Dit boek hoort bij de Coliectie Van Buchell Huybert van Buchell (1513-1599)

Meer informatie over de collectie is beschikbaar op: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

• • nbsp;nbsp;nbsp;de rug van het boek

• • nbsp;nbsp;nbsp;de kopsnede

• • nbsp;nbsp;nbsp;de frontsnede

• • nbsp;nbsp;nbsp;de staartsnede

• • nbsp;nbsp;nbsp;het achterplat

This book is part of the Van Buchell Collection Huybert van Buchell (1513-1599)

More information on this collection is available at: http://repertorium.librarv.uu.nl/node/2732

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

• • nbsp;nbsp;nbsp;the spine

• • nbsp;nbsp;nbsp;the head edge

• • nbsp;nbsp;nbsp;the fore edge

• • nbsp;nbsp;nbsp;the bottom edge

• • nbsp;nbsp;nbsp;the back board

M edici

Octavo n®, 30.

C o 7^ s f L r o R rM, ET Eptfiolar/im A/eäidnaltum, IOH GR A TONIS A KRAFTHEIM. AR-GHIATRl CÆSAR£I,ET

’ V. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'‘

ALIORVM PRÆSTANTpSlT morum Medicorum ,

L/BER :^A RT r Si

BEfincprimùmfiudio^ lalgt;ore

t A V REN.TH SCHOLZ :^ 1 MSDICI VrATISL. In‘^ '

CL A RI s s. ET PRÆSTAN.

TISSIMO VIRO, ^ DOMINO DOCTOR!

CASPARO FEVCPRO. Philosopho, Medico ƒ ac Hiftarico noftri feculi celeber-

X «mo, ' A , \ llludriflimorum, Ducis Ekdoris Palatini, amp;nbsp;Principùm'Anhalcino-ru, Archiatro, amp;nbsp;confiliario ; Præ. ceptori, ac amico fuo omni ob-’•t**^'*^ , fçr,uantiæcultudjgnif.

fimo,

LArRENTirS SCHOLZ/rS^ , M E D. V R A T I s L. ■, j Librum hune 111Î Confdiorum, ^ Eptßolarum medicinaliumj^ra-

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;titudinu er^o f

DD.

LAVRENTIYS

SCHOLZ! vs MED.

V R A T I S L.

Omnibus ArtiMediexaddiâis,

quot;i^im^ gaiiH miht cau/am Cu^ ta»i^4 humanii animü Jcie»di i^fixaac implatata/ir auiditai at^ cupidn ) ^vt audo Juadentg aci/rttcipieniejMemfKe hortaa -

te at^ incitante, cjutlibei heminum à nattera Jetre defideret, if^ cuitti animt/a nudo fciendi deßderio teneatur, hominem exuere, ac mon-ßn loco effê gt;vtdeatur, m/dam adam reperio^ ^uàm idim rei, c^uam fare expetirnue, dulce-dtnem at^ iucunditatem. Licet autem irßni-ta pene /aenttarum ac artium multitudo at^ diaerßtasßt, eaentt tamest raro/puts adva-riat, inters fe difcrepantetfiten directes ; fid ad vnam ainjuam, natura fùa conueniememf fro ingenitfutacumineywi hebetudinejictpltt-rimum mclinet. Ârti 'vero Aledica inter tot^ ^^^^ célébrés, ac fiere innumeras fcientias^ ^ua ad vfii/n humant generts, ac ‘Vitaneceßi~

Præfatio.

tUiHnem ^ à ßtf^mti af^ f/raclarfßifMis Fir it inuentteffint, fi/igularefff qt/antiiif», ob ear urn return, tju^e i/Ziui contemplationi ac con/ieiera-tient/ubiacent, inej/ê eiek^ationef» meridia-ftaluce dar ins e^i. Htncnsn mir urn, z^uodad huiut iucundißma ^nit cognitionem tarn multa, tam^ pr^edara ingenia qujß impetu ^uodamßerantur. Sedcuw huiut ^rdi,/t Stei-. eÄiu ipfam con^deremut, non tantum magna ßt iucunditas, verumetiam ß 'aed^iv ^ede-mus, dißficultas, ( m K^tz^À gt;2^ «TusKaA«) immen-fum eer te, mee quidem iudido, praßnttbuSf foßeris^ conférant heneßdum, ^ui obnixè ojreram dant, 'vt hanc iü, ^ui idam exercent facthoremreddant. Cumautem dtßcuitasi-ßa in eopotißimum conßßat, vt vniuerflia dextre particularibus a/gt;ßicentur, Conßlia verb, ab exercitatißimis in Arte noßra vira in dtfßilimis caßbuspraßripta, boc pr^eßare videantur ; me reprahenßone dignum no effey ^ui tabaßinc inde abamidsadmemißa, Tj' rombus Medicina communia eß cu/nam-, cer~ tb mihiper/uafom habeo. Boni narn^ ea eß na-tura,is genius, vt quo plures inde participant, eb fubinde euadat turn t//ußrius,tuperfedius, atteßanteedam Ph/bofophorum Coryphao A~

P R Æ. J A T I O. 5 ri flotelc^j. Atagis tarnen hoc accidit, fl non in inn/ignum hoc heneflcium conférâtur ; fed in eum J ^ut dr beneftâ/orem recogno/cat/auw^ ac ^ua ab i/io acceperitfln publicum vfum, ho-mmum^, falutegnauiter conuertat.Inter il/os autem a ^uibui me in hoc propoflto meopluri-mum adtutuefe fateor, principem locum ob-tinètceleberrimuf^ac num^uam/atislauda-tfts 'vir,Dn. D. loACHiMVS Camera R i v s, Po 'iatros Norimbergenfs, nee non clariftmui z^ir, Dn. D. Achilles C R o M E R v s.iiarchionatuiMorauiigAPe-elicui f Domini d“ amici meiplunma eb/êr-nantia celendi. Hos imitatiflint alH^uo^ aiiri excellenriflimi, mihi^^amic/fimi, nimirumf Dn. D. loHANNES ÏRANCVS, Vhj-fcttsCamicenfs., d“ Z^agfler Iohannes F a e E K^Monflerburgetfum amp;nbsp;Francoflei-nenfum Atechetts ordimrius. TaceodoHifi-mos tuuenes, Dn. I e RE m i A m K v n t-SCHIVM,d'CARdLVM GrEISE-R V u,Silefos,Afed/cinefludiofftmos.Phar~ macopiees item exerciiatiftmos , Dn. S E-BALDVM LAVR£AM,d“lOHAN-N E M Q^ NIP 0^3^, dues Hratislauien-Jès, amicosmeoscharflimos. In ^dmis veri

P R Æ F A T I o.

gratiam haheo waximam humafiißiwo vf~ ro, D. Heinrico Schmidt, Pa-trit io rratislaMenß.^ai ex bthlwtheca affimt fut, D». D. Abrahami Seileri, quondam Jdufir. Prt»ctfgt;u Bre^erfum Jledici t^ig^f i^^k^camict met fitigularis multa vti-ita ftrtpia rttecu communicant. Ft autem non htjoiùm-, 'veritaltj etiam boni viri.honc/lift-mos ifos^aCj'vt^erojis^^utnondumfattsf robe ta artene/ira exercttati Junt ■, 'vtUtß'imos conatus mets,fbt comendatoseffepartantur^ pro^wriitmpoßerum ^uû^^ adiuuareno de-digne tur , ipßs publ/ci comodi cau/a peraman^ ter rogatos voie, f eru cùmpetitio tßa mea pu-biicam vtilitateconcernat,plurtbus verbist» prafentiat uhoc ah xßs contenderefuperuaca-neueßetudico..^o^ fuperefi D E v m arde» • tibusgemitibus or o, vt annum, ^uem nune^ Christo praéurtedpfo^Dnoedngrefi fu-mus, hisprafertimpirturbatt/^tmis teporthus^ Sccle/ia, Peipuèlica,(^ nabis omnibus feltcë^ faußum,iraniputdun,, drßlutarem eße veilt. Bene (^féliciter vale.e y Leëlores candtdißt-mi,me^ veßris comntidis addië}iftmit,ipuod mutuofacietis,amare ^ergite. Data rratisla • wa: m feßo trium Pegrm,/ïn.ab orbe redem-i^lftißj, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lOHAN-

7

IOHANNIS WEID-W£R1, PHYS ld GVRA-

VIENSIS, ELEGIA,

AD LAVRENTIVM SCHOL-ziVM Med. Vratisl.

S^cula euwßuerent meliere vetußametaSe! ^^mfacilie vi£luî,tàm medicinafuit, i-errea tmne poßtjuämßceeßit temperts at as .• ■^ec factifs viltus^nec medicina placet.

^^ißpit, ille micansferre nen pof habet aunsiiK JVec viß(ßf(lerft,qfsod rattenepeteli.

fiitfaas eß^ locas mixtis (^ alt t^neßba^ts: 7harmaca natura mßmplictera iauant.

Hacfuit egre^ijßpientia dtaC RATonis^ Et Phabo,^ ternis cegnita Cafartbut.

Sape^raua morbes vna tpui depulit herbat ^ws nen antideti mille tulèreprias.

Hutus dum tenues micas, celeberrime S C H 9 L Z1 Celltgis^efpenu diuitepremis opes.

Plaudet ^po/loniagentts tibi turba, tui^, Danteb £ ofonttsvenaperenntserit.

MELCHIORIS TI-LESII RECTORÏS ILLV-STRIS SCHOLÆBRE-genfis, AD LAVRENTIVM SCHOL.

ZIVM SlLESJVM MeDICVM Elegia;

TKi^uo^^, P R Æ T o R i, fvedica dudum indj/te A/gt;eonio verjd tiire merére cani. (lauro, i-üi diip m^haiv où/pa» cùm^mi iod, JVemo qt/oii,tfi(ftelta tefie, ne^are ^neat. .Q^^PP^ ^^^‘^ ^x^f'cci medicandoJdltibriter ar tent, i^’^ti/ilus^ Itl/ris excolti artü ofns.

/7on iad^ amp/ilLa. nee etem dijcrtmine voti ^herius A/ediciclartoreJJèfiudef. t^dderefid eertoi darentthtes arte medendi, £dendo tUornmpofibamafertpta decut. ^rehiater C R A T o,famaJnperatheranotus, yinertit multos accélérante nece. Trempe ^nad Hippocratêprafiaret £ÿ arte Çalenn, SalutficMa^rtsadticiendo mannt. fdinccapntImperii C ÆS A R ficrediditipjt, Expertus certamfipè inaantls opent.

E7on verolp/eßta prodneerefiamina vitt, E/ecpotntt let hi vim cohiherepti.

^^od tarnen admoto medicamims ohicefrufira ßußtnuttjeriptis oètinet ipfifnts.

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Serifta

Scripta virifamam, nernen^^pereKHeeeleirantt Defunêio vitam reßituKut^bbri.

Lacet tn hii mentis äiainaprorfisacumen, fngenit iacet iatitett^ vigor. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f ^uitl

J^uc^md habety^rahamfinuofi volumina,quic-Cans habet, (jäteteum Pergameus^finex.

Seu morbuwßebians fiupropellentta,idomne, Omne Craton i s habentnefiiafiripta mori, f/ac ijuta tu profers in apricum, condita,filem, Llecfinis objeurofiarfit perireloco.

Ligna tut merces debeturgratia cura, ^uafic vis medica confit luifie rei.

JlLenttor, aut aUi^uis Cratoniafiripta legen tum Lxpedtet talcsgratusab orefimo.

Cra to, tuis vmbrisLiidentfinepodere terrant, Lent^ vmaJimper tempora verna tua.

Ettibt, i^ R Æ T o R t,faxit Corjphae medentftm, Purpureumfundant hortus Ç^ arua, nemus.

f^nde ttbt texat neSlens L^giea coronam, -Q^e longè Ambrofia vtneat odore cornas.

L^on minus in laude esl,^uam t^uarere,parta tueri, ScHozzii hoc,eH tllud grade C R a t ON i s op*. Prafiittt amborumfiudtum, laudabile vtri^, Pile parit,partum hicfiruat ab interitu.

LAVRENTIO SCHOLZIO, ME-Igt; I C o V R A T I S l A V I E N.

I.i4m libriscongefia trib. Consvlta medentS Vidimus,efiertU vix rtuocansUfitu:

Fïndicete, Scholz i,Hiß doSla Indußri/i taniM Nut/irtt Mo^û exfirxtffet epef.

turnen adoramus, mtramur aettmeti, (^ vßtmj yirtis, (^ humaKieta/n^rafte mentis opus. ty^t,te ^uadfiudtis aHorttmtmpeKdere tant/sttL» Temporis,at^ operx non pi^et,eßnep/sdor? Tulflica priftatts pneponere commoda reit/f SipndoreiÏ, nohisnon niß/än^tnsertt, Ptr^f i^tlfsrgratis depromereß qua ßtperßsntj, éi paribus ^nart um nixtbus ede libruntj. Conatus tjuicun^j tuos rudis impetit Ofir, H/c e^eatßußra fid tarnen,arte tua.

Salomon Frenciliv» à Fridentbal, P. Cæf.

A. M. L. P.

CONSILIORVM QVAR-

TI LIBRI INDEX;

tßKbrbi Tïrorum Ç^ iuuenufftj.

t. In debilitate capitis,amp; ventriculi pro quodamNo. bili.

• i. nbsp;nbsp;nbsp;In' diminutione fenfus audiendi in aure finiftra, cum defluxu adcoiendicem,amp; genu.quem in furis atq; folcis pedum ftupor eft confecutu*.

}. In catartho cum compredionc diapbragmatis, pro quodam Nobili viro.

• 4. nbsp;nbsp;nbsp;In catartho.

• j. nbsp;nbsp;nbsp;In catartho delabente ad pedut.

a. In catartho cum torpoic pedum, crudatione ven* tciculi.

C o N s I L I o R V M. Tt triculi, amp;aliquandoetiam dolore renati, pro quodan Nobili.

% De materia catarrhi per nares excernenda aluoq; fjrbata fiftenda.

• 8. nbsp;nbsp;nbsp;lacatarrhoillabéte in peftus.quamdifficultasfpi-rationiscontcquitur.caidialj^ia.lienis obftru* ólïone.capillorum defluuio,amp;faciei rubedine.

• 9. nbsp;nbsp;nbsp;In Diipiioea.

• lo. nbsp;nbsp;nbsp;In grailt;itacepedoris,amp; fpirationis difGcultate,ac motu phthifeos.

• n, In A!Himate,praq»odam Conffliarioeleélorali.

ra. Inflatulenta affcdlioue^St dulonbus Jotiï,proquo-dam Nobili viro. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(fccnie.

15 De expuinone frequente,pro quoda Nobili adolc-14. Indolore à flatibus, pctloris anguftia.conibpatio-ne ventris, capitisgt;itemq;lumboruni ,amp; atti-culorü dolore, pro(^uodâ Generofo Domino.

1$. InpeitutbatioüCamp;intempériefpinx dotfi.

• 16. nbsp;nbsp;nbsp;Infiuxualui.

• 17- nbsp;nbsp;nbsp;loaftridaaluo.proquodam Generofo Domino.

• 18. nbsp;nbsp;nbsp;In przferuatiotle amp;nbsp;curatione Calculi renum.

• I9- nbsp;nbsp;nbsp;In pratferuacione amp;nbsp;curatione Podagra pro quo dam Nobiliviro.

• 2. 0. In podagra amp;nbsp;dolore lateris dextripro quodâMalt; gnificoviro.

• H. nbsp;nbsp;nbsp;Dcprzleruatoneamp;curationeraali articulant,pro quodam danflimo [urcconfulto.

• 22. nbsp;nbsp;nbsp;In debilitatearticulorum,vigiliis, amp;nbsp;alui condipa* tione,proquodam GenerofoDomino.

• 25. nbsp;nbsp;nbsp;Depratferuationea Pedc.

• 24. nbsp;nbsp;nbsp;De przferuatione amp;nbsp;curationePedis.

2y. Depræferuationeamp; curatione fynochi putrid«,fell morbi Vngarici, cum angina amp;nbsp;delitio.

• 26. nbsp;nbsp;nbsp;In rubedine faciei, amp;nbsp;dcfluuiocapillorum.

• 27. nbsp;nbsp;nbsp;InEtyfipclatcphlegmanode, nephriticis dolori« bus,acmorphaicafacie, cum leui tumore,8{ pudulis,pro quodam Canouico.

SX Index C o n s i t.

tS. Infcirrhofotumore fupra pubem,circa ventricul* regionem, amp;nbsp;circa latera, pro quadam illuftr* ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Perfona.

• *?. De vfu Thermarum Carolinarutn in exuicera* clone renum amp;nbsp;vedeç, pro quodam Magiftto.

tJ^orhi A/tiherttm.

jo. Deadtifta aluo, vfu Ambra,amp; praferuationei Pefte, pro quadam nobili femina.

ïi. Arthritide,pro quadam nobili Matrona.

ga. De prascaucione abortus , pro quadam nobili fsgt; mina.

• I) . De impedimentis imprxgnationis, pro quadam honefta Matrona.

)4. lo debilitate vteri, amp;nbsp;podagrica affedione, pre quadam nobili Fccmina.

'’013 __

CONST-

•z»l-

C o N s l L l V M

PRIMVM,

/^ Igt;E B IL ITATE CAPITIS, amp;nbsp;'vemricult^pro ^Moäam Nobili.

3 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eftabomitterc

S i remedia , amp;nbsp;in cafus futu-W nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;præferibere, cum cor-

pora quotidiè fe poflinc immutare. Verùm quiapetûtur tantum communes pillulæ ad capitis amp;nbsp;ventriculi euacuationcm,fuadeo has:

y Maflæpillul.Maftich.^ij.

Aloes Rofat. ^j.

CumSyr. rofato reformenturpillulx mediocres.

Has ante cçnam quadrante horæ dcglu-tiat, requête cœna moderatiflima. Cum verô ip^e æger animaduerrat, potatio-nes Cbi maxime aduerfas elle,neminem

14 CoNSiLioR. Medicin.

patiatur fua valctudine fibi chariorem efle,exiftimetqi teperantiam remedium elfe optimum. Autenimextinguunr.aut inflammat ealorem naduum nimiarpo-rationes,qui femel amilfus nulla arte re* cuperari poteft. Suafi antca eleduarium G.iryophyllatü, idfumatmane, quoties deprehendit, fc minus bené atfedu ede, inagnitudine caftanex. Quiequid pras-tcreaaccideritjdeeomonere,vcl D.Mo nauium , vel me poterir. Itaenim mihi notns eft,vt fciam,tutó fe ei credereDo-minum pofle. Conuenientia excreitia ante cibum non intermittenda fun t, fed podpotationes, vel equitationcs fufeipe re,hoe eft nimirum cruditates augere,amp; ciere multos morbosfubitos,quosDEVs auertar.

lOHAN. CraTO

A KraFTHEIM, amp;C.

C o N S I L 1 V M II.

7» diffifnutiüne fèn^f audiendi i» aure Jïni-ßra y cum deßuxu ad cexe^dic/m, (^ genu, ^uem c»furû at^^ fokûpedum ßupor eÜ tenfecutus.

S INI-

L I B E R 1111, XJ S^NisTRAS partes dextrisdebilio-cs elfe, in omnibus ferè corporibus aniinaduerrimusifenfum veroaudiendi inaure fimftra diminutum. An eau Lun à natura ipfa,amp; propagarionc,vt fçpè fieri fület,habcar; an veroacaufisexternis, vt capitis refrigerationc, venrorum ira* petu, lapfu, vcl ictu,intcpcriem aliqnam pars contraxerir ; vcl materia, quæ inea-tum obftruatjafflaxeritjnefcio.ltac}-, dif-ficulterdare confilium poffum.Sedne Præftantiflîmus vit exiftimet me labo-rem defugerc : ea, quæ mihi in mentera vcniunt,breuiterperfcribam. Nam pfo-craftinataz ceflatiofics in curatione affc-ûionu aurium difficiliorescas reddunt. Pnæùm igitur illud Hippocraticû mo-neo:Tutiirimam medicina cfle redam vidus rationcm,eamq; in hoc corpore ita obferuandam (fiquidem curari vclit) ne vllo modo capot rcpleatur. Virandus igitur vfus cuaporantium, maxime pi-fcium,ladiciniorum, amp;quæcæpis amp;nbsp;(i-milibus euaporantibus rebus conficiun-tur. Ea Medicus præfens facile fiiggerer. Obferuata vidus racione, farpc corpus

»^ CoNSiLLOR. Medici#.

infufo fenç purgetun cum fena omnium fenfuum organa prxcipuè mundet. In» fufumirtomodo fiat;

y Pairularum^j.

Galangæincifæ 3j.

Decoq. in q. fi aquae purx, amp;infuii-dantur: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

FL borraginis. , Violar.an.p.j.

Fol.fenae el.§ j.

Stee ininfufione pernoélem, amp;nbsp;rnanê calefiat, ac pro duabus potionibus ex-’ primatur: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

^Expreffionis|iiij.

Syrupi rofati fotut. ^j.

MannæCalabrinæ 5vr. '

Mifce,fi c pro vno,amp; altero hauflu.gt; -Sumpto hoe medicamento caput apo-phlegmatifmate expurgeturiftomodo: i^ Rorifmarini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Origani.

Saluix.

Ruraeanam.ß.

Rofar.rubear.p.ß.

• Radic.Zinzibcr.incifär.3jß. ' Pyrethri3iij.

Dccoq.

L I B E R IIII. 17 Decoq.inlibuj aquæadmedietatiscon-fumptioné, colaturæ add. Aceti rofacci acerrimi ^j. Detur pro gargarifmate, quo matutinè os abluat: Ifto modo cua-cuatocapitej decoquatur in aquaamp; vino origanû, arq; in decoéto calido fpon-gia madefada amp;nbsp;expreffa, ea auri affedæ adhibeatur. Iniieiatur dcinceps percà-latnum vna vel altéra gutta aquæ car-dui hoc modo deftillatæ: ^Fol. cardui mundatorum amp;nbsp;ficcorum mj. Aiper-gantur fpiritii vini j amp;nbsp;in vas vitreu,quod bociam appellant, imponantur,arque a-quæ cardui q. f. affundatur, fuperpolîto-quealcmbico vitreo dcftilletur in arena.Deftillatum in vitro claufo feruetun amp;,cùmvtivolueritj parum de eoinar-genteo cochleari calefiat. Inicdumau-ribusinaduerlàm parte caput décliner, exiguotempore, deinceps riirfus elabi finat. Aurem perpetuolana xylina, quæ odorem vel ex mofeho, vel ambra con-traxerit,concerpta muniat. Caput non refrigeret, amp;nbsp;ne auribus ventus mole-ftus lit caueat. Poftremo naribus at-trahat:

18 CoNSILIOR. MEDI CIN.

1^ Succimaioranæ.

Betæ,cû aceto rofac.extrad. an.^j. Zinziber. fubtiliterpulu.9;.

Mifc.amp; incinclolinteolo nanbus impo-nat,amp;fortitcr pituitam eliccre conetur. ld matutinis bons poft vfumapophleg-matis faciat. Cum auris mundanda eft, non confricctaurifcalpioj fed linteolum molle intortum inftar torûdæimponar, arque hoc modo munder. Humedare etiam illudaqua cardui potent. Hæefî diligeterfuerint obferuata, fpero, fiqui-dem recens eft malum,breui omnia me-liorafutura.id,vtannuêce D e o fiat,pre-cor. De defluxuad coxendicem, genui quem in furis atque foleis pedum ftupor fitconfecutus, cum hauddubic omnia jam fint mutata, quid confilii dare de-beam, non video. Materia haud dubiè fuit tenuis, amp;nbsp;bcneficio naturæ ad iftas partes depulfaSudoramp;temperatacale-fadio, ac diligés vidus ratio ifta poflunt corrigere, necmultis medicamentis in-digerevidentur.

loHAN. Crato

a Krafthei M, Sec.

Co N-

L Î È E Ri I I I L Id

CONSILIVM III.

Jn catarrho, cufn compre/i^ione Diaphragma’ tù,pro tjuodam Nobi/i rirogt;

TA MnecefTariumeft laboranti cor-pori ægro medicinam adhibere, quam fano cibum. Vires etiam quemq; fuas agnofcere xquum eft, negrauiora infefufeipiat, quam ferre qucar. Inhac quidem confideratione fæpè à Melan-iCholiaimpedimur,amp; opiniones vimin-ferunt. Sed nihil difficile pietati amp;pru-dentia: tuæ. Catarrhus multis nunc fa-miliaris eft, acfolavidusratione, quam Hippocrates tutiffimam medicinam ap-peMauit,curari poteft. Decoduni raparum cum butyro amp;fàccharo multum iu-uat, 4C fi quid flatulenti eft in rapis, id a-nifo adiedo , vel guttula vna olei anifi corrigi poteft. Thurisetia granûvnum fubnottem afiumptum roboratamp;exic-cat.Crede mihi,amp;vcraaffirmanti crede, malum illudin Diaphragmate maxime effe ex flatibus. Ac fuccus cardui,ad mo-dumfyrupifadfi, oxymel,amp;extralt;ftum calami aromatici corriger. Magni labo-

B 1

’io CoNSILIOR. MeDICIN.

ris, Srinduftrixfingularis eft facereex-tradla, ac vix prsfentes pharmacopœijamp; deftillationum peritiflimi inftrui pof-funt. Itaquc non video quo pado domi parari poftir. Mitto hoc quod mihi erac relidum.lnundio cum oleo chamome-lino no poterit obefle, ctfi verear ne minus profit, quam vclim. Depurgatione nihil poflum hoc anni tempore confu-lere. Quæfuperiori anno ineunteverc profuit, ca nunc ineunte hyemehaud dubic obefler. Omnia fuum tempus ha-bent.Itaqiverexpedandum.Formulairi arbitrer vos habere. Na defcriptionem, ft redememini, cum confilio dedi. Boli vfus eft in catarrho tenui præparâdo.Ex-pedo adhuc à meo affine,qui eft apud DominuSchwendium, fifuiffetadma-nus mittcre non intermififfiem. Accipie-ris autem hîc oleum vitrioli ; Affumitur inane vnaguttula in iufculo carnium,vel gallinarum. Exténuât humores pituito-fos atque confumit, omnesq; vias vifce-rum aperit. Putredineminhibet,amp; hu-midiora corpora plurimum adiuuat, fed ficcioribus temperaturisrarojamp;non ni-ftnc-

11 fl neceffitate aliqua vrgcnte exhiben-dum.Viennæ.iS Nouemb.i j67.

I0HAN. Crato

A KrAFTHEIM, amp;C»‘

C 0 N S I L IV M IIII. Jn Cafarrho.

DE Valetudine tua cognoui omnia.

Vides quæ inmagno mundo, non modo in fingulos dies; verùm horas pro-pemodûmutationes fiant. Quidigitur miramur,fi eadem corporibus humanis, quç redè quidam pariium mundum ap-. pellannt,accidat’lfta omnia iymptoma-ta funt à Catarrho, quo nune infimi atq; fummi laborant. Imperator aliquot die-bus cubiculum non eftegreiTus. Epatis amp;nbsp;cerebri veftri inteperics prorfus mu-tari non poterit. Ideoq; eo modo,qucni præfcripfi,fouenda, amp;nbsp;caufæ,quæ magis altèrent cauendæ. Pulmoni parcendum eifemonui. Mitto orbiculos ex calami aromatici extraóto, quibus vteris cü voles, modôàcibononftatim fumantur. Inundiones pedorales nonfatisprobo. Nametfiad expeftorandam materiam,

B 5

il CoNSiLioR. Medici N. quæ in prüfens adeft, faciant; tarnen la-xiores partes,amp; magis fluxionibus ob-noxiasefficiunt. Sed illam,cuiusdcfcri-ptionemmififti, modo non multùmamp;: nimis frequêter ea vtaris, no poterit ob-elîe.Oxy mellite cum aqua cinnamomi, arque iftis orbiculis,vt vtaris, amp;nbsp;capiti interdum pulucrcm rofarû rubearum in facculo adhibeas capiti confulo. Si pa-rum fuccini albi puluerifati addes, rede facies.Hæe de tua valetudine,amp; plu-ra quando voles. Viennæ, j Febr. Anno 1568.

I0HAN. Crato

A K R AFTHEIM,amp;Ct

CONSILIVMV.

I» catarrhe deUbente adpeinas.

POdagra fæpèà morbis pedorali-busliberat. Idem fi hîc faceret, non omnino male cùm ægro adum videre-tur.Sed cùm nihiladiumcnti confequa-tur, in curatione corporis primùm ad morbum pedoris, deinde pedum re-fpiciendum. luuabimus pedusus, quæ vel

Liber lin. ij vel intercipiunt catarrhum, vel mate-riam delapfam inpeâ:us euacuant. Intercipiunt , quæ denfandi vim habenc, vtboli Armenævfuscum faccharo rofa-to, Diatragacathum frigid um fiuecam-phora,amp;qua:cunque craflioremmare-riamreddunt. Sed ab histamen totacu-rationis ratio non pendet. Icaq; adeua-cuantia caput, totumque corpus deuc-niendum,materia prius præparata.Praî-parabitur autem decodo calami aroma-tici,cui parumlacchariaddarurjnaqua veronicas.De hoe decofto bibataliquoc diebus matutinis ,amp; fe poft afTumprarn potionem in Icfto contineat. V tatur de-inceps tali purgante medicamento:

^ Palfiilar.min.p.j, Ficuumnum.ix. Agaric, albift. 5 ij. Zinziberis jß.

Decoq. inf, q. aquas pura:, amp;nbsp;dccoóli Syrupirofatifolut. (^iüj.add. MannæCalabrin.an. ^j.MiC

Bibathac potionem bisin hebdomada. Deinceps aliquot diebus lambêdo ma-tutinis horis fumat fcquens Elcgma.

B 4

2-4 CoNsiLio R. Medici N.

^ Syr.de fuccoveronic. §iiij. Extraft.calami aromatics ß.

Ireos tantundem. Mifc.

Ethxcdc morbo pedoris atquegut-turis.

loHAN. Crato

A KrAFTHEIM, amp;C.

CONSILIVM VI.

7» Catarrhe cum torporepedum, eruffatione venfricuU, ^ah^uafido etiarn dolore recall,pro ^uodam No-

CV M confidero partium totius corporis conftitutionc, no mediocrem membrorum principalium dyfcrafiam repcrio. Epar enim amp;nbsp;rencs mirum in modumexceduntincalore, ventriculus infrigiditate, vt non mirö fit Dominum perinrerualla fentiregrauitatemcapitis amp;nbsp;dolorem renalem.Intemperies fiqui-dem Epatiscalida, amp;nbsp;ventriculifrigida, omnium fluxionum amp;nbsp;deftillationum principales çaufe exiftunt, præfèrtimfî intemperies humida cerebri concur-rat,

Liber un. 15 rat, quæetiam non accedentibus hisin-temperiebus àleui quaq-, caufà, præci-pucfrigida,oftenditur, præfertimfiac-ceflèric tempus vel autumnale, vel bye-male. Hæc itaqueintemperieshumida cerebri raateriam àventriculo adfede-miflam neq; conficerc,neq; confiimerc poteft, vt necefium fit in capite mate-riam redundantem capitis grauitatem concitare, qua: poftmodum fua mole ad nucham delap^ per fpinalé medullam partim ad pedes defcendit, ibiq: torpo-rem, amp;nbsp;in talo lenem dolorem excitât, partim per venas emulgentes deuenic ad renes, ibi talis materia pituitofa fixa incauernitate renum permanens,àca-lore amp;nbsp;renum amp;nbsp;epatis in arenam, cal-culumq; arenalem adurendo conucrti-tur, quod facile ex formatione laterum inhoc magno mundo demonftrari po-teft. Vndeapparetcaufamhorummor-borumprincipalem effe fluxionem feu dcftillationem à capite, qux ob diuer-fos locos, ad quos delata fuerit, diuerfos excitât morbos. Propullaetenimadpc-des torporem pedum, ad renes renalem

iS CoNsiLioR. Meüicin.

dolorem, ad ventriculum eruéïationes’ perpétuas, ad fauces fcreatus c5cicat,ita vt non mirum fit fingulomane perfcrea turn excemi magna pituite copiam. Id-circocum tot lædanturmembraàdclhl latione ifta, timendum ne grauiorain-gruant mala, quæamp;vitæ penculum mi-nitarentur. Eapropterpræueniendum, vt ifti morbi abigantur, amp;nbsp;fi non ex toto, modo diminuantur, ne tam fæpè reuerfi periculum vitæ intendant. Porto cum norum morborü per interualla inuafio fiat, duplex propellendi modus requiri-tur. Alter dura adfiintextirpentur; alter cum non adfunt, prouideatur ne fiant. A primo ergo inchoans, hoc eft, deftib latione , qua^iam adu exiftens præliba-tos excitetmorbos, vtpote grauitatem capitis cum torpore pedum, amp;nbsp;erufta-* tionemventriculi,aliquandoetiamdolorem renalem.Dico,cum omnis reple-tio tollatur euacuatione, necefium eft etiam fluxionem amp;nbsp;deftillationem hanc tolli euacuatione commoda, cum fub repletionê cadat. Cum igitur ifta deftil-latio feu catarrhus fit matcria pituitofa fatis

L I B E R 1111. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,17

fatisfubtilis à capite defcendens, medicamentum conueniens, refpiciensq; ta-lem materiam exhibendum eft, non tarnen neglcâis membris ,adquæ defluit. Caufa etenim ablata toUetur effedus. Verum cum cuacuatio moliri non pof-fit,nifi materia concodafuerit,ideo pri-mó concoquendaeft. Sed cum turgeat, hoc eft, ab vno membro ad aliud fera-tur, vt fieri folet, nulla codio materia: expcdanda, fed ftatim molienda eua-cuatio roaterixpeccantis. Adeuacuan-di modum non eft forma accommoda-rior medicamenti pillulari. Cum autem videam te adcö abhorrcrc, in potabili forma exhibeatur tali modo ;

1^ Rbabarbar. el.

Trocb.de agaricoan.5j ^« Zinziberis.

Salis gemmx an. 9 ß.

Infundantur in § ij mcllis rofacci colati per decern boras , addito parum vini maluatici, deinde bene exprimantur: cui addantur, Decodionis agrimonix, lux arthriticx, cichorij, endiuix § ij ß,

18 CoNsinoR. Medicin.

Mifc. f. potio amp;propinetur. Ego tarnen magisconfideremvfui piUularum, quas ante Domino exhibui.His peradis pro-cedendum, quemadmodum in modo præferuandi tradetur. De dolore renali altius agendum, fiquidem hievt pluri-mum à caufa aliqua externa irritatur, vt-potc potu vini rubri, vel penduli, etiam à mufto, vel cereuifia non bene depu-rata. In quo cafu neceffitate vrgente do-lori primo occurrendum, due folus,fiuc cum rcliquis morbis inuadat, Quippe virium robur mirum in modü dellruit. Quapropter fi cumreliquis morbis có-iungatur, præmifla euacuatione exhi-beaturpoftea podus aurei vngarici pul-ueris tranfmiffi in aquafragorum.Quod fifolus venerit, abfq;purgantcmedica-mento præbeatur. Ethæc quantum ad* affedus aftu exiftentes fpcótat,dida fuf-ficiant. Reliquum eft modó, vt de præ-feruatione agatur, in qua fumma diligentia adhibenda eft, ne eiufmodi mor-bi reuertantur. Siquidcm quotidie turn ob epatis amp;nbsp;ventriculi imbecillitatem, turn ob capitis intemperiem materia pi-tui-

Liber IIII. 25 tuitofa crudaamp; fubtilis coaceruatur, cuius rei argumcnto eft materia mane fcreatu reieda.Si enim indies non coag-mentaretur,profe(ft0matutino tempore tanta per fputum copia minime reii-ceretur. Neigitur deftillationis aduen-tum formidemus, intcpcries didorum membrorumamouendæfunt.Hisenim non ablatis, neque catarrhus præcaucri, quid dicam ex integro tolli, potent. Iraque præmifla euacuatione, qnæ aflîgna-taeft, epar, ftomachus amp;nbsp;capurprinci-paliter roborentur.Robur autem addc-tur illis ficalida intemperiesepatis, fri-gidavero ventriculi, amp;humida cerebri tolletur. Hoc fado neq; materia fuper-fluaad caputafccndet, neq; cerebrum etiamCafcendcret materia, camvclre-cipcret,vel citoconfumeret, arque ira probe alimentum proprium in fui fub-ftantiam conuerteret. Verùm infurgic magna difficultas de ftomacho frigido, amp;epatecalido, quomodonimirumfri-gidus ventriculus poflît calefieri, ne fi-mul epar inflammetur. Siquidemquæ ventriculum calcfaciunt, eadem pie-

30 CoNSlLIOR. MeDICIN.

runque amp;epar inflammanc, atque cere^ brumreplent. Huicautemmalo Gale-nus prçuenire ftudcns excogicauit com-pofitionem, quam nomine Diarhon pi-percon donauit. Hoc equidem medicamentum fingulan vipræditum eftca-Icfacere ventriculum,nc eins calor com municecurepati. Nam cum confiée ex tribus gencribus piperis, quarum facultas calctacicndi in fubftantia tenui con-fiftit, exoluiturantequam ad epar deue-niat. Eft itaque conueniens amp;nbsp;calefa-ciendi, amp;: tollendi intemperiem ventriculi medicamentum. Vtaturigitur Dominus in feptimanabis bis rotulismane ante prandium,per horam videlicetjdie folis amp;nbsp;die Mercurij. Ad tollendum ver ro ealorem epatis, ne etiam ftomachus refrigeretur, accommodatiflîmæerunt radices cichorij conditx, quibus vtetur reliquis diebus eodem tempore, dum vtebatur rotulis. Hoc fi fadum fuerit, limul etiam cerebri auferetur, précipité fi bona concoäio procurabitur,quç in optirao return non naturalium vfu confiftit. Pone amp;nbsp;hoc addendum eft, etiamft

LiBER nil. 31 cnamfi exquifitum viuedi regimen ob-feruetur, menibraquclïfa robur acce-perint, tarnen femper aliquid fupcr-Huorum humorum coaceruatur, quos equidem adimere opotter. Conueni-cns tempus eft Maius amp;nbsp;September,qui bus menlibus fingulis annis fupcrabun-dantium humorum ctiam ex vfu dextro ciborum, refultantium copiadetra-licnda eft , ca denique moderatio iic exequendum ne aliqua noxa ventricu-lo,velcpatiinferatur,fcdpotiuseorum vis augeatur, quod fubfcripta facient ca-tapotia:

y Hieracfimpl.Gal.

Rhabarb. el.

Agaric, albiir. an.5j.

Myrobal. chebul. 36.

Terantur amp;: fucco agrimoniæ cxcipian-tur,cumqi vino maluatico £ mafia,cuius dofis3jß. Pollcaieiunus bibat fequen-tempotum:

^^Herb.agrimon.

Chamæpyth. an.m.ij.

Dccoq. in £ q. aq. ad tertias, ^^ deco-fttonis § lij. add.

Jl CONSILIOR. MeDICIN.

Mellis rofac. colat.

oxymcll. fimpl.an.gß. Mifc. Hac potionc teraflumpta, reiterctdo-fn pillularum. fin pillularum vfumab-horreat, loco carum fumât puluerem, cuiusfupràmentionemfeci. Castcrum fl Dominus afluetus fit mittete fingui-nem,'fieri poteft, vt his præmiflis, aliqua fecetur vena, ira tarnen vt parce languis exeat. Portocùm nullum medicamentum ira præftansfit, quod abfq; dextro return non naturaliumvfu fuas exerec-re vires poflit: danda eft opera, vt minimum in his peccatum committatur. Aër ergo fit temperatus, non multum declinet adcalidum, neq; adfrigidum. Quapropter hoc tempore dumexeun-dum eft, muniatur bene eaputun hypo-caufto apertu fit. Vitandus tanquam pc-ftis aër matutinus, amp;nbsp;nodurnus, ité nc-bulofus. Aventis,amp;radiisfolaribuscaput immune fir, amp;nbsp;pedes à frigore. Item odorata etiam fugienda, quoniam fum-mopere replent caput Hippocrate te-fte. Curet præterea matutino tempore, vt fc per feteatum, amp;nbsp;per tuflim mundet,

Liber 1111. : gt;nbsp;jj Hct, ftudcatq; quàm fieri poteft, vtper naresfiat; dcindc adhibeat, fi per tempus licet fridiones fcapularum cum linteis afperis amp;nbsp;calefadis. Cum autem caput lauare voluerit, fit lixiuium explu-uiali aqua,in qua multotiens candês ferr rumextindumfit, paratum, quaeaqua pofteaperfacculum cxcoletur, pyrami-t dali forma confutü, praeter modicos far-mentorumvitium cineres,afaro, abfin-thio,laluia,camomilla, amp;nbsp;rofis rubcis fè-miplcnum, poft perfufionem caput lin-teoliscalidis fæpius fricando exieçetur. Dabit etiam operam Ae corpus grauc-tur crapula, ebrictate, amp;nbsp;commeftatib-nibusnodurnis, qux cquidê feminaria funtfluxionu. Vinum fit tenue, album, amp;nbsp;limpidum,aut huius loco ccreuifia be ne coda, optimeqj depurata. Fugiedura vinum rubrum,crafrum,amp;:pcndulum,amp; cercuifia imputa, in qua etiam magna lupuli copia décoda fit. Somnus diur-nus non fit, neq; in loco humido.His diligenter cuftoditis, ctiam calculus rc-num euitabitur,ad cuius tarnen amplio-rcmcautelam nÔabs refuent rênes per

54 CoNSiLfoRr Medîcin.' vriguénïum rolàceum Mefvic , adieôlo ftopûs fuerH/, folatri fucco, refrigerarc. * Ethâîc nuncmihioccurrerûr, qua;brc-nibüs cômplcdi volüî, non ea rationevr tcftiortercm, alioquin ingenio amp;nbsp;ftudio: in côhferuanda valetudme præditumv fed vr moremnbigcrcrêm , promidiscp fatisfacerem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ .

’* AbR A H A M SE ILER, ILL V-^‘- ' STRISS. PRINCIPIS BrE-ï '«h.. , I G E N SIS MEIgt;I'CVS,amp;C. « lt;'d Juqtj ni ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■^

'■'-^CONSILIVM VIL

D,e.Kf4f^rM Catarre per nares excernenäa, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- alw^ turba/aj/^ensia.

Dy O- funt, de quibus Dominus ad-rj •honenduseft, primum, quopaóto matena catarrhi per narcs excernenda Br. Deinceps,qua rationc turbataaluus fiftenda, quodadprimumattinet, non param obftradio illa m nanbus ad pc-' âoris ahguftiam facere vtdetur.Itaq; ve-fpernnugatpartem Gipcrinrem nad, inter oculum vtrumque, hoc vnguento:

t ^ Adipisanferni.

OI.

Liber IIIL^' ^j

Ol. amygd. amar. an. ^ß. Mifc. Maneintra nares attrahat hûc fuccum:

^ Betæ.

Maioranæan. m. ij.

Contundantur cum aceto, amp;exprima-turfuccus, quiaótu calidus trahatur intranares. Quodfiifte fuccus parumfa-, cict, decoquatur Agaricus cum modi-co zinziberis in aqua hordei, addita ma-iorana, amp;nbsp;parum oxymeUitis, amp;nbsp;attraha-turper nares.

Cæterùm vbi turbatior aluus fuerit, nécaflumptabolo confiftere volet,de-glutiatad magnitudinem auellanaï, vel theriacæ, vel mithridatij, amp;nbsp;ventriculus inungatur ifto vnguento:

y Ol. Maftic.^j.

Citonior. tantund.

Nucis Mofchatac. ^j.'

Maftich 5 ß.

Ceræ parum, Mifc. f.vnguentum. Cum cordolere videtur, ifto vnguento vtatur:

yVnguenti rofat.Mcf ^ß.

Sp. cordial, tempérât.

Santal, citrin.

3^ CoNsiLioR. Medici N.

Zedoariæ a. gj.

Ol. caryophyll. gr.iij.Mife.

lo. Crato à Kraftheim, amp;C.

CONSILIVM VIII.

T/t catarrhe ii/abente inpe^as, ç^uam difficulté! l/xratienis confequitur, cardia/gta, tienisobfiruHione, capidorum deßuMO amp;nbsp;faciei rube-din c^i

CV M affediones amp;indicationcscu-ratiux diuerfæ funt, difficiles ple-runq-, funcmedicationes. Iraq; cautèa-gendu,amp;adid præcipuè,quod vel maxime vrgee, vel reliquarum afiedionum quaficaufaeftrefpiciendum,nedum v-ni parti fuccurrere ftudeamus, alteram lædamus. Primum veró intuenti tem-peraturam huius corporis, infignis epa-tis dyferafia calida, cuius indicia facies ipfacommonftrat,occurrit. Ventriculi autem intemperiem frigidam amp;nbsp;humi-dam, cùm àfrigido potu, conferuaro-farum facile offendatur, fatis poflumus colli-

LiBER IIII. 37 colligere. Hinc non mirum, fi multi va-pores ad caput ferantur, qui cum catar-rhum concitant, isq, in peftus illabatur, difficultas illa fpirationis confcquitur. Splen quoq; propter feculenti fangui-nis copiam grauatur, amp;nbsp;ortis obftruftio-nibus à craffioribus humoribus, prohi-bitaq-, tranfpiratione febres lentç conic-quuntur. Corruptis etiam humoribus vaporcs, qui ad cutim defcruntur, ex quibus pili nafcuntur, corrupti, radices pilorum vitiant, ita vt exiguum deflu-uium confequatur. Hæc omnia in ifta «täte, amp;nbsp;viribus comminutis, diligcn-tem potins amp;nbsp;affiduam, quàm fubitam aliquam amp;nbsp;vehementem curam requi-runt. Itaqj initio optimum viru adhoè-tor,ne omniü nugis credat,aut grauiorà, quàm necefle fit, metuat, vt Phthifin, amp;nbsp;fomnia illa de accrctione pulmonis, fi-milesq; ineptias, nee Mclancholicum humorem, quo quidê non minus,quàm pituitofo abundat,triftibusatq; föllicitis animi cogitationibus augcat, verum (id quod facit ) primum Deo benigniffimo vitamficvaletudincmcommendet, dc-

C 5

jS CoNSiLioR. MediciN.

indehuic noftro cofilio obtempérer. Si fortalferes noomnino fuccedetex fen-tentia,aut leuis aliqua alteratio coieque-retur, (modó febris, aut graue malü non fit, de eo enim me admoncre per literas poterit)n5 propterea à præfcripto difce-dat,fed cóftantiaamp; tolcrantiapugnctad hunc modû.Primùm,vt reétiffiraa fit vi-. élus ratio,fine qua optima medicamêta, inre,rdum non iblùm, paru efficacia, verum etiam noxiafunt, opera det. Viter omnia, quæ vel ad eruditate, vel aduftio-nem humorum faciunt, cum ifti contrary quafi humoresm corpore proucniät, amp;nbsp;affedionib.caufam præbeant.Humo-res crudi no folum è crudis cibis, amp;nbsp;quos calor ventriculi dcbilis exaftè nópoteft cÓficere proueniunt, verumetiam cum vary, quorum concoólio non eodê tempore fit, amp;nbsp;miftio conueniens eft,cibi afi fumuntur. Vitetigitur varietatemcibo-rum,amp; raró pifcibus,legumi nibus,oleri-bus,ladiciniis,auibus paluftribus, carni-busagninis,amp; pituitofis,ctiam duriorib. yefcatur. Caueat ab omni repletione, nee prius alium cibü ingerat, quam cum cum,qucmpriusfumpfit, concoótüfen-

L I B E R I 11 L- , D 59 ferit. Ttaqj iuftû fpacium inter prandium amp;nbsp;cœnam intcrptmat. Aduftos humores augent (alfa nimiu, vel aromaris condita, vel fumo macerata,carncs durç,vt boui-næ veteres, ceruinæ amp;leporinæ, fed Îd-niores leporinæ conuenientiores funt. Vitâda foxa in Grragine, placentæ, item allij amp;nbsp;cæparû vfusiRaparum^modoârvt probe coélæ/atis côueniens efti Sed fin-gula,quæ conueniant, cùm de cauendis monuerim, recenfere non oportet. Et fpero virum optima, qui iam diligêti ob-feruationeanimaduertit, quænoceanc, hacquidem in parte valetudini fuænon defuturum. Itaqi de cæteris rebus, c^as medici non naturales vocant,.pauca (altem monebo. Aëris excetrum omnetu fugiat, amp;nbsp;cœlo humido atq; frigido , acre que ventis turbaro domi le contineat; In coclaui interdum fumumex fola fty» mec calamitha, fornaci vel carbonibus impofita, aut in aqua rolàcea calido tem pore elixa, ita vt fumum expirer, cocita* ré potent. A fomno meridiano, ledio* ne,amp;fcriptionepoftprandiumfibi temperet. Nec àcœna légat, nec fenbati

■ï C 4

40 CoNsiLioR. Medici N.

(Non autcm nifi prins tribus, vel ccrtc . duab. horis, poft cocnam temperatam, (qux catarrhofis amp;nbsp;difficulter fpiranri-bus inprimis conuenit)cubitum eat. De fricarione partium extremarum poft fo-mnum, deambulationibus amp;exercitiis Icuibusantea monui. Qusriturauteni à me, an corpus amp;nbsp;caput lauarc poflit. Oftcnfum cft crudos humores amp;nbsp;adu-ftos fimul contineri in corpore. Ad er u-dos coquendos, amp;aduftoscontempe-randos, nihil melius, quamlxpeinfidc-rc labro aqua è fluuio haufta, amp;nbsp;temperate calefada plcno. Sed vaporaria ilia fudatoria omnino vitanda cenfeo. Caput antem fingulis feptimanis antecce-nam, ncc deinceps in aërem egredia-tur, abluere poterit, amp;nbsp;in lixiuio coquac rofas rubras, capillum veneris, amp;nbsp;parum maiorana:. Si locomaioranæabrotanu, propter defluuium capillorü, fumcret, non incoriueniens efler. Mulcó autem magis conueniret, d non tam lotione, quam abfterûonc, fp5gia vid clicet in li* xiuio pra:dilt;fto madefadavteretur. Ita enim facilius caputabftergi amp;nbsp;ficcari pq teft.

L I B E R. IIII. 41 teft.Namnenimia fricatione in abfter-fione,vel calefaftione catarrhus mouca-tur, cauendum. Cucurbitulasamp;fcaviamp;-cationcsadhibere intrabimeftre,vel tri-meftre femel fcapulis conuenientiflimu vidcretur. Sed non è regione pedons fi -gendx funt, nc materia ad pedus traha-tur,verùmpropè humeros, vellumbos applicandx. Porto quodadaftedionem attinct prxcipuam, in cafum fententia, in qua me Prags effe oftendi, videlicet cam eflcDifpnœam,cuiuscurâcioinco côfiftit,vt érafla amp;vifcidain pedore contenta mcidantur, atténuent ur, amp;nbsp;cdu-cantur, ita tamen, vt tenuis catarrhi, qui accedit aliquando, habeatut ratio. V fus igitur hic fum partira incidentibus, partira roborantibus,amp; tcnucracatarrhum fiftentibus. Adincidedura exhibui oxy-mcl cura aquacinnamorai. Ad candem intentioné,amp; firauletiara roborarepe-dus, ac maturate crafliorem raateriara ftudens,fÿrupum c fucco cardui,veroni-cç amp;nbsp;feabiofç. Ad tenuera catarrhum fy-rupumviolaceuracübolo atmena, quæ in morbis pedqralibus mirifice conue-

• 42- nbsp;nbsp;nbsp;CoNsiLiOR. Medici N.

nir. Hæcaurê oftendét remedia à me m pliarmacopoliopræfcripra. Vrautêrotû corpus roborarê,quod mediocriter va-cuantc medicaméto, amp;nbsp;(anguine milîo, iam expurgatumfuerat, dedi Mithrida-tii optimi drachmam mediam. Ifta qui-dcm h-ucvfquefadafunt. Sedcùm non-durndidiculcas fpirandi plané remirtat, venrriculus etiam,amp; epar, cum fplene fepè negotiumfacefTanc, hisaffedioni-bus, qua ràtione fubueniédum fît often-dam.Primùm,adeducendam materiam in pedore, eamque atrenuandam, mo-uendam etiam aluum attinet, nihrl con-

. 'ueniétius oxymellite,quodPragæquo-que præfcripü. Eiusautéhæcfitforma:

y Herb. Hiiîop. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ «nji-

Veronic. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•■ '’quot; rn j

Scabiofæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Marrubij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mmbr-i

• - ; -Origän. Pulcgij.'* '' ■ r-- Card.bcnediôtiani m. j.

• ( Rad.keosincif^vi/ ■ .Zinziberisgilß- ■

' Agaric.albils.^ß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î'

Infuih inâcetiltjj ß. Aq-vcronicç.€ard.

bene*

L I B E R IIII. 45 benedidi an.ftß.Stetinvafevitrcoob-turato,loco calido per triduüm, deinde lento ignedecoquantur amp;nbsp;exprimatur: y Expreflionistbjß.

MeUisopt.tbß.

Coquantur iterum lento igne , amp;nbsp;dif-pumcnturvfq; adfyrupi formam,aqini vafe vitrcoconferuetur, Iroponi poterie cinnamonum, Garyophill.amp; calamus a-romaticus, puluerifataomnia, amp;nbsp;inpe-tialincaligata, ita vtdiutiusc5feruetur, amp;nbsp;fapor fuauiorfiat. De hocautemaffu-mat diio vel tria cochlearia paulatim for bendo, vbi vel difficultas fpirandi mole-ftior, velaluus aftridior fuerit. Ad pc-dus autem amp;nbsp;pulmones roborandos, amp;nbsp;materiam maturandam, vtile erit vt fæ-pè raatutinis horis affumat iftos fyrupos:

y Syrupi è fucco cardui.

è fucco veronic. an.§iij.

f defuccofcabiofægij.Milc.

Capiatduo cochlearia, amp;nbsp;paulatim dc-mittat. In ore autem ratione tenuioris catarrhi teneat iftos orbiculos:

^ Boli armen, oriental, præp. ^ ß.

Cum aqua tuffilag. vel violarum, addi-topa-

'44 CoNsiLioR. Medicin.

to parum mucillaginisTragacanth.f.or-biculi. V bi veró vifcidior matena anhe-litum prægrauat, vnum atquc alterum de his orbiculis cum fyrupis pr^fcripcis vel oxymellitedcglutiat:

^ Succi cardui inlpilTj ij.

Gummi ammoniac. 9 j.

Cum oxymcllite f.orbiculi parui.

Plurimùmetiamcommêdatur hæc polio,quam hiequoqueaiTumpfiu

y Sem.fœnugræci.

Vrtica: an.jj.

Bafilici 5 ß.

FoI.maluæ.

Violar.

Pulegii.

Capiïl.vener. an.pj.

Rad.althcæ.

Clycyrhizæ an. jj.

Caricar.num.viii.

Et coquantur inlib. i.aq. purx, decoflo add. Mellis violacci ij. amp;nbsp;in formam ly-rupi redigantur. Hanc tribus dicbus aiTumat, matutinis horis calida, ita vt fy-rupus torus in tres æquas partes diuida-tur, præfertim cùm tufficula eft molefta.

Hæc

4T

Hxc quidcm quod ad afFedione in pegt; dore attinet fatis efle puto. Cæterùm eu petat confilium,quid faciendum fit,fi in Îongiori fermone grauitas ilia Ipiratio-nis fuperuenerit,hoc monco,vt cùm aër frigidioreft, in orc detineatportiuncu-lam nucisMofehatxtoftæ. Vbi veróea-lidior bolum armenam aqua rofacea di-lutam.Cæterum optimum bolum,amp; armena non inferiorem,habere potent ex locisvicinis, Tranlÿluaniæ prxcipuc ad Tocexum feu Tokai.AdStomachi ade-dioncs,quasveteres, cumorificiumil-lius patiatur,cardialgiam dixcrut, inpri-mis errata in vidus ratione vitanda. Ea verb fi prçteropinionem acciderint,de-glutire aliquot grana integri pipcris,maximum albicantis poterit, amp;nbsp;ventricu-lumifto vnguentoinungere:

y Oliuar. opt. ^üj.

Vinioptim.3j. Summit.abfin.Roman. m. ß. Fol.mcnihæ crilp.

Rolar.rubear.a.p.j.’

Decoq. vfq; ad vini confiimptionem, amp;nbsp;exprimatur fortiter. ExprelUoni ^iij.ad.

4^ Con sin o R. Medic in.

Pul.Garyophyll. gj.

Lig.aloessß.

Maftich. ^iiij.

OI. nucis Mofchatxjj.

f.vngucntum, amp;(eruerurvfui. Potent etiam imponi panis tortus afper-fus pulueribus Menthæ ficcæ, Garyoph. amp;nbsp;Nucis Mofchatæ,arque modico vino bono odorifero humeftetur. Thuns et-iam granum vnum, vclalterumcûMa-ftiche deglutire horadecubitus,cùm ni-miumvrgctdolor, vela prandiovtiirto puluere plurimum prodcrit:

y Panis albi torti ^ ij ß. Coriand.præpar.^j. Cinnamomi.3j. Mart1ch.pulu.5ij.

• Sacch.albifs.^iij.Mifc.f.Tragæa. Ita autem fubueniendum ertfrigiditati vctriculi, ne calidum eparolfendamus. Proinde illud dccodu radicum cichorii ex iure pulli,fiigiditate minimelædit,amp; epar plurimum adiuiiat. Poteft etiatn fioribiis cichorij faccharoconditis vti,i-tavteas mancairumat. Sedvereorneç-quèacfaccharürolatum offendat. Proinde

-Liber I HI. 47 Înde tutiffimum eft,vt reda vidus ratio-nc,amp;præfertim potu epati confulatur. Facile enim medicamentis ref^rigeranti-bus,vel intra corpus datis, vel tons adhi-bitis,cùmcaliditas iftaepatis,quadna-turalisedevidcatur, errarc poterie. Ac fenibusquidem calot, quàm frigos, præ-fertim qui huniido prçternaturali abundant, conuenientiùs. Ci’terùm cùm a-criores fimi tranfmittantur ad caput, amp;nbsp;radicespilorum lædant, atq-, defluuium capillorum efficiant, in facie etiam ru-boremquendam nimium inducant:ad firmandas radices capillorum , amp;nbsp;hu-mores contemperandos vtilc crit hoc vnguentum:

^ Ol.ouorum öß-

Ladani5vi.

Pingued.vrfig ij.

Chartævdæ. , Nucisauenan.vft.an.5ß. • Pul.gran.myrthigj.

Mifc.f. Vnguentum. - tj er Vngaturifto vnguento mancjpoftcavc-fperiantecçnam abluatur caput lixiuio, in quo abrotanum, amp;nbsp;'capiUi veneris de-

48 C0NSIL10R. Medicin.

coquantur. Ad eandem intentionê ftcr-cus capræin cinerem redigatur, amp;mi-fceatur cum oleo ouorura, addaturque guttavna olci garyophyllorum, velpul-uis garyophyllorum propter maiorê effi-caciam,amp; odoris gratiam, V t vcró rubor facieitollatur, primum facilioribus re-inediisvtendum.Commendant autem fuccum pomorum acetoforum,fi eo ve-Iperi facies inungatur, amp;nbsp;mane aqua,in qua amygdalae 5c femina melonum ita comminuta fint, vt quafi lacappareat, abluatur.Qi^od fi hoc non prodeft,acci-piatur ouum integrum, amp;nbsp;impone qua-triduó aceto fortiffimo,donee corticem inolliorem redditam apparcat, amp;nbsp;tune accipealbumen oui, eiq; admifce Thuris, Maftichis, ceruff.an. 3j.f. Vngucn-tum .Rcaè etiam ifta aqua amp;raagno fuc-celfuadhibetur:

y Lithargyri prxpar. ^ ß.

Aceti^ iiij.

Bull, vlq; ad tertiæ confumptioncin,amp; in aliaollabulliant:

4gt;

.Liber IIII.

Thuris gj.

Aq-rofar. tbß.

Commifceantur deinde omnia poftea-quam perlinteolum fuerunt colata , amp;nbsp;habebis lac,quo facies abftergatur. Hoc cæteris non confcrentibus, non folùm maculas rubras faciei tolkt, verum éc-iampullulasaufert. Potuit eomanc,amp; vefperivti. Vtautem totum corpus ro-borctur,vellcm fingulis menfibus femel vel bis, prxfertim cùm frigidior dl aër, accipere de optimaantidoto Theriacae, vel Mithridatij, addrachma mediam,in aqua veronicx,vel cardui benedidi,mane quatuor bons ante pradium. Et turn pedoris ratione, turn veto ventriculi Ôf fplenis , invfum habere oxymcl, cuius defcriptiofcquitur:

^ Aq.hauftæè fluuiotb vin. Acetiacerrim tbj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i.

Mollis pun ft ij.

Et coquantur lento igne ad lib. iiij. con* fumptioncm ,ac femper defpumentutj Inline dccoótionisimpone cinnamomi puluerifati, ac in petia ligàt. drachmas duas, feruecurin vafc vitreo. Hasequidé

D

P CoNsiLioR. Medici N.

ad fuftentandas corporis vires, amp;afFc-diones præternaturalcs minuendas hoc temporepræfcriberc vifum eft.Quod fi alia rcquiretneceflitas, nulloloco, vel tempore,ftudiumbeneuolentiflimi hominis vir optimus in me defidcraturus eft. Ifta verb vt ûlutaria benigniflimus . Dcuscfleiubeatprccor. Viennæ.

loHAN. Crato

A Kraft HEIM, amp;c.

CO NSILIVM IX. Iffdj^atea.

HAnc affedione nihil aliud, quam JuaTM/cu. efte,qua Galenus fei unda m voluit ab Afthmate, feuanhelatione,amp; ipJo^oja^atis apparer.Nä Afthmateaftetli denfum fpiritum habet, amp;nbsp;fimul thora« ’ cemdiftendunt,atq;interrelpirandum quafi ftertüt.In orthopnœaauté nonnifi redaccruicefpiritustrahitur,amp;iacentes fuffocantur. V traq; aute affedio, vt Cel-fus monet, acuta Izpc amp;nbsp;periculofaeft, fed quod in difpnœa propriè dida eueni* rc non folet.De Empyemateautem mi-ror vos cogitate,cùm feiatis Grxcos e^t-miiuut

L t B E R I 111. JI «v/iuu{® t/tOTouf appellare,qui purulentarc-iiciôt,amp;continua febrclaborant.Eftau-tem Galeno J'vo-Trvô/« dénia reipiratio ci-ira fonuni,anhelationem amp;nbsp;febrem, ( licet interdum febricula poffît accedere) in qua propagines afperæ arteriæ,quæ in pulmones j:endût, afficiuntur; ira vt non tantum cxfufflare poffit, quantum ve-lit. Colliguntur vero non modo in pul-monc, verumetiam in reliquis partibus thoracis frigidi amp;nbsp;crafli humorcs, qui fæpèflatuantur,amp;diftenfionesefficiunt, fæpc nonnihil putrefcunt, amp;nbsp;febriles ac-ceffioncsparant. Communisautem cura ti oc ft, nifi tenuis catarrhus accedat, per ea qux craflitudinem, amp;nbsp;vifcofîta-tem humorum atténuant arque inci-dunt. Itaque eligcndus aër parum ad ca-lidumamp; üccum vergens, ac humidior. amp;frigidior vitandus. Cibo vtédum fim* pliciflîmoamp; atténuante. Carnes modo non fine duræ, vel nimium pingues, conueniunt, maximèvero elixxpctro-felino amp;nbsp;feniculo. Pifees vitandi. Item cruda omniadatâicinia etiam, amp;nbsp;in farta-gine coda oua cum butyro.Placent^ pa-

' D x ’

5l LiberIIII.

rum probatur.Vini potus,prçfertim Bo* hcmici, Morauici,vcl Auftriaci non po-teft concedi,Vngarici multo minus.Cc-reuifia autcmcraflbshumorcs, nifi probe defecata fit auget. Proinde reóbfli-mum eflet, fi in quinque libris aquæ co-queretur ^j. Zinziberis, ita vt vna libra übfumerctur,adderenturque folia faluiç fcx,amp;ûcchari vel mellis cocblcariatria, itavtdiligenterfpumadctraherctur. Bi-bcretautem pofteaquam biduuminlo-cofrigido ftetifiet. Hic potus baud du-bieconuenientiffimus amp;nbsp;medicina: loco effet. Poffer etiam parum raucis gly-cyrrhizaeaddi.Somno vtatur moderato, caputque fublime habcat, noâurnura aërem no admittat,in locis humidis non dormiat, diurnum fomnumvitet. Poft • fomnium totum corpus, maxime brachia lente fricct. Pedes etiam abluat eX decofto betonier matutinis horis, amp;nbsp;cos fortius fricet. Dcambulationibus lotis ante cibum vtatur. Videat vt aluus apertafit. Vbifucrit aftridior matutinis horis tribus ante cibum, iftum accipiaC boluin exiguum ;

^Aga-«

LiberIIIL JJ l^ Agaric. Trochifc. 9 ij.

Cum melle rofatoamp;lyr.confèru.

Zinziberis f.bot nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h

V el tria cochlearia de ifto oxy mei. y Herb.hiflbpi.

Origan.

Marubii.

Pulegii.

Veronic.

Scabiofe.

Card.bcncd.an.m.j.

Rad.ireos incif^j. AgaricialbifT.jx. Zinziberis 3 ij.

Et decoquantur in q.f.accti,afFu{a terria parte aquz, amp;addatur mellis puriffimi. q.f.amp; coquatur ad oxymcllitis fpiffitudi-nera. De hocetiam fepè, quotiefcun-c[uc diffieukas fpirandi vrget, cochleae vnum paulatim forbédo dcglutiat. Cly-fteriavehemeter in ifta affedione conx-inendancur,fcd fi ab iis abhorrer,non vr-geo.Potioncs autem folutiuas, cum nc-feiam an in pharmacopolio ad manus fint, non prxfcribo.Cxterum ad Icnicn-dum malum plurimum prodcric dcco-

54 CoNsiLiOR? Medicin.

ftumexficubus,fænugræcD, amp;hiflbpo , cum meUe fi fæpc aflumatur. Commen-datur etiam ius galh decrepiti cum iis herbiSjquæadeompofitionem oxymel-litis prius deferiptæ fuerunt. item, Or-biculi diaircos cum oleo anifi. Item v-fus aqux deftillatxex hedera,cum iyru-po de hifibpo. Maxime veró Drachma vnaTrochifcorum de violis fiue fcam-moneo , ita vt cum fyrupo de hifibpo conformçntur pillulæ, numero i x. Pro pedore etiam hoc vnguento vtatur :

y Mucillag.fem.altheæ, liniau.^ß.

Dialtheæ.

Adipisanatis.

Butyr.rec.an.^ß.Mifc.

His medicamentis fi rede vfusfucritX’ ger,fpero auxiliante D e o abfque aliis fore melius. Si quid autem deinceps à me fieri potent, promptam amp;nbsp;paratam gratificandi voluntatem V.H. experie-tur. Pragx,Menfe Aprili, Anno 1567.

I0HAN. Crato

A K R A F T H E I M, 5rc.

cox-

Liber IIII.

CONSILIVMX.

/»graidtate pelfûrù.c^ ^iratto^û d/ß-ßcftltate^ac met» PhthiJeßs.

EY. illis qua: modo relata funt, intelli-go colligi in pedorejvel etiam fauci-bus,materiam quandam vifcidam,eam-qucmanerciici cum tuflî, ac deineeps a^grurn nihil mali fentire. Redire autem grauitatcm quandam pectoris amp;nbsp;fpira-tionis,tribus vel quatuor bons,deineeps quæ remittat fumpto cibo,laffitudinera tarnen quandam incorpore efle,verùm non perpetuam, amp;nbsp;emaciari aliquo modo corpus, arque Phthifin præftantif-Ïîmum virum vereri. Etfi autem de his omnibus fatisfuperq; meam fententiam cxpofuerim,acimaginationem iftam de Phthifi eximere firn conatus, tamé cum relabatur, iterum præftantiffimû virum admoneo, ne me, licet fortafle remedia noftra no prorfus malum depulerint,nu-gatoria fcripfifle exiftimet. Cæterùm materiam in pedore contincri, flatuari, amp;nbsp;vcntriculum etiam debiliorem cRc,

D 4

^^ CONSILIOR. MeDICIK.

multosquc vaporcs, propter cpatis ca-liditatem , ad capu.t tranfmitti, amp;nbsp;catar-rhum, qui difficultatem fpirationis äuget, inde incrementum fumcre, ianr an-tea oftendimus, Itaque quod ad mate-ham in ipfo pcdore attinct, magnum præûdium in iis efre,quçad eduéhonem faciunt. Verum nifi catarrhus curetur, impoflïbile quin ca redcat. De cura-tioncautem peifeóla catarrhi amp;morbi pedoris iam ante quid fpci habeam p-ftcndi. Ferenda funt nobis quidam a Domino impofita, qua: humanis con-filiis, vcI auxiliis adimi non pofTunt, nee malum malo temerè eurandum. Quia veró exiccationis catarrhi, amp;nbsp;robora-tioms pedoris aliqua fpcs in vfu Gua-iaci refidet, velim corpus prius cxpur-gah ,deincepsdecodüGuaiaci etia cx-pcriri. Nam non expurgatis corpohbus illius vfum noxiumefle , cumhumores prauos in vniucrfum corporis habitum deducat, fcimus. Materia autem qua? purgandaeft, prins prarparctur hoe modo : fumât Galium veterem ac deplu-matum, amp;nbsp;mundatum benè,cxemptis vifee-

Liber HIT. 57 vifceribuSjhiffopo,veronica,chamædri, amp;carduo benedido impleat, atq;duo-decim dadylos vel ficus addat, coqua-turinoUaampla, nealiamaquam, ante perfedam codionem affundere necefi* ïc fit,fadaq; decodione ius hoe fcruc-tur in vafc fidili,dc q uo bibat manc hau-ftumad mediam libram. Sialuumfub-duxerit (poteft enim aliquid facchari in-iici) vbi ter fuerit fum^tum, mittat fan-guinem. Sin minus cum bis fumpferic, tertio addet vnciam vnam florum cat fiæ, atqjitamotaaluo, infequentidieè vena axillari dextri brachij, vel media fanguinem mittat. Vno die poft phlcbo-tomiam quicfcat, deinde rurfus dcco-dum quinq; diebus bibat. Expurgetur tandem corpus ifto dccodo:

yPafful.§ß.

• Caricar.

Dadyl.a.num.vi. luiub.

Scbeften. a. num. i x. Herb. Hiffop.

Veronic.

Chamxd.

58 CONSILIOR. MeDICIN.

Scabiofae.

Tufl'ilag. an. mß. Agaric. albilL jiij.

Fol. fenæ Alexand. ß.

Fiat horum decoâio in q. f lèri ladis, amp;nbsp;decorum feruetur vfui pro trib. porio-nibus, ^ pro vna § iiij. add.

Syr. rofat. folut.

Manns Calabrin. an. ^j.

Aq. cinnamom. parum, vel fyrupi conferuarionis zinziberis,mifc. pro vno, amp;nbsp;reliquis duobus.

Si forte continuare non poflet, aut aluus nimium folueretur, vnum diem inter-ponat;deinceps alterum iyrupum bibat. Nam cum aluus interdum immodicc fluar,caucdum ne vires deiiciantur. Vbi corpus expurgatum fucrit, decotlum Guaiaci hoe modo bibat: Primis qninq; diebus bibat femel hoc decoótum:

y Limaturs Guaiaci § iiij.

« Aq. purs calefaâæ tb iiij.

Stent in infußonc per biduum, deinde coquätur ad confumptionem medieta-ris. Sumat matutinis horis calidcvncias quinq; pro vno hauftu, amp;nbsp;adfudoremfc com-

coraponat, nec referre arbitretur, etiafi primisdiebus non multumfudet. Siin-fignem aliquam caliditatem poft affum-pcum potum iftiim fenferit, bibat ante prandium decodum radicum cichcrij exiufculo gallinaceo. Tribus autem bons, aut quatuor poftaffumptam potio-nem fudoriferam prandeat, amp;nbsp;vno cibo contentus fit cum iufculo, videlicet pul-lo vel afib, vel elixo,amp; modeftiffimè cœ-net.Si ftatim fecundum decodum que-que bibere in paftu poftet, conueniens eifet. Hoc ira paretur:

y Ligni primum codi ^ iiij. amp;nbsp;ad-de rccentis ligni 5 ij.

Affundantur lib. x v aq. amp;nbsp;coquantur ad librarum quinq;confumptionem. Hoc lignum tertio quoque affufis decern li-bris aquæad quatuorlibrarum confumptionem coquipoteft. Sicutdecodura præfente oratione is, qui hoc confilium adfert,admonitus eft. Iniiciat poftremó paftularum vncias duas, bibat quantum volet, amp;nbsp;omnem aërem, omnesq; animi grandiorcs perturbationes fugiar. Vbi priores quin qj dies abicrint, accipiat;

lt;0 CoNSILIOR. MeDICIW.

Ligni Guaiaci.tbß. Herb.Hiflopi.

Veronic.

Chamœd.a.m.j.

Aq. lib. x.

Affundantur,vtpriuscftdiâum, amp;co-quanturad mcdietatis cofumptionem. De hoc dccodo accipiat manc hora quinta vncias quinque,prandium fumât nona; bibat rurfus hora quarta alias quin que vncias,amp; cœnet hora fexta:amp; fie per quinq; dies continuetur. In prandio amp;nbsp;cœna bibat fecundum decodum, videlicet vt ligni lib. ß codi, abiedis herbis, addantur § iij reccntis ligni,amp; afFundan-tur lib. xx aqux, decoquatur adlib. x v. Tandem rurfus redeat quinque diebus ad fimplexdccodum ligni abfq; herbis, amp;nbsp;fi poterit adhuc alios quinq; dies adder. Saha, acetoß, pinguia omnia vitet, acfimpliciflîmocibo contentusfit, ad-do ctiam pauchfimo. Si aluus forte effet aftridior, poffer ex decode malux ad lib.j, olei communis ^iiij. facchari ^jc-nemainiici circa horam tertiampomc-ridianam. Cæterum in hac curationc, dura

Liber IIII. 61 dum ca pcrficitur, non eft quod maio-rcs vires expcdctjfed de ea hanc fenten-tiarn Ruffi, veteris ac præftantis Medici tencat: llludnouifteconuenic,plerosqj hoc morbo infeftatos, quo t;empore cu-rabantur, nihil profeciffc, fibi dimiflbs conualuilFe. Propterea quia re de prius aMedicis tradati, poftea vires aduerfus morbum maiores acceperunt, cum an-tearemediisattriti forêt. Quamobrem natura: quicscodonanda eft, quain pluribus auxiliis affligi, quietc refici vide-mus, amp;nbsp;iam extenuatos morbos fupcra-re. V iennæ 19 April. Anno 1568.

»IO. CRAToaKRAFT-HEIM, amp;C.

CONSILIVM XI.

Jn Jßhmate,pri) ^uodam Cfi^üari» £le^fir4Üi

CV M E. T. fubinde vehementibus

Afthmaticis paroxyfmis corripia-tur,amp; morbus ipfe iam alras radices ege-rit in corpore , amp;nbsp;quafi fufiocationem minceur, omnino ne ccihiriumcftjVt E.

61 CONSILIOR. MeDÏCIN*

T. aliquam morbi fui amp;nbsp;cauQrum, à qm-bus initio procreatus eft, amp;nbsp;nunc auge-tur, cognitionem babeat. Ita enim tota morbi ratione vclut inconipedum ad-duda E. T. redius intelliget omniü eo-rum, quæ E. T. molcftare folcntcaufas, quibus cognitis apparebit, quidfoueac morbum, quid obftet recuperationi in-tegræ valetudinis, quid remoretur cu-rationem, amp;qualispofthac inftituenda EtmedicamentorumvfurpatiO)amp;vidus ratio. In nuper quidênatis morbiscon-fulitur medicus, isq; opera fua depellit morbum,depofitaomniinpofterumfo-licitudine: verùm in morbis inueteratis, prxfcrtim vbi quis obnoxius eft eiufmo-di malo, quod paroxyfmos habet fæpc récurrentes, no tantum ad operam medici refpiciendum eft ( is enim non fem-per præfto efte poteft) fed præterea danda eft opera, vt quis fui iplius quoq-, medicus effe difcat,amp; fciat regere vfum re-mediorü, vt fingula fuis diuifa fint tempopbus , amp;nbsp;opportune fiant, atq; obfer-uenturea,quæprodefrefoleant, amp;no-cere poffint.Hoc veró nó eft fadu facile.

Liber 1111. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45

nifiei, qui prius de caufis, accidentibus amp;circumftantiis morbi fatis eft edodus. Nam ex bis totus vfurpandorum difcur-fusducitur,cumdepubio morbi nibil a-liud fit, quàmcaufarum morbi ablatio. Deferibam igitur E. T. totam morbi ra-tionem ordine,oftenfis fimul caufis non morbi tantum, fed eorum etiam^quae E. T. tépore morbi, ac præfertim in paro-xyfmorum vehementia affligere folent. Morbus E.T. Afthma eft, feu anhelatio, népèanhelitus feurefpirationis difficul-tas. Oritur à phlegmate craifo, amp;nbsp;multû vifcido, inclufo branchus, feuinfardo meatib. pulmonum, amp;opplentevacui-taté trachea’ arteriæ. Ab hoc phlegmate craifo cû mébra refpirationis onerentur, amp;obftruâtur,nô poteftin tanta plenitu-dine pedoris fufficiés fieri efflatio, amp;nbsp;aë-nsinfpiratio. Itaque refpiratio fit parua, defa, crebra amp;nbsp;velox. Natura enim velo-citate amp;denfitatc eópenfare nititur pau-citatemaëris ingredientis amp;:egrediétis. Necefle eft autem omnino fufficientem attradioncm fieri aëris, ad refrigeratio-nëcalidicordis,fi invitamanere homo

£4 CoNsiLioR. Medicin.

debet. Deinde ctiamexcrementorutn fuliginoforum excretionem fieri oportet, vtcorà Fumisillis inutilibus liberc-tur, quorum neutrum bic fieri poteft» propterobiedum impedimentum avi-fcidapituita, qua: vias obfidet,nec tranF' itumlibcrü fpiritui permittit. Cumigi-turper tam anguftos meatus nee aërli-berè infpirari, nee fpiritus amp;nbsp;Fuligines (itavt cordisrequircbat neceflïtas) cx-pirare poffint, necefle eft ipirarionem difficilem amp;crebram fequi. Edeautem veram caufam Afthmatis pituiram vifci-damamp;tenaceminfidenteminftrumen-tis refpirationis,arguuntea,quæexfpu-untur, amp;ipfimctægri fentiunt, needif-ficultatem reFpirationis,nectufrim inde natam celFare, mfi prins crafTi amp;nbsp;vifcidi hnmores tuflï ex pedore rciccli fint. Hoc fiquidem vbi faâum eft, releuati iam fibi aliquo modovidentur. Habet autem bic morbus quafi gradus quof-dam,amp;increfcitpaulatim,atq; binceft» quod abus alio grauius Aftbmate labo-rat, nempèpro magnitudinecaufe. Ini-ciofanè modicatantùm fit rclpirationit diÆ-

Liber IIII. ' 6^ difficukas propter pituitam non vfqjad-cô multam, pulmonib. fe turn inßnuan-tem. Ideoq; fpiratio fit fine fono,fine ma gna amp;nbsp;crebra anhelatione, nee ibi me-tus aliquis eft ftrangulationis, vt in Aft-mate inueterato. Hæc fpirandi difficul-tas diciturDyfpnœa, vbi his initiis non occurritur, amp;nbsp;nee pituita apedore ab-ducitur,nee prohibetur noua: quotidia-na generatio, corredione idoneafomi-tum,hoe eft,membrorum pituitam procréant! u, ac præterea catafthis frequen-tibus fiber ad pedusamp; pulmonemdela-pfus amp;nbsp;tranfitus conceditur, praefertim fi accedat indiuidua aularum comes, in-temperantia, turn materia ilia pituitofii paulatim altiusfe in pulmonum meatus infert, amp;nbsp;quotidianis angmentis incre-fcens, tandem pulmones ipfos occupât, grauat, ac premit. Indc necefte eft pulmones imbecilfiores fieri, amp;nbsp;viribus fuis itapriuari,vtnecalimentum fuum (nam cuifibet membro afimentum fuum tan-quam penfum à natura deciditur) con-coqucre,nec cxcrementoGs redundan-tias aliunde affluences à fe expellere pot

^lt;J , CoNSiLioR. Medici:î.

fint. Itaq; excremêta tam ibi nata, quani eo delapfareliquunturcruda,amp; euadut vclicmêter vifcida amp;nbsp;tenacia. Cumqj indies affluant plura,opplëtur meatus pul-monû, amp;nbsp;fpiritui tranlitu impeditiorem faciunt.SicexDyfpnœafimpIici,proce-dente tempore verufit Afthma, nempc talis fpirandi difficultas,qqç fît cum fbno amp;nbsp;anhelatione defaac crebra,qualis ferè in equis nimium curfu agitatis videri fb-let. Sed in equis frequens illafpiratiofit ob continuum amp;vehementem motum. In Afthmaticis veró ob angnftia cauita-tü in pulmone.Qu» buic morbo funt ob. noxij,biplerunq; (amp; maxime in paroxy-fmis Afthmatieis)ea,quæ nunc comme-morabo,fymptomata fentire folent. Pri-mum anhelatione crebram,potiffimum in motu corporis paulö concitatiore. Napermotumcorporis excitatur calor in corde. Is indiget refrigerio,quod fanc cordi non aliunde, quàm per refpiratio-nem cotingit.Verum eaimpediturpropter vifcidoshumores hærentesinmea-tib. pulmonis. Ideô cùmexfpirationon poflitfieri fufficies,fit frequens, atq; hæc dici-

Liber IIII. ^7 dicitur anhelatio.quæ fepè tanta eft,vt fi curfus fiat pauló citatior,metuatur fpiri-tus interclufio, amp;nbsp;inde fiiffocatio. Deinde inter (pirandum edi folet fonus,fibilo tenui,velftercori fimilis. Quiavifcidus humorbrâchiis pulmonumimpaü:usamp; pertinaciterinhçrens,coardatvias,cûqi fpiritusnónifi per angufta itinera efferri poHïtjneccire eft in trafim fonualiquem Ïèqui.lnpedore ipfo fentitur dolor quidam,amp; grauitas,quafi quoddam pondus premês, inde fit moleftapartiuthoracis coardatiojob plenitudinem peétoris, amp;nbsp;laborê thoracis in ducendo anhelitu,ac-cedéteinfuper cópreffioneexventricu-loflatulêto. Inciditetiaaliquandotufifis, non quidem femper, fed per interualla. Natura enimconatur impedimêtumil-lud refpirationis à fe excutere,fed jppter tenacitatê phlegmatisno refpondetco-natui naturæ reiedio: itaq-, tufiïs pleruq; eft arida,qua nihil expeftoratunaut fi qd reiicitur,idmaximcamp;injpetuofolabore vix tandé auellitur,amp; per tuflim extrudi-tur. QuornagisautephlegmatapertuC-firn reiiciuntur, eo liberior fit refpiratio.

E 4

^8 CONSILIOR.- M'EDICIN.

Veruntamen vifcidus ille amp;cxeremcr(-tofus humor non totusapedore reiici-tur amp;nbsp;expuitur ob pulmonis imbccilli-tatem, amp;humoris tenacitatem, fedali-quid faltem tuffiendoauellitur. Idvero quod relinquitur,branchiis 5«r cauis pulmonum adhærefeit firmiter,ac tempore magis magisq, craflefcit, propter ferui-doshalitus, tranfeuntes à corde calido, amp;nbsp;pituitam reficc^ntes. Porró, (vtfupra quoq; didum eft) corincalefcit libéra e-uentilatione deftitutum,prçfertim fi accédât motus corporis. Nee poteft aliunde refrigerationé, qnàm per pulmones adipifci. Igitur cum aër ad cor perfpirare non poteft (vt fit in vehementibus paro-Xyfmis ) tum nee cor fatis refrigerij acci-pit. Inde cor magisincalefcit,amp; efflatur calidi amp;nbsp;crebri halitus arefacientes lin-guam, amp;nbsp;fitim inducétes. Ad hæc ob fu-ligines in corde retentos, qui fatis expi-rare no poflunt,cor oppleturatris fumis, aquib. prouenit animi deiedio, mœfti-tia, metus, amp;nbsp;triftitiafinecaufa,cüq;ac-cedit oris ventriculi compreflïo,videtur deliquiü animi feu fyncope imminere.

Liber IIII. 6^ Eft quo(|; Afthmaticis omnib. hoc commune , vt mukaquerimonia (it de vétrl-culo, amp;nbsp;maxime de orificioeius : inpri-misvero de crafTis flatibus à quibusplu-rimum grauantur, amp;nbsp;ex iis etiam afthma ingraucfcit.lmôfæpèexfolisflatib.fîunc paroxyfini Afthmaticis fimiles , veluti cum cibus immodmusaut flatuletusin-geritur, aut nimius potus fluduationem amp;nbsp;diftë(ionem efficit.Fiunt autem flatus crafli à concodionis debilitate. Na cum ventriculus no bene cocoquit, nee per-fede elaborat cibum, relinquuntur cru-ditates amp;nbsp;phlegmata. Ab hac materia modice tantum incalcfcente fufeitätür crafli flatus, amp;nbsp;fit crcbra ventriculi inflatie Ventriculo à flatibus extenfo, fequi-tur circa orificiiieius dolor amp;compre(^ fio,circa prxeordia anguftia amp;nbsp;anxietas, hypochondriainflatatument,amp;expan-duntur, diftediturfeptumtranfuerfum, comprimuntur pulmones, meatus fiunt anguftiorcs, refpiratio videtur interclu-di veile, trahiturcreber anhelitus cum magna difficultatc amp;nbsp;anxietate. Inter 1a-borem ilium pedons, ac totius thoracis

£ 5

70 CoNsiLioR. Medici N. fcapulæ quoq; pulmoni fie sffedo codo-lent,quaquain ta pedons, q feapularuni dolores nücintermitcunt,nucreuertun-turjP paroxyfmoru vehementia aut qui-ete. Poftremó illud quoq;ingraueftcce afthmare accidir,vt lacêccs furfocari veile videantur, interclufo fpiritu ^ppteran-guftiam pedoris. Itaqianhelatcreberri-mè quafi veheméti curlu exagitati,amp;fpi-ritü non nifieredo corpore ducere pof-funt.Hoc. n. corporis ficuliberioreft ex-piratio, meatu min’ iinpedito,amp; facilius etiavifcidaimpetuanhelicusauulfa reü* ci poffunt. Ac quando covfq; proceflus morb’, vt iaccre ainplius ægrijpræ meiu fuffocationis non poifint; amp;nbsp;anhelatio ta crebra, tamqj difficilis eft, vt no nifi ere-da eeruice fpirare queant: turn non iani aftbma,fed orthopnçadicitur.Hinc igi-tur apparere arbitrer, quis fit E.T. morbus, quæ illiuscaufæ, quae confequifo-leat fymptomata, atq; etiam in quonam gradu morb. fit : fupereft,vt inquiramus primas huius mali fcaturigines,amp;fontes, tu fomites alenrcs,foucntes,amp; augentes hunc morbu. Pratcrea vt confideremus curparoxyfmifubinderecurrat, ac pro-

pcmodûquotidie ftatis temporibus; amp;nbsp;quænâ fintcurationis remoræ, morbiqj nutrices. Sic fané abfcluta erit hui’ mor-bi c5fideratio, amp;nbsp;reftius poftea intelligi poterunt ea, quæ de vidus ratione, amp;nbsp;de remediis morbo opponédis dicéturJgi-tur, (vthincordiar) quicunq; Afthmati funt obnoxij,ferè habet ventriculû frigi-dü, imbecillum,flatulentü; cparcalidu, rencs obftrudos,q omnia coiundis opens plurimu faciuntad repletionem capi tis, præfertim fi accedat intemperatia in ededo amp;bibendo,vini potio largior,cib. vitiofus,conuiuia cxtenfain multam node, aër vaporarioru, fi poft ea caput mox exponatur frigori,aliaq;in vidus ratione errata. V entriculü imbecillu eflc iatis de clarat tatus phlegmatii prouentus,amp; tan tacraftbru flatuum copia. Epatis calidita têarguitrubedofacieiamp;nafi,quamemi-ni in iuuenili etia ætate fc excrere amp;nbsp;có-fpici in extremitate nafi,cii eftem’W^'w, fecutæfuntpuftulæ audicaloris indicia. Ren.obftrud.indicant arenulx,fiibinde cü vrina prodeuntes admixtis phlegma-ticis refolut. Atq; ipfi etia renes interdu incalcfcunt, amp;: epatis cahditatcmaugêc.

7^ CoNsiLTOR. Medici N.

Iraq; eu membra hæc dilTimili finttem-peratura, dilTimilê quoq; fobolem procréant; ventriculus pituitam,eparvftos humores, renesarenulas. Sedincapite replendo opéras traduntmutuas. Nam épar caliditate fua agens in materia cru-dam in ventriculocontcntam , multum fumorû ad caput impellic , quemadmo-dum ab igné circupodto ollæ, magnam videmus effumationem ferri ex olla ad operculum,quanquam in E.T.à toto et-iam corporis habitu ad cerebrum fitex-halatio. Quodfi fimulaccedatrenûob-ftruélio.multô magisaugetur capitis re-pletio regurgitatione feri. Na fieri non poteft, vt rencs tantam vim feri (etiamfî vrinalibcrè profluat) attrahant amp;nbsp;emit-tant, quanta in tanta concodionis im-becillitate generatur. Ita lànè repletur caputfumis, amp;fcrofishumoribus. Scd fumi illi ab inferioribus membris ad cerebrum elati, mox condenlantur in bumorcs , veluti videmus fumos calore ignis ad operculum ollæ fublatos protinus concrefeere in guttas. Cerebrû quidem famos aduentantes arcere non poteft, amp;rc-

LiberIIIÎ. 75

amp;rcciperecogitur: verum, vbi exfumis humoresnati funt,grauatur cerebrum, vt onus humorum à fe excutere, amp;nbsp;quo-cunq-, dcriuare tetet. Inde fiunt catarrbi amp;nbsp;defluxiones,quæ plærunque tendunt ad partem corporis debiliorem. Itaque cum cerebrum fe ab humonbus exonérât, amp;nbsp;materiam ad fluendum paratam protrudit,deturbantur catarrbi ad pul-mones tanquam ad partem imbecilho-rem,amp;dccliuiorem,vt quxinfluxuire-fiftere no valeat. Hoc modopulmones, 4ui propter debditatem etiam fua propria excrementa reiicere non poffunt, onerantur,grauatur,ac pene opprimun-tur aliunde miffis pituitofis fuperfluitati-bus,quac etiamfi vifcidx non eflent, tales eas redderetpulmo. Vifcofa ilia materia fenfim adhçrefeit cauitatibus pulmonis, amp;nbsp;afperx artcriæ,viamq-, fpiritui faci t an-guftiorem,amp;fpirationedifficiliorcm.Hi funt fontes,hi fomites huius morbi. Hçc funt, quæ Afthmafouent, atq; alimenta miniftrant. Hæc funt,qux materiam accumulant paroxyfmis, vt citius amp;nbsp;vche-mentius recurrant. Sedfortaffemirutn

74C0NSIL10R, Medicin.

videturE.T.quôd exacerbationes pix-runquefentiûturàcibojVelutihorater-tia à prandio, amp;nbsp;nodu poft vndccimam-ld fanc fit primum rationc motus hu-morum.Nam acceffiones omnes,quïe ex crudis humoribus excitantur, non mane,autmeridie, ftdad veiperam, amp;nbsp;nodu plærunque incidunt, eó quod ’ tùm moueaturhumor ille, id quod Ga-lenus quoque obferuauicin libris Mc-thodi. Solct tarneneos, qui vere Afth-jnatici funt acceflio magis vrgere circa medium nodis, non folum propter motum pituitoft humoris ; verumetiam quianoduin fomno delabuntur ex ca-pite pituitofa: fluxiones in thoraccm, adiuuante ad hoe qualitate noóhis fri-gidaamp;humida. Ac noélisquidem initio durulenta fit defluxio, fuiFerturde-ftillatio, amp;nbsp;quietem ac fomnum cape-re licetjfed vbi iam multum humoris ag-geftumeft,amp; humorille circamedium nodis moueri incipit, tùm natura fuf-focationemmetuens infurgit, amp;euigi-lare æger magno conatu amp;nbsp;impetu re-iieere conatur id quodinfluxit, ne in-terci-

LiBER Illi. '75 tercipiatur anhelitus. Hinc multa an-helatio amp;nbsp;tuffis, duriter concutiuntur pulmones, ciiciuntur cum violentia multæmatenæ craflæ,quæin meanbus pulmonum delitefcebant, amp;nbsp;firmiter adhærebant. Ex vehementi ilia corporis concuffione vicing criam partes per-celluntur, dolent fcapulæ inter anhe-landum , quaflantur partes ventriculo vicinæ,vtnonnunquam invehementi-bus paroxyfmis poft tuffim fequatur bills vomitus, bile in ventriculum fie a« gitatum refluente. Eft amp;nbsp;alia tardio-ris acceflionis caufa, nempe cur non protinus à cibo inuadat paroxyfmus: fed per aliquot horas poft cibum. E-ius ratio hxc eft. Membra concoftio-nibus deftinata tarde amp;nbsp;ncgligenter mu-nus fuum adminiftrant, ob imbecilli-tatem, quam adefte indicat vrina pallida , turbida, fedimentum crudum, non feparatum à rcliqua vrina, fed di-uulfum , atomis plenum. Cibo igitur fumpto ventriculus ob debilitatem amp;: defedum fui caloris non protinus ag-greditur cibum,aut vincerc poteft large

7^ CoNsiLiOR. Medicin.

ingeftum ; fed calor initio tanquam op-preifus fuccumbit, poft aliquot demùm horas fe excrit, amp;nbsp;maifarnin ventnculo adhuc crudam in flatus dilfoluitjà quitus fit ilia circa præcordia comprclflo amp;nbsp;anguftiaatq; cffumatio in caput. Ccr-nimushoc ipfumin igne modico,cuifi fuperimpofitafit magna ftrues Iignoru, prxfcrtim humidorum, nontantæfup-petunt vires, vt ligna occuper, vincat,ôi eôperducat,vtftatim inardelcant, quin potiùs ignis initio fuffocari putatur,poft-cà paulatimfeexpandés, vimfuam profeet, agensque in lignafumos craflos excitât, plures certè turn quam flammas. Proinde non mirum eft, circa tempus luraptionis cibi(vt decima amp;nbsp;quinta) omnia quietiora amp;nbsp;mitiora efle. Nam turn cibus ingeftus vires ventriculi ob-tüdit,amp; naturam opprimit,vt fe non ni-ft poft aliquot horas recolligere, amp;nbsp;con-codionem aggredi poflit. Vbi itaq; poft aliquot horas calor ventriculi recolle-âis viribus agerc incipit in cruda illa amp;nbsp;incoda; non mirum exinflationib. turn excitatis exafperari morbum, amp;nbsp;Afth-matica

Liber! IIT. 77 matica turn maxime fentiri fymptoma-ia,præfertim éoncurrentc tempore motus humoris. Durât autem exacerbatio eo vfq; donec calor increfeés difeufletit flatus.Sicinlignisincenfis durâtfumus, quouique ignis viccrit humidum dlud in lignis, quod atros fumos ex fe reddit. Pofteacùmnonfumis, fed flammis co-quitur, minus fentitur incommodi. Arque hinceftquod mancAfthmatici melius habent,quàm aliistemporibus. Hçc eft morbi totiusamp; paraxyfmorum ratio, ac patere iam ex hadenus didis arbitrer, quàm minime negligendum aut leui-ter habendum fit hoc pertinaxmalum, quod non tantùm moleftias multas amp;nbsp;anxios cruciatusfccum adfert comités: fed periculi etiam plénum eft. Nam ni-fi fubinde tenaxilla pituita incifa amp;nbsp;ab-fterfa ex pulmonibus promoueatur, femper aggeritur plus materiæ, amp;nbsp;meatus fiunt anguftiores,amp;fpiritus difficul-tate maiorc trahitur, Ipfa quoque pituita magis magisque tempore accre-feit, amp;nbsp;fupra modum euadit vifeida, vt abigi renuens fpiritum interclufura,amp;

78 CoNSILIOR. Me DICIN', fuffocationem allatura videatur. Quin-etiam aliquando pituita veruftate con-crefcitingrandinem,atque etiam inter-dum- in veros calculas. Obferuatum-que efta quibufdam in valida tuifi calcules hordei, auc pifi magnitudinc re-iedos efle. Ac mifcra ünè res eft verfari in mem fubitæ ftrangulacionis.Scd for-tafle dieet E. T. multa hadenus tentara amp;vfurpata efle, nee tarnen inde de-fiifle aut decreuifle morbum, fed con-tinuis potius incrementis audum efle. Vidcamusquid incaulafit, cur hic morbus E. T. peculiaritcr infeftet, amp;nbsp;quid obftiterit quo minus curatio euentum optatum confecuta fit. Ita fimul appa-rebit quid alat , amp;nbsp;fuftentet morbum, amp;nbsp;in quo potiflimum pofthac fit ela-borandum. Primum in E. T. fuit mul-tó ante quafi difpofitio quidam ad hunc morbum. Nam in iuucnili etiam ætate E. T. poft cibum anhelauit,S^ alias deftillationibus amp;tuflï fubinde cor-ripi folita eft. Quiconque autem frequenter catarrhis amp;nbsp;tufli vexantur, SC anguftos habent pulmoncs,ardumque

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;thora-

Liber HIT. 79 thoracem, hi ad anhelationes amp;nbsp;afth-ma opportuni funt. Facile quoque Afth-maincurrunt illi, qui vel natura, velo-tio,vcl vidus intemperantia redditi funt obefiores. Omnium autem maxime ad afthma proni funt, qui tales cum fint, ad fenium vergunt. Seneóhus enim ag-grauatmorbum,amp; faciteumcuratudif-ficiliorem. Deinde morbum proion-gat amp;nbsp;fouet, caloris naturalis defedus. In omnibus enim Afthmate laboran-tibus calor naturalis imminuitur,ac pro-pemodum fufFocatur,primumquidem ob pituitoforum humorum copiam, quæ calorem non aliter opprimit, quàm ignem modicum magna ftrues lignorum impofita,vtfupradidumeft. Deinde nulla fit caloris excitatio flabello cxercitiorum, cum protinus ad mo-tum pauló concitatiorem fequatur an-helatio. Præterea fuliginum non fit iu-ftadifflatio à corde, nee excremêtorum difeuffio : vnde calorem natiuum minui ac ferè extingui neceffe cft. Sic videmus imminui ignem filiberüaërcm,amp;diffla-tum non habeat.Sic extingui canddam

So CoNsiLioR. Medicin.

feccenfam confpicimus impofito vitro aut ollula ob ncgatam expirationem-Qn^* ^Ti^g'^autemdtminuicur caloma-mraiis, eódetcrior amp;infelicior fit con-coftio. Ex dcbiliconcodione quid a' ]iud expettari poteft,quam cruditates Si phlegmaca. Nam amp;nbsp;infoco videmusi-gne imminuto cruda omnia rclinqui-Hæc eft caufa cur tarn multa generen' tur phlegmata , amp;nbsp;femper rurfus noui procreentur , etiam poft vfurpata pur-gantia. Sed pergamus inquircrc, quid prærerea ex imminuto calore confe-quatur. Calor debilis excremeta in corpore bine inde nata difcutere minime poteft. Igitur ea retinentur in corporc, iisque vehementer grauatur corpus,Si maxime caput. Adeft quidem epati$ calor fatis magnus, fed qui nonadcon-codionem, verùm ad aduftionem hu' morum facit, neque is difeutit fumos, fedeleuat amp;promouet, vtad caput fc' rantur, idque hocmodo rcpletum va-poribus amp;nbsp;pituitofis humoribus, catar' rhofum amp;nbsp;pronum ad defluxiones ad pedus efficitur, nec vllus apparet i n dc-fluxio-

Liber HIT. 8( fluxionibus finis, cùm ex inferiore parte corporis continua acceflîones feu augmenta fuppeditentur. Adhæcmalaac-cedit amp;nbsp;illud,quôd via catarrhalis à capi-lead pulmones, diuturnitate fluxionis reddita eft valde trita,vt nunc omnia ex-crementofa,fiuecxintemperantiaamp;po tulargiore; fine alio quocunque modo in capite nata, aut aliunde mifla, per bac viamdecliuemamp; lubricam protinusde-labanturad pedus. Acnefeioannoma-ximam catarrhisad pulmonem ruendi occafionem dederit, repulfio fluxionis, quæ ad partes facici amp;nbsp;nafum antea ferri folitaeft.Quemadmodû enim flumina fi liber illis curfus in priorc alueo inhibea-tur, ad aliam fe conuertunt partem, amp;nbsp;viam quærunt deprefliorem: ita amp;nbsp;flu-xiones fi vel tranûtus iis ad loca con-fueta negetur, aut ab exterioribus partibus introrfum repellantur, ad partes feruntur declines amp;: imbecilliores. Ita-quenon ceflante catarrho, amp;nbsp;altcrius quafi fluuij acceflione audo, pulmones repleti funt influente in fiftulas amp;nbsp;caucr-nas pulmonis materia pituitofa, catar*

F

81 CoNsiLio R. Medici N.

rhali excreméticia. Inde occupati amp;nbsp;de-bilitatipulmones (materia illaiam altè impada) non pofluntrefiftereinfluxui» fed recipere amp;nbsp;fufferre cogütur,deftilla-tes acapite pluuias amp;imbres. AtqihinC cft,quód plenitudo pcdoris in E.T.pet-manet eadêiamp; fymptomatum, quæ cam confequuntur incrementamaiora, qua décrémenta percipiuntur. Et licet ali-quapoft fumpta medicamenta alleua-tiofentiri videatur: ramen recurrenti-bus caufis, recurrunt etiam paroxyfmi Afthmatici. Quidigituragendum (inquiet E. T. ) vt huic malo eatur obuiam, nefiatgrauius ? Cumq; morbus non ni-fi ablationc caufæ tolli, aut certè mitiga-ti poflit, quomodo caufæ auferend«, amp;nbsp;paroxy finis occafiones redeundi præ-cidendæ funt? Notabo paucis, amp;nbsp;qui* dem in genere quid fado opus fit. Nam in hoc latino feripto id tantum ago, vt E. T. totam morbi fui rationem cogni-tam habeat,ac rotum etiamcurationis confilium intclligat. In Germanico verb exponam vfum remediorum amp;nbsp;rationem viuendi inlioc morbo commo-dam

Liber IIIL gj damJn hoc E* T. morbo multa fanc oc-curruntagenda. Peóluseftplenum, amp;nbsp;rec^uiric inanitionem, pituita crafla amp;nbsp;vifcida impadaeft cannis pulmonum* ea effet à pedore promouenda, meatus refpirationis funt angufti, hi effent dilatandi. Caput eft humiditate plenum, id effet euacuandum, eftquoque catarthofum, amp;nbsp;catarthi delabunturad pulraones,proinde auertenda effet flu-xio ad alium aliqucm locum, amp;nbsp;intcr-cipiendus curfus eius, ne protinus ad peftus rueret. Reliquæhumiditates cerebri amp;nbsp;catarthi effent exiccandae, 8^ fumidifcutiendi. Turn præterea corri* genda effet ventriculi frigiditas amp;nbsp;hu- • miditas, ne tantùm pituitæ generarc-tur, reprimenda cpatiscaliditas,netni-nor effet vftorum humorum prouen-tus, renes aperti tenendi, ne ab iis re-gurgitatione feri fada fuperiora mêbra molcftiaafficercntur. Deniqi totü corpus cu excrementieüs humoribus refer-tum fit,indigeret cuacuatione,amp; cxcita-tione caloris naturalis •, quadoquidem is laguet,amp;: fcrè oppreffus eft.In tata agen-

84 CONSILIOR. MeDICI^Î.

dorum multitudine, femperrefpicien* dumeftad praefentem pedons ftatum, an is vehementer fubitam vrgeat cura-tionem, vtfitin acceffionibus paroxyf-inoru. Tumenim ccleri opus eftreme« dio,quod pedusdilater, amp;anhelicü facial Iiberiorem5ne incidat fuffocatio. At fi morbus concedit inducias turn con-fultius eft Afthmatis iam vetufti curario-ncm,amp;apericulofis paroxyfinis præfer-uationemgt;ordineinftitui,amp; caufas aU' ferri fine tumultu at^i incommodo corporis. Igitur extra paroxyfmorum rem-poraficagatur.Primum cùm in E.T.cot porc,ob caufas fuprà expofitas, non exi' gua fit pedoris, capitis, aliarumquc paf' num corporis repletio, minuenda eftd per vniucriâlem aliquam corporis eua-cuatiunculam. Talis eft potiuncula A cófcripta E.T.àclariltviro ^Dn.D.Gua' ro,foccro meo,amp;antea ab E.T.vfurpata Ea bcnignis amp;nbsp;mitibus cóftat ingredien' tibus.Nam inAfthmaticis diligenterca' uendum eft:,nc dentureisfortiaeuacU' antia.àquibuscommoucaturamp;agitetui materia, ipfæque fluxioncs augeantut

Vide

Liber IIII. 8j

Vidcmus namq-, homines alioqui fanoS ' poftpurgationem mulcum expuere, amp;nbsp;. fcpèemungerenares, ob motam mate-* na; quantó magis accidcre hoc illis poG ' fet, quibus fpontè amp;nbsp;quidem continuo * fluxionesad pe£tus feruntur, Huius po-' tiunculç vfus interdû repeti poteft.Nana * in Afthmate ob morbilongitudincm amp;nbsp;' contumaciam, fepe lenes purgationes '' per cómoda intcrualla repetere oportet, ’' cum nonliceat fortiter aggredi amp;nbsp;trahe-'' rcmatcriam incralTatam. Vcntriculum, •' cpar, caput, amp;nbsp;pedus potiiTimü à fuper-'' fluis humoribus colledis libérât, atqi ita '* carptim imminuendo repletionê, accu-1' mulationem materiæ prohiber,Tenea-f' tur itaq-, de vfu huius potiunculç hoc do-’* cumentum,vtimmodica repletionc v-*' furpetur pro leni purgatione,amp; qua: pet ^ intcrualla repeti poffit, animaduerfa no-* nahumorum coaccruatione. Inmagnis * verb rcpletionibus,amp; pra:cipuc verno Sc J^ autumnalitêporc, vbi præceflît vita ini’ temperans,autabaura inclemétioreita y irritatû eft malum hadenus quictum, vt 1' integra cijratio inftituenda fintu vfurpe-‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F 5

8^ CONSILIOR. MeDICIN.

tur pro mincratiuo, hoc eft,pre curatio-nis initio. Ifto fanè return ftatu,cùm iani per potiunculam communesmateriç,K fordesedudæfunt, pergendû eftporro ad remotiora membra, ex iisque pituite prius præparata educenda eft. C^iae-nim pituita caput grauans, amp;nbsp;in peclorc refpirationis itinera obfidens,vehementer vifcidaamp; tenax eft,vt fe non patiatut auelli amp;nbsp;cduci, nifi fit attenuata : ideo præparatoria potionc opus eft ( digefti' uum vulgó vocant) vt craifities pituite incidatur,vifciditas abftergatur,durities emolliatur,amp; fimul pedus leniatur, vt fe pillulis póft vfurpandis magis præbeac morigeram, amp;nbsp;leuigato tranfitu faciliu$ fcreatu amp;nbsp;tufti reiici poffit. Hoc confilio conferipta eft potio B. quatuor haufti' bus ebibenda. Neque enim vno haU' ftulo tam tenacis materie præparatiô fufiîciêsperfici poftet. Hineiam per pO' tionem præparata materia vrendume^ pillulis C. quæ pituita iamattenuatain^ capiteamp;pedoreeducerent. Poftearof bris præcipuis àpituitæ copia anteade' bijitatis, ôf nunc à purgatione nonP'J

Liber IIII. 87 hil affliélis/vt funt ventriculus, cpar, ca-put amp;pedus)fua viciffim debetur corro-boratio, vc vires corum reftaurentur. Id facient efficacicer rotulæ D.quæ non fo-lùmhumiditatem prçdidorû membro-rû exiccant, fed vires etiam fingulis fug-gerunt,amp; prçterea cor refieiunt.Ita pur-gato corpore, amp;corroboratis membris pra:cipuis,omnis iam cura vertenda cft adthoracemrepurgandum,amp;advifcidç pituita:in pedore contenta: expeftora-tionem, fed quia,(vc fuprà didum eft)pi-tuita vehementer vifeofa amp;nbsp;tenax eft,vt vetuftate quafi concrerit in craffitiem amp;nbsp;duritiem aliqua •, ac præterea frigida eft, vt vêtus hofpitiûnonifi coaftarelinque* re velit:ideó peftoralia quæ ad ped’mû-dificandu vfurpabûtur, frigidû ilium hu-morem calfacere,attenuate,incidere,amp; abftergere debent, addëdaq; fimul,quæ aliquantulü humedet, ne materia nimiu exiccetur, atq; ctia mifcenda,qux flatus difcutiunt, quibus multum grauantur Afthmatici. PerhæciUudqritur, vt materia vifeidaadhçrés cauitatibus pulmo-nuattenuataexpeditius tuffiendo reiici

F 4

88 C o N s I LI o R. M E D I C I N.

poffit.Per nulla enim viam propnus pul-mones ab onerc fuo liberari pofsur. Sem per auté in pedoralibus remediis ftudê-dueft benignisamp; tempcratis.Nafiden-tur nimis calida, praifertim initio, tenue in pituita rcfoluituncraflum verb expui* tioni ineptü relinquitur. Sæpè etiam pef multum calida remediamateriaaliundè adpedustrahitur.Ac fi quistemerèvta-tur nimiü refoluêtibus,ei fi humor diffo-lutus fubito irruat, fuffocationis immi-net periculu. Non igitur temerc quæuis vfurpanda, fed ea faltem in vfum accer-fenda,quæ no funt vehementia, amp;ad 1e-niendu ac dilatandu pedus faciunt.Horum vfus frequens efle debet,neq; enim tam tenax pituita fe facile emolliri amp;nbsp;at-tenuari finir, nifi crebro reiterentur me* dicamenta.Sed tamê vfuseorualiquado poteft intermitti ne nimium defatigc-tur, amp;nbsp;moleftetur ventriculus. Neq; et* iam iifdem remediis cöntinenter vten' dum eft, fed varietate gratificandu na' turæ.Natura enim contemnit remedia quibus aifucuit. Hac de caufaannotaui aliquot formas remediorum ad pedus

Liber IIIL 89

vtilium, vtE.T. pro voluntate,aut com-modicate, auc etiam pro animaduerfa operationis efficacia, nunc hoc nunc il-lo vti, amp;nbsp;variationem vel alternacionem inftituere poffit. Defcripfi igitur potio-nem pcdoralem, fyrupos Joch feu lam-bitiuum, puluerem, aliatp facile parabi-ha. V fus corum eft manc ante cibum, amp;nbsp;ante ccenam, atque etiam poft medium nodis. Verum hçc aut his fimilia iam an-tea quoq; vfurpata effe dieet E. T. nee tarnen adhuc valetudinem in meliorem ftatum redaftam effe.Equidem non du-bito multa, eaq; optima remediahade-nus vfurpata fuiffc,fed forte non fada e ft corum continuatio talis,qualis require-batur.Nam(vtfaepèiam diftum) pituita, quæ multo tempore impala fuit, amp;nbsp;fir-miter adhæret cauitatibus, nonpatitur fe in tanta tenacitate auelli, nifi crebra lenitionc, incifione, amp;nbsp;deterfione. Vi-demus fiquidé nee anciUas cantharum obfoletum mundarc, Se nitidum effiee-re poife, nifi multum diuq; continentcr fordes defrieent. Deinde fortaffe non üs, quibus oportuit temporibus, nee to-

90 CoNSILIOR. Me DI CI N. ties,quotics dcbuit pituitç fafta eft ablatio, Nam tempora ilia quibus colligitur pituita,autcollelt;ftaeft, fentiri magisab xgris qua fcribi à medico poftunt. Quis poteft ancillis prxfcribere quoties ver-rendum fit vaporarium , cùm alpedus immunditiei fatis ipfas eadc re moneat. Adh±c non præciia funt Afthmati au-gmenta.Continuè fluere perrexit catar-rhusa capite adpulmoncs, fuppeditata funt fluxui quotidiana incrementa ex vcntriculo amp;nbsp;inferioribus partibus. Ac-ceflerût interdumobftrudiones renum amp;alui,deniq; perhabitum corporis non fafta eft fuliginu difflatio,amp; reliquiarum difcuflïoamp;exiccatio.Nihiligiturmirum Afthma in vigore fuo permafifte durante caulàjamp;tatisacceflîonibusauifta. Eft igitur poft vfurpata vniucrfalia,his quoq; fomitibus confulendum: nonquódvc-lim vtE.T. fibiquaficrucemftatuattot remediis, fed vt in próptu fint, amp;nbsp;ad ma-num quoties iis opus eft. Praccidentur Afthmati augmenta commodiffimè, fi dabitur opera, vt pituita cerebri detraha tur,diuertatur, óó reliquiae cxiccentur.

Dein-

Liber IIII. ji

Deinde vt catarrho iter ad pulmones in-cercipiatur. Catarrhis au tem augmenta fub trahentur, fi membra inferioris ventris,videlicet, ventriculus,epar,aluus, amp;nbsp;renes, munda amp;nbsp;aperta retinebuntur, Sc in officio fuerint, atqi ipfe etiam habitus corporis difflari poterit.Hæc omniadu-plici expediri poffunt via, ncmpè medi-camentis caput amp;nbsp;inferioramembra cx-onerantibus,amp; corrigêtibus,amp; viótus ra-tione comoda, per quam præcaueri po-teft noui augméti hoc eft, pituits gene-ratio. Caput igitur E.T.cu fit catarrhosu amp;nbsp;è ventriculo crebrç cxhalationes effe-rantur, fubinde indiget pituitæ euacua-tione,detraâ:ione,amp; diuerfione,præfer-tim ante tempora paroxyfmorû. Quare cû vel grauitas capitis, vel catarrh! muh’ fentietur delapfus,vfurpabuntur eu com modo pillulç catarrhales mane. Ac fi ma teria putabitur effe cStumacior,præmit-ti poterit häuft’ digeftiuus,vt attenuetur humor,amp; pillulis fît obfequentior. Si veto materia non erit multa, nec catarrhus impetuose fluit, fed metuitur faltem, turn folicitari deorfum amp;dcy^hi poterit

9t CoNsiLioR. Medic I N.

per piUulas ante cœna vfurpandas. Hare cnim amp;nbsp;ventriculi fordes mundant, amp;nbsp;fumos furfuin repentes quafi inicdama nuretrahunt. Neccurandum magno-perè etiamfi non muhç fcquantur fedes. Satis cnim eft, fimateriæ catarrhosau-gmentatura: via oftendatur ad exitum perinteftina. In vniuerfum autem hoc de purgantibus tenendum eft,purgatio-nes fæpc repetendas eife, ob morbi lon-gitudinem , amp;nbsp;humoris contumaciam, amp;nbsp;purgationes ipfas non vehementes eG fedebere. Neq. enim purgandum efle cum, materia vclut feruet in pulmone, aut exundat in paroxyfrais. Non cnim acceihonis tempore agitanda eft materia purgatione, ne largius in pulmones influât. Cum vero pituita à capite detra-da eft, tum reliqua pituita deriuada per nares,attrado in nares ter vel quatcr ante cibu fuccocx beta vel maiorana cum pauco vino albo, vel vfurpari potent a-qua tranfmifla. Per apophlegmatifmos feu mafticatoria inftituere deriuationc non eft tutum. Ita enim pituita in fauces amp;nbsp;os duccretur, vnde facilis eflet 1a-

P^“5

Liber 1111. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;95

pfus in pulmones. Diucrtitur etiam ali-quidmarerix àcapitelotionc pedû.Pof-lunt itaq; interdum mane leuari pedes cxdecodoherbarumbetonicæ, fai 11 ix, inaioranæ,rorifmanni,feniculi,chamo-millx,fiue omnes fumantur ad decodû, fiue aliquæ. His fane modis caput à pi-tuita amp;nbsp;catarrhis liberatur, ac cùm de-trada iam erit materia, fumi porto difcu tiendi funt, amp;nbsp;exiccandæ humiditatum reliquix. Idprimùmfiet, fi caput mane pedinepurodiumultumq;pedatur, amp;nbsp;digitis etiam leniter fricetur. Ita enim per futuras capitis exhalant vaporcs. Ca-putlauareinterdum, velutin i4diebus femel(præfcrtim capite non multum rc-plcto prius euacuato)non inutile eft:fcd fieri debet mane, die fereno, lixiuio ex cineribus farmentorum parato, in quo maccratus fit facculus ex herbis caput confortantibus. Ne veró fit opus fxpe lauare caput, quidam xftatc fub pilco, velmitra geftant chartammoHemquo-iidie alterando-, hyeme vero particulam fuftanicx {ffanhen) camquefxpe lauari curant. Poft lotionemcapitis, tergatut

94 CONSÏLIOR. MeDICIîT.

pannis afperis. Capite benè exitcato fri-' cari poflunt commilîuræ puluerc, aut ß non placer vfus pulueris, iniiciatur pul-uisinpauxillumvini, eoqj vinofricérur commiHiiræ,vt hac quo^j ratione humi-ditaris reliquiæ exiccentur. Ad id quoqj confcrt odor nigellæ inacetopriusma-ceratæ amp;nbsp;exiccatæ. Supereft alia curagt; quomodo fluxioni iter ad peftus inhi-bendumfit. Adeamremaecommoda-tiflimumeft faccharum roiaceum, fi in introitu ledi fumatur,amp; fi minus opere-tur,adiungatur illialiquidtburis. Vfur-pariautem Cubnofte debet, faccharum vetus ; interdiu autem nonnunquam recens ad contemperandum epar. Fortioribus adftringentibus vti, hïc non eft tu-tum.Cæterùmquæhadenus ditta funty non quidem femper vfurpanda funt,fed per interualla, fæpius aut rarius, iuxta a-nimaduerfam capitis ex humiditate re-pletionem: ventriculi veró in ofticio rc-tincndi, amp;nbsp;vidus rationis cura quotidia-na efte dcbet.Diligenter fanè prouidea-tur, vt ventriculus fit mundus amp;nbsp;benè concoquat. Quodfiintcrdutnaniinad-uer-

Liber IIII. ^j uertetur cruditaris præ/cnria, aut pitui-tæcollcôlio, quodexinflatione vetricu-li, coprcflione præcordiorum,tcnfione hypochondrior um,amp; aliis fignis fatis ap-parebit, turn lene aliquod medicamen-tumfumatur, quodpituitacx aluopro-moueat, antequam plus coaccructur, aut ad remotiora loca perueniat.Prxfta-re id poiTuntpilIulæante cœna, de quitus fuprà eft fada mentiOjquæ amp;nbsp;ventri-culum mundant, amp;nbsp;pituitam è capite al-liciunt. Inprimis veto iuuadus ventriculus, vtredè cibos cocoquat. Quiaigitur frigiditas amp;nbsp;humiditas eius, maximû co-codioniirapedimentumaffert,proindc egregiè profuturû effet, fi E» T. vteretur fubinde puluere ftomachali craffb,vna aut altéra hora ante cibuna, qui vêtricu-lum calefaceret amp;nbsp;rcficearct,amp;capiti et-iam plurimû conduceret. Quaquam ct-iamrotulçfupcrioresD.eaadremvtiles funt. Quinetia fi interdum feptégrana piperis, femel tantum per medium feda deglutirëtur,optime calefaceret amp;exic-carét ventriculum finevlla epatisnoxa. Nam pipere non comminutocalor eius ad cpar non pertingit, fed in vcntriculo

^6 CoNSILIOR. MeDICIN.

tantum vires fuasexerit, acpoftca cum cxcrementis excernitur. Quod fi ventriculus externo etia præfidio opus ha-beret, viribus nimirumillius vehementer artritis, turn imponipofiet facculuS ftomachalisantecibum, qui ventriculi caloré foueret,frigiditatem corrigeret, amp;nbsp;concodionéiuuaret. Hepatiscalor ö incrcfcere videretur contéperari poteft » faccharo rofaceo recenti, vt fupra rela-tum eft, aut radicibus cichorij conditis. Omninó autem opera danda, vtexcre-mêtis per aluum quotidianus pateat exh tus,vtq; potius fuppofitorioautclyfterc, aut alio quocunq; modo promoueatut cxcrctio, quam vt fordibus effumaturis furfum,'amp; fuperiora membra grauaturiJ longiusconcedaturhofpitium. Pretere« renumcuranequaquam leuiter haben' da eft, amp;nbsp;prouidendu nevel incalefcant nimium, vel obftruantur arenulis, aut crafta pituita. Id enim cum accidit, amp;nbsp;’^^^“‘■g**:^“® ^^ fuperiora membra, plurimum moleftiæcapiti amp;pelt;ftoriin' fertur. Itaq; in thoracis malis femper alt;J renes quoqj refpicio. Sedari autem aut calot

LiBER IIII. sy

calorrenum poteft vngnenrorofiMef mane amp;nbsp;vefperi loco renum inundo lt;nbsp;amp;nbsp;aperiri obllrudioiiire cicerum, incoólis radicibuspetrofclini amp;nbsp;feniculi, ita ta-mé vt præceircnt euacuatio aliqua. Non tarnen his temerc,fedcö neceflicas exe-geritvtendum. Quoniam veró exhabi-tu corporis, ex retéris videlicet fuligini-bus,multacatariho amp;nbsp;Aftbmati augmê-taaccedunt,eftamp;difcuflionis fuliginum ^fordium fub cutealiqua habenda ra-lio. Adeamrem confertfridio corporis totius (excepto pcdore) verfus infec-'na, mane in Icdo manu propria,aut tuo-rum. Sit autem fridio blanda.Nam valida exagitationéaliquam corpori indu-ceret,amp; citius acpelerarct, quam praeca-• ueret paroxyfmum.Multum etiam pro-deft fudor,qui amp;nbsp;fuligines amp;nbsp;aquofitates colledasfub cutedilcurit. Isfi nÓprodi-rctprouocari poftet dccodo ligni Gua-iaci ad § iiij calidè afsupti. Facit id quoqj - ad expedorationê, amp;nbsp;pituitæ in pedore incifioncm.Scio quoldam decodo ligni 'vföSjp potuquotidiano in vigorehuius inorbi, amp;aliosidfaltemloco vini initio

□iul G

J)8 CoNSILIOR. MeDICIï7.

paftusafliimpfiirc, ßccximiäindeopeni fenliffe, Affumptam ctiam theriacam lœ dorfeqnitur, fipriusdiluatur cumaqua fumiterrç.De Phleboromia hïc nihil di* xo,cum non fanguis,fed pituitofi humœ resexuperent Quanquam çratihus me-düs concedi poteft, fi nihil alioqui lit q» impediat. Rdcuaturenim inde corpus, amp;nbsp;languine dtdudo, fic quad quæda fän-gumis vfti amp;nbsp;epans contemperatio.HjC dequibusadumefthaólenus, videntut infpeciemleuiaefle, necadmodumad Afthmariscurationem perdnerejfed ramen vfu horum prqcidunturcatarrhisSi arthmati nouaaugmenta,amp; quali fonteS obftruuntur. ldq;muhömagisfit, (iaccédât bona viólus ratio, in qua potiHinia prælèruationis, atq; etiacurationispaf* iitaeft DehacquominiishÏcagam pro-lixius, facit alterum germanicum Icri' -ptü, in quoca,quænecedana duco,no-, tareconftitui. Oftendam (altem vnoaul altero exemplo quanti momenti htfe^ illarü rerum falubrium (qnas vulgó non naturales vocat)obferuatio. Quod enii” ad cibum amp;pûtû attinet, mehore vak' tudiot

Liber UIL 99 irudinevtuntur arthmatici infrugalivita amp;ieiuni, galias. Item fiabftineantàfrigi-disamp;aftnngentib. Oncrantesauté ven-tnculum vitra vires anbdacanxij, ^ ple-runq; inter crapulam paroxyImi exacer-bari lolcnt.ln aëris quoq-, cöftitutione in hoe morbo multum btüeft. Nam fufpi-riofi femper melius habent fereno cœlo, ’ ^nubilofo. Ærtaceirem melius,quam , Hyeme : ac vtplurimü acceffionesinua-j dere folee cœlohumidoamp;frigido. Pras-1 terea quieti femper fibi faniores viden-^ tur,cum ex motu pauló ccleriore, taan-j heloüHant,vt fuftocari metuant. Ita etia j minus cóqueruntur, fi dormiat capite amp;: thorace elatOj^dcpreffo. Minus grauari j pedus amp;nbsp;caput fentiut, fi funcaluo amp;nbsp;re-^ nib.apertis.Poftremó irati amp;nbsp;triftes fem-^ pet peius habet,q cùm læti fuut,aut tales effeftudét. Hæc fané eft curatio afthma-j, tis extra paroxy fmos, cùm morbus in-.j duciasconceditad caufarüablationem, ^ amp;nbsp;his modis præcidi polTunt paroxyfmis (( redeudi occafiones. Sed cu paroxyfmus 0 cüviolentiairruit, ibinecelÏeeftaliquid. » fubitó auxili) ad manu habere,q, fuffoca-5 tionéprohibeat. Tale præfidiûeftaqua 0 2.

loo CoNSiLioR. MediciN.

cinnamomi, veloxymel fciUicicumad' mixta aqua cinnamomi. Item caricæléü ficus tres acubus transfix^, amp;nbsp;macerat# in aqua vitæ pédorali. Tenen pofluni in orc theriaca amp;nbsp;mythridatium, amp;nbsp;paæ lulum de iis deglutiri. Reuellêda mate-lia per cucurbitulas, paulô fupra rcnuiH fitum affixas, ne fufFocet. Dilatant et-iam egre^è pedus ex ammoniaco pillæ la:, finoétu tresvel quinque dcglutian-tur, paroxyfmo vehemetervrgente. Iiâ fatis expofitam iam arbitroramp;morbiamp;' curationis rationcm.Nec eft quod E.T' multitudine remediorum, amp;nbsp;vfurpatiô-nisfrcquétiaolîendatur. Morbus enim cùm altas egerit radices, amp;nbsp;multos 113' ' beatfomites, multaetiam requirit. Si-quidem amp;nbsp;arbores,quç altas egerunt radices , amp;nbsp;nuracrofas habent fibras hu-illùc in terra difperfas, per quas alimen' taillisfuggerunturnonifi præcifisfibri’ euelli poflunt. Deindenôfubitoamp;con' fertim,fed fenfim amp;nbsp;pedetentim irrepü' morbus, qui nunceô vfqueprogrelTu’» frequentem remediorum vfum ac quæ fi continuationem exigit. Arque et' iai”

Liber IIII. ici iam prodeft habere medicamentorum fyluam, vt interdum inftirui poffit varia-tio, qua gaudere naturam nemo nefcit. Hæc, vt extaret aliquid meæ erga E. T. obferuantix amp;nbsp;beneuolentiæ argumentum, fcribere nó fum grauatus: amp;nbsp;quan-' quamintelligoamp;agnofco prolixiushæc ' à me expofita eire,quàm forte decuiffet; tarnen in banc partem peccare malui, quam committere, vt minus accurate morbi totius ratio expofita videretur. E.

’ T.bono (nempe, quæ à me fcripta funt) animoaccipiat, amp;dudium meuergaE.

' T.benignèinterpretetur.DatæFranco-furti pridieD.Michaelis, Anno157 5. '

\ Caspar Hofman, D. ele-’ CTORIS BrANDEBVRGI-

CIMEDICVSORD.

' CONSILIVM XII.

( Infiatulenta affeéHone, ç^ doloribui dürß.prD ^uodam NobUi'viro.

V' Aletvdinem haftenus in hoc corporefirmam non potuifleobti-' neri nihil mirum eft, cum omnis legiti-: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G 5

101 CoNSILIOR. MeDICIN. mamediciadio averacognitione mof-bignbemetur, amp;nbsp;eiusinprimiscaufe,à quaille dependet. Quodvero medicii-pü h'adtenus morbum nondum deprc-hcnderc poruerunn iiinc fadü eft,quo(l tot amp;nbsp;medici amp;nbsp;medicamenta in tanta varietatehadenus Rietintviiirpata,qui-bus amp;nbsp;naturæ adiones amp;nbsp;medici iudiciu perturbatum fuir. Ex fpecieautem do-loris pater, eum nullam aliam caufarO) quam flatus habere, qui à materia partim cruda partim corrupta oriûtur. Pof lè aurem ab his flatibus tantos dolores cieri, ij rediflame norunt, qui in fe ipW iam expcrti funt, quod ipfe amp;nbsp;propria cxperientia in me amp;nbsp;in aliis didici* Flatus, vt dixi,gignuntur à materia, materia ex cruditate, aut dcbili codionc. I4xlt;^ vero ab imbecillitate caloris natiui. Qu* bus de caufis, fi medicus quis in termi' nisfecontinet, primumvt calorem na-tiuum robotet: deinde vt codioneslau-dabiles fiant : tertio, vtnjateriaflatuun’ tollatur aut corrigatur : quarto, vtpaf' tes quæ affliguntur à flatibus, roborcæ tur, quod fit cemperamenti iHarumre-flitu-

Liber IIIL loj-fticutione, facile poteftfperari in cura-rionercftitutio. Quoniamautem figni-ficat medicus vim vitalem,atque animalem in veftro corpore fatisvalidam elle, folain naturalem languere , fpero huic quoque fuccurri poile. Sed ad id tempore amp;nbsp;optima cautione opus eft: maxi-ï mè ne in cibo amp;nbsp;potu quis error com-mictatur. I^am aliasremedia exteranihil proderunt. Ac ctfi minimè dubito, notam elfe Domino omnem viótus falu-brisatque infalubris rationem, nolo tarnen quaedam hue pertinentia, quam breuilfime recitare. Primum cibos o-mnes crudos caucat, amp;nbsp;difficilis con-coóbonis aut mah fucci, vt pilccs, lafti-cinia,frixa, legumina,olera, acetofa, pinguia. Vielusfit fimplex vt gallina, lixa, vclaiTua, perdices,capi, vitulina, ouina , leporina. Rurfus vitet anates, anferes, fuillam , bubulam , amp;eius generis alia. Sit interuallum inter pran-dium amp;nbsp;ccenam feptem horarum , amp;nbsp;templis ftridèobferuet, nee tarnen diu pnnrahat mëfara. Quod fl id præftare potell, fumptocibo paulifper ambulet,

G 4

104 CoNsiLioR. Medicin.

auCinfcllafedeat,nondormiat : præci-puum caput diæta eft, vt habeat potum conuenientem : ac quanquam medici non libenter vinum cum cereuifia mi-fceant, amp;nbsp;malim cum vri puro aliquo virio, vt Rhenano, nonfulfurato, non forti nimium, non acido, neq; nimium dulci, quale reperiri hinc inde poteft: tarnen quia intelligo ex viniviu exacer-bari dolores magis, quam cum eo non vtitur, putoid vel vini vitio fieri,vel quia nóreótcamp;legitime fumitur, Volo enirn modicè, non copiosè bibi, quicquid bi-bitur,amp; ad earn moderationem aifuefie-rieftnecefie. VtrumqueenimabalTue-fiiólionc eft amp;nbsp;parum, amp;:multumbibe-re; ^quodvitiosèdidicimus, ideadern opera poffumus dedifcere. Certe hau-ftus illi immodici extinguunt calorem natiuu,amp; vapores inde geniti non modó catarrhorum, fed-amp; flatuum cauGexi-ftunt. Quæ res facit vt cxiftimem,nifi in hoe nobiliirimus Dominus temperate fibi didicerit, nihil fperandum efleacu-lt;ratione auxilij. Aquas codas veile ini-perareiis, quialTuetinonfunt, minimè

Liber HIT. 105 probo, maxime fi anifum incoquatur. Quod fi tarnen aqua talis place t,particu- nbsp;nbsp;'

lamZinziberis fecet in panes duas amp;nbsp;co-quaturinaqua, cum fevuet decoduin-iice cinnamomum cum pauco factha-ro. Dc eo vti poteft cum volet,ira tarnen vt fèmpevaliquid addatbonivini.Quqd. ficereuifiammalit, quam aquam,hor-dcacea: affuefiat, qualis eft ortrandica. Si triticcam, ea fit defecata,pura,amp; è bo-no tritico cofta. Initium faciat à ccreui-fia,pofteavinum fupcrbibat. Finiatau-tem bauftu cereuifix,ln principio men-fç vtatur iufculis,non tarnen fiequenter, amp;nbsp;iniiciat grana piperis integra fcx vel nouem.Vefperi piper contufum inouo forbili. Claudarur autem femper coena vel prandium diacitonitein Ipcciebüs, vel hoc puluere peptico:.

y Panis albi tofti ft ß. Coriand.præparat,3 iij, Cinnam0m.El.5ij. Maftich-gj.

Sacch.albiir. ft. ij. Mifc.f.Tragxa. Tantum de viólus ratione,hoc eft, parte prxcipuain curatione,quæ fi abfitjCæte-

io6 CoNsnioR. Medicin.

ra nihil proficient. Quod vcró ad medr cam enta attinet, pauca hoc tépore prx-fcnbam, cum videam iam ante xgruni nimis multis führe obrutum, vt non mi-rum eifer, fialij cafus etiam interueniP fent. Ad alui folutioné fuadeo, vt à pur-gantibus in totum abftineat: amp;nbsp;fi quid fuerit neceifarium , vtatur clyfiere tali» Accipiatur pinguedo iuris gallinæbenè filiti.amp; addatur^j Myrrhæ,amp; infunda-tur. Semel auté vel bisinfeptimanave-fjieri ante fomnum vtatur nunc myrrha, nunc thure cum faccharo rofaceo quantitate trium piforü. Potefi etiam vtihoc fuppofitorio:

^ Pul. nigellx.

Silcr. montan, an.^j.

Succi Rutæ.

Cyclamin.

Cæpar.q.f.

Et cum melle codof.fuppofitoria.

Proderit enim etiam ad flatus euotan-dos.Perosfumatfingulisfeptimanis mane Theriacem optimam, vel Mythnda-tium fabæ quantitate tribus horis ante prädium« reliquis diebus cochleare fuc-ci cat-

Liber IllI. 107

ci cardui benedidi cum extraéto Zinzi-beris, Zedoariç,vel calami avomaticidta vt tribus vnciis fyrupi cxtradi ^ß adda-tur,amp;his tribus medicamentis ad anni huius exitum contentus fit : verùm ventrem fingulis diebus mane fcquenti 0 leo calido vndiq: vngat:

j^ Cymar.abfinthij p.j. Maioranæ.

Rofar.rubear.an.p.ß.

Macis 5 ß.

Caryophylt^ij. Madich.^j.

. Decoq. inol. amygd. dulc.rec.§viii.amp; vini allai § iij. ad confumptionem vini, conferuentur omnia fimul in vitro,amp; loco calido. Ex eo fumât cochleare, amp;nbsp;ad-dat paululum olei mufchati, amp;nbsp;diffolua-tur. Mane venter vngatur,amp; impona-turlinum decies complicatum,amp; fingulis diebus geftet,fiatque quotidic. Vra-bilicus peculiariter,amp; fæpiùs oleo mu-featovngatur. Quodad dolores in der-focum nimisvehemétesfunt, fumât decorum Guaiaci cum pauco abfintbij,8c intingat linteum triplicatum, amp;nbsp;calidè

io8 CoNsiLioR. Medicin. applicetur,idque frequenter reoetat. Id fj nihil mitigat, applicécuraliquotcucuf bitulx forti flamma fine incifione, non regioni renum, fed vel fupra, vel infra hos. Totum dorfum autem vnge quoti-diè hoG vnguento:

^ot.rolacei.

Chamomel.an.^j.

deabfynth.

Axungi^egalIinxan.gfi.Milc.

Hoc vngucto tota regio illa in dorfo vn-gaturexceptislocis circa rencs, quibus erit vtile hoe fèquens:

y Vnguentirofae.Mef^j.

amygdal.amar.num.v.

Cü oleo amyg, amar. f. V nguentu. Flatus neefupra, nee infraretineat, fed excernat. Anum fiepe butyro illinat me-diocriterfiilfo.OremafticetZedoariam, imóamp;degkitiat:ita flatus difcutier. Fa-xitÜEvs vt hçc quam feliciffimè procédant.Quod fi deinceps quoq; confultus fuero,confiliû mcumlibentiflîmède iis, quæ mihi cxponentur,communicabo.

loHAN. Crato

A Kraftheim, amp;c.

COM-

LiBER Till. 109 , CONSILIVM XIII.

JDeexpuittonefreijtiente, fro qaoäon/ Nobili Ailole/cente.

EX p v i T10 freques, qua indies mo-leilans,nonaliundc, quam ex deflu-xione capitis,quaomnes ftudiofi de fcn-tentia Marfilij Florentini oftenduntur, originem ducit. Vt autem abhodym-ptomate amp;aliis, quæ fucceffum temporis catarrhus excitare poflet, liber eua-das,duo tibi diligenter obferuandafunr, nimirum conueniens vidus ratioiamp;ido-neotempore medicamentorumaflum-ptio. Vidus ratio non folum confiftit in dextro cibi amp;nbsp;potus vfu, verum etiam in motu amp;nbsp;quiete,aërc,fomno ac vigilia,af-fedu, replctione amp;nbsp;inanitione. Act in quo verfaris fit temperatus,non multiitn incalore,neq-,frigore recedanfiquidem frigus codenlando ; calor verb refoluen-do defluxiones augent. Itaque vaporarium tempore hyemis mediocriter fit calidum. Cubiculum in quo dormis fit bene claufu m,ne act nodurnus caput at-tingat. A foils amp;nbsp;Lunæ radiis caputim-

IIO CoNsiLiOR. Medic IN.

mune fit, Nodurno tempore capurmi' tra munies.De die aerem turbidum nu-bilofum, ventos quoad fieri poteftfugi-to.Sincccliitas vrgetcapiti, pedibus, Ói toti corpori profpicito, ne fiigus fuam vim imprimât. Ad corrigendumartifici-oseaerem,no vtererfumimigns, vt fieri folet,quôd magis caput replent,arq; flu-xioncs ad pedus defluerc fiiciut.Vellem igitur reftificare aromatibus amp;nbsp;herbis odonferis tenendo in habitatione. Motus cibum antecedan non fit fuperfluus: quod fpiritus amp;nbsp;calor fupercalefadi li-quetaciunt humiditates, Fugias itaque excurfiones, amp;nbsp;pilæ exercitium, præfêr-tim à cibo. Mane poftquam furrexcris caput linteo amp;: peâine fricetur atque peftatur. Faciuntcnim ad refolutionem vaporum. Panni veto quibus fit fridio, non fint nimium ealidi, nc caloreattra-hatur materia ad caput, ipfumque rc-plcat,amp; defluxionem augeat. Vellern taimen , vt fingulis feptimanis ad minus tempore matutino fequenti lixiuio caput ablueres, amp;nbsp;poft lotionem pannis exiccares calidis. Acciperc iuftam quan-titatem

Liber HIT. ni titatem lixiuij, in quo incoqucrem be-tonicæ, abfinthij,Rofar. A(an,fingulc-rum manipulumvnum, fpicæ odoiife-ræ mß. Lotiones pedum mane amp;nbsp;fero ex camonilla bide conférant plunmum auertendomateriam acerebro.Somnus fit nodurnus ; diurnus tanquam peftis cuitetur. Poft prandium quiefcasafta-diis, donee très horæ elapfæ fuerint, ne-que poft coénam ftudiis mcumbas. Si-quidem in multam nodem ftudia pro-nähere, amp;nbsp;matutino tempore in ledo ftertere non fol um fluxiones parit, ve-rumetiam ingenioofficit. Cœnafitfru-galiorpradio, ne fomni tempore maior vaporum copia ad caput eleuetur, i-pfumque repleat. Cibus fit digeftio-ni aptus, non vifcofus, pinguis, amp;nbsp;vn-duofus* Ideó fugiat carries porcinas, aues in aquis degentes, amp;nbsp;pifces ftagna-les. Carnes vitulinas, hœdinas , ani-malium degentium m montibus, aui-um nemoralium laudo. Pifces fluuiati-les,quales funt lucij , funduli, aura-tae,amp; id genus conueniunt, Olera o-ninis generisfugito, excepto atriplice.

Ill CoNSiLioR. Medicin.

beta amp;nbsp;fpinachia. Potus fit moderatiU cercuifiæamp;vini. Ebrietatê matrem flu' xioiium fugito. Dabis quoque operand vt lingulisdiebus bencficiüalui habeas quoniam fecum rcrentio virtutem ven' triculi naturalem opprimit, arque faciS vtab ipfo,patoto corpore eleuenturva* pores caput replentcs. Eftquoq; nimia inanitio fugienda. Solet enim calorem innatum, amp;nbsp;fpiritus naturales refoluere) ob quam viuentes fuam exerere faculta* tem nequeut.Alfedusanimi fint mode-rati,lætitia amp;nbsp;gaudium multum confe-runtjquod calorem rcfocillant naturale-Triftitia,ira amp;meditatio,præfertim àci-bo valdè afficiunt. Ideo fummo euitabis ftudio.Et hçc de vidus ratione brcuibus diélafunt. Quantum ad applicationem medicatnentorum conuenientem fpe-dat, fuaderevt fingulis annis bisinAu-tumno amp;V ere euacuationibus modera-tisvtereris, quód ex quotidiana cibi amp;nbsp;potusalTumptione paulatim. malorum humorum coaceruatio crefcit, ex qua nonfolum cerebrum repletur, verum-ctiam alia amp;nbsp;varia lymptomata excitare poteft,

• •' Liber 1111. iij poted, fiquidem amp;nbsp;Gutta cauat lapide no» •vijedjapècadeudo. Itaquc tribus dicbus continuis fubfequentem hauries potio-nem tempore matutino, poft lemnes tres horas:

ySyrupide betonica^jß. Aq.betonicæ.

Feniculi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? j

Cichor.an.^j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i, J

Sp.Diarrhod.abb.^j.

Mifc.f potio per vna,amp; fic pro trib’. Pof funtetd^ddi aliquot guttulç aquxcin-nambmi. Poft quarto die, quinque bons ante prandium, aflumcs fübfequen-tes pillulas,amp; domi te contineas: -

^ Maffe pillular.aurear.

Sine quibus cfte nolo an. 3 ß.

Cum lÿrupode fucco violar.Epill.nu.

tquot; XVII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Hisperadis dabis operamvt materiäm defluérem ad fauces inordinate per con-uenientesvias,nimirum per nares edu-cere poflis.Quod fiet fi mane poftquam te emundaucris ab omnibus recremen-tis,fumpferisinftar pifi de puluere fub-fcripto,amp;narib us indideris, atq; fternu-

• gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H

114 CoNslLioR. MediciM. tarionemexcicaueris: nbsp;nbsp;nbsp;'* :^pulu.Maioranæ.

Or Nigellæ.

? Caryophyllorum.

Rad.Iridis an.3ß.

Pyrethri.

Ellebori nigri.

Piperisalbian.^j.

Commifceantur,amp; denturin pixidc.

' Iohan.Crato

» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aKrAFTHEIM, amp;C.

CONS ILI VM XIIIL

I» dolore à flaubM^peclorls a»gufiia^ con/lipA' tione vestris , ca/mû ,ttef»^ morborum ^ articulorum dolore.pro tfuodam Gene-^ roß Domino.

OMNiAenumcratafymptomatado-lores à flatibus, pedoris anguftia» conflipatio ycntris,capitis dolor, itemq» lumborum amp;rarticulorum,veram habet caufam diminutum calorem naturalem. Ideo Medicus qui illuftri Domino rede fuccurrere volet, maxime ad conferua* tionem calons naturalis relpicere ne-jcellc habet. In iuuenihbus corporibus i t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;calot

'' LibErIIIÎ. Hy câlor excitatur cxercitiis •, in fenibus ve« ró qniete,fri£lionibus,moderatione cibi amp;potus.ldeó fideliter moneo,vt llluftns Dominus quotidiè lenes fridiones bra-chiorum amp;nbsp;crurum ferat, quin amp;nbsp;tonus corporis. Hoc enim erit vice exercitij: acquanuis Podagra hoc modo fcpauli-fpercommoueret,tum pluscommodi, quamincommodi indefpcrandumfuc-rit.Deinde fomno ne detrahat,amp; ad minimum decern horis fc in Icdo conneat, etiamfmon dormiat. Etiam de die inlc-dononnunquamquiefcat. Tertio fim-pliciffimo cibo amp;nbsp;facilis coftionis, amp;nbsp;qui gratus ftomacho fit, cum potu laudato contentus fit, quia natura eft paucis contenta, amp;fupcrfluaonerant,nonro-borant. V cfperi minus potius, quam ni-mium edat, amp;affeólus deponat, quantum poteft.lnter medicamêta ab omni-busMedicis dodis ad roborandu calotc naturalé in vifccribus amp;nbsp;toto corpore, Si fpirituû generationé maxime comenda-tur ambra.Et quia antea pfcripfi puluerc ex Ambra, margaritis amp;nbsp;fuccino, ne in-termittat eius vfum illuftr. Dn.vcl folam

Il^ Co NSI LI o R. Me DI CIN.

ambram cum üccharo tritam fumât, ita vtadlibram femis Gcchari addatur jß ambræ. Sumaturautem vel in iulcu'o, vel quomodocumque. Aliascommen-daturfpiritus viniexoprimo Maluatico præparatuSjfi manc aliquot gu ttç cû mica panis viurpentur. Aliquiaddunt amp;a-romata, vcrùmhæcnon ommacorpora ferre poilunt.Spiritû veto vini feorfim,fi bcnèfuctit deftiHatus probo. Aromata autcm amp;nbsp;quç exiccandi corpora vim ha-bentgt;infenibus non laudo:potcft tarnen llluftris Dominus fingulis feptimanis Mitliridatio vel Theriaca optima cum f'icchar.rofar.magno fuo commodo vti. Ad tollendas porto turn ventofirates, tum obftrudiones prodcrit in vinurn in-iieere rorifmarini fummitates , quod fiatneftepræcedenteantequam vinurn id bibir,ac vafculum bene muniatur.Ex-idimo enim hoe plurimü profuturum. Adpeftoris angiiftiam vraturde hisro-tulis vna arque altera. Dct autem opera vt frequenteriterétur amp;renoucntur:

^^ Diaircos fimpl. rcc. tabulati 3iij.

' 1 nungan tur rotulç ol.cinnam.amp; den-turinicatula. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Corpus

Liber 1111. . nbsp;nbsp;117

Corpus medicamcntis onerare purgan • tibus,qualiacunquefint, in fenibusnifi extrema neceflîtas vrgeat,minime con-Ceirerim: ideo nec prxferibo. Sedin aliii conftipatione fumantur manipuli duo vel tresveromcæ, amp;nbsp;coq. in pingui iurc gallinç mediocriter falitoiSr poilquâbcT ne diu ebullient.exprimaxur, amp;nbsp;addâtur expreflioni cochlearia iij facchari rubri amp;f. clyfter. Dilfuadeo etiam omnia ea cncmata,quibuspurgâtia médicamenta immiftafunt. Nam ab hiscalor intefti-norum debilitatur, ventofitates augcn-tur, amp;nbsp;milita inde incommoda fequimi-lur. Id ipfe ægra, fed fida manu præferi-pû,quæ D E v s forcunet. i t

I o H A N. C R À T 0'' ‘ i A Kraft h ej^m,

CONSILIV M'XV.

/«fenurbafiene, c^tntemperie ^inæ

nnnt»n»jr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rf Lj»

»■^ErtvrbATio ifta amp;, intempe-A ries, quacin fpina dorfi pcrcipitur^ bauddubiè eft à materia defluente,quac

ii8 CoNsiLioR. Medicin.

ieiuno ftomacho mouetur. Iraq; mane vel de fyrupis fuis aliquid H. V. accipiet, vel alfumet de fcquenti eleduano ad magnitudinem caftaneæ nucis, vel de* coftum radicum cichorei in iure pulU macro bibet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

^ Confcr.rolar.tfe ß.

Mcliifx.

Fl.borrag.an.5ß.

/Sp.arom. rofa. 5 iij.

■C0rriG.citric0nd.5i).

Mifc.amp;r cum fyrupo violaru q. f f.clc-duarium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Deinde ventriculum inungcthora vn# ante prandiuni,.vcl ante ccenam, vthïc quoq; præcepi.Si ifta alteratio amp;nbsp;intempéries noq ceflabit fingulis diebus mine inungatfpinamdorfiifto vngucnto:

^Ol.chamomel. §j ß.^

Anethini^. , 7-) j 1 Rofacei.

Axungi^Ganian.^ß.Milc.F.Vngucn« Bonam amp;nbsp;redamvidus rationenonne-gligat.Pedu folcas matutinis horis aceto amp;falc abluat. A reliquorü medicamen-torum vfu, nifi grams (quod Devs auef'

Li’s ER un. ' - ti? tct)vrgeret nece(ritas,abftineat,amp; caetera prxpotenti DEoeômendec. Vienne.

^lOHAN. CrATO

A KrAFTHEIM, amp;C. 1 coNsiLiVM xvir*'’

Inßux» ah/i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^''^

DlFFiciLEquidéabfenti fiftereflui dam aluum,cùm nô fan's cónftet,ah natura fupetuacaneà expurger ; verùrh cùmdébilitas confequatur fiftenda eft. Primùm quidem abftergentibus amp;nbsp;altc-rantibus atq; corroborantibus,deinceps aftringentibus. Pro abfterfione vtatur hordeo feu polenta potiiis hordei,probe cofta (nam parum coda flatus efficit)amp; bibat ante prandium fcutellam plenam. Quod fi etiam in iure carnium, vel galli-naceo coquerétur chamomeli flores, amp;nbsp;iniieeretur hoedecodu ad lib.j.cû dimi-dia loco enematis valdè coueniens eflet. Roborabit vtrunque Eleduarium,quo(l mitto; quorû primo vteturantccibum, altère quotiefeûq;, amp;nbsp;quandocunq; ve« lit. Adaftndionemlenem ordiùaui vn-i guétum,fi illud non fatisfaceret,adhibc-û ret cmplaftrumde crufta panis. Quod

H 4

no Co NSi Lio R. Medicin. ' fi amp;nbsp;hoc parum valerct, emplaftrura Diaphœnicon, quod Mefte deferibit, Emplaftra in vicino aliquo pharmaco-pdiopoterut fieri. Vidusrationem non muto,vçrùmcùminfirmiorficventricu-lus.quàm vt potum aquæcodæ vcl cerc-uifiæ fadmere poflit, vtaris vino puro. Si (îquidenl habere poteris Rhenano. Cetera exponet Minifter. Pofbnij.4 lulij. Anno 1567.

loHAN. Crato

a K R a F T h E I M,amp;C.

P f. CONSILIVM XVII.

J» aßftc/a aluo,ffro ^aoilam Generoß Domina.

PRjtcEBTVM Hippocratis:Quibus iuuenibus aluus eft humida, iis in fc-nedafit ficca,natureeófentaneum eft. Quia igitur Medici fu nt natura: mini-ftri,eamque cogéré non debent violcn-Uèfdurum fuerit,aliter hicadaluum hu-incftandamconfulere, quam vidus ra* tionc,Sc cos cibos, qui medicamenti ra-tionemhabent, quorum aliquos antea expofui. Secutusfiim veterum fenten-damde faJiamentis, fed quiaindicaturn

Ill eftmihijCapruritumin corpore excita-re,noloineo perfeuerare. Diffuadeo et-iampoiummediGatum, ciim potus ve-hiculum nuiriméti fit,amp; cum ad foluen-dam aluum datur, nutrimentum fccum rapit,quod in fenibus non fieri line peri-culo fold. Pruna Brunnefia amp;nbsp;butyrum, fi diu continucntur,faciût quod debent. Ficus Maffilienfes fex vel odo fumtæ aluum lern un t. Quodfihxenimisparum faciunt,recipe pulpç prunorû Brunnen-fium per cribrû expreflbrum, adde duas vnciasCalfiae extradée,amp; vneiam vnam butyri no faliti,amp; vnciam vna facchari, f. eleduariumifin metuuntur flatus, adda-tur cinnamomumvcl Zinziber,Deinde , cïimveftratngt;Magnificentiam flatus vr-gcnt,amp;fiippnmuntur,vtaturfuppofito-rio ex recenti butyro bené falfo cum fe-minibus nigellaecontufis. Vnnbilicus lepe yngatur ambra liquida. Vfus quoti-dianusTheriacx, qualis eft Veronenfis adfignumcampanx, nonparumquoq-, proderit. Accipiat autem poft medium nddisadmagnitudincm pifi gtandioris cum faccharoRofaccodta matutinus fo-

Ill Co N s ILIO R. Medic IN. mnuseritfuauior.Speroautemhze md* dicamenta auxiliante D e o profutura-I loHAN. Crato

A Kraftheim,amp;clt;

CONSILIVM XVIII.

Deprlt;eßrtMtie»et amp;nbsp;cur ai tone calculi , Fenunt.

CAtevEvs requirit duas methœ Jos, fcilicct piæferuatiuâ, amp;nbsp;curati* uam. In methodo ante pra:feruatiua fei' uandus eft tabs fcopus,ne in corpore cœ aceruentur humorcs craffi. Quamobt® inprimis inculpata in fex rebus nó natU' ralibus vtatur vid’ ratione,quç hoc loc® enarratur. Eligatur inprimis aëradficcö declinans,amp;parumadcalidü.Exceflïua namq;caliditas fpiritum refoluendoeft aptanoxam facere. Quaproptcr habita-tioin ftubis valdè calidis minime expc-dinefto quod hyems fit,amp;prçcipuè,quia aërita calefaólus ad membra Ipintualia amp;nbsp;ad cor trahitur, in quibus pituira H craflï humores coaceruantur. EuitetuI aër frigidus,craflus, nebulofus amp;nbsp;palu* ftris. Exerciciü fumme laudatur déam

bula n-

Liber HIT. 115 bulando vlq-, ad fudorem incluGuc, amp;nbsp;fado fudore abllergatur,amp; exiccetur cum pannis lineis. Hora autem conueniens erit matutinajd eft, per duas horas ante prandium, amp;nbsp;per horam vnam ante cœ-nam,fedhoc fit leniusmatutinoexerci-tio. Somnusfitnodurnus, amp;nbsp;fitfeptem vel odo horarum. Somnus meridianus non approbatur, nifi præcedentem no-demduxeritinfomnem. Vitenturom» nés animi paffiones, quæ fcilicet infri gidant, vtpote timor,triftitia, vehemês cir caaliquid difficile cogitatio. Coitus fit inoderatus, amp;nbsp;poft fadam primam cibi concodionem, vel faltem poft primum fomnû. Procurer omni die habere beneficium ventris:fi non fpóte, vtaturifto 1^ Decodionis anif. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(clyftcre:

Fenicul.

Chamomell.'

Bliti.

Maluar.tbj.

Hierçpicræ^fi.

Ol.Chamomel. •

ancthin.an.^jß.

Salis parum,f.clyftcrè

114 CONSILTOR. MeDICIN.

I)eciboamp; potu clarc confiât ex didift quodeuitanda funt omnia edulia, quit craiFum amp;nbsp;tenacem fuccum générant,S omnia aftringentia, amp;nbsp;qua: in temperic funt frigida,amp;pituitam mulciplicanr.I/b ergo non conucniunt,legumina, cibi do palla,Rizum, milium, carnes grofræ,bo-iiina?,caprina:,ceruina:,leporinx,carncs omnes porcinæ, agninx, capita quadru-pcdum,vifccra,ac intcriora corura,fïcU' ti intcfttna,cpar,fplen,amp; huiufmodi; ca-pones impinguati, amp;nbsp;incarceredetenti» pariteraÜæaues impinguatæ in carccri-busdetentæ, anferes,anatesamp; aliæaucJ aquatics non conueniunt: nee cafeuJ) neclac, nec omnia alia, qua: ex lade fiât expediuncNon comedat pifees lacuna' ]es,necpifces qui fint magni, non fqua-mofi,ceu funtanguillæ,tinchæ,lampre' tæ, cancri, cambari,hoftrcæ, ranæ,reftu' dines. Ouadura quoquomodo indurata , fungi, tubera, radices omnes, omnia frixaex carnibus, laduca , eucumeres, cucurbita, pruna. Hxc omniaomittan-tur.Quæ conueniunt funt hxc:Panis fa' dus ex bono frumento, benè fermenta-tus,

LlBBR IIII. ItJ lus, mcdiocritcr falicus, decodus in fur-no,amp; non fit plurium,quam duorum vel ad fummum trium dictum, mundatus 2 cortice cxtcriori adufio. Caro conuc-mens' eftalaudç,perdicis,phafiani,iurdi, turturis, columborum in turnbus nidi-ficantium puUorum.amp;pullarum gallina-rum iuuenum, amp;nbsp;caporum excrcitato-rum,ôcvniuerfaliteromniûauium,quæ funt in com muni vfu, non fuperfluè pin-guium, caro hardorum, vitulorum elixa magisconueniunt,cjuam aflataicumco-dionis fint facilioris,amp;aluü magis Icniat, qux carnescondiunturcumfemine vel feniculi vel anif. Aucs tarnen aflari pof-funt •. exharum carnium iufculo poiTunt confici fua fercula.Modo,fi placet co-mcderepifces,fint tales, qui infiuminc rapido velociter currente capti funt, af-fentur, amp;nonelixcntur, amp;nbsp;afpcrgantur cinnamomo, velpiperc, velzinziberc, vel anifo, velfeniculo. Oua tarnen con-cedi poffunt, fedraró. Inprimis fintre-centia,non diu alferuata, tune conquaf-fentur cum vino amp;nbsp;aqua bullicnrc cum (alc,amp;cdccoquantut: tam diu duncaxac,vc

116 CON5ILIOR. MeDICIN. tremulaamp;teneraremaneanr. Butyri^^ olei vfus fit rarus, quibus folum pro con-dimento vtatur. Lardi vfus admittitur» quiaratione falis atténuai, amp;cale£acit,^ cxiccat.Exoleribus conceduntur Apiö, petrofelinö, beta,ruta,hiflbpus,majora' na, borrago, feniculum, üluia, tenentaS lupulorü,afparagi,artitfcoki:exhisqu^ calidiora funt, cóueniunt tempore hyC' mis,ficut ruta, maiorana, femculu.Cap' pares amp;oliuæ falitæ ante alios cibos in* gefti multum commendatur pro expuf' gatione humorum pituitoforu in ftoma' cho recumbentium.Comeduntur autc cappares pn’aliqualitcrdccodi cum a* ceto paflulato amp;paucoolco comuni.P*' peris,Zinziberis,cinnamomi,g*ryopbyl li,croci,finapis, allij, porri, expæ, in mO' derata q uâtitate vfus laudatur, praecipu^ teporefngido.Ferculalaudatur,quaec’^ herbis cócelïïs,vel ex ouis recentib’, vd ex pane, vel ex carnibus fupra conccfli$ coponuntur. Approbatur brodium cice rum rubeorum, amp;nbsp;brodium cauliu cun#

pane. Aceto amp;acetofis moderate vten‘ dura eft pro appecituscxcitatione,amp; p'' tuit^

luitæincifione, fedfit acetumpaflulatû additomodico cinnamomo. Lx fruóti-bus Auic.in cap.de his qua: nocent coli-cis,damnat frudus omnes excepta me-lonedulci benèmaturo fumptoanteo-mncs alios cibos. Potus fit vinum antiquum,quod vrinam prouocat.Dcbet e-nim vinum eiPe medij coloris, tenue, po-tcns,odoriferum, purum,amp; fi quandoq; vtereturvino maluatico antiquo fierce iuuamentum. Etficutdidum eft, abfti-nendum elfe ab omnibus,quç alimêtum crafiumamp; pituitâmultiplicant:ita dici-rous à malta repletioneciborum amp;nbsp;potuil efleabftinendum-, fed laudabiles fint cibi amp;potus.Na vinum etiamGaleno te-fte licet fit virtute fua calidum, in multa tarnen quantitate fumptum,multiplicat pituitâ, amp;nbsp;generat morbos frigidos. De-fcendendoad medicamenta, primo di-cendum, quæ fieri debent in præferua-tione. Ad præferuandum ergo corpus ab ipfo calculofo aiFedu,inprimis appro-batur hoe,quod bis in anno fciliccC vere amp;autömno purget fe, amp;nbsp;inprimis fiat tale dyftere: Hi^ ij..

118 Co N SI LI o R. Medicik.

Mercurialis.

Fl.chamæd. gt;i-?i t Melilat. an.mj.' ' - j

Sem.anif.

Fenicul.an.5ii.

Dccoq .in f. q. aq. deinde ^ huius dccO'i diftn^.

add. Hieræpicræ^B.

Meilis roû.^ ij.

Ol.chamomell.^ iij.

Salis communis.5 ij ß.

Mi{c. amp;nbsp;f. clyfter. Deinde accipiat fc' pcem ex his lyrupis fingulis diebus in aurora:

^ McHisrcfa.^j.

OxymeUis fimpl.^ ß.

Aq.Chamomelli in qua decorum lÏt p.arum Petrofelin.^iij.

Milc.pro iyrupo. Poft hos epotos lyfU-pos, capiat hanc medicinam per hora5 quinqucantcprandium:

^Rhabarb.cl.jjß.

Spica; gr.iiij.

MimMimincidârurjamp;afperganturprius vinoMaluatico; deinde macercntufU infra

LiberIHI. ii^ infra fcriptadccoólione.

^ Paiiularum.

Rad. Petrofelin. an.jiij.

Sem.anif

Fenicul.an.3ij.

Fl.B0rrag.5j.

Decoq.f.a. in aq. chamomillr q.f.dein-* de 6at colarura,amp; in huius colaturæ § iij. maccretur Rhabarbarü vt fupra.deinde fada forti expreffione add.

Manna: cl.j.

Sp.Hierxpicrx 3j.

Trochifc.de violis fine fcammo-nea 5 ij ß.

Mifc.amp;f.potio.

Ex erratis in vidus rationc, quia no pof-fumus fenaper noftri iuris efle,ideó in ç-ftate omni menfe,exccptis diebus cani-cularibus femel deuorabit hanc medi-cinam per duas horas ante prandium: 1^ Fl.calïiænouiterextrad.5 x.

cumSaccharoq.f. f.bolus. ' Hyemali autêtempore loco caffiæ,deuorabit hanc Terebinthinam,panter 0-mni menfe femel per horas quinq; ante prandium:

I

IJO CoNSILIOR. MeDJCIN.

2^ Terebinthin. lots in aqua hüTopi amp;altheæ^j.

Salis gemmæ g j.

Sp.Hieræ^B.

Mifc. amp;nbsp;optime incorporëtur,amp;in cortice oui cû luleb rofato de parte in partem deglutiatur.

Exiftentc vero adu dolore,amp; calculo, laudanturinprimis clyfteria,amp; inprimis fiat clyftcreexoleo oliuæin quo décoda fit Ruta ^ x. vel g xij. capiendo didi olei,vcl fiat ex oleo oliuæ, in quo de* coda fit Ruta amp;nbsp;Petrofclinum,poft hoc clyfl:ere,fiatalteru clyftercexvini mal-uatici ft j. tertio loco fiat tale:

^Rutæficcæ.

Petrofelin. an. m.j.

Chamomill.

Melilot. an. m.ß.

Sem.aniC

Fenicul.an.5 ij.

Dccoq.in fiq.aqux,deinde ^ huius d^* codionis ftj.

^ieræ picrx ^ß.

Meilis deipumati 51}.

Ol.rutae.

Aneth*'

L I B E R IIIL “ IJI

Ancthini an,§ j.ß.

Salisgiij. Mifc.amp;f.clyfter.

Laudatur per fuperius ius galli faóliiin cum polypodio , dauco, anerho , fale gemm^.fimile docet Mefue:vcl ule fie-

, ri poterit :

^ Polypod.jvj.

Dauci.

Sem.anethi.an.5 ij.

Gontundantur amp;nbsp;ligentur in poetia rara amp;decoquantur in lib. ij. caulium rub. velbrodij caponis, autpulliparum failli atq; ad confumpcionem mediccatis, amp;nbsp;£colatura,dequa mane per boras quatuor ante prandium epotabit§vj. Laudatur oleum amygdalarum dulcium recens, capiendo ex eö ^ vj. ante cibum per boras quinque,vel fex boras. Excel-lentius amp;nbsp;cutius videtur medicamen poftaliqua clyfteria accipere hanc me-dicinam :

^Fl.cafbænouiter extr.^ ß.

Sp.Hieræpicræcomplet.jj ß.

Sacch.q.f f.bolüs,quêaccipiat pero-dauam pattern liorç,vêlante prandium auc cœnam. Cæterumfaélis purgationi-

1 X

Ijl CONSILIOR. MeDICIW.

busnonnegligerem encatifmata/cfliö-* ncSjfomentationcSjftantc dolore, Vt re-num meatus dilatentur. Itaque appro-barem mundato corpore, fi federet in lina, aut vale aliquo) in quoinfufum'efi fet tale decodum. In quo fedetet prö vice perparuum temporisfpacium,fed frpius in die, nc nimis debilitaretur, K poftea inungeret locum dolentem tali vnguento^Herbæ pro balneo tales funU

^ Pa tie tari

Saxifiagiæ.

Maioranæ.

Caulium rub.

Artemifix.

Calamentii

Chamomillæ.

Melilot

Anethin*

Rubite tindor an.m.j.ß.

Sem.fnalua;.

Altheæcum radicibusan. m.j.

Scm.lini.

Fœnugr.an. Îo j.

Mifc-amp; dccoq.in fq.aqiiæ pro feffionc.

Vnguentû pro renibus poft felfionem:

:^Vn-

L I B E R IIII. IJ J

^Vnguentidialtheæ §j.Sed ficontin-gerct, quôd deberemus venire ad ca mcdicamina, quæ cominuiint lapidcm, hîc defcribo eleduarium quodda,quod ppus proficiet,qnod fcqqiçur:

^ Cineris fcorpion.jij.

Çantharidum abfcifliç capitibus amp;alis5j.

Sanguin.hirci çxiccati §ij.

' Cineris vitri.

' Caulis non tranCplantati.

Cineris Icporis.

CaudætremulXi

Cortic.ouorum5è quibus egreß ft funcpulli an ^üj.

Lapid, ludaici.

Fellis bouis.

Spongia:.

Piperis,

Dauci.

Carui,

Sem.althear,

Gummi arabic?

Sem.faxifragix,

Milij folis, Scfeleos.

.134 CoNsiLiOR. Medici N. CarpobalQmuin.

' Xylobalfamum. Spies nardi. Capill.vencr.

4 Sem. comm. frigid, maior.an.^ j. Puluerifenturpuluenfandaamp;cummeb le rofaceo conficiatureleduarium. Da' bis à 5 ij. vfque adtresmane Seferofto-macho ieiuno, cü aqua decoâiqnisci-cerumrubeor.Multa aliafcribi poflent, aquibus fuperfedeo,quia aduexiften-te dolore, oportetadelfe Medicos, qui fecundum diuerfitatem fymptomatiim diucrfaapplicent, amp;nbsp;fomenta, amp;medi-canuna,ad remolliendam aluum,ad dif-cutiendam ventofitaté, amp;nbsp;ad fubduccn-dum humorem pituitofum, amp;nbsp;feces, Ói fïmilia.Ideo lise omnia rclinquo Medb cis doélillamis aftatibus, quo fit vt etiani me pudeat hsc leuia veloci calamo fed' pfilTe, cum compertum habea in ea pa-tria tùm feientia, tùm praxi virosdodos cfle,fed hscduntaxat breuibus tetigi,vt teftarerme te in omnibus in albo meo-rum amicorum prscipuu habere amp;nbsp;ob-feruaie.qus amp;qualia funthsc.Qusin charta

Liber IIIL 13J cHartahacdefcripfi,præpotensDEVsin falutem tuam dirigat, quamlibenter 0-pto. Vale.

Andreas GallvsTri-DENTINVS, MeDICVS.

CONSILIVM XIX.

l^prafiruatione amp;nbsp;curattone Podagra,pro ^uodam Nobili 'viroi

NO B i L i s quida Salifburgenfis Podagra fubindè hoc modo iam diu laborat,quo infra fcripG, ea de caufa vt Excell. D.Medicus xgroto conGliu dare facilius polTct. Ifte igiturNobilis alias rariffimè ægrotauit, amp;nbsp;habet corpus fans plenum atq;robuftum. Duminiftis locis, nimirum Salifburgi, vbi omnium generum vina optima, amp;nbsp;fortiffima habetur, vtpotc V ngarica, Auftriaca, Rhc-nenfia,Tyrolenlia, commoratur amp;nbsp;in Aula Reuerendifs.Principis Archiepi-fcopi Salifburgenfis degebat : vino bo-no,vtfit ab Aulicis,nimium vfuseft,amp;: potus femper fuit maior amp;nbsp;crebrior ipfo cibo, £xcare ante decern annosfenfic

i}^ CoN.siLioR. Med IC IN, po(iagi;2ç,iniitium,quam Podagram cutn per aliqupcannos no vehementem cx-periretur , exiftimauit earn plane tolli pQ/Tçjfi Thermis vrerctur. Jtaque Epi-feppaJi Mexico etiam difluadente, dif-ceflît tarnen in Thermas, quas vocant, Gafteiipçnfesiin Raurjea vallc fitas,qux infignep prat: cæteris vim calcfaciendi habere dicutur. 'Reuerfus ex Thermis, paulatim peius habere cœpit, nee tamé fxpe a vinoforti amp;çopioûore abftinuir, nee corpus multu exercuit. Ab eo tempere Podagra paulatim augefcete fupe-rioribusproximisannis fxpius quotan-pis laborare cœpit,maxime verócirci- ‘ ter menfem Martiu, aut pauló poft, deinde æftiuo tepore, tertio circiter menfem Nouembris. Etquanquaahas praï-ter ifta tria têpora Podagra iaboret:tamé ita leuem doloremftntir, vtnonnecef fe habeat dccumbere. fed menfe Mar-tio,item æftiuo tempore Podagra eum Yehemétiorinuadit,itavtctiam neepe-dibus,nec mapibus per aliquot feptima-nas vtiqueat. Quandoautemeum Po-dagraiftis tribus teporibus inuadit, tune

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;primo

Liber un. 137 primo die Synode fatis magnüm fentit dolorem,fed pofteaquam dolor remifîc vehementior, tunc ægrotus, fi modo in ledoquiefcit,nec fe niouct, doloré ad-modum tolerabilem fentit, atq;eo modo in ledo fe fuftentat, ita tarnen vt nec Podagrici tumores intérim abeant amp;nbsp;e-uanefcant,nec membra arque ner ui rc-laxari videantur, arque bine fit, (quem-admodû nuper hoc menfe) vt per j aut ^ feptimanas, aut etia paulô diutius, nec ftare,necirepoffit, amp;nbsp;à famulisex alio Jedo in alium portari debeat. Porto æ-grotus podagricum doloré non tantum inpedibus,(edinterdumetiam ingeni-bus, manibus percipit, interdum çriam çirca cubitos,axillas,coxas, femurvtrû-que podagram fentit. Interdum etiam in finiftro latere podagra laboratjficut hoc méfe, quo iam diu in tergo tantum decumbere cogitur, nec latera mouere poteft. Quod autem ad ipfius dolorem attinet,eum ægrotus non tantum fentit, quantum alij podagrici fentire dicutur.' Étenim in ipfo etiam dolore tadum ferre poteft, etiam non fubtilcm. Ægrotus

158 Co N s IL IO R. Medici N. dclicatis cibis non eftafluetus, fed gau-det cibis craffioribusamp;fonionbus.Ira' que hadenus carne bubula vngaricali-benter vcfci folituscft, fed no in magna quantitate. Quod veróattinet ad exeP citium corporis eoadmodum raro vfus cft. Munnscnimquoapud Principes fungitur,ei potiùs ingenium quam corpus éxerccrc permifit. Agit autem annum circiterquinquagefimum. Etiam decem fuit liberorö pater, vxorc autem cu duccretannos habebat circiter tri-ginta. QuotiesautemPodagralaborat, tue quo ad estera bene valet,nee vlluin ftomachi,autaliorum membrorumvi-tium animaduertit.Quia vero fibi vehementer timet ne podagra tam diuturna, amp;nbsp;in fingulos annos vehementior, radices tandem agat, arque ßbilethalis exi-ftat, ideóad Excellétifs. D.Medici con-^filiumconfugit, amp;nbsp;etiam atq; etiam ro-gat,vtfua Exc.fibi præferibat atque fua-, -'deat,quomodo morbusiftef qui com-muniterincurabilis habetur) fi nontol-li, faltem aliqua ex parte leuari, eiufque progrclfus impediri poflu.Hoc quoque non

L I B E R I I I I. 159 non omittendum puto,vrbcfn Salifbur-gû,vbi ægrotns habitat, elle propè montes alcifliinos fîta, amp;nbsp;aëië haberc haud-quaquam fubtilem/ed craffiorem. Æ-grotus exiftimat morbum fuum oriri ex calidis fluxionibus,atque eum morbum Icniti poffe fperat,vel purgationibus fin-gulis annis certo tempore adhibédis,vcl venarû fedionibus, vel adhibitis cucur-bitulis,vel bona dixta in cibo amp;nbsp;potu, a-liifq-, rebus inftituenda, vel aliis modis, de quibus Excel!. Dn. Doftor optime cÔfulcre poterit. Ægrotus alioquin dif-ficili natura eft prçditus,amp; médicamenta atq-, purgationes in ipfo no facile opc-rantur.præfertim leuiores. Hæcigitur eftargroti iftiusNobilisamp; morbi eiufdê defcriptio,fecundû quant vt E. V.confu-lere amp;nbsp;confilium literis mandate digne-tur,fa:pèdidusægrotus tàm rogatvehementer , quàm valetudinis amans erga E.V. cupiteife gratilfimus.

D. ffierofiymi Capouacc^,Medicina Pra^fic/t infihola PatauinA Profe/prù Primary,ati profmjitum cajurn reßonßo-, ÏNTELLEXi Nobilcm hune virum

140 CONSILIOR. MeDICIK/

ter Cngulis annis ab articulorum dolori» bus cruciari,quos dolores volûtariç mo* tionis noxa comitatur, vicuiuscogitur à fibi conluctis miiniis abrt:incre,quia nee ftarenecambularepoteft,fed afa-mnlis de loco ad locum defertur, Ipfuni dolores hi privfertim fecundum inferiores artus moleftant, qui non tarnen ve-bementesadeó amp;nbsp;intenfifunr,vtvitaliu indicantium rationem fubeant,imo nee alfeélas partes digicis prementibus hos exacerbari cotingir. Ab his maliSjquan-do abfunt, corpus fuum præfer uari No-bilis optat,atque itavtvel inhçcnoara-plius incurrat, vel ca (altem placide ma-gis,amp; per maiora interuallaaffligant.-fed cum Medicos rationales non deceat af-fedionisalicuius præferuationem prx-fcribere, nifi prins affedionis caula in-uenta amp;nbsp;infpeda. Idcirco priufquam,vt abhismalispræferuetur, quid fit agendum,quave ratione procedendum,fi:ri-bam ; nee elle fore exiftimaui, breuifli-maoratione horum morboru caufas ex-quirere.Motionisigitur voluntatis noxa concingit à natura ofFenfaJabefada-ta pa-

L t B É R i 11 I. 141 ta panter amp;nbsp;impedita. Labefadatur ob rnalam compotitionem,quæconliftitin anguftia,replctioneque cauitatum arti-culorum, amp;iti auda fupra modum ma-gnitudine ligamentorum, tumore fcili-cet. Impeditur autem ob intempericm earundem partium frigidiorcm amp;nbsp;hu-mîdiorem.Cæterùm malxcompofitio-his amp;nbsp;intemperiei iam diâæ caufa opi-fcx proxima cft humoralis materia con-fluxa.qua: fui corpulétia malam ftrudu-ram efficit,fcd qualitatc altera, folet autem in mébfis materia præter naturam colligi,velpaulatim amp;via quadamcon-gcftionis,quando nimirum pars infirma ægrè concoquit, ratione eius offen-fæ concodionis excrementa in parte multipiicantur amp;nbsp;aceruatur: vel confer-timamp; via confluxionis,quando materia vel attrahitur, vel tranfmittitur. In hoc Nobili viro mateham humoralem in ar-lus conflucre iudico, quia i pfum répète affedushiarripiuut. Namquecumho-rum locorum nullus calor immodicus præceflent,nullus eriam dolor,hçc gra-uiter lancinans antegrediatur, cxiftimo

141 CONSILIOR. zMEDICIN.

materianï humoralem in amis excuerC'« re perviam tranfmiffionis. Accidit aii-tem in artubus mareriç fluxione firmarn propter imbecillitate, q«am afcititiam ex relatis coiicio, propter malam viucn-di rationem in ciboamp;potu,amp;ob veneris vfum. Quascaufas multum pofle Si ad refrigerandos, humeólandos, amp;nbsp;immoderate laxandos artus omnes norutlt; Materia huiufmodi ab initio mifta eft ex fanguine, bile amp;nbsp;pituita. Dico autem ab initio, quia temporis interuallo humorcs ealidiores in tenuicate refoluun-tur amp;tranfpirant. Pituita veto fui frigi-ditate, cralfitie, amp;nbsp;lentorc calori refîtes permanet. Atque hinc euenit dolores efle inprincipio acerbiores,qui poftea diflblutis, diminutif]; calidioribus hu-moribusmitefeunt.A toto corpore ma* teria hæc in artus per venas pro^ellitiU'» qua: materia peccans,ciim opus praetef nacuram fit, lælàm aliquam fundionena confcquitur. Erhæc fundioeft amp;nbsp;chy-lificatio amp;nbsp;fanguificatioz Chylificati^a quidem ratione pituitç.fanguificatio ra-tionecalidorumhumorum.Oflenfaaii-tem

LibbkHII. 14)

tem eft chylificatio, non læG faeukate co£toria,qiiia ex cafn mihi propofito in-telligo, ventriculum Nobilis vin amp;ro-buftum (atis,amp; benè temperatû eftc.-fed ob errorem externum,qui oritur à eau-fa externa, à cibis fcilicetcraflîs, amp;nbsp;im-modico vini hauftu, fanguificatio etiam vitiatur partim læla faeukate amp;nbsp;labcfa-Öata ob interopenem ealidiorem ieco-riSjamp;ab errorem externum,vinum feili-cet merum amp;nbsp;potens, à quo vino potuit etiam iecuraccendi. Dum peeeanteshi humores eopiofi amp;nbsp;noxij eolliguntur in venis totius oorporis,non mirum eft fiotioamp;:quiets, eùmnequeâteonfumi, fæpc aggrauantes atque molcftatcs vim expulloriam,propellanturadartus, tan-quam ad eloaeasquafdam, amp;nbsp;prxeipuè ad inferiores: turn quia naturae impetu cralTiores humorcs deorfum potius vergunt , quam furfu m, turn etiam, quia hi magis in fonte caloris diftant.Gratia igi-tur praeferuationis oculis ad duo potilfi-mum dirigcre expedit,ad matenam fei-licet peccanté,amp; ad partes affeftas. Ra-tionc materix iamgenitx,non ratione

144 CoNsiLioR. Medicin.

confluxionis oritur indicacio euacuart-

Etquianort licctmatcriam peccanteminquali pur-gare,n!fi primoalteretur amp;præparctiir, |\ ideó oritur etiam indicatio præparandi. Cumquc nonliccat materiam peccan-teminquatoeuacuare.nifi primofiquss , funtinprimis viré excrementa educan-tur,ideó oritur indicatio leniendi. Quo ad partesaffeólas, artus omnes, praefcr-tim inferni,calefaciendi,ficcandi,vel 1e-uiterdenfandifunt. Iccuretiam moderate refrigerandum. Scoposhos abfol-ui qiiidcm poffe confido, cùm in vifce-hbuselfatu dignæ diftemperantiæ non. funt, quæ quad femper hos ita affedus comitantur, non ex toto tarnen, nee ita facile futuram hanc præferuationé pol-liceor, propterantiqua amp;nbsp;inucteratani articulorum imbeclllitatem. lain ergo auxiliorummaterix proponantur. Ex chirurgico fonte elicio fedione venae, hirudines amp;nbsp;cauteria. Nam cumvitia articularia fint raagni momenti^ -quUi cxiftenteplenitudine hæc efficience.ft fouente,auc producere potente,magun auxi- 1

Liber 1111. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;145

auxilium fanguinem minuens deferec. Cuius magni auxilij matena eft veux fedio. Hocergoverefuturo proximo abfentibus malis, audader vena bafili-ca dextri cubiti, auc communis aperia-t ur,amp;: Gnguis in ea educatur copia, qux videbitur præfenti Medico congrua amp;nbsp;idonea,pro ratione amp;nbsp;plenitudinis indi-cantisamp;viriumpermitcentium. Autu-mno poftea ante maloru inuationc languis adhuccuacuari poterie debili auxi-lio,ac proinde birudinibus hæmorrhoi-dibusadhibicis, ne magna nimiü fiat bis in anno feda vena,ratione gratis amp;nbsp;viriû fpiritus vitalis difpendiü.Cauteda ctiara probo, no in cruribusquidem,propter maximam harum partium imbccillita-lcm,fcdin brachiis potius.Per hçc enim emifibria fietreuulfio,maximahumorü colluuic à natura extra corpus per hæc depulfa amp;nbsp;expurgata. Ex fonte Pharma-ceutico gratia Icnitionis ventris clicio, vel mei roGccum foluriuum cum Manna,fi excrementa pituitofa amp;fatis craifa primos obiidebunt dudus, diflolutura in aqua ftillaticia bctonicx , fin minus

14^ CONSILIOR. MedICIN.

rofac.foluc.diflblutum curn aqua ftillati* cia cichorij.Gratia prxparandæ materie pcccantisinquali, proboferapia exbe* tonica amp;ex cichoreo additis decodis» vel aquis ftillaticiis cichorij,betonier amp;nbsp;iuæ. Pro bac materia purgandafunc in vfu pillule ilia: dehermodadylis maio-res, cochin, addita mallieinarum parti-cula ne ventriculus labefadetur,amp; ip-liuspuluerisiua:gratia vchiculi, vt lon-gius harum vis perueniat amp;ad artus du-catur. Non lemel fcd bis fiet pra?paratii) cum purgatione. Pro corroborandisar-ticulisintrinlecus amp;quamprimum vU' tur decodo ligni,corticis amp;nbsp;falfæ.

y Salix 3 iiij.

Lignit nj.

Cortic. 3 ij‘

Decoq.in lib.xij. aquxftillaticix endi-uix, fonchi amp;cichorij, ne iecuraccéda* tur,adconfumptioncm dimjdij,vel ina-qua communi additis in fine quafi de-codionis m.iiij. fol. cichorij amp;nbsp;endiuix. Pulueresetiam probantur exbetonica, falfaamp; cortice,redadi ad formam pillu-larum,cura pauxillo fyrupo ex cichoreo

Liber IIII. 147

amp; tres ex his ante fyru pum ligni,corn cis amp;nbsp;falfx femper airumat. Bis in die hoc v* tatur,amp;fpacioquadragintadicrun),plu-numque pro tolerantia.lntrinfccusAu-tumnofucuro amp;nbsp;hyemeprobaturtere-binthina ilia cretica,elota in aquabeto-nicæ cum pulueribus iuæ amp;nbsp;betoniex. Probaturillud eelebre Alexandri Tral-liani Diacorallium , probantur magna antidota. Ea tarnen lege hisvtatur, ne rationc caliditatisiccuraccendant, vn-de vel rofarum conferua, aut cichorij corrigantur, abluique potcrit terebin-thina ex aqua cichorij. Extrinfecus gratia crurum pedumque adminiftrentur Ionones paratas ex aqua alterata cü ma-ftiche,nucibus cuprcffi,betonica, iua amp;nbsp;faliüa.Gratiaiecoris non défunt,quç in-trinfecus aflumantur acre calidiore, vt poftvfumligni refrigerantiamitia,vcl-uti conferuarolarum,cichorij ,{èrü 1a-discaprinum. Extrinfecus etiam non-nc?düm longo temporis intcruallo ligni bibet decodum, regioni iecoris potc-rimtadmoueri Epithemata confeda ex fucco vel cichorij , vel endiuix addito

148 CONSILIOR. MeDICIN.

modicoaceti. Linimenta ctiam,vcluti cftrofaceumamp;Gndalinum. Dihgens indicuatur viuendi ratio,nee cibis illi) crafTis vtatur,fcdtenuibus amp;cod:u faci-libus.A vinopetannura abftineat,amp;lo-co vini bibet aquamalteratam cum co* riandris, amp;nbsp;tempore frigidiori addatuf modicumcinnamomi. Vinum pofteJ eligat tenue amp;aquofum. Veneris volu-piuoGc vfum rclinquac,nec nifi per ra-riifima interualla coëac. Dealiis rebus non naturalibus nonloquorcum cerw fciam Clariffimos Medicos in ea region ne non deede,qui congrue amp;idoneaiu wfi viuendi rationcm inditucre amp;prx-(cribere poffint.Et hæc currenti calamô diéla funt profâlute Nobilis huius vi^ Patauij, Anno lyyj.

Medicus Jrehiepi/cOpi Salùhftr^enJtj 4^ D.f/ieronymum Capouaectum de , precedent t eaß/^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

NoBiLis hicvirarticulariomorbo i iam annis circiter duo de ci ni vcxatu5 i qui quidem ab initio dolores in pedibuS folura, comitante tumore rubeo circa maUcU'

Liber IIIL 14^

i nbsp;nbsp;malleolos amp;nbsp;digitos excitauit aliquo-

j nbsp;nbsp;modotolerabilcs,ncc diu durâtes. Nuc

1 nbsp;nbsp;veró procedéte tempore amp;nbsp;ætatc.magis

, nbsp;nbsp;affligit, ncc in vno loco fixus permanet,

, nbsp;nbsp;fed diuerfas corporis partes oberrando,

, nbsp;prater pedes etiam genua, manus amp;: co-

; xas, amp;nbsp;fcapulas occupât, qui vtplurimü 1 praterquam quod verno amp;nbsp;autumnali , tempore accefliones fuas facere c5fuc-, uerat, etiam aftiuo tempore inuadcre , folet.Duraruntq-. accefliones fere men- * ) ftruum tempus, prater proximâ, quara , autumnohabuit.Hacenimper feptem * j feptimanas ferè durauit.Caufam ipfe ar-i bitratur longioris doloris,quod confuC-1 tas corporis cuacuationes diftulerit, ac , demumomiferit. Ecquamvistotoanni tempore accefliones non permaneant, ac interim,quia à doloribus liber, fanus fibividcatur: perpetuam tarnen imbe-ciUitatcminpcdibuspcrcipit, ac graui-tatem cum tumore impediente faculta-

1 tcmmotriccm. Anveró membra ex-1 terna, ob primarium aliquem afle^um 1 dolcant, acfunctionc fua deftituantur; L an veto ab intempérie vel affeäualiquo

K. 5

IJO CoNSÏLIOR. MeDICIM. membrorum corporis inrernorum can* û morbidepedeat, facile diiudicari potent, fl huius Nobilis viri principalium partium,quæ coticorporiadiones fuas mutuant, temperamentum confidere-tur,ac eius viri û ratio habeatur. Quantum ad tria principalia corporis mem* bra attinct,videtur vitalis adio xqualis temperamenti efle, quæ turn expulfus magnitudine amp;nbsp;roborc,tum etiam ani-mi magnitudine , ac aduerforum tok-rantia,ac conftantia talis ede deprehen-ditur. Cerebrum bumidumarguit dc-fluxio amp;nbsp;diftillatio,quafubindèlaborat-Quamvis ingenij acumen amp;nbsp;ratiocinai»' di visac memoria firma, in eo vigentd temperatum id eite indicct: ex acciden* te tarne propter intemperantiam in ci* bo amp;nbsp;potu,amp; prçtereaçtatem declinaU' tem amp;canitié,in humidiusamp; frigidiu$ mutatum videtur. Nam vino vaporolo amp;nbsp;potente gaudet, amp;nbsp;fi largius biben' præfentem grauitatem in cerebro pet' cipit, quam etiam cóftitutione aëris fi'' gida amp;nbsp;bumida perientire folet. Epat'^ tempcrametum in c^ido excedere du-bimf i?-

L I B E K IIII. Ijl bîum no cft,qina vcnas habet latas, plc-nas,confpicuasgt;vhnam citrinam,croccam , fpumofam cum pauca hypoftafi, amp;nbsp;in fundo farina arenofa j.rutila amp;nbsp;rubi-cundarefidet. Ac epar præcipuevino-fum cife ex fanguine ipfo diiudicatur, quod in omni bnguinis detraftionc, nunqua fyncere rubeusapparuerit,fcd Jiuidus,fubniger, amp;nbsp;cum muka aqua ci-trina immixtus. Ventriculumquoquc viciose cocoquere indicio eft,quod non mukurn appetat, amp;nbsp;parce comedat, ncc cibis euchimis deledetur. Nam faftidit auiculas, capones, aues, pifces,oua,amp; o-mnes carncs afTas : econtra (apiunt,caro bubula coda, pedes amp;nbsp;inteftina bourn# lac amp;nbsp;omnia pulmenta ex lade parata. In potUjVino vtitur potente Rhetico, faftidit tenuia amp;nbsp;oligophora, ccreuifiatn amp;frigida rariusbiberc folet, nifi immo-dica fiti laborer. Dulcia vina omnino non curat. Etfi quidventriculum fafti-dire faciat, ingefferit, id facilimc pcrvo-mitum reiicit,ac putat fe ventriculum à future morbo per vomitu præferuare. Ante biennium fcabie laboravit per v-

K -4 '

X5t' Co N s III o R. Medicin. niuerfameutim, quae adcomolefta fuit» quod dies nodesq; dolores pruriginoß nunquarn ceflarenc. Hoc vero Iblaty inde habuit, quod articularis morbus turn minusacccdcrcr. Etex vfuThec* marum nitrofarum fcabies curata fuit» ac dolores articulates intenfiores redie-runt. Cumq; ex bis facile conftet,mor-bum hunc ex internarum partiü, amp;nbsp;po-tiffimum Epatisvitio caufam fuam tra-xilTeJcirecupitNobilis hie vir,an affc-ftusifte,fi non ex toto curari : tarnen ali-quomodo, neacerbius in poHeru affli-gat,prxferuari podit, Duhitatetia.nuin fi à vini potu abftinuerit ex toto, ne* propter longum eius vfum aliqua noua c^rpori alteratioacciderc polfit ,cü au-dieritahquos articulario morbo labora-tes,a vino abftinuiire,in dctcri’relapfoS obeonfuctudinem mutata. Dccodum ligni cumfarla pariglia abhorrer,quodi vident eius vfum aliquibus hïc non féliciter fuccelfilTe. An veró decodo ligni podhabico, aha curandi ratione affedui; hqicfubuenire polfit,à Dodid.amp; Cla-rifs.D.Medicoccrtiorfcrricupit. j»^

'n

J^fJponßo D. ffierofi^mi Cafiouacc^ ^Jedict Patawni ;

N o B i L i s hic vir pro prxfcruando corpore adoloribus articularibus mul-ra tire optac. Atque primum racionem prognoftici: Nunquid omninó eucllifiC profligari poflïnt:vel fi fieri hoc non po-tcrit,vtrum mitiores amp;nbsp;per rariora inter-ualla corpus eius affligentes, hoe fieri fie poffibile. Galenusnofterin 6 lib.quem fcribic de regenda valetudine •, Dolores articulâtes, ait, effe afFedioncs prêter naturamdiururnas, rebelles, remediisq; reda rationc adminiftratis valdc rcfi ftc-tes. Et prxfertim hoe debet intelligi, quando dolores hi diu progrediuntur-Namcum ad hos promouendos dolores articulorumimbccillitas præter na-tutam cocurrat, rationiconlcntancum cft,doloribus his per largum temporis interuaUu perfeueratibus articulosim-becilliores reddi : cum res ita fcfc habc-atiamp; dolores qui Nobilem virum cruci-ant,non fint vnius menfis,nee duorum, nee fcx,nec vnius anni,nec duorum an-norum,ne efex,fed duodccim. Conclu-

*iy4 CoNsiLiox. Medtcin.

do effe impofTibilcjVt hi do’ores pcnitiis rcmoiieantur. fpcro tarnen quodmatC' riisauxiliorum iam propofitis mitioregt; cuadent,amp;quod nonita frequenter ip-fuminuadent. Nam fi artiGulorum jm-bcciUitas, prxfertim eft in cauia honii» dolorum, nonne hac immimita imbe-cillitate, dolores minus acerbi, amp;nbsp;ra-

' riusinfeftätes cifrcictur? Dubitaturdeinde circa exhibitionc ligni amp;radicunï ■ farfeparillix, cum multi percepermt ob vfumhuiusdccodiemolumctum. Ego fum hums fentcntiç,quod maximam cX vfu hums vtil) ta tem percipict. Etratio eft, quia omnia remediaconférât, duin adfunt ea, quae indicat remediorum cx-hibitionem. Cùm inarticulis huius No-bilisviri introduâa fitimbecillitas propter intemperiem frigidiorem amp;nbsp;humi-diorem, nonne maxime conducent remédia calefacientia,hccantia,amp;adlon-ginquas partes penetrantia’Materia au-tem remedij calefacicns, ficcantis, amp;ad longinquafr partes penctraniis, prxftan-tiflimaamp;cfficaciflïma eft dccodum 11-gni Indici,Scradicis lalfx. 5cd praeterea nonne

Liber IIII. Iff nonne cerebrum habet frigidius amp;nbsp;hu« midius? Nonne ventriculum frigidioré? Atquihorum membrorü diftemperan-tüs magnopcrè opitulabitur dccoóhum ligni Indici,amp; radicum falfæ.Sed aliquis obneiet, lecur cius calidius,quod non indicat remédia calefacientia amp;nbsp;ficcan-tia,fcdrefrigeratia. Refpondeo : Quan-do adfunt contra indicantia,debemus attenderefemperadeaqua: magis pof-funt. At in hoc magis poteft exceflus frigiditatis quam cahditatis. Ergo prae-cipuefunt oculi dirigendi ad fngidira-temj Nam habemusarticulos frigides, cerebrum frigidum, amp;nbsp;ventriculum frh gidum. lecur autem duntaxatcalidius cft. Ecce quod plura funt membra ha-bentia frigiditatem excedenté,amp; vnum tantum reperitur membrum calidius. pr^tereaincipit prima xtas declinans,in quafolctcalordiminui.Extrinfecusetia dum affumetdecoftum,regioni iecoris poteruntadhiberi epithemata refrige-rantia, amp;vnguentarcfrigerantia iam a-lias âme propofita. Et poft huius alfum-ptionem, h iecur calidius rcdditumvi’

Jjtf CONSILIOR. MeDICIN.

debitur, potent vti illisconfcruis refri-geritibus,amp; fero ladis capnni.Oh multi nonperceperuntiuuamentumex vfu huiusdecodi. Refpondeo,Quandoq! remédia nÖ iuuare, quamuis adlunt ho-rumindicantia,dum perpcram admini-ftrantur,velob infolcniiam paticntiura, vel ob infeidam Medicorum. Lxro ita-que animo prxparet fe ad facrofandi Rcmcdijhuius aiTumptionem. Quxric nunquid prxtenta huius remedij materia poflit aho modo curari.Ego conftan-teraffirmo,nulloalio modo curâdi not po(rcvti,qui tantumiuuamenri fit alla«^ turus,vtiam praedid’. Quiacx HippocJ’ Magnis amp;nbsp;extremis affedionibus ma* ’ gna remediaconueniunr. Dolores au-cemarticulates duodccim annonifimt affediones magni momenti. Ergo ex* ' podulabutmagnaremcdia. Vndccunt^ multa reperiri poflint, artus frigidiores/ cerebrum frigidius, amp;nbsp;vcnrriculum fri“^ gidiorem corroborantia,nullum tarnen crit magis idoncum in hoc indiuiduo, quamdccodö ligni amp;nbsp;(alfas. Quantum ' atdnet advinura, fi non poterie à vino ' commo-

L i B £ amp;nbsp;111L 1^7 commodam abftinentiam per annum integrum pcrferre,mcnfis (ake fpacium huiusvfumrclinquat: veliifieri id non poterie, co fpacio temporis faite vinum rclinquat, in quo Medici curatione ag-gredientur. Nam vinum folct prxeipi-ure materias ad locos debiles.

CONSILIV M XX.

In podagra, amp;nbsp;delore lateris dextri,pro * ^»odam Magn/^co viroi

DE Italico pulucre antea fatis meam lententiam turn tux Magnificen-tix, tu D.Monauio expofui, co fine hu-iu$ generis puluercs amp;nbsp;compofitiones ab antiquis Medicis dcfcriptas reperiri, vtferod humores tollatur, à quibus func infenüdîmi illi dolorespodagrici. Non pt;pdeire autem eadem remédia, nifi iis, qpi optima dixta vtuntur, neque crudigt; tares intemperantiacumulanc, Medicis itid.cmnotiffimumeft. Cumfeiamigi-tur V. M. nonpofie femperordmeexa-dcobicruarc,quircquircbatur, non fi- , t nbsp;nbsp;nbsp;negraui can fade, pulucre vfurpado du-

1 /

ij8 CoNsiLioR. Medicin. bjto,amp;fancgrauius pcriculu, quam au* xiliü inde video expedan polïc. Quod fi fcruarc dixtx rationem M.V. poiFcr, vel hoc eleduario, vel puluere vti cóce-derem. Olim inaulafrequens fuit fuc* eus veliyrupusde fpina ceruina,(|ui fy-rupus domefticus tuit appellatus, quo multi Aulici in podagra amp;aliis morbis, cùm leniter purgct,amp; feroia cducat,pro prsferuatione cum frudu vfi funt. Eum fyrupumdomefticum hngulis feptima-nisexhiberemfemel,vel certè fingulis quatuordecim diebus. Nam amp;materU' calculi rcmoucret,amp; dolorem in laterfe dextro mitigarct. Eodem facit amp;nbsp;hoe A*^ radices Eringij in potum iniiciantur.

lOHAN. CrATO

A Kr A FTHEIM,amp;C.

CONSILIVM XXL

Depr^iferuadone di'curadonemorht ar- gt;nbsp;tfcularis,fgt;ro^»odamClar/ßmlt;f^ ,,, Jureconjudü',

IN vera curatione morbi articularis nonmodo ad matenam fluentem ad arti-

.Liber II IL 159 « miculos rcfpicicndumcft, vt ci occur-ratur, ne videlicet aut gencretur in corpore,aut mature educatur, fed vt articu-iiamp; membratecipientiafluxiones,qui-bus per interualla inflammatio amp;nbsp;ten-Go dolores gignêsadiun^acft,debitam roborationem amp;nbsp;alcerationem accipiât. Materiæautê in corpore generationem in vniucrfum prohibere,ctiam obfcrua? ta cxquifjciiruna dixta: rationc , videri poteft impoffibile, atfi neceflitate vigp-te talis obfcructur, qualcm Francilcüs Pechius quondam, de quo Fiacilcus A-Icxadcr Medicus fenbit, eum iam quin-quagenarium captum morbo articulari grauitcralHiélum tocisannis viginti tur-ri inclufuml:uiire,vixi(reauté lola aqua amp;pane. Eadiæcabencficionaturæ ma-tcriamabfumptam,amp;motuatquccxcr-gt; cido articults roboratis adeó vt libcra-tus nullos vnquam dolores podagricos fenferit. Ex quo perfpicuum cftimmo-! deracionem invidu huius morbiquafi matremellc. Qjiarc G qniscuiibcrari veilt,aut rariusmiuusq;aflligi,fciatfim-pUcUGmamvidus ra non cm Gbi obier-

1^0 CoNSlLIOR. MSDICINquot;.

uandarn clfc^vitanda quç ferofos humO' rcs augcnt, ücut ob earn rem in hoc ca* fu Medici gallinarum etiarn carnes ingt; probant : Poffunt autem vtilitcr galliot aut aifari, aut adiedo carnis bubuls frU’ fto coqui. in vniuerlum cauendum^ carnibus excremcntitMS,vt à fuilla,agni' na, auibus, qua: inlocis paluftribus de* gunt, vt anfcnbus,anatibus. Abfti nendü etiarn à pifcibus maxime carpionibuS amp;nbsp;qui fquamis carent, amp;nbsp;in ftagnis capi' untur,quod volo etiarn de cancris intd' ligi. Non vtcndumlafticiniisamp;in buty' ro frixis. Denique vitius fit ad ficcun' dcclinans,amp;qui quam minimum vitio* forum humorum coaceruct. Pcftilen$ eft ciborum vacuitaSjamp;vfusfruduum» amp;nbsp;praefertim pomorum. Potus cligatuf» qui foperfluitates non augeat, fod per rinamaquoiaeducat. Nam itaftatuc’’' dum eire,Prudentiflimi iudicant,in di?' tapodagricorummaximam habenda*^ effe potus rationem. Conftat vinaplu**' mum ineórnodi afterre,prarfertimVæ garica,Morauica,Bohemica,AuftriaC^» ob cxhalaiiones copiofas amp;nbsp;admiü^^

calccP’) 1

L i B E R IIIL itfi calccmjmpurioresq; terræ partes qua(^ dam ; Rhenanum no ita nocere docent exempla eorum, quibus eins vfus pluri-mum profuit.Poflunt amp;nbsp;vaforum muta-tionevina puhorareddi,óc iisquieo ca-retè nó poiTunt, accommodatiora fieri. Cereuifia: quidem non funt vniufmodij tarnen ea eligenda, quæ pura, defecatai vtBohemica,amp;quædiureticaeft. Do-âi enim Medici omnes ab experimcn-, tisdidicetunt,ea corpora,quæ multuni j - vrinæemittunt,amp;fudantfrequéter, minusa Podagra tentari.ln quibus veto ilia duo expérimenta fudor inqUam amp;nbsp;v-•cin»dctinentur,ij ad hunc affedii maxi-imèprocliues funt; His de caufismoue-or, vt falfafras, quodnuperinuentueft, vfum ad præferuationcm nequaquam improbem,fi faculcatem habet vnrtam 'amp;fudoremciendi.An veró quodaliqui gloriantur, id infit ei ligno expefimen-tonullo obferuaui. Apudantiquoslegi-mus remédia quædam , turn adcurän-dôm,Tump.ræferuandû præferipta, quæ ivim exiccandi habeant, amp;nbsp;abfumençÜ ’fu^erfluitates corporis, vt Diacotalliû,

ïfi CoNSïLiok. Medicin.

quod ab AlexadroTralliano commet' datur. Prxdicatur etiam mixtura quidam e fale Sambuci cum fpeeiebus Dia-coranij,amp; magnifie à plurimis. Ego nclt; prxdico, nee córemno illa, fed rclinquO wis autoribus : Egoamp; ratiene amp;nbsp;experi' enda mulriplici adduftus rafuram cof-nu ccruini optimi ligatam in peda amp;nbsp;im-pofitam potui certuin habeo amp;nbsp;vrinam prouocarc,amp;corpora,modo ad id pro-cliuia frnt, facile ad fudorem difponcre, fi pr^fenim mane in ledo fc condneanr, amp;nbsp;membra fonçant, quod qui faciunt, * podagra fere liberi funt.Nam cum eraf' fi humores abfque ferofis non poffint fluere,optimaeftpræferuandiratio,in . viä:u feroforum copiam euitare, amp;nbsp;fi in corpore cumulcntur,per fudores amp;nbsp;vri-nastempeftiuc cducerc. Manifcfluni eftenimquamprimum ferum intus de-dnetur, aut fudor inhibetur, maxime f* confuetus fucrit,imminere paroxyfmos podagricos. Ida Medicis hadenus qui» no fatis eft obferuatum, in plurimis ma' lum extreme inualuit, adeó vt materia indurata, amp;nbsp;debilitaco ealore natiuoin curt- (

L i h E R UIL i^i cutänone parum fpei fît po fi turn. Ad ro-boranda aucem membra Thermo: qui-tlcni,amp; aha topica eelebrantur, fed mea fententia nihil conuenientius, quam in Odobrifomentum Faktum cxvinaccis, è quibus tempore vindemiarum pauló anre vinum exprefTumeft, idep, faciendum toto illo tempore vindemiaru,ve-*^ P^^g^^oj^tiï' corpore. Remedia,quai id paroxyfmo folent exhibefi,cum tetn-pora morborum no vniufmodi fint, nee facile obfcruari pofiint, amp;nbsp;fxpe materia fluens alia efi atque alia, non tutum eft prxfenbere, fed Medicus prudens pro ftatu præfentifacileinueniet,quod in^ tio impetum humorum fiftat, pofteaad maturitatemfaciat, denique materiam tcfoluat : amp;nbsp;membrum non debilitetur, fedeiroburaddatur. Adrefolutionem, cum poft paroxyfmum tumor adeft, nihil melius eftfometarionibus^ Easnon.» nulli ita prxparant ex herbis, abfinthio, artemifia,amp; cruca. Aliqui artificialcs Thermas faciunt ex alumine, amp;nbsp;fulfure eumpaucoThurisamp; baccislauri. Ego fuadco vt pedes quam minimû hume-

L à

*1^4 Co N sit IOK- Me'DICIN. éteintur y fed vapor excipiacur apedibus • de eriica,abfinthio amp;nbsp;artemifia codis in aquaamp; vino, omiffisnim vnguctis,tuD9 purgantibus fortionbus.

I O H A N. C R A T O

A KrAFTHEI M, amp;C.

C O N S I L I V M XXII.

1/idebiüfate drlici(brum,zgt;/^iüiiy ç^al/d cof!gt;ßipatiofte,fgt;r0 ^»oebam Gene-reje Domino-,

GEnerose amp;nbsp;Illuftris Dominé mteUexi cefTaire dolores Podagri-cos,fed membra languerc, amp;vigilias ef-femoleftaSjamp;aluumconftipata. Quan-quam autem de his non valdè expentuf meum confilium, amp;nbsp;Medicis ipfis auxi-Jia no defuturafunCitamedebitæobfe^ uantiSjör commodi publici rationchar bita liæcpauca moncre vifum fuit. Pd* pium nihil vtilius ad roborandos ardcu-los fomêto ex origano, artemifia, amp;nbsp;ab-finthio,cumpaucis rofis in vino codis, amp;nbsp;adhibico decodo pedibus per vaporc tantùm. Pro fomno nihil vtilius,quàm vclperi

L I B E R nil. ; J l6ç vefpervfolo vino Pucino vti, fed benc^ defecate,quod fiflatuslt;generarei,corrH gi pollet admiftisfojiis rorifmarini in co, maceratis. Aluus apcritur fi in code vi^ no Pucino(Gecin./(’fw/iZ/; prunaBorin-nenfia macerentur, amp;nbsp;ante ccepa edan-i sur.NuUmn cnim purgans cenipoytile, qualecunqi id fit. Neo vtile eft naturam frcquentibus,clyfteribus quad ignauant reddere.Nec eft quod quicquam fenex moueaturalui Äftriä:iQne,cum id magis conferuationi virjum profit,quam aluus fiaidai, amp;nbsp;quam, facile folutam aluü de-1 ieftio virium infene fçquftur, qnæ non-gt; facile recuperari in his poflunt» Vinum, qüoilac, ae pr^eipuum nutrimentum fenum eft, purgantibius mifcere, no pla-cet,ncnaturaillaauer.fetur^Bu,ryrücum faedjarooptimaeft medicina fenum in aluolenienda. Et fifumatur radicespe-trofelini,5^henè4oq4atut, addatur bu-tyrum rec^ amp;nbsp;facchanim,deq-, eo bro-dio hauftus Ïumatur ante prandium, nó modóialoi lenfttófXcquétur, fed amp;nbsp;vhs^ vrinæ à calcülopurgabic. Hïc Medifisquot; GOnfideianda-pM^no falfamenta, qui-«r * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L 3

i^Ä CoNsiLioR. Medicin.

bus in hoc cafuvctcrcs vfi funt,amp; à nabis magno incommodo acgrorum intcr-mittuntur.Nam cerium eft ea fahamen* ta non folumpituitam incidcre, deiicc-re,amp; itaaluum mouenc,fcd amp;nbsp;ventricu-lum vehementer roborare, codionem iuuare,amp; appetentiam excitare.Do quo plura môuebo, hintelUxero ad quod genus (atfamenti maxime inclinée Ulu-ftris Dominus. Verum eu pruritus corporis adeft, abdinendum à faliamctis K lalitis cibis, etii alias ad foluendaaluum multum conducant. Sudorifera in hoc corpore locum non habent. Malimin* undionem exoleo violarum purpurea-rum cum pingucdinegallin3E,amp; medulla çeruina,quæctiam fomnu adiuuarct.

Iohan. Crato

a KrAFTHKIM, amp;G

CONSILIVM XXIII.

Df pr^ßruatiofte à feße-,

QVa N T V M in prçferuationcin perte attinct, cettumed, D e v M fibi relcruaÜ'e foli rcmedi^ côtra pertem, eût»

cum Medicus ipfc pro fuo corpore, cugt;-ius ipfi nota cft c5ftitutio,vix poffit con-ueniensè canto numéro remedium eli-gere. Ideó difficile eft in gencre propo-nere remédia, quxplunb’ profint.MuU tavfu tot annorumdidici ,fed nulli rei praeter diuinç bemgnitaii commendara falutem meam in tali periculopoflem. Quaredeexpettisremediis in hoc ca fa nonlibenter fcribo.Pro lènibus prçferi-pfi antca duo remedia, quibus Dornin? amp;nbsp;Domina vti poflunt.Proexteris amp;nbsp;fa-milia rcliqua feruo Elcduarium de nu-cibus,quod fit cxficubus, ruta amp;nbsp;iuglanr dibusexcorticatis xquali pondère con-tufis omnibus in aceto ex vino. Inde ad magnitudinem dimidiç iuglandis mane fiimi debet. Pueris nihil vtiJius,qua bolus armena,cum pauxillo cormenciUç amp;nbsp;corticibus citri in puluerc redaftis, qui infpergatur cibo amp;nbsp;pultibus amp;nbsp;potuil Quotics cxcundu cftdomaparticulam corticis citri in.orc amp;eftaxc profucrit. Quifquis ex poculo mo biban non cum alio. Famulis aliquot baceae luniperi irt aceto maccratæ dentur, vc eas mafticcu

Ié8 CONSILIOR. MéDICIN, Odorent etiam acetum , cni camphors amp;nbsp;ruta lit iniçda,cui intingatur nodulus ! Yel fpongia. In curatione plurimùm po-teftcamphora cumpaucaTheriaca vel Mithridatio,fed ne fortiHimo quideni homini vitra tria grana camphoræ den-tur. Necqui inteâ:uscft,vili remediô loli fidat,(cd fingulis fex horis muter. A-portemata requirunt empladr^Cx refi-na,amp;pice quæ materias euocent: De medicamentis purgantibus amp;nbsp;vena; fe-ftione nihil habeo quod dicam, neque feioquomodo venenorefiftant,aut ex-pellant,quod fit folo fudore, amp;nbsp;apofte-matum apertione. In aliquibus tarnen veux feého locü habet. Satius eft autem cam in vniuerfum intermittere,quàm intepeftiuè vti, amp;nbsp;vires imminucre, quS in hoe cafu maxime conferuandx amp;nbsp;au* gendæ funt.

loHAN. CrATO

A K R A F T H E I M, amp;C.

' C0NSI- ,

LiBEk IIII, I^^' Ç'ONSILIVM XXIIIL

De prajèri/atione, c^ curatione

Peßin

PRæservatio confiftit inmundi-ficatione corporis amp;nbsp;exiccatione fu-perfluarum hutniditatum ,amp; cordis ro-boratione.Ad euacuationemnonadhi-bendæ fortes purgationes, feddiæra re-dius fuccurritur,amp; vfuharum piUularü:

3^ Maffe piUularum Ruffi 3 iij.

Spec.El.de gemmis ^ ß.

Camphoræ g.v. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» »

gt; Cumfyrupodefucco cardui,inform menturpillufe N.xxxvj. 1 Infcptimanabisvfurpétur numero noT ucm. Adexiccationemamp; cordis robo-rationem profunt morfuli amp;nbsp;rotufe fcr quentes,amp;clcduaria. Suntemm gemi-na vtraque.

y Morful.Impcrator. g iiij. gt;nbsp;ÿ Rotular. de extrade angelicae, ^ iiij-

^ Macis in acetoxxiiij. horis mj^ce-rat.gj.

Theriac.praftantifs.g j ß.

lt;70 CONSILIOR. MSDICIN.

; quot;nbsp;Sued Card, benedidi l ß. gt;nbsp;Mife.

^ Confer. Rofâr. Borrag.an.§j. Speder.liberantisImperat. V ^ß.

Sued feabiofx.

* ■ Vcronicæ.

Mdiff. an.5 ij.

Thcriac.opt.

Mithrid.El.an.3vj. Miie.

De morfulis furnat mane vnü. De Tro-chifcisduos. De Elcduario quantitate nucis eaftanea:. Pucro nihil vtilius cor* ticibus cirri, vel citoniatum cum iifden] corricibusconfedum mane datum.' 1® ®re teneatur cortex citri.Teneat in ma- , nu fpongiolam.acetoimbutam ,inquo ruta maccrata fuit cum camphora. Fit amp;nbsp;fumus baccis luniperi, vel folns quer’ । eus. Profamulis vrilesfuntbaccxluni' peri in aceto macerate. Item angelica i mteerata in aceto, amp;nbsp;in ore reporta. S Quod ad curationem attincc,non fatis tutuineft fidercremediis. PrimumaU' tem femper intra duodccitn lieras eu* ratiua*

L I B 1 R I III. 171 ratiua, amp;nbsp;Elcduaria corroborantia per-mutaridcbcntamp;rcpcti.A3vençfcàio-ftcm,nifiinabundantibusfanguine non cftproperandum. Sanuseft omirterc, quia vera cucatio impeditur, Sr natura deiieiçur.Non cnim venenum quod at-traftum cft,vcl vcnç feâionc,vel purga-tione expeUitur, fed per ca quz fudorë eicht. Verùm natura nitnio fudorc noh affligendaeft, fed fudoriferisfubiicien« dapoftea roborantia, vt lulcp de citro cumCarduibenediftiaqua, Meaaqua pcrlaram, amp;: fimiha remédia,vt terra fi-gillata,bolus armena, bezoar. Primum curatiuumCthoc:

^ Sulphuris citrini vigeGes in aqua pura amp;aceto fufi 3 yj, Croci.

Camphors an.^j.

Rad. ircos § ß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

Santal.rub. 3 ij. , Sacehari 5 j ß.

Mifc.

ï^ Sacchari candi 5 ß*

Zinziberis 3 ij.

Camphors 5 j.

gt;71 CoNsi Lio'RX Medic IN.

- -, Margant.^j. Mife. ’?,cu» Huius puluehs vnius fumatur^j. matU' rc,vt fudor fêqhatur : fumatur autem i” aqua cardui. Sin quod hgnumfdoftOG' lt;icrit,hoc empfaftrum apponatur?

Ceræq.C ■ EictehdaturYnaliiW-Id imponatur, amp;nbsp;à Deo falusacfucdc^ fuspetatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' - 'lt;■

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*1 O H A N. G R A T a

7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ A Kr A E T H E I M, amp;tti'’' CONSILIVM'’XXV.

' Depræ/'èraaliofiec^ curatione^othi^ Jeu mor bi P^figarici, earn a»^i-J »a^amp;deliriOi

CVm à me prxfetuarib amp;nbsp;cnratio fy-nochi feu morbfVnganci petatuG verepoflum affirmatie , .me ex ôbferua-tionibus triginta annorum hoc deprC' hendiire,nulloannb iifdem fymptoffia-tibus recurrere. Generalis intehtio piV feruatiua eft,vt reddantur corpora pura, amp;os

amp; os mane aqua cum aceto eluatur jaut in aceto intinftus panis edatur, aut Ele* duanum ad corrobotandum ventricu-

lum amp;nbsp;cor,denique vt cruditates vitcn-tur. Indicationes verocuratiuæfunt, vt tefiftatur malignitati materia: facientis febrem,amp; materia ipfaexpellatur. Cum autem neceffario plcnitudini occurra-tur,vel purgatione,vel venae feftionejl-lud obferuatu eft, 11 vel purgatio, vel ve-nç fedio in quartu die dilata fuerit, po-ftea pcriculola vtraque efl'e. Cucurbi-tulxquovis tempore vtiliter adbibenr tur. Ad expulfionem multæ mâteriæ in ipedio funn Ego femper probaui cornu cerui amp;nbsp;emulfionem feminis napi a« ciçri.Intcrdum Theriacam praebui cum • cmulfione feminum Carduibenedidi, vclfeminis acetofe. Quod verb multi Tlieriacam cum thure amp;nbsp;camphora mifccnt,nonpoflum Iaudare,cura abf-que hoc caput grauatum fit, ideoqj materia ab ca parte diuerteridä climita vt ratio diuerfionum Medicis nota eft. Ec quia propter nimium æftum plærunque ctiam angina coniunda eft , multi in

174 CöK'sïLtoK. Méöicin. hoc cafu predicant fuccum fcnipcrü’iquot; ui cum vinó fublimato amp;nbsp;albumine O“ ui,quod nimis forte videtur. Maliri* corallos cum fucco berberis diddlutoJ amp;nbsp;aquas pro gargarilàtione accommæ datas, quibus capiti amp;nbsp;gutturi profpicc-retur. Invehementibusdeliriis rapha* nus plants pedis alligatus materiam de* riuat,amp; caput roborat, obleruata tameO temporis Sc morbi rationc. ld V. M. dß fórtaffis fuperuacaneum, cum Domino Monauio, esterisqi Medicis ratio mca Curandi bene nota fit, volui in bac c-tiam imbccillitatcmea fignificare.HçO vt à D E o, fine cuiusprsfidio, Sceffica* cia, nihil in hac arte noftra felix Sc falu-breeftjfortunentur ex animo precor.

loMAN. Crato

A Kr A FTHEIMjSCC*

CONSILIVM XXVI.

/» rttbeJine faciei, ei'“ JeßuMe Capita ' ,^ ierufn, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:

R Vb E D o faciei Sc deflumum capd' ; lorum vnam habene caufara,vidcli' j eet»

L i B ï K nil. ï7j set,afcenfum acriorum vaporum ad caput. Itaq; vidus rationc caucndutn, ne vaporcsacrioresreddätur. De hac non femel monco. Dccodum radicum fondu feu Taraxaciplurimum valer, fi ante cibumfumatur. Abluno faciei cum a-quafragorum.cui incerdumaliquid ful-phuris pulucrifeti in lintoolo impona-rur. Radices pilorü vnganturoleo Myr-tillorü. Vt pili renafcantur, faciunt auel-lanævftæamp;cum pinguedine vrfi inun-dæ.Nam etü pinguedo vrfi canitiem pi-loriimaffèratjcumauellanis tarnen vftis illavisimpedicur»

loHAN. Crato

A KrAFTHEIMjamp;C.

CONSILIVM XXVII.

/» Er^J/pelate Phiegmoftoiieynephr/ticit doürtbus,4c merfloate afade, cum k' ut tumere, amp;puflubs, pre que-clam Canenkei

ERYSIPELAS phlcgmonodes bis IcniterNobiliffimum virum, tertio grauius afflixific,ncphnticis etiam do-

176 CoNSltlOR. MeDICIN.

loribusaffici, fed inprimis de fadei i^' bore defædatæ,cû leui tumore amp;nbsp;puftæ lis,qui ex frigido acre liuelcunt, perfett' bitur,amp;ameconfilium requiritur. Vö' nam autem tam féliciter, præfertim iæ ueterato malo, amp;nbsp;epate per medicame' ta purgantia êr grauiter ficcantia admO' dum ( vt coniicio ) læfo, dare poires, quam exammocupio. SymptomataaH' fern ilia refettuda edead vnä fere caæ fam,videlicet intemperiem Epatis eali' /J^mapparct Cum veroficcitascaloris lima à Medicis perhibeatur, nc accelft' nt , amp;r propterea aduftiores humored linr, nouimmerito cruditiffimus Mei' eus veretur,amp;à dccantibus, amp;: immodi' cè calefacientibus, quæque ipfam quaü fuMlantiam epatis exbauriuiit,cauen' dum,rcâècQnfuIic. Acceditaüt renuo^ quoq; calidaintemperies, vnde non mi' rum fi collcdis in corpore craflioribus fuccis iis, atque ad renes delatiS' obftrU' ctiones confequuntur, amp;nbsp;fortalfe calculi generentur,aut iam fint geniti,etiamfi non clidantur. fed de hoc pofterius. D^ Eryfipelatc primü agemus. Etfi autem I non

’L I B E R IIIL 177 non perfcribatur , quæ pars eryfipelatc afficiatur, tarnen vel caput, vel pcdeslç-di frequentius fciinus. Caput quidem cum maiori periculo , præfertim fi , vt perfcribitur, cft eryfipelas infiammato-rium,feu phlcgmonodes. In tibiis minus eftmalum. Iraqi cum caput infefta-turdiligens in curatione adhibendaeft cautio , quia fæpc grauia fymptomata cófequuntur. Caufaveroiftiusafiedio-nismaterialiseft bilis non naturalis, cuius varias fpecies à recentioribus ponun-tur,cumediocri copia fanguinis. Hinc confequitur, indicationcs Eryfipelatis fine vlcereefle, refrigerationem amp;nbsp;bu-meélationem. Cacterum in inflamma-tione non dubium cft,quin fanguis fit mittendus, fin minus vacuatio per medicamenta mitioramolienda. Nam ex fentétiaGaleni in vero eryfipelatc cho-^^ê°S^''e^^ ^e*^*®^’ prçftantjnc languis qui ell frenum bilis,vt vult Auicena, de-trahatur bili. In inflammationibus veto venæfedionemconuenirc ex co mani-feftum , quod languis eftlucns ex vafis, quafi retrahitur, totiusqgt; corporis habi-

1j% CoNSitïOR. Mëùicin.

, tus rcfrigeratur, ac tune phlébotomie clyftcrcm præmitterc, nih cita lit alun» conuenit. Purgatur autem corpus re^f lt;lecod:oThamarindorutn in fero ladi$» cuiRhabarbarum amp;nbsp;lÿrupus rolàtus 10' lutiuusaddatur, Temper verb alterand^ non infuauia dentur, vt decorum radi' cum cichorij,endiuia£ verç amp;nbsp;fimilia.SC' j rapia illa duleiora haud fcio plus ne Is^' dant,qnàm prodelTevidGantur. Pludî certè redam vidus rationem,quæ frigi* daamp;humidaatq; incralTans efle débet» quàmeafacio. Ptilânam,cremorélior' dei,oryzam,omnes commendant. 0' peram igitur Nobiliffimus vir dabit,vt perpetuoin vidus rationc calida amp;nbsp;üc-cantia vitet,amp; omnia quæ calidiorcm t^ ücciorcm fanguinem reddût, vtaroma-tica,nimium fale condita, fumomace? rata,in làrtagine coda, ladicinia, oua, ^^ ümilia butyro prajparataà fuamenlâ rc-moueat. De carnibus mali fucci, vt füll' la,anlerina, ceruinanon moneo,amp; à vino potentiore abftinereputo. Vacuato jtaque corpore,alterato edam épatent malla làngumca,ad locum affedum rc-

L i B É R îîiti ty^ Tpiciendum,arque in Topicorum adhi-Ditione cauendü,ne vel fuppuraiio con-fcquatur,viel ad inte tiora vertatur. Nam vtrumque noncarere periculo Diuinus Hippocrates admonuit, cum 7.Aph.7-nos doeeat, in Èryfipclate fuppuratione malam. SextoveróAplrivideni deE-tyûpeiate, ab exterioribus ad interiors Vertente pronunciat. Cùm enim Eryft-. pelas deUrefcit, amp;nbsp;mäteria biliofa find tefolutiöne euanefcit,haud dubiè partes internas^ ad quas répit, gtauiter afli-citi Ïd quanto cum periculo in capité fiat,rationales Medici inteUigunt. Iraqi hoc in càfu Celfus in primis Phleboto-iniam fcommendat, quem amp;nbsp;Paulus libi 4. fequituti Gaiehus veró 14. Kle-thodi,amp; fecundo adGlauconem ab bis ditfenrire videtur.Sed cum ex relatione doâilfimi Medici anlmaduertam pro-fuiffe dUtea pbiebotomia Nobdiffimö vito, amp;nbsp;à conferentibus arque hocenti-bus fecundum Hippocraticum prxce-prum indicationes fumantur, rationerd potius,quam autoritärem fequor. Éft e-nim morbus acutus « eui ciró occurrerk i

i8o CoNsiLTo».. Medicim.

dum. deinde cùm fociam inflammatiö' nem habeat, non eryfipelaspurum ceO* fendum,de quo agit Galenus. CæteiùA* fi eryfipelaspurumeft, nequaquam tC' mere ad phlebotomiam , etiamfi dei® capite properandum exiftimo. Sed proquot; priamagis,quàm communi cuacuatiO' ne,quæ fit fanguinismiflionevtcnduni' Propria eft quæper medicameta cholâ' goga fit, fi humormagnus eft purgant? medicina per fuperiora adbibita, finie' uis enematum iniedione. Porro cum i® cryfipelate rarófebrisabfit, abftinédm® ab acrioribus medicamentiSjqualia fünf fcammoneata, amp;nbsp;à chymicis præparatiJ' Nam ea humorem craftiorem faciut, i^ temperiem epatis corrumpunt. Itaqu? Rhabarbari 5 ij. indecodoflorum bof-raginis, amp;nbsp;violarum , additis vncia vnl ’ cumdimidia lyrupirolati folutiui. D^ cichorio cum Rhabarbaro atq; mannJ Calabnna,fingulorum 5 vj, latis,vrarbi' tror,educent. In miti veró malo clyftc' tem ex decodö communi,atque diaca* tholicone amp;nbsp;diaptunis ïniieeremf Put' gato benècorpóte tutior eft refrigeran-tiuW

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Liber UIL 181

, ' tiumvfus,quorû terminus, vt Galenus amp;.Paulus admonéc,eft,donec feruorem deûdere videamus. Id autem primum. ex fenfu ægri colligimus,qui magis tem-peratum calprem percipit ; deinceps ex ipfotadu, tertio ex affedu. Calot cnitn eryfipelatismutatur. Frigida autem ifta» nulla viadftriftoria præditaeiTe debçntj , np vaporcs acres detineantuc,amp; partem corrumpant. Periti Medici, fciunt :,im-, periti fæpç in hac parte peccant. Apud.^ Galenum triamedicamentorum gene-, ra reperimus. Primû réfrigérantes ruer , ci,vt ex decode hordei cû fucco laducç amp;portulacæ. Hisinterdum quad nar-^ cotica adhibct,verùm non nifi maxima neceffitasid poftulet,faciendum. Sicuc etiara ad tertium genus medicamentorum , quæ ex oleaginofis amp;vnduofis co-

I ftant,non facile deueniendu, vtcftGal.

t refrigerans, amp;nbsp;alia. Galen.idiacalcytidis meminit, fednoftro tcpprefelicius lixi-1 uium oleorofaceomifcct,quam miftur rara lac aureum vocant. Sedatainflam-raatione nihil conuenientius,quam fa-| rinx hordei amp;nbsp;fabarum codur^^jheue

M' '3

181 CoNsiLioR. Medicin.'

lt;um vlceratum eft,vfu lithargyri prarpa« rati,quod vulgo Lac virgineq appellant.' Sedde Eryfipelate lans. Nuc ad altérait affedionena, quxNobilifllmum virutö maximè follicitat,deuenio. Earn autcin quo nomine appellera propter Arabum amp;nbsp;Græcorqm confuiàs voces non repe-rio. Gutem faciei, cuius partes laxioreS funt, affedameiTe codât, amp;nbsp;i ta qm demi vt non tantum cutis, fed caro lubieda quoqueaffefta efle vidcatur. Rubor ergo eft à (anguine,is cum refrigeratur, fi-cuti fit in frigido aëre, in quo amp;nbsp;perfjji-yatio probibetur,Iiuefcit. Poflet eriain exaduftioneianguinis hoc accidcrc,^^ morphæa illa,quam Auicenna nigraW appellat,confequi. Sedhoc ne accidat optima inprimis vift’ ratione, cuius an-tea quoque mennonem feci,dcinde va-ettantibus Scalterantibus mediegmen-tis opera danda. Melancholicos autera humores amp;nbsp;exulcerationes c0tumace$ effe, amp;nbsp;partes faciei humoribus corru-ptisinfclt;ftas,difficilius in integrum rc-ftitui, Medicis notum. Proinde nihil reinere licet polliceri. Præftarchoenc in , detcriut

Liber IIII. i8j détenus làbatur, amp;nbsp;aliquo modo faciès reftituacur, diligentia atque aflîduitato curationis potent effici. Itaque ficut oftenfum cil, in initio optima vidus ra-tione pugnandum , deinceps conrupti humoces, tam per annuas mcdicatio-nes, qux à Medico praeferipta: funt, quàm per menftruas educendi. Reftif-fimum igiturputarem fifingulismcnû-bus hanepotionem fumeret:

y Paflular. J vj.

Flor.violar.

Borrag.

Vcronic.an.p.j.

Epithymi.

Fol.fenæfelcéliis. an.^ß.

Rhabarb.chjj ß.

Fiàthorumdccoélio in fq.aq^put«.

y Colaturæ fortiter expreßx, amp;nbsp;tur-i nbsp;nbsp;fus depuratæ ^ iiijlt;

Syrupi rofatifolut. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

MannæCalabrinæan.Jj. Mife.

Adepar autem lin gulan cura rcfpicicn-dum, amp;nbsp;non folùm incra corpus, quod calorem epatis contemperec, verùm c- ' tiam foris aliquid adhibendum. Intta

M 4

184 Co N sill o R. Ml^DICIN.

corpus nihil aqua fragorum cum /peciC' bus diatrion (antaion conuemcntius» Fans aut femperuiui illud genus, quod vulgó vermicularem vocant,cum aceio amp;nbsp;furfuribus macrionbus hordei atque Üntalis rubeis adhibetur.Quidam cero-tum fantalium, quidam epithemata cX aqüis ftillaticiis cum fpecicbus applicat. Sed hæc recenfere non eft neceflarium’ Illud autcm adreducenda maflam fau-guinis ad fuam lemperiem plurimuin proderit : (i margarita: pryparata: cum fuccolimonum,additis multisfoliis au* ri,diflbluantur, atque fingulis diebus de hac mift Lira 5 j. cum aqux borraginis ft j. cardui bcnediâ:i ft ß. diluatut. idque ante cœnam exhauriatur frigide-Noélu ctiä cum aqua fragoru, id quod amp;nbsp;aduerfus nepJiritideni erit, bibat. I® gt;nbsp;hoc medicamento diu vfurpato magni pars curationis confiftct. Scio quofdam magnifice loqui de mercurio auri prçci-pitaco,quo leprofos etia fe feruafte pcf* nibent.Sane ft mercuriumauri habere* mus,judicarcm nonlcuiter,mairam fan* guinis co ii«tndifican pofte,verum ab h

ftoinc«( '

Liber 1111. i8y fto mercuno, quem ipfi habent, amp;ma-gnivcndunt,nonminus,quàm illorum antimonio, amp;nbsp;fimilibus medicamentis abftinendura cenfeo. Chymicam noa damno,vfumvitupero,amp; cos,quide bis pcxclarèloquuntur , nihil minus fcitc,. quàmidjquôdfc Icireprofircncur, fada oftendunt. Cum his verb homimbus, contcdereftultumeft, ftulciflîmum cu-ram corporum ilhs permittere. Æftiuis autemdiebusnibil fcroladis cumTlia-inarindisconuenicnciusputo,mpdo vi- ( deatur ne crudi humorcs fincin corpore, autinjecoreobftrudiones. Vtile c-. tiam crit dilutum Rhabarbari,fed lixc/ Mcdicisnotiflima. Adtopica deuenio,? quæ varia funt: aquam cardui tepidèad-hibitam plurimû proie lie animaduerti» fed inprimis commendaturcalquas ex, bolctiscerumis dirtillatur. luque ß ha-bcripotreuNobiliirimumvirum vu veilem. Item aqua eufeuta: amp;nbsp;liguftici, qu^ faciunt,vt materia tranfpirec. Adhibe~ turautempoft illas vnguentum ex ouo, quodfic,fi oiium recens imponatui aceto per lucnfcm., ha enim albu Qui,qua^

I

18tf CoNsiLioR^ Medtcin?

aqueus humor cfficitur, quo cxulccrari partesinunguntur,quod fi iftis nihil ef-ficimus,cyatho aceti amp;nbsp;medio aq.rofar. fulfuris § j.infundicur,amp; lithargyn ^ fieu 3 j. aluminis amp;nbsp;probe coquitur, dtitO media pars confumatur,co partes faciei inungantur. Quidam magno fuccdlJ cineres ferpentis in nouaoUa exufti ad-dunn Abluenda autem deinceps erit fades lade,amp;cmulfîone nuclcorum pcf-ficorum,amp; fèminum melonum,cum a-qua fragorum. Iciunoetiam ftomacho mafticando radices borraginisatq; pu-ftulçhisillincndæ. Quodfihis medica-mentis malum cedere vel mitigari nol-let,cuacuato corpore ad fanguifugas eß deueniendum, atque haemorrhoidibuî applicandx. Deinde ex aqua cardui aliquot diebus Trochifei Thcriacales pro-pinandijiuxta tolcrantiâægri. Ad mer-curialia etiam vngucnta deueniendum, inter qua: magnoperè hoc commenda-tur. Accipiunt fublimati § iij. amp;nbsp;in mof-tarco marmorco cum piftillo lignco,ad-dita fàliuahominisfini ieiuni, qui ace-tofis non vcfcatur,amp;ab allio, ca:pis 8td-milibuS

Liber IIIL 1S7 milibus abftincät, tcruniur, deinde ad-iiciunt Mercuri) per alucam expreß, amp;nbsp;cerufla:optimæ 3 iij,paruin lunaB,id cft,argenti,in pollincm redadx.Teran-tur ifta diligenter ,admi(cendo faliuam multis dieb’,donee albefcant, deinceps foli exponunt ,atque aquam fontanam puram jaffundunt, amp;nbsp;in olla vitriata ad quartam parte hors, vel minus coquüc, aquam ijlam donee apparet viridis mu-tant,ad minimum fepties ; deinceps ifta abieda affundunt optimamrofaruma-quam,qu4m trubellant 9^ ita reponunt. Accipiaturautem rçûdentiæad magni-tudinem piß, amp;nbsp;cum aqua rolàrum noua mifeeatur, atque turn petiolis lineis fubtilioribus locîs affeftisapplicetur.In vfù,fi non frequens fit, (turtc cnim den-tibus nocet) nullum eft periculum,cùm feiamus mulieres Venetas nihil his'fre-quentius adhibereZ-dTartarum enam 0-ptimè calcinatum ^er reuerberationé, amp;nbsp;inter albumina óuorum diftblutum plurimumadiuuerit. Scd ex his vt Medicus prüfens eligat relt;ftiftïma,etiam atque etiam videndum, Ad renum afte-

I?8 CoNSIlIOR. M^OICINa dionem,vtmulta præfcribam,non ne-ccfle efle arbitrer,neg; à mc hoc requit puto. Vfum terebinthinxeodx atquc cum Rhabarbaro cómixtas in hoe corpore plurimum commendo. Item cui» dolores vrgent, emplaftrum ex cancris* Reliquaautem prudentiæ Medici prît-fends committo. Arque vt hæc à praf-potenteDEO fortunenturopto.

1 o H A N. G R A T o

■ A Kraftheim,amp;c.

CONSILIVM XXVIILil

in fiirrbo/a tumore /a/fra fjubem^ circa vett-tricuü reg/onem, c^ circa latera, pro

^. quadam Ißußri fier/ona^^ IL LV S T R i s amp;nbsp;Qenerofus Dominus Comes ante bienniû j:um,oribus qui-byidarfi feirrhoGs fuprapubé, sircaveu' triQidJi regionem ô^cirea latera moUfti-n Ggcpit»gt;qui nunç.ienûiç, inçrefcereamp; durioresfien incipient, yx pacspen^uin Gt, rtc amp;xumores ipfiob gypti^jana augmenta inomodicèexcreicaxiÇj abeant-que m dmitiem extremam, ffc/cliqua

natu- 1

1

Lises. 111L 18^ naturalia membra ob compreffionc ira ■coardetur, vt minus intégré officio fuo fungi poffint. Acnifi via ac ratio ali qua inucniatur,qua caufis amp;nbsp;fomitibus horû malorum obuiaeatur, neceffe crit corpus nutritioncdefticui,amp; tandc maraC-moconfumi. Quodnefiatdiligens re-quiritur amp;nbsp;caufæ principalis confidera-tio,amp; medicamentonïm ad caufas dirc-étorum continuatio. Nequeenimvno aut altero menfe abigi fe patientur tu-mores,quibusad colletbionem biennij fpaciumreliétumfuit. Primum autem j^is tumoribus atq; ipfî etia maciei cau-fam præbuit naturalis conftitutio corporis fîcca,epar ficcumlanguis ficcUs Si addiftributionem minus idoneus. Ac-cclTerunt purgationes valida, violentæ, continuatæper multos dies, partim per cathartica vehementia agitatis humori-bus,partim per ffiotaneas euacuationes immodicas, quibus amp;nbsp;corpus exhauftu, amp;nbsp;ad maciem ac «Tpo^/kf perdudum eft, amp;nbsp;membracodionibusdeftinata vehementer afflida amp;nbsp;debilitata funt. Non i-gitur mirum cd in tali corporis confti-

îi?o CoNsiLîoR. Mediciî?.

tutione aflumptis, amp;nbsp;per violeras ae ini-pctuolàspurgationes extradis humord partibus tenuioribus,amp; reliétis erafliori-busjeiufmodi tumorcs audios dre , ac nûc epatis pociflîmum vitio, ac lienis c-tiam corpus emaciari,tumores verô au-geri. Præcipui lanè fomites horum ma-lorum funt epar amp;nbsp;licn,quibus antca cô-fuli necefleeft.antequâ ad localia tranf éatur. Non enim inundiionibus aut ctn-plaftris profici quiequam poterie niû caucatur,ne ex horum membrorum d-ratis noua: fubindèacceffiones humorig bus fuppeditentur. Primùm igitur de af-fumendis intra corpus, poftea de extra adhibendis agendum eft. De ajJ/tmend^i i.Potio» Vteparreâificetur,abobftru-diione libereturamp;corroboretur, atqu^ materia tumorum attenuetür jdiffipc-tur,ac corpus ab atrophia præferuetufj coueniet inprimis Cufeutae vfus j ex qua Vel aqua efficax cetta quada ratione pd diftillatlonê clici vel fuccuSextrahipo-teft. Etad reprimendum calorem,quift interdum in hoe llluftri Domino exerit addi poflunt endiuia amp;nbsp;cichoriumlt;

tClft 1

3 , Liber ÎIIL t^t rtenj Çrângulxradicis cortex ;

Herb.Cufeuta: m.iij fi.

Endiuiæ.

Cichonan.m.j.

Eupatorij communis m.ß. Cetcrach.

CortiCitadic-cappaf.

Frangulx an.3 üj.

Rad.Fcnicul.5vj.

Cichor.^ fi.

f.deco^Üo in fq. aqux ad tertias, vfq; ad remanentiam xix.quibusadde:

Syrupi de Cichor.cum Rhabarb.

Syrupi debyfäntiis | ß. Aq.cinnam. 5j.

jjMifc.tpotio,ad quatuor hauftus.

t. EuaCuans: Etfi autem in corpore ram exrenuatopurgationes validxlocu non habcanti tarnenneeeße eft fubinde per cÓmodaintcrualla, prxfertim anirnad-uerfa aliqua vitioforum humorum col-lclt;ftionc,lenem aliquam euacuationem inftitui, qux limofam illam materia tu* moribus augmentum pra:bituram, de* crahai perlenes aliquot fedes. Earn ad

191 CoNSiLioR. Medici N. remapriflimum eft Rhabarbarttm cU^ correlt;ftiuisamp; frangula: quot;'J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^r

^ Rhabarb.el. •

Frangulas an.5 j ß/ .- »

#r Cmnamom/^ß. : VR Spicx grv. 5quinanthi g. üj.f

Conquaflata infundantur in aq.eufeut? I v. aliquot horis, parum cbulliant,cO' lat«r,amp; m colaturadiffolue:

Mannx cL3vj. -

? Mifc.EhaUftus. 'gt;êd

7 y Extradl Rhabarbaru pf C.

’f^ Frangulæ an.^ß. nbsp;nbsp;j , lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Cochiarum ^j. 4(fïl»lt;^

^1^ Mifc.f.piUulxN.xx.. i^-'^Awii^^C.

' j. Dccodumlignii CorredoluGtaüi^ ne cpate,tandêdemum tempcfkirfif^ ►tumores ipfosaggredi. AcidipdoruOJ' rationeneceifana eft pnmum mate«^ condcn(ac®amp; concrets diffipatiOjtani obftrodiohum in re ra or A mous mém* bris referatio,amp;‘ corporis vniuerß-ditfii' tic». Quæ omnia egregie iigtiiîdccoctü præftar, quod præter haïe omnia/mem' bra ctiamconfortât,amp;diftribuTioncifl aliinen*

L I B È K I Îif. ƒ 1^1 aiimentorum pTornouet,ac muka al^ inhoccafu commoda prækiturû vidc-cur. Quia vero ex eo non tam cxiccatio* quàm penetratio amp;nbsp;difcudio quæritur, bon opus cAvidu tam exquideo, qualii in morbo gallico priferibitur, nec opus ekdelitefeentia illainvaporano claufo» modovicencurcumin aerc^tuminvidU cxceiTus:

^ Scobis ligni Guaiaci récenter fa£U

Infundautur horis 14 in aquæ cichori) Ib iiij. Coquaturin vafeteÀo adeafum tbj. Deinde demur. Addi eciam pote ft farfa parilia.

DeaJ/nbeffdû: 4. Fomentatio. Arque hcc quidem intra corpus pro abigendi*. tumoribus prxeidendo augmeta amp;nbsp;ma-, teriam induratamrdilTipando molienda? font. Forisautem emollitioni amp;nbsp;diGe-dioni tumorumftudendum eftjdque primum per fomentation«, ira vt fpon-gia in dccodoquarundam herbaru ma-dedat, amp;nbsp;fomententur loea, tumoribus obfeda. I

^^ Rad.althcz part.iy.

•Fx/S 1 N

^4 CONSILIOR. MeÙICÏH.

' ' Scrophulariicpart.ij. «

■Cucumcr-afinini part.j. li Ad cum tumorem qui cft fupra cpar,atl' di poteft abOnthium. Si dolor pereip^ turjaddatur chaTnomiHa,ar/thum» .

• -^ Rad.akhex ^ iij.

Scrophular.§ ij. J Cucumcr.afinini ^j.

Vilicis 3 ß.

Herb.Hederx. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'M

Veronicas. ■■ i Abßnthijan.m. ß. u-

i Ancthi, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Camomillaï an.p.j ß. ’

Conquaflata mifceantuf.

• J. E'mplaftra. Superponenda deinde fimtCataplafmata aut Empladra, qu# matedam tumorum fortius aggredian* rorcam^ué coiliquent, difiiciantamp;ab' fumant. Eórum vfus ( précédente fem' per fomentatione ) longum tempus re-quirit,ob material indurate renitentia :

3lt;C Lumbricorum terrzvino ablutan

* . 3 vj.

Ül.hlior. alb. 5 iij«

Cappar, n jJt^

Pingued'

LlBEJl nil; / icgt;j

Pingued.anferinx an.5 ij.

Mücillag.radic.altheæ.

Sem.linian.5 iij. Ï^f’ Coquantur ad mucilaginuni cohfum-|)tioncm, petcölcntur, amp;nbsp;exprimahtufj addehdo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;; ;

Ammoniaci|ß. . ! Galbani; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ J

Bdellij an.5jß; f - ’y

Pulu.Cctcrach. V '

Cottic.Fraxini: • *^ ;

Suminitt.anéthi an.3 j.

Caricar;N.iij. u

Mcdullxcrurisvituli zij; ,

. ..Ccrae^ji

1 ^Kcfittac. i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/ ^“Tefebinthinx ah. 5 ij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- • • ’ j*’£mt^aftri Diachyli fimpl.z^j; ” dcMeliloLlA.

bukcriCatis pulucrilandis amp;nbsp;gummatia buslriacctodiflolutis ECerotum.

VdT’^Diachyli^j;

Scm.linian,3 iij.

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Öl.lilior.albor.3 vj.'

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ammoniac.-

1^6 CoKSlLlOR. MeDICHï*

Galbani.

Bdellij d1frol.inacctoan.3ij.

' Pingucd.an(crina:lt; Medulla: cruris vituli an.^j.

Thuris 9 ij.

Lumbricorum diflblut.^ j.

Cum cera q.f £ceratutn,applicandun’ fupra alutam loco affedo.

Vel: ^ Ammoniac, ^ß.

Galbani. 1 .gt;

Bdellij an.jjß.

Pulu. cetcrach.

Cortic.ffaxini. »

Summitt.ancthian.5j.

Caricar.N.iij.

DüToluantur gummata in accto 4./

add.

' Lumbric0r.vin0ablut0r.5vj.

Ol.lilior.5ij..

- Cappar.5j. ƒ

Mucillag.rad.altheaï.

Scm.liniari’.3iij.

Coq.ad m ucillag.confumpt.addcn(l®v !

Refina:.

Terebinthinæ an.5 ij.

Emplaftri de Mcliloto 5 ß- ( DiacI’j

Liber I U L nbsp;nbsp;nbsp;197

Diachylon 5 vj.

Ccræ 3 üj» f.f.a.Ccrotum.

6. FridioJnunclio: Poftremôvt minus ab Atrophia fit periculi, amp;nbsp;promo-ucatur feliciorq; reddatur nntrimenti diftributio,proderunt Fri6liones,n5 va-lidæ,fed lenes,aut mediocres, extrema-rum partium totiusq; corporis. Et inun-gi debent turn fpina doth, turn reliqux partes Ol.amygdalarum dulcium,quod nimiam partium hcciiatememendat.

Caspar Hofmannys

Med. Brandebyrç.

quot; CCNSiLIVM XXIX.

. Devfi Thermurftm Carol/»arurff,in ex-tflceratioffe Reff urn ç^r vejtc4,^r6 ^uodam Afagißro-,

COnsvetivs führet vthîcdomi corpus à colic dis haâçnus fupcr-fluitatibus purgatum fuiflct,anrequam te adThermas Carolinas cotuliffes ,icd quia id nunc anguftia temporis fortafle hbi non permittit, facies ad Ther mas v-

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N 3

1?8 CoNSJLÏOR. 'MeDICIN,

bi veneris.Quicfccs igitur ibi per dierti fcqueri die lûmes pqtiunculam fcquefl' tem,qMa yiis communibus euacuacis fr cilior fiattranfitusThermarü adlocWlt;^ affedum , amp;nbsp;ne ab ipfis exercmentaA^ locum affedum dedudâjpfum magi5 yellicent amp;nbsp;a/perentjcrodantq?.

y Pecod.commtm.fl.amp;frud.^iiij', Inquibusdilfol.

FLcalfix extrad.cum aquæ mal* uægvj.

El.defebeften jiÿ, lt;nbsp;Bened.laxat.jj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^i

Syrupi violar.^j. .rlt;£(l‘

Milc.fpotio. ifn ,2

Tertia, aufpice Christo, inchoab’^ ^vfum Thermarura, ac fûmes libra vnai”

aquarex fcaturigine hauftx, calida prlt;^ bè, amp;nbsp;ita citius penetrabit. ContineH^ te in ledo perhoras duas benè ftraguljj coopercum, citra fudorem tarnen,p^ obambulabis incarnera velhypocauü® ad prandij tempus vfq;. Hora tcrtiap^' meridiana poteris per horam ante «^ nam prodcambularc, amp;ita obfcru3bgt;^ motum amp;nbsp;opcrationcm aquarum p®^

Lis EU un. 199 rum. Soient cnim primo flatus amp;nbsp;tormina in inteftinis amp;nbsp;vus vrinatibus amp;nbsp;mem-bris cxcitare,quibus fuppoGtoriis amp;nbsp;cly-ftcribus cft occurrendum,coufq; doneq amp;nbsp;membra fücrint aflucfaóla, S perre« perintTherra«. ’

^ Maluz.

Bifmalus.

Parietar.verz.

Fl.chamomil. an. mj.

, Mehlot-citrin.

Betoniez.

Clinopodijvcrii.

Saxifrag.an.m.ß. '

Sem.anif.

Petr0felin.an.5ij.

quot; Medullz fera.carthami contufi êt ligati in paria rara fl.

Agaric.Trochjfc. 5 j.

Soldancll-J ij.

}Incid.contuadantur, amp;nbsp;flentin inflifio^ nc perhoram,poflcabuU.ad cafum ter-tiapartis, fa. colcnturcum exprelfioM forti,

îK i^ColaturzÏfej.inquadidbk 4tb,, CaflizrcccnstradxJ ß. .u airj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;N 4

10O Const LIO R. Medici N.

EUeniciu.j ij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j u^..

4e Hiera fimpl.giij. ’ ^-i- 3f*

, Diaphœnicon ^ij. ’-»^^b^J

DiacathoIic.Jj. lt;'»rt«i?lt;RÄ

Ol.cpmmutt. .i.55m»ftï Chamomil. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i'-jêud Anethini, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i nbsp;“ ‘(jon ‘’■'' *f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cappar.an.^ j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''

, Sacch-Eubri §ß.

Vitcll.ouor.N.j. Salis commun.triti 9ij. ‘'^ Mifc.f.clyfter. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;y Suppofitor.N.y.

Quia veró nq dubium eft, quin propter impuritatemamp;polledioncminrenibus amp;nbsp;vcfica,cxquibus tu laboras,initio tak quidexcitabuntaquæ potac, non detcr-rebit te, ciiamfi aliquoties füpradidis fubfidiis vtendum tibi crit, quin perges poudo, amp;nbsp;fûmes fcquenti die libras duts eadem hora, amp;nbsp;ita procèdes tingiiHs vel altemis iemper addendo libram 3' quæ donee ad cam menfurarn pcrucnc' ris ,quæ quater vel quinquies per diel» aluum fubducat. Soient cnimThennir purgatismedicaminismodo pcraluun’

LibèrIHI; ^olt; amp;nbsp;vrinam cuacuare certo pondere.Hac menfura purgabis poftmodum te odo vel decc vicibus, vel tam diu, quam diU abfterfioncamp;mundificatione opustibi cffevrina:monftrabut,quas fingulis dic-buscolliges amp;infpicies. Etvbrexdimi-nutionc purulcnti humoris locos affe* dos mundificacos eflc animaduertcris, turn naturam Thermarum in confoli-dando ipfos, co die quo iThermis ab-ftinebis,mcdicamento confondante iu-uabis. Ad cam rem habebis medicamë-ta duo confcripta,quac Sclakcvvaldi,vbi pcritumhabes Pharmacopecum, mâture tibi praparari curabis.ls porriget clc-duarium,de quo fûmes ilia die,qua non notas Thermas, drachmas duas,amp;poft noram potionis cochlcaria duodecim ealefadx, mane hora fexta, cum quinta eleduarium fumpferis. Habet enim co-, folidandifacultatem. Hisvtçris femper al ternis, amp;nbsp;vbi etiam Thermas ip (as reli-qucris,quo locus bene confolidetur:

Renum capretorum ( Zirgltchen') N. iiij.

1 it; Incidantur laminarum more, vbi a pin-

lot CoNSlLIOR. MeDICÏN.

gucdine bene mundati fucrint,amp; infun« dantur in aquis conïblidç maioris amp;nbsp;Al» kekengi per 3. aut 4. dies, immutando fingulisdiebusaquam ^nouamaffun» dendo. Deinde^ veficam capreiiab-fciffo Collo,bene mundataabomni car-nofitare, amp;nbsp;incidatur minutim, amp;nbsp;codé modo infundatur feorfina in bis aquis. Póftinfurnoiamdeferuefcente ita torréfiant,ne adurentur, vt puluerifari pof» fint. PuluerÜa fingula feorfim,amp;poft» quam infra fcriptum medicamentuin» grefia fuerint,denturpatienti, y Pulu. renum capreror. prxparad gß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ;=nf VeficiEcapreti 5iij. ■ A.p* Rad.confolid.maior. 5 j, f dl Minor.^ ij.

Trochifc.Alkekeng.jj. ■ ^J Caudaeequinægüij. ij^'d Boli armen.gjß. Scmin.4.frigid.maior.an.9j» Pulu. liquirit.5 j.

Gummi ceraforum g ß, Myrtillor.Italicor.^'ij,

Sanguin, dracon.^ß, . ; /* 'ƒ OH*

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L I B E R 11 II. J,0J

nutiT' iô Olibani ^ j.

Pvluçrifcncur puluerifanda, incid. inci-déd* minutifrimè,amp;cum fq. fyrupi vio^ -hnfcdiganturadformam Opiats, ■ -dit, k^ Liquiric,rafæ,§£ incifs 3 üj. A . -lao tnfn-P^flul.jj. j àbo^y Plantagin.

,2tüy. ..iEupator.an.m.j, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-ï-

-io; = FohMyrt.Italic.j ij ß.

^qj7 luiubar.N.v.

-üot ïj, Myrtill.ltalic.jj.

«ni ùhSçm'.4.frig.maior.an.5j.

Sem.anifjj.

nacqî. Hérb.pêtrofelin.m.fi. a Jncid.contund. amp;nbsp;ftent in infufîone f.q, aq. Alkckengi, amp;nbsp;plantaginis fimul mi-ftis per boras duas,deinde bull, ad ca-fum j partis,vt romançant librsijj Co-lentur cum exprefliope forti »eolentur bis,colatursadd. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij

Syrupiviolac.^ ij.

,.r. Mifc-f potio.

Vbi igitur oélovcldeccmvicibusmcn-furaputgantevfusfueris,diminues fem-pcr libram,donecTbermasin totü reU-queris. Haç raiionc furnesi. Nee video

Î.04 CoNsiLioR. Medicin.

c^uid lotio aut balneum iftarum tibi iß tuo affedu prodclTe poflit, nifi velis nö-nunquam auc amicorum,aut fordiu ab' ftergendarum caulalauarc.Solét autem hæ Therms rationc calidicatis adualis amp;nbsp;potentialis etiam inducere ftypticitarera alui,cui occurres glandibus coni'' munibus, aut clyfteri, aut piUulis fuoi' ptiscumelatcrio,quasordinauï: ^

If Maflç pillul.de hiera fimpl.5j.b.plt; Elaterij g.j.

Subigantur exade cum mellc roficco amp;nbsp;mifc.pro duabus vicibus. Sûmes etia interdum drachmas fex, florura caffis cumdrachmis tribus elcét. de iêbeften, in forma boli, vel brodio prunorum dif-folutas.Et quibus epar eft natura calidu, , quale tiu habes,amp; his detrimenti nonoi-hd mihatur, pro quo arcendo fûmes co die mane rotulas tres diarrhodon,quod ad Abbatem refcrturjntabulls, amp;toti-dcmhorafeGundapomeridiana,eodic quo Thermis non vteris, Inunges etiam earn cutis partem, cui epar fubiacet in hypochondno dextro vnguçnto, quod ^iantalis nomen eft fortitum, diffoluto adpru-

L I B £ K lin. io$ âd prunas manc amp;nbsp;poft meridiem,vbi id ncceflitatem exigerc animaduerteris. Cum etiam hæ Thermæ nitrofæ fint, amp;nbsp;fua abfterfione fepius vias vrinales excorient , amp;nbsp;maxima in canna virili, prodeft ex femine citoniorü extrahere cumaqua rolarum mucillaginem,amp; per fyringam in cannam iniicere : habet e-nitnamp;: vniendi amp;nbsp;refrigcrandi faculta-tem. Etfiardornonmitigatur,indead aliud progrcdicndum,qiialeeft medicamentum , quod firff album fine opio tceipit,quod tibi cum rcliquis cofcripfi: y Aq.plantag.§ iiij ß.

Mucillag.fem.piyllij extras, cum ' aq.pOrtulaC.3j ft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3

‘“* Sirfffincopio jj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Diffoluantur in aquis puris, poft add. Mucillagincmbenèdiluendo 9 ij ß. Spritzvuaßer.

Et quomundiusconferuatut corpus, co magis cita fequetur cofolidatio. Co-fultumigicur eft ofto diebus, duTher-mis vteris corpus euacuarc,amp; inteftina, maxime piUulis de hiera ficum aggrega-tiuis: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'quot;A

• 1.1: 6 CoNsitiOR. MediciW;

y MalT.pill.dehiera fimpl.^ijr ’

quot;' Aggregatiu.^j.

I^*ag- g j- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

amp; melle rofato Lpill. N.xxVij. pto tribus dofibus. Deinde abftine ab omnibus acetofisj acribus, väldc falfis, pinguibus amp;nbsp;mucillaginofis cibis, i^t materia locö exafperansfubttahatur. Quod fiitavi' dus rationem cum Thermis debitart coniunxeris, non dubito quin rencs H vefica mundificabuntur, Quod attfne^^, poftmodum ad confolidationë pknib*, remjillam conlilio Medicorura dort^jj profequi poreris medicametis fumpti^ CHRisTvs dirigatThermasadreèU'jj perationem tuïè valcmdiniSjquam et i‘ ^i tiimo tibi öpeo. ReliquacorâaudîuilW

CaSPA R N EFiVS Med. LlPSENSIS,amp;C.

• • CONSftiVM XXfX.

' lgt;ea/ïrtÜa ^Iu0,'v^a»gt;brlt;t,^praßrffii'‘ ' tione à Pesie pro iiuad4m Nfibh .

li fierntna ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3,

XiZ£ duabas rebus confilium mciiris exqui-

Liber. IIII. icj kxquiritur.Primû,quomodo aluus fcm-pcr aperçaeffe poflit. Deinde, quæ vis fit Anibræ,amp;qüis eins vfus. Ad primum quodattinet,optimum præfidiumeftin commoda viélus ratione,in qua prius fu-munturhumedantia amp;lcnientia.Vitari autedebenteibiduri amp;faliti, amp;nbsp;aroma-tibusconditi. Potusnon fit vinum forte amp;dipreticum. Nam ccrtûcft,qui mul-tuigt; yrinæ mittût,aluo duriore efle. Po-dagricisquidcmvtilc eftmukum vrina: excernere, amp;tum maxime fani fiint,id-, coq; in bis non fiftenda vrina, amp;nbsp;potins J aluiaftridiotolerandacft. Ideofuadco j Dominae,vt præiertim frigido tempore, amp;nbsp;tçmporc infedionis in fieu his pilla-lisvtatur;

y Aloêsrofat 3iij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

Myrrhæ cl. jj.

f Bdellii^j. Succin.alb.

Crocian.^ß*

Cû fyrupo rofato folut. fmafla, de qualp bet drachma pill. N.xV. His vtatuf qu 0-tidieantccœnamadquinq;. Neq; modo aluum lenient, fed amp;nbsp;in praefetuatiâ-

'i

iôS CoNSILIOR. MÊDICiî/.i

ne multu valent,amp; menfes promoueUf’ amp;nbsp;corpus à fluxionibus Podagricis mü' niunt. De fecundo; Cùm Ambra pr^' Cipuè roborado cordi amp;capiti vtilis fit» vtibi catarrhos exicectj amp;nbsp;cordis virc$ inftauretjideo omnibus catarrhofis vd' liflimâjficut amp;nbsp;iis, qui affedionibus cordis tentantur. Datur in fàccharo rofato puluerifata amp;nbsp;comminuta ad grant di* midij quantitate,vel integri grani. Sun' amp;nbsp;alij quidem modi vtendi j qui deferi' butur in Italicîs amp;nbsp;Hifpanicis libris, cef tifïïmo autem experimento didieijn* fundere fuper ambram optimû vinauf maluaticum diftillacum in vitrura, amp;di^ ligentet obturate, amp;nbsp;manealiquot gui^ tas cum pane fumere, efle éxcellcntifli' mum remedium præferuatiuû inpeft«-

loHAN. CrATÔ

A KraftheiM,A'c.

CONSILI VM XXXI. .

la jlrthrifi^e,fgt;rû ^u.iilam Nobi-A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ü Matr 0/^4',

F F E c T y S ille de quo Dominain hume-

Liber IIII. ic^ humeris,cubito,amp;lumbis conqueriturj vnam habet Gaufam,nimirum catarrhes podagricos,qui niüadimanrur, velpur-gationc,vel in parti), verendum ne cori-lilium nimis lentû tuerie : lidem humo-tes in pedoregranant. Poftquam igitur puerperij tempus fuperauer)t,amp; meri-ftruafluxerint,fuadeovtin aqua coquat carduiUMbcacdiducumpaflulis, amp;nbsp;bi-bat tribus diebus manè, poftea fecundo vçi^erxipdie fumât hune bolum ; ï9Î^Ag3nc.rec.Trochifc.9iiij.

-ni ^jjÇiipafyrup.conferuationiszinzi-hioniv übens f. bolus.

’Owi^bis vfa eft hoc purgante, coqua-.^,Uxu^iacum priusaqua calida decern 4iîj?qspra:paratum.Ad vnam hbram li-g^updecim libræ aquæ affundantur, coque ^d medietaté, amp;nbsp;in fine add. ma-nipulymynum luæarthecicæ. Bibat de hoc quindeciin dies, mane fcx vncias,in cibo ne nimium faciat,amp; fit vno ferculo contenta,vel afia, vel elixa dame, à vino abftin^t. Coquat etiam Domina luam artheticam amp;nbsp;vrticas in aqua amp;nbsp;vino,ad-iedoïal^Cpoftquana prias dccodumah-

àio CoNStLiok. Meùicik.

ejuotdiebUsbibit) amp;rco fomêrétmcitt' bra, quæ podagricis humonbus amp;nbsp;dolo* ribus affliguntur, fi huic aquæ adiecerit pqgillum ouorû formiez, cum ipfis for' miciscrit efficacius. Pro nodis poda' gricis fumât Domina radices decueu- ■ mere afinino,amp; Contûdac in oleo amp;nbsp;im' ponac nodis ; fi non euocatur materia» inungaturfuccus ca:parum afperfopnf ûêre piperis. Si pofl'etlauarcin balneoc formicisprçpararomirificèfentictfeiL'‘’ uari. Monuianteavt Domina in partiquot; buslxfisvulpinaspellesgcftct,qua:pc-desattingant, maximeverohyeme. $* Veroagaricus pro pu^atiOnc non fati$ crit commodus,vtatur bis trochifeis»

y Scammoncæ 5 ß. 1 Zinzibens^j.

TurbithalbiiT.amp;gummofi» 1 Rofar.rub.an.jß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Spicænardi.

Maftich.an.^ß.

Cum fucco citonior. f.Trochifci

N. v.

Hos accipiat in fyrupo roßro. Trochif' Cüm vnü vna vieejfed fatpius itcret)W*' xinif ;

L I B E R IIII. iti ximè cùm conftipatam fefenferit, dum ligno vtitur.Sed amp;nbsp;alias vfurpareeos po-teft,cùm podagneamateria feoftenditj tnodonecurngrauidaeft. Deys hæcj iquæ pixfcnbojfortunet.

I O H A N. C E. A T O

A KrAFTHE IM, amp;C.

CONSILIV M XXXIL

De igt;ràcautt;»eabûrt(;iypro (ju.iJam Nûbüifæf»ina-,

ABortivmt mulicrésduabusdé caufis.-Primùm Gante conceptunî imputa corpora habeant, maxime fi pi-tuita,amp; acres humores collcétifint. Deinde cum prægnates in anirai amp;nbsp;corpo= fis motibus peccant, itemque fi aluo ni- nbsp;nbsp;nbsp;/

tnislaxaiamp; hæmorrhagialaborent. De fanguinis fluxu in domina res nota iam-pridemmihiefi. Idco de co prias dicâ. Frimum amp;nbsp;ante omnia vehementiores motus ne liabeat,irædico, excandefee-tix,nenimiùm membra diftcndat,nec onera libret. Caueat cibosfanguineni infiammantes gt;nbsp;amp;nbsp;caput replentes, amp;nbsp;a^ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O a,

Ill CoNsiLioR, Medicin.

crcs humores générantes. Nam in hot corpore principaliter acres ilia: fluxio-ncs amp;nbsp;languis ferofus ad omnes catat-rliosamp; podagra viamfternit. Ideo Domina cibos cos neattingat, qui excre-menta cumulât, vtpilces, frigidaamp;cru-1 da,item qua natura humedant,vt agni-, na,non bene marura caro vitulina, por-cina,laclicinia,pinguedincs, falita, prS-paratacum cxpis,cancros. Maximaet parte edatalFa. Alfuefcatvnipotui diu-retico, amp;nbsp;qui fanguinem non nimisca-lefaciat. Quo tempore alparagi haben-tur,amp; fraga ns vtatur,a c æteris frudibus abftincat, velcerte modice fumat ante cibum, magisvtaluummolliant,quant vt latient. llliautem frudusqui citopu-trefcunt,vel aluum llipant,plane cauen-di funt.Nam amp;iis,qua: citoputrefeunt, diarrheç periculofç lèquuntur,maxime infeftægrauidis. Conftipadi autem vim habentia non laudantur, nifi à cibo magna cautione fomantur. Ad fanguinem fiftendum fcio Dominam multis retne-düs elfe vfam, amp;nbsp;fi boni languinis eflet copia,fuadercni amp;nbsp;ego, Vt exteri Medici vc-

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LiberIIII. 115

civcnæfectionê,necmoueretmeHip-pocratis authontas, qui vcnæ fedioni m grauidis tantoperè aduerfatur, cùm no-ftro tempore diæta alia fit, quàm efim fuerit,amp; experientiateftetur,fa:pè muU tos grauidarû morbos venæ fedionem ’, pofiulare, amp;nbsp;ferri ab iis fine incommo-'1 do. Verumquia,vtdidumeft,languis ■ njmis ferofuseft,cui acria excrémenta • admiftafunt,indicio his humidicatibus occurrendum elfe, primum vidu, deinde diurcticis amp;nbsp;fudore. Nec cucurbitu-læ noccrent,maxime fcapulis applicarç.

'' Multiexiftimancradieem amp;hcrbâfra-' gariam,fi quis earn fccum geftct,fangui ’ ncmCiftere. Alij prxdicant puluerem gt;nbsp;ranæ vfiæ in olla recenti in facculo ap-' penfum,decollo. Expenri licet. Meo ' tarnen iudicio nihil potcfl fieri melius, , quàm ferofa excrementa , ad quæ hoc ’ corpus procliue eft, amp;nbsp;omnis mali eau la ' eft,tollere,amp; præcaucre, ne cumulêtur, ' fed è corpore euocentur. Certoenim gt;nbsp;mihi credat Domina,quamuis in Poda-' gra multa fe pituita oftendat, earn tame nunquam fine acribus illis, ferofis Sc te-

114 CoNSILIOR. Me Die IK. nuibusfuperfluiratibusin membra pof' fc deuehi, nee aliud eße præftantius re-medium pro podagrajquàm quod vuM mouct amp;; fudores cict : Non nego.cuin calornatiuus debilitatus fit in hoccor-pore,ctiara mukum pituitæcolligi,qUJlt; in matricem dccunibic,amp; earn affligift ac conceptionem impcditjaut abortuifl facit,fed lire pituita, antequam conce-ptio fiar, educenda eft, quod fit duplid-ter: Primùmconuenienteviftu, amp;ro' borato calore natiuo.Idcoq; ante annos aliquotThermas fuafi, fed quiaintem-peftiue iis vfa eft Domina,non roiruni omnia efle inde perturbata,amp; quiafrig'' da tempeftas incidit, non potuit fatiséf ficax eife.quamuis matricem roborauit Ideo fequatur alia viam, amp;nbsp;praeter com-modam vidus ranonem fingulis menfr

fiispillulisediicat:

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^ Aloes roEuæ 3 v. Succin.alb. Klaftich.an.j rj. Agaric’præftanti(r3j ß» ^iiftoloch.rot.3 ß-

Liber IIII. j,ij Afpergätur pulucrifata aqua cinnamo-mi,amp; cumfyrupo defucco matricanxï reformétur piUuU, pro qualibet drachma xiiij. Has ante cœnara fumât dcfi-nentibusméfibus numéro feptem, continue tribus vel quatuor diebus. Si non fatis purgant, vtatur pluribus, fed turn à viroabftmeat. Multa quidem funt remédia ad præparacionem conceptionis, fed ea huic cafui non puto neceffaria. Poftconceptionemautcmfadam nihil melius fcio,quàm in vilt;^u non errare, ne vitiofi humorcs in corpore colligan-tur. Deinde vtvitec afteduû immodo-ritionçm,iram,curas, vehementes mo tus corporis,amp; quicquid fanguinem po-leftcommoucre. Ç^otidieautemhoc puluere vtatur, quantumgroffo excipi poteft in vino:

y Spodij 5 ij.

Rafuræ eboris 5 j. Zedoarix.

Sem.fenicul.

Margariupracp» Corall.vtriusq-,.

Rad.cardopatix^an.^ß. Mifelt;

XlS CoNSILIOR. MedICIN.

Nonoautem à conceptione menfe ab vfu huiuspuluerisabflineac,fugiatq; 0' mnia alia remedia, prærerea,quæ partU facilemreddunt. Préparantes tamé hu-medationesjcùm hoc corpus per le hU' midum amp;lubricufn ht, non funtnecef-fariæ.Contra abortus vtiliseftamp; hic pul' uis mane fumptus inouo forbili:

^Rad.Biftortæ ^j.

G.Alchermes,

Sena.Plantag.

Portulac.an.3ß.

Conand.præp.^ij.

Sacchar.ad pondus omnium.

Sumat de co quantum groflb excipi pæ teft,amp; fingulis, vel alternis diebus, mO' dô nealuus aftrida maneat. Vfus cibotu ex amygdalis amp;nbsp;dadylis amp;nbsp;citoniatum a cibo valdè commendatur,quia amp;nbsp;matr* amp;nbsp;fœtui profunt. Foris contra abotta® multa vciiiter adhibentur, modo ne cx-crementaretineantur,inprimrs vtile eft hoc emplaftrum dorfo amp;nbsp;lumbis vel eO' xendici impofirum:

.^ Maffæ Ernplaftri pro Matrice, vclComitiffæ §iii.

Rad.

Liber IIII. ziy

Rad.biftorræ.

Coral Ion

Acatiæ, Hypociftid.

V Cortic.maligranat.an.jß.

Ladani 5 vj.

Malaxêtur oinnia cum fuccocydonio-rum,amp;cxtendanturinaluta. Pharma-copolæemplaftri quantitas papyrodata definiri potcft, vt in aluta id faciat, quo ab infenoribus partibus lumbos amp;nbsp;dor-fum verfusvrnbilicum tegat. Nequeeft neccflevtfcmpergeftetjfedvelde node adimat, vel etiam fi moleftum eft de dic,acinterdum renouari curct. Hxc potui lioc tempore ad prxcautionc abortus monere fimpliciftudio:neq;du-bito.quin fortunantc Deo aliquid fru-ftus fit perceptura Domina , pro quo D E 0 omnipotcnti gratias agere poifit.

lOHAN. CrATO / A KrAFTHEIM,amp;C. gt;

j

j.i8 C ON s ILIO R, Medic IN»

CONSILIVM XXXHI.

Deimpedimenfù iffipr^gnat/owSy pro ^ua^am ha»eßa C^ia-trona ;

VTperpétua fpeciei humanx, qu^ archetypi D E i expreffio eft, pro* pagatiofit,Devs optimusmaximusco’ dico Adamo, Euam ad hominis exeni' plar confidam, matrimonio copulaui(i vt duo inter fe fexus permixti fobolem propagare poßet. At cum talis adusge-nerandi im peditur,fit aut mans, aut Me-ininæ,aut vrriusq; ratione. Cum itaqd'' confeifo fit in cafii propofito fœmcllaw impedimcco efle, idçô caufæ impedien' tesinquirendæfunt. His enim non co-gnitis,ncq; ratio remouendi imprægna-.tionisimpedimentum inueniri poteft. •Quare primo de impedimentis impraf-gnationis, fecundo dcmodocoëundi. ( Modus enim coëundi dexter Gruan-dus,cum coceptus abfq; idoneo coëundi modoimpcdiatur.) Tertio amp;vltimo de tempore tam particulari, quam vni-yerßli coitus difleratp, Quoniam quod lufto

L I B E R I III. i,Ijgt; ^ufto tempore minimè fit, infeliciter arque ûniftrè fuccedit. Quantum adpri-mum, quod tœmella conceptionis im-pedimentumfit,argumcnto eftaliqua-lis coitus abominatio, cum deledatio-nis priuatione , cui menftrui fanguims • 'cortuptio fuccedit, Cùm ergo ad con-ceptum,fernen amp;nbsp;viri amp;nbsp;muheris, men-ftruiq; fanguinis affluxus neceifario re-quirantur, quippe menfibus fuppreflis cundafruftia ccntantur,opcræ pretium eft vt omnia naturaliter conftituta finç. Nam vno difconueniente tota mixtio corrumpitur. Sicut elf viderc in luuna, diffonâte vna chorda tota harmonia dif-crepat.Propterea cùm conftet fanguinc menftruum plus iufto eife calidû, quod oftendit veftigium induGo impreilum, amp;nbsp;ex calore aliquam acquifiuilfe acre-dinem5fieri nÔ poteft vt ex coitu finem affequatur. Nam etiamfi amp;nbsp;fernen virile amp;nbsp;muheris concurrûr,, affluit etiam fan-guis menftruus, qui vtriq-, femini com-mifeetur, ftimulat virtuic rcpultricem fua acrcdincjquàmexahquali aduftio-tie acquifiuic, totamaffarepelliturjatq»

110 CoNSILIOR. MeDICIN.

itaaduscoëundifuo frufttatur fine. E^^ his facile apparet, vitium remorans im-prægnationem, nirairumméftruus fan-guis plus in ft o ealidus, amp;acredine prx-ditus, quævirtutem repultricemftimu-lat ad repulfionem. Quare cum caufa inueftigata fit,facile cura per contraria moliii potcft,nimirum, vt fanguis men-ftruus ad aliquam mediocritatem redu-catur per frigida. Verùm hoc præftad non poteft, nifi caulæaccendentes fan-guincm menftruü cognitas fuerinc. Pro-indccùm conftitutiofœminæ fitmacra amp;nbsp;bilio{à,pretereaamp;piùs natura inflarn-nietur,non rnirurn eft, quinaliquidma-teriæ cholericæ.fiquidcm in toto abun-dat, admilceatur fanguini mcftruo,cuni quo fuo tempore(vt arguit eius color at-que ardor) excernitur. Quapropter fi coaceruatio choleræ auferatur , etiarn menfiuæ aefedoextinguetur. Hoc bo-no vidus regimine præftabimijs. Vitet fuperomniacarnes leporinas, amp;nbsp;omnia degétia in aquis. Item fugiat ladantium agnorû carnes, porcos, anguillas,quap-pias,aliosque pifees, qui habent replcre matri-

LiberIIH. ill inatricem,icem fabas amp;nbsp;laélicinia.Cçrc-rùm cûmenftruusfanguisfluédo tranf. catraatneem, fuam malamqualitatctn matricicommunicatatq-, impnmit. Id-eoamp; ma tri ci hac in parte profpiciendS, ne debilitara feminis immilfioncm re-fpuat. Conucnicns igitur ent ex rana-ceto,abfinthio, camomtih, matricaria, burfapaftoris, plantagine ,facere fiiifii-migium, quovtendumante menftruo-rumaduentum tribus vel quatuor die-bus. Quantum ad modum amp;nbsp;tempus coéundi. Confertad conceptum fi mu-lieramp;virabftincanta coitu amp;nbsp;amplcxi-bus mutuis quinque diebus vel amplius ante menftruorum cxcretionem, toto-quetempore menftruorum,amp;pof}:flu-xummenfiü quatuordiebus, quo tempore ante introitû ledi mulier allumât inhoftiacoaguli leporisgj. Virveretco-' medat zinziber conditum amp;: dormiat, animaduertendo ne venter fit repletus cibiSjneq'.crapulaonuftus.necadmodu famelicus. Et hoc faciend um fingulis duntaxatmenfibus. Hac cnim ratione virin infundendo feme macrici yberior

211 CoNsiLioK. Me b ICI Ni crir,amp; matrix in retinendorenacior, at-que in recipiendoauidior. Abftinentia cquidcm à coitu vuluam cxiccar, arque virrutem eins retentina replet,femen-que melius decoquit. Econtra fepius mulierfe commilcens acquirit vuluam lubricam,atqgt;ita finem non aflequitun Demane verómulicr vtatur rotulis di-arrhodon abbatis,cùm nodu virum ac-cederc conatur. Porróad conceptum requiriturvtriufque leminis concurfusf maritus operam det,cum muliercsvcrf cundioresUnt, dum dormierint vteiuS palpet marhillas atq; ventrem, amp;nbsp;itaW veneremexcitct,amp; quando deprehen-derit ipfam accenfam,tempus inftat co-cundi, modó oftohoræpofteœnam c-lâpfæ fint,quod eft circa autoram. ( Ca-ueatvirabanifo,cimino,quod femé ex: tenuér,item ab oleribus groflis, quonia groftum fanguinem procréant. Rutam amp;nbsp;agnum caftum fugiat, tanqua ca, quje ferner! abfumunt.) Præterea virfuunort compleat defideriû,donee ih vulua feff ferit humidiratem nffluentem,amp;mulier dclcâafione tune Ipermapropriumef-fundat)

L i B Ë k IIÏL iij fundat,natibusdiligenterfirm^itis. Tails namq; modus mulierem deletlar,at-que opusfortunac. D e v s xternus vtri-que fexui ddedationem in emittendo fpermacc ingelfir, vt firmiusconiunge-rentur,opUsq; felicitctur.Hoc modoc-miffo femine nó Hatim virga extrahen-da, nc aër intromictatur, amp;nbsp;conceptum impediat, fed parumpcr immorandum, amp;extrahendum. Vxor tarnen maneat fubeodemfitu poftcoitum per aliquot tempus refupinata, capite depretfo, na-tibusveto exaltatis, quod 11 tieri poteft obdormiat, amp;nbsp;fummè ftcrnuiationem fugiat. t*

Abrahamvs Seiler, ,mi.. iDvcis Bregensis Med.

n n

CONSILIVM XXXIIII.

J» dihiUfaté literi, ç^poda^rica a^eeÏtetJif proquadam Nebtii ßemina i

CVm vteruspurgatus fit,nulla meli-orvia corroborationis,quàm quie-feefe. Muliebnaremedia,amp;intempc-ftiuamcrapulamvitet. Interdum talufa

414 Co N s IL, Med. Lib, Illi. cboris cum femine carui (umat. Fiigb* afFcéboncs animi, iracundiâ, trifticiami ncc omnium fermonibus moiieatiir.

' Commitiend,a quidam DEolùntjtù® ( nollris cutis amp;nbsp;follicitudimbus negoeÜ’ ; non fatisfiat.Cùm in interioribus Içfa fit, i nullum aliud fuccurrit præüdiû, qua® i vc Domina laudans aliquibus Thermis • vtatur,quarumvfu amp;nbsp;materia illa ab®' matur , amp;nbsp;calori nacurali fuccurratut- ' Quodad podagra attinct,vtaturvapore prafcriptoex cercis tantu herbis ,vt ro' remarino, origano, arthennha, mebih' ! bctoniGa,maiorana. Haec vtopinorfuh 1 ficerenc,quæopto vcDüvs Foicunet.

lOH AN. C RATO

A Kr A ETHEIMjamp;C.

UNIS LiBRi ^r^sri Co»JfÜ0rum Meilicinaüum.

EPISTO-

1

EPISTOLARVM

MEDICINALIVM LI-

BER QJAR TVSi

h.Heinrico I/ervuart^Patritio Augti/l4-gt; nojoh. Crate à Kraft heim, ^c.

S. D.

P* ® Xenophontcm eft, Hippiamquendä Elcum, poft longi temporis obfer-uationes, Athenas effe tc-uerfum vt dodrinam So-

ctarisitctumcognofcerct. Qui cum a-nimadueftcrer,cadem Socratem docc-re,’quas multos iam ante annosexeó âudiucrat,admiratus primùm vjrum,dc cuius dodrina amp;nbsp;fapicntia tanta eftet o* mnium opinio, veterem cantilenam ca-netc. Eo deinde proce dit audacix,vt Socratem, qui Apollinis etiam oraculo fapientixlaude cxcellcbat, contemne-fet, neq; hoe dam f€rrct,fed diétis quo-quelaccfleret. Huic verórefpondit Socrates :O Hippia inquiens,»^«»«»«««*«?-i «xt^.«cMlt;itK94«^7wv(u;7£». ideft,imonon

115 Epistol A R. Medicin.

tantumeadem dico,atq; cadcm form# fermonis vtor, fed cadem etiam perpétue mois auditonbusinculco: Siquidc ro nocet bis atq; ter id diccre quod re-dèdicituramp;dikctibusvtileeft: aepo-tius laudi ducendum de rebus vensSi vnlibuscadem fj'pe muliumq; fermo-nemvfurpare amp;certa explicandi ratio-ne perfpicua pknaqjfacerc. Tales vero Hippiasetiam nunc reperiri vbiq; non eftdubiom , qui trim incidunt in bate fcripta,amp; præfertim in confuJtationibuS à Montano dicta a^iAj-n'i iHam amp;nbsp;quaii v-gt; mformcm docendirationem re/puun^ amp;nosqui ifta edimus amp;nbsp;tanquam vtili#, cumftudiofis rei mediex communie#* mus,fuauiterderident. Hos autem yC •tap H^iTOf 7^» tlaäimv, ng] ^i^^fts mv«TJTOiKjid cd^ contemptorcs vfitataru, amp;nbsp;abfurdarum opmionCi feruos milîosfaciamus, amp;nbsp;interim mirificis feriptis, quibiis veterum dodrinaconutlliturj amp;nbsp;nefcio qux no-uxfubftrudiones abii's fiunt,quas rixis amp;nbsp;gladiatoriisjibt llis.in quibus no mul-tum firmitatisefl:,fulciunt: cosdekdari patiamurjprxkrtim turn ifti Hippiafo-li libi

Liber Qvartvs. 117 li fibi fapere, amp;nbsp;medicina: artem teuere videantur.Præter hos verb duo funteo-rum quibus Montanica no placent,medicorum genera : quorum vnum quod videtur fibi Attica eloquétia præditum, nee tame eft,ifta ridet quafi barbara verba. Alterum in maxima rerum omnium infeitia contemnit atq; refpuit, amp;fortu-nam atq; experientia fuamiaditat. His animi mei fenfus eftexplicandus, vt 0-ptimiquiq;pictatem meam atq; obier-uantiam erga præceptorem meum loh. B. Montanum perfpiciant, amp;nbsp;tyrones in ftudio medico aduerfus peruerG indicia prxmuniantur. Ac ipfe quidem in ea fum fentétia, vt cum cogitariones mentis oratione explicandæ fint, atq; return animo perceptarum verba fint indices orationis,genus per(picuum,elegans amp;nbsp;proprium magnopere probem,amp; magnum ornamentum acadiumentum in docendo ftatuam. Sed cum ius confue-tudinis præualeat, cum temporibus ini-quis hoe fæpe exejudatur, amp;nbsp;quafi audi-torio feruiendum fit, ac ■« w/uà lamw dicen da,nonpucömeritoinreprehenfionem

P i

118 EpîstoLak. Mt Did N.

cos cadcre, qui potius ita diccre malutj vtintelligantur,quam vel clegantiaaftc' data resobfcurare,vclin verborum lol-licka conquifitionc cas amitrere. Fuiffe autem fummam vimingenij in Montano, amp;nbsp;Cngularem cloquentiam, fciunt omncs,qut eum noucrut amp;nbsp;crat in vtra-que linguaclegantionbusquc litcrisiM verfatus,vt fi quid vellet,fplcndidc amp;of-nate dicere poffet: id quod ex feriptis C* ius,quæiuueniscompofuit,manifcftuifl cft:fedcùmad docendam artem medi-camftipendio llluftriffimi Senatus Venen ampliflimo conduâus eflct,morfc fcholæ diccre, quam eloquétiam often-tare maluit. V tebatur autc orationc pct-Ipicua, plana, amp;:auditoribus accommo-data amp;nbsp;verè Socraticum tcncbac,vt ’“quot;' w-itfei TOK*/?»» diccret,idquod in metho-dica amp;nbsp;vera dodrina fieri oportet,amp; pU' rtcnecefleeft. Nam non ludendum 0' pttiionibus,neq$ conquifitas amp;malc dc-cortas authorum fententias auditoribus obtrudendaseUe putabat: fed id quod Galen.monetoftendendum illisprxci-puè cenfebat, omne prxceptum medi-cuin

Liber Q3artvs. iij cura debcrc elTc «W'Sif.xS’îrw», w âmxkîb». Ac cum interdum cogitarioncs fuas vel propter temporis anguftiam,vcl Urepi-tu auditorumc0motus,(àtis perfpicuc explicare non poflct, expoliuit cas altéra ledione,Ständern tertia;faepc «»lt;-iti^aAa^âiwpropofuitjamp;quidtcncndû cG fet,monuit, Id fi quidam animaduertiG fent,quiMontanicaedût,velledioncs , intégras amp;nbsp;diftindas ( id quod nupcr in x Fen.i.Canonis Auicennç fecit Franc. DegalottusRegienQ dcdilTent, atq; ira Montànus.vt oftëdi,fuam defenfiQnem afferret ipfe, vel omiffis tôt fupcruaca-neisrepetitionib. iufta m/MZ'nlwi» Mon-tanicorumedidiflentjin quibus fi quid effet vitij,authori editionis nSexccllen-tilHmo Montano adferibendum fuiffet. Vtenim de me dicam,fi quis ifta,quç do methodotherapeutica à me font édita, in qua hoc vnum ftudui oftendere, pri-mum efle debere in adionc, quod in in-uentione vltimuni eft, reprehendat, fa-leor, C quis forte reiponfione requirat, earn illi à me debcri.Cumq;Gnt quidaru quizquot;««?^ ifta voccnt,amp;q.ingenioli 00-

P 3

ljo Er ist o LAR. MEDICI N.

ftri i/^afM putent, iis hoc refpódeo, ruift’ quam mihi fuilfe propofitum commeft' tahoscleiis,quæàGaleno amp;nbsp;Momaftö copioClïimè funt explicata jcdere ; flt;-’^ fairemindicaciones quafdam, meq; ß^^ cxirtimare, mçthodicos libellos nc de-bere quidem vagari longius,ncc quçab ahis fcripta funt, fusèrepcterc. Vciurfti vt Galen, nofter monct, fignificationC quadam parua oftedere ca, amp;nbsp;in memo* nam reuocare. Scd mitt.nmus nuncirt^) amp;adinfl;itutumrenertamur. Mihi qui' dem nullum eft dubium quin Excel!' Montanus,(j videvet libellos plerofqu^» qui eins nomine circunferuntur,inqui' bus cc^awAifSa plurimaconfpiciuntur pru fuis non eflct habiturus, id quod de cob lationeiftorum librorum,cum usqu^î feienteamp;approbante Excellent. Mon' tanoaEuca Stcnglin Medico Augufta* no, primum quidem Patauij, deinde in Germania opera amp;nbsp;ftudio Cafparis PeU' ceri virido«ftiir. mihiqiamiciflimi édita funt,facileintelligi potent, Verumnon nunc cenforis iudicium de aliorum h' bonbu^ mihi fumam,ncc vUius volunta* tcin

Liber Q^^ R t vs? 151 tem improbabo, aut operam rcprebcn-dam,vel præconium aliqvod iftarü con-fultationum,quas nunc in publicungt; óa-mus/aciam. Uludrei mcdicxftudu f s monebo,vc Moncanum tanquam ópt. amp;præftantiir. nf^thodi artificem amp;nbsp;do-ftotemamèneSemagnifaciant, neceo-rumclatnoribüs qui fortunam amp;cxpc-rientiam iaditat, fc commoueri pacian-tur,quo minus artem meihodicè difcac, amp;nbsp;bmninoalia via atq; ratione fe artifices fieri non poffe arbitren tut. Ars enim fola curat, fiue feiens hac ,fiueinfcius v-tatur: Sefæpequemadmodum Hippoc. inquit,cuenit,vt qui medicis etiam non funt vfi,dum ægrotauerunt, facientes a-liquid vel non facientes, conualucrunti nee tamé aliarc quam arte feruan funt. Quac enim profueruntillis, fiuc i icdia fiuequies ob redum vfum.profuerunti quænocuerunt, propterea nocuerunt» quodmaleadhibita funt. Hæcartiseffe noncafus manifeftumeft ; fi quis autem forte accepta fortunæreferai,cum dlo ncquaquam odiose pugnabo,fiqvndem, i vtHippocr.ait,qoimale cnrantur,mci-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P 4

131 Epistqlar. Mfpicin.

dunt in infortuniû, qui benè, bona foï' tuna vtuntur.Fiequenter namq; hoc-C“ Uenire imperjtis amp;nbsp;audacibus vjdenius, vt præcec opinionem arte vtantur amp;nbsp;nâ’ tura adiuuante féliciter eurent,Deo (vt in Teutonico prouerbiqi,eft}tutante hit' tuanam ftultitiam. Etli veto non foluni çredulitate imperitæ multitudinis ab* veuntun verum ciiaapudmagnos viros opinio veritati vim aftert ; tamedodotu aliaeftféntétia,quæ dum libéré profo-tur,Dij boni, quàm non tantum medici ifti, qui cum Thelfalo arque Olympico «{«Kfov m^tof^yz Galcn. inquit,euedi vide-tur, verùm etiam horumpatroni offen-duntur, qui quiduis potins quàm erudi-torum reda amp;nbsp;libéra mdicia ferre pof-funt. Hoc autem (iucfeculi mifenisüt annumerandû.fiuemoribushominuni) '8^ q(F vt prouerbio (licitur(ô^/i»ô/Wjjii çH homines impenti facilius imperitos bc-neuolentia compledantunfiuc medici ipfis, qui contra vçterum præicriptuni mancipiorum potius modo,quàm me' dicorum,qui vt Galenus monet atgriS wfrOt7i()#J fç^^•nyvf^ivav it^ ^‘tnf^üf yjrnMttf cf' fede-

Liber Qy a r t v s. ijj fe debebanr,artem cxercere malunt, fic itnpurandum,non libet inquirere. lllud cxplieemus, fit ne arti fortuna antefc-renda, ac potius an fine arte aliquis for-tunæ locus in medicina tnbucndus,amp; quid de experientia tyronibus tenendû, vtamp;côtra impoftores fintmunitt amp;nbsp;no fcquantureorum temerariam audacia, qui præmaturaoftentatione icientiç tu-ment, amp;quicquid collibuit vcl exiguo tempore fefe futuros fomniant. Fortu-namdominari inrebus multi omnibus ætatibus fenferût-, amp;nbsp;ctiamnum quidam Grçci fenarij votum vfurpant,5tA« 7’';ei« »-^«7,'lt;9ô tS iPv«» «3»*. Sedquid fitillud,quo bominum adiones fortunant iir,amp; à qua caufa procédât,varie eft controuerfum, Alij enim ftatucrunt efle «io'exïn» quiddam plane incommodé : alij forcunam ad D E v M monftrantê felices occafioncs, gubernantem adiones amp;nbsp;exitus, red® atq; prxclarè retulerüt. Nihil enim for-,tunatû fine DEo,vtin tragœdiadicitur;

«iw ^î »«Ait iiiw;^« ßfOTtf.eftque hoc certifli-mum/anationem amp;nbsp;naturae coferuatio,-nem diumx benignitaris munus ede ,^

254 Epistola R. Medtcin.

à D E o gubcmari. ld cum ira fir procul-dubio,ij (oli, qui Devm rcdèinuocant, fortunati crunr,cü lis tantüadfirDEVS-Verùmhis amp;nbsp;manusadmouénda cft,ac difcenda fünt neccflana refto ordinc,amp; illud quod pictati amp;nbsp;iuftiriarcóuenitifc-qucndu. Quarn quilquis didicifaneitt cam exerccat. Q^i enim (ibivel fumut, vel fomniant forcunam, fine arte vfuqirc rerfi amp;nbsp;vel inanes titulos, vel applaufum vulgi lans ciré putant, hos profcfto K confcientia reétaamp; D e vs ipfe déférer. Sunt amp;nbsp;qui inclinationibus fortunatos clFedus aiferibunt, amp;nbsp;quandam vim in temperamenris èconftitutione cœlefli ortam effedrieem fcelicium medicatio' num arbitrenrur.Etfi autem illi no pror-fus ineómodè fentiant amp;nbsp;cœli vis, in qua fingul.iri Dei prouidetia quiddam ad-mirandum amp;nbsp;human« inrelligentiat in-cxplicabile eft, multum fœlicitati ingc-niorum ócatïionü conférât : tarnen do-drina vim promouer infiram amp;vcrücft illud Gra-'corû «x''’’™^ *^p?‘,w rt^'^ '^^‘ Ac qui fine arte freti cœli elemetia me-dicacioncs exercer,amp; le non modo pau-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cis

Liber Qvartvs,' ijy cis annis, verum méübus fummos fados efle fommant ,horum audaciam infeU-cicer cadere neceife eft : funt veró ifti malisgubernatoribusvt Hippocr.aic,fi-mdcs»quorum errores in tranquillitatc non facile dcprehenduntur,fed cü tera-peftates infurgunt eorum infeitia atque temcritas mamfede confpieïtur, fiqui-dem ciufmodi medici cü homines curant , nihil graue patientes, aut morbos qjiihominibus familiäresfunt,facile fu-0^errores tegût. Vbiveró magnus,gra-uis amp;nbsp;periculofus morbus fucnt,tum 8C iUorura delida amp;nbsp;artem manifeftè dc-nionftrant »»f««4ï atqi ipfaexitia homi-num. Quareetiamfi magna pars homi-num feratur opinionibus,tarne prçftan-tiffimæ artis ftudiofis illud Hippocr. v-traq; manu tenendum: Qiii medica artem redenouit, minime fortunam rc-fpicitamp;cum hac amp;nbsp;fine hac rede facit. Conftans enim amp;nbsp;firma eft medicina, 8C dodrinæ optime eóftitutx minime for-» tuna egcre videntur.Sic amp;nbsp;mcdicamcn-tanon expedant fane foriunæ moth in medendo, ka enim magis eaquænon

ijfj Epistola R. MediciM. funt médicamenta gt;nbsp;cum Fortuna adbi' bira proddre nt. Sed patiamur fanc cui^ Hippoer.rem ficfchabere,vthifol}/^r' tunaiè facere videantur, qui fciunt ^^ contra infortunatè,qui ignorant. Fot' tuna enim vti eft redè facere. Hoc ver^* hi,qui fciunt, faciunt; nó vti Fortuna, ne-que aifequi hoc, quod velis, eft idiamp;ccr^» minimeq; re(fte,quod ncfcis.Infciu^yf' irq atq; indodus, quomodo quçfo ^j^rtU-natè aliquidadfinem perducct?fiqu;/jj^ etiäß aliquoprogrediatur, laudabnixf^-mc fucceftucarebit. Quicnimrcôtgr^' done in agendo non vtitur,nec Fortunate quidem aliquid cofequi poterirgt; cun’ multa rede Facieda,minime faciat. Aß que ex his,quæ defentçntia HippocC cuius authoritas tanquam parentis öpuU ftudiofos rei mcdicx fumma efte deber» retuli,conftarearbitror, nee Fortuna aï-ti antcFerendam cire, nee in mcdicaiip' ne locum, nifi arti comunda fit, habere amp;nbsp;folos artifices Fortunatos efte.Quiigi; lurcurationesfuas Felices eftcvolunt,ij artem fcquantur necefte eft,amp; fuccefins aOt o petant, fecundum fapientiftimi

Liber Q^aktys. 137

Syracidis prçceptû,qui in curatione va-Ictudinisprecauonem cum medicatio-ncconiungédam monct. Scdiamnunc quidexperientiæ tribucndum Sequem locum in medicina habere debcat con-fidercmus. Tres festas fuiflemedicoru Galcnus tradit,amp; oftcndit firmis ac pcr-fpicuis rationibus, cur negledis metho-dici$atq;cmpiricisrationalisfitfcquen“ da. Methodici breui temporis fpatio fc fummosin arte eflc, amp;nbsp;alios quoq-, effi-cere poffe fex adeo menfibusiaditabat: cratq-,horum perfuafio impudens fimi-lisnoftrorum quorundam ,qui cum'vir difcipulifaéli funt,doftrina;art(‘minua-dunt(Nonenim resatq; opimonesho-minü,fcd tempus atq; homines mutan-tur );Habcbatautem quxdamprxcepta communia, quæ Miww^f, ij eft, cömuni-tates appcllabant, de fluxu atq; aftrido, iisin omnium affedionü curatione locü eflc arbitrabantur. Docebant enim rc-kxata corpora aftringenda, idque n^an» appcllabant: autrclaxandum,fluidum-quc reddcndü,quod denfum,nimium« que obftriftum eilet,idói f*»i» vocabant.*

V

1}8 Epistola K. Medici N? Deniqunterdum lus coniundim vieil' dum amp;nbsp;aftriétioné amp;nbsp;relaxationé com* mifeendam.Hasqi très vias in omni cu-ratione compendiofas rcftacaufaruno-titia tanquam inutili ad curanonefmorc pcruerfo amp;nbsp;inepto)reieda fequebantur. Atq; cum nimis compendioiam artcni fuperbe amp;nbsp;infolenter iacerc vcllent, w-tam deftruebanc. Hos vero réfutai Ga-Icnus copiosèqué cognofcerc artisine-dicæ ftudiofos decet. Empirici ab expe-rientiadidi ideofunt,quia hac folaaftem niti amp;conftarc arbitrabantur/ Eft autem experientia eorpm, qua: fepe amp;quot;nbsp;codem modo vifa funr, obfcruatio, atq», memoria,atq; hinc amp;nbsp;wfw«/ amp;nbsp;f^vfiMfVio'^ empirici didi funr. Nouavero erapid-corum fcda à veterum laude mujtum difce(fit,amp; ij qui nuc empirici nominan-tur,atq; fedici volunt, tantum hinc ab-funt, vt ne hoc nomine quidêdigni fed impoftorum amp;nbsp;nebulonum videantuf-Eth enimilli no minus quàm methodi-ci impudenrerfc iaditabant,amp; vtGale-nus mquit, duriores lapidibus erant, iw vtab illis omnes bon« rationes fubiedc rehlirent:

Liber Qvartvs. 139 rcfilirent : tamé eorum qui nûc ic cxpc-nentix titulisin Rcbufpubl.venditant, quiq; inrerum omnium infcitiafccreta atqi perpaucis explorata ie fcire pracdi-cam^ audaciaatq; temcriras,pra:(crnnx fi «tas amp;nbsp;vulgi impcritia cis patrociniu atq-.^uffragium ferat longe intolerabi-ligt eft,vt nihil de profligatis hominibus lud«is^amp; fimilibus , qiios magiftratus h^^dIpoquam rede fcrt,dicam. Porto vetcres empirici non idis impofturis amp;nbsp;pópulari aura fibi fua expcricntiacon-flabant, verum tres vias, vt Galcnus de fetitentiaTeutx refert, perueniéndiad *^J‘i?‘“*^^^''* tradcbat,v’dclicct lt;wu4-''=“,id cjt,propriam inCpedioncm feu obferua-tiqnem : Hiftoria,id eft,rerum circa ca-d^pi fepjus probatarfi amp;nbsp;obferuatariim nafrattonem amp;nbsp;TiMiJ^/v/tmCfc»»,!«! eft, de je ftmili ad fimilem conuenientena tr^nfitum. Sed recitare ac refutare Ic-äacum opinionesnon eftnoftriinftitu-ii.jC«terumcum ipfe Galenuscxperic-liam alterum crus ede dicat,quo fit infi-ftendum,fiqiiis redo pedc medicam ar-tem ingredi veilt,cofque haUucinarf di-

14* EpIsÿôlar. MËùteïK. cat,quivel folaexperientia,vel ration^ tantum nituntur,cumq-, non folùm non reprehendat experientiam,fcd fe empi' ricædodnnæita ftudiofum fin de fate^quot; tur,vc earn profited no dubitet : magnû decusamp;omamentû coniundadodnn? atq; racioni experietia adferre, ftatuo 6i cos approbatiSe dignosiudico qmaxi' marum rerum vfu amp;nbsp;experientiaprasdi-ri lunt,qu)q, non vmbrasrerum, veruffl ipGsres penitnscognofcercamp; pcriculö inaliis faccre ftudent, quod corporibus humanis ex vfu fit.Ea veró,qua: finearttf êe doddna eft, cum Hippoefate «^w^W' amp;pcrniciofam, ac cum Galcno nrhll*^ vulgi imperida diftarc,amp; pcriculofaW^ e(rc,nifi rede iradetutjftatuo.NuHdau*'^ tem alio modo rede tradari poteft/ qu^ artcadhibita quæ nó tantum fcnfui ma* nifefta,iridcmvtcxpcricntia: vcrüfflW’i ' rum caufas, fine quarumcognittonen*-’ hil fcimus,inucftigat. Caufaï verècèffl •ör^dicantur, fblarationecognofctifl^*' tur,nihilq; eftaliud medicado quant te^’ mediorum, quæ caufisfymptomatöäd^^ ucrfantur,pr«eunte vwmq, monft«ltll# indica*

LiBER Qv À R T V S. i4{ indicationc,applicatio. Hiceji nequaqi fatis eft feire,quid muer,fed cur amp;nbsp;quah-do,quifq; fit feftus amp;nbsp;tempeftiuusvfuSj idq;folaindicatio priftati Eftenirri in-dicatirt vt Galeui définit, m nfil'BCfem-tZvinli ianBAMxJif fsi^iAÏfîf «^ TM « 0alt;t4»ths nsiïtAii44 «tumpmacij Alt;igt;«rjuï, id eft* cóprebéfio ad-uniens cum re indicante iuuâs,vnà eürn nocerite fimul Comprehendês, fineob-feruatione aut rationc i Percepta ehini cius natura per caufas quod nos tnouec ad agendum, fimul etiam in mehté vc-niü Jipç obleruatione amp;ratiociriationé lt;Ji«.düj,agendum, quidve fugiendumi Atqitbfl^j^ mentis eomprebéfio, quit tö-tapagt;3/iO.nc medici gubernat,‘quot;lt;h^lt;f dici-tür. Haric folam tenent artifices quires cognofcunt,vt funnnon qui compendià naedicorum ^aut experlentiaifnperitö-tum fequuntur.Plane qui no tenet,rieqi bac tanquam duce Vtitur, vel fc non elTc medicum,velmägriö fuo amp;ïcgrotantiu malo artem, quam ignorât,exerccre fa-tcaiur. Cum vero hacvia peruemendu adanem,àquibufdam prolixis dilputa-Üonibus obruta » mulca etiam barbarie

i4î' Epistolar. Medicin.

■obfcnrata fit, atqi Exccllcntiß. Monta-nus earn oftendereacplenam amp;pcrfpi-cuâ dodrina fua reddere amp;nbsp;in curatio* nibus accôftiltationibusquafi manual câ ducere difcipulos fuos ftuducrit, volui ego diutinos conatus Viri excellent. amp;nbsp;ad docendam amp;nbsp;illuftrandâ medicina nati, ftudiofis hæcquoq; exempla pro-ponerc,non quod feiam, ea,quæ ipfcft-pè non præmeditatus interdum animo ab aliis cutis parum vacuo dixit,quæque alij aliter feripferunt, magnopere nominis amp;nbsp;exiftimationis laudem præftantif fimi Viri amp;nbsp;Præceptoris mihi charilfin’* augere atq; amplificare poiré, verö qu^il cxiftitnem rede edi gt;,quæ aliquibus vej potins multis,futura funt vtilia. Ea aut^ qualiacuq; fint, cum in iis etiam aliqóU nofterextitcrit labor, nonnnllactiano-ftranon modica diligentia, Amplifsim^ D.loh.Hen. Herwarte, volui tibi dedi- , cata,amp;infcripta amcpublicè apparcre, , vt tuæ crga me beneficentiæ, amp;nbsp;merito-rumfummorum,amp;grati meianimi,ac obfcruantix amp;ftudij extaretteftimonia perpetuu. Bene vale: Vratillauix if^ öobr.Annoijj7.

L i b È R Q^ A k T v s. 141

'darißimo Firo,Domino ^irino Schla-her^Nimc^t Domino,loh. Graf o

à Kraftheim, c^c.

S. D.

PLa TONEM duo aÜEo opr. Max.

precatu fuiffe legimus, tipLu:gt;iüjfÀv iv lu^ ^aOT(5,v2rii«v/i’«ixtiifH; pacem inter homi-ncsjamp;labonbus accuns confedo fom-nunii iQuidenim in rebus humanis pace amp;nbsp;tranquiUitate mclius ? Quid inad-Uerfis ad mentis amp;nbsp;corporis viriüm re-creatione optabiliusamp; fuauius fomno? In meis verö infinitis molcftiis,quas hoe

: biennio iw^xOwt fuftmeo, fxpe mihi falu-i tare hoc votum in meutern venit, fem-perq, cordi fuit, amp;nbsp;nunc quoq; eft Homeri illud, *î ‘e*lt; lt;*t’ Sswx.óitT tu^dm^ ^ünMi-*• Sed vicit fatum,amp; feculi mifetia, ac v- , trinq-, tes cecidit,cognoucrunt tameri i optimi quoq;, me quantumvis non firn 1 'ueifULfnif^ habetc amp;nbsp;ad. accipiendum amp;nbsp;( addeponcndasoffcnfioncs animé mol-lcm,óc hanc naturae moUitiem fecundü Giccroncm,bonitatis effe. Verum»«Tüt

144 Epistolar. Medicin.

H( i %ôi «m-n gt;«CJts Ï;{^ : Vt tonein de Simonidis quidamfe taleselFc ineptè fingant,atqi fomnient,amp;mirificè atquniunosedea-horum ingeniis amp;nbsp;fadis ludicenc. HaJC autem vident D£vs,qui profedo videt, atqi placidos euentus cocedet. Tu qu‘' dem opt.Dn.QuirinedemcoanimoôJ voiimtatc optimus poresefle tcftis, qui curam amp;angorem mei animi fermone tuo leuafti, amp;nbsp;dolorem es amantiffitne confolarus,tuumq;veri(fimum teftimo-nium arq; animi meicon{cientia,niihi pluris funt qiiamiM5’p”tslt;-»‘^v)t5q|M3’pm'fa» fei' i moncs. Ac notus quoq; eft oprimeani' mi meifenfus Viroopr.amp;dodifs. amp;iBi' hi multis veris dccaufis amiciffimo k' achimo Camerario, qui fapientiflïiDi$ fubiedionibus amp;nbsp;moniris mciuuit, 0^ ftudiorum mcorum focium loachiffi* Filium hac fuperiori æflare effe voluit» vtfaciliusanimumabducerem amok' ftiis amp;innoftrislibris redaq; confcicH' tiaacquicfcerepolTem. Isverocumdc noftris chartis fibi ea collegiflct, quX ;«'5jM«9»m«vTO fcirc æquum eft, petebata , nic,vi

Liber Qvartvs. 14J mc,vt curationcs quafdaMontani præ-ceptoris mei in ordiné certum redigere fidperpoli^prcqilibcnterdcfcripturum affirmabatJ^Quod cum faccre infticuif-fcm,fcripfitimagna afliduitate amp;nbsp;nó val-de muleis diebus Centuria Gurationum Montanicarum confecimus. Ego veró amp;loachimum fepeadmonui,vcvaletu-dinis fux non fans firmç rationem habe-rct,amp;interdum tibi cum folicitudine quadamftudium amp;nbsp;diligentia eius prx-dicaui. Ea re, quæ tua eft humanicas, no folùm propter parente, cuius ingenium cxcellens,eruditio amp;nbsp;fapientia præcipu-um*eft ætatis noftraeotnamentö, verum ctîàW propter ingenium amp;nbsp;modeftiam loach.F. amantifs. es complcxüs, tuæq; bçneüolentiç ea dedifti indicia, quçnos pèrpetuo grati animi amp;nbsp;beneftex ac prolixx nature tuç admonere poterunt. Apud me quidem quoad vixcro nulla vnquamobliuiotuorum ergame meri-torum memoriam extinguet, amp;nbsp;pro lö-achimo fpondere poflum. Nam is nu-per difcedens diligenter à me petiit, vc poftremx fuarum defcriptionum parti

0^ 5

14^ Epistola R. Medicin.

«söfl^avtiirwad tiiam humanitärempropo* nerem, quod facile homini amicdrimo potui promittere , ac te qQidem hoC officium in optimam pattern accept' turn, procertoftatuo, ctfiquafidealic-no largin videar.Suntenimhæcmagn* ex parte collecta ab optima iuuene Hicr.Schreibero Norico amp;nbsp;mihi pif' tim à loh.Potano medico eximio com-munica ta,partim operaHuldcriciVvaf blingeri Augudani, quam cum fuinmä fide mihi turn in bac re turn ahis multis dédit,quaq; me ad perpétua gratia: de- (^ bitionem viro integerrimo obftridun' effe fateor,confccutus fum ab iis,quii«’' uidè tenebant, amp;nbsp;etiamnum quantum poflunt. Montanica premunt. Perpoli' tionem autem noftram eife fi non gl(ï' nosè,vere certçdicere poffiamus. Nam priinùm-cùm ab ahis,qua: mihi ad manu erant,deinde cum iis, quæ eximiusattis medicæ Doctor loh.Sprembergius col* lega meus dicente ifta in xcnodochiö exceUçntiffimo Montano excepit,con-tuh,ac didiones quafdam incommodas ita immucaui, vt fçnfus manerce integer'

Liber Q_vartvs. 147 ger. Sxpccum Motanus figniheare vellet , caput curationis hoc effc vel illud præcipuè in curationefpeä:andutn,vtc-batur (àcræ feripturæ fentenua. Ex hoc» inquicns,pendet Lex amp;nbsp;Prophets. Ac poircm talia multa recitarc, quibus quidam minfiee Monianica déformant. V-num hoc retuli, vt calumniandianfam prxeiderem.

Si quis vero me forte rogct,qua fronte fententiâMontani de febrc peftilen-tiali proferam,cùm ca aduerfetur mex, quamin libelloTeutonicopofui, hinc rcfp0debo,protuliire me optimo amp;nbsp;fim-plicianimomeam,nee vUum mciudi-cium interpofuiße,ncc Montani, à qua mea,vt oftendam, no admodum abhorrer,vnquam improbaffe. Sed libellum quidem meum Germanicum no tucor, neq; moleftè laturus fum, fi quis eu me-cumconfentienteiudicio no valdc pro-bet.Nam in hac egeftatc patrij fermonis^ interdum vocula Lv 1 s vtor in mentio-nc câufæ amp;nbsp;morbi, vnde quidam cxifti-marunt me res ipfas mifcere amp;nbsp;poëtas i-mitari, qui fingunt c pixide Pandorx 0-

Q. 4

2.4? Epistola R. Mediciw, pillis generis morbos euolaifc, amp;nbsp;nunC quoq; inaëre circumferri ac hominibuS pialam valetudinem amp;nbsp;mortem adfet* re, Scio egopeftisappellationemnóef-fe cercimorbinomen, vtGalen.3 Epidlt; çom.3. indicar,amp;r multis morbis,quico- | tagioü funt amp;plurimosintenmut, eon- ' penire.Ac nota mibi eft mprborû cotn-ipunium diftinlt;ftio,quç eft apiid Galen, çom.i. Deviétu^ratione inacuiis.-çùm j in «.N/^i«, id eft, vemaculos, i^lt;Sgt;iiu.vi quoS , paulus TOfcôj/tt/î amp;nbsp;’“»'«f vocat,amp; ^mpiyS'm di- * ftinguit: 'ô^MijM) quidem définit epidC'? miani contagiofarn amp;nbsp;pemiçiofàm ; ac diferimen ponit inter febres peftilentcs ftweséJ^j id eft, iparfim priuatimq; homines inuadentes,quasi amp;nbsp;prinatas vocat, iSiverè peftilcntes. Idamp;videreeftapnd Hippocr.3.1ib.de'praecog.ex pulfi4.vbi Galcnus de pçftilenti febre agés,inquit: ^/ivai /uv m ;^M itsq «M®« y^njMwç MU Mi/uatUf I^TUfmvfTrvptrifiaaoif lt;54 TtygjtTTtti «fel «u/Wi'*quot; TOiri mf a^nAo^i; ittpalijtlß^ KAMri gt;tMi/MiS'^f etvJ^f. id eft, fciendiim quidem eft, fieri inre^-dum basipfasfebres fine pefte,quoad- j P^iodurn hæc de eis fchpferunt omnej , prsftan.

Liber Qj^artvs. 149 præftannores medici amp;nbsp;cas peftilcnu s Vocant.EtGalenus fubiicit: iftarum na-turam expofui latins in differetiis febri-ym. Facit autem hoc in i lib.cap.4.pro Virilijoftenditq; in harum febrium cura-tione w?'«''“/«» fui lie putredinem, feu vt interprétés reddiderunt, fuilfe earum fnmmam,putrefaâ:ionc. Vndc quidam patrocinium fibi fui gradus putredinis fumpferunt. Verum illud quod bis in v-napagina lt;ftujeiçiuim(a^'niu^ id eft, præpotê-tis caufæ meminit,amp; ibidê inqt, ■»«fe^vt” «t?spslt;Âiqw»«x«(/4Î(mp^xaamp;.id cft,in acte con-linen peftilentix fetnina,non explicant.

QuinGalcnus ipfe hanc difputatio-nem ficC0cludit,“M«Taz/Tix^«yJt/MOTîfj^Tîq ■StÜtwivîmîf JM^^i'^^ÿ^J^Kn,o^l Si' é)t»im{ tÎç ‘aç}i,'ii' Mlt;T«'lt;« iwi axât»» «ipiîa'nxi.ideft,fed hæc quo-dammodo propric fpedant ad metho-dumcuraciuä, in qua non dubitandum» quin plenius de his fimus diduri. Ego vcróilludintherapeutica methodo nó reperio. Adfinemquidem lib.io.cum riwnK‘luuèfmftm}i, id eft,colliquantium fe-brium ( ^uxlm^iv autem,ld eft,colliquatio-pçin proprium fymptoma ftbris pefti-*

ljo Epis TOL A R. Medicin.

lentis 3 Epid.ftatuit) mentionem facit, affirmare video, fc de peftilêtibus febri-busalioloeodidurum. ld veróvbi fat haudfeio. Namquxcxponitincomni' Epid.inquibiisHippoc. nuUumlibruni de febribus pedilêtialibus fenpßiTe aits nee contagionis naturam,nec venenafç qualitatis,cuius iIlcmeminic,Gtisexpli' cant.Quid muleis ?poflemplurimaloca adducere ex Galeno, è quibus manifc-ftum eft, eurh difputationê de febri pc-ftilentiali in medio reliquifle, ni(iamp; dc his hoc fatis elfer per fpicuum, amp;nbsp;ab alüs declaratum feirem. Iraq; ante deceit annoscœpifolicitè cogitate,quid in ta-ta opinionum varietate tenedum effet, amp;cum mediocriftudioadolefces intern m cœleftium ftudioverfatus eifern, ^ animaduertifsé praftantes artifices cau-ûm peftilentis conftitutionis ad caufas ccelelles referre, attente quidam de hi$ in Galeno amp;nbsp;aliis obferuaba,amp; videbain veteres etiam ad venenatam qualitatcm aëream,quam Graci JïJ«^iiaffw/xÂT»,, Latin! occultam vocant, confugilfc. Eg® veto toto animo mamfedc requirebam, ac pti-

Liber Qvartvs. iji acprimùmquidem de præceptoris mei Montani (èntétia accurare cogitabam, Hæc erat eiufinodi.Putredinem eo vfq» procedere in peftilentialibus, vc ad vc-nenatam qualitatem proueniat amp;nbsp;proprium charaderifmum peftilentialis et fc putredinem in cordis fubftantia vel contentis, Hancq; putredinis formara feu gradum difleminari conragiene, Sc alia magis,alia minus,prour corpora ho-minum difpofita effent affici. Porró putredinem illam cauftm cffe coragionis, quia contraria forms hominis amp;nbsp;plane venenata effet, ira vtmateriam quoquo immutetjSecontraria ht tota fubftantia hominis vits ciufq; fonti.

Contagium aüt definiebat affedum tranfeuntemde fubftantia in fubftantia, eamq; deftruentem mediatè per conue-nientiammaterix, amp;contrarictatê for-mç interueniente altcratione caloris in-debitè concoqucntishumidum:ftatuc-batputredinem caufarn contagionis, Sc hunc modu corruptionis effe dicebat, vt in fébre pcftilêri cum materia putre-fcerét humores cordisJnfebre fine ma;

, ijl Epistolar. Medici».

tena vel-incalefceret fubftantia cordis propter putredinem amp;nbsp;q. pcftilcnteio ncdica fieri, velputrefceretipfumcor, amp;nbsp;turn quidcin flatim homines extingu* vt docet Galen, inquiens : Quod medi-camencum excogitabis adputredineifl quç cor occupauit? Atq-, hanc effe Mon-tani fententiam teftantureius ledioncs in artem curatiuam ad Glauconé de bre peftilcntiali amp;nbsp;decontagionc in 2.

i Auic. à qua quantum mea difcrepc^ , vidcamus. Primùmhoctenebam, Ari- i ftotelem putredinem dicerc corruptió* nem in fubftantia earn quç pnmæ genc-rationi opponatur. Galenum vero non^ illam extrcmam corruptioné , ftd eam qua: morbum inferre poteft, ponerc. ' Cinn igitur Montanus gradum putredi-nis feu formam putredinalem , vtilliuS verbis vtar, caufam febris peftilentialis conftitueret, fciremq; naturann rei, ad-coq; nomen in pofitione atq; cognitio-, ne caufa: confiftere,ianè multum de caj cogitaui.

Videbam in qualibet putredinc hu-piidi-abundaatiam poni tanquam materiale,

L I B E R Qv A R T V s, IÇ) lc,amp; calidum non proportionatum tan-quam 3gcns amp;nbsp;efficiens, nec quomodo haecmorbumpeftiferum inducere atq» contagionis vim afferre poflent,perlpi-ciebam. Fracaftorius quidem vir fummi ingenij,contagionis principium agcs(vt illius verbis vtar) in feminaria putredi-nis rcferebat,ac inde profundam ac lar-gam putredinem fieri affirmabat. Eifi veto,vt ante oftendi, fenrentiædefemi-nariis ,authorem habeat Galen, i de dif-fer.febrium 4. tamê Montanus hxc occulta amp;q.incxplicabiliareiicicbat,amp; 0-ftendebat fe nondequalibetputredinc verùm de ea, quae fit talis amp;nbsp;tanta, vt de-ueniatadqualitatc venenofam-, qualem Galenusdefcripfit 6 dc.loc.aff.quxvti-pfe Montanus ledione 33.in x Auic. in-quit, tota fubftantia amp;nbsp;cflentia homini contrariatur, in bac difputationc loqui. Hæcvcrôcùm milu dextrè atq; diftin-Ûècxplicaret Fcrncliusvirdiuini ingenij amp;nbsp;excellentifs. eruditionis, dus fcn-tentiam tanquatn'veram, redam, amp;nbsp;cx-plicantem dodrinam veterum amp;nbsp;Mon^ tani üluftrantcmgt;fumfccutus: amp;nbsp;fiepoft

174 Epistölar. MEbIc?Iï^* varias cogitadones ftatuebam,peftiltö' dales febres alias efle cum lue, alias fine lue. Quæ cum luefunt,quafdam efle V-niucdaies,hoc eft, quæ ferpant contagi-one in omnes mudi partes,habere caU-fas cceleftcs vniuerfaleSjquæ efficiunt,vt aer qualicatem venenata reci piat,amp; rur-fus hanc multi homines hauriant. Praf-fertim auté illi,quibuspropter eafdeni cauiascoeleftesineftiymbolum. Quaf-dam pardculares,quæ certa loca affli-gat,atq', eafdc habere alias cocleftes caU* ûs,vcSaturni velMards diamctru in ft-lis fignis,quæfa'miliariquadam roumM«'«^* locis dominantur »aut folius Saturüi pö-fitum inDodecatemorio, tui locafub-ieda fuut, quaS angent delicjuia Solis, 5^ Lunx,amp;r jt!'lt;“*’’lt;wj» «utowia»; abas venenati aëri quahtatcm cömunicari proprer hili tus,qui vel ex terra vt ex cadaueru pU-trefadioneinfignijvel fordium atq; ci-cremetorum habitu maligno, autaqua-rum ftagnantium putredinc venenata oriuntut. Ab hoc autem venenoaereC feuaerimifto vel acocleftib’caufisfiffl-pheiter orto,velaputrido amp;Yenenofa

LlBË^ QjVARTVS, Iff halitu affici corpora tam pura qua imputa, ficut à fcabic amp;lippitudine, vt Ga-lenus inquit,amp; hanc luem tanquam be- , ftiam ciuitates dcuaftare, vt idem Gale-nus in lib. de Theriaca ad Pifonem affirmât, verum non eodemmodo. Nam pura corpora nifi propter cœleftes cau-fasad fufeipiendum fint difpofita maxi-nnè lui feu veneno, quod difleminatur contagione,rcfiftüt,impura minus. De-nique in corpohbuspuris febrem pefti-Icntcm inducant, quæ propter caulam, id eft, venenatam qualitaté morbus to-tiusfubftantiaedicitur. Inimpuris,hoc eft, cacochymia vel plethora laboranti-busadfebrem pcftilentem ortam à venenata qualitaté propter eundé accen-dere putridam febrem, amp;nbsp;in curatione tam adluem,quaevenenû,quàm adpu-tredinem refpiciendum cft,vtoftcnda: licet verb certorum locorum fint hæ fe-brcs,tamé difTeminari contagione, cum vel venenum aereum ventorum vi pro-pcllitur, vel per veftes aut mctces etiam animalia quardam locis nulla infediono laborantibus importatur. Febres verb

iy^ Epistola R. Medicin, peftilétiales fine lue, ncq; cœleftes eau» fas habere,neq; valde contagiofas, neqj venenaeæ qualiratis,fcd tantum infignis putredinis cor ferientis participes eflep dat ui mus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

Caufasautehorum putredine ortani in corpore vel ob prauitaté hiimoruni4 vel propter cibos corrupeos, vel aëri^ conilitutionem putridam afiirmamus.-Quo vero hæc propius ad earn tormaoti putredinis, qua: ex venenati aeris inipt*' rationcell, accedit, eo etiamifta: febsO' contagiofç magismagisq; pcmiciofeol*' ficiuntur: amp;nbsp;vehementius fefe efFenwR'* arq-, mortalitatispublica: caula funn AÜ’ ego quidem hoe fexennio,quo bic Vd*^ tiflauiæfui,finepefte huiufmodi fcbrlt;^' priuatasquotannis ferè fub auturntjU«^ vidi,amp;curaui5acla:pè cum plurimicl«iClt;ï in vnis a:dibus,vnum tantum laborante, tcliquis faluis animaduerti,nec conta* gione malum ferpcre longius, imo ûna amp;mediocritcr pura corpora plane nol* affici, aepro caularum amp;nbsp;difpofinonuW corparum varietate, illorüm vim frangt’ amp;nbsp;attolli. Hanc fcntentiam do febre pe* dilenttf

L I B E R Qv A R T V S. ly ƒ ftilente cHeveram ex rei natura, Hains euidencibus amp;nbsp;ip(a curationc perfpicua demonftrabimus,amp; vc confido çquis iu-dieüs, amp;animis non praroccupatis opi-nionibus probabimus. Narti quid hic Vel illc fentiac non refert : fiquidemvt Montariusdicebat. Nee Hippocr. nee Galenoinarte credendumell,quia di-Xerunt, ftd quia bohas aefirrhas fatio-hes didorüm habcnt,amp;: rurpiffimum elt Vl^Gr^ciS dicitUr À^amn^ç'^^ÿ^^^J3^^f rliM gt;i»aiMÏ(.d’A«5tU,id cft,opinionibus feruire, 6dexauthontatc rerum veritatem meti-tjiNamrarciex caufisdepender.Öften-dirbus alirem cauüm Febris peftilentis cmnluc^vcnenatam qualitatem aëream coeldortam efre,quae nó quia calida, fri-gida,humidavel licca eft, fed rota fub-ftantiacorlçdit,amp;fpintusdeuaftataliàSj aliè$humores corrumpit,alias totam e-iijsfiïbftantiaminftcicamp;depafcit. Cor-mptioautem ca,quæfit haufto venend ifto aëreo longe vulgaris purredinis có-ditioné fupcrat,id quod accidentia pro-pina amp;nbsp;curatio indicat : amp;nbsp;propterea for-Buliaamp;maccnaliahuius tcbris,quæ ip-

2.58 Epistola R. Medicitt. ümcondituunc, mukó plus quam rcli-quarum febrium tam putridarum quàm hedicarum malitiæhabent. AcvthxC planaamp;perfpicuafiant, primum de remota caufanullam litem meam facial, prçfercimcum,vt Arif^ot.inquit,dccŒ-le^hbus paucas habeamus «ç^c lllud au-tem paciatur me,qui mediocriterin his ftudiis fum vcrfatus,ficfentire. Cu nulla caufarum fine patientis aptitudinc agc-re point, vt Galen, inquit, riJ ^«/««wïi» id efl:,aptitudinê corporum caufas cœle-ftes habere, etfi non omnibus obuix at-que confpieux fint, amp;fidera inaërealiud etiam,quamcalorcm amp;Frigus luini-ne motuq;fuoinduGerc,nec parum?*' /xa2n^« coelcftcs ad conftitutionem corporum conferre. Ac res amp;nbsp;hiftorix te-.) ftantur, fuüre pcftilcntias graues, qua$ nulla admodum temporum mutatio,ó^ manifefta aëris qualitas prxccflit : imu interdura byeme eas incepi(re,qux ae-ftate dcfinerentiamp;cotra immaniter fe-uiifle, etiamfi in calida amp;nbsp;humida eófti-tutione grauiorem elfe, amp;nbsp;calida atque humida corpora, qua: laxiores meatus habent

Liber Q^ A r t v s. 10 habent adfufcipienduni Vencnü,amp;r pü-tredinem potanoia Jibenrcrfatcantiin Earn veró putredincm, qux in corpori-bus prxdifpofitis häufte veneno aëred inducitur, vtlon^cperniciofiorefn vul-gari e(re,amp; aeris qualit atem nori putnda lutiplicicev fed venenofam ftaniamusj cócagioiiis ratio requirir. Eftenim ebti-tagi urn affedus de ftriidi nas fub ftanti Xj vt Montanus ait,cin putrcdo non pölIiC fu'öucnirc,nifi fit talisamp;tanta,vtperue-niat advenenatam qualitaté certxfor-mx. Dicocertx fornix,quia ahoqui act fimplicitcrvenenatus omnibus viüënti-bus noxius eftet. Rationeauteni forihai fit,vtaliàshomines,aliàs boucs,alias hçc Vel ilia loea afficiar,caq; fine vlla dubita-tioiie cœleftes caufas habet, erfi nobis fint iUexplorarç.Porrô dicere venenurn. acreuni,tota fubftantia vitx, ciufq; fonti infcftum,Scniorbum ipfum totius fub-ftantix morbum appeliare,ac diferimeri ponereinterpeftiletes veras amp;OTn-oAf'^#fj id eft, qux tantum funt à veneno aereo, amp;nbsp;putridas, ctfi fere perpetuo coniun-gantur, propter corporum puroru pau-

R z

1^0 Epistolar. Medicîn.

citatem,quid obfecró incommodi ha-* bec? An quæfoid contra Galenum,vel alcerum GalcnumMontanumeft? Imö hoc modo fentire, eft illuftrarerota dif-putationem dccomagione,quamfive- i teres perfpiciièpropoluifscc, minus tor*- ■ tafte nuncciretaberrationis. Affirmare ,j-autem folam putredinem caufam febris i pcftikntialis profcAo non eft déclara- t re,cur amp;quomodofintcontagiofaï. Fa-teamungitur fuam vcterum ,fuampö-fterorum elFegloriam racqucillosfuiHe itidem, vt nós,homines,nee fupra captu humanumeife.quædâignerare. Quin Galcni bxc eft fententia à proprietäre fubftantix non qualitacum intempérie fieri febrespcftilcnrcs cumlib.i.dcna- ' tura h. 4. inquit, De peftilenti exha- , latione /lt;A37«2:gt;lt;fltM0VOAgt;i(TO« Vï/a^K^aa^îw^®* ’ Ac//zÆ]vo/«va)ï-/!iquot;{jd eft,qux propne- i tare magis totius fubRantiæ quàm qui' litatealiquaçorporalueinficit. Atq;co- • dem in loco mamfeftè dicir,communtu morborumdmpcrfcótam curationeferi' ; ptam ab Hippocr. amp;nbsp;diftinguit inter fe* brcspeftilentes, quæ à caula,propricta-ic fob-

Liber Q^artys. z6i te fubftantixagente,quam nos vcnena-tam dicimus la:dunt, amp;nbsp;à caufa qualitatç folaafficiente excitantur. Atq; hxceo recenfeo, ne quis rem nouam nos am-pletl:i,autqua; xstrittif inmentem venil-fet, purer. Nccego de nominib’ pugno, quin Platonis fententiam, qnam rcfcrc Galenus, reneo, rion efle babendamde nominibus curam,quibus ranrarumreturn inueftigatioproponirur. Rem igi-tur ipfampropiusafpiciamris. Ciim vis veneni, quam AAnwezov appellant, corpus ingrellaeft,totum id momento temporis immutat, idq; vt Galen. 5. Epid. non copia fedtota fubftantia feugenere op-pugnat. Oppreifusitaq; «aveneno calor iecundum Galen.9.de fimpl.Med.non vehemeseft pulfus,paruus propter ean-dèm caufam,velox ob necelTitatem .vri-n^interdumfanisfimiles. Certè li fola putredo in fubftantia cordis vel conten-tisieflet,amp;: ea quidé fumma, calor in tan-to cordis incendiovebementior quam in cauCo reperiretur Sé tanta fuborta pu-tredine vix fieri poRce, quin aliqua cius indicia in vrinis confpicerentur , ficue

K 5

i6t Epistolar. Medicin. perte funt plane c5fufæ,amp;i iumencorufl? (imiles vrinç,cùm hauftum venenum in porporibus putridam febrem inducit-llludquodpaulo ante dixi,me libentcr pocedere fateor,in corponbus plethora vel caeochymia laborantibns à venen»-ro acre afleólis non foltim febrem, qiiïC aveneno eft:,amp; morbus totius fubftan-tia: dicitiir, amp;nbsp;comités, bubones amp;nbsp;cat-bunculos habet, fed etiam fœdam putridam febrem excitari, cum hæcvene-ni huiusvisfit,vtprimùm cor amp;nbsp;vitales omnes partes lædat, amp;nbsp;infringatrdeinilc humores quoq; inquinet,amp; labcfidet.

Verum vt hæcconfpeétiora fint iau* figna perfequamur .• In febrepeftilenû fine putredine,quæ oritur, cùm venenu aereû infpirationc pulmones amp;nbsp;cor fub-it, calor nec mordetur, nec vehemens cft: circapraecordiavetoanxietas, an? mi deliquia crebra, vel fyncope,pulfus paruus,Yrinæ interdum tales vt fanis fine fimiles,vomitiones etiam crebræ amp;nbsp;difficiles fæpc adfunt, iaétariones corporis. inquietudo,amp; vigiliæ,amp;tanta finefenfu doîorisproftratiovirium, vtpriufquam । febris

LiBER QJ-ARTVS. Kfj fcbris putrida confequatur, hominem è vita tollere qucat, Hæc autem figna o-rnniaad venenum non ad putredinera rcferéda,tumdeiis,quxanteadiximus, turn quç deinceps dióluri fiimus,perfpi-cuum crit. Porró hanc febré,fiue i^Hympo» peftilenté, fine hedieam quis nominee, mea nihil refert,modois mihifuamde putredine fpirituum amp;fubflatix cordis in viuo animante fententiam declaret, nee me damnet, fi ego febrem cum kie fine putredineappellé, vel nomine generis in appcllatione fpecici vtar, amp;nbsp;pe-ftilentiam dieam. Febrisvero peftilecis exitiofæ, arq; publicæ, amp;nbsp;cum his putri-dæ coniundç figna funt bubones,amp; car-bunculi feu puftula:, item atw-m^/f, id eft, eolliquario,dolor, amp;grauitas capitis, fî-tis vehemens amp;nbsp;appetentia proftrata, in interioribus calor vehemens,exteriori-bus vero frigus,fœcoré halitus vrina tur-bida, alui interdû profluuies,interdum aftridio.Deniq; in corporibus, quæ hac extinguuntur, figna venenoinfedis (vt Diofcorides earecenfet) communia at-que familiaria confpicimus. Atq; hæ fe-

. R 4

1,54 Epistolar. Medicin.

bres putridæ cym fine pefte finçpqflat Galen. ^.Epid. vocat Aq//x9’lt;f«ï i‘fiaç -mritit ^^Ka^^aio'j'nii ■»( eu^cimt, nff^^eK Ào//x«,idyçft) febres peftilenres propnè fiue priüatitn çorripienteshominesabfq; perte,habet cadem ferè fyraptomaca: fed omnia mi' ttora,nifi pranitas humoruni colltéloru in corpore ad malignitatcm earum ac-t^edar. Non paru etiarn malitiam earum adiuuant aens conrticutiones auftralcs, rurbidæatq; pluuioi*æ , a;ftatis fcruoramp; halitusè terra emiifi , venen o affines: cumq; hre accedunt,animantia inrer-dum lues prius quam homines afficit, 8^ infèâorum atq; animahum ex putredi-ne ortorum copia prêter mod um cem-fpici tu r: led i rta om nia çxplicare non eft nortri inlbturi.amp;volente Deo,

Pkffius hlt;ec Ko/^Ttepoterut ojiefillere chart 4i SimOiJo'vita/i/perJ/^ertt'vcfaqiiies.

Nuc de tertio videlicet decurationedf çamüs,quàm morborum natura deeb' rare aperte Hippocr, norter docet, if quiens:Indicac autem curatio,fiucveró hanefine pra:feruationcm,quxi£^S‘’®/quot;' »«» procedir, Ij^cdes manifertu erit,re' niç4b

Liber Qvartvs. i6j î media, quibus vtimurin præferuatione atqj curanone peftilcnnumfebnum,e-^namalexipharmaca veneno aëreo tota f’fubftannanon manifeftis tantum quali-pribus contraria.

ï' ldveróvenenu,vtego exiftimo Ga-lenus præpotentê caufàm vocat : Mon-tanus putredinem, qux ad venenolam qualitatem peruenit.Hippoc.autem di-uinum quiddam ; Auicéna fubftantiam extraneam complexioni Ipiritus cótra-riam aëri permiftam appellat. Ac Hip-poc.inquir,'®?'^'^'’t9t(ïo»i9»)A“t'’“«M;« ’ó^h/^Mar Mi/MK^mi^. ideft,naturalia remédia non tolluntliiempeftilentismorbi.Galenus veró 6.Epid.comm.6.M//43gt;A({lt;Ï4poç(ita.n, caufarn febris pcftilentis vocat) medicar tionem per alexipbarmaca tradit,amp; ma-nifefte inquit noxam per totam fubftantiam corporibus aduenire , amp;: mcAic^^ mcntaxjiöoA'xuTUótiir/ou' iUiaduerfati. De-niq; poftem hoe omnium mcdicamen-torum cxemplismanifeftum facere,fed vnum filtern afferam. Eft eleftuarium quod’èniicibus vocant vbique in pefti-lentialibqs cóftituiianibqs vütatiffuiiu :

itftf Epistolar. Medicin.

amp; nonne Galenus in lib. de bonitate Si vitio fuccorum inquit: Qui venenoruni compofitionem tradarut, nonnulliha-rum omniumalexiterium eiTeaffirmât, fi quis caricas cum hucibus vnà amp;nbsp;rutatn affiumat. vidcrit nuc æquus Icdor,quantum à doftrina Galeni amp;Montani ab-Em.Nam illud quidem nodico,nccvn-quam diólurus fum,iuuamenta fimpli-dum qualiratum medicamentorurn ni-hili facienda, amp;nbsp;putredinis nullam ha-bendam rationem, aut ca qnæ ad inhi* bendam putredinem à mcdicis dotbs cxiccando, amp;nbsp;refrigerado atq-, aliis mo-disfiunt, fuperuacanea effe, cum fciarn præfertim in peftilentialibus conftitu-tiombus,multos cacochyroia, non pau-cos plethora laborarc, atq; bis fanguinis miffionem, illis purgationem needrari-aseife. Venenum verófolam antidota requircre,nec adhoc tollendum,putrc-dinemqj ab co induö:am remouendam folain exiccationem conferre , fumma cumaffieucrationc profiteor.Sed decu-ratione arq; hac tota difputatione qua! dc putredine, contagionc amp;nbsp;peftilenti-bus

L I B E R Qv A R T V s. l^/ bus morbis amp;febribuseft,mca fenten-tiarn perfpicuè explicatam edam. Hanc veró fignificationem propter quafdam

nes non potui d)fterfe,cùm Montanica defcbribus in publicum darem, quæ vc tuoptimè, miD. Quirine, amp;nbsp;fiquifortè hæc legent alij in bonam partem re-cipiant,vel melioribus opellas ingcnioli noftri ipfiobfcürentoro. Certècandidi ledores perfpicienr,me non temerc po-nere difcrimen inter febres peftilcntia-les aveneno aëreo,amp; à fola putredine ortas,amp; naturam rei, figna certa atq; ip-fam curationem, quæ fit per alcxiphar-maca,me vrgcre, vt caufam venenatam qUalitatemacrcam appcllem,amp;putre-dihemquæhanc fequitur, longé vulgaris putredinis conditionem fua maligni-tate fuperarejftatuam.Tibiquidemhçc tenuia atq-, exiliagrata acceptaq; futura profummatuahumanitate amp;nbsp;fingulari erga me animo certo fcio, amp;nbsp;vt perpe-tuoatqui omni hoc modo maiore cultu amp;nbsp;honore tuas præclaras virtutes amp;nbsp;mérita erga me profcquar, amp;nbsp;grati aninai

1^8 EpisToi,AR. Medicin? inemcriamdeclarem,amp; coniuftionem ainicîtiæ noftræ in cliqua etiam fclici-tatismeæparte collocaire me teftatum faciam, omnes ingenij neruos amp;nbsp;indu-ftriæintcndam.Chiiftustecum tuis be-neualentem conferuet. Vratifl. zj-O-dobr. 1557.

Thomas Era/las H/ero»jme Capo-

uaccio, S. D.

AD ca, qux ex amici cuiufdani medici excellenter dodi,excerpfiirc •Iltens te affirmas, feriptorefpödere pla-cuit,proprereaquôd interillafunt,qu® verbofiùsamp;dilucidiùsexpofuifle valde fit vtilc,amp;ncceirarium. Principiurndil-putationishoceft: Veriffimumeft, Çy^ genus,fine difterentias morborumlpe* demus,non ftatui in dodrina methods ca polîe morbum toti us fubftaciæ. Optime ülutl àtedidum affirma,propreres qdquot; in dodrina methodicalocu haberc non potefi,quód nullibi eftaut fuit. Tibi vero^qui tales morbos exiftere crede-re videris,vt confentaneu dicas, vereor. An enim, quod mçthodo nulla, fed cx-periçntiâ

Liber Qvartvs. ic^ ferientia folùm cognofeitur, amp;nbsp;inucni-tur, cognitum amp;nbsp;inneniû metbo3o tra-ftari nonpoteft Î Femclius cerrè amp;nbsp;Ar-gcteriusfacilius, quem in mctbcdo lo-cum habituri fini raies morbi, oftcndc-rent,quàmeofdem extare demonftra-ucrint:purgantia propriè totius fubrtan-tiæ viribus humorcs detraherc magno confenfu omnes affirmant. At in me-thodica dodrina de æedicamentis \o-cumnoninueniftejquxcunque vfuiam Cognitafucrunt,nonau(imdicerc. Pat ratioeftalimentorum. Etquod propius ad caulam pertinct , curationis pedis niethodu tradi poffie cercu dl, licet totius fubftantic morbus dre credati.ir:cur ergo à metbodica dodrina qui vfu co--gniti iam ponuntur,cxcludentut ’

Quia, inquis,diffimilis dl ratio, currt temperamentülxditur, S^cum »««pti^iw-*exlt;r({ extra iuum fubiedû (efe dlundcns alia corpora fimiliterafficit.ac in pdli-Icntibusfubitó fpiritum amp;calorem ind-tum extinguit.Nego morbum a1iqucm feminariü ex fe effundere, quo alia corpora ümilitet inquinetjvel fpiritum

170 Epistola K. Medicin.

nuumq; caloretn périmât, fine læfionc temperamenci. Nam omnes morbi,qui per tênunanum aliéna corpora conta-minanr,neceifarió temperationem co-rum primo offendiinr, quodin thefibus de contagio fic eftdemonftratu, vtpro-babiliter contra difputari nó poffit. Nec^^ diuerfum tua probat ratio. Non enirti non deftruunt tcmperamentü partium morbi contagiofi SepeftilenteSiquiafe-minaria diffundunt,quæ arcem vitæ re-ù éla fere iniiadunt,amp; congenitum cordis'^ calore m, ficut venena corrumpunt, vel ’ alioqui morbum, cuius feminaria funt tranlportant. Planiuscxco veritasco^ gnofcipoteft, quódtequoq; cofentien-quot;* te, femina illa corpora funt putredinem'^ in fe continétia, cuius' vi corpora,ad qu^ forte irrepferunt.coinquinant.Impoifi-bile autem cft, vt rcs putrida, quatenuS' putridaert, corpus aliud maculer,abfp temperamenticorruptione,quia natu*'' ra nihil eftaliudputredo , quam vitiofa^’ temperatio: nifi forte temperatum fta^’' tuatur, quod infito calore fuo fpoliatum ab alienoteneturamp;rcgitur. Grad’quo-quc

Liber Qjärtvs.’ 171 que ncutiquaramutantfpecié. Quem-cunque igitur putredinis gradum pona-mus,femper ci cóueniet definitio, q. videlicet fit natiui calorisabalieno intro-dufta cocruptio. In hoe folum difcrimê rcperitur,quód vnaquam alia lçuior,ef-ficacior,minor,ignauior exiftat. Quo-circavna eademq; fpccie operationis cu hæç,cum ilia agit. Confitmaremhanc rocamaffirmacioné pluribus argumen-tisjiinóper fe eirctmanifcftaamp; tuo fuf-fragio 15probares,dum Ge fcribis: Neqj ego inficior ficut à venenis,fic ctiam à morbidainfpirationeaffici atqi Ixdi tê-periem. Sedeamenputredoquæindu-cituraliaerta vulgariputredine (impli-‘ ci, amp;nbsp;alia ratione intcrimit, amp;nbsp;curatur.

Morbida in(piratio,quapefti!ente con-i tagiofoq;morbo laborantes efflant, pu-1 trida eft, amp;nbsp;proinde tota fua natura amp;nbsp;fubftantia vitæ caloriq; noftro contraria cft. Quocirca rede colligis diururnam conragij vt feminarij perlèuerationem, primis reclamare qualitatibuSjquæ faci-lèadraodumhebetatur, amp;corrumpun-tur. Contagium ccicè prima qualitas no

iTi EptStotA^ft. Mamp;igt;ieiil.

cft/cd fecunda ,qu« non pent fubicjdd ihcolumi petfiftente.Iam ccrtum habo ' tor cuam apudFernellt;amp; Argentenuffl^ J putredioem tota lubÜSna nobis aduen ' fah.l Agontigicurinnosputridi halicto® ratiofteamp; viputredinis, qua in ie babeb Piitrédoveroomnisquötncüq; tandeiP gradum nafta fit, ell ealida quædâniit» tcmpcrics- QuamobreninonagMiitJö nosputndxcxhalationesvircuteiimiplis , cis calons ^fed poteftate putndi calorie ■ nee aha nos vi,aut potetTtiaa1toranti 41 dmerfa eft bmplicis Sé putnd^'inrefttp^ Hei curario. Concedo. Nam in pu^tdP ne eft fufta intempéries, in Öniplit^ä*^ hue fin India non haberlocum öltew

no^^ptoprerca quèd eorruptum in ißt^ gtûm tefti tui nó poffit.l n hac quodöö^ ru^tum cd, per oppofitam qualitatif Corrigitur. Quo fit, vtaputrido calé» àîêemta fuiablationem,fimpliol eäfef aftefta,fui emendatiotiem poftul^ft*’^ . lol^dc effici quifpiam opinabittif,put^ i^ cxhalatiönes alia ^d quam inti?«^ ïlcfilieha corpora contaminate, qui^^ fortèadhxfciuntMnterimuntigiWbf^ quot;nbsp;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tref®:

Liber Qjv a r rV if • 17^ trefaciendo : (nam per fe vt aliter agant» impoffibile dl ) quod nihil ahud cliqua tcinperamcntum feunaduum cal or cm diffolucndo. Quoddnmfit,acfadum nondum eft,alteracionc contraria pro-hiben quii non vidée? De pütredine cuius pluncsih his liccris mentione facisj dicendum aliquid videtur , præièrtiitt cùmvaldè multos, ne dicam omneshîe iurpiter impingcreanimaduertam. Pu-iredinèm corruptionern eife ^Sf » oiffV» *X“ «i*««, w lux« fujo ^tpAMTiiïf -exr »ffiDnuK 'SMlt;!*7»i{ profeda ab Omnibus rcceptum ’5^ Philof0phis,amp; Medicis. Æquè certU eftAnftotelcm in4.Mcteor. cap.i.du-pücem ftatuerc putredinem alter! fim^ pHciamp; naturali generationi vt maxime commune contrarium opponit, amp;nbsp;cor^ fcupdonis rcrum naturahum, quxeuhqi fcfiUndum naturam intcreunt,finem amp;nbsp;^rminücomunem ilatuit. Lande hanc M^'*» feu vniuctfalcm amp;nbsp;naturalem ap; pell^ri, candemq; i mpropric putrediné Rominari oftendit. Alteri nihil horuoi ÿibuit.fed contrariaafledbit. Namamp; Jtfopric putredinem dici» ac vioipnta.nl

1/4 Epistola R. Medicin. amp;morbidama{Fcdionê efle amp;nbsp;v^^i^p*^ corruptionévocari aie, amp;: nee interitus 'iiaturalis terminû, nee naturalis ac ß®* plicis generationis communiffimu con* tranum facit. Eftigiturhæcillicontra-pofica. Sanèdum lianeproprièputredi-nem vocari feribit. lllam impropriè fie vocan indicat: amp;nbsp;dum illam finem na” turalis diffolutionis facit, hanc violent^ amp;nbsp;niorbidæcorruptionis cuiufdam tc^ minumefle monct.Hanc abeoparticu* larem, illam contra vniuerlalem nenii' nari ex textu manifeftum eft. Piff^ rentia in co elf, quód in naturali putte* dine turn demum ambientis calorinfi’ turn exigit cum ætatis longo tradufeipquot; funijta debiliranit, ac fregit, vt à Içuiw mo circumftantis acris calore dilpetg* queat. In propria putredine violenteefi hæc porruptip infni caloris, vt quz tuttel cüeniat, cum calor adhuc robuftu5 a® copiofusadeft. Ideóaduentitiumcalo-ré valde potente elfe oportet. Praterca^ in naturali putrqdine torum xqualiteW fèruata partimp proportione contabc-fcit. In morbidafpars ynaaliqua præ ex-

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;teris

L t B Ê ft. Qx* ft f V5, i^J tens Corrupta cftjtcliquis rtaturarh fuarrt conferuarttibuS* Non enim heceiTum çft^vt fangut ne pUtrcfado etiafn catneS Jnitrefaétdf (int, dut carne in tnanib.cor-röpta,etiam quxin pedibus eft,putndä ficwddita. Sa’penumeto putte feut: pul-tnbnes extetis partibus illxbs, aliqüârt-* diu pcrmanehtibus. PrXtèrcattaturaliS ptlttcdo plutimum ab ambiéteaëre irt-ducitur. Morbida à perCgrlnö qüóuts lufdUtur,frequcntidïmGab obftüüéHd-nfbus efficitur. Item naturalis puttedd cftBlfëdio mixtorü, quo ad mixta funq adïblis mixtis feu inammatis aCcidiL Nfatbida turn animâtofum, turn inanû W^tomm communis eft. lllaetlimgé-1 neVationi fimpîici mixtorum tanqüart exstnmufiiflîmum contrarium oppofita eft'i hxc mixtioni cUilibet Contraria eft* ! In ilia res in cincrcsamp;l uturn arque ele-mcntäfoluuntur. In bac rarô aliquid ta-1, leVfu venir. Dcniqî naturalis puctedo finis eft interibüs fecundum naturam,ac j ■ païfedoptopriènominatairüpcdit,quô i minus naturalitcrres cofrôpantur. Mo-. | dd didas corruptionis Ipecics vocauit ; ^»3' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;s a

ly^ EpiStoLAR. Medicin. Ariftotclcs pulrcdincs,licct alteram ii)‘ ufitarèfic nominan fcirct,amp; monerct. Fadi hac videtur caufàm habuiire,quc)d terminus ille corruptionis naturalis nomine proprio caterer,arque candemJ; Trique definitioné competere viderez Om nis enim putredo fiuc naturajpn^' tiiar,fiue à morbo, aut violenta caufajp-düdalir,corruptio eftinfiti inreq^uH' bctcalöris abaduentitio profeda ç^?* re. Quod primo loco pofitumnuncy^O-lo. Deinde poncrealteru hoe opqrtet. Rem quamcunqi tantifper faluaracift, quantifper proprium fuum calorcm rc-tinet.Perire autcm,cùm eodem illo prb uarur,vtAriftoteles turn alibi, tu dein* j tieht.amp; lcncd.4. De refpirationeS. Df ( brcuit.amp; long, vitæ j.cap.docuit. Cuip de animx expertibus rebus fermoetti controuerfia caret,quod dicimu^.Qui*^ enim aliudin his tempcramentum con-leruat,quam congenitus calor,qui idem etiam abinitio induxit? Ipfo incoluról perfiftitmixtio, cocorrupto neceflariU eft,temperamentum diflblui. De intc-rituanim«toruin,quo ad animatafunt) dub?

Liber Qvartys. »77 dubitarequidam aufifunt, an is interims caloris quoque extinlt;5i:io fen corm-ptio rede dicerctur. At exprefsè hocaf-* fiemat Ariftotelfcs'dè ilnicnr. amp;nbsp;fened. cap.4. àietyn^-nlvLaJifM-nn ^Lw’csr'i^.y^v ntf^rU» «^ji«»T»Ti( mf/.^yri (de QUO agebat ) ffWTOe/cw, •UM« xoAt^VH 9eU'A'»Maf''rZ(4TtiTti^'}s^v. fanç calot hic inftrumcntùiUud e ft, qua for-ffiavtiturintcmperando,effingendo,amp;: c^nfe ruando p r 0 p ri u m fu b i e d u m ,amp; ft-, i^ï quo ne momentoquidem feipfum ia fubiedo fuo conferuare poftet. Hac de ç^gû cffedor,opifex, author, conferua-tórn;cutn omnium dicitur. Videndum i^ra’teft,quotmodisAnftotelcs(de hu-ius enim fententia quxtitur cum idem eftmmedicis de putredine fenfentjeen' lueritcalorem ingenitum cxtingui poft Çc- Hoc deelarato parebit, qua:eiusde putredine mes fucrit, perfpicuum illud. yioqucfiet, rede feeufne anobis dida nut^quæ ex eius verbis attulimus. Denir ^quedccidetur intcr^hilofbphos amp;nbsp;Medicos difceptatio. Duplex ftatuitur ca.-lotis corruptie apud Ariftotelcm, vt ra-üoac Sc tcftimoniis demonftrari poteft^

S j

Î7^ Epi s Tót Ak. Mtèi^itJ» Si cnirti res nulla pôteft intenre duWt^ lof eiüs incblumismattet, nçqüè plu^ funr tneentus modifcLifpecicSjquaA^ neceirarium cft,Ÿttotidç ctiam finf^Wi^ plcires, nec pauejores calöris corrapti^ pes, AtquicqindoccidifjVçi narurâ/vb morbo périt“,id eft, vel gratis tr#lt;3:U pafl^ latim abfumiturjVçl per vitn,fca rhorM aliqucrp interimicur. Morsigiturom^'iquot; vel eft naturalis propter inlîtas natÜfS vires, abrq;alieria,amp;cxtcma can fa tüC^ niens; vel violera amp;nbsp;morbicU,quxab ïi4* uenritia aliquacaufafufeitatur, vtteji^ turAriftoteles turnalibij rum y, cap-f^? tuuent.amp; fened, amp;nbsp;c. 4. amp;nbsp;itf. de rclpifæ' none. Etfi autçni violenta corruption^ fpeciçs non cftindiuidüâ, ficut näturt* lis, fed in aliasfpeciesamp;modosdini^’' fur,tame quotics cam naturali opponü^i quocunqs nomine vtatur, candem^' per intçlligit. Quocirca manifefto 1*' quet, putredinem kaproprienuneu^^ yarn fub naturali corruprionefeuirtpk)' pria impropriæ, violenta naturali fe«®® violen tæjVtparticularC vniUerfalVopf^' fitaeft) nequaquam Conrineri /td vio^

Liber Q^artvs.i 179 Icnti intcritus fpecicm quandam exiftc-rc. Etfi vcro infiti calons, ficut amp;nbsp;ignis extindionisproxima caufa,fi fuperRici-oiws,quàm par eft amp;nbsp;conducibile rima» KÂ,vclimus,vnicaeft, alimenti videlicet 4çfedus(nam fine feipfum pabulum full«), fil|ipræripicndo, velquocunqi mo-i^^cqfllumêdo périmât,duc ab alia qua-iMjjrfiaufa deperdatur, alimeti inopia ex-^guieuhve Ariftotelcsin cap.4.amp;5, de 4iucnt.amp; fened. affirmât) nihilominus lt;)3y:indioni|piQdos,vtrci natura pleni-ujcqgnofcapr.cx mente Ariftotelis di* ftinguemus. Ergo bifaria interit calor, Naihvehplc femetipfumconfumit: vel acontrario diffipatur.lllafpecicsinteri-tusàGrçcisA‘lt;est''«sidcft,marcor,tabcs, aridiusfnoftri vocanti//^lt;af4rr^amp;^o«'''*-•ï«lt;,4j^d'örr^/;)nominatur. Hxcabeil-dem lt;^ilt;ri(, hoc eft, extindio appellatur. Verba Ariftot. lib.dciuuent.amp;fencd. cap. 4. funt : IUIM/gt;W □ rtw/^v a^' iiu/'tifM.çs‘’^i'gt;i titu'^^^TU» èt/ewnav e^hriï- DuobuS pOtrO inodïsabfumitfeipfum calor,amp; proinde duplex eft apud Ariftotelem /««ow».Et-enim vel paulatim longo temporis tra-!■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

gt;8« Epistola R. Me^ioin. tlij,nullo morbo intcrucnicnte.nuUo^ aduentitio affedu perimente pabuiu® fibi fuum çonfumit, vel breui tempo«* propter morbum fiuc s’n\7in»»wTO3#«‘vio* jenter fefe ipfe drangubt. Prior wf A* ^«naç ipecies apud Ariftot. 4. Meteof-«4*' amp;«M»cjTM(idicitur,ahbiabcodemj^ t^(i K£gt;i ttATO !fvirivfM/.çÿLt.nç ; quemadmoduta altéra feu pnft'enorS/a/orz-^ejtvrtf nomina-tur. Nam lö.cap. deréfpïf.lïxc habênifi tufeiTif 4”óS» «MV P)ilft(.'i '^if^ia. ^ru. jitamflti^ imt i Af^ff «lt;ralt;^» H,lt;«1ÿilt;.w»;«7arç» eür^ Ks^^'äfiiV^ lûmvK i^üf^ç ■rc.a^w.amp;ç.fiç quîoloqinnttuti fupràverbis A^ifloçchs oftendi liv^M^in |iibilaliudeile,qua infiti calorisintcti-ritum, Quare idem dicit, qui mortel» aliquam naturalem,aliquam violcntaip dicit,cumeo, qui calons infiti corruptv onem aliq nam naturalen», aliquam vio-lentam aflerit. Yiolcnia igitur eft calo* risexcin^io., quxcunq; proprer aduciV ptiameaulam incidit, fine ab ipfomet cajore, laue acontrario eius inucéta po* natur,hoc cil,fiucAlt;«e5»vir^jfiuc «^»»^ peric' PtC. Nature auicm confentanea cft,quZ |gt;^çptci; rngepi wm coi;porum. tcmpcra-tioneio

gt; 'i£ I 8 E il QVA R T vs. l^ àûHemabfc^uc vUius adnentitijafFedns nttoruenm ab îpfô agente calore indu* tiw; Sicenim cap.7. cinfdem lib. legû mUSînxtuTij '^,lt;5^ |5sC» Ä/aofA»? i! w .S«p/x.k 90i»»ft «W/iAs^n#«, (4'fep«n r^ tu Jl’^ftif'i-tiçsL‘TOJ^mç it^ ^’“«y? ^ *“5^ ?“*lt;’ « ‘^'iiriT^if^ui^irifS/^^tit tfimytvtfiùifit^HKiinitt. Quid clariùs dici ,plt;,ue(t, quàm/Mç^vm aliquam violenter .gpenire,Aliquando naturalircr, propter peKfeäam temporis durationem, acci-,dçrc’ Violéti porrèmarcoris Icuthc Pgt;ia^ igt;A^)itut( plures funtmodi (natnralis vni-eus cft) pro caularum efficientiu diuer-litatc,v.irioq}agendimodo. Quiequid enim efficit vt calor auâus ahmentutn fibiprxripiat.amp;itafeipfum ante id tempus, quod fecundum naturam fuam at-tingcre poterat ( aliae res ali is amp;nbsp;in vna amp;nbsp;diuerfis Ipecicbus, natura fua durabilio-tes funt)confumat,/««cF''»''* inuchût,hinç ftrangulatio fuffpeatiojobftruótio vel a-liacalorcmnariuuni infitum fupra mo-dum natura: congruentem acuentia» inarccfccreeundemfaciunt. Inhorum ordincputrcdinem propriè fic appella-? tam, qux wKsLn/^fh tfitift/^tttv corruptio

.«nc-

;i8i Epjstol A R-Medicin.

icft,collocari oporterc,nullus lanç roert' tis homo dubitabit. Etenim ante tempus a natura conftitutum interfieit, jmo in florenuffima state fæpè necat. Natur rails ergo no eft calons natiui extinft/ö» quamputrcdohscinfert, fed violenta-Huius cum dus tantum fint fpceies7^ ot»»« amp;lt;^tlt;'f, ac T?fff3ft««( fpccies cenlêd no po/fit, neceflario efficitur,inter ro®^^’' coris fpecics numcrari earn deberer N« ^^‘ri( eft fpecics ccrruptioniscaloriS'lt;m quacalornonaugcturamp;acuiturj feiifef Ipfo potcntiorefficitur:fcd m qua à contrario frigore extinguitur.Fit hoe abac* tcfrigido,cibo,potu,medicamenti9,lut gulationejdifteftidnc, repetina cuacua-tione amp;omnicaloris acfpirituum cclc-ri diffipatione: fummatim répéta vt da* riora fintcmnia/amp;fic ad vice no ra per* gamus.Calor pcritvel afcipfo vel à contrario. Seipfum corrumpit velnaturalh tcradquam corruptionem via eft-fener dus: vel violenter«, Vtraq; Corrupt on is fpecics vocatur/*aex»lt;rlt;ft Quæ nature or-dine fit,vnica eft, licet nominibus pluri-hus exprimatUT ab Ariftotclc. NaroK fenedus

L I 'B~É’ K Qy ART V s. iJfj fcn6ftus''amp; mareor natoMli» amp;nbsp;putredo ïtn|)ro|!)dè amp;ppcHatuf. ' At violen ra fpe-Cics '^^fxiet^MiH habet pintes,ftraogula^ ^óöcm,icxult;Honcm (qüonesenim ma-iör'mi'norem calorem perdit,At«ó«vlt;r(fVo-Htur Arjftör.) putredinem' propric di-ftam,fcbrétn tabefacieritem. Extin^io lt;ïMam qua: à contrario cfficitur pro eau* fàfym refrigerantium diuerfitate diftin-gWtUr. Patet ex his omnibus putrediné ^tiuaiim fic nuncupatam,nonaliam efr ffcaputredine medicorum, tametfiilla quæinuhtatç fie eft ab Ariftot. nomina-ta,totôcœlo alia fit. Hæcenim morbus pon eft: illa autem morbus eft. Patet c-tiarn quomodoaccipi debeat verba A-riftotellS, WM^ûù AM« iJivirn M-^TOJi «nixjif 'i^ TWi WUB fuifttif^ifo/Mviuv. In natural! enim pu-tredine prorfus neccirarium cft, vt parûtes omnes ;cquc rçficccntur,pr0 fuTna-* turæ modo tarnen fingulx. In violenta pars,vna corrumpitur, cætçris incorru-ptis manctibus: obiiçiatfQrtafteahquis^ non çonfentaneoifta dici. Nam fi fçip-fum calot detent mputredme turn natural! turn violenta, nonrcdèindcfinâ*

1^4 Epistolar. Medicin. i tionc ponitur cum ab alieno corrurapi» f Rcfpondeo: Innaturali rcrumoccafu, dum perfenedutcm feipfum paulanni cxcedit, resnondum putridas c^e,, felt;i adputredinem fenßm accederc,. çalo-rcmq) turn (ibi ad naturalé putrcdincn' viam ftemere. Cum cnim ferme çotum fe attribuit,amp; aboleuit à calore ambièn-tis,randcm prorfus diffoluitur, çufnque bumido natiuo euocatur. Hanç o^cau-lâm dixit Ariftot.icnediitem cAp vj^^ ad banc putredinem. In morbida p^i] tredine rcs minus, habet Qbfçuritatis. Nullus enim nç^c in fpbrjbus n^uuii amp;nbsp;proprium calorem ab ignco amp;p€rp4 grino pan. N^p cnim quq» jMCiHpp^r:^ miftuseftaduentitius,naturally çtif ^ éfus eft. Par cd ratio, fi mlitum caldf^^ and urn dunraxat córendas,li inpdQ.h'ufi vfq; auchuni ponaSiVcactioneslxciauf.^ enim pars dia calons, vtücloquar,,jqült;5 fubiedi nature non comperit, fed ÓneP amp;nbsp;impediméto eft.naturalis effe ƒ Ut lt;lt;V gitari non poteft. Talis cnim. fi tilpCs 4-Öiones meliores apparerent, non def^r pares. Hac de putcedine diéla nopis

L I 6 K K C^VaRTVS. l8j firk^ AdtùSiâm nos iteruin vertimns.

Facitimè iatn perfpicis, minime nos tiFîroCciruro';, quod dicis, Ariih;relcra cenfüifle, bmnem putredincm genera-ti'qni ôppofiïam naiurabs covnipnonis firiernefle. Eiddcnier lanèoftcndimus, quand am folummodo putredmem non ornnêhf ab Anftocclc nacuiali ac dm-ptiti g'énerationi ranquam contrarium communilîimû oppofitum fus lie, earn fcïîicct perquamadfenetlute amp;nbsp;naturalem gratis decurlum fenßm peruenitur, quæqumpropfièpuircdo fit nominata.--In altcrata putredinetam cofentit cum medicis Aiiftotclcs,quàm conlèntimus npseum Arithmericisbisduoen'e 4 af-firmannbus. Quocirca non eft alia dit ceptatiode haCjamp; de ilia, quam inmcii-' tur medici mec quadrat ad caufam no-ftramfimilitudodeen,qui madet folü, amp;altcro quitotuseftmadidu»!lt;àm A-h'ftotclcs non fie diftinguat duas pLure-dînes,quomodo madefeens à madido differt, quoniam tons naturis dikrepât cùm altéra naruralis, altéra violenta amp;nbsp;naturæaduerfilfimaftt. ‘ •*■■•

19^' Epi STOLA R. MedICIïI. । rCùm morbum pcftilentcm longèab ' intempérie fimplicidiftare feribis, rtôft impugnas. ddem cnim nos quoq; fertti-taus amp;: feribimus* Pars fimplici intempérie laboransnonamifitnaturam fu^ neenomen needefinitionem perdidit«' Arputrefacta neutrum fcruat, amp;nbsp;proim^ de corrigi nequit, Anftotcles certè IH putredine propriè dicta bocrequiritfVt res cui infedcrit,corrupra fit. Narndé’ foliS «1« /MftÇ Ç3^p»/«M« , tTW^^eXiôî TKÇ (pt'HWf rede efferri putredincm,quæ propriè p} ta vocatur,ftatuit.Quamobrem nouaU* terari, quod putridum eft, fed tolli pô^' ftulat; plurimum ergo diffère huius amp;4p® lius curacio. Necdifcrepancnoftraïfett^^ tentiç initia parte. Tantum igiturabeftj^ vtvel tibi velaliis eripere hoc tentemu^’ vt nihil attentiùs obteruari veli mus, qui? hoe.Curatio indicat.Duplex eft intefl^^* । perics,fada,amp; fiens. In priore,tLibftatP ■ tia noninteriit,tèdnatura fuam feruatp^ ac proinde altctationem folam poftu^’l latc lnaltera,fubftantiaquàm occupa^ uit, corrupta eft, quo fit ♦ vt akeratione’'' reuocari nunquam polCt. Quare nt^' indicant

L t B Ï R O^A R T YS. t^-^ \ indicant altcrationcm fui panes hac intempérie obfcfla:,fcd ablationem fui pc-tijtH. In putredine igitur,quxad fadam intempcrietn peninct, non akeramus partes iam putrefadas,quiacorrigi non posant .• at lilas, qnx ficintéperat« rcd-‘ ditæfunc,vtnaturamamp;fubftantiamad-huc retineant, oppoficione contrariât qualitatis (quia vitiuni in qualitatc tantum eft)priftinç condiciom reddere ftu-demus. Mirumigiturvideri non debet, fi pedis curatio folis altérât!bus no pcr-ficiatur. Cùm Ariftotclem de vu Igari S£ fimplicc putredine turn non cogitaflc ais^j-quando phtbificos wiw^ tfaZ^ni ic^ ^«f“ expirarc fcribit, quid vulgarem fie f mplicem putrcdiuem voces, non ûtis^ equidem intelligo. Nam duas tantum facies agnouit Ariftot. naturalem vel impropriam, amp;nbsp;violentam feu morbida* Hanc pro natura return Cue partiü pu-trefaâarû magis minusq; perniciofant proqj graduum diuerfitatc ßeuiore aut miciorë,adeoq-, vni quam aliis partibus nocentiorem eflcjprorfuseft rationi arque cxperientisconfentancum. LoqUi

*88 Epistol A s.. MEDicrtti autem de putrido fpiritu ph.lofopböcï eo eft euidens,lt;|u0d corruptum efle ait^ Atfpecic aut modocorruptionisaboD® i poieftcotrumpi j quam putretlinepro* ( prié dida,quod hoc argumente» probo* Omnis corruprio inhci calons eft vd /lt;lt;ejt»irlt;«,vcl liiitfK, Putredo omnis eftiflfi-tt calons corruptio: ergo vel?w^»»io vc^ •Uwjf. Ac non poteft ad »a««» reicmpW' , nedo, cum auihorcm habeat ealorcO» nec poteft referri ad marcorem naruta* km, cum iitmorbidus quidamoccaluiij ergocontinctur fub marcorc violen«^' ' Sed ad huius fpecici modum nullu pd’’ : left refern aiium,qüàm ad propriediM putrcdinc, nec eftputredofSio^t-ii adfl^ j peftifera, vtneceflehabeamus eaiwh* nomine nominate. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. t . Spiritus tibi non videturpUtrefcc^ ten rationes diuerfum probantes nw deefle fatcaris. Ego veto facile probcOW ft res poftulei. Hie nihd nos cogitij^ùf^ defpiritu in thelibus locuti ftmuslt;n9Â puro amp;nbsp;fmceroi fed omni haheuum 46 fuliginumgenercrnixtö. Arjftot.ççriÀ , cùm ipSKi*« pu tri duin expipre ait. Wft^ fineer«

»'Ll ^ E K Qv A R Ï V S. - Î 8^ Ärtoeroi^ii-itu nös accipere vulc,fèd dö eo^auém ægtoti cxkalantj quern impü-fUrtJCir^certuineft.Et turn non minus» rtïó.magis fonalfc difficile fit fpiritum pMû incorpore noftro inuehire» qua^ fintôfufnlânffuinêab omnibus aliis hu-m«ribuS,bilc,pnuira,melancholia,fcro» fecretummefcio cur dubirent nónhulli» aft|gt;ó(nnc putrefcere ? Mixcus profedó eâÇô^magis mixtus fariguine. At quart-rd'msquiais ex piuribus^putrelcere ^ pötAtöhereraeft, tanto magis putredird obftoxiaeft. Neqiegodubito,quin fa:-P^lt;l^lt;^4^c alp humores putrefcerent, u rtöfl inmotufere continuoeffient. Nart» ttjftvfaciJèdiffiparenturquoniam amp;nbsp;mi-Xti»gt;^liutnidtlunc.. Calt fieri etiam Sc frigefieriprxternaturam poffitnt. Cur c/gö nob etiam putrefcere poffintÆHo, reèftartt putredini propter commemo-rwas caufas , an^proprerea putrefcere nunquan» poffantJ^An infpiratüs amp;nbsp;per-nlixtus ipfis aër inquinàtus, nullo vaqua t^Ote doptapiiq^recos valebit? C^uod i^ïW^aUt vaporpu tri dus hon efficit* q^a noflûgaiüieï cum mfis cunfundi-'

«5^ T

’aj»o Epistolar. Mèpicïm.

tur, aut in quafvis partes mouctur,aci perroiftus citiu$perficit,quotics excellente profundaqjputredincafFeduspe-fiitusq) cum cis confiifus, quaqiverfua» ‘ -2nß2 n»' ;

* Vndeigicur,inquis, fubituS intcritus^ 'aut qux putredo tam citó morbum «* intemperatura pepererit ? V cllem enii# feite, cum omnisadio fiat intempopF» nectemperamentum fubitó poffit Aft folui,cur venena amp;nbsp;morbida expiran® j ïn perte fæpè fiibitô fextinguant ? Ad ifl® j ijïihi facilis ert rcfponfio,quafc tarnen oh id fufius ert explicäda, quia à paucisiJü* i tatafuit. Plurimumfcircconucmufcr» ! monem nobis efle de viuentibus amp;nbsp;ope- | rantibus partibus.Quç operandi poeeh* tiam prorfus amiferut xquiuocc'inrtru^

dione atq; vfü definiunturjtefte poft A« rirtotelcGaleno, i. De plac. HippocaÜ^ Plahcap.^.amp;i.itidem cap. 8. Prjererdr nouirte oportetjadopcratroncsTwib^ ficcre partibiw proprium calorern fi^ tempcramentum ,l#d agé»4«ni«pec i* T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fluent*

rn L I B C K Q;^ A R T V Sé ' i^i Äucntc cx cordc calorc,à quo de poten» tiain adum quodammodo producan-wr ; 11 dubitabilis elfet hxcifententiai Uidiffolubilibus rationibus cam proba-vcm.Satis eft^quod partes omnes continuo emori confpicimus,quando per ar-terias calor cx corde ad eas non influai qavclobftruókio adeft,vel laqueo inter-ceptz, velexcifx, vel pulfare prohibits furttj Rcuocatmihi in memoriam hy-pothefisnucpofita infigncm audaciatn Ïérnelijin citandis authorum teftimo-nüs; Exempli loco nobis 11t Auerrh.qui i inlib.i.Coll.Campcgij habetur cap. 7. inttanflationeantiqua codcmcap.li.x.

1 GuihiAuerrhoesmonere vellet, partes nóexcrccrcvitxopcratiónes infito fuó 1 calore, fed o^us habere praetereainfluê-te ex corde,a quibus lundis adioncs jp-ficilcuntur, adducitcü Eernelius vt duo probet.Primum,calorcm illum influen-tem nihil conferee ad partium tempera-mentum. Alccrum,fpiritumvenire de cœlo^ndar rciiquarum partium origine honduccrc. Vtrumq; cùm fit tarn alle-.

1 MN ab Auenbois meici vt pugnarc cum ^5 5^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T X

151 EptSTOLAR. MtOïClîfJ camagisnil poffir, qua fronteaufusfuît | ad a ft rue nd a figméta fua adduccre ? amp;c. I Tertio loco tenendum eft, quod cX Ariftotclcfupràdcmonftraui amp;confef-fuin cftMcdicis,nccanimaIia,ncccorû ! partes interire ingenito ealore incolu-mi permanente. Morsenim nihil cfta- ' liud, quamnatiuicalorisextindio. De- ! nique meminifledecet,pronûtiatiphy-lici: Nihil fupra amp;nbsp;vitra naturam feu fpe* ciemfuam agere. His pofitis ad intef-rogationem tuam fic refpondeoTubiruS interitus in pefte oritur ab intempenC cordis: ratio eft,quad putrida infpiratió intcrimere nóaliterpoteft,quàmfi tordis temperationem diftbluat. In caufi duo funt:Primum quèd interirt res nulla poteft, nifi calor cius natiuus percar. Putrida igitur infpiratió non ante peri-mif, quam cordis calotem corrumpat. ; At corrumpere aliter non'potéft qu^àm putrefacièndo. Alterum eft.quód nihil vitra fuam fpcciem agit. Caloreniiû no agir aliud per fe amp;nbsp;primo quam ealefa- ' ccrefteade ratio in cæteris omnibus vaquot; let) ft quidamplius fiat,hot vel per acci-

i ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dens 1

Lis ER Qv^ARTVS. 15»} 4cns fequitu^vcl quatenus talis quidam calor euenu: hoe cft,fine caliditatenon ççntingit. Alomnisputredocft calida qyfedam intempéries.Quarc omnis res pUtrida calefaciendo putrefacit, amp;nbsp;pu-ijrcfacicndocalcfacir. Etenim putredi-neiïiomnê acalore peregrino procréa-ri partum ert. Quare ncccHariumefh p.rprfus,. vt puirida infpiratio non pnus op,eidar,quam cordis calorcm een fun-^menrumlabcfaiStarir. His quomodo çpi^irauenire velis aut poffis non video. Dilficultasauté inhocfitaeft,quód in-» tpmperiem cordis duniaxat tollere pu-tanmr,qusc natiuum eius temperamen-t|jnïgt;quoad exfuiscertis partibus coag-njentatupa ac temperaium eft,nulla fpi-riiiium ratione habita,eó perducit.Vc-nqn hpc forte fit, fi feorfim quo ad foli-d;^^ubftannaeftcotrafpiritus amp;nbsp;humo-r|^)diftinófa,confiderctunquomodo!a-öJjjCpnfidcrant: (èd Medici non abfque linguine amp;nbsp;ipiritibus, quibus orbaium, nçeAÿucregt;ncc officia fuum excqui vil© pa«pvalet,intuentur. Quippe vtnatu-ræ conueniéteraffedumfit, vt vitx mu*

T 3

]^94 Epi s TOLA R. Meüic^n.

pcra obeat,vt temperamentum fuurÖ euftodiar,omnibus îam dictis opus ha* bcr,ac fine Iris neenomen, nee naturk, ree officium cordis tueripotuit vnqu^i Quo fit,vr rede indicée Medici diligch-tiores,cordis temperacioncvitiate, ei' loremq-, eiiiscorrumpere, quxeunqüö velfpiritum, vclßnguinem ci enpiufth vel eadem bare intemperata reddut, crû alreratio hæcad folidû eins corpus non-dum pertingat.Quia veró tu nobis vlti^ concedis feminarm pedis propter cern pucredinis gradum peftifcrum cflTcjpro-Dationis labore nos fublcuas 5 quanqui difficile non erat ex fupra demonftratis conficerc. Nam cxhalationcs peftcaf' fedorum nihil tranfportatadalios,pi!®' ter affieélioncm eius corporis,aut partis! exquaeftunduntur. Acnonalia hxcal^' fédio effie potuit,quam putredo. Natu-ralis autem non fùiç. Ergo morbida 8^ violenta. Inter violenta: autem Corfu* ptionis fpecies extra putredinénullam reperics, cuius natura in fcminariorcti' neriamp;propagari poffit. Huiusfignactu ?ion Temper confoiciuntur in çgrotis,nô

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„tneo

Liber. Qj^artvs. 1.95 tarnen ob id no adeft. Ergo cum putre-do omnis, quae propriè üc nominatur, nihil aliud fit quàm intempéries quxda, ac putredinis propria amp;nbsp;per fc adio fingi nequeat alia,quàm putrefacere, non eft imaginabile,quomodo feminaria hçc a-htervires cordis dciiciât,quàm tempe-rationem eiuscorrumpendo. Corrum-puntautemquatenusfimilem putredi-nem illi,è quali ipfa exhalarunt, amp;nbsp;qualc infccontinent,imprimunt. Quodquia j_finc calore peregrino , amp;nbsp;putrido fieri nequit, prorfusefficitur,tempcrié cor-. disautaliam partium à talibus halitibus pcrfeamp;propricoppugnari.Cùm cor di-co,amp;:ipfum cordis corpus,amp;fpirituSiac - fangainem in co contentos fimul intel-bgp. Cùm ad omnia tua rcfpicio,amp; fin-2^guladiligenter cxcutio, videris mihi efi fc in ca opinione, ac, fi qui certû putredinis gradum duntaxatpeftiferum con-, cedit,morbumtotiusfubflantix obfcu-, rè pariter concédât. Vtraque cnim fcn-tentia xquè inexplicabilis tibi videtur. Ù Ego fane longe aliter iudicio, cumq-, de è totâfubftanûa horum morborum quid

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T 4

*9«? Epistólar. MediCIN, fabtifenferuntexamino, fi de totafüb* ftantia fie loquerentur, aut fen ri rent, quornodo veteres fenfiffe certü eftJrH* (tra fateoramp;damnarent ipfi hacirt parte veterem, amp;nbsp;coidem nos defendere-mus. Nunquamcenfueruht illivclfo#“ ps fubftantix morbum ab intempériec-(ufdem aliu effe, vel remedia à totafub-(lantia agëtia per temperationem fuarn pon agere,quemadmodü nee alimenta tatione totiusfubftantix fuæà nobis pa-tientia fine calons noftri opera tranfmü-tari,opinati funt.Ergo pu tredinis gratins Vnus perniciofioreftalio, ficut inpyris, ïnefpilis,forbis,rebusq;aliis plunmisap-paret,quæ fub initium amp;nbsp;veluti in primo graduputredinis efui apta funt, vlterius progrefraputredine commedi amplius pcqueur, fed ob id minime conclufcris, putredinem fub quoeunq} graduabfç intempérie aut fieri autfubfiftere, ’ '

Quarc nonpoteftvlla putredomor-bi tonus fubftantiæ nomine continefi, quatifper ab omni intempcrie tota fub-(tantia fic diftinguitur,quornodo iuniO-tçsiUi fepaunt. At non potcÄ,inquß) tam

Liber

^97

tarn fubitóintcpenes amp;nbsp;putredo induci. Egovcronon concede, vel corpus cordis putrcfcerc,ncc eftaliquis vnqua fta-dmab hauftofeminarioinortuusjetfiaT lij breuiore,ali) longiorc tempore,poft-qnamapud infectum fucruntjfenferunt ‘Vun contagij. Sæpc mulosamè diebus (iontagium mtra venas laiuit, quam fdc proderct. Negotiofumtameninterim tun, fed latenter humorcs corrumpen-do fenfim ad cor viqi penctrauit. Vfuue-nire hoe maxime folet,cü per alias corr poris partes fubit, nó per infpirationem adcoradducere. Hinc eft,quód in qui-bufdam ante febris exortum,hoc chian-tequamputrida lues ad cor perueneriti turn anthraces, turn peftiferi tumores pronati fint.

Non minus profedó incertum eft, quando humores amp;nbsp;fpiritus inquinarc cœpitcontagium, quam obfcurum nobis eft, quomodo in aliis febribus humores incipiantcorrumpi. Ad huius rei declarationé prxclarèfaciunt, quxGa-lenusin j.Eptd. cQmm.3. Aph.4. amp;ini. prorhet.- com.i.fcd. ly.fcnpfit: qui qu«

iatigt;Ä Emstovar. Medicin. cxaminaucrit, clarc pcrlpicici: caufam', vt aliqui, cum non admodum male affe-iß:i pauloante viderentur, repente fer® extinâi funt. Vides igitur nos optima ni» ri ratione,cùm à corpore vel halitu con-tagium déférente mortem fine intempérie apportari negamus. Etenim ûij^

to ingrcdiatur,non prius ægrum intef* ’ ficit,quàm vel fpiritus, vel humores,vçl ipfum corpus cordis putredinc conta-minctur, hoc eft,horum calorc ac cc«k perationem corrupetit. Prodit autemié venenum per fpiritum attraélum., quia Tcda ad cor tendit,ad qiiod à remotiori» buspartibus arrepit ferius. Summa efts nulla vel ratione, vel experientia proba-bitur,contagiû peftiferum turn demum «ffe receptum, cùm iamfè mandeftum facit. Quam facile porto ac cito cordis temperiemmutari contingat^animide-icdio amp;fyncope commonefaciunt; V' traque fubiro nonnunquam illos, etiam inuadit,qui de nullarc querebantur,amp;-•turn fibi tum aliis fani videbantunAniD ^i(cc çordij tempeciem non mutatam

^LÎBBR QVARTVS. l?ÿ p'utabimusîRefellitopinioncmvcftram tjuod in fyncopc potilfimû totum cor»-pusrcfrigcratur, amp;quodaliquando vix fenfibiHs permanct rcfpiratio,quodquc fpiritusexiens frigidus fcntitur:amp;acci-dithoc nonfolùmàfrigida,fed ctiamà Valida caufa.Sicut ergo nullus rede iudi-cetCordis ealorem amp;nbsp;temperamentum nihil pafltim clTc, quia in momento ferè ' îfta hunt,ira nullus quoqi bene affirma-berit,idem non fuifle mutatû ab eo, qui fohè repente rnortuus fit. Namvteiti diffîpantur cordis fpiritus propter moi-bilitatem amp;nbsp;ténuitatcm,ita fabitoetiant frigefien amp;inflatnmari folent :ac quic-quid horum perpeffi fucrint,cordi acci-diffe ferè dicimns, dura ita de corde, vt de inftrumento vitæ, feuofficina caloris vitalis loquimur. Hoc ergo probaucrit fortafic, quipeftis feminanum mortem inferre citra putredinem partium cod-dis demonftrctinftarcontagij nonacci-dilTeftum enim fimilem morbumiiagc-ncrauiiÏèt}fcd abfque intcrueniente intempérie nccauifle, nunqua probable impc/fibile enim aft ammal interne

JOO Epistola R. Medicin.

cordis calorc no extindo aut viucrc co* dein labefadato. Celeris illius mutatio* ms caufa eft,quód fine conpeniente copia amp;nbsp;qualicate fpirituu cordis viui tem-peramentum nee fubfiftere, nep defini-ri,nec inteUigenna comprehedi poteft» In aliispartibus minor noxa ex fpirituu diHolütione amp;nbsp;refrigcratione oritur ,jP' prer continuum eorum ex corde influx xum. Cum influxus ifte prorfus impede, tur ftatim ille quoq; calorc natiuo in eis extindoemonuntur. Quód fivltcriuf quæratur,cur non amp;nbsp;aliarû putridarû fci hrium vaporcs cordis partem aliqua pu-trefaciant. Refpondeo ideó accidcre, quod Icuiter Siferniputridi fint, fiue qlt;F putrefcant potius, quam putrefadi fint. Quo fit, vtmagis calefaciant quam pM^i tredine inficiant, cùm magis calidi fin^ j quam putridi.Putredmem certènon fic, habent imprefiam,vt pertinaciter retire nerequeant.GaIcn.i.apli.17. hanc rem, dccJaratexéplovini,quod acefcere,feu, Corrumpi incipiatquidem,atinacctum nondum fit adeó permutatum, vt refti-Xui iamtegrum non valeat.Quodcnira iam

L I B B R Qy A R T VS. 5«t iam acctû eft,autalio modo corruptûj redire ad priftinam vini naturam ampli-us nequit, proptereaquód regreffusad habiturrt à priuatione non habet locunx in natura. Inter elcmcnta autem folum-modo non inter perfede mixta recipro--ci reperitur generatio. Quod porto fe-rèfimiliter habeatres in humoribus fcx brium putridarumvulgarium,ex eo ma-nffeftum eft,quód concodionempro-mouere Rude mus,in pefte nulla fpes eft cocoftionis fed in fola putrefadi humo-ris cxpulhone, amp;nbsp;virium confernatione acreparatione tota curandi ratio pefita? cft.Lcgi nuper epiflolamcruditi Medici, qui contendebatfebresputridas illas' vulgares ferè contagions elfe.Etfi enirn nonquofvisobuios irtficercnt,ladantc9' tarnen infantes amatribus amp;nutricibu$ cóinquinari. Pucros etiam tencriores’, qui cum febricitantibus cubant prompte üfde corrûpi. Qua: omnia expenert'J tia amp;animaduetfione cognita afleucra-bat. 'Ego quia talc nihil à me obferuatff tnemineram, contradiccremon' debui: hoc folum refpondi, û contagiofæ inuo^

jot ÊPISTOXAR. MbüICIN.

niancuTjita Icuitcrcontagiofas videfb*^' cumaliis collatæ, naturales exiftere'ii*^ dicatx fuerint. Vbi Galenus aduetfu^ Erafiftratum difputaucritjnutn adioa^ qua lædi poflit, mftrumento dus nó 1®^ fo,rccordarinonpofrumk Memihieurt* in 1.1. de loc. a ff. Archigenem boe 1^ mine taxarc: fed cùm is principal tn Ä^ thodi, qua loci affediinueniûtur portâ'i’ •àp^Jimn l^kà.'^tAtt /jutJï/Mtu ètifymui tutwi'it'^ m3i»tl^■!nwa^^Tl^ifMeA0'^, haudfeioan logio'^* rcm diiputationcm hçc,vclakcra ilia dós nanui calons c cœlo dedudionc, difpo^ ßtiorcquiratl Summus eft ac fempeie £uit omnium Pbilofophorum ac M*dilt;‘ çorum confenfus, formas return fine in- ' ftrumetis nihil agetc poffe : nee alio pO*^ tuit Ariftotelcs argumenco mentis no» ftra: immortalicatc^ certius docerc, qua^l fiadioncmabfqi corporeo inftnunei^? to ederc odenderet, fi poffer anima ne inftrumentisviderejnccdcrealiaqi-^ taliaagcre,quis vfus effet oculorum^aa**’ rium,pcdum,partium aliarum t Nullusi^i fed de bac te GaJenus legacur i. Medx'^ ^^’^' Që:^^ *^^^ fignificat hoc prefix'

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘’“’lui'

' L I B E Ä. QvARTVSi' JOJ iwnciatum, adionçs nó vel materie vcK formxattnbui deberc,fed compofito.: Addeboectiam,quodartis nodræ fun-: daméta Arprincipia prorfuseuertir hæo opinio.Nam fiadioaliqua poteft inftru-meixonihil patience Ixdi, perpetam la-nitasatq'. morbus proxima:cau(£E adio-numvclcongrucntium vel incogruen* tipm definiuntur, cum fine morbo læ(à uttcniatui adio. Ac impoûîbile eft, vllu in natura rerum efFedû exiftere,aut fin-j g^qui abfque fua propria!, amp;nbsp;per le eau là ortus fucrit. Sant autem fanitas amp;nbsp;morbus affedu« corporum linecorporeoLU inftrwmentorum. Quarc abfurdc hxc res indübtum reuocatur.Nee Arehige-nesautalijcxvctcribus ifta de redubi-» tant: fed vtrùm pars , oui us adio la:fa cf-, fee fern per affici potius,quàmalFedaauc ægravocaridebcrct,inquifiuerunt. lu-fitôm calorcm ex iifdem prinçipiis na-fcfeexquibus corpus noftrum coflatutn eftdtamihi videtur certum,vc inter bo-mines dodos ifta derc dubitari potuil-fe,mirer. Equidcfpirit’cxfanguinisafr-temaoivaporegenèrari certum ell^c*?

5©4 EpiSTOLAR. MEDICÎNà quo eodem cunélæ corporis noftri partes aluntur. Quare aut non üfdem con-ftamus,quibusalimur,autcxea4êmatC-tia fpiritus Hunt, ex qua aliæ partes corporis procreantur, nutriuntur, augetur. Contendit Fernelius originem fpirituö amp;nbsp;partium aliarû cum fuis temperatio-nibus candem non ede,quia vclanima-li recens iugulato carnes propriam na-turamferuare videantur. Qtusuonvù det euanidam ede rationê? Non caderu ede prorfus,calorem ex corde profedu, amp;nbsp;temperamentum cui^ parti infitum» Si probate ifta ratione vohidTet, tokrari poterat y dum fie iudicat de partium vi-uentium natura, quoroodolanijcadâ-ucraa:ftimât.Acquod(piritusadviuen'‘ tium carniumtempenéconeluccrene-' gat/erri non potcfb,fedlongius expatia-ti fumus. Ad locum noftrum venicndil eft. An calorem fiderum pabulo egercgt; amp;alimenri inopia interircoenlèbimus? Ancùm àputredine elementara extin-guitur,CGîfleftem calorem ab dolnenca-ti cal ore viol'll m dicemusî Ari Anftote-Icsealorem demenarë çlemenns eon-feren«

Lis ÉR QvÄRTVS. ^OJ ferens non palam facit igneum ftigorC temperarum lib.z.de Anima,cap.4iScd dehacre fusèegi in part.z.Antiparcclf Verumargumentis nullis opus cftapud cos, qui calorem cuiufq-, partis natiuum amp;congeniiüaliud nihil efle intclliguntj quam eiufdcm temperamentum, quod Cxelementis certa coitionc ortum qUi tielcit,nihil nouit. influentem ex corde calorem cfanguinis vapore connue ge-ticrari,amp; ad membra inftat fluuij ex cö promanare, perinde notum cfl, amp;con-feifum. Mirum fanceft, aliquibus pet-fuaderi poire, hanc ex fidenbusdefluer te,amp;apudnosincorruptum perraane-rc,cùm nullius rei calor proprius extri proprium fuum fubiedum, fingi valeaó Nullo vnquam locoaut tempore dixi-mus D E o aliqüid detrahi,ii aftrorum vi multainnaturafieridicantur. Tumfo-lùmdetrahiturDEO,quando quod eius proprium eft creaturis tribuitur, vt cum præraonftratio futurorum contingenti-um aftris afleribitur. Quod de diuinati-onc ex aftrisaifenmus,ad caloris infiti originem violenter nimis detorquetur,

'^65 Epistolar. Meeicin. quoniam aliis rationibus quàm nûc dt-éîis,id oppugnamus. De tonus fubftan-tiæ morbis,qüos etiamnum probarc vi* deris,paucadicam -.ficutin return natu-ta no extatanimal,nifi in homine,cquo, cane ! ita neq; homo, ncq; alia quxuis a-nimalis Ipccies extat extra cuiufq; fpe-ciei fingularia. Vere igitur exiftunt Petrus, Paulus amp;nbsp;cæteri finguli homines,i-pfa fpecies feorfim fubfiftens no exiibr-Nam fpecies amp;nbsp;genera non funt res à fc-ipfis fubfiftentes extra indiuidua,fcd qlt;f feorfim confiderantur,»»vlt;*'i«,funt dun-taxatanimorum noftrorum. Similisra-tio eftadionis gcneratim acceptç,a(fl:io' nis fpecialis amp;nbsp;aftionis fingulorum.Eroj^ nim aétiovniuersèfumpta,reipfiextra mencemnoftram non inuenitur, ficin-quam,vtfimpliciteradio fit, ac non fi-mul certa quidam adho fit,vt vifio,con-coâ:io,progrclîîo.Eodem modo res habet in adlionibus ipecialibus. Nulla c-nim inuenitur concoftio, exempli gratia,prêter fingularê hanc, vel illam ccr-tam concodionem. Quarn enim ratio-nem habet homo ad Petrum,eandem conco- '

./ Lib Ek QjARTVS; jc^ Concodio obtinet cum fingularibus co-dionibus collata. Habet eilim amp;nbsp;ipfa fpeciei ratione. Ergo ficut in animalium genere particularia tantu vere exiftunt, ita etiani particulares tantum aâioncS teucraexiftere oportet. Atqui impofli-bile eft aftionem aliquam fingularê edi, qua: neqi conuenienter naturæ,ncqî in-conuenienteredatur, hoceft, quæneqî fana,ncq; Xgra fic.Iaminter morbüm amp;nbsp;ünitatem nihil intereedere medifl po-nitnus,ctfi cadem prxcisè ratio fit,fi in-terponere medium feu neutrum affe-dum velis,quod in præfentia fiemoftro: Animam principalem cauamp;m operatip-num huniaiiarum omnium circ.certuni cft. At per fe abfq; corpore confidcrata, fi adionis caufa poni ftatuéretur, multi abfurda confequerétur. Primum falfum foret pronunciatum phyficum,alt;ftiones non eife componentium partium, fed compofitarû ex materia amp;nbsp;forma. Deinde darctur adio, qu« ad fpeciem cer-tam nullam referri poftet, hoc eft, quae nec vifto, nee auditio,nec côcoâ:io,ncc ptogreftio, nee alia tails opcratioeftet:

joS Epistolar. Medicin. linpoflibile autem eft palhoné aliquant adu produci, qua: in certa fpecie null» concincacur,cùm genera fine fpcciebus n)«^«.7B folummodo fint, reipfa extra in-diuidua non fubfiftant. PrxtereavnaK fimplex fubftantia per fe,amp; primo foret caulaniultaruniamp;difparium ,imó con-trariarum quoq; adionum, eafq; vno femel temporis mometo produccre poffer. Quæ omnia cùm fieri nullopado polfint, falftas hypotheleos manifefti cft. Equidem animadifcrepantes edit adiones, quia diuerfo mftrurncntoruin apparatu vtitur,ac definitionê, Ipeciem amp;determinati0né ab inftrumentisadi-pifcitur. Denique fruftra fadie fuiflent partes, quarum opcrationes fola polTfiC edere. Animaigitnr quo adformaeft corporis, duntaxat generatim acceptas adionis principiumexiltit.Eademcùm inftrumento certo vnita elfedrix certas adioniseft. Namperoculos vifionem, per aures auditionem, per ventriculunt ciborum concodionem exercer.Quod veró tales adiones omnes necclfarium fit elfe vel laudabiles, vel vitupetabiles, hmc

LlBIR QVARTVS. JCÿ hinccllperfpicuum, quod fieri nulla vi naturali poteft,vtinftrumenr3, per q vue anima cas producic non fintvel fccun-dum natura aifeda, vel præter naturam difpofita. Etenim ex genere TO? àJïtoaTOl» cft,vt contrariorutn,quæ medio chrent, alterutrum fubiedo cui accidunt, non infit : fed accidere partibus omnib. corporis, vt vel apte vel inepte pro nature viribus affedx fint, conttouerfia omni caruit femper amp;nbsp;carebic. Nee minus certum, confeiTumq; cft, aptam inftru-mentidi{{5ofitionembon2:operationis, ineptam vitiofæ caufam proxiraam effe. Etquódidem non fint concoólio,amp;bona feu laudabilis concodio probations noneget, quoniam reperitur codio da-mnabilis. ÈrgocumadiofimpliciterSr generaliter intelleda ab anima manet, certæ fpeciei adio abcadé cum inftru-mento cius copulata proficifcatur, boni-tas amp;nbsp;malitia adionis indiuidux in qua-libct fpecie abinftrumenti conuenien-tevd inconueniente difpofitione pro-ucniatuplaveritate venus eft, fi venus cflealiquidpoteft, omnem adionê rei-

V 3

jïo E P I s T o L A R. M E D I C I N, pfa amp;nbsp;aâu ab agente proficifcentem,vcl bonam fiue fana, vel malam fine xgfatn aclæfàmcfle. Omnisenimadiotalis in- , diuiduaamp;fingulariseft, cum genera 0^ fpecies feorfim non exiftant. Atdifpofi' tionem nature confentanea omnes homines vocarunt fanitatem, amp;nbsp;contrariu» aquoadiones ofFcnduntur,morbü no-minarut. Quocirca necefTarió efficitur» aftionis omnis,qua: adu fit,caufam pro-ximarn effe, vel fanitatem vel morbuffl. 1 Quid ex bis fequatur vides. Si.n. mor- 1 bus aliquis datur totius fubftantix,amp; cU tota fibftantia nUiilaliud fit, quàm forma amp;nbsp;fua cuique natura aptè temperata, j forma autem fine inftrumento aptè vel | ineptètemperato aótioné nullam edar, prorfiisneceffarium eft, vt tota fubftan-tia difpofitionem in fe habeat à tempe-ramento aliam f de inftrumenti difpofo tione nihil dico , quia totius fubftanti^ morbum inftrumenralem efle negant) quæ adionum proxima fit caufa. At nulla imaginabilis eft. Quare figmetafont» quç horum morborum architeélus Fer-pçbus, amp;nbsp;Argentcrius faber commenti funt,

Liber Q^ a r t v s. jn funt. Ratio quia praeter formam amp;nbsp;tem-peramentumfmatenæ fine temperatio-nc fua confidcratxqualitatcsinftrumc-tali adioni interdum conueniunt, nun-quâ fimilari) in partibus fimilaribus nihil cxcogitabile fuit auterir,adioncs earum vel promouens amp;nbsp;adiuuaBs,vel im-pediensamp;retardans. In hunc errorem incidiffe videntur,qui nondiftinxerunt temperamenti fignificationesapud Ga-Icnum: Equidé Fernelius turn alibi tura in fine x. lib.4. capite deabditis rerum caufis, fingularc temperametum ( quod anonnuUis temperaméti proprietatem vocatum ait) clarè latis diftinguit à tem-peramento abfolutè appellato. Quod fi vcteribus etiam nomen hoc modo in v-na,modo in altera fignificatione tumanimaduertiffent,nequaquam no-uos hofee morbos introduxiflcnt. Pro-fedónóGalcnus mododuplex temperametum agnouit, verum amp;antc ipfum ( AriftoteleS t^w »»CsÓtiiv cnuISiai») amp;nbsp;tUu Jiviife» «xlsof^nominas i.de part.ani. c.i.) amp;nbsp;poft ipfum Auicena idem docuit. Hiccnim complexionem primam amp;nbsp;fccunda ex-

3ït Epistola R, Medicin» prefsediftinéteq; vocat. Obiicias fortaf-fe hoc ipfo ftabilin recentiorum dehis morbis placitû. Nàm in nominibus tantum , non in rebus diiputationem videri ponhllcre, dum illi tcmperametum fm-gularc amp;nbsp;proprium vocat, quod iunio-testotam fubftatiam nominate nialuc-runt. At fruftrà obieccris, Si enjm vidc-rutveteres duplex ndminis fignificatu, nec tarnen plures morbos vfpiam con-ftituerunt (àtispateteos plures non in-yeniffe, Deindecùmtemperamentutn quouis modo fumptum corrumpi alitef non pofrit,quàmqualitatum primarum ' mutatione,neutiquam iudicarunt vtilei morbos abfqjneceflitatc multiplicare.

Quanto feciflent redius ho rum mor-borumgenitores, h temperaméti morbos diftinxiflent in eos, in quibus quali-tas aliqua vna vel duæ hadenus auda fo-|ùm eft, Yt citra fubiefti interitum adio-nem lædant? Et in eos,qui fubiefti natu-tam corrumpunt. Sic enim caufam ch-riorem reddidiirentamp;errandi anfarn a-liisnullispræbuiflent. Argentcriumnó miror, qui veterum næuis amplifican-

Liber Qy ARTYS, jij dis faginatiir. At Fcmeliö quid hue im-puleht,nondu feio.Quorfum veto hæcî Nolim tarnen ilia quæ à totius fubftatia: proprietate vcl Içdunt vel iuuant,tanto« perèoppugnari. Egocertè nunquaaut dixiaut fenfi, nullas tes extare, qua: tota fubftantia nobis vel arnica: fint, vel ini-mica:. Quarè fi à me huius aliquid fa-dum,tentatüve fu^icaris, fallite feias. Exponere ftudui, quid veteres per tota fubftantiam intellexerint,vtreólius in-telligcretur, quid fibi voluerint, cum totius fubftantia: proprietate nobis ad-uerfaqiiçdam elfe, vel familiariafcripfe-runt. Q^i veró opinatur morbum ali-quem totius fubftantiæ inueniri, vcteri-busincognitum, autperpcram cxplica-tum,is fe in crrore verfari fciat. Etenim Galenus palfim hanc rotarum fubftan-tiarum proprictatem inculcar, nunquä tarnen ob id morbum extarc totius fubftantia: credidit, qui fcilicet vitiumalius rei eftet in fimilari parte, quam tempe-ramenti: necadeó rudis fuir, vt nonin-telligeret,aélionem inter contraria om-nerafieri, qui nee ingenio,ncciudicio.

314 Epistolar. Medtcin* ncc differentia,necvfu cefferint Ferne-Iio:fed quia hac de rc abiindè cgi in theebus de morbis totius fubrtantia:, pihd addam.

Hocfolùm te monebo, nunquam » probaturum effe,quîc amp;nbsp;Galen. li.i. c.i* de compof med.fecundû genera: amp;nbsp;author ad Pi fonem cap. 4. dt le pore mari' no amp;nbsp;cantharidibus (enbit. Has folos renés, amp;nbsp;veficam; ilium folum pulmoncm cxulcerare, illxfis partibus aliis corporis. Galcnus primum dicit,folam vefica à cantharidibus lædi, nulla renum men-tione fada : fed rogo te an nonexulcc-rant cutem amp;nbsp;carnesipfis admotx cantharides? Icgito Nicand.Diofcor. lib.^-cap.i. vt alios iuniores prxteream, amp;nbsp;in* idligcs, quantum in hac parte cum ex-perientia pugnet,amp; cumGalenifenten-tia, Quod fi non eft tantum otij,vel vna hiftoria, quam Braffau. in com. A ph.17, lib. 1. récitât, fatisfacit rfed quid eftopus teftimoniis aliorum, quando noftri fen-fus amp;cxpcrietiaquotidianadoccre pof-funt, quid de rc aliqua controuerfa fcn-|ipndumftt ? lepprem maxinum non vidi, ncc

Liber Qv a r t v s.' jij di,ncc expertus fum, quas habeat vircsj Ö autem vcra funt, quæ de hoc authorcs prodiderûr, non minus falfum eft, quod folos pulmones offcndat, aut cxulceret, quam quod de cantharidibus Galenus prodidit. Diofcond.ccrie poftNican-drum fcribit,vrinas cu purpureas, id eft, cruentas ciere,ne folas cantharidesdroc efficerccogitemus. Exulcerant partes omncs,quasattingut amp;exrenibus maxime educitur fanguis cu vtina proflucs, non occulta fed prorfus cognita nobis virtutc. Et ft maxime folas nominatas partes ilia animalcula cxulccrarent fub-ftantiaru proprietate ,an ideofmetem-peramenti læfionc,id agerent î aut fen-tentia noftra de contagio vacillarct J Haudputo:Quç prçtereainferiptotuo continebantur, vel non opus habent rc-fponfionc,vel in antedidis comprehen-duntur.Quare finem hïc faciaro,cum a-liàs longior fuerim,quam de princi-

piopropofitum habcrcm.Vale 8.Septcmb,ij7j,

jK? Epistolar. Medicin.

Hteroi^ymus Capouacc/tts Thom^ £rafio S. D.

EGo fanèvirexodlcntifs.tuasdoélil-'imasmaxima cum voluptatelegi U' tcras,quibus nunquammihi vifumfu't j refponderc, cum illæ rationes à te c6tw j fententiam racamaddudxparum co^ chidercnt.Nuncautem quialongaorä-tione, miroartificio amp;nbsp;omni diligents meam confutarc fententiam laborasde contagio amp;nbsp;de putredine fpiritus, amp;nbsp;dc aliis, qux’ tibilubenti animo perliteraJ fignificaui, breuiter meam métem ape-riam,vt hacapertacognofcas, quantum Medici hacnodratempeftate indiuinis i abditi^que artis Medica: myfteriis dç; bcantinfudarc.

Quantum igitur attinet ad morbos 1 contagiofos liane pono conclufionc ne-gatiuam: Nullus morbus formaliter eft contagiolüs.Fundamentum huius con-dufionis colligitur ex Auicen.i.Fen.l.i« cap.de fubiedo Medicinçiamp;exGaleno lib.de difF.morb. Quiauthores vnani-mes aflirmantjcaufam formalem morbi eiFe malam conditutionem organi animate '

LiBER QVARTVS. 517 ttiati:hancq5 diftribuur in intcmpericm, inmalamcompofinonein, amp;nbsp;in folutam vnitatem. Morbus ergo omnis formaliter non eritnifi mala conftitutio organi animatij ac proinde vel intemperies,vel mala compoGtio,vel foluta vmtas.Con-tagium autem neq;eft internperies, ne-que malacompolitio,neqjfolutavnitasï fed vapor quidam forriter commixtus à tota fubftatia diflimilis bumano corpo-ri. Quammsauténonfithorumaliquid formaliter,aptum tarnen cft babciq; fa-cultatem introducendi intemperiem, malamcornpoGtioncm,amp; loluram vnitatem. Sed quornodo foleat hanc intro-ducere,n5 volonunc explicate, cü nullus morbus fit formaliter contagiofus. Ponoetiam hancaliam concluüonem:

Multi morbi funt côtagiofi caufaliter amp;nbsp;concomuater,ideft,illi,qui Gunt à con-tagio,quolq;comitaturcontagium; verbi gratia, fiquis propter conuerfationc fadam cum phthifico incidat in viens . pulmonis,dicimusvlcusboc contrad:ü, effe vlcus contagiofum, non formalircr quidem, in quantum vlcus, propterca

ji8 EpistolaA. Mediciî^. quod omnia vlccra elTenc cotagiofa, fed caufiliteramp;c5comitantcr, quia hocvl-eus fuit à contagio produdum, quôd viens comitatur contagiû,veritatem hanc magisexcmplo naturalidcdaro. Dixit Anïlot. i.phyf priuationem elfe forma-. At quis tarn ineruditus, vt intclligetet hoc didurn formaliter ? Nam priuatio formaliter fumptaeftnegatio amp;nbsp;nô forma,fed dicitur forma concomitâter,^^ femper priuationë vnius rei comitatur forma, vtpriuationê formx hominisiri feminc hamanocomitarurforma femi-nis: vnde priuatioforma: humanxinfc-mine non eftnifi forma feminisconcô-’ mitanter. Sic Medici dicunt multos cf-fe morbos contagiofos non formaliter, fed can fall ter amp;nbsp;concomitanter. Ex iö. ego infero, quod in morbis contagions lasdif fundio dupliciter •, Vnó modo, Iç-fa facultate. Alio, ob errorem cxtemii. Nam morbo exiftente Ixditur facultssj fed prxfentecontagio à tota fubftantiä óiffimili impcdituradio,nonlxfa facuf^ tatc.Tu obiiciebas facultatcm non lçlt;ligt; ■

Liber QvaRtvs. 31^ fàcul.amp; inlib.deplenit.fit effedus, eau-fa fundionum non realiter differt ab a-hima : vnde ücut anima nec intendituf lt;nbsp;nçc remittitur, ita nee facultas. Ego huic friuolx obictlioni fic refpondeo* Animaeùmfitfubftâtia vna j amp;nbsp;fimpleX amp;nbsp;ex fe indiuifibilis,non habet flutes fa-cultates,fcd vnam tantü,qua indifferens eftadomnes obeüdas opera tiones.Hçc Communis autc facultas ad hoc, vt fiant determinatx operationes debet limita-ri,^contralij, amp;nbsp;refttingi certo quodam modo. Reftringitur autem,limitatur amp;nbsp;cótrahitur in partibus fimilaribus à pro-portione formarum elcmentorum, amp;a complexioneipfa,verbi gratia, fanguifi-I catioeft fundiodeterminata, quxfit à I facultate communianimx, fed contra-I da in iecore à proportione formarum clementorum conftituentinmieeur, amp;nbsp;abciufdem complexione. Vnde facultas fanguificatrix eft facultasanimç ccr-tomodoconcrada in iecore adetermi-nata coplexione iecoris, amp;nbsp;fiatuta pro-portionc forraarum elementorû,quàm j folusDsyscognofcit. In morbisigitur,,

jio Epistola R. Medici N.

quando Galen. amp;alij authores aiunt 1^' di facultacem,non intelligunt,facultate illam communem anima:, qua: eft indit-ferens ad omncs operanoncs,fed detd-minatamàconditionibus partiü,quate-nuslædoficin his conditionibus,quçlç-di poirunt.'vt,leditur facultas fanguifica- i trix, quandomutatur complexio ieco-ris,amp; tune fit,facultatem communema-nima: non bene reftringi, amp;nbsp;limitari ad fanguificationem.SimiIirem doceo.ln matena prima eft potentia vna fimpleXj amp;nbsp;c5muniSjquæ eft indifferens ad lufci' piendum oranesformas. Eft ctiamalia potétia determinara,amp; particulans,qua5 ' tota pendet ab agente extrinfcco diuef ftmodc difpenentedeterminata adfof' mam hominis.llla prior potentia fequi-tur edentiam materiç,eftq; inuariabilis* incorruptibilis:aliaveróaccidentaIiS)‘-“ oriatur ab extrinfccoagete, amp;nbsp;corrun’' patur. In morbo ergo,quando affirmau* facultatem Ixdi, intellexifacultatcmno communem anima:,fed determinatatn faiionc compararionis corporis fubiC' di. Inftabis : quod dixerim Ixdi adione

/

Liber Q_v a r t v s. 5 ii ii^uandoq; nonlxfafacultatc. Apuddó-ftos Medicos adeocft hoe apeitum5VÉ probatione non egeac : vnde rogo te, vc magna diligeniiajnofuperficietcnüs, amp;nbsp;in cortice legas i.cap.j.defymp.caufqa hoe capite intcllcâo,omnis prorfus cef-fabitadmiratio • verumquia re magno-pete diligo,rationcm vnam afïcram atq; mfallotjdemoftratieam probahtem Ix-di a0:ionem,non Ixfa facilitate: fxpenu-meró accidit partiscinufpiam Ixdi fun-ftionem,nullo exiftente morbo in par-W. Tünc quxro an Ixdatur adio lælà fa-cultate,necne’Primum fi dicatur, Gale-nus eft in contrarium, qui loco iam ad-duéto dicit cuidentilTimè.quód tune Iç-daturaftio lxfafacultate,quando mor-' \ bus eft in parte.Si dicatur fecundum,cr-1 go habetut intentû, quodlædatur aftid 1 nonIçfafacultare,tüneque dicituraaid 1 Ixdi ab externo quopiam, cùm non Ix-l datür pats,cùm non fit morbus in partes 1 Veluti quandô nulla exiftétc in cerebref 1 intempérie, vcl mala corhpofitione,vel j folutavmtate,delirium propter præfen-1 tiam melancholia obtenebrancis fpiri-

lü Epistola R. Medicin. ' turn, veluti quando nullo morbo obfi-dente ventriculumjçfaeft codio obni-miam copiam alimenci.

Quantum attinet ad putredinêmul-ta fcribis,quç aliéna mihi à propofitoiw vidétur,vt quafi arbitratus fuerim ea no mihi,fed alterifuifleconfcripta. AlTcro cgoamp; doch vin in hocmeam fcquütiit fcntentiam,putredinem effe corruptio-nem miftorum » in quantum mifta funtj oppofitam gcnerationi miftorum vt mixta funt : vnde ficuti in gcncratione calot dominans pailiuis congregat,amp; vnit | ftmulhumidumamp;ficcumitacxoppofi' ' to in putredine calot non debet domi-nah,id eft,.calor debet diminui. Dimi-nuitur autem calot mixti in putrcdinó rationc quantitatis amp;nbsp;gradus.

, Ratione quantitatis à calore ambien- j tisaëtis, vel aquæ extrahentis calorcni mixti àcentroad circunferentiam. Ra- । tione gradus, à frigiditate interna mixti. Nam dum incipit calor mixti quantitate igniri,frigiditas interna mixti augctur,amp; intenditur, quæ poftea ratione cotrarie-tatis agens per fe in calorem,qui quantitate

Lis ER QvARTvs. jij täte diminuitur à calore ambientis ipsuj quoadgräJureinitcit. Vhde Andotc-les cont.ludcbat,putredinem elfe com-tnunem paHionem frigiditatis intemaf* amp;nbsp;caliduaris extern«. Calotautemam-' biens,dum agit in mixtum, hoccalefa-cic,attcniiat,amp; rarefacit: quo attenuitö amp;nbsp;rarefado extvaliic poftea calorem ini-xti à centroad circumferentia. Ex hoc fequitur fpirituln non putrefcerCi qui# exGaleno ii.deratione med. dum im-tnodicè attenuatur,amp; rarefit,corrumpi-tur,amp;cuancfcit. Bencdixi,aliam putte-dinem dari, minus propriè dida, quant propriè,id eft,peculiariter dixit compe-tere Ariftot. iis,quæ fecundum partent corrumpuntur, detnetis videlicet,ignó exeepto.Nee aliud eft hçc pucredo, qua 1 teceffus à natiirali tÓftitutione ; fiue dif-| folutio mixtionis in dementis igne ex-cepto.Eft hçc putrcdo,quando recedüt 1 anaturali conftitutione ob admixtionê alien« fubftantiæi Si capiatur putredö hoemodo,poteftconcedi fpiritumpu-’ trefcere,quandodifcedita naturali fuo ftatu,vel ratione altcrationis,vel rationa

X i

514 Epistola R. MediCiîT. admixtionismalorum vaporum.-fedhçC J putredonoeftilla ratione cuius fit con-1 tagium,quia in hac fit iolutio mixtionis-Obiieiebas tandé virexcellentifs.quod contagium iemperiçdatoperationesb- ' befadata facilitate propter intempcrie calidamintroduftain à contagio. Hoc argumento. Resputridaquatenuspu-tnda,dum agit in aliquam rem,alteratamp; vitiat teinperamentü rei illius, quia pU' tredo per ie eft intemperies vitiola,amp; cü per fc putredo fit intéperics calida. Ef' go res putrida,quatcnus putrida fempef i calefacit.Atquiconragium eftresputti- , da,necagit,nifi vt eft res putrida. Ergo partes femper calcfaciet. In hoe arg»' incntomultafunt ponderanda. Primo i . illud,quôd putredo fitinremperiescali- , da. IdeftcontraAriftotelem,quidefi- j, niensputredinem,dicithanceftecorru- !, ptionem,amp;diminutionetn caloris.Sieft j j diminutiocaloris,quomododiciturate I intentio caloris ? præterea quomodo di-citurcontagiumres putrida? Aduertas, j non dici rem putrida,quia inlchabeat ^ aduputredinem, eo quódadu exiften-

te pU'

LtBER QVARTVS. JlJ tc putredine dilfoluta eft mixtio illius rei,vel incipit fieri, fed dicitur res putri-da,qLiia oritur via putredinis,amp; quia habet vim putref.iciendi. Eft enim conta-gium vapor fortiter comixtus,cum con-tagium fitvapor, habet vim calefaciédi, 4'aia ex Anftotele in Meteor, vapor eft balitus feu exhalatio calida amp;nbsp;humida, amp;nbsp;ipGus eft calefacere. Quod concedo. ■^•^ ocgo,quodagés in corpus femper dc fafto introducat morbum calidum: id^ fieprobo: fit aliquod corpus debile,amp; languensjoccurratqi infpiratione attra-ftus vapor pcftilens maxime venenofus. Dicoquod vapor hic venenofus citius interficiet hominê illum ratione vene-rgt;ofitatis,quamintroduftus fit morbus calidus in folido corpore cordis. Ecee quodincontagio non eft neceflarium, vtlædatur facultas ob intemperiem ca-lidam: fed cóceffo, quod contagium introducat femper morbum calidum, dito etiam quod femper Içdatur adio du-plicitenvno modo,labefa(ftatafacultatc obintemperiem calidam introdudam. Aliomodo, ob externum erratum »oU

X }

ji^ EpisTOLAR. Medicin, præ{cntiamcontagij,quoJ ratione vc-penofitatis,amp; à rota forma impedi^quo minus pars recte opcrccurjicuii adamas qui iuxta pof turn magnetis ratione for-malis antipathia: impedic , quo minus ferrum ad fe alliciar,

Quæris de morbis à rota forma, nun-quid dentur:amp; fidantur, nunquid me-ihodo poffint curari? Ego conftanteraf firmo,hosnó dari,quodprobo fic;Si3a-tur morbus à totaforma, velinhoccoi' rumpitur forma, vel intenditur, vel re* mittitur: fidicaturcorrupi,vel corruW-pitur fecundum partem vel fecundum totum. Primum eft abfurdum ; quiae^ (ç forma eft indiuifibilis, amp;nbsp;totafiniu! momento tempons corrumpitur. Sife* cundumdiçatur;Ergo omnes morbid Vota forma elfent incurabiles, quia alias daretur regreflus à priuatione fubftan-pali ad habitum contra philofophos; o-fnnes enim hosefle incurabiles neganti quieofdem fuftinent. Neepoflumuseib cere formam intedt vel remitti, quiacH çonfiftat inindiuifibili, nee intendiiu''lt; neç remittitur,feu diminuitur, Eccec' reiW-

L Ï B E R Qv A R T VS. 317 rei natura oftendi hos non dari. Affumo tarnen dari, caufam præter natura agen-tem atotaforma propter diffimilitudi-nem formale: heut pleraq; venena mof-tifera,quæcùm nobis à tota formahne diffimilia, dum ingrediunturcorpus,a-guntincor, amp;impediut,quo minus cor generet fpiritum vitale, amp;nbsp;quatcnus im-pediunt ob formam difrimilem,dicütur agere àtota forma. Remotio talis caufac agentis à tota forma ht,inuentis auxiliis, amp;rcóta ratione adminiftratis. Non in^ ueniuntur auxilia methodo,amp; indicati-onibus, quia later forma ilia, ratione cuP iusoritur illadiflimilitudo. Nam Galen, lib.de opt.fed. ad Thrahbpl. amp;nbsp;1. de ratione med. inquit,Indicationcm defu-mi ex rei indicatis natura,amp; eifentia, in-telledui perlpcóla. Quare pro inuenie-dis auxiliis cogimur eófugere vel ad ex-perientiam,vcl ad analogifmum. Pofl-quam inuenta funt auxilia,vel hac,vel ilia via,conccdo quod reda ratione, amp;nbsp;ex methodo poflint adminiftrari.Sic in cotagio Gallico inuenitur illud antiphar-tnacum,quod appeUatur lignum Indicu

X 4

518 Epistolar. Medicïît, çxpericntia. Guaiaco perexpenenhatn jnuento,pofteamethodoficredaadmi'' nift:ratio,qii.-E confiftit in quanta, quan-do,quomodo,vbi,amp;c. Hæefünt,qua6 inihi vifàfuêre dignarefpônone Ôlt;qux, Vt tibi morem gererem, volui in mediu afterre. Interim rogo te,ne prius rclpon-' deas .qnàm fedulo à teleélum iit caput illud Galeni, amp;nbsp;rei natura çonliderata« Yale. Patauij iptî,

Thomas Eraßus ffierenymo C4-pouaecto, S. D.

MA G N A verômevoluptatc aflecc-rdntlitcræ tuæ, vit dodiffime amp;nbsp;çlarils. partim quad me à teamari pet-Ipexi;partim quöd in plenfqj difputatiO', nis noftra: capitibus idem nos fentire» tametfinon iifdem verbis vtamur,co-gnoui. Quanti priusa:ftimcm,non facile dixerim,cum minime ignore,quantu fit bonû viris pnncipibusplacuiße. Cs-terum interprinc’pes Academiævcftrç te partes nequaquam poftremas teuere, iam olim fciui, nee minus amoré tuu çrga me turn ex adolefeontum, quos tibi com-

Lise R Qvartvs. jij^ bi commendaram lireris.tunA ex tua ip-fiusepiftoladidici. Poftremôillud mihi vcritaris cupido non poteft non elfe gra-tiflimum.Quid enim magis opté,quàm tanti vin iudicio redè ftatuere de rebus controuerfis? Equidem fi quideft inter nosdiffcnfionis,idineo potiflîmû con-fiftete arbitror,quód nop codem modo loquimur,iifdemq; verbis animi cogita-tionesnoexprimimus. Equidem quód morbum nullu formaliter ,vt tu loque-' ris; vel quo ad morbus eft, iieut ego di-cere foleo,contagium,aut contagiofum effe dicis,omnino probo,nec ego diuer-fum vnquam aut dixi,aut fcrip(i:fcmper enim contagium affirmaui accidens cC fe certorum morborum , ad eiTennam morbi,quo ad morbuseft,non pertine-re. Quinimónecbrcuitas,necacuties, amp;nbsp;tarditas, feu diuturnitasad morbos, quo ad morbi funt (pédant, fed accidût base amp;nbsp;alia plura,certis quibufdam morbis. Ergo,quod tu caufalitcr amp;nbsp;conco-mitanter adefle nonnullis afteris, hoc c-

goiifdemaioaccidere. Quod etiacontagium tu Yocasfcmmanum;ego autera

5J0 EpISTOL A R, ME DICIN, qualitatê,qux àfeminariovnà cumof' bo in corpus inducitur,nomino, difcre-pantesfententias nondefendimus. Io coarbitror inter nos aliquid elTe differ' renciæ ( fi ramé ferio mecum hae in parte agis, amp;nbsp;non potiùs meam fentcntiain cxpifcariftudcs,quod amp;nbsp;nuper me fu-fpicarioftendi) quôdaélionemlædi affirmas inftrumeto non læfo. Idem naiO' que in hoc loco Galen.que citas, quem-que bis repetita petitione diligenter vt legam, rogas,fignificat, nomen«/^«^»r feu facultatis,quod inftrumenti difpofi-tiodénotât. Quippefacultatemlxdi a-pertèaic, quoties vel temperies ventriculi, vel organica cius difpofitio (fub his etiam vmoncmcompleditur) vitiatur. Egocertèlocum hunc fepè amp;innatiua Galcni lingua amp;nbsp;in Latinum fermonem conuerfum minime ofeitanter perlegigt; led quod mecum pugnaret, intelligere nunquam potui.Fateor fi quis verba potiùs , quam mentem fpedet : videri talc quidalfererejnempeadionemaliquam finevitio facultatis feu inftrumenti ali-quando Ixdi; fed aliter rem habere fir-milfimç

Liber. Qva rtvs.' 531 tnifTimè dcmonftrabo. Demonftratio-nis noftrxfundamentum amp;nbsp;propofitio-nes hæ fimt.Corporis noftri adio nó cft, quæ à nulla eins parte efficitur. Corpus poftrum fuas omnesadiones bonas panter, amp;nbsp;malas per partium difpofitioncs çonuenientes amp;nbsp;inconuenientes exercer. Difpofitio naturae congruens fani-tas;incongrués,morbus nominatur. Sa-nitas porró eft affedus naturalis adio-nes primo producens bonas,amp; laudabi-les.At morbus huic contrarius elf afte-dus, adioncs primo lardens,feu malas amp;nbsp;culpabiles profcrés.Quocirca cum corporis noftri aófionesomnes vel fint bo-næ velvitiofæ, fdeneutronon eft, quod litigemus) neceirarium eft, vt illæ à fani-tate, hæàmorboper fc, amp;nbsp;primo profi-çifeatur: amp;nbsp;hadenus omnia funt ita cer-ta, vt à nullo Medico amp;nbsp;Pbilofopho in dubium fint vocata. His ftantibus im-poffibile efte aio,vt adio aliqua noftra (de illis agimus, quas anima non abfque inftrumento corporis exercer) lædatur, illæfopermanente inftrumento, à quo ilia primo amp;nbsp;per fe editur.Quippe adio-

351 Epistola R. Medicin.

nes omnes primo eduntur à fanicatcSC à morbo;a faniiate fanæ,à morbo viriofç tanquama caufisproximis.Sanitasautê amp;: morbus f int affediones corporis ani-mari. Quamobremneedranumeft.vt omnis attio Isfa vel à fanitate,vcl à mor-bo primo pendeat. Nó à (anitate. Nun-quam h, (ànitascomitantéalFedû mor-bi adionem producic,id eft, morbi pro-priam. Did:iim veróeft, culpabilema-dionem, morbi proprium efle effedu. Quocirca vel non erit adio deprauata, corpons nodriadio, vel amorbo ,vtà prima amp;nbsp;proximacaufa ortum habet; fi adio corporis noftri non fît, nihil ad nos pertinet: ficife cÓcedatur,nece(rarium dl, vtvelcaufa careat, vel à morbo primo Gccdita : fine cauQadionêaliquam dan,non eft imaginabile.Q^are morbu habet caufamJnftrumentü igitur,à quo cditur,morboafFedurn eft tunc, eûnon agit laudabiliter. Repetobreuius: Omnis adio corporis noftri praua amp;incon-grua procedità morbo per fc amp;nbsp;primo, quod morbi definitio ab omnibus omnium çtatu Medicis amp;nbsp;Philofophis probata

LiBEk QvARTYS. |5} batademonftrat. Ergoomnisadiopra* ua amp;nbsp;incogrua corporis noftn ab inilru-mento prêter natura a He do procedic. Quippe morbus nihil aliud eft,i|ua tabs aftetiusanimati corporis. Quod porro prætematuram aHedumeH, læfumeft. Nullaigituradiolacfafingipoteft ab in-ftrumento fecundum naturam habente proceffifle. Conuertitur bona defini tio cu definito. Si ergo morbus,id ell,quod folum amp;nbsp;primo Ixdit corporis noftri o-perationes,certum eft,Ixfam adionem omnem primo à morboeffedâ elle. Sa-nitas cerce fic fe ad morbum habet,vt a-diobonaad malam. Ergoficutnonpo-teftadiobona efte mala, nee mala eflc bonautanec fanitaspoteftefle morbus* ncc morbus fanitas. Si ergo fanitas po-nerctur producere adionem malâ.con-cedi etiamoportcretfanitaté efte morbum. Qt^oniamopcreamp;potentiadefi.’ niuntur hi aftedus, ncc alia eft illorum fubftantia,quæ propter operationem amp;nbsp;finem certum fada funt, quarn corum operatio,vtfa.’pèdocuêre, turn Galenus turn Atiftotcles.ldcircó cum non poflic

3J4 Epistol A R. Medi-cîn.

fanitasefTe morfnec opus morbi pró* prium efficercpoteft. Hicaddohoc e-ti«am, fi tua hypotheds valcat, vel lalretn Galeni verba fic accipiantur5Vt tu expo-nis, toiam methodi medendij maxime autem earn, quainuenire docemur locum aftedu,euern. Nam Galen, inlib. de loc. alF. in fine fecundi alfeueranter hoebuius methodi principium ftatuin Nullam adionemlçdiinftrumentoeius non la-fo. nbsp;nbsp;Hoc,inquit,principium eft

« jU4)JÏ»OTf»/ÏX«7r)ioött( fJUtSi/MOW è/tifiyillU aVtV H ^' OTpâtvÆ/ Tt Titw twTLw/Meji.igt;v.Sat\s opinor mul* tis demonftraui propofitum. Si hoe loco ex me quærataliquis; Num fecûpü-gnetGalenus: dumexpreße tôtrariavi-deturafîirmare? A fe diirentirencgaboj amp;nbsp;neq;difficilem,neque obfeuram elle cociliationis rationcm afifirmabo. Qux igitur eft conciliatioÆtfi diccre velexi-ftimarealiquis poftet, Galcnum hociri loco nempe éap. t. lib. 5. de fympt.cau-fts,difpofi.tionem, quæa caufa velre ex* ternatota adhuc pendet, nondum pro morbo cenlere, atq; cb id cas folùm di-fpoûtionesmorbos appellate,quæim-prelTic

Liber Qvartvs, jjç preflamp;iamfuntmembns;non tarnen ci mihi latisfaeicrcfponßo, tametfi ex ipfis textusverbis argumenta aliqua eóftrui valeant idipfum confirmâtia. Vcrior eft ilia refponho,quam in fupetion epiftola attigi: £umhîc nosvoluilÏedocerejdiC-ecmercaftionemab opéré,quarû diffe-fentiam non vnoin locodocuit. Intelli-git ergo periymptomanon ipfarn tantu aftionem,fedetiamopus, ac 11 ifto modo dixiffet. Fruftratæ codionis caufe duæ funt:vna,vitiû facultatis, feu inftrii-menti: altéra,obiedum inconueniensi quando inftrumentum vitio laborat,co-Ûio non fit, tametfi obiedum eulpa va-Cct,quia adio ipfa tune eft læfa (caulâ no eft inobiedo ) cùm autem adio integra eft,ac nihilominùs finem non aftequitur caufaeft in obiedo. Notandû eftquôd noidem funt id eft, codio-nis fruftratio,amp; » ßAaCms 7n'-^«?,id eft, co-dionis vitium.Multi énim rede amp;nbsp;fecö-dum naturam agentes fine tarnen fru-ftrantur.Sic amp;nbsp;ventriculuSjCum obiedu habet incongruum,licet pro viribus fuis agacinipfum, fruftratur tarnen fine fuo,

5IÄ EnsToLAft. Medici il»

amp; gcneraturopus prater natura,quarrt» uis aftio eius no fit Ixfa : fic ignis no pro» ptcrca virtutern inHammandi no habet illçfam,quôd faxa amp;nbsp;aquam in flaramanl non vertitmec ideo magnes no agit prO naturx fux modo,quia ferri nimiu pon» dus,aut alia metalla ad fe non pertrahin Noadioneshorumcorporum funtde-prauatx,aut vitiatæ,cùm ifta fic eueniuti fedobiedanon fint idonea fic patii E* his patet ^ quomodo fymptomata fert fruftrata: adiones fiant (id cft,quado vel crudi vel praui humores nonnunquam in ventriculogenerantur ) adione ventriculi fecundum natura habente. Hint äutem nullo pado efficitur aftione partis alicuius elfe læfam parte ipfà nuUö morbolaborante. Aliudenim eftadio-nem laïdi,amp;aliud opus aliquod prætet naturam oriri. Non enim femper eft Isla alt;âio,quæ finem amp;nbsp;fcopum non afle» quituti Hæc vera eft huius réi declaratiö Vtcxlib. i. dcloc.aff. cap.i. j.4.Confiât: (Capire tertio inter calüniatores nume-tatdocétes,alt;ftionem interdumlædiirt-ftruinento nou Ufo. Deinde 4.cap.pal? afferit»

Liber Qvartvs. 337 afferit, cibos inaliquibus non enecon-codos, lamctfi vécriculus baud quaqua fueritafFcdus,neq;etiamid, quod ad i-pfius rationem pertinet, circa adionem errauerit,amp; qnæ fequuntur) perfpiccrc licet,vt alia teftimonia prçtercam.Qua* rectiam rationem tuam ex hoe loco ex-ortamjneceflariumcftcorruere.Nifi e* nim aliter quim verba fonare videntur, interpretentur,anullo mortalium vin-dicari à contradidionc potent Galen, quin amp;nbsp;grauiflïmi erroris reus conuin-cetur, niS artis noftra: principialabefa-dare quisvelit.

Quodde magneteaffers, eu propter S’tæfentiamadamantis ferrum no attra-iere,id ego periculo fçpiùs 5c in optima amp;nbsp;iumediocribus fado,falfum reperi. Vt experirer mouit me Conciliator qui tot retro annisimó feculis huius reivc-ritatem apcruit. Clarius item hoc de-monftrauit Dominés Cantias ab Horto Indiarum proregis Medic.m lib.de aro-matis amp;nbsp;fimplicibus aliquotmedicame-tis in India nafeentibus. Aftipulaturex-perientix ratio. NamaHedus naturales

3^8 Epistola K. Medicin. peroccukam altcrius diATeDfionem nö tolluntur, tefte vniuerfitate tota rerum, alterationc amp;nbsp;mutatione inducuntur amp;nbsp;auferuntur naturales difpoficionesjcùin ex certa mixtione corrigantur amp;nbsp;ea non mutara minime abeanr. Deputredine paucadico, quia decreui hanc rem accurare amp;: fusè tradare. Haud fcio interim an fatis rede putredinem, quam A-riftotelesjpprié ficnominari fenbit, im-propriè fic nomines,amp;in camixtionem didblui aperte neges. Equidê verbalise Ariftotcli.s;if^ex=3ZJlt;zlt;7?;gjuoi«{ non bgnifi-cat fóliim à natura fua difceflum,qiü per alterationé, auc aliéna: rei admirtioncm duntaxat fiat, fed ipEus naturæ deftru-dionem. Putrefcentia quoq-, cur nunc fcipfis calidioraeffici neges,non intelli-go, cùm nuper hocargumento conatus fuerisprobare, fpiritus non putrefcere, quia calidiora oporteat fieri, quæ putre- ii feunt. Ego tum iclpj^idiftinguenduni efie interpacticipatumcaloré,amp;queni resquxq; ex (uo teroperamêro proprio obtinuir. Scioenimamp;corain naturam i

frobarcjC-ihdiora Icipfis effici putrefce-tia,

Liber Q v a r t v s. ^j^ lid,ab aduetitio calore .• amp;nbsp;Ariftotelis ef-fc verba h^c: ■S^.W'npuU54vi7a( (niTOMtuiv a.mv, ici eftjCahdius fitquicquid putrefcit. Au non idem hoedefinitio putredinis effi-dt? Frigidioraquoq; fieri non inficior,iï deinnato calore intelbgarausdici, fed amp;nbsp;putrefiida calore purrido dilfipato frigidioraelfe, quam ante putredinem fuirent, nihil forte prohiber : probo amp;: laudo,quódcontagij feminarium pucri-dum vocari ais,quia amp;nbsp;à putredine ortu fit, amp;putrcEiciédi potentiam in fe con-tineat. Morburn rotins fubftantiæ dari inficiaris vnàmecum,amp; ratione probas, qtiæ aduerfus illos plurimum valet, qui tonus fubftantiæ morburn dicunt elle morburn forms. At neq; omnes eodem modo de tota fubftantialoquuntur, nee iidem eadé fempcr hac de re proférant. Quid Ariftoteles amp;nbsp;Galenus totam fub-ftantiam cenfucrit eirc,tibi viro dodifli-

mo compertum elfe arbitror.Quare nihil hïcampliusaddo. Ad extremum ta vitclarifs.mihiq; fumma obfematia co-leïtde,etiam atqui etiam rogo , ne pûtes me vllius rei gratia tecum di Ife tere de i-

340 Epistolak. Medicin.

ftis rebus,quam vrabs tc lieu bi forte cX-orbicem m viam reducar,amp;: magis cx-ercear.

Quamobremrantu abeft, vtmea rc-felli nolim,aurreprchedianimo miquo patiar,vrfumtnu in reprehendendoco-natum maxi mi bencficij loco Schabet Icmpcr Schabiturusfim. Si cnimiuftc acculbr, redius inftituor Sc dodior fio; finimultc, tameexerccor amp;rcs pleniu$ comprehendo, in qua fententia magis confirmor: amp;nbsp;quia fentiomc ex mutua collationcplurimùm profeciOejSe ago Sc habeo tuæ humanitati gratias, dû re-fcrcndi facultas detur,See. Vale.

D.Iohan.Cratoni à Knifft heim, c^e.

Jrra^o/ius Gailus S. D.

Sl N E vlla verbomm grauitatc rei vc» ritatccxvniucrlalimcthodo fub plana ferie,quantum potero, explicate co- * nabot,vt extradum è fena fub quo ingc- lt;» nerc reliquaetiam fimpliciacoprehen-di pofleexiftimo, cuiTheriacâfubiiin-gis,fub cuius explicatione alia quoq; cô-plcdar,compülica, IntcHigo autem ex-1 tradum

Liber Qvartvs. 341 traftum elfe nomen æquiuocum ac generale, fignificans quiequid à fubieóto quovisextrahi poteft. Eftautêilludvel terrcum,velaërcum,veligneum magis, Vel ex üs inæqualiter.vel çqualiter com-pofitumafymmetro. Acquodterreum eft,fubiedücfl tinéluræfen coloris.Co-loraurem qualicas eft, eins veró qualira-lisfubieftum eftfubftantia. Hæcautem lubftana,fi omninó ab aqua feparata fu-erit(quodefle nonpoteft,nifi in folida ma(ra)in aquapoftea pofitafundum petit. Siveróabaquafoluatiir,vtfacilèfir, peromnes fui partesminimis aquæ partibus communicabitiir,amp; fiet cum aqua vnum corpus, tindu fuo colore pro natura fimpbeis, quæ vtdiuerfa eft, ita di-uerfos colores profert. Nam lena, rha-barbarum, citrinu, agaricum, amp;nbsp;alia varia varios colores producunr. Aquea veró fubftantia eft aliud cxtradi genus, q«? yarns modisextrahitur, pro ingenioru, inftrumétorum, amp;nbsp;commixtorum modo. Hxcaquea fubftantia continet in fc humidum fpirituofum. Suntautemfpi-titusilli per vniuerfam aquam diffemi-

Y 3

342- EPISTOLARY Medic-in. nari.quifaporem in guftuefficiunc,ve| falfum,amarum,acrcm incalidis; vel a-cerbum,aufterum, acidum in fiigidis;8lt; dulccqui mcdiuseft,quoanimaiia pro-« pnealuntur, amp;nbsp;font fpiiitus illi materia guftuspropria, à Gra:cisgt;j-w« appcllata, quæ natura ipfa in omnibus plantis pro-ducit,vtin aquavitæ, aceto jamp;fuccoli' morum , amp;:aliismultis manifeftc perci-pitur. Terrium cxtraóli genus eftaëreu igncum, quodolcumcft, amp;olei naturk habet. Natatenimfuperaquam,fiafua terraexadèfeparaturn fuerit,amp; pro natura,amp; rei facultatc ficcat vel humedat, Ignea veró facultas per fe alioqui nóex-trahitur. Nam proprius ipfiusloeuseft acr,quoaIitur,amp;aquoconleruatur.Ha-bitat quoqi facile in terra fua prçdidacn foohumido olcaginofo, ctiâaquafepa-rata. Hæc tria extradorum genera in o-. mnium ftirpium natura ede puto,amp;in omnianimate,quatenus audionem eX nutritionerecipic. Sedaëreumigneum in omnibus limplicibus cxæquo nóap-parer. Nam à fngidis vis extrahitur,nifi ritexfemine,in quo maxima vis ignea dcli-

Liber Qvartvs. 54^ delitefcit. In floribus verb maxime aë-rea,qi]æper incrairationem in terra propria inigneam attcnuandoartcconuer-titur,amp; tranfmutarur,ficuti per naruram elementumacrisinignem mutatur. A foliis verbcalidornm, vt faluia, rorifma-rino,thymo, perbcllècxtrahitur. Quia iniis caior fub cortice amp;nbsp;rotis fibrisfper-maticis abunde delitcicit. Atq; hæcextrada fingulahomogenea ede intclligo, quæcùmextrahuntur à multis fuliginous heterogeniisimplicata rede emûda-ri ncccffeeft.Hçcitaq; contenta funtin omni vegetate, qua nutritur amp;nbsp;augetur, reliquum verb continensappello, quod eft natura fpermarica concreta,amp; in for-mam propriam adauda,qnç fola per nu-trimentu augetur,ac in difcretione con-feruatur amp;manet.Quaî verb extrahun-tura materia,alimenti alterati amp;comu-tati dint,amp;i’dcbaugerin5 dicuntur, fed. vti ingreda funt per compednonemvta cotrano modo cgrediuntur per relolu-tionem. Quamobremvbi prægnanseft formafua materia, amp;nbsp;débitacodtione, ab dementis amp;nbsp;Sole prematura, (qua:

V 4

544 Epistolar. Medicin.

maturitas perfedionis eft genus ) tune fubftatiaillatriplexeft ingeniöse extra-henda. Quomodo autem hxc fingula extrahi debeat,tibi Philofopbo,qui hxc optime nofti,non dico;fed fi aliü quem-piam philofophantem inftrucrevellem, adnaturæ principia illum remittens, ta-lia ei proponcrem ex natura, qua: ad ar-temipfum facilededuccrent. Materia prima cum qualitatibus quatuor, ac v» formatrice elcmcnta quatuor conftitu-unt, aquorumdiueifapcrmixtione,tii' uerfa temperamenta Runt, à quibusvir-tutes, facultates, jpprietates, amp;nbsp;affedio-nes tam à primis, quàm à fecundis qua-Jitatibus,amp; à familiaritatc fubftatix pro' deunt. Fitautem hoc modo;Prima cau-fi dum in inferiora efficaces fux lucis ra-diosinfluit, materiam prima fupraccc' losper^TOTOK producit. Ha:cautéiD^* tena prima ccelos mouens ipfiscœlis Si corporibus cœleftibus in fefquialtera f/g-Tiivn ie cómunicat,acdemumincorporibus cœleftibus altcrata per clementis fcfe infinuat,inquibus terras vifcera permeado illic inclufa dupUcen* haliiti*^

Liber Q^artvs. 545 balitum excitât. Acfrigidoincraflatoac denfato return omniû gertnina per rai-nimas terræ amp;nbsp;elementorum partes à mundiexordio diffeminata fuoinfluxu à qualitatibus amp;nbsp;vi formatrice mouet. Hæcaucem lingula per harmonia à tri-pliciilla proportionum fympbonia fua vitamirahentia ex fimplici amp;infcnfibili paulatim tandem coponuntur, corpora induunt,amp; (ênfibilia fiunt.Ac tali in vni-uerfum ordine,vt primùm ex terrç refo-lutione lapides primo loco comparan-tur,ficex quorum folutione metallage-ncrantur,cx quorum etiam diflipationc Vegetantia originem capiunt,aquorum corruptionc animalia nutriuntur, amp;au-gentur, quorum omnium finaliscauft, vt præftantiflîma eft homo,qui no à prç-didis, fedabextrinfcco, propriam for-mam capit,amp; aquafumitmotus princi-piü ex prima caufa, quia homo reliquo-rum aprima caufa elf imago, amp;nbsp;omniû formas ipfe aftu continet. Sunt enim cadé inhomine proportionum vincula, quibuscolligatur,quæin vniuerfo repe-riuntur. Nam mens feu ratio ita le habet

54*^ Epi STOL A R. Medicin.

ad iraCcibilem in fefqintertiajVtirafcib!-hs ad naturalem in fefquialtera, amp;nbsp;natigt; ralis ad reliqua inferiora in dupla pro-portione. Q^ibus in fumma confidera-tis reliqua genera non omnino præter-mittens, de vegetatibus primum amp;nbsp;præ-cipiièago. In quibusquomodofacultas amp;nbsp;propruE virtutes à natura geniræ Si formatæ crefeant, coquantur amp;nbsp;perfici-antur,amp;rquomodoper artê extrahi de-beant,demonftrare conabor.Dicoitaqi qnod veg'nabile no differt à lapide, nec à métallo materia,fed (bla alteratione feu commutatione, qua talem partium tenuitatem amp;nbsp;fubtilitate recipir, vt materia ipfa difponatur amp;apta fiat, ad for-mam vegetantem recipiendam.Eftau-'tem forma vegetans eflentia quædam fpiritus animati,qui calori agenti motus principium prasbés ex infenfibili perac-cretionemformæ, amp;nbsp;alteratione matc-nx iic (cidioilis.Spiritus.n,ille in loco e-lemcntorüquatuor conuenienri inclu-fus, germen dicitur, quod eft veluti fer-mentum interpaftarnipfam elevans,amp; veluti fernen maris in fanguine meà-ftruo,

- Liber Qvartvs. 347 ftruo/ednec fernen,nee fermentû ger-men eft,fed vis contenta in materia ele-mentoru quatuor,quale dixim’ elle vim formatricem in materia prima. Suntaut gcrminaprincipia,qab ipfa materia cle-mentis quatuor fixa amp;nbsp;fluente pendent, babilla formatrice èpotentia in actum continuo educantur. Vnde arbores amp;nbsp;omnis generis plants germinant amp;nbsp;ori-untur. Ac facultatenaturali attradrice humorem fibi familiärem trahunt, reti-nent, alterant, amp;nbsp;per varias mutatjones formspropriæaffiguntjamp;aflîmilât. Eft autcmaffimilatfi non id quod alitur, fed id quod eft fimilerci,qus alitur, Alitur autem inter elcmcra folus ignis, rcliqua triafufitignis materia amp;nbsp;pabulum. Abi-gne^er0forma,vtapropinqua materia alitur,conieruatur,ac crefeit. Quscun-quc igiturpernutrimentum forma au-gent, amp;pcrhanc corpori aflimilantur, hscipfiusformsnaturam cum fuis pro-prietatib. amp;nbsp;virtutibusretincr. Diximus triaefle,qus extrabuntur •, Erunrigitur hsc tria,qus aflimilara per nutritionem fucrunt,diucrfo tarnen modo. Primura

54^ Epistola R. Medicin. eft terrca fubftanna, qua? fubiedi facul-taiein in fuiprofundo,veluti in centre continet. Eftauié lUa facultas,(mepuf' gatrix fitjiue à qualitatibus.aut aquavit proprietäre pendens,ficutiflamma in li’ Çno,aut calorincarbone incêlus. NaOl a profnndo extenditur in fuperficieni» ac facultas,qua: eft in fuperficie, ita dif fert ab ea, qux eft in profundo, vt flam-roa, aut caloris fuperficies ab ipfo calorc in Carbonis candentis tadn. Ob id volût quidam in fena amp;aliis multis efle dupli-cem faculratem,alteram infuperficie, altera in profundo,quamuis reuera non fit, nifi vna, fcdquonia fuperficialis pars aquocunq; dilfoluente facile extingui-tur,amp; feparatur.Ideóqux eftin profiin-do ibla remanct,quæ cum extrahitur, a-liquaexparteminuitur.Vndefitvtcùm fena, autaliud medicamentum in aqua infunditur, filenicalore foluatur maiof eritvisextradi per expreflionem, quia vtraqueparsin cxtradioneconferuatut fine diftiparionc ; fed non aberût etiani flatus,qui vt plurimùm fuperficialcm fa-culcatispartemfequuntur. Non enim

ca,qu2

Liber Qvax^vs. 34^ ea,quæ incircumferentia luntadeoex-coquuntur,vt quxin centro. llludin fe-na quondiè manifcltc comprobatur. Namin fimpliciinfuiionclinc ccdione termina fiuncàflanbus,eriamfimaf or fie Vis purgatoria. V bi vcio fufficicti feruo-recoquitur.nullafacit tormina,fed fua-uiusactutiusiminus ramé purgat. Idem fitexrhabarb.amp; fcanuTionæa,vtficqué-ternouimus, amp;nbsp;alüs quoq; fimplicibus pronatura rei diuerfo temperameto, amp;nbsp;rnaionautminori eoebone. Ethxede icrreoinfimplicibuslufficiiint. Eadem quoqjcriccompoficurum ratio,veluti in Thenaca, vbi rede fermentata tuerie. Nam vbiperferuorem caloris natiuiamp; elcmentaris in fuo humido conuenien-tifingulorum fimplieium forms à propria materia decidunt, fit orriiiiura vna forma in vna materia confufa,abipfo 0-mniumcaloreordinata, donee hu mid d amp;nbsp;ficcum patientiaabagente calore co-pulata,commixta,contépcrata,amp;invna folam forma determinata fucrint,quod finefermentatione fieri non poreft, Eli lutein fermenta tio par num terrearum

550 Epistolar. MbdiciK* ( afpiricuaercohumido difrolutio,amp;hM‘ ' ins fpiritus cum partibus terreis concre-tio,quæpcrfcruorem flunt. VndefitiA Theriacanouç forme generatio ex mul' ‘ tarum formarum corruptione, nó fecus ac in ventriculo animalis ex folutionC'^ partis nitrofæ amp;nbsp;falfuginofæ cibi amp;nbsp;ponts varij generis àfpiritibus humidisà calidoinnatoordinatis. Vnde fit noua' , generatio,cùm ex tali feruorc in terres ( fubftantiædiirolunone fpiritusconcre-' fcunt, amp;nbsp;extrahitur humidû vtile aptiini j adfanguinem generandum. Similis fit' ; fermétatio in épate, vbi fit fanguinisgeneratio. Eademquoq;in continentileu partibus folidis, vbi fit adîmilatio ,amp;e3-demprorfus, vbi ex tripliciillafympho- i niacoftionurn fit harmonia adfeminis ' generationë, amp;nbsp;hæc eft Hippocr. amp;nbsp;Pla- i tonis fcrmentatio,quam ab acitto amp;nbsp;fai- ’ fo fieri volant, qux fingula nihil aliud ‘ func,quàm extradiones humidi vtilisa-du iamaflîmilari ad formam corporis in fingulis gradibus codionis,amp; potetia ad relationem vltimæ'fofmiC,quæ corpus^ quot;nbsp;pfum perficit.-ôô-h^G omnia eft extradio * vnius

•. LiBER QVARTVS. ^p Vnius maceriç amp;nbsp;formas in diiierfis rebus invnamper fermentadonem cocorpo-raus. Erquemadmodum naturahifsex-tratli on es fa c i t i n om n i In u s c o r p o r i b u s: ' itanosipfimconremptado,eadem iam a natura contre ta extrabere conamur, nonadgeneranonem hbi fimilis,fcdad reftaurationem corporum, quibus con-ucnit.Quanqium alu viain corponbus hofnogemisad gencrationem fibi fimi-lismulta bis prasftandora fieri poffe no-uüïius. Qiiæ ciimabopcrtincantjalió quoq;tranlt;teiêda mehuseße putamus. VbiitaqjTberiaca redè fermétata fue-rk tommaßimulatum xquabter vnifor-mæcommixrum æquabter a dodo arti-fit e extrabetur, atq; ab omni beteroge-ncoprorfusfeparabitur, manctqUexvi- , cibusexbaufta,amp;Thcriacaab omni lorde fuam adionem impcdientc fpoliata integram (ui facukatem rennens, amp;nbsp;ci-tius, faeilius, amp;nbsp;minori copia exadius corpori (bas vires communicans. Qui-busautem mediis hoe adimilatum cx-trahidebcat,philofophantcmadAri(1:o-iclem remitto. Qua: emm a calido con- ,

351 Epistolar. Medicin. crctafunt afvigido fecundum naturart fbluuncur. Ent ergo aqua huic amficio’ rede accommodata, q ux quâtô puriorgt; amp;nbsp;tenuior fuerit, có facihiis didbluet, calidtorq; attrahet; qualiseftaqua vini: fed ob fpirituum caliditatcm plus etiam defacultateextradi infeparatione fccü abducet. Aqua veró communis ob Ion-gam moram in igné lento, aut breuem moram in vehementiori calorc idê etfi-cict. Ergo prudens Artifex primoloco inextradione finem ex fua intcntionc confidcrabit. Sienim amedicamento humorem melancholicü purgante aflt-milatum extrahere velit, aqua flillatitia fcolopcndrix, capillorum veneris,bor-raginis,aut his Gmilem capiet, infundet igni lento cótinuo, cum dexteritate patienter reget, aevaüs amp;nbsp;fornacibusac-commodatisaquam ( ieparato priinùm hetcrogenco ) Icniter lèparabit, extra-dumqueinlocoapto amp;conuenientiad vfum feruabit. Eodem modo confidc-randa funt reliqua terrea alfimilata, qua: aquouis liaiplici aut compofito extra-huntur. Aqnea aiitemlubftantiaquö-

Liber ^ Qv A r t v s. 5^5 modo in cócreto corpore gignatuijnon eftcxiguaconßderatio.Noneftenima-qua, qux in corporis nutrimentum ver-titur, quianecelementum fimplex nU“ trit,nec aqua eft vllo modo Corpori afli-milata;fedcftvehiculum humorisfalfu-ginofi amp;nbsp;nitrofl, qui in aqua ad radices Vegetantis foluitur,amp; per aquam ad om* ties rail's deportatur.quibusdiu inhx-tensfo.^^jtcoquente aflimilatum,fpiri-tus aflimUÄ totiaquæinfperf funt, qui fi arte amp;nbsp;ingenio ab hac aqua feparetur* aqua remanet in fua natura rurfus ind-pida,veluti in aqua ardente,amp;aceto di-ftillatofrequeter vidimus. Ex vna cnini aquæ libra,quantumvis rcóbficata,amp; rota ardente vix 5 ß. fpirituum concreto-rum extrahis, rcliquum veró aquæ ind-pidum ed, vtifimplcxaqua in fua natura. Non eft:igituraquapluüialis,autalia, cuius auxilio vegetantia crefcunt, cor-pori anïmilata,fed aqua eft humoris ter-reivehiculu, q humor ab elemétis quatuor cocrctisfamiliaritatequada in nU-trimentum tranfit,amp; hoc nutrimentum incodionispcrfedione eft adimilatum

514 Epistolar. Memcin. vnàcum fuisfpiritibus. Sedquoniambi fpiritusfunt maximeacre),aëris verôlo* eus eftaqua , ideo ipß aquam facile fe-quuntur,eiq; incident,mii in extradio- i ne ab igne violento comburantur,amp; è J vafis non conuenientibus in aërem eue- ; lent. Vndercmanetaquafimplcx fine fpiricu,quo quotidiè pharmaco^lçab-utuntur. Pfæftaretvtifimplid|^codo in quo ailîmilatû cum fuis Ip jRibus pro-priamfaculratem rétines diiroluitur,amp; £icilc filentoigne regatur, maximavis fîmplicis retinef’. Similis eft error Medicorum in reftauratiuo ex caponisde-ftillacocum fuisingredientibus,in quo nihil qcf reftauret dilfoluitur, fola enira aqua cum cap. nutrimcnro fumpra ip-fiusfpiritibusvtcuntp alterata afcendin Gemme nó diifoluuntur, minus aurumi ex vegstantibus eiiguum quid prada-ret decodumfumcre, vel per fein bal-nco,vcl cumaqu-ilcnro igne adeófum-ptioncm.Sic enim aihmilarum cum fuis fpiritibnsextrahitur, inquibus duobus visreiporjnimacófifl:it,amp; hæedeaquea fubftantia,quxin végétante amp;nbsp;animante ver-

Liber QvartvSj ^jç kc verfatur, cuiilsextrahédi modos noil defcribo,qtFpartim vulgares funt,partira experimento melius demonftritur* De aërea veto amp;nbsp;ignea fubftantia,quç o-leum eft,nunc fermone concinnato hçd fubiungenda funt.Primùm quomodo i-^ pfumin vegetante generetur à natura* deinde quomodo ab eodem per arte ex-trahi polFit. Generatur oleum ex humi-do aqueo amp;nbsp;ficco terreo, ex quibus fic aër humidus ficco temperatus, in quo humido habitat,amp; viuit ignis calid’.Vn-dc omnia olea aërea funt magis amp;nbsp;minus de natura ignea tenentia pro rei natura,fitqjomne oleum in plantis amp;nbsp;^ni-tnalibus à natura hoe modoi Tetreuni illud falfuginofum,quod aeftate praccc-dente cxalfatum eft, tota hyeme fcqué-ki per minimas calidi innati partes irt eëtrocorporisdelitefcit,ac vere incun-tc,vbi radices humore terri impra^gna-tur* folis calor per omhes planta: parti-

quo iam plunmû excalfaélo, fpiritus ac-tci pdidiineo humore diflcmiriati ter-teura iUudfoluunt, ae immediate du ni

jylt;; Epistola R. Medicin.

lóluitur,hoc folutuni fuafri^iditate amp;a-ftndionciplos fpintus gelat, dciifar, re-tiner,ficq’. ex iis duobus,iiempc liumorc ' aqueo amp;terreo ficco de aëreafubftatia in oleum per generanonem tranfmuta-ta igneamnaturam retinensinaërearc-dulam.l llud autem vnicuiq; ctia paruni in extraëtionib. exercitato facile pater. Nam fi plantasquafcunq; humidasacci-piat,veluti q in locis maxime irriguis amp;nbsp;vmbrofis crefcüt,amp; quæ per fe valdè hu-midç amp;nbsp;frigidç funt,amp;:oleum per artem ab iis extrahcre tentent, oleum non in-uenict.Pari modo nee à calidis,vt filma, rori{marino,amp; fimilib. hyeme colledis, autaercvaldè liumido, amp;a:ftatcbumi-da, non precedente calorc, nifi paruin admodum olei extrahetur. Omnibus autem anni partibus fecundu naturam fchabentibus menfe lunio Giulio dc-cuplumoleiinucnies. Nonenimgene-raturoleü doneeaqueo fuperfluo à ca-lore folis cxbalaro fpirirus acrei cum ter-reafubftaria, m terra proportione con-ueniat, amp;nbsp;bec duo oppofta pafllua ata-lore foIiSjamp;propfioinolcum derermi-iientur.

Liber Qjartvs. 5^7 nentur, fimile oleö in omni animaliutn parte generari reperitur , led diiierfo roodo, vtdiuerfunieft animaliü planta. Nam vbi fanguis excoftus fibris fperma-ticis agglutinatur amp;nbsp;alü milatur, fit eadc olei generatio, amp;: eodcm modo ad cali-duminnatum per vniuerfum corpus fo-uetur,aquovniuer(o decidit vniuerlus halitus;qui in jppnis vafisveluti animales fpiritus in plexu retiformi perfuorfi vaforumanfraólus claboratur, amp;nbsp;exco-quitur, ac in propriu locum delabitur, adfibi fimilis procreationem. Eftenim hoc humidum vtilead propagationé ab huraido vtili ad indiuidui conferuatio-nemextradumamp;afilmilatum, feu fadu fimile rei, quæ alitur amp;nbsp;crefcit, quæ eft forma propria in natura fpermatica co-creta in fibras, in quibus calidum inna-tum (quod non eftgencrationi animalis pofterius ) proprium fitum habet, amp;nbsp;cuius vi fernen perficitur tonus animantis naturam rennens. Nam fi ab animantis forma informetur abfq; dubió eius naturam amp;nbsp;formam producer, ncq; exifti-mandum puto, quod ferne animalis im-

2 5

jjS Epistolar. MediciïJ. inediatc àûnguinegenerctur, amp;nbsp;in co-dem folo perficiatur, fed turn maxjmo cum Gnguïscalidi innati impreflionem in cctro proprix’ formæ recepyrit.Tunc enim feme retinct impreffionem fupo-riorum amp;infcriorü, cum partes intimas tonus formas ordine nature fubiecit, S£ tune fernen formas perfedionê recepit, cuius ortus in fangiune antea fuit. Sic i-taq-, patet, quod oleum in vtroq; genere abiifdem Sceodem modo perpra’di-Öorum elementorum corruptione ge-ncratur, difFerfit tamê in natura, quanta diffère genus à genere in doéirina mot* amp;mutationis,vtin fummis quatuor generibus perfpicitur. Nam in generation ne lapidis (vc à primo gradu incipia,fola fubftätias mutatio ex forma terras in for-mam lapidis percipitur. In generations autem metalli eiufdem fubftâtiç, amp;nbsp;præ-terhancetiam qualitatis mutatio repe-ritur, Inortu vero vegetantium pratter duas prasdidas mutationcs motus ma-gnitudinisinuenitur, ac fimiliter inani-maliumgeneranone tresfuperiores, amp;nbsp;jtrætechas motusetiam feu mutatio loet con-

LiBE R QvAR m'. 35? ci conuenic. Vnde fequitur,quód forma vkimaformasprxcedentium in fecon-tinec.Nam animalis forma continet formant vegetantis metalli, lapidis amp;nbsp;ele-mcntoriim ex materia amp;nbsp;qualitacis : ergo oleum ex animalibus lubtilibus eft, amp;nbsp;magis excodum, ficut etia plures al-terationes recipit,vnde etiam maiorem temperaturam habet, amp;nbsp;à fmilitudina fubftantiænoftro corpori magisconue- , nien^magisq: eft anodynon, vt frequé-tcrexpert! fumus. Vnde axungia: olca-ginofefcrè omnesanodynae. Pendent enim amp;nbsp;exhalant à praïdido olco, parti-bus folidis copiosè in animalibus natura fcigidis,in quibus facilè concrefcit,vclu-ti incalidioribusperinlenfibilcm tranf-pirationemeuanefcit, calefacit tarnen magis,amp;minuSjp natura animalis. Hare itaq; duo genera omnia oleum produ-cunt à calore folis amp;nbsp;proprio. Alia veró duogenera lapisamp;: mctall urn, quam vis infua radice oleagineafint: attame iam formata oleum non gignunt,quia nutri-mentum non accipiuntjamp;idcónon af. ftmilatur illis quicqua,quia non ertfeut.

Z 4

*5 ^fo E P I S T o L A K. M E B I C I N.

In radice aurem vbi metallum à duplici halicugignitur, oleum copiosè refudatj fi enim mineram fern ant cupri in fru-ftula conteras,amp; in vafculum conueniés cum aqua apudignem calore mediocri coniicias oleum vifcidûaquæftatim fu-pernatarevidebis, quod oleum refultat amp;nbsp;oritur ex lapidis rarefiéhonc, amp;nbsp;fpiri-tuum mincraliü condenfatione in aqua Vifcidacumex duplici halitu infulphü-yc toto (hoc eft,cöuenicnti loco ad mc-talli generationem) metallum in faxogi-gnitur,antcquam exprimatur rorisvel pruinx modo.Exiftit enim vnumquod-que metallü prins,quàm exbalatiocon-creta amp;nbsp;fixa Eufta eft, Eftq; inquam in fua radice amp;nbsp;tota fubftantia oleaginofum, quod merallum cum nutrimentü amp;nbsp;au-gmentum non rccipiat,calor mineralis, amp;nbsp;radiorum folis ambietis per continua aherationem crudum excoquendoole-um deducit m perfedionem mctallica, cuius terminus eftaurum.lmóauh propria materia cftipfum humidum ficco temperatum,in naturam mcrallici olei cocretum. Cum autcmrerum omnium ortus

Liber QvA r t vs. j^i ortus fit in humido per minima totius v-niuerfi diffeminato, ita vt nihil oriatur nifi ex hoc, veluti ex fubieda materia a-gcnte fuo calido,q(yefteimotus amp;nbsp;mn-tationis principium.Præterea cum in o-mni corporum concretorii genere nullum fit in quo copioßus, diutius, amp;nbsp;melius hoc humidum inueniatür amp;: c5fcr-uetur,quàm in corporibus homogeneis folidis amp;exquifiti temperament!,dici-inusm auro huius hu midi cxcellentifli-mi maiorem copiam,quam in aliis con-tineri. Nullumenimtam eft homoge-neum,quam hoc. Vnde ipfius tempera-mentum æquali elementorum propor-tione conftare dicitur, amp;nbsp;quoniam reru ortus eft in ipfo humido, quod ipfum eft totius effentiæ fedes dicimus huius hu-mididefedumcifeinfingulis rebus in-teritum. Itaq; cum ipfum humidum fit fedes vitæ, erit quoq: fanitatis fedes, ergo hochumidumab auro extradû cor-pori humanoredè exhibitum erit prx-ftantiflimum fanitatis amp;vitç conferuan-dæamp; morborumcxpellcndorum prçfî-dium.Hoc enim intra corpus fibi fimilc

3 (fl Epistola R. Medici N? inueniés ipfum ampleiSitur,fouet amp;nbsp;anger. Aiigeturenimjpfiusfubft?ntiaafi-bi conuenienti, amp;nbsp;nacura oinninó fimi-Ji. Auótumverócaliduminnatum ho-mogenea'omnia incorpore congregat, hctcrogeneadiigregat, amp;feparat, morbos omnes eurabiles expellcns, amp;nbsp;incu-rabiles moderando moïlicns. Ac in ro-borandis viribus præftantius eft liochu-midûeo, quod ex ciboamp;potu elicituG duplici rationcjPrimojquia natura in ci-bo coquendoniuhum agendo patitur, antequamhoc humidum vtile extraxc-rit. Deinde,qaquodcxtrahitur,efttantum ad rcficiendum amp;nbsp;reftaurandum id \ quod deperditum eft, amp;nbsp;illud adhuc nd totum cxco(ftum, ncc in vtile tranfmu-tatum,quia non conftat bomogeneis,K ideo femper aliquid diminuitur amp;nbsp;(de-perditur de proprio,amp; hcterogcnea per corpus vagantur adiones impedicntia. In hocautemdequohicagimus res nd itafehabet. Noneftenimhochumidu corporialimentum,necftmpliciter medicamentum , led eft dénatura primo-geneafuæoriginis, quxipfam naturatn

reno-

L I B E R Q^A R T V S. ^6^ renouarccupienseamauget amp;nbsp;confer-uatjOmniaq-, in eo vtilia ampleditur, in-utiliavero rciicitaccliffipat.acqucmadJ modum languido igni ignis fortior ad-ditusjhunc non folùm excitât,Ccd maxime etiam roborat amp;nbsp;accrefeit, amp;nbsp;magna fafeis incéfa exiguç candelç fiammæ adianta multopræftantiorem lucem exhiber. Sic hui us humidi calidum proprium calerem corporis natiuum no fo-Îùmexcitât,fedetiam ipfum fluenté amp;nbsp;fixum in toto corpore auget, cuius radij infingularö particularû Abris omnia in-utiliaac fuperfluafugant,amp;partim per infenfibilcm tranfpirationé, partim qua naturae commodius ede videtur, expel-lunt,fitq; fanguispurior, amp;nbsp;totum corpus pulcrius expulAs hererogeneis amp;nbsp;fanguinc renouato. Vnde fequitur cani-tiem diutius retardari cauia ipAus remota. Et hoc humidum ede puto,quod multi Philofophi appellarunt ^urum Pa-tabUe^mâtcnâm primam,aurum Philo-fophorum,argentum viuum,chaos,amp;a-liis infinitis nominibus. Quomodo auté illud per artem excrahi debcat bic feri-

3^4 PpiSTOLA R. Medici N.

here defino. Neq; enim vt ram dmini O’ pensarnfexad te fenpfijtd vtrerüved-tans in namrac pnncipüs inveftigator, argnmentis amp;nbsp;caulïs à primaria ipiärum rcrum origine dclun.ptis in fummisco-poinorom genenbus, extraélü quidiiV) amp;nbsp;quomodonaruraipfumgeneret,amp;p artem ctfani extrahipcffic, fermonecó-tinnatodemóllrarerónarcr. Infumma tarnen dicam de fmgnlis quidfentiain. Ab animaJibus amp;nbsp;plancis oleum arteex-tr ihitur per fimplicem elixaiioné cum lublimatione in vafe conuenienti. Fit autê àcalore humido, à quo humor rei clixatxexprimitur,amp;cuius principium aproprio calore non fit, fed ab aduenti-tio. A metallisautemextrahitur natura peraifationem à calore crudo 5^alieno, ac per aifati in proprio humido folutio-nem,huiufquc foluti crudi in naturalem codionem, donee perfedionem humi-di naturalis recipiat,in quo calor propri’ nutritur, amp;nbsp;hæc eft naturalis extradio. Arte veró fit ad naturæ imitationem, af-{atur,foluitur,coquitura calorejpptiogt; lt;|ui eft motus principium, amp;nbsp;iuuatur ab externo

Liber Qvartvs. j^fy externo donee humidum proprio calo-te temperacum perficiatur,naturamfu-perans,alapidibus extrahi à natura,amp; m ^'^ gigninon puro, mü fit infuaradicc métallo cÖmixca,quia nee crefcunc,ncc alfimilant, amp;horu natura eftfrigida fic-ca,fed arte extrahitur per airationem,aP fati folutionem in huinido eonueniéti, amp;huius hum^di onm loluta conerctio-nc,fitq; oleum line dixatione amp;nbsp;codio-ne ptaeftatni(fimum,amp; hæc tnfficiunt de gcneratione,vi,ac facultate cotum,qu« ab omnieorpore, tam fimpbci, quant, corapofito in genere extrahi pollunt. Quartum de quo fcnbis eft Lada^nM, quod putasTheophraftum nunquamè metaUisextraxilfc. EgoveróLadanum quid fit non noui,nifi illud quo acyfto, amp;hirci ac eaprarülanisextrahi dicitur* Theophrafti veró Ladanum putonomé i fuilfe fi£titium,cuiusvires dum multum prædicat,non feribit tamé errores, quos ineoexhibendoeommiferit. Fieri po* teft vtexmetallis, amp;nbsp;rebus aliis quam-plurimis oleum per refolutionem,aut a-Uo modo extrahaiur,quod cü morboru

'j’^6 EpISTOLAR. KlÉDICtit» cauGs expugnat, dolores quoq; tollit, ^^ inorbuscuratur,quibüs fi opiuadpro-portionem mifceatur,fiet narcödcunij quod in dolore intollerabili aliis auxilüs defperatis à prudenti Medico exhiberi potell. Sed quanrumfit periculü,vbi vires ægri non funt firmæ, corpus non eft cuacuatum, amp;nbsp;bumores cralfi funt; né-(cio,an Theopbraftei obfcruent. Tal6 autem buic finule Theopbraftus fortaf fe Ladanuappellatepotuit. Quiequift fit,ego in bocauthore explicandonori mulcu laboro, cum nee in Philofopho-rufn,nec m Medicorum numero meri-to baberi poflit. Et bæc de Ladano. Aliâ quatuorpunâ:a ex Italo quodâ defum-pta,cuius nomen quidem noui, eins vc-rolibrum nólegi. Primum eft.quódliic proprietatem totius fubftanriæ omnind reiicit. Cui propofitioni fic refpondeo: Hxc verba ficabfolutèpropofitaomnia naturx principia, qua: in return oriu ab clementis amp;nbsp;fubftantia ex Ariftotele ef-fc dicuntur , amp;nbsp;quæ Galenos in prima partium fimilarium amp;nbsp;organicatu con-ftitutione demonftrat, tollentun Vult enim

LlBÊR QVARTVS. J^^ cnim Ariftoteles omniG propricratum êcaffedionumfoneem aepnneipiü effe raritarem amp;dcnfitarem,quæincongre-gacione dilfipatione ortus amp;nbsp;interitus in mutatione fiibftânæcernitiir. Vult Ga* knus ex hac Ariftotelis dodrina omnia inorborum genera pendere ab illa rari-tate amp;denfitatc,quam bifariam diuidit, in earn, qux eft in corpore fubftantiam, amp;eam qux eft in pons, amp;nbsp;morborum o-mnium differentiasacipforum proprietäres habere hinc originem. Et quem-admodum ha: proprietäres à tali princi-pio oriuntur,fic omnesfamiliaritatesamp; fepugnantix, qua: in rebus funt, ab hac proprietatefübftantix oriri amp;nbsp;proueni-tedicentur.Ergo quxcunq-, noftriscor-poribus accommodari polTunt, fiue ad ipforum fanitatem conferuanda aut de-ftrucndam.fiuc ad morbos expugnados ! ab hoc folo principio deduci neceffe eft. Nam qua: ipfum corpus conferuanc fanum, funt omniaci famiharia amp;nbsp;arnica. Qux veró fanitati aduerfantur, amp;nbsp;ip* famdeftruunt, earepugnantSi funt ini-mica,Sdethalia. Namquodfamiliare

368 Epistola r. Medicîk.

eft expedite allîinilatur, quod veto rd* pugnat ad mortem deducit, amp;nbsp;animalii amp;nbsp;plantas; præterea médicamenta omnia purgantia cadem ratione humores ftbi familiäres trahunt, vti certum eft v-namquamq; corporis particulam hmi-fiare nutrimétumattrahere. Sunt enitn medicamenta purgantia familiaria hu-moribusdetrahendis, quæ attraétiofit fimilitudine fubftâtia2,quç eft inter pur-gans amp;nbsp;humorcqui purgatur,veluti ma* gnes ferrutrahit,quüd ferri hmilitudi* nem exprimariaorigmchabcat. Nani amp;nbsp;in minens ferri reperitur, amp;nbsp;huic fpc-cici cftperfimilis. Et hxc eft dodrina Galeniex Ariftotelis principiis defum* pta,qua Plato tarnen aliter explicat, Tale enim pcrattrachonem fieri non exi-ftimat,fed vult hme omnia itaeuenirc, eqquod non fit vacuum,amp;quódfingu-1a quæq; dum congregantur amp;nbsp;diffipan-tur mutuó fe cópellunt.Fit enim quem-admodum invniuerfo rei cuiuflibet latin, iuxtaquam omne connatum fertur ad feipfum. Ego veró Platonem ab An-ftotcle no diflentire plane cxiftimo, fed vtrumqi

LlBÈR QjVAKTVS. 3^9 vtnimqi eadem principia, amp;nbsp;eafdé cau-fas habcre,veluti in motu lationis feu lo* cimutationem in omnium return ortd amp;nbsp;intcricü perfpici poteft, fic ita^; huhC Italumjqui proprietatem fubftantiærc-iicit,vel ipfam proprietatem quid fit, nó ttouit,vclno vt oportet eatti explicanit» Et hxc de prima ItalipropofitiOhe* Se-CundaciuldépropofitioiFebtesomheS fiunt pervftionem, non aütem pef pu-trcfadionê. SidiceretfcbresEphemc» tas amp;nbsp;hedicas in ipfatum inccndioi partira defendi,partira etia impugnati pof- ' fet 5 fed vbi afierit bumores, qui febterti faciunt lt;M‘gt;w‘“Sgt;M tantum, non »«'7ni«3«tlt;,i(l quomodointclligi poflit nonvidco.N^ cettum efi:,quód omftis febris habet of* turn amp;nbsp;motus pfificipiû ab aliquo agert-tc amp;nbsp;patiente,vt matetià* Agens prima* tio eft calot ambiehs noftrutn fupefans* Vnde noftto proprio deuido fit intem-petics calidaôi ficcâ in pattibus fimila* ribüs (offinisenim intempéries ad partes fimilatcS tcducitut)cx qua fit iheen-dium in toto COrpOfe,ex corde primùnl inflammato, à quo incédio aôtioncs Ix-Aa

57® Epistola R. Mêdiciî?. duntur,patiens verô in hunioribus,5t ßnguis cum reliquis tribus. Sanguin autcmfolus incalcfcit calorc alicno,vC j diximus.aëre peftilentiali,folis vftione, i amp;nbsp;fcbribus omnibus quacunq; ex cau-ü. Incalefcicautem fine corruptione,vc , patet in ß-nocho non putri, fed vbi fan- j guis in aliqua parte collcâ:’ cft,vt in par- i uis vafis, amp;nbsp;ob dcfcélum difflationis eius partis vis fuperatur, ncceiïanó fanguiS corrumpitur. Vnde febris incendiü,vel-uti etiam fit in omni inflammationejn certoquodam loco in quo focus incen-» nbsp;nbsp;nbsp;ditur, amp;nbsp;in fynocho putri, in vafis ma-

gnis,automnibus. Hinc on'^noSajnonfim-pheiter intelligo noftri caloris cormpti-onem aut intcritum, ex quo calor prêter naturamnóftrum depafcés adioneS corporis tollitgt;amp; vires labefaótar, fed intelligo putredinem cum fcetorc,qu2 fit ab illocalörc alieno agete m humidum, quæ putredo fit vincéte natura, autoni-ninófeparata, aut imbecilla faótaabv-troqfveluti inabfccllibus amp;nbsp;inflamma-tionibüsmanifeftcapparet. Efl: enim putredo in vafis ipfis omnind fimifis. N» vriruP

L i B È k Qj A k t v s7 j^f vrinxtalc lédimeniLi prooptitnó mon-ftranr,crairutn,album JencJibi 6milcj nontectidum, qualc pus in abfceffibus' demonftracur. A tab (anè bumoris pu-tredine febres inccndi puto ac augeri^ quaeputredo, ni G cum diligentia tolla-tui\çgrum ipfum in pefniciert deduciu ' Cæterum fi fanguis fupra modern afle-tur, parsquidem tenuior amp;pinguioro-mninó in flauam bilem vertitur, crafijor veróinatram. ExiUatiama xaz^j^^exdiac# vtex carbonibus,quartanas intollerabi-lesac continuas perniciofas * amp;nbsp;carbün^ ciilos maxi mè generari èft verifitnile.I rt quib’manifeftaianguiniscorruptiö per 1 bibs vtnufej; generari onc,icd quodma-1 tcriaputrefcat adtalem corruptionem* vt in humido diximus,r3tiani illud confentire minime videtur. Putrefcittamé pro natura cuiufq-„fed magis à permifti-one cahdi humidivniuerficorporis, vt pater in biliofi temperamenti iuueni-bus,in quibus acuto calore bilis humidd vniuerfi corporis permifta lt;fult;lores amp;nbsp;deiediones foctidiffimas edücit. Ac quel iuniores,aut peraccidens humidiores^

jyî- Epistolar. Mediciw.

vtfrequenter cfle folenc, eofœtidiorcs» Tertia ipfius propofitio cft: Focum omnium febrium elle in corde,quç etfi pro vera defendi poreft, diftindionc tarnen egere videtur. Nam quatenus nullafe-bris propriè elfe dicitur, antequam cof primumïhflâmetur, amp;nbsp;cxcuius incen-dio totum corpus incendatur,focus fc-bris non potert intelligi alibi elfe, quàm in ipfo corde. Etita fimplicitcr,amp; in généré, amp;nbsp;ex propria febris definitionc 0-mnis febris focum habet in corde. Sed fi in particulari locus aliq,s àcalorc prêter naturam incend-atur,vt in inflamma-tione interna vel externa, amp;nbsp;fanguis Vel humor alius invafis,vel extra aLqua in parte putrefcat, vel ex fluxione aliqua circa cor, aut in alias quafeuq; partes af- . feda pars incendium patiatur. Vndc febris excitetur,proculdubió focus ex prh maria origine crit in parte aifeda, cuius affediofebrim facit, fed febris ipfanon propriè febris dicetur ab ea parte affe- . da, led ab ipfo cordeaftedo,exquorc- j liquæ omnes partes incendutur. Et bxc, I ratio à ptinciphs defumpta confentire videtuf.

L I B E K Q^ ARTYS. 37J tidetur. Cum enim calorinnat’duplex in nobis confideretur,altcr fixus vnicui-que corporis parti per minima, alter ve-roflucnscontinuo à corde, amp;nbsp;nulla fit pars corporis,qua: altcri parti fuum cali-dum proprium comunicare poffit, f (in-gulæcnim habent quod pro fe tantum fufficitjprxtercor,quod ahis partibus continuo vitam communicat, ratio vulc vt calor prêter natura,qui in aliqua parte corporis eft vniuerfum corpus perfe tiontantopcrèafficcrepoflît,vt ipfiusa-ftionesla:dat,amp;febrcmfaciat corde no confentiente. Sed vbi cor à vapore ma-Iigno,autquoc5q; modo ab aliqua parte aflEeàainccndituf;illud quod vitam toti corpori diftribuit, illud idem affedum fuamaffedionem omnibus impertit. Et hoc modo dico cor focum eiTc omniü febrium,amp;alio modoefle alibi per pri-mariam originem motus calons prêter naturam,aquofebris pnmumfuerit m-cenfa. Similcexemplumproponamdc hydropc, qua: cùm fiat ab intempérie epatis frigida, feu à frigidis humoribus in co contenus, frequenter tarnen alia

574 Epistola R. Medicin.

pars corporis affecta primariâ hydropt# originem producit,quæ tarnen pars hy’ dropem perfe n5gignct,wiii epate con-fentiente, quando ab eadem parte fuQ , calore natino , amp;nbsp;facilitate alteratrice fraudatur. Quarta propoßtio Scvlcima eff : Periodorum caufa non in humoris f natura, fed in virtutc txpiilfiua colloca-tur. Hxcjppolkiovidcturmihivcl male affignara, vel non pode facile rationc fuleiri. Credidenm authorem periodo aiïlgnare,quoderiii conuenit. Galenus enim facultatcin expultricem validam caufam effe putat ,rqux enfin efficiat, quod amp;nbsp;ratio amp;nbsp;experientia facismani-feftat.Quam eniin in acutis amp;nbsp;peracutis crifis ordinata fiat,in die 4.7.11.amp; 14.30-ceffiones verb in diebus imparibus,fa- 1' eukas expukrix valida occafionem arri-piensin acceffonc enfin die 4. futura, dié tertio arripit pneuertendo. Sicuti contrario etiam modo, Natura dumin quarto laffata quicfcit, nee, vHo modo excitata,die quinto ad indicium cómo- 1 uetur. ld autem fit ex nature prouiden-tia à facukate expuknee valida, amp;ab eadem

Liber Qvartvs. jyy eadem dcbiliorc adpngnam.Sed in periodo cumipfa fit tempus iatenfionum amp;nbsp;remiffionum in morbis, tam in parti-cularibus temporib us acceflionü,quain in tempore totius morbi, caufa periodi nó vidctuv mihi magis pendere à facul-tate expultrice,quam à rdiquis natura-libusfaculcatibus. Gum enim natura morbi expulüone molitur, initio morbi ipfos humores crudos coquit , in aug-mentoeofdem retinet, amp;adhuc magis coquit, in ftatu iam excoóta propcllere tcótat,vcl per enfin, fi omniaconueni-ant,vel aliis modis extra crifin. lam ini-tjum Sraugmentum periodi ad faculta-lemrctentricem amp;nbsp;alteratricem magis pertinere videtur. Status finis veró magis ad expultricem.Scd neq; hçc,nequc ills funt per fe caufa periodi ; verum hu-moresipfiqui periodos conftituüt lon-gioresjbreiiiorcs, medias, vehementio-rcs amp;nbsp;minores, per fe periodi caufa efie vidcntur,quod amp;nbsp;ratio ipfa fatis demon-ftrat. Nam illud propria caufa rei dici-tur, à qua res ipfa potiflimu deducitur. Periodus autem ( qnæ tota in tempore

Aa 4

57^ EnSTOLA R. MePÎCIN, Vcrfatur) fitlongior amp;nbsp;vclicmçnriorab bumonirnqualitatecrafla,vircida,cru-da,maligna,amp; à nimia copia. Fit autctn breuior amp;nbsp;miiior à contrariis, Ergo pe-riodi çaulàent talistantushumor. Boni hæc confulc. Quæde extraôtorum rati-pnefçribo,hæciibi tanquamunus ami' cumlubcnteroftero, tua: prudentix^ fidei inccrtumamicitiæfignû,mearuin lucubrationum partem comittens.QuÇ fîngula à nobis fufius amp;nbsp;ordinc naturae alibi explicabuntur, amp;nbsp;altius repetétur, ybi fummam diuini opens perfedione in cirçuli quadraturaexfoictriplici dc-monftramus. Eft çnim homo reliquorU miftorum perfedio, ac certiffimumfo' lis triplicis vinculû fub quaternario dc-parium feu vniuerfi circulum ex triplid proportionc harmonicè conftituens. Yale. Vienna: ii.Kal.Maij, an. 157F

i^eml/erfû Dodo»^o Med ÇaJàreo,ffie‘ ronjimits Mercurialû Med,

S. ß.

INtellexeram,Clariflimc Do* donæe, à Cratone viro fummo tua de faccharo

Lis E R QVARTVS.' 577 faccharo lapidifies in renibus faeukate fcntentiam,quamvclutvnullis tune ra-tionibus confirmatam, an refutauerim non recordor.Certc illam à me non effe admodum probatam fateor.Nuneveró cùm argumeta, quibus illud dogma ad-ftruis,mihi copiosè ac eleganter feripfe-ns, fimulq; quid fentiam, vt liberè figni-fieem pctas, no potui amp;nbsp;amici amp;nbsp;vin do-étiflimi voluntatem defraudare, etfi me noneumefleeognofeam, qui tibi con-ceptas iamdudum amp;nbsp;obferuatione in-ftrudasopinionesdiiudieare quca.Rc-rumcaufac,vtnofti,apud veteres Philo-fophix amp;nbsp;Medieinx feriptores in duas potiffimum claires partita: inueniuntur, quarum alias internas, alias externas vo-carunt.Internam caufam lapidis renum atq-, arenç minime elfe poffe faccharum quivis facile confentiet. Cùm veró ex-temas idcircóad efteäusedendos conférant,quód internis introducendis oc-cafionem aliquam prxftent, próptcrea amp;faccharum fi externa caufa nephriti-dis céfcndacfl:,id crit,vel quia materiale velcHedneem caufam producat ; Ma-

378 Epistola,R. Medicin.

teriam calculi,cum ea debeat efle crafla atq!tenax,vc omnium Medicorum eft opinio,ipfaq; atteftatur ratio: faccharu quomodo renui,fnabili, minimeq; tc-naci fubftantia conftans efficiat,fanc no video ; neq; moueor quod experientia quotidianacompertum lit, Gccharum vbi magis excoquitur lentorem acqui-rere,ac refrigeratum deinde concrelcc-re,quandoquidem neevfq; adeopoceft inrus percoqui aliis rebus permixtum, ftcutiad ignem nunquam torretur,liip-â litaliquishumorimmixtus. necetiali cxcoqucrctur, poftet frigido licco con-crefeere, amp;nbsp;materia lapidis fieri ; nimiru quodfrigus in nulloviucntc, tanto minus in calculons, qui alioquin funt toto ferè corporis habitu calidiores,vnqiiam repenatur. Caufam porró eftedneem, nempe immoderatumrenupi calorem afaccharo, cuius calor apud me tempe-ratuseft, induci nequaqua poire, nemo non vidct.Sanc vel ca ratione cùm cali-dius firarq; tenaciusæquum eiret ad 1a-pidem amp;nbsp;arenas gignendas magis con-iuccre,quod tarnen nee à te,nee à quo-quam

LiBER QvARTVS. '579 quaalio fidedigno authore mandatum memoriæ obferuaui. Experientiis quas proponis fidem omninó adhiberem, fi quaeadacquirendamiplîsautboritatcm exigantur, à te obfemata ac fignificata animaduertillem.Nam in quibus tu patas hepbritidem ex lacchan vfu obowa eire,quoniodo quæfo demonflrabis, nó abalia potuille occafione oriri i fj mc clamante intonuit, qua? eft confequen-tia,tonitru à Mercunali effe fadCi. Imó veró,quando (ola experientia inter nos decertandum fît, proféra tibi populos, regiones,Régna, in quibus menlæ quotidians nil faccharo frequemius habet, acvixrenumcalculorum nomen feitur, Neapoliianos,Siculos,Turcas,totumq} fere orientalis plags tradikm faccharo magnoperè dele6lari,ac copiofiflunov-fu accepimus.Eos tarnen omnium gentium minime hoc malo vexari teftatur, qui apud ipios vixerunt, amp;nbsp;mediemam faditarût. Qiwd h huiufmodi cibus (ua-pte natura in lapillos conuerteretur intracorpus, deberent illi homines paflim

- lapidicinasin vifeenbusgciiaic.Quam-»

389 Epistol A R. Medictn.

obrem vt à te alioquin eruditiflîmofii confummatopenitusMedico hac inre diflentiam tôt rationes amp;nbsp;exempla bor-tantur. Haudquaquam tarnen inficior, lient cætera dulcia à iecore auidiflime attradacrudorum fuccomm congeftio-ni magnam occafionem,dum (ecum in-coóHcibi rapiuntur, pra:bere, licamp;ßc-charum facere,ac proinde materix arenarum cumulandac aliquopado inlerui-re,at id agit,quia dulce,non antem quia faccharum. Hac inter ædus,?cplurimas quibus obruor occupationes qux rc-Iponderem habui. Ea etiam à te probari non quacro,modó hac mea: (êntentix fi-gnificacione voluntati Gltcm, fi non in-tcllcdui tuo fatisfadum fciam. Cortu-litK tibi falutem plurimam dicit,ac mc-cumlxpèdcfiliotuolocutuseft; quiv-bi Patauium vcnerit,ego quoq; opcram dabo, vt in filio cognofcas à me pluti-mum diligi atqjcoliDodonxum. Vale amp;nbsp;tarditatem meam boni confule.

Patanij, 2, i lunij. Anno

M7Î-

L 1 B E K Qv A R T VS, 3^1 Thorns Jordano à ClatdêniurgyAfarch/fi-tr4tiü Moraux Medico Phj/îco, Io.

Crato à Krap heim, ^c.

S. D.

VIcESiMATERTiA lanuanj Ci-ui Prunefi ad tc litcras dcdi,Nudius quartus vcro tuas acccpi,perferentc halo,qui fc Duci Florentix ait fcruirc. Ex quibus amp;nbsp;D.Baronis niorbum, amp;nbsp;tuam quafi defperationcm magno cum animi mei dolore cognoui.Rc veró diligenter eogitata, lapide nequaquä eife polTum exidimare. Liber fun à doloribus tribus ferèmenfibus, quomodo igitur materia tarn cralla elle pollet rRecurrin dolores. Quia calor naturalis eft imbecillus, «u-C«« durioractiâinfanisfæpè prodeunt. Ego à Canonico quodam Vratiflauienü vidi per aluû eiedos plurimos calcules inftar caftanearum nucum, verùm fym* ptomata habebat alia, quam colica amp;nbsp;i-liaca,amp; multis deince|gt;s annis vixit. V uitis vt bimeftre petam a Cæiâre, fi trimc-ftrc,vtdomum ircmpetercm,no impc-trarem.Et iufto tarnen,vt vel prorfus di-mitcar,vel certe aliquo in certo loco ma«

^8t Epi-stölAr. Mèdiciî^. nea,m,nec itinerum moleftias amplius ferre cogar.Rettè fecifti quod exhibui-fti apüZema,neG absrefuilletaddcreo-, xymel Gefnericü HeUeboro. Sedprius optime humedanda fant inteftinade-coéto fœnigrarci cum helenij radice amp;nbsp;butyroveloleo,item cum faturegia. Verum hæcarque alia multa fortaße prias fcripü. Infeflus inolco hand dubic pla-rimùra quoqjadiumentiatrerret. Benè ego fpero eùm rot diebus prias malum remiieriti Itaqj D. Baroncm lubebis elfe bono animo. Nam illius mœditianihil morboadimer, piurimùm autemdc* viribus detrahet’, amp;nbsp;«»«pt^/cu' augebit. Si polTetimpetrariàCçfarclibenteradue-nirem; verùm fi quid conccßcnr, vix e-runedecemdies. Nonmirum fi fitlan-guidior amp;nbsp;animo abieâiore. Sed fperö fore melius cum hicdies fitdecimus,e» quo epiftolam fcripfifti.Optó ex animo,-, amp;nbsp;quantum in meerit, omnia fidiflimi amp;nbsp;amantiflimi hominis officia cxcquaf.-Vale*

PeU Jcripfum : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

‘«•Interdum iniieiatur elyfter exdeco-fto fi-

L I B È R Qv/ R t V s. 3^J fto ficuum, radice ircos amp;nbsp;ruta cnm o-leoliliorum alborum.Contundanturór vrantur in fartagine iuglandes amp;nbsp;vmbiU-Coimponatur: vacuecurfiopus ene ca-tapotiis: oleum m quo colocynthis de-* Coquatur,reél:è etiam vmbilico imponi- ^ tur, amp;admifcenpotcftzibcthum. Spï-nædorfidiligenterprouidendum. Seis grauiffimos dolores fedari impofita a-quafrigida, fed no tutum eft, amp;nbsp;fcquun-i tur paralyfes graues. V nde vt obftruöio-nesauferantur, plunmu poteft calamus aromaticus , fèd calori piæternaturali quoq; confulcndum. herum vale.

Thûmæ JordafJO MeeUcOy/oh. Cra-to,amp;c. S. V.

G Oen AN TI heri perveiperi mihi cuælitcræfuntredditæ,quæ fomnu adinierunt.Multaenim follicitè cogita-ui ,nó modó propterafflidam valetudi-nem Gen'croii Domini,fed quod te animo percùlio,ac quad abicélo elfe video. Nullum vitæ genus crt,quod nô prema-turatq;opprimaturmultiplicibus curis, amp;nbsp;qui iemper fortunatus mouftri ßaxi-i

384 Epistola R. MedicîM.

lis. Exredaautem confcicntia fempet in aduerfis maxima petenda confolatiogt; verùm de his fatis. Catapotia non potu-ifle mulcum educere pet aluum ipfc 0-ptimè fciui ; oxymellitis vfum non itn-probo.Coniundionem lunæ vereri noit debebas, cùm vrgetent dolorcs.Raruifl vfum Eoematum elle volui j non omni' no nullum, cùm laborantibus inteftinis dolore,nihil iis poflitfieri melius. Matt' na flatulenta eft,earn non probo jnco|ji-cis; fed fadum ncquit infedu fieri,, M (' lius fuiftetfadum,fi eleduariu Bpilcopl dedilTet.Sed tarnen pauló cfticaciöfaC-nemataingétibusdoloribus inagis pto-bo,vt ex hiera cum decodo chamj^mC' li,florum fambuci, radicc ircos,j5^c. Li-xiuiiim etiam cum oleo oliuç per clyftc-remrettè iniieitur. Olcolumbricorurt pulucrcm lumbricorum addas, amp;nbsp;fpina dorfi iftungas. Nam vermes terreftres plurimüm conferuntad fedandoS dolores amp;nbsp;roborandos nemos. Accipiature-tiam Galbanû, amp;imponaturquintx ef fenriæ, vel vino oprimo dcftillato amp;nbsp;im-buaturhoevino caftoteû atqs colocyn-

Liber Qvartvs. 385 thisatq; vmbilico imponacur. Fotnen-terurtotus venter lade caprino vel vac-cino cum meUe codo. lus Galli décre-piti cum polypodio amp;nbsp;carthamo etia re-âè pcrclyfterem iniicitur. Intta corpus ad fedandos dolores desTheriaeæ 3 ß. Extradi calami aromatici ß.Apponas ventri cmplaftrum, q uod mitto, ex ma-tricaria amp;nbsp;meliloto. Éxtendatur ad ventris magnitudinem. Per fuperiora des lyrüpum,finonfedatuseftdolor. De-fcriptioiftaeft:

‘^ ÿ Summitc.abfinthij pontici.

Chamomill a.p.j. Thurisalbils. 5j.

Decoqinf q.aquæpuræ.

Colaturæ:^^iiij.

Syrup.de fucco chamomel.

velMatricanx^ß. Mifc. \^ Habes Inc duas dofcs. Ego maxi mos in-teftinorumamp; ventriculi dolores ifto fy-rupofedaui. Vbi coquieuerint dolores, turn poterimus de medicamentis pur-gantibus cogitarc.Non fempcr purgan-dum laborantibus inteftinis, etiamfi al-uusßeaftnäa. Maluaticumetiamcum

Bb

jJd EpISTOLAR. MEDinW.

olcooliuarum amp;«*■»'««So{5 ij. vel 3j.pcf clyftcrcm iniici poteft. Quxfo nc des mannam,rhabarbaruni,vel lenam,prx-fertim inpotionibus,ni(ï prins bene ro-boratis inteftinis. Micro alia catapotia, qux,vcarbitror,mcliuslubduccnr. Da-bis primo ^ 'j- deinde ad drachma per-ucnics.Lubricavbifadafucric aliius,v-nusfcrupulus fufficiet. Dcfcriptio non cratadmanus, ftdego pillulas dclada-no appcllo.Educunt pituitofum hnmo-rem amp;nbsp;bilem. Si elTcm mei iuris ftatim ad Generofum Dominum aduolaréJed nofti mea vincula.Turn vxor heri primu). Icdo furrexit amp;mcnfa;aflcdir. Sans ha- ■ besremedioru.Omnia perfcribere non» polfum, fed prudentie tuæ eommendor.ï Meum fummum gratificandi ftndium4 Generofo Domino venflîmû déclara»’ bo;viribusvt raiionc vidus conlulatuf necefleeftjfi febris non adelt,ex malua-tico, vitcllis oui, addiraparumaqux ro» lâceæ ,pulu. cinnamomiamp; fan hari fiat quafipulmcntum. Polfunt ßcahaeyco-gitan, quæ palatui fint grata. Bene valei Pofonij lóOdobr.

pizza

's

Liber Qva r t vs. nbsp;nbsp;387

, ftßlilarum ße Laßa»0, ijuarum in hifet “ liurif mentiofit.hac eif de/cri^ft/Oi

^ LaJani puriffimi |ß. ' Trochifc.alhandal 3 iij. Maftic. 3j.

Maftix amp;nbsp;Ladanum fupta carbones in morrariocalcfiantjamp;diiroluantundcin-deTrochifei cu Eleduarij defucco ro-farum ^ ß. incorporentur amp;add.parum fyr.rofac.folutiui Em alfa.

nu: Thomae lord^no Meß. bh^Cra-

bil.j; tOyÇ^C. S. D.

SPero te rede amp;nbsp;literas amp;nbsp;equot neos acte pille. De radice Mechoa* lt;i?,qu«fic dicitur ab Infula 1514. à Ferrands Cortcfioreperta,amp; àMonacho Fracifeano, qui in caeœnobinm habet, inuenta eft, libellus extat HifpanusNt-folai de Monardis. Ducit aquofitates ad duas drachmas exhibita. Genus ell volubilis,amp; omninó Ipccies bryoniæ vi-dctur. Nam refertquodammodoradi-cem cius.Vidi apud D.Kiuenhillcrum, amp;nbsp;habeo V lennx.Gultaui admod u nau-feabunda cd vifa. Scripfir quoq-. de ca

Bb x

588 Epistola R. Mediciilt;? quidam Italus Marcllus Donatus, fed venioadxgrumtuum. Etiamfi abfeef fus aliquis frigid us eflet in inteftinis, tarnen ilia remedia eifent rcâa,quæ mo-nui. Maxime decorum fœniigrçci cum laturcgia amp;nbsp;butyro addito croco. Hclc-nij vfum valdc commendantpradici,amp; çleâuarij de baccis lauri. Polypodij dc-codu in iuregallidecr.Intcrim diligenter ad vifeerum obftrudione videndu. Nam inappetentia ilia amp;nbsp;faftidium cibi, item vrinæ craHiÈ plerunq;camdemon-ftrant. Quu tarn diu durer malum, non tantum adpituita,fedetiam mclancho-Jicumhumorem refpiciendu. Adeum plurimum dccoftum iuris galli dccre-piti facerct. Ideó apozema ex ifto iure dabis. Significabismihi an data fit tere-bintbina,fi non eft data Cypriam à vidua HoJÏftetehana peras, amp;nbsp;ienba quorno-do fitpræparanda. Bene vale.

Thema Jor^fano Meiheo, leh. CrA-to,ö-c. S. D.

MO DO accepi lirerarum falciculu» quid vobis V ratiflauiam eft minus' Quil

Liber. Qvartvs. 3?j Quid veróaliudrcfcribatn,quam me fa-ôurum Generofi Baronis cauß quç poG fumomnia?Nonnecc(rccftorare. Rci-tercturclyfter. Practici none vncias votant excedere nos debere. Adlibrain v-ïiamtutoolea damus,amp;aljquidmedul-læaddimus.Verùmea in frigid's intefti-nisconcrefeit. Mcminime deftillatum cGalbano D. Marfchallcro adhibere, fed alia fuit cauü. Potius ad vmbiliciun cum lanaxylinaapplicarem.OIei fpicæ, olei nucis.mufeatæ an.5ß. caftorei pin-gucd nis^j. {piritusvinioptimidcftilla-li 9 f.wtAaï/xaS illaincrure confequutur humorescorruptos, amp;dum gingiuxat-que fauces laborarc incipiunt, morbus fllc cft,quem feorbucum quidam appellant. Proindc an aliquid mali in ore fit Videas. Vinum naufeat,ncq; etiamcon-uenit. A fcroladis,quod maxime con-ueniens eft,abhorrer.Parum in aqua co-quaturzinziberis.amp;dum feruetin no-dulo,vt vocant,imponatur cinnamomi. Hxc, vt vides,refcripfi fubitó , «AÙavSsf poteft cum butyro in cereuifia exhibe-ri, fiquidé olcumGcncrofusBaro nau-

Bb 3

390 Er IS TO LA R. Medic IN*' I leat. Me Generofiffimo Baroni comcn-dabis diligenriffimc. DeThermispo' ftea agemus. Bene vale. Prags die J Martij, anno 1570.

Thomae forJano Meiüco, loh.Cr^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

U,amp;c. S, D.

CR E D E mihi,*mi lordane, non mea j ''oluntate,fed neceflîtare quaJani I but pertradumHenricum. Cuvaurcra | hue ponus Kcrconuerceritn,quam Po* i iniiim,nievaletudomeamonuit. Gc-ncrolo Baroni plunmùm profururum cmplaltrum ex radice althcç cuni butyro ventri inferioriadhibitu. Rationem ipfeintelligis.VbiinCarolofebrisnimi-nineftardenSjfiantduo facculi ex farina hordei ad magnitudinc dorii, amp;nbsp;appo- ' naturvnustotidorfo, vbi incalcfcitex-ponaturaeri amp;nbsp;alterapplicetur. Vermi-cularis etiam cum aceto amp;nbsp;farina hordei contufi atq; dextro hypochondrio ad-liibita plurimum prodeft. Experto crc-df.lutfihicvermicularem inquiri. De alterius sgri curatione hsc meaeft fen-tentia: Nthil ages,ft ad vetriculi curatio-

ncm

Liber Qy a r t v s. jpi ncm fobm refpicies. Hydrops eft pr« fonbus amp;nbsp;epar corruptum.Sæpè appeti-tus cibi amp;nbsp;potus ccflat, non tam ventri-culo,quamepatelaborante. Aquacin-namomi,vitx,amp;c.nonvtaris.Des potins ferumladis cumcinnamomo amp;piperc infufo.Oxymel nihil proderit.Ellebora-tum nocebir. Maftiche in vino minus. Cauc ab oleo maftichino intra corpus, Nondumeft tempeftiuum , vi extrado calami vtatur. Pillulx de tribus prodeG fent, fed cùm nequeat deglutire alia in-eunda ratio. Decodum calami cum vino rubro Inchon habet locum.Quia vides,fi hydrops hon fuperucncrit, hypo-chondriaeç paflîonis principia. Itaque neq; oleum anifi,aut fimilia valdè cali-da darem. Apage cum oleo lunipcri amp;nbsp;Naphtx, ouum forbilc cum Thure ca-tarrhofis prodcft. In hoc cafu quid pro-dcfiepolfit non video. Vnguentisroris 'tede vtcris.Trochifci deabfinthio amp;nbsp;a-pcririua,qua2absq; manifefta amp;multa calefadionc cxiccar, plurimum prodc-: runt. Bene vale.meatuamfalutat. Credo bene omina hoc difticilimo tempe-

Bb 4

391 EtrsTOLAR. Me Die IN.

re tibivideri difficilia. Siin Aulaeflcs,i-liud {entires. Nobis non modo fingulis annis, verum fingulis hons mea ramilia conftitucnda. Vienne n April, anno ^570-

Thomae l0rdanoMetiico,Ioh.Cra~ tOj^i^c. S. D.

HE R i accepi tuas prid. Kal. Martij datas nefcio quo perfcrente literas. ' N ullû vitç gen’maximis moleftiis vacat, necquicquâ fortunatu fine D Eo. Iraq; niiror,cù,mfcias Medicos ferédismife-rusquafi deftinatos, te tibi in hoc viras genere fuauia imaginari. Ego exTheo-Îogicis maxime remedium ærumnarum in hac mea conditionc capio. Sum auté adipodùm æger, amp;.valetudinemmcani vixfuftento. Iraq;te, D.Baronis amp;mca etiam caiifa,vt defatigationes faltcm co-tidiartç mihi minuatur, vclim te hîcefle. Ac cùm eruperint variolas, iam, nifi no-’ uafuccedantfÿmptomata,naturxestera potcris permitterc. Quando natura duos cotrarios motus in corporibus in-ftituit, videndü quimaximèad vires fu-ftmendas faciat. Sic fluor aluiin variolis non

Liber Q^artvs. j^j non quidem eÓprimendus. Mitigandu# autem iis.quæ malignitatem humorum contemperat, amp;nbsp;ad fuperfiGiem corporis matenam pellat.Nihil hic rafura,leu pulncrc de cornu cerui ; item margari-ris cum auro conuenienrius. Vbi pcétus obfidet materia, dccodum raparü cum ficubus detur,vel dccodum lentiü cum ficubus,vbi nimiru eft humorum ebul-litio. EgoiniftocafulapidiBczoar non multumtribuo. Nefcisquameusfilms fueritxgcr. Inpuerisvbi expulfiuavir-tusfortis, amp;nbsp;muheribus, in quibus natura fui conferuationem quafi tuetur,non tarnen defperandum. Gulielmooleum matricariæ,quod fitexmultiplici infu-fioBeflorum,ficutcamomchcum ipfis floribus vmbilico imponerem. Poteris deinde vti emplartro exmelilotoJcd nc nimisincalefcat vifccra, inungerem fpi-nam dorfi oleo nenupharino recenti cu lade, amp;nbsp;folium nenupharinum renibus ^‘ applicarem. Sacculusaurem cxfurfure tritici dorfo.Quid præterea fit taciendu ’'nonvideo. Adfoluendurpaluumrede '' exhibebis meos orbiculos ex rhabarba-

j94 Err s TO LA R. Medicin. ro,cum fyr.de cichoreo ciim rhabarba-ro. Solos orhiculos abfq;fyruponolini. Superbibaraquam eufeutæ vclagrimo* nix. Vale. Piagæ 7 May. Anno 1571.

T/jefn^Iofiù/Jo Meilii o, loh. Craie G'c. S. D.

I\ M fupra horam litera: mcæ expe-Üa b ât tabcllarium,nam reuerfus de-mutn easin mcnlâreperi. Devacuario-ne nihil feripfi. Quia te purgaiTe amp;nbsp;fan-giiinem militie indicas. Facium rede. Nam Galcnus in libro de humonbus rc-Ûè pra:cipit:Tcnues amp;nbsp;ferofos humores initie enacua; IncralTiscoétioné expc des. Reddirautem Oribafiusrationem» ne fuperueniente febre acriorcs fiant. Scisautem Hippocratem6. Epidemio-rum malignas appellate tenues dcftilla-tiones. In quibus de fentenda Galcni tempus non eft terendum in lenibus ic-mediis. Nihil igituralephanginx,deco-dum raparum amp;nbsp;fimilia. Eft periculuni ne decumbant in principale membrum 6r furfocent. Nccefleigitur eftftatim Ôi potenter reucllerc atq; intercipere.Gu-liclmo

Liber Qvartyj. jçy Îiclmo fpero fit opro iâ bene elfe. D. Ba-roniscdacitatévaldè vereor. Tarn aaide ingent cibum.Scd monuiarq; inter-dixifatis. Nihil polîum facereamplius» Tumorpedumeum difcedercnms exi-guus,vcl nullus erat.llle valdè bilans,fed valctudofiliolæipfum deinde perturba-uit. Debalneo in formicis,feu,vcappcl-lani,ouis formicarum.Res omnibus ve-tuhs in Silefia nota. Etvtuntur etia mu-heresadimprçgnationem.Exiccatmul-tum,fl lubenter vtitur in fèflîonibus non potent noccre. Nefeio an de Begelianas remedio exflonbus prunelli reicripiè-rim. Egoaquarn malux,è papauere (yl-ueftri,amp; cardui longe prætulcrim. Non contemnendæ funt aquæ dcftillatæ, fi probe dcftillentur. Miror quiddeoleo vitriolifiat. Certebene praeparatû mul-tùm ad tnaximas putredines inhibédas facit, fed ficcioribus corporibus caute propinandum. In humidioribus nihil prorfuspcriculi. Doloresin paroxyfmo GuliclminonpofluntÄb .Tli3re,quàm à fl.itibusoriri. Materia pitnitofà efiim* pacfa,ea àcalorcfcbnh, fcilicctprxtcr-

jpfi Epistolar. Medicin.

naturali flatuatnr,amp; effcruefcitquafi;in' dc tormina.Itaq-, vt pituitaifta educatut opera danda. Videndus autcm locus af-fedus, virum per clyftcria, vel per fiipe-rius alTumpta poflïr educi. Nili bene prxparetur prius,nihil ages.Oxymcllitc rneocum cinnamomo,cui imponasca-lamentum noftrum, qiiod Marhioli eft clinopodium, Extenuantur facile pue-rorum corpora, fc cimi calor innatus ad fiiam redit tempcriem vires fumör. Sed dchisfatis. Bene ac féliciter vale.-lo Maij,anno 1571. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.‘/°^

Themse lorJano MeJicoJoh. Cr4’ mirt t0,amp;c. S. D. , „^j

EN E c 0 R curis amp;nbsp;curarionibusauli* cis. Ac qui mea opera vtuntuf,fibi è-tiamaliquid proifta benignirate deberi j exiftimant. Itaquevix paucapoifumre-feribere tuis literis. De Guliclmo habes omnia. S uccedet vt ipero rcs ex fenten-tia. Dominécuraiioncm,licetficcum fitcorpuSjinaloërofatapofuerim. Sed non fiat communi modo. Veruin ifto: Aloes dccics fucco rofaiu imbuatur ad duas

L I B E R Qv A R T vs. 3^7 duas drachmas aloes addatur vna myrrh«. De hac fumat ^j. ante cœnam,vbi aluusfueritfluida tandem ad mouenda vnica pillula fans crit. Non eft quod fic-citatc aloes vercans, valdc matnei quo-quo amp;lplcni confèrent,h voles poteris mediam drachmam bdelhj admifeerc. Nonarbitrorcam eolicis dolonbus in-fcftari,amp;:pra:lcru3bitvfus iftarum pillu-larum. Mitterern radices chamælcon-tis, fed nullam ampli us reperio. Modo nonfithumidacredcrcmin(îccaalia,c-tiamiftas elfe vires.Sed iamradicesmi-nimeeflebonas, amp;profudiirequicquid ineft virium non ignoras. Non polîum plura fcriberc.Bene vale.Prag« 16 Maij. Anno 1571.

Them/t lordano ^^e£l^co, Jol). Crète, (^c. S. D.

VEsTERdolormeuscftdolor,amp;cu tuasliteraslego, optimi pueri cru-,ciatus vidcrc mihi videor. Qind agam? Herioportuit me exiread N N. qui re-cidiuam patitur. Mutationcaëris fpcra-uit fibi fore melius,amp; in pofleftionc fub' wbanam difceflit. Verùm detenus mul-

5.98 E PISTOL AK. Me DIGIT?, lofons,quam invrbcvalet, amp;’medeFa'‘. tigat. Ex hefterna vedioneita mcö ma* lum cftaudü, vt nccdum dolor definat. Quem obfecrolanguorê largius itérât’ tuliffccf Mirortot amp;nbsp;tantis remcdiisnihil mitigiri grauiflïtnos dolores pncfh In cxhibitione myrrhç fpem bonam ha^ bco,prxlèrtirnfiadruntvetmes. Dcex-'j hibitioneladis varia cogito;fed vtde ef'' fet coqui flores (ambuci amp;nbsp;laótiloco C-ncmatis iniici. Tanacetum valdè gratis cfl medicamencum. lurnenris d uur,'’ qiundo(uipicioeftvermium. Mirorte nonügniflcarc, quo loco prxeipuedo-^^ lor, amp;nbsp;quo tempore dolores inagis au-geâtur. Seis,vtarbitror,rcmedium,quo ’ ctiâvctcrcs vfos legimus, qui in grauiHT’ inisdoloribusfngidam adhibebat. Mô-mini cum quidadoloribus cholicis op-preflus iaccrct,D.Iuli^urn ad frigida tan-quamiacramanchoram cofugere. Lin-teamina triplicata madefacicbat frigi-diffima aquaamp; ventri apponebac. Scde-bantur dolores, led ifle poftea paralyti- ‘ cuseftfadus. At paralydsin puerofacilè poflet curari.Scripfl nuper lacis tuta remédia»

Lise R Qtartvs. 39^ media. Neq;diibitoquiniam fintadhi-bita. Reda ficias, nee cures (ermoncs, vcladmittasncbuloncs impcricos. Si tanturn eHètoIeicaltdijVclIem euni ini-pom. Sin minus rede illud,vt appellant vulgo , oleo incoquatur amp;apponatur. Adeps anlerinus certe bonus ell, amp;: veilem in illo rcmcdio vos perfeuer dR'. Séd pannus non plaeetjanam fuccidam eoimbuifletn. A page lis cum planragi- ^ ne.Oleumanili nihil valet. Egovidi datum putro, in quo ludordiapboii tu 11$: conlequcbatur, amp;3d cxticmam dt hili-tarem pueruinadduxit. Faiiasqva: po-rchî.Cætcracommut.is Dr q,amp; me ex-eules dihgent^r.Oblccro \ t de ft’e* t da curs ftatim fenbas. Bene vale. Die 13 Maij. Anno 1571.

Thoma/or JanoM^ilico, lah.Cra- nbsp;nbsp;’ '

to,(^c. S. D.

MIror curmeeovoces.inift.iiti-lensdifficultate, amp;ciiinlei,lt;s mit 111 ad ciremnitiones non concedi rem-pus.Mcusfiliushtri correpiuscft febti. Arbitror tertianamfore. Egocrudaaie -

400 Epistola R. Medicin.

amp; laflîtudine moleftor. De ægro tu» quid feribâ ? Sans mihihiceft moleftia* rum. Videndû quidexpurgato corpore per agaricura fit futurum. Hypochondria dura amp;nbsp;tenfa elfe minime bonutn. Ego inundionibus folis ex olco chamo-mclino vtercr, vel parüanctluni amp;nbsp;ab- ; fnchij adderem. Siexvfuagarieifcinc-liufculè habcrct,repetcrem.Non debe-basftatim in principio illa,quæ fumina ( funt in obftradionibus tollcndis, vt cu-fcuta,exhibere. Incidcntibiis amp;nbsp;detcr-gentibus primofucrac vrendum. Ojty-mcllitisfiraplicisvfustutiffimusi dwn-ceps radicnm;póft purganda materia,ÓC, ad aquameufeutæ, fi cæteraparum iu-ucnt,deucnicndura. Puluisarantiorum cum zedoaria nimiseft calidus. Nee confequicur, rudus adfunt, ergocalida adhibéda. Velimigiturtempcratiscor-roborari ventriculum,amp; fpeciebus aro-marici rofati aliquid galagæaddcrc, atep conferuamrofarum vel cichorij mifcc-re. Seddehisvidebis. Fluor albarum humiditarum fiuc rheumatifmus vtcri, qtFego fulpicor, fiue gonorrhoea fit,ni-

L I B Ê II Q^ A R TVS, 401 hil admodum proficietis (aria pariglia. Aftringendumautemfluxum non cfle, fed cum materia ad vterum feratuf,cru-ditates» amp;nbsp;corruptionis humons pitui-fofi caufas cauendas. Vfus aloes rofaraJ cu deco do maftichis magis Nobili fœ-'thini proderit, quam farfa pariglia,amp; “■^iequid eft eiufmodi medicamento-‘Wm. Bene vale. Vienne 7 Septembr. ’•Attnoï5 7r.

*“^^ Thema ïoniaKûMe^ifeâ, Joh. Cra-“1313b v te,(^c. S. D.

'Cz^Vm tu curationem nolis aggredi, ■^K»jcuradmeablegas? Præferiph tamê ï’^Cöhfilia, amp;nbsp;Dominum admonui, vtge-herofamConiugemhortetur, quo no-“bisobtemperet. Si per cofenfum aven-^ tticulo fadaeft iftaconuulfïo,proderüt

Kacc medicamenta •, fi à matrice,alia inc-unda effet ratio. Nihilautcmconucni-entius vfu agarici, deinde Theriaca, amp;£ Thermis. Etiam peifario ex mithtida-tc,amp;c. Addidi adtuacatapotiaexaloe rofata amp;nbsp;myrrha atq; fuccino,qux maxime ventriculum amp;nbsp;matricem iuuant, amp;nbsp;fyrupum de fucco cardui cum extra» Cc

gt;401 Epi STOL A R. Medicik.

Ao calami aromatici, qua? mirificè pro-deflc Epilepticis cognoui. luuantccfsni vencnculumamp;peélus. Habes amp;nbsp;alia ad pedons affedionem quç tuflim exciran Nolim Hlam vri fena amp;nbsp;fimilibus nugis: coniunx mca interdû articulorum do-loribus afficiturdis oppreflos iacere pre-ftanciffimos noftros Barones ex animo doleo.Profcdo quantum ego longa ob-fêruatione amp;nbsp;vlu didici, nihil ludoriferis inedicamentis,amp;côtini.’olimaturæcor-nu ceruini in potu infufæ, conuenienti-us. Vtinam hoe medicamentum veftri non negligerent.Monuifleenim mede eo arbitrer. Quæ fit can fr cur tam im-. ■ mamter hic morbus veftros trader, vc** lim te confiderare,amp; ad me,fiquidcm ift virus hiero,perfcribere. Lignum falfa-fras paru prodefTe, ac fæua quæda fyni* ptomata in multis concitafle cognoui.-, Proinde quid confilij de co dem, nó haben. Redam vidus rationemtutiffima medicinacum Hippocrate ftatuo: Earn finonperfûademus,adum agimus.Plu-raalias. Hoc tempore enimitacramin-firmus,vt vix laborem proferenda: voois ferrem,

fierrem, tam inclementer atq; atrocitcf -Âç wfiat ■nr^KiMf, in quauis vel animi, vel corpotislcui commotiuncula me infe-ftat. Deo itaq; mecommitto, amp;vtad Ulius voluntatem in Vita amp;nbsp;morte mé e0nformet,exanimo precor. Mi lorda-ne nort modó te amo,Verumab omnibus, qui me amant, te quoq; amari exo-pto. Qmveró fitdubiusamp;falIaXamot quoruridam,in extrema mca ttate fen-tio. Bcnevalci Vratiflauiæ die 4 Fébn Anno 158 5i

• - Them^iordano l^e^/coJoh.Cr»-

^‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to,amp;c. S. D.

HO D i E R N 0 die in KalëdarioRói manoafcriptum eft nomen Crato-

• 1 nbsp;nbsp;nbsp;nis martyris,quethfub Claudio Impera-tore cruciatum pertulifle affitraannegé

1 me Martyribus non annumero, fed ad diuturnum meum morbum, quo plane confediisiaceoi duo acceflerunt mala* quætormenti vim habere Medici eeh-fent. Nudiustertius enim materia ad

1 dentes defluxit, ätque ingentes dolores 1 cócitauit,deindc auribus communicate \ omnia grauiora fucruntjpræfertim cutri

404 Epistola R. Medicin.

febris iftas fluxiones comitetur, ca nc dum fum liber. Iraq; etfi laborem pro-fcrendævocisvix ferrem : ramen literis tuis 5 Febr. datisperfoluendumeft. De ligno falfufras ügnificaui id quod eft vc-hllitnum, me nunquam co vfumclTc, ncc viderc quo paclo inueteratû mor-bum arcicularem curare poffit. Fateof huius morbi prxcipuam cauGmefle.fe-rofum liumorem in corpore fupra mo-dum auótum,amp;; certo modo,fiueputre-dine, fine alio corruptu. Is facit vt craïH amp;nbsp;crudi humores fint fluxibiles,amp; ad ar-ticulos deferantur. In quibus amp;ipfc in-flammationisatq: doloris author eft.In-dicio nobis illud efie poteft, quód ij qui frequenter fudant, vel copiosc vrinanl emittüt,ab hoc morbo tuti fnnt. SimuI-ac vero fudor, vel vrina fupprimuntuf malum pra: foribusfit. Itaq; fi,quoddc ligno ifto affirmant,potenter illud vrina cducit,ac fudores mouct, conlcqucseft magnopcre iuuare pofle. Cæterùm cö calor natiuus in membris diuturnitatc morbi exhauftus eft, amp;nbsp;natura paulatini atqi continuo ad articulos humores dê-poncre

Liber Qv A r t vs. 4oy poncrc confueuit,fanè non video , quid adiumenti afferre poffit: fed cùm landa-torcs hums ligni affirment, codiones o-nines amp;: maxime ventriculi illius vfum iuuarc, caput roborare,cum etiam fub-duccndo achorcs,humores craffiores amp;nbsp;quafi firmiores reddere neceffie lit, non obfto quin Illuftris Dominus eo vtarur, niodóreótam amp;nbsp;exadam vidiisrationc tencat. Qui inhisregionibusvfi funt, cos intempérantes elle conrtat.Proindc nihilmirumfi nonfintadinti. Ego me co vfum non effe oftendi, neqj li ben ter ignotis amp;nbsp;peregrinis medicamentis vti folercfarpètcftatusfum. Mmimeveró pertinaciter meam fentêtiam tueor, fed libenterrationibus cedo, amp;nbsp;Illuftribtis ' Baronibusveftris prodeffie opto.Mcam fententiam de pefte ad D.loachimum Camerarium perfcripfi. Vera veris con-fentiunt. Aliorum opinioncs mihi non funt ignotæ, cùm fupra quadraginta an -nosdehis cogitauerim. Febris noneft genus peftis^Quia neq; morbus, neque caufa,ergolymptoma:neq; curationem ad tebrem dirigimus, fed vt per fpira-Cc }

40(? Epistolak. Medicin.

tionç attrada peftis feminaria, diapho-TcG cxpellantur, amp;nbsp;cor aduerfusvencna-tam eiusqualitatémuniatur amp;iuuctur. Äliffio fanguinis, purgationes ex acci-demi adhibétur. Miior te tot verborum fatere deimpoftoribusfceleratis.NulIu, vidi,nec noui,nequevlliusoperain chi-micis ab hinc triginta annis vfus fum. Poliatrum noftrum Woifdium feniorc detredafle colloquium , cum chimico-rumfitpentiffimus,nonmihi fit venfi-mile. Ac fi fecit, indignosiftos caüpa-liantes amp;nbsp;venditätes fuas artes,cum quitus fine rationeageret,putauit.Accùm fuæ imperitiæ alia habeant, quam vert lvledici,principia, demens eiret,qui veilt cum illis in contentioné venire. Te-rent autem audacilfimi homines illud.' Eumquiverecundiæ fines femel tranf-grefluseft,hunc grauiter oportere elle impudentem. Hi nc ante annos aliquot cicdoselfc intclligo. In Aulis reperirc fuos patronosnihil miru. Baronenoftrii jtaduriter afflidaridoleo,amp;:eiauxiliura. ( diuinuopto. Nó poteram diftareplura. Êcnevalc. Vratifiauia: 15 Fcbr.an.157p

Lib EK C^ARTvs. 407 Therns lofJano AfedicOylûh.Cra-

to,c^c. S. D.

AC c E B i à te tres cpiftolas, quibus

4..8.amp; lo.dics Febr.eftafèriptus.Ilias quas ex Zenkonis arce te an (lire fcri-bisnonvidi. Quæ de Baronis valetudi-nc,credo te nonegereconfiUo. AdBa-ronem vcrôfcripferâme de morbo ccr-tumeffecuperc. Cùm,cflet ne Arthritis, amp;nbsp;te amp;illum dubiUre animaduerte-rem. Nunc cura certè feiai, nofti qua cqrationisatq; prxcautionis via fit. Mi-ror adhibere Baronem ineptum cata-baptiftam. Quid ftultiusquam inprin-cipio vticalidis. Quidadaugendû mali accomraodatius,quàravel venxfedio--, nem, vel cucurbitulas ad locura affedu traherc.Scio quofdam exiftiraafie fe iu-uatnentura fenfiiTe , fi aliquoticsinan-, no,non tarnen doloribus affedi, venam fecarentin pede,vel cucurbitulas adhi» béret : verùra quàm fadi fint miferi,mc-iç ini, Initiô venara fecare in brachio re-dilfimumeftjfed taraenfi fxpe redeat malum propter intempcrantiaju,minb me redutA. McdulLtccruina redè ad*

Çc 4

4

408 Epistolar. Mehioin. hibctur ad pixcautioncm cum falc, vc roborctur pars. Doloribusingentibus non video quid prodefle poffit. A ligni decoólo quæfoabftinças. Thermas non jmprobarem, fi fciremquibusvtivelir. Commendantur Carolinæ.Ego in rclt;3:a vitdus ratione amp;nbsp;abftinétia. Item lotio-nibus capitis amp;nbsp;fudoribus totam rationc pr^cautionis pofitam cxiftimo.$udores neq; cardui fucco, neq; veronica: elicc-bis. Alia incundaeftratio. Dequaalüs literis.Nam nunc perpauca feribere mihi concedebatur. Expedienda eratD, LudomiUa, cuiusvcntcramp;pedes detu-muerunr. Epar nondum,vivelimfcha-bet,fedqiuntum poirumus.Vale, Vien« næj^ Febr.annoty 74,

Thom4 lordano Mecitcö, Joh, Çr4-to,lt;^c, S, D^

TVas litcras perfcrente Godefrido accepi. A puerisiUius curam habqi, Nunc etiam me exercer. Venit amp;Baro prafter meam opinionçm.Is,cùm domo non excam,in racis quoq; eft çdibus.Eft confluxus pituitofi humoris ad ventri« culum,

Liber Qvartvs. 4C9 culum,amp; póft inflatus conuertitur. Faucis hîediçbushærebif.Rurfus ad vos rç-diturus. Me nihil propemodutn in omni vita deledat, amp;t£Edet return omniu. Caroli fanitas me angit, oportet corpus bene nutrire. Mane lauare ex aqua dul-ci cumledofurgit. Deincepsdeftillato ex epate vitulino extenfo corpore frica-ri, In loco affeftoamp;reliquu corpus po^ teftoleo amygdalarum dulcium rccen-lifricari. Non potent magis incuruarf, quamfingulis diebus friftione toUatur. Ligatur« comprimunt, amp;nbsp;membris fpi-ritalibus nocent. Sed ex tela aliquid fa-cere quodcontineat,illudre«ftum. Nolo ce hanc curam Anabaptift« commic-tere. Scribam breui plura.nunc non po-leram.Bcnc vale. 4 lunij, anno 1^74. - nbsp;nbsp;nbsp;'

Thorny iàrdaHO Medico, leh. Cr4-tOyC^C, S. D.

Vi D ad te fcribâ,cùm nihil refpon-As^dcas} Et quid mihi fit animiexiftt-mare potes. Meablcnte,vndecimdie-bus Eberfdorffi] mihi apudCçlàrem fuit hærendum, coniunxm dyfenteriam f»-

410 Epistolar. Medicix.

warn incidit.Hic dies feptimus eft,à que laborare cœpit. Nulla vd exigua indicia remitrentis morbi. Vires aurem valdc débiles propter fcbrem,rena(inû, amp;nbsp;alu fyniptom ira. itai^tpropemadam meus animus à fpe bonaaberrativaletudoetu Çæfiris non fuis ftrma. Ecaliis moleftiis o n e r o r. V i x me fu fte nr o., M i r or B a rp né, 4Ù',rgt; quàm dcaudax amp;nbsp;temerarius N.N. fuo nialo didiccrit,ei ßlarem coniugis credere. Maxime haud dubiç funt ob-ftruéliones in meféterio,amp; fomécis nihil agicur. Fiatigitur clyfterppmùm exïb-Jodecodo veronicæcum multooieo amp;nbsp;iàccharo:deinceps hincaddaturfueeus eæparum codarum çumoleo. Foris ap-phtentur folia perfici cum oleo chamo-mehnocoda. Fiatdeinceps clyfter ex vinimaluatici 3 x, oleiamygdalarûdul-ciumgiiij.pulu.ireos^ß.fucci rut«3ß. cbullianrjamp; colentur. Poflunt amp;nbsp;baeex laurijvcleleduarium ex baccislauri ad-di. Eleduario ex baccislauri inungatur ventenvel oleolaurino. Perfuperna vt ^liquid adhibcatur non polFum fuaderamp;. ï*!!!! veJit ius galh dccrepiti cum poly-

Liber Qvartvs. 4h podio amp;nbsp;cartbamo codi. Vides’mc quæ cupisexanimo Gommunieare. Vellcni cùm confilium à me pens ce medica-menEa,quibus fis vfus,quæiunennt,quç parumprofuerint, perlcnbcre.Nam ira rcdiùs meam fententia exponcre pof-fem. Nolui diuriustaj^ellarium detine-re. Benè valc. 15 Septcmb.annoi574.

Thomtg lerJano Medico^ loh. Cra-to,amp;c. S. D.

EA s literas, quas 8 Maij de valetudi-ne Dn.Berkes fcripfiftijiac hora ac-cepi. lubcorrcipoderc,cùm fim diften-tiflîmus, non modo valctudine I mpera-t0ris,verumctiam aliorum.Tum amp;nbsp;mca minime bonaeft. Sicatarrhus tenuis,vt ego exiis,qux fcribis,coniicio,vides generalem fcopum.Si materia mixta indi-cationesfuntmifcendx. In tenui rttare-ria nihil,prifertim cùm fufFocac,pidulis iliisdcCynogloiraconucnientius.Fiunt de 3 j. pillulx nouem, dantur tre^ kfora decubitus. Deinde vtilis bolus cum fy-r jpo de papaucrc,prçfcrtimcùm materia falia m lembaSi, vel des lambeud|a gc-

411 Epistolar. Medicin. latinam exaqua violarum cum puluere dragacanthi. Si mixta materia,diacodiu Montani maxime prodeft. V ius veroni-cæ in materia cralfa, amp;nbsp;quæ pulmoncs obfidet,præcipuè valet. In tenuiamp;falfo catarrho nolimadhibere. Diuerfioncs autem fiant perfriftiones, ligaturas, cu-curbitas,amp;c.Acalidis abfi:ineas,fiue lal-ledo fit propteradmiftionem ferofi humons,fine propter putredinem. ludico autem à fcrofo humore cire,cum fenbas de tumore faciei, lacrymis oculorum,amp; quod nulla lint febris indicia. Ad caput nihil applices,quo iucalefcat. Rofç,myr-li baccæ,coralli inpuluerem redadi fa-tis.ltem fantail rubn,oxymcl cum gummi ammoniaco dedi in materia cralfa.^ Hi.c omnia tenuis catarrhiindicia.Non polTum plura lcribere.Vale.il Maij,anno 1575.

Thorns /ffriiano Me^itco, Joh. Cra-

T ti^yamp;c. S. D.

QVantvm cxtuisliteris intelligo valdèpericlitaturtuusçger.Quan-docatarrhu.stenuiscraflefeix, ftatim ad icmper.atadcucnientiuifed fadum infe-dum

Liber Qv a r t vs. 4rj dum fieri non poceft.Mitto oxymcl có-pofitü ; dabistutoindecodofœnugrae-ci vel iulculo vnciam vnam. Purgabic pedus per fputa amp;nbsp;lotium ,etia fortafle aluummouebit. Habes etiain fyrupum de carduo cum additamento fucci calami aromatici,vt ventriculus iu'uetur. Si catarrhus forte defcendcret, cómifceas pulueres iftos,quos mitto,cum fermen-to amp;parumacetiaddas,ac capiti impo-nas.Profcdóingrauieftpericulo. Siex-pedorare cœperit, ftatim temperatis,vc decodo calami aromatici cum faccharo velmclle,dccodofa;nugraccicum ficu-bus amp;nbsp;fimilibus vtaris,amp; mungas ventri-culum, velapponasfcutum. Hæc pot fummoncre, amp;nbsp;fatis elfe puto Medico rationalt amp;nbsp;præfenti, qui videre poteft, Vtrum mandanti vel recipiéti membro magisfitfabueniendum. Habes Galcni exemplum. Rede facis quod aliü Modicum tibi adiungis, Detuo libromul-tó ante hoc rcfcripfi,mc cupere eum vu dere, acdeincepsmeam lentefttiam tibi aperire.Multa fortaffeinterea muta* fti. Certèpedis alia ed priuaia, id ed,

4^4 EPISTOL A R. MediciîI.

lt;|ux ab interna caufa oritur, nec morbi-dam exfpirationem habet. Eft tarnen multis exitiofa: proptereaquod muko-rum corpora malis fuccis rcplctaiamp; can-dcm aërisintemperiemferunt. Aha verb publica, in qua ex corponbus infedis emanat motbida cxfpiratio , amp;nbsp;relin-quuntur lemina huius in acre, qua: pro confticutioneaëris augetur amp;nbsp;minriun-tur. Hxc criam fanis corponbus, amp;nbsp;in « quibus nullum eft (ymbolumji eaattin-^ gam, perniciofa. Licet agens no agat ni ft in pattens prædi^ofttum. Quibus aut^ modis alia corpora tnagis,alia minusdit ponantur,videndum. Sed de his nunc Aonpodum cogitare,cum hæcfubitb,amp; ftansquafi pede in vnofadeundus enim eft C^rar)lcnberem.Bcne vale, ^o Maijf Anno K75gt;

Thfirntt lenia^o AfetJico, /»h, Cn-t0,(^c. S. D.

BE NE fecifti qubd hue tua ZuT^xzaft mififti. Refpódi breuirer, Cur enuu m 1111is VC rb is a gc re c u m M e di co. M ul-tæfunt caufæ,quæ medomum reuocati «çpotiùs retrahunt. Vnnam ante diem V^ncris

LiBE R QVARTVS- ^Ïf Ventris difcedcre 'pöffchi. Video Baro-nem in eo efleVt rnc detmeat. Nondu-bitoviuin vfus aloë roüirx plurimum fit prefuturus, fiad 51 ß- 9 ß. myrrliacnd-didcris. Radieem pxonix maris à loa-chimo Camerario habere porcris. Vn-gulæalcinæparticulam adrera. Fnetio-nibus matutinisvtaris. Itemlocionibus pcdümanecxdecodobcthohicse. Ah olcnbus abftinendiim. Vinum paredfi-mèbibendum. Dedccodote coginre velim. Bene amp;nbsp;féliciter vale. ijApriHs, Anno 1577.

ZHTT^a, quotum in bifcelitfrismcn-'” , tio fada elLban'lunijquæ fequuntur;

’in nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

f. (Jl'lo^leratè iußißi 'ut carniboi! vefcereri J^idex earum vjupericuU ? Su»t »e ^Uit da abmeta tpfb iif'icinyx.f^irl'X. noxia?

f. Sterr^utatanaan ct)Kfera»fiamp;^«^acria? i. r«mi(f^ aa noceaf ? letuno xe wl rep left ^, ventriculeirntandta?

4. Omutbue ne pror/ui oderat is abßtnendu? S. Fumm èfuccino tn accentene a» cenducat ? ^. Oleufn/ucctMAn^mtpeJ^ttcumJrudluf

4îtf Epistola R. Mèdicim.

7. liufa o(/orata,velacef0 tufi an carpu 'i^tl ^inaaüi^arideheaf?

X. rty/t feciiû,a» crehro,'vel hû in annû^'^f confùeuiùeraripe^it?

jf. CficurhituUfepe ne repcfenda?

20. Lnna mutattones an chjernand^e^velpef’ fime/cen^i^?

t /. T^intpaa ne 'Vehefnentierihei uteniiunt cathariicûjC^ijuoiff^ pragre^iiendu^ wl cfyjinatafu^ittam acnora?

t i, ^^lii âe Thermo ,ßiJatorio Laconidt vel lahro fen/ien^/uns?

Jj. Sua^iei nev/um Ligni/anâ/i?

i^ f^enm pror/tü ne abdicanda, vel^utd tempm minus noxium?

J S. Paonia radix amp;nbsp;grana quid virfum hi* bent?

t i. M.f^ntonq CortuJi remediam: Panef» alhißimupnmum efitrno exemptant param firmen/atam calçntem wß Vitree include, j^quam évapore co/t‘ denfàtocollige. Eius’^iùi.acape rn-guû vel dentis mater is lupi puluenfa^ ei ^ jü. leianodetur. SanabUeseph leptifos^ait ide) ctri^unè curât, ^id Videturs'

17. P't9f

'. Liber Qy,a bl t v s. , 4.1^

^ 7 • f^tor veteriJjrupo de ficco cardui^doKeti recent em con/cere poßmtts. Poteß ^é aijuafni//efolÿ ferr»ï/cert,vel ïambe-do Jumt?

i S. Thertaca gaande ^ t^Koties vtendum^ ■ ^igt; • .^amdiu cura conttnuanda?

• 20 . K^in fila fiama/ufficiensfit nota 'aamp;n» j móiw jn Êfilepfia?

• 21 nbsp;nbsp;nbsp;ii^i^d alend^m vlctti in pede^fi quid eni-\i pla/ftcum adbibenditm^cftm ha^enui lt;^iVA«'igt; fola lana carptafirn vfiu?

Refponfio ad ZuTtî^taè praecedentiâ* ^^^^y.D. lüh*CratonisaKraft-hcinijScc.

t\ \ Camihui Moderate te ^efii volui y ficut ül mnibue, qu^e plurirnam aßmentipræ-MW', bent, i^gnina mala eit, amp;præ/ertint T v epar cum capie paratum ^ficut ernnia qua caput repleut.

• 2. nbsp;nbsp;nbsp;Stematatoria non profint j niß in aceeß

- ßonibus. ?{am cerebrum quitte con-coquit.

h t^omitui cóabluenócet.Spontaneuietiani

• 1 nbsp;nbsp;nbsp;. , caputpergrauat. Sed camper confin-fum à ventricule cerebrum afficitur,e)C . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dd

418 Epistolar. Medicïk.

. accideatifgt;lurimùgt;» prodeif. ’• ^. ' No» om/litui odoratü ahßinendum^ßJ ^M capufre/tle^t. Odor rutte, amß, carui,^c.lgt;o»ui.

• f. nbsp;nbsp;nbsp;In acce^tonefumutßtedni adiuuat.^M di^ipai vaperes, d^ obfiruciareßrah fExtra paroxyfmum Ledit.

• f. nbsp;nbsp;Oleoßicctni abßi^endu cenßo. Caterù/n fiorbicuh ex gutta v»a olei ßecini, à“ gutta aniß cui»ßecharoßerent, »off improbarem.

• g. nbsp;nbsp;nbsp;Eu ta odor at a car pit, ite»f ßina adbibi-ta,etidmcumacefoco»ductt. -• /. nbsp;nbsp;re»a ficfio rat tone plenitudivß proddf.

Perfe »o».Si in vtclu cauebu ple»itft-di»em ßafit if er itfimei 1» aa»e ve-»af»ßcare_j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^

ƒ. nbsp;nbsp;Cucurbitid^ poßunt fingulif menßbiu

appiicari.

10. Lu»æ mutattones non tpuidempertime-fiends,ßd 1» tis cautius agendum.

t /. rehementionbits cat bar tic is te vti »0-hm. Cfyfmata fufficient. ..

/^. De Thermarum v/u longa ambages Tu-ttam ItaU probant baud ßio tjuam re^e. . .

tj. Nb

L I B E K QvARTVS. 41«)

r3. Nihil velparam valet Guaiaci ligKum^ nifiad corporis habitum miauettclut». Ejjêt tarnen iHins vfns cam lig querctni condactbUis, ' t4- renus modejlif^ima.

15. Paonu maris raelfcibfts muit urn tribuo, No/lra nihil. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.» ^ ^. Cortafi experimentum nun^ua^m expertos. Tutb vtipoter is.

i 7. Sj/raptim car dut, amp;nbsp;èficco violarum, a-quamille/ol^ poteris admifiere.j4lt;juA fine hi è peeiiculis ( caput i^onachi appelant) elcßtäataplurimism in afiatt proJeU. ^^. Thertacain Nouilunitfimelvtaris.-^if. Curafemper tibi cura erit, ^0, De netis nolt félicité cogitare^. ^i. De vlcere agarn in praßntia , volonté Deo,(irinfiiciam. Nolivtificcanti-bus,quia confoltdant, vt lanacarpta,' fed mundifecantibus.

Thema 1er dan o Medico, loh. Cra-to,c^c. S. D, VEre vfurpoillud Poets : f'iuo e^uidéjVKamf extrema per om Dd 1

410 Epistola R. Medicin.’ ftiadaco. lacui enim trimcftre,opprcf fus cacarrho amp;nbsp;febricula lenta, ac torus macic contabui. Augeturnücfebris,amp; vires languidæ dcficiunt. Iraq; cogitare porcs, quàmadfcribendû firn idoneus. Viuolam non ego, fed viuit in me Chri-ftus. Baroni autem optime de me meri-to,amp;tibi amico chanflimo morem gc-ro,arq; hçc(cùm vixfuftineamlaborem

1 proterendævocisjdido. Vcrèautéamp;ex animo affirme, mihi propofitum fuilTe omninóde vfu ligni Baronem monere, fimulac certialiquidadmcaslitcrasmi-hi refcriberet. Ideum nunc fitfadum, omnibusmodis fuadco, vtGenerofiiTi-mus Baro ineuntc Aprili decodo ligni Guaiacini vtatur.amp;fquadraginta diebus ita,vtfè abdincat ab acrc,amp;iis reb’jqus ventriculum'lçdunt,quas nunc nonno-mino. Vidusranonoprorfus tenuis fit, fed boni fucci,amp; in quätitate pauca.Paf-fulas quoridiè ante cibum afiTumat, etia priufquam lignum bibere incipiat. Vc vehementer purgetur, propter infirrni-tateminteftinorii amp;nbsp;ventriculi, vix pof fum efle author. Velini tarnen ca medi

camenta

LiBER Qv^ARTVS, 4H camenta adhitcrijquibus me vfum non ignoras, cum in obftrudionibus, amp;nbsp;viis nonpatentibus,fed humoribusicpleris, vfum ligni tutum effe mimmè Medico-rum omnium fit fententia. Si non fans purgabunt,reireretur,provt bumoribus corpus redundare videbitur. Ad vniuer-farn curationem ligni xv.vel xviij.lib. iaxis futurasarbitror. Infundanturautem xv.vel xviij.librxinollainagna,aifufa a-qua calida,amp;:fcructurloco frigido, atq; itadeinceps pro libra vna ligni macera- i ti affufis aquælibris xv.amp;ad remanentia ix.velviij.librarüdccoóti pro prima po-tione vtatur. Ad fudorcs inter initia non •Vrgeacur. Sitibividcbitunferucns aqua ligni, transfundatur ilatim poft cotlio; ùiem in aliam ollam, amp;nbsp;iniiciatur vel bc-tonica vel veronica. Pro fecundoveró decodo.vnciq duç ligni ad iftarn libram iam decodamaftundantur, amp;nbsp;ad rcma-nentiâxv.lib. decoquantur,adiiciaturqi in fine decoólo aliquid paifularum. Errant longè qui decodione prima vires ligni exhaurire fe pofte arbitrantur. 1 ta-quefecundum decoótum primo intcr-

Dd 3

'411 Epistola R. Medicin.

diun fortius eft.Id fi aninnaduertcris,ab-•ftinere ab vfu recentisligni in fecundo decodopoteris. Primis decern diebus lente procédas,deinceps quindecim in-ftcs,amp; rurfusquindecim vel etiam dece paulatim definas. Vtal«us toto iftius cu-rationis tempore fit fluida procures.Mi-bi beneficio D E i haélenus tua pruna præftiteruntquod optaui. An deinceps prorfus viribus iacentibus cfficacitatctn Êiiquam fint babi turanefcio.Poft deco-dum ligni ventte inungas cum vnguen-to noftro ftomachali amp;nbsp;adipe gallina-cea. Applices emplaftru de ladanocutn fpeciebus aromatici rofati cópletis,ad-dltacera amp;nbsp;oleo rofato. Exhibeas iam nuncinterdü optimam myrrhä. Quid præterca monerem nunc non erat. Si Epilepticus quoq; tuus ligni decodum curn ligno vifci quercini prçparatum bi-bcret,certc plurimum illi profuturuni exiftimarem. Cogites,amp;fiquidpoflutn illiuscaufa facere,moneas. Cupioomnia. Plura non poflum didare. Si vires fi-tient,aliquid Baroni referibam. Martij die ^. ij78.èiedo.

Liber Qvartvs. ^tj ^Pairular.svj.

Flor.borrag,

Violar,

Cufcutæan.p.j,

F. horum decocho in q.f. aquæpurx.

^Colacura: tb ß. Infundatur: zvx Rhabarb.inaquacinam. ma-

'u Gcratijj.

FoI. fen æ fc 1 edoriim 5 v.

Stent per nodem in loco calido, amp;nbsp;rur-fusmaneebulliant : ^ Forriflimx ex-preffionis diligenter pcrcolatae §iiij.

Mannæ Calabrinx ^j ß.

Addaturaloës rofatæ ad reprimendam dulcedinem mannæ, amp;nbsp;propter vermin fufpicionem 9 ß. Mifc. Prins tarnen fumât præparâtia,vt decoóliim radienm cichorij, amp;nbsp;vefperi, quæ diem purgatio-nis præcedit,Enema ex iure gallinç pin-gui,in quo decoquatijr veronica, addi-tolaccharo.

Thmæ Iorda»0 Med. Toh. Cra

te, c^c. S. D.

AE G R o T A T iterum Baro. Quid putas?Eft ne tanta articulorumim-beciUnasiEUnc tammtempcransjvtvcl

Dd 4

414 B?istó’l'ar. Mé Did H.

fubito tantam humoru copiam cumu* let,vel quod ego puto, Fundutur ne hu-jnores vmo,venere, vel iracundia? Ego caufam exirtimarenohpoffum. Hippo-eratem putotç acccpi(fe,etiafinonfcn-bas.Cuperem meliorê verfionem. Earn nn Aubrius datums lit nefcio, Quidam contra Fernelium fcripfit,Mufca m Ele-phjmtum.Putarpeftem folisfrigidis cu-Tandam.Profeétó qui m pefte, nihil prç-t iet Qbftruftionernjputredincamp;febtem agnofcut, multismodiserrantamp;nocét, Præpotensiîlaçauf3,vtGalenus cam appellat, communemmedendi rationem planeeuertit. Occultam illamvimçœ-Ïo ortam cum Fernelio non tueor.Mor-•* bidamexfpirationem præcipuâ caulâm ftatuo. Etfifciofepè peftes non folum totasciuitatesjcdregiones fubito inua-Efle. Sed hoc fit vel propter aëris vitiu, cxhalationes,aquas3vel çibum,vel com-munem caufam corpora prædifponen-tem. Verum quomododilabor iniftam difputationem? Quialibétertecumper literascolloquor. Romteiarn magnis pi un tri bus propofitis remedia contra peftem

Liber Qj^artvs. 415 peftem quærunt.ln Dei amp;nbsp;natura:arca-nis fingulare amp;«?«ptTii'latere puto.Narri caquibus veimur fæpè fpem fallcre ap-paret. Lçgifti ne aliquid apud veteres de viribus Monoccrotis. Ego nihil me-mini. Et Turcos nüc novti vel bolo,vel terra Lemnia audio,cùm tatopere com-mendet Galenus. Bezoar in pefte paru conferre animaduerti. D e v s amp;nbsp;Immanuel noftcr lefus tibi ^ tuis hüc annum benigne fortunçt, Pragx,Kal.lan.anno 1580,

Thoma lordano Medico, loh. Çr^ to,dgt;'‘c, S. I), MI Iordane,qux fint cauçda iis,qvt Herculeo morbo affligûtur,nofti. Ægrum veto tuum non earn adhibuifle cautionem,quam debebat, tux literx 6 Febr.datæteftantur.Obiurgarcmillum grauiter nifi ægrotarer, Devm oro vc i-pfum coferuet, amp;nbsp;ne ille fibiipfi défit fa-cito, Putome tibiferipfiffeiniftomorbo,eparperdicis in furno ficcatû amp;pul-uctifatum, commendari ex aqua millc-folij. Quidamranarumepar hoc modo in noua alla prxparatum laudat. Remc-

4tlt;$ EpisTOLA^. Medicin.

dia nacuraliain hocmorbo,ficut omnibus, in quibus diuinum eft fecudum fe-nam diuiniauxilijimplorationem, ma-ximi ab omnibus ferc fieri animaducr-lo. iDeTiuirercâcæftimant, qui mu-miatn arbitrantur. Eit enim vcriflima Muraia,amp;quidem ex humanis corpo-ribus,conduisThure, myrrha amp;nbsp;aloë. Vnicornu nonrcperiri in noftris regio-, nibus cernflim’lum. Vna pars elle cornu punefado.alceraex olie. Pelluntau-té ifta ad extremas corporis partes, hu-mores amp;nbsp;fudores mouent. Idcó in afië-dionibus cordis (vt exiftimant quidam) conferre vidcntiir.Hçcautcm visctiam in cornu cerui confpicitur. Ac credas mihi primas iftas culptdes in cornubus ceruinis contra venena plus prodefTe, quam vulgare vnicornu, quod nihil aliud eft, quam dens Elephantifeu Ebur. Lapidcm,quem mififti,adduci non pof-fum vt fententiæ illorum,qui àferpenti-bus conflatum eireexiftimatjaccedam. Arcefabricatu cfle,ac, nc quid diffimu-lem , verticillum feu fpondylum puto, quem mulierculxfilaductntes fuio ap-

Liber Qy art vs. nbsp;nbsp;417

plicant. laciiicaliqiiandiu fub terra, ha-que cum fit tcftac«us,lapis videtur. Alter veto lapis, quern minifter oftendit, qui in corde cerui repertus eft, quidda cum lapide Bezoar commune habet, licet neq; forma,neq; calore cum refcrat. Nam is quoq^ad hunc modum incru-ft*tus eft,neq: dubitoquinaduerfus venena profit. De Sapphiro nullam habco experientiam,oculis prodefle fcio, amp;nbsp;ad metum oculis pueroru, qui variolis aut morbillis laborant, ne ab us infeftentur, facere. Recitätur alia ab iis,qui de gemmarum viribus fcribunt, verum mihi no funt explorata.Cardanus muîta in libel-lode gemmis commémorât,cum nunc admanus non habebam. De Chalcido-nio quod fenbam, non habco. Sunt qui fanguiuem,calefadu in manibus, (iftcrc exiftimcnt. Fungo ceruino ad veneua quidam vtuntur,fed plus ad venerea valere,amp; proprerea affcruari conftat. Meu oleum vitrinli vobis non eft defuturutn, fed quantum voles, amp;nbsp;quod laris eft vta me accipias cuvabo. Sunt iam odode-cimannicùmilludfadumcft, amp;nbsp;nunc

4^8. Epistola R. Medicin.

plurimis prodeffeanimaducrto. In hu-midioribus corponbus vfus cil tutiflï-mus. Sed paulólkciora minus crebro aflTumeredcbent. Tu fingulis feptima-nis bis vel ter rede, amp;nbsp;magno, vt fpcro, commodotuoeovteris. Sedvidenein parum reótè fadü incidas. Nam, vt pro-mifi,prius mibi, quam tibi dcfuturü eft. Vfus dccodi veronica: nihil melius ad dolores à calcu!oortos, Idépræftat fuc-cus infpiffatus.Exprimitur ex herbaco-tula,amp; cum faccharo ad fpiffitudiné cq-quitur, amp;:inpillulasredigitur. Sûmes ante cibum, Si dolor vrgct in labro vel ledo calefadus, decodo veronica: bi-bes, amp;adhibebis emplaftrücx cancris. ' Quodfitcancriscodis amp;totufis amp;co-rum fucco exprelfo, panis medullaim-buta,addi tis oleo violaceo amp;nbsp;vitello oui, applicetur hocrenibus. Hederæ etiatn rerrefttis vfusincibojamp;iufculiscomen-datur,amp;fomnum atqj vrinam prouocab Vretcres inungi potcrunt oleo fcorpio-num , amp;foueri raphanovcl rapiscodfs cum adeft dolor. Inleßiones in labrum no probo, propter dolores podagricos, Domi-

Liber Q^v a r t v s. 419 Domino ftniori iammeam fententiam fipè de iftis detaugationibus oftendi. Remédiafngidanon funttuta , licetea catarrhus tenuisrequirat. Calidapror-fus non profilnt. TuufTimum el iet à ni-miofermoneabftincre. Scd plura hac de re alias. Bene vale, ly Februar.anno 1580.

Thema ler^iano Meilüe, loh. Cra-to,ç^c. S. D.

G Rat ï s s i M v M mihi cffetuumli-erarium officiü, omnia^; grata mihi temper à teaccidifle, veriflimum eft. Heriautem pernefperi nias, tyuibiis 28 diem lunij alcripfifti,Glatioin Rucuria-num meum perlatas accepi. Veni hue nudiusdecimus tempeftate horrida amp;nbsp;valetudine minime firma. Quam veró firmitatem hac xtate fperare pofllmus, in qua vnum illud animo plane obfirina-to nobis perfuadcre debemusgt;nos eó vils beats vicittiores efte, quoad exituni huius vils amp;nbsp;fepülcium accedimus pro-plus ? Vt quod fupereft sui abfqgt;mole-ftia,quemadmodü mihi prccaris,tranfi--2am,cum vel corpus tot morbis afflidd#

45© Epistola R. Me nie in. vclfeculi noftri miferias intueor, pollh ceri n»ihi no debeo. Veram enim illam querela efle ftatUO,:nüsnv«/öygt;iii7rtf ov^^ipofji. Ad meas autem miferias hæc accedit, quod in tanta virium imbecillitatc pro-pemodum perpetuódecumbendum,8C iiquidfcriberevolodiólandumeft. Æ-gre pedes officium faciut, amp;nbsp;tremebun-damanu, perpauca abfq; moleftia cxa-rarepoffium. Præferipferam nuper cui-dampueroemplaftrum future corona-li apponendum.lstcntatismukisrcmc-diis,beneficio DEi,conualuit. Pharma-copcei coniunx cmplaftru hocaliis puc-hsepilcpticis adhibuit. Itaq; tam mul-tus de eo fcrmo,vt etia fenes bono fuc-ceifu vterentur.Eritcumhis defcriptio, qua ante triginta annosinfeemina Polona curandafum vfus,amp; diufinèoblituS; anp cum à me confilium pro pucro pc-tcretur,inillam incidi. Francifcus Val-leüus Dodor Medicus in Academia Complutenfifuit. Mortuum ante multos annos puto. Leges de eo in proce-mio libri, quæ mihi comperta funt. Ad-modum ingeniofum res oftendi t. Neep dubito»

LtBÈR QvARtVS. 4JI 'dubitOjfi longior vira ei contigilÏer.quin niultainfuo libro eincndacurus fuiirct. Ego inakeriuslabore hunclaboremfu-merc volui. Mitto lt;h7y/M typogra

Spcro admercatum autuinnalem pro-dirurum.Baronibus veilt is bené precor. Ego podagricis nihil niü reólain vidus rationem confulendumarbitror. Quac enim medicina vebmatenam illam ex-haurire,vel calorem roborare poicft? V-fum fomentationis ex decodo myricx cuidam valdè profuilfc feio.Sed alios iu-uiffe parum.Thermx calorem nanuum adiuuant, verùm fuahumiditate membra relaxant. Vtinam Nameftius vefter heros à me iuuari pc ffit. Nihil eft quod magisvelim. Si panlo valetudocflctfir-mior,atq-, is in fuo Brundulio,eum inui-fçrem. Sedvereorne è Bohemiapeftis at.Valdè magnç amp;nbsp;frequentes in his quoqi loeis cluuioncs nobis malum mi-nantur,amp; tranfeunt fxpe qui Praga veni-unt,vbi fæuirepeftem multorum literis nunciatur. De olco Solis multos gloriose loqui audiui, verùm ita confici potfe, vtverèolcû fit, amp;humanis corporibus

4)«- EPISTOL A R. MEDIClNi conuenienSj nunquam mihiperr.iadcn panar. Lapis autemphilofophoru muL torum ingeniaamp; opesattriuinNec piaster vnum, qui dcilliuscopoßnonefcri-pferunt, quenquam lapidem iftum pa*^ rafle cognoui* Vcro hoeeft confenia-neum,imporfeóliim ad quandam perfe-dionem pofle dcduci» Sed an lapis Phi-lofophorum(id quo chimiftç de eo aflir-mant)imperfeda metalla perfeda red-dere queat,haudfcio. Sæpè in paruo lt;^ pere quasdam quad pcifcdionis fpecies oftendi poceftddem fi in magno tentesj fomnium videbis. Imó vixvnqua iimi-lia claborantur proprer caloris amp;mate-riç diflîinilitudincm.Q^ç igicureft ftuU tina in iftis defudate. Antimpnio alboj cum rationem, qua fudoré m ouère pot dc,non videam,amp; mihi illa cum ThciiaJ ca commiftio fufpeda fit,nunquam vfus fum. Scio autem te eapietare elfe, vt no velis alteri nocere. Proinde fl üs ptofuit, :qmbus à te datum eft,ipfè periculum de cofaccre potcris j vel quamptimumad amicumillum tuumfenberei vtmodu eonäciendiintégré tibi iigmheen Non fun 6

LïBER O^ARTVS. 4jJ funt mihi Theophrafti libri ad manus, nee fi eflent poflem in illis quiequamje-gcre.De fpintuantimonij quid refcrib# non habeo. Nam de vfiiillius nihil plane codât. Retinebo igitur apud me donee aliquid eerti cognofcamus. Magna médicamenta ede oportet, quaimexi-gua quantitate vim maximam exercée. Ne igitur naturae vim afférant videndû. Tarnen nô video fi antimonium album per fe eft antidotus,cur antidoto, videlicet, Theriac« mifeentur. Sed vtcunque fit,ea fideamicum illum tuum effe fcio, vtnonvelittibi nocere, proinde femel facere periculfi, atq; de fiicccffu quam-primum ad me feribere poteris. De ex-tradocalamiaromaticiarbitrot me voS monuiffeomnia. Vtor præcipuè inaffe-diombus ventriculi amp;pedoris cum intempéries eftfrigidacum materia craC faamp;tenaei. Actunequidemnondiffi-cultatem fpiradi amp;nbsp;codionem plurimu Valere,amp; longèalia medicamenta fupe-tarecognoui. Calchanti oleum totius corporis habitumpcrmeat,putr#dinetn tollit, amp;nbsp;humiditates fuperftuas confu*

4

?454 Epistolàr. Medicin.

mit. Hoc minus crebrovtaris,cum fe cxtenuari aliquomodo Icnbas. Non de-futurum tibi eft, ctiamll ipfeeo nonabundem.Nam nihil mihi tarn eftcharum in omnibus rebus meis, quod no liben-terad fuftentandam valetudinem tuain velim impertiri. Bene vale,amp; litcras tuas admemiitcrc nonintermittes. £ Ru-curianoi6 Iulij,anno i ƒ 8 i.

^ Succinialbi.

Thuds.

Maftich. an. 3 j ß. .....’ »

Galbani.

Opopon3c.an.9j. ^o-qihA

Vifei qucrcin.j q. ’ U.f idv.óF

AmbraJgr.vj. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;)''(;*) 171 mdl

' Mufch.gr.iij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.r.,

Sem.pæoniæmarisjfl. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' quot;^

Ladani jj ß.

Olei nucismufchatçparum,afpcfga‘ fur pulucrc cubebarum, amp;nbsp;extendatuf inaluta.

C^.C^fartino'Weinrichio Fraffß.

Joh.CratOy^c. S.D.

GKATVLATiodereditumeo tu«, amoiis in me amp;nbsp;humanitatis plenif-lima,

Liber Qvartvs. 4^f 'fima,tam mihi grata atq-, iucundafuit* quam folent efie omnia optatifhmæ mi-hiq; chariflima: bencuolenuæ erga me bonorum virorum (iocuméta,maximè cum fciam, ab animo mei perquam ftu-diofo^coq-, integerrimo proficifci.DeuS tibi pro egregia hac tua voluntate libi tuisq;benefaciat, bonisq; omnibus cu-mulet. Ego certè quicquid in me eft,ita in tua poteftate cro, vt me optime tibi Veile facile pofliÿ intelligere.De libro ad me mifib magna habco gratiam,daboqi operam vt te iU7ilt;/k!pu aliquo rémunéré* Ad qu^ftionem tuam quod attincr,ma-lo,vbi ad me veneris,coram tibi fenten-tiarn meam de ea exponerc.Nuper cunl Senatus idem rogalTet pauca hçc fcripfi: Etfi maius malum effe videtur, quam vt ! tiaturalibus remediis tolli poffit, tarnen cum appareat!^')^M/wA,vcl potiusAWTOsuin» cfreepilep(iæ,adhiberéea remedia,qu2B t cpilepticisconferunt,prognofticoprins prolato,periculum elïe ne vel cum mof-bo vitam finiant, vel omnium membro-rum mftrif confequatur. Purgarem initio corpu$,prius tarnen exhibito lyrupo

Ee x

43^ Epistola R. Medici N. defucco cardui, deinde reda villus ra-tionem præfenberemjae ne quid prastef decoftuniligni vifci quercini, atq; cardui biberent,ordinärem. Exhiberé rändern vfitatospulueres,quidanturcpile- 1 ; pticis, atq; pcriculü etiam pulueris cuin cinnabari natiua faceremdiquid hçc remédia prodeflent ad alia deinceps de-uenirem.Pieces etiam piornm huic cu-rationi plurimum adiumenti afferrent. Hçc turn fubitó exaraui,fed cum cafum ipfum tcpleniflïmèaudiuiire ex iis, qui iiheviderüttrifteillud fpe(ftaculum,in-tc!ligam,coram,vtfcripli,colloqueinur'. Tu vt quàm fæpiflîmè mecum eftc pollis vide,neq: id mibi modó gratum forc confidas, vertim tibicriam nó iniucun- I dum autinutile. Synoplînfcbriû,quani I tibicommunicaui, quamprimùm retu- j lcris,faciam,vt pleniorem habeas. Bene 1 vale.

mï.tj^/ani^n} ''^eiarichiojlob. Cra-to,(^c. S. D,

EX. Illuftn Domino Dudithio,cui te innotuiffe eft quod lçteris,incelliges, quo in loco hîc resnoftræ fine. Egoina- ' ' xitna 1

Liber Qværtvs. 437 xima contentione hocegi, vt ex Aula tandem dimitterer, Cæfar contra fum-roa dementia me rctinere, dum in Au-ftria eat fuauinîmis amp;nbsp;humaniffimis verr bisftudet. Iraq-,cum ad Monauium no-ftrum fcripferis, liuc te venturum,fi feiles an me offenfurus ßs, id tibi fignifica-tevolui, fatisfaciamq-, voluntati tuxex animo, modó ne vitra hune menfem jp-trahas.V aletudini fororis tuæ in-^TO^.fcd nihil periculi eft, nifigrauius quiddam fubeft,quod fubticuifti. Fiunt dolores capitis plerunq; per cofenfum , 2e in fœ-minis prxfertim , ventriculi amp;nbsp;vreri. Quandoper confenfum ventrieuli,rum d.olet ferè pars anterior •, quando vtcri confenfu, dolet pofterior. Quando ab vtero eft per confenfum, non eft curan-da pars illa, qux dolet, id eft, caput, fed membrum,àquooritur confenfus : fi à matrice, proprervaporum afeendentiû copiam.Ergomatricifubueniendû,amp; fi obfti udiOjilla tollenda amp;nbsp;aperienda eft: fi vêtus intempéries, turn etia vêtus ma-lûeffe coniicimus.In veteriporrô mor-bo femper eft rcmediis lenibus, diutur-

Ee 5

450 Epistolar. Medicin. nis,amp;; paulilpcr fubtrahentibus amp;alte-rantibu«; vrcndum.Si à ventriculo dolor eftjiucdcmr vel vomitus, idq; (ubito, fi-cut grauiflîmos dolores dentium vide-rnuslubito, ümulac euomit aliquis,colli. Si à crudirare ventriculi eft,iæperan-da cft quies,{bmnus,abftinétia, amp;nbsp;robo-randus ventriculus aut £otu,autinunât« one. Focus poteft fieri ciufraodi:

^ Korifmarin.

Menrhæ a.p.j.

Rofar.rub.p.ß. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’■

Decoq.invino f q. amp;nbsp;fomenceturventriculus humedaca fpongia cum deco-do, fed exprclfa incerduas quadras. Si caput per fe doler,no cóquiefcec dolor, nifi maceriaad aliquam parccm deriue-tur à natura,vel eademeuacuetur, Eua-cuationes capitis non tentandæ, nifi vel beneeuacuatototo corpore, vel medi-camentis paulatim cducentibus, eaque funttutiora, ac rede danturante ccena. vel pofteœnam exiguam amp;nbsp;parca,quatuor horis ante,feu hora decubitus.Fuit hoc Fernelij fecretû, quod muleis pro-fuilfe aiunt:

y Aloës

Liber Qvartvs. 4jgt; l^ Aloesrofat ^ß.

Sp.Eleft.dcgemmis^ß. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

Mifc.amp;refoimenturpili.N.vij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Sumaniur aut, vtdixi, fern per diebus al-ternis. Deinde amp;: caput rede expurger' Si tutôpapophlegmacifmata, inter quæ (utifTimum cilvri iftogargariimate: t

^Origan. Rutæ, HiHopi, Ronfmarin. a.m.ß.

Rofar.rubear. p.j. Pyretbri 5 iij.

Zinziberis 5 j. Decoquantur in libij. aquæ purxad decodi confurntio-nem mcdiam.Colaturjc exprelTx amp;nbsp;depurate addcaceti acerrimi q.C amp;nbsp;detur in vitro. Hec iube vt diligenter vfurper, additis iis cautionibus,quas addidi. QiK fi grauioribus remediis dcinceps opus fuerit,maturcmemoncto.Vale,amp;foce-rum tuum ex me faluta. Dab.Pragæ Kak Nouemb. An.1581.

C!^ f.G^Î4rtt/io ^^eÎKrichio Joh. Cn-t(gt;,amp;(. S. D.

MVltvm dinq;Beniuenium,dqmi-âdis morborûcurationibus,quæ-liui 111 bibliotheca mca, neq; vllisvefti-giisreperue potui.bed 'pa te dus led 10, Le

440 Epistolar, Medicin.

nemexpetere animaduerco, iteruatqi iterum curabo inquiri, amp;nbsp;nifi qiiis eurn abftulit, quod in multisconqueror,in-Uentum ftatim mitram.Nunc mitto ma-gniiUius Philofophi corra grauifbmuni Gemianiç noflrç Philofophum difputa-tionem, in quibus fané eft: aliquid, vr’vilt;' debiSjquod non prorfus confidcianone indignumvidetur. Tu capita accurate cofignato, vt folcs, amp;nbsp;ad methodu tua® rtuoca.Quod ad catarrhos attinet, quorum in priore tua epiftola mentioné ta-çicbas,illud cogitate te volo, amp;nbsp;in catar-rhisamp; fputo fanguinis,non fatis mihi tu- î turn viderinirniu diu amp;nbsp;fepe eclegmatis Vtigt;quia non ta illabunrur pcftori,quani ventriculum amp;nbsp;epar débilitât. Inde cru-ditatibus audis caput magis repletur, amp;nbsp;obftrudiones proptereclcgmatumdul-cedine, qua:facit vtfimul crudihumo-res attrahantur,fiunt,ac no raro ita temperamentum epatis corrumpitur,vt hydrops cofequatur. Iraq- tutius eftin ifto cafuvtibechicis,quæinorerctinétijr,ô£ fumis,vtex tuffilagme ficcaamp;r timibbus. Inpauperum curauone,qui çolicis do-loribus

LiBER QjVARTVSi 44^ Ibribusinfeftantur,album teraturcü file, amp;nbsp;vmbilico applicetur. Si dolor eft ex ventofitate tantum, foluitur recondiro milioinfacculoamp;r calideadhibirojn flu / xionibus obferuabis materia fçpè mixta efte, amp;nbsp;maxime ad tenuem elle in cura-tione refpiciendum. In craflis fluxioni-busN. adhibuitdcccdumhilFopiamp;ru-tae cum melle pro gargarifmatc.Id rede fit in crafta materia,quia valde abftergit.

V tatur aut ifto decodo ^p garganfmate:

* ^ Furfur,tritici m.j. Decoq.in aqua pura,addito mellc, amp;nbsp;bencdclpu-metur,vbirefcderir, percolctur. Vulgo inprincipiis fluxionumvtuturtali,quia femper in principiis fluxionum aftrim gentia vcl roborantia funt adhibenda:

^ Aqua:prunell. tb j,

Diamor,

Dianucum a.^j ß. Mife,

Vbi graues funt cxulcerationes ad dc-tergendum admifectur mcl,amp; inrerdu vna vclalteraguttaolei vitrioli. Oleum cnim vitrioli mclli commift im ita,vt ad vneiam vnammellisrolati gutta vna vel altera adiieiatur, plunmum in vice ribus

44i Epist. Med. Lid. IIIL orisamp;ging’uaru valet. De Podagra nil-: per tibi muifa communicaui.Dolorem' pod.igricnm Cedar,amp; cito ad maturiratc perducit, fi vitcllus oui mifccatur vino, amp;nbsp;tcpidèapplicetur.Vfitatum rcmediû eftapplicare, pane album imbutumla-^tc,cum vicelle amp;nbsp;croco cómiftum. Sed quia relaxât,amp; fluxioni quafiaditum parat,non tutt.m iudico. Omnia veto qua indoloribus adh)bcntiir,priuCquara fic-ccntur,dctrahendafunt. quia (iccatacu poros obflruanr,dolorem auget. Tu veto ngt;,uan‘nwgt; Montanicarum ledionu, quam adeó féliciter me Authore in ma-nus fumpfifti, amp;nbsp;bonam carum parte in optimum ordinem redcgifti,ne depo-nas,etiam .Kq; etiam oro. Mca opera fi egebiSinuUibt tibi decro. Bene amp;nbsp;féliciter vale. Anno 1585.

ff/füüirij^farti FpiJIo/nrur» Me^ianaüitmt

SVC-

CLARISS. riRO, D0~ MINO,

D. Andrea Avrifabro, Vratisl. Quondam Illufthls PrincipisBoruffiaci Medico digniffimo,

Ef fiunc primum ßuii/ü c^ epera,

Lavrentii Scholzn Med. Vratisl. ta lucem et^tia.

NoBILISSrïvIO ET CtA-RISSIMO ViRO,

Dn.

CAROLO CLVSIO

ATREBATENSl, '

Philofopho,Medico, ac Boranita®

noftri temporis cclcber- tx^x

. rimo,' v ^Vi»

t^mico fio plurima ac perpétua objeruantta colen^o,

LaVRENTIVS SCHOLZIVS'^

M E D. VrATISL. Ai^«'

Hiftoriam hanc de Succino, Cya- ^ï ccrxamicidx aaCa, nbsp;nbsp;nbsp;gt;- zo*

D. D. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x» • «

Ï'5it;dqz,tt/., B nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘*^

• nbsp;nbsp;nbsp;. , v«-LAV’

44$ LAVRENTIYS SCHOL-zivs Med. Vratise*

Omnibus Gnioris Philofophix Rudioßslaiutcm:

OnSIDERANTI f^fhilH-

JïgMem cum 'utHifate, turn di-gnttatem cognitio»is Natara rerumy'vt ^uienonfolum mentes noßras ad Det opttmiMa-

ximi^rerum omn/um Condttorts,agnitfonem deducat •, verum et tarn j^rttficis Ju m mamfa-pientiarn, potentiam,ac honitatem nobisfates ahundè dedaret, operapretiu mihtfacere vi-denturyquirerum naturahum inueftgatione dies nodes' occupantur. Lubentius autem de iis rebus cogitattonem fufcipimusyijua vel ra-riores funt,volpropt er ve»ußatem,ac no con-temnendam tn vit a communt vttlttatë,apud eoSy^uitudtcio ah quo pradtti funt^admiratio-nem merentur. HtncpraclarèadmoduPrin-cepsPhtloJophoruait: Hominesjpprerad-mirationé amp;nbsp;nuc, ac initio Philofophari cœpille. Proindenomirutam multos exve-tenbus varia de Succint origine, quod no ton-

744^ P R Æ r A T i o]

t^m max/fnSia re Medica^Jùm habeat-, ^i^. rumeriam fuapulchrifudtne quemuùfacile t^ Juiamore a/heiatxo^ßriffffe. jdc licet i» hac ment a ne/lracaligifte.ac codttionüvita bre^ uwrlf^natfiramrerumJatû fcrutari,earum^ carefae mue/ligare nelt;jueamui^ tentaretamett ab^fi/id, ac prédire tenf(s,ß}i0 datur vltrafua \^ ^ae^^htude minime caret. Inter Jiecentiores aid em, (fai a liquid de Saccini Hiforia cémentât! funi^nen poßremam lecum, mee guident iadicie, ebtinere 'videiar, F/r celeberrimui,^ Dn. D.Andréas Avrifaber rrattß\ affale mcM cbartß/mai, (fuendam I/lufrß. Pr/ncipis Beraß/aci Median ac Cenßl/artat\ intimai. Cam anten'/a.ipua Germamceidie- -» mate ante maltet annes de Sacani materia, i daterßt aas nomimbat, lecis in cfaibus gene-ratur,t//iai co/leä/teneßißerentits, z/trlttati-bat,ac Olei deßi/lati vinbas,prolixe expert-ratypaa/e ante mertefenpto Latino breuiad-Moditm amp;/acctne7o,nondt(m, qaodßiam, in lueem édité, cemplexas ft-, tnterrnttiere non potat ijuin tZ/ad tis,^aibarum reram inda^a-tienemtrum in medam deleZIantar, j^ncerè cemmanicare. Gratiam adt,quanta poßtim, itabeo maxima, Dü7Zißimo,ac ob ext mid Poe-ßef

P R Æ F A T I Ö. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;447

' fioi ^ Gr^ca ü/t^Uitfaefit/a ExceZ/eKfiß/mff E/ro,Dff. M. NicoLAO Stein berge Ro, Schollt Ko/lr4 Ehfibefhantt Reéierif ac rehcfuaru Iv^e^or/ ciigni/^iwo^amicfi nief 'v»f(ècoleolo,ex cuiuis Bibltotheca i^ßr/töl/ßi-ff^a Commentarioluw hune de Succino naCt-u Jum. Hortor aut fedulo omnes Bonos,'vt huitu Opttmi Etriexempl/ï/mitentur.ucfi^uiel ta-hum vttliÜJunctor um potefiate fua habet,ta drutiuj apud fe latere nonpattantur-, fed^déliter flublict comodt cau/a diuulgareno dedegne-tur. Eertuumpelitio ßa mea comune Bonuf» ßcHetyplura tn prafenitaximhac derei/erba facere defino. Et hac nunc habet a.^ tea hüte de Suça no hßoriolanetlla cd tu Myu C 'i!x^cifiüa}i in luceprodirel, ^'riffat lom'i loco pramtitcrevo~ lui, tjua vt eo an emo, ^uo à mefiriptafunt, ae-ciptantur, tn^ mehor eparte enterpreteneurt maiorein modupeto. Hd bene aefeitetf er va-leee,LeHorfs eddtdß/mi, mef^ ffneero antmt Clartßtmoru v^roru mon urnen ta. Poßerttati^ ^tßtero no tn^rr ata fut ara publicante, ^ mu‘ tuofactet/f,amate Data Eratißauheß/e Con~ teerp/onit S Pauli Hpe/loli,Hnno tiSJ. Cieiitt curriculum, vttoti Orbt Chrtfianofaußunt^ fehxac Jalutare fit ex anime precer.

^48“

, T0BI^E FISCHER/, PfflLO^

(^ Hed.DoHorisi

AJ dariâ. Virum,

Dn. LavrentïvM SchoL-zivM, McJiCum Vraüfla-uienfèm^HeaJecâ* fyliabumr

QFI iiign^it/èi^ratiMrcpendel, V ^M lit/ifjE^eoó I/il/enfia/forei,

Fut »f^ift/a,iantffrM arnofe, tfiKliis

TJc prodiy^ i^KetiSyi^tua/c (»ffllos, ”2. SCOL I ÊFE e^entjcoronacxtiti v'?^^ Et Ifix iatr/ca decUid^^ entls?

'Dum ^uxfrejJÙpmu »ioua iKatdoMt, 10^»^^ *]^aitctcwfi.recondita ^latehant, • .»uH jO Dociorttrantoafttioenta', littfrM^ [^ jaWMU»^. f^ troi mnitituga eradttiont,- ?amp; ,-/i*i»*«^ , ^niucoKiJIataismMa ifcnt^na,^ , 'H. i -»\3,iJ 'Stcvotisfaueatiu/i ^Ipodo ■t',lt; ..»4-quot;«^ t^ipirct^^taisprecanjuratiJrt, ’ nbsp;nbsp;nbsp;, ; aX-Forro corijdtaarttsvt modendt ï “■ jQ^f per iKt/ita tones,negareno/tc. Str vtt.ifttpoterisdecus^fama Edtertsjîfitalat^ Ittferatie e^otemuno reparare.Jîeperonnii Fi/pJatKo/órra ,Jîc honosfèijiaettir, ,Stc ^pofientOf tasswper orhent

Gruiantt çoleira^tt ore normten,

44^

Àd Virum Chriß.

D. LaVRENTIVM SCHOLZIVM* M E D i c v M Vratiflauienfem;

ezlf^^»? tui SCHOLZ/geniupernoii/û Hortii r /»geMtiim/j^tuumi^^tis negeteffepares ?

//lie conci/t0ß9res,herhas^ toaiias

CernimHs,tn^^ vnumjjgt;o»te coire lortsm

Plantas indrgenas, (^ irisas parit ^tala teUnff

^aas^ issir assurais climate Homa feilet:

Calis,non hartii ma^na intra mania BRESL^iÉ Sept tsi irtfiler is vifas habere mihi.

J^otf intent hortoflores,herba^:totartef PeâoririUufrantinteriêrà tui.

*Pàii£ier hand animtpenetralibns abdita rerunt Cogmtio eii,visnen mgentif minor.

^^dnunc A/artefio inuentas res edit in auras-, inuolui tone bris nunc aliéna vetat.

Hec tantum dtfirimeinesi animu inter, Ç^ hortu: Flore peregrine nobihtatus hie oil :

^ttua mens SCHOLZ/promesexotica,ijuauit Plbbiliaexfefe^nobiliora facit.

AiBERTVS PRIDERICVS

Mdlcmanus, l.C.

45® ANDREÆ AVRIFABRI

Med. CLa Ris s.

k^ii C-imUt^uf» Lechrem Proae-mium.

Vm Ars fie longa, vita breuis» occafio præceps,experimcn-ï^'^ periculolum , iudiciutn difficile , vt Medicinje Prin-ceps in dodrina Aphorifticarefert,plu-rimum conferrearbitror, cum ftudiofis omnibus, tü inprimis Arti Medicae de-ditis,colligere ac cÓfcribere fibi metho-dum,cercumq; compendium ex proba-tiffimis Autboribus, amp;nbsp;ledionibus maxime frugifcris. Hocenim pa»äoficf,vt quxabftrufiffima amp;incoonita tibi fint, quam familiariffima amp;nbsp;notiffima fiat, fa-cilimè quoq; quxretba prauaq: funt,di-iudicabût.Quare amp;nbsp;ego opera: pretium efleduxi, cùm in animo habere memoria: mandate rotam Succini hiftoriâ, vt optimornm Authorum ea de reproba-tamamp;inueftigatam fententiam pauciP fimis quidcn;i,attamen perfpicuis verbis ia certa capita ddtabucrem amp;nbsp;dieererc.

? R o OE M I V M. 451 'Qu2uis aijt noignorem,mc tanqua Ty* ronem in hifeerebus inuertigandisloii-geefleimpare: tamecumtandemquid a idcndum de altiora perciijnalom hoe potius peccare, quod dicar nimium au-dax, propter ftudium amp;nbsp;percipiéda: hu-ius artis^quam nimium verecudus, propter tarditatem amp;nbsp;ingemj torporê. Spero quoq; bonum amp;nbsp;candidu quembber» cognito mco animo, mihi potiùsmulta condonaturum, quam ad viuum omnia renocaturü,fi quid vel minus exatte, vel no fans apte fuero perfecutus. Nam neminem credo fugçre vulgatû amp;tritûil-lud prouerbi u m :«^/ »»»^uam m^k^m/n-^uam heKe. Sed hxcnunc lufHciant. Aó partiemur hunc traélatum in fepté ca» pha;

1. I/jdicai/mui ^ut/:^fit ftednam, H. .^afint iffiM nomina. ÏTl. ,^ibMs tn ioctsgignatitr. flï/..:^w pac/o cof/tgatur.

f^. lt;^^^'fifff tp/ii^ d’Jfd entire.

, P f. .^^afp/iuivlilttaies amp;tgt;ireh n 7. Jiiqaiiiet ia aeHiciemta de -virtutib^ »kl ifjî^,^ artt^ciofi deßtäandtratione elicits

Ff a

45* Capvt primvm: nbsp;nbsp;nbsp;^

Cap. L c^i^^fficciKu^n.

NVllvm eft dubiü ,quin fiiccinum iit ex bitumihofa fubrtaiia, effluente è terræ venis in mare,in quo agitatuni tandem in lapidisduriciem concrefcic. Effle autena fuccinum fuccum terrx pin-guern amp;nbsp;bituminofum communi expe-rienriacomprobaripoteft. Nam incen-fum ardcc inftar bitufninis, vel fulpbu-ris,ciiisq; odorem redditjiquoréquoq;, amp;nbsp;colorent eius diflolutum refcrt,quod ceric neq; lacryma,neq-, gummi pra;fl:a-re poteft. Deinde artiHcioß (uccini co-quendi ratio banc noftram fententiam quoq; coprobat, quapärtim vertiturin oleum fui coloris,partim in bituriricnni-grum,purpureumq;,partim in cincrem nigrum,fubpäHidü, candidu,amp;in tenue quiddam,quodfalifimileeft. Qtlarenil me mouent aliorum fentétiæ amp;nbsp;opinio-nes,qui vellachryma?,velgummi fpecic fuccinum eife autumSt,propterea quod ineointerdtim reperiûturfen:Ucæ,algç, herbarum ftipites, foliaarboru, culiccs, mufca:,formica2,aranex, cruex, amp;nbsp;fimi-lia,qux omnia putantincidcrc, cum ef-fluit

DE S y c c i N O. 4j^ fluitcxarboribus.(Firmiorem enim ra-tionem habere nequeunt,) cùm tarnen idem vfu venire polfit, vbi effluxu c terra: meatibus adhuc liquida propter pin-guedinem, feu olcaginofitatem amp;lcui-tatem,qua£ ipfi tnfunc,furfum ad fupcrfi-cié feratur,acaquæ innatct, infcrtjs fci-licetprxdiólisomnibus,aut (ua fponte, autVi tempedatumjvel ventoiü,3iit alio padoinmari códelatis, liquidem amp;nbsp;pif-ces,amp; oiupifcium ipfi inuoluta repe-riuntur,qux vtiq; in aqua-immifccntur.

' ' C A p. I Ij De »omi»ibt^i amp;nbsp;appel-lafieftibusjuccifior»^-

I’t Î c T v R v s de nominibus amp;nbsp;appel-xlationibus fuccini , necefle cft vt principio dicam de nigvo,feu Gagate,amp;: illud quafi fegregem ab aliis fuccini fpc-ciebus amp;nbsp;differeeiis, cùm amp;nbsp;nomina fint ipfi peculiaria, amp;nbsp;ex impuriori amp;nbsp;crafli-ori bitumine ortum habeat. Dicitur au-tem nigrum Carbo,Gagates à Gaga Ly-cixfluuio. StrabovocatGinginn. Ni-cander Thracium lapidem. Dicituramp;: lapis obfidianus, quód ab Obfidio in Ff 5

lt;4^4 CàpvtSecvndvm ^Ethiopia inuéeus Gt,amp;c. Et ca nomina partim à nigredinc, partim ab Authori-.bus,aquibusinuentusen:ifte lapis, partim amp;nbsp;à iocis, in qui bus reperitur Sr.col-ligitur/ortitus eft Prætereafuntquiar-bitrâtuc Samothraciam gemmant Plinij jiihilaltuci elle, qnamgagaten politamj lt;]uiaamp;idcm color rribuitur ciaPlimo, eademep Icuitas.Hoc de Gagatis nomb nbus dtxiHe fans lit. Aggrediemur amp;a-barum fuccini (pccierum appellationê. Juccinum rcliquorum colorumpropriè nuncupacurfuccinum à Romanis, quia ex fucco concrcuit, nó quidëarborum; fedexterræ vifeeribusémanante, amp;di-citur Grxeis »AMIS» 6 ^'™.?, quia trituni calefadumq; attrahitamp; allicit ad fe pa^ leas,amp; res minu tas,non fecns ac raagnes ferrum,Perlis Carabe, Arabibus ambra, veteribusGermanisgleirum,hoceft,vi-trum,vel vitreiini,quiavitriinftarpollu-cet,quxdarn differentie funt peHucidx,^ vtpotefiduaamp; Valeria. Noftnsx/^^/?«», färnfteMy Brutenis Gentarus, Saeal Æ-eyptiiSjSacriumScythis, Lyncurium amp;nbsp;Langurium alns.Atq; liecdenominib*.

Cap«

DE SvCCINO. 4^5 Cap. III. ^^ibuiinlecifgi-gaaturfucetnum.

DI c E N D v M nunc eft de locis ,.vbi gignitur,amp; exontur (uccinum,ft-quidem v.iria à cópluribus Authoribus annotanturloca. Nam plunmi confen-tiunt,niaximain ipfius copiain gigni in Infulis fcpictrionalibus,vrpore Tacitus, Plinius,Nicias,amp; plçnqiabj.lretn in Italia, Hifpania,Liguria amp;nbsp;alibi. Cùm aulé cade re nihil certi mihi cóftet,t.inquanï ignaroamp; imperitoeorum locorum,tantum decofuccino.quodinBoruflïacol-ligitur dicam,vbi maxima copia colligi-tur.Nam à fide dignisaudiui,quotannis. ex eius venditione ad Dueem Boruffix redire viginti, vel triginta millia marcarum Brutenicarum, plus minus, prout vcntus,amp; fluftüs fintfecundi. Mento i-gituravetcribus, fiue Germanis, fiue a-iiis nomen ipfi regioni Gleflarix infula: inditumeft,proptermaximam copiam Gleflï,id cft,fuGcini., Seddehocin fe-quenti capite pluta, in quo de ration« capiendi fuccinum dificrcmus.

Ff ♦

45^ C A PVT QvAR-TVM

Cap. IllI. ,^0fgt;a^oco/U^afitr. , REs amp;or4onunc poftulat,etiamali’’ quid de modoamp;rationc capiedi amp;nbsp;couigendi fuccinuni in medium profera re, Cum autcmeadcreitadilucidèjita perfpicuc amp;nbsp;ycre fcripferitVir clanifi« mus,amp;ab omnibus mentô magnifacic-dus,turn ob fingularem, turn ob miram in tradçnda vera amp;nbsp;genuina fentenna dexteritatem Georgiys Agricola, yr qui amp;nbsp;capture ipfiusinterfueritjVtqd addi podit no vidcam, potiiis ipfius verba bicinfera, quam ytnouialiquid tentarc yeliin. Hæc ante ipfius funt verba ? Sudinorum,qui in ilia pçninfulæparte iuxta Prufti habitant,fppra triginta funt vici, quorum inçolæiam inde à vetuftif-fimis temporibus fuccinum tanquapif ces rcticulis capiunt,atque id qupndani cum hberi amp;nbsp;lui iuris cirent feccrunç lpontç,nunc ferui amp;aliçni juris Gerpu-norum,qui ipfisjmperant, iulTu faciunt coaâi. Rationen! vero capiendi fuccini quafi de m3nu,yt aiunt,in manum tradia tam,cos vfus experiendo edocet. Igitur çùm aut Fauonius,aut Corus,aut Thra-fcias

DE SycciNO. 4f7 fcias mare vehementius commouenr* omnisSudinorü multitudo certatimex his vicis noftu acquè, ac interdiu, cócur-ritadcamrcgionemlittoris,adqiiam i-ftorum ventoru quifqj folet Hu this im-pellcre, amp;nbsp;ferunt vin reticula córexta amp;i affixaadantcriores longarum perticaru partes, furcarü in ft ar ita diduftas,vtvlna pateat vnam,mulieres afFerûr ad vidum nccelfaria. Iraqi ventis iam fedatis, led mari æftibus adhuq feruente, nudi cum fiuólu recedente currunt in ma re,arque exclus fundofuccinum, quod appeïlic fecundus fludus^hanpunc rcnculis,fi-mulq; euellunthcrbapulegiononroul-tôa(rimilem,quç in codé çreuit.Quam-primumautemhauferint fuccinum vnà cum fecundo fluôtu accedenre ad littus redeunt,inquo vxorcuiufqiipfumcrc-ticulo eftufum feruat,amp;: ab herba amp;nbsp;alns fecernir,qua in re liberi,fï funr, ei venific adiuiores,qua:vxortcmporc anni frigi-do veftibusad ignécalefadis nudum al-gentis mariti fouet corpus,ne frigore ni-mium lxdatur,vt repente denuó in mare point rccurrcre.lncurrit veró vfqi ad

'Xî« CAPVT Q^ARTVM cum fine dum fuccinum dcfecerir.Hxc Georgius Agricola.Hoc autem loco no inficiascocxfculpi eiiam amp;nbsp;ex terra cl-fodi fiiccmü, ficut Dantifci amp;nbsp;locis qui-bufda vieillis Oceano Germanico. Accidie tarnen ahfque dubio hacde caula» quod clim ncglcdum, minoreq; diligé-tia amp;nbsp;icdulitatc collcdum arenahttoris fitobrutum. 1ruiturautem fuccinum, vbi arenarum cumuli ,quibysobruruin fuit,dtducunturacvertuntiir.Intcrduin remotius à littore eximitur, amp;nbsp;tune fof-fores fatis aniplas folfas agunt quadranguläres plerunque, non tarnen muitùm profundas, in fundu fofix palos aliquot acuminatos magno conatu dimittunt, arq; hinc amp;nbsp;illinc palos manibus ducunt fortiterqj commoner, vt hoc modo Fun-dum Foucarum amp;nbsp;foifarum pertundant, amp;nbsp;fatis ampla Foramina relinquanr. ld v-bi fiepius Eiditarunt palos extrahunt, fublèquitur amp;nbsp;fcaturit ftatim aqua, qua fimulfuccinû, fi quidlatebat ac redum crat, cum reticulis totam foffam aqua impletam explorant, amp;nbsp;fuccinum extrah une.

Gaf.

.DE S V C C I N O. 4yÿ Cap. V. Defi(cci»erujft i/rfferentift.

CVm difFcrencixfuccinorum prxci-puè quatuor fint, confiftatq: in co-lore,fapore,odore,amp;duritie. Primo di-cemus de coloribus vulgaribus alios có-pledétibus. Eftquoddâcolorenigrum, quodGagatespropricdicitur,amp;illudex manu fxpius eiicitur,fçpiffimè quoq; ex terracfloditur. lllud veróquod propriè f ;ccinum dicitur à Romanis, dt vel album.Contrahit autemalbedinem,cum diutiusagitandoinm^ri exadiusperco-quitur,cl}q;optimum atq; maximi pre-cij amp;nbsp;vfiis, vel Falernum , quod dccofti mellis coloTem prx fe tert, vel chrylole-ftrum,fc diélum,quodadauri colorcm proximeaccedit, Latinis au reu feu cro* ceumdici poteft,amp;eftpcHucidij,aSc.y-this Sualternicü dicitur, vel ert cinereu, . id eft, impurius cincrisrcferenscöloré.

Ethajcfuntvulgatift'ima Latina nominl continentia amp;compledctia omnia no-• mina Germanica, quorum maxima eft copia. Secundo eft amp;nbsp;differcntjain iâ-, poribus,vnum enimlapidius cft altera,

4^0 Capvt Sextvm nigrum veroinfipidû exiftit, candidum inpingui dulcc, minusdulce ciü reliqui colores infederunt Tertio iuccinu quo-qucafuccinodiffeitodore, Nametli o-ronia fere référant amp;nbsp;oleant myrrham candidam : tarnen eft multo præftâcius, molle veró nondumq: cocreium, quod raró tarnen reperitur, caftorei ferè odo-rem habet. Quarto duritie amp;nbsp;foliditatc aliud vincitaliud. Nam nigrum durifli-mum eft,(êcundü loco album,demceps alia.

C A p. V L I^e fiaiKerum i/tiHfatfhus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

PO ST Q^A M ea,quæ voluimuSjha^f denus expofuimus, rcftatnücjVtdc ' vtilitacibus amp;nbsp;vfu fuccinorum quoq; dif-feramus. Quare multipliccm ipforum vfumbreuilIimècxplicabimus.Succinu claboratum varias dat figuras. Nam ex co globuli,annuli,cochieana, vafcula amp;nbsp;imagines variarum return, cuiufeunque fucrit coloris,çomparantur, fed ex can-dido funtpreciofiflima omnia. Ex ra-metis fiuntpulueres fuflumigatorij ad-uerfus pcftcm.Coquitur amp;nbsp;ex lis vernix,

Germa-

ÜE SvCCINÖ. 4^1 GcrmaniceJ/r»^, cuius multiplex vfus elltam Piâoribus, quam Typographis, amp;;aliisartificibiis. Quodautemad Mc-dicinamattincc, habet vim coglutinan-di, conftringendi, illinendi, cxiccandi, comminucndh Itaq; potum fiftitomne fluxiim fanguinis,fïuores alui,fluxiones vicerum, capitis dcftillationcs,iófillisq; amp;nbsp;fauciumvitiis rcliftitjroboratvifcera amp;nbsp;cxterascorporis partes, amp;nbsp;quia cfto-doratum, cordi vtilc cft, idcoq; non incommode mcdicamcntis Pcfti amp;nbsp;venc-nisaduerfantibus mifeetur,medeturq; epilcpfiar,paralyfi,cordis tremori,imbc-cillitati vcntriciili,viriiscpatis,idcritiae, nephriticis,calculogt;dyfuriæ, pcllitq;ab-ortum. Quare amp;: ex co optima Oonfici-untur médicamenta,amp; ad plurima falu-taria,exquibus noncontemnendi funt paftilli,item pillulx cuiufdam fenis,dili-gentis obferuatoris fuccini, præferuâtes ftomachum ab omni læfione intrinfcca, neepermittentes putrefieri humoresin co. Namabfterguntamp;mundificantru-gas, parietesq} ventriculi, amp;nbsp;confortant cor. Quarccucnit,vtquiaffiduèiisvta-

4^1 Ca PVT SeptimvM tijr,pcrn)ancat illçfus à dolore ftomacHt' amp;nbsp;capitis,reddâturqjhilarior, Renesin-fuperamp;:matricem piirganc, mireq; con-, fcrûc oculis,quarum âefcriptio hæc eft:

^ Gcncari,hoceft, fuccini lubtilitef ? puluerifati.

Mallich. an. §ß.

Aloesoptim. 3 X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ,,

Agarici boni jiij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;431

Ariftoloch.rotund.verx 5). / tu

MiCceâtur omnia, amp;nbsp;cum fyrupodeab-linthio, vel de fucco bctonic. confiewn-rurq; pillutx vij.ex 5 j. Doits earum fint dux, vel tres, vel quinq; ante introituni Ictlu

C A p. VIL Df 'virihus (^ vtiliu-

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tihus olei ftcrati.

VTfincmnoftrolaboriimponamus, , addemus pauca de huius olei viribus. Appcllatnmautcm fuit hoc oleuni à veten bus làcratum,hoc eft, res facra 8£ admiranda, nimirum propter vires eius mirabilesamp;arcanas. Habetenimeafdê, quasfuccinum, verum multóefficacio-res. Namquicquidefficacix,velviriuni i« quinque,fcx,lcptcmve Libris fuccini ineftgt;

DE SvCClKO. 4^Î ineftjin vnam librâredigi potcft.Q^^*® plurimùtn confère cpikpticiSjparalyn*' cis, fpafmaticis, amp;nbsp;mulicribus patienti-bus {uffocationern matricis. Confortât etiamfœcumin vtero. Atq; bæc de hi-ftoria fuccini in mei amp;nbsp;vtilitatem amp;nbsp;ex-creitium conferibere volui * vt amp;nbsp;veram fententiâ Authorum adequerer, amp;nbsp;earn tenacius rctinerem.Petoitaqi mirum in modum à quolibet candido , vt hune meum laboremboni cófnlat,amp; profuo wbitrio.vel demar vel addar,fi quid non ^oi làtisfeci Authorumlèntentiæ, vel mu;i4 . minus perfpicuèiplàm rcddidi.

•kiii.» -

FINIS.

jSUfntr .

4^4 CANDIDO LECTO-RI S. .

IJ* P'/jfonè for tun a inter alioi äe 'var/is rebuf fermones apui^ Clar/fviru, Dn. Iac o bvM M o N A v i VM, fummu ami-cum meum, Succini Pruftaci

mentionemfacerem, ipff me brem tÜ/m bh fona.aDn. D.Andrea Avrifabro, t^ediioExcei/entif^confcriptam, J^arto Confliorum (y-^ Pp f darum t^feelicinaliimf ‘ Hbro, quem nunc aileditionem ae/ortiare, aci-nedtre conf/tu/jf tnfnuarem in memeriarn tibi bac occafone reuocauit, Carmen quodJ^ de eadem maferiad^chone di^nfimum., anti decennium Cracoui^ inb/eemprodnfèjd^ tommodèfuoqi/iJcm iadicto, bme commets nolo adiungipofe, Cmn ita^^Hiitdyà mero^ä-tm,mecum lubeti animolommunicarit, quo quidem nomine grittiao qmis pO/ftm ipf ago tnaxiWM^cenóq^ fedm pauca admodumCar-mina buimJuautfimi eodempla extra Pegni Polonia limites peruemfe, intermit tere non potui,quin illud cornants nt Hit at is caafanunc pubhearem. ,^odpropo/itumeu Tot aqui bo-niq^ confdas per am at er oro. Fale, amp;nbsp;me amai DE RA-

4^r

DE RANA ET LACERTAï SvcciNô Prvssiaco

I N s I T I s.

DifearJus Phi/oßp/jkuf.

Ex quo occafio fumi poteft, decau* Ïîs Salisfodinarum Cracouicn-fiumnaturalibus ratio- '' cinandi»

DE RANA ET LACERTA

SycciNo Prvssiaco

INSITIS;

T X^tam in i:lec7ro Ranam , tremn/itmi^ /acerfami ■* '^'* f‘*f^“^ Crfilani montmenfa mji^m^Jirutir, ^’^»•f ^.fjnnrcha alt jUnheil- iotum memoradaper trie) fert anuntfi eeleirare. f 'ent nune dexter ^poUe, Dunt mtkt Xatm a eanttur ntiraiiltt ordg.

Xam jutsJer/tti/ttepanea h reptilia eaf/tt Intrare hac quondampeUttetdaptet/na ivfflt, dtoi tn/rare domoil f acile ohm mtraßis in illa/t Sed reuocare^radiimfMperai^^ euaderein aurai, f'as Ç/etuit natura ijh mua injita Naphta, In ^ua ‘i’c/lra manent aternum corpora clauja, Opta neeputredo atjumit, nee lon^a *iefujlai: Tan turn roiur mell htiic Naphta, tantaÿ^ Virtue, lt;nbsp;afßneie ^tplet adhuc illaji corpore Kana ï Kanagerens Siiridem ceu nuper nata eolorem. f''tpediiui dißenra eff ? ‘it toruum^ taetur Lummedißorto^ziffiltum 'velut ^f^ minatur, £t ^uaji contenditpatulai exirefii aurai, .ldinepat £leclrt majpi indurata re^reßum.

£ru^o aho cxiguos tremeiunda Lacerta lacertot Ne juici/uam extendit,Jïnuat^^ 'iolumtha cauda Tortilil: epn/^uama apparent per terpa minuta: £tparut 'in^uiculi: defirmeipandit hiatui (gt;s,in ago ne ohm Iuc7a^ tn mortti apertum, t^uando antmam euomuit crelrnJingultilrm allami Sangutnu hint fiaipl^lepligia 'ima fiperjunt. Neu mijèra ^t Voluit caueam euitarefiiluram Î Suanis odorpinguu terra penetrare caucTnai tmpulit : hie illam ligfutdo impltcutf^ £leclro. £tx amhai meliui Coui depingat .^dpeUet: £tua reprajentantJic ^iut memira eeloret, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^.

De SvcciNo Pryssiacô* 4^7

Felices ambæ: af/jueælerno nem/ne c/anei i^M fa/if fucetis tumira tumn/amt odera. J^eii/iae /i»/lu»! freferant refenre lèf/ulchrum.

Hune e^o ne» dtMmmanière ex at boreJiiccunii ^m maris cßiuma, He^adam /acnmis^^cgelafis, Fi^ allie eau US mulsorumlimma 'iafum, i^aspajpm memorant : maion ir, da^me di^nd Fes ea gt;nbsp;me co^f ^enisalis ^ißera terra Fimariyabdiu/dspi o/nuf^ inç/uirere causas.

Terra fiarens rerum,^uas machina commet ortsii intus habet ‘varios,mtra ratione.,meatitS) in ^Uibm arcano efjfm^it natura labore, DtuerfàsJ^ecie res,^ diuerfd creata. fflnc tôt of/cs,hinc ejfodiuntur toh^ metalla : Hinc ^emt argentum-/fannum, jilumbumi^, cha^bs^ Çjsai^ refirre mord eff : hinc ferrumprodit c^^ ^urum. Sic oleum exefà delhllat nobile Jgt;etra: Sic ^uoi^ Prufiacis ç/ua multa le^untur in eris Succina,credibile eftfuidum illa fuijfe bitùmem Tuncfibi materies fftllans ab origine frima. Igné tefebat adbuc i^fitccoßuxie odoro.

Çuemßrnul ac mareßißefitgehda ocytts ^nda In lafidem Çÿ concretam Sertitßigore maßami Hua tandem granit ate Ju a deßendil ad imum Æijuorss-Jiinc illam exorii cum turbine ^ enti Eruffat natura mans Tune rußiea turba Ffamo inßrußa leu^nudatarf corf ore, ßtltii Littoribus 'vicina 9ada intratßebter amp;nbsp;\mdas flanc haunt gt;naßdm,rurßmif , ad litfora frodit, Fiec tantum ratio,^‘•erlsm exferientia iti^ if ft Crebra docerefioteff,obßuranolle f er Ombras Sulfuream 'velut imisßammam ex/ße cauemjii Montoßem ad littus mifiris Sudanis^ frafm^uUItt, Siue ergo lUo'ßust froiel/um è Xifccre terra Exefa 4ut rufis 'xeiUt inttriore bitumen-, Cg i

4^8 De SvcciNo pRVSsïACö.

Seu 'vafiorgt;i/ifer-»um Je^^nam^ ha/ifut x^u/n, Ce/nmunt^ feuptt Mmen hoc conceiierc cog/f, 2^0» mßpt^fm^un ^eneran m ^tfiere fora, Mulf/if 'n» vafior,^ muitM calort^uar »ntM, Mafenam ha»c^ cojuiftconam^ exrrudere cert^‘ profile fat m»ner hinciUt:fad/è arrifit ignem, £f aatura/i »reran»j/rfulamemin/ti haurrt, //ac 'vil mar ener manrim rraßara ca/efiir.

^r ^Hoiiai caoJa i» re/Zure F.ieZïra reperta £eonnu//ireferunr,igt;ia^rif Germaniiios ara Fo^a ofuo^iarenitim: hac precioji munem/nßar Forrè jun mfiiiir ieüi/iajrranre ramuZru. Fl/a aarem rumiiiic /rroeul ariimir anaf/roceUir yiiiZoca.i^iix quondam mare erat, nunc campM apereA Ferum e//o:inuen/af rerra Germanide Naphram ( Sednon inueme!^ /jureraiJiccis^in arena: FFon ramen hanc^u/fu, firma, ‘v/rrure,colore, Æjuifurare/jueaiidrjuamconrinerajuor, Æjuorm archon, juod Fruffos a/uir, ora.

F/unc fidifihcear terra,aur è monte cauato, Lirtoriiui 'vicino ta/e exire iitumen, Fnde mari mienum fi/ida indure/cere majfii, ,nd fundum mam arcanai iu/Ztre fiateirao £one,VeZ ajuorea fii rufiim ajfire eafiem, adreanoj/m^uem inrm Najihtam a^itare caiortt ^ffi 3'‘* ^rmdem eiuZZit/irotrufiifiateim, £t frotrufifiarimgeZida dure/cit ai ^ndà.

£rgo mamjundo hancfijuidemfiruramur m tm» uiZterutrum ex iZZa cerrum,zlr‘ Verum ejfi duoim, F^onfum animi duiim.fid jua ratlone,modojf £ei?ioZa hac mtrenr/ieZZucida ficcina muZta, Dicere dificiZe eff. Sifimma innatat 'inda FFaj/hra recent cgt;f adhucfiuiduf Zijuor,a/gt;fetere itZuni, CrediiiZe e/Z lif aj/em,jgt;aruumjj ^oZatiZe Mu/cam. int ut m txtremumff» FZaoktam 9eaa reiecZer,

Mar^k

De SveerNo Prvssiaco. 4^^ /far^inein exfremo ^iometafur/rttruu/^c Jgt;^£^ SeJfio/AiClr- tab fiteto caitiffataredora.

^tfimuZ aaaeti/t cumu/upraruftMe ae/ua monf^ Cbra/t bat otaneS)^ bttore/amb/tab abo, Sit /n ‘if^eban Ü/apfitm reftib i/tumen J^£gt; et,^igt;tjbxa,raftu 1‘^e/u/ari/tror} 'vncia JHa:c) ia,Jimib fitter aj^uji^e b^ucte, ^'o/ubur/Kpracef/ttCauea tttv.utatureifijfa. Het patet exemfioNam c/uadam tn^cfiria N’af/hta fruj/a 'itiiete bcct,i}u)im vm/a ifit/usttar i»em, I^itc i/tt/crej/ueni'.crefi/r^ 'vit De/!a,ere/cit dtitult;!4^ua: haud^nt^i/ampemrut^ ttbfumttxniit/a. ir^e a/ti^ui^ caftafbcco ifiijortèßuentt, Hanc infuiiit ajuamtmaßx i»uigt;luit^ eauata.

^t ^liodaoff Çimia exiccefur,t et ea mti a. Stue^uad Tbßiumf/afi etbnept etjbs ai omm immune,tndußt ik fefe lacerrupta i cfèi uet : Siueßt baud 'éulgarti a^ua, at juaJerJitan huiM rarticipetfim/am flafhta,arca»i^,ßui)rii. Q^icquid iiiejf,certè»on eß^nenumbie Dtuumi, Habenuf externa per ç/uat anima/cu/a pama Hacintrare ipueantpeUuctiia /iieeina cau/i.

Sm map IS anidet^nttntia,firjan m /mit rlp en ins terra perfebe bac omnia napt, Naturam arcanafiatuas'i/rtuteci eare, Hes intM Varias.Stcputri è Rentre Cicada, Papibo 'vernampinnis emergit m auram, Cum^ aßarc pent. Putrefabe ^tfeere tauri Pleniega napuntur .,lpes:fiina ejj medulla. Pxeriturprpcni,htimigt; e^uandopuirefcir huma/ier. Crabro^prlur cjuiputrefaba è^ipere napi.

Sed s/md m bis motor exemplbl hoc occidit,ilbni Pxorit 'ir ruipmSmnu corruptio ^if entb ^dberiusnouapderpgeneratiopirma, Hon igitur duitumgre/rue telluric mime , .,'. , ('g 3

47Q De SvcciNO J’rvssîaçq.

£Jfi 'iiat altijua/,J^arJaf^ hinc inde cauemM, /n ^KiiM e^ngttpu/reäi ammalcxla parua, i^xte incaß fxx^xxt tephix ygt;ci»a fixteirx, fn qxex Nafthtx rccexigenera/xr d^ e ijx/ixf ex/tt

, /Üam adcxHffac/ie,^facileixxo/xxn/xrmiUa: iolame»^ maü txmxla coxiixnfxr oiiarii.

Tertia re^at adhxc^raxx hac amp;nbsp;ofinio,reßat, i^ai^ faxfirma iaxititxr ar^xmendc: fixiere xatxram taxtxm hoi ^erfxccinafirmof^ Ca/itia^^fireffis i^li“ manes effè co/ores. f^ot^xof enim m fa/'/es maffernfèexere minx/of jRem perfcrxta(i,'veffi^ia niiüa, nee ^i/as Jte/hcfxiasifiitxerc 'i/iixs cernere memiri, ^ed folidxm Widere in/xs^ cxlraa^ iitxmen. ^ic lapides ni^nfißi m Germanide terra, ^ape reprafentant natixi f^uameapifcis Ter^a,fèd impreffas, ^ inanes effefigurât Capita ofienfxm efi,mxltis^ innatxit era. £fe tarnen htc dxl/ia tore/xetfèntentia mentit, /}xm crxor lUe mtiaprefpi fxh ‘ventre Lacerta £fl 'xifxs fixere, zit- fifl hme atlt;jf^ inde moxcre : ^pparet^ tntxsfi/acixm refiarefixerie.

Sic amp;nbsp;a^xa mclxfa EleUro ^xafixUxat intxi £fficit,'vt dxitxsfènfit m contraria dxcar.

i^idfi eafit Naphta [neijxe enim ‘ia lUiia omna Nota fat efi] ïirtat ï ‘vt dam calet, at^xeprehendit Befitolat tales,cex Soltcnxijfimaqxaf^ ^ti^xeatomqs tranfifficfitransfxndatin illat, ^rcana vir/xtefxa, arcano^ calore : Tranfinatet^potefi qixico/xidpxtredine oèire, ^c fantam reflet de corpore mana imago: Çatera a,t infolidxm conaerfà ai cant Elellrxm, f/qn axfimhqceqxidemaffirmare,tn^xirereataxfint,,

/n noua mufat-u quango a/unt cor/mrafirmM, ÿ^4fÇfe^Mmtht^r,^»/4 fn/m ^u^jijp fifceitt}

De SvcciNo Prvssiaco? 471*

Setl ^Kia eenJefi^tJcrijiforum aemo ùr/eru/nt

7anta^ natur£ tireana i»4gt;fiuj^ ‘itae/nuit

£t certant PhjiJîct iir-fa/mam fub/ anfea nemo, nbsp;nbsp;nbsp;,,

/n meiiioh^f alw efuO’jne dijcufienda re/m^ua m, ^t^uaUf ^trtw,quæ^ ^fijît /nJî/^fNaf/htx,

Dicere ref^rauu efi: turque oeiap/ma requint: i^ami^ o/eum ex /ßo/f/datur nottlefiteco, ,duxi/i»m ^ar/0 moriifjmedtei^^prA^nt.

Si te diférutiant^e/idi'jjneji'ne cata/rki,' iüine^utta o/ei c.tput alto m ^erttee,^/fet Paulatim exiecans,^uxf0 aifimetamp;tpfis. SicJacchan rotulit defimplice more paratit si terna ineque emmfàcchanplue liamp;ra reqnirit) Cuttainß/er^anturipermaltamroioris addunt /.an^uidalo cerebro. Kerti^o crebrarotatum Cui caput infijîat,rotulesfi recreet ifiu: fitfiutiunt etenim,tncidunt,fiatusqj repellunt. \ ^tque Jetant ne quidpoffltputredo nocere Kifieribus natura internis,fiintibus^.

Quodfiipfian accendas mafiàm,/ùmum^ fiiauem Pfanbus excipias,aperiri,crede,meatus

Obfirußi cerebri. Mafia contufiss ab ifia Puluif,Dépotas ^rauid0 infipne leuamen Matribus efiifilet: nam partumpromouet ipfim. Suntplures laudesfiecci huntsplura^dona, Qua nuncpratereo de- Medicisrefirenda relinquo, /dac e^o dum ‘iiempopulofitm nuper m Krbem

Cracouiam,bifido quam pratent Ifiula fiexu, Saluo ludicio alteriits,publicanda putaui.

Nunc 'vos ingenuaprafiant^s arte Polonos

Quels amor efi Patrta,qutbits otia plurai^ reßanft Quam mihi,qui Varias hue illuc mittor m oras, inuitOtht return occafits firutemini drortus, Curfitleconcret! Keliccnfis'vndi^ montes, Tam lon^o traffu,df'iafio pandantur hiatu:

'472' De'Svccino Prvssiaco.'

Dam fai tot fêclà homines rimantar,d’“ Oriem D^nè »ouam itJi^ca»t,fiffiJfi monte,m/norem : tfeefinem inueniant. Tantofi raiore mifcet, £jgt;tr/tMf intM a^em,natural almafacalfat. ^aiejlai ^eneranda loco', ^ix ^randiat ex tal Mandi miraealam,ceelej!i narninfflenam.

COMMENTARIVS

DE VE RA PRAE-

CAVENDI ET CVRANDI Febrem Pestilentem

. contagioùm ratipnc,

10 HA N. CHATONJ^S a Krafiheim 111 Sacraftß. Imppp.

Casss. ^u^g. (J^edici intimif

Germanico idiomate confcriptus. Nuncin Latinum, €xpoftremaamp;: locupletiflima ipEusAuthons re-cognitione conucrfus,additis pluA timis remediorum fortnulis nun-quam anteaeditis, ftudio

amp; opéra,

MartiniWeinrichii Vrat. k^ddita eH ciußem aßrtio Latina pro lihe/Zo Teutgntec^ tdito.

NOBILI ET ClARISSIMO Vl R O

MEDJCO amp;nbsp;PHILOSOPffO P£P/TISSJM0 D.

LAVRENTIO SCHOLZIO

Vratisl. Medico.

Domino compatri,amp;amico E Digniflimo,

C^^ ART INKS WEI NP ICI/

T^R^AT/SLA riEI^^

Librum hu»c à Je Latinifate denalft^) debits 0bßrua»fta cauß

P. P.

47 Î

MARTINI WEINRICHll

IN COMMENTARIVM DE Pçfte Præfatio,

SKPLEXest omniidocendi rittia, vna di voce erudimftr^a/tera cù.-» hteris. Larum prierjapientihia in antiqHitate ohmfila p/acfet[,pofie~ ri per v/iim alteramfin ut amplexi.

^Qnippe ohm à do^lrtnarum profiefiortèm it^ om^ ma tradebantar, vt de hteraramficreth nihil in hbros confi^narët,ijiaod ahj inde difierent.Sed ij^MÎ-, bue difiiphna canja magifiros adeudi potefias erat ij infiituebantur oratione,domi,lt;jult;t audierant, e-difiebant,memorfa (^ recordationepracepta com~ prehendentee,nullis ex ternisferipturaformis confi-fi. /d miht videntnr infiitutu quatuorpotifiimunt ob rationes dtutijfitmi muhisficulis retmuijfie. Pri“ mum,ipuontam vtua vox poteÜplurim((,altiiu^ antrno in/ident,quapronun^iatto,vi(ltits, habitus, geflits dicentis afficit, lt;^uamuts acriora vidcturtn-terdum^ipita legtrnus,rilt erum esi : Citm mnume^ rabdesprope artes tnuetafint, ^Uif in^enio i^utdem confiant, fidexercentur manu,difianiur autefila mftitutione viua ^ trablationeatipue pfiu ,èhbris non tradunturfiiantfi omnib.tn popuhs,omnibusfi^ ficuhs,fabri,fiatuartj ,ficiilptores, ^ut hbros nullos atti^erunt,ex eofieri pojfie crediderunt, idem in tn-i ^enuisdifitphnis a filovtuavocis prafidto fierari ffific^'uttia addifiantur.Tcrtiu esï,i^uod Druidas

47^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P X Æ F A T l o.’

'ut idfacerent,viclewnipermouijfè. JVo!elgt;a»t Elftem Eteris (^firiptts difitphtjarumfecrela m v/tl-^iiseff'err(,neita vi/ejcerct,^adommum noutiam perftem^Ht. Cenèt^no’VHf^mfjkodcj^m hoe genets e/dpheree deinen dit, hoe citinf deff/eUtte mettiendm. esl. Erant amer» Demda apudveteret Gahos,(jui rehusdtmnifpraerant.ßfcrtßcia pah/ica pnnata^^ proem-ahant,re/igto»a interpreiaha»tMr,de^ con-tronerjtieommhus eonfiitaebam.-vnde i$ honor flits fimr»ttf trihutta ftitt, ma^nm^ eo dijetpltntt caufaadolefccntnr» memerm concarrebat : Et tarnen curnihtlfirtberez/ellcnt,raironer»i/lam a^è-rehant,. Hti ^aartam hoeaccedit.^ubdfipientss 1/11 mdicarent,eosipiiidijcant literts conßfis mt-mes memeritefiudere, ^ eertèplenf^ue hoeettemt, ut in lihrorumpraßdio di/igentiam,attenttonem^ ' tndificndo,(^memoriit exerciiationiferè remti-tajit^. ßaipue nonnnllt,-vtp/urtmt/mproßcerenty^^ zieenosannos tn ea difeiphnapermaneEmt^: Er^o tS Ejtha^oram,at^Socratemmagnosziires,i^tta-j urn dtfiipttlim»/ta operatefinbehant, nihil tin-^uam literts conßonaße. z$ a firehip/dß'e z/idemtts. j^ibitsomnibiti hoe i^tto^neadiicfendum, vitaß Je obfdfllosßcriptiones,ijuoddtjßi ilem plet um^ue explicatum hbrihabent, eb verborum fintentia-rum^ ambi^uitatem, vt ea ijuitßeriptaßietgt;,ßne ft. terpreteß;re non bene aceptantur, cuites fel hoc zmeumß^numfiets eil, ijuod antuput non ffnguli z num a/tpuem, Jedplures cemn entatores, (^ dt/^ t re punt thus ex eodem authare ha ujlts, w tßi pu-

tantuf

Præ^atio. 477 i4ntj,ofgt;intonihnf,repcreru»t. Turn^i^ua df/éita-tto,vtßeriinpermit/tu fà/et. tnerdef/t ij^ew de ea coriju/em'u,i^f^iexpédiât^? f'i»‘-is animatw^^ die firme wagtjlrt idpetenfiriptw nonpetelf, ^u/a mortftn^, /sien pitlura fidpiilorlotjstittfr.fiaque Socratet in Phadro fuo diceégt;at^,firipturam pdf te - rehtu non efia(/fimilem-gt;. Confiant qttidem.vt vi-«a, ßd fi tabule adfi6f,(fi quippram interro^et.per-modefic, Çfi pertpteam verecandèfilentj /ta fit in aathamm commentariif,ijgt;ti cum docfrealf^aid, vt mag/firt tn cathedra,zjtdcantnr, filants' coono-fiendt dtt/ha cttpiditate ro^etal/^md, n/hil arn-pita^ex fipofiunt^^Çfi muttlùnt.',re'!ttefign/ficiKre ait nd prefer ea qne pofita fiente. ^nmfi vtfit,fit-penameroacadit^ nobiltfiimtefcr ptoriboó /Jip~ pocratt,^rtfiotelt, j^ (fialeno,dnlgt;iiatio inefdentf mfi aliunde patrocintnmfiejenfiencmfi accipiant, tueriipfifi^ Q iiltifif ininriMneijnenttL,. /'ineret hodiedrifiotelet. Plaatw^finero 7'acittif,tpttorant Idnatot Grammatici corrigantar, ab toterpre-tibia laboriofifiime expl/cantur, factlita muite ipfi aatherei fi tjaam nofirtJabfidianj expedirent. fl-IndSv^SiJ eiiriivM,leitet fintentiat n^bapeperitla~ haitajenttentfbiu ,tntelletifaamanlt;mam c nee-ptm humane non tnprtma online cam teminei a-• tut tndt,fid pofiea de neue immi'tt ; a fit' I ec aX-rifietela verba de alla fit undo ,h'Ced, de facu -täte in adum erum pente, turn can Jubtedu, -‘Z ft. eultata organa abfiluta /unt,accipiegt;, tibia. ‘Potu.-tj/it vtuia expheare, mortuia non po!e/i,nequedi-

latarè tjuit flriSiim docfdt^neqve repugnatibitt öb-JiJlere. Hac tot ^ tanta obfttttjJèfaptenttbut zien-Jiwtlees^, t^fio minier meditationei fttat tu htertf finltendopojïeris cofftifiuntcai ent. OKie{egt;‘go, in-^niat aii^ms. Cur cosptant eßfirtbt ^poflea, Jitantii habent Itbntncotnmoduift^Ego vt tUosnon impro-Ito y t^utfita ma/aerunt in anditorutn^ ntemoria ^nam tn chants viutre^ita /trilteneii,CKram po/e* ■ nshocexentploßto ehJJftadere nonpottterant, Jed he dehuemnt t^ttieiem, oh eorum temporttm^, t^ua Jithfecatafient, contec/ßonent. 7\fam cummf/lta Jiehinde jcho/a Igt;e!lts,gentiumd, migrationihies at-o/ite tne/trßonihtis de/erentar, nec conuentru poß fint iipaentadmodnm in otio ^' ij((iete,halgt;cri,i^gt;eod ‘Voce tradere non poterant, tnhtiemnt per Itterast t^ntmadaertehant praterea nonfideliter ple-rtentijaea pofiens confirttari, t^a a fnagr/lris erat per Manus tradita,vt oh idpit tits zttderetitrfiripto expheare, ^ memoriit /t»cect/(itati,aut intedigen-fta dehthon itterarum notis oecitrrere. ^ugehat tiecej/itatemJenhendt ettant terttitm hoc,lt;jttod zgt;i-‘ derent ntagijiros ic^us Jeitces priorthits nonptece-dere,ex ^»o necejfifittt patslat'm dijetphnas ohJeK-t^ttri,ipei£antf:ajlor:-tifii»iaerant. 'Units Plato cunt rnultos haheret difitpulos, vix vnum ^n/lotelent phiparemreltiputt^ Q htc rurfits 7heophrefiuma pttneos^ altos, pd inferiores mu dot tdem^hisippi euentt,'ut multo imperitiores è licholaJua vidèrent egredt. Pfue m caju quantoJaptenttits, (p inputtM rum vtiltm, et fiht acpofiens conjuiutt, cum Jen-hendt

iiendo vo/ftitpotins docere ,^uàm intùac^Ufefie-re,^ua èpuhhea cathedra vel tnpertpato propopt-erac. Ergo ohltmoms tKprmitas liiertatemjcri-èendi extorptjMaxtmè cam ej/ènt etiam nonnuUa, ç^uapne literis ,fig/(rts, nameris »e domt qaidemj tradipoPattL., vt eU tn ^rdhmetica, Geometriaf Cofi»ographta,i^aarfem difiipUnarum eau fa anti-^ut^mi lût a dt/anio patre^,gt;Je defder liraifit eut ta tantolairoreaviaactiraii/liiinuenta, cafit ah/^ao periret,colamnis eas coutemp/ationei in/cripfirunt addipëdicommodttatefn^,etiamit cat era omnia pirtraherentur. t^c eita opera ^aidemfie i^aa lo-^aimar tanta vtilitai dl, vt dtatna de re/igtone fintentia pro omniampopulornm capta,/item He-lrraii,Chaldaicis, yiraincis, Çracis, Latinis, cate-risf iam comp/ariiroi confignatafint,^aaf interim tara ejfit omnis re/igionis notitia: vtefi hominam memoria olrltaiofi,fililrri na/lt firiherentar. Ergo his de caafit receptam cli et hoc alteram eradito-ramgema etfamilia, qaa na vtprior voce tantam prafinta eradit,fid commentariisad memoriam-i tnfirait.

f^niam aatem patet ad dtfiendi commodita-tem, malt am profaijfifiriirentia lahora, noaa lis nolrisex hom mam opinion tiras, ^ a ar am nalhisfinis en,hoc loco nafittar. JVam t^aiprtfiisfaaentr tngeniis,aiaiiiLj, ita malta efiefiripta totfica/aJa-periorilrtts, vt nihtl defideretar amplias,ne/^ae mi-ramefiè,eos, ^aifirilrendo occapantar, laadem^, famam^j ingenij, i^aam ex eo pataiiL, fipofie eon ■

4^0 P R Æ F A T t o.

fitjfffiß m^fftioßudio élaborât.1 edaitt,,»tihim'e tenten hocjberatum bonfern aß^ui poj/è. ^»tppi tam ßttn labor,'itfijn^ pro veritate, (^ nec-ßäria liberale d/ß-iphnafapeUcLlile, vt lice at, fenptura ältere, ^»id à mtßr tefatig,ti,fi-/(ßra ad tadiuni-, Jud,is, dir ad ifios tam /apernacaneos labor es abd? S.aisiam lacidam Philofiphiatheatr/iifLj. Stfa-pts'^t/reße , vndeß'uElam non capias , (^ altos ad crtgt;as rn^eniitm transferto. ßerte hodie adprofiri-ptanu tta lolt;pmint»r non nullt, contemni oportere, ç/uici^uid aut e.v toto nouum nonßt, out non caßi-^ct zietera: multi etiam libri faßidto tnfilenuerf puntun fur, ^uaß éa, ipu.t verb parua fuat.

Et iam quor tineas pafcunt.blattasq; libclli. • Et reJimunt foli carmina doda coqui.

^^dß ißißemmi Itterarum Di^atora vert oijuùtur,quid aut tu, vtr ClariJßme, tant labprio-ßt conßliorum Cratonicorum edittone, aut e^o vel huitts vel altertus opensproparattone molejhjßma proßeimus l Quid intanta medtcantiumturba, ^uodßpiotßajhdtoßsproßerrepoßumus. dfetpla-‘ cet o but are ration thus nonnullts,ita ut de toto généré prtmumpauca dteamusdum ($ de hoc opera nofira,ijua?ntn praßntta tnlucem domus, /gitur cum primis firiptoribus iß i^ui nos anteeeßerunt, glortam ob inuentaßta aj/eruntv.fiptentio promiu ex men toßatuunt, tyfjßntiuntur zß tn hoc. cum duoßnt eruditorum genera, vnum /juodphuatim érudit-, alterum i^uodßrtbendoabßntibusjeruitt non minus hos,ju,;milloseßeßerendüs,!^uadoßri-pter

481 pt or Ç^ plftra, ^fidelrm erseht. Sed t^uoeifinem^ firtlrendifacicndtoK imperan^t^, i^fiando^utdenLj dert/^w om Ki^^m iKßnttt, ^fittipient finit /ihn e-ttu/gati,f!on fiittsfiipienterin hocno/iti priecftnt,ne'-‘ ^ne /quantum dehehiint /quatuor hi^mthi 'viden-tur hene m animo perpendere. ^■'rimum, Kerum, ^Uießh cognitionem zieniuiit,zianetateimj. Dein-1 de intel/eé/tu nofiri ohfiuntatem^i Praterea /a-horemßifficn/tatem^ tn emendo. Poftremo tempons hreintatem^. fix ins enimfin^u/a etiam opinion t eorum p/unmum dctrahisiii. P/amprinci-pto ipua animies nofter dehet cognofcereprorfiss zia-riafiint, diuina, mathematica, natura/ia. fn hts ipfitforma partim materia tun^ia, partim a materia omni lihera. ^nfingulis rnrfits ijuam multa contmenturfiparatim? Cisi vnipisam omnia quot-^/eotfient,aidma/nemgenera accedes tantum tn-^' notuerunti^uts omnium /ocorum-gt;,terrarum,ma-num.flumtnum,auium, puadrupedunzj.ptfiium quantumfinis eH ad amujfim naturaeperuefiiga-' nui /ta puamuis mu/ta de his ita partis rehusper-firiptafient, firihenditarnen Ç^inuemendi argu-^ mentum omnihuspofiertsfuis re/ifuerunt. Daceo ^uam multa hodie a nofirisprimum muentafint, tgnota omnt anti^uitatipriorihus ficulis. ^ccedit nd hanc rerum nartetatem a/terum ex ohfcurita-te tncommodum^,tum i^uta tudictj magna est in-firmitas , turn cognitio multis dijficuitatihus oh-Jlruüa,latentthustnnatura caufis vj^ucadeo-vt tnultorum tngenia aßudioprorfas reiecerit, mul-Hh

tosin hicjilationa. ant erfores gt;nanifeßos,asit dftlî-‘ efne adtemeranède i eina nondtim^ p/enè ce^n/tit pronutittandnm tndyxortt. Dixit ipfi Philcfo-phM,tntcJieclus noßn eameße iméecfd/tatejrt,i^ine tn ocults zie^ertt'ionnnt adfoiafes radios.

i^itpraterea Ldoi ad entendnmfitis efi?c/tnf ab its ^na nobis notiora fimt adea progred/mnr, e.x ^titbits compo/ita confittntintitr,t^uonon pojfnmus, niß ionga dtßethß inneßigatione Ç^ vixtanintn pe}-uenfre,ad ea niinti iintprincipia, ^na z/erè taba ßtnt ea^ ipntapro fundtiu /atent ßt.vt ant non oc-enrrant, ant non omnia, ant non eadem omnibtni P'ndeßint hactarn dißrepantia, idea.formit, materia, prinatio.Sai, Alt;!erctirins,fii/phnr,inane,va-cnnm: qnibns tamen nonpereeptis, fitri catera ne-^nennt. ‘Pitts entns esi mtelitgercpnncipia.^nam i^na ex hts conc/ndnntnr. £.v e'o non eii operoßtm-i eitcere, ettrfere artin»i.jpretcepttones contronerß ßnt,rebus t^na ibt tradnntnr: aiiter atepne aliter a-lupnandoenententibits. Eteninatnraomnes m/r-tus fits.! patnernntiis^d extremum ita brents t/ita eßjZ'tJäpienta ipß conqneßtßnt ,ntmis ext^nnm znuendi curricitinm a natura nobts eßeiribntnni-i ad tan tas antmo'rnm ocenpattones, ^ artinm dß cendamm var/etater/i^. PVam nee longt^ma wta ■vnpnam ßtts longafnit, ne ipnidemß nullis prate-tea deßieuitatibus imphcataßt. Palam igttnr edl, peffimcfin tire, lt;put ant omnia eße cognitaßbiper-/undent, ant tn omnibus ^ homtnibus et tempori-bus omnes e/fifcientias, hoe ed},^nic^uidfiirt po-

teif.

P R Æ F A T i öl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4^1

Üïîjtlfiiriai^aliqfto^tt^ftf ita co//e£lum è/ingK/if vtp»d omitei totawferentu fkwmawpoß repèriri. ^2^/ti cotitrarifitnpottits tter/tw esl,vt ci/m omna in innemende Ç^ cônfiitKendo/aiio-i artint.ndn vi-deantfir ta/nen rhaxitnaw partem iatentü d/fdme humaine^fapienttnt.iptiii tnfinttaest, adh»c tnfte~ nr^è. Et tpmdita i^i/ertm.-ir hodie. non modo antifa fiiejfe arta nonnfe'lafifed etiam nondam inaeniM.’ Vtartetn vitiCprorooanda., Ç$ V/tritenacts conßei-indf,^di^neßendi proprijs reruni zura,inqui-^ rendi thefanroî, ^ efidied/ res vtiies ^starum re-rum^ cum nctitta exigua nôtres tempon/sM ejè mu/ta tndufiria appartat., /on^t^mè tarnen ah có ahetl^ipuod ^Uicrtmus.Ex èpue mamfefium eß,ß/~ pereffe omnihits dtfixndf materiam in^entisß^u^ adtdanatttraaccommodatafrnt^.^ißodßetiam hoc perpetuum eEl, ipuod in traSandu bterisfilei:t \ prlt;cctptre,vtne/puelekende tantum pafcaturani-’ mits,nec meditando éxettetur ,fid leUionefljli^ alternatiDneproßctamus^cum trtrumß.non alters Utrum filumproßt. Cur hoc alterumßrihendt ni-^ miramtndußrtam nohis fubtrahent^.Ç^ßßi acumen tam trnpertose extorquent^ ? Cùradhuiue 0-pera fidetatem non admittimur ? Certè, qui hoc vnuma^ttnt^,vtah »rfuthorumleblionihm nun^ • quam recédant, nequegignant exfiquicquant^, iùingentam^filai expertum est, (^ nt/t leblio hoc altéra temperetur,(^ qua legendo comparât afini, dtmtjßtemanu lihris in corpus redigantur, quam Uohu ettam multis vigtliisfacultatemfiemm eem-

4^4 nbsp;nbsp;' P R Æ F A T I o.

paraturi? iy^pamp;saithatj Seneca imitari dehemuf, ^Uit cxm vagMur inpratùfaecKm exfiortines vi-rentibm tenerrimum ducut, fed ettfsdem mixtufii ^Madam, Ç^dfeiritwfriprcprtetatetnmelcommu-tantj. Faett hoc animal et rei^enitu/n^. 7^s e-tiam am/tlantes earn indufertam, cum in tanta re-rum et hlgt;rorum verfemur varietate, ^uacun^ue aliunde hauferntu non in memoriam-gt; tantum ire patiamur,fed m Ingenium etiam-gt;,vt aliéna vju noferafaciamut, et ex multis vnum confeituamut: fecut ex plurtlnu numerù minort/tm^ Jùmmts computatione vna totum comprehenditur. fea Cicero de Fini but aieliati-,/ntrcduci virtue nulle ma ■ dp potefe^nifeomnia ijua leget,quai^ reifciet,vnagt;ff refn-anturadjummam^. FJocfacereantmut de-èet, ne^pue patt, vt aut imperitorum-, cauillatione, aut inuidorum-jfermontiius ait hac exerettattone dimoueatur ; vt/ît hac laue nohis cum alite etia»i-gt; communts. ^uado omna vna lege tenemur, et tue-ri puhliCM vita commoditatee dehemue. Stt alite ahudproprium, in hoc ai^ualeefmue,fecut in cate-rie virtutum ofeeiie efeè cenuentt. ‘F)e veterihue cum ttaloijuuntur,^utfetum mundue nondum-gt; ejfœtue mehora omma ediderit, itidem et tngenia, fluitè Japiunt : eadem indoles natura et illitu, et e/ue, i^ua nunc efl. jQwnfeßculumfeculo cempa-r^s^ojfumus mehercule ahfefuetemporunzj.et ho-^tnttm tniuriaafermare. turn cum multaeflènt incoatatantum^,plurtmaadhuctacerent,ndpau-lo rudtora illafecuia noflrte extittjfe. Fufella fiint

omnium

Præfatio. 487

•mnium rerum initia, etpaulatim adp/mma ten-ditur. ^taque in literi} nemo inuentiifipertorum eententut itafuit. Ktßquamfacultatem ipp ha-{gt;eret,no in eodem padie cum omnibus certare au--der et. JVum nihilpribi de arte A/edica poi^l Hip-pocratemet Galenumpotuit ?aut nulli hodie noui aße^lus, et remedial ty^ußu eil poil EpiSetum^,-et i^-irifiotelcm de affèblibus, et nogt;i-.formidandù humant Seneca fenbere : fid quid militai Verum hoc: Quicquidin omnibus difiiplinù conßitutum eÜ, id exßn^ularium abferuatione collecium effè, putandum^, camfiudiorum eße rat ion cm, quam tn choris videmus, qui multoi um vocibw confiât, exquibus omnibu,lt; z-mrs concent us redditur. Non fit ex vna voce concentus ,fid ordme canentrum^ impletur, cum expulpito omne^enus organorum^ tibiarum^, et vocum exauditur,fit harmonia ex définis.Tails esl philopphantium confinfits, cum mtflti Juainueta et additamenta tn vnum tarnen confiirantiaconferunt. Tefiesfiint fintentia .i-lu-thorum, ha quidem vera, aliafalfi.K:ra ea optnor dicuntur, qua cumproferuntur, ita cum rebus, de qutbusfitmtajunt,con^ruunt ,vt nihil tn contra-num pt obfiruatum. Pßudfalßl Pß^a ex vno at^ alteroexperimento condufi fitnt.C'redttumfuif olim, Elephantosfingula parere, hodie certum en, ternos et quaternos foetus edi. Tifies negabat^ d-‘ rifiotelespefie infici,credo,quod hoc fallu eße nun-quamcomperißet. egt;-Etnofiriobßruarunt,et iam tn ma^no tranu id accidijfe vulgo not timpen.

EJh j

P R Æ F A T I O.

jÇ^od/ii^ftar ov/nthwin a^tiha certa ^HttrimtUt tieceßi est ea ^ ittiit(ïm,Ç^ tn^euiot umplurüt ob-firuatK/ne confittuta efiè^nà pMcorttmfid omniti, jQ^are ftafitfita hiu, pia^ratta fàpicttbiuprtjctc, fitjUctdadbon/tmpub/ittimcontMieruHC^-uthceat fofiern etiam et fi fi curj: non minore cumJbe prie-ntt/ dedere. dVihtl igittec. tuant al ahejMu^ finis adhne /fq/tidnm eH Ruanda mentis ri^it.itionenLj Jtfiemict,!^uandodefinemus tgnorace.^ Sanèratio-cinntio motus est, fiientia ^uics: ^t mhiiimpedifi ^uo mtniesfictas, ^uod O: necefiarta can fi conclu-fium dtdicer», vel tnueneris, modo 0 ni nd memi-nerts,multain»eniri,et co^nofii amplius oportere, ffoc entm esl.ijfi^uxrtmttsfid nd efi res fine ne^o-fio, vent at e vbi^ eruereJa de nofira re dicemus.

Ego ob hancipfiam caujdm tuam, vtr Clari/fi-nte,^ pnefiantifi tnfiitutum,tn ededts tôt confilto-tum S^ Eptfiolarum Æedtcaru volumintb, Ma-^nifici (fi Nobt/tfilDornttu Cratonts, tpuieguidde tes aille videatur,vehementer probe Edarn vt mul-tafint hadieUM tn hoegenere édita, ammaduerti tarnen fXlt;,ellentifiimos^uofi^ hac aliispreferenda cen/utfiè. Sit iamfine art Adedica a primés adpo-firemat vf^^ caufits déduit a, (fi certifiimts demen-firationibuspertofficula, multorum^^^laboresad pcrfeUtonèdeduila,hlt;ec tarnen rurfits pofiulamat, adm expenmeta edferre, multa no rat tone fid ex-pertendo inuenirt, AEcdicü habitaperfeSum, vfi perfeiiü nunt^uafieri: experten tia propter edieilu-fospauporii efièideni^^ ad eum analogifinucompa-randum,

P R Æ FA T I o. 4S7 f'Mtià,ijftio à methodogenerah ad particft/arepra-xin traitßturobtnßnitatecaftJdrur»,i^eorporS,et (tj/ech/ä,nihilfaas vn^ua aut chfirnatii, antfcri~ piii eß. /fane vero experten: ia dieairignSt. Prude-da ,et r/m. Prudents dteè ad méditas c omecluraf acedmodata c^ua ahj cd non ejfet ,j urtuna impcritè appeliarut. dV.'hiladfi/utem aonfortunafacitßd naturalts t/lafi^acidtsplurimü peten:, cd tf tn.iptto est,!^utd cutiß corporidoco. tèpon conuemar,acute, mature^ prattidet. lltc i d a»oetur, cd alterd accéda,longue iWedicord operum zißti,multaß artit exercttalio. ‘Prins lUud.peut atuuentb tngemoßs nöremoueo,etpoteß ante canot cdtingere\tta alterd fend eß, quando^uide diu tn altgua re ver/art non potefi,niß ^ui viuit diu. ^gßdfi ia ad art is vfunt peruentre nabispropo/itd cß,a ^uo rctlius quam ab tills magnis arttßcibus.ijutb.'iitrdi^ obtigit, imitd-dojVel colligëdo expérimenta ipflrd difiemus ? Pils i^uls dubitet magnd illd Cratone noßrd annume-rari turepfjfe? i^ßc pubheafama efiaeßanturtot elogia ßmpcratord,Prtncipd,Rerdpubltcard,Phi-lofiphord, APedicorditeßanturßripta edda, et ilia tata nominis ipßus vbi^^j adrriiracio.Ndprudenttd Jagacitatè^j tn cdctpicndo, ^ud ei natura dedit, ars et doPlrinaautcet dt,tot annordexercitatio tam lu-culentaplunmum ob/eritadi accaßa, ram dtligens cum doliifimts homtnib. de rebus ditbits Collatio, propejUmmam eßicerepofueruni Cericj'amamß-bl, tantamß exijhmal ton e obfchcißimos 1:1 mor-^^ peßimr morts periculojißimisf curandis pepe^ S'itijfsantailluj/rta ßa dada videnturpromeieri^

4^8 Præfatio.

Feront ^^uoniafn-, prr-fde'JsiUa experientia maxt-tne in confiiiis dandis e/xcet, £^ posi art if perceptif-' nem^f exmt^xi ad opixfiaccingit. plnrimam tn-firaùjionpoßi/nt non tanti artificts con/i/ta omnium ej/è vttlijjirna ; Ö“ t^xidfaib/m^ßt ante ocnlos esî. JVant ha^bnuft^xo^xij^^plura^/atoniana 1 haheret, hoc fi heatiorenL^, £j ad vfitm artiepara-tiorem-gt;,(^ vhiipueadmtrahtliorem ejfi credidit: tanti^^ eapinrinttfecerunt^, z/tettam fit^noi fin-^raphaffirxpornm,decoilornnLj,eleibiarioritm-gt;, pt/!n!arxm haherenL,, ea tn arcanisficrettsd^ fta-^erent^f ^ domt admirandarei cxinfiiam triftar occuitarent dtit^entitif, q/tam cxfiodire z/irgincf fiiemof. ^t^mcxm mx/timn/ta enu Authorif hahxerint habenxf,nen}o tarnen lt;pxod tx, f'ir (fia-rtfi. commxnicarenohifixm ztebnanimoJa/tenzj hahxit. JVon prohandxm hcc tpxtdem,q(iod plerb ^ axeformxitsomntatrihxxntjffid de noßrif ifits hocveredicitxr,ttaefiècomparata, vt vfierpata e-ttamßnon ixxentj,ali^xando, non noceant tarnen, ^xcf nonfitm/nxm medendt artißetxnzj in eo de-prehendat^, tpxod axxdia propè omnia extrihmi-fiiSyVt^ixf rat tone, exaexatione, z3 virixm corre ■ borat tone dedxcxntxr? dVam eofintper/ïbi refit-ctendxmpxtaxit? Oxam mx/ta noxefa£la,^$ aii-bi non Zecla, non modo dico tn zgt;etertbxf,^xi txxta conditionew temport, t^xafitebanL., nobif tradi-derxnt ,fid ne apxd nofiros cjxidem? ^^am admi-rabthf ei fin p/xrtxnzj, z^t z/ocantfimplicixm mi-fixra caxtto adhebitai ^xa exm magtf natxraCfi.

faentnt

PrÆFATIO.

la enim hac'veré mi/cet) t^uàm arti^ßt, pompopu ■ filai cofnpoßttones,qtiartlt;fn^radum net/lttpß, ijni comment/fuer^nt,noußezadeKtur-,ad cxtremunt panels exeeptls.defèrntt,^ ad ç/ssam maximefim~ pliciacrefiente cnmatateiudtcio profTreßiss est. ^^amfipedetefiattfseH me prajente (^fmt emm pojiremu anms nemo et mefamiltanor^ eomm vt ipfinominahaißitfiitiam, ipnt clyfieniitts totpur-gantia, Dtacatholteon-^^gartcn, Co/oej/nthtdem. Conf. Hameeh, Hi eram mnlta^ aha tmmifieret: enm nn/lttsßt intefitnornm tantns ealor, /put, qnod tarnen necejfartnm efi, tn a£lum hac medicamenta paßet dcdncere'ycertunß^ßt magno agrerum tn-commodo homm vß mal/gnam ipuandam intem-penem^ tisparttims imprtmt, vnde et tgnana ad excernendttmßareL.xtnthtlalßucafexiltofactät: plemmsine faits eße atebatz ta /pua mollifii]tj,a^ fiergunt, d/ßipant, conf/hdant, adhibere. Sed de htsm'ultisfalifserroribnspaßim-itnhis etiatn libellis falmares qnadam admonitioijssle^nninr.

. lt;!y^c qnamnis ifia ad edittonemfirtpta nS^nt, et Itmarcad nominisßi exifitmaitonem tuendam acenratins nSnullapotnißetßotinm etfnißet con-eeßism-^ tarnenße et tarn omna liberales am mi tibi, Kir Excellentißimc^mitlttsm debereob commani-cationem ingenne praßt cbt/nttir. Eernm en i macro earn et hntusfiriptifini Z’tilijßmi, et accnratißi-mèabipfi .,duthorc peßremis annisrecagmti,aa-St^ tam lacis ahisytum tllnfiri ingeniofißimartsm farmularnmjdpeUcclile, tn Latinum idioma can-

490 PrÆFA TI O,

xerjtonü primas »ahi „‘iatharfuerà, cam Jiceref, non te fiiftm admtran ob reram.qisit tbt l ontmen-tur msiofnttidtnem , fed tut eiligere et tam exterara genttam eraditas leiiione t/bas defderare : vifatn mthij/eithoc^/somodocun^ueperfetio labore,no-mimtao dedteare. ‘Primam ^atdem t -ut e^at tibi cetera debeittj, Lebiogt; as.etiam hoedebere tnte/li-^antj. ‘Deinde^tsM-vtdeo hoc, naj/ro ordint,cni nee fa cnleas, neefortana ahadfere reiintj^mt, rej e* renda grati^genns ef/e concefitw,volo hac ipfi de-, dicattonepro veren tna benertoictta. tot^^iaLn/en-trjjimis ofictts fepenecefano meo tempore labora-te, velmea, velmeorit valettsdinepraflitts, hoe ob-firuantia, ^^^rati antmt tejltmoninm relintftiert intereadtint aln^nandafplendtdtorearoumento tn iueem conjfeilrïtf pof/im mérita tua ponere. f^d fablnm meum vt commode mterpretan (^ porra mtht beneaolentiam tnam confer nare velis,etiam at^^ ettam oro. nbsp;Detis te,'Uir ClariJfme, fÿ mtht

mnlttsdecaufisplnrtmnm-- obfèrnande, cum vni-nerfa famtlia tnafalnum dtntiffime nabis confir-net, Bené vale. 'Dab-Urattflaftnc, Ca^

lendtstJïfarttj, z^nna

* SÜh

De

491

DE VERA PESTILEN-

TEM FERRER PRÆCAVENDI C^ cttran^i rationes.

TA milita hmr hactenus ab ^^‘^ us, qui mcHcndi Idcmia ex-ê^^quot;î «^l‘^“î»''’^'^4’ ^”‘5 infignes funt, de pcftilëtibiis morbis, corumq:contagio,fcripta,arq;in lucent édita,vt poft tot rarosqs vims propemo-dum fupemacancum videatur.quicqua ampliusdehoc argumento Icdoribus obtrudere. Vei um quia communis offi-cij ratio à finguHs flagitat, vt donis diui-nitus iibi conceftis^plurimofum ialuti confulanr, amp;rn commune ahquid conférant,volui egoquoq; hoeferipro qua-licunqi,quantû poilum m publico malo aliis inferinrc, fi qu'a rationc id pcllcm pcrficerc. Nam cùm cintmodi hoc malum fir,vt priufquam conluîf Medici ab »gfotantibus poilinr,amp;neccißriaauxt^ lia'colligi,de falutecorum pro^èdeipc-ratum fit lobidmukuminrcrcft, rtiftç moneri homines, non modóquomoda neccHaria precautione amp;nbsp;lalutan rem««

4?i De Pestilentis diorum vfu caucre/quan^yrn qyide Humana animadnerfione occurri potcft) contagiuni,infeÓlionisq; periculum de-clinare,verùm etiam, H quiiam eomalo çofrcpti funt , qua ranone alter aken fubueniremedicamentis,amp;vitam, ßit^ D E o vifum fit, prorogare poffit, ne vel ægrisauxiliumdéfit, aut fini lædantur. Nam fi tumdemû vnnç offcruntur Medico , cuminfeda pollutaq; funt corpo^ ra,duplex ex eo incommodum mihi na-fci videtur.Primum quidem,quód ægro auxiliatardius offeruntur in eoaftedu, qui fubita maxime auxiliadefiderat. A1-terum,quiaexvrinisinfedorum panes ferc Medicus præuidere, amp;nbsp;monere po-teft,cùm fæpè in infeélorum vrinis nihil lethale apparear,quo tempore ctia mor-tivicini (unt.Quin amp;nbsp;vrinarum circum'^ geftatione non modo is, qui defert,fed çtiatP|Mcdici,,eorumq;familia nonnû-quamoontagiopolluitur.vc exépla plu-rimonum docêtexcellentiflimorü Me-» dicorum, qui cùm mukis potuiflent ar, te fitaprodeflejaliorum imprudcniia,amp; curiofitateinfediimmature vitam arni-ferunt.

FeBRIS CVRATIONE. 495 ferunt. Ideoaliam podusviam fequen-dam cenfeo,quam noftris hominibus fi-deliffimc in hoc fcripto commoftrabo. Etfi autem non ignoro hanc mea,quam prxmifi huic argumeto admonitionem iisnoneffe placitura, quibusomniadif-plicent, tarnen prætermitteda non fuir, cum videam maano cum dolore meo, quâtoperè vulgus, lue præferrim, ab vri-nædiuinatoribus dccipiatur,iiq-,optimi habeantur,Se dodifrimi,qui plurimuni exiis ariolarijamp;mentiri polfunt.

Quantum autem ad praeferuationis rationemattinet. Primum cius,amp; fum-mumcaput eft. Pietas,Sc religiofa diuinl ' nominis inuocatio, de qua cum multa quotidicin hqmiliis publicis falutariter proponantur, ea, fi quis profapuslt;cum fuo periculo audet afpernari , feipfum accufcr,fiquidgrauius eiaCciderit.“Sa-nè amp;nbsp;antiqui inter ethnicos Medici,pe-» ftilcntes morbos ad Devm retulerunr, cum in natura caufas certas vixinuefti-gari pofleanimaduerterenr, nee comu-nibus inarteremediis malum illud ce« derc longo vfudidicilfent.

494 Î^E PÉSTILENtià

Porro Adrolugi lîdcnbusidmalu at-tribuuntjocentq; à peculianbus ih i œ-Ïo coudcllationibusputredinc feiilt;or-ruptionem quandâm acre çxcitari i qua attrapahuiinnes,qui eiusvfu tartre hô po(runt,ira inficiantur. Ex eocde,qubd regiones fit corpora, quæ vi crelediunl cauGrumoccuiro conierdu reipondéti plusmmufve inficiuntur. De bac caufâ controuerfà cumneminc placet hnga^ rei interim non nego à corponbuseeß* Jtftibusjidcribuvq. vehcincntesin fdb* jedumaeremutationesimprimi. Hoé foliim monebo , inprimis operam efTe dandam, vcoinnia caatteniidlniècauc-antur,quibusacr pored conraminari,eu aeris impuritas amp;nbsp;Error propagationi veneni ad plura corpora maxime acto-modata fit. Veruntamen halitus ille,qui ex infediscofporibuseducitur,amp;malb gnam qualiratcm conragiofatn^aevene-noQm ex pücredine , Jeu corrupdofte^ potius accepir, præcipua caufàed,curâ Contagialatè difleminentur. Ex qua pa*'^ tct,gencraliscauamp;prafcruatiotiem po^* fitam ede in aèris puritate conferuandalt;

Psakis cvkATîôNE. 49^ quod fitjCÙm non (oiû cauci:ur,ne àcor-podbusinfedis, fed enSabiisqui «egris nnnifteriaprarftant, mdüilIudddTemi-netur. ld Magiftraius prxcauerepoteft animaduer(ioncfua,quam adhibcrima. t-ucè oportet, luxta fakitareillud præce-pcum,Principiisobfta. Dabit igitur o-peram Magidratus Politicus, vt viæ publics, platcæ amp;nbsp;angipottus m ciuitati-bus,e-»q; loca,quç ab hominib.frequen-tantur , pu ra à fordibus fint, morticinia, fi{nus,eadaucra, iordesq; omnes tollan-tur. Fontes porto etian),cana!cs,amp; flu-minamundafint, cùni aquarû immun-dicics,aërem,êlt;hommes polluât, amp;nbsp;iæ-pc loea làlubriaab aquarum dluuie peti-culoscafficiantur.

Aërem prçcipuc ignis purgat,ideo o-lim, vtreftatur Hippocrates,amp;Medici, inpedifcris locisluculenti ignes paflim excitantuerunt. Nam vbi pedis aërem contaminauit ,experientiadocemur,i-gnem ex incêfo iunipero,ta:dis, amp;nbsp;quer-cinis lignis ac foliis veneno ei, quod ex-halant infedi,amp;:in aëreminfundüt,plu-rimum refidcre. Potericautem quilibct

49lt;gt; De Pestilentis

domi lux fingulis diebus bis vel ter aëriS alterandi gratia cum baccis iuniperi,ro-remarino licco,foliis qucrcinis,vel txda luffitumcxcitare, maxime hyemis tempore,aut incipiente auttimno:amp; quibus in locis camini extruâù funt,ij ignem ex aridislignisquercinislibi facianr. .Opu-lenttorcsex pharmacopolüs fibi coparent trochifcos amp;nbsp;pulueres odoratosf vel tale quidHam, ^Zedoariæ.

Angeli ex an. 5 j ß. .

Xylaloes an.9iiij.

Santal.citri.

. S.Citri.

Cort.citri.

Styraciscal.an.J^ij

Glimmt arab.5 j.

Tragac.5ß. ■

• : Diólam.Cretici. 'MJ- ïh/j.ji^bt n Benzoin an. gs. otnoa«

Molch.ambrxan.g.iiij. hw’ b Zacc.cand.§vij.

Diflbl.inaq.rof. -

F. orbiculi pro furno/ Ali^uarwte

potes

FeBRIS CVRATIONE. 49^

' potes addere ol. Nucismufe. vel Mac» dcftill.aliquid?: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ozylctc.

^^Xdaloes.

Ladani an.3 j.

»no Styracis cal.5 s.

O' Mofehig ij.

ur Zacc.candi 5J ß.

-AGCO ■ Cumaq.rofq.ff.trôcîufei'.

Siquis priuatim ûbi puluerem velir prÄ* pararejumat my rrhç amp;nbsp;thuris «m .g s. ro^ tifinarinificci, batcaremiuniperi, toi» querens an.^ j.Gntaheitr.jij carnphor. g iiij. f.puluiSjqniigniinfpcrgatur. Vri-litcretiatu vfurpaturprofumoßeiendo fuccjnô,cum baccis iunipevi admitlis.

Etiam iUnd profile rit ex fuccino in a-ceto, amp;nbsp;aqua rofarum vaporem eliccrcj gt;nbsp;que vertes amp;nbsp;corpora cxcipiant-Deinde carpum/aeiem, amp;nbsp;manuscodem aceto amp;nbsp;aquahumedare; pauperes, qui fuccino derticuunturvûlices fluuianlesaffufo accioaddins folüs quereus, amp;rofis fie-catiscalcfaciât,ôeeo modo,quo diétuni \ cft,fumum corpor^usexcipiant. Di-* i tiores filicibus acctum rofaccum affun-, liant-, amp;nbsp;ærtate fantalos tubros, hyem»

498 'De Pestilentis angelicani adiungannpoflbnr amp;nbsp;?lij pub ucres odorati cxarcecomponi, qui in thunbulisdiffoluuntur in fumos magno cumægrorum commodo. Namprunis multum vti apud infirmes non videtur eireconfultum. Extat puluis Mathioli ad fuffiendas vertes eiufmodi.

^^ Baccarumlauri. luniperi an.giiij.

Mirrhæ.

Aloesan.^j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- j. .

Ligni Guaiacini. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

SantaLalb.an.5s.

Thuris.

Scyraciscalam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-jift ni

Ladani an. 5 ij.

Mifc. f.puluis craflus. .iup'

Porrohîc monendum,cum homo vc-nenura illud præcipuè attraóbonc acriS» amp;nbsp;halitusattrahat, nó medó ore, vcruni etiam per poros omnes cutisuer aurem vitietur vaporibus ex infe^orumdum Corponbus, rum vertibus emananribus, amp;nbsp;itamulripliccrurac propagetur: Cu-irifq; officij clieji vel ipfe infedus eft,vcl curn mfcctis cotierfaius eftjmemor cha-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ritatis

FeBMS ÇVKATIONE. JCI hat.Æftatcautcmconfultum eft, obier-uarc vcnti motum.vt hic halituincollo-quentiurn à nobis abigat. lgitur,qui fol-uerc pofliint,quoties egrediuntur, in o-re gcllcntcorciccs cirri, veUedoariam, vclvnumde hisorbiculis,

y Corncum cirri 5 ij, Zedoarix.

Angelica an. jj ß, Xylalocs.

Ircos an,9 ij.

^,,4pCinamomi.

Gariophyl.

.j,^ Nucis tnufe. an.^j.

„jß ^ Mofehi, Ambræ an.g.ij.

• gt;^^ Zaccari candi q. f cum mucilagi-

• jjfj pß ne tragacanthicxaq.roff.orbi-

• -^L, , culi parui, ob pretium, fumant loco zedoarix, an-

  geheam maccratam inaccto,amp;inorc geftent. Polfuntamp;diuitcsloco orbicu-lorum M ufeordino (quod ira voc^r) vu. Probo amp;galangam,amp;: cortices, ac, femi-na cirri, quibus nonfolùm aeroccurres aitetatur * quera attrahunus$ fed. S^ cot-

  
  

^oÄ De Pestilentis

f oboratur.In quitus duobus capitib. fc« rè tota præferuâdi ratio pofira eft,quan* turn quidem vel Medicus prçcipcre,vel quifq; Rio loco exequi potcR.

Vcauté infpirationi magis prouidca-tur,nares mane,cùtn quisegreditur,hy’ cme inungat mithridato, vel theriaca, diHbluta inrutaz fucco, qui veró calidi funt fcalido tempore, pofTunt addere a’ quamrofarucumpaucoaceto, amp;nbsp;cam-phora, amp;nbsp;vtile eft, non modo iiarcs, fed amp;nbsp;carpum, amp;cor, iis, quæ fpiritus refici-unt, inungere, licut fupra oftédi de fuc-cino coftoinacetocumfilicibus. Quia autem talia medicamenta quibufda ni-mis viliavideri polfent, qua: tarnen ego vtiliflima elfe iudico , commemorabo quidam alia.Extat deferipdo aced Ma' thioli eiufmodi.

^Mirrhæ,

Aloes an.^s.

Card.bened,

Maioranx, SerpiUi. Zedoar.

Cinamomi.

Caljk

Feb RIS CVRA TIONE. J05 Calami aromat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Pulcgij. Rofaruman.m.iij. SantaUalbi § jß.

Granorum Itiniperi ft s.

^ Aceci viniq.C

Sacculi cordialis vel Mofeambrç defcri-ptio hæceft;

y Sem.acetofae. Citn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;

Corticum cirri. BeenalbiScrubei.

Santal, citrin.

Sp.Indicae.

Corall.rubear. an.3 j.

Scordij.

Fl.Borrag.

Rorifmarini.

Rof.rubear.an.p.j.

Croci integri 9 )• Spec.Diamufehi dulc.

Lxcit.Oalcni.

Cordial.temper.an.9 j.

Mofchi, Ambræan.^.v.

Incorporentur cum fyndone f.laccu-lus cordialis interpaflat,

Quidam præftatiûimi Medici in prçr t»u’ ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;li 4

J=4 ^E PE STILE uns feruatione max. commendâc olcQ fcor» p : o n u m, q • 1 od d e m é t is n o mi n â t, G regio cordis, amp;nbsp;carpus co vngaiur : poteft autem itaconGci:

^ Scorpionum numero centum.

Olci ohuarum antiqni tb j.

Coquaturadmediet. confumptionem^ amp;nbsp;diligenter exprimacur. Addatur rha-barbaritriti 5 ). invafc vitrco optime claufo, foli 40 diebus exponico. Quod G tot fcorpioncs haben ncqueunt, fu-mancur 40. ndditis 5ij. theriaeæ. -v

Didici ctiâàpçntiifimo Medico,Carpi inGgnisebirurgi Bononießs difcipu-io,folitum fjiffe Carpum eiusq; familiäres circa cordis regionem arfcnicumal-bumgeftare, vt cor veneno affuefieret, grveneno peftdentiali poffer refiffere^ ' codât autem Carpum cum fuis fedato-ribus in muleis peftilcntiis incolumem fuilfe fcruatum. Defenbiturautem hoe piodo:

1^ ArfenicicriffalI.

Rif0gall.an.5iij. vel^s.

Cum albo oui incorporentur.

Vel: yArfemcicnftall.5,,

Croci

pEBRIS CVRATIONE. ycf

Groei 3 üj. M. f.ücciiluscnrdia-lis. ha fium amp;nbsp;faeculi puJueris Bubo-

• liisTheophrafti.

y PuLBubonisexiccat.^ ij,

- Arfenici cirri.

Criftalünian.^j.

• Rad.Diptami.

TofmcntilI« an, 5 ij, Margar.non perfor.jj.

Corall.Hyacinth. Smarag.an.5j.

Croci órientalis 5ij.

Singulis fcorfim puhicrifatis impaften-mr proamnletofupraregionem cordis. Hos facculosqui geftant, cos monent, ne fudent, ncincalefccntes faeculi per apeftos poros vimfuam ad cor immic-tant,ór ira nocumentum vel etiam mortem ipfam inférant.

Quanquam v.croego nemini author fum,vi his vtatur., tarnen cum fciam VC' hementiora etiam remedia , amp;nbsp;venena intracorpusdari àquibufdam,volui ca nominare tantumgt;amp; fanè omnibus prodeffe abfqucdifcrimine pcrfiiadcrc mihi neutiquam pofTum. lllis tuendura hoc tclmquo, qui ahis taliaobtrüdunc.

^6 De Pestilentjs Optarimverôaudire, quomodocas râ’ tiones ,quas Alexander Maflrana,amp; e-rudici alij Medicis opponûc, poffint dif-lolucre. Alij non Carpo fed Clementi Pontifici attribuunt. Noui in Auftria magnç dignitatis virri,qui mirificè com-mendabat. Plurirailapidemhyacinthu circa pedus geftant,afllgnantq-, ei pecu-liares vires,maioresque, quam aut Sma-ragdo,aut Bezoar,in hocpræfertimma-lo. Porto ad cor muniendü amp;nbsp;altcran-dum acrcm,qui attrahitur, contraq; va-pores, qui ex impuris locis veftibus, vcl corponbusémanant. Porno Ambrx v« tendumefttali.

^ Ladani ^s.

Benzoin 5 iij.

Succini 5 ij. Ligni aloes, Sàntal.citrin,an. 5 j. Rofi rubear. 5 s.

Afpergantur aq.rofmofchat.inqua pa-rum fit Tragac. Diflbl. mifee, fimul inmortario,addendo

Olei cinam. gutt.v.

7 Gariopbyl.gutt.iij.

Macis

FeB’KIS CVRATÏ'ONE. JC7 Macis gurr. j.

Ambræ, Mofchian.g.v.

M.f. pomum. '

PoHunt ramen amp;diuerfa.fieri,alia quidc pro xftarejaliaprovfuhyberno. Egen-tioresaurem, huncfuccum fibipræpa-renr, fumant aceti quartarium vnum. l^ti^xpugillos duos, earn contundât,amp; exprimant fuccum per linreolum, ad- ■ . dantq; camphors,amp;croci an. 3j. Inde fpongiam intingant, amp;nbsp;fecum geftér, ac fxpeodorem inde attrahant, idem fuc-cüs poteft naribusgt;illinij amp;,carpo, maxime, qui calidiores natura funt, amp;nbsp;tempore calido. Magnam enim ad præfer-uandum vim habet. Erfi autem difficile eft iudicare,cur alius cirius, vcltar-dius,aut grauius, alio inficiatur, imó cur alij etiam prorfus non inficiantur; ramé illudconftat.,venenum minorévim ha^ bere ad lædendum,in iis,quorum corpora à fuperfluis excremétis libéra funr, ncc cruditatibus amp;nbsp;obftrudionibus laborant. Perindc enim vt ignis foluitur, cum pabulum idoneum fubtrahirur, ita bic heri pucandum cft,vnde cum Philo-

5^8 D E Pe S TILENTIS

fophis Medici ira loquuntur:2Vj«^lt;z?i (4ff Jaruffff/ae patieKtis aptifudiue a^en foj/c^‘' Quapropter fuadeo fideliter,vt qinli-bet in viâu,cætcrisq; rebus modum fcr« uer,cbrictatem,amp; libidines vitetjaeritia Iè6lctur,faluapietatc, amp;pudorc. Vitet cibos noxios, amp;nbsp;diffiedis cocodionis, amp;nbsp;viriofi fucci,vt pilces qui (quamas nóha-bent, anferes ^auiumfluuiatiliumcar* nesjadiciaia, qux facile corrumputur» nimium vfum o}crum,fruduum crudO’-rum jbolctositem, fungos amp;nbsp;hrs fimilia.

Virerobftrudioncs,amp; cruditates ; vin» fortia,amp; fcculenta nc bibat, non vratut immodcratis excrcitiis, quxinfudoré, amp;nbsp;magnam anhclitus mutationem deh-nunt. Aluusfemperapertafit. Abfictri-ftitia,8c melancholia,amp;naetus, quia coc affligunt, amp;nbsp;veneni rcccptioni cauTam præbenr.

Quia vero nemo ira exadè poteft vi-uere, quinfuperfluu aliquid colligatiir, monco cos, qui labore ea non abfumut, vtde confilio prudentis Medici, qui na» turam,vircs,craccni,animi tempus con-fiderat,corpus çuacuct, prouideat tar men.

iFlBMS CVRATIÓNE. p^ nnen, ne in eos incidat, qui fortia amp;nbsp;maligna purgantia exhibent. Nam ctfi ca Valide purgant,tamé viresdciiciütamp; fç- ? pègraues eüculcerationcs,tormina,debilitates fequnntur ôr maligna qualitas ftomacho imprimicur , vt poftea plura excrementa eolligantur, quam cuacua-tio fuftulerit. Qjuódliicbidrurfusamp;fa:-pè ad purgandum redeundum cll,fcitOj Vitam te breuiorera reddere. Abftinen-durn igitur ab iis,qui fortiffimis temedi-isradicitusomnia fc expurgaturos glo-tiantur. Satis magna cura opus cft.vt ne nimium fiat gt;nbsp;etiam cum leuiffima amp;nbsp;tu-tdTima dantur,maxime cum in cosinci-dimus, qui intemperantem vita degut.

Et quanquam non valdc dolendum cft,co5 ineiufmodi impcritos Medico« incidere, qui neq; fui nccpaliorum rati-onem vllam habent, amp;nbsp;de nó intelledis rebus fibifumuntiudicium,tarnen fin-gulos hïc moncre volui, ex iis remediis, qua: ad folam vrinarum infpeöioné abt qui vllis aliis indieüs præfcnbuntur,plus dctrimcnti,quàmcommodi eflc expe-4landum. lilas etia vrinarum inipedio-

po De Pestilentïs nes, amp;nbsp;indicia de iifdem pro huius loci vitiofo morc^ negledaobleruationc té-poris in morbo, amp;nbsp;xgrotantis qualitate, mcram impofturam efTc. Nam ctd ex iis,lt;|iix narratur ab co, qui vrinas deferr» itapronutiat Medicus, verem iplam te-tigilFc vidcatur ; non tarnen ex vrinaid praeuidic,fedvbi modicum quippiam ex eo colloquiodeprchendit, multagarrit apudimperitos,quæægronihilafFeiunt commodi. Quod fi boe modopedua-lus,remcdiis etiam vteris, antequa te vident Medicus,amp; naturam tui morbi, e-iufq; tempora,amp;diuturnitatcm cogno-uerit, amp;nbsp;num tibi is i.tmiliaris futrît, ex-ploraucrrt,amp; inquemuis cuemu te cu-randurn iufcipit; ipfa verb remédia pro-funt,cft,qtFD e o amp;nbsp;Fortuna: grams bs.

Quanquam aut Medici, qui itacafu Felices lunt in medendo, magno benefi-ciodiuinitus afficiuntur, tarnen co non abuti debebant, fed artem amp;nbsp;feientiam adiungerefelicitati,no compcndiis,auc popukrifauorifidere. Vbi ante in Medico arrogantiaeplorimum eihartis pa-tum,ctfi de cxpetientiagloriatur, vt eir-cumio-

Fe B RIS CVRATIONE. 01 cumforanci impoftorcsfolcnt, tarnen tandc feipfum damnet necelfe cft. Singulis etiam ieptimanis vna antecœnam horadrachma vna vtendum eft pillula-rum pcftilentialium, cum Ammoniaco priparatarum, vel fi placeant, ex veten dcfcnptione,qnanquam conllat in ruf-fi defcriptione pro Croco ammoniacu politum, laudantur maxime à Medicis amp;nbsp;poHunt fxpiiis etiam vfurpari. Quod fi ob vim exiccatoriam vcncriculoj non profunt aliquibus,ij confulant Medicu. Vtiliirima enim medicamenta non omnibus conueniunttelleexpeiientia. Eft autem earum pillularum defcriptio talis

^ Aloes nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.(

Ammoniaci.

Myrrhs an.3j.

Cum vino fragranre EpilL Velfic: ^ Aloes opt. §j.

Myrrhs cleól.3 s-

1: Croci 3 ij.

Cinamomi.

Coriandri prsparatian.^jß, Sem.Citri.

Bahlicon.

JU De Pestilenti«.

Acetofxan.j j. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Xibi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ '

Margarin

Corall.rubco.

Cornu cerui.

Rafurçebor.an.^iji

Rad.Tormcntill.

Dipt.albi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Therebinth.an 5 ij\

Boli armeni ven 5vJ»

Pulu. incorporenrur cüm fyrtipö «ié corcicibns cirri. Mifce fiat inalVa.

Qui cabdius epar,amp; renes habent, amp;i. calculofi funt,vtantur pcftilcntiahb. pd^ Julis cum rhabarbaro,ica vt de rufEpilly^jj Iis antcâ monui,vclantc cerna quantita-feiuglandis nucis therebinthinam lotC'ï in aquarolaruadmifto zaccaro fumant»r Videoenim pentiflimosMedicos infe-Óioftis témpore vfum therebinthinçlo-tac probaffe, acquamuis verâtherebin-thinacaremus,tarnen nee noftra qualif-eunque inutilis eft. Præparantur piUulas CumTherebinthina tali rationc.

y Tefebinth.itftx ter in aq.rof ^y.

Rliab. optimi aqua vinamomi ir-torati

FeBRIS CVRAtiONÊi $t^ fotati 5 ij.

Cihaihotni g ij.

Puluer.liqniritiæ q.f f.pillulæ.

Vetum quia fepè delcriptio pillularuttt aloë cü rhabartâto mutataeftt ideohaC ticfcriptiohern adiurtgathi

^ Aloësrofataejüji

Rhab.él.pulueriiati amp;nbsp;àqüà cinà* hiomiafpcrfi 3jSi

AgaVici rcc. ttöchifcati 3 ji

®D o^yfrbxcleft.^ij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Maftichis ^j.

' ■'Cüttt lympo de dórticibus citri q.f. Öc hu fiimatür drachma vtià,tribus hö-th ante prandiumi

''Hoc modo expurgato corpore,fecu-ti^vfurpahtür præferuâtiua. Nam impü-rweotporibus pr^fertim arornätica pIuS obfucrint,quam profuerint, tefte expc-rientia, qua obfèruatum eft* vfu aroma- * turn maxime mulictes j amp;nbsp;virgihes qua-tnhvcörpöta futtt imputa, lædi.

M^ra autem de purgationè dixi,mui-' ti autem vehi fèdiotte m malUnt, qUani purgatioriem non modo ifi Curationc/ fed ciiS in prxferuatione j ideo boe rut“ T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kk

yi4 De Pestilentis

fus mofiebo. Cum præfcruatio in co fit pofira,vt corpora quç parum habent fu-perfluitatum, in coftatuconferuentun Impuri verb ab exercmentis libcrcntuf, amp;nbsp;cxiccctur. Si abundatfanguiSjamp;cot'^ pus plethoricum eft^non improbare me venam. Sin verb copia non eft in fangui-nc, amp;nbsp;nullum indicium plethora:, venx fedio periculofl elle exiftimari deben Nihil tarnen confuetudini dctraho,amp; ft quis obferuatit,fe ex hac,vcl alia re iuua-ri, ei minime hoc auxilium intercludi-mus.

Jfemed/a in fraßruatione adhibenJa, ^ua ad cor re^iciunt (^ caujift-Jiilcntt aduerfintur.

PRi MVM hie pucrulis profpiciendum eft-Quanquam optimum eftauxiliu domi liberos in puro acre,quantum fieri poteft,vbi infici non poflunt,contincre, amp;nbsp;medicamentisnononerare. Tarnen ftpcriculum metuitur,detureis mane cochleare vnum oXyfaccarç Nicolai,vei fumatut accti quartarius, aquxrofarum dimidix quanti tas, libra vna faccari, cortices cirri,vd cinamomi parum,hxc co-quantur.

ÈèérïS cvkATiöNtei JrJ quantur amp;defpumcntur,vfq;admfellis confiftentiam, detur iis itiane cochlea*' re vnum vel alterüln. Interduih de mco tabulato ditiores fuis porrigaliti r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tabulâti defcriptie.

• y Boliarm.inaq.fcabiofeloti^Si Cornu ceruivfti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5 Tctr£B figiUataj an.3 ij. Coralliprseparati.

Margar.prâ^parâtarum an.^ j.

Zacc. in aqüa rof amp;nbsp;cinamomi dïïïo= ' luti tb s. Fiat confedio intabü= lis. Vclfic:

l^Bóli arm. cum aqua fcabioamp;löd

Marg.prxpar.^ij.

^'®“- Fol.auri N.x;

'' Hyacihthi præparati 9)*

Spec.Diamargfrigid.

Libcrantisan.9 j S.

Zaccari in aq.rQi.amp; cinam.diâbl.| iijs F. rotulx.

' Pauperes fumant iugiandcs,rutamamp; fal amp;nbsp;pucris domi exhibeant : vel talc e-ieduarium confidant,quo vti etiam ad-Ulti poffunt, maiori faltcm quantitate^

J16 De Pestilentis quàm infantibus datur. ^ luglanJcs viginti, Ficusquindecinij Foliorum ru-tæ duos pugilloSjduositcm Tormcntil-Jæ: Croci,Salis an. 5 j. Hæcfimulcon-tundantur, amp;nbsp;meUis addatur tantumj quod fans cft vt fiat eleétuarium, de quo dctur pucris. Adulnores autem vtantur quantitate iuglandis : femper habitum Ifoc fuit pro remedio intali cafu præfta-tUfimo. Nam infantibus velicmentiora cxiccantiapræbcre, itemq; Thcriacam amp;nbsp;Mithridatium, vel camphorata non laudo. Contulïe autem Tormcntillçali* quid dari mane in pane cum aceto , amp;nbsp;cornu cerui liraato potefti Vel hoC quod fequitur: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,71

^ Cornu cerui vfti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-i’

Cornu ceruicrudian.^s. ^bs Pul.Tôrmehtillæ.

Corticumcitrian.5j. j Zacchari^üj. MilcCé

Ïnfantespurgarevelle,nonvidetürcon-fultum,fi tarnen fint aftrida aluo,rotulaî de rhabarbaro dari poflunt* Earum dc-fcripnoefthæc:

y Zaccari albiaquaacecofæ amp;nbsp;cina- ' momi

pEBRIS CVRATIONE. JI/ niomi diflblutijamp;adperf.coóli^iiij.

Extradi Rhabarbari § ij. Cum fucci rofarum jj.diflblun. Rhabarbari opti-jnè pulucrifati amp;aquacinam.humeda-ti 3 ij. F.rotulæfecundumartem.

y ^, Prograutd/s, amp;nbsp;la^antibtei.

CVm grauidç multum in fc fuperfluç humiditaüs habeat, amp;nbsp;rum plus aë-ns qua alias attrabant,fi qu.T fugcré pof funt,iis hoe faciendum eft.Quibus autc manendum eft, quantum poifuntdomi fc contineant,ncc in publicum,vel loca fufpedaprodcant. Etquiacomunia illa rcmcdia,quç alias prçferuationi accom-modatafunt,iftisnonprofunt,prçfcribo hune puluercm,qui non modo vtilis eft ad præfèruandû,fed amp;nbsp;fœtum roborat.

y Rafurae eboris ^ j.

CoraU.préparât.

Margaritarum an. 3 iij.

Zedoariæ,

Nucismufe.toftæ an.j j, M.f.puluis.

Si fiiauitasinpulucrc qua:ritur tantu Zaeçhari addatur, quantu eft pulucris.

Kk 5

518 Dç Pesth,entis

Quia vero multæ grauidç erpharmaeo* poliis allata auerfantur ,ideo domi talc cpiid paran poterie. Sumerafuraceboris §s. Zedoariægij. Nucismufe. Corail. ïub.an,p j. Mifeef. puluis^ tantum de^ tur mane, aevefperi, quantum denario excipi poteft , qua: dofis eft amp;pulueris ancea præferipti. Mithridatium alij gra-nidis conçcdunt,quod no probo, quan-quam inpviore meo libello olim édita idem admifi.Ego hoc cleduarium pragt; fero,quod fcquitur:

^Confcru.Borrag.BuglofRQiar,

. an.3js.

Corucumcitricondit, ' * Anthes an,^ s,

Rotul.diamarg.frigid.

Piatrion ßintal.an.g j, Eled. degemmis ^s, Bol: arm, préparât, j. Zedoatia:, Diptami.

Crpcj.

Tormentillæ an, 5 s.’

Syr.dè corricib.citri amp;nbsp;aectof.çitri an.q.h Mifcçhat condicum.

Fr«

Feb R i s c VR A TI ON E. p^ Pro puerùc^'virgiftibui.

CVm hochominumgenus frequenter infici folcat quod humida, cali-da,raraq; corpora habcant, ideo peculi-aribus remediis indigent, cum nec pur-gationes ferant, quas adulti,S( vehemç-tia calida præièruatiua illis minimi con-ueniant,vt etuditi Medici norunt, quorum rationes hue afterre nihil eft neceP fe;cum hxc pro vulgo fcripta fint.Igitur pueri infraannum fedecimum ætatiSjôç virgines infra decimumquartu,pro præ-fcruationc,neq; venam fcccnt,neq; forti ter fc expurgent. Poflunt autem fingu-lis feptimanis drachmam femis pillula-rum peftilentialium dimidia hora ante cœnam fumerç,Sc fingulis diebus mane tres pillulas de füceo Cardui benedifti cum quibufdam fpeciebus, qux piUuI® , de carduo nominantur, Suntautem ç-iufmodi :

y Succi cardui infpifs.^s.

Rhab.opt.aq.cinamomiafperfi, Agarici recenter ttoebif an.3 j s. Myrrhx^ij,

Maftichis 9 j.

JiQ Dç P ES. TU, g H T15

Cum (ÿrupo 4e çofticib, citri fiat nanfla, .„ceteraremédia ex theriaca velMb thndaço vel çamphoraçonfçda,quæa-Îy abfqgt; difcrimine omnibus pompöse çonimçndantjiftis quidem dari non dç-bent, Acquamuis clament antiquesç-çiam Medicos taliahuiç ætati pi^buille, fe expertos efle fæ^ius : non tamé ob id fcquitur,periculum abçfle, quia ratio répugnât, Poteft etiam contraria expe-riçntia oftendi,quanto çum pçri culo ta-}ia tçneraî aîtati obtrudantur. Quodd rationes defiderant, indo^torum libris requirant: ôç ipfi ædimarc polfunt, puç-ror um corpora facile rcfolui,Ideo qui in puerin4 adhuc funç, virent eleétuarium de ouo, quod çtû à Medicis valdè çele-bratyr, tarnen non poteft omnibus efle vçile, autab omnibus Medicis efle lau» datum, Neç tarnen ego id damno, mo* do theriaça optima admifeeatur, amp;nbsp;cro-çusnonaduratur, Qu6d veto aiunt,ii-lud efle prîEftantius,quod a?tarem habet Yigintiannorum,quàm quodduorûefl, nemo ex dodis Medicis accipiet. Mar Ximè autem pçriçuloiâfunt tenens cor-

FePRISS CVRATIONE, JÎ-Ï poribus remedia, quæ ad formamelc-^luarij de ouo cum nuçe vomiça,amp; mul-tis pratereapurgandi vim habentibus, Yt hellcboro mgro amp;nbsp;in balneo quidem, Yt audio, vturpantur çÿ balnea infedio-pis tempore adultis,S£ non adukis pluri-mum noceât,ideo quifq-, eiiîfmodi Medicos , amp;: remedia caueat, nec magnis commendationum titulis decipiatur. Nam çertum çft in bis nullam arcificio-fam componendi ratioiiem çluccre, no ptorfus ïamç aliquam,aut nuccm vomi-çam in peftç dan reprehendam. Pro-fuerit igitur tencrioribus amp;nbsp;non adukis çabulatum mcum,Yel quod Ferdinando Împeratori aiTcribitur.Caîteris çgcntio-ribus aliud eft præfcriptum commune liberantis, maxime veto fi cum aloêro-, Gta fit pra?paratum,quod maxime hic v-tile iudico,ficut amp;nbsp;elcduanum de nuci-bus, Eleduarijautcm libcrâtispropuç-çis deferiptio çft ça,qua fequitur:

ySem.Santon,

Boliarmenian-^ij, §çm.Caulium,

Çitri excorticat. an.5 s,

De Pestilentis

Rad.Tormcntill.

Enulæ an.^i).

Corall.rubcor.^j.

Smaragd. Hyaciiith.Sapphir. an. ^s.

Rafuræ eboris.

Scricicrudi.

Sein.plantag. an.Qj.

Zacc.albitr.^iiij. in

aqna fcabiofæ vel acetofæ vel car* dui diflbluti,fiant rocuîæ.

Quod fi verb pueri amp;nbsp;qui in tencra ç-tate font, difiblutius viucre volucrinr, fciant,tefte Galeno, fruftra multa remédia præferibi. Nam cùm præferuatio in fmguloru corporibus tria poftulet, corporis cuacuationê, roborationem cordis, auerfionemaerisimpuri, amp;nbsp;pollutiî certè tria illa oportet efic coniunda, vt corpus purum fit,amp; vires conferuentur. Diætæ omnem rationem hîc prxferibe-re no poifum, fed in bac vna régula po-fitafunt omnia.Cibus fimpliciffimus o-ptimus: pra:cipuè autem pueri in cibo vtanturaceco. Pauperesmane buccel'a panisinaceto intindam fumant cû pul-pçre radios TprmentilU’, vel clecluanu denn-

FebRIS CVRATIONE. 5i^ de nucibus, cuius præparationem fupr^ præfcripfi, Sed poteft amp;nbsp;hoc modo con-fici : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

y NucumiuglandumN.xx,

Cancarum N.xv, Rutæ.

Abfynthij an.p.ij.

Rad. Ariftoloch.vtriuftjuts, Cort.citri an.j j s, TormentiUae.

• *• Diptami.

PimpineUas an. 3 ij s,

Fl.Borraginis.

Galang.

Ofr.de cordc cçruû

Macis.

• V‘ Myrrhæ.

Boliarmcni an.3 s.

MeUis defpumati Îfe iij.

M. f. eleduarium. '

Poffunt ira amp;nbsp;vfurpari baccx iuniperi in aceto maceraix, vel hxc mixtura, quantitate iuglandis. Sume plantaginé, Millefolium,incide, adde carui,amp; Bold armenum. Mifcc cum aceto vini,dc haç nnftura poffunt amp;nbsp;adultiorcsfumerc,

5^4 nbsp;nbsp;I^® Pestilentis

Virgines autem, quibus menftrua n$ fluut, fingulis feptimanis ter pillulas pe-ftilentias deglutiant, amp;nbsp;quotidie ad prx-feruationçm Pimpinellam in aqua coquant, addito pauculo zaccharo,amp; cro-co,amp; mane hauftu vnü bibant.Si fortior vis cotra venena dedderatur, poteft ad-di angelica in aceto macerata,amp; enula. Extrada pro bis non probo,ob nimium ealorem,maxime aïftate,amp; confulendus eft Medicus eruditus.Ancillæ quÆæta-tem multanon habcnt,pimpinella mane quotidie edant,amp;inore geftentan-geUcam.

Qjjod adattradionem aërisakcran-di, amp;nbsp;roborationé cordis attinet, hk ca-dem, quæ flip ra præferipta eft ratio, ob-feruari debet; fcdinremediis,quaeintra corpus furnuntur, corpora amp;nbsp;anni tempus dilcernédum, cauendumq; hoe imprimis , ne corpora quotidianovfu re-mediorum itaalterentur,vtinomni vi-« ta rcliqua de eo conqueri nerf cede habeant,

Caplt;

FeBRIS CVRÄTIONE. jlJ C A P. 1111. De adultorum fra/eruattone^i.

CVm corporum magna diffcrena fit, non modóih temperaturis, verum enam in indiuidualibus proprietatibus, monendi hïc omhcSj^uibus hoc per fa-eukates fuaslieer,vt rum de purgando corpore,turn Venæ fedione præferuati-ortis gratia confilium eruditi Medici (c-quantur,hon corum quitemerè, amp;nbsp;au-dader prxcipitarum,amp; ahtimoniü prac-benc,hocprxtextu,quodomnéimpuri-tatem c corpore tollant, amp;nbsp;corpora ipfii viuida faciât.Scio ego etiam quibüfdam Medicis perfuaderi,antimoniû efie fin- . gularealcxipharmâcum côtra infedio- ' nc^iSed quia arfenico no Valde dilfimile cft, amp;nbsp;natura ab co tanquam à veheno abhorrer, amp;nbsp;cum inutilibushumofibus criam bonos exturbat, fieri poteft, Vt in tanta exagitatione, amp;nbsp;hypercatarfi corpus co venenolibetetur 5 amp;pUtredojp-pterfortem exiccationem definati Ca-rere autempericulo, aut omnibus tuto prçberi pofle,non facile adducor,vt eredam. Namcerto certius cft,précipita-

^1^ De Pestilent!s turn,amp;antimonium peflifera elle paar maca.Nec fequitur,ob id omnibus danda effe, quia paucis, vel aliquibus, vt ifti putant,profuerint. Verum dehisfatisï amp;nbsp;volui eosmonere, quimoneri fe pa-tiuneuf.

Particuiaris vero preferuatio Cngulo-rum corporum eft,propria Medici, nee Medicis hic quiequamprxfexibo.'quiP queautem fuæ confeientiæ rationcha-bear, cü Theophraftus pro experimen-tatoribus,quieiiisdudumlequötur,nö refponfurus fit. Reshominum agitur,amp; fenptum eft,Non defpicias carné tuam.

Quia autem iam de præftruationc a-gimus* Eaveróalteratioquxdameft,iil qua nihil pra:cipitateramp; fubito,fedfen-fim agendum eft»fuadeo Vt prçferuatiuâ illa caiida,amp; exiccantia caute vfurpéturj praefertim calidotcporc,quod volo ma-gisaccipi de iis,qua:magnam perturba-üonem fpirituum in corpore commo-üent. Et quanquam in medicamentis præferuatiuîsàuiepra?fcriptis nullus fete excelfuseft,vccalori näturalivim in-ferre, aut vifcera interiora hrdere, cü ad toembri

FeBRIS CVRATIONE. ƒ!/ membra principalia roboranda direda fintjfoleanntamen fi quis animadnerte-ht naturam ab his abhorrere j aut vt*he-mentern corporis altcrarioneni confe-qui,ci nolimefle Author,Vtilloru vfum côtinuet,fcd quid fibifaciendum fit, ex periti alicuius Medici confilio fiatuat* Certè bolus armenus cum fuccino albo præparatus cum veî fine zaccaro, inter-dum fumptus plus proderit quàm ab in-doélis prazferipta eleduaria ; quomodo-cunquc prædicentur. Ad cordis autem corroboratiohem, amp;nbsp;antidota cotra venena quod attinet prçfenpfi aliquotfor-» mulas quas hic anneftam:

Eleâfuarium falutû Cratonif.

,j.. ^ Macis in fucco limon.infufi amp;nbsp;«5015. præparat.^ j Si

,y. The riaeæ elect.

MithridatiOpt.an.giij.

Ligni aloes odor.gi.

Spec.libcrant.Ferdim

Terræ figillatæ terra:.

SiaccinialbiprïSparati an. 3 j.

Cort.citri pul.3 j s.

Confer, rofar.

JiS De Pestilentis

Borrag.

Nymphex an.^ j s.

Cum fynacetofitans citri fiat COttdî*

tum^

Libirantîi Cratfi»iii

^BoIiarm.Orient.j vj*

Rad.TormcntilLiï

Didami an.3iiji

Zedoarix3 ij.

Margahtar. tr.iïqm';; i, CoralI.rubeó»! = neig,ij.-

Spec.Diamargar.frigitl« ij mb Libctantisan.^iji hiuitt-^

.aùKj

i| iubl£.1133o2 ii^

Veronic;e._ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Scordij an.| s. '*^^ . ^ ,

Camphorx 9 J‘

Syr.de acecof.cirrii q.f.

Mifiat conditutn cutii amp;: fitiC eätü-phorai

Èk^/iarium altutide BOI0.

^ Boli Orient* aq.fcabiofi loti 3 s. Diptami albi*

Myrrhs an. 5 j*

Rutr.

FeBJlt;IS CtkAtlÓNli,

^Rut±.

Scabiofe.

Verbena: an.p.j.

^cm.PimpincUx.

Sem.Cardui bened. àh,§iijs

Atiftoioch.vtnüfquti Tormehnllæi

Baccarum laüri an.5 ij.

Macis 5 ij s.

Croci,Canlphorç an.^ j.

Nucürniugland.N.xv.

Cüni (yrupoacetof citnfiatCÎc-* àuarium.

C^buâ i^e CarJut.

^ Succicardui §Si Scordij 5 ij.

Tormentilla:.

Diptamii TcrræfigiiiatâCi Corail.alb.

Margariti

OiTidecöfdc ce rui an. 3 j-, Spcc.libcrantis 3 $.

' Mithridati 5 ij*

Mifcci Éft probative

ßo De Pes TILÊNTIS

Deferfpfio C^orJu/orum eieJucci/Jf.

^ Boli arm.aq.rof. loti.

Carab.an §iij.

Terræfigillacæ^ij.

Corall.rubcör.^s. '

Alborum 5 vj.

Lapid.Smaragd.

Rubini.

Saphyri. , '

Hyacinth.an.^s.

Margantjv.

Cinam.3 ij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;''' *

Gariophyll. ^j.

Sem.acetofx3ij.

Cort.citri. . M'a ./ « ifcZ-iur.

Sanral.alb.an.5j s. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, );,ión

Rübeor.5 ij. . nbsp;nbsp;nbsp;1 • ■ f t.' (neu

Spodij præpar.3 v. ! :‘ 1 z .-niv Rafurx ebons 5iij. nbsp;nbsp;nbsp;• .

Croci Oriental. 5 j.

Vnicornu veri § Si fokauri punlLN-jfo. *

Milc.f. rotukt vel morfuUi

DcquondianovfuThcriacic hic nihil addam,fi quis fibi earn vulcm obfcr-uct, vtaiur. lllud certum eft, vulgaria illa

Debris evRATioNiE. ^^t nia camphorata, quæ hïccircumferun-tur,cxThenaca,Camphoia,Riua,Tor-, mcnnlla,D)ptamo, baccis laun, confe-ftaeffe,amp;: plcrunquc corruptani thena-cam immitceri, amp;nbsp;aquas viræ, quæ mortis aquæ nominari debebant. Ceric ran-ti non funt, quanti volunt viJcn . Et quia finq lex mcdicinatutifllma tft, Si optima; hic fimplicia quidam non modo pefti, It domui venenorefiftentia e-numerabok

Omnes propt Medici poftTberiaeä amp;Mithridatum Smaragdü laudant,da-. turad '’rana lex cum Michndato. De-inde byacinthus ita dderibitur , quod nonlolumintiacorpus l'umptus,fed c-tiam forisgeftacuspefti refdlat. bande vim amp;nbsp;granata habcnt,amp; coralli,amp; Mar-garitæ intra corpus receptæ. Bezoar lapis in aulis magni fit, fed quantü ego ob-feruare potui,non prxftat hoc in ifto ca-' fu,quod ab co expcd3tur,quanqUam itt alüs magnis morbis eo féliciter me v-ftim effe fciam. Quod fi tarnen maiori in quantitate daretur,non dubitarem;c-' tiaminpefteeumprofuturum,quod irt

Ll *

j^i* Dï Pestilenti»

cxtens venenis facit. Maxime laudatuf terra ligillata,fi ca vcr.a haben pofler. E-ius loco bolus Orientalis verus,amp; fucci-num album, quodcordi maxime amicü cft,amp; c ontra venena vim habet,vfurpari poteft. Quia verd de bolo,amp; tctra figil-r la ta res fufpeófa eft: placet ei us loco cornu ceruivftum, Multisinlocismaxime in Hungariaad Tocaui urn bolus effodi-tur coloreruffo,qüali amp;nbsp;bolus ille verus defcribitur. Eomagnocum fuccefluv-fus fum fxpe , amp;nbsp;plus profiidfe obfcrua-ui,quam ter ram ngillata,qua: ferè quot-annisdiflï(nilisebullit,amp; aliter præpara-tur. Ideo interdum exTurcia affereur alba,interdurn pallidaamp;rubra,fxpe ci-neriria.NonddbitöTurcas dani adulterate,amp; aliquid fraudis fubeife, quod id c cum bolo fieri fulpicor, qui raro verus ad nosperuenit. Mireturhic aliquis,cu Turex bolum, amp;nbsp;terra figillatam veram poflint habere,qui fiat tamé.vttam graues pcftilentiic^amque perniciofa con-tagiaad Conftantiriopoliü amp;vicina loca dominétur. Dc eo itamihi à fide dignis authonbus narratura eft. Turcas cum omnia

Feb R IS CVRATIONE. J3J omnia ad ineuitabile fatum référât, exi-ftimentqj hominum cam cHe rationem,: quæ pomorum, cùm matura funt, dccu dentmm,raró remediis vti, neq; alm ab. alio infedo abhorrere , nec Medicos, magnopcrèdefiderarc. Habet quidem Sulcanus Medicos aliquos,fed quàm c-ruditi fint, norunt, quialiquoties Con-ftantinopoli legationis munere fundi funt. Quia autem noftris temporibus in Silefia Margaquxda multis in locis re-pentur,quam Paracclfiftæaxungiâ folis vocant, amp;nbsp;pro terra figillata vendunt, amp;nbsp;à multis commendatur; non obdabo e-go,quo min ùs ea Marga i fi vere firn plsx cft,noncompofitum quiddam,aut mixtum exaliis rebus;cum vim cxiccadi ha-bcat,amp; venenis credafrefiftcre, in præ-feruationc etiam yfurpetur. An ante ad purationenaaliquidauxilij collatura fir, experientiadoçebit, Quaeadoppidum Strigam repcritur,Hung3ricç non mul-turn difiimilis eft. AdGoldbergamalia eft,fed pallidior,amp;verum bolum colore * refert,alia item plane alba. Medici ex-perimccis facultaccs talium fimplicium

Ll 5

JJ4 De Pestilenti» explorée, neecircumforancisillis char- -us nimmm fidac. Egoitacxiftimo,fifre-«juenter fumatur,inagnam ficcitatem, amp;nbsp;corporis aridirntcm eflé fecuturam, -^uodidem de BoloTocauicnfi ftatuo: cui muloitaoccurrctur, lica terra clam ^iccharo rofitoaccipiatur.

Habent prefer hic magna vim,Tor* jnentilla amp;nbsp;angelica in accro præparata. Elénium,Gentiana, Oftrutium, Galan-ga,Serpentaria,Diptamus albus, Arifto-lochia,PimpincUa.

Inter herbas cÓmendantur Carduus benedidus, Scordium, quod diu inco-gnitum ante paucos annos hïc repertu, nuc paffim habenpotcft,Scabiofa,Ver-bena, A cetofa,Borrago, Nymphéa, Ril-ta,Tanacctum,Cochlearia, quam Dio-feorides vaide commendat,Hypericon, Betonica„Saluia, Roremarinum, Melif-fa,Abfynthium, Caltha, Chelidonium, Lyhmachia,Morfus Diaboli.

Inter femina præcipuam vim habent Semen acetofæ,Cardui,Coriandrû prç-paratum, Anifum fœniculum amp;quæda #lu.Semina citri,baeex lauri, Sc lunipe-ri,Cu-

Feb RI s CVRATI ONE. yjj’ ri,CubebæjMyrrha, Camphora,quçcu-ratiuum fingulare eft, cùm tcmpeftiuc adhibctur : addo amp;nbsp;nucem mufcatamSc macis.

De Zedoaria font qui exifl:imenc,qd'' vcnenumattrahat, quorum fentenriam fallam iudico. Gaiiophyliosautem non carerepericulo.cxpcricnriadocct.

Multa de Euphorbio dicütur : Ç^ôd purgansfit,amp;cxpul{iuum pro forcibus corporibus,faciledabimus, fed contra venena non fumitur. A nnumerat in ho-rumordinesetiam os de corde cerui. Cornu cerui vftum amp;nbsp;limarum,Vnicor-nu,G haberi poteft. Santali omnes,Ca-ftoreum. Sunequidemamp;aliatumûm-plicia turn compofita , quæ tarnen bis, quorum catalogum adieci, minime an-teferendafunt. Et certc, qui vno atq5 al-tero exhis redè vti didicerit, feiat Gbi plus profutura , quàm omnes opcrofas compoGtiones , quômodocunqî com-mendencur Ita autem commedo vfum iftorumtum Ginplicium turn compoG» torum medicamcntorum,vt in necefla» rio cafuidaccipi veUm, amp;nbsp;de fis corpo-

Ll 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

53^ De Pestilentis

ribus q'îæ ca ferre pofliint.Vbi enim nc-celPtas ncnvrgçc,amp;corppraeorum vlu üfFenduntur,vitanda funr, amp;obferuada Optima vithis ratio, incibo,pocUj quiète. Temperantia fane remedium ppti-inumelt. Didicimus pultorum exem-plis, intempdftiuo vfq medicamccorum in perte plurimos vçhemeritiflimç vale-tudinem fuam afflixirte.Monendum et-iam hîc crac aliquid, de fex rebus no nai tuçalibus ira à Medicis appellatis; fed qa pro idiotis iam fans plçr3qi atngimus, amp;nbsp;ratio tuendlt;e fanitatis peculiarétradatu defiderat, hîc estera prætereo, amp;nbsp;Gale-hi loco cÔcludam, qui eft in j,de differ, Febriu, vbi de præferuationç ita loqui- / tur : V na ac prima eft omnibus intentio, amp;nbsp;communis, yt corpus quàm rnaxime fuperfluitatibus yacet ; atq5 optimè fpi-ret. Secundo loco,vt præpotenii caufe, quo ad dus fieri poteft, aduerfetur. Quidvocetjprarpotentem cauf4m,Medici çonfiderent Sç ammaduertent cau-fam peftilrnnaefüprâ vulgärem putredi-pis conditioncm ftatuendam effe,

‘ Reprehenfus furn à nonnullis, quart 1^ nbsp;nbsp;nbsp;‘ * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;çurn

FtBRIS CVRATIONÉ. J}/ cumiisfcntirem,qui putrcdinem in acre, amp;corporibus tempore peftis intptu tollunt,in quo immeritó me accufari,o-fnneslibrimeitcftantur,qui de pefte à me inlucem funt editi;pliires etiam epi-|tolx,in quibusdecura peftilentialium morboruni cum dodis,amp;: exçcHentibus Medicisdiüerui,idem teftantur. Difer-tè igituraffirmo.non modó ede in cor-poribusmagnam putredinem etiam in peftilcntibusa contagione ortis, fiada-liquotdiesperdurent,amp; hominem non iugulant, fed etiam in peftilentibus non contagiofis,aqua$çfiapt,vulgaris tarne putredinis conditionem longe fuperan-tcm,vt fanguis cum mittituripfcdis, litis dem5ftrat,vbifibrae fanguinis ita pu-truerunt, vtnequi'dem côçrçfccre pot fit. Et vndceffetcontagiuro,nifi magna quidam putredo ibi exifferet,qua: ex infedis corponb. vapores emitt't? quod feminarium peftis (etfi à pytredine différât) in veftibus amp;nbsp;indumccis later, maxime vei‘bininipurqaëre,quemomncs neceffario attrahunt,amp; in eo perinde vc infeda, mulciplicatur, amp;nbsp;fe propagada-

jjS De Pest IKEN TIS

tius. Vidempseriamquoties febresps-ftilcnriales dominantur,plurimainfcéla generari in aëre,qi!xin arbores,amp; plantas decidunt aquas , amp;: tcrræ nafcentia mukiplicircr fœdant amp;nbsp;corrupunt.Quç cû manifeftadut,qui poiîum videri pur tredinemomnem fuftulifl'e?Quôd aute inquinamenca , quæinacre hominibus contagioiàamp;perniçiofa lint, Severe Febres peftdentes cantagiofas gignunc,ex corponbus humanis exlialentgt;quç cum corpora mulra inficiuntur, Se copiosè m aëre vagantur,alioquidcniinloco mar gisquaminaliojSehinc indcavento a-gitantur,ac nid à vehemente aëris agita-tionc difturbentur, publicam, Seeonta-gioQmhominibus peftemexcitant: ex hoc apparer,quódaërillc non quibufvis animalibus, fed hominibus ferè nocent, in iis locis, vbi inquinamenta amp;nbsp;femina-ria pedis vigent.Qui veró ita fcntiunt,in febribus nullam elle putredme, fed in-cendium tantum, cum iis fapiat, qui volet. Mihia:quèatqgt;i!lis Hippocratisfen-tentia nota eft, quàm tarnen de omnib. Febribus nonpolfum inrerpretari, Iraq;

Feb MS GYRATIONE. JJJI plane ftatuo, non modo inpcftilentiali-bus; verum etiam incontinuis, amp;rintcr-miitenribus febribus putredinem clTc, quomodo ea a Medicis dtfinitur, ein comuni dcfinicioni Ariftbiclis, qui cam prims generationi opponit,non refpo-deat. Etilliipfi qui putredinem negant, debebant alteram etiam definitioncm Ariftotclisintueri,amp;ei banc non valdè diiTentientem animaduerterent. Vnde etiam eflent illi putridi vapores , qui in febribus continuis aputridis humorib. in magnis vafis : itcmq;in intermittenti-bus ex paruis tanquam ex foco émanât, amp;nbsp;cor inuadut amp;nbsp;eius calorem natiuum, imo cotrus potius corporis aggrediutur, vt fonti vita ficut omnis putredo,aduer-fentur’Quomodo etiam vera ratio con-tagij oftendi poflet, etfi putredo ô^.con-tagium différant ? Optarim fane eos,qui tantoperc fibi in commends fuis placer, ad bsc abique peefonarum infeâaeione refponderc.

Poftremo, vt banc de prsferuadone dodrinam concludam,monendi funt ij, qui tempore peftisvicera aperta habet.

540 De PESTILENT!?

ca coalefcerc vt non finant, fed maguj cura aperça feruent. Vbiveró chirurgi funr,qui cautena exarre innrere pofsur, fuadeo vc feenritatis can fa dia fibi impri-mi dnancinaximc veró ij,qui chronicos afFedushabent,iisindigene. An veróin pedibus,vel manibus fieri debeant, Medici confiltum fequenduineft.

Sufficiant hæc de pr2feruatione,quç in tribus, vc dictu, pofitaeft. Primum in alteratione, amp;nbsp;mundatione aéris,qucrn omnes attraliüt neccifario, amp;nbsp;in quo in-quinamentaernanantia exinfedis cor-poribus,permifcentur. Deinde vt corpora à fuperfluitatibus exeremenntüs, quæfomentumfunt putredinis, irnrnu-nia amp;nbsp;libéra fint. Tertio in cordis robo-rationejamp; interna prçmunitione contra venena amp;nbsp;putredinem. Quomodoautç fieri hæc omnia beneficie moderatç di-ætæ,temperâi;iæ,animi,hilaritatis,amp;bo-næ confeientiæ poflînt,oftendi viam,arque rationem fariscompédiofara. Sumf maeft,vtprimùm omnium fpes, amp;nbsp;fidu-cia noftrain Devm collocctur. Deinde yt quifqj temperanter viuat, amp;; ij quibus hoç

FeBRIS CVRATIOKE. 54lt; koclicct cximpuroaërc,amp;Iocis, ihpu-riorem, amp;loca fecunora,fe conférant, ffequentes veterem regulam; Fuge cito, longé; amp;nbsp;tarde redito.Quibus veto ma-nendum cft,ij hxeprxeeptaobferuent, amp;hisremediis vtantur. Nam mcdica-menra, amp;: remedia tertiapars funtprx-feruationiSi

Quia verôfeio,non folùm vulgus,vc-rum magnates etiam plerumq; folcre in principes vfi funt, inquircre.iisque plus quàmaliis fidere. Demcautemea ino-pinione multi funt, mihi efle notilfima eiufmodi antidota,volo amp;nbsp;horû alloua hoc loco afllgnarc.

cratiflimænicmorix anteannos iam o-étoginta hoC eleduario vfus effe dicitur: yTormentilIx.

Serpentanx.

Gentianx.

Ruræ.

Abfynthij ana...

J4X 15 E PESTILENttS

Puluerifcntur amp;nbsp;cum aceto acThe-riacacommifceantur. Sumiturde co mane magnicudine caftanea:.

Scquentes vcró pillulx fingulisfcpti-reanis bis vel ter fumuntun

y Aloes ablutæaq.rof.fego fume^ rem aloeni rofatam) ^ij*'

Myrrhi feicctifs. ^ s.

Crocijj.

Agarici trochifcati 3 üj» Rhabarbari 5 j s.

Boli armen, loti» Lignialocs.

Pulucris Diptami»

Margarit.an.js. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ .

Additolyrupo roCfiantpilliiiafi Danturadrachmavnaadduas.

Imperator Carolus V. hoc pnluetö dcle^latuseft, ôcaiunt in Hifpania ad« hue in prxlcruatione magmfieri.

^ Myrrhs.

Ligni aloes.

Terræ iigillatr.

Boli armen, préparât! an. s» Macis in aceto prxpan Crocian.^ij. M.fpuluiS/ Si quis

f E B R Î s C V R A TI O N E. 54^

Siquisinde£Iediianûd.efiderat,ad-daturlÿrupus.Sumicurautemmagnitu-dmcnueis mufcat*.

Imperator Ferdinandus hoc tabula-turn magnifecit ,amp; mukis communica-uit,amp;exeo LiberaulûJiMjPtrdwaf/Mdi-citur.

y CinamomieledilFjij.

Rofarum rubear.

Scm.portulacæ. Rafiræeboris.

Coriandri præparati an.jj 1, Rafuræ cornu-cerui.

Scm.cirri ex core.

Arantiorum.

Limonum an,3iij.

Ligni aloes.

Nucistnufcat«.

. Maratbri.

Anih.

Sem.citri vèlBombaciscxco»-ticati. ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^

Sericicrudi. ■

Gran.Iunipcri prarpatata inaceto. Rad.Tormentillx.

Rad.herbx T unicæ.

'Is - ’—

j44 De PESTitENTis -Rad.morfusDiaboli aOiJiji , Diélamni Cretehfisi DiptamivulgariSi Scabiofe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;x

Borraginis.

Ruglolfi an.jS.

Os dö corde cerui ^ iji Boli Orientprxpar.^ iji Sanraktnum ah.gji Fragment, cordialium* Margantarumi Smaragdi.

Sapbbirorunii .. '^-i it. ^î Sardontj. im j^Hi.'ToO Hyacinihi. ; nbsp;nbsp;nbsp;■ ,ljj.^

GranatornmaniSs. gt;

PuldCrifertcur omnia iüxta arte amp;nbsp;dit foluto zacchato inaq.accroamp; q.Œcon-fedio intabulis qüadratiSjpoflüntqüd-uis tempore vfurpari.

Puluif pr^ßruaftu^^ienefijiti Lapidum Smaragd. Hyacinthi Sappbir.

Rubin. an.5j.

Marg.prxparat. 3 j Si

Peer IS cvRATioNËlt; j4f

Corall, rub. 3 ij;

Boliarm.§s.

Criftall.5j.

Lapid.Bezoar.^ iiiji Diftamni.

Tormentilix.'

Zedöatiaf.

Ançelicæ* Doronict.

MorfasDiaboHi

Pimpinellx.

Scordij.

Rhabarbarian.j ij.

Cornuceruivfti 3 iiji Rafeboris^

- Santal.rubeof.

-^Kfin.an .zj.

'003 j^coci 3s.

'^CHhämcmi'^ s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Y

, Serici crudi 5 s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Y -

Sem.àcctofæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Y'Y Y

Portulaca^i

. Coriandripræpar.am^j/ Flor.Violar.

Borragin.

BuglolL . Y Y Y’

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mm

54lt;; De PestilénTïs

Nymphcx an. 3 JS.

Rofar.5ij.

Camphora: 3j.

Folior. auri. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\

Argenti an.N.xv.

M. f. puluis.

Confe^io fr/e/eruatifta zMat hielt pre aula Fer^ttandi Arthiducüt

y Cinamomi elefti.

Boli arm.præpar.

Cornu cerui vfti aceto præpar.^ij' Rad. Chameleon.albi.

Diólamnialbi. Tormentillæ. Pitnpinellae. . Biftortæ.

Vincerox. Scabiofe.

Barraginis an.jij.

Sancalor.omnium an.^ijs.

Rad.angclicæ§ s.

Zedoariæ ^j.

Rofanrubcar.

Gariophyll. an.jjs, Sem.portulacx.

Ï^ ESR IS GVRAŸIONE* $47

, Citri. I , Acetone.

Anifi.

Fœniculi an.gs.

Rament.eboris.

Ligni aloësv

Nucismufcatx. ^

Serici crudi.

B jccx lunipcri maceratat in àciè^, to an.jj.

O ff. de corde ceriii.

quot;*'ï^r#gmcnc.quinq; lapidum precio-forum an.5 s.

Margar.prxparatatum^ iiij.

Corall,rub-.præpar.j s.

Trochif de camphora ^ iiij.

2acchari diffol.in aq.(cabiöfx,ro(arii amp;acctofæan.q.f.

Mifccj fconfedioinmorfulis.

Klaximiliano I l.lmper.laudatilfirnat imemoriæ à me præferiptæ funt hx Ta-bcllæ, quas multi magni hominis amp;nbsp;dignitaris viri fibi plurimum profuiffe tc-ftantur.

y Boliarm.inaq.fcabiofloti ^s» Margar.prxparatarum.

Mm 1

54? De Pestilentis Coralli prxpar. an.^ iiij.

Sem.Cardui benediéti cxcorticati.

Citri cxcorticati an.3 s.

Hyacinthi præpar. g ij.

Smaragdi præpar. 9 j.

Specieruni liberantis.

Terræfigillatæ.

Cornu cerui an.3 ij.

Folior.auri N.xv. , Ambræg.vj.

Zacchari Îb s. in q.f.aq.rofamp; cinarn. diHol.'additaconferua rofarum parum, Hat confedio in cabulis quadratis.

VerùmhoclocoHlétio minime præ-terirc debeofacræ Cæf Maieft. Maxi-mil. IL Auguitam coniugem Mariam Caroli V. Filiam Dorainam meam cle-mentiflimam, Ambram mihidonafle, quamego pro vero amp;nbsp;natiiio fulphure habeo,cLimamp;ardeatincenfa,amp; maculas fulphureashabcat. Valet autem plu-rimumin affeóribus pulmonû,in febri-bus autem pcttilentialibus præientiffi-mum remediumeft. Verùm hæc Ambra , vt amp;nbsp;Bezoar vulgô non venduntur: idco fupcruacancum de his aliquid fcri-j ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bere.

FeBRIS GYRATION E. y4lt;gt;

bere.Poflunt precedentes tabulçetiam hoc modo preparari.

y ßoli armem loti aq.fcabiof j j s.

Margarit.preparatarum. 5 CoraU.rubcQr.prepar. an.^ij.

Spec.Diamarg.frigid.

Libcrantisan.js.

Hyacinth, prepar. 9 j.

Fol.auri N.ix. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Zacc.aq.çinam.amp;rof didbl. ^nij.

Fiat confeétio i n rabulis.

K^lexiterien lohanaif Sfgif»jr/»ä/.

^Specicr.cordial.tempcrat.jij.

Vnicornuverig.vij.

Rafure cornu eer ui 5 j.

Sem.lumbricorum.

Myrrhe an.3 ] s.

Croci 9 s.

Camphore g j.

Thurisopt.3vj.

Elcót.de ouo 3iij.

Cum fyrupo de corticib, citri f. con-ditum.'Dofis 9 iiij.cum aq.acctoCeJfca-biofe.cardui.

f^^gi^orum contra Pefiem. 'gt; f

2UCorticum citri. '‘' nbsp;nbsp;nbsp;•

Mm j

JP DePestilentis Marg.præpar.an.5 s, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d .i,‘

Corall.rubeor.

. Alboruman.g.xiiij, Carab.præpar.g.vij.

Rafuræ vnicornu 9).

Ambræ.Mofebi an g.iii}.

prag.lapidû v.precioforûan.g.xviijj, Aun amp;nbsp;argent! fini an.fol.xxx.

OfT.de corde cerui 5 s,

Cinamomi 5 üj, Sem.Anthor. 3 j,.

Rafur.ebons.

Rad.Diptamialbi,

^edoariae an.jjs, Terræfigill.3ij.

Boliarm.præpar.^js, t Theriaeæopt.^j s.

Mithridat.^j.

Aqnæcœlcftis vigonis jvj, gt;nbsp;Ol.Balfàmi.

Marris BaUàmi.

j Vigonisan.^ ij.

Zacc.albdf. § xxiiij.

Cura decofto rad.Mcu. Angel.

Vincetox- fiât mixtura.

Vçrum nimis raulta congerenda effent,

FeBRIS GYRATION E. JJI fent,ficavellcm hucafFerrç remedial antidota,quæ à magnis principibus amp;nbsp;m fummis rebufp. hinc inde in tab calu v-furpatafiint.Etperfelibciomnes remc-diorum pleni funt. Idco amp;nbsp;totam hanc de pracfcruandi ratione dodrinam con-cludam, amp;codena modo,quid de cura-» tione fentiam, deinceps exponam. Vti-nam autem poflem certa in antidotum, amp;verumalcxipharmacum pedis communicate ; fed ego ita exiftimo,id folius D E i maieftati elfe cognitum, amp;nbsp;ei effe referuatum,nobis incognitum,ac fiquis his communibus antidotis reftituitur, amp;fanatur, foli Deo acceptum refcrat, quia à Domino,vt Pfalmidaait,falus ve-nit ; ob id in omnibus triftibus cafibus ad religiofam diuini numinis inuoca-tionem, ^ cultum, piè nobis confugiendum

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cft.

Mm 4

jyi De Pestilentis

PARS H.

IN ^rA DE C ERA T IQ-ne Peßc^ infeclorttm a^ifur.

Acte nvs de præfcniatio-neadû eil, quæ partim qui-dcm generalis, partim fpc-cialis feu particularis cft, Generalis fèminaria remo-

uet peftiSjVelfebris verèpcftilentis,qua? ex infedis corporibus‘,autinquibuspu-tredo eum gradum aflecuta eft, vt con-tagiofa üt, exhalant, amp;nbsp;vel per aërem,vel per cos,qui ægris allant, diflcminanrur amp;nbsp;propagantiir.Hçc prçferuationis pars tantû à Magillratu politico poteft pra:-ftari,modóid fiatiuxta regulam : Prin-cipiis oblla. Nimirum,nc quo modo fe-minaria morbida amp;nbsp;omnibus exitiolâ multiplicentur, fada feparationc làno-rum,amp; infedorum,ac qui iis officia prx-Hant. Deinde, vcaërperpurgctur,in quo il impurus eftleminaria non modo latent,fed incrementaetiam fumût.Ni-hil potell hic Medicus,niü monere quç facienda

FeBRIS CVRATIONE. fJJ facienda fint, modóvfumhabeat, ncq; ex chartis,vel fcioüsartéfuam didiccric. Scioautcm aliam elfe conditioncm fe-brium peftilentialiu exaëre, vel per in-temperiem illiusdiutumam in falubrc, vel per admiftionem putridorum vapo-rum, atq; exhalationü corrupti, vel pre -pter alimenta vitiolàairumpta,quæ omnia grams,amp; peftilens in corporibus pu-tredo confequitur.

' Et inter verèpefWentes, videlicet,in quibusputredo ad eum gradum deue-mt, vt morbidam expiranonem corpora habcar, àquafeminariainaëre,amp;ve-ftibus hærenr,amp;corporib.humanisme-diante aere, qué neceïTario omnes hau-rimus,infeftaamp; exitiofafunt.Nam pro-fedóvercres huins vehementis cotagij vim non plcnèagnoueruc, cuin talis pe-ftis,quales noftra: funt,ab ipfis nó defcri-batur,amp; abfque vllo metuaheuius peri-puli ægroscurarinr.

Qiiod veto ad particularem vel fpc-palcm præferuationcmattiner,hoceft:, vt corpora ab excrementis liberentur, cor amp;nbsp;Ipiritus muniantur,putredo amo-

554 De Pestilentis ueatur,amp;jnquinamenco vel feminario peftisantidoto vel alexirerio rclKhtur, lacis à me dictum cft,quomodo id fiat.

' Quodfi cuifcrupulus m iispccuncrit, medicum confulat.

Porto vt curacionem attingam,video duoexpeétanda eife iudiciorum genera, Vnum quidem Doftorum quiverç iudicarepolTunt. Eos moneo,neex hoç Teutonicoferipto indicés fentéciç mea? cfle velint indetenorem partem , amp;nbsp;fi quid forte hîc repererint,qlt;Faliter do-mi inlibris legerint,autcumiisnôeon--fentit, quodàpræceptoribus ipforû eis inftillatumeft, meam puris fententiam paulocxa»5tius cognofeant.

Alcerum genus eft arrogantiû, amp;nbsp;in-doétorum,quiillud ignorant, Nacuram morborum curatricem elle ; amp;nbsp;fomniac omnem artem in remediis fitam elfe,fine ad natura rcfpiciatur,fiueid non fiat: quac rcs facit,vt tantoperè fuis illis fecre:-tis,amp; expertis medicamentis confidant, ac propè iurent.neceifariô profuturum, quod prçfcribunt,quamuis reipfa maximp noçeat. Cû lus çoneçnUofis non placet

F E B R I S C V R A TI O N E? ^^^ cctlitigare,maxime cûamp; vulgus, amp;nbsp;qui in rebufpubl. confilia gubernant, amp;nbsp;de rébus iftis iudicare dcbenc,lîbi incogni-tis,fui ümilesamct, amp;nbsp;quiailiis multum tnbuunt,facile aflentiuntur, amp;nbsp;aliis præ-, ferendosiudicanc. Eamobcaufam teu-tonica lingua decuranone fcribcre vix aufus fuiHcm,nifi Chriftianæ dileftionis maior ratio, quàm nominis cHcc haben-? da,amp; commodorum,

Quàm verb nullus morbus rede eu-retur ex arte nifi bene cognitus fit, feire côuenit, me poftmultiplicem cum do-âiflimis Medicis noftri temporis fenté-tiarum collationê, ita ftatuerc. Nullum morbum vel febre verè peftem, aut pe-ftilentcm nominari pofic,nifi contagio-fa fit,amp; antequara idcontagium ab vno ad aliumdeueniat, amp;nbsp;interna vifccra ac vires,praecipuè veró cor inuadat, in quo cafu fubita, malignaq; febris accepta fe-minario gignitur , amp;cor in vninerfum oppugnat. Ac turn , nifi naturaipGapoi-ftemata,vel exanthemata protrudat, int-primis fudor prouocandus eft, amp;nbsp;cor di-iigetermuniendum ,quiamalum infpi-

jjó De Pestilentis rationehauftum eft. Nominanturqui-dem, amp;nbsp;adoftis Medicis catarrhi, angi-nar,plcuritides, aIiquandopeftes,CLim funtcotagiofa:,amp; muleis exitiofe, amp;nbsp;pro pefte æftimandæ funt.

Verùmhîcegopropriè deiis ago fe-bribus, cum cor venenatoillo concagio inficitur,qu£E ctfi lateat foris, vix tarnen abeft.Nam morbidaexpiratio,quamfe-minarium fequitur, ortü à peculiari pu-tredine habet, quæ ne poteft quidé abf-queomnitebre eire,etü perniciofioreft fimplice putredine,5gt;r à Medicis hoc re-fpedu potiuscorruptio maligna, qua ra putredo appellatur; cum febris peftilés concagiofa à feminario peftis exiftat, amp;nbsp;lepe citius hominem iuguler,antequarh putredo generetnr, vt i ta natura ei us fit corrumpere,non putrefaccre. Quare liîc initio monendi hint Medici, difccr-nere mefebres peftilentialcs, quxcapitis dolorem,anginam,amp; alia fymptoma-ta adiunciahabent, amp;nbsp;ex malaviftus rati one, poms ,amp;: cibicomiptione, acris diuturna,amp;malaintempene, amp;nbsp;hmibb. caufis ortælunt, £cmultis quidem funt exitio-

Peer IS cvratione. yy/ cxitiofc,fed fine conragio,nifi magna fit corporum conuerfantium difpofitio:Et inter tebres, quae morbidam habent ex-pirationcm,aquainaërejaliisq;inrebus, quæ continere ilium aerem polfunt, in-quinamenta, amp;feminariapeftilcntiæ5amp; infeólionis,diffundi,propagari,amp;multis circcxitiofapofTunr. Has febrcspubli-cas voco ob id, quod vnis azdibus aut loco noncontinentur, fed fc ad alios pro-pagant i pro vt inquinamenta in acre multiplicantur, quamuis fciopublicum nonpufic cerramfpeciem conftituere. Siquis malit contagiofas, amp;nbsp;non conta-giofas vocarc,per me licet,qui de nominibus non litigo. Aliç fcbrcs,quç ex cor-ruptione ciborum,veleximpuroacre, (in quo tarnen nonfunt feminaria verac peftis,quæex infetUs corponbuS'exhalant) ortum fuû habent,amp;: non funt con-tagio(çfcdinternamcau(àm,id eft,cor-ruptionem humorumhabent, prinatas pelblcntes voco-,amp; fie à veteribus didas inucnio,teftcGalcno3.Epidem. Nam ctfi malignx, amp;nbsp;multis exibofæ funt, tarnen tatilper funtpriuatæ,donccputrc-

55^ DePestilentis

do ca ilium gradum aflecucafir,vc mor*-bida expiratie einanet,amp; ita concagiol^ fiant. Hiegradus verónoneftputredo ampliusjcd potius corruptie fubftana-lis,quam (eminarium conragij (equitur, quod nó afolaputtedine, fed à maligna qualicatc eft,naturç humanç prorfusad-uerfante, idcoq^nili fubito tollatur,ho*-minem tollit.ldeo in his morbis cauen-dum, ne ilico vehementia calida cxpul^ fiua, qualia in vete peftdentibus dantur ab inlpiratione ortis, quæ fudüribus,eX-piratione,amp; diaphorefi curantur, adhi-beancur,cum fola cxpunio,amp; meatunm* apertio,amp;corroboratio cordis latis fit,’ amp;nbsp;putrcdini refirtant, nifi natura per cX-anthcmatafi;exonerct,inquo cafu ex* pulfiua,fed nonfortiaconueniuntJdeo magnum erroré admittunt Medici, qui inter priuatas amp;nbsp;publicas,conragiofas amp;nbsp;non contagiofas nihil difccrnüt,ita vt ex priuato peftilenti morbo, fitpe publicis fiat imperitiaeorum, qui putredinê au» gent, amp;nbsp;naturam fortibus remediisde^ biliorem reddunt: (fiunt enim priuatas pcftilentes contagiofas, cum putredo ad cum

ÊÉBRiS CVRATIÖNE. ^^9 cumgradum pcriienerit, vtmorbidam expiranonem toca fubftantia tanquam venenu, humane natureexitiofaæ ha-bcat.) Gerte natura cùm in morbo nihil expeUit.ncc abfce Ifus, vel exanthemata confpiciuntur, quomodo Medicus mi-nifter natura:id audebit, amp;nbsp;ilico ad ex-pulhua amp;fudorifcra (vtdecalidistacea medicamchtis ) in cufatione feftinabit? Vndc fæpc iis, qui non funt à peftilcnti feminario infedi, htimoresad caputaC-cendunt, amp;nbsp;deliria, ac mentis alienario-nesfequuntur, augeturfebres, vires de-iiciuntur, amp;nbsp;natura, quæ fola eft morbo-rum curatrix,debilitatur. Etû veró fæpè cx hac caufa petechiæ apparent, non le-quitur ideo ab infedione ede, quanqua vbi verè peftilens conftitutio,amp; fêmina-fia in aere funt,omnes morbi malignita-tem contrahunc.

Prudens Medicus in peftilcntibus ho contagions, cùm ad puttedinem rclpi- • cit, amp;nbsp;ad febre, materias diuertit, amp;nbsp;minuit , amp;nbsp;membra principalia roborat, amp;nbsp;ficfatisfacitmuneri fuo.

Cùm petechia: frequentes funt, pot

5^0 De Pestilentis funt rtde port venæfedioncm '(quætâlt; men quartpm dicm anrecedat)expulfi-uaillico dari, non tamen veheniétcrca-lida. Satis autein fueritinitio vti cornu cerui,emuî(îone feminum napi, citri,a-cetolæ.Inccrdum fifebrisaugecur,bolo, terra iîgillata, Marearitaru emulfionegt; corallis difloluns in fucco liinonum amp;nbsp;ribes, quod amp;nbsp;in angina efficacilfimuni cd,natura: fuccurrerc^ Formulapoteft tails fieri.

y Semin.Card. bcned.5 j.

Napi 3).

Aqiix veronica amp;nbsp;cardui an.^J s. F Emulfio. '''^'

Colaturæ adde fyriip.acet. citri ^j.

Marg. prxpar, 3j. ■ ' ' ’^H/-Cornu ceruivlh 3iji

Mifc.fiat potiofudorifcraamp;amp;-piusrepetatur.

Scio cgö ômnia,quç putredini refiftufj ctiamin infediombusprodeffe, neque nego,comrriödèpofllt;;adhiberi. Quod verôexpulfiuaquçininfedisplunmùm valent, amp;nbsp;in publica perte àfeminarip haurto orta profunt,in pertilentibus pri-uatis

FeBRÎS CVRÀTIONÉ. 5^t uatis non valdè accommodata ünt,redd. ratio docet.In publica autcm vcI conca-, giofa,plurimisq; exitiofa,ad præpotenté caufanljd èft,ad fummu putredinis gra-dum, amp;expul(ioné hau(H feminarij re.* fpiciendum cft. Verum de his {àtis,cùni exdifputadonesGermanicis libris hori Conueniant.

Signa autem infedoru funr. Primuni quidemomniü virium itnbecillitas,an-xietas à delctcria vi j qua fyncope fequi-tur.Vomicusiteni, amp;nbsp;inquietudo, abfqi infignidolorisfenfu, calot, fngus, ficiSj ^^carbuncub j petechia: j fi materia calida 6r tenuis ed. Quod fiveró matena irt qua dontagium dominatur,adufta,té-haxqj fuetit,comités funt aport;etnata,ó£ bubones, qua:indicia cùm confpiciun-xtur, certum eft fignum pcftilentis putri-dæ, ptxeipuè vbi feminaria in aére ob-feruantut. Hinc amp;nbsp;dolores capitis, prö-pendo ad fomnum, calor internüs cired précordia,qui tarnen foris rcmiiTiot appâter,dolores circa conum,halitus ex cire fœtensi Aliqui obmùtefeüntj deli-tan t,linguamatidam haben Nares Hui'

Nri

’5^i De PEstii-EiJtis

ü^ fiunr,ricut amp;nbsp;fauces. Ajifunt intcrdö amp;nbsp;alia fÿmptorhatafquç omhia comme-niorari nó poßunryprö vt femmariama-lignitatcm,amp; proprictatem certam in fc haber, cui ram urn anridoris occurntur. InaIiquibusTheriaca,amp;’ Mithridatiuin fiifficiüt, ih mitioribusetiatn terra fgil-lata, bolus, amp;nbsp;ïîmilia.Quç omnia conuc* nie obferuare Medicum, etfi vera anti-dotusfoli Deo notaeft, necomnib. cA-dem prxfcribenda funt.Porró bic fcien-dum,quamuis natura ieminaria illa coh.*, cepta per apoftemata, pullulas amp;nbsp;petechias expcllit,non tarnen totam materi-am eiici, fed paffem eins intus retinerij quæ tomentum eft febrispeftilentialisi^ Ântiqui Medici paucade bubonibus Si apoftematibusferipferunr, amp;nbsp;ferè folos carbunculos nominant. Verum inno-ftris regionib’,in quibus humores craf-ftores funr,ablce{rus frequentes funt,amp; carbunculi periculofi, Omnia autenl peftis ligna cxprelsè notare, propè im-polfibileeft. Igitur mex de curatione fententiæ quaï maximè diuino auxilid opus habet, hoc crit fundamentü, quod lam

ÏEBRIS CVRAÏIONE. ^^ îam conftitui, amp;nbsp;prærcrmilîîs fignis amp;nbsp;fymptomatibus peftilêciahbus à mcvel ab aliis iam obfciuacis,hoc moneo,inter initia nonnunquam lèminaria concepta adeo cnelenta,maximè in roburtiscor-poribus^vt fçpc pcv aliquot dies vcl hcb-domadax laicat, antcquam cor verè op-pugnentî Crpc frigus fentientibus agns, irjterdum calorem amp;nbsp;dolorem qutndâ Vagum in primis circa cmunftoria. Ideo hi,(icum infeâis verfatifunt,maturè fe-parentur,exhibitis expul6uis,iisq; qu^e roborant^ anrequam malum inualefcat» Cùm veroinfedio nonamplius occulta eftjfcd publice grairatur,non eft diffcié-da curatio, àuutpramorbi per figna, amp;nbsp;proprietäres agnofccndiuconfidcrandu a^ri corpus, refiftendum veneno natura roboranda. Igitur,fi corpus fanguine abundat,aut vitiofis humoribus,necc-par aut venarum meatus aperti, certum indicium eft, contagium vehementius ïnualcfccre,amp; febrê,etfi foris mitior ap-parct,vchementiorcm efle. Quam ob caufam ad vtrumque in curatione rc* l^Jiciendum cft amp;nbsp;curatio ad cxpulfio^ Nn a.

^^■4 De Pe Stieentis! nemjamp;fummamputredincm dgt;rigcda.

Er vtpriniùmdcvenæfedione more Medicorum dicam, ka fentio.Etfi venc-num inlpirarkonehauftum venxfcótio-ne non expcilitur, amp;nbsp;vires in curatione couda re oporter,quas neque phleboro-mia, neq; purgauone deiicere vtile eft, tarnen fi corpora plethora laborant,aut aliis vitiods (uperfluitatibus fcateant, amp;nbsp;condccadeircinfectionem, venafecan-da eft,nonnegle6la tarnen præpotenti caufa.Vbi autem nulla plenitndine,nec vllahincvirium oppreflio fuerit,n5ru-bito ad venam Medicis properandum eft,cum experientiadoccat, plures hoc modo toUi, quam feruarh NammifTo fanguine,fieiuscopia nonadfit, corpora dcbilitantur,amp; humores ita commo-uentutj vtvenenummagis dominetur: Nolim igitur ede author,venæ fedionis temperanter viuentibus, amp;nbsp;plethora no laboratibus, ficut ncc purgationis in no impuriscorporibus , cum in hisfatis fit fumpto clyftere ad antidota confugere.

ld obferuétij, qui peftilentium mor-borum curationem adminiftrant, amp;nbsp;facile

FeBRIS CVRATIONE. J^J cilèconiiçicnt, quàm multis vtroq;au-xilio hoc, venæ fedione, amp;nbsp;purgatione, noceanc. Certèfimorbusàfoloconta-gio cft, vc nunc; fcftione hac nnnimè o-pus eft,vbi fcilicet à fola infpiratione co-trada pedis cft. Quod fi vchemcns pu-tredoadfit,vt certèmpcdüentibus non contagiofis,ibi non differeda ießio,maxime ob viétus intemperantia, amp;nbsp;in plç-ihoricis, modo cautio neceflaria adhi-beatur. Peftilentesautem conragiofe, quç tantum funt à contagio,norcfcren-dæ funt fub régulas, fçu canones dç mif-fione fanguinis, nec co modo çurantur, etfi veniefedio interdum non nocear. Quia vero in putridis mature mittendû cft,de co pauca monebo.

Pfimùmddigêter obicruandum cil, cùminfeâio amp;nbsp;peftiicntiales febres Cubitus morbus fint, qui cor , imo iplâni cordis fubftantiam fepe adoriturdi vires conftat, ftatim initioin plethoncis cor-ponbus,venam non elfe intermittenda, vtab onere natura.libcrctur,obftruCho-nes tollantur,amp; putredo corruptionem non augeat. Vbi autem non cft fangui-

Nn 3

j^g De Pestilent IS nis copia, amp;nbsp;infeólio ex contagio infeéit ortaeft; non eft inittcndusünguis,fed fubitóveneno occurrendum, modó ad putredinem diligenter attendatur.

Præterca, fiætas tencta, aut fenedus obdetjob debiliratem natura magis lx-deretur mi do (anguine, amp;nbsp;fa tins eft fu-dore contagij feminaria euocari,amp; quo tidie vti antidoris,quibus cor roborctur, amp;nbsp;vires conferuentur.

In fanguineis autem,amp;vbi (ignavtra-qne func,amp; contagij,amp;vchementispu,-rredinis, etd ob magnam plenitudinem iV virium ab ca opprelTionem vena feca-da fit,modus tarnen feruandus, amp;nbsp;parce mitcendum,neægerviresamitcat,amp; natura cuiomnenimiuminimicum, tefte HippocratCjprodernatur. Igitur Medici incogitantes ægris fuis plus nocent, quam profuntiqui ex receptaconfuctu-dine datim ad vena? fectionem confu-

• giiinc.

Quod fiveroplethora aded,amp;ma-gna infanguine perturbatio: lâtiused bis de die mittere,quàin femel in quantitate magna,

•. Ed qui-

Ferris gyratione. 5^7

Eftquidem vnus ex fcopis mißionis ûnguiais non modo plcnitudo , fed amp;C magnicudo morbi, amp;nbsp;cum vires oppri-muntur,comunisfententiacft, poll bo-ram vicelimarnquartam mini iam non oportere.

Verum Medicuslt;Ófidcrare no tempus debet,led morbum, temperament turn, amp;nbsp;vires,qua: expulfu maxime de-prehenduncur, amp;nbsp;fi morbus, ac corpus pollulant,ctiamaltero,vel tertio die,viribus no laborantibus,opportunum re-medium non ell intermittendum. Sed Medici pcritiraro tailbus curationibus interfunt ; idea çhirurgis hoc didu efto,

Cum autem hubones,apollcmata,0£ exanthemataapparent, hoefeiendum, fl fine rigore,amp;:calorcerumpuc,0cnulla fignanimij fanguinisadfunt,noneirc mirtendum fanguinem » fed contra vc-nenum purgandum. Vbi verb plethora eft, amp;nbsp;febris le oftendit a amp;nbsp;vires ferunt, magna tarnen cautione adhibita,ne vc-neni vis augeatur, vena fecari poteft. Quad verb aliqui exillimat, i ta trahi int Wa venasvçnçnum nnlÜonc fanguinis,

Nn 4

08 De Pestilentîs fedèdiciturineo cafu, cùm natura cri-? Ucè expellit. Sed quia ob copiam natu-? ra coafta hoc facir, releuandaertab o-ncre,fj facis manifeftaeft plethora,amp; vi-pum robur, vt fuperari reliqua materie peccâs pofht. Nam hîç fecundû Deum, natura folaadiutarcmediisveneno refî-ftit,amp; fruftraexperimêtis creditur. Præ-cipiuntaliqui, vtbubonibus amp;carbun-çuhs in venç fedionc cucurbitulç appo-nantur,fine fcarificatione, vtvenenû in çoloco maneat, quo natura femel ex-pulit,imó Yt amp;nbsp;euocetur magis:quorum ientennam non improbo,modó nc quis grauior dolor confequatur,amp; fiiadco, vt Omni cura,id,quod natura aliqua in partem propellit,cucurbitulis, emplaftris c refina,amp;pice euoceturj quodfi fuccc-dit,vena intermittenda eft, amp;nbsp;foh venc-po occurrendum. Quod finaturaapo-(lema molitur,fuppuratio tentâda,amp; vis detrahenda, vt infra docebo, cor muni-çndum perpetuó,amp; expulfio adiiiuada.

De loco autem miflionis ita docent vetcresprathci, fiplenitudo adfit,pri-{nqmdyHere adhibcndum ede. Podea pcdiani

FeBRIS CVRATIONE. J^J incdiam dextræfecandam, amp;fifano-uis abundat,mulcum mitrendum; pnftea in finiftro latere. Nam vtraq} æquè vicina eft cordi. Quod fi veto circa ceruicem, amp;nbsp;aurcs aliquid erupprit,cephalicam fe-cant? fin fub axiHis,bafilicam,vcl media, quæ finonappareat,infiàinmanu mic-tendum maximèadauricularem.

■ Sin verô circa pudenda fit eruptie,in pede ciufdem latcris vena pertundatur. Scd cum circa aurcs,vel ceruicem quid erupit,capiti profpiciendü. Si circa pudenda,epati: cum certum fit, parotides non apparerc, nifi affeélo ccrebro ; nee bubones, nifiepateaffedo. Dchishic locus copiofam mentionem non fert,il-ludfaltemconclufionislócoaddam,mc in febribus contagiofis, amp;nbsp;à contagionc ortis venæ fedionem fuadcre non poflei fed tantum quia communis opinio vim veritati aftert, amp;nbsp;quia magna cft noftrx gentisintcmperaniia,vtid fiat,quod tu-tiflimum eft. Et tarnen magis ad viô^us rationem quam admiflionem fanguinis refpiciendü,amp; etiamfi ægri,vt vires con-fçruentur,interdû çogendi funt,vt edat.

570 De Pestilenti?

iuxtafententiam antiquorum Medico-rum, taméadefumcamium ne adigan-tur, Potuspurusfit,inquemSenctio de impofitus ; polfunt amp;nbsp;lani homines eâ planta in pocu vei magno comodo. Ra-fura autem cornu cerui præftâriirimuni, cd, Nam præpotenti iUi caufæ non modo mcdicamencis,vçruinetiam alimen-ûsamp;alteratione açris actrahendi accurate refiftendum eft.

De /furgafitibifi amp;nbsp;furganji rat tone. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

ETiAM purgandi çerta: leges funt,vi-dendumq;, an permiteerepurgatio-nes vnle fit,ôlt; quâdo neceflariæ fint, vel no fint,itidemq5 num præparatioaliqua maceriæ præmittenda fit. Quia veto fu-pramonui inpræferuandi racione,eos, qui imputa habeâtcorpora, (nam hifo- | li ea euacuatione indigent ) de confilia Medici præfentis euacuari oportere, aç vidus moderationc, amp;nbsp;vfu pillularu, vel orbiculorum cumulationi humorû 0C7 currendum effe,plané confido,fi quisei çonfilioobedierit,eumincuratione e-Vaçuanonera no defideraturum. Quip» penul»

FeBRIS CVRATl'oNE. 571 pc nullo purgante medicamentofemi-narium pcftiseiicitur,nin fortafTe magna naturæcommocionefada, quod fit fans periculose cum antimonio amp;nbsp;fimi-libus,quorum vfu natura irritata cu no-xiisetiam vtiliaciicit. Qui vcronegle-da noftra fnperiore admonitionc, im-puritatibus f. atent, amp;nbsp;debiles funt, non initiomorbi Ilatim purgandi funt,cum periculum fit, ne vires plane concidant.

I Sed fi vires conftanr,fl:atiin id, quod ad-eft, expurgandum cft,modó ne cxpulfio impediatur: fed purgantiafimul etia ve-nenxaduerfentur, vteftoxymelcuma-garico,amp;:infufofenx ,quod pituitam,amp; aduftaeuacuac.facit idem lyrupus rofa-fusfolut.cum decodeThamarindoru, qui ficcos biliofos humores expurga t.v-( nbsp;nbsp;trumqi veneno rcfiftit,amp; dantur ab ^ j s.

ad ^ ij s.

Poteft amp;nbsp;decodum fieri ex herbis,amp; radicibus,quae veneno repugnant, amp;nbsp;fo-lutiuaadmifccri amp;potionem ruffi,tan-topere àveteribus commendatam, pro / morbi conditione fumerc, non inuulo fuerit.

j7X De Pestileniis

. Ecquamuisfacendumeft ,purgantia omi,ïia ibiuriuaüs elfe penculoïa. qui ia infcéb ;unt, amp;nbsp;humoics vitiofosex fen-tentja Medicorum prins piæparatione ipdigere, fiveic exaitepiirgatio debet inftitui, ramen quia tempus ,amp;moram cam in præparando morbus ferre non poten:,ob metum collabcntium virium, i,deó ftatim initio purgadum eft corpus, modonc vcnenij,quod purgatione non eücitur,intempeibuècómoucaturi fed onus tantum iubtrahatur. ldeo,quihos morbos curant, monitosvolo, vreaute amp;nbsp;circumfpedè prabcant purganba, ne plus noxæ,quàm commodi iequatur. Acnifi ipfi necciTjtas poftulec, ne oxy-inel qui^cm cum agarico , aut fyrupus rofdoint. (quern ego peculiaritcrcû ex-trafto Kbabarbari praparari curaui, 6^ certe vtrumtp veueno aduerfatur ) vfur-panduseft, fed tantüveneno occurren-durn antidotis expulhuis, materia per clyfterefubtradla. Scribit cnimmagni nominis praóbcus,cum, qui mature bis tribus vcaturauxdiis, clyftere limplici, (non compobto ex quamplurimis, vt fit pierum-

PEBRIS CVRATIONE. J^) plerumq; non finelæfione) venxfedio-ne,amp; ancidotoconrra venena, amp;:putre-dinem,certo feruari. A c fi quisobiidar, non tutaeffe elyfteria ob inetü fecururi fluxus colliquanui,rerpondeo, locö Ga-leni decolliqnatione in febre peftden“ tiali, no de fluoré al ui eolliquatiuo acci^ piendum efle. Non interim nego,fi feces tenues, amp;nbsp;fréquentes cxceniantur, rem efle in pcriculo,amp; magisaliquado, quam fi aluus nihil cxcerneret : fic amp;: cum vrina nigra amp;turbida efl:, vel cru-daj G profluarfanguis, Gne^gri Icuatio-. nc, G externa refrigerentur, G fudorfri-giduscirca pedus, amp;nbsp;nares liuidæfünri facies fepè mutetur, quæ omnia lethaliâ Ggnafunt. Seddequxflionibus,exquis bus vulgus parnm proflcit,non efl hïc 1a-borandum. Mon ui tarnen proprer eos Medicos, qui inlibriseditis craifos cr-roresnobisobtrudunt,amp; præcipitatum ac antimonium tantopere commendar, cum maiore hominum intcritu, quam faluce,amp;aüxilio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

Addarnautem formulas medicamc-i torumgt; quorum fupramentionem feen-

'P4 I^E P E STI LE N TIS

Oxymel cum Aganco»

l^ Meilis ft j.

Acetift s.

Agancijij. Dccoqêico^ lentur, in colatura infundc agarici cro-chifc. in petia Imca 5 ij» Seruetur ad vfumj

^ Huius oxymcll. 5 ij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■■

BrodijZz»condiC.5y.

Aq.Ginam.gj. ’•.s.-ùM

M. f. haultus» ' ■'‘i

ï^ Syrup.rof fol q.v.ili fingulis Vneiis

. infundc Rhab.opr. 5j. qr.l

Defcribamautem ordine proceflunli 'eruditi Medici. Primum is prabet tad km potionem,aur medicamêcumend^ demiptcntionisamp;fcopi.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oluanJ

y Aquænucum^iij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'ij^nirt

Succivel pulu.verbcnx gj» mo ■ Theriaca: 9’j- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^‘’^

Croci g.vj. Mifcc-. j '

Aquanucum ira prarparari delicti ^ luglandesvindcs,incidantur minu-tim, amp;infundantiiracctO) donee mar-ccfcant,amp;r poftcadeftHentur ; poteft c-liam fine acetoprxparari, vel fake m, v6

aseeb

FeBRIS CVRATlOkE. j^y âceto irrorentun Prxparatur amp;nbsp;hoc hiodo. gt;

^ Nucum iugbndiûirnmatur. circa feftum D. Iohannis colle-

quot; ftlt; ram N. 100»

Scabiofxi

Vcrbcnxi

Solanii

Sempcruiuî an. tti.j.

Klifce,amp;affufoaccto vinioptitni pet nodem ftehe in infiifione, manc

« nbsp;nbsp;nbsp;deftiUentur lento igné.

Ea potio aliquando vomit0 ciet, abaque laefionevcntriculiitaméfùdorépcl-hç, amp;nbsp;vehementer veneno aduerlâtun Vbi autem nô malta materia ert ihven-triculo, clyftcrc'detur ex decode vero-nicai cum butyro bene falito, vcl fuppo-htorium. Aliqui cremore hordei vlur-• pant pro enemate, quodamp;ipfeproboj ft flatus non gignit, cum bene acres hu-morescontemperct. Vbi autem crafli funthumorespituitofi,nefcioquid con* fecuturumfit. Hunc vfum encmatum ealegepono, quatenusopinio devensß fedionelocum habet ,quamobmagni*

57^ De Pestilentis

1 tudinemmorbinemini eximam,Gltcrii hocaffirmo,fi quoin auxilijger.ère magna cautioadhibendaeft.id maxime in Iccanda vena præftandum eife.

lain qui aqua puenm vfi funt, duode-cim horasquiefcanc,amp;fakéintereacor, amp;vcninculû munianteruftapanis cum aceto,amp;abfynrhiovencriculo impofitai Qui ea aqua no funt vfi : ctïî femper abi-- que intômodo vfurpahpottft,fedcly-ftere fumplerunt(amp;venani fccanmt,iis mature hæt potiodecur,vc ludcnt.‘

y Aq.Tormcntillaî*

Carduian.gij.

Thenaeæ^ij. - inymoy ’Terrx figillaræ velBoU.gjçu'quot; aü

Camphoræg.üj* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Acetiroiarum parum. Mifc. .

Si deeft terra fJgillata , vel bolusciüS loco cornu cerui vfr rpetur, cû margari* tis,amp;oculiscaneri. Sineücquidemfu-dor fequitur,non ob id damnandum re-medium. ( Nam nee fudorfemper pro-deft) amp;nbsp;turn Elcdüarium Theriacale de fuccis cum aq* acctofæj vel nilcum dad potefti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï

Adprd-

PEBRIS CVRÀTIONE. 57^

Adprouocandam fudorenijamp;cxpül-fioncm tniikisDiafulphurplacet. Quià Vcró fulphuhmal'gnitas non facile adi-liiitut,0d fepèptatparatiohe fiedeterjuS* fnadeOi fi qui teólam ptæpafatiohem hó nouit,vt fecutius agat,amp;: puluerc eüran-üo cum optifha theriaca,amp; fucco cardui Vtatuf. Pauperes coquatTahacetum in tenui cereuifia,cum aceto, amp;nbsp;hauftu ih-lt;iebibant. Calido tempore pro TanàcC-tö,acetofa fuini debeti Addi poteft amp;: puluis de Camphora amp;nbsp;Scordip aurei quantitate^ vel màqua cardui bdnedidi calidèebibatur.Qüód fi potiones ex e-üomuntur, debent teïtio irerati, fi ne düm quidé manent,hxc potiö fiimaturï

^ Èxtradionis de angelica amp;nbsp;En ilia ana 9 s.

Aquàrum feabiofxi Cardui an.^j s.

Cul extradio vera angelicx non ftô-^ ta eft j vtatüt decodo, vel fale angelicxj qui Validé fudotem tnoüct, ficut faliaeX herbis, qux in hac affediorie vfurpätuf, feordij, feabiofæ ^ cardui, fecutiflima Ôi prçcipuacxpulfiuafuut.Modutnauterti

Oo

57? De PESflLENtïS prarparandi omnes penri pharmacopo-1« fciuiit ex Rciniundo Geber,vc non fit neceficà Paracclfiftis taliapetere. Eiuf-dem cxtraélionis loco addi pote ft amp;nbsp;fuc-eus vcrbenæ oprimè codas, amp;infpifra-tus ad drachma vnam,amp; çger verbenam mafticer. Qiiod fi ne ficquidem conti* neturpotio, Iblus Deys poteftluccur-rcre. Artamen 3j. Mithridati , amp;nbsp;5 ß. Zedoarix in Aqua Scabio-læ detur caUde , pane etiam calido cum aceto impofiro vcntriculo. Fareor ex-traéta amp;nbsp;deftillata in his morbis plurimû valere, fed arcificcm, amp;nbsp;moderatorépo-ftulant Ideo no itaabfq; difcnmine prç-lcribcnda,fi per folos pharmacopœo$,âC imperitos Medicos gubemantur: mul-to minus homimbus ea porrigéda funt.

Porrôamp;illud coniiemt obieruarc, v-bi magni funt dolores capitis,vel ventriculi, amp;ægri non dormiunt, camphorara cautcadlnbcndaeirc,amp; calidis tem paribus cautccalidaexhibcda, cum pcricu-lum fit, ne inde vires concidanti amp;tum porrigcndus bolus armenus, terra figd-Ïata, vel eiusloco cornu cerui cum bene dcftilla-

tÉÉRliS CVkAtlÖt^E. 5^^ ' 4eftillara aqua, vel puia aqua fonds, amp;nbsp;a-ceco. Sedfi nullus adeft capitis dolor, camphora, vel oleum viircoli bene prx-paratum cum fulpliurc rcéte pixpararo detur^pro vt viressegn fcrunt.Quanqua in hoc calujvelifta febre, camphora, o-leum vitrioli, vel bene præpavatum ful-phurnonitametuédafunt,quam in fe-bribtls inrermitcentibus castcris, amp;nbsp;con-tinuis, inquibus ifti experimentatores ' mcautiinmc amp;nbsp;raro line periculo præ-bent.

Ne quis autem quetatu^non intégré me fententiam meam de curatione ex-pofuilfejamp;non poiré quenquam fanari, nifi pharmacopolia Breflenfia ad manus habcat, volo magnorum Medicorü remédia quædârcciiare, quæ magno fuc-etflu à plurimis vfurpata fuht. Poltern de iifdem multasexpevietias veriffimas commemorate, quas partim ipfe obfer-Uaui, j-vartim ab ahis audiui fide digmlli-mis. Modo illud primùm præmittâ, nullum elte remedium, quod omnibus an-ni tempotibus in hoc morbo ptæferibi poffii. Nam ctû omnes febres pcftilcn-

5S0 De Pestilent!s tialcs qua: veræ contagiofæ funr,dc qui-bus folis bic agimus (non de pcflilcntib. non contagiofis à lok putrcdinc ortis) vbi malum extrinfccus contagione dc-riuatur,amp; infpirationecócipitur,expel-li debent amp;nbsp;quafi vcnenum antidoto iu-gulari, tarnen expulfionis modus ßto-portet,amp; non quodlibet quolibet tempore dandum,infuper 6e cor, quod maxime oppugnatur,amp; vires naturales ro-boranda;,quod nifi fiat,expulfiuaparum profuennt. Extat autem puluis qui ante 45 annos bic magno fucceffu vlurpatus fuit,8e à multis, vt commune curatiuum febriumdatur.

y Zuccari cand.3 iij.

Zinziberis 5 ij.

Campboræ5j. Mifce.

Hicpuluis abcxcellentiffimoTbco-logo D.Iob. Heflb in xenodoebia, amp;nbsp;a-lia loca miiruse(l,amp; ab infinitis bomi-nibus magno commodo vfurpatus , amp;nbsp;mulco ante ilia tempora cclebratus : amp;nbsp;funt bic qui pro omnium febrium cura-tione prxbene, quoiudicio, prudentes Medici facile polfunt coniieere: fed no patiun-

FeERTS CVRATIONE. ^St patiunturfibiifti opinioncs fuas adimi. Daturautcmpuluisad 3 j. inaq.cardui vel Ivabiofa:, ciciflimè : Aliqui in vino dant,quod non probo. Vuliffinw eftfu-mere m aqua,amp; accto,inquoTanacetu^ fit decodum, maxime noncalido tem-* pore. Nam turn refrigerantia expulfiuis* admifcendafunt. Cut autemhïccam-phorxaddaturzinziberfacilè cóüci po-teft,quia author caraphoram frigidam cxiftimauit, vt amp;nbsp;vulgo habetur ; fed camphoraabfque dubio eft tenuiffima-rumpartium, calefacjt cum calidis,re» frigerat cum frigidis. Ideo cilibentius calidis temporibus,bolum armenû,prç-paratos oculos cancri, vel cornu cerui adderem.

\^!ius puluif.

^ Terræ Ggillata; vel Boli arm. pra:-!-parati, amp;in Aqu.Scabiofxloti, Zedoarix, Diptami,Tormen-tillæ,Zinziberisana..,Câphorç addatur, cum caput non infe-ftatur ad quamlibet 3 g.v.

Daturhicpuluis inaq.Cardui ad jj, Vtfudorfcquatur, vfurpatus fuit abcx-

Oo j

5?!. D e Pe STI LENTIS.

cdlentiffimo Medico Florentino in Iulia, amp;nbsp;adhuc hodte eelebratur, quanqua Itali folam Tormentillatn pulncrifatam »d 5j. cum bonaTheriacaprÆbentjqfl^ mihi nondiCpIicet. Et quia tantoperc commedatur ptiluis Wildij de Eupho^ bjoeiimquoqj defchbam, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^

^Euphorbij 3 j.

Maftichis 5 ij. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?ri

,, Croci drachmammediam. id

Zaccharj 5 iij, Daturad jj. 1 Pvofuit mukis in pefte bubonibus iw* fgnica.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1:1'ff»arum.

^ Scordij 3 iij; -

J, . TormentiHaî,

Diptami albi, Zedoariæ.

Gentians.

Angelicæ,

GanophyUatÆ an.3 j,

Croci,

Camphoræan.^ ij.

Puluc* rifenrut omnia feorfimê^com-mifccancuramp;afpergantur aq.cardui,in quadifleluaniurTheriacaES ij- amp;nbsp;cum • ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/yrupo

FeBRIS CVRATIONE. jSj fyrupo de fuccocardui amp;:fcordij fiat E-, Icduarium.

Hoc Eleduariuro daturin aq.cardui 3 j. vclplusctiâin.Præp4raturetiatn,vel finecamphora, amp;nbsp;efficacia eius polFcm vcriirimis ceftimoniis ortendere amp;nbsp;bei-It fumptii paratur amp;rpararu facile eft. Si quisfnalit Diafeordion Fracaftorij, po-teft eo vn,cùm fit præcUnfl'ima compo-fitio;praefero tamé ci compofitioné the-nacaiem Mathioli , vcl Gcrmanicain mcam Thcriacam.

^hud £kc}uariuf)i,

^Rad.Dipcami.

TormentiHæan.^ s.

Succini albi 5 j.

Auri fol. veîfubtil.lima. amp;fuccoli-monuiji vdaccto citripucpar, an-Sh

Pulucrifenrur puluenfanda fubtilifli-incfcorûm,amp; commifceantur,amp;afper-gaturaliquotics aquacardui, in qua de-Coq.ràdic.Zz.amp; portea commifecantur cuiuThcnacx opt. ^ j s. add.fyr.lc.Qr-Oo 4

5^4 Î^P Pestilentie dyparum. Detur de co 5 j s,

Ludouiçus de Leonibus prxdanflî^ in us Medicus hoc præfcnpfic RegiVnt gariæ amp;nbsp;magno mupcre aftçclus eft,

y Tormenting,

Diptami, Gentianx.

Terrs Cgillatx,

Corall.rubconan,5 J,

Sed magis habeo pro prsferuatiuo quam curatiuo, amp;nbsp;rame in carbimçulis, vel pefte carbvinculis infignita tutius re-medium eft , quàmalij ealidi pulucrc5, Ponit antem Ludouicus de Leonibus, vtadifcipulo cius obferuatum reperio, hoc prxieruatiuum,

ySçra.açetoG

Citri.

TormcntiUxan.^ ij,

Boli arm. | ij,

Margarit,

Cornu eerman, 5 j,

Santal, omnium, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Ozimian.jj. fpuluis, ?

Huius tçrtia pars fumitur mane in aq.

aceto-

Febris cvRATioNE, y8y' 3CCtofæ,amp; pauco aceto.Hæc aurcm cæ-teris addere volui, quum hoc anno lySy. propè in omnibus infedis corporibus carbunculi reperiantur. Elcéluarium autéfupra præfcriptum ctiam curationi feruiç, amp;nbsp;addi polTctvnicornuamp;Sma-ragdus , quanquam ncfcioquid noftns precioûslapidibusfidendum fit. Cur magnifaciam illudEleduarium alias fî-gnificabo, amp;nbsp;certum eft, fi quid contra peftem magnam vim habet, hoc elfe v-nuni ex præcipuismihil tarne cæteris vel compofitionibus,vcl fimplicibus detra-^umYolo: amp;extat multi hinc inde puk ucres, multa eleduaria, amp;nbsp;potiones, c quarum numéro feligatquifque , quód maxime arriferit, tantum moneo, quod amp;nbsp;antcaaliquoties, nimiumcalidisme-dicamentis tempore calido natura non eire dçbilitandam, neevrgendosargros nimium maxime,quorum rara,amp; calida corpora funt,vtiuucnum facileq; rcfol-uuntur. Lcgunturautcmpaffimamp;alia nonnulla , qua amp;ipfa hoc loco placuit adferibere,

^Theriaeæ opt.g j.

Bÿ De Pestilentzs Smaragd g.v.

Semin.citd.

S cord ij an. 5 s, Zq.nucura.

Vcl Vcroqic», Accrofæ. Scabiofæ. Accti üj.

y AquxBugloff.^ iij.

Margar.præpar. 5 j s, Rafuræaungj.

i Vnicornuveri^ s.

Mifc. f. h an (lus.

lt;^ljUii.

yThçr.deft.

Spec.Libcrantisan.51, Pubiens Diptami.

Zedoarix.

Terra: ûgillaix.

Crock

Boli armen, an.9 s, Aq.Scabiofx.

Sambuçi an.^ j », Aceci |s.

Mifc» f. potio,

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fahfit

TeBRIS cv RATIONM. 587^

Puluù Diaphereticuó Pragen-ßt/m^ U' lt;nbsp;y Zedoariæ.

Enulæ campan.

Pimpincllæ^an.j }.■

Rad.Scrophul. /

TormeniiUa: an.jij. ' -

Croci 9 ij.

Cam p hors 9 S-'

Mifc. Dofis^j. cumvini^üj, -• amp;nbsp;acetins.

' ^^l^Ui^.

J^'Decodrad.Chelid.fad:. cum fuff.

q.acen rof^ iij.

Thcriacædèél.sj. M,

f^ltud.

y Radic.Cucumeris fylucftns q.f. Teraturinmortario cum tcncllisfoliis fempcruiui, apij Sc coriandri bene tritis amp;nbsp;mixtis,addc mcllis amp;nbsp;piperis modicu. Scruetur in vafe ftanneo, datur quantitas nucisauellanæèx vino optimo.Tan-ta eftvishuiusmedicamenti, vt qui co» vfusf jerit, tutus fit ab aëre vcnenato,amp; cum infedis conuerfari poffit j amp;nbsp;cortc-ptus fanefcac.

j$8 De Pestilentis

^Sulpliuris.

Croci.

Thcriac.Vcnet.

Thuris an. 9 j. Cum liquo-rc conueniente dccur.

^ Aquç dcftillat. ex meditull.radicis perfonanæ maior. amp;nbsp;cortice teneroin-teriore, amp;nbsp;furculis teneris fraxini arho-ris. Vfi funt Gedanenfes, Anno 1564. præferuat horis 14. VidePliniumde Fraxino.

Puluii f^lexi/fbarmacuf.

^ Boli ven aliquoties lou 5 j.

Rad. TormentilI.» i^\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Didamni, , .. jit/vi l^r^ , Tunicx. iir ’ c - J

Santal.rubeor.an.5 j.

, . Rafurxeboris.

Spodij.

, vu Cocticum citri an.5 s.

..^ Margarit. fplendid.^ ij.

fragment. Rubini, Granaci, Sma* ragd. Saphir. Hyacinth, an.9).

Rafur.vnicornu 5 s. M.f.puhiis.

FeBRIS CVKATIONS. 585 f^Üud.

^ Vnicomu.

Cornu ccruivftî.

Scordij an.^j.