. MEDICINALIVH

crafla pcrmancat. Quare cum in ca mixtione bilis tcnuior SC pituita craffior Cijfer pituita fuperaijqux in atram bilem uerfa quartanam facit.Mihi aurem inbacdubi^ tatione diced urn uidetur,quartanâjquæ tales nothasfpurias ue tenianasfequn^ pariter quoqi elfc fpuriam.Ficri enim ab atra bile uera,per affationem rufegenib’i at(^ pituita,aiîàtione quidcm 8C ip fa reddita craffiore : uetum nonadeo utpitu'^ naturam in totum amiferit,repugnante uidelicet ingenita cius humiditate, nen’^^ lancholiæ ficcitatem acquirat. Totius itaque mifceUæjfiue in unicam formam reds' dæ, flue fua cuique adferuata forma, tenuioribus confumptis partibus,craffiof^ port afTationem fuperfunt, uincentibus tarnen (ficuti SC ante aiTationem} bdio^ ^ fis partibus,SC propterca quartanum circuitum facientibus,ficuti antea tertian“^ faciebant, rufa uidelicet bile in atram tranfmutata. Si enitn,ut fcribiSjfolafupe™' te pituita,bilis in totum euanefceret,non quartanus circuitus,fedquotidianusna^ fcerctur,qualem uidemus ex falfa fieri pituita, nbsp;nbsp;Atque de prima tua dubitaßbn^

hæcdidafint, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

Dubitasfecundocirca fieritempcraturam,quoniam inca nonfolum »I^j*“^ res ÔC inter fie SC à Galeno dificordare uidentur, fed SC ipfe quoquc pugnare,in Iibrodefimplicibus medicamentis quarto,frigidumjSi: in librod«' calidum faciens,ficuti ÔC libro tertio Alimentorum.

Inliaccontrouerfiacum alia'sGalcni dida diligenter confiderarem, atquec ^ fc ipfa quotidiano ufiu cognita conferrem, fierum frigidæSChumidætemp«'^’ ladistres ræefleSCcredidi,SC fcriptis mâdaui. Cum enim ex tribusdiuerfispartibuslace partes. nbsp;nbsp;ponatur,atquc ex bis butyrum quidem tcmperatum,cafieofa pars a «“’P^„ .^

toparum adfirigoris Iatusdeucrgit,fi fierum calidum eifiet, uniucrfa bcnsiu tiacalida potius quamfrigida redderetur : cuius contrarium Sd totafenöt® næ fichola, SC communis idiotarum opinio,ab ipfo ufiu edocta. Hoc exigua dooftendit,quam adeo habet imbecillem, utacidum potius quamamaruiu^ ra fiat,contra quam mei, quoddulciffimum quumfit,per fie temporis diut ^ te amareficitpotiusqua'm acefcit.kurfusfiferumcalidumelTct,quoferohus fet, eoelTet calidius:quum tarnen afininum,quodmaxime ferofutneft® ^jö Serüßi^dum. fitfrigidum : alioqui præcæteris in heâica febre non cligeretur. Frigid«® lt;nbsp;4 fimpliciter fierum ede puto, ficuti SC lac,atque alia non parum milita,qu^c^x confiant partibus, quæ iuxta qualitatem cæteris præuaicntem frigide die« ’ non quod caliditatis penitus fint expertia, ficd quod earn prae frigiditate u ^^^ perexiguam. A qua tarnen tametfii pauxillaadmodum infierofit,amp;l3titansq ^^ dam acredo,6C attenuandi, dctergendi,ac uentrem fubducendi uis orft^ uires quoniam ladis totafubfiantiaa ficrofis potiffimum partibus nime mirandum efi, fi illisdeperditis,fimul SC uires illæ à laâe in totuw ^^^^^ uentur. equate laccui fierum ademptum efi,uentrem potius abftinet, n^^^fjij^r, ducit:8C inquantumuiscalido ucntricuload nidoremnon ampÜus^oquot;^ j;!® refolutis fcilicct nonfolum ficrofis partibus,in quibuscalor aliquis fupr2 j^r^^j ramentum inuenicbatur,fiedôC pinguibus, quæ tcmperatam,ntdiximus^ ^ caliditatem,non autemtantam ut (quemadmodumtu putare uideris) yj^^g^ reddant abfiolute calidum. Facilis quippe inflammatio ita in hoc ficud i« ® ^^’^^^ dum fubfiantiae potius qua'm caloris copiam demöfirat. Ex tepido^datn®“^^^^ cius calore fit,ut inmollibuscorporibus inflammationes concoquat,öiq difcutiat. Quod fierum licet partes aliquas,utinquitDiofcoridcs,Iiabeaica* . gj facere idcirco nequit,quia hæ abaqucisceu ampIioribusobiSduntur,0D Jjo ut abfique acredine purget. Quare uero in medicatis aquis idem non conti g ^^^^ quibus cum aqua cunâas alias quæ in eis mificentur,ucl res,uel poteft3tes ta ^^^ gefiuperet, ut nihil aliud qua'm pura aqua infpicientibus uideatur:pot‘^daie^^^^^

-ocr page 395-

^uad ^''BER D E C I M V S S E X T V S» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^7

^^^'^’ ^‘^ pluribus etia calfadio fimul cum ea quam ui obti

•’HÏcxres **^^ P®ffenritur:non aha,ni fallor,fatione contingit,quam quod me* ’“’•K fun^^^*^^*” ^*’ *“ ^’^ relinquunturqn exiccando calefadendo^ adeó po* f^'lècum ’^^^^^^’^ alioqui fubftantia fua liquidam,SC ad recipiendam cuiufque tonuert nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poteftatem idoncam,inpropriam quodammodo natural

'3 S^loc f ’ '^'’'^^ oadx funt uires in earn transfundant,accedenie 0^ longa mo* 'If tanta *’'^’^®*”®*Q”'’‘atu femoto^Negari tarnen non poteft,quandoq; aliun* ‘^steftat A^æ^*^'^æ f®P*^in ad horum fontes efflucrepofTe.Quod de Magne*

*^ tiendin ft “^'^^teieSjUt calorcm quem adu habebant,dcperdant,ó^ uim calcfa* ’tef f^/°’^P°*'^*ti totumamittant. Vidi ego in medio Danubt) alueo calidas 'patium ™®“*®»9“æ'pfius fluminis aquis commixtæ,ad aliquod quidem ufquc ’w don ^^^ ^^^^'^ calidâs reddunt : in maiore uero diftantia paulatim calor remitti* tMti^^*'^^ ’’^'’“*® Danubtf aquarumfaporemamp;frigus reuertantur« Scimus tliufe ° ^a ^^^ t^agnorum fluminum mare ingredientes fuum dulcorem tan* alienar^^’”°*’®^’ ®”’*^*”’a ^’*^“8*”® foperentur«Quis igitur ambigere poflït,ex tusauf^”^??:^^*^^”' ®^^ccWa,medicatarum aquarum uim SC remitti pofle amp;nbsp;peni* dentes^*^' ^'*°®^’“^*”’’^’*”®®*^®*’® ï^”®^*’t“*’™®^*^^gt;q“*^o*”*”^“f3’’Ö®^®*’ a# ƒ*™^^^^® ^c his medicatis aquis ànonnullis confcriptis,omnem uim eis ^tnlibr jquot;?®’’P“‘’®^9uam fcriptamin dlisinueniunt. Sienim uernæ pluuiæ,ut lünia^'^’^^^^^a’c^usteftaturjab herbis in Italia natis uires auferunt,quan turn ^’^^æ’‘î““^ômixtaeidcm prxftabuntr Quis etiam ncgauerir,uino quan fat-’ M^^^P°f^'’”^3ntumaquæ mifeeri pofre,ut uinofitas omnispenitus euane* °^^*^'’'^^Crraïcorum Sympofiorum adagium, « wjvrt Travail « ^^tx « pM uni' ^^'’^ ”’’^’‘*i^^ aquamuino,uttresaquæ partesduabusuini,uel duæ ’^*’®®“ ut tres aquae,unica uini mifceantur : ex tanta quippe aqua ui* turn ^^'^^^^^^‘^’g^^^fl-Non igitur ambigendum,medicatas hafce aquas,quan« ijçf ^^^^^^t^’bdxflntjpoITe exdukis aquæ mixtione,amp; a au amp;nbsp;ui refrigerari. An oiid ■ ^æ^^f^^æ Q’0®tcö^c’lt;t fui natura frigidæ fint (ut de uilla inLucenfi,Só

Jo no *”i '^ ^^tonenfi agro nuncupatæ) affirmare uel negare non aufim, de illis U . ^® habens experientiam,ut qui non magnopere uel bis uel alqs uti con* Pf. 'fquot;?’’P^''™teremagisearum ufum fo!itus,quam imperarc. Qiiatum autem qur'’’^^“®9‘’'*:®*pcwcntiatn cognofcereualui,Luccnfesillæ frigidam potius Lucenfesa^u^^ tur /^^^ '‘^’®®*Wt«nïpcraturam oftenderunt : quam fiC ratio,fi ferreae,ut dicun* w*”'c^””°®^’*gt;^8'*ß“s non magnopere à communis óè potabilis aquae di* tuf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^”™ frigidæ cITe temperaturae ficuti óf ficcæ non dubito. Nee,quod

^™5)ltilphur eins,etiam fecundumchymicos in co fuperans,contrariumde* df '^ ^^‘ ^'°^’ ^tiim medicum non naturam ipfam medicaminum in fe confi* ^^^tWiuxtaid quod in corpus humanum, atqueid præcipuc quod tempera* ouTf'”*^’^^ ipfauel calida,uel frigida, uel humida,uel ficcajdecernere» Alio* 1 * '‘Ulphurisamp;argentiuiui naturam,ex quibus fingula metalla conflare aiunr, I^WfucrimuSjOmnia proculdubio erunt calida flatuenda, quum ramen fty* %plumbum,fiannum,argentum,frigfda ab omnibus reputentur. Licet autem ’tura ferrum frigidum fit, non proptcrea tarnen exiftimauerim,aquam in qua ^tisextinâum fucrit, in omni homine qui febrem patitur ex humorum putre* '''^ dependentem, congrueretquoniam cum frigore nota dignam ficcitatem, Jlttc adfiringendi uim coniundam habet» Febris uero qua febris efl, humida : j''^5putrida materia fiens,apcrientia potius defiderat, qua'm adfiringentia. Et æfquidem deaquis Sacris uocatis dicia fint, Nuncadeareuertamurquae ttadhuccircalacamp;^ferumdubitas. Circa Iacquidem,an afininum fitomni alio te* ^‘ttsiquoniam Galenusfecum etiam in hoepugnare uidetur fextoSa’ubrium,'

Hh 4

-ocr page 396-

5^8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I o» MAN AR DI EPI ST» MED I C IN A 11 ^^ j^ inter omnia lateis genera tenuiflimum dicens. Efearum ucro equinum ei in tenuitate praeferens, Ariftotelem j.de animalium ‘‘“^’^j^iiiG Verum quantum ad Gaknum attinet/i eins in utroep loco uerba con ,.^j|,ij, nullomodoinuicem pugnareuidebuntur.Sextoenim detuendauae ^^ afimnum Ai';^ö;xlt;5^£gt;c/sa'amp;//jideftjmaxime tenuium partium,affirm«un i^^^^ de Efcis,camehnum afinino non in tenuitate, fed in humiditate præfwt. ^^^^j) enim dicit» Quare nifi fateri uoluerimus Ariftotelem aliud fenfiUe ^“’'quot;^yiii, dicere oportebit,quod per tenuiftimum nonintelkxerit tenuiflimani® P

fed maxime humidarum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, m f

Circa ferum praeterea dubitas,quare caprinum caeterisa (oanncMcin P ^jj tur : hocenim non alia ratione fadum putas,niftquia ut calidioris anima ß ^^»^^^ etiam calidius» Quare quum medici ipfum prac exteris cb'gant,uidentunn ^.^ lorem potius quam frigus defiderarejn qua dubitatione,ut dem tibi‘l^^^jieii circo uidelicet eligi caprinum,quia fit calidius : non tarnen id fequitur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jg,( dis,cffcfcilicetuelcaprinu uel aliudferumabfblute calidumdicendum» « '^ folummodo fequitur, quod incalore reliquafuperet c3prinum.Sicun cn^^^^^^^ brum aliquod dicimus aliorum cerebrorum comparationecalidum ciM men omnia cerebraabfolute fint frigida : ita licet omne ferum fit frigidem, num tarnen inter reliqua dicimus eße calidius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.k^jo ^

Petis prxterea per eafdem literas,utmeumex euphorbio medicamen in annotationibus in Ioannis Mefiie fimplicia medicamenta mentions nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-^ aperiam. Rem autem fic habeto : Euphorbio,maftiches 0^ tragacanths æQ j^ tes ita mifceto,ut tantum unius euphorbij fit quanta illorum : in occludito,panem more quo alq coquûtur bene in furno coquito,codum u ^^^^ xerit perfringito : quiequid intus inueneris,a pane bene feparalG ^“^®P j^^jdu formato,fiC ad drachmx pódus,etiam mulierculx tuto dato,robußiorjmo .^ plicato. Ad leporinas demû carnes reuerfus,eas ideo calidas eik proWS)9 ^^j^j Auicenna in comitiali morbo qui à pituita plerun^ fit,cómendantur, A 9“ ^ tatione poifum me facile extricate,fi dixero,leporem in eum locum ^‘’°^^^j0 ^ 1 ruiffe : habebóque mei didi Bellunenfcm teftem,qui kporem abijlolocom ^^^ j Auicênam caftigationibus abegit. Verum quia Gaknus fuopuerohoemor boranti,leporinas quandoq? carnes concedir,tdco aliamihiuia inuenienda» ƒ quam fugiam,fi non propterca admitti kporem dixero quia caleat,fedficc^2ti tius ratione,quam modica tarnen in cibis epilepticorum defideratipfemetnU » eet etiam in uulgatis codicibus,pro ficcitate kgatur humiditas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ^^

Addis prxterea,quod maioris ponderis effe putas,Gaknum 5. ’^‘^^®5^ „^

ptomatu dicentem,Sipituitofusfanguisfit,pituitofametiamcarnemreddit.q etiam 11, lib. de fimplic.medic.cap. i.uiperarum exemplo declarattquafiexni Óis unum colligens,quod ego in mea epiftola negauerâ, takm fcilicet temp^f^ ^ ram habere carnem,quakm habet fanguis. Ego,mi Iacobc,necncgaui,nKn^ gare po(rum,exmak affedo fanguine carné quot^mak affedagignCprstoti ubi imbecillis fit carnis uis,qux nutriments in fui naturam debet cóuertereïfedn^ gaui 6C adhuc nego,takm elfe necelfario carnis naturalem tcperaturâ,qualis w*” nutrituri fanguinistnee heceflario qualis eft animalis fanguis,aliorüanimaliuni'^'’ guini cóparatus,takm effe carnem,carnialiorS animalium eóparatam:pranert«’’ fi eo modo de his rebus loquamur,quo medici,non quo philofophi Ioquutur,non in fe ipfa uidelicet re confidcrata,fed hominis prxcipue bene temperati coparatw-ne : alioquifequeretur,eorum animalium fanguinem effe bonifucci amp;fedfe^ codionis,quorS caro ab homine temperato facile concoquitur,amp;,in bonum fuct'* conuertitur:quum tarnen contrariS 6lt; medici doceantóf cxperimêtaconfin^''^'

-ocr page 397-

. , ' ï^ rlI BER - D E C I M V S S E X T V S* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3^9 nbsp;nbsp;nbsp;'

^”™'^°’^^f è^^l’n^fM*” ^ uituloru cames mul to ufui cfle homintbus : fan^

^cw uero ka defpici ùt penitus abticiaturf

gt;i«m? ^5'S'^^’'^2fani quidcm/ed feßinatam tamenjad tuascpißolas refponfio« 'ilib'^'^*^’^^^*'^ ^ terecipijUt à fene negociofó,adeo^ imbedU^ut quandot^ ’’feu da **'^® ^ aperire graue fir^ne dicam legere amp;nbsp;fenbere* Ahud tarnen W^ a-^°^ plusesmcfadurum fumpollicitus,alïquauidelicétpraefidia, *P*’“^®®anon minus quam nobiüffima matrona Lucretia Pratonet ia^à '«ecapitisantiquofanaripoffit.

^’ I^^da d ° °’'^'^ ^^quot;^^ hcmicranea,fiuc cephaka dicatur) ab atra præcipuc fiatb^ Hcmicrdncie pitee ^’°P®'f’“^^“woriIIepcffi'mus,quinuncadeft,atotoprimum,dchincaca medda. ’'ith ^^^^f^f’^^'^gt;^fJlt;quum alius fimtlis nongignatur. A toto corpore amouebi w*quot;*’’*®^™**^’gt;C€rebro quidem exhibita,fed kuiter purgatia : inter quæ præ*

^ e P°'^“°'’^ïpet Integra noctem maduerint» Efto autem feri libra,fenæ fern un Potio • f'^”^’’™’’P°’ypo‘^ndrachmaebinæ,ôlt;lgariophyllorumoboïus:cuius « D ƒ'^ ^^^ ^^^° quoque die* Per hunc enim non folum atra bibs,a' qua, ut dia bnp ^'P^^^°’°*^ ®ïgt;Purgatur,(cd amp;nbsp;bibs ac pituita,quae fecum quandoque con# piSa ^’ ^^*^“®“^’’o diebus non bibetur,fcrum dabitur cum unica uncia fyru

^ quot;bn? uocatijamp;l eodem gariophyllorum puluere* Vbi per aliquot dies his po ^old P f h^dretrahendamfimulSCuacuandam hanc bikm atram (quæpro« lisfj'^ .’?’8'^’ niifcetur) multumconducet,(i hirudinibus circa federn admo« büs ^®^®**^*^ per ani uenas extrahatur, Dehinc quibufdam interpofitis die« Hean ^^ ^^’^* uacetjderiuationis gratia dux etiam hirudines poft aures admos gt;iofaquot;^’^^^^'”’^ ^’ngumis uncias inde exugant. Sed per narcs quoque deriua« flu^'^”^’gt;’^''btoanagallidisfucco* HisperadiSjlaudauerimutfinguloquos fuer 1***' ^ypochondrio dextro cucurbitula per horam haereat, atque ubi amota |iiijj*^’°'*“'‘^*^æfit,roamp;ceoamp; abfinthiteoko paritercommixtis inungaturtcas )f er ^a ° ^°'^*^® P^rSjUnguento quod difcutiendi uim habeat amp;nbsp;roborandi ; qua« ^cero^*’^^“®^^^P”’abitur: Kofarum ficcarum,ca!amenti montanfana §. 5, ma« Önt *’'*’®®y’^«ægt;ana g. 1, afpergantur uino odoratOjamp;per integram diem te« tatn**®’®^ cbamæmelini æquis partibus : dehinc per balneum Mariae uo« ree|^.’”’®^“P’‘cluldcIicetuafc triumcolorû liquorem confuetoachymicismo«

‘ ®’8®‘'’“*quot; quidem uirium omnes,fcd qui poftremo exierit,longe alijs duo ’“^•^’'^®® '^ur quodam his utendum,ut fcilicet à primo inchoantes,eo tri ^tämurt deinde tribus alqs diebus fecundoïquibus ft dolor amotus nonfue* •^kjportiuncula tertij utrifqueprioribus mifccatur, Modus ufuserit,ut

linamentum illis madidum triplicatum fupra dokntemI0« cumjftridimcolligetur* Adiedhæc,nonuttc

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;monerem,alioqui tngenio,ftudio,ÓC

exercitatione ad diftici«

liores mor« bos

curandos idoneum/ed ut præclaræ huk Dominae cius^ afFinibus morem gererem*

Vak,amp;me,utfacis,

ama*

Expert ar ia, XL lumj, w* d* xxxm.

-ocr page 398-

57’ IOANNIS MANARDI EPISTO

LARVM MEDICINALIVM LIBER DECIMVSSEPTIMVSf

E P i S T» I» pro Magnifico Equeftris ordinis uiro,Man* tuano^ Patritio, D» Aurelio Recordato,hypochon* driaca atra bile,uentriculi imbecillitate,uer tigine,o^ totius corporis macie laborante»

Mantuanis medicis eius curationi inuigilantibus»

REVIS ero,cum


l^^ ^Q^^*quot;^ potius quàm doceri debent,turn quod chiragra «ƒ i” —'^àÙ1 hicontincre calamû permittit. Rem igituripfam utabiç*


præfatione aggrediar, Claridimus bic uir poft longs mor ^ quatuor,ut ExcelI. ueßrae fcribunt,malis afFedionib»üO«tüu hypochondriaca uidelicct melancholia, ftomachi pt^P**^. t,^^^««™«««^ cócoquendo imbecillitate, (ex qua eruduationeSjrugiwjj^^^ 1ationes,têfionestp fequGtur:) uertigine,cum cerebri imbecillitate, quxpo» innaturalibus eius operationibus demoftratur: macie quaetabemminaturA^i^ tuor hifce ab Excel!,ueftris quafi colligêdo enumeratis,addcnda uidenturno ab eifdê alqs in locis recitata,^ prxterea etiS quædâ quæ ipfemet ßgnificauit. Addût quidê ueftræ Excel!.auris ftniftræ fere connu S tem nota dignâ in uêtriculo fenfu perceptâ : fallu infra uentriculum re,uerfus umbilicû : bilis exuftæ copia,quæ tertio quoque die periods lacidt, ginê promouet,cum manifefto faciei rubore,fiti quandoep nota digna,'co'? ^^^^^ corporis calore.Ipfe uero Dominus ægrotans addit,frontis quendâ obtulu ^^ rem ac fi digito locus premeretur : pulfum nô continua,turn modo c3 trig gt;nbsp;i do cum calore,in loco ubi futurs caluariæ anterioriscôiungunturîocuiotu ^jj litatê, cutis pallorc ad auri coloré uergêtem. Hi fun t affect us, quitus P^” .^j^ morbû Magnific.hic dominus ad præfens affligit:qui licet uarij fintjiu ^“ƒ, j dinéredigi poffèuidenf,quia aliqui fymptomata,aliqui morbifuntA'ina 'iW nonnulli ad totum,nônulli ad mêbra naturalia uocata,nônuîli ad caput P^ ^

Secudum igitur ordinê requêtes,nôoblititamê interim pffoff^j^hhistl^ -^^ paâo ad totum corpus fpedîât,initiû capiamus.Tria nobis in hoc génère o ^^^^j,)^ macics uidclicet, tertianarius circuit us,amp;cutis pallor.Quorum fub morbo eópofitionis cotineturieft enim quatitas deminuta,cuius (ni ta Ó^^j. fa ex tertiænô minus quàm exprimæuel fecûdæ côcoâionis F^^^^P^i^oHiJ, mêbra quippe diutinis morbis,multiscp amp;nbsp;ualidis euacuationibus fana **” |jj,^ 4^ atep ex toties reiteratis calidis amp;nbsp;ficcis balncis ultra modum exiccata,propt* ^ mentû côuertere in fui fubftantiâ nô ualentia,in dies macrefeût 6^qua nbsp;nbsp;nbsp;.j^ffa^ Tertianarius uero ille caloris circuitus fub morbo malæ têperaturaecalwæ ^^^ riô côtinctur,quae cG per totû corpus,ut feribût Excel.ueffræ, ®’^^^’î?'ir*r^à faciei rubore,febris dicêda uidetur3Ô^ tertiana,nô exada tamê,quoniâ bi u ^^^ j-^^j redundante magna copia pituitæ obtuditur SC ueluti fufFocatur. P’ -qjlftas (ut cômuniter loquimur) citr/nitas cutis,fub fymptomate conocada,quo q ^ mutata nuncupatur,amp;fequens morbum malæ temperaturae, Ô^for^c * burn in uijs,qui obffrudio dicitur. Et hæc quidem de afFedibus ^‘^L g; in^

Inter capitales antiquior amp;nbsp;maioris momêti eft ucrtigo,quae græcc « ' ^(](cfi vóJti/i^ dicit:inter quæ licet quädoep bâc differentia agnofcat Gal.quou nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(.

caput circûferri uidetur,lt;rK57B Jlr®- quando fimul cum hoe tenebrofa ^quot;^jndö

-ocr page 399-

LIBER DEC I MV S S E PTI MVS» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;371

,|5 p ®^®®n^ub fcotomatico affedu utrunquc comprehend/tjCtiam fiinterna ^®;®'“®^“obusconiungaturïficutiquandoquehuicpraedariffiinouïro acci nuK^a i^æ^^ ^^''^^^^9'^' cumadiuuarent.Quodlibet autemhorumtrïum,u£ hir Vk quot;^ ®detur,fub eo fymptomatis genere continetur,quod actio læfa did« J ™®®^®P“tobuolui mdetur,amp; extenora illa quæ quiefcunt, fenfus adert btan^?’^'*'” ''‘^^ fentiatur quod fenuri non debereu Vbi praeter id adfitobtene denf^ quot;?^® ®*»®^ adionem ablatam pernnet ; fi non in totum uifus aufermr, ad qu»quot;'“^' ^^ ^^' pister hæc cafus fequitur, poteftatis motiuae operatio aufertur, bp(oni”'*^'**°’*°^^“®^^ocorpus tenere redum folet» Omnia autemhæc fyma cun ’*’®°'’^°®^c™pofiö'onis confequQtur,qui inuiauelin cauftate confiftunt: Q’^^tuSjinordinatomotuexagitaa': quifi uifuales ner ant *|i®^^^®®*”**cro humoremjUel alios ad uifum pertinentes meatus obftru« filmt '’®. *’®^’‘®®*»ß’dpofterius cerebrû uergant,motum impediunnquo« ’'obilT^'^^'^”' ^P^’eflepoteftjUtutrun^ impedimentumfimulfiat: quod gore “’”^^°®®®9'gt;^ndoque contingit,prindpalibus tarnen uiribus infuoui^ puta^^***”*^“®* ^’ifcenim necertarium mtbi uideturjquemadmodum aliqui «iTcu ^*’*®4 ® affedibus imaginatio laedatur:quandiu enim homo cognofcit non ’PPa f^'^’“^^°^^’^ctur, hoe ert,nee caput fuum nee exteriora moueri, licet ita po(b*^^****^“^’8*“’tiuas operatio remanet incolumis. A morbo igitur m có* ^ucet'^^”*^^ ^æ^^ïquot;'Pf°'’’^^^ præcipue progrediuntur. Licet enim quando* f^f^P^f^curahacefierieontingat,continens tarnen femper lt;^^3. A ' ”'’?P®’'°^^’fr’Wsagitario,abinaequaliilIa temperie,uel ab alia caufa fa« f'quen ^Q^'^æ^U’^'s hæcintemperaturacerebri incafunoftro reperiaturjöi^ut “'ll C nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;afFedu cerebrum patiatur,non ufquequaque mihi explora«

''aiii D ' ***^ tarnen ficuti ab initio ex uentriculo tota res pendebat,ita nunc bo Wsdol^'V**'^*''*”’ ’X‘i*’’tofehabcrc,quodex tinnitu,uifus imbecillitate, ca« ''''ita °''*’f'’^“®”’V”'P'*’^ti,aflÏdua^ uertigmis fufpicioneconpei potelhMaio^ 'foniitu ^^P^^^”’^' ttentriculoadhuc nafciputo,quum ultimietiam infultus per ^ tWp™ ™ ^'''''' ^ 9tta uero materia hi uaporofi fpiritus SC furtollantur, SC in Oilotu ^’’^'’^’'^^^’‘C^cfcnoscogit pituitofus uomitusSC frigus, turn in uentri« ''®n n quot;\^P^^® futuris quandoque perccptus,pituitam in hoc uincere : tarnen 'quot;tiebun'”^^™™^* ^'^^‘^’’’^*’cm etiam concurrere,adione fuainpituitam ue« *^uato *”°’'^?facientem : quod uel ex tertianis tllis quos Excellentiæ ueftræ ob« ^quot;turis ''Î’^^’^^'^^s circuitibus cognofei poteft, ficuti SC ex calore quandoque in ’^tttiitó'^^*'^'P*®* E^haccquidemdecapitisaffedibusdida fint.Naman« quot;fèrencT^n'’*'^^quot;’ '^^P0f°*^th fpiritum,uerfus auditus inrtrumentö delatum, ‘'8f ex»“*™ ' ^^^*’ pulfatio in locis futurarum in tenaciorem eius partem,diffla» ^’'’ttlufatn^^^^^*^^^*”* ^^'^’^ “^æ frontis incrafliorcmjCircumolTali membra« *’stX’*^r*^^*^”* '^^’^^*'°’'S affedus ab Excel!.uefiris enumerates primas par« '’''nlïf” a °^’*°“^”^‘:^ melancholia,nomen quidê habens à caufa,adionê ta« ï^fiT* • ^”®principaliumpotentiarü,(ïhuicDominoadelfet: quodcerte ^eft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;honore) ego nequaquâ crcdere poffum. Notum enim ex diale

'''quot;'tem ^’quot;* ^”'®‘^®®quot;*ïutn did,de qua non dicatur definitio.Notum SC illud,de ^8(h°'’^*'^™^^^^*^^*^®”® pofitn,ab eodem etiam remoueri definition?* ’®t«(i -T^*^ notum cft,quod fub genere non continetur,nec fub aliqua gene ’’quot;int ƒ p ”^^’* ^^’quot;^ igitur omnes tam Græci quam Arabes melancholiam defi ^Ikttqn’^’?^™®!’*^!“® fcbre,cum^ficdefinitamin tres fecent fpecies,incam '''tätione amp;nbsp;P®°P’’*'’®’ cerebriafFedum,6C eam quæ ex totius corporis commu« )^ tettiam hanc quæ ex hypochondriorum communicatione contingit:

-ocr page 400-

57i nbsp;nbsp;nbsp;10» MANARDI EPIST» MEDICINÄLlV«

i o»

nec præclarus Wcuir unquam defipuerit,nec uel uobis ipfisteflibus fenius eins interiores feruari poft uertiginem dicitis incolumestfequituf^^^\^j laborarejnec unquam laborafte melancholia,atc^proptereancchypo^quot;°” melancholia» Timor enim ÔC meeftitia fi huic uiroadfunijmelancholianm^ -ciuntjfed neep præfagiuntjeum à caufa certa ac manifefta fiant. Qu^ ^quot;'quot;^quot;pinci” ueatjconfiderans poft tot tam^ excellentia praefidia amputari penitus nequiuifle,affeâum tam formidabilem amp;peflimorummorborS a”f^quot;^^[]jf3 Minus quoep me mouent rugitus amp;nbsp;er uduationes,atcp alia id g^^^^’^p^^'^ufj, acre melancholiam praefagientem careantjtimore fcilicetac m02^^’quot;®^(onl’ quæ hune affedum folent præcedere:necnon defipientia/inc qua non pc’g hftere:ut mittam æftum,rudus acidosjiuuamentum à frigidis cibiSjO^um . Ôt: uitæ,quae nec Excellentiæ ueftræ,nec ipfemet ægroiâs/ibi uel adenCjUe ^^^i do adfuiire feripfiftis. Quare quum adduci non poffimjUt ab hypodionau ^^.^^ flatuofa melancholia fieri hæcmembrorum naturalium fymptomaap®^ » ju rnihi morbus quærendus eft, in quem referantur. N ullus autem mini occ » ^ quem potius referenda uideantur,quàm frigida amp;nbsp;humida ucntriculimtcmp ^^^ quæipfum imbecillem reddit,côcodionem probe fieri uetat,inflationemp ’^^ fluscomouentem Sd præcordia,hoc eft,hypochondria extendentemî ôc ^^^^^^^ fuapte fpôte uel à calore iecoris excitata de loco ad locum mouetur,rugitus ^^^^^^ ^ amp;nbsp;quas dicitis iedîigatiôes facit,quæ magis in finiftro qua'm in dextro latere ^^ ftratur,obarteriarum copiam inibiexiftentem,cócurrente forte ^^’P/'^^jptt aliquali obftr uâione,Fit autem mal a hæc temperatura a pituita,partim lU nbsp;nbsp;.

uêtriculicoaccruata,partimparietibushxrente. EthiquidemfunthuiuSf^^b^, fici dominiafFedius,in fuas caufas,quantu imbecilles mes uires ualuueruG ^j^j j Supereft igitur ut ex his curatiuæ preferuatiusep intetioncs didanwr.^, ^^^ luculentius expediamus, ordinemep quenda feruemus3priusinquirêdum,f^yp^^ namaffedu incipiêdum fit.Magnitudo enimmorbi,quæ ex nobilitate» ^^,^^^^ rationö agnofcitur, exigeret, ut à uertigine inchoaremus. Vcrû quia hæc ta ^^^^ terata affedio nö nifi ualidiflimis præfidqs elidi poteft,qux adhibericumta ^^^^^ | poris totius tenuitate nó ualent,ideo danda opera ut prius hæc an’t’ueatj' nbsp;nbsp;^ j

ut interim altf aff eeftus nó ufquequaq? negligâtur» Vnica boe in inuêtu facilis,licet exequutióe difïicilis,eft intêtio,ut corpus fcilicct alatur nbsp;nbsp;S

qua: licet exteriorib.auxiltjs adiuuari aliquo pado polfit, praedpue tarne nbsp;nbsp;nbsp;^^^

cibis OC cócoëïu facilib.procurada eft,quæ uim quoqj habeât fubfiatiMu ^^ । mefaciédi. Inter quos præcipun,amp;experientia ab ipfo Domino padetc eoP ^^ eftèt Iac,nifi fenex nofter nos deterreret,dari illud uetans his quibus .^P^Lq^cS quibus præcordia fufpenfa funt amp;^ murmurâtia : amp;f, fi Plinio amp;nbsp;A^^^^S^jfló, i peculiariter uertigine facit, noftropropofito eft penitus alienô.Laâeigit ^^ eius loco utendu ptifanæ fucco,modico longo pipere adieâojuel fi ’“^^%jj(is 4* medicis piper nó placeat,eius uice cinamomü uocatu adqciat : ^^^^^^'f/Liijente fiC alijs cibis addere nó erit inutile» Inter quæmihi placeret,utiniurcpulli duo uitelli ouorS bene agitati ita bene coquerentur,ut exacta fielet comixti^ à iuris cofiftentia differens : cui puluis ducis uocatus,cü exiguo aqux ^^^?L^ fchatæ,uini^ odorati adqceretur, Eclegma etiam laudo quod pulpas pha ia ^ piat, amygdala^ amp;nbsp;cucurbits femina, necnon olei amygdalarS dukiupat ^'^^ cum faccharo aqua rofacca diftbluto cóponatur,adiedo ubi ab igne leuatu »^^ momi SCfandalorS citrinorS puluifculo,proportione fub Sextupla,uel aio tju cell.ueftrisuideaturopportunior.Eadem quoqj cucurbits femina,am)^3^ ftacqs additis folidiore forma cum faccharo cofici nó inutiliter P°®^“?^?^|joncgt; charüfit aqua rofacea mofchata refoluiüö^cinamomo, adpatientis ^^^j^g^o

-ocr page 401-

575


LIBER DECIMVSSEPTIMVS;


Adremouendam etiam membrorS ficdtatëjnutrtmentiim^ ad ea trahendum, wultum tnco ludicio confert mollis fnlt;ftio,amp; aquæ tepidç dulcis balneum,complc tâfecundacôcoâione fadaun neutre tarnen diutius immorandû. Confert etiâ om nium membrorû inundio,ex mixtione olei rofacei,chamçmelini,SC nenupharint Wecinutilc putaiierim,ft très hi flores in aqua balnei prius maderêt « Vbi uero hiC» ttuelaltjsExcelL udtræ præfidijs hic clariflimus dominus tantum priflini uigoris «tamis recuperafTeuidcatur, ut iam curationem aliorum afleduum ferre poffit, ’uncadeorum curationê erit accedendum.Sed quia,ut dictum eft, aliqui caput,ali ij membra moleftia afficiût, ab tWis ceu maioris momenti eifet inchoan • /''Pgt;fhntotümfaâieirent,necadhucabhis fièrent, Verumeum fîcuti abinitio, ‘â‘iocquocptcmpore,caputà naturalibus membris noxam contrahat,ideoabhis 'xordiendum eft. Quæ ubi fana reddiderimus,ad alios afFedus,quæ feilicet in capi «d fiunt uel faâi funt, fecurius accedemus,

naturalibus membris duo funt ,quæ manifefte patiunt,teeur SCucntricuIusï ^'lumde quoambigi poffit, lien. Inter quæ licet iecur nobilitate præcellat, tarnen S^anidemusex pituite in uentriculo côtentç uomitu celTare uertiginê antequam la Itninfymptomatajidco à uentriculo incipiendS, piæcipue fi febricula ilia, quae ttertiainteniioneaffligerecôfueuerat,penitus(utfpero)anteaceflàuerit, Ven ^ itulocuratiodebcturSc' præferuatio. Curatio fiet amota mala temperatura: quæ ’‘quot;ouerinonpoteft,caufa,à qua fit,per manête.hoc eft,pituita in ea exiftente,Hæc Wanteomnia eft cuacuanda » Fruftra autem hæc euacuaretur, fi ftatim alia no« g’gigneretur.Præcauendû itaq; ne alia loco eius quæ uacuabitur,fuccedat, Quod j^yi prêter congruam uici us rationem,uentriculus roboretur.Quibus uero due ^. mtentiones côplendç,fuperuacaneû uidetur prefenbere Excel!.ueftris,in cun« Wadartem pertinent,amp; feientia amp;nbsp;experienria probanffimis.Sed quia,ut di .*^Wfuntcapita tôt funt fententiæ: dtcam quibus ego remèdes utranqj in* ''oneexecutioni mandaté, iudicio tarnen Excel!, ueftrarû hæc ficuti amp;nbsp;alia cun permittens, Cum igitur expenentia comprobatum fit, magnum atcp præfen« 10 tor^T ^^®P®’' *^ uomitu fecutum efle iuuamentQ,ab hoc ego inchoarcm,uomi« j'^‘®’^?’® '”quot;^cum oxymelite exhibens.Inter quæ potilfimu agaricS elige ten ’'^^^°^'°^cius,cum thymo QC radicibus betonicæ parata.Ex hoc enim potu at (illi,’''^‘”’P'^^'‘^®‘'^tUfÇ pftuita atep pariter educeretur,roburcp potius qj imbe« non ^'^ “^'^^dculorelinqueretur. Verum quoniam,ni mea me fallit comectura, j^^^onmispituita in uentriculo huius domini contenta,apta eft per uomitu educf, ^’^potijs etiam leuibus illam per fecelTumeuacuareconarer, quærecipiunt, ïQi -^^ P’^ Galeni,non Mefues modo compofiiû : agaricum,rheu barbaricû jH isportionibusîÔicumabfinthq fuccoconficiuntur. Attenuationemueroatc^ ûnern non per fyrupos uocatos,quos puto iam huic domino effe faftidio,fcd ^ 'Dra * v^^^ oxymelite condîtos,thymum^ uel pulcgium in iure dccodum pro« obu ^’X'^f^*^ ^^*‘u ^® catapottjs tertio uel quarto quoque die, atep per horâ ante Oeo'^Hf ^^^'^^*^°^æ'^^^ ^^ nonfumeret,mediocriclyfmatealuumfubluerem, 'etn^ °”^^ leuioribus hifee purgatorijs motû in inteftinis remancret. Licet au« Hit» M *^^^^'^ ”°” ^°^“ materiæ præparatio QC euacuatio, fed amp;nbsp;male tempera« ’nd ^^’“^’^“^ntriculi roboratio fieri pofte uideatur,ad hcc tamé uberius perfici r-^''^ tandem auxilia deuenirem, inter quæ mihi præcipuQ uidetur ut to« duJ^™^ ™®™b’’orû regio,folo uitato iocinore,oleo inQgatur,quod in hune mo ‘f^^^****’quot;‘ ^^'æ’Uiafliches p ♦ 4- maceros p.i. gariophyllorû pa. per integram {(p,® “®oodorato madeâttdehinc fcparata à uino,in uitreo uafe cum igné daro Îfç^quot;'’° 9uidem leniore,donee aquofior pars extent, dehinc fortiore deftillentur,

^H'mexibunt liquores,magnarû quidem uüium omnested is quipoftremua

-ocr page 402-

‘574 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ï ®‘ MANARDI EPIST» MEDICINALIVW

exicritJonge al ijs erit excellentior,atc^ ad tollcndâ uentiiculi imbecilhW, Ü®^ quæcuncp earn fequebantur fymptoniata,efikacior. V t ucro lienka, fi 9*”’®^ uidebitur,tnfirmttasaufèratur,puluis radicumcapparö, cumacetifciUitidgutW) Ico ud antequa fiat, ueliam fado luperaddatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Ad amouendam uero malam iecons temperaturSjeius^ uenasdeobflrucn ' paHorcm^ SCcalorê ex bis confequêtes mouendS, utile mihi uideturdccod3lt;^'^P torfj fit! iniybi(hanc endiuiamjllam agrimon!âuocant}bibcic, earundem^W^ ’ adiundo etia abfinthq olco,extrinfecus foucre. Atq; per haecprafidia amp;nbsp;toriuJt pons amp;nbsp;naturalium membrorum affeduSjDeo adiuuantejauferendos puto. nbsp;^^

, Supereft ut ad caput conuertamur, Huius tametfi uarios numerauimüs dus, m unica tarnen ueluti continente caufam,uapores uidelicet crafTos obw^^^^ tesjamp;exagitantesanimalemfpiritüjuniuerfos retulimus:quarenobisinteni‘°^ debet ad fpintuu quietem. Quiefcere uero his non ualentibus quandiu man » «apores craftiores obftrudionê amp;f exagitationem cómoiientesjdco altera ad refoluendos uertitur intenno. Rurfus quia hi difcuii non liaient,humoribusat] bus furgunt perfeuerantibus, prius erunt bi fubmouendi. Pituita igiiur,exqda iint,ó(' bihsquæ earn exagitat, erunt ex captteeuacuanda.Nifi forte totumfOtP non pfene uideretur purgatü,tunc enim reiteradg effent priores pilukjocopir fubijciendo lufti hierangne uidelicet noua materia ad caput trahcretur.Q.u3pc ^ da euacatione, caput ipfum per caputpurgia Sgt;C gargariimos uacuabimusimt cria tarnen,nenimis exagitandoplusobfintquamprofint.An uerofanguisqd v ex capite uaeuädus fit,arbitrio ExcelLueftrarö relinquendö, qua: feiuntquaWö autoribus fedio uenarum poft aures, 06 cucurbitulæ cum fcarificationepoKU* parte capitis admotae,in hoc cafu cômendantur.Ex alia queep partenorunt,® nee fedione paulo antca fada, nocumentö potius fecutum effequamiuuamen » Vtraq? ergo parte prudentia ueftra ueluti ad xquilibriu pódcrata,utrainteru^ arbitrabunu Qiiod ft iudicauerint agendû,iubebût etiam (quæ eorum euern ut prius fanguis aufcratur,q uel per nares uel per os fiat quam diximuseuacua •

His omnibus peradis,prçter comunes retrahendi modos,ad côtinuâ iaden nbsp;nbsp;^^

retradionê, cxcitandummihi uideturcumaliquo medicamineadurendiwni bente u!cus,loco congruo inter finiftrum humerS amp;nbsp;cubitiflexuram,Iongo^i^ poreconfuetisingenijs conferuandum. A quo ubicrufta fucrit cleuata,icmP' erit ut ad ea ueniatur quæ uapores ipfos in cerebro cótentosdifcutiant, uelaho hant,imbccillitatemcp abeo tollant. Quod 06 per ca quæ fumuntur, 26 pcj’Q“ forts admouentur, ficuti 06 per ea que geruntur, complendum eltSumunt d ' medicinæ,ô6quæutiiufq;fapiuntnaturam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Inter cibos ego oua laudo forbilia, albo femoto,06 eius loco appofitoptiluef partibus æqualibusgariophylloru,nucis myrifticæ,margarit3rfi,26 quadruple' chart Laudo etia ius pulli in quo fampfucus 06puIegiQ bullicrint:Ô6præceterise ^, nibus turtures,et poll cas phafianos,perdices3auiculas,cû his quç diximuscodita.

Potui quart a pars a quæ addatur,queex floribus faluiæ,roris marini06^01^11 tibus pulegq, in uafculo uitreo, in duplici uafe (balnco uidelicet Marix achymid uocatoydeftillauerittdando opera ut in uafe(recipiente uocato) qdem floresitare •* deant,ut fuper cos ftillç cadantutaep roftra utriufqi uafis inuieem coniungantiir,ut nulli uapores exire ualcât. V inS uero fit albö, tenue, auftenep aliquid Habens, net caput tentans. Quodam demu ueluti tedorio cibus 06 potus tegantur,nc ad capni uapores mittant: quod per gclu cotoneorö, cui coriandrorG puluis admifceaiuri com,mode fict. Et hæc de cibis fatis fuperep dida fint:nam 06 ipfe dominusæg^ tans cum acerrimi ingcnij uideatur,nec minus memoria pollcat,Iongo ufiidtdkit) non folum qui cibi poms ue ci profint uel obfint, fed Ô6 idem puto in alqsobferuaf

-ocr page 403-

^j^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER D E C I M V S S E P T I M V s: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57$

occurruntjUt aërejUentis, amp;nbsp;id genus egtens.Quare his prêter

’'quot;fsdicƒ ‘^^^^ ^’^g° ““’^ myriftica,mofchata üocata i agallochon^quod lignum '’''’»nun ” r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;frult;^us,miriflcc conducunt. Inter compofita uero quæ irt

’quot;fobfijt ^ “‘‘“‘^»Dl^mofchS pr^cipuum mihi uidetur:cuius calor fi forte uideas ''•ïtcoin***'*^’^^^^^*^’^^^’” 3^”^*^ïæn^ retundipoteft. Poteft SC hoe non inuti '’gt;iïtoh^°™*quot;°’'‘”’’ ^^ulæ ^ ’■o”s marini ana p, 4-nu cis mofehatæ, carpobalfa^: ^niof h'^quot;* ^^*^^P° ® ^'^° condïta funt citra ♦ Coponuntur adieda aqua rofa-'^ f^HloZ ^^^^^æS^otantis amp;nbsp;medieorSindicium* Ethacequidem medicamento

’’•sortie ^^^*ä uero inter cibum amp;nbsp;medicina funt myrobalanus amp;nbsp;ei« ^^nftaa^ ^ ^”^®’^ códïta, quae uel figillatim ucl hmul mixta poflunt exhibera '^foda ^?!'^^æ‘:’^on folum uacuo uentre,fcd etiam pofl eoenam iamiam dormi

Fori* d ^ ^^hye quidem de fnmendisdida fint

- A*^^’^^*^^^ poiTunt à medicis cómendata^HorSego putauerim ex antiquijUini Cretici ana te.s. ligni 0(^ frudus balfami ana ^wnquot; '^ ^f^æ5^^ nonnulli Aledorolophon dicuntjaluiæ ÔC roris marini etiam ’’®ato f '?'”^”'P‘*”^‘Fceantur bene omnia^SC per triduS in uitreato uafe bene ob ^aonf ^’^^ ®”’° permaneant, poftea modo, quomodo fuperius docuimus, ^ •’'ax^'p”^*^^-^®^ ^’^’^ “M Jlquofcs exibuntmagngquilibct uirtutis,amp;^tertius ’idiepel’*' r*®®^®^®* ^°^’^*” caput, optime tarnen ut didum eft purgata ,quo ^d Qua ”'^‘®* Fecundo cum exigua parte terti],futurarü loca inungenda, tertio ’”» Iio”ï'’d^*^^dæ,Vna^guttafiniftræaurieftinftillâda» Adhancquoeppar teuL'”‘’5®^^“æ®^ô’orfumafFeruntur,aquæinedicamuimhabcntcsfpcda« ®fæ anT'’ ”^^*^ ^^ epota fi bibuntur. De quibus nó ab re dubitant Excell.ue^ ''tliber Ï^FfæcIaro uiro coueniant : afferuntep in utranep partem rationes. Ego, quot;55 uim\ *h *” ^^°^ Fentio, nullo modo horû ufum nunc laudo/iccandi enim om Wem 11 M*’^quot;®””“^*^ *”®^^'^® adftringunt, Verenda ergo ne fubftantialem ''fani '’^®^’*® P'^s nitnio confumentes,ad tabem hominem deducant : extra ^ 'i’eatu^^ 1 4^ ^^ P'^’^reddant ad euacuandu longe cp fit ineptioremtpræterea

^oicö^ h • nbsp;nbsp;^^'^ ^^°^ difflari uapores foIent.Sed S^urinæ morfus,nephritis,

Bal ’ ■•*•**’ ^'^’^^® plcf uep uexatus eft, magnopere me ab corn ufu deterrent» to ^' ®!“Î^P’’Ç^®rmiflis ad ea agenda conuertamur,quæ efficaciora licet fint, quide ”'^ ^ ^^Foluunt funt minus periculofa, Primu eft,ut quatuor cruftç,duæ tol Zi^^* o*quot;^®’^inio(hoceft,pofteriore capitis parte quæceruicicopulat}uel wiw»* uöion ^ '^^° ^^ candè uim cu igne habeat,excitent, Si uero nee hæc iuuerint, ad lt;limliTquot;'^’^ ^^^ ultima amp;nbsp;excellentifs,præfidiû ueniendû,Nam,ut in quibuf= ferrum ”^®f ^phorifmorû Iegitur,que nó fanant pharmaca,fcrrû fanatic quæ fore ut ?’’,. ^^’”^*ignis.Deo tarnen optimo maxime fauente fpero non opus

^ nbsp;nbsp;nbsp;‘ f ®’^æ®^®“eniaf,acccdêtcExcelI,ueftrarS diligentia,quibus cunda

erip imus, ut etiam fuperius dixi, amp;nbsp;moderanda amp;nbsp;caftigandapermittimus» txFerraria, vi, CaIend,Maias, M» D, xxxni

^PIsT. u, Io,Manardus PetroCanicerfereniflimiRo,régis pnyfico s, D» De fibilo auriuoó^ deminuto auditu, atcß puerorumorbo ladumen uocato»

fbianCxfari magisgratuler, nondum fatis coftitui ; utriqj tarnen gras lufands duco,Caefari quidem,quod talem nadus fit medicS,cuius inte gdtati amp;nbsp;eruditioni polTit amp;nbsp;Iiberorü,ód uxoris,amp; propriam uitam tu* tocómittere: quumpleriq; hoe tempore, medicorû fibi nomine ufur^

-ocr page 404-

pó nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10» MANARDI EPIST* MEDIC IN At IV»

pent, qui camifices potins quam medici dici merêtur * Tibi ucro faîe^ ^‘’’’^^yj tro amp;nihïl taleCut audiojcogitanti occurnife, qualem fummus quantöuism debeat apud nuper inuentos antipodas, omni ftudiOjlabore amp;nbsp;diligentia p 4 re.Peigeigif jamp;, quod fat ere te nó dubito, nodurno diumoq; Audio,»to E ^ cipe in dies digniorem redde. Mui turn quidem profeciAi/ed tam protunau ^,^j dteinae pelaguSjUtin eo qui fe clephantes putant, quadoq; demergiuideam ^^‘^^^ quur equo uelociiïime current! calcaria addere labororopcra'preiium flag’s j lt;nbsp;rus, fi duobus quæ à mepetis refpondero. Petis igitur primo præfidium a iq^^^^ me longo ufo probatum, ad fibilum obtufum^ auditum ab auredextrarem ^^^ ^ dum.Horum fymptomatu alter urn ad corruptam adionê,alterum ^^ “^^'-^i pertinet:quod tanto deterius eft primo,quanto eft ablation! total!furditati» propinqu!us5quæ SC peffîma eft, amp;nbsp;cum difficultate magnaremouctur.oeQ ^^ ambo hæc fymptomataneceflariomorbum m uia, obltruciionem lt;!m à fpiritu flatuofo uentoïteun iiinere aures ingreflo, exitum quaere”“®* ^^^^ dineexagitatotpartimàpituita,excerebro,praeterconfuetudinépifduwe ) cerebri imbecillitate, proprium alimentum non probe mutante,geni»:2, omnia haec,cutisedam capitisadftridionejexaquilonariuento ®^®'^®?-?no^ contrada,difflari uapores non permittente. Erit ergo curatiua intentioP nbsp;nbsp;.^j

bis occurrensjflatuofi illius fpiritus refolutio. Sed quia bic non folum »cn'^^ ’ y affidue edam a' pituita introciufa fit, ipfam quoq? oportet turn euacuare, ^^ biberene de nouoin capitegenerctur,Verum quia caputeuacuarinonpo ’^ no exiftente toto corpore, alia infurgit intentio, ipftus uidelicet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ »«daiv

cuatio, quæ licet à nobis ultimo inuenta fit, prius tarnen execution!eftoegt;” ^j, da. Primoigitur totum corpusuacuandum,fecundo caput,tertiorelolu .^ pores, quarto mala temperatura cerebri,quæipfumimbecillcreddin’ ,^ meatus^ aperiend! per quos difHari excrementa poffint. Licet autem ft» ^^.^^ ftralaboraturû,fi quibus haec complenda fint te docere uoluerimuamen“ rem geram, dicam quæ in fingulis explendis ego putern magisidonea. nbsp;nbsp;nbsp;, ^

1 Totius igitur corporis purgat!onê,per aliquâ ex magnis hieris facetem,? J^^^j 5» per earn quæ lufti dic!tur,qua Paulus lib.z.defcribit.SumiaQt ^obeteum m^^^^^i, 0^ fale,amp; non femel,fed toties per interualla,donee corpus benemunduo ^^^

Caput,infufflato in nares hoc puluere, expurgabiturtPipcris long[9 * ^j 9 z. Euphorbtj91. AcetSquoep fcillidcögargarilîàtûoptimead^’^^’^^ æprîd* quod etiâ fa eiet,fi' materia ad alia loca trahat,qd hirudmes uenis 3”*^®'”^ yj3qu^ pue prçftabûtjtêbalneû fpôtanearû aquar5,que prope Vienna featuny^* ^^^j^, tantö falitæ,ut mari fint fimilcs.Sed SCcucurbitulg dorfo,fp!næ,natibus(j^^,^p, Inter multauero quæ auribusimmittiin hune ufum pofiunt, magna „^ habeo in acetoin quo abfinthium,quod iftic optimum pafllm nafdtur,«* ^^j Item in fucco cæpç,uel in oleo rutaceo,quod in ipfa excauata cæpabuHæ” ' ^,y. jO A per hæc non in totum fymptomaauferaf ,ad nigrum eUcborumcum óum accedendumeftjó^demumadlatcrinumoleum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;012x1»*^

Ad roborandum dehinc cerebrS, amp;nbsp;meatus cuds aperiendos,oleum ^^^ conducit in hunc modum paratum : Oleiantiqui,uin! odorat! anatb-me » » ^, cis mofchatæ,thuris, maceros ana 5 j.arida mediocriter trita cum humidis ^^^j fceantur, SC crebro tribus diebus exagitentur, quarto die in uafe uitteo ro t ^ hoe munus idoneo inclufa, fupra leucm ignem tandiu dcdneantur,donece tis per roftruliquoris color mutetur: quo mutari incipiente, audoigne, in quo liquor ftilladm manabat permutetur, ut feorfim fecOdus liquorco g qui longe primo erit efficacior.Ex primo cutis caluæ, fif præcipue in loc» « . ieiunoperfricabitur:fecundiuerogutta naribusamp;^auribusinfiillabitunbt ’ ^

-ocr page 405-

^. LIBÊR DECIMVSSÊPTIMVS;

577

MoA^^*’^^^ °P’^^”^^’ Û’^æ longe melius auditurS«

’’‘’iDern’d^'^^*quot;^'*^® *’’^ P*^^*^ laboratjUt ex his quæ fcnpfißi confjciOjputat precia '’’tide ' *^* ^^'^j^uê apud nos uulgo mulierculæ ladumê uocat,de quo in tine

’'’’•da e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;morbis cpiftolæ, mennonê feci: docui^ ad achoreSjCeriajpfyi I'diijm ƒ ^’'™'’”*“ “® P‘^ï't*ncre: üaria enim fpecie in diuerlïs uifiuDe hoc morbo '••^110 -^^^° puto)inter recentioresparticulatim fcripfit Gulielmus de Salicetto, *'^5 '*^^ °?^* “^' ladûtj.Cruftæ quidêfut arbitror) quoniâ eminêt in cute pa hiiiîj?*^’'°î®*^®^'*^quælt;^âcruftuIç:Ladicijucro,^d exlactisacredine/alfampi '’'’»Jin ^^'^^^^‘’^P’^^^’ofubnutrieniis,generatur.Huncmorbunecegoinladend Pdidit^^”^ P^’'^*^^ nitor^praefertim quado faciem nö admodS dchoncüat,nec

’■^'°® ^'’'æ^^’’ ^“O’^ nónullis accidilfe fcio.GuIielmus tarnen ipfe, Mou ?^””^^^’’^ medicus,cura docet, qua fe multos fanafle ait abfeß aliquo perils

P’ïfid ' f®°’’**9’ïo^cgo quoep fine mendacio poflum affirmare : nó eifdê tarnen

«Klta • ””P®’'’^“’’»^®lt;1 P*quot;® materiæ morbS facienris,reliquarQ^ rerum à quibus Qije;j^'^^^’'''’.'^^'“JÇ^umcndæ funt,uarietate,remedia mutaununu tarnen femper -’’?^’^’^®^fcbus nimis adftringentibus, frigidisue, materiam introrfum d^f ^f^' - ® fufpicio talis mor bi, in regio hoe puero mihi habenda nó uidetur, bum ?^‘*’5“u® agente : nifi forte quifpiâ dixerit, à lade primo contradS mor«

^ ''ï fi *°^“}殓®jUt bonS quantumuis nutrimentü,bene immutare nó liaient

•neu ^ P’’°*'^**felt;Sionêgignant.Quodfi ultrodederimus,longemaiornobis

^atur . ^“^“°*^^s neceffitas, ne uidelicct longiore mora, quotidie difficilior red ataii ’^^^-^^^’®habitUjin ipfis mêbris patientibus derelido, praccipue fi iam 7» önd ^^^’S’**^ ^•’o folent infantiS morbi, una cum ipfa infantia recedcre. Pur« djj, ’“’’’S’twducerêprimo,necfemel corpus,leui aliquo medicamine,exrheo ui ’’°’'^^° fyrupo,quem Bononienfes MucarS uocat,fene,polypodio ian J?^’’“’®quot;’*^’aliquo cócinnato, Abluêda deinde patictia Ioca,ex aqua in qua Pw5,fum^ria, abfinthiü décoda fint, amp;nbsp;poft balneum,rheo præcipue pontico, 0 nuncePoIoniadefer£ur,in aceto refoluto perfricanda : deinde ilÜnenda una 55 Par'''°r^'^° amygdalarü amararS, fucco radicö uitis albæ, amp;modico lithargyri Pus~°^'^^f^.P°^^'^ ”'’*ïta,fed hæc fatis fuperep fore cofido, ad fccditatê illam po ^^ ^niorbü,q nobiliftimo illo puero depellendâ:cui deus opt.max,Neftoreos an*

■ quot;•volumes côcedere dignetur:fperandû enim ex tarn fplendidis rarisré parenti daj)^*^’®^“‘”®ttgt;amp; omnibus numeris laudandu principe euafuru, Tu uero °'soperam,utfcreniffimi eius parentes feniores, fenê uideant filium,in quo uir* '^s forum eximixreflorefcanr. nbsp;nbsp;V’ale,tui Manardi memor»

ExPerraria, Caknd.Odob» m. d. xxxiii»

EPIST» 111» DeEbenirndicieletflioneS^uftj»

Tfi Deus optimus maximus fumme iuftus fit amp;^ fumme benignus, S pro impcrfcrutabili tarnen cófilio fuo amp;nbsp;uniuerfali prouidétia, modo W unum modo aliud,nee ita unum,quinamp;aliudfimul, nobis manife* __ fiat ♦ Qua igitur anno ante hunc duodequadragefimo, ad coëreenda ^- humanigeneris delida31uem peffimä Gallicam uocatâ,ueîuti multi* ^pKfmhydram, in nos graftari permifilfetinô paulô poft quafi alexipharmacu, ex ^^fgnito antiquis orbe,ad incogniti morbi curationê,lignum quoddam iuflït affer ‘Wfanflu baud immerito ab his nuncupatueft, qui eius beneficioa tam per* *^0 morbo, atq;alijs quiferèincurabiles uidebantur, funt priftinx ualctudini «Wud, amp;nbsp;de lacu mifenæ in portS redudi falutis. Huius ufum uai q uario modo “°fuere: omnes tarnen in uno hocpeccât,quod omnes uno calceofut aiunt)calce* ^oosexiftimaruceum tarne ita in hoc,ficuti £lt; in alijs medicina prxfidijs pro natU 5

-ocr page 406-

578 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TO* MANARDÏ EPIS T» MEDICINAL! V«

ralibiis,non naturalibus, SC præternaturabbus rebus oporteat Ô^ ufâtîs ratton^^ ipfîus hgm modum.atq^ ufum uanare » Quæ licet non ad amuffm pr^dpip®!'^^' patiente non continue uifo,uttamen Reuerendifs. dominoamp;^mihifuæ'’’^ . lêruato morcm gérant, attends his que alias per Excell.Cracouienfesmeakos lu de illiusaftedibus fignificata funt, quantum mca poterit imbecillitas bendere, quaenam agenda mihi uidcantutjUt defideratus finis ex huiusiign*® doconfequatun nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jü

Vt igitur ordine quodâ incedamus, quatuor præcipuc côfiderabimuSjUi«* ^^^ gnieleâionêjeiufdêprçparadonêjufumjuicfîusrationê. Triaadnosliaôcn'’^ ,„ lus ligni genera peruenere. Primû, quod guaiaeû uocant,denfius5grauóis/!’‘ ^ interiore parte nign'câtius,exteriore fubpajlida,£lt; uelutilineis quibufdâadw ^ dinantibus, in æque dißandbus per longû interfedia. Altenusadalbiuswag'’ git exterior pars,nelt;p eß tarn manifefiis lineis dißinda’.nigrum tarnen Äip«^ ioretn intrinfecus oßendit,fed minore orbe q prxcedens.TerdQjquodfanuop^^^ cipue uocatur,tam intrinfecusquam extrinfecusalbicantêcolorempraefc^^*^^’ Iibus^ ualde lineis eius dißinguitur iongitudo. Ex tribus hifee genenbus «g® cafu noßro primum prætuïerim, quod proculdubio hebenum elTefndicuwp ’ nee ab eo fecundS,nifi forte natalibus,difierre»Tertium ualentiuseflènondu gt;nbsp;quoniam amp;nbsp;acrius efl, amp;nbsp;odoratius. Quia ramen eius decodö Sgt;C afpelt;Jl®®®P ’ jj ^ gußu eß ln(uauius,ucritus ne ita difpliceat,ut uentriculö proft®‘'gt;”bo^‘’^ jjj rieius potus poflït,idcirco primum potius eligendG ab initioputo.VbitaWf'’ potusper 20. dies fumptus,non pleneprofuifleuifusfuerit,poteritD.to tend, per quinep uel decern dies hoc tertio uti, uel pluribus etia,fiopuselif P tes medici iudicauerint. Et haecquidem de ligni eleóionedidafint. j

Pratparatiohaud difficiÜseß:atteritur enimuellimauel tornouel “^®®ï’j^ alio inßrumento,Sdin tcnuilTimü quantum fieripoteflpuluercm !^^’§*^-^jße pla^ eledißima aqua, uitreo uel uitreato uafe, tandiu claro igne,necadmou“ ^ menti,bullit,donee tertia pars excoquat. Semper aöi dum buUit fpuma’“ . J amp;nbsp;per fe ad ufum,quem inferius docebo, referuetur. Et hæc quidem aqua en P ^j medicata podone,ficuti inferius docebimus,mane6duefpcribibcnda. ^^^, Alia uero aqua ex eodem quidem ligno,fed in craffiufculas partes dinedO) modo paretur:Sunto lignipars una,aquæ uigecupla, müdo^ uafcjUehetnetio ï daro tarnen igne bulliant, donee quarta tantS aquæ pars confumpta fit: qua^4 inter prandendû ccenandum^,non alio potu,ficuti inferius monfirabitur,uie^

Vfus prim æ aquæ talis fit. Præcedat purgatio, per très fequentes po®®^^ næ,polypodij,pairularûana g.g.bulliantin fex uncijsaquæfœniculiadtcrtisp tis confumptionem,amp; in decodo madeant horas decemdheibarbaricijagaric 3 s. dukoretur cum melle rofaceoadguflumdomini. Sumptater Iwcp®® ’ mane fequenti in aurora bibat decodi primo modo parati §.4. quantum to P ^ terit calidi, atq? per horam dormiat:dehinciterum quatuor alias unciasbW) ecatep per aliam horam, fed non dormiat : pofi quam tertio eandem qua®®’ aquæ btbat,fed tcpidam,ßatim^ à potu furgat, ÖC lococalidokuiter tandiuma -bukt,donee aqua è uêtriculo defeendiße uideatur, tu neep eo modo pranaeatqi inferius iubebimus. Vefperi ubi iam cocodum prandium eritjquinqtunciase dem aquæ bibat,non ualde calidæ,6if poß horam unam cœnet: eundemeppræ^ ordinem percontinuos dies quinep feruet. Diefexto ex præferiptis putgator potionibus unam accipiat,nec eo die primam illam aquam bibat:fequcnti, no^ feptimo, penitus quickat,nihi!cp aliud medicinale accipiat.prærerqusm unume chleare fequentis mixturæ: Ramentorum tenuiflimorum illius tertij 1^8®'^“/ ‘ landum uocant. p.i, macéris, quern florem mofchaiumuocatis p.s. mate’'®^

-ocr page 407-

LIBER DECIMVSSEPTIHVS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;??^

^*P4*Oâaijodieadpotumprimj decodi reucrtatur,cocpdcccm dicbusquo *“perius diximus modo utatur : nifi forte augenda quantitas praefentibus medi4 ciiuideatur,ad undas ufc^ quinque pro fingula potione. Vndecima die,quç erit a primo potudedmaodauajeandem purgatoriam potioncm accipiat,pofl quâduo usdiebus quiefcatjCadê qua diximus mellis rofacei mixtura utcnStSequêub.die« ”% poft uidelicet uiginti Jemd tantu aqua ex ligno fando fadam,mane ad quan “öi^qulntp undara bibat:quem potö per alios decern dies côtinuare potent,Ôi æPus trâquillis ac fcrenis domo exire : quibus nifi aiuus fponte ierit, clyfmatibus ^^fademaqua faâis,adiedo melle rofaceo amp;nbsp;oleo chæmçmelino,mollienda erit» ^nodetiamprioribusdiebus agendum, fiopportunS uidebitur, Vidi enim non^ ”111'08,quiexdecodiprimi ligniodonis uncqs,folutam fans aluumnadi func. ompletis bis decern diebus, uel eadem purgatoria potio, uel alia confimilis,uel 'iiam ualidior,ri præfentibus medicis uidebit,erit exhibenda,at(^ poft hanc mixtu i^ottndum quæ habeat,ligni fandi, nucis myriftice, feminis fceniculi ana partem ”am,ambræp. s. mofchi partis unius quartâ partcm,menis,chcbularum quadru

^''°f^‘ ^P^i^’j^uâ diximus ex primo decodo feruandâ,frons SCtempora •dueperficanda, amp;nbsp;fi qua pars corporis alia male uidetur affeda.Et hic quidê ho i^inlignorS ufus mihi uidetur Reuerendifs, huic domino côdudurus. Quod fas’ jj 1111 dominus Deus noften

oupereft uiâus ratio,quæ ui co flan te, prim is quinq: diebus fatis tenuis fit,ut ui^ i^^iquotidiefcx tantum unciæ panis edantur.Sit autem nó femidalitcs,puriiïi^ j^ ot farina cófedus,fed ex ca cui aliquid craffioru tritici partis fit cómixtü,bene^ inentatus amp;icodius,ac modicè falitus.Opfonij aSt loco nihil accipiatur,nifi pinei piflaciorü,aut nudijautfaccharo obdudi, Addere po^ Do ^°”^^^^^® pafTuIas maiores minores ue, fed ita modicas,ut omniS horS etiam j ”dus felibrâ nó excedatPanis aSt Öfalia quæ opfontj uice accipiStur,inter pran um amp;nbsp;cttnâ ita difpartiant ur,ut eófuetudo feruetur. Tutius tamê uidetur,ut ccc ininorfit prandiojquo mane dum aquabibenda erit fit pIené cocoda,Sexto die k 2f purganoeutetur,addet fus paruæ pulle gallinaceæ.Decem fequêtibus diebus li?’^5“®^®® u'^um potent,nihil plus adijeiattfi minus, très carnis eiufdem pul P^uiundæiurifuperaddant. Poftuigintidies,phafianiuelperdicispulpæcon bdj?”'’^“*tarnen fclibram per diem non excedant. Tranfadis in totum trigin iUm^°^P’^'^'™ ’®®o*’æ adqciatur, ita ut exadis quadraginta diebus, ad confue iiidum,qin tarnen pareus femper eft,ut audio,reuertatur»

Qu P^^i-™ ^^æ attinet, feeSda aqua à mefuperius defcripta,primis quin* Poft æ • ^”’P^*^*utetunSequentibus decem diebus mei uel faccharum adqciet» C*”^’“*gt;^’bus uini cyathis contentus erit, hoe eft,unctjs in totum fex. nbsp;nbsp;Hæc ^‘'tqu2cmihialioquioccupatiffimo,uifafunt depotuhorum lignorum feriben* ^((j.'^ii3ctanienomniaarbitrio præfentium clariflimorum medicorum Sfeorre °”i permitto, quibus me etiam ateg etiam commendo,ReuerendiffïmocR domi*

EtFenariajfnuigiliaftndi'Malthaei, H. D. XXXII.

EPiST» UIL Confiliumpronobiliquadammatrona, fputo fanguinis, febrc, hulcere palati, tuffi,laborante»

TO W FPolt;^us prêter naturS,quibus honefta hec matrona Iaborat,funt,lpututn 1 bnguinis,fcbris,deftillatio,ulcus palari,mflis* Naturalia: Caput humi diim,calidn,latorü pororS,imbecilIe» keur calidS dC ficcS, Vêtriculus fri 4

-ocr page 408-

5Solt; 10» MÄNARDI EPIS T. MEDICINAtlVH J| gidus,humidus» Vidus,ocium,auditas,cjbi pnuftamgigncntcs» pituita in uentriculo : ex iecore in toto fanguine bilis. Eleuantur uapotes ^i^e humore ad caput, qui ob eius imbeciUitatem non difeuffi, craflèfcût, amp;nbsp;^^ ^.^fif caufa exteriore deftillant: ex qua deftillatione omnes mali aficâus Si funt,quifuntenumerati, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hus«^

Sputum quidem fanguinis,fymptoma eßjCxicns fdIicctmutatn.Mwb ^ prouenit, eft folutio continui uenæ, Caufa eiuseft pituita,aliqualitcraPi gpiii mifta cxufta,ô^ ad falfcdmê conuerfa. Dubia,quae uena,quomodo apf*^^^' yj, tio primi,uena afperæ ar teriæ,Probatur,quia exit fanguis fine tuffijUd '^ cum quodam^ potius fereatu. Sentitur in gutture uel paru infrafcntoi’ ^j^jt ci ulcerati: Ô^ licet aliquando emittatur fanguis cum tuffijcft fanguis,quit nbsp;nbsp;J loco læfo, defeendit ad pedus, qui poftea cum tuffi eqeitur» Non ob* ’ fpumofus,quia,ut dicit Auiccnna,6C ratio didtat,quandoq,’ pulmonis, amp;nbsp;eft ueniens cum fereatu amp;nbsp;tuflt exigua, SC eft id quod ^8^ gifi rum,ÔC eft ibi fenfus cum dolore, Solutio fecundi, aperta per ulcérations dicitor,deberetexifrepus:dic,quodnondumeratgcnitum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fbrci’’'”

Febris morbus eft,ut confiât, Etfr quisquærat, quaenamfittdifoeflere ^.^|,^^ putridis humoribus accenfam, continuam, ex materia fa!fa,id eft,pb'eg^’ ,(; putrefcente in concauitate pedoris. Et fi quisobqciat,quod dcbereteUcini nbsp;nbsp;,gt; tens,quia materia putrefcit extra uenas:dic,quod eft continua,ratione p^P ^^^^ tatis ad cor, Deftillatio fymptoma fub eodem genere contenta, feiltet ^^ eunte mutato. Sicut TufTis fub m aio m otu. Vl cus uero palati folutxcotm* morbus eft:ambo autem ex deftillatione fequuntur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^^^j

Prognofticum:PcricuIü eft empyematis,hoc eft fuppurationis,cx materie amp;nbsp;ft uente ad pedïus:6C demum phthifis.Periculü etiam eft rupturguenaeinp“ ne uel pedore,ob tuflim,fufFocationis^ demum ex multa materia*

C V R A T I o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ wj

Harum affedionum quidam funt fadæ,fcilicet folutio continuitatisuenSj ^^^ cus palati,quæ curatione proprie dióa indigent, quae in exiccatione Si unione fiftit.Quædâ fîunt,ut deftillatio ÔC tufïîs.Quædâ partim factæ,partim ficnteS) *#^^ bris,Operatioigitur medici ad uerfus eas,partim praeferuatiua,partim curatif** debet. Ad quam recte agenda m uariæoccurrun tin tentioncs: quo Icilicct2^ P turn fanguinis,uenaecófolidatio:quo ad tufïïm,uacuatio materiaecôtentæmpss re:quo ad febrem ,curatio facile per frigida, fientis per caufæ rcmotionêiquoaü ftillationem,utfiftatur:quoadpalâtiulcus,confolidatio.

Dubitari igitur non ab re poteft, unde incipiendû. Die,quod a' defriHationS' quia inde omnia alia pendent,ueluti ab ea uel faëta uel flentialtum quiamagis W P óa, fiquidem nunc fp uturn fanguinis exile eft.Incipientes ergo a' cura deftillatio^'^’ eliciamus intentiones eius curatiuas,non negligentes tarnen caetera.

Deftillatio, quantum ad ipfam fludtionem attinet, eftexiens mutawratq®®' turn ad afFediionê,quç ipfum facit,dicit malam temperaturam cum matcriaincap* tecontentam, quaeegeteuacuatione, quæ turn extrahendo ipfam materiatn,win ad alia loca diftrahendo,eft agenda. Primum poteft fieri uel phlcbotomia,uelpt*2*‘* macia purgante,

Dubitari igiturpoteft,anconueniatphlebotomia: SCfi conuen{t,anfola funi* ciat. Die, quod conuenit: quia deftillatio eft ulcera faciens SC fuffocationis formKÜ* nem.Conuenit autem non totafimul,fed per intcruallafa(fta,exiecorisucna,amp;'mo dodextrimodofiniftricubiti. Adaliuddic, quodnon fola,quia materia in uentri* culis cerebri contenta fubftantiam madefàcicns,per cam non euacuabitur.

Circa purgationê etiam dubitari poteft,an fola fufticiatpharmacia,qu»pcrinfc riofr

-ocr page 409-

liber D E CI M v S S E P T I H 7 S

5St

wa materia educat» Die, quod nó:fed uacuare etiam caput particularitcr oportet» dn ”æ^^°‘^ fufficit, fed uacuandum quocR eft turn ad longinqua retrahen JJ’^P’opinquadcriuando»

anau *””*^^'^ contingit, unde coputandidies iudiciales,an fcilicetà deßillatione, ’P**^''’‘^8® ’^^^^^ quod à deftillati5e:iuxta quam fupputationê,uena 3e le uidetur in uigefimafeptima die a morbi initio.

üum °P*?/’”‘*®® accedendo, Viäus fitualde tenuis,prohibeaturepearojui« ucn?^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^^’33,uel ordeo, uel amygdalarum fucco,quibus obfraduram

’* fhoiS *^^°”’^P“^u® aliquis adftringens,ut nucleorum mali puniciacidi,uel tur p *’°’«^fruduS myrti,qui præ altjs mihi magis placent,etiam fiper fe edan 3dfri f^^^Q 9^^ calybeata uel aurata cum iuleb rofato. Omnes efeæ uergant tfT ”°^^^ ^^'^®*'®”dris,ó^ manuchrifti uocato,cum margaritarum puluc K™*'^^'’ P’’'’‘0‘ A er uergat ad ficcum amp;nbsp;frigid urn, quare non conuenit ignis, sdmo -° ”^ P^*” f”^*óes, per extremorü membrorö uincula, quibus quadoq^ p^f^^^'^'' ^“^“’■^wuîæ, quæ etiam fupra iecoris regionê nó inutiliter apponent, 01111 n ?”°*^?® pilulis quidem cocchijs, nifi uehementia febris prohibcat:alioqu» óitran ^?^®^®‘q«« Acgyptiæ liquore eft faciunda. Caput purgetur butyro 3resdato,cuiodauaparselatert) fitadieda.

tattco*’^^°r^^*'^^”’P*^*”*’*” abrafo capiticum columbinoftercorefadu» Neceffl djiG r*^ ^ '^^ narcoticü detur,uel philoniu perficü,uel theriaca noua,qua lau ^puto^ *T^ Syrupus myrtinus cum iulebo rofato, SC tulïijamp;P febri, SC fanguinis oiam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vnguentü aliquod adftringês,circa gutturis æpedoris fuperiora tutur 'n, f^^’^’t 4uod ex oleo myrtino 6(1 paftillis per elcdrum uocatis com po« ‘»01 m ?ÿ“” P®quot; gargarifma curabütur,ex plantaginis decodo QC fucco nu^

50

PST, y, lo.Manard.Acadcmiæmedicorum Cracoui enfium» Examinantur quædamà medicis nonnuUis fcripta pro Reucrendifs.

D» Cracouienfi Epifcopo»

8 Vm iam fcriptis madaflem ea que ad falutê Reuerendifs.domini Cf à 1 couienfis epifcopi conducere mihi uidebantur,placuit ne fruftra mihi | mifla uiderent ea pericgere, quæ à nónullis medicis fub Italoru medi ®tcun^ '°’^^*^°*”’^^’^^”‘^^ °^ caufam fuerât fcripta. Inter legends aOt multa lutte ^^ 9^ibus ego aliter ô^fentiebâ SC fcripferâ,g,quicû^ nam fuerint,excel fcf '*quot;'^''' lèripfiffent.OperæpreciS aStme fadurS putaui,fi hæc figillatim ex '’'bus ’^^'ï^’^ucleanda CracouienfimedicorS academiæ proponerê,adiedis ratio Cfdp ^v o^^°8^’’®”’^^”P”®’'®^”tentiaperftarc, nee ab altjs quæ fcripferamrC ffferr ’ L'*^’“^®® ®“^» Cracouienfes medici, ad æquilibriû rationis utrac^ dida p w qualanx interuergat folertcr penfitare,

®gt; J^***- ^'®^*® ’”^^*’ ^°^ eft5quod illi labor a de in noftro Reuerendiß. domino fJfc ^°”^P'^^^^*^g° P®”“®imaginationê. Ad cogitationes fi fpedtat ratiocinatio, *lt;iiift nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex bis quæ fcripta funt minime eolligo, fcribitis

P'Qc M k ®®*^“* moeftina, faftidin, mortis expedationê, Ex hoc enim, quod ^Hh , *^°'^“P*5 imaginationê faciebat, per redum ratiocinin reliqua feque-^'^™ ^° mccreat mortem expedansCquis nó fiIeat,6Cmundana ciin Hi0fj'*^’”?^®*^^°”°”*’’^^a*^^'™co^“™* igitur permanente ratiocinio, exfola Hq^ ’quot;^^S'^one, reliquamco iudicio fequebantur. Quæ etiarn imaginatio ’^% ^^H^ ^^^quot;^ ratione contingebat, cum confideraret fecum tot præfidqs, tan« f ’^edicorum diligentia, continue ad detenus labt, nee uel tantillum fubleuari»

-ocr page 410-

381 nbsp;10» MANARDt EPIST» MEDICINALIVM fadunt hæc ut imaginanoncm ineoponus laborafle putem,quam mKlI^‘^‘^’ qucmGalenus cogitations uocat. V erum apud eundem Galenö,difputatio ^^^ dialeóica potius eft quam mcdicinalis, cum eodem m uentnculo prindpeso utresfecundumeiusfentcnnamrcponantur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;um

Aliud uero maioris momêti diffidiü eft, quod tremore coVdis corinuo atnigii^^^ dicGtiquod nee uos fcnbitis,nec ego putarim uos alioqui oculatiflimosmianii mêtire hallucinatos.Nec eft ut feAuic.clypeo tueant3diccntis,non poliep cari cordt à capite uel uen triculo (Sic enim legendö puto : licet in exempt’ ^^^ miftb pro uentnculo Icgatur cor)aliam noxa,q tremoris. Nam neep Auken*® ^^ nio hoc dixifte:nec fi dixiflêt,effet illiplus quam rationi, Galeno amp;nbsp;expen^nc^^^ dendÛ3quæ oftendût alios queep affectus, prêter tremorêjpoffècordiabalijs ^^ bris cômunicari,ut dolorem,fyncopâ,feu animidefeóüdiaec enimfieriaboreu ^^ triculi præter experientiaSC rationes quas facile quifep conlïderarcpoteft,ua e quoep teftaturlib.primodecaufisfymptomatum, quinto de locisafFectó,apf Artis curanuç ad Glauc. Vnum uero eft,quod maxima me afficit admiranone. dicos uidelicet illos Patauos, qui certe ex tot locis Galeniadductis lectione affldufcum tremorem cordis per confenfum fieri, infccundofuolt;» fcripfi{Tè,quem in primo continuG elfe affirm anerant: do een te Galeno inie Iibro de locis affcctis,tunc affedum proprium putandum,cumpermanereinp tequapiamconfpicitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. lq,

Addunt amp;nbsp;aliud,quod ego non probo, certum fdlicet efle,humoréme a ^^^^^ licum non ferri in Reuerendifs* hoc domino ad uentriculQ.Hocprobantqua coniedura. Coniedamus,inquiunt,tn fplene effe ingente obftrudionqerg turn talem humorem nopoffe ad os uentriculi deferri»Quod ueroadfitob in liene, non aliter probant quam ex fupprcffione fluxus fanguinisperue nbsp;^^ per quern fanguis melancholicus confueuerat expurgari.Sequclam prota ^ Galeno, libro de atra bile diccte, fanguinem ilium icrentG facere obtoviio ^^^, corpus inficere.Cnifentetieaddunt aliud teftimoniG Galeni $.delocisanc • tuntur igitur duabus fequelis,fecundum hunc ordinemlFluxusfanguims jo cholici per ani uenas confuetas eft retentus, ergo ab illo fanguine fit lienis obftrudio amp;nbsp;corporis infe(ftio»Secunda fequela eftiObftrudus^ • _ gentiobftrudioe, ergo humor melancholicus nopoteftadosucntriculik^'''' .^ uero tantum abfum ut cumeis fentiam, ut eredam totum contrariuml tinta ^^^ delicet quantitate acre bilis ad uentriculum ferri,ut appctitumto!lat,nonia * cnim quandoep côtingere amp;Galenus lib.amp;.de locis affedis, amp;nbsp;Auicen. P’'quot;^|^^^-J de aegritudinibus fplenis affirmant, Delatam autem magnam atrae bins cop^^.^^^ uentriculum,ex his quçà uobis fci ipta in uarqs locis fufit/ofi'g^.Et primo“ jj meraiis fymptomata multa,quæ ardorem uentriculi præibant, Moetoam filentium,tædium,mortis expedatione, quae certe funt(ut necipfi dimtenw nbsp;nbsp;^ bilis geniminaiad que cum(ut fcribitis)fequeretur oris uentriculi ardor,ncgat poteft quin ab atra bile ad uentriculG delata,ardor ille oxcitareturtadquemta defluxum no fequeretur appetêtia,quia SCmaiore copia quam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. fjf^

ÖÓ melancholia potius eratqua’mmelancholicus fuccus,uelutiuosaliol^ bitis,deqcidicêtes ex clyfmate,alephanginis pilulis Sd manna, magnSmo u ^.^^ mantis SCueluti ebullicntis exuftae melancholiæ. Acida enim ualde fi*^®’^Jjje* citare appetitum debet, quae ad uentriculum fertur melancholia,ut talen ftaturlib,ff. de locis affedis. Etflucre igituramp;fluxifie magnam atrae bilis cop^ ad uentriculum puto:necuideoex fuppreffo fanguine, per 201“®®’®®’^)^, confueto, lienis obftrudlionem necefiario fieri. Poteft enim humor illeaier,p in uentnculo, partira in hypochondrias arque in alqs locis congregan : le

-ocr page 411-

I^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER D E CI M V S S E PT I M V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$8i.

*'®**ôi^ diffundi ♦ Poteft ÔC inipfo Iicneplus quàm anfeaaburldaie, '’’^flànâ i°°quot;*^“^*^*n co facere.Non uideoeuam aliam eorum fequclamelFe ''i^ulino ’ ^^'’ ^^Ctt, In liene eft ingens obftrudio, igitur melancholia ad os uen ®^ü(5a ^°^^quot; deferruPoffunt enim aliæ lienis uenæ obßruij ea rémanente non ^tilicn-^Tû”’^’**^^’®’® poffat ad os uentnculi,Multos enim uidimus cum ins ^’'iosu ^°° ‘^'^^‘^iCibiappetitGnonamittere.Vidimus etiamnônullos,effti ^''’^ba *'^'’^‘ Melancholia, quod ex dolore amp;nbsp;faporeeiusin oreperceptocois 1 '’‘’•'.del ^^’'^^^Mâ melancholicâ abfeg appetitu incurriHe.Quod etiâ Galen us * *^ ean^'^ 3ffc6is teftaturjcuius uerba libuit adfcribere,ut Excel!, uefirae cogno ^^âtioni æ”°^ ^èripfimus,eflè ad Galeni mentem diâa:nec ex fuppreffione eua I’®flt;dde ƒ f'^ eonfuetæ, tolliacceffum eius ad uentriculG. Sic enim uerbû uer ’ '’ ^ueinV -’^Galenus,deliene loquens:Verum pleruncp à feipfo excremen ^ '^'’’nauf '^^^“æ^Mexpeîlit, adeô ut amp;quandocÿ melancholies fanguinêfimul « '‘’f'iatio '*P^’' ^°Mitû eijciat,amp;per inferiora aliud hmile fubeat,SC nô faôa tali es » *gt;imueh’'^’”'°^’'°’’®^^P“*®*^“‘®*^’*^ melancholicâ faciat, necnon interdû cibo » ’'^treiiif”''””®””® ’Ppetentiasjô^præc^ucubiexade acidafucrit caquæad « ’l'^Hau ^j^”5^^P^’'fli*'ias.Plerunqi ueroeuerfiones amp;abominationem,quando « 1 ^ecÔf ®’^'’^*^ eofï’uptioïïê. Ecceigitur,exfupprclîionefanguinis,quidc quot;nbsp;' ^iotoUi '’^®’^’’’®® neceffario tolli effluxû humons atri ad uentriculS,nec necef ’Men^^^'^^’^f^^^ ’'eeneceflario fieri eum, humore atro ad earn fluête. Non ''’'»(lid ^'^/ß''^'' ^ ooftra fcntentia,quæ effluere quidê ad uentriculu melancho* quot;quot;» à Dit’ • '^ appetitu : Turn ab ea,quoniâ fcïlicet corruptionc quadâ participât: quot;^»isce Tæ^^”’°® ^°P'^ • Mœftitiæ^ caufam nô in atrâ bilem, ut ipfi dicunt, in **»it:fed • f ®”^®’’*^M:perpctua enim effet,Slt; nô (ut feribitis) quandoej reuerte

Add '''^'?^°^^^eaexnaturalibusmembriseleuatos generari.

li^ h ƒ **H - ^^*^'*®^ magni momenti effet,fi uentatê haberet:Reuercndi!s.fci ’quot;»out’ ' . ®®’ ^^e ad aquam intercutê praeparatS: ea enim qute de fanguinis v ^''•Verö’^'’quot;’® feripta funt,uel in totum deqceret,uel moderâda ualde offender * quot;quot;»0 fil ^'f ^î^^'derim Excel!.ueftras,quæ tantS operæ in curando hoc clarifs.de»

’quot;’UeSf • ^’^ f^M ad unguê uniuerfa aeîa amp;nbsp;quae in dies occurrerût fymptos* ^'^fifnî ff “f’'^^M hanc tarn arduâ praetermififle, imô côtraria potius indicia no ' ^*)Ho' ft ^^®®’’'^eliecteum alba,ôdadpurpureû ucrgente,fuiff'e:nulla cache ‘ quot;^'ped ^ f ^'*habitus, mutatiep coloris aut tumoris faciei,præcordiorû, manuû, quot;'’lain '^ . ^’Mentione,Palpebrarûquidem tumoris cû rubore meminiftis,qui f^nfin^^ft^ ’°^* ^ totius corporis afFeäionem demôffrat : ad quam tarnen hydro gt;atan,P*^®’’^MihiconfuItoresagnofcebant.D.fuain Reuerendifs.efle præpa«

sJk'f*®’'^'’“'*'’“^ buic reimagis confulere qua'm lachrymarum fluxui»

WksF n- 'f ^æ'^‘^Ga]enô,^i..libro de ufu partium,amp; i. de temperaturis dixiffc, ^'’'ion* nbsp;nbsp;nbsp;^ ^^ ucntricuIS: cum tarnen ipfe Galenuslibro 5.de ufu partium

quot;înfm' r’^**^^ ’^’^'^'^^ *^° ^^ uentriculum, fed ad primum inteftinum bilem ^Mu* ■ *^*'^ *’^*‘®leeundo de têperaturis, fluere quidê nonnullisbilem àuefi Sr ^^quot;^'““’’rarum autem elfe hoc,6fpaucfflîmis contingere,Et hec quidem

Qy^j'^'‘^P''^’M9'-quot;bus quantum ad earn partem attinct differimus.

wM ^^*^° ^^operationê fpcdtat,innónullis etiam diffëntimus. In cócoquêda Wè “^^^*'audat fyrupS de fumo terrae,puto à loanne Mefue defcriptS.Q^uem '^(lu h^'^*- ^^° '''^æ ^^ uacuandQ,nó ad cócoqucndS, ut fimplicia medicamêta, ^Jni' ^^^2P°'’‘M''3manifeftat,MyrobaIani fcilicet,epithymü, polypodiö,pruna ^Pin^™'’ß^’ Aegyptia(cafia fcilicct uocata)óf demS fuccus ipfe fumaric, Alio ita j J^'* , *quot;3^*1*®»^® fuperfluo coda fit, uerè concoqui poteft : fed fatis cft ut

’quot;rauincatjUtpelli per purgatoriS medicaments poftic, quod taméne^ e» ■

-ocr page 412-

J84 lO. HANARDI EPIS T» MEDICINALIVM pecHandû uoluû Galenus,nifi in materia putrcfcenteîin ea cnim,noninalia,conco dionem agnofeit in urina:fed in achoribus amp;cephalalgia,lib. primo de medicamen tisfecundû loca,nulla præura uel concodione, uel alia alterationCjmaieriâpurgat! femper^ matenâ quidem tenace amp;nbsp;craflam atténuât Ô^ præcîdit, tenue uerejeJ (üapte natura cuacuaiioni paratamjbtim euacuat» In cæpis quocp diffentiœi» Eas enim ego incidendi giatia^^ patrie confuetudinis ratione,cum carnibuscoq“* ignofco:nô ignarus eas mali fucci elîe,ôc uel parum uel nihil aiere. V crumnonos uefeendum dico,fed carnes eis condiri cencedo. Vuas ficcas pcnitusinierdkuni) tanquam ad rem non facientes:quas tarnen Galenus modice detergerCjUcntrioi' lum roboraie,ÔL oris eius lenes morfus ait hebctare;quare eorum ufum potiushu do qua'm uitupero:ficuti amp;nbsp;caiicarû,iieliiti incidendi £lt; attenuâdi uimbabennun''

Vitupérant etiampiftacia,quç ego laudojtanquâiecurroborantiajamp;eiusobutu fliones remouentiadicet Galenus fe ncfcii e dicatjftomachone fint nocua ud uito’ Paul, tarnen Acgineta,ô^ Auicenna eum fecutuSjtanq ei uiiliacômendarunt. Lu „ pulos ]audant,amp; ceruifiam uituperâtjuel forte nefeientes earn illis confiô,ucIno£U „ mentû in frumentn,nö in lupulos referentes.Ego uero, ut ingenue fatear nôbeni me nolTe lupulorû uim,Mefue in his fie un in a h) s multis rébus parScred«,^^* « uifiam uituperare neque0jCÛ feptentrionales hommes eius potujitentes, lalu 0* rimos uideo ÔC robuftiflimos.Q^uicquid tarnen de ceruifia ftatuafjmedonem^^pu nos uocat0,quod efl hydromelitis genus,magnoperc in hoc.Rcucrcndiis.Uû ' nocômendo,quem Deusoptimusmaximus longo têporeferuetincolumqc lausôdgloria, ExPerraria, Xii, Calend.Martias, m, d, xxxn»

Îlt;

EPisr, vu Antonio Pedochæ medico, de Rheo, an con*

ueniat in pleuritide, amp;nbsp;an magis purgée fi totum deglutiatur,quàm eius decoéium, sï^Eîi Vas inter te amp;nbsp;FabiS in rheo barbaro obortas côtroucrfiasfcfib'S.P^ ^i mamjantiquarn quidem, amp;a multis difeuffam,anpleuritidela or^ MïU U bus côgrue exhiberi poffit. Altéra nouam,ôtà nemine quod non ^amp; ip'-”:^^^’^5^^ uehementius purger fi totum,fieuii eftjdeglun^nj^^ i^^j Jiquore in quo conuenienti tempore maducritepoto,corpulen abqeiatur, Quænsq^ meam in utraep lire fententiam. Quod certc omis non ^^^ ter fubeo,tum quod non meß eft tantas inter uos lires côponere,tum ueritu duobus amicis alterû perdam.Tibi tarnen amp;nbsp;per literas amp;nbsp;per nûcios hoc c ^^^^ ri negate non potui,quin fiatim à podagra ahquantifper refpirans,calaino ^^^^^ admouerem, amp;nbsp;quid de utraq? quaeftione fenrirem,tibi fignificaré: ilm P ^^.^ mea hæc qualiacunq; effluxerint, nomodo ut preiudic^fed nec ’J'”® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Lj'm

ius maioris uim habiturajicriptis effedemandata. Sed neproœmiSmaïus^^f^opj^ cantilena, primam dubitationê aggredientes dicimus, de quocun^r eo . ^^ (duplex enim eiTe in quadâad Leonicenß epiftola iandudum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^pijnnuod

imo cum nota digno luuamento,pleuritide laboranti polTe exhiberi. c s^^^^ fupra Bofphorfi Diofcorides,amp;^ fupra Pontum Plinius nafeiferibunt, a ^. ^ Ôfeosqui circa thoracem afFedus cótingunt,ualerc dicitDiofcorides.a o• nbsp;h^^

arn^ Galenus amp;nbsp;PauIus.Sed amp;nbsp;Auicenna Diofcoridem fequuais,ua e^^^^^ ^^^^ afthmata. Cum igitur circa thoracê,in membrana uidelicet ®“’^“’ jf^nJun* «fis gignatur,ad ipfam quoq? coferre Diofcoridis tcftimonio uidctur, ’ ^^-^e* nus ei prodefle^q fpirandi difFicuItati,quæ maiori ex parte à craffiore te^^^^^^ materia fit,quam pleuritis : qua tenace craftam^ materia ßeduci ^^'^^ .j^d^f pro* gens^ rhei fubftantia nó uetat, fputum quoq? nc m pleuritide exea nbsp;nbsp;nbsp;j^^^^^j^jj.

-ocr page 413-

LIBER D E C I M V S S E P T I M V S.

58^

^’tqua ^'?^^^® ® maiore centaurio 1 quod licet minorem adßringendi uim ha ’wo ”. S®”’pwuliariter tarnen àDiofcoride laudatur in pkuritide» Nee in ^^'iidem^'^^*^’^^P^”’ loannes Mefue laudat in eadem atque in peripneumonia» billeen T^'^ Joannes Mefue laudat zueeharumfut uocat)alhular,quod tarnen quot;•umin’d’^*'^^^®’'^’* ^^^*” ponticum uoeat,dicite(re participem. Omnesde^ ^äuda ^^’’“^^’’^ 8’yty*’’'hteam,quani habere quid ftypfeos fcnbitGalenus» ^Ató ^'*”'”’^’^’’°^’’^^“’8^^ ui*” habet amp;gIutmandi«Laudantcrocuni, Miiar”**^^*^”’*P^° tefte,ut Urxcos prxteream,ftypticitate non caret* Taceo

** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^mina,mala punica,aquam rofaceam,pafrulas,florem «ris,

mend *'***^*’‘^ quum fint, à mcdicis,amp;prxcipueab Auicêna,in pleuritidc com igitiwinfottu”*“*” rheohuie contigit, ut tot adßringenti« Ptnit d '°'^*” condemneturf Quod fi hoe de quo antiqui fcripferunt,6Cquod gmu ^ j5®’’®i»’’®up*®”düinplcuritideeß:quisnon libentiusadmiferitaliud uiu^*c Paulum Aeginetam eße cœpit,barbarum feili« mod ^^^^’”’°^°*’^ fuoeximio principalia membra, amp;nbsp;prxcipue fpiritualia,miro Mfip^J®’^*”ö^u*fcs recreans* Egocerte, fcntiantalq quiequid uelint, ei emit '^^æ^®§yP^’æ liquorem,caflîæ uocatæ,uel aëreum mel,quod mannam di^ lerim^^p T”^^*^^ potius laxant quam roborent,nunquam in hoe morbo prxtu^

^ 8 d æ^ Ruidem circa primarn dubitationem dida fint* eæ.*^’^’f°^*“’^°’®”® Mefue teßimonio, quem apud temagnæ autoritativ lijtiJ*®®’”^^® diffbluemus* Dari enim permittit hic uirliquorem,in quorhei ton * j®’^“®**®*decern drachme,contrici uero quatuor ad iummum drachmas j^ ^witjContrarium fadurus fimaiorem uim purgandi relinqui in liquore putaf« o^“^ft^uds reperitur. Neep hoc rheo peculiareexißimädum,cuni

it

‘'‘quot;cmcamini liuc kniter flue uehcmenter purganti fit commune:æqua cntni jul^portio ualidiuslongc purgat per fc tôta deg!utita,quam eius decodum uei ^morebibita, Ncccredendum,ut tux innuut rationes, totatn purgatoriam uint quot;quot;'quorem transfundi : nam in eo etiam qui per quint^ dies maduit, ad nos delà« tOjlicetanimamperdidiflc a Mefuedicatur,uis tarnen adhuc quacdam fupercfipurgatoria,ut qua nee pars ipfa terreßris penitus caret,in his prxeipue medicamentis qux(ut Me«

fue modo Ioquamur)euacuant compri mendo,Stantibus autem

his fundamen

tis,ras

doncs quas ad contrarium probandum adducis,non diffieuk ter foluuntur.Quare non cß,ut in eis figillatim di luendis amplius laborem,præfertim cum adhuc non plenë con ualucrim.

V alc igitur,amp; non contendendi ßudio,fed uc^ ritatis inueniendx gratia,bonis his iitibuscertarenon

defiße*

Ex Ferra ria, nbsp;nbsp;nbsp;M* d* xxxiii*

-ocr page 414-

LARVM MEDICINALIVM LIBER DECIMVSOCTAVVS»

, E P i s T» I» loannes Manardus PetroNicoIaoCaftcIIano^ dico Fauentino s. p» Defendunturahquadidama'S cundem epiftola» Item de ptifana,rheo,tenui uidujapiOjpo* pulo,ci'tro,medicamentopurgaton'o,coturni»

cis carne,myxis,amp; pilulis Ruphu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

X D I S P V T A T I o N E lila tua pro amp;totautorib.munitajego nonahud euidentiuscoHigo^ ld quod uolens lubens^ illïs femper dedi,Ä nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^quot;^^,^ij

dionouitj corpora uideliceccccleltia generali quodamm ^^^^ per motS SClumen hxc inferiora permutare ! præternun ^^^ ro particulares illas uircs,uitæjnecis,falutis,morbi,ingf'’ p ,^ nbsp;nbsp;|

betudinis,uirtutum SC uit(orum,inopiæ, diuidarum, «® ’ fainiæ,amoriSjOdijjfortunx demum bonae uel mal« effedïnces,ncc flte^ ^ ^ tOjnec a' magnis (quos tu affers) uiris ccclo adfcriptas credo. Longioraut^ nbsp;nbsp;J ^^ |

fifigillatim tuas afferre rationes uelim atep refelkre : fed fiC fuperuacue “‘’‘’’’ jj^ gnofcar uiris bonis,qui celeberrimorum amp;1 uita amp;! dodrina uirorum ^®’^ jjj Iegcrunt,aftrologfam banediuinatoriam quantaquantacft,nonfoluinrw3 g tium,fed amp;nbsp;floccifacicntium atep deridentium:Slt; ea præcipue quatduo Wu P^ ftremi tempore,ita Ö^ copia SCargumentorumcfficacia,reliquisqiiigt;nf3 nbsp;nbsp;nbsp;«

uerfati funt eminentiores,nobis reliquére : quæ cum legiflê te quod adh uc pergas tam præfligiofæ arti fidem mancipare ; in qua fi ^^quot;“S^j^dj, rareuolueris,priuserunt,quæilli aduerfuseam tam latefcripferunt,con Ne igitur adum fut aiunt) agam,ad alia quæ in meis epißolis no probas, q nbsp;nbsp;^^

uiiïïme potero defccnda m ; nee tuendi mei gratia, fed ut mentem meam a te l nbsp;nbsp;^

Iiiuidctur)nondumbeneperccptam,reddamlucidiorem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, pg; ।

Qiiod ad climanoftrum attinet,fcias uelim me nimio forte zeloin 'au e ^^, ftriclimatisideoprorupiHè,quoduideremnonnulfosamorefuæpattiæ“'^, •» rdiquis prætulilTe. Cœpi igitur cogitare,an ego quotp pofiem meum ferre. Arrifit autem mihi argumentum,cui inniti Galenus uidebatur, Hipp^ patriam ex hocc5mendans,quod elïètexade media orbis terrarum^quam^ ^^.^^ tatem cum uiderem noftræ magis zonæ quam Hippocratispatriae c5uen^, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

fum patria meam Hippocratis patriæ,amp; totum fextü efima quarto amp;! quin P .^^^ nbsp;nbsp;;

ferre. Pluribus igitur argumentis conatus fum demonftrare,noflfum d“quot;’ nbsp;nbsp;^ e

dici poiïc medium terræ habitabilis qua'm Hippocratfc0,ut codem ’^g“®*;^^^^ 4* i Galenus ufus eß,meam approbarem opinionem : ad quam rem finonpem Ïimaui,non multum a’ longinquo fcopum attigf. Nee rationes meas jj de hominis temperaturaftatuatur, (nonenimhoc mihieratdilpufandum; ^^ clima noftrum uerè elfer medium,in terra hac quam incolimus,non in uniuet bc,qucmadmodum prima tua epißola uideris mtelfexilTc. Hoc^tufprobate natusfum,fiuetotam iplam quartamterræ quam incolimus partenijMueeainq commodiusbabifatur,coniideraremus. Et hæcquidem de climate. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g^

De faccharo tories feripft, ut graue mihi fît eandé rem tam efebropermrare.

tias tu, fendant medici quiequid uelinr,quando utri fèntentiæquis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj,, i

ad uitam hominis magnimomenti. Si quis tamcn,fepofïtoquocuncpane ^.^ genter aduerterit ea quæ à me feripta funr,diuerfas rcs fub facehari uelzu« ^^^

-ocr page 415-

LIBER DECIMVS0CTAVV5» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;587

^“'^pi'ehenfas cognofeet. Sed,ut uideo, (forte quia te piget bottas boras (^ coHocarc) mea non diligenter legis : quod euidenter oßendis in aquis deßilla ^puunsmeuclle ut Galenimodo extrahantur,quum ego putem defiillationem ^■^»nedum hanc meam,pcnitus ei fuiiïc incognitam.

IcioQ ^®^®‘*°“*’ï‘* apud Auiclcgo,quibustuais locis. Cap.enim 584. dettes ■lion ^''^^*^’bit,quodkormiden uocat,quod nullam cum Iigno Indo cómua Qtan • ””‘ ^^P‘ ^^æ ®‘^ ^“^ mehenbetheat nomine,agit de lathyride,id eß, lndo“^’’° Aethiopicum Indo pracferendum,altf cogitent : ego ab

** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•*”^°’' fum,ut quod SCcognitum öd expertum habeam,cum Aethio

0 ?^^’^ longe preeij poifit (ut olim)ab interpollatoribus fingi*

Siiita^ f ®®“®®æ®pleuritidcbisetiamfcripfi,at(p,utmihi uidetur,omnê ambi flam ^quot;''^^^’'^^^0 enim(ut fcripfi)Galenus fecat contrary cruris uenam,alio in« Atoi'^a ^*5*’^ ^^ crure laborante non licet ab initio uacuationem facere, ne plus Wd*” i “’^5^*'’^“’*»®® quod euacuatur* Oportet ergo ut rcuulfionis gratia uel crurTk '”*'^** *^^”^ ^æ^^ fecctur,ucl contraria pedis« Ambæ enim cum uena •tnd* f ’^?^ habent communionem ; per quas tarnen uenæ fediones non ins ohm ^P8“*^ euacuare in inflammatione contenta,ficuti in pleuritide.un qua

®®8‘*“’’ ouacuationë accelerare. Contrarij enim latcris ue* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ ^nen '^’'^^'''^quaquanijuel tardeiuuat.'quam tarditatem in cruris inflammation

Uena '^^??®‘ficutineepueremur indolore à dorfoad humerumdefcendente ieriaquot;'^ r ^^carc,naturam iuliantes,qua: à nobiliore parte ad ignobiliorem,ma fefti ”^’'™“^”* Quare uero Hippocan dolore ad præcordia defcendente uenæ Ulid?*'*’ ^'^“^’'^'■'^''‘^Galeniis exdilTecfïione uenarum manifeßat« Cur uero in Puto° ■ ^’''^^^^®^*^®®‘^ente,aduenastali nonfe uerteritGalenus,ideo fadum Onedï”^”?’*^*” ™® ^^ inflammato loco uoluit extrahere,quod ÔC fero Ö^ non tuk • ’’’^’’® ^æf^t per tali uenam. Quod'etiam ad cótrariam nunquam accedat ^. ^^'^^'^’’'^^tambsexeadem cauxuenae parte oriantur,dire(flus fecitafpen nefa ^^'”ï ^””P®’’®o®fldcrandum Hippoc.iulBt,expericntia ipfa ab cuacuation

^ fiefi •^®®P®'‘n’t€sedodus:quaefiédcxtranare,inflammatoiecore flat,iuuat: mi^' f^’P°*'”^ °^^fl‘ Cuius rei caufam ego non in filamenta,ut nonnulli,fed in '’®9'wÖain uenas rcfero,cum uena eius latcris comunionem habentes,non '“J^contraria,

her ba Gyarcha uocata nihil moror quocunqp uoccs nomine: amp;! fi nihil aliud te c?”^^^'.^^ uctant,non efl ut earn fub alio collocem,quam fub polemonrj capin ^torid**'^2^'^‘^^5®*®plantas uideamus alijs locis nafci,quam quibus fcripfit Dion ’fltealt ^^^^Qæcaufs memouent,ut aliam rem fufpiccrefre,quarum nonnullas

Pfl^’*'®m»^taabfumut putem incognitum, ut(fireâe memin ^ UalT f ■ '^^dComaclenfem epifcopum,mecómentariolum illud latinitate don fl^° modus ille docetur« Verum libri non fufficiunt coquum bo rio|Q.^''^'^'^’^'^’-'^''^^9rienautam.Vtin prouerbium abierit,Nauta ex commentan ijautaexcoM^ torn '*'’,^°54U'3rtem aliquam fadiuS ex libris didicerunt. Experientia autem ipfa mentanoi pra^ t Peti paucos admodum efl*e,qui noflro tempore ptifanam nor in trede parare» Ucriium. Ute^°Q”^^‘^”P*‘ '®‘®’‘ reliquas rationes,0^ hanc me mouere,ut ea non admodu lt;lua* f ®*S^^‘ffuctudinem : quoniam magis abhorremus ea quibus fani nunn ^ _'^'umusufi:amp;uitiaiG orde urn, quia fcilicet non ad ufum hominum, ut olim, ^'^T dT^*^^’^^^’^^^*^^^’^^^ ^*^^^®^^’’’ tantum animaliumapud nos,ÓCfe«

”^’quot;®flt;^®^®æ”®“® nomen hoc habet,dixime dum fcriberem non *Wjnifi uno loco apud antiquos legiffc (quia nullus mihi,praeter unum,ocn Kk X

-ocr page 416-

588 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 0» MANARDI EPI ST» ME DI C IN A L^^ ^^^^^[j currebat locus) ubi eins eflet mentio» Nunc fcio etiam unum aut

A^tmljordei. gatur,aquam hordei, ut dixi,intelligens earn in qua hordeum po߃ ® ^jqueO tionem eqcitur,non autem dice urn aut cremorem à Celfo uocaiöja^5 ^(^0(1^ tilTima mentio:quan$ fcio apud Arabes hxc ficuti amp;nbsp;alia mul ta pjc*^“^ jjjj^ö^ Rheon barbaricum notum! fuiffe amp;nbsp;Paulo 0lt;^ al ijs nonnuUis ^*^^’yn^É^ dixi : non quod eius meminerit libro feptimo inter f(mplicia,in quo ^*|^yj}j pût,ex Galeno ferme exeripfit : fed in quibufdam copofitis medicamini ]^^^^|,j; quod purgatorium non dixerit uel ilk,uelalif,probat quod eius notion ^^ ^^j^^ buerint,quandoquidem ÔC ipfum quod in Ponto nafcitur,0^ inodorum ^^^, |( mum omnibus rebus idem,ei quod Plinius amp;nbsp;Diofcor.pingunt,nonni|^f,^5^g^ gat,quam noftrum nunc uocatum barbarum,ut ego certacxperiei^^p ^[^^^|j^ gnoun Quod uero locum in Pauli primo libro corruptum putas, a P jjjj^ gendum,nitrum,Iibenter ampledor,ucluti meæ fententiæ ^®P“ ji^tet^*^ tiqui rheon non habuerint in numero purgantium» Non adeo autem j nbsp;nbsp;1^^^

cipio,quod inter podagrica antidota pro barbarico poniicum intcHexen « ^,s terfimplicia,fimpliciter rheon uocauit. Fruftra quippe barbaricinome f^f addidiiret,fi eandem rem accipi uolui(ret,de qua eodem libro fub rhet no ^^ Alexander mi(lt;^ pliciter feripferit. Nee me mouet Alexander ille,tam mak in latinam lmg ^^^^^njs fctrimslatuf, nbsp;nbsp;uerfus,ut in unico capite ego aliquando per ocium fupra quinej amp;' “’8® jj^ tlt;

erroresannotauerim»Nonaufimtarnencertoaffirmarcerrorem““j® y^Al* re,quoniam græcû meum exemplar eum locum non attingit» Sod ut e ^^^ xandrü fuxantidotoponticuappofuiflc:quisuetuitPaulumpro ponn ^^^^ barbaricum,temporc fuo uel paulo ante,ut Hermolaus putatjtog”®^*^, L(io« Dubitas præterea quomodo uidum tenuem probem,quum Hippos ^^jj rifmo aperte dicat,uidum paulo pkniorem effe fecuriorem. Cuj quæ nbsp;nbsp;nbsp;qj

fallor) mea ad Cittadinum epiftola refpondet: imo Hippocratesipk,non ^^^ mine damnans tenuem uidum,nifi quia ægrotâtes co utentes *” j”® L joito^ busdelinquunt,amp; errata difficilius fcrunt» Et in libro de uidu morbotu , ^^j,^ 1 um,apcrtiffimis uerbis abfqj alia adiedionc,ubi fuperßes fuiurus uiqueä ^ fiendi uigorê æger eft,tenuem pkniori præferens» Tua uero 8^°^”]?®^onjd» tioribus defumpta,ceu autorum mentem detorquêtia,in rebus tam fertjs mitto»Sicuti nee minimam illam uirtutem quae fanare polTit : nam fanare ^ tcft,nifi morbum fuperet.Quem fi fuperat,exce{ru aliquo fuperat: qui ‘■^ nbsp;nbsp;ßp

in partes pofltt,fequitur dari aliqua uim prima minorem,quae adhuc mor ^^^ perabit: quare non fuit illa,ut uokbas,minima, Seduidequopadomecoga ^^ uenilia hæc amp;nbsp;penitus inutilia defcendere. Melius ergo eft ut adres quælen gnofcunturaccedamus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;njjjyj

Primo quidem ad apium,de quo intcrrogas,fi quod nos petrofclinum,e quod apium antiqui uocarüt,quidnam crit noftrum apiumt'Scripfialias apiuæ ^ tiquis uocatum hortulanum,uidcri mihieffe id quod nos nunc uocamusÇ®®, num : nee folum dixi,fed rationem reddidi,cur ita dicerem Kfentirem. nbsp;nbsp;nbsp;l ■

quaeftionem proponis magis eer te dubiam quam fuerit prior, a' qua polkmme Ie abfoluere,fidicerem me nunquam hanemihi prouinciamanumpfin^utanti' quorum nuncupationes cum noftris cocordarem : fed fatis mihi uifum e(rc,finon^ nulla proutmihi occurrcbant,ingenueaperircm:quætarnen nonpraeiudia)gt; t neemaioristeßimonq uimhabereuolui,paratusfempcr itainhacre,ficuti mom-nibus alqs melius fentiétibus cedere, Verum cadem bic quotj ingenuitate dico uulgare hoe noßrum apium uideri mihi eße quod GræcielæofeIinu,aTnco dorus paludapiö uertit.Quodnam uero genus fit,quod in comitiali morbo damna tur,cgo indiferiminatim putaucrim (quiequid tuus ilk tertius Plinius dicat) omne

-ocr page 417-

LIBER DECIMVSOCTÄVVS»


58?


h-^^^ Pu *'^^f'°^^‘^^‘^^^’'* • præcipue tarnen Smyrniondamnauit Alcxand» ^'^dem'^f^Kæ ^‘^’^^^‘^^^f^’''^e pueris cominali morbo laborantibus,praeter '’‘'^nem aJ '’’®““^Plinius,Macer,amp;Serapion.qui tuam quoque amouet dubi ^Jiod po^**5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quadam id fieri,

'**''’gt;^exD ■ ^ ^*bam in primo ordine calidorum repofuerim,6C autoritas,ói^ '’’^0Klttjis^**^?*^*®®^NccimprcflusGaleni graecus codex,in quo tertrj Icgis ^’'' iielL ?• ^^”^'’ medimouetjUtubicp erroribus maculatus. In manuteri 1^ • ^noleo ^ . *9^0^ gt;n locis caftigato legi,in primo, Potuit amp;nbsp;Oribafius in fuo 0lt;^ maculatus quoch eft,amp; male in latinum uerfus,qui öteS ^ß ^^ribafrj libellus,

’'’’inter A ^^ *“* “1^’ morem gererê per epißolam id petenti,tollere repugnan ’^idiqiüd'• *®æ^‘^’»’’®®“’^’’ cómentusfumquibusexcufari polfeqÓéin^ n *’^’’P^’‘^^*”^0 pofle intelhgi totum id quod carnem SC nucleum inters ’l'’iiire(|L^’^°PÏ^^“*‘^^*’*oacedocontlnetur,ut fcilicctitmul tutarer óf in concord ^quot;'’ffo ^^^ ^31enum óf Auicennam,acedinem óf frigus femini adferibentes, quot;’'’’«infu * ^'^^’^ c^lumniandi gratia,fed utcredere malo,quia tibi ita uifum eft, '’^tiniaj^’^'’^®®^®^®^’*” fernen uerum,hoc eft nucleum, comprehend! uo t™ ^’'”^’^p3uló poftdixenm,fernen uerurn aGalenoftatui calidum, iï^^?'®'^’^^°^ dixerimcorticem ipfumnucleum continentem per fc

'^’’’’Qual ^'9’’°*^‘:cnenondixi, fedGalenumdicentcm infemine uincereacis ^*”P’'®hendiflcfubfemmis nomine medullam illaminqua

’’’’•Setlfi • ^*'*^®^^^“‘’ 3cedo, quam tamé perifperma mauis uocari quam fper ^f^ieres °,°’’°'^i^^cratcontrouerfia : non erat ut chartam óf tempus in hoe 8^lioco ‘ ”'™^®®^*'® ^“fam faciendi occafionem praeberes, Addam tarnen ’^l^onæfiH ^^^^’^^correfli Galeni mentionem habes,me in codice manuferipto ^^''i”^“’^9wcIcgifle,fernen fcilicet-ófaciditatem:poftè^ utriufque ledio ^''EninvT'^^^P' “^®9Wæucff“sfinem capitis ab eodemGalcno feribuntur, ’^' ft ^™^™®®» fernen inefibilethumidum ueroôf acidum,de quopnus » '*^^ïUer'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*”“^”*^’^“*“®*^^ eft fernen, Cum enimdicat hoe »

fed»» '’?‘®’'®i»tanuitfc de non uero prius loquutum;fed aperte etiam teftatur ydineanteadiireruifle,

8ïtis^’’ï^'®*9“o®odoGaIenu8excuferidebcat,diccns pharmacum non pur quot;’ötain *** ^^^^’^^^ talem qualemcunque debebat purgare : in qua re dicis me nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

I^ïfita ■ ®^®*^“’‘ ^§0 certe non memini in hoe me mutafte fententiam,fed fine nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

fÜG 1°'^^^'^^^°*^^^'”^®’“*^^ quod uerba fonant. Quod Ófalioqui aflequens 'Unih ®^^°8™^*igt;quoaflèritpurgatoriö medicamêtumex fimilitudinequam S1,^”’°'^^ habet,unum præ alio óf trahere óf uacuare, Quod nifi fecerit,in eun j^^ ƒ niorem quem trahere debebat fimilitudinisrationequadocp permutatur, ^ ^nit ..^'’^“““cpaflimin bcllicistormentisutuntur,aliam remefte ab eo quod

fUm /^?^® tcpertum,condiendis óf colorandis opfontjs,öf alqs rebus non pa losf^'^iii*Q“orum ueniebat,non folus,fed cum Hermolao,Marcel ’ ^(Jof fenfióf fentio,nec ueto quin tu modo tuo fentias.

Dmh^'*'^® ^® carnes non probo,non folum quoniam à maioribus noftris im Cofumicum a jj 3tasinucnio,fedetiamquia Verisóf æftatis temporeficexadmodumfunt,óf ro im^robatur. . ^ampotiusbilemquam bonum fanguinemg/gnendum idoneæ. Autumno ycnie pinguedine nimia obefæ,ut palato gratiores, ita uentriculo óf concodio •'cptilfimaejCxigui nutrimenti,naufeam^ óf faftidium pariunt, óf quibufdam S*’”9®’°®’”®’^®’^®*‘®o’am perniciem,ut à fide dignis intellexi,attu!crunt.

, ‘9yxariauel myxaàGræcisSf Latinis uocata,e(re fruelus quosfebeften (forte °winquofreqiientiora funt,licetaliam caufamreddat Hermolaus) Arabes uo Kk 5

-ocr page 418-

3^0 ro» MANARDI EPIST. M E D I C 1 N A Vl V t’ cant,facit primo quidem nomenimucofa enim adeo funt,ut ex ipfis lentiffîmQ id uifcum paretur,quod Damafcenü uocant. Facit prætercaô- * ^ do,quam cum prunis habent» Quod uero uermes intcrficiant,cft, ‘’V”t .ifaiit pion,quia illi dulcedini hærent» Addo ego,8C quia prae tenacitate ab eis nop * ^ auelli,fit ut cum tills exeant» Quare non eft ut labores pro Paulocaltigan \ ^ hæclaudat inuermibusinterficiendistficutinecß laborandum tibi erat,nel^ cennam recurrendum,utpropotifma Ruphi ab eodem Paulo defcriptume ^^^ rcs,ammoniaco ihymiamaticrocum fupponens, motus non tam autoritair ^^ cennae,qua'm cómuni,ut arbitror,fama, quæ fummam excellentiam croco nbsp;nbsp;nbsp;,5 in corde roborando,quæ res maximo ufui fit in peftilentia. Et cum ab 2’^’’’°^ minime fiat,nihil ad propofitum facere ammoniacum ipfum arbitraris. V eju maduerteredebebas,aniiquosautorcs non tantum tribuilfecroco quant« ^^^ tioresifuilTe^ inter illos qui inter uenena eum reponerent. A qua Irntênanrii , bes penitus receirere,fed amp;nbsp;uêtriculo ÖC cerebro noxium effe dixere, apP^'^^ J^ deijcere. Quod fi in aliquo morbo,maximein peftilentia eft fugiendumJnam niaco ueroanimaduertenda uis quam habet in aluo fubducenda,amp;^ 'æ”® '^L^ quæ duo in peftilentia caucnda,funt plerunqueneceiTaria. Nam,utiplemei phus dicit,præcordiorum dolores Ô^ tenfiones in ea folentcontingere. V»rat g tur Auicennæ amp;nbsp;quor unda m aliorö Arabum autoritas,apudeosqui eiscre » in laudandis catapotijs quæ crocum recipiunt : non tanti tarnenfit,utRupW’P compofitionemualeantperuertere»

Minus quoque committendum eft,ut pro myrrha in eodem Ruphipi^P mateintelligamus herbam.Nam utmittamquod uoxqua utiturRuphus,^^ uocationem hanc tollit (fmyrnam enim,non myrrham accipit) lachrymamyn dida multis nominibus meretur ut in eo recipiatur ; fuauilïimi enim odorisely trediniep adeo refiftit,ut mortuorü etiam corpora ab incorruptione defendat.« pionum idibus utilis eft,uermes necat : amp;nbsp;ob uarios eius ufus,non eft fereanti tumcui non mifceatur. Tua uero herba myrrhisuel myrrha uocaia,efcæP quam medicameti gratia in ufum uenit,fl,iu multi credût, nee ego abnuo,eliq^* uulgo cerfolium dicitur,quam nónulli 6C chæcrphyllum didam in bortoGoIume læ putant : alioqui fquiequid nam fit) uix inuenias antidotum quodipfainrecip^ Nee laus eius in peftilentia cauenda ufquequaque aDiofcorideprobatur»Vetbo enim ïsB§slt;n utitur,quo turn uti folctcumaliquid exfentêtiapotiusaliorum qusij' ex propria feribir. Sed amp;nbsp;Plinius cum alias eius uires fimplicitcr narraftct,huic addi dit uerbum,aiunt,quo SCipfe uti foletcum aliquid narrat quodnoncredit,Quod nee alios medicos credidifte fatis uerifimile eft : quoniam inter medicamina peßil^'’ tiam arcentia huius herbæ non meminerunt» Verum ualcat quantum

tu uis:non tanti tarnen facienda eft,ut locum quem per tot annorum fecula myrrha ftbi praefcripfit,ei cede« re debeat» Hæc funt quæ mihi alijs négoces impedito fe obtulerSt

4^

Epiß»

ad

tua argumenta obiter diluent da» Vale,Ö«: me

ama»

ExPerraria, ix» CalendasAuguftitquadieprimuminluccm xditusfum,anno ante hune m. d» xxxin» primo fupra LXX»

-ocr page 419-

LIBER DECIMVSOCTAVVS» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;59»

E P i S T«^ II» ad Simonem Grynæum ex gingi^ uis laborantem»

Aluni quendam hic uir gingiuarû afFedS mcurriCjóu duobus fere an« nis perpeffus eft,fludionê uidelicet copiofam ex gingiuis,matenæ pu rulêtæjflauæjmah odoris,tnodo tenacis,modo aque»:qugaflïduo de* fluxu gingiuas adeo erofit, ut primorS detin radices in totû detexerit»

Malus hicaffedushauddubiefubeo fymptomatis genere cotine* *'if)quüdexiensmutatS dicitur : humor quippe exit unde exire no deberetjqui öd i^ 'olorcj^odore,amp;fubftâtia,ô^ modOjalienus a' naturali eß. Sequit hoc fymptoma Jttelamp;rio morbö aliquc. Videndö igitur quinam fit is morbus» Solet enim p us uel '‘'iruptoabfceflijjuel uulnerenó adglutinato,uel ulcere exfluâionecorrodentis '''äterixexiccato,emanare»CS igitur nullus præceflîlTe abfcelTus fcribatur,nec uul ’'MliantedecimumodauG annQ,ex quo fi pus genitö fuiiret,non poterat tanto ''potelatitare : fequitur,in tertia caulam, hoc eftjn materiæ defluentis erodentem “quot;nAbere ulcehs £lt;purisex eo manâtis originereferrijita ut fymptoma fit ipfius Punsexitus: ulcus morbus ex quo abfep alio medio gignitur» Verum cum ex tan* oulcerenouideatur tanta copia pus polîeabûdai e,iitcôtinua fere emûdatione wmbitur)per lintcolaegeat, confiderandum unde nam tanta moles redundet» jij xpïeertenôpoteftin aliud referrijquàm in continuQ ad ea loca materiæ defluxû, '^«otudem mal uni habitS ex diutuma affedione contradumtqui facit ut nutri* /ntunoprobe mutetur,fed in faniê fimulcum humore adea locadefluentecon ^natiir. Nôenim crediderim fyncerû pus elfe quodeùq; exit, fed mifcellam quan (5?P®^®*’^lcwcgeniti,nutrimêtimalcconcodi,ô^humor«adimbcdllcm Ioc3 terd^* ^^°^ ^^' ^^ ^°^ côftare poteft quod feribif.interdû craflum,tenue in* “2He quod exit,atep pro uidius ra tione perm utari. Gingiuarûenim ipfarûra* ^“ufdefubßätiae femper deberet effluefe. Quare nô in ipfas,fed in materiæ na 1 fânæcdifFormitas referêdatquam materlâ ut à cerebro creda dcfluere,præter re* ^ f ‘’^defelfa ftudia. Ex cerebri nancp longa atq; intêpeltiua fatiga* ^^’^^’^^^PæP'^*“ nutrimentu probecôcoquat,nec uaporcs è toto cor* inib?^*^^’^^°^ ^’'^^^ refolucre» Quibus ex caufis feemû eft,ut humiditates muîtç fed^^^'^*^’^*°’^^® partes defeedentes,pectus per aliquod têpus læfennr, neœ '^'^^’^^'^ ®®®“”’»t ♦ Q^æ tandê fudione illa affidua gingiuarû,côfoflio* ^.T^tiratqae^ad gingiuas defluxerût »quibus nônihil bilismifeeri color flauus ofte* .j^’^quijaccedentc etiam pituitofæ materiæ uftione,ulcus gingiuarû elf genitû» fXn f ®^^'scuratiuasintêtioncs3ipfarum^ordinê eolligamus, tollendû ulcus ™ ^ ^ ®’ exit materia, per unionê folutarû partiûîquæ cum uniri nô poffint

•IN j™*”’^“’*®gt;9*»aceasdifiSgitac côiungiuetat,detergêdahæceft SCexiccâ* PutâT « ^'’^usadglutinandmSed cû cótinuó ad locu noua defluat materia,am* ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^'■'^^^' QP^’'^ danda opera,ut materia quæ defluxura eft,ex capite ’’ft ar'^a-P*''^*”’ ®® ”®“® *^*^“ *” ‘^^’'^bro aggrcgetur» Et fi hoc in totû fieri nô po PPni ^ ^^’‘S*d qa corpore uniuerfo repleto,caput euacuari reële nô poteft, ’Ofpo ^° ^'?'^^° corpore amouêda repletio» Erüt igit curatióis tres fcopi :Totius ^tin irP^'^ö’^ecGdo capitis euacuatio’.tertio ulceris cófolidatio» Etquia morbus '’’ïter ^ a'^ Pæ^^'b^'^^“ ne fiat,mêbrû in quo materia aggregat,roborâdG:ipfa^ Ptin/* ’Ï®'°eStrahêda,6Cgingiuis quocpipfisoccurrcndû neampliuslædant; ’’Mi^^-™ ^'^^ præferuationis fcopi,capitis roboratio,retradio,amp; gingiuarû ^^3cu * *^quot;^^^ ^° ^”^ ultimo inuêtus eft curatiôis fcopo tncipiamus,totû corpus “®®æ fediôe initiû capiemus.Ineûte igif Verc 06 autGno,exte ’•’Wï p”n^”^^^^âdaeft,quâcephalicâ uocât,cxtrahêdæ^ fanguinis fexodoue ' ' Whanc fanguinis miftionê,hæc potio decê duodeetm ue diebus in aurora

Kk 4»

-ocr page 420-

59i nbsp;nbsp;nbsp;10» MANARDI EPIST. MEDICINAHV»

bibenda 1 Betonicæjpolypodq 3. 5. myrob.ciirin.3. z.bulliant to*®^'’^*'!’^ faluiæ donee lertia pars confumpta fit,dccodoç addantur, Catholtó S- ^' re eleâuarq Indi : aucumno,eleduartj de fucco rof. 3.2. Poft has potioncs,ni ^^^^ gna purgatio fequuta fuerit,catapotia deglutienda quæ habent,Ägaho 9- ^-^ barbarie! unum,adie£fta diagndij filiqua,uel chaIco,ô^betonicæhiccoÇ^^'^^f'^j fuerit ad conformandum. Quibus catapotrjs,nifi magni aeftusid uetent, bis fingulo menfe uci poterit.Purgato toto corpore,caput,attrado per nares boe m re,expurgandumrSucciradicö,betas albæ ^. 1. pul.nucismyrifticaegfa'‘^'PP jj longi grana tria. Interim tarnen,dum uidelicet hic liquor in nares ’^8*“®^’1^^111 * gratia aqua in orecontineaiur,in qua plantagodécoda fit.Exhacenimno hoc bonum confequemur,quod icilicet liquor per nares attradijs,osnoning^^^^ tur,fed pars etia m tertq fcopi abfol ui incipiet,qui ad ipfum ulcus cantibus,ut diximus,eget,amp; detergentibus : quæ facultates in plantagine c^^.^^^ guntur.Verum quiapræclarihuius uiri tcmpcratura,quantum ex bisque ^^ pio intcllexijconqcere ualeo,ad ficcum uergit, craflior^ plcrunqj efl mater q , exitjideopJantago ipfa fola præfertim in aqua décoda, tarn antiquum®^ P ^^ exiccare no ualebit : quare non folum eadem in uino coda,fed ualention « ^ que uti erit neceflarium,quale eft hoc : Vre a lumen fciflile,amp; in “**^? “ *®^iis gue,ei^ commifee pari pondérémaftieben,thus,cypcrumtpuluercçexo ^^U ^^ fado,uel folo gingiuas perfrica,uel addito mellc rofaceo illine. At uu e H ^ depa(cendo ferpat,nec fub hoc medicamento fanefcat,ærisærugineinaac ^^ aliorum pondus fuperaddito,amp;abluto antea ulcere,cum aceto ^^*^'^^JLüno: cit ad idem Si^oftreorum oftracorS cinis,fale ammoniaco adiedo,coniimf nbsp;nbsp;nbsp;jj

ô^puluisgalIarûcummyrrha,6Cdcmû naturale arfenien,quodaur/pig^’^ r j cinæ uocant. Quod fl nee his malum ccflcrit,ad fumma ueniendS. ^^”^* ^guen cillo circumligat3,feruenti oleo immerfam gingiuis toties admouedonece^^q^^^ tur,ÓC partes circunftantes albefeât : ucl oliuæ ligno in oleo chaleitidiSjqtio nbsp;nbsp;^

lum Romans uocant,intindo,exulceratalocacóbure.Hoccnimigneaq j.^ malignitatê ulceris copefcet, inambulationê tollet:adftridoria uero nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p

re faciet,ÓC locum firmabit. Et de curatiuis quidem intentionibusbxeb

Quod autem ad præferuationê cautclam'ueattinet,caput magna dinge j^^ re,frigore,uêto,fumo,ccclonubilo,fole,luna,cuftodiendü;cauêdaaciboo ^5^f)

cubratio ÓCmeditatio,omnis demS corporis öif animi exagitatio.Cibus mo , SCrerOquæ facile côcoquâtur,6C boni fucci fint. Vinoutaturuel Ieui,ue £ ^ aquæ admixtS fit,ut omnis uis SC acredo ab eo receflèrint.Vfus tarnen me ^^^ puluere maceris conditi quadoep códucet,ita utinuicê modo hoc,modoi^ ^^^^ Quiequid aSt airumpfit,aliquo adftringentiS includatur,qualia funt me p^^ ba,pira,cotonea,uel per fe dum reeëtia inueni0tur,uel faccharo mellc “^‘'^^^10

Caput fæpe abluat lixiuio in quo rofæ ÔC faluia coda fit, ea portione ut2 ^^^^ ^ fæ,hyeme fal uia fuperetrmedqs têporibus utraq? fint paria. Odoretpumet . .^^ dalis citrinis uocatis,rofis^ compofltS,cuihyeme præfertim par urn mok 1 1 tur. Et bis quidem præfidqs caput roborabitur. Vt uero materia quæ agg gt;^^^ in cerebro folet,alió trahatur,SC reuulfibnibus Öódcriuationibus procuraou • ^^ uulfionê faciêtextremorSmembrorS fridiones,cucurbitulæpoplitib.dor oç ^ motæ.Sed omnibus præftabût hirudines fedis uenis admotæ,amp;fuccus y^^æP .^^j res attradustcuius etiâ inter curatiuas intétiones meminimus. Deriuatione amp;nbsp;hirudines poft aures,têporibus üe,aut fupra infra ue nares admotas.Ko 0 ^ tur demS gingiuæ corallis rubris,fem.rofar5,fandalis citr.myrob.maccre5ga^|^gt;^|^ nibus uelquibufda inpuIuerêredadis,perfridæ,Sümêueroadhoc tacieb • cerebrS roborabit,SC malum odorem ab ore fubmouebit,paftillus ore reten'^^ .^^

-ocr page 421-

LIBER D E C I M V S 0 C T A V V Sf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;595

atrinosjmacerem,acquis partibus,tantumcg facchari quarts amp;icnA^*”’’^®’’'^*”gt;™®^‘^*’^ dedmam unius parus particulam,amp; cum fucco tra« Ha r^^’^’^°^^^^3'^ aquam dicitijpodcreduarum drachmarum conformatur» ^affl’(?*^'*æ *”^’ præteraetausô^ uaktudinis impedimenta, immenfoetiam ^Mö ”^?,’P’’°dariflimihuius uiri falute occurrere, Deus Opt. Max» fuppleat id Psuxilhtas mea non potuit,ÓC eximium hune uirum protegat»

LxFerraria,pndieCaIend.Sextiles, nbsp;nbsp;nbsp;w» D. xxxiill.

EpisT 111* Camillo GyrIinzono philofopho amp;nbsp;medico, nbsp;nbsp;nbsp;s»

akuti fera gratulatio nunquam reprehendi folet,ita fera confolatio fæ« pe culpari,præfertim ubi cum philofopho agitur, quem profefflo ipfa hdtjOmnes fortunæ fæuiêtis idus aequo animo perferre,at^ eos prae« dpucquiexrepentino hominis obitu contingunt : quem ad hoc na« 'W ^“quot;^^^f cognofcit,ut bene uiuendo meliorê uitam acquirat,cum om« quot;‘'’abfa ^^fp^^^® ^'J^'aturain’.quam matri tuæ contigifle, candidi dus mores, ''''''« ad ''°^^.’^’’®^'^^ndifime demonftrarunt. Hac igitur prætermifla confola ^’Iltota^^^^ ”*®^o®“cgt;’W,quae dmepetis» Herba quamcitracum nonnulli, ^'P'^non d-^*^^' “^^^m auream uocant,ea eft proculdubio,quæ à Diofe» lib, j. '’''''» ab p “’’*‘1“’™’ nonnullis fcolopendnon,ab alqs fplenion,ab alqs hemio P®^amp;1* V Pæ^yS^ uocari dicit» Afplenon quidem,ex eo quod miro modo Ó^ ^^ Qu *f ^minuit.Qua ui fplenrj etiam nomen meruiqnon ex foliorum fi ‘’Wn '^’^‘■’^^‘milisj ut Marcellus putauit. Scolopendrion à uermis fimili« '^”ï)teö f”^ ^^^®’^^^ præcipue parte,hoc eft quæ lapides in quibus nafcitur fpe '’’^itó nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quibufdam interfeda,multiplicibus illius pedibus non diHls

^''^oph Q ^^*^°^^*’^'omon eft à mulis,qui ea plurimum ddedari dicuntur,uc v *^9uott H ^^^** ‘ ’^^^ 9’-æd fterilitatem facere creditur,mulis peculiarem. Pte« '®amp;iji nbsp;nbsp;r ^’^ eft,quia eius folia incifuris adeo plena funt,ut pennarum auis

æ^^^^^^ ‘ ^^°*^ Marcellus propterea non agnouit,quia communem ”°”’^‘'^^^“*^æ deceptus,aliam hcrbam,de qua fta ^PiObt ’’’S^^^æ’’*^“*’hemionitidis nomine feribit, folio ut dracontiû grandi, '^sm ^'^ *°*“quot;'P®*’®ædiffiinili,cflc afplenon fufpicatus eft,multisquidem *'^Q °'^5gt;^^^ fallacibus,utpote ea fallacia peccanubus,quam confequentis dia '^f'^dio ^?’^'”^ multis in rebus homines decipit,Si præfertim in medicinali mas '’''^flort '^^''^^* ^®®®^™ argumentatur : Vtraq? nomen à mulis habet: utraque '’'*’!caulem,nec fernen fert : utratç in petris nafeiturtutraq? lienem mi« ’4,ni8f ^‘^5™®®’^“®*‘®® uocibusindicata« Poterat autem fimilibus argumen« ^ ^^'bit j^®“^®****orfcus,phyllitin eandem cum hemionitide putare.De ea enim '^'^'onti ^ ^^”^^^’^^®^ ™**’*’abetlapatho fimilia,cui dracontij folia proprio de ^^ine p ^P^^’^^^^’^fio^ilia» Nafci in umbrofis locis,carere item caule,flore,SC quot;’''tinèt''^^^*^^™®’^’^^’’’^^^^ guftu acerboeffet qui fapor fub genere ftyptici *^|)ot*ft’^'^^l’^*”'^”’^’ ^^^‘‘*^’^’^ Diuerfisenim rebus ut idem nomen ad« ''’'’m/ '^^ ^ n^^^rn natales,00 confimiles fapores,amp; exdem uires,atque id ge« '^f ffsibf’^'^æ ^^ ipfam rei fubftantiam non fpedantjpoffunt contingere. V t igi« ^Mu P^ Pi'opria indicia à me cognitas tibi aperiam, herba citraeû uulgó uo« '''’^ft u ^? i f^°’°P®®^*‘^’ ♦ cuius tanta uis ab antiquis in liquando fplene adferi citr^cum ber^ ’''«ïata * v^”®*”®^™®’'“®’*f*Qi®‘*’' fern,ut neminem fua laude defraudem, bMiumm ejje ’»UltüjQp“ ^^^og^'owt Simon Genuenfis,uirfuprà quam ferret iUaætas, [colo^cndriam»

’’^bnguarum peruia fatis infignis,ÓC medicina non ignarus.

-ocr page 422-

594 nbsp;nbsp;nbsp;10, MAN ARD I FRIST. ME DICI N AU V»lt;

Eaucfo quæ hadenus feréfcolopendria creditacft, ÔCadhucà eftjUtego putOjquam hemionitin uocat Diofcorides.Etquae phyllmsaDio de,Teucrion à Phniojntcrrumicisgeneranunc numeratur,nec fine ration^' iori quippe dus generi adeo fimihs eft,ut eadem uideri poflït,nifi longiora æw beretjamp;in ca parte quæ terram afpicit,ueluti hafrentes uermiculos oü^^^ign tribus uero his,lichen uocata,licet Ó^ ipfa in petris nafcatur,amp; effigie0^ ge diuerfa eftjduabus tarnen rebus hoc nomen attributö uideo,una tamenjx muni quadam ratione^quia lichenis morbi præcipua remédia funt. Eft aut^ morbusa Græcis uocatus^Latinis impetigo, ejui uulgô dum kufeelbuolaW’ u cupatur, Dum leuis dico eft,quia interdû adeo difficilis,præfertini dum fad*: ^^ pat,ut uixelidi poflit. QuêR.omani,quoniaa mento fere’inchoabat,ueIpr^^P j id afficiebat,MentagrS uocarüt,ab Afia in Italiam apportatüjamp; ab unobomi^^ii^ alium faciliter per ofcula tranfeuntcm:co modo quo Galliens nSc uocatiB,’ V cummultis malisinltaliüinuedus,per concubitnpropagatur,utnoninfulif Pudendagrâ nonnulliuocarint.Quitamcnaltasradicesannisquatuorfuprafl draginta iecit,amp;tam latcferpfit,utextirpari uixpoffe uideatur,nifi manum ille admoucrit,qui ad duo pelTima uitia compefcenda,oris uidelicet Ófpudcn ’ eum primo immifit.Huius morbiquando ab initio apparuit,tanta uifa eft c^^ - [j tiqua illa mentagra conformitas,ut nonnulli, nee côtemnendi quidem ®^^ nbsp;:lt; eodem generc,hoc eft fub lichenibus,utrunq; collocarint.Quæ op'^^, , ngt to iam eo Ö^ peiora longe capita proferente, maligna uidelicet ulcéra, ariiealo immites dolores, difficillimas cephalcas,ardentiflïmas oculorum idflammat''’ ’ paulatim per feipfam concidit:pcritis^ medicis iudicatum cft,non pofte ad genus,ód (ut dicunt) unicum caput,tot morborum difcrimina redigi. Seda folam faciem occupât,malignam quandam totius fanguinisinfedlionem!ƒ*’ ^^^ Aam habet, quæ facit ut præfidia quæ olim habita funt in lichenis efficad®’”^’ gligere uideatur.Quod mirum efle non debet legcntiapud Cdfum,interqult; quæ enumerat impctiginis genera,unum, quod curationem omnino non^ r^j aliud, quod in temporibus aut oritur,aut de(init,necp ex toto tollitur. Sed ^p Galenum quofdam lichencs fcros,5C quofdam callofos,qul auferri,nifiexcor« bus pharmacis non pofTint. T am late enim apud etiam antiques patuit li®®® t nus,ut nonnullos folofputoaufcrri dixerint,aliquoscum acerrimis uren^uy medicamentis uixextirpari. Ex hac lata poteflate defendi à calumnia Plinius uidetur,qut leues illos fub impctiginis nomine toto uolumine comprehender n ros uero alios,amp;nouos,mentagræ nomê meruifle ab initio lib. 26. teftatusclt etiam duarum rerum meminit,quæ à peculiari curandi huius morbi uUl^^j^ diximus,nomenmerucre;quarüuna quæueraherba eft,nunc uulgôhepsH^^ citur,alia ad mufeum eft referenda. Ab omnibus hifce differre uidetur0*1® tu ultimo loco fatis pulcbre pingis : quæ,nifi fallor,eft quam Græd nbsp;nbsp;nbsp;^ ««füiofz maius,nos femperuiuü,uel fedum,æ uulgôorb cularem. Hæc habui quæ tuis quæfitisrcs

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fponderem. Vale,amp; patri tuo

uiro integerrimo

Ó^mes

dico celeberrimo me pluris

mum commens datol

ExPerrarfa, vi. IdusAuguhi, m. d. xxxim»

-ocr page 423-

; nbsp;' LIBER DECIMVSOCTAWS» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;59$

®PIST» 1111, loannes Manardus loan.PauIo Cafti#

liono s, p, D, Declaranturquædam noeæ ponderum muentæ apud Celfiim,

Lexandfum CapdinumJicet antea magna mihi familiaritate coniun ^^‘’’jïu^etiam caufabcnigniffime excepi, quantumeppro tempore ualuijfaluti hominis con fui ui : uix enim duobus diebus apud nos fuit» Exeopoteris demea ualetudine intcliigere. De Celfi uero chara ftenbiis quid fentiam,breuiier fubfcribam, p, pondo mtelligo. ;t

'*’M*a nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;‘'M‘’»JM«M«S.ilU««H,M*V««l«.l IMMl ^.HUaiH» ^. JJVUMU iHH-ingV^* ƒ[

p «nanum/eptimam uidelicet (utipfemetfeipfum déclarât) unciae partem* flisr da^^ ^quot;^æ fequuntutjdenariorum numerum accipio. Atque ut hæc exems ^fi( i .’?’‘‘^briora,ubi in primo malagmatelibriquinti legitur, Acruginisras ^fit ?*^'^quot;8^1o’‘unï p» x ï L intelligo accipiendos hngulorum, æruginis fcili* 8ic^k ’^^^^^«“^’■ios* Ceræ uero amp;nbsp;fquammæ vim ftibditenim x v i m ^UoA- ^’^^”*^^***®”^“® cxemplaribuSjiandiu uidelicet excufis,fcribuntur Kt”’*^*® ”’^’^§”’^^^ fequente ad iecur dolens, per primum intelligo pondus '’’fio d ^'^^^^^'^^um,denari0rü numerS: ut,accipiamus lachrymaebalfamides '“And ^ “^^^ ^°Ei cum reliquis quac fequuntur,fexdecim« Simili modo ^ “ormnf'^f®’’’?*”’*®’ “^' fcribitur p, x X X» intelligcndum pondus uiginti dena P^fftm i ^^quot;’'^l*™ilibus intelligcndum : ita tarnen utfeiamusper p. nonfems ^‘''im F '^''^'^P°”^^® recipiendum, fed interdum pôdo,hoccft,libram : ut in Mo

-^'^'^'^ P‘ ^^’ egoduaslibrasintelligo mifi forte in excmplari *^lt;ttl* \ ’■^jUtfcilicetfitlegendum p»x H. tuneenimduosdenarios intels

P‘ «.oâauam partem libractuelfi x défit, oäauam partent Celfo^'^^‘’®“’æ’’*®’tcrtiamlibr»partem*, Legitur Slt; quandoep apud eundem Jc«tamp;’P‘^®^’”''®*”»‘’^'*^o intelligo fexâlibræ partem,binas uidelicet uncias: Patift ^^'^'’'^®”’5O^o uncias. Hæc habui,alioqui in profitendi munere occus oiihiK^^.æ^^Po'’dcribus Celfi feriberem.Si quid uero adhuc in his defideraueris, k ’lgt;“tew»gniBcato. Vale.

^’^ Ferraria, x 11 Calend* Dccemb* M» n* x x x 111*

^ ^y» V» prollluftri D» Alexio Turzo,continua deftib lationelaborante : ex qua,pra?ter articulorum dolores,

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multa mala fymptotnata fequuntur»

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^S*^'’^*’ ^^’’^ diligêtia ualui ea quac clariflïmiilli V iennenfes medici,

8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P''° ^^’^^® ^* ^* D‘lf’'*pds mädaucretatqj quid de illis fcn£irê,morcm

’®’ïoraui,afquoanimo laturosillos confidens^ü inaliqua ^lt;^j^:K,fecusquâm illi fentircm,cum faepenumero cótingat,ut inter médis f*”'^’ eundem aegrotû quotidie uifitât, uariæ diferepâtesep fen ^d$ ’^. pötioncs nafcatur : quæ fi non cotendendi Audio,fed uentatis inda-«töm^'^^^^ utilitatê ægrotâtis ineutur,debent amp;nbsp;patienti,amp; amicis, atep ipfis piers ^''^^^ntibus effe nö molcftæ. Ita enim amp;nbsp;ipfi ægroto melius cófuIitur,8C Jiiiu,’'*®®®^*ds,quipoftdtfputarionê domûdodioresreuertûtun Hacigit fpc *’iin^'**ir quot;’ 'P^”” ®*” aggredior» nbsp;nbsp;V t igitur ad uos fermo meus uer tat, medici

pofte . ™’gt;^oilluftrêhunc D. (quanta memimiïe de eius teperatura poflum übihf^®^^®“’® ®’’'*“9^0 ®um ultimo Budæ uidi) calidæ amp;nbsp;humidæ têperaturac tülw^^^^®o® ambigo : Id enim præ fe ferebat uiuidus quida color,ex albo I’tnfe^?”’^**“®» ^2''0^ fupra mediocritatéparum au6a,hilaris^ admodum 0^ c|}ê^***®^»’’^^Çd€mSto eouifebatur,quod uel ruße bilis multa redundantie ^*^^^«€1 timoré ingereretjOe ad atré aetatis accefTu mutaret, Alioqui nee ieenr

-ocr page 424-

596 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10, MAN A RDI EPI S T, “®DICINAH^® ^ ad tantum feruorem efferri uidebatur,ut id minareturjpræfertim cum hun^ ^ non ficcitatis in uenis uniuerfo^ corporis habitu ueßigia cernerétur : cm fatis euidens argumentum ex Galeni didis quibus uos inniti teß» Scribit enim in libro artis medicinalis,eos qui calidiorisfimula iiccior ^ funtjineöfißendiætateplurima atrabileabundarc. Quamcertcætatemc (nifalior)attigerir, necin eoadhuc, ut feribitis, indicia bilis illius ’PP^^’^^eif tur,eum abipib ortu fanguineum potiusfuifle,quàm biliofumipfæ'crtiæ . indicés quibus biliofum probatis,nonnuîla poflint fanguineis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xg^ li fubtilesjarijfubnigri, rubicunda faciès,oculi, nafus,ingenium,acunp '’ ^j^j^n K amplitudo,pulfus,aptitudo ad morbos calidos,atc^ id genus caetera. Alia titia quapiam caufa contigifle,ut corporis gracilitas SC iiecitasî nam quibus ribus à me uifus cß,ut fuperius dixi,côtraria penitus in eo deroonfirabantur» uero ex appetitu fumuntur,uentriculi potius,quam uel iccoris,ucl nee tarnen caloris,fcd frigoris (fi uera dicéda funt) uidentur indicia. Natura v dem temperaturæ fimtlibus,non contrarijs laetantunSequitur autem bus,ut caiidae amp;nbsp;humidæ temperaturae fimplicitcr,non calidæ amp;ficcæ m^^quot; ^ Quod amp;nbsp;cum uos agnouiflc uideamini,ubi de paffiuis qualitatibus ^^^’^Lq» rum efl quod ab initio,ubi de temperatura agcre incipitis,biliofum fimp“C“ r nuncietis. Et hæc de naturalibus dida fint» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ^^..^^ ^*

Accedentes deinde ad affedus praeter naturam, eos,ü benenumcram, inuenio:

Continuam deßillationcm matcriae tenuis 8C falfae.

Hemicraneam dextri lateris non continuam.

Oculorumruboremcum deßdlatione.

4-$

6

7 8 9

Linguæ feißuras.

Dolorem mufculorum pedoris«

A ngußiam cordis amp;nbsp;pedoris.

Articulorum dolores. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, „U,,

Totius corporis,06 præcipue partium quae ad uentrê attinent,cxtenuan

Febres putridas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^

lo Calidas inflammationcs* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quorum affeduum unum tantumpctp^ cfledicitis,quiferè SCrcIiquorum 0tcaufa,illamfcilicet à ca pi te in fubiewsp deßillationcm. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.,

Ex his affedibuSjdum cos diligêter examino,quatuor tantum lub moto, g ^^ re contineri uideo,fcbrem uidelicet quæ malae temperaturae, extenuationem^^ quantitatisdeminutae, linguae fciffurasquae folutæcontinuitatis generibusc nentur:06 inflammationem,quae morbus compofitus eßtreliquosfub fymPæ ^^j te. Quare horum morbi 06 caufæ funt inuefligandae,atquc ex omnibus cUt’, præleruauuæintcntionescolligcndæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . y.,

V t igitur à deßiHatione incipiam,quam uos, 66 rede quidem fut puto) to * ^^ rum malorumcaufam eßeexifiimatis, cam ad fymptoma idpcrtinercdico,qu exiens mutatü nuncupatur. Exitquippe à capitc materia,quæ fano exire non fueuerat.Pendet hoc à materia præter naturam in capite aggrcgata,quxiucuP’ latim aggrcgatur,quia cerebrum nee proprium alimentum probe cócoquere,u uapores ad ipfum exinferiorib.partibus fubleuatos ualct,refolucre. Nafdt®**^ imbecillitas ex mala tcpcratura:quxcum multiplex effepoflït,ambigi poteftqu’^ lifnam fit : quod certe dignofcere,difficilc abfenti,nec facile etiam præfentibuspu to.Tantum enim de hac dubitare contingit,quantum 66 de ipfa falfa pituita,qu3'^ nónullica!idam,a!n frigidam putant.Vtriuerofententiæ magishærendumft)' uidiofum efl dccernere : præfertim cum hæc dubitatio ab alia pcndeat,de quan®

-ocr page 425-

liber DE CI tóvs o CTÄ W^Z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^

kfl^ . ^^'^^’^’»quo patrio uidelicet pituita hæc falfa conftet» Aukena quip ''^üï’''^quot;*^^‘ï“*^®^“*'»®’*^ mifcella fieri putant bills cum pituita. Quam opinion quot;’otu '’^““'*^®*^®“5»quantumdubitarc contingit de proportioheduorum hu '^gt;n^ '’?‘^®P®®®®*^®*®»®‘”t“”’ó^ detotiuscompofiti humons temperatura* *^P **^^*’^calidajuida frigida euadet. Sed,quod pace Auic. didum fit,ego °** ®‘‘^^°»q®® padoex mifcella bilis ÖC pituite,qualifcuntp ca fit, nafd ^tani ®P®®^*^*quot; uideam exiguam a locs portionem multiplia aquae commis Wt^”'^'^^'^ ^^”’’’^°® falfam reddere.Viderimep etiam plerunquc pituitam per ’’ '”^lt;115 T ^° æg^otante eiedam,cui mixtam elTe bilem,amaror in ore uomentis ré üiin^ . ®^’^’^”®®’^’8ua tarnen quantitate,ut oculatiffimi etiam hominis ui» ’VaK 75^ffugeret.Quis ergo credat,ex admixtione bilis amariflimae cum pitui ^P^*^^™ tefultare f Satius ergo fuerit in hac re,fjcuti in plerifc^ altjs,GaIc ’^'üni*r^^^quot;^^^'^””æ ^^^^^»^‘lt;^®®*^ ^*^’ i-dedifferentrjs fcbrium,hanc pi» '’fni Q®*^’“^'P*’opt®f putrcdinc, au t propter falfaeferofae humiditatisadmixtio» ha,ft4^’’”quot;’°'®® q®«*n non rede in linguam fuam translatum legerei Auicen ’(ltiof'^*'*’P^®*“’’®®^ modum,Phlegma falfum fit propter ipfiusputrcdinê,aut • ^'^i*” ^^æ ^' admixta fuit : putauit diflungêdi notam debere copulatiuc in» ^älen f ^® codice caftigato legitur,Ioco d«f,ergt;efle legendum : modeftius erga '^ l)iiitG'’i ^^®®®’‘l®^*® Gentilis,qui hune locum Auicennae cnarrans,non era ’'‘foi V*^^*^ andern appellate : propriam in hoc ruditatem aperte detegens, qua ’‘'’hd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Galeni litera,ex græca fine alia media uenientem,amp;qui»

lama ^®®’™»®o®®tcllexcrit,fed per falfam ferofam humiditatcm,falfam pitui ififeA^*^’®®®*®^ ofcitationem Galcno adfcripferit,utcaufam pituite falfæ 11111)0^*?'^’^’’^^^’®*?^®»’»*« aquofitati mixtam:non'aducrtens,ferum humó Oitife f'^”^ 9'’®®^^*® hiMniditatêcflêj^tjuatuorpriinishumoribusdiueffamtft» ^fit d '^'^'^P3*'s 3^*3 res eii qua m cafeus amp;nbsp;butyr urn, ab eacp ferofa parte,fi fat» Q ƒ ® Pl^'fgmatiImifcetur,ipfum falfum reddi.

otpit ^ '^'^ caufas, o bone GentiIis,Galenus elfe uoluit,quarü utraqt fola fuffi» ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;darCjputredinem uidelicet, quæ ueluti ebullitionê quandam

fibu' ^^^quot;Verreßriorcs nónullas partes reddit, falfuginemtotieius fubflantia: fiimft'*’^ ®°^® ^^° putcales quafdam aquas uidemus,ex longa ebullitione fal» (ürfJ’°’'^’f9®’*‘^gt;’c* Altera caufa efl ferofa quidam humiditas extrinfecus éi oc» liïÊlfÿ‘’.æf’’^®quot;'^’Po*’C®gt;q«elt;n“' feipfa habet, illi impartitur« Generationes ’'’lemh ^°^ ”°® latent,qui norunt ex quauis herba falem extrahere, V trouiS i nbsp;nbsp;daüp ƒ'’'’’n^odorum pituita falfa fit reddita,ambigcre contingit,calida an frigi»

^n ’^“^^quidfm partibus,dum propriam feruant naturam,frigus : à fero» °’^^®’ habere uidetur. Quare nemoadmiratione affici debet,fi '‘f üi/^”' ^’’®®®5 quandoep calidam,quandoque frigidam dicit. Libro fiquidem 1 ^ PM) *”^?’^*’‘^®L 4- 2«^ 2. Virtutum naturalium, frigidam : primo uero de firn» Ma r^.^ 5* Aphor.calidam« Quae enim maxime falfa eft, quocuntç modo Nam ^^' ‘^if^lida : quæ minime,frigida,cum aliquo tarnen calorc cenfenda efl* ”11 fJ'’j^'^^f’”§'f)qnod 6C in muria,in qua fiexigui faics multæ aquæ mifeeart Iiî^^”’*®”nttîfitot ut dura adeô fiat quod ouum in ea fupernatet,calida : 3^ Bx2/T“’‘Ïdantur,calidiorcontinuo fit,itautiamad amaritudinem uergat» ^H • “^^^^^^’mfalfcdtoeamaritudo gignitur,non ex amaritudine falfcdo» i ^hj ^j ”S°minore^ falfedine de temperatura eius iudicâdum eft : nee folum ^Hdkn ^•^^P^’* fubftantiaamp;eófiftentiainamquo falfi'oreffidtur,craflioreti3 •’lUald 'ir ’” ^y^^®“”’ ^h ea facfta euidenter cognofcitur : in qua exiens pitui» ’'feiof ''\ t ^^^quot;^’^ uifitur,ut proptcrca diffiaHimâ inter dyfenterias 4. Apho» 'n*» Iibto cam putaucrit Galenus, Prudentia ergo ueftra qui præfentes cftis,

-ocr page 426-

598 IO» MÄNAKDI EPIST» MEDICINALIVM qualitas cius agnofeenda eft^quam tarnen ego in hocclaridîmo uirononüeböquot;*® tercalere exifttmOjfijquemadmodum feribitiSjmateriaquæ fluittenuisdlte^^ bro tarnen ipfomalamadefletemperaturam naturaliconformem iudicOjCalid^ uidelicetamp;humidamjquæhumiditatisranonCjpituitæipfius fubflantiä/alord’ fedinem gignit* Quæ fi uera funtjdanda in primis operajut mala haedißemj^ à cerebro auferatur,adferuata ea quam naturaliter adeptus eft,quæ Ô^alioquinÇ ualdea temperamento mihi diftare fempereft uifa. Nonenim intentionoiira« nunc debet,ad naturalem eins temperaturam in meliorem pcrmutandain:^“ tis nobis erit,ab omnibus malis afFecSibus,uel pracfentibus,uel qui imminent,iHi* ^^ immunem reddere amp;nbsp;feruare. Quod certe magna ex parte fecerimus,fibancpi tæ in inferiora membra deliillationem fuftulcrimus» Ad quod faciendum maxij conducere uidetur uenæ fedio,quæ totius corporis repletionem auferct,»®’ riarn à capite partim euacuabit,partim retrahet» Vere igitur Sv' autumnoKo® nx facienda,tafttum^ fanguinis cxtrahendum,quantö, confideraniibusquï ^^ fideranda funt prxfentibus medicis, uidebitur opportunum. Qua: fi fada an ^^ tempus fuerit,quo folet materia in articulos decumbere,ad ipfos quc^”?*^e]t lores uel tollendos,uel minuendos coducet. Fiat autem è uena cubiti æ^^a, \ fuperioribus xque atque inferioribus euacuet. Poft hanc,Verc hxcpotioo deccm diebus manc bibenda : Polypodtj uncia una,comx faniculifenwu^^j ^^ cyrrhizæ drachmae duæ,turbit communis,myrob«chcbularum drachma, in felibra aquæ donee tertia pars confumpta fit,amp;additis mellis rofacei binis u^^^’ «iane,concoda pridiana ceena bibatur* Ex hac potione fi congrua ^“^^“^ ^ lt;fta fit,alia præterea purgatione non egebit:fi non,catapotijs de agarico uoc hue purgetur,quibus tertia pars aurearö adieeftafit. Autumnoaliautendu ^ recipiat,Senæ,(cminis endiuiæ icmunciam,rhei barbarici drachmam, co nbsp;nbsp;^^^^

ginis ^. quae codem modo bulliant : fed loco mcIIisrofaceiadditurfy’'‘’P®^e. recêtibus quinquies permutatis confeclus,pari,hoc cft duaru unciarump® g^j ^j « Totoeuacuatocorporecaputquoc^ipfumeuacucturtquoddupltciti teft,aucrfione uideIicet,SC per particulars aliquam euacuationem.btauef .^ que dupliciter,uel fcilicet ad Ionginqua,ucl ad propinqua. Interea qu^ jjjj|fl5 qua reuellunt,nihil mihi aptius uidetur, qua'm fi per ora ucnarumani,n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj^

admotis fanguis extrahatur,ea quantitate qux praefentibus medicis ui ^^^ pedire. Dermatio ad propinqua commode fiet,fi fanguis per nares, aö^P r ^ijj Xlt;i Mcr[to»em res,uel ex fronte mittatur. Ad auerfionem quoque pertinenteucurn jj g^ ^u^ pertinent, oslatum humerorumadmotæ: friótiones,extremorum membrorum^i^^^^^^^ balnea,atque omnia exercitationis genera,quibus quiefccnte,uel paru j^ pitc,extrema membra laborent : cauendo tarnen femper nc üla ^^^‘S®”r J^smedl lore affici confucuerunt. His igitur uel omnibus,ucl quibufdam,ptæ ^^,3^ ci utipoterût,non folum Vere amp;nbsp;autumno,fed alijsquo^ temporibus^P u^ji^jiTi ^ gis uidebitur conuenire» At fiperhæcoptatum finem non fucrinta 4 ^^'^j| due retradionis gratia,uel ignitofcrramento,uel mcdicamentoaliquo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„„j#

habente,quoi ü nunc multiplex numerus,ulcus excitetur,intcr duostn ^^^ jj^ fculos exterioris humeri partis : quod dies minimû quadraginta, ^'^ ^j^jiiio* inde ubi iam fan's profundum ofculum uidebitur,pilula aurea uel aigc mifta apertum conferuetur. Ethxcquidem de auerfione didafint» j,olt; Piimta ex edpi nbsp;nbsp;Particularis uero pituitæ ex capite euacuatio,per nares potius quam p^^^^^ ^^^.

teper nareseuä henda : quoniam,ut fcribitur,Iingua folet ulcufculis quibufdam aW» jj# cuantU. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funr,quibus per nares attraâis,hæc euacuatio procuraripoteft. Sed» » ^^’^(5,

re ubf^ inuenta, funt,fampfuci,betæ,anagallidis Äf eyelaminis fucci,q ^^ c^ clkbonA demum cuphorbij puluis addipotcrit,fi opus eflè uidebim * ^^^

-ocr page 427-

tlB^R DE CI MVS OCT A VVS»

5^9

'”0(1(018 ardor in narib us forte excitetur,uiolaceooko,uel butyro mitigetur.

Ie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P'^”^ materia in uniuerfo corp ore, fed potidimum in capite abundan t^’?°°f’'’^u”i critcaput,ne rurfus eandem incurrat replctionem:quod turn per fed '’’^*”^’d™ora»tum per intrinfecus accepta faciendum eft.Ex bis quae extrin«

5^oniiniHrâtur,aliquacaluæ,aIiquanaribuSjaliquaauribusinftillanda»Calua, J ^«x akoguttatim iupra futurarum loea cadente,ablucnda cft,quæ per faceup lofa *’’®**”*M“0‘^ hike rebus femiplenum fit : Cinerum farmentorum uitis p. 2» (j^ 'oin,florum chamafmeli,ana p, 1. maceris,quos flores mofchatos uocatis,para (jj(^'''“5quartatn partem» Poft ablutionê,eadem futurarum loca facculo tegen* ^^quot;otA tenui fericopanno, quem zendalum uocant,côftruâo,quifitcoccotin ^,J ^^^quot;^ granum uocant,ueleo quem carmefium. Et bis rebus in cralfum pub rihvi?*^^^^^quot;''5°PP'^^'^rs,rofarum,(andalorum citrinorum,maceris ana p. 2. gario Pila ?'’*” p* ‘’ ™^*‘^ ^ infperge kuiter aqua rofacea mofebata» Narib us crebro 1^1 ’tlmoueatur,quac habet,Pulueris rofarum,fandalorü citrin.maceris,gariophyl to^’^®8‘*^®™®5“*afegt;nundam:ftyrads,ladani,benzoi,ana 5. 2. SCcumaqua 1^ fra mofchata conficiatur» Auribus oleum tepidum fnftilktur,ex amygda* ^’'prdrutn,qux triduo occlufae cum ftyrace,ambra Ôi. mofcho permanferint» to^f*^*^^®^®® pcfTimum deftillationis fymptoma remouendum puto,at(^ ^ ifsh ?'°’^^æ^^’’’^ 3h eo fiunt fimul fubmouenda.Sed quia forté adeo fixas radi* (lem^^^quot;^’^^P^’^^^^'’^'? ^herius adminiculoconfiftere uakant,ideo nonnihil ad*

Corum poffit extirpari, incipientes ab hemicranea : qua: âüs • « *'®^’^ fymptoma pertinet quodadio læfa uocatur. Operatioenim ta* fun 'n ®^°’°’^^ mutatur,ut id fentiat quod fentiendum non effettquod certe in ca dam * ^^ ™’^^ tcmperatura,qux in temporis dextri ucnis amp;nbsp;arterffs per quan* Hj. '°®™’fenem fit» Si enfin primarioaffedu caput laborarct, perpetuo dolorc dol ^'^'^'^‘ ®’^ autem uerifimik efl iccur cne,a qua mali uapores furfum eleuati, 110 ^u” '”^®’^^’^° têporecient. Quare prêter reuulfiones quas fupra docuimus, ^^abrefijeritcucurbitulam quandoq? hypochondrio dextro admouere: fed SC ^ rob'^^°'^ 'P^“® P^*^ fuccos cicorq,6C abfintht},6C acetum rofaceum fimul mixta iliiu'^^’^’P’^^’P^^^’Si'” parte dolet,oko rofaceoperfundcre,inquo abfin* ^y*“®^cucumcris radices ad eolliquationem bullierint : cataplafmate^ ' dem rebus ita colliquatis compofito,contegcre,

qua/'’'®'’“™’’“*’®’*»^“^ qualitasmutata eft,ablutione arcendus aquæ rofacea,in ^^ andalicitrini 6C myrobalanorum flauorum cortices bullierint. Linguae fcif* cwæ'^'^'æ ^^“^‘“uitatis morbus funt,tollit lac, praecipue caninum. Amylum fiiuf 1 *'° ^ ’^^^ rofacca,formatis inde lupinorum forma cyclifcis. Dolorem ton ■*’“quot; Pluris mitigabit radicumaltheæfuccus,cum recente gallin« adipc peA'**^'’®’ ®*®® amygdalarum oleum cum butyro recente inunda. Cordis SC tom'fl^^^'®” tolkntrorismarini amp;bugloffï flores cumfaccharo adferuati, dk:amp;gariophylliore retenti,fenfim faliua deglutita.

inisqmdem omnibus facile occurritur. Articulorum uero doloribus difTÏcilb* Ute *Ï^”’*’°‘^ P*^”’'^® ^^’^’ ”®” pofle. A duabusenim caufis pendent,ab humo uidelicetredundantia,6C naturali uel acquifita artuum imbecillitate.Hancre*

■P*'^”®'® ^ ^h ortu ipfo natur« contracta fit,quis unquam potcrit f 111am suduelitjuei poffit f Nam ut mir tam cibos SC potus,quos feligere 6C ad certam 113111 femper redigere,in tot abufibus,8C tot gul« irritamentis,amp;fociorum in* Qj^^^^^owinentiflimusetiam uir uix poteft,certe infinita pene occurrGt,qu« Henamadhibito Audio nó poffisefFugcre,utqu«adaërcm,motum,curas,ant* ^akedluspgjtinent.Nouiegononnullos,qui cum fatisredeuakrent,ex fola 'Vehementes dolores incider unt. Quantum tarnen fieri poteft, utriep reidüi*

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ll I

-ocr page 428-

4®o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!0» MANARD! E P I S t. ME D I C Ï N A LIVM genter intendendü,ut arnculi robuftiores reddantur, ^ nulla caufa occutfst.qw humores abundatc,amp;ad articulos moucri facial

Ad pranam rem complendam Excellentiae ueflræ docent fieri balneum fn aqua calybeata,in qua nonnul'æ res bulliennuQuod certe balneum egoquoepcornent dodicet (ut uerum ingenue fatear) nefeiam quid per pfidias inteiligatis/uminW' dem baîneogranatorum cortices apponatiSjquæ apudmeidemfunt cumpMi)^ JNefcioetiamquanam excaufaalumenin Iinteo colligari iubeatiSjOifi forte“^ ne eiusfublbnua aquæ bullicnci mifccatur:cum tarnen conftet in multis natura^ bus aquis natura alumen mifcuiiîe,quas tamê tutô homines bibunt, nedum q^ cisabluantur. Adderem igitur ego aquae non fol um alumen,fed 8C contritos la crate^ poft balneum,falito etiam oleo articulos perfricarem. Sed amp;nbsp;putauerimipƒ folam aquama tcriariofabroacceptam,ablutionifufficere: ficutióCadungcnuU^ folum oleum falitum» Vt uero res altera comp!eatur,uictus ratioita cft,ut mali humores nunquam aggregentur,nec boni etiam redundenhQ^’ BxcelLueftrac itadiffufecomplexaefunt,utfuperfluum mihi utdeaturdrcaid • ' dus immorari. Percurram igitur quæ fcripfiftis : amp;nbsp;fi quidoccurrerit inquoa.t-fentiam,uel quod addendum mihi uideatur,uel id addam,uel locum ligna o.

Quod ad aërem ergo attinet,cgo modicè frigidum potius qua'm caM^ ^^ mendauerim : ficcum etiam potius quam humentem. Duæ eiiun ha:quant ^^^^^^ ^ putrefadioni aduerfantur,ita malam huius magnifici Domini temperatura «ere quodammodo pofTunt amp;nbsp;retundere.Nonenim talis eft utconferuari c ^gt; quum ab ea omnes ferè maliaffedus pendeant,quibus fubtjcitur.Laudotg gt;nbsp;locus quem habitat,inter aquilonarem amp;nbsp;occidentalemregionemrefpict^t) ^^^ li tarnen uento,prxcipue dum incipit,amp; hyeme,euitato.Fauonn ueroluau ^^^^ ram,nunquam illi obfuturam putaucrim» Reliqua quæ deaëredicuntur, quoquepiobantur* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fndalos^^am

Q_uod ad odores pertinct,cgo,quicquid apud Arabes fcribatur,ian ^ bram in numero caltdoru habendos,amp; ratione amp;I ufu didici, equate troc neftrosdtmittendos puto.EtftfufFimentis opus eft,plensfunthuiusgeoer fiatiorS tabernæ,quæ cum multis alqs malis ex Hifpaniain Italiam ^PP?” „f^ni, Fi uero à Mefue recedendu nó eft,Iaudauerim ego potius gallis mole ^L^^ quæ facile parari potcft,amp;uel perfeipfam fuffiri,uel rofaces aquae admp ^^^ mifceri. Ipfam^folam rofaceam aquam,ft lamins ferres ignltsin■Pƒ''g3 j odoratum fumumemittere,6Cfuauem,àquideßillationlpoffitobfilwr«» ^,^^^^

Accedentes deinde ad cibos,concederc uidcmini,aues in aqua u’“®®“?’g^n, nes fint : quum tarnen mihi sque cauends uidcantur,nifi forte magis qu »p^^^ diores,fiquidem naturali humiditati,eam quæ ex ætatc fiqconiunc^âha c -^^^^^ tulerim autem omnibus carnibus auiculas in dumetis degcntes,amp;po't^^^^^nt'jt res,perdtces, phafianos,turdos, merulas, columborum qui ^j^ucecs f! pullos uolare incipicntes,gallinas,capos» Sed inter quadrupèdes,hesdos, ^.^^ anniculos,iuuencos,uitulos,caprcolos,damas,cuniculos,leporestolerailt; ♦ j^ niarum uero,echinorü, amp;nbsp;teftudinS carnes,ceu proprietate nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jontO

loribus couenientes, non damnare. Non placent etiam eödimenta,«»® nbsp;nbsp;.j^j

menta dicipofTunt,qus uos ex frigidis oleribus,præcipuectiâftbumida ®’j^m betis. Inter quæ,frigida fcilicet,bletâ mifeetis : pro qua,fi (utputo) comun ^^^.^ intelligitfs,quod apud uos ficuti apud nos crebrô ad mefas “^quot;“’^5^æ j „Jexf’ dicitur,ea proculdubio inter calfda,nó inter frigida numeranda efiiquo ^^^^^j ui eolligi poteft,quæ fi per narcs hauriatur,morfu quoda fternutamenta P^^^^^j

Condimeti igitur gratia ego potius paftulas,arida pruna,ccrafia aci a, nbsp;nbsp;^^^

, cerem addiderim,qui à teperamento in adhuis qualitatibus nó recedii, « ^.^

-ocr page 429-

LIEER DE Cl MVS OCT A VVS/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4*3«

con ^^''^ *’^‘’® fbrmidarem,qiM heet in fecundo ordine calefacten ttum collocetur, quot;foquendi tarnen uim habet amp;nbsp;adftnngendh De pifcibus,cgo fcmifalitos non •HxT”'^^”™’®®®® ®’8quot;^ ”^c tenaces finnatque prêter tam dida duo ai omata, ’t» ^ nbsp;nbsp;nbsp;dnamomo códiantur.Petreos uero manttmos omnibus præferrem,

ill T polt cos fluuiatiles flmiiiter peüeosldehmc carpiones, lueloSjtrottaSjatep albos ti'iii^^^?*^ ^^^'^'^onia aiTare 6ó macere condire confucuerunt. Ex Jegumintbus do ^Q*‘”^P’'obatur:ex rehquisgrants,hordeum,farrem,6Cauenam albamlau ^^^^”’*^^ placcrct,ucl dbarius,qucm cibotum uocant,uel Italus uocatus, ’’ lij quot;’’5^'^us modico faccharo condnus* Etquia de frudibus SC olenbus nul aT*®^®®®^®»^®^®’ fubijciâ quæ in his duobus generibustolerart poflunt, 3udl ^^ ^^°’^^^^’^“* ^f*^ conferre aliquatifper uidentur* Hi funt : Nucki pinef, hea ’’’î’^^^’»’™yg*^aJa,caricae,pafruIae: pruna uero,mdopepones,pita,eotos da ’^W^®’‘*”gt;non funt penitus refpuenda» Ex olenbus quoep hæc tolérait

^'adiica,intybus,malua,fpinacia,cum aliquopriorumcommixta» ‘^fgulasquasinpotupræfcribitis libentcrfufcipio. Inter omnes tarnen potus,

^sOmulfam aquarn antepono:6tl poft earn hyemts têpore,ex faluia in duplici uafe ik^?’®»’’°^’“o®*«Hetelt;npci’atatn»Ccruiflain ex hordeo tolero/aluiatumcp 6C ^ üiï ß ’”““* ^'^^ dia plus minus uc pro cuiuft^ ui, hyeme quidem aqua fa!* tha^ ”^^^^^’ ^^^* temperata. Si à ceena bibendum eft,aquam hordei cum fac*

'3non budo,fed aquam potius faluiæ hyeme,æftate intybh

Vt 1 ,'’^°®®”’ ^go laudo moderatâ:quam tamê fieri pofte no uideo ita quietc, “^“^‘^“’■lOccaliqua inde,utiubetis,contingat inhumoribusagitatiotfed M • .^^‘ P°'^^b™otus ille exercitatio dici nó mereretur* Sic enim earn patres Wdefinierut,utfpirationê mutet. Equitare etiam feto podagricis alienü. Quare ?uere eimagis putarem aurigationê ÔC uedationem, earum^ partis uehemen f^ oiotionôquæ uel nunqua uel minus doloribus uexatæ funt. Per uocê quoqj ‘ ^8ilU31idam,cïaram^ amp;nbsp;aperta uel ledionc uel pronunciations, petrus amp;nbsp;uo ^ ‘iïin(lrumêtaexercêtur,natura!is calor augetur,amp;extremae etiapartes purgan* ifobufe^ reddimtunfed SCuctricuJi uitia emêdantur,atcp appetitus excita tur, i^^udorcmnon itaabominor ut fridionem,ueâationem, uociferationem^ ue* f^quï ad eum ducant,nifi mod urn excedat.

jlj^Jas quas repletioni praefcribitis,omnes probo, prater unam,de qua nunc ''’ter Italos medicos magna controuerfia,ampîiorem fcilicct femper efle debere ’»mmprandio,quàm in cœna. In qua difeordia licet adhuc meam fententiâ flip* fhuî®’^®’^^®^^’^^*’3maxime compertumhabeo,confuetudinem nonefle ^^'tomutandam,meliorem^conco(fiionemnoâu quàm interdiu faäam,non ^’nhaedifeeptatione negligendam, Mirari tarnen non poirum,uos afferere ^ Wiemnhune Dominum in maiori cITc difcrimine inanitionis quam repletions ^•præfenimeum alFcdtus ob quos periclitatur,repletionem fere omnes fcquan* h'j . ^“olractipflinre^inequodei praefcribitis,repletioni magisoccurrere '’eminijquam inanitionUubetis enim inter rcliqua,ut non prandeat,quoties uel teiitriculoueiin capitegrauitatem fentit.Quod quanto cum periculo ab his qui ill quot;^ueruntjäimittatur, demonftrat Hippocrates : alioqui experientia ipfa often* tiOpitisgrauitatem plcrunquc amp;cibo auferri,amp; ieiuno augeri,Laudauerim ego i'quot;’queuomitum,ubi repletio in uentriculo pcrfentiatur,amp; ut prandium différa* beuius^fittut tarnen penitus dimittatur, nifi magna cogente neceftitate,non

Laudoeaam utclyfmaubusjeuibus^ quibufdam purgatorijs dcicdlioncm mo tl 5

-ocr page 430-

401 to, HÄN ARD! 'Éf IST. ’ M E D fC^ N’A’LI V M Iïatur,ita tarnen ut per aeftum pilulas caucat, Regulas quoqj fomniex Au^^J^ ptas probo'.prolixitatem tantö non probo,boc eft^ut ad orto nouem ue horasp^^ tendatur,pracfernm ubi deftillauo uitâda eft. Et ft mterdiu fomnoquacim^^ fa indulgendum, uelim ut fedendo potius qua'm iacendo id fiat.Parantur apt'“ ^^ cathedræ,quas imperiales uocant,quæ funt inhuneufum maximeidoncæ. ^^^ concubitu ego Cclfo amp;nbsp;Galeno acceftcrim,qui frequentiam eius non nutncr“ fcribuntjfed tantum interualli in eius ufu adhibert uol tînt, ut neep rcfoIuttoaR fenuatur,amp;^ homo ipfe leuior fadus uideatur acmclius fpirans. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Poft uidusrationemadalia acceditis auxilia, fedionem uidclfcet “^*’*’P’’A; )lt; tionemjalterationem^jtarn per cxterius admota,qua'm per intra corpusaclt; P ^ quæomniaiuxta patrie lieftræconfuetudmem per ordinem digeritis.Long tem fuerim,fi fingula uoluero difcutere, Si quid de illis fentiâ cxplicare «Pf®^ curnde uenaefedione,anniuerfarqs^ purgationib. fuperiusmentemeainap ^^^ rim. Pro particular! uero purgatione ad articulorû dolores cauêdos fàcæn ’i^^^ gnamfiduciamhabcoin Paulicataporijs^quaerecipiunt. Aloes 3. s. ’S^’ ^ 3. s. coftijfpicaenardijfchccnianthosjcarpobalfami 3.1. caffl«,ideft,uolt;aß®“ ^ namoraijfcamonij 3. 2. epithymi 3. j. s. hyemefuccobrafticæ,aîft3æli“^^° eóponantur: licet,utfupràdiximus,pilulæ,quantum fieripoteftjfintacliate K dæ. Dofisagranis 4.8. ad 90. poftquasæftatefelibraaquæmtybibibatiir. ^^^^ jj etiam turn ad purgâdum,tum ad roborandum,ut drachma rhei

ue manfa deglutiatur. Myrobalani quoque cheb. condïtx,manc comenæ) lo interiore diu ore reiento,óó deftillatio prohibebitur,amp; mebra robur ’^‘l’’^^^^, Ad mitigandos uero in ipfo infultu dolores,fi,quemadmodum ^°P‘*?’^ guine fiunt,cui non nihil bills, 5^ plus pituitæ mifcetur,reitcrata,fioportue^|^ fedione,purgaioq5 per fuperius defcripta catapotia corpore,non uchemeu calib us utendum cenfeo:fed ab initio oleo rofacco,ex acerbo olco amp;nbsp;®®P^hi tis rofis confedo:cui magno cogente dolore uitelli ouorum,ó^ 9^^”^^^^'|fljf(ea mifccatur : amp;nbsp;fi intolerabilis fuerit,croco SC opio.ln augmêtocidemrolacfO ^^^^^ tur chama?melinü, minore quidê primo portione, dehinepaulatim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jyi

ad confiftendi uigorê inflamatio deuenerit.Tune enim ad purèdifeuriendau ^^ dum,quæ tarnen nunquam fint ualde potetia : ficenim uitabunturpond 4 doque folent poft ualide diftoluentia in articulis relinqui.Ego inter iranfeendo liliaceum,abfinthiacum,amp;anethinum. Inter herbas, thyfflU^’ bram,SCcalaminthen. Interadipes,fuillum,gallinaceum,amp;anat!nmn» doloribus articulorû dida fint. Siadeo tenuis eft ut fcribitis,dandaeritope^ xiirime,ut per carnis augmentu extenuatio amoueatur.Ad quodnihilmagi ^^^ duccre uidetur,quam ladis afinini,fïhaberi apud uos poftet,uel mixto melle,ad eum modum quem 7. Methodi docet Galcnus. nbsp;nbsp;nbsp;5*^3

fanæexcolatæjquem cremorem hordei uocant,multum conducct,Scoöt ^^^^ ^ ipfum cum bonis carnibus plenc’codum,atcp balneum aquæ dulcis, fecun piëta concodione,his tarnen temporibus quibusnecadfunt articulonim ^^^ nee expedantur : quanquam minus formidandi hi funt qua'm tabes, qux e gna illa extenuatione fequi polTettquæ tanti momenti eft,ut omnem amp;nbsp;a d° a me fuperius fcriptam fuperet intentionem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.g,

De ultimis duabus affedionibus non eft quod feribätnam per ca ^^^’?^*'^gg|i tata funt,cauebuntur : 8C fi quando forte acceflerint,oculato tantum aurito. Valere uiri opiimi,6Cnoftra hæc qualiacuncp funt3bonicon^^^|f^ nee alia ex caufa feripta putate,qua'm ut pracclariftïmi huius Domini faluiKO rem : cuius gratia ut amp;nbsp;uos euigilctis,etiam atque etiam rogo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ExFerraria, 1111. IdusQuintiles, w. o, xxxnn. ^

-ocr page 431-

LIBER DECIMVSOCTAWS»


4®5


EPI S T* VL loannes Manardus loanni lacobo Sa# uio,philofopho 00 medico excellentifsimOj profeîïori Bononienfî, s» D»

^quot;^^ituraad teamandummepridem impulcruntquodcognomines fa^

anteliune LXXi u.Chnftianaereligtonipcf

RM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f’®’® abîutionê ininatus,codem quo tu,Ioannis uidehcct lacobi no^

lô nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”'''^^3^oc3tus fum. Quod pattern tuum luucnemjumor uidi,Diales

âicen cum magno honore Bononiæ publiéeprofitentcm,atqueinde P^'’^adusadeum quem tu nunc mento tenes,fummum uidelicet in eadem acade '’locum eueâum,intellexi. Quod me per tuas humaniffimas literas ad mutuS ^icitiamprouocafti,dignum^reputafti,quidifficillimos in medicina ferupos ex* P’narem. Verum magna acceffio fada cft,quod Virgilium Gerardum,tecum in smTheoheesprofeflione concurrentem, contra inueteracum aSiorum morem «wamore te profequi,ex tuis poftremis literis cognoufFuit cnim hoc mihi ma iun °fr ^®’*^ (quod paucis admodum datum eft) fandos mores bonis literis con tn ^ r ®’^^’®t hxc omnia ut abfe^ aliqua mora tuis quæfitis refponderem* V e tein 1 ^’^^'•ou^gocium fecit,utinhunc ufqj diem resprotrada flt.Optarim au ’’oimy ^”* ^^”^P’^®‘'*^^^*^^^*°”^’^^^®’'^°’^^™ grauitas recompenfaret. Scd w praflare non poffim quod uellem,tu id læto animo accipies quod poftum* bniTT ^^*^^ ^ *”^ petis,eft. An odor nutriat : dicente Hippocrate, amp;nbsp;appro* Aff - D °’'^^*^^ otiffimarecuperatione egcnt,odoribus efle reparandas« ■ofcB^rb ^P°^^ufis in hac quæftione fententiam : quæ,fi bene colligo,eft hu 'ctia °^'^^®’^P^'’uaporofamexhaIationemaëri commixtus,perafperam^ar ^’quot;^°^^^ ^^°^ delatus,atqj ab his per aortam,ad retiformem primo pli feta^n ^^’^ ^*^*'d'gt;tum,in his^ locis ueluti concodus,fpiritus uerè nutrit Sd

Poieft ^^ ^ ”^‘^^ ®^ ^ fimplcx,quæ, Ariftotele amp;nbsp;Galeno tefte,nutrire nó

^ 'fsdi • .f^-^ quidem modo,fpiritus tantum,præcipue animales nutriri per odo utJolidiores uero partes rcfocillari quodammodo ab co,non nutriri»

^'^^ “®” paruam mihi relinquunt dubitationem.Si enim tam

•fiat quot;’0t“s,circuitus,ó^cócodiones requiruntur, priufqua odor nu '^3rV'^^'^^° q^omododus nutricatio poffit dici citiflima, nee quomodo poffit •quot;ftrira ^r ^^^ P^rmutationibus conferuari. Quare non erit o dori, fed aeri potius ®^(^’‘'^enda,præfcrtim cum ita congruat aeri puro,amp; nuliaodoris

••utriri 8«^^°’^'^’’^®^®’’’^®*^^“^^^ nbsp;nbsp;nbsp;^’^ ’®’’® quatumuis fyncero fpiritus ipfos

•iliiodo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®®’®’^ ^ ^^*®®®'5’^®^ 8C experientia ipfaoftendit, mox

ffpararl’ ^^’^^^o^bduioccurrunt,uires quæ exhauftæerant,ad aliquem modum 1 ^»ittriQri^o’^^*”®®®P®^gt;^tot effent agenda,priufquam huiufeemodi fieret

'’''•nol n ^P”^” uero ex odore,non folum fpiritus, fed amp;nbsp;foïidiora membra, ”'''trid ^^®’°U’itioftendiuidetur,quinonum amp;centefimum annum agens,un T^efnomtumut ^niI1i rf'”” ^°'° P’”^ odore conferuauit : ut id dimittS,quod de Ariftotele Ic^ ^‘f'« ^ilt;^(^ Plt;^ ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,ut Aponenfisait,folidioramcbra ex odo ’^‘^odoreprom

*•^(10 ''^^^®’^f°’um,amp; non uere nutrircntur,quo pado poftet odor uino in nu M/^« quot;’quot;’'UeriP^ü”^P^^^quodtotScorpus non folum reftauratur,fedimpletur. Hoe

° ^'Ppocutitur in aphor.in quo,ut Galen,exponit, de his loquitur qui ^••ï lon^'°’?®’’® egent,de quibus antca fuerat loquutus,in eo uidelicet aphorif, ®^^®uuantur fiCc. in quo proculdubio de refedione loquitur, ‘‘’fpotisn • ^®®®®’®^^®”®'^usdebetur,in quibus non fpiritus tantß,fed fingulae P^nicula: plus minus üc funt exhauftx» Fateri igitur oportet ex Hippoc.

-ocr page 432-

404 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBER DECIMTSO CT’AVVS»

Odon^uid.

Plin.Uh.’ft Cd^, Z,

amp;GaIeni fcntcntiajUera nutrica none odofesillasreficcrc,afqucbocniag*s^J dumfunt nanbus propinquioies,c5tra id quod putauit Aponcnfßituncew gis re fer na nt naturam rei à qua dcciduntur,qua'm cum per longiuslpanum S teSjmukoaëricommixtiin multas partes dilïipantur. Falfum enfin‘^“^*°^? ^,4 uulturûargumento Auerrois primo, dehme Aponenfis amp;; rccentioresmu ftimarût,alibi oftendimus,qui odorem per fpeciem quandam foIani,qiM® intentionalem,nulli fubftantiæ mnixum,ad cerebrum dicûtaccederc.Na^'’ ’ ut inquit Anltoteles, elt fumida quædam euaporatio. Sed ÔCGalcnus e u quendam corporum effe defimuit.Quare corporeum quid eße op®*'**^^p jjto W (pirituale Ôsf fimplex,id quod per olfadum fcntitur:ut minimemiranauni it, ^^ corpora lohdiora poire reftaurari,gentem^ illam Afternorfiapud Ptom® lo odore ufuere. Ethæede prima tua dubitationefintdida. ? ioflO^

Dubitas fecundo circa didum GaJeni in expofitione ciufdem fa uina ficuti aquæ fimilem formam habent,ita amp;nbsp;uim habere afferentem, F pterea lotium eiere : in quibus uerbis innuere uidetur,aquam ’P^’® care. Cuius côtrarium lib, 5. de uidu morb.acut.fcnbit Hippocaquamdice ^ nam non prouocare:amp; ipfe Galen.qui lib. $. de fimpl.med. afferit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjffe prouocantes calidas effe. V t Iiæc tollatur dubitatiOjaduertere oportet, a 1 apud Hippocratem amp;nbsp;Galenum,urinam mouere,6C diuretien ^“^’^°”’°»mcjn 1* aliud eft genus à fpecie. Qiiicquid enimdiureticum cft,urinam ®°“^^°^{|iiiB cómigrat ratio, ut fcilicei quiequid urinammouet,diureticumdidpoim* ^ quae uere amp;nbsp;proprie ureticadicuntur3acria,uehementer^calida óf fictie F tct3Ut fanguinem difcindant, difcemant^ acraflioribus partibuscas quæ ^H^^^ funt, tenues,ac ferofae: quas rencstrahentes, óf à fanguineispartibus qm^ triuntur,excolantes,in urinam conucrtunt,quæad ueficam n«®^®, ®^jlqj

Vis ergo hæc calidis óf becis medicamentis conuenit,non aquæ uinoÇ) ^^^^^ quibufeuneprebus aquae fimilibustper quas tamé urina ideoaugetur,qu*2 ^^^^ fubftantia celeriter in earn tranfmutatur:non quod uim aliquam ha^®W ^^ guinem ab ea humiditate expurgent,quam fecum habet in uenisconiiit»^^^ ^ autem in his maxime oftenditur,qiM uitam oefofam agentes,potu tenm ^^^^^^ Hyberno præfertim tempore.Nam hi,ut Galenus in fine libriprimidenat^ poteftatibus ait,celeriter mingunt,amp; fere’ tantum quantum in potuJd Vtrunq? horum modorum prouocandfurinam tangere uideturAro® ^ mafedioneProblematum. Primumquidem probl.41. eaquæhumidam'’^^(j, aqua re fer ta, ueficam foluere dicens, Alium probl. 49. ubiait,odorataurm^^ uere,quia funt calida. Hæc funt,mi Saufe, qua imbecilles meim§^' nioli uircs in tuis quxfitis cognofcerc me fecerunt : in qui« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

bus uelim animo potius erga te meum,quam

res ipfas confideres, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

Vale.

ExPerraria, iiii. NonasSeptemb. M, D, XXXUff-

JzIBRORVM DVODEVIGINTI EPlSTOLARV’*

MEDICINALIVM IOANNIS MA-

NARDI FINIS,

-ocr page 433-

40?

10ANgt;- MANARDVS FERRARIEN

SIS MEDICVS, IVVENIBVS

Medicinxftodiofis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

VEMADMODVM nihil mihi curæ magis fuit iuueni, quam indagandæin omnibus bonis ambus, Â:præcipuein medicin ijUndequac^ ueritatis gratia diuerfalocapcrluftrare, dodorum hominû colloquia inire,bibliothecas rimari, fche/ das euoluere, â: diuerfarum linguarum cômentaria perlegez

•^^I itanihil aliud curandum magis nuncuidetur feni,quàm quicquidlongo '*‘^ A multiplie! lection e didici, publicis priuatisqîledionibus, ôedomedicis ' -o v-’olloqu^s, uobis b boni iuuenes aperire. Sed ob maligna, in quæ incidimus ^^^pora/apublicisledionibus penicus uacare neceffeeft:amp; ob aduerfam ua? ^ü^nem, nunc etiâ à priuatis : quibus tametfi, Dei optimi munerereftituta jJitatCjOperam dare poßemus, pauci tarnen omnino, ob tumultus beUicos J^^quinoflrislcftionibus adeffe.âe fermonibus aures poflént accommoz

Mecum igitur animo euoluens, quona alio modo profedui ueftro pol/ ^'gt;icófulere,nulla mihi alia feoftendi£uia,quam ut mutato antiquo meo,ni/ quot;“hoe pado inuulgandi indituto, quod uiua (ut aiunt ) uoce facere non uaz '^)pereosfacerem quilibros formis excudunt. Inter uariaautem,quæ àme ®hla-uatalitcris mandata funt, non paruo emolumento uobis foreeaftimaz '’’i^notetioncs quafdalibro meo,Ioannis cognomentoMefue,per me olim ' J^odas.utquediuma noduma^manu uerfantMedici: in quibus multaob '^fïdeclaran^jcócifa ampliâtur, amiffa refarcfunf,óe errata corriguncurJn '’'Wumfeioeflehoc uerbum,ijs præfertim quicum co confenuerunt: fed ^öntiapudmepoteft ueritatis óeprofedusuellriamor oiuuenes, ut quiez ^'^^emeilliuelfentiantuelloquantur,fusq deq^faciam:reliquü hoe,quan h’^^lt;pcun(jiderituit^,utilitatiuenrædelpondens» A uobis taméunum hoc ^ pro laboribus hifee meis rependiftipulor, ut fcilicetin noftris iudicanz ’iiiulhus magis uelmortui uel uiuentis autori£ati,quàm rationibus,^ uen'z ^öoredatïs : nihil perinde noxium in omni uita effe fcientes, quam uulgaz '‘ïtnhacperfuafionem,quamaiorum décréta, abfc^delcdu pro oracu lishabentur « Accipite igitur hge nunebong métis iuuenes, dctnelioraindiesjDeo fauente,anobis expedate.Ex

çdibusnonns Ferrari^,quarto non« Decemb, M« D« x x i.

Mm

-ocr page 434-

IOANNIS MANAR

DI FERRARIENSIS MEDICI ANNO

rationes in Ioannis Mefue Simplicia medicamenta: SCprimum qua fint âMefue omifla.

V M prater fimpheia medicamenta ad alunm fæ”^_ Lm/ anne Mefuefcripta, alia nonnullaapud *^^^‘^^'L{ym^ uenerim:ea annotatienibus hifcenoftris pr^mittCK) non inutile.Ea funt: Myxajid eft, SebeftcoïCl^P p^^ hoceftjCaninabraffîca:Pulegium,BdelliumÂfaD nbsp;nbsp;’ |^

thenium, id eft Matricaria:Tragoriganum : li® ®*’ i,Tartarum di(fïa:Amplex,^ * r

rwtlt;rto«4 mcdictmimi Kiffte omijfa.

disjcatuli uocati ï Fex uini,Tartarum dictaiÎÇmp‘^[^z Alphodeliradix, Allium, Beta,Blitum,Ceftrijideft,Vetonicxtollat . j^æj^j micoda.Aqua ftillans à cucurbita in fornace excoda. Ghamspttys/« ; ^g pathon uulgo Rumex uocatum.Lac pracipue afininum.ButynK^Y^^.^^uj ius.Semen cornicularis, amp;nbsp;fpumei Papaueris, Refîna pinipiceX}^ -ferebn’^ uulgo' putatur2CuocaturTermintina.Item oeraquxnunc a^^*quot;^“^ Chainï^^^ tho,terebinthina. Vrtica. Sefamoides mams amp;nbsp;minus. Peplis, P^P?^phanus» ce,LappagO3CIematidis femen.Picnocomon.Apios,idcftiyb’^t^*^, fhlafp’) Alipon, Empetron, Heliotropion, Magnes, Cortex radicis ^^PL^ia^Sani^ flos xris,Squama xris^Mandragorx fuccus, Daphnoides,qup bucus, Ebulus, Lac, 8C Cimxficus,FilicisfoEminx folia,Pepon’s^5^ndro radix, Laduca fylueftris,Radix Peuccdani,Staphis agria, Tap^w j^^|,(.yfi'a/ fxmos,Alcyros,Hippophaës,Hippopheftos,Laclarix multatip^^^æ ’ . ßjauto lis,Struthion,ideftRadiculauelCondes.Horumhiftoriam^uireSj nbsp;r

ribus licet edifcere: mihi fatis fit hoe loco nomina conferipfinc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^

Ad uitanda. crebriorem Mefucs amp;nbsp;Mtimrdi nominu repetitionë,(}u£cu^ ^^^^ '^^ ^‘Lontn- ’ dindi gratia produeütur^hae nota ] weludere uifum ejl,te^i tiM,LeÜorgt;in temport

Cap.de Aloë. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«^3«^?°''

Aperit orificia uenarum,] Hoc non dicunt antiqui, fed co (^^^gij^ tins: di eit enim Diofcorides, quod fan^unem fiftit per ora uenaru .j-,-c.qiic^ tem.ôd Plinius,undccunqj fluentem. Dicendu igitur,fi aperit,eo 1 nbsp;nbsp;^^Jhoed acres humores moüej,ut ex Galeno eolligitur lib.ó. Aphor. xlvr)-n nbsp;nbsp;^^^ magis peculiare, quam exteris purgatorqs medicinis ; imö forte i ^y^funiMc reliqua, qux adftringendi uim purgatorix coniundam non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j f^f^nu'’^^ fue hoc fumpfitab Auicen. Scio tarnen quid pro utroeß dicipomt.ƒ ^pjofc locûfignafle. Eledio: aliud eft quod fit in Sucutrijamp;reuqJ joosaC^^“’ in India plurimamgenerari,amp; in Afîa, Arabia, maritimis^quibu* j. ^ Mlndö falis,ut Andro.Galen.in Syrianon bona,in Ccelcfyria amp;^ ÄraWamc ^^j^ß^yjni) optima. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;In colorequoqj, utfitcolon's citrini.] ®’'§* • ^^^knansaJ^ rclplendentem,non lapidofam aut arenoiam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et fapor ei^ de ^^^^ ^^j|^; maritudinem,] Galen.faporis efledicitparum adftringentisAmu jjjUjjjjiaii Quod prefer Galeni aucoritatem,ipfe quoeß fenfus demonftrat. nbsp;nbsp;eftautJeo®*

tia tenerum.] Facile humefeere earn qux bona fit,aicDiofc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^fgeßdof^^

plexioniscalidxinfecundo,] Calidam in primo ordineextcnto,u . ^^q miflb,dicit Galen. Aperit orificia uenarum.] Cumferibat ’g^jp arcetlputum fanguinis, negate uidetur quod ora uenarum aperia - ^^ijtli’ Ahehepw cunt quidam quod Ixdithepar.] Dixit hoc Auicen. cuiparumm Jpgijiis: »0» Udit, dendum eft : fapore eiiis,amp;antiquis au toribus,contrarium po“‘’ç’^i nifi calidum wel ficcum fupra modum hepar intelligamus, nbsp;nbsp;nbsp;bt ^^

-ocr page 435-

W^^^*^' ®*’’'*’^®Ï ANNOT ATIÔNES. 407

^•»niax^'rquot; ^^’^^iJ*^“! hoed tribuit Galen, utnulli cedere medteamini di/ Alotlou,ltlt;» Mai ®^“’?®fi*o^’t» Et mixtum cum melle, eft minons Iblutionis.] nutbum miré

Mth'^'^P®^*^^Aitratio,autoritas,amp;:experientia conteftantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vixper/ tonforttt.

quot;’^lot^^*''^ ^*quantitate exuperet ad hepar uftç attingit, inquit Gal. non ta

^®'n nr^ lt;^orpuseuacuat,nifi ualde multa dctur,ait Paulus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tria fun tin

^^ic p^’^^'^corredio.] Addeex Galeno,quodnocettemperaturxuen/

^öt- nbsp;nbsp;^ ^^cæA d quotp Gccx, qux cum frigiditate ad tabem ducit.

1 f^ttia®®®5^““^^^oleraamp;fiegma.] Probeintelligc:ftquidem craftbs humo Abe obimbe» quot;nbsp;^bilia??^®”^“ uentriculo, trahere ob imbecillitatem neqait, Galeno tefte: tSlüAtem eraf» I’iiscah*quot;^®*^'^^^“® 9“® ucntriculus imbibit optime facit, Paul. Datur quf ßf bumorts ^gt;ï*PPæ*'ribus,fiticulofis, imagmabudis in fomno,abiep febre «o” purgat.

’'Oitric r’^®*''‘^‘'^wncs excernentibus, morfum in inteftinis patientib.atep

’''’Huid |'quot;'F^'^‘^*um. Et quiafliduat acceptionem eins diebus continuis, '*^ ^^^^ ^ cotpore fuo xgritudinem, qux non fit habil is fanari. ] Ne quid

'‘%'n ^ '^^^'^'^ interim, certe fcnes, fi Galeno magisquamhuicuiro ere/ Senes non tule f^ AlQp’”^'^ ”*^ magna urgente neccflitate, Aloë utentur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caue ergo da/ Aloë utuntur.

''‘^s fQ’*7'^®*”P°”^“®^S?^’^‘3 Cauendamihimagis uidetur temporibus ca Cauendaaloe ^^ttem'^ *^’^^^^ feribiSj calida 8C ficca in ftcundo ordine, SC calidxac ficcx no/ calidis tempo» 'gt;ienon^^'^’“^^“P®^*^5“o*3tumeft:nififortequiabilemuacuaqquxhye/ ribus.

^omidatjidco eo tempore danda non fit,

\’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Myrobalanis,

?^usf°A^’’’*^®” onguentariam defignat:res autem ipfp,ad pomorum potius ^»P'^ ’■*P’^®P”“™ ^^ “® caput non fcripfitDiofc. fed nee Galenus, licet '^-err nbsp;nbsp;nbsp;^Quado nominis meminerit, Quare fanè intelligendum, quod ab

^iitng°^^”^’^^^“tim de ijs non feripfifle. Plin,quidem de Myrobalano lo/ Win/?’^“*^^®‘*‘*®®’tplicabitur)abijs diuerfamintellexit, 5lt; qua ad genus *^nt n*^ a ^^ ^’^^^* ^ ^^ ^^ ft'J^ Diofe, fcripfit lib, 1, Bene igitur examinanda k ^'’tibus ab hoc homine fenbuntur, quoniam nullum habuit quem

^'’QuT k ””*” ^*^cem:prxferum cum Gal, lib. 8,decomp,med.fecundülo/ yæoalanûuim habere difcutiendi fcnbat,qux proculdubio calorê oftedit.

Dl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Rheobarbaro,

gt;»4£±‘!“?i“?^'.” rede legitur, S^ Rhauel rheon^dc quo Diof alia R^w^^r^drS '’’011ft ‘'°^^^o tunc Rheobarbaro, ut quadam noftra ad Leomcenu epiftola de/ bulgare aliud '*'catl?f^ ßx^cdcbusRhauetaliudcft quodnafcit inlndia,] Cum efl^àmRbe» Ma '°^' ^^^’^tiafcitur in locis fupra Boiphorn,æ Plin.fupra Pontü,taceanrcp ‘°”*‘^-P^*quot;- ^ pofiti**’^^®'**^ fedteum non uidentur, Paul, in duabus ad Podagram com/ ^io[^' ^it-SimT^*^'^'^*^’^'^® ^’’^^^''^ meminit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et laudatur magis fubnigrum.]

^enta ' ’^^^^ mgro facit. Plin.minorem tantum,amp;f paulo ruffiorem, Diofe.

^K ^f*°,”’3§’ao,ftd minorem,nigro quidë colore,fed Crocum aliquo pado, i nbsp;nbsp;’dta ?^'’p'quot;^3 referente, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Conuenerunt in permixtione eius aqueitas amp;nbsp;ter

^aim j ^”'“’ Galenus, fic loqucns ad uerbS ; Mixtx eft température, habet Ciilofi r ^^^“*”^^8**^“*” ’ Q^°*^ exadftrin^nteeius fapore demonftratur: 0^ ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;multum mafticatum merit, acredine quadam oftendit:

pijj^ . ^poteftattsefleparticipemjlaxitasÔCleuitas declarant. Etnon 'fno '’”?^‘^'■om co fpica.] Ego fpicam hanc prxtermitto, turn quod ea ege/ liet,” . ^’'’O^’commixtaSjUtaiMmus ex Galeni fentcntia,uires:tumquod quot;« ed ^^^'^^^”^®’^ ^^ ^'^^ utimur, horribilis ualde faporis eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Solutio/

Am ^T^*^^'.”3^3.] Antiquifuo Rheo uim purgandi non adferibunt, fed nec

^ Purp ^“^'^°!®gt;Galenum amp;alios medicos taxans, qui adftringere fcripferunt, ^®”^”^ quoc^ ipfa in u troep, Pontico uidelicet æ Indi i * - Dccodioetiamfimiliterrefoluitineouirtutem.] Non in tel

8 ’’'”P*eri(p,nôcfîeproptcre3 coquendü;nam Slt; ipfe Mefue Ód alij,eius decoz

Mm a

-ocr page 436-

408


IK SIMPLICIA M B S V 8


«SoutflifcfUtuntfirtlèdinipfaradïcequxdecodafueritjUtrtutcmefl^’^' .^j amp;in co hquore in quo fucratdccodla/emafiffe. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ét maiordusPf°P^^

Alias quocç uiresfuoadfcnbûtantiquûDiof.enim nakreaithep3Çgt;c*^^,r,p^ ticisjtorminibusjlicnijpedoris amp;nbsp;uefiex uidjs,at(ÿ uentriculi dolori, im nbsp;nbsp;^

rijamp;inflationi. Éx parte fubftandx.] Adde exDiof.quo^æ™”’j^cra nes cum aqua ilKtum^dinoluit: amp;nbsp;ex Plinio, quod uulnera, amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;U(js:ï^

CanatjCpiphoras^SCpurulentas exicrcationesJaHitudincm quocpa“° .^g^ ex Galeno,quod ualetafthmati,orthopnœx,ca:liacisjfchiadiciS;Urcrim ferarom morfibus : 8x^ cum aceto illitö, impetigincs aufertac pdioma^ nbsp;nbsp;j ^

propriceiusdrachmauna,mumixgranaduOjRubixgranum ®®‘’ Manifeftus efthoc loco error:quam enim uim hacin re habere pote» ö® ^^p,gt; mumix,6C Rubix quantitas^Sed ÓÓ Auicen.quem in multis ^ft^*^-A^^j^^übro pire de Rubia, drachmam integram cum Kheobarbaro mifcet ; ^J*quot;’1* jj^tj^i femitiojiii terdo,in cura Apoftemaus calidi hepatis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Potio eius infufi à drac ^^|^^

Viefuem dun» addrach.x,] Éxcellit nimis hxcquâtitas, neepolTuntfinediicnmine lO' «foRbeo6(lt;rtlt;j femel darfiutcum malo fuo, nobilis quidam Pannon, expertusfuit. romodiu» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DeCafliafiftuia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Caffia fißuht nbsp;nbsp;De bac non feripièrunt antiqui,ièd fiftularem illam nocauerunt, lt;Ï‘’^®®jjjyj

Arabu,alideli fiâlignea uulgusappellantes tarnen nobilis efthxcMefueCalfi3,ó^^^^?,.fj^:i) ica^ptafiflula leniêdâjSC fani amp;nbsp;xgrotâtes,fîue mancjiue paru ante cibö,tutóuwtur, W ^^^ mti^Horum. pitamp; feccharo recens in eundemufumfinqucmfeminaquot^efficaciaW ’ ge^ magis quam intraneus liquor,

De Tamarindis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- n r i

Hos quoq; numerat Auerrois inter medicinas,de qoibus nó en ,g(a(, fus.Si nomen fequaris, dactylos putabis,Tamar em, barbaris dadyk ‘'^^^ß^f Pli,cuiuidâ palmx meminit in Aegypto nafcêtis,qua uocari ait adipou, q lt;nbsp;cere fitim diceres,uiridemcp ef!e,amp; mali cotonei odore,nullo intus ''§”?,’pjggfe ante^ incipiatmaturefcere: amp;nbsp;quod relinquitur,uocari phoenicobdanu-rèeademlib.i.Idê Plin.lib,2ï.Palnia,quxfertmyrobaIanQ,pfobatifliiTgt;3i «^jjj pto,ofla nohabetreliquarSmodoinbalano, AnueroTamarindoshosin^^l^,^ rint,cogitandüledorirelinquo.Sicuti eti5,an Myrobalani,quar0 ^’^^ ^y^f

' cftmentio,adpalmulaspertineat, FrigidxcôplexionisinfeeûdoJ roisjintertio, SolutionecducSt.SCreliqua,] Diof.fuas Myfobaia bas dicitó6adftringêtcs,nalere^diarrhoee,amp;: muliebrifluxui.Etp^j^^ ^.^^ magis adftringererecente ^ fîccâjfputotp fanguinis,intcftinorSdinicult3 j ^ machicis conferrc,Quarc fi eandem rem,qua hoc loco McfueintelkxitjC duiresadferipfit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Manna, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, pp/

Hanc quoeß repofuit A uerrois inter medicinas a Galeno non menmendonê eius habuiflè arbitrer lib, Alimentoru j, fubnomineme ^^^.^^ ud roridi:de quo ienbit plurimu eolligi in monte Libano,xftatc media, ^^^q, rena3uariasépuiresàuariisfuperquascaditplantisacquirere:quxitaQ0S ^^ catxnüc Mannx,utambiginôpoffît,efleeandêrem. EftxquaJis*] 1 Calidâ facit amp;nbsp;humidâ, in primo ordine, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Galenusautemmifcuinp

Scammonea.] Melli qindem inuenio Galenum mifcuiflê Scammomum) nxnequaquam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Educit choleram cum facilitate.] Auer.fedlioK®

eflc inter omnia, quxpurgandi uim habent,

DeAqualadis,

Galenus dicit antiques fcro ad inferioris uentris fijbdudionem ufos.’a- ^^ rjs dari.quibus abfq,’ acredine uentris,excretionê uolumus prouocare, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^

calidx amp;nbsp;ficcx complexionis in primo ufqt ad feefidum.] Galenus Iib.4‘* med.cap.iö.dicitfrigidam amp;.humidam: alicuius tamé caloris P^^“^'”^ 11,5 34 lib.j.dealim, Meluigorateiusopcranonem,] Galenus tantum me

-ocr page 437-

loi MAN A ft Dl AN NOTAT! ONES» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4ö1»gt;

fed ’“^9®®“® dcledarc poffit^no uentnculum fubuerterc; quo^ magis ip’ÿ®’^“®w2«lt;^a€flt;s,plurcsralesadqd2dos,roodoguftui no lint mold th ItDf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^°^^*^^*^ luuare dixit Diofc.lepræ^elephantiafi, epi*

tfth' ^“^^®®’*^“®’^“^“^“ “^æ^^*^“ conferre fcripfit orthopnoecis,id kib^*^™'’^^ ’^ ^’^^^‘ fpirant, nbsp;nbsp;Dofis ab uneqs fex,ufqj ad lib^unSJ Diofc»

ftXb ^*”^ perinteruaUa fingulis,ufcp ad quinas.Pauk Aegin, dari uiris iubet ju T^pueris unS.Ex co aut Diofc,loco, natus uideri poteft modus, qui nunc '’’uniufueftjbibendimedicatas aquas,quae balnearum dicuntur» ij p r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Kofis.

ç^ olamno uidco à Greets,neep ab Auer.inter purgatoria medicamina reponi, life''h'”^'’ ®’”®” ‘pfejCoUocari inter ca debere oftendiuCui enâ Diofc. confen tej****^’*?^““ uriguentS uires habere dicens,ad foluendâ aluum conducen* teis'^^^?^'^’'®^^ ^*’’'^ habere poteft,præterqt à rofis. nbsp;nbsp;nbsp;Coponitur ex ter

Stns^^^^*^ ^^’•æft^re dixit ex aqua,ea fubftatia calida,cui qualitas adftrin *•1001 *”’**^^°’'*^*^^^ ^^‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ abfeifione rubedinis no plus eft rofa, ^ ho#

j^ Oftuus.] Hoc didu ualde mihi eft ambigus : neqt enim ex ruborc fpecie Mm’^ y ’’^“^“ ^'^^ rofa,rofa no efletlcolore etia deperdito,feruari odorem •es ^^“'^**5, Qc adftringendi uim. Vfum uero rofae Plin. diuidit in folia,flo* ^ M ^’*’*^^*■5 partes candidae,ungues uocant. In flore aliud fernen, aliud ttllip ‘quot;’^P**e aliud caput, aliud calix. Florem luteum, illud intrancum in* ffond ’ '^f °^ ”’’2“ reliquis partibus exiccarc QC adftringere dicit Galenus.Dio lt;5i(^^^’ . ®’^8**Jg^ua’'um defluxus ♦ Plinius dat in pofca ad mulierum flu* quot;ino^v'^^’'”^ ®*^^A fanguinis cxfcreationes,0^ ad uentriculi dolores cum ûcui,/^“®®9'*®fol*aficcâ coda fine, hudat Diofcorides in dolorc capitis, Mam ^’’“^‘““»g^g’uarumjpudendijani,uteri, fi co membra illaabluantur: i^^^æ pat tern, praeter capita,praebet bibendâ. nbsp;nbsp;nbsp;Per albas non fit fo*

^8C 1 ‘^ ‘^P^*^^“® ^^°^ *®^° error deprehenditur : albs enim de feni uoca '*1^ ^°^P^^”°® Damafcenac,cum albilTimaefintjCceteras in purgando ex» ^ Mill'’ nbsp;nbsp;^^‘^^“® uerocius.] SuccS no reponit Diof.adalium,^ ad oculorS

Necn'i-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DeViolis.

lt;gt;tjte f nbsp;nbsp;'fiuenio apud Graecos purgarc : credi tarnen poteft,fi magna quan*

Mb^pp'“’'gt;**^n*rc lenire. Et ipfa quidem eft narcotica.] Quomodo nar ^oliaii 1 ^ ^^ *^*'*“ ‘^ primo ordine,ut tu fupcrius fcripfifti r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pofte. ]

Mion ^G'^ ^^’^^^ ^“™ polenta,facere ad uentriculi exuftioncs,oculoru inflam Mh •* ^®^*scafus,fcribitDiofc.quofdam^aflcrere partem floris purpu* Cio?^’^ P'^^rorum comitiali morbo conferre. De abfinthio.

kitemj- *®’^^*“*®’ purgatoria medicamina numcraucre. nbsp;nbsp;nbsp;Sed illud qd

^(intliquot;^k ”‘®*^’®®abfinthium RomanS.] Nefcio ubi fomniauerint Arabes ^ Meg ''*”°^^°®”'“‘^*u^‘^‘P^“’-^^’’’^udant PonticS,quod flore amp;nbsp;folio mi* Mau^'*^’^æ’* ^^'’^•curat.meth.odoreip no modo no infuaui,uerS aroma* ’'^Diof ^Pæ ^^ ^’^®®tc. Tale ego in Pannonia 6^ uidi,amp; guftaui.Cappadocum CaJ, Ç °”ianSncnominaruntquide. Siccuinfecundo.] In tertio dicit ^expr ““^^**®uocetftomacho.] AddeexDiofc.quod dolorêfacit capitis: *'’ adinf?'*-^^^®^®^ ^^ ftomacho faluberrimum. Et ex codé Diofc.quod ua* ^*rtfac uentris dolores,fi cum Sefeli bibat:0C quod era* Mo^”^^^’'®“ ^*^^ * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Solutione educit cholera,] Educit biliofa fto

f^^'^gm '’^^^®'®®tia, Diofc,tefte. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et dixit Auenzoar,folutione etia

^aV'^^^’^^ '^oc aperte negauit Gat Et aquae fublimationis eius,] Sj * Ms ^'j°^'^unimodo fuertt parata,exiguas ccrtc uires habebit.Nos autéfei ’ * *o*docuimus mods eliciendiaqua, quae odorê Ö^faporê cius rctinet,24

Mm 5

-ocr page 438-

4'0


IN simplicia MESVB


cum his,ut confentaneG rationi cß,että alias uires» nbsp;nbsp;nbsp;Potus infuRonis,] Cü*

ratetiam inappetennam atep arquatummorbum ,ut ferib« DiofeS^thorac«” purgat cum inde « Seminis drachmas fex dabant antiqui, cum marinxaquxl^* xtano, purgationis gratia, fecundum Plinium*

DeSticados,

Stoechas grarce dicitur, nee inter purgantes medicinasab ca gente copuB'' quod Auic,quoc^cófirmauiu Stichados Arabic«.] Nó Arabicum,fedpoim’ Gallicumtnam teile Diof.amp; Plin.ininfulaeiufdênominis gcneratur,qua:Mali* liae oppofitacil» Eteftplanta foliorûfubtiliû.] Nó foliorûfubtilium,aitD/ofc fed leptocarphon,quail dixeris teniiiüfcilucarum.Hermol.ci'rrulasinlcrpr£3'^^ turJongiorO foliorû,comâ^ habere Thymi, Pli, h y Topi, amp;nbsp;odoratâ,eiusçde' coeïîum faceread thoracis pafliones,ficu(i hyiîôpusttenuarequoqpamp;labllerg^* re.Plin.leuare pestons dolores,menfes eiere,amp; antidotis mifeeri, Galenus ,111* feera omnia roborare, ÔC uniuerfi corporis habitum, atqj obftrudionesaperir«» De Fumo terrae» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

CapnionGrçciuocâtjLatinifumariâ.Lenire uentrê tradit Gal, experiment cuiufdam idioiæ,iîccijm fubductionis gratia cû melicraio exhibentis, ,^*”' quidam quod eft frigidû.] Auic.frigidû facit in primo ordinc,amp; fleeßinft^”® do.Gahuidetur feciife calidû,acri fimul amp;nbsp;amara dices participate quahW)“^ j^j carereacerba:quiloquendi modus, uincere in eocaliduatem democrat, citchoieram.] Dioic.ói Gal.pcrurinam.PIin. abfolutedixit,c|uoddctra «^^ lern» Côferteiiâiebribus.] Actius darirutoait etiamhisquifebriunt'j''P mißt autem Mefue præcipuas eins uires,a quibus 51 nomêaccepit,quod a^ mas fcilicetinftar furni educitjUifum acuit,renafci euulfas palptbras prohi ^,^ Diofc. Pli. Galenos^ teftantur, Potio fucci eft ab uncia media ad ®^*''^ puto efle tam molle uentrê, quiea quantitate leniatun Auic.uf(Ç ad 000 preberMultos ego noui qui Auicennæ etiam modum Jonge excedunt-

DeEupatorio» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, g^pj

Non facile fuerit diuinare,quamnam herbâ hoc loco pingat: uera eni nbsp;nbsp;r^ .^

toriûa Diofc,amp; Plin.defcripia, tantuab hac differt, quantGeentaurnteo« ^^ acanapinis, Calidum eft in primo,] Obfcuriflïmaefleciusfaliditat^ ’^^^ pfttGaI,8C quod mundatabfej calefaêlione. Solutione educitcholert®J ^^^ miné legi (quod meminerim) uel Græcum uel Arabern,purgandun^ ba.’ adfcribentem:imó de ea icripfit Diofc,cum uino po tam ualeredyUn

DeEpithymo, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p j,jf)e

Durioris Thymi ftoremjSi Saturciae iimiliï,cftc Epithymü fcribit^‘° l^uj re^ capita tenuia,leuia,caudiculas ueluti capillos.Plin.poftgeadêrcre r^ Diofc,addit, Quida aliter Epithymü tradunt fine radice nafei, tenta«®^g Pallioli,rubens.Videtur autêEpithymû hoc Mefue,ad fecundum quot;^ ®7 ^jE 4** ficuti amp;nbsp;id quod in ufu nue eft, à uel ex Apulia, uel ex oricntalibusloc ^^^^^ Eft ftmile eufeutç.] Res nota eft fub hoc nomine cufeute, nee alia ^f. gji) Epithymo uidcf difteri e,nifiquod paffîm eu lino naiciiur,il!ud^qua ^ j^,.^ laftanç hoc argumento aliud nomen inuenit, ut podagra

Alail 61 Halafce.] Thymbrâ, 2lt; Thymû intelligc. Eius aliud el pj^ji^ aliud eft Syriü. ] In Cappadocia óf Pamphilia plurimu generari ien ^^jj^ Et dixit GaI,eft calidu in tertio,] Adde 0(J ficcû.ôf f mile Tbymo “**?! pijfl.Si omni re fortius. Et generat aftuationê,] Stomacho minus utile ^^^nefii uomitiones mouere. Aqua uero mellis cü paucofale,Diofc,2t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Afiplif*

fale,amp;'paucoaceto. Et quidam dicunt.] SilegiflèsDioic.fcires ip u g^j^V fe,quod cü melle potum purgat perinferiora bikm nigrâ, óf piiw®®* p^g^.)

-ocr page 439-

P 10» MÄHARDI ANNOTATIONEN* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4«

^*^ Paul, in euacuanda melancholia : nee uideo quo pado '’ilem '^ ®?’8’^™®^‘‘:'”^ *^ morbis qui à Mefue ipfo enumerantur, nifi uti am fills f^’’™™’5“*proprie melancholia dicitur, expurgaret* nbsp;nbsp;nbsp;Dofts podo

teu^*0^^“'§'^t'’^leliq.] Nimis creuithæc dofis:fiquidemDiofeondes ^Paulus quinque, Plinius fex,ad fummû cocedunt.

jj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Hyflbpo quod uocatur Afcc*

?ani ^^?!^^^^^ §^ ^'^ hyffopus hortenfistdicSt alij dfe unam ex fpeciebus Ori Pfret T -'”^’'’P^^”’ *”°‘^'^^^ Ioquêdi,oftendöt ignorafle Mef.de qua re fcri b Öiof' h-^quot;*^’^ uoluiffe eum loqui de thymo,re nó obfcura: utpote qua dicit

I^ '’ oibuscognofci. Sicutnodusfoliorö.] IntclIigeexDiofc.ihymicaptUj W P^^ ^°^ ^^^ ^^^' calamêii.] Nó hoe Diofc. ex quo reliqua ifte fumpfifle genera facit,candidü,radicc Iignofa,quod SCprgfertur:alterü ni^ kot*’ °?^ nigri.Semê deprehédi nó po He, (cd flore fato enafci. Et dixit Dio ^*^'^P’‘‘”^*P*° tcttfl»] Du Diofc.nunq memineritgraduQ,liquethöc 9uic rj~^^’^^'^^^^^^'^^gt;^^^ nee Gal, ÔC Paulü benelegiHe: hienim fuerc, ktfA* - ^®^^“*®^®’’^®®’’dinepofucrc» Valet ad egritudines cerebri.] Va diHbr''^'*'^^^ ^^^^^^“ Plin.uifus obfcuritati fecundu Diofc.difcutit oedemata, f«lab^'*^°^^^'^^”^^’’S’^*f^c,tollituerrucas,ÓC eu uinoacpolenta iuuatcoxendi

’o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De HylTopo montano.

Hiph^^|’’’^®‘’^‘P’^® Hyflbpo loquitur* Eledio,] Diofc.prgfertCiliciam» ^fo p J’^T'auromôtcnatâ,amp;pofteamPamphileâô^Smyrneâ. Calida ‘ffiifa^quot;^ k ^°'^ ^3i^^ngt;dn tertio. SolutioneeducitphIegma.] Cüoxymdi Maln-V K ^-*““’®’**’^^‘* P^*”*^*^^°^ humores Diofc.qui edi etiâ ait eu ficis ’liqm^ ^°^^^^^^’^°*^“^®^ purgare mixto cardamomo,aut Iride, aut Eryfimoï 8i^t^™'5*P*^® cardamomo legunt cardamS ♦ Et tuffî.] Cûficis, aqua,melle, ’kùi ’?^’?®“®®™cis:afthmati,tuffiantiquç,catarrho,fi cum melle Imgatur, ^”2'^ ‘■“ ®^®» ^“‘” “‘”° refoluitapofte

• ^*^'^8'^°f^^s,aitDiofc. Dofis ufep ad drach.x.] Manipulés jj S “® Hin.Ego maiorem longe quantitatem polTe tuto dari arbitror.

Co ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DePrunis.

ktinj””*'. y®^®*'^^*^cGucï MKKV(MÄce, Damafcena 6C A rmena.] Dama:» »ecii^-’^^ '”^^*^ Plin.in Italia nafcuntur,grandiorc ligno.öd exiliorc carne, fffeD'^^^f^’^^^^^ ^æ^’^^’^^^’^Q ^°’^5 ^'•“ defunt.Galen.magis adftringentia aie (aup?'”^’’'^’’3’Hbierica dulcioralmiratur tamé Diofe, dixifTe Damafcena fic^ üa 111 ^*”'^'^^’^^ * optima uero efle inter cadê quae fint mediocriter adHringcn=s M*^”^*^'^^^* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funt inter caliditatêSCfrigiditatê.] Mediocriter hut

fientf *'^^ '^^^’'f’^*^ Galenus. Décoda in melicrato plus mellis habente, Pdndr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ “*^8?®^ ^ melicraton fuperbibatur, dehine ufnum dulce, SC

^ boid ''7®*’^tur.Adftringunt fylueftria,pariterm domefticoru folia. Gummi

, DePfyllio.

l’frbaæ^* ^^^'*'^”’'^^^™ ’ gfooi nominis fignificato non rccedentes,pulicarcnt lanu ^°^3f^t« neeperos nifi raro,aut hi aut illi præbent: quoniam inter uene^

1 nbsp;nbsp;^ .*^®*gt;fedcxterius tantum ad molliendum,adftringendum,SC infrigidan

te '^quot;^f’ Subftantiaautemeiusinteriormedullaris,calidaeftScficcain Htd n^*^“'^®® de genere ueneni.] Venenü eHc PfylliQ dicunt Graeci,n5 **iis * *^’done,quat fit,ut «fte fcripfit,in quarto ordine calida, fed ex frigore po ïlfe^ P®’°^°®^’'dit fubftantia. Secutus autem eft Mefuas in hac re,ficut in AtitS^ 'k’^^'^^'^æ ^’ ^3p‘P’'*quot;’o,Damocrates porró,autore Gal.hbro i.dc ” ^hu ’'y P’“””’“^®”^®’’*i**'lt;:ópofitionecuiufdam antidoti.] Eftfrigidurn ®wutn in tertio exceffu.] GaUfrigidu in fccundo,medin in alia feribit con Mm 4

-ocr page 440-

412 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IM SIMPLIFIA ME $ V B

trar(etate,nec alicui,ut diximus, cius parti calorem attribuit» QP°^ ^ conquaflatu cftjcum aqua frigida folutione educit cholcram.] Hoc fie in H tufo,Diofutiturad infrigidandS* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et conquaflatum cum ’^^®^?*,

ßematibus calidisj Cum rofacco aceto uel aquajUalere articulorSaoIon ’ tumoribus poft aurcs,panré,ratïücibus,umbilico procidêu A ^’’Ï^Pf, • L Diofc* EtdixitDioic quodeftinfecundo:6CueriustinquitenimH^p*^^^^ demijsjnó eleuat res frigida^tunda cS humiditate ultra fecundu gr^^öJ '^ ^^ modo hxc dixcrunt Diofc. amp;f Hippoc*quf gradus uel ordines in agnouerStfPauL frigidum in fccundo,mediS inter humedantia dixit» “^ nbsp;nbsp;ij

quêadmodöamp;Gak nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Capillis Veneris, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^jj

Adianton à Gratis dicit,quia utTheopbraftus^Ód poft^'J'^P''''‘'£’c'’/Lit refpuit pcrfufum merfum^. Dicit Callitrichon uel Polytricho,ab « Pli,) quia capiilos tingit amp;nbsp;pulchros reddit^Theophn recêtiores duod^ö ^^ nera feciüt,albfi amp;nbsp;nigrü, Sunt aSt copofiti ex partibus aqueisói|,j-j nlibus mediocriter, a' quibus ineft eis ftypticitaSjSC ex partibus fubtilibus ca ^^ ualdej Nifi aduerbiu uaide,iunx€ris uoci fubtilibus,error erit in hoc '®‘'° jg feftuSjCtia ipfomet Mef.tcfte,qui ex GaLfentétia uix excedere eos tepew ,^ dixinSed forte melius eft adderenegationemjA; legere, nó ualde, ct 10 uentrisj Autoritas, ratio, experiments, falfum elft hoc coprobant:«^ i ^^ adianton,attenuat,dircutit, inquiuntGah amp;nbsp;Paulus. Auer.ait Gal. dixiUc^^ aluum adftringit: nouos medicos,qd purgat. Diofc, ipfe aperte dixit,quo fiftit, Mundiftcat pedus.J Per fcreatS dixit Gal, nbsp;nbsp;Et abfcindit fa dof '^

Diofc,additfiC achores cum lixiuio, Frangitlapidé,] Precipuenigrum, Plin.eacp de caufa dici faxifragum, Et delêt cum oleo chamaemelinofcro ‘ Nó addit Diofc.oleum: fed dixit abfolute,quod ftrumas difcutit:quoo d^P ^^ ter fcripfttGalen, Abfcindunt fanguiné,] Sanguinis fereatum aitDiolo» confortant ftomachum,] Diofcorides,poti cum uino,

DeAfaro,

Afaron ideo uocatum uidetur,quia in coronas no adderctur,Diofc. h« ’ ronariâ dicit,errore ut credo fcioli cuiufpiam librarq, Baccharê AfaromHec gt;nbsp;quod nunc etiâ uulgus facit, Sicut folia Hederæ,] Adde,fed minoraotro diora,ex Diofc, Sicut flores Hyofcyami,] Sicut Cytini,nó ficut fcor.in medio foliorS apud radicé purpurci,odorati:femê in floribus adnoiu^ coliculiangulati,fubafperi;radicesmultæ,gcniculatæ,tenues,obliquaî,g'^ fimiles,multo tarnen tenuiorcs,odore cinnamum referentes. Eleâlo.] bip mû nafei ait Pli.in Ponto,proximS in Phrygia,tertiû in IIIyrico.Gal.fobmrJ utile elfe dicit, nbsp;nbsp;nbsp;Côplexio,] Diofc.ut fæpedixi,graduSiinmedicinis non ^^

ftinxit.Gal, huic medicina non adferibit. Sed cum dicat eafdem Acorouif^ bcre,fcd fortiores,quâ pofuit calida amp;fïcc2 in tertio ordine: fequiturbanc^o^ uel faltem in tertio ordine collocandâ. Quida infundSt ex eo aliquidinmuiiod

Diofcmifcet uncias tres in heminis mufti duodecim, amp;nbsp;dat ad lotiS,intercut^ coxendicé amp;nbsp;iderS, Pofle,eft ex rebus faciétibus uomitö.] Cratcyas,Dio** Pli.purgare aiSt eiusradices, ellebori albi inftar. Multas quo^ alias uiresds^ Icribunt, nbsp;nbsp;nbsp;Dofiseius uitwad drachmas quatuor,] Diofc,dat pondus dracnlt;

feptem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De lure, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

GallorS ius,uentré laxat, gallinarS adftringit, ait Gal, ta-/«^lt;9wlt;««f «^“^f®* fói.Marcellus tarnen in Diofc.aliter interprétât, Decoquat in aqua fufficicno.l In fextarqs xx, ut Diofc, uel tribus congés, ut Plin. SC reducat ad tres cotylaS' , Mifcef decodioni eiusTurbit.] Quida (dicit Diof.)Braffica marinâcoquot» äut Mercurialem, aut Canhamum,aut Polypodia, educit^ humotescrahos,

-ocr page 441-

to AN.quot; M AN.Ä R n I gt;nbsp;X I? M 0 T A TI0 M B ^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4lt;$-

nigroSjS^iUalet febribus anriquis. Plin, prxclare medetur ueng/ ''”€”’*”^^gt;t’'^ul‘s^‘^P’gt;“s doloribxpiphoris, inflam/ Q'^'b.faftidijsjincipienti tenafmojiodnori/enib. uefiex, crudicati, Aifpihjs,

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DeVolubili.

ciesh'^^^P^^ Diofc, GaIen55Paulum5cap.de I Tclxine,qux uidetur prima fpe Volubilii f^t Qu^-Ç^^’^P*^^’^^^ frequens5ficutiSCfecöda,TertiajUt puto.eft demandes, cie$ quatuor»

^ J^ipedem uidetur Plin, lib.21.cap. 15,nocare Lupu.Legitur Lupi huius uel

•ur^^'^^*° lib.de loeis aff’edis:qui liber uulgo de interionbus inferibi/

’’ tape ' '^’^‘^^omiptaefppro batouel Rubo, Lupulû hahesdicuti öC lib.4(The Galemlocut •t^u '■^^’^^’^Q'^æ^*us libri interpretationes manifeftat. Grxcor5 uulgus Bryon li^* lt;i«mtmoa te-?j.®°^L*^“®^'c*“iq«afilup»uertici0, CopIexioSCproprietas J ribiu (»üig^^ I'«t, f *’^*^*^.quod hie eiadferibitjied de triplicifcripfitSmilacejleni uidez tun ’bha ?'f?’^^0“ulana.lfem de duplici demande,amp;' Scammonio,qux omnia

“ tintiHeixi^en pota, uim habere uentris purgahua,tradie idem Diofcor,. ^ficc**^P^''^- ^^T-'^l’s.] Vires flora quas in Ceruifia oftendQtjfaus ealidos mpuUjlortt. ^' g^j^'^^^tatur : quibus rebus grauitas eriâ odoris cofentit. Videantigitur me fdiitti-gt;4^*LupuiQs j3mQpçj.g^-i^ç^çj3fj(. j-yj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jnmfgm-m.^

*0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DeScammonio,

monig *”-™’ P*quot;®?”^ dicitur ipfa planta5Scâmoni5 fuccus5 ntrnqt tarnen Scant ^ amp;nbsp;r^^^^'^ uocatunSC quia exteris prxftat id quod in Coiophone gignitur, Hclx'^ r P^oniS nomina tur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cuius folia funt ad mod5 faginx alatx,]

•otund'quot;^ .'’ ‘''^^“ Diofc, uel Hederx molliora,triangnli figura5flores albi, ^fcr?*^®'forma ealathi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Primus eftcSmanifeftatur radix,] Clarins

^”0«€ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^put: à radice5radix^ ipfa ita fit concaua, ut fuecû colbgere con/

f»cc5eff a ^‘^™‘*”” ^^*^*^^ circûfodiunt5nucis(^ iuglandis folqs obteda fouea, lioreftA ”• nbsp;‘^““‘^ aötflt;cundummodS,prxtermifit Mefue, Eledio me

^bn. gz ''''Q^hena. ] Id quod ex Myha Afix prxponit Diofc, Colophonmm

*^*efi 1'Pf^f^Pflonenic, Quxuerofitin partibus noftris,0C Cora/ baac. f? Synaeû Ôé ludaicû peflimS eflè,dicit Diofc,denfum exiftens et 'P'^nden • • ^ “‘^^ Gummi,] Diofc. amp;nbsp;Plin,Taurino glutini^fimiUimu, jnttidg,dccoram3rarum5fungofum5 tenuiflïmis fiftulis,fpongiolnm, ®’fPliii ^°’’‘^®^®®s«] Plin, cplenillimum. Tenera.] Citoliquefcens ^'^tcof A. . ’M odoris proprip] Virus redolens, inqnit flin. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Si tan/

^'OndiC a”'*’’*1“®-^*^faliua,] Plin.lingna;SdcüdiIuitur5aIbefcens,Diofc» '^^fend ^*° T ^^-^”® fîdendum,qnoniâ mixto Tithymalli fucco5idem fit: fed at/ ^^æ'nco”^ ■ ‘''^‘‘^n^jÓónelinguamdeurat, Quincy funt ei familiaria,

4 '*gt;oplus^’^’?5^pf‘’nutitmag™t“lt;*f*'^*”nocumentoru.] Nocereftoma/ ptirgatoria medicamina, dixit Paul, mifcetq? ei Sal aut Piper, Me. i’^'ttremaliamjquxfitbonaftomachotformatetiaindecatapotiacu ^MitGal •^'’‘’^Galen.mifenicölexcuplo ipfius Mannx,] Nefcio ubi hoe Md«tt4 ipud S bgmf ^’®?^ ^“t fcio,quod Manna apud eum Thuris tenuiorem pul uifcu Galtnu ^wi-^ Mann'^’^^ *^^”’ Saccharo noftro dulcore 5lt; colore fimilem, qux nunc paP ^tur•?'’p^^’^-gt; Ô^àMefucintcHigitur, Ineiuscontritione nonimiS ' ^'5, * c , ”®’’^*u*” nÔnulli ièntiunt:quod uerius efl'e.alio loco eft demon/ ^'I^boins g? '’^?”® educit cholera, ] Diofc.addit æ phlegma, Paul, purgat ut ’‘M'eft ] ^^§*^ bilem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Viteteius acceptionê,qui calidxamp; ficcx copiez

^’'Qàna . ^®^PauI.dâdû his qui boni funt ftomachi5febre caret. Do/

^^ quot;'f'ömead f^?'^ ^'^ duodecim.] Diofc,dare drachma Integra nó uerctnr:fufli nbsp;nbsp;th/o tfaji

'''^sobor °i^^’^^^3^^w^*oitdaosobolos. Si uero placeatabûdâtius purgari, SeSmonij phf *®’Wuor F ^*^^^^^'^^ ^'■æ^ Ellebori obolos5et Aloës drachma. Paul.dat obo ^«4^ duode» licet nuntj firn aufus tatö dare,duodecim tamé grana trafcedere «ingMBÄ»

-ocr page 442-

414 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN SIMPLICIA MESVE

nonfum ucntusjfcic^ quofd^mfcit^ilvm intcgrvm haufificfinercxs»

De Turbin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .^

Difficile eft diiiinarcjquam rem hoc loco pingere boluericnon emm ‘ ^ Turbit Serapionis,feu, quod idem eft. Diofc ♦ tripolium : non radicem ^^^|j qua: à Diofc, uocatur Turpet : fiquidem folio hacc Pini, ill ud IfaodiSj no nbsp;j confiât, Sed nee earn qua nunc utuntur medici, quoniâ(ut audio)fouoö quali à Diofc. fecunda Tithymalli ipecics efi,quam uocant fominam^3 ^ igitur errorem eflè in nomine ferulx, cum nulla resTurbituocatajeiu ^-^j^z lisextet. Calidumefiin tertio.] Sieftradix alicuiusipecieiTiinynia ^^.^ ^ cus eius eritin quarto ordinecalidus,radix paulo minus ex ^^^’^^^^^^ jf^qü^’ radices calidas eflè dicit in fècun do, uleß ad tertiQ.Si efi T urbit Serap.» u ^^^j^K eft TripoliüDiof, amp;nbsp;Gal. crit tertij ordinis. Vires quidem,quashuicio° g^j^j,. Mef.adfcribit,manifefleoflendüt eum intellexiflè deuocatoabAuic ^jp Tlora Turba Turbit;licet neuter ipforü cognouiflèherbâ eius uideatur, aho^u'’’^“Lj^itf teriw unodie raculStaciturfquodrecitatDiof.ódexeiusfententiaSerapion,floresui^^f[,,[ tolorc mutant inuno diecolorêmutare.EruntigiturtrcsuelfortequatuorreSjnonit^i^,^^.f3 fufcipientes,radix uidelicet Tripoli), de qua tradat Serap.fob T^^^’^ «.fanuf^ dix Pityufx,quam lib. 4. Diofc.dixit appellari Turbct:radixTitby®?^^ jriö Myrtites uocata'.qua nunc paffirn fub TurbitnomineutonturmeeW» ^pc/» demum, nifipenitus fomnium efl,quod folio ferulx confiare dixitn e ' ^^^ riant igitur oculos medici eo ufuri, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et déclinât à proprietatibus funt leptem.] Ha’cà Serap.capitedeTurbir, Redifîcatoresmp

radiiulferunt ] Et hoc à Serapione,

DeAgarico,

Gland iferx arbores,inquit Plin.maxime Agaricum ferunt ï ^“^jJ[,pliais*’ candidus, odoratus,noderelueês. Gal, radicem uocatjamp;l Premno ^^ar/ hoe efi Ilici.Diofc, aliquos putaflè radicem ,alios fungorum “’°“‘Äg ptop*’^ bornm nafci,5d eflè Laièrpttioflmilcm, MafculuseftmalnS)^ qui eft longus,] Ma rem rotundum ait Diofc, amp;nbsp;undequaqfE'^E ^urfu®^ ’^ Ethabens in confradis fuis fila neruorum.] Fctminam dicit Eæ M pfimo narumredo confiare,mari^prxfercndam. Et utappareatduK ^^^i^j; gufiu.j Non hoc peculiariteradferibit Diof. bono, fed mari panter nbsp;nbsp;pjjm facit commune, Gal.amaritudini in tempore fuccedere, apparent«® E^jflime acredinis dicit, 6d modicèfiypfeos, Paul.cligendum albiffimiim,q^° pfiriioJ, frangaturjnecfitualdelignofum,aut perforatum. Eftcalidutf® r^^ipnii'' Auerrois dixit Gal.in nullum ordinem redegiffe: eiautem uidericaH ^jz mo, ficcum in fine fecundi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et efi compofitus ex fubflantia1 act j^-^^^^^ dccx Gal.amp;terrefiri, quxacalore attennataefi.minimumaquol^P , ^gjjfijz Etipfe quidem efi fubtiliatiuus.] Difcutit, craffos humores d[tii Z^jyrh^c 4'' diones uifcerum repurgat,inquit Gal, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inquit Diofc.] ^^ fgj tarde® apud Diofc.fed Paulus Aegineta fimilem habere uim ait Colocy® «^^^(«0^^ men agentem.neeualdeuentriculo molefiam. Et Galen.dixtt, p.^j-^dat fci.] Nee hoe Icgiapud Gal. Eteducitmaterias exiondurisJ ^^p^jdo in coxendicis ÔC aliorum artuum dolonbuseumoxymelite. ÿlceri^ lores intrinfecos.] nbsp;Ad omnes internos affedus, aitDiofcorides; Lpgtdolo/

bus pulmonis.] Phthifi'eis cum defruto, ait Diofcor. , ^^, ^ tot®^ res ftomachi.) Per fèipfum, fi edatur, inquit Diofcor.ualere^ eti ^ nibus,cruditati,amp;lacidorudui, Mundificatmatricem.] dyfo*' cationi uteri,eodem Diofcor, tefie : inflationi quoep, fraduris, can ^j^funM^ terix, amp;nbsp;fanguinis exfereatui : ualet 6d ferarum morfibus qui inWg?®’ nbsp;nbsp;pO''

fiuepotum, fiueexterius appofitum ,feeundum Galeni fententiam» j^o^ Eoft Agdrifi fis eius contntipotio efi à drach, una ufep ad duas.] Diofcor, obo® juin

-ocr page 443-

^^1^^^* “^N^^®* ÄNNOTATIONES, 4ï?

afthm ' ^'^‘'“pta5conuulfi,tormina,8^crud/tatesj drachmatpondcreh«. ^^^u5puj-j^^’^ÿ^tOM^ tres obolos fanguinis exfcreanu ófcomiualïbus, r §aaaunic3juel duas drachmas.PauLdvach, diias datcum melicrato.

Colocvnti,- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^ Colocynthida»

’'^ Pilof 1 ^^^^’ latine agreftis, Cucurbita dicitur» Eius folia funt ^^tuierif ^ 1 • Ramalos óf folia ait Diofcor, per terrant ftemi, eße^ fanno

*’’®alaeft (’.^^’l^tifdam diuifuris feiha. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Verum quxnonvft comple

quot;^tinfeir * ‘Q^iaJ Si hxc liera funtjnun^ ent tutus Colocynthidis ufus;

' ’‘'’^plant^ '”’’‘^^9“° l°l° genita^an in unica plâta unica,uelin una regione ^^’^'n pallid’ nbsp;nbsp;nbsp;^t proprie dum iamcitrinefeit,] Colligendam docetOioC

l^ttin^-• °”^®*®rcmmutari occeperit» Eftcalidx complexionis óf

^amar*°H ^ ^niaram dicit Gat non pofte tarnen id cfficere, quod alia fa/ ^nonir p'^’^*^“*’’®l’ uehementem purgandiuim.Exquibus uerbis mon Merit ’^^quot;’pt*taflc,utMcfue:Iicctfub quoordmccalidacfteqnonex/ Makaffért ''^'2frdi nbsp;nbsp;nbsp;^t)dus redificandieius, fecundum quod narrauitfilius Serapio Mefue Sera» ^üsn?r^*^ ^onhocprxcipit Serapion,fed Paulus,drachmamunamin pionem^ ’'*®pcni ^^“' ^^^l’ts coquens cum Ruta» Et dixit filius Serap.opor/ Colocyntbit k ’'‘’’iuin'’^^’^ ultimum puluerizationis.] nbsp;nbsp;Non hoe dixit Serapion, fed quatenus te», ^'lMeftlVï7^’' ^^^ t’tdcftcct multum terendam, Paulus autem óf Auicen. renda, ’*Ptt*dus ^^^^^’ft’Sjplurimum teri iubent : quoniam ( ut inquit Paulus) 'Jf. nbsp;nbsp;c 1?*^^“ 'titcrioribus hxrentes, ulcera faciunt quibus nerui compatiun/ Etd°' ^.'^^^^ticitphl^maj Bilem etiam óf ftrigmenta,dicitDiofc. Makadducit *^lt;13.] *^^*®l^or» non cfticitopcrationem in materijs qux funt in nenis^ôf Dio[.lAe[ue

^æ^ Diofeorides, fed Paulus, cuius hxc funt uerba : Interiora

Pfiffe ''^'^ uacuant prxeipue bilem, óf mucos, non à (anguine ut Ellebo/ ’'’WaQ^*?®*^^ ’ ^^^ a neruis óf neruofis membris. nbsp;nbsp;nbsp;Sicut eft dolor capi via materie» ^^tuctiib^ F^^l’^tidahis quibus caput eft Ixfum, aut interior uel exterior cumoffalif. hcmiçfg ■ ’?''^‘®ani piam matrem,hanccircumoftalem uocant;ut uertiginofis,

* '“te fpifgjf'?/°”’*tialib.attonitis,cynico fpafmo,afthmaticis,Sf no nifi recta ccr

^*°^^* 13efcenfuiaquxadocul3.] Paulus, diuturnisoculoru flu

‘1^’ddim'd- ^quot;“itt'quamtunimj DocetPlimaquam mulfamineacoz coheyntbidie •’'’^•(r^’^^^^^flientibus infundi obolis quatuor,Multx eius uires funt facultates à '**t.iiixtaS^^9“°^l«cmidum Pautualethis,quicircarenesSf ueficampatiun nefuepræ* '^‘^uod '^*’^”’°'^^° *^^§‘° utiliter femina infumuntur,0f protinus aqua mill termiffte, ^^l^c^ ' ^^quot;^ °’^° ^^ infricetur, fpinx, lumborum, óf coxarum dolores fanat: ’*^GaIc^’^^^'5 Perfticatus, iuuat coxendice laborantes, autoribus Diofc, ^'^coli'^^'^^°^ “tiliterclyftcrc pilxeius inijeiuntur, coxendici, paralyfi,0f liracbmacerê '»ïmüito^^^^^^’^^’^^^orides, Do(isdecernceratia.] Paulus drachz tia décerner 4o tgram dare non ueretur:qux fecundum eum pendit ceratia xvitj.

oüo pendit 4« pud P^hIkm.

Polynod' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DePoIypodio,

Eft Ortus Etfu

^^'^}^ Ka^ ^°^’^* Filiculam iiocant, inquit Plinius, fimilis cft fih'd. ''isfuner K ^ Diofc, pilofa,cirrhos polyporum modo Habens, P^lapide i ^’^’^ Diofc, inarborumtruncis,prxcipueroborum, ^nimid^ ■ • ^ - ®^ Diofc.mufcofos, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et proprie quod cft grofTiim.]

fifed.] '^®‘^*'3flinidine, Diofc,óf Plinius, nbsp;nbsp;Etcuiiis confradum cft coloris

’fitimd A/- ®?“ herbacei Plin, óf Diofc, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et in quo eft ex aromaticitate

^ofoire ’** ^ - “® fapore cft dulcedo cum ftypticitate, relinquens in guftu Ófcj ’'’'KG^ ? ^^Eormiter bonis autoribus,Diofc,enim fapore dicit in acerbo fubz

'° ’fildof 1r ^ flmul óf aufteram habere qualitatem dominantem, Dix ’*'*’1111 fH^^“™^ “' tertio.] nbsp;Diofc.nunquam, Gal.in hoe nÓ meminit gra

^fectni S^^^*^ ®“ccare dicat abfcg morfu,nec aliam qualitatê prae fc ferre, quam

'^ 3cerbam, non cft tam calidum putandum: óf propterea magis creden

-ocr page 444-

416 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I N s I M P L I C I A M g S V 8

dum Auerroi, ï^uafi temperatum dicenti, quam Am'eennr, quidiMtcaliduinW pol^porfwwe fecundo^nedum hts qiüin tertio ordineftatucrunt» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eft ex maxime exten

exfo»H4t cor» anribus 06 ficcantibus corpora, SCfacitfubuerfionê SC naufeamj Newoq ^^ porrf,»ec MH« pado maxime poflit corpora extenuate,eu kuiter purger, nec exccllca auqu’v [tam Muât» didum eft) polleat qualitate ♦ Scio autem quod per k exhibitum, nec fuMff * nem, nec naufeam facie Etpropterca in hacetiam parte, magis credo Aucrroi centi,quod eft keu ra medicina, SC melior Epithymo, quam nel hiiic uim,« Oam Plin.ftomachum offendi ab eo aflerentibus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jnquif Haincc,co^“'^

cum iuregallorum SC gallinarumj Coquit Diokorides cumgalHnafWj , ^^ pike, uelBeta, uelMalua,uelariduminfpergitin aquam gt;’gt;’uWâm.P^,^

» mitur,inquit,fuccus aquamadefadi, SC ipfumconciftiminfpcrgitnroIeH^^^^ » tae,ucl Malua: SC kifamento, uel cum pulticula coquitur.

chokram nigramj Diofc.SC Plin.bikm abfolute,6C pituitam^Pa^usß ^^ contritam cum melicrato,idem dicit agere Colocynthidi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Üous ui$a^^^^

reos quatuor,] Exhibuiego fxpeunciamintegram.parumqjA'i’^Q'-quot;^™ mokftia, eduxit,

DeScilIa, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Scillarum, inquit Plin.albaeft qua: mafculus, feeminx nus eft cibis gratum, Epimenidum uocatur, anguftius foïk,^c minus »1* nbsp;nbsp;^

Pancratium etiam inter Scillas numerat Diofc. 5C pufillam Scillam eafdemqj uires alteri habere,kd imbeciUiores. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Scilifjficutdicit üd. P

eftiuuamencum: folutioneenim educitmaterias, SC praepalt;^^’^^/‘*^“fJyg Non meminimeufpiam hsckgilkapud Gaknum, Sola, (fient dicit ; uenen o fa,] Si hoc uerö eft,nemo Scilla tutdutetur, nifi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« j^hisex

effoderetur. Etadhucmelioreft,quafaporem,SCreliqua,] _Ad e Plin,quxcandidiflïmafuerit, earn effè utililfimam. ^’^^. *ƒ j^f^ Gal. uirtutis dicit elk fatis fncidentis,non tarnen uehementer doordine:quodetiamconfirmauit Auer. Vkcrat,urit,] ^‘^ y,niha fatis erat acrem dixilk: uehemetius enim calida fint neceffe eft,qua “ ^ ^ jP p bent, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Alfano acquiric ei faciiitatem in ibluendo.] Multi ufusW p

fationem, ait Diok. SC Gakno teftejclixano SC aftatio eius uehemennam p munttdoecteß Gal. pro puero epikptico, quomodo in diebus camcuto*. P^^ meeius fuccus eliciatur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Etquandoep admifcetur ei poft

Sfifletici 4rtù tundem faring Orobi.] Sic parantur artifci uocati Scillenci Theriacen i C ^^ pi m Tfeerwfilt; entes. Paulus tarnen non xqualiter, kd media parte farinam Orobi muee.

ex Andromachi fententia,kfquialterâ uulc eflè Scillam fannXjamp;OroDO Pofte, Solutioneeducithumoresgroftbs SC uifcofos.3 Oaturto ^.^^^ klcjita ut uni parti odo falls adqeiantur, cochkaris unius uel '^^®'^^T”l^j,ic[pc ad aluum kniendam,ex Diok.fententia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eft medicina bona puim ^

dori,] Antique tufti, utikm kribitDiofc. tribus obolisfumptammcc^^^^^^^ te, 6C etiam afthmaticis.Eodem pondéré etiam uakt ad urinamciendarnja bum regium, ad aquam intercutcm,ad ftomachicos, SC quibus innatetd

De Hermodadylis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,■ ^g

Vtnotiftimajadixnunceacft,quam officinaeHermodadylumnocatJ g turn obfcuram(^eft,quo nomine fit apudantiquos uocirata,æ rint ipfi Hermodadyli uoce fignificare. Paul, fiquidem breue caput de £ ^^ „ dadylo, his krè uerbis kribit: Radix, ateß eius decodû purgandi uim “^ * æ„ | nbsp;nbsp;,, turpeculiariterarthriticis in ipfisfludionib.ftomachoaut eft fatis quot;p’^^^n

uerofub Hermodad^iuoce, unoSCeodem capite,CokhiconÄ^Pq ,g/ Diokoridis, neenonPauliHermodadylum comprchendit,Auicenn3öc ^^ nem in uirtutibus fecutus, in hiftoria maxime lapfus eft, aperirieam dicen gt;nbsp;apcriunturflüres;fcrlbcnte Diofc, SC Scrap, ex eius kn ten tia,exit u au turnj^ »^

-ocr page 445-

^Offm *°* MX N AR DI AMNOTATIOMES; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;419

^tfueVr ^“’^Oj folia erumpcre* Serap» ßCAuicueluti fuos duccs fecutus Mgt; ’n '^f” )°^gum,alium rotunda effe Hermodadylum fcripfit, fe^ de ro« f®,^'*°^^3fermonem babiturum:aperte Galenorepugnans,guide ”'”^^*^®’’^°” ^^ ^° quod Cokhicon alio nomine dicitur, uenenß^

^®^tijr f'^’“^®*rotundam, fcripturS fc dicit : fed de eo quod Ins fylueftris ^'^Ùiof ^A““^®® habet lilio fimilia,radicem iongam, no rotundam: imi Q ^,?^* ^ ^^ Cokhico lanquam de ueneno fcripfiflet, de Ephemero

^.cph *^'!^^^*” ^^^*^^ “”^ digitali craflitudine, QC longam.Sed èc Plin.hb, ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;codem ferequoDiofmodo defcribens,incer medicinas enume

’’^No uf '*^'^ '‘^’’‘x vtin uigefimo autê odauo,C okhicon inter uenena repos ’'’®eE^*^^®° ^’**’®^” nominibus fidendu, ut Chokhici nomine uenenû,no ^’*'^' * Ä/ ” ’^^^ J^onam femper intelligamus : nam apud NtcandrS in alexi-’’'’’n« f’ h P^^'°^‘$ antiquoSjEpheméri tanqUa ueneni fit mentio : SC Galen» ’’'O^fo^ Ephemera uocauit»

^uen*’ ^’’'°'^ Hermodadylum uocamus, notas habet eius Cokhici quod '’®*’gt;gt;(niSî”*’™®'’*“*’* Ep^®®®!^menunquä in Italia uidilTe memini: in Pan '*‘^(11^” æ’^^^’^^^^® ^æcuius egO fold's deceptus. Satyrion, donee effofla ra '^nieæçn'’'^'^^^gnofcerem,femper exiftimauùHçc fi uera funt,patet non tu

* M au^^r^°^’^y^‘ ^“*^® noftri ufum : nifi forte dicamus, cum tantS efle ue {^5„tutusUef ^qn-*^ • ^^® “*^ * Securius tarnen eft ab eo penitus abftinere,præs tnotUUyUHfM '’’^dat '^r° ^ ^’ radix, quae ab antiquis in articularibus morbis tantopere co ^ntroap’^'^^®”* Paul.feorfum de ea fub Hermodadyli nomine fcribit,cum fere pj? ^Pl’cmero propria fcribat capita ♦ Idem fecifle Gale.prxter hoc, quod ’'Binion ■ • ^^ fimplicialiquo medicamento fcribit, quod ab eo nó acceperit, ’’«Gil*^^^ ^^'^’P‘°’'*® probatur,ucrba eius recitantis.In communibus ta* ßt di ^'’l^’^’^’^P'^ribus graecis latinis 'ue,Caput de Hermodadylis nó legif»

''’ phle’''^^'^’^*^ Paulus fans malum ftomacho efle dicit, Solutione edu

Et {^’8'’°®“®‘] Paulus decods eius efle ait potentiae purgatiuae» *’'Pfisflij(5jj^*^‘®^^^®^^*®^®‘*3 Paulus daripropric dixit arthriticis, in

Cuiucfi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De ireos,

^’'^c d * ^“’’*^®cics» Ï Variare in Iride flores fcribit Diofcorides » aliói Noiiü ‘*°®»®*fo® pallidos, alios luteos, alios purpureos,alios cyaneos elTe, '’Hob'’^ '^ ’’’^^ florum coloribus fpecies éius diftinguit, fed potius ex radi '’dim y’^“®* fo Illyrica dicit efle fubrufFum, qualem quandoc^ ex Illyrio de* '’’his S^“5 ’ fo ^foyca candidum, qualis eft quæ pafsim inuenitur» nbsp;nbsp;nbsp;Et

®Ptinia ’’’^''°'‘^ SecundS Diofc. optima eft Illyrica Macedonica^ : SC in his ^W ^® ’’'*“ dcnfa,fubmutila, frangi cotumax, fubruffa, ualde odorata, ^Hi ’’’’’^'’“^““’'sdumperfringif» Et cuiusfapor eft acutus.] Diofc, HtOfr*^ ^ melius tempus colledionis eft uer.] Apertus eft hoc loco ^°'*°’^“ dcfluuio,colligêdas radices docet Diofc» Et eft ab* '^®fo®“®®“ä“’® dicit»Paulus tenuiS efle partium, tergcre,8C con*

'^rofc ^' ^^fplcncmj Diofc»potacS aceto» Et confertdolori capitis.] '’”’' éu^ *^'^° * rofacco. Et fit ex fucco ipfius 6^ farina fabarS» ] Diofc. ”^1« ƒ n*^° ’foojS^ mcllis duabus partibus. Dofis à drachmis duabus ufc^ ’^dtn ^'°'^‘^^' drachmas feptem cum aqua mulfa. Paulus ucro odo obolos

P’’’83te,ut Agaricum,modo non fit antiqua aut perforata, DeCucumcrefylucftri»

'’ ®i«i»u'’^*”* Graeci, Latini Cucumerem anguinS, ucl erraticum, ucl fyluc*

*’«nt. Elaterium utricp medkamen ex frudu fadS.^ nbsp;nbsp;Sicut Cucumet’

Nn

i

-ocr page 446-

418 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN SIMPLICIA MES VE ir ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^

paruus.] * Sólo frudu à fatiuo differt, ait Diofcorides,qucm mtooi^ Tadicem bct,amp; glandibus cblongis fimilcm,foliar uiticulas domelhco ß®“^’ nbsp;fynt

albamamp;^magnam. Amantudinis ueræ.] Omnesefuspartesain ^ ex DiofccndCj£lt; Elatenum extrem è amarum fecundum Galenum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

foetuseftalbus,] NotxboniEIaterqexDiofc,funt,utfitaIbum,pafW j^^ fcenSjIçuorem habensjamp; Jeuita(em,amanffimö,0ó quod ß“^®*^®* p lum eft quod uirefcit,afperum^ amp;^ turbidum eft, medio colore inter er ^^,^ eitlerem,ac ponderofum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Calidæ complexionis amp;nbsp;ficcæ in tertwJ nbsp;nbsp;^

nus parum calidum dieft in feeundo ordine» nbsp;nbsp;Et proprie Juandeao®^ ^jj

Tempeßiuos efle dicit Diofc«cum folo ta du fuccum effundunt, PI^’*^ ij^^j Puto errorem quotj efle,ubi dicit,radices colligendas in fine Veris»Mo « ^ endi Elatenum late Diofc.explicuitjquem ab eo facile difcere potes : nam nbsp;nbsp;j

Mefue coneifus nimis eft amp;nbsp;mancus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Educit per uomitö, ^P^’^a^” i^onij

Diofcor.Siuolucris purgare perinferiora,dLiplumfalismifcetOj^^J' ^^^ quantum fat fit, pilulas^ Erui magnitudine ex aqua formate, quas um nbsp;nbsp;nbsp;.^^^

ris,aquae tepidæ cyathû fuperbibito, Si per fuperiora, aqua Elateriutn rc o amp;nbsp;penna in eo madente, loca infra linguam, quantum maxime potes m« ^^ lingito.Quod fi ad uomitö difficilis fit qui curatur, oleo, uel Irino ungu^”? .^^^^ terium refoluito» Dixit loannitius.] Nefcioandixeritloannitiusd'i^^f.^ tem PauUferipfiflè, quod uacuat ut Scaramoniu, quantitate triumoboloru turn cum ladis cotyla.ö^ Diofc.quod trahit bilem amp;nbsp;pituitâ. nbsp;nbsp;Educiim2

quæ funt in iundurisj Non erat prætermittendum,ualerc diffieukerip» bus,utfcripfitDiofc* Refoluitapoftemata.] Radicem,aitGalen»a gere,difcutere,mollire4amp; Diofc«uetcres tumores cum polenta difcuicrc,öt Terebinthina panos rumpere» Conferuatur fuccus eius triennio.] j lum ex medicamentis 1 ongiore a?uo durare att Pli, incipere^ a' trimatu. nbsp;nbsp;'

Siiadchon-

bimatuad decennium eflè purgationi aptum . Theophraftus lt;^“^®’^/ feruatum teftatur. quo uero uetuftius,eo efte melius,dixit Plinius. iJoi'^ fucci,a decern grants amp;nbsp;reliqua.] Diftindius Diofc.integram menfuram efte obolum, minimam femiobolum, infantibus sera duo fiifRcerc,hocc»olt;w ' chon, pondus uidelicet quatuor granorumîmaiore copia efte pertcuIofuW’ lus dat tres obolös» » nbsp;nbsp;nbsp;, ' i

DeCentaurea. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, -

Centaurium hoc à Chirone Centauro nomen accepit, a quo etiam Chirons didum cft,quö folo nomine cö minore conueniat.lmperiti (ut Plinijuerbouty inuicem utrunep confundunt : quod 06 feciftè Mefuem facile eftuidere, cum utroq^ eodem capite fcripferit,amp; uires utriufqj indifcriminatim commifcuem) cutus in hoc,ficutiin plerifq? alqs, Autcennam, nbsp;nbsp;nbsp;Ceniaureaaliamaior,aiiï®

nor.] Maioremnoftrifeculiherbarqignorantes,minoremquïchumediot^“^ mul 06 pinguioreloco nata,inmaioremlongitudinê adoleucrit, proeaimprgt;'‘J'^ 4 uenditant.Alq paulofolertiores herbam pro ea monftrant, folijsper iniefWw binis,interna parte uirentibus,externa candicantibus, falice maionbus, flore lu* feo.Siquis tamê bene confideraueritnotas, quas Diofc.06 Pli.maioriCcntaunb adfcriböt,eas ita quadrare cognofcet uocato nunc a' uulgo Rheo pontico,utnul li rei magis.Tertium eft praeter hæc genus cognomineTriorchis,quod, nifallor, fuit olim mihiè Liguria allatum, minori non multum abfimile, fed longemagis aluum folucs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Minor melior eft in omnire.] Falfum eft hoctaliaeniminre

utraquemelior. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cuius flores 66 crura coloremhabent citrinumpalcareni ]

falfum eflè hoe,66 res ipfa oftendit, 66 Diofc.auroritas : flore enim confiât in pu^ nico purpureum referente,qualis eft Lychnidis flos» nbsp;nbsp;Melior pars planicfnni 1®

floret

-ocr page 447-

f^ ïö» MANARDi AHNOfAtiÖNË^» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4*0

^5^ üiutflcnidi'dirttDiolconamp; Galenus:ramos ncrojmagisq?fo

*^3 jy^ f^—®quot;’^‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et melius tempus collediomscftprincipiumxfta/

*^*^’ a °5*^® uidetur diftindius Iocutus,dicens: Exprimitur cö prxgnans ^ nbsp;nbsp;nbsp;• *^^® ^*^*^ ”®^ utrunq? in fine Veris^quod fi eft uerumjnó uideo

^^jSC fi ^ ^P’^apio xftatis perfeda: elTe poffint* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Calidæ complexionis

’'^Anj *** - **‘*®*^ ^^'“ Galenus nee Serapion eas reponuntin ullo ordi tertio^Si quis uero redenaturam utriufep examinauerit, dieet mi 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^®^^*o*'Qnj non ufqueadeo tameUjUtad tertium ordinem a feenda c^

paribus terra? aduftis ,dantibus ei amaritudinem:^^ ex ’''‘'tedm™ ^^*^ perrnixnone aquofitatiSjquibus ineft ei ftyptieitas,ó^ eft in ea de ^’lenu ^ f ^®’^^“’'^i bic utriuRç qualitatcs, confideranti res ipfas, 8C iegenti ^contT’’ ^ ^^^^^^’^^^ maiori enim ita loqoitur Galenus: Radix ficuti in gu ^s nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qualitatcs, ita in ufu contrarias oftendit operationes : guftui enim

Suoda • ^^?®”® ’ ^'^*” ‘^^^^^ quadam dulcedine ie offers De minore ue/ v'^’'’*“r in ea amara qualitas, qux exigus cuiufdam ftypièos, id eft, ’*’‘ Uttn ^^'^’^^®particeps» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Solutionc educit phlegma crudum,pro/

quot;'’«um'vh °*®’*” atw’iam.l Modus loquendi innuit de utraqj hadenus lo ‘''■^min ■ quot;^’^ *P^ “bn, pituits icilicetQCbilis purgands, utriep conuenire, ®^Padu ”’’^* ™‘quot; tarnen Galenus SCDiofc.minori tantum hocadferibant, I' Pgt;'iiiileo,'^P^’^?^‘'cbiletnamp;rmucosdicat» Et confert SciatiesJ HocetiÉ '^^'’iherh'^ ‘”^°”® ^ folum: de ea enim fcribit Galenus fere' his uerbis : Deco ’’’% utbilæ f °^’'““* clyftere inijciunt ifehiadicis^hoc eft,his qui coxendice labo \ %iin *°^ ^ ctafTa educant ♦ Quaildo autem adeo uehementer operatur, ut ^tfeti^'’ïv ^*’^*^^“’^S‘® iuuat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et Contritioni lacertorum, ] De ma

^Mci ^^‘^tides amp;nbsp;GaleuuSjquod daturadrupta Siconuulfa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et

^'* Galen''^ °Ppt*atiönum hepatisj Succum minoris in hoe efle optimum feri ^tdurat f i lt;nbsp;^plsnij Deeodem minoris fuccodicit Galenus,bonum *^)óid •?*^ potum,Slt;'extrinfecus applicitum* Et prouocatmen/ *' “Wes ed '^'’‘/^^tum, ] nbsp;nbsp;Eidem fucco hoe adferibit Galenus,quod fuppofitus

^«tr^^ • Poetam:de radiée uero maioris,quodmenfes prouocat,mortuos ^quot;yni ,-^^'““os corrumpit SL deceit. Et Diofcoridcs,quod radix maioris adi ’^nutri •^“?^ etafa, fi fubditor, menfes amp;nbsp;partus euocat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sanat dolo/

^f’^mar* 5 nbsp;nbsp;nbsp;^^ radice maioris fcribit Diofcorides,quod pondéré du ar um

^tniaio/f ®?ï'*“^“’‘^doloribus confère Valet colics,ÓÜ dolori uentrisj ^Putijinfa^ • ^^*®^®ridcs ’ 4“od tonninibus pota medetur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Abfeindit

’^fino’^r ^’^ ^^ maiore fcribit Diofcorides,quod pota in aqua, fi febris ^^^ hu^ •’^ utnojftnat cruentas exfcreationes» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et fanat uulncraj

'’*’^*“ eftparticeps, De maiore enim ait Galenus,manifeftari ad/ ^' I^didtu ?^^ Qtialitatis opera, in uulnerum glutirtationc ♦ Et Diofcorides uti/ ‘Torides -, f'^*^tJs,amp;quod in earn ufum recens tunditur, De minore idem Dio *’*^h» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uirens, uulnera côglutinat.SC Galenus,quod magna uulnera

^ tonfolid • ^^^*”^’’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^*^ mundificat ea Si confolidat, amp;nbsp;proprie diffici/

f^^cribit Hi^f ^*^ nbsp;nbsp;^®^ uidentur de minore intelligendä, de qua fie ad litcz

^ii$:Anö* nbsp;nbsp;^^’^^P“*quot;?®^ ulcera antiqua,8C ad dcatricem adducieamp;Ga

'^^tuntur ^^^’p ^^ cicatrice difficillimc euntia ulcera,per earn ad cicatriccm ad/ '^^tns.ó^c H ^*P’’°pbepuIuiseius.3 Non fic Galen.fed quod herbaadhud I^tfcribit D-^i^ ™®do Diofcorides* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et quidam dixerunt.] De magna

*^f. p?°‘^ondcs,quodcoalefcuntcacarnes,ficumcontufafimulcóquan ° ^^odexicc P'^°P”^ ®^, “ftulas amp;nbsp;ulcera magna.] nbsp;nbsp;De minore dixit Galenus,

ftpolTunt g^^’^^'^^^nribus Si glutinantibus mifcetur,qus finus amp;nbsp;fiftulas fana/ ’'^^tan -ulcera,duriues^emollire, nuila depotu fada tunementio ?tiait (uccuma''quibufdam in neruorum paffiombus bibendum,cCU

Nn i

-ocr page 448-

410 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. 'I-N SIMPLICIA MESVE

âccantcm fîmul5amp; abfque mokßia uacuantem. Eundem cum melle iBim’ oçu* iis : purgat enim (ut inquit Diofeorides) ca quæ obftani lu mini's clatttati.Maio” rem præterea ualere ad fpirandi difficultatcm,amp; anuquam tuffim, traduntGâ!^ nus ÔC Diofeorides : addit^ hic lateris dolores, DofisJ Diofeoridesamp;C^* tenus dant duas drachmas maioris, Paulus drachmam unamfemisminoris,lt;'’ cotyla aquæ ad medietatis confumptionem codi,

DeCarthamo,

Cnicum uocant Grçci amp;nbsp;Latini,Carthamus iam cœpit diet] Duofümo^^^^ rum eft,] Diofeorides de unico loquitur, Theophraftus duo facitgenera, fp^ ueftrCj^ fatiuum, Caiidumcftinprimo,ficeuminfecundo.] SicAuicö** ' napra’ceptorhuius, GaIe,autemamp;Pau!,calefaccrcdicuntinterti0jfiquis£^ trinfecus utatur, Nocet ftomacho.] Laudat eum uaIdeAucrrois,noW‘’ liorem efte dicensomnibusmedicinis purgantibus,æquüdpituitam euacuï^ abfep timore, Sed amp;nbsp;Galcnus libro quinto ialubrium, præfert Cnicum AIlt;^® foluenda aluofenum,per triduüm adftridam, Dimittitueftigialenitatis*'’ uifceribus.] Galenus loco fupra allato,potius uidetur contrarium dicerc

Inquit Paulus.] Paulus coquit drachmas quin^jCum pdfanaamp;pauds a^ libus, uteducataquam, neememinitCardamomi, EtdixitGalenus.] Nefcio ubi dixerit Galenus:fcio autem Diofcoridem dixiire/ontundi eiusgra^ najóddaricum aqua mulfa,autgallinacei iure. Et dixit etiam.] Diofeof^-' des fie defcribitlCnicialbi iextaiium^amygdalæ thafiae toftæ 5^expurgatelt;^y^' thos tres,anifi tantundem ut cn/efaphronitri drachmam, ficuum ficcarünume' ro triginta, interiorem carnem, Gal. Caricas SC Cnicum rnifeet æquo pondéré» De Ben,

Græci Balanum myrepficen,Latini unguentariam glandcm uocantPto^ 6C Actius Myrobolanum nominarunt:diuerfa quidem uoce, fed eodem ngni“' cato:quodfcilicet, utetiamMartialisait,ex unguentoconftet,Âcx balano-t^ ut olim Celebris,ita paucos ante annos feré ignota, nunc autem unguentarJJs odor5materiânotifiîma,6C(utaudio)inHifpaniafrequens,Q.uotempore a epiftolam fcripfi,ignota erat,nunc cœpit efte notiffîma, EftautemfruâuSjUta Diofeorides,arboris Myrice fimilis. Plinius Heliotropij,Theophraftusmyr(it^ lioconftaredicit. nbsp;nbsp;nbsp;Et eiusaliud magnum,aliud partium.J Nonuidi

piam magnitudine fpecies huius frudus diftinguentem,fed Diofeorides a nius abfolute magnitudine auellanæ definiunt,Theophraftus, Capparis quan täte Ô(. fi'gura’.PIinius ex uarietate regionum,in quibus nafcuntur,generadil i ' guit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Triangula turn.] Sane hoc intelligettriangulum enim æqunateru^^

in bafe habet,fupra quern pyramis furgit triangula amp;nbsp;ip fa, fed cum quadaw u Juti circulari extuberantia,qualem in nonnullis auellanis amp;nbsp;cappatib^m P mus,quibus fimilis ab autoribus dicitur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eledio.j 111am eligit Dideo

des,quæeft plena,Candida, 5Cquæfuo cortice facile fpoliatur.Pliniuspetraa^ 4 optimam elTe dicit,nigro cortice,6C candido nucleo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et quod eft ^'^'’T“’

melius eft recenti.] Totum contrarium fcribit Diofeorides,recenteffluwe ic eflèmeliorem. Magnumealidumeft inprincipio tertij.] Galenus uec^ carnis ealidS efte dieit, fed non quo in ordine, Ego ex his quæ probatideeaau^ tores fen hunt, non adeôcalidâputo, Eteft incifiuS,abfterfiuS.] ^^^^^Î^l te fcribit Galen .quod abftergit amp;nbsp;incidit,dc toto frudu idem,addensquod a * ftringir. Nocetftomacho.] Diofeoridesaddit,ualde. Oleumaute^ eius.] Dubiu eft exquanam parteelici oleum debeat. Prima 1^'ofcondB^^ ca æditio, ex interfore : feeunda ex quanam parte elicidebeat, nomcmin^ ^^ molaus ex corticerquod ego magis probo, ceu confonum Theophrafto

-ocr page 449-

^.^^ nbsp;nbsp;10, MAN AR or AN N 0 TATI 0 N'ES. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4ît,

ptçfquot; “^'^0^(8 dus uti unguentarios ait Galcnus. Vngucntarios autem proi lt;ienr'ï'*°^’^®®* ®*’™’ ^‘^* unguenta odorata parabant. Per uomitû Si îqiü^'v P’’*^^®*^ Galcnus: fiquis camis biberit drachmæ pondus cû hore quot;''’ ”’ ^°”’*^rium expenetur pharmacum, quod plerunqj etiam per infc kn'’^^^”''^^*”^®P’^^^^^“ * Eiemplaftratur fupcrhepar ÔC fplenem, fctip i^®^’^*’*lup®orunj,3 Pro fplene fannam orobinam uel loliaceâ mû k^r *®*^l^l^“rcriani cum oxycrato adexpurganda uifcera,prçfertim hc dere *^''^”’’Q“^*^ ctiam confumit fecundû Diofcondem pota drachmae pons '’ amp;(la n^*' ^*” oieUe tantum ualet fimihter ad aegritudmes neruorum fri« lt;leß ^‘^orides cum aqua mulfa imponit podagricis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oleum autem

0^'?*'®?^'’®^^*!® ulcerum,2lt; reliquat Diofeorides totam ipfam glande, (ln,J?'’’æ^^^“ôm pattern cum aceto,ad fcabies amp;nbsp;lepras apponûr. Diofc.ad« Îftni**^^^^*^-S*^ ’ ^ cicatrices nigras : amp;nbsp;cum urina ad lentigines,uaros,

Ç’®’®w. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;0e lapide Armeno,

M'^^”'''^*” ^’‘^**'“s l^tiro nono.Plin. Armenium uocatidicit^ elle Chry* Itttm* L?’^®*quot;^®^““’» nbsp;nbsp;nbsp;Inquit Alexander.^ reliqua.] AlexanderTra^

M^ a5®’'^^’'^oocontulerint,hunclapidem melancholicis præbet, quem

• ^l’^^Qæ ^1^0, non folum quia efficacior, fed etiam quia abfqj mo ideolegendum inMefue proElIeboronigro,aU

j^i 1. *'^uofior lapide lazuli.] Hoc non lego apud Alexandrum.

Diofc ^’i*^^^®”’®®^®*’®*”quot;’®*^'*“*”*”*®’’ “’“^quot;^ ^ obfcurum.ÖC reliquat I’pid f r '®^*^*^ quo læuor eft ÔC cæruleus color cum æqualitate magna,il-XiL-?®^Ô^amp;cilefrangitur.Plinius optimum effedicit Armcniij,quod ma Wne^ r ®^’^ûmunicato colore cum cæruleo. Calidæ eft côplexionis in ftidî '^® *^'^undijô^ ficcæ in ipfo.] De loto ait Alexander, quod nec^ calelàci« 'lüali^^^^^®*^^* ^‘^ ualidam habet, fieuti nec amaritudiné aut infuauem aliS M‘ * Eteftrefolutiuus,abfterfiuus.3 Galenus,abftergitcumpauca H '''^’^””uima ftypfiï nbsp;nbsp;nbsp;Ars autem in lauando.] Alex, uult, ut iauetur

’'‘tj(|^^8®®®s»Tutius ucroiuxta Galeni fententiam, toties ablucre,aquam^ ModusbuMdi 111; ƒ'^^'^''^jdonee aquaipfa pura ab omni forde uideatur,omni^ fapore me« beidesfccumii iHuJ^^*^’’‘®’^Docuit autem hoc Galenus,non peculiariter de hoc lapide,fed ^dileiwn, I^tte • ®^® quauis re lapidofa, quç fit ablucnda, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Solutione educit cho

’Dix( ’'’8’^3 Aetius,purgat atram bilem,amp; quicquid craffum 00 tenax com fhti^ ^^^guini eft.Quarc datur his qui atra bile uexantur, elephantiofis, ne^ Uj,P|*’’®’®’0*cis.Diofcorides,potcftomnia quç Chryfocolla,fcd imbecillis« ■gt;«101*^ ^*^æ Chryfocollam dat in angina, Ôd his qui non nifi recia ceruice be Ws '^^O.“”’® ftquitutjUt etiam hie lapis in eifde morbis bibi poffit.Ophthal '''3riî^'^°^ ’^‘^‘^*^Uir,8C pilos äuget palpebrarum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dofis.] Actius gram

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q^æ faciunt obolos odo: Alexander illoti très uel quatuor feru«

uel fex præbet.

tiT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De lapide ftellato.

^'^ ^^’^æ chaos. After enim qui per ftellatum lapidem hoc loco ui l’^fite W ^’^ GalenOjOraecis omnibus, Samiac terræ fpecies eft,80 ^^quftrPr *^*^^°^ 3^a*’®®fit3”’ Arabes, Graeci Pyriten lapidem uocant: Weli * ^^~ulum, hi Cyaneum, Latini ceruleum.Cffe autem tria hæc, aftera ^^M ^^’Ä^*^*^^®’ ^ ^y^ueum, res diuerfas,adeó eft darum,ut probationem no ’boj*^’.. ®®®®™“* Graeci ac Plinius rei uocatæ Sil, cuius unum genus lucü teidi^ ^quot;^**^™’r™orofum,in argentiet auri metallis inuenta,fed coloris efielu ** lliili?^^^'“’’® ^‘®cilc eft iudicare, quas ifte res intellexerit : elici hoe tantS ex ^*us poteft,quód lapidem ftellatum genus facit,£lt; fub eo Marcafita S^ Las«

Nn 5

-ocr page 450-

421 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;INSIMPIICIÄ MESVÉ

zulum ueluti fpecjes reponir. A ufcenna lib.fuç medicinx tertio, capitedeSput^ fangumis, lutum Samiü,neliam terræjÔCTalcû, pro cadem re habet» nbsp;nbsp;bjä

bens maculas exauro.] Cyaneus cuius nunc ufus,aliquandopun0isaurdsquot;’' terftindius inuenitur, aliquando abiconditum intra feauru tegi^quodaneq“’* dam ab co elicitur;quod mirandum non eft,cum in metallis aurigignatun

Alius uiridis,clarus,cceleftis, amp;nbsp;uocaiur lapis lazuli» ] Cçrulcicolorist b quod praeter nomen, res etiam ipfa indicat, fid tarn Graeci quam Latiniiefianiaf» Theophraftus tarnen,dû teritur, in quatuor mutari colores feribit, candidio^» nigriorcm,craffiorem,tenuiorem.De Armenio uero fcribit Plinius, QU^®^ .^ mus eft,qui maxime uiridis eft,communicato colore cQ cæruleo, ut fupram dr-memo dicium eft. Eteftinipfoacuitas.] DeCyaneodicitGalenu5,3cr^ purgatoriac fid difeufliuae facukatis eft,cum quadam ftypfi.Diofc»repriniit,nio ‘ cé exeft,cruftâ elicit,fid cxulcerat.Omnia autem hæc inteliigenda,dumforisä ' bibet, nbsp;nbsp;Solutioneeducit melancholia» ] Grçcinullâtalemuimeiadfcribai'

fcduidenturhæ uiresab Armenioderiuatæ» Arabesenimutrunqpconfond®’ Serapion quidem fid Auerrois/ub lazuli nomine de Armenio traçantes,Auit* de Azulo fcribens,feré ei omnes uires attrib uit,quas Greci utriqt.Dc Annoj® uero ea fcribit, quæ Graeci: folü addens, quod atram bilem magis purgat^q^ ® Cyaneus.Quæ omnia licet uera fint,non tarnen ego his acceirerim,qutnoicti’ ^ acpemitiofiftïmum uenenumhuneformidät.Experientia enimcertafcio,qu°“ ft beneabluatur,multumiuuat,fid uel nihil, uci parumlædit»

De Sena»

Auerrois hanc quoc^reponit inter medicinas nouas, A uicenna decanoic bit ex profciTo : memihii tarnen eins in fine cap.de fumo terrs, fid cap, dequin' lana.Scribit Scrapion,fed nonaffertCut ferealqsinmedicinisconfueuiOD^t' uel Galeni de ea uerba » Quidam Delphinion, alt] Pelccinon: Ifacius Pepwn» Ego aliquando dubitaui an efTetEmpetron,aliquando Analypon. Pat^’***^ refert fcire,quo nomine à ueteribus fit nuncupata,modo cius uires nonign^ mus,quae certc nobiles funt fid efficaces» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mclior pars plants eft foHicni^^'l

Expenentia ipfa oftendit, folia in purgandi ui efle potentiora»Nafcit in Ap*^' ’ fed praeftantior eft quæ ex Aegypto affertur, Calida eft in principio^tcun dijiiccainprimo.] Auerrois dicitficcam in fecundotScrapionpaucçcaWnatiJ fid ftccitaiis,cui ego credo. nbsp;nbsp;nbsp;Et débilitât ftomachum.] Experientftconirarirr

oftendit,fapor^ fubamarus fid adftringens :fed necillud dixit Serapion, dixitGal.] Vtinam dixiftcs quo loco, fid fubquonominc:fedputotehic,ucu fid alibi pleruncp, hallucinatum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Decoquatur cum iuribus gallorum l

Empetro dixit Diofc. decoquendum in iure uel aqua dulci : fid nos feimus toi'’* quo uulgaris hæc bullierit, uel per nocQem maduerit, facile purgare»Serap® decoäam plus conferre ait.quam contritam. nbsp;nbsp;nbsp;Solutione educit cum facilita^

melancholiam,fidcholcramaduftam.] Bilem abfolute dixit Serapion, non ad’ 4 dendo uftam : fidquod ualet melancholiæ, Rhagadis, neruoru qualfationibuSj capillorum dtHuuio, dolori capitis antiquo,fcabiei,ód morbo comitiali.DiO'CO’ rides de Empetro,quodpurgatpituitam, bilcm fid aquofa, Auerroisnegat Se« nam pofte purgare pituitam.Ego experientiadidicijquod poteft: fidquod rum ualet in morbo Gallico uocato. Dofis eiusinfufi potioufquead uncia unam.] Serapion dattritædrachmam unam,decofiîæquinque,Egofcioutrati quedecoctâexcedi tutôpofte, uneiamepdecoctiexaquamediocriterpurgai'^lt;

De fpeciebus Salis.

Salis famofæ fpecies funtquatuor.] Très tantSenumeraftefpcciesDiofcu* ^ detur, fid alias,atcp aliter ^ Mefue » Diuidit enim falê primo in marinûfidfoflilc, 1

-ocr page 451-

t, mai: A RDI AN NOTAT! o N E ^gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^? *’’^’Jû i'll ^^’’’®’^^'” ^ HämonfacS.Cum tarnen inter comunes eligatcandidff, '^lucid’^ -°^™’^c’i^utn,0f xquale,eu intellexifle uidetur,qné ob perfpicutta ïtiadedcT^’^^g^”””^ “®^”*^‘ Huais nônullas glebas,olim ego ex Panno ^nah •^’’*^^*^^^PO’‘®“*gt;ut ueramCryftalIum^quotquotuidebantputarent» ^»gt;011’^?^- Huius no meminit Diofc, Gal.Iib.iïi].amp; ix. de fimplicibus me/ ^fOiHin nbsp;nbsp;,^^‘*ocat5 Sodorninu,fieri dicitin man' Palcffmx Syria:,mortuo uo *'’'''Uf ^quot;^*^ plurima Afphaltus g(gnitur,ideft bitumen,Eft autê Naphta bi b ^*^40 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^ Naphneus Sal, f’lm, quoeç hb. xxxi. in Babylone fieri Sal * ^“^’^es n'f ^”^ bitumine» Et Sal Indus,] Quid per Salê Indum intelligant ^tflèd' ’ ^‘^^nuiQMäiudicauericAuiclib.ij^connumeratrcliquis, colorenïz I'^tus j^’P*’®P”a™gf€dine,n0acquifititia,utnaphticas,Lib,ueroiitj,PauiS ''m^^^ *^ colorefalis00dulcedmemellisïitautclare cognoici poflif, ’''’010 ^^ ^’P“^^cius uocis fignificatione, Plinius meminit lalis qui in In/ '''ï,HtoJ''^’’’^®?'’’onteexdditur,Nuncucnduntofficin£proIale Indo,metg for *’’•] pr^Ï^”5quot;’3lbo, falis glebulas, Alius fubniger, aims fubrufius obfeu/ I'''gt;,fuff *''*’?®’’ï“*‘^“‘5bgnis conficitur,nigrü elïèdicit:amp;quod rubens eft Men» Cèrtturipis purpureus, Sal gemma eft ficuti Cryftallus io *^ red' □^^^^‘‘'''bitDiofc. Hammoniaco, dicens quod eft facilis femdi fdf/ ^'Jucidi n‘*”**^5 ^®’° ftmilem colore dicit alumini fcilïili, longis glebis, neep b^5moniaco nunchabetur,nóres nature elf , led arte paratur, '’'^ett H ^^^orS magis q medicoru, nbsp;nbsp;Indus eft fortior omnibus.] Diofc, ^'’’^^Pu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eftautêfal liquefacftiuus.amp;reliq.] Diofc.adltringirgcr ^alni'^j, “*’^’fj’'cprimit,atténuât,cruftas ficutea qux uruntfacit. Lapis quot;'’quot;’■neAa ^ '’^^'^'^’’for.] Intellige Smyridê : de quo cQ ftribat Serapion lub ^ïlete,^®“””^ï*”uIrisoccafionêerrandipraEftitic. Etfalbulliruscuoleo,] ^’^Ut ^?°^°^^^3flïtudines,amp;aquaintercutê,lècundüDiofciódfècunduni '’'^ê^-^^ucatur. EtconferuntSynanchix.] Diofc,cüaccto,oleo,'ÓC iö''^' kn ,’’quot;’^ctoftus,adtonfilIasóóaphthas:cScodêmelIcamp;’farina,Iuxa Megz ^ ***'xtus cS oleo SC melle, delet ueftigia nigra,] Diofc, fugillata cum I^S '■’”^°'^o ^ aceto prope ignêinundtus.pruritum, impengine, QC fcabië ’'''’Stt n^^^® ^ herpetas,cum aceto.MuItas quoq? particulares uires habet, *'^lt;iitft' f ’’*beetedifcere.amp;HPlinius,quidemumait,totiscorporibusnihil ”''^3111 ^^ r ^ ^IcïS^propterea cornea uideri pifcatorS corpora,Salire ejuoep ^Gal '^^. ”’o* ”atos infantes, amp;nbsp;confueuiftè antiquos,docentfacræ iicerx, ^Pasiubet primo librofalubrium,

DeBanrach.

'’^nefe '’x^PP^b^nt Grxci amp;nbsp;Latinijrem olim quotidiani ufus in baincis 8ê efcis,^ ^ ''’quot;' q ƒ a'^°^’^ Aliud naturale,aliud artificiale,] Sal nitrum nunc uoca/ '^MfuP ^^^ paratariincognitum antiquis futreor)fuit:utinam 00 nunc eP iiOQ^j °*®öntum hominum necê,miirilibus igne tormentis, quas Bombardai ^'inior '^^’^''quot;“^ * ■^ba arte olim fuum in Aegypto parabant antiqui, quam ex ”’quot;’gt; 1 ^Ä ’^®8Pofccre:fcd amp;nbsp;ex quercu cremata, eodem autore ♦ Aliud Arme/ ’’'^iis‘' T ^^ Medos exiguum fiebat, ait Plinius, quod uocabant Halmigara '’quot;’gt;«i r ^F®^'^*^’’^ Philippos, quod appellabant Agrion : optimum copio/ ^*® Wacedomx, quod uocabatur Caleftricum. nbsp;nbsp;Artificiale ficut di/

quot;Pnar '^'^^ ^‘^ ^ nbsp;nbsp;^^® naturx eft Nitri fpuma, tenuiffîma uidelicet pars,

'^l 0'^F’^utex,Diofcorideamp;exterisconftat. Qiixeftalba,lenisàfal/ 10 '’’ceij ^^™*®’^ Aphronitrum dicit Diofeorides, quod fit kuiffimum, cru/ FtuL a-^^^8®'^'**”'^^^^^‘*^P“'P'’rcuni,lpumeum,amp; mordens,Plin.prg/ Et melius ex eis eft,quod habet proprietäres feptê,] Diofc,in ^tal/’*^^^*^^ “*• ®^ Icue,rolei coloris uel candidi, foramin ulentum ut fpon/ ' ^^enedici£quodexBunisaffertur,AdditPlin,quodfitpurum,fyncerum,

N n 4

-ocr page 452-

414 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’N SIMPLICIA MESVE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^^^j,

tenuiffîmum A felt;^flc refoluatur ♦ Videtur autc m Mefue/^-rJiro’’*^*’^^ulter^ his quxfuntNïrhcommifcere, Etmordicatiuum.] ld quo« •^jjoiijK’ turn, pungere ait Plinius, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Calidum eft in principio tertijJ r y,

fine fee undi.Diofcorides, Hires habent Nitrum amp;nbsp;Nitrifpuma ””^^^i j^^s^^“*

Etdeftypticitate aliquidj In Apbronitro adeflèftyplin,negat . jfginli’ cenna in capitis initio ftypticitatem Nitro quod Baurac nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;£xilt;^^^

uero codem capitc, dicitin co eftepaucarn ftypticitatem, titan tiuumu'ncifiuum.ÖCreliqua.] Pliniusjcaletacit3extenuat,moröetjip'^i^’(^,^ra/ ^^ exulcerat,euocat, difcutir. Confertfecundum omnem n^odn*”^ ^jjip tionis cohex. ] Tritum cum Cymino ^ amp;nbsp;potum ex aqua multa ud ^P ■[. ys,ait 2uo ex his quæ inflationes poflunt diicuterejualetftrophis^id ^“ w*?quot; j^fcre^“ )iofcürides;amp;' ante fufpedtas acceftiones prodeft iniinctu. £t Ph^n nbsp;nbsp;j^o

papulasjpuftulasjoculorum cicatrices, Sd argemata, amp;nbsp;ungu«, ad “‘^^jjjapo res,capitisanimalia31endes5aures purulctasjalbasuitiligines.Multaqn 4’ teft,quxIegentiPlinium amp;nbsp;Diofcoridem patebunt,

DeSarcocoIla,

Nomêinuenitapud Giïcos,amp;'fèruauitapudLatinos,cxcoquo tinat, Eftautem gummi arboriseiufdemnominis in Perfide *ï?{f^irQ’pljnlö^

Fortiuseftfubcitrinumalbo.] DiofcoridescoloreeiTeaitfuDtu candidam meliorem diciteflè,quamruffam, amp;nbsp;uctuftatenigrefecre jjjjqiut eftin fecund o,] Galcnus non meminitin quo ordinecalefaciat: le ^plï dicitinnuiuidetur5nóefleadeocalidam:mixtamenimhaberedicitngt; r ^arc ftica quadam fubftantia, SC cxiguaamaritudine.SC proptcreafioc^®f g^piofc ac uulnera g!utinare, Plinius cum quadam acrimonia elfe duleem dit / gdndt fubamaram : qux qualitatcs non ualde calere oftendunt, ^° ^rL uteb^'' phlegma.] Inuentum hoc Arabum. Grgci enim ea non nifi^’^ -n- ditd^ tun An uero purger,6Cfi purgat,quomodo id faciat,cum expertos no ^^^j,oc non audeo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;InquitDioicorides,ufus eius impinguatcorpora.] j^pür

Diofcorides:nec uideo quo pado no pugnet cum his quxdióa font. nbsp;nbsp;^g^|j, ^

gat,amp; ftomachum, urdixifti,turbar, quomodo pinguefcere facirt*^'?, ji^^.j^^nt, menaugete nifihumorespurgare fortedixeris, qui nutriri Sed quare alia qux purgant, nó idem poftimtc quod tam en alten plwr yj^pz adferibis, Eft medicina fublimis ophthalmix.] Experiendaip» J^^^fg gnouieiusiuuamen in ophthalmia difcutienda, Diieorides dixit, quo .^^^^ ftftit HuAionestóC Phnius,quod cum uino fiftit fludiones.Sanetamen g^^ÿo, ligendum,pracfertim in oculorum inflammationibus; non enim ab 101 num ea utendumjfed ubi iam difcutiendi furgit intentio,

DeSerapino,

Sagapen urn Grxci amp;nbsp;Latini aocant:funt amp;nbsp;qui Sacopenium.retuia r -^ ^ txfuccuseftjin Media naicetis mei potius planta ipfa, ut tradit Galeims. g^p inutilis alioqui planta cft, ideo fucco ipfi nomen reliquit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eten ar

lis oleandro. ] Similem Panaci fcribit Galenus in fibro de Antidoti » jj.j

Melius eft,cuius color inter fubrubeum amp;nbsp;fubalbidum.amp;reliqua.] tefte Diofcoride fplendidum,exterins ruffum, interius album, guno r^-Lfuni

Qiiod habet odorem porrorum.] Nefcio ubi Mefue olfecerirprf 1er ^^ ipfemet ienbat paulo pofterius hxc uerba: Et quod non eft in ne ^^ odorisaftx,nec habet odorem Galbani. J Qux uerba heet non beneexv^, ride accepta f!nt,fcribête,odore eftèmedio inter Silphium Ö^ Chalbancn« ^ rum eftfi odorem habet C halbaneSj quum aded propinqux nature «n^ n nbsp;nbsp;nbsp;^^

banemutetur in Sagapcnum,ficuti fcribit Galenus eodem de Antipas 1 »

£t quod eft facile refolubile in aquaj Verum Sagapenumjibidcw ^ Galcnus5aqua infufum autuino,ftaum difiblui. Eteins ^3^‘dit3seitlt;^^j^^^j

-ocr page 453-

^•‘ nbsp;10» MAN ARD I AN N 0 fATt 0 N E 5gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;42lt; •

Citin''^ ^°* ^''^“•”^ tenuium' partium, ficuti alq opi, id ed fucci ï néc die

’•^'®^ ^^^ ^“”' ‘^*^^ Chalbanen ede calidum in fine fecundijuel pria

'’Wu T ’^®”^®bocparitcrfcna'cnd3» Ed refolutiuum,] Galenus tea more™-f P”’““™«^ ^^^^*^^ ^“*^ ‘^™*’J’ftcfß““”’» Solutione educithu fetè * p ^®®‘3 Inuentum 8C hoe Arabum:nonenim purgatoriam ei uim ada. '’lt;fi •i”æ'’’P‘“’8’W“’’’* “‘™ lt;^*^*” dico,per inferiore uentrem inteHigo : feri Wem Diofcorides, quod cradbs humores ex pulmone expurgate

opifth ”* . 7® ægbtudinibus eorum, fcilicet cerebri Ôd neruorS, ] Conferee ’• Cii °™°^ f^*^ Diofcorides, id ed rigori, quo caput ad fcapulas trahiturï

diilcif ?®’^“®®^^®*'““’^^‘ BibkumprouocatmendruaJ Cumaqua odo ’ nbsp;nbsp;. ^*ofcor» Etpræfocationimatricis»] Si cum aceto illudmulier

Oculo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confert obfcuritatiuifus.] Cicatricesquoque

Galenu atténuât 5C expurgat. Dimittit autem Mefue uim pf^dpueexceUitjin his quos ferpentes momorderinu

c , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Euphorbio.

^r ^°'’^*®“8’’æ“amp; latine dicitur: apud quofdâGræcos Eupholbion. Ar fuh' o quot;^^^ Diofcoridemifecundum Plinium herbadccundum utrunq; fc lo J^ . ^“S'folqs acanthinis, in monte Atlante » Diofcorides monte Tmoa

^ Iqon*™*^*’^’°P°'P^®“^ acerrimo» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Excedens omnia genera gum mij

Pho v*^^™^^®^‘nteropos rcponitGalenus.Diofcor.abundaredicitEua

«3 k™”^^°*’“®opoacerrinio,adeó,utfinc metucolliginonpodït» Ed te ^quot;^^ ‘^'^*”o'wm locorumj Nee apud Graecorum, nee apud Arabum phot^”*quot;**'^'’^®*’*® ^“I^æc planta; Plinius tantum fold's ede acanthinis Eu^ Püif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^^^^ ’'^8^ inuentum,ac nomine fui medici Euphorbium uocatû*

'^16^™ v P'^^*^^'^® ’”®^‘^“® Iubæ,amp; frater Antonij Mufæ» Melius cd Euphnauf Kre» Î •'‘^ ^'g^^ïdum fecundS Diofcoridem id quod fplendidum ed 6d medicus.

tmiin'1 quot;''’‘®‘^®‘^“og«ïcra,altcrumfplcndidum,utSarcocolla,Eruimagni '

fdç **’ ^5'“**9^od in auiö uentribus colligitur,uitreo colore,Plinius ladeum ^'lifce^™^^*^^'''^^^’^haberedicit thuriseffigiem :adulterarihcedino lade,fed Öiof nbsp;nbsp;nbsp;^'’°’*®™ ’^ quod fyncerum non ed/adidiendum odorem habet»

”^^’^^°^°'^^^§^^^‘^°’ Galenuslibrofecundo demedic.comp» Uiiis ^quot;^ °^3,circa finem,id quod recens ed,albidimum ede,antiquius ad da« •emir ^'-* ^’^“ft’onemfeciens.] Galenus caudicæ ede uirtutis dicit, ófS mT”^ ^®**^^^äquot;2*»] ludialiquandout inpanccoqueretur,addens *gt;os w”'*Sum»ni ex Tragacantha,eo^ ufus fum in Gallicis artuum dolorist 'urn n quot;”™f*^®®nocumcntoiuuit» Et dixit Humain.] Diofcorides fum ? p’^^^’“^^»P’ulus cum melle codo probet, Educitphlegmauifco ^^‘J ^ ^ulus fimphciter pituitam, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A locis profundis corporis.] Si cum

^ Ef/ ^ P°’'°ne bibatur, coxendicis doloribus mederi fcribit Diofcorides.

Pb ^^'^^^*^*®^‘3uccntibus aquam.] Paulus educere magis aquam quam Öioft ’ '^^^^ ^^ ^‘’”‘’ effedum filiquas quinqj uel feptem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et dixit

te ° j ’’“'^®“® “‘’“is ex eo interficit.] Non hoe dixit Diofcor. fed Paulus iljm^p Q'’^**®®*”“‘’‘“”‘:“‘’’m«ïl«codo,adpttuitamamp; aquam educenss muf ®’’’P^®“®^ Auicennajdicunttres drachmas interficere. Difeutit eti odium refoluit,fecundum Diofcoridem. Do«» JuseltChiratu'deftufc^ad tres.] Ad drachmam ufep accedit Diofcorides, •*opSa *^^**^'**^*^’^^'’^^analofat,idedobolos.Scrapionduasifeeun^

^ Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DeOpopanace. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

popanacem Graeci 6^ Latini uocant liquorem Panacis Herculeiitriplicem

-ocr page 454-

425 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN SIMPLICIA MESVB nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj^efl cnim Panacem tradünt,Herculeum,ÄfcIepiumjSlt; Chironium. ^^^Jujjffi* non Hcrculcum, fed Afclepium potius defcriberc, dum sdt: Gwow mills ferula?* amp;nbsp;reliqua * De Herculeo fiquidem fenbit Diofcorides, 4 ^^ jup^ lem habet amp;nbsp;umbellam^non quod planta fit fimilis ferul«.Sw “j^^j^j^rii’* bus reliquis gencribus, ullum ferulaceum facit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cuius nipj®^ njofC'^'^^ per terram,circiter cubitum unum uel duos.] Herculci caulem die« ^^^içj altilîîmû, Afdepij tenuem Ôd cubitale* nbsp;nbsp;nbsp;Et folia eius funt minoraio nbsp;nbsp;nbsp;jj^.^ Hoc nullo pado poteß Herculeo congtuere,quern folia haberedKiit nbsp;nbsp;^yj fimilia, in qumep partes per ambitura diuifa* fed refpondet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L ƒ pof^ ** folio fœniculi conßare dicit,fed maiore.Quod ctiâ de ferula ‘^^Î ^ 5. ’pei^ odoris boni,coloris auri: bate fere’funt Diofc* uerba de Afdepij non kfuiii lei uero flores, didtefle melinos,hoc efi luteos. SecundSferoiw Qj^fc.

Anethi,] Hoc utriq? poteß aptari.de Herculeo tamepctuliariteric f',^j^ferP quod umbdlam A nethi habet* Ex his igitur patet, Afclepium poo® ^^j^cïi

bi quam Hcrculeu : cum tarnen omnes medicinae autores, ex

Afclepio fieri opopanacem fcribant* Et faciunt cultorcs ^^“gjjjttm was,inter radicem amp;nbsp;eleuationem thyrfi, cirdter paimu medium.] nbsp;nbsp;-port,

ipfamfcindifcnbii Diofegerminannbus caulibus:caules uerouj^'^^.L.^e^Jc] Et egreditur humiditas aurea.] Egredi liquorem candidum ferio« ^j, ubi inaruerit, Croci colorem exterius acquirere* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Melius ex co q jj^ps

ja

trinum extra,Sf fubalbidö intus*] Laudat Dioß.eum qui fit interlus ^^^^ uclfubruffus,exteriuscroccus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Etquodeß amarum.]

dicitDiofc. Etquodeßodorisboni.] GrauisodoriseiTedebet ^j^^jfe Diofc.Sf praterea pinguiSjfiiabiliSjdiflblui facilis,ac Içuis.Nigrô «®SLpf(,öe# malum dicit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Odor 6C albedo fradturæ deoccultantfallaciam. ] r^^j

rus digitis in aqua cotritus, diluitur amp;nbsp;ladefcit* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CalidusSi

Galc* cabduin tertiojOccum in fecundo* Etcftrefoluriuum.ct*' Gal*calelacit,mollit,difcutit : radix uero abflcrgit,ficcat: Ófquianotw« ^^ ter calcfacit, ideo carné generat* nbsp;nbsp;nbsp;Solutione educit pWlt;gquot;“J ,

nee Galen, uim ei purgandi adferibunt ♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eß ex rebus addentibus gt;nbsp;^^

Diofc. ad claritatem oculorum inungitur * nbsp;nbsp;nbsp;Confert tuflï antique. ]

ualct ad lateris dolores amp;nbsp;ruffes cum aqua mulfa, aut uino fumptus, Ä 31 ^^^ ac conuuifa* Et cmplaßratur fuper nodofitates membrorum,» fulas.] Duritics, inquit Diofc.uteri,£lt; inflationes difcutiGcummcnclo nbsp;nbsp;'

Confert guttationi urinae.] Diofc, ad ßrangurias, amp;nbsp;“^^^æ „’^j'^oluno na,cu aqua mulfa aut uino* nbsp;nbsp;nbsp;Et facit aborfum*] Diofc.cum melle du

fœtus occïdit*Et de radice ait,quod abrafa 8C fuppofita, educit fatum, nbsp;nbsp;nbsp;^^

focationi matricis. ] Dc frudu hoc fcribit Diofc,fi cum uino bibatur. nbsp;nbsp;nbsp;^^

podagra;], Cum uua pafTa linitus, ait Diofc.] Sciatic« feaffl ^^ mnemmoduadminiffrationis.] Diofcorides,inundïum, tiquis.3 De radice hoe ait Diofcoridcs*Galenus, quod ualct ad ulcéra m

' riSjatep in eis generat carnem. Veftitoua nuda.] DcradicenocsM ^ ^ fcribunt Diofcorides amp;nbsp;Galcnus, tanquam de minus calida, qua’m opos. ex D(ofcondc,quod acopis amp;nbsp;capitis medicinis mifcetur,ac cauis dentium dolent ♦ Carbunculos rumpit : amp;nbsp;pici mixtum, eft contra morfuni tabioi « optimum emplaftrum, DeMererco»

Mezercon Scrapionis,eft abfc^ dubio Cham acica Diofc.ab boe ante IcnpWf defenbitur Thymelp, atc^, utfequês eft,aliud MezerconjfihoeMezereone ? quam quod à Serap» Eleuatur a terra cirdter cubitos duos.] De Tbyj'^j^

-ocr page 455-

ÏO» MANÄRDI A M N 0 T AT I Ô N E S»

‘P?

UMto^**'^“®^ ’^ ^ furgunt rami tcnucs,fpccton,binQ cuhitorumtdc Cha* f’gt;lijH ^r°‘î“°^‘^odrantales,ideft,duodedmdignorumlongttudine. Et •quot;ebj^ •-®‘*‘*^“ ^°*^^ ohuç,fed majora.] Hic eft error manifeftus.De Thy deQ,* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I^iofc. quod folia habet Chamæleæ Gmilia/cd angufiiora:

r ^^®^ ^^°^ fimilia oliuæ,fed tenuiora:cx quibus fcquitur,nô pofîè Prod .‘’’^’l’crc folia maiora abfolute quàm oliua, fecundum Diofc. nbsp;nbsp;Et ^^rnT ^’^ *^2*^ inmagnitudine frudus Myrti. ] Quod magnitudiné J^^ *^^^“'’’^^*‘2fî^ôgruit Diofc.Thymekæ in colore diflidet: fiquidcm dicit '’gt;eX(Çfi’^^°^*^'^douiridis, dehinc rubcs: operimento^ tegitur duro amp;nbsp;mgro

Cuiusfpedcsfuntplurcs.3 Licet uoluiflè uilüs

^''gt;Us HT^^^^'”^^quot;^™' P^^ ^'æ^ tarnen uerba putare uidetur Mezereon efle quot;'gru ’p y®'*3çain,amp; Chamæleam:ô^,quod magis abfurdum ef^ad albu Ô^ 0^ • ^’®^«onta,diuerÊis omnino ab his plantas:quod etiâ peccauit Auis» %*^ ^'”’^î8^ aliquatenus in fecundo, maxime ubi uires enumerau nbsp;nbsp;Ed EtÂ'’**^™®’8®’‘ babes folia,SC fubtiliaj Hic uidet tangere Chamæîeam, ^90 ƒ^*“^®^olia ficut folia oljue,ÔC fpiflà nirnis.] Hic tâgit Thymelçâ, fc|ft *Y ^^°f*'* 9“°^ fo*« habet anguftiora,amp;pinguiora» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et cft habens 16 ’'•coamp;fî^’^P®”*3 Hic tangitChamçleonta: neutracnimiHarûfThymclçâ ^^Efth k æ*’^””)^®^*’ habet crifpa uelafpera, fed obus fimilia, Eiex '’’ben 1 *^°’°‘’®quot;’U‘«dcm] Albûdefignat Chamæleonta, Et aliud Mto* . ^ ^“hnigrum.] Nigrum hic innuit Chamaclconta:nomcnenint f°^æ'^“'quot;’ fecundum Diofeoridemjquæ ualde uiridia inters» ‘'’quot;^ °^°'’f^‘^^^)’^odo fjbalba, modo rubra,iuxtalocorum differentias, ui« *^HB a Helius eft habens magna'folia.] Hic uidetur eligere Chamæleâ, 'iiitk'’*^’’*^*™“*®* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Calidû eft ÔCficcum in quarto,] Licet Gai. Cha«

**^ ’’^ponat in ordine, nô uidetur tarnen adeo calidam putallè: domi«

'•i’Itiit ‘’® ”*””*quot; habere qualitatem dicit, SC fordida ulcéra curare, quæno %tP *'*^'’* '^”’ “^P^”^^calidis côuenire.Thymelçæ autem caufticam uim ^^^fca p^'^^^Diofe.eius grana urere fauces dicit, folia guftûmordere,8C fan f^''tinf ^quot;^^H“'tameneffedusin alqs quoque rebus inueniuntur,quaenon

W '’?®oc’Jidaf, Eft proximum uencno,noccns membris, quæfunt ^n*’*^^*“’’*‘jl Nec deChamælea,necdeThymelæalcgo,quod fitpro« ilitef 1 ^’^'‘^‘Ï« Cbamæleonte nigra : feribit enim de ca Galenus, quod ras» t |^‘’âbetquid uenenofi : de Thymelæa Diofc. quod nocet ftomacho.

Çjÿ|’^^^®®uscumauxilio rerumfrangentiumea,] DcfoltjsThymelçæ, ^to*'^p'’°^‘’ C^^o^um, unde (ut puto) deriuata eft uox Mezereon: de eius ^^10 ^*- ’“ Diofc quod tundenda funt, ab cis omnes fibræ feparandæ, 8C ’quot;'xt j”*^®'“*”us fieri purgationem,clixas,8C lenti uel concifis oleribus ad« ^^ÜRCk ^^hemus. Duplumciusexabfinthio.] Hoc dicitDiofe.de lits 1 e’^'^æ’fæ, faâis ex cis catapotqs cum dulci aqua. Inquit Diofeork ’PiitU *'?‘’™“’^ folia ciu s in aceto die una.] Hoc non legitur apud Diofc. fed ^Hiii^i '^’‘”» nbsp;nbsp;nbsp;Et dixit Galcnus,infundantur folia cius infyruporofa W • ^^’^ nicmini me aliquod horu apud Galenum legifle : alioqui neque ’''titß ^®*'^P®® meminitGalenus. nbsp;Et dixitRuffus.] Nefeioaniddk

^'^‘0^0tern Diofc. docuifle modum parandi uinumThymelaeite

•gt;Hsv^*®*®’ nbsp;nbsp;nbsp;Circiter unciæduœin cado magno,] Diofc,ponitdrach

Jgt;tt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;coIicuIorS,foliorum SC fcminis,in congios très,SC coqui in

% ’’*'’’®'®*oeant duo : SC ex Chamadea fimili quidem proportione, fed no

** ’W”*'^® buUirc finit muftum duobus menfibus. nbsp;nbsp;nbsp;Bt feito quod Meze

'’^decoflionc modicum fuftinet.] Diofc.(ut fupra diximus) coquii Thy

-ocr page 456-

428 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN SIMPLICIA MESVE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^j^j^pj/

rneixam donee tertia pars uinifïtconrumptatScrap^Chainïlcaniidoni^g^lydj,/ tes ex tribus.Vtraeß autem multa didpoteft, no modicadecodio* jfuitaifl^ ncedudt aquam»3 Chamxlea fecundum Diofc, ducit peraIutin’P_^j„|t’, bilem, Paul.adaquam intercutem dat Chamxlcamcum xqu^ ^“^^ 5£irf'’‘^^ Diofc»Thymelxx folia meffîs tempore collcda, ÖC in umbra ro,quodcoccum uel granum Cnidium uocat5eüacuaredidtprraluigt; nbsp;^jfa/

pituitam ÖC aquam» Et interficit lumbricos öC uermes SC ‘^^lu'ed»^ rum.] De Chamxleonte albo feribit Diofeor. quod pondéré oxyD^P, ^^^(3/ ucrmemlatum:nullam talem aim ChamxlexautThymelxx8dfcnb^j^^J^(j{X H mén fimile eft, quod amp;nbsp;ipfi poffint uermes interfieere. nbsp;nbsp;nbsp;E^ r tótP'^

io amp;nbsp;melle,curat fiflulas,amp; ulcéra frauduknta. ] De Chamxka'^^’^ï fjucro amp;nbsp;Gal.quod cum mdlepurgatfordida uleera ÔC cruftofa:de Chanw .^yitfli/ nigrajait idem Dioicor. quod ualetphagedxnicis comedenubus,^* pj^f^ bus. Etconfertdolori dentium.] De Chamxleontemgro lu' j^nÄ quod ciusdecodo,utilitcr dolentes collu untur dentes,amp;quod dole ^^ cum graphio impofita confringit-Capite uero de ChamxleaA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^forf»^

dentium mentio. Fit unguentum ex co amp;nbsp;aceto amp;oleo6^ca;r ’^j^jj^n' tmj De Chamxleonte nigra feribit Diole, quod curat fcal’*^.^^ exfJ to,cedria,6C axungia:non de aliqua illarum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et fît ex eo WwW nbsp;nbsp;^1,3/ jt

phurc fiC melle.] Admixto fulphurc amp;nbsp;alumine ait Diofcualerecan ^^i^j^y^ mileonta contra impetigincs,fi exacetocoquatur 6^inungatur.brcu ^^^j re folo,ad uitiligincs amp;nbsp;Lphclidcs. nbsp;nbsp;nbsp;Dofis in decodione a drachma^ ^^^^^^

drachmam unam.'inpukierc.a'duobus cerates ad quino l Paulus drachmas Chamxlex:inaquxmulfx cotylis duab. codas, donee qiw perfitîquofdam^côfîccre cataporia, exduabus abfînthqpaïubusw inele^,purgareq5 dicit ut Elleboram.Cnidia uero grana,à uiginti uiq2u

DéAlfebram. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nijod)®^

In hac quoeç planta,quam S^ Alfebram amp;nbsp;Efulam uocanfnon^^jgide ueniunt Arabes. Serapionenim abfm dubio intellexit uocatam a V ^gj/jo Fity uiam. Auicenna licet in ca delcribenda à Diolcoride, amp;' ab ’F'^r^jj^dv rapione difcordet, eandem tarnen rem intellexit. Mefiie po»us m .^q^^n/ ftinguit,quam ofiendatquaüsiït. Nefcio autem an Cyparilïatnfped Jj^ dam Tithymallihicintdkxerit, uel Paralium : fatis enim tres biplan!^ conueniuntjPityufa uidelicet,Cyparifîa, amp;nbsp;Paralion. Paralion Cyparifiarn Picep,kd tenuiore graciliore^, amp;nbsp;fîmiliter Pityufam oclcr . fatis^ fulpicor,ne qux nunc Efula uulgó uocatur, Paralios potius nq q tyufa : folio enim lini conkare uocatam Efulam, noftri affirmantherban]*^ Eftfpccies Ladiciniorum,] nbsp;nbsp;Si Paralios uel Cyparifias eft,ueraIpccr® ^^^^

dans. Si Pityufa, genus per fc,fecundü Diofc.amp; Gal.licet inter ladana ^^^^^^ ^^ ci fimilitudinem amp;nbsp;purgandi uim enumcretur. nbsp;nbsp;nbsp;A luid

radices rotundas SC cralias.] Diofc.poftquam Pitynläm lt;^^P^^,^’'^nit re dixit radicem candidam^craftam, ladco liquore mananicm/ubdit: W quibufdam in locis grandis hiefrutex. Nonigiturputaircuid^uraliani nuibuSjaliamcralTisradicibuSjUtdicitMcfue. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Magnum eft malum. J

hoc Grpei/ed Serapion,autoritäre cuiuldam Abix uocatijóó fecutus eum nbsp;nbsp;*

Etmeliorpars planrpeftcortexradiciseins.3 Ncchocdicötapertcurst , cum maiorem quantitatem prxbeatDiofc.radicis quam ^*^quot;*^’ potentem cxiftimaire,amp; folia debiliora radice eadem ratione,quia femcet plw rum dat,quam radicum uel feminum.Lac uero anputaueritfortius,incer(u eft,ficuri incerta eftcochlearis menfara.Gal.cnim kptimoAra's curatius, cis meminit cochlearis,maioris uidelicet, Ód minoris. Quiequid afit ali) fen ƒ^

Cal»hune ordinem ponù inter iadariarum partes,ut o

debiliffin’^iii)

-ocr page 457-

^^fc * ”*^*^®^ ANNÖTATIQMES^, 429 ■^®®^ m^’ ^^^^” S^foKa in medio reponat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Calidx complcxionis eft,

■’'’^otidi' ’^^fô *^M Galen.Pityufam in ordinem non redigit, fed cum ^'^'luoa Pi^ f f ^*® ’ quorum fuccos calidos pofuit in quarto ordine, aidez ^^^^Hiinr ^^ quot;^ (nccum, i'n eodem ordine ftatuiflè ♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mihi quoeß uidetuf

' ?^quodf’i^”*^®*^ ^‘''*^ di'xericRuffus,nefcioïfdó autem fcripfifleAuf ”’ ^idetur *^ m ^ ^9’’*® frigida^uperfluam eius abicindft purgationem, Pau ^^’feto^r'r •^*^® ientire» Fortedtei poflet, exparua mora Huxum augeri, lo ^^Quida?’™g°*’is ni ad intima 3ttingente,SC ueluti ftuporem infcrente*.

j^^'^Ricc ^ ®^®®^^”*'afed«toblatasj De PityufafcribitDioicorides, K °bus uf° ^^’^ ^rina fieri catapotia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dofis corticis radids eius à ceratijs

f’olc»finQÏ^’^^^^®ni, amp;ladisabunoadtres.] Exiguacerte eftquantitas» ®''orum 1 ’^^ ’^didspityuix drachmas daas, frudus unam Jucdcochleanu, “quot;»ternas drachmas exhiber, ‘-

1 nbsp;^^ri^^^ fcribunt Grxci,magnam inter ie affinitatê habentibus, Dra/

^Mo 1'—™*^^0fc,amp; minore^à^ Arojmagnx (utinquit Plinius) cum Dra genus putauit, diUerias fub fe fpecies continen/ in ^P'^Ne A ^V ^ft^l^iofcorideXupha uocant.Serapion fub Luf nomine^eode ^MhtL f^ • ^*’’’ ^niinore draconho. SCfimilitcr Auicen » fed dracontium ^Aiü * ^'^P^n^j Aron planam:in remedijs tarnen utruep mifcetdracontiS» ^onlt;r*””^^'*^^®'^^^ct)lcdituscft. Diciturcollum draconisj Dra/ ^'^ius i '^'f^ï*^’^^^ dracunculus,' Radix plants, eft ad nigredinem attinens '’’®’^ Phn ”^ ^’^^’^ Aron didt Diolc.habere radicem aioamjfimilemDra Crifoxuero exténus dneritiajintcriusueroalba, SC

1 *'’^nda ^^^quot;^ déclinât.] Diofcorides radicem maioris dracontq dicit candida, ’ll)ania'’'’^®^^'*“*corticç.Minoris5buIbolâm,raphanofîmflem,Adeôautem ’I^r'^*^ j”^ ’^dieem putauit Hippocrates, ut abfoluto ièrmone radicem can n“’'^”^’^*”‘quot;^^*‘S’^* Ètftiperutriui^ radicem eleuanturThyr ^'lMfq^r'”^^^'’^®^dmodum iêrpentis.] De maioredracontioaitDiofcor* ^’I^etr ^, °^o^^^ftadeó uariOjUtfitfimilis draconi.Deminore,quoduarium Mt *** c^^’ï’^”^fl«nilön,cum purpurcis lituris. De Aro, quod in purpura W ■ f f'nelius tempus colledionis eft Ver,amp;principiumxftatis.] Ra/ ^Oödhi ”^ ^’^^°’^f^ meifibus eolligendam, docet Diofc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inquit Dio/

'’'iind' lt;nbsp;^ Diofcorides quód minorem acrimoniam oftendit Aronjdum Poht*^’^“’™dracontt'uin,ÓC Gal. quod dracontium acrius amariusCp eft,00 ïft(^ . ^^”“’n™ magis partium,£f calidius Aro, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et dixit G alen.plana

quot;’o.D '” P^^^'P*® iccundi.] Galenus Aron dicit calidam,8C ficcam in pri/ I^^focontium uero nonponitin aliquo ordine, fed dicitcalidius Aro,

^^i'j^jj ^^''’f’^^'3cuitarefLia,amp;(iomacho amp;nbsp;hepati.] Rationeadftringentis uir letynP'^’^öf acriconiungitur,eft inter efficaciaSCprxcipua medicamina W • ^^^^num reponenda:ncc uidetur multum porie nocere, cum fcribat quot;'dim k^^’^^æ*^ gt;^dixminons cruda amp;nbsp;coda, more olcrûafanis eftunnoseß ’M»?”°™’^^sfoltjslibenteruefei,^abfeßnoxa,GaIenusetiaminterea qux ^ . ^VW) Ari ÖC draconrij radices, in libro de efeis enumeraf, Dixit tia?^^^‘J Pliniusdixit Cleophantum dedifle purnlenta exfereantibus, fari Um”“®“®»*“ P^**^ codo. amp;nbsp;Diofcorides,quod in ßaleanbus infulis paran/ ƒ äcentxexradicibus minoris,cum multo melle,amp; in conuiuijs dantur,

*gt;(»» 1 ”' ^’^“^*quot; phlegma. ] Grxci non uidentur uim ei purgandi per infe/ '’'Öti K ^“P^“®’'33dfcribere:Galenasfiquidem00Paulus eum fequens,expur med'^”1*^^®^ ‘^i^^^“*^^ gt;nbsp;“0“ uidentur de ea purgadone locuti, quam habcut 'camêtacatharticauocatajfeddeobftrudionisrefèrationeintellexiftèïquod ^ poteft per uerba Galeni dicentis,Craflbs prxcipue amp;nbsp;tenaces attenuans

Oo

-ocr page 458-

450 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN SIMPLICIA MESVS '

humofcs. Plintus tarnen dixit folia ex fak Öf aceto fiimpta,aÏoüW^^^

Prouocat unnamjamp; excitât coitumj De minore fenbitDioic^jyefl^^ urinam Ó^ Vencrem excitât, radix pota in uino ♦ de maiore tantuni)^ p£Utflt;’‘? rem, Eteftcx rcbusmundificantibuspcdusó^ pulmonc^'J ^^ti”’'’ hocfcribitDiofcor, EtconfertulceribiisfraudulcntisJ ^^ poiyptu”' hoe fcribit Diofcorides, Galenus ucro ait femine curari Cancrum » J ^^[(ifl

Et fiftulisj Collyrqsfadiscummelle,aitDiofcorides, ^püo.^^*’^ dus cum melkdeftillatus in aurem.] Cum oleo dicuntDiofcot’^ ^ftef^'’^^ i^ quuntur de fucco feminis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et fit emplaßrum ex ea j cum meH u, no(^

eäpfarum ad podagram. ] De ƒ' ro fcribit Diofcorides, quod R*^^ Y15. gris illinitur, Plinius, folia cum fak recentia uel ficca articulis podag ^jurtf tacitaborfum.] Sölus odor radicis kcundum Diofcüridem.Mulj jiU potes è Plinio amp;nbsp;Diofcoride colligcre:ex quibus unam tantum add ’ peßilentia falutaris eft radix in cibis,

DeAlfcfcera, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Graeci Arnpelokucen, amp;nbsp;Bryoniam, 06 Pfitothnim uocant,L^“ pio^^ ham, Cuius radix eft terrei coloris exteriusjinterius ucro «ow rides radicis colorem non expreffît. Plinius albam dixit 06 g'^”“^î’^j^i5{loi’’f ■ fpecieseinsfeicerefin ] Videturhicloquidénigra,quam lanuocant,LatiniuuamTaminiam,Tamnum,uclTanon, . ^jg^aqu^'” neritia exterius, Ô6 intcrius alba, nón albedine prions.] Loquitu*^ jitPiof*^ uocant fefeereßn Arabes, 06 Latini T amnum,De cuius tarnen *^“‘pj'^fcori(lf^’ tides,quodforis eftnigra, intus buxcicoloris, Fefcerainqutt^i-iusdi^ calida £6 ficca in tertio.] Hic eft manifeftus error: fiquidem (utfadi^^^ ximus)demedicinarumgradibusnöeftlocutus Diofcorides. nbsp;nbsp;nbsp;- .pjeoU’^^

dixit moderate calidam, No fier Mefue fecutus eft Auieennam, q^t ^^^^^^ fibi confiât. Nam cum dixifiet calidam in tertio,paufo poft dixitjqdO ^^yftis, calefacit, Eteft compofita ex partibus igneis, cum P^fo^^^Jr 1;, fhn!^^^ . 66 igneitas eft dominans.] Nee hoc dixit Diofcorides,kd quod i ’,^ g^ff/ ), 66 radices acria funt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et dixit Galen us,eft in ea de ftyptiö®55’ .^ j^o fd”]

11 qua.] De Afparagis huius plantxdixit Galenus, quodbonilm fQ^quof* ob ftypfin,quam fubamaram amp;nbsp;débiliter acrem habcnuDeradicibu^j^ abftergunt, ficcant, Ô6 tenuium partium funt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Feicerin ^^*^ ƒ ^^odalbf *®

da,] Lege^mmuSjiion nimismihil enim deea fcribit GalenusjO»*^1 .^(jus» omnibus eft fimilis,uerum debilior, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vtriulcp radix,Ô6 propre ^4105 V*^

folutionecducitphkgnia,] Dealba dixit Diofcorides,quodfuccus.ßjj^J re exprimitur, bibitun^ cum mulfa aqua,06 pituitam edueft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ifpioft®*^^

Drachme pondéré anno integro radix pota datur comitialibuSja ^ des. Et comeditur talus cius in primis cum crefcit.] W^^ fundöl^®^ * Veris gcrmina,qu£elixa aluum Ô6 urinas mouent,fi manduntur iri fcoridem:06 fecundum Gaknum,obftypfin, quod66 fup«?»^Ü|||)(jy' ftomacho. Plures tarnen uirtutes adfenbit Diofc.afparagis nigra- qu g^^jf^iy licet quod menfes mouent,licnes minuunt3comitialibus,uertigmo gt;nbsp;’^j^jj^uld/ ris funt utiles, Veruntamenpermifcent fpiritus.] ^^æ^*“® -pjuofis/d^ plices radicis uitis albx ufus oftendit in comitialibus, attonitis, uemg gp^jj pentum morfibus,aborfibus : fubdit, mentem interdum perturbaf* -gj difd^ refoluentibus apoftemata dura.] Nonduros tumores, fed phlegm .j^-ßfi/ tere ex uino, emplaftri modo impofitam, 66 abfeeffus rumpcre gt;dic ^^^^^ |q/ des, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F t apoftemata fpknis.] Lienem,inquit Diofcorides, ^^ poßtf i*

quens,liquat, trium obolorum pondéré per dies triginta cum aceto P ' ^^(pß fubdit: Ad eundé cum fico util iter illinitur. Galen us : pota,66 extrin . ^^o®' ^isadmota. Et abfeindit cum uino panaritium,J Gumoko ^^jj-^t

-ocr page 459-

IO. MAHÄRDI ANNOTATIOMES. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4Jf

Watexcoda, dekt pterygia, fecundum Diofcoridem,dc alba Ïoquentem,ÓC Ät^. nbsp;nbsp;Etconfert ukeribus mail's.] De eadem alba inquit Diofcondes, ^ fernen amp;nbsp;radix acrem babent uirtutem : unde cum fa Ie ad chironia,gangrg u?lPl’^8cdaenica,SCcumputrcdinecrurum ukera, faciuntimpofita» Et jj^wfraduras otTium,6lt; fpinas Sd ligna.] Diofcorides de offibus tantum fcri^ “’Quodfiradixalbae trita emplaftri modo imponatur,o(ïa educit. nbsp;nbsp;Sorbitio /’MaecxfuccoeiuSjóCfrumentodecodoamp;melle,] Diofcorides nonap-f^ '^tniel, fed dicit,fi fuccus cum triticeis granis decodis bibatur, exuperare lac jQ jj”*» nbsp;nbsp;Radix quoep eius 0^ fuccus eius abftergit faci em, dC reliq. Et fubdit,

ion ””® ^””^ cicerum amp;nbsp;fabarum.] Diolcorides cum eruo Ephdides, ®% Ientigines,ac nigras cicatrices. Confert morfibus animalium ue^* '’°forum,] Contra uiperae mor fus ,3 it Diofc. pota duarû dr a ch. pondéré.

P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Arthanita.

HiJ^“*®^®°® GræcfLatini Rapum uel Vmbilicum terræ:aliqui orbicular locant. Magni radix eft in modumrapi rotundf] Diofcorides pa^t Ph.- . ^*^‘^Â res ipfa idem oftendit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cuius pars exterior eft terrea, nf w^”®’’’^^’‘3 Diofcorides abfolute nigram dicit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et eleuantur fuper Hi^es frondes,^ parum infra,fine deuatione ftipitis.] Error eft hie manifei !a p* faulem enim Diofcoride ÔC re ipfa tcfte,fert quatuor digitorS, fed nudâ.

lt;cm°*'^^ ^^^^”’^^”’ femitam uiolarum fubalbidarS.j ErrorS^ hie : flores enim fund'f^ Çy*^’’®®‘s rofacei funt,0f ad purpuram uergentes. Altera uero amp;nbsp;fe^ iiijin ^^^“* ^Offaa fert candidum: fed de ea nondum loqui coepit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Par^ fiom^rv ‘'^^^''’^‘^‘c^sfubterraneas plurimas.] Nefcio ubi hæc inuenerit iftc liab?‘^^‘’®’’*‘^^56^GaIemis radice efleaiuntinutili, nulla de hac pluralitate tine p*^*’°’^^*3 ^’’‘^æ complexionis eft SCficcæ in tertio. Gradum W ^ ”*’^ f^^ff’'rrquot;'aat,ncc Auicenna. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et eft incifiuum.amp;rdfqua.] , f^cci ^' **^’” ^^ Galenus,quod attrahit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dixit filius Serapionis, accipe . ‘gt;mX^’^?^ uatuor.] Trium drachmarum pondéré, ait Diofcorides, ^° «««ƒ .’’“‘®®**cratoaquofo bibatur radix,in morbo arquato. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Solution lite ?'’?P^*^”’amucilaginofum.] Pota,inquit Diofcorides,cum hydromes: ’quot;^ Unih r ”^ ^^^^'^ ^ aquam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et etiam linitum fuper femur.] Succus illi^s

^ifnif * æ®’ P®f^™ 0f coxendicibus,dicit Diofcorides,aluum mollit, Sf abor* SMd * nbsp;nbsp;nbsp;Ef maxime fplenis.j De altera Cydamino fcribit Diofcorides, ’quot;jlien ^''^*^*° ’f^mofueius in uini albi cyathis duobus, per quadraginta dies po ^^^^*’’ ^ urinam. Et proprie Caputpurgium.] Suc« Diofcorides. EtconfertCaputpurgium ex eofadumdcü ^fJinu • ^’’^*‘^•3 N®“ immifTum naribus hoe facere fcribit Diofcorides,^ Ko ^^^^®®“®5 ^ hebetibus eius fuccumcum melk. Et fecun* ””^® adminiftrationis confert duritiae fplenis Ót^ aliorum apofte ’‘'’‘Hesamp;H . f“*®‘^ nbsp;nbsp;jW[lt;fcetur, inquit Galcnus,his quæ tubercula,ftrumas, ^Ui?^^“‘“^‘^‘^““^♦Multtquoqucalia poteft, fed hoc præcfpue,quod f^ibitur contra uencna omnia,fecundum Diofcoridem.

/\fjn . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DeAriftolochia.

*** Kd^^™’^P^^ Grecos hoc nomen adepta eft, quod ad ea quae in puerpe ’*'''’iiïlu^*'^’'’ ®P”™® èciat. Latini ferè eodem nomine appellat ï funt tarnen Kunt”**”’'*’®“®®^tR«™uocent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ariftolochiætres funtfpecics.]

Kne p°?'’^''!^f’^“3m,quam Piftolochiam nommant, ucl a' radicum muU ^'ff^d ^*^°® • Longa.] Marem hanc uocat Diofcorides.

quot; Kiidin ^^ •-^ ^^'^^ feeminam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et alia, cuius radix currit fecundum ft«

m uitis.] Clematitis hæc diciiur,quafi farmentariam diceres, ramult; Oo z

-ocr page 460-

4?^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN SIMPLICIA ÏMESVE • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^

los tenues habens, amp;nbsp;folia modteè rotunda, minori femperuiuo funiii'a, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

quit Diofcoridcs,omnes calidæ funt in prfneiplo tertij.] Hic efteno^'' amp;nbsp;alibi plcrunqj : non enim hoc Diofcorides, fed Auicenna. nbsp;nbsp;nbsp;Et “* j-^

quod longa fit calidior, ] Galenus dixit longam non minus caïefacerej^^j^ forte magis» Quamuisterreitasipfius uincatterreitatem rotunda:.] nus tenuium partium eft, inquit Galenus, qua'm rotunda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eß utra$ b

ritiua. Ô^ reliqua.] Galenus abfoluto fermone dixit radicern “t^^J’ujji# ad medicinam, cum fit amaraamp; fubacris. De longa uero t^^tjquoda git Sc dl feut it, fed minus quam rotunda : ÔC ideo utilior eft, ubi opus c nbsp;nbsp;nbsp;|j

derate abftergere,ficiiti in generanda carne,in ulceribus 6C uteri

Extrahens fpinas, ] Rotundae hanc mm adferibunt Diofcoridesa ^ nus. Paulus fefquidrachmam Clematitis educere ait, ut Colocynthim* ^^j-^ drachmas duas frudius ficci, purgare bilem 6C pituitam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Afib^aH

fi.] Rotundam dixit Galenus auxiliari afthmaticis, fingultientibusj 1P^^^ pticis,podagricis,fi cum aquabibatur,Ruptisquoqueóiuulfis,aWUC loribus qui obftrudiones fequuntur, aut incodi fpiritus craflitictn : lans ^^ tredines, fordida ulcera expurgate, dentes ac gingras limpidarc. mnes quidem fpecies eius mundificant matrices fœtarum,] myrrha pota,aitDiofcorides de longa :eadcmj^pofte,fubditum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»gt;

lum. Et medicina bona rigori febrium. ] Rotundam ait Uio ^^.^ cum aqua potam ualere rigorüSC Galenus Clematiten cum oleo, aut pe inundam:fuffumigio uero ad graues febres.

De AIbemcfude,ideftChcrua. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, (-pe#

Ciciuel Crotoma, Diofcorides SC Graeci. RicinumLatiniprimain j^^ ciem uocant.Nota fatis planta.Mirafolcm uulgó apudnosuocant, corem folum in hortis ferunt, nefcientes non exiguum ex ca qtJæ‘‘“ jü# haberi pofte, parato ex femine oleo ad lueernas utili. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aliud mag .^n

ud paruum,] Magnum iam diximus efte Riernum: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^Jnplo*

Graeci, uulgó Cataputiam nominant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dicit Diofcorides, Cahdaf nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p

xionis Si ficcæ.] nbsp;nbsp;Hoc non dixit Diofcorides, fed nee cuius fit ten’ll

Galenus uim habere difcutiendi ÔCabftergendidicitCiceon,oleumç^ du fadum, calidius efte, tenuiorum^ partium, quam commune, W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

uero fimilem, quo ad uim, Tithymalhs. Facit uomitumSC foluti ^^^ boriofam. ] Educunt triginta eius grana, ait Diofcorides, per uen ^^^^ tuitam,bilem,amp; aquam,SC uomitum mouent.Valdctarnenimuau _^^ laboriola talis purgatio,ftomachum uehementer pcruertens. De Lat y ^^^ ro aft, quod eadem ,id eft, aquam, pituitam Si bilem, purgant S'^^'^^j^fjßer* ptem uel odo deglutita uel pota. Galenus uero dcRicini ^°’^®’^^%j5, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;!

gunt,difcutiuni,8Cpurgant:minus tarnen omniahæcfaciunt,quamlru ^^ ^^ j Et coquuntur grana eius, 5C proprie contrita in iure galli M(iq‘gt;’*J ^j, nbsp;nbsp;nbsp;*

folijs Lathyridis ait Diofcorides,quod cum gallinaceo aut oleribus co » i dem habent feminibus operationem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oleum autem confert co ^,^

Purgare hoc oleum aquam dicit Diofcorides, Scl ualere lumbricis alub ^^^ ulceribus capitis, fedis inflammationibus ,amp; uteri præfocationibus. ^. ^ muntur ex Cherua à granis quinque , ufque ad feptem: amp;nbsp;altenus g,^^^^ fcptcm,ufque ad duodecim. ] Diofcorides, ut fuperius tetigimus, ^^^ quidem exhibet grana triginta, Lathyridis feptem uel odo cum ^gj^ÿ dadylis,aqua frigida fuperbibita.Paulusufqueadquindecim,toutr^^ quipluricgentpurgationeca mandant.Debilioresamp; quimalomo^ j-garesHlt;0 i^ccra deglu liant. Plinius uicena grana cum aqua pura autmulw P“ » ^pjjj

-ocr page 461-

10» MÄNÄRDI ANNOTATIONES» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4î5

^ftom’^h ^^^^^ ’ ^ *”^”*^^ fumantiir:fi cum folliculfs,uehementius purgare, o , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DeAlbrachfn»

partionDiofcorides uocat, Galenus Spartum, Larini Geniftam » Vtinam 0/ ^ ’a ïque cognouiflëtjSó deferipftflet hic uir:nô tarnen facere potuit ut errorem ff ^®^,proPhafcIo Orobumferibens, nbsp;Denfitasfufnum,] Dioz

y^jUirgas longas habet,abfq^ foltjsjfoli'das,ad frangendum difficiles»

bfp j ^'■“''ares.] Diofcorides Leucoij» InquitDiofcoridescalidQSCficcu '“ 'lun^’ ‘^ ^^^’^ dehocDiofcorides» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et in flore cius amp;ftipitibus eft

Gal nbsp;nbsp;f^“P®^*®» 3 Nee hoc lego apud Diofcoridem uel Galenum:fed ait

^ furculorum fuccu attrahere non ingeneroiê» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Per uomi

u,j]j P®uentrem educitphlegma cum fortitudine.] nbsp;nbsp;Semen 5lt;^flores, cam

f^isiZ^' • ^’:p^*’ventrem»] Semen purgat per inferiora,ait Diofcorides:ra/ toïte^^^^ï“””^^^^^^ extradus fuccus, in iciunio cyathi quantitate potus, aceto ^^^^’^g’^ *®borantibus eft utflis ♦Plinius macerat pluribus diebus in lt;lolorc,perungi^eodcm fuccodocetc5oleo» Sunt tarnen, Iiisnu' ^^°'^^’^“‘ ‘aiacci ent murréjaut marina aqua,amp;clyftercm imponaht ^ guria '‘■^^^'adice laborant, educunt^ cruenta,atque ftrigmenta» Quids ad ftrah “iftaa’ ^7”^^*^ famine,ut Plinius teftatur, qui etiam fanari genua dolentia Gez ^fem^^^^™^”?*^* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•t^ofis dus fid proprie florum»3 ' Diofcorides

'ne a flonbiis dat quint» obolos» Plinius drachmam öd dimidiäm. ' •

U. .. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Elleboro.

^'PD E(^ ^^“’’’»Graxi Elleborum : funtôd qui nigrû Melampodion uoeent; W 1 n°^* nbsp;nbsp;nbsp;Niger incolumior eft albo, imd minatur albus accidentia

^“eftud gt;^’°'^^^’^‘^Plinius, terribilefuit, pofteatampromifcuum, utpleriz ’itnb ^’^“^“^^^^^ iumplèrint» Idem tarnen Plinius album multo tembiUus elle Wf°' ■ .^Quodexeomagiseligitur»] Diofcorides digit carnofum, ^ *’*muli'^r^^^°’^ partem tenuem hauens, guftu^acre amp;nbsp;feruidum, afperis 1^ aitW- • ^^^''^ ^qualis eft Anticyra) natum,infrangendo puluerememitz '^intf ^^* Etmeliorparstotiusplantxeftradix ipfius»] Solas radiz Liberi ’^®“ÏÏ^gt;aitDiofcorides,a quibufdam tarnen fernen purgationibus ad Woni ■ .^'‘orparsradicisfuntfuftes»3 Intelligeradiculasgraciles,execz ^ W ^^ p??*^ procedentes : has enim in ufum folas uenire dicit Diofcorides,' ^'quot;111 ƒ ^quot;^ ‘ii^ius, qui digi dicit tenuiffimas radices,breues,0£^ uel uti decurtatas: P^fs ^ '^^n ^^ ^^ffid cepx, dari canibus, purgationis cauia» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et melior

Muli'^”’ ^““S’] Eximitur ex utroque fecundum Diofcoridem interior f’^recnli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^nielius tempus colledionis eft Ver amp;nbsp;xftas.] Melïium temz

^ Mseft ^''^’.^ ^’^* radices, docent Diofcorides 66 Plinius ♦ Albus miz

^^3^ n*^*^®’^ Galenos amariorem dC minus acrem cfle dixit album,' '’’^fwn'^”'‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^ffis mordacitas non appareils fubito,] Videntur

''^idn^^a^^^°^‘^®^^ ffidcdioncalbi : inter reliqna enim digendamdoz Sl’^'^^^^nui^onferuens eft,non uehementer tarnen,fed ialiuam non 1 '‘'''uni f P^ïi^^^'^^^“'^ mouet ♦ Addit etiam, ut fit mediocriter extentum, canz Piil«tmi^'^®’^®®*°^“*”»*'®*'acuminatumautiunceum, needumfrangitur ^yfoiai^*”*.^^*^ '^’^f^‘'iorem medullam exilem habens : laudari^ maxime ^8z^,^'”’P®‘^‘’'l®fi^®^Galatium,CappadodumóC Italicam,quxó^ alz I*^ '^^n? paluerulcnta ♦ Albus corporibos noftri temporis eft moz ’^in* nbsp;nbsp;nbsp;®®,®‘^ uenenum. ] Pauli tempore utebantur Elleborifmo per'

^°^®^*quot; tempore, cum qui (bonus fît, non putoefTeuenenofum» b * autan ufque ad tempora noftra uirtus tolerabilis eftjlicetadhuc diffîz

Üo 5

-ocr page 462-

434 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN SIM^PL’ICIA MESVE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^

cflis: (nquit enim Hipp ocrâtes ^moleßus eft EUeborus e^s,quorum (3''® _‘^^^^^ para ♦ ] Expcrientia certa didici, operationem eius noh die diffi aphonfmus propofitum probat,fiqutdem alia quoeß purgatoria “^fLnduiö nos ofFenduntjiuxta eundem Hippocratem in alio aphorifmOjW-*^^ j^^^jjf Galenum» Cum Elleborum abfolute dicimus,album intelligimus » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^lt;

films Zezar, fit Tercmabin ficut meh] nbsp;Bonam efle oportebit EUcoo 4 ^^^

titatem,alioqui parum profleies: liquidem drachma Integra ^o'l’P®^’^ uipff^ ratur, Paulus infundit aqua uncias duas, per dies quinque» nbsp;nbsp;nbsp;E^’ ^Jp»’

rant radicem Raphani.] Modu hunccfteElleborifimi fl“’P^‘^°'^uniiiiJ ’® Ius,ft fiat cum Elleboro albo» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Etquandoque infunditur in *^‘^^§’ p^p^auf

Diofcorides dealbo inquit, datur per fe, £lt; cum Sefamo, aut Tlwp»^ ^»ouero, alica,autmulfaaqua, autpulte,aut lenticula, aut forbitione alia. De mg j^jj^ quod coquitur cum lente, aut aliquoiure» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Daucusautemamp;^P'P^^^^^jjpi

feent aliqui (ait Paulus) PulegiS,Thymbram, uel aliud fimilc» _ j^jibiji« mifeetur»] Cum Scammonio amp;nbsp;fale, dat Diofcorides nigrum.Esu dat debillbus cum fucco ptifanar, aut alicae, alloue fimili»

Elleborifumere non eft tutum.] Paulus ualdc noccre ait albumin p g^jy^ tum,SC fuffocationes facere:nigrum uero tritum,dat cum Melicrato. p^y^ tione cducit cum facilitate choleram permixtam groflam,£^ phlegmad nbsp;nbsp;^^j^

gro ait Diofcorides,per inferiora purgat bilem amp;nbsp;pituitam. Paulus hi ^^^^jj jq« me flauam»Album ucro,inquitDiofcorides, purgareperfupcriorares ^j^, loris.Et Plinius,rem terhbilem uifuin uarrjs colonbus uomitionum. rp^ijis pram,Cancrum,amp;fpecicsHerpetis»] Paulus Elleborumdicitbonu ^.^ qui exanthcmata,impctigincs,Lepras,Hcrpetas,Eryiipelata^ patent ^^^^,0 rids» nbsp;nbsp;Et quando ponitur Elleborus in alchohol,confortâtuifumd nbsp;nbsp;^,^,

ait Diofcorides, quod apponitur ocuIorS collyrtjs contra ealigines. \ .^jo# lorum caligincm fotu difcutit» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et deftillatur acetum decodioms® jj^j

rem.] Indiauri dicit Diofcorides,amp; poft biduumtriduumueeximi^^j^^jU auditum : loquens de nigro. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Prouocat urinam 6C menftrua. ] y ^^j^. ;o

Diofcor» menfes cducit, amp;nbsp;foetus occidit fuppofitus. De nigro, ’PP j-jQ^idt fes agit, amp;nbsp;foetus occîdit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et remouct aegritudines cutis. ]

Diofcorides, quod feabiem curat, cum thure, aut caera, Slt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AfBoilitf

inundus : cum aceto uitiliginem,impetigincm,amp;l lepras, nbsp;nbsp;nbsp;Amus ^^

uomcre facit cum accidentibus terrons» ] Ilium qui fîtpuluerùlentus, , lus fuffocationes facere : incidi propterea debere in formas ^^^^*”^*^.^^.0(511(11 tudine » In quibus ucro fufpeda fit acceptio per os, clyfmate infundit . ^^^ duarum drachmarü, Antylus medicus »Supponituramp;l balanus ex eo ^^^^^^ mclle, fecundS PaulS » Diofc.cum aceto balanum format» nbsp;nbsp;nbsp;Et com^^ nbsp;nbsp;^

Elleborus fiftulis.j Diofc.nigrQ ait appofitG,fi triduo mancat, ^‘^^ ^^X^f^-dat “^^

Dofis eius a' cerates fexad drachmae tertiam, ucl drachma unam.] *v^g. nigrum trium obolorum,aut drachme pondéré,adiedoctiam beam quod Öi^ nos aliquando expertifumus, drachmae grana duo Scammonq cotonco maloadijciente,'’, minor^ QC Icuior fecuta eft purgatio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^on

larum,quas aggregatiuas uocant,çqua quantitate fequi confueuent.n ^^^^^ fut refert PIinius)Themifon binas drachmas dabat : fcquentes qua^ rnas ^^^ re,antiquorum uitium cognofcentes, qui propter metum

celenus erumpat,quo largius fumitur » Vetant tarnen dari fenibus a pu * Item mollibus acfccmineiscorporibus.Paulusdatdrachmasduasadium » ^^ ad minus drachmam unam: debilioribus in fucco ptifanx,aut alicae : ronu ^^

-ocr page 463-

•o» H AN AR DI AN NO TATI O NE S» ’ nbsp;nbsp;* nbsp;4J^ ^u’^'^'’^ralidaautme!icrato:fedumtamen,noninpufueremreda(fîum,ut fu-pneuamnotatuni eft. Ego albo nunquam ufus fum : puto tarnen homines rca S'cnisnoftrærobuftos ferre cum pofle.Non dandum tarnen nifi in diutumis 5C orabus morbis, 6f qui per alia auxilia non funt fanan,ut Hydropc, Cachexia, ^'pointo,ParaIyfi,Epilepfia,Podagra (ut Paulus teßatur)quibusego adijcio orbum qui Galliens nuncuparar : quoniam 0^ pCHimus, ÖC longifflmuscft, ^®unia^ auxilia ueluti contemnin

Wd ' . 9“* ^ Panonnia olim margini fimplicium medicamentorum eu* forma, Mefue ad proprium potiusquam communem ^^ ännctaui: quæ quum inuenibusprofuturacognofccrem,quibus alio mo liL'^P’^®^'fl^ob bellicos tumultus nó poteram,publicanda conccfli. Quæ ^°‘^*°’'° ucnerint,æqui rogo boni^ confulant,ó^ amice,quan* Ij^ nu melius agunt,legant : 0^ fi quid non probant, feripto potius quam ucr* '^figant.Vosucrobonae mentisiuuenes, à Deo Optimo Maximonotis ^precibus bonum pontificem expetite, qui pacem,quam moriturus nobis reliquit,mundo reddat,ut pacatiorc animo, amp;nbsp;quics ta mente, prout uobis defpondi, utilitati ueßrae

ualeam inferuire. Vale te, Ferrari»,

Nonis Decembr, w» d, XXi. poßridie dus did,qua ad nos deiatum per ocyßlmos tabeb larios fnerat,Leonern decimum eins nos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .

minis pontificem maximum at« tonito morbo fubito

corruilLc.

ANNOTATIONVM 10, MANARDI in medicamenta fimplicia

Mefue finis.

Oo 4

-ocr page 464-

*» lOANNES MANARDVS IWE'NIBVS

HEDICINAE STVDIOSIS»

Ala nomina non ufquecjuac^ putanda fun^quae nußo.^J 8 ^ terpellante, fidem datam reinere, procraftinandoneg* gunt» Quare non eft ut mihi uitio quifpiam ueftrum d^ ’ —.------------fi prominas anteduodecim annos ,in Ioannis Mefucco

pofitamedfcamentaannotationesjhadlenus in publicum traders o ftuli» præfertim cumeasnulli expoftulanti negauerim : amp;præ^^*^ mul ta interim in ueftrum ufum ædiderim,quænon ipopondeWiH’ quæhaud inique poflint foenoris locofupputariumófortennpw'^ tam longe anteuertere,ut per ea omnis iam ratio mihi expundapo* i fet uideri,niiï i O» s i n A P iv s natione quidé Germanus/cd utrid'? linguæ peritia, bonard difciplinard eruditione, 5*^4»^ quodam p^^ difcendæmedicinæ furore, paucis Italis coparandus,me enaniat^* etiarn monuifTet, amp;nbsp;quad cum conuicio efflagitaflet, utpromffisiW* rem:nÖliceredicens philofopho, præfertim chriftiano,uelpw^ ptionis,uel alio quouis prætextu, fponfionum fuarum obliuifd» Accipite igitur amp;nbsp;hæc adolefcentes,ea fronte,qua iam æditas a^c comentationes fufcipereconfueuiftis,amp; morahancmeambonicon' füllte» ExPerraria, pridie Nonas Maias, w. d. xxxini.

DE MEDICAMENT IS COMPOSITIS»

Ompoßtis medicamentis plerSq? uticogimur,tuniadGip plicium uel augendam, uel coërcendam uimuumquodco* plicatos inuicem, uarios, amp;nbsp;quandoq; contraries morbos curamus:tum alias ob caufas,quas operæpreciûnôsftboc loco recenfere, quuab ipfo mediegartis exordiojadnoftraufeptem^ pora^quafi per manusjcopofitio medicaminuemanauerit,modo lold præparationis atque ufus mutato» Olim enim ipfimet medici luanbl quifep medicameta domi parabat,êó parata adferuabant:qiiibusuö opus effet,pro arbitrio3amp; ægrotantiû neceffitate uterentur. A^u® gentis uero plus minus annis citra,ab ipfis medicis non fine ægrown tium (ut mihi uidetur) detrimento,ad nonnullos hoe negocium delt; uolutumeft, qui ab ipfis fimplicid medicamentord fpcciebus,quas ueluti fupellecdifem 86 iyluam quan dam,ad compofitiones parandas in tabernis habet, Speciarij uocantur ♦ (^uord tantd creuitautoritas, ut ipfis quantumuis famofi medici,totd hoc illis negocium inuenienlt; di fcilicet medicamenta fimplicia,atcp ea c0ponendi,86 permiferint, ' 86 demandauerint» Etproptereafadfum fit,utcæci,duces etiarn malt; gis cæcos fequentes,in barathrum ignorantiæ, cum magno mortal hum damno pleruncp m ergeren tur. In quoadhucomnes cæcutiétes

-ocr page 465-

'^'§3fcnt,nifï Deus fua muïGbilï Iuce,c[uorundam àcicnl mentis illu f^'i^jqui fpecies illas folerter indagantcs,aliquas^fuppofititias, ‘ïsintotufpurias inuenientes,Specianjs amp;nbsp;medicis monftrare co* “ wnt, quantis in erronbus uerfarentur ♦ In quo campo cum ego pro imbedllibus meis uiribus, fupra x l. annos defudarim, ^*^uifepenumcro,quonam modopoflènt inueterati illi errores ^’''tus extirpari» Nihilautem magis præfentaneomihi in hacres ^^ noiooccurrebahquàmutexantiquisGræcorunicommentarqs, ^j^^*“^“®“^lutiexfontibus ArabumSó Salernitariï compoiiriones u «^^wfcligcrctur., quæexhis fimphobus, quæ facileinueniri ^tïtja obuiacognita^ effent, conftruebanc : non repudiatis ta* '’*'ecenttoruminuentis,modoclare defcripta effent, amp;rationi ac ^^frimentoconfentanea» Verum cum hocpluries attentaffem, neC (Hi^?®’‘^^®9®potuiflcm,aliud aggreffusfum,non adeo utile, fed ^omnes facillimcpoflènt 00 deberent recipere,dcclarandi uidelt iif^*’^’^*^f“*stabcrnis Speciarq illiadægrotantium SemedicorS

^‘^ 9“’® loannem cognomento Meinen prpcipue ie?f ^’’’‘dcoquædefîmplidbus amp;nbsp;copofitis medicinis illecon’ ,j Pæratjcœpi diligêtius examinare: amp;nbsp;quiequid occurrebat, quod ^Jofutn ueldjlucidationem uel caftigationem pertineret, in libri q' ?®’'§’neadnotare* Quorum partem,earn fcilicet quæ ad fimpli* çj^ Pfftabat,in comunem ufumantemultos annos æditam, quum ^j ^Q^i penitus difplicuiffe intelligerem,quod fecundam multi de* y ^^*Ï^®fcaclt;ïuoquc ædenda eis obfequi non negauL

^iis l'^*^*^ ^ *^ hac parte ordine ipfius Ioannis fequar,ab Eledfua* jj^j °couocatis incipiam:quæ ideo hoe nomen habuiiïèuidentur, (j^jWexdedisquibufdam iimplicibus medicamentis coftarent, ^i» *1^ f^^^^* ^^‘^^ effent, tam in bona ualetitudine adferuada,quani öqqJ ^f*^”*®“^“^’»“^ pfoptcrea à Cælio Aureliano Electuaria fint ’’Vi'dentur tarnen non incongrue antidota uocari poffe:tamla ^^®’iinipatetapud Galenum Antidotinomen, utfitomni

bus iacultatibus commune, quæ non extrorfum admotæ,fed intra corpus accept^ malos affe

dus fanant, qui uel ex uenenis ebibi* tis,uel ferarum morfibus, uel

malo uidu contingunt gt;

Afpirante itacp di iuino fauore rem aggre diar»

-ocr page 466-

’■’IOANNIS MANAR

DI CENSVRA MEDICAMENTORVM (VO'

rundam compofitorum ex Ioannis Mefue Grabadino»

In Ekduarium de Aromatibus,

B odoratis rebus nomen acccpir,ex quibus componitiif’‘\ 1 fpiam tarnen,quod norim,paratum inuenitur. Quod ^ .^ ■ plit GalenusJ Cum ingrediantur Sandab, non P^^ L GalenüfiquidêapudeüautantiquosaJioSjdehisnulwiw 10 tio. Ligni aloes.] AgallochonGrxci uocant, ,^^ Qiiia fi coquatur, ut quidam excipiendiodoris uim amittit. Gallis mufeatx.] Compofitioclr,qtw infra inter trochifcos. CaflisJ Intelligequodnunc cinamom0uu^ ' Macis.] Cortexeftnucismofchatsinterior:duplicienimtegitur. cerem, Plinius macirem uocat, nifi in libris lit menda. nbsp;nbsp;Doronici.] y^^jj^ nicum uocant: funtradices odorats paflim cognits. Spies.] j^plo ge. Cinamomi.] Verumadnosnune nó afFertur,proeoaccipeiiuIgar£ V ^ pondéré. Calamiaromatici.] Ethoccarcmus.’radieêem'm-nöcalamuc j oftendunttatep alterins rei,non ipfius calami. Cardamomi maioris tu Qiiod Grsci cardamoms,id Arabes Cordumemi uocant. Plin. quatuor p ^ cardamomi enumerat. Vidi ego tres res^qus nune cardamomSdicumjintc nefcio an una fît, qusuerûfit cardamomû. Cheifin.] Ligyßtfon ürso pro quo herbaaliamoftenduntofficins,qusnoneftucrumL/gyftieon, tarnen nunc ecepitagnoici. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eleduarium de C emmis.

Nee hocintabernisinuenietur^alioquieteopoftuntcarerehomines. jjj enim in antidotis no funt ufi antique nee ego libenter utortfiquidê quids ^^^^^^ tis ad confortandum uisrEtfi qua etiam fitjbonas perfringere eporteretj _ mentis quibufdâ uti, quibus nulla prsterg coloris cû ueris gemmis con* Similiter argenti QC auri folia non nifi ad decorc amp;nbsp;often tancneputo cou nbsp;nbsp;,^ ,0 Margaritas.] Non in totum fpernodicuti Corallium. HyacinilnJ, [JP prima parte lib.v.exeoSCgranatamedicamentû parat. Sardinis.] ca*' * jyjgo demeumputo,quinuncCorneoIusdicitur. Zedoaris.] Radixnun ^^^ nota,antiquis uel incognita, uel fub alio nomine fcripta. Doronig*lt;] nicum uocant,etiam antiquis non notum. AlfelcnicmifeE] Ideuca ^^^^ Carabe-] SuccinS latine dicitur. Peen albü amp;'rubcum.] ^’^'^®j^ojE^ Arabesjolim ex Armenia ferebant,nnc in Italiainuentp/ed uda^jUcin A, bonx. Heyl.j Cardamomifpecics. FolqJ Ethoccaremusj^uran- i thrûuocanu Trocbifcdiarodon.] Horuco pofinonehabes infra.Jja ^(j Radix ut niincnotiflimajtapnfcisignota, Zurumbet.] Sans no corn Arabes. Quida facium fceciê Zcdoai ix, aliquiarborés ut uideri P° , Lj^jt. rap.Auicennaherba, Ambra.] Resnoua,quanontantifaci05quanti^ j^p, Medici poft Gat Ambar uocanqde qua latius inferius agâ,ubi Diambra ^^^^^ borficuti amp;r de moicho in diamufco. SuceucmblicorS.] Com '^^^^^^^p^j^cra no ualeamus,poterunt qui parare uolucnnt.ex ficcis^bene uino uel aqua tis,fucc0 exprimerez Gcleniabin.] Rofaccum uelmetuelfaccharuin

ConfedlioAlchcrmes» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ^^q,

In hac quotp nunq iadarêpecunias: nam neep in ferico uocato, nc^w ^.^^ nel bapbico.ucl charmes nuncupatOjagnofcouim nificonftringentemx .^^^^^ rubri ratione,Iedere potius uideturcorquim iuunre/piritus SCfangumc r propter fimibrudincm ♦ Cyanei uero rationed uomitü 5' fecefliim ^'a p’Scues.] ex/gua eins quantitateperfîcerenô ualensj^detmagis qiuuabit. £ y^j/ntis*”

-ocr page 467-

I o; MA# A R D t Ä M M o r À TI o M E Sr

44^

iiii ƒ *^^^ocant Arabes» Seta.] Bombyx latine dicif. Darfent.] Cinamo g^sintcllexit* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C onfedio Xyloaloes.

^flc ffn ^ °° confiant fnter Ïè Arabes:nam Scrap.putauit effe oxymyrfinc, W^ ^“^*^*»» AdceiirCaipcfion, Ó^ fic effent feftucæ quædâ,non femina» (^jf ^ uero nunc uumur,femma aromatica funt, quæ fan's hic côgruere inden Floris mdelicet fchœni. After un tur aût nunc,non flores, li^“^floribu$ planta» MiuaJ Excotoneorumfucco cöfedajdequa EleduariumSarboiheng»

** ÏHu^j® P®®^®^*^ cofcrrc uidet ad ea quæ Iaudatur,amp; nihil cft in ea obfcurf, Iffe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;genera:qua:cfto,ut quomodoapudantiques uocenf,

i^iri ®’’?®^®‘ ft“*^^5 uulgo utitnur,8C per fe bona funt,amp; fatis hic cogruen '4b ^^“^^Oçflficànds] copofinonchabesab ipfomet Mefue Cap.de Me K oba: aliam a Raze,^ Nicolao ÔC alijs. Fert Si alia fob Galeni nomine,qua Pl^ '^ondûapudillûJegù nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EleduariumdeCitro.

\^ ^' *’®® c5mixtum:cui fl apponcrentur citra condïta,fuauius effet,nee (L «fle. Galanga.] Eft radix nunc notiflima, quam, m fupra quo^ dia ^‘Mpud Gratcos nondum cuidenter inuenu j^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confediotefticuli Vulpis» I* 4w''^^^^æ ’^ communem ufum parata inuenitur» nbsp;nbsp;Secacut] Non cd Mj^*^™ ™“^ putant:fed eft radix,quam geniculam uulgo uocant,a multi#* “^*^® ®“® fraxincllam, quoniafraxini folio confiât, ^ R æ ^’^ P^'y^Of^^too uocat Diofcorides» Teft. uulpis.] Orchis fd Doineftidpotiusqua’infylueftris» Luffplani.] Dra Ata|)j’’’^’'^^»lt;lhocaptias» Lingua auis.] No una lingua loquuntur 'quot;''JU ■ P'^”^ ®’^’pafferS,auiS uidelicet falaciflimarS in hunc ufum ad uic,medullisadnumcrat,Rccentiores rem quanda in fraxino reperiSt»

Und - Confedio de Galanga» ^6 °^^»^niuniter enim parat.Cauendü tamêputo in æftate,ôu in ualdc ^ n'??^®quot;’^* Calamus aromaticus.J Ad nos hoc têpore,ut fupra' etia *’*t*eïl*^*’^*^^ ^ '°æ ’’®*^ quædâ uendit,qua non credo eius cannæ effe, Mt^M^^^ * liquidem ÔC recens multû aliquando uidet,^ exiguo nimis • MeUis.] Nunc c5folofaccharoconficit/nagna^ ui inflations pellit»

{^^ . nbsp;nbsp;^ Diarodondefcriptionecommuni»

^ 1 ? P?*^^’ ^®^ ^’‘^ ^“ Abbatis cognominc,qua Nicolaus defcribit» Tro BfrC. ®^1®“^« inferius. Spodq.] Dehocfcribâinferius,at(^pariterde ^“*^^3 Speciescft(utputo)fonchiminusfpinofa.Pcrcitrullum ‘®‘**8ocucumerisfpeciem,quæcoloreÔf formadtrum æmulatur»

L . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AromaticumRofatum»

'quot;fnin * * W^twa frigida magis hoc mihi probatur quam fequenstnon tagt; ^oaimuni ufo eft,ficuti id quod fequitur«

p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AromaticumRofatum,defcriptione Gabrielis» f'^ced '^‘^jl^^o^ fecurius in temperatura amp;nbsp;hora calida dari poteft,quant Mm 1^0/ ^y’^^P* •^olatf] Paratur 0^ abfcf hts foiidiore forma, efi folo faccha Hoc ^ ^l«lt;^t ^ iuuat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aromaticum rofatum minus» '‘'quot;'t ^^ni? P”? calidS,pracdpue fi teneamus fandalos tales effe, qualcs feri« , Qq 5**®®^^wo’^fcö ?»■gt;?♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aromaticum Mufeatum» 1 14i^^^®^®?'**®®*P’'æ®^’*lo**Cnu3 eximio fuoodore iitcrü furfumtra* f’P'onê ^ . *®®* exigua admoda quantitate. Darfeni cledi.] SceundS Sc*

’” ''Italie * ^^®’®°m5.Scd mirS efi,quod hadenus dixerit cinamoma, nunc uta nomine,Ego potius intelligcrëAfpalathü, que Arabes uoeät DarfifahS*

-ocr page 468-

«

442

I N to M P O S I T A M E S V E

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AromaOcum Ganofilatum,

Difficile eff hocpræpararcjquiacaremus folio: degans tarnen enctjiiDfliepa/

rarctur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AromaticumNardinum,

' Hocquot^uideturnonpoflèbeneparan» GaUix Ïèbdlinyj Quacte inferius^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Diaciminum bonum, Satis inffationimedcieturjiedpauperestanti’nonfaduntinflaaonisredci^ nemjprxfertim cum aïiud minoris emerepÓïïïntjquodexNicdaoparanwö^*

aliudquodipfeiMefueinferiusfcribit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.jon '

Dianefon^'*

- Hoc no minus utileeff g prxcedens,ódminoris emitur, ^Carui.] Grosuoz caturSDiofc;- • nbsp;nbsp;-—‘■'•Diambra? Pratdara eff hxc compofitiofi bene priparetur^icdpredofa : ego C36pt“fö'i praciertim in mulieribus amp;fenibus.

i GonfediodeCinämomo,

Darfenum.] Ecce quod dariënum non effcinamomum/deocxpofle‘’f“*^ pra. 'Eaube,] ldcü,elenijacdpiendxradices,utDiorcondadoca,exicci!St Etquandoep.] Siboemodo cumJaccharo miCc^atw,ent multi ufusaderas condiendas,ipecierum nocatammloco* „.

, Eleduarium de granis myrti;

Vale quidemeffet^non tarnen ia uCu ettf,i‘,.

: , nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Diacalamentmn defcriptione Gaieni.

' CalamentifluuialisJ pldeftpuJegq^errorecommuniArabum. Gaknusno ponitzingiber. SiCeleos,] ScCelb .( j Pen-ofeUnum,] 'y^tumadnosaca i portaturndnero quod fabednomine uulgo nenditur,imbedlleratisdi;egolo^^ ueriatdroiüCatri ieminCt ’^‘ ' 'Alhafce,], ildeA^bymü- - GhdGa,] laedd gyttieb PipetisJ A^8Clongi‘piperis,8)CaugepoadiiSiaddradim^lt;^ delicet xxnij^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'Dia trium pipereon,] Galenos triarnpiperSdeaeb.^o, Thymi, aniti,zingiberis drachmasodo, Amomo,] Caremus, quia quodpró có uendunt,nihil habetcómmunecutn Amomo,quod tarnen non apponit Galenas, Ïicutinecreliqua qux Ceqauniur, P

lt;'iJi‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LUadminum^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

DioCpoliticon non aaide différé à diadminoi conffat enim expanpodone, piperislongi,dmini,rutx,nitrh ' Baurach,] Ideünittam,qaodnüacad nos nön adfertur, Ced loco eius babemus copiarn faditij,a quo ddâlfçdincmpes nbsp;nbsp;1 artem remouent,utfitadtormenta habiUus^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Conrediodeieminibast AliabxceRabea,quamdiafpermatonGrxduoc3nt^ FacGcatüiffüff-] Redigendo uidelicecomniain tenuempuluerem, quo utipoteriseomodoiq^^ in confedionedednamomo docuimus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

ConfediodeCitonijs, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i'^ \ \

Hanc nunc etiam m ulierculx parant, coton eatam uocantes .Medici acte Pn cttoniten aocant, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confedio de citonqs fada cum fucco. Munenouo quodam artiUdo fuccum congelant, gelatinam^ uocant,CüloK , pulcherrimum:transluddum,amp;:guffurapidiffimum, -Eleduarium de pomis^

ArabSinuentaeffmala adeó cordi congrueretquod certèuix credo,maxime ubibóemodoparent, quo bic uiriubet:quid enim habent cordicongruenspi^ terodoremc quem certedeponunt cum à cortice feparantur,ÓCmuItScoquuna

EleduarïumdePernds.

Ndcioquomodoüttmextmguat,fitotaromataapponapturt Eleduarium quo utunturRegést

' Ego uiro^herum tiüisplerunt^ fpm,fedàprimoamouioleum,neuomitum

mouered 1

-ocr page 469-

10. MANARDI ANîTOTATIONEλ

44«

'J’oucrctiamp;afecundo fandalos,qin mulris non placent, quandoep addefts cacut fcamp;^peponumfemina: aromata etiam, pront mihi uifum,moderans»

P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ekduariumde frudibus.

, tmcaxeft,ne(Ç infuane, fî bene prxparetur.] Sumach.] Grxci Rhum Sygt; ^cumuocant. Pirorumponricorum.] Id eft,faporis adftnhgenus acerbu

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confecho alia Galenit

• ‘^onefTeGalenijCamphoraSCSandalt oftendunt. Faufel.j Frudus quiz ^addringens,anhquis incognitus, nu^icauellanam Indam uocant. Bolo argt; 1^ ^10 caremas : falfum Apothecary paffim habent. Ccepit alïud ferri ex orientai f ^ Quod nee ipfumefle uerum Armemcum puto.

ConfedhodePrums,

. 'Ondifplicetmihi, modo ftomachus non fit ualde debilis, Muzorum.] Id Wdulcacidafunt. ’ EleduariumdeSorbis. j^^vehementeradfiringunt, SC ad eum ufum comuniter paratur,id fadurum uo '“«tills, fi pro forbis mefpila accipiemus.

pars SECVNDA PRIMAE DISTINCTIONIS.

' Yl . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Thenaca Diateflaron.

Phte ^'^ 'Statur, quia ad morfus ualet ferarum, o*ïi«Ttlt;wóf w, quia ex quatuor, tiocto”7’^TP°™^*’‘^t'“4t» eft Sc ualde utilis. Mulomedici adduntebur,6C tiidere ^‘quot;’^»^tiblimcmi^cflè dicunt adprxferuandacurandat^iumenta, ut ''osre^^'^^^P^’^^^^y'^'’“^^ ^^g^““*”* Myrrham, ] Hoc temporeapud ’lijsß^L^’’°'*’'”’^ft^*®cile. Mei fitquadruplum fpecierum, urinhaCjficutin 'quot;'CaC “^^ • pyP'^^Pæomneshxab Arabibus uidenturinuentx,nam ferèmy « ‘ccipiunt.qux antiquis erant uel ignotx,uel non adeo afluetx.

'I' , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TrypheraSarracenica.

A 9^'“^^t:liciofa uel uoluptnaria.] Setaragi IndtJ EftLepidium:dlt; « Auicenna, quod Indum eft/rufta parua fubtilia^ ligni.

* nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TrypheraMufeata. f^^^I Edpaftinacadomeftica. Tryphera Galens ’''^tiiïd^^° ^æ^ Galeni, cum neqt behen,nelt;^ ambram, ncqt mofchum agnoz ^“’•öo^^^’'* ^lufulfumenj Uifficile eft de his barbaris dininare didioniz ttxtu5'?/“'’l*^nfumereo2imnjnterpres Auic.exponitradicêpipcris.Quidani

Gr . ® h’t'c didionê, nbsp;nbsp;nbsp;Tryphera minor ex arte Phenonis. ’''''^tltfid^^’^ ^^ frudus Tamanfei: magnam uim habet in adftringendo,qux ^frantj Ôfprxcipue mulierum redundantes menfes. çæ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tryphera minor.

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°’' f'^ttir fcoria ferri addita, qux nutrire dicitur, quando in aceto max ^us^P ore. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Diacurcuma, ’‘^uid ’””‘^ dimittere,quia nó bene conficiturifi quis tarnen conficere earn ^'^àn ^^quot;'^^Eeatuerameupacoriurntnam quopanïmutuntur,mcndaxcft. ^’Qua^*^^ ^ *”^°” ^ fcordium agnofeaqut oleum balfami tacea.ScoIopendriu j^.*“ tmlgo citrach appellant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Diacurcuma minor. ^''’^ni'^°*^^'a ^’”^ quiuis pararepoteft : non multum enim errabit, qui herbam ^au nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Diamorufia. J'l’a. ^^,tfiumfpccicrum.] Eligenduseft Creticus,cuius flores SCièmina ^^^ocquidlcntiam.infranotabo. Marmacur.] IdeftMcx

Dialacca magna.

quam Diacurcuma : omnia qux in ea ponuntur, nota iunt: f’^üa ,ƒJp '^‘^'■‘oi 5 ut lacca fit, quod dicunt Grxci KKyKxiiop, quia arte alia paz Hïc n ^ wfedores utunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dialacca minor.

^'^oqï bona eft, amp;nbsp;facilius quam prima parari poteft.

Pp

-ocr page 470-

44^/


IN COMPOSITA MES VS'


Confedio de Rauedfeni, nuibuso^

Placet mihi 06 hxc,fi beneparatur:mulcSenim in mulieribus wW^ malâhepatis temperaturaadfrigida, retinent menfes, Dmeoho , Potens hoc eft in quauis têperatura,frigida 06 humidaA'in oburueno -^ curandu tarnen ut uerGcoftGhabeamus, nbsp;nbsp;CófedioEIed.exinuettonc ^^^^^ SicutAlcohol.] Intenuiffimum puluerê,Percochulasaduftas,intellig ^ perculaparuarGconchularG, qualia apud nos multa, utquxpipemtiauo ’ ^ fimiliatquanquam meliora effent que blattas byzantins uoeât Gtpciony hoceftungues, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eleduarium Confortans, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Afum,] lU Jvlagnam uim haberetadftringendi,fi bene pararetur. Seminisrol Quid liquide in noftris cpiftolis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confedio Alcanzi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,|-j Florumalcheil,] Credo legend urn effe AlkiliI,quod uoeât Arabes gran ueftre. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confedio de Ala,

Laffer nel opos CyrenaicusDiofc,eftres quam Arabes uocantafam.n _ ^^^^ tur ad nos nifi fcctida. Optimum eft fubrubeum, fplendidum, myrrna•’’’'^^jjjjj non porrG,amp;quod facile diflbluitur in colorêalbG,Suntquiputentbenzo woeatG effe uerG laffer, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confedio Anacardina, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Hacperraro utimur, nifiad febrem in frigidioribus morbis P*’9i°^®iirtrt’uel Beduft.] Intellige caftoriG, Burungi,] ProhocponeMeliffophyllo gt;nbsp;^^^ Eryfimon. Aliqui tarnen intelligunt erucâ agreftem, De Anacardo nbsp;nbsp;nbsp;^^

Grxcos inter fimplicia medicamenta fcripfiffê:inuenio tarnen ^*^ ?^Yh’odo^ Anacardia, Auerroes reponit inter noua medicamina, Paulus defcribit 1 i reton, quam per Anacardia uocat.

Vfushorumadmodûprudentem defidcratmedicn,nonadeoaudacem,t^[^^^ opus non eft,ets utatur;nec adeô nmtdSjUtquonesurgetneceffitaSjeoruin reformider, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confedio Phtlonij, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, .jQ^

Vtere hoc tang uero Phtlonis medicamine, amp;nbsp;dimittcalia. Inuention p pria,] ScilicetPhilonis. Caftorium.] Galenusnonpontt,Dofiseiusu ’ coiiuenitpuerisMtfabaparuajdebilibusnitauellanajprouediohbusacro

ConfedioPhilonqHamech,^ , - nbsp;,

Nigella,] Mclanthion, Git, Nôtamen quod uulgo fie uocatu’denj'^^ lampyro n : fed fem ê odoratû. Placet ut apponatur crocus,06 fint omnia pqu Inalio,] Nam duo aureiopij, plus eftent q fit opus, Zazenea, Ego multoties bac ufus fum, prxiertim in uteri affedibuSjSuatis ptoreO. Cum rob,] Per hanc didionefignifi'eant Arabes omnefuccoOTiuoKö “» cQ nero fimpliciter proferûr,rob uini intelligunt, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Athanafiamagna«

Adip,] Lupi, De comibus Caprp,] Sic amp;nbsp;Auicenna,coins hfceßdatnp » Alias habes â Paulo amp;nbsp;OribafiOjfed 06 a'Nicolao, quç paratacômuniterinuc 4 tur, Ô6 eft in adftringendo longe q hxc efficacior, A Paulo etiâ alia fcnbiwij qns Oribafij efle dicitur,nullibi tarnen cornu mêtiotalioqui ncmo,nififuptt™iolus, dextrum potius qfiniftrSapponeret, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Diafulphur,

Magnam uim habet in dolore renum, Ô6 fpirandi difficultate, in quibus lotis paratur;nec difficile effet ubiq? parare : quæcuncp enim in eo ponenda,iiotauint.

• Suntquihocpadoparenr:Sulphuris ignemnóexperti,hyofcyami,card3mo mi,ftyracis,opri5myrrhx,cofti,rutxana drach, x.cioci, piperis an. drach.üq.calix dr3ch,xq,lybifticidrach,iij,mellis quantumfat fit, Confedio de Storace, Styrax uerus lachryma eft3humiditatem non remittens nifi dum manibus attre datur,Fit uero arte quxdâ mifcella,quxgrauis eft,ô6 fbmnûfaciens,quamhicpu 0 to Mefuenintellexifle,ô6effèquâliquidam uoeât. Vide Diofe, Si tarnen hoc me/ lilts intelligereuelis, lege GaJenum in lib.de Anudotis,

-ocr page 471-

10» MANARDI AMMOTAnONEJ»


44î


J^ T l N c r i o TERTIA» De mcdicmis folunuis» nbsp;nbsp;Hicra picra»

p ƒ ^^accapit uelutiab antiqmorc ,06 à qua reliqux nomen acceperuntjcuius i{n'’’““'otonpore Gakni Romx uocabat picra-Gataccipitfolumfex resjdimic jitof ^®^°®^ ^ cafflâjôC pro carpobalfamo ponk xylobalfamo;^ auger aloenî tjf|/5 ^'^'‘'‘''dgt;'3ch,aIjor«jUcl centum,uelcxx.alocsapponit. Et cftrcfolunuama Wi*”^g*quot;®^“’3 Has tarnen oportet attenualfe amp;nbsp;diflècuinè» Aloe aûc L plum pondéré.] Ferme trip!um effe debet,quia pro jó.drachtülorumjcent« ^«dcxx.adtjciendx fu nt» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hiera Hermens.

pore ' - Hos habes infra ab ipfo Mefue defcriptos,qui tarnen Thermetis tent (ItiA^^^Po^^anf» LuE] DracontiS» Seminismezerion,] Ideftcoccigni/ ^’^^^*^^* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hiera Archigenis.

JM p ^’3duerbö. Pulpxcoloquintidos drach.qj Aliquilibrihabcntdracht ''™lQnc,i],ccpx. Mutis aflatx,] IdeftfcilIx»

Q .^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hiera ArchigenisdefcriptionePauIi.

iei?®l“^®‘^“‘^»v»3 Aijic.xx.PauI.x»Poft poliü Paulus addit,myrrhe. Infunz ^Ito i ^'^ ^^*^^^5’*^ melicrato per noctem unSjS^ ficca. Copone earn cum 'iih”'ft ^ P^^^®’^quot;“ ‘^Hkoptimo3amp;reponein uak uitri uel plumbi. Etmo Mdef ^°”’®*^“®hkris comunis.Addat falis drach.i.óc fi uis ut magis purger,

* fia^^owuin. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hiera coloquintidos.

% ”• ^-^^'”^'®WefgRufï,ab Auic.Slt; Paulo pofitp. Troch, Alüdal.] Puk' Q ƒ æjid eft elaterijtccrtam enim eft hofce trochifcos Rufo nó fuiflè cognitos. J°panaci.] HocnoapponitPauIus. Hiera ex inuetionenoftra.

•iiiti5’*'^®““8“^ connumerauda eft, amp;r multi ufus, heet nullibi parata inue/ Wl ^'^^^3^^’oftS‘3 Per alkrachoft Arabes intelliguntipeciêmannx. Taz 'öQf 4*^*^ ^^^‘slicetnuUaapudanriquosmentio,utilestamcnftintinbilc ^3só'^^'^’ P°^*®^“*” lupulij Hicputo fubeiïc crrorcm,intelligendoscpalpara ®potius quant folia. Seminum communium.] Hxc did ibientmaiora.

. Ç P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TripheraPerfica.

’^^1^^^ ?^‘”P^^’^lt;^uWs herbaeft,quxlinumampk(ftitur,ó(f uidetur eftè uolt;^^ ’ ^*cct apud grxcos in medicorü ufum (quod

“0 cófueuerit.Êft auté magnx fimilitudinis cum uoz Co f^’^y®®* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confedio ekduarij Alharif.

Nah h ° ^‘^ Neutra harum neep ego ufus fum,nec uidi medicum utentêil ’^lïs^ 4 .^-'‘da intelliguntzuccharum, quod candum uocant. Sed uidetur ^aro^^^^^’P^^*^ Nefuem, infra decöditis. Alq potum exficisjdadylis £C fac/

^d* . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confedio ekduartj Indi maioris.

’''^ o '1^^^ Ppkns ad purgadum g diaphoenicon/i in diaphoenico nó fitfeamo 4. bof ^‘^°®®”caftigatum50C in hoc fit.Si urrobiqt,hoc erit efficacius.

'''’'»ac nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^quot;^^^ *^/^ ^^'^ ^°^^^ exigua eft,uix puero fufficiens:gradioribu9

^ölTf ’^P?teft integraunciadari. Egoinexpurgandis renibus eo utor, •ækeco, ita ut lituus fex, illius itj.drachmx mifceantur.

Rljj , nbsp;.^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÉkduariumIndumminus.

^katü ^°^ ^ ''naioribus noftris negkdum eft, cü tarnen fatis efficax fit,8C ade3 ®gt; utpoffit fine melk in pulueris forma cam iure forberi.

Bçj^j - . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ConfediodedadylisDiaphoenicon.

'*Piit?t * ^^^‘^^^^P^*quot;’^^’^^purgatio.Gal.tertiofimplicifïmedic.mifeeri Mlati^^^’P’^^camma cû dadylis,^ alijs adftringentibas, ut occultet fapor, ^lt;luiah° 4^^°’ ^P^P*:^dium ftomachi.Ego ponerem fcammonium non co/ * t’^M V^^’^^os amp;nbsp;aromata fatis caftigat ♦ Nee credendu his qui dicht,quod fiL°i '^^J®^ 3 longinquo humores trahat:fiquidë cum uapores ad caput

^ïduef ^'^r P“’'S^^o”^ ““« adferunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ekd. de Pfilio.

^iiifcofV^^°'*^°®^^ ^°*^^§*^*5 iridelicct 8C bugloffi uulgarium. Accipiatu» ‘ï^«] IdefteorSfuccotöjinquibusfuccushicpfyUïjperdiêamp;nodc

Pp 2

-ocr page 472-

444

IH COMPOSITA MESVE


remanfi^HîCCCftîfflcftui'fcofitas, dequauultprofinguh's 4. tt. JîpP^'; ^| tt),q»s, DofisJ Potesintegraunc.tutodare, Eledtuanumhklcop ^|,.j

Scribiturab Aui'c.fermèeodêmodojamp;uocat EpifcoptConficiiinturcx fpeciebus piacentx cö faccharo, qux aliquando nihil,aliquando nimm P“«^ wel quia fcilicetaliquado urunt, uel nobcne inuiccm mifcenturfpedes, ab aur. jj,ufcp ad qj Pûtes amp;nbsp;hanc excedere,

Confcdio medicaminis Hamech^ j^.jj^ Prima hxc copofitio comuniter paraturjicet nó omnes eâ bene parent* .^^^^ ne parata fit, utracp bilem 06 pituitam fadlepurgat, prxdpuefimaioriqna nbsp;nbsp;nbsp;,1

detur quam iubet Mefue;unda enim abfq; pcriculo exhiberi poteft.

ConfedioaliaHamech, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jU^

Hancnuixq uidi pararit BedagarJ Diofc. aK«x'öpa/z\lt;lt;b«Wdenip'n3 , ^ uocat, luiube.] Ideftzeapha, Sebeften.] MyxadRob.lib.ij.] IntelUg

Modus deduartj Rofati, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.gf pre

Hoc carerc nó poflunt qui pilulas aggregariuas modo Mefueparareu dofurntpeft amp;nbsp;delicatum, Aliud modo Nicolai comuniter ab omnibusp fubnomineeled.defuccorofagnofdt» Confedio Alfefara* ^ Radixalpbcfaiaqd eft uitis albx, adtiti oftenfum eftcapiteproprio«j^jus tionibus fupra fimplicia,ubi rjfdem uerbis hpcfcribiturprarparatio, _ ^ i^j^x ï^ dduabusdrach,uPp ad iiq,] VEßad v.icripfîtipfcmettlèdpotesenâtutop hibcre, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ConfediomannxexinuentioneGalcni. ^^.^^g

Ego hancapud GaUnon reperitfi tarnen Galeni cft-Pcr manna intclngjj^ mei tbc enim ipfe nommât lib, iq. Aliment, Manna autemapud eume puluilculus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confedio Almezereon, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r r f^

Seis quid intelligendî per menereon, ex ijs quxämealibi adnotataitm * liorfi Almezereon praparatoru.] Eo fcilicetmodo quo ipfe docuitcap.pt Pjj

Camin citoniorü elixorn in aceto uini amp;zuccharo ana partes IxxxJ xitlxx, Tcreniabinxl,] Supradixit lx,NoshoctêporemLiltûucremurni _^^^j amp;nbsp;quxexeo côponunt,ÔC propjereahäc no parât fpecianj.'nô inutile tam nbsp;nbsp;nbsp;j,j

râ his qui aqua intercute laborant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Modus confed. AlfcbraW. nbsp;nbsp;,^

' Quid fit alfebrâ,uide proprio capite inter fimplida: nunc planta pro ea B untlinofimilê, qua efulâ uoeât, Succifpnicoli.] Vereornebiefitmenda. 4 ^ dem ubi de bac planta inter fimplicia agitjfuccum aliqué frigidum fccum® iubequtportulacxuelintybi, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Modus confed.deEupatono.

Eupatorium accipe,nô quod uulgo ficuocant, fed quam apudnosagn® nuncupât, PofTes dare pluf^ aureumji conficeret. Seminis cufeutx.] an feme colligi polbt,fcio tarnen no colligi. Et uolubilis,] Lupum lamia intellige, quern lupulum uocant: alix enim uolubiles uocatximpenfius c«len * Alchcchengi medicamen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. r.^

Trochifcoshofceomneshabesinfralocofuo, Accipefuccumuolubnisd * tcllige amp;nbsp;hie lupulum uocatum,Efletmedicamenuehemens,fcdnonconnciW ' Confedio eleduarij Diacitoniten,* , «^ ^ ,-Grxeialiter conficicbant, utapud Paulum licet agnofeere, nbsp;nbsp;Meilisi*W

set,] Ita genus quoddam facchari Arabes uocant,

Q_VARTA DiSTiNCTio, DeConditis, Nunc omnia melius condiuntOr quam docucrit Mefuas,uel fauerintan®!*’^ Chcbuli,] Ex Aegypto adferunt conditi:fed quia calîîâredolent,ideodinged tiorcs fpeciartj aqua madefados cum faccharo itcrum condiunt, Arsd®^“?'^ Hac arte potes quaslibetres aridas,quafi récentes facere, Emblici.] Mo“d _^ bic oftendit, quod neq; in Damafco habeâturrecentes, Citoniaamp; alia pon«gt; bene condiantur,ficuti amp;nbsp;faporem amp;nbsp;odorem fcruanqira Si uim, Citra.j f^ tices uel foli codiunt,pulpa abieda, Slt; calidi funt; uel fola pulp8jcxumo 3bio^

-ocr page 473-

Secaeuh

îliàre * • P*’’ ^^‘^ effècuideri tarnen poteft ex modo loquêdî Mefuc,qiiod ipfc ^î^^®^®’^Noftri pro eo côdiunteryngfiï. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Zinziber condîtâ.]

Vj^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confedio de Zfnzibere.

M) fr^ fl ^®®”^*SCfaccharo parari aeluti oftas,efficaces m calefaciêdo ucfi ^7« ’ , ™^0”cdifeurienda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bauda: condttæ.

'^ Süi^^j^- §'æ^^’ paftinaca latine. Condit etiâ elixa cum melle SC acetq,amp; no

. tÊtad menfas uenit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Acorus conditus.

quot;I^îi°*'h^ u^lgatis non eft uerus acorus,fed radix xiris,utcôftatex pidura utri/ j ^*°^* ^§0 quadocB fufpicatus fum radicé que à fpeenrns calamus aro l5j»^r,diêuerâacorS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Zuccharum Rofatuoi,

^(ù quot;^ ƒ ^n niodi faciendi zuccharum rofatû : pulchrius enim amp;nbsp;fuauius fit ''öd^7°*^’^® ''' forma placcnte,cS laccharo redado:qaod ÔC uim quandâ red/ ^^alui;amouendi tarnen femper funt à roffs ungues,

(jjj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Zuccharum Violatum.

I Wtiir ^*^”’^“'®ofe6dc.] Dubium eftmihihoc,liquidéuiscarSfacilerefbl/ ^ quot;end '^^^i^ P°f° addenda negationemjUt fcilicet intelligamus,nô effe foli expo/ y^SjUellongotëporeadleruâdas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Zuccharum Bugloflàtû.

hçfjj ’^“^S^oflus dicit,quâ noftri uulgo boraginé uoeât: qux tarnen in antiquo k”®, P?’®o adferiptojCorago uocabat, Zuccharum Alchilil

^’’^^^jö^^ftrofmarihus '’. Appellatauté cófedionem quxex Honbus •huk nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^aiiihos. Solent tarnen aliud parare,fecutîNicolaum, cuiaromata

^adduntur,^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MelKofatum,

liiC(i^Ï'’*'^®'^P”'wum,mdrofatumcum folqs. Et funcquiponunt,mellis8C

'offrum.] Hoc dicitur mei rofatum colatum,

jj. Q^viMTA DiSTiNCTio. nbsp;nbsp;nbsp;DcIpcciebusLoch,qux

Grxci ^«^^^^^««/«iLatini lindus uocant.

j^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Loch de Pino,

quot;'tSadv^^^ ?”’”“ P”^^» Meilis paflularum.] Id eft,in quo bullierint palTuIf t2^^ ’I'ödonetn, Sumaturquafilambendo un.una.] Errant noftri medici, tóS'” ^‘“^‘“^^''''^homines horudeuorare. Zuccharitabarzet] ÔCpau/ hicp W*®tabarzet] Dubitari ergo poteft in quo différant, Uicendum per dO^’ '8' ^hecum iplum, ex quo percodurafitfaccharum, quod ta men non/ Cüih ^”*®®^’ZuccharSuero,id quod iam pleneexiccatum eft,Serap.conficic

5*”^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LochdePapauere,

^Onntf 3”®^ ^°^^‘’h omnibus componi. Et in prop tie] Nonexhoccompo/ j'Wexeo qui inter fyrupos nominatur.

[^ , nbsp;nbsp;Modus confedionis iacur, fecundum intentionem Galeni,

•»en^w *^^”” P’P’“®*^3 Melius eft recipereeaquxnondu dura funt,nee ta ’quot;m quot;^^“^’harquxenim ficciorafunt, paru habentfucci: que humidiora,mul ^djV^’!5^*”^°^’P’’°P^®’®‘^ ^“’^*”'^°^ humidioribus orta,funt répudia quot;ora ''^'^^^quot;^3gnitndinc mediocriffi enim maiora iinqaqua erit augenda:fi mi Gal^^P'^™ ”“™^’’os, Aqux fextar, ] Id eft^isbü^ nbsp;nbsp;Et fit aqua pluuialis.]

Kdf’“^^°?hs,n0perpl3bcoscannalcsdefluentib. Tunedecoqueca ufq? quot;Per dd°^^ f'”^‘^ G^huelurimardda, Et aqux dux partes.] Hxcuerbafunc

'^ ^0 1 nbsp;nbsp;nbsp;^H®”^^autem utmifeeatur ex rob quantitas.] SyreOjUel uino

quot;port 1 ^^”‘ ^^ ®® conucnit in hac intentione mel. ] Galenas,mifeeri aute «iitdj “æph^fmaco dum coquitur g!ycyrrhïzam,uel fuccûeius. Etftuelia ^Q^r^ ^'’^^'^S^®®’ *“quot;® quot;’®^ ^^ couenientius.] Adde ex Gal. Sicut enim

4'« lomno egent melius eft ca qux fit per SyreSJta his quos oportet expuere.

-ocr page 474-

44Ö' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* ^ COMPOSITA HESVB

ca qu^pcrmd optima,qccniä matcrias que funtin pedorc, adexpenenM ^.^ bilitandabis aötaltéra earum,cuiopuscflecognouens» Etquandcc^“'*’^. n, men ex utrifq^J Ex co fcilicet quod per mei, amp;nbsp;ex eo quod per SH^npatä^^ ^ AddeexGal,amp;fi2:qualesfuenntintentiones,xqualitermifcebis:fiin^9^.’j^ jqualiter» Dofis eius drachj.] Gabduo cochleana magna,uel plus,««‘® ’ »uxtaitate,horä.Si omniaad fngidum uergent,dabis minustfiadcalidun’iP,^ Kefpicicsquoq;deftillationis quantiratcSv qualitatê. Siautuelis.] H^c BeufiftidosJ Lege bypociftidos» BalaufiixóóRamicJ NonhxcCnW”’

Confedio de Moris, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, j^jj 0

' Huius córnuni's ufus,6C uulgaribus queq; notus cft. nbsp;Qu^^^^*™”}Wjni.]

femitaj Quia fcilicetdicunturfycamina,quaïibeomora. ß^*”®*’®« , ,[lt;5 Id eft rubi. Gal.facit ex bis uel ex illis3amp; dicit quod ex bis eft melius. Rob.j ponitGalen» Etmellis.] GatSuccusperlemelioreftphiegmoncinapif J quia fcilicet tue intentio medici eft folum ad repeUendö. Sed quia toto anno feruari non poteft, ideo mei milcetur • In fequentibus enim pblegnionestemp ribus utilioreftcompofitio cum melle,dum fcilicet mixta eft intentio ad rept dum Sc refoluendum» Ana libram unam» ] Galcnus quintam P^^’^^fp^jj Ïis mtfeet in medioerft MyrrhxJ. Qui copofuit pharmacS,mifciiita t ^^^ £lt; mynhâ,Crocus enim ftypticus eft,myrrba uero dilcutit,Sf ad proiundu ^ ,j Aluminis,fucciagreftx.] Gal.Egoinprincipioaliquandomifccornun) fumacu,aliqu3ndo ompbacium: amp;nbsp;lïbacc noadlunt,uel flores rofaromjUe ,^ ficcas,uel balauftias, uel citinos, uel gallâ, uel corticê granatorSpicesc,ue ƒ ^^’ uel bypociftidos,nel lentifcifuccum, uel,ut in lummo dicat,aliquidadltring gt;nbsp;quod non fit lt;/l^^Äv^H§lov,'Vt uero hac congruunt in principio, ita P°*, mus aliquo horum, fed ad côcoquendû lat eft addere myrrhâ, croeCtp. y ^^^^ concoda fuerit,milcendQquiddifcutiens,utaphronitrü,uelnitrum,uellu uel fireon, incodo origano,uel hyiropo,nel pulegio, uel thymo,uel nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^

Ana partes squales.] Placet Gal, utfintmeUis Ib.i. fucci Ib.v.crociö- Ï rbsana dracb.i.s.ompbacij drach.i.

Modus confed. de fuccisnucum, ^

Hocinuenit Gal.Sf dicitbabere uim multuexcellentcm reliquas()/i«i«*‘P » maca. Définit Stad cannam'pulmonis.] Copula,Sc,abolêdaeft. Etnum natura.] Debilibus mente ait Gal, LocbdefqniHa,

Communiter conficitur,amp;eft ualde efftcax ad craflam materiam Setenac •

Loch de alfefccra. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, -j^y

Et boe cum fit ualde potens,non paratur.quandoep ego confi'ciiufli.Km ueniqui uoluerit uel potuerit uimdus ferre. Alfefcera, inteHige uitisalbx W cem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Locb fanum SC expertum.

Hoc parats ubiq; inueniesteftcalidius amp;nbsp;potentius eo quoddepino,nii'’ 4» ^ ïnfuaue:6c^ propterea ego eo libentius g illo utor, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Loch ad caliditatc

Noneftinufuapudnoftros, Chelmespinguium.] Jdeftpafluias, st Ren.] Id eft myxa,*grace ;.cvf«, Caflïafiftula.] Eius fcilicetqua retenneft utunturadaluum lenienda. Afcoffis,] Afeminibus uideliceqóc hisquïint ca mediant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Loch aliud noftrum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Valeret hoc in calidis dcftillationibus,luaucq; eflèt, quamuis non connoal®*

quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Loch bonum,

Nee hoe confedum inuenies,fcio tarnen nonnullos ufos, Loch ad afthma, Multumpotens,6Ca'nonnuIlisconflcitur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LochdcamygdaÜs.

, Granorum uini.j Legepinitnee hoe paratur31icetutile fit.

SEXTA D l S T i N C T l 0, Defyrupis,amp;frobub2dnleb* , Magna pars corS quz in hac diftindione feribunf, fub his pononibus córinH uidentuf,

-ocr page 475-

ro, MANARDI ANNOTATIONES^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;443*

^Çj^j4««Graeci uJlix Ö it^tAyzz«, fuauia uidelicetS^unlia uorant, Scd SCad j^whoc eft uerbü iierbojprxpotiones. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Modus operanonis iuleU '

him p’^^““°*’^5 ^*^æ^* zulapon uocant Pn'mnm hoe iulcb ex infufione rofa ®“^“®'Mroroiatum parat,codislib.nn» rofarumjin fextarns y»aqux,ód

1 p Usmellis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Modus iulcb uiolanb

Ieim^*®2ulapon uocantjatep in hune modü conficiunt:Viol.unc. ii^jn tribui ^')saqiiæperdienîmacerant,cxcolat3c^aquglib.itj,facchariadtjciunt» p. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Óperatio infuGonis rofarum»

Üng^Quiesroße mutêtur,addito faccharo,fiet fyrupus quê nune roiatu foluz ^^ocatnoftrijBononienfesmucarü» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iulcb roßrumaliuct

tils ^'^‘““fu^^Iicituriulcb rofarS,cx quo aqux cömixtofitfuauinimuspo/ W^^ æ*^^*” ^ ®’^® amoueiidam maxime idoneus:quo tarnen antiqui nÓ utez ^jQuia nee aquarn rofatam norant, nee hune facchari ufum^ j , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luleb de fucco uiolarum»

Hiin ^®'’’“*^^quot;^ eftid,quo multi paru confiderâtes^in uentris fîuxibus,quafî ad îirn^?*^’’“““’‘“unt:cum tarnen côtrariumpotius operetur,quod ex fucco ro 2^111.51 fyrupus rofatus dicit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luleb iuiubinum,

^cca'^^*^^ ^f^^^ ^ latine dicit,06 forica, Gal.nihili fecit:recentiores in ulu habet

^ 5 ’ptcego ea in totum refpuenda puto» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Syrup,dc pomis.

„i^^'squidfuprafcn'pferim demalis. Paulus ex dulcibus parat, 06uocathydro/ j^.*”’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Syrupus de piris.

t!irJ’^’’°?®^‘’ï communi ufu,efficaciam tarnen haberet G ex congruis piris pa g“f)inhisqua:Mef dicit* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Syrup.de Citonqs.

‘■'■‘^''^tPaul. hydromalon. Recentiores quidafadum ex malis, maloz Syftïpus de ierheis.

^ ’tnoninutilitetpararipoteft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Syrupus defuccoacetoix.

Wi^'*^^^ °’^'^^‘^ lapathon acetofam. Videtur autem apud DiofcXoIa illa Ia j^ ptdesquauocatoxalyda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Syrap.de fucco cucurbits*.

io ^§nas uires hjj. ha^gj ,^ ßfi g^ magno incendio extinguendo»

{]■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Syrupus de prunis.

pliq fP*^ ^°^ ^tiotl infrigidat,aluü etia knitdoco dus utimur diaprunon fini kSuquot;'^”^‘^“°^^® degranaris. PauI.rhoiton parat ex part.itj.fucci, 06 una mei Iètam,quiauiddicctputant habere magnam uiminroz

Cu l’’®’’^®‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Syrupus de corticibuscitri.

quot;’“tneparat,cerebrum etiâ Ô6 cor confortât,fi intempérie frigida laborant,’ p , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Syrupus acetofitatis citri.

tjf. ’'’tiiinUarhuiusex Iimonibus,ô6inueniplacidamac utile* Etcofertebricz k^igini j BiJioßp^ Syrupus de agrefta.

^0 Qtioi^ præftans eft. Paulus omphacomeli uocat.

v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Syrupus de grants myrti,

P^°’quot;’°^^P®uï“sîmagnIufusinflucntcaluo* nbsp;nbsp;nbsp;Syrupus Chefmcfi

Di ^^5^ot:ant:nullum tarnen uidi qui pararet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Syrup. a1chelach.

loj^^^itelfcdadylos: fed mirû eft cum alias interpres cofueuerit uti uoce dady

Ca''‘^°p’^^'^‘^ utatur uoce illa. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Syrupus compofiti.

Pn ®hosuocatjquiaprêterßccharum aut mel,ex pluribus quàmex toii”'*^’’^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^y*'’jp^5‘^^P3P^^^‘'^‘

tlcnn^’^^^'^’^^hirhxcdccodio, adeôutinrecentibus uim perdat. Tutiu» ‘^quere donee tabefcant,nec amplius.

io ^i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Syrupus dinarfid eft de bizantqs.

^'ttdit ^^?’^®®’’*^**'^*pôoîô6fiidnofât,quod uerba fignificant, auantiî ^niult?T^‘^*'° ^ '^’^ ^ medico débet elk aliéna. Effîcax tarnen eft fyrupus '’tl ft i - yVquot; ^°”8'® febribus, prxfertim ab atra bile fadis. Accipe dus clanfiz

Weft,pro quibuslibet iiij.k. accipe facchari Ib.q.s. Et quando£j4 Pp 4

-ocr page 476-

IN COMPOSITA MESVE


440

Parant comuniter utroc^ mo do, cum aceto uiddicet fiC abfeft co, dnm fgmenfim pliciterfcribitorjacidus eftacc/piendus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sermoinfyrupoacetofo.

Ethocquidem Galenus teftatun 3 Galenus nufep hunis mem(nit,fedoxy^ melius» Propter fimilitudine amp;nbsp;comunitatc.] Hippocrates St Galenus,3«^ luuat eos in quibus amara: Ixdit fummoperc in quibus atra bills dominatur: w^ gis tarnen mulieribus quam uins eft inimienm,quia uterumixdit» InleuG -‘ uidelicetnonuismukumacidum» EtinfortiJ ldeft,fiuismukumaddum. Cum aqua frigida Stfe.] Non exprimit quantitatem aquxtnosautemdupkni aquam mitc€mus,amp; ex herbis potius dicitam quäm naturalem»

Modus fyrupi acetofi cum radicibus;

Hoc frequenter utimur,uocamus^3cetofumcompofitum»

Modus fyrupi acetofi de fuccis herbarum»

Eft fere by2:antinus,nifi quod in hoc minus additur aceo.

ic

Eadem feredefcriptio fupra,nifi quod ibi tantum acida, hie acidaamp;dukiagi^ nataaccipiuntur^Locohuius officinxparantoxyfaccharumuocatum.

ModusfyrupiacetofidefuccisSóaquisfruW

2arur,id eft mefpilorum. N ullam acedinem pretcry à granads habenmag men ulus eftetfi pararecur,in uomitibus 8C uentris fluxibus co'erccdistponu tarnen Sd hoc,amp;^ quatuor ante eum defcripris pro embammatis condiment! u borumutfi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Modus fyrupi acetofi de Prunis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,,^

AquxtamarindorS 0!fprunorunefcio quo padouelitut fiant,itautamc ferâttnifiper codione uel macerationê»Acedo uero citrfnefeio quare nicuoc .^ aqna,cnkipciius ea appellauerit fuecS; utcunœ tarnen paretur, uulis ent in 3 quibus àMefuecômendatur. Modus fyrupi acetofi dcpomis» ^^

Hicquoep fipararctuqSvf utilis ôd fuauis efteqamotatamencamphoia» CH aqua melonfi. ] Melones hyemales credo eilc,qui apud nos cofcruarta y mem^noedi confueuerunt: funtq; cicris amp;nbsp;colore SC forma fimiles, fed colore g’s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Syrupusaliusacerofus» ■ r-ca J non5”

Alius quoep acetofus depomisuocatus,magni ufusefletinlin fedanaa, in acutis febribus tantn,fed amp;' xftatis tempore in fam's,Sb prxeipue bilious, tarnen iHâ ego dimitterê. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Syrup«acet.akerniabin» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;..

111e uero quiinferibit akerniabin, ex recentiorum uidekcet manna conté j prêter akerandi uim, aluum quoep modicè leniret.Qiiod quidé ut uehemen i facit ille qui poft eum fcribitur fubtitulo Acetofi folutioneeducentis uim purgandi habet,prxdpuefcammonio fuperaddito,ita minus iucunduse .

Syrupus conferens catharris cakdis, , Nefcio quomodo ex his frudibus poflit fieri fyrupus,nifi decoquaiïtfQuaf in fine dicat^at fyrupusjintelligere nos facit ut coquerentur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^j

Syrupus de Cannis» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, j i ■ no/ Aqux malorS de feni.3 Sem nomen eft regionis,fed nos pommus dulcia ftraria,St per has aquas intellige fiiccos» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Syrup, de Portulak. Placet mihi xff;ire,atqj teperatura SC morbo bikofis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Syrup. de Vious»

Hic ubiq? paratus inuenitur^amp;f eo utimur in plcuntide.

Syrupus de luiubis» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- i.^

2e2:iphauelfón'ca,utdiximus,uocant» Librxx.] Librx nq. aqusno rent tot iuiubas continere,quare libræ numero centö, cömunis ufus eltm ca fludionibus» Vtor tarnen ego etiâ in h ulcere ueficæ3amp; ualdc confers

Syrupus de Papauere» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

PapauerrubeH,eft quod Grxci wifjuiviujj amp;nbsp;eft cal id ut quare potins legen 3 papauens nigri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sermoinaquamellis» *ir4-'WsdiM

Latmiaquâ mulfam appelIât.Hipp. melicraton: minusqjaptSenedicit 4^^ amara bile abundant,ÖL' magnorum funt uifcerum» Galenus in ^‘^^“'5“^”j^fj|juj

-ocr page 477-

L. ’O» MANKrDI AM NOTATIo NB ?; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ZZ«

'‘^nnifi I * ^^°a pauciteru uocat:öc noc, nili uentre perturt ( ^iturre^ '^^'^'^ uifcenbus prohibeat,biliofaetiaper inferiora

quot;'‘suero æ “®‘^®'“’®*«â« Id^ quod aqueum eft, ad urinas 5^fputu apriustmi

^^ uentrem fubducëdumïmagist^ nutrire g uinum ino '‘^t^nifi/^^•?^°^ [^‘quot;^'-•eifern uoeâuôC hoc, nifi uentré pcrturbet,fans urinä moz

1 ^'‘'•free ^' uuifcenbus prohibeat,biliofaetiâper inferiora excernit. Et ft bi '’’^'110? ']5rl,^'‘^“oc3tDiofc,meIicraton* Siautébibiturantiquû.j Hydroz ®^tiitutft • ^^^^®™*” uoeât Grxci mixtionê ex melk 5C aqua, qux ideo cóz 1 ’''‘'tiiisf *^^'f’^f- Hydromeli id proprie dicunt elk,quod ita prgparat3 eft, ut ^ ut^^*'* ^'^iieratû etiâ duplex/cilicetcodum amp;nbsp;incodumteoeftum quiz |PP* ^‘ ’’^g* acut.pulcnrius eft uifu, ièd nullam habet uirtutem, qua quot;'^'•tam' ^^’^”°*^ ^’^ bono melk paratum eft:debilius uero eft, amp;nbsp;alui excrez ^C0nu'***a^^^^®'^’9*^ ^'^°’^ eftcrudu. Auic.accipitmellis part, i, aqux part.rj. 1 'kdtertixconfumptionem.Paulus ut Mef, aquam o etuplam ad meh

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sermo in Secaniabin.

Matf quot;^^'‘'^'’eSjGreci oxymeIi,Latini acetSmulfum.Hip.os SCgutturhuz taal)f(2^“?®5^“oiMnfiticuIofum eft. Galen, fpleni S'hepati maxirne utile eft, •’M' ^^“’'S’^s.Hipp.inflaaones purgat,Slt; urinas prouocat,inkrio ^rbiti *'’’®®^o*^ reddiqamp;abradit, Exiguum eius bibit nodtu, ÔC iciuno ante 'iiinfo quot;^- ^ ^ bibi multo poft forbitionem. Gal.Satis eft duarum horaz ^lolouf ®*®^“‘^^^®’'®*wtcroxymeWaspotumó^ forbitioncm.Hipp.cum ^ï“*® ''*'’1111 ^^^^^y^ebte eft in toto morbo,paucum acetum mikeatur, adeo ut tanz ’iuae't'h *^°^^^*’ ’ 9uoniam Syruporum quorum nunc communis ufuSjah lfcVr *^5quot;’“’^manauit.Multaexhis queexHipp.SC Gal.notauijprudens

Ï^Q . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Modus Secaniabin de Radicibus.

liela ' r^ utimur,ubi fcilicet antea per multos dies fimplici ufi fuerimuSjOxy ^o^^ï • •*” “°^™“s» Modus Secaniabin educens phlegma. *gt;011» • •”’P^‘’ 'lU‘’uelo coquiturmedulla Carthami, Cnici uideiieettöif quia quot;ie in ^1^^ Quantitatem,tu potes poncre ufep ad libram carthami. Turbit uero ’ ^ Ü T Modus Secaniabin folutioneeducens Melancholia. M^ P, ®®^ßicaf3 Ideftboraginis. Sylueftrisqd eft,qux nomen habet ba 'yos 1 v 1 ®’'^’YO5.3 Vulgócalamandrina dicunt,uel trifaginem. Camxpiz g®^“’'’’•’'J^^ aiugam» Bedegar.] Spina alba:addito elkborojlatis •ierpurgabitatram bilem, pondéré duarum unciarum.

o . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Modus Secaniabin de Cheiftn.

\ quot;•inociituntur,ceu ualido in dcobftruendo. Cheifin.] Ideftlybiftki;

Q (w nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Secaniabin de Calamento. j^'gt;æ.3 Proeaaccipecinamomum. Calamentiagreftis. ] Ideftnepetx.' j^ineftici.] Noinuenio domefticü,nifi menrhâ. nbsp;nbsp;nbsp;Acetofus Diarhodon; ^ l5,^’^’^^’^’ï®*i»ws eft,magnâ habens coformitatem cum byzantino, calidior ^^0 parumper; ilk uero magis uidetur atram bilem refpicere. u., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Acetofus de fuccis herbarum. p'’hsc(retjfednô côponitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Syrupos de Mentha* ttifi i ^ ^uobusjfecundum tantS inuenimus in officinisjUtikm quidem in uen pj^'oroborando. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Syrupusde Abfinthio. '1111117 ^^•^”^f^^''^^^^’^ P‘^cip*o,necß etiâ poft ubi febris u ehern ens,nifi frigi rofl v''^ ^^‘^mikucris. Ego quädoeß eo ufus fum inalbis humoribus exüic lentibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Syrupus de Abfinthio lecundus.

*^poteft fimplex, amp;nbsp;ualde congrueret in febribus à bile poft vij.

50 p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Syrupus de Fumoterrxmaior.

quot;•■gat fi in débita quantitate exhibeatur,unc,uidelicet iq, uRç ad quinep* Pp ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Syrupus de Famoterrx minor.

Uit» - ^^^’”^° fcanimoniu,purgabit plus g precedes; primus tarnen comui ”p3raqSlt; ego eo utor in morbo qui gallicus didtur.

-ocr page 478-

450


IHCOMPOSITA MESVE


Syrup. Liqufrftfx.

Videant qui cauentin pleurftfcis Manumchrifti uocatuni,8C rbeoMUOiMOM denthunc Syrup, in quo aqua rofacea.Ego enim nö formido in morbis pedons, medicinas modiceaditringentes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Syrup.de Hiffopo. ,

Hie quoep fyrupus feminumcotoneorum óódadylorumrationecmuWaa, ßridionis particeps eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Syrup, de Calamento.

Non cognofco calamentum domefticS:credo intelligi mentha.ficiireMinp » Nullus tarnen horS Syrup, comuniter parat. Secundus fatis fimilis eft lyrupoo mentfaa, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Syrupus de Thymo.

Licet in ufu non fit, efficac/am tarnen magnam haberct in frigims morws,

Syrup, de Eupatorio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ,

Hic fi bene compcnatur,quod certe non eftfacile,ualde utilisent. pe 8 Sucaha,] In fais patres noftri magnopereerrabant, iylueftris rofsnuctu upp nentesttu uero intellige,fpinâ alba ÔC arabica.Diofc,uocat primp arabica. Eupatorium,] Accipequod uulgoagrimoniumuoeât.Protolioq caremus, accipe folium gariophylli, fi inuenire potes:fi non, cinamomum uo tum,uelnardum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Syrup.de Epithymo,

Scabiê óf faphati,] Id eft (^cfyaqcü educitjUt ipfcmctait,humores pter quod magis reponêdus eft inter purgatoria,q inter proprie uocatos *F“N * ,3 ficuti fyrupus defumo terrx.qui cG hoc multûcôuenit,eft tarne minons putg^^ nis óf minus calidus; óf proptereaillo ego utor in humoribus magis bilious, nero, quia calidior eft, in minus calidis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Syrup.deStichados.

Conficit hoe duplici modo,addendo uidelicet cinamomnA reü^ua atc1 » nel nöaddendo.huncincöpleaim,inum completeuocant, Hafc^w®my Alchilifideftroriimarini, SermoinMclicratocondito, _ ,

Genomeli grxcc appellat, quod ex uino auftero antique óf Oenon uero melititen,id quod ex mufto,óf latine mulfum At cG mdiö^, perius diximus, ex aqua óf melle coftat. Proijce fuper ca.] AppcHantnoo porc uinG in hunc modG conditG Hippocrate, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Conditum de ^*^,*r ^ jj Cortieem citri.] IntelIigecxreriorCjabfqt pulpa. Vel foliorum.] VW cortice careres: iicrum facilius m ultis in locis habebis frudum Óf coracem, 4 foha. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DealioconditodeCifro» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«^

Vbilegücroci drach, t luf Jege,drach,uniusquartaparst Matwacurj i , IiHophyllon in teil jgc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Modus condindeBuglofla, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^.^ Tnum generum cydonforum.] Duo paflim nafcunt, fernj funtp3ru3t Vf tellfgc dulcacida.æ fie intelhge poma. A Ifelengemifcli.] Id eüoeimâ, ^uo odoregareophyllitonuocanu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ConditumdeCitonijs» -

Sub miux nomine ubfq; parat.’hydromaion Grpci uoeât. Hydromaion W^ ficit PauIus:Succi cotoncorum p.tj.mellis p. np aque, p. vi.coquead jj mado. Speciesalefanginp,] Dehis,ubidepilulisagemus.MagfstarnenuQ ca quam fimpheem miuam uocant, AIix uero dux qpxlèquuntur pa tan none fueuerunu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Scrmoinacetofquillitico» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, -i

(^lacofcrtcpflepfix,] PIi,McIachoIicisamp; uertigini. Matncisprnocano J Plin.ncrufs infirmis. Additqjtanta effè uim fa mus aced, utaufdius hauftum,exu dx animxmometo aliquo fpcciëprxbeat.Quod inueteratumj magisprobat/ rioréoculoruaciemfacipprodefi acefcetibus cibis,^eis quileinm iiomunt. ia , ditatcaurfum gargarizatione purgat: pcrcuflis autprxcipitatis, St ®^ “r”^^ nbsp;nbsp;'

coagulato : renum uitqs : cauendum exuicerads; ialutareefiftomacbojateru^ dolorihus,parum iiimptum binis diebus ♦ Quo pado prxparetur fnlh,prop cap. inter fimplicia dedaratum eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Modus oxymellis ^^quot; ^’^n ßj^ I

iJ IJdVlO |J* ^iJni' vlV** «*•quot;“ v* • nbsp;nbsp;nbsp;-*

Modus oxymdfis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

zaqua^Üucraümtqaxüin^^^

Non uideo quomodopofiitbenepararifineaquaj ß uera funtqu^mr« 1 perius dixit deoxymdite,oportcre uiddicetaddere aquâ-Huiusant cow*® ,^^ w/us in iongioribus niorbis.Duo enim qux/cquuntubpararinófdentj'oe ,^

-ocr page 479-

[^^1 nbsp;nbsp;nbsp;10» H AN ARD I AN NO T ATTO N ES. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4Sï '

‘^ Q^’od fcribitor fub nomine Democriti, in quo multx herbs Üu-^^’’’^“*^“’'^^*'o^’ïsan)slodsdcclaratf. ' Rob.

lt;dfe*^ , ®°“ï^^ fignificetjipicmctdeclarat,fucciis uiddicetprimo defecatus, Idm»«^- ^’cï ignis crailïor in tantü fadus, ut adferuari fine corruptione gt;Porepoffit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rob de Ribes.

SiJouj^c*°quot;®®’”^*'^® ^P^’^^ Grxcos uelLatinos ,iêdapud Arabes tantü: pro ®(Cöh u P*®P‘proprio. Afferturex Aegyptoprxparatus. Poflemus nos ex Parari ®^’‘®oßf«ocat«, qux genus lapatlii eft,id quod iubet Mefue,comode , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;RobdeAgrefta.

^ämatribusfamiliasjöifappellaturomphaciumficcum.

Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rob de Cornis.

fi^ *13 crania uocantur grcce. Frudus conferunt ad uentris fiuxum dyfente qL, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Rob de Berberis.

j^*uocant Q^tJXKw^.M. Fructus ualet in diarrhoea Só fluxu muliebri.

Svl n°L^^**ni3ch. Grxcedicit rhus. Rob de moris leni.

^to^*• ^5 “*^*cct. Alq noti funt ufep ad eos qui de frudibus inferibuntur, ïfflte5!^‘8’.??5e mefpila,amp; prpcipue genus id quod Aza ' ’ialuu r^°*“’” nocant. In fecundo ego potius dulcia granata eligerem jcen

!() nbsp;nbsp;nbsp;'n lubducendam aptiora.

^'^TiNcTio SEPTIMA. nbsp;Dedecodionibus8Cinfufionibus.

Pto^’^°’’®^‘““Pnjodimultum funt utiles, 5lt; ego ufus eis multoties, multS ''Quastarnencompono ad libitum, iècundum intentiones occurrentes. .

tij æ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AquaFruduum.

^lt;1 ®®“®8*“’ ptecq ob mannam : noftri autem aromatarq préparât abiep ea {L« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Modus infufionisaquxeafei.

ferp '°^'^'^A^3 Pnm ufus plerüq;, prgcipue têpore rofarum, amota tarnen Succi ?^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ guftui infuauis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Decodio fumi terrx.

«tarafacon,] Troxuna Grxci, uulgo fcarioJam dicunt.

Pjæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Decodio Alhafce,ideftthymi.

fijtisak'^^‘'H^^^^aftnndrach.xx.] Legedrach, iitj. Caueneindaucodeci F aromatarijs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Decodio Myrob.

â tarnen puto fore utile, fi quis ca ufus fuerit, ficuti amp;nbsp;ea Cyn r*^^inienbitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Decodio de Eupatorio.

■®(»^ . ®’^^‘” Arabes Akhanna uocant, plants uidelicet qux ligufiru amp;§uit;multicaurofinumuocät. Egotarnen puto potius legend Q Cypers ^æceff’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Decodio Epithymi.

u'cax enin morbo gallico uocato:ualet enim 2C ulccribus QC doloribus* ^•Hisinfp 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Infufio de Hiera.

*'’'haiii • ^®*°“5 ^c bicra multoties fum ufus in antiquis affedionibus, SC ex I’i'nea / '-^^“i^mü cófecuti funt patientes, § ex potu aquarü fpontinarS, quas '^'***unicffep ’^^°^^^’^^^^^ paginamonui,modo meo,prout fcilicetin re egro

'I'to hï'^ * ^ ^ ^ ^ ^^ ’ ^ o c T A v A. DeTrochifcis.

'’’'^n *^* ^^^ cyclifci Grxce,Latine paftilli, a figura apud Grxcos nomen ha/ 'Quorum aliqui bibuntur,altj inqciuntur,nonnul!i inunguntur,

QjP , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ConfediogalIixMufcatx.

^^ *'^^^”’®'^®gt;^^‘^*30bencprxparata. Ambrxcanni.] Eftepitheton ’” b’^to ’^'’?'”^^®*'^oribus grycis ambar dicit .Ex noftris fuere qui fuccinu orien liilel;-^?’^* ƒ ®*n Myrrhx.] LegeMyrti. OleodeBeenJ Ex unguentaria Wwfce«^' CmrfeJio^ScbdUn«.

cnominoriseftufusgprxcedens. RamicJ Defcriptionëhabesinfrai

-ocr page 480-

4^2


IN SIMPLICI A


ConfeÆo Gallix Akfanginc, »-jtizaöJ Et hxccofdcm ufus haberetjfi bene pararetur, Sandah Citniw ƒ

Lege aromanch nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confeeno Trochifcorum Diarhodo *^^1)1

Nomen bi habent à rofiSjSC fub eo in mulns compofinonibus appo» buntur^ in morbis ad diutumitatem uergentibus.

Confeeno Troch.de Refis- Mmofl*^ Ex duabus iftis compofinonibus fecuda eft efficacior. Si uis adders nbsp;nbsp;nbsp;j^jj^

Vbilegislib.iiplcgedrachmas. Florûfquinân.] Inuocefchoenoa^nos ^.^ flos3quarefuperHueaddit5floris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confectio troch.de rousöc P ,(

Hi uahdiores funtomnibus his qui a rofis nomen acceperunt.

Sucahal ertif. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. a lu i r 1 ■

Hac uoce Suc utStur Arabes ad fignificandS galliâ. Succi ™. ^j^eofi ex genere dadylorum35C credo quod fintimmaturi. De lingua auis,» fupradidiumeft, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ConfedboRamic. /

Ramic folent uocare Arabes mixturam quandam ex gallis a P»*“ ^jj^j,] de adftringit quocunep modo quis ea utat. De fpodio infra diciU bicut a Id eft fubtiliftime, ut oculares medicina teri folent.

Trochifcorum de Camphora. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Fgoeai]?

Res noua^quam gummiarborum dicunt^SCputantualdefrigidam» ^^ ^ qux ad nos defertur rem faditiam puto,amp;calidam.Simeon ^”’E^5-^fu!phaf) multis inlocis emanare a'quibufda uclunfonnbus, flcuti afphairo“ *|j^cii' edeq; aliudfuluumqilindfubalbnmjSf tertium nigrum.’habertepuiresea di 6f ineidendi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ConfediodeRheubarbaro. nrcutialamp;c'

Horum potus in his qui mali habitus funt, magnx utilitatis eft. W* «erunt medici in febribus ex decidentia acutis,amp; incipiente malo hab* » Confedio Troch.de Spodio. ,

Spodium fitliquefcentibus cadmia Sd scrario lapide: tenuioren^P ^ lansjà tedo fornacis adhxrêsampullefcit, amp;nbsp;TjyojKi/iflAtz^ appellatur.rars^^^^^jjg uior defcenditjSd pauimento uel lateribushacret^quxipodium uo«tur. ^^^^^/ jO res Auicenna fèquentes ^ antifpodion fpodio prxferunq maxime id ft'^°^j.jo,ijel narum radicibusexuftis : licet fint alia pluraprxftaiitiorajUt ft*^^ ,^’^*^,fiautt olea,uel lentifco. Modum autem confedionis tradit Diofcorides lib.5lt;

Ïpodq ufus non fuit,nifiextrinfècusadmouendo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- .aretofc

Confedio Troch. de Spodio cö feniib |j^ Potentes eflentin adftringendo,fed non parant. ^®’’r‘^f 4filling I • Nee hos uidi parari:non putarim tarnen tam ualidosqu dicit Melutj^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

dandam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confedio Troch. de Abfinthio.

‘ Hi communiter conficiuntur, SC utiliter bibuntur in longis febribus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Confedio Troch.de Eupatorio, nbsp;nbsp;nbsp;-p^pstO'P

Ethi quoq; paftim conficiuntur, ied ïipaucis bene^gnorantibus uera

rium» Cum fucco herbarum.] CnmfuccouidelicetEupatori)»

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confedio Troch. de Anifo.

Hi parari rede non liaient, quiacaremus folio. Secundi poUeöt^'®“ t rari/ed non parant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confedio Troch.deLacca.

Siexueraparentur,eruntualdeutilesinaquainrercute. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confedio Troch.de Terra

Terra figillata ante paucos annos nóafFerebatur,n5ccapitadportari.n ^ cisdiciturLemniafphragiSjUelterraLemnia. Hisigiturtrocli.noninag“^^^^^ eft,fi communis illa 0^ uulgaris apponatur, quam terra fgillatam o^^'^^ui jb Hücant,óf pro uera uendunt. Sanguinis Draconis.] Secundum ä cennam,eft fueçus. heibx,qux àDiofcoride uocatur Acbilion. Nunc« c ^ 'Lufitariisjdicitur^ ab eiseflefuccus quarundâ arhorö. EuphüHdos»] ^^^

-ocr page 481-

fern


10. MANARDI ANNOTATIONES.


4$Î


q Confediotroch.alhandal,

kl

ion ^'Î^quot;'^’'^^^“ caftfgatioquædam,feu præparatio colocynthfdos : SC propterea du h r *^'*^'^^^corum,quam ilhus ufus.Diligenter autem cognofcendum ab eo ’ °l‘^cparauitjquantumcolocynthidis in eispofuerit: ait) enim plus,altj minus ^^ P'untjCum ægrotantium detrimcnto,fi id medicus ignorauerit. Inmeocodicc (U?’Î^’^’*’® coloqrntbidos,adduntur decern Ô^ odo aliarum rerum : qui mo^i {ade^^^^^^^P”®’’^®’^“™^’“'^ ^ï*tcgerfcrupulus,praecipucfifecundo contriris

q , Confeciiotroch.defandalis. j^^atBanceps fum,an quos fandalos nunc uoeâtJrigidi fint, Calefacerc cnim ui* chiT'^*^^^quot;'^^^^’^^^'^’^ ®’^^'^°’^^^™ admouentur,Non confueuerunt tarnen tro ni.^.^^P’’^wgt;felt;iel€duariu«n,quod triafandalum Nicolaus nuncupat:quota

Deconfedionetroch.Hamech.

diiKr ^P^”^ ^ deligno aloës, quia nö conficiuntur,forte’ob immodicu precium, u' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confediotroch.de capparis.

(|i,j°’^®®^®’®ß“ftisinIfcnisafFedibus. Scolopendriam.] Earn uidelicet jj’ kiocaturcitracum. Agnus caftus.] Lygos,ueI uitex dicitur.

I«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Confediotroch.de charabe.

, 'trochifcia Paulotrochifci de dedro dicuntur, Së aliter,in hunc uidelicet mo«

^opgt;i!.2.

untur:PfyIlrj 5. $, maftichesjamentorumelectnjireosjcrocijana J»

Charabe.] SuccinumjSC à quibufdam eleârum dicitur»

», nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confcâiotroch.alchechengù

tiet ^*^™8*®ßfpecies folani,quam ueficariam uocant,amp; Graeciphyfalida, fna tJ^™’^^'’P^y^äWdon,quiab Auicen,corrupte dicuntur dyUalidfi Alba« lon^ ^^^^’quot;^'^’®”*^’^'”^8”’’^^’^”8“*^’^’^’^^*^* Bolt] fntelligemil ^ gt;9Uïó^macra:funt magni momenti in renö amp;nbsp;ueficx doloribus.Solent etiam }öhy^^®®^’^^9o®®oparari. Paulus boe pado:Seminiscucumerfe ^. 4.. feminis raru ^quot;^'^'^fæ ^‘ ^‘ fcenicuK,lapatbi,crod,nuclcorum pinijamygdalarum ama '’’)0pi) ana ^, i. phyfalidon 5.5. uini quantum fat fit»

DISTINCTIO NONA. SufFuf»

{p^^^tatclligcfc Mefuc medicamina ex odoratis rebus in puluerem redadis défH * ^^æ ^^“^ aliquo liquorc bibuntur, In bis pauca funt quæ dedarationem ' ^ftnt, In primo quidem nihil.

,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SufFufaliud de ligno aloes.

fin ^’’’quot;‘’oir.] in hoc fecundo,quod uel melinophyl!on,uel citratum ocymum |j Ä«, nbsp;nbsp;Inaromatizato,nabet.] Proquofaccharumcandumaccipiunt»

gt;p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inimpinguante. ondarSdefeni.] Perquaspanem biscodum,EfFicaxfatisetiameftadcon ‘^dendura»

ft nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SufFufdegranismyrti»

j “’^d Græcc «Alt;at7«,Iatine polenta. Anabach.j Abach apud Auilt;»

1 dfquod Diofc.Ioton arborem uocat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Charub.] Graece ceratiajatine fi« ÄSed forte totum hoc legendum fimufhoc pado : Sauich anabach charub de Nam Auic.cap.de nabach,meminit fauich de nabach. Serap.uero dicit una fy ’ r?®® habere fpinas. Erit ergo fenfus ‘. Sauich, id eftjfrudus acerbi torrefadi L^'^^n^'^^hadijdido charub fpinófa. Altj tamêper anabach intelligutzeriperha, ^«ßiuiubas. Curticuri.]ldeft,arborisacaciaf. Tarathit.] Ideß,hypocißidos*

Qq

-ocr page 482-

IN COMPOSITA MESVE


454


DISTINCTIO DECIMA. Dcpilulis.

Graedcoccfaamp;catapoiiauocant. Pilulæ alefanginæ. Etquandotpe^f* gitdifpofioo.] Mihi potius augenda quam minuenda uidctur aloë, P»”® rum doüs 3.1.3 Multi nunc aloën lauant cum aqua in qua i heon barbarumlong'’ tempore maduit, Alq cumfuccobraflicx»

Pilulæftomancæ.

Stomachicae à ftomacho debebant appellari. Quidam cas paratas habcnt,»«^ te utiles funt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Trium myrobalanorum.] Citrinarum fcilicet,diebularuw,

Indarum. Do6seiuseft 3.2.uel 3. i.s.] Sedunicaetiammediocritefpurgat'^^

Püulæ aggregatiuæ.

' Interpilulas quibusutimurhæmaximeexcellunt» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Eleó.rof.] InW

non id quod Nicolaus,fed quod ipfemet Mefue inter ekduariafua fcripfit, Pilulæaggregaiiuæmaiores. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Hamon parâtur. Si quis tarnen parare uoluerit,profataragi IndiacdpiatquO“ Diofcorides uocat lepidion : amp;nbsp;pro Harmel,intelligat fpeciem rutæfyluefl«M°*’ dcutam,ut multi. Calfiar.] Intellige ligneamuocatamjideftjCinamomui” uulgarc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PiluJxdeeupatorio.

Maioribus quidam utuntur ad morbum arquatum.

Pilulaedcrhcubarbaro. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

His uti ego confueui in fine notharum tertianarum in autumno,corroboranaO cas cum aîqs ut opportunum uidctur. ÖC da 3.2. mane,uel 3.1. s,

Pilulæ de alchechengi.

' Ncchaefuntincómuniufu. Calliamfiftulam.] IntelligeutfupraVign«*

Etfießtuffiscumfebrc.] Notahancmixtionêintüflïjquampotesinalijsquo“ quepilulisfacere.

Pilulæ ad febrem antiquam.

Bedegar.] Id eß,fpina a!ba,ut fuperius diximus.SatisIeniterpurgant.

Pilulæ Indæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P

Iliscomuniterutimurinatrabilepurganda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LapidisLazuli.] Iddijb^

nei. Loti.] Tories ut nullum ampliusuel faporemuelodorcm in aqua relink 5 quat, Dofis.] Satis eft ut unica drachma detur.

Pilulæ alandal.

Nonnulli eas parant, fed pauci utûtur,quum tarnen efficaces fint in pituitacou* cenda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pilulæ de farcocolla.

Ego nunquam his ufus fum,nec uidi medicum utentem.

Pilulæ fœtidæ maiores.

Harmel,] Audi,utfupra,fpeciem rutæ fylucftris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DadtachmamunsiH'

fans enim potentes funt.

Pilulæ fœtidæ minores.

Minus ualidæ funt prioribus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Pilulæ de ferapino.

Neep his ufus fum unquam.

Pilulæ de euphorbio»

V alidæ funt in articulorurn affedibus à pituita fadis.

Pilulæ de raued.

Licet raued idem fit quod rheon barbarum,pilulæ tarnen hæ longecfReadores

funt quam quæ derheubarbarouoeâtur. Dofis tarnen non tranfcendatdrachma,

Pilulæ mezereon.

Valide purgant aquamltutius tameffeftmifeere cutneis rheon, uclpilulas de rheubarbaro uocatas«

PiIuJîe

-ocr page 483-

lO. HANARDÏ AKNOTÄTIONES.

45$

Pilulælucis maiores»

Hasegoroborare confueuijn pituita quidem educêda cum cocctjs,inbile cum ’Uteis, Minores magis refpiciunt atram bilem quam malores»

Piiulx ftomaricae noftrx»

Prims pituitatn purgantjamp; uentriculum roborant : fccundæ bilem etiarn pur« §’nt:tertispituitam : quarts inter omnes has funt minus calidæ, Pilulæalandahah

Hæ minus calidæ funt quam quæ iuxta Hermetem fuperius funt defcriptæ«

15 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pilulæ aliæ Ôomaticæ»

Nonmultum differunt ab his quae tertio loco fuprà funt fcriptæ. Pilulæ de agarico*

Hæ ubi($ confedæ inueniuntur,8C pedori funt admodum utiles« Auiceas de® ^®lt cap.de afthmatCjfed non apponitmyrrham»

Pilulæ quæ conferunt ad febres cholericas»

Noneft tutus earum ufus in febribus magnis» U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pilulæ diarhodon.

faciles admodum effent,fed non parantur«

n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pilulæ de Turbit.

j jj ^*5p3tresnoflriutebantijr,fiCTurbftatasuocabant» e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pilulæ de lapide Lazuli.

untfortiores qua'm Indæ, in atræ bilis purgatione, v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pilulæ de lapide Armeno«

fiin?°”P”^“’’^æ*9tionS lapide Armenocaremus. Ab AIexâdrodefcribunt,S^ k '^°P^*'^^ômendantur.[n uarqs tamê codicib«uario modo legit earn copofitio» 'w Ï®^“P'‘®^ïgt;0“e hoc modo:Picræ,epithymi,agarici,fcâmoneæ ana 9. 4. 'äßd^ a ™ °^* 5' 4gariophyl«gra.20« Inalioexêplari legit :Scâmoneæ 9.2« dij-- ””®’“ ^*4 In alio legit,ana 9. ^.Conficecüfuccocitriuelrhodomeliteï . ^3, î.Mcfueinfràdefodamelancholicaaccipitdealijs 3. 4.. defcamonea 3«

1« wphyi,j j, nbsp;nbsp;Pilulæ ad om nes morbos«

I)njfü“*’?’'‘’^’4‘^^alchhaiher,alijdecynogIofla,fldmagnSuimhabentin tenuis 'nfe ' ^^^^'fl^l^wonibus : fed non eft eis temere utendu,ficuti neq? a!ijs ftuporê ''k/m ^^’^ in eundê ufum fcribûtur ab ipfomet M efue cap. de catarrho,quas Îvlçf ƒ ^’^^dniquæ nô alia re differût ab eis quæ defcribit Alex.nifi quod iubet ^^wficere eas cQ fucco cynogloftac,SC Alex«cü aqua in qua opiû diffolutû fit» c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pilulæ de ferapino.

%^^'’^'^°^’^^ ®*®’* finiplicia fcripfî,Galen.no habet pro purgatorio,ficuti nee P’^iacem. Sataragi.] Vt fuprà lepidion. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Harmel.] Ruta fylueftris,

pi. Pilulæ de bdelliomaiores,

^ ’5ihis^ *®æ omnes quæ de bdellio dicunt,uaient profilfioni fanguinis ex ano,n5 'kesa ^??'’æniorrhoidas cæcas uocât. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;VenarS aduftarû.] Accipe uel cor

Sn'r i^ ®lt;Jnflo5gt;“cï radicem aliquâ ftypticâ aduftam. Vltimæ efficaciflîmæ Pern? .’^i'^f^nxu fanguinis per ani uenas, fed amp;nbsp;in menftruo fuperfluête,ó^

^^^’jeme. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pilulæ de colocynthida.

1 Sedpijj^^^ ”°*' ^^”^ ‘ ^^^ *^®^“ ^ 9““ parare uoluerit,pro albo nafturtio tha* k , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pilulæ de opopanaco«

^‘'æincômuni ufu funttefficaces tamê in articuloru dolorib«a pituita fadïis. k. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pilulæ de hermodadylis,

^Wh^ “^‘Wrainores in multis locis parantur,tertiæ nullibi. nbsp;nbsp;nbsp;Harmel.]

‘^^'pueftfemrutam.

-ocr page 484-

45Ó nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN COMPOSITA MESVE

Pilulæfeheltæ.

Parari aflucuerant/ed nullus fere utebatur.

DISTINCTIO V N DEC I M A»

Vnguenti QC Emplaftri nomme,fed Ö^ Ceroti, aliter antiquf aliter funt. Illi enim unguêta ea duntaxat uocabant,quae ex odoratis rebus cónciebat • emplaftra,qua: ex metallicis : cerota,quae ex oleo amp;nbsp;cera. Neotericis unguenti

menadantiquorû emplaftraS^ cerotaextenditur,cerota ea itacutihaerent utuixauellipoflïncquaEabhacrendiuiaGalenofcxw^““*™ “ ' Emplaftra uero neotericijquæ antiqui cataplafmaia,nominant»

DE VNGVENTIS ET EMPLASTRiS.

Hyfopi cerotum defcriptione Galeni. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, -

Oelypum uocant Graeci,neutro uel mafcuüno genere,pingue iiïud quo o lanis adhæret» Terebmthmæ.] Vera hadenus caruimusdedeiuslocoinp riaccipiebant lariceamrefinam, quam Venetijs adhuc largatum,quafi laric«tquot; uocanuCozpit uera nuper adportari ex Rhodojfed coda, Operaiiohyfopihumidæ.

Alium modum conigêdi,nó magnopere tarnen ab hocdiucrfumhabesa nbsp;* lib, 2. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hyfopi cerotum defcriptionePhilagrij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

Eft fortius quam primum SC magis potens ad emolliendum,quare idoneu ad tollendas eas durities qua: à morbo Gallico fiunt : adiedis etiam interdum q bufdampotentioribus,SC magna cogente neceffitatecmnabari.

Hyfopi cerotum defcnpnone Pauli.

Apud Paulum hanc copofitionnem n5 Iegi,fed aha longe diuerfam» nbsp;nbsp;g • Styracem ego potius caperem,licetaliqui myrrham intelhgant, qua Iwac

Vnguentumdiaphcenicon. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Adipis zirbi.] Aliquilegötcerui. CalchotarJ Chalchatinucaccipibq ^^^ triolum uocât,quia amp;nbsp;ex his multa depdita funt noftrorG ignaun. AuicJ» loco chalchadis,quod fignificatchakitim:ficuti amp;GaI. i. hb,decópof.med. « ^^ genera:ex cuius ledione multa potes caftigare qux hic perpcram legötur. bitur,Ignis autem ficut prims : legendum eft, Ignisautem fit pruns, Vnguentumdiaphcenicon Arabica defcriptione,

Cheiri.] ld eft leucotj,matronalis uiols. Pro triafilon,forte Icgêdum tri o lu ^ acidum,quodaneluya uocat. Nam ingredituretiâ aliud ungucntS,quoduiri e catur, Vel intellige loton domcftica,de qua Auic.fcribit cap. de Andacoca,« etiam Paulus uocari fcribit trifolium, Alifam uero intellige uel quaraDioic. alyftbn,amp; Auicen,alguafen:uellegealifma,quodeftuitgapaftorisfecundu ^^^^ phanum.Quidam pro hacetiam legunt trifolq acidi, Calchadis.3 ld« » citeos, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Acori.] Nonmeminime legiflècompofitionern inquanxcioi« t

ciperentur,quare fufpicor hic fubefle errorem,

Emplaftrum Arabicum.

Ex folqs herbarum earundem.] Leucoij fcilicet SCtrifolff,

Emplaftrum relatum ad Nichodemurn.

Quids chirurgi hoe utStur in antiquis ulcerib. addito uitriolo. V aletetia nitulBlt;

Vnguentum aliud Nichodemi.

Hoc ceu liquidiore poITunt in eodem ufu tingi linamêta quæ intra ulcus dantur.

Vnguentum cerafeos, VimhabetmoIIiendi,mundandi,SCglutinandi,Paruutnueromaioremuimna

bet in carne gignenda«

VogM®

-ocr page 485-

10» MANÄRDI ANNOTÄTIONES»

457

y,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vnguentum arthanitæ magnum» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

ÎL ® ‘^^§’i3m utihtatem fequutam ex hoc in aqua intercute» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Paruum,] W*™'’^^^^^^ ’“’‘^“^minuendo» Et fucci cauenizich»] Incap.de Hars tlt;),M'^®‘*®f’^““’^ ^°‘‘“”§’^^”^““’’”°” pomtur hæcres,uelaliquid eiuslos l|J*'^®^gt;P’^c*’quam diuinando,inueniripoteß quid fît: nifi forte legendum '^^ïaT'^^^^^ frudus Tamarifei intelligitur. In quibufdam codicibus iegitur

p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vnguentumdclino,

’ ’îtec i''' ^°'’ *”*” ^^^c”t exiccandi ulcéra,ita ut cum bis quidam curent uulne ^•^u^additis tarnen quibufdam cantionibus.

■p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vnguentum altaranheb

’^od.] Intellige uel cantharides,uel câpas,uel pityocampas,uel bupreßes.

0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vnguentum rofat um, ô^ unguent um uiolatum,

'VhrfH '^æ^^*^^*^^ ’^*P®® ^^ ^^° modo hæc manarûc:ficuti 2lt; uocata pomas a^tur opium,crunt effîcacia in doloribus mitigandis Ôdfomno prouocando*

b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V nguentu m de papauere.

^ 'Juot^ efî ualde effîcax ad fomnum, à ad arcendos dolores. ■

Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vnguentumbafîlicon.

W°”’°^° ^^’^^ uulneribus in quibus eft calefadio,cum fit calidumf Puto des ^^**?^®®*®^ )^8cndum,non eft calefadio:amp; fie etiam feripfit Auicenna. Ba ^uliredpitjCeram Colophoniam,picem,adipem taurlnum,aîqualia,

Sjj.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cerotumdefandalis.

quot;)f mf v^^^^uîtu«» uergatad calidum : fiquidem fandali calidi effe uidens ’’’^D j-’^^“®®ftgt;ô^camphora. Spodij.] Sumuntmoderniprofpodio

’” caKH L^ ’“buftis cannis : quod certe uel calidum abfolute eft,uel partes mul ^s nabet, Auicenna etiam tefte,

yu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cerotum Galenb

''«,fed- nbsp;nbsp;’? ‘“fr^gldarione.] Vltimum intelligendum non in gradu feu ordis

* Wrr^^^^^b^que noxainfrigidatione. Galenus dixit fimplicißimumins Wir^u •’ ^ bumedantia,ÔC eo utcbatur in eryfîpelatibus Ôfphlcgmonis pu lt;ia$Qü“*”’°®^°‘ nbsp;nbsp;^^*'æ^^bæ.] Pontica optimaabluta. Olei rofati uns «y”,tres. nbsp;nbsp;Oleum omphacinum.] Optimum eft autem exas

i ^^oïdr ™P’’^*“®»wtSabinum. nbsp;nbsp;nbsp;Aquæ fontium.J Galenus îMifeeantur 'i’f%t '^^^”^“’’ ® “^^^duplici,amp; fiathumidum cerotum. Infrigidato ceroto ins Miß **■ *”'*‘’® aquæ frigide paulatim in mortario, quantum poteft fufeipere ut '’*’ in^T ^^^ ^'•'tem infrigidabis cerotu ubi primü fuerint mediocriter coagus

- **°*“*” '^^s in aquam frigidiffimam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cum aceto albo.] Si mis

' quot;’’töN rf''^fatistenuisSCfplendidi,magishumidum8Cfrigidumfaciesphar« ^ ''tóm ^'^^^bespharmacS tandiu dimittere fupra corpus donce calefiat,fed conti ^'3re iquodpauci hoc tempore aduertunt. Vide Galenit decimo Methodi.

y,.j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vnguentumdebdelio.

' “Wcerte eft hoc,amp; potens ad difcutiendum óf emolliendum.

pg. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vnguentum ualens fimiliter.

''''arefT”^^'^^®^^”^'” P’^ælt;^^^^'^s. Cauendum tarnen nc difeufta tenuiorema

* “Urn indurefcat.Rhodinum tarnen eius uim minuit.

GU.' • ,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vnguentum philagrios.

’i^X'vrrh'^^f ^^’^ ^‘^®ßgt;t®’'®“'‘hf S^igiar.] Velftyracisliquidi,uclpurio æ • fedprimum magis hoc loco probo.

^diftï nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vnguentum aureum.

^û’ophoniæ.] Vel totum fimul coniundim pro una re intellige,uel per Qq 5

-ocr page 486-

IN COMPOSITA MESVE


'458


rcfinanijpineam ; per colophoniamjcam qux ex Colophoncadfertur»

V nguentum de cerufa»

Merdafengt] Id eßjlithargyri. Scoriae argen«. ] Spurritiafn omni métal»

Io fie uocaïur ; fed argêtea uocatur heleyfma à Diofeonde. Argenti uiui.] VM argentum uiuum tradas,caue ne membra principalia eins uim perfenciant. Ziniar.] Ideft,acrisæruginem.

Vnguentum fericinum.

' nbsp;nbsp;Hoc neminem uidi utentem ; ual/dum tamêputo,atq^ longe ualidiusfiferkum

■ ureretur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Vnguentum Aegyptiacum,

Hoc in frequenti ufu cftuulnerarqsmedicis,folent^ unguenturndcmellcap^ w pellare, Floris aerisj Sunt uelurimilq fquamaefpontc ab acre cadentes,quuni panes acris aqua refrigerantur.

Vnguentum tripharmacum.

Hoc quoq; frequentifTimum eß,amp; uocant expertum. nbsp;nbsp;nbsp;Tritificut alcohol.]

Idefljfubtihflîme. Galenus i. de mcdic.compof.fècunduin genera, hoedupliciter parari docct,per hydrelæon uidelicetjamp; oxelæon. Addit amp;nbsp;tertium perœnelïon.

Vnguentum tripharmacum aliud.

Hoccodum uocant, amp;f in eundem ulum habent priori Ipleniofuperpofiww» Vnguentum alfefiricon.

10

Relatum ad Alexandrum.] Pro CIimia,Cadmia intclligenda,de quaDiofeor. Per alfefiricon intcllige pforicon,de quo ftatim. nbsp;nbsp;nbsp;Olcum deoleandro.] Ne^

rion uocatur à Diofcoride,fofandriû à Latinis,ut ipfemetdicit : alq rhododendron» ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confedio alfefiricon,

! Pforicon.] Graece dicitur,ôd fecundum Diofc,rccipit chakitcosp. 2. Cadmixp» t. SC teruntur cum aceto, luxta Galen.chalcitipartes diras,Ütbargyn unam.J Confedio unguenti façans amp;c,

’ Hoc nullibi uidi parari : putarim tarnen non inutile, Hyfopi cerotum.

Îlt;gt;

Hoc facilius parari poteß qua'm huius generis a]ia,nec erit minus utile» Cerotum Galeni,

Quomodo in aqua ro far um, fi Galeni f quum eius tempore nonfuerintinuen» tænofiraehaeaquæ. potesdecodumintelligere. Cerotum tarnenGaleniquoaffl» due utebatur,defcribitur abeolib. 8. decompof,med(c.fecundumloca,6^àPauIo hoc modo : Cerae albæ unciam unam,uel in aeßate drachmas fcptcm,alo«,ma(îi» ches drachma m unam,olei omphacinfuel melini, ucl nardini,quantum fufficitSi ueropluri egentßypfi,adde omphacq drachmamunam,autabl(nthij,ôitertium cum his hypoeißidos £lt; œnanthes ,amp; rhu,id eßjfumachi fuccum.

* Hoeformam habebiteerati reccntior0,fi exigu3quidaddatuririniolei!lîp^) 4* cerotum fietantiquorû. Sigiar.] Ideßßyracis,utfuperiusdidumcß. Glu tinis zanaham.] Fortegummi ederae.

Cerotum Alexandrinum.

f Storaciscalamitæ,] Styracencalamitem uocat Galenus eum qui intra calamus ferebatur : nunedefijt fer ri, fed loco eius habemusficcum uocatum, Cerotum aliud ciufdem,

lt; Hoc fi beneparetur ualde idoneu erit ad duros tumores,amp;præcipue Gallicos, artieuJorum^ dolores. De naphtha habes apud Diofcor.cap.de afphalto.

Cerotum Andromachi, Oleidebeen.] Ideßbalaninum,ut fupra',nee paratur,neeparariredepoteÏÏ.

Emplaftruni

-ocr page 487-

10» MANARDI ANNOTATIONEN»

45?

[)j , . Emplaftfum diaquilon.

1^quot;^ °’'^' ^^bet,ficuti ÔCquæ fequuntufjà fuccis quæ recipiunt,quas mucins W ’^*^^®’’® uocant« Iftud eft Auicennæ ferme ad literam« Defcribitur 8C à quot;'‘s ïft ***7^^c'’iocritum,fed oleum fedecuplum eft ad lithargyrü temporehyc lihiihJ*'» ^'*^^““*Wthargyriad altheam duplum.Paulus feribitaliud emplaa ’gt;i^W^*'’^°^®°^oï^^*thargyri tb.c, oleixHate fe, 7. hyemes. feminisfœ^ ^^J?. . ^*™®/®™taôaIt*ïcæ ^‘ b bulliant feminafcenugraeci Ôdakheæin

St ff *^'^^æ donee remaneant libræ quatuor,pok mifeeas olcum:bulliantç

’tolcrt ^^””P“’*æ ‘ ^^*”^^ infpergens lithargyrum coque lento igne» In Gale ^ïu'iïf”^®® °^°^^“æ* Diachylon inuentum à Menecrate redpit, Lithar duas,axGgiae antiquac libras quatuor,olei antiqui libras quindccim: ’ *4uando libram unam radicis altheæ»

Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Emplaßrum diachylon magnum»

P^roiius eft qua'm præcedens. Diachylon paruumj Hoc minus calidum,

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Emplaßrumdegranislauri»

’”^^^*’^ 3^ hydropifim.] Erit quoep ad multa aha utile,pratcipue ad ’“onesdifcutiendas,

j Emplaflrumadflomachumamp;hepar*

1» uendum æftatCjôi in temperatura biliofa»

Du 4 Emplaflrumdegallia» ilch,'^^®'8’Hianuncupa»efBcadteradftringcrcnt,fïinuI 6d roborarcnt,fi re P^arentur» TortellarumdefeniJ Ideß,panisbiscoäi»

' San' K Emplaflrum aliud de gallia, Latincpolcnta,gra:ce «Alt;2i7«.

Ind 1 u Emplaflrum relatum ad Andromachum» f^nda ^ ®™®^^^tósefl ualdc efficax» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Auripigmenti rubci.] Diofcorides

ti^j ’’®’ Etcitrini.] Idcft,arfenicinaturalis,nonfaditi, :nüc auripigmen

‘ fecundum non facile inuenias» lament] Id efl quod b ’^*®“ion,Latinifciirum,uulgó plumacium,uel dépluma»

y, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Emplaflrum aliud Andromachi» tush^^*””^^^^ ^^^^^'''hheuti ÖC alia permulta per chymica artem inuenta» nbsp;nbsp;Tri •ufo' ^\ ,^®uteagat medicus ubi admouet huiufeemodi urentia, crebroep Ioc3 Éiö^* * ^ ^8° quandoque ex minore quam trium horar urn mora, difficillima ’'*■««, cum patientis damno amp;nbsp;agentls ucrecundia»

o. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Emplaflrum flnapifmumdefcriptioneDcmocriti.

tro ?^P™’^*'^^^*’ apud antiquos ufus,ad materiam longioribus in affeeftibus cx^ Om '^®“°^®’^^3*^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad uenam fciaticam Ö^c.] Archigenes in uetuflis ferê

Ij^ ^®» Sit finapis pars una,amp; fleuß alia.] Si medioeri eges finapifmo : fl im ^ tó**^* ficuum par. 2, finapis parte unam» Syriacu bC Aegyptium finapi præ« aulus. Schibalæ.] Caprinum uidelicet flercus.funt expeditiores finapi, I^pfic autemfunt ifchiadicorum. In corporibus boni fenfus,amp; quorum incute 3?r^iT ’'’’““^^’P^^^^ocoflcuumcongrucapponitur» Fimo columbarum j^lt;^] Hoc feCTcbro ufum ait Aëtius : apponitur autem flomacho Së uentri ^on^eorumaffedionibus. Valet præcipue ifchiadicisamp; podagricis, amp;nbsp;omni wbrorefoluto,uel aliter refrigerato,in lethargicis Së alqs defipienttjs, V alct etiS ondumPaut epilepfiæ,uertigini, maniæ,fi capiti apponatur:fin thoraci,aflhma ^onnopno’ïjtuflï antiquæ,catarrho antiquo : fi utrique,capiti uidelicet amp;nbsp;pedos let 1” w'^f^ ^^^^° infufum,ut quidam faciunt,debilius facit finapifmü : ubi abflu wlue: amp;nbsp;fidolorfitmagnus QC bullæ,apponc cum linteo fuccum maluæ uel ^biigr3cci,amp; poftrofaceum cerotum cum cerufa, Inrefolutisqui nonfentiunt, Qq 4

-ocr page 488-

400 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,• IN C 0 M P O S I TA ME S V E

crebrô detergere amp;nbsp;refpicere oportet ne immodice' agas.

Emplallrum de fermento»

Faufel.] Auellana Inda,uel alia res Indica,de qua Simon Genuenfis. Sien memithe.] GlauciumàGræcisuocatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et rumpit apode ma ta.] Tumc’

res prêter naturam qui difcuti nequeunt^ad fuppurationê ducir. nbsp;nbsp;nbsp;DubdobJ

Eosfcilicet qui iamfuppuratijumpit* Baurach.] Nitrum, naturale tarnen, no faótitium,Paulus ad rumpenda apoftemata : Fermentijaxungiç uncias quintpi falis uncias quatuor,refinæ pini uncias tres,ceræ uncias quatuor, aphrommunca unam,ammoniaci uncias duas,mellis uncias fex,faponis uncias duas,quodeffica)£ certeeft in his qui ferrum pauenu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”

Empladrum filq Zachariæ,

Emollit,fed non eß ualde potens,nifi omnia addantur quaehic fcribStur, Elu tinizanahan.] Intelligeutfupra»

Emplaßrum diaphcenicon ad flomachum*

Calidius eß quam id quod fequitur,^ ideo antiqui noflri uocabant calidum.

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Emplaßrum diaphcenicon Alexandra

Hoc uocabantnoßri patres frigidum» nbsp;nbsp;nbsp;Alißimbre.] IdeßjConcoflionis-

' Emplaßrum Alexandra

Hoc uim habet difcutiendi/imul Si moliiendi,

Emplaßiumrelatumad Arißarchum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*®

Hoceffîcaciam maiorem habet quam id quod praecefltt,inmollicndo amp;diicu' tiendo. , ,

Emplaßrum Oribaftf, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Conficæ.3 IdeßJaudani» Cufeutae.] Vel error hic cft,ucl non enO™* fij : fiquidem eius tempore Cufcutæ uox ignorabatur»

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Emplaßrum Oribafij aliud.

Si cum aceto fcillitico componatur maiorem uim habet mollicndi : ft cum bteo apij,difcutiendi»

Emplaßrum de meliloto.

Vera meliloto caremus,ex qua ft eóponeretur longeexcclIentiuseflet.Sedncc F cum uulgari paratum uiribus caret tdifcutit enim,cmollit,amp; inflationemaurert, Paulus -rè (/jse, /x«Â*AaÎ7Btz,Croci,nardicelticæ, cypcri,cardamomi,myrrhæ ana dra« chmasduasjmeliloti libram unam,cerælibrastres,terebinthinæ libram unam,cy« prini olei libras tres,gleudni libras duas,bdelli} uncias fex. Aliqui 0^ cipheos uncias duas,uini quantum fufficit. Galen. Iib. 8. de compof.medic,fccundiim genera,afl^ dit ammoniacum Ód acetum,ó^ in ponderibus diffèrr.

Mixtura aduulnerafananda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Gariophyllata herba eß nunc uulgô nota,nefciêtibus tarnenquonomineapud antiquos uocaretur, Dubitaui aliquando,an eßetrhodiatnuncabea fententiam totum recein. Herbæ ueterisj Si legitur utiri,parietariam inteHige:fiuenn, 4® cotyledon,quae amp;nbsp;cymbalaria. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Caulis tenerarum rubei.] Si omniahacefi«

mul legantur,braflîcæ rubræ cattles intellige: fi feorfum,duas resaccipcjbraflicam uidelicet 8i rubum. Cómendatur in hoe cafu utrunque, bradica uidclicei,8^prat* cipue rubra, Ô^rubus. Nefeio tarnen quocafu hæcmixturainhunc locum irrepfe* rit, fiquidempotusefl,noncmplaflrum. Ad eius exemplum formaniur infini* tæ pené eius generis potiones,ad uulnera noua 6lt; antiqua fumme' utilcstquas ego non femel expertus fum,curaui^ cum folis eis pedima fiCdefperata ulcéra.

Vnguenta duo palmca nó ualde differut à duobus quæ fuprà diaphcenicon no cara funt..Et loco palmæ,egoquandoque accept ram5qucrcus,amp;parari fcct,at(J utile admod urn inueni. In primo cufloditur proportio ipfiusGaleni libre primo demedi

-ocr page 489-

10, MANARDI A NNO TAT IO N E S» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^1 ‘''^(licamcntorum compofitione fecundum genera»

r °Jws eft Sed cane ’’’'‘'Jcfemaftichen,

Vnguentum expertum ad fcabiem»

ne ob argentum umum attingat prope membra principal

dvo'decima DISTINCT! o» Dcoleis»

■ ^leiimdumabfolute Iegjs,oliuarü iniellige: amp;nbsp;nouum,quod enam uim return ■^^°gt;Tiadentium facile fufcipit,Ôd ita fecundum genus à Mefue fcriptum eóftituir* i* (^’**’?’’®twomnia efficaciflimumjpauci norunt el(cere,fed hi tantum qui artem j^^yniicenuocatam callenr Hi enim funt de quibus Mefue dicit, quod uires quæ I^'’dn concreto,ideft,in compofito occultae,manifcftas faciunt, Hos,chymiftas fci ^^monetutconfulamus.Primum amp;^ fecundum genus omnes parare fciunu

. ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oleumdeamygdalisdulcibus»

, ^2ulus:Qiiidam contundentes ^. 2. amygdalarum,ponuntin fextario uno olei

, ‘t8»amp; coquunt in duplici uafe.Fit autê ex amaris,non ex dulcibus, etiam fecun ^'’'Paulum Aeginetam. Quidam metopion dicunt,ait Diofcor.de eo tarnen lo« L^epod fit ex amaristnam de hoe non fcribit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Modus operationis aliusj odus hicfimilis cftei quem docet Diofcorides. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et fundatur defuper aqua Iq ƒ«•] Diofcorides pro odo fextarqs amygdalarijm,addit cotylas duas aquae, ÔC “^toperfemihoram : fada^ maiore attritione iterum apponit cotylam aquae* ' lt;ainari,] Torcularintellige.

Oleumdeamygdalisamaris,

Diofcorides ïFacit ad uteri dolores,præfocationes,euerfiones,Slt;^ inflammation ^^ffphalalgiæ, nephriticis, difficulter mingentibus,ÔC calculons,afthmadeis, lien ^i^d^ÿ ^P'^^'**^^^ ^*®^^“*” mellefiC lilrj radice cyprino,uel rhodino ceroto

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oleumdenucibus.

'^®«peandem uim habet balanino,de quo inferius Diofcorides*

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oleum de auellanis»

‘'Onualdediffert ab oleo nucum. Bibitur autê utiliter in articularibus morbis»

., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oleum decrifomilis.

ulcuocantquacGraeci Armeniaca,Slt; Latini praecocia î ex quorum nudeis hoc ,L?®P’’^^“’’gt;qui funt SC dukes amp;nbsp;amari ficuti amygdalarû, ncc uiribus multum ’•^'Ifeeuariant.

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oleum de Perficis»

ÿ*’*«etiamamp;potiBn2Cinundumin renumaffedibus, uermes^SCinterfidt

0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oleum de been» 1

^ oalaninum didum,uentrem purgat» Surditati.] Diofcor.cum adipc ann ^''saedftomachumlædit.Cicinumualetachoribus,fcabici,phlegmonæ,fcdi,dau ° utero,cicatricibus,dolori auris,uermibus,8C aquofis humoribus,per os fiimptû, Oleum de cheruà.

bræciuocantcicinS» Valet achoribus,fcabiei,fedis inflâmationibus,uteri euern onibus amp;nbsp;occlufionibus,fccdis cicatricibus,atep aurium doloribus»

Oleum de carthamo»

OMcelâeumuocat: ualétque idem, dicit,quod cocci gnidij, fed effe

Oleum de nuceindica»

nuiiisnon meminerunt Graeci» V alere nunc creditur conceptui.

Oleum de cerafis»

Qq 5

-ocr page 490-

402


IN COMPOSITA MESVB


Mirabile efTe dicitur in renum dolorib us 3^ calculo.

Oleum almahakb^

Quidam dicunt efle cerafum fylueftre.Conficienda utra^ ex nudfiS' Oleum de granis citric

V alet in peHiIentia,6C uermes interfidt potum amp;nbsp;inundunit

Oleum de fißids» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

PiftadaGræduocant» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Stomacho tarnen nocet.] Hocnon credo»

Oleum laurinum. -

Daphninon, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Confertneruislæfis.] Omnibus etiameoruatrect ^^^^^^

fcorideseiuim tribuit calfacfioriamjapertoriamjmonificatiuamjfolutiua horroribus qui fiunt in febribus,auris dolorijcatarrhis. Purum fit ex grands P ^^g ris : commixtum accipit tantundem oliuarum maturarum. nbsp;nbsp;nbsp;Confert o

machijSi^ dolori colico,amp; renum.] A frigiditate fcilicet fadis S^ innatione.

Oleum de granis uiridibus.

Id eßjde fructibus Terebinths

Oleum de ßincho. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ry^u

Pro ßincho credo legendum fchino. Eß autem ^w®' Icntifcus,cx jg, fieri oleum docet Diofcoridcs : fanare^ feabiem iumentorum Sicanum,^ nbsp;nbsp;nbsp;^

dorem,mifceri peflis,acopiSj0C his quæ ad lepram comunitcr profunt. Cou tarnen remedia Mefue potius maßiehino.

Oleum de balfamo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Longitudine unius cubiti,fimilis rutae agreßis.] Diofcor. magnitudme ’ folio rutæ firailijalbiore. nbsp;nbsp;nbsp;Scalpellatio.] DiofcorideSjeum ung*®*®®^^

bus canicularibus.Et quandoque ego in oleo antiquo maderefadolignum ^^^ dum balfami integram diem,extrahiç deinde per chymicam artem oleum) feruari ceu opon balfami ad multiplices ufus. Modum tarnen à Mcfucultim ptum ualde etiam probo.

Oleum de granis fifami. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^F tnen

Vox barbara al tachineeß: credo debere fieri ueluti panes,ueIqooanoM P feda mollitura. Sefaminon,ait Paulus/it contufis ÔC expreffis, uelinipetlisaq calida/efami granis»

Oleum de feminelini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Vbiep praeparatur,quia uidelicet ad alios ufus quam medicina: accommoda Quidam dederunt pleuriticis,nec fine utilitäre.

Oleum de granis papaueris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Etfahare.] Id eß,uigilia:. Hoc aliquando uidi paratum/ed exiactucæicm nullibi. Vtrunegramen utileputauerim 8C introrfum6^extrorfum,infomnocit do,amp; doloribuSjpraecipue qui cum morfu fiunt,mitigandis.

Oleum de feminecucurbitXjCitrulIijamp;cucumerL'.

fuß]hareparariprolotq ardoremitigando. Ex multisaltjs.] Vtexle^ ne hyofcyami,raphani,melanthtf,finapiSjCanapis. Fiuntautcmolea per.] oe-cuda pars,ubi alius modus docetur faciendi olea,ab initio à Mefuepropoßtus. Hau lus appellat hæc olea piv^ü/Kj id eßjunguentaria : quorum quacdamdicitfimplida, quxdam compofita.

Oleum rofarum completum.

Folia rofarum,] Exungulata. Quantitatefufficientem.] Græcideterminant quantitate,fed puto modum Arabum meliorê. Paulus ficconfiruitîR-ofarûmbea rum ex ungula tarû per diem unam naturalem exiccatarS f. j. olei omphacinifexia rium unum ; obßruediligcter uas ne expirct, ex pone foli per quadragin ta dies;r£^ pone^ nó fuper pauimêto,fed tabula. Alq nó foli exponSt/ed in puteoponunt:

-ocr page 491-

’ o* M A H A R D I ■ A N N O T/ T I 0 N E S#

4^5

^foh1i f Oleum chamaemclinum.

*”'Mi ^* ”^^‘^'®’“^ Galenus tefîatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Propter niptic/tatc] Galenus ci mm

’^^‘^^*’^^» Paulus fumit Horum abfqj albo,pcr naturalem

“’^c’^sduas pro fextario uno Italico,amp; tegit uas Imteo(implidut ^CCu“?^*^®quot; per quadraginta dies : poft bene obturato uafe reponiu ^’lfb0ta ®°'^®®'*“*‘^®®ïP°^«® facereex lïccis,amp;coquere in uafe dupltd, fed

Oleum uiolatum»

\?’’°^\P’**’“8gt;cófid^ dtót uel ex purpureis, uel ex croccis, uel leucoio. Et ''‘'’’ fed?^*^’'^ ^^ ’^°^’” ‘ ”°” “*”^ tandiu in fole morari debet, fecundum Pau ''tthnf ■ **’**’^® ^^^^”^ * mutadas^ dicit ter uiolas,exade^ daudendum uas P'^'^tladdendas^ demumficcas uiolas.

^n, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oleumanethinum*

*l(itiJ*^^““®^°*®™*’’’3 Diofc,articuIorum,Diofc.pro fe. 8. amp;nbsp;^. 9. olei,ponit

quot;onuH quot;‘ ^’ ®* ®*P®™^ ^°^‘ ‘**^'” unum,deinde expnmit SC reponit.Ego tarnen !ii$jij/^‘l“®P»lt;5ooleiillamenfuratotflorum fitcapax,pracfertimquumPau«

’^''^'’' ^æ*” unciam unam,pro fextario» Refold

^’^ ^3ïoU‘fi«tfl^f«fe*’at utcrum,inquitDiofcor» Modus operas J ^oteftparafi cm,, g^gjhQ ^£.^0^

U,» nbsp;nbsp;nbsp;„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oleum de liÜo.

^***'*’’^* ^'^''^^ ^‘‘^^^^i hoc eft compofitum,fic conficit Paulus : Olei fext. j» ^’iün Tquot;'^^'^ ’’^*^’ quinque,myrrhæ §. j» cardamomi libras tres, ’sum^ojii ÜI*) I^tini^ r ^‘^Ó^dicinunumexpanforö libras decern,cinamomi 5. j.croci g. ^, p^jj “infunde in uino myrrham à calamum per dies quincp,mouendo ter in die: 0*00”® ^^'•^ confumptumfit. Secundo cardamomum

% P p ^’’5^ ïw ’n die mouetur,6lt; fimiliter coquitur per horam unam cum ’'Hn'^ ’®’*^^’'cntcs cardamomum,oleo puro imponimus tertiam partem lilio« ^iUsd’^®^®^'®®»P*’’o*’C ablata,addatur alia tertialiliorum pars:0^ interim poft oleo æ^ ^^ 3mota,additur ultima tertia pars cum croco rcfoluto, 8f poft tres dies lino ^’?®®^’^'™us cinamomum contufum amp;nbsp;reponitur. Idem Paulus in compos ^^ “«Iimplicfe fufini accipit |. 2. foIiorum,8C fextarium olei,ut in rhodino,amp; exa* ij|w^**’”*“‘“0”*’®^P«’«j permîtes dies exponit folirabicdiis dehinc fold's alias ^duas apponit,^ iterum exponit foli per alias tres dies»

I, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oleumlrinum*

J‘huncmodum communiter parant. Aliud uide apud Diofcor.quod certe ma

® ’urn effet uirium ft bene pararctur.

Olcum fambucinum.

^ tonf • ®°’^“® condnnatum,utile in doloribus fedandis ; alq ex medio cortice *'’^unt,quoad ambufta utuntur»

p nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Olcumdecheiri.

^ulusacdpit unciastres exungulatarü pro fextario uno olei, obturât exade, Ih^’’* ^°'' P^f decern dics,8C ter mutat : amp;nbsp;ubi reponendum cft,addit alias bene %ut in uiolato didum cft.

Oleum de papauere.

'Knigro fiat,erft longe in ftupcfaclendo efïicacius,

Pu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oleum de laduca. tlilonge debilius oleo papauerino,utile tarnen»

ft, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oleum de meliloto»

®‘ytraintnclilotonhabcrcmus,praïftantiflïmum exea oleum conficeretur» '

-ocr page 492-

4^4


.IN COMPOSITA MESVE


, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oleum de nenufare. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

Eft potcnti'us olco uiolaceo praecipue in Veneris tetigine prohibendajnunafs ex eo genuahbus, Nymphéa latine dicitur

Oleum de cueurbita,

Videtur fads fimile praccedenti/amen hoc eft humidius^ Oleum decitonq's.

Magni ufus eft hoc in uetris fluxibus. Vide aliam pukhriorem praparationent apud Diofcor, Paulus melinon appellat,£lt; in hunc modum componit: Cydonio* rum bene deterforum amp;nbsp;cum fuis corticibus inciforum accipit 5.}» oldompiMt™ fextarium unum,exponit foli diebus quadraginta. Oleum myrtinum.

Et hoc utimur in uentris fluxibus : uchementer cnim exiccaf. Oleum de pomisrabiok,.

Hoc non paramus,quia pomis illis caremus : ualde tarnen potens elTetlndolo* ribus per fluporem fedandis.

Oleum de enula.

Si fecundo modo conflciatur,erit in his quae Mefue dicit ualde effieax. Oleum de cinamomo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Vide dus elegantem præparationem apud Diofcortdem I quam tarnen racers ^ nopofliimuSjquum uero cinamomocareamus, Sed fi etiatn cum uulgariparewr, eritfatisuule»

Oleumdefauina. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .

Efficaciam habet in Gallicis doloribustfed amp;nbsp;in cutis dcfœdationibus,et»ni exfoloparetur. Oleum de ruta»

Potenter inflationem difeucie : efticacius tarnen erit ficx ruta ficca teruelqaaie permutata conficiatur»

Oleum de pulegio*

In ciendis menfibus magnam uim habet.

Oleum nardinum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Diofcorides dicit maiori ex parte mifceri in præparatione eiusolcobalaflinoue omphacinoad adftridionem khinoti,ad bonum odorem coflum,amomum,nar-dumjmyrrhamjbalfamü.Secundus amp;nbsp;tertius modus Mefue nobile conßfuo®t, fi quae ingrediuntur haben poifent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Oleum maftichinum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

îüKs^Xfvop «7iÄvsK^p OCmtKiÄtoT^tp conficitPauIuSjfimpliciflïinuinfcilicetöcfflï gis uanum.Vltimum accipitold fext. $0. ib.elemj $. xylobalfami fc. lo. fîb®”^ anthus It, 5. cardamomi fe. 7. maftiches fc. $. xylomaftichcs ft. 8. terebind»^ * bras tres,comae abfinthtj libram unam,uini odorati fextarios quinque,aquxi^^'^* rios decem.Res ficcae in uino madefiant per tres djes,mifceâtur oleo Si aqua'At quatur floras fex,amp; tune maftiche Si terebintflina additur, Si exacte comm«*»®^ infrigidata depurantur. In fimplicifllmo, pro oleo fefamino Paulus accipit ^P^* cinum,ó(f non nifi unciam unam maftiches : dicirep aliquos addere abfinthtj S^iT racisanaunciamunam. Chift.] Gracce ffcsZu»,ódeftduarumcotylariiingt;

Oleumdeftorace.

Valet £lt; fcabid,praecipue addita odaua parte elleborialbi. -Oleum coftinum.

Vtile eft in uehementirigore,uera tarnen cofti radice caremus. Oleum de alcanna.

Cyprinon dicitur à P aulo : quod enim Arabes alcanna,Graeci cyptum uocant

-ocr page 493-

P lO.MANÄRDI ANNOTATIONES* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, 4^^ o^doniiBfie parafait Paulus : Sext.unum cyperi,denq^ircos ana libram unam, .^U'yfopijcminisagnijfaluiæjpulegijjana omnium g. 5. florumcypnlibram. ’omniaprxinfufauinoperdiem unum,coquefexboras cum olco:quxubi a-i)°oeris,oleopura Cyprus immittitur,fiquidemadfit uiridis, moHibus ramufeuhs 1 i?P’?^®‘fi»ongt;ficca concn ta amp;nbsp;cum pauca aqua per fefquihoram coquatur,fl ' , ^fungar. Vbiablata ab igne eft,adde æruginispuræ hbram unam femis. Poflis ‘“Ustamenacredinemacruginisfugiensjthbusjaitjpoftconcodionê diebus mit« Il fummuasquod purum fit,tingetur^illæfacius ui. Aliud idem Paulus in 1, ^''fniodumconficit : Foliorum cypri,foiiorum Iauri,ircos,cypcri,faluiæ,ana un^ , ,^'fMendrolibani,ariftolochiæ longs,agni caftiuncias quatuor, elentj,afpala« 5' S- tut« amp;nbsp;cupreflî ana drachmas duas,olei fextarios decern. Vbi hæc prius ui lj^P«rfuderis,cumoleo coquito: Si extrahens, adde rurfus xyIobalfami,xylocaG» undas quatuor, fanfuci,cumini,myrti, fiyracis,maftiches uncias tres,opopana3 '■fachmas duas,florum cypri uncias fcx,s rugin is unciam unam.

A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oleum de fanfuco.

'^quater^comsfanfuci permutetur,6C in uafeduplid oleum coquaturjbe ’'ooratum ent,amp; fternutamenta leniter ciebit.

ÇX , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oleum de mezereon.

^^’**‘^P®'™c2ereon intelligendum, inter fimplicia declaratum eß. Habet hoc uini,praeter ea quæ à Mefuedicuntur,in aluo lenicnda,fi umbilic ^^moueatur.

. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oleum de alhafech. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

^uicennauocat oleum de ha fee, quod efl thymus ttriplid^modo componit, '’magnopere ab his qui à Mefue fcribuntur diuerfo*

n. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oleum de cucumereafinino.

^^®'^onium uocat Paulustquod aliud tarnen efl ab Sicyonio à Diofcor.inter alba (L^^*®‘’^°lt;^“®*’0lt;lup!id modo côflruere docet ipfe Paulus. Simpliciter qui ”°^pado; Radicis fylueflris cucumeris uncias duas,olei fextarium unum:co «br quot;'^’'^^“P^'^ Compofitum hoc padlo : Radicis cucumeris fylueflris abrafas ’m unâ,o!ei fextarios decem,fcrpylli, meliloti ana uncias fex,dadon pices pin« jif'’*®gt;alth«eana ^. 5. fcolopendrq 5. ff. feenugrsei fextarios duos.fœnugrscum qj^turinaqua perdiem unum,poflea extrahitur,6C cum his quæ dida funt SC dull °^“^ “'‘’’^«xtartjsadditis infunditur. Et ubi omnia coda fint,additur mes ql^ *«ruæ cum pauco oleo folutæ uncias quatuor,adipis gallinæ g. 4.. amp;nbsp;rurfus q^extraciureponitur, Quidam exponSt foli poflquâ codum fuerit dies x L. gt;iihd^°”'^”’ ^’’“^ efficacius : Succi claterq fextarios tres,ariflolochiæ longæ SC ro b *)ftyracis,elentj,hyfopi,ireos,colocynthidos,pulegtj,origani,cyperi,dendroa (ku ^®M»foHofum lauri ana uncias duas,olei fextarios quinep ; mifcens cos 'lonecparum fuccirelinquatur.

p, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oleum de pomisdtranguli.

Jtiti '’^’’®®‘’*^* Eftautem frudus mali Medics uel Aflyr/æ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Et fint propric

'”^®'^’S®*’^ dudum ab arbore amota,uel bene matura.Nam ^ ^’’°''® inuenies flores, frudus, SC paruos SC maiores : atque inter hos ^^^3muirides,quofdam femiaureos, quofdam penitus aureosqui antiquicres

N nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oleumdccroco.

j w.accipitoleum præadftridum cum calamo,myrtha 8C cardamomo,dein^ L^P°mï crocum. Et uide ab eo, quia alia arte utitur qua'm hic. Somnum k^^*'^^^'^ E^fefcoridemetiamln phreneticis fi odoretur,aut infricetur naris gt;mppurat,purgat ulcéra. Dolori matrids.] Diofcorides daufionijmaa

-ocr page 494-

4^6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IN COMPOSITA MESVE

lignfs ukcribus cum*ccra,croco,mcduHa,ÓL duplo olco. A Pauloal/uddefo^ longe hoe ficuu præftantiusjita amp;f predofius.

OJeum de plt;pcribus. , lufquiamialbij Sufpicor hïc efie mendam. Qufd cn/m operaturhoc locony ;

fcyamusjpræ/èrtim m tam exigua portioned' Ha/ach humidtj Weß ut credo. Sextaria J Gtxce ^isvu, Adminiftreturubioportet.] Credo^^ toris intennonem fuiire,utctiam bjberetur,ficut SC nonnuUa dequibustemo»^* bitus eß. A meen na defcrïbn boe fub nomine oJezakbecheng/.

O/eumdeeuphorbib. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m

Galenusex Colo euphorbia ÓC oJeoparaf,euphorbiïï ueläugens uel m/nue/Wj fuxra maiorem minorem ueindigenham. Vide Iib. 2. decópoïïnoncnicdic.fecun« dumloca. Condiïi.J Condesuelradieulajnûcpaucisnotajquæôt^^îfi^^®'’' Auicenna accipit coftum,cafloreum,calamentum, pyrethrum.

O/eum uuJpinum.

Viua fumit Paulus, amp;nbsp;co quit in oleo^ Oldantiqui kid ',.] Videnturduxeo tylxjUtCuprd. Ettenimmirabilebalneü.j LaudantGrxeiinoieofimpHódsco dWonisuulpisuiuar. O/eum de ferpennbus.

Viperasintenige,amp;r dige ut mThemca^Qc ab fände capatSi aad3m,amp;uile^ bitdepbantiad, O/eum de fcorpionibus.

Modus operationisdusahus.] Paratur nunceum óleoantiquo,additismaltis » fimpheibus medkamentis ad uenena Jaadatis : eden mirabileinpedikatiiSiuent nis omnibus.Scio ego hominem qui hoc foto muMus Cxuiffimam quatumuispt^ nbsp;nbsp;j

ItHenaam nihili facit: necfolum feiprum,fed df famalosfecam ad aifendospeRUcn tiaaffediosaccedentes^incolumes conferuat, Sdoôéexfolainanâionealiqaosh^ / beratos,qui (xuiffima biberant uenena,

Oieum de ranis.

Hocuidiquofdamutentes inpodagra:fed ineanullum magisprxfentaneum 1 uidiauxtlium SC abfep penculo,quam ut earn homo xquo animo ferais expedans

Hippocratis tetminum,

l'iuntautem olea,] Tertiusedtradatusqui arecentioribusmaioriexpanena ^^ 1 tuseU. C^uiqux funtocculta.] tdoedi cbymidxthienimcópofttainq^ixdam / udutidementa iegregant,quorum idquodigni refpódet,maximxedpotentix.

Oleum de ouis.

Mirum in modum aufertcutis foeditates,à:cicatricesprxdpaeqax podadio^ 1 nem remanferunt: fed difficile di ita parare, ut non uebementer fœteat.' minima ƒ men male olet illud quod per deüillationem uel fublimationem lit,

Oleum de frumento. Et hoc ualde in cutis infedionibus conducit. Feci ego quandoa pararip^''^^' Eeniorium,utchymiliarum uoceutar.

„ nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oleum finapinum,

Hocnaquam ufusfum. Edautem (utputo)adeôefficax,ut adextima trabens, inateriam,td di ruborem,cuti inducat.

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;Oleum de iunipero.

EiicdemUandi modus ell,ehciendi à rebus fuccum quern ebymidper delcemo^ uocât,per quern olea ex lignis uel ligno fis rebus extrabuntar, Vidi egoquan oep erarahi expineis ad erugâdasmulierû cutes. Vfusetiam fam eo quodèligno n 'CO Guaiaco uocato,uel,quad melius fucceffit,exfand}o,pereundemmoduin nbsp;nbsp;ƒ

manauir,in Galileis uel uleeribus uel dolorihus : in quern ufumamp;hodcilicetexm nbsp;nbsp;ƒ

nipero fa(ffam,nonparum conducit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Malo morruo.i lea uoeantrecenneres ƒ

mala quxdam ukera in cruribus prxeipue condngentia, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Oleum

-ocr page 495-

*0* MANAR DÏ ANNOTATIONEÎ*

4^7

v , OleumFraxinû

on o um munâumjfed etiam ebibitum confert lienicis,

1 .,. , OlcumdeCagatis*

QGangitcs dicitur,quo ficuti 2C multi's alffs rebus caremus* Uttode damoniacis dicitur,fupcrftitiofum eß,ÖC à Chriftiano ahenum.

pL. f , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Oleum philofophorum,

quot;'plu t^^^^^’^^’y^ft^rumuiddicet:dequorum numerocum Ô6 ipfeefletj

®'°’**§VP°'^^»*^°*^* P’^^'J*^^^”^ partem cum hoe oleofinire,

**^ • ®’8®®*'nuocauitjillorumloquendimodum fcquutus. Vtuero ^fifad*™^*”'^^^ '^‘l^^^'^bus fentiam,dicam,ubi opus eft uehementer caïefaces '''nart “***r • ^^'^ ^^oedere^nuUam naturalem rem poffe his oleis,pcr hanc uide I’^otuli™^™^ ‘Confern,adeo ut etia uim ignis amp;nbsp;sequent Ä^ fuperent. Vidi enim ^''oatf^^^^^^’”^^’^^quot;’ olcifortuitocadentero, ledifternia omniajquæmulti^ Quod’ ™°®*”^® penetraflèjSC ledi fundum quod ex a(reribus,inuflri(re. I’'®pria *®®’^®‘’‘3 In montanis.Mutinae,ditioni Alphonfiprincipis noßri^qui Ïiiircer'^**’^^^^®^ ^bhoftibusoceupata recuperauit,locoGybium uocatoji-'^'^P'^'^‘^’'-‘quot;'^ •^snatjoleum montisGybij uocant,quiad longinqualo* ®4albi(|''**'*^^’*’®^®®® '■ïtentin utilitatCjdeportaturi • Eft enim quoddam 'quot;^gt;’Iiam'ff^ nbsp;nbsp;nbsp;naphtha,adquemproculdubioharereferuntur,fcribitDiofcori ’’'Igt;ton *q *^’®gt;’I*3*nnIgfam» AccipeexIateribusantiquis.] Albuchafis '’'®'''f2o * /^°’‘^Wt«r,nouos lateres accipit quos aqua nô tetigerir.Cuius epi üj ^.®l*’®’‘II’æ’'®o,quia oleum melius imbibent. nbsp;nbsp;nbsp;(nfrufta.] Vnius un-»’MAlbuchafis. nbsp;nbsp;Pone in cazolaj Id eft,uafe uitreo uel uitreato,

iwtia parte uafis uacua remanente. nbsp;nbsp;nbsp;Cuius ignis fint

prunae.] Primo leuior,dehinc paulatim

augeatur,qui tarnen attin=

gat fundum

uafis.

Vfquedum deftilletoleum.] Primo enfm exibit aqua,deinde oleum,quod per

fe collige.

An NOTATION VM IOANNIS MANARDI

IN COMPOSITA MESVE FINIS.

-ocr page 496-