Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http.7/repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

^7?( tè Mib. ^«^tM^e wiqjinlt;;gt; c^lip^t? MfW^ (Mkitd^ ^t9lt;Ui^4»Hd7cU4e^ eitUiqç

h 4;^MCHirt^ MA^ k ÿ »Hu^ «m^i^l H o ^à ^^^f»^

J3^n^‘9ww?$2i JjJpctyiMH^qp-♦ -d^ lt;4#lt;4«y jH^ïJ ^r^v w»^ ^^ÿW^^UMi^ j^ ^ M^^*

lo. BAPTIST AE MONTANI VERONE N-fis,philofophorum ac medicoru omnium fui temporis facile principis, primu à Valentino Lublino fumma diligentia colleftæ atq;

NKNC ^VTEM OPER^ ET ftudio Ricronymi DonzeUini,cr Philippi Bechijt medicorum pr£{lMtiß. primlt;e centwu^ adhuc dimidia,eiufdcm auto^ ri^,Acccßit, ,

Q^AE AE INFINITIS, Q^IBVS SCA-tebat,mendis vindicate,atqjitarecogni-tæ funt, vt fuo iam demum autore - dignæ effe videantur.

CLARISSIMO VIRO, PIETATE, VIRTVTE AC ERV-tione eximio, domino Martino «à Drcmbeck, Medicæfacultatis Lipfenfis Doftori arq! Decano dignifsimo, Domino ac pracceptori fuOjPhilippns Bechius

T S t totcim philofophiäm^Mdiitii-rum Artium procreatrice quandantt ^quaß pa.rcntan,jrugißr(im(ita^ ßuiluofdm eße, «cc uUam àiK pur-tcm incultam dtt^defcrtam inuenio^ Martine dotitßtme atq^ integerrime, tarnen nullam in ea,meo quidem iudicio,partem, ipfa medicina gracia doran, neq^ uberiorem out prieHantiorem eße plané exijlimo.'Video enim philofophi(e,animifolàm cultu-ram atq^ medelä à philofophis attribui, corpora auté curam,quieiequè neeeßaria ell,adimi:fed medidnam. quode^longè quidem pr^darMiatq; exoptabiliiKt artan curatricem er corporis zy animi eße, qute non modouitiaradidtus extrahat,anirnosepad falusßli-ces accipiendos prxparet atq^ inßruat, fed ßris etiant falutariaz^couenientia corpori remediaapplicetat-que prafcribatAd uerb quam fit ueritati confentaneu, filuberrima ac uetuHißima Hippocratis, Gal. o- om

nium Gracorum medicoru dogmata fatis abundè declarant. QMtt nimirum ratione eßeitur, ut medicina, qu£ prindpiaßa^ ex hls qua de natura funt, mutua-A »

tur, in rebuifinguldribui longé difficilima, pukher^ rimdcrpr£^Mtißi'.nii hdbedtur. dUtefunèpofttUd ßorentißimdGr£coru medicorum tempora, ddhdne ufep nohrd £tdt€m, ob udÜd, confdft.perplexdq- Bdr bdrorum medicorum fcriptd, ddeo cantempta, negk-âdé^ idcuit, ut per dliquot feculd partim fepultd, dtq; ex genere cr cofortio humano dbrepta, dm muUumq; delitueritypdrtimetidmtdnqud indigejhtm quodddm coßfumq; chaos manferit, atq^ Cimmerijs quaß tenc-bris inuoluta, fuum ueternumq; cotraxerit, totaq; ß' ré prosirdta/uccubucrit, niji lüdm, totim ltali£ ccle-berrimi uirßfingulari pietdte,uirtute,atque omni do-firinarum genere orndtißimi,e uita humanafubldtant atque deperdita, diuinitusquoddmmodo repdraffint, fepultam atq^ demortuam excitajjent, turn ex denßßi-mk tenebrk,in lueem exoptatißimdm uindicaffcnt,ß~ tuq;dbßerfoßnnitoremquaß prislinum fuminoflu-dio er labore reuocaßent. Ccepit aut medica ars, ut na üi, eo tempore quo tu quidem in Italia, jiudioru om-niufidißimadlund,tdmphilofophi£ quant medicin£, diligentefcdulamq- operam,fub do^ißimk atq- optk mkpr£ccptorib. nauabds, utplurimur cuire feere,er fub Leoniceno dodißimo kont A m pr£ccptorc, qui tam fcribendo, quarn docendo aeproßtendo me^ dicarn ßcultatcmßdeliteradiuuit, atqueinpoReros propdgauit ,fruihis longé uberrimos producere, MO NT AN vs uero, quiLeoniceni doèrinaufus eß, poß fui ßdelißimi pweptork obitu, medkinä é Bav ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ baro-

NVNCVPATORIA. ƒ Imrorum mlt;inibut, pro fua quidem mr^ cum fummti Luderer ddinirationc omnid^crucrcuclis rcmisq;co-tëdit,fruiîusq; amplißimos in lucëprotuUtfdum Gor^ dunos tUos in re medica nodos tant eleganter atq; diln cidè explicauit, atq; ed, qu^e ut chdos, conßiß indige-finq; ßcrc,ccrtd reétaq; methodo coponens,in nouant rerum ßaeßUeiter digeßit. In qua fané ßcultate, ta--ceo reÜquM,adeà uir iïle,doéirind,morum^ fandita-teornatiß. cxccUuit, utmerito Irdcadorius, Hirfum~ tninominis^animd Galeni, pythagoricefentiendo, in MONTAN! anima immigrate dixerit : zy poß hune Baßianus Läduf difcipulus diu, at^ ßueeeßor dignißi tnuf,älij^ permuUi in arte medica pradantißimi, pri mos d poli Galenum(qui Aeßulaplj o- Hippo.inuen-ta amplißcdtat,duxit,atque excoluit) iure attribuant, iDe nanqi, ßcut exferiptis ipßus,quibus equidem ptu^ rimum deledor,coüigi manißdo poteß, toto uitte paie curriculo in ledioneoptimorum autorum, turn phi-loßphoru, et medicorum Griecorum atque Arabum, prtedpuè tarnen Galenidogmatis euoluendu,diesno~ desq; ita occupatusßit,utfe ab illis nunquam abßra-hi paßus fit.Vnde quidem hoc fuo tam ardetifeduloq; ßudio,atq; labore mdeßßo,conßcutus eß, ut optimos quoßq- autores,atq; in primis medicoru antiquißimo-rumferipta ßlicißimcatq^dextcrrime decldrare,eo-ruq; arcana pateßcere,ßudiofisqiphiloßphi£ ac medicine tc Hvai eximere,dtq; tivuitf aßirre,oculosq; eorum in ccenum barbaricum inß^os, abdergere,at

tollere,décrire,O' nd uern foUdeanq- huiia adeo pr^^ jhnti^ atq; uliUi fcienti£ cognitionan p ertrahere po^ turnt. Cuiia equidë dodrinn ntg^ inilitutio,tam mul-tuKtproßtit,ut ex iüius fchold,mnxtmii copu lUuftriu uiroru, medide nrtii, ne totius eneyelopediceperitißi tnorunt, tnnqudm ex equo Troinno prodierint, Wer quos BaßuntK 'L(indiK,Vdlëtinui LublirM,Hierony-niut Donzeüinui,'Vuolfgdgttt fHeureruf,Caß)dr NiS-viiK,ïolt;inne$ Cmto^GeruafiM lAarddUenti, quos ont fies honoris edufd Homino,dtq; innumeri nlij preeddit tißimi medici,qiiospr£ceptorum loco er ueneror Qf dmo,ßne controuerßid, præcipuè er pietdtis o erudi tionis pdlmdm obtinent. Qu,i fdnè, cumid mout a» NV s dd fuperos reldtm, uiud uocepr cendre dmpUin nequtdt,ei!is prieleikii,o- fcriptd coUigcre, dtq- in eer tu ordinë quæq; dißgt;erßd redigere, poderiiß comen' ddre nidnib-pedibuiq; condntur,ut res medied tandem ex MOUT Atu feriptiide monumentis prlt;ecldrißimis atque optimis refloreßcere,ßu0hisqi longé uberrimos atqi exoptdtißimos profirre incipidt.'Vnde med quidë fententid,tdles um letcmd Idudeo celcbrdtione digni er funt er hdberi debent. Zoilos dutem,optima er ha nedißimd quieq; improbätes,nihil hïc moror,cuin ho neddte dtq; utilitdtein comunem ipforum male dicen-di fiudio,exinMdidoborto,pr£pondm.Ctim enim ho mines hominunt edufdgenerdtos effe coüet,ut ipßi in~ terfedUjdlijsprodefße pojßent,inprimisq; docendOf Ydtionibus^ prudentie trndendis, nihil equidem md^

NVNCVPATORIA. 7 gts Àb ipforü nutum dUenu, nec magis etiam m^gnu cff: puto, quint ßbi täntu natos cßc, nec ut dijs quo^i proßnt^cum ßdlc id poßint,cr maxime debeât,cogi~ tare ueUe. C^uare ut htec atq; alia declinarë, uolui tua nomini,ta.artine doHiß. atq; optime, hafee prlt;ecUrai atq; utiles ko HT AHi,philofophi atq; mediciprtcßi tiß. cofultationes, de narijs morboru at^; fymptoma-turn curationib. per me, e:y Hieronymu DonzeUinu, uiru in re medica peritiß.dimidia centuria eiufdem att toris au(liores,e:y longé quamantea camgatiores eße {hs,idco confecrare, ut zy mei amoris atq; beneuolen ti£ erga te publicum teßimoniÜ,zygratitudinis etiam fymboluin aliquod certum extaret, turn deniq; quan-titeßeiamyUquidöpateret.tiie^idimmeritö.ciuise-nim eß tam uecors, qui tuam beneuolentia no magno^ pere expetat; cum fis omni laude dignifsimus,eyin re medica, omni^ difciplinarü atq; uirtutügencre ita ex cultus,de eo ut plané addubitem, an uelpietatis caußa, uclob medicin£ peritiam, er aliarum quamplurima-rum atq; optimarüartium cognitionem,ßsample{len dusatq;amadus. Hemo fanéeß,qui teuel femeluifim atq-, cognitu,non fummo amoris aßeäuprofequatur, pariq; obferuationeuenereturatq;eolat. duiney il-lud quoq; ad cumulum laudum tuaru accedit,quod me 'Lipfi£,ubi pbilofopbia: ac medicinteßindamenta ied, in lt;edibus tuis magnificis atq;ßlendidis,paterna äße-’ ilujity animo propenfo atq; liberali aliquandiußue^ ris, nec me quidë folùm,fcd ey alias quoq; uiros pias.

8 EPIST. NVNCVPAT, probet; doävs,bcncßcijs tuis baud uulgdribus deutn-xeris,acetiiimnum deuinikstibireddereßiideM. Nt» bil Mtem additm dmplius,nijï quid te rogem,ut bofte labores pro tua guidon integritate dig; fdpientid boni tonfulcre, C7 ß qui ßrßtdn ßcrint,ut puto, non deß-turos,qui ZoiU more,noürum inüitutum ddunco nd-fo fuffenfurifint, tu qudfi firenuus propugndtor dtqi protechr,nos d morfibus iUorum uirulentis, defindM dtqipropugnes. Dubimusdutemjitaxerimm incolu-mes,errcliqudeiufdemdutorisfcriptdindliquot to-mosdigefld dtquerecognitd,qu£typis ïfingrinidnis longè pulcberrimis expreffd,in lucem dd propdgdtio' nem er conferudtionem rei medici propedië exibut, idq; ei libentim ficiemus, fi tudm dtq; dlioru ergd nos propenfdm beneuolentidm dc find turn dmmdduerteri muf.liisudlebisin Christo i^svcumomnib.tuis bene er filiciter.Sdlutdbis dutem meo nomine,D.lod-ebimum Cdmerdrium, proftfiorem lingudrum cele^ lcrrimum,U. D. Chriftopborum Czobclium I. V.ui^ rum confultifiimu, D. D. Vuolfgdngu t]icurcrum,A‘ riftotcliceephilofopbiie profifforem dcutißimum, M. Hoinilium mdtbemdtum profifiorem eximium,pr£' ceptores dtque pdtronosmeos,und cuinreliquismei dindnUbm, reuercnter dtq; dmdnter,quibus omnibut er fingulis,me, er fiudid med uniuerfd etid atg- etidm commendo. nbsp;nbsp;Ex inclytd Bdfiled, idibus ¥ebrudrijs,dnno fdlutis bumdn£,

CIPI ET DOMINO. D. NICOLAO Radziuilo deMufniki, Deigratia Duciin Olika, Niefuiefz, Dubniki amp;nbsp;Bierze, Pala tino Vilnenfi3amp; magni ducatus Lithuaniæ fummo Marfchalco amp;nbsp;Cancellario,atq;

o M i N i à natura infitum eft, Princeps Illuftrifsime, vt nemini obeffe, omnibus veto femper pro-defle ftudeat,quod maxime præ-ftat,qui refta ratione amp;nbsp;iudicio vti tur, præfertim autem ille ipfe, qui cum bumanarum return cognitione, diuinarû quo-que ftudium coniunxcrit. Et ideo cogitanti mihi ac memoria repetenti,primû me natum efle hominem, ac nihil humani à me effe alienum;deinde in religio.-uenoftraàteneris vnguiculis efle educatum, venir in mentem illius Icntentiç veteris,Hominem homi-ni elfe Deum,qua quidem admoneraur,vt quantum poflumus vltro citroq; conferamus amp;nbsp;accipiamus beneficia. Itaq; iam feptimus agitur annus, poftqui iu Italia vitara craducete cccpi in ftudijs literarum.

IO VALENT. LVBLINI dodifsimos turn philofbplios turn medicos in va-rijs Academijs audiens, amp;nbsp;antiquoru dogmata pro viribus percipere ftudens,idque non modo vt mihi confulerem,fcdetiam cæterorum mortalium com-moditati feruicns, quoad mihi liceret per state co-muuia ftudia fcientiarum quadantenus promoue-rera.Interenim medicos, quos audire id tempons mihi cócclTum eft publice profitentes vnum i o A N N E M BaptiftamMontanu Veroncnfcm,virumtum lingulari dodrina, turn morum fanditäte ac probi-täte ornatifsimum, diligenti cura amp;nbsp;attentione fura ma Temper audiui,atqueincredibili amoreprofecu-tus fum,amp; colui.Ex quo fadum eft,vt illius dogmata omnia,non folùm memoriæ, fed etiafcriptis com mcndata, veluti quofdam thefauros antiquifsimos amp;nbsp;pretiofifsimoscóferuare ftuduerim ne aliqua tern poris iniuriainterciderent.Siquidem fperabam medicins candidatis aliquando nonmedioenter efle profutura. Vtilitate igitur hanc diutius dift'erri ho-neftu eflenonputaui,poftqua illedevitadecefsit, non fine maxima iaduratotius artis medics. Diligenter igitur enraui, vt in vulgus exirent, non aurs populans, amp;nbsp;inanis gloriols aucupandæ gratia ( vt fortafsis nónulli maleuoliinterpretabuntur,qui ra-piuntomnia in deteriorem partem)fed adiuuandi potius caufa noftra ftudia,que quotidie in peiusrue rent,nifi à montan o,amp; eiufdem ordinis medi-cis fuftentarenturaduerfus infeitiaquorundam im-peritorum,qui medicam artem potius remorantur, quàm promouent- Vt enim qus ab Aefculapio amp;nbsp;ab Hippocrate profeda fiant,Galenus amp!ificauit,au-xit, amp;excoluit:ita Galeni dogmata montanvs noftrastate cxpoliuit amp;adauxit,vndcnomen immot tale amp;nbsp;famam incredibilem apud omnes genres fibi

fibi comparauit. De quo apud Illuflrifsimam o. t. prærtat nihil ( vt dicebat ille de Carchagine) quam pauca dicere.Nam fui preclari nominis illud perpetuum argumentum amp;nbsp;telhmonium extac,quód lum mis Pontificibus,Imperatoribus,amp; Regibus charif. fimus fuit, qui fæpius fpe fada multorum cómodo-rum, amp;nbsp;oblatis præmijs fumrais, cum ad fe pellicere conati funt. Scd fpreta vtilitate, arti potius medicæ publicè tradendç,amp; iuuentuti inftituendç,intentus elfe maluit,quàra in aulis Regum magnificè amp;nbsp;fplen dide quod reliquum vitæ reftabat,agere.Nihilomi-nùs cófultationes eins pertinentes turn ad morbos curandos prudentes, turn ad fanitaté eóferuandam, turn ad prouidentiam futuri morbi, principibus pla cuilfejarguméto nobis eft Serenifs. Regina B o n a s F o R T i A,de qua extat in hac centuria,prima có-fu!tatio,idq; iure optimo.Vt enim propter Regium diadema, amp;nbsp;virtutes, quibus prædita eft, turn propter iiluftrifsimam prolem,quam peperit5(Serenifsi mi enimacpotentifsimi stets MVNoi Avev-s T i,R«gis Poloniæ,optimi amp;femperaugufti prin-cipis,mater eft)principatum quendam tenet:ita ho-neftum amp;nbsp;neceflarium fuit, primo loco in hac centu ria confultationem de tantæ Reginç filute colloca-ri.De rcliquorum autem principum valetudine con fultationes,hanc prima tanquam dueem ordine fuo difpofitæ côfequuntur, id quod planius atq; elarius patefiet in altéra centuria,quæ non multo pôft in lu cem prodibit.IIanc verô primam centuriam,amp;reli-quas quæ deinceps edentur,fub aufpicijs n. t, per-uutgandas multis, amp;nbsp;illis quidem grauifsimis caufts »ddudus,conftitui:quas oranes fi recenferevellcm, dies me deficerct. idcirco cæteris relidis, potiorçs in mediû adferam. Primo quidem vt oftenderé gra-

tara animi mei voluntatem erga m o N t a N v M,fi cius placita fub nomine tuo, maximi nimirum ac po tentifsimi principis,in vulgus exirent.Quiafub illu ftrifs.D.T.clariora amp;nbsp;tutiora fore hçc exiftimaui. Au dito enim nomine Principis potétifsimi ac pruden-tifsimi, maleuoli definent mortuo M o n t a n o obtreftarc.Sienim illuftrifsima d. t. hoftibus ter-rorem incredibilem incurie, multô grauiorem fanè incutiet cauillatoribus M o n t a n i, illis quidem infulfis medicis,acminutis philofophis. Quis enim fplendorem familiæ tuæ,quis potentiam,quis autoritärem, quis res fumma prudentia geftas, quis tuas denique virtutes quæ in optimo Principe requirun-tur,ignorat ? Clara eft liquidem tua pietas,iuftiti3, dementia,liberalitas, amp;nbsp;deniquefapientia. Quare non immeritoomnes te colunt,venerantur,fum-misq; laudibus in coelum efferunt, nomenqj opti-mi Principis maximo confenfiuribuut. Ob quas fin gulares tuas virtutes Serenifsimus auguftifsimusq; Rex Poloniæ, te in primis charum habet, magnisqj rebus gerendis prçficit,cuius rei non leue argumen turn extat fandifsimum matrimonium cum poten-tifsimi Regis PerdinandifiliaSerenifsima c a t h s R i N A, aruaferenifsimaRegiaMaieftate, nuperri-nic contradum, quod felix fauftumq; omnes opta-mus.Tumvtdeclararé meapudomnes maximaac incredibili voluptate affici,exfamiliaritateac amici tia mutua,quS cü illuft.ac mag.dnoD.Stanislao Co •miteaThenezin CaftellanoLeopolienfi amp;c.heroe ac mco patrono nunqua hercle fatis laudato(virtu-tibus enim , dodrina, fapientia, rebus præclarège-ftis,dignitatibus, ac deniq; Iplendore, nobilitate amp;nbsp;antiquitate familiæ fummus cft,)fandifsimè obfer-uas, qua quidé ego fretus, hæc tuo nomini dicanda

efTc volui.Tum vero vt meæ incredibilis in tua illu-ftrifsimam D.obfcruantiæ,profummis ergaamico» meos beneficijs,quæ quidê amp;nbsp;multafanè amp;infignia fuerunt, fignum ac teftimoniü aliquod extaret. Ac-cipe igitur illuft.Ptinceps, à me mancipio deditifsi-mo tibi,hoc munus qualecunq; fit,quafi à m o N t A N o per munus traditü,amp; à multis roedica: artis ftu-diofis magnopere defideratum. Etfi autcm bic liber inamplammolem non creuit,tua tarnen illuft.n. æ-qui boniq; cófulat,propterea quod plenifsimus bons frugis eft, amp;nbsp;plus in recelTu quàm in fronte pro-mittit.Scio quidc dignû non effe tanto principe. At illud me confolatur,qj illuft.D.T.pro fua pruderitia, qfummaeft, animudonantis refpicietpotius quàm donimagnitudinê.Scio quoque multos defideratu-ïos Romani fermonis emendatioré ftruftura, amp;nbsp;ni-toré in dicendo,copia prçterea atq; orationis Iplen doré.Sed materia hæcfubiefta,ifthçc lumina verbo rum non requirit-Medicaem eft,quæ ornari negat, fed cótenta doceri eft. Eó aüt libétius tibi Princeps ill.hsc offero amp;nbsp;dico,quó fspius audiui ex vins ma-ximiSjamp;præcipuèexMag.D. stanislao Bonero, CapitaneoBiecêC,beroê'fanc amplitudineamp;fplëdo re familiæ claro,ac D. Nicolao Oftblinio viro lumo loco nato, virtutü amatore.audiui inquam philofo-phos ac medicos tibi nó ingrates eße præfrrtim vero dodif.viros Bartholomæû Sabinû, Petrû Pofna-nienfem,prçceptoresmeos nunqua fatis laudatos, amp;nbsp;Martinum Borucium Cuiauienfem philofophum ac medicû præftantifsimûjphyficos Serenifs. Regis Poloniæ.Tum etiâ quod ad eas,quæ in te elucét vir tutesjhancquoq; laudéaccedereint eiligere, quod etfi maximis amp;nbsp;grauifsimis negotijs turn Regis Ma-icflatis, turn latifsimj dominij tui, nunquâ tere noa

Î4 VALENT. LVBL INI diftringaris, quod tarnen interdum otij tibidatur id in optiinarum artium ftudijs libentifsimè conl'u-rnis. Quippe qui præterquàm quod maximam exijï voluptacem capis, intelligis ad magnas res agendas ilia conferre.Audeo autem hæc dogmata monta N i achofcelabores meos (quosfandmaximos, vt ftudiofi videbunt,impendi)Illuft. n. t. offerre,cùm medicos præftantifsimos ac antiquifsimos, imo amp;nbsp;recentiorcs plurimoSjidem feciffe confier. Lx quorum numero eft Ariftoteles amp;nbsp;Galenus ipfe, quorn alter Alexandre Kegi, alter Antonino Imper.cha-rifsimè vixit. Rhafis Manfori Regi Arabum fuos libres obtulit,amp; hac nodraçtatelunius Paulus CraC fus Patauinus medicus eruditione amp;nbsp;experiétia cli-rus, AretruacRuffum vetuftifsimos artis medicx fcriptores è Græco in Latinam linguara vertitjamp; il-luft. Prufiæprincipi dicauit. Andreas Vefalius anatomen c A R o L o v. Imper. amp;Tagaultius Gallus librum Chirurgicu ex Guidone mutuatü,Regi Gal liarü, ac Vincentius Cafalis Brixianus philofophus amp;nbsp;medicus fummus,optimo ac potentifsimo Phnei pi illuftr.domino, domino loanni Comiti à Thar-now Caftellano Cracouienfi, accopiarü Serenifs. atque Inuiftifs. Regis Poloniæ Imperatori fummo, opufcula quidam m o n t A N i, fuperiori anno me ctiam confukore dicauit. Ac denique innumcri alij opera medica, turn fua, turn aliéna, Regibus poten-tifs.ae principibus maximis afleripfere. Necfanè eft tp quifpia mihi vitio vertat, quód aliéna ediderim. N^mvtturpe nonputo mihi priceptoris mei dogmata edere,(ïc etiam aliqua mihi laudem (abfit ver bo inuidia) deberi, quód m ijs colligendis diligens fuerim.Semperq; cxiftimaui honorificentius eifeex pnferipto dodoru virorum, rede de aliqua re dif-

ferere,quàrafuafomnialitcris mandare,quod multi noftraætate faciunt.Hoc autem confilium meum fi probari fenfero,maiora aggrediar,amp; fortafsis tandem aliquando (christo aufpice) non de alie-nis, fed de meis lucubrationib. aliquid depromam, VC oftendam operam me non lufilTe fub reliquisprç-ceptohb. meis amp;nbsp;bassiano lando Placen-tino amp;nbsp;HEL1DEO dePaduanisForoliuienfi(quos honorisgratiaapudilluft.D.T.nomino)philofopbis ac medicis hac noftra tempeftate clanfsimis amp;nbsp;ma-ximis,quorum alter Parauij cum fua lande Theori-cam medicinæ ordinariè profitetur, alter veto Bo-noniæpraxim cumfelicifsimofucceflu exercer,ac alijs quorum nomina Audens bteuitati,filentiointe rea prætereo.Tuæ igitur illuA.o. hunc librum(qua. lecunq; munus fuerit) nó folum dedico, verü etiam me ipfum perpetuo deuoueo. Diu valeas, viuasque principum decus, ac patria meam Serenifsimo atq; jnuiâifsimo Principi amp;nbsp;domino, domino stort-M v N D o AVcvsTO Regi Poloniæ domino noftro clementifsimo,cómendatiC

De leui capitis dolore amp;nbsp;deftillatione, ex imbecil Iitate ventriculi,amp; hepatis,pro ferenifsima Bona Sfortia Regina Poloniç,ferenifsitniacpotentifsi mi Regis Polonis Sigifmundi Augufti matre i de diuerfis difpofitionib. prçter natura,cû raetu tu-turx apoplexig,pro Illuftrifsimo Duce Bauarie.io de epilepfia,pro illuftri Germano nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14

de catarrho diuturno exinteperie frigida amp;humida cerebri,pro heroe D.à Drichtriftain Germano.71 de prsferuatione à catarrho falfo deftillante ad partes fubicdas,excitätediuerfalymptomata, amp;de

de catarrho,prollluftrifs.Duclfla Vrblnl 150 de dolore capitis cum tinnltu aurium,pro lUuftrifsi

tegemmo Domino Matthia Zefz Bohemo 157 de dolore capitis,cum aflhmate,amp; dolore dextri 1a-

deapoplexiaterminata inparalyfim dextri bracliij amp;nbsp;cruris cum diminutione carundem partiû, pro nobililllyricö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;148

pro codera nobililllyrico nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15'4

pro codera,cótinens curationis fadæ ordiné.iïlt;ï de deftillatione à capite,vlceribus, animi deliquijs, epilepfia,iraaginationibus melancholicis, amp;nbsp;alijs pluriibis,pro Marchione quoda Mótisferrati.i$4 de difpofitione catarrhofa,cum ventriculi imbecil-litate,pro viro$8.aiinoruni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;164

de diminutione vifus, pro matrona Vcronenfi 177 de adionevifus diminuta,pro iuucne AuguftanoiSy dediminutione vifus,amp;pilisinpalpebris interius

de oculis lachrymantibus,pro ludæo Turcico 107 de vifione diminuta cótinua,amp; corrupta, fed inter

de ophthahalmia,pro Corricio iuucne dodifs. ai8 de ophthalmia, cum principio fuffufionis, amp;nbsp;vlcere

de polypo narium ad cancrum accedente 144 de difficukate aperiendi mandibulam ex debilitate mufculoru,pro domino Andrea Ponticello 140 de catarrho defcendente ad vertebras colli,amp; impe diente circumgyrationé capitis,item de immun-da matrice coniugis,pro uobili Germano 143 defputofanguinis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ajy

de fputo fanguinis chm fcbre helt;5;ica,pro puero He bræo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z^T

de febre orta ex obftruélione,pro pueroVeneto 187 defcirrho lienis, amp;nbsp;obftruftionibus cum periculo hydropis,pro dodifsimo iuuene Vtincnfi,domi-noIoanncBaptiftaLuuifino nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;289

de morbo Gallico, pro quodä nobili Germano.296 proeodem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;309

de morbo Gallico, cum febre, amp;nbsp;continuis vigilijs, pro nobili iuuene nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jij

de morbo Gallico, doloribus in extremis partibua digltorum, vlceribus narium ac gutturis, ex de-llillationeacri,progenerofoPolono nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;31 j

pro Illuftrifsimo atq; excellentifs. Domino, D.Gi-leotco Pico, Mirandulæ Comité dignifsimo ^ij de tumore fplenis port diuturnam febrem, pro reue rendo Bofclieto Mediolanenfi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;344

de intemperie frigida fplenis, cum tumore infigni, cruditatibus ventriculi, amp;nbsp;corporis atrophia ac decolorationibus, cum metu futuræ aquæ intcc eurem,pro nobili Polono quàdragenario 349 de tenfionehypochondrij dextri ex affedufrigido hepatis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3fi

de melancholia hypochondriaca nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;303

de flatibus hypochondriacis,pro facrifico ^6lt;i de pafsione hypochondri3ca,cum auncxis lympto-matibus, nimirum tremore cordis , amp;nbsp;ventriculi-roordicatione, amp;nbsp;totius corporis made, pro Veneto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;368

de fluxu hxmorrhoidum,pro muliere nobili 398 de calcu!o renali,pro nobili Germano 401 de calculi præferuatione,pro reuerendifs.Cardina-- li Petro Berabo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;413

de arenulis,8e metu futuri calculi, pro iuuene Sicu-lo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;416

.de cieftu material craflæ amp;nbsp;fœtidæper vrinam, cum dolore renum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4x8

de calcule veGeæ, cum fttanguria vrinæ, pro nobili pueroltalo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4JJ

depafsionibus pudendi, ardore vrinæ, difficultaté mingendij gonorrhoea, amp;nbsp;febre erratica, pro nobili Veneto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;439

re vrinæ,pro eine Florentino nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;457

pro Reuerendifs.Cardinal! Petro Bembo 404 deardore vrinæ,cum quadam fupptefsionevrinæ, fufTocatione noftu à prime fomno, dolore renis præcipuc finiftri,de dolore Ipacuîç hniftrç,dolore ventriculi, ventofitatc in fundo ventriculi, amp;nbsp;inteftino colo,de continua ftomaebi imbeciUita-te, cum dolore podagrico remiffo in pollicepedis dextri, proFrancifco Vargo Regis Hilpania: Confiliario nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;473

de luxatione pedis,pro Illuft.puero Germano $j^ pro eodem,3beunte ex Italia in Germaniam '33 de prçferuatione à podagra,pro nobiliviro domino

Alexandrin® aureæ examen Montani pro hydropico ex afcite cum tympanitc prophtifico proifchiadico promelançholiço de diarrhico,pro ciue nobili Patauino

de epileptica pueIla,Frifimelicæ amp;nbsp;Montani ^97 cuida nobili viro Polono propc annos 6o.iiato,fple neticam amp;nbsp;hepaticam ægritudinem patienti : pa-tiebatur autem hoe malum à if. annis 6oy pro patiente diminutions in motu quarundam partium corporis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;610

de febre putrida in hefticam mutata 681 de aquis deftillatis per Alembicum, etiam à calidis

herbis elfe fngidaS demonftrationes 684 laborans febri continua,ex bilè amp;nbsp;pituita cra(ra.687 de febre continua,pro puella 18. annorum 693 demelancholico 701

de dislocatione amp;nbsp;contraftione finiftri cruris 734 de catartho, cum multis alijs fymptomatis coniün-

Confult. I. De leui edpitK dolore, er defUUcitione, ex imheciUitcite uentriculi cr hepdtK,pro Sere^ nißimi'amp;ona Sfortia Keginci Poloniic, Screnif-fimi M potentißimi Kegii Poloniie Sigifmundi Augußi mettre.

X omnibus intrinfecis caufis, qu® ad affedus capitis præter naturam generandos conducunt,potifsim® funt ventriculi imbecillitas, atque hepatis caliditas. Ac de ventriculi 3uidem imbecillitate, cuius ratio-tiplicati afsiduos vapores ad caput fubmittunt,cuiq; etiam vulgari medico vel me-diocriter in arte verlato eft exptoratum,nihilq; fre-quentius auditur, quam mutuus ille circulus læfio-num inter cerebrum amp;nbsp;ventriculum.Dc hepatis veto caliditate,quatum ad capitis repletionem faciat, autoritas eft Galeni 11 i.de locis affedis: præter ra-tionem, quæ didat,in huiufmodi temperaturis maximam vaporum copiam à toto venarum ambitu ad cerebrum afcendere. Sunt igiturfuapte natura para tifsimiad omnes circa caput affedus perpetiendos, quicunqs in duobus illis membris, ventriculo fcili-

eet amp;nbsp;hepate , tales habent temperaturas : quibus fi poftea acceflent apta capitis ad recipiendum ddpo-fitiojiam intrinfecus omnes promptas habent occa-fiones turn ad efficiendas, turn ad recipiendas circa caput difpofitiones prater natura. Cùm ergofcriba tur, in fua SercnifsimaMaieft.hæc omnia côuenirc, non eft mlrumfi facile incident in dolores capitis, defluxiones, amp;: quofdam alios affedus prater natu-ram.Sed G poftea bis quoque accefterint aliquvaitia fexrerum non naturalium, humana corpora necefla rio commutantium, turn plane nó facilitas tantum, fed necefsicas malarum imprefsionum confequitur. Cùm igitur huiufmodi quoq; conuenifle audiam in eadera SerenifsimaMaieftatc,perficitur integer tan quam caufaruin chorus ad motbi incremëtum ido-neus . Audio enim fuam Maieftatem primo penitus fe non exercere : aliquando veró in afsiduis cogita-tionibus, amp;nbsp;animi moleftijs detineri:fomno diurno vti quotidie: in cibo amp;nbsp;potu non admodum exquifi turn deleftum habere : cuicunq; acri,incumbétibus grauifsimis negotijs fefe exponcre.De excrementis veró, au fecundum quod oportet expellantur, non audiui quidem,fcd fortè amp;nbsp;inillis erit aliquod vi-tium: ferè enim ifta quoq; lafio præcedétes errores confequi,comitariq; lolct.Nam de menfibus reten tis,quamuis ratione çcatis fecundum naturalem or-diné retenra fuerint,nihilominus in tali temperatu-ra,amp;tali otio,8f delicijs Regijs,non fine damno intercepta funt.Nam etiam audio poft eorü retentio-nem in omniaprædiftafymptomata confeftim inci-difle:fcioq; plurimas quoq; matronas alias poft de-tentos menfes etiam natural! temperiepræditas,tarnen in varias ægritudines poftea delaplas elfe. Et fi omnia reftè coHegerimus, facile inteUigemus non tantùm

CONSVLT. MEDICIN. j tautùm capitis affeftiones ,fed etiälienis tumores, amp;nbsp;hydropicos, qui quandoq; cótigerunt,ab ijfdem caulis procefsifle. His refte cognitis, amp;nbsp;luppolitis, hauddifficilis erit intentio. Ac primùm illud ex rei natura fuudamentü elicitur,S. M. purgantibus qui -dem, amp;nbsp;bis quæ atténuât, vel alio modo ptæparaiit, aut excoquunt humorcs,fubleuarl quidê polie,cura ri verb nequaquâ;vel cnim enumeratorum membro rum intempéries ad naturalem ftatum funt redigen dæ,vel caufæ intrinfecæ relinqucdæfunt,quibus pe riodicè ad illos cofdé afteétus lit redeundû. Quam-uis ego nô negauerim purgatlones elle opportunis temporibus faciendas, vt humores qui quotldie ob membiorù inæqualitatem afsiduam generâtur, non redundcnt,amp; ex redundantia non illos tantùm afte-étus foueant,fed nouos quoq, generét,vt Frequéter fieri folet.ln illis tarnen purgationib.non eft inllften dura, fed ad alla quoq;, quæ paulo inferius dicâ, eft accedendû, quæ magis facient ad præferuationem, quâip ad curationem.Vera cnim curatio,fi verum fa ten volumus, forte erit impofsibilis,fi modo totam morbi naturam refte perpendimus: quomodo cnim fieri potcrit,vt eorû membrorû inçqualicas ad çqua litatem redigaturlin hac prçcipuc ætatc,amp; in corpo re regio,cul quàm difficile lit dlutius i!npcrare,no-tum eft omnibus, qui cliqua ex parte expenmento deprehenderunt. Primo itaq; in tam longa ægritu-dine,lnreiftaviélus ratione,curationis præferua-tionisq;balim,potlfsimamq; fidem ftatuercm,ita vt neque alicui aèris excclfui tam calido quàm Irigido occurreret, vétosq; omnes amp;nbsp;pluuias euitaret.Nec hyemis tempore invaporarijs fuo more caletaiSis, velpropcmagnos ignes diutius moraretur, præci-puè vbi ignis ex fortioribus lignis ardeat, quails eft

4 IO. BAP T. MONTANI quercusjilexjvlrnus,amp; teliqua plura huiulrnodi. Ca ucac etiarn, ne acriter magnum lumen, fine Sol.'s,fi-ue ignis incueatur: fed neque ab alto prolpiciat, aut fluuiorum præcipitium,aut turbas,aut celeres rotarum gyros,amp; reliqua.Laudarem vt fingulis feptima nis caput ablueret,præcipuè fi fit illi lauandi cófue-tudojeligatq; lixiuiumexfalicis aut vitis cinere có-feftum,in quo faluia, maiorana,chamçmelum,roræ, décoda fint cû drachmis tribus agarici eledi. Hæc enim ablutio conferetad roborandû,mundandùm-que caput. Inter præcipua hoc habeat,vt omnes ani mi moleftias, quammaximè fieri pofsit, euitet, fa-ciatq; vt quamaximè exhilaretur animus quacunq; occafionefumpta. Erit etiam illud otium,amp; quies corporis immodcrata,omnino auertéda. Quotidie matutinis horis fefe exercebit deambulando,donec totum corpus citrafudorem incalefcat. Nee minus imperabit fibi fridiones quotidie, vt manè in ledo fiant, fintque fridiones in toto corpore æqualiter, molles tamé, amp;nbsp;prolixiores,ita vt cutis calefada incalefcat . quód fi etiam poft fridioné totum corpus illiniaturoleo garyophyllorum odorato,longè ma-gis expedier. Et quoniam audimus deditam eflc Ion ga confuetudine fomnoineridiano,confulimusvt paulatim defutfeat, præcipuè fi node, quantum fa-tis eft,dormierit:ad capitis enim repletionem,diftil lationesq; augendas, efficacifsimus eft fomnus me-ridianus. Oblèruabit præterea,ne cubitum accedat à cœna nifi poft horas ad minus duas, cœnaqj illi fit parcior, quàm prandium, fi amp;fuauiorem fomnum, amp;leuius liberiusque caput habere voluerit:non tarnen propterea tam copiofe prandeat,vt poftea cru-do ftomacho ad eoenam accedat: vtrunq; ita mode-randum, prandium inquam amp;nbsp;cœna,vt nouus cibus priorem

CONSVLT. MEDICIN. y priorem incócodum vel ebullientem non inueniat: quod optime fiet,(ï citra fatietatem femper comede rit.Sit^i inter cœnam amp;nbsp;prandium fpatium non minus quain nouem horarum : tune enim cruditatem femper euitabit: quod inter estera optimum erit re medium ad omnes fuos affedus abolendos. Sitque, quàm fieri poteft, eibus quamaximè fimplex, vniiif-que naturs:quod quidé fieut eft Prineipibus amp;nbsp;Regibus diffieiliimû,propter inueteratâ amp;nbsp;malam eon fuetudiné, ita etiam perniciofifkimu eft. Nihil énim magis facit ad cruditates, ad corruptionem, putre-dinemq;,amp;ad deprauatos humores in corpore mul tiplicandos,quam ciborumvarieras amp;multitudo: confunduntur enim plurima diuerfifsimarum natu-rarum , quæ dum insqualiter concoquuntur diftri-buiinturq;,neceirariü eft vt inde labor caloris inna-ti confequatur,amp; varia vitiorum genera infucco il-lo tam diuerfo . Admonemus igitür, amp;nbsp;deprecamur fuam S. M.vt velit in hoe Regium morem exuere,amp; in opipara regali menfa vnum tantùm eligere, quod fibi pro fame fufficiat, illudq; fit leue,amp; quod facile concoquatur,facileq; diftribuatur,amp; optimum fan-guinégeneret,qualesfunt omnes carnes pullorum, perdicum,phafianorû,hœdorum,vitulorum,caftra-torum iuuenum, oua recentia tremula, vel forbilia. Panis ex purifsima farina fit,bene fermétatus,amp; me-diocriter falitus. Ab omnibus antiquis carnibus, amp;nbsp;fale maceratis abftinebit,ab oleribus præcipuè cru-dis, à fruftibus horarijs, à pifcibus, pratcipuè qui in ftagnis degunt, aut paludibus, ab auibus etiam qua: paluftria incolunt loca,vt funt anferes, anates,amp; hu iufmodl, à leguminibus, à paftilibus, à laâicinijs,amp; præcipuè à cafeo, à frixis in fartagine. hæc omnia S. R. M. fua auerfetur. Vinum eligat darum medij co-

loris, vel ctiarn album,non acidû, neq; addringens, fed bene maturû, mediocriter vinofuiii: amp;nbsp;omnino euitabit muftura amp;nbsp;vinaturbulenta. Quodfietiam vindenlis tempore vinuin conficeretur cum fjiluia amp;nbsp;betonica,illud effet præftantifsiniû, præterquàm quod guftui non effet iniucundû. Sed non eft omit-tenduin , tanquam parui momenti, quod vt fuaM. quotidie habeat beneficium alui, diligenter open danda eft, imo inter præcipua hoc animaduerti debet ; hoc enim ftudio adhibito diftrahetur vaporcs, qui ad caput continue feruntur. Si igitur natura facial quaturn oportet,nil vitra moliendü : fin minus, laudo vt femel,aut bis,aut quoties opus fuerit in fe-ptimana fumat terebinthins Cvpriæ,quæ facile ha-bebitur Venetijs,vel interim,dum nó habebitur,la-ricinæ,quæ habebiturfacilc,pódus drach.duarü ma nc tribus horis ante prâdium. Hoc enim remedium non tantùnimollfetaluum,fed etiarn obftruôiones aperiet,membra præterea naturalia,membraq; ner-uofa corroborabit, vrinam prouocabit,vtero confie ret:ideo,me iudice,prætcrmitti nó debet. Ilse fum matim diftafint pro tota vidus ratione, quæ fi diligenter à Maieftate fua obferuabuntur,tam erunt efi-ficacia, vt fiorte fiola horuni ope prsferuetur, amp;nbsp;im-munis futura fit ab omni afteftu , de quo nunc con-queritur. Hoc tarnen fi non fecerit,vel magis,vt futurum credo,non adeo exquifite obferuet,aliapro-ponam,quæin alijs duobus curandi inftrumcntls, pharmicia fcilicet amp;nbsp;chirurgia,cófiftunt. Quanrum ad pharmacia attinet,laudo vt bis fingulis annis pur getur,autumno,amp; verc. Ex his enim annuls purga-tionibus præferuari folcnt homines à grauifsimis e-tiam morbis, quemadmodum erat fententia Galeni ill libro de fanguinis mifsione.Et quamuis num en fia

C o N s V L T. M E D I C I N. 7 pene euacuandi matcria fit,nihilominüs tarnen pro-ponam, quad mihi congruum videtur, amp;nbsp;quod ent tanquam intentionis exemplum.

. Syrupi de clchoreaNicoli fine rhabarbaro ana Decoftionis cetrach nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(^ j.

Infundantur indecoftionefloruin cordialium per boras x. amp;nbsp;fafta diligent! exprefsionc,colaturæ ad-de confeftionis hamech ; iij. fyrupi rofatifolutiui ^ ij. Mifce,amp; fiat potio danda in aurora cum cufto-dia.Et ifte effet purgandi modus fatis facilis amp;nbsp;expo fitus.Placeret tarnen, vt fanguis quoq; in purgatio-ne veris mitteretur à bafilica finiftri lateris, cuius quantitas fit advncias viij. velvncias x.In autum-no poftea peraiSa euacuatione prædiéta præter fan-guinismifsionem,fummopcre placeretvt fumeret per duos vel tres dies infrafcriptam decoftionem, quæ apud me longo experimento probata eft ad me lancbolicos fuccos fine aliquamolcftia euacuados, lienisq; affedus egregiè remouendos, cuius dofis quidem communis eft,vnciarum fex. Eft tarnen pro natura vniufcuiufq;, confuetudinc amp;nbsp;œtate limitait da,cuius defcriptlo talis eft:

Bi.Myrobalanorura omnium ana ^ v. Contundantur groffb modo, amp;nbsp;fricentur manibus cum oleo amygdalarü dulciü.Infundatur per xxiiu.

Bulliant omnia limul ad confumptioné medietatis, deinde quiefcat donee refrigeretur decorum, poftea eoletur amp;nbsp;fortiter exprimatur,amp; addito zucha-ro fufficienti dulcefcit,amp; cum oui albumine purifi-cetur, amp;nbsp;leui decoftione fafta fyrupizeturjamp; ferue-turadvfum. Poftea

Mifcc, fiat potio dandain aurora, poteritq; dari vel alternis.vel fineulis diebus fecundum euacuationis quantitatem, augendo vel minuendo dohm, prout euentus oftendet.Et hæc de purgationibus ordina-riè per fingulos annos faciendis. Sed quonia in ra-tione viöus femper ferè aliquid delinquitur,amp; prç-cipuèiiiRegijs delicijs, ideo ne deprauatihumores plus æquo excrefcant,fuum confiliuni elle opinor,fi fingulis menfibus bis aut ter media rhabarbari opti mi drachmam deglutiat,fiue mandendo,fiue in pilu lari forma, fine in puluerem redadam, admixto fac-ebaro rofato, vel paflulis, quomodocunq; libucrit. Ad oculi vero affedi corroborationcm,concolt;ftio-nemq;, amp;nbsp;dilcuüioncm matericrum confluentium, optimum erit remedium huiufmodi collyrium:

CONSVLT. MEDICIN. 9 Mundenturexquifitifsiniè ab omniforde,infundc amp;decoquein aqua fontis purifsima fine fumo, aut puluere,aut fauillis, ad confumptioné duarum partium,deinde fiat fortis cxprefsio amp;nbsp;colatura.Poftea l^. Aloê'soptimæ lotse in aquarofarum j ij,

Decoquantur omnia fimul ad confiftentiam mellis, deinde feruentur in vafe vitreo optime obturato,amp; fuo tempore fuauiterponatur in angulooculi afFe-di cum penna,amp; maximam indevtilitatem habebit, cùm accipiet. Pro capitis veró particular! purga-tione, laudo quidem ea, quæ nos vulgo appellamus mafticatoria, amp;prçcipuè quæcum fola mailiche fiüt fed caputpurgia,amp; expurgationes per nares violentas non ita laudauerim, turnquot; propter maximam affi-nitatem inter angulos oculi,amp; nafi emudoria : eflet enim potius attradio ad eundem locum, quàm der! uatio.Sed vbi omnibus his diligenter petadis S. M. adhuc vexaretur ab ijfdé fymptomatibus, tum maxi mè probatem,!! cauteria quoqj fierent in vtroqj cru re,in parte exteriori,in loco cófueto per quatuor di gitos infra iunduram, à peritifsimo chirurgo : effet enim auerfio, amp;nbsp;euacuatio optima, amp;nbsp;efficacifsima, amp;nbsp;præcipuè fi in finiftro crure fieret,propter reditu dinem. Et hæc crederem fuftedura,fi modo fua

Serenitas diligentifsimèpræferuari volue-nt ab omnibus moleftijs,quibus nunc affici folet,cum auxilio Dei Opti-mi Maximi,cuius nomen fit perpetuo benedidum.

Confult. 11. De diuerfisdijjgt;ofitionibusprêter ttii' turd,cum metu futur d! apoplexiie,pro Üluftriß. DuceBdUdriie.

Robabile admodum eft Magnificu hue amp;nobilifsimum virum à natiuitate )au-dabilis fuifle têperaturæ, neq; in corpo ris compofitione dcliquifl'e:audio enim amp;nbsp;hono habitu conftare,feniperqj conftitifle,amp; dre earnofum,rubei ac floridi colons,hilareni,ingenio-fum,prudente,amp;rebus agendis idoneu.Qui quids indicant non tantum corporis temperatura bene ha here,fed membra quoq; omniaprincipalia in idem exquifitifsime cofpirare.Si quo igitur morbo vel 1a-borat,vel hadenus laborauerit, no eft iudicio meo. vitio corporis, fed vidus rationi tribuendum.Cùm tarnen calidioris hepatis fit, plurimumqj fanguinis generet,parumqi exerceatur,amp; lautifsimè viuat,nó eft poftea mirum , fi ex redundantia in varia? ægri-tudines femper inciderlt, amp;nbsp;primo in adolefcétiain tertianas febres,amp; ideritias,ob feruoré ætatis,bilis copiâ,amp;malam vidusrationé:deferuefcente autem œtate,dum calor nó ita acris adeflêt,fïigidiores poftea morbi inuafcrüt,vt tefticulorü,calculi renû,ilia

ci affedus,'vlceracrurû erodentia propterhumorû aduftionc:amp;nunc cum tantu fit in primo fenio eófti tutus,totq; morbis fubijciatur,periculû eft,nifi exquifitifsime fibi caüeat,fält; prçcaueat,atq; iterum ca-ueat,ne in apoplexia tandem etiaincidat,aut fubito fufFocatus intereat, præcipuè cùm videatur hoc illi effe hereditanum ob firailem patris interitu.Oportet igitur,vt tanquâprudens amp;nbsp;temperatifsimus vir muniat fe, atq; ab imminentibus periculis fe eufto-diat:quod non ita difficile efficict,fi rationi,amp; fide-limc-

C o N s V L T. M E D I C I N. « li medico velitobtemperare.Neque enini,vtpnui dicebamus, vitiurn aliquod naturale in bac corporis ftrudura effe opinamur : fedfola deprauatavi-Óus ratione contradum. Incipiet ergoafunda-mento folido amp;nbsp;ncccflario,vbi tandem toti præfer-uationem, totam etiam curamuenent, fine quo nihil exequi poterit, amp;nbsp;quo folo omnia facile exeque-tur.Fundamentü illud cft, vt in fex rebus non natu-ralibus quantum fieri poteft,nihil delinquat.Exerci tijs vtatur moderatis : euitet omnes aéris excelTus, omnesq; animi moleftias : quotidianam alui excre-tionem procurer: fomnura meridianü effugiac, om-ninoq; ad vigilias potius declinet : fed præ reliquis omnibus cibum amp;nbsp;potü moderetur. Caueat ab aro-matum vfu,qui mos apud Germanos plus nimio vi-get.Vnico cibo contentus fit, ferculorumq; ac omnium efculentorü copia euitet.ldeo à lautis menfis, amp;nbsp;cómuni nobiliü cóuidu, amp;nbsp;cópotationibus qua-maxime poteft abftineat.Iuniores carnes comedat, ficut hccdorum , vitulorum ladentium , pullorum, perdicum:oua etiam recentia amp;nbsp;forbilia concedun-tur. A pifcibus, leguminibus, paftilibus, lafticmijs, rebusque omnibus friftis abftineat. A vino quam-maximè abftineat: in vino enim omnia ferè inueniet dctrimenta,fuarumque omnium ægritudinû fomcn la. Sit ergo vinum vel nullum,fi fieri poteft, loco cu ius vtatur vel ceruifia : vel fi vinum admittit, neque ceruifiam toleret,fit faltem vinum dilutum,paucife-rum, darum, fubtile, amp;nbsp;modicaadmodum quantitate ebibitum . Quantum ad id quod quæritur, vtrum quemadmodum confueuit,fitinillo fingu-hs annis fecanda vcna : dicimus, ex quo hadenut confueuit,non protinus elle defuefcendum. Sed fi ita viuet, quemadmodum à nobis eft inftitutum,

K I O. B A P T. M O N T A N I noquot; ®amp;g*'®g^^'*^ ®^ excrementa, quæ indigeât tanta mifsione fanguinis : amp;nbsp;tune poterit paulatim ab .quot;n-nuavenæ feétione defuefeere, præfertim maturiori faccedente ætate,in regione frigida amp;nbsp;boreali. Ad fecundum quçfitum, vtrum vlcera crurum fint prç-feruanda nullis fadis cauterijSjqu2 vulgus fontanel las appellat.Relpondemus,cùm iam natura aflueue-rit ad eas partes excrementacorporis, amp;nbsp;ea quidem acerrima amp;nbsp;pefsima tranfmittere, fi defluxus huiuC-modi intercipietur,forchoc cum maximo ægri di-fcrimine.Sæpe emm vidimus,amp; habemus parata exempla multorum, qui ex crurum emanantium fana-tione amp;exiccatione, inapoplexias amp;perniciofifsi-mos morbos inciderint. Laudamus igitur cauteria in vtroq; crure loco eófueto in parte exteriori quatuor digitis infra genu,euitädo chordas,amp; loca ner worum,rité efle facienda. Et vbi cauteria hoe modo perada deftillare, faniemque emittere fatis copiofe inceperint,tunc nifi vlcera fpofltc fanentur(id enirn frequenter fieri folet) arte medici fananda efle con-fulimus. Ad tertium quæfitum,quodnam thermarum genus illi cóueniat. K.efpondemus,iudicio no-ftro omnes calidas thermas ab illo quamaximc efle J euitandas,quales maxime funt fulphure£,nitrofç,bi tuminofæ, aluminofæ: æneæ verô,amp; reliquat huiufi. modi, in quibus tarnen ferri minera prædominatur, ac confequenter frigidæ funt amp;nbsp;ficcæ, harum vfum dummopere laudamus: hepatis enirn,renüq; ac dor-fifcruorem contemperabunt, per vrinam excremen ta corporis expurgabunt, corpus q; totû fua adftri-dione corrobopbunt.Debet autem hoc corpus ita præferuari,vt bis in anno,vere inquam amp;nbsp;autumno, exquifitè purgetur pharmacis bilem precipuè amp;nbsp;pi-tuita purgantibus .Inter quæ omnibus ego prætule-rim

CONSVLT. MEDICIN. ^ rim cófedionem Hamech, fyrupo rofaceo folutiuo admixto. Et quoniam à me requiritur, vt particula-ns modus purgandi tradatur,licet hoc præfentibus medicis effet dimittendum, nihilominuSjVtamico-rum defiderio fatisfaciam,particularé purgandi for-mam exponam. Ineunte igitur vere circa prima Luns quadram, manè hora ante prandium,duodecira drachmas floris calsis m bolo cófcftas exhiberem, ac die fequenti fyrupum infrafcriptü propinarem, qui habet:

Mifce pro vno,amp; fic pro alijs. Sumptis feptem fyru-pis pharmacum accipiet,quod ita habebit:

Cum modico aquç acetofæ fiat potus.Sumat in au roracum cuftodia : poftea vtatur faccharo rofaceo per plurimos dies,quod etiam laudo,vt familiare ha beat. Sanguis autem mittatur è venabafiUcadextri lateris poft exhibitionemfecundi fyrupi,tertio fci-li eet die ab affumpta cafsia. Quantitas fanguinis eft pro virium ratione metienda.Autumno eadem pror fus euacuationé repeter, excepta fanguinis mifsio-ne. Qi^antu adafthmaattinet,illud,vtaudio,me-rum fuit lymptoma, ob retentionem materiei con-fuctæ ad crura defluere : hoc enim tantùm proximo anno inuafit, dum crurum emanatio detentaeflèt. Proptereaemanantibus cruribus crediderim nó fii-peruenturum afthma. Si tarnen cótingeret,in paro-

xyfmo quamaximè effet abftinendum à cibo amp;nbsp;po-tu. Sorbitio tarnen paulatim, amp;nbsp;per interualla exbi-benda effet, modo aquæ mulffc curn hyïïbpo deco-âç,modô cum oxymelite eadem hyffbpo adiunda. Ereftus maneat,neq; omnino laceat fupiiius,vbi fpi rat aer liber,frigidus,minimè fuftocarus . Illinat peplus amp;nbsp;thoracem totum tam-anterius quarapofte-rius linimento ex adipe anferis,butyro,oleo amyg-dalarü amararü confedo, adiumffa particula croci. Procurer etiam cum clyfteribus acutis alui lenitio-nera, itaenim euacuabit, amp;nbsp;auertet materiam. Déclinante paroxyfino poff er agarici præparati drachmas duas deglutire ffue in forma pilularum, fiue ex melle rofaceo colledum, fiue dilutum aqua betoni-cæ,YeI hyflopi, amp;nbsp;fimilium . Menielulio,

ftruftura capitis Illuftrifsimi Domi-u ni,atq; exmultis excremétis, nemo non poteft indicate cerebrû illud humidifsi-IR—r.^.j[| mum effe,plurimaq5 redundare pituita: quod facile etiâ indicät omnes operationes anima-les,atq; alia figna omnia. vbi poftea accefferit pefsi-ma viuendi ratio,nó abfq; ratione cófecuta fucrunt pefsima accidentia, amp;præcipuè epilepfia, quæ pro-priè cólequitur talcm temperatura cerebri. Cum er go turn naturalis corporis habitus,rum mala viuendi ratio ad morbutum gcnerandü,tum alendum có-fpirent,meminerit,fimodc)Illuftrifs.fua dominatio fuæ valetudiniscura habuent,omni conatu vrrunq; emendare, malamfcilicet viuendi rationc,malamqj cerebri temperatura.Quæ quidépræftare non pote ritpauco quodam tempore,parcenspræfertim his

CONS VL T. MEDICIN. i? qulbus nocumento affici pofsit.Idco perpetuô-indi ceuda ed Gbi tails viuendi ratio,quæ Gmul amp;nbsp;pofsit morbû,amp; naturalem corporis conditutionc in con-trarium verterc. Primum igitur ftudebit, vt deligat aercm in quo degat,quamaximc Gccum.Calidior e-tiam eligendus elfer,(t regio fua patcrctur:fcd ilium faite qui quâminime frlgidus iudicetur.Humiditas autcacris quâmaximè cauenda eft.Valles igitur có-cauas,paludofaq;loca,amp;quç àventis minime diffla ri pofsint,euitct;non tarnen propterea ventis caput eft cxponendû,Auftro præcipuc,amp; Boreæ:alter nique cxcrementitio humorc caput rcplet,alter inten lo rigore conftlpat,comprimit, concoftionesq; om nés impedit, vndc obftruôioncs oriuntur. Serenas igitur temperatasq; regiones quâmaxime expetat, vblneqjmontium afpentas, neq; vallium depreffa inæqualitas,neque per paludes,aut ftagna,aut vafti-tates,{yluæ intercédant: fed eligat amplas planities libero foie, amp;nbsp;ab omni euaporationc quammaximè immunes.Nofturnum etiam acrem effugiat,neq; lo ca inhabitet terrena, neque feneftris apcrtis dor-miat, etiam G feruor æftatis accedat. Vbi trigus vel ventl regionem occupaucrint,quod cultari nó pof-fit,tunc caput congruis operimentis eft tegendum, auresque,amp; ccruix, amp;nbsp;totus thorax ab omni frigo-ris iniuria præcipuè defendi debent.Nec minus ftudebit, pedum ne frigiditatem patiatur ; pedum e-nim frigiditas cerebro ob reditudinem non medio-criter confentit. Vbi ergo corpus ita optime mu-nitum fuerit ,vt pofsit amp;nbsp;humiditati, amp;nbsp;frigiditati acris, amp;nbsp;omnibus importunis ventis reGftcre, tune curabit ne accidentibus animi moleftijs aliquo modo afflidetur : cerebrum enira ex illis quâmaxime afficitur nocuméto. Iram igitur ttiftitiasquc omnee

tanquam pertes efFugiat,amp;quieté anirni quærat, iu-cundè viuat,cum amicis lætetur,vnde etiä cauehit à folitudine. Recedat ab co prorfus diuturnus fom-nus,præcîpucmendianus amp;inatutinus:meridianus emm generat, matutinus retinet capitis omnia ex-crementa.Surgat igitur in diluculo,amp; intra cubicu-lum fuum le cótinens,deambulando,amp; corpus con-gruis motibus sxercédo, caput etiâ peflendo,quærat omnia capitis excreméta turn per palatü expuen do,turn per nares, turn per aures etiam, excernere. Quæ vbi peregit,tunc ad exercitiû corporis fe con-ferat,quod quidem fuaue molleque efle debet,amp;: in quo præcipuè caput non agitetur, fed crura potius amp;nbsp;inferiorespartes moueantur acnusnn acre tarnen hoc ent faciendum téperato. Quod fi regio, vel ae-ris C0rtitutio,aut anni tempus prohibeat,intra pro-prios lares,atque intra cubiculum etiam fe exerccre poterit:neque enim exercitiû fingulis diebus ert in-termittendu:quod ficut mollefuaueq; elfeprçcipi-mus,ita etiâ longû rtatuimus3Vt longitudo expleat, quod moUities prærtare non poieft.Et fi exercinura aliqua occafione prorfus impediatur, exercitij loco friftiones longas toto corpore fieri oportet,omiflb tarnen capite.Dcinde enitatur,vt fecundum ciboru proportioné quotidie etiam egerat excrementa có-uenientia turn per aluû,tum per vrinâ;maximè enim ftudere debet, ne excreméta retenta caput fuis mails humoribus repleant.Vbi igitur natura in hoc fa-tisfecerit,bene erit : vbi deficiet, tuncartificio fup-pleatur,cómodifsimumq; amp;nbsp;præfentaneum remedium, amp;nbsp;ad hune vfum inftrumentu erit clyrteriuni: maxime enim auertit à capite,confertimq; amp;nbsp;fubito expurgat fine aliqua molertia. Clyrteres autc fint eX betæ,maluarum, furfurisqj decoólo, addito oleo amp;

file, amp;nbsp;^ iij- meUis rofati. Quod fi clyfterc non ita ficilèafTumpferitjVtaturantecœnâ 9 j. optima: a-loës ad forma pilule redaftç,hora vna ante cœnam, bis aut terinfeptimana, fiita res exegerit : nam hoc remediü auertet à capite vapores omnes, prouoca-bit vrinä amp;nbsp;alla excreméta, aperiet obftrudlones ve narü,corroborabit ventriculum, amp;nbsp;vegetabit calo-rem innatû:hæc enim omnia efficacifsime præftat a-loes vfus. A Venere quamaxime abftinebit ; nam ab antiquis omnibus,prçcipuè ab Hippocrate medico-rum principe, Venere nihil aliud elfe quàm breuem epllepfiam,proditû eft. Supereft viuendi ratio cir ca cibü amp;nbsp;potum,in quo maxima fuç curationis por tio eófiftit: ex clbo nanqj amp;nbsp;potu generantur humo res, ex humoribus obftruiftiones, ex obftruftioni-bus epilepfia.Curandum igitur eft,vt humoresboni generentur,amp; nó boni tancùm,verit etiam quantiti te moderati:redundantia nanq; humorü,c'tiam fi 0-ptimi fucrint,pefsimos generat morbos, inter quos epilepfia quoq;, amp;nbsp;apoplexia numerétur.Caucre igi tur oportet à cibis turn qualitat'e,tum quaticate pee cantibus.Sed amp;nbsp;multitudo ciborü vel varieras vitd-daeft'. neq; enim in varietate côtingere poteft,quin amp;nbsp;plus fumatur alimenti, quàm oporteat, amp;nbsp;deinde cùm affiimptum eft, ob naturarum diuerfitatem amp;nbsp;contrarietatem non corrumpatur,amp; piitrefiat.Vni-co cibo contentus erit, idque horis confuetis . Ca-uebic diligenter,ne cibum aflumat,nifi priorem con coxerit : ideo ad menfim non accedat, nifi vera fames coëgerit.Et propterea non malum crit,fi quan-do omnino etldabftinebit à cibo:id enim natura fç-pe exigit,vt quod alfumptum eft, decoquat atq; di-ftribuat.Prandium fit amp;nbsp;ceena inter fe proportione eorrelpondeutia, vt ex tribus partibus cibi viginti-

quatuor horarum,pars vnafumatur in prandio,dti!B vero partes in cœna, ita tarnen vt port ccenam leui- ' ter amp;nbsp;fuauiter deambulet,neque prius cubitum ear, quam duæfaltem lioræ àcœnaperaâæ fucrint.Ca-' uebit,ne inter prandium,amp; cocnam,amp;horam decubitus, aliquid prorfus bibat,fiuc vinü,fiueaqua fue-rit : neq; etiam aliquid cömedat,fiue fint fruftus,fi-uc aliquid aliud genus edulij:omnia enira hæc fum-mopere nocebunt,amp;: coftioné impedicnt. Abftine-bit præcipuè ab omni genere carnium antiquarum, ficutfunt bubulæ,caprinæ,amp; caftratorum veterum: à carneporcina cuiui'q; generis, fiue reces,fiucfali-ta fuerit : ab omnibus paluftribus auibus, ficutfunt anferes,anates : à coturnicibus, quas Itali Qualias vocant, habent enim innatü quendam amp;nbsp;naturalem confenfum ad epilepticus motus excitandos.Caue-bic ab omni pifcium genere, præcipuè tarnen à pa-luftribus, amp;r anguillis, amp;nbsp;ab his quas Tencas vulgo vocant:ab omnibus paftilibus, laélicinijs, cibarijs friftis in fartagine,a fruólibus,prêter ficus amp;nbsp;melo-nes, quos tarnen in pauca quantitate, nec quotidie, conccdimus:à cafeo,ab ouis duris,ab omnibus ace-tarijs, præcipuè berbarura crudarum, amp;nbsp;maxime la-ducæ, amp;nbsp;tandem ab omni eduliorum diuerfitate : à vinis quoque omnium gencrum,hoc enim præcipuè filacerct. Sed fi aliquod vinum bibendum eft, fit il-ud pauciterum admodum amp;nbsp;bene dilutum, album, amp;nbsp;in paucifsima quantitate.Quantum verb ad medi camera ali3,laudo per aliquot fubinde annos autum no amp;nbsp;vere purgetur:purgatio autem fit huiufmodi:

Bi. Floris cafsis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 x.

Syrupidebetonica ana ^ j. Aquæpæoniæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ iij.

Mifte pro vno, amp;nbsp;fic pro alijs feptem. Poft vltirnum fyrupum die immediate fequenti accipiet infrafcri-* pyma medicinam manè in aurora cum cuftodia: Jk-Confcdionis hamech nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J iij.

Syrupirofatifolutiuieiufdem anni |. iij. Cum aqua pçoniç fiat potio fumendain auroracum cuftodia. Deinde Bi. Sacchari rofati ^ liij. Sumat ^ s. horavnaante cibum bis in die.Et hoc pro euacuationibus tam autumni quam veris. Me-dijs veró temporibus vtatur ter vel quater etiam in menfepilulis infrafcriptls ,fumcndis vna hora ante toenam ad pondus j. j. videlicet:

Puluerizentur omnia per fe, amp;nbsp;mifceantur : deinde afpergautur fucco rofarum puro,amp; permittatur ex-iccari, amp;nbsp;ita iteretur fepties : deinde cum oxymelle fquillitico fiat magdaleon , de quo fiant pilulæ tres fingulis vicibus ex fingula 3 j. amp;nbsp;reformentur cum oxymelite fquillitico . Item vtatur frequentif-fimè eleCluarioinfrafcripto bis aut ter etiam infe-ptimana, amp;nbsp;deglutiat fingulis vicibus cochlcaria ^ duo tribus horis ante prandium.

Bi. Oxymellis fquillitici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ij.

Mithridati optimi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j,

Mifce cum faccharo fine luleb rofato, fiat lambiti-uum . Item quandoque vbi eleftuarium faftidierit, fumet J j. infrafcriptipulueris in brodio pulli cir ca auroram:

Mifce, amp;nbsp;fiat puluis, qui feruetur ad vfum .Duo au-tem cauteria in cruribus continue teneat aperta, amp;nbsp;pro his dilatandis loco pulueris vtatur vnguen-tohoc:

Et cum huiufinodi ratione viâus amp;nbsp;remedijs cun» diuino auxilio probabile eft, fuam Illuftrifs. Domi-nationem conualiturâ. Efficaciora remedia vtl minime neceflaria omittentes,faxit Deus ne illis indi-geat.SuccelTum veto morbi refcire fubinde defide-ramus. Caput potent abluere ter amp;: quater etiam in menfe ante coena,atq; co diefe contineat in ædi-bus,cuftodiendo feà vento amp;àfrigore.Lixiuiûquo feabruet,tale erit.Primo conficiatlixiuium dulceex cinere falicum vel vitium,deinde accipiat huius lixi uij quantitate pro vna ablutione neceflaria, amp;nbsp;in ea decoquatmaioranam, bctonicam,afarum, amp;nbsp;3 j. agarici optimi in panno lineo inuolutam, quam po-ftea exprimer diligcter, amp;nbsp;cum lixiuio caput abluet vt didum eft,adhibito fapone odorato.

CONSVLT. MEDICIN, xi Confult. 1111. De imbccilUtdte cerebri cum uertigine O' clt;itdrrho perpétué), pro matronu o Comité i ^rjehtrijiuin Germuna.

Lluftrifsimam dominam primo efTe im-beciUis ccrebri confiât ex vertigine, quam tot annis perpetitur ; ex perpétua catarrhi defluxu ; ex co quod acci-dit, vbif'e bis inuerterit, videri fibi omnia concide-re.Hanc imbecillitatem tantummodo iii cerebro ortum habere,an aliunde fieri,poflet aliquls dubitl-re. Cùm tarnen tandiu perfeuerauerint accidentia, quæmultis etiam remedijs haftenus non potuerunt tolli,in ipfo cerebro læfioné elTe probabile eft.Non tamé fieri poteft,quin fk à ventriculo, amp;nbsp;à toto corporis ambitu augeantur cerebri aftedus. Nam qua-uis propter capitis de[liUationem,tum ad ventricu-lum delabentem,tum per neruos amp;nbsp;vertebras ad fin gulas partes corporis deriuatâ,languorille vniuer-falis, amp;nbsp;ventriculi affedus generan pofsint,tamé fit inde circulus:nam vbi femel afteftio in inferioribus partibus generata fuerit,cerebro quoq; cómunica- , bitur.Iam ergo neqï cerebrum omnino fine inferio-rum confenfu,neq; inferiora fine cerebro affici pu-to, fed fibi inuicé vtraq; fimul mutuis vicarijs labe-fieri. hinc perfeucrantia ægritudinis, amp;nbsp;curationis difficultas,omnibus fcilicet membris afFcélis,amp; prç cipuè principalibus,quæ fibi æqualiter cómunicant affedum. Si veró à me quæratur,quenara imbecil litatis caufa fit, credo ad frigidam intemperiem effe referendam,ex perpétuadeftillatione amp;nbsp;perfeueran tia,amp; longitudine morbi,ex tarditate amp;nbsp;fegnitie ac-eidentium.Neq; dubium elfe potell,hanc intemperiem frigida copiæ materix congeneris,frigid£fcili

cet amp;nbsp;humidæ copukri.Non tarnen hoc corpus pri. uari atræ bills abundantia crediderim : nam calida hepatis tempeiatura, amp;nbsp;habitus corporis, amp;nbsp;amplitudo venarü,hæc facilepofTunt oftendere:qus vbi-cunque adfuerint,ii poftea adiungatur curæ,amp; mo-lcftiæ,amp; animi accidentia, amp;nbsp;longs ægritudines af-fliétantes,amp; ætas iam decliuis, fieri non poteft quin ibi melancholicus humor redundet, atque inde de-Vriores diuturnioresq; fiant vertigines,indé etiam quandoq; tremor cordis. Ergo fi curari voluerit II-ludrifsima D.à tam longa tamq; pertinaci çgritudi-ne,quæ fundamentum habet amp;nbsp;firma federn in mem bris etiam principalibus cflentialiter affedis, amp;fibi inuiccm ad maleficium confenticntibus,cum accef-fione quoq; pefsimorum humorum,pituitç inquam deftiUantis, öcatrs bilis cuaporantis. Si ergo curari voluerit llluftrifsima D. indigebit proculdubio plu rimo tempore, diuturna perfeuerantia, amp;nbsp;pertinaci patientia, obediendo fidelibus medicorum cófilijs, neq; ab illis recedendo, donee integram fanitatem fuerit confecutaiahoqui fiparum confidat, amp;nbsp;defpe ret,amp; tardum euentum nunquam futuru putet,me-dicameiitaqj opinetur nihil propterea cóferre,quia fèro curant, profedo immedicabilem prorfus redder sgritudinem , amp;nbsp;dum fæpe ad varia medicorura confilia,amp; varias opinioncs fe cóferet,in nullo pro-ficiet. Quod ergo primum prscipimus illud eft, vt proponat morbura habere longum amp;nbsp;diuturnû, qui etiam longa indigcat curatione. Hoe ita fuppofito, primo dcliberabit,amp; enixè fludebit llluftrifsima D. Vt in ratione vidus moderatifsima fit: caucatque in primis ab omni aeris exceffu, cerebrum enim imbe-cilleprscipuc ad acris omnes iniurias exponitur: amp;nbsp;quamuis frigiditas inhoc cafu maxime aduerfafit,

C o N s V L T. M E D I C I N. xj non tarnen propterea calori tuto occurret : nam fient trigiditas auget, deterioremqiie reddit intem-perieiTi,ita calot colliquat humores, calorem refol-uit, amp;nbsp;vires exhaurit. Studendum igitur ed quam-maxime, vt aërem eligat temperatum : ideo ab omni flatuum genere, Êe à pluuijs, à niue cauebit, amp;nbsp;æ-ftatis tempore in fer.uente fole non ambulabit, ne-que immorabitur. Germanica etiam vaporaria non adeô placent : qui cnim in vaporarijs degit,femp.er in extremis verfatur,vel nimo l'cilicet calore,vel nt-mio frigore. Caput muniat operimentis, quibus ita le ab aëris iniuria defendat,vt non tarnen grauetur.-Hoc etiam loco laudo,vt femel faltem fingulis fepti manis caput abluat, fcilicet horis vefpertinis, poft folisoccafurn,vtpofsit poft capitis lotionem tota fubinde node fe intra cubiculum propriurn cómo-dc continere,neque fe aëri exponere : eritque lotio huiufmodi. Sumatur lixiuium ex farmentis vitium, quantum futficit ad vnicam capitis lotionem, atque in eo decoquatur maiorana, lauri baccæ,pulegium, calamentum,ocimum cum feminibus,amp; agarici ele-dicontufi,amp;ligatiinpetia j ij. addaturquevini pars tertia ad lixinij menfurara,amp; tunoomnia deco-quantur ad confumptioné quartæ partis,poftea fiat exprefsio,amp; colatura,amp; cum hoc lixiuio lauetur caput cum aliquo fapone odorato. Ex hac enim lotio-nemiruminmodum caput corroborabitur, quæ fi conferre videbitur, laudo vt bis in feptimana repe-tatur.Prætereamirum in modum placet,fi pomü ha beat odoratû,quod afsiduè manibu s teneat,S: odo ret.Pomum erit talis defcriptionis:

Styracis pinguis hclzoini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana j j.

Mafticis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana ? ij.

DifToluatur gummi in aceto rofaceo, poftea omnibus bmul copofitis fecundum arte fiat pomü, addi-tis in fine,mofchi,ambrç ana gr.x.Seruetur hoc po-iTium,amp; odoretur,vt diftum eft.Ad idem quoq; co-feret,fi perpetuo in cubiculo,in quo dormit,Sc ver-fabitur,fiat fuffumigium infrafcriptum.

Excipiantur omnia cum gummi tragacanthi diftblu tiinaqua rofacea,amp; fiât trochifei parui pro fuffumi-gio.Prçtereaoperimetacapitis fint,quâmaximèfieri pofsit, candidifsima, amp;nbsp;caueat ne fordefcant hu-more capitis.’perpctuoque,præcipuè in hyeme, an-tequam applicentur capiti,calefiant, Sc apudignem exiccentur, deinde fuffumigentur ocioratis aroma-tibus,Sc fie capiti imponatur. Circa cibura amp;nbsp;po-tum, primo fi vino fuerit aflueta, à vino non difce-dat,fed eligat limpidum,non multum potens,colore albo.Si veto fit a(i'uetaccruifia;,ad vinu nonacce dat,ceruifiam tarnen eligatfinelupulisilupuh enira fummopere replent caput. Vnico etiam cibo contenta erit, amp;nbsp;rnultitudinem epularuni tanquam pe-ftem euitabit, amp;nbsp;mihi credat, nihil raagis illi perni-ciofum fore,quam eduliorû varietatem. hoepræci-

CONSVLT. MEDICIN. ^ pué admoneo amp;nbsp;obteftor, amp;nbsp;repeto,tum quia ad cu rationé maxime fuam vetert, turn quianouerim no-bilium amp;nbsp;prxdiuitum hoe effe vitium peculiare, vt copia amp;nbsp;diuerfitate cpularum maxime deleftentur, htq; illis honori amp;nbsp;ambitioni rclatum, quod in per-niciem amp;nbsp;mortem vertitur. Ergo cauedum moneo, ac præmoneo,à ciborum diuerfitate. Vnicus autem cibus fit facilis concoftionis, ik optimi nutrimenti. Talis erit, primo panis purifsimi tritici,optime fer-mentatus,carnes hœdinæ, caftratorum iuuenum,vi tulorum laöentium,pullorum,perdicum,phafiano-rum,auicularum paruarum montanarum : arehquis carnibus abdinendu contulo. Ouaforbilia recentia congruafunt:quandoq;,rarius tamen,pifces faxati-les, itatarnen,vtfi pifces comederit, nullum præte-rea cibum admittat. Abftinebit à fruftibus,ab omni acetariorum genere,præcipuè ex cru dis herbis,à 1a-fticinijs, à paftilibus , amp;nbsp;ah his quæ in fartagine fri-guntur. Cauebit etiam fayetatem;bis tantum in die comedat, neq, omnino bibat inter cœnam amp;nbsp;pran-dium . Euitabit animi accidentia quâmaximè pote-rit.Exercebit corpus horis matutinis,vel ambulan-do,vel equitando,vel intra domum aliquo familiari cxercitio incumbendo.Non dormiat vitra horas o-éto,maneq; circa exortumfolis exurgat, neq; corae det nifi poft horas quinq;,cauebitq;omnino à meri diano fomno.Studebit quotidie excreméta alui red dere, quæ fi fortè defuerint,optime fibi afferetur ah vfu aloè's,cuius fcrupulum fumat hora ante cœnam, quotiefeunq; diftabit necefsitas .Hæefufficiantad viftus rationem,in qua potifsimum ftudium ab Illu-ftrifsima fuaD.ponendû eft, amp;nbsp;in hoc potifsimè cu-ratio huius morbi confiftit. Quantü veró ad médicamenta attinet, laudo vt bis in anno cotum cor.

xö IO. B A P T. MONTANT pus expurgetur, verefcilicct amp;nbsp;autumno,potcritq; purgatio elle huiufinodi:

Floris cafsiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;§, j.

Cum faccharo fiat bolus, fumendus horavnaante prandium. Sequent! die fyrupum huiufiuodi fumât: ^.Syrupi de ftœchade

Decoftionis corticû citri, additaportionega-ryophyllorum in aqua endiuiæ, ^ iüj. Mifee pro vno,Gc pro alijs vfq; ad feptimû. Deinde jÇi.Confeâionishamech nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j. iiij.

Mifee, amp;nbsp;fiat potio cum aquabetonicæ fumendaiii aurora cum cuftodia. Item

I?lt;’. Sacchari rofati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ij.

Sumat femunciam ante prandiû amp;nbsp;cœnam per duos dies poft alfumptum pharmaeû, quod quidem tara autumno,quàm vere repeti poterit. Laudo tamé vt vere mittatur languis à vena bafilicalateris dextri, vel à faphena pedis dextri, fi forte menftrua defue-nnt,tempusque mittendi crit poft duos fyrupos af-fumptos. Item laudo vt frequéter,neceflariô etiam, quotidie maftichen m3ndat,expuatque faliuâ.qüôd fi queque eandem maftichen deglutiuerit, non erit iroportunum.Quandoq; etiam maftiches loco man dere poterit,vt fruftulum nucis mufcatæ,vel tantun dern radicis zedoariæ, vel folia diflamni Cretenfis non cxoluti,fi haberi poterit.Præterea hora decubi tus, fiin aurem vtranqj iniecerit oleum odoratü ex ^aryophyllis, vel oleum nucis mufeatæ quod ex Lu litania defertur,fihaberi poterit,non fuerit inutile. His omnibus peradis,fi non fuccedat euêtus,queni «dmodu cupimus, laudo vt cauteria fiant in vtroqj crure

C o N S V L T. M E D I C IN. 17 »rurc in vtraque parte extrinfeca,per quatuor digitos intraiunftura, amp;nbsp;dimittanturapertafaltcm per annum integrum, amp;nbsp;diutius quoque, fi apparuerit. Quód fi ctiä tales aquas habere poflet, amp;nbsp;ftillicidi û ab cis fumere, qualcs funt noftræ Apponenfes,crc-derem mirificè effe profuturas, fi modo amp;nbsp;fuo tempore,amp; poft débitas purgationes citó exhlbcantur

Consult. V, De clt;itdrrho,i!3‘fluoré flinguinis cum mu-ciecorporis, er dolore pedorii,pro llluflrißimii matre llluflt ißimi 'Ducis florenti£.

Rimùm audiuimus,quod iftallluftrifsi-ma mulier habet fua membra nobiliori valde inæqualia, quod eft maxime atten dendum . Habet enim ventriculû frigi-iidum, cum deberct efte calidus amp;nbsp;humi

dus pro concoftione fienda;hepar eft frigidû amp;nbsp;hu-midum,cùm deberct efte calidum, eft tarnen excef-fus frigiditatis:habet præterea cerebrü calidü amp;nbsp;hu midum,cor vero calidum amp;nbsp;ficcum. Stantibus ergo iftis horum membrorü inæqualitatibus,nobilifsima hæc mulier vexaturraultis difpofitionibus præter natiTram, ^uæ funt feptem. Prima enim eft catarrhi deftillatioacapite defcendens ad inferiora, qui in fubftantia modo tenuis eft,modo craflus :infaporc veró perpetuo eft infipidus. Secundo patitur flatus amp;c rugitus in ipfis inteftinis.Tertió dlcunt hanc pati fluxorû hæmorrhoidarû admodû excedenté, qui in principio eófertim cófueult fluere in maxima copia, itaquod quadoq; effluxerint x$.libræ,quandoq; ve ro decé,quandoq; duodecim.Et aiunt hunc fluxum ferè femper præcefsifle menftrua. Nunc vero non ita confertimSt affatim fluit ifte fanguis ,fed pau- -

latitn amp;nbsp;continue : amp;ficut tune menftrua talcm flu-xum præcedebantjita etiam nunc præcedunt amp;nbsp;fub-fequuntur: non tarnen tempore menftruorum pati-turhuiufmodi fluxu.Quarto patitur diminutionem inen!lruorum,ita vt nunc du» aut très vnciæ fangui nis effluant.Quintôjipfâ eft arefafta amp;nbsp;extenuata,8c cachexiam habuit, amp;nbsp;circa oculos,amp; fauces,amp; circa tibias tumores quofdam . Sexto habuit vrinas conti nuo albas,tenues,amp;crudas,amp;in magna etiam quan titate,Iicet nunc nó fint tam copiofç.Septimo aiunt habere doloré peftoris,modó in dextro latere,mo-dó in finiftro, modo in medio,quod 7'ifi/e// appellat, qui talis eft naturçùn principio incipit calor,amp; mor bus fluxionis fanguims futuræ , amp;nbsp;paulatim paula-tirn defcédit quoufq; ad peftinem deueniat, amp;nbsp;cùm ibi eft, tune erumpunt méftrua, amp;nbsp;ceflat talis dolor. Iftafunt accidentia præternaturam afficientia nobi lifsimam hanc mulierem, quæfcriptafunt ab Exccl-lentifsimis illis medicis,quæ confideradafiant à nobis : quoniam,vt inquit Galenus,neq; affieftus præ-ter natura,neq; (ymptomata,neq; ægritudines pof-funt curari non cognita caufa, amp;eirentiaipfiuï;quo niarn ab effentia, amp;nbsp;à proprijs caufis fumuntur vers indicationes curandi.Et ideo feriatim procedendo, primo dicam caufam iUius deftillationis catarrhi,a quo multa incommoda dependent: nulla enim natu rainueniturmagis prona adcatarrhos generados, quam ea , quam diximus iftam nobilifsimam mulierem habere,quia cùm ventriculus fit frigidus 8f hu-midus,fequitur quod fiat mala decoftio,amp; per con-fequens multi adlunt humores crudi,a quibus multi vapores ad caput eleuatur. Cerebrum autem cùm fit calidum amp;nbsp;huraidum,ideo idoncü eft,vt habetur lib.i i. artis medicinalisjadfufcipiendas tales fuper fluitatcs,

CONSVLT. MEDICI N. 2» fluitates5amp; non paru vapores,qui à plurimo fangui-nc amp;nbsp;tenui,in hepate calido amp;nbsp;humido generate ele uarttur. Vndenon tantùm à ventricule,fed enamà tota mafla fanguineaplurimi vapores afcendunt ad caput,qui cùmeins cerebrum fit calidum amp;humî-dum, facile ab ipfo fufcipiûtur,amp; maxime fi accedat aliqui ex extrinfecis caufis, vt fi fiat peccatum circa cibum amp;nbsp;potum, circa animi accidétia,circa aérem, in quibus omnibus puto hanc nóbilifsimam mulie-rem peccaffe : habitat enim Florentic,vbi eft aêrfub tilifsimus, qui cft caufafluxionum.Prxtcreanoneft mirum fi quando talis catarrhus fuit cralfus, quan-doq; vero tenuis, quoniam talis fuit fecundum varies amp;nbsp;varies cibos, amp;nbsp;varias concoftiones. Quod autem fit perpétué infipidus, hæc poteft elfe caufa, quoniâ hepar, ventriculus, amp;nbsp;cerebrum, omnia ifta ad hoc confpirant.Et fie videtur mihi quod iftæ fint eaufæ iftius catarrh!, amp;nbsp;qualitatis fubftantiæ, amp;nbsp;fa-poris. De fecundo modo dicendum cft,fcilicec de flatu,amp; rugitu,amp; dolore inteftinorum.Si enim ventriculus iplius natura eft frigidus amp;nbsp;humidus,amp; fæ-pæ fiüt deftillationes à capite, amp;nbsp;fiat ille circulus de bili exiftente calore, ratione obieâi fiunt vapores; quia cùm materia eft frigida,amp; ealor innatus eft de-bilis,ftatim ex eo eleuantur vapores,amp; flatus,ex qui bus fequitur dolor. De tertio accidente dicendû eft, fcilicet de fluxu hæmorrhoidarum,vnde proue-niat. Certèadinueniendumcaufamhuius fluxus, vtar diftindione Galeni v.de caufis accidentiu. Vel enim talis fluxus fit ratione vaforum amp;nbsp;meatuü, qui magis dilatdtur:vel quiadilacanturorificiavaforum propter rarefaftionem ( prætermitto modo dilata-tiones vaforum quç fint ex contufione,atque etiara prætennitto fluxus qui ex «rofioae fint, quia nó fa-

JO IO. B A P T. M O N T A N I ciunt ad rem noftra ) vel fit talis fiuxus vitio fangui-nis,vel quia plurimus fit fanguis, vel quia nimis tenuis,vel quia fit acris,ita vt excitet virtutem expulfi uam:vel nimis feruens, ita vt faciat intumefcere ve-nas : vel fit ratione membrorum mandantium, quorum virtus fit poteus in expellendo, vel ratione im-becillitatis virtutis recipientiu : ex iftis enim poteft caufari talis fanguinis fluxus. Sed dices,à qua caufa putasprouenireiftumfluxufanguinis ? Dico,quód forte ab omnibus. Primo eniin quod concurrat dila ratio venaru amp;nbsp;orificioru, poteft conieftura aflequi ex duobus fignis: nam dicitfluxii fanguinis incepif-fe dum igni dorfum expofuit,ex quo non tantùm ve na cauapropter caliditatc poteft fuilTe aperta,fed e-tiam aliæ,quia calidi eft aperire,ita quod caufa pro-catarftica fuerit caliditas. Alia côieâura poteft con fequi aiuuantib.Sr nocentibus,quia bis cùm aquam balnei Villa amp;nbsp;Aquarij fumpferit, illico cefl'auit flu-xus:aquaenim Aquarij eft aluminofa, amp;aftringcns. Pratereaexfolalymphatione aqua balneorû Ville, qua auâa eft ex impofitione ferri,vnde auâa eft vis aftringendi,fuit liberata. Præterca exiftimo illud ae cidens non folùm contigifle ex vaforum apertione, fed etiam propter fanguinis multitudinép quoniam emanarunt interdum x x v. libra fanguinis, inter-dum decern, interdum duodecim. Et præterca talis effluxus hçmorrhoidarum euenit,poftquàm dimifit phlebotomiam frequentem . Quia igitur impedit® fuerintconfuetæ excretiones,amp; vtfeitis ex ii.de ra tione vidus in morbis acutis,confuetudo interdum vertitur in naturam : quia igitur dimiffa fuit phlebo tomia cófueta,natura tentauit aliam excretioné. Et fic patet quomodo multitudo fanguinis fuerit cau-fahuius defluxus. Etiam acredo,amp;tenuitas fangui-

C o N S V L T. M E D I C I N. 31 nis fuit in ciufa, quia fanguis qui exit tenuis eft, amp;nbsp;prius à prædominio choleræ,nûc veto aquofus. An veto nunc etiam fit cholericus,nec ne ? Dico quôd nô poteft effe cholericus,quia fuit feruor in fangui-ne : quia tune dum bis aflumpfit ftillicidium Sanfti Philippi,quod calidum eft,vtillutn catarrhum fifte-ret ,feniperpoft alTumptionéirrigationis in fluxurn fanguinis deuenit, ita quôd caletado corpore data fuit occafio prodeundi fanguinis.Et fie ratione lati-tudinis venarum, amp;nbsp;apertione orificiorum,amp; ratione virtutis expulfiuæ fortis, amp;nbsp;ratione multitudinis fanguinis,amp;acredinis,amp; tenuitatis ipfius,faftus eft ifte fluxus.Et licet ille medicus,qui fcribit ad nos ca fum, dicat quôd corpus fit arefaftum, addit tarnen, virtutem non refolui;amp; ad hoc etiam concurrit im-becillitas contentiuæ. Et quia dubitatum eft,an ifte fanguis fluat à partibus fuperioribus, fcilicet ab he-pate, amp;nbsp;ad infenora defeendatmam dicunt,eft maxi ma copia, amp;nbsp;videntur potius declinarc in banc fen-tentiam,quàm quôd fit fluxus hæmorrhoidarû. Scd non incôuenit quin etiam ex hæmorrhoidibus pof-fit prouenirefimô credo quôd ex ipfis veniat,fi poffer videri., quia iam mukitudo fanguinis fafta fue-rat. Et nos vidimus non tantum xy. libras fluxifte ex hæmorrhoidibus, fed etiam j6.amp; 40.in paucifsimis , diebus,amp; ex naribus in vno die 10. amp;nbsp;xo, amp;nbsp;x$.libras vidimus effluxifle,in quo tarnen funt debiliores vc-næ.ldeo dico quôd no concludit,hic eft fluxus fanguinis copiofus à fedc,ergo nó ex hæmorrhoidibus. non camé ego aflero quôd ex hæmorrhoidibus con-tingat, quia nullam habeo coniefturam fuperhæc: fed tarnen bonum effet fi haberemus præfentem, amp;nbsp;poffemus videre,quia fi ab hæmorrhoidibus flue-ret, facile vidcret. Sed fi effet ab hepate talis fluxus

Ji IO. B A P T. M O N T A NI per concauitatem inteftinoru, eflet commiftus currt fæcibus quandoque,quod tarnen non eft didum ab Excellentifs.iUo Doftore. Sine er^o ab hepate, ft-ue ab hæmorrhoidibus,fatis eft quod fit ex apertio-ne venarum, amp;nbsp;ex mukitudine languinis,amp; ab acri -iate,tenuitate, amp;nbsp;eius feruore. Tertium fympto-ma eft,quia habet menftra nunc diminuta, quia non excedit duas veltres vncias fanguinis. Dico quod hoc eft duab. de caufis:vel rarione ætatis,quia agit, vt audio,4i.annum, SefortafTe amplius, amp;: plerunq; in tali state deficiunt menftrua ex toto,vel faite di-minuuntur.præterea habet auerfioncm,fcilicet flu-xum hæmorrhoidarum,ideo nó angor in hoc. Præ-terea adeft vrina alba,tenuis,amp; cruda:de hoc nó ha-henda eft cura, quia frigefit corpus, ex rarefadione habitus,amp; ex frigiditate codionesfiunt détériorés, amp;nbsp;ideo vrina apparct crudior;prsterea color qui de beret elfe in vrina, fortafte auertitur perdefluxum fanguinis. Præterea dicût quod adeft arefadio cor pons St imhecillitas, amp;tumorin facie, oculis,amp; ti-bijs : hoc habet cum fit frigidius corpus, amp;nbsp;rarefa-dio, quia fadis deterioribus concodionibus, fada eft atrophia, amp;nbsp;fie non poteft fieri afsimilatio, amp;nbsp;fie confequitur difpofitio ad cachexia, amp;nbsp;ad hydrope, vt i i.defacult.natur.amp;ficadanafarcam. Præterea ait dolerc ei pedus modo in parte dcxtra, modo in finiftra,modôin medio,amp;pofteacùm fequit fluxus, celfat dolor. Talis poteft elfe caufa, quia pars fubti-liorSc tenuiorcatarrhi prouenit ad aliquas venas, quæ fine trahatur à venis, fiue ab arterijs,ideo ven® diftenduntur,amp;fie caufatur dolor,quia natura illuc tianfmittit talia excrementa,amp;non celfat motus na turæ, donee tranfmiferit ad loca cófueta,fcilicec ad veerura. Cùmigitur taliafiat fymptomata,talesq;

CONSVLT. MEDICIN. jj habeant caufas,ex tali notione caufarü poflimt præ-uideri quid circa lingula lit iudicandam,?c qua arte fit lingulis occurrendum. Quoniam ergo plurimus fanguis euacuatus eft, ideo videndum quod corpus fit infrigidatum,amp; rarefaflü:ex quo fequitur, quod etiam hepar fit infrigidatü, amp;nbsp;ideo pollet fequi hydrops,fitut patet ex v i.Aphorif.Vel etiam ex reten tionefanguinis polTet fieri fcirrhus in fplene, vel in hepate,amp;ficfequeturomnino hydrops, quod appa ruit ex illis tumoribus.Sed dices,quare nuÄc no apparent ilh tumoresldico quod ratio eft,quia non cf-fluit fiinguis in ea copia qua prius.Sed fi tabs fangui nis fluxus non celTauerit, rclrigcrabitur hcpar,amp; ea frigiditas quatnunc eft, per abfeutiam caloris fcili-cet fanguinis,fiec pofitiua,licet nunc exiftime quod non fit pofitiua, amp;nbsp;fic omnino fequet hydrops, quia hydrops eft propria pafsio fequens ad ipfam hepa-tis frigiditatem. De deftillatione autcm dico,qucgt;d ea non poteft penitus fifti : bene poteft emendari, fi voluerit vti redo viftus regiininc:amp; fic alia fexfym ptomata potcrut emendati, fi ipfa voluerit vti redo regimine:qu0d autem curctur,non credo.Et fi poC-fit omnino fifti tabs fluxus,ego non laudarem,quoniam Hippocr.amp; Galenus vi.Aphorif x i i.dicunt, quod femper cum fluunt,debet vnaaperta reiinqui, quia aliter fieret colledio multarum rcrum prêter naturara,amp; fic deueniretvel in fcirrhum hepatisjvel fplenis,amp; tandem in hydropem caderet. Pro cura veto omnium iftorum lymptomatum tradam diftin das curas omnium . Et pro deftillatione à capite ad inferiora, primo corrobotabimus membra, ex qui-bus eleuantur vapores,vt hepar,8t ftomachum:dico ftomachum,neitaeiretaptus ad recipiendum. Sup-pono tame vniuerfales euacuationes fieri cum con-

34 IO. B APT. MONTANI fucus,amp; cü facillimis.Si enirn vellet hac æfeate pur-gari,aliud eiret,quàm fi autumnoiquoniâ li hac æfta te,fumerct leues fyrupos,quiplures haberent in ten tiones,amp; i efpiccrent omnes afredus : amp;nbsp;ideo clige-rem fyrupû de endiuia,quia habenda eft ratio ne he par nimis intalefcat,amp; ventriculiim corroborate o-portet,vt pofsit melius concoquere. lit holt; non lacérera cum vehementer cahdis, fed cum moderate calidis.amp; ad roborationem corporis,8t inferiorum, darem fyrupum de betonica,quia non habet calidi-tatem de qua Gt timendum,amp; habet proprietäre re-Ipicicndi capuc,rael rofatü, leleniabin zuccarinum, amp;acciperem fingulorum ^ vj. ita vt elfent drach. x v 111. in fingulo fyrupo , amp;nbsp;cum decodis Gue ex cichorca, Gue ex coma abGnthij,ex bcconica,ex vio lis. Poft aliquot lyrupos darem vel manna, vel caf-Gam cum infuhone rhabarbari,vel cum fyrupo rofa-to folutiuo.Sed nunc nó cóGftamus in agarico liante illa caliditate . Si \ ero autüno vellet purgari,pro digeftione'materiæ exhiberé oxymel compoGtum: pro euacuatione darem agaricü,amp; etus inluGonem, amp;nbsp;darem confedionera hamech, quoniam euacuat materias cralfas, amp;nbsp;euacuat à capite propter myro-balanos, amp;nbsp;habet vim aftringendi,amp; corroborandi. Pofteaprocederera ad corroborationem membro-rum per exterius amp;interius, amp;nbsp;veile quodreda vi-dus ratione vteretur.Pro corroboratione ventricu li 8f capitis, veilem quod continue vtercturzuccha ro rofato, amp;nbsp;holo Armeno, antequam ingrederetur ledum,quia Galenus multos afthmaticos folo bolo Armeno fanauit : præterea corroborât inferiora, amp;nbsp;exiccat catarrhum, d confortât, amp;nbsp;corroborât omni.! membra principalia : ideo dicunt ifti quód rcG-ftit venenis. Et Ge ifta bolo Armeno vteretur Gngu

C o N s VL T. M E D! C IN. ' jy lis diebus, vel fakein alternis in vefperi, cumvadit dormitum.Et vteretur lotionibus capitis cóuenien tibus cum lixiuio dulci, cum rofis,balauftjs exiccan tibus amp;infrigidantibus:quia caput calidü eft amp;nbsp;hu-midüjideo cum contrarijs debemus occurrere,cuni myrtis, cum corticibus granacorum , amp;nbsp;etiara cum agaricodecoélo in lixiuio ; amp;nbsp;fapo confeélus eflet exagarico ,iride, amp;nbsp;fapone communi. Dereliquis vero accidêtlbuSjamp; de flatu,credo quod curata de-ftillatione, amp;nbsp;roboratis membris, omnia ceflabunt: tarnen pro flatu vterer zucebaro rofato cum cinna-momo, cum garyophyllls, macis, amp;nbsp;reliquis huiuC-modi;amp; ifta corroborant etiam ventriculum.De flu xu quxrere moderationé tantum, amp;nbsp;maxime fi non abkæmorrboidibus : amp;nbsp;omnia quæ diximus conte-runt etiam ad corroborandas virtutes.Vellem vtvte returmyrobalanis chebuiis,indis,amp; citrinis,amp; prx cipuè chebulis. Præterea in fexrebus non naturaii-bus nollem ipfam aliqua delinquere:amp; fi poffer eui-tare illum aërem tara lubtilera,laudarem vt iret ali-quó extra vrbem: præterea fugeret animi perturba-tiones, amp;nbsp;accidentia,quantü fucrit pofsibilc,amp; vte-1 retur moderato exercitio . Cibus autem neq; nirais tenuisiueq; nimis cralTus fit,fed medius:quo- '' mam fi effet aquofus ille fanguis effluens

amp; acris,datera cibos craflos.Vellem præterea vtvteretur confedio-ne fada ex piftacijs,amp; ex léminibus raelonum, cum granis pinij licet fortaife melius effet fine huiufmodi jgranis.

Voniâ inter malos corporis affedus hu-ius Illuftrifsimæ Dominæ,quæ quadra^ genaria eft,præcipuus eße videt ille fan-guis eieâus à fcdc : vnde crcdimus etia corpus exarui(re,amp;feipfo imbccillius redditum iam pridc,quod turn crura,turn facies intumuiflevidean tur,amp; à dertillationc, vt patet, non parum foueri;amp; cùm non fit nobis cxplicatû,vrrum à venis, quas h« morrhoidas vocant,an ab inteftinis deferatur,deter minare nolumus id c^uod cóieduris tantum aflequi poflumus. Et quauis a venisheraorrhoidalibusplc-nqi noftrum potius efFundiartitrabâtur, tutiorem tarnen partem eligimus;itaq; remedia ita moderatu ri fumus, vt vndecunq; fluxerit, communis vtilitas confequatur. Primo ergo ex malo corporis habitu neceflarium cft excrementa multa in ventriculo, amp;nbsp;venis,amp;extra venas quoq; aggregari:po(lea natura ftimulata ad expulfionem non definit à cótinua fan-guinis excretione, cum quo amp;nbsp;laudabilis excernit. Propterea confulimus, vt is à medicis præfèntibus proximo fiftatur,amp; corpus exquifite purgetur,ita ta men vt habeat ratio temporis amp;nbsp;virtutis,nec ad vali da medicaméta accedatur. Igitur molliri prius ventre volebamus,vel clyfteri, vel eleftuario de febefté fine fcâmonio, vel lenitiuo fimplici, vel tali quopia, prout in varijs regionibus varij vfus feruari folent. Deinde fyrupü quoq; exhiberi, qualis eft de cicho-rca Nicoli,vel rolaceus,vel de betonica,hoc modo:

Debetonica nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j.

Cichoreæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ iij.

CONSVLT. MEDICIN. 37 Mifce,fiatfyrupusfumenlt;lus nouem aut decern die bus. Deinde fumerçtur medicamentû, quod habe-ret rhabarbarioptimidrach.duas ,fpicæ grana fex. madefiant in aqua agrinioni;e:addatur diacatholico nis drachma,lyrupi tofacei folutiui vnc.duæ:mifcc, amp;nbsp;fiat potio. Qua purgacione petfeda, fi fatis corpus purgatum fuerit,bene erit:Gn minus,tune itere tur. Purgato autem corpore,tunc volumus primo, vtfingulis diebus ante prandiumamp; cœnam vtatur faccharo rofaceo,ita præparato:

Mifce. Poft cibumvero perhoramfumatmyroba-lanos chebulos optime præparatos, ex his fcilicet, quç ex Alexandria defcrütur,amp; Genu^ potifsimum inueniuntur :amp; in hoc præfidio fumme confidimus. Prxterea confulimus,vt fingulis feptimanis dormi-tura affumat boli Armeni qüantumjeft granum cice-ris,ica quod ter vel quater fingulis menfibus fumat, amp;nbsp;rhabarbari optimi fcrupulum m puluerem reda-âum , quæadmifceanturvcl cum drachmafacchari rofacei, vel cum paflulis amp;nbsp;faccharo . Pofteaftoma-chus quidé lllinatur afsiduè iftiufmodi vnguento:

R.Olci de floribus aranclorum,quod habetur in officinis eorum qui conficiuntaromata, ^ j.

Mifce, amp;nbsp;fiat linimentum proftomacho: eritenim ftomacho vtilïfsimum,amp; odoratum,amp; præcipuè dignum , fi teftè conficiatur. Ad hepar verb aliud vn-guentü non minus nobile parabitur ita confeftum.

1^. Ole; de roSs paruis confeâi, quod apud vn-guentarios vulgo appellat oleum de rofettis, ^ j.s.

Olei de fpica,quod apud eofdem vnguctariot inueuitur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ j.

Mifte,cum modico ceræ albe fiat linimencû pro he-pate. Præterea volumus vt (ingulis fcptimains caput abluat hoc modo.Cóficiatur lixiuiü ex cinere fa li cis, aut vitis,in quo decoquantur rofæ,myrt),amp; Ia dani durioris frurtulü,amp;agarici drach.duæ, quo li-xiuio lauabif caput,amp; Tapone infrafcribédo vtatur.

J^.Saponis optimi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 iiij.

Agarici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 ij.

Garyophyllorum, aria 9 ij. Camphoræ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 j.

Mifce,amp; fiat fapo fecundum artem. Laudamus præterea vt mailichen afsiduè teneat in ore,raandar,ex-puat,coneturq; vt per nares pi tui ta extern at, fiânt-queà medicis caputpurgia, prout illis magis oppor tunû videbitur. Hi s igitur ita diligenter peraftis, non minor pars reliqua eft,amp;maxima:fine hacenim fruftra reliqua adhibebuntur. Eft autem ratio viuen di, quam exquifitifsimè feruare debebit, fi fc ab ex trinfecis periculis præferuari volueric. Ergo primû eliget aérem temperatum , cauendo à nebulofo ,amp; craflb, amp;à tcnui, amp;nbsp;frigido, quaJis efl Florent!nus, præfercim accedente hyeme : amp;nbsp;vitabit etiamven-tos,Solis ardorem,amp;pluui3s,amp; demum omnem aë-ris cxccfluin. Et curabit vt quotidic naturalia excre menta excernantur,per aluum,per vrinara,per palatum ,per nargs. Iubebitq;-fibi fieri matutinas friftio nés

- C o N s V L T. M E D I C I N. 39 nesinbrachijs, amp;nbsp;pirtibus fuperioribus, quæ funt fupra diapbragma^fintq; fridiones leues, amp;loiig®. Deinde ciim e Icfco furrexeritje exerceat deambu-lando,donee anhelitus iramutet. Cibum eligat qui optimum fanguinem geuerct,amp; facile cócoquatur, qualis eft caro perdicum,pullorutn, pbafianorû,hœ Qi,annalisq; caftrati;amp; fi ob nimiam iuanitionc fan-guinis debilem fe fenfcrit,quandoq; fumat ouorum recentlum vitella,amp; cum vino albo aromatlco aquç permixtolente decoquaturadladis condftentiam, amp;nbsp;hoe ferculo ante cibum vtatur : effet enim optimi nutrimenti, amp;nbsp;valcntifsimum. vtatur præterea ouis forbilibus . Ab oleribus,leguminibus‘,8{ ijs cibarijs quæ vulgo ladiciuia, amp;nbsp;paftilia dicuntur, à pifcibus etiam,abftinendü eft. Poft cibum etiam vtatur con-feiftioneexpiftacijs,feminlbus melonum,amp;faccha-ro. Vitet ciborum diuerGtatem,neq; ad menfam accédât, niG præteritum cibum redè concodum feu-ferit.Vinum eligat pauciferum,maturum,fubftantia amp;nbsp;colore moderatum, quod etiam parce bibendum eftme potifsimè obferuabit,ne inter cœuam amp;nbsp;praii diumbibatilongè tarnen deterius eft,G poft ccenam dormitura potauerit. inter medicamenta vnicum fupereft præftantifsimum ,quod fuperius fuoloco omilfum fuerat,quod ita habet:

Hoe fucco poft purgationem inungantur renes,ven ter,ftomachus,amp; vtraq; hypochondria,amp; quodeft in pattibus inferiorib. circa lumbos: eft enim mem-bris mandantibus efficacifsimum, amp;nbsp;vaGs recipien-tibus corroboratiuum.Hxc ft fuerint perada,fpera-C 4

40 I 0. B A P T. M 0 N T A N I -mus llluftrifsimara Dominam à multis imminenti-bus periculis præfèruatam iri,Deo fauente.

Consult. VIJ. Df cdtarrho, dolore capitis cum uerti' gmc,dolore podagrico, çy cedcmatico tumore cru rds^proliuce lAclphenfi.

Doftore diligentifsimè explicata funt ^; circa difpofitiones preter naturam Illu-ftrifsimi amp;Excellentifsimi Principis,amp; pforcgis in Italia Regis niaieftatis,videtur hæc efle fumma. Patitur primo deftillationé catarrhi ad partes fubieftas, quæ interdû difficultatê anhelitus in-ducit:afsidiia tufsicula infeftat,nonnunquaeciapo-

dagrico dolore afficitur,ac prçteica ccdcmate,amp; tu more crurû laborat,dolore etiam capitis,amp; vcrtigi-ne non paru vexatur. Quæ cùm internos diligenter perpenfa confiderataq; fuerint, coniccimus proba-bilibus ratiombus dufti, fonté primamq; originem hord omnium fymptomatü efle imbecillitaté mem-brorum naturaliü ex frigiditate contraâ:â,quæ qui-dem frigiditas excefsit,tum longo ætatis proueélu, turn etiam mala viftus ratione in omnibus fex rebus non naturalib. Hoc ita efle fatis indicate potefttu-morillepedü œdematicus, amp;fanguis aquofus, qui ex fluxu hæmorrhoidis confjjici folet. Ea igitur ita exiftente intemperie frigida turn ventriculi,turn he-patis, par eft omnia cófequi lymptomata enumera-ta,præcipuè cùm his accedat qiioq;, vt audio, capitis intempéries frigida; plurimi enim vaporcs crudi turn à ventriculo, turn à toto corporis ambitu ad ce rebrû afcendunt : itaq; non mirû eft,fi inde deftilla-i tio cótinua gencret, cùm ea materia vaporû fit perpétua. Sequitur etiam, vt raptu matcriæ,8r catarrhi defcen-

CONSVLT. MEDICIN. 41 dcfcendentis fecundum locorû diuerGtaté varia fe-quanturfymptomata,tufsis lnquam,anhelitus diffi-cultas,dolores articulares,capitis etia grauitas,dolor amp;nbsp;vertigines.Quæ cùm itafe habcant,habita æ-tatis ratione,iudicamus llluftrifsimû Principe mul-ta præferuatione indigere.moresq; ideo illi permu-tandos effe,vtproculdubio longe tacilius lit præ-feruare, quàm curare.Quæ quidé præferuatio nullo modo à medico fieri poteft, nifi llluftrifsimus Prin-ceps eodé prorfus ftudio teneatur.Primo igttur rota viftus ratio immutanda eft j'acrisqj excclTus orn-qes fummopere vitandi, frigidi tarnen præcipuc, amp;nbsp;huniidi. Cauebit flatus omnes, tam Auftri,quant e-tiara Borex-Pugiat quantü fieri poteft omnes animi moleftias,atque à cœiia amp;nbsp;prandio vacabit animo amp;nbsp;corpore,nihil vel intenfe fcribendo,aut cogitando, aut dilt;ftando,vt Principes folent,fed molliter deain bulabit. Neque dotmiet interdiu, nifi in tota xtate fuerit confuetus,vel plus xquo nqâu vigilauerlt.Si ergo dormiendum fuerit, fomnus ent perquam bre uis,amp; fi fieri poteft, non dccumbat. Procurabit fin-gulis diebus,vt venter obediat,amp; fi natura defuerit, lupplendum eft.propterea quamaxiniè probauerim frequentem vfum terebinthinx Cyprix : nam prx-terquam quód ventre leniet, eóferet etiä catarrbo, amp;nbsp;peélori, neruos cerebtumq; corroborabit, vrlni prouocabit,quodfenibus precipuc maximèeft expe tendü.Si etia caricis,aut ficubus aridis ex pinguiori bus frequéter vtetur,ferè ad eofdé vfus eóferet. Su-mere etiam interdum oxymel fcilliticti, vel acetum eiufdemfcillx, fi venter tolerabit, fummopere pro-derlt, non tantum ad molliendum aluum,fed etiam ad humores craffos vifcidosq; incidendos, ad tuC-fim,amp; podagram. Confulerem quoque,vt allquo il-

41 I O. B A P T. MONTAN! ' lorum, vel omnibus interpolacim,amp; akernatim vte retur,etiam abfque leniendi alui necefsitatt.Quan' turn verô ad cibum amp;nbsp;potum attinet,primo illi om-nis menfa Principum lauta amp;nbsp;deliciofa omnino in-terdicenda eft ; vnieo enim cibo amp;nbsp;fimplici conten-tum effe oportet,qui fit facilis cócodionis, êlt; opti- ‘ mi nutrimenti. Neque in eligenda materiamultùm inimorabor,cùm vulgatifsimafit,habeatqjafsiften^ tem medicum prudentifsimuni,amp; dodihimun). Potus fit vini minime dulcis, fed maturi,rlari,limpi di,S«.' vniusfaltem anni,non multum potèiitis,medij co'oris,quod etiam parce bibat:abftincbitq; omnino àpotu àprandio amp;nbsp;cœna. Hac vidu'S ratione fi-bipropofita vtatur,qua;nullo modo variandaeft, fed habitus in ea faciendus:habe? enim in prçferua-tione ferè totum pondus. Laudo poftea, vt non-nullis etiam raedicamentis vtatur,quæ poffunt ven ^ triculuiïi amp;nbsp;hepar corroborare, amp;nbsp;ab illi s intempc-riem frigidam remouere.Laudo igitur vt vtatur ante cibum diatrion pipereon, quod inrotulis exfac- ' charo conficiatur,vel diacalamento eodemmodo confedo. Nonnunquam etiam fummopere cóferct vfus Mithridatici antiqui,quod ego theriacæ prçtu lerim IllußrifsimoPrincipi.Vbi præterea compertû erit medico prudétifsimo corpus idoneè euacuatu elfe, neque redundare excrementis,laudarem tune temporis fridiones quoque omnium membrorum, amp;nbsp;balnea aquæ dulcis,in quibus tarnen decoqueren tur rofæ, amp;nbsp;chamæmelum, amp;nbsp;aliquid etiâ abfinthiji vt fimul amp;nbsp;calorinnatus augeretur,cócodiones dif flationesq; fierent meliores, ac præterea tonus fin-gulis membris adderctur.Quæ mtentiones etiaau-gebutur, fipoft fridiones amp;nbsp;balnea totü corpus in-ungatur ex oleo garyophyllorü odorato, vel ex re-fina,

GONSVLT.' MEDICIN. 43 fina,aüt gûmi nucis mufçatç,quod iam deferri incœ pitaLufitanis : eftenimpræftantilsimû'remediuni, quod milita cxpetiëtia cóprobauimus ad omneï ar-tus corroborädos,c0tra podagra, amp;nbsp;nibrbos articu. lares. Cófulerépreterea,vt fingulis annis Illuttrifs. Princeps bis purgaretur,vere inquam,amp; autumno: effet auté purgatio mitis,cóuenie’.is ætati,amp; nobili-tati.Neq; ego tranfcenderé in purgationevfum caf- • üæ amp;nbsp;rhabarbari,augendo amp;nbsp;minuendo dofiin,pro. ut purgatio benefuccedcret, fe virtus toleraret;nul la enim purgatio eft tam exquilita, qua perfici non pofsit bis benediélis medlcaraentis, fi modd dollm pro viribus metiamur: nullus præterea humor eft in humano corpore reduridas,qui his duobus medica-métis educi nó pofsit,Gue iUe Gt craffus amp;nbsp;vifcidus, Gue terreus aduftus,Gue fubtilis amp;nbsp;biliofus,vt quo-tidiana experiétia deprehédimus, amp;nbsp;vt teftat quidé apud Grscos Aftuarius, apud Arabes veroMefue. Nó ergohæc medicamenta excedenda putiucrim. Quatü vero profutur^ Gut annu; huiufmodi purga tiones repetite in affeftibus llluftrif.principis teftat Gal.turn in lib.Quos,quomodo,8lt; quando amp;c.tum ih methodo de mifsione fanguinis. Vt tarnen melius præferuari pofsit Princeps lUuftrifsimus, non difpliceret, vbi prius aliquato tempore omnia, quæ dixiraus,reftè perafta fuerint,accederet etii ad vtri ufq; cruriscauteria;plurimü enim pofsfit in auerten dis vaporibus,flt; humoribus, qui raptû habet ad caput.Confulo etiam,vt familiare habeat vfum,vt ma-nè maftichen mandat,vt inde caput purgetur,vel ga ryophyllum,velportiüculam nucis mufcatx,velfo 11a diftamni CretenGs, quæ non Gnt arida. Ifta enim plurimùm poterunt ad expurgandum'caput. neque afcenderéadvalidiores apophlegmatifmoSjfedhit

44 IO. BAP T. MONTANT tantum eflem contentus. Quantum vero attinet ad errhina,quæ vulgo caputpurgia appcllantur,dimit-teté huiufinodi auxilia in Principe llluftrifsimo,tan quam quænimis excutiat,agitent, amp;nbsp;commoucant. Plate omnia fi diligenter,amp;fuo quoque tempore re-âè perafta fucrint, fpero lllurtrifsimum Principera præfenjaudum, turn ab his lymptomatibus, quibus nunc aflîcitur,tum etiarn à deterioribus, quæin ne-gleda curatione contingere poirent,ad laudem Dei omnipotentis.

Confult. VIII. Deinflammdtionccapitis,cumdolo' re dorfi, zy foppreßionemenftruorum, pro nob di matronaVenctade gente Cornelia.

HO N tantum vidctur cafus ifte difficilis propter rationédida à chrifsimo Do-dore,quoniam prolongata fuçrit ægri-itudo,funt etia ajiç rationes quampluri-m£,quare fit difficilis cognitu amp;nbsp;curatu:quia fi natu ram ægritudinis confidero amp;fymptomatü,amp; in eau las volo reducere,non eft facilis prouincia.Ideo etfi iongiori tempore eflent confideranda, nihilominus quantü potui colligere exhac improuifa vifitatione tam circa eirentiam,quàm circa curationc,quod mihi vidcbitur,dicara.Primô notanda funtfymptoma taquibusaffligitur,amp;proximè3ffliftafuit,quQniani non parum facient ad cognofcenda prçfentia.Con-queriturprimó deinflammatione, amp;grauedinecapitis perfeuerate fine dolore cum ealiditate infigni, vt referat ilia magnum nocumentû in ilia ealiditate percipere, amp;nbsp;ita difpofitam efle, vt à quacunq; cau-fa lædcnte incurratin talem inflammationem cum pruritu oculoru amp;nbsp;ardore, cum afpcritate cutis. Et dicit etiam impetiginem quandem pan. Dixit præ-terea

CONSVL T. MEDICIN. 41 terea confueuilTe excerfiere pituitam ex naribus, 6f nunc fuppreflam elle talem excretioné. Præterea có queritur de dolore dorfi maxime circa infimam par tem Ipinç: refertqj circa renes non dolere,fed circa finem dorfi.Præterea dicit affligi aliquaudo dolori-bus ventris inferioris.Habet præterea mcnftrualiip prefla maxima ex parte,atque ea licet fint in quantitate diminuta,funt etiam qualitate corrupta,imó a-quofa,pallida,perraixtacxcrementis albis , quibus folet etia fana exiftens affligi.Ifta ferè videntur qua: potui percipcre. Vnum etia notandu eft,quod fera-per à quocunq; medicamento,dum melius fe habe-ret, ita affeda eft, vt in febriculam incurreret, amp;nbsp;in capitis inflammationem.Hçcfunt tot lymptomata, vt non fit facile caufas aßignare.De tebriculaiUi quid dicam ? cuius fit generis, amp;nbsp;naturæ,non video quç pofsimus pronüciare.Dicam ergo vnum.Confi dero ego naturam amp;nbsp;habitum huius corporis. Cor-potaenim maximam dant occafionê ad çgricudines certas fufcipiédas, ita quod corpus aliquod facilius lab’atur invnam quam in aliâ ægritudinc.Ideo ex 0-pcrationibus animalibus, Sr ex habitu totius, video ita optimi ingenij amp;nbsp;difcurfus eire,vt animales ope-rationcs ita vegetes fint, vt dicam IJiiritus tenuifsi-mos hanc nobilifsimam iuuenem habere,amp; calorem tenuifsimü:quia operationes tam vegetes nonpof-funt aliunde prouenire, nifi quia tenuifsimos fpiri-tus,amp; tenuifsimum fanguinem habet. Quod autem talem fanguiné habeat, amp;nbsp;calorem, accipiendo pro qualitate fimplici, hinc patet, quod adeft caliditas moderata non adiüfta ficcitati, nee humiditati ob-tundenti;fed moderata, ita quod caliditas illa moderata nó habet dominiû nee in ficcitate,nec in hu-miditate ; qu» ficcitas iunâa caliditati faciat mor-

.4« I O. B A P T. M O N T A M i dacem , amp;fanguis fieret crafTus. Crediderim igitur quo ad tefnperaturam,amp; quo ad qualitates primas, quod habeat caliditatem moderatam fine dominio pafsiuarum.Qu^o adhabitum corporis credo, quod fitrarætexturse,vtexmollitie carnis apparct, quæ confcquitur prima priiicipia,quia molles carne apti funt mente . Ethac de caulapneri molles funt, quia funt raræ tcxturç,tenuium fpirituum,facile altcrabi .lium,amp;fanguinis tenuis.Talia ab omni caufa extrin feca, amp;nbsp;ab intrinfeca læduntur. Præterea habet hoc corpus,vt apparet ex auditis, hepar excedens à tem peratura aliorum membrorü etiam pro merito com plexionis totius : ideo dicendum ellralidü, amp;nbsp;ideo facillimè inflammatur propter caloré non requifitü certas temperaturæ.De ventriculo an fit temperatu-ræ frigidæ cùm abundet pituita multa,amp; à capite e-tiam,an quia ratione frigiditatis cerebri excremen-ta norf pofsinc difiblui per halitû,vel confici,vçl ra-tioncalimenti proprij, vel ratione vaporum afeen-dentium, difficile eft iudicare. Tarnen credo quôd temperarura cerebri optima ht,quia operationes o-ptimas, amp;nbsp;fanas efficit. £t ideo cùm operationes e-ius fint validifsimæ, temperatura etiam validifsima eft;amp;propterea h laborauit cory za à naribus,fuit ri tione membrorum inferiorü mandantium. Et quia pituita in ventriculo generata eft, fiue modó per o-tium, fiue propter vifturn delicatum , amp;nbsp;fruftus, amp;nbsp;propter cibaria diuerfa, amp;nbsp;ratione obiedi praui ,-amp; intempeftiué furopti, ratione frigiditatis fuit, qux non impedit appetitum, imó aliquid facit ad appe-titurn.Et cùm hepar calidum fit,non impeditur coi ftio.Bene ergo merito fus temperaturæ poteft id concigifle,quç ad frigidum declinet,amp; operationes non fint lælæipræparauerit tame ad çgritudines fri.-gidas,

c o N s V L T. .'M E D I C I N. 47 gidas, amp;nbsp;ad præparandum pitultä apta Gt, amp;nbsp;ab ex-trinfecis omnibus læditur, hoc forte non eft ab re: quia nobililsima muller hæc nó eft multæ carnis, amp;nbsp;hepar calidum habet ; ix 1ère lemper cum cahdltate hepatis eft frigiditas ventriculi, quia omentum,cuius munus eft detrudere ealorem innatum ventrien li interius, propter caliditaté hepatis abfumitur pin guedo, 8lt; ventriculus ftc frigjdus . præterea habet mofculos abdominis graciles, quia, vt relatum eft, percipitur motus artenæ è diretto fpinæ : exiles ergo erunt mufeuli ventris. led vbi eft gracilitas ilia, ventriculi friglditas eft . Si ergo Ipiritus tenues habet cum raritate texturæ, cum caliditate hepatis,Iri giditate ventriculi,videraus corpus præpatatum ad ifta nocumenta,quibus affligitur.Ex ijs loluitur prima dubitatio,cur facile in febriculam incurrat,amp; in flammationé capitis ex pharmaco;hoc eft,quia proprium eft pharmaci attrahere à circunleretia ad cen trum, in qua attradlioue agitatio Gt : amp;nbsp;cum humo— res agitantur,fpirltus tenues facile eleuantur,8c hu-mores facile putrefcût.Ideo poft euacuationes per-petuo inflammatur. Etlicet non fuerit inflammata ab illo pharmaco exhibito aPapienG,hoc potuit ef-fe, quia inuenit humores præparatos valde, amp;nbsp;vias apertas ; ideo facillimc quos mouit, eduxit, amp;nbsp;nulla fuitfafta agitatio . Sed vbi humorum attraftio fa-Üanon fuerit, eorum omnium qui moti fuut amp;nbsp;agi-tati,vt ex pharmaci debilitate, vel quia viæ non lint apertæ ,amp; humores non Gnt præparatl, violenta Gt tuncattraftioiideo in talibus corporlbus Gtaccen-Go talis.Patet etiâ cur facile inciderlt in menftrua al ba, amp;nbsp;retentioné ipforum. Talia corpora quæ habet ealidum hepar amp;nbsp;frigidum ventriculum,obftruftio-nibus maïimè patata funt, quia hepar validé attra-

48 IO. BAP T. MONTANT hithumores frigidos amp;pituitofos,quosaggregat ventriculus frigidus. Facile autem pituita obftru't, amp;fanguis intercipitur, amp;nbsp;naturafæpe pituitam li-quidiorem expellit, amp;ita apparent alba amp;diucrfa, pro diuerfitate tempcraturæ,vt lædatur ab omni no cumento extrinfeco,quia tenuium Ipirituü eft.Ideo quando nubilis erat, fana degcbacipoftquam autem coniunfta fuit viro iuueni ac forti, nó amplius fana eft : hoc accidit mulieribus iftis imbeciUibus facile alterabilibus ad quencunque terminum, amp;nbsp;maxime cùm vir fortis eft,quialpiritus valde refolubiles,re-foluti fucrunt per eómercium viri.Ideo habuit corpus præparatum valde ad has ægritudines. Et ita cX occafione huius temperaturç omnia cótingunt fym ptomata pafla,Sc quæ patitur habent eafdem caufas. Inflammationcm capitis habet fine dolore, quia ra-ritatem texruræ habet,amp; vapores tenues:ideo mala temperatura non poteft fieri, quia euaporât:amp; quia non extendunt,non fitfolutio cótinui,ideo nec dolor, quia ab his duabus caufis fit dolor. Grauitatcm percipit,quia humores aliqui trigidiores permanét, quia non exhalant omnes . Percipit mordacitaté amp;nbsp;pruritû oculorum , propter exhalationé multorum vaporum tenuium. De dolore dorfi cauft facilis eft: quiafanguis pituitofus,cùm defcendic ad renes per venas delatas aut concauâ ad matrice, in delatione illa cùm tranfit per anguftaloca,ventofatur:vento-fatur autem per admixtionem pituitæ,amp; facit dolorem in fine dorfi. Etiam circa vterü caufatur dolor, quia cùm ventofatur materia dia circa membrü fen-fibile admodum, facit dolorem in ventre inferior!. Sed remanet difficultas vna, quam coniultó hafte-nus omifi:habet enim febriculain, vt patet expulfu, qui nec fecmidùm maguicudine, nec frcqïientiam, aut

CON SYLT. MEDICIN, 49 aut fecundùm pondus feruat propriam naturâ .Ideo pofiet quæri, quomodo febris hæc perfeuerâs à cho iera viteilinaputrefcente,vt fuppofitum fuit,tandiu perfeuerauit,vtiam mentis fit cum dimidio,amp;fecu-ta nô fine plura accidentia : quia cùm febris fit perfe ueras in corpore, multa fequunt accidétia. Et Àuic. in cap.de febre phlegmatica diccbat,quôd cû pble-graatica febris pertranfit x 111 i.dié,membra natu-lalia debilitâturndeo exhiber ipfc tranfada x 1111. die trochifeos, quia virtus concodrix amp;nbsp;appetitrix debilitatur,fiunt ob{lrudiones,amp;hypochondciorû tenfiones, intumefeunt fæpe pedes. Ifta autem Ma-gnificaDomina appétit,concoquit, bene dormit,amp; tarnen côtinuè tebrit:amp;fuppofuimus omnino exhu moribusputrefeentibus intra venas prouenirc.Prç-terea fi tangatur pulfus,vidcbitis velocitatem amp;nbsp;fre quentiam maioré e(re,quàm inæqualitateni : præte,-gt; rea non video pulfum reniotü à tenfione, amp;nbsp;à duri-tie. Quantum verô attinet ad illam perceptions ca-liditatis,vbi manu diutius imprcfleritis,quoniâ ego non tetigi eam, nefeio quid dicam circaillud. lUud tamé verendum eû, quod poft cibum inflammetur, cùm fit fignum proximum amp;nbsp;pathognomonicum,vt Galenus amp;nbsp;Auic.dicunt,febris hefticæ,quia omnes fpiritus incalefcunt. Eft ergo mirum cur incalcfcat poft cibum,amp; ibi non fit febris habitudinalis.Dicc-ret aliquis,ctiam ante cibum incalcfcit.Non eft mirum, quia poteft efle febris interpolata, habens pe-riodos, quamuis fixam liabeat febrem. Si dicerctis, non eft marafmata : fi autem haberet fixam febrem , niagis extenuata effet. Dico quod non eft ita malus diabolus ;imo facilius curatur ifta prima fpecies, quarn illa quç exputredinehunioris cholerici à cho hta vitcUinafit ; auUaeft ita difficilis. imô Galenus

libro v i i.meth.med. amp;fæpe vbicunq; curat befti-cam poft febres ephemeras, ita facillimè curat earn, dum eft in primo gradu, non dico cùm pertranfiuit ad marafmum.Ideo fufpicor quod fit febris hæc ha-bitudinalis:amp; nófum ita tutus,quin fit aliqua febris in habitu: itaque non Iblùm indiget corpus boceua cuatione, cùm fit in hoc corpore inæqualitas membrorum, amp;nbsp;maxime ex fupprefsione menftruorû. Et credo quod àprincipio putredinalem febre habue-rit, amp;nbsp;cum mediciins fuerit Icuata : fed remanfit fc-bris-aliqua m habitu,facileq; potuit inflammari taie corpus,cùm fitfpirituum tenuiû,texturæ raræ. Imo vuk ibi Galenus,quod vbi perfeuerauerit ephemera per tres dies, amp;nbsp;nó pereat typus,dicas ipfam trafi uifte ad heftica : ideo leuiori conieftura vtitur Ga-lenus quam nos vtamur.Ideo non folùm euacuatio-nc,fed akeratione etia indigebitis.Et propterea dico quod in habitu totius corporis eft febricula hæc fixa,non tarnen mala, quin pofsit curari, amp;nbsp;facilius, 'quam fi eflet putredinalis. Ét credo quod habuit pu tredinalem febrem,quæ fublata fuit ex euacuationi-bus,permanfit tamë feruot aliquis.Talem ergo cre-diderim efte naturam febris,amp; complcxionis.Ex his patet confequcter,quid futurü fperem,fi verum eft, corpus hoe ita facile akerari ad quencüq; terminu, licet ponam fecundùm habitu caliditatem efte,cùm illa fit in primis humiditatibus,amp; leuis,facile remo-uibilis eft. Neq; abfolutè intelligendum eft diftum Auic.quod difficillimè cognofcatur cùm fola eft.Be ne difticihs cognitionis eft,cùm alteri febri putredi nali coniunfta eft, amp;nbsp;tune difficillimè cognofcitur, facillimè tamé curatur;imó credo quod facilius cu-retur quam tertiana.Credo etia, cùm adfint obftru-dioncs in corpore,amp; inde humores facile putrefci-

CON SYLT. MED! CIN. yt biles putrefcût,amp; fit typus. Minera auté putredinis vbi fit,quia dielt Galenus i i.de diff.feb.febres qua: habent periodos,tion habét ita humores paratos,vt natura faciat putrefcete hodie vna parte,eras aliam: fed meinbrû fuperfluitates aggregat,ad membrû de bile cxpellit cas ,amp; ilia dicitur minera,Et exemphfi-cat de inflamatione ociilorû,amp; inquit,quod oculus affligiturperiodicc,cum aggregatunn capita mate ria,amp; ad oculos tranfmittitur. Vnde etiam côtingit quod in febre hepar, vel aliud aliquod membrû ag-gregat fuperfiuitates, amp;nbsp;Jecundu periodos expellit eas, amp;nbsp;ita fit periodus. Ita etia credo quod in vtero Aggregat fuperfluitas,amp; partim per foramen cxpclll tur;amp; fuperfiuitates etiam in fuperioribus partibus funt, vel etlâ in venls fuprabepar, amp;nbsp;ab intra ad extra expellunt,amp;putrefcût in venis etiâ,amp; ideo perio dicat: amp;nbsp;quia humores ill! cxpurgaturjceffat perio-dus.Iftudeft qnantû ad çgritudinê attinet,amp;quo ad hoc credo quod facile curabitur, nee debemus dc-terreri,licet dixerim heftica fcbriculamefie.Cu qui bus autcingenijs amp;inftruraentis ? Cùm hic fint ob-ftruftiones,Sc fupprefsio menftruoru,ijs prouiden-dum cftipoflea fi faftis fucrit iftis aliqua fupercalcfa Ûio in corpore, alterabltut. Primo ergo aperlendæ funt obdruftioncs vteri,8c omnes tandcifecüdo al-terandum eft membrum. Aperiutur autem obftru-äiones euacuando humores qui obftruût,inciden-do,fubtiliando,amp;abfterégdo ; vtrunq; enim necef-fariü eft.De phlebotomia nó dixerim aliter fiendam e(re,quia mature fada eft,8f tûc fieri debet cùm pi in cipium eft ^gritudinis.Quid autem nunc facere de-beamus,confulendü eft.Ego qutdé fum cócoi s cum fuis Medicis, quod materia concoqui debeat cum aperientibus à incidcntibui ac abftergentibus, amp;.

JX IO. BAP T. MONTANI euacuari taliter vt fimus memores huius tempera-turæ amp;nbsp;texture,vt nunquam rhabarbarum tran'ea-mus. Agaricum autem fugeres tu ? minime, quia dixit Mefue,familiarifsimumefl'e naturæ:amp;Diofcori-des dixit, quod corroborât ventriculum amp;nbsp;cor : amp;nbsp;dat eandem doGm de agarico, ficut de rhapontico: ita rhabarbarum appellatur ab ipfo.Eft auté infamis quadatenus propter fuam lcuitaté,quia fupernatat. poflumus autem corngere ipfum, addendo aliquid quod aggrauet, lïcutfalgcma:amp;duo corrigit : vnu, quad eft tardæ folutionis: fècundó facit ipfum gra-uitatem habere, vt defcendat cómodius ad fundum ventriculi.Melius autem corrigitur quàm cum ftle, fi rhabarbarum,amp;aloen,qu:egrauitatem habet,mi-1 fcebimus:focietas hec fidelior eft,quàm fuerit triu-uiratus Lepidi, Marei Antonij, amp;nbsp;Oétauiani. Ideo placet mihi eópofitio ex aloë, agarico,amp;rhabarba-ro:amp; crederem quod aperirét obftruftiones,amp; cor-roborarent membra.Sed diceret allquis, in rhabar-baro adeft ftipticitas,amp; in aloë,quomodo igitur ape rientur obftruftiones ? Credo vos vidifle Galenü in i n. amp;nbsp;v. de fimp. med. vbi ait, cùm volumus bene aperire,cum re apericte debet aliquid elle quod ad-ftringat. Ideo abfinthium optime aperit, amp;ftiptici' tas eius adinuat ad penetrandum,8ê eft tanquam ina nus aliqua impellens. Et exemplificat de oleo rofa-ceo,quód magis humeftat corium,quam oleum fini plex,quia ftipticitas olei rolacei adiuuat penetratie nem,quod non faceret oleum fimplex.amp; ita non de-bemus deterreri fubftantia rhabarbari. luuabit igitur, quia tranfit per venas, quæ non funt ftriftæ,fed amplæ. bene exterius non abftergerct abfinthiurn, quia poros cutis, qui funt ftriâi,non tranfiret : hot autem facit farina fabarû,nitrum,fuccus limonûdn-terint

CONSVLT. MEDICIN. ß tenus auté non timeré exhibera hæc tria. Syrupum etia laudo de cichorea cura rhabarbaro fine alia ad-ditione rhabarbari, quia in fingula vnciafvrupiin-grediturfcrupulns vnus rhabarbari.Ideolàtisfaciet ifta portio,quæ ingreditur ipfius compofitionë.Sy-rupus etiaacetofus compofitus optimus eft, 8f fi ti-meremus nimiâ eius incifionem3quoniahumores fa cilèincifibilesfunt,enem côtentus acctofo fimplici, molle rolàceojfyrupo de betonica cum aquis diftil-latis,vel cum decoftionibus,quia ex eo fimplici par ua aqua elici poteft:vel cum aqua cufcutæ,endiuiæ, boraginis, vt fieret præparatio, amp;nbsp;incifio.nec ftatim cuacuarem,fed paulatinè digercrê,amp;paulatinè eua-cuarc,amp; fada vna iterû redire ad aliam. Poftea fieu» cuatis humoribus remaneat calidicas in membris , quia timeo quod fit impreffa caliditas, quoniâ alte-rabilis admodû eft, turn procederc nô cum exterius refrigerantlbus,fed cum interius,cum zuccharo ro-fato fimplici amp;nbsp;nouo;deinde liniré corpus totû cum olco rofacco,faftis prius fridionibus : leuiter cnirn refrigeraret,amp; penetraret,amp; fi effet exiccatû hume-daret.Sed ante omnia prouideré, vt habeât exitum menftruajamp; à leuioribus inchoarc,amp; circa vteru in-ciperé, fadis prius euacuationibus cum decodo ca inomillæ,liliorum alborü, cum modico aucthi, propter penetrationem maiorem, amp;nbsp;peffarium facerem ex olco maioranæ,vel alio odoramentoin coto vel bombyce,cum menftrua inftat. Fadis euacuationibus procederem cum fridionibus circa coxas, amp;nbsp;ap plicatione ventofarum intri coxas, ficcas applican-do. Vtrum modó balnea conuemant,cùm fuerint omniafadalCredo quód non erunt neceffaria,ideo Excellentifslmus Dodor propofuit fub dubio:quia timeré fupercalefadioné.Et hac via procedcremus.

^^^iVMadio medici circa cpilcpfiam fitge 'll nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nere triplex: vel enim excitimus homi-; nem quando adu cadit in epi!epfiam,amp; _:hæcpropriè cura fymptomatis, no mor li appcllatur: vel præfcruatur,ne cadat,3ut faire ra-

nus,vel leuius:tcrtia eft caufarum remotio,id eft,ç-gritudinis, à qua immediate epilepticus cafus cou-tingit. Nos tertiam fequemur, arbitrantes hanceflc potif8imam,quæ fi rcmoueatur,alia quoque duo facile propellentur. Et cùm in hoc nobilifsimo puero caulaproxima lymptomacis fit materia frigida,à fub ieftis partibus,præcipuè à brachio,tanquam aura re pentè ad caput afcendens, ipiritusq; amp;nbsp;virtutc animalem maxima ex parte intercipiens : ideo curano-nCm vera duco, prohiberc ne talis matena gencre-tur:auertere ad partes oppofitas,quæ iam lucrit ge-nerata ; caput corroborate, ne tam facile recipiat. Quantum ad aucrfionem attinet (ab hac enira pri-mijin incipio ) iampridem idoneè, vt arbitror, à me prouifum fuit, brachio, vndepotifsimùm afcendc-bat materia,fynapifmosamp; cauteria applicâdo,à qui-bus non prius defiftendum putaui, quàm Integra (fi Deo placuerit)adeptus fuerit fanitatem. Altera pars aueifionis etat,vtperoppofitas partes cuacuare-mus quicquid continué excrementofum generate-tur,quod neq; à me prætermiflum fuit, flnftituie-nimvtiugiter vtereturalui fubduôione cum pilu-lis ex mea quadam defcriptione,qua apud feferuat, in quam ingredituragaricpm.Confului præterhoc, vc leuioribus quandoqj vteretur,vt aloefimplici,an tc cocnam , vd hicra Galeni de fex rebus, vel aceto fcillj- .

CONSVL T. MEDICIN. 0 feillitico mane tribus horis ante prandiû, aut melle itidemfcillitico.His omnibus adhuc vtendû confu lo,hoc vel illo,prout felicius fuccedet. Et hæc quan turn ad auerfionem attiuet. Vt veto prohibeatur materia ne generetur,quæ ficut veriot amp;nbsp;integrior, ita difficilior curatio eft, prxcipuè ex parte ægroti male ferentis confilium,dicam tantû eaqux necefla rid quamdiligétifsimè obferuanda putauerim,præ-cipuumq; eft vt in omnibus fex rebus non naturali-bus regatur exquifitifsimè.Primo igitur euitabit o-mné acris excelmm, præcipuè dum fuerit in Germa nia,acrefrigidifsimo amp;nbsp;humidifsimo:in ea cnim re-gione peculiari circa hoc admonitione indigct:fcrè cnim Germani hyeme præcipuè in duobus extremis fummopere peccant:nam vel in çftuarijs fuis torren tur, velfub dio frigido amp;nbsp;gelu torquentur, cum tarnen ab vtroq; enixc cauendum fit.Dum enim nobi-lifsimus ifte adolefcens in vaporario vcrfatur, meatus cutis,præcipuè capitis aperiuntur, humores at-tenuatur, amp;nbsp;in vapores tranfeut, vnde neceffarió ca put repletur,alioqui exmorbo debile amp;nbsp;imbecillû. Sed vb-i poftearepente infubdialem aére tranfit,al-gorvehemens occurrit, qui penetrans per apertos meatus,cerebrü refrigeräs,humores in eo cótentos comprimens amp;nbsp;congelans,efficit vt omnino deter-rima fubfequantur.Cùm igitur hçc nocumenta omnibus cómunia iudicé,huic tamé puero arbitror fu-tura efle magis perniciofa. Erit ergo ab illis quâma-• ximè cauendum, eritq; artificialis ratio,vt omné ae-ris excelTum quaprocul effugiat. Quod fi necelTarlü erit quandoq; ex confuetudine gentis in vtroqi ver fari, primo frigiditaté munimentis amp;nbsp;veftibus qua-maxime propèllet:vaporaria veró eliget moderatiC-fimè calida, amp;nbsp;vis tepencia, in quibus magis aperto

IS IO. BAPT. MO NT ANI capitc cómorabitur, vt poftea eodem munito, cum cgredicur,minor fiat ilia mutatio,amp; tranfitus de co-trario in contrarifi.Si prçterea perceperit flatus all-quos malos,vcl niuem, vel pluuias acre turbare,intra doraum fe continebit.Deniq; illud córoune fer-uabit,quemadmodum diximus,vt aeris immodera-tos cxceflus effugiat. Prætcrea omnis animi molc-flia, ira præfertim amp;nbsp;mocftitia lummopere arcenda erit,fl;udebitq; cum focijs amp;nbsp;amicis honeftc amp;nbsp;iucu-de conuerfari.Qi^otidiano exercitio precipue dele-ftabitur matutinis horis,quôd inferiorespotius par tes cxerceat fine multa capitis agitatione. Ideo pil» ludum,nequegladijs dimicarc, aut faltus imraode-ratos facere no probauerim in nobilifsirao hoc pne ro amp;nbsp;adolcfcente:cerebrum enim nimis concufiunt amp;nbsp;cxagitat;fed potius digéré deambulationes,equi rationes,fagittarû,lapidum,pali ferrei iaculationes, amp;nbsp;huius generis exercitia, in quibus fine infigni mo tu capitis reliquum corpus exerceatur. Exercendi tempus comodifsimu eft, quod duabus horis pran-dium præcedit. Sed amp;nbsp;fridiones quotidianas no mi nus laudo,fiue præccdant,fiue lequantur exercitiu, fintque vniuerfi corporis, lenes quidem amp;nbsp;molies, fed longer, quoufque corpus incalefcat amp;nbsp;rubefcat, dimittaturq;infridione caput,amp;partesorancs quç ad collum attinent,fricantisq; manus femper deor-fiim trahatur :optimumq; eft fipoft fridione totum' corpus illinat olco garyophyllorum odorato,quod viiguctarij c0ficiunt,amp; non aromatarij.Et fi quis vn' quacauerc debet afomno nieridiino,vel matutino, aut nimis prolixo,adolefccs ifte vnus exillis eft.Erit igitur ilkfomnus modcratus,nodurnus, non diur-nus.Procurabit vt quotidie beneficium alui habeat: quod fi defccerit,adiuuet vel pilulis pritis nomina-

CONSVLT. MEDICIN. yr tis exhiera fimplic!,vel aloêjquandoq; etia cum cly fteribus emollientibus. ncq; omnino patiatur feces in ventre plus æquo rciincri: inde enim magna gravitas capitis fubfequi folet.Bis in die tantum come-dat,fitq; cœna longe parcior quàm prandium.Neqj credant critici ifti medici me propterea Galeno cô-tradicere, cùm longe alla ratio fit cœnç noftratum, quàm fuent antiquorum.Sed hîc non eft huius diffi eultatis determinandæ locus ; fat habcat, quôd fi a-bundè ccEnauerit,non erit immunis à maxima capitis repletione. Cœnet igitut parce,neq; in hoc dif-cedat ab Auicennæ præcepto, quod eft nihil aliud, nifi Galenicum ex oppofito immutatum, videlicet, , vt ex tribus partibus diurni cibi duas in prandio af-fuiTiat,tertiam in cœna:ita enim neq5 interdiu perci piet repletionem aut grauitatem,neq5 multa oppri-metur cibi nimietate, fed fuauiter amp;nbsp;iucundèdor-miet. Caucatq; ne poft cœna aut prandium aliquid deguftet,aut bibat,Germanorü more : fruftra enim imperaremus aliquid de cœna amp;nbsp;prâdio,fi aliæ quo que cœne intercédèrent.Cibus fit vnicus,ac quam-maxime fimplexmihil enim illi æquè nocebit, quàm epularum multitudo. A vino fi toto tempore fuæ eu rationls abftinere poterit, quemadmodü haftenus meadmonente abftinuit, optime illi fuccedet:fit tarnen aqua cum cinnamomoamp; anifo confefta,ficut prascepimus. Abftineat quamaximè à paftilibus,le-guminibus, à lafticinijs, cafeo præfertim, à fungis, ab oleribus, crudis præcipuc ^^a pifcibus, rebus Fri-ftis in fattagine,a carnibus auium paluftrium,à carne porcina tam recenti, quàm ßlita : non etiam lau-do carnes agnorum,propter redundantem huraidi-tatem.Et cùm iam appropinquet ætas Veneris,con-fulo vt ab ea quamaximè abftineat : nihil enim aliud

j8 I O. B A P T. MONTANT Venus cft,quàm breuis quædam epilepifia,fi Hippo-crati crediraus. Hæc fit tota victus ratio,in qua fere totum eft curationis fundamétum.Si enim hoc modo fibi cauerit, materia ilia frigida amp;nbsp;cruda,quæ fouet epifepfiâ, nulla velpaucifsimagenerabit, quod erat à nobis intentura . Atq; ita fatisfadum eft amp;nbsp;a-uerfioni niateriæ,quæ generatur:amp; prohibitioni,ne generef. Supererat capitis corroboratio,ne nocu-mentum fufcipiat.Eft autem in corroborando capi-te ratio præcipuè habenda, ne agitetur cerebrijjaut aliquo pado concutiatur: propterea ncq; caputpur gia probauenm, neque fridiones capitis,aut ftillici dia à medicis vulgo in huiufcemodi cafu propofita: fedmafticatoria, quæ a^sfAtyfixTur/ieiSi Græcis vo-cantur,admittat,primo ex maftiche fola amp;nbsp;fimplici, deinde etiam adiedo pipere, amp;nbsp;ftaphifagria,amp; pyre thro,paftillos conficiendo. Mandere etiam matuti-nis horis garyophylla, nucem mufcatam, cinnamo-mum,iedoariam, amp;quæ huiufmodi funt,fummope perelaudo : maxime enim conferunt ad capitis cor-roborationem, in hoe cafu, exiccatione amp;nbsp;eijatua-tione. Præterea caput abluerefingulis feptimanis circa horas vefpertinas ante ccenam, eft remedium à me valde probatum, fi lixiuium dulce eligatur, in quo decoquaturafarum ,fena, betonica, maiorana, rofæ,amp; capilli Veneris, adiedo etiam agarico : erit enim lixiuium ad hunc vfum præftantifsimum. Poft lotionem vero fuauifsimè exiccari debec,neque fri-cando, neque agitando, cum pannis moderate cali-dis. Caueat etiam ne igné acriter intueatur,aut ma-fnumfplendoré,aut campos nine refertos, aut tur-am hominum circumcurfantem, aut curruum rotas velocifsimè motas, vel molas, nee quiequidin gyrum verfatur ; ab alto etiam ne profpiciat, neque dccur-

C o N s V L T. M E D I C I N. je, decurreteæ fluuium intueatur;hæc enim ompia cerebrum amp;fpiritus exa!gt;itant,amp; roburadimunt. Lau do praetereapro capite amp;nbsp;membris quoq; infenori-bus corroborandis,vt bis in mcnfelümat optimiMi thridatici draclimam.Eft etiam priftantifsimum re-medium inftillatio olei de ladano per fapientem de-ftillatorê confedi, turn in aures, turn in nares, turn etiam quandoque iliinendo verticem capitis. Sed .etiam mane fuauiter peftinari lilito pedineex eo-dem oleo, non mediocriter cenferet ad caput cor-roborandii, fed peften femper retro trahendus ell verfus occipitium . Et hæc fufficiant, turn in auet-tendo matcriam, turn in prohibendo,ne generetur, turn in capite corroborando, quæ tria nobis à prin-cipio fuerunt propofita. Quod fi etiam magis prær feruari voluerit nobilifsimus adolefcens, verè pur-gabitur ex Galeni pracepto, poteritque huiufmodi tile purgatio:

I^.Hieræ liroplicii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j ij. ■,

Floris cafsiae nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ j.

Decoûionis granorum pæoniæ in aqua deftil latapæoniæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ iiij.

Mifceprovnofyrupo,amp;ficprofeptem. Delude IJi.Confedionis hamech nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j iiij.

Cum aqua pæoniæ fiat potio, danda in aurora cum cuftodia. Tails igitur, vel huiufmodi potent elfe annua purgatio, quæad præferuationêattinet. Et hæc pro tempore fuffeftura arbitror in curatione amp;nbsp;præferuationê huius nobilifsimi adolcfcetis ad lau-

Locus poftulare videtur, vt duo leftorcm ad-moneamus. Alterum quidem eft,vt feiatjqua ratio-lie magdaleon ad pilulas conficiendas compofitum fit : fuit enim hac arte £onditum,vt plures Montani ftudiou adnotarunt.

Aloes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j iiij.

Aga ri ci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j iij.

Seminumpæoniæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j j. s. Mifce,amp; cum melle rofaceo confice magdaleon. AI-teru veto eft eleftuariu ad vfum fcruandu,quod eft: JJJ.Scillæ aflàtæ,amp; præparatæ fecundû arte g. ij.

Roponitur nobis curandus ifte Magnifi cus dominus, quia quo morbo infeftet, hoe viderc clarifsimura eft, ideo breui-terme expediam. Iftelaborat epilepfia, habuit enim tna figna atteftantia fuper ipfiim epile-pfiam.Primum quod habuit,fuit fpuma in ore:fecun do paflus fuit conuulfioné,fiue fpafmum: tertio ami fitfenfum amp;niotum.Exiftaaccidentium fyndrome facile poffumus conijcere morbum hunc efte epilepfia. Habita notitia morbi,quiaoportetvt amp;nbsp;nos ah quid de cura dicamus, nó polTuuius auté quiequarn perfedè dicere, nifi caufas morbi indagemus, ideo

CONS VL T. MEDICIN. tfi eft neceftarium diftinguere præfentem morbum, vt omniahæc clarchabeamus : amp;nbsp;primo videndum eft quidna fît epilepfîa.Epilepfia nihil aliud eftjuifî Ipa-fmus quidam fadus ab obftrudione ventriculorum cerebri,à materia crafla amp;nbsp;vifcid3,fîue ab aliqua qua Iitate vencnofa,quam ifti aura vocant.Et quia in de-finitipne caditfpafmus,videndum cft quotupliciter fiatlpafinus,vt ex hoc habeamus caufas ipfîus cpile-pfîæ. Spafmus, vt dicebat Galcnus in 111. delocis afFcdis,vbi loquit de hac re,fit tripliciter: aut à materia, aut à qualitate (quam aura venenofam appel-huit idc Gal. ) aut à ficcitateùftç enim funt très eau fis potentes facere fpafmum. Videamus modo nun-quid iftç très caufe faciant epilepfîam.Quod pofsit fieri à materia,hoc patet,quia cùm materia crafla eft: in vcntriculis cerebri,fiuc fît per cólenfum,fiue per eflentiâ,ita quod ibi generetur pituita,obftruit ven triculos cerebri, qui poftea infurgunt ad cxpcllen-dum, amp;nbsp;tantum contrahuntur, amp;nbsp;in illa contradio-nedeficiunt mittere fenfum amp;motum ad membra, amp;nbsp;ita priuatur membrafenfu amp;nbsp;motu. Quod autem pofsit fieri epilepfia abfq; materia,videlicet à qualitate illa mala,amp; ab illa aura,Galenus pluribus fignis hoe probauit in illo loco prçallegato.Dicebat enim ipfe,videmus in idu phalangij, qui etfi tantiUus fit, tarnen difpergiturpertotum corpus,amp;omniamem bra inficit illa mala qualitas. Non eft dicendum,dicebat Galenus, quod fiat à materia venenofa, quia illa fuit ita exigua, quod non potuit hoe corpus to-tum inficere.Quare dicendu eft,quód fit aliqua mala qualitas eleuata à tali materia venenofa exigua, 5|Uæ poftea qualitas per totü corpus difperfa amp;nbsp;dif-éminata,fitfufficiens talc nocumentum caufare.Simile poteft cötingere de epilepfia : à materia poteft

fieri mala qualiras,quæ poftea petens cerebrum po-teft efle in cauß contraftionis ventriculorum cerebri,amp; facere epilepfiam: amp;ita Galenus exfententia Pelopis pr^ceptoris fui couclufit,poflc à mala quali tate fieri hulufmodi morbos. Nunquid aute à fic-citatepofsit fieri ? Dico quod non, amp;nbsp;in hoc differt Ipalmus ab epilepfia , quia Ipafmus poteli fieri à tribus illis caufis:cpilepfia veto tantum à duabus can-* • fisprædiftis,amp; noaficcitate: quodpoteft amp;nbsp;à priori , amp;nbsp;apofteriori maniteftiisime probari. Et primo à priorimam cùm ficcitas fit caufa Habens caufare cpilepfiam , oportet quod cerebrum ita exiccetur, vt perficcitatem cétrahantur ventriculi cerebri , amp;nbsp;fiat cpilepfia.Scd hoc nó poteft fieri,quia cerebrum cùm fit membrum humidifsimum,nunquam poterie taliter exiccari,vtper ficcitatem deueniat ad contra dionem : quia cùm fuiffet exiccatura ftatim perirct homo, amp;itaantequam fieret epilepfia, moreret homo.Similiter à figno cófirmari poteft,quia epilepfia fubitó fit ; ftatim enim homocaditin paroxyfmura cpilepticum : illa autem exiccatio non poteft, fi ha- j bet fieri, fubitó caufari, fed fuccefsiuè, ita quód in i tempore oportet vt exiccetur. Quare relinquitur, quód à ficcitatc non poteft talis ægritudo caufari. . Derelinquamus ergo tertiam caufam,amp; accipiamus reliquat duas,fcilicetquód epilepfia poteft fieri a materia, amp;nbsp;à qualitate fok.Si fit à materia,fit ab hu-more craflo, vtputa ab humore pituitofo amp;nbsp;melan-cholico obftruente ventriculos cerebri : ventricu-los dico anteriores, de his intelligatis. Similiter in- ; telligatis de obftruflione non perfeâa, led imperfe ! ßa amp;nbsp;diminuta: quiafi intelli^eremus de perfeâa obftrudione, fieret tunc apoplexia, amp;nbsp;nó epilepfia, quia tune homo penitus experfeâaamp; compléta ob üruäione '

CONSVLT. MEDICIN. tfj ftruflione ventriculorum amitteret fetifumamp; mo-tum , ita quod iaceret ficut cadauer. hoc fit in apo-plcxiaddeointeUigatis deobftrudione diminutc fa da. Cùm ergo habeamus morbum hunc fieri à mats ria amp;nbsp;à quaiitate,videndum eft modo,à quänam ha-rum duarum caufarum in iftoMagnifico domino ta lis morbus proueniat.Ideo in hoc crediderim quod a qualitate mala non principaliter caufetur,licet re-ueraipfa concurrat, amp;nbsp;maxime cjuód, vt retullt Ex-cellentifsimus Doftor, ifte fuit a pafsionibus animi valde vexatus.Quantü autem poflunt ifti animi affe dus ad hos morbos epilepticos concitandos, vni-cuique poteritefle manifeftum. Nouiego duos, qui tantùm ex animi affedibus inciderunt in hunc morbum;vnus enim fuit quidam Laurétius Bracha-denus,amp; Marcus Antonius Contarenus : ifti tarnen in vidu erant parcifsimi,nó erant excrementoG,tan turn ex animiaffedibus venére in talé egritudinem: amp;itadico quód potuit ifta caufa concurrere. Sed quod principaliter eft in caufa, eft materia cra(ra,ita quód dicerem morbum eflè materialem. Et cùm ma teriapotens epilepfiâ caufare duplex fit, melancho-lica amp;nbsp;pituitofa ,a quanam,dicetis vos ? Dico quód poteft prouenire ab vtroq;:vtraq; enim materia có-currit ; amp;nbsp;ita caufatur effentialiter in cerebro,amp; per confenfum à reliquis membris ad ipfum demanda-tur.Qu^od autem pituitofus humor in hoc Magnifico domino dominctur,hoc oftendit eius temperatu ra ,amp; fua membra principalia. Audio quód ifte abun dat pituitamulta,quæexcernitur per nares amp;nbsp;per os.Iftud eft fignum humiditatis cerebri,habet enim cerebrum calidum amp;nbsp;humidum, vt per figna mani-fefta poteft apparere,amp; facile comprehendi. Similiter habet ventriculü fatis abundante pituita, ni quo

ab inordinaco viftu amp;nbsp;coitu, vt retulic, maxima copia pituitægeneratur, pituitæ dico non veræ: nam, vtfeins,nonvera pituitain ventriculo generatur. Ideo expituitagenitain ventriculo,amp; item illa qu» in ecrebro generatur, concludo maceriam elfe turn per eflentiam, turn per affluxû. Quod autem fuerit aliqua materia melancholici, hoc facile perfuaderi poteft. Audio hune elfe melancholicæ naturæ, etfi non fuerit ex natural! temperatura, tarnen propter accidentiaanimipotuit effici melancholicus. Cùm quis autem aliquando cadit in melancholia,impofsi bile eft vt nó retineat illam materiam in cerebro, vt dicit Galcnus.Ideo cùm adhuc reliquiæ melancho-lix remaneat in hoc Magnifico viro in ipfo cerebro, poteft amp;ipfa concurrere ad obftruftionera. Similiter hepar habet calidum: viget enim caliditas in toto illo corpore, amp;itaob caliditatemhepatis potuit fierit aduftio : nam cùm hepar eft calefaftü, oportet quod amp;nbsp;venæ fint calidæ : nam vt dicit Galenus fe-cundo Artis medicinalis, orta debent atteftari fuis principijs . Cùm ergo hepar fit calidum,non eft mi-rum fi patitur cercbrü:nam,vt dicit Galenus in 11 n de locis afteftls, loquens de dolore capitis, qui habet hepar calidum, facile incidit in dolores capitis, quia afeendunt materix amp;nbsp;vapores, vt caufent dole rem.Habetis hucufq;,vt omnia colligi,caufas mor-bi,amp; morbum ipfum,à quibus facile poterimus indi cationes curatiuas fumerc. Veniamus modo ad cu ram . Ifte cj^uxrit curari, credisne hunc pofte curari! Vt ingenue fatear, morbus epilepticus, morbus eft maximus,amp; non nifi à vehementi caufa poteft cauft n.fortifsima caufa cocurrit ad excitandos hos dolo res, amp;nbsp;talem fenfus amp;nbsp;motus ablationé : dolor cniw cùm in hoc raorbo intrinfecus fiat, oportet quod

CONSVLT. MEDICIN. 6^ fiat à fortifsima caufa foluente continuum. Dimitta mus modo nunquid dolor fiat à mala temperatura fafta in quatuor qualitatibus, an à folutione conti-nui.Teneo,vt alias dixi,fieri à folutione continui,amp; àmala temperaturä:amp; quod iftafolutio continui fit ^quiuocaad illam folutionem continui, de quain-teiligunt ifti : longe enim differt ab ifta. Sed de hoe diffufius alibi dixi, ideo nunc non ed opus ea reuo-care. Propterea dico, cum ifta aigritudo fiat à forti caufa,quae cum difficultate poteft remoueri,ifte ma gnificus dominus de facili potcrit mori.Audio eum nueufq; habuilfe duos paroxyfmos epilepticos,inci piendo à x v. lulij vfq; ad x x ii 11. Augufti:propte rea facile poterit iteruni cadere in bos paroxyfmos: imó nunc conqueritur de aliquali tremore.Neq; de bemus nos confidere fuæ natural tobuftæ,amp; carno-fitati: nam licet videatur fanus,non propterea vicat periculo. Noui ego luftinianum quendam, qui ha-Duit tantum vnum paroxyfmum , poftea manfit per tres menfesfanus abfque molcftia, deinde reuerfus eft alius paroxyfmus, deinde alius, amp;nbsp;tandem mor-tuus fuit. Ideo cura difficiUima cft,ncq;,vt dixi,va-carpericulo.-tamennon eft defperandum. Venia-mus ad cura, amp;nbsp;primo indicationes fumamus à mor bo,amp;a caufis eius. Amorbo,cùm morbus fitin no-bili membro, indicatur, quod fit citó remouendus, amp;nbsp;quamcitifsimè poteft : epilepfia enim cùm occuper nobile membrum, morbus facer fuit ab Hippocrate appellata.Sumamus modo indicationes à ma-teria.Materia ifta,vt dixi,duplex eft,pituitofa,amp; me lancholica:ifta venit euaeuäda.Etquia fada fuit fan guinis mifsio ab illo perito medico, propterea defi-fterem a mifsione fanguinis, deuenirem ad conco-quentiapituitam,vt eft fytupus de eupatorio,deco-

«6 I O. B A P T. M O N T A NI ôum pulegij,origani,fyrupus de calamctho,amp; infî-nita aha iplam pituitam digerentia. Concoquerem etiam melancholicum fuccum, vt cum lyrupo de tu moterræjdeepithymo, amp;talibus . Pofteacùm erit cofta materia,euacuarcm,amp; inciperem à leuioribus pharraacis:nô tranfirem illam confeftioné hamech, amp;nbsp;pilulas cochias.De medicinis autem illis cum co-locynthide,amp; agarico,pro nunc nô exhiberem,quia funt valde fortes. Quæ autem recipiuntifti,vtfunt illi trochifci Alhandal,hieraLogoâion,ifti jromata rij in bac ciuitate,cùm fit mater ftudiorum,non con ficiunt ifta 8e miror cur villa quæuis parua non ha-beatiftafafta. Modo hoc corpus eft euacuandum. Ego deuenirem ad caputpurgia, amp;nbsp;ad mafticatoria, amp;nbsp;vellem vt mafticaret, ficut de pipere, amp;nbsp;reliquis. Deinde per nares prouocarem naturam cum aliquo leui fternutatorio.Fafto hoe fi voluerit aflumerc ilia balnea Aponitana,cùm fint calida,ego laudo. De cautcrijs,ego fummopere laudarem cauteria in bra-chijSjimó hoc eft familiare remedium. Et vidi anno præterito vnum qui folo cauterio fanatus eft,Sc erat fenex,in L i i.anno ætatis fuæ conftitutus. De diç-ta, quia morbus longus eft, inftituatur conueniens diæta. Pro potu potent conficere aquam decoâani cum anifo,amp;potifsimc cinnamomo,amp;faccharo: eft enimpotio gratifsimatum in colore, turn in fapo-re. Reftat vnum dereliiftum,vtrum debeat bibere vinum. Videtur ex vna parte quod non, quia vinum fumolum eft, amp;nbsp;facile replet caput. Ex alio videtur quod Gt dandum vinum pauciferum,quod fapit naturam aquæ.Sed,vt dicit Galenus in iii. deratio-ne viftus,vinum fi magnum eft, obeft cerebro fua fu tnofitate:fi vero fitpauciferum,licet non noceat cerebro,obeft tarnen vcntriculo:amp;ita videtur conue-nir»

CONSVLT. MEDICIN. d/ liirc,amp; non cóuenire. Ego tarnen cóficerem vinum, amp;nbsp;maxime quiafumus in tempore conuenienti,vel-lemvt fumeret vinum album, m quo aliquid aquae imponeretunamp;apponerem radicem pæoniæ,beto-nici,folia faluiæ,roris marini,amp; alia quæ refpiciunt bos humores,amp; omnia decoquantur, amp;nbsp;conficiatur vinum,quo poterit vti.Ifta Etc pofita non funt Ingra ta,non funt amara,8c funt appropriata pro tak mor-bo fanando. Et hæc fufficlant.

Confwlt. X1. De imbcctllitdtc totim clt;ipitis,Qr oculo' _______mn,pro due CrucouienfiPólono.

■ Ominatio fua nieminiffe debet, atq; ani mo perpetuó tenere,amp; tanquam fundamentum neceffarium præfupponere,at-________que ad hoc, velutiadfcopum quendam oranes aftiones fuas dirigei'e,videlicet,fe habere to turn caput amp;nbsp;oculos vtrofque imbecillos,amp; paratos ad recipiendas fuperfluitates totius corporis, amp;nbsp;ad omnia morborum genera fubeunda,vt nulla iam ar-te,nullóue remedio huic vitio fuccurri pofsit: ita e-nim iam confirmatum eft, amp;nbsp;per elfentiam parti illi appropriatum, vt ne Aefculapius quidem ad feren-daraopemfit fuffefturus. Etbene aduertetDomi-natio fua me dicere hoc loco , imbecillitatem capitis amp;nbsp;oculorum, ac præparatlonera ad fufeipiendas fuperfluitates tolli non pofle;fed non propterea di-eo,quin præferuati pofsit, amp;nbsp;curari à maks ptæfen-tlbus amp;nbsp;fututis . Aliudenim eft, membrum aliquod elfe imbecille,amp; paratum ad morbos à quacunq-, le-ui caufa ; aliud ægrotare . In hac opinione,amp; cogni-tione huius rei,quam diximus,tantam inueniet vtili tatem S. D. vt, nifi id præfuppofuerit, amp;nbsp;conftanter crediderit,in duo maxima incommoda, amp;nbsp;pcricula,

perpetuô collapfurus fit. Primum eft,quôd quocies incident in medicuni,vel cuiufcunq; generis hon- i-nem, qui fanitaté polliceatur, ftatim illi adhærebit, amp;nbsp;torquebitur, amp;nbsp;m détérioré diif)ofitionem,amp; for tè vltimâ perniciem deducetur^quod ipfe facile po-teft proprio experiméto, amp;fuo etiam difcrimine co gnouiffe. Quod b in bonam aliquam fortunam, vel peritum mcdicum incident, qui præfentes morbos curauerit,fecundum incommodum non effugiet.Si cnim arbitratus fuerit fe ita fuiflc curatum,vt imbe-cillitas quoq; capitis,amp;oculoruni,amp;.’præparatio ad cofdcra morbos fimul fublata fit, huius meæ admo» nitionis oblitus,fuo poftca periculo facile recogno fcet verum amp;nbsp;fidele fuifle noftrum confihum . Nam ’'^g^'g*^f‘^^ curamperpetuam Rii capitis, amp;oculo-rum, quam inferius explicabo,etiam fi millies cura-bitur, millies quoq; vel in eofdem , vel etiam détériorés morbos præcipitabitur.Præfupponat,amp; fun-damentum firmifsimum habeat, fe habere caput amp;nbsp;oculos fummè imbecillos,perpetuaq; cura amp;nbsp;prefer uatione indi?ere,fi vult inter homines bene elle.At-que æquo ammo terat calamitatem,quæ tarnen non ' ita improba eft amp;nbsp;deteftabilis,vt fi ipfe velit non ne gligenterres proprias procurare,non pofsit fatis commode amp;nbsp;honeftè, fine multa moleftia curari, a-étionesque fingulorum membrorum noninualide exerccre. Quitus igit hæc omnia præftari pofsint, nunc tempus eft'explicarc.Sua veió Dominatio au-diat,legat,8f perlegat, neq; corrumpipatiatur vela focietatibus,vclàmore patriæ,quæ, fi verum fateri ' volumus,plus æquo voluptatibus indulget,iubeaC-que vt hoc noftrum confihum in propriam linguan) vertatur,fecumq; familiaritcr habeat, amp;nbsp;nó tantum «difcat,fed etiam exquifitifsime obferuet : ahoquin prxter-

C o N s V L T. ME D I C I N. «9 præterquàm quod oculos amittet, multo etiam détériora patietur. Longe enim hurnanius eft admon» re hominem de future aliquo periculo, in quod facile pofsit incidere, quàm ita molliter fecum agere, ne dicam pcrucrfe amp;nbsp;dolofe, 8f ne triftitia ipfum affi ciamus,permittamus incuriofum,amp; nil taie cogitait tem hominem in extremam perniciem præcipitari. Q^aigitur arte S.D. præferuari pofsit,iam explicate incipiam. Et primo ita aëris commoditate potie-tur,vt nee feruéti foli,nec vehemeti frigori fe expo-nat, cauebitq; præcipuè ne fub ccclo ventofo ac ne-bulofo diutius immorari, neq; feneftræ fe exponat, quam ventus aliquis perflauerit, aut aëri noélurno occurrac,vel noftu apertis feneftris dormiat:fugiat etiam humidas,terrcnasque habitationes. Hyemis tempore, dum manebit in vaporarijs , ficut eft mos fuæ patriæ,non operier caput,nid operimento quo-dam leui:amp; poftea,dum exibit,accipiet cooperimé-tum pclliceatum cura veftibus optime fuffultis. Vaporaria etiam non erunt valde calfaä:a,fed moderate.Cauebit intueri ignem,manere vbi fumus vel pul uis aderit. Prouidebitqj, quantum fieri poterit, ne irafeatur,neue triftetur,autaliqua animimoleftia multum torqueatur.Coitu raró admodum,amp; mode rato vtatur.Manè exercebit totum corpus, vt cale-fcat,amp; anhelitus fiat magnus,amp; frequent.Surgat fin gulis diebusante ortumSolis,amp; procureromnes luperfluitates colleftas per omnes vias excernere, turn per aluum, rum per vrinam, turn per fereatum, amp;nbsp;per nares, turn etiam peftinando fe, amp;nbsp;collum fa-ciemque panno lineo molliter amp;nbsp;fuauiter perfrican do,amp; aures donee rubefcantmeque vnquam faciem lauet aqua frigida, fed vel defiftat à lotione,vel vta-tur vino albor aures etiara quotidie perfricet,8iab-

70 IO. BAP T. MONTANI ftergat, fimiliq; modo dentes etiam abluat amp;nbsp;os vino albo.Qn^ç omnia vbi mane furgens effecerit/um , ad confueta négociaprogredietur. Prandebit itaqj quatuor, aut adfummum quinq; horis, poftquam à leiSo furrexerit, amp;nbsp;nouem vel odo interpofitis Horis à prandio cœnabit, diligentifsimè obferuando, neincerbibat fpatio aliquo intra prandium amp;nbsp;cœ-nam: neqj etiam comedat,fed fobric interim degat, duobus illis tantùm temporibus cibis contentus, prandio inquam amp;nbsp;coena,alioqui non erit tutus à re cidiua. Cibaria fint fimplicia,cum paucis,aut nullis aromatibus : neq; deledetur ciborum variecate,fed vnico tantum cibo contentus fit : illa enim varieras corruptionem, cruditatcm, amp;nbsp;malitiam humorum generat, vnde pofteaa:gritudines oriuntur. Abfti-neat à carnibus antiquis,amp; abhis ouis quæ in farta-gine vel patella alTantur. Abftineat à pifcibus,cafeo, reguminibus,amp;: auibijs paluftribus:olerum etiam v-fum euitet. Vinum,fi fuerit confuetus bibere,eligaC pauciferum , darum, fiibtile, amp;nbsp;mixtum aqua,quod etiâ modêratifsimè bibat. Sed fi vini potationi non fucrit afluetus,vel aquam mellis,vel ceruifiam bibe-rcconfueuerit fecundum patriæ fuæmorem,tunc laudarem magis vt prorfus à vino abftineret, amp;nbsp;cer-uifiam,vcl mulfam eligeret. Hæc fi rite amp;nbsp;diligenter peregent, viximaginari poterit, quantum fanitati fuæ ónt coUatura. Si veto contraria fequatur,etiani medicinis omnibus adhibitis, frudrafanitaté expc-dabit. Sed vt exadc fuæ faluti confilium adhibci tur,paucula quoq;adijcientur,quæ quicquidin cor pore colligitur excrementorum,totum iliud excer-nant. Vteturigiturtervel quater in méfe pilulis in-frafcribendis hora vna ante cœnâ ad pondus drach-niæ.Defcriptio talis eft:

Myrobalanorum chebulorum ; s. Puluerizenturomnia per fe, deinde mifceatur: cum nielle rofaceo fiat magdaleon, de quo fingulis vici-bus fient pilulæ très pondéré drachma:,fumendæ vt fuprà. Præterea laudo vt in vere,fi femel ; m autum-no amp;nbsp;vere,fi bis, mittatur fanguis à bafilica dextri la teris. Præterea fi his omnib. peraftis reliquiæ etiam fuorum morborum permanferint, laudo vt in parte exteriori vtriufque tibiæ infra genu per digitos qua tuor,cauteria fieriiubeat,quæ vulgo appellantur fontanellæ : efficacifsimè enim diuertunt à capite. Item laudo vt bis vel ter in menfe accipiat bolum optimiMithridatici pondéré drachmæ,addi-tis drachmis quatuor facchari rofacei, tribus horis ante prandium.

Con/ttk.XII. De cdtdirrho diuturnoex intemperie frigidi O' humide cerebri, pro heroé domino 4 Drichtriftnin Germano.

^ adolefcéte Tam in vigefimo anno con-^****^0,81100« boni habitus, fatisproce ri corporis,« optimæ indolis,nó poflet effe catarrhus tam diuturnus,tam mole-cófirmatus, nifi intéperies cerebri infigni-*®^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;humida fuiffet : eft enim catarrhus pi-tUltofus,^^uccof^5JgJ frigidus.Vnde auté contrafta

71 IO. BAP T. MONTAMI fuerit huiufmodi intemperies, an ab exceflu rerum non naturaliû,vel ab alio aliquOjhaud laris comper-turn habeo. Quantu vero ad præfens negotium atti net,non ita mukum rcfcrt,fiuc natura!is,fiue acquitta hæc fiierit intemperies . Hoevnum proponam, neq; facile,neque cito remoueri poire,imô indigere exaftifsima diligentia alicuius medici,fed longe ml iori ægrotancis. Ex longa enim perfeuerintia cura-tionis potefit æger ad meliorem habitum deduci: alioqui periculuimminet, nein détérioré aliquem morbum dilabatur,præcipuc ætate maturiore fucee dçntc. Enixe igitur tato diferimini eft refiftendum, amp;nbsp;in primis exquifitifsima vidus ratiobabendaeft, ficuti in omnib.morbis diuturnis obleruaii debet. Primaria igitur diligentia circaacrem fit: omnino enim tam frigiditas quàm humiditas a ér is eft vitan-da. Sed 'nee flatus cuiufq; generis admittendi funt, ne cerebrum repleant,vel refrigerét,vel conftipent. propterea eligat eiufmodi locum luæ habitationis, ne aér cerebro inferat aliquod malum propter frigi-ditatem,vclhumiditatem.Et diligenter obferuabit, nc poft ventriculi repletionem fe ad ftudia,aut men tis exercitia cóferat, fed per quatuor floras interim quiefcat, veldeambulet remiflo animo,vel cum ami cis lætis amp;iucundis verfetur,amp; euitet omises animi moleftias : ill® enim non tantum catarrflum fouent amp;nbsp;augent,imo générant. Laudo exercitia floris ma-tutinis, quæ fint placidiora, fed longiora, vfque ad manifeftam mutationem anflelitus,totiusq; corporis calcfadionem infignem,ita tarnen,vt poft exerci tium euitet acris exceflum quemuis, vel flatus, vel frigiditatis, aut flumiditatis , immutetq; veftiméta, fi forte fudorem flaberent. Laudo vt caput abluat femel faltem fingulis feptimanis, fitqi ablutio ralis.

CONSVLT. MEDICIN. 7J Sumiturlixiuium dulce ex cincre vel falicis,vel poquot; puli,vel fannentoru vitium, vel nucis,vel huiufmo-di,8lt; ex eo quantitas vnicæ ablutioni eligatur fuffi-ciens,in qua camomilla, rofæ, raaiorana amp;nbsp;betonic* decoquanturfimul cum drach.duabus agarici minii tim incifi,amp; m panno lineo inuoluti, qui pofteapan nus port decoftionem diligenter in hoc decofto ex pnmatur,hocq; lixiuio caput abluat adhlblto fapo-nealiquo odorato,quales apud pigmentarios repe-nuntur.Hora ablutionis fit vefperi ante cœnam, vt deinde facilius pofsit acris omnia incómoda euita-rc;amp;poft ablutionem fuauiter amp;nbsp;leniter caput pannis moderate calidis exiccetur. Studeat quoque, vt mane ante ortum Solis exurgat,neque comedat nifi fexhoris port egrefsionem lefti: tali cnim modo ci-tarrhus rede colledus optime cócoquetur amp;nbsp;dige-rctur,ac cibus in prandio purum ventriculum inue-niens, optimam cócoftionem perficiet.Nihil enina peftilentius his qui catarrho fubiedi funt,quàm fe-ro è ledo furgere,atq; ad prandiü accedere nodur-no catarrho adhuc fluduante. A prandio caueat, ne aliquo modo dormiat,bibat,aut comedat:nam nihil inter prandium amp;nbsp;cœnam fumendum eft,fi quis ea-tarrho ftudet liberari: imo amp;nbsp;cœnâ fumat longè par ciorem,quàm prandium,turn in cibo,tum in potu. Laudaremus, fi vefperi à carnibus abftineret,neque cubitum eat, nifi duabus horis faite tranfadis à cœ-na: interim leuiter dcambulet, vel ftet : ita enim ca-putleuius erit nodu, maneq; recrementis ac vapo-ribus omnibus liberum habebit. Ergo vt hæc cómo de fieri pofsit, furgat maturè, amp;nbsp;fic maturius pran-dcatjamp;cœnet. Cibus illi omnino fimplex cligendus eftreiborum enim multitudo catarrhisaducrfifsima «ft . Vinum fit pauciferü,album,limpidifsimü, bene ß y

74 IO. BAP T. MONTANI n)aturû,quod etiarn pacifsimè bibat.Carnes come-dat anirnalium iuuenum caftratorum,pullorum,hcc dorum, vitulorum,leporum etiarn iuuenum,amp; cu.ii culorum,auiumq; campeftriü. Abftineat à paluflri-bus cuiufeunq; generis : pifees etia euitet,amp; cafeu, amp;nbsp;lafticiniorum omniagenera:item legumina,amp; pa ftillos,panesq; azimos,amp; quæcunq; in fartagine af-fantur.His ita bene difpofitis neceffarium eft quam-plurimo tempore (eruareiiiftitutû:neq;enim facile, ficut ante pauló diximus, tolletur afifedus tam longo tempore confirmatus. Quantum veró ad me-dicinas attinet, noui illuftrem Dominü à quocuuq; genere medicamentorum abhorrere, vt nefciam an vnquam talem inuenerim: ideo ne fruftra offeratur, qui nullo modo funt admittéda,placidif$ima qux-queproponamus,quæ non nifi àpertinacifsimo re-ijci poflunt. Et primo vteturfaccharo rofaceo fin-gulis anni téporibus,(ïngulis quoq; dicbus,f! licue-rit,vel faite ter,aut quater in feptimana vtatur. Vta-tur etiarn ante prandium odoratifsima amp;iucundiC-fima côfeâione,quæ ita habet:

Seminum citri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana j j.

Mifce,Sf fiat confedio in rotulls;vtatur drach.dua-bus vna vice ante prandiû amp;nbsp;cœnâ vna hora. Quod fi pateretur rhabarbari optimi fcrupulum manè ante prandium mandere, primo fenfirn,deinde deglu-tirc,haberet remedium præftâtifsimum. Quod fiid noluerit, vtaturfaltem bis fingulis menfibus pilulis infrafcriptis,8f ex eis vnam duntaxat fumat in velpe ri ingreffurus lcdû,quæponderis effet drachms s.

Puluerizentur omnia per fe,deinde mifceantur,po-ftea alpergantur fucco rofarum pure, amp;nbsp;permittan-tur exiccari,amp; fic iteretur fepties:deinde cum oxy-melle fimplici fiat magdaleonj amp;nbsp;feruetur ad vfum. Item laudo vt in ingreffu lefti vnam aut alteram gut tarn in vtranq; aurem inijciat olei ex optima terebin thina,amp; appofito bombyce mufcato dimittat vfque adlucem fequenté.Si etiam manderetmancgranum maftiches,vt expucret quicquid faliuæ redundaret, egregie fuæ faluti confuleret.Atq; vbi bee diligéter ac diu perafta fuerint,fpero illuftréDominû ab omni deteviori difpofitione prçferuandû,atq; ad melio rem habitû profuturû,diuino tame afpirâte auxilio.

Confult.'X. 111. DC pr£[erucitionc 4 cattirrho falfo de-ftilleinte ad partes fubiedas, excitante diucrfa fym-

V O füllt quæ à nobis in cafullluftrifsi-miequitis Cornelij Clementini requi-runtur.Primô,qua arte fit pr^feruandus deftillatione pltuitæ falfæa capitead

partes fubieftas,aftillicidio vnnæ,amp; exeretione a-, renarum,vifcidæq;materiæ, amp;àfputofanguinis obl corrofarn venam paruam pulmonis contingente, vt refertur. Secundo, vtrum illi competant aquæ ther marum Lucenfium . Incipiam ab hoc fecundo, nam Si hoc videtur maxime ad præferuationem coferre»

Supponentes igitur hepatis ac renum caliditaté,vn-de par eft amp;nbsp;vrinæ ftillicidiij,amp; arenas generari,Lu-cenfes aquaSjiUas inquam quæ ferreæ lunt,credi Terim præftant.ifsiinum fore remedium hepati amp;nbsp;reni-bus corroborandis,tum excedentem caliditatc con ' temperando, turn laxitatem vaforum ad mediocri-tatem ducendo : retundent etiam falfedinem pitui-tæ,quam probabile eft ob hepatis fanguinisq; feruo rem fieri:fimul etiam venis pulmonis egregiè tonus addetur : amp;nbsp;cum falfedo dcftillantis materiæ rerun-detur,maxima ex parte tolleturpericulum corrofio nis. Nee obftat ventriculi frigida amp;nbsp;humida intempéries : primo enim remouebit humiditas,cùm om-ncs thermarû aquæ,(îue calidæ fine frigidæ fuerint, femper exiccét. Exiccata ergo redundante humidi-tate, ventriculus proculdubio reddetur robuftior, amp;nbsp;aptius cibum amplexabitur,amp; confequentcr feli-cius cócoquet. Qu^antum vero ad aquarum frigidi-tatem attinet,poterit interim defendi ventriculus cum linimento calefaciente, quale eft oleum de ga-ryophyllis odoratum,de ftyrace,addita maftiche amp;nbsp;ladano. Non ergo ab harum thermarû vfu abftinen-dum céfuerim,(ïue putauerim . Reliquü cafus quod ad pnferuationé attinet,cùm iam plurima fint pera «ftaà clarifsimis illis medicis,eius rei potifsimü gratia prçcipua funt duo cauteria,tum brachij,tum fin-cipitis. Neq; vcrifimilc eft eos,qui ad tantam accel-ferunt præferuandi diligentiam,dimififle exquifitil-fimam viftus rationé in omnibus fex rebus non na-turalibus .Idconeineptirevidear,indignü duxi,vt hîcà me explicarentur circa viólus ratione,quæ etu femidoftis medicis funt eóperta. Vnum tantü pro-ponâ,quôd in omnibus his affedibus, amp;nbsp;in tota ly» drome,nullo penitus repugndte,ad prjferuationein furo-

C o N s V L T. M E D I C I N. 77 fummopere cóuenire videtur, videlicet frequentif-fimus vfus duorura remediorum fecundùm omnem admitiiftrationis modura,'facchari inquam rofacei, amp;nbsp;rhabarbari. Confulerem ergo fux illuftrifsmæ D. vt fingulis diebus ante cibû vteret faccharo rofaceo etiam ad vnciæ quantitacem, ac prxtereaquaterin menfe tribus horis anteprandiummanderetac de-glutiret drachma optimi rhabarbari. In reliquis om nino abftincret ab omnibus validiorib.medicamen-tis:amp; in qualibct etiam magna purgandi necefsitate non excederet rhabarbarû,cafsiam,mânam,amp; fyru-pum rofatum folutiuum. Quæ omnia fi reftè obfer-uentur,amp; addentur his quæ ctarifsimi illi Doftores iampridem confuluerunt,fpero non tantùm ad prç-feruationem excatarrho cum Iputo fanguinis ,fed etiam curationem,vbi oportuerit,i'ubuentura.

Confult. X1111. De delHUitionc ccitdrrbi ad partei fubieÜM, fluoré alui penè dyfenterico, afliduo uomitu,torminihui uentris, cumfebre aßi^ dui or inflgni totim corporis tabe,pro ddokfeenteflUo I^edici.

On ab re Excellétia tua onus iftud gra-uifsimum vixfubeundum putat,curandi huiusnobilifsimi adolefcétis,tanqua illius diuini præcepti mernor, Caue ne malarum ægritudinû curâfufcipiés,mali medici no

men adipifcaris : præterquâ enim quod difficilllmls quamplurimis, amp;nbsp;inter fe etiam difcrepantibus mor bis infeftatur, adeo confumptus eft amp;nbsp;labefaftatus, tamq; vinum imbccillium,vtpcnc nulla omnino via relinquatur5qua etiam medicus audacifsimus aggre di velit proumciam tam difficilem : nihilominus, vt

tibi viro amicifsimo amp;nbsp;doftifsimo morem geram in re tam ardua,tanc|uam Iphiclus,hçrcnti fine admini culo,dicarn quod faciendum iudicarem. Cum ergo adolefccs ifte nobilifsimus fitnul deftillatione catar rhi ad partes fubiedas laborer, alui fluoré penè dy-fencerico5afsiduo vomitu, rugitibus,amp; torminibus ventris, febre fortè afsidua, infigni totius corporis tabe, ego tentandum cenlcré primó,vt fluor alui fi-fteretur,vomitus fcdaretur,amp; ventriculo robur ad-deretur,vt corpus nutriri incipiens redderetur vali dius, nosq; fimul aptiores redderet ad reliquos alf« ftus tollendos.quod ficut fieri pofie dubito, ita iara faciendum necclfariû elle duco. Et quoniâ ab exert métis biliofis tarn per vomitum, quam perfecefiuni maxima copia redditis,iudicamuse(rc hic maxnnani hepatis caliditatc, cuius ratione fortè ex plutima bi le afsiduè gencrata,amp; ad ventriculum inteftinaq; e-rumpente,perfeu'erat alui fluor, vomitus,inappeten tia,amp; fitis:ideo ad hepar accederem curaturus,tan-quam ad omnem maloru fonte : quod cùm calidufl fit,refrigeratione proculdubio indiget : cumqj eius tonus fit valde remiflus,leui etia adftriélione robo-randum iudico: amp;nbsp;vth^c fiant,aliquo cxlt;^uifito,po-tenti,amp;parato remedio indiget.Nihil igitur ad hç£ omnia peragenda præftantius occurrit,quàm potus thermarû Calderianarum:in illis enim, propterplu rimam ferri materiam,magna vis eft refrigerandi,amp; adftringendi;nectantùmidpræftat,fed amp;nbsp;validifsi' me præftat.Et quoniam,ficut Hippocrates dicit,niâ ximis morbis maxima amp;nbsp;exquifita remedia adhibe# dalunt,ficut etiâ Galenus teftatur in quinto metho di,in magno morbo à leuioribus incipere nihil aliud eft,nifi parare ægro longum interitûàdeo hanc prÇ-cipuèæftatis occafionern nadus, quamcitifsimèad ho^

CONSVL T. MEDICIN. 79 hoc auxilium accedat, priufquam vires huius eorpo ris,31ioqui ita affeftæ,ad extremû debilitentur.Et ft fufpicatio aliqua occurreret, ne inde ventriculus a-quaru frigiditate læderetur,facilè huic quoq; incó-modo occurrere poffemus, illinétes earn ventriculi parte quam refrigerandä timemus, cum oleo, quod vim habeat caleUciendi fimulamp; corroborandi,ficut præcipuc oleum eft odoratû ex garyophyllis, quod a pigmencarijs confici folet, addita maftiche,amp; mo-dico ceræ . In ratione auté viftus occurrit raagna dubitatio, nûquid huic iuueni vinû cópetat: virium enim imbecillitas,ac ventriculi frlgiditas,vinum po tius expofcere videntur:at illainfignis hepatis cali-ditas,febris,amp; deftillatio, omnino contrariu poftu-lant.Crederem ego in hoe cafu, dum tätifper hepar refrigeretur,cui maxime, vtfupradixi, infiftendum eft,tutius eflefi omnino à vino abftineret,vterc-turq; vel lure leui pulli iunioris,quod vulgo aquara pulli medici appellant, vel etiam hordei decofto in optima amp;nbsp;tenuifsima aqua, quæ facile diftribuatur, amp;nbsp;tranfeat hypochondria; cui fi quid etiam addere-tur quod ventriculo confuleret,moderata: calidita-tis, non etiam difpliceret,amp; hoc effet quale eft coto neum cum faccharo conditum, fi eius fruftum Gmul cum aqua amp;nbsp;hordeo decoquerctur : fieret enim po-tus iucundus ventriculum roborans ; amp;nbsp;cotoneum ex condimento amp;nbsp;faccharo patet aliquid remiffe ca liditatis acquifiulfle. Ergohuiufmodi potus,praeter hoc quod hepar refrigerabit, non etiam ventriculo nocebit .Hoc vellem clarifsime Doftor, ten-tare potius, antequam ad aliquam aliam curatio-nem accederem . Quodfi ExceUentiæ quoque tuae idem videbitur,nihil vitra morandum iudicauerim, quin ad opus aceedatur. Si veto contra fenferit,

8o IO. B A PT. MONTANT idq; ad me fcribere digiietur,enitar feduló,vt aliud proponam,quod magisExceUendç tuç fatisfecerit, euiplurimum me cómendo.Eric enam mihi gratnsi mû audire fucceffum curanonis filij tui fuauifsimi, amp;nbsp;quidnam proficiancremedia,qux fimul conuenH mus effe facienda. Oro igit vt me quoq; admoneas: nam de eo æquèac de filio meo audire cupio, quod bene fuccedat. Vale.

Confult. quot;XV-Dcdolore edpitiiperiodico,grMitdte eiia^zyfibilo aurium,pro Veneto.

Iquis redèdifcutiat quæ caufaamp;rori-go fit doloris capitis periodicè infeftan tis Magnificum dominü ,videbit per ve rum confenfum illum efle ab infenori-

bus partibuSjSc non quia cerebrum vel primogenio affeftu, vel per eflentia patiatur. Si enim membruffl jlluddicitureflefanu, cuius operationes funtfans, vt cerebri propriç operationes funt imaginatio,dil-curlus,amp; memoria: atque hæ omnes in lua Magnifi-centia cum redifsimèlè habeat, fequitur cerebrum in fefanum elle, nifi aliunde confenfum acceperit. Sunt etiam aliæ operationes hoc idem teftâtes, quS licet non fiant in cer.ebro, funt tarne à cerebro,ficut fenfus exteriores,amp; facultas quæ per eleftioné mo' uct:atquehæ omnes facultatcs integerrimæfunt,vt inde quoque patèrepofsit,hoc cerebrü in fè efle fa-num. Cùm verô ûnitas vniufeuiufq; membri ampla habeat latitudiné,cerebriq; optima temperaturafit vnde optimæprodeût operationes,fitq; quandoad reliqua membra principalia comparator, frigidu S£ humidum, qiræritur hïc, nunquid amp;nbsp;cerebrü fit hot modo amp;nbsp;hoc fenfu frigidum amp;nbsp;humidü,an vero déclinée ab hoe odtimoflatu per aliqué exceflum vel deft'

CONSVLT. MEDICIN. 81 defeftum.Refpondeo,quantû ad qualitates aöiuas atcinet, iudicio meo, vel non recedere à tempcrato cerebro proprié,vel lï recedit,ad Irigiditatis excel-fum potius declinare.Indicat id caliditas illa immé-ft hepatis fimul amp;nbsp;cordis,ficut in confefld eft,etiain reliquorum medicorum iudicio,amp; ficut ex proprijs fignis apparet.Amplitudo enim venarum ,color fub niger corporis, pilorû multitudo nigrorum,crairo-rum amp;nbsp;crifporum,maxima ad Venere prompcitudo, infignem quandam hepatis caliditatein pre fe ferut. Ammi veró condantia, amp;nbsp;in rebus agendis audacia amp;nbsp;vcheinentia,cura maximo artcriarü motu,cor pla nè calidum oftendunt. Sed nemo prudens medicus velphilofophus ignorabic, hepatis amp;nbsp;cordis infigni exiftente caliditate, fi etiâ cerebri caliditas accelle-rit,neceflarlo fore vtvir tails feroru amp;nbsp;barbarorum morum fit,truculentus,crudelis atque inexorabilis, cumfpiritus animales nonhabeantvbi fedenturamp; mitefcant.Sed Magnificus Dominus itacundus qui. dem eft,fed facile placabilis,mitis,manfuetus,opti-morum morum, ac prætereaprudentifsimus. Qua: omnia arguunt vel frigiditatem cerebri, vel tempe-riem,in quo fpiritus temperantur,ficut eft fententia philofophi amp;nbsp;11. de generatione animaliu, amp;nbsp;x x x. •feftlone problematum.Præter hanc qualitatem adi uam, qua in cerebro elle opinamur, credimus etiam in pafsiuis ad ficcitatem potius declinarenngcnij e-mm perfedio amp;nbsp;iudicij ftabilitas,opinionumq; gra-uitas,memoriæq; tenacitas,ficcitatem mihi,non hu miditatem oftendunt.Tale igitur ent cerebtü Magnifie! domini,vt fi à natural! fuo temperamento re cedat,recelTus fit potius per frigiditatem amp;nbsp;ficcita-tem.Quibus!tafehabentibus,fcquitur quod primo circa caput rar^ texture amp;nbsp;habitus fit:fccüdô,quôd

81 i O. BAP T. MONTANI alimentû ptopriû non concoqnac ita exaftertertio, quod excreméta tam propria quam aliüde trafmifla non facile expellat amp;nbsp;difflef:quartó,quód facile ad-mittat vapores amp;nbsp;materias aliunde tranfmiflas. Ifta enim omnialymptomata familiaria funt temperatu ræ frigidæ amp;nbsp;iiccæ. Et hæc fufficiant de cerebro, de quo niultus erat habëdus fermo, quoniâ in illoprin cipaliter doloris caufts inueftigamus. De hepatis verô amp;nbsp;cordis temperacura idem erit iudiciû, quod obiterfuperius retulimus:vtrunq; enim horü mero-brorû inlîgniter calidum eft. Nam hepatis caliditas oftenditur facile ex corporis colore nigro, ex multi tudine pilorû nigrorura, crairorü,amp; crilporüjex am plitudine venarü, amp;nbsp;quad plurima bile redûdat,at-quein ipfa cute citrinus colorcum fufcedineappa-ret.Cordis caliditaté oftendit maximus amp;nbsp;velox ar-teriarû motus, animi vigor, amp;promptitudo ad ira. In ventriculo antem non earn efle caliditaté,quç re-dæ concodioni requirit,indicat generatio pituitæ, quç nullam aliam probabilem caulàm habere poteft fue generationis in hoc corpore,quàm ipfius ventri culi frigiditaté.Sed amp;nbsp;habitus abdominis hoc idé in dicat,eft enim gracile,amp; fine pinguedine, quod qui dem ad calorëretinendum amp;nbsp;codiones adiuuandat maximi iuuamenti eft ,ficut eft amp;nbsp;Galeni amp;nbsp;Ariftot.' fententia.His ita explicatisamp; cóftitutis,apparet iam quemadmodum in hoe corpore fint omnes difpofi-tioiies ad capitis rcpletionem amp;nbsp;dolorem excitan-dum idoncæ.Primô frigiditas amp;nbsp;ficcitas cerebri, de qua proximè multa diximus.Secundo hepar calidû, cuius rationefanguis feruens plurimus generatur, ex quo feruore neceflario plurimi vapores reddun-tur capiti ex toto ambitu venarum, vt optime dice-bat Galenus m. delocisaffedis. Acceditadhoc cordi»

C o N s V L T. M E D I C I N. 8^ cordis caliditas,à qua etlam fpiritus fetuctes amp;nbsp;mobiles generantur,qui cófertim amp;nbsp;cum impetu ad cerebrum delati,extendunt,percutiunt,aperiunt :agi-tantur enim incerclufi in anguftis locis,vnde necef-fario dolores excitantur. Propterea frequenter de-prehendit Magnificus dominus ipfa experientia do lores capitis repente excitari,amp; facile etiam difcuti, non ob aliam rationem, quam quôd (jairitus ipfi mo biles funt,amp; ficut cito mouentur,ita etiam cito dif-foluuntur. Eft vltima caufa pituitæ in ventriculo ge neratio,quæ in vapores verfa propter caliditate ad-iacentiu membrorû ad caput afcendit, dolores exci tatande eft quod fepe percipit grauitaté capitis pro tenfam ad oculorum radices,amp; quod dolor extendi tur vfq; ad aures cum quodam fibilo,qui incipit circa primas colli vertebras.Grauitas autem à vapori-bus pltuitofis tanquam crafsioribus, extenfio ad au res amp;nbsp;radices oculorum,quontam pertingitcraflus, vapor, amp;nbsp;percutit interiorem cerebri membranam. Slbilus autem non aliunde prouenit,quam quod va por craflus amp;nbsp;vifcofus agitatus à calido,amp; non ita fa cilè refolutus,ftrepitü facit, quemadmodum vapor venti propulfus in aëre.Qupa veró in occipite dolor incipiat,inde eft,quoniam vapores à ventriculo ad cerebrü eleuati, necefTarió per oefophagum tran feunt,qui in parte pofteriore pofitus cft. Ergo vt do lorlfte capitis eft multiplex,itaetiam multiplice» habet caufis:fanguitic vaporofum amp;nbsp;faruentem,he-patis ratione,quod calidius eft : fpiritus vitales cali dosigneos,fuperius facile raptu habentes : pituito-fos vapores à ventriculo delatos.Atq; ita in cöfelTo eft dolorem Iftum capitis per confenfum purum ab inferiorlbus partibus,propter vapores amp;nbsp;fpiritus 4fcendentes,amp;non alio vitio capitis velcerebri, E 1

84 IO. BAP T. MONTANT quatenus eft membrum organicö,licet ratione tem-peraturæ vnim tantum auterat a(ftionc,vc non mul-tùm refiftat,vel repellat,aut ditflet caulas altcrate:: in reliquis penitus culpa vacat.Ac inde cft,quód nq afcendentibus vaponbus præter naturara,caput fa-nifsimüperfiftatjin omnibus fuis operationibus no-xa carêsnllis veró elatis,longe minoriparte temporis patitur caput :paucis enim horis dolore capitis atTligitur,reliquo toto tempore omnino excitatifsi-mum eft,amp; omni nocumento carens. Ergo amp;nbsp;ratio-nibus amp;nbsp;fignis oftendimus,illud efle quod àprinci-pioprdpofuimus de hoe capitis dolore.Et hæc fatis de caufis amp;nbsp;eflentiafyraptomatû amp;nbsp;morborûin hoc Magnifteo domino exiftentlum. Quantü ad cura-tionem,nihil aliud addendum occurrit,quam quod iam præferipfimus in fequéti cófilio: ad id recurrat: amp;nbsp;ita integrü erit cófiliü tam quo ad fpeculationem amp;nbsp;cognitioné caufarum,quàm quo ad curationem.

i^Ai \ P't‘5 tam in anteriori, quam poftcriori ’ patt^c capitis, m agis tarnen in anterior!, Ê^^^jiu hoe nobili viro incipiens cum frigidi täte pedum,deinde inuadens totum C3put,amp; prçci-puè mordicans ambos oculos,qui iuuatur ab adftri-âionc amp;nbsp;reprefsione, quam ipfe facit à natura edó-óus,manibus validifsimè comprimendo,necpoteft pati frigus præfente dolore, imó neceflarium eft vt totum corpus calefcat amp;nbsp;calefiat arte, quod iugitcr fit pannis calidis applicatis : præcipuum tarne iuua-mentura eft calefaftis naribus, definens poftea cum

fudore copioftfsimo totius corporis,amp;:relinqucsin palpebris impotentii motus.Talis inqua dolor cum huiuf-

CONSVLT. MEDICIN. «y huiufmodi fymptomatibus,proculdubio per cófen-fum eft à ventriculo 8lt; toto ambitu venarum,eleua-tis vaporibusvndecunq;;amp; ideo etiam totum caput dolet,magis tamé antcrius quam pofterius : quonia pars anterior amp;nbsp;calidior amp;nbsp;apertior, magis rccipiés excrementa amp;nbsp;fenfibilior,ac prçterea vapores elcua ti à ventriculo crafsiores amp;nbsp;plure5,nec tarnen facile dillblubiles.Cuius fignü,quód finito dolore adhuc remanet impotétia motus in palpebris, propter reli quias vaporü craftbrii m membranofis illis partibus impaiftas,nec dlflblutas. Incipit autê cum frigidita-te pedum:quoniam dolore in fuprema parte exiften tc,calor maxime amp;nbsp;fpiritus ad illas partes vergüt fi-mul cum vaporibus calidis 8f acribus . Sed cùm caput valide manibus aftringit, Ideo iuuatur, quia re-primütur vapores,amp; caput foboratur, nc tam facile fufcipiatvapores.Lædituràfrigore,quoniâ dum fri get corpus,poti adftringuntur,vaporesq; magis re-clud afcendüt ad caput:ac calefafto corpore relaxa-tur difflanturq; vapores amp;nbsp;auertuntur.Et præcipuè iuuatur quando nates cale(iût,quoniam maxime ad oppofitum trahünturac vertuntur vapores .Culus fignum manifeftum, quoniam déclinante dolore to turn corpus in copiofifsimum fudorem refoluicur : tue enim vapores plane ad diuerfas partes refoluû-tur,amp;perfudores educuntur.Tum etiam,quod Ion ge deterius habet,quando aluus adftrida eft,vaporibus fcilicet magis eleuatis,amp; quod irritatur perio dis ab animi moleftijs,quoniä inde calefcit caput amp;nbsp;imbecillius reddltur. Etiâ ab acre tam calido quàm frigido,quoniä calidus apcrit, raref3cit,attrahit:fri gidus denfit,cóprimit, prohibet difflari vapores e-Ieuatos,amp;à proprio aliméto capitis redditos.Iuua-tur àpilulis alocticis, cuacuat enim ventriculus eis, 1' I

Curatio huius nobilifsimi vin in hoc cófiftit,vt mar simè corroboret caput,amp; totû corpus exquifitifsi-mè mundu cóferuct.fiet id præcipuè propofita fibi reéla viuendi ratione.Cauebit ergo ab acre alterâte caput tam frigido quam calido, tam humido quaro ficco:exceflus enim omnes euitaudi,amp; temperies e-ligenda eft;ideo nee nodu exponat fc aeri,neque m Sole ambulabit. Abtuet caput fingulis feptimanis fe mei,fuauifsimeqi fine multa friâione exiccabit:ro-fæq;,faluia,amp; fruftulü agarici bullient in lixiuio,Ca uebit à vino potenti:fed amp;nbsp;acidum aufterumq; eui-tabitjdligetq; tenue,maturum,pauciferum,quod ér tiam parce bibet. Simplici çibo contentus erit,parr ciusq; cœnabit, nee nifi poft duas horas cubitü accéder.Fugiet diurnu loranum,ac venerem:vteturqj fingulis diebus antequj è lefto furgat friftionibus vniuerfi corporis,amp; poft friftioneslinimento ex o-leo garyophyllorum, quod venditur ab vnguenta-rijs. Prouidebit fingulis diebus, vt fubducat aluus, amp;nbsp;ad hoc vtetur pinguifsima terebinthina pondéré trium drachmarü,tribus horisanteprandium,quani deuorabit hoftia autfimili re inuolutam . Præftan-tifsimum eft,fi quotidie hora ante prandium deglu-tiat zucchari rofati femunciam . Bis in anno purgan dum confulo, quemadmodum vifum fueritpræfen^ tibus medicis. Singulis feptimanis femelfaltem fumet ante cœnam drachmaro pilularum de hiera fim-plici. Temporeparoxyfmi, dum primo incipit, illi-net frontcm,vtraq5 tempora,collum,8f circafcapu-las, dimittendo fpinam, quæ nullo modo tangetuf talilinimento:

CON SYLT. MEDICIN. 87 Acaciç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana ? ij.

Albuminû ouorû conquaflitorû num. lij. Aceti mediocris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;§- nj-

Confult. XVII. De dolore capitif QT dentium,cum Uirijs fymptomdtibuf,prû nobiltßi-ma quadam matrona.

Abitamatura confideratione omnium fymptomatü,quibus affligitur hæc no-bilifsima matrona , reduftis omnib. fe-orfim infuas caufas, quemadmodû no* elle opmabamur, iudicauimus tria membra vniuer-fales elfe caufas eorum ommû accidentiü, à quibu* tanquam à principijs amp;nbsp;origine omnia nafcantur in-cómoda,hepate inquam,cerebro,amp; vencriculo. Arque hepar quidem natural! fua ac forte etiam adué-titia caliditate,plurimum fanguinis feruentis biliolî amp;nbsp;adufti generate. Ventriculum turn ratione imbe-CiUitatis propriæ,tum etiam ratione obiedorü,cibi mquâ amp;nbsp;potus,quorû vfum audimus fine aliquo de-ledcfelfe, plurimum generate pituitæ, quæ partim per venas diftribuitur,partim in vapores verfa ad ce rebrum afcendit, partim in ipfo ventriculo amp;nbsp;inte-ftinis immoratur, motura menfium tempore dolores illos amp;nbsp;flatus, qui deinde facile fuperius amp;nbsp;infe-rius extrudantur.Cerebrum præterea fiue ob inna-tam humiditatem, fiue ob acquifitam , quod magi* credo ,accedentibus plurimis ac moleftis cogitatio nibus, neque ipfum deeft in quamplurimis frigidi* humoribus generandis, qui deinde ad ventriculum pervias latas amp;nbsp;communes, turn per venas acfti-nx vertebras per totum corpus difleminati adan-guini admixti,ftatis temporibus générant extrcmi-

88 IO. B A P T. MONTANT tatum intolcrabiles dolores ad illas partes expullî. Cùm vero totum corpuspcrpctiiô redundat feruen tifsimo fanguine,qui tanquam alitnentum ad fing'i-las corporis partes neceirario deferatur, quæcunq; eius pars fubtilior acriorq; eft, ad cutim tanquâ ex-crementum defertur, attenuando fubinde amp;nbsp;infenfi biliter difflaiido.Hæc igitur pars ita attenuata amp;nbsp;ad defcenfionem parata, lï forte frigori vel ex aqua vçl ex aère occurreritjftatira condenlatur,meatusq; ad flringûtur.Vnde introclufifpiritus illi tenues,actes amp;nbsp;tnordicates,neceflarió primo excitant pruritum, deinde dolorë,multiplicata videlicet materia amp;'fibi inuicem fuccedente;vnde etiam in ea parte dolente ex multiplicatis fcilicet vaporibus, color flatus ap-paret.Hoc autem ita effe facile indicat confucta cu-ratio.Audimus enini,quotiefcunq; rurfus locus in-caluerit,vel friftione vel re calida admota,euanefce reftatim pruritü,dolorem 8f coloré fiauum.Hecigi tur cùm itafe habedt, fintq; illç tres vniuerlales eau fæ in ventriculo, cerebro amp;nbsp;in hepate, ad quæ fingu la referuntur,dicimus quidem perfeâd curatlonem in hac nobilifsima matrona non efle exigendamme-que enim eorü membrorü vel naturales, vel tdquaffl naturales difpofitiones tolli potcrut, in pueritiafe-cus certè,iam amp;nbsp;plurimis negotijs implicata.Credi-mus tamé inagna ex parte fedari poflè fymptomata* fi duo procurabunt.Primo,vt corpus bene expurgé turn ac difflabile tam interne quam externe reddaf, viæq; omnes ad naturale diflributionc amp;nbsp;excremeii torn expulfionó aperidtur.Secüdo,fi membra corro borétur,hepar quidem ad moderatioré caliditaté re duccdo,cerebrü modiceexiceddo, vcntriculü cale-faciendo.Hæc eft fummaintctionu, iudicio noftro, quas in hoc cafu debet medicus intucri.Inter inftru

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;menta

C o N s V L T. M E D I C IN. 89 menta autem particularia primo quidem eft diligcs viftus ratio,deinde opportunseuacuationesturn perpharmaciara , turn perfanguinis mifsionem.De ratione viftus ftatim apparet eum effe eligendü,qui amp;nbsp;optima alimento corpus reficiat,amp; nullo incom-modo afficiat.Erit igiturprimum circa aërem ita ftu dendü, vt in eo nullus exceflus appareat : fine enim calidus,fiue frigidus fuerlt,ob membrorura diuerfi-tatem ,femper habebit quod buic nobilifsims matrons negotium facelTat. Moleftias animi quantum poteft effugiat,ab hac enim caufa multum detrimen ti accefsifie arbitramur.In cibo' amp;nbsp;potu,cauendum a vinis potentibus, prscipuè fi nigra amp;nbsp;craflafuerint. Limpidum ergo vinum eligere oportet,bene matu-rum,mediocris potentiç, vel album vel nigrum.Om ninoq; cauebit à potu aqUs, qua fi propter aliquam occafionem bibere cogatur, eligat quæ in ilia ciuita te laudabilior habetur,admirceitq; vinö: pura enim nequaquâ bibenda eft. Carnes omnes antiquas,bu-bulas prsfertim, effugiat,amp; quscunque funt auiurti paluftriü.Afalfis omnibus abftineat,ab acribus,qua 11a funt cepæ,allium:amp;lafticlniis,amp; ptsfertim anti-quo cafeo,amp; paftilibus,apifcibus paluflribus.quód fi etiam pifces optimi fuerint, parce quoq; illis vta-tur,quamuis eorumvfum non omnino fuftulerim. Olera,prsfcrtim fylueftria, funt omnino euitanda. Truftibus etiam horarijs parclfsimc vtatur,amp; nó ni-fi ante cibû:omnino enim à cibo funt fugiendi.Stu-deat vt quotidie beneficium alui habcat, quatumq; matrons cóuenit, corpus matutinis horis exerceat, pomeridianis quiefcatpotius,iucundeq; cum fami-liaribus tempus tranfigat. Hsc quantü ad viftus ra-tionem pertinet.Pro euacuatione bis fingulisannis euacuabitur,vcre inquara amp;nbsp;autumno,ac primo per

po IO. B A P T. MONTANT fanguinis mifsionem, deinde per pharmaciam : ûn-guinis tamé mifsio femel tantùm fingulis annis fuf-hciac,atq; illud vere magis quam aucumno.Si igitur feruor téporis hoe anno non impedierit, purgari po terit in hoclunio menfe, primo cum vncia vna flops cafsiæ, adiedis drach. duabus fpecierum hiers fimplicis.Qiio pharmaco fumpto,proximo fequen-ti diefyrupumaccipiat,qualis eft infrafcriptus:

Meilis rofati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana j.

Aquæbctonica; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ iiij.

Mifce pro vno,amp; ficpro alijs feptem. Sumptis duo-bus primis fyrupis,mittaturfanguis à vena commu-ni dextri brachij vfq; ad vncias odo vel decem.Poft feptem fyrupos bibat infrafcriptum pharmacum:

Cum aqua betonicæ fiat potio danda in aurora cum euftodia. Quod fi feruore æftatis impediente purga ri non potent,ad proximü menfem Septembris dii-feratur. Hæc quantum ad euacuationé vniuerfalem fingulis annis feruanda,Atq; vt melius turn euacua-ri,tum etiam auerti pofsint humores,confulo yt pr? ter annuas illas euacuationes habeat quafdam pilu-las familiäres,quibus frequéter vtatur: erunt autem fine cufl;odia,amp; fine aliqua mojeftia(umend|,qualif effet huiufmodi defcriptio;

Myrrhæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana j iij.

Croci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J j.

CONSVLT. MEDICIN. 91 Garyophyllorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 ij.

Puluerizentur omnia fubtilifsimè: deinde afpcrgan tur fucco rofarum puro,amp;permittantur exiccari,amp; ita reiteretfepticsipoftea cum melle rofato fiat mag daleó,de quo fiant pilulæ pro fingula drachma très, de quitus vnam, aut altéra,aut etiam très, fi parum cduxcrint, fumantur hora vna ante ccenam, ter aut ad fummum quaterin menfe .Hæcigiturfatis difta fint quantum attinetadvniuerfalem corporis pur-gationcm, quemadmodum antea poUicebamur. Quantum verô pro membrorum corroboratione, primo quidem caput quater faltemin menfe laua-bit hoc modo. Fiat lixiuium ex cinere falicum aut vitis,in quo deinde coquâtur rofæ, folia myrti,ma-iorana;,camomillæ, fingulorum drachma, amp;nbsp;agatici elefti. Deinde forti colatura amp;nbsp;exprefsione fada fin gulorum, hoc decofto caput lauabitur. Item fingu-lis fairem feptimanis in tinea vel dolio ad id commo de fabrefaao,quod fit oblongæ vel oualis fieuræ,to turn corpus fouebit amp;lauabit cum aquadulci moderate calida, in qua décoda fit camomilla,anethû, pulegium, maiorana,amp; betonica. Ventriculo ce-ratum apponat compadû ex maftiche, aloe,myrrha amp;nbsp;ladano partibus æqualibus, quod perpetuô adhæ rebit yentriculo, præter horas quitus morat in bal-neo, amp;nbsp;præter diem in quo fumet pilulas, addito e-tiam proximo fequéti.Vtatur quàm poterit frequen tifsimè zuccharo rofato optimo vnius anni,quod fu mat horavnaante cibum manc,feu ante prandium, pondéré vnius vnciæ, aut faltem dimidiæ. Qu_ôd fi etiam,his no ita perfedè conferentibus,cauteria fie rent in tibia vtraq; in loco confueto,crediderim fo-ye illi remedium præftantifsimum.His omnibus rite peradis Iperamus nôbilifsimâmatronam aliquid in

91 IO. BAP T. MONTANT melius proueftum in, amp;nbsp;à deterioribus dilpolîtio-nibus præferuatum irijad laudem Dei opt.max.Cu-ius nomen lit benediftum in fecula.

N cafu propofito vtaromni breuitate, qua potero, non tarnen ea,vt videar all-quid quod necelTarium fit,prætcrmitte, re.Ne igitur tempore abuti videatjdeue

niam ad cafum iftius nobilifsimæ puells. Suppo-natur iftam pati epilepfia, quod apparet turn ex fym ptomatibus, turn ex relatione nobis farta à medico ita affirmante : amp;nbsp;non morabor nunc in recenfendis omnib.caufis ipfius epilepfiæjquoniâ necelTariü elfe minime puto. Ideo ero breuis in recenfendo quaf-‘dam caufas,quas ponêre oportet,quoniam iftalabo rat tali morbo ex diuerfis caufis. Quantum ergo ad efficientes caufas,quædam funtintrinfecæjqugdam extrinfecæ. Intrinfecarum prima eft inundatioffiue agitatio fpirituum iri ventriculis cerebri, ita vt fpiri fus irapediantur à libero tranfitu. Secunda caufa cft cbullltio humorum, hue Ipirituum contentorum in ventriculis cerebri, quomodo fcilicct propter cali-ditatem incipiunt ebullife ipfi humores, amp;nbsp;fjjiritus. Tertia caufafunt humores contenti in cerebro, qui fua crafsitie,vifciditate amp;nbsp;multitudine obftruüt ven triculos cerebri. Quarta caufa funt vapores,vel mala qualitas,afcendétes ad ipfum cerebrû ab iftis partibus inferioribus, ficuti à ventriculo, hepate, vte-ro,amp; confimilibus:qui quidem vapores amp;nbsp;mala qua litas cum petunt cerebrum,excitant motus iftos epi lepticos. litficiftxfunt quatuor caufa: intrinfecæ. Extrinfecæ verb potifsimæ fuBt,aer,cibus amp;potus, accidentia animi: temperatura etia poteft hoe idem efficere.

C o N s V L T. M E D I C I N. 9} effïcere.amp; has volui enumerare caufas,quas duxi eC fc neceflarias in cognolcendahac ægritudine, qua ifta pueilalaborat.Materiales veró caufæ iftius ægri tudinis funt vel huraores,vel vapores. humores qui dem aut fanguinei, aut melancholici, aut pituitofi: qui quidem humores vel funt in cerebro,vel in partibus inferioribus.Si in ccrebro,dicütur caufare epi lepfiam in capite per effentiâ. Si in inferioribus,pcr confenfum , quandofcilicct elcuantur vapores, aut mala aliqua qualitas, ficuti à vermibus, aut à morfu fcorpionum,auta confimilibus,quæ qualitas tendit ad veutriculos cerebri, amp;nbsp;motus hos excitât epilc-pticos. Delocoautem nihil dicam,cùm fatis perfe conllet. At cùm fint tot caufæ, iudicas ne ab aliqua iftarum, an ab omnibus talem affedum generari in hacpuella ? Credo ego quantum ad efficientes atti-net, primo quod adfit 111a inundatio Ipirituü, vt indicator à ftrepitu illo percepto, ac fi aliqui dimica-rent.Secundam etiam adelfe caufam credo; nam dixit fe percipere veluti fulgura quædam præoculis: amp;nbsp;funt vapores quidam ignei,qui‘faciunt ebullitio-nem fpirituum in ventriculis cerebri, amp;nbsp;faciunt ap-parere ifta fulgura.Quód auté tertia caufa adfit,fci-licet obftrudio exhumoribus crafsis amp;nbsp;vifcidis ac multis,patet: na hoc indicat grauttas capitis.Quod etiam adfit mala quaht.ts, arguitur, quoniam retenta funt menftrua, à quibus elcuantur vapores vene-nofi ad ipfum cerebrû. Quod autem à mcnftruis ele ucntur ifti tales vapores, teftatur Gal. in v i. de lo-cis affedis vltimo.Et fic videtur quód omnes caufx efficientes cócurrant in ifta nobili muliere,amp;c. Ac-cedit poftca temperaturahumida vniformis huic di fpofitioni: nam audimus corpus eins elfe carnofum, pingue:corpus autem in quo eft pinguedo cum car-

94 IO. BAP T. MONTAMI nofitate, fignificat quod in eo dominât cahditas, amp;nbsp;humiditas. Siautefueritplus depinguedinequam de carne,oftendet humiditatem præpollere calidita ti:amp; côtràfiplus de came, quod caliditas fit maior. Ideo temperaturahepatis in ifta calida eft amp;nbsp;hum j-da, amp;nbsp;nulla eft teperaturamagis apta ad l eplenduni caput, quam ifta. Et fic inter caufas efficientes con-numcrandaeft temperatura. Qu^od autem rations cerebri difponatur ad epilepfiam, patet : nam audio quod Temper habuit debile caput, amp;nbsp;Temper Tuit aT-Tefta aliquo dolore ipfius capitis. CauTæ autem ex-trinTecæ,Tuit mala ratio vidus. Accedit etiam,quôd incœpit alere illos vermiculos,à quibus turn putréfia lt;ftis,tum viuis,eleuantur mali vapores, qui quantum poTsint dilponere ad hos motus epilepticos,v-tlicuiq; per Te patet. Habuit inTuper rctentioné mên ftruorum.Accedit adhæc omnia regio ipTa,quæ pri moeft expofita Auftro : Aufter enim Tpirat per hos lacus Venetos,amp; accedit ad hos valde humidus. Ex parte autem SeptentrionisTunt mótes,amp; Ipirat Boreas,amp; credendû etiam ibi efle valles,in quibus col-ligitur ifte ventus,amp; vnitur,amp; cauTat maxima frigo-ra. amp;nbsp;fic Aufter humedando, amp;nbsp;Boreas refirigeran-do,potuerunt hanc malam qualitaté amp;nbsp;affedum in-ducere.Et ficomnes fiere c3uTæ concurrunt,amp; nulli finit à nobis Tuperfluè enarrata, nequc enumerata. Decaufisautem materialibus,credo quódhumo-res fint in cerebro: nam habet grauitatem cum Tum-ma firigiditatein partepofteriori : ideo conceden-dum eft quod ibi fit plurima pituita. Quantum veto ad conTenfum, credo quod adfit conlenfius vte-ri, ventriculi, amp;nbsp;totius. Et ifta materia in capite eft difformis: nam in parte anterior! Tunt vapores illi i-gnei,in pofteriori autem pituita frigida.Talis igitur eft ægri-

C o N s V L T. ME D I C I N. çf eft ægritudo iftius puellæ, quæ agit x x 11. annum. Ethoc notandum , quantum ad prognofticum atti-netmam vbi pueHa crcuit vfq; ad x 1111. annum,amp; non funt remotæ eæ malæ affeftiones,nó eft (peran-dum quod ita facile debeant remoueri. Nam ratio-ne ætatis verendum eft,ne ægritudo ifta fit incurabi lis,præfertim alijs cócurrentibus. Sed quiequid fit, cura nó eft impofsibilis,amp; fi nó poterit penitus tol-li,faltem efficieturleuior. Et hæc quantum ad prognofticum. De curatione autem,ex quo tot habet caufas,oportet fingulis occurrere: nam intentionei turn curatiuæ, turn præferuatmæ fumentur ab illis: oportetq; omnes caufas araouere exttinfecas . At fi poftet mutare aërem , mihi fummopere placeret : amp;nbsp;fi non poteft, caueat à ventis auftralibus,amp;alijs ven tis, amp;nbsp;remaneat in cubiculo bene difpofito, amp;nbsp;alteret aërem ipfius cum aliquo alterante:vt,fi clTet ace-tum cum aqua rofata, amp;nbsp;fieret fuffumigium cum ga-ryophyllis. Et mihi fummopere placeret,vt in c^bo haberetur maxima cura, vt feiheet vtatur attenuan-ti diæta:nam fi ventriculus abundat pituita,amp; in toto redundant plurimi humorescrafsi,nihilmeliuï quam quód attenuetur, ex quo etiam prouocarétur menftrua. Et panis fit fermentatus,in quo ponerera anifum,amp; cinnamomum: cinnamomum enim eft te-nuifs imæ fubftantiæ, fi quid aliud . Quantum vero ad carnes attinet,omnes quæ habent vim attenuan-di.Galenus autem in hoc affedu exhibebat Apium, quod tarnen Auic.maximè deteftatur, amp;nbsp;dicit quód nihil deterius : imó quód à proprietate nocet ipfis epilepticis:amp; tarnen Galenus vtitur eo pro medicina cóuenienti. Sed credo ego quód Apium apud an tiquos, quod nos Petrofelinum vocamus, nó eft ita vaporofum, ficuti apium . Et fi confideretis,in apio

flint plurimæ humiditates indigeftæ,cra(ræ : nam in tota fere hyeme eft pertinacifsimæ viriditatis, amp;nbsp;eft vaporofum, acreplens caput:amp; deiftointelligit A • uic.a quo eft furamopere abftinendû . Sed Galenus intelligic de petrofelino,quod conuenit in ipla epi-lepfia:8f hoe modo ifti duo magni viri poterut con-ciliari.Et fic attenuanti di^ta cft vcendu. Vinum au-tem, quoniam cft inter attenuantia, videretur con-ueniens, licet in principio morbi prohibeatur : hoC enim fit iure : nam triplici caufa prohibetur vinum, morbo exiftcnte crudo,dolore capitis,Scinflamma-tioneintrinfeca.Namfiexhibcrcmus vinum materia exiftentc cruda, præcipitarptur ipfa materia : amp;nbsp;in epilefia incócoóla materia eft, amp;nbsp;mala. Vinum,vt inquit Auic.dilatât animä,amp; adiuuat cócoftionem, imoderatè tarnen fumptum:vinum autem forte amp;nbsp;va lidum perciitit neruos, amp;nbsp;caput ; fed laudarc vinum pauciferû.De carne autem amp;nbsp;alijs nihil aliud dicain. Fadis his,ci3 morbus habeat duas materias,pro materia quæ eft in inferioribus veilem diuerfioncs, amp;nbsp;veilem habere ea quæ continuo diuerterent mate-riam à capite,J5lt; lubricarent aluum,vt pilulæ ex myt rha,aloé',amp; rhabarbaro: exijs enim haberemus eua-cuationem matcriæ,amp; apertionem menftruorum:8£ fiijs adderetur ariftolochialonga,eiret optimum:^ fumantur per hora ante cibum:amp;prouoceiitur men ftrua cum peirarijs,cum lotioiiibus non multum cuâ porantibus,vt fi decoqueretur pulegium, calamen-thum,baccælauri, amp;lauarctur pedes cum tali deco ftione:amp; ante cibum vel mane v.el fcro cucurbituls applicentur pophti. Et fi ifta non euacuarent men-ftrua, non mihi difpliccret cuacuatio hæmonhoida rum : ifta enim iuuarent ratione diuerfionis perre-ftuminam vereor ne tanta multinlicetur materia,vt tandem

C o N s V L T. M E D I C I N. 57 tandem fiat apoplexia, amp;nbsp;mors. Præterea euacuare-tur cum tali aliquo, qualis eft hiera Logodionis, vel Hermetis,vel püulç cochiæ,vel confeétio Hamech, amp;nbsp;fimilibus,in quibus eft vis agarici, amp;nbsp;colocynthi-dis,raro tamenmam fi hæc fortiorafoplus fumcren-tur,debilitarentur fpiritus animales,amp; ventriculus, ex quo fieret apoplexia. Ideo nollem crebró vti ijs medicamentis vehementioribus, ne debilitétur ip-fius virtutes,amp; membra.His nó iuuantibus,amp; acce-dentevere adipfum caput accederê cum valdc exic-cantibus,amp;cum cauterijs,fynapifmis,rubificationi bus,veficatorijs, quæ amp;nbsp;capiti amp;nbsp;fpatulis efient ap-plicanda, ficut de ijs tune melius cófulendum eilet. Si etiam cxhiberctur decoftum ligni, non eilet maluni : nam ex ipfo haberemus attenuationem iplius materia: faciétis cpilepfiam , amp;nbsp;multa alia bona huic morbo occurrêtia.Et vollem quód ter in menfe tantum Mithridati acciperet,quantum elTet vna drachma,cum aqua pæonia:,amp; vteretur ipfa pæonia in om ni fuo ferculo. Laudaré etiam fcarificationes faphe-næ,quando cætera non prouocarêt menftrua. Et ita fperaremhancnobilifsimam puellam pofle,8eamp;non penitus curari,faltem pnfcruarii

ConfuU.XIX. De intempérie humidj. cerebri, ej de pr£Çeru(ttione dentium à nigredine zy putredine^ pro puero nobili Germuno.

Ria à nobis requiruntur. Primo,cùm ce rebrum amp;nbsp;caput fuapte natura valde hu-midû fit, ad temperiem magis æqualem j quomodo reduci pofsit. Secundo,quo-

modo detes ad putrediné nigredinemq; procliues, præferuari amp;nbsp;euftodiri pofsint. Tertid,vtrü dentes quiiam ad mgredinë amp;nbsp;putrediné deduftifunt,pot

fint vel arte vel natura reftaurari.Ad primum qui-h-turn relpondemuSjCcrebrü pofle ad maiorem æqua-litatem traduci, ablata fuperflua huniiditate,non fo lùm arte,led etiam natura.Confiât enim pueros om nés humidioris elfe cerebri,amp; pofiea in ætatis incre mento exiccari niagis,amp; ad æqualitaté quandâ per» ueuire. Habebitigituramp; ifiud nobilifsimus puer, quod beneficio ætatis in melius vergetfiéd non pro pterea ars ociofa efle debet in adiuuanda natura,prç fertim cùmilla cerebri humiditas eô dcueniat,vt multorû incômodorû caufa fuerit. Hadenus autem non defuimus cófulendo,credoque curatores fuos, quæ probauimusante,videlicet eaquæ moderate exiccant,adhibuiflc: vt tarnen magis ac raagis opta-tum fineni confequi pofsit, nunc quoq; pauca dice-mus.In ratione viftus præcipui perfeuerâtemq; cu-ram adhibere debemus,fine qua reftè nihil fieri po-tefi.Poft reliqua aèr efi precipuè obferuandus.ldeo animaduertendü,fi quandoq; in Germaniaaccefle-rit,nam certè acceflurus eft,vt caueat ab intenfa fri-giditate amp;nbsp;humiditate aeris, eligatq; loca quæmini méde his qualitatib.participent:amp; fi cogaturin tali aëre manerc,caput fuum aliquo cooperimento rau-niat,amp; vtatur odoramentis calidis amp;nbsp;ficcis, ficut eft fuftumigiü ex fiorace,belzuino,decofto garyophyl lorum,corticü citri in aceto amp;nbsp;aqua rofata,ac pluri-bus huiufmodi. Circa potü caueat à potationibus, amp;nbsp;vino potenti ; hæc enim maxime replent caput,amp; calorem innatum extinguunt. Fugiat ventriculi ciu ditates,vtaturq; vino fimplici amp;nbsp;moderato.Et quif-nam cibus effie debeat,iam frequétifsimè fibi prece» pimus: neq; enim à laudabilibus carnibus efi abfce-dendü,qualis efivitulina,hcEdina,pullorü,amp; auium cainpeftnu, caponum fenuuuoua lorbilia,amp; fercu-hex

CONSVLT. MEDICIN. 99 la ex horden,orvza,panico,concedunt. Cauendum cft ah oleribus,pilcibus,alaéticinijs amp;leguminibus à rebus friftis amp;nbsp;fruftibus quantum fieri poteft:hæc enim omnia cruditaté habent,caput replent,humo-remq; excrcmentitium efficiunt.Hçc in ratione vi-ÄUS feruari debent, vt caput ad æqualem tempera-turam reduci pofsit. Quancu veró ad médicamenta attinet,optimum erit li bis fingulis annis purgabi tur,vcre inquam amp;nbsp;autumno.Purgitioq; fit talis:

Bi.Aloës optimæ 9 üij. Deturper vnä horam ante cœnâ. Poftridie incipiat fumere infrafcriptuta fyrupum per dies feptem:

Mifce pro vno fyrupo,amp; Gc pro alijs.Vltimó pilula-rumcochiarum j j. veliudarum.velconfeélionis hamech cum zucchato in bolo,in hauftu in decodo betonicx, pront illi placuerit : detur in aurora cum euftodia. Hxc fatis fint pro euacuationibus. Spatio ▼eroquodeft inter ambas purgationes, vtetur femel tantùm in feptimanahoravna ante cœnâ 9 j. aloe's optimæ in pilulx formam redaftx : ac prxte-rea fxpifsime accipiatmane myrobalanum chehu-lum conditum in Oriente;erit enim efficacifsimu re medium ad exiccandum cerebrum,cotroborandum que .Prxterea vteturlotionlbus capitis fingulis fe-ptimanis feme! tantum, quæ fint ex lixiuio dulei fa-Äoexfarmentls vitiû, vel ligno falicis quantû fuffi-cit,maloranæ,falulx,betonicx, rofarum rubearum, anamanlp. j. Agarici ? j. Decoquant omnia in p.aj dido lixiuio, amp;nbsp;cumhoe caput abluat, deinde roo-

,00 I o. B A P T. M o N T A N I derate ficcando extergatur cum panis moderate cai lidis. abluatur vefpertinis horis ante cœnam , ita vt non amplius in aerem exeat vfq; ad fcquctem diem. Item geftet continue in manibus pomaodorata acte conféra,amp; poterunteffehuiufmodi:

I^.Scminum nigellæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j iiij.

Ambræ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 j.

Cum maftiche amp;nbsp;colophonia diflolutis fecundû ar-tem,admifcendo aquam rofaceam,amp; oleum aroma-ticum garyophyl orü, vel tinnamomi, fiat pomum, amp;nbsp;vtatur vt fuprà. Hoc quantum ad cerebri tempe nem inducendam,quod primum fuerat à nobis pro ^ofitum. De fccundo, de præferiiatione dentium a putredine amp;nbsp;nigredine,erit fciendum primo,quç* cunqj diximus ad cerebri temperaturam corrigen-dam,maxime etiam facere ad dentium præferuatio-nem, fi modo credimus, ficut credendum elfe arbi-tror,dentes amp;nbsp;nigrefieri amp;nbsp;putrefien ab excrementi tia cerebri humiditate: erunt tamé nonnullalocali-ter adhibenda,vt dentes prçferuétur.Quamuis mul ta iam præcepimus facienda, nihilominus addentur quoque alia quidam , ita tarnen vt ea qui haftenas inftituimus non propterca contemnancur. vnumqgt; erit quod priftantifsimû iudico tum ad abftergen-dos mundificandosq; dentes, turn etiam à putredi-nc confèruandos,quod ciufmodi eft: l^.Ofsium daftylorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j ij.

Coralliorum rubeorum j j. Farini lupinorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j iij.

Scillæaffitæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 vj.

Radicum iridis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 iij.

Contundantur contundenda, amp;nbsp;omnia mifceantur cum optimo melle, deinde fiant trochifci parui, amp;: cxiccentur in vmbra: poftea vfus tempore diffoluaa tur vel in accto fclllitico, vel in vino albo,vel in de-codo ramorum lentifci cum vino, amp;nbsp;cum eo liquo-re abluat fingulis diebus manc dentes, amp;nbsp;foueätur, tenendo in ore Iftum liquorem, in ea maxime parte, in qua putrefiunt dentes:fed prius diligenter fricen tur panno albo,fubtlli,mundo.Et fi videbuntur gin gmæ quandoq; nimis rubeæ,liuidæ,vel tumctcs,fca rificenturmanè,itavt indefanguis exeat,qui cxpri-matur diligéter amp;nbsp;expuatur;pofteain ore teneat vi-num nigrum calefaüum,ln quofaluia,rofæ,amp; balau ftia decoftafuerint. Aliud dentifricium optimum:

I}i.Corticum oftreorum combuftorum Bi pulue-rizatorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ .?')•

Vernlcis feu Sandaracbæ 3 üij. Radicum iridis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 ij.

Terantur omnia per fe, deinde mifceantur, amp;nbsp;exci-piantur cum oxymelle fclllitico,fiant trochifci parui , amp;nbsp;poftea tempore vfus fricétur dentes cum illis, amp;lauëtur dentes cum aceto fcillitico,vel difloluan-tur iftl trochifci cum vino, amp;nbsp;fiat ficut fuprà didum eft. Aliud præftans remedium , quod dentes mi-rum in modura abftergit, amp;nbsp;à putredme ptæferuat, itavtprlusfridisdcntibus fola guttaliniat dentes cum oleo vitrioli, amp;pöftca pcrfricentur cum pan-no afperiori-.ftatim enim dccidunt fordes per pluti-mum temporis colled® in eis. Si haberi etiam pot

lot IO. B A P T. M O N T A NI fet cedria, optimum eflet ad eundem vfum. quod fi haben non potcrit, loco eius vtatur oleo per artem deftiliato ex vernice feu fandaracha,hocq; idépræ-ftare potent quod cedria. Quantu ad tertium,non videmus dentes euulfos aliquo paftovelartificio re fici poire,ficut amp;nbsp;alias affirmauimus.

Vius nobilifsimi viri fupponatur hepac amp;corcalidæ admodum temperaturæà natiuitate fuille,amp; ventriculum à natiui rate frigidum, ficut hoc perpetuo acci-

dit ijs, qui habent hepar ealidum. amp;nbsp;rationabile eft, quia tales non habent multam carnem in fuis ventri culis,quod eft vnum quod in vcntriculo facit ealidi tatem, cum plurima caro eft in fundo ipfius : turn e-tiam , quia caliditas hepatis aduritpinguedine quse in ometo eft,quæ etia ipfa caliditaté facit : turn quia mufculi longitudinales abdominis graciles funt. Et ideoquia tales non habent mufculos amplos circa fundum ftoinachi,nec pinguedinem circa ipfum my rach,amp; circa cutem ipfaru,ex his male concoquunt. p/ætereahabent nocumentum , quia no retincncilJ vcntriculo cibum , quandiu oporteret retinere pro optima concodione, quia heparpropterfui inten-fam caliditatem attrahit ad fe citius quam opotte-ret.Habet igitur nobilifsimus ifte vir frigidum ventriculum à natura cum hepate cahdo, addita omni mala vidus ratione,amp; maxime in coitu:quia vt audi ui,in x i i.fuæ ætatis annefcerpit vti coitu immode-rato admodü. Et nos fcimus quodin illa îetate,cùni fit incrementum, vix fufficit alimentum proincre-»entocorporis,ideonon opuseftvt aliódeman-, - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dent:

CONSVLT. MED IC IN. loj dcnt:amp; huiufmodi habent texturas raras,vt nó poC-fint fuftinerc fanguinis mifsioné.Et fcimus ex Gale-no, quod maior ht euacuatio ex vnicafeminis emif-Cone, quàm fi quadragefies mitteretur fanguis. Et ideo credo ego quód caufaifta fuerit etficacifsima ad augenda ventriculi frigiditaté.Sunt amp;nbsp;alia figna: folitus eft aliquando redundate pituita acida,quam euomit aliquando.Habet prxterea cerébrü inçqua-le admodum. Et quia video aliquos medicos hæfita re circa capitis téperatura, ex hoe arguo cerebrum neq; temperaturæ admodu calidæ, neq; admodum frigidæ efre:quia fic faciebat Galenus 111. Methodi loquens de aceto : quia acetum non excedit neq; in caliditate, neq; in frigiditate,ideo,inquit,dubitauc runt multi an efiet calidæ, an frigidæ temperaturæ. Ita ergo de cerebro iftius nobiliîsimi viri, dico non excedere multum per caliditaté, neq; frigiditatem. amp;nbsp;primo quantum ad agnata : pili emm funt albidi, ^ fic capilli. an verb fint molles amp;nbsp;tenues, quia non tetigi,non poflum fupet hoc dicere:habcnt enim co lorem atteftantem fuper débilitâtem calons, amp;fu-per debilem frigiditatem,tamen videtur mihi quód inagis ad frigiditatem declmet. Vtrum verô cum re mifla caliditate vel frigiditateiunftafithumiditas, vel ficcitas ? Si deponere debeo quid fentiam, dico quôd magis ficcitas dominatur;amp;ratio eft,quia video promptitudiné operationum in agendo:amp; cùm non fit imméfa caliditas,fed remiira,fi ci iunda fuif-fet humidita8,nó fuiflet ita acris ingenij:fedvbi non eft caliditas admodû intenfa, tarnen iunéta fit ficcitas, iUi próptifsimi funt ad operationes, 8t acris admodû ingeni),amp; magis etiâ,quàm qui calidi funt ad modû cerebri.Ideo qui moderatahabent fri^idiça-tem cû ficcitate,illi funt acerrimiingenij-.imovide-

104 I O. B A P T. M O N T A N I mus melancholicos optinii ingenij efle,quia habent cerebri temperaturam frigidam amp;: ficcam,no tarnen cum multa frigiditate. Arguitur præterea ex ægritu dinibus calorem cerebri elle diminutû ; amp;nbsp;quia non poterat conficcre alimëtum fibi demandatum, ideo puftulis redundabat, quæpuftulæ à pituita lalfa pro ueniunt. Habuitprætereaàprincipio fuæ natiuita-tis redundantiam catarrhi per nares, quæ omnia ar-guunt luper debilem cerebri caliditatem . Item ex mala viftus ratione, amp;præcipuèexcoituredditum eft frigidius

coitus . Ideo quantum ad cerebrum, credercm ego quod fit frigidæ amp;ficcæ temperaturæ : amp;fic etiam ventriculus, quia ficcitas eft fibi naturalis cum cali-ditate remifta, quæ pofteaad frigiditatem declina-uit, turn propter inordinatum regime, turn propter coitum,cuius fignum eft redundantia pituitæ : cum etiam hepar fit calidæ amp;nbsp;ficcæ temperaturæ. £x qua membrorum inæqualitatcfi ftuduiflet dedita opera in iftas ægritudines incidere, nihil aliud feciflet, SC maxime iiin fluorem fanguinis deuenire voluiftet. Primo enim habuit fluorem fanguinis per n3res,fe-cundo per fputura, tertio per vrinam. Etiamfunt feptem anni ex quo patitur fymptomata hæc . Præ-tercaincidit in aliam difpofitionem peiorem, fcili-eet in catarrhi deftillationem à capite, à qua procc-dunt lymptomata multa : amp;nbsp;prater fluorem langui-nis habet tenfionem etiam circa hypochondriü dex trura,amp; etiam quandoq; cum dolore ad taiftum;ha-bet difficulcatem anhelitus, quæ incipit in confinio thoracis, amp;nbsp;membrorü naturalium . Êt quæfiui ego diligentifsimè,an percipiat fonitü aliquem in anhe-litu, amp;nbsp;negatie fencire. Habet præterea fcbricularo diuerfam quidem,quia prima vice qua tetigi ipfum, inueni

CONSVLT. MEDICIN. loj inucnl calorem adurentem taftum cum pulfus im-qualitate.Heri veró cùm tetigi, fenfi cahditaté qui-dem/ed admodum remiflam, amp;nbsp;in pulfu nó tantam inæqualitatem:amp;: hodie reperi caliditaté adhuc mi-norc:8c vrinç rubeç perfeuerauere.Et ifta funt accidentia, quibus affligitur nobilifsimus uir ifte. Et licet nunc nópatiatur fanguims Huorem, tarnen non minus eft confiderandus,quam fit catarrhus qui ad-eft, quoniam natura fanguinis nobis anfam amp;nbsp;ad iu-dicandum,amp; ad curandum maxima dabit. Incipiam ergo primo à catarrho, deinde ad fluxum fanguinis deueniam.Quantum fit ad catarrhû, oportet primo videre in quo loco generetur catarrhus ifte ; deinde, cuiusnam fit naturæ, amp;nbsp;rellqua quæ in catarrho confiderari debet ac folent.Catarrhus enim eft fpe-cies fluxionis;generat vbi excrementamultiplicant, vel in toto vel in parte, amp;nbsp;in parte corporis imbecil-liorem demandant.Quod cócigitin ifto viro,ex mê-brorü inæqualitatc, amp;nbsp;mala vidus ratione,cacothy mix mulcx, amp;nbsp;deprauationes, multorum humorum diuerfitate,amp; etia exanimi accidentibus quampluri mis,quæ paflus eft nobilifsimus vir ifte,fecutæ fUnt. His ita aggregatis ciim cerebrum à natiuitate fuerit debile,amp;huncmaxime fitdebilius proptercaufas iam didas, nó mirum eft fi ifte fluxioné patitur turn propter vapores à toto,à ventriculo,amp; ab hepate a-fcendentes. Et caput eft magis aptum ad fufcipien-das fuperfiuitates,vt dicit Galenus 11 i.de locis af-fedis, quam corpus, in quo eft caliditas in ambitu venarü,tkin hepate:amp; cùm cerebrû naturaliter debi le fit,non poteft difflare vapores illos nee cócoque-re,amp; hoc non folùm per cófenfum,fed etiam per ef-fentiam,amp;ratione propriæ imbecillitatisndeo verè rheumatizans eft. Habet præterea texturam admo-

jotf IO. B A P T. MONTANT dumrararn :idco à quolibet extrinfeco turn calid» turn frigidopatitur mirum in modum,cùm cciâ non habeat calorem innatü validum . Quantum veto ad naturam catarrhi,tenuis eft amp;nbsp;frigidus,amp; infipidus, quandoque tamé falfus. Quód autena fit tennis,co-gnofcitur exhoc, quiafluit, amp;nbsp;inprincipio tenuior adhuc erat:ideo Venetijs medici plurimùm labora-runt,vt craflefacerét, ficut refert Magnificentia fua. Qu^od autem fit frigidus,patet à fubftantia,quia pi-tuita de fe frigida eft, nifi aliquid extrinfecus adue-niat.Præterea eft pituita infipida, quæ arguit maio-rem frigiditatem. Præterea longam mora traxit, diu eti.a perfeuerauit:fed cum catarrhi diu perleuerant, licet fint cerebri calidi,tandem fiunt frigiduTum e-tiarn propter priuationem fignorum catarrhi calidi, arguitur catarrhum iftum frigidum efte: quia fi effet coryza,quod nomé traftum cftasröTjOKü/iz/iï^, quod eft lacerare amp;nbsp;mordicare,quod etia annotanit Aui-cenna,nares mordicaret: fed non habet mordacita-tem aliquam in defcenfu,neque in naribus,neque in palato, neque in faucibus, amp;nbsp;eft fine fapore aliquo. Non habet præterea fitim: ideo iudicandum eft effe frigidum.Quod fi aliquando aliquam falfedinero ha buerit,hoc fortè fuit,quia falfedo,vt voluitGalenus amp;nbsp;Arift.fuit propter putrediné humoris crafsi adu-fti:vel,vt voluit Auic.propterpermixtionem vapo-rum calidorü amp;acrium, fit falfedo .In ifto ab vtraqï caufa turn à pituita putrefcente, vt videbimus, turn ex permixtione vaporum calidorum, quia totum amp;nbsp;maxime hepar calida funt, à quibus euaporant vapo res calidi amp;nbsp;acres in non parua copia,ideo in natura fua frigidus eft,amp; tenuis,amp; infipidus, quandoq; tarne falfus,proprercaufasiam diftas,amp;loquor de de-fluente.Quantu ad defcenfum videbimus,quód habet

bet très vias,per quas defeedit: primo pergulam ad oefophagii : amp;nbsp;nos vidimus,cuni accefsimus, ipfnm euomentem catarrhum, amp;nbsp;pituitaillam à capite de-fluxam , Item deftillatio ilia qui vadit ad ventricu-lum,facit obftruélionem,amp; difficultaté anhelitus,li cet fit in fine naturalium membroru,quia tangit ip-fum diaphragma, ideo poteft facerc anhelitus diffi-cultatem.Alia viaeft per quam defeendit catarrhus ifte,amp; eft per venas capitis,amp; deucnit ad venas thoracis, amp;nbsp;fortafle eft occafio non leuis quod expuat ûnguinem.Tertia via eft afpera arteria,amp; defeendit ad pulmonem,amp; excitât tufsim,quæ eft motus à natura faßus ad expcllendü exeremetain peftore con tenta. Videndum modo eft, an iftud quod expuitur fit in concauitate peftoris,quia locus ille non eft de bilitatus, nee dolor præcefsit,nec abfeeflus aliquis, ficut folet contingere in epyematib.poft ægritudi-nes peéloris,amp; poft pleuritidé,amp; poft peripneumonia . Ideo credo ego quod fit in fubftâtia pulmonis. Vtrü modó fit purulétusldico quod nó eft immunis nee liber omnino ab aliquali putredine,quæ fieri fo let in humorequi poteft putrefcere, amp;nbsp;nó defeendit ad fundum vrinæ, quia non totaliter putti dus eft,amp; quia permixtus eft cum pituita fpumofa.Quód fi o-dorctis, fentietis aliqualem putrediné,nó qualis eft illa quç prouenit ab vlcete: amp;nbsp;fit ifta putredo à cali-ditatehepatis amp;nbsp;membrorûinferiorû,quærefoluit ipfius tenuiores partes. Poftet etiam per admiytio-nem bilis deferri per venas,quod nó credo,quia bills figna perciperentur.Vtrü veró ab vlcere fado in pulmone proueniat fanguis ifte?dico quod nó,quia nullü eft fignü hoe indicäsmam fi eftet vlcus in pul-mone, adeflet febris fixa perpetua:amp; licet fit excplu Gentilis, nefcio quomodopotuerit ipfe imaginari.

(]uo paflo etiam fi inducatur callus in vena,non per feueret febris hedica.Prætcrca no audiui,quod Ma gnificentiafua incalefcat poft cibum, quod indicat mini non efle febrcfixam. Præterea fi tangatis arte-rias, non inuenietis in ipfis maioré caliditatc quam in reliquis partibus,quod quidem obferuaui,nequc etiam duritiem aliquam.Preterea habet inæqualita-tem in pulfu, quod non cóuenit in pulfibus hedico runi,imôfunt illi çquales.Preterea fi effet befticafe bris, colliquarenturfolida membra : fed non colli-quantur, imô nutriutur. Et fie dico quod non vide-tur mihi,qu0d adfit febris beftica.Neq; end eft fu-' fpicio de phthifi:quia fi effet phthifis, vt dicit Gale, primo de locis affeâis, volens indicate an vlcus fit intrinfecu velextrinfecu,dicit,elfet pus.Non igitur eft phthifis,quia non adeft fanguis cum pure,nequc pus vllum,neque viride,nequepus quod non pofsit cómifceri cum fputo.Prçterea vbi eft vera tabes,no poteritis ingredi tha]amû,quin percipiatis odorem malum.Præterea virtutes omnes confiant; fed fi ta-befeeret pulmo,non conftaret virtus cordis,nec effet tabs color,fi effet cólumptio in fubftantiamembrorum . Sed quæ eft caufa huius febris ? dico quod ifta eft febris potius putrida,proueniés ab humori-bus pituitofis eraanantibus per venas pedoris, qui djffunduntur per fanguiné, amp;nbsp;faciunt febré occul-tam,quam Græci typhodé appellaucrc,amp;: laticâ A-rabes,quæ fimillima eft heâicæ.Et aduertatis quod textus antiquus Auicénç habet,cum rigore:fed no-uus ftat bene,qui dicit,fine rigore.Talis ergo febris cft,nec ita facile eft iudicare,licet fit calor prêter na turam,amp; pulfus inæqualis:quia,vt bene dicit Gale-nus quarto de canfis pulfuû,amp; in delocis affe(ftis,Io quens de Antipatre medico,vbi materiæ funt in pe-dore

CON s VLT. MEDIC IN. loj dore contents,fiunt pulfus inæquales. Cùin igitur fint in ido humores in pulmone qui putrefcunt, fa-ciunt calorem quendam prater natura, qui médius eft inter calorem febrilem amp;nbsp;non febrilem, amp;nbsp;faciût etiara maximara insqualitatem;fit etiam propter va pores illos putndos eleuatos ad ipfum cor : 8t quia cor non poteft ita bene euentari, ideo fit febris erra tica.De fluoré ipfius fanguinis duo dream: amp;nbsp;primo de caufis fluoris fanguinis per fpucum,deinde de co qui per nares, amp;nbsp;qui per vrinas , amp;nbsp;quare ccenofus aliquando fuerit. Defanguine igitur qui per fpu-tum cijcitur,certum eft quod vel à fuperioribus,vel ab inferioribus membrls excernitur, qui per tufsim à pulmonis partibuss eijcitur, amp;nbsp;non per vomitum: quiatufsis, vt lam dixi, eft motus faftus à pulmone ad excernenda excrementaipfius pulmonis. An ve-ro ad pulmones à capite demandetur,plurima funt indicia quç poffunt hoc perfuadere.Primo,quia ante fluxum apparet calor amp;: grauitas circa ipfum caput, amp;nbsp;cùm emanat finguis à peâore,illicô celFat amp;nbsp;calor amp;nbsp;grauitas ilia. Præterea eft amp;nbsp;alia conledu-ra, quia co tepore quo defluitfanguis per tufsim, codem temporç defluit etia per nares.præterea fan-guis qui expuitur,niger eft quandoq;. poteft etiam addi priuatio figni,quod eft,quando àpulmone de-uenit,fpumofus eft,vt dicitGalenus v.Aph.x 1111. amp;nbsp;v. de locls affeöls ; ifte veró fine fpuma eft. Sed quiaalij medici,qui ipfum curarunt, non affirmarüt quód à capite flueret, imó inquit ,quód ei dixerüt à partibusfupcrioribuspedorisemanare:ego fi quod fentio in medium afterre debco,dicerem à pulmone emanate,amp; non à capite. Et ad hoc me mouet auto-ritas Galeni in v. de tuendafanit. qui dicit cótra an tiquos,Etiâfanguis à capite defluit,dum fauces oc-

IIO IO. B APT. MONTANT cupac,amp;fi mordicitatem nullam habeat,tufsim excitât,Sc maxime ancequàmvenit ad pulmonemaiant fi pcrueniret,ibi congelarecur Sc concrefceret, Si faceretfæuifsiraaaccidentiajSc ngores maximos,8i contradioncs calons, quorum neutru huic accidit. Prætereafanguis dum defluit,percipitur maxime in vigilia:fediftenobilifsimus vir nunquampercipit talem defcenfum,ideo non poflum perfuadcri quod à capite defluat. Neq; rationes,qux iftis difficulta-tempanunt, vim aliqua faciunt:nam dicunt,cum ac cidit ifti fanguinis lputri,percipit calidicacé circa ca put Sc grauediné,quç cùm expuerit cc(rat,quia credo hoe ede ex vaporibus eleuatis aparcibus inferio ribus qui petunt caput: quia dura fimguis aggregat, inflammatur pulmo,8c fit id quod fieri folet in peripneumonia , fi peripneumonia eft inflammacio pulmonis.Cum igiturianguis ifte tenuis permixtus pi-tuitç à toto defluat ad partes pulmonis,inflimat ip-fum, à qua inflammatione eleuaturplurimi vapores qui pecunt caput,8c inflammat Sc aggregant ipfum. Et quiafluit à naribus etia tunc teporis, dico quod ilia poteft efle caufa, quod cùm fanguis eft femes in toto,vel ab aliqua caufa antecedenti,vel à caufaaliqua extrinfeca,a pluribus partibus poteft fimul erd-pere, quiapoteft pars illius fanguinis deuenircad nares,Sc illinc fluere: Sc fie poteft efle caufa quod ca put inflammecur Sc aggrauetur, cùm languis à toto tranfraittatur ad nares. Et quia quandoque talis fan guis,qui cxpuitur,niger eft,ideo credunt ifti à capite prouenire. Sed poteft etiam à pulmone fluere. Si elle talis coloris : quia fcimus,quod nihil citius pu-trefcit quam fanguis,cû eft extra venas. Ideo quandoque apparet rubeus,quia illicó cùm exit venas ex puiturjquandoqj vero fubniger, quia facit mora, Sc

C o N s V L T. M E D I C I N- ni in pnncipio apparel aliqualitei fpumofus ex vehe-menti tufsixùm vero facit mora.deficit efle fpumo-fus.Quia bene valet argumentu ,expuit fanguis fpu mofuSjergo prouenit à pulmone : non tame valet c-ius oppo(itu,non eft fpumofus,ergo non prouenit à pulmone;amp; hoc elicit Galenus v. Aph. x 1111. qui (licit: Quicmiq; fanguinem Ipumolum expuunt,hij è pulmone eductio eft. Galenus in fine illius comen ti dicit,quod cùm is fanguis qui expuitur,fpumofus eft,indicat vlcera in pulmone,ita quod vere dicatur folius pulmonis vlcera indicari, non vero vlcerato pulmone fpumofum expui,dicit Galenus.Saepius e-niin vidimus quibufdam ex alto cadentibui,vel cal-citratis,atqueinpalçftrapercufsis,fanguinem plurimum expui cum tufsi bene coloratum,fine vllo do lore,quera ratio diâat exaliquo pulmonis vafe dif-rupto prodire.Et lie dico quod licet non fit fpumo-fus,poteft tarnen à pulmone exirc. neq; credo quod afubftantia pulmonis exeat,fed à venisin eo cxiften tibus.Sed contra inftabis,fi à pulmone,ergo phthi-fis.Dico quod non valet,quia triplex poteft efle cau fa exitusipfius:vel apertio orificiorû venarû,vel diß ruptio ipfarû,vel corrofio ipfarû.Dico quod quâdo eft corrofio in ipfis venis,quôd tunc caueat à phthi-fi;cü vero fraftio eft in venis, quia vt plurimii, ficuC dick Gale. v. meth.propter folutione cótinui fit in-flammatio,amp; fie fiût tabidi:fed fi ante triduû eis oc-curratur,plurimi fanant: quia fi prohibeat inflamma tlo,tuncfanant:fed fi ita relinquâtur,poft triduû fe-quit inflammatio, amp;nbsp;fie tabidi fiût. Sed In apertione orificiorû venarü, quod in extrinfecis partib. vide-raus,quadoq;quod in naribus aperituraliquavena, quæ poft fluxioné fanguinis clauditur : fic etiam di-cendum in interioribus,quia iUa orificia elaudûtur:

amp;nos curauimus annispræteritisCaineranû,amp;aIiû DoftoremdeBacaglijs,quifpuebat fanguincm es apertione orificiorum venarum. Eft tamé hoc etiara periculofum, quia poceft contingere quôd fanguis ille non bene exccrnatur, amp;nbsp;cùm ibi retineatur,pu-trefeit, amp;nbsp;putrefacit quod fibi proximum eft : quia quod tangitur à putrido, putrefit. Et ita credo elTc in ifto nobilifsimo viro,quôd orificia venarum pulmonis aperiantur quandoqj, amp;nbsp;fuerint caufa expui-tionis fanguinis:amp; quia bene mundificatu eft amp;nbsp;cx-puitur totus üle fanguis,non caulàt accidentia alia. Sed adeft tufsis maxima, quæ fi perJeuerabit, credo quód facile ad rupturam ven® deueniet.His ftanti-bus,quid dicendum de hac ægritudme? quia eft dc-ftillatio perpetuô perfeuerâs à capite ad pulmonem amp;nbsp;ad pcâus, amp;nbsp;fluxus fanguinis periodicus c pefto-retimendus eft,amp;eft tufsis vehementifsima,pro-* pter quam maius adhuc inftat periculü de fputo fan guinis.Dico quód ftantibus eifdem caufis fequütuf ijdem effciftus : qiiia nifi remoueatur illa mala cerebri amp;nbsp;ventriculi intemperies, in peius quoque dili-betur.Sed quo modo rcducetis cerebrum amp;nbsp;ventri» culum ad proprium temperamentum ? quia non fa-' cilè erit, imó difficillimum, maxime cùm htlapfura ad contrarias qualitates,à caliditate fcilicet ad frigi ditatem.eft tarnen pofsibile. Sed id quod mihi facit difficultaté3eft,quia dicit Galenus in primo Aph.o-portetfèipfum prçftare obedientcm,amp; non tantùm mcdicù opportuna facienté. Et quia morbus eft ion gus,certc credo quód non potent patioptimam vi-äus rationé in fex rebus nó naturalibus, amp;nbsp;maxime in cibo amp;potu, in animi accidcntibus,amp;in Vencre, quia (vt credo) habet pulcherrimam vxorem. Et fit pofsibilis eft cura, fed difficillima, fi quæ alia fit. Et qui»

G o N s V L T. M E D I C I N. nj quia adeft iftud fputum fanguinis:amp; vos fcitis quid Qicat Hippocr.in mi. Aph. fanguis eiedus à qua-cunque parce corporis,malum.precerea adeft multi tudo catarrhi, quæ maior eft, quàm fit cibus amp;nbsp;po-tus quem affumit. amp;nbsp;eft malus etiam, quia purulen-tus. varius,quiafubtilis amp;nbsp;ctaflus:amp; tandiu perfeue rat.ideo mali moris eft,quia fuit curatusab Êxccllc-tifsimis medicis,amp; tarnen non potuit fanari.Ideo di co, quod licet fit viaticum, habet tamé iter longum admodum:propter quod attendendum eft ad virtu-tes non tantùm prælèntes,quia propter longa çgn-tudiné tandem fient debiles, amp;nbsp;fie no facile eft pro-gnoftican.Credo tarne quod pofsit curari,amp; quod œgritudo longa eft,eradicabilis tamen:8c quia virtu tes in hoc itinere tarn longo polTent deficere, idea illis prouidendum eft maximopere. Quantu mo-do attinct ad curam, vos fcitis elfe fententiam Gale ni v.metho.in cap.de cura catarrhi,vbi eft Iputufan guinis,àleuioribus non eft inchoandum,q^uiafic fa-cere, eft parare ægro longû interitû: ideo a foitifsi-mis inchoate curare. Et Galenus in eo loco à tribus maximis amp;nbsp;validifsimis inchoat:primó cum validil-fimis euacuantibus, amp;nbsp;fæpifsimis: amp;nbsp;legatis ipfum, quia docet facere quafdam pilulascum agarico,quç valde fimiles funt pilulis cochijs, amp;fæpifsimè eua-cuabat.fecûdô in fynapifmis fortibus:tertió in cor-roboratione membrorum,in quo vtebatur diafper-maton, amp;nbsp;theriaca noua, amp;nbsp;antiqua.Ideo in primis curandü eft, vt corpus iftud exquificè euacuetur: amp;nbsp;circa euacuationem huius corporis propofita funt duo inftrumenta:primum fuit emifsio fanguinis,fe-cundum pharmacia.Quantü ad euacuationé,poiru-mus ipfam facere. Quantii ad indicationcs fumptas » caufis antecedentibus,funt enim vapores calidi,amp;

114 I O- B A P T. MONTANT multi afcendentes à toto ad ipfum cerebrû,ideo inquot; furgit vna indicatio, quod remouenda eft caliditas hepatisjquod fiet per euentationem fanguinis, vt vi demus etiam ex vrinis,quia funt rubeæ,quæ indicât etiam de quantitate fanguinis, amp;nbsp;ideo polTct ex hæ-morrhoidibus,fi apparuerint,fieri.Et licet adfit mul ta pituita, tarnen potent fieri parcifsima: quia dicit Galenus quinto methodi,amp; quarto de tuendaftni-täte,quad vbi eft putredo mixta in febribus,etiamfi indigeamus phlebotomia, debemus tune vitæ the-laurum conferuare,qui eft fanguis. amp;nbsp;idem dicit A-uicennaprima4.Quantum pofsibile eft,cauca mif-fione fanguinis,quia eft thefàurus vitæ.Et iftud corpus indiget magis euacuari per pharmacura, quàm per mifsionem fanguinis. Ideo fi feceritis copiofam phlebotomiam, facietis multa incômoda, turn qui» fufpicioeft deruptura venæ : amp;fcitis Galenüinde niifsione fanguinis dicere, Non folùm faciendaeft phlebotomia,quando magnuseft motbus,fed etiam quando futurus eft magnus.amp; quinto methodi,cap. de catarrho: Vbi corpus difpofitum fuerit ad ruptu-ram venæ,amp; peâus anguftû fuerit, amp;nbsp;ipfe fuerit Ion gus, etfi nunqnam inciderit in rupturam venæ,mit-tas tarnen fanguiné propter præcautioné. amp;nbsp;fie cùm fit multitudo fanguinis, ratione cuius foleant rûpi venæ,vel cùm fanguis folitus fit erumpere ad partes peiftoris,tûc indicatio eft de mifsione fanguinis. Et quiainvere maximèfoletabûdare,ideo indicatione fumpta ab hoc,non effet malum mittere fanguiné in hoc fubie(fto,amp; hoc vt prohibeamus vapores afeen dentes ab hepate ad caput,vel ratione auerfionis. I-deo paulatim extraheréverbigratia vnc. ij. deinde nutrirem,amp;iterü alias vnc. ij. amp;nbsp;fic iterü nutrirc,amp; fic partiremur. Quatura vero ad euacuationé, dico quad

CONSVL T. MEDICIN. n? ^uódtotü debet effe exquifitè euacuatü,quia tüc ca put raagis potés erit ad excernendu proprias fuper-fluicates,amp;debemus vtieuacuationibus quætra-hat à capite. Ideo in fingula hebdomada euacuaretn ipfurn,cum rebus tarnen leuibus,amp; non dimitterem agancumiquódfi vomitum excitaret, abftineremus ab ipfo,fed prias tétarem an excitaret.Ideo exhibe- ' rem florem cafsiæ cum agarico, vel terebinthinam, vel cum cófedionibus confuetis,vt effent pilulæ ag gregatiuæ,qux optiraæfunt,quiah3berct quiequid habent illæ pilulæ Galeni: nam in illis eft rhabarba-rum,agarlcum,fcammonium,amp; portlucula colocyn lhidis,amp; cum myrobalanis.purgarem cum cochijs: pilulæ etiam de hlera cum agarico funt leuiores.Sed quia non euacuamus, nifi concoquamus matenam, amp;nbsp;quia funt diuerfæ materiæ in peftore, aliæ enim funt craflæ,aliæ fluidændeo alia præparatione indigent quæ fluunt,amp; alia quæ craifæ funt.ldeo in-ilhs Vterer rebus abftergentibus. 8f incidentibus:in flui dis autem incraflantibus. amp;nbsp;hæc de materia iam flu- ' xa.Quæ autem à capite defluunt,videntnr præpara-tæ : neque enim admodum craflæ, neque admodum tenues,neque parietibus adhærentes lunt.Ideo pro incifione materierum craflarum,quæ in pedore cô-tlnentur,vterer rebus valde incidentibus amp;nbsp;abfter-gctibus,vt effet fvrupus de llquiricia,fvrupus de far fara,de hylfopojde betonica,8lt; côGmilibus.De cor-roboratione veto membrorû mandancium amp;nbsp;reci-pientiü,quantum fit de recipientibus cùm bene eua cuata ^ffent,vterer zuccharo rofato in maxima quâ-titate,Sc bolo Armenomam bolus ArmenusGmplex poft purgationé prohibet defeefum catarrhi ad pul-i nbsp;nbsp;nbsp;moné:amp; vterer etia theriaca noua amp;nbsp;veterl:fed cùm

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hi

vt vteretur myrobaUnis chebulis conditis,quia có-fortat ventriculun),ccrebrü amp;hepar. Quæritur mo dójan ftillicidiü in hoc cafu capiti cóueniat.Et quia dwere alij,quód temperatura huius capitis cft cali-da amp;nbsp;ficca:quod fi ita efl'et,minimè conueniret,quia dicit Galenus lib.de tuen.fanit.ijs quifunt calidi amp;nbsp;ficci capitis,noii conueniunt therms,quia magis au gent afteftum.Scd qiiis dixerit,quód bene à natiui-tate caput fuit calidum amp;nbsp;ficcû,nunc auté permuta-tum eft ad frigidum amp;nbsp;ficeum.Ideo non abftinerera à balneo calido;imo credo quod per ipfum reduce-rem cerebruad propriü temperamentü calidum amp;nbsp;ficcü:prius tarnen qusreré caput ex omni parte expurgate, amp;cum caputpurgijs,non ex aqua maiora-næ,betæ,amp; vioiaru,quia videntur illa fruftra opera-n : ideo deuenire ad fuccum cyclamini, id eft, panis porcini,amp;ad aliahuiufinodi,quæ maxima vim in eX purgando à capite habent. Abftinerc à gargarifmis, quia fufpedi funt propter defccnfum materiæ: nam maioré quatitatê ipfiustraherét.Quantü ad maftica toria,vterer maftiche fimplici primó,deinde ftaphif agria cum pipere, vt per os catarrhum expueret, ne ad pedusdefcenderet.Quantu ad reliquas diuerfio nes,quia faâum eft cauterium in genu finiftro,face-rem aliud in dextro, amp;nbsp;in alijs etiam partibus, ficut in brachio,amp; collo,quia ab ifta ægritudine imminet maximum periculum . Accederem etiam ad fynapi-fmos exthapfia,ex flamulalouis,exapio canino,feu ranunculo.Cauercm taméà cantharidibus,propter illum midum fanguinis.Et fic procederem cum reli quis huiufmodi veficatorijs, quæ facerent cruftas. Deinde,fuper caput,pro confortatione apponcrem pulueresex Iadano,degaryophyllis,amp;agarico,pari portione.Vellern amp;nbsp;vt caputlauaretcum aqua,m quibuï

C o N s V L r. M E D I C IN. 117 quibus decoftæ effent herbæcalidæ, amp;odoratæ, quas temporis anguftia prætermitto. Haberet præ-tereapomum quod continue odoraret, confeäum ex rebus odoratis,vt ex nioellajladano,nuce mufca-t^5g®ryophyllis,macejambrajmufco.Ethacviapro-cederem.

Confult. XXL 'De dolore cdpitis periodica, de uen-triculi debilitate, c menfibu^ albis, cum detejid-tionecoitiii^pro mdtromt Venetd.

RiainhacMagnificaD.membraaffefta Lunt,cerebrum, ventriculus,amp;vterus. Cerebrum, quonia patitur dolores ve-r^^-sOl.l hementifsimos, tam in anteriori, quam in pofterioriparte,amp;illos periodicos:quadiuenim ventriculus fuos vapores ad ipfum tranfmittit, tan-diu infeftatur,amp; hoc propter colligantiâ quam ventriculus cum cerebro habet.Patitur ventriculus,pri mo plus appétit quam deberet ; fecundô male con-coquit:tertió non retinet cibum, quod ex ruftibus amp;nbsp;flatibus declaratur:quartô non expellit,imô quâ-doque acidaper vomitum eijcit.Vterus veró amp;nbsp;ipfe fuo rauncre non fungitur,menfes etenim albos reddit, offenditur in coitu, ita vt poft congreffum pef-fimè femper fehabeat, amp;nbsp;fæpe virum fuum depreca-tur, vt ab eo abftineat, neque deleftatut in venere. Iftis difpofitionibus, amp;nbsp;afleftibus præter natura af-fligitur. Quantum ad dolorem capitis nihil aliud di cam,cùm per effentiam in capite non fit,fed per có-fenfum ventriculi. Ratio ergo tota ad ventriculum referenda erit. Ventriculus, ficut apparet ex opera-tionibus læfis,frigidus eft: plus enim appétit, quam concoquat, q^uod fupra ventriculi frigidltatem at-teftatur. male etiam recinet,cuius fignum eft,quod,

flatus amp;nbsp;rudus acidos percipit, amp;nbsp;cibum in ftoma-cho flatuatem,euoinit acidafetnper,qus omnia fri-gidam ventriculi intemperié oftendunt;amp;duin ven triculus ita malè difpolitus eft,caput ipfum non pau ca læfîonc affllgit.Vtrum vero cum ifta tpala intempérie frigida fit coniunda ficcitas, vel humiditas.Sl confidero fubftantiam ventriculi,abdomen gracile, ficcus erit amp;nbsp;exanguis : fi vero totum hoe aggrega-tum,amp; humorem frigidum cótentum in ipfo,dicam humidura efle.Itaquc mala ifta intemperies cum af-fluxu humoris frigidaftatuéda eft. Vterus frigidior quoque Fadus eft, quod patet ex multis : primo ab exeuntibus mutatis,exillisalbis menftruis ante amp;nbsp;poft fluorem,quæ frigidiorem vterum declarant.Se cundo ab adionibus lçfis,cùm decennio non pepe-rcrit;crgo adio diminuta:diminuta auté adio à fri-giditate prouenit, ficut corrupta à ealiditate.SignU poftea à pofteriori, quoniam femel tantum peperit, amp;nbsp;fœmcllam.-fœminæ auté,fiHippocrati credimus, generantur propter vterum frigidiorem,ergo lædi-rur in coitu , non quod collum matricis tortuofum fit, quod adum venereum lædat, fed quia vterus eX cmiffb fpermate virili alflidat, quod dum emifluin eft refrigeratur, inflatur amp;nbsp;intumefeit : vnde poftea niarricem ledit,ipfam extendendo,amp; dilatando:cu-ius fignum eft,quod dum calida applicat,ftatim va-poribus per calorifica ifta afeefis dolor celfat.Quar-to vterus frigidior redditus eft ex magno fluxu,qué palTa eft poft partum : quantum cnim fuperfluç eua-cuationes membrum lædant, à quo exceruntur,te-ftatur Hippocrates ipfe plurimis in locis. Quid ergo mirum, fi vterus cum ventriculo frigidior'quam par fit,caput ipfum in confenfum traheret ? vnde do let cgput propter conununicantiam iftorum duo-

c o N s V L T. M E D I C I N. 119 rum membroru in parte pofteriori,quoniam ab vte-ro per venas amp;nbsp;arterlas plurimi vapores frigidi ele-nantur, qui ipfum extendunt, amp;nbsp;replent ; in ante -riori,quoniam ventriculus vapores amp;nbsp;fumos ad ipfum delegat, ficut etiam apparet in his qui vertigi nem, aut fuffufionem per confenfum ventriculi pa-tluntur, magis in anterior! cerebri parte dolent,ficut iUi quibus per aortam, amp;nbsp;venam cauam vapores afcendunt magis, in pofteriori. Prognofticum eric,quód curabitur, non tarnen ita perfedè vt orn-nino integram valetudiné recipiet ; concipiet pro-culdubio, fi noftris præceptis obfccundabit. Cura lalis inftituenda eft, vt bona ratio viftus præfcrlba-tur, amp;nbsp;bono regimine in fex rebus non naturalibus Vtatur: nihil enim perniciofiuS in ægntudinibus chronicis, quam multis folutiuis corpus macerare, quæ licet primo occurfu videantur proficere, tempore tarnen ipfum deftruunt, vires deijciunt mem-brorum præfertim naturalium, ficut amp;nbsp;nixfuperfe-getes dum cadit,iuuat nonnihil, fed tandem quoq; illas in totum deftruit.Inftituto bono regimine,1e-niendus erit venter cafsia,amp; hiera fimplici;poftmo-dum cócoquéda materia in hoc infrafcriptofyrupo:

Abfinthij,decoftorü in iure pulli tenui, quantu fufficit.Purget poftea.AlTumpto fecudo fyrupo fiat phlebotomia non euacuandl gratia, fed vt euétetur iecur,quod calidiusaliquantulum eft,ficut ex vrinis apparet. Petaöis purgationib. accedat ad thermas Apponenfes,quas bibat, amp;nbsp;in illis fe immergat ; hac enim ratione, amp;nbsp;vterus, amp;nbsp;ventriculus refrigeratus calefiet amp;nbsp;corrobotabit, quod prscipuè intcdimuç.

Rimo abftineatàladlicinijs,paftilibus carnibus antiquis,auibus paluftribus, rebus friftisin fartagine,Iegumini-buSjherbiscrudis,vino dulci SccralTo, amp;nbsp;à vino nigroamp; turbido, alatietate amp;nbsp;multitudine ciborü, port cibfi à ftudio amp;nbsp;exercitio pleno cxirten te ftomacho.Hçc vbi irte fecerit, fumât pilulasfingu lis lèptimanis femel, aut etia bis fi oportuerit,num. lij. bora vnaante coena,quarum defcriptio eft talis^ 3J. Succi fumitcrra: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Puluerizentur omnia,amp;permifccaturluccis,amp;per-mittâtur cxiccarj,amp; portea cum fyrupo de furaoter ræ fiat magdaleon: de quo formentur pilulæ pro fin gulis drachmis tres,fumendæ vtfuprà.Ité tondean-tur capilli vfque ad cutem,poftea vtatur lotione in-frafcriptafaltem femel in feptimana:

Panis porcini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana |. s.

Centaurij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j ij.

Decoquantur omnia ad confumptionem tertiæ par ris lixiuij, amp;nbsp;cum eo lauetur caput, amp;nbsp;exiccctur femel aut bis in feptiniana. Deinde inungatur caput oleo infrafcripto magifttali:

Ponantur omnia fimul invafevitreo beneobtura-to,amp; bulliant in balneo Maris lento igne per boras fex, pofteaferuetur oleü in Sole, remouendo ipfum tempore nubilo amp;nbsp;m node, amp;nbsp;hoc oleo illiniatur ca put quotldie in introitu lefti, amp;nbsp;poft lotionem ordi natam à nobis.

Con/idt. XXIII. De dolore capitis pojl par^ turn, cum lymptomatibus meldnchoUciSf promdtrondGernidna.

.Vlier qusdam x 1111. diebus poft sdi-tum partü coepit laborare ex dolore ca-1 pitis, adeo vt exiftimauerit, caput fibi inane amp;nbsp;vacuum efte, nee dormire po-

tult, vnde timuit ne ptiuaretur fenfibus, amp;nbsp;ratione, amp;nbsp;voluit ipfa fibi inferte violeras manus, quod qul-dem perdurauit à puerperio tribus mefibus.hoe qui dem etiam illl contigcrat antè in duplici partu, fed nonitadiuperdurauetat. Cumvero vterum gefta bat, dolebat quldé ex capite, fed magis quieta fuit. Curandaerltbsc nobilifsima mulier ab affedioni-

bus fuis, quas melancholicas arbitrer, habita ratio-ne ætatis,temperaturæj genere morbi, tempore an-ni,amp; reliquis non repugnantibus: primo reâa ratio ne vidus,fecundó mifsioneftnsuinis, tertio altera tione amp;nbsp;purgatione humorum,quarto coniortatio-ne membrorum . Pro viftus ratione, euftodiatur ab ab omnib. animi molefl:ijs,degatq; cum amicis cum omni animi hilaritate, quantü fieri poteft,arte amp;nbsp;ftu dio comparanda. Vtaturvino albo amp;nbsp;tenui, amp;fi fieri potefl:,fubdulci. Cainibus iuuenü animalium, hocdorum,pullorum,amp; rcliquorum huiafmodi.Su-mat mane fingulis diebus oua forbilia,nequevtatur multitudine cibonim : euitet crapulas, potationes, amp;nbsp;cruditates cuiufq; generis.Aluum möllern quam fieri poteft conferuct, pro quo fi natura defecerit, enitetur cum flore cafsiæ,vel decodo prunorü dul-cium amp;faccharo,vel decode maluæ exiurepulli al uura lenire : nihil enimperuiciofius fuis aftedibus, quam aluum ftridam habere. Procuret coneodio-nes,neq; cum cruditate accedat ad cibum: cruditas enim melancholico omnino vitanda. CircaMartij menfis medietaté, lenitaprius aluo vel clyfteri, vel drachmis decem floris cafsiæ cum iuccharo in bole confedis, fequenti die fanguinem mittat ex bafi-lica dextri lateris, trahaturq; fanguis ponderevn-ciarum decé,acpoftea die etiam eedem mifsio fln-guinis repetatur,fed afiniftro latere. Deinde vta-turdiebus feptem iurehec mode confedo, qued fumat manc hora fyrupi:

Decoquantur omnia in libris duabus iuris pullacei, ad confumptioncm dimidix partis,deinde fada ex-prefsione amp;nbsp;colatura,bibac totum refiduum vna vi-ce:8lt; fic repetatur per dies feptem. Oüauo die fumât bolum infrafcriptuin: 3}i.Confeftionis hamech 3 iüj.

Mifce cum modico iuleb violati, fiat bolus cum tue charo,deturq; in aurora cum cuftodia. Item

Zedoarix nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 j.

Mifce, fiat eleftuariu, de quo fumât fingulis diebus cochlear vnum tribus horis ante prandiü. Deinde illinattotus venter quotidie mfrafcripto liniméto:

Bi.Olei de abfinthio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|. iiij.

Maftlcis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 hij.

Tiat linimentum. Item abluat caput fingulis fepti-manis bis cum mfrafcripto decodo: 3i.Furfurum tritici ^ iij,

Glycyrrhizæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 iiij.

Polypodij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 ij.

Agarici eledi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 j.

Bulliant omnia fimul m fufficienti quantitate aqux, ad confumptionem medietatis;deinde fafta expref-fione, vtatur hoe decodo pro llxiuio, amp;nbsp;tergat ca -put fapone odorato mufeato, amp;nbsp;hxc omnia exple-bunt qux promifimus. Quód fi optimum quoque Mithridaticu ter in menfe furnat ad drachmae vnius

Boris ante prandium, perficiet adhuc magis corro-borandi cöfilium. Montanus iufsit diligenter in-quiri an poft partum 3o.diebus,vt moris eft,poft ma fculumpartura, poft fœmellam 40.lit fatis purgata: an habeat fua débita menftrua, an vtatur débita ra-tione vidus, an vifa fit aliquando habere purgatio-nes, qnæ nunc aliquandiu ceflarunt, alui, vomi tus, hæmorrhoidarum.

Ro confultatione lanitatis huins nobi-lis amp;nbsp;ftrcnui viri amp;nbsp;nobilifsimæ fuæ vxo ris,nunc duo funtproponenda, ratio vi-ftus inquam, amp;nbsp;medicamentorum vfus.

Quantum ad rationem viftus attinet,erit illa vtriq; communis,ideo de hac ratione viétus qugcunq; ad-monebuntur,intelligi velim vtrunq; effepariter ad-monitum.Medicaméta veto fingulorum cùm diuer-fa fint, explicabunturfeorfim. Primo igitur quærent ambo omni conatu quafcüqs animi molcftias quam maxime vitare,amp; tanqua peftem abominari,iracun-diam præcipuè,mœftitiamq; ac timorem,lèd læti ac in optima Ipe conftituti viuant. Præterea otium amp;: quietem corporis procul effugiant,moderato exer-citio vtatur,mane præcipuc ac velperi ante cocnam. Caueant tarnen ne exerceantur, amp;nbsp;poft exercitiuin quiefcat in aere admodü frigido aut ventofo, amp;nbsp;vbi talis aer contigerit, tuncfeintra domum cótineant amp;nbsp;exerceant, fuas res familiäres procurando,hoc e-nim optimum exercitij genus eft, Fugiant meridia-num amp;nbsp;omnino diuVnum fomnum ; proinde hortor vt manè ante vel circa Solis exortum furgant,amp; pro curatis excretioiubus corporis confuens peraluum amp;vri-

amp; vrlnam,per fputa amp;nbsp;per fcreatus,nariü cmunftio-nes,friftiones capitis,auriumq; forditie expurgata, tune vegeti atq; hoe modo excitati ad exercitia cor poris fe eóferant.Et fi aliquando cótigerit vel in al-tero,velin vtroq;,vt excremétaalulpræter confue-tudinem fupprinii velint, nó permittant hoc vitiuin inualefcere,fed protinus G clyfteres nó admiferint, præbibant ante prandlû lus pulli, in quo décoda Gt mercurialis,malua, amp;nbsp;beta, vel folia brafsieç, deinde adieda portione zuccharl rubei;lenietur enim al uus Gne moleftia.Præterea non diu verfent,aut com morentur, aut aliquo modo fe exponant, vbi Gt acr frigidus amp;nbsp;ventofus : amp;; tempore hyemis caueat, ne more Germanorum répété cxeant à fuis vaporarijs Schypocauftis calidis,exponentesfe acri frigidonl-lud enim longè detedabilius eft, quam G perpetuó in eodem acre frigido verfarêtur: fed vbi necefsitas aduenerit exirehypocaufta, habeat opcrimeta tam capitis quam vniuerG corporis,quibus fe à repenti-na aëris frigiditate tueantur:neq; ita caleGant hypo caufta,vt multi confueuerunt, quibus nonfatis eft, vt corpore mediocriter incalefcant tantùm,vt à fri-goris excelTu muniantur ,imó non ceffant niG prins torreftant amp;nbsp;aflentur. Caueant igitur ab eo impor-tuno hypocauftorü feruore,fed tantum tepefcatlo. cus,nimis enim offenderentur in egreflu. Præterea acri nodurno ne occurrant,fed in locis altis,verfus Orienté amp;nbsp;Meridiem Gtis habitent. Caueant quàm maxime, tan quam à pefte,à comelfationibus amp;nbsp;com potatlonibus ,fedfobrij intra propnos parietcs Gbi viuât ; niG enim hoc fecerint,fruftrareliquaagctur. Bis in die moderate comedant,amp; moderate bibant, omittendo has compotationes, qux nedum fanita-tem amiflam reGcere ftudent ,fed earn quoqi quam

pofsidét deperdere. Potus ante omnia deligendusî ille fit vinû minime potens, fed lene amp;pauciferum, nullius aciditatis particeps, fed bene maturum,colore album vel rufum: à nigro,oblcuro,cra(ro,pror-fus abftinendum : amp;fi album vel rufum haberinori poreft,clig3curgiluum,limpidum: amp;eo modeftè v-tantur,net|i aprandio aut à cœnapotêt. Panis fit be ne fermentatus, bene coftus, neq; vitra quam quo-tidianus. Carnes pullorum, caftratorum iuuenum, hadorum, auium campellrium pingmum . Sed ca-ueant maximèàpalurtribus,vcanatû,anferum.A pi-fcibus abftineant quimmaximè fieri poteft.Oua re-centia vel cum aqua, vel cum igne mediocriter co-Ót3,conueniunt, cum modico zuccharo amp;nbsp;cinnamo mo condit3,prorfus fine butyro . Ferculaetiam ex oryza,hordeo, fpelta, farro,non vitupero, fi in iure pingui optime cofta fuerint.Euitent herbarum om-negenus præter laducas, quandoq; amp;nbsp;boragines. Fruâus etiam præcipuè fugiant, amp;nbsp;maxime hora-rios.Autumnaliapyra amp;pom3 décoda cum faecha-ro amp;nbsp;anifo, non male poft cibum admittuntur. C'a-ucant ab omnib. ladicinijs, paftilibus, rebus cuiuf-cunq; generis in fartagine fridis, à carnib.antiquis, ficut bubulis,hircinis,àfalitis item omnibus,à mul-titudine cibariorum,imó in fingulis menfis fingulo tantùm genere fint contenci. Hæc quantum attinet ad vidus rationem,quam diximus vtrique elfe com-munem . Nunc ad medicamétaaccedemus,quæ fint fingulis feorfum propria. Nobilis igitur vir quam-primum fein propriam domum contulerit, incipiet purgarihocmodo,quiproximé fequicur. Primo

I^.Floris cafsiæ J j. s. Cum zuccharo fiat bolus, fumatur manè horavna ante prandiu. Deinde

Seri caprini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|- V).

Mifce pro vno,Sc fic pro feptem alijs. Pofteavero j^i.Confeftionis hamech nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? iüj.

Syrupi rofati folutiui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i ij-

Cum aqua fumiterræ fiat potio,fumenaa cum cufto dia in aurora poft fyrupum vltimum die fcquenti. Sed poft affumptionem duorum (yruporum primo-rum mittatur fanguis avena bafilicadextri lateris, extrahantur vnei« decern,vel vitra. Finira bac pur-gatione quiefeat per dies duos, amp;nbsp;interim raanè amp;nbsp;vefperi hora ante cibû fumât facchari rofati vneiam vnam. Peraftis bis duobus diebus incipiat bibere fyrupum infrafcriptum, ex quo foluetur aluus fine moleftia quater aut fexies fingulis diebus.Erunt au-tem omnmo fexlyrupi,fex diebus exhibendi.

Bi.Aqu® fumiterræ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lib. vj.

Glycyrrhiïse nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana j vj.

Sem. citrl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j ij.

Tricentur myrobalani cum oleo amygdalarum dul-cium,vbi prius contufi fuerint grono modo,deinde infundantur in prædida aqua per diem naturale,po ftea decoquant omnia fimulfecundü arte, ad eófum ptioné medietatis : poftea fafta diligéti exprefsione amp;nbsp;colatura referuetur, amp;nbsp;tota illa codio diuidatur

in fcxpartes,amp;fumatur vnapars fingulis diebus teJ pida in aurora cum vncia vna Syrupi de infufionc rofarum.Vbi verô hæc tota purgatio perada fuerit, (hæcpurgatio vere amp;nbsp;autumno fiat, eademq; erunt prorfus amp;nbsp;fimilia omnia, præterqiiàm quod mifsio fanguinis vere tantum admittenda eft ) triü dierum quiete interieda, ac faccharo rofato ante cibû fem-per fumpto,vt paulo antè inftituimus,interim para-bit fibi decodum ligni Indi, quod tranfado illo tri duo potare incipiet.Accipiat igitur illius ligni nigri amp;derafilib. j. Aquçdeftillationisendiuiçlib.xnij. amp;nbsp;fiatinfufio inolla noua bene obturata per boras x x 1111. pofteain eadem ollafenfim decoquatur, donee decrefcattertia pars: deinde fada colatura, bibat huius decodi calidilib. j. manè,amp; alteram ve-lperi,hoc modo,vt hora odaua primam bibat, duo-decima comedat fiue prandeat:dccimanona verô bi bat fecundam,amp;vigefima tertia ca:net:atq; ita per-feueret vfq; ad diem quadragefimu.Caucat interim hoc toto fpatio à ventis, amp;nbsp;fi fudor prouocetur, ac-cubet ledo, pannisq; diligenter operiatur. Quoti-die procurer beneficium alui. Cibus fit fingulis vici bus panis bifcodi vncia: tres,pulli iunioris vnciç to tidem . Loco vini bibat aquam communem optimi fontis vel putei, in quo id lignû fecundô decodum fuerit. His rite peradis habeatpofteafamiliäres pi-lulas,quas pro conféruatione fanitacis toto anno v-furpabit femel in feptimana,hora ante cœnam,pon-dere 9 ij- veldrach.vniu?. Et fi intégré fè perci-piet,bene erit : fin minus,futuro vere rurfus eadem purgatione præmiflà, ad decodum ligni Indi redi-bit. Neque enim dubitamus hoc folo remedio tandem elfe curandum.

.Bi.Agaricieleélifsimi j vj. amp;nbsp;fimiliterpulueii-5.etur:poftea afpergatur oxymelite,amp; exiccetur eo-dem modo,vt de aloë diximus. Poftea

Salis genamæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j ij.

Puluerizentur omnia per fc, deinde mifceantur, amp;nbsp;cum melle rofato fiat magdaleon,de quo confician-tur pilulæ vt fuprà,quæ fumantur ter vel quater fin-gulls menfibus hora vna ante coenam pondéré 9 ij. vel j j. amp;nbsp;fiant pilulx tres . Ethxc fatis pro nobili viro. Proboneftifsima vxore, amp;nbsp;ipfa bis fingulis annis purganda cfk, vere inquam amp;nbsp;autumno, ita vt vereetiam fanguinémittat,autumno nequaquam. Purgatio autcm talis erit:

Ri.Eleftuarij defcbeftenfolutiui 3 x. Cumfac-cbaro fiat bolus;fumat manè tribus horis ante pran-dium,ac parce prandeat.

Defumoterrae nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana |. j.

Aquxboraginis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|. iij.

Syrupi rofati folutiui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ij.

Cum aqua boraginis fiat potio, fumenda die proxi-ma fequenti fyrupum vltimü. Sed poft duos primo» inittaturfanguis è venabafilica dextrllateris,amp;tra-hantur vnciæ decern,vel libra fangulnis;amp; hoc vere tantum, non autumno. Vbi ita bis in anno purgata

IJO IO. B A P T. M O N T A NI fuerit, vtatur poftea bis vel ter aut quatcr in menfe infrafcripti potione benigna,amp; fine cuftodia,quam fumât tribus bons ante prandium:

Glvcyrrhizæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j j.

Ponantur vefperi in infuGonein iure pulli pinguis, vel in fero ladis caprinirfaéla diligenti exprefsione, amp;nbsp;colatura, bibatur decoftum tepidum addito fac-charo,fi libuerit. Hoc prsecipuè erit vtile ad omnes affedus arcendos in hac nobilimullere. Item ante prandiû vtatur quamfepifsimè eleduario infrafcri-pto, quodfamat hora antequam prandeat, ponde-

Commifceanturomnia fimul, amp;addantur foliaauri puri numero vj. amp;nbsp;fcruetur in vafc vitreo,amp; hoc ma ximè vtatur cùm fueritgrauida. /

IHCT^ fæ, præcipuam curam ac diligentiam in redavidus ratione in primis illiadhi-bendam elfe exiftimamus.Igituràvario ciborumge nere fibi temperet, comedat parce,potißimü in cŒ nanntet vnara menfam amp;nbsp;altera nihil bibat. Vinuin

illi conueniens, tenue fit oportet : aut fi natura tale non fuerit,aqua erit dilucndum,modo 1111 aqua à na tura,

C o N s V L T. M E D I C I N. ijt tura nó fit infefta.Nec veto illi effet aduerfum,fï vi-num lenem quandam dulcedinem haberet. A frufti-bus,pifcibus,lafticinijs amp;nbsp;paftilibus eft abftiiiendü# Interim dura vtitur hac uiftus ratione, eius Excel-lentiæ confulo,vt quotidie in node,hora fomni,in-ferius defcribendi Eleftuarij cochleariu vnum acci-piat : illique admodum confultum effet, fi fæpius e-tiam in die exiguam eius quantitate in os acciperet, nee tamé ftatim deglutiret: fed tandin ibi retincret, donee paulatim amp;nbsp;fua ferè fponte in fpiritalem arte-riam deftiUaret.Hoc illi proculdubio faluberrimum eft futurum. lllud quoq; mihi maxime probaretur, li faceret fibi confuetudinè fumendi bis in feptima-namedullam cafiæ fiftularis, recense canna extra-Ûamndq;per horam mediarn ante prandium.Quan titas autem eius medullæ fit,quanta è canna ponde-» ris vneiarum quatuor extrabi poteft.Curabit autetn eius Excellentia,vtfeprxfente c canna extrahatur, atq; illam ftatim deuorabit : plunmi enim eo modo libentius accipiunt quam confueto. Illi tarnen liberum erit, hóe nc an illo modo velit accipere, perin-de enim eft. Eleftuanj defcriptio ea eft qua: fe-quitur:

Liquiritiæ rafie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij.

lli.Zucchari albi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lib. j.

Penidiarum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i iij.

Iji . I o. B A P T. M o N T A N I Confult. X X VI. De doloré Clipitif cum tinni' tu aurium,pro illuflrißima mitrons.

Tu V'ppofita ægritudine,vel potius dilpofi-/»J tionibusprætematuram, quitus labo-rat illuftiifsiinaDomina, videlicet dolo __re capitis amp;nbsp;tinnitu auriû, quæ licet ali-quando remittautur, tarnen lubinde redeunt, neq; prorfus remittuntur. Suppofita etiam temperatura, vtconijeere poflumusexhis quæ referuntur,cali-da amp;nbsp;humida, amp;nbsp;habitu corporis pingui amp;nbsp;obeli, in magnis dclicijs degédo, lautifsimis amp;nbsp;copiofifsimis cibarijs adhibitis,dicimus facillimè deprehédi pof-fe earum difpofitionum caufara effe plcnitudinc hu-morum amp;nbsp;redundantiam. Et cùm non audiucrimus

capitis aliquod vitium præcefsifl'e,cerebriq; opcra-tiones turn extrinfecas turn intrinfecas fuiflcfecun-dura naturam, ncq; vnquam deftillationcm perpef-famfuillè,credimus hanc ægritudinem primogenio alFeétu ad caput non clTc reducendam, fed ad membra inferiora,vt ventriculum,amp; hepar,ac totum venarum ambitum.Exiftente enim in illis membris re-dundantia,ncceirarium eft omnino repleri caput ob plurimos vapores afcendcntes,præcipuè m regione frigida,vbi paucifsima tranlpiratio. Quamprimurn igitur occurrendum eft plcnitudini, ne cerebrü afte dum clifo ac fuffbeato calore innato, reddatur fei-pfo imbecillius, ac deinde intemperies per eflentia firmetur in capitc, reddaturq; ægritudo vel infana-bilis,vel quæ difficillimc tollipofsit. Eftq; via cura-tionis manifeftifsima. Plcnitudinem, ficut dicebat Hippocrates,euacuatio fanat. Euacuabitur turn ad-hibita reda viftus ratione, cibiq; ac potus parfimo-nia,tum medicinis euacuâtibus,ac fanguinis mifsio ne.

CONSVLT. MEDICIN. 135 ne. Quantum igitur attinet ad vidus rationem, ca-uenduni primo ne acri frigido occurrat,vel flatibus venîorum,etiam(I æftiuo tempore quandoq; videa-tur elle iucundum ; fed ab Auftro caucat præcipuc, ab acreq; nodurno.Somnum rticridlanû fugiat,maxime enim officeret capiti. Procurabit vt fingulis diebus reddat alui excrementa, quæ fi pauca aut retenta fuerint,adiuuet molliêtibus,ficut eft poius an te cibum pullacei iuris,in quo malua,mcrcurialls3amp; betaalba décoda fuerint,addito etiafaccharo. Vbi berbarum fada fueiit exprefsio,eblbat hauftum co-piofum tribus horis ante prandium : proderit enim adaluum emolliendam.Adidem etiam confert vfus paffularum dulcium ante prandium, puluere faccha-ri adiedo. Bis tantü in die comedat,neq; inter pran dium amp;nbsp;cœnam bibat,amp; præcipuc poft cœnam.Vni co cibi genere contenta fit,nihil enim ad augendam plenitudinem efficacius quàm ciborû varieras.Car-nibus vefcaturiuuenibus,facilis concodionis,qua-les vitulinæ,hœdinæ,pullorum, leporum iuuenum, auium campeftriû,vt perdiccs,phafiani,amp; aues par-UÇ. Abftineat à carne antlqua,porcina tâ falita quàm recenti, à paftilibus amp;nbsp;ladicinijs, à pifcibus, amp;nbsp;omnium ciborum genere vaporofo, vifcofo, amp;nbsp;humi-do.Oua recentia conueniunt,fi trcmula fuerint,eli-xata,vel calido cinere coda.Quantitas cibi fit intra fatletatem.Vinum bibat vel pauciferû.velbene dilu tum,amp; in pauca quatitate:amp; hoe maxime refert: nihil enim magis replet caput quàm vinû vel potens, vel vaporofum,vel vtrunq;. Êt hæc quantum ad rationem vidus attinet. Quantum veró ad purgatio-nem,laudaré,nifi æftus maximi impedirét,vt quam-primum,præmi{ralenitione alui,cum ^ j. floris caC fiæ,amp;fpccicrum hieræ fimp. 3 ij. die proximo fc-

,34 I O. B A P T. M O N T A N I qucntifanguis raittereturà venabrachij,quam corn muiiem appellant,extraliereturq; fangumis quantitas vfque ad ^. vüj. vel x. Deinde ad vlteriorera curationé cum phannacis accederemj præinifsis in-fraferiptis fyrupis:

-4Mcllis rofati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana J j.

Aquæmaioranæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ iiij.

pz.Agaricipræparati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 ij.

Floris cafsiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i j.

Mifee, fiat bolus eu zuccharo : detur in aurora cum euftodia.Vel fi mallet pilulas,

J^.Pilularum cochiarum 9 iiij. Cum melle rofato fiant pilulæ v. dandæ codera modo,amp; hors eadem.Ego tarnen pra:ferrc bolum. Fada bac purga tione,fi vlterius tes vrgeret,laudo mafticatoria,pri-mo ex maftiehe fimplici,matutinis horis femper ex-puendo:deindc fi vellet vires mafticatorio adijeerc,

31Maftiches nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 ij.

Staphifagriæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana 3 s.

Ceræ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 ij.

Mifce,fiat mafticatoriû in forma trochifeorum pondéré 9 j. amp;nbsp;vtatur codera modo,quemadmodum de maftiehe diximns. Deinde fi adhuc vrget res,bu do ea quæ caputpurgia voeât, leuia tamé, ficut cura decodo betæ,raaioranæ,amp; mercurialis,attrahendo per nares iciuno ftomacho, quemadmodû fieri con fueiiit. Ad cinnitu aurium maxime confert oleu pt cis vel terebinthinæ, adiedis duabus partibus old amygdalarum amararum:mane amp;nbsp;vefperi guttam v-naro amp;nbsp;alteram dpftillct inaureSjadiedocotovel bombacf

C o N s V L T. M E D I C I N. lïy bombace carminato amp;nbsp;mufcato.Prætcreapro diuer fionc amp;nbsp;euacuatione, fi morbus pcrfeucrarct,laudo terautquaterfingulismenfibus vtatur j j. pilula-rum infrafcriptarum,hora vna ante cœnam:

JJi.Aloes optimae nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j üij.

Puluerizentur omnia per fc, deinde mifceanturjpo-üea confpergantur fucco rofarum puro, amp;nbsp;permit-tantur exiccari,amp; ita vtetur feptem vicibus.

di imbeciüittüe uitio ccrcbri,pro Magnifico uiro, fi Vppofitis bis quæ turn ab Excellentifsi-a mo Medico, turn ab afsidentibus amp;nbsp;fa-fl miliaribus intellcxi de hoc Magnificovi ro, qui tot annis membrorum tremore, amp;mouendi imbecillitate laborauit, confidcrataq; feptuagenaria ætate,temperatura calida amp;nbsp;ficca,in-figniq; extremorum ealiditate, amp;nbsp;doloribus pungi-tiuisjimmoderataq; alui adftriftionCjConfuleré primo circa rationem viftus,vt eiFugeret pro viribus molefta animi accidentia, ficut iram amp;nbsp;mœftitiam. quæreretq; omni ftudio, vt cum amicis quietam vi-tam iucundamq; degeret, ealidum aerem euitaret, ptlfana,laóluca, boragine,portulaca,endiuia in fer-culis vteretur ; ac fi ventriculus ferret, laudarem vt omnino à vino abftineret, amp;vini loco huiufmodi potum fibi confici curaret.

igi.Aqua: fontis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lib. xvj.

Ligniguaiaci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lib. j.

Bulliant ad confumptionem quarts partis: coletur, amp;nbsp;referuetur. Eft Si hoc pocuîuni præftantifsimû ad nutriendû,vt quod nihilo fegnius vino nutriat. Pro alui verô lenitione velim vt hngulis diebus fumeret ante cibum libram media iuris pullaftri, in quo décoda eflet malua,viols,hordeum,amp;fex velx.pruna dulcia. prsterea acciperet quater in menfe, duabus horis ante prandium,tale medicamentum:

JJi.Floris cafsis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;§. j.

Rheubarbari eledi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Cum faccharo fiat bolus. Quotidie ad hepar amp;nbsp;renes huiufmodi linimento vtatur:

Bulliant in fufficienti quantitate aqus,in qua mode rato calida fedeat ieiunus bene coopertus veftibus, amp;nbsp;in aëre calido : curetqj vt poft huiufmodi balneu ftatim membra huiufmodi linimento inungat: JJi.Olci Camomillini

Violati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana ^ ij.

Et nifi fada fuerint cauteria infra crus exterius, fient fieri confueuit,laudo vt omnino fiant. Nee dil-plicet hsraorrhoides prouocare, pr^fertim fi natura per eas vias aliquidtentarevideatur.Quantü veto ad aquas thermarü attinet, nullas ego laudarem, nifi fortè Calderianas, qus in agro Veronenfi funt, tanquam

C o N s V L r. M E DI C I N. ijy tanquamadrefrigerandura hepar Serenes idoneas. Sed quod ego præftantifsimum remedium iudica-rem, effet vtligni Guaiaci decoftum fumeret,non quidem eo viâu tenui,qui folet adhiberiplerifque, fed moderato, qualis ætatis temperamento, amp;nbsp;viribus iulciendis conuenit.Velim tarnen vt quod loco fyrupi biberet,in aqua endiuiç decoqueretur.quod fi ita fieret, fi quid vnqua huic Magnifico viro pro-deffs debct,hoc maxime profuturum credo.

1 ji ’:“5aquarumthermarüpricefsit, Scra-tio viftus eft inftituta, ideo ea quæ nuc fint agenda proponam.Et primo

Olei amygdalarum amararum ana |. ij. Mifce, amp;nbsp;frequenter auri guttatim inftilletur : pro-deft enim ad furditatera,amp; auriü tinnitum antiqua-tum,amp;: cerebrum confortât. Pro capitis auté amp;nbsp;fto-machi confortatione, femel in feptimana vtatur pi-lulis infrafcriptis,aut ter in menfe, pront necefsitas «xegcrit:

ana ; s.

9 ij-

9 j-

138 I o. B A P T. M 0 N T A N I ftea afpergantur aqua rofacea,amp; permittantur exic-caii,amp; ita iteretur fepties.Poftea cum fyrupo viola-30 formetur magdaleon,de quo fingulis vicibus fiât pilulæ 9 j. num. iij. cum eodem fyrupo violato, amp;nbsp;fumâtur hora ante cœiiam .Lotio pedum fiat ad prouocandum fomnum:

Confult. XX IX. J:)edolorecai)itis,cumdfthmiüef (^ dolore dextri ldtcrl^,^febre leui^ pro pKclU lAdurocena.

I fanare debemus hanc puclla,oportet cognofcere ægritudiné amp;caufas:neq; tantumodo hge cognofceredebemus, fed amp;nbsp;locaaffeftaparticularia, amp;uatu ram ipforü.Si enim ifta non cognoue-

rimus,fieri nópoteritjVt habeamus indicationescu randi. Primo ergo qua: fit ægritudo,vel qua: fint æ-gritudines,amp;: que fymptomata,videbimus:fecüdô, quæ fint caufæ facientes earn : tertiô,quæ locaaffc-Ôa,amp; que fit natura totius co.rporis:poftea ad cura-tioné accedemus,amp; procedemus per capita,amp; con-clufiones,quonia cum dodoribus, amp;nbsp;non cum fcho laribus,habemus fermonem.Pro reda igitur cogni-tione,oportet rememorari quçdâ audita fieri,quod hæc puella fere ab ortu fuo ichoras amp;nbsp;fluxusquof-dam emanates à capite habuit : deinde audiui quod iâcritiam patitur,vt à quacunque Icui caulain citri nitatem totius corporis deueniat.Iftafuntrememo randa,quia erunt figna rememoratiua,amp; coniedure ad cognofcendum dfentiam amp;nbsp;caufas ægritudinis. Quantum ad has dilpofitiones attinet, quibus affli-gitugt;^

C o N s V L T. M E D I C I N. 139 pitur in præfentia, audiui primo quod dolorem capitis patitur,amp; diu perfeucrafle,vt etiam nunc con-queracur.Audio praterea quod difficultatem anhe-litus patitur,vt non fufficiac diaphragmaamp; thoracis mufculi ad dilatandum peftusifed etiä mufculi ventris inferiores amp;nbsp;fupcriores, qui non faciunt ad di-latationë peftoris, nifi vrgente necefsitate. Audio etiani quod conqueritur cótinuè de dolore exiften te circalatus dextrumfupracoftas mendofas c ve-ftigio hepatis. Audio præterea dolorem habere in iunduris brachioru,amp; tibiarum aliquando,fed maxime circabrachium dextrum.Ethecfunt omnia ilia,de quibus conqueritur.Habet etiam febrem con-tinuam,quoniam pulfus feruat motum vniformem, amp;nbsp;motus hodiernus vniformis eft cum motu hefter-no.pulfus veto vnum modum habet, infignem fcili cec duritlem, ac ft chorda arcus extenfi tangeretur : cum vrinls crafsis, multam amp;nbsp;fæculentam habenti -bus fubfiftentiam, non multæ tarnen intenfæ rubedi nisifltiq; minime vexatur,dolor tamé clamofus eft. Omniaifta reftè cófideradafunt,amp; quç pofsint effc caufx omiuü iftarum difpofitionu: amp;nbsp;forte vnum e-rit caufa omnium iftorü fymptomatü.Ego incipiam rememorari difpofitiones prætcr naturâ. Habet caput quod continue abundauit multis ichoribus,qui tame ceftauerût. Citrinitate etia habet, qua femper fete vexat ex leui occafione. Cofidero etia cóplexio nem corporis naturale. Video cp hæc puella,ex quo multi copia bills generat, multi habet caliditatem in hepate,ex qua Unguis calidior generat,cum bills fit veluti fpuma, amp;nbsp;tanto feructior fanguine, quanto fubtilior. Ec cum humor 111e effundat per totum, fignum eft,caliditatéplurimam in hepate elfe.Mui- ’ titudo etiam fanguinis indicat eius temperaturam

calidam amp;nbsp;humidâ. Et quia video plurimâ pituitarn generate,vt ex dilpofitionibus illis apparet,amp; nunc segritudinibus torquetur quæ dependent à pituita: ex bac conieélura video ventriculutn frigidum efl'c, quç duo inæqualitatem faclunt maximam:amp; cùm in ventriculo fit frigiditas præter naturam, male con-coquit,8f humores crudi aggregâtur:amp; quia fecun-da concoftio non corrigit primam: vbi enim excef-fentprima,non corrigitur,quinhumorcrudus non fit crudus,cùm in ventriçulo eft genitus:amp; cùm hepar intemperatû eft,in quo fanguis generatur,fi excédât ad intcnfum,adurit:fi déficit, crudos générât humores.Cùm ergo hepar rationc caliditatis choie ricum generetfanguinem , ventriculus ratione fri-giditans pituitam, non eft mirum fi omnia hæc con tingant, maxime cùm natura imbccillum caput ha-beat fufcipiens bilem plurimam, ac pituitam fimul: quia Galenus amp;nbsp;Auic. inquiunt à ndtura ita inftitu-rum efte, vt debilia membrafiiperfluitates fufeipiât aliorum.Non eft mirum igitur, fi puella debilis capi tis,vtcxprincipio natiuitatis apparet, excrementa in ventriculo,hcpate, amp;nbsp;in ambicu totius genita fu-fcipiat : afcendunt enim bilis amp;pituitaad caput,amp; ibi incraftita defccndunt, amp;nbsp;omnes difpofitiones, quibus affligitur,generant. Et Quia perpetuo vapo-res afcendunt ad caput imbecilfum amp;magnü,amp; hepar calidum,amp;ventriculura frigidü habet, ideo habet oranes cau(as,vt incurrere potuerit in has difpo fitiones, quia habet omnia quæ poffunt replere ca-put.Et ideo dolorem capitis incœpit pati,qui perfe uerauit, quiacaufeperfeuerabant : amp;quiarepletio ad intenfionem deuenit,defluxü fecit,amp; ad inferio-ra decurrés ad loca magis prçparata,expellicur:funt autem imbecilliores iunfturæ. Defcendit ergo materia

CON s VL T. MEDIC IN. 141 teria pituitofabili permixta,tanquam vchiculo quo dam, per partes pofteriores,8c per fpondylos colli, per ncruos aditum habens,vt inquit Galenus in x. tuvrà Tonavs, vbi de podagra loquitur • Occupât au — tem iüfturas, cùm ibi chords amp;nbsp;cartilagines fint,amp; loca exanguiatideo ibi detinetur,amp; cùm imbibitur, non facile tollitur.Eadem prsterea materia cùm de ftillat adpedus, catarrhum facit ; amp;nbsp;eadem prorfus materia eft, bilis fcillcet amp;nbsp;pituita, qus omnes iftas difpöfttiones facit. Secundùm autem quoddiuerfa occupât loca,diuerfa fortitur nomina:u enim pedes occupat,podagra:fiiunfturas,arthritis:fi peftus,ca-tarrbus appellatur: quiavcró materia hsc occupât anulos afpers arteris,bróchus appellatur.Qus autem eft caufa faciens dolorem in coftis? eft materia biliofa amp;nbsp;pituitofa, faciens difficultatem anhelitus, quia nó poteft peftus dilatari liberè, ficuti oportet: non quod adfit aliquaimbecillitas virtutis caufans talem difficultatemmec aliam ob caufam idaccidit, fed ex copiofa materia, vt peftus nó pofsit liberè di latari,vt iam dlxi.Et licet nó habeat tufsim, hoc pro uenit,quia materia illa^on mordicat : amp;nbsp;forte exci-tabitur,cùm magis putridus humor fiet.Sed difficul tas apud me eft,vbi fit caufa cffiiciens doloré in coftis,amp; vbl fit sgritudo, an in diaphragmate, vel in pulmone,an in mufculis exterioribus.In hepateelTe non poteft,quia eft fupra hepar, amp;nbsp;non excedit men dofas coftas . In diaphragmate elle non poteft, quia maior effet diffîcultas anhelitus, amp;nbsp;fsuiora acciden tia,amp; non effet fint tufsi: quia cùm patitur diapbra-gma,excitatur tufsis,etiâ fi m hepate fuerit materia, earn expeUere natura quærit.Vbi igitur erit? Si volu mus fecundùm rationë fomere cóiefturas, cùm per illas inteciores xgritudinescognDfcantur,tertio de lotis

i4i IO. B A P T. M O N T A NI locisaffeétisjcrediderimhanc affedionem efle in mufculis exterioribus,nô in membrana, quia dolor ille magis acutus effet, vt patet in ijs qui babent faU fim pleuritidem . Habet auté doloré,quia mufculus valdefenfibilis eft,amp;ob hâc caufam habet difficulta tem anhelitus,non quidem per effentia, fed per con fenfum.nec ad pulmonem defcendit materia,quæ fa ciat talem difficultatem,quia adeflet tufsis, amp;nbsp;perci peretur fonus per refpirationem tranfiens. Et forts caufa curmaiornó fit dolor,eft, quiain mufculis ex terioribus eff caula faciens dolorem,amp; non in inte-' rioribus. Et quia in vna vice non poteft dilatari pe-âus,omnes inufculi conueniunt vtfuppleant,ideo fequitur diflicultas ob dolore in mufculis. Sed cùra affeftus fit in ca parte,credendura eftmembrani rations cólènfus pati,amp;ideo fit pulfus durus, ac fi effet in membro membranofoaffeftus.apparet poftea lerinus,cùm dolor eft in membranafiaccingente co ftas.Hadenus fit didura de dolore in coftis exiften-te,amp; de difficultate anhelitus : amp;nbsp;quatum attinet ad doloréiunlt;fturarû,amp;ad caufas eius : amp;nbsp;quod fadus eft per defluxû materiæ biliofç amp;nbsp;pituitofæ per fpó-dylos colli defcendentisdoca veró non habere in fê ægritudinem, fed quia defluit materia ilia, ita quod ceflante defluxu ,ceffabit etia dolor : amp;nbsp;quod caput naturaliterdebile,àventriculo male affelt;fto,amp;ab hepate fufeipit excrementa, ideo dolore capitis mo leftatur : amp;nbsp;cùm defcendit materia hæc ad coftas in mufculo exteriori,caufat dolorem ibi,ad cuius con-fenfum membrana patitur interior, amp;nbsp;facit difficul-tatem anhelitus,amp;pulfum durum.Non dicam quo-modo extrinfeca fuerint in caufa,quód hæc contin-gerent,quia hæc difta funt. De febre autem,quia u-niformis eft,vt apparct ex motu perpetuo, qué vni-fo'r-gt;

C o N s V L T. M E D I C I N. 143 formé feruat, non credo quod propter doloré iun-durarum aut capitis caufata fit : quia cótingit fæpe, quôdaliquis habeat dolorem capitis amp;iunfturarü, amp;nbsp;nonhabeat febrem, amp;nbsp;li adeft,vt in podagra, ma-ïimus eft dolor : fed nee diu perdurât, nee vnifor -mis eft.Credo ergo quod fit ratione doloris exifteu tis in coftis,quia ftante raatetia in loco calido cordi vicino,putrefcit,amp; febrem accendit: amp;nbsp;ideo verifi-mile eft,vt febris nafcatur ab ea caufa.Sed à quacun que caufa proucniat, credo quod à materia depen-deat:amp; quod fit febris accidens,amp; à dolore illo de* pendens,amp; ab humoribus putrefeetibus in locis da lentibus, quæ remouebitur âd remotionem fùæ can fæ,ficut curatur febris curata pleuritide. Ideo Hippocrates infecundo de rationeviftus in acutis, curat dolorem negleélafebre. Cognitaigitur efientia amp;nbsp;natura xgeitudinis, amp;nbsp;cognitis caufis,facile eft vi dere quid præfagiendum fit,amp; quid agendum.Q^o ad ptæfagium, fi confideremus dolorem capitis,nul lus vnquam,vt dicitCalenus in fecundo KiiT^Tc^cvf^ mortuus eft ex dolore capitisiideo talibus negat da ri opiata. Qno ad dolorem iundurarû, idem etiam dicendum eft, vt patct experientia. Quo ad dolo -rem qui eftin mufeulis exterioribus, tutifsimus eft. Quo ad febrem, non eft tanta,vt pofsit interficere. Quantum igitur fit ratione ægritudinum, non eft ti mcndûiet fi timendû eiret,de debilitate virtutis de-beremus timere, quia cùm quis debilis eft, fi porta-retpôdus decélibrarû, caderet: quod nô faceretba iulus cum pondéré decé milliû bbrarû. Cùm igitur virtus fit valida, ifti morbi nô crût lethales, bene e-rût longi:8f in longitudine cùm multa noua pofsint cótinpere,timêdü eft ne febris fiathabitudinalis,amp; ne dolor inducat puellâ ad virtutisdebilitate amp;nbsp;ma-

,44 IO. B A P T. M O N T A N I xirnam refrigerationem.Credo tamé quôd diligentia noftra nullum horum occurret. Quod ad cura-tionem attinet,cùm morbus ifte fit ex repletione,iii dicat de euacuatione. Sed quia non eft fimplcx res indicans J ideo nec fimplcx oritur indicatio : vitra cnim corporis repletionem,quæ debet euacuarijcft caput imbecille, ex cuius imbeci litate repletur, amp;nbsp;caufàntur dilpofitioncs iftæ ; amp;prætereaadefi inæ-qualitas in hepate,amp; vétriculo.ldeo primo euacuan dura eft,fecundo corroborandum.Quod ad cuacua tionem,cùm bilisamp;pituita fint caufa,fiue choiera vi tellina, quæ choiera maioris famæ ab Auicenna ap-pcllatutjfitq; craflus humor, debemus habere indi' cationes,amp; modum operandi,vt abftergamus amp;nbsp;in-cidamus,quiahabet crafsitié, amp;nbsp;vifciditatem. Cùm ergo nó pofsit euacuari, nifi præparemusipoflumus igiturpræparare prius,amp;polFumus etiam minorati-uum præmittere.Jîc mihi fummopere placet,quia fy rupi qui debent fubtiliare humores amp;: incidere, nifi ventriculus, amp;venx melaraicæ fuerint expurgate ab humoribus crudis, difiribuerentur humores illi crudi per fyrupos ad vcnas,amp;putrefccrent,amp; face-rent febtem : idco refte minoratiuü præmittendum eft.Euacuata autem materia illacómuni exiftentein vijs dutluum,ad digerentiaproccderem.Sed hic et fet aliquis qui diccret ; Tu vis incidere, fed ab oxy-melitc,amp; omni re quæ acetum habet,eft cauendum, quia neruis nocet.fgo vidi Galenum 11 i.KUTèey'iv», vbi loqucns de aceto, amp;nbsp;de ægritudinibus neruo-rum,dicitibi : Cùm ægritudo neruorum eft in pro-fundo,amp; virtus aceti non tranfeat cum medicina,a-cetum non timeas. Et in cmplaftris ad neruorü vul-nera,vbi debet apponi aliquid ad penetrandum,po-nit acetum. Nec timeas igitur (inquit Galcnus ) ibi acetum

C o N s V L T. M E D I C I N- 14? acctum, quia antequam accedat ad neruos, amittet mordacitaté, amp;nbsp;adiuuabic ad penetrationem. Si ve-ró ftatim tangeret emplaftrutn neruos, caueas ab a-ceto,quia faceret conuulfionem. Cùm igitur in vul nere profundo per quatuor digitos non timearaus acetuni,non timcbimus in cafu noftro acetura, tan-to niagis,quia melli,vel zuccharo eft admixtu, amp;nbsp;in ventriculo cum humoribus permifcetur: quia dicic Galenus de cepis,amp; 311ijs,quód licet exterius vlce-rent,interius tarnen non mordicant, quia amittunt mordacitatem in ventriculo ex concoftionibus, amp;nbsp;mixtione aliorum ciborum.Habet poftea acetu vim incidendi, tSc mel abftergendi: ideo Mefues dixit de fyrupo acetofo,qu0d acctum facit penetrate medi. camentpm ad locû, ad quern forte non penctraret. Ideooxymel fimplexaut acetofum cum fyrupo de betonica acciperem,cùm ob incifionem,tum etiam Vt faceret penetrate alium fyrupum.amp; fic facerem:

iji. Oxymellis fimplicis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ S.

Mellis rofati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana |. s.

Deinde acciperem decorum betonicæ, endiuiæ:amp; quoniam calidum eftoxymel,licet Galenus dicatip fum potius frigidum elfe, aquam endiuiæ mifcerem vfqf^d §. iij. vccaliditas contemperarerur. Fafta Conco(ftione,nunquam ab aganco reccderem, quia Agaricus vltra hocquód de benedidis medicinis fit,craflbs humores educere poteft, fi cum aloe, vel rhabarbaro mifceatur,amp; exhibeatur m forma boli? Nee fum ego illius opinionis,vt eredam,cùm volu-mus a longinquo euacuare, in formapotabili exhi-benda elfe medicamenta: cùm autem à capite volu-mus euacuare,in forma pilularum.Credo ego quód fundentur in falfo fundaméto, amp;nbsp;contra Galenü 11.

14« I O. B A P T. M O N T A N I de facult.nat.in v. de fimp. medica.amp; in 11. vbi vult quod humores trahant ad ventriculuni, amp;nbsp;ventriculus imbuatilla qualitate,vtfopitapropriaiphus aâione,attrahat humores ad fe;nec vapores aut me dicamenta afcendunt ,lèd manet in ventriculo medicina,amp; trahit. Cùm igitur volumus exhibere me-dicinam, vt facilius expellatur, nec potenter eua-cuet, facimus cam in forma potabili : fi vero vt po -tenter euacuet,nec ita de facili expeUat, potius op-pofitiim effet faciendum: ideo vel in forma potabili,vcl boli,amp; cum rhabarbaro cxhiberé,ne tota materia,fi cirée intencio, amp;nbsp;opportunum elfer,euacua-retur,vt paulatinè euacuemus, 8cpaulatinè digera-mus.Fadis euacuationibus,amp; replicatis fyrupis cos augendo, cùm videbitur materia concofta,accede-rem ad corroborationem membrorum,amp; prçlerua-tionem.Primo ergo relpiccrem ventriculum,amp;hc-par, amp;nbsp;fi non eflet caput exquifitè cuacuatum toto corpore euacu3to,quia multotics figitur materia in loco,amp;: localibus indigemus,caputpurgijs ctia vten dum erit,amp; poftfuccum betæ,maioranæ,adfuccum cyclamini accedere per nares trahendum.Facerem mafticatoria,cum maftiche, diftamno, amp;nbsp;radicibus capparis decofta. £t quia radix hæc amara eft, cum ftaphifagria, vel pipere fieri polfet : amp;nbsp;ita vellem caput loca'libus euacuare.Inlpergerem prçterca caput cum fandaracha,rofis,maiorana. Eepro corrobora-tione hepatis amp;nbsp;ventriculi, fi chebuli myrobalaiii haberi poftenc, effent optimi ad corroboranduin c-tiam iumfturasifi non poffent haberi, zuccharum ro faccum effet conueniens pro corroboratione hepatis,amp; ventriculi,amp; iunfturarum. Si etiam videretur vt humores à iunfturis euacuarentur, fieri poflct,amp; materia ehgeretur conueniens.Iftisigitur proui-diffe-

CON SYLT. MEDICIN. 147 dilTefhus.Ec quia longa eft ®gritudo,amp; membra aC fuctafuntmandare, amp;recipere,vt corroborentur tarn membra mandantia, quam recipientia, nc diu-tius repleantur fuperfluitatibus membra, amp;nbsp;fiat re-cidiua,ter vel quater in menfe pilulam vnam ex aloe cum rhabarbaro cxhiberc. In æftate vero modicum cafsiæ cum rhabarbaro , amp;nbsp;ctiam I'ana ipfa exiftente id fieri poffet.Et iftud eft iter,quo ego procederem. Qu^o ad viftum,cùm œgritudo fit chronica,amp; debi-litentur membra,vinû Icue conuenlret.Et quod di-citur vinum nocere neruis, vctitatem habet de potent!,amp; de affumpto in magna quantitate: conuenit autem ne ftomachus debilitetur. Idco tenue vinum darem,non album:licet Galenus album cxhibeat,vt ' prouocet vrinä.Nos autem cligemus cirelolum,vul gari fermone rofl'eto nuncupatum. In reliquis redd fe habeat. Eadis autem euacuationibus, nuquid mo dicum theriaeæ vel Mithridati cum naodico zuccha rirofatlcoueniret? QuæfiuitD.Marcus Altherius ea de re,amp; conclufum fuit quod fie, in modica quan titate,puta ad quantitatem fabæ,amp; rai 6: quia dice-bat Montanus ex Galeni fententia, mcdicamcta ifta non conuenire pueris : exhac enim medicina con-coquetur materia,corroborabuntur membra,amp; ma teriarefoluetur. Et pro corroboratione cerebri, Sc cordis propofuit Diamufeum dulce cum coraUis m beis,amp; cum zuccharo,amp; aqua rofacea,vt fieret con-fedio: Pro confortatione autem iunduraru propofuit fomentations ex lade,cum rofis,florlbus camo mlllæ,amp; mehloti. Vndioncm etiam ex radlce ebu-lorum ad quantitatem ^ j. cum olei rofacei ^ vj. ad confumptione tertie partis.Et ultra confortatio nemad refolutionemmateriæ exiftentis in iundu-ris,propofuitvndionéexoleirofati |. ij. amp;oleide

148 IO. B A P T. MONTANT terebinthina ^ j. Superius minoratiuû fuit prce-termiirum,quod taie eft:

IJi. Eleéhuarij lenitiui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ j.

Conduit. XXX. De apoplexie tcnmiutd in pArdy' fim dextri brxchij cr cruris, cum diminution: e^ -rundem purtium,pro nobili tilyrico.

IC nobilis vit accefsit inItaliam cum li ^ ^^ g tens etiam Regijs fubfcriptis manu Fer ■ IWi I din3ndi,quæ iubentfubditis,acrogant cxtefos, vt pro viribus fuis iuuent ftre-nuum ik cgregium hunc mditcm,hancpræcipuè ob caufam vt curetur à paralyfi, quam ipfe dicit fe habe re in dextro brachio amp;nbsp;crure:amp; dicit eas partes plus çæteris diminutas, ita vt fufpicetur ne tandem de-Bruantur amp;nbsp;deueniant ad fphacclifraum vel fydefa-tionem,amp; ita pereant. Licet autem hoc præcipuè pe tat, queritur tarnen etiam de quibufdam cófequen-tibus anno elapfo,incidifle fe ait in quadam apople-xiam, ex qua' remanfit hæc paralyfis. Sed ante hoc tempus paflus eft varia fymptomata,qua: omnia na-fcunturab vno eodcmq; principio,videlicet à deftil latione catarrhi à capite in partes fubiedas,quæ facit diuerfa fymptomata, prout in diuerfas partes de fcendit.quandoque ad iunfturas amp;nbsp;brachia defcen-dit,vt non pofsit mouere:aliquado ad ventriculüm, amp;nbsp;habet appetitum vomendi,non vomit tarnen, fed longo tempore continue expuit pituitam. Et dicit

C o N s V L T. M E D I C I N. 149 vnum animaducrtendum,quod cùm à medicis pur-gatus eflet amp;nbsp;miffus fançuis, incidit in difficulta-tem omnium motuum: amp;cum mittereturadbainea amp;nbsp;ingrederetur, fecuta eft diminutio fenfus amp;nbsp;motus,^ omnium virium proftratio, quæ diu durabat, ita vt tantùm offa amp;nbsp;pellcm habere videretur.Id to-tum medicorum culpa fadum alt, fe autem interim non conualuifle. Vtrum hoe modo fit ex vitio medi corum,nec ne?Expituitæ multicudine efle ortü con ftat;eft enim fubiedus maxime pituitç generation!, quæ tota à capite orit: quia ipfemet à capite defcen-dere fentit.Cóqueritur amp;nbsp;de alijs,fedhaec funt præ-cipua, ad quæ reliqua confequuntur'^. Vnum aduer-tendum eft, quod poffumus conijcere exhabitudi-nc totius corporis, ex ratione vidus præcedentis , quod habet caput valde fubiedum generation! pi -tuitæ,hepar præcipuè calidum;nam ex colore,habi-tu corporis, amplitudine venarum, hoc hepar cali-dum oftenditur. Qui autem habent hepar ealidum, fubiedi funt multis euaporationibus ad caput,amp; de ftillationibus. Et reddit rationem Galenus 111. de locis affedis,de dolore capitis,cur facile omnem re pletloncm capitis patiantur.quôd fi caput etiam hu midum fuerit, eius etiam ratione plura excrementa ®ggrcgantur.Et ideo non mirura eft,fi hic vir fuerit fubiedus plurimis dcftillationib.amp; replctus pitui-ta generata in capite, quæ mucus proprio vocatur à Galeuo,cùm dlftinguitur à pituitagenerata in ven-triculo.Habet igitur ortum hoc ex natural! difpofi-tione : amp;nbsp;quidem figna funt tale fuifte caput.Refert autem ipfe, quod à principio ortus habucrit pluri-mas excrefcentias circa caput;primó nodum quen-dam feu duritiem circa oculum dextrum,quem inci dcreoportuit,vtadhucex cicatrice apparet:inea

parte poftea paralyfim paffus : in parte finiftra alias habuit excrefcentias, quæ quales fuerint,nefcit co-mode cxprimere,cùm interdum nô fit idoneus.Cô-fuetus cftplurimura expuere, amp;nbsp;varias paflus eft æ-gritudines ex deftillatione catarrhi. Sic confiituto corpore,exercuitartem militarem , Scgladio limita acquifiuit:habet(vt aiunc) x x x.canella,quorû ma-iorem partem gladio acquifiuit, virllreimus,amp;qui mukaanimi accidentia paflus eft, leditioncs cum a-lijs amp;nbsp;bella inteftina,amp;in ijsamifit multa,multa etiâ ab aüjs acquifiuit.Ad hæcacccfsit ratio'viftus: plu-rimùm bibit, nec enim etiam cùm moderatifsimè bi bit, bibit minus amplafitula,amp; tamé quærebat vtrû i1ifficerec.Ego,quiain tempore fanitatis decuplo plus fie bibere dicebat, permifi ratione confuetudi-ms.Pluriraû igitur bibere folitus, amp;nbsp;optimè viuerc: ram bene accôniodacus eft m omnibus rcbus.Nani interdum habet cétum currus vini optimi. Accefsit igitur ratio vilt;ftus,quœ difpefitioné naturalem corporis iuuit, amp;nbsp;nunc eft in tempore ætatis paracma-fticæ,amp; eft x x x x.annorum,in primo fenio,vbi deficit calor. Et quia fie vixit, amp;nbsp;corpus cómodum ad çgritudincs habês,nó mirü fi incident in tamleuem apoplexiam,fi modo apoplexiafuit: ea non amplius laborat,fed tantum cùm aliquid molitur, adhuc pa-titur vertigines,quçfunt,vt amp;:reliqua fymptoniata, ad imbeeiiiitatera capitis referenda. Ab ea apople-xia curatus,nunc habet paralyfim,quæ potius eft ex relatione fua,quàm ex ijs quç apparét,quod cogno-fcatur.Dicit membra lateris dextri minora,fed non apparetmam etiam filo menfuram accepimus. Dicit fe habere difficultatem in motu, illud nos credcre iicceflè eft; fed video tarne non minus regere gladiû ip omnes partes, quam aliquis validifsimus.Scd di-fif

C o N S VL T. M £ D I C t N. lyi cit fc in eo motu magnü laboré pati in ijs partibus, amp;nbsp;in omnibus articulis impedimentü : nihilominus validifsimè mouct.Pollex aliquanto magis ilh à manu diuulfus in vtraq; manu,maxime tamé in dcxtra: forte in fitu cius digiti morbus eft, quanquâ nefcio an id fit ei naturale. Eft prêter hoc vnû aliud:mulca imaginaturquç nó funt.Diebus elapfis cùm optime haberet,quidam amicus ad eum accedens,manus il-li cóprefsit,amp;poft ipfara cöprefsioné detetius fe ha bereait,cùm tarnen nonpolsimusaduertere.Habet amp;nbsp;oculos truces, qui fignificant animi intentionem acrë;amp;: rationextatis x x x x.annorü,amp; etiam tem-peraturç,abûdathumoribus aduftis,quç omnia ob-feruanda. Tota hac hyeme, amp;nbsp;à principio cùm nihil aliud cogitaré,femper proteftatus firm mefolum nó aggreflurum curam ilhus ; amp;nbsp;quanquam crat qui illi perfuadere vellent,vc turn inciperet,amp; illi integram ünitate pollicerentur;ego tamé nolui cara aggtedi, nifi in vere,amp; quidé non folus facere volui.Eft obe-dientifsimus,omnia facit quæ iubent medici, amp;nbsp;diligenter, vultq; curari.Tota hyeme vnftionesamp;lini menta habuit, pilulas item ex hiera, rheubarbaro , amp;nbsp;agarico diuerfas,fed dimittere coaóus,quiafimi-pliccs melius operabanturamp; educebantpituitam, quodmirumeft, ita vifcidam,vt nonpofsitauellià pelui:abundat enim pituita maxirtic, vt fi quod corpus aliud.Sed præter hoc habet aliud:circa regioné ftomachi in latere dextro habet excrefcentiam ali-quam, vt nodus velfcirrhus: eft tumor languidus , quails eft inherniofis .Nefcio an fit hernia ventris prope ventriculiim,ita vt fiphac, vt Arabes vocant, vel peritonæum ruptum, amp;nbsp;aliquid omenti excidit, quod faciat herniam,ficuti folet fieri in partibus in-ferioribus. Quod fi non eft, difficillimü crit dicerc

K2 IO. B A P T. MONTANT quódiiam genus excrefeentiæ fit .Non eftfeirrhus, necglandula;fi quid cft,erit hernia,amp; quidem eft ca fus valde rarus.An pofsit curari ? Quo ad morbum, diceré faeilem curatu : quiaparalyfisleuifsima, fine deperditione fenfus, nec cum aWatione motus eft. Magna enim dieiturparalyfiSjCum amifsjone vtri-urque:parua,cum perditiohe motus.h^c eft tantiim cum diminutione motus, vtipfe dicit. Sed habet a-lia difficiliareft confirmata paralyfis, amp;nbsp;fcquuta apo plexiam:nec curatus eft,cum tentatet curam tempo re morbi recentis:eft in primo fenio in ætate parac-maftica : caput habet perpetuo generans pituitam : nec fatis per omnia obedies, quiafi vinu prohibcas, vitara adimes:amp;fiparum bibat relpedu confuetudi nis,multum tarnen eft ratione raorbi,amp; parum fe ex erect. Hæc irapediunt curationes vt metuara : idea auceps fum propter rationes ancipites. Si mihi tarnen curandus fit, vt hodie eft,fic aggrederer cura-tionem. Primo exquifitifsime purgarem,amp; ideo ma ture incocpi,vt non vna vice,fed vt pluribus euacua re pofsim.Accepit minoratiuura ex flore cafsiæ,quç eduxit pituitam plurimam cum bile non pauca. Tam fyrupos accepit non paucos de betonica amp;nbsp;cicho -rea, ad concoquendam bilem amp;nbsp;pituitam : quia v-trunq; refpexiin decoftionc materiæ: amp;nbsp;bene con-fcrunt,quemadmodum ipfe dicit.Purgarem cum e-uacuantibus pituitam, cum eófeftione hamcch,vel pilulis cochijs, vel aggregatiuis, amp;nbsp;cum his in quitus agaricusamp; colocynthisingreditur,quæ edu-cuntpituitam amp;nbsp;humores craftos, amp;nbsp;fimul refpici-unt ad humores craftos,amp; ad humores aduftos,ha-benc enim feammoniû, amp;rayrobalanos. Ideo idem eft apudme dare hoc vel illud,quia eademinten-tio eft euacuare humores cralTos amp;nbsp;aduftos. Semcl

CON SV LT. MED IC IN. lyj purgato corpore, poft aliquot dies iterarèm euacua tionem , amp;poftmodum vbi tempus balncorum ad-uenerit, ad tbermas eum mitterem : eft enira cor -pus, quod aptifsimum eft vt accipiat cas fecundutn omnem modum adminiftrandi.ventrem, veutricu-lum fefquipedalem habet, aptus eft vt bibat:amp;: quan quam hepar calidum eft,non tarnen itapoterit noce re, fi præfertim muniamus amp;nbsp;defendamus hepar re-frigerantibus,vti confuetum eft. Habet caput humi diisimum,aptifsimu vt accipiat ftillicidium.Et quia de iunfturis etiam queritur, nataret in ijs, amp;nbsp;vtere-tur etiam tuto. Quid poft balnea faciendu fit,poft-modum fcribemus,cùm intellexeriraus quid balnea profecerint.Sed quia imaginatur multa,oportet at-tendete humorem raelancholicum,quem abundare video, quod etiam ipfa facies indicat. Sed quid de eo faciendum fit, tempus inditabit, vbi primo eua-cuauerimus.Vnum omifi,quod adfanguinis mifsio-nera attinet.Dicerem mittendö quamcitifsimè: fed vnum eft quod me impedlt:dicit fe antca exincifio-ne venæ incidifte in priuationé fenfus amp;nbsp;motus, at-que ita defeci{l'e,vt tantùm ofta amp;nbsp;pellis remanerct, Idfanè hue fit imaginatio quædâ, fiue verum fit, ita vt fit feda vena à medico imprudctiore,humoribus crudis abundantibus in corpore, qdl attrafti ad ve-nas illafymptomata cxcitarunt,tutius erit eum primo euacuareà pituitofo humore,amp; pofteavidere de mifsionefanguinis .De cafu virtutis nó eft quod vereamur: eft corpus robuftü,amp; facile fe poterit re-creare,vbi femel atq; iterum bibcrit: habet o-ptima vina, nee eft quod properemus in eo : vult enim in confilijs medico-rum confiftere, donee in

Vratio,qua: in tota bac hycme eft facieti j Z^^^l- ® ® fiiaD.modo infra fcribetur. Pri-'\I'moomni diligentiaconabitur fuaillu-i^^^^lj ft r ifs ima D.habere reftam rationem vi-ÄuSjfine qua fanitas acquiri non poteft.Cauebit igi tur qu.amaxime ab acre frigido amp;nbsp;ventofo : amp;nbsp;excr-cebit corpus fuum mane ^ fero ante cibum , faltera perhoram,exercitio mediocri,vcldcambulando, vel equitando,vel alio motu fe mouendo,donec to-tum corpus calcfiat notabiliter , amp;maiorem facial anhelitum: poftca quiefcat circahoram faltem dimi diam:deindeflimatcibum,qui quidem fitin quantitate quantum S. D. bene ferat, (cruatafua confuctu dine,amp; natura. Sed fitille cibus vnicus, amp;nbsp;fimplex: multitudo enim cpularum deftruit vires ventriculi, malosq; amp;putridos huraores in toto corpore gene rat.Vinum eligat album,vcl rubeum, clarû,quod fit purgatifsimum,limpidum,8c tranfparens,no dulce, iieqj acidum,fed medijfaporis,quod bibat tempera tc.Et ante omnia caueat ne inter cœnâ 8f prandiuro bibat,hoc enim illi maxime nocet.Carnes,quas co-medet,erunt vitcllinæ, hœdinæ,cuniculorum,galli narum,caponum,perdicum,amp; auium campeftrium. A carnibus antiquis,vt eft bubula, omnino abftine-bit, 8cà carne porcina,fiue recens, fiue falita fuerit. Item abftinebit abomni genere pifcium,à paftili-bus, à lafticinijs, amp;nbsp;præcipuè à cafco. Sit contentus prandio tantum amp;nbsp;cœna,nil vitra comedat fiue no-â:u,fiue interdiu. Qiyotidie curct habere beneficiû alui: quod fi defecerit,amp; raró fæces emiferit,vtatuf «loé'non lotavna hora ante eoenam pondère fcrup. duorum tertio quoq; die in forma pilularü. Ab vfu venenS

C o N s V L T. M E D I C IN. lyy veneris abftineat: eft enim ægritudini fuc quamma-ximè aducrfus. Hac rationc vidus adhibita exafte fingulis feptimanis caput abluet circa boras veiper-tinas more intrafcripto.Fiat lixiuium fatis acre ex ci nere forti, amp;nbsp;in eo lixiuio decoquantur folia maio-ranæ, ftoccbados,rofarum, radices afari,amp; fafta dc-coftione amp;nbsp;exprefsione didarum herbarum,poftea accipjatiir quantitaslixiuij quæeft neceffaria pro-vna ablutione,amp; in ea imponantur drachmæ duæ a-garici incifi, amp;nbsp;inuoluti in panno lineo,amp;bulliat ali quot ebullitionibus, poftea fiat fortis cxprefsio, amp;nbsp;colatura. Et ex hoc lixiuio lauct caput, amp;nbsp;barham, cum fapone odorifcro amp;nbsp;mufeato. Item fingulis die bus in introitu ledi vngat omnes vertebras colli in earegione, quæ dicitur nucha, amp;nbsp;declinet cum ea-demvnftione adtotam fpatulam dextram , amp;nbsp;brachium . Vnélio erit infralcripta,amp; adhibebitur hæç vndio calefafta:

Decofto nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana J. j.

De euphorbio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s.

Mifee, amp;nbsp;vtere, prout didum eft fuperius.Item fingulis diebus comedat vna hora ante prandium rotu las duas exconfedione infrafcripta:

Nucis mufeatæ Clnnamomi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana 9 iilj.

Zingiberis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana j s. ‘

, Albi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana 9 j.

Puluetizentur omnla per fe, deinde mifeeâtur cum faccharo albo,amp; aqua betonicç,fiat confedio in ro-

j^6 IO. B A P T. M O N T A M I tulis pondéré drach.duarum, de quitus fingulis vi-cibus duas accipiat,prout diftum eft. Item

IJJ.Agarici elefti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ s.

Aloës nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j ii.

Puluerizentur omniaperfe, deinde mifeeantur, amp;nbsp;cum fyrupo de ftpsebade fiat m3gdaleon,de quo fin guiis vicibus fonnentur pilulæ pondéré drachmæ vniuSjIumendæin aurora, in feptimana femel,amp; eo die euftodiat fe ab aëre, amp;nbsp;ab omni motu corporis, aut animi. His ita peradis accedet, Deo adiuuantc, ver,in quo fortafie cum diuino auxilio fe lanum per cipiet.Sin nninus,e3dcm diuina fauête gratia aggre-diemurperfeda curationem, quam poiliciti fumus, ad laudem Dei omnipotétis, qui viuit ac regnat per infinita fecula feculorum,

Ireaprincipiuhyemis m. d. xtvi.ac cefsitad nos nobilifsimusillevirillyri cus natione, cum paralyfi diminuta to-__tius dextri lateris, præcipuè tarnen ma-nus amp;brachij,qui quemadmodü ipfe referebat,plu-rimavarijsinlocis expertus fuerat,diuerforum medicorum vfus ad fuam falutem recuperandam opera: habuerat etiam Venetijs peritorum medicorum confiliû. Quibus omnibus itainftruftus cum ad me tandem peruenifTet, intuitusque eflëm anni tempus atq; aëris conftitutionem frigidam,in quaverfaba-inur,çtatem decidentiæ (agit enim x l.annum) mor biIpeciem nó tancùm natura frigidi, fed etiam longo tem-

C o N s V L T. ME D I C I N. lyy go tempore confirmât!, nolui tentare curationem, quam ego eo tempore defperabam . Et ita plane amp;nbsp;explicite quemadmodum fenticbam, fus Domination! declaraui, talera curationé tunc omnino non elle tentandara : ideo ei perfuadebam, fatius efle vt in patriam abiret, rediturus deinde tempore magis opportuno. Cumq; D. S. decerneretfehîcaûu-ram quod ego confulerem,quantum ad curationem attineretmræftare iudlcauit tota hyeme morari po-tius in Italia, verno tempore poftea curandû, quàm tantum itinetis eundo amp;nbsp;rcdeundo fruftra confice-re,à me petens interim,vt quæ expedite viderentur mihi, faltem ad præferuandum corpus in tota hyeme diligenter præfcriberem.Cui rei cùm cflet plane fatisfaftum, aducntantc tandem vere curationé ag-grefsi fumus, confilio etiam fimul adhibito alterius exceUentifsimi medici. Nunc tandem a me petit il-leidemllluftris dominus, vt ficut præferipfi quæ ad præferuandû facerent in præterita hyeme, ita nunc defcrib3,quæcunq; amp;nbsp;ego amp;nbsp;alter medicus ille con-fuluimus pro curationé àprincipio vfq; ad finé, nihil omittentes omnino,amp; aliud addentes qu^cunq; facere deberet'poft curationem, quo d iam à principio commemorabitur. Volentes igiturhuiefuæ pe-tionlfatisfacere,dicimus confilium noftrum hoc vc re elTe, totum corpus primo exquifitifsimè purgare amp;mifsionefanguinis,amp; pharmacia. Deinde purga-tocorpore,ad attenuindaamp;corroboranda ijiem-bra pituitofo humore refertifsima,primo Apponcn-fes aquas biberct,dcindc in ijfdem lauaretur,deniq; vapores quoq; Sclutum carundem thermarum aiFe-dis membris applicaret.Slt; ex hac curationé fperabi mus illud commode fucceflurum, quod in tali cafu fuccedere poteft. Sanguis igitur miffus fuit à com-

muni vena nó quidcm dextri latcns, ne ad afFcdural tota materia traherctur, amp;nbsp;torus etiam afteäus per fanguinis mifsioné magis etiam refrigerarctur, fed liniftruin potius elegimus. Euacuationes veto fue-runtinfraferiptæ. Pro minoratione accepit:

Mifce pro vno, amp;nbsp;fic pro alijs feptem. Poft feptem fyrupos,fequentemhabuit mcdicinam:

3^.Cafsix nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f. j.

Mifce,cum zuccharo fiat bolus,aCcipiédus in aurora cum cuftodia. Pofthanc pro vberioripræferua-tione fequentes funt ordinati fyrupi:

Cichorea: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ liij.

Mifce pro vno, amp;nbsp;fic pro alijs_. Poft feptem fyrupos iterum exhibita eft medicina:

i^i.Floris cafsiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J vj.

CONSVLT. MED IC IN. 1^9 Confidt. XXX111. De dejiilUttonc 4 capUe,ulceri-bas^animi deliquijs, tpilepfid, imaginiitionibui mclMchoUcis^oriilijs plurimis, pro l-Urchionc quoiLim t^ontisferrati.

liccum: lecundó per membrorum nobilium inæc|u# licatem amp;nbsp;contrarietatem : eft enim, vc refertur,fri-gidioris ventriculi, amp;nbsp;calidioris hepatis. Suppofi-nta inqua huiufmodi temperatura,dicamus hoc cor pus paratifsimum eße ex propria fua natura ad mul-tamagnarum xgritudinum genera, amp;: perpétua pros feruatione egere . Quandiu ergo fluebant himor-rhoides amp;nbsp;languis etiam è naribus,vtrunque roagna etiam copia,vc inteUeximus , amp;nbsp;quandiu iiftulam in ano apertam amp;nbsp;fluentem fuftinuit ob tales diuerfio-nes, purgationes, amp;nbsp;deriuationes, corpus hoc ali-quanto melius habuic : vbi veto omnia fupprefla funt, non fine ratione deftillationes, vlcera, animi deliquia,amp; forte etiam accefsiones epilepticæ,ima-ginationes melancholies, febres acuts, puftulæ, amp;nbsp;exanthemata in cute, ftupores lii grauitates capitis, aliaqj id genus fuccefsiue infeftarunt, infeftantqua nobilifsimum virura . His ergo omnibus multisqua alijs, quæ proculdubio progrediente state fucce-derent, nifi vita intercipietur, prouifurus, propo-nam duo cómunia neceflario tarn in prsferuatione, quam in curatione feruanda : primo diligentem vi-ftus rationem : fecundo auxilia quç haberi polTunr, turn per pharmaciam ,tura per manuum operatio-nem. Quantum ergo ad viftus rationem,circa aeïiî

xrto IO. B A P T. M O N T A N I qualitatem confulo,vt omncs vitet exceflus tam ca-loris quàm trigoris:proptcrea æ ft a te atq; hyemere gctur diligentius quàm temporibus medijs: æftatis enim calorfanguincm aduritjamp;humorempræparac melancholicum : hyemis verô frigiditas auget ventriculi imbecilliratem, crudos humores amp;nbsp;flatus oe nerat, amp;nbsp;in his omnia funt femina ægritudinum . In vtroq; ergo exceflu ea cura adhibenda eft, vt æftate àcaloris iniuria,inhyemeàfrigore,quantû fieri po-teft,fe muniat atq; defendat.Somnum amp;nbsp;vigilias ica modereturjve longe rnagis incliner ad fomnum;lon geenim præftatin talitemperaturafomnum excede re,quàm vigilias.Nihil auté rnagis perniciofum fibi exiftimet quàm animi mfignes moleftias, fine fuerit ira,fine meeftitia, fine timor : hæc enim omnia tan-quam venena caueac humores corrumpentia,mcm-bris principalibus perniciem afferentia, concoftio-nem omnem impedientia . Quærat igitur omni in-genio lætè amp;nbsp;iucundc cura gratis amicis viuerc, oc-cafionesq; oranes akerandi animi cuitet. Vfura veneris neq; omnino interceperira, neq; admodû con ceflerim:parcius tarnen eius vfura eligerem ad exci-tandum potius corpus,quàm refoluendum. Caueat quammaximè advenerem accedere vel poft pluri-mos animi aut corporis motus, vel poft ciborû ple-nitudinem. Studeat fingulis diebus excreméta corporis reddere. Quod fi vel natura vel ægritudine fuerit impeditus, erunt remediafalutaria, vt tribus horis ante prandium vel très drachmas terebinthi-næ deglutiat,vel lus pulli,in quo decoâæ fint betæ, malua,mercurialis,amp; pruna dulcia,vel vt fumât co-chlearia duo optimi acetilcillitici, vel vt manducet ac deglutiat drach.mediam optimi rhabarbari : hæc enim omnia excreméta alui optime educét,ac membra

CONSVLT. MEDICIN. i6i bra nituralia fine læfione corroborabunt. Corporis autem exercitio,quantum fieri poteftjCongruis ho-ris incumbat,quæ erunt maxime matutinæ,fitq; ex-ercitij genus longum potius quim velox,vfq; ad in-fignera anhelitus mutationem amp;nbsp;cutis humeftatio-nemmotumq; illi arbitrer poft exercitium munien-dum corpus ab aëris frigidioris iniuria, atq; in loco tepido quiefcendum, neq; ad cibi fumptionem ac-cedendü,nifi vbi prorfus quieucrit anhelitus,amp; to-tius corporis aduentitius calor^ta vt omnia ad pri-ftlnum ftatum redicrint. Qiiantum ad cibi potusq; rationem attinct,obferuetur præcipuè ne ingeratur nouus cibus, nifi priftmus prorfus concoftus fuerit 8lt; diftributus.quo errore ficut pleriq; omnes delin-quunt, ita ab eo maxime cauendum eft, tanquam ab omnium malorü fonte amp;nbsp;origine . Accedat ergo ad cibum cum naturali fame,quod vt fieri pofsit,parce comedat ac bibat tam in prâdio,quàm in ceena-.imo fi bis in die comederet, corpus illud nOn tolerarct, vt multi non tolerant. Laudarc vt potius femel tantum fingulis diebusvefceretur,quam afsiduè impor tunis cibis fibi cruditates amp;nbsp;humorum putredincs compararet.Et hoe caput eft amp;nbsp;fundamentum cura-tionis totius,fine quo reliqua omnia corruent,amp; ne ceffano deftruentur. Caueat etiam à ciborum va-rietate, ex ea enim prauitas concoftionis, putredo, cruditas,fàtietas naufcatiua, humorum malorum re dundâtia,amp;omneægritudinum genus producitur. Sit ergo vnico cibo contentus, eligatq; qui optimi fit allmenti. Vinum quxrat maturü, colore medium amp;nbsp;fubrufum, fubftätia tenuifsima,lucidum,amp; tranf. patens,neq; acidum,neq; adftringens, qualia raulta funt circa Mediolanum. De particular! autem ciborum elcdione nihil dicendum arbitrer, cùra ni-

hil vulgltius, nihil omnib.magis expofitû fit, quàm ei maxime expetendaquæ fint optimi nutrimcti, amp;nbsp;facilis concoélionis : credoq; hæc omniafuæ Domi nationi iam vfq; ad faftidium inculcata. Hæc igitur fatis erunt quantum ad totam vidus rationem atti-net. Reliquumeftad fecundam pattern propofi-ïam accedere,quæ circa medicationem amp;nbsp;chirurgi-cas opetationes verfatur. Pro medicatione igitur compertura habemus,corpora inæqualiû membro-rum perpétuapræferuatione egere : quacunq; enim diligenti cura circa viâus rationê adhibita,necefl'a-rio tarnen pluribus excremcntis redundant,quæ ni-fi optime çuacuentur, morboè pariunt. Ergo bis fin gulis annis hoc corpus eaacuandum iudicamus,ve-re int^uam amp;nbsp;autumno:pofleque euacuationem hoc ferme modoperfici:

J^.Floris cafsiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 x.

Mifce,amp; fiat bolus cû zuccharo fumendus manè ante cibum. Sequent! die bibat infraferiptû fyrupum:

Aqusboraginis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ iiij.

Mifce pro vno,amp; fic pro alijs vfq; ad fepté. Deinde accipiat huiufmod! fyrupum,vel pharmaeû potius:

Syrupi rofati folutiui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ij.

Cum aqua boraginis fiat potus breuis, fumendus in aurora cum euftodia. Quod fi fortè à potione phar maci abhorreret, loco eius fumi polfent pilulæ ag-gregatiuæ pondéré 3 j. s. vel bolus confedus ex ijfdé, drachmis iiij. Confedionis hamech cum dia-catholiconis drachmis fex. Perfeda hac euacuatio ne, per quatuor fubinde dies laudarévt manè amp;fe-ro ante

C o N s V L T. M E D I C I N. 16^ rô ante cibum vnciam mediam facchan rofati deglu tiret. Qu^od fi etiam in purgatione veris poll fecun dum fyrupum initteretur fanguis è bafilica dextri la teris,crederem hoc prçUâtifsimum fore.Et hæc pro annua purgatione. Pro membroru corroboratione praeftantifsimum eflet, fi bis fingulis menfibus, imo etiam ter fumeret tribus horis ante prandiubolum confeftum ex drachma vna optimi Mithridatici, amp;nbsp;drach.quatuor zucchari rofati. Areliquo pharma-corum genere cófulerem vt poftea abftineret ; neq; enim tot inculcate corpori præfertim debili profi-cuum eft,cùm omnia illud habcant commune quod humans naturæ aduerfentur jfecundum propriam fubftantiam. De ftillicidijs , amp;potu aquarum ther-maru,dicam quodfentio. Primo flillicidia in com-milTuris capitis prorfus refpuo in hoc clarifsimo vi-ro : eft enim melancholicus, amp;nbsp;augeretur exiccatio cerebri,quo nihil detcrius melancholicis. Præterca caput,iudicio meo, deftillationem illam no patitur, quoniam fuapte natura no humidum fit,imópotius ficcum : fed deftillatio prouenit ob multû vaporum afcenfum,quo caput iugiter rcpletur.Eft autem hoc maxime commune: primo,vt quicunq; calidi hepa-tis fint,ad repletioné capitis fint paratifsimi,quem-admodum affirmât Galenus tertio de locis aft'edis. fecundó,quicunq; frigidioris ventriculi funt,perpe tuam habet materiam crudorü vaporum per vias la-tas caput replcntium . Non eft igitur mirum,fi cla-rifsimus virpatiatur dc(lillationes,quamuis etiafua pte natura fit ficci capitis,fortè etiam calidi. Quantum autem huiufmodi cerebri temperaturis ftillici-dia thermarum fint aduerfa, teftatur Galenus fexto de fanit.tuenda. De potu veró thermarum, forte fi quæ effent têperatiores,non nocerent,cùm amp;nbsp;mem-

ilt;?4 IO. B AP T. MO NT A NI branaturaliaeuacuarét, amp;nbsp;obftrudiones aperirent, amp;roburetiam adderent.Hæctamen iuuamenta flu-xi temporaneaque eirent,quibus poftea fuccederet exiccatio ab omni thermarum genarc infeparabilis : qua exiccationé quæ incómoda vitæ confequantur, omnes medici norunt. Ex bis facile eft videre, quid ego de aquis chermaru fentiam. Quantum ad chi-rurgicam attinet operationé, laudo primum,vt qua cunq; arte fieri poteft, commode fiftula renouetur: plurima enim mala amp;ortaamp;oritura arbitramurex illius fiftulæ fupprefsione. Qu^od fi etia hæmorrhoi des prouocarentur, quibus amp;antea fuitfubiedus, forte amp;nbsp;fiftulæ vicem fupplerenc. Sed prætereafum • moperelaudo vt cauteria fiant,non circa humeros, imó in vtraq; tibia in loco confueto. Membra enim naturaliafunt illa,quæ patiuntur,amp; caput in confen futn trabitur: amp;nbsp;ideo auerfiones circa infcriorafunt facienda:, credoq; ex crurum cauterijs non mediocre fucceirurû iuuamentum,præcipuè fi reliqua quo que inftituta conuenerint.Omninoq; illud conclu-dimus,neceirarió aperiendos efie plures veluti fontes,quibus redundates buius corporis materiæ con tinuè deriuentur,aucrtantur,amp; expurgentur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Confult. X X X1111. Gc dillwjitionc edtanho' fd cum uentriculi imbecillitdte, pro uiro

1 bene confidero cafum buius Magnifici viri, cognofco femper fuiflé, cTum erat ! iuuenis,fanum amp;nbsp;inculpât^ valetudinis, | vt de nulla re conquereretur:fed fucce-,curx illi maiores erat,amp; acr in locis vbi

degebat,deterior fuit,ideo paffus eft diipofitionem præcer natura. Acqi ideo non confero rationé mor-boruin,

C o N s V L T. M E D I C I N. itfy lgt;orum,quibus affligitur,ad caufam aliquam intrin-fecani,feu temperaturam aliquam membrorü: quia, Vï dixi,cùm fuit iuuenis,benevalult,amp; cùni iam con fenuit,pefsimè valet:eft enim in fecudo fenio. Nam primum feniuminfeptimo feptenario, ld eft, anno x L i x. finitur ; ipfe habet l v 111. annos : feneftus veto ipfa morbus cft,fcquuntur enim eius multa incommoda,amp; prç ceteris in ea omnes coftiones fiüt deterioresmam calor imbecillior cùm fit,multipli-canturexcremcnta,præfertim ineoqui non habet rAtionem fenij, vel propter necefsitaté, vel propter eleftionem.Nam,vt audio,fuit in infortunijs patrie amp;nbsp;bellis continuis, magnas curas animi habuit, aêr mutatus indeterius,amp;ratioviftusinciboamp; potu commutata eft, amp;nófemper fuit eadem per omries «tates eius . Ad has caufas accedente fenio, incidit primum in has ægritudines: nam queritur de ventri culo, qui habet infigné frigiditatem quam percipit. Nee mirum fi in hac çtate amp;nbsp;tot caufis accidentibus fiunt cruditates,amp; pituita in ventriculo multiplica-tur,qua: facit frigiditaté:amp; quia flatuatur fæpe,idco inflationes in vôtre fuperiore amp;nbsp;inferiore percipit, vt multos emittat flatus amp;nbsp;ruftus, amp;nbsp;exillis emifsis percipit iuuamentum , amp;nbsp;cùm flatus intercipiuntur interdum,vt èxire nequeant, faciunt vertigines,fed fublto ttanfeunt, quia flatus eft amp;nbsp;ftatim euanefcit: fedvbl materia crafsiorSt crudior ad partes alias præcipitatur,vtad coloninteftlnum,amp;ibi flatuatur, nee exire poteft, incidit in pafsiones colicas,amp; fummis anguftijs afflifl:atur,doneceducatur clyfte-ribus.Quando in hypochondrio dextro vel finiftro acrem dolorem percipit, tune poftea vrinas areno-fas cmittlt, quia materia quæ facit calcules, eft pituita, quæ poftea adurit in renibus vel vefica ibi col-

leda, vt docetur in libre de affedibus renum, quia aferibitur Galeno, fed reuera nou eft Galeni. Ideo mingit cum dolore, quia calculi minuti adhuc exi-ftunt.Et aliud etiam patitur,cum flatus illi ad caput afeendunt, quod iam omnino eft imbecillius reddi-tum propter frigiditaté, amp;nbsp;inde maxime pâtit ab illis , amp;nbsp;etiam propter debilitate alimetum proprium non conficitj quo fit vt deftillationib.laborer, quas cranes fenes patiuutur. Hippocrates verb dicit,catarrhes in fenibus difficulter curari:quod quidem à Galeno in cómento exponit, difïitulter,id eft,nun-qua. Quod vero in hoe nobilifsimo viro catarrhus dcftillct amp;nbsp;defluat ad parte pofterioré capitis ad oc-cipitium, caufareddi poteft, quèd illa pars fit in ee imbetillior.Nam lemper in corpore eft vna pars de-bilior quàm alia,etiarafi nefcimus caufas,idco dolores ibi ciet,vt nó pofsit mouere caput, amp;nbsp;totum bra chium dextrum:in finiftro nó tam infigniter crucia-tur.Hæ funt caufæ omniü fymptomatum:inter om-nes tarnen præcipuaeft fcnedus,ratione cuius mul-tiplicatur cruditates, quæ occupant varia mtmbra. Quod auté intégré curari pofsit, difficillimü eft af-firmare, id enim nó fiet nifi reftituat in iuuentutem. lam accedit ad climadencü maioré,qucm cum eua-filfet Auguftus Cæfar, facrificauit dijs.Huius recor-detur,amp; fe regat, ficuti debet in hac ætate. Nunqua curabicur quin habeat catarrhû: nee erit eius ventri culus tam robuftus, ficut fuit ante annos x x x. aut x x. fed tantü lucrabitur ex optimo regimine,vt me lius viuat.Primü oportet vt habeat vidus rationem conuenientem morbo amp;nbsp;etati,amp;vt curct codiones nc generentur cruditates. Vtatur cibis boni nutri-nienti,amp; excreméti paiici,vt generent bonû fangui-uem.Sit cibus facilis concodionis,amp; non redundet in quan-

co N s VL T. MEDIC IN. KÎy in quantitate, amp;nbsp;non fit multiplex. Non bibat poft prandium aut cœnam, nec ftatimà cibo dormiat, amp;nbsp;cœnabit ficut fert natura.non tantû nifi duabus bons poft cibum eat cubitum,intérim fenfim deambu-lâbit,vt bene defcendat cibus. Manè furgat,8c matu tini$ horis antequàm prandeatjfe exerceat: ita cnim redder mukura excremétorum, amp;nbsp;plufquàm putet, quod illi multum ad reftam valetudinem conferet. Procurer quotidie beneficiû alui vt habcat. Quantum vero attinet ad médicamenta,quandoq; autum no amp;nbsp;vere vacuatio generalis facienda.Sed fi habeac rationem viftus congruara, amp;nbsp;prætercaaliquo fami liari vtatur remedio per interualla, vt hiera,vel cafi-fiaiûfta cum biera,quæ melior quàm hiera fola,quo niam hiera nimium exiccat, ficut amp;nbsp;aloc,non crit o-pus illis maioribus euacuationib. amp;nbsp;vniuerfalibus, quæ extinguunt calorem naturalem. Accipiat quan-doque terebinthinam, quæ ad colicam amp;nbsp;ad rênes vtilis erit, quæ etiam à Galeno laudatur in fcnibus. Quod fi vera terebinthina reperiri non pofsit, habe mus laricinâ, quam etiam Galenus accipiendam in eins locum dicit. Pro corroboratione ventriculi Diacalamenthü bonû eft in fene:fed in tot crudita-tibus magis laudaturDiatrionpipereó-, quod etiam poftet mifeeri cum faccharo rofato. Poteft etiam ad mittere lotionem capitis ,amp; femper in lixiuio deco-quat j j. agarici,in quo valde acquiefco : lauctur autem vefperi caput, nec egrediatur poftea ædes. Ex vfubalneorum no potent non maximam habere vtilitaté,cùm maximis redundet cruditatibus.Si ve ro quls timeret ficcitaté, ne ex harû thermarû pom accederet,dico quod ea non poteft fieri, fi teperate fumat,amp; paucis diebus, quia tunc minus exiccabût. Deftillatotia laudo, amp;nbsp;caputpurgia, ac mafticato-

168 IO. B A P T. M O N T A M I ria.quod fi maftichcn mafticabit quotidie, maxime laudarem, quia diuerteret matcriam à parte pofte-riore ad anteriorem: nee noceret,etiamfi quandoq; ad ventriculum defcenderet, quiailli etiam conue-nit. His non fiifficientibus ad cautetia tanquam ad facram anchoram deuemrem.

ConfuU. XXXV. De/uppreßione menfium^cum gräuUdte capitis,pro Magnified muliere.

Voniam cafus huius Magnificç mulieris futuruseft omninoiongus (quodillam intellefturé opto) amp;nbsp;moleftuSjideo erit diligenter ineunda ratio curandi illam. Et hoe velira fibi penitus perfnadeat,hanc rationem non aflecuturam fuum eHeâum,nifi longifsimo tem pore:quoniam difficiles morbi non curanturpauxil lo momento téporis:nam hoc omnibus perfpedum eft, quód breui tempore, nil bene efficitur. Hoc ergo pro conftituto amp;nbsp;fuppofitq babeat, fe non libe-ram enafuram ab his dilpofitionibus quibusafflida tur,nifi diuturnitaie temporis,aliter meu confilium non penderet nucera caflam . Hoc exiftente funda-mento,dico principalem partem curationis fuç,con fiftere in reda ratione vidus.Et ideo circa aëre hæc diligenter aduertat,vt effugiat aëris frigidicatc,veu tos cuiufeunq; qualitatis,amp; maxime nodurnum aë-rem,nec häbitet in locis humidis amp;nbsp;fubterraneis, amp;nbsp;ne prope accedat ad igné,maxime veto capite. Præ-terea confulo, vt lauet caput femel tantùm in fepti-niana,cum lixiuio dulci,in quo décoda fit camorail la,malua, betonica,amp; maiorana : amp;nbsp;exiccabit caput pannis lineis mediocriter calidis, non multum fri-cando,fed fuauiter exiccando. Hora vero huius lo-tionis eritcommodiorvelpertinaquam matutina.

C o N s V L r. M E D I C I N. 159 Inter omnia maxime euitabit moleftias animi,amp; ira, quoniam hæc citifsimè vitam eripiunt hominibus. Prætereaexercebit fe moderate manè, vel domi res domefticas traftando, vel foris deambulando : hoc agat prout illi cömodius. Item ftudebit vt omni ma nè aluus faltem femel refpondeatzet fi aluus non fun getur munere fuo,accipiat quarta parte vnciç viiius terebinthinæ per horam ante cibû, quod earn iuua-bit in his fuis affeftibus non mediocriter. Circa ci-bum, quamuis iam habeat modum viuendifibi præ-fcriptum in tam diuturno affedu, tarnen ego dicam eaquæfuntmagisprincipalia,amp;maxime de vino, quod vt cómodum fit, multùm refert. Habeat ergo vinum pauciferum, darum, amp;nbsp;tranfparens, fubtiîe, non intenfi coloris,optime maturum,amp; ante omnia ne fit aulIeru.Et de tali vino in prandio amp;nbsp;cccna bibat mediocriter,quod non fit aftu frigidum,amp; idea igni pauxillûadhibebitur, vt ilia frigidicas aitu exi-ftens,repellatur. Varietatem ciborum euitabit:vni. co cibo contentafit.Fugiat carnes antiquas,vtfunt bouinx,caftratorum antiquorum,aues aquaticas,vt anferes,anates, carnes porcinas tam recentes quam falitas, necpifces cuiufcûquc generis comedat, ncc cafeum,nec paftilia.Sed cibus fuuserit,pulli,caro vi tulina,oua recentia, far,fpclta, hordcum, amp;nbsp;milium præparatû in optimo brodio. Pro infalatitio comedat aliquando cappares,cichorium,boragine, amp;nbsp;1a-ftucas coftas.Et hie ent fuus modus viuendi.Circa verb medicamenta hoc obferuet,vt bis purgetur in anno,hunc ip modum:

Brodij pulli, in quo decoquant radices petro felini, ^- iiij.Mifce pro vnofyrupoficpro alijs.Fini tis iftis fyrupis,accipiat infrafcriptam medicinam:

Cum aqua boraginis fiat potio breuis. Detur in aurora cum cuftodia. Præterea laudo vt acceptis duobus fyrupis primis,fecetur vena bafilica brachij dextri;amp; fi hämorrhoides apparerct, maxime lauda rem, vt aperirentur appofitis fanguifugis, amp;poftea ftatim rcciperet fumum ex aqua,in qua bullierit ca-momilla ltem confulo vtfçpifsimè vtaturzuccharo rofato:vt fifingulis diebus acciperet ^ s. zuccha-ri rofati ante cibum,vehementer laudarem.Item feme! vel bis in feptimanaacciptat drachma mediam rhabarbari,vel mafticando illud,vel puluerizatü mi fcendo cum ^ j. vuæpaflæ,velcumzuccharoro-fato. Ethic modus eft præferuandi hâcMagnificam dominam ad vernum tempus : quo tempore, fi pla-cuerit fuæ Magnificentiæ, me certiorem reddat de valetudine fua.

HIC nobilifsimus vir fadus eft ferè tabi-dus ob copiam catarrhi defluentis à ca-pite ad pedus amp;nbsp;ftomachum, vnde ex-g^ïij^.^^ tenuatio S: macies totius corporis fe-quuta eft,über tarnen ab hedica febre exiftit.Cuius vt vera curationé inftitu3mus,principio operæpre-cium eft caput exiccare, pedus deinde corroborate,quod vtrunque futurum credimus materiae eua-

IJi. Sandarachæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ jij.

Seminu ocimi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij.

Ladani nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iij.

Puluerizéturomnia per fe, deinde mifceatur.Quèd fi non effet præfens puluis tantx efficacix vt inde a-liquod iuuamentum fequeretur, vtatur finapifmis, Galeni defcriptione v. methodi, ex ftercore colum bino. Pro ftomachi confortatione vtatur foplfsimè zuccharo rofato.Pro catarrhi lenitlone,amp; conforta tione peâoris,melle rofato.preterea vtatur Diaco-dio confefto in hunc modum:

Liquiritiæ l afx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;§. iüj.

Eximantur è filiquis grana,amp; decoquatur poftca 0-mniainlibris xi i. aqux purifsimx ad confumptio nem trium partium,vt fcilicet remaneat lib. iij.Dc-inde colentur,amp; exprimantur.Poftea

Zucchari candi rofati ana lib. s. Decoquantur omnia fimul ad confiftentiam inellis, amp;nbsp;fumât de hoc eleéluario cochleare vnû in introi-tulefti.Pretereaproeuacuatione catarrhi fumât Gn gulis' menhbus bis aut ter hunc bolum:

Plotis cafsix nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;§ j-

Aquambibatin qua coda Gt farfara, amp;nbsp;eammifce-at cumoxyfaccharo. Fiat etiam lixiuium forte,in quo decoquatur agaricus, quo lauetur caput femel

vei bis etia in feptimana.Diebus intermedijs afper-gatur puluis iam ordinatus.Per nares attrahat déco ftum iridis,arantiorû,aut maioranç.Poftremô fiant fontanellæin brachijsper tranfuerfum , amp;in cruri-bus per direflû diuertentes, vt quæ non profunt fin gula,multaiuuent,vtfaltem aliquid diucrtatur.Ve-ficatoria fi fièrent in capite, niirum in modum mibi placerent.A cauterijs auté capiti adhibendis, etiam fi viderim in bis magnos efFeÂus,abhorreo:nam rare commode fieri ilia pofle fcio,amp;vt ben e fiant magnum femper adeft periculum.Et vidi ego Venetijs puellam iuuenem, amp;nbsp;Patauij fcholarem etiam adole feentem, vtrunque in catarrho non defperato, poft cauteria fada milèrè interijlTejCum tarnen ab excel-lentifsimo chirurgo amp;nbsp;fine dolore fièrent. Huius ve rô caulam exiftimo fibras illas duræ matris tranfeun tes meatus cerebri,8c alligantes cerebrum cum ner-uis cómixtis5qui funt valde fenfibiles,vnde fada ad uftione in cauterio ad os vfque,illæ partes facile læ-duntur,ad quod fequunt Ipafmi.Prætcrea funt quidam capita,quæ futuras habet valde !argas,per qua» rum cómilTuras maiores etiam duræ matris portio-nes tranfeût,quæproinde facile læduncur. Si tarnen hæc cauteria in capite bene fiunt, amp;nbsp;non læduntur, aut adurunturnerui,valde profunt,fed eft magnum periculum. Et propterea Galenus in tota cura catar rhi, nunquam dignatur nominate cauteria,fed tan-tùm vcficatorijs vtitur. Arabes tandem,qui fua omnia habent ex Galeno, cùm vidcrent vcficatorijs fe paru proficere:nam ea quæ récitât Galenus,de fter-core columbino,amp; alijSjVt cantharidibus,quia cantharides moleftiores funt propter miélü fanguinis, ideo ad cauteria tranfiuerunt,rclinquentes veficato ria:Arabcs enim erant ignari anatoroiæ, vtquç lege

C o N s V L T. M E D I C I N. lyj apud illos prohibita fuit : amp;nbsp;earn quam fciunt,vide-mus efle fragmenta ex Galenocollefta: amp;proinde hæc non ita diligenter confiderabant. Sed de bis ha ólenusfufficiat.

Confult. XXXVIL TDetrmore,opT)ihäl)niaßni' ftri oculi, z^ rdiqm ortis uitio cerebri, pro mtt-trona Leonora Sacrata Ilifcha.

HVditis amp;nbsp;diligenter confideratis affefti bus omnibus,quibus infeftatur nobiliC fima matrona Leonora SacrataFlifcha, iudicaucrim primam origine efle in ce-rebro,propter paucitatem amp;nbsp;malitiam fpirituum a-nimalium,non fine tarnen materia aliqua frigida de-fcendente ad partes affeftas.Matcriä autem defcen-dentem,malitiam,amp; paucitaté bonorü fpirituö fieri ob cerebri trigidam intemperié. Et quod ita fit,coii ieduras habco: primo imbecillitatem omniü intrin fecarum adionum, quæ cerebro proptiæfunt, ficut ingenij,menioriæ, Se cogitationis : non enim adio-nes remittuntur,nifi ob intemperiem frigidam cerc bri,præcipuc fi humiditati cóiunda fuerit.Cùm ergo animalis virtus in cerebro federn habens, fine fine fpiritus vehiculo fubitó,tanquam folis radius o-mnes corporis partes illuftret, fenfumq; ac rootum adferat,fiue vehatur fpiritu^hoc enim apud illuftrio res Medicos non fat compertü habetur) conftat tarnen fine animali fpiritu,fiue præcelTerit, fiue comi-tetur,nihil agere pofle,vel fentiendo,vel mouendo. Sed fpiritus animales neque multi, neque boni efle poflunt,vbi fucrit ca,quam prædiximus, cerebri intempéries : quicunq; enim habet talem temperiem, primo fegiies in motu Se fenfu reddunt, deinde au-do incóinodo torpidi:quod fi vitra proceflerit,tre-

174 I O- B A PT. MONTANT pidi,ac tandé refoluuntur,inciduntq; in camjquara paralyfin medicivocant.Neqi hic à me repetendum ede arbitrer, tremorem inembrorum fieri æquatis, quæ funt ex parte membrigrauitätis,amp;dcorfum tra hentis,amp;exp3rte animalis erigétis;dumcnim æqua liter ilia quidé erigit,hsc vero grauirant,fit tremor ex diiobus motibus contrarijs. Quod autem bic tre naor præcipuè fiat ob Ipirituum paucitatem, itacon ijcio:primó,quód eo magis tremit finiftrü brvhiü, quó magis laborat,vel nititur aliquid cóplcfti.Có-dat enim ex hoc conatu Ipiritus rcfolui, amp;nbsp;paucio-res fieri, vndc neeeßario quoq; tremor augetur,fe-quiturq; deinde etiam dolorob intemperiem frigi dam confertim ad membra accedentem, fcilicet es lpirituüamp; caloris fubita diflblutione.Prçterea dum aliquidacriterintuetur, ftatim admirando quodara modo brachij tremor augetur, non ob aliam profe-dó caufam,ficuti ego arbitrer, quàm quod fpiritus animales ab illo intuitu diiroluuntur,atque ita pau-cioribus redditis,necefl'arió tremor augetur. Audio etiam, quod vbicunqueftat,cùm motus ille fit omnium mufculorum, qui tonicus à Galeno appella-tur, plurimara fieri Ipirituum cxolutionem neceffe eft,proptercamiraetiaimbecillitas totius corporis cófequitur,ingensq5dorfi dolor : mufeuli enim qui in ea parte finit,præcipuè laborauerunt,amp; ideo fen-tiunt veluti eófradionem amp;lafsitudiné.. Vbi etiam federit, fi difficilis eft exurreftio, ad quarn caufam melius poteft referri, quàm ad fpirituü paucitatem? Deniq; illudita effe manifeftifsimè arguitur, quod poft quencunq; ingentem motum præcipuè finiftri brachij,dolor ad cor accedere videt. quod quidem nihil aliud eftè crediderim, quàm quoddara veluti procemiu lipothymie,fcilicet ex ftirituu multa dif-folu-

C o N s V L T. M E D I C I N. i7y fólutione.Quod autem àlaborefequitur dolor ve-hementifsimuSjincipiés ab ore ventriculi,terminas in vterum,caufam eße crediderim, quod in eo labo recalor in magna arteria, amp;nbsp;vena defcendentibus ferueat, amp;nbsp;in eo feruore humores crudi atténuent, amp;nbsp;per ramos eorundem vaforum deriuentur ad vte-rum, qui pofteaflatuati dolorem tanquam pundu-ræ excitent : fedaturjpoftea flatu cum murmure e-miflb ob comprefsioné viarum. Cur autem frequen tifsimè infeftetur oculi finiftri pulfu, ophthaimiaq} laborer,illud ego pati crediderim cùm' intumefcat, ac fanguinerepleatur.Etcureiufdéfiniftræ partis facies vehementer incalefcat,inquifitione dignum eft.Id autem fieri crediderim,quoniam vbi dolor amp;nbsp;imbecillitas eas partes occupauerit,calidus fanguis amp;vaporofus illuc recurrit, remouendiincommodi caufa.Eft enim(vt aiebat Hippocrates) omnium par tium corporis mutuaquædam conuenientia,vtfua-pte natura altera alteri fuccurrat, amp;nbsp;fecundum om-nes affedus confentiant.Si vero etia pedes intume-fcant, de huius tumoris caufa non poflum ita exadè proferre fermonem,cùm nee tumoris quidem natu-ram,aut eolorem audiuerim. Supereft tamémihi du biö non paruum,nunquid fit oedematicus, an eryfi-pelatodes;nam cùm intelligam circa naturalia optime habere,fortè humor aliquis calidus amp;nbsp;craffus ad eas partes decumbit ob hepatis caliditatem:amp; cùm ille tam frequés feruor appareat circa partem faciei finiftrâ,circa oculû eiufdé lateris,amp;ceruicé,fu(pici-oné fecit ne hepar fit calidius.Nouimus enim,quim facile vaporibus calidis caput replerifoleat,in his qui temperatura capitis calidâ habet. Sed qui equid fit, in re non mihi intelleda, neq; ab alio explicita, non pofTum certu ferre iudiciû. Tales ergo,vel non

YjS- IO. BAP T. MONTANT multùm difsimiles caufas efle credidcrim omnium lÿmptomatum, quibus nobilifsimamatrona affici-tur, non camenadeo fum percmax, vt ita efle omni-no contcndam.Cafus enim,meó ludicio, admodum difficilis eft,qui non tara facile à quolibet etiam pe-ntifsimo medico fit iudicandus ,præcipuè in corpo re quod nûquam vident,nequc curauent,neque ab aliquo medico præfentc fucrit exaratus , autmanu dudus,ad caufas indagâdas. His ergo ita fc habenti bus, fuppofita refta vidus ratione, quam credo di-ligcncifsimè efle prçftandam à peritifsimis medicis, ego in hoc generc curatiouis oculum ad illud præci puè haberé,vt nec cibus,nec potus, nec aliquid cx-triufecus occurrens,excc{rum in aliqua qualitate ha beret,fed omnia effentquâmaximc téperata.Idemq; de quantitate oblatorum prorfus cenfeo . Subftan-tiam tarnen cibi amp;: potus talem eligerem, quæ eflet optimi alimcnti,amp; facillimç concoftioniSjSc diftri-butionis,vellemq; vt in hac re præcipuè ftudiû col-locaretur,quod quidem omnibus diuturnis morbis videtur efle cômune.Quantum veto ad medicatio-nem attinet,optarcm vt afsiducvteretur aliquo leui medicamcnto,quod vim Icniendihaberet, ventri eu lumq; amp;nbsp;inteftina expurgandi,qualia duo eflent pre cipua,vcl cafsia,vel rhabarbarum, vel vtrunqj fimul confedummamabfque facultatum amp;lpirituum de-trimento,corpus totum hoc conhlio mundum con-feruaretur,fanguisq; purior redderecur,vnde amp;nbsp;ali-menti amp;fpirjtuum copiofa generatio bene fuccede ret.Si ergo ter vel etiâ quater in menfe fumeret vn-eiä floris cafsiæ cumfemidrachmarhabarbari, credo bene cófultum fore.Quód fi fortè cafsia,vt mul-tis mulieribus cótingit, flatus amp;nbsp;tormina excitaret, cxhiberem drachma rhabarbari, cum vnciafacchari rofa-

rofacei,vcl vncias très aut quatuor fyrupi rofati fo-lutiui;talia enim in purgando hoe corpore excede-re non auderetn. Pro capite vero,ventriculojac cor de roborandisdarem dtiarn nonnunquam,precipuè vbi aër eflet magis temperatus, fcrupulos duos, vel etiam drachma optinüMithr)datici,adieö:afeniun-cia facchari rofacei. Laudo etiam fi matutinis horis mandet,aut,vt vulgo dicitur, pro mafticatorio vtat maftiche,aut garyophyllo,aut nuce mufeata confe-fta;caput enira corroborabit,pituitamq; educet.il-linire etiam fæpc trementialoca ex aliquo oleo odo rato calefaciente ac rcfoluente,non parum vtile ext ftimauerim: qualia funt quæ à pigmentarijs vendun tur, de fty race, garyophyllo, ialpis, amp;nbsp;huiufmodi. Quod fi cófueuerit caput ablucre,omittendü nópn to,fed lixiuio dulci, in quo maiorana, dachas,cha-ma:melum,amp; ancthü decoquetur.A fortioribus au-tem quibufeunq; remedijs in hoc morbi genere, amp;nbsp;ab huiufmodi caufis generato, amp;nbsp;in hac state, maxime abftinendum putauerim : credo enim ex his, vel fimilibus, fi curari poteft,e(re curandü:fi non po teft,quod magis fufpicor, fakem elfe prsferuadam, adlaudem Dei omnipotentis.

■Pfertur nobis Cafus hulus nobilifsimS mulieris dignusconfideratione,quonia oculorü ægtitudines multa habent prO blemata,quæ nûc temporis anguftia o-mittemus. Symptoma quidem affligens hanc nobi-lifsimam mullere cd diminutio vifus, amp;nbsp;magis in 0-culo dextro,quam in finiftro,quam quidem pada eft hme ab annis quinq;,amp; à x x. diebus incœpit elfe in M

finiftro.Genus auté diminutionis huius amp;nbsp;læfionis, eft à nobis confiderandum.Narrat enim ipfà,in ocu lo dextro læfionem banc inccepifle, amp;nbsp;videbatur ei quod fcintillæ quædam obuerfarentur ante oculos, amp;nbsp;radij quidam, amp;nbsp;maxime cùm à longé in aliquod magnum lumen feu lucernam intueretur ; qui radij videbatur circalumé circulum quendâfacere fubui ridé,amp;hoc maxime cùm à remotis inlpiceret,maxime cùm in lumine magno attolleret palpebras,tp vi débat eofdé radios,amp;hoc prjcipuè in manè cùm fur geret à leûo per horam,amp; quôd in noâe opplentur ei oculi multis excremétis,amp; videtur quôd fit quafi telafeu vmbra quædâ ante ipfum oculû.dextrû : fed cùm abftergit oculos amp;nbsp;mûdificat,quôd remouetur maxima pars illius nocumeiiti. Præterea dicit quôd percipit grauitaté palpebrarü, vt vix videatur pofte attollere, amp;nbsp;maxime dextri.amp; fi quis diligentius in-tueat pupillam dextri oculi, videt obfeuritaté quan dam,quæ non apparet in finiftro : amp;nbsp;fie reliqua omnia minus in finiftro apparent,ita quôd videatur ef-fe quafi principium in finiftro illius quodiam con-firmatum eft in dextro . Et dicit quôd nullum pror-fus iuuamentum percipit à rebus extremè frigidis, fed tantùm à moderate calidis,amp; maximum;à rebus verô fummopere calidis maxime læditur, quia videtur quôd inflammentur oculi, amp;nbsp;quôd repleatur caput. Hæc funt lymptomata, de quibus conqueri-tur hæc nobilifsima mulier, amp;nbsp;quorum curationera à nobis expoftula't. Sed vt fimus boni medici, inue-ftigemusprimô caufas horumfymptomatum.Pro quorum inueftigatione debetis fcire,quôd hoc fym ptoma prçcefsit dolor capitis,qui diu perfeuerauit, ad quem fecutafunt poftmodû hæc accidentia.Ha-buitprætereadoloresquofdâveluti artheticos,amp; præ-

C o N s V L T. M E D I C I N. 179 præcipuè circa brachia ipfa. Pafla etiam eft dolores colicos,amp; flatus quofdä in ventriculo:doloies prç-terea renû.Quç omnia funt indicia dcprauatorû hu morum ex afcenfione vapotum petentiû caput, qui poftmodum craflefaâi defcendût ad partes inferiores per venas,neruos, nucam,atq; arterias,amp; replet totum corpus, St percipit ealiditatem à quacunque leul caufa extrinfeca. Quantum fit de membris prin cipalibus huius Magnifies domina, dico quod vi-dentur omnia calida efle.Nam heparex eo quod po teft per exterius iudicari,eft calidü:habet enim corpus carnofum,venas latas, multum fanguinem,amp; re liqua omniaatteftantur fupra caliditatem hepatis. Habet etlâ cor calidû, quia potius eft virago, quam fœmina, amp;nbsp;aptifslmaeft ad omnes hominis opera-tiones,amp;habet generofitatem,vt iialoquar,amp; auda ciam maxima in omnibus rebus, ita vt videat quod caliditas fit infignis in corde.Ex operationibus pre-tcrea vesetallbus amp;nbsp;animalibus indicat cerebrum effe calidum. Cùm igitur habeat muller hæc omnia fua membra calida, amp;vtdicit Galenus in tertio de locis affedis, capite De dolore capitis,corpora ha-bétia membrainferiora calida,amp; maxime hepar, facile capitis repletione laboranf,amp; ratio eft,quia plu rlml ab hepate eleuantur vaporesqui repleut caput, amp;nbsp;præcipuè fi ratio vidus non fit exquifita,imó per-peràm fada, neq; multùm fie cxerceat. Præterea ifta habet ftomachum frigidum, ideo debet multa pitui ta abundare;amp; exfexu etiâ,quia muliercs funt natura frigidlores hominibus;amp;crcdo quôd etiam laute admodum vixerit,amp; nullum penitus exercitiû facit. Quôd auté vétriculus eius frigid us fit Sc imbecillis, déclarât illi flatus,illi dolores colici,amp; renû, qui 0-mnes indicant non fieri boni concodionc. An veto

ratione obielt;âi,an ratione fubieâi ? Crederé ego va tione vtriufq;, amp;nbsp;quia vtatur cibis diuerfis, amp;nbsp;quôd ventriculus non concoquat.Exquibus elicio,quôd corpus iftudaptifsimum fit ad congregandamulta excrementa,amp; præcipuc in capite. Præterea vexata fuit diu à maximis animi accidentibus,quæ quâtum valeant ad replendum caput ipfum,amp; ad faciendum omnes concodiones détériorés,noruntomnes.Ha bemusigitur caufas intrinfecas facientesreplctio-nem capitis,fcilicet caliditatem hepatis,amp;omnium membrorum iiiferiorum,amp;frigiditatem ventriculi, amp;nbsp;etiam capitis imbecillitaté. Habemus etiam caufas extrinfecas, fcilicet accidentia animi, inordina-tara viâus rationera, vigilias, amp;nbsp;reliqua omnia quæ videmus. Cùni igitur ex iftis alter oculorû, fcilicet dexter,magis imbecillus eft, quærenda modo à no-bis eft imbecillitas ifta quænam fit : poteft enim efle velratione irabecillitatisipfius virtutis vifiuæ, vel ratione inftrumentorum, per quæ demandatur vir-tus vifiua : vel ratione fpirituû. Quôd non fit ratione imbecillitatis virtutis vifiuæ, apparet, quia reli-quæ operationes aliorum fenfuum perfeélæfunt. Quôd non ratione Ijjirituû, quia fi eflet ratione fjti-rituum, aut effet, quia Ipiritus effent craflefafti, vel refrigeratiffed hoc non poteft efle,quia ijdem fpiri-tus qui tranfeunt ad inftrumentum vifus,illiijdem tranfeunt ad reliqua organa Icnfuû: lèd cùm in nul-lo alio fenfuum organo lædatur, præterquàm in or-gano vifus,noneftcredendum hoc ratione fpiri-tuum accidere poffe. Præterea fi ratione fpirituum læderetur, magis delonginquo,quàm depropc vi-deret,quiaillifpititus egrediétes magis illuftraren-tur per aërcm,amp; tamé totum oppofitum contingit. Qu,ôd auté fit^vitio iuftrumentorû,aut in neruis ef-

C o N s V L T. M E D I C I N. i8i fet obftruftio, velimpaftio quida humorö craflb-rum vifcidorum.Non cft quod fit obftruftio in ner-uis ,quia penitus vifu priuaretur. neq; inuifcatio hu morum,quia fi fic,non videretur irapedimentü exte riuSj id eft, nebula ilia amp;nbsp;obfcuritas in oculo. Si igit erit Içlîo in oculo,hçc auté poteftefte in diuerfis par tibus,quia oculus ex diuerfisconftat partibus,vel in tunicis extrinfecis amp;nbsp;intrinfccis,vel in humoribus. Quod non fit in tunicis intrinfecis,nullum eft indi-cium:quia fi fic,fpiritus femper equaliter impediré-tur,amp; nó magis in manè,cùtn furgit lefto,ciuam po-ftea.Neq; in extrinfecis,quia in cornea nullum appa ret elfe nocumentû,nec etiâ in pupiUa.Ideo crederc -ego potius vitiû iftud in humoribus elfe, quoniâ cir capupilla apparet nebula quædâ,qu^ magisvidetur elfe in humore albugineo, quàm quod fit in pupllla ipfa. Et fie credo cp humor ille albugineus ob pcr-mixtionéfubftantiæ crafsioris à capite defluétis, fit denigratus,quia fubftantia crafsiori nutriatur,amp; ob id nó fiat vifio ita clara,quia inftrumentö nó cft per-fefte clarü.Et hoc etiâ admonet nos çtas,quia excre menta crafsiora amp;nbsp;frigidiora fiüt procedente ætate: hæc auté ficut audio pertranfiuit iam 50. annos. Et ita credo,cùm rationc matcrlæ defcendentis ad hu-morem albugineu, tum ratione alimenti crafsioris, quo alitur,atficivifioné ipfam.Cuius fignü eft,quoi dumfurgit,detcriusvidet;amp;hoceft,quiaplurimi in node vapores concepti,amp; deuen'iétcs ad humorem albugineû,cùm nó pofsint pertrafire,caufant illud ; fed cum abftergit oculosamp; mundificat,amp; permanet per horam à furreftione,raelius videt,quia illi vapo res rcfolutifunt.Et quod hoc fitpatct,quia percipic plures fordes ficcas mordaces, dum furgit : amp;nbsp;hoc eft,quia illi fucci deprauati diuerfi funt,amp; à diuerfis

cau(is:aliqui enim à cerebro,aliquià vétriculo,quia humidifunt interduni,amp; interdü rnordentes,amp;fu-perciliagrauanturxuius fignum eft quod ægritudo eft niaterialis,amp; quod plurima materia tendit ad illas partes,amp; habet etiâ omnia ilia impediméta inæ-qualiterlè babentia, non perpetuo illam turbât.Cu jus fignum eft,quodibi non adfit femperptæfentia materiæ ;amp;quod morbus non eft in complcxione, quia non fempereodem modo affligitur,tum etiam quia fubitô adueiiit huiufmodi læfio. Sed perpetuo jUa materia à capire emanat,quia oculusimbecillior faftus recipit excrementa à cerebro, ficut dicit Ga-lenus i i.de dift.tebriû,refcrens caufas ophthalmiç. Credo igit ego,quôd cùm fÿmptoma iftud diu per-feuerauerit,dexter oculus fit debilitatus, amp;nbsp;ita credo quod caufæ proximæ huiusaffeâus finthumo-res deprauati partim biitofi, partira pituitofi,amp; partira adufti,deueniétes ad oculos,amp;occupantes pal-pebras,8lt; facientes fordes illas,amp; pertutbantes hu-nuditates oculi. An veto huiufmodi humoresrai-fceantur cura fpiritibus,amp; ratione horura fiat dete-rior vifio, hoc facile poteft contingere. Quibus fie flantibus,quid credis futurum de hac ægritudine ? Si verum eft quod habeat caufas illas corporeas per petuo affligctes,amp;quôd iam per quinquenniü pafla fit iftam malam difpofitionem, amp;nbsp;ob id quod imbe-cillis faftus fit oculus,amp; fit illa membrorum inæqua Iitas, etiam fit qiiinquagenaria, in qua ætate cralie-fcunt tunicæomnesamp; crifpantur,atque humores omnes pauoiores amp;nbsp;crafsiores redduntur,trede-rem ego huic morbo uaturali mixto cum acciden-tali occurri neutiquam pofte, nifi prouidendo ne in deterius labatur:quia oculus fenis non eft oculus iu pions : fed fi poneremus ocuium iuuenis infene,vi-dcict

C o M s V L r. M E DI CIN. i8j ^eret vt iuuenis,dicit Ariftotel. in primo de anima. Prouidendü eft ergo ne in detenus labat, cùm om-nimoda curaimpofsibilisfit.Hocautëfacerëjprimo iuberem vt omnia animi accidentia dimitteret:vte-retur optima vidus ratione : exerceret fe quando-que,amp; in fex rebus non naturalibus nihil peccaret. Quantum vero ad membrorü inæqualitatem, cor-roborarë ventriculum amp;nbsp;hepar, vt bene concoque-ret, amp;ne vapores malos generaret ; amp;vellem quod continue vtereturaliquo medicamento:vellemvt corroboraretur etiam caput amp;nbsp;oculi,prçcipuc dexter,amp; purificaretur amp;nbsp;abftergeretur pupilIa.Quan-tum autë ad euacuationes attinet,vellem vt hoe ve-refaceretvniuerfales purgationes:primóacciperet aliquod lenitiuum,vt effet cafsia,feu eleftuanum le nitiuu,ex quibus purgaretur ftomachus ab humori bus crudioribus, amp;nbsp;deducerct etia humores malos in primis venis. Poftea vteretur quibufdam conco-quentibus , ficut effet mei rofatum; fyrupus aceto-fus,oxymel fimplex, fyrupus de endiuia:vt exempli gratia,

Decoftio vero fieret exfeminibus endiuiæ,exfolijs boraginis,exfeminibus aniforü,ex eufragia,ex cin-namomo.Et fi timeremus nimiam hepatis fupercale fadioneib, poterimus addere fenlina melonum,cu-curbitæ. Medicamentum vero fit ad diuetlbshu-inores educendos cómodö, vt docet Galcnus in v. methodimedendi,ex colocynthide,agarico,amp;fcâ-monio : amp;huic cochia: funt fimiles, atq; etiam con-fefti o Hamech,fimiliter amp;nbsp;pilulx aggregatiux,quia inhac peccant omnes .humores .De phlebotomia

vero vtrû fit facienda l Ego certc video corpus ad-modum repletû, Çc licet fit iam quinquagenaria,tarnen quia eft virago, amp;nbsp;abundat plurimo fanguine, amp;nbsp;forte ei etiam defecerunt menftrua,ideo placerct mihi quôd poft n)inor3tionem,quani fecerit, fça ex çafsia,feu ex lenitiuOjamp;poft alTumptionem duorum vel trium fyruporû, quôd niitteretur fanguis à ce-phalica,amp; fi placeret à bafilica,amp; poftea proccderct adpurgationem vniucrfalcm .Quibus peraûis pla-çcret mihi quôd haberet aliquod pharmacit fibi fa-piiliarepurgans caput,quo vtercturfingula quaque hebdomada,ficut elfent pilulæ ex tribus illis coiife-élæ,quæ habent caput euacuare,vcntriculum amp;nbsp;hepar : amp;nbsp;corroborât etiâ omniaifta membra, quia in-greditur rhabarbarû,agaricus,amp; aloe:amp; vellé quôd jfta corrigerentur cum cufragia,cum capillis Vene- ' ris, cum modico macis vel cinnamomi : quæ omnia refpiciunt caput,hepar,amp; ventriculö,cum Ipica nar di amp;nbsp;confimilibus. Vteret mafticacorio frequenter, quale cflet maftiche fola,quia ipfa non potcft toléra re aliquod caliduni vehemés : eft cnim efficacifsima maftiche fimplex ad purgandum caput,amp;faliuâ mul tam educit.His faftis,vellem vt accederet ad diuer-fiones, amp;nbsp;ad coroborationé capitis, quia lam fumus certi quôd çgritudo ifta materialis eft,ficut apparct ex fignis iam didis,ex grauitate palpebrarum,ex lip pitudinibus oculorü:amp; quia etiam non fèmper per-manet,aduenit etiam fubitó:nulla autem immateria lis ægritudo fubaduenit. Ideo oportet deriuarc, amp;nbsp;diuertere materiam iftam à capite: amp;nbsp;hoc poftet fieri cum cauterijs in cruribus, cum applicatione fan -guifugarû hæmorhoidibus, quia ficut audio,hoc fibi fuit vtile,cùm femel fecerit,amp;cum friftionibus in çruribus, amp;nbsp;brachijs. Quibus ficfaäis, accederem

CONSVLT. MEDICIN. i8j ad aliquod leue collynum inoculis apponendum* Acciperem igitur fox vel ofto radices akhææ mun-datifsimas cum tribus vncijs fœnugreci optime prç parati,Slt; decoquerem in aqua clarifsima, amp;nbsp;cùm el-fent decode exprimeré validi{simc,amp; acciperem li. bram vnam decodionis huius, Sc drachmas duas a-loes fubtilifsimè puluerizatx amp;nbsp;lotx in aqua Viola-rum,amp;iterum ponerem ad ignem lentum,clarum,G ne fumo,amp; fine puluere, amp;nbsp;rurfus decoquerem,donee hæc omnia ad fubftantiam mellis redigerentur: quod quidem liet facillimc,propter aloé’n,amp; mucila gines illas, amp;ponercmin phiala, amp;nbsp;ex hoc collyrio illinerentur oculi,amp; maxime dexter,amp;in mane: cor roboraret enim oculum, mundificaret,abftergeret, amp;nbsp;confortaret etiam.Et fic voluit Galenus 11. de lo cis affedis, amp;nbsp;in 11. de compof.mcdic.fecundum lo cos, vbi dixlt exprefsc de dolore capitis, quod fiue in fubftantia cerebri,fiue in meningis fuerit,nihil re fert, nee propter hoc variatur cura. Ita afFedus ifte fiue fit in albugineo humore,fiue in pupilla,non variatur cura,fiue in rhagoide.Hæc funt qux mihi pro temporis anguftia occurrerunt,tamen rem hanc indies magis atque magis perpendemus, amp;nbsp;fi quod in mentem aliud vcnerit,confulemus.

!^^^^Vdlcamus adione vidcndi diminutam iuuene,cum proeul nonvideat oportet,fed prope exquifitè pofsit.nó effe ob aliam cauiam,nlG quia fpicitus exlongo ftudio,amp;labore mentis rationalif-quc difcutfus,fucrunt refoluti paucioresq; redditi, quam vt fufficiât longinquæ vifioni. Ac præcerea ita

longo vfu amp;nbsp;confuetudine comparaturn eft, vt non mfi in interuallo diftante, acute amp;nbsp;exquifitè videat, in quo iugiter intueri confueuerit.Solet etiâ id con tingeretum inalijs omnibus aftionibus membro-rü,tum maxime in vifu.Ergo curatio huius fympto-matis per fua contraria proculdubio adminiftran-da erit,videlicet vt Ipiritus multi,clari amp;nbsp;limpidi ge nercntur, atq; vt procul intueri confuelcat co modo amp;arte, quam infra docebimus. Spiritus genera-buntur fi adhibuetit ftudium in optimaviftus ratio-ne,quç perfici folct in refta adminiftratione return, quas medici non naturales vocant. Primum igitur cauebit,quantum fieri poteft, ab acre multum frigi-do,nec minus etiam à calido,etiam à feruente.Ven-torö omne genus euitabit,pr^cipuè tarnen Auftros, amp;nbsp;dum inHifpania moratur,oriêtales quoqpin Ger mania veró ab occidétalibus,amp; omnibus feptentrio nalibus flatibus cauebit: deiiiqj omnes exceflus aê-hs funt fugiendi. Neq; dormiat in cubiculo aut loco humido fubterraneo, amp;nbsp;vbi feneftræ nodu funt aperts. Omnes animi moleftias,iram,moeroresque præcipuè euitabit .In fbmno mediocritatem requi-ret,Iaudoq; vt ad horas ofto extendatur: fed poftea meridianis horis non dormiet.Neepoft ceenam fu-bitó cubitü eat,fed duas falté horas interponat:hæc enim capiti amp;nbsp;oculis maxime aduerQ funt. Si fuerit forte adftriftæ alui,quærat quâmaxime fingulis die-bus naturalia excrementa reddere,non enim hoc pa rum confert Ipiritibus clarioribus amp;nbsp;minime turbu lentis efficiendis.Si eius natura in hacaftione defue rit,aliqua arte fupplendum:fed prçcipuû remedium erit, fi pruna Hilpanica dulcia arefada numero odo vel decern cum pugillo paflularum dulcium in iure pulli,aut carnis vitulinx, vel optimi caftrati exquifi tè de-

CONSVLT MEDICIN. 187 te decoxerit, amp;nbsp;decoftû mane fumpferit ante pran-dium ; hoc enim fine moleftialeniret aluû,amp; om nes humores corporis temperabit,vnde etiain clariores fpiritus reddi neceflc eft. A coitu inter cætera ab-ftinebit, amp;nbsp;præcipuè fi non fit afluetus : nam fi prins in eo fucrit mordinatus, non laudarem omnino om rimodam abftinentiam, fed tarnen vt quaramaximè fieri poteft, moderetur : hoe enim tantum refert, vt cùm hic in ratione vidus peccetur,illud vnum reli-quorum omnium diligentiam impediatmam oculo-rura acumini amp;fpiritibus animalib. nihil poteft efte inagis aduerfum. Exercitio temperato quamaximè vtatur,præfertim fub dio vbi cœli temperies fuerit, amp;nbsp;ferenitas acfls;magisque deambulationem laudo in hoc nobilifsimo iuuene, quam quodcunq; aliud exercitationis genus.Exercitandi hora maxime op-portunaproculdubio matutinaeft : neq; poft exer-citium frigidoaëri fe exponat, nee nifi poft horam cibum fumât. A prandio veró amp;nbsp;cœna deambula-re fuauiterpoteft, quod potius laudo , quam quód otiofus fedeat fegnis amp;nbsp;dormitabundus. Cauebit tarnen ab omni valido exercitio tam mentis quam corporis : amp;nbsp;fi fieri poteft confulo, vt poft quatuor horas à cibo nihil fcribat, nihil cogitet quod animü torqueat aut folicitet. Bis in die tantùm comedere afluefcat, atq; inter ceenam amp;nbsp;prandiü ne minimum quidem bibere aut comedere. Simplieicibo quam-maxime deledabit:menfas tertias,variaq; epularum genera effugict.Caro ab eo eligctur vitulina,caftra-ti iuuenis,perdicü,atq; omnium auium terreftrium, præterquàm in paludibus degentium . omnes anti-quas carnes fugiet,amp;porcinas.Apifcibus magisab-ftinebit, amp;nbsp;qui in ftagnis ac fœtidis capiûtur aquis: reliquis parcifsimè vtetur. Olera, præcipuè ladu-

ca, paftilia, ladicinia, legumina, amp;nbsp;quæ in fartagine fnguntur,oainiahçcmaximèaducrfa. Vinovtetur tenui,albo,amp;fubrufo,non multum potenti,vel cer-tèplurimum diluto, In fecunda menfa comedet pi-neas,anifum,quandoq; etiam coriandrü conditum, amp;nbsp;cydonia.Hæc vbi obferuauerit cd multa diligen-tta,fien poteft vt exquifitifsima fit ratio vidus. At quia corporum tempcraturæ rarifsimè funt æquales amp;nbsp;vndecunq; congrux, ideo necell'ario plurima ex-crementa iugicer gencrantur in corpore,quæ nifi ar te aut natura excernatur, in tradu temporis lædunt imbecilliores partes corporis,quales funt oculi,Ergo enitendum vt arte quoq; amp;nbsp;purgationibus corpus ftatis temporibus emundetur,Vere igitur amp;nbsp;au-lumno hoe modo purgabitur:

B’.Floris calsix nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 x.

Cum faccharo fiat boJus,fumendus hora ante pran-dium. Proximo die accipiat talem potionem:

Fœniculi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana 3 üj.

Decoquantur omnia fecundum artem in aqua fon-tis ad confumptionem duarum partium,amp; fada ex-prefsione amp;nbsp;colatura,lyrupi2etur decodum cum 0-ptimo faccharo. Deinde

^.Huius fyrupi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|. ij.

Mifcepro vno fyrupo,amp;fiepro alijs fcptc.Quib.af-fumptis, fumendü erit proximo die tale pharmaeû:

Cum melle rofato formétur pilulæ numero v.deau-rentur, amp;nbsp;fumantur in aurora cum cuftodia. Et hæc purgatio bis fingulis annis repetatur, autumno in-quarn amp;nbsp;vere.Intermedij s tarnen menfibus laudo vc hora antecœnâ fumât vnam vel duas pilulasexin-frafcriptis,finealiquacuftodia,quod poterit fieri bis aut ter,aut etiam quater in menfe:

HieræfimpLGaleni ana j iij. Garyophyllorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j s.

Conterantur omnia per fe, deinde mifceantur, po-nanturln ^ liij. fuccieuphragiç,donecexiccetur fuccus in vmbra, poftea cum melle rofato fiat mag-daleon,de quo ad libitum fiant pilulæ fumendæ, h-eut diftum eft.Et caueat ne oculos abluat cum aqua frigida,imô nee faciem ; fed cum vino optimo aro-matico albo,quo etiâ abluat os amp;nbsp;dentes:necin hye me aftu fit frigidum, præfertim vbi fuerit in Germa nia,vel aliqua regione frigida. Quantum vero at-tinet ad fecundum propofitü, videlicet vt afluefcat proeul intueri, non hoc vtiq; facere conabitur,nam magisnoceret refoluendo fpiritus;fed eligatloca angufta,per quæ introfpiciat aliquod obiedum viri de, ficut arbores, prata virentia, amp;nbsp;fit hoe aère non multum claro,ficut in meridie,fed potius in vefper-tino crepufculo, vel aurora, vel faltem in loco vm-brofo vel opaco,etiam fi meridies fuerit. Neq; inutile eft,quod multi opinantur, introfpicerc eum per aliquam oblongam tubam intus cócauam,vel etiam vitream,ex vindi vel cæruleo vitro, quod adhuc effet prçftantius,amp; poterit terminari vifus iiô tantùin ad viridia amp;nbsp;amoena loca, fed etiâ ad limpidifsimos

fontes amp;nbsp;ad nitidas aquas, quæ tarnen non currant, fedvel ftagnent,velfenfim repant. Pro lotionetje-ro capitis vtatur lixiuio excinere falicû velvitium confedo, in quo maiorana, faluia, betonica amp;nbsp;citri folia decoquantur,vellauri,fi citri dcfuerint: appo-naturq; femper agarici drachma vna. Et hoc lixiuio caput abluaturfine multa fridione cum panis lineis moderate calidis,amp; exquifite ficcetur,fapoq; eliga-turpræparatus cum aromatibus mufco amp;nbsp;ambra.

Confult. X L. De diminutione uifm, O' pi‘ Us inpalpebris interius retor-tis,pro Polono.

VM Magnificus dominus tantùm ano-bisparticularia remedia petat(iam enira vniuerfalibus euacuationibus vfus eft, amp;nbsp;ratio vidus illieft inftituta)ideo ne ,collyrium hoc erit:

Mundentur diligentifsimèab omni forde, deinde decoquantur in aqua fontis limpidifsima,fine pulue re,fine fumo;fitque aquæ pondus lib.iij.Bulliat donee remaneat libra vna,poftea fiat fortis exprefsio amp;colatura. Deinde Pi. Aloës optimæ,raræ,8c tranfparentis ac pulueriazâtæ j ij. Bulliatdeco-dum cum aloëad ignem darum ad confiftentia mei lis, deinde ferueturad vfum invafevitreo optime obturato. Qu^ando oculi mordicantur, abluat vel lade recenti,vel aqua rofacea, in qua dflblutum ante fit faccharum candi rofacum, amp;nbsp;eligat hoc velil-lud. Circa palpebrarum curationem poftquam in féliciter expertus efl incifionem chirurgicam, ideo noue-

CON SV LT. MEDICIN. 191 nouent ab ea abftinendum effe, à qua amp;nbsp;ego femper abhorrui : fed curabit vt euellantur commodifsimè aperito vulfore. Et remediu celebratifsimum apud antiquos,ne pilifuccrefcant,eft,vt poft euulfionem frequétifsimè illinatur locus lade canis . Optimum etiam eft,vt pili qui fe inuertüt introrfum,reuellan-tur extrorfum, amp;nbsp;deglutinentur palpebræ exteriori colla vel alio glutinis genere. Vbi abluendü caput, eligatur lixiuium dulce, fadum ex cineribus dulci-bus, vt cinere fabcum , amp;nbsp;addatur fingulis vicibus drach.vnaagarici, quæinuolutain panno lineo de-coquatur in lixiuio, amp;nbsp;fortiter exprimatur. Abluat autem fe vcfperi, amp;nbsp;poftea non exeat co vefperi do-mum. Queritur etiam quód pedes ei aliquando fudant,quos abluat:amp; huncfudoré vtilifsimum ar-* bitror, quoniam per cum fit aliqua auerfio à capilie, eamq; minimè impediendam exiftimo.

Non alicnum fore duximus, communis vtilitatis gratia, hoc loco exponere omnibus regimen in po-tuligni præferiptum huic Polono ex oculis laboran ti.Nam non conferentibus remedijs præfcriptis,or-dinauitha:c:

Ili.Decodionisnoftrædeelleboro ^ vj. Syrupidebetonica nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ j. s.

Mifce pro vno,amp; fic pro alijs: dentur manc in auro-ra.Hos fyrupos pr^cefsit euacuatio vniuerfalis cum præparatione. Pofteaaccipianturlibræduodecim aquæ endiuiæ, amp;nbsp;libra vna ligni detriti vel limati,amp; ponantur in olla magna noua ftrifti orificij cum fuo eoopcrtorio,amp; ita dimittantur in infufione per boras 14. Deinde decoquant lento igne ad eófumptio nemtertixpartis,fiat exprefsio amp;nbsp;colatura,amp;fcr-

ipa IO. B A P T. M O N T A N I uetur in vale vitreo bene obturato,amp; diuidatur hoc decoftu in ofto partes hue fyrupos. Sumat duos in die,alterum hora oftaua,amp; prandeat hora duodeci-ma. Alterum hora vigefima vel decimanona,amp; cœ-netvigefimafecunda.Ht dum bibit primû iftud deco étum,femper anticiper amp;nbsp;prçparet l'ecundû,ne défi-ciat, amp;nbsp;ita perfeueret vfq; ad x i. dies ad minus . In primis decern diebus fuus cibus erit ifte. Comedat vncias très panis m prandio,amp; medium pullum par-uum elixatuiiijquinon exccdatmagnitudinem per-dicis,amp;medietatc eiufdem comedat incœna,cum eadem quantitate panis : amp;nbsp;panis fit optimè coélus, non tarnen a{ratus;cauebit etiam à cruftis afiatis. Bi bet duos cyathos ad fummû,amp;potius paruos quàm magnos.Vinum fit albumjclarum,pauciferum. Pote rit comederepoft prandiûamp; cœnam vnciamvnam velduas vuæ paffæ parus amp;nbsp;dulcifsimæ bene lots cum vino albo. Et fi non poterit tolerare maiorem di£tam,perfeuerabit vfq; ad x L.dies :fed fi poffer to lerare, laudarem quod poft decern primos dies, per viginti dies poftea fubfèquentes abftineret prorfus à carnibus amp;avino, amp;eflet contentus pane amp;paffu lis lotis ac prçparatis,ficut dixi, amp;loco vini biberet decodum eiufdem ligni,quod quidem decoquere-tur in aqua putei, amp;nbsp;acciperet illud idem quod de-coxerat in aqua endiuiæ : tolerat enim duas aut tres decoftiones,fi vltimo bene exprimatur. Item laudo in toto tem^ore x i. dieru, in quibus bibet hoc de-codum,quod femper oftaua die fumat tribus horis ante prandnim bolum hunc:

JJ^.Floris cafsis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ j.

C o N s V L T. M E D I C I N. 195 Confult. X LI. De debUittite uifin, ZTpäralyfi dimi-nut(i,z^ uertigine, pro doüore Veneto.

Vppofitis fymptomatibus,quib.ifte Ex-cellentifsimus Doóior moleftat,quonia fuerunt enodata, venio ad id quod prin cipaliterifte qu^rit ànobis:quçrit enirn veile turari. Ifte eft fcopus,quo duftus fuit actede-re ad nos. Volumus ergo curare Excellctifs.virum. quid agendum ? Primo debemus cognofccrè caufas fuæ ægritudinis, quibus cognitis facile remedia ad-miniftrabuntur à nobis. Vt autem eæ caufæ cogno-fcantur, debetis primo fcirc,quód caufæ morbû fa-cientes autfuntintrinfecæ,auc extrinfecæ.Intrinfe-cæ dicuntur illæ,quç proueniunt à caufa intrinfeca, vt à mala temperatura membrorfl, aut ab eorundem debilitate.extriniccæ autem funt illæ fex res non na turales, aer, cibus amp;nbsp;potus,amp;c. Vidcamus à quibus caufis depédeat morbus Excellétifs. Doftoris. Dif-currendo primo per intrinfecas,videnda eft temperatura membrorum principalium,amp;primo hepatis. Video hominem fatis carnofum elle, habentem bo-num colorem,amp;vt iplè refert,paflus fuit fluxum hæ morrhoidum. Ex ijs iudico hepar ipfius elle tempe-ratummon dico temperatum temperatura illa æqua li,fed accedit maxime ad illam temperatura : verum 11 déclinât,déclinât per calidum aliquo pafto.DecIa ratur, quia video hominé habere colorem nigrum, fimiliter pilos nigros,amp; reliqiia,quæ atteftantur fu-per caliditate hepatis adurente f^exiccante, verùm quod ifta difcrafiaper calidum non eft multa.Acce-damus ad ventriculum.audio ipfiim bene cócoque-te,fimiliter non pati aliquos dolores in ipfo, amp;nbsp;bre-witcr exercet redifslmèfuas operationcs.Et quia ah

194 I O- B APT. MONTAN! operationibus cognofcuntpotifsime difcrafig mem brijideo teneo ventriculum efle bene difpofitum, amp;nbsp;rede fe habere. De corde:Cof eft fjjiritib. refertum, potens valde, amp;expræfenci calidum , cuius fignum eft, quod ipfe eft firmus, ftabilis in fuis operationibus, magnanimus, amp;nbsp;alia habet quæ indicant cor ef-fè calidum,ac (piritibus refertum. De cerebro : cre-do,amp; re vera ita eft,cerebrum ipfius elfe optime dif-politü, firailiter rede fuas operationes moliri : nam audio ipfum virum habere memoria tenacifsimam, fimiliterelfe oratorem, amp;nbsp;quód optime difcurrit,amp; orat in caufis fuis agendis.amp; breuiter,ifte cerebrum habet làtis temperatum,atq; nullam difcrafiam pati tur. Audio autem ipfum habere debilitatçmvifus, ita quód cum propè eft perlpicacifsimc intuetur, à longe veró non itarede.hocnon debet referriad malam cerebri dilpofitionemmam ftat cerebrum o-ptimèfehabcre,tamcn oculos quandoque eflè affe-« dos,aut ratione organi, aut ratione confuetudinis. ratione confuetudinis, quia amp;nbsp;hoe contingit vt plu rimum in hominibus ipfis literatis,vti ipfe eftafti e-nim quia ftudendo tenent libros prope oculos,tali-terquódex cótinuo illo vfu virtus ipfa oculorum, amp;nbsp;natura ipfa ex tab confuetudine afluefcit in tab vi fione propè:quare fit ex tab confuetudine,homines hos propè acutius intueri,quàm à longc,quia cùm à longe videre non fit oculus afluetus, tune débilitai! tur lpiritus,amp; non poteft longè iiitueri:amp; hoc,vt di xi,ftudiofis,ac bteris deditis folet euenire.Poteft e-tiam ratione organi prouenire : nam funt aliqui ha-bentes oculos eminentes, fimiliter oculos valde ni-gros;ex',tab emincntia,amp; ex tab immoderata nigre-dine longè nó polfunt videre. Ad rem ergo.Tametfi Excellctifs. Dodor habet quód à longè viderenoa ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poteft,

CONSVLT. MEDICIN. tpy poteft, propè vero poteft, nó propter hoc debemus arguere cerebru ede atEeftum, cùm optime fuas ope rationes exerceat : fed,vt dixi, poteft prouenirc ifta débilitas vifus in hoc ExceUentiDoétore aduabus illis caufis, hue hoc proueniat à prima, hue à fecun-da,nó relerf.hoc vnum eft,quód nó prouenit à ccrc bro.Habetis hucufq; membra omnia principalia cf-fe bene affeda. Et quia diximus in principio, quód morbus poteft a duabus caufis prouenirc,aut à cau-fa intrinfeca, aut extrmfeca. A caufa intrinfeca credo morbü hunc in ifto Excellentifs.Doftore nó pro uenire,quoniam (vt dixi) membra omnia intrinfeca principalia redè fe habent : ideo quód talis morbut proueniat à caufa intrinfecanó credo . Quód fi de-pendet à caufa intrinfeca, tantùm ab ifta prouenirc, videlicet ab hepate, quod cùm fit ealidius quam o-portcat,amp; cóueniat fuo teperamento,poteft inflam mare cibos ,amp; maxime illos qui putrefaftioni funt obnoxi) ; ifti enim mediante caliditate hepatis pof-funtalcer^iriamp; putrefcere, amp;nbsp;ex ipfiscleuari fumi, petentes caput,qui faciunttaliafymptomat3,videli cetvertiginem, paralyfim illam diminutam in bra-chio finiftro, amp;nbsp;in pede finiftro: Gmiliter abfcelfuni in facie, videlicet in parte dextra faciei; fimiliter ia-fturam illam gingiuarü, amp;nbsp;alia fymptomata enarra-ta.Sed illa caufa ex fe nó poftet hoc facere,nifi eaufç cxtrinfecæ adfuilTent. Et quód proueniant à caufis potifsimè extnnfecis iftafymp’tomita, videlicet ab ipfis omnibus non naturalibus,declaraturprimó ex aéte.Nam audio iftum Excellentifs.Dodoré dercli-quifte fuam patriam, vbi aër frigidus eft amp;nbsp;ficcus, amp;nbsp;montanus, amp;nbsp;accefsilfe Venetias,vbi aër eft calidus amp;nbsp;humidus amp;nbsp;paluftris. Quatum potuerit ifta acrls mutatio, nullus ignorât : Nam fuit principalifslma

isS IO. B APT. MONT ANT caufàifta iunftacum reliquis cauGs extrinfecis of-fendendi: acr enira immutat inirum in modum corpora noftra,cùm continue attrahatur : amp;notum eft quid dixcrit Galenus de aère in 11. Artis p3ruæ,vbi vfus fuit hoc vocabulo Exterminate, quafi innucrit alterationem amp;nbsp;iaâuram cius imprimenté in corpo ribus noftris:amp; ita aer fuit in caulàlymptoniatû.Secundo,cibus amp;nbsp;potus. Audio hune excellentifs.Do âocem,quando fuit cum focijs, vitra modum crapu latum efle,amp; bibifre,fimiliter coraedifle cibos diucr £æ fubftantie.Ex ifta crapula ergo (te vera ita eft ap-pellanda) fuit fafta putrefaftio illorû ciborum, ex quibus fumi eleuati, ac cerebrum petentes,pocue-rût facere hoc apoftema,amp; abfcefsû,amp; reliqua lym-ptomata. Deinde motus amp;nbsp;quies .Audio huncMa-gnificum virum perambulaflefatis per Venetias , amp;nbsp;etiâ in cymba cum focijs permanfilTe detefta, amp;nbsp;ae-rem ilium captafle, cuius fignum eft quod ftatim fe-ro hora 11. noflis reuerfus eft domum, amp;nbsp;incidit in ilium abfeeflum ingencem, fimiliter in vertiginem, amp;nbsp;paralyfim illam diminutam . Similiter fomnus amp;nbsp;vigilia fuit in caufa : nam audio iftum , cùm vigilan-dum erat,dormire, cùm dormiendum,vigilare:nam ipfe feflus ex caufis agitatis quandoq; noftu non po tcrat dormire. ita hæc permutatio vigiliaru amp;nbsp;fom-ni potuit etia efle caufa. Similiter accidentia animi iplaftuit Iblicicus in illis caufis peragendis;amp; quan-tas ipfi lurifcqfulti patianturfolicitudines, amp;nbsp;animi afteftus,nullus ignorat,amp; maxime Venetijs,vbi fiût tot motus,ik tot labores in caufis peragendis.Similiter inanitio amp;nbsp;replctio:hæc fuitetiam potifsima caufa,eó quiaCvt ipfe dicit)funt multi dies quod ipfe non cgefsit,imó vt folitus erat nihil cgerebat.Ifta fetetio lafta an pofsit generare vapores malos, non nos

C o N s V L T. M E D I C I N. 197 nos latet.Præterea permutauit confuetudinetn:ipGs cnirn folebat comederc horis confuetis,tanien non obfcruauit hocdmó aliquado hora prima noélis cce nabat,aliquando tardius,aliquando citius.Et ita vi- , detis, quomodo omnes caufæ extrinfecæ concur-runt ad hanc ægritudinem. De caufis intrinfecis fo-1a illa caliditas hepatis ( vt dixi ) eft. Habemus huc-ufq; caufas. Quid eft agendû?curandus eft morbus, quomodo curacur morbus?curatur remouendo can fas. qûænam fuerunt caufæ ? fuerunt omnes enarra-tæùUæ ergo remouendæ. Quid ergo agendum?ego maxime confulo,vt velit acre ipfum permutare:nam ex permutatione acris refrigerabit corpus,quia con fuetum aeremfentiet. Ifta eft potifsimacuraadre-mouendû morbum hunc, fcilicec permutare acrem. Deinde in cibo amp;nbsp;potu debet fe moderate, furaédo optima cibaria,fimiliter in debito tepore,animi affe élus omnino repellere, dormirc quando dormien-dum,vigilare quando vigilandum.De euacuatione: ego non auderé fortiter euacuare, quia nunc fumus in æftate,iam mentis lunij tranfaftus eft.Idco anderem tantum in lenitiuis, dando cafsiam cum rhabar baro,aut cafsiam tantum,florem dlco;ifta enim maxime præftarent, quia tenebimus ipfum corpus lu-brlcum, amp;nbsp;hoc maxime debemus quærere. Nam,vt retulit mihi fua Excellentia, quando accefsi ad cubi culum,cönquerebatur de ifta rcpletione,amp; dicebat ex ipfa maximum detrimentum fcntire:ideo bonum eft vti cafsia,vt corpus mundum 8c lubricum tenea-tur:amp; fi nollct ita fæpe vti cafsia, poterit mane affu-mere brodium,in quo fit décoda mcrcurialis,8c beta, amp;nbsp;aliquid paffularu : iftud enim lubricat corpus, amp;nbsp;facit egerere valde,vt dicit Galcnus in v. de tuen dafanicate,aut v i. ft recolo. Et quoniam ipfe habe*

198 IO. B A PT. MONTANI fluxum ilium hæmorrhoidarum, amp;nbsp;nondum eft re-, preflus, quod mihi maxime placet, ideo finerem ipi fum defluere, amp;adiuuarc,fi non defluat,có quiaper aiiam viam fanguinem nollem educere: cft enim fen tentiaillaHippocratis, Vndecunq; naturarepir, eo duccre oportet,fi natura demonftrct locum conue-. nientem, qup ipfa facile exoneratur.quare cum vo-lumus fequi illam viam, nó debemus delïftere,amp;ita prouocare hæmorrhoidas. Poflea vellem vt fierenc duo cauteria, amp;nbsp;fi non duo , faltcm vnura in crure lïniftro,vbi habet paralyfim illam diminutam : neqj irapediret hoc cauteriü naturam, vt non faceret di-licrfioncm. tritahabebimus diuerfionémaximam, turn per cautcrium, turn etiam per hæmorrhoidas: qua diuerfione,vt dixi, maxime indigemus, eó quia materiacft in capite,amp;:fuit caufataexillis caufis di-flis extrinfecis.Similiter caufata fuit (amp; hoc dereli-qui ) ex clamore.Quantum pofsit vociferatio ad re-plendum caput vaporibus,vnufquifq; manifeftè vt-det;iftis enim clamatorib.deueniunt rubicundi ocu li, amp;rubri. Etita quiain caufis aétitandis ipfe mul-turn clamabat, eapropter fada eft inflammatio : amp;nbsp;ita diuerfio neceflaria eft:quare cauteria fummope-rc laudo . Et ita agerem hac æftate,lubricando corpus cum omnibus didis,autcum2uccharo rofato recenti : dico recenti,quia recens maxime lubricat, non commifcendo aliquid . Et fi ifto zuccharo pof-let lubricari, mihi maxime placeret, quia ex ifto hi-beremus tria, videlicet corroboratione capitis,ven triculi,amp; euacuationcm fæcum: fèd fi hoc non præ-ftet, curctur prædidis. Veniente autem autumno, tuncpoterimus concoqucre matcriam, amp;euacuare cum pharraacia, amp;nbsp;præfertim cum ilia confedione bjmfich: ilia enim mouet humorcs aduftos, amp;nbsp;ipfos

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;euacuat,

C o N s V L T. M E D I C I N. 199 •taeuat. amp;nbsp;alijs pharmacis poterit vti fecundum hu mores peccantes, quod cognofcendum illis medi-cis hunc curantibus derelinquo. Deinde ego corro borarem caput cum caputpurgijs, amp;lauarem ipfum turn rebus exiccantibus, amp;nbsp;refoluentibus. De materia ifta,quçnam fit materia faciens hunc morbum, an calida,an frigida.Dicam duo verba.llli Excellen-tifsimiMedici in hoc fuerunt difcordes. Aliqui di-cunt quód erat materia frigida,aliqui calida. Ifta eft dilputatio de lana caprina, eo,quia darum eft quod fit calida: patet,quiafalfa eft,erodit gingiuas. Ec ita dico,vt etia dicebat Exccllétifsimus Dodor, quod materia eft calida amp;nbsp;frigida:8c ita fi dux illæ opinio-aes in vnum redigantur, fiet vna opinio. Verùm e-tiarn vtranq; opinioné faluabimus. Dicam duo verba de prognoft;ico,amp; facio finem.Morbus ifte cura-bilis eft, non tarnen eft contemnendus: quia fi con-temnatur,augebitur continue:quare fiet apoplexia, aut epilepfia,aut paralyfis in totd corpore perfefta, ideo non funt dandx inducix. Hxc pauca volui bre uiter di3{ifle,qux per ExceUentiam vcftrara erunc iu dicanda.

Qonfult. X L11. Dedeftilldtione 1 capite dd di-uerfispdrtes,zyfrlt;’re,pro Abbate fan-(li Gregorij oHuagenario.

Rimum quod venit confiderandum, eft natura morbi,amp; fubiedi. Subiedum au-tem eft in vltimo fenio cóftitutum, qux quidem fenedus, eft pefstmus morbus: amp;nbsp;comparando morbum hunc ad fenedutem, longe maior eft fenedus, quam morbuSjquo affligitur. Habemus ergo xtate in vltimo fenio: habemus corpus quo ad radicem vaUduin ; quod fi compararc-

xoo IO. B A P T. M O N T A M I turalijs decrepitis robuftu eft, abfolutè tarnen non ’ eft robuftüm: nos autem robore indigemus abfolutè, non per comparationem ad aliud.Habemus ergo imbccillura corpus:nec eft confiderandatemperies elapfa, fed præfens. Et quo ad præternaturales dif-pofitiones non omittam , quod in hyeme proximè elapfa apoplexiam amp;nbsp;paralyfim leuem paflus cft:que quantumadferat incommodiinomni corpore,ar-gumento elfe

nit vires cerebri, amp;nbsp;calorcm innatum, amp;nbsp;vires cordis , propter confenfum cordis cum cerebro, vt vi-deamus iuuenes cùm in apoplexiam inciderint,nun quam reftituiiquanto magis fencs, fi inciderint? vel non euadent,velraró,femper tarnen percipiunt talc nocumétum. Confidcrandum igitur eftfymptoma, quod licet nó curemus, tarnen admonet,quod ægri tudo deterior eft. Nunc vero patitur duas difpofi-tiones, deftillationcfcilicet a capite ad diuerfas par tes: amp;nbsp;quidem qux occupât fauces,btonchus appel latur.aliam præterea patitur qua: peâus occupat,amp; catarrhus nuncupatur, ad ifchiam etiam, amp;nbsp;ad crus infra genu vfq; ad talum defcendit,amp;ibidem tumo-rem facit in præfenti oedematicum : adeoq; copiofa eft dcftillatio hcc,vt perfeueret nunc cum tufsi,quç non eft futïîciens ad excernendum catarrhum craf-fum.Alia dilpofitio eft ipfa febris,quæ iam mélis eft, ex (^uo ineoepit affligere, amp;nbsp;ita alïligit, vt nunquam fere fuerit fine febre : ita tarnen crat mos febris, vt fcruarct hunc ordinem,vt alternis diebus magis in-uaderct.Quo ad febrë,quç primo confideranda eft, amp;nbsp;forte primo curanda,li eófideremus exeütia,qux maxime indicant naturam febris,amp;præcipuèvri-na, qux indicat febres putridas, eth mineram putre (tints habeât extra venas, quia humor qui putrefcit intra

CONSULT. MED I CIN. loi intra venas, ille eft qui effunditur extra : i deo vrin» indicat humoré putrefcentem.Cum ergo vrinas rua beas amp;nbsp;crafsiufculas,quæ tales perfcuerant,habeat, luperhumorem peccantem atteftantur.Et cum duo , fint humores in humano corpore rubei,fanguis, amp;nbsp;cholera ^uvSxi Græcis appcllata, à Latinis rubea, igitur cùm nó videamus in hoc corpore fanguinem abundare,nec figna fanguinis apparere, amp;nbsp;pituitam multam abundare,non eft fanguisabfque dubio qui peccet:tum etiam, quiafanguis putrefcés non facit periodos. Relinquit ergo quod bills fit,quæ putre-fcit in aliqua mineraputredinis,de qua nondü confiât. Habemus ergo febré hïc etia,amp; à putredine,cx putredine humoris biliofi : habemus præterea ege-fiiqnes biliofas :amp; hæc duo arguunt bilem putrefce re. Et quiainuadit fine typo,cum calore leui, amp;nbsp;fe-gni, fine fiti, fine capitis dolore, amp;nbsp;fine fudore,cre-dendum eft quod fit mixta cum pituita, amp;nbsp;fit ex généré biliu quæ appellantur maioris famæ. amp;hoc ve-rifimile eft,cum abudauerit tanta copia pituitç,ma-xtme cùm corpus fitfrigidum , amp;ficcum : hæc eniin temperatura(vt dicit Galenus in i i.de temperamé-tis^multam pituitam generat. Bene verum eft,quod fi caliditas amp;ficcitas temperaturæ excederct,redû-daret bilis:quatenus autem remanet veftigiu calidi-tatis, bilis abudat fcilicet:proceflu vero cùm fit cor pus frigidum amp;nbsp;ficcum,abundat pituita.Nec verum eft id quod olim dicebat Caflanus, cum quo habui-mus fuper hac re difputationc,quod gencraret tails tempcraturahumoremfrigidum amp;nbsp;ficcum, quiatails humor generatur à caliditate adurénte.Vlterius, cùm vir ifte frigidus amp;nbsp;ficcus fit ratione ætatis,«on eft aliter credendum,nifi quod fit pituita multa,bili permixta. Febris ergo,vt ex motu febris amp;nbsp;exeunti.

lot I o. B A P T, M o N T A N r ' bus apparet,eft fetris quæ pcndec à cholera vitelli^ na cralla mixta cum pituita multa:ideo longa eft.T* lis ergo eft caufa,amp; mos febris,iudicio mco.Vbi ve-. ro,amp; quo modo putrefcat, videndum eft. Oranino. bills generatur in hepate.Sed quomodo in ifto viro generetur,multe caufç adduci poll'unt,ex regimine, maxime fado,cum dulcibus fcilicet, qua: bilem ge-nerant.amp;præterea potuit efle caufa,quôd fadæ fint obftruftiones in hepate à catai rho, amp;nbsp;cùm in venis mcfaraicis fint fadæ obftru(ftiones,nihil magis facit ad calorem augendum hepatis, amp;nbsp;ad dalefaciédum, ficut obftrudio r^uia ciim fanguis tenetur calefcit, Si facit multiplicare bilcni: quæ cùm partim per ve-nas deferatur,quia veng omnes non funt obftruftç, fedplures,ideonon euentaturfanguis,incalcfcit,amp; partim per venas, partim per porü fellcum ad inte-ftina defertur: amp;nbsp;ideo per fecefluin, amp;nbsp;per vrina,plu rima bilem emanatem videmus.Minera ergo putre-dinis eft,quia venæ funt plens bile amp;nbsp;pituita, amp;nbsp;pu-trefcit pars in venis,pars extra:fcquitur quod putro do varia fit, amp;nbsp;modo in venis, modo extra venas fit, quia natura poteft tranfinittcre materia extra venas fine typo, vt in primo ad Glauconc dicit Galenuss amp;nbsp;non fit rigor in tertiana, nifi propter multitudine materiæfubito excurrentis adlocafcnfibilia,ob fen fibilitatem multam. Cùm igiturpriuetur mukabil« fyncera,amp; membra fint ficca fine fenfibilitate, ideo poteft putrcfcere extra venas,amp; intra etiâ. Sed quic quid fit, fîue extra, fine intra putrefcat,materia hæc cholera eft crafla mixta cum pituita multa.Sed qua-tum fit de ratione febris fadç ex obftrudione,fi ape net, trafpirare poterit,amp; bills no generabitur,quia remota prohibitione tranfpirationis,omnia prolpe-re fuccedent.Circa catarrhum yero aliter eft dicen-dum:

C o N s V L 1'. M E D I C I N. loj ’dnm : quialencs habent catarrhum congcnitum, amp;nbsp;turn occupancur,tune Stillis ita congenitu$;amp; çgri tudojScut Hippoc.retulit,branchi amp;nbsp;catarrh! in fe-nibus rato maturatur.Dicit Hippoc.raro: Galenus veró exponens in cómento,nunquam catarrhes taks in fenibus maturari dixit:amp; ratio efl:,quia funtip fi congeniti, quia cerebrum cùm non pofsit concoquere ahmentûjamp; vapores eleuati ad ipfum non ex-pellantur,ideo turn ratione proprij alimcnti,tum e-tiam ratione vaporum,tum ratione vtrorunque, fc fiunt catarrhi fenibus congeniti.prætereacùm vapores fint multi in corpore fenum,propter imper fedionem cócoftionum, plurimi afcendunt,amp; cùm non pofsintcxpelli, multiplicatur catarrhus : maxime autem multiplicatur in illis, quihabuerunt cali-ditatem in iuuentute validam. Vbi enim perfedafri giditas eft ■, vt in fene qui tuit frigidus, non fit in eo cuaporatio multa,idco nee multitudo catarrhi, amp;nbsp;non nifi propter alimentum cerebri. Corpus autem tale fuit calidum m iuuétute,vt apparet ex toto ara -bitu,amp; nunc eti5 hepar fuum calidü eftiideo fit mul ta cuaporatio ad capuf: ideo catarrhi multiplican-tur: multiplicatio auté catarrhi ratione cerebri non poteft tolli, quia non poteft fieri vt cerebrü non fit frigidius feipfo,ideo nó poffumus curare catarrhû : polfumus bene remorari ne citó interficiat. Cùm igitur hæc duo ita fe habeant in hoc corpore, quid clfet dicendû,amp;quid faciendum?De ijs quç polfunt cótingere,aliquid eft dicendû.Quod adeatarrhû at tinet,nó curabit perfedè.Quo ad febré poterit forte, fed eum diffieukate : amp;nbsp;ratio eft,quia febris hæc nó eft nifi à forti caufa,amp; non habet virtuté quç ad-iuuet Medicü,quia Medicus naturç minifter eft,ipfa vero operatrix,i i i.artis mcdicinalis. Non ergo ita

204 IO. B A P T. MONTAN! facile curabitur ratione debilitatis corporis,amp;: cau-fx: amp;itafumus in re valde ainbigua. De faciendis eft primo videndu,cui primo occurrendum fit. Dice quod injentio circa febre dirigenda eft, non iie-glefto catarrho,qura febrispericulofior,quia ditfici Îior eft naturæfenis : catarrhus autefamiliaris. Idea febris non leni, fed iuucni eft familiaris : neq; ca fe-bris hie dependet à cararrbo, nifi quia facit obftru-dionc ; amp;nbsp;bills multiplicatur,quæ mifcetur cum pi-tuita.Ideo obftrudioncs efteut tollend», vt febrit tollat:quia fi tollamus febre, poterimus prouidere, vt ifte Reueredus dominus viuat diutius:fi veto no tollet,interficietur3 quia fiet quotidie deterior. fed quia ab humoribus depcndet3tollendifunt,amp;pro-uidendum eft vt obftruftiones hepatis aperidtur.Et quia materia cralfa eft quç euacuari debet,attenua-tibus indigemus,deinde educctibus humores craf-fos in venis exiftentes. Et fic vna indicatio ab humo ribus fumitur,alia à virtute:quia debet fumi venia à virtute,tanquâ à principe terreno.Noshabemus vir tuté quæ præcipit,amp; cùm fit in corpore fenfili,amp; vir tus affeâaadmodû,nôpoirumus eatàccrc quæ mor bo conueniût. Primo igitur manna propofita eft, amp;nbsp;ab ipfa inciperé. Sed diceret aliquis ; Tu cuacuabis humores fubtiles,hîc autem crafsi peceât, ideo non euacuabis humores peceâtes.Dicebat autéHippoc. Si taha purgâtur,qualia purgari cóuenit,cófert,amp;c. Cùm ergo nôpurgent humores quoscóuenit,nóiu uabit. Dico,quód etfi tenues humores euacuet maria,nô debemus abftinere ab ea, quia ab humoribut prçparatis debemus incipere,qui funt in venis mefa raids, ideo tutifsimè cóuenit :amp;quia iuuabit etiani catarrhum, cùm febri non fit occurrédum negledo catarrho,ideofummopere côuenit.Non dico quôd

C o N s V L T. ME D I C I N. loy manna penitus fanabit,fed quod ent principium o-ptimü:quii vidi ego fæpe, quod minnalicet tenues humores euacuet,apcrit obilruftiones;amp; fafta prç-paratione, vidi crifim fieri, amp;nbsp;poll quatuor dies fani tatem fecutain efl'e.Idco inciperem à manna taquara à re tutifsima,amp; daté in vefpere ipfam : imó felicius opcrabitur,vt eft mos Romæ, vt libetius dent in no öe,8e experiuntur fcliciter operari, fed ante cibum ftatim:amp;exhiberem ^ j. s. velij.Pofteadeueni-rem ad alia,nifi natura adiuuaret nos,vt nó indigea-mus alijs. Altera die nee brodium, nee fyrupum da-rcm,quia nollem vt brodium lauaret medicina : nee fyrupus diftribuerct humores,quos volo euacuare. Altera die, quæ tertia erit,darem fy rupü qui habet vim abftergendi,amp;mundificandi.propofitum eft o-Xymelfimplex,a quo nonrecederem : fed vellem vt effet magis acetofum, amp;nbsp;præpararetur cum fua ace-tofitate;id emm quod habent pharmacopolæ,dulce eft.Non derelinqueré mei rof^ceum ratione ftoma-ehi,quia fenum membra fieca funt fine pinguedine, amp;nbsp;inteftina non habent pinguedinem,poffemus de-uenire ad excoriationem: vellemq; vt effet fubama-rum,quia multùm refert habere optima medicamé-ta.Poftea facerera decoélum,accipiendo aquam en -diuia',vel capillorum Veneris, fi haberentur capilli Vencris.necerunt dimittendafarfara,ideft,tufsila-goappeUata propter excellentiam, quam habet ad tufsim.Ideo vellem quod haberemus has tres aquas ad pondus fingularum lib.vnius. Et decoquerem in ipfis aliquid aniforura, vt corrigeretur earum frigi-ditas, quoniam omnes aquæ diftillatæ frigidæ funt, vt etiam aqua diftillata à calidifsimo fimplici,puta à calamétho,quod ftimulat linguam veluti piper,non calcfaciat,irao infrigidet :amp; vidi inflaramatos hom»

nespropter potû decodiligni Indi,ab aqua calamé.. thi infrigidari fummopere.Q^ia ergo aqua endiuiç cd frigiaior,aqua capillorûVeneris ad tcinperamc-turn accedit,vellem mifcere aniforfialiquid,vt ape-rirent oppilationes,amp; corrigeret fiigidicas,amp; dcco querct vt duæ libræ reraanerent:f5c exhiberenturhu ius decodi vncij quatuor:oxymellis fiaiplicis,nael-lis roftti fing, vncia. Cùm auté dedifiena quiiiq; vel feptera fyrupos, fi viderc cócodionen', replicarem niedicinain,amp; conftanre virtute,cum manna,vel in-fufione rhabarbari, vel cum fyrupo rolato folutiuo cuacuarem,nec accederé ad agaricü, quia laboriole foluic,amp; naufeam facit.Sed ego non rccederem à be nedidis,nechaberem virtuce defedam:oportec ergo manutenere ipfam, amp;nbsp;cùm deuenerimus ad rba-barbari infufioncni, amp;nbsp;ad lyrupum rofatum foluti-uum,fufficiet nobis . Si porteafymptoma catarrhus vrgerce, cum linimentis procederê : amp;nbsp;ego maxime confido in vno à methodo Galeni fumpto .Vellern vt acciperemus adipetn anferinum,quia maxime pe netrat. Et licet antiquaexpofitio laudibus extollat arietinû, id perperàm didum , quia textus Græcus habet anferinû . Etiam ille qui traduxit, ea attrlbuit arietino,quæfunt attribuendaanferino,cum modi-co croci,amp; olei amygdalarü amararfi : iuuabit enim mirumin modum ad cócoquendum matcrias eraf-fas. Nunc autem mafticatoria non conuenirent,fed fada euacuatione. Caputpurgia per nares cóueniuc ad euacuandum catarrlium,8lt; fi per fpatium leue fa-cere vellemus mafticatoria,poflemus. Ideo fi vellet mafticare radicem cappatü, optimü efl'et,vel mafti-chen:corroborat enim,nee facit violenta attradio-nem ad fauces: amp;nbsp;conuenirent reliqua pro ventrien lo,amp;pro concoquendo catarrho,amp;pro febre.lnijs

co NS VL T. MEDICIN. 107 ‘mmorarerjVt fcopus meus eflet non recedere àbe-nedictis. Circa rationé vilt;ftus,ab eo tollendû vi-num potens, amp;nbsp;vinum fit tenue,fubtilejalbû,vt non babcat alt;etofitatc,nec dnlcediné,quia vellemus curare febrem,non catarrhum.Quo ad cibum,iufcuiis ex hordeo optimè codo, amp;nbsp;farre cum lafte amygda larum vtatur, amp;nbsp;oua forbilia accipiat,quia in tertia-nis oua iuuenibus exhibebat Galeuus:in reliquis r« gimine fenû vtatur, cum aliquib.fridionibus. Quo ad illam excoriationé, non laborer fupra nates,quia longo decubitu faceret deuenire ad gangrænas, amp;nbsp;eftiomcnû. Ideo petiæ lineæ fubtilifsimæ in oleo d# cerulTamadefadæloco apponctur,velcum carieli-gnorumfalicis, amp;nbsp;cum modico olei rofati : velpul-uis rlle ficcus conueniret,vel item vnguentum de li-thargyrio fimplex-.amp;interomniane moleftareturin decubitu, vellem vt fuper rc molli federet, amp;nbsp;cum fubtlUfsimis petits , ne allquid afperum læderet ip-fum.Qup ad œdema,vellem vt malus fieret : fi tara» timerem ne humor multus deftrueret temperatu-ram cruris, non eflet malum fi aqua marinafalfa acci peretur, amp;germina ebulorum coquerentur in ea, amp;nbsp;fièrent lotlones , amp;nbsp;petiæ lineæ magnæ infufæ effent : facerent enim ad refolutionem, nee reprime-rent:amp; corroborarét membrum, ne materia illa diu tius permaneret deftruens calorem innatum.Et ifta «flent iudlcio mco facienda.

Vrationis huius affedus quo affligitur, potifsimum fundamentum eft,vt prohi beamus materiam ne deftillet:hoc vero neutiqué facere poCTumuSjnifimembris

mädantibus pro(piciamus, ira quod tota ratio cur« confiftat in eo,vt membra corroborentur, hepar fei licet,ventriculus,amp; cerebrum,ne generentur exere mdntain corpore. Quod maxime fiet reftaratione viftus,in qua quidé cùm multipliciter delinqui poß fit,in aere,cibo,potu,amp; reliquis,ideo curahit vt fibi viuat,amp; non alijs.Propofita reda ratione viftus,bi$ in anno purgabitur,vere inqua amp;nbsp;auturano. Modus vero purgationis erit ifte:

Cafsiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;§. j.

Fiat bolus,detur ante prandiû hora vna.Poftea vti-tur feptem vicibus infrafcripto fyrupo:

Sumat deinde infrafcriptam medicinam:, R. Pilularum cochiarum 9 iiij. Cum melle rofato.fumat manè cum euftodia.

Agaricieleâi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana 3 iij.

Nucis mufeatç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 j.

Pulucri2entur,amp; commifeeantur,deinde alpergan-tur cum fucco rofarum,amp; permittantur exiccari:po Pea cum melle rofito fiat magdaleon, de quo fiant pilulæpro'3 iij. Maftichémafticetmanè, amp;expuat. Pro confortatione infrafcripto remedio vtatur:

Inuoluantur m pannolineo, amp;nbsp;fiat pila. Infundatur in aqua fœniciui,fufpenla cura filo : poftea fæpe in die exprimatur ca pila in oculos. Siuero perleue-raret mala dilpofitio oculorura, 8f fentiret fc nó le-uari cura remedijs fuprafcriptis,fiat cauteria amp;nbsp;fon-taneHæin vno amp;alterobiachiofupracubitum,pcr fpatium quatuor digitorura parte exteriore tenendo feraper aperta cura balla de cera, ficut folet fieri. Corroborentur autcra membrajhepar, ventriculus, amp;nbsp;caput : amp;nbsp;inter rcliqua maxime laudo zuccharum rofatum, quod uidetur effe proprium morbis ventriculi amp;nbsp;hepatis: abfteigit auté, corroborât caput, amp;nbsp;prohiber afcenfumvaporum.Caput etiam corro-boretur calefacientibusjafpergcdo ei pulueres,tum etiam decoftis fadis ex maiorana, camomilla, aga-rico, amp;nbsp;cum fapone confedo cum agarico, abluen-do caput vefperi, amp;nbsp;poftea domum non egrediatur. Caputpurgiahic quoque conueniunt,quibus etiam Galenusin morbis oculorura vtitur. Quodfiali-quis dicat hoc efte malè fadum, quod dmertaraui materiam excerebroperlocura affedum ,is aduer-tere debet, quod tune hoc licet facere, quando ex-quilitifsimè corpus eft purgatura : quara exquifitif-firaara purgationem nifi præfuppofuerim futuram ab co,uunquam ei mafticatoria propofuiflera : gin-giuas enim etiam habet paratas ad fluxus, neque tu-taeffent caputpurgia : diuerfiones potius fierent ad partes pofteriores,cum fridionibus,cucurbi-tulis ficcisin dorfo. Sedhisnon iuuan-libus, poftremó (vt iam monuimus) ad cauteria erit confu-

Cou fuit, x L1111. De uifione diminuta conti' nun, er corruptn ,fcd intermittente, pro monneho fansite luftiitie.

Vm duobus Reuerendus bic pater acci' Identibus mok-ftetur, id proculdubioà ! nobis præponendû quod magis noturn eft,amp; ad minus noturn deueniendu.Ac-cidens ergo conteflum amp;nbsp;noturn eft débilitas vilus, adeo vt no pofsit à remotis confpicere, fed tantum de proximo videat:amp; hoc fibi elTentiale amp;nbsp;perpetuu eft, cùm lam duodecimus agatur annus, ex quo hu-iufmodi accidete afficitur.Aliud veto accidcns non fibi perpetuum, nee eflentiale efi, quod dum inten-fius aliquid legit, amp;nbsp;aliquid fixe afpicit,percipit fal-fas imagines in acre apparentes, vt mufeas, velfila, quæafcendât8edefcendantpcracrem . Primum eft propnum,vt dixi,amp; eft vifus opcratio diminuta: fe-cundum veto non eft proprium, fed confequens ad primum, amp;nbsp;eft imaginatio corrupta,amp; operatio cor rupta . Et fie funt duo fymptomata, feu aecidentiaj qua; non dant nobis indicationem curandi de fi;,ni-fi prins cognofcatur ægritudo, amp;caufaipfius.Ideo ægritudo, amp;nbsp;caufa ægritudinis quærendaeft. Ipfê enim narrat, quod dum eflet puer fex annorum, i-chores quofdä in capite amp;nbsp;cruftas habuit, quæ cura rnedicamentis amp;nbsp;inuniSionibus reprelfæ fuerunt:in decimotertio anno poft daufionem illarum ceepif-fe debilius videre, amp;nbsp;hucufque perfeuerare : amp;nbsp;hæc exiftimat facere ad inueniendam caufam iftius ægri tudinis. Ideo à nobis videndum erit,an ifta fuerit caufa. Sed prius tarnen notandafuntquædam,amp;pri mó confideranda eft complexio eius, quia ex com-plexione elicietur-aliquid,quod ad cognitioné cau-fx iftius

C o N S V L T. M E D I C IN. m fæ iftius ægritudinis faciet.Iftc enim habet habitum corporis fatis bonum, robunumjamp;optimi eft coloris , amp;nbsp;habet operationes vitales amp;nbsp;animales opti-mas, quia ifte optime conficit alimenta ; qui omnia indicantfupracaliditatero eins, quiaomniaiftapro cedunt à calido. Ideo nulli dubiü eft,quin ifte fit ca lidæ tempcraturç.Vtrura vcró ifta callditas fit æqua lis per omnia membra principalia, an vcró fit cum. ficcitate velhumiditatel Ego quia non video mul-tum exceflum in humiditate amp;nbsp;ficcitate,ideo in iftis non multumlaboro, quia no multum etiam faciunt ad rem noftram. Quod autem ifte habeat humidum cerebrum,ex narlbus amp;nbsp;oculls licet videre,ex forma amp;nbsp;figura totius oculi,quia funt magni amp;nbsp;prominentes: ideo cerebrum elus amp;nbsp;oculi labuntur à tempera mento per calidum amp;nbsp;humidu, quod patet ex venis în eis exiftctibus,qua: magnæ apparent. Quod veto magis refert,eft videre de loco,in quo funt fvmpto-mata, fcilicct in quo fubiedo fit ifte malus atfertus, gcdecaufamatenali faciéte iftum malum afteftum. De fubiefto ergo videndum eft, licut præcipit Galc nus 1111. de cauGs fymptomitum , an ifta Îæfio vel aegritudo fit in fubftantia cerebri, vel in membranis eius,velinfpiritibus, vel in neruis opticis,vel in in-ftruméto;amp;fiin inftrumento, an in tnnicis,an in hu moribus.Ideo difficile eft viderc,vbinam pofsit elfe aegritudo ifta,quia hæc eft tota rel furama,ad hoc vc inueniatur modus curandi. Quod autê non fit in cc rebro,patet,quianullacft de hoc cóle£tura,quia(vt audio) omnes cerebri operationes reftèle habet, amp;nbsp;fecundum natura: quia non conqueritur nee de gra uitate capitis,nee de odoritu, nec de guftu, nee da auditu,nec de alljs,fcd folum de vifu,nó auté de aU-qualxfione q^uçin cerebto fiat: propcerea lllud mé-

M» I O. B A P T. M O N T A N I brum fanum eftjCuius operationes funt fans. Igituf cùm operationes cerebri fanæfint,fequitur ipfum fanum eflc.Neque lefio ifta eft in membranis,quia fi fic,ipfe in radicibus oculorum baberet dolorem vel ^rauitatem :fed nullum iftorum haber,eroo non eft m membranis. Sed forrè dieet quis,quôà ifta eft in neruis opticis : hoc autem cfle non poteft,quia fi fic eflctjVel eftet conftipatio aliqua ibi exiftcnSjVel alloua mala complexio, vt nimia humiditas, vel nimia ficcitas:amp; vbi funt ifta,ibi vt plurimum eft conftipatio. prçterea fi eftet ficcitas,faceret alia longé fæuio ra accidentla.Non eft etiam humiditas,quia non eft conftipatio perfefta. Quod autem non fit conftipatio,apparct ex co,quia nihil viderct,ergo non dimi-nutc. Nec poteft efte ægritudo in eópofitione, quia fi fic,contorquerétur illi nerui:fed non contorquen tur,ergo. Quod autem non contorqueanturpatet, quia iplè nó habet vilum obliquumjied reftum : fed fi eftet contorfio,oblique vidcret.etiam fi eftet conftipatio aliqualis,fpiritus efset çquali modo,nec effet caufa quare debilitaretur vifus,cùm per longum tempus videt: quia vbi eft conftriftio neruorü opti-corum, vel aftriftoria oppilatio in neruis illis, vifus fuus femper in illa paruitate perfeueraret, amp;nbsp;nó debilitaretur. Ideo non poftumus diccrc,quod in ner-uo il!o fit aliquid quod impediat. Præterea fi clau-dat oculum atium , videbitis Ipiritum confeftim ir-ruentem in plurima copia. Ideo cùm fit liber tranfi-tus totius fpiritus ad pupillam,non eft dicendü im-pedimétum eftein optico neruo:ergo erit vel infpi-ritibus,vel in humoribus,vel in tunicis oculi. An in fpiritibus, nec ne, cùm fciamus vifum principaliter fieri perfpiritus,fecundario pcrhumores,vt crvftal liniim, Scalios duos, amp;præcipucper aqueum, ideo fura

CON SYLT. MED IC IN. «j fum in hac re multum cogitabundus. Quod non fic in tunicis,certum eft: quia ego video quod nó fit in cornea,quia nó apparet nocumentum. nee etiana in vuca,ncc in parte in qua eft humor albugincus,quia fi fie, elTet iufl'ufio : non duraflet tandiu,quia fecun-dum Galenum fuffufio ad fummü durât per fex men fes,deinde fit turbulcntia:fed ifte habet oculos daros, amp;nbsp;fpiritus prodeuntes, amp;nbsp;ideo in tunicis nó eft Ixfio.Idco crediderim 8lt; inI'piritibus,amp; in humori-bus participate ægritudinem iftam.Quod autem fit m fpiritibus,conijcio; quia cùm ifte Reuerçndus pa terincipit videre, non diminutè videt, fed bene vi-det:ciim veró diu vidit, iam incipit diminutè vide-rendeo credo ego quod fint pauci fpiritus, amp;nbsp;etiam crafsi, qui non poflunt ad longam diftantiam dift'un di amp;nbsp;dilatari. Et maius fignum eft, quod poftquam vidit per multü fpatium,amp; fafta eft multa fpirituum refolutio, quod tune fcquitur fecundum illud acci-dens,amp; apparent ei mufcæ,amp; fila afcendentia amp;nbsp;de-feendentia .Ideo credo quod fimile nocumétum fit in fpiritibus, amp;nbsp;etiam inhumore aqueo, quia nocet ei lux multa amp;nbsp;fubita;amp; hoe eft accidés ipfius aqueç humiditatis, qua: fafta eft propter defenfionem hu-moris cryftallini : quæ cùm pauca fit amp;nbsp;tenuis, ideo facile leditur à multolumine.Et fie vitium eft etiam in humore aqueo ex paruitate amp;nbsp;fubtilitate eins : Sc fic ægritudo eft çræcipuc in fpiritibus,Sc in humore aqueo.Vtrü vero ifta fit materialis vel non, Sc à qua materia:8c fi peccent fpiritus, qua qualitate,an propter malam complexlonem , vel quia magis crafsi, vel magis fubtiles, vel magis humidi, vel magis fic-ci ? Certè eft dubium non paruum, quia ifte dominus dicit fe ledi Sc ab aëre lucido,Sc a:ftiuo,8c à tur-buleuto.Quamobrem fpiritus fi quidem eflent fub-

*4 IO. B A P T. MONTANT tilcSjnon iuuarentur à côtrario:fi aiitcm nimis craC-ß,nonlædcrentur ab aereperlucido . Et ideo dico, quia oronis exccflus nocet fùæ vifioni, quod eft im-becillitas in fpiritibus, quæ nonfcquitur raalam tc-peraturam ftniplicem,fcd folùmpaucitatem,adeo, vt fint pauci fpiritus, qui fi etiam tranlirent, iiumu-tarentura fubiefto, amp;nbsp;inftrumento non bene affe-âo, quia fioura iftius oculi,vt videtis,non eft natu-ralis, ideo non eft commodum inftrumentum : 8t fi potentia matenæ fit cadem, non poteft córnode vi-dere . Et fic quia funtpaucifpiritus,é^e etia alteratur ab inftrumento non proportionate amp;nbsp;idoneo, ideo à quacunq; caufa extrinfeca de facili læduntur.Vn-deautem prouenitiftapaucitas fpirituum? A debiü täte caloris innati dixcrim ego :amp;fic credo quod iftapSucitas fpirituum cum aliqua mala difpofitio-ne amp;nbsp;affeftu in humore aqueo fit. Vtrum vero fit a-liqùà materia, quæ concurraNjd hoc faciendum, ira vt ægritudo nedum immaterialis, fed materialis di-ci pofsit? Certè ifte non conqueritur de alsqua ma-la ftomachi temperatura, amp;nbsp;habet optimam tempe-raturam,cùra humiditasamp; caliditas non multum excédant in cerebro ,amp; fic per totum. Et fic credo quod imbecillitas oculifit caufa materialis iftius, quia ftante imbecillitate oculi, ftat imbecillitas in-ftrumenti: amp;nbsp;alimentum , quod ad oculos defertur, non ita reftè conficitur,ficut fi effent fecundum na-turam . Et non video quod fitaliquis humor, quia non habeoaliquod indicium, quo deducaradhoc conieftidum. Dices, quare apparent imagines poft fixionem vifus?Dico quod refolüntur partes fubti-liores fj3irituum,amp; remanent crafsiorcs, ideo apparent imagines poft fixionem vifus, cùm fpiritus non pofsint recipere obieflû ficut eft, quia quod eft in

C o N s V L T. M E D I C I N. xiy tus,apparet etiam exterius.Idco quando diu labora uit, quia partes fubtiliores refolutæ funt, amp;nbsp;reftant craflae, apparent iftæ imagines. Cùm igiturnullain aliam caufam iftius afFedus pofsimus afFerre,nilî hanc,dicendü eft,quód funt paucæ materiæ facien-tes huiufmodi accidens,vel quôd nulle funt,quç de diredo hoc faciunt. Cùm igitur iam fint duodecim anni, ex quo perfeuerat ifte affedus, amp;nbsp;quia fpiritus tales, amp;nbsp;oculus qui eft magnus, amp;nbsp;valde difpofitus ad recipiendas iftas dirpofitiones,amp; fie ægritudo ta lis,amp; caufæfymptomatum tales,ideo quid circa cu-rationem dicendum eft ? Certè credo quód ifte non pofsit fanari,neq; hoc fperandura,neq; tentandum, ficut vnufquifq; poteft iudicare.Sed quid faciendü? Dico quod prouidendum eft, nc ifti fpiritus paucio res, amp;nbsp;debitiores fiant. Ideo alendum eft corpus o-ptimis alimentis, amp;nbsp;cauendum ab extrinfecis alte-rantibus,neque fc exponere debet aëri, ncque Soli, neque ventis, qua excédant, amp;nbsp;fie ab omni aëris re-ceffu femper cauere. Et ab animi accidentibus ca-uere debet ; quia quantum animi accidentiafaciuat ad refolutionem fpirituum, quifque nouit. Et à ni-miofomno, quia replet caput, amp;nbsp;cùm oeulifint debiles, omnes fuperfluitates tenderent ad oculos. A nimia etiam vigiliajquia refoluit fpiritus: amp;nbsp;à fom no meridiano, quia ille maxime replet caput,amp; ma-ximè ad rheumata facit. Ideoinciboamp; potu debet elfe diligens : debet enim cauere à crafsis. amp;nbsp;euapo-rantibus cibis, ficut funt legumina,paftilia,frida o-innia,pifces ferè omnes,amp; præcipuè ab ijs quæ pro-prietatem habent contra oculos, ficut funt berberi, amp;alia huiufmodi, amp;nbsp;à laducis, quoniam cralfefa-lt;iunt fpiritus . Et fic eligat vinum album, paucife-rum : amp;nbsp;poft prandiu vtatur chebulis myrobalanis,

ficut deferuntur exDamafco,quia afsiduus corian» drorum vfus nocerec: citonia cum zuccharo conue niunt:amp;acoris communibus vtatur, quihabent fti-pticitatcra, amp;nbsp;reprefsionem, quia reprimunt fum. me vapores.Deinde habeat aliquod familiare, quo vtatur ter in menfe ad expurgationem ftomaclii, amp;nbsp;ad expurgandumloca communia, ita ut femper (int vacua,ficut eflentpilulæ ex tribus,exhicra fîmplici, agarico,amp; rhabarbaro,cûfuccofaxifragiç,amp; eufra-giç:amp; fuccus eufragiç eflet optimus cû fccniculis,ai-iiifo,amp; zuccharo.Prçterea coferrent fyrupi ex déco élo aniforû, fcEniculi,eufragiæ, amp;nbsp;vcrbenæ,fi vteret per xxv. dies:amp; fi vellet cuacuari,mihi placeret,his ita ftantibus, quia excrementa femper ad dcbiliores partes tendunt. Quantum fit de balncis non video iuuamcncum aliquod: forte polfet fcqui aliquod no cumentum ; polfet tarnen tentan. In potu vero cùm fit calidi hepatis, quod ex colore,amp; ex venarum la-titudincpatet, cauere oportet ne incendatur. De cauterijs in capite,amp;fetaceis,nDn approbo,quiafa-ceret fpirituspauciores, quia nimis exciccarentur fpiritus.Iu cruribus auté polfent fieri,quia nullû inde fequet nocumcntû:amp; fi aliquæ materie deberent afcenlt;(ere,ifta effet diuerfio.Et quia videt quod peins fe habet poftquàm ingreffus eft religionem,ideo cauendum à fuo modo viuendi : fed comedat Ipiri-tus corroborantia, amp;nbsp;à refolucntibns abftineat;oua eniin recentia dicuntur fpiritus corroborare, auella næ,pini grana, amp;nbsp;huiufmodi. De extrinfecis veto ap ponendis oculis, nô inucnio nifi quod lauetur cum rebus aftringentibus, amp;nbsp;confortantibus, ficut effet aqua rofacea cû modico aloe’s puluerizato, amp;nbsp;ebul-liant, deinde elambiccntur ; amp;nbsp;ex hoc poteft lauare oculos,uel cum aquafoeniculi,8cfimilibus.

CON SYLT. MEDICIN. 117 '■ Consult.ICLV. De debilitate oculorum,er pi' riculo fuffußonis ex conßenßt uentri-__________culi, pro D. Gafparo Vngaro.

Bftincat 1 nimia leftione amp;nbsp;Audio, præ-cipuc poft prandiü amp;nbsp;cœnâ, Si alijs etia horis,nimis diutuena.Duo ocularia pa-^^rct,vnum primo excryftallo, quo in legende vtetur:amp; alterum ex vitro viridi, quo non v-tetur inIcgendo continue, fed per certainteruaUa, quofpiritus recreentur. Tertio faciatpyraroidein rotundam in acumine non perforatam ex uitro den fiori viridi, cuius bafis tam lata fit, vt vtrunq; ocu-lum recipiat,intus veto concauam,in quam intuens col!igeretfpiritus,amp;radios ad inuiccm adiuuaret. Quarto diæta vtatur débita, abftineat à vino nigro crafsiore,amp; omnibus fumofis cibarijs amp;crafsis,qua lia laéticinia,pifces, frult;ftus,amp; frifta. Quinto vtatur fingulis feptimanis femel drachma vna hieræ fimpli cis,quam in hoe cafu mirificè laudat Galenus, ita vt ea fola multos in Afiaperliteras Roma miflas fe cu-rafie iaditet. vel tantun dem aloes acipiat, quam fe-llcifsimc in hoc cafu probauimus, amp;nbsp;nunc magis in vfu habemus,quód ex ijs quæ hieram ingrediuntur, tria nunc non poflunt haberi,amp;male plerunque có-ficiatur. Sexto, collyrio vfitato vtatur, quando cx-trinfecam aliquam in oculis humiditatem fentiret, aut quando in ipfis oculis uidcri pofsit, abftergit e-njm illud amp;nbsp;exiccat:fed dum nihil in oculo apparct, ree ab extrinfeea inconuenicnti humiditate infe-ftatur, ab eo defiftat. Efte autem malum illud non efientialiter ln capite,fed ex ventriculo affefto,col. ligitur primo,quiaex vomitu cccperatifecundo, jquia intermittebat quandoquc,non erat cótinuum!

218 I o. B A P T. M o N T A N I tertio, cùm amouebatur, præcipuèfentiebat, dum enim calefadus ventnculus,eleuabat vapores. Col lyrium commune,quo vtetur:

P^.Fœnigræci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ i. s.

Radicis althææ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^. ij.

Mundentur diligentifsimè, amp;nbsp;decoquantur in aqua communipurifsima fine pukiere amp;; fumo ad cofum-ptionem duarum partium. Fada diligenci expreC. fione amp;r colatura,

.ï^. Aloés optimæ puluerizatæ 9 iiij. Bulliantomniafîmuladfjiifsitudiné mellisliquidi, amp;nbsp;referuetur in vafe vitreo bene obturato ad vfum.

■ IX perfuaderi pofTum ,Corrici dodif-fime,ma quicquâ de re medica excogiti re aut predate pofle, quod nô abs te per ceptû prius ac probe deprehenfûm fue-ritmoui enim jngenium,noui diligentiam ac dodri nam , qua plurimùm polies. Tu tarnen cnixè rogas atqüe obteftaris aliquid de ophthalmia cófcribam, habiturum teilludtanquam facrum,amp;ab Hippocrate mifîumîvcinam tantæfpei demeconcepta:fà-tisfacerem.Sed quoniam amorte decipit, facile fe-ro: aman enim abs te mirum in modum gaudeo.Ergo onus adeo efflagitatu fubire non recufabo, haud quidem quod aliquid noui fperem in medium affer-re,fcd tantum ne optimo amico defuifle videar.Ha-bebis autem quicquid hoc eft, raptifsimè fcriptum, quum nuncius feftinans amp;ad iterparatus,incun-danter exigat, amp;nbsp;de quacunque morula conquera-tur.Quum veró tres fimiles morbi, ob naturæpro-pinquitatem, ab imperitioribus medicis plerunque

' C o N s V L T. M E D I C IN. ^9 con fundi foleant,x»i“W‘^lt;f,T«/«Jifjamp; «?f'»^.«î‘*(Græcis enim nominibus agendum , ob Lannorum vfitato-rum inopiam) primo fingula diftinguemus, pofte« ad veram ophthalmia accedemus. Èft igituri^fx^it leuis quædam inflamraatio, qux fine vllo difcrimi-11e paipebras, tunicam coniunlt;Siuam,amp; reliquas 0-culi partes inuadit,vt nullus taraè vel minutifsimus certc dolor confequatur.Sed nee rubedo aut tumor infignis apparet,vt meritóinflammationis potius exordium,quaminflammatio appellari pofsit : ra-roque à caufa intrinfecageneratur,amp; fi quandoque eontingit leuifsima eft , amp;nbsp;quæ pauco curamine in-digeat : fed ferè femper ab cxtrinlèco originem du-cit,folc,puluere,fumo,ac rcliquis fimilibus. Ophthalmia autem eft inflammatio tunica: coniunâi-tiæ,quæ fæpe præ magnitudine totum oculum inua-dit. Differt Tlt;ï/«fit a chemofi amp;nbsp;ophthalmia, tum quiafemper mitis , tu quia nullius partis oculi pro-prius affeélus cft. x^^tuatt ité ab ophthalmia differt, quoniam chemofis propric palpebrarum inflammatio eft,licet nonnunquara alias partes in confenfum affedus trahat: ophthalmia ad coniundiuam tan-tùm tunicam attinet, facile autem taraxisin primo intuitu dignofcitur, quæ tarnen fi negligatur, corpusque mails fuccis refertum inuenerit, in grauifsi-mos morbos incldit. Chemofis amp;nbsp;ophthalmia cùm ftmplices fuerint ,facillimc difcernuntur: chemofis enim tantùm paipebras inflammat, ophthalmia con iunftiuam: fed vtraque fæpe vno amp;nbsp;aliquado quam-pluribus oculorum morbis complicantur, quorum finguli ex proprijs accidentibus à prudent! medico diftinguuntur. Nos veróhic de Gmplici ophthalmia diflerere propofuimus: iuftutp liquidem vo Inmen, non epiftolam conficeremus, fi varias mor-

1X0 IO, B A P T. MONTANT borum , qux oculis euenire folent, complicationeï curationesque fingulis correlpondentes prolëqui tentaremus.Eft igitur ophthalniia(vt diximus)con-iunétiuæ inflaniinatio, amp;nbsp;quatenus inflarrmatio eft, tôt habet caufas ,quot reliquæ omnes inflamma-tiones, amp;nbsp;ijfdem curationibus tollitur ; fed indica-tionc fumpta à natura loci multam habet diuçrfita-tero, ut pofteaoftendemus. Nuncvidendum quo-modo fimplices ophthalmix diftinguantur. MemU niflc autcm oportet,me fimpliccs appellate,quç ne-que vlceri,nequc alicui morbo coniunâæ funt.: vel enimàmatetiæ inhærentia,vclàforma diftindio-nes habent. A materia, nam fieri poteft à fanguiiie,a bilc, àpituita ,afucco melancholico ,à flatu, ficuti amp;nbsp;reliqui tumores prxter naturam. A modo inhæ-rentiæ,namquædam pereflentiam inert, quædam perdefluxum,quædam vtroquemodo.Per eflentia, vt fi coniundiuæ aliqua mala temperatura contige-rit fiue ab extrinfeco, fine ab intrinfeco acre, vel ci-bis,vcl coitu,cùm codiones propriç alimenti détériores redduntur,amp;inde excrementaplura colli-guntur in loco,vnde portea inflammatio.Per deflu-xum,quia à capite, vel alijs membris materia ad locum imbccilliorem pellatur co modo, quem Gale-nus fecundo de diff.feb. deferipfit. Vtroque modo, vt fimul amp;nbsp;mala téperies feu laxitas côiundiuæ fue-rit,amp; defluxus ab alio membro. A forma dirtingui-tur,nara quædam earû humidæ,quædam ficcæ funt, quas Græci /v/«îjÿ^i»Â,«l«f vocant. Si ergo fierent à fanguine,maximus tumor inloco'apparebit,ma-ximus etiam rubor,tenfiopræterca, pulfatio, amp;nbsp;do-lor,calidæ lachrymç exprimentur ad crafsitudinen» declinantes,quæ vbimoram fecerint,facilc exiccan tur.fordesinfuper molles circa angulos oculifre-que»-

C o N s V L T. M E D I C I N. tu quenter apparent.Et fia caufaintrinfecaeuenerint, pleruncpae corpus ægrifanguine refertum videbis, prommentibus venis, colore rubro, qui fortafFe in otio pridem viftitaueritjlautosque cibos atque po-tus ingelTerit.Si à bile,tumor modieus,magisque in fuperècieemiiiens, color ad pallidum vergens,dolor acris amp;nbsp;mordicâs, lachryma vel nulla, vel parua, falfa,aut arhara,ftatim excrefcens: Ibrdes in angulis ficcæ, amp;nbsp;afperæ, plerunque etiam vigiliæ,præfer-tim fi à capitc materia defluxerit. Si materia fueric in ftomacho,fæpe amp;nbsp;febris tertio die accefsiones ha bens. Et fi materia fucrit in toto , vrinæ, amp;nbsp;fortafle etiam excrementa biliofa egerentur : fed amp;nbsp;corpus ægri gracile,quod cibo amp;nbsp;potu calido,validis exer-citijs pridem abufum fuerit. Si à pituita,tumor qui-dem maior,fed laxus, color quidam albus ,lachry-mæ plurimæ,tenues,inGpidæ, quæ non excrefcant, fordes vel nullæ,vel mollifsimæ,amp; pene liquores;amp; totum corpus ægri pituitofum , fegne, quod multo otio marcuerit,amp; cibos potusque frigidos 8t humi-dos ingeflerit. Si à flatu, quod rarlfsimè euenict ob locirantatem,tenfio tantùm fine grauitate perci-pietur,tumorq; facillimè, amp;nbsp;tota inflammatio difen tictur. Q^od fi per eflentiam,nó per affluxum ophthalmia contigerit,paulatim amp;nbsp;non fubito inuadet, amp;ante inflammationem lachrymæ, amp;fordes ocu-lorum præceflerunt,amp; mordicatione à quolibet aê-ris Icui exceflu percepta etiam læditur, maximequa aquacunque re aftringentc,quæ forte inflammation! applicatur, cibique amp;nbsp;potus abftinentia iuuan tur. Si per defluxum, dolor plerunque amp;tumoris augmentum certas habent periodos,mcmhriq; vn-de excremeta iUa expelluntiir, aftedus per fua figna «on «gre dcprehenduutur,eftq; plunmum caput io

Xil I o. B A P T. M o N T A N I caufà.Si vtroq; modojtunc amp;nbsp;vtriufque notæ appa-rebuilt. Diftinftio itaq; ophthalmiæ quæ fumitur à forma, eft (vt prædiximus) vt quidam ophthalmia humida fit fcilicet, quidam ficca. Humida contin-git ob materiæ multitudinem,tenuitatem, aut acri-moniam, amp;loci affeéli tciiuitatem,raritatemque, amp;nbsp;acris caliditatcm rclaxantem,amp; virtutis cxpultricis robur,3ut contentricis imbecillitatcm . Siccaob caufas euenit oppofitas, amp;nbsp;propterea Hippoc. primo Epid. fedioncfccunda, cùm iii Thafo Auftri amp;nbsp;imbres præcefsi(rent,(’uccefsiire ait ophthalmias mi mutes amp;humidas. Et tertio Aphor. flante Aquilo-neficcas ophthalmias gencrari : ficcasautem ophthalmias vereri oportet, nam fi cum ficcitate materia adfuerit acris amp;nbsp;erodens,non euadec iger ab vl-ceremaligno. Pefsimivero omnium ophthalmii funt, qui amp;nbsp;ficci fuerint, amp;nbsp;à materia acri, amp;nbsp;cum lus imbecillitas magna oculi, amp;nbsp;ingens à capite de-fluxus conuenerit. Atque hæc quidem de fingulis ophthalmix diftindionibus didafufficiant. Qipx poftea multifariam commifeeri, conuenireqjpof-lunt,vtfanguis fimul pituiti,aut bili,aut vtriq; iun gatur. Oportet igiturprius-exerceri in particulari-bus, fingulorumque figna exquifitifsime obferua-re,amp; memorii commendare, amp;nbsp;inde non adeo dif-ficulter compofita quique ex fignis compofitis difi-cernemus. Vbi ergo ophthalmia curanda nobis oc-currcrit,antequàm quippia facere moliamur,oportet primô,fi veri medici elfe ftudemus,totä eins na-turam exquifitifsime confiderare:huius enim cogni tionem,curandi indicationes fequütur, perpetuoq; exdiftinda cognitione, diftindi reddunturindi-cationes:amp; qua parte deficiet,eadcm deficere indicationes necelfeeft. Natura autem exquifitifsimi?

CONSVLT. MEDICIN. nj lt;ogtK)fcctur,fi quïcunqé fupra retulimus,dilig£ter renicmorabûtur,quænam matèria peccet, si'tne per e(rentiam,an per defluxum,sitne huraida,an ficcate-runtq; fingula exproprijs notis,quas diximus,per-pendéda. Supponat primùm afanginnebiliofo ophthalmia generatä proprer defluxum à capite,cum ra ntate texturæ in tunica cóiunftiua,qua: redditur ad excrementa fufcipienda paratior, fitque ex genere manantium humidorü: talis enim plerunq; contin-git.Hæc vt manifeftó appatet,plurimæ commixtio-nis eft: nam ex diucrfa materia confiât,bile inquâ amp;nbsp;fanguine,amp; partim per defluxum, partim per eßen-tiam loci affedio cxoritur.Quöd fi epidemica quo-que pofueris à confuetudine veris calidaamp; ficca, cui pracefierit aufiralis calida amp;nbsp;humida, adhuc ea magis multipllccm efficies. Qua igitur uia amp;nbsp;ratio -ne hoc loco procedendum ? Diximus ,vbi naturan» rei r-edè concepcris, primo iftiufmodi diftiudio-ne vtcns.Habcmus materiam talem, fanguinem in-quam cum bile iugiter deflucncema capite : habe-mus membrum recipiens, tunicam fcilicet coniun-ftiuam relaxatam , nee rchfientem aliens expulfio-ni:exqulbus relinquitur,aliquid iam fluxilTe, Scali-quid lam elTe fluxurum. Hincoriuncur indicatio-nes quatuor: prima,vt fluxum prohibeamus: fecun-da, vt quodfluxit euacuemus : tertia, vt caufam re-moueamus, qus talem defluxum fouet : quarta, vt membrum recipiens corroboremus, amp;laxitatem e-mendemus.Eluxü prohibebimus auertendo amp;eua-cuado •. id quoq; quo modo,à natura rei eolligitur. Cùm ergo quod defluit, fit fanguis 8lt; bilis,confiat vtrunq; in hepate generari:a fonte igitur córnodif-fimè haurietur Sc auertetur. Vtrum a fanguinis miC ^onc prius incipienduml Si fanguis ea^uperaueric.

copiose educédus:fi bilis,parcius, amp;pofteapurga-tio à medicamento bilis ducente partem, ftiiguinis emifsjonem emendet .Bafilica ergo incidenda, po-ftridie purgandü.Sic humorü fluxum euacuabimus, deinde tü repeUendo, quod inter initia conuenit, turn digerendo , feuperhalitum euoluendo, quod circa ftatû efneiemus: turn utroquc, quod à princi-pio aiigmeti ufquead ftatum fieri conuenic.Caufam defluxus remouebimus,fi redo calle venabiraur, quid.nain efficiat vt tâta vis lànguinis amp;nbsp;bilis multi-pliceturin capite.Et fi fucrit caliditas excedcs,refri gerabitur:b fucrit viaru amplitudo,moderabitur ; fi luccoru feruor amp;nbsp;tenuitas,in contrariü habitum du centur membra:fed coniundiuæ raritatem ftringen tibus roborabimus. Quantum vcro adaeris con-ftitutionem actinet, ftudebimus vel contrarijs qua-litacibus emendare,velægrum in regionem ægritu-dini oppofitam ducere. Etliæfunt communes in-dicationes, quæà natura rei fumuntur. Sed quo-niam hue, ficut reliquos morbos,in certis corpori-bus , regionibus, temporibus, multisque intercur-rcntibus occafionibus neceffario curabimus,ideo bonum artificem fingula quæque iftorum fpeólare oportet, Sefubiefta via, rationeque colligere, qua pollea munitus tuto amp;nbsp;facile pofsit ad particulates accedere. Vbi ergo communes omnes indicationes quæ fumûturà morbo, diligenter diftinxeris,prin)O totam ægn naturam recenfebis,cuius téperaturj fit tam in vniuerfo,quamin membris particularibus,amp; prçcipuè in mébro affeélo,amp;an ibi ægritudo tempe raturæ correlpondeat, an fit diuerfavel oppofita, quam habcat compofitionem, an rari densiue habitus, an gracilis aut obeG,quæfit figura membro-rum , præçipuc capitis, fed pocifsimùm oculorum, vtrum

C o N S V L T.' M E D I C IN. try vtrum prominentes,concaui, aridi velhumctes,ni-gri vel cæ(îj,aut alterius coloris, perfpicaces an hébétés, venis apparentibus an occultis,afFeftibus ob-noxij vel perpétua fani .Deinde de llllus confuctu-dine in viftu diligenter pereuftaberis, quo cibo po tuue vtatur,quantum amp;nbsp;quotics comedat.De exer-citijs,item vigilijs,amp; de fomno,de animi occurren-tibus,dc coitu,de egeftionibus,amp; reliquis huiufmo di.Interrogabis qua arte cxerceat,quo genere exer-çitij,amp; in hoc potifsimè ophthalmiæ affeftum intcl-liges,legeré ne anfcribere cófueuerit,amp; quodhtc-rarum genus, mlnutasne, au ampliores, amp;nbsp;fi non iti multura à cibo.Kegiones præterea,amp; anni tempor» obferuabis,calidiora ne, an frigidiora : ficciora ne, anhumidiora:nunquid çgritudini côueniât, vel op ponantur.Infuper duo alia,que morbl annexavoca-repoirumus,fummoperefunt attendenda.Primum, vniisne fit morbus,an plurescomplicati.fecundum, quódnam fit iftius morbi tempus, In primo vlx cre-di poteft quam multi medici cum fummo fuo dede-eore,amp; ægri detrimento fallantur.Quptics enim o-culum tumefcentem afpiciunt,fine alia didinâione ophthalmiam appellant,amp; quod longè deterius eft, ftatim curant, quemadmodü fimpllces ophthalmias curaii folent, non perfpicientes, num quis humor corneam quoq, inuafent,amp;palpcbras, amp;nuquidin ipfis palpebris afperitas,que frequentifsimè acerri-mos dolores,amp; nouos defluxus excitât, amp;nbsp;nunquid aliquod tuberculum , aut vlcus, aut puftula parua è dluerfo feu diredo pupille appareat.Hçc amp;nbsp;alia có-plurimacum ophthalmia fæpifsimè complicari folent, quibus nlG diligentifsimè occurratur, non eft tnlrum fipofteacæcitas amp;multaalia ineórnodafe-quantur. Ego enim miferum quendam ophthalrai-

cura noui,cui in ea parte,quç pupillæ opponitur,pu ftulaineratadmodum exigua,vt vixfeiifupercipere tur.Huicimprudens medicus occurrens tanquafo-lam ophthalmiam curatutus,poraura feruenti cine-re raaceratum zuccharoq; conditum, temerè appli-cauit, caque nofte tarnen dolor omnino Icdatus eft, probeq; obdormiuit, manèlçtus furgés medicû ac-cerbuit de fanitate gratulatui us, nec minori lætitia geftiés delirus medicus, foluto oculo propereq; ab-luto cataplifmatejfubfequutus eft humoraqueus, qui cryftallinum præcedit,vt miferabili motu æger altero oculo priuaretur: illo enim cataplafmate diC rupta puftula profundiori quàmfcnfu apparuerat, vlcus luboi turn eft.Dies non fufficeret,fi errores o-mniû recenferc voluerimus,qui quotidie oculis cu-randiscômittunt.Nec mirû,cùm nullum aliud mena bru fit,in quo tôt partes infint tara exiguæ, tara con iunétæ, tara molles, tara afFedibus obiioxiæ,tam fi-mul confentientes, tara parum medicaméta toleran tes, vt omnino fagacifsimû medicum efle oporteat, qui talium particularû morbosexquilîtè diftinguat, amp;nbsp;vbi diftinxerit cômodis rcmedijs occurrat : vt o-ptime de hoc,(îcut amp;nbsp;de reliquis,veteres confulue-rintraedicos nonnulios cæteris morbis omifsis Ib-lùm efle oculares. Tantum enim ncgotij in folo hoc membro fore côprehenderût,vt vix,integro officio rede obeundo, totus homo fufficeret. Ergo fi quid aliud,hoc maxime intueri oportet ophthalmiam eu raturus,sit ne alius aliquis in oculo morbus,vel aha pars læû præter coniundiuam ; amp;nbsp;præcipuè aduer-tendiim an in cornea,8e circa pupillam fit nocumen turn , in hoc verb totus difcriminis cardo verfatur : partis enim nobilitas, 8eimbecillitas, 8e erroris no-cumetura nunquara nos fatis cautos reddit. Si c^o

C o N s V L T. M E D I C I N. 117 affeftus aliquisin ea parte con(ïftat,videnclum an vl cus,vel puftula,an nubecula appareat:8f fingulis có mode occurrere,rei natura confideratarde bis enim non eft fermo à nobis propofitus, fed ad hoc tantû, vt ophthalmia ita fiias medicinas applicemiis,vt fe-parentur à reliquis.Qu^od fi,quemadmodum lam fa pe contingit,in ipfomet loco Ophthalmie prêter in-flammationé vlcera quoque adtuerint, curatio red-dctur proculdubio difficilior: quod amp;nbsp;nos protefta n debemus,ne forte quod eft in morbo,nobis id vi-tio vertatur. Deinde ita remedia moderari,vt fimul amp;nbsp;inflamationls,amp; vlceris ratio habeatur,adid cau-tc déclinâtes,quod magis infeftare videbit. Et hac fatis fint quantum ad morboru complicationes. Do temporibusvero ophthalmiç dicendû fupereft,quç funt, ficut reliqua omnium ægritudinû, ad curatio-nem admodü neceflariadonge' enim diuerfa in prin-cipio,quam in augmento,aut ftatu,amp; facienda,amp;iu dicanda funt.Ergo tempora in ophthalmia ante eu-rationem diftinguere oportet,quod non admodunl difficile fuent.ln p'rincipio,in humida quidé lachry mæ amp;nbsp;(ordes nulla coftionis figna prç fe (eretes, fer uabuntq; vel nimiam ealiditatem, tenuitatê, pallo-rera,acrimonia,vel frigiditate, crafsitudinc,lentoré pro humoris peceâtis varietate . In ficca veto null» prorfus aderût lachrymç,fordes,neq; adhuc erit hu mor infignis,dolor taméinfeftabit ob continuü de-fluxum.In augmeto amp;nbsp;humor amp;nbsp;dolor augmétabun tur,lachryraæ tame amp;nbsp;fordes quædâ tenues melioré cofiftentia acquirét.In ftatu maximus dolor,rubor, amp;nbsp;tumor:lachrymçverô amp;nbsp;fordesin falubri ophthal roia,æquales,albæ,côcoiâæ : m perniciofa vero, aut liuétes,aut virides,aut nigrç,amp; fœtidç,ac in fubftan tia ab omni mediocritate recedentes. Eritpræterea

118 I O. B A P T. M O N T A N I taotus morbi attcndendus, vtrum veiox an tardus, vtrum paribus an difparibus diebus affliger, quænâ habeat accidentia.Ex quibus diligenter coUeftis amp;nbsp;comparatis,diligenter prognofticemus quoqi quid de morbofuturum fit, ikquo tempore féliciter vcl infeliciter termlnabitur. Quæ omnia afsiftentlbus prædicentes,fimul amp;nbsp;eulpa abfolucmur,ac præterea exquifitè nofeemus quo modo amp;nbsp;circa vidurn amp;nbsp;ctr caremediaregendus fit æger. Accidentibus etiam, fi quæ erunt fæu3,quæ rationera caufæ habere vide-buntur,opportune occurremus, inter quçpræcipue dolor efl:,cui frequenter cumftupefacientibusreme dijs refiftemus,ne forte tantæ materiæ vis ad locum trahatur, vt fuffocato innato calore loci, gangræna aut Iphacelos occuper. Cùm ergo hæc omnia, quæ diximus, prüderer amp;nbsp;mature coUegerimus, à quana materia ophthalmia generetur, situe per adfluxum, vel per effentiam,situe humida an ficca,demû quæ-nam ægri temperatura,quæ compofitio, quæ viftus ratio,quæ ars,quibus afliicuerit,quod tempus anni, quimotus,qui periodi: cùm hæcinquam omnia rede collegerimus,tum cum optimis remedijs fingu-1a repellentes, amp;nbsp;illud aureum præceptûfemperin-tuentes, Contraria contrarijs mederi,vtplenitudi-nem euacuare,afperitatem lenire,caliditatem refri-gerare,quartó humiditatem exicc3re,amp; fie de fîngu lis.Vbi igltur materiam prçparatam 8f probe notani habuerimus,quid reftabit, nifi vt hanc artem redil-fimè exequamur,ac lànitatcm vindicemus ? Occur-rat igitur nobis Socrates xxx. annos natus,tempera turæ calidæ amp;nbsp;humidæ , qui præter confuetudinem fuam ante aliquot dies bibent vina potentifsima, a-romataq;, amp;nbsp;mellita cibaria ingcirerit, plurimoque coitu exhauftus fuerit,Sc nodurno aeriplus çquo fe ex-

C o N s V L T. M E D I C I N. 129 «xpofuerit;habeatq; in cóiundiua oculi tunica maximum tumoré rubrum,durum,pulfantc,cum dolore extenfiuè, ac mordicatiuc , vt ferè fcnfum acuum pungentiu percipiat:emanantes lachrymæ ex angu-lis oculorü,acres,fubftantia mediocres, turn colore quadantenus ad citrinum tendente:fintq; in ijfdem angulis fordes medie confiftentiç erodentes,fitque gr3uitas,ac rubedo totius capitis, cum plenitudine venarum apparentiû;vrinæ rufæ amp;nbsp;craffje,pulfus ingens, vehemens,frequens,amp; velox.Talem cùm afpe xerimus, facile eft iudicare ophthalmicü, quonia in tunica coniunftiua habet inflammationé. Materiam autem inflammatlonis effe fanguinê bili admixtum, exnotis partira bilera, partira fanguinera indicanti-bus :amp; per defluxu capitis, vt eius grauitas,rubedo, amp;nbsp;venarura amplitudo atteftätur, concurréte etiam oculorum imbecilhtate, quara pr^cipuc ex intempe rato coitu vendicauit:atq; inter ophthalmias humi-das cónumerari debet, vt lachrymæ amp;nbsp;fordes often dunt:demum totius corporis plenitudinem,vcl de-fluxum confpirare, adiuuante regionis amp;nbsp;conftitu-tionis intéperie,amp; nodurno acre,in quo mora con-traxerit,amp; reliqua vidus ratione.ElTe veró firaplicé ophthalmiam,nulli morbo prçterea cómixtammam ahæ partes oculifunt immunes:tempus autem mor-bi augmentum. Ergo feruatis indicationibus, quas fepius dlximus à morbi natura fumendas,non repu-gnantibus alijs quç ab ægri natura, amp;nbsp;à rcliquls an-nexis mutuantur,ficut hic miiiimè répugnât, primo reuulGo euacuatioq; materiç fluentis qu^renda eft, quæ cùm fanguis ac bilis fit,ad ven» fedioné 8f pur gationem præparabimus. Et ftantc totius corpori» plenitudine,quara fupponimus (quicquid alij iudi-cent vel faciant ) ego ita partirer mifsionem fangui-

250 IO. BAP T. MONTANT nis, vt manè,exempli gratia,bafilica fecaretur,vefpe re cephalica eiufdem lateris cum loco affeüo,in fin-gulls feiSioiiibus,tali çtate,temperatura,rcgione,amp; ftatu coeli, acplenitudine corporis exiftente,qualia omnia fuppofuimus, nó minus quam vncias decera çxtraberet. Deinde vbi akero die corpus cógruè a-liméto recreafrerajpoftridie manè exhiberë infufio-nem drach. ij. rhabarbari,adie(Sis vncijs iiij. fyru-pi rofati folutiui: vel fi corpus robuftifsimü,pro fy-rupo rofato,eleâ:uarij rofati Mefue drach. v. vel ele étuarij de pfyllio drach.iij.Et hæc quantum ad eua-cuationem.Loco vero,nadus tale augméti tempus, in quo fimul amp;nbsp;multa iam materia defluxcrit, amp;nbsp;mul taadhuc defiuxura cft,apphcarem que partim reper cutiunt,partim perhalituin digerût.Vbimodo ma-ximsindicationes in loco affedofumuntur,illius cnim partis laxitas, fenfibilitas, patiendi aptitudo, cófenfus, amp;nbsp;vicinitas maxime pupillæ, amp;nbsp;humorum oculi : hæc omnia nó finüt nos applicare aliqua qua: funt vel repercutiédo,vel refoluendo efficacia.Qu^e cnim nimis acerba aftringentiaq; funt, licet validif-fimè rcpercutiat,has tarnen oculi partes irritant,ex-afperant,maioresq; dolores excitant.Quæ verô nimis calida amp;nbsp;acria,potenter quidem refoluut,fed in flammationé augent, amp;àpropria oculorum tempe-ratura partes exterroinant.In vtraq; igitur facultato turn repercutiendi, turn refoluendi,3pplicari debêt modetata;rcpercutientia quidem,qualis rofa,albumen oui cófradum,mvrtus,rubus,radices mori,hy pociftis,lcntifcus ; refoluentia verô,chamæmelum, li!ia,eorumq; radices,foenumgræcur«,parthenium, malua,althæa,amp; eiufdem radices,arque huius generis alia.Confulo autem, vt nihil oculo ophtharmico Bdhibeatur,nifi molle,lene, nullius vifeiditatis len

C o N S V L T. M E D I C I N. 1x9 torisue particeps,aut niniiscorpulentum:talia enim frequenter adhærent affedo loco, amp;nbsp;ita impingun-tur,dum exiccatur,vt remoueri non pofsint,nifi locus exacerbetur,dolor excitetur, amp;nbsp;inflammatio au geatur.Si vero ita impafta omittantur, vt multi im-periti amp;nbsp;fordidi medici faciunt, computrefcunt, amp;nbsp;alia forte ratione etiam deteriorem morbum exafpe rant amp;nbsp;adaugent.Ab bis igitur quamaximè fieri po • teft,abftinere oportet.Neq; bic ego reticebo,quod mibifamiliarifsimum eft,amp; quo frequentifsimè ma-gua felicitate vti foleo. Rofas,myrtos,rubos,aut re liqua buiufmodi cum fœnugræco , cbamæmelo, fe-minibus lini, amp;nbsp;fimilibus, in aqua fimplici,vcl aqua etiam dcftillata plantaginis concoquo, atque in co decodo pannos lineos tenuifsimos ac moUifsimos, multipliées, ad oculi magnitudinem,amp; cóplicatos, dudum maceratos,oculis admoueo, æftate quidem frigidos,byeme calidos : obferuentq; diligenter,vt priufquam arefcant, remoucantur, nouique lugiter applicentur,itafæpe repetendo, donee eorum vfus cómodo eflevideaturrexbis enim,fine abquamole-ftia aut grauitate corpulent! amp;nbsp;vifcidi cataplafma-tis, repercutio fimul, amp;nbsp;per halitum digero, meq; à multis pcriculis tutum r«ddo:quale cft,quod de po mo cofto,zuccharo admixto, retulimus fupra:quan dó etia albumé oui cum lafte mulieris ex optimis ci bis nutritæ, eófraftü exquifitlfsim c,vt nihil vifcidi, aut crafsi remaneat,amp; in locum eodem prorfus modo appllcetur, quo diximus de decodo.His ita ritè peraéiis,fi adhuc fluxusperfcueraret,vel inflammatio intendetetur,quçrerem deriuationem, turn fca-rlficationemvenispoft auresapparentibus,aut hiru dinibus applicatis,tum etia fi res vrgeret, vena fron tisdiflefta. Pofteaad intercipientia medicamenta

IJX I o. B A P T. M o N T A N I accederé. Qiiæ valide, repercutiût, fronti applican tur, ficut cataplafmataex albumine oui cum aceto, admixto bolo Armen0jterrafigillata,amp; eo que vulgo fan^uinem draconis vocant.Quod fi dolor maxi mus aiïeft,qui tolerari non pofsit,cum dccodo pau lô fupràmemoraco admifccré hyofcyamû, amp;nbsp;papa-ueris nigri femina,amp; nonnihil ex porno mandrago-! ræ vel in eodem diluerem aliquid ex opiatis colly-rijs,quæ ex Paulo amp;: Galeno ab omnibus recentio-nbus defcribunturjqualiafunt ab Arabibus Siefap-peUata. Vbi verô iara defluxus ceflauetit, amp;nbsp;corpus caputq; fatis euacuatù videbit, tantû fomenta ex fo lo fœnugræco,amp;leminelini, amp;huiufmodi reliquis per halitum digerentibus cômodè poterunt appli-, cari. Quo etiam tempore balnea aquæ dulcis calida maxime competent:quo etiam eodem tempore vini potus vtilifsimus erit, nam antcaprorfus eft abne-gandus. Quantû verô ad viftus rationem attinet, contineri debet æger fumma quiete in cubiculo , fi fieri poteritjVel ad aquiloné vel feptentrioné verfo, iubêdo ne oculosfricet,aut'aliquomodo exafperet, nec quidpiâ intueri conetur. Capite dato dormiet fuperpuluinari molli quidem,fcd cxrofis ficcis,aut minutifsima palea,aut alga confefto.A carnibus,vino,ouis penitus abftineat, amp;nbsp;nifi fecus vires fuæ fe-rant,fola ptifana amp;nbsp;mulfo contenta fît,aut eo faltem ferculo, quod panatellam vocant. Quotidie vel natura, vel clyfterealuus ducatur, manê autem in aurora bibat vncias vj. decoâiboraginis,endiuiæ,eu-fragiæ,cuni vncia iuleb rofati. Et bac arte ophthalmia fimplex curabitur, quæ quidem per defluxum à materia länguinea amp;nbsp;biliofageneratur.Hic reliquas quoque ophthalmia: fpecies curaturus wam, qus abalijs humoribus oriuntur, amp;nbsp;qux per elTentiain fiuiit,

• CON SYLT. MEDICIN. ijj fiunt,8lt; quæ ficcæ appellâtur, ac præterea quæ cum alijs diuerfis oculorum morbis complicate,cum vl-ceribus,cum chemolî, cum trachomate,cum hypo-fphagmate, cum ruptura conieæ, cum procidentia vues,cum lufifufione,ac cæteris huiufmodi,quç fin-gulæ propriam diligentiam,amp; admirandâ quandam curani requirunc,amp; pace agentium dixerim,ab omnibus feré medicis noftræ etatis negleftam, ac peni tus ignoratam:Sed nuncius interpeUare me non définit, vt me pudeat adolcfcentem optimum tandiu toncepto itinere defraudare . Hæc igitur omnia in aliud tempus omittam,quç fi exquifité amp;nbsp;diligenter (vt Ipero ) explicabuntur,in iuftum volumen cxcre-feent: quod fortaffe aliquando porfeftû tuo nomini dicabit, cum tu folus autorfueris, vthoc magnum pelagus ingrediar. Intérim me ama,vt facis. Yalo. Patauij,x vi. Calen.Augufti, -w. n. xn.

Ic Magnificus vir patitur quafdâ difpo~ fitiones prêter natura circa oculos,quÇ quidem diligenter confiderandæ funtt ________j quoniam partim curatu faciles funt, par tira difficiles, amp;nbsp;nunquam curabiles videntur. Primo ed materia quædam exlftens intra cornea amp;nbsp;pu-pillam,ratione cuius videt quafi per nebulam inter-pofitam . Secundô,in cornea dextri oculi eft album quoddâ tendens verfus pupillam,non attingens tarnen, quod etiamin finiftro oculo videtur exoriri. Tcrtio,in coniunöiuamanifeftam habet inflamma-tionem,vt exrubedine apparet.Horum trium ratio-ne confilium petit. Sed cum ijs alia quædam habet coniunäa, quod per iuterualla quædâ patitur, non P y

154 I O- B APT. MONTANT quidem dolorem capitis, fed ftrifturam cum graai-täte circa frontem: præterea fibilum perpetuü circa aurem finiftram . De his fecundario conq.ueritur,8c prjeipuecirca oculos:de his priiicipaliter videndü, quiapartim morbi funt, partim fymptomata,de qui bus quçritur.NebuIaintcrpofita eft morbus in com pofttione:inflammatio eft etiam morbus. Album vc ro in cornea, an morbus vel lymptoma lit, videbi-mus inferius. Cóftridio capitis,amp; tinnitus aurium, fymptomata funt. bed quia neutrum curari poteft fine fuarum caufarum cognitione, cum natura cu-iufq; rei per caufas fuas intrinfecas amp;nbsp;extrinfecas co gnofcatur, prius ergo caufæinquirendæ funt .Cum itaq; primo caput ealefaftura fit,deinde dolor fron-tis fubfequutus fit, amp;nbsp;vltimo morbi oculorum, non dubitandum videtur, an oculi prius affefti fuerint, an veto caput occafionem dederit. Quia manifefte apparet caput occafionem dcdifle,ideo eius dilpofi-tio inqiiirenda,amp; videndam quçnam caufæ fuerint. id veto ex difpofitione natural!, amp;nbsp;extrinfecus oc-currentibus cognofcemus. De dilpofitionibus in-trinfecis audio quo ad caput, femper habuifle opera tiones capitis fècundû naturam,vnde non fcio quo-modo pofsit elfedifpofitio in capite,que dederit oc cafionemorbo . Cófueuit quandoq; expuere,amp; per nares emittere excrementa, vnde in capitc humidi-tas conijeituraquibufdam . Ethoevnum dixerim verum perpetuo eife, quod caput humidum lemper eft excrementofura,amp; redundat per nares ac os.Sed ex hoc non fequitur oppofitu,vt fit caput humidum neceflariô,vbi plurima excrementa: eft fallacia con-fequentis, quia hæc ab alijs caufis fieri pollunt,à va-poribus fcilicet afcendctibus amp;nbsp;rcplentibus caput, vt fiat feipfo humidius, vndeplunmùm excernitur.

e o N s V L T. M E D I C I N. 131 Idem defomno,quôd qui humidi cerebri funt,mul-tum dormiuiit : no tarnen valet oppofitum,quód e-tiam licci cerebri naturaliter,plurimûdornnuntin-terdum, propter plurimos vapores humidos afcen-dentes, ex quibus interdum etiam fubeth côtingit. Idem de colore circa faciem : frequéter rubicundus color,barba amp;nbsp;capilli rubri,amp; tarnen né cft calidum caput: quia figna comunia funt hepatis calidi, gerne rantis fanguinem calidum, qui diffunditur per orn-nes partes,amp; nutrit eas,8f præftat cundé vfum cuti, eapiti,amp; fronti, quem reliquis partibus. Vnde figna hæc communiafunt, nec fidem faciunt, nifireliqua adiuuent, quæ propria: funt operationes, videlicet intrinfecç,qua: nunquam fallût. Qui ergo refte ima ginatur amp;nbsp;memoratur, habet tenuitatem amp;nbsp;ficcita-tem fubftantiæ cerebri: quoniam humiditas obtun-dit,ficcitas acuit.Qui caput humidum habent,nun-quâfunt ingenio perfpicaci,nec memoriabona pol-lent.Ideo dicebatHeraclitus, Spiritus ficcus anima prudctifsima.Is Magnificus vir, quia eft ingenij per fpicacis, ideo cft operationum intrinfccarû cerebri optimarû : nam optime de orani re difcurrit,quam-uis literas non habeat. In extrinfecis etiam quo ad inotum,agilis eft.'Prætcrea quiaoculi à membranis cerebri ©riuntur, amp;nbsp;funt fignum complexionis, video oculos parues, amp;nbsp;non magnos fecundum pro-portionem capitis, prorfus introrfum recedentes: vnde crediderim cerebrüin propria natura ficcius elfe . Quo ad caliditatem , an calidum vel frigidum cum ficcitate? Ex quo cor amp;nbsp;hepar ponimus calidif-fima, fanguisferuidus amp;fpiritus calidi generantur, propter quos præcipuè cerebiû frigidü gencratum .elfe ait Ariftoteles,vt temperet amp;nbsp;refrænet calidita-‘ tem fpirituum, quo faciant officium fuum.Nesofle

eft igitur, vt fi quando cerebrum calidum cum hep» te amp;nbsp;corde concurrat, mores fieri fiant, amp;vtij homines habeant mores tyrânicos ob caliditaté membrorum amp;fpirituû.Hic vireli mitifsimiingenij,nec mores tyrânicos habet,ideo magis iudico quod cerebrum cum colore fiacièi amp;nbsp;barba rubra,quç ab he-pate habet, fit temperaturæ ficcæ amp;firigidæ, amp;nbsp;ideo magis pafisibile à quacunq; caufia extrinfieca:quia firi gidum diminuit omnes adiones. Video igiturtali capite exiftente, quomodo facile catarrhum fit paC fus per os amp;nbsp;nares: quia quicunq; vapores aficenden tes non poffunt dififlari amp;nbsp;concoqui, fiacilè vertun-tur in catarrhum : amp;: proinde facile palTus eft catarrhum , quiafiacilè recipiunt tales temperaturæ, nec pofliant concoquere:ficut amp;nbsp;fienes firigidi amp;nbsp;ficci ra-tioneætatis redundant catarrho propter vapores. Quod autemplurimi vapores aficendantinhocma-gnifico viro, darum eft, quoniam cor amp;nbsp;hepar calidum habct,fanguis amp;nbsp;fipiritus calidi generantur:vn-de plurimi vapores aficendunt,amp; caput fiacilè reple-tur, ex qua repletione varia oriuntur fiymptomata. Sed aliud eft non prætcr rationem,quôd ficilicet vbi hepar calidü, ventriculus fit firigidior feipfio, amp;nbsp;non ita cocoquit, propter deperditionem pinguedinis: vnde ratione ventriculi vapores pituitofi aficendût. Et quod hoc fit verû,inde patct,quod aqua aliquan do deficendebat ad oculos, quæ humida erat amp;nbsp;frigi da,quæ proculdubio ex vaporibus pituitofis ortum habuit. Ex hoc ergo afcenfu vaporum,cxiftentc ipfia difpofitione cerebri apta, fiaólü eft vt paterctur de-fcenfum catarrhi finealiquo grauiori affeftu. Suc-cefisit poftea ætas, exercitium, ambulatio in Sole amp;nbsp;ficut gutta cauat lapidem nó bis,fied fæpe cadendo: nec dici püteft,quod prima,vel fecunda,vel vitima,

C o N s V L T. M E D I C I N. xjy vel penukima,fed ipfa continuatio id facit:ita fyin-ptomata paulatim fuccedents tempore, amp;nbsp;reddun-tur grauiora, amp;nbsp;magis manitefta. Præterea delefta-tus eft equitatione, venatione, liberrimè vixit, fine dcleftu ciborum,vnde aggregata materia in corpore, amp;nbsp;attrafti huraores ad caput, amp;nbsp;repleto capite, principio leuius infeftati cœpit:quoniam principio calefieri tantùm cœpit caput,quem ealorem negle-xit. Succefsit grauitas circa frótem,8i: videbatur illi ac fi quis ftringcret,quia humores decumbebat circa radices oculorum, amp;membranas ad bafirn cerebri, qux corrugabantur, amp;nbsp;faciebant eóftriftionera apertam ad radices oculorum. Cùm hæc quoq; non cutarct,amp; in eadem ratiene vidus perfeucraret,fuc cefsit inflammatio,amp; reliqua tandem. Primo inflam matio, quæ ophthalmia dicitur : quia dominium eft vaporum calidorum afcendentium,8c ideo Incœpit cum lachryma,quæfalfaerat.Cùm deinde ingraue-fceret morbus,confuluit medicum,nam adiungeba-tur aliud malum in vtroq; oculo: apparebat nebula, vt oranino quafi per telam intermedia videret: quia paulatim ingrauefcebat morbus,ortus ex caufa fan-guinea. Sed cùm fanguis quotidie magis magisque adureretur, vaporcs etia magis biliofi afcendebant, caufa etiam biliofareddita eft ipfius morbi,ideo for des cœperunt apparere in oculis. Succefsit ergo ne bula, quæ fuffulio eft, feu dcfcenfus aquæ, vt vocat Auicenna: quiaaqua defcendit inter pupillâ amp;nbsp;cor-neam,amp; ita occupat,vt radij viforij vel vifibiles non pofsint exirc, vel faltem fpiritus vifibiles ad eum pe netrare.Hçc aqua aliquando crafsior,aliquâdo fub-tilior eft, amp;nbsp;diuerforum colorum , prout purior eft vel impunor. Mihi vifa eft nó elfe atba nee cærulea, fed ad cineritium fubobfeurum eolorem accedcre.

138 IO. B APT. MONTANT quç omnium deterrima, vis vnquarn curam recipit» imo ne per manualem quidem operam remoueri po teft,vidctur omnium maxime deteftabilis.Qupd mi randum eft,lgt;cet adhuc eiïêt in principio ; quia dum fex menfes piæterierinc, fuftuho incurabilis eft, vt dicit Galenus,amp;Auicenna confirmât. Hic nunc annum integrü paticur, amp;nbsp;eô minus curabilis eft : imo Auicenna aliud dicit, quôd cùm mufcæ tantùm per fex menfes apparcnt,incur3bilis oft. Eft prætcr hoc aliud , materia fcilicet alba in oculo dextro, quæ ve pluriraum fubfequitur ophthalmia, amp;nbsp;incufsit muU tis difficultatem in perquirendo , quid elle pofsitS quia ipf« tunicæita ambiunt oculum, vt fint conti-nuæ, amp;nbsp;nihil pofsit penctrare fine folutione conti-* nui. Hic fafta penetratio eft,ergo folutio continui, amp;nbsp;forte vlcus:perfcuerante cnim ophthalmia,fit ar-rofio.Et ita in oculo très morbifunt in hoc Magnifico viro,fufFufio,ophthalmia,amp; viens: amp;nbsp;funt mor-bi in compofitione,amp;folutione continui. Hæc ergo fufficiant dehis tribus morbis, amp;nbsp;qui fint cura-* biles,Sc qui non. Nam ophthalinia,amp; album in cornea, facile curabitur,fiue ex vulncrc,fiue ex refuda-tione fit : fuftufionem incurabilem credo.Si quis ta-, men etiam earn pofsibilem curatu contendat, tune non litigare volo,dumniodo conftet nô venire eum afteftum cflentialiterà cerebro. Q^ibusita feha-bentibus,lâtis confiât iam quid de prognoftico fen-tiam . Ncbulam credo difficilcm curatu, præferuari tamépoterit ad plurimos annos, ficut multos noui, curatum autem fcio neminem.Quibus autem reme-dijs curandus?Dicit Hippoc.amp; affirmât Galenus,fic pe ex curatione fadaindicari nobis curationem ve-r3m,8f n3turam morbi. Medicus quidam euacuauit ilium,amp; felicifsime fuccefsit,ita vt remota ophthaL-mia

CONSVLT. MEDICIN. xj^ Klia melius videat. Ideo præterquàm quod fecundû tationem euacuandum efle videmus ,fiunt enimhi morbi proptet vapores ab ambitu corporis ad caput a(lt;;endences,fumpta occafione ab ipfo cerebro : vn-de per eflentiam ibi effe diccre podumus, non quod ibi fit primowenio affedu, fed quia fucceflu temporis fada fit aliqua imprefsio in ipfa fubftantia mem-bri.In curatione igitur credo euacuationéneccfla-riam, 8f erit necefTanum etiam vt continua cuacua-tione prseferuetur,ne repleat. Primo ergo cuacuan-dum cft,quod repletum eft : id fieri debet cura pur-gationejqus multiplex eft,vt dicit Galenus de phle botomia contra Erafiftratum,qui difputabat nö efle neceffariam caacuationem,quiafola media euacua-repofsimusadquem velimus gradum . Refpondet Galenus,verum efle,fed quiafæpe contingunt morbi , in quibus ftatim euacuandum , vt dura tu expe-ftareS euacuationé per inediS,moreretur ægerndeo concludit neceffaria phlebotoraiâ amp;nbsp;purgationem. Hic morbus dat inducias maximas. Si igitur vtatur jnedla, id ert:,parfiraonia ciborum amp;nbsp;deleAu,iuuabi tur, maxime autem in tempore purgationum : quia fi ita vti continuo vellet, extenuarctur. Purgetur item, amp;nbsp;mittatur fanguis, id enim refrigerabit hepar amp;euacuabit : poterit autem fieri mifsiofangui-nis à mediana vel bafilica. Si hæmorrhoides prouo-centur,fiet diuerfio cum euacuationé ,quæ futura eft vfui. Euacuetur autem cum educétibus bilem amp;nbsp;pituitam: amp;nbsp;ideo conueniunt pilulæ cochiæ,aggre-gatiuæ, amp;nbsp;confeftio hamech. Tandem vtatur cle-ftuario fado exfucco euphragiæ, rofarum,amp; focni-culi,amp; cum faccharo fiat eleâuariû,quo vtatur quo tidie. Vtatur etiam aliquando myrobalinis chebu-Us, nam inhibent afcenfum vapotum . Circaoculos

»40 IO. B A P T. M O N T A N I vtatur collyrijs noftris,quæ conferuant oculos,ab-ftergunt fine exiccatione. Credo cauteria in cruri-bus quo ad caufara antecedentem, conferre pluri-mùm:fed quo ad morbum fadum, non curabitur ex ijs. Erit operæpreciûlocalibus eum remouere,indc poterunt applicari fanguifugæ, amp;nbsp;lauan caput cum decodo camomillæ, maluæ,8erofarû.Tcniporibu! intermedijs laudo vfum cafsiæ frequentem , adiun-da hiera. Auribus vero inftiUet oleû amygdalarum amararum,quod quidem non mediocriterprofutu-rum credo. Modusautem euacuationisin pericu-lo fuft'ufionis,talis erit. Principio

IJi.Floris cafsiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j i.

R.Huiuslyrupi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ iiij.

Mifce pro vno, amp;nbsp;fie pro alijs, donee confumpferit totam deferiptionem fupraferipti fyrupi. Intérim toto illo tempore dum aceipit fyrupos, confulo vt habeat beneficium alui,amp; fi deficiet,vtatur clyHef*' buscommunibus. Sumptis fyrupis,fumâtinfraferi ptum pharmacum cum euftodia:

R.FloriS cafsiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ j.

Trochifcorumalhandal gr. viij. Agarici præparati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j ij.

C o N s V L T. M E D I C I N. 241 Cùm làccharo fiat bolus. Laudo etiam quod dum accipit fyrupos, habeat pucrum vel puellam feptem vel oftoannorum, quæ vel qui manè ieiuno ftoma-cho mafticet rolam vnam recentem, amp;nbsp;fubitó poft mafticationem fimiliterlambat oculos. Poft hæc ad purgationem capitis ac ad localia deueniet. Habeat optimam rationê vidus . Caueatlalt;fticinia,paftilia, pifces. Vinum darum, pauciferum, album, dilutum cum aqua,iii qua decodü fit fccniculum,bibat. Su-mat prætereainterdum de hoc eleftuario:

Sem.anifi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j iiij.

Thymi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j j.

Ambræ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana gr. ij.

Tpofsit conferuari atq; etiam præferua l nfua dominatio, oportet vt habeat ra-\w^'jtionem diligétifsimam circa omnes res non naturales, amp;primo circa acre, cum tere tota caufafue ægritudinis fitvitio cerebri.quan turn fieri poteft, euitabit omnes exceflus acris tam calidos quam frigidos : vnde ventos tam auftrales, quam boreales effugiet,amp; moram fub Ible. Quód fi cogatur equitare vel flantib.ventis,vel fub fole, cu-rabit omni artificio,vt muniat caput ab omni offen-fa. Cauebit à pluuijs, amp;nbsp;ne aliquid habeat in capite

i4i IO. B AP T. MONTANT huniidû,n€q; capillos inadidos,felt;l confeftim fi plu-uijs le cafu obiecerit,exiccabit caput calidis linteis. Et cadc ratio ne vitabitlocahutnida amp;nbsp;terrena,amp;no durnum aerein,vel noélu apertis feneftris dormire. Cauebit à meridiano fomno.Surget diluculo, arque excretis fuperfluitatib. confuetis exercebit corpus, amp;nbsp;negotia fua peraget. Poft prandiû ftudebit quie-fcerc,nequefcribendo,aut aliquid vbi mentis labor acceflerit agendo,fe defatigabit. Conabituriucun-dc viuere,atq; omnes animi moleftias euitabit. Bis tantùm in die comedet, neq; bibet intra prandiû amp;nbsp;cœnam.Dum equitat,parceprandebit,vberius cœ-nabit,amp; hoc erit commune quotiefeunq; poft pran-dium aliquod magnum exercitiü fit fadurus.In reli-quis temporibus par erit prandium amp;nbsp;coena,amp; neutrum ad fatietaté.Ciborum eleftio talis erit.Carnes iuneiics omnes edat,præter agnorû paruorû amp;nbsp;por-cellorum:à porcis tarnen fine iuuenes,fiue fenes fue rint (meo confilio) omnino abftinebit.Vitulinæ,ca-ftratorum iuuenum, leporum,hœdorum,auium om nium campeftrium quæ non degunt in aquis,pullo-rum omnium,conueniunt.Apifcibus cuiufcunq;ge neris quantum fieri poteft abftinebit:ab omnibus re bus frixis in fartagine , à lafticinijs, præcipuè cafeo antiquo, ab omnibus oleribus, præfertim fylueftri-bus, ab ouis duris : recentia vero mollia,fi in cinerc calido vel in aqua decoquâtur, vtiliter fumi pofsut. Hæc fere ratio viâus erit illi præferipta. Quantum vero ad medicinas attinet, bis fingulis annis ipfum purgandum confulo,autumno inquam amp;nbsp;vere,neq; omnino prætermittendum, donee omnino morbus extinftus fuerit. Purgatio ent liuiufmodi:

J}i.Floris cafsis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j.

Aquæendiuiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ liij.

Syrupirofatifolutiui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiij.

Poft hanc medicina laudo, vt autumno quidé fumac meos lyrupos de elleboro,quorum defcriptio in tra ftatu noftro de morbo Gallico habet. Vere autem poftcafsiam alTumptam amp;vnumaut alterum fyru-pum,mittet fanguinem è vena communi dextri bra-chij,extrahendo circa vncias quatuor fanguinis:fed poftea non fumat fyrupos de elleboro.Hæc erit pur gatio. In temporibus veró intermedi)S,vt continuo diuertatur materia, laudo vt femel in feptimana fal-tem fumat vnam pilula ex defcriptione infrafcripta:

Pi.Agaricieledi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J ij.

Aloës optimæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J iüj.

Rheubarbari elefti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j ilj.

Spies nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana j j.

Puluerizent omnia per fe,deinde mifceantut,poftea cum fucco rofarü puro afpergantur, 8e dimittantur exiccari,atq; ita itereturlepties. Poftea cum melle rofato fiat magdaleon,de quo fiant pilule fingulis vi cibus numero tres pro drachma vna : ex quibus fu-matvham per horam ante ccEnä,finc cuftodia,femel in feptimana. Deinde permittet fua cauteria in bra-chijs,ficut funt,aperta: imó fi adhuc his omnib.pcr-aftis materia defcëderet,laudo vt cauteria etia mul-tiplicétur, 8e duo fiant circa pulpa 8e partem carno-

«44 IO. B A P T. MONTANT fam vtriufq; fpatulæ.Circa verô locum nafi,ego nol lern tranfire vnguentum infrafcriptum, fi quandoq; vlcus aliquod emergeret,vel perfeuerarent reliquiç antiquorum. Defcriptio vnguenti tilis eft:

Succifolatri ? , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

„ nbsp;nbsp;• , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;depuratorum ana i n. bucci plantag. 5

Olei rofati complet! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ iij.

Atteraturtutia diligétifsimè in mortario plumbco cum piftillo plumbeo:po(lea paulatim addanturfuc ci amp;nbsp;oleum rofatij,femper magis ac magis confricaii do cum difto piftillo per totum diem: vltimó adda-tur modicum ceræ liquefaftæ, amp;nbsp;fiat linimentû pro loco.In fingulis fcptimanis fiat ablutio tabs:

ipi.Lixiuij dulcis quantu fufficitpro vnavicc, at-que in eo decoquaturagarici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j j.

Betonicæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana man. j.

Idus ratione,dum purgabif, exquifitio-re vtatur. Abftineat à carnibus antiquis amp;falitis, bubulis etiam ac porcinis,ab orrni gencre pifeium, à cafeo amp;nbsp;ladici-nijs omnibus,à frixis in fartagine,leguminibus,amp;o-mnibus herbis.Sed comedat carnes vitulinas'hoedi nas,pulli iuuenis, far quoq; bene roftu in iure pulli amp;nbsp;gallinarum , oua recentiaforbilia, non dura, nec frixa. Vinum bibat tenue, album, pauciferum. Eua-

Syrupi Sabor régis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ j.

Aquæ boraginis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^ lij.

Mifce pro vno,8lt; fic pro alijs. Poft tertiü fyrupum extrahaturfanguis àbaGlica lateris dextri ad vncias feptem ,quoniani eft fanguis niger,melancholicus amp;nbsp;pituitofus valde. Abfolutis quinq;fyrupis,hanc purgationem fuinat:

Agaricipriparati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j ij.

Mifce,cum xuccharo fiat bolus. Fada mifsione ßn-guinis, nares amp;nbsp;locû apoftematis inungat ter in die tali liniraento:

Malaxentur omnia fimul in mortario plumbeo cum piftillo plumbeo, donee incraffefcant,idq; plurimo tempore fiat,vt per quatuor horas, donee linimenti fpifsitudinem afl'equaturiquo (vt dixi) inungat alas narium intra amp;nbsp;extra, amp;nbsp;ipfum apoftema cum penna ter in die. Apurgatione accipiat ante prandiumamp; cœnamvnciam mediam xuccharl rofati. Sequenti die decoftionem noftram ex elleboro cum zuccha-rifufficlentiquantitate fympizatam afccipiat,cum fero laftis caprini,ad refringendam elus calidita-tem , quam fumât ofto vicibus, amp;nbsp;educet fep ties in die fine moleftia materias nigras. Poft horum affum ptionem alumenaduftü experiatur in loco affeifto, vt cognofcat, fi fortiora remedia perferte pofsit.

His non fuccedentibus, ad manualern 0-perationem veniendumiudico. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

Per decoftioné ex elleboro,intelligas velim fyru puni magiftralem Montani,cuius deferiptionem vide in trattatu de morbo Gallico, amp;nbsp;in confilio primo, pro Serenifsima Regina Poloniæ Sfortia Bona.

Confult. L. De difficulté dperiendi mandibu-lum ex dcbilite mufculorum,pro domina Andrea Ponticello.

Ymptoma frequenter afficiens hune no bilem virum, quod eft elaufio oris violenta,amp; mutua dentin inferno, cum ape riendi impotentia, fine (it per cotraftio lorum temporalium, fine ob momenta-

neam refolutioncm inferiorum,qui ad os mandibu-læ afcendunt,ccrtû eft fieri à materia fiigida,vel te-nui admodum,vel fub forma vaporû,quæ ad eas par tes tanquam debiliores à capitc violenter exprimi-tnr. Quod materia frigida fit,indicat perfeuerantia morbi, perccptio frigiditatis, color extrinfecus, amp;nbsp;iunari mirum in modum à calidis. Qu^od tenuis,vel vaporofa, quoniam ( vt audio) æger manifeftè pcr-cipit defeenfum.Quod etiam catarrlio laborauerit, quod mufeuli recipiétes debiles fint,oftendit,quôd prins in ijfdem partibus coniiulfionem eft pafTus, Se quod tandiu per(euerauerit in hunc ipfum locû ex-pulfio . Sed Se hæc eadem perfeuerantia demonftrat nocumentum iam elTe perelTentiam in capire, licet forte inter initia potuit aliunde habere cómunem. Optimû pro falute confulo, vt vir nobilifsimus primo non prætermittat annuas purgattones,ita vt bis codem anno repetantur ,autumno inquam Severe: fintq; vel pilulæ, vel potiones,vel folidiora antidota,dummodo admittat talia, qualis eft agaricus,co-

C o N s V L T. M E D I C I N. 147 locynthis,elleborus niger,pityufa,8i: reliqua huiuf-modi. Propterea laudauerim hieiam Galeniex colo cynthide,hieram Logodij,Rufi,Archigenis: confe-ftionem hamcch, pilulas aggregatiuas, 8f quas co-chias appellant: decoâû vclinfufiim agarici amp;rha-barbari cum fyrupo rofato:bolum ex cafsia amp;nbsp;agari-co,amp; plunma huius ordinis: vt tarnen materia prins attenuetur concoquaturqj, cum oxymelite, fyrupo de betonica, dé ftœchade fimplici, cum decodis ex anifo, fœniculo, ammi, cvmino,betonica,amp; huiuC-modi.Et poft purgationes vtatur caputpurgijsex fuccobetæ,amp;tandê etiam cyclamini,amp;elaterij.Pro roufculorum corroboratione illiniatur,mundo exi-ftente corpore,ex oleo hoe modo confedo:

Enulæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana J. s.

Nigellæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana j ij.

Contundatur radices amp;feminafuauiter,deindebul liant omnia fecundumartem in fufficientiquantita tevini albiodoriferi,ad confumptionem duarum partium.Inde fada diligenti exprefsione amp;nbsp;colatu-ra,adde olei anethini libram vnam . Bulliant omnia fimul ad confumptionem vini,amp; in fine decodionis adde euphorbij optimi puluerizati ? ij. croci 3 ij. amp;nbsp;vtere .Item fingulis quibufquc decern diebus laudo vt deuoret duabus horis ante cecnam, pilulas 4

148 IO. B A P T. MONTANT ex tribus rebus côfeôas,videlicet rhabarbaro,aloé, amp;nbsp;a^arico ,æquis portionib.cum nielle rofato fimul confedis. Sitautem pondus pilularum pro quali-betvice 9 ij. Ratio vidus præterquàm quad bo niamp;facilis fuccifit,dcclinet etiam ad genus atte-iiuantiunr.vtaturque afsiduc anifo,fœniculo,cinna-rnomo, confedis cum fâccharo. Q^æ itaperada fi iionfufFecerintjIaudarem, non tarnen ab ijs defiften do, vt accederet ad fortiora auertentia amp;nbsp;deriuatia, quale elTct cauteriü,aut perforatio occipitij,in parte tarnen inferior! circa tertiam colli vertebra, amp;nbsp;in cute tantùm , vel in vtroque brachio fupra cubitum ad quatuor digitos,in parte exteriori carnofa.

Consult. LI. Dc cdturrlio defcendente ad uertebroi colli,cr impediente circurngyrationem capitis, item de immunda matrice comugis, pro nobili Gennano.

Vo quæruntur à nobis principalia. Pri mo, quomodo curandus fit à nobis quidam dominus in Germania, qui laborat __hoc fymptomate ; Habet circa fcapulas amp;nbsp;vertebras colli dolorem rcmiirum,fed perfeueran tem,qui exacerbaturfub coniundionelunæ: cui eft annexum impedimentum in motu ad circulum,non in inflexionê,fed circumquaque mouendo. De hoe dodifsimè conqueritur fuis literis, amp;nbsp;petit confi-lium didindum , vtrum competat curatio cum bal-neis aut thermis feu fontibus calidis, an cum pharmacis: quod fortall'e fit diferepâtiaaliqua inter medicos illius loci,vtra magis conueniat ratio,vel ipfe etiam nobihfsimus vir ab alterutra abhorreat.Secç-. domterrogat circa honeftifsima vxorem fuam,qjiæ '

C o N s V L T. M E D I C IN. 149 conqucriturde immunditie vteri, quomodo ea fit curanda.Vt igiturfuçDoininationifatisfaciam,inci piâ à primo.Èxquo pater illud fymptoma,qualitate, quantitatc,amp;iii quo loco fit etia,videlicet circa ver tebrascolli,apparct iam naturafymptomatis.DoIet doloreretniflb, qui exacerbatur circa cóiunüiones luns, amp;nbsp;impedit jnotum circularem . Hæc fympto-mata nota funt ex ipfa relatione,fed caufæ facientes ea latent,amp; tantùm patét medico experto in difcur-fuamp; curationibus. Qi£æigitur funt caufæ? cftbic dolor amp;nbsp;impedimentum motus. Duo igitur læfa cir ca facultates fentiendi amp;nbsp;mouendi, quæ ambo ad a-nimalem virtutem pertinét, quæ læfa eft dupliciter, in fenfu amp;nbsp;motu.Quærendæ ergO’Caufæ funt,8c primo intrinfece.Quia aftio animalis impeditur,amp; om nis adio animalis immediate procedit à cerebro, er go nocumentû erit vel in cerebro,vel in inftrumen-tis à cerebro immediate procedétibus,qui funt ner-ui.Ergo bic eft impedimentum vel in cerebro,vel in netuis,vel in vtroque.In quo igitur fit caufa efficiés hoc fymptoma ? Primo credendum quód fit in cete bro.apparent cóiedurx : audio circa cóiundionem lunæ maxime eum pari : amp;nbsp;nos fcimus ex Auicenna, cùm loquitur de adionibus lunæ, quod vim habeat in noftris corporibus,amp; præcipuè de cerebro loqui tur, ita vt ld dicat crefcere amp;nbsp;decrefcere ad motum lunæ:amp; omnes ægntudines cerebri exacerbatur fe-cundùm lunam,vt epllepfia:amp; omnes defluxus à ca-pite maxime exacerbantur circa coniundionem lunæ,quæ vt Galenus 111. de diebus criticis,maximâ facit motionem, fed intenfiuè tantùm, non cxtenfi-uè,quiafit in pundo tantùm. Quoniam ergo in con iundione exacerbantur morbi cerebri,non leue argumentum eft inde dependcre dcfluxum elufmodi.

Deinde ille dominuseft optimi habitus,viuidi co!o ris,bonæ carnis:ergo bene coneoquit3amp; bene diftri huit, amp;nbsp;prima amp;nbsp;fecundam digeftioncm habet vt o-portet.Nec cofueuit laboraremultis morbis,femel tantum quartanâm habuit ex efu fuugorum, amp;nbsp;fortaffe alia accidentia, amp;nbsp;in renibus deftillationc are-nularum;ita vt fi colligamus totam hiftoria, corpus hoc non eft fubieftum morbis, quia membra natu-ralia bene difpofita habet. Quod cumita fit, amp;nbsp;hie morbus perfeueret,nó poflumushabere alia cauftm nifi cerebru . Eft ergo in cerebro primarius affedus tanqua in membro mandante,amp;ex eo eft origoamp; fo mes huius fluxus . Eft igitur in cerebro intempéries frigida amp;humida,vel natura:quonia fæpe hoc con-tingit,vt hepar amp;nbsp;cor fint bene dilpofita,amp; tamé cerebrum fit humidius:vel etia propter caufas extrin-fecas,vt quia degit in acre huniidiore,8f in ftudio le gum difficili verfatur,ac negotijs publicis,vnde plu rimu laborat etia tempore codionis, propter quod impedimentum cócodionis vapores afeendunt, amp;nbsp;ita cerebrum laborat: amp;nbsp;propter malam hanc vidus rationera non leuis eft caufahuius morbi.Exhis co-cluferim, temperaturam frigidioré amp;nbsp;humidiorem in cerebro quam oporteat, ratione cuius abundant excremeta, qua: colleda tandem, vt Galenus refert de ophthalmia, à virtute expulfiua depelluntur ad locum magis debilem amp;nbsp;imbecillum. lam de mem-bro fufcipiente dicendû.Sunt autem nerui:hi fiqui-dem funt qui fufeipiunt nocumentum, ex quo cau-fantur prædida fymptomata. An veto illi etiam con fentiant? hoc eft neceflarium:nam ad hoc vt fiat de-fluxio,nontanturequiriturvtpeccet membru man dans in generatione,fed requiritur etia imbecillitas membri fufcipientis.Vtenim membrumfufcipiat,

CON SYLT. MEDICIN. ift fit vel quia alteratur ad calidu,amp; attrahit violenter, idq; duplici ratione, ob dolorem aut inflammatio-nem, vel ex debilitate membri ob aliquâ malam intempérie. In hoc cafu noftro fit decurfus à cerebro ad neruos.An modo fit violenta attradio, an imbe-cillitas?Credo vtrunq; cócurrere,a'deft enim dolor qui attrahit, amp;nbsp;eft imbecillicas. Sed ea an calida, an frigidalNemini dubiü eft effe potius frigidam,quo-iiiam omniaatteftanturfuper frigiditatetali,perfe-uerantia per longum tempus: fi enim materia calida foret, difflarctur,uec tandiu perfeueraret. Et eft do lor reraiiru$,amp; omnes acuti morbi, vt primo Apho-nfmorü docetur, fuut vel à materia calida, vel propter nobilitatê loci.Cum igitur hic morbus chronicus fit,uece(rarió eius caufa eft intemperies frigida. Eft igitur etiam intemperies loei, propterintempe-riem frigida, propter qua nee expellit excrementa, nee concoquit propriü alimentû:hæc facit vt facile recipiat, amp;nbsp;dolor poftea etiam facile attrahit, amp;nbsp;ita accipiens dupliciter recipit. Nee eft mirij,quiafub-inde generatur in intéperie frigida amp;nbsp;humida, ideo perfeuerat 8f exacuiturin coniundione lunæ, pro-pterea quod in cerebro prçcipuè eft talis pafsio.Do let autem propter matcriampræfentem,quxfacit gt;ntemperiem,comprefsionem,amp; folutionem conti-nui.Prxterea impeditur in motu, quia ad hoc vt fiat motus, rcquiritur virtus illufttans neruos, amp;nbsp;obe-dientiaiuftrumenti,vt fit aptum ad recipiendam ira prefsionem .Hic neutrum eft vt oportet ; nam virtus non poteft illuftrare,nam non poteft tranfire ad membrum quod malam habet temperaturam, vel obftrufliones,ficut radius folaris non poteft tranfire per aërem nimis nebulofum. Hic eft matena:er-go virtus non poteft lUuftrare, amp;nbsp;inde fpiritus impc

If! I O. B A P T. MONTANT diuntur amp;rcfrigcrantur.Deiiidein(lrumentû etiarn non poteft extendi, dilatari, amp;nbsp;contrahi, quod fieri debet in motu.1 he mufculus amp;nbsp;chorda replcti funt vifeidis amp;nbsp;crafsis hnmoribus, vt non pofsint cótra-hi amp;dilatari. Apparetiam catalogus caufarum ido-rurn fymptomafum, quorum curatio quæritur. Prima caufa fymptomatis quo ad confiderati.oné,mem bruni mandans eft cerebrum, quod habet incempe-riern fiigidam amp;nbsp;humid.i,aggregans humores amp;nbsp;ex-crementa.Secunda,recipiens locus,propter intem-periem frigidam, amp;nbsp;in cerebro, amp;nbsp;in his membris. Audimus primo de ftudio,exercet arté quæ fola poteft refblucre caliditatc cerebri, propter cogitatio-nes, amp;aéi:iones caufarum non ordinatas,quæ äuget cruditates.Regio frigida,amp; ætas eft in yy.anno. pri-mum autem feniu terminatur in feptimo feptennio, hoc eft 49.anno,vt in 11 i.Aphor.fub fincm,amp;inde incipit fecundum feniu vfq; ad Öj.qui eft climaÄeri cusmaior,funt emm nouiesfcpté,exquo paucifsimi cuadut,ita vt merito facrificaret Dijs maximo facri ficio Auguftus Cæfar, cum eum annum euafiflet, vt fchbitur apud Aulum Gellium.Ita ratione ætatis fri gidus eft,amp;abundat excremétis : fenedus enim per fe morbus eft:amp; vbi fenes, qui natura funt frigidio-res,nancifcunturaerem frigidifsimum,nihil eftper-iiiciofiusnndigct enim calore, amp;nbsp;inde æftate melius degijt,ficut luuenes hyeme, vt bene docet Galenus in Aphor. illo. Ventres hyeme amp;c. eorü fcilicet qui iuuenesamp; robuftifunt, nonfenum, qui læduntura frigiditate. Si ergo iam verum eft intemperiem efte in cerebro amp;nbsp;in neruis, elfe in feneftute conftitutö, in regione frigid3,morbum longum amp;nbsp;antiquü,non eft fa^cilis curatio.Et ratio eft,quia non habemus vir tutem amp;nbsp;calorem, cuius nos medici miniftrifumus.

C o N s V L T. ME D I C I N. i» itavalidam,vt nobis fit arnica. Nam ad curationem» vt dicunt Hippocrates amp;nbsp;Galenus, tria requirütur, natura,ars,amp; fortuna.In hoc,naturanobisdeeft,quç fine dubio debdior eft in fene.Ergo dubio procul e-ritdifficultas in curando, non eft tarnen defperan-dum . Curatio veró an cum pharmaco, an cum bal-neis facienda 1 Hoc quæfitü non erat proponédum: quia nemini dubium eft,quin curan cùm debtat,u-trunque futurum fit vfui.Eft enim intemperies cum matena, ergo euacuanda eft materia amp;nbsp;auertéda, amp;nbsp;remouenda intemperies in mandante Srrecipiente, qua: cùm fit frigida,calidis remouebit. amp;ita vtrüq; faciendu erit,neq; erat difiuftiuc proponenda quæ-ftio. Euacuationë hac hyeme non tentarem;conten tus fit leui fométo,amp; refta viftus ratione,fugiac fii-gus,amp; maneat in vaporarijs,fed nó ita calidis,vt qui damapud Germanos confueuerunt, vt excoquant amp;nbsp;elixent carnes fuas:fed vellem vt mediocriter ca-lefierent ,amp; minus in illis veftitus effet quam cum cxiret,nefubito obijceretur aéfi frigido. Abftineat à vino potenti:amp; fi ftudet,lcniter id faciat,amp;: nó ven tre pleno:minus laborer amp;nbsp;cogitet.Vbi hæc in viftu omnia peraéta erunt, tunc facerem linimétum in ijs partibus,quod nec'attrahcret,nec repercuteret,fed calefaceret,ita vtiuuaret coftione materie,vt poflet faciliuspoftea eradiGari.Accipere;m itaq; myrrham, in qua vis eft cócoquendi materia frigidam amp;nbsp;crafi-fam,amp; aftringit leuiter,vt corroborer membrum ne recipiat nouam materiam: amp;nbsp;gummi ammoniacum, quod vtrunquc diflbluatur in aceto.Et nc timeat a-cetum,cùm Galenus exhibent acetum inlongèpro-fundiorum neruorü vulneribus. quibuspoftea adda tur oleum camomiUinum , quod refoluit fine attra-ftio.ne:amp;oleum rofaceû,quod penctrat:amp; crocunr.

Hçc mixta fimul illiniantur.His peradis habeat ali-* quas pilulas leuiores, quæ non moueant raateriam. quam pofteanon educant. Idco fugiat cochias, fed fint ex aloe achierafimplici. Poftea accedence tem porc verno,fi verum eft quod corpus redundat fan-guine, non eflet alienum vt fieret fanguinis mifsio, cum podagra etiam amp;nbsp;alij morbi frigidi curati fine à Galeno mifsionefanguinis. Deinde ent euacuanda maceria.-proinde dabitur minoratiuu excafsia amp;nbsp;hia ra.Syrupus de cichoriolaudacur à Nicolo inuentoj re eius in ægtitudinibus capitiSj8lt; cpilepfia. Conue nit etiam fyrupus de Iua,dc ftœchade,(implex amp;nbsp;có-pofitus.Fada concodione,cuacuarc cum omnibus, in quibus agaricus amp;nbsp;colocynthisingreditur,fiue pi lulls,fiue eleduarijs.Ideo cofedio hamech,eledua-rium Indû,pilulæ cochiæ,aggregatiuæ,côfedio hie ræ compofitç,conueniunt.Poft euacuationé,ad cor roboracionem membrorum laudo thcriacam amp;nbsp;Mi-thrid3tum,quiamirumin modura conferunt. Ad quæfitû,an cóueniant thermæItalics,an verô Germanies? non poflum refpondcre, quia Germanica-rum naturam nódum perfpedam habeo. Hoe vnum dixerim, balnea conuenirènt, fed calida, amp;nbsp;maxime fulphurea : amp;: fi quid haberent aluminis admixtum, non refuto,quia corjoborarent membra.Si talia habet in Gerraania,vtatur illis,fed bene prouideat.Fa-ditiaprofunt quidem, meo tarnen indicio non poP funt conferri cum natiuis. Nam artis eófediones amp;nbsp;mixeurs,non fune ita perfeds, vc ills qus à naeura fiune.Noftrs cherms bons elfenciquare fi non repe riret idoneas in Germania, poeeric in Italiam acce-dere.Modus adminiftracionis fieree,vc biberec,Iaua ree fe,8c vcereeur ftillicidio in capice amp;nbsp;parce Isia. Adfecundum,cümproponacurmulicrem maericern habe-

CONSVLT. MEDICIN. zjj habere immund3tn,quia quçftioconfufa eft,nó pof. fum etiam nifi confufe refpondere:amp; curatio necef fario confufa erit,cùrn indicatio fit confufa. Eft im-mundities:crgo abftergenda.Sed cum quibus?Non pater, quia à varijs cauhs pendêre poterit. Mundifi-cetur ergo,fed cum quibus? fitautëfiueàcalidis,fi-ue à frigidis humoribus,vtatur hiera fimplici, quod eft præftâtifsimum in iftis defluxibus menftruorum alborum, Galeno etiam teftificante : quia diuertir, amp;nbsp;euacuac, amp;nbsp;corrigit membramandantia. Vtatur ergo illa.

Rimo dicimus cauendum efleab omni efu leguminum, amp;nbsp;ab ijs quæ paftilia vocantur, à lafticinijs, à rebus fridis in ________fartagine,ab vuis,amp; pomis, amp;nbsp;omnibus quæ funt flatuofa : prætereaàrebus acribus, vtfunt omnia aromata,allia,cçpæ,amp; huiufmodi : item à vino dulci amp;nbsp;à turbido,raufto amp;nbsp;craflb,ab aceto amp;nbsp;re

bus falfis, à carnibus antiquis, amp;nbsp;ab auibus paluftri-bus,amp; pifcibus, præfertim qui capiuntur in paludi-bus amp;aquis cœnofis .Non comedat diuerfa ciba • riameque vbi habet in ftomacho cruditatem,fuper-cœnet aut prandeat, fed abftineat, donee fecon-coxifle percipiat. Habeat quotidie ventris benefi -cium : quod fi natura defecerit, adiuuet earn modo clyfteri,modovncia floriscafsiæ,inodó decodo maluæ, betæ, Sc mercurialis,cum oleo amp;nbsp;ftle : cu-ius amplum cyathum bibat duabus horis ante pran-dium, caliduro:amp; fi illi adijciat vnciam facchari,ad-huc erit præftantius.His igitur procurabit, vt aluus mollefcat,modó hoc, modo illud eligendo, ne natura vni remedio afluefcat. Si etiam vtatur paffulis

t^S IO. B A P T. M o N T A N I dulcibusante cibum,lenietur venter,amp; coferent p5 âori.Caueat ab exercitijs vehementibus, ab equitx tionibusviolentis,prçfèrtini fub fngidiftimo aut ca Jidifsimo aere,aut ventis expofîto.Caueat ab ira,fixa, clamore,amp; denique vitet omnes motus corporis amp;nbsp;animi etiam.Coitu vtatur moderatifsime.Quantum vero ad mcdicamétaattinet,purgeturbis m an no, vere inquam amp;nbsp;autumno, poteritque purgatio-nis modus efle talis:

Floris cafsiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j s.

Cum faccharo fiat bolus,fumat hora vna ante pran-dium.Sequent! die bibat fyrupum hune:

Lupulorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ inj.

Mifce pro vno hauftu, amp;nbsp;ita pro alijs vfque ad i x. Bibitis fyrupis,proximo die fequenti tale pharma-cum accipiat:

Spicæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gr. vij.

Irrorentur cumvino 3romatico,amp;:infundanturin aqua ladis per horas decem.Deinde,fafta diligcnti exprefsione colaturæ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

. Pi. Confedionis hamech j iij. Mifce,fiatpotio danda in aurora cumeuftodia.Hune modum purga-di debet feruare tam in vere quàm in autumno, nifi quód laudaré vt in vere venam fecaret bafilica dex-trilateris.Anteomnia vero pro conferuatione fani-tatislaudo vtomnimenfe accipiat tribus horis ante prandium tale lenitiuum alui:

Pi. Rheubarbari eledi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Floris cafsiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;§. j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

C o N s V L T. M E D I C I N. z^j bus ante prandiû amp;nbsp;coenam dimidiû vnciæ iuccha-ri rofati fumatur ; amp;nbsp;hoc confulo toto anno non efle omittendum. Sumat præterea femel in feptimana fruftulum boli Armeni ad quantitatem parus tabs, dum ingreditur leóhfi.Et hoc tèruando euitabit,nu-tuDei,difcriminaquæ negligent! potTunt accidere.

Rimo fputa diligenter extinguanturpe dibus in terra : nee expuat m muros aut leó:um:quiapericulum eft à tabealijs o-dorem haurientibus, prscipuè conlan-guineis amp;iuucnibus.Comcdat carnes vitulinas,hœ dinas,pullinas, oua recentia coda in aqua aut cinc-rc. Vinum pauciferum fitalbnmqj. Caput fepe 1a-uetur,idq; vetperi,quando amplius nó exibit ædes, ex lixiiuo dulci,in quo decoquantur,camomilla,ma iorana,St agarici drachma vna in petialigata, amp;po-ftea exprimantur. Aliquando terebinthins videlicet lachryme,aut pinguedinis abietis accipiat quan titate nucis, corroborabit caput, mundiheabit pe-flus,amp;aluum molliet. Capilli incidantur,amp;in ver-tice ponatur huiufinodi pulucres, capite prins mun datopeéline:

J^.Laudani eledi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 ij.

Sandarachæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana 3 iij.

Garyophyllorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 j.

Maiotans nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 j. s.

Puluerizenturomnia perle, deinde mifceantur, amp;nbsp;impofita capiti permittantur per diem amp;nbsp;nodem. Quouis manelocofyrupi bibat brodiü, in quo de-coquantur enuls,marrubij,fingulorum quantufuf-

1^8 IO. B APT. MONTANI ficit,amp; hyffopi parû.Enula piftetur ante, amp;nbsp;port de-coftionem fiat fortis exprefsio:quód fi guftui ingra turn eiret,addatur meUis aut zucchanparum . Hoc per deeë dies continuabit, poftea quiefeet per quatuor velfex dies, amp;nbsp;iterum inchoabitfinterdum cly fteres fiant vfitati ex rebus folitis cum melle rofato, vel etiam fiinplici, cùm rofatum raro bene præpare-tur.Pruna non conueniunt illi,fed paffuls funt con-uenientifsimæ. Ifte etiara puluiserit optimus pro exiccatione catarrhi defluctis,poft ommmodas pur gationes:

Mafticis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana j ij.

Macis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana 9 iiij.

Puluerizentur omnia,deinde mifceantur, amp;nbsp;fiat pul uis fubtilis pro cömilTuris capitis, amp;nbsp;imponatur ve-Iperi capiti poft peâinationé in introitu leöi, amp;nbsp;ma nè etiam fi volet.Pro diucrfionealiqua per nares,va gat nares pinguedine anferis : attrahat item per nares fuccum maioranæ.

Robabile eft in adolefcétulain flore æ-tatis conftituta, temperatura calida, ex oranimoda fupprefsione menftruorum, fanguiné regurgitafle ad partes thora..

C o N s V L T. M E D I C I N. ïy9 cisj vt frequenter contingit etiam vfque ad venaru fraduras,amp; ibi colledü,fiue fecerit inflamationem, amp;nbsp;pleuritim, Cue aliquam aliam abfceflus fpeciem, tandem fuppurafle, amp;nbsp;erupifle ad pedoris cauita-tem , vt inde fucceflerit ægritudo, quam Græci if«» stùHHx vocant, Q^ç cum foleat termmari vel erum-pendo extrinfecus ad cutis fuperficiem,vel fuffocan do,vel exeundo per fputum, vel deriuando ad ventrem vel vrinam (quemadmodum optime declara-uit Auicéna) duas ex quatuor vias inueniflè fibi hoe morbi genus audio in hac honeftifsimaadol-êfcentu la: nam amp;nbsp;Iputum puruientü e5cernit,amp; prçterea in dextro latere ad vacuitatcs ventris decumbit matena,que etiam videtur ibi colligi,neque ad naturales exitusfiuc per aluum, fine per vrinam excerni,fed colligi tantùm extra illos meatus, amp;per fiatum dif-cuti, quemadmodum exindrudione eolligere potui. Et cum ægritudo fit iam per quatuor annos con firmata,amp;partes quæfluxionem rccipiunt,imbe-cilliores redditæ fint, amp;nbsp;ita totum corpus magna ex parte contabuent, fœtereq; iam incip'.ant quæ fpu-to excernuntur, vereor ne ægritudo tendat ad per-niciem , nifi amp;nbsp;inter deploratas fit referenda : imo non leuisquoque fufpicioeft,nedeueniatadcon-tagium,ita vtafsiftentes quoque non debcant con-uerfari circa œgrotam, præfercim pueri, amp;nbsp;affines. Hæc detota natura morbifatis.Nunc de curatione quæfieripotell,dicendura ell. Ratiovidiispræci-puè inftituendaeft, vt caueat à quocunq; acris cx-ceffu,magis tamé à frigido,8lt;.' ab humido. Venti om nes funt illi aduerfi,tam boreales, quàm etia auftra-les. Caueat ne in loco terreno amp;nbsp;humido dormiat, authabitet:nodurnum aërem non accipiat.Ab omnibus animi moleftijs quàm proeul recedat.Corpus

moderate exerceat, citralafsitudinem tarnen. Alui beneficiû fingulis diebus quærat,ad quatn rem coni .modifsimæ funt pafl'ulæ dulces fingulis diebus ante cibumaflumpta: vnciarum duarum quantitate. Vino vtatur tenui, claro, bene maturo, minime aufte-ro,aut acerbo,aut acido,ncq; à cibo bibat,prçcipuè poft ceenam. parcior fit eoena quam prandiü, vtrun que tarnen moderatum.Caueat àleguminibus,pafti libus, lafticinijs, pifcibus, fruftibus, herbis,præci-puè crudis, à rebus frigidis. A carne veteti caueat, item fuillaamp; recenti Scfalita : etiam ab auibus quæ in aquis degunt,fictu: anferes,amp; reliqua huiufmodi. Vtatur bono pane, bene fermentato, bene coóo,o-uis recentibns,carne vituli,vel pulli,vel auium par-uarum,oryza,farre, fpelta,amp; hordeo, nonnunquam etiam panico,amp; milio:miliaceum tarnen panem eui-tet.Capiti quoq; maxime cófulet : nam deftillatio à capite verus eft fons ineoepti empyematis, quod a-liter quatuor annis non perfeueraflet. Laudauerim igitur vt fingulis feptimanis lauaretur caput,amp; opti meexiccaretur cumlixiuio,inquo decofta fuerit maiorana, abrotonum, calamenthum, folialauri, amp;nbsp;^ulegij:fed die quo lauatur,maximè effugiat aërem, quantum fieri potent. Item inlpergatur toto verti-ci capitis puluis infrafcriptus:

Myrrhæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana 3 ij.

Laudanielefti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 iiij.

CONSVLT. MED I CIN. x«i Puluerizentur omnia per fe, deinde mifceantur, amp;nbsp;ex hoc puluere infpergat caput fingulis diebus, mane amp;nbsp;vefpere. Item etiam illi alternis diebus, vel fal tern bis in feptimana accipiendum tantum lachry-mç pinguis abietis,vel terebinthi, quantum eft nux parua, amp;nbsp;deglutiat cum hoftia, vel aliquo tali, vt libitum fuerit. Præterea ter in méfe circa mediam no Ûem optime fumet infrafcriptum bolum,amp; vefpere parcifsimc cœnabit:

IJi.Floris cafsiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j.

Mifce, amp;nbsp;cum zuccharo fiat bolus. Item liniatur to turn pedus ante amp;nbsp;retro linimento infrafcripto: lÜ. Adipis anferis

Myrrhæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J iij.

Etcummodicoceræfiat linimentum molle. Nihil tarnen præftantius in hac curatione exiftimauerim, quàm vt menftrua prouocarentur : fi qua enim res profutura effet,hanc maxime fore exiftimo. Pro ra-tione ergo virtutis, quam ego metiri nequeo, lau-daremvt fingulis menfibus circalunæ coniunftio-nem tribus diebus ante amp;nbsp;poft, bis in die ante cibû abluerentur fua crura, amp;nbsp;fouerentur, fpargendo a-quam vfque adpeden, amp;nbsp;femper trahendo inferius cum infrafcripta lotione:

Artemifiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana man. iij.

2(îî IO. B A P T. MONTANT fiimptionem tertiæ partis.Port lotionem verô appli candæ eflent cuciirbitulæ ab aliqua muliere, duæ quidem fub poplitibus, duæ verô aliæ infra coxas. Tandem ijs nihil proficictibus mitterem ûnguiné, lî virtus tolcraret.ab vtraque faphæna,amp; fæpius ite-rarem,lcmel in menfe.

^^ Ifpofitionem præter naturam huius ado lefcentis nobilifsimi, in membris efle fpi ritualibus nemo dubitare potcft:tufsi e-nim affligitur,que earn partiu proprium

lymptoma eft :amp; quod per tufsim excernit, catar-rhus eft cra(rus,virulentu$,fubniger,ad citrinitatem quoqideclinaSjquandoq;falfus:amp;prêter huiufmodi catarrhû fanguiné etiam nônunquâ expuit quâtitace paucû, colore(vt audio)varium,quâdoq; enim atrû, quandoq; rubcnté.Haftcnus in promptu eft fympto mata côtemplanti,qnæ pars corporis affefta fit. lam veró duo fuperfunt cogilitu difficilia,fine quoru co gnitionevcra curatio non poteftinucniri.Primum, vtrum vitio Ipiritualium vtrunq; fymptoma contin gat,C3tarrhus inqua, amp;fputum fanguinis,an alteru tantum, vel neutrum: an veto nihil ijs patientibus, quantum in fê eft, aliunde deferatur materiaatque oriatur.Cui alia quoque anneftitur difficulras: nam vbi etiam conftaret aliunde fluere iftas materias, ad hæefupereflet inquirendum, cuius membri vitio id fiat principaliter,3n_cerebri, an ventriculi,an hepa-tis,an omnium,velplurium ex iftis.Altera principalis difficulras eft cogitate, quæ pars fpiritualium po tifsimum afficiatur, vtrum mufculi, ancauitaspedo ris,an caro pulmonis, an bronchia, amp;nbsp;lenes arterii’.

CONSVLT. MEDICI N. i6r 8lt; ven®, vel plura ex iftis.Hæ funt difficultates, fine quarü exquifitifsimacognitione amp;nbsp;diftinflione,ne-ceflanu eft curacionë etiam cicam, amp;nbsp;fortunæ defti nitâ effe,non eleftioni,aut arti.Ad prima igitur dif-ficukaté, audiuimus nobilifsimü iuuenem à primit ftatim annis femper fubieftufuifle deftillationibus catarrhi, ex quo arguit vitiü amp;nbsp;affedü fuifie femper incerebroeiuSjCuius ratione plurimis excremen-tis redundauit. Vel igitur humiditas cerebri natu-ralis(tefte enim Galeno,fecundo Artis medicinalis, cerebrum humidû,excrementofum,amp; deftillationibus fubiedû eft) vel hoc fuit non naturalis humidi-tatis ratione,fed frigiditatis potius, quæ etiâ ficcita ti cóiunfta fuit:talis enim téperies cerebri frigida amp;nbsp;ficca, forte etiam magis quam humida,deftillationi fubijcit,non quidé ipfius téperaturæ rationefà ficco enim quatenus ficcü eft,nullü prouenit excrementu humidü)fed quoniain frigido amp;nbsp;ficco cerebro necef farió pluriraaexcrementa colligütur, turn quiapro-priü alimentü non bene conficit caliditatls defedu, turn quia non bene difflat amp;nbsp;difcutit excreméta,tuni etiam quia fuperfluitates reliqui corporis ad tale ce rebrû propter imbecillitatc facilè afcendunt,ncque difflatur. Necefte eft igitur vt colligantur, conden-fentur,amp; multiplicentur,vnd« oritur dcftillatio.Ce rebrum igitur huiusnobilisiuuenis eft frigidu potius amp;nbsp;ficcum in fuapte natura,quam humidum.Ar-gumento eft turn ipfius capitis forma,tum animales operationes intrinfecæ,exquibus frigiditas amp;nbsp;ficci tas cerebri arguitunhæ enim duæ qualitates in cere bro maxime faciut ad prudenciam, quemadmodum erat Ariftotelis amp;nbsp;Galeni fententia, amp;nbsp;nó,vt vulgus medicoru opinatur.Stante tali difpofitione,accedit poftea naturalis hepatis caliditas, quæ arguitur ex

i54 IO. BAPT. MONTANI amplitudine venarû,amp; colore cutis fubnigro, amp;nbsp;pi-lis.Acceditpræterea cordis caliditas,quod quidcro indicatur ex próptitudine ad iram, amp;nbsp;ex moru arte-naru. Vbi autem huiufmodi temperatura calida he-patis fuerit cum frigiditate amp;nbsp;ficcitate cerebri con-iandajmaxima occafio exoritur ad deftillationes amp;nbsp;catarrhos generandos : caliditas enim hepatisfan-guinem feruencem, biliofumque general,à quo con tinui vapores ad cerebrum eleuantur. Ideo tertio de locis affeftis Galcnus dicebat,eos maxime pleni-tudini capitis eflefubiedos, qui calidi hepatis funt. His poftea ventriculi imbecillitas acccdit',amp; fit inte ger circulas,amp;perfedus omnino,vt nihil etii defit iam ad omnem numerum catarrhi explcndum . Im-becillitatem autem fimul vctriculi efle, amp;nbsp;infignem in hoc nobili iuuene,multa declarant, fiue ilia imbc cillitas fit naturalis,fiue acquifita:hoc enim mihi no conftat, nifi quod potius crediderim fuifle acquifi-tam :habuit enim caulas cxtrinlecas ad ventriculi ro bur debilitandum validifsimas,fed præcipua fuit il-lud afsiduum ftudendi munus horis etiam importu nifsimis,quod cuilibet etiam mediocripatet, quantum pofsit in corrupenda concodione, amp;nbsp;omnibus ventriculi viribus relaxandis.Acceflerut amp;nbsp;aliæ cau fæextrinfccæ validifsimæ,videlicet moleftaanimi accidétia, amp;raala vidus ratio in omnibus fex rebus non naturalibus, quæpotucrunt fimul amp;nbsp;cerebri amp;nbsp;ventriculi vires debilitare.Sed tarditas etiam coco-quendi cibum manifeftifsimum fignû eft imbecilli-tatis ventriculi. His ergo omnibus ita fe habetibus, non eft difficile indicate, catarrhû in pedus defeen dere,pcrconfenfum fcilicet aliorum membrorû:pri mo propter imbccillitate cerebri aggregantis pluri maexcrementa rationefui temperament! frigidi amp;nbsp;ficci:

CON SYLT. MEDICIN. xlt;Sy fîcci:fecundo, propter intemperiem calidam amp;fic-cam hepatis, ratione cuius plurimi amp;afsidui vapo-res afcendût ad caput:tertió, ratione ventriculi tar ( dcamp;diminutè concoquentis ,amp; plurimi pituitam gcnerantis,cuius vapores perpetuo ad caput afcendût per vias latas .Tot içitur funt caufç dcftillatio-nis.At cùm potius ad peftus defcédat,quimad alias partes,neceffe eft aliquam quoq; occafionem efle in ipfo peótore,cuius ratione ad illud potius, quim ad alias partes materia dcftillat,inter quas potifsimam iudicauerim præparationêloci: ad nullas enim partes commodius defcendit materia fluens à capite, quim ad bronchum,feu caput laryngis, quod fem-per apertû amp;nbsp;præparatum eft, propter necefsitatem refpirationis. Decaufaautem falfedinis catarrhi, quam interdum percipit,non eft difficile videre: facile enim falfus cffici poteft, propter vapores cali-dos à cerebro defccdentes. Qu^od veto non perpetuo falfus percipiatur,fed raro admodum , fignu eft maximum infignem elle intemperiem in vétriculo, cuius ratione plurima pituica generatur, qua: pofsit omnem acrimoniam humorum retunderc : fignum etiam eft cerebrum immodicc frigidum, amp;iplum re tundere falfedinis caulas : amp;nbsp;inde eft quod quotics falfedinem percipit, ficut ipfe refert, ptius illi inca-luerat cerebrum ab aliqua caufaextrinfeca. Quod etiam catarrhus per antiquam tufsim à peftore eij-ciaturfubtilis admodum amp;nbsp;fluens, indicat crudita-tem amp;frigiditatc catarrhi propter caufas prius com mcmoratas. Q^od veto quando à peftore excerni-tur, craffus, quandoque fubuiridis, quandoque e- • tiam fubniger eft, indicat plurimam moram fadam in peftore calido, vbi partes fubtiles fuerunt refolu tæ, addita etiam aliqua putredine propter uimium

Iß« IO, B APT. MONTANT caloré. Defputo auté faiiçuinis,quæ ht dus natura» amp;nbsp;quæ caufa,in fecûdi difficultate dicetur.Echçcfa tis de prima difficultate à nobis propofita. Nûc ac-eedaraus ad fccundâ,quæ talis erat,vtrû fanguis ifto pcrtufsim reicftus,vel à cauitatepeôi:oris,velà carne pulmonis, vel àbrôchijs,vel lenibus arterijs, vel à vents in pulmone exiftétibus excernat? Plurimû e-nimrefert,amp; ad prognofticû de eo quod futurû eft, amp;nbsp;ad cognitionc præcipuè curationis, vtrü fit koc, vel illo modo . Cirea banc parte coniefturis proce-dcre oportet : res enim cognitu difficillima eft: primo tarne remouebimus ea,qua: mihi nulla difficulta tem faciüt. Neq; à carne pulmonis fanguiné illü cx-cemi verifimile eft : nam neq; hoe elTet fine febri in habitu,neq; fine pure, neque fine fœtore anhelitus: turn enim maximum vlcus adeflet, cùm nulla corpo ris pars facilius putrefcat,quàm caro pulmonis, prx tereafanguis à pulmone eieftus fpumxita eft admi xtus,vt minima pars fpumæ parti minimæ fanguinis admixta fit. Non etiâ prodire ab arterijs,fatis indi-catipfaprimû crafsior fanguinis fubftâtia : deinde, qnoniâ perpetuo fanguis exiret:nô enim poftet cô-folidan arteriapulmonis .Si etiâ àbróchijs vel afpe ris arterijs eijeeret, propter ipforû folutâ côtinuita tem aliquid ex ipforû fubftâtia prodiret fimul,quod nunquâ vifum eft. Quod etiâ nô prodierit ex ruptu ra vel corrofione alicuius venæ in pulmone exiften tis,facile inde conijciatur, quod amp;nbsp;maior copia lân-guinis exiret à vena vel corrofa, vel difrupta. Neq; poffumus dicerefuiflcconfolidatâ,quia corrofa nû-quam confolidari poteft, difrupta verô intra triduû poteft confolidari,poftmodum autem nunquam, vt Galenus v. Methodi docet.Videmus enim in nobili luueno (putû fanguinis etiâ per aliquot méfes perfe-ueralTe.

C o N s V L T. M E D I C IN. 167 «erafle. Relinquitur igitur,vel quad hic fanguis re-fudet per poros,vel meatus ipfarü venarü, vel quod certis quibufda temporibus aperiantur orificia, vel eapitacapillarium venarü in pulmone exiftentium, vnde excernatur languis plus vel minus ,fccûdum quod magis vel minus illa orificia aperiuntur, quc-admodum videmus fieri exterius apertis ijfdem venarum capitibus, vel in naribus, vel circa hæmor -rhoidas : quadoque enim multus fanguis inde exit, quandoq; paucæ guttulæ, prout orificia illa magis vel minus aperiuntur.Inde eft,quód nobilis etia iu-«enis quada die excreuit tantü fanguinis, quatü eft bemina vel fcutella. Hadenus videtur hoe effe fatis probabile,amp; in hac parte potius hçret malum.PolTet tarnen etia fluere per colatoriü fimul cum catarrho, ficut etiam frequeter contingit,vt inde poflea fimul cum eodé catarrho ex pulmone per tufsim exirct:amp; huius rei augetur fufpicatio ex eo quod audimus,ui delicet quod cùm eijceret illam quatitatéfanguinis magna,quam pauló fupra diximus, non excernebat per profunda tufsim,fed perleué quédafcreatünn-dicabat enim à capite hüc fluxü deuenire, qui cùm maiores afpere arteriç bróchos occuparet,amp; mordi caret,leuc illa tufsim amp;nbsp;fcreatü excitauit. Sed aliud eft etia,quod non temerè prætcrire oportet,fed dili gétifsimc cófidcrare amp;nbsp;examinare.Refert nobilis iu uenis fe abhinc fex annis minus amp;magis quidc per-petuo tarnen fuifle detentü dolore quoda circa fini ftram mamilla, qui dolor fæpifsimè taftu externus percipitür, dumq; in earn finiftram partem decum-bit,magis dolet, amp;nbsp;premitur: at fi in dextris decübe tct,fedato dolore quiefcit: denique in quancunque partem decumbit,femper minus dolet,quam fi in fi-piftrim fefe flexerit. Ait p ræterea doloré iUum fem -

per afcendere vfq; ad humerum finiftrü.Ex his ergo omnibus fecundum racioné colligimus,materia ali-quarn quotidie colligi, amp;nbsp;defcédere ad illas partes, tanqud ad debiliores: amp;nbsp;quód locus huius colledio nis fit, vel in mufculis extrinfecis illius partis fini-ftræ,velin cócauitate quæ eft inter illos partis fini-ftra:,vel in concauitate quç eft inter illos mufculos, amp;nbsp;membranas quç coftas ambiunt.Cur autem locus ille fuerit debilitatus, multæ potucrunt efle caul'æ: duas tarnen non parui mométi vidimus : prima,per-cufsionem in ea parte: fecundâ, armorum geftatio-nem. Quibus itafe habentibus, non eft longinquû, quód ex illis partibus ita dcbilitatis materia quç ibi collefta refidet, ad partes intenores peftoi is, amp;nbsp;à pulmone mediante tufsi excernatur. Vbi etiam con fiderandu eft, nunquid etiam vlcus aiiquod ex lôga humoris corruptionefubieétû fuerit,vnde etiâ fan-guis cû materia fimul excernatur. Hæc ergo habeo, que de caufis huius iputi fanguinis pofliim afferre,fi ex principijs artis lecundü rationé,amp; nô calu vel ad placitum loqui volo.Reliquû modo eft,vt prædidi omnes affeôus remoueantur.Circa quod duo prin-cipaliter erunt agenda:alterû quod circa præfentiû fymptomatum curationem verlatur, alterum circa imminentiüpræferuationem. Quantum ad præfcn-tium curationem, tripiici curabimus inftrumento: primû erit ratio vidus, fecundû medicatio vel phar macum,tertium auxilia per opus chirurgicû.Per ra-tionem vidus, acr primô'occurrit, circa quem dili-gentifsimè erit enitendum,vt omnes exceffus deui-tet : pariterenim amp;nbsp;àfrigiditate amp;nbsp;caliditate aéfis, fient amp;nbsp;à nimia humiditate amp;:à ficcitate lædetur. Q^ærat igitur maxime tcmperatû:nara alteratio fa • cilc contingit, vel propter ventos, vel propter plu-

C o N s V L T. M E D IC IN. itf? nias,vel propter vicifsitudines, æftatis inquâ amp;hye mis.Iraq; nequefe ventis,neq; pkiuijs, neque feruo ri æftatis,ncq; algori hyemis exponat, fed fe in opti ma domo contineat, vel fi neceflarium fuerit exire, muniat fe ab aëris iniuria,caput præcipuè: vitet etia nofturnüaërem,amp;locafubterranea,amp;humida.Ra-ró abluat caput ; quado autem lauandi tempus erit, cligantur horæ vefpertinæ,ita vt poftea nó exeat do mo,neq; aeri fe exponat. Lixiuiü erit ex cinere fali-cum,vel vitium,in,quo decoftafint chamæmelû ,a-nethum,rofæ,amp; maiorana, ponatq; in ea parte lixi-uij,ita præparata amp;nbsp;cxcolata,qua vult lauari,tantam quintitaté agarici boni clefti puri,quantum eft pon dus drach. duarum, dimittaturq; infundi in eo lixi-uio didum agarieü per totam noftem in petia linea, poftea manc ebuUiat ebullitione vna, amp;nbsp;cü boelixi-uio lauetur capuf.erit enim vtile,amp; tanquimedici-na,non tantùm curans,fed etiam præfetuans. Exer-ceblt corpus moderatè,nó fottiter;amp; inprimis exer cebit partes inferiores, ad quod deâbulatio optima eft.Hora exercitij fit matutina,reieftis excrementij cófuetis,fit^i; tribus horis ante prandiu^ita vt perfc de quicfcat ab exercino ante cibi alTumptioné. O-ptimö etia erit illi,fi fridioncs manè fiat in partibus inferiorib.amp; in brachijs etiâ,antequâ furgat è ledo, f amp;quâtô erût lógiores,amp; crebrius repetite,tató me lius, erit enim efficacifsimü ad roboradum corpus, amp;nbsp;ad diuertédam materiâ. Exercitiû autem crurum paucum admodü debet elfe.Scd inter reliqua, duos maxime affedus vitet,iracüdiam,amp; mœftitiâ.Cauc-bit ab afsidua fcriptione,vel ledione,præcipuè poft cibum , maxime prone incumbendo fetipto libro. Procuret vt quotidie beneficium alui habeat : quod fi quandoq; deficiat, non negligat: eft enim illi ad-

modiim opus, vt vtaturaliquo modo clyfterum le-’ nientium, cura aliquo exhis tribus quæ fubfcribcn-tur.Primum eft, accipere ius pulli tribus horis ante prandiû,in quo iure decoquantur malua, mercuria-lis:amp; fafta exprefsione amp;nbsp;colatura, addatur fcraun-cia facchari cum modico olei dulcifsiini,amp; bene raa turi,vel olei amygdalarü dulciura. Secundum reme dium eft, vt accipiat terebinthinâ pingué amp;nbsp;puram quantitate drach. duarum veltrium,amp; deglutiat: vna vero hora poft ius diftum fumat terebinthinam in forma pilularuro,aut in bolo, vt mehus placuerit. Tcrtiü eft, vt accipiat quinque aut feptem ficus ari-das pingues admodü amp;nbsp;optimas, à quibus totam cu tim dctrahat,amp; accipiat tantum carnem möllern in-trinfeca,amp; cum hac carne admifceat drachmas duas mcdullæ cartami,amp; fiat bolus,quem deglutiat eodé modo,amp; horis,ficut de duobus fuperioribus diftu eft.Ifta tria funt optima amp;nbsp;familiarifsima remedia ad aluü emollicndâ in fanis etiara finealiquaraoleftia. In node quærat,vt feptem horis tantum dormiat,o-doquidem etiam,at non imperamus : fed caueat poftea tanquam àpeftc,a fomno meridiano.Bis tan-tùra in die comedat,atque hora comedendi fit hora quinta,poftquàm ledo furrexerit.Spatiû inter pran dium amp;nbsp;ceenam fint hori ix. fi prandium iuftum amp;nbsp;integrû fuerit. Poft cœnâ non ingrediaturledum, nifi poft duas horas poft cibü, amp;nbsp;interim nó ledeat, non dormiat, neqj apud igné moretur, nee frigeat, ptsefertim caput: caueat à calore, calefiat autem fen firn,non fubito ad ignem:deambulet,vel ftet:duo e-nim optima inde acquirer :fuauiusnodu dormiet, fecüdó melius concoquet,amp; minus lædetur à catar-rho. Vbicunq; autem igni approximabit ad frigoris injurias propellcdas, fit ignis mediocris, fcilicet ex lignis

C o N s V L T. M E D I C I N. 17t lïgnis dulcibus,amp; caueat ne caput incalefcat. Inter prädium amp;nbsp;cœnam neque aliquid comedat neq; bi-bat, præcipuè poft ca:nam:nihil enitn catarrho de-terius quam dormituris bibere. Potus fit vinum colore ruium, darum, limpidum,bene maturum,poté-tia mediocre,quod nullo modo fit acidum,vel acer-bum:tale enim vinum aduerfifsimum eft,tufsimqu8 præcipuè excitât.Cibaria fint vnius tantùm generis: nihil enim deterius, quàm ciborum inter Ie differen tium varieras. Abftinebit ab omni ladiciniorû gene re,ab omnibus paftilibus, ab acribus efculctis,ficut funt allia,cæpæ,amp;huius generis :ab aceto,præcipuè acri,amp; potenti:ab omnibus oleribus,præter betoni-eam,faluiam,boraginc, amp;nbsp;laducam, quæ etiam non tantùm ratione cibi, fed ratione medicaméti cuiuf-dam cóceduntur. Cauebit ab omni pifcium genere qui capiutur in paludibus : rato etiam amp;nbsp;parce alios comedat, qui in optimis aquis degunt : amp;nbsp;non orn-nis generis, fed qualcs funt lucij, marchiones, the-mali,amp;huiufmodi. Cauebit tarnen à frixis in far-tagine non tantùm pifcibus, fed omnibus quæ hoc modo Irigunturndeo amp;nbsp;oua deteftabiliafunt dcco-Üain fartagine. Abftinebit à carnibus falitis cuiuf-cunque generis : à carne antiqua,ficut bubula,amp; caftratorum antiquorum : abftinebit à carne porci-na tanquam à pefte : ab omni auium genere quæ degunt in paluftribus locis,ficutanates,amp; anferes.Fer cula eligat, ficut far,amp;oryzam, hordeum, fpeltam, panicum : omnia ifta grana fint optime decofta in jure optimo : admifceatur aliquid ladis amygdala-rum dulcium,vel lèminum melonum.In æftate con-uenient etiam cucurbitæ coûæ cum modico cinna-momo. Ab acetarijs cófulo vt abftincat.Frudus par tifsimè comedat,non omniu tamé generum,fed ali-

zyi I o. B A P T. M O N T A N I quidpeponis optimi,velpruni genus, quod vulgo verdaceum appellatur: ficus etiam optime maturas, vt in tempore autumi:pyra décoda cum faccharo:fi quandoq; etiam comederit pineas poft cibum , aut auellanas,dummodo parce id fiat, amp;bene dentibus conterat,noneritomnino afpernandu. Carnes con ueniuntvitulinæ,ha:dinæ,pullorum,nonnunquani etiam columborum iuuenum amp;nbsp;pinguium,omnium auium campeftrium pinguium præter coturnices: nee vitupcro carnem leporis iunioris, vel cuniculi. oua forbilia, vel in aqua décoda, non indurata, fi fuerint recentia, amp;ante cibum exhibita, funt opti-mi nutriméti.Et hæc de tota diæta,fiue vidus ratio-ne fufficiant.Quantü attinet ad medicameta, quan-quam Galenus in v* Therapeutices curet catarrhu cumfputo fanguinis validifsimis purgationibus,ni-hilo minus fpedata habitudine nobilifsimi iuuenis, corporis gracilitate,hepatis caliditate, amp;nbsp;viriü omnium imbecillitate,vnum propono,quod illi perpe-tuó obfèruandü erit,fi me iudicem fequatur, vt nun quam incliner animü ad fuméda aliqua medicamen ta fortia aut folutiua,in quibus ingreditur aut fcam roonium,vel colocynthis, vel turbit,vixq; aflentiat agarico,quod quidé erit fumma, amp;veluti apex omnium fuarum medicinaru, vitra quod excederc per-niciofum habebitfimo nee agaricu temere fumen-dum:neq; folü non præparatü,vt infra patebic.Lau doigitur,quôd corpus quidé fuu fæpe expurgetur: eft enim hoe necefrariû,cùm fit admodû excremen-tofum, purgationes veró fint in omnib.qualitatib. moderat£.Simplicia quidem fint,ficut cafsia,rhabar barvi,manna,medulla cnici,terebinthina, amp;vltimo agaricum. Cópofitafint,ficut fyrupus rofaceus,vel violaceus foluuuus,eleduariü defebeften fimplex, eledua-

C o N s V L T. M E D I C I N. irj cleftuarium lenitiuum,quanlt;]oque etiam hiera fim-plex de fex rebus, raró tarnen propter nimiam exic-cationem. Purgabitur autem purgationc magis ex-quifitabis in anno,vere inquam amp;nbsp;autumno. Forma autem purganditalis erit:

IJi. Floris cafsiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j x. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Mifce,amp;cum faccharo fiat bolus,fuinendus hora art te prandium. Sequent! die incipratfumere infrafcri ptosfyrupos:

Mellis rofacei colati ana ^ j. Aquætufsilaginis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J. iiij.

Mifceprovno fyrupo, amp;ficpro alijs. Poft fyrüpos fumat alterum duorum medicamentorum,prout il-li felicius fuccedet. Alterum tale erit:

J}i. Floris cafsiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î x.

Spies nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gr. v.

Irrorentur vino albo aromatico, Scinfundantur in aqua tufsilaginis per horas decern ; deinde fafta diligent! exprefsione amp;nbsp;colatura, adde agarici optimi præparati fcrup. iiij. fyrupi rofacei folutiui vnc. ij. Mifce,amp; fiat potio breuis, danda in aurora cum cu-|lodia.lftx erunt annuæ purgationes. In medijs autem temporibus,laudo etiam quód frequenter ali-quid fumat quod leuiuspurget,ne fcilicet excremé-taaggregentur. Purgationes autem erunt, vel qua-les drifts fuerunt in capite de diçta, vel quod affu-mat cafsiam fimplicem hora vna ante prandium vn-cispondéré : erit enirn medicina facilis, pedori amp;

1^4 IO- B A P T. MONTANT hepati valde conuenieus, quæ euacuabit fine cxtra-âione, à qua tâquam à peftifero veneno abhorreat oportet. Laudarcm ego præcipuè, fi fuus ventriculus toleraret,amp; nihil aliud impediat,ficut febns,vel inflatio hypochondriorunijVel dolor capitis,a qui-bus Deus ipfum cuftodiat:laudo inqua, iftis non im pedientibus, vt port autumnalem purgatione mane bibat lac afininii, afinæ quàm fieri potelTlanifsimæ, amp;nbsp;iuuenis,neque multùm diftantis à partu.bibat au tem inane,non hora fyrupi,vt male confueuerunt a-lij,fed hora tertia diei,pofl:quam reddiderit fua omnia excrementa confueta,amp; bibat cyathü,vel duos, etiatres, quantüfcilicetfuus ventriculus benctole rare poteft.Poftea caueat cibu,quandiu bene cogno uerit lac eflc perfecte concoftü, amp;nbsp;fame prouocetur ad cibü, tune modicè prandebitrerit enim hora tarda, hortorque vt fit contentus pro prandio iufeulo hordeaceo cum faccharo, amp;nbsp;poftea cœnet vberius, feruando quç diólafunt in capite de diæta.Perfêue-rctin hacladis potione vfquead xv.dies,magis tarnen aut minus,prout melius vel deterius tolerabit. Iftud eritremedium efficacifsiinü ad humeftandum corpus, amp;nbsp;nutriendum, amp;nbsp;reuocandam fame, quod etiâ vere potent iterari,imo amp;nbsp;æltate,amp; quotiefcu-que libuerit,fi modó prolperc illi fuccefl'erit,vt Ipe-ro.Hæc de purgantibus quç per os fumi debent.De linimentis autem, vel cerotis exterius applicandis, nihil fenbo, m illis enim parum confido. Quantum vero attinet ad opus chirurgi, cumprimis mihi pla-ceret,fi catarrhus perfeueret,vt faëta purgatione au tumnali applicarentur veficatoria capiti, amp;nbsp;excita-rentur veficæ amp;nbsp;cruftæ, quæ poftea omni diligentia conferuarentur.Idemqueomnino fieretclrcapar-tem finiftrampeëtoris,vbipcrcipit dolorem.veilt nollsc

C o N s V L T. M E D I C I N. iff nollet vehcatoria, propter moleftiam ( effent enim molcfta in ca parte ) fakern foueat, amp;nbsp;ilünat locura inoclo præfcriptô:

Pulegij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ani man. s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Decoquantur in fufficienti quantitate aqua:, amp;nbsp;vU ni albi,æqualiter cómixtis, amp;nbsp;cum ea decoftione ca lidafoueatur locus cum fpongijs.Faftafomentatio-ne locus cótincccr exiccetur, poftea inungatur hoe linimento:

Myrrhæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? üj.

Euphorbij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 j.

Mifce, amp;nbsp;cum modico ceræ fiat linimentum. Laudo etiam , quostpro auerfione materierura afcenden-tium ad caput, poft purgationc ordinarii fiant cau-teria vel fontanellç in vtroquecrure in loco confue to,amp; dimittantur apertç vfque ad perfcftam lanita-tem. Si ctiam quandoque hämorrhoides fpontc ac-cedercntjOptlmü eflct;ac non accedentibus,fi con-tingeret (quodDeus auertat) fputum aliquod fan-guinis,laudarcm vc prouocarentur,amp; tenerentur a-pertæ:efret enim optima amp;nbsp;refta diucrfio.Et hæc de chirurgia fans. Quantum veto attlnet ad præfer-uationem,ne fcilicet incldat in fputum fanguinis,amp; membra omnia corroborentur,nihil vnquam potent prçftantius habere,quam frequentifsimum vfum facchan rofacei, quo vtetur manè, vefperi, amp;nbsp;qna-

11 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S a

27« IO. B APT. MONTANI cunque hora voluerit,dummodo non impediat ho^ ras todtionis.Magnuin eft ctiam arcanu ad cxiccan-dum catarrhuin pedons, amp;ipfum*pe(ftus corrobo-randum, turn adprohibendum Iputum ßnguinis, ft inintroituledideglutiatboli armeni orientaliso-ptimi,quanturn eft grand ciceris rubei : eft enim et-ficacifsimum in præferuatione,ficut periculofum in curatione. Veficatoria ex his confici iolent, ex folio apij nafcencis inprans, florelutco, folijs aculeatis, cortice interiore bryoniæ, flammula louis, finapi, euphorbio, pyrethro,thapfia, nafturtij femine,her-ba quam vulgo appellant falfariam, qua: nafciturin hortis,folio oblongo,amp;pingui, guftu erodente lingua, longo pipere, amp;nbsp;fimilibus. Inter reliqua tara en efficacifsimum,amp; perpetuç veritatis in omni tempe ratura,quod nunquam fallit,funt cantharides.

ConfuU. L VI. De anguftU pedoris ex cdtarrho O' ünhecilUtate uentriculi,pro Gallo.

muni brachij dextri : id cnim amp;nbsp;tempus, amp;nbsp;morbus, 8f cóplexio exigcre videtur.Poftexhauftos fcptcni fyrupos,

J^. Floris cafsiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? x.

Agarlcipræparati j ij. Mifcecumzuccha-ro, fiat bolus. Poft hanc purgationem vniuerfalem habeat pilulas, quibus fæpe vtatur, quarum defcri-ptiotalis erit:

Puluerizentur,amp; mifceantur, amp;nbsp;cum fyrupo de ftœ chade fiat magdaleon : de quo finguUs vicibus fiant pilulæ tres, pondéré vnius drachms, de quibusu-nam accipiat femel in feptimana, tribus horis ante eoenam. Item

Ri. Lachrymæabietispinguis 3 ij. Inuoluan-turin nebula, amp;nbsp;deglutiat cum vino femel in fepti-mana,tribus horis ante prandium. Item

Piperis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana 3 j.

Mafticis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 ij.

Puluerizentur omnia, amp;cumcerapauca fiant tro-chifci maftlcandi manè tribus horis ante prandium, mafticando eos continue per horam, amp;nbsp;expuendo, hisautterin feptimana. Præterea fiat inunftiona-rium tali linimento:

Olei amygdalarum amararum ana ^ j. Vngat vefpeii in mtroitu lefti partem nafi fupcrio-rcm,qu3; eft inter vtrunque oculum. Item

Cum modico zucchari. Et hoc adu calidû at^. trahatur per nares manè antequâ egrediatur ædcs. Præterea tali brodio vti potcrit:

B«;. Enulæ campanæ ^ j. demptomeditallio interior! decoquaturin fcutellabrodij adcólumptio-nem duarü partium . Deinde faftadiligent! expreß-fione,addatur zucchari femücia,amp;fumatur adu ca-lidum ter in feptimana tribus horis apte prandium. His etiarn pilulis vtatur:

Mifce,fiant pilulæ fcx, quarum fumat vnam alternis diebus, vna hora ante pradium.Habeat diligentem rationem viäus, amp;nbsp;fe muniat à frigidiore acre, amp;nbsp;à ventis. Ad æftatis poftea initium, purgato corpore modo fuperius dido,bibat aquas Äpponitanas.

Non te lateat,hûc Galium poft vfum thermarum reftitutum valetudini integræ,fed accedens ad fuos peccauit in quantitate,qualitate, amp;nbsp;ordine cibi,vn-de in febriculam incidit,ex qua poftea expitauit.

Confult.L VI I.Dc tuberculo circa thoracis regio' ncinlatcrisßniftri,tam mantenori quant poßeriori parte,pro generofo domino à Stuberberg Germano.

Vber vel eminentiarn Illudrifsimi do-mini circa thoracis re^ionem tam in po fteriore quant in anteriori parte exifteii _________tem in latere finiftro, ficut efie non pu-to propter luxationem alicuius vertebrç vel ofsis in thoracepta credo fieri non pofTe linealiquo leui mo tu eorundem ofsium à proprio fitu, quem pararthn fin Graeci appellate confucuerunt.Indicio eft maxima durities m parte eminente apparcns,quæ à nulla fcirrhi fjtccic produci poflet. Cùm ex ea vero nulla adliuc aftio impediat feufibili nocuméto, ideo præ-feruatione potius indiget quàm curatione. Præfer-uabitur igitur primo cum refta viftus rationejdein-de cum medicamétis cómodè applicatis. Quantum advidus rationem attinet, non erit in primis con-temnendaacris difpofitio,: nam Sc maximum frigus, amp;nbsp;ingens calorjæqualiter contrarijs rationibus no-cere polTunt.Vitabit etiam vfum balneorü aquarum calidarum , amp;nbsp;diutinâ moram in vaporarijs nimium calefadis. Vtetur moderato exercitio,prxcipuè in-feriorum partiüjdeanibulando cómodè : etiam brachium dextrum exercebit cum enfe, aut aliquo tali inftruméto.Luda fugiet,amp; omnia exercitia, in qui-bus violenter brachia vtraqueamp; thorax cócutitur : faltus etiam ab alto,amp; equitationcs equorum robu-ftorum,qui totum corpus valde concutiant : abfoni etiam clamores amp;nbsp;cantus non modicè nocebunt:lc-ftiotumetiam locutio temperata proderit .Node dormiet fublimi capite in dextrü potius latus quàm finiftrum. Cauebic à valida tufsi S: ftcrnutationi -bus,qua: fi illi occurrerint,omni ftudio fedabit.Circa cibum amp;nbsp;potum, primùm cauebit ab omni vino dulci amp;nbsp;craffo, vel turbido : propterea amp;nbsp;muftum maxime cuitabit. Abftinebit à frudibus, præcipuè

180 IO. BAFT. M O N T A N I vuis, amp;pornis, amp;nbsp;caftaneis, ab auibus paluftribus,a radicibus, ficut daucis,rapis,C£pis,allijs,amp; denique ab omnibus quæ flatum plurimum pituitamq; craf-ûm générant .Ideo amp;nbsp;fungos effugiet, amp;nbsp;omniale-guminum genera. Vnicoobfonio contentus erit. Bis tantùm in die comedat, neque inter ca;namamp; prandium potabit:compotationes tanquam peftem effugiet. Quantum veto ad medicinas atcinet, lau-do vt bis in anno corpus purget, poteritque huiuf-inodi effe purgatio:

Floris cafsiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j x.

Syrupi de cichorea Nicoli ana j. j. Aquæmarrubij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiij.

Syrupi rofati folutiui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 iiij.

Cum aqua betonicae fiat potus breuis, fumcndus in aurora cum euftodia.Hæepurgatio amp;in mcnfeMar tio, amp;autumnopoft medium Sepcembrem fingulis annis repctenda erit.Temporibus veto intermedijs vtetur zuccharo rofaceoquàm frequenter poterit, ante prandium,ad fcmuciam.Quod fi interim aluus aftridafuerit, lenieturcomodifsimc cum terebin-thina Cypria, de quafumat tribus horis ante prandium pondus duarum drachmarum.Loco veto emi nenti tarn antcrius quàm pofterius applicabit cero-tum debetonica,vel de gumma Hclemi,vcl vtrunqi fimul æquis portionibus confedij,fine quo neq; in-terdiu manebit. Optimu præterca erit,fi fuprà appli catum

C o N s V L T. M E D I G I N. 181 catum cerotum fafcia ligetur,qux ita locum dolen-tem aftringat,vt non inde tarnen impediatur motus thoracis,vel augmentuinjaut alimenti tranfitus pro hibeatur.Hçc fi diligenter obferuauerit,fpero fuam D.præferuandam elTeà maiori incommodo, amp;nbsp;illud quoqj,quo nunc vexatur, elTe remouendü,cum laude optimiDei, cuius nomen fit benediftü in fecula.

Consult. L V111. De edrdued pdßione.pro no' bill mdtrond Vicentind boni hdbitus.

amp;experientiafuntilluftres,temcrariüm que vidcatur abfentem me veile aliquid adderehis,quæ ab illis præfentibus optimè admini-ftrata fucrût: nihilominus vt ego quoq; officio meo fatisfaciam, præfertim rogatus, amp;nbsp;illis etiam ijfdem ExceUentiisimis Dodoribus hoc idem petentibus, dicam quid fentio. Primo igitur vt ex his quæ relata funt, conijeere poflum,hunc affedû inter cardia-cos numerandum cenferem, ob calidos vapores,vel alicuius extremç qualitatis participes,ad cor afeen-dentes,ac deinde ob talem affedum corde imbecil-liore reddito,'(à quo calot naturalis generatus per totum corpus dilFunditur, dans adum vitæ ) fubfe-quuta fuerit imbecillitas quoq; cócodionis,amp; præ-cipuècius concodionis quæ maiorc indiget altera-tione,eafcilicet quæ in ventriculo celcbratur;vnde poftea multiplicatîs humonbus crudis,flatus pluri-migeneranturinfidentes cùm circa hypochondria, turn in intelHnis,tum etiam in ipfo vëtriculo. Et lie duo tantum complicantur affedus , cardiacus fcili-cet, amp;nbsp;tenfio inflatioq; ventris inferioris, ex diuer-

fis quidé caufis procedentcs, fèd ab vno fonte émanantes . Cardiaci igitur affeiflus caufas efle credide-rimintrinfecos quidem vaporcs, ficut dixi,tum cali dos, turn extre,mæ qualitatis participes , occafione fumptaintrinfecus ipforum generationis, naturali caliditate hepatis,forte ctiam renü amp;nbsp;matricis. Ac-cedente poftea primo retentione menftruorum ante debitum tempus,in tali prçcipuc rempcratura:fc-cundo fupprefsione quoq; copiofifsima vrinæ, quæ fingulis méfibus vicem menftruorum fupplebat:fed non minus fortafle quolt;^; adiuuante feminis retentione, quod quidé femé a propria eleâione propter religionem retentum fuit. Quantû cnim ad affedus eardiacos generandos pofsit retentio cùm méftruo rum,tum præcipuè feminis, indicat longa ferie Ga-lenus fextodelocisaffeftis. Hisitafehabentibus, quoniam fermo tnibi eft cum vins dodifsimis, qui meam fententiam ex paucifsimis etiam verbis com-prehendent, curationis caput effe crederem in bac Magnifica matrona,diuertere materias amp;nbsp;extrancos vapores ad cor afeendentes, ad partes appofitas, amp;nbsp;(qiiod vixfpero nos confequi pofte) vthac iam pro ueéliori ætate menftrua rurfus prouocarétur.In qua tuor diuertétibus maxima fpem ponerem . Primum diuertens elTct diligentifsima amp;: exquifitifsima vri-na: prouocatio.-nam fi toto eo tempore,in quo ea co pia vrinæ vice menftruorum fungebatur,fana dege-bat h.TC nobilifsima matrona,amp; poft illius vrinæ fup prefsionem ftatim cardiacus afteftus incœpit, con-fentaneum rationi eft,vt vrinæ copiareuocatafède-tur affedus. Secundum diuerfiuum præftatifsimum eftet, fi hæmorrhides ita prouocarentur, vt fingulis menfibus vice menftruorü fupplerent.Neq; timen-da eft ilia crebra fanguifugarum applicatio ,paucis enim

C o N s V L T. M E D I C IN. iRj enim menfibus applicatis fanguifugis, hæmorrboi-deç fpontcfluerent. Tertium diuerfluumeflet,vt crebró per certa interuallafumeret benediftuni ali-quod medicamentum, ter aut quatcr in menie, aut etiam flepius, quod aluum fubduceret : per hoc e-nim diucrteretur materia,amp; vacuarctur per inferio-ra, neque proptereafacultates læderentur. Atquc apudmetaleeflet præcipuè medicamentum,quod itahaberet:

Sandalorum citrinorun» ana 3 ij. Zedoariæ optima: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 j. s.

Seminis citri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 j.

Puluerizentur omnia per fe,deinde mirceantur,p®-ftea afpergantur fucco rofarum puro, amp;nbsp;permittan-tur exiccari,amp; hoe iteretur fepties, poftea cum fyru fio de corticibus citri fiat magdaleon,de quo fingu-is vicibus fiant pilulç tres pondéré vnius drachme, fumendæ fine euftodiahoris tribus ante prandium, vel fi tardioris fuerit operationis, hora ante cœ-nam . Erit enim remedium præftantifsimum , con-ferens flatibus ventris, remoués cordis afFeftus,di-uertens amp;nbsp;euacuas humores crudos corruptos, ob-firuftiones aperiens,amp; membra naturalia corrobo-rans,quod quidémanifeftè patere poteft exhis qux in eius defcriptione repenuntur. Quartum amp;nbsp;vlti-mum diuerfiuû e(ret,vt his omnibuscuram non per-ficientibus,tandem quoque cruribus cauteria in loco debito amp;nbsp;confueto applicarentur. Quantum ad _ipfius cordis corroborationcm attinet, extrinfecu»

Sandalorum citrinorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana j j.

Mifee, amp;nbsp;fi opus fuerit, addito modico oleo rofato complète,fiat linimentum pro corde. Intrinfecut veto confeâione vterer, quant tum ipfi cordi, turn ipfi ventriculo corroborando mirum in modû con-ferre femper expertus fum,quæ habet:

JB’.Sem.citri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j j.

Ligni aloes optimi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j j. s.

Zedoariæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana 9 ij.

Puluerizentur omnia per fie, deinde mifeean tur, amp;nbsp;cumaqua rofataamp; zuccharoalbo fiatconfedioin rotulis pondéré drach. iij. fumatq; fingulis diebus hora ante prandium . Hæc ergo,fermonem habens cum doftifsimis viris, breuiter admonenda cenfui, nonquidemvt Mineruam inftitueré, fed vt officio meo nó deeflem.Nam fi vellem explicate pro inten-tione meaprima, quæ fint vrinæ prouocantia, item rationé viftus inftituere, cùm ad tales medicos fer-mo habeatur,omnino ineptire viderer.

Confult.Lï'X, De febre exintemperiemembrorunt naturalium,(tc obftrudione à materia frigida Cr traffa, orta, pro Vrandfeo Ca-faU medico Brixiano.

CON s VL T. MEDICIN. tS» in proprijs negotijs itaaffedi fu-H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;’“* ’ indiciû quoq; proprium afficitur,

vt delitefcat. Sed ego propter officium V^è^è^jfideüs amici huius Excellentis medici non deficio , amp;nbsp;quod in eo cafu fadurus effem, affe-ro. Et primùm hoc pro fundamento apud me confti tuo,hunc motbum non effe vno impetu aggredicn-dum, ac depellendum, fed paulatim remouendum. Cùm enimin naturalium membroru effentiaintera-periem ede iudicem,obftruftionesqi,ac materiæ fri gidæ amp;nbsp;craflæ colledionc,pater ncq; quo ad intem-periem,neq; quo ad materia,neq; quo ad membro-rum affedorum naturam, aliquid ede violenter im-petuofeq; agendü. Conftituta igitur optima vidu* ratione, quæ in hac cura pnmaria ede debet,ad me-dicationem accedendum.In vidus ratione obferua-rem, vt omnia cibaria edent optimi alimentl, facilis codionis,red quantum fieri podet,attenuätia : ideo vinum fubtilifsimum,mediocris fubftantiæ fit.Præ-tionerem cibis omnibus vfiam aniforum,aut fcenicu i,aut cinnamomi,ante prandium amp;nbsp;coenam. Panem optime fermentatum conftituerem cura modico falls amp;puluereaniforü : rcliquacibaria nouit fuaEx-cellentia. Et bibat parce,nam defideraré vt plus hu-moris per vrinam excemeretur, quàm biberet.Som nus fit fatis prolixus,metidianus tamë eüitetur.Ma-nè fatis tépeftiuè furgat, amp;nbsp;moderate exerceat cor- , pus;fitq; quammaximè fieri pofsit, læto amp;nbsp;iucundö animo.Aluum habeatfemper mollcm, amp;pro hac re laudarem maxime frequentem vfum refinS terebin-thinx,de qua fumatExcellentiafuamanè tribus ho-ris anteprandium drachmam vnam aut duas:prxtcr quàm enim quod moderate leniet aluum , etiam ad Ventrem roborandü,amp; obdrudiones vifcerum ape-

28« IO. B A P T. MONTANT riendas fine moleftia conferet. Et hoc fado deinde purgationcm exequerer.

Eleftuarij lenitiui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ j.

Agrimoniae nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ iüj.

Oxymellis feillitici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ij.

Cum decoélione cetrach Seflorum cordialium fiat potio danda in aurora cum euftodia. Hic meus elTeC curandi modus, quem fi necefsitas exigeret, in au-tumno repeterem . In medijs vero temporibus non prætereat didum vfum naturalem.Laudarem vt re-* finæ terebinthinæ fingulis feptimanis bis fumeret drach.vnam vel duas, amp;nbsp;rhabarbari in puluerem re-* dadi fcfquidrachmam, pofletque illud alTumere vel cum refina terebinthina, vel cum faccharo rofaceo, vel cum palTulis Corinthijs, qui modus eiplaceret magis. Quod fi etiam bis in menfe fumeret Mithri-datici optimi drachmam vel in pilulas redadam,vel in formam boli, admifcendo facchari rofati drach. ij.credo illud foread calorem naturalem corrobogt; randum, amp;ad membraprincipaliafummopere col-laturum.Iis eifern nunc cótentus : credoq; fi omma diliocnterexequetur,vt mandantur,quod£xcellen tiafuafanitatenxadipifeetur. •

C o N s V L T, M E D I C I N. 187 Confult.!^^. De febre orta ex obflrU' iiione,pro (mero Veneto.

^^^^^■Obilem hunepuerü febreaffici exob-lxSK^^^quot;l^^'^^^*°'^^’^” ™°'’^^ ratio, fed fenfus e.

^ ‘ ^'®quot;’ indicat,obftruftione inquain mem brorü naturalium. Curari ergo non potent tebris,nifi remota obftruftione.Quantum i^i-turad vidus rationem attinet,mihi videreturquod attemjans cibus amp;nbsp;potus elfer adliibendus.Ergo vi-num album,pauciferü,fubtile, quale hucufq; rcétif-finie oblatuni eft, maxime conuenire exiftimo.Carnes hœdorû,amp; pullorum,cum quibus coquatur ani fuin, vel fœniculum leuiter contufum, panno lineo inuolutum . Agranis omnibus abftinerem, præter-quàm ab hordeo optime difcofto in iure,quo eifern contétus,addito petrofelino,vel betonica,vel fœni culo . Et quoniam audio paroxyfmü circa velperas inualere, laudo parcifsime cœnet, amp;nbsp;in horis magis quietis hoc enira in febre tollendaplurimu cóferre arbitror.Prouidercm,vt fingulis diebus beneficium alui haberet, nihil enim efficacius ad febrem ex ob-fttuftione tollendam,quamlenire aluum,amp;prouo-care vrinam. Et ciim audiui hune puerum contineri non polfe, quin fe plurimùm puerili more exerceat, omnino hos incongruos motus coercendos ludi-lt;o,amp; intra ædes proprias,quantum fieri poteft,puerum cótinendum . Quantum vero ad medicamenta attinet,cùm apertio fit in hac curatione ferè principalis intentio,amp; quod verè aperit eft amarü,ideo a-marorum vfum in hoc puero maxime laudarera . Si ergo perfuaderi poteft, vt de abfinthio fyrupum ma nè fumat cum iure pulli,in quo petrofellnum,fa;ni-culum, amp;nbsp;ah^iHiufaadi diwtetica décoda fuerint.

fummoperelaudo. Sedinterreliqua,quodfêmper certa fide à me longo expenmento probatû eft,laudo vt fingulis diebus fumât infufioncm rhabarbari in aqua endiuiæ: nunquam enim vidi febrem exob-flruftione hoc remedio non efle fublatam , fi modo percinaciter quilpiâ in eius vfu perfeuerauerit:quan doq; enim crafsifsimos humores impados, amp;ob -Brudiones, quæ ob calons imbecillitaté facile tolli non poterant,ex rhabarbati alfumptione curatas vidi . Confueui igitur acciperc libram aquæ endiuiæ, in quam drachmam rhabarbari infundo in panno li-neo inuolutam. Deinde fingulis diebuJ vncias quatuor illius infufionis,fada aliqua exprefsione, acci-pi iubeo circa auroram ; amp;nbsp;eft huiufmodi dofis pue-rorû:neq; defifto ab hacpotione, priufquàm video omnino amp;nbsp;febrem amp;nbsp;obftrudiones elfe fublatas:au-feruncurenim proculdubio, fi reliqua omniaredè fiant,amp; curationi confentiant. Quantum veto atti-net ad ea quæ exterius applicantur, ftomacho qui-dem oleum de abfinthio confedü cum puluere ma-fticis applicarem.Lieni verô linimentum hoc modo confedum:

Ammoniac! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana 3 ij.

Adipis anferis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana ^ j.

Ponantur omma fimul, amp;nbsp;fiat linimentum pro Iple-ne.Hepati redè applicari poteft linimentû ab Excel lentifs.Dodore applicatum,vnguentum rolàtum

Mefue cum fandalino permixtum. Hæcfatis efle arbitrer pro hac febre tollenda, fi modo puer redè parcat,amp;af-fidences non délinquant.

C o N s V L T. M E D I C I N. 189 Confult. L XI. Defcirrho licnis,^ obUru^ioni-buf cum periculo hydropis,pro dodißimo luuene Vti nenß,doinino loMneB^ptijla Luaißno.

Oneftus ille luuenis, qui nobis fanan-dus in præfentia proponitur,cùm varijs præter natura affedibus vexetur, amp;nbsp;inter fe cótrarijs, niminim diuerfis etiam auxilijs inter ft pugnantibus curandus eft.Vitiaica-que toUendapnus recélêamus,deinde propria auxi lia,amp; ita feruabimus methodü. Laborat itaqj in pri-mis lienis obftrudionibus, atq; duritie adeo,vt ft-rè ftirthus vocari pofsit;atq; bic eft precipiius morbus,de quo cóquerituriuuenis. Etiâ nónihil obftru dionii m mefaraicispacitur.Flatu prçtereain ventri culo,amp; totoftrè abdomine abundat,cü infigni têfio 11e atq; fonitu,{ï quis digitispulfet:propterea ipli di ftrime magnü hydropis imminct, nifi iam inchoata fit tympanites eu Icui aftite. Nihilominus ipfum hy dropicum appellari polft negamus, fed fpleneticum potius,quoniam eo fanato,à quo tanquâà fonte cæ-teravitia émanant,totum corpus ad pnftinam fani-tatem reuertetur.Præteiea amp;ftbrequadâlaborat, quæ refiduum efft vidctur quartanæ,quæ ipfuni De cembri menfe proximo inualit,amp;pluribus menfibus infeftauit. Nunc veto quodammodo erratica efle fa da videtur, cùm neque certum diem, neque horam infuis circuitibusferuet.Huiufmodi tarnen febricu la non eft ægrotanti admodum molefta:neque enim jpfe propterea decumbit,fed domo exit,amp;quolibet expedite admodum amp;nbsp;prompte déambulât : nullum præterea in initio accefsionis rigorem,auc extremo rum frigiditatem percipit. Hi funt præter naturam afieâus,quibusifteinftftatur,openiq; àmedicisim

xpo IO. B A P T. M O N T A N I ploratjne in peins labatur, verùm priftinarn valetu-dinem recuperet.His cognitis à caufàruin narratio-ne fuperfedebimus:hanc enim à nobis ægrotus non poftulat, fed illicô ad remediorû explicacionem ac-cedemus.Omnibus itaqueperclarifsimos medicos confideratis,ita illis fatisfaciendum eft. Primû qui-dem, quoniâ omnia hæc vitia à materia pendent, vt à caufa, ea prius remonenda eft : id veto duplici in-ftruméto fieri poteft, venæ feélione,amp; purgâte phar maco. Antequàm ad alterü iftorum veniamus,aluus lenicnda eft,deinde materia aliquibus conuenienti-bus fyrupis præparanda.Accipiat ergo per quartam hors partem ante prandiû eleftuarij lenitiui,vt vo-cant,fefcuncia, idq; aut fub forma bolicum laccha-ro, aut cum fero caprino liquetur, aut cum aqua ci-chorij,8i: furaiterræ,amp; fiat potio.Sequenti die in au rora huiufmodi fyrupum accipiat:

Mifce, amp;nbsp;fiat decoftu fecundùm artem. Quater aut quinquies huiufmodi fyrupo accepto,manc prius al uo lenita fpontè,aut clyftere cómuni,per horam fal tem ante cibum fecetur vena interior cubiti finiftri, extrahaturqj fanguis moderate vfque ad vncias fex, aut feptcm,aut pro iudicio pr^fentis mcdici:melius taméfuerit fi hje fanguinis quantitas duabus vicib.

C o N s V L r. M E DI C IN. 191 non femel extrahatur,neque proptereaafyrupo-rum affumptione defiftat, quoad in vrina cocodio-nis bonæ figna videantur. Quibus vifis pharmacum fummo manealTuraat:

Confedionishamechfinefcammonio J v* Aquælaftis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ iij.

Bi. Diafenae nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ j.

Mifce,amp; fiat bolus. Accepto hoc medicamento ite-turn fyrupi accipiendi funt,fed prioribus efficaclo-resjhoepado!

Incidantur omnia crafsius, amp;nbsp;mlxta, in aqua decO-quantur.Tales fyruposaccipiat numero feptem,vel etiam plures.Poftea hanc medicinam fumetc debet:

Eleduarij lenitiui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 ij.

Mifce, amp;nbsp;cum faccharo fiat bolus. Hoe medicamento alTumpto per duos dies aut très quiefcat, iterûq; ad nonos fyrupos accipiendos adiungat fe : cum e-nirn morbus à materia pendeat cótumaci ac rebelli, non vnica prçparatione amp;nbsp;purgatione educi poteft, fed pluribus eget.Itaq; huiufmodi fyrupis,fequenti bus diebus ctlam vtetur.

IJi. Syrupi acetofi de quinq; radicibus ^ )• Deepithymo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ s.

Cichorij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana manip. î.

Mirce,fiat decodio fecundum artcm.Cùm huiufm» di fyrupos acceperit fepté aut odo,poftea ülico ta-lem medicinam accipiat:

Spies nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9 j.

J^». Confedionis hamech t'leduarij Indi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana j ij.

Mifce,amp; fiat potio.Vel loco huius potionis accipiat pilularum cochiarum cum elleboro fcrup. quatuor, aut pilularü Indarü, de fumoterræ,anafcrup. duos, amp;nbsp;rclormentur cum aquafumiterrx, amp;nbsp;fiant pilule

C o N s V L T. ME D I C I N. 29J t^uinque. Deinde cùm ita exquifitè corpus euacua-tum tuerit,accedcndü eft ad alia renaedia, quæ cùm iccoris,tum lienis obdruftiones valenter expédiât. Icaq; femper in iufculis luis decofta fit radix petro-felini,amp; fceniculi cum folijs,amp; parü afplenij.Èt quo niam morbus longus cft,neque vnico remedio diu-tius vtendum, quia ei natura alTuefaéta non paiitur, ideo modo vtatur hoe decofto:

Mirce,fiatdecoftiovfquead eófumptionem tertiæ partis, amp;nbsp;in fine parum aceti, quantum fit potabile, admifceatur: Sc ex hoc decofto fummo mane fuman tur vnciæ quinque.Aut hoc:

Fiat decoftio vt fuprà.Poftea vbi hoe vfus fnerit per aliquot dies,inde vtatur quibufdd remedijs fub forma pilulaium,aut pulueris, amp;nbsp;paftillorü,ad referan-

• das occlufiones hepatis, amp;nbsp;lienis. Ad lecoris autem obftruftiones hoe fit remedium:

154 I O- B A P T. MONTANT magnitutliné prçbeto,amp;aquæ calidæ ^ iiij. ab eiuj airjæptione forbendas dato.Item lupini iecoris fic-fi drachma in puluerem redadi, cum vncia fyrupi de ciciiorca propinato. Pro lienis obftrudionibus: i^, Scillæ aflatæ

Corticum radicum cappanim ana j j. CoRtunde,amp;prïbeexpefca dtachmam.Aliud val-delaudatum.Accipefeminum viticis femuiiciam,a-gnitadi contufi amp;nbsp;cribratiper fubtilifsimum cri-brtilum drachmas tres, atque ex pofca præbeto bi-bciidnm-.atq; itaalcematim in aurora exhibebis mo do fpleneticum, modo iecorarium medicamen: fed multó trequennus Ipleneticum , longe enim magis in hoc iuuenefplen, qu.am iecur ægrotat. Item vlti mó pofltint aliqui paftilli adpatefaciendas vifcerum occlufiones exhiberi, vt exemplum fit: Accipc pa-ftillorum de rhabarbaro, auc derofis, aut de eupato rio drachmam,redigatnrin puluerem, amp;nbsp;cum vncia decodi cichorij amp;nbsp;alplenij in aurora exhibeatur ifta eodem modo . Poft paftillos autem exhiberi poteft, aut drachmacoufedionis dialachæ, aut diacurcu-mae, aut Mithridatici, aut theriacæ, fi bonahabere-tur. Atque ita femper variando,modó vnum,modo aliud ex antedidis remedijs dandum eft,neque diu-tius in vno infiftendu. Quod fi caliditas febrilis interdû cogat, aUquantulum de fpeciebusdiarhodon admifcendum eft.Præterea exterius fomenta fpleni adhibendafunt,vt ex decodo'geniftæ,filicis, a-Iplenij, charaæmeli, lèminum lini, anifbrum, dau-ci, cumini,amp; fpongia ex hocdecodo madens appli-cada,vel veficula bubula huius decodi plena fuper-ponenda:deinde cum oleode cappanbus, amp;amy-gdalino, amp;nbsp;nardinoinungendum eft. Sedhæcolea dcbilia funt,ideo adcerota amp;vngucnta magis moi-lien-

CONSV LT. MED IC IN. 29; inollicntia;amp; digerentia veniédum eft,quale eft ce-totu de meliloto, aut Aefypi cerotu ; oportet enim fimul mollire amp;nbsp;digcrere : ideo cerotum diachilon mollitum cum oleo irino optimum eft, aut catapla-fma ex radice cyclamini,hoc modo:

B’.Radicum cyclamini lib. j. t. Caricarumpinguiura lib. s. Aceti quantum fufficit.

Coquantur, amp;nbsp;fiat cataplafma optimum. Item fter-«us gallinatum,ficcum,contufum,cribratum,in oxy melite concoquito,amp;confidenter imponito. Item optime facit farina hordei, lupinorum, fabarumque ex oxycrato iinpofita:pra:terea pyrites,aut molaris, ®“^ 8®g®^®5 longitudine odo digitorum, latitudine lèx digitorum,non multæ crafsitudinis ,ignefcat,a-cetoq; afpergatur, panniculoq; in aceto calido ma-defafto inutHuatur,amp; loco imponatur aft'efto,ibiq; quandiu calidus eft, permittatur. Emplaftrum que-que ex hoe lapide à Galeno fit diapyrites vocatum, quod mirum eft in fcirrho difcutiêdo. Veruntamen totum fere in ratione viétus fitum elfe exiftimädura eft,fiquidem omnis diuturnus morbus maximara ex conueniéti vidus ratione opem fentit. Quapropter aër in primis eligatur, qui neque in calore excellât, ncquein frigore,amp;ad ficcum declinet.Caueat itaqj à pluuijs, nebulis,amp; ventis auftralibus,neque inco-lat,fi fieri poflet,loca paluftria,lacuftria,aut aquis vl lis turn currentibus,tum ftagnâtibus irrigua, fed fta gnanres longé funt pefsimæ:præterea loca olidis pu tridisque vaporibus referta euitentur: fed aër fit pu rus, apertus, amp;nbsp;leui aura boreali perflatus. Exerci-tium corporis,cum febre caret, fit ante cibum,exo-nerata prius aluo, amp;nbsp;id quidem moderatum, ingre-diendo,aut requirendo aliquid, Sc alijs geftationt-

bus vtendo . Quod fi non pofsit, fricctur eius dor-fuin,crura amp;nbsp;brachia deorfum verfus cum panno li-neo tepido,non valde molli,neque alpero,v(que ad cutis ruborem.A cibo quiefcat omnino per très aut quatuor boras.Loquatur ante cibû alta voce,amp; vo-ciferetur. Nodu dormiat, quantum ad coiicoâio-nem fatis el};meridianum fomnum, nifi alTuetus ht, caueat.Quotidie ante cibû aluû exoncret aut (ponté,autglandula hmpliciex melle cofto, aut addits drachmafpecierum hieræ,aut perclyftere ex dcco-Ôi chamæmcli, betæ, furfurum,mercurialis,maluae, libra, olei anethini vnc.tribus,facchari rubei vncijs duabus. Animo fit femperlæto, nihil trifte cogiter, femperfe conualiturü efle confidat:folitudincm fu-giat, muficis deleótecur,femper amicorum amp;nbsp;homi-num iucûdifsimorum confuetudine vtatur. Cibi ve rô amp;nbsp;potiones, in quibus maxime vidus ratio confi ftit,fint attenuatorij,inciforij,abfterforij, amp;nbsp;acriuin return . Comeftiones perinterualla interdum pro-derût,vt finapis,piperis,facchari,amp; huiufmodi,prç-cipue cùm febris fedata fucrit, modus auté cibi eft, ne fatietur. Potus vini fit paucifsimus,quâtum fatis ent ad fedandam fitim. Panis itaq;,vt ab eo incipia-mus,ex polluie triticee farinæ conficiatur cum me-dioenftle,amp; bene fermentetur: præterea, vt flatus, quibus hic ægrotus abundac,difcutiantur,conficié-do pani cômifccatur fernen aniforum , fœniculi,^.^ feleos,cumini,amp; optime coquatur.Carnes fint hœ-di autvei utcis iuuenis, aurvituliladentis, pullo-rum gallinaceorû, aut columbinorû in turribus de-gentium, auicularum quae ex arboribus, montibus, aut campis vidum qua ritant. Vitétur aucs in aquis descentes,amp; carniuoræ: oua etiam forbilia jirofunt. Etiam omnino hæ carnes elixcntur,amp; in iufculis

C o N s V L T. M E D I C I N. 297 toquantur radices fœniculi aut petrofelini cum fo-lijs,aut vtraq;,amp; condiatur cum cinuamomo omnia cibaria,amp; aceto.Pifces non funt boni,nifi faxatiles. Oleribus interdum elixis vcfci poterit, vt beta,mal lia,aut quod cerfoliüvocant,mentha,petrofelinura, ^ rcliqua huiufmodi. Abftineat ab omnibus legumi nibus, à brafsica, rapis, cucurbitis, cucumerib.cutn lafte,8£ omnibus latte confettis,amp; latlicinijs.In ace tarijs trequeter vtatur capparibus ex oxymelite,aut folijs bugloflæ ^ boraginis cothis,amp; endiuias, intu-bi,aut cichorij.Fruâibus vti poteft,vuis pafsis ante cibum amp;nbsp;poll,interdum amygdalis. nuclei pinei fto machü lædût. A pomis,nucibus,caftaneis,vuis,per-ficis,m{.'Ionibus,St breuiter ab alijs omnibus frutli-« bus,prœterficus, amp;nbsp;eis confimiles, abftinere melius fuerit,donee huiufmodi febris amp;nbsp;obftruttiones pe-nitus fublatæ fuerint .Potu vtatur vino albo, tenui, nonacerbo,curo quo permifceaturaqua,in qua ferrum candens igne fæpe fit extintlum . Opttmü erit fi omnia ipGus cibaria in tali aqua decoquentur.Prç terea fiât vafcula ex ligno tamarifci, in quibus vinu, quo vti debet, contineatur. His omnibus ita con-gruenterinftitutis,amp; corpore diligentifsime,vtfu-perius comprehenfum eft, purgaco, fi febris abolita fuent, tunc credimus vltimum amp;præfentifsimü re-mediû fore, fi aquas Apponenfes potauerit,quarum expérimenta multa vifa funt in aperiendis vifeerum obftruftionibus, amp;nbsp;omnibus naturalibus membris roboradis. Atq; ita,Dco annucte,huic nobilifsimo iuueni priflinû corporis robur amp;nbsp;valetudiné reditu turn iri fperamus, atq; indubitanter confidimus.

I in tam ampla materia amp;coiigerie fyn» ptomatû veilem inuenire rationé,efleni valde moleftus. Sed via hæc erit cómo-da,vt explicem naturalem temperiem cius, amp;nbsp;præternaturalem acquifitam, quia ex ijs rC' âc cxplicatis reliqua clara erunt. Qupd ad naturalem temperaturapertinet, illud ponendu eft, quód nili conftaret ex ægritudinibus, quibus antea affe-dus tuit,cholericis quidem,amp; nifi corporis habitu-do eflet, nullam prorfus fuæ temperaturæ naturalis haberemus cognitionem : quoniam ex fignis à Ga-lenotraditisjinipfius cognitionem non poflumus adduci, maxime cùm animi mores nobis non flint noti.Sed quód fit calidæ amp;nbsp;ficcæ temperaturæ,om-nes illç çgritudines,quibus folitus eft affligi amp;nbsp;infe ftari antequâincideretin morbum Gallicû, poflunt atteftari. Et primo, vt exfcripto eius apparet, circa x i.annum capitis doloré habuitiprimo acutifsimû, deinde crilî fada per fluxum ab auribus vtrifqj cum fanguine,in tertia vel in quarta die liberatus cft.In-diciû manifeftum turn ex acrimonia doloris,tum ex velocitate motus,calidam fuifle difpolrtionem. La-borauit etiam fcabie,quæprouenitab humoribus aduftis,amp; à pituita falfa, quæ atteftatur caliditatem hepatis. Prætereatertianas habuit, amp;cùm vexare-tur catarrho, à x v. vfque ad x v 111. annum,tenuis fuit admodum, acutus,mordax : ita quód omnes æ-gritudines quas palTus eft antè,atteftantur fuper do minio humorum calidorum . Ideo hæc figna viden-tur efficacia, vt credamus elfe calidæ amp;nbsp;bccæ rem-peraturæ,quia illæ ægritudines nô folùm fignafunt naturalis temperaturæ, imo indicant habuifle omnes caufas,quôd naturalis eius téperies fuerit labe-fadata, quia ex longo catarrho naturalis teropera-tura

co N SYLT. MEDICIN. 1^9 tura deftrufta fuit, quia perfeuerante catarrh© con tiiiuc, fieri non potuit quin labefadaretur. Quo ca tarrho perfeucrate, in x x 111. ætatis fuæ anno con cubuit cum muliere infeda morbo Gallico, à quo tempore cœpit conquer! de magnis amp;multisfym ptomatibus, quæ fecutafunt,de quibus loquemur. Sed primo oportet fcire quod ille Magnificus vir in ciditextali cócubitu in morbum GaUicü,lt;ta quod contagium fuit complicatum cum tali natural! tem-peratura,quam inuenit calidam amp;nbsp;ficca,ex qua com plicatione fecerût vnum tertium, ex quo poflea tot fymptomata fecuta funt. Sed non poflumus fcire il-lud tertium nifi extrema habeamus. Sunt autem extrema,primo temperatura,quc excedit per calidum amp;ficcum.Secundum extremum eft contagium mor bi Gallici.Hic dubitât multi,quifnâ morbus fit mor bus Gallicus,an epidemicus dici pofsit,nec ne.Ego credoquod nó pofsit dici morbusepidemicus,quia epidemici habent caufas vniuerfales(vt inquit Gale nus in primo Epid.) vel aêrem,vel clbum amp;nbsp;potum^ ficut in libro de cibis boni amp;nbsp;mali fucci aflerit Gale-nus,de eo qui propter qualitatcm annonæ tempore fuo accidit : ita quod talis à caufa vniuerfali incipit, amp;nbsp;définit definentibus caufis vniuerfalibus, fiuein aëre, fine in aquis amp;nbsp;cibis fit cóftituenda caufa eius. lam multi anni præterierût, ex quo incccpit hæc in-fedio,credo quod deberet iam definere.Neque valet quod per cótagium perfeuerat, quia ceflantibus cauns,ceirant putredines:vt in febris peftilentialib. quç per contagiûoriuntur,ceflanteinfluxu,amp; vniuerfali caufa,ceflat eötagiü,amp; abolentur febres ille. Prxtereamaiores noftri exhiftoria obferuarut,nullum eo tempore fuifle correptü,nifi per contagium! amp;nbsp;caufaro habuit particulate : fcimus enira quódeq

JOO I o. B A P T. M o N T A N I tempore,quo bellum à rege Gallorum spud Neapo lim gerebatur, plurimi erant Hifpani, qui à C alicut deuenerunt,in quibus regionibus plurima erat infe Aio,qui concubuerunt cum meretr cibus illis,amp; ex cócubitu illo iiifeAæ funt meretriccs,Slt; tandem in-fedio ad nos deuenit, quiaibi aderat milites cuiuf-cunque nationis. Et ita confiât in hifioiijs,quod ha buit originem,amp; tale principiü,per contaftum par-tlcularem,qui morbus peculiaris efi in illis regioni-bus,S.' non curatur nifi ligno i!lo,quod ad nos dela-lum fuit.Verùm num fit morbus ifie collocandus in genere morbi qui fit in mala compofitione,vel loin* none continu), amp;nbsp;in quo genere fit collocandus,eft maxima difficultas. Et tortafle fi veilem immorari, oftenderem opinionera meam non longea veritate efle;nec credo pofleappeUari morbum,nifi occupa-uerit hepar, amp;nbsp;fecerit malam teraperaturam. Cuius fignum efi, quia antequàm contagiu deueniat ad he par,vlcufcula curantur omnia,amp;; non redeunt:fi ve-ró ad hepar peuenerit,non modo bubones apparct, fed caput occupât,amp; omnia membra inuadit:triftan tur homines,decoloratur,amp; apparet tunc quod cau fa eft in membro principal),quia totum afficitur cor pus.ldeo non eft folutio continui,ficut quidam exi-ftimarüt,fedhepatis intempcries. Certum eft quod debemus cotpicere amp;nbsp;videre,fi in hepate eft quis at-feftus,prçcer natura exiftés in (lepate.Certè licet vi deamus quod in omni téperatura efficiat cruftas,pu ftulas,vlcera,tamërymptomata femper eadë viden-tur,fiue fanguis,fiue bilis, fiue pituita fit,quod adu-ftionc habet, amp;nbsp;nunqua feparan hoe fymptoma ab abfcefsib.àpuftulis,à cruftis,amp;ab vlceribus.Et quia hoc vniuerfale videtur, credendum efi quod fit tem peiatura propria caufansha;cfymptomata. Et con-tin-

c o N s V L T. M E D I CI N. soi git in hoc,quod in alijs contagioGs: vt G quis habes lepram vel icabiem, alium inGciat fcabie vel lepra,li cet habeat hoc perpetuu quod Gt pituita, tamen fe-cundum diuerfas temperaturas diuerfe Gut fcabies, in vno Gt pinguis amp;nbsp;humida , in alio Gcca, amp;i tail-num commune habebit.Quo autem ad naturam vicerum, erunt diuerfa pro ratione temperaturarum. Hoc vnum obferuandum eft, quod contagium hoc a temperatura pendet, quæ ncc calida, nec frigida, nec humida, nec Gcca eft : fed eft qualitas quacdam innominata, qnæ dum contingit hepar, facit fan-guinem tabs natur3t,vt fempet declinet ad aduftio-nem, forte quia principium fuum prouenit à nigris hotninibus illis amp;nbsp;aduftis,quia proprius eft morbus illorum hominum circa torridam ionam habitan-tium:forte propter naturam illius aduftionis depen det ab illo principio.Siue quia tails vel tabs tempe-rics Gt, amp;nbsp;innominata, habet hoc, quod contagium primo inGcit hepar,ideo facies decolor eft,fequitur amp;nbsp;triftitia animi propter humorem aduftum genera turn, amp;nbsp;G abfceflus contingunt, duri funt in primis diebus:amp; ita Temper aduftio eft in tali morbo.lfta er go mala qualitas facit femper aduftionem, amp;nbsp;eft cau fa,vt qu^cunque materia Gt,femper habeat aduftionem.Hoc fundaméto poGto, amp;nbsp;quod à principio na tiuitatis habuerit temperaturam cabdam amp;nbsp;Gccam, abundauit humorum aduftione, vt exfcabie appa-ruit,quæ fuit propria ægritudo:ex catarrho mordi-cante amp;nbsp;erodente fuperuenit contagium illi tempe-raturæ,cum qua conuenientiam habebat : ideo facil linie imprefslonem fecit,amp; maximam, quia agens amp;nbsp;patiens eranc difpoGta.Ha*c fuit caufa, quare fecuta fuerunt tot fymptomata:apparuerunt puftuli, poft pullulas apparuit humor diftiUans per virgâ, dolor

in lübo dextro,vc dixit ipfe, fed fuit in rene dextro, tjuia fubfecutæ fuetunt vrinç arenofç,atteft3ntes in reiubus atfedioné amp;nbsp;calorem elfe. Habuit maculas primo ficcas,fecundô humidas in vola manuû,amp; cir ca cubitum.Habuit doloré capitis intenfifsimum in pofteriori parte capitis, amp;nbsp;ex niedcla medici ex di-uerfis curationibus in omni parte capitis tara ante-riori,quàm pofteriori habuit, amp;nbsp;femper abfcelfus il-li duri permanent curatu difficiles. Apparuit etiam in naribus non folùm caro exerta,fed vlcera,quæ o-innia fuerût cum erofione, itaquôd poft contagium omniafecuta funt:amp;aduftiones habuit tara à tempe ratura,turn à contagio:amp;in hac re immorandû non eft, quiaclara eft. Hocfundamento pofito, quærità nobis ifte Magnificus vir tria.primó,vtrü pofsit cu-rari fine exhibitioneligni,amp; vnlt;ftionibus,amp;fuffumi gijs : fecundô,an pofsit curari fine deturpatione fa-eiei:tertiô,vt fcribamus quid confulimus. Circa pri mum,oportet primo vidcre vtrû pofsit curari,fecû-do cum quibus. Credo muka elfe confiderada quo ad morbû.poflet quidé curari,fi nô haberemus alias indicationes,nifi cas,quæ à morbo fumunt Gallico, etiâfi inueteratus eflet : imo vidi ego quôd quanto vetuftior fuit cum abfeefsibus amp;puftulis Scvlceri-bus,curatus eft cum ijs quæ dicemus.Sed nos habe-musplura côfideranda,quç faciût difficultaté.Habe mus primô,amp; ego obferuaui expcriétia,poftcaratio ne,fp nihil deterius eft iftis fie afFelt;ftis,quàm adhibe re, fine interius fine exterius, fub forma vnguéti vel fuffumigij,id quod argentû viuû habet, quia ex tali applicatione homines fccundû membra principalia femper fuerût affcCli.Et teftor Deü,aderatqj Excel-lentifs. Fracaftorius, ex inundionc Mercurij ftatim quçndâ incidiflein epilepfia, amp;nbsp;vixpotuit curari ab

” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ea,8è

CONS VL T. MEDICIN. joj ea,amp;: nullam caufam habuit,ni(ï earn occafioné.Poft quidem affumptionem argenti viui, ita decoloran-tur,vc nuiiqua pofsint redire ad priftinum colorem. Et ego primo quando vidi hominem in facie, intcr-rogaui an fuerit illicus aliquo vnguéto, in quo eflet argentum viuü, quia tot vidi, vt experientia dodus firn. Sed prêter experientiam habemus rationem,amp; prætermittamus confiderationé Auic.quia fuit primus qui voluit rem diftindè intueri, reprobrauit ip fum: Græci omnes id ipfum non cognoucrunt, nifi quód venenu eft,amp; nihil aliud de eo dixit Galenus, fed refugit ipfum tanquam venenum . Et quia Auic. Voluit expcriri argentum viuum,amp; fimiliter Arabei alij,quia fuerunt maximi Alchimiftaî,dixit omnia a-pertè eins incommoda,amp; quomodo in paralyfim,iit ftuporem,amp; in frigidas incidere facit ægritudines. Et primo videmus pati hepar, amp;nbsp;incidere in frigidâ difpofitioné,exquarequiturdecoloratio totius cor poris: præterea ægritudines ex confenfu neruorum fequûtur,paralyfis,tremor corporis,ftupores,amp; to-tins corporis refrigerationé facit, quia calorem naturalem,amp; fpiritus réfrigérât. Ideo abftinendum ab eo eft,tanquam aperte lædente.Et præterfrigidita-tem amp;nbsp;humiditaté maximam,quam habet,(licet ali-qui dixerut efle calidum in quarto, quia de calcina-to loquuti funt) amp;nbsp;præter malas códitiones omnes, quas habet,vnü habet dcteftandum, quia facit Operationen! fuam contra methodum, amp;nbsp;contra ratio-nem t eft enim apud medicos vnum axioma, vt cùm euacuamus,ne trahamus humores ad locu nobilem. At argentü viuum quicquid in iunduris eft,ad pul-monem trahit,amp;expuitur:amp;fequitur fœtor,corru-ptiones deutium, gingiuarü, vlcera maligna in ote. £t ideo vu ifte non eft mir urn ft habuit vlcus in pa-

jO4 I O. B A P T. M O N T A N I lato poft fuffuinigium,amp; poft argentum viuum exte rius fumptum.Credo ego quód ex hoe,amp; non ex a-lio,feeutafuerit decoloratio, hæc iiiœftitia,amp; vice-ra in palato.£t mirum eft,cur non omnesexplurima materia,quæ defluit ad pulmones, incidant in vice-ra pulmonis.Et fi euadunt multi, hoc eft ratione for tis naturæ,amp;quia dun pulmonis funnnullus tarnen eua!ît,quin habuerit velgingiuas corrolas,vel dentes, vel aliquod deterrimû. Ht credo quôd fequatur fanitas ex cali illitione,ficut in pcftilentialibus accidie qui innaui curâturàcalido vino epoto,quipoft-quàm cooperti funcpAnnis,fudanc copiofe,amp; ex tail violeniia naturæfafta, quæ fortis St valida eft, ab errore duâ:i fanitati reftituuntur. Concludo ergo, quód, faluo femper meliori iudicio, argentû viuuin fine per Iinimentum,(îue per fufFuniigiuin,non probe,hue mineraIe,Cue artificiale fuerit, quia omnes, qui de eo feripferunt, cogpouerunttam minérale, quam artificiale, venenum eflendeo crederc ab cius vlu abftinendû elle . Si diccretis, fuit curatus ab co, à decode autem ligni detetius fe habuit,imó ex decode tali doloraudus fuit,exfufiuraigio autem me lius habuit.lftud non eft mirum:quia lÏverü eft fup-pofitü à me fadum , quód vir ifte téperatura habuit a principio natiuitatis calidâ 8r ficcâ aduftam,amp; có-tagiü habere aduftioné fibi perpetuó annexa,8tideo haoere lymbolum cumtemperatura;quç réfrigérât, bumedât,8t repercutiüt, per aliquod répus pofluut conferre, quia a terât natura amp;nbsp;ftupefaciunt,vt non fentiat dolorê:8t euacuât trahédo ad partes interio res, amp;nbsp;per fputum excernunt, ideo videntur benefe habere in principio : fed poftea indeterius labun-tur,non folùm quia remanfit remperatura mala, fed quia vitra ca habuic venenoficatem in membris. f t

C o N s V L T. M E D I C I N. joy Et fi à decofto non bene habuitjpotuit e(re,vel quia non fuit vfusreda rationeviftus,necbonoligno, nee bene purgatus: quia qui non fuerunt exquifitif-fimè purgati per phlebotomia amp;nbsp;pharmaciam, non fuerunt lanati, Ideo debuit primo optime expurga-n.Prsferea multafunt obferuanda,qu® fciunt peri-tifsimi medici:quæ fi non fuerunt obferuata, à cali-ditate teperaturæ ligni amp;nbsp;ficcitate potuit lædi, quæ valida eft.Et licet in ore pofitii non percipiatur acri monia, ficut percipitur ea quæ in pipere eft, hoc eft quia fundatur ill fubftantia terreftri,vt vix deueniat ad adu,ideo in tertio credidcrunt efle calidû amp;fic-cum.ldq; polTumus experiri, fi decoftu faciamus ex mai0rana,calamentho,cinnamomo,amp; ex ligno,ma-iore^ercipietis caliditatem ex decofto Itgni, quam ex his que funt calida S: ficca in tertio,interius dico fumptu, quia ex elixatione permifeet cum multa a-qua,ideo nonfentitur exterius:fed interius fumptu mirum in modum calefacit.Ideo fine hoc,fiue illud, fine omnia, fiue plura fuerint, no eft mirû fi non fuit adiutus.Cui tarnen incommode polTumus occurre re. Cùm ergo duo fint, quæ polTunt morbum Gal-licum confirmacum curare, decorum ligni, amp;illi-tio exMercurio;huic auteaffeftioni, quam facit argentum viuu, non poflumus occurreremeceflarium eft igitur, vt accedat nobilifsimus ifte vir ad aflum-ptionem potus aquæ ligni. Sed duo in primis facerc debet:primô,remouere mala imprefsione faftam ex argento viuo,fiue fuerit argentû viuum,fiue fuffumi gium ex cinaprio,in ambitu totius corporis impref-fum:fecundo vellem,vt malus habitus tolleretur, amp;nbsp;rediret ad propriam temperatura.Cum quibus mode 1 Ego fine dubio in tanta materia aggregata turn à cotagio,turn à mala temperatuta, turn à medicinis

30tf IO. B A P T. MONTANT refoluentibus totam ftruem corporis, veilem vt cor rigeretur, amp;nbsp;tot ac tanti humores euacuarétur cum medicinis . Et cùm habeat babitum pallidum decli-nantem ad frigiditatem, amp;nbsp;tumorem corporis, ca-chexiam indicaucem,hoc fuit ab aliqua re valde im-pnmêteiquia mirü fuit qUod in tali corpore imprcC faßt intéperies frigida.Ideobiliofi,pituitofi,amp;adu-fti humores funt euacuadi. Et quia pituita mixta eft cü aduftis humonbus,habeat primo fyrupos,in qui-bus ingrediatur epithyniû,fumus terræ,polypodiû, arte confedos,habeatquefenam, quæ euacuat humores melancholicos, amp;nbsp;digerit, amp;nbsp;incîdit humores pituitofos aduftos. Syrupus acetofus etiam opti mus eft,8e multi alij,quos non referam, quia qui fcri bentur, magis erunt vniucrfalcs. Ego fic procede-rem cum digerentibus pituitofos 8e aduftos humores. Poftea euacuarcm cum medicinis euacuanti-bus aduftos 8e pituitofos humores, 8e inter omni» medicamenta confedionem hamech eligerc, vt pater ex ingredientibus. Pilull aggregatiuæ fummo-perè conuenirét,in quibus ingrediütur ea quæ pof-funt id facereæleduariû etiam Indum,diafene, dia-catholicon, 8ehaberct aliquodinfequod ftimula-retipfum,quialeue eft. Conuenienterergopoflent addi trochifci Alhandal,agaricum,rhabarbarum: 8c finonfufficeretvnaeuacuatio,plures fierent. Cor-roborarem caput,aperirem venas, 8e difponerem iu alium habitum.Et fi elfet in regione calida,dimitte-rem beneficio aeris,quia forte ex aeris beneficio cor rigeretur: 8e fi non effet in acre tali, darem ei deco-dura corroborans naturale calorera: 8c decodû effet tale ex garyophyllis 8e cinnamorao.8epropter ca liditatem hepatis vellem vt decoquerentur in aquis endiuiæ,cichoreæ,ad refrigerandû hepatis calidita-teni

C o N s V L T. M E D I C I N. 307 tem quæ induceretur exaroniatibus. Et fi forte ef^ (ènt obftruftiones in venis aggregatç per accidens* difcutercntur,inciderentur, amp;nbsp;difflarentur. His fa-élisjdeuenirem ad principalem intentionein, Steifet tune tempus autumni, amp;nbsp;purgarem rurfus exquifi-tè, amp;nbsp;fi viderem quod in alium habitü tenderet, fe-carem venam,8ccum ijfdépurgantibus St euacuan-tibus pituitofos amp;aduftos humores procederem. Poftea fex vel odo fyrupos exhiberem , fic compo-fitos. Vollem acciperc,exempli gratia, myrobalano-rum citrinorum,chebulorum,Indorum, fing.femun ciam,contundanturque,amp;tàâ:aleui contufione in-fundantur per diem amp;noclem in aqua fumiterræ.Fa fta infufione,imponerentur folliculorum fenæ, epi-thymi,polypodij,glycyrhi2æ,l^g.vncia,feminuni citri drach.quatuor ,cortitum elebori nigri drach. du®. Infundantur fimul, St decoquanturfufficien-ter,8lt;: totö hoe in fex vel oâo vicibus alTumatur : amp;nbsp;pro refrigeratione hepatis, in hoe decofto ponatur fyrupus de corticibus citri, vel fi timeamus calidi-tatem nimiara hepatis,fyrupus rofatus, quoniam malum habitum abigit hoe decoftum, moderate e-uacuat,Senigerriraos humores. EtteftorDeum, quod multi fanati funt ex hoc decofto, maxime vbi morbus non fit inueteratus. Et ratio quæ me niouet Vt hçc alfumat,eft,quia exquihtifsimc purgati in de-cofto féliciter euadunt.His faftis,ad deccétum li-gniaccedemus,fuppofito quod malus habitus fuiC-fetreraotus,amp;rediretfuum temperamentum. Vellern duas intentiones habere : prima ad contagiü d-lud,quod quidem non remouebitur, nifi fuo oppofi to.Et quia nomê non habetfnon enim calidü,nec fri gidü,nec humidü,nec ficcu) ideo nee calida, nee fri gida,nechuraida,necficcaopponenius. Vnde iftud V i

Iignû femper curabic, fi feructur feruandamam non inueni manifedas qualitaces quæ plus noce5t,quàin iuuet iftaqualitas innominata.In lignoenimprimo eft illa occulta qualitas,quæ dicitur be2oartica,quç habet vira antidoti, amp;nbsp;directe opponitur contagio. Habet fccundô caliditatera amp;nbsp;ficcitaté : fi enim in-uenerit bepar calidura, plus calefaciet qualitas ma-nifeda, quàm occulta iuuet : amp;nbsp;tune deberaus con-teraperare qualitatera illam, ficut fcci ego in domino loachino, cui cum exbiberé decoftum ligni in a-qua putei,in tantam calefatlionera hepatis deuenit, vt totus eflet eryfipelatus , amp;nbsp;febres accederüt peP firaæ. Accefsiadaquam endiuiæ,amp; tune tanta felicitate omnia fuccclTèrunt, vtexea nunquam ara-plius ægrotarit, cùm tarnen natura elfet niger, ma-cer, paludus. Éthocproueniebatamala tempera-* tura ligni,quæ remota fuit.Ideo plus illi nocebat ca liditas amp;nbsp;ficcitas ligni, quàm occulta bezoartica iu-uabat.Illis igiturduabus rebus confulerem: amp;nbsp;refpi eiens temperaturam hepatis refrigerarem hepar, amp;nbsp;refrigerarem caliditatem , amp;nbsp;ficcitaté ligni,qua non indigemus,amp;occultam bezoartica haberemus,qul indigemus. Ethæcfacietcumdebito regiminevi-* ßus;amp; fi fuerit frigus,pcrmanebit in fuis vaporarijs commode calefadis, vt fudarc pofsit libéré. Quo-modo autem propinetur,nunc nil dicam: fed fi fcri-bam,dicam. Circa vlccrailla,credo quod ab exhibi-tione ligni orania ceflabunt, amp;nbsp;nifi infedio morbi Gallici tollatur,noncurabirur. Etfitollereturv-num vlcus,decem prorumpct,amp; ifte morbus erit ve luti hydra.Vidi tarnen ego empiricos quofda vnum habere medicamen in abfcefsibus fimileadmodum cerino antidoto,quodhabetoptimam terebinthi-narn,oleum rofaceum,amp; ceram,quæ orania corapo-

C o N s V L T. M E D I C I N. 309 nunt,amp; applicant. AbfcefTus curatitjfed redeuntin aha parte,ik nih occurratis,citó marcefcét omia oC. fa corporis . Habet etiâ viens in ore,quod mihi non placet, amp;nbsp;ideo iam accefsit hoc cótagium ad caput. Et eft ille fecundus gradus, de quo volebam dicere à principio,fed e memoria excidit.Si modo accede-rct ad cor,tunc efficeretur incur3bihs,amp; trafiret ad tabem.Ex tribus raembris, duo occupauit:(i ad tertium defcendet,non curabitur.Ethæcfufhciant.

BVppofitis his vniuerfalibus euentibus qui ab intemperie turn naturali,tuni ad-uentitia huius Magnifici virionginem ducunt, neenon caufis fingulorum hoe tempore prætermifsis, quæ omnia ahoquin in collo quio noftro exaftifsimè fuerût conGdcrata,hoc vnü proponam,morbo Gallico vexari hominem:amp; quç-cunq; fymptomata, abfce(rus,vlcera,dolores ipfum jnfeftant, vel omnino, vel maxima ex parte ab hoc eodem morbo pendere, quo fublato, ficuti arbitra-rnur,reliqua quoque omnia facile abolefccnt. Ergo incedendum maxime , vt morbü propulfemus: pro-pulfabiturautem,malumhabituniab alijs medicis induöum remouendo, deinde bonum amp;nbsp;naturalem introducendo ; nuncenim amp;nbsp;liuens amp;tumidusfe -cundü totam corporis molem apparet,quod ab aha ratione euenire nó putamus, nifi à delibutotia qua-litate turn argenti viui,tum adulterati,amp; falfi cinna-baris,quo vtroque varijs modis abufus eft. Primùm igitur, nifi regio cahda, aut conftitutio,aut tempus hac proxima .xftate obftiterit, purgandum hoc corpus putamus,vt quicquid excrementi turn ob intern periem deprauatam,tum ob malam rationem vidu*

j!o I O. B A P T. M O N T A N I colleftum eft,totû exquifitè educatur.Pofteamem-r bra corroboranda, amp;nbsp;ad mcliorem habitum ducen-da: fubiiide ad morbi Gallici curam reftà acceden-dum.Purgatioproxiæa hoc modo perficiecur. Fions calsiæ quampinguifsimæ drach.decê ad boli for-mam redaftas,amp;faccharo infperfas,nô ita multo an te prandium deuorabit. Pofiridiepotum huiufino-di accipiet. Syrupi defucco betonicæ, de cichorca Nicoli complet! cum rhabarbaro, fingulorum vn-ciam.Dccodi betonicæ,endiuiæ,amp; maioranæ,ex iu re tenui pulli exigui vnc. quatuor. Sumet in aurora tepidum,idemquerepetet vu. aut i x. confinuis diebus.Tunc proxima die pharmacum calç cum cu-ftodia deglutiet in aurora:

R. Cqnfedionis hamech j üij. Trochifcorum Alhandal nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gr. x.

Cum aqua betonicæ fiat potiis breuis. Deinde pro-ximis feptem diebus fumet perpetuôanteprâdium amp;cœnam,zucchari rofati vnciam. Tune per pluret dies non abfcedet ab vfu eiufdc zucchari rofati, vel faltem ante prandiû,amp; bis in fèptimanafumat thena cæ optimæ, vel Mithridati drachmam in aurora. V-num erat dicendum,quod eft omiflum. Eo tempore quofyrupos alfumit, tertio fcilicetaut quarto die venam fecet bafilicâ dextri lateris,nec vitra fex vnc. fanguinis haurict. Atq; vt melius fibi caueat, neque interim incidat in det8rius,confulimus vt femel faltem in fèptimanafumat rhabarbari optimifcrupu-los 1111. macis grana fex,zucchari rofati femunciâ: quæ omnia fimul confcâ:a,amp; ad boli forma redada, tribus horis ante prandiû deuorabit. Poterit etiam talem potum crebro in aurora tepidum aflumere:

CONSVLT. MEDICIN. ju Folliculorum fenæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana j ij.

Liquiritis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana j j.

Contundanturfemina,amp;omniafïmuldecoquantur in duabus heminis feri ladis, vt dimidium abfuraa-tur. Invidus ratione cauebit maxime ab acris cx-cefTu tam calido quàm frigido amp;flatuo(b,nec minus Auftrum quam Boream euitabit.Animi molefta ac-cidétia tanquam peftcm effugiet.Singulis diebus cu rabit aluum fubducere. A Veneris vfu penitus abfti-nebit,faite toto curationis tempore. Carnes hœdi-nas,caftratorum iuuenum,vitulinas,pullorum, per-dicum comedet:montatgt;as aues tam e)ixas,quam aß fas. Reliquis omnibus carnibus parcetjOeenon cu-iufeunque generis pifcibus.Olera vituperamus tam cruda, quam coöa. Vteturo-uis recentioribus, amp;nbsp;forbilibus. Vfum laftis,amp;: quodcunque ex lade con fedum euitabit. Vinum parcifsime bibet, non aci-dum, non aufterum,non dulce,fed maturum,tenue, limpidifsimum:ac cópotationes præ reliquis omnibus fugiet. His ita procuratis,appetente autüno cir ca Septembris initiü ita rurfus inchoabit.Primó fumet quçcûq; in priftina purgatione enumerauimus, cafsiam inqua,amp;fyrupos,8lt;: pharmacum,nec minus vend eandé fecabit.Laudamusq; vt,nifi vnica purga tione exquifitè purgatus fuerit,bis eodé autunni té-pore repetat.Deindepcradis purgationibusfexper petuis diebus,talé potü in aurora tepidu fumat,feq; interim intra domü cótineat. Poftremo vbi hxc om nia rede perada fuerint, ad ligni Indici decodum hac ratione progredietur,fumcdo ligni Indici opti-mi, nigri amp;nbsp;pinguis derafi libram vnam: aquæ endi-uiæper deftiHationéfadæ optima amp;recétis libras X i il i.ponenturqjfimulinollafidili vitreatabene

jK I O. B A P T. M O N T A N I operta,vt integro die (îmnl cü fua noöe madcfcant: tune decoquatur donee tertia pars abfumatur, dein de excolabitur, amp;nbsp;feruabitur deeodü in vafe vitreo mundifsimo ftrifti orifieij,amp;cxquifitifsimè operto. Huius dccodi vneias v i. bibet horis quinque ante prandium, atq; interim fe cótinebit in eutieulo te-pido, amp;nbsp;fi frigus fuerit, in vaporario, à quo frigide, acre exiftente nunquam etiam eft rceedendü,donec totü potionis tempus traliuerit. Septima vero hora poft prandiü totidem rurfus vneias eiufdé decodi codem modo potabit, amp;nbsp;poft quatuor horas ecena-bit:amp;idem fingulis diebus repetetur vfque ad qua-draginta,vel adfummum fo. Cibus erit primo,pul-li parui vneiæ tres, vel quatuor ad fummum,ac toti-dem panis optime fermétati amp;nbsp;faliti. poft prandium amp;nbsp;ceenam vneias tres palTularum Corinthiaearû ele darum edet: eadem enim prorfus ratio ede debebit amp;nbsp;cibi Se potus tam in prandio, quàm in eoena. Po-tio autem fecunda talis erit. Sumetur illud idem lignum , quodprius decodû fueratinaqua endiuiç, ac rurfus deeoquetur in libris xx. aquæ fontis opti-mæ ad confumptioné quartæ partis,Se fada exquifi-ta exprefsione,pro potione feruabit.Singulis tarnen quibufque odo diebus femper fumet vna hora ante prandiu floris eafsiæ draeh.x.At fi interim non ege-reret, clyftcribus vtetur ex deeodo eiufdcm ligni, euro vncijs tribus mellis rofaeei.Atfuperomnia toto hoe tempore cauebit ab acre frigido, Se vento,ac rurfus femel in feptimana,qua die magis illi colhbi-tum fuerit, fumet ante potionem fuam ordinariara immediate draehmam optimæ theriacæ,velMithri-dati, à quorum vfu confulo nunquam ilium penitus abftincre debere.Hec funt quç fenbenda occurrüt, jtavtnec prætermiferimus quæeunq; in eolloquio noftro

c o N s V L T. M E D I C I N. jij noftro memoratu digna vifa fuerunt:nec difsimula-ueriinus,aut filentio tranfiuerimus, quæcunq; inter fenbendum vtilia fore iudicauerimus.

B^'j’i Vm audirem proceflum amp;modum dolo ris huius nobilifsimi iuuenis, rnibi vi-Æ debaturitamorbüGaUicum depingiSc __effigiari,ac ß vifu perciperet.Dolor prU moacutifsimus capitis corripithunciuuencrn,nec-non tubercula apparuerüt in capite,quæ cum effent fine dolore, taûu tarnen cum premerent, dolebant: fignum euidens quod ibi effet materiapituitofa adu fta,modo quo poteft aduri pituita. Præterea verfa-tus fuit cum mullere infefta, vt hoe pofsit effe nó 1e uis conieflura. Præterea nemini dubium eft, quód imprefsio extrinfeci agentis in corpore præparato magis imprimit: amp;nbsp;cum corpus boe calidü fit amp;nbsp;fic-cum,8lt; plurib.abundet aduftionibus,magis prépara turn eft,quia corpora ealida amp;nbsp;ficca adufta magis co tabefeût.Præterea pluribus humorib,malis abûdat, amp;nbsp;bile amp;nbsp;pituita:ideo no fuit mirû fi dolor validifsi-mus adfuit, S: tubercula emanauefint. Curatus fuit omni ingenio,vt fi dolor capitis à prauorum humo-rum multitudine proueniflet,remota caufa,affeftus amp;nbsp;dolor remoti eflent.Remota enim fuit multitudo raalorum humorum caufans dolorem (fi ilia fuifiet caufa) nonfolùm per euacuationcs vniuerfales,quae à toto euacuant, amp;nbsp;per reuulfionem, vt omnino deberet excuti,fed etlam ad localia ventum cft,ad de-nuationem per veficatoria propc fcapulas,8lt; tamen nihil profuit:ita quod his exquifite fadis,licet cefli ucrittantiUû dolor, quatenus à capite effent edudi

314 IO- B A PT. MONTANI humores,redijt tarnen. Caufa autem eft,fi confide-ramus natura morbi Gallici,quia occupât duoprin-cipalia membra,hepar fcilicet amp;nbsp;cerebrum,fua mala qualitate,quam certè nomino innominatâ,quæ forma imbuit in hepate,amp;malos aduftos humores ge-nerat.Nce poflumus diccre quód calida fit,quia ge-neratpituitam,amp; alios diuerfos humores:^ licet ad tdirflionem tendant,varij tarnen generantur: amp;nbsp;pr® pterea luuatur aliquando à calidis, ita quod non eft qualitas exprimis qualitatibus ,fed forma quædam mala imprimiturinhepate,vt generetmalum fan-guinem:amp; ficut varia eft natura recipient!S,ita varia forma recipitur,quæ in aliquibus depilat,in alijs vl-cera, Jn nónullis dolores facit,in aliquibus brachia, in alijs caput,in alijs crura occupât, prout vnû mera bruni imbecillius eft altero . Cùm ergo in hepate fit ilia mala forma, licet educatur materia mala, redijt tarnen, quia adeft infedio adhuc, amp;nbsp;mala forma in hcpate,quæfèmper malos humores generatiSf licet optimis cibis vefcatur, generat malos humores ex ilia mala forma imprefta : ideo pallefcunt iempcr ita infc(fti,nec vnqua læti funt,amp; affliguntur va rijs lym ptomatibus ex mails humoribus. Præterea caput e-tiam læditur, amp;:ita inuadit ipfum, vt totü venenum appareat in capite, amp;nbsp;non nifi dolor . Credo igitur efte Gallicum, turn ex fignis illis,tum ex modo inua fionis doloris capitis: amp;nbsp;quoniam ea quæ folent curare bemicraniam, nihil profecerüt, turn etiam quia fè cómifcuit cum mullere infefta, relinquitur quod in hoc nobilifsimo iuuene fit morbus Gallicus . Et quoniam multiplicancur humores mail, amp;nbsp;fpiritus aGcenduntur,amp; dolor maximus affligit,falt;fta fuit fe-bris accidens, quæ remouebitur remoto dolore.Ta men cùm iftenobilifsimus vir febri continua labo-cet fine

C o N s V L T. M E D I C I N. jiy ret fine typo, amp;nbsp;carnes ardentes habeat,amp; duritiera aliquam in pulfu,dubitandum eft ne febris fit in ha-bitu. De putrida nó audio,faltem quod habeat ty-pum infignem, nee jgt;ercipit rigorem,nec magis ami gitur in vno die,quam in alio,vel in vno tepore ma-gis,quàm in alio. Eft etiara niirû,quomodo poft cua cuationes fadas non ceflauerit, fi eflet febris putri-da.Et hæc quo ad ca quæ patitur præter natura.Habet pmeterea vigilias illas, quæ mihi videntur quod fine accident : amp;nbsp;habent rationem caufæ, ad quam debet intétio dirigi : quia fymptomata cùm habent rationem caufie, vt vigiliæ, quæ profternunt virtu-tern, amp;nbsp;augent dolorem,propter magnâ ficcitatem, quam caufant,ideo remouendæfunt vigiliæ.Præter mitta dicere de prognoftico, habet enim multa di-fcrimina,8c fiperfeuerabüt dolor amp;nbsp;vigilia, 8e febris quæ hedica eft vel in humoribus,nó haberemus vir tutem ira validarn.Quid agendum eftlPurgatus eft, amp;nbsp;nunc exhibetur decodü ligni,à quo lanatur morbus Gallicus, nee aliud genus remedij dandum eft. Cùm ergo iuuenis ifte patiatur morbum GaUicura, quod ad ipfum attinet, tali decodo curandus eft. Diceret aliquis, hïc eft arefadio, febris, amp;nbsp;vigiliæ, ijs tribus infiftendum eft : fi ad febrem refpiciamus, quia calidum amp;nbsp;ficcum eft decodum, febris calida amp;ficcaaugebitur. Præterea fi fit hæc febris habitu-dinali$,frigidis alimentis indigemus.Præterea vigi-liæ adfunt, ficcitas auté eft caufa immediata vigilia-rum,quæ fi caliditati iungatur, non vigilias,feä pri-uationé fomni inducit, quod eft fymptoma lequens maiorem ægritudinem. Eft ergo decodum omnino aduerfum febri, amp;nbsp;fuperfluis vigilijs . Verura eft, quod fi exhiberetis decodum fimplex,amp; non proui difletis decoqui ipfum in alia aqua, quam noftra fit

Jitf I o. B A P T. M O N T A N I comiTiunis,quæ recipit imprefsiones omnes,nec ha bet propriam temperaturam : ideo fi fulphurpona-tur in ipfa, fit calida amp;nbsp;ficca : fi ferrunij fit frigida amp;nbsp;ficca:non redè egiflet.Sed quia prouilum eft,vt de-codum ipfuin fiatin aquis quæ agunt proprijs tem , pe,ramentis,amp; habent iationem refngerandi, fecus eft:refrigcrant enini amp;nbsp;humedât onines,quta aquea pars ilia eft quæ diftillatur,terrea refidet, fubtilis ca lida exhalai.Ideooptime fadura eftaccipiendoa-quas alteratas. Igiturfi ponaturin aqua endiuiæ, quæ réfrigérât amp;nbsp;humedat, optimum erit;fe habet enim aqua ad endiuiam, ficut le habet ad hordeum ptifana:hæc enim frigida amp;nbsp;humida eft,hordeum fri gidum amp;nbsp;ficcum :itaetiam endiuia frigidaeft Stfic-ca,aqua frigida amp;nbsp;humida.ldem etiam facere poteft aqua fumiterræ. Si igitur exhibeatur hoc decodum coniundis aquis loco fvrupi, conueniens erit: imô poterit fieri frigidius ponendo parum ligni.Ideo tabs fyrupus conueniens erit,quia in ligno præterpri mas qualitatcs amaritudo abftergit amp;nbsp;mundificat. Credo ergo quôd lyrupus conueniens erit adtol-lendum caufam ægritudinis,fcilicet infedionem il-lam. Et fifortaffe videretur, quôd febris augeretur in co cafu,tutius eftet intercipere decodü,amp; altera-re corpus. Quo ad fymptomata, præcipuè ad vigi-lias,non defifterem, licet fyrupum exhibcrem,quin in fingulis diebus mane amp;nbsp;velperi poneremus emul fionê papaueris in ferculis, amp;nbsp;drachmæ duç vel très fèminum acciperentur 8f contunderentur, amp;nbsp;açci-perctur lac,fieret enim impre6io,amp;faccré id pluri-bus vicibus potius quàm accederé ad opiata femel, amp;fcmnum inducct. Et fi dolor capitis perleuera-ret præter rubificationem, taie quid tentaremus, vt fanguifugas venisapplicarem poft aures,maxime poft

C o N s V L T. M E D I CI N. jiz poft tot euacuationcs faftas : turn maximc,quii vidimus cum deriuatione aligna ccflare : ideo effet o-ptimum tantifper dolorem fcdari,quoufg; tollamus veram caufam. Prseterea circa rationem vidus, ere do quód optimeprouideremus, ff decodu non ex-bibebimus cum illa diæta tenui : ff fierent lotiones crurium cum decodo camomillæ, anethi,amp;papaue risjquæ haberét prouocare fomnum amp;nbsp;deriuare,effet optimum . Iftafunt,quæ mihi occurrunt dicen-da. Etiam ff fieret linimentum hepati,quodrefrige-raret ratione fcbris,admodü conueniret,amp; ipfa non ita inualefceret:amp; hoe effet optimum,amp; hac via ego procederem.

Confult. LXV. DemorboGallico,doloribusin extremis partibus digitorum,ulceribus na-rium acgutturis,€x dcJiUlatione acri, progencrofo Polono.

Enerofus Dominus exinordinataviué di ratione,amp; in primis nimio amp;nbsp;inordi nato vfuVeneris ac cópotationis,alia-rumq; rcrum fex non naturaliü abufu, perpeflus eft morbü Gallicum, quo in

hodiemû diem vfq; affligitur. Olim vndus Mercurio incidit in fçuiora accidécia:nam capitis dolore fç uo cruciabatur,amp; inflâmatione faueiü amp;nbsp;nanti, cum leui vnius naris confradione. Bibit autem lignû In-dum, amp;nbsp;po ftea liberatus quodammodo ab his affe-dionibus,ftatim in eadem accidentia incidit. Nunc eft fadus dcbihor ex doloribus afsiduis, ac i«m non amplius fuftinet pati tot tantosque malos affedus ex Mercurij inundione confecutos ,proindeà nobis petit confflium.Nos itaque præfenbemus illi eu ram, qua ff diligenter vfus fnerit, dum setas amp;nbsp;vires

3i8 IO. B APT. MONTANT iuueniles integræ confentiunt,facile priftinam fàiii-. taté acquirec.Pnmô igitur fumât lenitiuû ventris?

3^. Floris cafsiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 x.

Cum faccharo fiat bolus,que fumât bora ante pran-dium,præmiflb clyfteri comuni cum decofto bets, inalua;,mercurialis,amp;modicofalis comunis,addito etiam vitello oui retentis, amp;nbsp;quod maxime nccclTa-rium eft, additis vncijs tribus mellis rofaci colati. Secundo digeftiuum fit tale:

Buglofli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana ij.

Mifee pro vno,amp; fie pro alijs. Et melius eft fi locoa-quarum deftillatarum accipiatur decoftum eatum cumliquiritia. Solutiuum deinde accipiat:

J^. Confeftionis hamech nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 iiij.

Syrupi rofati folutiui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ iiij.

Mifce,amp; cum eodem decofto fiat potio,dandain aa rora. Die fequenti fumat zuccharum rolatum,eius autem accipiat vncias quatuor, amp;nbsp;fumat marte amp;nbsp;fe-rd vneiam primis duobus diebus per horam ante ci bum. Deinde fumatinfrafcriptos fvruposperfc-ptem dies con-tinuos:fed fi vitra modum euacuarct, fumat alternis diebus.

Contundanturgroffo modo, amp;nbsp;fricentur manibus cum oleo amygdalarum dulcium.Poftea infundan-turperdiem amp;nolt;ftéinlib.x.aquæfumiterrç,amp; de^' coquanturad confumptionétertiæpartis. Deinde' adds

Et bulliant donee remaneant lib.iij.ae coletur,amp; ex primatur decorum,atque {ëruetur. I^. Huius deeofti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ vj.

Et detnr manè alternis diebus. Exhibitis bis fyru pis requiefeat per duos dies,fumendozueebaruni rofatum,hora amp;nbsp;quantitate vt didum eft.Laudo ramen poft aflumptionem eafsiæ amp;nbsp;primum lyrupum, ftatim mifsionemfanguinis ex vena hepatis media dextri laterisad vneias fex.Deinde ad purgantes po tiones fupradidas deueniendum.His peradiSjinci-piat aqua ligni bibere iuxta modum infraferiptum. Primo aecipiatur libra vna ligni Indi,ex truneo non valde antiquo,fed viridi quantum haberi poteft, de robufto,grauiqueligno,quod ex magna partent nigrum, amp;nbsp;de eireumferentia parum album . Difle-cetur in minutas partes, ae fuperinfundantur librx xiiij. aquæ de endiuia, amp;nbsp;ponantur in olla noua fa-tis capaei eum tegumento, ae infundanturperho-ras vigintiquatuor.Poftea admoueantur igni,amp; bul lianttandiu,quoufque ex quatuordeeim libris remaneant odo eireiter. Spuma auté diligenter aufe-renda eft ,amp; ad parte feruanda.Poftea fiat diligés ex-pref$io,amp; coletur ae referuetur decodio illa m vafe vitreo optime tedo,ae diuidatur in odo fyrupos, quorum vnum manè hora nona fumât, poftea pran-deat inter duodecimam amp;decimamtertiam.Deinde

JIO I o. B A P T. M o N T A NI hora vigefima hauriat alterü ,ac coenet pofleainter vigefimamtertiam amp;nbsp;vigefimamquarta. Sumpta hac decoftione ligni, fi aliqua fudorum apparuerint fi-gna,tegat calidus in ledo,adi«uando lu do ré. Si au-tem non adfucrit fudor,non prouocandus eft,fcd o-mnia permittantur natura:. Scd quoniam illi fyrupi fuprà difti ex decodione ligni per odo duntaxat dies durabunt, oportebit antequàm priores ebibe-nt,alios parare, vt infufio etiam fieri pofsit per X4, horas,ne detur dies vacuus potioni fumédæ. Sumat autern per 40. dies hos fyrupos . Laudo quoque vt quinquagefimuin diem attingat,ita tamé vt exadis 4O.diebus, vnum tantùm fumât mane fvrupura per reliquos decent dies fequentes. In hoc aucem tcmlt; pore fugiat vétos,amp; omnes alterationes animi.Cor pus quidem poterit exerceri ad arbitriu fuum, pro-ut vires ei melius fuppeditauerint. Ordo autem in fumendis his,amp; regime eius tale erit: Primis decern diebus carnibus pullinis vefcat advnciasduas pro vna vice: pane autem albo amp;nbsp;optimo ad vneias tres. vino quidem vtatur albo,amp; tcmperatè,fubftâtiæ te^-nuioris,claro,Iucido,maturo,optimiquefapons.Et hoc quidc fit illi in prandio amp;nbsp;cccna. Ceruifia etiam optima loco vini poterit bibere. Tranfadis illis decern diebus, viuendi rationem permutabit, in hunc modu : A vino abftinebit, amp;nbsp;à carnibus pullinis, fed fuus cibus erit vneie quatuor aut très panis albi,pu-ri,optime codi amp;nbsp;fermentati.Sumat etiam vuas pat fas uigras ad vneias duas:fint autem vuæ hæ dulcif-fimæ,amp;benemundatæ. Ethiefitprandij amp;nbsp;cœnx modus pro alimento.Potus autem fit fêcundæ aqu j decodio eiufdem ligniin hue modum fada : Sumat idem lignu quod in prima decodione fumpfit, amp;nbsp;in lib. x x. aqua purifsimae putcalis infundatur. Dein-

C 0 N S V L T. M E D IC IK 511 de coquatur vfque ad remanentiam quindecim li-brarum. Hac aqua vtatur in potu in prandio amp;nbsp;cœ-na,quæ h defecerit, potcriercnouari cum dimidiali bra einfdem ligni. Et hic fit cibi ratio per 30. inter-inedios dies. Vltimi verb decern dies fint fimiles in vittu amp;nbsp;potu illis diebus decern primis. In toto au-tem temporejqüo de ligno bibit,intra quoslibet o-fto dies aflumat drachmas x. floris cafsiæ, vnahora ante prandium.Poterit autem eo die quolumit caf-fiam,iyrupum exligno intermittere. Cùm vero po-tumfyrupctum exliçno præfcripta ratione fumpfe rit, tune per multos dies amp;nbsp;menfes, optima viuendi ratione vtatur. Vefcatur carnibus iuuenum anima-lium, amp;optimis cibarijs, ouis recentibus, auiculis, pullis,pifcibus faxatilibus,vino albo mediocri amp;nbsp;bo ni faporis.Corpus autem valdeexerceat.Ab alijs pi-fcibus amp;nbsp;carnib.falfis,anferibus, oleribus abftincat, fed àcoitu maximè;omnesanimi moleftias fugiat.Si vero aliquam grauitaté fui corporis fenferit, bis pi-lulis vtatur ter in menfe vna hora ante eoenam:

Puluerizentur omnia perfe, deinde cómifceantur, poAca afpergantur fucco rofatum puro, amp;nbsp;tandem permittâtuc exiccari,amp; poftea cum meUe rofato fiat magdaleon,fiue mafia, de qua fuo tempore accipiat 9 ij. amp;nbsp;formentur piluls tres dandæ,vt fupra.Spu-mam autera, quarn iuperius dixi debere reieruari in eo toto temporequo aquam bibit, admouebitlo-cis,inquibus fiunttumores amp;nbsp;dolores A’biverobi-

JM I o. B A P T. MONTANT beric hoc decodum ea Jege quam defcripfimus,ne-que interim à doloribus perfe(Sèliberetur,per(eue-rabitineadem viftus rationequâfupràfcriplîmus. Pilularurafuprafcriptariim 9 ij.vel iij. ter.vel qua-ter etiam in menfelùmet hora ante cœnam : amp;nbsp;expe âeçopportunû tempus rurfus furoendi decoélû ijs modis, vt fuprà declaraui.£rit autem opportunités talis, vt fi biberit vere decodum, alia opportunitas erit in medio autumni:fi in autumno biberit,erit op portunitas cxpeftanda ad finem veris.Et fi hæc omnia diligenter peregerit, amp;nbsp;prima amp;nbsp;altéra vice non fuccefferit,non delpondeat animum,vt pleriquefa-ciunt,fed conftanter in ea reperfiftat, iuxtaHippo-cratis fententiam:Omnia fecundùm rationé facien-ti, fi nonfucceflerit fecundùm rationé, non eft trâf-eundum ad alia.Perfiftat ergo in hac cura, neque vo ces impoftorum audiat, qui vel fuffumigijs vellini-mentis primo fanitatem pollicentur,fed tandem in vltimam perniciem adducunt. Ad dolorem qui eft quafi initium contraftionis in extremis partibus di-gitorum manus, hoc infrafcripto decodo fæpe lauer manus:

Pul^gij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Decoquantur in aqua fimplici. Ad vlceranarium amp;nbsp;gutturis faâa ex defluxu fallb amp;nbsp;acuto:

Ponantur fimul in mortario plumbeo,amp;ducant donee habeant bonam confiftentiam, poftea cum mo-dico cerx liquefaól J fiat vnguentum molle,amp; refcr-uctur

Endiuiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana ^ vj,

Amygdalarfl dulciö ana lib. s.' Connindantur omniaperfe, deinde mifceant,fed prius addaturaceti fquilliricilib. j. s. Etomniapo-nantur fimul in olla noua vitreata, obtureturque ne tranfpiret. Deinde ponanturin fimo equino, amp;nbsp;bene fepeliantur ad putrefaciendum per 40. dies:dein de ponantur in boria vitrea lutata luco fapientiæ, amp;nbsp;deftillenturfecundùmartem phyfici pradici,amp;fer-ueturliquorad vfum.Hçcergo omnia fuaDomina-tio interim diligenter exequetur, amp;nbsp;de fucceflii bo-rum,nos vel ipuliteris monebit, vel faltem Valenti nus Lublinus difcipulus nofter, cùm rem banc co-gnouerit,certiores reddet.

Confult. LXV. pro illuflrifsimoatqutExcelkntifsi mo Domino, Domino Gakotto Pico, Mira«-dulx Comité dignifsimo,

Llufttifsimæ Dominatioms veftræ corpus neque in membris fuis,neq; in omnibus aetatibus,ci(dë afleftibus, fed ion gèdiuerbs obnoxiüfuit.Membrorum

314 IO. B A P T. M O N T A N I guidé præfens flatus huiufmodi efl, vt cùm religua; aétiones omnes integræ fine ac reftè valcant,in infima tamé reéli intcftini parte ac exitu, multiplici (vt poftea dicetur ) morbo infeflatur. In diuerfis etiam a?tatibus,alijs arque alijs affedtibus fuit exagitatum, amp;nbsp;ita fuit cotiiparatum,vt facile mutari atq; akerari poflet. Cùm igitur veflræ valetudinis nobis propo-fitafit cura, omnes illi affedus varij arque multipli-ces,quibus aut iam laborat,aut ne in pofterû redeât efl verendum, diflinguendi mihi neceflariô viden-tur:id quod ex mukis quibus antea Illuflrifs. V. D. vfa efl confilijs, facileintelligctur. Ab eo igitur qui nunc infeftat morbo initium fumam,quem etiam cç teris omnibus, quibus iandiii efl conflidata,leuio-rem efle,ipfamet confitetur.Quoniam autem(vt di-dum efl ante3)omnes adiones, vnica excepta, funt integræ, ilia in præfens omifla,quomodo reliquæ in fuaintegritate conferuari debcant,explicabo.Reda veto earum valetudo minime conferuari poteft,nifi à lapfu membra præferuentur, quæ in hoc corpore inæqualiter admodum funt teraperata,amp; vt turbam aliquam faciant,ac fibi inuicem âduerfentur,præpa-rata. Vt autem in fingulorû particulatim natura ex-plicanda infiflam, amp;nbsp;cor amp;nbsp;hepar infignem haberc à natura caliditaté affirmo:id verô turn ex eorû adio-nibus,tum exhis quæ ab illis efficiuntur, fatis appâ-ret: ea autem quôd aperta admodum fint,breuitati» caufanunc prætermitto. Hepati tarnen alia quoque aduentitiaqualitas efl adiunda: ea ex Gallico morbo originera duxit,amp;peculiarem quandam vim hepati adiungit,qua humores acfanguinem exurit, ac eos femper,magis ac magis exaflat.Iia autem vis non idem in omnibus efficere folet : fiquidem in hepate natura prædito calidiore,multô efl deterior, amp;nbsp;ma-

CONS VL T. MEDICIN. jij gis mctueiidi • Qunre cum V. D. hcparhuiufmodi fit,naturafcilicet calidum,deinde lue ctiam Gallica infedum,prauum amp;nbsp;exuftum fanguinetn perpétua generari eft neccfle: vnde etiam fit,vt inde geniti fpi ritus, eius fanguinis naturam feruent,pottfsimü au-tem cum in corde gignantur, in quo calorem inimo deratum effe iam diximus. Huius autem rei plurima funt argumenta.Prirauni enim,fpiritus effe calidio-res ac feruere,indicio eft frequens illa excandefcen-tia amp;nbsp;inflammatio : fine vlla occafione ab ephemera corripi febre: capitis calefaftio, amp;nbsp;infignis fæpe ru-bedo,vt ipfa quoq; alba oculi tunica rubore fijffun-datur;h^c enim omnia nó aliâ,quàm fpiritus calidio res ac igneos,caufam habét.Hinc etia fit vt hçc omnia citifsimè dlffoluant:id quod omnibus quiàfpiri tuü motu proficifcütur affeftibus,folet acidere.San guiné autem exuftu ac feruidum generari, ilt;Seri,fe-btes,amp; præterili corporis fqualores,fatis manifeftè declarant:ea enim omnia è calidioris ac feruidi fanguinis praultate oriuntur. Qui vero fingulis nofti-bus nunc etia prodit fudor,cùm multæ iam adminî-ftratæ fint purgationes,amp; quæ refrigcrandi vim ha-beat exhibita medicaméta, non aliunde fit,quàm ex fangulne nutrition! inepto,quc aliquanto quam an-tea robuftior fada natura,attenuat,fcparat,8lt; taqua minus idoneu alimentü cxpellit ; idq; in noâe,cùm ob natiui caloris ad intenores partes reditum,aftio nes fuas perfeftius abfoluit. Et hæc quidé haftenu« de his fymptomatis,quæ hepatis amp;nbsp;cordis intempe-riemfequuntur. Accedithifce etiam ventriculus, qui cum peculiar! fib! natiuo calore deft!tuatur,pi-tuitæ generation! valdc eft accómodatus: quam cec rcnonolimtantu copiofam gcnii!t,fed nunc ctiam, etfiin viftus ratione fumma adhibetur diligctia, gi-

Î2lt;î IO. B A P,T. MONTANT gnit. Adeft præterea capitis temperatura, quæ mea quidem fententia calida eft amp;nbsp;ficca: atque ideo non tantùra nimiâaliorum membrorû caliditatem non tempérât, fed calida atque exufta excrementa non pauca côtrahit: cuius tei finifter oculus manifeftum indicium præbet,qui amp;diminuta vifione, amp;abfccf-fibus in palpebris laborat,acfemper ferè eft ophthal micus.In hoc autépotius quàm in finiftro, lÿmpto-mata hæc confi3iciuntur,quôd ob acceptu olim vul nus debilior eft fadus.Cui igitur huius corporis intégras aftiones conferuare propofitum fuerit, is (vt fuperius d/dum eft) immoderatas horum membro-rum intempéries frangere, amp;nbsp;ad mutuam quandam concordiam,vt melius inter fc confentiant,reuoca-re debet.atqj hæc propriè dicenda eft præferuatio. Cùm autem in hoc inftituto quædam cômunia fint, quædam etiam particularia, à cômunibus exorfi, ad particularia deinceps accedemus.Aër nobis occur-ritinprimis, qui quàm fieri poteft temperatifsimus eft eligendus:neque enlm nimiû aut tennis aut craf-fus,frigidus aut calidus,aut alicuius paludis exhala-tione infeftus efte debet:cadem etiam ratione nec à ventis.agitatuni,nec à pluuia madidumefle oportet. Scio equidem llluftrifs.D.V.inftitutum,amp; turn bel-licas turn ciuiles adiones eiufmodi efte, vt fumma qua opus eft diligentia, obferuare hæc minime pof-nf.vtilifsiraû tarnen illi fuerit,ea fibi habere perlpe-da,quorum excelTum declinarefummoperc debet. Cùm igitur iam à me fit admonita, ad eius pruden-tiam pertinebit,opportune ingruentia incommoda moderari,amp; cùm corpus vniuerfum,tum caput prç-cipuè, idoneis tegumentis, pro imminente aëris intempérie, tueri ac munire. Quod veto de aëre à me me didum eft, id rebus omnibus accomodari debet,

C o N s V L T. M E D I C I N. 517 bet,quas cùm maxime moderatas amp;nbsp;corpori cómo-das effe oporteat,(ï non ad vnguem obferuari, quoad fieri poteft tarne moderari debent.Proximç funt ab acre animi perturbationes,vt ira, moleftæ cogita tiones, amp;nbsp;reliquahis fimilia : quæ certcllluft. V.D. fumma animi prudentiafrænare ac coércere debet: fiquando enim illorum intemperantiæ fefe pcrmit-tet,fupraquàm credi poteft corpus plurimùm immu tabunt, atqueitafanè,vt affedibus plus æquo ani-mum diuexâtibus, alia auxilia vix quicquâ bntprofil tura.Summo igitur ftudio, diligentia atque animi moderatione,funt coercendi. Sequitur vt de corpo ris exercitatione dicam: quæ certè fi opportune fiat admodum cft neceiraria:cùm tarnen Illuftrifs. D. V. militarem vitam agat, amp;nbsp;ob grauifsima negotia co-gatur varias regiones peragrare, minuere potius ac moderari quàm augere illam debet.Huic enim corpori vehementer calido ac refolutioni parato, plus fortafle periculi ex nimia quàm expauca exercitatio neeft metuenduro. Quemadmodum igitur perpetuum otium non probo, ita illi autor fum ne in exer cendo modum excedat : potifsimum autem in loco apnco, in aê'recalidiore,poft prandium autcibum qualemcunque:tum enim prodefle nihil, obeffe au-rem plurimùm poteft. Siquando igitur Illuft. D. V. iterfufcipere cogetur, fuadeo vt manèieiunoven-triculo totius diei iter perficiat: àprandio vero, aut nullum, aut breuc, amp;nbsp;non nifi longo poft cibum in-teruallo,iter conficiat.Quod fi totam diem equitan dum illi e(ret,manc prandebit parcè,aut potius par-cifsimè : verbi caufa, oua duo, amp;nbsp;exiguum panem in iure infiifum edet, amp;nbsp;femel tantùm bibet. Nee veró opus eft me illam etiamadmonere,eiufmodi equura «ife debere,vt apte incedat:fcllam vero amp;nbsp;optimam,

amp; fefsioni cómodam : hoc enim ipfa non tantum ci nobilifuaacpræclara conditione, veriimetiam ne-cefsitate magiftra fatis eft cdofta. Ad fomnü veto lt;]uod attinet, feptem minimum horarü Ipatium dor jniendü puto,idq; in node .quód fi nodurnus fom-nus aut interruptus,aut impedituslït,vtdefpatio iam diftopars non mediocris detraheretur,fuade-rem vt in meridie tantundcmdormiretimoderatum enim fomnü in hoc corpore maxime proto . Quod filegitimum temporis ipatium dormierit in noâe, longe confultius cft vt lutcrdiu pcnitus abftineatà fomno . Singulis etiam diebus aluum möllern elfe oportet:quôd fi Ijjontè non deijciat,artis auxilio u-tendum erit. Vt enim corpus hoc cômodè præferua ri pofsit,naturalium excrementorum quotidiana ex purgatio eft neceflaria. Si igitur huic muneri natura défit,comoda aliqua ratione erit adiuuâd3;nec ta men clyfterium\im adhibendam elfe puto,grauiori enim necefsitati ilia eft admouenda,fcilicet cùm le-uiora ac tutiora auxilia nô profuerint.Vbi igitur aluum mollire erit necefle, manc ante cibû, aut etiam turn cibo in prandlo, decé aut duodeçim pruna fic-çata, plura aut pauciora, pro illorum magnitudmis ratione,funt detioranda : ea tarnen in iurepuUicum .faccharo molli igné ita décoda efle oportet, vt me-lior iuris pars fit abfumpta,pruna veto molliora fint fada,totumq; illud ad fapç cuiufdam confiftentiam dedudü : ac turn pruna cum fuo illo iure comedet, id quod ad lenicndam aluum, amp;nbsp;cfficax amp;nbsp;familiare , omni etiam noxa carens auxilium cft futurum. Idem etiam pra:ftabunt palTularum oricntalium vn-ciæ duç,manc ante cibum fingulis diebus fumptædl las autem nigerrimas, pinguifsimas, dulcifsimas,ac fccennfsimas efle oportet.Idem etiam pulli ius eifi-ciet,

CON SYLT. MEDICIN. 519 eiet, in quo malua, beta ac mercurialis fint décoda: amp;nbsp;hoc quidem medicamenti magis naturani refert, fed valde commodum eft ac falutare, amp;nbsp;à veteribus etiam fummopere cómendatum. Cum igiturbuiuG-modi aliquo auxilio opus erir,llluft.D. V. iHud eli-get quod magis probabit, aut quod felicius offieiü faciet. De potu ac cibo ita ftatuo:in primis pro veil triculo eiufmodi vinum efle eligendu, quod vbi fue rit ingeftum, miferum vcntriculum fua aut acidita-te, aut aufteritate,aut acerbitate nolancinet,violet aut difeerpat: ne tarnen hepar aut exurat,aut inceti-d3t,potens admodum efle minime oportet. Vinum itaq; maturû,boni faporis,nec potens,nec imbecil-lum,fed mediocre eligetur.Colore autem fit aut album,aut rubrum, aut inter hos mediü,in primis veto tenuis fubftantiæ ac pellucidum . A mufto pem-tus abftinebit, nec nifi vbi per quatuor filtern menfes quieuerit ,illud bibet. Cómunem Dominorü ac Principum eófuetudinem fibi maxime perniciofam exlftimabit, qui vinu aut glacie, aut alia ratione re-frigeratü bibunt : pefsimus enim hiePrincipü mos, luxuSjdellciarum amp;nbsp;nimio ftudio exquifitæ volupta tis pœnas dare illos cogit,dum 8cgrauifsimis morbis cóflidantur, 5lt;iuftó citius,vitæfuæ curriculum abfoluunt. Eorum tarnen fors eft miferanda:cnm e-nim magna ac perpétua çutredine in illis ventriculi laborent,ardore quodä a ciborum varictate ac mul-titudine gcnito cxæftuent, amp;nbsp;molefta anxietateac fin veheméti continuéanhelent, dum eaincommoda fedare atq; excinguere fe poffe exiftimant, quàm graui fuo damno hallucinentur ignari, errorem er-rorc cumulâtes,illaaugent,ac veluti flabcllo incen-dunt. Cum tamé D. V. Illuft.in alijs rebus omnibus fumma amp;nbsp;prudentia amp;nbsp;moderatione vtatur,amp; fupra

comniunem ac vulgarem Principum rationem,pr3r-dari ac ijobilifsimi intelledus fui præftantia fefe eri gat atq; attonat,cômuni etiâ illo errore minimeim-plicatur. Ea igitur hæc efle verifsima,ipfo vfu intelli get: quæ etiâ fi exade obferuabit,maxima fua animi voliiptate,infelices alienorum errorû cxitus fpeda-^ bit. Èiiifmodi itaqj quo ipfa vtetur,vinum efle opor tet : quod etiam moderate bibi,amp; tantùm in menfa, debet. De cibis autem in primis generalis illa régula finciat , in valctudine tuenda cibum feu obfo-niû fimplex atq; vnum elfe oportere:âc,vt mea qui-dem fert fcntentia,deteriüs eft vti ciborum laudabi lium etiam ac falubrium varietate, quàm vnico, vt-cunq; etiam fit prauus. Hoc autem verifsimum efle, multorum populoru vfus docet,qui cùm folis pifei-bus,crudis quidem illis amp;in Ible exiccatis, aut alijs huiufmodi cibis vefeâtur, quoniam alla cibaria non attingunt, fed in eorum tantùm vfù perfeuerant ( fi fides hiftorijs eft adhibenda) integra valctudine, amp;nbsp;virium robore,duo aut tria fecula perfruuntur.Eius rei præter ipfius vfùs teftimoniû , mulcæ etiam funt efficaces ac demóftrationis vim habentes rationes, quas nunc, qüoniâ huiufmodi res tradare mei non eft propofiti,libcns omitto;qua enkn viuendi ratio-nellluft.V. D. vti debeat, explicate meum tantùm nunc eft inftitutu. Vnico igitur ac fimplici oblbnio fit cótenta:quód tarnen fi boni etiâ fucci,amp; falubris aclaudabilis fucrit alimenti, probabituràmelongc etiam magis . Illud autem repetendû duco;fihocin genere peccandû fit,in vnico cibigenere, etiam pra uo, minus delinqui, quàm in multiplici ciborum e-tiam falubriû varietate. Alimetorû porro catalogus rcs eft adeo iam vulgaris, vt cémunem admodû can tilenam cancre me iam pudeat. Ne tarnen vlla in me

' C o N s V L T. M E D I C I N. 351 diligentia defideret, ea omnia lt;juæ nunc à me defcn bent, veftræ valetudini multas öb caufas plurimiam aduerfari dico. Aromata,carnes falitæ,carnes anti-quç,vt bonis amp;nbsp;cartrati,auium paluftriü,vt anferum amp;nbsp;anatum carnes, pifces præcipuè pakiftres,tam récentes quàm falitidafticinia omnia, potifsimü vero cafeus:paftiliaomnia, amp;pulmenta quæpaftainuol-uuntur, vt placentæ,ac huiufmodi reliqua, legumi-na,acria omnia,vt ania,cæpe,afcalonia,porri,acetû, amp;nbsp;ex crudis olcribus acetaria,fruftus etiam fi libéra lius ingcrâtur,funt perniciofi. Quonia autem Illuft. V. D. læpe in Gallia peregrinatur, vbi (aiunt ) fua vt plurimum infartagine obfoniatorrere folentac frigere,amp; lùillatergora feularida,foliGalliplura comedunt,quàm quatuor aliæ fimul nationes, idea ea mibi eft admonenda, vt ab huiufmodi rebus abfti neat,amp; pro viribus ab ea viuendi ratione abhorreat. Suis igitur coquis mandabit vt propria mefam, fine huiufmodi apparatuinftruant : ille enim oblinend® potius gul® ac voluptati,qua valetudini tuend® eil accómodatus.llluft.profeftoD.V.perfpedifsimum illud elTe debet,res nullas fibi inuice magis aduerfari,quàm egregiü coquü,amp; præftâtifsimü Medicum: illorü enim cótrariapenitus funt inftituta: hic enim prodeire,ille autem vult obledareihuic finis propo-fitus eft fanitas,illi vero adulatio ac impoftura. Non igitur fimplici tantü vniusq; tantu fubftîtiæ,verùm fimplici etia ratione præparato cibo vtetur;amp; optima potius valctudiné,quam quæ ex cibo capit volu-ptaté,fcopü fibi cóftituet.Vt auté partiu quas cótra ■ rio téperameto prçditas efle fuperius dixi,particula ris à nobis ratio habeat, pro vétriculi valetudine có feruada, Illuft.V.D.hortor vt inter vna atq; alteram menfam, noueminimum hotaru fpatium ponat: nifi

eiufmodi forte imbecillitas contingat, quæ totitm vnius diei cibum in tres partes diuidere cogat: in quotidiana tarnen ratione, inter prandiü amp;nbsp;cœnatn diifturn iam interuallum probo, ne pofterior cibus, priori nondum plenc concodo,fed crudiore etiam-nutn exiftcte,ingeratur:qiio profedo valetudini nihil poteft elfe magis perniciofum . A cœna etia non iiifipoft duas boras fomnus eft admittendus:ac tuin autftandoj3ut domileuiterdearnbulando,cum luis farniliaribus de iucundis rebus ac fibi gratis collo-quetur. Alcam autem, aut in aliqua alia re diffitili, grauiorena animi intentionem , minime turn probo. Haç feruata ratione,fine vlla moleftia nox tranfige-runfomnus erit tranquillus,neq; pituita repleri caput aut ventriculum cótinget. Pro hepatis vero ac renü confcruationc,confulo ne in prima ftatim men fa,vc multi folent,bibat: fed pro viribus,ad mediara faltem menfam primus hauftus differatur. Hoc autem vt facilius impetrari,amp; hepatis etiam ac fangui-nis feruortéperari pofsit,ante alios cibos iuris pul-licum faccharoidoneam menfuram femperbiben-dam efle fuaderem, id quod ad molliendâ etiam al-uum pkirimum confcrret. Dida hac vidus ratione amp;nbsp;membra hie temperari, amp;nbsp;ad mutua concordiam ita reuocari pofle exiftimo, vt eorum munere reda valetudo conferuari pofsit,id quod noftrum à prin-cipio propofitum fuit. Cæterùm quoniam praeter alfedus iam didos particularis quida nó leuis morbus adeft, qui annos quatuor perpetuos infeftat, in mufculo fcilicct fphindcre vlcera quædam amp;nbsp;rhaga des, cius igitur præcipua etiam ratio haberi debet. Cùm auté eo in loco antea fuerit abfcefl'us,ex co vlcera prodijlfe fatis eft manifeftum . In eo quoqj ab-feefiu exuftam ac biliofam materiam latuifle,admo-dum

C. o N s V L T. M E D I C I N. jjj duin cft verifimile, id quod ex difta fuperius fangui nis prauitate, amp;nbsp;ex gaUicæ luis contagio comeftare in primis licet;deinde etiam ex morbi diutuniitate, ex corrofione, excurationis diffieultate, ex crafla, obfcui'a,atq; exufta,qu^ ex vlccribus nune fluit materia, amp;nbsp;exfanguine amp;nbsp;teculcnto amp;nbsp;nigriore, appa-ret. Alioqui mclancholicis atq; exuftis humoribus recipiendis paratifsimum elTelocum illum,hämorrhoides iUi peculiares locuplctifsimü teftimouium prxbent. Audafter itaqj mihi videor pofle pronucia re,tam præteritû ilium abfceflum,quàm fecuta dein de vlcera,ex melancholico atq; exufto fanguine or-tum habuifle ; illum autem eó natura ideo tranfmit-tit, quod turn ob naturalem fibi conftitutioné, turn propter fitû, amp;nbsp;perpétua illam que in egerendis fæ-cibus fit côprefsionis vim, ad huiufmodi humotem excipiendû locus illevideturaptifsimus.Q^qniam igitur, fi lôci naturâ confideremus, hæc vlcera funt profundiora,cacoethe etiâ amp;nbsp;exedentia amp;nbsp;valde for dida,ac prætcrea veluti cloâcæ aut fentinæ deterio-tem fanguinis parte recipiût, horum omniû exaélif-fimahabenda eft ratio,in primisq; ca quaEftio,cóful-tum ne fit atq; expédiât ca curare, an veto nô,à no-bis eft dil'cutiendaïquæ profedô,mca fentctia,haud facile dilTolui poteft. Ncq; cnim tantû videtur tur-pe,fed inutile etiam atq; incômodû , perpétua dus morbl moleftia decmcri;amp; cùm humor malignus fit, amp;exaftofenfu præditus locus ,amp; qui facile afficia-tur , deterioris etiâ morbl metu perpetuo torqueri. Ex aduerfo tarnen eorum curatio fufpefta nobis elfe debet:cùm enim praua omnia excreméta diu iam na tura per eum locü perpurgarc cófueuerit,fieri facile poiret,vt curatis viceribus,humorcs intra corpus re tinerent,qui poftea in nobilioré aliquem locum de- '

lati,détériorés illic affedus crearent,quemadmodÂ frequenter contingere videmus.Hæc igitur mca cft fentétia, hæc vlcera diligéter efle tradanda, amp;nbsp;cùm eorum (înt tria,duo efle penitus curanda,ac folidan da, tertiû veto apcrtû eft relinquendum, quod fane fi in fiftulam dcgeneraret,noftris forte rationib.minime incômodum putarera . Hoc verô amp;nbsp;rationi amp;nbsp;Hippocrans fenteiitiæ valde confentaneû videtur, qui in hæmorrhoidû curatione,vbi quis,eius confilium fecutus, claudere illas velit,vnam lemper aper tara relinquendâ elfe dixit: eundem proculdubio di uinus ille vir fcopum fibi proponens, in quem nunc etiânos intuemur,fcilicetneobplures hemorrhoi-das locus ille violaretur,aut ob nimiâfanguinis co-piam corpus labefadaretur. Atq; idco orrines occlu fasnoluit, vtaliquis naturç exitus pateret, per que folitas iam expurgationes molirctur.Qupd itaq; de hæmorrhoidib. Hippocrates dixit, td nos nunc de illis vlceribus pronunciamus. In ipforuigiturcu-ratione, iadis iam fundamentis innitentcs, dicimus locum ilium continue amp;mundificandum amp;nbsp;exiccan dum elfe, idqj minime mordacibus, lèd elemétibus ac lenibus medicamétis. In ablutionibus certe ad-miniftrandis nulla alla re vterer,quàm hordei, furfu ris,fabç. minime decorticatç,parietarie, anagallidis decofto: hæcenim omnia, amp;alia his fimilia,amp;mun dificare, amp;fordes abftergere,finevllamordacitate aut calefaftione poflunt.Quôd fi aut dolor,aut non admodum rubicundus, aut inflammation! fimilis tu moreoin loco appareret,chamçmelum,maluam,al-thæam,melilotum,ac his fimilia adderem. Vbi veto inflammatio aut purpureus rubor illic confpicere-tur,quemadmodû ego aliquando vidi,tum nil aliud quàm folatri fuccû cum oleo rofaceo completo mixtum.

stum , amp;nbsp;mortario ac piftillo plumbeoinlinimenti forma redaftü, admouendü exiftimarem. At vero G fortefortuna horü vlcerü curatio tâ felix eflet vt ad cicatrice ctiâ peruenirct,amp; eo in loco nulla amplius eflet affedio præter natura, in crurib.loco infra genu cômodo, duo vlcera omnino excicanda effe fua-deré,vt qui per curata iam vlcera fluere humor fole-bat,nouü,minus moleftü,tutioré amp;nbsp;cómodiorem e-tiam exitü Gbi patefadü inueniret. Hoc itaq; nulla ratione aut negligi auc prætermitti vellé,ne grauio-ri aliquolymptomate VeftraaliquâdoD.cùm illud minimè Gafpicareqcorripi G: animaduertat. Et hæc haftenus de illis affedib.à quib.D.V.nunc affligit,à nobis Gnt difta. Quod G maioré etiaro diligentia amp;nbsp;efEcacioré prælêruationë cupit, aduerfusq; omnia quæeuenire pofsûtincômoda tuen fe magis velit, côfulo vt bis in anno , vere fcilicet atq; autûno, fuo quodâ inftituto,vniuerG corporis expurgationé mo liatur.Et vere quidé huiufmodi purgandi ratio corn modavideretur. :^. Mannæ eleftæ |- ij.

l^. Syrupi acetoG Gmp. multæ acetoGtatis Debetonica nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana ^ j.

Mifce provno fyrupo,amp; Gc pro alijs fepté. Deinde R. Rhabarbari eleftl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? ij.

Spicæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gr. x.

Incidanturamp; alperganturvino aromatico,deinde iufundanturinaqualaftis perhoras x. poftea fada diligenter exprefsione amp;nbsp;colatura,

i Mannæ eledæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ j.

hæc eft qux in vere cóuenit purg3tio.Qlt;i.o etia tem pore fi fanguis copiolus efle videret, id quod tacila futurum credo, fanguinis mifsioné exbaiilica dex-tri lateris, poft duos fyrupos, fummopere probaré. Sanguinis autem mittendi pondus fît vnciæ v 11 r. circiter. In autüno,in medio fcilicet Septembri,auc initio Oftobrisjhæc purgandi ratio inftituetur:

IJi.Floris cafsiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 xij.

Cinnamomi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? ij.

Aquæ boraginis deftillate fîneplumbo |. iiij. Mifce pro vno amp;nbsp;ficpro alijs, vfque adfeptimum. Deinde

3i.Rhabarbari cleéli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 j.

Spicæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gr. v.

Incidantur, Srinfundanturinaqualaftis perhora« decem. Deinde faCla diiigenti exprefsione, cola-turæadde:

I^.Syrupi rofati folutiui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ iij.

Mifce, amp;nbsp;fiat potio, danda in aurora cum cuftodia. Hifce pharmacis in diftis anni partibus corpus ex-purgabitur : neq; vnquam hoe amp;nbsp;facchari rofacei v-fus intermittetur. tilud autem potifsimum V. Illuft. D. fuadeo amp;nbsp;confulo, vt in nulla vnquam anni par-tefaccharum rofaceura omittat : cómoda vero illud accipiendi hora erit ante cibum. Medio autem inter vnam atq; alteram purgationem tempore,vt eer tior adhuc fît præferuatio, fi forte grauiorem fe fa-dam aut nimis incaluifle fefentiat,confulo vt x.aut x 11. drachmas fions caisiæin bolo,aut 3 j. rhabar-bart

co N s VL T. MEDIC IN. 357 tari cum faccharo rofaceo, aut in iure pulli mannæ eledæ vncias duas accipiat, ex his enim iHud eliget quod magis arridebit, amp;nbsp;natura commodius ac t'aci lius feret. Quod fi optio mihi daretur, amp;nbsp;natura e-tiam facile ferret, reliquis omnibus cafsiam, vt quæ omnes humores euacuat, fanguinem puriorem reddit,amp;vniuerfum corpus integrum efficit,præferen-dam exiftimarem. Quoniam autem fieri poteft vC Gallica lues,ob aliquod erratü,fuæ infedionis ger-men aliquod edat : nam progreffu temporis fieri vilt; poteft quin t’euertatur,potifsimû autem cùmquis grauibus negotijs implicatur, per varias regiones peregrinatur,amp; frequens etiâeftin itineribus: pro-ptereadandaoperaeft,vtfiquod huiufmodi fym-ptoma cxonatur,opportunailli auxiliaadhibean-tur;eo enim magis hoc à nobis eft metuendum,quo ego certius ftatuo Gallicam hanc luem ex eo corpo re in quo femel egit radices,penitus tolli non pofte! quanquam itamitigari atq; extingui polTenonne-go,vt per longum temporis intcruallü, nullam mo-Teftiam faceflat. Si quando igitur eiufmodi lues in-feftaret, ad vnicura illud ac falutare auxilium , lum-maDei beneuolentia ad eius morbi curationem ho minibus concelTum, conlugiendura elfe fuaderem. Illudautem lieni Guaiaci eft decodum . Quod la-ne quonum non vna rationc paran video (aiij enim folum decoquunt lignum, alij corticem ctiam ad-dunt : aliqui etiam ex vino, amp;nbsp;eo nunc potentiorej nunc autem roediocri parant:multi quoque diuerfa alia fimplicia medicamêta,ipfo ferè auditu nonnun-quam horribilia adiungunt ) ego qua rationeined parando vti firn folitus, amp;nbsp;quam non minus tutani quamvtilem longo vfu fum expertus, cùm exme-thodo atque artis ipGus principijs illam didicifleni(

JJS IO. B A P T. MONTANT infenus defcribam. lUudauteni ijs qui cum fru-Ôu Guaiaci decoftum funt bibitun, neceUarium in primis præceptum puto, fcilicet vt exadifsimc fint purgati, amp;nbsp;diligenter etiam illis miflus fit languis. Jpfc enim vfus fatis docct, eos omnes qui non abfo-lutifsimè antea fuerunt purgati, non magnainvf-queadeo ex eo potu vtilitatem adipifci,vtcunque etiam omni adhibita diligentia,amp;optima viiSus ra-tione feruata, decodum illud bibant. Ego itaque totam purgandi rationem , quam antequam ad de-codi exhibitionem accedam , adminiftrare fum fo-litus , initio defcribam : deinde, qui modus amp;nbsp;ratio temporis fit feruanda, tam dilucidè tradam,vt quifi-quis meum hoc præfcriptum fit fecutus, illam cura-tionem nullo errore inftituere pofsit. Huiufmodi igitur eft purgandi ratio:

J^.Mannæ eledæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ij. s.

Syrupi de cichoreaNicoli ana ^ j. Aquæbetonicæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ iiij.

Poft vnum atque alterum fyrupum , mos mihi fere perpetuus eft in alijs, vt vncias odo aut decem fan-guinis mittam . Eum mihi morem elfe in alijs dixi: nam fi forte Illuft. D. V. pauló antè milTus effet fan-guis , quidfibi fit faciendum inteUigat. Poftfyru-pos, inferius dcfcriptum purgatorium medicamen-tura eft afTumendurn.

CONSVLT. MED IC IN. jj^ Poft purgationem, per duos dies facchan rofacci vncia med», bis in die, per horara ante cibum fu-niitur,amp; inferius defcribendi fyrupi interim prçpa-rantur.

Contundantur crairomodo,amp; fricenturmanibu» cum oleo amygdalarum dulcium,deinde infundan-turinaqua fumiterræ amp;nbsp;ciidiuiæ lib. vij. per boras x x 1111. amp;nbsp;hæ aquæ deftillentur in alembico vi-treo,in balneo Marix : amp;nbsp;deftillatio per plumbû aut per aliud mctallicum,omnino euitetur. Deinde

Liquiritix rafx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana j vj.

Seminum citri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j ij.

Corticum radicum ellebori nigri j iij. Decoquätur omnia firn ul lento igne, ad dimidium. Deinde fafta diligenter exprefsione amp;nbsp;colatura,dc.. coftü cum oui albumine punficetur, amp;nbsp;facchari ad-ditlone dulcefcat, amp;nbsp;feruet pro fex fyrupis,qui modo infra defcripto exhiberi debent.

Decoftifuprafcripti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ vj.

Propinetur manè calidum. Eiufmodi fere eft plu-rimis conueniens difti fyrupi pondus : in nonnul-lis tarnen maior eft ea dofis quam expédiât: nee eins decofti plures quam quatuor vncix, alternisq; tan-tùm diebus, nónunquam etia tertio quoq; dic,funt

340 IO. B A PT. MONTANT exhibendæ. A V. igi tur Dominatione fiimma cauti» cft adhibenda, nee nili quantum commode ferre, amp;nbsp;à quo moderate ctiam euacuari pofsit, eft aflumen-dum. Sex tarnen omnino fyrupi,antequam ad Gua-iaci decodum accedatur,funt bibendi : omni enim periculo vacant : moderate cuacuant, amp;nbsp;fine eufto-dia fumuntur: multi etiam ad confueta fe conferunt jnunia, amp;nbsp;negotiant. Poft didos iam fyrupos,Gua-iaci dccodü,modo inferius dcfcribendo,eft biben-dum. R. Ligni Guaiaci optimi,ex trunco crafsio re,nigro amp;nbsp;graui,lib. j. Limaredigaf in puluerem, amp;nbsp;intundatur in lib. xiiij. aquæ deftiUatæ lam didx per boras x x 1111. in tefta ampla, munda,amp;probe cooperta: poftea decoque donee dimidium abfuma tur,atque interim quæ fupernatat Ipumam detrahe: deinde eolo transfundatur,ac leuiter cxprimatur,amp; in vitreo vafe diligenter obtedo feruetur. Hoe ve-ro totum in odo iyrupos cft partiendu, qui in quatuor diebus bibantur, fingulis diebus duo,mane fei licet ac velperi : ea tarnen adhibita cautione, vt ly-rupus nunquam,nifi boras minimum odo poft præ-cedentem,tres autem ante fubfequentem cibum bi-batur . Atque bæc optima eft tempus diuidendi ratio. Abfumptis autem bifcefyrupis fuperius didara tione,alij pararidebent, eaqjdiligentiaadbibcri,vt antequam priores abfumantur,alij itapræparentur, vt in eo decodo bibendo nulla fiat interpolatio, fed continue, omni alio potunegledo,illud tan-tùmbibatur. Hæc veto ratio per dies faltem qua-draginta eft obferuanda. Menfaautem eiufmodi cf-fe debet, qualis à me nunc defcribetur. In primis decern diebus, tam in prandio quàm in cœna, panis vnciç très plus minus,amp;gallinacei pulli iuuenis,me diç interperdicem amp;nbsp;coturnkem raagnitudinis,di-midium.

C o N s V L T. M E D I C I N. 541 inidlura,fumetur. Potus erit vinum maxime imbe-cillum,aut probe dilutó. album magis probo quain rubrum:nigrü autera aut craflum minimè efle opor-tei:;vnusq; vni menfæ cyathus ericfatis . Præteritis hifce decern diebus, per x x. dies fubfequentes, vinum amp;carofuntprçtermittcnda:cibus eritpanis fii pia defcriptus, amp;nbsp;vnciæ duæ paflularum, qua: opti-mæfint,dulces,amp;perlotionem probe mundatæ.Po tus erit eiufdem Guaiaci decodum, ex quo fyrupi funt prœparati:illud enim in optimæaquæ communis lib. x x. donee quarta pars abfumatur,iterum eft decoquendü,ac turn per colum diligenter eft tranf-fundendum,valideq; etiam exprimendum. Hic erit in menfa potus: cui li facchari paululum addendum videbitur, non repueno. Poft hofce viginti dies, priorem illam viuendi tationem denuo inftituet, ac perdecem reliquos dies vinum ac pullum adhibe-bit, atq; ita tocum illud curriculum abfoluet. lllud tarnen interim etiam eft obferuandü,vt fingulis de-eem diebus, tribus ante prandium horis, mannam hoc modo paratam fumat:

R.Manns eleftæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij. s.

Diffoluatur in iure pulli. lllud autem in primis eft neceffarium, vt poft Guaiaci decoftum, faltem per fex menfes,V.D. Illuft. optimisalimentis aevino maxime imbecillovtatur,probequeetiam ftipfam cxerceat,(i modo eius potionis commoda,ac legiti-mum fruftum confequi cupit. Atveroeùm V.D. Illuftrifsimæ,ob Gallicæ luis infeftioncm,duo fym-ptoraata amp;nbsp;vifu indecora, amp;nbsp;polilicæ viuendi ratio-ni valde incommoda foleant accidere, idco fi quan-do alterutrius indicia apparerct,illis occurrendum, ac prçuertendum elfe exiftimarem. Porto fympto-maca funt maculx, amp;nbsp;in vniuerfo corpore puftuix

541 IO. B A PT. MONTANT quædam eruinpétes,acpiloruni interitus.Pofteriult; longo vfu probatifsimis mihl auxilijs tolletur,quorum hoc eftprimum:

Laudani nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana g. ij.

Florum alchannæ feu liguftri ana man. ijlt; Contundant omnia per fe,deinde mifceant,poftea

Mifceahtur omnia (îmul,amp; permittantur ferm enta-ri in vafe fidili ftridi orificij, optime lutato euro lu-to fapientiæ,vel fub foie feruentifsiroo, vel fub fimo per dies quindecim :poftea deftilletur hoc tocura aboptimo deftillatore, amp;nbsp;feparetur aqua ab oleo, amp;nbsp;feorfum vtrunque feruetur: erit eniravtrunque advfum vtilifsimuro ,illinendo loca quæ indigent inftaurationepilorum. Almd:

Apum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vj.

Exiccentur animahainvafefiâiliin furno, deinde puluerizentur, poftea contundenda contundantur, amp;liquefacienda liquéfiant. Deinde

JV-Adipis vrfi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lib. j.

Pone omnia fimu!,amp; fermententur in vafe vitree b« nc obturato, vel in fimo vel in fole feruétifsimo per dies tredccim, deinde deftilletur, amp;nbsp;feparetur aqua ab olço,

U’.Croci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j ij.

Myrrhæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana ? iij.

Laudani nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j iüj.

Adipisvrn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana ^ vj.

Mifceantur omniafimul, fermententur amp;nbsp;deftillen-turvtfupra. Singula iam Commemorataauxilia, in-ftaurandis pilis valde funt opportuna, eosq; amp;foli-diores amp;nbsp;venufto colore prçditos reddunt.Alia qui dem plura ad eandem rem funt auxilia:at ego ea quç ex Gallicalue tantùm dcciduis pilis accommodata funt,delegi. Quod fi quis amp;nbsp;fimplicium medicamen torum quibus ea conftant facultates diligenter con fidcret, amp;nbsp;cur in Gallico morbo décidant atque in-tereant pili, pcrlpeftas habeat caufas, vera efle qux lüperius dixi facile intelliget. Quod veró ad alte-rum illud fymptoma, maculas fcilicet cutisq; afpe-ritates attinet, ftillatitias aliquot aquas valde egre-giasjamp; illis tollendis opportunas, adferibam. Hæc autemqux nuncame defcribetur, omnium eftef-ficacifsima.

Nigr^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana man. ij.

Lapathij maioris viridis lib. ij. (^ üj-Cucumerum fylueftriü,quos afininos vocant. Garnis melonü recétiü cü luis feminib. lib. iij. ' Garnis St fucci limonum lib. iüj.

Mifce omnia Gmul,amp; per très dies permittantur fer inentari: poftea deftiUétur per alembicû vitrcum,amp; aqua feruetur, eft enim ad quaslibet maculas cutis, St afperitates toUendas efficacifsima. Aliud mitius:

Succi parietariæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lib. iij.

Ponantur omnia fïmul,amp; nó permittantur putrefie-n,fed ftatim deftillentur ,amp; feruetur aqua amp;nbsp;oleum, Aliud:

J^.Salis nitri ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ iij.

Sçillæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lib. s.

Garnis limonum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lib. j.

Mifce,amp; extrahatur oleum, ad hunc vfum efEcacif-Emum : abfterget enim egregiè,amp; mundificabit eu.. tim,vbi etiam fuerit principium lepræ.

Confult. L X V11. De tumore jjilenispofl diutumänt febrem,pro Keuerendo Bofchetto KedioUnenfl.

Bucrendus Dominus LudouicusBo-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^bettus, poft longä febrem paflus eft ^ patitur tumoré duru in Iplene mul-^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tæ duritiei amp;nbsp;magnitudinis.Pro cuius curatione,fi ex toto fieripoterit,ordi. pandu eft in primis regimen in cibo amp;potii, fubin-de deueniendum eftad medicinalia. Quantum ad cibos attinct, cuitandi funtomnes humores crafTos générantes, neenon amp;nbsp;humores mclancholicos fa-cientes,qui habebunturin confilio de melancholia poftea,amp;in alijs omnibus ferc. Elixa plus conue-munt, quàmalTata: non tarnen ex toto prohibetur vlus alfatæ carnis,præfertim paruarû auium . Pifces fint maritimi,vel deflumine currenti petrofb,fqu3.‘ mofi.Oua reccntiora,ac treraula.Ex olenbus cóce-duntur beta,botago,lpinachia,lupuli,31paragi,arti-chtochi, eiidiuia,cichoiea,8c laduca tepore calido.

C o N s V L r. M E D I C I N. 54» Capparescum 3cetoamp; oleo conditi, amp;nbsp;aliqualitcr codi,conueniuntantealios cibos :fimiliterfardel-læ vel anguill® falit® cum aceto amp;oleo condit® au te alios cibos conceduntur : oliu® etiam mediocri-ter fallt® interdum conceduntur. Aromatum, item porri,allij yfus,Sc c®parum,prohibetur,®ftate maxi irè, hyeme verb non nifi paucus conceditur. Aceto amp;nbsp;acetofis vti licet. Fercula fint ex rebus fupra con-cefsis : brodium vel cicetis, vel caulium,velraparü. Ex truäibus cóceduntur vu® amp;nbsp;ficus bene matur®, tam virides quam ficc®,piftacia,aniygdal®:tempo-reautem calido interdum concedo palïulas, pruna bene matura,ac melopepones.In potu vitet aquaiyi num autem fit antiquü,album,quod modicè flauum dicunt vel medij coloris,mediocris poteoti®,fubti-1e, boni odoris amp;nbsp;faporis, non dulce,velut nouum, cra(rum,amp; turbidum,nigrü.Euitanda funt ciborum amp;potus repletio, amp;nbsp;vanetas:faccharo amp;nbsp;melle cum alijs cibis rato vtendum eft.His obfcruatis,ineunte yere extrahatur quinque vel fex vnci® fanguinis ex bafilica finiftri lateris,nifi fortè fanguis h®morrhoi-dalis multùm fluxerit.Subinde capiat mfrafcriptum fyrupum,amp; medicinam:

Scolopendriæ,quæ cetrach dicitur Cham®dryos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana man. ij.

Contundantur, öc decoquantur in libris odo aqu® ad cófumptionem medictatis, amp;nbsp;huius dccoftioni» accipelibras quatuonmeUis, aceti, ana libri vmm, amp;fiat oxymel.

3i. Suprafcripci oxymellis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|. j s. Aqu® cetrach nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ iij.

34« IO. B AP T. MONTAN! turaquadecodionis tamarifei, in quafæpe ferrum ignitum fit extin^lum,amp;:capiat fingulo die vnû vfqj ad feptimu. Deinde capiat medicina infrafcriptami

Liquiritiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana ^ *•

Dccoquanturinlibris tribus aquæ laâis,donee re-maneant vnciæ nouem : deinde addantur epithyml drachmaefex, bulliac vnica ebullitione, amp;nbsp;fada cola tura addantur floris cafsiæ drachma: fex, ipecierum hieræ fimplicis fcrupuli duo, amp;nbsp;fiat potio, quam capiat fummo mane,amp; tarder prandium horis fex. Fa-âapurgatione, quæ reiteretur, fi opus effe videbi-tur medico adftanti,fit frequens vfus eleduarij in-frafcripti m quatitate drachme manè,bibendo póft vncias tres flauivini,dccoóionis tamarifci,cetrach, corticum radicum capparü, cham3edryos,partibut æqualibus.

C o N s V L T. M E D I C I N. J47 Ammoniacum dilToluatur cum aceto, amp;omniaex-cipiantur oxymelle fcilUtico, amp;nbsp;fiateleâuarium. Applicandafpleni exterius funcniollientia,fubinde refoluenna, vel mifcenda mollientia cum refoluen-tibus.Sitigiturfrequés vfus inundionis lienis cum oleoinfrafcripto : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

Olei communis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lib. ij.

Vinialbiboni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ vj.

Croci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j ij. 1

Aceti quantum fufficit ad diflbluendum ammoniacum,amp; fiat in forma ceroti.Item fit vfus ff equés vn-guenti de arthanita parui,defcriptionis Mefiie,amp; lo co appliceturvelfuccus cetrach, vel fuccus ebuli. Item accipe falis vfti quantum fufficit,diflbluatur in lucco tamarifci,vel cetrach, vel in decoftione corti cum radicum capparum, amp;nbsp;cum vefica aduall calidi tatefæpelieniapplicetur. Item

Diffoluatur vifcus ad igné cum pice liquida, caetera puluerizata mifceantur,amp; lieni applicentur. Item

Picis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana J iüj.

Auripigmentum,calx,aluinen amp;myrrhacum aceto diiroluantur,amp;cum cæteris excipianturin forma ce rati,quod vltimô poft reliqua applicetur. Item

Baccarum lauri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iij.

Aceri quantum fufficit ad difldluendum bac-cas lauri puluerizatas,fal,amp; ammoniacum,amp; fiat ce-ratum. Item

Chainædryos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana man. j. '

Fœniçuli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana ^ s.

Decoquantur omnia in aceto acerrimo pro fomen-to faciendo cum fpongiafupralienem,poft vfum ta men mollientium. Item

Vim quantum fufficit. Fiatceratum. Et quoniam plcraque ceratafunt fortia,ante purga tiones quatuor primis vti poterit,poft purgationes autem quibuslibet.

Conful.L XVII LDc intcmpcrie frigidii fplenii,cunt tumore inßgni,cruditlt;itibM uentriculi,cr corporis 4-trophu dc decolordtionibus,cum metufuture dque inter cutem,pro nobiltPolono quddragendrio.

Porter vt nobilis ifte vir, fi curari debet àlonga amp;nbsp;difficili œgritudine, quæ eft Ipræcipuèintéperies frigidafplenis cum J tumore fatis infigni, ex qua poftea mul-tifanæ difpofitionespræternaturam cófequuntur, vt cruditates ventriculi,amp; in corpore, amp;nbsp;in toto am bitu venarum, atrophiæ amp;nbsp;decolocationcs, ex qui-bus nonimmerito timetur tandem aqua inter cu-tem:oportet inquam ,fi ab bis fæuis difpofitionibus liberari cupit,vt præcipuè habcat exquifitifsima vi-ftus rationem, quæ competat primario morbo, fine qua diutifsimè amp;nbsp;diligentifsimèferuata,Iruftra me-dicorum implorabit auxilium.In primisigitureligat aërem in quohabitetfubtilera,minimèpaluftrc,minus frigidum quàm fieri pofsit. In quo aëre cauebit etiam ab omni exceffuventorum, vbi pofteafereno ccelo amp;nbsp;tranqudlo fe exercebit in venatiombus, amp;nbsp;eiuf-

jyo IO. B APT. MONTANT eiufraodi motibus nobilibus.Laudo huiufmodi ex-ercitium, fi modó fuo tempore fiat, videlieet manc, vel paulo ante cœnâ.Euitet omnes animi moleftias, fed irarn præfertim amp;nbsp;mœftitiam.Manè furgat dilu-culo,feptem horis dormiat,caueat à meridiano fom no, eflet enira illi admodum lethalis. Deambulet amp;nbsp;exerceatur m cubiculo proprio,motibus, friftioni-bus,pedinationibus,cantu,leólionealta,excernen-“ do excrementa per fputum amp;nbsp;tufsim,quçratq; red-derealui amp;nbsp;vrinæ egeftiones. Vbi vero hæc omnia peregerit diligéter,mundasq; amp;nbsp;odoratas vertes iu-duent, tune ad excreitium fe eóferat extra domum, fi ferenitas cocli apparuerit:fin minus,intra domü fe fe contineat,ludendo pila,vel gladio,velalio aliquo exercitio.Bis in die,nó amplius, comedat,idq; fatis parcè,vnoq; cibarij genere contentus fit,amp; illud fine aromatibus fit,fed cum modico croci amp;cinnamo mitantùm. Avinoetiâcaueat cra(ro,dulci,nigro, amp;nbsp;potenti : fed eligat tenue,album,clarum,paucife-rum,quod etiam parce bibat.vcl fi afluetus fit cerui-fiæ,illam bibat moderate, bene tarnen cófeólam.hic enim morbus maxime requirit temperantiam. Ergo cauebit aeópotationibus. Inter prandiûamp;ccenam nihil nec comedat nee bibat.Cibaria fint,carnes iu-uenum pullorum, hcedorum, vitulorü,auium cam-peftrium,vt funt perdices,phafiani, aucs paruæ,oua forbilia.Nec vituperoin ferculis hordeum,far probe conco(rtum,fi parce vtatur, præcipuè vero addi-to croco. A reliquis ferculis abftineat. Pane vtatur madefaâo in iure carnium cum petrofclino, amp;nbsp;modico cinnamomo. A pifcibus omnino abrtineat,amp;i cibarijs arte confettis,ficut à torris,partinis,amp;omnibus lafticinijs,àleguminibus,oleribus,à carnibus antiquis, amp;nbsp;omnibus cibis crafsis amp;nbsp;feruilibus. Panera

CONSVLT. MEDICIN. at nem azymum,vel male coftum ne comec1at,necalU quod placentarum genus. Quantum ad raedicinas, hoc primii obferuet, vt amp;nbsp;vere amp;nbsp;autumno, quouC-que perfeueret hæc mala difpofitio, euacuetur modo infrafcripto:

J^. Floris cafsix nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ j.

Endiuiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiij.

Mifce, amp;nbsp;cum zuccharo fiat bolus, fumendus in aurora cum cuftodia. Poftea interquiefcat per duos dies, amp;nbsp;iterum accipiat luccharum rofatum femper ante prandium amp;nbsp;cœnâ per duas boras. Delude fumât iftosfyrupos:

Emblicorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Contundantur grolTomodo, amp;nbsp;fricenturmanibui cum oleo amygdalarum dulcium. Poftea infundan-tur per diem amp;nbsp;noftem in lib.x.aquæ fumiterræ,po-fteadccoquanturad conlumptionem tertiæ partis. Pofteaadde Corticûradicûelleborinigri ? iiij.

Seminum citri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s.

Bulliant,donee remaneant libræ tres.Vltimô colen tur,amp; exprimantur,amp; feruetur decoftum.Poftea

IJi. Eiufdem decodi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ vj.

Milce,amp; detur manè hora fyrupi. Sumat autem per fex dies cöntinuos:fed fi nimium euacuarent,fumat akernis diebus:deinde quiefcat,amp; vtatur vidtus ra-tioneprefcripta.Erit autem tempus veris amp;autüni, in quo euacuabitur. Inter hæc verô tempora placet vt familiäres habeat pilulaSjquibus vtet ter in mena fe hora ante cœnam.

JJt Agarici eleftifsimi Kheubarbari eledi Aloes hepatici Gingiberiÿ Cinnamomi Garyophyllorum Salis gemmæ Mifce, CU mellerofaceo fiat magdaleon, deque fiat pilulæ pro fingula drachma tres, fumendæ vt fuprà. Confult. LXIX. Deten/ïone hypochondrij dextri ex affedufrigido hepatii.

^fatisfaciam officio meo,quatuorprcgt;-P°quot;®’ Primum erit explicatio omnium ^vmpto)matum,quibus affligiturNobi-lifsimus ifte vir. Secundo eftquæren-dum^quishtlocusprincipaliteraffeduspatiensjvel dans

C o N s V L T. M E D I C I N. j^j dans occafionem fymptomatibus : amp;nbsp;fimul ægritudi hem quæremus,an vna vel plures fint. Tertio vidert dum,qui mores,quod tempus, quis motus, qui terminus,amp; quæ caufæ tam extrinfecæ, quam intrinle-cæ.Hæc funt à nobis dicenda.Circa fymptomata,vt à notioribus incipiara,primùm quod occurrit,amp; mä nifeftè apparet,eft tenfio hypochondrij dextri circa coftas mendofas in regione ventriculi cum dolore* vc vix percipiatur,cùm leuiter comprimitur:fi vero fortius cóprimatur, manifeftè percipitur i Secundu quod apparet,eft tenfio in toto ventte inferior!, ita quod dcxtra ventriculi regio,inteftinorumq; regio inferior tument præter naturam.Præterea conque-ritur de dolore, qui incipit, vt ipfe all'erit,à fpina, amp;nbsp;extendit fe vfque ad vtrunque renem,percipitq; intend! cum mouetur,afcédit fcalas,amp; fe exercet.Habet præterea egeftiones liquidas, amp;nbsp;quod notandu éft,quandoque veluti loturam carnis egerit. Vrinas tenues amp;nbsp;varias habet, aliquando fuluas,aliquando albefcentes.Conqueritur aliquando,fed rarô,quôd. naufeampatiturcum deieftione appetitus.Principa lia vero fymptomatafunt, tenfio dextri bypochon-drij cum dolore dorfi, qui ad vtrunq; renem cxten-ditur.Habet præterea in toto corpore non quidê a-trophiam j fed difpofitioné ad cachexiam , quia noti videtur mihi admodum emaciatus,habet tarnen cat hemfubtumidam.His ita exiftentibus lymptomati-bus,oportet primo confiderarelocum aft'cétû,an fit vnus vel plures'; fecundó,dolorem amp;nbsp;tumorem hypochondrij dextri, quoniam ex eis caufas omnium fymptomatü inueniemus.Nulli dubiü eft, quod ibi tft dolor amp;nbsp;tumor:amp; ex quo eft in dextra parte pro-pe coftas médofas in regione ventriculi,nemini dü-bium eft ægritudinera tacienté hæc duo fymptomä-»

ta effè vel in hcpate,vel in ventriculo,aut in inufcu-lis exterioriiius. Sed quod non ht in ventriculo, ex aftionibus vétrlculi apparet, quia adio læfa indicat afFed:ionem:amp;quia non videmus adionem aliquam ventriculi Iæfain,non poflumus dicere efle in ventri culo.Qu^o ad virtutem appetendi, licet nou appetat vt folicus eft appetere, comedit tarnen: amp;nbsp;licet eue-niat vt videretur affedus côtentiuç,quia raro id ac-ciditjtatione obicdi videtur cótingerc, cùm multö amp;nbsp;copiofifsimè bibat amp;nbsp;comedat. Prætcrea non ha -bet fluduationéin ventriculo, quod eft fignum,iu-xta Galeni fententia in tertio de taufis morboruin, pathognoinonicuin,cùm virtus contentiua eft affe-da: quia cùm nou continet ventriculus quantum amp;nbsp;quomodo oportet,fluduationes apparct.Ideo qua-tum ad contentiua,bene fe habet.Quo etiam ad con codionem,ex egeftionibus non apparet læfio: amp;nbsp;licet fiiit liquidiores,nó valet propterhoc quód non fint concodæ, quia quo ad fubftantiam amp;nbsp;colorem funt concodæ. Quare autem fint liquidiores,dice-mus. Cùm igitur omues operationes funt fanæ, igi-tur videtur fanus ventriculus.non dico fanum,quiB dicam efle diminutum, quia ventriculus patitur per confenfum membri affedi propter propinquitatem, imó reliqua membranaturalia compatiunt.Si igitur nocumentu eft in ventriculo,illud eft ratione copaf fionis. Cùm igitur non fit in ventriculo ægritudo fa ciés illafymptomata,erit veliu mufculis,vel inhepi te.Sed nó eft in mufculis,quia dolor eft obtufus per compafsioné,amp;vixpercipitur,uifi fortiter eóprima tur.Præterea reliqua figna etiam apparent,quæ indi cant affedionem hepatis. Erit igitur in hepate, turn 3uia dolor amp;nbsp;tumorfunt in regionehepatis, amp;nbsp;vbi olor eft continuas, ibi eft ægritudo. Cùm ergo in d«xtra

C o N s V L r. M E D I C I N. jk dextra parte ht, amp;nbsp;non fit nee in mufculis exteriori-bus,nec in ventriculo, ergo in hepate eft.lfte difeur fus raihi videtur rationabilis,amp; fic locus affeftus in-uentus eft iudicio meo. Sed hie diffieultas eft, qua: fit ægritudo in loco ifto. Dicam fententia meam(fal uo femperraeliori iudicio)non quidem animo con-tradicendi, fed vt id quod fentio pro rei veritate in medium adduca.Mihi inquam videtur quod ægritu do hæe, quæ in hepate eft,nullo pado fit calida, fed prorfus frigida ; amp;nbsp;dicam conieduras, quæ me mo-uent,ne videar ad placitû loqui. Primum eft tonus cutis decoloratio,quia color plumbeus videtur efle in toto, qui atteftatur fuper dominium frigiditatis. Et maxima quod vrget me, amp;nbsp;perfuafit vt id crede-rem, fuit, quia ipfe dixit, quod omnes in patria fua admirabantur,amp;pcrcunftabâtur ab ipfo,curitade-Coloratus eftet. Cùm igitur indicée color priuatio-nem fanguinis laudabilis,ad liuiditatem tendit,Sut-ficit ergo quód plumbeus color fuper dominium fri giditatis atteftatur,quiaGalenus v i.detuéda valet. dicit,co!orem dominium humorum atteftari,nifi ad profundum decumbant:raró tarnen (inquit ipfe) ad profundum decumbunt. Sed præter ilium colorem, eftilla difpofitio præcedens : quiafcitis quód pro -prium munus hepatis eft fauguinem faccre: quando tempcraturaipfius excedit per caliditatem, alfat fan guinem,amp; calidioré facit, amp;nbsp;corrumpit: cùm autem fanguls calidlor multiplicatur in toto, Sc fuperaifa-tur,nó poteft vniri nee afsimilari,Sc tune non cótir-git decolotatio,nec tumor, fed vlcerain toto vel in parte apparent,in quam pneipitatur humor. Ideo allafymptomata, amp;nbsp;aliæ ægritudines fequuntur ad callditaté intemperata hepatis: hic autem eft potius diminutio, amp;nbsp;infelicitas fanguinis ,propterea quód

Jf(î IO. B A P T. MONTANT fanguis non concoquitur,Scinde abundat fangume crudo.Et ifta videtur vna conicftura,vt eredam fri-gidara ægritudinem efle inhepate.Sed aliæ funt for tiores.Primaeft,quiaGalenus dicitin vm. ««■^‘* «w^quod vbi in hepate eft mala temperatura frigi-da,virtus alteratrix afficitur, vc liquidæ appareât e-geftiones, fimilesque loturæ c»rnis: amp;nbsp;hæc indicant ægritudinem frigidam.Sed vitra autoritatem Gale-ni,ratio hoc indicat amp;nbsp;diftat, quia hepar non poteft deducere chylû ad reâam formafanguinis,ideo régurgitât ad inteftina,amp;apparet locura carnis.Quôd etiam ibi adfit frigiditas pater, quia non fit attraftio chyli vt oportet,quia vbi eft affeftus calidus,non fo lùm non deficit attraftio, fed fortior fit. Nec debet dici, omnem dyfcrafiam corrumpere adioné, amp;nbsp;de-ficere: verum quidem eft quôd corrumpit adionem naturalem, fed vbi fiat exceflus per calidum, deficit ex fuperabundantia caloris codio, 8^ corrumpitur, nec fit adio: deficit autem , quia fuperaflat, Sc fupe-rat. Ita vbi eft caliditas in exceflu,quanto maior ca-liditas erit, tanto maior fiet attradio, non quidem fecundü naturam,fedpræter natura, quia plus attra hit,quàm oportet. Præterea dicit Galenus, fi in hepate tails affedus fuerit, Sediutius perfeuerauerit, fiet temperatura frigida. Si ergo in ifto perfeucrafi fet affedus calidus per quatuor annos, deueniffet ad tabem: fed potius in cachexia dcuenit'. Præterea fi tangimus,non apparet quod ibi fit infignis caliditas: ergo non poteft efle affedus calidus in hepate, nec in extremis, imo obtufa eft. Et ifta funt figna, quæ mihi fatis perfuadct, intemperiem frigidam el^ fe. Diceret aliquis, quid dicis de egcftionibus ilhs liquidis. Sc de vrinafulua ? Dico quod caufa poteft pffe tam intrinfeca,quant extrinfeca.extrinfeca quidem.

C o N s V L T. M E D I C IN. jyy dem, aflumptio vini potentifsimi inflammantis hepar alioquin naturalitcr calidum infigniinflamma-tioiie. Intrinfcca veró poteft edejquia ibi adfunt oh ftrult;Siones,nec liber eft tranfitus humorum, qui ge nerantur in hepate,congregantur in loco,calefiunr, amp;nbsp;corrumpuntur,amp; hepar calefit,ex qua calefadio-ne generaturpoftea bilis,quç apparet per vrinam,amp; per excrementa.Et ita poffunt efle caufo: tam intnn-fecæ,quàm extrinfecæ.Præterea caliditas renum po teft efle caufa,quia ftat quód fit caliditas in renibus, amp;frigiditas in hepatefuperacquifita.Iftæ funt con-iefturs, quæ mihi perfuadent,vt eredam intempe-riem frigidam potius quam calidam efle m hepate. Vtrum modó fit intéperics fola,an veró præter earn fit ahquid aliud?Cùm ibi fit dolor ex comprefsione, amp;nbsp;tumor in eodem loco præter nature, ergo ibi eft aliquod genus humoris præter naturâ.Sed quod ge nus ? Scitis ex Galeno, quomodo hepar ad fcirrhos fit paratum. Ego vereor, amp;nbsp;vtinam non fit,quód ibi fir fcirrhus,licet non infignis: fed tumor præter na-turam frigidus,non quidem à melancholia,fed à pi-tuita crafla caufatus:quia fcitis ex Galeno, fcirrhum dupliciter fieri poffe, vt inquit in fecundo ad Glau-conem,àmelancholia,amp;àpituitacraira. Quod au-tem crediderim efle ægritudinem compofitäinhe-pateexintéperie frigide amp;humida cum fcirrho in-cipiente,amp; in conuexo hepatis,id me mouit,quia te du petcipitur talis tumor.Igitur mihi videturquód locus affedus fit hepar, amp;nbsp;pars illa quæ ampleditur ftomachum, amp;nbsp;in parte eius gibba: amp;nbsp;non folùm in-temperiem adelfe ,fed malam compofitionem,prin-cipium fcilicet fcirrhi. Ethæc deelTentiaægritu-dinis. Quantum veró attinet ad mores, ad tempus ægritudinis, amp;nbsp;ad aha,credo mores elfe pefsimos.

jys IO. B A P T. MONTANT Primo, quia in hepate eft, amp;nbsp;in mebro nobilißimo, cum lit inftrumentu generationis fanguinis neccf-farij ad vitam, ex quogeneranturfpiritus:ergo ægn tudo mala eft ratione membri.Præterea principmm Teilrhi eft, amp;nbsp;paucifsimi pofiunc curari: amp;nbsp;Galcnus dixit, nunquam curatos effefclrrhos. Præterca eft peisimorum morum,quia eft maximus lapfus à natu rail tempcramcto,qiiia exhabitu totius corporis,amp; quia mores habet bellatoris viri,calidi eft cordis amp;nbsp;hepatis:amp; cum ad frigiditatem lapfum lit, maximus eft lapfus,amp; ex confequétî ægritudiné credo malam efte.Præterca ratione fubiefti,quia hie homo no in-dulgebit prçceptis noftris.Quo ad raotum,quia ita tardus eft, credo quod (it chronicifsimus ,quia iam quatuor anni funt, needpm apparet principiû. Ideo credidçrim turn exintempcrie, turn exratione,feir-rhi efle principium,quia omnia adhucliint imbccil-lia:nec frigiditas valida eft vt faciat hydropem , bene credo veturara . Quo ad terminum morbi,credo quod in hydropem terminabitur,fi verum eft quod tails (itintcperies,amp; fcirrhus,amp;quia iamincipit tur gere venter. Reftat modo vt de cayfis tarn intrinfe-cis quàm extrinfecis dicamus.Sed antequâhæc dica mus, rcliqua qua; fequuntur ad iftam ægrltudinem, explicabimus. Primo confequitur tumor tarn in de-xtra,quàm in finiftra parte.Caufahuius videtur ma-nifefta, cùm fanguls non fit ficuti oportct,fed pitui-tofior, fiatuatur in loeis fubcalldis, amp;nbsp;cùm flatuatur in loco vbi funt inteftina, tunicæ inteftinorum, o-mentum,abdomen,quæpartes dilatantur, implen-turflatu, amp;intumefcunt, amp;nbsp;ad afeiten vel tympani tem terminabitur.Et quia fplen con(entit,non attra hens fa^cefuam, plumbeitas apparet, quia mifeetur fanguini: præterea dolor in dorfo confequitur, qui extenditur

C o N s V L T. M E D I C IN. 3^9 «tenditur ad renes.Credo quod caufa fit fanguis il lepituitofus delatus ad venam cauam ingibbo hepa tisreum ad venam illam dcferturinloco calidifsimo exiftens,ebunit pars illa,amp; ita apparet dolor in vena caua: amp;nbsp;quoniam ramificatur in duas propagines ad vtrunq; latus,amp; ad renes diftribuuntur, extenditur dolor vfq;ad renes,propter venas illas quç ad renes deferuntur. Augetur autem cùm afcendit fcalas, amp;nbsp;cum exercer fc, quia tune turget fanguis magis per motü, amp;nbsp;inflammatur magis frigida materia exirtés in venis copiofa. Etiam vrina multa confequitur ex plurimo potu, quia funt aperts vis: amp;nbsp;quoniam Turnus adhuc in principio,non{unt fsuafymptomata. quia ergo multum bibit, ergo multum vrins egerit. Q^o ad caufas illius intéperaturs hepatis,a qua de-pendét alia fymptomata, dico quod aliqus funt ex-trinfecs,aliqus intrin(ecs,amp; corpores,feu antcce-dentes.Extrinfecs quidem amp;nbsp;manifefts,quia audio virura intemperantifsimü cfTe.ideo circa omnes res non naturales fecit multa peccata:8fquia miles fuit, circa acrem,circa coitü inordinate fe habuit,amp; bre-uiter omnia fecit delida, qus fieri poflunt circafex res non naturales.Et es fuerunt caufs extrinfccç amp;nbsp;primitiuç,ex quibus poftea ortç funtobftrudiones, propter crapulas, amp;nbsp;maxime quia adeft fufplcio ve-nenialfumpti.Sed nunquid pofsit venenu aflumptd à quatuor annis citra, elfe caufa ? Credo quod non, nee poflumus imaginari,quod genus veneni hçc fe-ccrit fymptomata. Bene poflunt efle viri qui faciant venena, quorum notitia non deuenerit ad nos. Sed quoniâ ad tria capita venena omnia deducunt,quo-rum qusdam per qualitatem manifefta frigidam in-terficiunt, aliqua per calidam, aliqua per occultam qualitaté:fi fuerit venenum quod per frigiditatena z 4

3«o IO. BA PT. MONTANI operatur, dicebat Galenus v. de fimplici medicina^ fi prima die non operatur, ftatim ceflat eius virtus: ^uia faciens moram non poteftpercranre ad cor, amp;nbsp;alceratur à calore innato, Sc non amplius fit venc -nura;cui fi calidum quippia permifceatur,facilius Sc citius pcnctrabit,8c magis interficiet. Habentq; fua fignaxerufla inficit dentcs:madragora,cicuta, Sc re liqua frigida oftendunt fua figna.Quia ergo pertran fiuerunt quatuor anni,ideo non poteft eflefufpicio de veneno frigjdo.Calida veto venena funt ilia,quae per corrofionem operantur,vt auripigmentum,rifi-gallum,fublimatum: vbi hæc fuerint affumpta, corrofionem faciunt, Sc vomitus æruginofus fequitur, nec deficitaftio nifi forte purgato toto corpore,cor fuerit corroboratum ex Mithridato: fed hæc confe-âio occurrit venenis, quæ à proprietate,8c à forma occulta operantur.Si veto fuerit venenü quod à for ma Ipecifica operatur,ftatim interficit. Si forte dice retis, ex pugnainter corpus Sc venenum taliafequi accidentiamon video quomodo id fieri pofsit.Pof-fet aliquis diccre,inficitur hepar,ficut ex vulnere ac cidit,cùm curatum eft vulnus, remanet adhuc imbe cillius membrum,itapotcrit venenum caufare quali tatem malam ex ilia infclt;ftione.Dico,hoc pofte qui-dem dici:fed fi confideramus fymptomata,illum le-uem vomitum, non video quomodo tandiupotue-rintperfeuerare fymptomata. Quantu ad figna ilia iam difta de fuga coqui,fiego efl'em index,eftent figna efficacifsima ad tortura. Sedfi cófiderata fuerit res à propria elfentia, fuga coqui potuit elfe, quod cùm hic fit vir magnificus Sc tcrribilis, timens eura aufugerit:ficut pincernç Cardinalis de Medicis cue nit,quiauditis querelis,quodReuerendifs, fuit veneno intcrcptus,aufugit timens,poftea tarnen com-pertum

co NS VL T. MEDICIN. 01 pertû fuit ipfum fuiffe in rc ilia innocentifsimû.Hec volui dicerCjVt oftendam fignum nullû fumi à natura rci de veneno alTumpto . Sed quicquid fit de ilia fufpicione,quod potuerit facerehuiufinodiimbecil litatem,non variabitur cura, modo conueniamus in caufa,amp; quæ fit temperatura in hepate. Quo ad eau fas intrinfecas,credo tum ex malo regimine, turn ex veneno alTumpto ( fi vultis venenü aliumptum fuif-fe)multos humores crudos fuifle aggregatos obftru entes, amp;nbsp;intemperiem illam caufalle, amp;adhuc multam cacochymia perfeuerare vnà cum fymptomari-bus.Et ex lus quæ diximus,credo hæc fuifle fympto mata,amp; quis locus afFeéius,amp; quæ ægritudo,amp; quæ caufæ tam intrinfecæ quàm extrinfecæ. Remanct vl timo,quomodo fit curâda hæc ægritudo. Circa qua curationé, ficut diftinximus de caufis amp;nbsp;natura mor bi,ita etia m ipfa diftinftc debemus procedere,quia tune diftindas habemus indicationes, cùm natura rci fuerit diftinfta. Indicationes autem curatiuæ po tifsimum à caufa,amp; à loco affedo fumuntur:amp; quia caufæ aliæ funt intrinfecæ,aliæ extrinfecæ,de extrin fecis primo dicemus.Dico igitur cum rebus omnibus extrinfecis attenuantibus elTe procedendum ad calidum declinantibus ,vt obftrudiones aperiâtur, amp;crafsi humores attenuentur,amp; intempéries mala tollatur, quæ tarnen non fint eleuatæ in caliditate, quia caufa faciens ægritudinem cùm valida non fit, validis etiam nô indiget. Ideomoderate calidis vte mur,quæ in primo calidafint:amp;ficptilànam conce-derem, confeda tarnen cum modico piperis vel ein namomi:amp; reliqua mihi placerent,quæ currunt eo-dera curfu. Vinum moderetur in potentia,amp;tenue fit in fubftantia. Carnibus vtatur modicæ fuperfluî-tatis,facilis decoâionis:amp;circa reliquaferuetur ra

Jft I o. B A P T. MONTANT tio hæc,vt crudi humores non multiplicentur, nec obftruftiones,vel propter multitudinem fomn»,3ut paucitatem exercitij.Quantum attinet ad caufas in-trinfecas, eft primo caul'a,quæhabet formam caufas antecedentis, præter earn quæ loco affeôo coniun-éta eft.Et cùm in toto fit cacochymia,vt ex tempera tnra amp;nbsp;ex colore apparet, ideo corpus primo mun-dificandum eft ijs inftrumentis diftinftis:primô cu-raticneper fecedum, lecundoprouocatione vrin», tertio prouocatione fiidoris ve! difflatus per halitû. Et bec tria credo efle neceflaria.Ppr fecelTum autem euaruabimus,cauédo ne exhibeamus medicinas tra hentes àlonginouo, vt dicit Galenus In fccûdo vel tertio defae.nat. qui ait,quod nimia euacua|io me-dicinarû validarum colliquatfubftâtiam hepatis, amp;nbsp;relaxat ita venas,vt præparetur ad recipiedas fuper-fluitates : amp;nbsp;præterea attraheremus cacoebymia ad locum affeétum.Ideo benedidis medicinis vti debe mus, quia cum bis attrabimus ab bepate, fplene, amp;nbsp;ab inteftinis;amp; nollem vt trâfiremus bepar,ideo rba barbarum, manna, diacatbolicon, lenitiuum,effent conuenientes mcdicinæ: amp;nbsp;fi modicum agarici vel-lemus exbibere, poflemus, fed in modica quatitate, quia à longinquis attrabit,vt etiam à iunduris attri bat.Et hçc fiant quo ad euacuationem perfeceflum, præparatis tamé priu$ bumoribus,non cum bis quas babét proprietaté ad bepar,quia tune nolumus corroborate: fed cum fyrupo acetofo, oxymelite, cum melle rofato . Secundo per vrinam euacuare vellem materias quæ funt in conuexo hcpatis:tunc fyrupus de cichorea,qui habet rbabarbarum,byfantinus, de fadicibus,amp; omnes alij qui prouocant vrinam,niihi placcrenr,tam fimplicia,quam compofita. Et in ifto fecundoproceflu itafacerem. Tertio perfudorem amp;per

C o N s V L T. M E D I C I N. jtfj amp;nbsp;per halitum euacuarcm, vt malus habitus folue -retur: amp;nbsp;cum oleis calidis aperientibus, amp;nbsp;cum bal-neis præparatis cum herbis habétibus vim refoluen di amp;nbsp;aperiendiprocederem;amp; eo tépore vterereua cuatione, quæ cuacuat per hæc omnia.Tunc lauda-rem balnea Patauina, quia illa hunc affeftum tollet: amp;nbsp;credo quód balnea S. Helenæjvbi adeft bitumen, magis cóuenirent, in quo eft vis molliendi,vt fi qua durities effet in partibus,folueretur.Imo ne aliquid intaftum relinquam ad intemperiem tollendam he-patis,cogitarem de potione ligni,vt prouocarentur vrinç,amp; tolleretur intempéries.Vellern etiam ijs ita peradisme conuertere ad locum afFeftum,8elini-mentis vterer habennbus vim corroboradi,ficut eft oleum de fpica, de abfinthio: amp;nbsp;deucnirem ad con-fedionem habentem vim corroborandi. Et inter re liqua poft cuacuationes fadas,donee viderem fani-tatem exadam, vellem vt in qualibet feptimana pilu lis ex hiera amp;nbsp;rhabarbaro vteretur,vt fi quid refiduû effet in hepate,tolleretur, amp;nbsp;obftrudiones etiam,amp; perinterualla affumeret floremcafsiæ cum rhabarbaro, maxime in tempore æftatis,amp;perfeueraret, amp;nbsp;contineret fe in reda ratione vidus . Et ifta eft forma,qua ego procederera.

Egritudo, qua affligitur hie nobilis vir, iudicio meo eft melancholia hypochon driaca,ficut illa Dioclis,quani defcribit Galenus lib. 111. de locis affedis, quae nafcitur per inflammatione humoru, aut ebullitio-nem in venis inter ftomachu amp;nbsp;hepar.Sed hæc ab ilia diucrfi eft, quonia ex inflâmatione feu ebuUitio-

364 I o. B A P T. M o N T A NI ne humorum crafTorum malorum eft, qui funt indu fi in venis finiftri lateris inter Iplcné amp;nbsp;ftomachum, à quibus eleuatur quamplurima vcntofitas : amp;nbsp;quia fplcn redditus eft debilis, fæpenuinero intumefeit, amp;nbsp;crafsior apparet, ncc etiam ad fi: trahit fæcem fau guinis,ficut oportet:amp; ita fæx ifta perfanguinem di Îpergitur,amp;reddjiteum nigrum,pallidum, 8f melan cholicum. Omnfigitur diligétia curare debemus, vtiHævenæmcfaraicæ finiftri lateris aperiantur, amp;nbsp;liberæ fiant,amp; fplen confortetur,vt fuo officio fungi pofsit,amp;ita fanguis purus efficiatur:exquo etiam fequecur,quód ftomachus nullam ventofiratem pa-tietur. Inprimis igitur curare debemus, vt fit aêf optimus: quoniam in humoribus ipfis melâcholicis plurimum refert optimi aeris elcftio : euitarcq; debet præ omnibus nimis paludolum amp;nbsp;crafium ,ficut communiter eft inlocis Veronenfib. planitiem ver-fus,amp; debet cauere ne in locis humidis degat amp;nbsp;fub terraiieis,ac expofitis Tyrolum vetfus . Omniaque animi accidentia euitabit,ficut iram, triftitia,melan choliam: omniq; ingenio conabitur lætè viuere inter muficos amp;nbsp;bonos focios.Exercebit fe cóuenien-ter manè, equitando,eundo, amp;nbsp;paruapilaludendo, aut fimile aliquid faciendo. Curabit quoq; vt quoti die beneficium ventris habeat. Circa viftum euita-bit omnes carnes antiquas,vt bubula$,caftrati anti-qui,atque quæ crallum dant nutrimetura, vt pernas falitas amp;recentes, omnesq; aquatiles aues,anatcs, anferes,amp; huiufmodi cibos,omnesque pifces,cxce-ptis quibufd3m,’vt lupis qui in aquis currentibus vi uunt, auratis,carpionibusq; recentibus. Comedat lemnulas, njazarones: ab omnibus alijs omnino ca-uebit,præcipuèab anguillis amp;huiufmodi,quæ craf-fijm amp;nbsp;vifcofum dant nutrimentu. Præterea omnia ladt-

C o N s V L T. M E D I C I N. jSy lafticinia cauebit,amp;prsecipuè cafeum tam recétem, quam falitum: omniapaftilia, placentas,tortas,rof-fiolos,paneni calldum, male fermcntatü,amp; finefalc, ac pefsimè coftum: omniaq; legumina fugiat cuiuf-que generis,aut recétia, aut exiccata, aut cruda,aut coda. Cauebitetiam ab omnibus frudibus, amp;fi cis quandoq; vti voluent,accipiat antereliquacibaiia, fed parce admodû.Omnes falatas crudas fugiet,fed cappares earumvice comedat,afparagos,lupulos,la pathum, endiuia codam, cichotium codum, aceto amp;zuccharo condïtum,veloleo amp;fale.Vinumbibet album, fed pauci coloris,quod rofetum vocant,fub tile,tranlparens,amp; bene maturû. Vnico cibo fit con tentus, neq; inter prandiü amp;nbsp;cccnain bibat, neq; fine fame comedat.Vellem vt hoc anno méfe Iulij,pri mùm tarnen aliqualiterpurgato corpore cum cafsia amp;nbsp;rhcubarbaro, amp;nbsp;fyrupo folutiuo, acciperet aqua balneorü de Caldera, eo pado,quo ei dicent excel-Icntifsimi medici qui aderunt.Bis in anno fe putga-bit,in vere amp;nbsp;autüno:amp; velim quod mitteret è bafili ca cubitifiniftrifanguinc. Intermedijs vero tépori-bus, inter ver amp;nbsp;auturonü accipiet ter aut quater in nienfe per horam ante cocnam infrafcriptas pilulas:

iRi.Epithymi Cretcnfis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j vj.

Agaricielcdi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? üj-

Corticumradicumelleborinigri j nij. Specierum hieræfimpl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? iiij.

Cummellerofato fiatmagdaleon,dequo fingulis vicibus drachma vnam accipiat, amp;nbsp;formentur pilu-læ tres cum melle rofato : amp;nbsp;eo die quo alTumet has pilulas, fumet etiam vnam fcutellâ panis loti feu pa-natellæ,amp; aut nihil aut parum admodum bibat,acci platq;fa:pifsimè perhoram ante prandium confer-uæ florum boraginis acq; buglolfæ parum. Ante fy-

JJi.Sacchari rofati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;§. ij.

Buglofla: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j. s.

Rimo euftodiat fe ab omrit genere pi-fcium, amp;pra;fertim paluftriü, ab omnibus leguminib.tam recentib.quam exic _______catis, ab omnib.ladicinijs, amp;præfertinJ cafeo antiquOjab omnibus pafl:ilijs:olera etiam funt illi pefsima,vti tarnen quandoq; poterit laduca leui ter décoda,amp; boragine,Sf calendula,que vulgo di- * citurfior de ogni mefe. Bibat vina clara,limpidaj5c amp;oinnino abftineat à crafsis,nigris,dulcib. Come-dat tantùm in die bis, neq; bibat inter cœnâ amp;nbsp;pran dium,præcipuè velperi. Euitabit orone genusfaHa-mentorum,vt carnes falitæ funt, pifces faliti, oliux, amp;nbsp;eiufmodi. Nô comedat carnes antiquas cuiufeun que generis fint, ficut bouiri»,caprin«,caftratorum autiquo-

CONSVLT. MEDI CIN. }Ä7 antiquorû.Euitabit item carnes omnes paluftres,fient anferum,anatum,amp; fimiles.Et hæc quantü ad vi uendi rationé. Vtatur fingulismenfibusbisinpo-tu vncijs fex infrafcriptl decoüi,ita vt fint duo dies continui,amp; bibat mane in aurora.Decoâû erit tale:

Cofltundantuf grolTo modo, amp;nbsp;fricentur manibut cum oleo amygdalarü dulciü, deinde infundatur in lib. ij. aquæ fumiterr« per diem amp;nbsp;nodem. Poftea i?i.Epithymi

Decoquanturomniafimulin prædidainfufione ad eonfumptrone medietatis. Fada diligenti cxprefsio ne amp;nbsp;colaturafumarur decodu , quod totura fumat duabus vicib.duobus diebus,quéadmodû didû eft. Item habeat caput femper fine capillis, ita vt atton-deatur vfq5 ad cutim, poftea vefperi qUando it dor-mitü,inungatur oleo amygdalarü dulciü. Item ab-luat caput bis in feptimana inftalcnptadécodions:

Furfururo tritici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pug. ij.

358 I O. B A P T. M O N T A NI medietatis. Cû hac aqua colata caput abluat,8f poft ablutionem amp;nbsp;exiccationé illinatur prædifto oleo amygdalarû dulcium,amp; habeat femper capillos de-tonfos vfq; ad cutiin,vt didum eft. Item frequen-tifsimc etiam fingulis dicbus, fi pofsibile eft , bibat anteprandium per boras tres raagnâfcutcllam bro-dij pulli cû modico zuccharo:hoc enim erit illi maxime vtilc. Item femper teneat fuum ventrem möllern, amp;nbsp;vtatur clyfteribus frequenter cum oleo com muni amp;nbsp;decodo maluarum,althçæ,camomillç,addi to modico lalis,amp;vneijs duab. meUis roßti eolati.-ConfuU.L X X11. Dc pdßione hypochondridca cum annexe fymptotnatibui,niinirum tremore cor'

^*^^*-^*' iftcNobilifsimus vir finecau-la,timct nó timcnda,amp;non lætatur.hoc eft primülymptoma, quo maxime affici confueuit. Eftaliud,quódquotidicin roacié deuenit, amp;nbsp;maxime boe anno vidct fc aridio-rem faftum,quam duobus prçteritis annis.Conque ritur præterea, dixitq; boe anno in prima quadragc fimæ bebdomadacorreptum efteaquodam cordis tremore, quo frequentius folebat corripi. Dixit e-tiam , fingulis diebus affligi circa finem concoftio-nis ante prandium amp;nbsp;cœnam erofione ventriculi,vt dcbilitetur,amp; quærat fubito cibum, amp;nbsp;famem incur rit,à qua irritatur : aflumpto autem cibo nibil fenti-re dixit. Hæc ergo funt fymptomata,vt eaper capita colliga,quibus affligit : Triftitia,metus fine caufa perfeucrans,tremor cordis nó perfcuerans;tertium eft gracilitas, quartum mordicatio ventriculi ante cibum^

CONSV LT. MED ICIN’. 3^9 cibum. Hæc fymptomata cùm fîntpræternaturam, non debent perdurare, amp;nbsp;funt inueniendæ caufæ, quia fine inuentione caufarum nonpoffumustno-dum curandi amp;pra:feruandi inuenire. Incipiamus igitur à primo illo aftedu, à timore fubito amp;nbsp;trifti-tia prêter rationem,quam melancholiam appellant; huius fymptoraatis, inquam, incipiamus caufas in-dagare. Certètimor ifte prouenit, quia corrupt® funt imaginatiua Sc cogitatiua, quia cogitat qu® non funt cogitanda:imaginatiua autem amp;nbsp;cogitatiua funt opcrationes animales in ccrebro apparentes fecundùm medicos. Eft igituraffeftns ifte cerebri, amp;nbsp;aftio corrupta operationfl intrinfecarum anima-lium cerebri. Caufa poteft elfe difpofitio exiftens in cerebro præter naturä,vcl in toto ambitu,vel in par tc aliqua.In cerebro autem non poteft principaiiter elfe,quia habeinus figna manitefta:habet enim inter ualla manifefta, amp;nbsp;petfeuerat pluribus temporibus fine ipfo affeftuifi enim haberet affeftum in cerebro cftentialiter,perpetufl haberet timoré. Non eft igitur in cerebroeflentialiter,fed per cófenfum.Cofen fus auté ifte præcipuè amp;nbsp;per fe, talis metus fine eau-faà vaporibus melancholicis, amp;nbsp;ab humoribus me-lancholicis prouenit,vtdicit Galenus m. de loc. afteft.amp;funt velin cerebro,velin ambitutotiuscor poris : Sc du® funt fpecies mclancholi®, Sc non funt plures,quia vel vaporvel humor eft per eftentiam in cerebro,vel in ambitu venarum.Non polTumus autem diccre,quod fint in venarfl ambituper fe,vt pro babimus:quia non confequuntur accidentia,que fo lent cófcqui,vbi humor melancholicus fuerit in ve-nis,ratione cuiushumoris vapor afcendit, Sc fiunt fymptomatamelancholica,vt dicemus. Cùm igitur non fit in cerebro caufa ipfius, nee in ambitu vena-

rum,quærendus eft ergo alius locus. Et quia metuS non eft caufa per fe,ni(i ab humore melancholico,Sc cùm no fîntillæ duçfpecies,videndû eftquid lit eau fa huius metus. Gal.pofuit aliam fpecieni melancho liæ loco citato, quam hypohondriacam appellauit, ratione membrorum naturalium ; amp;pofuit illam ex Diode, exferuore fangumis exiftentis in venis me-faraicis inter hepar amp;nbsp;ventriculum caufatam. Cùm ergo nó fit in cerebro,videamus au fit in ambitu to-tius,vel in venis illis mcfaraicis.Qupd potius fit ima ginatioifta 8f triftitia præter rationera, ratione at-redus hypochondriaci, per figna probaturpropria amp;nbsp;pathognoraonica.Primo videmus affedum habere periodos.Sed poftet quis dicere,illa etiam quæ ra tione venarum fit,ab ambitu quarum afcendunt va-pores vel humores melancholici, poteft haberepe-riodos : ideo fignum iftud fit cômune.Præterea pa-titur tremoré cordis, fcitur auté quam córaunican-tia habeat cor cum ^ntriculo,imó dolor in ore ven triculi appellat morlus cordis,amp; cardiacusaffedus: amp;nbsp;nefeiebât antiqui diftinguere an cordis, vel ventriculi effet affedus. Ego potius credo,quód ratione ventriculi fiat, quonia nobilifs. ifte vir habet cor validifsimç caliditatis amp;nbsp;ficcitatis,refiftés nocumen tis.Ideo tremoré nó parit in corde ratione imbecilli tatis,fed ratione vctriculi ; ergo propter vapores a-fcendentes à mefaraicis venis fit.Mordicatio etia ap parct circa finé concodionis,eamq; percipit talc,rt deficere videat,nifi cibum aftumat : amp;nbsp;hoc eft ratione humoris acidi mordicantis, quæ mordicatio facit vt incidatin talem defedum, exquo cibofum-ptoquiefeit.Præterea propterpriuationé reliquo rum fignorum,quód affedus ifte non fit ratione fan guinis aduftiiii venis exiftentis perfe, qui a non vi* deo

CONSVLT. MEDICI N. 371 deo nigrediné in corpore,vt pofsimus dicere à fan-guine adufto m veins exiftente caufari, quia carnes lucidæ funt,amp;optimi coloris:amp; dicit Galen, v i.de ' tuen, valet, humons dominiû à corporis colore indican,nifi in profundû decubuerint hutnores.Si ergo in venis humorë ilium haberet,nutriretur ab hu-more illo,amp; color carnis fîmiliseflet humori illi.Cu igitur non videam veftigiü melancholici humoris, quiailli qui talé habet in venis humoré, amp;nbsp;nutriuni ab illo, efficiunturadmodum nigri ; amp;exalia parte cùm videam figna propria atteftantia affedumhy-pochondriacü, ideo non dubitaui,quód pafsio hæC melaricholicafit ratione aftedus hypochondriaci. Scd quonia hanc ægritudiné nó pouumus curare,ni fi videamus eius naturâ,amp; quomodo eam cófequan tur accidentia alia,dico ego omniaiymptomata de-pendere ab hoc affedu: amp;nbsp;fi remouebimus hunc affe dum,remouebit tremor, qui fit ratione vaporû,qui eleuantur ab illo loco.Prçterea arefadio totius pen det ab eadem caufa, amp;nbsp;natura huius çgritudinishoc indicat; quia dicit Galenus,quando humores crudi inventriculo generantur, hepar attrahit humores illos crudosà venis mefaraicis:amp; quia fortior fit attraëtio propter validam hepatis caliditatem,amp;hu mor tenuis facile ebullit,ideo fit inflammatio,amp; eó maxime accidit, vbi hepar calidifsimum fit, amp;nbsp;ventriculus frigidus.Et cùm nobilifsimus ifte vir fit té-peratur.e calidifsimæ, amp;nbsp;habeat caliditatem in he-pate cum frigiditate ventriculi, quæ licet naturahS non fit, elf tarnen acquifitafrigiditasmulta in ven-triculo, turn quia deledatur calefadione ventriculi,tu etiâ quia dicit fe habere deterius hyeme quant in çftate.Et licet dixerit Hipp.Vêtreshyeme natura calidifsimifunt,illud dixit per antiperiftafin, qui» Âa a

57i I o. B A P T. MONTANT frigiditis aéris occurfans voit caloré interius, ideo vandus cft.In fenibus auté kigiditas occurrens pénétrât ad ventriculum, quia non fit in illis antipen-ftafis, cùm fint pauci caloris:ideo peius fe habent in hyemc,ficut animalia frigida : non iuuantur autem, nifi qui habent antiperiftafin à validifsimo frigore. In çftate verô caloraeris corrigit frigiditatenijideo melius fe habent. Præterea abundat rugitibus ,amp; flatibus,amp;pituita crafla,hoceft fignum frigidita-tis:cuniq; eleuantur à ventriculo,facit circulum, amp;nbsp;multùm refngeratur. Stante ergo hepatis calidita-tc,amp;ventriculi frigiditate, tardatur côcoâio,abun dac cruditas,hcpar calidum attrahic multum cibum crudum continue.Et cùm in venisiilis mefaraicis fit redundantia talis humoris crudi,exhal3tio fit dete-rior,quia obftruuntur:amp; quia maior fit caliditas hepatis propter obftruâionera illam, cùm non pofsit tranfpirare,cótingit quôd ex maxima caliditate hepatis naturalise aduentitia, amp;nbsp;ex obftruélionibus, fanguis multiplicatur craflùs amp;nbsp;aduftus ex nimia caliditate, amp;nbsp;ille fanguis redundat ad venas,amp; ad am-bitum venarü,redundat dico per accidens:nec pria cipalis çgritudo fit in venis,fcd per confenfum à pri moaffeâu, quia aduftiotantùm fitinhepateratio-ne maximi calons hepatis. Et hinc pendent omnes leges amp;nbsp;prophetæ. Eft ergo fanguis aliquis aduftus inambitu totius, qui cùm non fît fimpléx Severus, fed mixtus pluribus crudis humoribus,8c cùm aftio fiat à calore moderato,ideo corpus non bene nutri-tur.Et licet plurimus fît fanguis in vcnis,non nutri-tur,quia non eft gratus naturæ, ideo exarefcit. amp;nbsp;licet fumât cibû,non facit pro vera nutritione.Et hçc eft caufa tertij fymptomatis, propter cruditatem amp;nbsp;putrefadionem humorum tenuium, qui tranfeunt

CONSVL T. MEDICIN, pj in aciditaté,ideo ifti euomunt acida. Turn etiam ra-noneobftruftionis'caufantis caliditatem maximam in hepate,non nutritur vt oportet,quiafanguis non eft laudabilis: ventriculus enim non cócoquit,propter frigiditatem:hepar vero propter caliditaté ma-ximara non facit fanguinem idoneuni,amp; adurit:ven triculus autem crudum dimittithumoré. Caufa veto cur debilitatem ante cibum fcntiat,eft, quia cum Hunt digeftioncs,membra redduntur auaraddeo ve næ trahunt ab hepate, hepar à venis mefaraicis,rne-faraicæàventriculo. fafta vltimaconcoftione,cùm percipit ventriculus mordicationc,debilitatur, quia indiget raulto nutrimento turn,propter humorem inordicanté: fumpto cibo obtunditur acrimoniahu moris,amp; hepar inuenit quod attrahit,amp; venç,amp; tüc ccflat fymptoma.Hæc igit funt lymptomata,amp; cau-fæ fyn)ptomatü,qua: pendent ab affeftu hypochon-driaco,qucm melancholiam hypochondriacam appellant. Cur auté habeat interualla per duos annos? hoc eft, quia cùm non fit per elTentiam in capite,fed. ratione obftruftionis, amp;nbsp;humoris feruefeentisin ve nis mefaraicis, idco habet interualla •. amp;nbsp;fi leuabitur obftruftio ab cuacuantibus, amp;a vidu debito,libe-rabitur. Si vero multiplicabitur,hoc eft vel ab acre, vel à cibo, aut ab aliqua alia extrinfeca caufa, vel ab humore corporeo,augcbitur morbus. Non fuit autem mirum fihoc anno multiplicatus fit,cjuia(vt dielt Hippocrates amp;nbsp;Galen, tertio Epid.) cum aer ne-bulofuseftamp;humidus,lpiritus exiftens in ambitu totius,amp; fanguis,ab aère nubilofo craflefeit, amp;nbsp;non Hunt debitæ tranlpirationes,multiplicantur humo-res,fiuntmal;ecodiones, ealor naturalis obtundi-tur,fiunt obftrudiones,amp;lymptomata did.a caufan tur.Vade ego crediderim,lymptomahoc etiamnon

374 IO. BAP T. MONTANT nie peraccideiis contigiire,quia humor melancholi cus non per fe,fed per accides tnultiplicatus eft,pro pter feruorem hepatis adurentis,ob obftruftionem que facit inflammationem in veins,amp;fanguis fcipfo calidior fa «flus eft ; affeiflus auté non eft perlé à mc-lancholico humore, fed à phle^matico frigido ebul Iicnte circa illas partes. Vnde a medicis cura variât no parunnalij frigidam credunt clfe aflé(flionc,amp;ad calida recurrüt,amp;non paruin nocent,quiaheparin flammant:alij ad frigida defcendunt,amp; noccnt,quia frigidus eft ventriculus, hepar calidum ; vnde fic,vc cum vnü fanetur,alteri noceant.Cùm igitur humor phlegmaticus frigidus fit caufahuius affedlus,amp; nó humor calidus,frigiditate nó indiget,léd indiget a-pertione obftruftionis.Ideo Gal. i r i. de loc.affeift. contraDioclem difjautaSjCum de inflammatione ve natum mefaraicarü loqueretur, dixit Dioclem non afsignaffe rationé, cur ex afcenfu vaporum fiant trilles imaginationes, cùm tarnen humor melancholicus non fit redundansiac fi videreturalienum,quc)d fieret afféótus melancholicus, amp;nbsp;non ab humore me lancholico.Ideo Galenus pofuit tres diftcrentias,8c quód alia fit melancholiæ fpecies,cùm vapores ele-uantur ab humore cratfo frigido,quibus fpiritus ob tenebrefcunt :amp; iliæ tenebræ funt caufaquód ti-meant, cum fpiritus non habeant daros,timentque ac fi vidèrent tenebras,8lt; eflént in tcnebris exterio-ribus, quia nati fumus vt viuamus luce ex Ipiritu a-nimali, fcilicet qui lucidus eft. Qui ergo fuerinc te-nebrofi ex melancholia vera, patiütur melancholia: qui autem ex vaporibus ab humore^ituitofo eleua-tis, hypochondriacam pafsionem incurrut,propter obftrmflionem venarum mefaraicarü ab humore pi-tuitofo. Cognita natura raorbi,apparet quid prçfa

C o N s V L T. M E D I C I N. jry giendû.Ego nullum aliud præfagium proponam,ni-fi quod à Galeno propofitü eft,qui loquens ex Diode dixit,quod à quacunque caufa proueniat hypo-chondriacapafsio, prorogaturinpluribus,amp; no cu ratur,nifi diligctes limus,amp;in muftis annis. Quantum ad curationem attinet,cùm Etc duo fint humo-res multiplicati prêter natuta in ambitu totius,tam ratione ventriculi, quàm ratione hepatis, vt ex vri-na apparet,quæ coloratior eft, quia feruor eft in to-to,amp; exceflus maior quàm fit opus,amp;obftruftio ad-eft ; ideo ad véram curationem,primó cacochymia, quæ eft in toto, remouenda eft : quia non curabitur obftrudio hepatis, amp;nbsp;eius teperatura vnà cum tem-peratura ventriculi non redigetur in melius, fi per-mittamushos humores etiam quo ad præferuatio-nem. Imo fi ftabit cacochymia, fuccedet ægritudo, amp;nbsp;velinhumorem melancholicum incidet,vel in ç-gritudinem détérioré. Ideo primo eft euacuandum corpus, amp;nbsp;hæc prima eft indicatio rede operandi. Circa euacuatione modobeneconftituti funt multi modiiamp;primo mifsio fanguinis propofita eft, dein-depharmacia.Vtrunq;conuenit,quia fanguis malus mukiplicatus no debet permitti, fed euacuari,vt na tura redificato hepate faciat meliorem fanguinem. Sed vbi hæc duo cóueniüt,debemus incipere à rnif-fione fanguinis,antet^uam medicaraentum purgans exhibeamus: nifi forte lenitiuu exhibere vellemus, ad euacuandum id quod in ventriculo amp;in intefti-nis,amp;in vijs (vt ifti dicunt) duduû reperitur.Et ac-cederem ad venam illam quæ à fonte euacuat, ad ba filicam fcilicet,vt fieret euentatio amp;nbsp;refrigeratio he paris.Si etiam à vena media, vt propofitü eft, fieret, non eflet error:quiaHippocrates in 11. reg.acut.8c Calenus dicunt : Si non inuenitur bafilica, medians

yj6 IO. B APT. MONTANI tangas.Idco no eft dilputandum, an media vel bafi-lica fit fccanda.Si à media euacuabitis,quia habet ra mum magnû à bafilica,poterit tangi:fola auté media folet fccari ciàm læfio eft in cerebrOjVt ab vtroq; cua cuet. Faftafanguinis mifsione, né omitterc euacua-tionemperpharmaciâ. Sed quia concodamedicari atq; mouere,non cruda, debemus,maxime fi obftru dio fit in raefaraicis,debct aperin,vt melior fiat at-tradio: ideo fyrupi abftergentes amp;nbsp;aperientes côuc niunt.Tales autem fyrupi fumuntur ab indicationi-bus redé operandi: amp;nbsp;quia luppofuimus in toto fan guinem calidiorem liumori crudopermixtumjftan-te ventriculi frigiditate, cùm prima concodio non corrigatur à fecunda,ideo fi in ventriculó eft crudi-tas,attrahitur talis, ideo humor crafliis eft inciden-dus.Et quiahepar calidü eft,non vteraur calidis in-cidentibus : ideo vfus fyrupi acetoG conueniret. Et quia dicit Hippoc. 111. reg.acut.cum Galeno, ace-tum cóuenire magis biliofis,quam melancholicis:amp; dicit ibi vnü verbum, quod acetum facit degencra-re bilem in pituita:an verum fit,amp; fieri id pofsit,rc-mitto alijs confiderandum, quia Galenus locum ilium tranfit ficco pedc. Quamuis igitur acetum non conueniret,quia abundat humor melancholicus,af-fociabitur cum fyrupo de pomis,in quo eft frigidi-tas amp;humiditas ad contempcrandum feruorem fan guinis,amp;humorillcaduftus reduceturadtemperié: ex acetofo autem habebimus incifioné, amp;nbsp;cum melle rofato parabimus ad abftergendum.Dccoda acci peremus de buglofla,boragine,capillis Veneris.Pro cuacuationc autem cligcrem eradicatiua, vt confe-dionem hamcch,in qua eft agaricü amp;nbsp;colocynthis, qua: craftbs humores euacuant:eft præterca lèna,po Iypodjum,cpithymuin, qua: euacuaiit efficacifsimè humo-

CONSVLT. MEDICIN. 577, huKioré melancholicü, Sc maxima habent vim cor-roborandi, quia ingrcdiuiicur in ca myrobalani om nes : amp;nbsp;fortè magis dicenda eft medicinafecuticacis àMcfuc,quàm diapbinicon.Et ii vellemus aliud,fy-rupusrofatus folutiuus addi potent ad confortan-dum cor,hcpar, quia facit folutionem aliarum medi cinarum meliorem.Circa euacuationé haólenus per fifterem. Propofitum cft,anliæmorrhoidcs eflent prouocandæ.Certèferuorfanguinis circavenas me faraicas exiftens ita calefacit Kepar, vt neceflariü fit quód multiplicetur humor melancholicus in venis. Edet optimum tempore veris prouocare iplas : fed poftqudhominé dimittemus, fibi ipfi rcdibit dilpo fitio.Si ergo haberet hæmorrhoidas quç veris tem-poribus fluerent,contemperarent hepar,amp; euacua-rent melancholicum humorem . Sed m appofitione fanguifugarum nihilfpero, quia craflum fanguinem dinnttunt,amp; attrahunt fubtilcm,cùm non fit ibi fo-rameh.Vtilitas autem,quam fpero,non exattraftio-ne fanguinis, fed quia aperiuntur per fe ex tali appli catione.Et vidi ego mercatorem frumentarium,cui aflefto liene à tumore maximo iufsi vt prouocaren-tur,amp; duabus fanguifugis applicatis itaaperta: fue-runt,vt exirent vigintilibri fauguinis,it3 vt crede-rem boué iugulatü.Quia ergo videmus quód fpon-tè in multis languis cuacuat,apertis illis,nón ex fanguifugis fperarem vtilitatem, fed ex apertione qux fequitur. Propofita fuere balnea ex dulcibus aquis: amp;cgo illalaudo, quia corpus humedat, codionem adiuuant, caloréhepatis contemperant, amp;nbsp;corpus maxime corroborabunt. Ideo parare potcrimus ti-nam in domo, amp;nbsp;ibi permanebit vfque ad guttur, amp;nbsp;poft balncü corpus inungetur cum oleo de rofetis. Balnea tarnen non fient nifi fadis prins euacuatio-

Dibus,amp; apertis obftrudionibus. Adpræleruan-dum, quia in præfenti modicaeft obftruftio, licet fanguifugæ non prouocarent,paucum damnunijfa-cient, quia vnciæ duæ vel très ad plus euacuaren-tur, vel apefirentur, quod effet valde vtile. Propo-fita autem fuere balnea Patauina amp;nbsp;Calderiana. Pa-tauina nullo modo conueniunt ratione fuæ calidi-taits:amp; fi non timerem vcntriçulum, laudarem Calderiana, amp;nbsp;credo quod conuenirent, quia aperiunt obftruftiones,amp; prouocant vrinam: amp;nbsp;domino Fabio Contareno affëdo olim melancholia, mirum in modum profuerunt. Nunc autem conqueritur de rentriculo frigidiori:fed fcio curatû führe à melan-cholica affetHone, amp;nbsp;nefcio quomodo coqueratur, eùm fitpinguis,amp;optimam habeathabitudinem.Et hæc didafint circa balnea. Pro cófortatione,amp; con feruatione fanitatis, amp;nbsp;ad cótemperandum hepar amp;nbsp;ventriculum,amp; ad apertionem venarum mefaraica-rura, laudarem pro re familiari continue vtenda, vt tempore cotius anni vterctur zuccharo rofato cum puluere rhabarbari, quia ex hac femper educeretur aliquid aggregatum in mefaraicis.Inæftateverô, prætermiflo zuccharo rofato, cafsij drachmas quin que velièx,cum fèmidrachma rhabarbari eligerem: prêter illos dies æftiuos cum zuccharo rofato mifce rem confedioncdianthos, amp;fj3ecies diamufti dul-cis,amp; diacinnamomum. Præterea circa cibum amp;nbsp;po turn amp;nbsp;circa reiiqua rede fe habeat.Et circa potum, credo quód tota vis confiftatineledioneboni vi-ni, quia vinum continuü eft:amp; ideo vinum bene ma turü,amp; albü,amp;cerefiolum effet eligendü.Cóuenien tins auté pro ftomacho effet quod minus album eft, quia vina alba in hac ciuitate Venetiarü habet quan 4am crafsitiem. Et ita ego ifto itinere procederem.

iT locus amp;modus tumoris,amp;matena ex i iens, quæ proculdubio exinteftinis eft, j manifeftifsimè indicant efle raroicem iu ________I teftinalem, non ex apertione,fed ex ru-pturaperitonçi.Propterea cura perfeda non eft ten tanda,quam omnino fieri non pofte arbitramur,præ cipuè cùm tandiu perfeuerauerit. Sed quæ cura ad-hiberi poteft, nein deterius décidât, amp;nbsp;vt confueta negotia tranfi^atjtalem elTe iudicauerim. Primo,vt perpetuo fc abdicet ab acre frigidiore circa partes illas affiftas, amp;nbsp;à frigore pedum, quin etiam to-tius corporis,quantum fieri poteft:euitetque etiam niues amp;nbsp;pluuias,quæ vel caput amp;nbsp;alias corporis partes humeftent amp;nbsp;refrigerent, Caueat à quocunque valido motu, ab equitatioBe equorum tolutim vel incommodé ambulantium,amp; afeUaduriore acafpe-ra,amp; àftapedibus longius produftis,8t non equitet poft cibum aut potum,illud enim pefsimum eft.Ca-ucatacoitu præcipuè intenfo,à retentioneanheli-tus, à nimia comprefsione ventris, à clamore, à vo-cifcratione,ab occafione tufsis,amp; fternutationis magnæ. Eftugiat compotationes 8f comeftationes, fitque parci viâus : bis tantùm in die comedat amp;nbsp;bi bat,in prandio fcilicet amp;nbsp;cccna. Cibaria fint fimpli-cia,vnius generis, minime flatuofa,fed boni nutri-jneuti.Pefsima funt omnia ladicinia,pifces,legurai-na,oleia,allia,cæpe,amp; huiufmodi : pafticse,res frixæ in fartagine,caftaneç,amp; tandem omnia quç flatuola funt,ac vina dulcia ac crafla, amp;nbsp;noua turbida, quale jnuftû eft. Caueat àfrudib. præcipuè vuis amp;nbsp;pomit cuiufeuq; generis.Habeat quotidie beneficiu alui, neq; hoc dimittat,quantû fieri poteft:quod fi quan-

deque deficiat, fiippleat vel cum clyfteri communi, vel cum pilula aloes fimplicisad pondus 9 j. fum-pta perhoram ante cœnâ : vel cum terebinthina,ad pondus 3 j. fumpta tribus horis anteprandiû.Vta-tur fepe pilulis de hiera fimplici,ficut ter vel quater in menfe,fitq; pondus ? j. bora vna ante cœnam. Defcriptio autem pilularum tails fit:

Spicx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana 9 ij.

Aloe's optima! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j s.

Puluerizentur per fe, amp;c. Quantum veto ad extrin fecalocalia attinet,primo tumoremrupturæ liniat blande fingulis diebus, ficcando cum oleo anethi-no.Poftea vbi ex reiSa rationevidus,purgationibus amp;:linimento retroceflentinteftinum ad interiores partes,quemadmodum confueuit,'tuncapponat cc-ratura,firmifsimè adheres loco, quod cóficitur vulgo apud aromatarios, amp;nbsp;appellatur ceratum depel-learietina. Deinde fupponat ligaturamab optimo artifice ita compofitam, vt amp;nbsp;firmifsimè adftringat, amp;nbsp;fuftineat, amp;: minimü aut nullum excitet dolorem, fitq; mollifsiraa amp;lenifsimataftu,quantum fieri po teft,quam die ac node affixamlocotenebit:finguli$ autem quibufque xv. dicbus,aut faite tribus fepti-manis ceratum innouabit.Hæcfurit,qiiæ ad pofsibibilem curam prgcipuè mihi præftare videntur.

Rimo abdinebit ab omnibus rebus ven toGs, Geut à lafte, à fruftibus/ab omni-busleguminibus,aballijs,caepis, amp;tan-dom ab omnibusradicib.Cauebit etiam ab omnibus generantib. humoré craflutn. Geut funt resfnd:£infarcagine,pifccs,panis a2ymus,caropor cina,cafeusjvina cra(raamp; dulcia,præcipuè nigra.Ca uebitab omni valido motu, Geut falcu, vel repente afcendere fcalas,velcurrere.Equitatio iUi eft cótra-ria admodÛ5præcipuè in equo faltate aut cito ambn lante, amp;nbsp;cum fella dura inæquali, amp;nbsp;cum ftapedibus longis,8f hoc præcipuè poft cibum.Cauebit ab omni clamore magno,à cantu alto,à retentione anheli-tus,a Gftularum fono,amp; præcipuè earum quæ vulgó Corneta dieütur.Cum hac viftus ratione fumet ter faltem in menfe reGnam pinguem purifsimam aut a-bietis,aut laricis,præftat tarnen laricina,amp; fumât ft-munciam Gngulis vicibus cum drachma fpecierum hieræ Gmplicis,faciendo bolum cum zuccharo ; fumet autem tribus horis ante prandium.Caueat à po tu aquæ,amp; præcipuè G admifceatur vino.Cauebit quantum potent ab omni genere acetariorUjSt herbarum crudarum. Præterea apponet loco rupto vel rumpendo ceratû de pelle arietina, vel ceratû quod vulgó diciturpro crepatis, amp;ita apponet, vtfuprà aptet ligatura cófueta:vel loco cerati illam apponet habentem Ggura hemifphærij, ita vt planum hæmi-Iphærij Gt extrinfecus, conuexum intrinfecus fuprs rupturam:Gtq;}llaconuexitas fenGm rotunda,neq; multùm protuberans, ne nimia comprefsione inG-gatur dolor,Grmeturque, fupraligetur cum ligatura confueta.

Confult.L X X V.De imbecilUtdte uentriculi, cunt ïuxu menßum nlborum, pro mdtrond Veronenß.

IT matronaifta nobilifsimaprçferuetur, 1 primo attendendum eft redpviftus ra-itioiii. Atque in primis cauere oportet à ___________cibispaftilibus,alafticinijs,amp;pifcibus, piacentis, a carnibus fuillis, ab auibus qua: m aquis degunt,vt anleribusamp;anatibus,ab oleribus crudis, amp;frudibus,præter ficus bene inaturas.ab omnibus rebus fridis in fartagine, à leguminibus, à carnibus antiquis,ficuti bouinis. Vinü nee nimis potens,nec nimis paucifcrum, fed mediocre, limpidum, amp;nbsp;darum, amp;nbsp;præcipuè non fit acerbum : non bibat inter cœnam amp;praudium,præcipuèpoft cœnam. Quantum attinet ad medicinalia,côfuefcet fumere fingu-1afeptimana femel très fcrupulos hieræ fimplicis io formam pilularum redados,vna hora ante cœnam. Deferiptio hieræ erit ifta:

JÇi. Aloé's optimæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;) vj.

Puluerizentur omnia per fe,deinde mifceant,pofte3 fiant pilulæ:fingulæ fint vnius fcrupuli. Præterea il-linet renes vniuerfos infrafcribendo linimento:

C o N s V L T. M E D IC I N. 3I3 Bulliant omnia fimul in aqua communi,ad confum-ptionem duarum partium.Deinde

Conterantur minutifsime,amp; ponantur in przdidit oleis,amp; cómifceantur:deinde fiat linimentum,addi ta modica cera. Hoc linimento illinet vniuerfos renes vfq; ad lèdem,prætermi(ra fpina dorfi: amp;nbsp;tempo ribus calidis illinet co frigido : hyeme vero modicè calfiet,quoad tepefiat.Prçterea laudo vt alterno ma ne vna hora ante prandium fumât pilulam fadam ex maftiche in puluerem redada, quæ optima fit,amp; ele da.Hæ autem pilula: formentur cum melle rofaceo: pondus fingularum pilularü erit fcrupulus.Hoc mo do fi perfeuerauerit in hac vidus ratione, amp;nbsp;his re-medijs vfa fuerit, non vereor quin S. D. non fit inten tam fanitatem confecutura, ad laudem Dei om-nipotentis.

Confult. L X X V f. Df affefiu hypochondriti-co,pro Comité de u^ontfort Germano.

Aborare IlluftrifsimumComitem eo af-fcdu non dubitamus, quem antiqui mc dici flatum hypochondriacum, rccen-tiores myrachialé appellaruntnta enim

efle,amp; mœftitiaprçter caufam,f)erpetuiq; fere circa hypochondria rugitus facile oftendunt. Cum vero huiufmodi affedus à contraria intemperie duoruro membrorü dependeat,vciitriculo inqua frigidiore.

amp; hepate calidiore^habcmus in Illuftrifsimo Comité vtriufq; intemperature manifeftifsimafignarnain amp;nbsp;tarde admodum concoquit, plurimaq; redundat fgt;ituita,amp; quod ad ventriculum attinet,iuuatur à ci idis,nocumcntoque afficitur à frigidis.Renes veto calidiores, arenarum rubearum frequens amp;nbsp;copiofa eieftio oftendit,vrina lutei coloris,fubtilis,peiluci-da:pu(lulæq; quandoque erumpcntes,moraaccs,vl ceiaq; emanantia,caliditatc infigne hepatis arguûtà AegritudoigitllluftnfsimiD.eft intéperies ventriculi frigidior,amp; hepatis calidior, à quibus proximè genctsnturfymptomatacruditatis,flatuum,mccfti-tiæ,ob vapores feruefadtos amp;nbsp;aduftos,à venis mefa-raicis afcendentes ob materiæ inflammationem in illis partibus colleftæ. Hine oritur curafionis diffi-cultas, amp;nbsp;morbi longitudo : cum enim ventriculus calidioribus ad curationem indigeat,hcpar veto fri gidioribus, no poteft medicus alterum fine alterius infigni noxacurarc:vndc ctia morbilongitudo cole quitur, præcipuc quonia duo illa membra vniuerfo corpori nutriendo inferuiüt,quæ cùm ægrotent, ne ceflanura eft nutrimentû quoq; generari neq; aptu, neq; vtile corpori.Tot igitur funt caufa:,amp; longitu-diniSjamp;malitij morbi,quibuspoftcafiacceireritmi la viucndi ratio, amp;nbsp;mcdicorû importuna amp;nbsp;male in-tellefta curatio,tunc nihil deerit ad perniciem lllu-ftrifsimi Comitisperficiendam. Primo igitur pro fcopo curandi illud eft proponendu, ne aliquis medicus audeattotis viribus,vel magnoaliquoimpe-tu ad morbum tollendum proficifci,fiue purgando, fine altcrando, vel corroborandoprocefleric. Cùm enira purgationes fiant per attraftionem humorura à tota corporis circunferentia per hepar ad ventriculum, venenofa virtute cpharmaci violenter attra-hente.

C o N s V L T. M E D I C I N. jg# hente, necefTarium eft vtab huiufraodi purgatione tam ventticiilus quam hepar mirum in modum de-bilitentur,exiccentur, propnog; ac naturali calore deftituanturjac confequenter ad omnem perniciem præparétur. De alteratione verb amp;nbsp;corroborations quid dicere oportet? Quomodo enim vel ventricu-lum,quantum oportet,calefaciet medicus,vel refri-gerabit hepar,fine alterius maxima detrimentolEr-go primùm prouidere debemus,vt placide modera-tequeomniapertraftentur,amp; fiue purgatione, fine alteratione indigeat ( vtroque enim indigebit ) tant hæc quam ilia cautifsimè fiat: quodque vno impetii confertim fieri non poteft,longo tempore paulatini efficiatur.atque hæc videtur eüe tota ratio curatio-nis in llluftrifsimo Comite,à quafi tantillum difcelï ferit, præterquàm quod fruftra laborabit, maximis etiam periculis fe exponet.Exordiendo igitut cura-tionera magis particularem, dicimus Illuftrifsimam D. S. potifsimamfpem inredifsima viftus rationa Conftituere debere:ac primo omni diligentia procd rare debet, vt ab omnibus animi moleftijs prorfus li beret,fugiat præcipuè aulica negotia,in quibus nun quam ab ambitione,ab æmulatione,ab ita,à fufpiciö ne amp;nbsp;odio potent feparari:hæc enim omnia ita aulai amp;regijs domibus funt annexa, vt nullo vnquâ tem-pore,nequefegregaripotuerint,neque potcrunc. Quandiu igitur in negotijs aulicis implicabitur,tan diu morborum fuorum caufam præcipuam fouebit. Ergo fi fanitatem procurât, ad animi quietem, amp;nbsp;ad tranquillitatem confugiat,proprijsque fortunis am plis amp;honeftis contentus fit,cligatq; habitationem optlmi aêns,amp; iucundam:opportunisque amp;nbsp;cómo-dis venationibus corpus exerceat,atqueinalijs hö-neftis voluptatibus occupetur, cum lucüdis amicii

385 IO. B APT. MONTANI verfandojludédo, amp;nbsp;cófabulando,de nullaq; alia re minuSjquam defua ægritudine fitfolicituSjtantùm fe cuftodiat,amp; muniat, in reliquis morbum contem nat. Cauebit tam à frigore intenfo, quàm à calore: vnde amp;nbsp;ventos omnes euitabit,niuesq; horndas, amp;nbsp;pluuias : fed aên tranquillo fe femper exponat : amp;nbsp;fi quandoq; aliquo vrgëte negotio cogetur in acre in-teperatu acccderejmunlat le opportune bis, quç illi teperaturç aduerfari polTunt. A Venere non omnino vellc vt abftineret,imo (quemadmodû ego opinor) moderata Venus illi non mediocriter coferet, fi mo dô côrnodc,amp; fuis temporibus ilia vtatur. Tempus opportunû tam Veneris,quàm exercitij efljCÙm ven triculis fit à cibo vacuus: fafta enim prima cocodio ne,tam ad Vencré,quàm ad exercitiû accedere opor tet.Procuret præ cæteris omnibus, vt quotidie ha-beat alui beneficium : amp;nbsp;ad hune vfum fummopere laudo illud etiam quod prius admonui, vt habeat fa miliarem terebinthinâ Cypriam,quam deglutiat ad quantitate nucis paruç,tribus horis ante prandiü,fe mel aut bis aut ter in fingulis feptimanis, prout cx-pedire videbit.Nam præterquam quod aluum mol-Icm efficit, ventrieufü etiam purgat, obftrudiones aperit, vrinam prouocat, calefacit ventriculû, neqj propterea hepar lædit, imô amp;nbsp;illi mirum in modum confert,apenendo,abftergendo,amp;mundificando. Quantum vero ad cibum amp;potû attinet, primo eui tabit tanquam peftem multitudinem cibariorû, fed vnico tantùm cibo contentus erit, neque illo copio lo,led femper citra fatietaté à menfa recedet. Erunt cibiliudabileSjà quibus nunquâ difcedet,caro pul-Iorum,hocdorû,vitulorûladentiû,phafianorû,per-dicum, amp;nbsp;auiiim campeftrium pinguiü,prçter cotur nices,quas vulgo qualias vocant;vtetur ouis forbili bus.

C o N s V L T. M E D I C I N. 587 bus,amp; recentibus. Abftinebit ab omnibus carnibus antiquis,ab auibus paluftribus,a carne porcina, à pi fcibuSjà leguminib.ab oleribusi à fruftib.a cafeo,amp; ab omnib. ladicinijs, abvfu aromatu, à rebus iridis in fartagine. Vinû eliget albû,clarû,pellucidû,bene niaturû,mediocriterpocés(vinaenim potétiafunt il li maxime infefla)quod etiâ vinû moderate bibet,in prädio tantü amp;nbsp;cœna: amp;nbsp;omnino cópotationes effii giet.Hec eft vidus ratio à S.D.diligentifsimè ferua-da,in quafere tota curatióisfpesftatuédaeft.Quatü vero ad medicaméta, in illis ero admodu parcus:lau dartm tamé vt bis finguhs annis moderate fe purgaret,vere inquä amp;nbsp;autuno.Effet purgatio huiufmodi: iÜ. Specierum hieræ fimpl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j ij.

Floris cafsiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j x.

IJi. Syrupi de cichorea Nicoli fine rhabarbaro Mellis roftti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana ^ j.

Aquæ abfinthij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ liij»

Mlfce pro vno,amp; fic pro feptem. Deinde 1^4. Khabarbarieledi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j ij.

Spies nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gr. x.

Irrorentur vino albo aromatico, deinde infundan-tur in aquaendiuiæ perhoras decem. Poftea lÜ. Syrupi rofatifolutiui ^ iiij.

Mlfce, amp;nbsp;fiat potio,danda in aurora cum euftodia. . Hic eft modus purgationis,quem tam vere quam au tumno poterit obieruare. In fpatijs vero interme -dijs, fi quandoq; terebinthins vfus nonfufficiet ad vétriculü idoneè expurgâdû,poterit quandoq; man dere fcrupulos duos rhabarbari eledi, amp;nbsp;dcglutire tribus horis ante prandiû. Vtetur etiâ frequérifsimè ante prâdiû amp;nbsp;cœna faccharo rofaceo ad vnciç qua-

388 IO. B A P T. MONTANT ritatem:eft enim amp;nbsp;ventriculo, amp;hepati, amp;nbsp;renibu» quammaximè vtile. In extrinfecis autera linimentis parum admodum confido, ideo ilia omnia confulto prætermitto. Neque hîc cleduanorü amp;nbsp;confcftio-num multitudinem congero, noui enim quantû tur ba ac multitudo remediorû confertim congefla diu turnis morbis nocere folct. Et hæc fi refte obferua-ueric, ipero Illuftrifsimâ S. D.bene habituram, cura Dei optirai auxilio^cuis noméfemperfit benedidû. Confult. L X X V11. Deurin£ difficultatc cumprit' ritUyCr de dolore dorß ac renurn, or degra-uitdtein inguine,cr de lue GalUcd.

Vppofita hiftoria fideliter recitata,con-fiderada funt præcipuè fymptomata,eo, quia vc hæc tollamus, a nobis confilium petitur. Symptomataautem funthæc. Primo quidé conqueritur de difficultate vrinæ cum quodam pruritu : hic enim Magnificus vir cùm vulc vrinam emittere, id libéré prius efficere non poteft, imo dolore afficitur circa partes illas,amp; quodam(vt diximus)pruritu,ita quôd no poteft libéré mingere, donee prius exierit materia quædâcrafla,qua egref fafacilispofteaeftexitus vrinæ. Deinde conqueritur de dolore circa rênes amp;nbsp;dorfum. Prætereaeft a-liud fymptoma:nam videmus eius vrinam colore glaucam admodü, amp;nbsp;eft talis color tendens St pro-pmquans albedini,amp; appellatur rufus à Galeno,fe-cundo de temperaturis.Talis igitur eft color vrine. Secundo,quo ad luciditatem,hæc vrina fubobfcura apparet:præterea quo ad fubftantia ipfam eft fubti-Hs :quo autem ad côtenta,hæc habet hypoftafim,fine potius fedimentum cra(rnm,vifcofum:in fuperfi-cie etiam vrinæ plurima adeft fpuma. Hæc fympto-mata

C o N s V L T. M E D I C I N. jS, mata in vrina, propter illud funt confideranda , eo quia talis vir circa partes illas dicit fe dolorem fen-tire cum pruritu,amp; de illis conqueritur membris,ex quitus exit vrina.Conqueftus eft etiâ de aliojquod in principio vrina eflet fœtida, ita quod fecundùm quod nobis rctulit cxcelletifsimus medicus,qui cu-ramhuius Venetijs habuit,mediciilli arguebantpu tredinera vlcerofam in vefica efle:hoc nos non vidimus,fed ipfe fie rctulit. Sunt poftea alia fubfequetia fymptomataadhæc,exquibus illud vnum eft,quod percipit pondus in inguine. ac etiam narrat,quod fi ineómode pedem in terrafigat,aut pedi infiftat, fen tit doloré in illis partibus, Icilicet in partibus ipfius veficæ. Habuit amp;nbsp;alia annexa fymptomata, fcilicec morbum Gallicü: vndc fuit perunftus vnftione illa maledifta argenti viui,propter quam dentes ad vnü ex ore decidcre,licet vifum fit, ip(um ab eo fanatum tune temporis morbo. His vifis fymptomatibus, ac fidelitcr enarratis,fingulorum caufas inuenire ope-ræpretium duximus,quo rede curare,amp; tollere h^c fymptomata valeamus ; quoniam ab hifee caufis, ex quibus funt fymptomata,curatiuæfumunturindica tiones.Confideremus ergo fingulorum fymptoma-tum caufas.Primo quo ad difficultatem vrinç,quam patitur,dicimus non eflc in his immorandum, fcili-cet in inueftiganda huius fymptomatis caufa, enu-merando caufas omnes quæ tale fymptoma caufare potuerunt,cùm aut imbecillitas membri fit,aut ma-teria,aut ambo, quæ materia collum veficæ obftru-xerit, aut aliquodtuberculum:huius caufaper fe pa tet.Pr^termifsis itaqiomnibus,dicemus caufam fup Iirefsionis vrinæ elfe materia cralTam adhærenté col o veficæ, amp;nbsp;obftruenté meatum illum: obftruendo enim fupprimiturvrina,cuiusfignüeuidentifsimü

390 IO, B A P T. MONTANT eft hoc,eô quia cùm prius laborer vt mingat,bac e-mifta materia ceflat labor amp;nbsp;dolor, amp;nbsp;poftea libéré mingit.Subfequiturpofteaad vrinâ emi(ram,amp; ma-teriam craflam,illud lymptoma,pruritus in collo ve ficæ,propterea,quia(vt bene didû eft à fuo Doâo-re)hic Magnificus vir calidæ fuit tetnperaturç,nunc autem cùm fit in ætate fenili,in qua dominatur frigi ditas, pituitafuit redditafalfa amp;nbsp;nitrofa, turn propter aciuftionc,cùm fuerit calot diminutus,tum pro pter putrediné humorû in fenibus,ex quibus fit falfi pituita. Vnde hæc materiafalfà cùm per collum ve-ficæ, quæ eft maxime fenfibilis, permeet cum vrina, caufatur ille pruritus ea in parte,id eft,in collo vefi-cæ,in qua facile figitur materia, cùm ibi fint multæ cauitates, quemadmodû exanatome poteft cogno-fci facile. Et fie habetis iam caufas horû prædidorû lymptomatû duorû,quarefcilicet difficulterin prin cipio rningat, ac etia propter quid in ea parte patiat pruritû, propter materiâfallam in eolli veficæ caui-tatibus adhærenté.Cùm autem lymptomata fixe talcs habere caufas,fcilicetpituitâfalfam declaraueri-mus,reliquû eft vt videamus,à quibùfnam membris mandantibus vefica talem recipiat materia pituito-fàm,amp; cur fie magis ipfa , quàm alia membra fluxio-nem recipiat,ac etiä per quas vias demandetur: hæc cnimfupràfuntdeclarata: quiaiam deelaratum eft, que fit materia fluens,quç eft pituita falla,crafla,de-duda adputredinem propter aliquam caufam,fapo re falfa, fœtida.fœtidam diximus,quia prius perce-ptus eft la;tor,licct nunc non adfit,cùm tarnen fuerit quandoque msgnus,vt retulit Nobilifsimus vir. Et ita cralfa vifeidaq; fuit h^c materia,vt in longum Ipatium cotinuc traheretur,abfq; hoc fcilicet quod diuideretur.Talis ergo fuit materia. Cur autem ve-

CONS VL T. MEDICIN. 591 ficapotius recipiatfuperfluitates quain estera mé-bra, nunc videamus : quia folet etiam tabs materia ad peftus, aut ad pulmones,ad pedes, ad articulos, iunfturas,labi. Sed quid fuit in caufa, quod in hoc Nobilifsimo viro materia hsc ad veficadefluxerit, non ad alium locum?In corporibus humans aliqua-doaliquapars alijs reddit imbecillior, amp;illud non modo contingit,vt fcilicetpars aliqua reliquisfit imbecilliorpropter aliquod accidens ,fed à natiui-tatc etiam. Vnde à natiuitate aliqui habent pedus adeo imbecillura,vt illuc femper defluat materia. Aliqui veto habent mufculosdebiles,alij iunfturas, in quibus articularis morbus non abeft:alij veficam, ficut habuit hie Magnificus vir : amp;nbsp;fie non raodo fe-cundumaccidés aliqua pars alia eft imbecillior,fed, Vt diximus,etiam à natiuitate. Quod fuerit peraccidens aliquod vefica fafta imbecillior,omnibus ma nifcftum eft:fiquidé hie Nobilifsimus vir plurimùm equitauit,itineraque habuit,perpeflusque eft maxime,ex quibus agitata fuit vefica propter illos motus non parû:vnde eft cius virtus refoluta. Præterea hu ius etiam in caufa fuit multus coitus, cui toto tempore fere fuit deditus: ex quo fuit euacuata humidi tas radicalis,exiccatafunt membra,amp; prçcipuè qug ficcafunt, vt eft vefica. Hac ante reddita imbecilli, iranfmittüt fortiori membra excrementa ad illam, quia fortius femper demandât ad dcbilius quod no cet.Et fie quicquid fuerit in caufa imbecillitatisvir-tutis veficæ, aut viftus ratio, aut id fuerit à natiui-tate,fatis fit fcire hoc quod propter eius imbecillita tern fit. Vefica materias defluétes recipit,quoniâ,vt: diximus,membrû fortius, vt i i.depotentijs natu-ralibus,amp;primaprimi,do(äcinafexta,cap.i 11.dixit Auic. expellit fuperfluitates ad debilius ,amp; minus

jji IO. B A P T. M O N T A N I nobile.Quodautem fit redditaimbccillis vefica,pi ter, quia cR dus diminuta aftio, quod indicatur ex frigiditate cius.Haftenus ergo habcmus quçnam fit materia,amp; qualis,amp; quæ fluit:amp; quod fit membrum redpicspropterimbecillitatem eius, autfitimbecil liras à naâuitate, aut propter rationcm vidus malâ, aut propter quid aliud quod inciderit, nihil refert, quia non impedit curationem. His vifis,inodo per quas vias defluat materia tails ad veficam, explore-mus. Viæ propinquæ,per quas defluat talis materia ad locum,funt vafa vrinaria;perfolahæc deuenit ad veficam, amp;nbsp;non per alia membra, nifi per reludatio-jiem dixerimus.Huius fignum eft, quiaibi recipitur dolor in membris, quibus adhærent vafahæc vrina-ria, fcilicet in vefica amp;renibus ,vt fuprà diximus. Si enim materia defluxa eft ad veficam amp;nbsp;defluit, certè iter erit per vafa deferentia talem materiam,amp; con-tingentia ad veficam:fed talia funt vafa vrinaria,fci-licet pori didi vritidcs, qui contangunt vefica amp;nbsp;re pes,vnde talia incipiunt vafa:qui quidem renes reci piunt per vcnas illas materiam vrinalem ab hepate. Ergo per renes neceflarium eft quod materia tran-feat per vafa vrinaria ad veficam : per renes inquam, quia eft membrum fuperius. Nunquid autem renes fint amp;nbsp;ipfi membra mandantia,inquirendû eft. Dico quod nullum contingit vitiü renibus,propter quod talem mandent materiâ:bene tamé crediderim ex at tradione materie fados elfe imbecilliores,ita tp ma lim ego dicere,renes recipere prçcipuè à toto cor-» pore, vt poftea deueniat materia ad vefica:amp; fic fint duo membra recipientia, tarnen ad veficam vltiino terminaturmateria.Modó videndum eft,quçnâ fint mandatia.Pro quo obferuandum,pituitam,quam dl flmps elle materiam defluentem, partim in ventri -

C o N s V L T, M E D I C I N. jgj culo, partim in hepategenerari, licet différât pitui-ta quæ eû in hepate,ab ilia quç eft in vétriculo:quia ilia in hepate eft mixta fanguini, hæc autem non, vt 11, de facult. natur. Eft quafi pure æquiuoca pituiti quæ eft in vétriculo,ficut ilia eft quç fluit c narlbus, irapropriè tarnen dicitur pituita:fed vera pituita eft quæ generatur in hepate cum fanguine, amp;nbsp;contradi ftinguitur fanguini ac alijs humoribus.Nunquid ergo fit membrum principale mandans heparlNotan-dum, quod corpus huius Nobilifsimi viri fuit call- ) difsimum,quod patet exmultis fignis, amp;nbsp;talibus,vt amp;nbsp;mutata temperatura denuciet ftatum preteritum: vt vena: latæ,quæ funt indicium,vt dicit Hippocra-tcs,hepatis calidi : femper enim manent,etfi mutata fit temperatura.Præterea habitus corporis,habete-nim multos pilos, habet corpus fubnigrum, virtu? vitalis adhuc fortis:quæ omniafunt calidioris tem-peraturæ figna, vt amp;nbsp;eius calciamenta adurerentur: illud autem erat propter motu,ex quo vapores mul-tiplicabantur, ac penetrabant per cutim ad calcia-menta. Fuit igitur calidioris temperature.Sed aliud eft fuilfe, aliud cft effe : modo enim cùm deucnerit ad fexagefimum annum,non adeft amplius caliditas illa, feddeuenitadfrigiditatem: cuius indicia funt jpfius excrcmenta,vt vrina : videmus enim vrinam admodum glauci coloris tendentis ad albedinc,qui quidem color atteftat\ir frigiditatem. Si confidere-tis etiam vrina quo ad luciditaté, hæc eft fubobfcu-ra:obfcuritas autem indicat frigiditatem.Deinde fi attendamus fpumæ quæ eft adhærés,hoc fignum eft calorem effe diminutü, quod non potuit materiam illam diffolueie. Præterea fedimentum eft craffum, quod dénotât pituitam crafsifsima, amp;nbsp;fic frigidita-Sem jnembrorum: fi enim cituita, quæ eft naturalis,

1.94 • I O. B A P T. M O N T A NI frigidahumidaexiftit, amp;nbsp;Ïentitur, quanto magis fî hæc erit crafsifsima, crit frig!da?cùm crafsities non proueniat nifi à maxima frigiditate.Et fie côcluden-dum, vrinâ prouenireà membrrs frigidis, amp;nbsp;indica-re membra frigida. Et non tantû exijs indicatur,fed etiam ex vno alio,fcilicct ex mukitudine vrine,quç atteftatur fri»iditatc:cùm enim fit multa materia,fignum eft,quod non poteft digeri à calore,amp;ideo e-uacuatur per vias has,quemadmodu amp;nbsp;per halitura, amp;perfudore:nec huiidmodi poftet euacuari,fi ealor dominaret. Etideo iampatetdominartfrigiditate, maxime cùm fit fenex,in qua ætatefemper ealor di-minuitur.Præterea vfus eft labore fuperfluo,qui ma xime facit ad exiccatione humoris radicalis. Fuit amp;nbsp;coitus,fuit amp;nbsp;peftis illa,fcilicet applicatio argeci vi-ui,quando laborabat morbo Gallico,quod quidem eft frigidifsimum,prout eonfiderauere optime Ara-bes:dico Arabes,nam Galenus non cognouit.Et no tandum quod Rafis dixit argentum viuum non tan-tùm non elTefrigidifsimû, fed ealidifsimu dixit elTc in quarto. Sed crediderim quod Rafis intellexerit de argento fublimato : id enim ealidifsimum efle in quarto,verum eft.At argentum viuum,de quo dixi-mus,eft frigidifsimu,ita quod amp;nbsp;Auic. dicat hoc in-ducere paralyfcs,ftupotes amp;c.amp; pénétrât ad medul las ofsium,ita vtcalorem extinguat naturale, amp;nbsp;eft vt venenum . Videtis ergo caufis extinftionis calo-ris:primô eft ætas fenilis, mala vidus ratio in fexre bus non naturalibus,in quibus omnibus iftepecca-uit.-præterea vnftio ilia.Quantum etram ad id adiu-uet infeftio Gallica no dixerim,quia vos feitis qua-torn adurat,exiccet,quæ omnia faciut ad exiccatione caloris,amp; humidi radicalis,amp; confequeter abbre uiatur vita.Çùm tot ergo caufæ cocurrant,non fan-turn

C o N s V L T. M E D I C I N. jpj turn critdicerepituitageneraninhepate,amp; mulci-plicari,fed amp;nbsp;in vétriculojin capite,ex quo fiunt ca-tarrhi, qui funt propriapafsio icnü;amp; hic etia labo-rat catarrho.Et cùm(vt dixit fuus Excellentifs.Do-dor)pofsit catarrhus fluere ad alias partes eciafub-ieftaSjtamé quiain hoc viro Vefica eft pars imbecil-lifsima omnium, ad earn fluitmam inuenit vias,vafa, quæ diximus, per quæ deferatur materia ad vefica. Et fic iudiciü meu eft, quod recipiétia membra fint duo,amp; renes,amp; vefica,quæ tandê recipit materiara. Mandantia autem primo funt hepar, quod gencrat nunc pituitam,cùm fit lapfum à fua temperatura ca-lidaad frigidü,amp;ratione ætatis,amp;aliarûfupradiâ:i rum caufarum.Extat amp;nbsp;ventriculus multi generans pituitam:amp;hic eft paffus etiam doloré colicum, pa-titur amp;nbsp;catarrhum.Et fic caput etiam mandat, amp;nbsp;om nia conlpirant ad confluxum: amp;nbsp;fic non eft mirum fi confluât materia multa ad locum:amp; hic adeo fuit ca tarrhofus, vt cùm fpueret fiue in templo, fiue alibi, multi qui eum nouerant,facilè ex vifo Iputo iudica-renthunc Nobilifsimum virum ibi fuilTezamp;adeo quandoque expucbat,vt multum admirarentur medici , amp;nbsp;nunc etiam, licet à frigidis amp;nbsp;humidis cibis amp;nbsp;pituitam generantibus fe continuo abftineat, tarnen continue multiplicatur talis matena. Colligen do ergo fragméta,ncpcreant.Iam habemus quç fint membra recipiétia,quæ fint viæ, amp;nbsp;vafa,per quæ ma teria defluat ad veficam:quæ quidé viæ funt latæ, amp;nbsp;paratæ ad deduftionem materip,propter duas ratio nes : primo propter caliditatem hepatis,quód dilatât, amp;nbsp;fic fiunt apertæ viæ : fecundô propter ea quæ adtalemviam dilatandamiuuerunt,vtfuit coitus inordinatus multus,equitatio,amp;huiufmodi,quç tra hunt raaterias ad renes amp;nbsp;ad veficam. Habemus amp;

396 IO. B APT. MONTANT quæ fît materia, quæ fînt membra hanc generantia. De caufa falfedinis materiæ didû eft, illud efle propter putrefadioné pituitæjCÙm fît iam fenex:ex pu-tredine enim quæ fequuta eft ad diminutû calorem naturale,fada eft pituita falfa,nitrofajquæ falfedine fuaproritat partes illas. Ex ijs fubfequitur: percipit nocumetum in partibus inguinis, amp;nbsp;cùm terra: figit pcdem,amp; cùm mouetur inordinatè.Et circa hoc no tandum quid dicant modemi : inquiunt enim, hu -iufînodifîgnis apparétibusindicari lapidem eftèin vefîca,qui lapis ibi côquaflàtur.Cùm poftea audiüt, quod virga erigitur,huius caufam afsignant, efle fci heet vapores in poros illos erumpentes. Excitatur amp;pruritus quidam exmatcriafalfajqui eft cum qua-dam dcleói:atione,eó, quialicet fît falfus, tarnen eft cum aliquali dulcedine.Hec funt fîgna calculi pofî-ta à modernisjita quod ijs pofîtis ponat amp;nbsp;calculum inelTe. Verùm huiufmodi fîgna poflunt etiam inexi-ftere ex materia crafla flatuofa : quare non conclu -dunt de neceflario, quod fit calculus invefica. Et fèmperaduerti vnum in tot colloquijs, vbi fuerunt excellentifsimi virichirurgi,quódfcilicet nullum fignum calculi ex his habeât : at femper volebant ad hocvidendumanfit calculus, vtimmittereturly-ringa:fic amp;nos debemus etiam facere.Sed hîc credi derimin cauiaeflematcriam, quam diximus craf-fam,vifcidam,cum aliquali falfedine.Et fie habemus fymptomata,amp; caufas eorum. De prognoftico au-tem quid dicam? Id videlicet quod Hippocrates in Aphorif. amp;nbsp;dedarat Galenus: Nephriticifenes non curantur. Habemus prognofticum hoc, quod non cuiabitur curationeperfefta, quæ totû auferat mor bum; fed bene ent prohibere,ne tanta materia gene retur: caufam enim generationispituitaspoterimus dimj-

C.O N s VL T. M E D I CI N. 397 diminuerCjfed nô omnino tollere,exætatis di/pofi-tione,in qua nunc eft:prohibebiturautem refta vi-fius ratione. Et fie oportet hune nobilifsimû viruiii alijs negotijs poftpofitis, foli rationi vidus attende re,vt funt res optimi nutrimcnti,vinum Habens bo-num odorem,quod dedinet adaliqua vim inciden-di.Vtaturcinnamomo, anifo,ante cibû,quæpofsint calefacere:at non exiccetur,fed humeftetur,ciim fit iam fenex,ex optimis alimentis.Póft fe exerceat mo derate,vt dicit Galenus in fine quinti de fanit.tuen.

Balneum autem aquæ dulcis quantü cóferat?Di-co nihil conuenientius poffeinueniri, amp;nbsp;hortor vt bis in feptimanatemporibus debitis vtaturbalneo huiufmodi,quia optimum eft auxiliü,quoniamfub-liliabit materiam,adiuuabtt calorem innatü,amp; con-fequenter concoftionem, confortabit membra, amp;nbsp;inillo immoretur donee voluerit: poft vngaturo-leo illo de rofis, quod moderate calefacit, ne tran-fpiret calor. Poft caueat ab accidentibus animi,amp; fe gerat bene in omnibus fex rebus nó naturalibus,re-daviftus ratione inftituta.Poftpurgarc,materia timen prins præparata amp;nbsp;concoda. Tandem deueni-rem ad corroborationé membrorum affedorurquia alteratio fit fada euacuatione eradicatiua.Sed quo-niamin principioadeftaliqua materiaapta ad eua-cuandum,vterer leniétibus ventrem,vt cafsia,man-na,fyTupo rofato folutiuo. Hoe fado,efsétne regu lariter,mittere ftnguinem ’ Scd cùm fit fenex, 8f fit matcriacraflavifco{a,non mitterem. Pofteaquam Is nijftem ventrem, deinde præpararé materiam,deinde euacuarcm,amp; procederé cum incidentibus hanc materiam craflam vifcofam,vt cumfyrupo de beto-nica, de liquiritia, melle rofaceo, oxymeiite fimpli-ci amp;nbsp;compofito. Concoda materia deuenirem ad

îpS IO. B APT. MONTANT euacuationern,amp; euacuarem cum pilulis aggregati-uis,aut confedione hamech,aut cochijs,aut cum pi lulis agarici : amp;nbsp;vellem quad vteret ante prandium horas tres diafpoliticojdiacilamêtlio. His faftis de-uenirem ad alcerationem membrorum,vt renum,ne amplius materia per has partes ad vcficam expellcre tur. Et ld agerem medicamétis roborantibus amp;nbsp;ven triculum,amp; aha membra: effent autem medicamenta, quæ non fint valde calida,vtaromaticû rofatum, fvrupus de cichorea,diacalamenthum, amp;c. •

RbitrorUluftrifsimaDominam patiflu xqm hæmorrhoidum fimplicem, ncque fufficiens fignüeft dolor quod fluatex mefaraicis ,cùm flatus quoqj pofsint do vel aliamatcrialbi conclufa.Quód veto

fæces præcedant vel fubfequantur, videmus vtrun-quein hæmorrhoidum defluxu contingerc. Quan-do veró languis fæcibus eftpermixtus ,tum perpe-tud àfuperioribus partibus emittitur.Id autem non audio hiceuenire,imôpræcedere vel fequi.Si à mefaraicis procederet,grumi fanguinis effent. Syncope autêeft exmultaeainanitione, vt Galenus x 11. Therapcutices. Ex fluxu autem tali ita refrigeratur hepar,vt nófolumpriuatio fanguinis amp;fpiritus,fed ctiam cachexia fequatur, deinde tandem hydrops, quod amp;nbsp;hic fit. Habet colorem totius corporis palli dum, quod nota efl: cachexiæ: deinde tumorem pedum,hoc initium hydropis.Eft igitur hepar infigni-ter refrigeratü, quod priuatur fanguine, amp;nbsp;Ipiritus pauci ac mali générant: amp;cùm calor medianrib.Ipi-rifibus toti corpori impartiat, ideo réfrigérât fpiri-tibus

CON SYLT. MEDIC.IN. jp9 tibus omnibus qualirate vel quâtitäte corruptis;re-frigerationc bic intelligo priiiationé caloris innati, cum qua ftat fæpe caliditas ignea, ex varia putredi-nehumorü.Hinc eft quod quidahydropici quado-que plurima bile abundat, quamuis frigidifsimi fint hepatis, amp;nbsp;perpetuo citrina repleant aqua, nó ob a-liud quam ob obftruélioncs, vnde putredo amp;nbsp;calor igneus augentur: ideo amp;nbsp;frequentifsiinc hydropici amp;nbsp;cacheftici tebriculalaborant,qua; neqj à medicis neque ab ægro percipi poteft. Hoc genus febris ti-phodes à Græcis, ab Arabibus latica appellatur. Ex boe apparet,cur ftate frigiditate bepans,in bac Ma-gnifica domina appareant bumores acres amp;nbsp;eroden tes. Caufç veto tarn copiofi fluxus nó fatis apparét vel confiant: fortafsis fanguis accedente ætate con-fifiente ob caliditatam bepatis redditus efi feipfo ca lidior, amp;nbsp;inde melancbolicus euaCt. Multiplicato autem melancbolico bumore, natura vt par erat per hæmorrboidas euacuationé tentauit. His fiantibus proculdubio difficilis curatio erit,quiafluxioindu-xit babitum malum: bepar amp;nbsp;cor refrigerata non facile calefiunt,cùm fint naturæ domicilia:non tarnen efi penitus defperandum, fed pro virili tentandum: quod etfi perfedê curari non poterit, præferuanda tarnen erit ne in deteriorem dilpofitionem incidat, vt eft bydrops, amp;c. Quare intentiones funt,primó vt auertatur fluxus ad oppofitas partes : fecundó,vt corpus ita regatur,vt generet optimum fangumem: tertio, vt membra mandantia alterentur, ne expel-lant,amp; recipientia confortentur. boe tarnen vltimo loco cum maxima cautela agendum erit : ftate enim fanguine corrupto, fi cobiberetur fluxio, fæuifsima fequerctur accidentia. Optime igitur dicebatIlip-pocr.Vbih«morrhoides adftringead«funt, venant

400 IO. B APT. MONTAN! feraperapertam relinquendam effe.Vt igitur bonut fanguis gcneretur, idfiet vidus ratione cógrua, aère optimo,hilaritate animi : ex his enim multiplican tur /piritus, turn quantitate, turn qualitate. Exerci-tium moderatü fuperiorum partiü, cum pilis plüm-beis. Vinum bibat album,inde enimlucidior amp;nbsp;me-lior fanguis generatur:fed ita præparatum,vt vinde mis tempore accipiacvnam partem vuæ expreflæ, amp;nbsp;duas partes aquæ hmpidifsimæ,in qua prius deco quantur, polypodij lib. iiij. betonicælib. x. rofa-rum ficcarumlib.vij. baccarum myrtilib. v. Poft bullitionem fiat exprefsio,amp; his addaturvuæ cx-preffæ fuccus,atque ita ferueat fecundum confuetit dinem. Hoc vinum optime nutriet,fanguinem luci-difsimum generabit, atq; membra roborabit.In re-liquo viftus genere non delmquac : nam in corpore priuato fanguine amp;nbsp;Ipiritu, vel paru proficiunt médicamenta, vel etiam lædunt. Vitet acetaria,falica, item aroraata . Pro auerfione,ad partes oppofita» liant friâiones afsiduæ matutinæ,in Ipatulis amp;nbsp;bra-chijs,fuaues,amp;lenes,longiores tarnen,donee rube-feat cutis. Vbi nimis moleftus fuerit fluxus,ventola finiftro lateri in Iplertis regione applicetur : polfet idem in dextro hypochondrio fieri. Item Uganda funt brachia. Omninolongé tutiuseft diuertere, quam conftringere.Qupd fi languis,qui exit,fit cof rodens,manè fingulis diebusius pulli pinguisbibat tribus horis ante prandium : hoc enim maxime acrimoniam fanguinis corrigit, teftariq; polfura me plurimos fluxurn hæmorrhoidum patientes hoc fo-lo remedio euralfe ; fed vfus huius fît per plurimos dies. Talibus auerfîonibus leuioribus non iuuanti-bus,conueniunt fortiora,videlicet cauteria in fpatU lis velbrachijs.Hæc de diuerfîonibus. Pro mem-brorum

C o N s V L T. M E D I C I N, ^^ brorum vero mandantium roboratione, applicetm-exterius hepati hoc linimentum:

IJi.Oleidefptcaboni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|. j.

Mufci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana gr. üj.

Mifce, amp;nbsp;cum modico ceræ fiat linimentum pro he-pate. Pro ventriculo pareturfacculus exfindone cum'iftis pulueribus!

Nucis mufcata: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana j ij.

Macis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j s.

LaudanieleiSi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j iij.

Mufci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana gr. iiij.

Mafticis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j vj.

Interius veró laudarem vfum myrobalanorum che-bulorum,vt manè vnum aflumeret tribus horis ante prandiû;velaccipiatoptimiMithridati 9 ij. cum tucchari rofati femuncia : ifta enim maxime faciunt ad membra naturalia corroboranda.Sume poftea a-quas in agro Re'’ij Longobardis, quas non tantùm bibat,fedfe in ifiis lauet. Locum recipientem non confulo adftringi. Et caueat ne fedeat fuper frigida amp;nbsp;humida, dura amp;nbsp;alpera, motumq; maxime euitet. Suffumigio infrafcripto vtatur,cófortat enim ealo-ca fine manifefta adftridione:

^.Laudani eledi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j iij.

Thuris optimi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j ij.

Sandarachæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? j.

Bdellij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î üj.

Cum mucilagine dragaganti fiant trochifci, de quitus fiatfufFuraigium. Abluantur etiam loca ilia de-codo rofàrum,abfînthij,amp; betonicæ.Et femel in le-ptimana confulo accipere rhabarbari cledi femidra chm3,quia maxime corpus mundificat,amp; vaß corro borat.His remedijs conualituram fùam Dominatio nem non dubitamus,cum auxilio Dei opt.cuius nomen fit benediftum in fecula. Patauij. M. d. x l v i. Confult.i^^K'Xl'K. De calcula renaliy pro nobili Germano.

Ermanus vir nobilifsimus, qui calculi 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;affedu laborare cófueuit, tria nobis pro P°^“'f difeutiendajquæ à rei euentu or-tafunt. Primum,curineotamcitótam multi tamq; magni calculi generarentur, non appa-rentibus neq; in vrina arenulis,neq; in renum regio ne doloribus, neq; aliquo horü veftigio. Secundo, quæ fit præferuatio,ne amplius generétur.Et quia ti met ne adhuc fint generati,quçrit tertio fi geniti et feilt,amp; figna apparerent, quand arte effet curandus. Quorum omnium facilis apparebit refpon(ïo,fi mor bi naturâ,amp;eaquæ confequuntur,confiderabimus. Voluiffem autem naturam ipfius corporis cognofce re, fiquidem magna ab eo indicationis pars fumen-da erat : verùm quia nihil de naturali teperie ad nos fcripcum eft,morbi naturam, relida hac,contempli bimur. Calculus itaq; ciam eandem, quam relique fluxiones omnes, naturam habeat, etfi res folidafit.

tarnen de vna parte ad aliam fluit : nihil enira refert, fine id quod fluit fit tenue,vel crairum,amp; terreume-que prohibée quo minus fit fluxio appcllanda,amp; fut fluxionum

C o N s V L T. M E D I C IN. 40? fluxionurn genere collocabitur, eofdemque fcopos habebit, qnos amp;: ipfa fluxio. Natura auté fluxionurn in quatuor confiftit: in confideratione merabri man dantis,recipientis,viarum per quas fit fluxio,amp; maten® quæ mandatur. Inquiremus igitur primo,quis fit locus generalis amp;nbsp;mandans huiufmodi calculos: fecundó,materia iftorum,amp; à quibus caufis etficien tibus proueniant: tertio,vafa per quæ defluunt:vlti mo loei tecipientis naturam contemplabimur. Locum itaq; in quo calculi generâtur,vel renes vel ve-ficatn efle oftendit primo ipfeHippocrates, deinde Galenusfexto Epidem. cóm.j. tex.fexto, m quo de calculi natura pulcherrimc differit Galenus: præte-reaautorille de renu afFeftibus,quifquis fuerit,mc-tem Hippocratis amp;nbsp;Galeni optime alFecutus, idem teftatur. Verùm de calculoveficæ nihil difturifir-mus (nam in hoc viro nô in vefica, (èd in renibus ge neratur)fidehis quænobis indicata funtiudicare volumus: quare derenum calculis agemus.Sed que» niamrenes diuerfa habentlocain quibus generari poteft, fubftantiam fcilicet amp;nbsp;concauitatem,difl:in-guemus in quo hosgeiieratos crcdimus.hifubftan-tia autem feu carne iplbrum renum ita polTunt gene rari (inquit Galenus) ficutin carne amp;mufculis mé-brorum contingit generari tophos vel poros lapi-deos. Quæ veto fit calculi propria materia amp;nbsp;caula efficiés,ex natura reifeire debcmus,item ab Hippocrate amp;nbsp;Galeno,ex quatuor fcilicet huraoribus poß fegenerari calculos:vel enim dominabif pituita,vel bilis,vel melancholia,veHânguis, qui concrcfcit,8c in lapidem vertituncrebrius tarnen amp;nbsp;frequétius ex bile mixta cum pituita: ideo vt plurimû apparent ru bei amp;nbsp;fùbeitrini cum aliquali albedine, qui colores bilem pituitamqj dominari atteftâtur. Vbi hç mate-

404 IO. B A PT. MONTANT riæ,amp; maxime vbi bilis abundauerit, præcedunt are nulæ fuluæ,afperæ, quæ ex fe vniri non poflunt, mfi aliquod vifeidumjquod ipfos conglutinet,accedat: bilis enim cùm de fe fît calida amp;nbsp;fîcca,fiatq; calidior ob renum caliditaté, quicquid m ea hiimidi eft abfu mitur,partes terreæ veluti arenulæ remanent. Atq; ita fit vt qui calculum patiuntur, plurimas habeant arenulas : qui verô arenulas habent, tandiu fubiedi funt calculis,quandiu arenulæ fluunt,quæ fi in mul-ta copia fluunt, tuti omnino funt : virtutis enim ex-pulfiue fortitudinero oftendunt.Si verô retinentur, periculum eft ne ftatim generentur calculi. Vbi verô pituita bili dominatur,quæ in iplb calculo veluti gluten eft,leuiores funt,nó ita duri, neq; afperi,ne-que inæquales aut friabiles, funtqj ex ea calculi minime periculofi. Inter hæc duo extrema muka con-tingunt media,fecundùm variam humorum interle mixtionem amp;nbsp;proportioné,quç ex colore inter fe fit cilc cognofeuntur, funtq; bi calculi magis minûfue periculofi, prout ad alterum magis amp;nbsp;propius accédant. Caufa efficiens eft calot accidentalis vel na turalis exiftens in renibus : nam fine fint naturaliter calidi,fîue accidentaliter, fîcut côtingit propter af-feiftum extrinfecum,vt propter laborem plurimum, coitum plurimû, cibaria calida, hepatis amp;nbsp;venarum caliditatem, coquitur huiufmodi materia, non aliter quàm lapides in fornace. Hæc verô materia cau-fas habere poteft procatardicas, quæ funt mala vi-dus ratio nô tantum qualitate,fed amp;nbsp;quâtitate pec-cans,ex qua roultæ cruditates generantur.Addebat Auicenna dcbilitatem virtutis expulfiuæ,quç fi for-tis cflet,priufquàm materia ea excoqueretur,expel-leret, atque ita ipforum generationem prohiberet. St igitur fegnis eft,amp; calor fortis,amp; materia præpa-raca.

C o N s V L T. M E D I C I N. 40^ rata,facillimè calculi generabuntur. At vbi calor il-1e eft fadus idoneus ad calculi procreationem, difH cillimum erit ipfum ab hoc vitio retrahere : nihil e-nim,etfi diligenter aduerterimus, quod magis fit re ciduum,quam ipfe calculus, quippe qui bis, ter,aut quater in anno generetur. Viæ,per quas hi calculi tranfeunt,funt vafa vrinaria,quæ renibus coniun-guntur, per quæ amp;nbsp;vrina amp;nbsp;materia hæc expellitur. Poflunt autem hæ eflè vel angudç vel amplx:fi angu ftæ,difficilis erit meatus cum dolore, ita vt nonnun quam in tranfitu in fyncopen incidant,amp; ahquando moriantur : fi funt amplæ,ita vt fine dolore calculi décidant,fintq; hi lenes ob pituitæ dominium (funt enim hi quàm qui à bile flaua proueniunt multo be-nigniores ) his defluxus erit facilior,amp; fine ægri mo leftia. Membrû recipiens calculum eft vefica.Non-nunquam autem cótingit,quód lapis in renibus ge-nitus raandetur ad veficam,in qua fi moram traxerit ob materiam continue defluentem augetur : adhæ-ret enim illa lapidi ob vifcofitatem, vt tandem propter longam moram in vefica infignis lapis procree-tur. Accidit autem id ob virtutis expulfiuæ in vefica imbccillitaté, quæ fi fortis fuerit,illicó vbi tranC-milTus eft ad ipfum calculus,expellit ad virgam,que fi amplum habet meatum, facile amp;nbsp;fine dolore expel lit:fi verb anguftum,cum fummo dolore.His omnibus confideratis,totam calculi naturam quo ad fuas caufas inuenimus,ex quibus facile polfumus refpon dere. Primum eft, cur tarn cito, tarn multi, amp;nbsp;tarn magni generétur, amp;nbsp;fine dolore expellantur, amp;nbsp;non præcedant arenulæ.Si modo huius nobilis viri tem-fieratura amp;nbsp;propria natura nobis eflet cognita, meins iudicaremus:vt ex calculis tamé cóieftare poflu mus,quos flauos amp;nbsp;albicantes inteUeximus, pitmca

bili commixtam dominari colligimus : habere enim debet hepar amp;nbsp;rencs calidos, nutritus raultis ciba-rijs calidis amp;optirnis vinis, ex quibus aggregantur multa:fuperfluitates:amp;licet cibis (vtferitit) exqui fitifsimis vfus fuerit, nihilominus tarnen cos quanti late eafumerepotuitj vt cóficere cos minime potuc rit,indeq; plurimæ creatæ fuerint cruditates.In acre præterea frigido dcgit,vbi pori adftringütur,ex-crementaqj plurima redundat. Habet præterea via rum amplitudiiiein, quam hepatis caliditas indicat. Cùm igitur plunma abundet matcria in hoc corpo-re,Sc renes fint naturaliter cahdi,ideo plurimi calcu li generantur. Et quia caliditas renum eft caufa effi-ciens,eaq; eft valida,ideo cito generaturftortitudo enim caufæ efficientis, amp;nbsp;multitudo materiæ, caufa eft quare plurimi crebró amp;nbsp;cito generentur. Quàd autem non fentiat dolorem nifi quando per virgam cgreditur, amp;nbsp;non in tranfitu à renibus ad vefica,cau fa eft, quad calculus ille generatus eft in cauitate re num: amp;quiavrinalia vafa habet ampla,ideo in tran-htu non fentit dolorem. Dolor enim à duplici caufa prouenit,vel ab intemperie,velà Iblutione continu! . Hic veto nó poteft elfe dolor ob intemperiem, quia in lapide nulla infignis aliqua qualitas reperi-tur.Fitigiturfolutionis continui ratione. Sed cùm viæ funt amplæ, non foluitur continuum, ideo nee dolor fit. Atq; ita cùm fit calculus albicans propter dominium pituitæ, amp;nbsp;non friabilis, fitq; genitus in concauitate renum,qui exfe nullius fciifus funt,nec premendo,neq; incidcndo, ncque extendendo po-tuit foluerc continuum,accidit vt fine dolore tranf mitteret. Quod veto dum fecundoNobilifsimus virhunc patcretur a(relt;ftij,circa lumbos fenferit dolorem, contingit,quód hi calculi no in cauitate,fed jufub-

C o N s V L T. M E D I C I N. 407 in fubftantia renum effent geniti ; amp;nbsp;licet rato ob fi-bras fit aliquis fcnfus, tamé quoniam intumefcebat amp;nbsp;extendebat membrana quæ validifsimi eft fenfusgt; ideo percepic dolorem, quem fenfit quoufq; in carne permanfit calculus : cùm vero ad cauitatem per-tranfiuifiet, neq; amplius comprefsionem extenfio-nemq; faceret, doloré amplius non percepit,donee ad virgæ meatum perueniffent: amp;nbsp;quia parui calculi erant,minime doloré excitabant:tres autem illi ma-iores, qui ad fabæ magnitudinem excreuerant,dum ad virgam protrufi elTent, ob eorum magnitudinem grauifsimum dolorem excitauerunt:hçrebant enim impafti ibi ob meatü virgæ non capacê,amp; anfraduo fum, ita vt meatum obftruerent, amp;nbsp;vrinam patiens reddere non poiret,cum aquæ illius diureticæ auxi-lio,vrinâprouocâtis,expulfifunt. Quare autéipfos calcules non præceflerint arenulæ,vt in pluribus contingit,hoc ideo euenifle credo: licet enim fit 1a-tarum viarum,amp; virtus expultrix validifsima,tarnen renes adeô funt calidi, vt concodio à validiori ca-lore amp;nbsp;maturatio,expulfionem arenarum præuene-ht : nam vbi materia illa eft in renibus,ftatim à pitui tacorripitur compingiturq;,atque ita fubitô calculus fit,qui concretus fine alicuius arenæ præmifsio-ne eijcitur. Ad fecundum igitur nobis propofitum accedimus, in quo præferuationem nobilis hic vir à calculi generatione quærit.Sed quoniam indicatio-nes præferuandi, à curandi rationibus non multum variant ( quæ enim præferuant,eadem valent ad cu-rationem ) ideo fimul amp;nbsp;de præferuandi,amp; de curan di ratione dicemus. Aéris itaq; exceffus omnos pro viribus funt euitandi,frigus tarnen præcipuè fugien dum. Circa renum regioné nihil applicet, à quo vel ealoris vel frigoris redundantiam percipiant, pror-

4o8 IO. B APT. MONTANT fusq; ftudeat vt omnia temperata in caliditate amp;nbsp;fri giditate tam per os, quam per exterius corpori ad-mittat: hic enim morbus hoc habet propriû,vt vtro que tam calorisjquàm frigoris exceflu lædatur.Ani-mi omnes ingentes motus quantühumana fragilita te fieri poteft euitet,præcipuè iram amp;nbsp;mœroré.Som nos longiores effugiatprælèrtim mcridianos,amp;nifi noftu occafione aliqua impeditus fuerit, tempefti-uèfurgat, eoqs tempore cxercitio tam animi quara corporis commodifsimè vtatur:vtrunq; enim alter-natim admitti poteft, præcipuè corporeum vfq; ad fudorem amp;nbsp;anhelitus frequétiam, magnitudinemq; cxpetendum,ita tamé vt pcrafto eo aerem frigidura fugiat,amp; fi fudauerit,fudor exquifitè abftergat,quie fcatqj, vt inter prandium amp;nbsp;exercitiü faltem vna ho ra intercédât.Procurer omni conatu quondianas al ui excretiones. At fi aliquando defecerint,hoc fami liari vtatur præfidio . Manè hora vna aut altera ante prandium gallinacei lurisheminam amplambibat, in quo decoftus fit manipulus maluæ amp;nbsp;mercuria-lis,addita in fine portiuncula zucchari. Eundera v-fura optime præftabût caricce pingues,hoc eft, ficus aridæ,fi decern aut quindecim iugiter in prandio fit inantur:præterquàm enim quod aluum möllern effi» cient, renes etiam non mediocriter purgabunt. Bit tantùm fingulis diebus,prandio inquam amp;nbsp;cœna,ci bum moderate amp;nbsp;citrafaturitatem aflumat, neq;in medijs interuallis potet,quandó amp;nbsp;intra comeden-dum parce admodû bibendû cenfeo. Sit autem vno cibi genere çôtentus,amp;præcipuè euitct carnes,lac, amp;nbsp;butyrum, laifticiniorumq; genus omne pifcibus commilcere. Ad fecundum cibum non accedat,nifi priorem fe exaftè concoxilTe cognouerit: amp;quomo do fcribit fe exquifitifsimo ciboamp;potu vti, velim

C o N s V L T. ME D I C I N. 409 in eo perfeueraret: verùm quätitatem amp;nbsp;varietatem codera tempore euitet:velim tamé vt àpifcibus omnibus abftineret. Carnes eligat vitulinasjhœdinas, pullaceas,aues omnes quç in montibus amp;nbsp;locis cam peftribus minimeq, paluftribus degut, lepores quo que amp;nbsp;cuniculos iuniores. Vtatur ferculis bene eli-xatis, qualia funt far, oryza, fpelta. Sumat inra omnia, in quibus laudatæ carnes concoquantur. Oua forbilia vel fimplici aquaelixata fummoperelaudo. Pro acetarijs amp;nbsp;condimentis cappares, intyba, oli-uas conceflerim,nonnunqua æftatis tempore ladu-cas:in fecunda méfa pyra aut poraa coda, amp;nbsp;zuccha ro vel fœniculo aut anifo afperfa. Aromata fummo-pere euitet,amp; iufculorum illa genera feruentifsima, quæ non minus comedunt vifcera,quàm ipla come-dant,quorü in Germania amp;nbsp;in Polonia eft frequen-tifsimus vfus . Vinum eligat tenue, lucidum, matu-rum,quod nee dulce,nec acerbum eft,in quo nullus eminet fapor, nee tarnen infipidum,fed potius fapi-difsimum fentiatur,optarimq; id colore prorfus al -bum. Ceruifîam autem cùm flatuofa fit,nifi necefsi-las cogat,omné dimittendam cenfeo:fi tarnen illam bibendo afluctus fuerit, neq; inde nocumentü per-cipiat, poterit interdum ea vti, vbi vini probabilis copia defuerit.Hæ'c om nia fi diligenter obferuaren-tur, fatis fufficere poflent turn ad tuenda fanitatem, tüadremouendos fomites futuræægritudinis. Sed quoniam ea eft humana imbecillitas,vt neq; in propria vita feruâda femper ratio adamufsim feruetur, imo frequétifsimè homines delinquunt delirantqj, ideo adminiculaquoqjadfcribent, quibus errores corrigi pofsint,amp; fanitas cafura fuIciri.Primùm ita-que cómodifsimum iudico,vt femel aut bis fingulis annis totu corpus exqmfitc purget circa idus Apri-

lis amp;nbsp;Septembris, effetq; purgatio huiufmodi. Primo fumât hora vna anteprandium optimi floris caf. Cæ amp;nbsp;recentis drach.decem, cum zuccharo ad bo-lum redaftas. Syrupum die fequentiin aurora cali-t dum bibat,quem vfq; ad nonum eundem repetet.

Mellis rofati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana j.

Decodionis infrafcriptç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J iiij.

Bulliant omnia fimul in libris duabus aquæ endiuiar vfq; ad conlumptionem medietatis, deinde coletur amp;nbsp;exprimaturjpro tribus vicibus. Sumptis nouéfÿ-rupis ita deinde purgetutî

J^.Floris cafsiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 vj.

Syrupi rofati folutiui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;§- üj.

Cum aqua capillorû Veneris fiat potio, fumenda in aurora cum cuftodia. Laudo etiâ quod frequentifsi me ante cibum optimi zucchari rofati vnciâ deglu-tiat;fummopere enim confert ad ftomachi, hepatis, renum corroborationem. His ita hoc anno integro peraâ:is,fpcro falutem nô renum tantum,fed totius quoq; corporis affecuturum. Quod fi reliquiæ quæ dam permanferint,longa experientia compertû ha-beo ad hoc genus morbi potum aquæ thermarû fer-rearum, quales funt in Italiain agro Veronenfi Cal-derianæ, in Lucenfi Villanæ, dcfperatos etiâ renum dolores,amp; aptituduiemad calcules generandos.

C o N S V L r. M E D I C I N. 411 hocfolo præfidiofæpe prorfus fanari. Suntautem potandxin dicbus Canicularib. coelo fereno amp;nbsp;fer-uentifsimo,prçtnifsis exquifitis totius corporis pur gationibus. Vbi vero dolores iam in aftu infeftaue-rint, primo vomitûprouocabit, deinde clyfteribus perinferius educet materiam inteftinis impaftam, hoe modo:

Seminislini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana |. j.

Cumini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s.

Decoquantur in aqua fontis fufficiéti ad dimidium. Sumatur huius coftionis libra, amp;nbsp;mifceatur cum vn cijs fex olei camomelini,amp; imponatur.præftantifsi-mum eft remedium ad excutiendos flatus, amp;fedan-dos dolores.Quod fi adhuc dolor perftiterit,addan tur libræ eiufdë decofti, hieræ picræ drach.fex,dia-phœniconis drach.quatuor,olei anethini vncia.Ex-. terius vero cum lana fuccida applicet oleü de fcor-pionibus, cum oleo amygdalarum amararum confe dum , vel oleum liliorum alborum, aut anethinum, vel camomelinü,aut quæ ex bis com^onuntur.Vta-lurq; eo tépore cibo tenuifsimo, fitqj illi potus ius pulli calidum cum cinnamomo aut anifo. Si neq; do lorhis ceirauerit,hac vtaturftatim medicina:

lÜ.Floris cafsiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 vj.

Mifce, fiat bolus cum zuccharo, amp;nbsp;ftatim vbi hunc bolum fumpferit, fumat hemina vnam iuris, in quo décoda fint folia maluæ amp;nbsp;hordeum.Velim finguli» nienfibus pro præferuatione furaeret pilulas tres:

Agarici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana j ij.

Seminis fœniculi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j s.

Puluerizentur omnia per fe, deinde mifceantur, amp;nbsp;cum mucilagine radicum althææ condîta cum zuc-charo fiat magdaleon, de quo fingulis vicibus fiant pdulæ tres pondéré drachmæ vnius,quas fumât hora vna ante cœnam. Hæc funt qua: pro viri huius no bilißimi lalutein medium attulimus. VeUemus tarnen priufquara his vtatur prudentifsimu medicum confulatjqui pro ægri natura nobis incognita pote-rit illamoderari : confulatq; demifsione fanguinis co tempore quo bis in anno vniuerfales fiunt purga tiones, quæfummopere nobis placeretpoft primos duos fyrupos exhibitos. His omnibus diligéter ob-feruatis, fperamus Dei ’optimi maximi nutu à fum-mis cruciatibus fore liberum.

Locus hie poftulare videtur, vt ea anneftamus, de quibus eft Montanus in codé cafu interrogatus, vt tibi omnia candide comunicem, quod quidem fe cilfe me in reliquis intellexifti. Nam quæfitum eft à Montano, languisne mitti pofsit nato quinquagin-tafeptem annos, amp;:laboranci calculo? ita relpondit. Dicimus, quoniam bonæhabitudinis eft,venas am-plas habet, amp;nbsp;multum fanguinis, bene poteft etiam in hac çtate refpedu huius morbi fanguiné mittere. Porro hæc mifsioinvere fieri debet, amp;nbsp;ex bafilica dextri lateris. Quantitas fanguinis mittendaeftfe-cundum confideratione temperaturæ amp;nbsp;fubftantiæ fanguinis, obferuando diligéter qualitaté regionis, naturamqj eius amp;nbsp;proprietaté, ac etiam rationem la titudinis

C o N s V L T. M E D I C IN. 415 titudinis amp;eleuationis poli. Vfus erac ante vino fubliinato cum hedera fylueftri,amp; calcules excreue rat ea medicina : cur fibinunc interdicatquæritur, cùm ipfe iuuamentum fenferit? Poflet iam quæri,v-trum vinum fublimatü illud cum hedera prodeflet ad calculum renum. Sed quiaillud non quæfitû eft, ad id quod quæritur relpondemus . Quod à calore amp;nbsp;ficcitate concretû eft,non poteft mfi per contrarias qualitates diflblui amp;nbsp;liquefieri: ita amp;nbsp;de calcule rum diflolutione fentiendum. Calculus renum ab i-gneo calore concoélus, non poteft vino fublimato aut rebus calidis amp;nbsp;ficcis diflblui, imô ab his magis induratur. Quod autem ad difsipationem amp;nbsp;difie-ftionem calculorum attinet,fciendum,quôd illi qui ex calore codi amp;nbsp;concreti funt,non difijciuntur,ni-fl per fubftantiam fubtilem amp;nbsp;penetrantem adfun-dum vfque,fiue ea fubftantia fit frigida,vt eft fuccus limonum vel acetum, fine calida,vt vinum fublima-tum, amp;nbsp;aquæ deftillatæ aliæ calidiores etiam in tertio gradu:de quibus aquis difijciétibus calcules om nés medicorum libri funt repleti. Quare vinum adu ftum ratione fubftantiæ fubtilis amp;nbsp;penetrantis difij-cit lapides, ficutinhiftorijs de aceto Annibalis legi mus, quo iple rupes amp;nbsp;moles lapideas fregit amp;nbsp;di/îe cit. Quo ad præferuationc,ne congregentur are-nule, amp;nbsp;fiat calculus, fuperfluû exiftimo aliquid ad-dere, cùm illud in céfilio noftro, quod ante menfes aliquot Dominationifuæ mifimus,fatis elarè often-derimus.Caueat ab eo quod ab aliquo ei ( quantum intelligo)perfuafum eft,quod roihi difplicet,ncrape vt quotidie vtatur cibis illis qui vrinam prouocant, vt petrofelino,quod omnib.cibis immifcet, amp;nbsp;cum ijs vtitur:quo petrofelino tanqua cum medicamen-to incóuenicnti ipfe omnem materiam trahit ad lo-

414 IO. B A P T. M O N T A N I caimbecilliora, vt ad renes amp;nbsp;ve/îcam, quo meatuî amphâtur amp;nbsp;maiores fiiint, amp;ita ipfe multos fluxus co petrofelino prouocat,qui folet efle error non mi nus communis medicis illis vulgaribus'amp;imperitis (vt aliqui inepti pharmacopœi libi medendi prouin ciam vlurpant) in quos plerunqj impingunt. Quôd calculi tarn graues in renibus nó excreucrint in tan-tarn quantitate,facile cócedo.Non enim video quo modo tara grandes lapides per tantam anguftiä mit tiqueant finemaximis doloribus amp;nbsp;vitæ periculo. Sed veritati videtur admodü confentaneu, quod in renibus eoeperunt fieri,amp; ciam ad veficam poftea ve nerüt,crcuerüC paulatim amp;nbsp;audi funt,donec vi tandem funt expulfi. Quomodo euitari pofsit fluxus catarrhalis, quo fub finem hyemis laborat quotan-nis ? Ad euitandü catarrhum,necefl'e eft vt regimen vidus in noftro confilio defcriptü diligenter obfer-uet,fi quidem fuaro fanitatem conlèruarc velit.Præ-terea ibi memoratis ter vel quater in menfe vti pote rit pilulis infrafcriptis velperi hora vna ante cœnâî

J^.Agarici elefti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j vj.

Puluerizentur omnia perfe,poftea mifceantur,dein de infundantur in fucco rofarum puro,amp; permitta-tur exiccari fubtilc,amp; ita iteret fepties. Poftea cum fyrupo de ftœchade fiat magdaleon,de quo formen tur pilulæ très pro fingulis vicibus. Eft etiam maxima amp;nbsp;optima medicina pro euitando catarrho,con-fortare ventriculum, hepar,renes, amp;nbsp;veficam,quod fiet fi fingulis diebus ante prandium amp;nbsp;cœ-nam fumât zucchari rofati vnciam, Yclfemunciam.

C o N s V L T. M E D I C I N. ^ij ^^onfuU.L'iZ.'i^'^.Dc calculi prceferudtione,pro

Voniam arenæ quæ in vrinis fubfiftunt, calculum fieri vel in renibus, vel in vefi-ca indicant, vt quarto Aphor. Galenus tcftatur, dolor autem afFedü diftinguit,

vt fecundo de locis affedis oftCnditur, certü eft per fcruerate dolore in renibus,ac fimul arenulis in vri-nafubfiftentibus,renes ipfos à calculi fufpicione mi nimèliberandos. ErgoReuerendifsimus Dominus meus, cui omnia debeo, cum in hoc ipfo difcrimine fit,iumma ope adiuuadus eft,ne incidat in deterius: quod fpero facillimura fore, turn quia fua Domina-tio prudentifsima, amp;nbsp;tuendæ fanitatis ftudiofifsima femper fuit,ac præceptis exquifitifsimè parens,quæ faluti profutura cognouerit , turn quia me plurimû amat, mihiq; confulenti maxime cófidit:quod quan turn momenti afferat, vt medici remedia proficiant, indicat Auicennafexto naturalium,qui fiduciam æ-gri, quam de medico concipit, amp;nbsp;arti amp;nbsp;confilio,amp;: omnibus medicinx inftrumentis prxferendam opi-natur. Circa prxferuationem igiturtotum cófilium vertemus,non enim iam faifl:um,fed futurum incom modum curamus, atq; itarem moderabimur, vt ra-tioné quoq; podagrç habeamus:nam audimus fuam D.ineamproximè incidifle. Alioqui duo ifti affe-âus , renum inquam calculus,amp; podagra, talcm inter fe confenfum perpétué feruant,vt peritus medi-cus,dum alterü curat, non minori ftudio debeat al-terü curare,ita euenictvt cum duobus fimul fit dimi candü.Proponemus ergo duoinfttumentaprxfenti negotio maxime necellaria,alterü in ratione viftus, alterü in medicamëtorü quorundâ auxilio cófiftés.

41« IO. B AP T. MONTANI Quantum ad rationem vidus attinet, primo D. S-quamaximè fieripoterit,omnem acris exceflum eui-tabit, frigus inquam,folisardoremjvétospræcipuè méridionales, amp;nbsp;ex oppofito feptentrionales, plu-uias,nebulas, amp;reliqua huiufmodi quæ coeli tempe riem ad immodicos flatus trahunt. Propterea amp;nbsp;cu-bicula,porticus, ftationesq; eligat temperatas,atq; ab huiufmodi prorfusincommodis muniet caput,amp; capitis operimenta itamoderabitur, vt neq; aggra-uari caput, neq; refrigerari fentiat. Catarrhos enim amp;nbsp;deftillationes fummopere cauere debet,tanquam quæ ad calculos generandos non parua afFerant oc-cafionem. Reliquas etiam corporis partes indumen tis,fiue noftu,fiue interdiu,talibus muniet,quæ nee nimis calefaciant,nec parum à frigoris iniuria tuean tur:renesq; præcipuè tueri debebit,vt nullo qualita tis exceflu laborent. Omnino enim huius affedus propriü eft, vt pariter tam ab immoderate frigore, quàm calore excitetur:ergo vtrunq; vitare oportet. Exercttijs vtetur temper;itis, videlicet vfq; ad anhe litus mutationem,cauebitq; præcipuèà pomeridia-nis. Horum cómodifsimum tempus erit,matutinis horis, vbi prius corpus rede fucrit procuratum, al-ui,vrinæ, fereatusq; edudionibus,capitis congruis pedinationibus,faciei,manusq; lotionibus. Ab exercitie quiefcat:nec citius ad prandium accedat, quàm anima fpirituqj çxquifitè fedato, amp;nbsp;calore ad priftinum gradum remiflb . Animi veró moleftias, iêd precipuèiracundiam amp;nbsp;moeftitiam tanquam pertes euitet:inde enim amp;concodiones détériorés fi-unt,amp; ferner fanguinis præter natura augetur: nam in moeftitia quoq; interius augetur,nifi cùm immo-dica fuerit amp;nbsp;diutifsimè perfeuerans. Abhisau-tem caufis calculi potifsimè generantur, fi corpora fuerint

CON SV LT. MED I CIN. 417 fuerint præparata,vt perito medico facile patet.Sta debit etiam diligenter,ne poll cœnâ prius cubitum accedat,quam duæ horæ excelTerintmecfupinus 0-mniiio cubabit.Somni tempus feptem boras non ex cedere optauerit, nifi forte longa confuetudo fecus factendu perfnadeat.Manè circa Solis ortum furge-re enitetur:fi tarnen eahora dormire cófueuerir,fal-tem modcrabitur,eniteturc]ue vt quambreuifsimus fomnus (it:tuncq; magis laudarem,vt fedens potius dormiret,quam decumbens.PofteaD. S.exquifitifi. fime procurabit,amp; huicetiam prælîdio tanquam fa-luberrimo maxime fidct,vt fingulis diebus feme! ta-tùm aluuscômodè ducatur.Et fi fortèvomere cöfue ui(ret,auc certè facile ad vomendu accederet, lauda rem fummopere vt fingulis menfibus euomeret, inde enim amp;nbsp;euacuaretur corpus,amp; humor auerteret. Prætcrea ad cibum non accedat D. S.cruditate exi-flente in ventriculo, fed expeftabit fenfum appeti-tiis manifeftum:amp;in ipfb comedendi initio femper aliquod iufculum, vel liquidum afTumet edulium, deinde ad folidiora vertetur,ita tarnen vt nee varia, nee multa offerantur. Avarietate cauebit,verbi gra tia, carnes cum pifcibus admifcere, aut cum vtroqj frudus,aut lafticinia : nee minus oua pifcibus malè adhærent. In ftomacho diuerfarum naturarum cibi admifeendi non funt,amp; præcipuè fi qui facile putre-fcunt,folidioribus fuccedant, vt lac aut fruftus ho-rarij carnibus. Vitabic etiam cibaria ex diuerfis ge-neribus eófefta, ficut eft omne placentarum genus, quod vulgo tortas amp;roffiolos appellât.à frixis prç. cipuè abftinebit, funt enim inquinata potius,quam coda. Hçe autem omnia licet ad reliquû vfum fani-tatis maxime euitare conueniat,præcipuè tarnen ad præferuationemà calculo,in quo cruditates om-

nes prorfus funt fugicdç.Cibo afTumptOjfenfim qui dem deambulet, vt facilius ad ventriculi fundü de-fcendat, à valido tarnen exercitio amp;nbsp;equitatu cauc-bit.E fcrculis comedet ptifanain hordcaceam,far,o-ryzam cum lade amygdalarum,amp; 2uccharo,ac mo-dico cinnamomo. lulculum paretur cum petrolèli-no,amp; omphacino liquore, quern vulgo agreftam vo cant : rato boraginé,bctam amp;nbsp;fccniculum comedat: nonnunquam tarnen cucurbitam, ac caules hycmis tempore,nó omnino vitupcramus.Pro acetarijs vte tur cappare, cichorio, laCtuca, boragine,endiuia,a-fparago etiam amp;nbsp;dauci fpecie quam carotam appellant, præcipuè corpore puro exiftente. Quod fi talent fibi viuendi rationé pr2fcribct,mukum illi auxi lij allatura eft. E frudibus horarijs ante cibû inter-dum aflumet, fed paice,pruna bene niatura, prxco-cia, armen:aca,perfica, magis tamé melopepones amp;nbsp;optimas ficus eligimus, omnia tarnen parce lumen-da,funt enim pottus humedadoamp; refrigerando cor pori, amp;nbsp;aluo leniendæ, quàm nutrition! expetenda. Exautumnalibus veto poft cibum comedet pyrura decorum vel cotoneiicum zuccharo, tamé neque admifcebit anifum,velfœniculum,vt nonnulli per-peràm faciunt.Carnes comedat,exagrcftibuslepo-res,fiiuniores fuerint,finfecus,omittendi : idemq; de ceruis alferimus.Nec omnino malumpronuncia-mus,fi quandoq; apri modicü ingeirerit,eft enim 0-ptimi afimenti,amp;, fi modo parce fumât, non ita dif-ficulter cócoquit. Aues item comedet, quales per-dices,francolini,phaGani, turtures,turdi,amp; reliqua id genus montana omnia:nam notifsimü eft ab omnibus paluftribus abftinendura. Ex domefticis vero anîmalibus,hœdi annales, caftrati, vituli latentes, | pulli gallinacei amp;nbsp;columborum : à rcliquis abftinc-bit.

c o N s V L T. M E D I C I N. 419 bic,præfertiin à carne bubula.In vino autem eligen do,non modicum ftudium adliiberi oportet : habet entra vinum præ cæteris alimentis quôd corpus hu-maiiummaxime afficiac amp;nbsp;mutet, turn quod citifsi-mè amp;nbsp;plurimùm nutriat, turn quod copiofè ingera-tur,tum quod (it eins vfus afsidiius,quæpane exce-pto,nullt præterea alimento contingunt. Vinum igi tur eligetur quod qudmaximè fieri poteft, nullum qualitatum excelFum habeatmeq; enim nouum efle debet,neque peruetuftum, léd mediummec album, necatrum,fcd fubrubrum : necpotens, neque adeó paucilérum vt ventricule noceat, fed moderatum. Duo tarnen fuprema in vino defideramus, vnum vt quatenuifsimu limpidifsirauq; fit, atq; permaturii, nullius aciditatis vel dulcedinis particeps, fed eum maximefaporé præ lè ferat, quem vinofum vocant: talia ego fæpe bibi Romç Salernitana.Hçc funt quç circa omné viftus rationê optauerim Dominû meu femper obferuandifsimum obferuare, qua oblerua-tione fpero alfecuturüjVt nó tantü à calcule, amp;nbsp;mo-lefta podagra præferuct, fed à reliquis quoq; innu-metis morbis diutifsimè immunis perfiftat. Quantum vero attinet ad medicamëta,ca quidé pauca ad-modii amp;nbsp;leuifsima proponemus.Si enim taiem viué-di rationê fibi cóftttuerit,qualem pra:fcripfimus,nó erüt medicamentorü auxilia multü necelïitria.Quia tarnen non femper lined ita exquifitè attingere pof-furaus(honiinesenim fumus)propterea laudo,pi£ci puè fi fuerit a(ruetus,vt bis in anno,principle inquâ veris amp;nbsp;medio autumno,fcilcet menfe Oftobri,fua-uiter purgetur,vt nobilia amp;delicata corpora folent. Deinde vt toto anno rhabarbari vfum familiärem fibi proponat, itavt faltem terinmeufe aflumatex lt;o,quantü fuut duo fcrupuli vel Integra drachma,

4X0 IO. B A P T. MONTANT fine mandendo amp;nbsp;deglutiendo abfq; alterius uei co niixtione,fiue pcrmilcendo vel cum zuccharo rofa-to, vel cum paflulis, prout Dominationi fuæ cônio-dius elfe videbitur. Studebit autem vt habeat myro balanos chebulos optimè conditos, qui ex Alexandria dcferuntur,quorû vnum mané tribus bons ante prandiûaflumet:eft enim optimû amp;nbsp;lingulare re-rnediû non tantû ftomaebo, amp;nbsp;membris omnib. na-turalibus corroborand)s,interquos renes cônume-rant,fed cerebro quoq;,vt etia fenfusornes tam inte riores quàm exteriores exacuat, aeprætereaguftui fatis iucundû fit, amp;nbsp;humanæ naturæ familiarifsimû.

VM hepatis ac renum caliditas, efficiés caufa fit vt arenæ amp;nbsp;calculi generentur: materia auté fint humores, partim bilio fi,partim pituitofi,qui exprauavidusra tionefuam origine ducût:ideo in légitima eius mor bi curatione,vtraqj caufa necelTariô eft fubmouen-da, ita fanè vt nimia eorum vifeerum caliditas miti-

getur,didoru autem humorü copia inhibeatur. Ad ea verô præftanda,duo potifsimü funt inftrumenta, quorû alterû eft optima viftus ratio,quæ etia magis neceflaria mihi videt : alterû verô eft illud, quod ex medicamentis peti folet auxilium. De priori itaque in primis,de pofteriori autem deinceps dicemus. Communis viuendi ratio non tantû excibo amp;potu, verùm etiam ab aê're,animi afFcftibus,fomno amp;nbsp;vigi lia,inanitione amp;rcpletione,motu amp;quiete,folerini niutari:quinimô hæcpofteriora,nó minoré quàm ci bus amp;potus,vim habet corporis iæmutâdi.l’ropte-ca iu ea præferuàtione quam in Nobili hoc viro mo liri

C o N s V L T. M E D I C I N. 4« liri tentamus,omnia ex æquo funt cófideranda.Igi-tur ab omni atris tam calidi quam frigidi exceflu : à deambulatione ac labore omni qui fit in aère autob folcm çftuâte,aut à vêtis agitato,potifsimû veto ab Euroauftro amp;nbsp;Aufiro, quoad per ipfum fieri poteft, abftinebit.Minimè autê in cubiculis quæ aut in plana humo fint, aut humida, fed nefub dio quide, aut fine ftragulis,aut nudus,vt in magnis çftibus fierifo let,dormiet aut cubabit.Ab ira,triftttia,omniq; ani-mi grauiori moleftia ac perturbatione,pro viribusli bi tcperabit.Corpusmanc excrcebit,aut vefperi per bora vnam ante cocnam.Nec tarnen ftatim ab cxer-citio cibum fumet, fed per fpatiû mediæhoræ ad mi nus quiefcat.Neq; ab exercitio adhuc calidusveftes deponet, nee vento, aeri ue frigidiori fe exponet. A cibo,longiori quoad fieri poteft temporis (patio,ab omni corporis atque animi labore abftinebit.Igitur neq; fcribendum,neq; legendum illi eft aliquid,nifi id cum voluptatealiqua coniunftü fit,amp;minime fa-tmet.Hoc veto fpatiû in boras aliquot extendi vcl-lem;quód fi tandiu quiefeere illi non licebit,faltem vt fcro ad labores fefe cóferat,pro viribuscurabit. A cibo debet à fomno abftinere, potifsimû à prandio: acocnavero nifi poft duas boras erit illi dormien-dum.Mane autefurget e ledo tempeftiuc:hoc cnim renibus,oculis ac membris omnib.fummopere pro-deft.Igitur à longiori acnimio fomno fibi tempera-bit.Dabit etiam opera Vt fingulis diebus alui excre-mentaeducant, id quodE fpontenon fict,iurc infe-rius defcribendo per bora vnam ante prandiûafium pto,id fieri curabit.Huius auté iuris ea viserit,vt nó tantum aluû mollire,fed humores etiam temperate amp;nbsp;renum caliditatem pofsit mitigate.

Bulliant hæc omnia in libris duabus iuris pulli, donee dimidium abfumatur: amp;nbsp;addito facchari tantil-lojdifto iam modo, calidum bibatur. A coitu etiam potiisimum abftinebit,amp; penitus guidera à cibo.ll-Îe auté in coeundo perniciofus erit modus,fi præter ordiné ac rationc fiat:vt fi in coitu diutius immoret, nec préparatü iam femé ftatim emittat : fi prçterna-turç ordiné mulieri virfubijciatur:fi flanscoc'ac,aut alio modo gui nimium fatiget,amp; dorfum labore ni-mio afficiatur.Hçc verô omniaab hociuuene in coi lu funt obferuâda, vt guæ maximi in hoc affedu fini momenti.fgitur in coitu temperantifsimû ilium efle oportet, amp;nbsp;fi me aufcultabir, in duabus feptimanis, ant ad fummû in vna femel tantùm coibit. Ea figui-dem Hippoe.eft fententia,Vnciam vnam feminis ira portunè eicfti,plus afierre detrimenti,guàm langui nis guadraginta : idg; non tantû renibus, fcd capiti guog; ac membris omnibus maxime efl noxium. Quod ad cibaria ateiner, in primis abflinebit àpane né vt decet fermctato,aut minus probe codo, à cru flulis amp;bellarijs guoeûg; modo paratis: à pane etia guaçung; alla ratione præterguâ in furno,vt fub ci-neribus cofto: amp;nbsp;fi oleû aut butyrû aut liguor alius admixtus illi fuerit.Pefsima etiam funt omne genus paftilia,vt offulæ,amp; lagana, amp;nbsp;fercula omnia guæ ex attenuata pafla parari folent, fiue ea fimplex, fine a-lijs rebus fit admixta:amp;: guanguâ guoeûg^ modo co Zla noxia fint,in làrtagine tarnen frixa, vt m vniuer-fum ftixa omnia,admodum funt perniciofa,potiisi-raum verô cùm aliogui tota fuafubflantia aduerfen tur.Euitande illi funt antiguçcarnesomnes,vt boû, caflratorû, fuum, amp;nbsp;rcliguorû huiufmodi animaliû: auiuin

ƒ ON SYLT. M DI CIN. 4ij auium præterea paluftrium, vt anatü amp;nbsp;anferum:pi-fces quoq; niaiores,vt thunni:reliquos pifces come det moderate. Ladicinia omnia illifunt lugienda, quemadmodü e_tiam cafeus tam reces quam falitus. Ä cibo fruftus nullos:ante cibum vero generofi pe-ponis partent aliquam,amp; pruna probe matura corne derelicebit,omnia tarnen parcè.oua recentiafunt il lifalubria, aut in cineribus cum cortice, aut in aqua fine cortice, prout illi magis arridebit, ita coda, vt mollia fint ac tenera,non dura. A ciborum varietate in vna menfa fibi téperabit,amp; vnico cibi genere con tentus erit;amp; tota vnius diei alimonia in tres partes diuifa, vnam in prandio, duas vero m cœna fumet, olerum genus nullum probo, præcipuè crudura, vt acetaria:quanquam cappares,afparagos,amp;lupulos, cum tempeftiuafuerint,vt parce comedatilli concede. Potus erit vinü album potius quam nigrum, fubtile, amp;nbsp;quoad fieri poteft,minimc potens : quod dilui etia debet aqua nó admodum frigida,que non reces fit ex puteo aut fonte haufta: nónunqua etiam cùm glycyrhiza aut hordeo aut althæa, prout vrina magis aut minus eft mitiganda, decoqui debet. Hic autem illiperpetuus mos erit,ne ingerat cibaria aut nimis calida,aut nimis frigida,fed temperata. Hæc, quod ad viuendi rationem attinet,vt à calculo prç-feruetur,difta fint fatis.De medicamentis autem ita à nobis eft ftatucndû.Cùm morbi paroxyfmus con-ftituta quada periodo ad mediu Maij menfem reuer tatur,amp; vfq; ad medium lunij perfeuerct, certara ac ftatam euacuationé, infenus illi præfcribendam, ad medium Martium circa, moliri omnino eft necefla-rium . Illnd autem in primis mihi probaretur, vt ex bafilicaeius laterisinquo vehementlor percipitur dolor, fiueillud dextrura fit,fiue finiftrum,fanguis

4X4 I o. B A P T, MONTANT mitteretur.quod filatus vtrunq; dolorinf'eftaret,in dextrovenâfccandâ efleiudicarc.Mittcdi fanguini» pondus infra odauâ ne iubfîftatjfed ne décima qui-dem vnciâ excedat. Particularis autcveuacuandi ra tio amp;progrefliis erit huiufmodi.Antequàm euacua tionc aufpicetur, per duos dies redâ viucndi ratio-nern inftituet,amp;in ciboaepotu parcior erit,quàm antea côfueuerit. Tertia auté die, per hora mediain ante prandiû^ floris cafsiæ drachmas decé accipiet: fequenti veto JicjCum iam cafsiaîuam abfoluerit e-«acuationé (alioqui per clyftere in quo fit mel rofa-tum,aluus erit exci'tanda)hora diei tertia,eo quo di ximus raodo,mittendus eftfanguis.Qiyntademun» die inferius deferibendis fyrupis vtiincipiet.

Dccofti infraferipti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iüj.

JJi- Radices althææ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;puni, iüj,

Comarû virentium fœniculi ana man. j, Bulliant omnia fimul in libris duabus aquç endiuiç, vfque ad confumptionem medietatis, deinde colo tur amp;nbsp;exprimatur,pro tribus vicibus: amp;fic perfeue-ret vfque ad nouem fyrupos. Sequeti vero die, poft fyrupos accipiet purgans hoc medicamentum:

JJJ. Floris cafsiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 vj.

co N S V L T. M E D I C I N. 41^ da in aurora cum cuftodia. Oâo deinde confequen tibus diebus,aut etiâ quindecim,id quod longé vti-li us fucrit,n)anè ac vefperi,per horam vnam ante ci. bum,accipietfacchari rofativnciam mediain^Atque illi luadeovt per totum annum facchari rolati vlum faciatlibi familiärem,ac horis iam didis frequenter illud fumat:pauca enim aut fortè nulla auxilia inue-niet fuæ aftedioni magis falutaria. Didis iam eua-cuationibus adminiftratis,per integrü menfem hoc vnguento renes inunget:

Olei rofati complet! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij.

Ccræalbæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j x.

Mlfce,amp; fiat linimentü pro renibus.lllud veró pr» cæteris curabit, vt poft purgationes amp;nbsp;fobrietate amp;nbsp;reda vidus rationevtatur,omniaquefuperius præ-fcripta obferuet.Qiiod fi in Sicilia,quemadmodum in Italia in agro Lucenfi amp;nbsp;Veronenfi prope Calde-rium,ferreæthcrmæ effent, author illi effemvt per duos aut tres annos deinceps,in æftate,in Canicula ribus diebus biberet earn aquam,amp; more etiam con fuetoin ea lauaret. Mihi etiam maxime probaretur, fi bis faltem in menfe hifce pilulis vteretur:

Puluerizentur omnia per fe, deinde mifeeantur, amp;nbsp;cum mucilagine radicum althxx condita cum zuo

4î(î IO. B A P T. MONTANT charo fiat magdaleon,de quo fingulis vicibus fiât pi lulæ très, pondéré drachmæ vnius, quæ per horam vnam ante ecenâ fumantur.Et hæc,quod ad præfer-uationc attinet,diûa fint fatis. Cùm anté paroxy-fmus infeftabit,fi fortè(quod Deus auertat)reuerte retur,illud primùm curabit,vt fi ille facilis eft ac pa. ratus ad vomitû,omnetn cibum qui turn in ventrien lo continetur,ftatim vomat:quôd fi quid præter ci-hum,euomere etiam pofietjVtilifsimû fuerit,amp; adhi bitadexteritare debet adiuuare.Poft vomitum vnus eut alter,aliquando etiâ tertius amp;nbsp;quartus elyfter e-ritinijciendus :fpatiû autem inter vnum 8e alterum interponetur,quantum dolorisacerbitasconcedet. Clyfterium deferiptiones funt huiufmodi:

Florum maluaru ana man. j. Furfuris nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;man. ij.

Mellis violati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij.

Oleicómunis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiij.

Mifce,amp; cum prædifto decofto fiat elyfter. In le-cundo elyfteri feruato fuperiori decofto,fequentia elcduaria adijeientur:

Mellis violati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij.

Illud auté in primis adnotandü,nifipriusaut per vomitum,aut per clyfteres,aut per vtrunque, quod multo melius foret, fuerit euaeuatus, loeo aftefto, ac dolenti,neclinteamina calida, nee vngucta,neq; alicuius generis fomenta, vtferèfierifplet, aliquo modo

C o N s V L T. M E D IC I N. 4x7 modo applicanda efie : hoc enim dolorem augerec, malum cuinularet,amp;: mifcrum hominem magnis cru ciatibus confliftaret.Qijaraprimum autem hæ faélç fuerint cuacuariones,leuioribus turn fomëtis vteii-dum erit, vt vitreolo in olco feminis lini roortifica-to.Sequens etiaro eft vtilifsimum:

Vini dulcis optimi,ana cyathu vnum magnu. Omnia fimul mifceantur, amp;nbsp;lente bulliant, ac interim permifceantur, donee acquirant formamem-plaftri,non quidem folidioris,fed potius mollis : il-lud deinde inuoluatur in lineo panno,amp; loco dolen ti applicetur,ad dolorem enim fedandum eft effica-cifsimum.

Inieftis clyftcribus 8f vomitu etia excitato,fi dolor adhuc perfeueraret, hoeilli medicamentum pur gans exhibebitur aut manè aut vefperi,prout magis videbiturexpedire:fed in media etiam die aut node exhiber! poteft, in huiufmodi enim affedibus nulla interponenda eft mora.

lÜ, Floris cafsiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 vj.

Diuidatur in parua frnftajamp; fumatur:deinde iuris in quo oleum, malua amp;nbsp;horded fint décoda, libram vnam ftatim bibat. Quod fi poft medicamentû perfeueraret adhuc dolor, accipiat olei amygdalarura dulcium,olei amygdalarû amararum ana iiij.aut v.quo accepco,per feptem horas ab omni cibo acpo tu abftinebit. Hifce omnibus adminiftratis,fiperti-nax adhuc elTet dolor, manè ac velperi tribus horit

Mifce, amp;nbsp;bulliant ad dimidium, amp;nbsp;colentur:deinde ineodecodo imponatur butyri recentis, aut fiille abhorrer à butyro,olei amygdalarû dulcium recen-tifsimi vncia vna, amp;nbsp;facchari optimi tantundé. Hoc totum bibatur calidum temperate. Quandiu dolor perfeuerat, fobrietas mihi maxime probatur.Igitur elixus panis, amp;nbsp;fuccus hordei ex iure pulli, illi erit cibus : aqua autem in quo hordeum amp;fa ccharû fint dccoda,erit potus.Interim etiam frigidum nihil bi-bet. Singulis etiam diebus clyfteribus vtatur, non quidem quales fuperius funt defcripti, fed è folo eo decodo,cui olei chamæmclini ^. lij.olei rofati com pleti ^ ij. vitelli ouorum num. ij. adijciantur.Atq; næc quidé præfente paroxyfmo adminiftrari debét.

Conduit. L X X XI I.De cieâu mdtcri£ craff£ Zy fatidæ per urinitm,cum dolore renum.

Ifficillimû eft iudicare in huiufmodi Ma gnifici Domini cafu,vtrum expédiât illi Calderianâ aquampotarerhoc enim prç cipuè videturexquiri.Difficultatis cau-

f® oriuntur turn ex parte corporis paticntis, turn ex ipfis difpofitionibus præter natura.Audio primùm, corpushoc redditum efleadmodü imbecillum,cum maxima appetendi deiedione,8f arefieri ac tabefee-re.atpotus aquarum mineraliû confiantes viros re-quirit, eft enim efficacifsimum potentifsimumque te-

C o N s V L T. M E D I C I N. 419 remeaium jideo debiliori corpori oblatum,fæpe hominem potius quam morbum tollit. Dilpofirio« nes etiam corporis ad medelam admodum funtam-biguæmam amp;nbsp;maxima dia fitis tandiu perfeueras in-dicat vel magnas obftruftiones,vel multam putredi nem,vel febrim occultam. Quicquid horum fuerit, Calderianæaquæ fufpeftçfunt.Eo autem magis vereer, quia intenfifsimè ficit:amp; cum audia frigus inex pugnabile fuperadditü in exterionbus partibus mo dó,vt extenora maxime frigeat,amp;interiora ferneat, vel tebrem malignam, vel intrinfecu abfcelTum, aut inflammationem portenditndeo amp;nbsp;hic quoq; thermarum aquæ fufpeâifsimæ funt. Sed amp;nbsp;illud, quod audio materiam plurima per vrinam educi, quæ admodum crafla fit,fæculcnta amp;nbsp;fordida,impedit om-ninoreftam Calderianarü aquarum exhibitionem. Si quis modó illarum aquarü naturam cum hac diC pofitione reftè amp;nbsp;fecundùm artem comparaucrit,fa cilè importune impedietur, aftringeturque materia profluens ob vim aquarum aftringentem,quod facil limam dabit occafionem ad fupprimendam vrinam, cum maximo patientis difcrimine, cui fupprefsioni alioqui valdeparatus eft,8cin illam perqua frequen ter folet inciderc. Quid quód dolores nephriticos, vel colicos, vel forCafTe etiam vtrofq, iam proximis diebusnon fine difcrimine perpeflus eft?adhose-nim affeftus aftridio amp;nbsp;frigiditas aquæ maxime infe fta eft. Hæc funt, quæ me valde ancipitem teddunt, vtrum Magnificus ifte vir aquam thermarü Calde-rianarum redè fit potaturus. Nam ex alia parte po-ftea,ad ddatationem tam amplam, ficut audio,mea-tuum vrinariorum,Scad corroborationem imbecil-litatis partium omnium naturaliû,præcipuè quæ ob teduudantem humotem cötigerit, præÛantiisimut

450 I O. B A P T. M O N T A N I eft earum vfustad ardoré vrinç etiam non paru con--ferret:(îtini præterea que ob puram intemperiem amp;nbsp;caliditatem intrinfecorû membrorum contigit, va-lidifsimè extinguet. Cùm ergo vtrinq; rationes ad-fint quæ perfuadeant an accipi debeant, an non de-beant,in ancipiti perfifio, cùm plane fcire nequeam exquifitû fui corporis ftatû vel gradû,aut etiâ natu-ram diipofitionü. Ideo banc deliberationé prarfenti bus medicis determinandâ rclinquo, ponderatis u-trinq; rationib. turn bis quas ego percurri, tum his etiâ roelioribus, quas ipfi excogitabüt. Interim pro prçfenti dilpofitione, qua præcipuè videtur alfligi, fluxu videlicet materiei craire,vifcofç amp;nbsp;feetide per vrinam,cij dolore circa partes renû,côfuleré vt po-tu vteretur loco amp;horafyrupi,quoegoin huiufmo di affeélibus cfficacifsimè vti confueui,cuius deferi ptio calls eft:

JJ!- Pentaphylli cum radicibus amp;nbsp;folio man. iiij. Granorum alchechengi ^ j s. Agrimoniæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;man. iij.

Contundantnr omnia grolfo modo, amp;afpergantur cum vneijs odo infufionis rofarum.Poftea deftillen tur per alembicum vitreum,vel per balneum Marij, delude feruetur aqua ad vfum.

154- Huius aquæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v.

Sumac fingulis diebus in aurora loco fyrupi. Laudo præcerea, quod fingulis diebus vel cribus horis ante prandiii, vel immediace ante fyrupûaecipiac 9 )• in

Succi liquiritiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 j s.

Mifce, amp;nbsp;cum fyrupo rofato fiant pilulx pro fingula drachma tres,fumendævt fuprà. Pro vnöione dor fi,hoc eft, totius regionis lumborum fecundum loa gitudinem vtrinque:

R.Pinguedinis anferis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J. ij.

Olei rofati compieti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ iij.

MalHcis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana 3 ij.

Laudanipinguis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 j.

Mifce cum modico cerae albæ, fiat linimentum fecundum artem,ad vfum,vt diftum eft.Vinum eliget limpidum,mediocre,coloris fubrubri. Vtaturin ci-bo carnibus ficcioribus,bqiii tarnen amp;nbsp;optimi nutri menti,quales maxime funt pulli, perdicü,phafiano-rum,gallinacei,leporis iuuenis: aucs omnes campe-flres, præter coturnices :turtures ctiam cóueniunt, amp;nbsp;oua forbilia. à reliquis omnibus edulijs,quam ma ximè poterit,abftincbit. Hæc funt qui abfenti in re diffiedi confulenda videbantur, remittens me in 0-mnibus faniori iudicio.

Ræmifla ratione viélus,vtatur quolibet mane, quando eft in itinere, frufto cin-namomi optimi,amp; triturando in ore de __glutiat fuccü.Bis tarnen in feptimana lo co cinnamomi fumat rhabarbari drachma media die

4}t IO. B A P T. M O N T A N I bus interpolatis, amp;nbsp;illud mandendo fuccum deglu-tiat.Ante cibum fumacfemunciarn anethi præpara-ti,amp; omni die inungacur locus,qui eft intra vnam amp;nbsp;altera natcm,oleo fcorpionis fadi ex oleo amygdalarum amararum. In autumnoamp; vere purgeturin-frafcriptis medicamentis:

Floris cafsiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ j.

Mifcc, cum zuccharo fiat bolus, amp;nbsp;fumat tribus bons ante prandium. Deinde fumat fequêtes fyrupos perfeptem dies continuos:

Althææ ana lib. j. Acetialbi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|- iiij.

Bulliant ad confumptione terti£partis,amp; feruef pro fyrupo.Odauo die fumat fequentem medicinam:

Cum aqua althææ fiat potio, danda in aurora cura cuftodia.Pofthæcpertres vel quatuordics continuos fumat vnciam zucchan roiati ante cibum ma-né Sr feró. Verùm laudo quod in vere incidatur vena bafilica dextri lateris, amp;nbsp;in autumno poft purga-tionë vtaturaquabalnei fulphurei, vel alumino(Ï,amp; pro quolibet mane accipiat x 11. cyathos per dies duodecim:{'c fi fint balnea,fubmergaturin eis.Loca lia nulla adhiberi velim ante mundtficatum corpus.

C o N S VL T, M E D I C I N. 43J eo quód frigida aftringant j’ calida veró adhuc ma-gislædant. Patauij, m. d. xLvii.

puero Ualo, HE conteratur tempus in fuperfluis, præ-termiffa longa prçfatione, rem ipfam ag grediar. Nobilispuer conqueriturde quibufdam difpolitionibus pra:ter natu ram circa adiones qua; funt in emittendo vrina : amp;nbsp;quia non funt vnius generisjdiftinguendæ lunt.Pri-mo patitur quandam conftriftionem vrinæ, quan-doqueenim guttatim eniittit, quandoque accedit pars aliqua vrinæ, amp;.' tendit ad penem, amp;nbsp;dum eft in medio,regurgitat,amp; facit anguftiam.patitur præte-rea grauitatem circa partes illas : cum maxima difii-cultate fedet, amp;nbsp;cogitur federe ereâus, diuaricatis pedibus:amp; dum vrina retinetur in pene,amp; exit,per-cipit dolorem amp;nbsp;ardorem.Quærendû ergo,an fym-ptomata hæc habeant vnam caufam,an diuerfas.Pri mo tarnen confiât in velica calculum elfe, quem tc-tigerunt clarifsimi chirurgi.Suppofito hoc, quæren dum videtur, an ifta fymptomata habeant pro caufa coniunda, calculum in vefica, an veró non fit caufa omnium calculus . Si confidero ea quæ clarifsimus chirurgus cum infirumento percepit : percepit non effe in collo vefîcæ,fcd in fundo:ergo non poteft eC fe calculus caufa, vt fiat firanguria. Erat enim fen-tentia Galeni,primo de locis affeftis, de puero illo, in quo retinebatur penitus vrina, cum dubitaret de caufa fupprefsionis,erexic puerü, amp;nbsp;quæfiuit,amp; de-prehendit quod erat in collo veficæ calculus obfiru «ns, vbi cùm effet remotus, incepit liberè emittere Ee

434 IO. B A PT. MONTANI vrinâ amp;nbsp;mingere. Et idea vbi calculus non obftruit collu veficæ, non eft caufa neq; impedimentû emil-fionis vrinç.Cùm ifte puer non habeat hanc ftrangu ham tantùm, fed vrinæ retentionê omnimodam, amp;nbsp;quod magis animaduertendü eft, cùm habeatardo-rem,amp; illam anguftia,meo iudicio vtile erit,vt præ-termiflà caufa calculi,amp; ipfo calculo, videamus cau-fas quæ poftunt facere ifta fymptomata.Nemini du-bium eft, quod cùm ipfa ftranguria nó tantùm pro-ueniat,quoniam obftruatur meatus veficæ,fed quan do funt humores erodentes, qui dum occupant ve-fteam, irritatur ad expulfionc, vnde guttatim exilit vrina:amp; cùm retinetur, colligitur, amp;nbsp;cófertim exit: amp;nbsp;vbiacris eft,vt ferein fenibus contingit,qui ftran guriam patiuntur,quia egeriit nitrofa,amp; baurachia, propter plurimam materiam admixta,fcilicet falfam pituitam . Cùm igitur nos videamus,ficut obferua-ui cùm D. imponerct fiftulâ intra collum veficæ, amp;nbsp;dilataret hinc inde orificium, propterea tarnen non edidit aliquam copiam vrinæ, ficut folet fieri quan-do retinetur vrina,vbi aliquid circa collü eft:amp;ideo manifeftifsimü fignum eft, quód circa collü veficæ non eft obftrudio, ratione cuius fiat ftranguria, fed erodentes vrinæfunt caufa, vtnonpofsit retineri vrina,quia ftimulat virtutc expultricem,vnde perpe tuo diftillat.Credo igitur quód caufa iftius ftrangu riæ,amp; illius anguftiæ,fint mordentes vrinæ,qua? ex.-pelluntur, nee expelluntur liberè, fed pars quæ circa collum inhæret,dolorem excitât in parte fenfibi-li,vnde per confenfum Ipiritus omnes cócutiuntur, amp;nbsp;fit fyncopa,quæ appellatur anguftia,amp; videtur to tus dolere, amp;nbsp;dolor ille eft lipothymia, amp;nbsp;prooemiû fyncopes. Quod autem hoc contingat cum aliqua mordicant penem in vrina,notât Arift.vnde qui ali-

CONSVLT. MT DI CIN. 45^ quid mingunt tale,horrefcunt propter acrimoniani vrinæ. Vbi igitur vrina efficiturmordacifsima, non eft mirum C loco horripilationis,quæ fit in fanis, in ægris faciat angunias:licut enim magis ad tnagis,ita fimpliciter ad fimpliciter,vt eft régula topica. Credo ergo has ciufas effe horum duorü lymptomatiJ, ftranguriæ inquâ,amp;lipothymiæ:erat enim ift.i mate riaacris in capite,amp; omnibus membris.Credideriin lapidé non elTe in caufa,cur ita fit vrina acris.Caufie funt difpofitiones in vefica : eft téperacura calida amp;nbsp;ficca,hepatis prçcipuè amp;nbsp;cordis.Audiuiftis etiâ hûc puerum habuiflepefsimârationé viftiis, 8: dum eC-fet lub præceptore, ingefsiffe cralTa cibaria præter omnem confuetudinëluam,fabas,pifa,legumiiia, amp;nbsp;reliqua,quç aggregdt humorespituitofos,nam exer cebat fatis fe, animo vexabatur ftrenuitate fui præ- ■*' ceptoris, vnde erat materia aggefta. Et cum copia humoris crudi multiplicaretur, quæ non fuit in to-tius ambitu,fed in hepate, amp;nbsp;venis mefaraicis, amp;: cu inueniat hepar calidum, amp;nbsp;cor calidum, non eft nit-rum fi ille humor pituitofus in locis calidis aggrega tus,fiatfalfus modo aduftionis. Vnde exilïente tali temperatura, aggregati humores crudi fadi funt fal fi:qui dum fucrint paulatim aggregati, amp;nbsp;per caloré hepatis vlterius adufti,funt duo confecura : primo lapis generatus eft in vefica.quare generatur? habet materiä pituitofam,calidam poftea.fumma erat,materia erat idonea exterius acquifita .Erat lecundè a-gens præfens calida téperatura,vndeneceflario con fecutus eft effedus conueniens,calculus,ex materia pituitofa lapideata, ficut lateres indurclunt,quonia primo per calorem excoquuntur, deinde per Irigus condenfantur,vnde neq; per calidum, neque per tri gidüpoflunt diftblui. Itaredditur calculus ficut Pa-

43« I O. B A P T. M O N T A NI teres penitus indiflblubilis à calido vel ftigido, fed bene poteft incîdi. Cur magis in veficageneratur, quam in renibus ? Gal. affert caufam, amp;nbsp;dicit, quod hoc eft in pueris propter validam virtutem expulfi-uam: nam quæ in imbecillioribus amp;nbsp;fenibus retinc-tur in renibus, expellutur inpueris ad velîcam,quæ materia ibi retinetur, amp;nbsp;cum prins excoda fuerit à calore, réfrigérât,amp; à caliditate veficç magis amp;nbsp;magis excoquitur. Ifte calculus in vefica primo perct-pitur tadu : deinde in fyncopis percipit grauitatem infignem circa partes pedoris. Non poteft federe, nam collu veficæ vergit circa terra,quod dum con-ftringitur, conftringitur vefica: igitur amp;nbsp;non poteft federe,amp; fit impedimentum in varijs fitibus. Adeft pruritus circa partes illas : fed lógè certius eft didu iam fignü. Adeft etiam illa eadem caufa ftranguriæ, multitudo materix pituitofæ,quæ continue trafmit titur à partibus fuperioribus, quæ fua mordacltate facit lymptomata illa. Credo vniuerlalé caufam eflê referendam ad materiam antecedentem horum fyni ptomatum pituitofam, quæ fouet amp;nbsp;tegit calculum, amp;nbsp;facit ardorem vrinæ,amp; ftillicidium. Quærendum modo videtur, an calculus fit morbus in copofitio-ne,vel in complexione.Ccrtum eft, quod in compo fitione, amp;nbsp;quod ille morbus generatus fuit propter affluxum materiæ. Et etiam crcdendû, imô ferè ne-cenariû,quod fit intemperies frigida in vefica, non abfolutè tarnen, cùm adfit pituita falfa,à cuius falfe-dine caliditatem acquifiuit : ergo poteft elfe intemperies in vefica frigida fine defluxu materiæ.Hçc eft tota ratio huius ægritudinis, amp;confequenterappa-rct prognofticum.Si volumus indicate de futuro,di co quad ftranguria, amp;nbsp;ardor vrinæ, poterunt tarde curari. Vbi exquifitè ipfum enacuabimus, amp;nbsp;altera-bimut

C o N s V L r. M E D I C IN. 437 kimus illam intempcrié fuperacquifita propter acri inonia,curabitur excoriatio, amp;nbsp;vlceratio in epider-inide,quæ leuis eft : credo quód ifta facile poterunt curari:in fenibus non curarentur.Nephritici amp;c,di-cit Hippocrates. Sed quantü ad calculü, dico quod non curabitur fine incifione:nam nullus,licet pluri-mi tentarint diflblutionem, nemo tarnen earn eft afi-fecutus ; tarnen exhibuerüt primo ea quæ abftergüt amp;nbsp;ineïdunt vifciditatê, dum effet appenfus lapis cor pori veficæ,vnde facilius poftea extraheretur ; præ-terea illa quæ cóminuerct fuperficié lapidis , amp;nbsp;earn partem lapidis quæ mollior eft:continuè enim lapidis pars poft partem augetur, licet non fit vera au-ftio, fed iuxtà pofitio . Cura igitur ita exordienda: primo exquifitifsimè euacuandum corpus,vt omni-no tollamus materiaiftam falfam , amp;nbsp;diuertatur per euacuationé. Fafta euacuatione haberem non diure ticatantùm,fedpotius incidentiaamp; abftergentia: bene diuretica admifcerem his,quæ eorum pénétra tionem adiuuarent. Primo igitur purgareturlenien do ventrem,exhiberé cafsiam, quia lenit bumorem falfum,dtuertit perinteftina,euacuathumores crat fos,vt teftatur primo Aduarius,amp; poftea Mefue. Hiera eft diuretica : darem eleftuarium de febeften fimplex, deinde exhiberem quæ ineïdunt numores craffbs.Haberem primo intentionc incifionis, amp;nbsp;at-tenuationis,poftea confortarem. Vterer fyrupis,vE meUe rofaceo,{yrupo debetonica,de ftœchadc:illi enim fine mordicatione incïdunt.Nolo oxymelfim plex,vel fquilliticum, vel ex acetofis aliquem fyru -pum,ne adderetur acrimonia propter acetü: amp;nbsp;ideo ifti fyrupi effent conuenientes,etiam byfantinus fine aceto.Haberem poftea aquas diftiHatas, quæ facerent penetrate fyrupos ad partes,ad quas alioqui

non penetrarent. Fada concoélione purgaré ipfum cum agarico:non abhorrcréà confcâionehamech, nam licet fit folutiiia, tarnen euacuat diucrtendo, dum trahit à circunferentia ad centrû.Ideo trahen-do ad ventriculum,diiierteret illam materiam, quæ caufam antecedcntem habet ab ipfis renibus.Refpi-ciendo ætatem pueri, fi exccderet dccimumquar-tiim annum,mitterein fânguiné,qux mifsio fangui-nis eflet opportuna ad euacuationé amp;nbsp;euentacioné, amp;nbsp;remouenda malam qualitatéhumorum. Fortaflc C aliquaadeft redundantiafanguinis, quiahabet ve nas la tas, poflent etia ven tofs applicari non fine ra-tione.Vbi ifta pituita eiret euacuata,amp; fafta: euaciia tiones,quærendum, an aquæ calidæ thermarû con-ueniant.Oh funt calidæ, augent falfedinem, non ha bemus intcntioncm;amplius,iani præterijt occafio. Poftea exhiberem quæ cóminuerent amp;nbsp;meldetet lapidera : vellcm diftilfare limones non inalembico plumbeo, quoniam ciim vapor limonis fit acutifsi-mus,generaret ceru0am,amp;faceret venenum: amp;nbsp;hçc aquaeft magis penetrabilis,quàm acetum. Ergo fa-cerem alembicum vitreum, amp;nbsp;diftillarera limones, amp;nbsp;chelidoniâ, in quibus duabus aquis confiderem: poftea in deftillatione ponerem raphanum, ex quibus faccrem deftillatam aquam efficacem ad cora -rninuendû lapidera,amp;gratani guftui.Qu^od fi poftea cum ilia aqua aliquid illis admifceretur,fi ceflaret ar dor vrinæ, optima eflet : fi non celTaflet, ferum ca-prinum adderem . Et ira puerum iftum regerem, ad hoc vt conuementi tempore (credo enim in æftate hoc efle imporrunum)incidatur,amp;extrahatur lapis: amp;fict faciliter incifo. Vtaturattenuante vidus ra-tione omnino.Et vt fcmperlenem habcaï aluum,fre quennisimè vtatur cafsiapro diuerfione amp;nbsp;euacua-

c o N s V L T. M E D I C I N. 459 tionehumorum crafTorum.Vc corngaturfanguis in venis,a(rumat bis in feptima cafsiam, cum portiun-cularhabarbari. Cum idoprogrefluteneremiftum puerum toto hoc tempore. Pro ftranguria amp;nbsp;angu-flijs,apponeré décoda althææ,maluarum,camomil-læ,fœnugræci,fandalorum citrinoruin :facerem fo-mentum, amp;olcalinirem conuenientiacirca pedi-nem . Quod fi magis vrgeret, tune pentus chirur-gus,amp; bene exercitatus,fac inftillaret.

Confult. L X X X V, Df paßionibus pudendi, drdo' re urin£,di[ßcultdte iningendi.,gonorrhceii, Oquot; febre errdticdypro nobili Veneto.

3 Vatuor funt ea,quæ in hoc Nobilifs.at-j que Magnifico viro funt prater natu-/ ram,de quibus conqueritur, amp;nbsp;quorum __3 rationeadnosaccefsit, quæconfidera-re debeo.Primum eft ardor vrinæ:fecundum, impe-dimentû ipfius,quod tale eft, quod non libéré min-git, ficutprius : amp;vrinatenuius exit quam foiebat. tertium eft fluxus quidam prater naturam, amp;nbsp;inuo-luntarie exiens ab ipfo verctro,quem gonorrhœam (fi libet)nunc appellemus : quartum eft febris erra-tica.Iftæ funt dilpofitiones prater natura, qua mo-leftant hunc nobilem virum, amp;nbsp;de quibus conqueritur,qua funt cófideranda à me.Et vt ordinate pro cedam,primo recenfendç funt dilpofitiones eins na turales,naturalisq; temperies ipfius : quia vos fcitis quantü referat cognofcere cuiuslibet naturalé tem pené,amp; ad motbos cognofcédos,amp; curandos,amp; ad modu rede opcrandi,amp; ad tépus curaridi,amp; ad loca quibus debent applicari.Sed re vera difficiUimu ad-modu eft teperatura cuiuslibet cognofcere. Et tan-tùm triafuntprincipalia, quibus finguloru tépera-

turam dignofcere polTumus. Primum funt aftiones omnium virtutum ; oportet enim videre cjuomodo fehabeant:fecundum, excrementaomnia: tertium, quæ exterius apparent, quæ commuter accidentia dicifolcnt. Exadionibus enim cognofcimus mem-broru temperaturas,quia qualis temperatura mcm-bri,talis eft adio iptiusTed vbi corpus eft affedum, nonvna tantùm adioeftvel ablata, vel diminuta, vel corrupta,fed plures : ideo difpofitiones naturales in Cngulis cognofeere difficillimum eft.Et dice-bat Galcnus in proœmio libri primi ad Glauc. amp;nbsp;in tertio Methodi: Opus eft fi volumus aliquem rede curare, cognouifle ipfum in ftnitate, amp;nbsp;fingulorum membrorum temperatura, colorem, habitudinem, natiuum calorem,arteriarupulfum, quifuam fuerit •à natura. Quæ fi fciremus,magnitudinem morbi fans aliquando iudicare poflemus : amp;nbsp;fic exeuntia, amp;nbsp;accidentia, In cafu noftrohabemus omnes difficul-tatcs iftas:fiquidéprius non nouimus .Tarnen fidif-curramusper fingulas adiones tam animales quara vitales,amp; naturales,percipimus naturales finon cor ruptas,faltem diminutas,proptermultaaccidentia, quæ in hoc corpore contigerunt : fîquidem aótio-nes quæ cerebrû amp;nbsp;cor ipfum confequûtur,non bene nifi ex conuerfatione afsidua cognofci pofluut. Ideo confiderabo tantùm vnum in hoe Nobilifsirao viro,fcilicet adiones naturales, quod noftro propo fito attinet,quia neque circa cerebrum,neque circa cor videturaliquis excelfus manifeftus:fed bene cir ca naturaliü membroru temperiem , quia ipfa funt, quæ verè læfa lunt.Si ergo exadè confiderauerimus ipforülapfura,habebimus quodanobis intenditur. Reliquis igitur omifsis, ad inquirendü naturalium jnembroru dilpofitienem, amp;nbsp;hepatis præcipuc, ac-eede.

C o N s V L T. ME D I C I N. 441 cedemus. Primo ergo confideremus, quænam fue-ht naturalis iftius viri temperics hcpatisjantequam ad accidentia deueniamus.Sed non habemus aftio-nes aliquas nee à fanguinc, nee ab excrementis, nee ab extrinfecis accidentib. videlicet à colore,calore, amp;C. ex quibus in cognitioné naturalis iftius tempe-neideuenire valeamus. Sunt tarnen quædâ, in quibus circa hoe iudiciü noftrum firmare polTumusxft enim amplitudo venarum,atque mufculorü, funt amp;nbsp;pili,Sc ftrudura corporis, quæ omnia etiam indicât præteritam temperié. Sed hæc in hoc viro non funt talia, vt intenfam caliditatem vel frigiditatem indi-cent:atteftantur tarnen magis fupra caliditaté, quia vena funt fatis amplæ,amp; ftruftura corporis fatis ma gna,amp;pili nonfunt adufti,nec crilpi,necfubalbidi, fed potius fubrufi,tendentes ad nigrediné.In pafsi-uis veto qualitatibus nullum video fignum , ex quo pofsimiudicare vel multam ficcitatem, vel multam humiditatem. Quodautem calidatempcratuta fit, indicatur etiam ex. eo, quod maxime fuit amp;eft pronus in Venerem, amp;nbsp;caliditas hepatis immediata cau fa eft falacitatis. Ideo bene Plato concupifeentia in hepate,irafcentiam in corde, animalem virtutem in cerebro pofuit. Qu^od autem cahditas renum faciat ad falacitatem,dico quod non per fe,fed per confen fum folùm, quiafacit vt vafa 111a leminaria fint am-pla,amp;lata,amp; fic per confenfum.Sed hepar prçbet ca liditatc,amp; materiam ipfius falacitatis, amp;nbsp;immédiat! caufa ipfius eft, vt inferius patebit. Arguitur i^itur ex ijs quç apparét,vt ex moribus prçteritis,quod fit calidæ temperaturæ hepar huius Nobilifsimi viri,in quo eft vis fanguificandi. De ventri culo,nec exprae teritis,nec ex præfentibus,audio aliquem exceflum, peq; in caliditaté,neque in frigiditate, nee de ipfius

442. I O. B A P T. M O N T A N r difpofitione nuncmultû curandû,maxime cùm non côquerarur deipfo.His igiturirafe habentibus, cre disne tu, quad talé nunc feruet temperatura hepar i(lud,qualera habuit antea^Minimèdroo dico quad jpfa tëperatura hepatis longé diuerfa eft ab eo quod prius erat, amp;nbsp;elTentialiter firmata iam in hepate per plurimos annos.Sed quænâ eft intemperies ifta?Di-co,quàd cùm prius calida effet refpeétu proprij tem peramenti illius,non refpeftu teperati, fed refpeftu fui ipfîus, erat à prçdominio calida, nüc lapfa eft ad frigiditatcrelpeétu ipfius,n8n abfolutc,êchabct di-minutas hepatis operationes,amp;non Iblitas,propter additâ frigiditaté.Hocautem indicat color apparés in toto hoc corpore : quiafcitis ex quarto de tu coda valetudine,non longea principio,quod humorû in corpore exiftentiû dominium cognofcitur ex colore cutis,nifi humores illi in altum fefe receperint. Et ibi dat ffgna,8f caufas,quando in altum amp;profun dum recedunt, fcilicet vel propter frigora, rigores, animi afteiftus,vt timorc,triftitiam ingentem,amp; inci pienté verecundia,amp;c.In ifto autem eft color plum-beus,liuidus,exanguis cum fufeedine quada,amp; non habet coloréffium nacuralé,floridum8lt; viuidû,fic u ti apparet, vbi eft hepatis caliditas iunfta fictitati: amp;talis color iam perplures annos perfeuerauit.Pras tcreaabundat plurimapituita, quod indicat ex vri-na,quæ immediate profluit à fanguine: ideo indicat temper.iraentum fanguinis, fanguis veto temperamentum hepatis,fiquidé in eo generatur. Vrina autem quo ad coloré cùm fit lubalbida,quo ad fubfta-tiam craffa redundans plurima pituita, ideo fignum eft,quod fanguis eft pttuitofus:fifanguis eftpituito fus,ergo hepar labitur ad frigidü:fi fic,amp; tarnen prz eefsit caliditas hepatis, ideo redudat aduftionibus, - - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ficut

C o N s V L T. M E D I C I N. 445 ficut dixit Gal.i.artis medieç.Qui funt calidi amp;nbsp;fic-cihcpatis,procedente tempore fiuntfrigidi amp;nbsp;ficci. Hepar igitiftius Nobilifsimi viri turn propter pluri mos labores,tum propterplurimas refolutióes,qu2 acceffeiunt propter delifta,ad frigidum declinaüit: amp;nbsp;quonia diu perfeuerauit ilta intcperies,crcdendu eft quod iam fiteófirmata.Accedit aliu'd infuper có-fiderandu, quod non modica de hac re fidem faciet, an fqilicet perpeflus fit morbu Gallicum:amp; ficut fci-tis, morbus Galiicus fede habet fua in hepate, amp;nbsp;vt alias dixi,eft intéperies ipfius hepatis.Quód fi adet fet m hoc nobili huiufmodi morbus, magis effet læ-fum,amp; generarethumores magis aduftos,quam prins,ficut apparet. Et fic hepar licet ad frigidum laba-tur,amp;per confeques pituita generet,illâ tarnen adu rit: amp;nbsp;fic fi bilem generat,ita etiam dicendum eft de mclacholia. Ideo multü refert ad difpofitiones eius cognofcendas, fcire an fit perpeffus morbu gallicü. Ideo dicâliberè id quod fentio,videlicet quod credo,quod perpeffus fit morbu Gallicü,amp; nunc etiam patiatur. Et adfunt præter communia ilia figna,quæ maxima faciût conie(ftura,quód fcilicet cócubuerit cü infedis huiufmodi morbo mulieribus : tamé ifta conieiftura potius legislatorü, quam medicorü eft. Habuit etia puftulas,amp; bubones:amp; licet difiundiuè non valeat,hïc eft bubo,hic funt puftulæ,ergo adeft morbus Gallicus: cóiundim tamé valet, hic eft bu-boamp; puftulç in veretro,ergo adeft morbus gallicus: amp;nbsp;cum habuent rem cùm inquinatis, hæc non funt leues conieâuræ ad fulpicandum bic adeffe morbu Gallicü.licet quælibet harû per fe fumpta leuem fa-cerct conieélura,omnes tarnen fimul fumptç non fo lùm perfuafionem,fed etiam fidé certam amp;nbsp;firma fa-fiunt.Sed dicetis vos,prçterpuftulas amp;bubones in

444 IO« B A P T. MONTAN! pudendis in morbo Gallico laborantibus, folcnt e-tiam cófequi puftulæ in capicc,amp; dolores inter iun-âuram amp;nbsp;iunfturä in perioftijs illis : fed hæc in hoc non fuere,ergo non laborat morbo Gallico.Refpo-deo quod non valet : quialicet non habuerit dolores, amp;nbsp;in capite puftulas, hoc ideo fuit, quiaperpe-tuam ex renibus euacuatione habuit,amp; materia quç debebat facere dolores illos, amp;nbsp;illas puftulas, eua-cuata eft per pcnem, amp;nbsp;duterfa eft aliô,ideo non fe-cit ilia accidentia. Cuius fignum eft, quod quando erat in naui, amp;nbsp;quidam medicus reprefsit huiufmo-di fluoré, ftatim fenfit dolores in omnibus membris exretentione illius materiæ:amp;fi nunc earn retine-ret,eadem accidentia caufaret. Sed dieet quis ve-ftnim : Tu ex colore ipfius arguis fupra motbum iftum,fed huiufmodi color pallidus fequi tur huiuf-modi fluorem. Dico,quôd fi tantùm ifte color effet propter refrigerationem hepatis,amp; propter exitum illarum materierum , efletfubalbidus, amp;nbsp;cachedi-cus,amp; non plumbeus, amp;nbsp;fufeus: fufeedo autem cum palliditate indicat aduftionem humorum, quam fo-let huiufmodi morbus generate.Ideo fufpicor hunc virum aftedum efle morbo Gallico.Præter intempe riem hep3tis,quæ frigida eft,credo etiam adefle fri-giditatë refpeftu morbi Gallici.Et hæc quo ad tem-periem morborû naturalium. Accedamus modo ad ad eas difpofitiones præter naturâ,quibus affligitur Nobilis ifte.Eft primo ardor vrinç:hoc autem cótin gir,vel ratione ipfius vrin ç,vel ratione inftrumenti. ratione vero vrin® dupliciter, vel quia vrina mor-dax,falfa,acris,amp; calidior in fe, vel quia addita fit ei aliquafubftantiaftlfa, vel acris.Quid credis tu,quç fit caufaiftius ardoris I Dico, quód eft non ratione proptiæ fubftantiæ ipfius vrinæ,qu j fit falfa,acris,amp; mordax

C o N s V L T. M E D I C I N. 44^ mordax,prater earn qua fibi propria eft: quia color ille lubalbidus, amp;fubftantiaipfius cra{ra,n0 indicat mordacitaté efle:fed ifte ardor aduenit propter ma-teriam falfam ipfi vrinæ adiundam, Scpurulentam. Aiit eft ratione inftrumeti,amp; lie efletvel quia in ipfo veretro effet excoriatio aliqua,vel vlcus,vel exicca-tio illaruni humiditatum, qua folent efle in glandi-bus penis, qua fada funt à natura,vt vilua emplafti cahumedentlongitudincm penisjoe vrinain tran-fitu propter fui mordacitatem excoriet : amp;nbsp;fic etiam inteftina veftitafunt pituita ilia craffa, ne mordaci-tas facum,amp; bills in träft tu corroderetipfa: amp;nbsp;quan do inteftina ipfa propter aliquam qualitaté priuan-tur illa humiditate, tune contingunt abrafiones.Sic etiam contingit in pene, vbi propter exceffum ali-quem fuperflua Veneris,vel aliam ob eau fam confu mitur huiufmodi humiditas, arefcit meatus virga, amp;mordacitas vrinæ occurrit membro immediate, amp;nbsp;fic caufat ardorc.Hic credo quod fit materia mor daxpropterfalfedinem, non propter acrimoniam. Sedfiuefitnitrum, fiue fal, fiue ex vtraque materia turn purulentatura nitrofa, peraduftionem,nihil refert: nam vbi fubftätia humidaiunda eft cum ter-reftri, amp;nbsp;pars terreftris aduritur, tune fit falfedo : amp;nbsp;ft vlterius aduratur, fit amaritudo : licet Auicenna voluerit ex admixtione bilis amp;nbsp;pituitæ fieri lalfedi-né.Sed alias oftendi,quomodo hoc fieri nequeat,amp; quod hoc répugnât rationi, veritati amp;nbsp;expcrientiæ: quia ex amaro mixto cum infipido nunqua fit falfe-do,fed bene quldem amaritudo:falfedo autem fit ex aduftione partium terreftriû in ipfo humido. Cùm ergo ifte plurimaabundauerit pituita, amp;nbsp;intempérie ad frigidum, amp;nbsp;propter morbum Gallicum aduftione , fada eft falfedo propter moram ipfius pitui-

tæ in hoc corpore: amp;nbsp;licet refpeduproprij tempera menti lapfum fit hepar ad fngidum, refpedu tarnen temperati habet caliditatem maximam ; amp;nbsp;fie auge-tur falfedo ,amp; fie hepar generat humores aduftos, quos per vrinara excernit. Et quia non eft perfeâè concoda ilia materia,licet alique partes adurantur, ideo in exitu caufat horrorem, ficut contingit dum pus mouetur de loco ad locû . Et ifta eft caufa, quare vrina in exitu mordicet, amp;nbsp;horrorem faciat,propter fubitu motum materiæ mordicantis partes fen-fibiles. Præterea credo ego quod adfit etiam aridi-tas illius humiditatis, ex qua fequirur ardor, amp;ma-ximus. Quod autem fit ariditas, patet expræceden tibus amp;nbsp;enarratis:quia, vt audiuiftis,maxime Vene-ri deditus fuit, amp;nbsp;ante tempus, amp;nbsp;nunquam peper-cit, ita vt dum adhuc adolefccs eftet, annos circiter quindecim natus,in decern diebus quinquagefics concubuerit, ita exinanita fuit huiufmodi humidi-tas, quæ etiam fola cogitatione exit, quandoque e-tiam ex longo ifto defluxu, qui decern amp;nbsp;odo annos perfeuerauit, Sc ex intemperie incaluit locus e-tiam propter afsiduas fundiones, Sc propter plurimum coitum fubftâtificailla humiditas refoluta eft: turn etiam quia pars ilia non nutritur, ficut opor-tct,quia fada eft debilis, propter ea quæ dida funt, etiam quia occupatus fuit perpetuo in multis labo-ribus in exercendo mercaturä, amp;nbsp;in regionibus qui dem calidifsimis,in Oriéte, amp;nbsp;in Aegypto,ex quib. maxime exiccatus cft. Ethæc quo ad huncardorem vrinæ. Habet præterea reten tionem vrinæ,ita vt vri na libéré non exeat, ficut folebat,fed fubtilius . Pro quo notare debetis, quód tria funtapud Græcos; dyfuria,ftranguria,8f ifchutia.Dyfuriaeft,cüm vrina difficulté! exit : ftranguria, cum vrina guttatim

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exiti

CON s VL T. MEDICIN. 447 exitiifchuria vcro,cùm totalis retétio vrinç ed.Dy-furia igitur vel difficultas vrinæ eft,cum quis licct li bete mingat,cum dolore tarnen, amp;nbsp;cum difficultate iningit;ficut accidit in dyfenteria,illis qui fie affedi funt,pl^rimum quidem egerunt, amp;nbsp;plus quam opor tet,fied cum difficultate.In ftranguriaguttatim exit. Sc no peteft retineri.Ifchuria vol ablata totalis emiC fio vtinæ eft, vel diminuta.In hoc igitur eft ifehuria, non ablata adio,fed diminuta tantùm:ifte non mingle ample, libere,ficut folebat,fed ftriâè.Caufa: au-tem retétionis vrinç funt,vel quiaeft defeftus in ex-pulliua virtute, quæ non expellit id quod debet, vt quarto amp;nbsp;fexto de accidéti amp;nbsp;morbo Gal.docet,vcl vitio vrinç,velvitio inftrumcti.Expulfiua virtus de-bilitatur vel propter frigiditaté,vel propter aliquid aliud,vt non pofsit fungi proprio munere. Vitio vri næ,velquia non habet lolitam amp;nbsp;debitam mordaci-Xatem,quæ mordicet,amp; infurgere faciat expulfiuaui Virtutem ad expellendü, vel propter fui crafsitiem, ■amp;in iftis noneftdefeftus.Vclininftrumento,quod eft vel collum vefics, vel meatus virgæ. Et cum ifta fit ifehutia, impedimentum non poteft efle in reni-bus,nec in vefica, nec in vafis illis qua: deferunt vri-nam ad ipfam veficam:in meatu autem virgæ,vel col lo vefica poteft efle impedimcntum,vel quia obftru ftus fit ob calculû vel inflämatione,vel propter cal-)um,velallquem humore ibi impaftum, vt grumum fanguinis.Hic non eft calculus,quia nullü calculi fi. gnü adeft,nec arenulæ in vrina,nec aliud quidpiam. Non callus,quia hoc femper Ita eflet, amp;nbsp;eodé modo mingeretifed nuc quadoq; llberè magis mingit,qua 4oq; minus.Nec etia adeft inflammatio,quia nó ad-funt aliquainflâmationis figna. Non vlceratio,quia fxiret fanguisicp fi interdû exierit,illud fuitproptçr

448 I O. B A P T. MONTANT immifsionem candelx.Ideo credo quad caufa,qua^ re non liberè amp;nbsp;ample mingat ficut prius,ßt materia aliqua vifcofà,quæ in illis partibus cótinetur.Qupd apparct,quiaantequàm mingat, exit quid vifcofum album,quod apparet in fundo vrinç.Bt fie credo raa teriam aliquam efleimpaftam amp;in meatu veretri,amp; in collo veficæ, quæ adhæreat in illis partibus, quae crafia eft in propria fubftantia, quod indicat crafsi-ties, amp;nbsp;turbulentia vrinæ. Et hæefunt figna quæ vi-dimus,amp; caufæ in hac difficultate vel tenuitate vrinæ,quæ non erant prætermittenda. Quo ad gonor rhocam,vtrum huiufinodi fluor quern nunc patitur, fit appellandus gonorrhoea necne? Dico quod credo aprincipio viru hunc palTumfuifle gonorrhoea, propter omnes rationes : quia ( vt fcitis ex fexto de loeis aff'eftis,amp; fexto de tuen.fanit.amp; in fexto de ac-cidenti amp;:morbo) gonorrhoea eft inuoluntarius cxi tus fi;minis,qui accidit vel vitio feminis,vel vitio \’a forum feminahum : quoniam iftaduofunt, quæ per fe faciûtgonorrhœam,alia veto per accidens,amp; per confenfum: vt cum quis ex afsidua imaginatione fernen emittit, amp;nbsp;ifte verberibus, amp;nbsp;non medicamen-tis curandus eft. Quadoq; ex caliditate renum,quia quandoque poteft elfe tanta caliditas in renibus, vt dilatetamp; opcriatvafa feminaria, amp;hoc faciatnon quia aliquod cómercium ifta vafahabeant cum renibus , fed folum propter vicinitatem ; quia nullum vas feminarium vadit ad teftes,quod affinitatem ha-beat cum renibus . Non in dextra parte,quia vas feminarium dextrum oritur à vena caua, quæ defcen-dit ad dextram partem.Nec etiam in finiftra,quia fi-niftrum deducitur à magno ramo venæ côcauæ, qui ramus concauæ antequàm ad renes pertingat,emic-titperlongum Ipatium àferamum, quipoftea facit alium

C o N s V L T. M E D I C I N. 449 alium ramum, qui ad finiftrü teftem pertingit, amp;nbsp;ex codem ramo, quem facit emulgenteni, vafafemina-ria oriuntur.Nec per arteriä habet cómerciiim cum renibus,fcd multum diftat ab his quæ ad renes per-tingunt.Ideo non video quomodo gonorrhœa pof^ fit heri vitio renum,nifi per confenfum,amp; ratione vi cinicatis, amp;nbsp;nó per fe, quicquid dixerit Auic.Poteft igitur propter vicinitatera renum cum vafis femina rijs fieri gonorrhœa, eó quia adeó calefafti fint ipfi renes,vtrationevicinitatis incalefcantvafailla, amp;nbsp;fic dilatentur, amp;nbsp;ita exeat fernen inuoluntariè: Sc fic poteft excufati Auicenna. Et poteftprouenireflu-xiofeminis ratione raufculorü,dicebat ipfe:fedhu-iufmodi fiuxio non eft à mufculis, fed per virtuten» expulfiuam:amp; non concurrunt raufculi,nifi quando quis velit vehementer conari. Sed dieet quis,quomodo exit (perma per conuulfionem,cùm quis in e-pilepfian inciderit ? Dico quod hoc contingit propter villos,qui contrahuntur,8c extenduntur,8c mo uentur motufpafmofo;8c fic omnes mufculi mouen tur Sc excitantur.Galenus tarnen in v i.de tuen.fan. reducit huiufmodi fluxus ad iftas duas caufis,vel ra tione feminis,vel ratione ipforum vaforum femina-riorum, quæ fint affeda amp;nbsp;vitiata, Sc irabecillia red-dita,8cinfuperioribus partibus. Et contingit de fe-mine, ficut de lade in mamillis : ficut enim fanguis efficit fub formaladis inipfis mamillis,ita fanguis in vafis feminarijs,8c in illis inuolutionibus etficitur fub forma feminis, Contingit autem vt exeat fernen propter imbecillitatê iftorum vaforum, vel quia re-laxata Sc aperta funt Sc calefada, ita quod trahant, quod non deberent trahere, Sc cùm fint debilitata, multa excrementa ad illa demandantur, Sc fic inuoluntariè exit ; quod ctiam contingit de lade in ma-

410 IO. B APT. MONTANT niillis exiftéte. Quando vero fit ratione vitij exiftcn tis in femiiie,hoc cótingit vel ratione multitudinis, vel ratione malæ qualitatis acris,vel huiufmodi. In ifto erat vera gonorrhœa ratione vaforii, Jfe viarum dilpofitionejper quæfit huiufmodi tranfitus,amp;pras fentia humoris mali, amp;nbsp;ratione imbecillitatis vafo-rum,quæ eft'eda funtimbecilliorapropter nialatn vi dus rationem,amp;propter excefsiuum amp;nbsp;immodera-tum coitum.Et fic quia dilatatç fuere iHæ viæ,amp; au-fta ed materia ratione mals vidus rationisjdeo hu iufmodi difpofitio perfeuerauit. An modo etiam nunc patiatur gonorrhœam,amp; fluxum feminis inuo luntariü?quia materiafeminis,quseft fanguisjpro-uenit ab hepate: fpiritus vero fermentans huiufmo-di lerne,à cerebro amp;nbsp;à corde emanat: fanguis autera ifte cùin ad valalèminaria venerit,in illis vafis con-ficitur. Ideo libère dico, quód credo illum non pati nuneveram gonorrheeam : fed ad alborum fluxio-nem iftu venifle opinor,qui fluxus fit à materia qua-dam pituitofa amp;nbsp;corrupta,quæcùm vias paratas amp;nbsp;apertas inuenerit,illud defluit ad veficam. Et fic cre do quód in tota mafia fanguinea fit vitium (ira vt o-portet ) ratione hepatis, quod lapfum fit à proprio temperamento per frigidum ,amp; maxime cùm accef-ferit illa infedio morbi Gallici : amp;quód recipien-tia funt debilitata , vt Auicenna x x 11. tertij : funt mandantia fortia,fcilicet hepar,amp; totus ambitus ve narum, plurimafuperfluitas pituitofa, amp;nbsp;adufta, amp;nbsp;falfa:amp; vafa dilatata fuere,cùm etiam à natura fint la ta,quia calide fuit temperaturæ àprædominio,ideo habuit amplitudinem venarum amp;nbsp;vaforuin, quæ e-tiam vala dilatatafunt propterplurimum coitum,Sc longum defluxum: amp;nbsp;fic mandantia funt fortia, reci pientia debilia,vi j latæ,amp; multitude materiç malæ.

C o N s V L T. M t D I C I N. 451 Et fie credo quod ifti fi débet dici gonorrhœa, feu idc fluxus,fit permixtio quedam feminis,amp; aliorum plurimorum.Et fient in mulieribus contingit,quód poft fluxuin gonorrhœa: fequitur fluxio alborum, vel rationc hepatis, vel ratione tonus, quod acqui-fiuerit malam temperiem,amp; aggregata fit t'acochy-mia, amp;nbsp;materia inala :amp; cùm vias reperiat paratas, hine fluüt huiufmodi alba, fi eft muiicr,per vuluam, fi eft vir,per penem: ita credo in ifto fuiire,quôd plu rime materie picuitofæ ratione hepatis amp;nbsp;totius ani bitus venarum,pervenas emulgentcs ad veficam de uenerunt, amp;nbsp;minguntur ita putridæ. Sed dicetis,fî finit putridæ, ergo ibi deberet adefle vlcus. Dico quôd non valet, quia materia pltuitofa poteft circa vcnas putrefccre,itavtpus appareat,amp; tarnen nôfit vlcus,vt vidi fuperioribus diebus in quodâ viro Fui ginate . Qu^od auté fit materia picuitofa, videtur ex colore:alba cnim eft ilia materia quæ fluit, amp;nbsp;putre-fafta,nullum prç fe ferens eolorem. Quartum amp;nbsp;vl timum accidens erant febres quædam erraticæ. Et multi mirantur quçnam fit caufa iftarum,contingcn tium maxime poft quartanâ.Sed fi cognoueritis eau fas irtas,non mirabimini: amp;nbsp;quandoquc antecedunt quartanam, quandoque verô fubfequuiitur,quia ali quæ quartane habent alfinitatcm cum illis.Sed que-nam finit caufæ iftarum erraticarum,quç nullum fer uant ordinem ? Nullæ aliæ certè nifi très ilia:, quas Galcnus in fine fecundi de diff. feb. afsignauit, vbi dlcit, quôd febris erratica fit, vel quia permutatur humor putrefeens, vel quia variatur ratio viuendi, vel quia alius humor putrefeit in aliqua parte corporis , amp;nbsp;alius in alla. Et fie prout variæ gencrantur putredines propter varies humores defluentes ad Varias partes, fie variæ fiant febres amp;nbsp;periodi, cùm

4f» IO. B A P T. M O N T A N I humores varij funt,qui putrefciint. Nam interdum putrefcit pars fubtilior fanguinis, quæ fapit natura bilis,ideo facit paroxyfmû tcrtianæ : aliquando fæx fanguinis,amp; fie facit paroxyfmum quartanæ: quan-doq; pituita putrefcit,amp; fie facit paroxyfmum quo-tidianæ. Alio veto die fieri poteftquod putrefeat Îiars crafsior,amp;fic facere poteft quartanara,quiail-aaduftafuerit. Fiuntetiam ex variatione ciborum, quando viuiint modo vno modo, modo alio, modo plurimaingerunt, modo pauca, modo craira,modo rcnuia:amp; fie prout varij humores generantur, fie ex putredine illorum fiunt poftmodum variæ periodi. Tertia caufa iftarum eft,quando eft aliquis locus,ad quem præcipiteturaliquis humor, amp;ibi putrefcit: alius autem ad aliam parté,8lt;: ibi putrefcit: amp;nbsp;fie varij poffunt fieri pro varietate humorum putrefeen-tium.Sed quæ caufa eft in hocNobilifsimo viro ifta rum febrium ? Dico quôd omnes concurrunt,quia abundatomnibus humoribus,habuit varies paro-xyfmos, amp;nbsp;fie duos vel très paroxyfmos quartanæ habuit,poftea fecuta eft tranfmutatio,amp; habuit fex-tanâj prout modo vous,modo alius humor compu-truit, amp;nbsp;exijt ad exteriores partes venarû: quia non æqualiter generati funt ifti humores, quia non fer-uat eandera rationem vilt;ftus.amp; in vafis femin3rijs,vt venis in teftibus,amp; vefica,poteft putrefcere ifte humor pituitofus, à quo eleuantur vapores putridi, amp;nbsp;petunt cor:amp; fie ponunt ipfum cor in calefado elfe. Et fie credo quôd omnes iftç très caufæ concurrant ad gencrationem febris erraticæ in hoc Nobilifsi-moviro. Accedamus modo ad curationem ifto-rum accidentiura, prætermilfa febre, quam non habet, nee de ipfa conquérir. Et primo quo ad gonor-rhœam, quia, vc dixi, credo quôd certa ilia materia quæ à

C o N s V L T. M E D I C I N. 4^ quæ à veretro ernanat, non fit fernen, fed cum femi-ne permixtam effe plurimam matenam pituitofam, falfani,putridam, quæ à toto ambitu venarum, amp;nbsp;ab ipfo hepate ernanat, ex qua fequitur ardor vrinæ, amp;nbsp;retentio feu emifsio illa vrinæ diminuta.Et ideo ere do,quód fi remoueaturfluxio,remouebüturetiam omniaalia. Sedciim in qualibet fluxione quatuor fint,mandantia,recipientia,viæ,amp; materia,idco de-betis primo prouidere, ne mandantia mandent : fe-cundó,recipiétia corroborate: tertió,vias aftringe-re. principalis tarnen intentio eft, vt dicit Galenus fexto de tuend.fanit.intercipere materia, quia ftan-te materia Se imbecillitate membri, femperdene-cefsitate fequitur fluxio : materia auté intercipitur, prohibendo ne generetur . Hoc autem fit refta ra-tioneviftus adhibita circa qualitatem 8e quantita-tem,ne tantum comedat,quantü appetit:quiafifan-guis bonus efficietur, natura auara pro fe retinebit. Ét hoc quo ad qualitatem Se quantitatem ciborum. Ita etiaro de vino:nó fit nimis calidum,aperiens,nec nimis frigidum,fed temperatû in calore Se fubftan-tia. Quo ad exercitium, moderate fe excrceat, non dormiat in metidie, Se reliqua huiufmodi. Quo ad euacuationem veró humorü qui generati funt,pluri mafunt inftrumenta. Primum eft euacuatio propriè difta per propria loca, per vomitü,per fecelfum,per vrinam,perfudorc,8ediuertendo per cauteria:quia natura rei indicat nobis,cùm diu perfeuerauerit ifte morbus, ideo difficillimè expellet. Cùm igitur iam fint decé Se ofto anni, ex quo perfeuerauit morbus 'ifte,ideofi folaeuacuatione proprièdiftavelimus procedere,non bene fuccedet. Et oportet prius cor roborarc membrum mandans Se generans, ne nou» generetur materia, Se debemus auertere ipfam, an-rf }

4^4 IO. B A P T. MONTANT tequàra mernbrum rccipiens corroboremus: quia fi prius corroboraremus quàm diucrtcremus, poflct ad aliud mernbrum nobilius præcipitari hæc materia : ideo à Icuioribus cuacuatioiiibus incipiendura ert. Et primo Icinenda ed aluus. De mifsione fan-guinis, turn propter diuerfionem , turn propter fu-fpicionem illam quam habeo de morbo Gallico, Sj propter adudionem qua: in hcpate generatur,fua-derevt fieret a bafilica lateris dextri phlebotomia. Qrroveroad præparationem materiæ cum lyrupis, varia funt indrumêta. Notum cd quis fit humor fu-perduus, amp;nbsp;quæ intemperies , ideo cum incidenti-bus amp;nbsp;abdergentibus præpararem , quæ tarnen non edent diuretica: amp;nbsp;talia elTent ficut oxymtl,mel ro-fatum,fyrupus de betonica. Cum ijs vel decoftis fi-milibus præpararem materiam, amp;nbsp;cum folutiuis ap-propriatis podea educerem.Idis peradis antequàm ad corrpborationem mandantiu, amp;nbsp;ad viarum con-drilt;dioncm deucnirem, fiiccrem prius cauteria, vt diuertcrem materiam. Sed cum morbus fit infra relies, qui tarnen habet origincm in partibus fuperio-ribus,an magis conuenirct cjuod huiufmodi cauteria fièrent in brachijs,3n vero in tibijs? Dico breui-ter quod faccrem in tibijs. Rationera nunc non af-figno, quia edem nimis prolixus. Deinde ad corro-borationem membrorum mandantium amp;nbsp;recipien-tium,amp; ad condriâioné viarum deucnirem.Et quia duo propofita fuerciprimu.an decorum ligni Gua-iaci in hoc Nobilifsimo viro:fecundô,an balnea Ap ponenfia vel Veronenfia conuenirent,ideomodà ex his quæ fuppofita fuere à nobis , conueniret de-coftu ligni:in ipfio enim cd forma ilia fpecifica, qua: ex-toto forms morbi Gallic! aduerfatur. Non enim furat quia ealidum vcl frigidum, humidum vel fic-

C o N s V L T. M E D I C I N. 4yy cum,fed quia tale, quo ad qualitates tarnen manife-ftas habet caliditacem vitra lecundum gradum,ficci tatem vfq; ad tertium. Idco exhiberem iftud deco-dum ratione illius morbi Gallici : amp;nbsp;ratione formæ fuæfpec'fice,etiâ adftringit amp;nbsp;corroborât membra. Quod autem habeat vim calefaciendi,quia erat du-bium,quia calefaftio in primo fènfu nó fentitur,fed àrationefenfuicóiunda, vt Galenus inlib.defim-plici medicina teftatur,ideo dicebat ab aliquibus, primo occurfu nó pungit lingua,ideo calidü in primo. Dico quod mordicat linguam,amp; quód eft cali-dumin fecundointenfe etia : amp;nbsp;dico quód quando caliditas fundata eft in fubftîtia tenui,illicô mordicat lipguam,amp; citô cuanefcit.Ideo dicit Galenus in i u i. de tuen .fanit. loquens deDiatrionpipereon, licet fit medicina ignea,ita vt vétriculû inflâmet,tarnen quiainfubftantia tenui amp;nbsp;fubtlli fundata eft,ci to euanefcit,amp; ad hepar nó peruenit.Sed cùm eft in fubftantia crafla terrea,huiufmodifubftantianó per mittit adioné caliditatis adeó facile percipi:nam au tipigmentum,quia eius caliditas fundata eft in fubftantia tenui amp;fubtili, idco fi apponatis fuper lin-guam,ulcerabit.Sed in ligno,quia eius caliditas fun data eft in fubftâtia cralfa amp;nbsp;terreftri, ideo primo oc curfu non percipitur eius caliditas,fed per decodio nemextrahitur,rdeoin ipfo percipituramaritudo. Ideo calidum amp;nbsp;aduftum eft, quia Galenus amp;nbsp;Auic. volunt, quod vbi eft amaritudo , ibi adfit caliditas: ficetiam Ariftoteles amp;: Theopbraftus voluere, licet Auer, negauerit, quia in opio eft amaritudo, amp;nbsp;tarnen eft frigidum . In decofto hoe eft amaritudo, amp;nbsp;acrimonia,amp; maxima,ita quód quadoq; qui vfi funt ifto decolt;fto,toti eryfipelati funt:quibus veró exhibitum fuerit cum aqua endiuie,nihil calefafti fuerc.

Xdeo decoftum huiufmodi habet caliditatem in fê-cundo,quia3crimonia non ftat in primo tantùm ca-liditatis çradu,fed cum intenfiori.Et quia quæreba-tur,anmifcendum eflet,amp; decoquendum cum aqua endiuiæ:amp; videbatur quôd no, quia dicebatur,qua5 operantur per fpccibcam forma,amp; à proprietate oc-culta,fi cómifceatur cum ipfis aliquid,deftruetur eo rum forma ipecifica. In fecundis qualitatib.hoc con lingit:fed endiuia amp;nbsp;huiufmodi,non deftruunt for-main huius Xpecificâ. Et quia dabatur exemplum de Magnete illito allio,quôd nô poteft trahere fcrtum, amp;nbsp;non poteft agere fua forma fpecifica, dico quôd ideo eft, quia album habet formam fpecificam con-trariam Magnetis adioni, amp;nbsp;fi alia illinatur re , non propter hoc amittit forma fuam fpecifica Magnes. Et vos fcitis ,quôd ex vno particular! non fequitur vnum vniuerfale : eth in Magnete contingeret hoc, non tarnen contingitinhoc dccodo cum endiuia: imo non calefacit,fed réfrigérât. Cur eft quôd cura aqua cómunis fit primum frigidorum, nó magis réprimât caliditaté ligni,quàm aqua endiuiæî De hoc diximus dum de morbo Gallico ageremus.Ideo ex-hiberem iftud decodum,tum quia qualitatibus ma-nifeftis proderic, quia calefaciédo amp;nbsp;exiccando cor roborabit, amp;nbsp;exiccabit materia illam:amp; quo ad for-maro fpecific3,quia in hoc timeo de infedione Gal-lica. Quo verô ad aquam thermarum,licet de dire-do morbo Gallico infefta efte videatur, amp;nbsp;licet mul tos viderim laborantes ifto morbo,ex aqua balneo-rum læfos fuifte,tarnen daré huic nobili viro,fi iftud decodum non ex toto fanabit ipfum . Sedaquo eft incipiendum?Ego inciperem à decodo ligni altera-to cum aqua endiuiæ, quia hoc indicat amp;nbsp;naturalis dus tempcries, amp;nbsp;anui tempus, quia nunc fumus in æftate,

C o N s V L T. M E D I C IN. 4^7 æftate. Ideo faftis exquifitifsimis euacuationiSus, quæ debent fieri,ÎSf fadis etiam diuerfionibus,exhi-gt; berem iftud decodum, ex quo defperatos etiam fa-naui in maximis etiam caloribus hoe modo præpa-* rato,quia fic non timerem calefadioncm. Et fi ex to to nó leuarctur amp;nbsp;liberaretur, exhibeté aquam ther marum Veronenfiü,adhibitafolita diligentia. Et fic credo quód fanabitur, fi omnia,quæ dida funt,exaj de, amp;nbsp;fumma cum diligentia, ficut fieri debent,ob-feruabuntur. Ethæefatis.

Vdicamus calculos per vrinä exeretos, dolores circa renes,ac iundurarum affe dus, à plurima pituitofa materia genera ri. Vrina eft turbida, fubalbida,fero la-cum fedimento cra(ro,amp;albo. Calçulo-

rum color calci antiquorû parietû fimilis , eorumq; fubftantia cralTa, amp;nbsp;dura. Præterea vidus ratio co-meftationibus amp;nbsp;potui dedita,cum paucitite exerci tij.Ex temperatura etiam calida, amp;nbsp;habitu corporis, amp;animimoribus, appetitui amp;voluptatimancipati, credimus hune in venereis plus æquo excefsilTe, vn-de calor naturalis, amp;nbsp;concodiones omnes diminu-tæ fuerunt, accedentc præcipuè ætate, quæ accedit ad feptimum feptenarium , amp;nbsp;confequéter ad finem primi fenij,fi Galeno amp;nbsp;Hippocrati credimus.Ardo rem auté vrinæ fieri arbitramur partira ex priuatlo-ne humoris in glandulis vreteris nimia venere con-fumptis ; partira veto ex mordacitate vrinæ, quæ in iramenfum auda fuit ex admixtione plurimæ pitui-tæ fall's. Habuit autem pituita falfedinis caufas,tum

45« I o. B A P T. M O N T A N I ex natural! hepatis caliditate adurente, turn ab ob-^ ftruólione,amp; putredinc.Et hæc quidem de caui;s58e natura affcduum : nam de veficæ calculo nos quoq; dubitamus adeUe, fi vera funt quæintelleximus, ex equitatione )mpediri,ac lædi,in peftinegrauitatem pcreipi,prurire præputium ; qnæ omnia tóieiSuram faciunt,veficam calculo laborare: ac nos quoq; ope rarijsparum confidimus. Quantum ad curam,ar-bitramur earn diflicilem fore:çtas emm maximo im-pedimento eft, fi Hippocrati fidem adhibemus : ne-phriticos enim,amp;circa veficam dolores, aflerit non facile curam admittcre.Sed præterHippocratis autoritärem,ratio quoq; amp;nbsp;rei natura nos ita cogit fa-teri,quam tarnen confulto omitto:neq; enim hic do cemus,fed conlulimus quid agendum.Credimus er go hune nunqua ita conualiturum, vt tuto fibi pof-bt confidere, quin in eofdéaffedus incidat quaeûq; etiam leui occafione incidente : pofle tamé cfficere, cura amp;nbsp;afsidua diligentia adhibita,vc vel nunquam, vel rarifsime moleftetur alt;Su,quauis inclinatio per-feueret. Vt autem hoc cômodifsimèfiat,primô maxime eniti debet,vt in fex rebus non natu^alibus nihil , vel minimè delinquat. Ac circa aerem,cauebic omnes excefl'us,tam calidos, quam frigidos:vento-rum omne genus,precipuè tarnen audrales amp;nbsp;borea Ies,nolt;Surnum cœlum,habicationes humidas amp;ter reas,apcrtis feneftris noftu quieftere,amp;reliqua hu-iufinodi.Somnum roeridianum præcipuè fugiat:no-fte feptem vel odo horas dormire ftudebit: reliquo tempore,quantum fieri poterit,vigilabit. Exercitia matutina conueniunt, aefuperiorû potius partium, quàm inferiorû: proinde equitationes magis lauda-fem, fi affedus veficæ tolerarent : fed arcu exerceri, »ut iadu lapidum , ac fimilibus, tutifsimum iudica-reip.

C o N s V L T. M E D I C I N. 4^9 rcm.Poft cibum quiefcat tarn animo quàm corpore: quics tarnen nó ealït,vt iaceat,vel aliquo modo de-cumbat:quin potius ftet,vel molliter deambulet,fine aliquo labore. Ab omnib. animi moleftijs quam-longifsimè recédât, lætuscumiucundis amicis vi-tamdegat. De reliquis, nitatur aluum habere le-nem:quód fi natuta dcfecerit,lciiietvel clydetibus, vel refina laricis quampinguifsima, quam mane fumât ad magnitudinem nucis: vel fumat carnem pin-guium caricarü ad vnciam,medulli cnici,id eft,car-tami drachm® duas,amp;fafto bolo deiioret ante pran dium, amp;ius pulli eadem hora bibat, in quo décoda fucrint malua,bcta 31ba,mercurialis. Cibum ita tem peret, vt bis tantùm in die comedat, neq; bibat vur quam inter ccenam amp;nbsp;prandium,abfcedatq; à menr Û citra faturitatem.Sit cibus fimplex,atq; vnius generis : multitudiné cpularum amp;nbsp;vinorum, tanquam peftem euitet. Sunt autem cibi qui maxime laudan-tur à mcdicis,boni nutrimenti,amp; facilis concodio-nis, qui cùm omnibus medicis fint notifsimi,confiai to omittantur. Vinum eligerem pauciferü,fubftan-tia tenue,liquorepurifsimum,colore vel album,vel rubcum, darum, fapore neq; acidu, neq; aufterum, fed maturü . H®c vbi rite perada fucrint, maximam partem fu® præferuationis peradam arbitrer. Cùm veró vel necefsitate itineris,vel focictate,vel incon tinentia fæpe délinquant hommes, vnde humores rasligni gencrant,qui poftea ad loca imbecilla fluen tes morbos générant: ideo neceflarium putamus ad conferuationem aliquod habere pharmacum familiare , quo ter aut quater in menfe fine aliqua mole-flia vtatur. Tale autem elfe poterie:

Cinnanioini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana 3 s.

Puluenzentur omniaperfe, deinde mifceantur, amp;nbsp;fiant pilulæ cû nielle rofaceo pro qualibet vice très, amp;nbsp;fumatur drachma fingulis vicibus manè tribus ho ris ante prandium. Laudamus præterea,vt bis fingu lis annis purgetur,autumno inquam amp;nbsp;vere. Purga-tiotalisfit:

Cetrach nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana man» j.

Decoquantur in libris tribus aquæ malus deftilla-tæ,donecremâneant librs duæ:deinde feruetur dc-coftum pro fex fyrupis. Dentur autem lyrupi vfque ad nonum vel duodecimum. Poftea

Syrupi rofacei folutiui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J. iij.

Cum aqua betonicæ fiat potio danda in aurora.Ta.. lis fit purgatio tam veris, quàm autûni .Vere tarnen tentarem mifsionem fanguinis à dextro latere poft duos primes fyrupos faciendam.Peradis purgatio-nib us

C o N s V L T. M E D I C I N. 4lt;ï» mbus poftea per x v. falcem dies continuos probarem, vt acciperetfacchari rofacei femuncia horavna ante cibum bis in die. Ad membra veto corroboran da primo laudarem, vt crebro caput ablueretur ante ccenam, itavt à cubiculo poftea nou difcederet. Lixiuiü effet è cinerefalicum, aut vitis,in quo deco querentur maiorana, chamæmelum,rofæ,betonica, amp;ft;cEchas,3dditaetiam agarici eleétifemidraçhma. Vtendum etiam cófulo mafticatione maftiches fim-plicis manè, tandiu vt deglutiat granü eiufdem maftiches. Vtatur etiam afsiduè immediate antepran-dium feminib. melouü confeélis vfq; adfemuciam; poft prandiü verd comedat piftacia confeda ad nu-merum decern vel quindecim ad fummû.Circa partes pedinis quotidie illinat oleo amygdalatü dul-cium recéti, velliliorum alboriim,vel camomelino, vel mixto exhis. Vbi veró ardor vrinæ multum vr-get,fadis purgationib.quibufda, vel lenitione ventris, amp;nbsp;iniunda tenui diæta, vtatur frequéter in die lindu confedo ex oleo amygdalarü dulciü,amp; peni-dijs:ac manè loco fyrupi, fumat fequens decodum.

Bulliant in iure pulli, amp;nbsp;fada diligenti exprefsione amp;nbsp;colatura,accipiaturfcutellafatis amplahuius de-codi,amp; in ea ponatur facchari vncia,amp; tantundé bu tyri recentis. Bibat hoe totum nodu calidum quan turn fuftinere poteft: hæc enim pocio maxime faciet ad vring ardoré fedandü.Sedeat etiain decodo mal uarum,anethi,althça:,chamçmeli,lèminû lini,fcenu græci:plurimû enim confert ad hunc vfum,magisqi

45l IO. B A PT. M O NT ANI fideco^lum fuerit exaqua amp;nbsp;vino albo fimulcom-. niixtis. De aquis thermarum, ncq; ferreæ folæ placèrent,ncq; lulpbureæ.-piacerct tarnen,vt fi in regio ne ad id córnoda efl'et æger,potaret calidarum ther-marum aquas,quales fuut Apponcnl'cs,ü; l'orrheta-næ : pofteafuo tcpore biberet aquas ferreas, qualcJ fuut Calderiane vel Senenfes,ita tarnen vt calids fu merentur vere,inedia aucé æftate ferreæ : neq; cuira aliter tutam putarem potionem.Non elle autem de-ferendas aquas tbermarum ad loca remota, multis rationibus perfuademur,fed bibendas crcdimus fer uaco adhuc fuo natural! amp;nbsp;aduali calore.

VamprimuR. D. V. literas, mihi profe-fto quamgratifsimas, accepi ac legi, ma gna mihi oblata efie occalionc fenfi,qua eius fumma turn humanitatc, turn bcni-

gnitate reuera frui polfem ; nó earn tame qua ego tu primû cognofceré ac admirarer,illâ enim iamdiu an tealamp; cognouera,amp; multis etiam modis eram exper cus,atque ideo in animo mihilolidè inhçrebat.Nec veto cuiquam mirü videri debet ,fi in viro nobilifsi mis natalib.prædito,amp; qué natura atq; ars certatim ömnivirtute ac probatifsimis morib.locupletarunt, omnia humanitatis lumina fplcndeant,amp; fi quo ma-gis illü fortuna in coclü vehit, eo ipfe fe turn magis benignü,tum erga omnes affabilépræbeat: cum co-rü longè diuerfa fit ratio, qui tarn prçclaris natura: atqi animi dotibus deflituüturnlli enim amp;inlblétio res,amp; omniü contéptores efie folét. Qua itaq; mihi fuæ erga me amp;nbsp;beneuolentiæ amp;nbsp;beneficentiæ figni-ficationécandideadmodu declarauit, earn fumma animi

C o N S V L T. M E D I C IN. 4^5 animi alacricate ampleftor, amp;nbsp;ingentis thcfaun loco raihi cóferuabo. Déu profedó Optimü Maxima precor,eam mihi det occafionë,vc ego vnà cum rcli quis omiiib.qui ergaamplilsimii R. D. V. nomé prç clarè admodü funt afFefti,amp; benignitate amp;nbsp;libcrali-tate candidifsimi eius animi,frui aliquando pofsim. Vxor mea non fine maimü ofculo,reueréter illa lala tat. Mei veró liberi earn in gratia adolefcunt, vt illi aliquando obfequant amp;nbsp;feruiac. Qiiod veró ad mea qualêcunq; cófultationé attinet,ea fuit à me dcfcri-pta pro ratione earü rerü quæ tü mihi fuerut explo-ratç.Cùm auté V. R. D. oinnia quæ ad adeftus fuos pertinent, dlftinöc ac explicatè iam fcripferit, ueq; haftenus aut calculü,aut eius principiü,adeire fufpi cemur,fed fola renü imbccillitaté,amp; fortè etia eorü nieatuü nimia amplitudinê:cûetiâ podagra nüc pri-mü cœperit infcftare,quç tarnen admodü fera eft.ac imbecilla:proptcreapro exafta notitia 8lt; curatione horum fymptomatü,intelligere oportet,fenilis gratis bec elle incómoda, que neceflarió illa cófequan tur.Membra enim omnia nó ex morbis, fed ipfo nature curriculo imbccilla reddunt,hæc quidé magis, hec veró niinus,prout in ipfis nature primordijs ma gis aut minus valida fortita funt conftitutionc, aut prout vnufquifq; in fuis adionibus alterum alcero grauius afflixit,fatigauit,aut nimio labore exhaufit. Omnia igit fenü mébra ipfo naturæ cutfu funt imbe cilla. Quib.auté 3ccidit,ob difta ia rationé,reliquis corpus habere imbecillius,hi deftillationib.vertigl-ni,hppituduii,furditati,funt obnoxij: fçpe etiâ fen-fib.deftituunt,aut alijs huiufmodi morbis infehant. Aliqui ex peftore roagis laborât,quib.etiâ tuffes ac-cidütÏcurabiles:alijs veró afthmata aut raucedines. Aliqui aut in vétriculo,renibus, vefica,aut articwlis

4^4 I O. B A P T. MONTANT conflidantur, quitus fîngulis morbi accidunt pecu liarcs, vt naufeæ,voinitus,calculi,venarurn ad renes pertingentium apertiones,dyfuriæ,podagræ,arthri tides, amp;nbsp;alij ijs fîmiles morbi. Paucifsimi aut forte nulli reperiuiitur, qui in fenedute alicui ex bis affe-dibus non fint obnoxij. In eo,tantùm eft diferimen, quèd alij alijs grauius autleuius, citius aut tardius affligunt.Id veto aliunde nô prodit,quàm quôd va-riæ funtin hominibus temperaturæ, variæ partium corporis cópofitiones,fummain vitaac viuendi ra-tione varieras, magnü in aftrorum alpedibus,cibo-rum generibus ,animi affedibus, ftudijs ac viuendi inflitutis difcrimé. Omnium tarnen ex æquo vna eft conditio,vt quicunq; fitfenex, fenedutis ineórno-da declinare nópofsit, ftd aliquando,aliquo faltem modo didis calamitatibus afficitur. Accidut autem hæc omnia,nó vlla vi morbi,léd vt didum cft,ipfius naturæ motu, quare ineuitabibs ea eft necefsitas:na tiuus fiquidem calor quotidie feipfo fit imbecillior, amp;nbsp;membra ficciota : cùm enim calor cibü pro ratio-ne concoquere acdiftribuere,amp; vt antea confueue-rat,non pofsit,humoribus partim crudioribus,par-tim putrefcentib.corpus rcpleri eft necefle : qui eer tè eo magis redundant,quo membra iam arefada amp;nbsp;imbecillia vtcunq; multo egeant alimento, eius tarnen exigua quatitatem, turn quia imbecillia funt amp;nbsp;ficca,tum etiam quia ipfum nutrimentü a natiuo ca-lore non vt decet eft præparatum, attrahere, ac illo frui non polTunt.Vbi igitur humores dido iam modo creuerint,eó quod cùm pauci cirent,ad légitima alimenti formam a natura minime potuerint permu tari,duorüalcerum neceffeeftlèqugfcilicet vtana-tura quadantenus maturati expellantur, aut ab vno membro in aliud protrudâtur: quorum certe ea iam eft con-

CON SYLT. MED IC IN. 4tflt; eft conditio, vt nee tueri feipfa, nee deperditæ fub-ftantiæ iaduratnrefarcirepofsint,quin potiusillam minuijamp;quotidieplurimùmlabefaiftari experientia ipfa docet. Atque hine dininus Hippocr.permotus, nee femel,nee ijfdem verbis,fuis in monumentis ve-rifsima illa oracula pronunciauit : Senibus fpirandi difficultates, deftillationes cum tufsi,vrinæ ftillici-dia,vrinæ difficultates,articulorum dolores,renuni pafsiones, apoplexiæ, mali habitus, pruritus totius corporis,vigilia,alui, oculorum humiditates amp;nbsp;na -rium,vifus obtufus,glaucedines,auditus graues. A-libi veto: Seniores iuuenibus plurimumægrotant minus : qui verb morbi ipfis accidunt longi, magna ex parte comitantur ad mortem. Hæc omnia ideo à me fufius funt explicata, vt Keuerendifs. V. D. inde intelligat, ob renum quam percipit imbecillitatem, non admodum fibi dolendum elfe, cum ea amp;nbsp;natura lis fit,amp; ætati fuæ confentanea.Sed neq; ea qua ante x x v. annos fruebat valetudo, aut fperanda eft, aut expetenda. Illud potius curet, ne malum augeatur, aut renü imbecillitasprogrediatur,vt aut calculum, aut alios grauiores morbos gignat;hoc enim aliqua do accidere illis folet, qui cùm fint intempérantes, fuam valetudinem parum curant. Illud verb D. Ve-ftræ Reuer.minimè eft metuendum,cum non reces, fed multorum annorum confuetudinc temperanter viuendi habitum fibi compararit.Primum igiturdi-cam, quæ tuendis renibus conueniat, tum viuendi, turn curandi ratio. Deinde ad particulariaquædam poftulata, de quibus illa me interrogauit, diftinftè refpondebo. Cùm refta viuendi ratio duplex ha-beatur, vniuerfalis fcilicet amp;particularis:in hoc af-fe(ftu,quetnadmodum in alijs quoq;,non huius tantum,fed illius etiam eft vfus.Vniuerfalem earnvoco,

4lt;îlt;î IO. B AP T, MONTANT quç etfi valetudini côferuandæ in vniuerfum eft ac-cômodata, vni tarne affedui magis quàm akeri vide tur côuenire.Parcicularis autem eft illa,quæ præter cômuné obferiiacioné, certis limitibus ita eft circû-fcripta,vc vnicû morbi genus refpicere, illiqj foli ad uerfari videatur. In cômuni ilia ratione explicanda, diutius mibi non eft imniorandum:cercuni enim eft mibi R..D.V.illam ita inftituere,vt in ea parum defi-derari pofsit. lam enim omnibus notifsimum eft amp;nbsp;vulgatifsimü,optima cibaria efte ingeréda,amp;: à craf-fioribus abftinendum. Particularem igitur viuendi rationem tradabojCÙm vniuerfalem illam àR.D.V. exadè obferuari non dubitem. In particulari igitur hac renum curatione illud in primis eft animaduer-tendiim,imraoderatum amp;nbsp;calorem amp;nbsp;frigus,illis elfe infeftifsimum: cùm enim caloris propriû fit meatus amplifîcare, cadem opera plures quàm oporte-bat humores etiam trahit,amp; eos qui in loco retinen di erant,expellit.Frigiditatis autem contraria peni-tus eft ratio:eaenim nec fanguinis ferû trahit, quod quidem proprium eft renum officium, neqj illud vC decet ad veficam pellit : qiio fit vt contrarij hi affe-dus fæpeinfenibus confpiciantur : nam prout aut ex frigore,aut ex calore fuerunt aftedi,fit vt aut exi-guum quld,amp; non nifi ægrè 8f guttatim mingât,aut fanguinolentum quendam humoré cnpiofe profun-dant. Igitur vtrunqueextremum à renibus diligen-tifsime eft arcendum. Soient autem renes nimiü in-câlefcere,cùm quis laborat nimis, aut calidiori cocio le exponit, hue illud à Ible æftiuo, fine à copio-fo igne in calidioribus cubiculis incaluerit : præte-rea cùm quis calidioribus cibis,vt aromatis,ac vinis potentioribus vtitur. Idem facit etià Venus, quæ m fenibus nullum vnquâlocumhabet.Cùm autem laboren!

CON SV LT. MED IC IN. 4^7 borem nimium, aut nimiam aëris caliditaté dico,ad corporis affedi,ac renum imbecillitatenijcompara-tioné fieri deberefemper intelligo, quæ àleui quo-cun que exceffu, ob exiguâ refiftendi vim ,liaud me-diocriter alterantur.Refrigeratio autem immodera tafit aut aloco in quo quis degit, aut ab aëre, autà frigidioribus cibis, quales funt fruftus,cucumeres, cucurbitæ,laÂucæ, endiuia, omphacium,amp; reliqua bis fimilia : præ cæteris autem frigida aqua, amp;nbsp;vina refrigerata.Nimia igitur caliditas amp;nbsp;frigiditas reni-bus præcipuè aduerfantur.Verùm non hæc fola iufe ftâ funt,fed reliquarum rerura omniû exceflus:qua« quam non æquè ac return illarum quæ nimiùm ape-riunt,vfus, à medicis eo quod vrinam permoueant, diuretica funt appellata ; huiufmodi funt, afparagi, paftinacæ,apium, petrofelinû,fœniculum,ficus,pe-pones, melopepones, vinû album fubtilo,amp; reliqua bis fimilia.Hçc veto multo magis noxia funt à cibo: nam prseterquàm quod plus iuftô vrinarios meatus aperiunt, crudioris etiam cibi partem aliquâ, amp;nbsp;minime concoftaexcrementaeô deducunt,qux mul-torum malorû autores elfe polfunt.Qua: igitur plus aequo aperiunt,in renü valetudine côlèruanda (cm-per noxiafunt:eadem auté à cibo fumpta,valde funt perniciofa. Hoc autem à me in quadam traftatione, in gratia clarifsimi viri Marciantonij Contareni phi Jofophi, aduerfus aliquot medicos qui contranum fentiebant,fufius ac diligentius eft explicatû. Cùm verô aperientium vfum reprehendimus, non ita eft accipiendum,quafi veto ea que nimiùm adftringût, renibus fint vtilia:ea enim aliquando,potifsimü veto cùm turn ipfi, turn meatus ad ipfos pertinctes ex-crementis funt referti,multó magis funt noxia. Ad-Ûringunt autem vina auftera,pyra, cidonia, palmu-

4^8 IO. B A P T. MONTANT læ,amp;huiufmodi reliqua. Ex cibis etiâ euitandi funt illi qui craOum acvifcidum nutrimentum præbent, amp;nbsp;quæpinguiafunt Scadipofa. Craflum alimentum gignunt legumina omnia,pifces majores,vt thunni, lluriones,ombri,anguillæ quoq;, tenchæ,oftrea,li-maces,fungi, terræ tuberaïquadrupcdum maiorum carnes, vt bonis,cerui, apri : aues quæ in paludibut degunt,vina dulcia, auc nigra:quód fi vtraque præ-diti fint qualitate, turn plané funt pcrniciofa.Vifci-di alimenticibaria funt,caro fuilla,paftilia,cafeus re cens,8f omnia ex ladle quocunque modo parata,pla cents quæ vulgo torts vocantur, pulmenta quæpa ftafuntobdudla, fridtaomnia:eaetiam quæ in melle aut faccharo vulgo multifariâ códiuntur, aut ali-qua firaili ratione mifcentur,quemadmodnm etiam cruftula,amp; omne itriorum genus. Hæc omnia reni-bus ideo aduerlantur, quodcraflos ac vilcidos hu-mores gignunt, quos deinde ampliores fafti renes, facile ad lê trahüt,amp;aut vrinarios meatus obftruüt, aut calculum ipfum créant. Q^ód fi comprefsiac re frigerati fint renes, fanguinis lerum crafsius ac vifci dius fadtum minime ad fe trahunt:vnde fit vt multi-plici penculo corpus replcatur.Siccioris aliméti ci-baria funt leporcs torrefadli,cerui,capreç,amp; diutur nioraceti vfus . Vt autemfummatim dicam, nullius rei exceflus renibus eft falucaris;atque hocillis prae esceris membris eft peculiare, vt apud Græcos tri-tumfitin fermone prouerbium, viffmKiïnb'iifttTti. Rationemeius reinonaliamefle puto, quamquod renes [à natura ideo fadii funt, vt fanguinis ferum ad fe traliant,amp; vt ab eo excremento vniuerfum cor pus expurgent.Vt autem commodius poflënt offi-ciumhocpræftare,eorum fubftantiam denfioré efle oportuitjamp; meatus habere anguftiores,vt folum ferum.

C ONSVLT MED! CIN. 469 rum amp;nbsp;aqueafanguinis pars attrafta, tranfmittcre-tur.Hinc etiam vidcmus,cum iuftó latiorcs funt fa-éli,ipfura etiam fanguinem trahere, vt in ünguino-lentisvrinis apparet. Cumigiturtalem amp;nbsp;fiibftan-tiam amp;nbsp;ftruftura renes habere oporteat, fi à quouis exceflulæduntur, mirû videri non débet ; due enim paulômagis adftringantur, hue latiores fiant, àfua aftione impediunt;amp; fine crafsior fine tenmor pau-bilùm fiat fanguis, eadem oriuntur incômoda. Hoc autem imbecillioribus corponbus frequentius con tingit,aut cùm renes maiorem quàm reliquæ partes fortitæ funt imbecillitatem. Hæc autem itafe habe-re,quiuis exadius rem confiderans,facilè iudicabit. Vt itaque ad particularemR. D. V. curationem ve-niam,illud in primis ftatuo,rerum omnium excedus ede fugiendos,tam frigoris quàm caloris, idq; non folùm in aère ambiente, verum etiam in cibo ac po-tu,amp; in his quæ vrinam mouent aut addringunt, ac vtfummatim dicam,in omnibus quæ àmediocnta-te ad extremû aliquod difcedunt. Hæc haftenus de vidus ratione feruanda, à nobis fint dida. Quod autem ad medicamenta attinet,afsiduus facchari ro facei vfus, in præferuandi ratione,præ cæteris omni bus mihi fummopere probatur:vix enim qniequam magis falutare à nobis excogitari poted:,amp; quod fine vllo nocuméto ant perturbatione omnes corporis partes iuuet,præcipuc autem renes, qui,vt dixi-mus,ab omni excedulædi folcnt.Hoc falutare auxi-lium ita eft temperatû,vt fi latiores fadi fint renes, ad conuenientem naturæ fuæ datum illos deducat: quod fi obdrudi fint amp;nbsp;pleni, abdergat : fi incalue-rint,refrigeret: nec tarnen affedibus frigidis nocet, cùm fit ( vt antea didû ed) in omnibus qualitatibus fuis temperatifsimum. Ventriculum autem ab om-

47Q I O. B A P T. MONTANT iiibus excrementis, præ cætens mundum reddit ac roborat, ipfam quoque abigit deftillatioiié:quæ cer tè adiumentaquàm fenibus lint nece(rarij,quiuis fa cilè poteft iudicare. Maxime igitur mihi probare-tur, fi quotidie manèper horâ viiam anteprandium R. D. V. mediam eius vnciam fumeret,ac deinde le-niter deambularet. Confultuni etiam mibi videre-tur, fi aliquando, vt bis aut ter in menfe,fcrup.vnu$ aut media drachma optimi ac exadè maturi rhabar bari illi adiungeretur : quo fanè tempore per tres ad minus boras ante prandium erit fumendum: hoc enim vnmerfum corpus mundum maxime conferua ret,amp; à multis alijs morbis amp;nbsp;à podagra pofict prç-feruare. Quæ autem cómoda renibus afTerre pofsit, quiuis vulgaris etiam medicus intelligere facile po-teft .Nam præterquàm quod per vrinaexaftè illos mundificat, poftea etiam roborat, amp;nbsp;fine vi adfirin-git.Atque hoc,in ea quaR.D.V. prædita eft tempc-ratura, pro pnferuatione, facis mihi videretur. Si-quando vero contingerct vt renes adeó aperti effent,vt iam fanguis cxcerneretur, turn reliquo corpore mundo exiftéte,quale proculdubio eflet fi pr® fcriptam viuendi rationem obferuaret,fuaderem vt ad idoneam renum adftri£lionem,in aurorainferius defcriptum puluerem, in aqua capillorum Veneris, aut afparagorum, aut cardui, aut tœniculi,fumeret calidum:

C o N S V L T. M E D IC I N. 471 Mifce,amp; fiat puluis fubtilifsimu$,cuius fingulis vici bus fumatur femidrachma, cum vncijs quatuor ali-cuius ex prædidis aquis. Interim etiam dum renes itaerunt aperti,amp; defcripta fuperius potiobi-bctur,hoc vnguento reyes etiam iUinentur:

Hæc omina faciliafatis ac familiaria, efficacifsi-ma tarnen,cùm nimia dilatatione renes iam labora-bunt,adminiftrari debent. Quod vero ad purga-tionë bis in anno moliendam attinet, fi R. D. V. in-ftitutaiam viuendi rationé obferuabit, amp;nbsp;fi rhabar-barü,itavt fuperius diftum eft, fumet, minime fore necelfariä puto,prçfertim cùm ea vti non confueue rit, neq; vllam vnqua huiufmodi purgationé admi-ferit. An vero quarunda thermarü aquç cóueniant, vt Lucenfiü de Villa, aut Veronenfiü deCalderio? Cümfui naturafrigidçfint,amp; vétriculo infeftç,nô itafacile aflentior, amp;illariimvfu minime opus fore confido. Defrudibus itafentio.Reueren.D. V. ab illis quoad fieri poteft,debere fibi têperare : quó enim exadius hoc hadenus feruauit,eôinpofterû nocentiores illi erunt frudus,cùm eis minime fit aß fucta. De vino autem quod quçritur,albùm ne an nigrû magis conueniat. Égo medio colore præditû inagis probaré, tubrû fcilicet amp;nbsp;clarü, ac probe ma-tui ü,nec tarnen nimis potens. Huiufmodi ferè fuut S31ernitana,amp; quædam etiâRomanenfia.Aceti auté vfum penitusnon reprehcdo:certü enim eft mihi R. D.V.códimenti tantü loco illo vti:id vero cùm exi-guura adraodum fit, o befte nihil poteft- Quod vera

Jta adhibitû neruis nocere, amp;articularimorbo ad-uerfari quida dicunt,valde eft ridiculum:cuius fine rei multæ mihi funt rationes, quas nemoleftusfim nolonunc recenfere. Lacautéaclaéliciniaomnia probari à me non poffunt : cum tarnen R. D. V. illis fit aflueta,amp; eorum vfu plurimii deledetur, aliquan do ante alios cibos rccentifsimuni lac, ioncatam e -tiara quara vocat,aut pinguioré illam partem,quam ideo quod in luprema laétis parte in vifcidam quan-dam cruftam concrefcit,caput laâis folent appella-re,amp; recentem etiara cafeum,fed parce,comedet : à veteri autem penitus abftinebit. E pifcium gene-re,arbores vocatos, barbos, auratas recentes, amp;nbsp;m profundornari visitantes, aut in craticulis, aut in iufculo codas nó reprehendo, quin potius illorum efum innoxiü fore puto. Autünales frudus,vt py-ra,cydonia cum faccharo coda,R. D.V. aliquando deguftabit,fèd parce admodum, quemadmodum in rebus omnibus illafemper eft modeftifsima. Cæ-pæ atqj allia fua quidé natura vt alimenta,praui funt nutrimenti,ac penitus reijciendi:quod fi aliquando profunt, id certè nó vt alimenta, led vt medicaméta præftare folent:crafsiora enim phlegmata ineïdunt, aut flatus pelluht. Hæc niihi nunc in animo occur-rerunt,de quibus R.D.V. admonerem,atque illi re-fponderé : quæ certè fi non eiufmodi fuerint vt ipfa res poftularet, atq; ego etiam exoptarem, non mex voluntati, quæ ergaR.D.V.propenfifsima eft atque obferuantifsima,fed meç potius imperitiç eft adferi bendura.Meam etiam in fcribendo tarditaté vt boni confulat fupplex rogo : maxima enim amp;nbsp;frequen-tifsimaàMagnificis ac Nobilifsimis vins exhibita mihi negotia(nam amp;nbsp;extra ciuitaté proficifci,amp;cum glijsmedicis longas quotidiehabere cófultationes cogor)

CON SYLT. MED IC IN, 475 cogor) ne honilam quidé otij aut quietis mihi con-cedunt, ira fane vc fuccefsiuis horis R. D. V. pauca hæcfcribere vix potuerim.Cuihumiliterme com-mendo, amp;nbsp;fupplexfacras eius manus,fumma animi ac corporis adhibita fubmifsione, reuerenter exo-fculor, Patauij.

Conduit. LXXXVIIL Dc^rdoreMnW.c«»» quaddm ßippreßione urin£,Çuffocatione noduipri' mofomno,dolorerenis pr£cipuè finijiri,de dolore I^iitulic ßniß:r£, dolore uentriculi, uentofitate infun^ do uentriculi z^ inteßino colo, de continua, ßornnchi imbecillLtdte,cum dolore podagrico remißßo in poUice pedti dextri,pro Vrancifco Vargo Re-

Mnia fymptomata, vel accidentia,de quibus conqueritur Illuftrifsimus Dominus, iudicio meo, ad duas4ntrinfecas caufas funt redigenda,qux tarnen caufj tomentum incrementumq; acauGs extrinfecis na-âæ funt, amp;nbsp;continué nancifcuntur. Interiores ergo caufae funt, ventriculi frigiditas maior quam expe -dit, amp;nbsp;exceffus caliditatis in hepate, amp;renibus,amp; toto ambitu venatum. Ex his duabus cauGs effici-

tur,vt prima concodio Gt diminuta,amp; pituita quan titate amp;nbsp;qualitate excédés dominetur, colligaturq; in ventriculo, amp;nbsp;fubinde diftribuatur,primó ad ve-nas mefaraicas amp;nbsp;hepar, ibiqj plures variasque effi-ciat obftrudlones.Exceffus autem caliditatis in hepate, amp;nbsp;amplitudo vaforum,qux neceffario talem temperaturam confequltur,multiplicat fanguinem, bilcmq; aduffam,ac præterea pituitæ pattern diftri-

butam crafsioiem,calidioremq5 reddit.Cùm igitur malFa fanguinis expurgatur, attrahiturcj; feroJa hu-miditas ad renes, prompte fimul excernuntur ex oc-cafione amplitudinis venarû, reliquæ quoq; fuper-fluitates pituitofç amp;nbsp;aduftæ:dumq; in renum antju-ftijs immorantur,vlterius aduruntur,vnde amp;nbsp;calculi rcnû,arençq; plurimsé generantur:quæ poltea per rrinarios meatus ad veficam delate,amp; confertimadi ipfius ceruicem infarétæ ita occludunt meatû, alio-qui anguftum, vt interim vrina prorfus retineat tau diu,quandiuplurimæ vrine copiaimpetufaâaçtû-pat. Sed antequàm erumpat, dolor circa illas partes excitatur exarenularum afperitate amp;nbsp;acrimonia, do lorqj ille maior aut minor efficitur, prout etiam ex-crementa illa retenta quantitate plura,aut qualitate acriora fuerint, vel pauçiora,amp; mitiora. Pituita au-tem in ventriculo colleda,amp; occlufa in venis mela-râicis,dum intumefcit,amp;in Ipiritus flatuofos verti-turàcalore agitata, varios affedus producit.Nam vbifpiritus intra tunicas cum ventriculi, turn inte-ftinorum includitur,dolores excitât vel colicos,vel cœliacos,prout vel ventriculum, vel iiyteftina occu pauerit:pars vero eiufdem fpiritus qua: repentè amp;nbsp;confcrtim traduftaper hepar ad renes detruditur, dolores efficit nephriticos modo in dextro, modo in finiftro rene, frequentius tarnen in finiftro, quo-niam pars illa imbecillior eft : qui vbi amplior ma-iorq; efficitur, cómunicatur etia amp;nbsp;protenditur vf-que adljiatulam, humeros^ eiufdem lateris,obfer-uata reditudine tranfitus, fiue neruos ibi exiftétes, fine venas,aut arterias, aut etia ifta omnia fimul oc-cupauerit. Vbi vero ipiritus ille amp;nbsp;vapor ad fuperio res partes eófertim retruditur, fuffocationes efficit »aiores vel minores, pront maior vel minor copia

CONSVL T. MEDICIN. 47 vaporü fuetît. Quod autem huius fuffocationis eau fa ad diftos vapores fit referenda,prêter alias rationes hoe maxime indicio comprobatur;quoniam fi -eut velocifsimè inuadit,ita etiam velocifsimè refol-uitur,quod quidem eft flatuofæ materia: proprium, non corpulent^ amp;nbsp;craffæ.Cui etiam rei adftipulatur primo illius fuffocationisorigo,quç inuafit à come-ft.ionelaél:iciniorü,amp; vini diluti cum oliuis,quç om nia proculdubio Ipumofa admodum flatulentaquc funt cibaria.Neq; ratio aliunde petenda eft podagri ei doloris dextri pedis poJIicê occupantis, quàm ab iUis prioribus duabus caufis, ftigiditate fcilicet ven triculi pituitam generate,amp; caliditate hepatis,amp; ex quo viæ 8f meatus ampli progrediunt, per quos có-modè pofsit tranfire materia.Conlèntaneum autem rationi eft, vt crafsior quidé humor deorfum ad pedes defèendat,leuior autem amp;nbsp;flatuofior fuperiores magis partes petat.Quôd autem magis occupât pe-dem dextrum quàm finiftrum,caufa eft,quoniam ab hepate per venas talis defcendit materia:vnde ferui ta re(âitudine,quæ natura familiarifsima eft,dextrâ potius partem quàm finiftrâ inuadit. Hæ funt eaufç intrinfccæ omniû iftorum fymptomatû,quæ morbi Uluftrifs. Domino appellantur, numéro 0Ä0 videlicet vrinæ quædam fupprefsio, amp;nbsp;ardor : fecundo, fuffocatio noôurno tempore à primo fomno repen tè occupant -.tertio,dolor renis præcipuè finiftri: quarto, dolor fpatulæ fi niftre:quinto,dolor ventri-culi:fextó,ventofitas amp;nbsp;oppilatio,vt ipfe vocat,quç videtur permanere in fundo ventriculi, amp;nbsp;inteûino colo:feptimô,continua ftomachi imbecillitas:oâa-uo,dolor podagricus remiflus in pollice pedis dex-tri.Iftç auté duç eaufç,quas intrinfecas diximus,plu fiijiû adiuuantur amp;nbsp;fouentà caufis extriofeçis male

47*5 IO. B A P T. MONTANT applicatis, vt aêre,cibo amp;nbsp;potu,exercïtio incogruo, Venere,amp; reliquis alijs cognitis.Vtrum autem frigJ diras ventriculi, quam prædiximus, amp;nbsp;hepatis call-ditas fuerint Dominationi fuæ cognati amp;nbsp;naturales aft'eótus,an aduentitij ? De hepate quidem facile di-xerira caliditatem elTe cognatam: de vencriculo autem non ita conftat: potuit enim facile turn propter vehementiaftudia literarû, turn propter Vencrem, aut propteralias imraodicas mutationes, quæ fre-quctifsimc in humana vita côtingunt,præcipuè quç libera non eft,fed negotijs rebusq; agendis addifta, ad talem intemperiem reduci. Hæc igitur difta funt decaufis illorum omnium fymptomatû tara intrin-fccis,quàm extrinfecis.Supereft,vt nunc de præfer-uatione futurorum agatur, amp;nbsp;de curatione præfên-tium.Et quoniam,vtlentencia Galeni eft,ijfdcm fe-rè remedijs præfentem morbum curamus, quibus à futuro præleruamus : ideo maxima ex parte,quæ de præferuatione dicent,ad curationé transferri pote-runt.Fiet potifsime præferuatio cum bis, quæ inna-tum calorc conferuit, quo totum animal gubernat: neq; enim excedere poteft in eo corpore, vbi calor naturalis dominât, alicuius membrivel calidi vel fri gidi exceflus. Calor innatus cóferuabitur,fi refta ra tioinfexrcbusextrinfecus’occurétibus obferuabjf. Primo igitur cauebit IlluftrifsimafuaDominatio ab omni aêns exceflu,lïue calido,(ïue frigido:frigidus intemperiem ventriculi amp;nbsp;cerebri augebit : calidus hepatis,renum ac venarum.Et eadem omnino ratio eft de cibis,feu calidis,feu frigidis.Labores veró at-que animi accidentia,fi moderata fuerint,calorë naturalem excitabunt,concoiftiones diftributionesq; adiuuabunt : fi deficient,torpidum frigidumqj corpus totum efficient ; fi exuperabunt,primó quidem calor

C o N s V L T. M E D I C I N. 477 calot igneus excitabitur, amp;nbsp;naturalis diminuetur: poftca veto vbi maior fuerit exuperâtia,calor etiam igneus refoluetur,amp; torpida fuccedetfrigiditas. Er go in omnibus exceflus eft euitandus.Alomno me-ridiano quamaximè cauere oportet ; inde nanq; caput repletur, amp;nbsp;dcftillationes excitantur, vnde po. ftea IlluftrifsimiDomini affedus foueri,adaugeriq; pofsint. Egeftiones alui quamaximè funt procuran-dæ:inde enim auerfio ad contrarias partes, ac prætc rea euacuatio excrementorum paratur. Ad hanc 1e-nitionem fummèprobauerim frequente vfum bierç fimplicis Galeni de fex rebus : nam ex hac ventriculus corroboiabitur,ob(trudiones apcrientur,hcpar euentabitur, amp;nbsp;excrementa fimul auertentur,amp; per infenora ducentur: quæ omnia in hoc corpore à no bis quammaximè funt expetenda. Erit vfus hierç,vt accipiatur in catapotij torma redafta hora ante cœ-nam bis in feptimana.Sed amp;nbsp;affumptio terebinthinç vel laricinæ lotæ, totidé quidem vicibus deglutita, fed horis fumédi immutatis:manc emm affumifolet tribus horis ante prandiu. Affiiraendi quantitas cir citer drachmas duas : hæc in alijs quidem non inferior hiera, in ventriculo tarnen corroborando longé imbecillior. Quantü veró ad nutrimentorûfub-ftantiam attinet,etiam me tacente intelligendum ar bitror,vt cibos potusq; eligat optimi fucci, non facile corruptibiles, amp;nbsp;qui citifsimè concoquantur di ftribuanturqj.Tales funt carnes hœdorum,caftrato rum iuuenum,vitulorum laftentium,pullorum,atq; auium campeftnum iuniorü, quales perdices funt, phafianijamp;paffetculorü omnia mótana genera,tur-di,etia ficedulç,amp; columbacei pulli non funt afper-nendi. A pifcibus cauendum confulo,aladicinijs, à paftilibus,a leguminibus,a carnibus antiquis amp;nbsp;fali-

47» IO. B APT. MONTANT tis,abouis vel duris,vel antiquis,velfartagine dcc» ftis,ab acecarijs crudis abhorreat,fed præcipuè à ci borum varietatedmo vnico cibo contentus fit. Cru ditatem etiam effugiat,nihil enim illapeftilentius:! Germanicis comelTationibus amp;nbsp;compotationibus quamaximè abftineat.Vinum verb eligat paruü,fub tile,lucidum,colore mediocre inter albû amp;nrgcum, minime acerbum;fèd nequedulce, medij enim fapo ris,coloris,amp; potentiæ effe oportet,quod etiam par cèbibat: amp;interprandiura amp;cœnam àquocunque potu omnino abllinebit. Vbi hæc rite peregerit, fciat maximam partem fuæ non tantùm prçferuatio-nis, fed etiam curationis tranfegifle.Quantum veto attinet ad pharmaciâ,fuademus Illuftrem fuam Do-minationem bis fingulis annis purgari,vere inquam amp;nbsp;autumno. Purgationé veris ita facienda ftatueré. Circa quintumdeeimû diem Martij, nôimpedien.-te lunæ cóiunftione,criduoq; ante prçparato vétri-6ulo cum tenuioriviftusratione,manèfumât tribus horis anteprandium leuepharmacum itahabens : •

IJi. Floris cafsiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ j.

Cum aquabetonieçfiat potio.Sumacin aurora cum cuftodia,die immediate fequenti fyrupû lëptimum.

CONSVLT. MEDICIN- 479 Poftridie vcro accipiat facchari rofati femuncia, ho ra ante cibura, mane amp;nbsp;fero. Ita perfeueret per dies lt;]uindecim.In hac tamé purgatione veris laudarem, vtftnguinéniitteretavena hepatis ad vncias ofto, vel decern: autumno autem eandem prorfus euacua tionem repeteret, fanguinis tarnen tnifsioneinomit teret : in reliquis anni temporib. vitet lilas euacua-tioncs. Vtaturllluftrifs. fuaDominatio bis in men-fe, aut ter ad fummum, ad pi sferuationem, pilulis, qnæitahabent:

Rhabarbari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana nbsp;nbsp;j vj.

Tuluerizentur orania pet Icjdeinde mi(ceant,poftea ifpergantur fucco rofarum puro:poftea permittan-turexiccari,amp;itaiteretur fçpius.Deinde cum melle rofaceo fiat magdaleon, de quo fingulis vicibus fiât pilulæ très pondéré vnius drachmæ, fumendç hora ante cœnam. Lando prçterea,vt indem bis in men-fe fumât quatuor horis ante prandiû optimi Mithri-datici in bolum redaiSi,vel in pilularü formam fcru-pulos duos,amp; fuperbibat tantüvini aromatici,quan turn caperent cochlearia duo.Ventriculum quidem muniri fuaderem pannis lineis duplicibus amp;nbsp;tripli-cibus, quantum fufficeret ad calorem optime reti-nendam atqueferuandum : qui quidem panni linei quamaximè puri, amp;nbsp;ab omni forditie liberi feruaren tur. Apponere veró cerota, fine ex maftiche, fine ex quacunq; alia materia,ad vfum continuü,ego pror-lus non laudarem, quicquid alij velint dicere : exu-fut enim talia omnialongo vfu naturalem humoré.

ita vt tandem refrigeretur ventriculus. Narri de gut ture vulturum,pellibusleporum,amp;alijshuiufmodi, nihil aliud dixerim, nifi efle apertifsima'impoftoru cónienta,quibus ignorantiam propria velare nitun tur.Quantura attinet ademplaftrum diachylon,lau darem quidé fi difcutiendus eflet tumor,vel abfcef-fus maturandus. Sed in cafu noftro de renibus pro-pofito,optarem vt tantùm eflet fuperuacaneum,ne-que aliud incómodum nobis faceflcret. Saccharum tnodicèlumptum,egoquidem nonimprobauerim. Vinum dilui oportebit aqua fontana, fed quæ maxime tenuis fit,amp; nullius qualitatis particeps. Vbi ifta non habearur, copiaque aftuerit aquæ recenter de-ftiUatælimpidæ amp;puræ, minime putridæ,laudarem quod exbetonica, vel abfinthio, vel làluiafublima-retur.Aquam ligni Indici,vbi corpus exquifitifsime purgatum eflet(hoc enim eft admodum necelfariu ) verno tempore alfumendam confulerem, quoniara jnirü in modü ventriculum corroborât, inteftina amp;nbsp;renes. Quod fi forte præcefsiflet etiâ fulpicatio ali-qua morbi alicuius ad nos non relati,tunc omnibus modis hanc decodionéprofuturaiudicauerim.Ad-moueri igni,8cexlignis prçcipuè mitioribus,quales ftlices funt, amp;nbsp;vites,hyberno tempore maxime lau-do : nihil enim frigore in hac præcipuè state, amp;nbsp;ad hos morbos deteftabilius puto. Exercitiü tune ob-eundu eft, quando exquifitifsima fada efl cócodio in hepate,amp; venis,quod quidem prçcipuc habemus matutinis horis.Sit auté exercitij terminus mutatio anhelitus manifeftaiplacet auté vtfuperioresmagis partes exerceantur,quàm inferiores. £quo infidere tune optimu eft,cum renes amp;nbsp;totu corpus fueritjex-purgatü:alijs temporibus nó omnino tuta equitatio tft.A cœna amp;prandio negotijs tuto non vacabit,ni fi vbi

C o N s V L T. M E D I C I N. 481 Ii vbi ventriculi concodio exaflc perfcdi fuerir, id fieri non poteft, etiam in validioribus, nifi poft quatuor boras à cibo. A cœnafomnû capiendû con fulo duabushoris pcraftis,itavt Interim Illuftris fuai Dominatio fuauiter déambuler, aut ftet, nequc fc-dcat.Caput manè fricare turn peftine,tum fpongia, dumodofub tepido aère, amp;nbsp;minime frigido id fiat, meo iudiciojHon eft alpernandû. Patauij, m. o. i.gt; Confidt, LXXXIX. extempore. Depr^e-focatione mitricis.

Roponitur nobis Nobilifsima muller a-gens iam trigcfimü tertium annum æta-tis fuæ,quæ cóqueritur de matrice ipfa, amp;patitur multa fymptomata. Primo hl m fine vertiginem in capite, non quidem

cerebrum totaliter obfidentem,fed partem aliquam cerebri : amp;nbsp;ex tali dolore feu affeftu in capite, vide-tur non pofte aliquo modo loqui:babet etia febrem quandoque, amp;nbsp;cum hoc habet etiara menftma fup-prefta. Iftafunt fymptomata, amp;nbsp;reliqua per F.xcel-lentifs.Doftorcm relata,quç cùm exvnaradlccdc-pendeant,ea non amplius referä.Patitur ergo prefo cationem matricis ; iUapræfocatio quandoquepoteft efle morbus incompofitione,ita quod matrix non fit in debito loco fita, fed vergat aut ad parteni dextrâ,aut finiftram.Ex tali enim morbo in compo-fitionc(vt dicit Galenus ra v i. delocis afteftis, vbi agit dcpræfocationcmatricis)poteft eóprimi ventriculus, amp;nbsp;reliqua intcftin'a,ex quorü comprefsio-ne comprimitur diaphragma, quod quidem poftei compreftum miru in modum læditur.A quanam eau fa in iftaMagnifica mullere proueniat tails prefoca-tio,mox dicemus.Inquitamus tcmpcraturam ipfius.

48i I O. B A P T. M O N T A N I Teneo temperaturam iftius Magnifies mulieris clTe optimam, amp;nbsp;ad squalitaté tendere,quoniam ifta eft carnofa rnediocriter:habec etiam colorem rubeum, qui color atteftatur dominium fanguinis fupra este ros humores. Et ita teneo hepar elle optime dilpo-fitü, amp;nbsp;habere temperaturâ debitam ad fangnifican-dum.amp; breuiter,prima, fecunda amp;nbsp;tertia digeftio m hacMagnificamuliere optimsfunt. Sua ergo com-plexio calidaeft amp;humida.hæc de complekione. Veniamus modo ad morbum. Sum in hoc valde an-ceps , àquonam dependeat ; amp;hoc multum refert, Jiuia morbus fecundü varias dependentias,varias ad c trahit curationes. Scltis enim fuffocationem raa-tricis prouenire à tribus. Primô prouenit ex pluri-bus humoribus colledis in matrice, qui aduruntur, amp;nbsp;putrefiunt,amp; caufant hanc fuffocationem,amp; fæus accidentia. Secundo prouenit explethora,nam ali-quando ita æqualiter humores abundant,vt replean tur illæ venæ matricis,ex quarum repletione caufa-tur ifta fuffbcatio.Tertio prouenit,amp; hoc fepe vidi, exipfo animi affedu, quum aliqua mulier pro zelo-typia viri irafeatur, amp;nbsp;animus valde afficiatur, tune fit 111apræfocatio. Etegonoui quafdam mulieres, quæ ita irafeebantur, amp;nbsp;afficiebantur à zelotypia,vt ftatim caderent in hune morbû,amp; perpeflæ funt fæ-uifsima accidentia.A quânam caufatrium harupro-ueniat çgritudo iftius Nobilifsimç muIierislVt rem veram ingenue fatcar,multum fum dubius.Nam pri mô audio hanemulieré efle diuitem,amp; charû virum habere,à quo maxime diligit. Ideo non credo quôd frroueniat ex ifta ira: neq; noc certô fcio, quia nul-us retulit. Præterea credo non prouenire ab adu-ftione humorum, quia, vt dixi, ifta mulier eft tem-peraturs fané squalls. Neque potuit generate hos multos

co N SYLT. MEDICIN. 48? multos humores aduftos, licet comederit cibos, Sc herbas aliquantulü nocuas, propter fuam optimatij temperiê.Neq;,puto,potuit hoe prouenire à reten-none feminis: ex retétione enim feminis poteft fieri ifta præfocatio, qua caufam omifi fuprà.Et quia non poteft prouenire ex ifta caufa, quia audio virü fuum effe iuuenem, amp;nbsp;agere iani trigefimü tertium stans fus annum: à quanara caufa ergo diceres hoc proue nire? Credo quôd à plethora proueniat,amp; quod ob scqualem eius temperaturam fit fafta tantafangui -ms abundantia,vt ifte languis rctineatur in venis il-lis anguftioribus, non quódibi iherafletur, fed ob anguftiâ viarum, amp;nbsp;fanguinis affluentiä, non pofsiC pcrtrâfire,amp; ibi inficiatur,amp; trafmictatur ad peftus, ad caput,amp; faciat ifta fymptomata. Hoc ego diceré, licet(vt dixi)nonfim certus,quia non redé iUiinfof marót nos. Tarnen credo quód proueniat ex ifta ple thora, cuius fignum eft, quod iile medicus qui earn curauit,mifit languinc, ex ilia raifsione percepic ma ximum iuuamenturn: hoc eft fignurn quôd eft à plethora. State quod proueniat à tali caufa,de cura ere do quod faciilime hæc mulier curari poteft.Et caufa cùm fit duplex,vnaprsferuatiua, altera quoniaiam febre affieitur, ideo duas debemus habere intentiô-ncs:primô curare ipfam,quddo habet paroxyfmû,amp; hoc ligaturis, fridionibus tadis in Coxis, in cruri -bus,ad diuertcndû ctid fadis fcarificarionibu.s curt cucurbitulis, ponendo ipfas in coxis: omnia ifta fa-ciut pro diuerfione. Pro eóferuatione verô,ne quâ-do febris non adcft,in ipfam non cadat,ego euacua-remiplam cummanna,autcafsia,poncdo hierahm-plicé,bis aut ter in feptimana.Heparipfurt non tangerem,quia cùm bene fe habeat,nön altCrarc ipfura» Confortarem vterum,raboraudo ipfum.Neq; free-

484 I o. B A P T. MONTANT rem phlebotomiâ, quia cùm iam fada fit ab iHo Ex-cellentifsinioDoftorCjamp;fietpoftea cum cucurbitu lis,non amplius earn tentarem, quo J oportcat(non erit forfîtan malum)prouocarefanguiné ab hæmor-rhoidibus.Prætcrea ego maxime laudo,vt fiant duo cauteriain ambobus cruribus,ita quôd ilia cauteria faciant,vt ilia materia diuertatur.Poftea cùm fuerit euacuata,laudarem balneum aquæ dulcis,vtimmo-rareturin eo:nam balneum, quia calidu eft,aperiet venulas illas cxiftentcs propecutim, amp;perfudo-rem emitter omne vitium.Et hæc breuiter volui di-xifre,licetiniftocafufimanceps ,àquanam caula- , rum facientiü præfocationem,talis præfocatioipro-ueniat.Sed hoc in fumma dicerem,quare amp;c.

Çonfult. XC Gefluxu metteriie albtc è uirgA {xr decennium,pro Mugnifico Conta-

Vamuis Magnificus iftevir multis afib-dibus præter naturam vexetur,ficut rc-fertur, vnum tarnen præcipuum cft, cuius ratione à nobis confiliu requiritur: atio quædam albæ materiæ non mordi-cantis,neque fœtidæ, colorefubpallidæ, quæpau-latim quidem, fed continue, amp;nbsp;iam per decennium perpetuô è virga emanat.Quæritur igitur quod genus fit hoc fyraptomatis, nûquid id ad gonorrhœâ, vel ad aliud quippiam taie fit referendü ? an verô fît alterius generis,amp; quæ fît ægritudo, quæ ratio, vn-de adiolæfa confequatur: deinde vbi conftiterit de ipecie turn lymptomatis,tum morbi,qua arte curari pofsit,fi modo curationem admittat. Ac defyrapto mate quidem, non crediderim efle gonorrhœam, neque enim ego fernen excerni audio, aepropterea

C o N s V L T. M E D I C I N. 48^ nec dicercm efle excretionem feminis. Sed nee pu» efledicendum eftjCÙm vlceris nullum fignum,quod ego intellexerim,appareat.Non etiam humiditaté è glandulis in collo veficæ exiftentibus efle credide-rim,cum non inde fcquatur ardor vrina:,quod pro-culdubio confequeretur,fiper decennium eoaffe-élu aliquis laborafTetihabet enim illa humiditas hüc vfum præcipuc,vt acrimoniam vrinç obtundat,obli natq;, amp;nbsp;tanquam veftiat fuo lentore partes colli ve ficæfenfibiles ad acrimoniâvrinæfedandam. Ergo in earn potius partem inclino,vt matenæ pituitofæ, tenues,amp; crudæ,cura portiuncula aliqua,bilisadmi xta,propterhepatis amp;renum caliditatem,defl:illét per vrinç meatus,atq; ita excernâtur,ptæcipuè cùm hic Magnificus vir amplos habeat meatus,amp;calidos renes,ob hepatis fcilicet caliditatem,ac prsterea in tota fua floreti state plufquàm oportuit Veneti in-dulfcrit,neque reftam rationem in viuendo feruaue rit. Confirmât hanc coniefturam, ventriculi audita imbecillitas,cuius rationepituitaproculdubiomul tiplicatur.Indicat etiam hoeita efle nodulorum feir rhoforü multitudo, qui in virga frequentes amp;nbsp;multi funt.Indicat etiam difficultas illa m emittendo lo tio, quod fine certo conatu cxpelli non poteft : hoe enim contingit, quoniam pituitofa vifcidaq; materia facile circa veficæ collû impingitur, lociqj illius anguftias,magis coarftat:virtuté etiam’expultricem imbecilliorem reddit turn refrigerando, turn etiam vrinæacrimoniam plus quàmiàtis eft obtundendo. Cùm ergo tale opiner efle fymptoma ob materiam pituitofam ad earn parte defluenté, caufasq; habere corporeas, vetrieuh imbecillitatë frigiditatis caufa, fimul cum hepatis fScrenücaliditate, amp;nbsp;meatuu am-phtudine, curationem mohenda arbitror cum his,

quæhuiufmodi affedibus opponuntur. Ac primo corroborandum effe ventriculum5ne fcilicet pituita multiplicctur:8f euacuanda quæcunq; hadenus fuc rit generata:dcinde hepatis amp;nbsp;renum caliditatê tem perandâ,mcatusq; roborandos.Ergo ab euacuatio-ne totius corporis incipiendû : primo cum his,qux prçparatas materias, quas vuJgô communes vocât, euacuent:deinde cum his, quæ refiduû concoquat, poftea educant. Confulerem igiturvt Magnificus ifte vir curandus primo fumeret flore cafsiæ pondéré vncie,cum drach.duabuslpecierum hierç,ex qui-bus bolus conficeref,maneq; tribus bons ante pran diû exhiberet. Deindefumeret infrafcriptûfyrupû:

Decodionis ci chores,amp; agrimoniÇjin iure te nuipulli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ iiij.

Diacatholiconis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^. j

Mifce, amp;nbsp;cum zuccharo fiat bolus,dandus in aurora cum cuftodia. Fadahac purgationc vtatur pro fami liari remedio turn adleniendam aluum, turn ad corroborandum ventriculum, fingulis feptimanis (è-mel faltem bolovelpilulis,quomodoilli libuerit, confedis hoc modo:

Rhabarbari cledi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j j.

Mifce, amp;fufficiac hæc quâtitas pro duabus vicibus, fi in bolû, vel in pilulas redigat. Placet etiâ vfus fre-qucns zucchari rofati,fi fumpferit femunciam paulo ante cibum cum fcrupulo fpecicrum aromati rofati. Laudo ctia vt præmifla euacuatione vtatur bis in an ^)ü,autuinno im^uà amp;nbsp;vere:neq; enim facile aut cito

C o N s V L T. M E D I C I N. 487 tolletur hçc difpofitio,quæ per totü decenniû perfc uerauit : fed fi curari cupit hic nobilifsimus vir,non taatùm vtetur præferiptis medicims, fed etiâ habe-bit optimam vidus rationé, fine qua omnia procul-dubio fruftra fiét.Cauebit igitur præcipuè à comeC-fationibus, amp;nbsp;eópotationibus, parcusq; erit tarn in cibo, quam in potu, vtaturq; fimplici obfonio,amp;e-pularum varietaté euitabit: nihil enim illi pernicio-fius. Cauebit à pifcibus,paftilibus,ladicinijs,frudi bus, carne porcina,auibus paluftribus, carne agno-rum,amp; bubula, amp;nbsp;prorfus quæcunque antiqua fuc-rit. Vinum bibet limpidum,maturum, neque adeo potens,fed moderatè.Cauebit quamaximè fieri po-teftaVenere. Aéfis etia exceffum euitabit. Atque hac vidus ratiöne,amp; medicamentis,(pero felicé fuc eelfura in hoc Magnifico viro, ita vt prorfus ab omni incommodo, tara præfenti,quàra futuro, fit libe-randus,quantum attinet ad hanc,de qua cófulimus, igritudinem, cumlaudeomnipotentisDei, cuiui nomen fit benedidum in fecula.

Afus huius Nobilifsimi viri indiget pr* feruatione,amp; curatione:debet enim prç

^èruari ab his que facillimc poffunt eue-nire.Cum enim fit frigidi ventriculi,he-patis calidifsimi, amp;nbsp;renü, cum venis amplis amp;latis, vt par eft in tali temperatura, primùm non eft mirû, firedundat plurimis arenulis rubeis excretis per vri

nam:excoquiturenim materia turn pituitofa,tum bi liofa,amp; aduritur à fuperflua renum caliditate,vnde excernunt arenulç.Sed pofteafucceffutéporis fada imbecilliori virtute excretiua,amp;tnultiplicatis vétri-Hh 4»

488 IO. B AP T. MONTANI culi cruditatibus, verendum nearenulæ concrefeat jn lapidem cum maxiniis doloribus, vt fieri folet, amp;nbsp;fubijciatur calculis renurn,fortafle etia veficæ : irro amp;abijfdem caufis fenile corpus incidere poflétin dolores articularcs,amp; podagras, amp;nbsp;alias huiufmedi lualas ægriîudines.Ergo fumma diligetia pr^feruan dus eft: prælcruatio autem cùm indigcat longo tem pore,amp; afsjdua diligentia,tota eft in manu patiétis. Igitur erit noftrü confulcre, fuum autem erit parère,amp; perfeuerare.Circa igitur viâû,çuftodirefe de bet ab omni acris exceffu, amp;nbsp;ne alteret corpus tam ad calidum, quam ad frigidum, vtrunque enim no-cebit.Ideo venari hyemis tempore,amp; in nauicula pi fcari,plurimùm nocet, quia aer extrinfecus réfrigérât amp;nbsp;humedat ; labor verô intrinfecus calefacit amp;nbsp;exiccat, amp;nbsp;ita in vtroqj extremo fimul exiftés ctiam corpus maxime afficitur.Debet igiturprimo omne s exceflus aèris euitare,tam caloris,quàmfrigoris,om nes item exceflus laboris amp;nbsp;exercitij, præcipuc poft cibü,fed moderate fe cxercerc:nequc enim ab exer-citio abftinere debet, amp;nbsp;id horis matutinis, amp;nbsp;poft cibum quiefcerc.A coitu quantü pofsibile eft abfti-ncrc:fcd prçcipuè nocet vétre rcpleto.Habeat quo-ridie alui beneficium,amp; fi non habuerit, vtatur malie iure pulli, in quo dccoquatur malua, pruna ficc3 dulciax.aut xij.amp;paflularum vncia,amp; fada diligen-ti exprefsione,bib3tfcutellam buius brodij calidam tribus horis ante cibum. Erit enim hoc remedium, amp;nbsp;ad temperandum hepar, amp;ventriculum,amp;adle-niendum aluum accommodatum, ad renesq; expur gandos.Vinum eligat pauciferum, id eft,lcue,colo-ris rubei clari, non multùm,faporis medij, non dul-cis,neq5 acidi.Caueat ab vftis, amp;ab omni vino tur-bidojSe crairo,amp; potcnti,amp;dulci:caucat etiâà vino refri-

CONSVLT, MED IC IN. 489 )refriperato,8f à poni 2qüÇfrigidæ,amp; non bibat poft prandium aut cœnam.Vtatur tantùm carnibus iuuc num animaliuni, ficut vitulorum,hœdorum, caftra-torurn iuuenun),auiuiii omnium campeftrium,præ-tçr coturnices.Vtatur ouis forbilibus,amp; recëtibus. Abftineatquamaximcab omnibus aromatibus,omnibus falGs,arebus fridis in fartagine, à cafe0jamp; la-âicinijs,à paftilibus,ab herbis,amp; maxime crudis, amp;nbsp;ideo cuitabit acetaria;poterit quandoq; temperate vti afparagis dulcibus decodis, cappanbus,amp; ladu ,ca,amp; cichorea cum modico cinnamomi: ab alijs om nibus abftincat. Euitabit multitudinem ciborum, fedfempcrvnico ciboßt contentus. Laudovtpro cófeiuatione ftomachi vtatur vel aloë’ ante ccenam pondéré fcrupuli vnius, vel rharbarbaro,vt confue-uit,ante prandium tribus horis pondéré lemidrach-rnæ, vel etiam flore cafsiæ cum rhabarbaro.Hæc om nia conueniunt,amp; contemperant, euacuantq; mem bra læfa prætcr omne nocumentum. Sed inter omnia majeimè mihi placet vfus ipflus aloe's, neque timebit caliditaté eius,ctiam tempore æftatis, Seper-miçtet dicere vulgares medicos quiequid volunt. Laudo præterea, vt quamfrequentifsimè fumat fe -munciarn ante cibum cicra horam vnam, optimi fac chari rofati per totura annum, etiam fi quotidie fu-mcret:cft enim priftantifsimum remedium. Confia loigitur vtiubeat præpararefibi hoc anno vas magnum illius facchari pro toto anno:facilë enim con-ficitur etiam in domo propria. Hæc paucifunt,qux credo nunefuffeftura : amp;nbsp;li omnia diligéter obfcrua uerit,proculdubio ab omnibus incommodis prxler uabitur.Quantum attinct ad linimenta circa renes, laudo potius vnguentü infrigidaus Galeui fimplex, ouamaliquid aliud.

490 I O. B A P T. M O N T A N I Confult. XCII. De fluxuperuirgam,pr9 due Taruifino.

^ Luxum hune, qui creditur efTefeminis, magis putarem eflematerierum cruda-rum, quæ in toto corpore multiplican-1^ g*^l tur, fine propter ventriculi frigiditaté, m quo trigidi humores multipl)cantur,amp; inde attra öi propter hepatis amp;renum caliditatc,ad vafafemi-naria præcipitantur,quæ vel propter flatus,vel propter nimium Veneris vfuni, vel propter magnos 1a-bores,aut equitaciones,plus æquo fuerût dilatata amp;nbsp;rclaxata.Aliqua enim harum caufarü,vel ornnes po-tuerut concurrere:quæ cum explicatæ non fuerint, per idoneas conieduras à nobis quærendæ funt.

Quiequid igitur fuerit, hoc vnum conftat,curatio-nem moliendam efle,tum per optimam vidus ratio-nem , ne humores plus aequo aggregentur, turn per auerfionem ad alias partes,tum per membrorö cor-toborationem. Quantum i^itur ad primum attinet, euitabit ornnes aeris exceflus, quantùm fieri pote -rit,turn calons,cum frigoris. Eliget regioné quam-maximètemperata,quantum ab eo poterie fieri. Fu-giat etiam ornnes animi moleftias : cauebitquepoft prandiü,vel eoenam, ne laborer tam corpore, quàtn animo,fed quiefcat,leuiter tarnen deambulando, vc cibus melius refideatin ventriculo. Simplicicibo fempervtatur,fugiendo epularu diuerfitatem, qua nihil magis aduerfura.Eligat carnes laudabiles,pul-lorum, hœdorû, vitulorü,amp;' caftratorum iuuenum: neq; oua recentia vitupero.Cauebit à pifcibus,à la-âicinijs,à paftilibus,à frudibus,ab acetarijs' crudis, ab oleribus,amp; à rebus frixis in fartagine.Vinum eliget pauciferû,rubeû,vel fi hoc defecerit,album,litn

C o N s V L T. M E D I C I N. 451 pi(dum,non multum potens, quod parcifsimè bibet: omnesq; euitabit comefTationes amp;nbsp;compotationes, fi fanicatem acquirers cupit, alioquiii omnia fruftra tentabit. Quantum veto attinet ad auerfionem ma-teriæ,amp; euacuationé,primo toto tépore fuæ aduer-fç valetudinis bis fingulis annispurgabitur,verein-quâ amp;nbsp;autüno,poteritq;purgatio hoc modo perfici.

J}i. Diacatholiconis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ j.

Decoftionis pentaphylli amp;nbsp;betonicæ, in bro-dio macro pulli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ liij

Fiant pilulæ quinque eodem modo fumendç.Et hçc erit annua purgatio, tam vere, quàm autumno cele-branda. Deinde efificacius etiâ auertendo vtetur ter vel quaterin raenferhabarbaro cum faccharo rofa-to,fumés exeo drachma cumfemunciafacchariro-fati tribus horis anteprandium. Hæ auerfioncs vbi non fuffecerint,laudo tandem vt fiant in cruribus vtrifq; remedia à perito chirurgo, quæ funt caute -na.Quantum veto a d corroborationé membrorum .attinet, faftls omnibus purgationibus amp;auerfioni-bus,8c propofîta vidus ratione,quam prædiximus, laudo vt cogruis temporibus,circafinem veris, aut principiû aucuni,bibat aquas thermarû,in quib.alu-

men amp;fulphur dominetur. Partes amp;nbsp;renum amp;nbsp;lum-borum ijfdern temporibuspoftharum aquarum pc-tum illinet vnguéto de corticibus caftanearü,vcl eo quod cum Gndahs conficitur.Ventriculü etiam illi-net vnguento confefto ex oleo de abfinthio, amp;nbsp;ma-fiichiiio.Quandoq; etiam, vt ter vel quater in menie,primo mane, quinq; horis ante prandium, fumat draclimam Mithridatici:fummopere enim ad mem-brorum corroborationem confert. In omnibus au-tem temporibus amulta equitatione cauebit,amp;pr3e cipuèin fellis duris,amp; in equis qui tolluntur ac cur-fim incedunt, ikdeniqj ab omni labore earum par-tium,quiefcat crura,renes,amp; dorlum. Et hæc fi ob-lêruabit,lpero illi omnia féliciter fuccefl'ura,ad lau-dem Dei omnipotentis, cuius nomen fit benediélu. Confult. X C11L An diuretied conueniantin prie fer' uationc affedus renum cf ueßcie,pro fJ^agnifico Contareno Prietore Patauino.

Værituranin præfèruatione länitatis Magnifici amp;nbsp;Clanfsimi domini Marei Antonij Contareni conueniat diurcti ca. Et vt fub vniucrfali particularis rei veritas magis elucefcat,non erit abfur

dum vniuerfiilé quæftioneproponere: An in tépore fanitatis,ad præferuationé conueniant-diurctica,ijs qui renû vefica;q; affedibus fint parati. Nam quod conucniat,vidcnturnobisperfuadere aliquot ratio-,nes,amp; autontates.Primo cnim,quæ vias aperiüt vri narû,amp;abluûtmatcrias impaéias,amp;crafl'as incidût, ea maxime conferre vidcntur ad talem præferuatio-nem:fed diuretica cuiufeunq; generis hæcomniaid maxime efficcre poirunt:ergo.Confirmât,quia mul-titudo vrineproculdubio vtilifsimaeft abfterptdo, abluen-

C o N s V L T. M E D I C IN. 49J abluendo,amp;: incidëdo,vt tam renes quam veficapu. rifsimaremaneant : advrinxautem multitudinëge-nerandam nihil efficacius diureticis: ergo. Præte-rea Paulus in tertio lib.cap. x l v. in præferuandis à calculo diuretica exhibenda iubetcum oxymelite: idemq; omnino aflerit Auic.lib.tertio,Fen x v 11 r. tradatu fecundo,cap. x v 111. Præterea autordle qui de renum alFedibus fcripfit, inpræleruando renes à pafsionibus vtitur vino albo tenui, amp;: cibis at-tenuantibus,qux omniafunt diuretica.Ergo diuretica videntur conuenircin praferuationefanitatis. In oppolïtum, quód minime conueniant, arguitur fic.In conferuandafanitaterenum amp;nbsp;veficæ,fumtno pere cauendum eft ne materia trahaturadlocainfir ma,fed potius auertaturd diureticis autem trahun-tur materiç,ergo diuretica non conueniunt.Nequt obftat quód aliqui dicant, trahi quidem materias, fed eafdem quoque educi. Nam præterquàm quód non conueniat euacuare, amp;nbsp;materias attrahere per loca infirma, eft amp;nbsp;aliud incohgruum, quód in longo tranfitu amp;nbsp;mora multæ materiç fæcuictæ,aliquid femper rcfidet,impingiturque parietib.tum renum, turn veficç,quæ fuccefsiuè ad maximam molem per-ueniunt,vt in matulis videre licet.Præterea in quo-libe^membro euacuando intentio perpétua medici eft,vt illud corroborer, augeatq; vim, qua Galcnus tonum appellat, quæ vis feu tonus fecundum magis amp;nbsp;minus omnibus membris eft neceflaria, vt refiftat extrlnfecis,amp; proprias vires conferuet.Id auté fit re bus mediocriter aftringetib.Ergo à diureticis caue. re debemus, quæ omnia, quatenus diuretica funt, vim habentapcriendi amp;nbsp;attenuandi,non adftringen di.Prætereamanifeftum eft,renes amp;veficam,vbi femelaut bisafficiuntur,vtplurinauin imbecilliores

494 I O- BAFT. MONTANT reddi,amp; prçparari ad nocumenta facile fufcipienda. Quod inde apparet, quód qui femel aut bis calcu-lum,vel retentionem aut difficultaté vrinæ perpefsi funt, vix poffunt omni conatu præcaucre,quin toto vitæ curnculo non fubijcianturijfdem.Certum au-tem eft j quód ad loca imbecilliorain humano corpore femper propelluntur,decumbuntq; excremen ta totius, vt Galenus a 11. de naturalibus facultati-bus dicit. Igitur nó funt aperiendi renes aut vefica, alioqui debiles in tempore fuæ fanitatis,aut præpa-randi ad excreméta fufcipienda: ièd potius corrobo randij amp;nbsp;adftringcndi,nc facile recipiant niG feroG-tatem tantùm,quam naturaliterattrahunt.Prçterea autor de renum affeftibus, in præferuatione fanita-sis auertendos elfe humores corporis afTcritjper al-uum præcipuc,vt fci!icct(vt ipfe ait)vrinæ clariores purioresq; reddantur.PræcereaNicolus vir dodif-Gmus,fermone v.tradatu i x.deteftaturin tali præferuatione diureticorum vfum, cum alferit ea rene» debilitate,amp; ad fuperfluitates totius corporis fufci-piendas difponere,amp; renes tanquam lacunam efSce re.Vnde concipe (inquit ) errorem cómuniterpra-Öicantiü,amp; afsiduo vtentium eis . Arculanus etiam in i x. ad Almanforem,cap.de ardore vrinæ,cùm co gnouiflet diurcticorû vfum fummopere nocere,ex-periétia amp;nbsp;ratione duftus,nefciretq; quomodo Rans amp;nbsp;Auicennæ autoritärem ûluaret aliter,non male diftinxit diuretica, afferens leuioribus quidé nos interdum vti polfe, à fortioribus tarnen cauendum. Ex ijs igitur apparentibus rationibus in vtranq; par tem, oritur ambiguitas, quid magis credendum Gt. Sed profedo viros dodos, amp;nbsp;in medica arte erudi-tos, qui fcire potius quam altercariftudent, neGnt tales,quales Petrarcha defcripGt, Non di faper,ma dicon-

C o N s V L T. M E D I C I N. 4j.r di contender vaghi, id eft,qui (apere hand cupiunt, fed lites neßeremalunr, nulla impedit dubitatiofta cilc enim difcernunt, quo tempore, amp;nbsp;quibuj com-petant,amp; quando prohiberi debeat. Ad fophifticas igitur moleftias euitadas,diftinguemus quæ ad rem pertinent, vt data fingularum return habeatur co-gnitio,quae ad redum vfum accommodetur. Primo ergo fciendum, diuretica comuniori figni(icatu fu-mi pofte pro quibufeunq;, quæ quocunq; modo vri næ copiam efneerepoflunt : amp;nbsp;fic omnia aquea, aut liquida,quæ tenuis fubftantiæ fuut,diuretica appel-laut,in ter quæ vinum præcipuè album,tenue,amp;pau Cxferum eft:habent enim à tenui fubftantia,qucia facile pénétrent ad vafa vrinaria : habent ab aquofita-te multa, amp;nbsp;pauco fucco ad alimentum idoneo,qu4 eopiam vrinæ faciant : nam 8f facile ijfdem de eau-lis feparanturà natura,amp; ad renes attrahuntur. Sub hoc etiam commun! fignificatu includuntur, quæ-cunque cum tenuitate fubftantiæ abftergunt, amp;nbsp;pénétrant ; hæc enim ijs qualitatib.vias aperiunt,craC. lïoresqj humores modicè attenuant,amp; vifeidos abftergunt,quæ omnia vrinæ copiam poterant interci pere.Et fiefemina melonum,gramen,adianton,hor-deum,diuretica appellantur.ÀIio modo propriè fu-muntur diuretica pro ijs, quæ vim babent (èparan-di ferofitatem admiftam fanguini, eolliquando, in-eidendo,diftinguendo, quæ omnia inuenta funt m-elTe . Et hæc funt modó tennis admodü fubftantiæ, calida amp;nbsp;ficca in tertio, ficut fefeli, daucus, anilum, fœniculum,petrofelini fernen ; amp;nbsp;de ijs exprefsè in-tellexit Galenus,non de alijs diureticis agens,v. de fimplicib.medicamétis,cap.x 11. Sciendu lecuiidó, renes amp;nbsp;veficam difponi ad facile fufeipiendos afie-Äus, vel vitio eflentialitcr in ipG$ exifteute, vt maU

495 IO. B A P T. MONTANT complexione frigida, exempli gratia, aut calida,aut aligna ex alijsoâo,cum materia,vcl fînemateria:vel mala compofitione, vt himia viarum latitudine, aut anguftia,aut obftrudione impaftorum huraôrii,aut abfceffu,aut fcirrho,aut huiulmodi : vcl vbi aliunde vitium emanarit,vt fi in toto fanguine plurimus fue rit fuccus deprauatus bilis, velpituitæ, vel alterius cuiufpiam humoris,‘vel à capite diftillatio emanaue rit,vel aliquid taie. Tertiô,aliud eft conferuatio fa-nitatis, aliudpræferuatio. conferuatio enim eft,vbi remotis omnibus impedimentis corporis,tam com-plexionis,quàra compofitionis,amp; continuitatis,to-tum ftudiumnoftrumeftconferuarequod acquifi-uimus,quod quidem fit cura ijs quæ cuftodiunt pro prium caloré membri, propriam temperaturâ,com-p0fitionem,continuitatem, amp;tonum. Præferuatio veto à timoré vcl cautela non feparatur: vider cnira femper aliquid imminens, prOximumqjpericulum. quæ adhuc duplex eft, vel enim illud periculum iam aiftu in corpore eft,vel iam proximû eft vt adfit.Pri-mo modo, vel ibi eft aliquaex malis temperaturis, vel compofitionibus, quç aftu quidem non faciünt ægritudiné,fed fafturæ funt. Secundo modo,quan-do nó eft quidem adhucita,fediam præfens corpus cft,vt in aliquid coru coIlabatur.His igitur ita præ-notatis dicimus, in côferuationefanitatis illius qui in morbos renum,vel veficé incidere conluctus eft, nullo modo conuenirc diuretica,fiuepropriè difla, fine impropriè, nifi forte quatenus altérant, amp;nbsp;alte-rando corroborât:vt, exempli gratia,fi quis eftet fri gidorum renum, vel vcficæ,conuenirent illi diurcti caproprièdifta, non quatenus vrinam prouocant, fed quatenus calefaciunt:fi veto haberet rênes cali-dos,conuenirentillidiureticafrigid3,vtfeminame lonum.

CONSVLT. MEDICIN. 4971 lonum,cucurbitïjquoniam alterarent fua frigidita-te contranam temperaturam. nee inalè talia alteran tiaeligemus diuretica,quoniapromptiiis amp;nbsp;facilius ad eas partes deferuntur . Viide amp;nbsp;Galenus decimo Zilt;tz«T«3-wrcap. primo,admifceri lubet diureticalc-nitiuis amp;nbsp;emplafticis, non quia vt diurenca conue-niant,fed vt conducant reliqua amp;c. Si vero ratione temperatura: aggregarent humores craffos amp;yifci-dos,aut vias anguftas haberent, conuenirent inter reliqua attenuantia diurenca communiter didali-quida,amp; tenuia fubftantia, modicè calida,quale eft vinum albü : amp;nbsp;nó etiam hoe quatenus diurcticum, fed quatenus alimentum tenue præbet, amp;nbsp;facile per vias anguftas pénétrât. In prsferuatione vero fani-tatis vd eft pr^feruatio primo modo dida,videlicet quando aliquid in corporc eft præter naturam, non quidem ficiens ægritudinem , fed iam fafturum : amp;nbsp;tunc vel illud eft in renibus amp;nbsp;vefica efl'entialiter,vt in fecundo notato patuit, vel in alia parte corporis. Si in renibus S: vefica, vel erit mala complexio cum materia,vel fine materia.Si fine materia,erit alteran-da peroppofitas qualitates, vt frigida cum calidis, calidacum frigidis, amp;nbsp;fic de fingulis:i5t tunc perac-cidens poterunt couenire diuretica,vt in prœceden ti capite diftii eft. Si vero fuerit cum materia,amp; ilia materia erit ealida, 8f ita conuenient diuretica frigi da cómuniter difta, vt femina frigida nota. Si vero fuerit materia frigida,præfertim cralfaaut vifeofa, tunc maxime côueniût diuretica propriè difta, non tarnen femper, amp;nbsp;quocunq; modo,fed vbi prius to-tum corpus purgatum fuerit,fi in corpore fucrit fu-fpicio multitudinis eiufdcm humoris. Diureticae-nim in hoc cafu nó tantum præparant humores, fed etiam euacuant,vtteftatut Galenus in primo fexti

Epid. Si veró fueritvitium in compofitione,vel vias erunt nimis latæ,tunc fic nullo modo cópetent dia-retica, fed potius adftringétia : fi vero vie faerint a-ftnâ:æ,in hoc etiam cafu nullo modo cópetunt diu-retica abfolucè,fed per aecidens,vt quæ générant te nues humores,vel craflbs incîdût: tale enina corpus humoribus indiget tenuibus,amp; bene concodisjali-ter renes facile obftruunt.Si vero fuerint obftruftio nes viarum,certü eft eas indigere aperientib.amp; inci dentibus: amp;quoniam talia luntpleraquediuretica, ideo hoc nomine diuretica conueniunt. At fi renes amp;nbsp;vefica nullo vitio laborer, fed propter humorum inultitudinemjamp; nimiam potentiam membrorü ex-pellentium, materias ad eas partes præcipitantium, nullo modo in eis cóueniunt diuretica, neqj per fe, neq; per accidensfimo potius vtendü erit auertenti bus,amp; purgantibus, vel per ventrem,vel per vomi-tum,vel perfudorem,aut vias alias magis paratas.Si verôpræferuatio fumatur fecundo modo,quando fcilicet nullum vitium incorpore fueritaftu, corpus tamé ita fe habeat vel paratum fit, vt ipfa vefica, amp;nbsp;renes ex qualibet leui occafione incidere pofsint in huiufmodi afFeâus,tunc neq; in hoe cafu vllo pa-do diuretica debet admitti quatenus diuretica funt nifi ratione aheuius quaUtatis, quæ membrû corroborate pofsit,vt in præcedenti capite diximus. His igitur ita vniuerfaliter diftinftis pro cafu Magnifici amp;nbsp;clarifsimi Prætoris,fuppono ilium elfe fubieftum retention! vrinæ, quæ fit propter craflbs amp;nbsp;vifcolbs humores collum vefîcç obfl:ruentes,amp; impedientes tranfitum vrinæ ,vt nos ita nunc expérimente pro-bauimus. Supponimus fecundo iflum Clarifsimum amp;Magnificum virum habere fui morbi purifsima amp;nbsp;longifsimainterualla:purifsima,quouiâ in tempore fux

C o N s V L T. M E D I C I N. 499 fusfanitatis liberoadmodum amp;copiosè mingit, vt ego notaui dum mingentem obferuarcm : potius vt dubitandü fit ne vias nimis latas habeat,ratione qua rum facile incidataggregata in corpore materia vi-fcofa, in huiufmodi affeftu , dum fcilicet ea materia facile ad vias veficæ prolabitur,neq; habet aliquid aliud accidés interim affligens fiue ardoris,fiue diffi cultatis vrinæ.Suppono tertio,fuam Magnificctiatn non ita exquifitè viuere : fed licet non ingurgiter fe ficut heluo, viuit tarnen nullij genus cibi afpernanst amp;nbsp;nullum Habens vinorû deleftum.Quibus ita fup-pofitis, dico exfuperius probatis, quod fi ifte Cla-rifs.viraftuiam ægrotauerit propter præfentiâ matériel, vel fi nó ægrotabit, percipiat autem ex fignis manifeftis habere ilium in vijs vrinæ aut veficæ hu-mores crafibs amp;nbsp;vifcofos, qui proximèiam faduri funt accidés,expedier illi in hoc cafu, cuacuato prins toto corpore, amp;nbsp;præfertim ventriculo amp;nbsp;intefti-nis,vt per diureticapræparet,amp; cuacuet illas mate-rias m renibus amp;vefica contentas. Vtrunq; enim ex diureticis fieri poteft,vt diximus ex primo vi.Epid. amp;conueniétifsimèeuacuabimus pervrinam,quæ in vefica amp;renibus funt, vt tertio Artis parus, cap.de ' caufis præferuantib. Si veto nihil quidé humons in iliis çartib.habuerit,fcd in toto corpore fint, amp;nbsp;con tinuo aggregentur, maxime cauebimus à quocunq; diureticorü genere. Si veró corpus omnino mundö fuerit huius Clarifsimiviri,ncq; alia re indigeremus nih pura cóferuatione, dico nullum prorfus conue-nire illi diureticö, quatenus diureticü : dico quate-nus diureticü,nam ego fepe admonui fuam Magnifi centia, vt quamaxime euitaret q'uæcunq;craflbs hu mores générât, ac propterea inter cætera laudaui vt num tenue, pauciferü, non quia vinum effet vrinam li i

yoo I O. B A P T. M O N T A NI prouocaturû: fed quia facile concoquereturjdiflri-bueretur, tenueq; alimétum genCraret, imo amp;nbsp;craf-fos humores attenuaret,quodin hoc Clarifsimo vi-ro maxime quærimus. In vfu vero fanitatis fufpedu habeo fummopere vinum album: nam plus squo pe netrat ad vrinæ meatus, amp;nbsp;fecfi excrementa condu-cit. Tutius ergo eft vinum tenue quidem ,fed fub-rubrum,habet enim quod attenuet, amp;nbsp;humores minime cralFos generet:fed no quod ita vrinas prouor cet,amp;aperiat.Tota ergovis in pr^feruando Clarifsi mum virum eft, vt humores crafst minime generen-tur,amp;figenerati fuerint,per omnes potius vias edu camus quam per vrinas, per ventrem fcilicet, amp;per vomitum, amp;nbsp;per fudorem : facile enim per fudorem eft euacuare, ft cogrue exerceacur,vt bene notauit, amp;nbsp;optime declarauit autor de renum afFedibus,in capitc depræferuatione.Si veto artificio cócoquen dæ fint materiç cra(rç,vtatui; oxymelite,amp; omnibus incidentibus, amp;abftergentibus, quæ minime excédant in vrinæ prouocatione.Quanto enim minus e-runt diuretica, proculdubio tanto magis coferent, nifi forte,vt diximus, iam materiæ ad ilïas vias decu bucrint:tunc enim poftca diureticis educentur. At-queijs declaratis iam apparct, quid ad argumenta in oppofitum relpondendum . Ad primum, in quo alTumitur, diureticaaperire vias vrinæ, amp;nbsp;incidere, amp;nbsp;abluere, concedo, amp;nbsp;propterea etiam conuenire, vbi fcilicet materiæ fuerint in illis partib.cuiufcun-que generis, vt arenulæ, calculi, pituita, languinis grumus, aut taie aliquid . Ad autoritärem Pauli amp;nbsp;Auicennæ, amp;nbsp;aliorum quorumcunq;, fatemur bene exhiberi, amp;inpræferuatione conuenire,vbifcilicet aliquid refidui materiæ fuerit in reuibus amp;nbsp;vefica,fi-çutibi facit Paulus Clt;Auicenna:eduâo enim calcul»

C o N s V L T. M E D I C I N. yo: culo iubent diuretica per aliquot dies pro prseferua tione exhiberi, vc arenulæ, amp;nbsp;pituita, quæ vt pluri-mum relinquunt,excerni pofsint:amp;propterea Paulus quidem iubet dari oxymel cum leui diuretico, quale eft gramen, aut adianton. leue dicit,quoniam timet cum fortibus, ne nouæ materie præcipitêtur: dat tarnen leue,vt oxymel facilius deducatur ad ab-ftergendum amp;incidendum,itavt videatur vti diure ticis potius per accidens,quàm per fe.Auicéna vero præcipit per vices vtendum diureticis, ita vtpaucis aliquot diebus vtamur diureticis leuibus,vt fcilicet præparemus leuiterhumores ibiexiftentes adexi-tum,nec nouos attrahamus, poftea Icmel tantùm v-no impetu cum diuretico forti iam pr^paratos excu tiamus.Vbi exprefsè dedarat Auicêna, quantum ti-meat longum vfum diureticorum, amp;nbsp;quando mate-næ aftuinrenibus fint. Ad autorem derenumaffe-Öibus, dicimus vinum album pauciferum exhiberi^ ne humores crafsi, amp;nbsp;ne bilis etiam generetur, quæ funt materia calculi. A vino autem craffo amp;nbsp;nigro, vtcunq; fieri poteft,abftinendum.

X quo manifeftè patet ex hiftoria lafsitu dinem præcefsilTe hunc dolorem, ait e-nim quód cum in quadragefima prætcri ,ta plurimum laboraflet dorfo,inciditin

lafsitudinêlongam,vnde dolor caufatus eft,qui dolor labor,àGræcis w{V®-dicitur. Sed wuVig'eft affe-ftus potius laboris,quam labor,amp; fequitur ex defa-Tigatione:amp; ficut contingit hoe fpontè fieri,ita quo que à caufâ extrinfeca : fiunt enim fæpe ijdem mor-bi à caufa extrinfeca, qui à caufaintrinfeca fieri fo-li J

lent. Cum igitur foleant eire,amp; fint (vt tertio de fa-nitate tuenda dicit Galenus) tres lafsitudines diuec fæ,quæ indigent dinerfà curatione, quædam vlcero fà,quædâ cxtenfiua,quædam apofteniofa,vt ipfe appellat,vnaquçlibet iftarû habet diuerfas caufas cor-poreas. Et quamuis à diuerfis accidentibus extrinfe cis fiant,funt tarnen femper eædem caufç coniunde proximæ. Vlcerofafit propter humores acres ero-dentes,qui decurrüt ad locü Içfum exlabore.Exten fiua fit,dum flatus tendit ad mufculos,amp; facit exten fionem.Apoftemofa colhpofita eft ex vtraq;. Qua:-rendum eft, quænâlafsitndo exhis tribus fit in hoe viro. Ex quo perfeuerauit illud idem, quod fadum eft à caufa excrinfeca primo dixerim non elfe vlcero fam, quia non audio perpelfum efle corrofionem in loco , fed tantùm grauitaté quandam circa dorfuni, itavtnon pofsit erigi : videtur enim tanquam cla-uum infixum habere m dorfo. Nee eft apoftemofa, nam illa eft cum maxima caliditate,amp; cum extenfio-ne, quæ rarifsimè contingit, Stillam femperfequi-tur febris. Ergo cùm nee vlcerofa, neeapoftemo-ra,relinquit quód fit tenfiua propter humores craf-fos,'vt dénotât morbus, amp;nbsp;perfeuerantia ipfius dolo ris. Refertenim ipfe dolorem effe grauatiuum, fi-xum,amp;: permanentem in loco:refert etiam hadenus eumitaperfeuerafre,licet varier fecundùm tempus. Credo igitur quód ab ea caufa primitiua, videlicet alaboreamp; nimio exercitio contigerit idem,quod inlafsitudinefjiontanca contingit,vbimultiplican-tur humores fiue acres,fiue calidiores,fiue frigidio-res,qui tenfionem faciunt,velapoftemofàra,quæeft mixta. Qiioniam ergo humores plurimi funt in cor pore,à quacunq; leui caufamouctur, amp;faciunt laf-fitudinem. Contigit id in hoc ex nimio labore dor-fnlieet

C o N s V L T. M E D I C I N. yoj fidicet enim non adfit mukitudo materis,nihilomi. nus propter maximum dolorem relaxatæ funt partes dorli, artenæ, amp;nbsp;venæ, amp;nbsp;nerui,amp; proptcrea in-caluit membrü, amp;nbsp;propter calprem aperts funt ma-gisvis: calor etiam attraxit,vnde materia deflu-xit,amp;ex ea caufatus eft dolor : nam non dicerem, quod tantaelTet materiafrigida, qusfponte deflu-xiflct, fed contigit hoc violente. Quód non fuerit materia multa quæ potuerit hoc facere, habeo con-ieduram fatis rationabilé. Habet corpus hoc membra fciliçet penitus præparata, vt minime generent humpres pituitofos. Habet hepar calidûjVt ex toto ambitu apparet,amp; quod potius calidos,qu3m frigides humores generet. Prsterea nunquam conque-fins eft de ventriculo: videturergo ventriculus call dus.Nec de catarrhis conqueritur,amp; confequenter habet cerebrum calidum , quod nó potuit generate humores frigidos,quatum ad naturalem dilpofitio-nem.Nihilominus patitur ægritudinë frigidam,pro ptçr materia frigidamjquæ ægritudo nó proportio-patur fus temperaturæ.Sed vnde cótigit? Eft merca tor, vendit merces, manet in lua officina femper, amp;nbsp;piaU ratione vidus vtit. Potuit ergo cótingere hoe ^um ratione difpofitionjs corporis, turn ratione ci-hationis,prjcipuè tépore quadragefimç,in qua vfus cft cibarijs maxime generantibus humores crudos, qui dum habuiflent occafionem à caufaprocatardi-ca,amp; incaluilTet dorfum, fecerût morbum iftum, de quo nunc conqueritur. Credo igitur defluxilfe ma-teriam frigrda ad locum à caufis extrinfecis violeii-ter,non ratione propriæ temperaturæ: nam propter malum vidû, amp;nbsp;artem quam exercer, generatus eft humor,ex quo dolor.Nemini dubiura eft quod materia defluens congregat in aliqua parte, amp;nbsp;quod ex

ea colleftione fiunt duo:pnniô intempéries, que eft frigidaTecundo materia defluxa, quæ fi frigida fue-nt,refrigerabit locum: fi calida,calefaciet.amp; itidem de pafsiuis dicendum. Vndegeneraturintemperies in membro fecundum affluxurn materiæ.Materia fri gida eft, vt apparet ex dolore, amp;nbsp;perfeuerantia longa doloris : iam enim eft annus, amp;nbsp;tarnen refolntus non eft ex aliqua parte,imo augetur potius.Materiâ frigida amp;nbsp;vifeida eft,ergo probabile quad imprefle-rittalem intemperiem in membro, ad quod deflu-xic. Secundo, dum materiaibi eolligiturin neruis, mufculis, 8f locis anguftis, extendituramp;flatuatur, amp;ex tali extenfione caufaturdolor. Iftæ funtdux caufæ doloris propriæ,vt altéra pofsit inducere dolorem fine altéra, vt reftè eft interpretatus Auicen-na fententiam Galeni,licet iniportunus Auerrois male intelligat Galenum,vtitur enim æquiuocatio-ne.Ex intemperie ergo primo caufatur dolor:ex ten fione, amp;nbsp;folutione continui caufatur dolor: ergo fi vtrunq; conuenit,amp; dominatur hoc amp;nbsp;illud,fit acu-tiordolor. Ergocrediderim quôdmateria genuît intemperic:amp; probabile eft (loquor de materia flu-xa) quôd materia affecerit locü eadem intemperie, qualis ipfa eft . Ideo non percipitur amplius dolor, quia æqualiter fada eft intempéries in loco: amp;nbsp;illud euenit(quod diximus in leâionibus de phrenitide) propter humorebiliofum exiftetem in capite,quan-do æqualiter occupât totura cerebrum, cerebrum non percipit amplius nocumentum, quia fadum eft tanquam hefl:icü:ita contingit in membro, vbi per-feuerauit diutius humor: facit enim membrum tanquam hedicum,vt æqualiter per totum membrû in. ducaturqualitas fecundü naturahumoris. Et ideo non percipit dolore, nifi quando flatuatur materia propter

C o N s V L T. M E D I C I N. yoy propter extenfioné,amp; folutionem cótinui,cüm non pofsit percipere doloré propter illam intempenem habituatam. Hic adert inteinperies permanens frigi da,amp; materia fuis temporibus flatuata amp;nbsp;extenfa: er gó fecundü varietatem temporum dolor efficitur. Ifta ert ægritudo,ex quafequitur,c]uód locus ert fa-Öus itnbecillior,amp; tandem irtç difpofitiones perma rentes ; faftus autem ert imbecillus propter intem-periem frigidam Slt;:humidam,quainccmperie iiidu-Aa neceflanum ert, vt exirtente corpore tali, vbi femel ert faftaillaoccafiojdefluant porteahumores, qui aggregâturin corpore,ad illam parcé,qui humo res fuut neceflarió pituitofi. Eximbecillitate prste realoci,amp; intemperie,datur occafio noui defluxus, ita vt iara partim materia fluxerit, amp;nbsp;fecerit morbu, partim fluat,amp; faciat morbum,amp;partim fafturafit. Oportet ergo irta omnia dirtinguere reâè, pro re-fta curatione. De materia quæ fluit,dico quod non eft vniformis,fed tails, quarts natura cibariorum,ex quibus præcipuè in corpore calido probabile eft, quod generétur humores cartdiores, amp;nbsp;defcendant ad parte debirtoré. Eadem ratio eft de humorib.flu-xuris.Haftenus habuimus,qui fit ille morbus,a quibus caufis dependeat, amp;nbsp;vtrum fit tadus, an fiat,vel partira fadus fit,amp;fiat,vel futurus fit. Dicamusmo dó de accidentibus. Dicit quod in tempore hyemii amp;æftatis melius fe habet,quàm in vere amp;autumno. Vnde caufatur ifta diuerfitas?Stante illo humore pi-tuitofo, certum eft quod non generatur dolor, nifi quando flatuaturamp; extenditur humor pituitofus; amp;nbsp;hoe fit in temporibus medijs,in vere amp;nbsp;in autum-no:in hyeme quiefcit,quia tune materia non flatua-tur,quæ excitet dolorem : in æftate tantùm refolui-tur,quantum flatuaturfin tempore medio flatuatur,

quia attenuatur Sc eolliquatur humor , amp;nbsp;nó poteft refolui:aptus enim eft vt colliquetur,fed non refol-uitur. Vnde dolor maior caufatur in téporibus roe-dijs, quam in temporibus calidioribus vel frigidio-ribus,propter caufas iam didas. Quæritur an huma res biliofipræter pituitofos adCnd Polluncadefle, nihilominus eft pituita à prædominio . Non tarnen negarim etiam adefleplurimum debile,propter tem peracuram fuam naturalem,amp; de fanguine,licet languis fit parcior. Eft dicendum de loco affeifto.Çùm. dicat le dolere circa vltimas vertebras colli amp;nbsp;dor-fi,dico exfententia Auicennæ,vbi dolor,ibi ægritu-do. Eft ergo credendum,quód ibi fit circa illas partes materia impada, amp;nbsp;propterea credo bretuter hu inorem eflê, vbi dolor eft, amp;nbsp;in profundo, quia non audimus quod extra appareat tumor ad tadum : fed interius percipitur dolor circa oflaamp;: neruos,qui proximèdeueniuntad-vertebras. Vtrumin perio-ftio I Credo potius efle in vertebris, quia confentic totum crus,amp; coxa: non polfet hoc fieri, fi in perio-ftioeirct,tantùm enim doleret in ea parte. Si in mu-fculis, læderentur illæ partes quæ mouentur à,mu-fculis : fed cùm fentiat totû crus, amp;nbsp;mufeuli :lli non moueant crus,qui funt affedi, credendum eft quôd nerui vigefimæfecundæ vertebræ fint læfi, amp;nbsp;dolorem patiantur, amp;nbsp;ita per côfenfum caufent dolotem inmouendo crure. Quiaverô materia vifeida amp;nbsp;craflà eft infixa in parte frigida amp;nbsp;priuata calore,ne-minidubium eft quôd turn ex parte materiæ,tum ex parte loci curatio erit difficilis. Materia enim quæ cralTa eft,non facile concoquitur, amp;nbsp;expellitut : vbi pofteaeft inmembro frigido amp;nbsp;exangui infiltrata, quia non habet rationem concoquendi,longc diffi-eiluis tollitur.Præcerea fi membrü non habeat mea

C o N s V L T. M E D I C I N. foj tus apertos amp;nbsp;vias, fed fît denfum, amp;nbsp;cornpadum, difficilior adhuc eft curatio : vt fî adhuc materia eft in profundo, cui difficulter pofsint applican reme-diajfequitur etiam rationefitus difKcultas curatio-nis. Ergo turn ratione fîtus amp;nbsp;compofitionis, turn ratione materiæ, crit difficilis curatio, amp;nbsp;longa, vt quotidianaexperientia videmus. Quod fî etiam ratio focietatis acceflerit, Stmembriaftefticumalijs membris mandantibus fitconfenfusaliquis,tantó difficilior eft adhuc curatio.Cum ergo laborent hu-iufcemodi nerui exiftentes circa vertebras, amp;nbsp;cerebrum fîtaptum ad hoc vt multiplicet catarrhum amp;nbsp;f ituitam,fîue vt Græci dicunt,blcnnâ,fîue mucuin, magis amp;nbsp;minus ratione temperaturæ: cerebrû enim fuapte natura eft frigidum, quod afcendentibus va-poribus plurimam materiara generat : vnde cùm in partibus fuperioribus genereturpituita,cófenfusq; magnus fît, propter talem conienfum membrorum fuperiorü cum fpondylis fît,quod continue defcen-dat tnateria,amp;foueatur augeaturq; morbus,amp; ideo fit difficilior curatio.Q_u0d.fi acc.eflerit ætas fcnilis, facilius quidem corripietur à catarrhis : fed diffici-lius tarnen curabitur propterimbecillitatem calons cócoquentis, vt Galenus teftaturin aphorifmo: Bronchi amp;nbsp;coryzæ in valde fenibus codionem non admittunt. Totfunt rationes, quare curatio nobis difficilis erit. In curatione non debemus difcede-re à natura morbi. Morbus ifte partim eft fadus,par tim futurus:vtriq5 debet curatio,fed diuerfa.Quantum ad fadum,debemus remouere intempérie frigi dam amp;nbsp;humidara, amp;nbsp;ita confortare locum. Materia impada frigi da eft,quæ eft caufa propinqua,amp; con-tinetur in morbo.Sunt caufa: aliæ,eft materia conti, pue affluens, amp;nbsp;eft matetia Augura. Quid debefnut

facere ? Incipiendum eft à caufa coniunfl:a,quia ad-fert indicationes curandi.Materia fluxura habet ra-tionem prim« caufæ antecedentis,amp; non eft in parte,fed in toto:quandoq; enim materia excremento-fa eft in toto corpore,quæ habet rationem illius eau fæ,quævbi commodos habet meatus, defluit ad locum imbecilIem.Ergo primo euacuanda eft materia faétura morbü:vnde breuiter euacuarem totum cor pus,amp;redundantes humores, qui in corporegene-rantur.Hoc corpus eft calidum amp;ficcum,ergo mul-tiplicac humores calidos amp;nbsp;ficcos, amp;nbsp;fanguiné cho-lericum:redundat ergo bills amp;nbsp;melancholia,(èd minus poftea fecundu proportionem de fanguiné ma-lo generatur, quam de bile,amp; de melancholia. Igi-tur cùm velimus euacuare, debemus refpicere ad re dundates humores. Sed quia etiam adeft aliquid de pituita,dico quód cuacuandu eft de omnibus humo ribus. Lenita igitur prius aluo,extrahendus eft fan-guis, nó dixerim rationc magnitudinis morbi, quia extenfiuèmorbus ifte nó eft magnus, nee intenfiuè, fèd propter futurum morbum vellem quod caueret omnino ab omnibus excrementis:ita crediderim ef-fe mundandu totum corpus. Mictaturfanguisaba-filica, non tantùm ratione diuerfionis, fed euacua-tionis, quia non eft maior diuerfto à brachio, quam àpede,vt dicebat Galenus fexto'Epid.qui vbi egri-tudines funtintrahepar,circa diuerfionéambigit, primo cómento,loquens de afteftibus renum.Et fic æqualiter poflumus facere diuerfionem, vel à pede, vel à brachio: fed eligerem brachium,quia magis e-uacuaretur fanguis,propterbafilicara magis relpi-cientem fontem,quam ex faphena.Tales curarem ly rupos cóficiendos,vt languis redderet bonus. Non ditnitteré lyrupum de cichoreaNicoli finerhabar-

co NS VL T. MEDICIN. yo^ baro,qui habet aliquâ vim incidendi humores craß. fos,6eadæquandi.Haberern etiam aliquid oxymeli-tis,propter adæquationem,amp; incifionem. Poftea ha berem décoda exbetoiiica, iua, faluia, boragine,amp; reliquis,propter intemperiem calidam hepatis. Po-ftca deuenirem ad euacuacione materix: deinde ac-cederem ad materiam quæ defluit,quæ debet diuer-ti,ne defluat.Et licet quando erit euacuatum totura corpus,nö fluet amplius,nihilominus laudo vt con-fortetur corpus faciendo ablutiones capitis.Deue-nirem poftea ad morbum fadum,qui curatur deriua tione,flt; euacuatione.Et in hoc cafu,ficut confueui-mus,debemus facere deriuationem propelocum af-fedum : amp;deriuationes optima funt in hoc cafu per clyfteres acutifsimos, qui deriuant materiam à loco, propter vicinitatem loei. Fierent clyfteres ctfm decodo centaureæ, amp;nbsp;aliarum herbarum, quæ poC funt habere abfterfionem , vt anethum, camomilla, amp;nbsp;aliahuiufmodi. Apponeréhieram picram Logo-dij,Hermetis,quoniam acrius purgabunt humores. Hæc breuius dico tantumodo pro forma roedendi. Poftea fada ifta deriuationeper clyfteres acutos,o-pottet,fi aliquid refiduum erit roateriæ,deuenire ad ea quæ mundificant locum:non dico de repereufsi-uis,quæ non conucniunt in morbo fado,fed in futu ro. Ergo euacuarem à loco afFedo,vbi vtitur Gale-nus his ,quæfolent inducere vlcus in locum . Fada quot;^8° Pquot;“’ diligenti euacuatrone,facerem feariflea-tionem,vel adhiberem etiam ccrata. Præterea fi aliquid perfeueraret doloris, amp;nbsp;accederet tepus Maij, non difpliceret ft acciperet aquas thermarum,amp; ab-lueret fe in iftis : amp;nbsp;etiam acciperet per potum, quia locus ex aluminofis aquis confortaretur, amp;nbsp;aliquid etiam refolueretur ; habent enirn calcem amp;nbsp;alumen

JIO IO. B APT. MONTANT ifta balnea. Pofteahis omnib.ritè peraftis, quantum) ad pra:fcruationem,facerem cautcriaex oppofito lo co,ne raateria flueret amplius. Placeret terebinthi-najqua diuerteretur materia per aluum.Vtatur aco-ro, amp;nbsp;tandem ca accipiat quæ poflunt corroborate partes neruofas, amp;fiquid eft impaftum refoluere, ft acceflerint ad partes iftas. Hæc fatis fint dida. Patauij. M. D. L.

Confidt. X C V. Dc dolorcgenu obtufo ex dcßillitia nepituitte4cc(pite,pro Uiagnifico Veneto.

Num confidero reftè confiderandum^ quod ifte Magnificus vir cft calidæ tem-peraturæ hcpatisamp; cerebri,ventriculi etiâ non omnino frigidi, fed frigidiufcu i. Cùm ergo ab ortu luo habuerit calidum nepar Sc cerebrum, amp;nbsp;nunc appareat dominium frigiditatis, amp;nbsp;patiatur frigida difpofitioné apituita, vt ab exe-untibus apparet, amp;nbsp;à multitudine humoris picuito.* fi,iudicandum eft non efte caliditatem illam naturalem in capite. Cùm ergo fuerit lapfus talis à propria natura,ideo forte non erit ita facile tollendus : quia cùm ægritudines contingunt praeter propriam tem peraturara, maior erit lapfus,quàm fi contingant fi-miles propria: temperaturæ. ideo fi frigida tempera tura à frigida ægritudine occupatur, minor erit 1a-pfus,quam fi caÏida ægritudine affligeretur. Si ergo cerebtum fuerit naturaliter calidum, amp;nbsp;nunc frigi-dam patiatur ægritudinc,maior eft lapfus: ideo diligent! cura eft curandus. Circaq; fymptomata, primo conquerif de dolore obtufo occupante vtrunq; genu, maxime finiftrum ; amp;nbsp;dicit ita leuem effe, ac fi pungeretur digitus,amp; leuiter fuppuraretur,amp;leuis dolor perciperetur,cùm tarnen clamofi foieant eflê: 'amp; licet

CON s VIT. MEDICIN. fît Be licet multa materia defcendat ad locum,amp; impe-diat motum, nihilominus non doler,nifi moueatur. Ifte eft modus dolorij. In defcenfu autem materise percipitin motu illo frigiditatem:cum vero figitur, non. Conqueritur præcerca quod non poteft libéré mouere caput, amp;nbsp;cùm afcendit cymbam,videtur quod naufeam habeat,ac fi fluduaret in mari: amp;nbsp;om nino conqueriturde debilitate capitis. Probabile eft illam dcftillationem,quia omnia referûtur ad de-'ftillationem,à capiteprouenire : amp;cum aliqua cali-da,aliqua frigida, aliqua crafla,aliqua tennis fit,pro modo doloris, amp;pro modo defcenfus, credo quod ifta fit tennis cum infigni humiditate : in admis vero credo quod nó fit multum frigida,nec calida. Et quod nó fit calida, patet, quia percipit frigiditatem aliquam . Non eft etiam frigida admodunj,qui3 fri-giditas facit dolorem:quia Galenus dicebat in quar tó de fimplici medicina, declarans illud Hippocra-tis didum,Frigidum vlceribus mordax, quod frigi-dum Ibluit continuum . Et in fexto de locis affedis, 8f in fecundo etiam inquit, exhumore frigido pitui tofo fieri atrocifsimos dolores,vtvideretur perfora Ti locus,vt in colico,amp;: podagra:ifte autem Magnifi-cusvir eft fine dolorc,licet multa habeatmateria.Si igitu-r excedit,excedit per frigidü,amp; ita materia de-ftillans humida fit amp;nbsp;frigidiu(cula,non tarnen admo dum frigida videtur. Ex colore barbæ pilorum , eft calidi cerebri à natura:ideo nó poteft deduci ad tan turn lapfum , ni fuerit admodum frigidum . Nee eft multus lapfus,quia non patitur noenmentn ex hye-me bic,amp; melius fe habet in çftate aliquantulû.Ideo non eft hîc tanta frigiditas, quia tépore hyemis,qui habent frigidö caput,læduntur.Eft ergodeftiHatio-iU4caufa,trigidicas capitis,nó tarnen multa.Fuit au-

,tem acquifita, vel quia deciibuit in loco illo frigide amp;nbsp;humido,vel quia in aerefrigido verfatus fit,vt in-cideret in lapfum , amp;in vapores afcendentes ad caput,ficuc fumus ad caminum, qui inuenientes cere-Dtum feipfo debilius redditü,non refoluuntur : nee eerebrum ita conficit alimentü (ibi delatum,vti con uenit. Ideo humores illi in capite aggregati defcen-dunt à virtuce cxpultrice propulfi per Ipódylos col li,per guttur, fauces,per viam vctriculi,fed maxime per neruos à vertebris deduftos ad iunduras decur rit tanquam ad partes debilcs:amp;quia à natura indi-tutuni eft,vt alterum membrum recipiat excremen-ta alterius,requiritur vt debilius fit,quia ita à natura faftum eft,vt fortiores partes tranfmittant fuper-fluitates fuas adimbecilles : extremæ autem partes imbecilliores fuut, quonia dillant à fonte calons amp;nbsp;ab hepate,amp; funt paratç dcftillationib.frigidis:quia ficuti humores Irigidi funt parati ad partes inferiores dcfcendere,ita calidi ad fuperiores.Habet prçte reavias latas,quia ab ortu habet dominium ealidita tis cum ficcitate,quç vbi eft fuse ficcitati coniunda, aperit vias, amp;nbsp;propterea cum habeat latitudinc via-rum,amp; itnbecillitatem crurum,non eft mirum fi de-ftillatio deucnerit ad crura. Ideo lapfus ex mala ra-tione viftus generatus eft in cerebro, amp;nbsp;generauic humoresillos frigidos,quiitagenerati perperio-dos,ficut fieri folet in omnibus luperfluitatibus,de-currunt adloca ilia extrema.Et hanc credo efle cau-ftm omnium lymptomatu, amp;nbsp;quod tota origo fit in capite. Quod etiam humiditas fit in capite,patet ex hoc, quia balbus eft : amp;nbsp;Galenus fuper illo aphorif-mo Hippocratis,Balbi diarrhœa corripiutur,rcddit huius rationcm,quiahumidi capitis funt. Cum igi-tur tabs fit caufa,amp; tabs Iapfusjamp; caput tabterpræ-paratum

CONSVLT. MEDICIN. yij paratü fit,patet quid de præûgio fit dicendum.Cu-rabitur quidem: fed cauere debetjUe incurrat in ma lum regimen vidus, quia habet præparationem naturalem, amp;nbsp;lapfum habet in capite : ideo debet diligenter curari,amp; cùm curatus fuerit,conferuare fani taté, quia incideret in eandem, amp;nbsp;forte deterioreni a;gritudinem,puta in podagra, in paralyfin,defcen-déte multa materia per neruos amp;nbsp;mufculos ad iüdu ras:ideo cauere debet, cùm eritfanus. Cum quibus auté inftrumentis ? Bene hoc corpus debet cuacua-ri,quia vbi funt humotes deftillantes,a capite maxi, mè, quia à leui qualibet caufa vacillant, hoc non eft nifi ratiône vaporum amp;nbsp;materiæ in capite aggrega-tæ:ideo corrigendi funt humores amp;nbsp;fanguis,amp; tota mafia humoralis à fuperfluitatibus purgari debet. Euacuantia autem crunt agaricum maxime,quia tra hit humores crafibs amp;nbsp;pituitofos. Ideo agaricü vel fub forma pilularum,vel temperatum,ficut cleftua-rium aliquod,aut cafsia cum agarico,amp;pro minora-tiuo cafsiam cum hiera fimplici,bonum fit accipere, Sed cùm voluerimus exquifitius purgare, loco hie-ræ fimplicis poterimus ponere agaricum, Ideo vel cum cafsia, vel cum rhabarbaro poterit euacuatlo fieri.Talia ergo erunt genera medicinarü : nec per-tranfirem agaricü.Digerentia erunt,fyrupus de be-tonica, vel de ftœchade fimplici,cum portione oxy mellis fimplicis,velfyrupi acetofi, vttranfitum ma-iorem haberet, cum decodo betonicæ, endiuiæ,ci-choreæ,vt habeatur ratio hepatis .Et ita fadis mun-dificationib.fi verü eft quód caput habeat lapfum, fi volumus remouerelapfum,oportet euacuarc ipfum per loca propria.Et ideo mafticatoria adhiberc,cum maftiche,ftaphifagria,pipere,vel cum alio tali:caput purgiü per nares cum fucco maioranæ,betæ,vel fuc

n4 lO- BAPT. MONTANT comaioranæ,betæ, velfucco cyclaniini. Mafticarc etiam radices capparum, ad extrahendam pituitain à capicc,optimum cft.Faftis deriuationibus, corro-borabitur caput cum puluifculis fingulis dicbus, amp;nbsp;quando vadit dormitum,ex macejgaryophyllis,ma iorana,ociino,amp; cum alijs odoracis,quç habent vim exiccandi pituitam.Pro remotione auté caloris, qui eft in iftis puluifculis,rofas,fandaracham,quæ exic-cant amp;nbsp;refrigerant,cómifcerem, amp;fuper caput po-nereTn,poftea fuperponeré pileum fuprà:amp; ita cor-roborarem caput cum illo tenui puluifculo,amp; in ho ra vefpertina curare caput, nee amplius difcederet à domo. Et faceré lixiuiü corroboratiuü dulce^pri-mó nó ex cinere exquercu,nec ex fortitudine illaru return in quibus eft aliquid adftringendi, amp;nbsp;vis adu rendi, ex qua aduftione adftringantur pori. Et ideo alarum acciperem,amp;baccbarä,lenam, polypodium, camomillam, ftœchadem, cum maiorana amp;nbsp;iride,amp; ex ijs facerem lixiuium. Et fieret fapo exgaryophyl Jis,mace,cinnamomo:amp; mufei aliquid,amp; ambrç ad-derem,pro barba amp;nbsp;capillis, amp;nbsp;confortabit. amp;nbsp;iftud fit pro lapone.Aliqui etiam ponunt fruftum agarici in lixiuio,amp; quando abluitur caput,loco faponis u-tuntur illo, quia habet vim quanda extrahendi:imo fi ponatur fupra locum podagræ, tunc fit euacuatio pituitæ;cur non fiet etiam fi in capite ponatur^Pr«-terea eleftuariapro corroborationerequirerentur, amp;nbsp;maxime myrobalani chebuli conditi, non tarnen Venetijs conditi cum illis aquis malis. Ideo fi habe-ri poflent ex India confeftijlaudaréillos fummope-re,funt enim confedi cum fyrupo de carobolis vulgo di(ftis,id eft,ceratijs feu filiquis,amp; nó calefaciüt. Theriaca aliquando amp;Mithridatü conueniretizuc-charum autem rofatura inter omnia erit præftantif-fimum.

CON s VL T. MEDIC IN. pj fiinuni. Circa vidû,à coitu, ab exercitio poft cibiim caueat:non ambulet in fole: auftrum amp;nbsp;boreä vitet: a loco humido caueat:non dormiat in meridie,amp; ha bitet in cubiculo verfus Orienten):amp; circa cibos,fit contentus cibis vnius generis.Quo ad carnes,vitu-lina,hœdina,pullorû,auium montanarû, amp;nbsp;oua for., bilia conuenientifsima fuut: oua ramen coda lint in aqua,vel igne : à butyro autem cum ouis cauenduin eft.Pifces nefcio qui conuenirét,quia omnes ferè ca piuntur prope magnificam hanc ciuitatem.Mihi pla cerer lucius, laudaré etiam auratas Iftrianas,mullo-barbatas,id eft,barboni.Faciatque exercitia conue-nientia.His omnibus peraäiscorroboratlonibus,amp; reliquis iam didis, quia propofitum fuit balneû,lau do illud : amp;nbsp;cùm habeat cerebrû calidum,Iapfum ad frigidum,non valet ratio Galeni v i. detuendafa-nitatc,qui vitupérât balnea vbi fit diftillatio. Loqui turGalenus de intemperie calidaamp;ficca:fedcum in cafu noftro lapfus fit ad frigidum, ideo conueni -rent, quia deducerent ad veram temperaturam cere brum:amp; non alterabitur, quia à fimili non fit altera-tio. Duciam præterea accipere poterit.Et ante omnia, fadis iftis omnib. fi remaneret débilitas aliqua in cruribus, ponere poterit Magnificentia Veftra crura in luto ; amp;nbsp;poftremó facerem fontanellam in crurc.Et hæc erant nobis recenfenda pro falute Ma gnificentiæ veftra.

Vmore exiftente in vtroq; genuNobi-lis viri maturè confiderato, turn exhis qua praceflerut, tum ex bis qua fubfe-quunt,credo materiaeiusnó cffe vnam, Kk *

fed difformé.Quantû enim attinet ad partem extrin fecam,durities quædam folidior taftui apparet,qu£ taftui non cedit,ita vt foueam aliquandorelinquat: pars veró interior ita intnmefcit, vt tangenti fenfus manifeftifsimus flatus cuiufdacrafsi appareat, atq; hic quoq; nulla fouea cópnracnti relinquitur:quod proprium infeparabileq; fignum eft tumoris à pitui ta dependentis,qui œdema appellat.Ergo tumor ex trinfecus,exquo œdema nullopaftoappellaripo-teft,abfceflus frigidus ad aliquam duritiem vergens eft dicendus.Sed cùm durities vel fcirrhus, fit vel à materia melancholica, vel pituitofa, probabile eft pendère potius à fucco melancholico:amp; conicfturi eft venarii ille tumor varicofus m totiuscruris longi tudine circa eandem partem extrinfecus apparens : non enim dubitandum eft eandem materiam eflê il-lius tumoris,quæ in venis adiacétibus apparet.Ncc obftatfpin fuperficienon appareat nigredo,quod fignum,autore Galeno,diftinguit inter duritic me-lancholicara amp;nbsp;pituitofam.Cùm enim humor fit infra cutimj colorem abfceflus videre non polfumus : neq; enim cutis tranfparens eft.Ergo cutis color na turalis percipitur,amp; non ipfius abfceflus. De tumore veto alio in parte intrinleca incipiente, paulo lu-pra genu longe magis protubérante quàm in extrin feca, ficut no eft dubitandum pendère à materia vel vapore cralTo flatulento, ita non fatis conftat vtrum in profundo fit materia melancholica vel pituitofa, vnde huiufmodi flatus cxoriat. Sed quod magis pro habile eft, videtur in neutro loco materia effe abfo-lute fimplex,fed melanchoham pituitæ quoq; com-mifeeri, præcipuèquoniam raro contingitalterum humorem dignofei pofle finealtero: huiufmodi au-tem humores in vno corpore domiaari,multis con-

CONS VLT. MEDICIN. ^7 iefturis haberi poteft.Et fie cum temperaturahuius nobilifsimi vin calida fuerit amp;biliofa, iamq; ad de-clmanté çtatem accedat,non mirumfihumoresmelancholici multiplicentur diminuto calore, vt cuin alijs quoque talibus fieri contingit.quôd fi calor na turalis diminuitur,quantùm peradulterinum multi plicaturmelancholia,tantùm percruditatem pitui-ta. Sed huequoque accefsit cogitatio fuperflua, afi-fiduèenim cogitat, perpetuum feribendi ftudium, amp;nbsp;otium corporis magnu, quæ omnia vbi )imul con ueniunt,duo fimul faciunt:corpus enim exiccant,amp; calidos huraores adurunt,præterea cruditatem ven triculi, cerebriq; deftillationes plurimas gignunt. At fi his quoque addatur in cibo amp;nbsp;potu pefsima ratio,ita vt varijs cibarijs amp;nbsp;compotationibus poten-tifsimivini vacatum fuerit, nulla poftea caufa deeft ad hoc vt duo illi humores difti multiplicent. Omnia autem cóuenifle in hoe nobili viro,ipfo etiam re ferente amp;nbsp;atteftante, compertum habemus.Non du bitamus igitur huiufmodi caufas effe tumorum prêter natura in vtroq; genu exiftentium. Sunt autem huiufmodi tumores fine dolore, cùm neque facianc tenfionem, neq; aliainfigni qualitate aftiua præditi fint.Et cùm ab his duabus caufis doloresproueniat, non eft mirum fi dolor non adfit.Motus crurum im-peditur, cùm mufeuli amp;nbsp;principia chordaru finesq; itaimpediantur,vt ad debitum terminumneq; con-trahi,neque diftendi pofsint: amp;nbsp;cùm motus crurum fiat ex cotradione amp;nbsp;dilatatione oppofitorum mu-fculorum,ideo non ab re huiufmodi tumoribus im-peditur. Verùm fiunt varicofi,propter melancholici humorisredundantiam,ad partem imbecilliorem per venas expulfi. Vtrum autem huiufmodi morbus fit ad articularem referendus,non eft admodum di-

fputare neceflariurfat enim eft fcire locum afFedum, amp;nbsp;eius naturafimul cum fuaintemperie,amp; mala có-pofitione, amp;nbsp;proprijs caufis:non enim curamus nomina,fed alfeftus.His igit ita fl:antibus,dicimus hue nobilem virü pro fua curatione indigere fumma, af-fidua amp;nbsp;longa diligentia : neque enim facile curabi-tur,ficut ego arbitror.Humores enim crafsi amp;nbsp;fngi-di, in loco etiam frigido amp;nbsp;profundo inculcati perti naciter adhærentes, non ita facile concoquentur amp;nbsp;expellentur. Ac præterea notandum fomentü quo-tidianum amp;nbsp;incrementu.Cuius fignum eft fatis eui-dens,quôd velpertinishoris femper augen turtumo res: neq; enim hoe eflet nifi noua materia deflueret. Oportet igitur vt nobilis ifte vir cognofcés ftatum luum amp;naturam fuæ ægritudinis,adhibeatperfeue-rantiam,patientiam, amp;nbsp;obedientiam:deberctq; con ftantifsimè medicorü præceptis parère,alioqui non , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;curabitur omnino, imo m peiores decidet çg/itudi

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nes. Proponantur ergo quæ agenda funt,poftca fua

prudentia amp;nbsp;fortitudineanimi exequat, amp;nbsp;tandem optatam fanitatéaflequetur. Principio in vidus ra-tionepotifsima curaadhibcdaeft:in omnibus enim Jongis §f pertmacibus morbis, nihil efficacius,nihil præftantius,quàm optima vidus ratio.Non tantum • igiturDominatio fua in cibo amp;■ potu ftudebit mo-dum fibi præfcnbi,fed in reliquis quoque caufis om nibus corpus humanum alterantibus. Et quonia aèr eft primus qui occurrit,omni ingenio cauebit ne oc currat aên nubilofo amp;nbsp;turbido:neq; habitet in cubi culo aut obfcuro aut boreali flatui expofito,aut hu-mido amp;nbsp;terreno : neq; dormiat feneftris apertis,aut ablatis operimentis,hcut in æftate fieri eófueuit. E-uitabit etiam nodurnum aërem, neque vento fe ex-ponat tam auftrali quam boreali.Inter omnia euita-

CON SYLT. MEDICIN. pp bit omes animi moleftias,afsiduas cogitationes,fcri bendi confuetudiné præcipuè poft cœnam amp;nbsp;pran-diu : neq; legat, auc aliquo modo intendat animum In aliquam rem. Sed nunquam repleto ventre exer-cebit corpus.quiefcet ergo furopto cibo tam animo quàm corpore, amp;nbsp;cum amicis iucundis verfabit, aut Icniter ambulabit per cubiculum,vel ftabit ereftus, vt cibus melius ad fundu ventriculi defcendat. Horis vero matutinis, amp;nbsp;hora vna ante cœnam exerce-bit corpus exercitio moderato,vt fuperiores partes quâmaximè exerceantur,inferioribus vero amp;nbsp;cruri-bus nó adeo laborantibus.Multiq; confulueruut,v£ homo in huiufmodi cafibus iaculando vel arcu fe ex erceret:alij confueuerût vti plumbeis pilis, quarum fingulj pendant circa libras duas, quç manibus con tineatur,8c cum his pondera agicentur,manibus fu-pràinfra amp;fecundùm omnem fitum,vfque ad mani-feftam mutationem anhelitus, amp;nbsp;ad erumpentem lu dorem.Exhoc enim fic habetur conueniens exerci-tatio corporis, amp;nbsp;caloris naturalis excitatio, excre-mentoruq; difflatio, ac præterea diuerfio, eorumq; excrementorum ab inferioribus adfuperiora tradu óio, quod etia maxime hoc loco quxrendü eft. Ad hunc eundé vfum maxime pertinent friftiones, quæ quotidie fiant in fuperioribus partib. circa dorfum, brachia, amp;peftus, manibus illitis oleoanethino amp;nbsp;camomelino.Sunt auté hæc omnia non vna aut alte rafeptiraanaperagéda,fed pluribusfubinde diebus, forte etia menfib.u vtilitas fit inde percipiéda.Mor-bus cnim natura chronicus eft ik pertinacifsimus, neq; pauco tépore curari poteft,quod quidem nobi li huicviro femper in animo fixumefle oportet,vide licet ne credat fe breui tempore cuafurû,fcd perqua longa perfeuerâtia efle vtendû fibi perfuadeat,alio-

yio I O. B A P T. M O N T A NI quin feipfum decipiet, vel medicorû rernediavani erunt.Nodumoquidéfomno prolixiorivtetur,nial lemq;ipfum dormirefakcm pcrodohoras:fedinter diu fomnû taiiquapeftéeuitabit. ProcurabitJvt quo tidianas alui excretiones habeat,laudauerimqj vt turn pro alui mollitionc, tum pro euacuatione amp;nbsp;a-uerljone humorum per aluum excretorü,tum etiam ad obftrudiones apériendas, ad membra naturalia ac caput corroborandum, faltem bis fingulis fepti-manis vtereturpilulis tribus pondéré drachmæ,vel fcrupulorû trium,horis tribus anteprandiumj qux haberent:

Khabarbari optimi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j,

Puluerlzentur puluerizanda, amp;omniamifceantur, amp;feruentur ad vfum. Inter omnia ftudebitvt Temper vnico amp;nbsp;fimpljcl cibo contentus fit : nihil enirn deteftabilius,quam ciborum multitudo amp;'varietas. Parce etiam comedat, amp;nbsp;citra fatietatem : fed longe parcius bibet, cauebitq; tanquamàreperniciofa,à quolibet vino potenti,fed præcipuè nigro amp;nbsp;dulci. Cauebit etiam à compotationibus, neque bibet in ■ tra prandiû amp;nbsp;cœnâ. Cibos eligat facilis concodio nis ikboni nutriméti,qui apud oihes notifsimi funt, ficut caro ha:dina,pullorum iuuenum,vituli laden-tis:fed meo iudicio caucbit à pifcibus,prçlêrtim Ve netijs.ouaforbiliarecentia maxime congruunt.Fer-cula ex farte,hordeo,fpclta,beta etiam cum boragi-ne,buglofla amp;nbsp;petrofclino, non negantur:concedi-tur etiam laduca, fi parce comedatur : nec omnino funt deteftandi alparagi,præcipuè dulces,amp;horten fes.Cauebit à cafeo tamrecenti quàm antiquo,amp; ab omnibus ladicinijs, àcarnibus antiquis amp;faliti$,à kgu-

co NS VL T. MEDICIN. y« leguminibus,à rebus friftis in fartagine.Parcius cœ nabit quàm prandebit:fed amp;nbsp;prandium cric modéra turn.Non ibit cubitum nifi per duas boras poft ci-bum, amp;fi poteritvel leniterdeambulet, vel eredus niancat,citra tarnen defatigationé.Hec diligentifsi-mè funt obferuanda, non vno aut altero menfe tantum, fed per plurimum temporis, alioqui non tan -turn non fanaretur, fed etiam in détériorés dilpofi-tiones prolaberetur. Sed præter hanc viuendi ra-tionë,erit etiam ad reliquamedicinalia remedia ac-cedendum,interq; ilia prçcipuè cófulo vt bis in anno purgetur,vere Inquam amp;nbsp;autumno.Purgatioquc hoc modo elfe poterit:

33i. Syrupi de cichorea Nicoli fine rheubar. Oxymellis fimplicis ana ^ j. Decoftionis Cetrach Liquiritia: Capillorum Veneris, in aqua buglofl® deftillatæ ana ^ inj.

Mifce pro vno lyrupo, amp;nbsp;fie pro alijs vfq; ad feptem vel nouem. Sed vbi acceperit duos primos fyrupos in purgatione veris tantùm,mittetur fanguis ex ba-filica dextri lateris vfque ad vncias ofto. Poftea ac-ceptis nouem omnibus fyrupis, accipiat pharmaeû, quod erit tale:

Pi. Confeftionis hamech j iiij. Oxymellis fcillitici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij.

Cum dccofto cetrach amp;nbsp;polypodij fiat potus bre-uis : fumat in aurora cum euftodia.Faâa cuacuatio-ne veris, abftinebit ab omni pharmaco vfque ad au-tumnu,prêter illam tantum tercbinthinâ,vel pilulas

ex terebinthina,de quibus fuprà locuti fumus. Vte-tur tantùm nónullis gratis amp;nbsp;iucundis côfeâionib. ad membra contemperanda,ficut eft huiufmodu IJi.Zucch.ari rofacei

Mjfce,amp; ponantin vafe mundo vitreo, amp;nbsp;deauren-, tur. Et ex hoc eleduario fumat femuncia tribus ho? ris ante prandium. Quandoq; etiam loco iftius eU-duarij fumat myrobalanum condita chebulam, vel beUiricam, vel emblicam. Sed quæ attinentad ip(a loca^hoc eft,ad genua localiter medicanda,non hie defcribimus in præfenti tempore,quonia longe melius eft vt S. D. purgetur primo, deinde per multos dies perfeueretin vitainftituta, amp;in omnibus his quxadmonuimus.Namfacilepoteft contingere,vc jnde curet abfq; aliqua moleftia circa genpa, à quibus quantum poirumus,abftinere debemus.Namni hil eft quod magis debilitetiûifturas,amp;prçparet ip-fas ad omnem defluxum recipiendum, quam fomen tare,inungere amp;nbsp;linire. Sed ft oportebit,amp; nos poft aliquot mefes admonebit,procurabimus vt id quo-quequamaxime tutofiat. Vnumhie non omittamJ quodfi perfeftapurgatione huius veris, quemad-modum ordinauimus, vellet hue accedere, amp;nbsp;acci-pere aquas thermarum noftrarum, amp;nbsp;in illis etiam fouere crura, fore illi vtilifsimum. Vnde confulo,vt eo tempore huius rei gratia omnino Patauiu fe con» ferre baud grauetur.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quando

C o N s V L T. M E D I C I N. jij Vando aliquis pituita,amp;fucco melan-cholico fuapte natiira redundat, non vi deo propter aliquam aliam caulam efle pofTe, nifi quia ventriculum habeat fri-gidioréjhepar vero calidius;ita enim pituita in ven-triculo plus æquo multiplicatur, ficut in hcpatc ftn guis redditur crafsior, amp;fupraquàm oportet exco-ôus.Quôd fi etiam caput excreniétofiim,fTigiduni, niucofumq; fuerit, nó facile euitabit hic homo mor bos,qui vel à melancholico fucco,vel longè magis à pituita generari folent, præcipuè fi incógrua vidus ratio acce(rerit,amp; acris intemperies.Cùm ergo hæc emnia de hoc nobilifsimo viro enarrentur, haud ab re effe videtur, fi tumoriUe laxus amp;nbsp;œdematicus u-trungue pedem vexet,æftate præcipuè, ita tarnen vt nonfitabfquealiqua caliditate, modicoq; rubore: multitudo enim pituitç per venas diftributa,amp; plus a:quo multiplicata, tandem expellitur vigore facul-tatis expultricis,amp;ficut eft grauis amp;ponderofa,po-tius a d infimas partes declinat,æftateq; id præcipuè contingit:nam præterquàm quôd in æftateplus de-linquit,tum copia potus frigidioris, turn fruâuum, crudorumq; olerû, amp;nbsp;return frigidarü afsiduo vfu, turn quia nudo v-entriculo frigidus acr amp;nbsp;humidus quâmaximè exquirit, funt etiam meatus amp;nbsp;vaft magis laxa amp;nbsp;ampla, humoresque defluentes fubtilio-res:hyeme omnia contraria eueniunt.Non mirû ergo eft, fi æftate pedes intumefcant, hyeme exiccen-tur.Sed quód nónihil caliditatis amp;nbsp;ruboris ad œde-maticum tumorem accedat,non abfbnuefb:namamp; hepar calidum nónihil tranfmittit fubtilioris fangui nis pituitæ permixti, quam rem etiam adiuuat caïor œftatis. Eandem videtur habere rationem, cur cum decumbit aut quiefcit,tumor non acceditjamp;qui ac-

ÎÎ4 I O- BAP T. MONTANI ceflerit remittatur: exmotuenim confiât humore» agitarijattenuari, amp;nbsp;moueri, in quiete veró fifii, ne-que in pronum defcendere.Hæc de caufis afièélus à roe auditi. Curatio igitur dirigenda videtur contra proxirnas caufas fymptomatum : ergo qui gene-rati fuut humores, euacuandi, amp;nbsp;auertendi : deinde prohibendurn ne generentur, quod duplicemfco-pum habet.primus efi, vt reftifsima vidus ratio ad-bibeatur : fecundus efi, vt membra corroborentur, ad contrarios habitus deducendo. Quantum igitur ad redam vidus rationem attinet, confiât à calore acris quamaximè cufiodiri oportere: experientia e-mm comprobat,fub calidiore tantum acre pedes tu mefieri. Et non difsimili ratione ab ira quoq; amp;nbsp;ve-hementibus turn animi,tum corporis motibus abfii nere oportet,cùm experiat agitatione amp;nbsp;motu eof-dem tumores excitari.Confulo igitur,vt fuperiorcs potius partes exerceat, vtfagittando,lapidéautpa-lum ferreumiaculando,prout illi magis gratum,aut viribus magis cómodum,vel magis confuetum fue-rit:earum quoquepartium fuperiorum quotidianas fridiones,præcipuè æfiatis tempore, faciendas con fuleremàta enim auerteretur materia quæ ad pedes decumbit.Quódfi çfiatis tempore aërem Ferrarien fern mutarepofsit,amp;adfubtiliorem ficcioremq; ac-cedere, qualis effet Bononienfis,non parum crede-rem profuturu. Qu^od autem debeat effeparcior po tus vini fubrubri, amp;nbsp;bene maturi, ne nimius humor, redundet,etiam me tacente facile cogitatu effe arbi tror:ficut etiam quod cibi fint offerendi optimi ali-menti, amp;paucarum fuperfluitatum.Particulate veró materiam fingulorum nimis ineptè hoc loco ag-gregandam cenfeo, cùm femper Magnificus ifie vir propecIarifsiniosmedicosfitmoraturus.Hacigitur

C o N s V L T. M E D I C I N. p; vidus ratione prohibet generatio excrementorum. Quantum vero ad euacuationé eorum qui iam fue-rint generati,laudo primo vt vere purgetur : amp;nbsp;fi in tumoreillopedumfanguinis aliquod dominiü ap-pareat, ficut fufpicari poflumus exintelleda rubedi ne 8f caliditate,etia aliquid fanguinis eft detrahen-dum: facile tnim exhac annuapurgatione abfcinde tur materia, quæ æftatis tempore ad pedes folet de-cumbere. In alijs vero temporibus ad purgationem habcat aliquod familiare, quod facile educat, amp;nbsp;le-niat aluü,vt corpus minime excrementofum ferueti eritq; boe præcipuè neceflariu, fi forte aluum adftri dam habuerit.Darem igitur vel hierç fimplicis Gal. de fex rebus fcrupulum,vel fcrup.duos ,prout aluus roagis vel minus obediet.Hieram intelligo ipfas fpe cics in pilularü formam redadas, vel rhabarbarum cum faccharo rofaceo,quod mihi magis placeret té-pore æftatis.Nec difplicet vfus frequens tcrebinthi næ Cypriæ adhanc eandem córaoditatem præftan-dam.Quantum vero ad membrorû turn inandantiu, turn recipientiû corroborationé attinet,pro ventri-culo quidem amp;nbsp;hepate, illius eiufdem hieræ amp;nbsp;rha-barbari vfus non tantùm leniet aluum,fed etia robo rabit ea membra naturalia. Pedes vero qui rccipiut excrementa, ad mediü veris per totam æftaté alter-nis faltem diebus ablucndos putaucrim décodions rofarü, faluiæ, nucum cuprefsi, rafuræ tabularû cu-prefsi,chamæmeli, aliqua etiam falis portiücula ad-ieda,ita vt lotio fieret horis matutinis, videlicet an te prandium.Neque malum putauerim,fi poft lotio nem partes ablutas inunxerit aliquooleode cito-neis,vel de baccis myrti.Et hæc,fi modo rede ferua ta fuerint, forte fufficient ad curationem,amp;: prxfer-uationem huius nobibfsimi viri.

ConfuU. X C V111.15c titubatione pedum ex leui uertigine,pro t^dgnißco Bemardo N({-udgerio Senatore Veneto.

VM non pofsimus curare affedus exi-ftétesin hoc Magnifico domino,nifi ex-quifitifsimè cognofcamus ipfos;amp; quia cognitio noftraincipit ah ijs quæ apparent, primô côfiderabimus fymptomata recitata ab ipfo,quæ oportet explicaridiligenter. Conqueritur ifte Clarifsimus Dominus depluribus,amp; quia chm fuit Confiai in Dalmatia,amp; dum verfaretur circa ne-

gotia,amp; circalites,propter laborem cerebri,inquit fe incidilTe in imbecillitatem cerebri : amp;nbsp;cùm poftea Venetias accefsiflet, amp;nbsp;mala etiam ratione vidus u-teretur,amp; ftudio literarum incumberet, iam menfes aliquot funt, ex quibus inuafit eum hoc fymptoraa, vt videret cadere m terram,amp; cecidiflet,nifi tencre-tur,amp; habuit immenfum. Sed pofteaqua fibi confu-luit,nó funt vifaperfeueraire,nifi quod iam quatuor menlès funt,in quibus cùm quibufdam circumuolu tionibus laboraret, amp;nbsp;dum videret circumuolutio-nes illas,cogebat federe. Nunc verô cùm fedet,patt tur:cùm verofurgit,ceirat.Hçcautem circûuolutio non eft cum vertigine multa, necitaimmen{à,vc vi-deaturcadere : fed earn circûuolutionéparit, vt vix pofsitfcire,ancircumuolutio fit,adeo breuitempore perdurat.Dum autem inuadebat eum,iam funt nonnulli dies, circumuolutio ipfa, inflammabatur facies,amp; iam à duodectm diebus inflammatur. Et vt di ego ipfum infigniterinflammatum cum leui fudo re circa faciem,amp;cùm ambulabat,ceflabat:nûc cum rubedine liuida circumuolutioné patiturleuem fine caufa,Sc cùm ambulat,ceflat,nec audimus pati fym-pto-

C o N s V L T. M E D I C I N. 517 ptoinata,alioqui perfeuerarent in capite aligna prêter natura. Senfus auté omes, tam interiores quam cxteriores,habet acutifsimos, amp;nbsp;dum pereuftamur ab ipfo,an percipiat in ventricule aliquid,dicit per-lt;ipere ruftationes. Sed alia lymptomatafunt aduer tenda, quia inquitquod poftquam hæmorrhoides fuerunt apertæ,apparuerunt puftulæ quædam,amp; ab ipfis mirü in modum læfus eft.Prætereainquit,dum iacet,vt pedes fufpendantur,nunquam inuadere ip-fum fymptoma,etfi multùm remanferit:dum autem pedes fuper terram figit,{ymptoma inuadit. Quantum autem attinet ad excreméta, quo ad vrina, non eft fecundùm naturam, turn quo ad coloré,tum quo ad refidentiam : quia color magis fuluuseftmechabet coloré ilium palearé,qui indicet bilem elTe con-coftam, vt inquit Galenus v t. de tuendafanitate, vbi dicit : Cùm bills concofta eft, in colorera pallidum tranfit:cùm cruda,ruffa eft.Et Auicenna lècun da Fen inquit : Vrina aurca arguit in corpore redun dare plus bills, quàm oporteat. Habet prçterea vrina hæc fubfidentiam indicantem aduftionem, amp;nbsp;are nulas fubrubeas habet. Excrementa autem per al-uura nigrafunt(ignoro tamé an omnia talia fuerint) cum ampullis, amp;nbsp;tumidafunt : amp;nbsp;tetigi hypochondrium dextrum, amp;nbsp;percepitenfionem cum flatibus. Hæc font quæpræter naturam vifa font confidcra-tione digna,tam lymptomata, quàm adioneslæfæ, quàm excrementa mutata, quia hæcindicant affe-ftus interiores. Inueftigandi ergo font intrinfeci morbi, à quibus proueniunt talia (ymptomata. Sed quia ordinate debemus procederein diuifionibus, vt fciamus lapfumpræter naturam, ad moderanda medicamenta, amp;ad præfagiendum maxime facit, G femerimus temperatura totius corporis, omiflapro

yx8 IO. B A P T. M O N T A N I nuncfinguloru merabroru temperatura.EtprocuI-dubio plus redundat in ifto Magnifico viro, amp;nbsp;plus redundauit calidi,quam frigidi:amp; fecundum quali-tares adiuas per calidum videtur recedere à tempe-mentonn pafsiuis per huniidum,vt pofsit corpus ca lidum amp;nbsp;humidum pronunciari,amp; vt dicunt ifti,fan guineum,qui3 ex tali temperatura generatur pluri-mus fanguis.Et hoc oftenditur ex fignis: (i habituni totius volumus confiderare,redundat plurima car-ne,amp; languine,amp; habet colorera rubeura,quia quar to de tuenda valetudine, color indicat huraorû do-rninium,nifiin profundo latuerint. Igitur temperatura calida amp;nbsp;huraida fanguiné indicat. Præterea ex operationibus naturalibus hoc idera atteftatur: bene concoquit, amp;nbsp;reliqua naturalia opera bene exercer, quæ per calorem innatû, qui huraidus eft,fiunt. Præterea operationes cerebri caliditatem indicant cura huraiditate,quç non fuperat caliditaté,fed hçc dominaturhumiditatindeo bonus difcurfuseft.Pul fum prcterea habet plcnû,raagnû,amp; excandefcit,licet facilefedetur,quod indicat caliditarera amp;humi ditatem.Ideo cxopcrationibusoranib.facilè elicie-mus, amp;nbsp;ex habitu faciei, amp;nbsp;expilis, qui non funt ni-gri,nec rufi bilera atteftantes,efle fanguineara tera-peraturam.Ideo iudico ego, corpus hoc fècundùm totum plus calidi quàra frigidi haberc,amp;plushumi di quàra ficci:amp; habere corpus tale,talem à natiui-tate teraperaturara.His itacóftitutis,cum talialym ptomata apparuerint,amp; primo circa corruptas ima-ginationes cerebri, quia quod videatur circüuolui, aut non poflë fuftincri,fine dubio eft operationis ce rebri læfio : fed quæ operatio lædat,nolo difjiutare, vtrû lædatur imaginatio,vel fenfus cómunis,an ex-teriores fenfus.Dixerim ego vnam l^di facultaté, 8e

CONS VLT. MEDICIN’. 519 «fie phantafticam virtutem , quia poteft contingcre quód imaginatio corrupta Gt,amp; fenfus reliqui inco-lumes fintprætervifum,quiafpintus deferunturad oculos,qui cum ventriculis cerebri fuut communicantes, ideo patiuntur. Si autem effet pafsio fenfus cómunis,paterentur etiam exteriores: nifi magnum fit fymptoma, nam turn compatiuntur, amp;priuan -tur,vt in epilepfia, amp;nbsp;in apoplexia videtur accidere, quia morbi ifti funt affines, amp;nbsp;difficile eft quod fepa tetur vnus ab alio,ficut h^fitarunt medici Veneti, vt patetexeis quæ ordinarunt.Iudicarunt enim difpo fitionem hanc effe in confinio cum epilepfia.Talc er go fymptoma eft virtutis imaginatluæ,ad quam reli quorum fenfuüm amp;nbsp;interiorü amp;nbsp;exteriorum fequi-turlæfio,cùm inualefcit caufa. Materia veto faciens fymptoma,amp; locus affeftus, confideranda funt.Locus affeftus funt ventriculi anteriores cerebri: materia veto amp;nbsp;caufa proxima faciens fymptoma j vt à Galeno amp;nbsp;ab Hippocrate probatur, funt vapores à-gitantes amp;mouentes inordinatefpiritus cxiftentes in ijs ventriculis:8f agitatio illa eft caufa formalis amp;nbsp;effentialis,quia vertigo nihil aliud eft,nifi motus in-ordinatus fpirituü exiftentiü in anterioribus ventri culis. Talc ergo eft fymptoma, talis locus affedus, caufa proxima vapores/ Qffidraodo moueatvapo-rcs,an generentur in cerebro, vel aliunde mirtâtur, dubitari poteft.‘In cerebro quidé, vcluti ob malam temperic cerebri,vel ob materiara craflam exiftenté in cerebro. Cùm à mala temperaturä penerantur,fit quia agit diuerfa, amp;nbsp;fit motus inæquails humorû j amp;; ex eo motu agitantur fpiritus, amp;nbsp;fit fymptoma. Materia autera craffa,caufa eft vapórü,vel propter cau-fas exttinfecas, cùm à caliditate acris materia agita-tut amp;nbsp;incalefcitjSc ex illa excitâtur vapores:vel à ni-

mio motu, vel ab agitatione exercitij, quia materia agitatur,amp; vapores agitant Ipintus: vel ab intrinfe-cis,vt funt cogitationes molefla:,ex quibus agitan-turfpiritus etia animales intrinfeciex difcurfibus, amp;fiunt vapores; velobmedicinam,aut cibum cali-dum,ratione cuius fiunt vapores,amp; eleuantur,amp;lpi ritus exagitantur.Vcl aliunde deueniunt,tunc aut à ftomacho,aut ab alijs membris, vel à toto. Materia auté facies tales vapores per confenfum, poteft effe fanguis amp;fubtilis amp;craflus:poteft efle pituita,bilis, humor melancholicus,8f mixtus. Exhoc igiturdif-curfuhabemus cogitationemefientiæmorbi. Etfi declinet verfus epilepfiam , in ifta inclinatione licet lædaturmagis,amp; fiât maiora fymptomata,ab eadem caufa fiunt:ideo non difcedimus in difcurfu à confi-nio.Cùm ergo ita fit,quid iudicandü eft elle in eau-là, Magnified hune virum tantis lymptomatibus laborarc? Nonhabemus figna,vt dicamuy vapores iftos elfe in cerebro, 8c in cerebro genera^i : quia ligna quæ indicant primogenium a^eftum elle in ce-rebro,funtgrauitas perleuerans,capitis dolor,oblæ fio fenfuum interiorum amp;nbsp;exteriorü : quæ cum non fuerint in hoe Nobili, non eft dicendum cerebrum per protopathian lædi : ergo erit per confenfum ab inferioribus.A quibus igitur? Proculdubio licet ere dam aliquida ventriculo eleuari,non tarnen totum, quia non habet morfum cordis,nec mordicationem percipit : non negauerim tarnen efle aliquid, quod eleuetur. Sed cùm confideramus temperié calidara amp;nbsp;humidam hepatis, amp;nbsp;timeat de proprio affeélu,amp; quia eft multæ carnis, amp;: abundat calore, amp;nbsp;feruido languine amp;nbsp;calido,habet cerebrum calidum:amp; Ga-lenus dicit in tertio de locis affeä:is,nullum corpus magis paratu ad excrementa multipiicanda in cerebro.

C o N s V L T. M E D I C I N. yji bro,quam corpus fanguineu, amp;calidi capitis,amp;ve* narij,amp; hepatis: talia corpora non poflunt liberari à talibus fymptomatibus.Ét cerebrü fadum eft debi-lius,quia exiftente valido membro non recipit alio-rum excrementa,imo repellit:cùm vero imbecilhus redditur,cùin non pofsic refiftere,recipit excremen ta. Sed cùm cerebrü ante feptem annos validum effet, repellcbat excrementa:fed cum in maioré debilitate iucidit,rccipit excrementa,amp;patitur affedus: non tarnen ita debilitatü eft,vt multu fufcipiat. Sed qua: matena, amp;nbsp;qui vapores, an a pituita eleuentur, amp;nbsp;vapores crafsi fint, an à fanguine, amp;nbsp;tenues fint? Crediderim ego vapores fuiffe tenues,amp; à fubtilio-ri parte fanguinis amp;nbsp;bilis eleuatos . A calidis igitur amp;nbsp;fubtilibus vaporibus affedus prouenit, quialeué video elfe vertiginem, amp;nbsp;non apparent tenebræ. Ex leuitate autem Îpirituû fubitó euaporant, nee tene-bras patiuntur,quia non funt vapores crafsi à pituita eleuati,vt in hypochódriaca pafsione cötingit,ia quatenebrefcuntfpiritus non nifi à vaporibus eraf. fis.Cùm ergo non appareat tencbrç,fed fubito quidam reuolutto cito tranfiés, funt igitur leues,amp; tenues vapores fubitó euaporabiles. Cuius fignü eft* cùm fedet afcendunt vapores,quia cùm non mouet, nó difflantunfed cùm mouetur,excitatur virtus per motü,amp;difcutiuntur.Eft etiâaduertendû aliud fym ptoma:cùm fufpenfos tenet pedes,non patitur:cum vero figit in terra, patitur fymptoma hoc. Caufa hums elfe poteft ,quiafanguis decumbit ad illas partes,amp; prçroultitudinefanguinis obftruunturviç,amp; fiunt obftrudiones,amp;ftupores etiam illi,qui formi-cæ dicuntur. Cùm ergo fufpenduntur pedes,déclinât ad illas partes fanguis,amp; humores amp;nbsp;vapores nó afcendunt. Præterea quod calot amp;nbsp;vapores ealidi

yji I O. B A P T. MONTANT afrendant ad cerebrum, habemus indiciû, quôd ex quo habuit illam phlebotomiain violentam fadam per hæmorrhoidas (dico violentam , quoniam cum non fiut ibi foramina,fit violenta : amp;nbsp;fi adfunt, adeo conftridafunt,vt fanguis tantùm vaporofus amp;nbsp;fpu-mofus exeat fubtilisadmodum,violenter cxcra^us, amp;nbsp;crafsiores partes remaneât) non apparet amplius in facie rubor,ncc inflammatio, ficuti prius appare-bat,quia non aCcendunt vapores fubtiles. Et quôd languis craflus remanferit, indicant puftulæ ülæ, amp;nbsp;jn vrina color ru fus: amp;nbsp;hoc credo poft phlebotomia apparuifle,quia in corpore eft maior caliditas,amp;: pro peer accidentia animi. Çurverô hypochondrium dextrura appareatfubtumidum,hoceft, quiaabun-dat pituita : quia corpora humida facile incidunt in multiplicationépituitæ,maximè cùm caufæ extrin-fecæ concurrunt ; quia habuimus in vere turbulen-tiam aeris,amp; nubilofum vermultiplicauit pituitam, quia crafsiores fpiritus redduntur, amp;nbsp;corpus frigi-dius fit pro ratione temperatura: : ideo abundat pituita. Et quia habet membra tendentia ad humidó, multiplicata eft etia in cerebro: ideo patiebatur gra uitatem,quæ ceflauit, poftquam per nares exiuit: amp;nbsp;-quia ad ventriculum defcendit,etiam potuit obftru diones fecide : ideo apparent aduftionesplurimæ, quia fanguis calidior fadus eft feipfo, amp;nbsp;pars fubti-lior euacuata per hæmorhoidas . Ethæ font cauf» lymptomatum. Id autem quod trahit curationé ad fe, eft fymptomaapparens in capite. quoad febrem non percipitur,nccahud nifi de puftulis conqueri-tur, dequibus non debemus eftefoliciti in curatio-ne.Srantibus ijs caufis, quid credis tu polfe contin-gere? Minime dubium eft, fi confideremus perfeue-rantiam fymptomatis, credendü eft imbecillitatem fadam

C o N s V L T. M E b I C I N, ijj faâam elfe ni cerebro, amp;nbsp;fotè intempéries lam fixa eft,quia videtur labi adfrigiditatem non folicam.-fi-ue ab ?êïe extrinfeco,fiue ab imprefsione côtingat, dies indicabût.Siiie jgitur à cauià extrinfeca,fiuc ab iiitrinfeca intempéries maior redditaeft, amp;iam cerebrum jncipitpatiper eflentiam, difficilis erit cu-ratio. Præterca redundat fanguis in corpore cali-dioreuaporabilis,amp;hæc temperies cùmfitdifficdis Vt remoueatur,difficilis etiam erit curatio . Credo tamé quod diligentia noftra poterit curari,amp; maxime quiafaciet quicquidimperabiturprofalute lua, Pro curatione igitur huius fymptomatis fine fit rae-ra vertigo, fiue dilpofitio ad ipfam , fine difpofitio media inter vertiginé amp;nbsp;epilepfiam,quicquid fit,cre diderim in duobus pri.ncipaliter confiftere curatio-né:primô,vt prohibeamus vapores ne afcendant:fe-cundô,vt corroboreraus caput ne recipiat.Prohibe bûtur vapores afeendere^fi probibebimus generari:. fecûdô, vt materia iam genitapro vaporibus,educa lur,amp; auertatur quamlongifsimè. Credo fi hæc tria fient,prohibebuntur vapores afcendere:deinde cor toborabitur caput cum moderate refngerâtibus amp;nbsp;exiccantibus. Quo ad primum,pro prohibitione ge nerationis vaporis,circa rationem vidus fluderem, amp;nbsp;prouidcrem vt cibaria eflent pauci alimêti,8lt; nott plurimi,quia calorem habet plurimum, concoquen tem etiam carnem porcinam,amp; optime.Oportet igi tur vt abftineaï à multü nutrientibus, amp;; à pane non bene fermentato.Carnes vituli porcinasque euitet: amp;nbsp;ab omnibus qua plurimùm nutriunt,à legumini-bus, amp;nbsp;ab ijs quæ multum amp;nbsp;malum pr a'ftant nutri-mentum,fummoperc abdineatrà laftrcinijs,à paftil-lis,S: ab omni genere pifcium,præterquàm à faxati-libus.PuUorum iuucuum caro, amp;nbsp;auium quæ degut

in çampis,amp; ha;dina,vel vitulorum paruorum,alte-rata cum frigidis fuccis, vt cum fucco agreftæ, pro-batur:amp; vtatur fucco granatoru,citriorum,vbi fto-machus toleraret, Sc tandem quæ parum nutriut effent laudabilia. Et fi cibis Arabum ex lentibus cum aceto decodis vtipofsit, illi mihi non difplicerent: ' fed quia non fumus confueti in his,dimittemus ilia.' Ptifana etiam hordeacea conueniret. Praeterea vi-na paucifera alba,quæ prouocarét vrinas,eirent con ucnientia : amp;nbsp;veilem vt diureticis vteretur, quia di-uerterent ad alias partes, amp;nbsp;non gencraretur pluri-mus fanguls : amp;nbsp;vinum fit potius acidum amp;nbsp;aufteru, quia non mukum nutrit,amp; vrinam prouocat. Deinde declinet potius ad vigilias,amp; à fomno diurno caveat . Præterea prouideat vt habeat beneficium al-ui. Vtatur friftionibus afsiduis, amp;nbsp;maxime infcrio-ris partis:idco poft cœnam fricentur pedes,quando vadit dormitum.Dicetis vos,in podagram incidet: vtinam,vt caput defendatur.Præterea vtatur in mane exercitio temperato,amp; mukum ambulet poft fri-ftiones. Caueat ab omni exceflu circa opcrationcs animales, amp;nbsp;maxime circa ftudium literarum, à quo abftineat. Quo ad coitum,velleni vteretur aliquan do,non tarnen mukum agitante, tanquam re excer-nentefuperflua, amp;nbsp;maxime ante cibum.Etkæc quâ-tum ad fex res non naturales, vt non mukiplicctur mukum languis. Quo ad medicinas, hoc corpus quia maxime tolerat phlebotomiam amp;pharmacias, vellem vt ijs duobus vteretur auxilijs. Quo ad mif* fionem fanguinis, quia iam fuit euacuatus, dimitte-mus earn. Laudarem amp;nbsp;cuacuationem toto anno: amp;nbsp;medicinç effent iHæ quç purificantfanguiné,amp;eua-cuant: primo effet cafsia,quæ humores craflbs adu-ftes,bilem amp;pituitani euacuat.Vteretur etiam rha-t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;barba-

CONS VL T. MEDICIN. nr tarbarOjQuia apcrit,abftergit,amp; euacuat. Vteretur ecia fyrupo rofato folutmo,agaiico præparato,præ cipue propter dominium pituitæ nunc generatæ:amp; acciperetur cafsiæ vncia, agaricipræparatirefqui-drachma:amp; interpolatis diebus fumat hanc medici-nam, quandoque rhabarbarum, quandoq; fyrupum rofatum foluciuûjamp; zuccharum rofatu cum rhabar-baro in diebus calidioribus æAacis. Tranfadis die-bus æftiuis,pilulis vteretur ex hierafimplici, agari- /-co, amp;nbsp;rhabarbaro, quæ poffent dici de tribus, nifi quod loco aloes poniturhiera fimplex. Hæceua-cuant vcntriculum,obftrudiones remouent, amp;nbsp;à ca pite euaçuant.Placeret etiä fyrupus acetofus multas acetofitatis,cum aqua pentaphylli,aut acetofç:quia in pentaphyllo eft virtus exiccâdi,amp; prouocâdi vri-nam:acctofa etiâ corroborât cor,retrigerat,amp; exic-cat intempcriem hanc: fyrupus etiam de acetofitate citri:amp; quandoqj alterando perfeuerarem, amp;nbsp;quan-doque didis vteretur medicinis, quia optime tole-rabit.Et hæc quo ad euacuationem, quæ fuit fecun-dum inftitutü,vt prohiberentur vapores.Tertiü in-ftitutü propofitu eft,vt fièrent auerfioncs vaporum: amp;nbsp;quod mihi præcipuum videtur,eft,quod omnino fièrent cauteria in cruribus, amp;nbsp;fi quod corpus acci-piet iiiuamentum,hoc crit;fi enim à fufpenfione pedum accipit iuuamentum, quid recipiet à cauterijs? Etiam in hæmorrohidibus fperarem, fi fieret àper-tio:fed fallaxeft apertioh£c,quiaprouocationeper fanguifugas non eft vfus : fed quia aperiuntur venae exoperatione dlarum, amp;nbsp;fi hoc fieret, optime res fc haberet:fi non,nonfuccedit,quia fubtiliorpars eua cuatur,amp; crafsior remanet. hæc de auerfionibus.Di cetis vos,Tu igit velles in hoc iuuene tara raagnare tpçdia facere? Vtiq;;quia dicit Galenus v, Methodi:

^6 I o. B A P T. M o N T A NI Cùm magnæfunt ægritudines non modo præfèn-tes, fed futuræ, fi àleuioribus volumus procedere, longum paramus ægroto interitum. Cùm ergo ac-cidens non fit ita leue , fed fufpicio ed de epilepfii amp;nbsp;apoplexii, ideo plunmo ftudio oportet prouide-pe.His omnibus fadis, fi quid eßet tentandum, nifi perfeuerarent catarrhi,eflèt confidcrandum an con iienirent balnea Caldcriana, quia reftificant caput, refrigerant,amp; prouocant vrinam, amp;nbsp;aduftiones re-mouebuntur, amp;nbsp;obdruftiones, amp;nbsp;pudulæ : edquc maximum remedium pro adudionibus, amp;nbsp;tune non eleuabuntur yapores,quiain hoe corpore ed maxima dubitatio de fanguine adudo. De Patauinis non dicerem, nifi fieret maiorlapfus. Et quia aquam li-gni Indi propofuerût medici Veneti, non laudarem earn : quia cùm vtereturvidu tenui,amp; aqua exicca-ret, quare exiccarentur humiditates, per accidens iuuaret:ideo in ea nihil fperarem. Qu^o ad corrobo rationem capitis, credoquod optimumeritcorroborate prohibendo vapores afcendere: amp;nbsp;fadlis eua cuationibus optimum elfer iuccharum rofatum, amp;nbsp;confedio tfiafandali,amp;myrobalani condïti chebu-li,quia mirum in modü corroborarent caput amp;nbsp;ven-triculum , Similiter exlinimento, vt Galenus facit, inungerem caput cum oleo rofaceo, amp;inijcerem in aures puluifçula ex fandalis,myrtis, rofis, amp;nbsp;fanda-racha,ad reprimendum amp;nbsp;refrigerandu ; Ipargerem fuper caput odoraraétacxfandalis,rofis, violis,ne-pufare, camphora, vt cum aceto rofaceo in findone Vtcretur,amp; odorarcc.Et ida via procederem.

C o N s V L T. M E D I C I N. jjy Confult. X CIX. De luxationc pedis,pro Ülu-ftrißimo puero Germano.

Emo poteft dubitarc fitum amp;nbsp;figura pedis llluftrifsimi pueri luxatione corru-pi,amp; ab eadem caufa rnotum quoq; im-pcdiri.Quæ veró offafunt luxatal Cre-dimus primoillaefle,qua:funt inpedinepedis,deinde os clauiculare, tertio talü,quarto os calcanei. Et hæc omnia exprefsè patitur, vt patet ex ipfo modo impedimëti motuum,amp;ex figura vitiata, ex ipfo fitu amp;locis vbi apparetluxatio. Caufas extrinfecas quidem pro comperto non habemus.Intrinfecæ ve-ró quæ aduenerunt, fouerunt amp;nbsp;auxerunt luxatio-nes: humoré crudum amp;nbsp;vifcidura opinamur effê vn-deligamentalaxentutjoffalubricentur, amp;lubricaca coardentur. Cruris veró gracilitatê non modicam credimus maxime fieri ab humido nutrimentali niais exiccato, ita vt etiâ periculü immineat, ne pars quoque radicalis humidi exaruerit',fcilicet ob labo-riofum importunumq; rnotum in eaparte excitatu. Indicio eft quod turn maxime arefieri incŒpit,amp; de terius habere,cum vacabat choreis. Curationem ar bitror quidem difficilem amp;nbsp;arduam admodum , ni-Jiilominus tentandam confulo. Si enim puer ille ge-nerofus pativoluerit,forte curatio non erit oninino difficilis velimpofsibilis: cd enim adolefcentia plena fpe.Ptimó igitur effet illi diligentifsima vidus ra tio proponeda, amp;nbsp;vt ille cum toto crure maxime cu-ftodiretur à frigore, optimeq; muniretur, ca tarnen ratione habita,ne nimis incalefcartt:fi tarnen ad alte rum declinare oportcat, ad calidü potius dcclinct. Parcat eópotationibus, vitet cpularü multitudiné, ynico cibo fit coutentus :fugiatpaflilia,ladicinia,

fruduSjptfces,præfertim paluftres,carnes porcinas, bubulas,amp; omncs antiquas.Perfuadeatur vt quaere bernmCj ficut eflet bis in feptimana, vt femel faite, tantum rhabarbari manderet ac deglutiret, quatum eft fcrupuli pódus:fi enim hoc fecerit, nulloalio me dicamentoindigebitfoluente . Circa lutum fanéli Bartholomæi pro materia ilia vifeida refoluêda,quç circa luxationes adhæret, laudo quidçm, fed ealege, vt toto eo tempore quo extra lutum morabitur, Ïiniatur locus oleo amygdalarü dulcium , vel adipe fuillo recéti fine fale,vcl butyro recenti, vel oleo ca momelino. Poft experientia fadahuiufmodi lutum applicando,pro ijs materijs que adhuc relinquctur, laudo fomentum lapidis pyritis,ita vt prins mollifi-cetur locus cum linimentis paulo ante recitatis.De-inde altero quoq; die excipiat furnü lapidis pyritis, crebro agitando amp;nbsp;mouendo, quemadmodü Gale-nus prçcipit.Valetetiâadrefolutionéfimul amp;nbsp;mol-litionem oefypi ceratu ex defcriptione Philagri: fre quentifsimè tarnen vtatur lotione fada ex ramentis cuprefsi,rofis ficcis, camomilla,faluia,amp;betonica, valet enim ad refolutioné materiei,exiccationem amp;nbsp;corroborationé loci.Pro crure alendo fuaderem,vt minimelaboraret, amp;nbsp;manè modicè fricaret, deinde delinireturolco amygdalarü dulcium, vel medulla recenticruris vituli,amp;vtereturoptimis alimentis pro cibo. Quod fi contingat vt materia in loco luxa tionis contéta maxima ex parte difibluatur,tum po-terit tentare reftaurationem luxatorum ofsium non quidem violenter aut confertim,fed fuauiter amp;nbsp;pau latim cum haftulis mollibus acplanis, amp;nbsp;cum ligatu ris cómodè ab optime chirurgo fitum ofsium naturalem intelligente perfeftis:quia nos puerû fine con fenfu tutorii,propter caloresjamp; irabeciUitaté etiam ~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ac tc-

C o N s V L T. M E D I C I N. np a c tenericatem corporis, ad thermas mittere nolu-m us . Confulâ vt accipiat duas vel tres etiam vncias fy rupi rofati folutiui,cum modico aquæ betonicae. Pes luxatus liniatur bene cum decodo cam oniillæ, amp;nbsp;deinde fupponatur ceratum œfypi ex defcriptio-ne Philagri,ac fingulis diebus femel innouet. Crus manè leuiter fridü inungatur oleo amygdalarü dul cuim,amp; quietus viuat.Singulo odiduofemelmafti-cet rhabarbarum,vt fupra.

VMlaudauerimus in hoepreftatifsimo puero poft purgatione veris,vfum ther-marum,ita Vt fumo amp;nbsp;luto humores fo-uendo quaereret difeufsione materiœ amp;nbsp;locorû cixroboranoné, ipfe autem ob vrgentia nc-gotia cogaturin Germaniam proficifci,petitvt ther marumlocoaliquidproponam,quodidem præftarc pofsit quod ipfe thermae. Dico igitur, poftquam in patria redierit, atque ibi animo amp;nbsp;corpore auquan-diu quieuerit,optimum fore vt rurfux expurgetur. Neque enim probabile eft tantum itineris cófedu-rurn, quin in ratione vidus non delinquatplurimö, atq; inde rurfus non aggreget crudosamp; deprauatos humores.Eft auté omnino contra rationé,loco adhi bere refoluentia amp;nbsp;exiccatia remedia,nifi primo to-tum corpus fuerit expurgatü,alioqui longè plus hu-moris attrahet, quàm refoluatur. Fada ergo purgatione, poftquam animo amp;nbsp;corpore quieuerit, nullo téporis fpatio interpofito parabit infrafcriptu reme diü.Primo duobus aut tribus diebus loca tumentia illinet cü adipe porcino receti, hoc eft, eiufde anni, non falito,admixto oleo atnygdalaru dulciü,ac bn-

y40 I O. B A P T. M O N T A N I tyro etiam recenti:illinet autcm lingulis diebus bis» mane inqua amp;fero. Tertio die actipiet quatuor auc quinque fruftaad magnitudinem oui lapidispyri-tæ,queni vulgo marchefitam vocant.Quod fi babe-ri non potent, eius loco fumet fruftum lapidis molaris noui,amp; aquam non expert!, amp;nbsp;fit eiufdem ma-gnitudinis,qua? inijciet in ignem ex carbonibus ac-cenfura, habebitq; vas ad iâ præparatum ftrifti ori-ficij æneum, qualia funt ca quibus vtuntur tonfores adlixiuium deferendum,in quod vas aceto femiple numinfundat repente tanticopiam eorulapidum ignitorum, vt fumus fufficienter exhalet : quern fu-mum totum diligenter excipiat circa tumores, adie dis vndecunque pannis operientibus,ne fumus per alias partes exhalct;amp; dum incalefcét partes tumefa âæ,perillum vaporcfemperagitabit crus hincinde mouendo,tandiuqucilium fumumadmittet, quan-diu partes exudent humorem ab intrinfcco.Deinde locum abluet aqua calida, in qua décoda fit camo-milla, amp;rofa: ficcæ, amp;nbsp;abfterget leuiter panno lineo calido. Vltimo inunget codé linimento paulo ante defcripto, amp;nbsp;per duos adhuc dies codem modo bis fingulis diebus manèamp;ferô idem répétât. Deinde tertio die ad illud idem fuffumigium redibit, altcr-natim repetendo per quindecim dies aut etiä vigin-ti : poftea quiefcet,amp; fi curatus fuerit,bene erit : fin minus,intérim quielcet donee autumnalis purgatio accefrcrit,quapurgatione fadaftatim tcntabitillud idem fomentüvelfuffumigiü, deinde quiefcetvlq; ad vernam purgationem. Denique nunquam cefla-bit ab ijfdem remedijs itidem repetitis,donee fani-tatem acquirat. Neq^ue enim eft difcedendum ab ijs quæ inter initia rede tuerint indituta, etfi non fuc-ceirerit,quemadmodü optime eófuUt Hippocrates.

C O N S V L T. M E D I C IN. ^41 Edq; illi omnino prsfupponendü, quemadmodum enam in confukatione admonuimus, sgritudinem longam t'ore,amp; perfeuerantia elTe peruinccndam,in quafolaeft cum diuino auxilio fpes ponenda, cum firma opinione. Nihil enim deterius huic,amp; omnibus alijs chronicis ac diuturnis morbis, quam cre-bra mutatio fententiarum amp;nbsp;remediorum. Hoe igi-turadmonere volui tanquara rem fortalTe præteli-quis omnibus maxime opportunam.

Confult. C.'DeprieferMtioneA podagre,pro noliU uiro domino lAMhu Zcfz Confute L. 'Bohemo.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nobllifsimus atque prudentifsimus

à nobis cófiliutn, ouomodo toto tempo iuæ effugere pofsit podagra, non quod earn iam patiatur,fed quod timeat, ne déclinante state, amp;nbsp;calore decrefcête,in earnincidat,propterea quód aliquido (vtnobis refertur') leui deflillationi lubij-ciatur. Cùm igitur quærat modum præferuationls à podagra futura, confibum meum eft, ne quid ma-gni moliaturfub hyemé,quæiamiain aderit,fed ha-.

bitobono regiminc viftus infexrebus non natura-libus,leuibus aliquibus pilulis vtatur,qu'æ paulatitn educat materia. Ä vino fi abflincre pollet,optimum , fore iudicarem:ad fanitacé enim eflet certa via. Sed quia id durius videbitur, cùm fit alTuetus vti opti-mis vinis,faltem accipiat quatuor metretas aquæ,in quibus coquac quatuor ciftellos faluiæ, amp;nbsp;totidem betomes,donee remaneant tres maftelli aqui,qui. bus deinde fafta dibgéti exprefsione addat oâo ma -ftellos vini albi bene maturi, amp;nbsp;fimul bullire permit - tatjidquepoftea bibat. Abftineat à pifcibus, frudi-

î4i I O. B A P T. M O N T A NI bus, legumiiiibus,cafeo,amp; omnibus, præter carnem vitulinam,pullorum, auicularum montanarum,oua recentia,paneminbrodio,panacellam. His conten-tus viuac ad minus per annum. Cumfua coniuge ho neftifsima non nifi à natura ftimulatus, amp;nbsp;ieiuno fto macho verfetur.Ab aére maxime nodurno fugiat,£lt; diurno etiam crafsiore. Muniat caput contra ven-torum amp;nbsp;acris iniurias . Ad præferuationem verà vteturhis pilulis:

Puluerizenturomniaperfe, deinde mifceantur,po-ftea afpergantur fucco lux arteticæ, amp;: permittan-turexiccari, amp;itaitcrum v)q;fepties fecerit,poftca cum fyrupo de betonica fiat magdaleon,de quo fin-gulls vicibus fiant pilulætres pro fin^ula drachma-Et hæc erit tota ratio præferuationis a future mor-bo,quem timet, amp;nbsp;ab alijs plurimis ab eadem materia oriundis. Rurfus,quiaDominatiofua petit con filium præferuatiuum à calcule proquodam amice fuo, idcirco Dominatio fua, vt a calculis fe immunem oranino reddat, operæpretium eft vt in fex rebus non naturalibus rede Ic gerat.Nihil ergo corne dat quodhumores generet ealidiores, velpituito-fos:omnia fint ivn^jna: amp;nbsp;tëperata, media inter eraf-fum amp;nbsp;tenue : bilis enim à ficcis amp;nbsp;calidis cibarijs, pituita à frigidis amp;nbsp;humidis originem fumit.Oportet igltur cauere à calidis, frigidis, crafsis amp;nbsp;tenui-bus.

C o N s V L T. M E D I C I N. ^45 bus,neScyllam fugiendo incidat in Charybdim. Temperate itaque edat amp;nbsp;bibat. Et quia nemo tarn prudés eft, quin cadat aliquando, prouidendum eft vt præueniat purgando eos humores, qui apti funt caufare huiufmodi malum, amp;nbsp;corroborando mern-brum,ne facilegeneret,amp; recipiat facile. Cum quo inftrurnento ? Optimum eft ex rhabarbaro amp;nbsp;agari-co medicamentum, admifcendo aliquid myrobala-norum,amp; aliquid temperatum,quod facile pertran-feat ad vias vrinæjVt cinnamomum cum femine me-lor^m. Exempli gratia:

JÇi.Rheubarbari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J iij.

Agarici elefli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J ij.

Scmel in feptimana vtatur. Si calculus effeftus fit, neceffarium ent illico mîttere fanguinem à popliti-bus,quibus nunc non vtimur,fed faphenis,faäadi-uerfione cum ijs qua:leniter euacuant,vt caf$ia;po-fiea adiungatur cafsiæ agaricum. Si effet in renibus, vtatur oxymelite,amp; aquamulfa.Nunquam frigidis, nunquam calidis procedendum cófulo, led femper lempcratis amp;incidëtibus : quoniam terreum,quod à calido coagulatum fuerit, vt lateres, non à calido nee à frigido diluit facile, vt Ariftot. n 11. Meteor. teftatur.Quare non poffumus progredi,nifi cum in-cidentibus, quibus minuuntur. Admifceaturigitur oxymel cum aqua mulfa.His omnibus diligenter amp;nbsp;exquifitè obferuatis, credo quod D. fua non folum àcalculis,quostimet,præferuabitur,veruraetiam à grauifsimis morbis vindicabitur, cum auxilio Dei Optimi Maximi, cui foli honor, glo-ria,amp; imperium in fecula.

Huie vero Bohemo non conferentibus remedijs in confilio pofitis, inftituitpuluerem fequentem ca piti infpergendum:

J^i.Laudani eledi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j üij- '

Afari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana j j.

Ri. Cinnaraomi elefti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j ij.

Anifi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j iij.

Zuccharl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ iiij.

Decoquatur in aquæ cómunis lib.v i.ad tertias. Vi-^u tenui vrendum confuluit.Sed quoniam fafta eft mencio Alexandrinxaureæ, ideo operæpreciû nos faduros arbitramur, vt hoc loco ftudiolis commu-nicemus examen illius à Montano fadum , quod licet (it imperfedum(nam alijsftudijsMontanus oc-cupatus ,perficereid minimè potuit) nihilominus ftudiolis non mediocriterprofuturum arbitramur: quoniam habebunt decéfeopos propofitos à Montano,in medicamentis eópofitis femper Ipcdados.

Ntequam defcriptionem propolitam ag grediar,pauca quçdâ prjtari oportet,vt in eóponendis medicamentis antiquos medicos multû operæ,artis, amp;ftudij po igamus , Medicamenta ergo quæorefu-muntur, varia nomina habuerunt : aut ab vfu, vclu-

CON SYLT. MEDICIN. ^4^ vfui funt,hoc eft,medent:aut à modo fumendi,qua-lia funt difta edegmata amp;nbsp;catapotia,illa quidc lam-bendo capiuntur,hæc verô dcuorâtur amp;nbsp;deglutiun-tur:aut à forma,vt funt trochifci, latine paftilli,figura m rotç refcrentes:aut ab excellentia virium,vt me dicinæ quæ vocantur hieræ, hoc eft, facræ,quia ve-nenatis fuccis corpus libérant amp;nbsp;perpurgant ; aut à multiplie! vfu, ficut funt antidoti,quæ propinantur aduerfus genera plutima morborum . Dehisipfis podremis fum verba fadurus: quoniam confie! non potucrunt,nifi à uiris præftant!fsimis,amp; medieæ fa-cultatis confultifsim!s:poftulant enimhæcmedicamenta mirabilem artem componendi. Componun-tut autem triplici de caufa,vtfcriptum reliquit Ga-lenus in lib.de antidotis : vel aduerfus vcnena,qua: aliquo malo tato fæpe dantur amp;nbsp;potantur ; vel contra eadem, quæ foris corpori admota officiunt ; vel vt aduerfentur humoribus vitratis, qui fæpe fie effi-ciuntur noxij, vt non minus noceant quàm venena, quemadmodum tradit Galenus librofexto delocis affediSjVbi loquitur de fignis veneni: vel ob très fi-mul hafee caufas,quas nunc attuli. Ortum porrô ha buerunt à Regibus 8e Principibus, quale illud eft quod Mithridaticum appellatur : nam Mithridates Pontirex medicamenta componi fibiiubebat,aut ipfe excogitabat (Reges enim medieæ artis femper fuerunt ftudiofi ) aduerfus venena, deinde fcelera-tis amp;nbsp;nocentibus, quos in carceribus detinebat,ve-nenum propinabat, mox medicamentum aduerfus veneni vim, vt experirentur quid poffet præftare.

Quid?nonne etiam temporeNeronisImperatoris Andromachus medicus mira arte compoluit theria cam aduerfus omnia venena? exquo fadum eft po-ftea,vt Andromachi theriaca vocar! cœperit.At ve-

rô hxc nodra antidotus, de qua in præfentia lenno habetur, aduerfatur prauisvinatisq; humoribus.Au rea vulgo dicitur, ab auro quod ingredit cius com-poGtioncm.Cognoniinatur itidem Alexandrina,ab vrbe infigni Alexandria,vbi eófefta eft:eo lane tempore ftudia bonarû literarum florebant,atq; àloan-ne Grâmatico, amp;nbsp;Simplicio, reliquisq; philolbphit excolebantur. Hæc lànè antidotus multa præfidia promittit:capitls dolorem fedat, oculorum lachry» mas lïftit, dolores dentium leuat, prodeft morbo co mitiali, infania liberat,omnib.affeä:ibus capitis me-detur, tabidis auxiliatur, fanguinis vomitum cohi-bet, paralvlim medicatur,laterum vifcerumq; morbos depcllit, calculos comminuit, vrinæ ftillicidto amp;difticultati magno eft vfui, confert ad vteri affe-élus,ad febres turn tertianas turn quartanas,ad apo-plexias,ad epilepfias. Mira profedo funt quæ polli-ceturhuiufmodi antidotus : fed vtrum efficerepof-Ct quæ pollicetur, decem capita funt confideranda à nobis, ne reliquæ antidoti in pofterum nobis pof. fint imponere : bis enim exploratis , facilis erit gra-dus ad alias omnes dijudicandas. In primis, fcopus qualis eft ipfius antidoti,eft cognofcendus : deinde perpendendum, vtrum ea ex quibus componitur an tidotus,cómoda amp;nbsp;vtilia fint ad illum fcopum:dein-de facultates omnium medicamentorum,ex quibus confurgit,funt ad artificis ftateram perpendendæ: dende deligenda funt medicamenta,amp; contemplan da,quæ féliciter cómifceri poirunt,vt harmonia antidoti bellifsimc conftet;deinde côferendæ funt rationes ponderum amp;nbsp;proportionu, vtrum cafu amp;nbsp;fine caufa,menfuraferuatafit,an arte amp;ratione:dein-de ex huiufmodi cómixtione inueftigandum eft,for mi ne natutalis,an fimilis naturali confurgat : deinde fci U-

C o N s v L T. M E D I C I N. 5-47 defcrutandum eft,quomodo medicamenta quan do niifcentur,ferniétentur, amp;nbsp;quotfunt genera termen tationis, amp;nbsp;quid eft fermentatio : deinde quomodo lïmplicia,hoc cft,herb£ præparanturjid eft,quæ erit proportio humidorü corporum amp;nbsp;(ïccorum , id eft, medicamentorum,vbi fefe offerent nobis innumera bilia pene errata pharmacopolarum : deinde,vtrum dofis propofita ab hoc aurore, femper feruanda eft. Erit ad extremum ftatuendum, vtrum hæc antido-tus,quæ ex tot difsimilibus rebus componitur,pof-fit ftare promifsis . Scopus itaq;,vt fingula capita paucis verbis ampleftar, huiufee antidoti eft,vt capitis morbum ante omnia oppugnet,amp; oppugnabit quidem,ni fallor,quoniam vera eft antidotus,cuius principalis fcopus,id eft,operatio nunquam impedi tur.Cçterùm omne medicamentü componitur,fum pta femper indicatione à morbo, quem depellendü aggredimur. Cùmergo in præfentia capitis morbus,amp;quidem diuturnus curatur, veriGmile eft caput laborarc frigidaintemperie ,vnde mul ta recre-menta affluant necelfe eft,quoniam aftiones natura les funt infîrmç,id eft,diminutæ.In primis igitur ex-haurire recrementa operæprecium eft, quo facilius caput mala temperie liberetur. Ergo prins perpur-gato corpore, Gpurgatione erit opus,rebus quæ ha beant concoquendi facultatcra vti proderit,non ijs quæ euacuent, ideft,educant excrementa. Vim au-tem concoquendi obtincnt,quæ non tranlgrediun-turfecundum ordinem caloris, qualis crocus,myr-rha,bdellium,ftyrax. Quare ctafTa recrementa atte-nuabis,tenacia detergentur,lenta incidentur: deter gunt amara, incïduntGccacalidaue tertij ordinis amp;nbsp;tenuiumpartiû.Vtprimùm incideris,dabis opcram vt difflentur : id tibi prxftabunt ea quæ funt mode-

rate Calida, vt myrrha. Vcrumenimuero quia afsi-duus ille vfus rcrum ealidarum amp;nbsp;ficcarum fope adi gerc poteft ad vigilias maximas, idea admifeere fri-gida perutileent:qualia funt ilia quæ fomiium con-çiliant,in quprum albo eft opium,id quod excmplo AntoniniImpcratoris facile cognofei poteft,qui ab airumptatheria.ca,ctiam iura dando populis,non le-ui fomno corripiebatur,propterea quód cómixtum erat opium : quare fine opio rurfus fibi parari iufsit, exquopoftea faftum eft,vt fomnum captare nequi-uerit.Itaq; fuæ faluti amp;nbsp;cómodis corporis cófulens, repetendum opium amp;nbsp;recipiendum in theriacam vo Iuit,indcq5 fomnum cepit,quemadmodum commémorât Galenus in libello de antidotis. Quantum ad autoris fcopum attinct, hoe vnum apiid omnes cóftat, ad frigidos capitis affedus hanc medicinam fuiffe confedam , vnde amp;nbsp;vulgare de ipfa circunfer-tur, Aurea quando datur, caput à languore leuatur. Sed quoniam antidotus eft, amp;nbsp;antidoti ( vt docui-mus in præcedenti lclt;ftione)non habent populärem amp;nbsp;feftinatam compofitionem, fed eo artificio confi-ci{blent,vt dum membto vni confulunt,exquifitifsi mè obferuent,ne prorfus vllum impedimentü vel in ipfo membro genitü,vel aliunde trâfmifsü,fuo con-filio pofsit obftare : vnde neceffariu eft, amp;nbsp;magnum numcrum fimpliciü in compofitione adaugeri, amp;nbsp;re conditam quandam artem tam diuerforum commi-xrloni adhiberi:quæ omnia ita fe habere manifeftiC-fimè in hac Aurea antidoto fingulari diftindoq; exemple) oftendemus.Deliberans igitur autor antido-ti ad frigidos capitis affedus medicamentü compo-nere,atq; optime cognofcens omnem componendi rationem ad morborü natura,quos depelli oportet, efle rcferenda,prirao contemplari cœpit,quænâ ef-

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fetfri-

CON SV LT. MEDI CIN. ^49 fet frigidorum morboru natura, qui tandiu tamque pertinacitermembro inhærerent:facileq; deprehen dit aliunde id cuenire non pofle, nifi quod mala intempéries frigida membri eflentiam lubftantiamq; inuafifletmeq; enimlblus humorum affluxus fanum alioqui membrum tandiu torqueret, imo temporis fucceflu, vel natura, vel ars,vel vtraq; fimul materia concoxilTet, amp;nbsp;excrementa expuliffct, ac membrum corroborafret,ficut quotidie fieri videmus in omnibus morbis, fubftatiali membri temperatura adhuc permanente. Ergo hic duo vidit autor,quae necefla-rio fe inuicé confequuntur:primum,cerebri tempe-raturam ad prçternaturalem frigiditatem efie colla-p(am;fccundura,humoris frigidi redundatiam,quae iempermembri frigiditatem amp;nbsp;infelicem impcrfe-ftamq; concoftionem fequitur. Hæc duo cum ani-maduertilTet, amp;nbsp;tanquafcopos fibi propofuiflet, ad hos potifsimum cœpit dirigere materiara compofi-lionis:8f cùm fciret, quotiefcunq; coniungiturpræ fentiahumoris cum intemperie in efientia membri, non folùm remouenda intempérie, fed etiam mate-riam defluxa vel ibi genita elfe euacuandâ. Pro eui-cuatione igiturmateiiæ,quæ proculdubiofrigida eft amp;nbsp;pituitofa,vertitur ad cómunes intentioncs,ad quas verti folent amp;nbsp;debét qui pituitofam materiam euacuarepropofucrût.Sunt autem illæ numero qua tuor:cócodio,incifio,abfterfio,apertio. Hic autem concoftionê intelligo propric diftam, vt omnes me dici amp;nbsp;philofophi rcda fentiétes intellexere, amp;nbsp;non illam metapboricam,amp; per fimilitudinem,quam plu res aberrantes medici conceperunt. Coftio autem propriè difta, vt definitur ab Arift.quarto Meteor, eft perfedio à naturalise proprio calorein pafsiuis contraiacentibus, id eft, in materia concoquenda.

Medici igiturinhoc ficut in reliquis omnibus natu ram imitantur: natura autem quencunq; redundantem humorem in corpore animalis inuenerit,niG ita putrens extrancusque fuerit vt nullo modo coftio-nem recipiat, femper ante expulfionê coftione tentât,vtper humfmodi coftionem, quicquid in materia vtile fuerit,totum id concodû pro alimento fer-uetur, reliquum veró inutile excrementofumq; de-pellatur.Inconfultè enim amp;imperitcageret natura, fi cùm materia adhuc cruda eft, Gue in venis, Gue in alia parte corporis cum fanguine vel cum laudabili humorepermifta, quæreret earn nulla farta fepara-tione expellereamp; euacuare. £rgo amp;nbsp;medicus arte expulfurus materiam liane ipfam , cortionem quam , diximns,prius tentat: nam inciderc,craGefacere,at-tenuare,abftcrgere,non eft aliquo parto concoque-re,vt imperiti putant, fed materiam præparare, Gue ad cortionem,Guead expulGonem : amp;nbsp;quihuiufmo-di artus cortiones appellant, non poflunt ob imbe-cillitatem intelleftus operationem naturæ difcerne re. Ad propoGtum igitur redeuntes, dicimus auto-rem huius antidoti euacuaturum pituitam quatuor cogitafte,cortionem,incilionem,abfterGonem,aper tionem . Ac primo quidem cortionem,vt feparctur quod vtile eft ab excrementofo. InciGonem,vt qu« crafla materia eft,amp;ideo cortioni expulGonique in-epta, attenuetur,amp; ad minima diuidatur. atque hac iplaeadem ratione etiamabfterGoconuenit,fcili-cet vt materiaillita, amp;nbsp;fuolentore membris imparta,commode vel concoqui vel educi queat. Quo-modo autcm,vbi farta cócoftio Gt,amp; excrementum quantum in fe eft fuerit excretioni paratum, euacua tio facilis confequetur,niG viæ præparentur amp;nbsp;ape-rjantur,per quas aptepofsit excemi ? Neque enim aliud

C o N s V L T. M E D I C I N. yn aliud admonebat Hippocrates in Aphorifmo, Corpora vbi purgare volueris, oportet prius fiuida face rejquàmhuiufmodi viarum præparationem . Ape-riendç igitur funt viæ,quod erat autoris noftri quar turn cónlium.Sed qu:bus medlcinis adiuuatur con-codio ? profedo ( vt bene oftenditur lib. v. fimpli-cium) cum his quæ non excedunt primum,autad fummum, gradum fecundum caliditatis,amp; cum ca-lore humiditatem habuerint temperatam, ita vt licet excedat calorem innatum, vel altero gradu, ei-dem tarnen calori afsimiletur,neque aduerfetur,fed potius adiuuet ipfum imbecillum : tale eft chamæ-melum,althæa,malui,crocus. amp;nbsp;fi aliquæ medicinæ humiditatem non habuerint, amp;nbsp;in earum fubdantia fit lentoramp; vifciditas,huiufcemodi vifciditas humi ditatis locum fupplebit, fcilicet ne calot diffletur, aut per halitum difcutiatur, fed in feipfo contentus augeat concodionem : talis eft myrrha, bdellium, ftyrax, amp;nbsp;reliqua huiufmodi, quæ præcipuè conue-niunt concodioni materix craflæ amp;nbsp;pituitofæ. In-cifioni auté idoneafunt (vt toties diximus ) qua: te-nuifsimæ funt fubftantiæ,cum caliditate amp;ficcitate tertij gradus: tenuitas enim ad incifionem primo amp;nbsp;per fe necelTaria eft, nam nee incidere aliquid po-teft, nifi pénétrée, nee penetrate, nifi tenuis fit fubftantiæ: amp;nbsp;ideo calidum adiuuat quidem ad incifionem amp;nbsp;penetrationé, fed non eft neceflariu, nam amp;nbsp;multa fri^ida validifsimc penetrant amp;nbsp;incidunt, ob hoc tantum, quia tenuis fubftantiæ funt,vt acetû,amp; fuccus limonû. Abfterfioni veto fimili modo etiam conueniût quç tenuis ficcæq; fubftâtiæ funt:fi enim abftergere debent,oportetvt quadâtenus penetrét: loge tamé minor tenuitas requirit abfterfioni quàm incifioni:nam quæ incîdunt,totum corpus penetra-

ffi I o. B A P T. M o N T A NI re oportet, ita vt prorfus partiû fiat feparatio,amp;: fo-lutio continuiifecus verô faciendum in abfterfione, fufficit enim vt quod abftergere debet,primam tantum fuperficié pertranfeat, amp;nbsp;inde fordes illitas vel impadas exiccet: quod non faciet,fi ftatim totü cor pus penetret amp;nbsp;incidat, fed potius fi parti abftergen dæ adhæferit. Quod aduertentes fullones,in fapo-ne conficiendo cineres amp;nbsp;fuccos herbafum abfter-gentium olei lentore coerccnt,fcilicct ne nimia fub tilitate pertranfeant,amp; potius inctdant quam abfter gant. Ergo tenuitas abftergentium debet efie mode rata,præcipuè fi fuerit adiunfta caliditati:nullum e-nim habet frænum tenuitas fubftantiæ coniunda ca lori.Ideo omnia amara quæ calida funt, abftergunr, quoniam fundanturin lubftantia terreftri crafl'a, ita vt nee caliditas fua, necficcitas pofsintadprofun-dum penetrate,amp;diuidere aut incidere,fed cogun-turinhærere,vbitranfiucrint fuperficiem corporis abftergendi.Non ita autem euenit tenuibus medica mentis, quorum tenuitati frigiditas copulatur : vbi enim talia corpori animalis applicantur,quantü ha-bent in tenui täte fubftantiæ vtprofundifsimèpene-trcnt,tantum ab innato calore repellunturfrigidam fubftantiam abhorrente : amp;nbsp;inde eft quod talia pol-funt amp;nbsp;incidere,amp;abftergere: abfterguntquidevbi occurrunt membre animalis viuo amp;nbsp;repellenti fubftantiam frigidam, qua: cogituradhærcre amp;nbsp;abfter-gere:incidunt verô vbi occurrut inanimafæ fubftan tiæ,quæ non refiftit. Et inde eft quod fuccus limo-num occurrés humori pituitofo, incidit ipfum egre giè, imó vt aiunt, vim habet ferró quoq; diflccandi: vbi verô occurrit membro animalis viuo, abftergit tantum, amp;nbsp;nó pénétrât amp;nbsp;incidit, ficut piper amp;nbsp;reli-qua tenuia calida. Acetü tarnen magis incidit quam abftergat.

C o N s V L T. M E D I C I N. yq abftergat: amp;nbsp;hoe bene habet fecundum rationem di ftam,nanq;in aceto eftaliqua fubftatia calidaadiu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

uans ad penetrationem amp;nbsp;inci(ïonc,vt autor eft Ga-lenus fecundo fimpliciü.Et hæc fatis de viribus medicinarum concoquentium, incidentiura,amp; abfter-gentium.Supererat quartum genus aperientiu. Primo igitur fciendum, quæ aperiunt neceflario calida efle debere : nam calidi eft aperire, frigidi conftipa-re.Sed cùm aperientibus vtamur, vt meatus claufos conftipatosq;referemus,meatusq; ipfi duabus ra-tionibus conftipari queant,velqualitatequapiaad-ueniente quæ aftringit, vt alumen, vel materia craC-fa,aut vifcofa, aut multa, dudum corum obturante, de prima hoc loco nó intelligimus ,fed defecunda. Hancigitur obftruftionem fine fîtà vifcida , fiue fit à cra(ra,fiue à multa matcria,nó poterit caliditas tennis fubftantis amp;nbsp;velocifsimi tranfitus aperire,nam talis potius ineïdet, fSc viam fibi violentam faciet in materia obftructe. Ergo indigebit cahditas aperiés, fubftantia terrcftri crafla, quadantenus tarnen à ca-lore concoquete attenuata, ita vt penetret quidem, fed tardé : amp;ea tarditate fuainnata caliditas atténuer,concpquat,difcutiat materiam in loco obftru-fto impalt;ftam,amp; adharentem. Et ideo amara vim ha bent maxima propriamq; apcriendi,nó tarnen quæ-libct amara, fe'd ea tantum, quæ parum aut nihil ha-bent de fubftantia terrcftri crafla frigida adftringen te ; talis enim fubftantia impedit tranfitum apertio-ni neceflarium.Ideo quæ huiufmodi {unt,potius ab-ftergunt,ob rationem paulo lupra diftam, ficut ab-finthij, rhabarbari,aloè'sque fubftantia.Cuius rei fignum eft, quodfi talia infundantur, vel fuccus eo-rum exprimatur, efficiuntur aperiendo quidem ef-ficacifsima,fedcorroborando parum idonca, fcili-

H^ IO. B APT. MONTANI cetquoniam partem frigidam terreftrem aftringen-tem ob infufionem vel exprefsionem amiferunt,ca-lidam vero tenuern penetrantem aroaram retinue-runt , quæ tarnen fubftantia calida non ita tenuis eft Vt incidentium : eft enim quod amarum facit,ter-reum aduftum, non fubtile igneumjGcut eft in inci-dentibus. Et hæc fatis fint pro quatuor confilijs ad localem particularemq; euacuationem matenæ fri-gidç in capite exiftentis légitimé faciendam.Super-eft vteuacuato captte téperatura frigida emedetur: amp;quoniam ea frigiditas intenfaac pertinax eft, vt jndicat longitudo morbi amp;nbsp;curandi difficultas,amp; extremis morbis extrema remedia adhibenda funt, ideo calefacientia merito applicabuntur,quæ ad ter tium amp;nbsp;quartum gradum accédant. Cum vero à tot intenfè calidis cerebrum etiam exiccetur, amp;nbsp;inde vi giliæ ac tabes oriantur,ideo vt fomni etiam ratio ha beatur, voluit autor admifcerehuicmedicamento opium 15c narcotica,quæ hunc ipfum vfum habere in hoc medicamento amp;nbsp;alijs confimilibus exprefsè in-dicauit Gale.primo antidotorü,Antonini exemplo, qui fublato à theriaca opio, in maximas vigilias in-eidit. Hsc igit quæ hadenus expofita funt ad hanc antidotum reftè conficiendam , fufficerent, fi nihil ahud expofceremus, nifi vt præfens capitis affedus tolleretur.Sed quoniam in tam artificiofa compofi-tione non tantum capitis curatio promittitur,{ed e-tiam præferuatio,ideo aliorum quoqj membrorum, non capitis tantum ratio merito habenda fuerat: ab illis emm perpetuo exhalant vapores, fouentqj mi-rum in modum omnes capitis alFedus. Ergo amp;nbsp;reli-qua mébra Ipeftare oportebat, vt fingula proprios adus rité exercèrent, amp;nbsp;colleda excrementa ad regiones magis congruas quàm ad çapnt depellcrent.

C o N s V L T. M E D I C IN. fff Ergo in ftomacho amp;nbsp;hepate, quæ funt prima inftru-menta naturalia,tres potifsimum virtutes erant cor roboranda:, quæ concoquit,quæ retinet,quæ excer nit alimenta: vbi cnim hæc reftè fient,etiam cógrua attraôio confequetur. Concoftioné fieri cum moderate calïdis,iam didiciftis.Retentio fit cum rebus aftringétibus ; tales oportere elTe fapore acerbo aut auftero,fubftantia terrcftii, frigida,crafl'a,in fimpli-cium metbodo oftenfura eft . Excretio iuuatur plu-rimis quidem alijs inftrumentis,fed non parum ab-ftergentibus amp;mordicantibus, vtfecundo amp;nbsp;tertio de facultitib.naturalibus. An hæc omnia refte per-afta fint, in fimplicium ingredientium explications apparebit. Cæterùmin venis quoque, renibus,ve-Cca,vtero,fplene,mufculis,cute, amp;intermedijs va-cuitatibus quotidie aggregantur excreméta,quæ ni fi fcdulo educantur, molem effatu dignam fucceflu temporis coiitrahüt, vnde poftea plurimæ oriuntur æoritudines.Ergo ad venas quidé purgandas diure-tica propriè dida cóueniunt, quæ funt caUda amp;nbsp;fic-cain tertio,vt ex meth.fimp.colligitur:iUa enim (vt ibi docetur) à fanguine excrementum fua incifione cliquant amp;feparant,amp;ad renes deducunt.Sed ad re nes amp;nbsp;veficam purgandam conueniunt diuretica im propriè difta,videlicet quæ fubftâtia humida,liquo re tenui amp;nbsp;facile penetrante, amp;nbsp;poft penetrationem efficaciterabluenteamp; abftergente, ficut eftvinum album tenue,amp; decodum feminum althçæ,cucume ns,melopeponum, capillorö Veneris,amp; aliorum hu iufmodi,quç omnia in fimpl.meth.diligentifsimè o-ftenfa funt. Vtero expurgando eadem pene conue-niût,quç advrina propriè ejendâ diximus,nifi quod longè præftant quæ quadantenus amara odorata-que fuermx, quo nia amarit udine fua vias obftrudat

^^6 IO. B A P T. M O N T A NI potentius aperiunt amp;nbsp;odore corroborant fpiritunV, amp;nbsp;lanpuidum calorem reuocant.Nec inultum difsi-miliaheni conueniunt. Mufculos autem, amp;nbsp;medias vacuitates expurgat quæ tenuifsimæ fubftâtiæfunt, calida amp;aperieiitia. amp;ha:comnia qualia ede opor-tetjiam fatisoftcndimus.Verumvt exaftifsimafit hæc antidotus, nó membrorum tantùm naturalium amp;nbsp;capitis ratio fuerathabenda,fedetiam cordis: à corde enim Ipiritus vitalis amp;nbsp;calor naturalis per fin-gulas quafquepartes perpctuo diftunditur:vnde eo déficiente,vel malè affeäojnecede eft omnes corpo ris partes auc deficere,3ut male habere. Cordi ergo prouidendum fuerat,tum cum odoratis fpiritum amp;nbsp;calorem recreantibus, turn cum bis quæ à forma fpe cifica operantur. Nunquid igitur hæc omnia fint ab antore diligentifsimè obferuata,in explicatione firn plicium ingrediëtium proximè videbitur, quod erit tertium caput à principio propofitum. Et vt breuita ti ftudeamus,neq; bis idem fruftra repetatur,nó de-fcribemus totam antidotu continuato fermone,fed lingula Cmplicia feriatim recenfebimus eodem ordi ne, quo pofita funt;amp; vbi difcrepabit defcriptio mo dernorura à Græca amp;antiqua, notabimus amp;nbsp;admo-nebimus. Afarum eft calidum amp;nbsp;ficcum vfque ad tertium gradum,habet tenuitatem fubftantiç,habet laporem acrem,qui acris fapor apud moderoos dici turgarbo: fèd ego intclligo acutum amp;pungitiuum, vt gingiber amp;nbsp;piper : fie habet afarum acrimonia, fi-cut piper: eft odore iuciindo,habet præterea amari-tudinem quæ fundatur in terreftri fubftantia craffa. Ex iucundo odore indicatur bonaconcodio fub-ftantiæigneæ: exacrimoniafaporis indicatur nota-bile dominium caloris in fubftantia tenui:cx amari-tudine indicatur crafsitudo fubftâtiæ terreftris. Er

CONSVLT, MEDICIN. «7 go afarum,quocl fimplex appellatur,non eft abfolu-te (implex, fed habet diucrhtatc fubftantiæ,tenucni fcilicet amp;nbsp;concodam, calidam igneam, vt notatur à fapore amp;nbsp;0 dore, ita tarnen vt fapor indicet calidita-tem amp;nbsp;tenuitatem fubftantiæ principaliter, odor ve ro indicet perfedam cocodionem. Ergo ex his qua litatibus priæis amp;nbsp;fecundis fequutur tertiæ amp;nbsp;quar-tæ. Tertiæfunt, quod abftergat afarum rationefu® amaritudinis, quod adftringat ratione fuæ fubftantiæ craffæ terrellris, quod incidat ratione fuæ acn-nioniæamp; caliditatis ad tertium gradum Setcnuita-tis fubftantiæ. Quantum ad quartas virtutes,quôd corroborer ftomachum, quia aftringit amp;nbsp;abftergit: quod aperiat obftrudiones hepatis, quia abftergit amp;nbsp;incïdit:quod prouocet vrinara, quoniam incîàat amp;nbsp;calidum (it vfq; ad tertium gradum : quod prouocet menftrua, quoniam eft amari faporis,craiÊE fub-ftantiæ,amp; aperiendi facultate pollens. De opobal famo. Succus balfami tenuifsimarum partium eft,amp; ob multam tenuitatem fubftantiæ decipit medicos, qui propterea credunt ipfum elfe calidifsimum,quo niam re vera raultü calelacit amp;nbsp;exiccat.Sed hoc non facit ratione fuarum qualitatura,fed ratione fubftan tiæ,quoniam tenuifsimus: Geut etiam facit acetum, quod quidem maxime rekigerat, nó quod frigidif-nmum Gc,neq; enim excedit primum gradum frigi-ditatis,fed quoniam tenuifsimæ fubftantiæ eft,mul-tum penetrans,amp; propterea multum refrigerans: amp;nbsp;hoe admonuit Galcnus cùm alibi fæpe,tum vndeci-mo Gmplicium,cap.de caftoreo.Et hæc de fucco bal farni. Lignum veto ipGus , quod appellatur xylo-balfamü, amp;nbsp;frudus, qui appellatur carpobalfamum, recedunt àfucco in tenuitatc fubftantlæ:frudus tarnen vel carpobalfamum magis abftergit amp;nbsp;minus

«8 I O. B A P T. MONTANT cxiccat,amp; codioni magis idoneum eft, ideo tufsiert tibus, catarrhis, epilep(îæ, vertigini magis confère: quibus omnibus in hac antidoto indigemus . Bene igicur hoc loco ponitur ab aurore - Hyofevamus, feu vt Moderni, iufquiamus albus, id eft, qui alb» flore conftat, eligendus ( nam reliqui duo,nigerin-quara amp;flauus, venena funt) frigidus in tertio. Vbi feiendum, quæ in tertio amp;nbsp;quarto frigida funt, fed prçcipuè in quarto,potius exiccare quàm humeéta--re : amp;nbsp;ratio eft difta à Galeno, iiii.de fimpl. med. cap.i i.quoniam fcilicet frigidifsimû excedens ex-haurit humidû comprimendo,amp; diuellit côtinuum. Contingit tarnen quandoq; humeftare non perfe, fed per accidens, vel per aliud, fcilicet aut propter pluriraam humiditate, id eft,humorem aliquem crit dum fubftantiæfrigidæ adhærétem, vel propter ex-tinélionemcaloris,adquam poteft fequihumidi-tas, vel quia ibi non eft caloris præfèntia exiccans, vel quia excrementofa humiditas augetur ex crudi-tafe . Propterea Galenus primo de temperaturis in' principio ait. Opium refrigerate amp;exiccare. Et in v 11. amp;nbsp;v i i i. de fimplicibus tam de papauere quàm de hyofcyamo loquens,gradü quidé ponit in' refrigerando tertium amp;quartum,in humeftando veró nullum. Garyophyllum,vtguftus oftendit, amp;nbsp;Paulus etiam atteftatur,calidum Ik ficcum in tertio eft, amp;nbsp;ex tribus fubftantijs diuerfis conftat .• vna infigniori calida amp;nbsp;tenui, quod acrimonia demon-fttat : amp;nbsp;alia calida amp;nbsp;illa quidem, fed craffa terrea,i calore quadantenus extenuata, quod oftendit ama-ritudo: habet amp;nbsp;tertiam cralfam terreftremqj,quam non euicit calor,amp; hoc indicatur à fapore aftringen te. Si igitur Garyophyllum guftaueritis,apertè hot tres faporesdeprehendetis,acrem primoaduren-tem

CONSVLT. MEDICI N. yy? tcmlinguam, amarum, 8f aftnngentem . Exquibus fequitur per methodum vobis propofitam, conueni re ftomacho amp;nbsp;hepati, propter fuam aftridionem amp;nbsp;amaritudinem: aperire quæ funt aperienda,propter amaritudinem amp;nbsp;crafsitudinem fubftantiæ : incide-rc,propter caliditatem amp;nbsp;tenuitatem. Eft etiam illi fapor iucundus, ex quo elicere poteftis ex rnetho-dojvim quoque illi ineffe fpiritus recreaiidi,amp; con-fequentercorcbro amp;nbsp;cordi confulendi.Et quoniam jn omnibus fius fubftantijs dominatur ficcitas,habe ris ipfumconferre neruis amp;nbsp;ofsibus,amp; omnib.mem-bris in quibus abundat excrementfl. Opium propter multam frigiditaté, quam habet in quarto gra-tlu,àtotafubftantia rebellis eft calori natural!,fpiri-tibus tam animalibus quam vitalibus,quàm enâ ni-turalibus, fi naturales funt, prout reuera funt. Quo fundaméto pofito relinquitur,in opio vim efle mor-tificandi,ftupefaciendi ornné fenfum, fiftendi ac re-tinendi omnem fluxum, craflefaciendi,atq; (vt vno verbo dicamus)impediendi ornné motfl facultatum animæ,amp; inducendi quietem: dat enim viam amp;nbsp;adi-tum ad mortéobeundam . Myrrhahabet quidem in fe plurimam amaritudinem, cuius ratione pluri-mum abftergerc deberet : fed ita moderator abfter-fio ab cmplaftica fubftantia, qua plurimfl redundat, vt abftergat abfque vlla mordicatione: propterea amp;nbsp;ocularibus, amp;nbsp;arteriacis medicamétis adhibetur, amp;nbsp;ad omnia quæ abftergi amp;nbsp;exiccari debent fine mordicatione . Cyperi radix, quera angularé iuncum vocant,infignem m fe habet ficcitatë: quod quidem itiefle,fiquis eius effigiem contemplabitur,exfolo intuitu facile deprehendet : caliditatem veró habet moderatâ,vt primum gradfl non pertrdfeat. Ex eius veroguftu depiehenditur.nou multfl idftnngente,

neque amarOjhabere tenuitatcm fubftantiæ,cum le-ui tamen aftriftionc^quoniam amp;nbsp;kuiter alhingit gù ftum : fed aftriftio leuis,vt tones didiciftis, cum tc-nui lubftantiæ adiungitui jnon impedit tranCtu me-dicinæ,fed potius adiuuat. Ex his igitur colligitur exmcthodo,quidpofsit in tertijs amp;nbsp;quartis virtuti-bus : exiccat enim validifsimc quantii ad tertias atti net, amp;nbsp;abftergit fine mordicationc ; quantum vero ad quartas, vlceraglutinat,calculos frangit,vrinain amp;nbsp;menftruaprouocat, amp;reliquahuiufmodi,quæ ex primis amp;nbsp;fecundis fuis facultatibus facile clicere po teftisjfi methodum noftram de fimplicibns cede le-giftis,vcl legetis. Cinnamomura, quod non habe mus verum,fed cafsia pro co vtimur,calidum amp;nbsp;fic-cum eft in tertio : in tenultate vero fubftâtiæ quan-damantonomafiamamp; excellentia præreliquis omnibus aromatibus habet.Sequitur ex hoc fundamen to per methodum,vt maxime exiccet,maximeq; ca-lefaciat, longe etiam magis his, quæ parem habent turn Câliditatem,tum ficcitatem,fcilicet ratione fux tenuitatis. Ergo cura ita tenue fit,amp; in eo gradu ca-Iiditatis,pollebitmirüjn modu incidendivi: amp;pro pter maximamvim exiccandi,maxime prohibebit putrefaftionem, Cafsia,qua vice cinnamomi vti-mur,parem habet gradu in qualitatibus primis cum cinnamomo,infubflantia tamen crafsioreft, amp;gu-flanti diligenter,guftu eft manifeftè aftringeti: ideo non tam facile pénétrât,vt cinnamomû, nee tam facile exiccat. Vnam tamen habet facultaté cinnamomo pra;ferendam,videlicet quod magis corroborât ftomachü,J5c membra naturaliadn reliquis omnibus longè inferior eft. lurè igitur præcipitur à Galeno, vt deficicte cinnamomo,vice eius duplo cafsiæ vta-mur. Folium malabathriponitur à Galeno vinbus fimile

C o N s V L T. ME D I C I N. yUi Cmlle omnino nirdo. Cum ergo folio prorfus carea mus,ne in re vana occupemur, ad nardum tuto tran fibimus. In nardo,ideft,fpica,caliditas eft moderata, vt guftanti facile apparet:neque enim linguam alteratguftdtis adfenfibilem caliditatem.ficcitas in fecundo gradu, fapore quadantenus'amaro, cum a-Cerbo vet auftero:ex quo fequitur,fubftantiâ quoq} illi adeffe craifam amp;nbsp;terreftrem à dominio. Et ex bis primis amp;fecundis fuis qualitatibus colliguntur ter tia: amp;nbsp;quarts.Tertiæ,quôd poteft abftergcre ratio-ne amaritudinis,quod poteft adftringcte rationc aü fteritatis.Quatts,quód conuenit ftomacho amp;nbsp;hcpa ti,fed hepati longe magis : ratio, quonia ftomachus turn indicatione fumptaab eins fubftantia, qus fic-Ca eft, turn à fuis excrenicntis pituitofis admodu amp;nbsp;humidis,indiget rebus valde exiccantibus, ficut eft ablinthium amp;nbsp;aloë: hepar veró cum neque fubftan-tiam habeat itahccam,fedhumidam potius,neq; ita redundet excrementis,non indiget tantùm cxiccan tibus.Conuenienterergofpica magis cóueniet hepati, quàm ftomacho:è conuerfo autem aloé'amp; abfin thiü magis ftomacho quàm hepati. Habet præterea nardus odoris iucunditatem,quavim habet fpiritus tecreandi, propterea amp;nbsp;capiti amp;nbsp;cordi conuenit. Zadura, quam nunc Zedoariam vocant, vt guftanti apparet, proculdubio calidaeft amp;nbsp;ficca in tertio;fer uet enim guftu, quod propriü illius gradus eft:licet modemi m fecundo tantü gradu poiuerint,qui gradus non hneratione deprehendi poteft,vtin fine v. de fimp.med.Sc nos etiam in methodo noftra tradi-diraus.Tenulfsimæfubftantiæ eft, vt duo indicant: primû, quod guftanti nulla apparet aftrilt;ftio:fecun-dum, quod vis eins amp;nbsp;calot facile pénétrât ad pro-fundum,8c facile etiam cxhalat amp;nbsp;diffoluitur. Ex Ins

j6z IO. B APT. MONTANT aj)paret,quôd in tertijs virtutibus vim habeat irici-dcndi : in quartis poflet difcutere omnem datum in quacung; parte fuerit,propterea vtero maxime con fert, colicis amp;nbsp;diuturnis ftomachi inflationibus con fert,amp;omnino concoftionem adiuuat.Aiunt etiam conferre venenatorum morfibus;quod fi verum eft, vidcnditra faceré ne id pofsit à caliditate fua veneni vim exterius euocante, ficut 8f multa facere vide-mus, an potius à qualitate occulta amp;nbsp;forma fpecifi-ca. Hac occafione dufti noftrarum xtatum medici, quodfcilicet venenatorü morfibus prodeflè zedoa-riam legerint, illa ad peftilentes flatus pafsim vtun-tur. Zingiber calidæ quidem fubftantix amp;nbsp;feruen-tis efl,non multo infra piper,fed non ita apparet pri rao occurfu,ratione humoris cuiufdam recrementi-tij, quo plurimü redundat, veluti piper longü, ideo amp;nbsp;vtrunq; teredinem fentit. Quæ autem talia lunt, ficut tardius calefaciunt,ita cum ad adum dufta fue rint, pertinacioré inducunt calorem, nee tam facile exhalabilem, ficut qui à tenui amp;nbsp;ficcafubflantiapro cedit : euenit enim illi quod flammç à paleis excita-tæ : qui verô ealor à re humida educit talis efl,qua-lis alignis viridibus : binc calor naflurti), finapis, thapfix, cantharidum, pertinacifsimus exurensque efl,quoniam in plurimo humore excrementitio fun datur. Calor igitur à zingibere pertinacius quidem ha:ret,non tamë vt naflurtij:ideo confert flomacho amp;nbsp;coftionibus,amp; totum corpus calefacit. Cum in corallo infit vis exiccandi manifefla,amp; aflriftionem habeat,vt guflanti patet, neq; in eo aliquod fignum caliditatis appareat, neceflario fequitur quod fit fri gidus amp;nbsp;ficcus cum craflafubflantia,non multum ta men excedit primü gradum frigiditatis.Ergo in eau fa calida conueniet,vbi aftriftione amp;nbsp;corroboratio-

C o N s V L T. M E D I C I N. y«j ne indigebimus,vc in æftuâte ftomacho, fanguinem biliofum reijcientibus, dyfentericis. An veró collo fufpenfum tam mira pofsit efficere, vt fcribitur,ad-uerfus omnes ftomachi affeftus,fyncopas,vermium amp;vteri præfocationes, alijs confiderandum relin-Quo:dc hoe enim vidi experientiam, vt etiarn de fu-fpenfione pæoniæ,videlicet nihilprorfus ncque iu-nare, neq; nocere : quamuis Galenus tantum nobis perfuadere conatus fuerit, fe etiarn teftem aduocas de virtute pçoniæ. In tragacantha nullam ede ca-liditatem iulignem fenfus oftendit : ineft tarnen illi vis exiccandi : à fubftantia auté vifcida amp;nbsp;lenta, qua pollet,vim habet emplaftica non mediocre : ex qui-bus qualitatibus fequitur,pofl'eobtundere acrimo-nia,lenire quæ funt afpera,amp; fiftere omne fluxum. Thuris quatuor partes in vfu medicinæ veniunt,ip-fum gummi,cortex,lignü quod dendrolibanü Græ-ci appellant,manna. Quantum ergo ad gummi atti-net, fapore eft moderate amaro amp;nbsp;fubaftringcnti:ex quibus faporibus fequitur per rationem methodi, calidum elfe circa fecundum gradum. Subftantiave ro illi meft, vt fenfui apparet, vifcida amp;nbsp;cmplaftica, quç indicat in eo dominari etia partes acrias aqueis amp;nbsp;terreftribus admixtas:non ergo tranfibit primum gradum ficcitatis.Quibus ftantibus fequitur ex me-thodo, vtratione amaritudinis vimhabcat abfter-gendi;ratione vero fubadftridionis paruæ, vim mo dice corroborandi amp;exiccandi:imo propter calidi-tatem fecundi gradus, lentoré fubftantia amp;nbsp;modc-ratam exiccationé,non mediocriter cócoquerc po-teft materias craflas amp;codioni rebelles,amp; obtüde-reetiarn acrimoniaratione emplafticæfubftantiç,(î modo meminiftis quæin methodo dida funt. Ergo vlcera fordida abftergec,quoniâcôcoquit,amp; media

fff4 IO. B A P T. MONTANT criter exiccat: carne replebic, fcilicct viccra, fècun-dùm dogma Galeni lib. 111. therap. amp;nbsp;quoniam line mordacitate abftergit amp;nbsp;exiccat; cicatrice quoq; inducet.Et cùm fitfeorfum tara multiplicis vfus,fe-quitur vt varijs rebus admixtum,varias vires acqui-rat:nam fi cura lade mifcçtur,fedatiuus dolorû effi-citur, qui mordicatiui appellantur, ob acrimoniam huraorum contingentes, vt fciuiftis in methodo do lorum à nobis tradita.Si cum aceto amp;nbsp;pice illinatur, afperitates cutis, vitiligines, amp;nbsp;lepras fanat, ob maximam vim abftcrgcndi, amp;nbsp;exiccandi, amp;nbsp;incidendi, quam exaceto amp;nbsp;pice acquifîuit : vfliones præterea ignis,amp;pernioncs frigore cótraftos,cum adipepor ciiio amp;nbsp;anferino tollit : lenit enim amp;nbsp;tcperatura fic-cam induda ab excelTu frigoris vel caloris:nam hu-midum ficcando,ficcitatcinducit:mollit Screcreat, ac fimul acrimoniam humorum fed3t,amp; vlcus mun-dificat amp;nbsp;incarnat ; atq; ita prout varijs admifcetur, varia poteft, quoniam in medio multarum virtutuni eft conftitutum.Et hæc fit vobis via, ex primis qua-litatibus in medicamento repertis, femperindagari tertias amp;nbsp;quartas facultates, quarum ratione primæ amp;fecund£ confiderantur,hoc eft circa qualitates amp;nbsp;fapores. Cortex habet amp;ipfeeafdem cum gummi vires,longè tarnen efficacius aftringit : proptereain dvfenterijs, amp;nbsp;fputo fanguinis, amp;nbsp;vbicüq; aftridio-neindigemus,fempereft præferendus. Dendroli-banum vcro cum ponatur calidum amp;nbsp;ficcum in tertio gradu, admirari debetis quomodo à Galeno di-caturpurgareamp;replere polTevlcera oculorü:fie-nim indicatio curandi furaatur à natura membri, o-culus (vt ipfemet Galenus airerit) humidus eft amp;nbsp;a-queus amp;nbsp;valdefenfibilis,ideo uonilli cóueniunt ca-lida amp;:ficca in tertio, turn quia nimis calefaciunt amp;nbsp;exic-

C o N s V L T. M E D I C I N. i6j exiccant,tum quiamordicant:qux auténimis exic-cant vel mordieant, poterunt quidem fortafle vlce-ribus valdefordidis etiarn oculorum conuenire,re-plereautemamp; carnem generare nullo modo poterunt, fi modo verafunt principia, qux etia Galenus ipfeponitin iii. methodi.Eftetiafufpicio,nehoc loco fibiid Galenus cóminifcatur:cum enim medi-camentorum vires femper ex Diofcoride referat, vt patet mediocriter exercitato, amp;nbsp;hoc tantum addat vt ad methodum cogat deducere quçcuiiq; Diofco rides indiftinftè protulit,hic dendrolibano aperte tribuit qux Diofcondes non dendrolibano, fed ipb thuri afsignauit, ita vt etiâ ijfdem verbis vtatur ad dendrolibanü tranflatis,quæ de thure dixit Dio-fcorides. Si igitur dilfentirc à Diofcoride volebat, afsignandaerat aliqua ratio,amp;contra Diofcoridem difputandura,vt alibi facerc non veretur.Sed hoe fa tis fit tetigifi'e,vc vos quoq; animaduertatis. Mannam alferunt coccos feu granula quidam thuris eC-fe,qui cùm affertur thus, ex collifione amp;nbsp;attritu fe-parant permixta ex cortice amp;nbsp;gummi,ideo amp;nbsp;utriuC qucfacultatem pofsidet. Si Saluiam diligenter gu-ftaueris,percipies primo moderatam quandam aftti ftionem, poftca acrimoniam, qux tarnen non acce-ditadhoevt plane mordicet linguam,ficut origanum, fcrpyllum, nepeta, amp;nbsp;reliqua huiufmodi : at fi diutius fub lingua çontinueritis, tunc aftriftio noa mediocris occurret. Ex bis patet calida elfe falulam vel in fine fecundi gradus,vcl in pnneipio tertij,(ï modo mcminerls quæ in methodo noftrafimpliciö, amp;nbsp;v.de fimplicibus dida funt: ficcam vero in tertio completo.Patet pnterea exfubftantia duplici con-ftare,altera tenui calida, vt teftatur acrimonia,alte-ra craffa terteftri frigida,vt indicat aftridio.Ergo ca

lida fubftantia tenuis adiuuabit vt penetret ad pro-fundum:frigida terreftris exiccabit,aftringet,corro borabit.Tota igiturfubftâtiapota vel illitamire valet ad fluxus omnes præcipuè fanguinis fiftendos,amp; membra firmanda. Ideoad continendos foetus u-tilifsimè comeditur antecibum,amp;ad hos qui ex alto ceciderunt, aut flagellis vel fuftibus cæfi fuerint, efficacifsima cft:tufsibus prodeft, catarrhos fiftitjamp; vlcera maligna ac fiftulas exiccat,purgat,amp;fanat.Si veto decoquatur,retinet quidem decoâum,exhau-ntq; à Saluia partes omnestenuesac calidas,multas veto terreftres craflas ac frigidas derelinquit, quas non poteft excoquere.Ideo bibitumhoedecodum, vtinis amp;nbsp;menfib. prouocandis mirû in modumeon-fert.Nec minori vtilitate ad capillos tingendos illi-nitur,fcilicet quoniâ fua caliditate amp;nbsp;ficcitate abfu-mit quicquid pituitofîin pilo eft, amp;eundem fuavi aftnngente denfar, firmat,robuftioremq; reddit,ne tam facile pituitola excrementa recipiat. imo etiam putredinem prohibct,quæ non leuis caufa eft vt ca-ni oriantur. quibus fcopis amp;nbsp;fuccus nucumamp;ga-ryophyllum ad bunc ipfum vfum adhibentur,vtrun que cnim iftorum bac ipla ratione capillos tingunt. Hac via fi proceffèritis, ex primo guftu medicinarû reliquas omnes virtutes deprehendetis, neque vn-quâ vos fallet hçc methodus,nifi vos guftâtes deci-piamini. Meu radices,quibus vtimur,guftanti acer rimæ fefe offcrunt,non ftatim tamê,fed vbi aliquan-tulum cas dente contriueris:amp; hoc euenit ob pluri-mam earum humiditatem excrementitiam. Propte-rca fi comedanturvirides amp;nbsp;recentes, capiti admo-dumfunt infenfæ,obmultitudinéacrium vaporum afcendentium:quod vitium arefadæ maxima ex par ^c amittunt. Quantum ad fapores attinet,nullum fe

CONSVLT. MEDICIN. ^67 rè prater folam acredinem in hac radice percipies. ergofatendum illam tennis efle fubftantia, calidæ ignea,cum qua nónihil aqueç quoque excrementi-tiæ admifcetur.Non mirü igitur fi talis exiftens,ve-lîcæ amp;nbsp;reni'i obftruftiones aperiat,amp; vrinæ difficul-tatibus profit tam intro fumpta, quàm extenus illi-ta,ac tantundem flatus vbicunque exiftentes excu-t.iat,atque eadem ratione menfes eduçat.

Abemus hominem qui fuit Curfor, amp;nbsp;prius tneidit in anginâ,quçvexauit eum per 40. dies. Eft valde prudens, vt mihi videt, inter eius ordinis homines : quia am non conuenire, abftinuit à vino per duos menfes:quia veto fitijt admodum,multii aquç bibit,in quo no fatis fuit prudes : amp;nbsp;iam vndecimus eft dies,ex quo incidit in tumefadionem pedum, amp;nbsp;ventris inflationem. Credit fe melius habere, cùm non appareret tumor adeo magnus in pedibus : fed detenus habet multo, quia materia afcendit ad ven trem, amp;nbsp;percipit ex motu velut fluduationem quan dam,amp;vidcturinitium efleveræ tympaniæ, amp;afci-tæ : plerunq; enim iungunturifta. Tympaniam non poflum deprehendere it3manifeftchodie,vtheri ex ventris inflatione.Sed quibus ex caufis oritur? Ana-farça fit,quoties intêperies eft in venis amp;nbsp;hepatc,fine aliquo alio infigni nocuméto.afei tes veto amp;nbsp;tym

y68 I O. B A P T. M O N T A N I panites fiunt,quando (unt obftruftiones in hepate, incfaraicis amp;fplene,vt cibus nô pofsit reddi per om lies partes.Et femperfiunt iftç duæ fpecics cum ob-ftruftiombus iiilignibus. Vidi Venetijs religiofum quendain ordinis Prædicatorij in holpitali S.Ioannis amp;:Pauli,hydropicuni ex afcite amp;nbsp;tympanite,qui fuit curatus.Âdfuerunt mecuin excellentifsimi medici plurimi,fcilicer,Papienfis,Eugubinus,Trinca-uella,amp; alij.Habebat is,vt dixi,afcitem cum tynipa-jiite,amp; tabé cum febre befticaroportebat turn exic-care amp;nbsp;humedare : quare eramus in maxima difcor-dia. Ego volebam vt multum bibcret, fed quæ aperirent,quia habebat plurimas obftruâioncs.Præte-rea vt humeftarctur,quia ad tabem peruenerat.Or-dinabam ego fyrupum acetofum,cum omnibus quç prouocant vrinam.Eugubinus nolebat quicqua ede bibendum, amp;nbsp;narrabat de quodam hiftoriä, qui per ficca fuit curatus.Papienfis,vt litem dirimeret,con-lt;;lufit,neque liberaliter,neque omnino nihil efle bi-bendum.Res extrahebatur vfque ad noftem, dedu-cebant iiobiles vnumquenq; Medicu ad fuam cym-bam. Ibi turn Papienfis, quod antea difsimulauerat, conuerfus ad Magnificum quendam, dixit, fi vultis curare hunc Dominum, profefto non aliud erit faciendum,quàm quod confuluitBaptiftaMontanus, Vidi repletum quendam aqua inter cutem, qui non poterat ventrem fuftincre, led fafcia ligatum conti-nebat.Vidi aliü qui in ponte Riui alti clecmofynam petebat, mendicum bydropicu tantum in brachio: is adeô diftentam habebat manum,vt facile çquarec manicas ad terram vfque demilTas. Vidi etiam puel-lamhydropicamingutture tantùni,vt tumor lon-gifsime dependerct, quam curauiperincifionem. Eft ergo hydrops, abfceflus quidam,qui in qualibet part?

CONSVLT, MEDICIN. ,6^ parte corporis accidere potefl,prçcipuè ramé in ab. domine. Quanto deterius habeut, taiitó plus habet de aqua:amp; fi melius,plus de vente. Eft igitur tympa niaminusmalum quàm afcites.lnhoc autem noftro eft adhuc plus de vente quàm de aqua,nec adhuc fa Ôa eft putredo.Accipit iam fyrupum acetofuro,dia-rhodon,ordinatum àDomino Hieronyniû de Saxo nia,quem non mutabimus,quia aperit amp;nbsp;cohlortat: fed loco aquarum iubebimus fieri huiufmodi dcco-^lionem:

Coquanturinlibris duabus aquæad confumptio-nem tertiæ partis;fafta exprefsione diligenti, ferue lur decoftum pro quatuor lyrupis, cum fyrupo ordinäre à Domino Elieronymo.Item accipiat anté fy rupum pilulam infrafcriptam:

Bi.Specierumhierefimpl. ? s. fiatvnapilula. Per agrimoniam intcllige eupatorium antiquorum, non argcmonem:dcberaus enim nominibus vti vfi-tatis,amp;habere intentioné reöam.Habebit inde hçc iuuamenta:égeret fingulis diebus,apenet,corrobo-rabit ventriculum,cócoquet melius,amp; exiccabit a-quam.Agrimonia,chamædrysamp; cichoreum habent Etiampropnetaté adhepar: amp;quia obftruftionem magis habet in ventricule, fingulis diebus accipiat vnâ pilulam de hiera. Quando fcpties,aut prout vi-deritis,ifta exhibueritis, poteritis alia maiora exhi-bere.Nunc nihil exterius applicetur, ne materia at-trahatur. Accipiat fyrupum tantum fine pilula,quia iftapilula plurimü eduxit:vnde colligere poflumus, efle in concauo magnas obftcuâioncs,quç ventofi-latis caufsfunt,amp;imbecillis coftionis. Quarenifi

J7O I O. B A PT. M O N T A N I iftæ ablatæ fuerint cum vento(îtatibus,nunquam eu rabitur.Necefle igitur eft vt accipiat hicram.Prfte-rea volo fomentum ex abfinthio,cum vino patente amp;nbsp;aceto,line aqua,ordinäre,quia volumus rcfolue-re,vt fomenter venter cum Ipongia bis vel ter,dein-de linimentum adhibeatur.

Bi. Abfinthij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;man. ij.

Tertio die abijtMontanus,amp;poll oftiduuro redijt, ac proœmij loco hæc nobis retulit. In feneifto hy-dropicovidetur mihi malum auftum,quia intumuic vehementer, etiam facies magis eft turaida, fi reâè animaduertetis.Caufam audietis.Cura noftra,fi rede meminiftis, erat direda in id, vt calcfaceremus, amp;nbsp;exiccaremus hepar,quiacx longo aquæ vfu,quam copiofifsimè biberat per fcx fere menfes, nimiü fefe refrigerauit: obftrudæ ergo vis inter hepar amp;nbsp;me-feraicas,amp; fada eft tympania flatü habens inter pe-ritomum amp;nbsp;partes alias, quæ rarô, imó nunquä eft fine aqua.Eftpræterea vir circa yfi. veltfo. annum. Eft ergo morbus frigidus, vt omnis hydrops elTen-tialiter eft frigida.Exhibebamus ergo fyrupos cale-facientes amp;nbsp;aperientes, amp;nbsp;fingulis diebus vnam pi-lulam de hiera, vt calcfaceremus, amp;nbsp;paulatim edu-eeremus. Prætereafçcimus magiftrale linimentum

C o N s V L T. M E D I C I N. ƒ71 ventri amp;nbsp;pedibus, amp;itain hoc punfto reliquimu» patienté,amp; abiuimus aho vocati, credentes ita per-feueraturum eum in medicamentis ordinatis.Sed a-literfadu inuenimus. Nana interim accepitfuccuna fumi terræ,cum fero laftis, amp;nbsp;extra vfus eft empla -ftris meliloti. Vid^amus quid ifta pofsint, an inten-tionibus noftris fatisfaciant.Serum ladis réfrigérât amp;nbsp;humedat, tefte Galeno libro de alimen. amp;nbsp;fimpl. facult. Quamuis Mefuc dixerit habere vim calefa-ciendiamp; exiccandi, fed earn admodum leuem, nee kifignena. Quare amp;nbsp;ipfe vbi vult refrigerate in hu-moribus aduftis, exhibet ferü ladis tanquaaquam, (nonputemus Mefuen virum certe magnum, con-tradixifleGaleno ) qua: habet frigiditatem, adu po tins humiditatem quàm potentia. Quare Galenu» volens infrigidare, accipit aquaro valde frigidam in • fynochis amp;nbsp;caufonib. amp;nbsp;ifta frigiditas poteft remo-Weri facilecum aliquofimplicimam fi addatfulphur, calaraenthu amp;c.tunc calefacit magis : vtimur enim aqua tanquam fundaméto, materia, bafi amp;nbsp;fubiedo aliorumcalefacientiü amp;refrigerantium. Tale quid præcifeimaginatus eft Mefuede fero ladis. Et fine dubio per fe,8e abfolutè loquendo, voluit fcrum ef-fe frigidum ;fed quiaa lade vulgo feparatur cum coagulo,quod eft calidum amp;nbsp;ficcum,facile in fê reci pit iftas qualitates,aut lècundùm Diole oridcm cum oxymelite.Gredidit ergo propteradiunda lètü effe calidum amp;nbsp;ficcu, non per fe. Et ita eft cócordandus Mefue cum Galeno,neq; proptereaeftmendacij ar-guendus,fed proprié eófufus eft dicédus,quod proprium eft Arabum ; nam omnes Arabes potiut funt confufi quàm mendaces,quiaprocedunt cófufe,aut quod ea quæ bene intelligebat,nó poterat exprime ^e, aul cp malè verft amp;nbsp;tranflati funt. Certè Mefue

571 IO. BAP T. MONTANI nondebebat abfolutcdicereferum effe calidum amp;nbsp;ficcuin,fed diftinguere,fcilicet, ferum præparatum lècundùm modumDiofcoridis,3ut etiam vf nos fa-cimus,efle aliqua ex parte calidum amp;ficcum,licet in fe fît frigidum amp;nbsp;bumidum.Sed fi non vis conciliare ipfum hoe pafto,credc magis Galcno,principi Medicorum, qui amp;nbsp;diftinftcloquendo, aperte ferü frigidum efle ponit.Non ergo dandum fuiflet,vbi cale faccre amp;nbsp;exiccare oportebat. De fumoterræ nullus certus eftgradus à Galcno, neq; ab alijs cxpref-fus : vbi enim Galenus fubticet, ibi miris raodis alij egeutiunt amp;nbsp;contendunt:vclut etiâ de rhabarbaro, argento viuo,ferro,quia methodum eorum non ha-bent,deftituuntur luce Galeni. Sed nos certum gra dum dabimus,vera methodo inquirentes. Guftanti apparet in fumoterræ amaritudo fatis infîgnis,hoc eft,fupra mediocritatë, non tarnen aloë amp;nbsp;abfînthio cóparanda, amp;nbsp;præteripfam nulla percipitur vis aut aftringendi,aut acriraoniæ. Ergo amarus eft cum a-queis jgt;artibus pluribus. Signü,quiaaquofitas eius videtur linguam humeftare.Prçterea tantilla herbu la plnrimum reddit fuccura,et fi tantum faluiæ,cala-menthi,autabfinthij fumpferis,duplo fere plus ex fu moterræ extrahes.adhæc facile exiccatur,amp; fit pror fus effa;ta,fîcca, ficut fœnû : nee retinet ea fuccum, ficut aliæplantæ, quiafuccus eius eft tenuis, fubti-lis : percipit igitur amaritudo cum infipiditate.Sen-fus autem magis percipit infenfibiliaintenfa quàm remifla.'fed aquca cùm fint infipida,non mouct fen-fus. Amaritudo autem eft obießu guftus, ferè vt di-cit Ariftoteles,vellicans,quod fumpfic à Platone. A-maritudo eft expartibus terreftribus aduftis,infipi-ditasex frigiditateSehumiditate. Et licet plus ad-fit humidicatis amp;nbsp;frigiditacis, tarnen non ita percipi tur

C o N s V L T. M E D I CI N. y^j tur:non enim mouët fcnfum,nifi frigiditas valde in-tenfa fuerit. Scimus nunc efle partes diuerfäs in fu-moterræ, ficut in coriandro, quod amp;nbsp;calidum eft amp;nbsp;h um i dum .Ratio ne amaritudinis fumusterræ eft ca-lidus amp;nbsp;ficcus,abftergés amp;aperiens,amp; hæcnon po-teft fecundumgradus pertranfire : nam omnis ama-ritudo in caliditate nó pertranfit fecundü gradum, quia per vchcmencifsimam aduftioné fit acrisfapor. In amans fimplicibus partes igneæpotius exhala-runt,amp; remanferunt terreæ. Sic abfinthium eft calidum in primo gradu:fuccus autem eins,quia tcrre-ftreitas eft magisremota,eft calidior.Ita aloê'nó per tranfit lecundum gradum. Si ergo abfinthium calidum eft infecundo gradu, quid dicemus de fumo terræ, qui adiunâam habet plurimâ humiditatem ? Certe vix attingit primü gradum caliditatis.In paf-fiuis autem eft ferè temperatus,quia habet amaritu-dinem cum multa humiditate tenui:quare valde ab-ftergit,amp; obftrudioné libérât,amp; non calefacit : po-tcft etiam refrigerate amp;nbsp;humeftare multa aquofita-ta. Quarereftèdiciturabluere melancholicos humorcs, amp;conferre fuccis aduftis,quodexperientia in omnibus terris probauit : amp;nbsp;certè experientiç eft plurimum fidendum. Quod fi opinioncs omnes vul gihuius vrbis cóiungercntur,defumo terræ,autre alia,optimus exurgeret medicus.Quare ego confu-lo, vtquotics refrigerate, humedare amp;nbsp;abftergere volueris,fumas furaum terrç:non autem quando in-tentio occurrit calefaciendi amp;nbsp;exciccadi.Malè ergo hadenus fadum eft cum ægroto noftro.Nequecm-plaftrummeliloti admodum facit ad propofituno-ftrum, quod in dun tie confert,ficut enam cerotum ttfipi defcriptione Philagrij, vt habent Luminaria. Sedin ifto volumus refoluere,amp; etiam vnà corrobo rare,

^74 IO. B AP T. MONTAN! rare, vt tonus membrorum maxime principaliü con fcruetur. Nam quando laxa funt reddita, non pot fuut bene conficero alimentum:ergoamp;illa remo-uebimus. Hæc procemij loco difta fint hac vefpera, quæ nobis valde vtilia efle iudico. Nequc vero me quilquam iniquum efle dixerit in alios medicos,qui ea vobis propono amp;nbsp;declare, quæ rcifta funt amp;nbsp;arti-ficiofa:nam hæc cflet magna malignitas, indigna bo nis difciplinis. Primum omnia fymptomata obfer-uate circa ægrum,poftca eadem diligenter audite,fi vultis proficere. Hydropicus quia habet tympania cum afcitc,magis tarnen tympanitem,eft iam in ma-nifefta declinatione: perfeuerabimus tamé adhuc in noftris intentioiiibus,quç fumebantur à veris indi-cationibus. Calefaciemusamp;exiccabimus hepar,amp; obftrudiones auferemus, tumore etia ex flatu amp;nbsp;a-qua refoluemus,amp; euacuabimus.Qiaatuor ergo ifta faciemus.Ordinabimus autem linimentum,non em plaftrum. Sumo autem emplaftrü modo moderno, quod nos cerotü vocamus: appellarüt emplaftrum, quia emplaftra dum exiccantur,decidunt,amp; per le-Öum fparguntur,amp;funt ægris molefta.

Detur manè fine aquis:quia humida vt aqua, nó có-ucniunt vbi habemus aqua amp;nbsp;ventum, atq; vbi ape-. -rire volumusobftrudioucs in regione ftonmachi amp;nbsp;mefe*

C o N s V L T. M E D IC IN. py meferaicis, oportet medicamamp;ibi rooram facere. Ia tadice credo quod fuerit calidæ amp;nbsp;ficcæ temperatu ræ,ficut etiam exhabicu corporis apparctamp; colote, qui ex malo regimine prouenit. Fuit enim curlbr,amp; poft magnam defatigationera,vt fit in tabernis,vini plurimum haufit potentis,aut etiam crafsi.CoHegit multü etiam aduftionis, malancholici humons, qui defedit in crure ; folet enim lUa loca petere propter grauitatem,vnde varices,amp; ««iw«^« vlcerafiunt.Ex colore igitur,afperitate ad tadü,8f calore etiam, ibi apparet humor aduftus,qui longe aliter eft traâan-dus,quàm fuperiores illia(Feôus,qui calidaamp; exic-cantiarcquirunt. Nam cruribus inhac dilpofitiono conueniunt resabluentes amp;nbsp;réfrigérantes.Optimû igitur fueric lauare pedes fero laâis, in quo fint ret abftergentes,vt fumus terræ:fi verb fumptibus par-cant,aqua hordei cum fumo terræ, folijs boraginis, amp;nbsp;aliquante furfuris.

Furfuris P“§* ''H* Ebulorura nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v.

Bulliât in fitulis duabus aquæ,ad confumptionc me dietatis. VltlmaMaij. Curfor penis nunc habet quam antea vnquam,quia nihil eorum quæ præferi-pfimus,fecic. Vrina eft alba,liuida,non pallida: nam hæc effet fans bona,quia pallida amp;nbsp;citrina,fed.plum bea aut cinentia, fignificat frigiditatem, amp;nbsp;extln-ftionem ealoris naturalis. Luciditas amp;nbsp;fplendor, aliorumque quæ funt in vrinæ corpore,fiunt à talo-reSt fpiritu. Ergo priuatio lucidiiatis indicatfpi-rituum priuationem. Hydrops eft accident, non s-

57«? I O. B A P T. M O NT ANI igritudo. Intempéries aut hepatis, amp;nbsp;mcferaicaruiri iobftruftio eft ægritudo.Prouidimus ergo cum cale .facientibus, aperientibus amp;nbsp;abftergentibiis, led nihil eft adhibitû.Morietur bonus lenex,nifi adhibeat fumma diligentia.Poteft commode adhiberi in hoc cafu,diaphœniconis,meliloti,Agrippç.Scd quia ag grauant,amp;etiam exiccant,funt ægris molcfta.Lini-mentum igitur ordinauimus,quod idem faciat.Sem per eft opera danda vt non tantum falutaria ordine-mus reraedia,quodad morbu attinet, fed etiam gra ta ægrotis,8£ quæ minime ipfis fint molcfta.Scmper cùm vultisaperire,addant amara,quia iftaeùm fun-danturin materia crairaamp; terreftri, moram faciunt, amp;nbsp;obftruftiones aperiunt : acria incidunt potius,amp; penetrant. Galenus fuit non dico fimplcx, ne pute-tis me Galenum reprehendcre,fed bonus virinimio quodaftudio voluitfe eóformare Diofcoridi.Naro cùm ille in fumo terræ dixeritvim ede mouendi la-chrymas, bic etiam præter methodi rationem dicit eum habere acrimoniam.

Nfirnius ifte in finiftra parte, perpetuo diu noduq; à menfe Septembri vfq; ad Bacchanalia, fed ad taftum non doluit, ficut mihi interrogatus refpódit. Nunc

luhïRoïet nifi circa ventre, in affedo latere Cubans doluit. Hoc præcipuû eft fymptoma,exquo rcliqua dependent, fnquiramus igitur eius caulas. Ifte dolor vel eft à malatemperatura, fine materia, vel cum materiamó à fimplici,quia ad tadum doluit, poftea multum etiam finguinis excreuit,amp; cellauit dolor. Etiam fi fimplex mala inremperatura fuilfet àprinci pio, tante diu fine atfluxu perraanere non potuilfet.

CONSVLT. ME DI CIN yj? Eftigitur affluxus materiæfrigidioris, quia per fes nienfes-durauit. Sed vbieft totamateria? In parce exteriore peiäoris:quia Cubans in latere affeâo, do luit,propter comprefsioné: fi enim in interiori parte fuiflet,non doluifict eodem latere cubas,quia raa teria coftis incumbens non extendit locum. Quare etiam totum oppofitum accidit, fi in latere non affe do cubat. Dolet enim nunc locus 3ftedus,quia materia fufpéditur, fi eft in interiore cauitate pedons: fi verb in exteriore,quiefcit fine doIore.Eft ergo ma teria in exterioribus, intra venas ibi exiftentcs,quae erant tumefadæ. Nam fi extravenas putruiiret,aut apoftema aut fcirrhus apparuiflet. Ergo obftrudae luerunt venæ àfanguine craflb ibi colledo,quo natura irritata,poftquam fe patiens prçter folitura mo uiffet, cópreflushominu multitudine,Venetijs die louis in Bacchanalibus agitata eft materia,amp; poftea fubitó erupit, amp;nbsp;tranfijt per membranam fuccingen tem coftas ad pulmoné,amp; tandé expuit. Fuit ifte fan guis purpurei coloris. Ergo à loco edudus, amp;nbsp;craf-fæ fubftantiæ,cùmfanguisàpulmone proueniens fit rubeus,fpumofusamp; tenuis.Igitur in exteriori par te pedoris fuit prima affedio:non tarnen immediate fub cute, fed in interioriparte mufculorum, quia non doluit ad tadum.Et quia locus ifte debilis permanfit, adhuc nonnihil dolet. Poft fputum fangui-nis natura euacuationé à loco eft aggrefta, ficut etia faccret Medicus,volcns fe iuuare:eduxit multü fan-guinis ex venis narium, quod nifi fecilfet, impetus fuiflet fadus ad fuffocationem. Non potuit auté ita exquifite purgare, quin remanferit in pulmone all-quid : léd de noc nihil dicemus, quia prius videbi-mus (putum. Tufsis fi non eft ex fangulne in pulmo ne detento,ent forte propter Icüem deftillacionem

yyS I O. B A P T. MONTANT ex capite,vel ob côfenfum,vel eft ficca propter ma-lam qualitateni,quç infecit pulmonenijad cuius cx-pulfionem vires intendit natura. Dolor ventris eft propter confenfum,fortafsis circa diaphragma. San guis eft vnà euacuatus, amp;nbsp;ita calor debilitatus, non potuitialimentü vitæ conficere,nec virtus retentiua continere quantü conuenit:quare flatus exorti dolorem inferentes:frigus in extremis, amp;velut horri-pilatio in toto eft, ex vapore potius quam ex materia. Alias horripilatio fit, quoties mala qualitas, aut humor mordax vel calidus vel frigidus, fubito per mëbra fenfibilia fpargitur. Hic non eft humor,quia fieret febris,fed eft potius vapor,qui non poteft ex-halare.Nam fi ægrû corpus,nihil difflatur,nififym-ptomaticc:fi fanü,optime difflatur: fi mediü,medio modo fe habcc:amp; quia ifti vapores non funt tenues, quia non diffl3tur,fed crafsiufculi,fit vt diutius hs reant, amp;nbsp;horrorem ita perpetuó inférant. Extrema frigent ob caloris inopiam,quia funt exanguia. lam habet febrem, quam ego credo efte hefticara, com-plicatam tarnen cumputrida; quiapulfus eft durus, velox,frcquens,amp;.' inçqualis.magnus non eft,fed ma gnitudinem compenfât frequentia amp;nbsp;velocitatç. Inçqualitas pullusfemper duo fignificat,aut febrem putndam, aut pulmonis affeftus.Eft auté ifta putri-da ex materia pituitoQ, crafla, quam Grscirw^wA, Auicenna Laticam appellat,in qua obftruitur calor, nec poteft liberè tranfire. Tu^^-enim Græcis figni' ficat fepultus calor. Hodie detenus multofehabet quam heri : oportet igitur attendere eucntationi amp;nbsp;exiccationi ad prohibendam putrediné, amp;nbsp;aperien-das obftruftiones. Præterea cotroborandus eft calor naturalis, quo corroborantur omnes virtutes. expedandu præterea, num dolores fint proportio-cati

C o N s V L T. M Ë D I C I Si. ^79 nati futuri altero die.Ptifanahordeacea erit illi val-de conueiiiês, quia abftergit,réfrigérât, lenit etiam ■ ratione aquæ.Sed ne acefcat in ventriculo,parü cin-namomi addere oportet, quod etiam prohiber pu-trefaftionem amp;nbsp;confortât, concoquitpituitam exi-ftentem in vcntriculo,amp; corrigit eins frigiditatem: ac licet verum cinnamomum non habeamus, vti tarnen poflumus eo quod habemus, aut etiam cafsia li gnea.Loco allméti fumât vitellum oui,aut carncs é-tiam: eft enim valde dcbllis. Vinum fit albü amp;leue:‘ nam hoc ad humeftandum confert.Etli enim hume-Öatio nunc non cft vtilis,ob putredinem, tarnen fa-citad apcriendum amp;nbsp;euentandum. Nam amp;nbsp;humida corporadummodo eucntantur,non putrefcüt.Nec parum alimenti adfert humiditas illacxvino tali. Nunc cùm adeo fit debilis, amp;nbsp;res procédât in detenus, ordinabimus linimentum pro parte fimftra dolente, quod pattern iftam humeffabit, amp;nbsp;facilitabit «tiam fputum,nec tarnen putredinem augebit. Su-inimus oleum camomelinum,amp; adipcm anferinum. Adeps anferinus valde pénétrât, eft enim fubtilif-fimarum partium , relaxat, refoluit, S: habilitât pe-ÔUS ad motum.Probari poteft etiam fubiilitas amp;nbsp;pe netratio,fiinfundantur in manum,tunc enim celer-rimepertranfit, amp;infubftantiapofitus cito diftun-diturad magnum fpatium. Anethinum eft refolu -tiuum matenæ calidæ,vt fanguineæ, amp;nbsp;eft contofti uum frigidæ. Nota;Quæ.concoquere aut maturate' ' debent inflammationem à fanguine amp;nbsp;cahda mate-tia,non debent tranfire primumgradum caliditatis, gt;nbsp;(leut camoraelinum,amygdalarumdulcium,amp;li-. liorum alborum,quæ in primo gradu funt calida.

bent tranfire fecundum gradum caliditatis, vt ane-hinum calidum in fecundo gradu. Quando mifcen-tur medicinæ calidæ in fecundo gradu, cum calidis in tertio,tunc totum mixtum eft remiflum in fecundo, iuxta Galenum, ficut oftendimus in noftra Me-thodo de compolitionepharmacorura. Ex oleis in hoc cafu præferrem camomelinû,quia etiam vim ha bet corroborandi: habet etiam leuem aftridionem. Et iam ifta tria agere intendimus : Viftum inftituc-mus, linimentum ordinabimus, amp;nbsp;corroborabimus omnia naturalia.Ad corroborationem ergo iuuacuc totus venter inferior, cum oleo de ablîntnio. quod fi paulo melius habere cœperit,medicinas ordinabi mus. Vix euadet hic, fed eligemus ægrum alium,de quo maior fit fpes, ne fi omnes prius defperati mo-riantur,noftra culpa perijflè dicantur:ficque vos fa-cietis m praxi,non funt defperati cafus recipiendi. Eft àme quæfitû, vtrum pofsimus veram cognitio-nem fumere ex vrina, qua femel corrupta, calida a-qua poft reparat. Refpondeo, nihil fumi pofte : nam in vrina confiderari debet liquor, color, fubftantia, fubfidcntia. Sed hæc omnia deftruuntur, pofita ad ignem vrina;femper enim magis tinfta ?d ignê red-ditur,quia partes quædâ tenues aduruntur,quæ mi-xtæ cæteris, tingunt. quandoq; etiam minus tingi-tur,cùm partes non funt aptæ ad vftionem.Subftan-tiam facit calor naturalis, quia magis vel minus arte nuat. Idem non poteft calor ignis: non enim eodem modo poteft regere,quo calor natiiralis.Idera de li-quore dicendum,funt enim liquor amp;fubftatiavalde annexa. Limpidiores plerunque redduntur. Subfi-dentia autem femperpoft calefadionem.Eft ergo ni hil certi ex tali vrina: fedeftinuentuhpcauarorum Medicorum,qui multum ea ratione lucrantur. Aui-cenna

C o N s V L T. M E D I C I N. j8i cenna inquit, multi putät vrinam colleftam poft lex horas non eflé infpicienda: ego veró nee poft vnam horam.Quidam poft tres dies vident^ amp;nbsp;prædicant, modo des vnum Mucenigum .Q^ando vrina ftatim putrefcit,non eft fafta concoftio.pus amp;nbsp;fedimen in vrina,mediafunt interputrefadionem amp;conco-ftionem. Sumat ouumforbile,fcutellam brodijGarnis vituliaut pulli,locofyrupi:licetetiam carnes manducare.

Ei. Adipis anferinl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;| j.

ly. Olei abfinthij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J ij.

Mifce pro vndione totius ventris inferioris.Liche-nes Plinij (quam etiâ vocat mentagrâ, quia mentum erodebat vfq; ad offa, amp;nbsp;proportionataerat morbo Gallico, nunc veró non extat, differtàlichenibus Græcorum.Pro eduftione materierum putridarû amp;nbsp;catarrhaliû,ordinabimus nunc remedia ex facile ac-quifibilibus, ne nobis accidatquod Venetijs cuidâ inGgni Medico fuper hydropico cófulenti accidiC-fe nouimus,qui non fine rifu alioru confuluit, exhi-bendam elfe vrina camelorum, quam ex India affer-ri oporteret.Medicamentafunt exhibenda quç pof-funt haberi, quæque non funt ita magno corapara-bilia,fi medearis pauperi.

Agarici præparatl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ s.

Mlfce,detur in aurora quatuor vicibus,aut prout pa tiens ferre poterit. Lachryma ipfa terebinthina feu laricina,dllatat,abftergit,amp;tabidls iuxtaDiofcori-dem eft aecórnodata. Succus rofarü réfrigérât,con-

j8i I O. B A P T. M O N T A N I fortat amp;nbsp;expurçat.Agaricus euacuat materia. Tem-peraturaipfa vel febris nó poceft tolli, nifi caufafub lata. Cibus fit humidus amp;nbsp;refrigerans. Ego femper fumo naturam rei, amp;nbsp;inde omnia primum deduco, quæ à me dicuntur,fèpofitainterim omiii autorita-te:poftea vero Hippocratis,Galeni,amp; aliorum fen-tentijs comprobo. Heftico eleduarium nondabi-nius, quia euacuauit heri quater, amp;nbsp;dicit fe mitiga-tionem manifeftam fentirc ex pharmaco aflumpto. Sed tarnen in finiftra partecóqueritur adhuc de dolore vehementi, ita vt quiefcere non pofsit ; quare vnum tantfi fict m heftico, in cæteris relinquamus eum hij quæ iam funt ordinatai Ordinabimus eili-nimentum , quod vim habeat corroborandi locum, ne recipiât fluxioné. Non tarnen eiufmodi erit cor-. roboratio, qualis folet adhiberi in inflamationibus, quæ eft correélio feu reduftio téperaturæ. Erit hæc tarnen aftriftio,ad quam maxime faciet abfinthium, , bctoniea,chamedrys:habet enim vim maximam cor roborandi omnia membra naturalia, cum endiuia, cichorea,amp; rofis,fi timetur calidiias.Fafta ex bis fo-' mentatione,liniendus erit locus cum oleo camome-lino amp;nbsp;abfinthino.

J^. Abfinthij Chamædryos Cichoreç Betonicæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana man. j.

Bulliant in fufficienti quantitate aquæad confiim-ptionem medietatis, amp;nbsp;fiat cum fpongia fomctatio.

Deanetho ana ^ j. ad inungendum locum poft fomentationem. Phthificus hodie quie-fcet, fed tarnen interim vtetur fuis fomentis. Pul-fuoro differetias,quc poflunt vercamedicis cogno-

C o N s V L T. M E D I C I N. ySj Ici,non fcioplures quam iftas fex.Si Galenus potmt alias cognofcere amp;nbsp;obferuare , bene eft. Hoc fcio, quod omnes nos non alias cognofcimus quam illas communes:quod dealijs alij dicunt,forfitanfuntim poftura.PrimadifFerêtiapulfus,eft magnitudo,qu£ indicaturfecundû omnes dimenfiones,fcilicet,Ion-gum, latû,amp; altû:quandoq; enim fentitur vnica tantum dimenfio,fcilicet longitudo,amp; tune percipitur arteria,velut filum quoddam tenue extenfum.Et tails noneft magnuspulfus, quia non habet omnes di menfiones.Eius oppofita differentia eftparuitas. Secunda eft velocitas quæ fumitur ex celeritate mo tus vfque ad quietem:ei oppofita eft tarditas. Tertia eft frequentia amp;nbsp;raritas, quæ attenduntur penes quietem.Quarta eft inæqualitas amp;nbsp;æqualitas,quç at tendunturpenes omnes prædiftas differentias. Eft autem inæqualitas duplex : vna, vnius tantum pul-fus,amp; hæc eft fortafsis incomprehcfibilis:altera plu rium,amp; dicitur inæqualitas irvriificêJiKv, quafi collefti ua,ex multis pulfibus collefta.Vehementia etiam amp;nbsp;débilitas pulfuspoteft cognofcimam vehemens eft, qui medici tangentis manü valde pulfat;debilis con tra.Item plenitudo amp;nbsp;vacuitas. Si quærat à vobis ali quis,quafnam differentias habeat iftius pulfus? credo inter vos alios aliud refponfuros:fcd vt habeatis eain re artem aliquam,nunc depulfibus dicam. Sex differentias pulfuum habeatis femperpræ oculis,fi-cut elementaquædam:tot enim cognofco,amp; cogno lei poffe credo. Vltinlas quatuor po fitas à Galeno, fi qui cognofcet,bene eft,ego ingenue fateor me nó cognofcere .Nihil enim minus vnquam volui quam decipere. Itaque haud æquo animo patior me in -terpellari inter tangendum , amp;nbsp;explorandum pul-füm,quód nihil adeo magnam requirat diligentiam

Vt pulfus : vt mirurn fit alios confabulari interim, amp;nbsp;tarnen omnes pulfuum difterentias aflequi.Ego ne-fcio an pofsint efie tam ingeniofi,amp; tanta celeritate difcurrere. Vos debetis efie maxime diligentes, vt eas quas dixi difl'erentias,cognofcatis.Primiim con fidcrabitis,vtrum fit magnus anparuus.Nam amp;nbsp;à na tura primfim intenditurmagnitudo ,-quam fipoteft perficere,ea fola contenta eft.Non abundat enira in Ïijper£luis,amp; in omnibus moderata eft natura. Itaq; fruftra funt aliæ differentiæ, vbi in pulfu eft magni-tudo. Confideratur autem raagnitudo in tribus dl' menfionibus,fcilicet vtrum fitaltus,hoc eft,an mul-tum eleuetur:an longus,pcr quatuor digitos æqua-litcrian ftridus vel largus. Poteft enim iftorum ali-q.uod efte fine alijs,amp; nihil in his fine caufa accidit. Secundo confideretis vtrü velox fit, hoc eft,vtrum c.eleritermoueaturin paucotempore:an tardus,qui longo tempore mouetur. Attenditur hæc differentia penes motu: percipiuntur enim in quolibet pulfu femperifta duo,motus amp;nbsp;quies.Tertió,vtrum fre quens fit an. rarus. frequés eft, quando breuis quies intercedit:rarus,quandolongaeft quies inter duos pulfus:ficut vites rarasdicimus,inter quas magnum,-eft ititeruallum:amp; rarum auditorium, cùm miier do, âorvix quatuor difcipulos:frequens autem,cùm fe dent confertim . Eft igitur frequens pul(us,quando quietes funt paruæ:rarus,quando quietes funt longs.Quôd Galenus gloriatur fe amorem deprehen-diffe ex pulfuj apertum mendaciû credo effe: eo fuit ingenio, vt voluerit in omnibus amp;c. habuit nefcio quid Græci.(^artô eft vehementia amp;nbsp;débilitas cô-fideranda.Vehemens dicitur,quando eft validus,vr gens,amp; certat cum digitis vcftris,nec vult cedere. Pebilis autem, quando non facit refiftentiam. Sed hie

C o N s V L T. M E D I C IN. ygf hichabeatis vnam cautela,ne durities vos decipiat, amp;nbsp;ne vehementem iudicetis ,qui eft durus. Differut eijim vehemés amp;nbsp;durus pulfus:quia durus poft pref-fionem quafi viftus cedit ac ceflat;fed vehemens re-fiftit fortiter.Qiiintó,an fit plenus vel vacuus:appa-ret enim aliquando materia ac fi elTet vacua. Sextó, vtrum fit æqualis an inæqualis,maxime an inçquali-tas fyftematica.Non autë turbet vos vocabulü,quii nihil eft in v0cabulo:poteftis vos dicere collediua, pro fyftematica.Eft autem inæqualitas fyftematica, quando decé vel duodecim funt pulfationes,amp; nulla eft æqualis feu correfpondens alteri. Simplexin-equalitas eft,quïdo in vna pulfatione percipitur ma gna diuerfitas : vt fi in vna parte mordicat ^ in altera minime : aut in vno taûu eft velox, in altero tardus amp;c. Iftam diuerfitatem non puto pofte deprchcndi, cùmvix quies in pulfu percipiatur.Quare nugas efle arbitror reliquas differentias,quas certèimpofsibi-1e eft cognofcere. Et quod Galenus diuidit poftea genera pulfuura vfq; ad minlmü, credo ipfum rifif-fe cum fcriberet.Quidam dicunt fe pofte pulfuro fer rinum percipere,quodfplendidum eft mendacium: ficut Medicus quida dixit çgrum habere ferrinü pul fum, amp;nbsp;cùm alter doftior eum fe deprehédere pofte negaret,tandé amp;nbsp;ipfe confeflus eft,nee fe deprehen-difte,hoc tarnen ideo dixifte,vt fi fortè alter cogno-uifiet,ipfc non minus fcirc videretur;fed quando tu non cognofcis, inquit, neque ego cognofeo.Hçc de différentes pulfuü,cras de caufis agemus. Defalu-te heftici defpero,fed tamé nuncbene fe habet: vir-, tus fatis conftat. Vrinæ funt laudabiles in fubftatia, amp;colore;fputü eft heterogcneü,fpumofum, tenue, Sein quibufdam partibus coftum;pars crafsior, viridis, fuppuruléta venir ab vna patte,amp;fputü fpumogt; i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Óo $

fum ab alia. Fadum eft autemfpumofum ideo,qnia Ipiritus cum humore eft admixtus, amp;nbsp;confradus act minima. Crafsior ante pars eft cruda,putrida,amp;de-relidaà natura, vnde non potuit Ipirituari, feu fpi-rituofa fieri: non enim admittit fpiritum ifta crafsi-ties. Viriditas cruditatc amp;nbsp;malignitatem fignificat: fpirituofa pars proculdubio defcenditcx capiteif» pulmonem, nee multam morâfecitin ipfo,alioqui» enim putruilTet.Eft ifte nofter æger in- capite de cm-pyemate. Non eft mirandu quód pus permembra-, nam fuccingentem coftas in pulmone recipiat :nangt; vt Galenus etiam jnquit, natura multa alia facit mi-randa magis, vt quod pus per os tranfit, quæ quo-mode fiant,non poflumus imaginari,fiunt tamen,amp; omnes medici tanquam manifeftum id recipiunt. Hac node vehementer doluit in latere affedo, for-fan quod fieri plus iuftó comederit, ficut ipfe fate-tur. Et quando repletio adeft in corpore, ac pulfut non eft fadus debilior,iterabimus eius medicinam de terebintfiina, vt natura alias excrementis fuffo -cataexcitetur. Infiedico hodienifiilmutabimus, quia virtus fatis eftimbecillis, amp;pfiarmacum mul-tum eduxit. Verendum neincidat infymptomagra uifsimum,quod ferè accidere folet cum catarrho,in tabidis maximè,vc cum diarrfiico fluxu pereat,pro-pter virtutis imbecillitatem,quæ confiftit in tribus, in calore amp;fpiritu,in fanguine,amp;infolidis. Quan-dohæcomnia benefehabet,validaetiam eft virtusj • quando deficit vnum,imbecilliorfit ipfa. In tabidis autem omniaifta deficiunt : deficit enim calor,fan-guis,mufeuli confuropti, amp;nbsp;denique nihil aliudfunt quam ofta amp;nbsp;cutis,vt ait Galenus:non rairum itaque fi ex retentneis imbecillitate in diarrhocam incidat, hinc enim amp;nbsp;feces iara indigeftæ apparent • Poteft etiam

C o N s V L T. M E D I C I N. 587 etiam elTe propter catarrhû. Ita videbitis femper fie Ti,quando prouenit fluxus, quod vt plurimum con-tingit tabidis, tune mors eft proxima. Fiathuic tarnen fomentum ex abfintbio amp;nbsp;aceto,ad corrobora-tionem, quia propter frequentem egeftionem mul-tum eft debilitatus,amp; corroboratio ifta non eft pro-priè difta,fed largius fumpta. Quia vero conforta-tio cum nihil aliud fit quàm reduttio ad temperiem, eflet in ifto procedendum cum frigidis amp;nbsp;humidis. Pulfus eft admodu paruus,fed vclocitas non admo-dum mutata.Si hæc nondum deprehendiftis,exerce te manum amp;nbsp;mentem vt pofsitis deprehendere.Ve-lox,paruus, magnus,funt relatiuain comparatione ad aliud , ad temperatu fcilicet in calido aliquo auc biliofo.Pulfus in fe non rede dicitur magnus aut ve lox,fed benein comparatione ad Socratem calidum amp;humidü:amp;exccflus notamus tantum in pulfibus. In velocitate nó recefsit pulfus,fcd mutauit infigni-ter frequentia:eft enim multo frequetior quàm fieri. Nam cum tria fint quæ pulfum faciüt,necefsitas, virtus, inftrumentü : necefsitaté habet eandé quant ■ fanus,amp; forte ctiam maioré,amp; duritiem inftruméti. Ergo non poteft dilatari ad iuftam amp;nbsp;opportuna di-menfionem. Natura ergo prouidet cum velocitate. Sed quia ctiam virtus imbecillior,non eft: velocior: ad velocitatem enim requiritur virtus,fiquidem le-iicxnon poteft bene currere. Supplet ergo frequen tia,quod magnitudine amp;nbsp;velocitate nó poteft;amp; eft frequés pulfus perindc ac formica operofa : nee dc-, funt ifta vfq; ad mortem,quia vltimum eft refugium miferorum,pulfus.Nufqua defperet medicus,quan. do confiât in pulfu magnitudo,velocitas, vehemen tia:fi aduenit pro his frequctia,malü.Quantü adta-bidum,pauca funt diccnda, amp;nbsp;pauca etiam faciéda.

î88 IO. B A P T. M O N T A N I deuenit enim ad extrema extenuationera, amp;nbsp;ad flu-xum ventris,quod pefsimum eft, iuxta Hippocratis illud: A tabehabito fluxus ventris fuperueniens ma lum,acferèomnes moriuutunSic Cafsianus nofter, amp;M. Antonius Barolinus. Eft autem malum amp;nbsp;per viam figni, quia fignificat defedü omniü virtutum. Virtus enim naturalisnon concoquit,nonfanguifi-cat,non diftribuit:amp;pr£terca catarrliu augen often dit, qui defcendit ad ftomachû, amp;nbsp;lernt aluû. Et per viam caufæ malum eft, quia ipfe nutriméto indiget, quod firbtrahitur per defluxum ventris. Non loque niur igitur amplius de ifto, nifi quad conabimur fa-cere dum viuit,quæ poftumus.Appetit lac,quod da bimus ei,fed in quo ferrû candens fuerit extindum, Vt partes ferofæ,tenues,abftcrgentes auferantur,amp; maneat pars cafealis, ad alui aftridioné non parum conferens.Linimentum etiam ordinabiraus ad cor-roborandum ventriculum,amp; liftendum aluum.

J^. Ladanieledi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s.

Maftiches nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j ij.

Olei deabfinthio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|. j.

Mifce pro vndione ftomachi. Ladanû,præterquàm quod concoquit,etiam facit ad penetrationé.Mafti-che appropriata eft ftomacho, amp;nbsp;abfinthium mirifi-cc roborat ventriculum. Affligiturin finiftraparte, amp;nbsp;non poteft quiefcere in oppofita, quia tumor ifte iam deuenit ad partes interiores. Ex chamæmelo amp;nbsp;ihamædry facerepolfumus fomentationem.Præte-reaemplaftrum meliloti eft optimum:quiarefoluit, maturat,amp; cófortat.Si materiaindiget refolutione, tue refoluit:fi maturatione,maturat:fi vtroq;,vtrun que facit. Ergo loco dolenti applicabitur illud em-plaftrum meliloti,(ïcutpridem dixi.Ita ifte mifer eft mortuus cum fluxu ventris.

Vm accedetis ad çgrotu,quod primû de betis agere,eft iftud.Primum cótemple-mini vultum, deinde eolloquamini cum ipfojpoftea tangatis pulfum,amp; obferua-

aitisomnia quç vobis ad morbi cognitionem erunt neceflaria.Decumbithicifchiadicus,qui adtabéfe-rèperuenit.Adfunt febris cótinuajtabes totlus corporis,dolor in finiftra parte circaglandulas, ingui-nis dolor,non erigit crus, fed fleftit. Ifta omnia con fideranda in hoe veniunt. Quomodo curandus bic erit amp;nbsp;liberädus ab bis affedibus? Indicationes crût neceflariæ.Vndelà natura morbi amp;fymptömatibus. Sed pr^fupponemus, primo eius téperaturâ,quç eft calida,ficca,cholerica; eft emm gracilis,amp; tabs fuit fanus : pili plurimi in corpore, amp;nbsp;nigri,crafsi, vena: amplx. Laborauit antea exhepate ; antea, vt dixit, laborauit morbo Gallico. Eft Ceretanus,vagabun-dus,vixit lnordinatè,vt folcntifti.lncipiamus à primo lymptomate. Primo fenfit dolorem cum tumore in partibus glandulofis circa pubem,qur caufatus eft à materia pituitofa, vel etia ex fæce fanguinis , in earn partem natura debilem delatâ,propter ambula tionem , amp;nbsp;vidum inordinatü : cómunicata deinde eft propter loei vicinitatem, neruis amp;nbsp;mufculis mo-uentibus crus, qui aut refoluti funt, aut debiliores fafti:fortè etia per vertebras dorfi delata aliqua matena eó decubuit. Morbus ergo eft mala intempéries, vel obftruftio in iftis partibus . Febris eft lypa-ptoma:quia materia multa in locum aliquem depul-fa,non bene cuentata, neceffario putrefcit. amp;nbsp;puto febrem efle heftica, quæ vt plurimü iungitur putri-dx,ctfi ex ephemera poteft fieri tranfitus in heftica.

ypo I O. B A PŒ M O NT A NI ficut dicit Galenus:multô magis ex putrida, præci-puè in cholcrico corpore diu laborante. Si velis fe-brem morbum appellare,nihil refert.Febris putrida ferè femper iungit hedicæ.Et hoc eft quod Âuicéna inquit, prima amp;nbsp;fècundafpeciem hefticæ cognofci-dftficiIlimè.Cótrariu dicere videtur Gale.fed Auic. intellexit de hedica cóiunda putrida:: amp;nbsp;fic dodif-fimi ifti viri non funt pugnantes. Arftfia feu tabes, fit propter dolorem febremq; : fedprimü vitium eft in neruis amp;nbsp;mufculis pedum . In cura refpiciendum eft ad id,quod eft principale,quo ablato auferuntur amp;nbsp;eætera. x i. Meth, quod habet rarione caufæ fine qua nó,fed eætera curari pofTunt: quod perpetuó in complicatis vitijs eft obferuandû . In hoc cafu dun» dolor adeft,tolli nequaqua eætera poterunt. Dolor ergo primo fedetur. Solet autem fedari aut per miti gatorium, aut per ftupefadiuum, aut per euacuati-uum.N5 per duo priora, ergo per euacuationc.Sed ifte humor faciens doloré,vel totus decubuit in par tem,vel habet adhuc caufam fouenté. Euacuare ip-fum non aufim,quia fuit fans purgatus, S: heri fum-pficpilulasfatis fortcs:prætereaeft arefadus omni-no. Sed ex loco oportet tollere materia. Inftituatur regimen primo, deinde à loco materia euacuet. Sed quibusmodis ? aut fométis,aut emplaftris,aut vtrif-que. Et nota, fi per emplaftra applicata rubefcit lo-cus,erit iter curæ cognitum,quia materia difsipabi-tur amp;nbsp;refoluetur : fin minus,cura erit difficilis amp;nbsp;im-pofsibilis. Poftquam igitur fada eft generalis eua cuatio, fomenta applicabimus, amp;emplaftra quater aut quinquies: fi tumor non übedit,ad fortiora ibi-mus : fi neqj turn,ad chirurgiâægrû mittemus.Inter reliqua femper habeat patiés vetris beneficiu. Aqua melhs loco vini bibatur : nam bene nutrit,amp; melius qilàmi

CONS VL T. MEDICIN. f^i quam vinum. Inijciatur all-quid faluiæ amp;nbsp;betonicas, propter corroboranonem neruorum, amp;refolutjo-nem matcriæ.A clyfteribus primo incipiemus leuio nbus, deinde fortiorib. Relbluere amp;nbsp;mollire oportet inhoc calu . Aleuibus incipiamus,amp;tandem ad drtgt;pacirmosperueniamus,(ïiRanoncoatulennt.

Bulliant omnia fimul in fufScienti quantitate aquae, ad confuraptionem medietatis,pro fomentatione. turn fpongia terantur quater.

Dialthçæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana ^ j.

Butyrirecentis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5. ij.

JÇi.Aquæ communis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lib. iij. '

Bulliant in aqua ad tertiam partem, bibat loco vini. Conualuit,amp; difcefsit tertio. luuenis quidafciati eus bibat aquam mellis, amp;nbsp;clyfterem fumat ex mal-uæbrodio, cum hieræpicræ j iij. Mellis rofati J. j. Olei J. iij. Potus pro fébricitante:

J}i.Aceti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lib. j.

Sacchari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ vlij.

19t IO. BAP T.' M O NT A NI mifceatur cum aqua coda, quantum ægro placet. Si lîtpotus febneitanti.

Afus nobis oblatus diligenter eft eóft-derandus. Ex colore iudicamus ipfum valde abundare melacholia, amp;nbsp;adufto humore, amp;nbsp;corpus efte cacochymicu. Color ern maximü indiciü præbet hu-

morü exiftentium in corpore,vt dicit Gal.Præterea germina illa in diueriïs partib.idem oftendunt. Sed mclacholici funt frigidi amp;nbsp;ficci.Iam,vt dicit Gal.i r. artis,téperatura calida amp;nbsp;ficca,decedcte çtate, tran-fit in frigidû amp;nbsp;ficcû,quia calor adurit humores : ergo omnes tales funt flatuofi.Et abundant etiâ pitui-ta.Quare in euacuandis melâcholicis,femper etiam aliquid admifceas,quod pituitâeducat. Confedio Hamech eftdiuina apudme,pro melancholicis amp;nbsp;aduftis humoribus, in qua melancholia purgâtia,o-ptimèadmixta funt cura his quæ ducunt pituitam. Bcne etiam illud, quod coitu iuuétur melancholici, quia excernuntur flatus. Sed quærituraniftacaco-chymia fit ratione propriæ intéperaturç, an ratione rcgiminis. Credo elfe propter vtrunque. Pili nigri, crafsi,oftendût habitû naturalé melancholicû. Gai. 11. de temp.Nô ab excrementis iudicabis téperatu-ram,fed ah adnatis, quæ côfeqiiunt téperaturâ,ficut maxime funt pili, liquidé cholerici fafti melancholi ci retinet pilos fuos rubeos, nec mutât cura tépera-tura, nifi poftea per longû fecefsû. In hoc funt nigri amp;nbsp;crafsi: ergo fuit melancholicus à natura.Aceelsit regimen inordinatum,eft enim pauper,folitus humi cubare,amp; fortafle dormire in folo per côpita. An ha buerit morbû Gallicû nefcio,ipfe nô fatet,fed vice-ram ali

co N SYLT. MEDICIN. yjj ri mail aliquid repræfentât. Q^âdo accidit morbus Gallicus, accidit cótagiü quoddainhepateinnomi natü,quod nee calidü,nec hu[nidü,nec frigidü,nec ficcu dicere poflum,quia omnes huraores redundat in talibus, nifi tp femper crafsiores reddant amp;nbsp;adu» fti. Nó eft credendü cfle infedionê calidi,quia non iuuarentur à ligno fando,quod eft calidum : fed eft potius quædâ occulta qualitas, quæ nobis eft incognita. Et talem effe caufam credo,quôd lit cacoeby micus. Quæ cùm ita Gnt,iftaomnia videtis fequi:ha bet viens malignum circa oculum,cuius fanies exits videbatur mihi quafi caro nigra affata'.eftq; hæc fer-pigo infupcrficie, quod oftendit tenuem amp;nbsp;roden-tem humorem:verilimile eft enim partes fuperiores infeftari tenuloribus, crafsiores veró inferiores par tes occupant:quare circa genu eft infignis abfceffus cum dolore,deueniensnunc ad exiturâ.Quanquam femper cófulo vt caueatis à fuppuratione circa iun-duras,qulafuut diflîcillimæ curæ.Arabes benehæc diftinguût.Apoftemafeuinflanimatio dicitur,quan do matena colligitur: veniens ad exituram,quando exit in fpatiû quod eft intra cute amp;nbsp;mufculos: quan-do fuppuratur,aldubalaton voeât.Credo quod non tantum peruenent materia ad exituram,fcd quod etiam aliquid fit de pure.In omni abfeeffufemper re folutioni eft intedendum, fi poteft fieri,aut ei quod eft melius. Quatuor enim funt quibus terminantur abfeeflus: aut refoluitur, aut fuppurat, qui duo funt boni termini:aut in feirrhum tranfit, au t corrumpit membrum : quæ duo mala.Quod de crurc,idcm di-co de brachio,eft cnim eadem ratio,licet in brachio non fit tanta materia.Materia in crure eft melancho lica,adufta,permifta cum pituita,ad exituram ve-niens.Matcriainifto eft fubtilis, acri$,erodens in fa

^94 IO. B APT. MO NT A hfl perficie. Si procédés cum calefacieiicibus amp;nbsp;hume-dantibus,reddes vlcus peius:fi cum calidisamp; Iiccis, exacerbabis, ita vt in gangrænam tranfeat. Nec fri-gida amp;nbsp;humida conueniunt : ergo frigida amp;nbsp;Jîcca d-runt applicanda, velut vnguentumde pompholy-ge,quod in iftis vlceribus plurimùm confert. Opor tet autem pompholyga optime amp;nbsp;fubnlifsimè elle contritam atq; lotam,ne mordicec. Addaturoleum rolaceum,omphacinum, amp;nbsp;cómilceanturin morta-rio plumbeo, amp;nbsp;fiat linimentum pro loco. Si modo fufficiens eflet exiccatio, fuccum folatri potes fume re cum exiccantibus,velut eft vnguentum de ceruf-fa,plumbo,cadmia;amp; ex omnib.metallis optime elo ta conueniunt.Vnguentû de calceeiam conuemit, fed oportet elfe bene lotam. Ne fidashacinrearo-matarijs,quia omnia negligentius lauant.Hçc in vl-cere. Sed m oculo ipfo tutiafiniplex eófert.quodfi aleuiorib. incipere voluerimus, facchaiu candi bene puluerizatü optimü erit,deindeaqua plantaginis manè lauetur.Ad alias partes, quia corpus nondum efi euacuaeû, applicabimus interim quod fequitur.

Bulliantinfufficienti quantitate aquæ, ad confum-ptionem raedietatis,pro foroentatione.

Rofacei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij.

Fiaclinimentû, quo inungaturpoft fOmentationes. Sed oportet omnibus modis corpus purgare, ad tol lendam cacochymiam,feruatoetiam optima regi-mine in fex rebus nó naturalibus. Edat, fi habere po teft, carnes pulli,oua, ptifanam fadam cum femini-bus refrigerantibus.Bibat vinü album,lyrophatum. Pro minoratiuo fumât.

Diafenæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s.

Mifce cum faccharo,fiat bolus.Hic mifer omnia habet genera sgritudinumifed quia hora cœnç inftat, referuabimus eum cafum integrum.

^^'5 No^'li’ Patauinus,Doflorem ad fe H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;accerfitura miferat, qui de eins confti-tutioneitanobifcum commentabatur. Complexio eius eft calida amp;nbsp;humida, vc adoculum apparet : necdum annü quadragefimum, vt opinor, cgrefluseft.Isiaminde vfque abineun-te state varie fe exercuit, nee quicquam minus potuil quam in otio tranfigere statem, quare in mili-tiam profeftus ftipédia dlu fecit.Abhinc annis duo-bus exercitiaprimü omifit,amp;otiofummo fe dedidic corrüpendum:quare etia homo varijs eft mutationi bus obnoxius.Nuperdolore ventriculi laborauit amp;nbsp;cholico,ex quibus iuuante diuina dementiaconua-luit.Nüc vero de lapide renü amp;nbsp;dolore haud medio cri cóqueritur.Atq; altera iam dies eft,ex quo fluxu ventris laborare cœpit, amp;nbsp;quemadmodum videtur, deijcit cralfam pituita cum bile ex clyftcri,quo ma-tenam peccantem moui. Prælcripfi deinde diætara optimam, ac inunxi ventriculum olco maftichino. _ Sed quia omnis materia necdum excreta erat,fèque batur ventris rugitus, 8e dolores alij ; quare clyftci re ordinaui ex hordei decodo, cum mcllc rolato fo lo.Ad hsc malaaccelfere etiam dolor,vigiliæ,htis. Sed quem difturfum quis habete pollet m hoe ca-fu?Tria autemin primis funt conlideranda, quod pafsira Çalenus inculcat:Rcs naturalcs,præcerr naturales, amp;aêrambiens. Alijsomifsis confidere-

fj« IO. B APT. MONTANI mus fymptomata, cjuæ primû confiderandaveniût, amp;nbsp;nos in cognitionê turn morbi, turn caufarum in-ducunt. Syroptomata vero funt,dolor ventriculi,amp; cholicus,ex intemperatura nimirû,cùm materia Ri-licet eo delegata eft, quia egerebat copiofe,propte. reaquód non exerceretur vt antea, amp;nbsp;nihilominut copiofa amp;nbsp;crafTa egerebat.Deinde fluxus ventris eft fymptoma,quia exiens eft mutatum:atq; is eft diar-rnicus.Delienterico Galenus niult3,v. Aphor.j.Et Jientericum non effe vel exeo conftat,quod non in-concofta, neque diminute concoda egerat. Incon-codiones amp;nbsp;cruditates bic dicimus, velquódnon digeftæ (int materiæ,vel concodioni contrariæ. At ifte fluxus promanatex multitudine materiæ, quæ corrupta eft,amp; quia multa,amp;quia calor naturalis im becillus. Imbecillus vero eft calor naturalis fadus, ob omilTa exercitia,quæ eum vel fola accédunt : deinde quia hac confiftendi eft ætate. Poftremô,quod ea fuperfluitatum excretio non fiat,que olim ftanti-bus exercitij s fuit ob calorem vegetü. Sed dicat ali-quis,quomodo corruptafunt excrementa,cùm non focteant? Non fa:tent,quia non admodum funt adu ftx feces : corrupta vero à frigiditate pofitiua,qux corruptionis non minus eft ciufa quàm calor extraneus, Hinc illud quoque eft, quod albefcant,amp; fint Ipumola aliquantulum.Atque eadem nunc eft caufa lapidismam calculi aut congerunt à calore, aut quia materia crafTa congeritur. Quid igitur faciendum? Triapotifsimum : euacuandum eft corpus primùm, deinde membra funt alteranda, tertio praecipienda funtilii vfitata excrcitia. Membra autéalterari non poffunt nifi corpus prius purgatum fit : itaque vcn-tticulum roboraboinundione oleorü,maftichino, Dardino,quibus addara etiam rofatum,propter cor-po-

CONS VLT. MEDICIN. ^97 poris temperaturam.Ceflante ventriculi dolore,ob Üruftioncs vt tollam fumma ope nitar:id autem fiet fyrupo de cichorea amp;nbsp;betonica, quia materiæ frigi-d«:atque hac de caufa acetobs fuperfedebo .Dein-decurabo purgari vberius corpus,aut hiera,aut ale-phanginis, quibus addaautaurea$,aut cochias,pra ut materia fuerit pituitofa. Poft haec alteration! ip-fius ventriculi intendam,amp; dabo

lt;^od reliquum eft,repetat fua exercitia, aut vtatur diæta attenuâte,id eft,calida amp;nbsp;ficca, amp;nbsp;vefcatur aui bus paruis,amp; fxpe hauriat oxymel.

Cribitur ad nos de puella, quæ nata eft annos viginti,cuius temperaturahumi-E *^®”’ iudico déclinante ad caliditatc. Ca put fngidius forte eft amp;nbsp;humidius, quia ^or gtauatiuus infeftat, amp;nbsp;ipfa frigus in capite fen lit.Vitæ ipfa eft inteperatifsimæ, amp;nbsp;menfes funt fup prefsi, atque iam à decern menfibus non purgatur: quare in epilcpGâ incidit.At verô in dubio relinqui tur, ante ne menftrua fluere defierint, quamepile-pfiam fentiret:quanqua rationeprobabiliid fiat ve-rifimilc.Adh^c ventriculus male eft affe dus.Ipfa et* fi adhibuerit doftifsimura Medieü antea,à quo corpus amp;nbsp;pharmaco amp;nbsp;phlebotoraia eft purgatû, amp;nbsp;bona vidus ratio inftituta, tarnen amp;nbsp;nos propter confilium requifiuit. His fuprà paulô rcpetitis,quid rei fitperpendamus diligentius.Temperaturam iudico bumidam cum leui caliditate:quia carnofum eft cor

pus puellç amp;nbsp;pingue.Sola vero pinguia femper funt frigida. Eadem ratio eft membrorum principalium, qu£ toti;plerunq; funt vniformia.Caput igitut fufn mè humidum:vnde deinde varia fymptomata,amp; ip-fà denique epilepfia. Labor capitis diuerfus eft, do-lét,amp;.'percipit trigiditatem,laborat cpilepfia;an ve-ro fuerit ea cum fpuma,autfinc hac,aut curn cóuul-ßbne,incertum eft.Hue accedunt iam alia fympto-mata:menftrua enim funt fupprefla, vnde promanat mala intemperatura frigida amp;nbsp;humida capitis, quæ morbus cft mulieris: nam percipitfumraam frigidi-tatem. Ipfe capitis dolor eftgrauatiuus,qui demum funt fontes epilepfiæ : nam epilepfia nihil aliudeft, quàm obftrudio in ipfis cerebri ventriculis, quæ fit à pituita, alijsque vifcidis humoribus amp;nbsp;crafsis, qui cùm in capite abundent, amp;nbsp;accedat ipfa capitis intemperatura, fequitur cpilepfia:menftrua enim funt fupprefla,qua: vel fola parare varios morbos folent: vnde etiam materiæ congeftæ frigidæ amp;nbsp;humidæ,amp; ventriculi vitio, intemperanterenim viuit. Intem-perantiam fequuntur cruditates, quæ rcplcnt corpus maliS humoribus,amp; maxime cerebrum. Ita foue tur intemperatura capitis ab inferioribus : cum eo-dem cómunicat totum corpus, quod illi noxios va-pores tranfmittit. Quid igituragendum eft? cre-dis ne earn pofle euadcre? Vercorcquidé vtid.fiat, cùm ob alias caufas, turn quod m loco fit frigido amp;nbsp;humido. Q^are nee mirandum eft, nihil medicura efFeciffe clarifsimü adhibitis illismedicinis.Verum-enimuero cùm epilepfia fit primaric tn cerebro, vel per conftnfnm:fi eft per confenfum, membru eft al-terandum,amp; antequàm hoc fiat, totum corpus eua-cuandum. Q^id? euacuari ne debet per phleboto--roiam ? Per tempus non lieer, quare m ver diftcren-dutji

C o N s V L T. M E D I C I N yçj dum cenfeo.Reftant inftrumenta euacuandi corporis duo, diæta fcjlicet amp;nbsp;pharmacum. In dista alTu-mat quæ aperiunt,incïdunt,amp;aperte atténuant. Inter estera vtatur panefatis fermentato, curafcmi-r.ibus,vtfœniculi amp;nbsp;alijs. Vtatur carnibus attenuan tibus,vt auicularum paruarum, amp;nbsp;hæ condiantur a-romatibus item attenuantibus. Vinum ne dandum fit,dubitari pofsit, quia caput eft affedum ; fed quia humores funt frigidi amp;nbsp;crafsi, modico vtatur vino, atque fi hoe nolit, bibat aquam mellis,vel zucchari, aut oxymel,aut oxyfacebaram mee acetum quic-quam hie nocere poteft ob mixtionem. Decoquan-tur item betonica amp;nbsp;faluia. Vtatur item exercitijs. Quid ? femel ne interdiu comedet ? Quia veró ede-reindie confueuit, nolo vtquicquam contra con-fuetudinem faciat. Vti quoque poterit falfamentis, quorü incidere eft.Venter frequenter leniendus eft, nam eftadftridior, ob craflos amp;nbsp;vifcidos humores fufpendentes f^ces.Quare ante cibü etiâoxymelite Vtat. Partes inferiores exerccant,amp; fridiones fiant, fed non itemincapite.Cæterùm exerceatur am-bulandoamp; equitando. Concofta materia ad caput veniemus.Hiera amp;nbsp;cafsia venter leniatur,amp; materia concoquaturcum fyrupo de betonica,oxy-melle compofito,amp; fquillitico interdum.pilulis co-chijs purgetur,quibus aliquid colocynthidis adda-tur.Ego mifceo drachms vni ipfarum fpecierü hiers, 9 j. Colocynthidis vfus quandoque erit propter intemperaturam corporis. Trochifcorum al-handalamp; cófediohamecli valde eft bona.Laudaré multü pilulas illas cochias in hoc cafu, quas defcti-bit Gal. lib. v. meth.cap. xnii. Suadeo etia vt fspe interim purget,ac per interualla fçpe pilulis vtat,do nee ver attingeremus,in quo demû purgaré amp;nbsp;alte-

«00 I o. B A P T. M o N T A NI rarem caput, tunc mitterem fanguiné, cum fyrupi» materiam concoquerem,amp; euacuaremzdeniqj con-fulerem etiam vtin noßrashas thermas veniret, amp;nbsp;aquam biberet,prouocarcntfriótionibus menftrua, ac darem diafplenion,diacalamenthon, diatrionpi-pereon. Vterer etiam decodis calamenthi, pulegij, didamni,vt materia attenuaretur. Nunquid faphe-na iecanda?Ita:amp;fihoc nolis,fiant fcarificationei circa malleolos,quas antiqui multùm laudarüt;nam amp;nbsp;egohyememvereor. montanvs: Vtar amp;nbsp;ego breuitate, vt rationé temporis habuiffe videar, fed ita tamé, ne quid eorum quæ ad inftitutum funt nece(raria,prætermittam.Certum eft puellam labo-rare epilepfia, non propter vnam, meo iudicio,fed multas caufas.Principales duplices funt,efficientes aliæ, aliæ naturales, lam verô efficientium aliæ funt intrinfecæ,aliæ extrinfecæ.Intrinfecæ verô, vel agi-tatio fiue motus eft fpirituum in cerebro : agitati e-nim in neruos ingredi nequeunt : vnde fequitur, vt corpus aliquandiu fenfu amp;nbsp;motu priuetur, vel propter ebullitionem humorum in cerebro contento-rum, velpropter caliditaté afcendenté. Tertiafunt humores crafsi amp;nbsp;pituitofi obftructes Ipirituû meatus.Quarta,vel vapores vel quali tas venenofa afeen dens, vnde contrahitur cerebrum,amp; motus corporis deprauatur. Atque hæfunt caufæ quatuor intrin fecæ amp;nbsp;corporcæ epilepfîæ. Extrinfecæ autem funt, diæta,qua eft vfa,afFedus animi,amp; aér. Porto cauf» naturales funt vel humores vel vapores. Si eft humor, vel eft fanguis, vel melancholia,vel pituita;id-que aut in cerebro, amp;nbsp;tune morbus per elfentiam di citur:aut in partibus inferioribus,amp;: dicitur ifte per confenfum. Quia verô tôt funt caufæ ( de loco for mali non amplius dicere neceffe habco) quid t redis

in hac eflë omes ? Equidem credo fi non omnes con currant, certè tarne plurimæ funt. Spiritus vndofui adefttatq; hoc verum inde capio Cgnüjfenfilïe puel-lam ftrepitum in capite, nimirum propter vaporum agitationé.Deinde cft calefaftio amp;nbsp;ebullitio humo-rum in capite,quia oh oculosvidebatuc videre quç-dam fulgura, quæ perturbationem cerebri efficiüt, amp;nbsp;funt ecu flamma: aêris.Tertiô,obftruâio meatuii propter humores frigidos amp;nbsp;crafTos: hifce enim die bus fenfit perpétua dolorem capitis grauatiuum. Quarc quod adfit mala quoque qualitas, argumen-to funt retenta menftrua,vnde venenofus quidam vapor exhalat,quod pluribus oftendit Galcnuslib. v i. delocis affeftis.Ad hxc accedit etiam corporis temperatura huraida amp;: calida: nam autore Gaieno, 11. de temperamentis, carnofitas fola caliditaté ar-guit, pinguedo humiditatemihic cùm coniungun-lur,fignifi cat etiam qualitates coniunftas.Hls pofi-tis negari non poteft, hepar quoque calidum amp;nbsp;hu-midum ede necefTano,quare etiam aptum replcndo capiti,quiavaporofum gignit.Ratione autem cerebri apta eft puella vt hoe morbo infcftetur, quia caput debile recipit ad fe tranfmiflos humores. Cœ-pit vero dolete caput iam inde à decé méfibus.Cau-fa: cxtrinfecæ funt mala diæta. Neque vero fatis ha-buit mifera,vt fefe oneraret nimio cibo,qué fine di-fetimine ingerere eft folita, quin etiam vermes illos qui fericum nent,aleret,vnde amp;nbsp;ex folijs putridis,amp; male caput petentes vapores exhalant : quia etia ex odore plus fatis mali id generis hominibusaccidcre pofsit.Huicaccefsit menftruorü retctio,amp;aliudma lum altero nó leuius,difpofitio fcilicet acris. Locus enim expofitus Auftro,qui hodie etia fpirat per mare,amp; lacujfrigidum infpirat, ac aides in quibus ipfa Pp y

lt;î0i IO. B A P T. MONTANT pucllahabitat,penetrat:ab Occidenteitidem habi-tatiojftilicet marejà Septentrione verô Boream in-fenfifsimc frigidum habetmam is quo anguftiorelo co coiicluditur,hôceft inultô frigidior:viiita nanq; forciora feinper diflbiutis. Itaque Auftcrreplendo, Boreas verô refrigcrando, conftriugendo amp;nbsp;expri-nicndo,malumpuellç augent.Qupd reliquuell,hçc figna me omnia eô deducunt, vt eredam efficientes cauüs omnes concurrere.De caufis materialibus e-tiam dicâbreuiter. Caufaveronaturalis eft humor frigidus amp;nbsp;pituitofus in cerebro, atque hoc probat frigiditas quarn percipit circa nuchâ: amp;grauitarem capitis percipit hoc tempore.Quod veto ad confen fum attinet,is fanè magnus eft à ventriculo,matrice amp;nbsp;hepate,denique ab ambitu totius.de reliquo ma-teriam mixtam elfeffigna fatis docét :inundatione$ fpirituum amp;nbsp;calidorum vaporum in parte anteriore, fignum habens flammâ ante oculos : frigiditatis verô in pofteriori parte,eft ipfa quæ percipitur frigidi tas. Atque hæc de caufis efficientibus tara extrinfe-cis quàm intrinfccis amp;nbsp;naturalibus, fit fatis. Pro-gnofticon. Puella nataeft annos xxi i. ætas ob-feruanda eft,quod ea vel fola doceat, an hoc morbo pofsit liberari.Hæc etas in fœniina æquipolletpro-pemodû x L. annis viri.Quia verô in x 1111. ætatis anno per menftruû fluxû à doloribus capitis non po tuit liberari,quomodo fanari pofsit,nó video. Nam hic morbus fi virum à x x v. ætatis anno inuaferit, illi cômoritur, quare puellæ multô magis grandiu-fculc.Hçc mala lam iuuat,iutemperatura mala,itcm alia quæ dixi.Cura non eft impofsibilis,et fi tolli nô poteft, poterit fàltemleuari, atque hoc conandura erit.Sed quoniam plurcs funt caufæ huius morbi,ab efficientibus præferuationis indicationes,à materia

CONSVLT. MED IC IN. tfoj libus vcró curatorias mutuabimur. Et vtördiamur ab cfficientibus extrinfecis,in quibus non poftreroa eft acr : bunc igitur fipoteft, aut mut3bit,aut fi om-nino non potcrit,faltem omnem in aére excefTum fu giet. Et fi hoc naturalitcr non poteft,arte efficiat:vt Cfuffitus fiat aromatu, quæ caput non petant,quod genus illud eft,quo multû vtor,aqua rofacea amp;nbsp;ace-turn amp;nbsp;garyophylla mifeentur, ac fit fuffumigium le uiter calefaciens.Cibis etia attenuantibus,quia ven triculus8t cerebrum pituita abundant,atque totum corpus malis humoribus refertum eft.vtatur dixta maxime atténuante, ob humores : vnde etiam illud foret córnodi, quódmenftrua melius fluent. Panis fit bene fermentatus,amp;fale aljjerfus.Malim in eo eC fe nigellam: quia vero hæc amarior eft, mifceat ani-fium amp;nbsp;cinnamomü, quo in hoe cafu non eft aroma melius,etiam de fententia Galeni.Qu^id quód Gale nusio cóCliopueri epileptici, apium probet amp;nbsp;landet, contra Auicennatanquâ venenum fugiendum afferat ? Hæ fententiæ in fpecie contrarias facile pof-funt côponi.Equidemeredo apium Galeni noftrum efle petrofelinum vaporofum,incidendi vi prædi-tum,quod in epilepfia tutô dari poteft. Apium vero Auicennæ id eft quod amp;nbsp;hodie fie dicitur, amp;nbsp;eius in morbo hoc prorfus nullus eft vfus.Quare Auic.non minus ac Gal.reâcccnfuit:atq; fie fententiç abfque autorû côtumelia eóponi polTuntreélifsimè.Vino in principio mprbi interdicimus,idq; tribus de eau fis,autore Gale. 111. de rat.vift.in morb.acut.cap. de vino:primà propter cruditates, fecundô in phre nitide,tertio ininflammationibus vifeerum.Cre-doigitur adhuc morbo exiftente vinum interdieen dum elfe cpilepticis;fed quia vinum (quod benedi-xit Auicenna ) dilatat, animum exhilarat amp;nbsp;conco -

lt;f04 I O. B A P T. MONTANT quit.igitur non eft penitus prohibendum. Exhibea-tur dilutum ac pauciferum, fugiat contra quod caput petit.Poftea quia caufç materiales funt duplices pro inferiorum partium materia vclim diuerfionem amp;nbsp;euacuationé:nam humores amp;nbsp;vapores qui in ven-tnculo gignuntur, rapiat medicus ad inferiora, ac Içpius aîuum fubducat,ad quam rem vtiles erunt hç piktlæ,quibus non parum vti foleo,ex myrrha,aloe, rbeubarbaro,amp; ariftolochiarotunda:nam hç amp;nbsp;ven triculum amp;nbsp;hepar cuacuant,ac roborant,prouocant demum etiam menftrua. Diuerfio etiam fiat prouo-catione ipforum menftruorum: prouocabuntur au-tem fupponendo res calidiores amp;nbsp;aperiétes, vt funt pulegium,calamenthû,baccæ lauri,amp; folia lauri de-coquat in aqua, acieiuna inde pedes lauer. Idem amp;nbsp;ante cocnam facere poterit. Ventofæ etiam circa po plites ponant, nam amp;nbsp;maxime menftrua prouocant, amp;nbsp;conferunt pro diuerfione.Quod fi autem prouo-carihæcnon poterunt, laudarem ego hæraorrhoi-dura fcarificationem, propter locum propinquum! propinquura autem locum multùm fæpe conferre, Hippocratera amp;nbsp;Galenum autores habemus.At hç-morrhoidcs direfte à capite euacuare poflunt,quod omnino faciendum eft in vere. Cæterùm bis in men fe aut femel aflumeret de hiera Rufi, aut hiera Logo dij, aut confedione hamech:eadem enim eft harum propècompofitio.Neque his frequenter vterer for tioribus,quia debilitantvirtutem. Meminerit vero Medicus fe elfe naturæ miniftrû.In vere exiccantib. amp;nbsp;localib. vterer, vt cauterijs,finapifmis amp;nbsp;veficato rijs amp;nbsp;rubefadorijs.At de his nó nifi in vere nó cogiter Medicus. Quinetia decodo ligni Indici vrat. Ad prouocâda méftrua vti poterit tcrfingulis men fib. vncia vna Mithridati cü aqua pæoni», amp;nbsp;in alijs fer-

C o N s V L T. M E D I C IN. Sof ferculis vtatpxonia. QuçrebatFrifimelica, quid fentiret de inciiïone venç.Refpondebat Montaiiuî, fatius efle vt primo fiat fcanficatio circa poplités.

Consult. C V11. Cuidam nobili uiro Polono propi Miwi LX. natOtfpleneticiimo'htptiticdmie^itudi' nem pdtientv.pdticbatur autmhoc mn-

Portet vtNobilis ifte vir fi curari debet àdifficili amp;nbsp;longa sgricudine, qua: eft præcipuè intempéries frigida fplenis,amp; tumore fatis infigni,ex qua poftea mul-

tifarij^diipofitiones præter naturam côfequuiitur, vt cruditates ventri culi,amp; in iecore,amp; in ambitu ve narum,atrophiæ,decolorationes,ex quibus non in-iuria tandem timetur aqua intercutem ,oportet in-quarn fi ab iftis fæuis difpofitlonibus liberari cupit, yt præcipuè habeat exqulfitifsimâ viftus rationero, quæ compecat primario morbo, fine qua diutifsimè amp;nbsp;diligentifsimè feruata, fruftraimplorabit medico rura auxilium. In primis igitur eligat aërem in quo habitet, fubtilem,minime paluftrê, minus frigidum Suàm fieri pofsit,vbi fint aquæ falubres fontium vel uuiorû : in quo acre cauebit etiam ab omni exceC-fu ventorum,pluuiarum, ne fcilicet fe illls exponat, yel node fub dio motet, vbi poftea cœlo fereno Se tranquillo,exercebicfe venationibus, amp;nbsp;huiufinodi motibus nobilibus : laudo enim exercitiura quam-maxime fieri poteft, fi modo fuo tempore fiat,manc fcilicet vel ante cçenam, Euitet omnes animi mole-ftia$,fediram præfertim amp;nbsp;mœftitiam.degat cum a-micisiucundis.manc furgat diluculo:fcx vel feptem ^oras noâudormiat: cauebit auté à meridiano fom

Cod I O. B A P T. MONTANT nOjCflet enim illi admodum lechalis.deambiitet,ex-ercitetur in cubiculo proprio, mollibiis fridionib» pedinationibus,Cantu, ledione alta,excernédo ex-crementa perfputum amp;nbsp;tufsin),quæratc|ueredders aluum amp;nbsp;vrinæ egeftiones.Vbi vero om nia diligenter peregerit,mundafq; amp;nbsp;odoratas veftes indiierir, tune ad exercitium fc eóferat extra domü,(ï cœli fe-renitas apparuerit;fin minus,intra domü fefe conci-n.eat,ludendo pila vel gladijs,vel aliquo tali exerci-tio.Bis in die non amplius coinedat,atq; id fatispar cè,vnicoq; cibarij genere contentus fit, amp;nbsp;fine aro-matibus,(ed cum modico croci amp;nbsp;emnamomi tarne: debet enim effugere confuetum morem patri® in a-romatibus admifcendis.Caueat etiam à vino craflo, dulci,nigro,potenti: fed eligat clarü,album,tenue, pauciferum, quod etiam parce bibat : vel fi alTuetus fuerit ceruifiæ,illam eligat in potü, bene tameu con feftam,quam etiam moderate bibat : hic enim morbus maxime requirit temperantiam. Igitur cauebit à compotationibus, interq; prandium amp;nbsp;cœnâ non bibat,nee aliquid comedar.Cibaria fint carnes iuue nes pullorum,hccdorum,vitulorum, auium campe-ftrium,ficutfunt perdices,phafiani,aues paruæ,oua forbilia. Non vitupero è ferculis hordeum, far,fi o-ptimè cofta fuerint, non enim ita nocebunt,licetin hoc cafu non fint prorfus nocumenti expertia, præ-cipuè fanpoterit tarnen ex ijsparcè vti,præcipuè ad dito croco:à reliquis ferculis abdineat.Pane vtetur madefado in iure carnium cum pctrofelino, amp;nbsp;modico cinnamomi. A pifcibus omnino abdineat, amp;nbsp;à cibarijs arte confedis coquorum, ficut à torris, pa-ftillis,aboranibusladicinijs,legominibus,oleribus, amp;carnibus antiquis,amp;omnibus cibis crafsis amp;fer-uilibus abftineac. Panem azymum vel male codum nou

noncomedat, nequealiquod placentarü genus. Et hæc quantum ad vidus rationem. Quantum vera ad medicinas,hoc primùm obferuet, vt amp;nbsp;vere amp;nbsp;au tumno,quoufq; perfcueret hec mala difpofitio, eua cuetur modo infrafcripto.Viimo,

Mifce pro vno fyrupo,amp; fic per dies fepté.Deinde lïi. Confedionis hamech j iüj.

Cumfaccharo fiat bolus. Sumat in aurora cumcu-ftodia,die proximè fequenti vltimum fyrupum,po-ftea interquiefcat per duos dies, amp;nbsp;interim accipiat facchari rofati ^- s. femperante prandiü amp;nbsp;ccenam per duas horas.Deinde fumat iftos fyrupos:

Belliricorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Contundant groflo modo, amp;nbsp;fricétur manibus cum oleo amygdalarü dulciü,poftea infundant per diem amp;nbsp;nodë in 11b. x. aquç fumi tcrr2,poftea decoquan» lur ad confumptionem tertiæ partis; deinde adde

Sem.citri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j s.

BuIIiant donee remaneant lib. iij. Vltimo eolentuf amp;nbsp;exprimantur,8e feruetur decodum.

Ui. Eiufdem decodi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ vj.

Detur manè.Sumat autem per diesfex cótinuos hol fyrupos numero fex : fed fi niraium euacuaretur,fu' mat alternis diebus, dein quiefcat, vtens vidus ra-tione præferipta.Erit autem tempus veris medium» amp;autumniquoque, inquo euacuabitur. Inter hæc tempora placet vt familiäres habeat pilulas infrafeti ptas,quibus vtetur ter in menfe,hora ante coenain.

Salisgemmæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 j.

Mifce, amp;nbsp;cum melle rofato fiat magdaleon, de quO fiât pilulæ quauis vice tres,pondéré drachma vniuf fumendç vt fuprà.

Bijl Vranda erit hæc Nobilifsima mulierab ' affedib. quos melancholicos arbitrer, i habita ratione çtatis,cjua eft x x x v. an _______S norum, primo reda vidus ratione,fe* cundo mifsione fanguinis, tertio alcetationc amp;nbsp;put gatio*

C o N s V L T. M E D I C I N. do? gâtions hutnorum,quarto confortatione.Cuftodia tur ab omnibusanimi moleftijSjdeeatq; cum atnicis in Omni hilaritate, quæ quantum fieri poteft arte amp;nbsp;ftudio eft côparanda.Vtatur vino albo,tenui amp;nbsp;fub-dulci,carnibus iuuenum animalium,ha;dorum,vitu lorum, pullorû amp;c.Manè fumât fingulis diebus oua forbilia, neque vtatur multitudine ciborum.Euitet ctapulas,cruditates,amp;potationes cuiufcûquegcne ris.Aluum möllern conferuet, pro qua vtatur, fi natura defecerit, flores cafsiæ, vel decofto prunorum dulcium cû 2uccharo,vel decodo malus exiure pul li:nihil cnim perniciofus in bis afîcClibus quàm aluû habere ftridam.procuret codionos,neque cum cru ditateaccedat ad cibum : cruditas enim melancho-licis omnino vitanda. Circa Martij menfis medieta-tem, lenita prius aluo vel cum clyftere,vel drach.x. cafsiæ in bold cum zuccharo confedis,fequenti die fanguincm mittet ex bafilicadextrilateris pondéré I- iccem. Ac poflero die idem fanguinis pondus re petatur,fed à finiftro latere,deinde vtatur diebus fc ptem hoc iure,quod furaat mane.

Buglolfæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana ij

Liquiritiæ rafæ , Radicum althex ana ^ j. s. Decoquantur omnia in lib. duabus iuris pullacei ad medium vfq;, deinde fada exprefsione amp;nbsp;colatura, bibat totü refi duü vna vice,8lt; fic repetatur per dies feptem.Oda-uo die fumat bolum infrafcriptum:

Radicum elleborinigri 3 s. Mifceant cum modico lulcp violati, fiat bolus cum zuccharo, de-

Sacchari rofati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij.

Zedoariæ |. j. Mifce,fiat eleftuariuin,de quo fumât (îngulis diebus cochleare vnû tribus ho ris ante prandium.Deinde illinatur totus venter in-frafcripto linimento:

JJi. Olei de abfinthio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J. iiij.

Maftichini nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ iiij.

Furfuris tritici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lib. iiij.

Florum camomillæ ^ ij. Bulliant omniâ fîmul in fufficiéti quantitate aquæ ad medium vfq;, faftaq; exprefsione vtatur hoc decofto pro lixiuio, amp;nbsp;tergat caput fapore odorato mufcato,amp; hçc omnia explebût ea quæ præmifimus.Quôd fi optimum Mithridatum in menfe fumât ad quantitate drach.j. cum modico vini aromatici albi, quinque hotis ante prandium,eó melius confortabitur.

Ymptomata. Patitur diminutioné circa aftioné motus in brachio amp;nbsp;crure, prae-fertim in finiftromon tarnen eft omnino motus priuatio.Crus finidru rubet,fer-

uet.Cerebrü integru;odorat, videt,difcurrit, opti-jKtfraeraorat,imo quj à feptem paribus neruorü ve-niunt.

C o N s V L T. M E D I C I N. dit niûc, optime habet,licet à lingua paru fentiat malû. Eft ftupor potius cura imbccillitatc fenl'us quàra mo tusraec eft refolutio,quia mouet, fed cum dolore amp;nbsp;difficultate.Ergofi eft refolutio,eft debilis,quia que dam validifsima.j.delocis affedt.vbi vitium m fenfu amp;nbsp;motu paralyfis dicit.Omnis aftio fentiedi amp;nbsp;mo-uendi eft à fpiritibus : ifti polTunt impediri duplici-ter,vel quia non polTunt pertrafire,fed intercipiunt: vel quia non polTunt operari, cp membrû inueniunc non redè difpofitü.Eft obftruébo à natura, quæ replet principiii.Membra frigidiora fada feipfisjquod nocet motui. Frigiditas facit vt virtus in mebra non transfundantur. Aqua vtatur cum cinnamomo vel 2uccharo,pall'ulis itê:viftus Et tenuis.Agaricus,con fedio hamech,rhabarbarü,lcimonea,Pil.aggregati-uæ, calamus aromaticus,garyophylll, acorû condi-tum,illi conueniüt.Vtatur quotidie rayrobal.amp; ehe bulls conditis amp;c. In cordis palpitatione 8f fynco-pe quacernis diebus exhaurienda potio.

Fceniculi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana j ij.

riorum fambuci pug, j, Coquanturin tribus lib.aquæ fontis ad cafura tertiæ partis. In cola-tura diflbluatur.

IJJ. Sileris montani non obduâi J. s. deturin pyxidead rnaftiçandum pro arbitrio.

Çonfult. CX. D. Vuolfgingo de Vuerter,labor dit-ti fajlidio cy cruditate uentriculi,cuni catarrho leui,

Anifi ana gr. vj. Cuçn zuccharo albo fiatcó-fedio in rotulis,l'uroat media tribus horis ante pran dium. Benefehabuitad feptimanasaliquot:tandem cùm decumberet fentiretq; dolorem capitis, cum quadam difficultatefpirationis,quç ille iudica-uiteffe propter catarrhum, amp;confenfum diaphra-gmatis cum ventriculo,pro ijs tollendis dedit:

Jgi. Mcllis rofati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij.

Hieræ picrç 3 iij. Mifcepro clyftere. Sed cum renueret vfum clyfteris,fcripfitpillulasiftas:;

Pi. Hieræfimp. 9 ij. Cum mellerofato fiant pilulæ.Loco vini,huiufinodi iufsit fieri potum:

C o N s V L T. M E D I C I N, gj^ Paflukrum mundatarum ^ j. s. Saccharialbi ^ j. Bulliantad confumptio nem fextæ partis,amp; rcfrigeretur pro potu.

Aborabat pleuritide puer quinque plus minus annos natus, ad eum accerfèba-tur Montanus amp;nbsp;Frifimelica, quem nos fequebamur frequentes. Puerum offen-dimusleftoaffixum. Pulfus eius erat raagnus amp;in-terfedus: vrinatiudafatis amp;nbsp;cruda. Morbus autent erat in latere dextro, amp;nbsp;defcedebat ad diaphragma. Cauk morbi bilis,quod amp;nbsp;color corporis,amp; aha accidentia argucbant. Suadebant igitur latus inun -gi oleo amygdalarü dulcium, amp;nbsp;fi hoe defit,recenti butyro. Præferibebant vidum humidum,amp; panem lotum ex aqua. Potui vero darivolebant aquam in quaEnula bullijCet.Atqj vt aluus fubduceretur, ely fterefubdendum contendebat, decodum nimirum apij,fceniculiamp;petrofelini,additofale. Altero die cùm redlj(remus,ofFendimus audam febrim,amp; refpi rationem multo difficiliorem. Sputum adhuc cru-dum erat,craflum fcilicet amp;nbsp;albicas.Accufabant igitur matris indiligenti3,amp; ne morerctur, verebatur.

Confult. CXII. Pronobili,cuihepdrinflum' m!itu}n,Gr ucntriculus ob id debiUtiituserat.

Via nobilis à quibufdam rei medicæ im-peritis perfuafus,maluaticü nimiü hau-fiffet, ac in vindemia vini nigri, vtpote (^^^_^fortioris,hoc cófilio,vf imbecillitas vé-tneuTi, qux ex frigiditate ortum habebat, corrige-retur:cumque ad potum vini fortioris çftas calidior

lt;îi4 I O. B A P T. M O N T A N I accefsifTcCjinflatnmatum eft hep3r,cuius demum in-temperatura multô maioré ventriculo imbecillica-tem conciliauit.Nain cùm adiones hæ fint ventricd li,appetere cibunijngeftum rctinere amp;nbsp;cocoquere, daæ ci us partes funt:fuperipr, quæ nitnirû appétit, ficcior ac frigidior : inferior verô calidior amp;nbsp;humi-dior. Atvero caliditas nimiahepatis exiccat humi-dum,cum quo calor diflbluitur;nulla ert concoftio, nec appctentia cibi vlla,ob ventriculum calcfadura nimis.Quid ex his prognofticandü?Corporis imbe-cillitas,quia ventriculus non concoquit,fed corrû-puiit venus omnia, quare vomitus frequcns:amp; quii cbftruftû liepar,arque etiam fupcrcalefaâ:um,nulla eft in corpore fanguificatio. Calefaftio hepatis amp;nbsp;obftruftio tollendaeffet mifsionefanguinis,àqua abftinendûeft proprer virium imbecinitatc,nc ma-gis profternâtur. Quarc diæta ventriculus corrobo randus,amp; miinftrâdi cibi pauci, amp;nbsp;facilis codionis, Ïnterdico illi vino omni,nifiauftero.Dccoduin en-diuiæ bibat,lia omnia cichoracea cofortando vetri-culo apprime funt vtilia.Dico autem cichoracea,en diui.i,lbnchon,amp; fi quç funt aliaidgenus:nam quia amara,idco funt calida:calcfaciunt igitur amp;nbsp;confortant, amp;nbsp;leniter etiam refrigerant. Quare fyrupum de cichorca cum rofaco ordinaui. Confortato vetri cu!o,totoque adeo corpore, accedam ad infrigida-tionem hepatis,quç fiet perphlebotomiam bafilica! dextri lateris.

Pi. Refinç ccdri,qüaDiofcordes vritur, §. s, Auicennahabet gummi iuniperinü,quo Italia caret, Aceti quantum fufficit,amp;: abluantur dentes.

C o N s V L T. M E D I C I N. tfiy R. Olei rofati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J. s.

Vinidulcis quantum fufficit. Decoquantur inftar pultis.Quo'd fi vehemétior fucrit dolor,adda turfemenlini,amp; fiat emplaftrü:auri imponatur.Præ ter diætâ matutina, amp;nbsp;pilulis quoq; duabus cochijs 9 j. dimidia hora ante cœnamvtatur. Quiavero dolor intenfior erat,nee mitigari poterat vel reper-eufsiuis,vellaxantibus amp;nbsp;extrahentibus,nedum tol li,applicari iufsit iUi duo cauteria,alterü in loco dolend fecundum aurem finiftram, alterum é regione. Primùm veró chirurgus locü ab inundionibus mii-dabat 8e tondebat,deniq; nouacula fricabat.Caute-rium hoc erat: nam cauteria funt duplicia: aut enim eft aduale, aut potentiale- amp;nbsp;quemadmodü illud fit ferro ignito amp;nbsp;incifione, ita hoe rebus terreftribus multùm,ne vis cito exhaler,amp; multum exiceâtibus. Potentionalia autem iterum bipartito diuidûtur in ir^ofUTnià amp;nbsp;veficantia:horum vfus maximus in di-uertendis fluxibus illorum qui in ficcioribus locis, vnde materia dolorifica euacuari debet. Quia verô taput habet ficcifsimâ cutem, nec carnis multû ad-eft,applicarifecitpotentionale cautenû iirx'V“'/'*quot;/', ob materiam doloris exiccandam. Fuit autem hoc ex cinere aut ficuum, aut quercuum , aut larmento-rum fabarum,aut ex cinere alkali,id eft, herbæ, quæ Empetron eft Diofeoridi, vnde fapones quoque amp;nbsp;vitrafiunt : inde fit lixiuium,quod ad fpifsitudinem decoquitur, amp;nbsp;exiccatur:additur deinde calx viua.

Multi decoquunt etiam lanarum pulueres, addito fale, quibus loco caute-riorum fæpe vtuntur.

Confult, C X1111. ¥rifimdic£ er Kontani,de edidV' rho,dolore capitis, pleuritide,erfdri.

VMprimùm venifrcni(agitur iam quin« tus dies ) ad Magnified hanc domin im, dolebat excapite,inueniebam earn febri reitufsiebat, amp;nbsp;pihil expuebat.Sufpica-e pleuritide:fed quia coquerebatur fe to

to triduo beneficium ventris non habuifle, cafsiam extraftam ob lenitiopem alui exhibui, amp;nbsp;vt biberet aquahordei cum zuccharo decoftam, vefcereturq; loto pane amp;ptilanajiulsi. Locus doloris meo iuflu cum oleo amygdalino amp;liliaceo inüdus eft. Cafsia bene operata eftjamp;altero die multü egefsit materie. Tertio die minui fanguiné exbafilica dextri ad |.x. amp;nbsp;locus interim inundus eft, neqj in diæta quicqua mutatu.Quarto die,vt dolori capitis, cjui quodam-modo familiæ totihæreditarius eft,quoue annis rc-troadis fæpelaborauit, faceré medicina, amp;lenirem quadantenus pcdus ipfum,dedi eleduariü de peni-dijs,cü fyrupis de glycyrbiza, amp;nbsp;de farfara.Ipfa etia bibit fyrupü açetofum fimp. cum farfaræ decodo. Heri veni amp;nbsp;egefsit ipfa copiosè, amp;nbsp;cùm ita egere-bat,iterum rigor earn inuafit,qui fcruat tertians fe-bris periotKi : fuperioribus diebus elaræ vrinæ erat, iam veto crudifsimæ, amp;nbsp;prorfus iumentitiæ, vt in-quit Hip. Accefsit ad alia mala tinnitus auriû, quod ante biduum fenferat: pefsime dormiuit:lingna erat afpera amp;nbsp;fieçainon deliraucrat: fed an effent vfpiam maculsin pofterioribus corporis partibus,iufsiin-quirerc alias Dominas: nam febre peftilentem indi-cabant.Primitiue caufa: fuerunt,cùm longius iter fe ciflet amp;nbsp;iiicaluiflet, domum reuerfa veftes exuit, vt totü corpus obrigerct;vndc obftrudio fecuta, qua: pntrelt;

C o N s V L T. M E D I C I N. tfir putredinis caufa.Ec quia catatrho frequenter labo-rat,defcendit in peftus:vndc inflammatio pleureti-ca.Hodie manc eclcgma ordinaui quod vfurparet.

ïabarum quantum fufficit. Fiatemph-ftrum. Cibus panis lotus fuit,amp; quiaaliæ petebant pomum codum cum zuccharo, concefsi, vt peftus leniretur,amp; confortaretur cor.Neque enim veritus fum vt in bilé conuerteretur,quod fieri aflolet, quia admixtü erat zucchatü, vt maior eius effet vtilitas. His prædidis ,ad alia examinanda, quæ quidcm co-gnituvideanturneccffaria,accedamus. Temperatu ra eius dl calida amp;nbsp;ficca, atque ita feroper iudicaui: noui enim earn iam inde à pueris. Frequentlfsimè ca put dolet, quod hoc familiare dl familiæ: panter e- ' tiam ex ventriculo dl ægra. Agere nunc earn credo annum x L.Patitur inflammationem pleurcticam,8£ qua: ad cam fequitur febnm.Materia mixta eft à pro: dominio cholera amp;nbsp;pituitæ,quod cognoui ex emif-

fo fanguineroftendit etiâ exafta vraendi ratio.Cù™ enimpro arbitratufuo viueret, multùm congefsit cruditatum, cùm ob alias caufas, turn qnôd obitum mariti lui Clarifs. Dodoris impacientifsimè ferret. Laborauit ob eafdê cruditates catarrho ferèperpe-tuôjamp;qui hoc laborât,facile in pleuritidéincurrût, amp;nbsp;ira non tantû febris putridafubfecuta eft,fed etia peftilés ob materia putridâ nimis. Pefsimi bumores collefti fuerût antea,amp; ex ratione vidus non bona, amp;nbsp;naturali quadâ difpolîtione. AccelTeriit caulæ pri mttiuç;corpus enim alioquin varijs affedionib. ob-noxiû,motu vehementiore calefadû, amp;nbsp;port aéri fri gidiori expolîtû,obriguit,ac cutis omnistrâfpiratio prohibita, ad obftrudioné vapores plurimi cumula ti,qui quia exhalare nô potuerût,amp; calor extraneus »cce(rerat,côputruerût,atq; lie fada eft putredo,to tiusq; adeô maflæ fanguineæ ebullitio. Indicio funt vrinæ perturbât?;, quæ mihi oftendût perturbatioé fanguinis maximâ:ité tinnitus auriû fignificat cbul-litioné humorû.£t etfi adeffepeftilentê febrem fatis confier,tarnen maculæ nullæ apparct,eó quod mate naadcutim nô eft trafmifia. I’rognofticon.Vereor ne decedat,propter peftilentê diljjofitioné.Nâ cùm aliafymptomata lint vebemétia,naturâ etiâ peftilen tera elfe magis amp;nbsp;magis curâ augetzinflâmatio enim eft ingens,amp; materia plurima.Sed nondû eft defpe-randu:noftrç oper j ne parcamus. Cura:Febris amp;nbsp;in flâmatio pleuretica fimul erunt curâda:fed quomo-do?Caufam vtriufq; tollcndo.Qua rationed phlebo tomia. Quocirca Icniui etiâprius ventre cafsia, to-tum nanq; corpus fuit repletû: deinde fecui venam. Qindl conuenit ne phlebotomia in peftilentialEgo auté non vidi:fedenim quâuis vidifrem,tamé vt materia cuacuaretur,ftâte præfertim virtute, amp;nbsp;natura poffen

C o N s V L T. M E D I C I N. «19 poflet dominari,fecui vena.Matena cócoxi cum fy-lupo farfara: amp;nbsp;acetofo, qui in hoc cafu plurimû va-let:dein vt expucret facilius,peftusinunxi.Sed quç-ftio hïc effe poflet, an Bolus armenus eclegmati im-mifceri potent,qui meafententia multü iuaret.Et fi quis negat,propterea quad aftring3t,refpódeo cum Gal.fac elTe aftringat,tamé peftus dilatat:amp; ego hïc putrediné yalde timeo. Cibus neq; adhuc panis lotus fuit;hodic paru pulh dedi.Q^od fi quid mutan-dum fuerit,mei voluntate etia potent mutari:quan quam malim nos ftire cum omnib.iftis vfq; ad fepti mû. Poftremo contra peftilentiâ fcordij puluerc amp;nbsp;decoftü laudaré maxime. Syrupü etia de hquiritia, amp;nbsp;de farfara : vel cum faccharo viol. permifcebimus bolü armenü.atq; hæc mihi facienda vident, m o N T A N v s. Tendimus ad eundem fcopû,Clanfs.dne Doftor,nam vttiq; cura eaincübit vtmulierhçc ma gnifica ianet.Confiderabo igitur naturâ raorbi pau-lo dilioétius,vt de inftituéda curatione facilius con cludi pofsit. Natura auté morbi exfymptomatis co gnofcit,quæ in hoc cafu funt, difficultas refpiratio-nis,tufsis,febris,dolor pungitiuus, quorum rm/ftnii conftituüt nobis pleuritidé. Deinde catarrholabo-rare eandera Dominam, non eft cur alijs rationibus inquiramus : fenfu enim percipit quod etiamnü de-fluat: audimus enim in faucibus amp;afpera arteriafo-nitu.Nobifcü faciunt etia alia figna, vt grauitas ca-pitis,dequa conquerit,amp;auriü tinnitus. Laborauit infuper ctiam catarrho, antequain febre incideret. Sunt igitur morbi huius Dominæ,pleure{îsamp; catar-ihus.At multü mecü dubitaui,febris ne inflamatio-mis pleureticæ fit fymptoma, vel morbus perfe,atq; ab illa feiûélus:atq; certis quibufda rationib.addu-cor vt ftatua febre efle morbü,amp; nó fymptoma,quia

610 I O. B A P T. M O N T A N I humores putrefcant in veiiis. Ergo pleuritideni habet, amp;nbsp;fcbrc,amp; catarrhû, morbos difiuiiftosxum lus morbis vrina fubiugalis ebuîlitionem humorum ni venis indicat,quia magna putredo.Ergo hæc domina Ce fe habet nunc. Quod ad habitudinem corporis, eft ficcû amp;nbsp;gracile corpus.Siccitas manifefte appâter cum caliditatc,fed ille calor eft debilitatus. Etiaro habet ftomachû imbecillem, amp;nbsp;caput debili-tatum à natiuitate.Eft corpus inæquale,amp; ilia in pri mo fenio:amp;in auftrali amp;nbsp;Borcali tépore fumus,qua: conferût catarrho,autoreHipp.Vnum notandû,di-li^enterq; exquirenduro,qualis nam fit pleuritis,ve rane amp;nbsp;fyncera, vt quæ in pleura fit,an non lyncera amp;nbsp;notha.Vna coniedura hæc eft,quæ arguit non ve ram efle,nec à fubtili humore,quia nec dolor pungi tiuus eft,neqj tanta difficultas anhelitus: ipfa nanqî dicit fparfum efte dolorem.(lege Gal.i.delocis aff.) Eft igitur potius in locis (parfis, quàm in mëbranis, nempe mufeulis in pedore, quia mebranæ non ita fa cilè recipiunt.Sputû præterea femper pituitofæ fub ftantiç,quiamufculipedoris inflâmantur potius in-trinfeci quâextrinfeci.PuHùs durus eft quâdo mem brana inflammat : verû hîc neq; pulfus ita durus eftj ••'S® pleuritis hæc à materia crafsiore eft. Adeft ca-tarrhus perpetuus,fouens morbû perpetuum;tufsi$ S;. Satis de catarrho amp;nbsp;caufis, quia ventriculus er laboratpoft caput,ita caufa materialis,amp; cf-ficiens catarrhi. Verùm febris accides inflâmationis amp;nbsp;catarrhi,an veram caufam habeat feparatam?dico quod vrina talis fequiturmagnâin venis ebullitio-nem amp;putredinc.Hic putredo amp;nbsp;ebullitio,febris pe ftilcns,quo ad caufam proximam magna putredo,vt non tantum vapores putridi afcendât,fed maflà etiâ fanguinis putrefeat, fed nondura in corde, quia vbi cor

CONSVLT. MEDIC IN. lt;îii cor corripuerit putredo,omnia deflruutunfed dum in humoribus eft putredo,poteft curari,fed raro, amp;nbsp;àperitis Medicis. De natura febris ,catarrhi amp;pe-ftis,fatis fit diftu . Prognofticon. lam primo omnium,quod ad catarrhü attinet,venit in menté mihi Aphor. 11. Hipp. 11. fedionis :Branchi amp;nbsp;catarrhi invalde fenibusdifficultercurantur. Etvideturin hanc régula cadereDomina, vtrationeæcatis mor-bum ditficilis curationis foreütis appareat.Qiao ad pleuritidem, raro inflamationes in fenibus contin-gnnt:fin autem, ægrè curantur,amp; præfertim in bye-me. Pulfus tarnen etiam eft gracilis amp;nbsp;tenuis, quod fignificat multos fpiritus non adefle:quare non tàci le curabitur. Codionis figna nondum apparent ; e-tiam febris molefta amp;nbsp;periculofa: amp;iftacomplica-tio eft pefsima,amp; habet côtrarias indicationes . Ma relaxantib.leniencibusq; eget,febris peftilens exic-cantibus:quin cura eius i ii. Epid.exiccatio, quare cura dlfficilis.Catarrhus etiâvtriq; difpofitioni nocet,amp; äuget difficultaté fpirädi,amp; febré;augent ob-ftrudiones in vafis,amp; vbiq;: ideo ex iftis rationibus morbus difficilis. c v R A. Hic eft catarrhus,pleuri tis,amp;febris,quæfuntfeparatafecundum materiam: dico nullum cfle iftorum conténendum,quia omnia habent rationem caufæ. Ergo catarrhus principio diuertendus, amp;dolorleniendus . Qindnam'agen-dum 1 Rcfpondeo ad id quod dubitabatur de phle-botomia in febre peftilentiali. An fit fecanda? Et alle rononfecandâvenam, idq; autore Gal. 11 i.Meth. Non enim curamus putredinem nifi fanguinem fer-uemus,fed in pefte maxima eft putredo. Vndc dice-mus, in principio febris peftilentis phlebotomare optimum,quiarefrigeratur corpus:amp; phlebotoma-te dico optimum fuo tempore. deinde de vidu di-

earn.Suraus in quinta die,amp; indicat virtus,qiiæ virt-cet fuper materiara,quia copiosè cgerit,amp; faciliter. Veruraenirauero Hippo, de ratione vid.i i. inquit: Vbi incipit coftio apparere,primis diebus deberaus augere cibura,vt virtus pofsit augeri,amp; maiorleni-tio fiat fputi, amp;nbsp;corroborctur fputuin , quod viftus coramodus facit:fcd vbi non figna codfionis adfint, vidus tenuis datur.Pulli ius primùra darera: fi tole-rabit,amp;' virtus fortior fit,darera contufum,vt virtus fuftineatur, cui vel Ibli debemus attendcre,fine qua nihil faciraus. Pro concodione,vt adiuuetur catar-rhus, amp;nbsp;materia inflâmationis, vt conferrem cordi, ne putredo augeat, nihil fcio melius ad incifionem humorum fcilicctquam fyrupum de fucco acetofi firaplicis: inoxalide enira virtus incidendi,refrige-randi Si corroborandi inert. Et licet Hippo.i.de ratione vidus ab artringctib.amp; acidis cauendu putat, pr.-cterquam oxyraelle: fed ibi ert aciditas fine artri-dione,quod amp;nbsp;Gal.docuit,idq; raulto raagis fifac-charü admifceatur.Port aqua farfare,id ert,tufsilagi nis cól^rtadtufsim. Atq; his pro digertiuis vterer. Pro perte,anBolus armenus côueniat,quærit.Siha-beremus Gal.bolura, quem tantopere prédicat ob exiccationé fine artridione, nihil haberéprius,pr®-fertim cùm ille féliciter dederit eundê afthmaticis. Sed norterille (quera rubrics Synopicara effe inter dodos lara cóuenit) exiccat cum artridione : quare ne periculofus error cómittatur,abrtinendum cen-leo. Ego dicara vnum obferuatu dignij in hoc cafu. Quia exiccare volnmus perté amp;nbsp;catarrhij,amp; præpa-rare,vtemur cornu cerui vfti, loco boli armeni,idq; exhibebimus cü 2uccharo,vel m iiirc pulli: nam cor roborat cor,amp; catarrhû exiccat,vt fi quid aliud.Ma-Jim vti vnicornu,fi effet eius nobis copia : non enim inueniti

CON SYLT. MEDICIN. tfij inueniri negOjfedirnninon copia,amp; maiori precio, pro quo interea cornu cerui vtemur, quod iftius æ-quiualens eft. Noobfuerit etiafubinde vti feminib. acetofts, aurore Gale. ( quæ aftringere aiebat Frifi-melica,fed negabat Montanus.)Proderic etiam fcor dium refraéiûjCum tuccharo rofaro. Placet amp;nbsp;cornu cerui, vel in Iulep,vel in fucco acetofo : fiat ccle-gma,amp; teneat fub lingua zuccharum candi quoq;. Qj^od attinet ad potû,à vino abftineat,bibat aquam hordei cumfaccharo,fed prorfus no frigida.Empla-ftro porro vtatur,eius enim Felix eft vfus,quia Facile tolerat.reliqua etiam omnia à Clarifs.Domino Do-äore ordinata,reruetis.In acutis morbis eft occafio praceps, quareoportetMedicum prudentem efle, quia in boras quae non fperabantur, contingerefo-lent, quæ varietatem poftulant,amp; quotidie feniatur venter.Domina in fexto die eft mortua.

J^.’.Saponis Damafceni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lib. j.

MuFci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana gr. iij.

Puluerizanda pulueri2ent,amp; reFormctur Fæpe in for ma pilularû fecundü arté. Vtatur in lotione capitis.

Bi.Flons cafsiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 xij.

Bulliantin lib.i x. aquæ ad confuraptioncm tertiae partis,deinde fafta exprefsione amp;nbsp;colatura, fyrupi-Zeiitur cumfaccharo albo, amp;nbsp;aromatizetur cum i b gr.ii)ufci,amp; totidem gr.ambræ. Poftea

Bi.Huiuslyrupi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;§. ij.

Aquæbetonicæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J iiij.

Mifce pro vno,amp; üc pro alijs feptem vel nouem.Sy-rupis finitis,fumatfequens medicamentum:

? hij.

^ hj.

Sumat pratcre»

Ambn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana gr. ij.

Cum modicolulep,fiat mixtura. Podremo vtatur maxime collyrio prius defcripto. Vel iBi.Fœnugræci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ij.

Rad.althçæminutimincifarum num. vj. Mundentoptimèab omni forde, deinde coquantur fimulin fulficiéti quâtitate aquae purifsimæ ad con-fumptionem fecundaru partium, pollea colentur amp;nbsp;exprimantur. Deinde

Confult. CXVLDc ntelancholico lud£0,inter dit rißmos Dolores, Petrum Hauarram, PrißmeUcamt G^Ba^dmKontunum. D.Nauarracapit.

Tfi veftra prsefentia, Clarifsimi Dofto-res,amp;cafüs qui offert,difficiUimus,mul ta requirere videntur, tarnen ne tempo. ________re abuti videar,ferië reru ordine amp;nbsp;bre-uiter recitabo,vt facilius indicate pofsitis,quæ me-dicamina m pofterum applicanda:neque difsimula-' bo quid vfq; adhuc egerim. Sextus agitur dies, cùnt venerit extra rationem: loquitur nihil,amp; toruè om-nes intuetur. Ante hoc tempus, quod feiam, virum ilium non noui, nihilominus tarnen breui bac con. fuetudine amp;nbsp;aftantium relatu, primo loco quæ mea fit de complexione hominis fententia,expediâ.Sen. tio eum calidum efTe amp;nbsp;ficcumàprædominio bilis, amp;fub dominiofanguinis:ftatusetiam corporis indi cat,eft enim gracilis,color niger,amp; vigiliæ, amp;nbsp;proin ptitudo ad omnes aftiones, pronus ferturadiram, optimiingenij vir amp;difcurfus. Aeftimaf ad hæc có-plexio totius ex principalibus,cerebro nimirum,he pate 8f corde.Præfuppono ifta omia,ne fi omnia per fequar, tædio vos afficiam, amp;nbsp;accedo ad difpofitio-nes non naturales,amp; accidentia,quæ magis cura me di ci ad fe trahût. Dixerût aftantcs,quod femper fue rit extra rationem. Antehunediem occupatus fuit maximis occupationibus,timebat multùm,amp; irafce batur leuibus de caufis, exercuit maxima negotia, longa cófecit itinera, fub diu multùm fuit,expofuit fe calori amp;nbsp;frigori.Cùm redijt in Italiam,in hæc ma. laincidit:aderant hæc accidentia, vidi ftupidum,o-culi impotentis motus erant,irato vulcu iracundus, Kr

6z6 IO. B A P T. MONTANT verberare voluit aftantes,leipfum exledo volutâ* uit : loqui voluit,vt ego credo quadam imaginatio-ne.Tangebamns brachium contraôi:um,quippe no-lebat fe exponere tangenti:pôft dimittebatfe tangi, amp;nbsp;niembrû offendimus flexibile (àtis. In hoc autem obferuandum venir, variari fymptomata pro diu^r-fitate horarum.manè loqui voluit, circa vefperas lo quebat incôpofitè, poftea in prima hora noftis dete rius fe habebat : fimiliter cùm erat in tali difpofitio-ne,comcdere nolebat : fuccedente deinde tempore diuerfa amp;nbsp;alia inuadebant lymptomata, vt in media die copos erat mentis, poll impos.Heripulfus ad-huc fuit cum bona menfura, tardior quam frequen-tior;vidimus talem mutationem,vt vix tangeremus pulfum cumfubtradione. Beneficium ventris aliquot diebus habere non potuit,nec vi engmatis. In principio, vt referont ilhqui adfuerant, in quodani oppidulo miffus eft fangins,notabili vt audio quantitate. Alij referont raiflum ad vncias fèx.Qoidpræ tereaegerit ille, referre non poflumiqux meafuetit fententia expona.Senfi autcaotoribnsHipp.amp; Gal. 111. de locis affeÄis,efl'e melancholicum,qnia time bat,aderat perturbatio mentis, leui de caufairafee-batur. Febri autem liberatum mirabar, amp;nbsp;Dodores fine hac efle nolunt,fæpe tarnen ftquitur.Melancho hæ plures efle poflimt caufæ, quæ quidem omnes m hoe viro valde funt potentes. Primo extrinfecæ: 3uiafolicitus, timidus,amp;habuit fæua animi acci-entia. Hec veró quomodo caufant melancholiam, clarum,quia impediét concodioné,amp; membra prin cipalia débilitant .Hue accefsitetiam vidus ratio, quiamelancholia mukipheat, vt fi quis vefcaturpa ftilij$,carnibus falitis,auibus,autore Gal. 11 i.dcin tehorib. Similiter amp;nbsp;alia caufa mah, quia notabiles ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;OPP»-

CONSVLT. MEDICIN. 6t Oppilationes depreheiidutit,amp; nûc magis quam ante,quia vrinç minus tiniâç,fçces cholericç etiâfine tinéi:ura,amp;ln fplene maxime, que obftruftio pofens eft caufa ad generationé melaucholiæ, amp;nbsp;quando fit retétio humoris feu euacuationis debiti. Spleti em affeftus,melancholia non euacuat. Hepar igit inimi cum fibi fuccu retinet,qui vnà cum Anguine furldrn deorfùm fertur,ac vitiat fimul totü corpus.Vnde ha bemus in hoc omnes cauAs generationis melancho hç Stantib.autèhis caufis,fçua funt fympromatafe-cuta.Sed videndum prius,an humor melancholicu» in capitepereflentiam fit,an percófenfum ex toto. Mea quidé fentétia eft, illa multiplicationé elfe prin cipaliter in cerebro,acq; infuper eo ex alijs per con-fenfum deriuari.Nam cùm obftrudus fit lien, amp;nbsp;affi ciat hepar,mictürur inde humoresin caput.Quorno do caufent cófimiliafymptomata docet Gal. in m. de loc. aff.exemplo fufFufionis,quæ eft ex craflb hu-more obftruëre opticos ncruos:fic melâcholia craf-faterreftriscùm ad cerebrü perfert, infert rationis perturbationc,idq; percófenfum,amp; pereffentia : ea enim membrorü omniü eft coUigan tia. De caufis 8f qualitate accidentium nolo plura adijccre.Ex materia vndemultiplicata melancholia fymptomata pt'o ueniüt,amp; diuerfa qualitatehumorum,in prefens eft febris,a qua in biduo non eft liberatus;amp; febris con tinua propter materiæ terreftreitatem, amp;nbsp;q'aia intra venas:amp;vrinæmagis tiiiftaEamp; rubee.Ad,taftum modo fentitur non tam caliditas quàm iri.giditas. Prognofticon.Humor ifte qui morbum facit, dififici lis eft folutionis,amp; curçlongioris.An AkibrislMeo quidem iudicio timendu eft: videmus cnim maceria motam, adellc fæua fymptomata, amp;nbsp;natura proftra-tam. Henfine pulfu erat/rigida externa. Hucufque

518 I O. B A P T. M O N T A N I quid fadü fit narrabo,vt facilius fit iudiciû. Cùm v* derem inftantiarn vigiliarutn,quæ potui feci omnia. Euacuare non potui,quia impos mentis.vt çger etia cibum aflumeret, vfus fum alterantibus vfque, cum cordialibus amp;fubftatificè humeftantibus.Nam ne-fcius non fum,autore Galeno, in talibus difpofitio-nibus principalem curam efie in humeftantibus.De di digeftiuum,fyrupü de pomis, de bugloAbjde fuc co rofato. Curam habui cordis, quare eleftuarium cum (yrupo dedi,amp; pilulis cordialib. Impofui quo-que epithemata amp;nbsp;facculos cordiales.Necefle enini eft in huiufmodi ægritudinibus permutare.Ad indu cendum fomnu iuisi vt papauere in omnib.cibisvte retur:inundlionescirca tcporafaftç,amp; oxyrhodinü adminiftratü.Et quiapropinare nihilpotui, tentaui ratione diuerfionis amp;euacuationis vthæmorrhoi-des fluerent per fanguifugas,quæ copiole non edu.-xerunt, furgere enim nonpotuit. Qupmodo porto faciendum, ambigo:quia virtute déficiente non valet cura tio.Infex rebus non naturalibus antèpecca-tum eft,non folùm in quali, fed in quanto etiâ. Nûc verô quia mentis compos, ventrem fubduceré vna cum euacuatione melancholiæ. Etfi auté multafunt huic intention! appropriata, non tarnen inter caetera prçtermitterem decodioné cum epithymo,fero, amp;nbsp;cordialibus, amp;nbsp;addere cordialia, vt eft parum ha-mech fine diagridio,quemadmodum hïc præparare confucuerunt(valde conueniens eft)aut diacatholi-con in pauca quantitate,amp; imponerem aut de manna aliquid,aut de rheubarbaro, propter obftrudio-nes.Aprincipio morbiin huncvfquediem nonha-buit euacuationem per medicina. Poftea probatem continua adminiftrationé alterantiû. lulep longum facerem, amp;nbsp;eleduariura. Quid fentiam de balneis,

i . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;roget

C o N s V L T. M E D I C I N. tfij» roget quis. Credo humeftatiuü conuenire, autore Gale.quia humectât,diuertit,amp; inducic fomnum.

ïRisiMELicA. Cafus adeo difficilis nobis proponitur,vt paruin fpei fit reliquum:amp;quiaexpo fitus eft ab excellent! Dodore, non necefle habeo pluribus eum retexere.Ifte vir redijt fuperioribus diebus ex Polonia, defundus varijs laboribus:afFe-dus eft animi perturbationibus, tandem in Italia in faniuit Citadellç:id enim oppido eft nomen. Miflut illi eft fanguis,poft quem magisinfaniuit.Deinde vt hue venit cómiflus eft excelléti Dodori, cuius cura fanguis per hçmorrhoidaseft euacuatus.Accerfitus amp;nbsp;ego proximo fabbato,quafî côtradû vidi : pulfus nulFus erat:vigilauerat duos dies,vt dormiret iufsi, quareexpopuieone fieret inûdio,atq; provirtuteci baria ordinaui. heri pulfus bonus amp;nbsp;magnus : clyfte re iniedû,nam ventris bénéficia nuUa.Cholericç fç ces erât.Superioribus diebus vrinam nullam ernifit: pulfus paruus amp;nbsp;contradus iterum. Vt auté vrinam prouocaremus,inunximus locûoleo amygdalino, amp;nbsp;chamæmelino,amp; ernifit vrinam quæ rubicunda e-rat,oftendens ideritiam.Deinde fomenta ex althça alijsqj fada, vt deijceret:amp;vt inteftina côfortaren-tur,rofæ ficcæ impofitæ. hac node male dorraiuit. Qu^id igitur I Complexio calida amp;nbsp;ficca. Suppofita hac,credo melancholiam cum mania.Præter hæc vi detis,quod patiatur difldlucionem virtutis ac calo-ris.Fadum eft ex diflblutione calotis,amp; ipfis humo-ribus aduftis,vt fit complexio calida amp;nbsp;ficca:confe-cit enim longum iter,quod calefacit,præter incommoda hofpitiorum. Calor dilToluit, amp;nbsp;frigora exic-cant.Corpus itaque exiccacü,amp; humores funt adu-fti.Huc accedunc 8f pafsiones animi,quæ præter cae tera exiccat corpus, vnde illud: Triftis fpiritus exic

ffjo IO. B A P T. MONTANT cat ofla.initalia peruenitad melancholiam cum ma nia,8f per eflèntiam amp;per confenfum caput exicca-tura eft, amp;nbsp;cerebrum patitur principaliter : fjîiritus fylueftresfunt amp;nbsp;mali, vnde in hoc rixandi ftudium. Humorcs nanq; adufti (i funt cum fanguine, rident melancholici : fi verô cum choiera,rixant. Adeô ingens eft in hoc aduftio amp;nbsp;exiccatio,vt raorbo habue rit vft]; adhuc tacitumitatë côiunAam. Probaturid alijs quoque fignis:oculi concaui, excamatifsima fl cies,adfunt vigiliç,quæ ficcitatem cerebri arguunc: pulfus ipfe frequentifsimus amp;nbsp;durus : vnde liquida confiât, exiccatum adeô ipfum corpus. Heri pulfus bonus,propter naturæ pugnam vehementem. Credo autem propter raifsionem fanguinis,corpus ma-gis exiccatum, vnde propter refolutioncm virtutis, humores ipfi mali, ita vt nec virtus nec fpiritus refti tui pofiint. Hinc fequuntur inconcoftiones. Vrinâ talis exobfirudione autmultitudinecholeræ,atq; hocex fecibusfuperiorû dierum. Prognofiicon. Malefpero:moriturum credo, quia tanta exiccatio, amp;nbsp;corporis efi actenuatio,vt reftaurari nequeat.Ac-cedunt hue ingentes obfiruâ:iones,quæ nifi abfter-gentibus curari nequeunt. 111a verô omnia cahdaamp; ficca : amp;nbsp;fi hæc curabimus,malum augebirnus.Quid igitur agendü ? an exiccationi amp;nbsp;obftruftioni atten efendum? Exiccationi certe magis,idq; humedanti-bus.Humedantaurem aurore Gal.fomnus,cibus,amp; balneû. Balneû in præfentia non auderéfuadere, ne virtus amplius diflbluatur, quod fit in balneo aquæ tepidæ,in qua ipfe expiraret:quarefomno amp;nbsp;cibo in fifterem. Cibus efto ouum forbile. Vinum exiccat : datera quidem,fed parum. Conciliatur fomnus po-puleone,oleo violaceo, amp;nbsp;fouerem caput infrigi-dantibus.Vidus, aqua carnis cum ouo. Vinum tum aqn^

C o N s V L T. M E D I C IN. g^t aquadilutum,potens,nonaquofum.Virtute rccupe ratacurabimus melancholia : ante non andere eua-cuationem moliri. montanvs: Quoniam con uenimus hue curaturi immorigerü virü, morbi funt cognofcendi, ancequam curationem inftituamus. Obferuamus autem plures operationes læfas,à qui-bus ad morbos tFanlimus,quas primo loco confide-rabimus, amp;fymptomata. Operationes autélæfæ amp;nbsp;fymptomata quç? Priraû,fi rede confidero, nullum reperio genus operarionû,quod nôintenfifsimèlç-datur.Aniraalis adio eft læfa,pairus eft enim melancholia,amp; corruptioné difeurfus : amp;nbsp;non folùm lælà, fed varie diminuta,corrupta amp;nbsp;ablata. Deinde vita-üs ita læfa eft,vt vix percipi pofsit. Pulfus vero nullus, qui motus eft adio vitalis caloris. Virtutes naturales omnes affedæ. Primo appetitiua non appe-tit:concodrix ita læfa, vt corrupte agat: adeft multi ludo fæcû,amp; D. Frifimelica corruptas vidit. Virtus igitur nihil fecundùm naturam.Vrinæ neq; fubftan-tiam,neq; colorem,neq; hypoftafin laudabilem ha-bentxolor enim rufus ad nigredinem tendit, amp;nbsp;infi cit pannum. Hoc tempore neque per feceflum,neqj per vrinam egerit quiequa.Quod fi ita eft,nihil du-bij relinquitur,virtuté naturalem elfe valde læfam. Ïti virtutes tam multipliciter læfæ, varia fympto-mata efficiunt,propter quæ fumus vocati. Sed quoniam à lymptomate nulla fumitur indicatio,nifi eau fæ rationem habeat, caufæ Ixfarum operationüin-quirendæ.Si confidero operationes quç poflunt in-ducere læfionem operationum , externe conueni-rent,amp;internæitem,quæ concurrerent adlympto niata generanda. Externs quidera, vt longum iter, calor in capite amp;nbsp;frigus,quæ in itinere pertulit:labo res prêter rationé fumpti;vfus deinde eft cibarijs amp;

lt;5}i IO. B A P T. MONTANT aromatibus multis,vt mos fert Poloniæ,vbi vno die plus arornacum infumitur,quàn) hic anno integio. Bibit vina potentia, amp;nbsp;alijs rebus vfus efthccanti-bus amp;nbsp;calefacientibus.Qu^autum verô ad caufas ex-teriores,exiccatû eft corpus amp;nbsp;cerebrû, vnde deinde fecuta eft generatio vaporû,qui in capice efferun tur;vnde alteratio mentis,amp; inateriæ que fuffocant valorem,amp;minuuntvirtuté.Intrinfeca concurrunt, vt corpus fàcilius recipiat akerationes. Corpus e-nim ficcum eft, idq; côftat ex totq habitu, colore amp;nbsp;accidentibus animi.calidum etiam credo,quia multarum operationum.Stantibus bis,caufæ exteriores fuerût potentiores: vbi calorin capiteadault;ftus,at-traâæ funt materiç : quare frigidum amp;nbsp;ficcû caput, quod quidera fieri poteft.Quautû ad alienationcm, crediderim concurrifle omnes caufas exteriores, vt folem ardentem,frigus,iter,amp; ficcitaté cerebti. Ac-celTerunt fymptomata in cerebro, imprefla ficcitas, remota calida intemperie,fpiritus reddititenebro-fiores;vnde eflentialii læfio cerebri, amp;nbsp;mukiplicata materia ratione colleâionis, amp;nbsp;læla ratio propter afcendentes vapores. In ventricule materiæ corru-ptæ,propter multa incômoda in holf)itijs,equitatio ne, amp;animi perturbationibus, amp;complexione. Ex jgnea caliditate hepatis generanturhumores bilio-n, vt videre eft apud Galenum, de hypochondriaca melancholia.Plurimi flatus generantur propter cali ditatem hepatis, amp;nbsp;cruditaté ventriculi, neq; etiara cótrarijs iuuari poflunt.Propter temperatura amp;nbsp;eau fas exteriores materiæ corrupts putrefcût,vnde hu mores innominati. iii. de animal.facul.in fine.Ele uatihumores biliofifubfrigidi, vnde variæ fpccies melancholiç.Ita habemus melancholiam non folùm per eflêntiâjfed etiam per eófenfum, cuius fignü vri na

CONSVLT. MEDICIN. 6^ nafubtilis, nó permixta : amp;nbsp;tune infaniebat maximè cumtalis eflet vrina, quia oftendebat materiamad caputelTe eleuatam,iuxca Hippocr. 1111. Aphor. t x x 11. Quibus vrina: albæ amp;perfpicuæ, malum, præfertimfiin delirantibus appareant. F.tfubleua-tus nûc eft vapor, quia vnnæ tindç funt:dein etian» argumenta funt, plurimorum corruptorum exeun-tia:neq; ea tantùm,fed etiâ tumor ventris,amp; vertuC-que hypochondrij,ijq; cum dolore,

Confult. CXVII. DeMrijs fymptomiitibuSt deflillittione,poddgrd,tremore /^lenis,alijsqi.

Oftquam clarifsimus Dodor omniaita exquilitè in hoc cafu cófiderauit,8f tam diligéter curauit, vt vix mihi dicendum aliquid reliquerit,ego vt loco meo fatis faciäm^3icam pauca quidam,fi quidem amp;nbsp;in morbi effentia, amp;nbsp;in curatione cóueniam cum Excellentia fua.Obferuaui igitur ex relatis,duodecim efte fym-ptomata,quibus partim confueuit affici vir ifte, par tim nunc affiicitur : amp;nbsp;quatuor funt ea,quæ confue-uerunt hunc hominé moleftare,quç funt caufæ ifto-rum fymptoroatum, quibus nunc moleftatur. Nam in tempore pueritiæ paflus eft fluxum fanguinis na-rium copiofifsimè quidem amp;nbsp;frequentifsimè. Poft quem fubfecutus eft fluxus himorrhoidum, in qut-bus emanabat plurima fanguinis copia. Nûc autem eafdem quoque patitur, fed non cum fiuxuftingui-nis, fed cum dolore tarnen amp;nbsp;tenfione amp;nbsp;grauitate. Tertio paflus eft dolorem nephritieü maximum,cui medici quamplurimis remedijs occurrerunt.Quar-to dolorem artheticum, ita vt nullus articulorü fit, quiuon infeftetur dolore. Et iftafunt qui eófueuit

6j4 I O- B APT. MONTANT pati,quæ etiam lunt caufâ corû quç nunc patitur,8f funt odo.Primô percipit doloré quendam propter niateriâ à nucha per meduliam Ipinalem ad inferiores partes defcendentem,quæ quidem materia adu caiida eft,à loco vnde incipit,vfq; ad locû quô per-tingit,id eft,à capite vfq; ad pedes,amp; alias partes ad qjuas defluit huiufmodi matena.Secundo ifta materia deuenit etia ad fauces,amp; guftu falfaeft.Tertiô pa titurinflammationéinfignéin fummitate nariucuni rubediiie,exquaemanat materiaquçdam virulenta, que videt elfe pus quoddâ:quç materia calida adrno dura eft amp;ferués. Port exitû veto iftius materiç,exit languis,cuius exitu fubleuat ab ea. Qu^arto habet tu more fplenis fatis apparenté tadui. Quinto ardoré vrinæ,vt non pofsit libéré exire, amp;nbsp;tenuifsimé exit, ira vt plurimû temporis abfumat in mingendo, nec exitus vrinæ fatisfacit virtuti expulfiuæ. Sexto, in vrina funt arenulæ rubeæ,quæ fubfidunt in fundo. Septimo dolorespatiturpodagricos,amp;quandoque etiam chiragricos,amp; quoddam ftilücidium aquæ fti gidifsimæ. Odauo confueuit pati, maxime tempore æftatis,ingentem dolorem capitis.Vltimô imbe-cillitatem ventriculi maximam habet, addit fe vix polTe alimenta conficere.Scio Domini, vos admira-riquomodo in ifto corpore pofsint tot cflepræter naturam:fiquidem videtur nullum membrum principale illæfum habere,amp; vnum ex illis fyroptomatis videtur alteri aduerfari.Sed fi cognoueritis tempe-ratura iftius, mores amp;nbsp;exercitia, facile cognofcetis omnia ifta turn ex temperatura ipfius naturali, turn ex viuendi ratione orta fuifle. Incipiamus à temperatura membrorum principalium, amp;nbsp;primo à tempe ratura naturali cerebri, quod quidem calidifsimum «ft, vt licet videre ex multitudine operationü, non dico

C o N s V L T. M E D I C I N. 6^^ dico ex optimo dircurfu,quia bonitas ingenij non à cabditate cerebri prouenit, fed potius à temperata frigiditate.Sed bene mukitudo operationum cerebri à caliditate prouenit. Ifte perpecuo cogitat amp;nbsp;meditatur. Præterea indicat nobis calidum cerebi u aliud,fcilicet quód non poteft in hyeme operimen-tum aliquod capitis ferre : amp;nbsp;fi apponatur aliquod, ftatim inflammat, amp;nbsp;fic femper à calido læditur,maxime iii æftate. Color etiam faciei hoc indicat. Qui habent in .*^àcie rubediné plurimâ, amp;nbsp;in oculis venas apparentes, i'Ji habet temperaturâ cerebri c^Iidam: ideoexilbs indigo cerebrû illius efiecalidum amp;nbsp;fic-cum. Quod autem .hepar amp;nbsp;rênes calidos habeat,pa tet ex colore faciei, ex venarum amplitudine, amp;nbsp;nihil calidi poteft pati,nec hepar nec renes,fed maxime fngidis iuuantur. QuC'd etiam cor habeat calidum, argumente eft, quia eft plurimorum negotio-rum:fuit miles animolus amp;sud3x;ifti mores fequû-turtemperaturam cordis.Qu^o d rents fint calidi,in dicatur ex arenulis iilis rubcis,amp; ardore vrinç,amp;fic habet cerebrum,hepar,cor, renes ca'lidos.Aliud mo dô eft fvmptoma illis oppofitum,fcih'cet ventricu-lusfrigidus,quod indicat,quia non bene concoquit cibos ; minimum fitis: cùm habeat tôt membra cali-da, amp;catarrhum maxime calidum,deberet n.’ultùm fitire : parum appétit,amp; eft profundifsimifomui : amp;nbsp;hoenonnifià frigiditate ventriculi prouenirepo-teft,in quo generatur plurima pituita,à qua eleuan-tur vapores frigidi ad caput,amp;fic caufant fomnum, licet temperatura cerebri potius luper vigilijsin-dicet, quam vt fomnum admittat, quia eft calida. Cùmigitur habeat ifta membra taliter præparata, amp;nbsp;tales mores, amp;nbsp;huiufmodi exercitium, in quo nihil facit fecundùm rationem, fed cùm fit mercator.

exponit fe aeri frigido,amp;parit frigus pedum,amp;mul taincómodainitineribus turn terra, turn mari,amp; e-quitat cum non debeat, amp;nbsp;edit bons incongruis, amp;nbsp;dormit quando poteft.Exhocigitur vitç genere nó eft mirandum, cùm talia membra principalia habue rit, fi in tot fymptoinata inciderit : nam fcitis quod dixeritGalc. n. de loc. afF. cap. de dolore capitis, quod vbi hepar amp;totusvenarû ambitus calida funt, corpora illa repletioni parata efle : amp;nbsp;ratio eft, quia vbi hepar amp;venæ funt calida,habctfanguiné fernen tem,ex quo eleuantur vapores:amp; fie cùm cor fit eali dum,amp;arteriæ,in quibus fpiritus eft feruens,tranf-mittuntur plurimi vapores ad caput,amp; faciüt ipfuin redundare plurimis excrementis, amp;cùm accefferit ad hoc frigiditas ventriciili,eleuatur vapores pitui-tofi,amp; replent caput.accedit etia mala vidas ratio. Et fic in hoe funt omnes caufæ,quç repletionem capitis faciunt. His ita ftantibus,dum adolefcens fuit, fubiedus erat illis fluxionibus,tum propter tempe-raturam, turn propter vidus rationem, quia expur-gabant ipfiim, amp;ficfanus degebat : fed nonfunt vi-ginti anni,ex quo fanguis ille deftitit, amp;nbsp;tuncimmu tatio fubfecuta,nephritis fcilicet,id cft,dolor renu: quo curato, in dolorem articulorum omnium inci-ait,amp; in podagram,amp; tune habebat fluxum hæmor-rhoidum,ille tamé non fufficiebat,fed iam funt quatuor anni ex quo fuppreffç funt hçmorrhoides.Nûc autem tantam grauitatem,dolorem amp;nbsp;inflamraatio-nem fentit: amp;ita à duabus eófuetis euacuationibus deftitutus fuit, fcilicet à fluore fanguinis narium amp;nbsp;hæmorrhoidum,amp; perfeuerant eædem caufæ aggre gantes fuperfluitates. Seindefunthæc omniafym-ptomata,quia annü iam agit x l v.amp; eft in principio fenedutis, amp;nbsp;iam calor naturalis incipit diminui, cùm

C o N s V L T. M E D I C I N. «j? cùm fit deftitutus à proprijs euacuationibus . Vi-dendum eftanfit vnacaufa omnium iftorum fym-ptomacum, Etdico quod primum eft caput, quod primogenió eft affedum. Et notate, quod differt di cere aïiquod membrum efleprimogenioaffedum, amp;nbsp;effe affedum pereiTentiam. Nam membrum di-citur primogenio affedum, cùm læfio primo appa-ret in co,amp; prins çgrotat ipfum,quàm alia.Per effen tiam vero dicimus membrum effeaffedum,proprer vapores afcendentes ad ipfum, quia in ipfo læfio pri rao videtur,pofteaverôlæfum pereflentiam.Gale. 111. Aphor. x 11. Deftillatio capit dupliciter,pro-priè,amp; impropriè. Propriè deftillatio quæ ad fauces vel pedus delcendit,dicitur catarrhus,amp; fic ille nul lum catarrhum patitur,quia nullam læfionem habet in pedore,nec tufsim, nee anhelitus difficultatc,de quoetiammirandumeft. Intelligo auté catarrbum impropriè,pro fluxioneafuperioribus partibus ad in(eriora:amp; ab ifto proueniunt omnia fymptomata: amp;nbsp;ifta à capite per varias vias defcendit,quia eft maxima copia materiæ: primo per viam cómuné ad fau ces amp;nbsp;ventriculü peruenit. Non auté defcendit per afpera arteria (quod cur fiat,aliàs dicam)fed per ve-nas,arterias,neruos, amp;nbsp;fic per omia vafa,amp; per (pon dylos:amp;refert cp percipit humoré calidum à nucha perfpondylos vfq; ad pedes peruenire,amp; per viam cómunem ad fauces, amp;nbsp;fentit falfedinem. Et quoti-die bis excernit,amp; hoe eft ratione catarrhi,quia alio qui deberet huie efle aluus ftridifsima : fed catar-rhus defcendcns lubricat amp;nbsp;débilitât contentiuam, amp;adventriculum etiam deuenit, cuius fignum eft, quod leui fcreatu expuit.Quod etiam eadem materia per venas amp;neruos defcendit,apparet ex tumore illo podagrico, amp;nbsp;ex tumore Iplenis.Et non fuffi-

ffjS I o. B A P T. M O N T A NI ciunt iftæctiam viç,ex quitus nunc à capite ad alialt; partes folet dcfiuere, quia materia eft multa,idco lentit repletionem capitis. Hæc cum itafehabeant, primo vidcndum quæ fit materia defluens,quia Ici-mus iftadcfluere.Iftaeftcalidaamp;fubtilis. Quod fit Calida patet,quia ex guftu falfedinem percipit, amp;nbsp;ca liditatern etiam in defluxu,amp;.'itiflammatioiiem in na ribus : amp;nbsp;quod exit, eft calidum. turn etiam propter mattriam defcendentem ad renes, quia in vrina apparent arenulæ rube®, vt Epidemiorura part. 111lt; com. v. amp;vi. vbi docet ex colore arenularum co-gnofi;crc,quæ fit materia peccans. Sunt autem are-nula: rubes in ifto, ergo materia calida. Sedcureft quod materia ifta defcendat per neruos,amp;: no faciat contraftionem, Ipafmum amp;nbsp;conuulfionem? Dico quod hoe non fit, quia non firmatur in neruis, fed quia expulfiua virtus fortis eft,ideo expellit ad iun-dluras, amp;nbsp;capita mufculoru, vbi prouocat dolorem mordicando,propter qualitaté fuam malam,amp; propter intemperiem quam caufiit, amp;fa(fto dolore, at-trahiturnoua materia, quiavt bene dicebat Gale-nus 11. dedifFerentijsfebrium,amp;intumoribusprç ter naturam,membrura poteft dupliciter debilitari,. vel quiapriuaturproprio amp;innato calore,.velquia habet caliditatem præter naturam. Sed in iunäuri® eft vtrunque : primo fuut debiles ob priuationem proprij caloris:hoc auté cótingit propter materiam qu£ ad eas partes prçcipitata fuit,quç roultis de eau fis ad illas partes magis quam ad alias confluxit:tum etiam quia adeft dolor:amp;vbi dolent,incipiüt tume-fcere, amp;nbsp;tune fequiturinflâmatio,îamp; apparettumor quidam nités,amp; color eius eft ruber tendens ad pur pureum, quod indicat multum ßnguinis cralsioris ad lilas partes per vouasdcfcendere,amp; facere inflam ma-

C o N s V L T, M E D I C I N. tfjj» mationemjamp;fic talis podagra eft calida,qu£eft fem percum inflammatione. C^antum ad alui^xicu, ad feuces,amp;ad ventriculü,quod percipit turn exguftu, quia apparet falfedo, turn quia pefsimè cocoquit, amp;nbsp;percipit materia ad ventriculum præcipitari, amp;nbsp;per venas capitis parum matenæ ad nares.tendit, .amp; facit inflammationem : quæ quia turnet amp;nbsp;rubet, ideo eft materia fanguinea : amp;nbsp;cùm materia fit feruens, ideo facit veficas in naribus,poft quas exit aqua pu-rulenta,amp; vltimo languis ater. Äquo modo cau-fetur tumor fplenis ? Dico quod ifte habee.hepar ca lidifsimu, ideo redundat plurimo fangnine fieculen to amp;nbsp;craflbiSc qui tales funt,dicit Anftoteles,in pa-racmaftica state, melancholici fiunt, amp;nbsp;humoribus rnelancholicisredundant.Cùm igiturifte fic habeat hepar calidura amp;nbsp;ficcü, ideo redundat plurimo fan-guine cralTo amp;nbsp;mclancholico. Quod ita lit,patet ex nuxuhæmorrhoidura,quæ etiam nuncintumefcut, heet natura propter imbecillicatemexpulliuænon pofsitfefe exonerate,amp; propter materiç crafsitiem: ideo ille fanguis ad Iplené defluit, amp;nbsp;cùm plurimus fit amp;nbsp;fsculentus,non poteft cófici ab ipfo,amp; ideo fa perfluitatib.plenusreddit,amp; intumefcit,vc dicit Ga le. Quod vbi intumefcit fplé,corpus marcefsit,quia tune redundant humores crafsi maliq;. Et fic dico, quod fplen intumefcit magisproptermultitudinem aliméti mali amp;nbsp;crafsi, quàm ex catarrho à capite de-fluente.Et dicit Hipp.vi.Epid.có. n. Aph. iin.qui fubiedi funtcatarrho,nó incidût in tumorélfgt;leni«. Et Auicenna cap.de catarrho, idem dicit de iplene, qui videtur contrariari Galeno, quia Galenus af-fert tres caufas, amp;nbsp;primam réfutât Auicenna; pri-mam accipittanqua Gaieni, Sc ipfum impugnat,fed iplê Galenus earn réfutât, amp;nbsp;adferc alias Auicenna,

quas etiarn habet Gal. amp;nbsp;elicit,quod caulâ cur catar rhofi no fiant fplenetici,eft,quia patientes catarrhû funtfrigidi, amp;nbsp;plurimis cruditatibus abundant, amp;nbsp;nonfçeelanguinis: amp;nbsp;cùm non abundent fgee fin-guinis propter frigiditatem, ideolplenipforû non poteft intnmefcere. Sed Galenus récitât tres eau-fas,i5cprimam quæ Sabini fuit, refutat,quôd qui pa-tiuntur in vno membro, non poflunt in alio affici. Hoc non eft bonum. Secunda ratio, quæ mihi vide-tur cum priori eadem efle, quôd natura fcilicet non pofsit excrementa lua tranfmittere ad tôt diuerfalo ca:fedcùm fuerit aliquod membrum debile,ad illud omne fuperfluû depellit.Tertia, quam approbat Ga lenus,amp; Auic. etiam accipit, eft cùm dicebat, quôd qui catarrhofi funt, frigidi eflent, amp;nbsp;tales non abun darét fæce fanguinis. Sed cur eft quôd ille fimul de-ftillationé amp;nbsp;tumorem Iplenis patitur ? Dico id fieri propter ealiditatem membrorum inferiorum:amp;ea* dem caufa quæ facit deftillationem pro parte, facit tumorem fplenis, quia generat plurimu fanguineni cralTum amp;nbsp;fçculentum,ex quo repletur Iplen.Prinio igitur eft catarrhus falfus, qui fit propter vapores bi liofos,ab hepate amp;nbsp;ambitu totius eleuatosad caput, amp;nbsp;cùm ipfum calidum reperiat, magis ibi excoquun tur.Vrina acrior,in qua arenulæ rubeæ : hoc fit turn propter materiam defeendente adillas partes, turn propter aciditatem amp;nbsp;acrimoniâ.Vnnæ impedimen turn amp;fupprefsio fit, quiamateriæ catarrhales col-lum veficæ amp;nbsp;meatusobftruunt,amp; ita ftrida fubtilis exit vrina.Et hæ funt caufæ multiplicantes fympto-mata.Sed quodnam indicium facis de hoc homine? quia video,quod fi ifta fluxio non fieret,caderet vel in apoplexiam, vel in pefsimos morbos.Dico,quôd ftante ventriculi frigiditate,qug eft cùm propeer ca tar-

CONSVLT. ME DI CIN. lt;741 tarrhum defcendentc, tum propter caliditatem he-patis,abfumentem pinguedinem omenti,tum deni-niquepropterpefsimam vidus rationé:ftante etiam caliditate hepatis amp;nbsp;cerebri, cócedo quod cafus fit diflicillimus,tarnen minoranda eft materia medlca-mctis,amp; refla vidus ratio præfcribéda:credo quod fi non fanabitur ex toto, in melioré tarnen ftatum re digetur.Ideo fi poflemus refrigerate mandâtia mem bra, ne tara calida effent, illi muitum prodefiet, amp;nbsp;maxime continuis alimcntis, quibus remoueremus caufas,ne raateriæ de nouo generarenf. Cura igitur ad hoe redigatur,vt caufæ haruni fluxionü corrigan tur. Et licet cerebrü mandet,tarnen inferiora etiam ad ipfum mandant,fcilicet,hepar,ventriculus,iSf am bitus totius venarum. Ideo debemus inciperc à eau fis proximis,quod fiet prohibendo,ne materia noua generetur:quia fi remoueatur materia nó generata, amp;prohibeatur ne noua amplius generetur, remoue bitur etiam fluxio. Cùm igiturplurima adfit materia generata in hoe corpore,amp; cacochymia, ideo e-uacuanda materia. Et notate,quôd exquifitè ante-quàm è domo proficifceret, euacuatus eft, amp;poftea propter agitationem maris plurimum euomuit : ni-hilominus aliqualiter euacuarem,amp;prepararem ma terias, amp;nbsp;rurfus euacuarem vel ter vel quater, vt ita exquifitifsimè corpore euacuato, alterarem membra, amp;nbsp;fie prohiberem ne noua materia amplius ge-neraret. At cùm tria genera euacuationis ab Excel-lentia veftra fint propofita, videlicet mifsio fangui-nis,cauteria,amp; euacuantia pharmaca, ego laudarem mifsionem fanguinis,quia caliditas membrorum in-fcriorum,eft caufa omnium iftorum fymptomatum: amp;fic euacuaremus fimul,amp;refrigerarcmushepar, fadapnuslenitionealmcum floribus cafsix,quia

Temper omnern lenitionc alui volo vt præcedat ali-qua lenitio per olyfteré cómunê qui eft ex flore caT-fiæ amp;c. qui euacuatàvctriculo craflos humores,fer üidos amp;nbsp;aduftos,fine aliqua attraftione. quin etiam do rninoratiua cum fcammoneatis aliquanto fortio-ribus. Quicquid dicant alij, nunquam ad digeftiua defcendani ; quia fi prius digeftiua exhibemus ante aliquam minorationem materiæ,humores crudi per venas tranfeunt,atque cas obftruunt,amp; fie augét pu tredinera , vel cam fi non adfit,efficiunt.Ideo à bafi-lica dextri lateris mitterem fanguiné. Syrupi eflent de cndiuia,de rofis. Intermitterem fyrupû de papa-uere fimplicé,quia volumus preparare materias,non fiftere. Præterea adderem oxymel (quod licet in æ-gritudinibus vituperetur, tarnen video Hippocra-tem exhibere in pleuritide:amp;tertio naja:/trifjVbi ner uus in profundo eft vulneratus, iubet cum medica-mentis milceri acetum,vt virtus medicamentiviip-fius aceci perducatur ad locum, amp;nbsp;in tranfitu anni-hiletur virtus aceti, maxime quando permixtum eft cum melle. Etlicetinifto abundenthumores bi-liofi, illi tarnen Tunt permixti cum pituita : cuiusfi* gnum prçbct falfus humor,qui vel propter aduftio-nem pituitæ,vel vt Auicenna voluit, ob permixito-nem bilis cum pituita prouenit ) cum aqua endiui^, bugloflæ,vel decoftio eorum,aut alijs huiufmodi. Quoad euacuationem ,euacu3remetiam cum co-chijs in'principio,vt Galenus y. Methodi etiam eua-cuat cum iftis,amp; Rhazes ab eo accepit,amp; cochias ap pellauic. Ibi nanq; curat Galenus catarrhû cumiftis in principio : amp;nbsp;funt optimæ in euacuanda materia crafla,pituitofa, exiftête in iunfturis, quia à longin-quo trahüt:amp; cum pilulis de hermodadylis, amp;nbsp;aJijs in quibus agaricum amp;nbsp;colocynthis ingrediuntur.

C o N s V L T. M E D I C I N. ^4? quiain herraodaftylis eftvis trahendiaiunduris, vilde inflant venas: ideo primæ,fcilicet cochiæ,ma-gis placerent. Euacuato corpore deuenirem ad cor roborationem niembroru[n,amp;rationepodagræ di-uerfionem facerem.Credo quód fi poflet à vino ab-ftinere, cùm tanta caliditas lit in inferioribus mem-bris,quôd præftantifsimum hoc elTet remedium, licet habeat vcntriculum imbecilliorem: fortaffe fi re mouebitur catarrhus,amp;contemperabiturhepar,me bus concoquet:amp; ficpropotirdaremaquani corre-ftam cum zuccharo, vel cum modico cinnamorai amp;nbsp;aniforü:lk quia etiam Galenus dicit,quôd vinü potent noceat neruis : fed patientibus podagram, vi-num prohibetur, non quod forte tantùm apotcntia noceat,fed etiam alia de caufa. Galenus tertio de ra tione vidus,loqu^ns de vino,ne trahat,inquit, ma-terias fluxioni paratas per vafa : amp;nbsp;ideo aquofum amp;nbsp;fubtile nocet, quia aperit amp;præparat humoremvt fluat ad iunftoras. Ideo vetamus vinum podagricis, quia timemus nimiam apertionem,amp; humorum fub tiliationem. Sed aqua magis refrigeraret quam vinum , amp;nbsp;non ita attenuaret. Et Auicenna proponic aquam mulfam, abftergit enim, amp;nbsp;per vias vrinç pur gat : fed aqua cum faccharo amp;nbsp;modico piperis , no-ceret fpleni ; dico,quód quando fplen effet tumefa-âus exventofitate vel frigiditate, quod noceret: fed intumuit propter caliditatem, ideo proderit po tus. Sed cur eft quod aqua chalybeata exhibetur ftlenetico indurato propter feruorc fanguinis^ hoc fit,quia refrigerat hepar,quod vbi eft rclrigeratum, minus generat de fæce fanguinis. Hioc falfo exifti-mant qui putant ex inflammatione hypochondrio-rum intumefcere Iplenem.Quod fi vinum voluerit, illud fit delicatifsiraum, quantum pofsibilc eft.

Quod ad ca«teria,in capite neque aftualia,neq; po-tentionaliafacerem,quia vitium non eft cerebri,fed merabrorum infenorum,quæ mandant ad ipfum. Si effet catarrhus eximbecillitate tantu cerebri, quod non poffet concoquere propriû aliraentû,forte con uenirent:fed quia tota materia ab inferioribus mem bris ad ipfum eleuatur,vt non pofsitcócoquere,nec difflare, nec reprimere tôt vapores, amp;nbsp;quia caliduin eft cerebrum,non exhiberé cauteria,fed cum pulue-ribus frigidis amp;nbsp;humidis,quales eflent ex flore nenu pharis, violarum,rofarû: quia rofo propter tenuita-tem fuç fubftantiç,faciût vt talia penetrét,amp; funt fri gidæ etiâ,amp; fie vapores reprimerétur,amp; contepera-rent temperaturâ cerebri. Qu^od autécauterianon faceré ad talos,in caufa eft multitudo ibi neruorum, chordarum ac ligamentorû, fed potius intra genu: amp;nbsp;plurimos noui taliter curatos,exhibitis prius opportunis remedijs.Nec mihi difpliceat,vt aflumcret aquas thermaru Veronenfium,quas Calderianas vo cant, quia conferrent fpleni, amp;nbsp;refrigerarent membra inferiora,hepar,renes,amp; ventriculum corrobo-rarent fua aftriftione. Ideo fi aliquæ aquæ conferût, credo quodiftæconferrent.Deindein conferuatio-ne veilem vt denuo ifto remedio vteretur,acciperet maximam aquæ quantitate, amp;nbsp;in ipfa myrobalanos, flores fenæ, epithymû decoqueret, in quo decoâo infunderent rofæ multoties, amp;nbsp;in hac infufione pro vnalib. t n i. vel v. drachmas rheubarbari appone-ret, amp;nbsp;fada infufione exprimeret, amp;nbsp;faceret fyrupû, qui optime euacuaret materias craifas amp;nbsp;ealidas om nes,amp;refrigeraret hepar,amp; acciperet vel femel qua-libet feptimana vel ter in menfe ^ quatuor pro vice. Nam ex myrobolanis habemus confortationem iun âuraruni,amp; ex rheubarbaro confortationé hepatis.

aCcidentia funt cófideranda.JPrimo fca» bies,quæhabet puftulas magnas, fæpe aquolîtaté cum dolore,amp;mordacitatem emanantem:habet amp;nbsp;maculas nigras cir capedus,quç depilât amp;peififtût femper: habet etia tinnitum aurium,qui perfeuerat, iioftu præcipuè,amp; dolores maxillarû,etiâ hçmorrhoides copiofæ: fan-guis eft copiofus,amp; poft fanguinem aqua exit, quæ mordicat amp;nbsp;calida eft,caufat eundem doloré in cru-re;febrem quoque,vt nunc,habet. Materiæ amp;nbsp;caufæ fymptomatum inueniendæ,vt curemus. Sed oportet prius fcire temperaturam naturalem, vt fciamus qualitaté lapfus amp;nbsp;medicamenta.Procedam per con clufiones.Temperatura calida,amp;hepar calidum.Co lormagnû argumentü tcmperaturæ, nifi fit aliquod accidens, vt in foie verfatus. Sed vera temperatura colligi debet ex aftionibus amp;nbsp;excrementis. Cætera accidentia poftea teftimoniû amp;nbsp;fidem perhibét illis, fed non funt tam certa. Adiones fecundû naturam quales erantnefcio;nam ægerad nos venir,venæ tarnen amplæ • Pili amp;nbsp;mufculi calidam temperaturam ab initio fuiife fignificant.Nec euro aliorum temperaturam, vt cerebri, quia nec illud,nec alla membra curabo,non enim ibi eft affedusiex cacochymia om nia dependent,quçquidem eft ab humoribus in ven triculo amp;nbsp;iecoregenitis.Hepar eft calidû amp;nbsp;ficcum intenfe redditum ex operationibus : eos enim qui hepar calidum amp;nbsp;ficcum habent perpetiiô, deftitui bonis adionibus in ventriculo necefle eft, quia ca-liditas adurit, amp;nbsp;hepar ampleditur ventriculum,8f cura calidum eft,confumit fut caliditate omenti piq

ff4lt;î I O. B A P T. MONTAN! guedinem, quæ adhæret membris à frigiditate, ncc permittit generare adipem ométi, cuius vfus eft, vt caloré in ventre conferuet : ideo ibi vulncrati male cócoquüt.Etia voracitas facit vt hepar ante tempus cibu attrahat. Inde fiüt circa venas meferaicas craf-forü humorü obftruftiones,deinde in vctriculo general pituita,amp;ita vna caufa alteram iuuat. His Ban tibus,cognitahepatis amp;nbsp;ventriculi temperatura,ra-tione hepatis calidi multü bilis amp;nbsp;fecis fanguinisge neraturjquod eft naturale.Ad hæc acceflerut exerci tia importuna, amp;labores: eft venator,pedcs ambu-lat,nûquâ quieuit,femper magnis laborib. deditus, coiuit,ingefsit cibos quofcüq;, amp;nbsp;vina potcntia bi-bit.Incidit in aliam calamitaté. Sunt x 11. anni cüm coiret cü fcorto, incidit in puftulas,dixit Medicus: pafTusmorbum Gallicü,deditlinimentü ex argcnto viuo:per os fpuit, amp;nbsp;membra neruofa parata ad flu-xiones reddidit.quæ inde incómoda fequuntlAuic. dicit ar^entü viuu inducere ftuporé, paralyfin amp;c. amp;nbsp;totalua forma natura: humanæ côtrariari.Hçcigi tur omnia accelTeruntiprimo temperatura hepatis à natura fuit calida:fecundo vilt;ftus,exercitatio amp;nbsp;con fuetudo anxia:tertio, argentû viuû omnia membra debilitauit.Scabies eft ex fluxione,non ex côtagio, in illo viro,omniaq; accidctia præter febrcm,tiiini-tus,grauicas capitis,hemorrhois amp;c.fecüdo de diff. febriû.Cùm eft fluxio, videndû quod fit membrum niandans,quod recipiens,viæ per quas,amp; quæ mate ria fluens.Hæc eft régula. Cutis igitur membrü reci piens eft amp;nbsp;occafio,quia debilis,amp; accidens ei adue nit nouü ratione cutis,trahit amp;c. Contagium quod cuti intemperié amp;putrediné affert,cuius ratione tra hit ad fe humores,qui parât fluxioné.Vbi igitur ab-flergiturputredo ilia,non fit attraûio vlterius.i.da

C o N s V L T. M E D I C I N. 047 differ, feb. In hoc viro non eft caufa membrum reci-piens,fed interior caufa eft membru mandans,quod ipfum recipit aliunde. Ideo amp;nbsp;hæmorrhoides habet, quia venae illae recipiunt humoré alium defluen tern. Oportet igitur effe membru mandans.Sic tinnitus aurium fluor eft. Necefle igitur eft aliqua effe materiâ,cùm omnia fymptomata ad fluxionem funt rcdufta. Scabies propria cutis,quç recipit membru mandans mufculi : amp;nbsp;reliquç partes interiores quæ debent nutriri, mittunt nutrimentû fuû,quo nutri-ri debet,ad cutim,quia alimentu non eft bonü,ideo quod fundamcta,hepar amp;nbsp;chylus non funt fecundu natura,vnde malii generari fanguinc necefle lit.Mu fculi igit trahunt dulcioré partë,amp; quod reliquû eft mittunt ad cutim.Porto is humor in fubftatia vel te nuis eft,vel crafrus,vel falfus, vel acris,aut mordax, amp;femperdiuerfa facit. Humorfalfus diuerfificacin fubftantia, facit fcabiem cum pruritu.Si eft pruritus tenuis,natura facile euaporat:fi eft materia crafla,ex fcalptura non euaporat, fed facit puftulas, amp;nbsp;ibi pu-irefcit.hæc vera caufa fcabiei. Materia fubtilior pru ritii generat, craffa feabié: hoc voluit Auic. Materia igithuius fcabiei eft humor falfus,qui tranfmittitad manus amp;nbsp;crura,quia maior copia materiæ:amp; exit eu dolore aqua,quia humor calidus foluit cótinuü amp;nbsp;al terat.Concurrût igitur duç caufç,quç funt caufa do loris fecundu Gal.licet alij male dicut vnâ effe.tinni tus in cerebro,amp;grauitas capitis,ex materia fluenti nafcit.j.de loc.afhcap. de dolore capitis. Qui habet calidû hepar,amp; totû ambitû venarû calidû, fubiedi funt repletioni capitis:amp;lîaccefsitcruditas per via cômuné,repletur caput, amp;nbsp;ita fit nô tantû ob hepar, fed etiam ob vétriculû, ficut hic cócurrut hçc duo, non tarnen ob natura hepatis,fed ob vidu etia malu

tf48 IO. B A P T. M O N T A N I facienté crudum ventriculum.An caput calidum fit, non habet inftrudione : poteft tarnen efle calidura, amp;nbsp;caufam habere,quod facile afeendat vaporcs,qui poftea mouentur in aure,amp; faciunt tinnitum,

Bferuata Vidus ratione, veilem quod in anno bis,verefcilicet amp;autumno,lepur C^^ggt;^ garet. Veremitteretfanguinemàvcni

bablica cubiti liniftri.In intermedijs verb temporibus acciperet ter aut quater in menie in-frafcriptas pilulas:

Agarici eledi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J lüj.

Specierum hieræ fimp. 3 iüj. Cum melk rofato fiat magdaleon, dequo fingulisvicibus 3 j. accipiat,amp; formétur pilulr tres cum melle rofato,amp; eo vefpere quo aflumet pilulas has, accipietfcutel-lam vnam panis loti, lèupanatellæ, amp;nbsp;aut nihil, aut parum admodum bibat, accipiatque ficpilsimèper horam ante prandium Côferuç florum borag. atque buglolTæ parum. Ante lyrupü fumere poterit eled. lenitiui 3 x. cum 2uccharo,fiat bolus. Pro fyrupis:

R. Syrupi de fumoterræ De buglolTo De pomis Aquæ boraginis Pro purgatione: R. Confed, haroech Syrupi rof.folut.

Îi. Saccharirofati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij.

daleon,de quo fiant pilulæ,pro fingula drachma tres:fumantur ante cœ* namperhoram,bis infeptimana.

Polypodij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ s.

Epithymi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana g. a.

Capillorum Veneris ana j iij. Bulliant in fufficienti quantitate aquæ ad cófumptionem ter tiæ partis,colentur amp;nbsp;exprimantur, colaturæ poftea addantur,

^n Rat puer laboräs febreputridaamp;hydro pe, cuius cutis afpera erat, qui habebat dilpofitione ad fcabiem,de quaMonta-j^^nushoc dedit confilium. Scabies eft de St y

genere fluxionum, amp;nbsp;femper deducenda eft ad flu-xiones: fed in qualibet fluxione quatuor funt confi-deranda, fcilicet membrum mandans, membrum re cipiens, materia quæ tranfmittitur, amp;nbsp;viæ per quas. Ad quam partem hic tranfmittitur?ad totam cutim, quç recipit,propterea quia imbecillior eft à propria natura.Semperenim videbis ad cutim fieri crifinin fine ægritudinis,cum fcabic, puftulis,fudore,in ado lefcentibus,8f non raro etia in alijs. Eft præter hæc debilitatus admodum,quiaperpeflusmagnû frigus, 8f aquas, vt pene exhauftus fit calor,necpofsit con-coquere alimentü propémodü,nec expellere excre-menta. Propterpaupertatem amp;nbsp;ingluuié cibos multos ingefsit amp;nbsp;varios, nee boni fucci, nee nutriméti cómodi;vnde in venis amp;nbsp;hepate materia multa. Vi« quoq; latæ funt,quia cholericus : habet latas venas, amp;nbsp;poros amplos. Scabies,rigor, fudor,lepra,pruri-tus fimplex, ficcus, fub cuce ab eadé materia nafcun tur.Ita omnes fluxiones funt, fed tantum fecundùni diuerfum modü fubftantiæ amp;nbsp;virutis expellentis va-riât.Si materia tenuis,amp;pori aperti,nullü fit fympto ma,quia materia exhalat:fi veró materia crafsior,vir tus non fortis,amp; cutis refiftit, fit rigor. Eft etiam rigor fine febreinterdum,vt Gal.lib.z.de diff. febriu, amp;lib.de rigore,oftendit. Si materia crafsior, virtus fortis, amp;nbsp;viæ latiores, peruenit ad cutim,ac ibi con-trahitur,amp; puftulas generat:eflq; materia pituitofa, aliquando lalfa.Eft ægritudo in compofitione, quia cutis alperior eft quàm elfe deberet.Gal.i. de caufis mor.Morbuseft quâdo impedit operationes:quâdo verô non impedit, eft fymproma. In hoc puero funt puftulæ, nec eft fimplex pruritus, ficut vbi materia tenais eft. Extinâlone ceflât pruritus,quia dilatatis poris

CON s VL T. MEDICIN. ffp poris euaporat:hinc cutis afpera eft,amp;facit defqua-mationes, quia materia multa quidé, fèd tenuis eft, amp;nbsp;apud antiquos propriè lepra dicit. Nam apud me dicos hodie lepralongè alia eft,qùàm quæ apud antiquos elephantiafis dicitur, amp;nbsp;defquamat ferè vfq; ad offa. In hoe puero eft ex humore falfojpituitofo, adufto. Si exmelâcholia,faceretelephantiafin,amp;ve ram lepram. Auicenna dicit falfedinem ex duabus caufisprouenire, velcùm bilis cum pituita mifce-tur, vel quando aduritur materia pituitofa. Prima caufa habet difficultatem,quia nunquam ex tali mi-xcioiie facietis falfedinem,rem fcilicet amaram cum infipida mifcendo. Nam fallèdo etiam differt ab a-niaritudine, vnde non fcio qua experientia duftus hoc dixerit. In fecunda caufa verum dixit:qhia vbi calot adurens occtipat materiam terreftrem amp;nbsp;eraf-fim,amp; earn exurit,falfam facit.Sic etiam falfedo mans,ob aduftas partes terreas,miftas cum humore a-queo, vt Theophilus ait de faporibus. Salfedo m terreftri fubftantia fundatur,ficut amp;nbsp;amaritudo:ha-bent enim eandem caufam materialem,materiam fci licet cralTam amp;nbsp;aduftam, amp;nbsp;efficientem, vtrunque à calore adurente, nifi quia amarafunt magis adufta, ita etiam,vtfi quæ falfa vlterius aduruntur, fiunt a-mara,ficut nitrum eft falis gehus excoâum. Cura à materia reiiPrimôponamus corpus effe purgatum. eft falfedo,amp; eft fluxio, que quandoque fola euacua tione curabitur,vt materia cum nó fit iam amplius, niundetur: vnde etiam dicit Galenus, fæpius Ie flu-xiones fola euacuatione curafle. Abftineat à rebus falfis, acetofis, carne bouina, vino craflb, potenti, amp;nbsp;omni re calida amp;nbsp;adurente : vtatur vino fubtili amp;nbsp;itenui. Si adhuc medicamentis indig«at, vtendum

dji IO. B APT. MONTANI abftergentibuSjexiccantibus: quia fi ilia quæ adhç-rent,abftergantur, corpus reddetur æquale. Alpera cum abRergentibus curantur : fie cóueniunt omnia tcida,vc fuccus limonü, acetofa, oxylapathum,amp;c.

I^. Floris cafsiæ j x. Cumzuccharo fiat bolus, film at hora ante prandium. Item

Cichoreæ ana ^ iij. Purificentur amp;fer-uentur pro tribus vicibus.Sumatur ergo tertia pars huius fyrupi,amp; feri caprini ? vij. Mifce,amp;fuma-tur in aurora locofyrupi per i^.aut quindecim dies, prout magis conferet. Item

iÇi. Rheubarbari eledi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j ij.

Macis 9 j. Incidanturamp; afperganturvino aromatico, poftea infundantur in aqua ladis caprini perhoras vigintiquatuor. Fafta diligenti exprel-fioneamp;colatura,

3}i. Confed.haraech nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j iij.

IJi. Sacchari rofati ^ vj. Vtaturantecibum ma nè amp;feró,amp;fumat ^ s. fingulis vicibus.Poft aflum ‘ ptionem medicamenti,poft duos præcedentes fyru pos, mittaturfanguis à vena hepatis dextri iatcris, amp;extrahantur circa ^ vlij. Item peradishis omni bus ingrediatur balneum aquæ duleis, amp;nbsp;primo fu-det,amp; fricetur, deinde lauetur:poftea in fecundo lo co balnei mittatur fanguis per cucurbitulas, appli-cando eas tibijs,brachijs, fpatulis 8f natibus,poftea illinantur manus amp;nbsp;totü corpus liniméto fequenti.

Storacis calamits nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? j.

Salis nitri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;§- s.

Salis communis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|- ij.

Mifce omnia fimul,amp; buliiant in olla noua ebullitio ne vna,deinde remoueâtur ab igné, amp;nbsp;vbi tepuerit, adde vitellos ouorum recentium numéro liij.cômi-fce omnia fimul ad formam emplaftri,amp; vtere. Ante purgationem nullas lotiones aut vndiones facict:fi tarnen omninolauarevellet,faceret idcumdeco-âo althçæ,maluæ amp;c. amp;nbsp;inungeret manus cum fuc-coarantiorum medij faporis.Pedes tumefcebant,Ia uit ex tofis,aithxa,camomilla,faluia,maiorana,pule §io,in vino amp;nbsp;aqua codis.

Lapathij acuti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;man. x.

Radicis ellebori albi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ij.

Therebinthæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ iüj.

Salis nitri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i ij.

Contundatur omnia Graul, amp;nbsp;fermétentur per die» quatuor in vafe mundo amp;nbsp;bene cooperto,ne tranfpi ret,fepelianturq; in fimo equino: poft fermentatie-fern quatuor dierum extrahatur primo aqua, deinde oleum : vtrunq; optime fcabiem remouet, amp;nbsp;cu-tem ab omni labe mundabit.

Unguentum ad lepram datum, feu fcabiem ortam, ex uitio uirtutisaßimUatiuie, purgato anteatoto corpore, CXXII.

Hordei fiaûi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pug- iij-

Bulliant omnia in fuff, quant, aquæ rob ad confura-ptionem duarum partiumjdeinde fada diligenti ex-prefsione amp;nbsp;colatura,

3i.Succi limonum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ iij.

Terebinthæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij.

Mifce omnia fimul, amp;cùm refrigerari incipit, addi-to vitellos ouorum recentium nume.iij.amp; ferua: in-ungatur fcabies,fcalpta prius.

‘-y Robabile eft hominem ab ineunte ætate ƒ cudendis nummis occupatum,vehemcn tifsimo motu, amp;nbsp;magno malleorü pon-dere,brachia ita exercuifle amp;nbsp;calefecifle.

VC plurimo alimento indigerent,quod etiam como-difsime attrahcrent per vafa abundant! calore dila-tata,tum optime cóficcret,ob bonum habitü, amp;nbsp;calons redundantiâ:fed vbi poftea à confuetis labori-bus defijt, confuetü quidem alimentum ad brachia deriuafle,lèd otio ac defidia effedü,vt fublata prifti na difflatione amp;nbsp;excrementorü expulfione, calor na turahs paulatim fufFocaretur,temperatura brachio-rum frigidior redderetur,excrementa colligerctur, meatus conftiparentur:vndcimbecillitateinijfdera brachijs parata,præterqu3m quod proptiû alimentum nó redè conficcretur,etiam aliunde defluuium pateretur, ficutperpctuo comparatü eft,à fortiori-bus ad imbecilliora defluuiü fieri.Ergo amp;nbsp;totü corpus Ianguidius,fcgnius,obefius cffedum,amp; brachia præ

C o N s V L T. M E D I CI N. dn prç frigiditate acquitta,amp; humorö cruditate,in tre moré infignem incidifle. Curatio eflet, vt quamma-ximè corpus exerceret in acre temperato,friftioni-bus lógis amp;nbsp;afsiduis,amp; balneis vcereijparcifsimè vi-ueretjà vino quâmaximè poflet, abftineret,fed deco dum faluiæjcinnamomij amp;nbsp;garyophyllorum,addi-lo zuccharo,potaret.A cibis crafsis, frigidis, humi-dis,glutinofis prorfus abftineret,comeHationes po-tationesq; tanquam peftcm euitaret.Singulisfepti» manis pilulis vteretur in hunc modum confedit.

JJi.Agarici cledi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j vj.

Colocynthidis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j ij.

Aloes hepaticæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ j.

Mulcatæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana ^ j.

Salis gemmæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i iij.

Cum oxymelite fimpl.fiat magdaleon, ex quo fiant pilulæ iij.Gngulis vicibus pondéré j.j. fumendæin aurora. Poft aliquot purgationes,brachia afsiduè la uentur oleo quod ex benzol ab vnguentanjs confi-citur. Cinnamomo optime condito cum zuccharo, ante amp;nbsp;poft cibum afsiduè vefcatur.

Confult. C X X1111. Pro ^«oJd iuuene, ^ui pofllon gim quartans patiebatur magna jpknn duritiem,

Polypodij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana ^ ij.

Myrobalanorum chebulorum j j. Aloêsoptimæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iij.

Myrrhæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij.

Croci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j j.

Puluenzêturomnia perfe, deinde mifceant,ac cum ^rupo deEpithymo fiat magdaleon, de quo fiant

6^6 IO. B A PT. MONTANT pilulæ:pro fingula vice très fumât j. j. hoc ante cœ-nam femel in feptimana.Ordinataviftus ratione vta tur, amp;nbsp;fi vult,poteft inungere locum lienis oleo de cappanbus ;funt enim obftruftiones ,vtex totius corporis colore apparet. Hic adueniente vete,quia hisvfus non erat,amp; inordinate vixerat,in febrem in-cidit.Montanus cafsiæ j x. cum 3 ij. fpecierum hie-rç exhibuit:pro lyrupis poftea ferum ladis caprinç, cum fuccis fumi terræ,boraginis,cichorij ana ^ j. Poft fecundum fyrupum fanguiné mifit:vltimó me-dicinam dedit ex confedione hamech, amp;nbsp;fyrupo ro fato folutiuo. Pro aperiendis deinde obftrudioni-bus fyrupumex fucco chamædryos amp;agrimoniæ» cum infufione corticis mediani fraxini ^ s.Cetrach, 3 vj. Infundantur in fero ladis, amp;nbsp;modico aceti, bi-bat mane, exfero ladis Caprini ad cyathum vnum. Chamçdryn amp;nbsp;agrimonia addidit, quia ex malo re-gimine mobftrudionemalteriuslateris incidcrat.

Ammoniaci nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana 3 iüj,

Corticum ellebori nigti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j jj. Cum modico ceræ fiat linimentü,pro fplene.Si pin* guia pauca funt,duplicentur.

HEfcio adhuc quomodo laboretjquare fa ciam vc docet Auicenna, fubtiliabo regi men,doncc morbus appareat.Primó ra-tioncm vidus præfcnbâ.Sumpfit heri e-leètuarij lenitiui drachmas duodecim,cum faccharo in boli forma. In fine accefsionum habuit magnam fitini:quare laudo talem potionem.

Vinigranitorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j.

Aquæ boraginis lib. j. Mifce,amp;vtaturpro fitigt;amp; bibat cyathu vnum in fine paroxyimi,dum fi-tit.Pro fyrupo,quia obftrudiones habet,vtferè fèm pervidebitisin febricitatibus, cùm occurretis poft vigefimü diem ægritudinis, hypochódria tangétes, percipietis tenfionem. femper habet obftrudiones, qux aperiendç funt, alias nunquâ curabitis febrem. Sed noluit in principio progredi cum amans, amp;nbsp;per feaperientibus.

Melhs rofati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s.

Aquæ cichorea: ^ iij. Mifce, amp;nbsp;detur ma-nèpro fyrupo.Iftc Gallus habet quartanam quoti-dianam,quod fæpe contingit.Exemplum habetis a-pud Galenum deEudemo, primo Prognoft. etiam de differ.feb. Sed circa febres putridas multa cflent dicenda, quæ oportet fupponere : nihil enim dicam exobferuationibus,fed principijs, ficut fieri debet: quod cùm hïc non poflumus, vbi fupponendo fine arteloquimur,infolis fundamentis docendü.Quatuor funt humores qui putrefcunt : bilis putrefada tertianas facit, pituita amphimerina.Scd an languis putrefcat, amp;nbsp;quomodo exeo fiat febris, dicamus in fcholis.Nunctres humores fumamus.MelanchoIi-tus humor putreftdus,facit quartanam. Cùm tali-Tt

6^ I o. B A P T. MONTANT bus occurritis, quomodo debetis agnofcere ? Non funt expcâandi dies paroxyfmorû:hoc ridet Gale-nus i. de t'rifibus: poiïunt enim decipi, cùm variât pro ratione aduftionis humorum. Si ex paroxyfmil banc vultis iudicarc,erit quotidiana.Optimum igi-tur erit febres cognofcere à proprijs fignis, difterc-tijs,amp; accidentibus: quorum ligna trademus. Humor melancholicus eft craflus,fæculentus,frigidus, mordaxfuaaciditate,amp;potius aftringens,exafper3t ac 15 melpilum comederetis,(ïcut ac)da,auftera,3cer ba,qux Arabes pontica dicunt:ergoà natura rei, cùm humor ille ah interioribus ad exteriora moue-tur,facit frigus magnum, quia humor in fe frigides tangit mufculos:amp; eft humor naturæ inimicus, calo ri oppofitus, ideo natura profternitur,amp; fit maxima contradio caloris, etiam frigus magnum, quod eft Cgnum quartanx. Differt emm afrigore bilisinam ipfa quoque frigus facit,amp; motum cócufsionis : feft quartanx frigus maius eft,ac fi quis aeri valde fngi' do occurrat : dicht fe tâtùm frigus fentire,ac fi quit nudus verfetur in niue : frigus veró à bile eft ac fi a-cumordicaretur.

Quotidianx etiam frigus ab alijs facilèdiftingui-tur ; eft emm rigor eius tanquam cum fono, amp;nbsp;hoC eft primum fignum prognomonicum, cum quibus difcernütur febrium pulfus.Deinde ob humoré fri-gidum non ita inxqualis eft ficut quotidians,magit tarnen quam tertiana : amp;nbsp;ratio eft, quandoquidem qui quotidianam patitur, habet fingulis diebus pa-roxyfmum:amp; quia pituita multa eft,quç multi tudi-ncfua extinguit calorem,fupramodum aggrauat natur5,amp; fit pulfus inxqualis,ficut de baculo exem plum dat Galenus.

CONS VL T. MEDIC IN. ^^9 te,nee tam abûdet in corpore quàm pituita in quo-tidiana,parum aggrauaturgrauitate propria, amp;ita Tatione ponderis tic pulfus inæqualis.

In tertiana raagis augetur necefsitas euentandi, ideumaior eft pulfus, amp;nbsp;velocior quàm in quarta-na aut quotidiana ; amp;nbsp;quia humor leuis eft valde, non ita aggrauacur natura, amp;ideo pulfus non eft ita inæqualis. Habet igiturpulfus in quartanafe niediocriter inter tertianam et quotidianam, in æ-qualitate amp;nbsp;velocitate, amp;nbsp;magnitudine. Eftpræte-rea rarior, ob materiam fcilicec humoris terreftris, amp;nbsp;propter duritiem feu (iccitatem inftrumenti,quce etiam ad paruitatem facit. Eft amp;nbsp;aliud fignum de-cernendi ipfa,quinta accefsio febris, principium paroxyfmi amp;nbsp;augmentum longiora quàm inreli-quis, quia eft tardæ putrefaCtionis, nechabet ftl-tumnecdeclinationem,ut quotidiana. Patiturigi-tut quartanam, ergo ex humoremelancholico pu-trefcentc. Sedhienofter ægrotus quotidie pari-tur, quia natura aggrauaturmulta materia, rare liquidem fola amp;nbsp;fimplex contingit. Sæpe videi itis quotidianam vel quartanam puram, quia femper aliquid pituitofæ admifcetur melancholiæ. Ere -quentius vero exquifitas tertianas videre contiii-, git:hxcaliquando minorem frigiditatem, amp;nbsp;propter pituitam admixtam quandoq; maiorem habet: amp;uidetur vous dies quaft quartan? deditus efle,re-liquis duabus mouentur alij dies. Habet autem te-brem propterobftrudioné vifceruminon habet qn dem duritiem tympaniticam,lt;ed tenlïonem,qaiafe brem habet quç caloré naturalem mutauir in igneû ideo facit coftiones detenores. Sunt ergo alendi Cu uiiftu tenui,quia dum manet febris,manét crudi-tates,amp; fic fiunt tenfioncs.Oportet autë has obftru

660 IO. B APT, MONTANI diones etiam curare, quia habent caufam fine qua nonpoteft curarifebris.Item dedi Syrupos aperi-entes, amp;nbsp;iam apparet codio aliqua ex parte, qua: quamuis fit Iaudabilis,nondum tarnen eft ftatus,d(» nec exadifsimc figna appareant. Cura eft materia Iis:ergo liante adione vrina,euacuare oportet,cùm appareatin figna codionis. Humor melancholicus eft:quod erit igitur inftrumentûlMihi femper fami-liare,quo vtor,eft confedio hamech aurea,qua con ficitMefue magna arte: ideo extollo Arabes, quia habebât methodû de compofitione medicamento-rû. Sed nefeio qui fit,alij à Græcis ad Arabes,ali) ab Arabibus ad Græcos confugiunt,qui hue atq; illuc vagantur, quod fit,quia ferunt fine ratione.Q^i ri-tione procedunt,hæc non faciunt, quia vtriq; errate potuerunt, amp;nbsp;Arabes amp;nbsp;Græci : aliquando^boni funt,aliquâdo mali:id quia non difcernimus,amp;nos erramus, amp;nbsp;alios errare facimus:ita oportet vnum onera portare alterius.Sed ad ægrû noftrû.Confiât vires in hoc,amp; eft iuuenis,amp;locus temperatus,ideo totam dofim dabimus. Integra auté dofis pro viribus eft j iiij. Et hic habet obftrudiones, in quibus difficilius educunturhumores,amp; tenfa hypochon-dria:fednonnimium obftrudi funt meatus, itavt materia educi non pofsit,alioqui non darem.

Mifce, fiat bolus cum faccharo. Habet quartanam principaliter, quia habet accefsiones de quarto in quartum vehementes,poftea alios quatuor dies mi-tiores. Hodie magnum habuit paroxyfmum, fuda-uit, amp;nbsp;eft refrigeratus, amp;nbsp;fudor ctiam linteamina fe cit frigida, vnde augetur putredo. Oportet erg» adhucaperire obftrudiones, amp;concoquere mate-riam.

riam.Quotnodo concoquenda materia melancho-lica?an cum incidentibus?Auicenna acctum propo-nit,fed nófoluit:at humor melancholicus maion in digetpræparatione. Quomodo concoquüturhu-mores? Humores femper concoquuntur calore mo derato.Reducendus ergo calorad temperaturam:fi «cutus eftjfaciatis benigniorem : fi acriS)retundetis «urn cum frigidis:fi obtufus,amp; minorem habet calo rem, reducatis eum ad temperiem : nam omnis co-Û10 fit à calore temperato.Finis coftionis eft fepara rebonumàmalo, vtile apponere membris, inutile ®xcernere:ea funt propria opera naturæ, quæ per ca loremtemperatum femper tentât coftiones inhu-moribus: quiaomnes humores habent aliquid boni,quod feparat,ingratum vero expellit.Quomodo præparantur humores? Hic alijs inftrumentis opus eftmon enim hic eft coélio,fèd quædam ad coftio-nem præparatio. Cùm crafsus eft humor, incidi-musrfi vifcofus,abftergimus: cùm qualitas aliqua peccat,præparamus cum contrarijs.Nos ergo mate riam imitabimur. Volumus præparare humores, amp;nbsp;concoquerelduo ergo facienda,quæ iubet fieri ubi peccant humores,Galenus lib.4.de tuenda fanit. amp;nbsp;primo therapeut.Primo admouet quæ iuuant co-ftionem, fouet ventriculum amp;nbsp;hypochondria,dat diatrionpipereon,poftea præparat humores,amp; vlas aperit.Ita hic quoq; humor melancholicus peccas, higidus eft, cralTusq;. Primo ergo cum linimentis ventriculus amp;nbsp;hypochondria fouenda, vbi fiunt principales codiones: amp;nbsp;præcipuè lateris finiftri ra tionem habeatis,ubi fjjlen concoquit:ex hoe habe-bitis coélionemhumorü. Ego in febnbus putridis poft purgationé vtor oleo chamæmelino vel anethi no,cum vino aromatteo, qua vnâione pori aperiun

tur,amp;adiuuâtur coftiones.Inprincipio verô quie-tos humores relitiquo,donec euacuent,poflea phlc botomiâ facia.Si iiô bonû eft fouere ventriculü uel hypoihôdria, vt circa partes principales bone haut codiones,euacuamus humores : fiant ergo friûio-nes, cum Iigaméto, vt pori aperiant(eft enim confti patio hic,)amp; vt crudi humores concoquantur. Poft coiftionem curemus prçparationc.Qina funt crafsi, débet ergo fundi. Si eilet pituita,facilis ratio foret, quiahumida eft : humor melancholicus cralTus eft amp;nbsp;ficcus,amp; ea que incidût, exiceât etiâ:oportet ergo querere mades,quod vnà humeâet. Quare nun qui preparabitis humoré melancholicû cum fimpli citer incidentibus,nifi alternatim exhibeatis,vt per très dies humeftetis,per duos exiccetis. Poteftisi-gitur vti fcqucnti.I^jliquiritiâ,pairulas,fem.althéa* amp;camomillç,pomadulcia,decoquantur in brodio pulli,eft deleftahile,amp; humedat. Vel rapas dulcet decoquo ad vltimum,poftea decolari facio, amp;nbsp;fub-ftantia laparû abieda, in prandio amp;nbsp;cœna exhibeo loco ferculi.Sic poteft humedari humor melancho licus.Quinto die poftquâ ita humedaftis, poteftit exhibere,vel mifeere etiam humedantibus,

Mellis rofati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana J s.

Boraginis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;man. j.

Decoquantin lib.iij. aquç cifternæ ad confumptio remterti® partis,^ diuidaturipfadecodio pro 6. Ivrupis, Pro linimentis

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Bi.Olei

Mifce,amp; fricetur lenitcr totum corpus, amp;nbsp;illinatur manc amp;nbsp;fero per horam ante cibum.

IJiOleideablïnthio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;§. ij.

Ceræ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j.

Mifce, fiat linimentum pro toto domacho, ventte amp;nbsp;liypochondrijs, applicandum in fineparoxyfmi.

Consult. CXXVI. defebncontinue,cumci-ta,rrho,z^ Icui quodamjputofängui ' nis,nc ful^idone hedicie.

Abemus bic nobilifsima matronâ,quæ vexaturplurimis difpofitionibus praeter naturam,quæ omnes quidé veren-dæfunt. Répéta breuiter caufas, amp;nbsp;ex earum dilpofitione curam inueniemus. Vexatur primum febri,quæ videtur continua: præterea de-fcendit catarrhus ad peftus, amp;ad qusdam membra alia, ad fcapulas, ad oculos, in quibus dolorem fentic,præcipuè tarnen ad pedus fluit. Hic ca-, tarthus prçterquàni quod habet guttulas fanguinis Jnterdü,apparet etiam cum putredinc non vulgari, quod eft notandum:præterea habet obftrudionem in membris naturahbus, præfertim in lienis regio-ne,vt amp;tadu percipiatur, fient ipfa dicit, nosau-tem earn nondum attigimus. Habet amp;obftruftio-nes circa cotyledonas Sc venas vteri, amp;menftruo-rum non quidem omnimodam fupprefsionem ,ali-quam tarnen diminutionem patitur. Hæ difpofitio-nes omnes magnæ funt, ergoamp; caufas habent ma-gnas:non enim funt alfedus magni,nifi à caufis raa-

gnis:amp; quia caufie deducut nos ad rationc curandi, illæ primùm funtinquirendæ: amp;: quia caufæ partim funt extrinfecæ, partira intrinfecæ, vtreq; quæreii-dæ:omnes enira concurrunt in hac nobilifsiraa ma-trôna. Intrinfecæ caufæ difpofitiuæ funt, quæ corpus ad tales çgritudines aptâ amp;nbsp;difpolîtû faciunt. Neq; enim quodlibet patitur à quolibet,vt in ï.amp; i. dicit dégénérât. Aridot.fed in habentibus fymbo-lû facilis fit tranfitus. Videndû igitur an corpus prg paratû fit ad bas difpofitiones,an veto non:hoc au-tem fciemus ex temperatura naturali, amp;nbsp;conftru-ôtione totius corporis.Totum igitur corpus primo rarç texturç, amp;nbsp;rari habitus cft, caro mollis, amp;nbsp;quç facile cedit tadui,amp; femper macilenta fuit amp;nbsp;graci-lisduitergo corpus maioris habitus. Præterea audio fuifle fummi ingenij,quod arguit fubtiliraté fan guinis amp;nbsp;fpirituum, vt Calenus in lib. Quôd animi mores 8fc. ex Arift. confirmat.Ideo amp;nbsp;Ariftoteles, molles carne,aptos mente dixit.Qu^iaigitur eft tails habitus qui facile refoluitur,amp;patitur à quibuf-cunq; caufis extrinlècis, habuit caufas extrinfecas dilj5ofitiuasadhoc,vtfacile incideretin variasdi-Ipofitiones præter naturam. Præterea temperatura,licet reuera cam non polfumus dicere talemuel raiera,propter diuerfitatçm merabrorum, quæ facit ut totum corpus nonpofsit dici firaplicitercalidû amp;nbsp;ficcura,hepar tarnen calidum amp;nbsp;ficcum habct,fed ca cruditas non ita infignis eft vt fanguinera gigne-ret crafsiorem,confiftente prçfertim fanitatc : quia promptitudo ingenij amp;morura, non patitur illam crafsitudinem fanguinis, quæ fit à caliditate ignea, vt fit in leonibus amp;nbsp;canibus,(reperiuntur enira omnia genera animalium etiä inter homines)non con-uemt iftis moribus mitioribus, qui fequuntur tem, peratu-

CONSVLT. MEDICIN. 66^ peraturäjVt Phyficus amp;nbsp;Medicus probat.Credo igi turefle.’quidem calidumamp;ficcum cor:calidum,fed non vehementer,vnde generet fanguinem calidio-rem quidem,fed fubcilem,non craflum : ideo facile akeratur, ficut omnes fubftantiæ tenuiores paratx funt ad mutationes.Audio enim magnanima amp;nbsp;coii ftantêjfed eadem ratione vt in hepate dixiraus:non excedie valde, quia facile placatur. Hçc duo membra totü quidé corpus calidius reddunt,lcd propte rea non poteft dici calidæ amp;nbsp;ficcæ temperaturæ, quia membra hæc inæqualia. Cerebrum Temper pa-ratum fuit ad defluxiones:femper folita eft pati de-fluxum ad partes intrinfecas. An modo id fit ratione frigiditatis in capite no concoquentis alimentu proprium, an veto ratione caliditatis attrahentis plurimam materia,ignoro:non enim noui earn ha-denus, fed nunc primum uidi : fed quæcunq; caufii fit,certu eft earn abundaffe excrementis in capite,amp; laborafle catarrho. Ventriculus naturaliter frigi-dus, multiplicat humores crudos, quia fere omnes qui funt calidioris naturæ,qui râræ texturæ,habent ventriculum frigidum:funt enim graciles,amp; non ha bentomentum infarftû pinguedinefolita,qua:fe-cundum Ariftotelem facit caliditatem pofitiuè, fë-cundum vero Medicos primitiuè,quia non permit-tit difflari caliditatem innatam ventriculi, amp;nbsp;tuta-tur eama frigore,amp;reliquis nocumentis extrinfe-cis.Hæc nobilifsimaDominapriuata eft vtraqj vti-litate,imo habet ventriculum imbecilliorem, vnde plurima pituita amp;cruditatesgenerantur.amp;excre-mentain mulieribus ad vterum deueniunt,qui rece ptaculum eft omnium excrementorum:qui cùm fit membranofus, amp;nbsp;perfe frigidus, fanguis tenuior nonpotuit eum calefacerc, vt concoqueret ea, fed

666 I O. B A P T. M O N T A NI auda frigiditas ab excrementis extinguentibus ca-lorem naturalem. Habetis modo caulas extrinfecas difpofitiuasj totum verô corpus facile alterabile ab extrinlècis,quia rarus habitus, amp;nbsp;fanguis fubti-lis amp;nbsp;inæqualis membrorum, hepacis, ventriculi, amp;nbsp;caput perpétua depilans . Si modo vult, addam etiam ex parentibus, qui laborarunc catarrho, amp;nbsp;phthilîci mortui funt. Videbitis hos morbos or-tos efleàfemine,amp;hæreditanos à natiuitate. Corpus igitur taie ita præparatum, incidic in caufas extrinfecas fex, qui altérant corpus, vt acr, cibus, potus, amp;nbsp;reliquæ: omnes enim excelTerunc. Aer diuerfus amp;pefsimus nunc: fuit in fedis Clodia-nisinaere crafsifsimo amp;nbsp;pefsimo, vbi etiam circa cibumamp;potum commifit errores. Vefcebaturpi-fcibus paluftribus,qui pefsimi in quocunque, præ-cipuè tarnen in tali corpore, quod facile alteratur. Vla eft paftilibus amp;leguminibus, amp;nbsp;cibo fine ele-dione, craflb, qui his corporibus maxime nocet, imo facile incidit in lamas dilpofitiones. Ac euffl ita peccalTet in cibo,potu amp;nbsp;aere, accelTerunt etiam accidentia fæua, dolores fcilicet, quos habuit eX morbo filiæ. Hæc omnia maxime profternunt ho-minem,amp;exterminant ab ea elTentia m qua eftma-ximc.Si quando Ipiritus etiam funt tenuiores, qui facile refoluuntur, hæc accidentia facilius amp;nbsp;plus lædunt,amp; quo plus ea difsimulauit,amp; exterius dolorem monftrare noluit,eoniagis interiusafflida eft. Hincfuntfecute deterrimg dilpofitiones,cum-que tot morbis conflidata fuit, quibus forte corpus etiam non ita debile fuperari poterat. Item multiplicati humores in corpore, ex mala ratione vidus,aere crafsiore,impediente difflationem corporis, amp;nbsp;corpus refertum eft humoribus ob caufas iptrin-

CONSVLT. ME me IN. ^57 intrinfecas et cxtrinfecas. Crudi funt,ob ventricu-lutn male concoquentem cibos craflbs. Adufti veto füllt ob accidentia animi,qui cibaria quæ générant humorem melancholicum , corrumpunt : amp;nbsp;retentio menftraoruni non omnimoda fupprelTa, ftd diminuta excretio, facit multiplicari humo-tes diuerforum generum in corpore. Ex his igitur habemuscaufas intrinfecas efficientes, amp;nbsp;difpofi-tiuas etiam,vna cum extrinfecis occurrentibus. His præfuppofitis contingic primùm catarrhus mo leftifsimus:ncq; id mirum.quia generatæ funt mul-tæfuperfluitates, pituitofæ primo, deinde bilio-fæ,hepar calidum, fanguis fubtilis, corpus vapora-bile. Galenus libro 111. de locis affeófis: Quifan-guinem fubtilem amp;nbsp;hepar calidum habent, reple-tionibus capitis fubiefti funt. Ethicex ventriculo quoque vapores crudi afcendunt: hinc catarrhus, qui non fimplexeft,Tedfitex materia plurimorum humorum, qui nee frigidi abfolutè funt, nee cali-di,quia mixti excruda biliofa amp;etiam adufiamate-r:a:amp; deicedit à capite,quod etiam ex fe fubieftum eft deftillationi: amp;nbsp;quia propter multitudinem de-fcendit ad varias partes, varios etiam affedus mo-uet:fèd maxima pars ad pedus amp;nbsp;pulmones defcen dit, quæ excernitur per tufsim.Eftautem materia quæ eijcitur, quo ad fubftantiam craffa amp;nbsp;vifcofa, partim non putrefada amp;nbsp;alba, partim veroflaua, nonqualis effe foletex admixtionibus, fed qualis efteùm materia exiftit putrida. Non autem habet faporem aliquem, quia pituita fuperat. Si uel biliofa fuperaret, vel æqualiter mixta eilet, appareret a-maritudo,vel falfedo(fi credimus Auicennæ, qui exmixtionebihs cum pituita, falfedinéoriri dicit, quod nunc non determino.) Superat igitur pituita.

quia nullus fapor: fed quia talis catarrhus putrefcit in pulmonibus, amp;nbsp;interdum admixtum habet ali-quidfanguinis,dubitatur,amp;nieritó quidé,excerna turneillcfanguis exvenarupta uelerofa, an refu-det perpanniculos,uel ex capite defluat per nares, «el quoquo modo. Solet amp;nbsp;aliud contingere ; quia cùm per tufsim continuo violenter erumpat amp;nbsp;reij-ciatur materia, amp;nbsp;orificia venarum illarü capillariu facile aperiuntur, exquibus prodeat fanguis, non cum magno periculo,quia tenues funt venæ, facile aperiuntur et claudûtur,imô ceflat ftatim poft pau-cas guttulas.Ego hic crediderim nó ex capite, quia fanguis niger eft amp;craflus, non admixtus (puto,fed feparatus, vt fit fufpicio quód veniat à capite. Heri tarnen ramulos paruos amp;nbsp;viuacioris coloris Ijiuto permixtos vidimuSjamp;polTet venire exillis venis ca pillaribus abrafis ex violentia motus.Vel hocerit vel illud,in alteru incidit fulpicio.Venam ruptam, vel faélam corrofionem non credo,nee refudari ( quanquam hoe facilius fieri pofsit,propter panni-culorum raritatem) nam illa fieri folent in maiori quantitate:non tarnen contendo, cùm nihil habea-mus nifi conieéluras:poteft efte ex tribus hisivnum quodqj iamnon determino,amp;haftenus nihil refe-ro,fed in futuro referri poteft, quia fanguis per os reieftus,eft malus,vndecunqj veniat. Hæc de catar rho,vndegeneretur, amp;nbsp;vbi, amp;per elTcutiam modó jn capite facile intelligitur, quiafemper fuit fubie-öü deftillationibus, fed fouetur etiam ab alijs mem bris inferioribus. Nuncadobftrufliones quæ lunt in liene amp;nbsp;matrice,amp; ut ego credo,in hepate.Hæ fi-untimmediatèabhumoribus multiplicatis incor-pore,propter rationem vidus, crafsis amp;nbsp;biliofis, amp;nbsp;itamjfcellaeft,prsdomjnante tarnen pituita, quæ ven»

C o N s V L T. M E D I C I ht diSçf venas obftruit,fedmagis circa Iien,quiailludactra hit crafsiores humores, amp;nonefttam nobile vt fic pofsit rellftere fua caliditate obftruftionibus, ficut hepar.Sunt amp;nbsp;obftruftiones circa vterum amp;nbsp;cotyle donas:fanguis emm menflruus cxcemitur quidem, led in parua quantitate:non eft perfeâa obftruftio, led ex infigni parte effluunt menHrua,fed non vt fo lebant.Credo igitur obftruftiones etiam circa vterum, Sein mefaraicis adiecur, fedmaiores circa lien,amp; per venas in toto corpore,humores craflbs amp;nbsp;mixtos fanguini, vt non pofsit euentari calor, qui» vrinæ funt crafsiores, quæfunt colamentum fan-guinis,amp; atteftantur fupra difpofitionibus quç Hint in venis:vrinæ craflefcunt,rubre,plenæ omni généré humorum: ergo amp;nbsp;venæ repfetæ, amp;cxcremcnta eodem modo repleta varijs bumoribus lunt:citrina ergo bde redundat:amp; crafsiftimafunt,ergo pituita: 8citatotum corpus replctum eft materia diuerfa-Non igitur mirum eft adefte febrem illam vniuerfii-lcm,cu^m tot fint caufc,quarum fingulç Iblç pofsent facere febrem :amp; eft priricipio febris putrida,pro-pterprohibitameuentationé;amp;cùm fint in corpore iuuene,natura fortis expulit materiam ad exterio ra.adeo frigus infignefentit cum intenfione, vtin digeatplunmis operimentis :amp;heri præcipuèlèn fit.Quæ eius rei caufa fit,petetis ex Galeno de rigo re,amp;3.de caufis lymptomatum : nunc non eft tempus illa dicere.Incipit igitur à frigore, amp;nbsp;quidem «xtenfiuo, quia mittitur foras à virtute. Materia cnimcra(raeft,non facile putrefcens, amp;ideo calor non ftatim fequitur. Quodautem perdurat, itavt vnus paroxyfmus inueniat alium, fit quia materij multa non poteft ita refolui ftatim. Nee proptarea continua eft,quia cum rigore:quia proprium conti

cam?Mitterein igitur fanguinem,fednona faphe.. nuatu non rigore fit.Et putrefcit extra venas, quod exeodem patet, quia incipit cum ligore. Habetis naturam amp;: locum febris huius putridæ, an modo cum hac putridafit etiam alia occulta inmembris folidis fixa, vt heftica? Vt ingenue fatear, non poß fum certum aliquid aflerere : bis enim vidi eam,in-ueni pulfum inæqualem, qualis ed febris heflica. Sed fi per cóieduras eft agendu,corpus gracile eft, amp;apcißimü vtinflamment membra folida : habuit febres præcedétes putridas tam longo tempore: de inde bic morbus hsreditarius ei videtur à parenti-bus:calefititemmagispoftprandiü,quod eft figiiü quidêperpetuæhefticçifed non fibi conuenir,atio-qui cócluderet necclTarió.Nunc nó poifumus certi ficari,fed fufpicioné facit,qui j à cibo incalefcit. Eft amp;nbsp;alia cóieduramon fentit caloré,quod fignü eft fe bré lam efle in habitu:fed id etiâ fignü non eft para-gnomonicû fold, quia in alijs etiâ morbis eft cóniu ne,vt in febribus laticis,vt vocat Auicen. Etiam nó percipitur caliditas,amp;idco bedicis maxime fimiles funt,amp; latic.e vocant: bas ob caufas non poffum eer to concludere,adefle beftica,licet magna fît conie-âura.Sed quiequid fît,agamus omnia fîc,vt non Iç-datur bedicaifi quç eft ad reliquas difpofîtiones,pu to nullâpræteritâ.Diximus deomnibus,præterquî de ventriculo,qui imbecillis naturaliter:fed ea im-becillitas aufta magis,quia in longis ægritudinibus femper redditurimbecillior, præfertim vbi pituita dominat,vt Auerrois teftatur. Nibil tam efficax ad debilitandum ventriculum,quàm febres quæàpu-tuita pendent,amp; babet squales paraxyfmos,non fibi inuicem de tertio intertium correfjaondentes,' fed magi s acceditad quotidianas amphimerinas, cet bi-

C o N s V L T. M E D I CI N. tfn quod fignû eft magnâ copiam pituitç putrefcere, li «et bilis etiam in maxima quantitate accedat.

De prognoftico. Ex quo patiturhas ægritudî-Bespropter difpofitiones in mebris principalibus, non tantum ob mulcitudiné materiç, fed etiam dif-poGtiones merobrorum,dirtîcilis erit curatio, maxime cùm tranfire videatur ad id quod natnraliter eft difpofitaiure hæreditario : habet fputa putrefa-Öa,cum fufpicionehedicæ: amp;nbsp;cóftitutio anni,qua: morbos indicat,vt exHippoctate iam audiuiftis,in-dicat niorbû longum. omnibus igitur modis ægri-tudo longa eft fu tura.

Curatio.Haberous membra naturalia aftêdajqux fuerunt caufç difpoGtiux ægritudinis,fcd in has no incidit nifî propter caufas altérantes, igitur res rota redigit eô,quôd humores in magna copia genera ti,in corpore fint caufæ difpofitionû. Primùmigi-tur corpus mundandum ab omnibus excrementis, non cnim poteft aliter agi.Iam corpus redundat o-roni genere excrementorû,amp; à natura etiâ euacua turperomnes vias,quia vndiq; multa euacuant:fed quia omnes euacuationes patticulares præcedere debet vniuerfàlis, ideoabeaincipiendum erit no-bis,qux fit uel per pharroacum,vel per mifsionê fan guinis.Mifsione{ànguinis,fi remoueantur impedi-menta,nihil magis neceflariû.Si vrinx craflx, phle-botomet,dicit Auicenna.Hic vrine craflx amp;nbsp;rubrç,' amp;humores plnrimi permixti funt, ideo credereo-portet neceflariâ elfe mifsionem fanguinis.rt reuera,etfi habemus fufpicionem hefticx,tamen fixe æ-gritudo certa eft, cuius euacuatio non dimitti débet propter difpofitionem incerta.Et quid efltt in-cómodi,ftante etiam heftica,fi euacuaremus fangui ■em malum,amp; refrxnaremus caloré facienté hedi-

Cji I o. B A P T. M O N T A N I na,quianon credo quod propterea fluant menfes per vterum.Omnes ven® obftruftç funt,amp; repletj, jdco non flueret fi aperifetfaphena,hancq; ob cau-fam abftineré:oportet enim prius vias 3perire,ante-lt; quam fiat diuerfio. Ego attenderem ad caufam cau-ürum,amp; mitterem à bafilica, vt proximc ab hepate euacu3reni3amp; fi fanguis craflus, quod inulta euacua tione opus effe oftenderet, neq; vna vice poflem lantu extrahere quantü vellem, amp;nbsp;virtutis ratione etiam liceret,itcrarem vices, quia vtilifsimü eft, amp;nbsp;maximèlaudatur à Galeno amp;nbsp;Auicenna: ideo repe-terem eam,amp; credo quantó citius,tantó melius. Di ccbatFrancafanus,miflani vena ante duos menfes, amp;obijciebat fufpicioné hedicæ.Montanus voluit rcplican,quia etiam putrida habet rationem caufx, earemouenda,amp;poftea facilius heöica iudicabif, quia non eft eo gradude quo fit curandum. Eft in principio,non accefsit adhuc ad ipfum gluten mem brorum: lenirem jgituraluum,amp;mitterem fangui-nem,poftea per medicamenta euacuarem,amp; proce-derem ficut Iblet procedi à morbis pendentibusà materia crafla, vifcofa amp;frigida ; amp;nbsp;quia curatur in hyemejoonpofliimus cumfortioribus,quia humor craflus eft,amp;fumus in hyeme,ideo paulatim conco querem,amp;euacuarem,amp; iterarem:darem fyrupos, poftea florem cafsiæ, amp;nbsp;euacuaret bilem. Ab vfu ho rum non difcederem, fed frequentifsimèiterarem. Licet enim dicantur nótranfire venas mefaraicas, nifi dentur in magna quantitate, ideft, intenfiuè amp;nbsp;extenfiuè,tarnen per crebnorem iterationem etiam medicine benedidç euacuant omnes humores con tentos in toto corpore. His euacuationib. iteratis, euacuabimus materiam,roborabimus ventriculum, aperiemusobftruâiones,5f confulemus ventrien-lo,cui

C o N s V L T. M E D I C I N. ffy^ ló,cui confère vfus hieræ^tefte Galeno: prouocabi-mus vrinä ctiam,quod euacuabit humores Contentos in venis.Ideo lïngulis feptimanis exhiberé hie-ramcücafsia. Diebus intermedijs quibus nonvte tetur cafsia,fumeret fyrupunl ita confedum:

Mifce, confert ad obftrudiones lienis, pedoris amp;nbsp;bepatis:amp; ita hos fyrupos haberem, quod refpice-rentomnia membra afïeda,amp; acciperem capilloru Veneris amp;nbsp;cetrach in magna quätitate ad decodû. Circa caput propofita funteleduaria quælaudant àmodernis;fed dicam id quodfentio. Ego maxime abhorreo ab eis,vbi imbeciUitas vétriculi fufpeda. Vidi homines fepe,dum illis volumus catarrhü curare,ex frequent! amp;nbsp;nimio vfu elcduariorum inci-dere in hydropem: dum enim illa frequenter fu-inunt, die nodeq; impeditur codio,vt nunqua rc-dèfiat: augetur catarrhus, quia propter inconco-diones mukiplicatiir materia, nee ipforu eledua-riorum vis ad pulmonem,fèd ad ftomachum perue-nit.Vellem igiturhorü loco lemper teneat aliquid fub lingua in ore,cuius vis dum attrahitut aer, etia paulatim attrahitur, amp;nbsp;defccndit fenfim per afpera arteriam: amp;nbsp;licet paru defeendatvna vice,tarnen 11 fiat continue peraq. horas facit magnu efFedu. Ad hoe bond effet zueharû rofatü,violaceiJ, amp;nbsp;liquid hoc modo per œfophagû defeéderet, quia licet tar diusid fieret, per poros tarnen aliqua eins portio tranfiret ad arteriam. Quod ad curas particulates attinet,quçpoft vniucrfalem euacuationem adro-borandü caput amp;nbsp;ventriculura,itemq; ad leniendu

^74 I O. B A P T. M O N T A N I pedus faciendg funt,fi veilem propinare nunc,vide retur ineptum. Quæ funt propofîta circa pedus 1e-niendû,laudo,quiaficmaiorprçparatiomufculorij, qui mouent continuè.Ideo oleum aroygdalarû dul-cium,chamçmeli,violarü laudo,fed ita componant, ne fuperent frigida,fed fin t moderata ornia. Inunga tur ventriculus oleo maftichino,item oleo de cappa ribus,amp; fimilibus. De vino dicerem, neceflariû efle vtdemus in çgritudinelonga,amp;ventriculo imbecil lo;fit auté albû, pauciferû, non flatuofum, etiâcum aqua lâdû .Montanû etiam laudo vinû cum aqua mi ftum:quia vina quç in planis crefcût,funt craflà, fla-tuofa,amp; maligniora.Notandum,oua in febribus cô-tinuis nunqua dandafimo in tertiana:ea tamé die ex hibet Gale.qua fine paroxylmo eft:ratio eft,quia facile alterantur, ®iideo facile putrefcût,adeô etiam, vt in fano corpore, fi ventriculus fit paulo calidior, ßatim Vertanturin bilem.

Garyophyllorum ana 9 ijt Cinnamomi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 j.

Macis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J s.

Pulueri2entur omnia per fe,dcinde mifceantur cum aqua rofata, in qua diflolutum fit gummi tragacan-,thi,amp; fiatpafta.

JJi. Aloes optima nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 vj.

Puluerizenturomniaperfe,deindemifceanturcuni iyrupode corticibus citri, fiat magdaleon, de quo formentur drachmæ vnius piiulæ iij.

P«/ilt;er« pro cutdrrhofis d eoena, poft quorum ufunt non bibendum ttmplius. XXIX.

3^. Cmnamomi eleftifsimi Fragmentorü lapid.preciolbrü Ofsis de corde cerui Sem.melifla:

Rafuræ cornu cerui vfti Corallorü rubeorü ana 9 )• Sacchari 3 vj. Fiatpuluis.

Vel: ^ *•

3 j-3 j s

3 j-

Bi. Cinnamomi eledifsimi Sem.meliflæ Coriandri præparati Pellicularû ventriculorû galli Sacchari J. j. Fiat puluis.

Alenus autor eft nono.Meth.cap.14.me dicatoriasindicationespeti à morbo,a corporis temperamento, amp;nbsp;aere ambiente . Hoc itaque in medicatione infti-Vu 1

676 IO. B A P T. MONTANT tuenda,primuEn diligenter confideranda amp;nbsp;perpen dendafunt.Nos àtéperatura initiû fumemus. Earn veró calidä efle,amp; ea quæ elTentiä confequunt probant, ßclymptomata. Color citririus,fignificat cho-lericä dilpofitioné: accedit iuuentus, quæ eft ficea: confuetudo veró répugnât,na pro arbitratu fuo vi-xit,amp; obuia quçq; ingefsit. Aer arabies amp;hyemalis, frigidus amp;nbsp;ficcus.Ab horü confideratione, quæ par ;tim naturaliafunt, partira non naturalia,ad ea acce-dimus qua: funtprater naturâ.A Ivraptoraatis veró incipiendu eft,quia hac notiora funt riobis,vt effe-ftus morborü,qui nos in morbi cognitionem dedu cunt:cognofcit enim ab exeütc mutato,vthïcfunt egeftiones inconfueta: ipfius fanguinis, cui bilis eft admixta:amp; operatio eft læfa,quç in hoc eft Içfio fen fitiuæ,id eft dolor,autor Gal.lib.i,defÿnipt.cap.if-Locus doloris eft venter ipfe :lpecies doloris eft pungitiua,qu2 humorc peccante arguit, amp;nbsp;inde eft q, tenafmus accedit. adfunt amp;nbsp;vigiliæ, amp;fitis, quo-ru caufa eft febris.Pcndct aute à morbo Içfafenfiti-ua,ideftjdolores,per vnitatisfolutioné,per humo-res ab hepate,ab inteftinis,quç foluunt amp;nbsp;abradunt. caufa bilis fupercalefadio hepatis,amp; digta no bona.

L^Sr^S] Nciderat monachus in febre: medicus quitüaccerfïtuserat,antecod:ionémo ucratmateria,amp;hæc quia non erat fans euacuata,in inteftinis coaceruata, dolo res cholicos excitauit.ante veró quàm quicquafie ret,cenfuit Frifimelica clyfterib. fubducendu aluû, amp;nbsp;cómunib. ad earn rem vtebat,cupiês poft euacua tioné incidere vena,vt hoc pado febri quoqj mede retfacilius.Pulfiis eratmagnus amp;nbsp;tardus,ob virtuté oppref-

C o N s V L T. M E D I C I N. 677 oppreflam à multitudinc matcriæ;quarc illi hoc iu-bebat parari clyftere.

Hieræ picræ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? iij.

Clyftere fupra modü duras fquibalas eduxerat, amp;nbsp;copiofe : fed quonia pulfus valde inordinatus crat, amp;nbsp;rubra vrina amp;nbsp;crafla,vt quæ materiæ mul titudiné m venis quoque contineri fignificaret,iufsit denuo idem clyftere adminiftrari, in cibis feu iufculis de-coquiradicécichoreæ, propter attenuationéamp; in cifionem materiæ grolfæ.Eademqj intentione exhi-bendum cenfuit fyrupum cichoreæ amp;nbsp;betonicæ ana f-j.vnà cum decofto.

Ncillæ cuidam crus circa genu vitro ci troq; intumefcebat,cum dolore inten-fifsimo, amp;nbsp;non tarn rubore perfpicuo, quàm flauitie confpiciebabtaflui renitebat. Quia veto erfypelas cxbileeft,principio no

venæfeftiohem, fed purgationé admittit, vtautor eft Galenus 13. Meth.Potuiflet tarnen amp;nbsp;fanguis de trahi, quia phlegmone huic adiunfta eft : tarnen in hoc vti maluit purgatione Montanus, amp;nbsp;ordinauit:

Eleftuarij de fucco rof. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j ij. Cum zuccharo fiat bolus.His copiofe admodu pur-garat totum corpus,poft præcipit inflämationi fuc-cum femperuiui apponi, cuius propriü eft repellere amp;nbsp;digerere.

Ane anum no lienteria,fed cœliaca labo rare,velillud erat arguméto,quôd inftar 3 S Ü P^^fls excerneret: amp;nbsp;quia vtriufq; eadé l^FW-Jbi eft cura,primo Montanus ordinabat fo-mentü, quoabdomen foucret Ipongiaillo imbuta* J^.Corticum granatorum

Gallarum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana man. j.

Mifce,decoquantin vino auftero.Deinde pro con-fortatione ventriculi amp;nbsp;inteftinorum vtatur hoe puluere in panno muricibus primum tindo,deinde maluatico confperfo,poftremó inlpergatur puluis» amp;abdomini calidus inponatur.

Foliorum labrufcæ,id eft,a:nanthis ana 9 jquot; Puluerifent amp;nbsp;cómifceant.In cibo vero decoquant

Fœniculi ana ^ j. Contundanturgroflb modo. Mifce. Hisicaordinatis,altero diemagis cócoda excernebat,amp;pauca.Pulfus itidé tranquil-lior crat, quanquàm vrina liuiditatem eandéprjfe ferret, qua Dodor in Gonorhœini,qua anus anteâ laborarat,referebat.Cæterum in lienteria ex vlcere nihilpræfentius medicamento fequenti.

Boliarmeni j ij. Mifce,acinteriusfuma-tur,exiccatcnira vlcus. Etfifuccus non fit, agrefta vti

CONSVLT. MHD IC TN. ^79 vtipoflumus amp;nbsp;fucco, quanquiguftui grata no fît. Vidus ent ficcarû carniû,fed iiô difficilioris codio nis,vt funt perd ices,phafiani,aues montanæ,amp; non aquaticæ,neq; proximç partui.Vinü non acetofuin. In cibis decoquantgenera fumach,amp;cinnamomi, quod illud corroborât amp;nbsp;aftringit,hoc maxime con fonat totu corpus,autore Galeno lib.S.iuer« rcjnh

Npuerperaadmodû tufsiente,ita vt fut focari videret ob catarrhû defeendenté ad fpiricualia,Montanus nulla purgatio ne vtebatur,purgata enim erat fluxu mé-

ftruo,iéd corroborantib. caput amp;nbsp;pedqs, amp;nbsp;quæ in groffarent fluxurn, vt tragacanthi, rad. liquiritix amp;nbsp;inaftiches partibus fubadis, quæin ore tenebat. Diexxij.cumfcholaribus apuaeandemfuit,amp;quia materia crafsior erat, atque inæqualior, vt fpuitio citaretur ordinauit,amp; quo intra vteretur, amp;nbsp;quo pe dus vngeret.

iBi-Lochdepino nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j.

Sani amp;nbsp;expert! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s.

Amygdalarum dulcium Madiches nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana t.

Cerx parum,fiatlinimentümoïle,quo pedus inun-gatur.Oleü madiches addit,vt corroborer pedus.

Agnificus quidsfurditate amp;tinnituau-nû laborabat,quare premiflà totius eus cuatione,caput deinde purgabat per na res.Nâ attrahere cogebat in caput bro-diu pulli indito calamo in nares,cui admixta crant:

JÇi.Succi blitis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iij.

Aquæ æaioranæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;§, ij.

Nam cùmfuccus blitis fit calidus,refoluit amp;nbsp;attra-hit : amp;nbsp;ne uis reftinguatur, addita eft aqua maiora-nç :deniq; ad erofionem prohibendamjadieftum o-leum.Purgauerat plus phlcgmatisjquàm quifquam facile credat,amp; furditate arque tinnitu liberabatur. poftremó caput calidis amp;nbsp;exiccantibus lauari uole-bat triduo poft.

Vdçi cuiufda vxor laborabat dolore vc-W triculi,cumprçfocationematricisamp;fe ^*^®' fiiperiorib. diebus laborarat febri: quare medicus qui tune fuerat vocatus, primü leniuit ventre,deinde bafilicâ incidit:amp; quia nó attedcrac ad principale caufam febris in hac mu liere,quae pendebat ex matrice,interim illa in febré incidir,amp; malu eft auftü: fed quomodo, poft dieet. Febris inuafit cü fiuis lymptomatib.nam in fynco-pen incidit, amp;nbsp;dormire nequiuit, prope delirauit, melancholica.Vocatus ad ea, corporis difpofitione primo cófideraui,amp; cçteras deinde caufas ægritudi nis diligenter inquifiui. Ipfa aucé quia admodü for mofa,

C ON s V L T. M E D I c I N. S8i niof3,calidæ amp;nbsp;humidæ eft téperaturæ.Totius natU ram fequitur pars :quarc amp;nbsp;matrix calida amp;nbsp;humi-da,qux propterea etiam libentius vapores gencrat, qui deinde euaporant,amp; furfum feruntur,amp; ventri-culum perturbât, caput rcplent, vnde infomnia, Se melancholica deliramenta : ad bic cùm accederet mala diæta,illa audafunt, corpusq; debilitatum eft magis:neq; menftrua, vti par erat,purgata, vnde Sc lebris hæc caufata eft.Lex prohibet, ne à purgatio-nibus menftruorum ante cum viro coeant,quam fe-fefrigida abluerint.Necdum purgatafatis,in frigi-darn infilierat,quam lotioné obftrudio eft fequuta, atq; hanc febris, qua nunc laborat.Accefsit etiam ftrangulatio matricis: nam lotionéfequuta eftetiä intemperaturamatricis :gencrati inea propter in-temperatura vapores:deniq; fortiter claufa eft matrix, vt etiam purgationes fifterentur, quæ deinde doloris ventriculi caufæ:Sc ipfa febris inde fada eft audior.Sed quoniam necefte erat hanc fupprefsio-nemmenftruorü, Sc matricis præfocationem folui, propter maiora pericula, quæ timeo, Sepræfertim fyiicopen, dediilli Mithridati9 ij.cum rofato, vt Mithridatu calefaceret matrieem, Sc materiam va-porum exiccarct,deniq; vias aperiret,atq; vt rofatu confortaret ventricuIum.Sed dicat aliquis,augetfe bris: concedo,fed inaius ex matricis præfocatione periculu impendet : necefte eft igitur hanc primùm omniü curari:febrcm curabo paulo poft facilius fy-rupo rofato,Sc de cichorea, caufts etia fublatis, fed folutis obftrudionibus, Sc reduda caliditate ad té-peratura. Ad hanc præterea dofinMithridati cum rofato,adhibuit etiam fridiones pedij,vt prouoca-renturiterü menftrua, Sc res pulchrè fuccefsit.Ne yerolpe noftra fruftraremur, iufsilauari pedes in

68x IO. B A P T. MO N T A NI decodobetonicxjfaluiaramp;c.item vt ex herbis illis fumum acciperetipræterea dedi decodu radicii foe niculi,petrofelini,amp; aniii,amp; cœperunt iterum flue-re mcnllrua. Nam nifi redijflent menflruahis me-dijs,cucurbitulani etiam faphenæ applicaflem,vt ad jnteriorafanguinemenftruu propter comunicantia venç ad matrice retraxiflemjquanquä friftio ipfa ad hæcprouocanda fatis Cteffieax.Atqj inde facile eft æftimare, quantü nocuerat prior medicus,qui bafi-licâincîdi curuerat.Incifio enimbafilicæ menftrua iùrfum attraxit, vnde omnis mali labes. Nunc auté cùm fluât,ne quid accidat quod fiftat menftrua,dili genter cauebimus, imo quoad potcrimus naturam eius adiuuabimus expulfione.Hac autem node nihil dormiuifle fe conquerit : neqj mirü, fridio nan-que,quia corpus calefecit,fcbrc adauxir, amp;nbsp;fluenti-bus méftruis omia mouentin corpore, vnde inquie tudo:poftremo vapores caput calefecerunt. Quare ad cóciliandü fomnü,iufsi vt narcs oleo violaceoin ungerent,amp; tépora:hoc fi nihil profecerimus,perue uiam ad vnguentü populconis. Sed roget quis, cur nihil exhibea peros,quodfomnü cóciliet. Refpon-deo,quia omia cóciliantia fomnü,frigida efte amp;hu-mida necefle cft,amp; frigida morbi materia grofsioré reddüt,amp; expullioni incptioré:quarc nihil exhibeo.

Harmacopola putrida febri laboraue-ratpropèmenfes duos,poftea adheftfo cam venir, putrida nó reifte curata.Hæc quia requirithumeftationé totius cor-poris,amp; caloris prætcrnaturalis reftridione,voluit oleo amygdalaru dulciü inungi corpus, quo nihil eft præ-

CONS V LT. MED CIN. d8j eft prçfentius,amp; antes Montanus in Doftore Bafsia no fuerat expertus.Lógo tépore cum eo nó fuit Fri-fimelica: hodie ad eum vifendü adijt. pulfus erat mi nutus,durus:in vrinafedimentü exaduftione nigri cans.Minutus aüt pulfus dicit,nó vehemés:quod e-uenit,aut propterea cp virtus eft imbecilla,difl'oluit enim calor ob humidü nutrimétale exiccacü, quod calori naturalifemper eft adiûftû,haud fecus ac fic-citasfemper comitatpræteriiacuralc:aut propter in ftrumentû,id eft, artenâ, cuius tunicæ exaruere ni-niio calore,ac propterea motui minus funtidoneæ. Minutus itaqj pulfus eft, quianeq; vehemens,neq; frequés:8lt;: durior,propter ficcitaté totius.Ita pulfus argumeto eft bonü virii peruenifte ad febré hedica. Hue accedit quoq; confumptio totius corporis. Quid igit amplius faciendu? Sedulo cauendü venir, ne qua ratione febris augeat, amp;nbsp;deniq; in marafmü, feu tabida heâicâ (verlat enim adhuc in prima Ipe-ciehedicç)incidat,pereatq;.Qu^ibus autê medijsid fietllnfrigidantib.ratione febris,amp; humeftantibus, propter corporis ficcitaté. Humedabimus auté fub flantiuè corpus dilapfum in tabé,cibo,amp; rebus alijs externis.Quia vero ptifana fubftantia fua multü hu-nieftat,nó fucrit inutilis: fed quia paru aut nihil nutrit per fe, operæpreciûfuerit decoquieâ cum iure pulli ik carniü. Vtile quoq; foret auxiliû fyrupus violaceus.Côtrà,violatantû quali täte inftigidat,er goinutilis eft.Reipódeo,fola quidé viola qualitate humeftat,at lyrupus propter faccharü amp;nbsp;decoftio-nem humeftatfubftatiuè.Curnó vtcris decolt;ftoamp; carnib.teftudinis,quod alij taciütlAb his in præfens abftinendû duco,propterea quod ventriculus fit im becillis,amp; corpus obftruftionib. nó vacet.Sed vtac decodis farfarc,id eft,capillorü veneris,cndiuia;,8c

684 IO. B A PT. MONTAN! aliarum herbarum : poftremo inungatur foris oleo amygdalino dulci amp;c.

DE A Q^VIS DISTILLATIS per Alembicum-.ctum d calidis herbii effè frigides demonfirationes.

S On eft difficile monftrare,nec multi o-? peris, filupponamus quæ Galenus do-C cuitjamp; nos in methodo noftra fimplici-__ä urn, prima diuifionejoftendimuSjquaP dam medicinas à propria fubftantia, feu à forma fpc cifica agere, quafdam vero qualitatibus manifeftis. Quæ à propria fubftantia agunt,nó operantur qui^t calid Ç vel frigidç, fed quia tales propter forma fuâ, vt Mefue dicit amp;nbsp;Gal.3.de temper. Exemplü firnili-tudinis: Qiiando per os accipitur rheubarbarü vel diagridiü, euacuaturbilis,nonà qualitate manife-fta, fed quia talem habet forma, qua: conuenit cum bile. Quod vitupérât Auerrois,lima Galeni, perfi-mile à ferro probSs attradione non fieri à fimili:ftlt;l indignu Aucrrocargumentum.Secundum mentem Galeni, forma diagndij,quæ afsimilatur bili, attra-hitper fimilitudinem forms, aut per contrarietate operatur.Exemplum:cùm quis cicuta authyofcya-mu fumit,vel aliud venenum,vt aconitü,vel faliuam viperæ,hominem formafuafpecificainterimunt: at morfus fcorpionis intcrficit hominem ob contra-rietaté forme. Sed quæ à proprietate amp;nbsp;forma fpe-cifica operantur, hæc dimittamus,quia non faciunt ad propofitum. Medicinæ agentes ijiecifica forma, vel per contrarietatem, vcfaliua hominis fcorpio-nem necans,vel qualitatibus manifeftis operantur. Hinctotarespendct, amp;eftmanifcftum, quod non poirentoperari,nifipræfente qualitate. Verbi gratia;

C o N s V L T. M E D I CI N. öSy tiafficut gubernatori remoto temone, etiamgu-bernatio remouefj amp;nbsp;celTat, fic remota qualitate, re mouet etia vis meclicaminis.Demonftratio in fècun da figura.Nulla aqua deftillata,prêter paucaSjhabet qualitates fui fimplicis proprij, quibus operaï.Sed quod non habet qualitates quibus operatur,nó po-teftoperari:Ergo amp;c. Maiorprobaturperinduftio në. Si de eo quod magis ineft,nó eft,ergo necde eo quod minus.Sumanturpotentifsimj herbg in qua-litate,vt abfinthium, calamenthum,fœniculû,maio rana,flammulalouis,qua: caufticâvim habet:deftil-lenturper alembicum,videbitis aquam non habere faporem,nec qualitatem fimplicis, fed præ fe ferre dulcedinem.Calamenthum incenditlinguam: fia-quambibes,fenties frigiditatem in ventriculo, id quod ego fum expertos inrufticis. Accepi frondera feu ramum calamenthi,dedi ruftico, habuit ca lorem amp;nbsp;sftum femper in ventriculo : poftea accepi phialamctiamhuius aquæ calamenthi,dedi eidem ruftico,fentiebat magnara refrigerationé.Ergo vbi nonqualitas,quæoperatur, tanquam mediü adert, non fit aftio.Sed aqua rofata non habet eandem ra-tionem.Nam fi alia fimplicia talem aquam facerent, dicerem calidas aquas.Rofa enim recens,in qua dul cedo,amaritudo,aftriftio percipitur, odoré habet, vim corroborandi : fic in aqua rofata dulcedo, ama ritudo,aftridio percipitur,odorfuauifsimus:finon squale habet fuperiori, tarnen eafdem habet qualitates : rtantibus qualitatibus, ftat etiam virtus. Quod autéabfinthiûamaritudine corroboret,exic eet, vermes necet. Gal. cap. de abfinthio fecit fun-damentû.Calamenthû quoq;fua caliditate erodit linguam,amp; acrimonia penetrat,incïdit,rcfoluit,dif. cutit ventoficaté per qualitatem : fed remotis qua-

48(î IO. B AP T. MONTAN! litatibus,remouetur amp;nbsp;effeâus eorum : fed in illo-rum aquis nihil nifi infipiditas. amp;ficdealijs difcur-ratis. Imo fi accipiatis de herbis quas fpeciarij ap-pendunr,in quibus exolefcit vis herbaria,nulla habe bût efiîcaciâ,quia opérant à qualitatibus, nô forma fpecifica. Diceret aliquis ; Inucnio apud Arabes, q uos laudas,çp illis vtant amp;laudant:certè nô crant alij etiam decepti. Refpondeo: habebât virtuté ma gnâ,amp; nô funt decepti:fed quç ab Arabib.celebranf, amp;nbsp;vins cxcelientibus, nô funt aquç quas nos habe-mus.Sunt fortalfe ducéti anni,in quib.dodrinaino-leuit fophiftica, à fratrib. qui verfabant in fophifti-ca,non circa fimplicia amp;nbsp;compofita. Ego recordor fummos medicos nugas docuilfe.Noui magnû vitû qui hic publiée legebatde dcftillationc,vocabatur Chryfoftomus Aretinus,amp; nô magis cognouit for-talfe laétucâ, quàm ego nûc fcio quid agat in India: imô ferè omnes fenes. Nô miror fi aquas pofteade-ftillarint,amp; nô intellexerint. Miferi impoftores aro-niatarij,vt lucrent,extrahût tantû aqueâ lubftintia, imô alignas herbas irrorant aquis frigidis per aliquot dies,amp; poftea deftillant.Ante annum contigit meo patienti,dixi vt parentur ei loo.lib.aquæ endi-uiæ,miferat ad quanda mulieré,que accepit aqua pu tei fine herbis amp;nbsp;deftillauit,amp; illa fic mifit quoq; Ve netias.Quare nó eft vitiu in fenibus,qui amp;nbsp;fophifti-cam amp;medicinâignorât.Patres noftri fophiftica o-ptime fciebant: fed moderni,nó oportet,inquiüt,vt curemus vera medicina. Amoldus de noua villa,amp; Raymundus,fuerüt infignes, illas aquas extollunt, amp;nbsp;merito.Ego expertus fum cum diligentia,habent odoré amp;nbsp;faporeni.Volo deftillare aquâ:primô vires habebo amaritudinis, acredinis, id eft, qualitates quibus operari debet: fecundo tennitatéfubftâtiç, quæ

C o N s V L T. M E DI C I N. (J87 ons nó habet fimplex. Ego noui Epifcopü Lauden-(€ni,ex familia principü Mediolani, deledtatu in de-ftillationib,nó tamé vires extrahit.Etiâ medicaméta deftillat,elelt;?luaria,confelt;ftioné han)ech,fuccû rolà-rum,qui purgat optime. De hae re à mefedecim icri huntlibri,oAo de deftillationib. naturalib.qui ia fc rèperfeftifunt,amp;oftodeartificialib.vbi fortaiTeo-■ mnia ifta docebunt;interim legite Raymundü,amp; Ar noldü de noua villa,amp; Arabes. Ante duos dies ^uidi Germanus loannes Phrifius,doftifsimus iuuenis,de ftillauit oua forbilia : delicatü erat, quæ ego dedi æ-gro pro reftauratione. Eft res eertè magna, amp;nbsp;multi præmij,quæ nó eft vituperäda.Sed quia nefciüt pre ter aqua rofarü,nó inuenietis forte alia. Quare non ! debetis adeô aquis confidere. Dieet aliquis:Curtu illis vteris?Refpondeo,ego vtorillis,quia vapor ex-tr3hit,qui lógè tenuior eft quàm fubieâû:amp; vt aqua 1 nbsp;nbsp;fit inftrumentû per qua lyrupi pénétré^. Aqua cala-

methiideo do, nó vt calcfaciat, fed vt penetret.ego rem vtilcfacio nûc ad penetradu:fi volo calefacere, addocalida.Liber gr^cus antiquifsimus habet Vene tijsmagnçaltitudinisin S. Marei bibliotheca, dear tedeftiUädi. Alter liber Democritus, nóDemoenti philofophi, carmine heroico optime fcriptus. Hic ego corruptelas, nó arte feu deftillationé vitupero.

Iles quidä natus annos quadraginta,cir ca vefperu partus eftmaximü rigoré, ita vtvirrobuftus difKculter ob imbecil-, Utatem domum redire portèt.Durauitis ngor4.horis, amp;fecutus maximus calor pertotum corpus, qui continuo durauit, vfque ad quartum diem.

diem vocatus eft Montanus,quirepertafebri cont» nua amp;nbsp;ferucntifsima,pulfu magno amp;nbsp;inæquali amp;nbsp;pie no,vrina rubicunda,amp; crafl'ajfedimeiito craflb,conr fideratafummæ virtutis conftantia amp;morbi quoq; vehementia,aperuit bafilicam dextrilatcris,amp;edu-xitlerè ^ vüj.fanguinis fubnigri crafsiq;,cum muL to liquorc cholerico: aderat ingciis fitis,dolor capi tis vehernens, defluxus à capite ad pedus amp;nbsp;ventri-culum.Quinto die çgritudinis iufsit fumerc cafsiæ recentis, amp;eleduarium defebeften, ana 3 vj.iiibo lo cum faccbaro,que ante cxhibuilTctjnifi audiuiflet cumpridie beneficiû ventris ter vcl quater habuif-fe.At minoratiuo, multa cholerica,ac vitro fimiles humores craflbs vifeidosque eduxit:amp; quia à urima ftatim febris inuafione,tamé ad dormiendûfe com-ponebat,amp; claudebat oculos : videbatur alienatus, amp;nbsp;fecum murmurabat, putabatfeplurimos vider? homines ambulantes in cubiculo : ideo eum ftatin» vino abftinere iufsit, amp;nbsp;ei ordinauit potum ex aqua cum faccharo cofta,amp; pro cibo panatellam,amp; modi cum ex carne vituli, quad tempore ftnitatis fuilTet vfus ampliori cibo.Sextoamp;feptimo çgritudinis die accidentiamitiorafuere,præterfitim: hæcenim Indies magis ac magis eum premebatidormiuit tarnen mediocriter abfq;alienatione:fyruposbiberatquos ipfe ex decoftione hordeiplurimum in aqua purifsi ma amp;nbsp;faccharo confecerat, eius fingulis diebus mand furnput magnam fcutellam,quód nollet confide-re pharmacopolarum negligentiæ,pra?cipuc in com pofitione:fcdquia fiti plurimùm premebatur, clara poft difcelfumDodoris fumpfithauftusplurimosa-quæ frigidifsime,amp; poft euomuit cholerica amp;nbsp;fimul phlegmatica,vilcofa : poft quem vomitu ceifauit fi-tis, amp;rcliquaaccidentia. Odauo dieliberatus fuit àfe-

C ON s V L T. M E D I C I N. 689 a febre, voluit tarnen Montanus vt 11. die fumeret niedicamentum.

l^.Confed.hamech nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 iiij.

Syrupi rofati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij.

Cum aqua cichoreæ fiat potio,rumendain aurori cumcuitodia. Etfic liber euafit. Potus aquæ reftè fuccefsit huic:quia corpus antea euacuatum fuitamp; perfeeeffiim amp;nbsp;mifsionem fanguinis: tantùm hære-bat in corpore præternaturalis ilia caliditas, quæ op pofito facilis erat curatu, cùm confiai et vircus, amp;nbsp;corpus eflet validifsimum,in ipfo ætatis vigore,quç Omnia potuerunt aquæ refifiere.

N febrem quattanam inciderat homo biliofus ex iracundia amp;nbsp;exercitio in ca-

loribus, maloqj regimine vidus.Acce-perat cafsiam ante dies aliquot.Vtatut dieta: vefperi exhibeatur burfeta,pofiea

igiturbonadiçta

inane fecetur vena,bibat deinde fyrupos.

Oxymellis fquillirici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana §. j.

abfinthij defiiHata nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;§- üij.

MiCcepro vno,amp;ficpro alijs.Sequit purgatio, qua tarnen vefperi præcedat burfeta.

JJi.Syrupifolutiui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|-

Cum aqua fumi terræ fiat potio quæ detur in aurora cum eufiodia.Siduo fequenti feraper bibat mane brodium pulli,in quo decodum fit hordeum,?lt; ex-p'reflum,cui imponatur facchatum : pofiea fingulis Xx

dpo IO. B AP T. MONTANT diebus bibat brodium in quo decoâum fit coto-neû,borago,petrofelinuni,cctrach, man. j. amp;nbsp;impie diatc ante id fumât ex trochifcis lequentibus.

Aniforum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ma j s.

Puluerilentur omnia per fe,deinde mifceant, amp;nbsp;cum melle rofaceo fiant pilulæ pondéré 9 j. fumât vni fingulis vicibus. His cùm diu vfus elfer, nec aliud proficeret,quàm quôd ex duplici'quartana,quam re-gimine malo fub initio contraxerat,fimplicem tamen fentirct,Montanus hoc ei ordinauit :

Aquærofatæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;üj,

Arobræ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ana gr. üij.

Sacchari ^ xiiij. Mifce,fiat eleduarium. Item Bi.diachilonis cum gummis inj. extenda-turfupra corium pro emplaftrolplenis.Hæc cùm ter tiô iteraflet,fanatus eft.

Vmacceditis ad ægrum quem nunquam vidiftis,amp; vultis loqui cum eo,femperita fâciendû, vt ego foleo. Primo ab eis quæ manifeftè apparent figna colligite, exqui bus

C o N s V L T. M E D I c I N. 691 bus poftea occulta,quç interius funt,amp; quis fit mof tus,percipietis. Poftea cognito motbo lubiefto,ad virtutem accedendum, deniquead materiâ.Primo igitur quç exterius fenfibus apparent,confideranda fiint,pulfus,vrina,amp;c.Non faciendum vtimperiti fa dunt medici,qui fufpicantur tantum talem febrem, infuo cerebrofingunt amp;nbsp;applicant figna confona, cùm plerunq; nó adfint. Caueatis à talibus, fi vultis elle medici digni Hippocrate. Nee recedimus ab ijs quæ apparét.Primo pulfus in hoc iuiiene fatis çqua-lis amp;magnus eft : in frequentia non multü excedit, imo potius ad raritaté tendit:non etiam velöx mul-tùm,fed temperatus,fortis,validus,nullam habet in æqualitaté. Hæ dilferentiæ funt in hoc pulfu,amp; fen-fiii apparét. Vrina citrinæfubftantiæ, craira,pertur-baturfacilèmon multa,quantû ad quantitatem:quo ad liquoré,fatis lucida : odorem non habet,nec fœ-tet.tetigi hypochondria, præcipuc finiftrum, quoi tenfius eft qnam dextrum. habet feabiem craflam amp;nbsp;humidam, multùm vigilat, dolet caput, circa paro-xyfmosquotidieafifligitur,rcdalternis diebus plus fitit. Omnia eiufmodi debetis coUigere amp;nbsp;confide-rare,vt ex ijs quæ exterius apparent,ad ea quæ interius funt accedatis . Incipiamus igit à primo hgno à nobiscollefto,nempe à pulfu.Pulfus magnus eft,nó velox,nec frequens.Qinndo pulfus magnus,velox, creber,tunc febré indicat:amp; putridam,fi inæqualis. In hoc iuuene pulfus magnus, quia eft fanguineus: quare ratione téperaturæ amp;nbsp;ætatis etia magnus eft : amp;nbsp;eamaçnitudo ci eft lecundùm naturâ.QiLod fi eC fent ex calorc putredinali, eflet auftus motus amp;nbsp;ve-lociormec virtus aggrauata eft à materia, quod fo-let indicate inæqua'litas pulfus. Exemplum dat Gal, deportatore, quod fæpe retulimus. Et bene fequi-Xx i

tfpi IO. B A PT. MON TANI tur,nó habet inæqualitaté in pulfu,ergo natura non eft grauata à materia, quod etiam pullus atteftatur, fuper calorem naturalem auftus vel non audus, mu tatus vel non mutatus.Hæc de pulfu colligere debe tis,non effe febrem cótinuam, fed interpolata, quit non habet differentiam atteftantem fuper cótinua.

Vrinæ color hic nó eft naturalis.-debehat elfe palea-ris, id eft, ficut palea hordei, fie eflet naturalis : fed hçc vrina tranfcendit eum colorera.Nec eft extrin-feca caufa, non equitauit, nee fe exercuit multü,er-go eft à caufa intrinfeca.amp;is color fuper humoré at-teftat,quia aliqua bilis potias tenue vrinæ facit fub-ftantiam ; pituita vero cra(ram,velfanguis etiam pi-tuitofus : fed pituita proxima caufa vrinæ cralfsier-go concluditur, quia humores crudi,crafsi amp;nbsp;pitui-tofi fint in illo corpore.Eft ergo bilis amp;pituita,pof-funt enim fimul dominari,propter diuerfitaté mem-brorum, vt cùm ventriculus frigidus pituita multi-plicat,amp;heparcaliduni bilem,quod non raro fit.Eft amp;nbsp;pauca vrina,quiafit cùm quis velparum bibit,vel ex obftrudionein vafis vrinarijs, vel ex ficcitate Sc caliditate mulca.Hic credo(debemus enim cautèiu dicare)potius eft exobftrudionib.multis,quód ve-næobftrudæob craflos humores:non quod calidi-tas exiccct, quia haberet febrem maiorê,fed ob ob-ftrudioné. Eft fine hypoftafi vrina, quod fignificat fanguiné elfe crudum, amp;nbsp;nullam habere codionem, vnde tempus morbi fignificatur,quiavidelicet fitin principio..Sicigit exfignis colligitis:expulfu,quód febris interpolata : ex vrina,caufam materialem : ex bile 8cpituita,quód tempus morbi fit in principio. Hypochondriü inflatum indicat materiam in eo latere colledam efle,vel in mufeulis exterioribus,lon gitudinalibus yel tranfuerfis,amp;c. veha venis,quod ma-

CONSVLT. MEDICIN. 69J niagis hîc credojamp; in corpore fplenis, quod humor in profundo percipit. Habet porro vigilias amp;nbsp;fitim. quid inde iudicamus? Omnia concurrunt. Audiui-ftishicbilem efle, amp;paroxyfmum quailbet node. Eftautem caufa vigiliæ primo ficcitas,fecundo cali ditas:fomnusenim præternaturam primo fit afri-giditate,poftea ab humido:fed fomnus naturalis pri mó fit ab humido,poftea à frigido. Hic vigilat, quia vaporcsficcioresamp;aduftimagis ex bile afcendunt ad caput,quia tenuiorcs.Iam ex illis plus nocumen-tihabet quàm expituita, amp;nbsp;cerebrum etiam incale-feit,propter paroxyfmos quos habet noftu.fitis etiam concurrit amp;nbsp;atteftat: habet enim bilem amp;nbsp;ficcita tem cauftntem fitim. Dolor etiam capitis conue-nit,fit enim is ex vaporibus calidis .Exhis igitur 0-mnibus colligitis vera efle,quç ex vrina amp;nbsp;pulfu an-tea colleoimus.

Afus puellæ oftodecim annorum,com-i plexionis calidæ amp;nbsp;ficcæ,optimæ perpe valetudinis,quæ ex curis Scaffedio nibus animi, quas in fratris fui aduerla valetudine habuit, in ægritudiné incidit. Menftrua diminutafunt, amp;nbsp;febris earn corripuit cum horro-te,Stalijs accidcntibus:adeft dolor capitis, amp;nbsp;circa tegionem ventriculi,nempe circa otificium, præci-pue verfus hypochondnü, tenfiones percipiuntur: adfunt infomniç feu vigitiç,oris amaror,non tarnen cum ficcitatc notabili : calor mordax percipitur, amp;nbsp;velox pulfus. Accefsionü principia haftenus notari nonpotuerunt,ideo continua putatur,quæ tarnen de tertio in tertiû magis exacerbatur.Adeft lafsitu-

tf94 I o. B A P T. M O N T A NI do vehemens,ica vt fe vix tollere queat.Rugitus ité in ventre fuperiori amp;nbsp;inferiori auditur. monta-N v s: Oportet primùm viderequæ natura fit mor bi quo affligitur.poftea,quæ caufæ : demum modus curandi inquirendus eft.Primùm banc laborare fe-bri putrida,manifeftum eft ex fignis:pulfus frequen tior, inæqualis magis, ac velox. quod ad putredi-nem fequitur,inuentæ vrinæ craftæ, cum hypoftafi pertotum corpus fparfa,calor mordax in fuperficie cutis.Hæc igitur febris eft morbus in temperic. An verô præter banc alia fit ægritudo?Credo quod fie: eft alia in compofitione,Circa orificium amp;nbsp;regions ventriculi tumor eft cum dolore quado tangit,neq; dolor notabilis:amp;m anbelitu quandoq; percipitur, amp;nbsp;à nobis tumor ipfe tangitur.Ita duplex eft ægritu do.Pofsit aliquis dicere,adefle etiam tertiü, obftru dionem circa vterum,quia aftiones eius læfæ in ex-cemendis mcnftruis,ergo amp;nbsp;membrum l.-efum. Sed quia menftruoru diminutio non ex obftrudione ta-tùm,fedexmalaetiâtemperie inipfo vtcro, velob Anguine crafsioré contingerepofsic,non pofuerim pro certOjid quod eft in dubio.lam morbi cauff in-quirendçmô enim feimus curamjquädo feimus ta-lem vel tale efle morbum,fed ex caufis cura petenda cft.Effc putridam,ex didis fignis conftat,pulfu,vri-na,c.ilore mordaci. Sed in quibus humoribus eft ca putrcdo,amp; vbi?Hoc etiam ex fignis eft inueniendu. non babet mocü vclocifsimü.Hæc feb'ris fit quando putrefcit humor calidus qui amp;nbsp;fubtilis, vt bibs,vel fanguis : qui quia velocifsimi motus funt, termi-nantur fcptima,vel ad fummum decimaquarta die. Et habet fæuifsima accidentia : nee tarditaté habet cam quæ fit cum putrefcunt huraores frigidi,vtpi-tuita,amp; humor mclaucbobcus.Nec caloritarcmiC-

C ON S V L T. M E D C I N. 69^ lus eft,amp; vrinç magis tinftæ,Slt; dolor occipitis. Ergo humor qui putrefcit,nec calidus eft nee frigidus fimpliciter,fed mixtus:quia accidentia mixta funt: motus médius inter tardum amp;nbsp;velocem: amp;nbsp;reliqua figna media.Sitis quidé,fed non maxima; nee dolor capitis nimium intenfus: ideo humorem putrefcen tem etiam medium crediderim inter calidum amp;nbsp;fri-gidum,amp; mixtum ex plurima pituita amp;nbsp;bile.Sed vbi putrefcit humor? Audio febrem continuam fine typo, amp;femper xqualem : ergo humor putrefcit intra venas. Eft enim febriura continuarum proprium, nonhorrere. Sedfi haberet aliquem typum, aliter dicendum eflet. Quod ideo dico,quia inpulfu hoe vefpere fenfi aliqua contraftioné:amp; ipfa etia coo pe tin voluit : qux duo cum concurrat, maxime indicium faciunt efle aliquem typö.Et fæpe hoc contin-git,vt in febribus cócinuis poft aliquot dies incipi-antapparere in pulfu,vel quia natura fortior in ex-pcllêdis fuperfluitatib.fafta eft,vel quia coöio aliqua fafta,amp; materia fubtilior exhalat.Ideo enim có tinuæ febres pcriculofx dicunt ratione figni, amp;nbsp;eau fc.Ratione figni,quia indicat natura debilioré,quç permittit materia vtinimieü putrefcerein proprio domicilio,nec poteft extra venas expellere. Ratióe caufç,quiaea materia putrefcens facile inficit maf-famfanguinis,ad quod fequunt febres peftiferxamp; exitiales. Fieri igit poteft vthadenus nó habuerit, amp;nüc incipiat habere typû,idq;bonû effet per via figni,amp; per via caufx. An modo incipiat nuc materia putrefcere extra venas, vel fit adhuc intra venas, facillime videbit Excell. V. per ea quae fuccedét. Si nullus typus fucccdit3erit intra venas:fi erût alique periodi,erit extra venas.Idco nolo determinate m reambiguaitépus oftendet. neepropterea toUetur

696 I o. B A P T. M 0 N T A NI modus curandi, fiue intra fine extra venas (it, cum certifsima fit inuenta ratio humoris peceâtis.potîft quidemaugere difficultaté. His ftantibus facile eft nunc videre caufas fymptomaticas. Vapores afeen-dunt in caput,amp;dolores excitant: quia admixti ex pituita amp;nbsp;bile,excitatos quidc faciüt,nó intentos ti men,propter pituita obtundentc.Eade cau(a eft vi-gili3rij,quç ipfe propter pituitam admixta non funt continuæ:amp;: quod no multum fitiat.Licet hæc omnia earn quoq; infeftent propter humores permix-tos contrarios,quorij alter excitât, alter reftinguit hæc fyniptomat3,amp; mitigat. Ita omnia fibi concur-runt,vrinæ rubræ,amp; tarnen crafTæ, quia duo humores,pulfus inæqualis.Ergo non eft biliofus humor, qui velocem quidem facit,fed pituita magis inæqua Icm.Hæ funt caufæ omniü (ymptomatum quæ con fequunturmorbü.Id eft modó obftruftio: quævbi fit, ex tumore amp;nbsp;dolore apparct. Quare amp;: Gal. amp;nbsp;Auicenna teftant,quôd vbi dolor, ibi eft ægritudo. Sed vnde ea eft tenfio? Non eft ex apoftemate ( alii cnim fcquerentur, amp;nbsp;multó fæuiora fymptomata) fed ex materia flatulenta, quæ facit tumorem,pro-pterca quód flatuatur:nam propter fuam multitudi nem coraprinieret diaphragma amp;nbsp;fuffocarct:deinde perfeucraret tenfio, nec ita facile refolueret à quo-cunq; extrinfecus applicato.Hic dolor facile remit-tit,ergo non eft ex abundantia materiæ,fed propter ventofitates,ob quas intumefeit : hincq, eft quod comprimitur amp;nbsp;impediturin dilatatione,ideo adeft difficultas anhelitus, fed no durât, quia flatus citô difeutiuntur.Hic tumor eft morbus in compofitio-ne,quia facit intumefeere locü vt non facial opera-tiones debitas,amp; eft ea tenfio expræfentia materiç. Hæigitur funt duæ çgritudines,amp;puto vtranq; habere

CON s VL T. ME Die IN. ^97 tere feparatas caufas,nec vna reinota alteram remo ueri.Sed quia adert amp;nbsp;retentio menrtruorum, viden dum eft an vna etiam ea fit ex his caufis.Cùm confi-dero præcedentia,amp; temperaturâ huius, puto hanc diminutionem menftruorü potius efle ex crafsitudi nemenrtruorü amp;fanguinis,quàm exobrtruftionib. niatricis.Etfi enim fiinguinem habet humidioré ra-tione ætatis amp;fexus, amp;nbsp;quiain otio vixit amp;nbsp;deli-cijs,amp;albi fit etiam coloris (ficutfolent efle foemi-nç quæ non exercentur vt viri)amp; ob has caufas faci lealiquem decipere pofsit,vt videat frigidior quam fit,habet tarnen venas magnas, amp;nbsp;arteriarû motum forte amp;nbsp;magnum,amp;frater ipfius qui exeodéfemine cll,eft calidus amp;nbsp;adurtus, ideo credo earn generate multam bilem amp;fanguinem adurtû. Deinde ertin decimo oftauo anno,qui in puella citius crefcente amp;fenefcente ert ipfe flos ætatis,amp; eadem quæ vigiti ti odo annorum ætas,quia tune maxime viget fan-guis. Accefsit ægritudo fratris,quem amabat pluri-mùm.Habuit vigilias, curas, amp;nbsp;accidentia animi, quæ adurunt fanguinem, ita vt inde homines etiam melancholici fiant,quia fanguis aduritur. Ert igitur fanguis ci'afsior,amp; mukiplicataexcrementa pituito fajquæ fuerunt caufæ febris, quæ ipla etiam fanguinem mapis adurit:ideo rebellis eduftioni, vt non pofsit li^erè exire per meatus angurtiores.Exiuerut quidem menflrua,fed diminutè:ideo caufa nó in ob nruftione erat vteri,fed fanguinis potius crafsitie. Et cùm fint tres caufæ diminutionis menrtruorum, débilitas virtutis excernentis, obrtruftiones viarö amp;fanguinis crafsities,ego hïc tertia efle credo.Hçc de eflentia amp;nbsp;caufis horü morborö. Quodautem ad mores attinet,febris nulla habet figna malignit» tis:habet fua accidentia,quæ pendét à putredine,fï-

ne deliquijs amp;nbsp;egeftionibus putridis,amp; vrinis mu-tatis amp;nbsp;feruantibus malignitatem;fed habet ordina rios afteftus cognitos, ideo ordinariä credidetim, amp;nbsp;non roalorum morura. De tempore febris-Non quidem video figna codionis, non tarnen arbitrer nos adhuc elTe in principiO' morbi: non enirn ita perfeéta'coftionis figna expedanda funt in æ-gris Geut in fanis.Non igitur dicendumj adhuc eflè in principio : fit enim aliqua codio, non quidem qualis in fanOjfed qualis in ægro : amp;nbsp;hanc ob cau-lam in augmento efle crediderim, non in ftatu tarnen, vbi codio fit perfedior. Prognofticon.Ni-fi aliud fuperueniat, quia in itinere multa poiTunt contingere,vt dicit Hippoc.ia febribus acutis non ede certa figna prognoftica : amp;nbsp;addit rationem Galenos, quia facile mutari pofliintvel ad melius, vel ad peins : tarnen prout talis efl,non eft lethalls. Na quod dicitHippocrates,febres non intermittentes qua: tertia die exacerbantur,periculofic: verum eft, quia facile in deterius incidunt fi negligantur: fed propterea non funt lechales per fe, fed ad optimum finem dcducunt fi medicus non delinquat, amp;æger obediat: quæ cùm ambo hic fint conuenientifsima, facile fanabitur. Cura. Videmus natura morbi amp;nbsp;principium affeduum pendêre à materia putrefcen-te:niateria igitur euacuanda,amp; putredo remouen-da.Materia cralTa eft,mixta expituita amp;nbsp;bile, amp;nbsp;maxima parte intra venas, quia non funt vifæ periodi: ea igitur remouenda.Sed Hippocrates non tantum ' præcipit,Si talia purgentur qualia oportet,confert, amp;nbsp;leuiter ferunt,amp;c.fed alibi etiam: Qu^ocunq; natura vergit, eo maxime ducere oportet. Quæren-dum igitur, quomodo, amp;nbsp;per quem locum ; quia quid fit vacuandum,facile videmus,pituitafcilicet

C o N s V L T. M E D I c I N. 699 amp;nbsp;bilis.Sed ex quo loco?vbi putrefcitjin venis,pro-ptereaquod perfpiratio prohibetur,8ccalornatu-ralis opprimitur à multitudiiie materiæ : ergo eua-cuanda. 4. fanit. tuendæ. Si putrefcit materia intra venas non aliéna à fanguine,mitte fanguinem copia fifsimum:(i non multum aliéna,mitte,ledparcius: fi omnino aliéna, abftineas. hçc funt verba Gal. Hiq humor non eft admodum alienus, quia pituita mixta cum bile fapit caliditatem,amp; omnino tardi motus eftmecrebellis eft calori,quia inflammatur.Eft ergo permixta fanguini,amp; putrefcit, quiaprohibe-tur cuentatio, amp;nbsp;facit obftruftiones. Venae igitur funteuacuandæ, amp;nbsp;quærendum vt tranfpiret corpus,amp; vacuetur materia,quod neque melius neq; ci tius fieripoteft quàm per mifsionéfanguinis, ideo earn in febribus laudo femper,quia vel antecedenté velproximara caufam tollit:fiue humor fit extra, amp;nbsp;tune antecedenté tollit: fiue intra venas,amp; tuc pro-ximam. Mittedus igitur eft fanguis, idq; ftarim an-tequam morbus ad ftatu perueniat:neq; reftitandu, quia periculu eft ne æger moriatur.Vidi omes fic cu ratos,amp; credo nil prçftantius nifi vt mittat fanguis. Nee à faphena educerc : fi cm fint obftruftiones, nó exibit fanguis, cùm præfertim materia fitcrafsior. Ideoàbafilicamitterê, quæ ad edueendû fanguine crafsiorc eft aptifsima.Rcfrigerabit hepar, vt générer fanguine magis æqualc,nô tam cralfum, qui po-fteafpontè euacuabitur materia infurgete, fublato hoc modico impedimêto.Si igitur eras nô crit fum-mé debilis propter maximum paroxvfmû, aut vigi-lias huius noftis,vt magisindigcat alimctoamp; reftan rationequàm mifsione fanguinis,omnino fieriphle botomiâ à vena bafilicæ fuadeo quantû funîcit,qua præfens medicus iudicabit : fi fanguis niger amp;nbsp;craf.

700 IO. B APT. MONTANI fior,permittatur exire:fi pulcher,clarus,lucidus,fti tim obftruaturndeo enim laudat Galenus mifsione fanguinis præ cæteris medicamentis per os exhibi-tis, quia femper reprimi potcft,amp; vel paru vel mul-turn educi,fecundum aftantis voluntatê : quod non ira poteft moderari in medicamentis per os exhibi tis.Et video quotidiana experientia,quód vbi præ-termittitur fatiguinis mifsio vbi fieri debebat,mor-bi fiunt lethales aut longi.Nec ideo timeat quod fit prima phlebotora:a:habct ætaté conuenientem:aut quod inde futura fit fterilisùftæ func aniles fabulæ, amp;nbsp;figmenta fine fundamentis.Si tarnen fudet copia Iè,aut per aluum egerat,vel per nares fanguiné red-dat,ve!aliquafiat vacuatio, vel plurimü laborarit, vel virtus defelTa fit admodum,omitteré.Si nihilho rum contigerit,mane fummo,clyftere exhibito,fub hora præterea xvij.aperirem venam.Circa alteratio nem poftea ( quia in putridis nó folum fanguis nut-iendus,fed etiam alia facienda,quæ Auicéna duob. verbis diuinè docet,cùm inquit,lauare aluü,prouo-care vrinam: hçc qui facit,curat febres putridas)la-«atur aluus clyfterib.amp;eft magis diledus vfus cly fterü,quia fit quotidie fine ftrcpitu,quàm prouoca-re vrinas.Syrupus excapillls Venei is optiraus eft, aperit obftrudiones.Syrupus de cichorio amp;nbsp;cetra-cho Nicoli, omnes funt optimi, cligatis quos vul-tis.Pofteafi vellet tolerare decodü in hyeme hac, melius eflet:acciperem aquam endiuiæ,capiIl.Vcne ris,quanquam inhis non confido multum. Ideofi Jiaberemus herbas bonas,capill.ven.cetrach,easde coquerern in aqua endiuiæ amp;boraginis, amp;nbsp;effet eo maior fubtilitas,amp; facilitas prouocandi vrinam.

C o N s V L T. M E D I CI N. 701 aloes, vel hierç fimplicisfcrup.j.Necmctueré febré, quia euacuat bilem, amp;nbsp;reftringit fitim, réfrigérât,amp; educit materia facienté obftrudiones, amp;nbsp;calfacien-teni.amp; poteft dari lota aloé’,vt minus calida fit;edu-cit humores.Sed fi efTent imbibiti intra tunicas ventriculi,melior eflet hiera, vt inquit Galenus. Poteft jgitur exhiber! aliquot dlebus, vt videamus quoma doconferat:fi enim non códucit,poterimus aliaex-bibere:fed credo quod in his optime habebit.

Nefcioan confueuerit vinumlymphatumbibe-re:G pofsit,credo vtile fore vt abftineat à vino. Gi-lenus fes recenfet caufasin quibus fit abftinendum avino,in epilepfia,in aduftionibus,amp; humorib.cru-dis. Hic funt humores crudi,amp;c. Sed darem aquam coöam cum cinnamomo velpipere,quam Gale.da-bat,amp; fortè melius eiret:quia enim eius caliditas nó tranfit ad hepar,poteft poni vel piper,vel cinnarao-mum,vel quatuor garyophylla cum modico faccha ri.Comedet iufcula,panatellam,amp;modicum carnis. Si habebit paroxyfmos, mutabit ratio viftus,amp; non itacibabiturfub noftem, quod eo tempore foleant magis exacerbari lymptomata, vtiam etiam accef-fio manifeftè fe oftendit.

BC CID entia quibus affligitur hic no-bilifsimus vir, funt manifeltafenfui, de ! quibus non ambigere poteftis. Primo percipit ftuporem manifeftum ferè in omnibus corporis partibus,prçcipuè tarnen circa ti bias:amp;obtulionem ferè omnium fenfuü, tadus,gu-ftus,amp;c.Dicit etiam aliquando itafibi diflidere, vt Uonaufit egredi domum,metuciis ne deficiat, amp;nbsp;ia

702 I o. BA P T. M o N T A NI curfuetiam detrimentum quandoqjpercipit : non audet interdû loqui,ita defedus totius difcurfus re ferebatur ad diffidentiâ.Eft amp;nbsp;aliud infigne,maculç nigræ circa omnes partes corporis in ipfa cuticula, non profundç,fed fuperficiales tantum: amp;nbsp;illæ fuquot;t cum pruritu magno, vt conet fcalpere : eftq; ipfum ^enns quad amp;Diofco.amp; GaI.iÿiÂi/OT vocant, quafi a foie contradas:funt enim nigræ,quales finit hoini nés multû in Ible ambulantes: hæc continguntper interualla,amp;folebant redire fingulis menfibus:fed poftquä eft curatusVenetiis ab excellentilf.medico amp;fratremeo,nôtamfæpe redeunt intérim illa,vt nunc poft duos menfes aut vnû cum dimidio redeunt. Addit,quod licet rarius veniât eafymptomata, tarnen in interuallis non ita prorfus ab ijs liber fit vt antè:nunc quafifemper fentit aliquid quod ante il-lam curationé non fenferat. Hæc funt accidentia ab co recitata,quæ omniafunt focilia cognitu : fedin caufis indagandiseftfummadifficultas, neepoflum mihi fatisfacere.Circa ftuporem maxima difficultas cft.Stuporeftadio diroinuta : ergo à trigiditate.j. de caufis lympt. Adio corruptaà caliditate venir, diminuta ab intemperie frigida:hic adio diminuta, ergo à frigiditate,idq; velpofitiuè,vel priuatiuè.Di minuitur adio,cùm fit frigiditas in mebro, propte-rea quod virtus animalis feu calorac Ipiritus venions ad membrum illud non accedit : ita membrum priuatur calore debito, refrigeratur priuatiuè. Sic refrigeranturmembrain timoré,quandofpiritus amp;nbsp;calor ad cor refugiüt,ac celfant motus amp;nbsp;fenfus.frigiditas pofitiua eft cùm refrigeratur membrum, vel quia in propria elfentia amp;nbsp;in temperatura læfura eft ac refrigeratum, vel quia materia affluxerit, atque ita in ipfo membro fit quod lædit.Hæc ergo eft dif-ficultas,

C ON S VL T. MEDICIN. 70Î ficu1tas, quod non fciovnde pofsit ede ftupor. Si acaufapriuatiua, ea eft vel ob obftruftionem, vel ob paucitatem Ipirituu, feu obaliud accidensfu-bitum:in his omnibus debebat ante lædi motus, ad quem longe maionamp; vehementiori calore amp;nbsp;Qn-ritu opus eft : quia motus eft in adu, fenfus auté in pati. Secundo, natura magis folicita de neceftarijs, femper referuat id quod magis eft neceflarium : igi tut cùm alterum eft amittendum, potius motus quàm fenfus aufertur,vt in paralyfi.Propter bas du-as caufas non credo,neque ob paucitatem Ipiritu-um,neque ob obftrudionem,efte imbecillitatem in fenfu alicujus membri,amp; non in motu.Scd dicat ali quis,diuerfi nerui funt,nam nerui fenfus funt humi uiores,amp;facilius lædi poflunt quàm nerui motus. Refponfio: nerui motus duriores quidem funt, amp;nbsp;propterea etiam non ita facile implent à fpiri tu pau ciori,vt nerdi fenfus, qui humidiores finît amp;nbsp;parui, deinde nerui circa quos ipfe fentit maxima imbecillitatem in fenfu taftus prope tibiâ,non funt tam bu niidi,quia nô à cerebro, fed nucba amp;nbsp;fpondylis dor fioriuntur.Nec ob frigiditatem pofitiuam hoc fieri pofte video.Si enim dicas fada frigiditaté quia flu-xerit materia ad neruos fènfuü,amp; nó ad neruos mo tus,quiadiuerfifunt,amp;quidem fenfus nerui imbe-cilliores non ita refiftantlæfionibus extrinfecis : re fponfio:verum,facile pofte pati eos neruos, vt Gal. i.de fympt.cau.debis qui in fenfu tadus impedimé-tababent,amp; non in motu:fed id nó videt cfte in hoe viro.Si enim i ntéperies effet in illis neruis, perpétué efrct,nec aliquado ceflaret:hic veró fentit quan doq;, quandoq; non:fi eflet ibi fixa materia perpe-tuó,nó fentiret.Et itareftat diffieukas apud me ma-gna,quj fit caufa.Prjterea fi tantùm effet ibi humi-

704 I O. B A P T. M O N T A N I diras obtundens calorem, amp;non frigiditas quæda, fed caliditas quæ obtundcretur quidem ab humidi-tate,non poflet tarnen extingui,non fequeietur di-minutio aftionu, fed corruptio. Galen.z.p.aitrln-temperies cerebri calida humidacorrumpit aâio-nes:amp;fi edêt tanta humiditas cerebri quæ obtunde ret calorem, non bene difcurreret, nec memorare-tur:hicoptimifenfusamp;exaftifsimi, mcmorlter re-fert omnia quæ contigerunt ei per totam vitam.Sci tis autem didum Heracliti: Spiritus ficcus, anima prudentifsima.Non igitur poflum imaginari quo-modo humiditas fit impediens amp;nbsp;obtundens caloré in hoc viro:atque itaplcnusfum difficuItatum.Au-diatis proceflum,quo in rebus ignotis deduce vos 'per conieduras.Suppono temperaturani;à natiuita te abundauit in hoc corpore caliditas cum humidi-tate:id conijcio ab habitu corporis in hac ætate : eft enim viginti annorû, obefus amp;nbsp;craffus feu pinguis. amp;nbsp;video figna maniferta : eft fubniger, amp;nbsp;non habet pilos indicantes rrigiditatero:deniq; abundat mul-to fanguine,ex quo hepar eft calidum amp;nbsp;humidöge nerans multum fanguinem. Habuit autem pefsima rationé vidus Venetijs pnmum : præterea xvi. na-tusannos iuit in Dalmatiam, vbi craffus amp;nbsp;meri-dionalis acr:vefcebatur carnibus amp;nbsp;pifcibus crafsis. laborabat animo amp;nbsp;corpore fub fole, amp;nbsp;in negotijs circa quæ non erat alfuetus.'inde contraxit cacochy miam ratione temperaturæ,amp; caufarum extrinfeca-rum,amp;congregauit multam materiam melancholi-cam:quia qui calidi amp;humidi,générât multum fan-guinem,amp;plurimum etiam fqcum:quia vbi multum eft defanguine, præfertim crafsiore,ibi etiam multum eft de fæcefanguinis:amp; talcs fiunt facile melan cholici cum accedit caufa cxtrinfeca, ficuthic omnia

C o N s V L T. M E D I C I N. róy nia confpirant: multos noui tales.Eft etiâ manifefta coniedura ex Gal. 4. de fan. tuen.taleefledominiû hunioris,qualis eft color cutis:hîc funt maculç colo ris admodû nigri,quæ cooperiût fere totam cutiin, quæ fignificant dominium humorû eius.illæ macu-læpruriunt plurimum:excitaturautemille pruritus adifflatione, quia difflaturhumor melancholicus; deinde etiam,quia humor eft acidus : lêmperenim aliquid pituitæ admixtum habet, quia melancholia frigida eft, amp;nbsp;extinguit calorem naturalem hepatis, amp;nbsp;replctus eft fplen eohumore, intumefcit, amp;fua frigiditate minuit caloré hepatis, amp;nbsp;impedit codio nes,itafic vtgeneret multa pituita.Ideo multi qui abundant melancholico humore, funt hydropici amp;nbsp;fplenetici,ob extindionem caloris naturalis,amp; mul titudinem phlcgmatura. Hinc eft quod apud vete-res,omnes medicina: euacuantes humorem mclan-tholicum,femper habent admixtum aliquid cuacu-ans pituitam,quia nunquam feparantur: vt in confe dione hamech,cled.Indo,amp; alijs antiquis.Nec ere do effe fuccum melanchohcü aduftum, qui.a facerec vlcera: fed credo naturalem eire,non enim eft mali-gnus. Pruritü autem facit propter aduftam pituita: abundat fuccus melancholicus naturalis, qui genc-ratur in hepate,amp; tranftt per omnes venas: quod rai himanifeftum eft, quia maculæ funt per vniucrfum corpus :exvenis autem fuccus ille tranfit in corpus, amp;nbsp;ad cutim,amp; facit illas maculas.Qj^ia igitur in toto ambitu venarü eft, ideo perpetuó euaporat ad ca put,amp; fuis certis pcriodis corrumpit adiones cerebri, prout magisvel minus augeturàmala rations vidus.Sunt enim certæ periodi amp;nbsp;variæ, pro ratio-nehumoris,vt apparet in quartanis ; amp;nbsp;adiones varie diminuuntur,prout vapores afcendentes diuer-

70Ä I O. B A P T. M O N T A N I fàs cerebri partes occupât,vt tertio de caufis lynip-nunc difcurfum,nunc imaginationeni,nunc memo-riam. Et eft varieras magna in eo præcipuè humo-re,nam refert Galenus, quendâimaginatum fè elle gallum,aliura fe habere caput ex olla fidili. Nee Harum rerum caufæ certæ referri polTunt, cur vel hæc velillaaftio impediatur. Hichomoillud,aliudali-us imaginatur. Vidiquendam qui totam mundifu-perficiem imaginabatur die ex fubtilifsimo vitro, amp;fubtus elTe ferpentes,fe inledo tanquam inin-fula,vndefi egrederetur,frangeret vitru, amp;incide-ret in ferpétes, ideo nolebat ex lefto egtedi. Credo autem totü hoe imaginationem eire,amp; quod omnia illa fymptomata imaginer, amp;nbsp;quod non fentit in ti-bijsdi pungeretur fortiter,fortaire fentiret.Ita ima-ginatur,vt nopofsit difcurrere: aliquando ita diffi-dit fibi,vt non pofsit exire domum.Timet,quod eft propriu melancholici. Vidi plures tales Venetos. In oculis bene credo defeftû aliquem.videtis quàm latâ habet pupillâ. Reliquû totû credo elfe imagina tioné.amp; fit interdit reueravt homo nó lèntiat, cum eft intentus in aliud,vt ait Ariftot.in profile.amp; a. de anima, quç alio occupata nó percipit ofiieéla.Hipp. ait,Vbi aliquis doloré nó fentit,mens laborat:quod admodum quadrat ad propofitü noftrum.Ifte dolores nófentir,ergomens ægrotat.Nec(meoiudicio) polTumus referre alias caulas,lèd credo totum affe-dum melächolicü,amp; pontage illû in capitulo de me-Iancholi3,vt dicunt. Éft auté humor melancholicus non per eftentiam in capite,fed per confenfum exha Jat ex hepate, amp;nbsp;ex ambitu venarum. Eft enim duplex humor melancholicus.j.locorum affed.quan-doqs in capite,quandoq;in ambitu venarum. Credo quod fit hic per confenfum in capite,per elfentia

C o N s V L T. M E D I C I N. 70? in venis,idque eó,quod certas periodos habet.Si in capite, femper amp;nbsp;pcrpetuó talis eflèt. His ftantibus credo quod difficultcr curabitur,quia omnes afFe-ftus melancholici diu durant,ex Gal.fententia, qui exDioclerefertde hvpochondriorum dolore,qui per cófenfum tarnen eft;quantô hîc cura difficilior? Nihilominusfiquistotoftudioquærat cuacuatio-nes,amp; curet negeneretur alius nouus morbus, me-lancholiam vel curabit,vel ad melioré ftatum reducer ; quia interim ex quo euacuari coepit amp;nbsp;curari, leuius nunc inuadit, amp;nbsp;per longiores periodos, fî præfertim talis euacuatio fiat cum elleboro,qui ve-rè euacuat melancholiâ:videmus enim effluere cùm exhibetur, non aquea amp;nbsp;humida, ficut fit cùm dan-tur folia fenæ amp;nbsp;epithymum: nam elleborus verè amp;nbsp;fine difficultate melancholia euacuat,fi debito modo amp;iufta quantitate exhibeatur. c v a a.

Quia igitur in toto corpore amp;ambitu venarum eft,primo minuerem fanguinem, præmifla leui pur-gatione materiæ cômunis,quæeftin ventriculoamp; inteftinis.Darem igitur cafsiam,vel hierâ: præterea euacuaré languinem copiofeex bafilica vtriulq; 1a-terisad id.velio. etiam vncias, duabus vel tribus vicibus,quia corpus eft plenum languine.Poft mif-fionem fanguinis darempræparantia,fyrup.borag. buglo(ræ,lupuli, amp;decoquerem in quindecimvel fedecim vncijs aquæ cafei cum modico oxymellis, adpurgandum, leniendum amp;nbsp;coquendum fuccum melancholicum ; tandem euacuarem cum leuiori-bus,primum quæfuccum melancholicu Scpituitam fimul educut,vt cófeftio hamech,8t alia: poftea vbi femel aut bis hoc faftü eiret,ad decodu ellebori ac* cedere cum alijs : vt, omne genus myrobal.contu-fum infufum in aquafumi terræ decoquas: coólioiU

708 IO. B AP T. MONTAN! præterea addant foliafciiæ, epithymû,polypodiû, glycyrhiza, amp;nbsp;fernen citri, j,fernis ellebori: amp;nbsp;J v i. huius dccodi furnantunidq; ter vel quater face rem,prout Si humorern educi, amp;nbsp;ægrum melius habere viderem.Videbit proculdubio fe iuuari hac a none, Præterea vtatur viftu optime nutriente : co-medat carnes iuuenes générantes bonum fangui- , nem:vinum bibat maxime nigrum aut fubruffum: fit cum focijs lætus amp;nbsp;bilans : viuatinaerepuriore, æ-Bate prçfcrtira,qualis eft in Foroiulio, vel ad montes Vincentinos. Hæc omnia G quo ordine debet, agat,vel curabitur,velfaltem minus laborabit.

Onqueritut bic de quadam difpofitio-'f ”^ præter natura circa oculum,amp; maxi-me quod in finiftro oculo fitimbeciUi-tas videndi, videt enim quafi per quan-dam nebulam : in alio oculo eft quædâ punftura.In finiftro oculo adeft etiam quædam macula circa cor neam,maximè vbi terminator ad pupilla.Petit confilium. Et cùm omnis difpofitio præter naturam in-digeat curatione fibi propria, ideo inueftigandx caufæ illius maculç.Et quç fit caufaillius nebula ap-parentis in vifione,inueftigabo ego ex bis qug vidi. IfteNobilis virvbicunq; verfat, autafpicit aliquid circa aerem tenebrofum, pupilla fit maior ; vbi aute in luce aliquid videt, redditurpupilla conftriftior. Hoc eft vnum,quod eft inueftigandum,amp; hoe vidimus heri.Adeftigiturnebula,ideft,videt quafi per nebulam: hoc eft ab vna trium caufarü, vel ab inftru mento, vel à virtute illuftrate,vel alpiritu:his enim tribus fit vifio.Ergo apparet nebula,vel propter in-ftrumentum,vtin catarafta, quiainea inlpatioeft quædam

C ON s V L T. M E D c I N. 709 ^uædam aqua obfcura,quæ impedit tranfeunté fpi-ritum,amp; reddit fpiritus obfcutos: hoc nö eft in hoe viro : nam hæc aqua appareret ad fenfum, imó in v-troq; oculo pupilla eft clara, fine aliquo nocumen-to.Non etiam eft materia obftruens in neruo, quia Ipiritus liberè tranfit,amp;pupilla dilatatur, cùm alter oculus clauditur,quod amp;nbsp;Auic.ponit. Vnde atguit quod fit liber tranfitus fpirituum.Ergo nullam ui-deo obftruftionem in vijs,perquas vel virtus vel Ipiritus non pofsit pertranfire. Ergo hæ partes funt liberæ, amp;nbsp;oculus, quantum ad hanc vifionem impe-ditam.Igit vel virtus erit affeda. Sed hçc etiam non eft affeda;quialicet fit in cerebro,amp; poftea determi natur ad ipfum oculum, non apparet aliqualæfio: ideonecad virtutem hoc referendum. Ergo relin-quitur, quia ex tribus his aliquid efle necefte eft, quod hæc obfcuratio fit in fpiritibus, amp;nbsp;ad hoe refe roomnem hanc obfcurationem ;amp;hoc eft præci-puum : nam dum eft in obfcuro acre,dilatatur pupil la ad oculum,amp; videtur cornea conftringi ex dilata tione pupillæ. Contra in acre claro amp;nbsp;lueido pupilla conftringitur,8f cornea dilatatur.Hoc indicat Ipi ritum quidem eflömultü qui deueniat ad oculum, fed tarnen cralTum.Ergo dixerim ego,fpiritum ema-nantem efle propter aliquam materiam cralTam ad-inixtam,fadum crafsiorem. Vnde in loco obfcuro, cùm non adiuuentur Ipintus ab aliquo extrinfeco illuftrante,hinc natura illud quod nonpoteft age-re, facit ex multo Ipiritu, amp;hincexmulto conatu dilatatur pupilla,propcer multitudinc Ipiritus adue nientem.Sedinluce clariore illuftrantur fpiritus à luce : ergo minor fpiritus requiritur ad operationé videndi,amp; inde pupilla redit ad propriam fuam na-turam amp;nbsp;magnitudiné : amp;nbsp;hoe etiam videtur in illis

710 IO. B A PT. MONTANT qui habent craflbs fpiritus.Ex ilia igitur manifeftiC Êma dilatatione in obfcuro loco,amp; cóftriftione pupillae in luce, dico cp fit hæc læfio vifionis propter crafsitudinem lpiritus,amp; non propter crafsitudiné corneæ.Et quôd hic Ipiritus fit crafîus,funt rpulta figna. Patitur etiamin oculo fano dolores. Ocu-lus qui patitur cft inibccillior. Et quia quælibet iniprefsio fit fortior in fubiefto difpofito, ideo iHe oculus refiftit quidem plus, fed non ita oculus at-feßus. In oculo fano non potuit fe defendere, quia defcenderat materia ftiæulans amp;nbsp;acris, amp;nbsp;itafe défendit quantû poteft. Ergo vterqj oculus affeftus: fanus,quia eft dcftillans.Oculus auté affedus duo-bus modis. Et fpiritus deuenientes ad oculum affe-^Ium,patiuntur.Hæc videtur elfe caufa. Et nô poflu niusimaginari quidéquæ caufa fit in inftrumento. Hoc quantû ad nebula amp;nbsp;obfcuritatém,quam perci pit videndo.Hoc in ebrijs videmus manifeftè,amp; qui bus vaporcs afeendunt ad cerebrû : nam fpiritus iHi funt crafsi in eis.Et tp illis in pauco tempore contin git,fit in bis perpetuô propter caufam intrinfecam.

Nunc de macula.Non confiât apud me certi all-quid deilla. Si dixerit aliquis, quôdibi fit cicatrix, propter aliquod vlcus, quod procefsit : verum eft quod contingunt quidem fiepe ex vlcere: fed an hie itafit, inhoc eft difficultas. Si fuiffet vlcus, vidif-fentilh qui curarunt. Sed hoc nobis non eftindi-catura : nam an fucceflerit vlcus ex illo tuniore,non eft nobis didum. Hoc ergo apud me eft ignotum. Si non vlcus,ergo nec cicatrix : fi non cicatrix,ergo aliqua materia vifeida amp;cra(rain caufa crit huius maculæ : ficut amp;nbsp;in reliquis corporis partibus hoç euenire videmus,vt in cute,in qua fiepe oboritur ta Jis tophus aut macula : amp;in oculo hoc frcquentlf-fime

C o N s V L T. M E D I C I N. 7« fimèaccidit. Ergo ego potius crediderim hoe efle ex materia tali,vifcida amp;nbsp;duriore, nifi audiam de vl-cere.Sed hanc maculam noncuro.Anautemfic in fuperficie vel non ? Heri vidi,amp; fum quidem lam fe-nex, amp;nbsp;vifura debiliorem habeo,tarnen vidi efle in fuperficie.Hoc tarnen relinquam in dubio, amp;nbsp;relin-quo hoe confcientijs veftns: amp;nbsp;pro nunepono in dubio, quia variât cura prout eft ille locus. Modo eftvidendum deillaobfcuritate vifus, quia dehac plus refert,quia in deterius vernet proculdubio. Suppofito quod fit propter obfeuritatem fpirituû, propter materiâmixtam : amp;nbsp;cùm materia fluat per oculos,primô quærit quæ fit ilia materia : fecundô, Vnde,an fit in oculo.Quo ad primum, dico elTe ma-tenam mixtam,partira pituitolàm, quod apparet ex confiftentia amp;: crafsitudine, gumraofitatc amp;nbsp;vifeidi täte. Ergo eft pituita. Sed percipit punduras ali-quas amp;nbsp;corrofiones, ergo eft amp;nbsp;biliofa.Dorainatur quidem pituitofa quo ad quantitatem,fed non quo ad vires.De fecundo,vnde denuaturlln oculo non generatur,cùm fit copiofa.Et fi elTet tanta intempéries in oculo quç generaret hanc matcria,efl'cnt alia lymptomatain oculo,amp;oculus nó eflettam clarus. Sed an caput,an partes inferiores tranfmittandCre do cp nó fit referendû ad caput. Illud membrûfanû eft,cuius operationes funt fanæ.Sed hoc caput non eftaffedû, nam haberet vitiatas operationes. Sed adeft grauitas,amp; adeft materia.Dico,(p hoe eft pro pter afcenfum vaporum. Non nego ibi efle materi-am, fed an ibi generet, videte Gal.hb.i.de.dilf.feb. de caufis periodorum,amp; de natura fluxuum amp;c.Er-gonon negoà capite materiam fluere ad oculum, led non video vitium in capite, vnde generet in ca pite. Primo igitdicorp eftimbecilhtas ventriculi.

Et hepar habet valdecalidûjCÙm coqueratur quad nihil pofsit tolerare. Item quad hepar calidumha-beat,manifeftifsimum eft exhabitu corporis,amp;ha-bitudine venarum.Stantibus his diiobus,quid miru replei i caput?£x ventriculi irabecillitate multipli''a turpicuita;exhepatis caliditate afcendunt vapores ex toto ambitu venarum,vt Galenus dedoloreca-pitis.j.fympt.Ergo cum fint hç duæ caufæ, non mi-rum fipatiturdeftillationes multas amp;nbsp;catarrhum : amp;nbsp;cùm oculi fint imbecilli, expellitur materia ad oculos.Et videmus omnia confonarationi.Exven-triculo funt vapores crudi,excaliditate hepatis vapores calidi :ergo materia mixta, quum habeat di-ucrfas mineras.Concludo ergo caput non affeflum per eflentiam.Sed eft repletum,dolet, grauitaté habet capitis.Dico hæc omnia efte per confenfum. Ite plurimum dormit.Dico,hoc fit propter mukitudi-nem vaporum afcendentium. Vnde ebrij qui alias funt vigilcs,amp; omnino parum dormiüt,tarnen tune cùm ebrij funt multum dormiunt. Vnde credo, vt apparct ex toto habitu amp;: opcribus optimis, quód fit in fe calidi amp;nbsp;ficci cerebri, amp;nbsp;qubd non fit dedu-ftumadaliquam intemperiem :fedeft quidemaffu fio matenæ refrigerantis,fed nó in effentia eft muta turn cerebrû. Ergo credo quód fit propter materia pituitofam amp;nbsp;biliofam, amp;nbsp;quód deueniat à capite, fed non generetur ibi,fcd à toto ambitu corporis.

His luppofitis de cura dicendum.Potéft ne cura rilDuo funt hîc: primo macula,fecundo obfeuritas vifus:amp; fi tollaturmateria,illclj3iritus remanebitin propria fubftantia. Tarnen cùm fpiritus fit nobilifsi mæ naturæ amp;nbsp;oculus, facile accipiunt nocumentû: amp;nbsp;quod hæ affediones perfeuerantes non bene cu-jantur:amp; Auic.dicit,poft fex aiinos non effe curabi-

C o N s V L T. M E DI c I N. rij les.Ego credo quod cura erit ütis difficilis,fed prç feruandus tarnen eft.Si illa macula eft ex vlcere,non poteft curari.Si à re quada dura, vt diximns, amp;nbsp;pee tune etiam. Nam lires illæ duræ, amp;nbsp;tophi in cute vixpoflunt curari,quid fietin membro tarn nobili? Ergo hæc curaimpofsibilis. Sed quia petit præfer. uationem,amp; curationem etiam,fi fieri poteft, natura rei indicat nobis quomodo fit curanda. Quia re-pleturperpetuô caput ex caufis inferioribus, ergo materia primo eft auertenda.Si materia eft aggrega-ta,euacuanda erit:quæ continue afcendit,erit auer-tenda: amp;nbsp;quç generaf, prohibenda ne generet : quo ad parte genera ta euacuet.Ergo euacuandu corpus. Nó toletat fortia.Ergo faciamus vt baiuli,vt Gal.2. de cauf pulfuü,portant pluribus vicibus quod alius fortis quidam portaret vna vice. Ita'amp; nos fçpius amp;nbsp;leniterpurgemus, vt cumhiera, cum pilulismafti-chinis, quas dicit fe ferre pofte, propter agaricum, quia in capitc eft materia:euacuant etia ventriculu propter aloen . Item tolerate poterit pilulas de tribus, vtRhabarbaro, agarico, amp;nbsp;aloc, quia materia eft in hepate, ventriculo,amp;capite. Ergohæ pilulæ optime conuenirent hepati propterRnabarbarum: capiti, propter agaricum : amp;nbsp;ventriculo, propter aloen. Exhibeanturfyrupi qui non tarnen atténuée materia craflam,fed etiam quibus clarificenturlpi-ritus;amp;ideo faceremus exfuccofccniculi,verbenç, euphragiæ amp;c.Item betonicam poflemus addere,amp; facerem ita fyrupum magiftralem, qui attenuaret materiam, amp;nbsp;clarificaret ipiritus. Et hi fyrupi exhi-berentur inter pharmacum primum amp;nbsp;pharraacum alterum.Euacuato toto corpore, amp;nbsp;diuerfione etia fimul fafta per ipfum pharmacum,tarnen neceflariat etiam funt poftea continux diuerfiones, amp;nbsp;hx fiant

per pilulaSjlicet Galenus damnet hunt continuum vfum pilularum,tamen non eft inconucniens.Face-rem ego quidem cauteria,non in capite,quia attra-Eeretur materiamec in brachijs,quia tunc etiam at-traherem ab inferioribus ad fuperiora : fed in tib'js facercm,fcilicet in vtroqj crure.Et hje puto fuffice repro auerfione, non pro deriuatione :hanc enim non intédimus.Hçc cauteria teneant apcrea noper inenfes,fedperannos.His fadis no puto caput mul turn corroborandu efleffi tarnen videtur quod fint faciendæ lotiones,ne recipiat materia,pofsent fieri cum decodo cxrofa,pro confortatione, amp;nbsp;chamo-inilla,amp; paru gummi fandarachæ diluti, amp;nbsp;aliquid etiam agarici addi poteft, vt fiat mundificatio capitis .His peradis ego nollem moleftare ^ru:nó cum aquabalnei, quiaficci habitus, amp;nbsp;calidi hepatis.A ftillicidio abhorreré vtàpefte,propter intemperié illius capitis,amp; credo quod pefsimè inde haberet fi vterctur eo. Quo ad oculü,nó indigemus vna in-tentione.Nam non eft verfimile, quód cùm femper aliquid afcendat,tp non aliquid infideat.Ideo corro borctur calor innatus oculi,vc coneoquat materia. Ideo cùm Gal.nihil prçponat fœnugrçco,hoc enim concoquit fine attradione,amp; corroborât caloré, amp;nbsp;diffiare facit fiibi eft aliquid crudi,ergo vterer fre-quentifsimè decodo foenugræci.Quo ad abfterfio-nem amp;nbsp;mundificationépræcipuè illius puftulæ, ca-ueremtanquâàpefte,aremordicante. Tutiafirede præpararetur,amp; veram haberemus, laudaré : fed quia nó rede præparatur, amp;nbsp;femper videmus quod quoticfcunq; vtimur excitet doloré,cùm tarnen ipfî antiqui dicant earn minime elfe mordacéjideo omit titur.Soleo ego parare albumen oui cumzuccharo candi rofamp; ponere in foléin aliquo vafe donee exic cetur.

C ON s V L T. M E D I C I N. 71? cetur,amp;poftea contûdere amp;nbsp;côtererein marmoregt; amp;nbsp;de hoc puluere infpergere oculû. Vel fi volumus facere collyriû,amp; diluere cùm vfus poftulat,cû mo-dico decodi fœnugræci : hocabftergit fine mordi-catione, eft enim mordicacifsimû medicamentum. Et côfortat etiâ hoc collyriû exiccando,ne recipiat noua imprefsionc.Et caueat à fortib.remedijs,præ-dico enim ei,fi multa remedia adhibuerit,(p efficiet totus cæcus.Hoc eû admonitû volo,amp; credat mihi.

Larifsimi atq;doûifsimi viri, occurrit nobis nobilifsimus adolefcétulus, cum quibufdam difpofitionibus præter natu __ram,quç apparent fenfui.Duo fenfu de-prehendunt circa cutem,qui afPeftus cum fint con-tigui,tarnen videntur diuerfi amp;nbsp;contrarij.Primo eft priuatio omnimoda capillorû:quæ fiue fit alopecia, fiue ophiafis,fiue caluitium,nunc non dicam,fed infra. Secundo eft tumor quidam præter natura, cum cruftis amp;nbsp;puftulis apparentibus. Eftibi raritas, amp;nbsp;ideo etiam priuatio capillorü. Primo vident eße af-fediones contrariæ.Defeftus pilorü folet ede ex ni mia ficcitate.Crufta et à^û^it proueniüt illi ex depra nationehuraorû.Caufæigithorû confiderandç.Pri nio quo ad priuationé pilorü, dico hac nullo modo efle pofte ex ficcitate,fed ex redundâtia aliqua mali humoris:amp;ab eadé caufa prouenire has affediones, fcilicct à deprauatis humorib.Nam pilorü conueni-ens materia,tefte Gal.amp; melius Arift.x.de gen.ani-mal.prouenitexhumoreadufto cum quada pingue dine,amp;fubftatiaaërea:vbi talis materia deficit,defi cit etiâ materiapro pilis.Hic illa materia nó eft talis

7ilt;î I O. B A P T. M O N T A N I qualis efle debebat,fed corrupts amp;nbsp;depranata-Eodé loco dicit Atiftot.quod pilifunt pafsio cutis, amp;nbsp;re-quiritur etiam ad generationern pilorum tempera-mentum cutis: amp;nbsp;ex luperflultatibus cutis tantum-modogenerantur pili, amp;nonex alia fuperfluittte: vndefecûdùm cutim afFeââ afficiunt pili.Ergo talis materia eft propter duo:primô,quia ifta materia no eft idonea ad pilos generandos,fed corrupta. ecun do, propter locum nonbonum, quiatemperies cutis eft valdehumida, quæ non poteft producere pi-los.Nam amp;nbsp;nimia humiditas amp;nbsp;nimia ficcitas prohibent generationern pilorum. Fortafsis contrariac-tiamquædam afteftio eft inipfis meatibus, nam amp;nbsp;horum ratione faepe non nafcuntur pili : fed hoc no eft manifeftum,dicamus tantii deijs quæ apparent. Ergo haftenus habemus intemperiem cutis, amp;nia-teriam malam,rationequoru videnturduo contraria fieri.Primo, priuatio pilorum in parte commiHu ræ coronalis,vbiplutimæfiunt tranfpirationes va-porum.Euaporatoplurimo humido propter ampli-tudinem meatuumin illa parte capitis, non poteft materia aggregari. Gal.probat vapores diuerfos ef-fedusfacere pro crafsitieamp; matenæ amp;meatuum. Nam fipoflunt tranfpirare, nihil mali autincom-modi inde euenit in cutc. Sed ft vel propter crafsi-tieni vel denfitatem meatufi cutis nó poflunt tranf-lpirare,fit vel pruritus, vei fcabies, vel «;l^t^ƒlf. Ergo in illa parte futuræ coronalis vbi meatus funt aper-ti,non poteft illa materia detineri, fed transljiirari, amp;nbsp;nihil aliud ineómodi facit quam priuationem pi-Iorum:non tarnen alopeciam facit,quia nulla ibi ab-rafioeft cutis. Ophiafis eft turn decorticatione eu ticulæ,quia fit propter humorcs deprauatos. Alope cia etiam ex ficcitate. Hie videmus in hoc puero, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vbi

C o N s V L T. M E D I C I N. 717 vbi deficiunt pili,efle afperitaté : ergo eft ab eaden caufa,àquafiuntcruftæ.Nam vbi cranium eftcraß-fius amp;denlïus,ibi materia non poteft tranfpirare, fed fiunt cruftæ. Ideo circa pofteriorem partem capitis apparent illæ piiftulæ,amp; videtur efle difpofitio quædam proxima ad x)^cSfa! 8c tineam. Ergo hæ duæ sffeftiones licet fecundùm fenfum videanturdiuer fc,tarnen ab eadera efle caufa videtis,fcilicet humo tibus deprauatis amp;nbsp;intemperie cutis, quæ in hoc pueto eft maxima. Sed vtrum illi humores depraua-fl ibi generentur, vel aliunde deueniant, inquiren-dum.Dico, vtrunq; poteft contingere: poteft enim ’liquando fieri, cp nihil patiente cute, taraen mate riaad illam demandetur.Sed in hoc puero video ip-fum optime elTe difpofitum quo ad habitum corpo-tis,calorem,amp;omnes operationes:vnde non video vndedebeant multiplicari humores tarn depraua-ti. Nam fi humores aliunde demandarentur, amp;nbsp;in membris naturalibus, vt hepate,lplene,ventriculo amp;C.efiet quædara mala difpofitio, tunc circa cutem Jpparerent maiora fymptomata :amp; nihil eft quod Qiagis atteftetur dilpofitioni hepatis amp;lienis quam color, quern in hoc puero videmus efle optimum, datum amp;nbsp;lucidum, propter fpiritus bonos amp;luci-dos quos habet.Vnde non video, vndc pofsit deri-uari humor ad cutim ex alijs partibus. Ergo dicen-dumquod membrum intemperie laborat:amp; tunc contingunt duo.P'’imum,quod alimentu etiam bo-num tranfmiflun a.. :utem corrumpitur,quia mem brum eft diftempe.utum, amp;calor eius proprius de-bilitatus,amp;humidum radicale confumptu, amp;ideo non poteft pars ilia exercere fuas adiones naturales,vt expellere,concoquere,attrahere amp;c.quçfunt propriæ cuicunqs membre. Secundo contingit pro

718 I O. B A P T. MONTANT pter hoc,quôd fciJicct font aliqua excremenra in vi cinis partibus,quæ neeeßario generantur in corpo re humano etiam optime diipoiito in omnibus quatuor codionibus:amp;hæcfemper expelluntaradpar tes debiliores. Ergo duopatif incômoda hicpu:r. propter intemperiem cutis. Primo, quod alimen-tum deueniens ad cutim non poteft confici : fecun-dô, quod partes vicinæ peUuntfua excrementa ad cutim tanquam pattern debilioré,vt foletin corpore humano contingere. Ergo inipfa cute eftaffe-Ûus,amp;eft intéperies cum materia. Non dixi quod ip principio contigerit intemperies fine materia, fedquôdexdefluxuillius humoris elifus eft calor proprius illius partis, propterea humidum radicale femicorruptum.Ergo habemus intemperiem propter humores,vnde amp;: habemus quare loco pilorum generent cruftæ. Quid modo fuit in caulà,quôd ad cutim magis tranfmifla eft materia,quàm ad alias partes ? Audio nutneem fuifle infedam, amp;genera-uifle pefsimum lac,vel propter intemperiem aliqua naturalem, vel alias propter malum regimcn,vtfo-lentiftæ: vndeinciditifte puer in febrem longam, quam habuit vfq; ad annum quartum.In ea state pucri folent habere maxima debilitatem capitis,vn-de etiam non poflunt fe bene erigere illo tempore, propter nimiam humiditatem, amp;nbsp;etiam caput tunc temporis videturillis eflemaius. Vndeplurimss-gritudines capitis tune temporis illis accidunt, vt funt epilepfis amp;C. Et quia membrum imbecillum, natura defatigata longa sgritudine,fecit crifim circa quartum annuminam quartusannus eft criticus morborum chronicorum. Etfic materia tranfmiffa ad caput. Non tarnen adeo fuit imbecillum caput, Vt materia reciperetur ad cerebrü, fed natura iftius

CONSVLT. MEDICIN. 719 puenexiftens fortis amp;nbsp;valida,expulit ad cutim partem ignobiliorem, amp;nbsp;vbi femel incoepit occupare cutim,manfit ibi amp;nbsp;imbibitaeft : amp;nbsp;fic fubiecutaeft ophiafis in vna partc,amp; crufts in altera parce, vt vi-detis.Haberaus ergo caufas propinquas amp;nbsp;remotas buius affeétus,amp;non cótingit ratione alicuius mé-bri principalis,vt folec plerunq; accidere in bis flu-xibus. Qitibus ica fuppofitis, apparet ftatim quid pofsim iudicare de eucntu buius ægritudinis. Credo quod pofsit curari. Aegritudo eft tantü in parte,amp; non babet radicem,nec in cerebro,nec in par tibus naturalibus, quamuis pofsit quidem cerebro communican nocumentum aliquod propter vicini tatem, fed tarnen non infigne: quoniam illud mem-brum eft fanum,cuius operationes fontfanae.Sed m bocpuero operationes cerebri funtfanæ, vt appâter,ergo amp;nbsp;cerebrum non eft affeftum. Sed tarnen non facile potent curari, quia intemperies ilia eft fixa amp;nbsp;confirmata,amp; babitus iam faftus, qui eft difficile remouibilis à fubiefto in quo eft, vt amp;nbsp;logici dicunt:durauit à quarto anno ulque adxiiij.Sunt ergo decern anni ; fed tarnen poteft curari. Natura rei indicat nobis curationem conuenientera. Nos fcimus,quod vbicunq; eft aliquid prxter natura in loco, medicus debet attendere an boc pendeatab alio, an non.Si ab alio,illud ent curandum:(in mini me, accedendum ad locû.In boc puero nullü mem-brum eft deprauatum,amp; ideo non credo effe opus cutatione membrorum mandantium. Etita tolli-mustotam illam biftoriam. Ideo credo quod non multum debemus laborare circa euacuationem.Bene verum eft quod tutius amp;nbsp;fine difpcdio erit,quód totum corpus antea euacuecur,fed non multis eua-cuitionibus,quia corpus eft benepræparatû. Ergo

740 IO. B AP T. MO NT A NI euacueturaliquo modo, amp;præcipuc cum fimusin vere,in quo etiam fana corpora purgari folent. Lc-niatur ergo venter cum cafsia amp;nbsp;hiera. Inhigidetur corpus,amp; ideo fyrupi fint non admodum eleuati in caliditate,necita incifiui. Nam illi humores funt fal fi, quod tcftantur cruftæ, quæ non fiunt nifi ab hu-moribus calidis amp;nbsp;aduRis.ldeo autem non nego eß fepituitam etiam, fed tarnen dico quod etiam adu-flos humores habet, prscipuè cum fit calidi hepa-tis,vcapparet, amp;nbsp;teinperatura declinet adcalidum amp;nbsp;ficcum,amp;forta(renutrixgenerauit inillohumo. res calidos, amp;nbsp;folent bibere vina calida, amp;nbsp;fortafle etiam habuit malos amp;nbsp;corruptos humores: amp;nbsp;vtina fciremus etiam aliquid de hoc,Deus nouit .Ergoda rem ego fyrupum de Cichorea, vel de endiuia. Vel ita facere: darem fyrupum de cichorea,amp;Iocoaqua rum,fcrum laftis caprini darem; hæc facerent aper-tionem,abfterfionem,amp; etiam infngidarent;amp; credo hocgenus fyruporü eflè optimum pro hoepue-ro. Pro pharmaco darem agaricü cum cafsia, quod eft medicamentum conuenientifsimum, amp;nbsp;poteft educere omnes huraores.Faótis euacuationib. om-nis fpes mea(vt ingenue dicam)enet circa localia,amp; reftificarem intemperiem cutis. Calor eftelifus amp;nbsp;fuffocatus, amp;nbsp;tollendifunt humores praui. Primo igituramouendi humores qui funt in ipfa cute,fci-licet exiccantibus.Secundo confortarem cutim, ne araplius teciperet vel excrementa membroruin,amp; conficeret propriu fuü alimentü. Confortaturauté calorcü moderate calefacientib.Remoueanthurno res illi mali abftergencib.amp; exiccantib. Chirurgus fricet locum vel cum pannis afperis, vel cum fquil-Ia:(ed cum pannis alperis condenfanturmeatus:fii-Öio cum fquilla eft mitior, Sc maxime conferret. Et poftea

C o N s V L T. M E D I C IN. 7« poftea fiant lotiones quæ fubtilius penetrant,amp; ma gis in profundum. Adderem amp;fu!phur, fed cum li-xiuio acri,in quo eflet nitrum amp;fulphur : in princi-pio enim non eft ftatim vtendü aftringentibus. Poftea facerem etiam lininienta abftergentia, vt eft 0-leum amygdal.amararü, cum iride,centaurio mino riamp; maiori,amp; Gentiana, pane porcino, ité clemati dealtera, Stariftolochiarotunda.Fadis abfterfioni bus,leniter exiccandum amp;nbsp;confortandu, amp;nbsp;tune de uenire poflumus ad illa quæ recipiunt alumen,amp; e-tiam caichantum, fi opus eflet maiore exiccatione. Fadis mundificationibus credo quod pili per fe ge nerabuntur.Sed fi non oriantur, confortarë locum, amp;nbsp;nihil magis expediens ad hanc rem quam linimen turn fadum exoleo amygdal. dulcium,ladano,amp; ca pillis Veneris puluerifatis, amp;ponaturfupcr locum: ham plurimùm facit ad pilorum generationé, amp;nbsp;ad tollendum quicquid eft circa radices pilorü.Oled amygd.dulciumhumedatcutemjfifcrtcex medi- * Wmentisfiiperioribus nimis exiccata eflet. Et hæc funtmutanda prout videbitur, amp;nbsp;affedio mutabi- ' tur.Vidus fit exquifitus,quia bic maximam partem curæ fibi vendicat.Sic puto emendari pofle,Deo vo lentc,hoc vitium.

Confult. GXL1111. Demorbo GAÜico,po dagrd es- heflicci,uni cum pru-, ritu muxim o.

HVita funt fymptomata in hoc nobilifsi-fimo viro,tna tarnen fun t prçcipua,quç veniunt confideranda, amp;nbsp;debis etiam maxime conqueritur : ideo de bis dica, ïebquis prætcrmifsis:tamen ea etiam vt figna qux-dam amp;nbsp;caufas referam. Prima dilpofitio prêter na Zz

7» I O. B A P T. MONTANT turam funt dolores podagrici,amp; tumores circapar-tes extremas pedum B; inànuum.Secunda,con;uni-ptio totius corporis.Tertia,pruritus vehementifsi-mus, amp;nbsp;maxime circa extremas partes amp;nbsp;pudenda. Et quia nullus morbus nec cognofci nee curari re-ftè poteft nih ex cognitione fuarum eau(arum,ideo fingularum naturam amp;caufas videbimus. Primo do lor amp;nbsp;tumores nece/Tario proueniunt ab aliquo de-fluxu materiæ, amp;nbsp;fie habent omnino caufam aliquä materialem : amp;nbsp;in hoc Temper quatuor concurrunt. Primum,locus qui patitur.Vbi confiderandum,an patiaturper fe,an.per confenfum.Secundum,materia quæ defluit.Tertium,vndedeueniat. Quartum, perquas vias. In dolore podagrico fi hæc quatuor rede confiderentur, medicus poterit amp;nbsp;redepro-gnofticari,amp; rede etiam curare. Primo quo ad lo-cum,anhic defluxus amp;nbsp;dolor fit ratione loei affe-dilDico, quod locus ipfe principaliter afficitur, • fuut enim ibi omnia præter naturam : nam corrupta eft figura membrorü amp;nbsp;forma, amp;nbsp;deftruda eft quati tas,nam tumor eft infignis: ité eft folutio cotinuiin illis partibus, amp;nbsp;ifta oihia procédât à mala téperatu ra, cui infint tot malj compofitiones.Ergo hçc loca cum fint extra naturalem fuam dilpofitionem, funt affeda,amp; fic nec attradio,ncc cócodio,nec vlla vir tutum naturalium fortis eft. Item eft impedimentü in virtute motiua,amp; fic fecundum omné modü,com pofitionem amp;temperatura,patiuntilla membra. Et video quod quamuis ad ilia loca nihil affluat aut de mandetur,tarnen non eße fana, fed corrumperctur etiam nutrimeiitó influens optimû.Secundô,perpe tuó influit materia, vnde dolorfemper renouât per X v.dies,ex acceflu fcilicet nouæ materiæ:amp; hæc ma teria inquiréda cfLEt plerunq; quçlibet materia po dagræ

CON s VL T. MEDICIN. 7iJ-dagrç eft duplex,pituitofa amp;nbsp;biliofa,curn aliqua par tefanguinis.Vnde videmus podagricos primo ru-befcere,deinde autem tophos illos amp;nbsp;materiam fieri albam.Ergo fupponatur nunc talis matefia, amp;nbsp;infra etiam probabo. Et intclligo bilem turn earn quae eft ex permiftione pituitæ,amp; etiam vitellina quæ ex aduftione. Tertio, vndedeueniatifta materia quae influit.Ex habitu corporis,amp; propria eius tempera-tura,amp; etiam ratione viuendi hoc colligi poteft.Pri tnoeft calidi amp;nbsp;ficci hepatis, amp;nbsp;talis natura duo fo-Ict maxime pati:primô,quôd in ventriculo generan turplu'rimaexcrementapituitofaxùm enim habeat graciles mulculos abdominis, amp;nbsp;inde priuatur in-ftrumento calefaciente ventriculum, amp;nbsp;ficplurimae pituitofæfuperfluitates generantur propter imbe-cillitaté ventriculi, amp;nbsp;codio ventriculi fit elixatio-ne,id cft,humido calore,non ficco,amp; prçternatura-li.Et conquerit ipfe quod habeat tarditatem conco âionis',amp;cùm fit concoftio diminuta, erit ex frigi-ditate. Quo ad hepar,eft calidum,amp; hoc darum ex pruritu amp;nbsp;habitu corporis,amp; vfus eft multis exerct-tijsamp; nimis potentibus,amp;vixitinotio,vnde aggre gati multi humores,qui non potuerant difiolui luo confueto exercitio :prætereamcdici male euni cu-larunt, mittendo in tempore calidifsimo ad ther-nias. Et licet bibit aquas de Villa, qu® funt frigid®, tameh Gal.dicit rp omnes therm® exiccât,Iicct fine frigide.Item totum cerebrum eft deduftum ad dyf-crafian ex illo ftillicidio,vt Gal.6.de cuen.valet. de-fcribit ineórnoda ilia quæ fequuntur ex intempefti uo vfu illorü,quç yidemus etia hic,vt Gal.in eo loco defcripfit,fcilicet maxima deftillaiio,amp; fluxuS diarrhicus.H®c deftillatio per neruos defluens, facit dolores,hepar generat biliofos humores,ventri

7X4 I O. B A P T. M O N T A NI culus frigidiot pituitam, amp;nbsp;cerebrum etiam catar-rhum facit, cuius calot confumptus eft ex illis em-brochis:amp;licet habuerit naturalem temperiem cerebri calidam,vt apparet ex facie mercuriali amp;c. tarnen ex confumptione huius caloris naturalis eft fa-dum frigidum, amp;faâa quidam difpofitio fenilis, vt rede dixit Excell. D. Quarto,per quas vias deue niatiftcfluxus.Dico quod habet omnes vias, amp;nbsp;ve-nas amp;nbsp;arterias latas,quia cor eft calidü,cft enim ani mofus.Et eft adhuc hgnü manifeftifsimü, quiafcili-cet excemit plurimü de vrina, etiâfî modicè bibat, adeo vt mirum fit,amp;vix viderim in aliquo tantum vrim.Et höc fit propter duo:primó,proptcrlatitu-dinem viarum, amp;nbsp;aliam caufam quaro mox dicarn. Ergo cùm concurrunt hæc quatuor,neceirarium eft talem materiam defluere ad locum. Q^o adta-bem amp;nbsp;confumptionem corporis,vndefit. Egodi-cam opinionem meam. Quia cùm fît confumptio maxima,amp; non tantùm humidum nutrimentale,fed etiam fubftantificum confumatur, necefle eft quèd velaliquid fît in membro, vt eft vel caliditas in fi-gnis, vel frigiditas amp;nbsp;fîccitas amp;c. amp;nbsp;fîc poteft acci-dere corruptio:licet nutrimentum adueniens fit bo num,amp; fic membra funt imbecilla,vt non attrahant nutrimentum, amp;itafiat atrophia. Vel ifta confumptio potius eft propter malum nutrimentum amp;cor ruptum, demiflum ad membra. Dico quodinhoc corpore amp;nbsp;ægritudine, incaulaillius confumptio-nis funt deprauati hiimores,qui3in hepate funt cali diores,in ventriculo falfi:8c caufa: fucrunt plurimi. Primo caliditas hepatis;fecundó morbus Gallicus, in quo quæcunque fît intemperies, femperhumo-res funt adufti.Et fîgnû eft, quia præterquàm quod rnaciem amp;nbsp;dolorem,habent etiam deprauatifsimum

CON SV LT. MEDICIN. rxÿ colorem:amp; talis eft color,qualis humor. 4. de tuen. valet.Ergo cùm virillepatiaturmorbum Gallicum, amp;nbsp;adfît caliditas hepatis, vnde deprauati humores generantur, amp;nbsp;generati etiam funt iandiu,hæc etiâ caufa eft pruritus. Sed etiam credo quôd illa membra calidaamp;ficca,fint reddita calidioraamp; ficciora feipfis,amp;quôdpoftea fint fafta frigida amp;nbsp;ficca, vt GalenuSjtum ex progreffu ætatis, turn ex illis exer-citijs,venere,thermis amp;c.Et fie quia extrema mem bra etiam funt affefta, ideo duo concurrunt:priraû, deprauatum alimeutum:lecundum,membra que nô recipiunt firum alimentum.Et quod maxime alimen turn corruptum fit in caufa huius exiccationis, ha-beofignumhoc: quiailla membra quæfuntprope ventriculum amp;nbsp;ventrem inferiorem, non funtita ex iccata,quia'illa membra exaturanf exmcliore parte alimenci,amp;ideo illa mêbra naturalia nó funt ita affe fta, vt membra remotiora.Ethinc fequitur, quód non fit illa tabes ex corde.Hoc probo ex tribus: pri nió,quiapulfus non eft ita durus:fecundó, membra circa ventrem inferiorénon funt itaafteâa : tertio, marterijs non eft magna imbecillitas. Et cùm Gal. dicat fecundo de caufis pulfuum,quód in tabe cordis neceflario cadit virtus:ergo non credo quod fit hæc tabes ex corde exiccato,fed propter duas can-fas iam diiftas. Quo ad tertium,pruritus habet fa-cilem caufam, amp;nbsp;agnitionem caufte. Nam ftantibus, maxima deprauationehumorum,amp; hepate calido, amp;nbsp;cerebro amp;nbsp;ventriculo tali,vt generent plurimum pituitæ,quid mirum?Nam pituita fi aduratur, fit fal fa,amp;poteft etiara exputredine fieri ifta pituita fal-fa. Duæ enim hæfunt caufæputredinis pituitæ. Ergo cum hie fit caliditas ignea,amp; pituita facile putre feat.fitfeabies : amp;fccundum maiorem amp;nbsp;minorein

71« IO. B A P T. MONTANT adiiftionëjfiunt illæ affeâiones cutis.Ethinc etiâfê nés facilius patiuntur pituitain, amp;immedicabi!em, quia in fenibus funt plurimi humores falb amp;nbsp;adufti. Elabemus i^itur caufas horü triû lymptomatû. Hu itafe habentib. vnum dicâ circaprognofticû. Qao ad podagrâ confirmatâ non video curationé.Q^an tum ad humoréaffluentCjfipofTemus corrigere më-bra mandanti3,poflemus etiam prohibere affluxura borum humorû.Quo ad euacuationem idem dicen dum,quia pendet ab eadem caufà : amp;nbsp;fi poflemus e-mendareilia tria membra,.fortaflc iuuare poflemus. Quo ad euacuationem, vtrum dcbeamus procedc-re cum balneis?Et non immérité fada eft difficulcas amp;nbsp;dubitatio inter Excel!. Dodores. Quia fi poffe-mus nutrire corpus,amp; augere humidum in hoc cor-pore,ego crederë quôd reliqua etiâ faciliora eflent. Qu^æ via ergo melior?Propofitus eft amp;nbsp;vfus Iadis,amp; apertio meatuû amp;c.Sed quoniam ilia humedatio fie ri nô poteft,nifi fiat attradio nutrimêti ad membra, amp;nbsp;oportet vt penetret,8(: vt calor membri qui eft eli xans augeatur,ideo debet augeri calor membrorü, amp;nbsp;corroborari, ne tarnen fiant'membra ita laxa, vt non pofsint humiditatem concoquere amp;nbsp;dilatare. Et ideo Galenus optime voluit fieri balneum, licet balneum difflare faciat.Ideo etiam voluit quôd fu-bitó poft balneum debemus vel irrorare corpus a-qua frigida,velinungere oleo quodam conftipante, vt alimentü retineatur.Et fic ego non video quomo do ifta balnea pofsint impedire operatióes noftras: primó,quia corroborant membra, amp;nbsp;attrahunt ali-mentum, amp;nbsp;colliquant excrementa, amp;nbsp;fic fortafte i.uuabunt etiam podagricos dolores,quia iHa mem-branon nutriuntur, fed habent excrementa pluri-ma cruda.Ec non femper iftabalnea faciunt deflue-re hu-

C o N s V L T. M E D r c r N. 717 re humores-, fi non fint humores multi : amp;nbsp;quamuis aliquid dcfluat,potius erit ad bonum. Et ficut Gal. de osymelite dicit, idem etiam de hoe auxilio dice re polfumus,nullum præfidiû tarn bonum eße, quin babeat aliquod nocumentum. Nolite ergoitaab-horrereabhis balneis. Etfiepoft balneü applicaré oleum rofaceum fimplex,quod confortât, amp;nbsp;prohiber ne corpus refoluatur laxacum per balneü. Sunt etiam aperiendi meatus intrinfeci,non extrinfeci. Delate mihi fummopere placeret poft euacuatio-nem,fed non mulieris,licet hoc fit conuenientifsi-nmm ad alendum,propterfalacitatem, quia eft üla-cifsimum. Syrupum darem ex fero capnno,amp; impo nerem oxymel,amp; mei rof.pro corroborando ventri culo.Rafis dat v.heminas oxymellis. Cafsiam lauda rem cum fyrupo rof.Dari pofset lignum,amp; aqua li-gni ; fed lignü non fit exiccatura. Primo euacuetur, poftea detur lac, amp;nbsp;corroboretur calor innatus.

Confult. c x L v. De vtriufq; L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cruris contradione.

Onga efthiftoria rei, fedfumma faftigia reile-quar.Vnum eft fummum amp;nbsp;praecipuum quod habet hæc nobilifsimaDomina,amp;hocconfiderabimus di ligenter, amp;rcliqua omnia fibi inuicem fuccedent ex hoc redè confiderato. Primum eft, quod habet contraftionem in vtroq; crure, quod non poflunt fe extendere.Item habet imbecillitatem, quod non poteft fe fuftinere,amp; manere in illo ^tu. Et ita funt hæc duo,imbecilhta,s,amp; illa contradio.Accedit ter tium,amp; eft diminutio fenfus circa crura ; amp;nbsp;dicit, cp fi quis tangit illam in crure, videt fibi quod tangac rem alienam,amp; non fuam carné. Hçc tria funt confi deranda,fccundû fuas formas et caulas.Quo ad có-traâionCjquçiifin quogenerc morbi fitcollccau-z* 4

728 1 O. B A P T. M O N T A N I _ da.Habet quidem hæc contrario complexione cor ruptäjfedprincipaliteraffeftio edin compofitiune, amp;vitiata eft præcipuè figura fcilicet ipfius nerui: cùm ciiirn debeat effe longus, eft decurtatus, amp;nbsp;ita amifit propria formam.£t cùm’ m longitudine co.--ruptafint vitia quæ ad quantitatem pertinent, amp;nbsp;eti am ad figuram,cùm eft correpta amp;nbsp;abbreuiata chor da,ita quod nihil eft amiflum de fubftantia, nó poft fumus dicere quod fit vitium in quantitate, fed in fi gura,quia neruus eft decurtatus.Secundo,imbecil-Îitas fenfus eft adio læû.Huius autem fymptomatis cauftini,id eft, morbu oportet inquirere. Huius adi onis Içfç ratio formalis eft ipfa frigiditas, quia fenfus eft diminutus:diminutio auté fit à frigido,corru ptio aute à calido. Tertio, imbecillitas virtutis fufté tatiuç,quêadmodû eft naturale officiü in ambulan-do,eft etiam adio læfa,amp;habet fuam ægritudinem. Reducenda igitad idem, fcilicet ad frigiditatem, fecundùm principium fuprà didum, quôd omnes adiones diminuunturafrigido. Ergo illa frigiditas facit,quód virtus illa motiua amp;nbsp;fenfitiua non poteft deuenire ad locum,fiue Ipintus fiue virtus tranfmit titur,de quo nunc non difputabimus. Ergo hæ funt eflentiæ amp;nbsp;caulæ formales huius morbi. Nuncvi-dendæ caufæ amp;nbsp;coniundæfeu propinquæ,amp; remo-tæ horum morborum,amp; tune ftatim apparebuntin-dicationes curatiuæ:hæ enim fumuntur à natura rei rede agnitaamp;pcrcepta perfuas caufas. Caufam propinquam contradionis credidcrim ego, quod fitaliqua materia frigida, quæper longum tempus in loco frigido craflefada eft amp;nbsp;indurata, vt amp;nbsp;hoc manè diximus, quia materia illa fecundùm dinerfita tem locorum amp;nbsp;efficientium varié afficit.Nam quan dohæc materia deuenit ad medium mufculi, facit abfceft

CONSVLT. MEDICIN. nj abfcc(rus:fi ad caput mufciili, facit conuulfioné feu fpafmum:quandoautem deuenic ad chordas vitra inufculutn,non facit acutum doloi eni, nee conuul-fionc,amp; motus illos fpafmofos,quia fenfus in chorda non eft ita acutus: funt enim chorda: ordinatæ à natura,ad motus fortifsimos obeundos,ideo habet Iig3mentaplurima,amp; habent ctiam chords neruos obtuCoris fenfus.Et hinc nerui ad morum condici, funt magis frigidi,amp; duriores quàm nerui fenhtiui, quimagis ad medium déclinant. Etideo^materiae deuenientes ad qhordas, faciunt quidem deprauata figuram,fed non motus conuulfiuos, amp;ficfit quafi quidam abfceflus in chordis.Naro primo imbibitur materiapituitofa,qus in principio eft fubtilis, fed-propter frigiditatem loei congelatur:fi enim mate-riaininteftinis exiftens ita congelaturvtfiat quafi tophus amp;nbsp;cryftallus, quanto magis in chordis tara frigidis foterit talis materiaindurari amp;nbsp;congelari? Nam illa induratio amp;nbsp;cógelacio tam à ftigido quàm àcalido fieri poteft, vtfæpe iam didum eft, amp;nbsp;hoc obferuafle roultum referc ad curationem. Materia ergo illaad chordas veniens fuit indurata St conge-lata,amp; inde chords ills funt fads breuiores, ficut amp;nbsp;in citharis chords cùm imbibuntur aliquo humi do,corripiuncur,amp; etiam franguntur.Ita fit amp;nbsp;chordis in humano corpore.Cùm ergo chords corripi-untur,contrahunt membrum, quia chords lermi-nantur ad ipfa ofta, vt illa moucant, amp;nbsp;Cc etiam fit contradio ofsis adfuum principiura,quia chords intrinfecs ab illo humore imbibito funt fads bre-uiores.Hsc eft caufa proxima amp;nbsp;coniunda illius có tradionis füftentatius. Proxima autem caufa im-becillitatis illius fenfus,amp; virtutis fenfitius, eft ea-dem illa materia frigida.Nam Galen.5. loc.aft'.tefte,

7JO IO. BAP T. MONTANT cùm materia ilk deuenit ad neruos cutaneo»,inipe-diturfenfus,amp; non motus:amp; contra euenit cüm op-pofit© mode contingit.Hçc autem materia propter fuara rnultitudinem non iolùm in chordis eft, led etiam deuenit ad neruos deferentes cuti fenlum, amp;nbsp;inde virtus fenfitiua debilitatur ab eadé caufa frigi-da amp;humida,fecundû diuerfas partes. Er hoc qua-tum ad caufas formales amp;nbsp;materiales proximas. Sedquæfuntcaufç remotæ, quæ fouent has caufas propinquas?£t hiceft ingens chorus, amp;nbsp;vident omnia mebra conlpiralfein pernicié huius mulicris Au diui cp hçc mulier, aiitequàm traderet marito, fuit fanifsima amp;nbsp;boni habitus,amp;: nulla plane babuit egrl tudinem aut lçlîoné,nifi cp in brachio aliquandoha buit abl'celTus, qui per fe cuanuerut: vndeegopo-tius iudicauerim eius fanitatc,amp; bona corporis có-ftitutionc,quam aliquâ infîrmitaté,quia abundauit plurimo fanguine,nam expulit fuperfluü: amp;nbsp;hoc pater ex co,quia facile materia ilia refoluebatur : ideo non fuifle materia illam maligna,fed laudabilé,alias non tam ftatim rccefsiflet tabs abfeeflus. Nullü ita-que membrum in ea fuit Içfum, quia nulla operatio fuiflæf3,fed optime exercere potuit omnes.Etideo non polfum dicere,nec cerebrü,nec vcntriculii,nec vllû aliud membrû in ea affedü füllte. Pofteaaût tra dita viro fecundùm omné dimclïonc magno amp;nbsp;robu fto,amp; fuit puella xiij.annorum,que adhuc crefcebat (Arift.voluit puellas nó debere nubere ante xvitj.an numjamp;adolcfcëtes ante xxviij.)Cùm ergo in ilk çta te crefcente emiferit fernen,cùm ipfa adhuc indige-ret illo femine ad propriü nutrimentü,amp; fuit coada illud quod fibi erat necefl3riû,excernere,amp;etiâcô-ccpit,vnde eft infrigidatû corpus,quia fœtus attra-xit fanguiné pro fut nucritione, amp;nbsp;etiam poft abor-

C o N s V L T. M E D I c I N. 731 Turn nó eft bene purgata;nó ergo mirü fi vterus affe dus eft,8e totü corpus exinanitü.Et video illam ha bere membra parua, quafi nonperuenirepeftuerit ad perfedam magnitudinem. hinc igitur maxime vterus eft affeftus,amp; hinc habet fiuxum menftruo-rum alborum, amp;nbsp;varias etiam poftabortum habuit ægritudines. Vtero autem confentire amp;ventricu-lum amp;nbsp;cerebrum, notum eft Excell. veftris. Nam amp;nbsp;oe(ophagus,amp; os ventriculi, amp;nbsp;cor,conuelluiitur amp;nbsp;afficiuntur propter vterum : nam vterus confentit cordi,amp; propter multas arterias,amp; etiam mediante ore véntriculi.Et fic credo ego quod principalis af-feöio eft vteri vitium, quia vterus primo læfus eft, aiitcquàm alia membra afficerctur, vt fupra didum eft,8c maxime cùm in febre fecaretur ei vena,amp; pun dus eft neruus,vnde fecutus eft lpafmus,amp; conuul-fio in brachio : amp;nbsp;conuulfio quidem curata eft, fed neruus non eft curatus,permanfit enim imbecillitas Wius nerui,itaquód adhuc in omni plenilunio amp;nbsp;nouilunio(quia turn luna dominathuraoribus,8f in his temporibus maxims fiunt mutationes ) fit illa contraftio, ex motione fcilicet humorum,quæ fit in his temporibus ad ilium locum debilem. Ethic diligentifsime ent vnum attendendum:num etiam fenlus interior labefadetur. Et audio tumexfra-tre eius, turn ex alijs, quod circa finem conuul-fionis accidit ei abalienatio amp;nbsp;deperditio fenfus : id quod ego diligenter noto, amp;nbsp;eft etiam notan'^ dum:amp; dicohicnullo pado pofte efte epilepfiam, quia epilepfia eft (pafmus vniuerfalis corporis, amp;nbsp;itadi(Fertàfpafmo,quiaeftmotus vniuerfalis,amp; facit vniuerfalem contradionem,amp; non in aliqua par te : ficut amp;nbsp;apoplexia eft in toto, paralyfis in parte: proportionantur enim fibi hæc.Ergo cùm hic fit

Tji IO. B A PT. MONTANT contraftjo tantû vnius membri,fcilicetbrachij, et non totius corporis, et injcpilepfia in principio a-inittitiirfenfus,in fine autem redit fenius, propter obdrudionem quæ pedetentim refoluitur : m hoc autem cafuin fine fit deperditio fenfus, ergo dico quód non poteft ede epilepfia. Et ego fæpe vidf, amp;nbsp;puto etiam vos hoe obferuafle,quód omnes qui pa. tiebantur ipafmos ex vulneribus, quód delirabant in fine, amp;nbsp;amittunt fenfum cerebri, propter magnû confenfum illius raembri cum cerebro. Fit autem Iiæc deperditio fenfus in fine, quia deterrent, amp;nbsp;fit aliqua refolutio fpirituum, amp;nbsp;fie amittitur fenfus in fine.Si effet epilepfia,magis deberet fieri in princi-pio,quiatuncobftrudio maior : ergo’eredo quod fit mera contradio amp;nbsp;conuulfio. Sunt ne aliæ cau fie amp;nbsp;remotæ illius'contradionis in cruribus etiam? Dico quod eft amp;nbsp;cerebrum amp;nbsp;ventnculus,amp; fie to-tum corpus refrigeratum,vnde pituita in ventricu-lo multiplicatur propter frigiditatem.Item cerebru generat pituitam amp;nbsp;catarrhum propter frigiditaté. Et quia antea fuit calidum amp;nbsp;ficcum cerebrum, nûc autem frigidû amp;ficcum eft, amp;ideoparum dormit: amp;diximus fæpe, quod cerebru frigidum amp;nbsp;ficcum facit maxime catarrhes, fi quid aliud. Et fie videtis quemadmodum omnia membra naturalia confpirät in hoc, amp;nbsp;fada eft nonfolùm mala eomplexio hic, fed etiam eópofitio vitiata: nam eft ibi tumor amp;nbsp;ten fio circa hypochondria, amp;nbsp;fie non mirum fieri hæc fymptomata. Et fie videtis quomodo rationeeoru quæ fuprà propofi.iimus,omnia dicenda erât,amp; cau-fæ propinquæ amp;nbsp;remotæ.Nihil dicam de medicatio nibus malis,quibus hæc mulicr afflida eft. De pro gnoftico.Dico quôd difficilis erit cura. Hippoc. de morbis mulierum dicit, quod menftrua alba vitra

C ON s V L T. M E D I C I N. y« fex menfes non curantur, quia totum corpus in his infrigidatur,amp; cabidæ fiunt,amp; nunquam habentlan guinem,amp; facies earum apparet femper plena quo-dam muco,amp;oculi füllt his concaui, amp;videnturha bere quendam circulum nigrum, propter paucitaté fpirituum amp;nbsp;boni languinis. Item cerebrum amp;nbsp;ventriculus funt affeda.Et fic videtis in qua difficulta-tefimus. Quo ad curara,intentio principalis eft, vt pofsit feipfam erigere amp;nbsp;ambulare: ideo illa con-tradio erit remouenda:fed hoc fieri non poteft,nifi remoueantur materiæ amp;nbsp;caufie propinquæ.Hæ autc non remouebuntur, nifiprius remotæ remouean-tur,ideft,malacomplexio membrorum. Ergo funt alteranda membra, amp;nbsp;etiam totum. Hoc autem fieri non poteft, nifi prius euacuetur totum.Et lècun-dum refolutionem fequitur, quod ab illo incipien-dum, quod vlriraó inuentum eft. Primo ergo eua-cuanda materia pituitolà, amp;nbsp;prius incidat amp;nbsp;abfter-gatur amp;nbsp;préparer, vt cum fyrupo ex aceto forti, amp;nbsp;alijs incidentibus amp;nbsp;calfacientibus,vtByzahtinus, quo miror cur medici noftri nó vtantur. Euacuatio poteft fieri cum agarico, amp;nbsp;alijs in quib. ingreditur agaricum,vt pilulæ cochiæ, aggregatiuæ, confed. Hamech, hiera Logadi),hiera Archigenis,prout eft parata. Euacuato capitc, fividebitis quod materia deueniat à capite,quamuis ego non quærerem multam euacuationem capitis, ne magis exiccarera ca-put,amp; fic maiores inducerem vigilias,igitur nó mul turn laborarem circa caput,vt ingenue fatear, amp;pu to etiam caput non elfe valdeaffedum. Et licet ali-quæ deftillationcs defluant per nares, tarnen credo quod hoc potius fiat per confenfum inferiorum par tium,quàm quod fit ibi multa materia, amp;nbsp;quod ge-neretibimulta materia rations cerebri. Tande tin»

7J4 I O. B A P T, M O N T A NI gantur membra inferioracum aquis Apponitanij, quia calefaciût amp;nbsp;exiccant.Item abluanturhot bal-neo : amp;nbsp;fi timemus fuperfluam refolutionem,inter-dura apponatur aliquod molliens, vt adipcs, non cum diaquilon, quiafunt m co quædam gummata, quç nimis funt fortia.Accipite oleum amygdaL dul fium,vel butvrû recens: hæc enim non fint inuete-raca,vtdehis pofsimus efle certi.Icem laudo lutum magis quàm foueas:quia quo materia eft denfior,eo magis influit amp;nbsp;hæret magis: ficut etiam amara magis aperiunt quàm aeria,tarnen propter motu, alias magis acria aperirent,quia calidiora.

Licet patiatur in vtroq; crure, nihilominus quia finiftrum longe magis eft affeftum, amp;nbsp;trahere vide-tur ad fe totam curatione,ideo de eo prius agemus. Circa finiftrum crus videmus duo : primo contra-dionem neruorum amp;nbsp;chordarum,fecundo quandi dislocationem leuem fibulæ circa pattern exterioré cruris.Difficultas circa fontem huius morbi eft,qui indicat totam curationem,ideo natura morbi inqui rerida,quiaabhocpendetomnis indicatio agendi. Naturaautem morbi cognofeitperfuas caufts pro-ximas,v’t omnia : nam natura confiftitin material forma vniufeuiufq; rei. Videmus dislocationem amp;nbsp;contradionë .• quæritur, vtrum contradio proue-niat à dislocatione,an contra dislocatio à cótradio ne, vel an vtrunqj fèorlum fe habeat, ita vt nee dif-locatio fit caufa cótradionis,amp;' contra. Dico quod fentio.Credo non efle neceflariam conlequentiam, vt fit fada contradio ob hoc, quia os fit dislocatû : quia videmus Qpe ofla effe dislocata,amp; non elTe có-trada,fed habere fitu membri m linea reda : amp;nbsp;hoc fæpifsi-

CONSVLT. MEDICIN. yjf fxpifsimc videmus.Deinde videmus etiam faepe fieri contraélionë fine aliqua dislocatione ofsis. De-niq; amp;nbsp;hoc etia fæpe videmus,membra fcilicet quç-dam cóntrahi,in quibus nulla plane apparec difloca tioofsiü.Ergo nó videt fequi necefTario alterü ad alterü,fcdfunt feparata, amp;nbsp;habent proprias caufas: funt tarnen ita,tp facile alterum cófeq^uatur ad alte-rum.Qaód autem non fuerit fifta dinocatio à con-traftionein hoc cafu, videtur ex hoe, quia habuit brachium contraftum,non tarnen dislocatum fuit. Heoeùm fconcraétio fuerit in brachio fine difloca-tione,credendü quod m crure etiam fuerit contra-Öio fada fine diflocatione.Et fi eft dicendum, alterum efle caufam alterius,potius dicerem contraftio nemcaufameflediflocationis, quæeftin parte cx-trinfèca.Ethuius rei habeo conieâuram hanc mam tontraöio incœpit in brachio eiufdé lateris, amp;nbsp;dif-locatio eft in partibus exterioribus. Materiæ autem femperexteriorem partem occupant, cùm defeen-dunt à fiiperioribus ad inferiores mufculos amp;nbsp;chor da«,vt etiam in fèiatica videmus:nam inhac femper «ft dolor jn exteriorc parte,inde etiam diciturvena fciatica illa quæ eft in parce exteriore. Sed fi fit de-fcenfus ininteriorib.partibus,amp;interiora membra afficiuntur, femper decumbit nocumentum ad pattern intrinfecâ, vt in affeftibus interni ventris fem-perpartes interiores offenduntur. Etitafi alterum «flet dicendü effe caufam alterius, tune dico quod Potius cotradio illa quç faftaeft in chordis mufeu-lorum extrinfecis,remouerit os illud fibulae à proprio fuo fitu. Cùm enim chordae alligentur ofsibus wediantibus ligamcntis,quando retrahit chorda, fi mul retrahitur etiam quod adhæret:lî adhæret os amp;nbsp;trahitur chorda,ergo amp;nbsp;os trahitur ad eundem fi-

7jlt;î IO. B APT. MONTANT turn. Et cum contrario fuerît m parte exteriore ma gis,amp; os quoq; luxatum eft in parte exteriore,dice-rem ego contraftionem caufam fuifle,vt etiam^feda fuerit dislocatio.Non tarnen nego quôd ex disloca tione ofsis diftorquent omnia vafa, amp;nbsp;fiat obliqua-tioneruorum,amp;ficperconfequens aliqua contrario,fed tarnen ea eft exigua. Iftaautem contradio quæ hic eft,plurima fanèeft amp;nbsp;maxima, amp;: non po* teft elfe ex (bla dislocatione ofsis, quæ admodû exi guain facit contradioné.Et ex his concludo amp;nbsp;cre-do,contradionem hanc nó pendêre ex dislocatione. Et fic habemus morbum. Caufa. Contrahun-turmufculi,quiaaliquideftin capite mufculorum, vbi piaximus cft fenlus,amp;ideo fit acutifsimus dolor à quacunq; vel inflammatione vel alteratione tem-peraturæ,fiueexiccentur, fiue humedentur nimiü illi mufculi,lïue mordicentur: vnde fiunt tres ills fpeciesfpafini, quamuis Galenus non videatpone-te nifi duas,tamen 8.Klt;«T«Tu'sroi/rtertium Ipafinumpo nit ex mordicatione rei acris fine materia, quem vo cantnon proportionatum ad materia. Fiunt igitur fpafmi ex tribus iftis caufis : eft enim vel materia có trahens caput mufculi,amp;implens,amp;cxtendens,aut quia exiccef,aut quia mordicet à re mordete,vt à ve neno amp;c.Nó credo membrii cótrahi ab aliquo ifto-rum,amp; ideo potius diceré quod hæc conuulfio quæ fit ab his trib.caufis,facit quondam motû,eftq; cum motu quodam præter voluntaté.Hic auté in hoc no ftro cafu nullus eft motus, ergo non poteft dici Ipa-fmus vel conuulfio, quæ eft quidam motus depraua tus,amp; à re prêter naturam fadus.Ergo quia non habet formam fpafmi,non eft dicendus Ipafmus hicaf-fedus.Hic cft contradio quædam, amp;nbsp;fæpe contra-huntur membra fine lpafmo,quando fcilicet non in

CONSVLT. MEDICIN. 7j7 capite mufculi,fed in chordis eft materia pituitolà, ^uæ abbreuiat chordam,amp; indurat ibi materia, vn-de non pofsit extendi chorda,fed fit breuior, amp;nbsp;ten ditadfuum principium.Non autem eft tantus do-lor,qina chorda non eft tarn magnæ fenfibilitatis vt neruus:plura enim habet ligamenta quam neruus, amp;nbsp;ideo non ita fentit vt caput mufculi : amp;nbsp;etia, quia iam faäa eft intempéries, amp;nbsp;eft in habitu, ideo non fit amplius dolor,quia materia iam eft quieta,amp; infi xa, ac imbibita, ideo fit illa contrario fine motu amp;nbsp;dolore:amp; cùm chorda ita contrahitur, contrahitur etiarn os,amp; non poteft fieri linea reda.Et tales con-tractiones fæpe contingunt etiarn in alijs partibus corporis,vt in collo:amp; plures vidi qui haberent taks contraftiones pertotum tempus vitæ fuæ, fine omni dolore.Credo igitur quod hæc contraftio eft faftain crure propter humorem ftigidum pituito-fum defcendentem ad illam partem:^ non eft miru, quiafuit amp;nbsp;catarrhus primo ad partes gutturis, fe-cundo defccndit ad brachium,tertio ad crura, quia grauis eft proprium defcendere,amp; faiSus ibi tumor amp;Contraólio,quanüclaborat.Succefsit dislocatie, fiueàcontraftione chordarum extrinfecarum,fine habeat caufam propriam : nam dum defcendit mate ria,relaxat,amp;: in iunAuris facit luxationes amp;lubrica tiones,amp; ligamenta etiarn imbibuntur illo humore, 8cipfa etiarn relaxant,Schinc fit illalubricatio.Ciam enim antea ibi fit pituita tanta,quaca rcquiriturpro motu faciliter obeundo,fi heepituita fit nirois mul-ta,relaxantille iun(fturje,Sc maxime fifuccus crudus aduenerit.Vnde illi in quibus redundat pituita circa partes,ex folalubricationc pedis, incidût in dif-locationes maximas. Ego noui nobilem matronam Venetijs,quæexfolo cafuiuterram dislocauito/Ta aaa

738 I O. B A P T. M O N T A N I genuamp;totuni crus:eftpituitofa amp;nbsp;pinguis mulier, amp;nbsp;vedundans humiditatib.Et hæc eft cauft, tr.ateria cft indurata,amp; congelata pituita in illis partib.Indu ratur autem pituita vel propter frigus comprimens amp;nbsp;congelans, vel propter cahditaté refoluentem amp;nbsp;excoquentem.Ego magis credo materiam bîc indu ratam elle propter frigus congelas, quia materia eft ■in frigido loco, fcilicct iunduris amp;nbsp;chordis, ideo materia eft exiccataamp; indurata à frigido,amp; nôàca lido:amp;hocpræfcirc plunmiam cófert ad curationé. Et credo quód hicvirhabeathüc morbü plane dif-proportionatu fuæ materiæ amp;nbsp;natural! temperamé-to:cft carnofus,habet amplas ven3s,mufculos robu flos amp;nbsp;magnos,amp; ita credo tp habeatinfignê calidi-tatem hep3tis,amp; fic nee r3tionc temperaturç,necra tione vitæ,quia habuit plurima exercitia,potuit aggregate pituita multa: vfus enim vidu exiccantein naui,vt pane bis codo,vino fortifsimo,quib. folent vti m nauib.quia diutius durant,amp; fie potius gene-rati humores adufti quam frigidi.In altero crureha bet vlcera,8c hoe eft proportionatu luç naturçamp;co plexioni,quia cft color niger, amp;vlcus eftfubnigri-cans,habcs crufta exiccatä,quia ex aduftis humorib. Et hje vlcera amp;nbsp;intemperies occupauit parté dextra feu crus dextru, cùm tarnen fi abextrinfecis caufis habuilTct ortü hæc exulceratio, potius in parte fini-ftra efte debebat:quia ibi erant cópedes,amp; dolor at-ttahés,8f membrü debilius.Sed quia mébrû mandas eft in parte dextra,fcilicet hepar generans hos humores aduftos amp;acres,ideo eft illa exulceratio fada in crure dextro, propter fitû membri raâdantis, gffymbolum cum hepate. An pofsit curari 1 Vbi materia eft indurata,amp; fada tanquam lapis,amp;ino-* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;co frigido, fcilicet iunduris, difficile refoluituramp;

C o N s V L T. M E D I C I N. 739 non bene patitur emollitionem aut refolutioné. Lo cus cd frigidus,profunduSjraateriainobedientifsi-ma,cafus non facilis:credo tarnen quod aliquid po-terit inchoari.Sed cum quibus?Intentio principalis eft,vt refoluat illamateria in illispartib. contenta, amp;alterare mébra:amp; Exc effet vera curatio. Sed hoc non poteft fieri,nifi aha primo fianc.Nam refbkien-tiamagisindurabut materia,extrahédo omne illud quod eft tenue amp;nbsp;humidii : ideo primo erit materia ilia humeftanda cum calefacientib.quia congelatio fada à frigido.Rcfoluentia enim adhibita ante mol-lilicationé,magis petrificabunt materia,amp; fient deinde tanquamlateres,qui necacalido nee àfrigido refoluunt.Ergo fecunda furgit intctio,fcilicet mol-lificatio.Sedhçc duo nó poffunt fieri,nifi habeamus corpus mundü : nifi enim hoe fiat, plus demandabit ad parté læfam,quàm refoluamus amp;nbsp;mollificemus: refbluentia enim plus attrahent,amp; mollificâtia plus præparabunt,amp; ita plus affluer quàm refoluat.Sunt itaq; quatuor intentiones in hoc cafu,amp; quod vlti-niôinuentû eft inrefolutiôe,primûcritin executio ne.Primô ergo exquifitè euacuef ab vniuerfo corpo te humor maxime peccâs,pituitofus fcilicct,quê hu nioré magis timemus.Hoc aüt nôpofl'umus,nifi prç mifsis concoquentib.Qu^çrit, au conueniatfyrupus acetofus,amp;alij confeâi cxacetolVidetenim cp nô, quia acetum nocet neruis exduplici eau la, amp;■ quia niordic3t,amp; propter coplexionc fuam,quia eft frigi dum.Dico çp acetofa ilia nô perueniüt ad locû affe-âum.Mefue dicit,tp fyrup.aeetofus facit penetrate medicinas ad ealoca,adquç alias nópenetrarét.Et Gal.3. ntx/x yivii dicic,quod fi nerui fuut vulnerati,amp; in profundo, cp turn cum alijs medicamentis admi-feeudü fit acetü, quia iuuabit penetrationem alioru aaa a

740 IO. B APT. MONTANI medicamentoru:amp; elicit ibi Gal.quod acetum amit ti in tranfitu vires fuas acres, antequam accedat ad neruos. Dico igitur, fi acetum amittit vires fuas in tarn paruo tran(itu,niulto magis amittet vires fi per os fumaturdonga enim eft via per ventriculum, hepar amp;c.antequàm ad neruos perueniat,amp; iæpe mu-taturamp;alteratur:amp;ideo poffumus vti aceto in af-fedionibus neruorum, amp;nbsp;lyrupus acetofus optime conuemt.Et vtinam fyrupi noftri elïênt magis ace-tofi quàm funt,funt enim ferè dulces plus quàm ace tofi.Comifeerem mei rofcum fyrupo acetofo, qui conueuit amp;nbsp;ventriculo,amp;impe3it mei ne corrofio-nera faciat acetum, ^.j.mellis rofa. amp;|..j.acetofify-rupi cum decodo betonicæ amp;nbsp;luæ,propter neruos. Pro euacuatioiie darem agaricum,amp;inquibusin-greditur agaricum, vt pilulæ cochiæ, aggregatiuæ, trahunt enim à iunduris.Diaphœnicon non exhibe rem,quia non eftineonifiturbitamp; fcamonea,amp;iii eo eft nulla vis ad humorem pituitofum ; nihil enim operatur turbit,nifi ei addatur fcammonea, amp;nbsp;tandem turbat.Ego aliquando volui facere periculum, amp;nbsp;exhibui ipfius turbit etiam correfli cum zinzibe-re amp;nbsp;fine zinzibere,3.iij. amp;nbsp;etiam j. iiij. in varijs cot poribus,amp; nihil eduxit,fed tantùm fecit conturba-tiones.Mefue dicit,turbit albi gummofi: vbi habebi mus hoclnoftrum eft ficcum, ßc merum lignum, amp;nbsp;abhorreo ab hoc.Pilulæ magis effent conuenientes. Datera agarici prçparati j.ij.cura cafsia: item cófec. hamech.Et purget bis, ter, amp;nbsp;fæpius, fi opus fuerit.

Quo ad locaria,primó eft molliendum,quia mate ria eft congelata à frigore,ut fuprà didû eft, nó à ca lore,ideo poteft recipere curam.Si à calido effet ma teria indurata amp;nbsp;petrificata,non poffet curari.Ergo primo moUiatur materia,cum moderato calore col-liquan-

C o N s V L T. M E D I C I N. 741 liquante,amp; non refoluente : quod colliquatum eft, oportet moderate refoluere:amp; hæc per vices appli-centur, excedatq; potius mollificatio ipfamrefo-lutionem quam contra: amp;hæc permifeeant: magis tarnen placet mihi quod leorfum hæc applicentur, amp;nbsp;vincant femper mollificantia:nara vitiu in refolu-tione eft incurabile.Et placet mihi quod femper v-fus eft pinguedine humana,quæ moderata eft, noa refoluit,fed mollificat tantum,amp; benefadü eft.Primo procederem cum mollificantibus primi gradus, pofteacum mollificantib. fecundi gradus.Myrrha, ammoniacu,hyflbpus humida,crocus amp;c.funt mol-lientia in fecudo gradu: amp;nbsp;in his fspe erramus,quia non poflumus metiri quantitatem: St hæc antiqua-ta,efficiuntur refoluentia,amp; acquirût calorem:ideo tutiuseftvt permaneamus in mollificantibus pri-migradus, vt eft adeps porcinus,oleum chamæme linum: decoftum althçæ,maluç,liquiritiç,fcm.]ini, fcenu^ræci.Hçc fere accedunt ad fecundum gradu. Primo fiat decoftü ex camomilla, malua, althæa,li-quititia,amp; fomentet locus cum lpógia,poftea illinia turcum oleis iftis.Ad penetrationem poflet apponi modicum croci, amp;nbsp;lana humida molliri locus per fex dies : poftea per vnum diemfacere refolutionc, vt cum pyrite Iapide,quod Gal. dicit efle ma^icum quidda:amp; fic longe maior erit mollificatio quam re-folutio.Loco pyritis accipiat lapis molaris.Si vellet tentare balnea S.Barthol.optime cóuenirét.Monta-gnana fcribit de quoda Cardinale qui erat totus có-traftus, amp;quandiu fuit in hoc balneo, extendebat omnia membra,amp; tandem curatus eft.Et nos habui-mus hic puellam Dalmatam xviij.annorum,quæ to-ta contrafta fuit,amp; fanata eft perfedè, amp;nbsp;iam nupfit viro. In altero crure vtaturprimó alterantib.locu.

741 IO. B A PT. MONTANT Primo fiant abftergentia vkus ex lapatho, horded, plantagine amp;nbsp;balauftijs : decoquerem hæc in aqua ferranorum, vel alia aqua,amp; facerem lotionem cru ris St vlcerisipoft lotionem exiccarc locum,amp; acci-perem pofteafuccum folatri contritum in mortario plumbeo cum piftillo pliibeo,donee fieret fblidior, amp;nbsp;facerem linimentum, amp;nbsp;linirem crus. Remota mala temperatura accederem ad fiinandum vlcus, yt eft vnguentum de tutia,quo nihil eft præftantius in materijs aduftis.

Ï^Tp:^ Oftquam diligentifsimè audiui hiftoria gt;nbsp;cafusnobilifs.Dominç,quçiam decern menfes laborar,confideraboprecipua.

CS=JtLamp;iJ Patiturtres difpofitiones præcipuas, à quibus multa fymptomata confequuntur. Princi-palia fu 111,primo catarrhus,fccundo mala compofi-tioinmembris naturalibus omnibus, tertio exténua tio infignis:ferè eft fine mufeulis, inteftinacon-tingunt à cute.Prater hancgracilitaté habet amp;nbsp;infi-gnem tenfionem,vt non taftum patiat, ita dolor eft amp;nbsp;agritudo ipfa.Catarrhus propriè in fe nó eft egt* tudo,fed iij genere fluxus eft adio læfa : tarnen quia curatur,principaliter ingredit curam morbi.it.the-rap.Quandoq; fymptomata trahüt adfê curationé, amp;nbsp;habent rationem caufa,amp; curant vt morbi, amp;fa-ciunt indicationes feparatas vt morbi.F.ft ergo primo cat.irrhus,fecundó mala cópofitio.Tertia ægri-tudo eft febris,quæ eft de genere continuarum, licet habeat paroxyfmos. Confequuntur fluor alui, prefocatio vteri:macies confequitad qiiélibetifto-rum niorborü,eft accides quodnó trahit curam ad fe.Iiici-

C o N s V L T. M E D I C I N. 74? fè.Incipiat à catarrhe, fêcüdo à mak cópofitionc,amp; tertio de cóplexione mak,id eft,fcbre.Vtrû hi mor-hi fe habeant ita, vt vnufquifq; proprias habcat eau ks,amp; an vno remote remoueantur omnia?7.Aphor. Febres nófunt morbi perfe, funt accidentia aliorü morborü. quadeq; ne^ligunt febres, Si curant æ-gritudines principales a quib.dependét, vt facimus gt;npleuritidc,vbi tota cura eft ad inflammationem. Vtrum hoe mode finthæc?Dicâ prins de catarrhe, Jieglefta febre, qui generaturin capite. Quæritur, vtrum Içfio fit in capite primogenio affeiftu,an fit Iç Coper eófenfum? vel, vtrü fit in cerebre nocumen-tum,ratione cuius fit induftus catarrhus?Naturali-lerhabuitcerebrûcalidûamp;ficcû, ex nigredine ca-pillorü,crafsitie,nobilitate omniü opera tionü:pró-pta fuit in aftionib.ifta prompitudo indicat cahdita tem eius partis,in quaeftprincipiü motus.Vnde vi-detur calidu effe cerebrû, nó expuit, nihil ex narib. profluit. Nam ex calido Se ficco concoquit bene ali tnentü.Secundo,tale cerebrû eft pelés in difflando: tertio,aperit vias 8e meatus, vt fiat facilis elflatio amp;nbsp;euaporatio excrementoru.Incidit in catarrhû, cum habeat cerebrû quod in fua natura non erat dilpofi-tum.Vnde eft colligendû,q, ad côtrariû maxima fa-fta eft permutatio.Nó poflum perfuaderi quod pro duifta fueric intempéries frigida amp;nbsp;humida, cùm prius calidum amp;nbsp;ficcum cerebrum fuerit, cum man-ferit in foie amp;nbsp;fulphure: vtebaturcalefacientibus, quæ non poflunt inducere intemperiem frigidam amp;nbsp;humidam. Frigidum quidem cumcalidorefol-uithumidum,inquoeft caliditas, amp;nbsp;fitfrigiditas : vt in cinereamp; carbone, frigidus eft cinis, amp;nbsp;carbo ex priuationehumidi. Non fuit caufa aliqua vthu miditasinduceretur : bene potuit fieri intempéries aaa 4

744 I O. B A P T. MONTANT frigida amp;ficca per refblutionem humidi.Cerebrum fuit à natura calidura amp;nbsp;ficcum :dico quod fuccefsit intempéries trigida amp;nbsp;Ïicca. Vidimus catarrhum fri gidû,qui no fuit nid à caufa frigida. Vnde ergo tanta humiditas in illo cerebro,cùm fit frigidum amp;nbsp;nc-cum?Omnia corpora frigida amp;nbsp;ficca redundanthu-miditatibus amp;pituita:vt in fenibus, quanto magis fiunt frigidiores amp;nbsp;ficciorcs,tanto humidiores, per viam inconcodionis. Credo intemperié frigidam amp;ficcâin cerebro efle, amp;nbsp;talis intempéries maxime fubiefta eft contumcliç,fi qua alia intempéries. Ac-quifita ergo ilia intempéries cerebri frigida amp;nbsp;ficca, eft principalis caufa amp;origo huius catarrbi.Succef-ferant alla quç fouerét expartib.inferiorib. viuebac ex quibufeumqj cibarijs: vbi debile cerebrij,fufficic intemperies cerebri.Forte amp;nbsp;ventriculus nô fuitm bona dilpofitione:amp; calidû heparhabuit, vnde ven triculus frigidus redundat cxcrementis,amp; fie multi plicatur catarrbus ratione inferiorura membrorû. Videnda ad hçc duo,quæfunt de eflentia huius ca-tarrhi:primum,defubftanria catarrhi:fecundum,de loco ad quem defeendit materia,quod eft maximû dubium apud me.Primo de loco videamus.Loca ad quæpoteft defluere catarrhus,primô funt mufeuli extrinfeci:fccundô,cauitaspe(ftoris:tertiô,fubftan-tia pulmonis : quarto,afpera arteria. Catarrbus ad quas partes defcenditlNon occupât tanquam locû principale alperas arteri3s,itavtibimorâ faciat,iia ficret afthina, quod non videmus : quoniam catar-rhus occupans arterias,cùm obducuntur afperæ ar-teriæ percipitur cantus amp;nbsp;clangor, amp;: quando aube laret fieret mutus:dum enim tranfit fpiritus,amp;: per-cutit ôatarrhum craflum, facit fonitum talem. Vtrû in fubftantiapulmouis?Abfit : nam effet difficultas

C o N s V L T. M E D I C I N. 74^ anhelitus propter dilatationem amp;nbsp;conftridionem: non haberet anhelitum liberumjeffêt difficultas ma gna, pateret anxietates cordis maximas:cùm enim m pulmone conficianturfpiritus vitales, inficeren-turà catarrho. Cùm puimo fit putrefcibilis valde, propter humidara fubftantiam amp;nbsp;excremcntofam, amp;nbsp;moHitiem fubftantiæ fuæ, fi catarrhus putridus ffloraretur in pulmonis fubftantia, generaret vlcus, amp;deuenilTet ad plithifim,quod abfit.Non in mufcu lis extcrioribus, nam perciperetur dolor ad taftum. In quo igitur loco?Credo quod defcendatad caui-tatem pedons.Sed per qiias vias?Ex anatome vide-niusvias cômunesà cerebro ad pulmoné non elTe, nifi alpcram arteriam maiorem. Si catarrhus ad pul-nioncm tendit per afperam arteriam, in pulmone nianebit.Interfunt coftç,mufculi,dlaphragma,quo-modo ergo tranfit?Sæpifsimc contingit quod tran-Ct à pulmone, amp;expellitur à natura fortiore adca-uitaté pedoris,amp; contra à cauitate pedons ad fubftantiam pulmonisivt ex peripneumonia fit empye-nia,quia catarrhus putridus expellitura fubftantia pulmonis ad cauitatem pedoris,qui tandem à natu ra expellitur ex eadem cauitate pedoris ad pulmo-nern,amp; expuitur per tufsim. Similis eft träfitus cùm materia eft in pulnione:eft enim leuifsima membra-napulmonis.Natura enim folicita membrorum nobilium,quando ad id peruenit aliqua materia, expel lit earn ad partem ignobilioré, vt ad cauitatem pedoris,quæ longe eft ignobilior quàm fubftatia pulmonis. In cauitate pedoris facit motum, putrefeit materia amp;nbsp;excitât tufsim, ac tendit ad putmonera, non vt ibi maneat,fed vt expcllatur. Credo auté ca-tarrhum nonfolùm deucnire adpedus per pulmo-n*mamp;putrefccre,fed etiama toto ambitu venaru

74« IO. B A P T. MONTAN! venire materia ad locum imbecillû: tefte enim Gal. x.defacul. natur, omnes fuperfluitates defluuntad pattern debilem,amp; femper aggregat materia, vt ap-naret in fiftulis amp;nbsp;malignis vlccrib. quia debile mé-brum fufcipit omnia fuperflua amp;nbsp;excremeta. A toto jgiturambitu corporis deuenic materia,8f facit empyema. Quare diuretica conueniüt materiebus pe-doris,quia materia à venis defcendit: amp;nbsp;eft magnut confenfus inter venas amp;nbsp;peftus,ideo diuretica con ferüt pulmoni amp;nbsp;segritudinib-pedoris.Locus ergo catarrhi proprius in quo putrelcit,eft cauitas pedo ris:defcendit partim à capite ad pulmonc,amp; conca-uitatem pedoris,partim fado loco imbecillo amp;fup purato à toto corpore, amp;nbsp;mulciplicaf ita catarrlius, qui expulfus per tufsim ad pulmonê excernitur.Eft igiturhæc muller empyematica, amp;nbsp;habet matenam wppuratain cócauitatepedoris. Quod fit materia putrida, patet ex colore amp;nbsp;crafsitudine . Eft pus, quod duplex eft: primó,exputredine fanguinis non fit,nilifanguis putrcfcat,idfemperfequiturvlcus.fe cundó,quando materia pituitofa putrefcit, fanguis extra venas putrefcit,amp; facit pus.Pus pituitç nóita fcEtet,quia ipfe fanguis putrefadus deterrimus eft, amp;nbsp;magis foctidus quam pituita putrefcens. Er^o eft pus non ab vlcere aut putredine fanguinis,fed aputredine pituitæ, amp;nbsp;recedit à malignitate puris fanguinis. Sic amp;nbsp;pus mclancholicü amp;bilis longe detc-rius eft.Pus iftud fi elfctlanguinis vel aliorü humo-rum, vlceralfet iam pulmonem propter tranfttum. Catarrhus in propria fubftantia quando defcendit à cerebro,credo quod fit fubtilis,quia eft infipidus, amp;nbsp;propter fubtilitatc tranfmittitapulmone ad pe-dus,in quo cralfefcit,putrefcit, amp;nbsp;refbluuntur partes teniuores,putridæ,amp;per virtutem expulfiuam exci-

C o N s V L T. M E D I C I N. 747 excitatur tufsis, quæ eft motus pulmonis, quo reij-cit moleftiam velobintemperiem,vel materia ali-quam exiftentem in parte membranarû fpiritualiö, vt in pleuritide,quæ eft extra totam cauitatem pulmonis,tarnen fit ex ca maxima tufsis, cùm materia non fit in pulmone. Ita hîc quoq:. Quomodo tran-feat materia craflaex pedore ad pulmone, non mi-randum,cùni amp;nbsp;in ode pus tranfeat per poros ad car nem.Nó debemus mirari opera naturæ, tranfit per meatus membranæ amp;excernit,quod vix credi poffer,nifi elfer notifsimum omnib.medicis.Ex quo eft etiam ilia febris, quia cùm putrefcat materia tanta in cauitate peftoris propinqua cordi,non poteft fie ri quin putridi vapores afeendant ad cor. Ét hçc febris pro multitudine vaporum etiam augetur amp;nbsp;mi-nuitur.Paret quod febris è vaporib.putridis,eft pu-trida.Singulis diebus vefperi circa boraxxij.perci-pit frigus,poftea calor fuccedit.frigus, quia turn ex citantur vapores putridi in re putrefcente,amp; cçterç period! effum3tionis,vt in omni ftercore apparet,in alijs horis fumat,in alijs non.In eo tempore effuma-tionis propter fumum tranfeunté ad cor excitatur febris,imo magis vna bora quàm alia.Non eft inuen turn à medicis, naturæ fecretum eft hoc, quare vna bora eleuent vapores precife,amp; no alia hora.Opor-tet admirari fecreta naturæ. Num hæc febris fit pu trida, vel an fit etiam febris quæfeceritmaioréim-prefsionemlCredo quod induda fit heftica: quan-do longo tempore tango,percipio infignem calidi-ratemigneamextaftu, vtide tanta extenuatio. Febris pr.x’cedens non fuit diuturna, no funt nifi 0Ä0 dies q, fentio tanta febre.Vereor febrem fixa,occul tarn, difficile cognofcibilc, quando in prima fpecic bedicæ difficile agnofcit à medicis per conieduras

748 I O. B A P T. MONTANT cognofcenda,vt Gal.cognouit mulicrem ruam,quç erat calida amp;nbsp;iicca,amp; habuit ephemeram amp;c,Puirus fecundnm naturam,caliditas non mordax,non per-cipic fe habere,idco difficile cognofcitur.Tres funt Tpecies.prima,quado abfumit pinguedo tantum : fe cunda,caro:tertia,cor,amp; illud quod continet mem bra. Prima amp;fecunda fecundùm Auic. difficilliniB funt cognitionis:tertia ab omnibus percipitur.Du-bito,fir'nc prima Ipecies hedicæ, amp;fit confumpta nimis propter febrem continuam, tarnen audio nun quam quoq; liberan à febre. Habemus ergo primo catarrhum fuppuratum amp;nbsp;putredinem.Putredo eftj quiarubedo circa maxillas. Quando putrefcit humor circa pulmoné,vt in peripneumonia amp;nbsp;empye-mate,afcendunt vapores amp;calefaciunt maxillas, in iftis tribus, fcilicet in peripneumonia,vlccre pulmo nis,amp; empyemate.Primo eft catarrhus, putredo, amp;nbsp;empyema.Secûdô,fcbris putrida amp;nbsp;fixa quçdâ,ten-fio hypochondriorum.febres fequuturobftruftio-nes:tamen non credo obftrudionem fumma hanc, fed catarrhus amp;nbsp;febris faciunt debilitatem fummam in membris naturalibus : vbi xiiij.diem tranfit,facit debilitatc.Defcendit etiam pars catarrhi ad ventri-culü,vnde male cócoquit, percipit rugitus,malaité coinpofitio amp;nbsp;complexio frigida eft in membris na-turalibus,cuius fignum ventofitas,gracilitas extre-ma,amp;confumptapinguedo tota: vndefufpicor eflè hedicam. Fluxus item fequif,vbi febris permanens amp;nbsp;fuppuratio in pcdore debilitauit calorem innatu vtiamfuccumbat, amp;fequantur fluorés alui, longs a?gritudines,amp; pleuritides quoqj vbi tendit adfup purationem,amp; mortalis eft.Ex his quæ propofui,vi-demus quàm fit timorofum. Cura. Multa effent quibus indigercmus,amp; qus faceremus. Primo opor tet

C o N s V L T. M E D I C I N. 749 let vt prohibeamus catarrhum defccndentem. Secundo, vc quod in peftore, educcret, amp;nbsp;conforcare tur pedus ne reciperet,refrigerarct febris, confor-tarentur membra naturalia. Catarthus fiftiturcum rebus valde ficcantibus.f.Meth.Ad tria reduco to-tam curam:primo,vt fiftamus catarrhum : fêcundó, vt conforteturpedus : tertio,vt occurrat omnibus humoribus. Sunt ifta tria vehementifsima. Primo circa caput,veficeturtotum caput vt diflbiuacurca tarrhus,vt exeat extra cutem,amp; non fluat ad pulmo nem,quod non nifi calidifsima efficiunt,quæ affici-unt virtuté,calefaciunt totum corpus. Timorofum in febribus talibus adhibere calida capiti.Secund'o, vt euacuemus cum pilulis cochijsdngrediuntur for tia,vtfcammonium amp;c.amp;in magna quantitate.Ego non anderem dare eas hîc in fluoré alui, imbeciUita teomnium membrorû,amp;febre.Tertium quod fuit, eft vt refrigeretur pedus, amp;nbsp;vtitur ibi Gale, theria-ca noua,amp;: diafpermacon. De duobus primis non au derem,quia nec corpus,ncc imbecillitas patit. Non auderemfuperveficatorio,velim tarnen vtvnum fie ret quod nolui omnino præterire, vt tonderentur capilli ufq; ad cutim,amp;velim imponere pulueres,ex quo non poflum cauftica poncre, ex fandaracha,ma fliehe,refis, quæ non calefaciunt vehementer, fed exiccant,amp; confortant caput ne defcendat materia. Effet præfentaneum remedium veficare,fed non au-deo:nec cerata,retinerent enim vfq; ad tempus,po-flea tota materia répété decideret, amp;nbsp;repentinè fuf-focaretur.per duos aut très dies manet,quia fulpen dit catarrhum,intérim niukiplicatur, 8f in termino duarum horarum ex repentina defeenfione luffo-cantur. Fiant leues fridioncs,ne agiter cap«t:exic-cetur tantû cum panne fuffumigato, aqua rofacea.

7p I O. B A P T. M O N T A N I aceto amp;garyophyllis. Tale fuffumigium habeat in cubiculo,amp; fuffumigentur pannj,amp; caput foueatur fine fridione,vt inde fiat exiccatio.Quando iftanó fiunt, interea in tempore quictohaberet ftuppam cannabinam,fupcrquam papyrum cxiccatamjamp;po nat fcaphiani,vt femper fiat exiccatio, amp;nbsp;fieret cre^ bra permutatie exiftis.Si febris celTarct, ftatim ve-lim adhibere veficatoria,quod eflet optimü amp;præ-ftantifsimum ex cantharidibus. Diafpermaton effet prsflantifsimum,tendit ad febrem,0lt; confortât pe-ftus:fed hoe faccre non poffumus.Laudo bolum ar-meniura optimum, amp;nbsp;aquam farfaræ amp;nbsp;Confolidæ, i vt accipiendo boli armeni puliierifati j.ij. cum lib.f. aqua: confolidæ amp;nbsp;ûrfarç, donee tota fieret rubra, amp;totavirtus tranfeatin aquam,phialam agitando: fingulisdiebusmanèamp;vcfperi quandovult dormi re bibat drachmam vna aut femis iftius aquç.Meilis rofati |..j. faceret ad fluxum ventris,amp; corroborât ventriculû,confortât fubftantiâ pulmonis amp;nbsp;pesons, amp;nbsp;corroborât cor, ne recipiat illam deteftabilé putredinem. Gai. dat afthmati, amp;nbsp;longe magis vbi noneftafthma, neq; facit difficultatem anhelitus: credo quôdnon effet deterius remediû quàm Diafpermaton amp;nbsp;theriaca noua.Cauerem à philonio amp;nbsp;ftupefadiuis tanquam à perte, vt multi faciunt ad fi-rtendum catarrhû. Neq; pilulas deopio darem.Ve fperi pillulam vnam de cynogloffafine opio reti-neatfub lingua,ad firtendum catarrhum,amp; roboran da membra. De febre. Auic.fi cum catarrho ert fe bris,non curandum de febre,fed attendat ad catar-rhum ; febris cnim pendet ab eo tanquam accidens: ceffante catarrho,cefiabit febris. Si effet prima fpe-cieshe«Sicæ,cu|arcttam facile vtfcabies:non enim valde curarem earn,fi non effet catarrhusineq; tamé con-

C o N s V L T. M E D I C I N. yfi tontcmnerem. Propter fluorem alui corroboran-dus ventriculus,amp;3ttcndendum refrigeration! cof poris. Ptifanain hordei accipiat, led ineacum iure pulli fafta ponac aliquid quod habeat vim aftringé-di amp;nbsp;corroborandi.Gal. impofuit fruftum cotonei, corroborât enim hoc,amp; conuenit catarrho,amp; refrç nat lubricitateni ptifanæ. Manè accipiat ouum for-bile,carnem pulli cócufam.bibat item manc vinum, velperi non.Circa xxij.horam habuit paroxyfmum: nunc incipit circa viij.horam;poflet cibari ad nona horam: ad xvij. horam,potifsimü aut ad xviij.cœna re.minus cibi fero fumât. Pro fluxu fumât fyrupû niyrthinum cum puluere maftiches intus. Inter ly-rupum amp;nbsp;cibum fit vna hora.Quo ad confortationé amp;nbsp;præfocationem matricis,vngatur cum linimento Mefue.Nollem confortare earn cum oleoliliorum alborum.Circa pedus febris non permittit empla-ftrum, nenimium relaxando prçcipitaretur materia. Inungerem pcûus cum vnguento rof. Mefue. Cor confortarem cum his quæ habent vim exiccan di,eo modo tarnen ne arefcat, cum boloarmeno in aqua farfaræ cum melle rofaceo. Curata febri, fubi-tó accederem ad veficatoria, quia oportet attende-rc catarrho. Pro ventriculo fiat linimcncum ex ma-ftiche,cotoneis,dadylis.Coquanturin vino dulci non potenti, fada forti exprefsione percribrum: addeolei chamsmelini amp;nbsp;abfinthij quantum fuffi-cit.Fiatlinimentü. Hocetiam vfus eftMontanus inquodam, cui tota abdominis pars ita erat exiccata,vt intedinorum videretur con-tradio,vt retulitpofteaMontanus eundo domum.

7^1 Ï O. B A P T. M O N T A NI Confult. C X L VI. De difficultitc anhclitus, uertigine,(ic defadatione cutis.

Vm fint duo præter naturam : ptimum, quod fenfu tadus nó deprehendit, fed videtur,difficultas anlielitus, vertigo, _____grauitas capitis, tinnitus aurium epm deffillacioneilecundum occurrit fenlui vifus, amp;; eft

defœdatio cutis puftularis,amp; afperitatcsihæcitaq; principaliter-funtconfideranda, nam deillis maxime conqueritur.Primó, quod apparet fenfui vifus, ex colore fingulorum membrorum alfeftiones dil-cernuntur : quæ quidem proueniunt à materia quæ coilefta eft.Natura materiæ deprehenditur ex colo re:videmus enim puftulas tam in facie,quam in cru-ribus amp;nbsp;toto corpore,quæ tenduntad fufeedinem, partira rubent, partira nigricant : rubedo circa fa-ciem magis,in alijs partib.nigrcdo magis.Nonnun-quam illæpuftulæin diuerlis partibus erumpentes faciunt fuppurationem,Mnde exit pus.Cófideran-da natura ex colore. Sanguis dominatur cumbile, vel fanguine mclancbolico,erumpens ad cutim.Vi den dura quo nomine debcat appellari.Medicioccu pati func valde circa hoe nomen. Ex vna parte acci-dens eft, bic afteiSus, ex alia parte ægritudo.Sunt morbi dependentts ab cademcaufa ^ecundum or-dinem,ab eadem materia, languinc adufto mclan-cholico.QiJidam eft vniuerfalis,quidam particula-ris.Particulares funr, qui occupant tantum partem corporis,non totum corpus,vt cancri,Iichenû om-nesfpecies,pendent ab eadem matcria,fanguineme lancholico crafid. Quçdâ ab eadem materia depen-dentes occupant totum corpus,vt elephanti3fis,le-pra,pfora. In ifto corpore non eft morbus particu-laris,

CONSVLT. MEDICIN, yfj laris, nam æqualiter occupaturab ifta defœdatio-ne:fit à melancholia cum fanguine,amp; fie eft morbus vniuerfalis.Non eft elcphas,nam elephas habet pro prium vt occuper carnem amp;ofla:fed ifta defœdatio non nifi excimam cutim inuafit. Nee eft lepra, narn lepra habet pathognomonicum accidens,vt décidant fquamæ,vnde habuit nomë,quia fquamæ quo-tidie décidant. Gal.diftinguit pforam à lepra, quia lepra non habet afperitatem amp;nbsp;inæqualitatc vt pfo-ra.Videmus hicinæqualitatem amp;alperitatcm cum pruritu,quod pforæ longe magis proprium quàm le præ:vnde ponëda hæc affedio fub capite pforç.Dif-ferunt omnes morbi vniuerfales inter fe, quod vt fciamus, plurimum facit ad curationem.Differunt in crafsitudine materiæ peccantis vel humoris.Hu-mormclâcholicusnaturaliscùm fit humor craflus, frculcntus, non facit nee pforam nee leprâm, quia non poteft exeerni ad partes cutis.Vbi autem fubti-lis,tenuis, vaporofus, tranfit ad cutem,fed difflatur propter tenuitatem fuam:vbi crafsior eft non poteft exire.Et illamateria eft velquieta, velmota. Sieft quicta,adhærct mufculis,amp; facit lafsitudinem vlce-rofam.Si mota,amp; tranfit ad cutem,difflatur, facit fii dores:fi non difflatur,facit pruritura, amp;nbsp;alia genera puftularum diuerfa circa corpus.Si admodum eraf-fa,non exit ad cutem,fed adh^rct mufculis,occupât partes folidas.Si corrupit ofla,fit elephas. Vbi fubti hor eft magis declinans ad fiinguiné,participans hu mori pituitofo falfo,tranfit ad cutim,facile expellit, non tarnen poteft exhalarc, fed adhæret, amp;nbsp;facit le-pram amp;nbsp;pforam.pfora autem magis habet de humo-re melanchohco : lepra magis ad falfum, amp;nbsp;magis æqualiter inhæret, non facit earn afperitatem, quia liquidiot amp;nbsp;humidior humor facit fuperficic çqua-b b bj

7f4 IO. BA PT. MONTANT lem:vbiauteiTi exaruerit,facit fquaraulas exliumo-rcpituitofo exiccatas, vc funt in fupetficie capitis furfures,vbidifflatpituitaex capite,amp; circa cutim exiccatur, amp;nbsp;facit fquamuIasillas.Vnde qui abundant fquamulis illis,habent caput valde humidum, quia pituita cum exarefcit,facit fquamulas.Pfora au tem quia fit ab humore magis adufto,facit inæquali tates cutis : propriû enimficci eft 4.Meteor. tpeft caufa afperitatis,vt humidü eft caufa Içuitatis.In lepra eft Içuior cutis quam in pfora, quæ dependet ab humore melancholico,qualis hçc eft,non tarnen ita craftb vt faciac elephanté,fed tarnen crafsiori quàm vt faciat lepra.Humor dift’ufus in toto corpore non eft æqu31is,admixta eft pituitofa materia amp;nbsp;fanguinea. Non igif mirû, fiea materiahumidaputrefcat amp;nbsp;faciat pus,amp; apparct puftulç quç à Gr^cis pfydra cie,ab Arabibus Saphab vocant.Hçc eft natura mor bi quantum ad caufitm formalem : quantü ad cauias efficientes,funt intrinfecç amp;nbsp;cxtrinfecæ.Membrum quod generat omes humores,eft hepar:ad hepar ergo referéda caufa efficiens,tanquâ ad membrü prin cipale, quod fecundu propriä temperaturâgenerat humorcs.Si moderate calidû eft, fanguiné generat: de bile aût amp;nbsp;humore melâcholico, facit quantû o-pus cft : fi maior caliditas,amp; hepar calidius fit quàm par eft,plus de bile generat,amp; appellant tales cholerici,in quib.propter caliditaté hepatis generat plus de bile quàm de reliquis.Vbi intenditur caliditas amp;nbsp;minuiturhumiditas,générât humor melâcholicus. In paracmaftica çtate calidi amp;nbsp;ficci fiunt melancholici adufti,quia acquiritur caliditas exdiminutione humiditatis,nó générât bilis,fed humor melancholicus.Hoc hepar eft fupercalefadû,amp; videtur à primo ortu talc efte quod exceflerit notabiliter ad ca-lidumj

C o N s V L T. M E D I C I N. 7?? liduin, per ficcu amp;nbsp;humidu non multu. Qui habent caliditaté folam,abfq; pafsiuarü exceflu, plurimum carnis generat.Qui calidü amp;nbsp;humidu,abundat plu-nma pinguedine.Probabile cft quod tueritcalidü naturaliter, abfq; exceflii humiditatis amp;nbsp;ficcitatis, temperatu in pafsiuis,redundas in calido.In haben-tibus autclÿmbolû,facilioreft tranfitus: generauic fanguinë biliofum, deuenit ad paracmafticam æta-tcm,potuic generare plurimü humoré melancholilt;-cuin.Accédant aliæ caufæ non corpore®,fed extrin fecæ.Euit códitionis tabs,in qua habuit omnia quse potuerunt fiipc'calefacere hepar : bibit vinum po-tentifsimum.Credo quod natura ip!a vfus fuerit ci barijsfalfis amp;nbsp;aenbus, quæ fupercalefaciunt hepar fuis qualitatibus primis. Alimenta prætcr ealorem auftum potucruntgenerare humorem melancholi-cum;nam à calore igneo amp;nbsp;immoderate fe habente, per fc generat plurimus humor melacholicusifi accédât Iccundü, fcilicet alimentü généras melancho liam, potentifsima erit caufa aggregandi humores melancholicos.Habuit inhgnem cahditatem hepa-tis,amp; in 7r«/ax;lt;« multómagis auftus calorifteeft, turn modo fubftantiæ cibi melancholici.Nifi fuiflet adiumentum naturæperinfluxum hçmorrhoidum, incidilfet non in pforam,fed in elephantiara. Mate-ri.'’ continuo expurgata fuit per fluxum. Q^i fubie-ftifunthuiefluxui, liberanturab omnibus humori-bus melancholicis.Potentifsima caufa in hoe, cùm haberet fluxü,amp; tarnen haberet hunc morbu. Quo ad catarrhum,corpus ita paratum cft ad catarrhum, ftante rationeviftus, vt nullum corpus magis op-portunum. Talis cemperatura corporis mittitva-pores ad capuc continuo,primo Epid. 15e tertio da locis affedis.Ab ambitu totius corporis afcendutva bbb X

7^6 IO. B A P T. M O N T A NI pores, flan te pcfsima ratione vifl:us:amp; hinc etiâ tinnitus aurium,propter motionem fpirituum. Catar-rhus ex ea parte materise eft:ubi?in cerebro natura-liter frigido.Nam in naturali fua fubftantia propria, omne cerebrum frigidum amp;nbsp;humidum eft,fed dici-tur refpeftiuc calidum,humidum amp;nbsp;ficcum,cùm tarnen omnia fint frigida amp;nbsp;humida.Ideo cùm fit propria natura frigida amp;nbsp;humida,conden(at vapores,amp; fie fit cat3rrhus,Sc hie facit anhelitus difficultatem, amp;tufsim.Non tarnen eft infignis Içfio adhuc ex hoc catarrho. Pruritus facile curabitur, fi modonon patiaturclephantiara.Pfbraeft initium elephantis: oportet vt ipfe fibi fit medicus. Circa curam duo funt faciedazprimo toliendus morbus faftus,fecun-docaufæ qux faciunt.Morbus fadus funtpuftuls, defocdatio circa cutem, quæabftergendo mundifi-candaeft:quod non fietnifi materia remoucat,qus intotoambitu venarum fouet continue illam partem.Oportet omninoiemouere materia.Duse ergo funt indicationesiprimo, vt abftergat cutis : fecun-dô,vt remoueat materia.Eft tertia indicatio : nam fi remoueatur materia amp;nbsp;abftergatur cutis,amp; non re-moueamus caliditatem hepatis, St cauias efficientes amp;extrinfecus occurrentes, nihil proderit. Pri-mum ergo eft abftergere cutem : fecundum,remo-uere humorem : tertium, alterare hepar : quartum, reguläre rationem vidus. Incipiamus ab euacua-tione, fine qua nec alterare, nec abftergere cutem, nequenutrire corpus cibis conuenicntibus pofTu-mus. Mundificandum corpus cumhisquxmundi-ficant humores peccantes,fcilicet humorem melan cholicum,fanguinem amp;pituitam, quæredundat ex defeenfu catarrhi. Accodit portio bills, redundant omnesquatuor humores.Alij humorcs coquutur amp;nbsp;pros-

C o N s V L T. M E D I CI N. rn præparantur.Sanguis nonlpeiSataliain coélionem, debet euacuari fine præparationc. Fada purgatione bumorum in primis veins cum cafsia,deueniatur ad mifsionemfanguinis, vt euacuetur principalis humor fanguiSjSc fiat fæpe. In humorc'mclancholico vbipermixtus eft fanguini,iteranda eft phleboto-mia,amp;euacueturper intcrualla: deinde bene nu-triatur,poftiterum euacuetur,idqs à bafilica.Inten-tio eft non tantum euacuarehumores,fed fimul alte rare membra, quod poflumus facerc vno remedio, non debemusfacerepluribus.Invtroque latere fe-canda vena, amp;nbsp;ab vtraq; bafilica. Secundo fiat eua cuatio pr^cipuè duorum humorum,raelancholiç amp;nbsp;pituitæ. Biliofus humor facile coquitur amp;nbsp;expelli -tur.Rhafis vult bilem non indigere codione:fed in digetleni codione,facilimométo coquimus.Maio re codione indiget pituita amp;nbsp;melancholia. Sunt concodiua in communi vfu, quæ relpiciunt pitui-tam,non confiderando humorem melancholicum, quem aggrediar poftea.Ex multitudine pituitæ ob-ftruuntur venæfua vifciditate,amp;illehumor retinet alioshumorcs ne fint præparati : obftruit quoque. Qu^ando igitur pituita in venis eft cum humore me-lancholico, non debemus vtrunque fimul præpara-re. Pituita indiget incifiuis abftergentibus : humor melancholicus aliquali humedatione, vt fiat facilis ad excretionc. non eft vifcidus,fcd craflus, qui indi get humedatione. Qitæ faciunt ad codionem pitui tæ,non faciunt ad concodionc ipfius humoris melancholici. In hoe cafu inciperê à pituita. Oxymel, amp;nbsp;fyrupus acetofus incidunt fine calefadione.Non multum calefacerc,nc humori melancholico noce-rem. Facienda quæ incidunt lapides amp;nbsp;calcules. Vtrumacetum conueniet digeftioni humoris me-o b b 3

7t8 I O. B A P T. MONTANT lancholici? quanto magis dubitabifde calefacienti busamp; exiccantibus. Acctofa conucniunt partibus terreftribuSjConfringuiit calculum amp;nbsp;lapides. Da-rem fyrupum acetofum,oxymel, cum melle rofato. Euacuarem poftea cum coiifed.hamech,in qua épi-thymus amp;nbsp;myrobalani.lt euacuant humorem pitui toium pilulæ de Agarico.Darem agarici j.ij.cum ^. j.cafsiæ, euacuat humorem pituitofum, amp;nbsp;telpicic humorem mclancholicum. Q^o ad humorem me-lancholicum,fyrupum de pomis dulcibus, Saba régis.Decoûum liquiritiæ maxime confert ad humorem melancholicum ficcum amp;frigidû. Item malus decoftio cum iurib.pinguib. pulH : poftea euacuaré cum illis decoftis craditis à Mefue.Deinde appone-rem cllcborum nigrum, vt in fuperionfyrupo, non plusquàm 3. femis corticû cllebori nigri:felicifsiniè operatur ter aut quater fine moleftia. Quod fi de-tur ante euacuationem pituitæ, lædet, amp;: nihil pro-dent ifta cuacuatio. Pituita optime cuacuetur. So-leo dare fêx vicibus,euacuat quadragies, nifi débilitas accidat,tunc intermitto vnam. faftaeuacua-tionc abftcrgenda cutis.Fieri poflunt linimenta ex fucco lapathij, limonum, ellebori cortice amp;nbsp;radice. Decoquantur cum malua amp;nbsp;althæa in aqua,do-nec conlumatur tota fubftantia,falt;ftis exprefsioni-bus. Oleum rofarum recens, therchintbina, ftyrax liquida,magna copia fucci limonum cum nitro,ab-ftergit omnem deioedationem. Perafto illo, quæri-tur nunquid cortueniat lotio balnearum? Habent magnam vim abftergendi maculas corporis. Scd dubito nc calefaciant hepar. Ad defendendum hepar fumât duas aut tres heminas feri la(ftis,amp; illina-tur heparinfrigidante Galcni: conuenitpropterhe par calidü.Bibat fcrum,S.' ingrediatur balneü. Non ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dubita.

’ C o N s V L T. M E D I C IN. 7^9 dubitarem defupercalefaftione hepacis.Aquajna-nna idem facit,fed nimiscalidaeft. Aquarum dul-cium balnea,cùm Hunt ex elleboro,lapatho,cum fa-le,abftergendç cutis gratia.Necefle eft deinde con-fortare;fiat ad contrarium,amp;infrigidetur hepar. Vl timum eft quod tegat fe,ac remoueat caufas extrin lecas: abftineat ab omnibus calidis,vino calido.Vta lur carnibus bonis,frigidis alimentis,pifcibus faxa-tilibus. Marini funt laudatifsimi,quia habent minus luperfluitatum quam aquolï, qui faciunt augeri pi-tuitam,amp; calorem poftea;expedit quoque vt pitui-tanon multiplicetur. In partibus Dalmatiæ, gobij inarini optimi funt,in alto mari. Inter pifces faxati-liles, mugiles,apud nos rari.Admoneatnus amp;nbsp;prote ftemur,fi vult permanere fanus,debet eo vidu vti amp;nbsp;refrigerantib.Saccharü rofaceum cum Rhab.j.j.ter aut quater in menie fumac. Hämorrhoides femper teneantur apertæ:fî ftringuntur,aperiantur,

RatIèntentiaGaleni,Magnifici Si Ex-cellentifsimi viri, dodifsimiquefcbo-lares, in libris Prognofticón, quodea quæpofsunt breuibus explicari, valde fit ineptum longius dicere. Ego igitur ero breuior inhacmeaorationc, amp;proponam ea quæ funtne-ceflaria in cafuhuius nobilifsimi adolefcentis. Pa-

titur flatus hypochondriacos, quod non poflumus negarc,quia amp;nbsp;motu percipiütur,amp; nos audiuimus. Eftibi melancholia, amp;nbsp;flatus percipiunt manifefte: ergo merito appellat hæc affedio flatus hypochon-bb b 4

driacus. Sedhoc eft accidens feu fymptoma, ergo confideranda cius caufa, amp;nbsp;morbus, à quo ptndet hoc fymptoma. Huius igit fymptomatis quærendi ratio, amp;nbsp;ex hac pendent omnia reliqua accidentia. Hic flatus hypochondriacus quo ad rationé formalem, eft quidam flatus feu ventofitas, quæ pendet à quodâ humore craflo,ita vt non pofsit dftflari:quia fi poflet difflari, non faceret rugitum. trgo pendet ab humore crafro,qui facit ne pofsit difflari ilia ven tofitas. Nunc quærenda caufa efficiens, proxima amp;nbsp;remota.Pnmo,proxima caufa efficiens nullaalia da tur, nifiillaquam datGalenus j. loc. affeâ.cap.de melancholia,fcilicet quod eft inflammatio fie ebuHi rio circa hepar in regione dcxtra inter ventriculum amp;ipfum heparin ipfo mefenterio, vtdicit Gale.ex Diocle.Ergo eft quoddam calefaciens hunchumo-rem,8e faciens hanc inflammationé. Sed nullum eft aliud membtum in corpore humano quod faciat humorespræterquàm hepar :vnde fequitur quod hic calor proficifcitur ab hepate. Et ex hoc difeurfu habemus,qp fit caliditas hepatis ignea, faciens hanc ebullitionem.Sed hæc inflammatio eft in aliqua materia, quia non folùm eft inflammatio ibi,fed etiara inflamatum requiritur. Ex caliditate hepatis fequü-tur multa.Primô,cùm calidi fit attrahere,8e côtinuè trahatur chylusab hepate pervenas mefaraicasex ventricule, fi hepar fit valde calidum, cùm plurimû confumat,indiget continua reftauratione,8e fie hoc hepar plurimum attrahet de ipfo chylo ex ventrien lo,8ehabebit continue illam attraftionem propter fuam cahditatem extcnfiuam,8efichabebit quali gu lofitaté quandâ,vt vocat Gai. Et hincaccidit quod attrahat chylum ad fe non bene concoftum in ven-triculo,lèd crudum,amp; trahit eum violenter per venae

co NS VL T. ME DI CIN. 7lt;îlt; nas mefaraicas.Ex hocfequitur,quod materia mul-ta, amp;nbsp;humorcs crudi perueniunt ad hepar, Se erunt rebelles concoélioni,quia coâio prima non corrigi turin fecunda codione. Et hi humores crudicum ebulliunt,générant illam inflammationem. Sedhoc non eflfolum,fed acceditaliud.-quiahepar calidum generat plurimum de bile,8eitaetiam plurimum de humore melancholico generabitur. Humor melancholicus naturaliter eft frigidus Se ficcus, ficut Sc reliquæ omnes melanchohæ fpecies,fed maxime na turalis.Et quamuis lien attrahat ad fe humorem me lancholicum feparatum,Se generatum in hepate,tarnen non poteft lien tantùm trahere quantùm gene-ratur,8e ita humor melancholicus retinetur in hepa ■ te:vnde hic humor melancholicis naturalis frigidus Se ficcus,mifcebitur cum illo humore crudo. Et ita funt hic duo humores faciétes hos flatus, Se qui ap-tifsimi funt ad generationem flatuum vtriq;;8e hinc omnes melacholici apparét venerei, quia habét plu rimum flatuu, ratione quorü multafit ereftio Se in-fiatio : Seideoplurimü appetunt,licet paru pofsint. Et cùm fint hic duo humores qui maxime funtapti ad flatus,fcilicet humor crudus Se humor melancho licus naruralis, non mirum fi flatuantur. Et cùm fit ilia ebullitio circahepar Se ventriculum in ipfis ve-nis mefaraicis, ideo régurgitât materia illa frigida ad ventriculum,vbi ihuenit plurimum humorë cru-dum,Se inde ventriculus infrigidatur,vt poftea etia caulam infrigidationis ventriculi reddemus :8eita hic humor melancholicus ingreditur humorem ilium pituitofum,Se nó poteft fe inde explicate, Se fic fit flatus ille Se rugitus.Et fic funt duæ caufç,humor naturalis melancholicus, cum humore pituitofo. Hxc autem omuiaiutenfiua fequitur frigiditas ven bbb y

75i I O. B A P T. M O N T A N I triculi,quiafemper vbieftignea caliditas hepatij, confumit illam pinguedinem quæ eft in abdomine» quæconferuatamp; colligit caloré ventriculi, amp;nbsp;ideo diminuta hac pinguedine infrigidatur ventriculus. Sed præterhoc eft adhuc aliud. Quiafplen cum quot;e-dundat humore melancholico amp;nbsp;intumefcit, réfrigérât etiamvicina membra. Hepar autem non po-teftita facile refrigerari abilla frigiditate collefta in fplenc,quia calidior:fed in habentibus fymbolü facilior fit tranfitus: ergo exhumore melancholico ^o§'^^g^^® *** Iplene, ventriculus etiain infrigidatur. Et ita ex vtroque latere violatur amp;nbsp;diminuitur calor ventriculi amp;nbsp;robur,qui refrigeratus auget hu-mores crudos. Ethichumor crudus confequenter auget ebullitionem amp;nbsp;flatuofitatem, amp;nbsp;ita fit circu-lus quidam,amp;inde prolongabitur etiam morbus, quia quafi in circulo quodam recurrunt omnes cau-fæ,vt diximus: frigiditas enim ventriculi adiuuatur à multis, vt magis generet cruditatcs, amp;nbsp;materiam huius ebullitionis: amp;nbsp;caliditas hepatis amp;nbsp;humor me lancholicus in fplene redundant. Et hinc Galcnus tertio locorü affedorii dicit, quód in quibufcunq; contigerit efle flatus hypochondriacus,in omnibus prolongarur.Signa huius aftedionis adfunt ; eft tri-flitia amp;nbsp;timor, qui folent efle in melancholicis. Primus effedus melanchoiiæ,eft timor, qui eft potius præludium quoddam: amp;nbsp;fie timor eft perpetuum fignum raelancholiç:non tarnenibi neceflarium vt fit melancholia, fed tantum principium melancholiæ indicat : nam fuhr multi melancholici qui nó timet, adeo vtfeipfos etiäinterficiant.Etideo Gal.quérir, quare Diodes nihil de his loquiKamp; dicit Gal.quód lila triftitia fequitur,cùm augetur melancholia illa: amp;nbsp;non eft neceflariüjquód vbi eft flatus hypochon-

CONSVLT. MEDICIN. 7^; driacus, ibi fit melancholia. Non deuenit ergo ad fummû hæc alFeftio,fed eft in aliquo gradu : nondu comunicatum eft nocumentum ipfi cerebro, quod abfit.Accidentia quæ necefl'ario fequuntur, morbu declarant.Primo Iputum copiofum, quia ventriculus eft frigidus,amp;abundat pituita amp;nbsp;cruditatibus, amp;nbsp;flatus facit, quod pituita afeendit. Nam ex ven-triculo nihil excerni poteft, nifi velper vomitum, velper flatum, vel erudationem: amp;nbsp;inde fit mul-tum Iputum.Sequitur aliud accidens,fcilicet irobe-cilhtas crurium : quia calor naturalis eft debilita-tus,amp;nongeneraturmultum de bonofanguine amp;nbsp;fpiritu,in quibus confiftit virium robur:S: quia mul tihumores crudi amp;nbsp;frigidi in ventriculo exiftunt, qui tranfcunt per hepar ad venas, amp;nbsp;poftea fpar-gunturper mufeulos, amp;nbsp;faciunt iftam dcbilitatem membrorum amp;nbsp;lafsitudinem. Et non eft hoc mi-rurn, cum fxpeifta materia tranfiens ad venas, facial paralyfin amp;nbsp;ftuporem.Sequitur aliud accidens, quod corpus non nutritur, amp;nbsp;non augmentatur, vt extendaturin omnes dimenfioncs : quia non gcne-ratur caro,quia fanguis eft corruptus, amp;nbsp;humores indigefti.Et natura eft magis folicita de membris ra dicalibus amp;nbsp;folidis,quia hæc faciût vt animal fit ani mal,Sein his eft vita : caro autem non eft fubftantia principalis iftorum membrorum. Et quia ifta materia nutrim entalis non fuit fufficiens pro nutritio-ncamp;augmentationc vtriufque,ideo natura magis fuitfolicita de membris fohdis, amp;nbsp;dat alimentum illis partibus quæjnagis indigent,quia non fufficit materia pro vtroque. Ec ideo videtis quod tantum augeatur in longitudine. Et hincetiam ilia macics quæ eft in came nata : caro enim multum eft dimi-nuta. Hine etiam aliud accidens eft, fcilicet quod

754 IO. BAPT. MONTANI color totius corporis eft fubfufcus, quia humor tails dominatur, fcilicet melancholicus, vt patet ex4.de tuenda valet. Sequitur adhuc vnum,fcilj-cet aftridio alui vt plurimum, quæ eft ex caliditate hepatis,quæ exugit totum humidum ipftirum ft?ciJ. Et hinc patet verum,quia fi hæc affeélio eilet ratio-ne ventriculi principaliter,exifterentfæceshumi-diores.Et hepar maxime parit in caliditate, amp;nbsp;facit hanc malam difpofitioné. Ifta ægritudo eft propor-tionatifsimahuicadolefcéti : nam eft calidifsimihc paris à natiuitate,licet primo habuit carnem multa: amp;nbsp;illa caliditas hepatis eft ei naturalis, amp;nbsp;à patre, amp;nbsp;exferaine materno.Noui pattern,qui erat cahdifsi-mus. Prætereaamp;fratres eandcintempetié habent. Item ipfe exercet cogitationib.mentc,amp; hgc omnia inflamancfpiritus amp;nbsp;hepar. Etfic fanguis eft craf-fior, amp;nbsp;aduftü alimentü à caliditate hepatis, amp;nbsp;omnia redè fe confequunt.Primó etiâ antequàm labo-raret quartana,habuit flatus,poftca luccefsit quarta na.Multiplicatus eft humor melancholicus,amp;crudi humores attrafti ad hepar, vndefada ebullitio, amp;nbsp;etiam obftruftio vifcerum ab illo craflo humore. Et quia virtus fuit fortis in expellendo, fada funt illa exanthemata per vniuerfum corpus, aut fi volumus appellate efcharas:funt autem quædam efflorefcen-tiæ cutis,amp; funt potius ex quodam flatu pituitæ fal-fæ,quàm ex matcria,quia cito accedunt,amp; ftatim re cedunt:fiunt ex humore crairo,fanguineo amp;nbsp;melan-cholico,amp; faciunt pruritum,quia etiam bilis vel pi-tuita falfa admixta.Curatus eft ex quartana amp;nbsp;exan-thematibus illis,amp; remanferüt illi flatus. De pro-gnofticofatis didum fuprà. Circa curam vnu dicam,amp; ponam pro fundamento huius curæ,quod fcilicet debemus cauere ab omni pharmaco folu-tiuo

C o N s V L T. M E D I C I N. Ttfy duo fortiori, amp;nbsp;non poflumus hoc cafu aliquid de-terius amp;perniciohus facere quam hoc. Ratio eft, quia fi detur fortius pharmacum, iftaomnia confe-quentur: nam primo non euacuahitur vt oportet, quia funt multç obftruftiones quç impediunt vt nó pofsit duci materia,amp; hepar fupercalefaâum magis calefict:amp; quia ventriculus eft debilis,amp; necefte eft illas materias duci ad ventriculura,ideo magis infri gidabitur amp;nbsp;debilitabitur ventriculus : amp;nbsp;ficomni-no non conueniut pharmacafolutiua.Et hoc fit pri-mum fundamentum huius curæ,quod bene aduer-tendum : vndeneccflarió morbus amp;nbsp;cura eius eril Ionga:primó,cxfua natura:fecundó,quia non polTu mus vti remedijs.Et Gal.ad Glauc.dicit,quód quar tana acrius curata,duplex fit quartana. Ideo humor melancholicus benignè amp;nbsp;clemcntcr traéictur.Pri-mo concoquat.Primum igitur in curatione huius efteuacuatiofanguinis, amp;non vna vice folùm,fed fæpius fiat:quia vbi melancholicus humor eft in ve-nis cum fanguine,eft mittédus fanguis. Deinde fiat epicrafis, id cft,concemperatio. Nutriatur corpus, amp;paulatim generetur bonus fanguis:amp;nihil magis conuenit pro melancholia, quam phlebotomia, amp;nbsp;quidem iterata,vt Gal.fuafic.Poftea epicrafis,id eft, optima nutritio amp;nbsp;reftauratio. Deinde deueniré ad fyrupos qui altèrent humorem melancholicum amp;nbsp;concoquant.Confortare amp;nbsp;euacuare non poflumus fimul,quiacófortantiaftringunt, amp;nbsp;euacuantiafol-uunt. Concoquetia fint omnia humeftantia,amp; mo-■ dice calefacicntia.Ego non vterer alio quam quo fo V leovtiinhisqui abundant humore melancholico. ^”' Accipcrem ius pulli iuuenis, amp;: dccoquerem in hoc ‘^. rad.polypodij,quiafunt dulces,amp;non multum ca-■ lefaciunt, amp;nbsp;graeæ guftui, amp;nbsp;non forticer euacuant:

7^« I O. B A P T. MONTANT duas radices liquiritiæ,tres boraginis vel bugloflæ) amp;vterer hac decodione loco fyrupi.Ncqj foleo ali ter faccre in bis.lus pulli omnes humores acres tem perat amp;nbsp;æquat.Et bæc decoftio paulatim etiam eua cuat humorem melancholicum:amp; fingulis quatror diebus de ea accipiat.Darem florem cafsiæ,vel flores cafsiæ cum Rhabarbaro,quia bæc maxime con-ueniunt, amp;nbsp;non trabunt à longinquo. Vel fâccbarû roC cùm Rbab. darem. Et tali medicamento fupra polîto vterer per totam çflatem,etiam in diebus Ca nicularibus : amp;nbsp;fie per totam æftatéprocederc cum illis alterantibus:neque alla ratione procedere pol-fumjquia nô debemus refrigerate propter ventneu lum,ncccalefacere propter hepar :amp;ideo optime conueniunt illa quæ diximus. Vtatur optima ratione vidus. Vina fint alba,mature, amp;nbsp;tenuia. Vina rubra funt acerba amp;nbsp;immatura.Alba conueniunt,quia facilius diftribuutur per venas,amp; non hærent in by pochondtijs, amp;nbsp;djgeruntur per vrin3m,amp; hume-dant.Caueantur acerba vina.Sed cùm dico vina al-ba,nonfunt capienda fiaua, nam illa funt calidifsi-ma8cinfeftifsima hepati calido. Verè igitur fital-bum. nbsp;nbsp;nbsp;Quo ad balneum,dico quod non conue-

niat,quiahærcret in hypochondrijs, amp;nbsp;inflamma-ret.Gal.dicit quod aqua pluuialis adhæret hypochondrijs, amp;nbsp;inflamat, multó magis illa aquaalumi nofa. Medici Veneti vokierunt illi dare lignum,fed «go fum in ea opinione quod lignum nihil fa-ciat, nifi fit morbus Gallicus. Non enira operatur quia calidum, humidum vel ficcum, fed quia talo.Ideo hoc ego non confulcrem.

LarifsimeD.non ero longior, cùmille morbus fit admodü expofitus per fuum genus:videmus enim eum laborare fpu-toper tufsim:expuit enim catarrhü pu-trefaólum,cum aliqua parte fanguinis,vt vidimus: amp;nbsp;febrem continua patitur.Hçc fatis fun*t nota.Sed diftindè inuenire caufas amp;nbsp;locum alFcftû in hoc ca-

fu,eft admodum difficile.De febre quç adeft non di cammulta,quæpendetex catarrho tanquam acci-dens.Circainquifitione caufarum videmus difficul tares quafdam.Excellentia veftra propofuit conie-âura probabili,cp pofsit elTe vlcus in pulmone,tum quia præceflerût caufæ quç potuerût hoc facere: amp;nbsp;videtur fibi quód vena fit erofajquia putrefcit catar thus falfus,ex quo fit corrofio: amp;nbsp;quia vafa illa pulmonis funt valdeparataad corrofioné,propter mol litiem,ideo valde probabile eft cp fit ratione corro-fionis.Prætereacùm perfeueret cumfanguine eie-ftio puris,eft probabile tp pendet ab vlccrc.-quiavbi pus,ibi eftvlcus:amp; quia fanguis ille qui expuitur, ft ille qui non potuit conuern in pus. Et fic videt efle ex vena in fubftâtia pulmonis amp;nbsp;pus amp;fanguis.Dicâ ego primo,Clarifs.Dod.me habere difficultaté circa hoc. Nam fieflet vena cortofa, cùm illævenæin pulmone habeat plurimü languinis,haberemus hïc plus fanguinis. Hoc auté hïc non videmus, fed pau-cum fanguinem,amp; plurimam quantitaté catarrhi amp;nbsp;puris,Ergo fi ex eodé loco deuenirét fanguis Stpus, deberet efle vlcus magnum, amp;nbsp;fic fi eflet m corpore venæ, plus etiäfanguinis eflet, Præterea quâuis ille locus fit putrefadus,tarnen fanguis deflués ad cor-

7(58 I O. B A P T. MONTANT pus vene amp;locû illû nô eft putrefaftus,amp; fie langui» appareret amp;nbsp;in maiore quâtitate,amp;clarus,amp; punor. Vnde videmus in alijs vlcerib.Venarû fanguinc ef-fluereclaru,quiaqui affluit,nondü eft corruptus amp;nbsp;putrefadus.Êt fie facit mihi dilficultaté,nura fit ra-tioneexulcerationis pulmonis.Eft tarnen pus.Dicâ ego quod fentio.Primo,credo quôd illud pus fit ex catarrho defeendente à capitc, qui putrefeie in con cauitate peftoris,velin pulmone:poftea emm dica quilocus fitafteftusex his.Ratio eft, quia habuit fempercatarrhum.Solet autem contingere cjuôd pi tuitaà capite defcendens,cra(refcit amp;putrelcit ; eft cnimfanguisfemicodus : amp;nbsp;itaeùm fapiat aliquid de natura fanguinis,amp; fit humidus, facile putrefeit, amp;magis quàm humor melancholicus auc cholericus,quia eft humida,amp; fanguis femicodus: fangui» autem omnium facillimè putrefcit,licetputredo pi tuitænon fîtita deteftabilis vt putredo fanguinis. Vnde Gai.quærit, quare putredo fanguinis fit ita deteftabilis. Facilius putrefeit fanguis quàm pitui-ta, quia eft calidusamp; humidus, amp;nbsp;ita habet caufas putrefadionis fuæ tam ab extrinfeco quàm abin-trinfeco : fed phlegma tantû ab extrinfeco, quia eft frigidum amp;nbsp;humidum. Vnde etiam dicit Gai. quod corpora calida 8f humida facilius patiantur putre-dines,quia hæc corpora fubieda funt putredini om nis generis.Corpora frigida amp;humida etiâ patiun-tur putredines,{ed non tantùm. Ergo pituita etiam facile putrefeit,fed non in eogradu, amp;nbsp;tarn intenfè vt fanguis.Habuit ergo catarrhum, qui eft pituita, tefte Gal.i.defacult.natur.Hoc cum fit in loco eali dp amp;humido,id eft,inpulmone, amp;illis partib.credo quod continue putrefcat ilia pituita, amp;nbsp;catar-rhusille defeendens, amp;nbsp;quodnonfitpusexviccre quodam.

C o N S V L T. M E D I CIN. 76^ quodam,fedexcatarrhoex capite defcendcntc, 8c putrefaftio propter motu in ilîis partit. Hinc con-tingit,quôd dum piitrefcit in illis partibus, habent aliquam falfedinem, ratione cuius abftcrgit ; amp;nbsp;ad-dit etiam aliquam putrefadionem ipfe locus, pro.* pter plurimum motum,quôd fcilicet quædam venæ apertæ fint potius vcl relaxatæ, quàm quod fint cor tofæ:amp;idco etiam effluit fanguis amp;expuitur,inter-dum plus,interdum minus,prout illæ venæ plus aut minus aperiuntur ex ilia materia falfa tranfeunte.Et fie non credo hic efle corrofionem,fed potius aper tionem quandam venarum,non magnarum,fed par-uarum : vnde etiam ille fanguis apparet non verc ru bicundus, fed faniofus,propter raotura:amp; quod ira ille fanguis eft ex apertione,amp; non ex vlcerc.Et hoc de catarrho amp;nbsp;purelàtis. Vtrumautë locus af-fedus fit in pulmone,an in côcauitate pelt;Soris,quaâ ritur.Dicoego,ex quo video difficultatera anheli-tus,amp;etiam dififîcultatéin loquendo, quod potius ilia matena feu catarrhus putrefeat in pulmonc, quàm in alijs partibus,amp; faciat ibiillafymptomata: amp;quôd lolt;us affedus fit pulmo;amp; quia eft làlfus ille catarrhus amp;abfterfiuus,ideo facit apertionc ve-nularum minimarum in pulmone. Et fie ille fanguis prouenit ab eademcaufa,àquapus:nam puspro-uenitàcatarrhoputrefafto,fanguisautem à catar-rho falfo amp;nbsp;abftergente:amp; ita catarrhus eft caula il-lius fanguinis qui vnàeijciturcumcatarrho. Catarrhus defcendens. Sed quæritur, vtrum fit in ipfo capite principaliter amp;per elfentiam, an fit ex partibus inferioribus quægénérant continue materiam catarrhi, amp;nbsp;fie ille catarrhus aliunde proueniet, amp;nbsp;non generabit in cerebro.Audiuimus quod dixit,{ô anteaperpelTum elfe affedum hypochondriaeû, Si

77^ l'O. B APT. MONTANI quodfuerit femper triftis à natura amp;nbsp;melancholicus,amp; multû comedit amp;c.Et video omnes efle cau-fas catarrhi. Nam fielt melancholicus propter paf-fionem hypochondriacâ,amp; omnes illi qui laborant melancholia hypochondriaca habent propriè ven-triculum frigidüamp; hepar calidum,Vt audictis eras in futuro coltegio,quôd hoc lemper fit neceflarium in ilia afreftionc,fi aderitisf'Quibus fic Aantibus,ha bemus omnes caulas catarrhi, ventriculum frigidu, amp;nbsp;hepar calidum,auarij,quod femper attrahit chy-lum inconcodum amp;nbsp;crudum.Et cum polleriorcoii-codio non corrigat priorem,hinc fit quod in omni bus venis multiplicantur fupcrfluitates, amp;nbsp;in toto ambitu venarura. Vnde quia hepareft calidum,amp; venæ etia necelTario calidæ, quia orta atteftant fon-ti: cum humorcs illi crudi fiiit in loco calido, fiunt plurimç euaporationes.Ergo fuapte natura hoc cor pus fuit paratum ad hoc vt pateretur catarrhum,te-fte Gal.Prætere» dicit fe fnifle otiofum,amp; in ftudijs verfatum eirc;amp; quantum ftudia conférant ad catar rhum,nouerunt illi qui ftudent.Vnde Marfilius fici nus rede dicit, fcholares non habere hoiftem maio-rem quam catarrhum. Et fic non mirum fiinciditin catarrhum.Et incurritin catarrhum tempore con-uenientifsimo ad hoc,id eft,hoc anno ineunte vere, in quo anno non habuimus ver,fedhyemcm immediate confecura eft æftas, amp;nbsp;non credo quod in jo. annis tale habuerimus ver,propter maximas humi-•dit3res;amp;ideo videmus etia quod plurimi hoc anno in catarahu inciderût.Et fic omnia conueniutad caulas catarrhi,amp; diljiofitio corporis,amp;genus vite. Sc conftitutio anni:fortafle etiam habet caput debi-Ie,quamuls ego hoc non feiotfemperenim fuit timi .dus, propter Ipiritus frigidiores, amp;nbsp;inde caput for-ta/fe

C o N s V L T. M E D r C I N. 77* taffe frigidum fuir. Hine apparet etiain cur catar-rhus falfus fft : quia cùm frigidus fit ventriculus, amp;nbsp;hepar caliduni,à quo fiunt aduftiones illius pituitæ in ventriculo generatæ,amp; inde fit falfedo,quæ fit ex parti b us ad uff is in fubftantiaaquea,vt dicit Arift.in a.Meteo.Et fic habemus catarrhum cum fuis caufis, locum,amp; materiam catarrhi. Adeft febris conti-nua,quæritur an fit accidens, vel morbus diftinflus a catarrho’Dico quod h.rc febris eft potius accides catarrhi.-quia dumputrefeit ilia pituitain pulmone, amp;nbsp;exeat putridain tam magna quantitate, amp;nbsp;locus fit vicinus cordi,vnde non mirum vapores putridos dudos eflead cor, cùm act trahaturad corperpuU inonem,amp; fic etiam trahunt vapores putridi,amp; inde propterputrediné in pulmone fadam febris eft co-tinua. Vtrum hcdica,vel putrida tantùml Depen det à vaporibus putridis. Cùm perfeuerauerit hæc febris tandiu in corpore habente hepar ealidum amp;nbsp;fanguinem aduftti, amp;nbsp;propter vapores propinquos cordi,videtur quod fit etiara in fubftantiaipfa cordis fic fada imprefsio calons, amp;nbsp;fic in ipfo corpore cordis fit fada febris hedica : amp;nbsp;fic credo elle febré hedicam. Et habemus figna,quia incalefcit poft cœ nam amp;nbsp;prandium,amp; hoc eft infeparabile à febre hedica.Pulfus eft valdeinæqualis :primô,quiaaliqua putredo ; fccundô,quia materia eft in pulmone, ex quo lèmper fit inæqualitas pulfus, vt Gal. prædixit mortem habenti maxima inæqualitatépulfus, cùm effet adhuc fanus.amp; de cau(. pulf. lib. a. vide plura. His ita fe habentibus,prçfente catarrhe amp;illo pure, fi quæraturà me, vtrum fit phthifis, dico quôd eft phthifis,fed non propriè vlcus pulmonis,fed eft ilia phthifis de qua loquitur Auic. in vltima parte capitis illius dephthifi;amp;dicic Auic.elfe quandam fpe-c c c a

771 I O. B A P T. M O N T A N I ciem phthi(îs,quando catarrhus defeendit à capite, amp;putrefcit in pulraone,exquo arefeunt corpura,amp; confequuncur eadeni lymptomata quæ confèquun-tur exulcerationë pulmonis.Et fie eft quædâ phthi-fis hæc afFeftio,fed non propriè:amp; tales homines fae pe obueniunt nobis in cura, amp;nbsp;credo etiam Excell. V.fæpifsimè tales habuiire:amp; cafusille propterqué vocatus fui Taruilium,erat illeipfecafus, amp;nbsp;fimilis huiepræcife.Et notate hoc. Rarifsimè curantur, amp;nbsp;vtplurimura moriuntur, quia contabefcit coramp; pulmo:amp; credo quod ille iuuenis habeat malam in-temperiem in pulmone,ex tanta putredine contra-óam.Ego tarnen aliquos curaui : amp;nbsp;ne hoeper arro-gantiam didum à me efie putetis,addam etiam hoe, quod vbi vnum curaui,ibi centum fuerunt mortui.

Aggrediendaitaqj in hoc cura,fed cum progno-fticatione.Cum quibus?Exquifitis morbis,exquifi-ta remedia adhibenda lunt.non curabitur remedijs leuibus, fed validifsimis. Defcendit catarrhus, ca-tarrhum primo fifterc,faótis tarnen priuspurgatio-nibus,finon faftæfunt,amp;raderem totum caput, amp;nbsp;veficatoriaapplicarem capiti,prius ex leuioribus, tandem etiam ad fortiora,vt ad cantharides, deue-nirem.Puto Excell.V.meminifle,quomodo matro-næ cuidam nobili laborante tali catarrho amp;nbsp;phthifi, applicauimus etiam veficatoria ad caput, amp;nbsp;natura fuppleuit id quod nos non potuimus facere,amp; ca put totum obduftum fuit veficis amp;nbsp;cruftis,amp; fanata eft ab hoc catarrho,Se adhuc viuit.Idco in hocado-lefcente etiam veficaré caput,donee fieront cruftæ. Poftea dcuenirem etiam ad exiccationcra pedoris Se pulmonis,Se veficarem totum pedus : Se tandem facerem cauteria circa vtrunq; brachiu, Se fic vbiq; exhalaret materia ,Seita definet putredo, Se fiet di-uerfio

C o N s V L T. M E DI c I N. 773 ueifio materlx illius.Vnde Gal.in phthifi vera,circa peftus præcipit cauteria^vt fatis expurget. Sed lue non poflunt fieri antepræparationem corporis.Pri-mô igitur euacuarem corpus cum cafsia amp;nbsp;agarico: non darem fcanimoniö amp;nbsp;pilulas cochias.Poftca ad expurgandupeftusabilla materia, fingulis diebus darem oxymel cum melle rof.amp; furnat vna vice ad ij. Paulus dabat ad expurgationé peftons, mellis J. ij. vna vice bis qui expuebant pus.Et ego potius mei rofidarem quam melfimplex.Adderem oxymel,pro pter penetrationé:dicit enim Mefue, amp;nbsp;rede, quod facit penetraremedicinas ad parteSjad quas fortaffe non penetrarent.Et Gal. fæpe admifcet fuis medi einis acetum. Ergo manè accipcret vnciam vnam amp;nbsp;femis mellis rof amp;nbsp;|..s.oxymelitis,amp; furnat vna vice lantùm.Item loco fyrupi acciperet magnam fcutel-lam iuris pulli manè,in quo iure client décoda hor-deum,liquiritia,amp; farfara, ad remittendam falfedi-nem amp;nbsp;acrediné catarrhi. In reliquis parum eófido, amp;credolt;pfi potent curari (quod tarnen nó polli-ceor) fic curabit,fcilicet vt veficet caput, exiccetur pedus cum cauterijs,amp;fiant vefîcæ amp;nbsp;cruftæ etiam.

Confult. CXLVIII. Dcaffèélionehypo^ cbondriiica confirmntlt;i,cum mul^ tis fymptomdtibus.

Mnia quxfunt enarrata in hoc confelTu per Excell.D. Hieronymü,funt Integra fyndrome, amp;concurfus eorö quæpof-kint indicate alFedioné hypochondria-

cam : Öc non fimpliciter quidera exillis, habet enim niultos gradus:fed hæc enarrata indicant confirma-tutnhuncaSeduminmalitia.Etita non fimplexeH ccc 3

affeftu^jfcilicet âft'eflio hypochôdriaca,fcd etiâcô-firmata.Vcri'im quia non curamus fÿmptomataj fed ea folùm confideramus in hune fine,vt veniamus in cognitioné morbi, quo cognito amp;nbsp;inuento omitti-nius oinnia ilia ligna amp;accidétia'.nani nullû fympto ma trahit cura adfc, nilifub ratione morbi :venio igitur ad afFcétû lit raorbû,hoc eft,melancholia hy-pochondriaeâ.Pro breuis,8cprocedâ tantüper con clulIones.Hicaffcftus fit,cùm illç vene interventri culû amp;nbsp;hcpar inflâmantur,nô quidc inÖämatione ea quçphlegmone dicit amp;nbsp;apoflema,fcd quedâ f^Jyxf rzf,id eft,ardor quida eft,amp; quedâ elTcruelccntia.Et funt humores crudi amp;nbsp;melancholici qui funt in illis partib.amp; nô trahunt ab hcpatc,fed ibi flatuantur, amp;nbsp;inde rugitus incipit,qui poftea comunicat ventricu lo,amp; fit frigidior.Nam habet hoc propriû hæc affe-âio, çp calidiorincipitin hepate, amp;nbsp;poftea frigidat in ventriculo:amp; quare hoc fitjalibi demonftrat.Hçc igitureftpropricaffedio hypochondriaca, quæfit propter obftrudionc amp;nbsp;infiâmationé obortâ in illis vents^propter fngidum ventriculû amp;nbsp;hcpar calidû. Sed quant hic,inim tahs alFcdus fit verè amp;nbsp;propriè in hoc virOjan fit quidem affiedus fimilis huic, qui tarnen eadem faciat fymptomata ?Nam fæpe contin git,quôd funt aliqui affedus non quidem proprij, lcd tarne fimiles ; lit hoc fepifsimè cctingit in curan do,vt in pleuritide, quç nô femper eft propria, fed interdü in mufculis,amp; tamen affedio fere fimilis.Ite Hipp.dicit,fcbrc caufonicâ criâ ex pituica falfa fieri, amp;nbsp;elfe caufon impropric fumptü.Ita fepifsinic côtin gcrcfolct,amp; etiâ hic ira fit : nam duæ Ipecies hypo-chondriaeç melâiholi j à modernis medicis amp;nbsp;redè ponuntur:vna eft propria ex cfieruelcentiain venis Jiepatis,alia eft aftedus non itaproprius,fed qui tamen

CON SV LT. MEDIC IN. 77$ men facit fçuiora accidctia,qui nó eft ex efferuelcc-, tia circa dextraparte, fed in parte finiftra, vbi fuut vençiHç inter ventriculû amp;fplenë, amp;nbsp;tarnen habet eadem fymptomata quç folenc accidere in parte dextra.Et ijpe nos vidirnus hüc aft'eftü,8c fic experien tiaquoc];teftatur,præterquârp defcribita moder-nis amp;nbsp;Arabib.qui propric hunc affeélu defcribüt,f^ omnes ifti rugitus incipiüt in parte finiftra, amp;nbsp;non a dextra,vt cft etiâ hic.quærit igitur,cuius generis fît hic affciftus,an fit ratione inflâmationis hepatis,amp; il larum venarû quç funt inter hepar amp;nbsp;ventriculû, an Vero fit ratione inflâmationis fplenis,8c illarü vena-rum quæ funt inter fplené amp;ventriculû?plurimû e-nim refert hoc ad curationc.Refpondeo,nó poflum indicate nifi ex fignis. Non audio cp afficiataliquid in parte dextra, nec habet hos rugitus amp;nbsp;flatus nifi in parte fîniftra,fubiftis coftis mendofis, vbi eft fi-tus fplenis,amp; inde dicit fonte elfe iftorû dolotû. Et cùm omniapatiat in finiftra parte,amp; dehacfolacon queratur,crediderim ego qjhæc melancholia hypo chondriacanonfitvitio hepatis, fed ratione lienis male affeifti:quia dum replcnt illç venç inter lienera amp;nbsp;ventriculû,tunc fiunt illi flatus. Et nullus humor cft tam flatuofus quàm melancholia, amp;magis etiam quam pituita.Hinc melâcholici funt falacifsiini,pro pterplurimas ventofitates, Sciuuantetia ex coitu, quiaille ventofitates expellunt.Et quamuis hic humor fit frigidus amp;ficcus amp;nbsp;terreftris,tarnen nó ideo dicendu q? nó fit flatuofus,fed dicitur talis refpeftu ahorü humorü,quia plus habet de partib.terreftrib. amp;idco cùm tales agût in ilium,eft rebellis vt difibl-uatur,amp; inde conuertitin flatus,amp; facit flatus raole ftifsimos. Lien repletus hoc humore, refrigerat amp;nbsp;totum corpus,amp; vniuerfum fanguinem.H.inc amp;nbsp;fpi-

ritus Gunt fylueftreSjquia fanguis etiam eft t31is,vn de amp;fpiritus erunt melancholici. Etquia fpintus funt proxime domicilium animæ, ita fiunt amp;nbsp;opera tiones malæ. Cùm ergo amp;nbsp;vapores multiplicentur afcendentes ad caput amp;nbsp;ad os ventriculi, amp;: ipiritus in toto corpore fiant frigidipropterfanguinem Iri-gidum,hinc fit ille chorus omnium illorum fympto rnatum quæ patitur. Habet vnum infignequod eft confiderandum,amp; eft hoc,quód non poteft coneo-quere nifïligctur,amp; ftridèmam tefte Gal.j.de cauf. fympt.cùm ventriculus non continet cibum, tunc fequunt ventofitates;nam continet flatus cùm non ftringicur:nec cóftringitur,quiaplurimi flatus.Vn-deamp;ipfe dodus ab experientia, quæfiuit remediu dodumà natura;amp;ficcùm ligatus eft ventriculus, melius compleditur cibum. Credo quod hoc fym-ptoma oriatur,quia ventriculus non bene continet cibum, amp;nbsp;non amplcditur, propter flatus. PlurimU fjjutum ex ore mittit,amp; variorum odorum Sc diuer-forum,pro diuerfitate concodionis:quandoq; etia putrefcuntcibiin vcntriculo. Et cùm ille flatus in ventriculofemper detineat humidum aliquod,fem-pcr eft Iputum talemam ille flatus eleuat illos humo res.Et ideo dicebat Gal.quod no poteft aliquidexi re ex ventriculo nifi per ilia tria, vomitû,erult;ftatio-nem,amp; flatum ; amp;nbsp;quia plurima materia cógregatur in ventriculo,proptcr obftrudionem in liene amp;fri giditatem:nam lien interdum réfrigérât non folùm ventriculum,fed etiam hcpar,adeô vt fequaturhy-drops,vt fcribunt Dod. tantùm propter eófenfum fplenis.Si igitur tanta eft refrigeratiolienis vttra-hatin confenfum hepar, multô magis iiifrigidabit Ventriculum, qui magis eft paratus ad lapfum frigi-dum.Eç hinc generator in ventriculo proprer frigi-ditat«

C o N s V L T. M E D I C I N. 777 ditaté plurima pituita, quæ fufpendit à flatu:amp; hinc eft illud fputü. Vapores melancholici afcendunt ad caput,amp; caufant illam triftit)a,vt patet ex Gal.Præ-terea cùm in hoc corpore fint Ipiritus tenebrofi,generali exfanguine frigido, quifparguntur per totü corpus, amp;nbsp;fic infrigidat etiana totü corpus,amp; fiunt mala: concoiäiones,amp;hinc eft illa raacies,amp; difpofi tiones iHæ impetiginum, fiue alphi, fiue morphea, quocunque nomine appellate voluerimus nihil re-fert,quia nongeneraturfanguis bonus, fed corru-ptus.Et fic patet quod feries omniü illorü fympto-matum fequitur ex illa ægri tudine quæ eft in liene: amp;nbsp;fi quæ à nobis omifla funt fymptomata, hæc omnia eô reduci debent,tanquam ad caufam.Hæc auté œgricudo in liene eft duplex:prima eft in complexio ne,quia lien eft frigidus:fecunda eft in compofitio-ne,quiafunt obftruftiones, vt motu pcrcipi poteft. Et fic locus principaliter afteftus, eft ipfelien, qui itaaffeftusin confenfum trahit amp;reliqua membra: amp;nbsp;credo etiam quod propter lienem hepar non gc-neret bonum fanguiné, amp;nbsp;fic afficitur ex licnc amp;nbsp;hepar. vnde omnino credo quod hec hypochondriac! melancholia no eft principaliter in hepatc amp;nbsp;fuis ve nis, fed in lienc amp;nbsp;fuis venis. Et hoc fans de natura huius morbiamp; fymptomatibus, quæ omnino inde dependent. CVRA. Hacægritudinccurata, curabutur etiam omnia fymptomata,vt rugitus,ma cies,morphea,fudor amp;c. Anpofsit curate Clarifs. D.quamuis ille morbus amp;affelt;ftus ratione fplcnis fa ciat maiora accidétia quàm qui eft ratione hepatis, tarnen dico quod facilius curatur quàm ille,quia no eft in hoc morbo aftedum aliquod membrum prin-cipale,licet etiam hepar patiatur per confenfum,nó tarnen principaliter:8{ credo fi poflêmus curare lie-

778 I O. B A P T. MONTANT nem,amp; aperire luas obftrudiones, çp non eiret magna dyferafia hepatismam non eft magna læfio hepa tis,quantum ad ftigiditacc,quia nô eft tumor pedû, vt folet elfe in illis.Et nunc habeo quendâ nobilem qui laborat bac afFedione hypochondriaca cum fu-iiiorepedü,amp;eftpropterfrigiditatêhepatis fadam exfrigiditatelienis.Necfuntin hoccafu fignaali-cuius caliditatis infignis,fed funt figna humoris me lancholici illius qui eft fçxûnguinis:amp;femper talcs humores fiegenerâtur prout eft intempcries rnebri affedirnam quodlibet ita opérât amp;nbsp;côcoquit, prout eft fua temperies. Præterea lien eft durus, ergo erit ægritudo longa.Tarnen fi potuerit pati,amp; curam,amp; omnia alla quac erunt agenda,porerit cura ri, amp;nbsp;fi nô ita integrc,tamen ita vt non pigeât viuerc.Sed cum quibus?Si vellet recipere aquam balnei, dicerem quæ eflent facienda ante balneum.Si verô non vult, longe aliter de cura eius mihi dicendü eft,Ego om-nino exbiberem. Sed eft gracilis, amp;nbsp;exiccatus. Dico quôd hoc non debemus timere: nam etiamfinc illis aquis exiccabitur,amp; longe magis.Imo amp;nbsp;deco-dum ligni exhibemus femitabidis,quia remouemus caufam illius gracilicatis,deinde incipio melius nu-trirc corpus,amp; fie poHumus dicere quôd lignum fa ciat pinguedinem peraccidens,fcilicet remouendo illud quod faciebat gracilitatcm.Itahic eft quidem gracilis,fed tollendæ finit caufæ gracilitatis,amp; cor-roborandus ventriculus. Et longé mains eft iuua-mentum in remotione obftrudionum in hoc bal-neo, quàm nocumencii in exiccando. Atqui fi aqua hxenon educeret, fed hæreret in hypochondrijs, non darem egoifin egerit,fi mouet fudorem, fi vri-nam,vellem vti.Ethæcaquaeducitmultum deatra bile.Si vellet airumere,antc aquam aliquid facerem, amp;poft

C o N SV L T. M £ D I C I N. 779 8cpoft afTumptionem aquæ pofTemus iterum collo-quide rebus tius,quia nefcio quomodo fe habebit poft balneum. Ante balneum veilem euacuare corpus,amp; ftatim eras mane darem cafsiam cum hiera,vc con!'ueuimus:dcinde daréfyrupos incidentes cum oxymdite, de cichorea, amp;nbsp;in tribus diebus darem cafsiam cum j.ij.agarici,pro euacuatione corporis. Fafta hac,accedcret ad balneum:amp;_inftat nunc tern pus.An fecanda vena?Non video tarn magna imbe-cillitatem quo minus liceat incidere venam: licet enim non habeat multam carnem,tarnen habet mul-tum fanguinem,amp; malum,quod apparet ex turoore Vcnarum:amp;fie emiflo fanguine malo, fortificarctur tiaturaafc(ftionevena:,amp;euacuaret malus fanguis, amp;nbsp;reliquum poftet melius concoquere Se vincere.

Vamuis hæc materia diligentifsimc fue rit à me pcrtralt;ftata,tame vt fatisfiat ma gnifico patri volenti audire difpofitio-nes filij fui,ego breuibus explicabo fen-

teutiam mea magnificentiæ fuæ. Cùm fit triplex fpe cies mel3ncholiæ,tefte Gal. in loeis aff', qua affligit homo:vna,quando caput tantii perfe patitur, amp;nbsp;rc-dundat i n eo humor melancholicus,vnde afficit tri-ftitia,8i:alijs aff'clt;ftionib.mclancholicis,totu ante re liquii corpus eft immune, fecuda .'pecies eft, quado non fold caput,fed amp;nbsp;corpus vniuerfum redndat hu more mclanchol.ita vt totus fanguis fit eo huraore infeiftus. tertiafpecies eft,quæ dicit afteflio hypo-chondriaca,nó ip fit in vencs aut C3pite,fed fit qua-, do vapores afeendût ab vtroq; latere ad caput,amp;ita

78o IO. B APT. MONTANT inducunt tnftitiam,Sr difficulcatem anhehtus,amp; cç tera fymptomata melancholica, fecundü quod bic morbus eft maior vel minor.Hic quærit nüc, vtrum bic adolefcens patiatur vnam Ipeciem tantùm, aut duaSjaut omnes^Primo fuppono,quód non eft tantum affedio hgc in capite:amp;hoc eft manifeftifsimü. Dealijs duabus dico,quód patiatur vtranq;:nec fru ftra dico hoc.Primô,quôd hoc corpus redundat hu moremelancholico in omnibus venis, teftanturpri mùm illæ macula: (feu efcharas feu puftulas appella re velimus,nihil refert)hæ indicabunt humoréme lancholicû.Ec quodfuerit melancholicus conftat, quia accefsit quartanaincipiendo,quod non poteft effe ex alia caufa nifi ex abundantia humoris melancholici: vt omittam alia ligna,nam fuit intentus cu-ris ftudiorum,amp; diligentifsimus in ftudijs, amp;nbsp;perpc tuo cogitauit.Sed hoc eft extrinfecum, amp;nbsp;fere fem-perita eft, quod ea quæ cxtrinlècus accidunt, fi in-ueniantdilpofitu corpus, facile idipfum afficere amp;nbsp;mutare poflunt.Intrinfecum eft hoc, quod habuit à principio generationis hepar valde calidum, amp;nbsp;etia fortè ipfum cor:amp; ex his (âdû eft.totum corpus calidum abundanter. Et hoc indicat etiam augmentu illud repentinum amp;nbsp;magnum : nam calor fortis cùm inucnit amp;nbsp;habet materiam aptain extenfioni, facile illam fuperat amp;nbsp;concoquit.Nam licet cóplexio eius naturalis in origine fit calida amp;nbsp;ficca, tarnen in prima ætate fuit humidior:amp; quia ilia æcas eft humida, amp;illa humiditas potuit obtundere calorc,ergo cùm in ilia etate fuerit humidus,amp; calor fortis,ideo opti mè nutritum fuie hoc corpus,quia affuit Sc agens,amp; etiam materia conueniens fuit agenti. Etvidemus etiam experientia,quódpueri melancholici in principio celeriter augentur amp;nbsp;crefcunt, propter fqrti-tudinem

CONSVLT. MED IC IN. 781 tudinem calons agentis in illud humidum,quod eft proprium illi ætati ; fed non diu permanet illud au-gmentum,amp; dunt graciliores propter tenuitaté calons.Et itain hoe adolefcente illud repentinum au-gmentum indicat mihi calorem inagnum.Item habi tus corporisjhabet enim venas amplas,caloré fubni gricantem,qui indicat caliditatem fanguinis. Nam fanguis cum exit ad cutem, facit coloré cutis. Et ira ex hac coniefturapatet hunc iuuené habuifle àprin cipio gratis hepar calidum, amp;nbsp;hoc adurit languiné, amp;nbsp;hi homines funtaptivtadurat fanguinem. Vnde Gal.dicit,qui funt calidi amp;nbsp;ficci,tempore paracma-fticœ ætatis fiunt melancholici.Sed ifte iuuenis prç-uenit hoc tempus : habuit ergo naturalem difpofi-tionem ad humorem melancholicü: amp;nbsp;accefsit ftu-dium,amp; curæ,amp; multç cogitationes,vnde magis eft exiccatus fanguis,amp; corpus affeftü : nam curæ(quæ dicunt quod cor vrant) primo inflammant fanguinem, licet pofteainfrigidét, refoluto totohumido, amp;cum hoc etiâ omni calore,amp;indeauda eft illadi-Ipofitio.Et forte etiâ bibit vinû vêtus, vt folent Veneti nobiles bibere maluaticum,amp; comedit aroma-ta,multu fe exercuit.Sed hec quæ diximus fufficifir, amp;fuerintfatis in caufa adfeiendum affedum ilium quern nunc patitur.Hçc quo ad conicduras,quibus ego colligo hunc iuuenem repletu elfe humore rae-lancholico in toto corpore amp;nbsp;venis, amp;ficlaborare fecundafpeciemelancholiæ.Tertiafpecics melan-choliçeft,cùm fiunt obftrudiones circailla vifeera, fiue fita in latere dextro;amp; hæc dicitur propriè affe-dio hypochondriaca à Galeno: vel èx latere oppofi to, amp;nbsp;hæc fpecies eft etiam valde frequens: amp;nbsp;quan-doq; etiam in vtroq; latere contingit,amp; hoc eft de-tenus.H»c tertia quæ eft ? an propter inflammacio-

781 IO. B A PT. MONTANT nem extantem in venis hepatis,an propter ebullitio nem faftam in venis fplenis ? Dico, vbi dolor,ibiæ-gritudo:Slt;in vtroq;latere percipit flatus, vtniinc audio,(ïgnum eft quód in vtroq; latere funt obftru-ftioncs : amp;nbsp;fi magis in latere dextro, fignum quod maior obftniftio eft in hepate amp;nbsp;eius venis. Ergo primaratio illius melancholiæ hvpochondriacæ amp;nbsp;tertiæ huius Ipeciei eft,vt fint ibi iHæ mareriæ in venis,quæ efferuefcunt propter obftruftionc, amp;nbsp;hinc fiunt flatus. Ex bis fcquit necefTarió frigiditas ventriculi,quia hepar caliduin indcficicncerattrahit,amp; attrahit chylü inconcoélü,amp; fic nó potcft eum con ficere:vnde per totum corpus mult.'plicantur hu-mores crudi, quia concoftio fecunda non poteft corrigere primani,amp; fic ille humor crudus auget fla tuofitatem melancholia:.Et cùm hepar adurat fan-guincm,amp;multiplicethumor melancholicus,hinc cùm fupereft,amp; non poteft recipi amp;nbsp;concoqui àlie-ne,obftruitlienem,quia lien nimia copia illius hu-moris fuftbcatur,amp; non poteft conficere torum nu trimentum,amp;ita obftruitur.humor veto qui nó poteft confici,redundat amp;nbsp;re.gurgirat in totü corpus: 6e lie hæ duæfpecies melacholiç fe inuicê cófcquun tur,amp;fecunda Ijiecies nutrit Si fouet tertiam, Si ter tia fecundam, amp;nbsp;fic fit circulus : Si cùm eft citculus in caiifis,cfficitnr difficillima cnra.Et quia fplcn re-pletiim humore mclancholico eft frigidu, idco fo-lec intrigidare hepar: nam fiepe ex fplene retrigcra-to ita infrigidatur hepar,vt feqnatur hydrops, vc vidimus hodie in D.Benedic}o,qui laborat afteftione hypochondriaca, atqj ita infrigidatum eft hepar, vt fecutus fic tumor pedum.Hic auté iuuenis nondum deuenitad illum gradum, quia humor nondum ita coUedus,deque afledio Iplcnis ita inualuit, vt pol-fit com-

C o N s V L T. M E D I C I N. 78? ft cóniuiiicarc nocurnentum hepati, cómunicat tarnen ventnculo, amp;nbsp;Eine illud fputum,vt iani fæpe di dum,amp;alia,amp;c.Et hme etiam eft iUaaftridio alui, quia dum humor melancholicus multiplicat,tranfit ad ventriculüjamp;etiam ad inteftina defcendir, amp;ibi flatuatur,amp;: fic fua flatuofitate fufpendit f^ces,amp; inde aluus aftringit.Præterea bills quæ folet naturali ter ab hepate per porum felleum ad inteftina perue nire,amp;ea abftergcre, amp;nbsp;excitare virtutem expulfi-uam,non peruenit eo,propter obftruftionem illius pori,amp; inde inteftina illa non poflunt abftergi:amp;fic nonfithocofficiumbilis,adquodanatura ordina-ta erat:8c inde aduruntur illæ fæces,amp; fiunt fquiba-1a tanquam pilulæ caprarum. Echæfunt ægritudi-nes amp;nbsp;accidentia huius adolefcentis. Patitur ergo duas melancholias,amp; in toto, amp;nbsp;in hvpochondrijs: amp;nbsp;hoc valde aduertendum,quia nó patitur fimplicé afteftü,fed duplicatu. De prognoftico.Dico ex fen tentia Gal. vt amp;: antea dixi, in quibufeunq; genera-turmelanch.hypochon.in omnib. prolongaf, amp;:fic fuapte natura eft longus bic morb. Et quia eft circa lus,vt diftum eft,vnde difficilis erit curatio. Quo ad curam. Proximè fatis dixi, amp;nbsp;rcplicabo vnum quod tune temporis dixi.Nulla maiorpernicics ho-rum, amp;nbsp;quod inducit in incurabiles ægritudines, quàm multiplicare pharmaca;amp;vos videbitis,quan to magis exhibebit Excell. V.illa medicamenta, tan to deterius habebit. Sint itaque placidifsima remédia,Se fine violentia procedendum. Proponitur vnum,vtrum debcat accipere aquas Apponicanas, quia curam aliorum dixi proximc,amp; poft alTumptu balnea dicam etiam aliqua de ea. Et dico ego quod omnino debet accipere hanc aquam:nam habetftil-phur,alumen,cinercm,amp;calcem,amp; hæc poflunt ape

rire,quarn apertionem maxime quærimus, amp;hanC maxime prçftabit nobis aqua.Sulphur apcrit,amp; cdu cit etiam humorem melancholicum.Et vidi in qua-dam nobili Domina,exqua eduda eft maxima copia humoris melancholici per potû huius aquæ Ap-ponitanæ. Item corroborât amp;nbsp;ventriculû: amp;nbsp;in hoc generatur pituita, amp;nbsp;fie etiam ventriculo cóuenict. Vnde credo huiufeemodi aquam profuturâ magno-pere,dummodo exeat.Si videaturinflammare,quia hepar eft calidum,potcft inungi hepar,amp; circa dor-fum,amp; exhiber! zuccharum rofiamp; alia ad prohiben-dam nimiam calefaérionc hepatis : fed non accipiat magnâ quantitate vna vice.Patres noftri accipiebât maxima quantitate, vt50.aut 40. cyathos,amp; ita ma gis debilitarunt amp;obruerunt vires. Calorin^atuS eft qui dirigit medicamenta,qui non eft fupprimcn-dus.Ego darem per i$. dies in modica quantitate: quia primi dies præparant,amp; vltimi proficict:amp; có-fido proculdubio quod melius fe habebit.

X relatione noftri Hebræi comprehen-do duo.Primum quod noto ego, eft,q, habet aliquam dilpofitionem exparte rei, amp;nbsp;non ex imaginatione: amp;nbsp;eft quod uxum catarrhi,qui veniens à ccrebro ad

partes diuerfas,facit diuerfos dolores.Huic difpofi rioni poffumus credere. Poftea patitur pafsiones qualdam imaginarias,quas non patitur ex parte rei. Dicam primo de catarrho.Caufg catarrh! fuerût for tes,fc!licet procatar(ft!cç,cùm fuillet in balnco illo, amp;nbsp;tune ineoepit !lle catarrhus.Hje fuit quidem eau hepar

CONSVLT. MEDICIN. 78? faprimitiua:fed mukadederûtoccafionéhuic cau-fæ primitiuæ,vt commouerct antécédentes: nam amp;nbsp;hepar eft calidum,amp; vcntriculum habet frigidû, amp;nbsp;hæc diuerfitas eft valde dubia in conferuatione (àni tatis.Et quando eft hepar calidij,amp; ventriculus fri-gidus,facillimè multiplicat catarrhus. Nam in ven-triculo frigido cibus non concoquitur : hepar auté auarum propter caliditaté igneam trahit humores hos crudos etiam ante tempus,amp; fic plurimi humores crudi diftnbuunturper venas,quiafecunda con codio non corrigit primam amp;nbsp;præcedentc, amp;nbsp;fie fit neceflärio euaporatio ad caput.Hinc omnes illi qui habent ventriculü frigidum amp;nbsp;hepar calidû,femper habent repletü caput,amp; hi etiam facile patiuntur af-fedionem hypochondriaeâ. Hæc eft naturalis eius difpofitio,quam facile mouent caufa: externæ: folet enim comedere plurima, quæ poflunt aggregate hu mores crudos.Etcaufailla procatardica quæfecit vt deueniret adadum catarrhi,ad quem naturali-ter difpofitus erat, fuit iftud balneü: nam ex ifto bal neo colliquatifunt humores:amp;' illa vinipotatio Ger manorum maxime replet caput, quia refoluunt humores,amp; fluere faciüt congelatos à frigore.Hic igi-tur catarrhus ciamita inccepit, femper ita durauit. Nam videmus in illis fluxibus, quód cùm femel in-tipiuut,femper poftea illam parte afficiunt, vel quia illa pars fadaeft imbecillior, vel quia ita confueuit natura, vel qualem caufam velimus redderc. Et fic etiam videturcontigifle in hac parte. Vtrumfitin-fedio Gallica? nam dolor eft circa crura amp;nbsp;perio-ftium, qui locus videt effe proprius morbi Gallici: nam per hoc fignum diftinguuntur dolores Gallici, adoloribus articulorum, quia hi funt in iunduris, dolores autem Gallici funt inter iunduram amp;iun-

ûuram.Item deciderunt pili ex fupercilio. Hæ funt quidem conielt;fturæ,non tarnen habent aliqua figna certa.Hæc figna nô poflunt nos inducere quod fue-rit morbus Galliens, fed lolùm fuit ille catarrhus, qui occupât partes iftas diuerfas. Quo ad affef-um melancholicû,quiamultaim3ginaturfibi quôd pa-tiatur morbum Gallicum,quem tarnen non patitur: ego credo in tali habitu ede humorem melanclioli-cum,tum quia totum illud genus Hebrçorû eft ferè tnelancholicum, turn quia fanguiné habet craflum, amp;nbsp;hepar calidum.Et fie nô eft oinnino expers ab af-fedione ilia hypochondriaca,quia habet hepar cali dum,amp; ventriculum frigidum:amp; fi non patiturme-lanchoham hypochondriaeâ, incipit fieri,amp;habet per totum ambituin humorem melancholicû.Hos duos affedus vt tollamus,quid agendum? Ego veilem omnino date aquam balnei, quia habet catar-rhum, Schabet dolores circa vniuerfas partes corporis.Catarrhus eft frigidus,amp; occupât omnes partes corporis,amp; fie non eft omittenda occafio illa,amp; eft etiam tempus.Mane darem minoratiufl,item fy-rupum,vt oxymel,cum aqua bctonicæ,faluiæ. Eua-cuarem cum confed.hamech,velpilulis aggregati-uis,cochijs amp;C. Purgato corpore, ftatim mittat ad balneu.Forte etiam hepar cum aliqua mifsionefan-guinis poflemus purgare ab humore melancholico. Aqua 111a corroborabit ventriculu, amp;nbsp;diftribuetur per venas,amp; corroborabit totû corpu$,Sc fic amp;nbsp;iun-duræamp;mufeuli corroborabuntur. Euacuabit etia hæc aqua per fudore humore melancholicû, vt ego experientiaobferuaui.Et vidi multos qui ex vfu ha-rum aquarum incœperunt nuttin,amp;accipere bond Ianguinem,cum antea client extenuati,non quidem per fe propter has aquas,fed per accidens,quia feili cet

GONSVLT. ME DI CIN. 7S7 cet euacuabatur humor melancholicus amp;ficcüsjEc fie etiam propterhumorem melancholiciim conue-nient hæ aquæ.Poft balneû fi adhuc eflet catarrhuS, poneré cauteria pro diuerfione,ne itavapores afcen dere poflent ad caput,amp; fiant circa vtrunqj crus,Po ftea accipiat fèmperper incerualla aliquid,ne aggre gentur humores, vt funtpilulæ ille de tribus, qua» maxime laudo ad hanc intentionem.

St valdeverendum neincidatin cpilcgt; pfiam,nam habet caput difpofitum ad p hanc,quia eft humidü,amp;profternit fine caufa,qi)i videturefie quida motus epi epticus.Ab^ineat omnino à vino,bibat aquam de-coftam cum cinnamomo.Itcm decoquant tormen-lilla,pæonia amp;c.quæ confortant caput amp;nbsp;ventricu-lum,ne vapores tranfmittanturad caputex ventri-culo. Vtatur frequentifsimè agarico,amp;faciat hoe fibi familiare, vt euacuetur caput, amp;nbsp;accipiat j.s. aga rici.Et fic procedatur vfqj ad annum if. quia muta-tione ætatis fortalfe curabitur hic morbus. Quod fi perfeueret,fianc cauteria non folùm in cruribus,fed etiam in brachio. Caput etiam abluatur cumpæo-nia,agarico,betonica.[tem fiant pulueres ex maiora na,fandaracha,betonica,amp; fimilibus,quib.folemus vti ad exiccandum caput in his amp;nbsp;fimilib.morbis, amp;nbsp;addatur etiam ladanu contufum cum hispuluerib. Consult. CLH. Defurditate.

Vm patiatur integram furditaté, in hoC i’ firmabofermonem meum.Huius caufa ^*’^^'®®^ inquiréda, quod quidem eft fymptoma.Caufç vero funt plures.Prin

788 I O. B A P T. MONTANT tranfmiflàà cerebro eftprincipiû omnium fenfuu: velin inftrumento:S: hæc funt duo,neruus audito-rius,amp; ipfum tympanum, id eft, pellis ilia vel mem-brana extenfa.ObUrudio autcm cft in poro extrin-feco,per quem tranfît aer,amp; patct facile:aut in poro intrinfeco.Primo dico quod vitium non eft in virtu te,nam fi ilia facultas p3teretur,etiam alij fenfus pa-terentur;nam hæc cômunis eft,amp; eft vna virtus quæ audit,videt amp;C. amp;nbsp;eft in fenfucomuni vnatantùm. Ergo vitium erit in inftrumento.Sed an in neruo au ditorio,an in tympanp?Dico ego,ncc in neruo audi torio,nec in tympano elle vitiû. Nam fi in illis prin-cipalibus amp;nbsp;immediatis inftrumentis auditus eflet ilia læfio aiftionis ablata,intégré non perciperct all-quid omnino nec extrinfecus necintrinlècus : vtfi quis protfiis nihil vider, nihil nec extrinfecus nec intrinlècus videt. Multo magis fie eft in auditu.Na fi neruus amp;nbsp;tympanû illud ita eflènt intrigidatavel læfa amp;nbsp;obftru(âa,vt nullo modo poftet trafinitti vir-tus,nihil omino audiret nec intus nec extrà.Sed iHe vir non omnino priuatur omni adu audiendi, quia intrinfecus audit,perciperc enimfe dicit tinnitus, amp;facultas iudicat de illo tinnltu:quod non fieret,ni fi ilia repereufsio fieret in tympano,amp; neruus audi-torius haberet aliquam vim,qua poftet deferrelpe-ciem illius flatus ad fenfura cômunera.Ab extrinfe-co nihil percipit,nullum ftrepitû, etiam magiiû. Eft ne læfio in extrinfcco meatu? Ergo dicendu quôd fit vitium in extrinfeco meatu, qui eft penitus ob-ftrudus,per quem non poteft pertranfire fpecies au ditiua. Scd videtürne?Dico,quôd ilia obftrudio non videtur nifi fit valde extrinfèca, amp;nbsp;meatus ille tortuofus eft, imoquandoque vermes inciduntin meatum,qui nullo modo poflunt videri. Et ideo no videtur.

CONSVLT. MEDICIN. 789 videtur,tamen adert ilia materia in meatib. profun-dioribus extrinfecis.Et fic ert ncceflarium per fuffi-cientemdiuifionem,quódcaufahuius ablati audi-tus fit in meatu extrinfeco, quia nullum aliud ert in-ftrumentum.Si non hoc,nee illud,ergo hoc.Hic af-feftus amp;nbsp;aftio læià in hoc meatu,vnde ert ? Ert mor-bus,qui ert affedus à quo proueniunt aóliones læfe prouentu primo.Nunquid complexio mala, an mala compofitio,an folutio continui? Potert elle com-plexio mala introdufta,tanien ego non video figna malæ complexionis,fed ert obrtruftio Integra, amp;nbsp;ex hac fada ert Integra furditas:amp; fic ert morbus in có-pofitione, in vlafcilicet. An fit cum mala cóplexio-ne vel non,hæc mala compofitio, no aufim ego pro nunc affirmare. Quæ materia?Perfeuerauit hæc ob-rtrudio iam per tres men{ès,amp; non fuit mota mate-ria:ergo non dicendum quod fit calida amp;fubtilis:amp; régula ert,quódomnis morbus etiam à principio à caïida materia dependens,traftu temporis fit frigi-dus,vt in omnibus chronicis morbis experimur.Er. go ert ibi materia quieta amp;nbsp;permanens ac fixa in lo-co,ergo crarta amp;frigida.Sed duæfunemateriæ crafi fæ amp;?rigidæ, pituita amp;nbsp;melancholia, loquendo le-cundum dominium,quia raro inueniunturmateriæ fimplices.Dicam quod fentio,vt de morbo etiam di xi.Credo quod materia fit melancholica,amp; non pi-tuitofa,amp; habeo huius rei meas coniedluras:primó, tempcraturain totius corporis:fecundó,caufas qua: præceflerunt:amp; tertio ipfa lymptomata. Primo tem ' peratura totius ert calida amp;nbsp;ficca, amp;nbsp;talis ert ipfe, fi quis alius:amp; hæc adurtio fit ab immoderata calidita tehepatis amp;nbsp;cordis.habet mufculos amplos, pulfus validus ert amp;nbsp;velox propric, color fubniger, pili ni-gerrimi,crafsl,adurti: ha:c omniaindicant infignem

790 I O. B A P T. M O N T A N I caliditatë hepatis amp;nbsp;cordis,vnde generatur fânguis melancholicus amp;nbsp;aduftus,amp; maxime tempore parac roaftices,vtdicit Qal.inquo nunc eft.Prætereah^-bet cerebrum præparatum ad hoc,nam eft naturali-ter calidum ^ ficcum,quod patetex operationibut amp;nbsp;ftudijs amp;nbsp;moribus animiiquia in perpetuo motu, femper varia cogitât,pili nigri amp;nbsp;adufti in prima eta ' te,amp;habet caliàitatem amp;nbsp;amplitudinem venarucir ca illam partem,amp; patitur vigilias, amp;nbsp;non redundat fu^erfluitatibus: amp;nbsp;talia corpora redundant maxime humore melâcholico,Et in hoc viro maxime cir ca caput abundat hie humor,quia perpeflus eft etia aliquas imaginationes melancholicas, vt audiui-mus,qu0d feme! putauit cùm Ipatiaretur in villa,ali quern efle qui vellet eum comprimere retro ; amp;ha:c lunt figna inanifeftifsima melancholiæ.Item vigiliç, quæindicanthumorem ficcum amp;frigidü: amp;nbsp;humor melancholicus occupas caputinducit vigilias,quas nunc etiam patitur. Êt hæefunt hgna huraoris me-]aneholici,amp; non pituitoft:amp; ita materia magis me., lancholica eft,faciens hanc obftruftioné ex prçdo-minio.Dolorem çoxendicum dico efle à pituita, amp;nbsp;non eft mirum, quia ventriculus eft frigidus, amp;nbsp;eft lecundùm rationçra reftam.Humores adufti afcen-dunt ad caput cum vaporibus;amp;pituita,quiagrauis amp;nbsp;frigida,per vias ampliores decubuit ad coxas. Et quia humor melancholicus maxime eft flatuofus, amp;nbsp;magis quàm omnes alij,inde éafti vapores,amp; ille do lor capitis,amp; hinc etiam vigiliæ.Quôd ft humor pi-tuitofus afcendiiretjhabuiftèmus figna pituitæ,quæ femper vertitur in catarrhum,fi poteft extendi,quia hæc eft materia propinqua ipfi blenæ, amp;nbsp;fie defcen-diflet per naies,perpalatum,amp; fi nó fuiflet excreta, Ipporcs effeciflet,amp; aliorum fenfuum diminutioné.

C o N s V L T. M E D I C I N. 791 Sed Ggna hgc non videmus,ergo magis à melancho lico humore.Ergo ex fymptomatibus amp;nbsp;temperatu ra amp;nbsp;caufîs,credidcrim ego quod humor obftruens fit melancholicus à prædominio.Eft quidem amp;pitui ta,quia raro humor fimplex : amp;nbsp;cùm ventriculus fit fr)gidus,non poflum negate quin etiam afcendat pi tuita,fed humor melancholicus dominatur. Et hoe de morbo,amp; caufis illius, amp;nbsp;fymptoroatis. Caufae rcpletionis capitis,amp; doloris,amp; grauitatis,amp; tinnitus ac furditatis, quæ ?Dico omnia effe à caufis in-trinfecis, quia hepar calidifsimum, amp;nbsp;etiam fecun-dum totü ambitü venarü calidus eft : amp;nbsp;qui habent hepar calidû,fcmper funt fubieâi dolori capitis,teufte Galeno,tertio delocis afFed. propter plurimos vapores afcendentes à toto ambitu : amp;nbsp;caput etiam calidum attrahit,öf aliquo modofacit adattradio-nem,amp;aliquo modoetiaad refolutionem amp;nbsp;diffla-lionem matcriæ.Et ita,cùm adhuc fuit iuueni$,quia materiadifflabatur,non fuit ita affedus dolore capi tisrtandem obftrudis poris cùmgefsit galeam,quæ eft frigida,non potuit fieri difflatio illius materiæ, quæ euaporauit ad caput. Ite in Foroiulij funt mul-tæ boreales conftitutiones. Porto amp;nbsp;ratio ætatis ac temperaturæ hoc docet:iuuenes enira habet humo tes fubtiliores,quia inflâmantur,amp; funt in fieri:poft paracmafticam veroætatem materia iam eft adufta amp;nbsp;inflammata,amp; fa ft a crafsior,amp; fic vapores eleua-ti à materia crafta amp;nbsp;adufta non potuerunt ita diffla ri,itaq; materia eft translata ad membrum debiliiis, amp;nbsp;hæc materia femper fouet: nam hoc eft perpetuû, quod omnesfuperfluitates quæ multiplicantur,re-cedunt ad locum afteftum amp;debilcm.Et inde dolor coxendicû,quia pituitageneratain ventriculo, per vias amplas decubuttinpartem infirmam, amp;nbsp;deue-

79Î I O. B A P T. MONTANT nit etiâ materia ad neruos fenfitiuos, amp;nbsp;inde fadus ille fluporqiiem habuit,quia illi nerui funt intrigi-dati. An mala comp!cxio ? Forte non eft introdu-da adhuc in cerebro aligna mala intempéries, quæ fit frigida, licet bnt ibi humiditates frigidæ : amp;fic non credo eflefadam eflcntialiterlæfionem in cere bro, fed tantû illa materia ex inferioribus deuenic ad illum locum,quia habet adhuc omnia fignaillius calidæ amp;nbsp;ficcæ tcmperaturæ,vt funt vigiliæ, amp;nbsp;cali-ditas ad tadnm:amp; hc non poffum dicere effe ibi in-temperiem vel naturalem vel aduentitiâ cerebri fri gidam. An pofsit curarifLicet feimusfurditaté cùm perfeuerat port fex menfes curari non po(re,ti-men egofæpe vidi curatos poft très aut quatuor an nos,amp; perfedè ideo diftinguendum.Si intempéries eft in tympano amp;nbsp;neruo confirmata,dico quad non recipit curationem, quia neruuseft frigidus amp;fîc-cus,amp; tympanum feu membrana illa eft etiam frigi-daamp;ficca. Cùm autem natura omniafua operafa-ciat mediante calore natural!, fi in his membris in* troducaturintemperies frigida,extindo omni calo re rarô curantur. Et videmus quôd quando morbi occupant membra frigida amp;nbsp;neruofa,difficile curan tur:amp; quando materiç funtfixç in illis membris ner uofis,nó polfunt curari omnino.Et fi ille neruus eft intrinfecus,amp;tympanum illud male affedum, non poflumus adhibere remedia,vt rede Pellocatus di-cebat:amp; fie turn ratione loci,tum ratioue naturæ il-lorum mcmbroruni,nó poffumus curare talem affe-dum,vcl talem furditatem. Sed quando eft obftru-dioin partibus extrinfecis,fèmpcr tollitur furdi-tas,licet durarit per decern annos:fed non quæhbet obftrudio,folùm ea qua: obtinet extimam partem jllius meatus extrinfeci,amp; etiam cùm non eft craffa,

C o N s V.L T. M E D I C I N. 79? Sc C eft crafla,modo fit per congelationem, amp;nbsp;non per calefaftionem.Dico quod hæc obflruólio eft in profundo, quia non videt, amp;nbsp;fie ratione loci etit cu radifficilis: amp;nbsp;ratione materiæ etia erit cura diffici-lis,quia no eft per cógelationé, fed per ealefaftione ex humore melacholico.Vndeilla medicameta effi-cacifsimaamp;calidifsimadataàD.Iulio amp;nbsp;adhibita, nihil eftecerunt:amp; impofuit in aure validifsime col-liquantia,amp; tarnen non potuit colliquari,quiamate ria ilia faciens hanc obftrudionem amp;nbsp;furditace,non eft colliquabilt$,amp;nonobedit illi calefaólioni,fed eft melancholica cópada,amp; fic non obedit nifi cum maxima induftria applicetur,amp; fic turn ratione loci, turn ratione materiæjerit difficilis cura : amp;nbsp;propter ea quæ didafunt,credo quodpoterit curari,fed cu difficultate non parua. Cum quibusl Died quod fen tio.Omnino indiget duabus principalibus. Primu, vt materia ea quæ facit morbum,amp; tenet fe fub forma caufæ antcccdentis,remoueat,quæ eft circa ven triculum amp;nbsp;hepar,8i:neafcendat ad caput.Secundü, vt illud quod fadnm eft ibi,ad:u remouearur. Quo ad primum,cuacuatio nó eft tentanda vno impetu, quia licet euacuetur m3teria,tamen intemperies il-lorum membrorü manet amp;augct: amp;fic quia habet intemperies,rationequarum continue generantur humores,ideo viftus inftituat bonus, ne aggreget excrementa. Poftea continué materia remoueatamp; diuerfione amp;nbsp;cuacuatione, amp;nbsp;prohibendo ne fiant obftruftiones,quæfiunt maxime in ventriculo frigi do amp;nbsp;hepate calido.Exaloc,agarico amp;nbsp;rhabarbaro, amp;nbsp;poteft addi aliquid epithymi amp;nbsp;myrob.fiant piln lç,quibus poterit vti ter aut quater in menfe.Et hoe eflet vnum.Item maxime laudarem cauteria ad humeros, quæ facerent deriuationem, amp;nbsp;etiam circa

794 I O- B-APT. MONTANT libiaSjfi non fufficit,vt Gc materiaintecedens pro-hibeatur.Poftea nollem purgare caput, quia eft fio cum amp;nbsp;calidum,8lt; fic non tentandum, fi modo tol-latur illud fomentum inferius:amp; licet fit ibi materia in cerebro, tarnen ilia facile toUitur, nam eftpafsio in fenfibus,amp; non in cerebroaliquis affeftus,aut aii qua intemperies prater natuca:amp; ideo nollem ten-tare caput,modo materia antecedent non afcende-ret,facile enim caput lànabitur. Et fie nihil facerem pro capite,necfternutatoria,necgargarifmata,muf to minus ftillicidia, nee quiequam aliud. Qu^o ad aurem amp;nbsp;morbum faftum,credo quód aliquid fit faciendum,Sc credo ego quód cauendum fit ab omnibus exiccantibus amp;nbsp;calefacientibus tanquam à pe fte,quia cura his faciemusillam materiam gypfeam: amp;nbsp;ita baud dubiè indigebimus lubricantibus. amp;nbsp;hu-inedantibus amp;nbsp;calefacientibus. in gradu primo,vt fomentis amp;nbsp;traieftorijs, fed non eum aqua balnei, fed cum mollientlbus in primo gradu,vtfunt cha-momilla,malua,althça,liquiritia,amp; omnia calidaamp; humida in primo, amp;nbsp;ex his fieret decoftio, ex qua fiat euaporatio ad aures, amp;nbsp;cum alijs euaporationi-bus, vt oleo amygdalarum dulcium, chamæmelino amp;nbsp;altheæ, vt locus emolliatur.Vellern Temper adde-re aliquid croci,quod emollit,fedintenfius,ficutamp; myrrha,bdellium,amp; alia quæ funt in lècundo gradu cmollientia;fcd magis ad mollientia inprimogra-du declinarem. Et hæc puto fiifficerc pro curatio-ne huius viri ; amp;nbsp;non fiant hæc vnoaut altero die, fed Temper amp;nbsp;multo temporc.Itero facerem linimen turn ad partes extrinfecas circa aure cum emollien-tibus,nam longo Tucceflu temporis etiam hæc deue nirentad locum afteftum. Abftineat ab omnibus ftillicidijs,amp;aquis calidis.Ratione vétriculi de quo con-

C o N s V L T. M E D I C I N. 79I conqueritur, pofltt potare ilks aquas in modica quantitate, defendendo hepar amp;nbsp;renes, ne calefiat

^^’ Eucrendifsimus Antiftes fibi cófulcre i^i cupiens,quærit non tantum curatio-ncm fymptomatum quæ iam patitur, amp;qu£ tarnen leuia funt^ed etiam can--~-quot;' quam vir prudens, quomodo pofsit præferuari: videt enim hec fymptomata efle pr^nun ciafsuarum ægritudinum,amp;in hoc reifte amp;fàpien-tifsime iudicat. Confiderandus habitus corporis iftiusDomini, amp;fyraptomata, quæfunt prænuncia futurarum ægritudinum. Difpofitiones prater na-turamquas nunc patitur, funt leues : patitur enim brachium dextrum leuem quendam dolorem, imó non eft dolor niG cùm facit inGgnem raotum.In re-liquis non laborat : amp;nbsp;ideo non multum curat quod nunc eft, fed quod futurum. Conqueritur etiam de grauitate aliqua auditus in parte dextra.In reliquis nihil habet prêter naturam, bene dormit, bene co-niedit,egerit,amp;exerce.t operationes omnet incul-patas.Dicebat quidem fe habuifte quidam lympto-mata circa ventriculum, fed nunc nihil conquen-tur.Sunt tarnen hæc fymptomata conGderanda, amp;nbsp;redigenda in fuas caufas, quiafunt prænuncia gra-uiorum tnorborum.Primó dolor in brachio. Locus

illius triftis fenfationis eft varius : primo eft perio-ftium,id eft,membrana continens os illud inter iun äuram amp;iunifturâ,qui dolor eft neceflariô in mem-branamam os non fentit. Item percipit dolorem in ytraque iundura.Caufæ quglHîc non eft abfceßus,

79« IO. B APT. MONTANT non eft folutio continuirergo in côplexione eft mor bus. Sed morbus in complexione eft duplex, rum materia,amp;fine materia.Audiuimus à Reuerendifsi-mo,quemadmodum confueueritvti regione calida, in quarto fcilicet climate,fed etiam in fituprope ma re.Accefsitinfextum clima,imóin finem fexti cli-matis,fcilicet Tridentii,vbi mutauit acrem per duo climata:fed etiam fitum plane contrarium,quiaTri-dcntnm eft maxime borealibus ventis expofitum,amp; regio fua eft expofita Zephyris amp;nbsp;meridionalib.ven tis, amp;nbsp;ita aer Lufitanus eft totus contrarius aeri Tri dentino.Hicaermukum potuit incorporepræpa-rato,id eft,fenili.Etlicet aliquam habuerit lafsitu-diné exalapis fæpe replicatis in cófirmatione,tamé quia per vndecimpoftca dies fequctes femper fuit fanus,ideo non credo ego earn debilitatem efte fa-dam propter iHû motu, fed potius propter aerem. Nam femper vnam parte magis exponimus aeri fri-gido quàm aliam,vt fieri fblet :amp; fic illud perioftiû amp;nbsp;membrana quia frigida,facile potuit affici amp;nbsp;lædi ab acre frigidiore amp;nbsp;infueto,amp; in habentib. lymbo-lum facilis eft tranfmutatio;amp; fie credo quod fit fada amp;nbsp;impreffa cóplexio frigida fine materia, amp;hæc fubita alteratio ad contrarium facit ilium dolorem. Et hæc complexio frigidaimpreflâ in membrana,nó facile recipit curationem:quia membrana recipiens imprefsionem aliquam, amittit calorem naturalem amp;nbsp;proprium,per quem natura operatur amp;curat mor bos,Sc ita eft debilis:amp;tune contingit quod femper fblet contingere:vbi enim aliquod meinbrum ad ali quamintemperiéamp;plerunq; frigidam mutatü eft, non poteft fieri concodio vt oportet illius alimenti amp;■ proprij,amp;fic multiplicat materia cruda circa locum,amp; fit membrum illud rheumatizans,non quod aliunde

C o N SV L T. M E D I C I N. 797 iliunde defluat materia,fed quod excremeta redun dent propter intemperié : nam qualis eft complexio menibri,talis eft concoftio.Et hæc excrementa etia non facile difflantur, quia merabrü eft frigidum, amp;nbsp;ideo aggregatur materia.Ergo fi quçsatur 3 nie,qua lis fit complexio introduüa in morbo præter natu-ram:dicOjquód cóplexip frigidafine materia a tem perieaëris frigida:qua complexione ftante, abundant etiam materiæ per viam inconcoftionis.Et fic funt duo:primü,intemperies in parte:fecundo,materia,amp; illa materia etiâ eft cóprefla ad partes laxio-res amp;frigidas amp;nbsp;fpatiofas,vtfunt iunâ:urç,quodfæ pe euenirefolet: 8e ficpatitur doloré in varijs locis, 8e fic etia iunduræ funt repletæ. Etçphæc materia non defluat aliunde,probatur:nam modicum eft nu trirrientum quod deuenit ad membrû, 8e fic eft etiâ {laucum excrementum,8eideo non eft magnus door,8e illa vafa non extenduntur,8e mufduli 8e chords 8e nerui magis infngidant: 8e hæc eft caufa illius difficultatis motus. Et hanc credo efle potifsimam caufam illius doloris.’primô frigidam imprefsionem 8e intemperiem:fecundó matcriam tantam aggrega tarn per viam inconcoftionis, quæ tarnen eft pauca, quia nullum facit tumorè,nullum abfcelTum. Quod adaliamembra,anacapite defluat materia ad locu per viam catarrh! ? Non credo ego quod catarrhus defluat ad illas partes,quia fi feme! inciperet ille flu xus,8e cùm plurima pituita fit in capite,credó quod illud brachium longe fsuiora accidentia pateretur, 8e folent fieri vt podagrç,paralyfes,morbi articulates 8ec.Sed cùm die viuat,comedat,8e exerceat ope rationes vtalij fani, 8e aliud nihil perfentit, credo quod non fit defluxus catarrhi ad illas partes, led quod fit tantum materia aggregataper viam excre-

798 IO. B APT. MONTANT menti,propter imperfedionem concoftionis,8fde-bilitaté illius mem bri. Prarerea conquérir Re deren difs.Dominus fe habere catarrhü copiofifsrmum,tp plurimü expuit,amp;pluriniü excernit per nares,amp; fen tit difficultarem auditus.Credo hoc fadum effc ex caufis procatardicis.Nam in die fynodi per rj.boras continuas vacauit ftudijs,vt audio: amp;nbsp;ex hoc ftn dio fi nihil aliud efletjpoflent fieri cruditates in ven triculo,amp; etiam in toto ambitu corporis:nam hepat non corrigit codionis primæ vicium, amp;nbsp;hinc plurr.-mi vapores afcendunt ad caput, amp;nbsp;maxime cùm caput laborer in ftudijs. Et hinc fiudiofi plcrunq; ha-bent debilem ventriculum,quia vbi adio,ibi calor: nam eft tantum vnus calor:itaque cùm capite laborant,deftituitur ventriculus calore amp;nbsp;fua operatio-ne,amp;ficreplentur capita,quia plurimü laborant ca pite,vnde plurimi vapores attrahunt ad caput, qui non poffunt dtfflari,quia refoluitur calor cerebri ex mulris laboribus,Seinde tales ftudiofi fomper habet caput repletum.Talis eft etiam temperatura natuta lis huius Reuerendi Domini:nam habet hepar cali-dum,quod teftantur venæ amplç,multitudo «mis: amp;nbsp;cùm fitcducatusin regione quarti climaais, vbi caiores intenfi,Slt;: funt ibi homines nigri,ipretarnen abundans eft fanguine bernoamp; naturali,amp; habet co lorem floridum etiâ in fcnio,amp; ideo eft quidem ca-liditasin hepate, fed non adurens: amp;nbsp;ideo generat plurimum fanguinis,vnde habet hepar calidû amp;nbsp;hu-midum.Et in hi« plurimi vapores eleuantur,fi rrr vl-lis alijs tempcramentis:8c fic amp;nbsp;ratione temperatu-ræ in hepate habet hoc quod fit fubiedus repletio-nicapitis:amp;hiccatarrhus nonfolùm Tridenti, fed etiam in propria regione generatus fuit: amp;nbsp;hincplu rima materia illius catarrh! deuenit ad dentes.ERin primo

CONSVLT. MEDICIN. 799 primo fenio,quia primum fenium incipitafeptimo feptenario,id eft,aiino 49.quia agit annû j$. amp;ideo nondum debebant cadere dentes: amp;nbsp;dentes illi etia funtcorrofi, amp;nbsp;hoe indieat continuum catarrhum crodentem amp;nbsp;decumbenté ad dentes.Et hoe notan dura pro præTeruatione. Hic eft chorus fÿmptoma-turn: primo brachium difpofitii ad omnes affedus, Sthabet intemperiem frigidam,amp; ita timenda para-ly(îs,8lt;priuatio motus,item morbi articularesima-gis tarnen paralyCm timerem.Item cùm fitcatar-rhus,amp; nuncplurimum excernaturper nares amp;nbsp;os, fi ille catarrhus fifteretur, poftet fieri apoplexia, amp;nbsp;aliæ ægritudines frigidæ capitis. Et eft vnum quod diccbat nobis : folebat euomeremateriam pituito-fam,amp;lioceratei familiare, qui vomitus iam refti-tit,quia iam m ftnio virtus expulfiua eft debilis : amp;nbsp;multùm pofte cùm confueta euacuatio définit, no-uit Excel!.V.amp; cùm iam fenefcit, debebant euacua-ri illaexcrementaquæ generantur rationefenij : amp;nbsp;hæc materia augetur,amp; frigiditas corporis, amp;nbsp;ideo defertur violenter aliô hæc materia, fcilicet ad caput.Ideo timenda funtalia fymptomata amp;gr3uio-ra.Tempore iuuentutis potuit ilia materia difflari. Ergohabemus hic brachium affedum amp;nbsp;caput non quidé per fe,nam omnes fenfus habuit acutifsimos: amp;nbsp;figna fumpta à proprijs adionib.membri nunquâ fallût,amp; fenfus interiores funt proprij ipfi cerebro, Senô habet aliud inftrumentû quàm ipfum cerebrû, amp;iilud membrû eft fanû,cuius operationes funt fa-næ. E/go fi caput quid patitur, patif per confenfum partium inferiorum,amp; non propter propria intemperiem. Quomodo ergo præfèruabitur ?Tollanrur omnia ilia quç faciunt incurrere in illas affediones, in quas poflunt incurrere qui ita funt affedi. Primo

caucat ab omni acre excefsiuo,qui primum ilium Iç fitzcaueat ventos boreales,amp; in tempore frigido op time muniat caput:deindehabeat optimam ratione viftus,nc ventriculus amp;nbsp;hepar aggregent pituitam, amp;nbsp;vapores afcendentes ad caput:non laborer in ftu dijs,amp;in omnibus rebus no naturalibus habeat mo dum.Sed quia non po(rumus bene ita viucre quin fç pe delinquamus, nam anima præftantior corpore, ideo fiepe negotia funt obeunda quæ nocent corpo ri,amp; ideo corredione opus eft. Confulerem ego vt continue vtaturmedicamentis amp;nbsp;euacuationib.fa-miliaribus ÏScleuibus,amp; diuertantur materiæadpar tes inf'eriores:vt eft vfus thabarbari aut aloê's,quam magis probarem quam hieram, quæ magis exiccat quàm aloéjquia habet aromata exiccantia vfque ad tertium gradum.Cauerem ab vfu agarici,amp; omnib. quæ euacuant ele(ftiuè,quia illa deftruüt omnes mineras virtutum.Item laudarem vt herent cauteria in cruribus,amp;e(ret continuus vfus horum cauteriorö. Nam quia vult præferuari,amp; hic catarrhus poflet fa cere apoplexiam, quia iam etiam tendit ad furdita-tem,ideo fuaderem cauteria,fed poftquàm aliquo-ties vfus effet illis pilulis. Ad brachium, quia materia non influit aliundc,corrigcda intemperies ilhus loci.Et hoc tempore maxime laudarem ftillicidium circa illud os vt cadataqua, quo profundius pene-tret.Etiam vellem fuffumigiö facere exhacaqua,vt reciperet illum fumû: hic enim fumus aperiet amp;nbsp;ra-refacietporos amp;meatus;amp;poftea vbilauabitbrachium m ea aqua, maior fiet imprefsio illius aquæ, quia hæc eft crafsior quàm vapores,amp;: fie aqua quo-que pertranfirepoterit.Ac fic prius fiat euaporatio, poftea in illa aqualauet brachium,deinde ftillicidio vtatur.An faciéda aliqua euacuatio capitis ante hçc localial

C o N s V L T. M E D I CI N. «o# localialCaputeftrepletum,amp;hïceft maxima diffi-cultas,ne localia attrahant materiam ad brachiü, amp;nbsp;vbi femel incipiC ille fluxus,nuUa eft materia quç no affluat ad locum ilium: amp;nbsp;fie amp;nbsp;caput erit euacuan-dum etia per caputpurgia. Sed tempus calidum venir, amp;nbsp;quod non fieri poteft ad perfeftiorem eua-cuationem,faciamus per vires Vt poirumus,fi vt vo-lumus nonlicet.

Identur'accidfcntia quibus infeftat Re-uerendifsimusD.Oeconomicus, omia Œ' 1 ita fibi refpódere,vt ab eadem caufa de-pendeant. Et primo patitur obfcuritatc vifus,fecundo plurimü fputum, vltimo manus amp;nbsp;pe des incalefcunt, amp;nbsp;vitra modum ludant. Dico hæc omnia referri in vnam Sceandem caufam:nam affum pfit primo aquas thermarum, pofteaincidit in hos afFedus:amp; non audiuimus alias caufas,quæhæcpo-tucruntefficere.Ergo videndum an ratione potus aquarum hæc potucrint contingerc. Prius difpofi-tiones naturales confiderabo.Eft hepar calidum, amp;nbsp;hoc patet ex omnibus fignis,amplitudine venarumj colore : amp;nbsp;habet imbecillitatem ventriculi,ratione cuius abundat pluribus flatibus. Hæc duo membra fufficiunt ad hæc fymptomata. Aquæ iHæ funt cali-dæ amp;ficcæ, quia habent fulphur, alumen, calcem, falem,amp;hæc omnia funt C31ida4pot3uit has aquas, amp;hæ calefecerunthepar,amp; confequenter renes,amp; per confequens totum corpus:nam orta atteflantur principijs:amp;qualis eft temperaturahcpatis,talis té-peratura venarum, amp;nbsp;fie etiam totum corpus feqüi folet! amp;nbsp;ficfanguis redditus eft crafsior,amp;fifaii» eee

801 I o. B A P T, MONTANT guiSjfequw-etiafii quod fpiiitu«,qui fern per proper tionati funt fanguini:nam nihil aliud funt,quani va-porfanguinis bene concoAus.trgo fi fanguis craß fus,amp; fpiritus fiant crafsiores. Sanguis enim reddi-tus eft crafsior,propter hepar fupercalefadü,amp;etiï fj3iritus,quifaciuntonines operationes in toto cor pore.Ille autem fenfus qui indiget fpiritulucidifsi-mo amp;nbsp;purifsimo,meritóprimo percipere debet hac læfionem,amp; hie eft vifus.Ergo ha;c crafsitudo fpiri-tuum cœpit affligere vifum.Qupd auté fit in fpiriti-bus caufahuius diminutæ vifionis amp;nbsp;Içfæ, apparet, quia in inftrumento nulla eft læfio, nee in facultate, non enim læfus dilcurfus. Ergo læfio inlpintibus. Sed hçc ratio ex remotione aliorü nó fufficit,fed cx proprijs fignis amp;pathognomonicis iudicandu eft: nam uidetdarius vbi eft multa lux,deterius veroin obfcuro.Sed in obfcuro dilatatpupilla,in claro con ftringit.Et hæc funt figna imbecillitatis:nam lux plu rima illuftrat oculü,amp; humidij aqueü,amp;cryftalhnü: amp;filfgt;iritus qui deferunt per illü funt clan,nó indigent magna luce illuftrate exterius.Vnde qui habet fpiritus daros,nó poflunt videre nifi femidaudant oculos,vt quafi fubuinbrent fpiritus.Et cótra,eft fignum tp fint crafsi fpiritus,vt in hoe cafu:amp; ob id in tenebris dilatant,quod fit propter mukitudiné fpi-rituij.Nam cum elaudimus vnu oculü,diktat altera pupilia,quia impetus fpirituû qui omnes deueniunt tunc ad vnû oculü, facit dilatari pupillâ. Sic in his fit, quia enim habét fpirituscralTos, indigent pluri-mo lpiritu,vt quod deeft in qualitate,fuppleat natu rain quantitate : St fie fit maior dilatatie pupillæ, quia quod deeft daritati, conatfupplere copia fpi-rituum. Et in claro conftringitur pupilla, quia tune Spiritus non veniunt adpupilk,nifi quantum opuf eft ad

eft ad illam lucem obfcuram.Ergo hæc eft caufa qua relæfa lit vifîo: primo crafsitudo fpirituû, amp;nbsp;hæcfa âa eft propter crafsitudinem fanguinisjS: hæc propter calefadionem hepatis, amp;nbsp;hepar fupercalefaftu ex potu aquarum.Et fie ex refolutione caufarum pa-tet,qu0d potus aquarum fecerit diminutionem vi-fus.ltem eft alia caufa:cùm habeat naturalem imbe-cillitatcm ventriculi,quæ non eft curata perpotum aquæ,hinc plurimu faliuæ expuit,propter cxpulfio-nem flatusmam hæc non proueniunt exventriculo, nifi propter tria,vt aliquocies iam didu in collegijs. Et fic liliiia ilia permifeetur cum fpuma, amp;hæc indi cat flatum,ali.às no poftet expui.Et hi vapores gene-rati ex debilitateventriculiafeendûtad caput,vnde fpiritus fiunt crafsiores, vt videmus in fuffufionib. quæ ortum habentexventriculo. Caulainflamma tionis renu(nam vrina arenofa amp;color indicac hoc) eft eadem fupercalefadio aquaru,vt amp;hepatis:amp; re nes confentiut hepati,tum propter propinquitaté, turn propter venas communes. Præterea eft fudor amp;nbsp;fupercalefaftio man num amp;nbsp;pedum, 8f hoc eft pro prium fymptoma : vbi fupercalefit hepar, ftatim in-flammant manus amp;nbsp;pedes.Ratio eft,quia illæ partes minus habet carnis, amp;nbsp;venæfunt magis exteriores inillis partibus,amp; funt ibi multi ncrui amp;ofta,amp; hæc vbi incaluerunt,retincnt calorein. Vnde in ferro tft intenfior caliditas quam in aqua feruente.Hac liante caliditate,cùm in toto ambitu venarü aggregent plurimi ferofi humores propter hepar auarü, quod trahit ad fe chylü inconcodü,8fnó poteft eum eófi cere:amp; hi humores crudi attrafti ad ea loca calela-, fla difflant poftea per cutim,amp; hinc apparet illa hus miditas : amp;nbsp;Gal.dicit quod materia fudoris eft l^ùf, amp;ferofitas in venis:ergo omnia fymptomata dida, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

804 I O. B A P T. MONTANT ex caliditatchepatis amp;potuaquæproueniunt.Spu-tum non prouenitab aqua, fed hoc erat etiain ante aqua: vfum.Etillçaquç non feceruntimprefsionem in ventriculum, quod habebat renitentia, amp;nbsp;fuper-calefecerunthepar,quodhabebatfymbolum : amp;ei his fit circulus.Plurimi flatus amp;nbsp;vapores afcendunt ad caput ex ventricule, amp;hi iterum ad ventriculii defcendunt. Prognofticon.Nifi prouideat fibi be ne,tandem incidetin flatum hypochondriacum. CVRA. Omnia fint temperata.Caueatà vinopo tenti,amp;omnia fua medicamenta fint moderata in ca liditate amp;nbsp;frigiditate:cùm enim fint ilia membra có traria,vtriufq; cura habéda erit. Ergo hoe fit ei pro regula,quód omnia adu amp;nbsp;potentia fint temperata. Non laboret,quia inflammat fpiritus : amp;nbsp;potius de-linquat in nimietate fbmni,quàm in vigilisj: amp;nbsp;vta-tur continue quæ pofsint refrigerate hepar, amp;nbsp;non infrigident ventnculum, amp;nbsp;hoc eft zuccharum roß quoà aflumat fçpe amp;femper amp;in magna copia:nani refrigeratio eins eft fatis mitis,ne infrigideturven-triculus,amp;quodnonpoteftfacere agens debile m pauco tempore, hoc facietin longo fpatio temporis, amp;nbsp;magis etiam aget quam agens forte in pauco tempore. Et admifceatur etiam aliquid quod facile faciat tranfitum,vt funt rofæ,vt GaLj.firopl.dicit,amp; iuueturtranfitus cum diureticis:amp;fi aliquafulpicio incidat nc refrigeretur ventriculus, addamus piper tenuifsimè contriturn,quia piper eft tenuifsimæ fub ftantiæ, amp;nbsp;ficfecundùm tempus calefacietventricu lum,amp; vis eins ftatim difflabit,vt funtilla quæfunt tenuia amp;calida.Gal.plurimu laudat piper, vnde ego fæpe precor modernis mehorem mentem, qui cùm vident Gal. vtiptifana cum piperein febribus, pu-tançGal.dormire,amp; dicunt quod melius fit vti cin-uamomoj

C o N s V L T. M E D I C I N. 8oy namomo,amp; ita illi ordinant cinnamomû. Sed hi nó vident iftud myderium Galeni, quód fcilicet piper calefacit ventriculuni,amp; non hepar. Et dicit Gal.4, de tuen, valet.quôd diofpoliticû amp;nbsp;diacalamenthü amp;nbsp;firaiiia,pefsimafunt ventriculo crudojquia du-eunt humores crudos ad hepar,amp; faciût obftruftio nes. Nam licet non fit tanta caliditasin cinnamo-mo,tarnen eft magis diuturna.Ideo ïuccharum rofi cum modico pipere minutifsimè contrito, vt facile exhalet,darern ego,amp; confulerem m hoc Reuercn-do viro.Vtaturetiam rheubarbaro vnà cum zuccha ro rofaceo,qnod'educit materias calidas amp;etiam fri gidas,amp; aperit obftruóiones fi quæ funt,amp; confor-tat.Hçc effetpræferuatio huius viri,amp;fic longo tem pore curetfe. Mifsioné fanguinis maxime laudaré, quiaheparcalidum,prins lenitaaluo cum flore caf-fiæ.Vtatur etiam lyrupo de cichorea, amp;nbsp;cum Goleniabin,amp; etia fine aqua.Item trochifcis de rofis mi-noribus interdum vterer in brodio pulli.Et non ag-grederer morbura totis viribus,ne fieret detenor.

Confult. CLV. T)e brach iohefojOquot; omni um principdUum membrorum influxudeflituto.

Iftoria clara eft,amp; fatis cóftat quód mu^ tiplexfit Igfio in illo brachio,amp; quidem totmodis quot funt principia. Primo eft principium fenfus amp;motus,fecundo principium virtutis vitalis,tertió principium virtu-tis nutritiux. Et quodlibet horum principiorum ha betluos riuulos.Primó funt nerul,perquos deriua-tur virtus fenfitiua amp;nbsp;motiua : per arterias defertur calor amp;nbsp;Ipiritus : per venas vis nutritiua ab hepate.

8oiî I O. B A P T. M O N T A N I Hi très riuili funt aliqua ex parte læfi, amp;fècundùm huius læfionis proportioné eft afFeAus- Arter'a fuit incifa amp;nbsp;neruus.Et nos ex quadam necefsitate con-fequentiç concludimus,licet medici id nobis nó indicé nt,quod etid venç fint Içfæ.Hincfèquitur çp nó nutritur,quia venæ non deferunt fanguinc, amp;nbsp;perci pit etiam perpetuam frigiditatc in ifto brachio.Mo-tuslsditur propter neruos : fenfus etiam. Hæceft res quæ fenfui patet.Sed illud eft dubium, vtrum hi riuuli, fcilicct nerui, atteiiæ amp;nbsp;venæ, ita fint incifi» vt nulla planè fit continuitashn fint ex parte incifi illi riuuli,an plane nó fint incifi, fed potius propter matcnam influxam fint obrurati?Ego incipiam ab arteria amp;nbsp;vena. Oportet credere hiftoriæ. Omitto puntturam illam faftam ex vulnere: fed quiafece-runt incifionemmagnam, amp;nbsp;cauterium etiam adhi-buetunt medici illi pro fanguinc fiftendo,quod eau terium adurit venam, amp;nbsp;obducit callum, fk fic con-ftringitur:ergo probabile valdc quod illa venafepa rata fit in totum : amp;nbsp;quia ignis exiccat, amp;nbsp;hinc vena fada breuior,6lt; fic nó poteft bene continuari, quia ad hoc vt continuentur amp;nbsp;confolidentur,rcquirunt duo,vt fint molles,amp; vt fe inuicem contingant. Sed hîcfuntduo;primô, ignis qutadufsit, amp;nbsp;fecit parte durioré,amp; fecundó etiam breuioré:amp; fic amp;nbsp;propter duritiem amp;nbsp;propter breuitatcm non potuerunt hæc continuari,amp; fic non eft liber tranfitus fanguinis amp;nbsp;fpiritus ad partes inferiores.Et ita credo tp iHæ venæ amp;nbsp;arteriæ fint incifæ,amp; habeant cicatrice non facile confolidabilë. Vtrum fint omniuo interceptç amp;nbsp;feparatæ fecundùm totum,amp; quôd partes planè di-ftent,amp; fadus fit callus tam in partefupcriori quam infcriori?Ego non poftum certô diccre, fed credo quod plane fint difciflæ,amp; hoc ex conieduris meis

CONSV LT. MEDICIN. 807 dico. Quo ad neruos eft fafta læfio. Motus reuolu-tionis in manu amp;nbsp;eredionis eft impeditus, amp;nbsp;non-nullorum digjtorum:amp; credo quad omnes illç Içfîo nes non fint squales,amp; non omnes ex vulnere.Nam illi nerui qui funt incifi ex vulnere,non recipiunt eu rationem,8f non poffunt confoHdari:amp; cùm fit vul-nus in vna parte, non credo quod omnes nerui fine îtqualirerlæfi, fed fado vulnere debilitatur locus, amp;nbsp;ita affluit materia,amp; recipitur etiam in neruis, amp;nbsp;propterfrigiditatem amp;nbsp;crafsitudinem ilia materia non facile refoluitur,amp; fie fada eft obftrudio. Et non folùm hæcJæfio eft exvulnere, eft etiam læfio in fenfitiuis neruts, amp;nbsp;etiam motiuis, amp;nbsp;fie credo illam læfionem neruorum eße valde diuerfam, amp;nbsp;non folùm ex vulnere. In fuperiori parte etiam non habuit motum : nunc autem incipit mouere hume-rum,cùm antca non potuerit, quia materia affluxit ad illam partem.Vnde fæpe euenit quod vulneraro pede fit bubo,propter interceptionem materiæ.Er-go nunc mouet humerum propter medicamenta quæ adhibitafunt.Ergo quantum eft incifum,eft in-curabile,amp; quo ad neruos, amp;nbsp;quo ad venas amp;nbsp;arte-rias.Qui veto funt obftrudi amp;nbsp;refrigerati propter affluxum materiæ,hi poterut curari,amp; maxime cùm antea fuerit catarrhus:non enim potuit mouere hu-merum, quem iam mouet. Quantùm ad torturam oris fum anceps,an aliquid fit incifum: audio tarnen quod continue melius habuit,amp;fic credo quad etia matena defluxit ad illum locum.Sed quod eft incifum non curatur,quod tarnen certo non (cio. De cura. Omnino tentet refolutionem,amp; nó poteft le-qui nocumentü,fi rede fiat ea refolutio.Vtatur per-petuó refoluentib.fed mifceat cum mollientibus,ne quod fubtile eft refoluat,amp;pars gypfea relinquatur.

Vtatur ergo his inuiceta.MolIientia fini calida amp;nbsp;fîc ca in fecundo gradu,quia materia eft craflâ, vt cro-cuSjbdelliumjmyrrha.Emolliatur cum pinguedini-bus,8d oleis,vt oleo amygdaJ.dulcium amp;nbsp;chamæme lino.-item lapide pyrite, quod Gal. dicit clTe magi-curo.Vtrum lutum S.BarthoIomæi conueniat amp;nbsp;to-ueæ illæ?Placerét,fed oportet confiderare quod ad ilia valida refbluentiaegemus multapræparatione corpons, amp;eft corpus cacochymum, amp;nbsp;hoc tempus potilsimum eftpro purgationibus,amp;maximèin corpore cholerico,vt iftud eft.Ergo balncû difteta-tur vfq; ad Septembrem, amp;nbsp;quia corpus non eft prx ' paratum,opportunum tempus expedetur. Intérim tarnen aliqua cerata vel emplaftra applicentur,vt eft oxycroceum illud,quodponaturfupra totum brachium,amp; ftngulis ij. diebus remoueat.Et confului in quodam iuuene nuper,qui amiferat motû in bra-chio, amp;nbsp;nunc optime incipitfe habere, amp;nbsp;mouere brachium.

Confult. CLVI. Defluxupituitofoper uri‘ nam,ulcere in pudenda, ttibe,mMus contra' âione,Qrhypochondriaca ajfeftione.

E™ Ymptomata quœ patitur hic Magnificus vir,funthæc. Primo eft defluxus pervri nam,qucm putat efle gonorrhœam:fe-i^-—cundo patitur vlcus circa taurü,quç eft illa pars inter teftes amp;nbsp;aniim:tertió arefadionem amp;nbsp;(abem totius corporis : quarto contradionem ma-nus dextræ : quinto imbecillitas ventriculi adeft,amp; caliditas hepatis, vnde patitur affedionem hypochondriacam . De primo.Conqueritur de gonorrhoea,videndum quale fitlymptoma,an fluxus femi pis,vel aliud quiddam : nam multum refert hocfci-re.

CONSVLT. MEDICIN. 809 re.Non credo illum afFeâum aut effe aut fuiire go- ' norrha;aæ:primô,quiapaflus eft illum fluxum longe ante tempus feminis, vt circa annü quintumaut l'extum,amp; eo tempore nondum mouet fernen, quia nullum eft inftrumentum paratum ad illum fluxum feminis,amp; nondum habuit tune fernen : quia omnis illa materia ex qua debebat gcnerari fernen, tranfit in augmentum corporis,amp;nulla eft fuperfluitas pro femine generando,amp; fie non fuit illa fuperfluitas fe minis.Secundo videinus,amp; locum amp;lymptomanó elfe confentaneaquôd fitgonorrha:a:primó,nó ap parct aliquid quod habeat rationem feminis,fed arc nulæ apparent,amp; alig materie aduftæ.Item fçpe min xit fanguinem,qui indicat talem materiam deueni-re à renibus,quod fæpe contingrt,cùm nimirum re-laxantur renes,amp; renes alfeifti iunt per fe;amp; fic affe-ÛUS eft m renibus,amp; nó in vafis lèminarijs. Item flu XUS feminis fit aut ob abundantiam feminis,vel proprer caliditatem, vel proprer amplitudinem vaforu feminalium:quod in hoc vironon eft, eftcnimfic-cifsimæ temperaturæ,amp; fanguinis paucifsimi:amp; qui non habet fanguinc,nó habet fernen multum, quia fernen generatur ex optima parce fanguinis. Item non habet inclinationem ad Venerem,amp; ego noui ipfum adolefcentem,amp; polfem mira narrare de eins continentia.Irem ex longo defluxu feminis vlcus fit non circa partes tauri,fed circ^ubem:amp; fic perfo-rato peritonæo fieret ibi abfceflus,amp;non tranfit per penem.Et hinc videmus,quod fæpe inflantur teftes amp;nbsp;vafafeminaria,amp; fæpe inflatur pubes,amp;medici pu tant elfe ramicem,cùm fit propter inflationem illa-rum partium amp;nbsp;arteriarum amp;nbsp;venarum. Hic autera contigit inflammatio circa os veficæ inter teftes amp;nbsp;anum, vbi chirurg! folent incidere amp;nbsp;extrahere lapi eec y

des.Nam cónnuus defluxus huius materiæ à renib, nó per vafa feminaria,fed per vafa vrinaria,quia hçc materia eft adufta amp;nbsp;femes,tande circa colin vefcç, vbi locus eft anguftus amp;nbsp;carnofus,fecit vlcus, amp;nbsp;fie forteinduftaeft fiftula: Scinde emittit vrinaintte-luntaric,quia mufculi ibi exiftentes læfi funt,amp;quri os veficæ eft affediu.Etlicet colin veficæelTet aife-diim,amp; os veficæ elfet fantim,non exiret vrina inuo luntaric.Sed ad os veficæ nó peruenit fcmen,fe(iha bet alia viam:amp;hoc non debebat exulcerare partes. veficç,fed alias partes virgæ.Et fie nó credo ego eC-fe gonorrhea in hoc corpufculo,qu«gt;d adeó eft exte nuarum.Sed hoc viens eft in tauro,propter materias acutifsimas deuenientes ad os veficæ,quæ fecerunt ibi inflammationem, Sc fic ilJa pars eft perforata, Sc etiam induda fiftula, quod facile fit in partibus illis neruofis,8c mufeulis veficæ Scani,vbi facile fiunt fi-ftulæ.Patitur præter hæc duo arefaâioné totius cor poris,8c magnam caliditaté hepatis,cum frigiditate ventriculi Sc rugitu,8lt;rafFeftioné hypochondriaca-Caufa herum fymptomatû etiam quçrenda eft: dif-pofitio fua natnralis cófidcranda quantum ad hoc. Semper fuit calidus, Sc anno i8.ætacis fuæ incidit in tabem,Sc fuit defperatus à medicis,fed liberatus di-ijinitus,vt retulir nobis.Eft longæ ftaturæ,8cprodu Ôus in longum,tarnen omnia mebra habet grandia, quod teftaturcaliditatéfeminisfeu materiæ,Sceiuf-dem paucitarem, in prima eius generatione: non emm potuerunt hæc membra in latum extendi propter paucitarem materiæ,Scideo prolongata eft : Sc calot primo in longû extendit,deinde in latû.Schabet etiam maxima raritaté texturæ.Et hæc duo funt figna paucitatis materiæ 8ccaliditati5,Sc ideo à qua-cunq; caufa extrinfeca facillimè patiturpropter ra-htatera

C o N s V L T. M E D I C IN. 8n rltateni texturæ.Prçterea amp;membra etiam principa lia omnia funt calida.Hepar valde calidum gencrat plurimü fanguiné biliofum amp;nbsp;melancholicü. habet pilos multos,amp; fie plurimum abundauit exeremen-tis quæfiuntà ealoreimmoderaco. Item coreft call lt;lum,lt;)uiairacundus Stmagnammus, amp;nbsp;conftans in adionibus St audax,vtfciunt illiqui eumnouerût. Cerebru etiam calidii amp;ficcu,quiaadeft promptitu lt;lo ingenij,qu^ eft exficcitace cum tenuitate fubfta-tiæ.Excaliditate cerebri habet mobilitaté amp;nbsp;prom-ptitudinemin aäionibus, amp;nbsp;fuit verfatilis ingenij vndiquaque amp;nbsp;celerrimi,vt ego noui ipfum.Et inde tneritq cerebrum iudicatur calidum, ex proprijs amp;nbsp;immediatiscerebri operationib.His ftantibus pluri mus faoguis melancholicus generatur,amp; per confe-quens Ipiritus melancholici,qui ßeoblcurantur.Vn de Temper fuit religiofus,amp; confiderando naturam melanchoUcâ videbimus quod omnes funt religio-fi,vt teftatur quotidiana experientia. Ex hac tempe ratura non mirum fi habet naturalem imbecillitate Ventriculi,cùm fit ventriculus fine came, amp;nbsp;nullam habear fere pinguedinem omenti, amp;nbsp;nullos mufeu-losferè quib.peranciperiftafin fit ealefaftio ventri culi ; amp;nbsp;fi Arift-ot.credere volumus, ipfa etiapingue do calefacit pofitiue. Ergo ventriculus eft ficcus, quodpatet ex habitu totius corporis : quia ficaro eft ficca amp;nbsp;mulculi,multô magis ventriculus qui eft neruofus.Ergo ventriculus eft frigidus amp;nbsp;ficcus, amp;nbsp;hepar eft calidum.Et hæ funt caufæhypochondria-cæ affedionis,vt fiepe diÄum eft hoc anno in collo-lt;)uijs,quomodo hæ fiant,amp; obftruiftiones,amp; eleua-liones vaporum amp;c. ideo de his Tatis. Macics fere tabida eft,propter duo efficacifsima ad tab?: primo propter copia pauciTanguinis,vnde fere Temper pa-

811 IO. B APT. MONTAN! tituratrophianijamp;ex qua fæpe homines ad tabem deueniunt,cùm fcilicet membra non nutriuntur:le cundo propter plurimam cahditatem amp;nbsp;ficcitatein toto corpore,vnde ariditas.Accedittettium,maxi-ma rantas texturæ,quiaplus difflaturquàm recipia tur ad membra amp;nbsp;nutriatur. Item quodlibet mem-brum concoquit alimentum proprium, 8f nutritur lêcundum propriam fuam natura,tefte Gal. Et cum oniniaillamembrafint graciliaa natiuitate, paruin attrahitur nutrimenti amp;nbsp;conficitur.Hinc etiam plu-rimum abundat humoribus acribu$,erodentibus,amp; acutisjftante caliditatehepatis amp;nbsp;totius corporis. Et quia orta atteftantur fuis principijs,amp; renes pin rimùm communicant hepati,amp; propter fitü,amp;propter vias amplas,ideo etiam renes funt calidifsimi. His ftintibus nó mirü fi plurima materia excreta eft per vias vrinales per totam vitam fuam, amp;nbsp;fic fads lunt ills exulcerationes in vijsvrinæ quas patitur: amp;nbsp;etiam ex difpofitione illa,calculi amp;nbsp;arenuls gene rantur,quæ apparent in vrina:nam caufamaterialit horum eftpituita,quæ fit multain frigido ventricu-lo,amp;ita excerniturper vrinam hæc pituita, vt patet in hocviro,qu0d vnà cum vrina materiæpituitofæ excernuntur.Caufa efficiens eft caloringens hepa-tis amp;nbsp;renum.Et ideo etiam facile generanturillç are nulæ,quia pituita quç eft vifcida,eft tanqua gluten, amp;nbsp;arenulæ funt ex bile, vnde funt flauç.Palfus etiam eft chiragram:habuit enim primo dolorem chiragri cum,qui pefsimc curatus eft,amp;ipfe nefciuiteffe chi ragram,amp; admiratus eft cùm ei dicerem. Eft autem chiragra defluxus materiæ catarrhalis ad iunfturas nianuum.Et fuit pefsimc curata,quia non debet cu-rari cum remedijs extra adhibitis : ipfi ante vfifunt rclaxantibus amp;nbsp;mitigantibus,quo nihil poterant fa cere

co NS VL T. ME DIGIN. Sij cere detenus: hincenim fadû quod magis affluxit materia,amp;fadaibi materia gypfea obftruxit neruos amp;nbsp;chordasjbincq; abbreuiantur amp;nbsp;dilatantur amp;con trahuntur.Et fada hac obftrudione, etiam fada eft arefadio.Et hoe corpus in quo eft caliditas hepatis amp;nbsp;ventriculus frigidus,eft aptifsimum ad articulates morbos,quia adeft pituita, amp;nbsp;bilis earn ducit.Et Auic.dicit quod ad hoc requirunt quatuor. Et paC-fus etiam eft in pede,vt mihi dixit.Hæc funtfympto mataamp;caulæ,ad quas tedigenda funt omnia:quæ caufæ fuerunt adiutæ ab cxtrinfecis,amp; m rebus non naturalibus,in quibus plurimü deliquit. Depro-gnoftico. Qjiæ funt naturalia non polTunt benere-moueri,amp; videmus omnia ifta dependere à dilpofi-tione naturali.Quo ad vlcus,credo quod non fit cu randum,vt etiam fentiüt Exccll.veftrç. Quo ad con tradionem, vellem experiri aquam Apponitana, amp;nbsp;etiam lutum illud aqUæ Apponitana. Circa ventri-culum amp;nbsp;hepar, vt alterum refrigeretur, alterum calefiat, credo ego lt;p nulla arte id fieri pofsit.Da-bo tarnen ei confiliü, amp;nbsp;remediû vnû quo vtaturfin gulis diebus, amp;toto tempore vitæfuæ hoefaciar. Accipiat fingulo mane, aut quandocunq; voluerit, oxyrael optime amp;nbsp;diligenter confedum, amp;nbsp;mei ro-faceum eodem modo confedum,amp; alTumat vna vice duo aut tria cochlearia,amp;hoc fçpe amp;nbsp;femper fiat: fic enim ex longo vfu huius medicament! ventriculus pedetentim abftergetur, amp;nbsp;corroborabiturfine calefadione hepatis. Non poflem ego imaginari aliud remediura amp;nbsp;melius amp;nbsp;tutius,amp;ipfcfentiet{è optimè iuuan,fi nó definat. Poftea ter vel quater in menfe 9 ij.aut ii).Rhabarbari,admixta portione caC fix,fumat. Hiera vereor, quia fufpeda habeo iam in corpore extenuato:amp; Gal.dicit tp in ficco ventrien

lo non fit exhibenda hiera, de tuen, valet.In Rhab. non eft tanta exiccatio, amp;nbsp;etiâ abfterfio. Et fingulis menfib.teraut quateraflumathoc. Confert etiâad calculos oxymel,de quo fuprà diéiû,quod fçpe fum expertustimo etiâaftu frangit calculos. Corrigifur ena fluxus materierü per vias vrinæ cum melle roß lioc modo fæpe aflumpto.Porro leniunt etiâ ventré oxymel amp;mel rofiEtita meo confilio nó vellem vti alio remedio pro bis omnib.quç dixi.An aqua Vero nenfis conucniat,quæ lêmper cótulit ipfi ? Ego dicâ quod fentio.Credo omnino quod feraper tuerit ad iutus quantü ad pafsiones renü, nam fum ferres amp;nbsp;frigidæ,amp; fie refrigerarût hepar amp;nbsp;i-enes,amp; viæ funt corroboratæ, ne fieret illa dilatatio viarü : amp;nbsp;fic in quolibet defluxu materierum conuenit illa aqua,vt in fluxu feminis, hepatis, amp;nbsp;alui. Et fic credo quod conculerit his affedib.An vero etiâ ratione ventriculi conueniat,eft apud me dubiü : nam infrigidant ha; aquæ,quod reftat experientia:licet habeat cali-ditatem aiftu,amp; habeant fulphur,tarnen potentia ha bent frigiditaté.Nam amp;nbsp;coriandrü habet in fe partes calidas,amp; tarnen infrigidat,amp; multa alia eiufino di.Ita philoniü propter calidas res quas habet nó ca lefacit,fedinfrigidatpropter res frigidas. Ité vitra hoc exiccat etiâ hçc aqua. Si dicat quis, ftomachus eft laxatus, ergoindiget exiccatione : amp;nbsp;hanc præ-ftat hæc aqua.Dico quod indiget exiccatione qua: euacuat,amp; non illa exiccanope quç conftipet, amp;nbsp;fic magis affigit materiâ ad ventriculü . Etindigemus hic cuacuatione materie,amp;tunc ventriculus euacua ta materia perfe confortabit,quod fiet perpharma-cum fuprà diftu. Et fic renib. quidé conferet hçc a-qu3,nó auté venrriculo,qui fiet imbecillior.Si vult, ratione renum afl'umat,non autera ventriculi.

■ E S amp;nbsp;ægritudo eft in propatulo, S: ea-quæ patitur faut manifefta, amp;nbsp;ideo ero breuis. Patitur Magnificus vir impedi-mentum circa ambulatione in crurenm ftro,ik circa brachium eiufdem iateris, ita vt etiam

oculus finifteringrauefcat,licet nó fit affciSus quan turn ad vifionem:amp;ficilladifpofitiooccupattotani pacte fîniftrâ, amp;nbsp;eft tantùm in motu, nó in fenfu Ix-fio. Ciuæritur quæ fit segritudo,amp; quod accidés, amp;nbsp;fub quo genere ponendû, item à quo morbo de-pendeat. Quantum ad fymptoma,vtrum fit paraly-Cs?Si propriè volumus loqui,dico quod nó fit para-lyfis:nam paralyfis propriè difta, eft particulariï apoplexia,amp; apoplexia eft paralyfisvniuerfalisificut amp;nbsp;fpafmus amp;nbsp;epilepfia differunt, quod fcilicet fpa-fmuseft epilepfia particularis, amp;nbsp;epilepfia fpafmus vniuerfalis.Ergo verfantur circa idem.Sed cum apo plexia femper habeatgt;deperditionéfenfus amp;nbsp;motus, ita amp;nbsp;paralyfis.Hic auté videmus tantum efle impe-dimentü in motu,amp; nullum in fenfu,amp; ideo dico rp nó eft palTus apoplexia nee magna nee leuem. luxta Hipp.foluere apoplexia leuem difficile,amp; fortè im-pofsibile.Sed quomodo erit apoplexia fi nó lentiat? amp;nbsp;fic potius erit fubita motio alicuius humoris ad aliquod membró,amp; ita non erit apoplexia, nee ver* paralyfis.Eft impedimentü in illa parte in motu, amp;nbsp;fic nerui amp;nbsp;mufculi funt afFe(fti,amp; ^ Ipiritus vel vir-lus prohibet vel propter intemperië,vel propter ob ftrudioné.Vtrü fit hic affluxus materiæ,aut fola in-temperiesJAudio eum pati granphü,que eft conuul fio quædam leuis,propterfubitum tranutü material

ad mufculos.Vnde eft conuulfio leuis,quia eft niS-teria leuis amp;nbsp;vaporola,amp; Cc credo illam membrana debilitatam.Vbiautéeft intempéries fine materia, non fit eafubito. Ergo credo quod fit fafta aliqua præcipitatio alicuius materia: frigidæamp; pituitefæ, quia nó habet dolore,amp; eft in vno loco,amp; no habet caloré,ergovidcturquodà materia frigida.Etipfe etiâdicitfeàmedicispercalefacientia efte adiutû. Ergo habemus ægritudiné facienté hoc fymptonia, amp;eft intéperics cum affluxu materiæ frigid^ amp;pitui tofæ.Nunc decaufa videndum illius fubitæpræcipi tationis,an à capite, an ab alijs partibus proueniat. Ego habeo coniefturam vnam à modo præcipitatio nis,quia occupauit totam illam parte finiftrâ, quod caput fuerit repletû, amp;nbsp;fie virtus expulfiuafurrexit amp;expulic: nec credo tp tanta materiaà ventriculo fit tranfmifl'a,fed quôd à capite ilia materia deuenit ad eum locum. Ànibi generata propter aliquam jntemperié,an ab alijs membris eô deuenit? Ego nô audio quôd præceflerit aliquid, quôd cerebrum fit obnoxiû alicui nocumento,ncc quo ad fenfus inte-nores,nec quo ad exteriores. Quod paflus eft afth-rna,amp;quôd materia à capite defcenderit,fateor:fed inde non fequitur quôd illa materia primogenio af-fedu genita fit in cerebrorlkita credo quôd in toto corpore generatur illa materia, amp;fub modo vaporis afcendit ad caput,amp;fic præcipitatur ad diuerfas par tes:amp; vt hoc eredam habeo indicia duo:primum eft difpofitio corporis, eft enim totum corpus humi-dum,amp; hepar eft calidum Schumidura etiam in fe-neftute, multó magis in pueritia tale fuit:omnes enim pueri calidi funt amp;humidi,funt item ingluuio fi,8c plurimum ingerunt,amp; hinc fiunt plurimæ eua-potationes, quia vbi caloramp; humiditas multa,ibi etiam

co N SYLT. MEDICIN. 8i/ etiammultafit euaporacio, amp;ita replecü eftcaput, tefte Galeno, 111 j de loc. affeft. Qi^i habent hepar caliduni,femper fubiefli funt repletioni capitis. Secundo,huic naturali difpofitioni accefsit poftea ratio viélus, quia deleftatus femper eft cóuiuijs,amp; fic multiplicatafunt pluriinaexcrementa.Quando erat puer,materiaillafuperabund3ns amp;fuperfluapræci-pitata eft ad pulmonem,amp; fecit afthma:poftea in lu-uentute,vbi calorfitigneus amp;fortior, multiplicata eft aduftio:quiavbi plui'imü de fanguine,ibi eft plu-rimum de fece langui nis, amp;etiam bile, amp;lic natura incitata,loco afthmatis generatus eft fluxus hemorrhoidarum, per quem fanguis melancholicus J5t adu ftus expurgatur:quiainmutatione ætatiSjVtanno x x i. id eft, in tertio leptenario, tefte aphor. 3. lib. mutatur ægritudincs: amp;nbsp;fic co tempore faéla eft alia ægritudo, buepotius excretiojfcilicetmarifcarurn. Nam amp;nbsp;Galenus quærit, an hæmorrhoidarû fluxus litægritudo,velfola excretio quçdam.Et ficfernper fuit janus.Poftea in fenio,vbi iamcalor extinguitur, amp;refrigerat fanguis,amp;totus habitus corporis,mul-tiplicaturpituita.Hinein Augufto menfefadis ob-ftru(ftionibus,ne materia exiret per marifcas,aggrej gata funt excreméta:quia fenes volunt viuere vt iu-uenes, Scaccedunt ad conuiuia, quod fæpefoleoin fenibus reprchendcte,amp; ideo cógregant multas fu-perfluitates 8e frigidas 8e crudas, 8e fic afcendüt va-pores frigidi ad caput, 8e repletur caput, quo reple-to defluit materia ad parté affedam. Et fic habemus fucceflum huius morbi ex hiftoriarei. Maccriaelt quidem in capite,fcd per confenfum partiu inferio-rum, 8emaximc ventriculi. Quo ad prognoftieuj habemus quidem morbu fadum, quod eft confide-tandum : Ad non video morbum fientem,8e nullunl fff

818 I O. B A P T. M O N T A N I plane video fignum morbi fientis. Quando incande Icit.repletur cap'jt:amp; fada eft vertigo,que cil ex bile amp;nbsp;crudis humoribus in ventriculo,amp; non cecidit in terram,fed dixit ad feruûvt eleuaretur,quod non eft mirum, quia habnic debile crus. Et fie non video quomodo generetur hic morbus. Neq; erit rationc frigiditatis ventriculi,quç non eft magna,non enim expuitmultû amp;c. Fames illanou eftfignû frigidita-tis ventriculi,imo pituita relaxat os ventricu'li,amp;.nô fit fames ex pituita in ventriculo, ntfi fit amp;acidaamp; pauca.trgo non fequitur, habet famem multam, ergo ventriculum frigidum. Et fie non credo quôd fit ventriculus frigidus, ncc quôd fit in cerebro aliqua Boxa,fed tantùm elle morbum fadum.Deniq; dicit, quôd poftquàm habuit bonam rationem vidus,iani melius habeat. Et fi haberet membra ifta debilitata, etfi comederet mannâ, tarnen generarent fuperflui-tates. Et lie non credo ego quôd fit morbus in fieri, fed lolùm in fado elle. Ergo cura tota ad morbü la-dum dirigatur,amp; poftea pra:feruetur,ne iterum ag-gregetnr materia. Nam liante aliqua debilitate capi tis, erit timendum neincidat in maiores ægritudi-nes.Et fic credo quôd tantùm morbus fadus fit curandus, amp;nbsp;nullum membrû faciens curandum.

Petita nobis præcipuè,an debeat accipere aquas thermarûlHæc autem aflumi poteft vario modo, vel perpotum, vel aquam, vel fouea,vellutü.Dico ego quôd non fit diftcrendum remediü admenfem Se-ptembris, fèd nunc debemus occurrere, quia morbus fadus ell,amp; membra funt debilia ex frigiditate, amp;nifi in a: lia te hoc fiat, multó minus liet in autüoo: fcideo dico quôd in his caloribus aliquid fit facien dum;amp; aer, i x. Therap.eft pro ægritudine,quia æ-gritudo eft frigida amp;nbsp;humida, amp;nbsp;aer eft calidus amp;nbsp;fic . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cus.

CONSVT. MEDICIN. Sip cus,amp; fie eft conueniens tempus operandi.Non au-tem darem hanc aqua m potu hoc tempore, fed po-tius in Septembri, quia calefacit non folùm ventri-eulum,fed etiamvenas,neruos amp;mufculos,quod ex fudore,quern prouocat,videmus. Quo ad ftillici-dium,dico quod non cóueniet, quia illud membrû, fcilicet cerebrum, non eft affe^lum, amp;nbsp;morbo fafto eft occurrendum.Et fic non fentio cum roedicis Ve-netis, qui confulucrunt eius Magnificentiæ ftillici-dium talc. Sed pro parte affeftafuaderem ego quod fieret ftillicidmm: verum quia iam funt maximi calo res,amp;acrbalnearü nunc eft pefsimus, amp;nbsp;propter va pores amp;nbsp;propter mufcas,non confuleré quod acce-deret ad balnea, fed quod curaret fibi affern earn a-quam tarn ealida aftu vt fieri poflet, amp;nbsp;ficfieret ftil-licidiu pro parte affefta, amp;nbsp;maxime circa vertebras colli,vbi fermé eft caufa omnium dolorum,amp; etiam circa alias partes. Et quia habemus acrem vnàope-rantc,fentio quide cum medicis Veneris, quod con ueniat ftillicidiû,fed non in capite,vt ipfi dicut, fed circa illas partes quas dixi, fcilicet vertebras colli, vt videac medici Veneti quod amp;nbsp;nos rem intelliga-mus. Quo ad foueas amp;nbsp;lutû dimitteré nûc, quia nó eft tempus opportunû.Interim tarnen, vt eft confite tudo noftra, amp;nbsp;experientia edofti fumus,ne refolua tur illud quod cft tenue, amp;nbsp;indurent partes crafslo-res, emolliatur quotidic illa materia, quando fcilicet non eft vfus balnet. An conueniat cauteriuml Ego credo quod omuino fieri debeat : fed maxima quæftio eft,in quo loco fieri debeat. In cauterio habemus quatuor.Primû,corroborationé loci amp;nbsp;exic-cacionem :ideo fæpc applicamus ipfi loco affefto, vt Gal.applicat,finapifmos capiti 8i parti læfæ,amp; Albu cafis capiti applicat cautena. Secundum, vt fiat du fff 1

uerfio. Tertium, vt deriuetur materia à loco propin quo ad locû alium: vt cùm in epilepfia facimus cau-leria in crure,eft auerfio:deriuatio eft,vt cùm pacié-te coxendice dextra, facimus cauteriü in loco vici-no.Ideo Gal.pro validilsimo remedio phlebotoma-uit eundem locum in ifchiade. Quartum eft euacua tio à loco,vt etiam euacuet matena in loco exiftens, cùm eft morbus faftus. Hic nó indigemus diuerfio-ne,quia materia illa in loco, amp;nbsp;imbibita in Venis,nó poteft trahi per auerfioné: amp;nbsp;ideo non facerédiuer-fionem in pede altero,quiailla diuerfio eflet vana amp;nbsp;inutilis. Si ratione deriuationis, an conueniat circa partes affedas ? Dico, quia tota pars à principio ad finem afficitur, nefcio in qua parte debeat fieri cau-terium pro illa deriuatione. An vero pro corrobora tione loei? Hoc cauteriü non debet fieri, nifi poft e-uacuationc materia: illius loei, amp;ideo nó pro corro borationc etia loei conueniet cauteriü.An pro eua-cuationeàloco,qui eft quartus vfus cauteriorû?Di-co quod nee hoc,quia totus ille locuspatituriigitur non video quomodo cauteriü cóuenire pofsit.Ideo primo vellem euacuare materia ad prgferuationem, amp;nbsp;non ad curationé : amp;nbsp;facerem cauteriü in brachio dextro,amp;in crure dextro,non vt curarem morbum, qui eft in loco affefto,fed vt cùm applico refoluétia ad ilium locum afFe(ftû,ne trahat materia ad locû af-feâum.Faceré igitur cauteria in brachio amp;nbsp;crure ß-no propter diuerfioné, quia tota pars finiftraeftaf-feâa:amp; pon facercm propter materiam in loco exi-ftentem, fed propter præferuationcra, non vt tolla-tur ægritudo fada. Et fie accipiat iftud ftillicidium circa illam partem,vt diximus,amp;cauteriaapplicen-tur,prout indicauimus efte ex re Magnificently fus.

abfterfioni quæ conueniant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibidem acetofa 758. eiufdem virtus

acetum 551 acetum an bilem in pituitam degenerate faciat 375 acetü cóuenire magis biliofis quàm melanch. ibid, acetum cur magis ineïdat quàm abftergat 53 acetum cur maxime refrigerate dicatur 557 acetum in profundis etiam neruorü vulneribus Ga

aceti vfum exiguum fenibus nihil obefie pofte 471 aceto Annibalem rupes amp;nbsp;moles lapideas fregifte amp;nbsp;difiecilFe 413 acori vires iiS acrimoniam fanguinis emendans. 400 acrisßpor vilde fiat 373 adio animalis vnde immediate procedat 149

bus medicine mftrumentis prçferendam,Auicen naopinatur aegri nonnuUi cur à decodo ligni male habeant joƒ ægritudincm ibi efle,vbi dolor fit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;joj.yotf ægrotis Jongum interitum parare medicos,fi in ma-

gnis ægritudinibus,àlcnioribus incipiant ^^6 ænearum thermarum vfus quibus conueniens 11 æqualitas amp;inçqualitas pulfus vnde attendatur.ySj aerisnebulofiamp;humidieft'çdus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;375 aens permutatione in quo morbo opus fit 197 aerem mirum in modum corpora noftra,cura conti

nue attrahatur,immutare nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;19Ä aeftatiscalorquoseffedushabeat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;löo aeftate cur pedes intumefcant,hyeme exiccent jxj œtatem x x i i.annorü infcEmina,æquipollerepro-pémodum x L. annis viri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;ïot affedionibus neruorum curaçetum conueniat 740 affedus calculofi quæ fitproprietas ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;41^ afledus melancholicos ornnes diu perdurare 707 afteduum melancholicorum cura cur difficilis 707

agarici vires 145.581. vfus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HJ

alumen JIJ amara,qus calidafunt,curabftergant 552. amara quænam habere vim maximam propriamque

amaritudinem elfe obiedum,guftum vellicans 57z. amaritudinem omnem in caliditatefecundumgra-

anafarca vndecaufetur anatomiam apud Arabes lege prohibitam fuiffe 175 anatomica Arabum efle fragmenta, ex Galeuo col

animam alio occupatam non percipere obieâ:a.7O(î animiafteâus ad morbos epilepticos concitandos

Antoninus Imperator cur ab affumpta theriaca, etia iura dado populis,nó leui fomno correptus fit.748 Antoninus fublato à theriaca opiojin maximas vigi-lias incidit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;774

aperientia cur necelTario calida effe debeant 77J aperientia plus æquoinrenum valetudine confer-uanda, fempernoxiaefle nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;467

aperire fi voluerimus,femper amara addenda $76 apium à proprietate fua nocere epilepticis 97 apium Galeni noftrum elle petrofelinum 6oj apium Auicennæ quod fit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;66

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’pó-

aquæ mulfæ vfus 645 aquam Aquarij efle aluminofam amp;nbsp;adftringenté 30 aquæbalneorum Villæquales ibid, aquæ deftillatæ 684 aquç thermarum ferrearum in agro Veronenfi,Cal-derianæinLucenfi,Villanæ 410. quandocon-

tra calculura fiiit potandæ aquæ thermarum Veronenfiura aquarum in agro Regij Longobardiæ vires aquis deftillatis nonmultùm confidendura

arcnularum rubearum excretio vnde caufetur 487 arenulis amp;nbsp;future calculo quomodo fuccurrat. 410 arenulas in vrinis fubfiftentes, calculum fieri vel in

argentum fublimatum quale argentum viuum calcinatura efie calidum in quarto ordine nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;joj argentum viuum, nee minerale nee artificialc, lini-raentis aut fuffumigijs addendum efie 304 argentum viuum operationem fuam facere contra methodum amp;nbsp;contra rationem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;305 argentum viuum, quicquidiniunfturis eft,adpul-monem trahere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid. argentum vTuum tam minerale quam artificialc,ve-nenum efie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;304

trariari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6'4 lt;gt;

argenti viui inundio quàm fit exitiofa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;joz.joj argenti viui iiatura qualis fecundùm Arabes 394 Ariftoteles voluit puellas nó debere nubere ante 18.

aromatacur calculofi fummoperevitare debcât.409 aromatariorû m lauandis metallis negligentia 394 aromatum vfus apud Germanos immodicus 11 artens 8oy

afari examen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;156-^57

blenna,fine mucus yoj bolus Armenus an perte correptis conueniat dû bqli Armeni proprietas atque vis 3

boli Armeni vtilitas dip Bononiérts aeris amp;Ferrarié(ïs in çftate qualitas 5'24

Boreas quomodo noceac 601 branchi amp;nbsp;catarrhi cur in fenibus raro, id ert, nun-

cachexia: indicium 306.398 calculofus quibus cibis vefci debeat 409 calculofisan quotidie diureticorüvfus cóueniat.413 calculons qusnam acetariaamp;condimenta conue-

niant 409 calculus in vefica cur generetur 407 calculus non obrtruens collum vertes, non ert cau-

procatardieç ibid, calculi cur vt plurimùm rubei amp;nbsp;fubcitnni cum ali-qualialbedineappareant 407 calculi dolor in tranfitu à renibus ad vefica,cur non

fentiatur ^0(7 calculi dolor per virgâegrediens cur fentiatur 406 calculi materia id7. eiufdem præferuatio 487 calculi renalis curatio 402.417

calculi Ggna 19® calculi veficæ,cum dranguria vrinæ,curatio 43J calculo,dolori reiiali amp;nbsp;iunlt;Surati4,cum ardore vri-

næjquomodofuccurretidum 4Î7 calcule nihil magis elle recidiuum 40f calculum ad fluxionum genera referri debere 40J calculum crebrius amp;nbsp;frequentius ex bilc mixta cum

exaffluxu materis 435 calculö patiétes cur plurimas arenulas habeât. 404 calculum veficæ fine incifione curari nó pode 437 calculi ex calore codi amp;nbsp;concren, quomodo difij-

ciantur 413 calculi in renibus cur cito generentur 406 calculi in fubftantia renum geniti,quomodo depre-

nerari pofsint 405 calculi plurimi in renibus quando generentur 40^ calculi quomodo difloluendi 413 calculi vnde generentur 396 calculis quinam fubiedi fint 404 calcules ex quatuor humoribus gencrarl pofte 403 calcules cur fæpe arenulæ non præcedant 407 calcules ex pituitæ maiori copia generates minus

gâ protrufos,aquis diureticis cxpulfos fuifle. 407 candæ amp;nbsp;ficcæ temperaturæ ligna 198 Calderianabalnea quæ cômodapræftét.i37.y3lt;S.43o Calderiana balnea qualia 378 caliditas in ligne Guaiaco curprimo occurfu non • fentjatur 4$Î

caliditans primû gradum tranfire non debere, quæ concoquere aut maturare debent iuflätnationeni

calidi cerebri figna ïn calidi eße aperire,frigidi conftipare ?®-ngt; calidi hepatis figna 139.179

calida venena quç dicantur 360 calidis amp;: ficcis curfrigidaadmifcenda $48 calorinnatus quomodo conferuandus 47^ calor nafturtij, fitiapis, thapfix, cantharidumq;,cur

caJorem naturalem corroborantia loÄ calore natural! ccfroborato,orones virtutes corro-

capitis corroboratio quomodoinftituenda $8 capitis dolor cum dcftillatione ex imbecillitate ven

ris, cum leui febre,quomodo occurrendum 138 capitis humidifigna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^33-714 capitis repletionibus quinamfubiefti fint 667 capite euacuato, temperatura frigida quomodo e-

mendanda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5'5'4, capita decem in antidoto Aureæ Alexandrinæ con-

cataplafma expertum ad oculum ophthalmicum.ijt catarrhofæ difpofitionis cum ventriculi imbeciUi-

catarrhus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;141.100

cacarrhi cum aftedu quoda melancholico cura, 984 catarrhum defcendentem fècundùm locorum diueï

fitaté,qu3cnam lymptomata confequantur 41 catarrhum fouentia,amp;generantia 17 catarrho nil deterrius,quàm dormituris bibere 171 catarrhifalfi vnde fiant 640

catarrhi fenibus quomodo congeniti fiant loj catarrhos amp;nbsp;deftillationes curcalculofi fummope-

catarrhe, dolori capitis, pleuritidi amp;nbsp;febri quomo-do fuccurrendum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Öiiï

catarrhe ftibieólis quid fit omniü peftilentifsimû.75 catarrhum à fuperioribus ad infeciora non per aipe.

rain arteriam defcendere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;).. 657

caufonimproprièlumptum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'o. 774

cerebrü ad maioré squalitaté quomodo traducatur cerebrum cur frigidum eflê Ariftoteles dixerit xjy cerebrum cur non pofsit ita exiccari, vt ea de caufa contrahatur,amp;epilepfiafiat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;64

cerebri calidi amp;nbsp;ficci figna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;790.811

cerebri humiditas vjideindicetur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I4'*^ï

cerebri optime difpofitifigna nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;124

cerebri ficci ligna Si.ijy. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(tur.ôjf cerebri tcperatura calid3,ex quibus fignis cognofca cerebrum crefcere amp;nbsp;decrefcere ad motû lunæ. 247 cerotum œfipi defcriptione Philagrij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jyj cerota ad lienis tumorem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î47-348-349 ceruilia cur calculons dimittenda

chords cur aliquando breuiores fiant 7^9.737 chords dolor cur non fit tarn fenfibilis ac nerui do-t

ciofius nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7.70.161.417.320 ciboru multitudineamp; varietate, nihil deteftabiliusj autmagisperniciofumelTe 310. ciborû varieras qus malorû genera hominib.afferat cichoracea omma confortando ventriculo apprimè

cinnamomû cur ptifanæ hordeaceæ addendum ƒ79 cichoreum 569 cinnamomum 97. vires eiufdem 679 cinnamomû verum non haberijfed pro eo cafsia nos

vtendumfit 760 cinis alkali 617 circulus mutans Ijfionem inter cerebrum amp;nbsp;ven tri-

culum i climaftericum maiorem paucifsimos euadere ï7ï cochiarumpilularum vfus (Î41 coftioomnis vndefiat diïi coftio redundantis humons, cur ante expulfionem

tentanda 770 coftio ventriculi vnde fiat 725 coâionis finis 661 cœliacæanus curatio 678 cognitionem veram vtrum ex vrina femel corrupta

amp; calida aqua reparata fumcre pofsimus 780 coitus quando cauendus 160 coitus deteftatio cur fiat 118 coitus nimij incommoda 187 collyrium adfufFufionem ^24 collyrium corroborans,mundificans, abftergens,amp;

confortans oculum 187 color vnnærufus j88 colorem dominium humorum atteftari, nifi ad pro-

in corpore maximum 792 compofitionis ex aloé’,agarico amp;rhabarbaro vfus.7a cócoAa medicari atque mouere, non cruda,cur de-

contagium morbi Gallici non habere nomen 307 contentio Montani cum reliquis quibufdam meJi-

cis de hydropico ex afcite 8etympanitc,num per ficca vel humida curandus fit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jiJS co ntinuas fetres non cumrigore fieri

cor vbiputredo corripuerit,omnia deftrui 611 cordis ac ventriculi corroborans confedio 284 cordis calidi Se fpiritib.referti figna.82.179.194.6^f cordis calidi figna (S35'.8ii. eius officium $^6 cordi quibus rebus prouidendum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^$6 corde affedo, cur neceflc fit omnes corporis partes aut deficere, aut male habere « nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5y4 coralli examen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ coralli Se pioni æ fufpenfionem nihil prorfus iuuare neque nocere,Montanum expertum efle $^i coriandrum intrigidare nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yZJ-^M

uenientiam cfle,vEfuapte natura altera alteri oc-currat,amp;fecundü omnes aftedus cófentiant. lyy corpora calida amp;nbsp;bumida cur facilius putredines pa tiantur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;768 corpora habentia membra inferiora calida,amp; maxi-. mèhepar,cur facile capitis repletione laborer.179 corpora inæqualium memborum cur perpétua præ-

coxendicum dolqrvndecaufetur 791 crafsities humorum vndeproucniat 394 craflum alimentum gignentia 468

cralTum amp;nbsp;nigrü vind calculons maxime noxiü. 501 fraflos ac vifcidos humores gignctia, renibus quant

crocus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IP'74i

débilitas curantecibumfentiatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j7j dcbilitati oculorum amp;periculo fuffufionis ex con-fenfu ventriculi,quomodo fuccurrendura 117 decodio præftans atq; vtilis,ad mclancholicos fuc-cos fine moleftia euacuando$,Iienisq; affedus e-gregièremouendos 7. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(24$ decodionis nomine ex eleboro quid intelligédum decodum althææ 742. maluæ ibid, decodum feminum althææ, cucumetis, melopepo-num,capillorum Veneris jj$ decodum feminum lini amp;nbsp;fœnugrçci 741 defcedatio cutis quomodo curanda 7^6 demonftratio in fecunda figura 48^

INDEX.

dentium dolor quomodo fedandus

deftillatio catarrhi ad partes fubiedas,cum fluoré aluipsnè dyfenterico,Stalijs fymptomatis,quomodo curanda

deftillatio propriè amp;nbsp;impropriè quid

vndeoriatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itfj

deftillationis acapite,vlccrum,animi dcliquiorum, epilcpfiæ, imaginationum melancholicarum amp;c.

deftillationi,podagrç,tuniorifplenis amp;c.quomodo fuccurrendum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;633

deftillationem duplicitercapi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;637

deftillacionera amp;nbsp;tumorein fplenis cur nónulli fple-netici fimulpatiantur

diacalamenthum

6'40 itf/.Sc?

74lt;’ i9i 59f 749-73° diafpolicicum Sojquot;. diatrionpipereon 167 diatrionpipereon cur ad hepar perueniat

diminutio vifus,Sc pili in palpebris interius retorti, quomodo curanda

diminutio vifus è quibus caufis oriatur

190

180

697

177

diuretica cur materiebus pedons conueniant 745 diuretica improprièdida ad renes amp;nbsp;veficam pur-gandam conuenire

diuretica poft cibum fumpta cur maxime noxia. 467 diuretica propriè dida ad venas purgandas conuenire 55'5'. diuretica quævocentur 4^7 diuretica vias vrinæ aperictiajincidentiajS: abluen-tia,quando conueniant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$00

dolor vndefedetur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fpo

eduliorum varieras maxime noxia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aj effedus quales corallo de collo fulpcnlb attribuan-

tur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jgj

egeftionum liquidarum, amp;vrinæ fuluæ caufæ jjy eiedui materiæ cradæ amp;nbsp;fa;tidæ,per vrinâ,cum dolore renum,quomodo fuccurrendum 418 eleduarium ad catarrhum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;131

elcftuarium ad epilepfiam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;60

elcftuarium ad fuffulïonis initiuro. elcftuarium ad fuffufionem elcftuarium pro quartanario elephantiæ initium,pfora

elephas quid proprium habeat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tß

empyema quomodo terminetur ijp. Ol^ empyematis cum fupprefsione menftruorü curatio enema præftans ad excutiendos flatus, amp;nbsp;fèdandoï

epidemicos morbos haberecaulas vniuerüles 199 epilepfia cur ab Hippoc.morbus facer appellata 6g epilepfia quid fit $98 vndefiac nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibjd. epilepfiæ caufæ intrinfecæ atqj extrinfecæ 61.600 epilepfiæ curatio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14.60.9i. 787

efficientes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid.81:94

nijin deftillationibus dclcftatum fui (Te lt;58? epularum diuerfitace nihil efle pcrniciofius 490 Erafiftrati opinio de modo cuacuandi reieâa 239 Erifypelasphlegmonodes 6^7 erodentes vrinas efle Arangurij caufam 434

*‘^‘*/quot;’^'‘“* cautcria dij cuacuandi corporis inftrumenta duo fpp (^41

euacuantia craira,pituitola,amp;iniundurisexiftencii cuacuantia efficacifsimè humoré melancholici! 371? euacuatio nimis validarum medicinarum quæ incó-modapræftet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^i

exemplaquorundam hydropicoru,quibus pars cor poris tantùm hydrope afFeda fuit,recitaiitur.368 exercendi tempus quod fit cómodifsimum exiccantiapituitam exiccatio corporis vnde cognofcatur experientiæ plurimum efle fidendum

experimentum ccrtifsimü ad febrera ex obftruftio-ne ortam tollendam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a88

expulGua virtus quibus de caufis debilicetur 447 extrema curfrigeant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;378

deriana mirum in modum profuilie facienti omnia fecundùm rationem, !! nonlucccfi-ferit lecundùm rationem, non efle ad alia tranf-eundum

febris continuæ exbile amp;nbsp;pituita crafla curatio. 687 febris tiphodes feulaticaqualisfit 599 febris continu^ cum catarrho amp;nbsp;leui quodam fp 11 to

dum,fed ad catarrhum attendendum 730 febris cumprxfocationematricis curatio 680 febris cur circa pedus nullü permittat emplaftrü.75'1 febris cur fit oh putredinem in pulmone fadam 771 febris erraticx caufx tres 471 febris exintemperie membrorü naturaliu,amp;obftru

dione à materia frigida amp;crafl'a ortj curatio.i84 febris ex obftrudione ortx curatio 187 febris hedicx fignum proximumamp;pathognomo-

nicum 49 febris quartanx enra 689 febris interpolatx curatio 690 febris putridx in hedicam mutatx curatio 68t febrem caufonicam es pituita etiam falfa fieri 774

febres continu« cur periculofj dicantur.öjy. (74J febres non ede morbos per fe, fed accidentia aliorû febres vnde cognofcendæ febrium continuarum proprium fæces curindigeftæappareanc flatus hypochondriaci quomodo difcutiantur flatus plurimi vnde generentur Florentiæ qualis fit aér fluduationis in ventricule caufa fluxus alborum vndeproueniat fluxus catarrhalis quomodo cuitandus fluxus quomodo fiftendus fluxus ventris tabidis noxius atque exitiofus fluxui hæmorrhoidû quomodo fuccurrendum J98 fluxuimateriæalbæèvirgaper decennium, quibus

6j8 ^91 785 305

63 i i?

114

450 4’4 TH

388

remedijs occurrendum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qg^

fluxionis régula nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;óyo.óqd

xum fequi fluxionem qnamlibet quatuor requirere 45J fluxionibus fubiedos ab omnibus humoribus rae-lancholicis liberari

frequétia amp;nbsp;raritas pulfus quomodo cognofcat. f8j frigida 111 tertio amp;nbsp;quarto, fed præcipuè in quarto, cur

curpottusexiccarcquamhumeftareclicant $$8 fngidas efle demonftrationes à calidis herbis 684 frigida validifsiniè penetrantia amp;nbsp;incidentia jp frigidi effedus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;255

fullones quid in fapone conficiendo obferuent fjx furnus terræ cur rede dicatur abluere melancholi-

cos humores,8f conferrefuccis aduftis yy, furai terræ certus gradus quomodo veramethodo

inquirendus £t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yyi

Galenus contra Auerroëm defenditur J04 Galenus curacetü mifceri medicamentis voluerit, cùm neruus in profundo vulneratus fit 641

Galenii dixilfe, nullij ex dolore capitis mottuü elfe Galenum fuilfe bonum virii,qui nimio quodam ftu-dio fe conformare Diofcoridi voluerit ^76

Gallici morbi curatio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1x4.291

garyophylli examen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5$^-$!9

Germanorum mos taxatus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5'7.117

gonorrhœa quid fit,amp; vnde accidat 448 gonorrhœam per fe non polfe fieri vitio renum, fed

per confenfum amp;nbsp;ratione vicinitatis 449 grauitas capitis amp;nbsp;fibilus aurium viide 85 grauitatis caufa 48

gummi iimiperino Icaliam carcte gummi nucis mufcata: vcilitas gummi thuris 563. examen

äpertam relinquere debcat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;334

hæmorrhoides vbi aftnngendæ funt, vnamfemper apertam relinquendam efle nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;400

ftringcre ibid. hæmorrhoidarum fluxus vndeproueniat X9 hamech cOnfeftio quç córaoda prüftet 438.y9i Hebræorü ferè totum genusmeiancholicü edë. 780 heclica: febris lignum mfeparabile 771 heâicæ prima fpecies cur facilius curetur,quam illa

heâicæ tres fpecies hepar calidum amp;ficcü habentes, cur perpetuo bonis aâipnib.in ventriculo deftitui necelfe fit.lt;Ï4y hepar calidum amp;nbsp;ficcum habentes, cur muleis cua-porationibus ad caput, â dedillationibus fubie-âi line nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;149 hepar habentes calidum, cur facile in dolores capitis incidanc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;64 hepar cur fit nobilius lienc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;669

hepar amp;nbsp;cor refrigcrata,cur non facile calefiant.399 hepargenerationis fanguinis, ex quo Ijiiritus gcne-. rantur,inftrumentum necclfariura efle 338 ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hhh

hépar quando non faciat fanguinem idonCMm jyj hepar vnde nimium refrigeretur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjS hepatis caliditas quantum ad capitis repletionem faciat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I hepatis caliditatcm infignem arguentia 384 hepatis caliditatcm quæ fequantur 760 hepatis calidi figna 81.8a.149.393.811 hepatis linimentum 401 hepatis malam temperaturï frigidamjquæ mala con

curfîtpræftantifsimum remedium hieræ fimplicis confedio cur à pharmacopolismale

hydropen efTe acciden$,non ægritudinem' Jyy hydropen efle propriam pafsione, quæ ad ipfim he-patis fngiditatem confequitur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj

hydropicus Venetijs ex afcite amp;nbsp;tympanite cura-tus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jö8

iMagines port fixionem vifus cur appareant 214 imagmatio curfenfibus reliquislaluis,pr£ter vifum

inciboquid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jyo

incifioni quæidonea fine nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yyi

inconftantia quorundam medicorum taxata 660 indicationem à lymptomate nullam haberi-nifi cau-

fæ rationem habeat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;631

indicationis magna pars vnde fumatur 401 indicationes ab ophthalmia quatuor oriri 1x3. (361 indicationes curatiuæ vnde principaliterfumantur indicationes præferuandi,à curandi rationibus non

multùm variare nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;407 inflammatio capitis,cum dolore dorfi,amp;fupprcfsio

nemenftruorum,quomodocurentur 44 inflâmatio capitis cur aliquando fit abfq; dolore.48 inflammatio in tunica côiunâiua quomodo cogno-fcendaamp; curanda nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1X5),X3O inflammatio pulmonis cur fiat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lit inflammationes in fenibus raro contingere 6x1 innominata temperies quæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;301

intemperies humida cerebriquomodo emendanda, ac dentes infuper à nigredine amp;putrcdine prefer hhh y

corrumpere intemperiem in membro fècundùm affluxum mate-riæ generari intelledus quorundam imbecillitas notata fjo intentiones fine confilia quatuor, ad localem parti-cularemqj euacuationem materiæ frigidæaepi-

tuitofæ in capite exiftétes,legitimè facienda. 749 inftrumenta duo potifsimùm, ad calculi curatio-

nem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;410

inftrumenta prima naturalia ftomachus amp;nbsp;bepar ef-intrinfecç caufæ morborum quæ dicantur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ipj

loannes Baptifta Lunifinus fcirrlio lienis affeöus, curatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;289

loannes Grammaticus amp;nbsp;Simplicius Alexandria vi-

ifthuria quid 447 ius pulli 7lt;Slt;ï jus pulli pinguis fluxum hæmorrhoidu curare 400 lurifconfultoru folicitudines amp;nbsp;animi aftedus ip^

ladani vires 588 kpis infignis in vefica quomodo procreetur 40^ lapis in pueris cur magis in vefica^quam renibus ge-

brem ex obftruftione tollendam,efficacius 5187 Leonora Sacrata Flifcha quibus affedibus infeftata

fuerit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Î7J

lepra antiquis quid propric dida nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tf$i

ligni Guaiaci decoftum quae commoda prüftet.4^4 . 4ff ligni fan di caliditas curnonexterius ita vepiperis, fentiatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;joy

ligni fandi remperatura quæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jof

locus afFedus ac dolens ex calcule, cur ante euacua tione nullis ealidis fomentis fit fomctandus.''42(5 loco affedo adhibere refoluentiaamp;cxiccitia remédia ante corporis euacuationem, omnino contra rationem efle nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;739

73» »49

»4 79 s

137

lt;ïo 4^5 ï8j 5'84 lïi 741

104 407

5-88 184

Lunæ vires in cerebro lupulos fummopere caput replete Lufitanus aer qualis luxationis pedis curatio

magneti cur allium vim trahendi ferrö adimat magnitude pulfus vnde cognofcatur magnitudinem pulfus in tribus confiderari

matena ad medium mufculi defluens, abfcelfus : ad caput veró mufculi conuulfioné feu fpafmum facit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;719

matcria cur in aliquib.ad pedus fubinde defluat.391 materia craflà ex pedore ad pulmonem quomodo tranfeat

materia faciens vapores per confenlum materia melancholica quomodo coquenda materia peccans vnde cognofc atur

materia per diuretica quomodo præparanda 499 materia per quas vias ad veficam defluat 391 materiaprius concoquenda5quàm euacuanda Iiy materia quæ difficulter emolliat aut refoluatur 739 materiæ ad chordas defluentes, cur non motus con uulfiuos excitent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;719

materiam pituitofam pofle circa venas putrefcere, ita vt pus appareat,amp; tarnen non fieri vlcus 4$! materiæ crudæ, cur per virgam quandoque excer-

medicamen empiricoru quorundam in abfefsibus, fimile cerino antidoto,ex quibus componaf 308 medicamentum in lienteria ex vlcerc præfentifsi-mum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;678

medicamcntû omne cóponitur,fumpta femperindi catione à morbo,quc dedellédü aggredimur447 medicamenta, quæ ab orefumuntur,cnr varia nomi nafortitafuerinc $44. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(414 medicina maxima amp;optim3pro euitando catarrho racdicinæhieræ,ideft,facræ curvocentur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;341

medicinæ purgantes moderate,tam fimplices quam compofitç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ays

medici cuiufdäfuperhydropico cofulentis ineptise medico in dolore podagrico 4. confideranda medico quandä de ægroto non delperandum medico quis finis prçpofitus medicum eße debere naturæ miniftrum

722

387

331

medicos folos oculares elfe debere 221Î mei rofatum cur fyrupo acetofo admifcendu 740 mellisrofativfus 7yo melancholia hypochondriacaquid 370 melancholia hypochondriaca cur habeat interual-la 37?

melancholia hypochondriaca vnde nafcatur 363 melancholia vnde multiplicetur 6z6.6 27 melancholia: curatio 608 melmcholiæ duæ fpecies 3lt;Ï9 welancholix efteâus 7S*

propric conueniant melancholicus humor vbi multiplicetur 2Z.781 melancholici curatio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jr91.62y.701

melancholici currideant,autrixentur melancholici in paracmaftica state quinafiant 639 melancholici cur fint venerei nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;761.777

melanchohcis quid proprium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;706.762

meliloti emplaftrum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;773.788

xx. libras fanguinis exiuifle nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j77 Melue cum Galeno de fero laftis quomodo concor

rit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iJi.iJ2.

cur totum corpus Bafsiani oleo amygdalarü Julciu inunxerit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ySi

Montanus noluit curam cuiufdam ftrenui militis,fo lus fufcipere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i$t

Montanus ofto libros de deftillationibus naturali-bus abfolüit,olt;So de artificialibus pollicetur.687 Montani de aquis thermarum iuditium 164 Montanum amp;nbsp;Fracaftorium quendam exinundio-neMercurij ftatim in epileplii incidiifejà qua vix cnraripotuitjVidilTe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;301 morbus calculofus quid proprij habeat 408 morbus amp;fymptoma quid différant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ójo morbus Gallicus cur epidemicus dici nequeat 199

requirere 168, (174 motus omniü mufculorü à Gal. tonicus appeUatus motum poft cibum aut potum,pefsimutn elle 379 mucus quid propriè vocetur 149 mulieris cuiufdam deceptio deteda 685 mulieris Venetæ cafus 757 multitudo epularum quæ incommoda pariat 1^4 mufculivaricofivnde fiant py vnde moueanturamp;excitentur

^ÏArdi,ideft,lpicæ examen natura morbi vnde cognofcatur 734. natura quocunq; verrit, eó maxime ducere oportet natura vndecunq; rapit,eo ducere oportet. 198.698

naturæ propria opera quç nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;66r

nature fecretum eire,non inuentû medicorum,qua-re vna hora eleuentur vapores præcife, amp;nbsp;non alia hora nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;747 naturam ante expulfionem redundantis humoris in corpore animalis inuenti,perpetuó codionem

tentare jfo natura efte valde folicitam membrorü nobiliü 74 y naturafluxionü in quatuor potifsimû cófiftere 403 nebula quibusremedijs curanda 138.2.39

nebulam curatu difficilem,imô impofsibilé efle zj8 nebulam interpoficam,amp; inflammationcm oculi,et-fè morbos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zj^j.

HÊt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j8i.$79

oleum chamamelinum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;779.5-80.741

ophthalmiæ curatio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;X18.708

quænam requirat obferuanda ophthalmiæ diftindio à forma xix. tempora. 1x7 ophthalmiæ fimplicis per defluxü à materia fangui

Opobalfami examen nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.... 777

pfaéferuatioapodagra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5’4t

prçferitacio à catarrho falfo deftiUâte adpartes fub-ieftas,excitante diuerlà fymptonîata 7^ præferùattôneni à calcule totam, in manu patiëntis fitam efle nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;488

præferuationem duobus modisfumi 497.498 pi çferuationé à timoré vel cautela non feparari.49(S præfidium nullum efle tam bonum,quin hàbeat ali-quod nocumentum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;717

pruritus velfcabies,vel «;lt;»ÿif vnde caufentur 716 pruritus caufa: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yoy-yiy

phlebotomia an in febre peftilentiali conférât 6ir phlebocomiam fæpe iteratam in melancholia conue

pilulæ ad capitis Scftomachi confortationem g^ pilulæ ad prsferuationem calculi 414.6'49 iii a

pHulæ ad præferuationem à podagra 5'4* pilulæpromelancholico *549 pilulæpro quartanario lt;590 pilulætrahenccsàiuiiâuris 74® pilularura de cyiiogloUa line opio vfus 750 pilularum deliiera (implici delcriptio 580 pili palpebrarû poft euulhoncm ne luccrefcât, quid

agendum 190 pilorum defedus vnde caufetur 7^5-7^^ pilorum generationem prohibentia ibid. pilorum loco cur cruftæ læpe generentur 718 pilorum materia conueniens quæ yiy pilos inftàurantia, eosque amp;nbsp;folidiores amp;nbsp;venuftio-

piperis cum pcilani vfus 804 picuica cur aliquando falfa amp;nbsp;nitrofa reddat.j90.715'

pituita cur plurima in ventriculo generetur 777 pituita in hepate amp;nbsp;ventriculo quid différant 595 pituitaquando varios affedus producat 474 pituita làlfa nitrofa vnde generetur jpiî pituita vnde induretur 758

dantis,caufa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jij pituitæ putredinem non ita deteftabilem elfe vt fan

guinis 769 pituitam amp;nbsp;humores crafsos educentia 151. pituita non tam intenfe, vtfanguinc putrefcere.768 pituitam non veram m ventriculo generari 64 pituicolus fluxus petvrinam,vlcusinpudendisamp;c.

pomum odoriferum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;13• 674

srwr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rot

potentlonalia cauteriabipartito diuidi 617 potio ad cordis palpitationê amp;: fyncopen 611. (418 potusaquarü mineraliü codantes vires cur requirat præfocationis matricis curatio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;481 prifocationem matricis quandoq; elTepofle mor-bum in compofitione nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;48t prafticantiû error,de adminidrandis diureticis calculons taxatus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;494 præferuatioàcalculo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;411.4x1,413

om enti officium nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47.^48

origanum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J^y

oxymel Galenus frigidum,Mont3nus calidum dixit oxymel Hippocr. curinpleuritideexhibuerit 641 oxymel pharmacopolarum dulce elle nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïoy

oxymellis vires nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yoi.yjo

amp; quartum gradum obtinere,in humedando ve-ro nullum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yj8

paroxyfmus calculi, quæ medicamenta requirat. paroxyfmi tertians, quartans, amp;nbsp;quotidians caula 4yi

pneros omnes humidions eße cerebri 98 f uerperæ tufsientis admodnm,curatio ^9 pulmo cur fit facile putrefcibibs 2^6.745' pulmonis carnem præ reliquis omnibus facibmè pu

pulmonis vafa cur ad corrofionem apta 767 pulmonis vlceris fignum m pulmoni, amp;nbsp;ægritudinibus pedoris, cur diuretic»

pulfus jnsquabtas vndecaufetur 109 pulfus vnde durus efficiatur ^~0 pulfus inæqualitatem femper duo fignificare $78 pulfura quæ faciantjtria cue 587 pulfuum dilferentias non plures Montanum, quàm

puluisadrencs 470 pulucresprocatarrho(îsàcœna 67^ puluifculus ad corroborandum caput 5'14.5'44 pupillsedilatatio vnde 8ot. conftridio vnde ibid, purgandi modus in verc amp;nbsp;autumno 336 purgatioproquartanario 649

purgatio ad fplenis duriticpoft diuturna febre 345 purgationes cur opportunis temporib. faciends 3 purgationcs quomodó fiant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;384 pus duplexelfe , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;740:

amp; concodionem efle nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j8i pusinolfeperporosadcarncmtranfire nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;747 , pus vride fiat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;745 puftula: vndegenerentur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;670

-famtatis adpræferuationé conueniancijs, qui num, veficæq; affeftibus fint obnoxij, in vtranq;

partem cxplicatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;492.49}

quartana acrius curatam, duplicem fieri quartanam quotidianæ frigus quomodo ab alijs febribus diftin

regimen in potu ligni ex oculis laborantibus quale ■ præfcribendum 291 régula generalis de cibis,in primis obferuanda 330 rçniediû expertû contra fluxum hæmorrhoidu.4OQ_

remediutn præftantifsimum conferens flatibus ven tris,rcmouens cordis affedus, diuertens amp;eua-cuans humores crudosjcorrupcosjobftruftiolies aperiens.amp; membra naturalia corroborans i8j remedia qualia ægrotis ordinari debeant ^^6 remediaoptima amp;familiarifsima ad aluum cmollien dam in fanis etiamjfine aliqua moleftia 170 renes diureticorü vfb, tanquam lacunam, ad fuper-

ripofle nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;494.49?

renes curfanguinem aliquando trahant 469 renes per quæ media cómodius officium fuum præ-

renum caliditas quomodo ad falacitatem faciat.441 renum caliditas vnde cognofcatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;384.63?

*^®. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^^^

rctentionis vrinæ caufa: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4.^7.498

retentio quitus rebus fiat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjy

rhabarbarifubftantia ^yj vfus 40i.fj5'.(544 rhabarbari vfum cum faccharo rofaceo in çfiate mc-liorem c(re,quàm hieræ fpecies in pilularum for-mamredadas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jrp rhabarbari vfum renibus multu coferre 470. (419 rhabarbari vfus calculofis amp;nbsp;podagricis cóueniens rigor in tertiana quando fiat nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;act

DAbinifententiam de fplencticis vbi Gale, refutet facchari rofacei vfum omnes corporis partes

re,præcipuèautcm rencs nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;17^.^6^

i'alfedo maris vnde nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid.'

falfedovndeoriatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^67.771

falfedinis materiæ caufa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' tf39.44y.4y7

fanguis craflus amp;nbsp;aduftus vnde multiplicetur 371 fanguis curniger, craflus amp;nbsp;melancholicus efficia-' tur.

item cur fpumofus fanguis melancholicus plurimus vndcgencret 8it fanguis ne mitcipofsit xLVii. annos, amp;laboranti:

opus fit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;laj

fanguinisputredocuritadeteftabilis fit 768 fanguipe etiam non fpumofum à pulmone exire m fanguinem extra vcnas faciliimèaccitifsimèputre-

R-cre nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;110

fanguinem pulmonis fpumofum elfe 109 fanguinem putrefceiiccm non facere périodes 201 fanguinem putrefadü magis fœterc, amp;detcriorem.

fcabiei conferentia poft purgationem óf j fcabiei tinnitui auriuro,hgmorrhoidibusquomodó

fcholaresnó habere maioréhofté quàm catarrhura fcirrholienis, amp;obftrult;ftionibus cumpericulo hy-

fcopus antidoti aureç Alexandriiiæ principaLs 347 fernen ad os veficæ non peruenire 810 lèminis fluxionemfecundùm Auicennam etiam niu-fculorum ratione fieri pofle 449 feminis fluxum inuoluncariü, Galenum ad duas eau fas retulifTe ibid, feminis materia 4jo feminis vnciam vnam importune eiefti, plus afferre

dctrimenri,quamfanguinis quadraginta 411 fêminuni althese,cucumeris amp;c.decodum y^j feminis fuperfluitas quandogeneretur 809 femine raulto quinam careanc jbid,

feneftus ipfa cur morbus fit i6f~ Ç66 fenex epilepticus folo cauterioinbraebijs ßnatus fenem ineómoda feneftutis declinare nö poire.464 fènes curæftate, iuuenes autem hyeme melius de-

gant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïfi-ri

fenes cur catarrhis redundent 13^, fenum membra oïa ipfo naturi curfu imbecillia effe fenum morbi graues, longi, amp;nbsp;magna ex parte mor-tales fenum propria pafsio catarrh: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;23^.39^ fenum ventriculus cur in hyeme fêpeius quam inæ-ftatehabeat 372. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(rus.232 fenibus cur aer frigidifsimus,fit quamaxime pedife-fenilis ætans commoda fenium primü in feptimo fèptennio,hoceft, 49. anno terminari fenium primum quando finiatur

eft climaflericus maior ifi. (i7j fenfum ac niotum corponfpiritus animales afFerre ferpyllum Jóy ferrinü dicerepulfum,lpleniiidü ené mendaciü ySy ferum kélis pi

fomnu conciliantiacurperosnonexhiberi debeat fomnum,cibum amp;nbsp;balneum humedare 630 fpafmus ab epilepfia quid difFerac nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;Si.8ij fpafmicaufæ 61. fpccies tres

fpirituum animalium paucitas vnde proueniat 214 fpintuum caliditas è quibus fignis perfpiciatur jaj fplen cur catarrhohs intumefcere nequeat 640 Fplen redundans humore melaucholico, Seinturae-

Iputum curfpumoium efficiatur jSS fputum fanguinis fortifsimis curandum ' iij fputum fanguinis triplici inftrumento curari iyƒ fputi fanguinis caufæ 268 ijauti fanguinis cum febre hedica curatio 2^7 fputi fanguinis,amp; puris,cum catartho curatio 767 ftaphifagrix vfus ' pj ftillicidia thermarum quibus incommoda i6j ftomachusvndefrigidusreddatur 179 ftranguria quid 44^. eiuscaufa 435 ftranguriam amp;nbsp;ardorem vrinæ tarde curari ibid, ftudendi munus horis importunifsimis quid malo-lorumaffcrat 2^4 ftudiofi cur plerunq; debilem ventrem habeant.798 fuccus balfami cur maxime calefacere amp;nbsp;exiccare di ftyrax yp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(cat.yyy fuccus nucum ^66. fucci blitis vires 680 fucci rofarum vires

fuffufio,feu deftenfus aquæ . 137 fufFuGonera iuxta Galenum,ad fummu per fexmenfes durare,deinde Geri turbulentiam uj fuftuGonem, quodfex menfes præterierint, incura-

da præftet nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;yolt;î fyrupus violaceus curfubftantiGcè humedet 683 fyrupi acetoG vfus 739.740. de betonica proprie-tasatqjvfus 34. de corticib.citri vfus 307 fyrupi de pomis natura nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;375

fyrupi rofati vfus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;307

S“ ‘ rofati folutiui vfus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;775 '

1 Abis caufæ 8ix. curatio ibid, tabem cordis quid fequitur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71$ tabidi quomodo fiant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;111 tabidorum fymptoma nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jSS Tafa^is à chimofi amp;nbsp;ophthalmia quid différât 219 räfa^it quid nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid, temperatura quæ multam pituitam generet 201 temperatura non ab cxcrementis iudicandam efle, fedabadnatis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;792 tempus opportunü tam Veneris quam exereïtij jgg tempore breui nil bene effici nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;168 tenfionis caufæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;695 tenfionis hypochondrij dextri ex affedu frigido he paris 372. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(771 tenuitasad incifioné cur primo amp;perfe neceflaria terebinthinæ Cypriæ vfus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;6.167.386,^27 eius frequens vfus quæ commoda præffet 4( termini duo boni,duo mali ipfius abfceflus 793 terreum à calido coagulatum vclateres,non facilèà calido aut frigido diluipofle nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;743 theriacanoua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;749.770 thermarum Calderianarum vires nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;78 thermarum omnium aquas fiue calidas Cue fngidas exiccare nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7^ thermas omnes,licet frigidæ fint, ex Galeni fentcn^ tia exiccare nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7XÏ thuris quatuor partes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;763 timor fubitus,amp; triftitia prçter rationem melancho liavocata,exquibus caufis oriantur 3^9 timoris perpctui caula nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid, tophos vel poros lapideos m mufculis membrorum gen-

tragacanths examen $6j tranfitû facilem fieri in habentibus fymbolum 664 • tremor cordis vnde caufetur j7o tremor ex duobus motibus contrarijs curfiat 174

ex vitio cerebri orta funt,curatio 17} tremorem aliquando fieri ob fpirituû paucitaté.174

in anteriori quàm pofteriori parte curatio 278 tumor fplenis vnde caufetur 639 turnons œdematici vtriusq; pedis curatio lt;22

tumoris fplenispoft diuturnam febrem curatio.344 turnons ta in regione hepatis quàm lienis,caufe.358 tumori in vtroq; genu quomodo fuccurrendum.jiy turbith Mcfuei quale,amp; noftrum quale 740 turbith nihil eduxifle, fed tantùm fecifle conturba-tiones nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid. tufsis ex catarrho cum Iputo fanguinis curatio 261 tufsis quid

vapores afcendere quomodo prohibeantur 733 vaporescurplurimi ad caput tranfraittant,amp;ipfinn kkk

plurimis excrementis redundare faciant 6^6 vaporesin caput afccndétes,cur facile in catarrhurn

vertantur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ajS.öjd

vaporum caufx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$29.^50

varices,amp; gt;iaKti$ii vlceravnde fiant nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$7$ vafa feminaria vnde ortum trahant' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;149 vafa vrinaria quod officium veficæ prudent jpa vehemeutia amp;nbsp;débilitas pulfus vnde cognofcaf ySj vehemens ac debilis pullus qiiis dicatur 584 velocitas pulfus vnde cognofcatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j8j venam pulmonis corrolam nunquï confolidari poG fe, difruptam vero intra triduumpofle confolt-dari,poftmodumautem nunquam venam fecareinprincipio febrispeftilentit,cur fit optimum

venenum à forma Ipecifica operans ftatim interfice-re veneni per frigiditaterti operantis, fiprima die non

operatur,cur virtus ftatim ccflet venena omnia ad tria capita pofle deduci j^9 Venetijs puellæjamp;fcholarisPatauij admodumiüuc nis, curpoft cauteria capitis miferrimè interie-rint nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;171

ventriculi frigidioris,amp;hepatis calidioris homines, cur ad repletionem capitis fint paratifsimi 1.165 ventriculi frigiditas cur fere femper cum ealiditate hepatis lit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;47

ventriculi frigiditas vnde cognofcatur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;84

ventriculi frigid? effedus 665. figna 117.164 Ventriculi imbeciUi ligua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;164

Ventriculi imbecillitatem, atq; hepatis ealiditatem, ex omnibus intrinfecis caulîs,quæ ad affedus capitis præternituram generandos códucunt,po-tifsimos efle nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

ventriculijnundio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;49^

ventriculi robur vnde violetur atq; diminuatur. 761 ventriculum atque hepar corroborantia 41 ventriculiJ prç omnibus quid maxime debilitet.670 ventris totius vndio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;581

veficantia cauteria nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ëï^

veficatoria nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n6.ij6.6ii

vigiliarum caufaimtnediata,(ïccitas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jiy

vim feu tonü omnibus membris effe neceffariu 49J vinum acidum amp;nbsp;aufterû,quæ cómoda præftet 7^4 vinum album amp;leue ijÿ. tenue m vinum album vrinam prouocare nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;167

tur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^6.60}

lum renum,acigneocaloreconcoftü,profit 41} vinum fublimatum cum hederafylueftri fumptum,

roboranda: ïjy virtutum mineras deftruentia 800 vifcidi alimenti cibaria 468 vifionis diminutæ continus amp;nbsp;corrupts, fed inter-

quomodó (uccurrendum I9j vifui imbecillitati quomodo fuccurrendum 801 vitsthefaurus,fanguis 114

vlcerofalafsitudo vnde fiat yoi vlcus fequi fanguinis putrefadionem 745 vndio'argenti viui maledida 389 vnicornu æquiualens efle cornu cerui vfti 619 vnitafortiorafemper diflblutis 602, vnguentü infrigidans Galeni ad renes calidos 489 vnguentum ad hepar 38

toto corpore 6^5 vnguentum ad nares cancrofas 244 vnguentum de pompholyge ^93. ad renes 471

zucchari rofati vires nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;14(5.410.209.414

Fol.i.Iin.p.aUquavitia.io.S.bono.ij.nimio.jî.T.mé-ftru3.46.j1. coftio. p.ig.abftcrgendo.yq.i-parcifsi-niè.77.4.exceriiütur.i4i.24.efficiens.i4i.i8.ferriiius Ï5’7'i4-petitioni.i7y.5i.hepatis.20i.6.f.»cft.ij7.9.primo.zpj.z.oefipi.joS.io.aceti.jso.j. euitet.}5’7.'zo. fit. 384.j4.è præpofitio delenda.599.16. caliditatë.420. 1. rei.4z8.y.grana.4z8.j3.vires.436.19.facit.4j6.il.re pit.448.6.promoueant. 489.14. circa. ji9.ii.confu-ruerunt.y3j.i.fortè.$'48.4.foninü .5'94.14. etiam.ibid. conuenit.6r9.j.'iuuaTet.633.n.tumorc. 635.ii.affici-citur.635'.8.fcniper.940.34.propter.65O.iO.virtutis 659.f.ideo.pagina 670. abundat primus verfus, qui in finem fequentis paginç trasferendus eftfitem cu-ftos eiufdé paginæ deiendus.677.13. erifypelas.681. io.curauerat.714.verifinule.736.19.poncre.7j8.33.lo co.77?-ï3-veni$.

Radicum tamarifci
Corticum radicu capparum	ana j vj.
Ammoniaci
Rubeæ tinâorum	ana ; iiij
Polij
Artemifiç	ana ; iij.
Galbani
Seminum hyperici
Nigellæ
Amygdalarum amararum	ana 3 ij.
Cardamomi fruâut
Periclymeni	ana 3 j *•