-ocr page 1-

^HERMOLAI BAR

BARI PATRITII VENETI ET Aquileicnfis Patriarchæ,in Diofcorfdem Corollariorü

L I B R I Q_V I N Q,V E.

Adieduseft Index eorum quæ hifee libris explicamw, quem poft Diofeoridis indices conful-tô locauimus.

COLONIAE APVD lOAN. SOTEREM, ANNO

HDXXX. MENSE FER

-ocr page 2-

i»gt; B« EGNATIVS*

N TIBI LECTOR OPTIME

rollariö libris quinqj tandc abfolutu emittimus, quosn 'j^ i^ tanto tibi gratiores lucüdiores^ fore,quo tibi mag'? *’ P gij aü perfuafum forfitan erat,aut ab autore nó perfedos fuo, ^^j

isinterceptos,autapudHermolai fratresfituiquajoi ^^ppen ategeapitediminutoslatere.SedSCille iandudumcap.yjjgUa faftigum impofuerat,amp;fartumtedum,quod aiunt,ue nbsp;nbsp;nbsp;j.gd

^^â exhibuerattSi Didymus Fcrtinuscius anagnoftesdiug ,^^

exnibuerauötuiaymus feranusemsanagnvii.«-—^ç^fan^ modurn afferuarat.Fratres quoqj ipfi,ut thefanrum ac gemmascondidcrani. nbsp;nbsp;nbsp;.^^


fius,ornatius, centefimü abhinc annum in lucem prodierit. Qiü curn Latmam^^^“.^^ plurimS illuftrent,Græcam etiam aliud agentes,non negligant. Qui lt;îlquot;æ^^] unutta' Græci Latini^ fcriptores in hoe olim genere prodidere memoriæ,compkd^ garbari men recentia quædam féliciter attingant, Acceffit ad hoc fingulare Q“®’’®^|gsipfi iudicium,SCcandoranimi quidaegregiusin hisautæftimandis,inquibusau ..^-^Uf^ diuerfi abeuntjaut arguendis^n quibus uel incuria uel imperitia peccatuwƒ

Quid dicam quanto ftudio,quantis uigilüs,qua induftria in hifce librisufus'pic ' æ Nam ut Plinianæ caftigationes non parua cum laude uirum ad rem literananJ ' ^^, dam natum exercuerintuit Aridoteles Latinitate donatus clariorem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qgt; fadurus mox eftjfic fanè libri hi quinque ab illo perpoliti,8lt; per nos tandem e , ^^ mnes ætates illuftrare ilium ,8Cpatriam etiam att^ etiam poifunt. ^æ^^liL/jate urbes domeftica extemacj laude facile antecellit,tum ingeniorum copia otiu , nuUi Italicarü cefleritEx quo enim literæ Latinx aeGræcæ reuirefcere atqj c re apud noftros hommes cœpere, cum multi Si elari in literis patritii non^KS nbsp;nbsp;F

uiguere,tum uero in hac una familia Hermolaus fenior,Francifcu8 auus,^ ip» Hermolaus nofter adeó præftitit, ut obfcurare maiorü fuorum pene laudem pom Quae cum ampla 8C multiplex fit, in literis tarnen iuuandis 8C omandis aliquanto a plior SCuberiorextat. Quareco libentiusidnoftri pr^ftare debent,quantóeonim'ng nia longe alioçi excellant,Ôlt; uirtutis ampliora præmia illis propofita fint.Bene uale.

-ocr page 3-

^HERMOLAI BAR-

^ARl PATRITII VENETI, ET AQ_VILEIENS 15 PATRIAR-

chii/mprimumCoroüdrijIibrum, P R AE F ATI O,

gffids, dUt qudmuis dlidm ßudiorum pdrtem iUußrdnddm fufdpiustt,foleM illud in primis propteri,nihil fibi ntdiori curie eße,nihil e^ueßudere, qH4(« ut täte ufuiß mortdlium con fui dut. Hdnc Idudem itq- eorü animi propenfiontm,ipf? etidm d pue rofemper ddmirdtus,^udntu/m mihi ot^ À priudtis publicis'ue offices mpetrare lia ctttt,id totum honeßis drtibus,dc liberdlibus difdpUnis perapiendis impendi.üec fi i nè quicqudm dntiquius unqudm hdbui,^udm ut ßudio,curd, indußrid^ med uite ho J minum prodeßem,de^ ed optime nuritus exißimdrer.Aßecutus id fit

VI P0PVL0RVM AC PRINCIPVM RES EGREGIE

HtüTT^T^ ' ^^'^ pfolt;^^ß^fgt;t,de^ ed optime mtritm exiflimdrer.Aßecutui idßm nee ne,dlio ”” ^^^ ***‘^*^‘®w 3«4»i meum,lllud eertè pro iure meo tefldri poßum, nos hde mente dnime^j eldbordßejut poßem,id omne dd mortdlitdtis ßuHum er utilitdtem trdnsferrem.Ciudm ' ttte h nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^°^^[-^fftrs ptnè ciuitdte R orndnA primu donAumuf-tum uertedis omnibus Ariflotelis duiß optrdindt^ mdußridm ddhibumus. Qjiodepm inßmtipeneIdboriscum mihi f^xeußißent de mdnibusßis max cditis,tdnto dmmi drdore, quit remiferdmtdbfoluendd ƒta ie nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^fUKdui, ut no multd mihi uertendd ftper^ent. Subijt interim non minor hi fee omnibus curd,

iiUd^-^^ ”***'^ f^'^’” cogtdtio dof:oridis in Ldtindm Imgudm trdnsfirendi. Quem cum emit tere uel hortdnti tiiil^^'^”''^^^ ^’^'’** gt;^duóiiüne,qudm d tenens hduferdm, promerendiopus omnium maximum dcldboa dePlinij,cr(.utingenueßtedr)omnisrei litcrdrie iüußrdndiencud ammentd' . gt;rßefi'ut nihil uel apud Gr geos uel dpud Ldtinos dd hdne diem extet in hoefcribendi genere, quad non in ho P^tonmentirios re^ßenm.AufM etidm non pducd ex reeentioribusdttmffre, aorruptdfdlicet, er indoSorum non ptw ilihuc explofd^Hofce libras Coroüdrij nonune nuncupdre uolui,^ubd hi uelut Appendix ddditd* «Bfquot;'^ ' (fgtiwoiuftoq;operitrdldiidofaridistnei^ueroTûiofœridisfolMn,fedmeorumpidnèßudio ^^^i°^'^^^^gt;gt;tim.Sic enim mihi perfudd€o,me quantum ingenio perßeere,qudntum Mußrideldbordre, S 'ftiwi/tMdio iccun confequi potui,quantum denies iudieij in Uteris hdbitt,in hofce libres eontuliße. Qui fi idles ^^^'’^' ^f^^^tS^dtiddbor mihier omnibus quibus hicfcripfimus.Sin uero dUud doilorufie '****'^“*’’’'“'’ reeufo^qum quantum de his libris,tdntundem deßudijsde uitlijs detrdhdtur nuis, tUud eer i«r '*’“’^®*’«6i« uelim,eodem dnimi edndore noßrd ißiment.auo uel ipfi noßrdferipfimus, uel nas de dUen^ ^•••^^»^idaUptrpeniic^^

TRITII VENETI ET AQVILEIENSIS PATRIARCHAE, CoroUarq liber Primus.

IRIS ILLrRICA


CAPVT


I.


quedilt;fla fit in Latino.

~~:ï!ïïï^^™^lt;^ E rebus in unguéta ue Autopa nafci praeter iridem,autor neophraftus.ln Illyrio cömendatiflïma cft,par J,*^“'^'?^”*;’»’’?”^'™c^feptentrionibusexpofi' Ä ,ut inquic Nicander amp;nbsp;Plinius, infylueftribus wuonisac Narone.Laudatur iris radice tatum. Mar'ï?'''è^ ^’“’ä'^^inc, quae amp;nbsp;melior, rizotomos, «uDnifta.Non improbatur er Pifidica Selgentiü.Fof-Iiirimbusante menfibus mulfa aqua cireiifufa. hoc uelunpucamcto terrae blandiuntur: cireüfcriptam muerone gladio'ue triplici ciïlegerint .protinus in calumatcollunttPrxcipitur^ ante omnia ut cafti pctant-NulIos cultus exigit,nifi quad ablaqueatam reficcare folét.Tradatu pullulas ambufti modo facit. Teredinibus non ficca modo, fed in terra quoep celerrime infeftatur.Oftendic nobis iridem in horto fuo Foelix Sophia Padup.reprefentabat eius flosprii na perquam matura odore, ob quod mire appétit j formicis. Radicê quoqj uidi rulFam extra, intus per* candidam.Genus unum eius troglodyticum appel* lant:quamqui manducauerit, uinum quamuis co* piofoeo haufto nö obolet, ut Aphricanusferiptum reliquit. In Paulo non troglody tin fed aftragalitin Ic gas in paftilli compofitione.pantolmrj uocati.Phili-nus flores iridis lycos uocari tradit, quia labiarum lupifpecimen reddäfApollonius Herophilidifcipu* lus irin ex Elide ac Cilicia probabat. Elf amp;nbsp;orbiculus paftillus'ue iris appellatus in medicinads ex croco, alumine myrrha^ conficitur.

lï.

ACorusô'acoijj.foIijs iridis,fed pediculolon-giore.Radices ei Diofcorides fubalbidas. Pli niusnigrasminuslp uenofas reddidit.Ipfe tubentem intus «idi, forts colore inter nigrum acç a can


-ocr page 4-

COROLLARI I,


candidum-Raram inucntufalfo tradit Apuleiiis.nec nifi cum Hore emifent,cognobilê,locis cukis.O' hor tis pratisqj nafcentc, legenda Augufto mcfe,aphrO' diHamü'fandicênauticam,d‘ringentiana,alio codi ce,radicê naucicä, amp;nbsp;unguentiana.óü pipcrapi3 uo catam^ut déprauacum in Diofcoride quis puree pp peracium, propiperapiüQuandoquidê apes,fufpê (à in uafis eaijtherba.nungdifFugere.idêautor pro* dirn rcliquit. Arbitrâtur 0* ea parce menda effe.qua in Diofcoride aipletion appellari legit ; afplenon ue^ rius exiftimât.çp radix acori liené comminuat.Opti mæ Ponticæ,poft Galacicæ, mox Crecicæ candidio res Poncicis ■ fed primae in Colchide iuxta phafin a-mnejerubicon^inaquofis.Recctibusuirtusmaior § uetuftis.Siccäcurucribusin umbra digitalibusfru ftis Sunt qui radicérufei acoron uocent,proinde ut hanc nönuUiaco]^ fylueftrê appellate malint. Aco-ro flores aureos croceos'ue actribunt-Semc fpiflum atcpglifcens non fine odorisgratia. Haberi ferunt in Chio, HellefpontoqjirEuxinomariradiceacorifub rubentem, uenis intrinfecus neriiofis.praetenuibus Ét candidisxa^ indigenas iridis loco uti.

MEV.

III.

TV ÆEuGrxcimëonprodueda priorefyllaba.nö I Y |diphthongofed uocalilonga,ex Galeno.Gc

’ -*ncraeiusduOinobiliusAthamanticü.itadi-edum qgt; ab Acharnante inuentum fit, fiue quód lau-datiffimum in Athamantereperiatur, In Italia nö ni fiamedicisferifolitum.folqs anifi.caule interim bi-pedali.radicibus multis et obnigris:alterum ruffius. Edêrgeum inter herbas longe diftans à meu, radi-culas, utinquit Plinius .tenues0* nigrashabens,©* beneolentes. Pecdoris ©• later is doloribus qiixrêda, cruditatibusquoqjdifcutiendis.iocundofapore.Siit tarnen Pliniani codices, in quibus gethin hæc, non geum fcribatur,quàm reële nefcio.

nil.

Cyperusgladioli nomine apud nodros, aliud eft gcyperusie, quem Latini radicem innei, ut Diofcorides hoc loco Columella lp cedant, uel luncu quadratS, ut Comelius.Cyperus pro gla-diolo, ut Theodorus Gaza uertit,à Theophrafto pe culiarem habere quandä æqualitatem tncaulede-fcribitur.radice tamé inæquali.parcim craiTa carno' facp. partim gracili atcpfurculofa. Hanc 0* in alcum agi.ideoep contumace emori accp ueUi.Nafci é latere huius radicul5,unde cauliculus erumpat alius. Seint qui nö diftinguant uicinitate nominis fallente, fed difcrimine multo feparant. C y perus fiue cypirus is, qui Latine gladiolus,©* xiphion à Diofcoride fuo loco dicit,radice bulbofa.IaudatiHimus in infulis Creta,dein Naxo poftea Phoenice uifitur.Cretico cador odorippropinquus nardo,acrior hic Naxio,exi-üs Phoenicio, nullus Aegyptio, nam0'ibi prouenit. Tradunt non egredi Barbaros domibus, nifi ab hoc fuffituaiegecioresem fïrmioresep fie fieri.Duleishuie radix,©* quæ decocta, panem etiam gratiorem fa-ciat, ut inquit Theophraftus.unde fumpfit Plinius, pöderofior uticpfimul fubacda Hocipfo nomine pa kiftris aleer cypirus fiue gladiolus oftenditur,quê Iii lio menfead radicêfecari præcipiunt: tertio^ die in foie contineri, dum Candidus fiat:Quotidieautéante folem Occidents in teedum referri. quonia no Aur, nirores palaftribus officiât.Sitpaluftris hic.qui flo-reat uere cü uiola nigra, fed uciq;pod anemonem,

qup timónia uocat,comitatus hyacinthis.ëi'g lus appellatus, an.quod magis puto,xiphion phraftum fecutus, quaerendum 0'xftimanaU quo. Eft enim uagum ©■ cömune multis lt;’°®^“,£ diolus.foliu fimilenomini. At cyperus dc‘5J'‘’%|, agitur,iuncitrianguli,ut Plinius interprétât: ut fus,quadrati(pccies,iuxta terra candidus,cacu niger pinguisep profilit .• cuius radieëcum ou ° eft.cyperidëappellitant.Laus prima Hamonja _ cunda,Rhodio:tertia,Thracio,fi Pliniö feqtt®^_ uiftima Aegyptio, q ui O* confundit niâ 0* cypiros ibi nafcit,qui eft gladiolus.Sed * perus pro iunco,duriftima,uixcpfpirâsin Ae^^’ Cxteris odor ipfam nardu imitans.Nonniilli o , ëlionis gratia ^piron progladiolo, co triangulari fiue quadrato.nomiiiant.Non « nbsp;, quipfeudócypifj!uocëtgIadiolu:deqPbniusie ’ qd meminerim, dixit ; Ocyflima ommueypitu^^^ ©• pfeudócypirusfrutex,protinusem,inquit ƒ °f? femen(5 profert.Quadratusü'anguIaris.adui tiam rotudi iunci.qué fchoenon Greci minatus inteUigit. Penultima cyperi quan Vg^, thongo longâ, quâdoç uocali breué Graeci ien ^^^ Dicitur hæc©'neutro generc cyperuma Paulo- ,_ betur ©* cyperus fndica, qua Pliniuscyperi^ ®PP : lat,ctiamn quibufdamexemplaribuscypcra g tur. Non poffum non mirari,quamobréLauten

Valla cyperum in Hcrodoto filer conuertent.

CARDAMOMVM nbsp;'

CArdamomu Theophraftusrefertalios

dia putare, alios ex India cü

doamp;plurimisid genus aduehi-Sm”* ^^^ mofruticetoto ptædicant, fernineoblongo-^ tuoreiusgenera.uiridiffimöö'pingue.acatis lis.fricanti ptinax,quod 0' maxime laudarur.n mü ërufFo candicans : Tertiü minutius at^nigr Peius uariü©* friari facile, odotis'ç parui. ^ 4 . rius eft,uicinius eiTe cofto debet.Pretium ^P”*?^ Plinius in libras denary ii. Recentiores Maur^^f^ hoc non cardamomum,fedcordumeni,ô'‘yæ , caros uoeât. Cardamomi uero nomme genus intelligiint,in geminas diuifumfpecies:alterum tis amplitudine, alterum ciceris obnigri^m H“® =^ num albû fit,guftu mordaci: utruntpodorata.^^ quod officinæ cardamomo utütur ^'ie*. SH“®,.-Mauris ©■ à Diofcoride perfcribitur: duplicista g minusö'maiusappellantes?cuifimileidfemen . quod uulgo melligeta dicitur, prxlatumuiribus.

NARDI SPICA N Ardu fine nardus, inThraciaexiliodoren fcitur,fiue ut Theophraftusferipfit,raaien ? potius quædâ, imitantes odore nardum. e leuitenquanqPliniusinuentainThracianupene ba dicat, cuius folia nihil ab Indica nardofpecie fentiant.Principatusin unguentisnardoapuductc* res ftetit.Frutex eftgraui O'crafla radice,(ed minii'' ta,nigralt;pacfragili,quamuispingi;i,fitiimredmen te,qualem cuprelTi,afpcro fapore, folio paru oden-foep. Cacuminainariftasfefpargunt:ldeogemina dote nardifpicas ©quot;folia concelebrant. Alterumgenus apud Cangéin totü reijcif. Adultéra pfeudon^ do herba,quf ubicpnafcitur.craflioreatiplatioreio lio,colore languido,in candiduuergenteSithfcfor tafle quam Diofcorides famphariticä appeUat ltem fua radicepermixta, ut ftibio ponderis gratia, ö* gumni*i


-ocr page 5-

LIBER PRIMVÎ.

^wml.lt;r argent! fpuma, ér cyperi cortice. Fretin Pi^pnlibtasdenarrjLxxxx.folio^ uero eius,quod waiorS hace habet, hadrofpheron uocatur, denarij XX.E1US aüt quod minora ^ mefofpheron diciciir, 'narqix.At eius quod minima,©' ob id microfphe 'onappellatur.laudatiffimücpeft.dcnarq ixxv.Odo 2fstia,oihibus:maior,rcccntibus. Nardo color, g rur'gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”’dior.Indica Syriacae prefer

ca p °'N'êtgt;o*’ö' ualidior ctiâ nonnung Syria niJ/j. ^“’^^“’•‘’mctione Gallici nardi monta-“''‘“wus-Sed pofcimur identidê.quae fint illae no txS *”*’‘’‘* Indicüreprgfentare Plinius rul **™”.'’*’ Gangecis prima,ozenitis ab odore ui-«ntodiftaifecunda, pfeudonardus: tercia.Syria-quarta, Gallica,quinta, Cretica, id eft phu:fexta, ^ «hMiSïfcptima.hirculas : olt;ftaua,afaron : nona, _ racia.Quidäufynjpgjjj oêmabdicant,obancipi Lf”'*? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptopterca cf in nardo quiddam

ntni delibutorijojce „afei ferant, c' quo pifon illud fud^^'*'^*'”* ®®'’^c®t'Exit!ale nö potu modo,fed in Ifgubspurga-nö iff ^?f‘°f’^™^ moris fit ; fortaffe^ hoc fît aut char' 'quot;’*'*'^“0'^ pharicon à Diofeoride ac Plinio, fitlr f?”’^Athengodicitur,guftunardiomnino, atttf °r *°”' ^’^’®® ncruoiji cü alienatione mentis do’- u*?“’ Aduerfari aSt huic ueneno maxime cy-dequot;'’ .'^'■^'lusprodidit.Notatu dignua Diofcori-dari^S^®^“'*”’*’“®’ nardo cyperi odore cömen-PamïHr°^^P'^^^’‘' Walimquidélibrarijfuiirccul* bila f ^'*’'®tribuêduserrorforec.affinitateuer NcffiPi *?’*®®‘’^*'“®«*’'’r*f'«'f/r pro Kvirfl^^t legentê. Pliràîi'quot;^*-a''^î^°””^’’‘*'^^P®“ ^^^ Diofcoridc,'non nardi' ''f °^“*dêcyper«idemiplc Pliniusodorem omnia' nbsp;nbsp;•’''® ’®*'° fetibat. Aduertendü eft ér illud pfobaf ^f*^' S*quot;'”herbas effe, prater Indien. In qs folia u*°‘'J”gt;'’^fintfragiliaó’ arida potiusg ficca nósta“''^ P°™ ^“’ uitiari nardü fyncera dieüt, nulha'’’^^*®'’®”® ™o‘^ogt;f^‘^ fîmilitudine ctiâ non-Hlüd '’'®^®tiu9,nomêaccepit:Graeci^«gt;ovuoeât. plicis*'ff^”^ f®’’®®’’s»nofccndu: Syriaeâ nardü du-Svï5f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in India, fed parte montis în

Plinius fub Indicae uocabulo cö liocal^f'*'^'’’^’” °f*’' noftro,id eft Syria, Ciliciaip: Syria “'P“'™praeponüt:aliqoi contra, Gallien itnu ? ? iP''®f^fnt.De Gallico moxdicemus.Ca-eft f. Ü™^ nsrdil accipit,quoties abfolutc raj^uv. id 3tit f'^”**^? nominat,quafi fpica caeterac nö habe« hóu n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Plinio uidet. dim ^f°“® ^’^ nardü eft, fed fub Indico cötincri cre b x j NARDVM CALLICVM. YH. jV‘TArdum Gallicü, fiue ut Graeci appellat Celti-V fum.Iaudatnrin orbe noftro poft Sytiacil, Indk Æ'PÇ^ ^‘^ Syriaco fît leuius. necpmultü ab Roer r -”’’’*P?”*“®'’'*®’quot;’®^'^'*^’“^^® ditr ^'‘’‘^’“°c^ll5iofcoridesalpinispopulis tra c»n - ^,’“ncâlcgendü,â uicinitateputofaliun-tinn AP °. foUofa™ quidé/cd breuê,©qug netfti numerofa: cohaercther-otfoe'r’* ^ quot;®®:^^fagt;neluti manu prcffa,brcuitcrty, ^alh nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g'S”“ hanc. «ir Norica, «tm»'inï’5r’‘®’“’’^*“*®P°’'®*^3»f’taEfuauitati8, nUmr r quot;nbsp;• ‘^“P^n^'Veftibus interponi cam gra-fauk n u^æ® ^^quot;'^ uulgo appellari orci tunica pu-demi.^ r 'quot;'? *’”ba,cuius Diofcotides hoc loco *”®*^t,fuperiiis mox abfolui«

NARDVM kïÓNTAMVM. vin. NArdusmoncana, qua©*Synacam ACiliciS ♦• uocarepolls, à GalcnoTryfitf/appellataeft: nee priuatim a' Plinio defcribitur, fed inter nardigenera promifcue refertur,

ASARON. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;IX.

ASaron praercr caeteras differentias molliorà quoi^ tolia obeineeghedera. Radice Gallici nardi:fcmine faporis calidi ac uinofi. Bis anno floret,autumno ©• ucre.Optimü in Ponto, proxi-mum in Phrygia,tertiü in Illyrio. Effoditur cum mit tit folia,fîtum ocyIfime trabens ac fenefcens, Errot librariotj! eft in Plinio,qui alicubi iobereuideaturfîc candum in fole,alicubi in umbra.nifi quis pofteriore locnm italegac: Non qgt; fîccandu ‘fit in umbra, fedq^ fitnm celerrime in umbra fenciac.Nöignorandü bac charemaliud omnino effe g afaron, etiamfi medici« nas.quas Diofcotides afaro dicauit, Plini®apud nos bacchari magna ex parte acceptas retulic: hec mirü, cum fitearum natura uiribus ü'effedluproxima. C3eteBrperpcnfam,fîuepcrprefamf nam utrunqjlc-gitur utin bacchare latius expofui) nöafaron ut Di« ofcorides,fed baccharêintelligi Secundus noftcr uO klit. Contra' quoqjdefcriptio afari à Diofeoride faifta, congruit bacchari multispartibus.Primum.q, odor cicinamomouicinusredditur,utafaro .'deinde, ^ gracili nechumido folo prouenit,ucafaron. Alioqui reprehenduntur à Plinio qui nardü rufticum radicé baccharisappellauere,quianardürufticum propric fitafaron. Quod uero Diofcotides coronamentaria effe dicit herba afaron,id bacchari potins gafaro cö-uenit;proptereaggt;afaron uocarifcribunt,quoniam in coronas ate^ferta non addatur. Legebaturin DiO fcoride Romanos afaron pericrefam uocaremos per penfam autpetprefam ex Plinio correximus. Autor iseandem opinor herbâxxi.libro perpefam, xx vi. perprefam nominat,Codices etiänum funt, in quib® nö perprefa fed fparfa legitur,ut exiftimo,corruptc. Legitur ©* afarus,non pro afaro,fed pro arifaro men dofe.Quid enimincolumc relinquit medicoiy irnpe ritiai De arifaro agemus fuo loco.

P H V.

X.

PHu Creticünardünonnulli uocant.Radice uil- ** lofa imitante^ aiiiumpcdcs. în Plinij codici-bus corrupte aliphu pro phu Icgitur. MALABATHRVM. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Xt.

MAlabathrum Plinius arbore Sytix affirmât *, effe.folioconuoluto.aridocoIore.Fertilîus lu Aegypto.laudatiusin India: paludibus, fine radicefluitans.Improbanc candidü, Celerrime fituminuetuftatefentit. Odor inulnofuffcruefadi antecedit alios.In pretio quidc prodigio fimile eft, d fingulisdenarijs ad tercentti peruenire libras.ut idein inquit autor:oleum auteipfum in libras ix. Sunt cô* dices in quibus.non oleü fed foliû fcribatur.5i life Ue rafunt,malabathrigeminaconditio:altei^ paluftre, utDiofcoridi uidetur:ake^ ex arbore.nunc medici nee primu.nec fecundu.fed tertiümalabathri genus nouere,appellatn aMauritanis fuis Tembul.cuius furculicumfolio,qualcarbuti fiue laurieft,pollica-resplerumtpadnosferantur.érfrudus quocplauri-nis baccisfimillimus. Omnia cria genera folij appel lationc fignificari confucuerunt, fed priora duo ma-xime.Foliatum inde u nguentum.quo foemmas locu pieces óblini Roms folicas Calcnus autor cfi. Graeci


-ocr page 6-

CORO L L A R I r,


qux nunc caffia fiftula dicatur, colore rubro nigta*» laminisintuscarnofis,qnaa pariecinxdifcludunt.ü: minibus filiqux cerarix.ad deijcienda bilem uftaffl mire ualens,fed prolignca fiue aromatica, cui’una quo^ fpecies, ab ipfo Diofcoride TrAxTfïixfi’f^«'““^ lata fiftula nuncupari cernitur.Caffius certejelix.li modo liber eiuselt qui circüfcrtur.appellatióc nltU' lx fimplicicer,calïiam odorata,fiue aromaticä inteb ligit.lnuenio tarnen apud Crxcosautoré, quiPau™ er Oribafiü ita loqucntes induxerit: Caffia fyrinx ad' uerfu s flaua bilem prodeft,er i tem cos,qui prêter na turä pallefcunt.-item anginas, érlatet}i doloresCpf ripneumonicosHxc Paulus. At Oribafiusrcfrigcrarl ca ingtiecinoriscaloresintcperatos. Hacrecenuores Crxci calidä.er humetâ abfceffu primoperhibéu e feréMauricani de caffia qua bilisp aliifidctran»«^ jgt;pterea cathartice dicipoteft ; naaromatica fiueH' gnea excalfacic, atq, ficcat abfceffu fere'tertio, Pwf® caffia cathartice partim in India,partim in Aegypt® nafcit,folio luglâdis. A'exüdrig fibi uifam Pöticosfa cinusretiilit.dum ifta prodcrê.Siliquas habet prxlO' gasacteretes,utrin^faftigiatas,duosferc'peu«sp' ceras,carne intus nigra,guftu predulci,fed dicato.ligneisdiftinguccibusmcmbranis.^ouibiis filiquaiji intercurfantibus.ut prxdixi.Eligütpon e* rofam,collocentê,plena,er qua ficoncuflêris.inc U' faintus lignanó fentias. NegotiatoresinhortisAt' xandrixnafcentêprxferüt.iamCr AÜ^cóniunis dia dicitor. Seritur er apud nos.uerum fruiwiqui necad frugé peruenit,erceleriteropprimit.Qu*®'' myrrha cafiaHippocrati,cuiusfemclaudatuoIumi ne fcemina^ morbis dicato;lt;rgt;lt;u'frw.inqi'it.

»i«f7roy, haud fcio reddereinifiquisprotay^**’-ceperit,cuius cibo mêftrua famma» w^* Strabocaffiam odoratä e' ftagnis colligi nonlo u ex arboribus,in Arabia Felice.quofdâin India,mai rem eius pattern cxiftimaffe prodit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„.

C I N N A M O M V M. Cinnamomo in partes quin tp concidont:prx puabonitas tenuiflimis,ad longitudinempat mi,paulo'uc amplioribus: fecunda proximis» breuioremefura. Viliflïmx,quxradicêanttceaun, qmibiminimü corticis.in quo fumma grata : qua decaufaprxferunt cacuminaubi plurimus «ttex» Ipfe frutex duoiÿ cubitoijt altitudine ampummus palmilpminimus.quatuor digitos craffitudinis, Ita tima terra fcx digitis furculofus,aridofimilis : cum uiret,nö odoratus. Folio origani, ficcitate gaudens. 5teriliorimbre,ceu contraria exteris natura. Cignit qtiidêinp'anis,feddenfiflimis in uepribus rubis^ Difficilis colledlu. Verior fententia eft,nafci in AetM opia Troglodytis cönubiopermixta,,nö utHerodotus, quofitu Liber patereducatusefler,exinuijsru-pibu8,auiumqjnidispeti,er priuatimPhoenicis.nfÇ ut alij,in Arabia, Igitur mercan tes illi à conterminis uehunt per maria nafta ratibus,finc gubernaculo,lï-ne remis ac uelis,fed hyberno per bruma,euris turn maxime flatibus,Primus hisportus Gebennitarom Ocyla,fiue Acila ut Strabo,Ptolempus Ocelis,Frodu tur uix quinto anno reuertimercatores,amp;intetire multos.Cötrarcuchutuitreaerxnea,ueftes,fibula8 cóarmillis acmonilibus,Ipfumlignuinfallidio eft propter origani acrimonia,xylocinnamomüooat. Pretióin libras xx.Ç^idâcinnamifnâezcinnamüdJ cit;duo genera tradidcre.cadidi’iijgricÓsïj.Et qndj pf£

fuAAäv.hoccfl folium uocantjierbæ genus in faxofîs montibusrepertûînoftriuulgofoliü fylueftre nomi nant, utfuolocodifieremus.Notandü uariare Dio' fcoridêa Plinio,$ alter malabatlirû probariferibat quodâ falisguftu,alter nullo.

C A S S I A.


XII.


CAffiam Theophraftusfruticê magnitudine fa licis Amerinx prodidit,fed multis furculofiscp brachiata ramis,crafliore g ein namomo far-mento;prxterca ncruofiflïmS,ez folo cortice cömen

dabilem,quieicutistenuitateobducitur:necp aliter detrahitur.q fi prxfutas corio bubulo uirgulas bien bitas,enatiuermeseroferint.Cortice tuto intadloép propter amaritudinem,odoris^ acrimoniâfuturo. Hæciuxtacinnamomi campos in Aethiopia.Tro-glodytis permixta connubio/ed in montibus nafci tur. Diffentit à Diofcoride Plinius, Theophraftn,ut arbitror,fequutus:q) Diofcorides craffum eius corti-cem effe fcribat, illi cu te uerius g cortice ueftiri tra-dant,qucconteriat^in cinnamomoIcuari exinani-riep pretiü fit. Amplitudo fruticiscubitoi^trium, ut idem Pliniusexiftimat. Colostriplex cum primum emicar, candidus, pedalimenfura. deindcrubefcit, additofefquipede.ultra nigricans: qux pars,inquit, maximelaudatur.ac deinde proxima: damnatur ue ro Candida. Eligendâ recentem maxime, O'quae fit odoris molliffimi.breui tunicaijt fiftula, ©'ne fragi-li,qux^ plurima.minimum ponderis faciat: exterp iiotx congruuntdad â uocant talem barbaro uoca-bulo Alia eft balfamodes ab adore didia, fedamara: ideo^utilior medicis.Hanc efre,quä Diofcorides ze-gircr Galenos gizer, Actius ozemuocarunt, baud multü abfum quin credS-Nominat t* moctoden Ca-lenus fpecié caflix,uiribusproximam appelJatxgi-zer.Nigraunguentisexpetebatur. Pretia nullis tam diuerfa.Optimx in libras xi.cxteris x v. His addide-re magones quadaphnoidem uoc5t,ifocinnamon cognominata.pretiumc^eiusfaciunt ccc. Adultéra« tur ftyracc,©’propter fimilitudinê corticclauri fur-colis tenuiflimis. Forte^ pachnoides eadé fit caffia, qua daphnitin a' mercatoribus uocari fcribit Diofco rides.Fabu!xfunt,ca(ïïamcinnamomiiq) nidisauiû decutiplumbatisfagittis, aut circa paludesquafda colligi propugnâte diro ferpentii! genere.ut Tbco-phrartusait,uefpertilionülp,u talq, Sciendum epubi nos in Diofcoridecöuertimusquandä haben caffiâ redolenté hircinô uirus,Mauritani adoré porri träftu lcriit,7rf«f/{s::«v.nö Jla/^ïr« Jegctcs;utra ledtio fit uc rior,expertiiudicct.Nô cöuehitur modocaifiaprx ter g rarififima,inter xy locinnamomi fafciculos qua doqjinuenta.nigritixargometo.Cafiam Latini cor-repta priore fyllaba pronuntiat, etiafi apud Grxcos fere'oes geminata confonâte feribitor. VergiliusNec cafia liquidicorrüpiturufusoliui. Habetur Ézeaffia odoratx genus herbp ,ot in thymeixa fiue poti’ cha n)xlxademöftrabimus.Aliudetiänögenuscft,quä xtas noftra caffiam appelIat,O'cognomêto fißulp, abaromaticalignea'ucdifcriminat,ueteribusigno-tam, perindeutferc'nobismodolignea : alioquiin noftroquondam orbe feri ccepta, extremity imperq Romani margine,qnaRenosalIuit,uiuere in aluea' rijs apom folita:etiäfi color aberat üle torridus fole, at^ob id fimul idem odor. Cxtei^fcire oportet, fi quâdo caffiam fyringa.hoceft fiftulâ.in antiquisau toribus legere contigeriqnó pro ea capiendam effc ■

-ocr page 7-

LIBER PRIMVS.

3

ptsferebatur candidutNunc côtra.nîgrum comen-datiusautore Plinio,ac^ecia uariu praefcrunt candi do, ccrtillimoargiimento.fi fit fcabrn,at^ ut inuicê trituni côtumaciter frictur 3c inhorreftat. Improba tut molle imprimis,au t cui albicat cortex.Ius eius à Ccbannitaijjregefolo proficifcit .Isedidomercatu uedin Pretiaquondafucrc in librasdenarioi^t mille. Auduid parte dimidia eft,incenfis(utferiint)(ylins iraBarbaroip: aut cria forte' fortuna .quoriiâ atiftri tarn ardctes ibi afflare folet,ii t æft a tibus (yluas accc dant .Corona: ueteribus fiebanrex cinnamomo in-terrafiliauro inckifa:. Radicem eius magni pondc-tisaures paterae impofitauidifife Plinius mcminit, «quagiittæédita:qnnis omnibus, in granadura-baiitur.Pfeudocinnamomum calenus cinnamomi-dem quoque appellari fcribit.

A M O M V M XML

AMomu quids ex India, alij ex Media importât! narrant. E'uite Indica, quae ficlabrufca, exiftimaturnafei, frutice uenofo palmialti-tudine.Carpitur cü radice. Manipulatim leniter Co-ponitur.Protinus fragile laudaf. Punici mali folijs fi-wile,nccriigofis,colore rufFo.Secuda bonitas palli-Wmcrbaceiipeius.peffimumfpcandidiijqdiruetu •rate uenit.Pretiii uuæ in libras ficli lxx. friato uero 3niomo,xLviii.Nafcit0' in Armeniae parte.quguo-catur Ocene. Adultérât mali granati folijs, amp;nbsp;gumi «quidoutcohaerefeat uuæ modo, conuoluatqjfefe. titamp;quæuocafaniomisminusuenofaatqjdurior, 3Ç minus odorata,qapparet aut aliud efïê,aut colli-giimmatuip. Nec mirandü fi quâdo Pliniusà Diofeo fidenoftrodiironat,quoniamficutprctiare^,itaec notæ,û' experiméta quoqj uariantur.Neqj ulla medi j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g qug a b alio orbe g noftro peci-

tur,id qdîtraciQ pei-fuadet. Amomü qualc nüc offi-cinæ P’^fKrutfabulofa fpecie,ncc odoris argumeto, nccalia tatione congru it cum eo,qd hic defcribif.

C O S T Y M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XV.

Ç ’ O'tuîô'coftûdicitur, cy per diminutioncà ftrabonecoftariû.Huius radix in pretio, fru-’nutilis. Plinius Indicü d u ntaxat uidetur ouillecoftâ^priniQ ftatimintroituamnis Indiin âtaleinfulacompcrtu :duo eius genera facicns,ni-^'™gt;^quod melius eo iudicat.eSdidum.Pretium *’quot;.inlibrasfingulas.

IÏVNC YS ODORATVS XVl.

*ncum odoratü j^o“«» Græci uocât.iS; Hippocra “® J(Jquot;w/iVfi|iHj», Ogt;5^„'yi,v Mut/am amp;nbsp;florem eius X’'”“ *1'5®' • Cornélius Celfus iuncu rotûdum,ut «°angulari difFerat,cypero à Græcis apellato: Rotü uni amp;nbsp;111 Câpania inueniri tradunt,ucitp minus pol otem. In Arabia fane'cum calamo odorato nafei-t.conualle quam dicemus,nihil afpedlu differens siens. Prouenit amp;nbsp;in Syria Cede cognominata. nciimrotundum uinofæ mordacitatisadguftum ™” Pwnibent. Pretium in libras denarij quinque, o ceelum ueto Babylonium, lt;r teuchitin à Diofco ƒ pro eodegeuere inteUigi, non fic à cxteris,quip Lrï” r ‘‘^‘‘’^“‘1‘^^tnqjuobililTimum, quic'Na-æalit,appellent.proximum Babylonium,peffi bor rc ^Pquot;f'^’*3'^ fitte odore. Dicitur 0* lêtifcusar e' omiï' f?^^’^/ Crpcis5(iv©',non 5(«quot;»©',ut quidam iuncii '°quot;^“® ‘®^f® interpretati funt. Vulgaris porró uitiliS nexus utimur,itcm rotundas faills,non ^ln®' ,fed j(«'r@', unde tunes appcl-lati. Recétiores iuncü odoratü cü funario paluftri^ cófundüt.Grfci gg «Si paluftré ét odoratü fchoenon uocât,quoties tamé de odorato intelligi uolût.fchœ n5.i. iuncü abfolute nominal.Alteip uerogenushe-lishoc eftpaluftrisadiedlioedifcriminat. Dicitur ö* fchoenos mêfiiraqtixda.ficut aftarusdz parafanga, Barbaroijt. CaLAMVS ODORATVS XVH. CAlamusaromaticus, fiue utHippocraces my repficos.i.unguetariusdrodoratus, in Arabia nafccns,cômunisIndiæatq5Syriæeif.[nqua uincit omnis à noftro mari,ftadijs ut Theophraftus inquit,CL.(nter Libanü montem aliü^ ignobilê, nö ut Strabo 0*alijqiiidâexiftimauêreantilibanü,lacu Gcnnelaretidc, u bi conuallis ampliflima amp;nbsp;puicher rima:quam aulonem cognominant. fed in conual-li modica prope'ftagnum, pakiftribuspcrxftacem ficcatis.In eo tricenis ftadrjs iuncus eir calamus odo ratigignuntur.Sedpræftantior odore calamus fta-titfl e'longinquo inuitat.Mollior tadln, meliorq; qui minusfragilis. Araneum eius,ut ait Plinius,in fiftu-1a florem appellant : magno Domitij errore in qua-dam Papinrj poëtæ fyluula. non diftinguentis harü-dinem faccaijt fundentem,ab odorata. Calamo pre-tiü in libras denarij x i.reliqua probatio ut niger fic. Damnâtur alm bi. Nobilior quó breuior amp;nbsp;craftier, lencusq) infrangedo. Succum eius elaterio fimilem excipiunc. Legi Cr in Meotide odoratum nafci cala-mum,radice fubalbida,et fine fiftulis,plena intus ô* amara,fpecie acori;de quo Cr falfi quidam funt,aco rum eam pu tantes. Qiiantó autem amarior, tanto er calidior eftlndico.Vtrunque tarnen genus aco-rum odore fuperat. Teredinibus ut acorum incefti» tur:omnino'que uicarium pro acoro eft,ab lonia.Cr Ponto,Cr Herculis columnis prorfusqj apiid omnes, qui mediterranea colunt Aphricæ, ut fi eadem non funt plane',maxima tamégermanitate oifantur, ut autores plerique cradunt,

BALSAMVS XVUr?

BAlfamo alij punicx magnitudinéreddunt, ra* misfrequentibus .feniine terebinthi, colore, amplitudiiie,fi'gura.quod Äodoratius quids lachrymafua prædicât, cafamüCr carpobalfamum uocantes Cpditiir fub canem,parte qua maxime ui deatur efte prægnans, amp;nbsp;caudiceCr cacumine. Sii* dor e' plaga manat æftate tota.Sarmenta quoq; eius ÖC furciili odore prxftantes amputatur.Cr ueneunt magno.alioquin grandefceret arbufcula.nififuccide retur. Balfamüfylueftrc Theophraftus reperirinuf-quam teftis eft ; Omnibus odoribus balfamum prae-ferturjquonda in duobus tantû hortis.utroty regio, altero iugerûm xx. altero paucioB2,Hiericunta no* niinant:quangCr palmetis confitum tanto qupftu. ut ludæis opes,ex opobalfamiuedligalibus creuifle Trogus prodat.ls humili pleeg,quida cyafo terebin tho^ ut Strabo,quida myrtho fimilem dixêre. Sed uiti nmiliorem efte Plinio conftat maleolis feri ca-pta.Implet^collcs,uincai5i modo,quæ pedatx non funt.Tondetur, nitefcitep raftris.Intra tertiS annuin afatu frudlifcra.Foliü tuberisfidgen’malieft)aPli nio rcddi pucSt. fed mendofum in co lociim efte ar-bitronnee tuberis fcribendü,fed rutæ:namCr exem plariafunt.in quibus italegitur, folium proximum rubet, corrupte ut plcraque alia, pro rutæ.alioquin Theophraftus amp;nbsp;Diofeorides rutæ folio fed exalbi-do balfamâ deferibut. Paufanias mme rayrto, mine a ï lampfii-


-ocr page 8-

corolla RII,

amp;mprucho,d quo nou pers Jed pet P.palfämü pro* hunciat.Id ipfe in Arabiagignifenbit, arbore uipe-risobfefla.quaijîmorfu nemo excinguaciir.qm fuc co co paftx.noxiS uirus habere definunc. Ab Hiero-folymis captis ferere fiCciis balfamû coepit, proceri-tas intra bina cubita fubfiftic. Arbori tria genera.ca pillaceü, therifton uocätralteijt fcabrn.incuruü.fru' ticofum, odoratius, oftracon: tertin eumeces, quia procerius leui cortice,hincfecunda bonitas.nouifti ma therifto.Semen eins eft uino proximo guftu. co lore rufFo, nee fine pingni, peius in grano, çp leuius atep niridius.Ramus craffior myrto. Incidebatante ferreisunguibus .■ fed quoniâ ferro uitalia læderenr, tranfrjt ufus ad uicrû iz lapides.ofleosuc culteUos. In cidentis manus artificilibramento téperatur, ne qd ultra corticê defquamet laceflatue.fuccus lanispar-UacoUigiturin corniia.exijsnouo fidldi conditur, craffionfimilisoleo,ô'inmuftocandidus:Rubefcit deinde, fimulœ durefeit translucidus. Sub Alexâdro CrTheophrafti téporibus toto die æftiuo unâ com cham impleri iuftû erat; omni uero fœcunditate, d maiore horto femicôgios biftenos, e' minore binos. At Plinrj æuo etiâ fingularû arborum largior erat uc na.Tcr omnibus percutitur æftatibus, pofteadepu tatunamputatioipraér furculusoccc. uenit: intra quintum demûannum.corticis etiâ ad medicamen ta pretium eft etiSante gligni.Ex hoc buxofum eft optimiî.quod eft odoratilïimü.Ex femine aût maxi m3, ûquot; ponderofi(ïim5,mordens guftu feruenfepin ore.Lachryma débeteffepinguis iz tenuis,modice ruffa,lt;Sc in fricâdo odorata cii auftero.Secundus cm didae color, peioruiridis cratTustp: peffimus niger, quippe ut oleum fenefeit.Ex omni incifura maxime probatur,quod ante femel fluxit. Vitiat femine fuo, ut uix polïit deprehendi fraus:Itê«iz oleo rofx, myr ti,refina,galbano,nequiftime garni; quoniâ ipfum quotp inarefcit manu inuerfa,«iz in aqua fidet ut bal-famö.QLiod cera izrefina permutatum eft,in caibo ne nigriori flamma detegit. Nâ mentitû melle.con-trahitmufeas. Metopioadnlteratü.in aqua circulo candido cingitur.nec aliubi Seplafiæ maior impro-bitas; quippe fextarius, qui mille denarqs uendente fifco emcbaf,mox ccc. tantü dénarqs conftabat. Xy iobalfamo pretiü,in libras fex.Romæ in triupho Im peratores Vefpafiani arbufculâ oftendère. Pleritp in Aegypto nafciphibent, regionc qux nüc Solisocu Ius,huefonsdicat,qu5dâ Heliopolis, Incidiautnno ad liquorc,qui riz olen balfaminu uocaf .Strabo CZ in Syria code nafci prodidit,ualle illa fertili q libanü Äz antilibanu interiacet. iuxta lacü Gennefaritïn.In Ara bia qcp Sabeoi^t tradtu maritimo.Admonédi fumus, Diofcoridé in huius mentionis calce dicere, xylobal fami deeoeftum cum iride ficca,mederi capitis uulne ribus.«v«z^Xk9$ KmIÂxi,nosfquamas detrahere cohuertimus.ut uel porriginem intelligas. Eft enim porrigo.ut Celfus ait.ubi inter pilos quatdam quafi fquamulaefurgunt cae.quxacuterefoluuntur, modo fine ulcere,modoexulcerato loco.uel qucadmo dum reeëtiores, de fquamis fradoijt oftium. Sed éz caruncula quæ inter uiuam O' emortuam offis adu-fti partem fubit.expleturaquodabfceffit.quafitc-ftatenuisÓ'angufta,utidê Cornelius teftatur,fqua maideft KiTut à græcisappellataeft,liberumxfti-maturisefto.

ASPALAT H VS. XVIIII,

ASpalathus in Aegypto quo^nafcitnr,fpii« fylueftris, magnitudine arboris medics, ca aida flore rofæ.Cuius radix unguentis expe titur. Idem frutex humilior in Syria iz Nifyro, Rno; dioriicpinfulisprouenitqua alq fcepcrumelifei,ali) adipfacheon.alrj dipfacon.alq diacheron otPlinw^ ueldiaxylon ucDiofcorides,uocant.Nafcituró'pln ribus locis.lcd nö perinde odoracus. Tradut in quo-cuqj fru tice.fed in afpalacho amplius,coeleftiarcu m eum innixo.fuauitatê odoris inenarrabilé fieri. Lau-datur colorc rufFo uel ignco, «Si odore caftoretpeP mutatur in libras quindecim. Sane p Hifpanias m»^ ti iz ad odores.O“ inter unguenca ucunturlpina,qua uocant afpalathum.Sed ea uulgaris eft.ex^afuUo nix implentur urnæ.radicifqj ufus tantum rawtor Needum eóperi fit idé uulgarisfpina amp;nbsp;topiana.“^ qua in acantho diximus.Radicê nigrâ HippoeßK* cä uocat, radicë Galeno fignificat afpalathi .Cruso Phocidisagro commcndatiflimam.

B R r O N

BRyonhoceftmufcus,uerbüex uerbo.®®^“ ïz Ipnon.In Cyrenaica jjuincia maxime pro' batur. fecundS locumobtinet Cyprin,ab ^ Phoenicium. Fertur óldin Aegypto nafci, quinCz Gallia.-nec dubicacur.Sunc amp;nbsp;hoc noie panni arc mufcofouillo.qualcse' glandiferisfolaferequs caturægylops, fert.non in cortice modo, u^u er mis dependences, eu bitali magnitudine, fen o o prseftantes.Câdidiftimis attpaltiflimis primaat tio,proxima rutilis,nulla nigrätibuSjÄ m miuHsp tristp nati dânantur,omne8(]jquibuspalma?î, Ç non fuus odor eft.Ex bryo Èz balanino tilTimum.primiirj Unguentum fuilFeucteribus,' dunt. Differentia hxc,q, Biyon aliaiy arborum quidâfunt,utdixi: Brionuero populi f^ ' Circa Gnidum optima autCariâ.in fitientibus,a p ris(^. Secüdain Lyciacedro,pertincntcad “'’S^'^ . praedicanr. Paulus amp;nbsp;in picea uel larice Bryon n e prodidit.à Galeno priorefcriptu.EftÖ' ®*’/‘’” ^ ’ , tion,hoc eft marinum,ut fuo dieet loco,mu cas. tiofâTimu odorisgenus eft, iz quod muicus u g nominatur ab Aetio, icéep Pau lo, fed amp;nbsp;a Pno o grammatico recentiore.molchusodoratus feu quod idem cft,dorcadis peregring fanie3,ex u bilico eiusaut uomica.GazelIam uocantanim barbari.uti^ba Hieronymiad Demetnadé: nocno-nullis fignificant mufeusinquie ÉZoenanthe,exp ' regrini muris pellicula. Sed mufeus Hieronymoa ud nö eft qua bryon,dequo hicagitunna^Pi'na’ eadem fere' mentione de bryo 0quot; oenanthe duputa -Quis aut fit percgrinus mus,odorata eelebratus pc licula, nóuideo, nifi quis animal hoc intelligat,e quo zibeetü fine ut reeëtiores graeci uocat zapetion excipitur: gq®quot; cöpoficionis quodda genus eftza-petion,ex animalis mufco,agaUocholt;!Z orictaliuiC' cino;hæciplàcôpofitioetiam,net uocarifoletagrg cis quibufdam,(cd uox eft Arabica. Inueniod'mu-fcilion dici quandam herba ab odore mufei, ut coiv ijcio,quoniam «Z dorcida uocant earn, näribus uiti-ofisözfetentibusaccommodatam, ut Aetius exiftl mat.nifi quis pro didlamoaccipiat.quodiSzdorcp dium appellant.

. AGALLOCHVM. XXI. /\ Callochon Aètius ez medicos uulgus xyla* JÏXlo®‘’»* d eft lignum aloën appcllar.a nónulla luw


-ocr page 9-

LI B B R P R I M V S.


^.cudine emorig aJoës ut arbitror . Non ani - x’^RocumfolioanguftoadufcpcapilIamctiexi-o^ftoubidehocgenereloquaturGalenus.Re- 1 litatê.germineacfloreicrotinoperautünum cetioresgraecitraduncfubterracondi folitüagallo- occahiuergiliaiy. q pauciffimisdiebus mar-cnon,nonmias odoratumfuruijf.q ubiteredinibus

oiusfummaquatuor,rndicum SappnicnexurbeSappho.Speon.o* hygron, id eft numidu.quod ipfum deinde in fpecies quatuor cô-ciditur. Arabes nônulli fernen huius arboris elle uo tunt id,quod haormiamipfiuocant, fimilitudinepi perismiuci,colorc fubrubes, qua propter eir piperel

^sllochon Aëti us in thymiamace my-tepneo idê elle quod «ir tarum putac.De taro Plinius excanacinquitO'cinnamiconfinio cancamü Äta-


ceCcat.cû folio floremexpeUic obiter, quin dzprius


turn inuehiturperNabathæos, Troglodytascpqs ui

NASCAPHTHVM XXII


NAfcaphthon ptgeermiffum d Plinio arbitror cófulto.qa incerta effet natura ei’,utalio^ qno^ pluriü, quae ille orbi noftro tantn noi-buscognita effe cradit.ut fericatum gabaliüqï. Paulus amp;nbsp;lacaphthon nominatJn ter ea.qug à qu ibufda ‘ucyphiheliactiaddunt.'ö' corticê piceæ, uelalteri-üsarborisexiftiniat.Egolacaphthonidê cffe cum nafeaphtho ratus fum.


CANCAM VM


xxni


CAncamumexcoUimitio cafix cinnamifp.per NabathxosTroglodytas'qjconfirtesaduehit. _ Qui côfedere ex Nabathæis nomine folo co-pu Plinio. Nec fum nefcius lacca à barbaris hoc ge-nus uocarialia, q quæ de purpura^ floccis conficit nnctoribus.Eftczgummiquoddâ arborislacca di-msr tuifturis utile. Nec an ea cancamü fit hoe, de quoagitur^atij babçQ compereü. Democritus cer-tM modo dus liber eft qui de tingenda purpura cir c ertutdacchan nominat inter colores, hoc iz flore y aicuappellatidêautor,ficutfloré Syriacn quod 2'2100 phuatim uocari tradit, ad eundc ufum. Sit aucHos achaicus auc fyriacus id._qd nos modo cre-niesdicitnus:andiuerfum,non conftat. Paulus odo catuellecacamum prodidit.Differt cancamü a can-cano,$ cancanus herba eft à Galcno dilt;fla,a Diofco r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caucalis alia eft,ut poft dieet .in q

“diuimeneoterici diffluduanc,graeci lignü quotp ariduu] cancanon appellant.


xx!in


Cïphi urebantuefpertinis omnibus Aegyptij, matutinis refinä, meridianis myrrha.ea erat . roifcella.utPlutarchus inquic,fexdecimlitegt; nsfaeris contenta,ex melle,uino,uua paffa.cypeio, Klina,fefeli, afpalatho, myrrha, bitumine, iunco, b^o. calamo, iitrocp iunipero, cardamomo, lapa-“gt;o,quang!acaphtho forte' non lapacho fcribédum ht in Plutarcho,ut ex ijs qux in nafcaphtho dixim’ eomprehendipoteft. Confundebanturhæc non te-’pcre'autfortuito.fed præeuntibus de fcripto qui ra honêö* ordinem præcincrêt,quo quictjloco.tcpo-rc.mêfura.conrjciédum effet,Placuic nero numerus fcxdecini,qgt;iséquadrato quadratus exifteret; ta-


•»H.uncdcircumcurrens peroras.æqualecum area fus menfum habet,de quo latins in libello diflû eft, J^^mexantiquis aucoribus de Ifide (£r Ofiridecon* vidimus. Sût amp;nbsp;aliæ thymiamatis hui usd* pro arbi-®o tuiufqjratiôes.fed dug in medicina cognométis 'quot;gnib’Jieliacö ïr feleniacü,hoc é folariü lt;Z lu nare.


CROC VM


uidetur.Subeft radix multa,carno(à.peruiuax,calca tu melius furgit.ô* quaff pereundolgtius prouemt. femitas eófontesqjamat. Seritur radix bulbo. Duo genera eins,montanumtir faciuum.prius hebes,po-fteriusodoratü: utrunqjprimisimbribosemicac au tumno,utdixi,poft aphacen. Inodori duo genera. c3didum ac fpinofum. Virct bruma Èrcolligitur, fic-caturinfole,fedin umbra melius etiâ by berna.Cro-cum fylueftre optimn. Serere in Italia non expédie, adfcrupulaufçfingulaareis decoqueribus.SatiuS maius nitidiusqj.fed leuimomcto degenerat;omni-no infcecundnm natura ubiep. tie! Cyrenis.ubi lau-datiffnnaomnia.Quidam phlcgrxocrocofecnndü nbsp;nbsp;nbsp;o

locum fifcunt, probatio fynceri, ut manu impofita crepct.uelutifragile : dilutum (Sihumidum.fedet. Altera probatio,ff manu .plaça ab ore,leniter faciS oculostjmordeat.Effe inquit Plinius û* per fe genui faciui blandiffimuminilgo,cum fit medio fui candi dum lt;A/«Aii/)0r, uocatum. Cyrenaico uicium, quod omnicroco nigrius,ô'quod eelerrime corrupitur. Laudatur breuibus capillisin Lycia Annofepcimo uelodauo tranfferturin locum fubadum : acqjica dégénéras reuocatur. Vfus eius in coronis nufg propter anguftiam folfj.niff quæ ad mulcendam ebrie-catem fieri à quibufdafoieant. Vino mire congruft pfxcipue duici.quofir aqua facillime foluitur,nul-lofp alio dulci.Tritum ad theatra replenda,utlt;^hoc nonnulhapud Diofcoridem intelligat, cum tóixv di-cit, errore librariorum «u/ai’ pro Ss«r feribentium. Sed nos immutare ledionc antiqua auff nofumus. Ideoîÿmortartjs tingendis conuertimus, præfertim cum de mortarijs atq; croco metionem quodaloco habitama Plinio fciremus. Aftèruaturpixidecula d cornu. Acerrima croco uistribuitur; utillatum manu s palmx,Continuo perueniat ad cor.


CROCOMAGMA XXVI Rocomagma uerbum ex uerbo,fpx olei cro-cinieft: namfgcesungnêtoiymagmata gr» ci appellat, 0* confperffoné.fiue maffam qux fubatfta fît,egmagmaiquo nomine, inquit Galenua ipfum quoqi crocomagma fignificamus.

H E L E N I V M nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XXVII

Elenium enula ffue inula,fed dtiplici natura. Folio ferpylli,de qua ftatim poft dicetur. Altera folio uerbafci exilioris,de qua nuncagit breuior hxc g paftinaca eft, fed torofior amariorep, amp;nbsp;nifi temperatur liquido dulci,ftomacho inimicif-fima.Sed pluribus modis aufteritate uiëla.gratiam inuenit.Nam Cr unis paffis,lt;Sd defruto,©* melle fubi git in pollinê tufa:Ö' pinguibus quoep caryotis,ia co toneis malis,forbis,amp; prunis, aliquando pipcreatqï thymo, illuftrata maxime lulixAuguftpcotidiano cibo.Superuacuum eius fernen, quonia ut Diofcori-dcs meminit,propaginibus feric.modo quo harun-dinesmiagmstp interuallis,ncq;ullo minus quater-no^ pedum,quoniâfpatiofe fruticet.

HHELENIVM AECyPTlVM XXVI« Elenium hoe pofterius à noftrisinulam ap-pellari poffe non uideexThcophraftus inten




uelenion.Ariftoteles belenion, fcripfere.fi modo XXV über eins eft j qui de plancis ad autoré Ariftotelcm „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ -------^ referrer.


-ocr page 10-

COROLLARM


refernir.Belenîum inquit delibutoriumin Perfide lie nenum erat,in Aegyptuir Palgftinam translatum, fine periculo mandi ccepit.Hæc cômentatio Græcis pericrat, habebatur in Arabico,demôcôuerfa eft in Græcum fermonéà quodam utferût Maximo;pro-pterea quxdâ ineo libro barbarafruticâO'radicu legütur nomina, utfunt benteli, nenuphar,opinais. amp;nbsp;aliquot huiufmodi. Nenuphar pro nymphéa qui dem capitur Arabise, fed benteli Cr opinaisquid fit, paru liquet: ndi quis opinainpro filphiointelligat, quoniam fuccu ex eo manare lentiufculu dicat.qu ê priuatimuocamusopon. Bentelosautéinitiofpica ta effe traditur.mox in arborêgrâdefcere.Sed redea^ mus ad heleniü. Plinius hoc Helense lachrymis ena^ turn refert, dum gubernatorê Canopum hæmorrhi ferpentisiAu exanimatS fleuiffet. Hilaricatê Hippo-crans teftimonio facit, prxdulcis in eo cremor.Ra-dix contrita mures necac;câdida intus eft,O' dulcis, Diofcoridi ueropallidaLaudatiftîmüin Helena infu la. Hutusrami dodranralesà Plinio, cubitalesàDio-feorideferuntur. Addebatur in coronaméta folium.

OMPHACINVM XXrX. OLeum Omphacinum fit duobus modis,olea adhucalba exprefla. Cadidü detenus ex dru-pa ( ita em uocatur d Græcis Latinisé]; priusq tenera efui fit)Iam turn luteola,coloremlt;pdemutâs: hocuiride Catoappellar,atq;utili’eft.Eftö'ompha cinum fine omphaeiü é uite, de quo poft. Galenus oleum, nô omphacinü, fed dulce fieri ex drupa fcri-bit. Alterum uero genus quod ex immatoris albisép premitur O'omphacinü O'w^4«|J/fù appellari tradit, unguentis uciliflimue'Phauliauc Theophraftopla cct.Simile omphacino fit oleum,fi olee ram us in co dituramadrjeiatur.Quibufda natura foli,non conff-ciedi ratio aftrieftoria uim, quails in omphacino fen titur.dat, ut Hifpanienfi nominato. OmphacinSab omphacededucitur,unde acor ex uuis Grgee appel laturomphaeiü,O'acerba uuaou?)xfO'acerbft me! »Aiÿ«gt;y^iA/,ab eodem omnia uocabulo.

OLEVM EX DRVPA XXX. OLeum ex Drupa fieri dulciftimumGalcnuste ftis eft,utiq; fiex maxime drupa fiat, non fi ex drupa tantüOlei probi notæ apud Galenum funt,utfitqdulciftimü,tenuiJTiniü,puriftimû,trâslu cidum.quodip modico eius cuti fuperfufo, plurimu fefe fundat, O'facile cobibatcuiufmodi eft .inquit, quod Sabina bacca premitur. Oleum cüaqua mix-turn yfiAKrtv uocatur O'j^uTAor : quang poften’ hoc Homeroluftrationêferé fignificac.In Badins iuxta flumen Odium effofta terra fons manaoit olei, qd quidem tradicu ab qs, qui Alexandr! res feripferüt: ÉrSrabocredidit.

OLEVM EX OLEASTRO XXXl. OLeum ex oliua fylueftri tenue,multo^ama-rius g exfariua. Vtile hoc ad medicamcrafe-rc'tantu; dequoaliaquotpDiofcoridesmra-tione oleaftri O' oliuaqr comemorat.aridiflimn hoc Calenus inter olea defcribit. Port hoc Hiftrieü. mox Hifpanum:pinguiftima,Libycü O' Cilieiü. In pingui uero tenue Sabinü.Interhcc media fere'natura coqi, quae GrxeiaO Afia O' Cyclades mitcunt. Paufanias Tithoreum e' Phocide eSmendat. Hilpaniefi prætu-litO'Hiftricopingue lentiriaj tenue perfpicuitas O' puritas confequuntur.

OLEVM CANDIDVM XXXd,

OLeum candidum, aliudfpôte,ut quod ex oli ua adhucalbaexprimitur w/xoiJiCùuocatum. aliud faÆtium.ut de quo nuncagimus. OLEVM SICrONIVM XXXni.

SRRIGMENTA A' BALNEIS XXXIIH. ^^Trigmenta hocfunt quod GrxcifJvfÖ'lM'” appeUat.Id quod ex Celfo Plinio^ coUiginius! JkJ auriiim certëfordeculas Graeci woeantCypf«* las. RhyponIulius Pollux proceraquo^fig«' lari accepts quaildocp traditabautoribus.'nifiqws typon nö rhypon in Polluce ledlitet. Sed O apiid O ceronem inepiftolisad Atticumrhyposfcriptiieli pro ceris fiue formis unde figilla fingebatur, tortal-fe à fitu uetuftatis appellatas, ut PlinianS quoqucil lud-Expreffi cera uultus fingulis d ifponebant arma-rqs,ut effent imagines quæ comicarentur gentuiw funera, defundfoaliquototusaderatfamilis eius, quiunquamfuerat,populus.

STRIGMENTA PALAESTRITARVM XXXV. STrigmenta hocgenus aliud nó font, gpuluw» quiluiftatium corporibusinfpergituriö'oj^® fuperuenit. Hæc pulu eris infperfio à Græcis dicebatur, puluisipfe y^iit. Cumipfoce,inquit Plautus,puluifculoconuerram.Etgeometricume^ puIuiufcul’.Palgftris quidê optimum éNilofabuiu, tenuiffimafui parte;Oleum quo luAaturi pertun e batur, Kifu/Att dicitur O' 7rK7©', quangred^ P'?’P?^ eoenumeft attplutum ceromatipcxmixtircuih u-dor accefkrit, v^vlirecMt uocari ab ijs quinimis Attici Hideriuolüt,autorcftCalenus. Lotus in xyrasnul operi dicatus,priuatim nMvifiir appellat Vitruuio.

STRIGMENTA a' PARTIBIS GyMNASIORVM

STrigmentaàparietinis Oa'palxftrafigAincare Plinium exiftimo, com ita loquitur: Vlumolci in luxunam uertcre Graeci,uitiof^oninjumge nitores,in gymnafiis publicando. Nom mquit eft,magiftrat’honoris eius, otflogenisfeftertijsl gmenta olei uendidiffe.Ité.Quin O' fordes inquit no-minis,in magnisfecêreremedqsquxftuoforunigy mnafia Grgcoqi.quippc ea ftrigmentamoHiunt.ca faciunt,cöplentfudore amp;nbsp;olco medicina facietibus. Item alibi: Et in gymnafiis inquit oleûcôditot odor bus,feduiliflimis.AtftrigmentaftatuisgyninalW detradla.in quibus Caleno autore multum oleuo' burebaturquia puluere inquitcarerent.Etcum fru ginc permifta colligerentur, acrioris nacursquam ftrigmenta caetera,nofcuntur.

E L AE O M E L 1 XXXVII. ELcomeli fluit ex ipfis oleis in Syria,tenuiusre fina,raporemellis, unde nomen.non fine nau* fea emollit aluum. Pugnatores certaturi pW fumunt ex eo cyathü.Plinius in maritimis Syr« na-fci prodit,cü tarnen Palmyra longe à man abfit tof' te'non maritimis, fed palmyrislegendmnifiquislo cum,unde id excerpfit,nô palmyrisfed almyrisle* gifte Pliniumexiftimet: quod in tauto uiro dubicare nullomodo poftum. Elcomelimedicinx tantum gj gnitur : fit hoc ide quod O' acromcli dicit,quafi mel aethereum ac coelefte, quod facrae literae Manna uo-cent,utnon plane'contendo.ita cerrepropefmimus fum ut credam.'fed ita tarnen ut intclligaturaliquod diferimen effeinter id quod madipotuerit,Old qd medicinae tantum nafeitur. Decerpihoc Amyntas fcnbit


-ocr page 11-

LIBER P R I M V Î.

fctibitunacum ipfis quibus hsfit frödibus, amp;nbsp;in of' taspaftillos'ue.autetia orbiculosconuolui,uc cum uruspoftulat,in lignea pocilla.quae tabaitas in Afia cognominar,aliquo humore dtluatur.Plane'ab exor tu lyderiscuiufij.fed nobiliü maxime,ut Plinius exi' ftimat,aut caleftis arcus,fi nö fequatur imbres, fed tosjtepdcat fqlis radijs, medicaméta potius q mella gignunt oculis,ulceribus,internis(5 uifceribus do' nac«leftia.Quod fiferuetur.inquit, hoc firio exori-wtCiCafuipcongruatineundéaiem, ut f»pe Vene' fisautlouis Mercurij'ueexortus, non alia fuauitatis uwüMismortaliu malis à morte reuocandis,g diui nincetatisfiat:nifihocutalia,frau3 hominum pet' mciecomimperet.

0 LJ y M C I C I N V M. XXXVni. ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cicinü e'cici arbore fit in Aegypto copio ^^fa,ubi fineigni eraquafaleafperfum expri' miturxibisfadü, luminibusluccrnaqr,prO' ptwnimiâpinguitudinê ineptü erobfcurum.

OLEVM AMvGDALlNVM. XXXIX. OLcumexamygdalisneopü uocarilegitur in Plinio.PutocorruptäeiTe lcd:ionê,eraut nC' topumut Hippocrates,autmetopiü otDio t ~.®'®“dM.legendü.Addeqgt;unguentüAegypto Umiliare quod metopium appellaturripfum qqi denucibua amaris condicur.u t poft liquebit. Paulus ’'gt;’ygdalinum,inquit,metopiumquo(ßdicitur,pro pKrgalbanumquodmetopum in Aegypto nomi' '”E“/’^'®olfumhocadijcitur. Aëtiusoleum hoe

XL.

ft

OLEVM BALANINVM.

jXLfübalaninü é glande fit Aegyptia.qua mygt; ^^tobalanus quoçdicitur.Simplex huius com' __ pofitiodiu fuit,deinde refina quot^mixta.

A A OLEVM SES AMIN VM. XLI. acceptü.qui e' «ftaneia quoijjatçporyza conficiant, OLEV« CARylNVM. XLII.

OLeü é iuglandibus inert er graue corpori eft, fapore ingratoretenim fi quid in nucleo com pigt;truit,totusmodus dépérit. Nunc totaferd , , Liguria înfubriaqj promifcuum O' cibis er lu mini,baud magnopere moleftum.

OLEVM HyOSCyAMINVM. XLUL Z^Leum hyofcyaminum ex feminibus Apolli-^^^naria herbs conficitur,quam h/ofcyamon Craci uocant.Cauendum in potu, quoniam cerebri inotus faciac.

•*• /^ OLEVM GNIDIVM. XLUII. IlLeum gnidium ex gnidiograno.id eftgni' diococcofingitur. 0 OLEVM CNICIVM. XLV. Leum enicium ex cnico herba,qu5 celebrant *'8ypdi»oleo tantum non cibogratam. Ita'

XLVL

OLEVM RAPHANINVM.

OLeum raphaninu ex radicc Latinis appellata. A^gyptpraphanum maxime cupiebantfere re,niodolicui(ret,quiaer quaeftusmaior ge’ frumento redibat,er minus tributi pendeba-tur,nulluin^copiofiuserat oleum.

OLEVM MELANTHINVM. XLVII, /^\Leutn nielanthinum nomen habet dmclan' thio,quod eft gith ,quafi nigcllam, uerbum e* Hfibo dicas : naojmeUnftiemon anthémis

eft, quam modo chamamilon uocari frequentius animaduerto.-gg Plinius utranrp melantlnonappel lac,nifi keftio deprauata eft,qd amp;nbsp;crediderim.

OLEVM SINAPINVM. XLVIIf.

OLEVM MyRTEVM. XLIX.

OLeum myrteü:ö‘ hoe élatifolia nigra fyluc. ^* ftrilp pracftâtius,quâ oxymyrfinê, alq chamg myrfînâuocant.Aliquiacoronàfimilitudine: eftenimbreuis Cr fruticofa,minore femine, utdocebimus. Fieri Cr aliter oleummyrteumfolet. Tunduntur baccæafperfæcalidaaqua.deincoquü' tur. MyrtasCato baccashuiusarborisappellat. In' tereft uinum an oleum facias. Ad uinû baccæ in ari' ditatem ficcantur:ad oleum nö ficcancur. Ineft huic oleo uini quidam fapor,fimuli^pinguisliquor,pr3e' cipua ui ad corrigenda uina faccis ante perfufis; reti net quippe fecem,nec prater purum liquorem trän' firepatitur : dati^feliquatiscommendationemira quaficomitem.

OLEVm LAVRINVM. L. OLeum laurinum e'drupis,inquit,inftituitur. ^f Nam drupa non olearum modo, fed alias 4lt;5 baccas uocam’.Græcos imirati.Jifi/mwj- ap' pellances.Quidâfoliiim Cr corticem baccarum adhi* bent Laudacurfylueftris Cr nigra baccis. Ex Delphi' caueroadacopumCr cerata utilififimuiTi.

OLEVM LENTISCINVM. LI. Leumlentifcinumc'lcntifcofit.Craci ^Zvovuo cant. Nam ^olrw iuncus eft,de qua uiemitate nominum fapiufcule dccipimur. Durius hoe paulógrofaceum.caterociufdem effedus.Nec mihi planécertum eft,an hic iuncinu m potius g lenti-fcinumintcrpretaridebeam.quandoquidemCr iun-cinumrofacco fimillimum effe predicant. Duobus quoqjlocis Plinius hac fimilitudine rofacei,altero lê-tifcinumdefcribir.alceroiuncinum ; alioqui falfum autlapfumaffinitate,autorem illum diligentiftimü qui putemépraefertim cum fieripofifit, ut/ofacco fit utrunçnatura proximum:nam Cr therminum, qd ex lupinis conftat, proprietatem rofacco fororiam habere,Plinius idem teftatus eft.

OLEVM TEREBINTHINVM, nbsp;LII.

OLEVM MASTICHINVM. nbsp;nbsp;LM»

OLeum maftichina e' maftiche, cuiusfpecies «4 multx fuoloco numerabuntur. Refinamlen tifcinam Diofcoridea appellat.

VNGVENTA IN COM-M V N E. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Llllf.

VNguenta Graeci luv^« uocant à myrrha, fiuc quaff f^üfn ut Chryfippus inquit,ggt; infatuati uinoCrcrapula,feréutifolcantunguentis.Et-enim cum bellartjs Cr corollisunguentafc» cundis menfis inferebantur, quod amp;nbsp;Socrates apud Xenophontemutmerctricium accu fat, ut ueftem, itaodorem,aliumpudicas,alium impudicas decere praedicans. Lacedsmonijcerréunguentarioscijcie-bant urbc,quafi corrumpentes oleum:qucmadmo-dum Cr inferiores, ut qui candorem uellerum accer ficismedicamentis inquinare uiderentur. Prohibuic amp;nbsp;Solon,nc quisunguenta uenderet.Proinde Sopho des er Callimachus Veneri fpeculü Cr un^uêta tribu unt,oleü Minerux;qgt; illa uoluptati, hoc uirtu ci natu eftet.Primus omniü Archilochus ufurpauit unguen-tino*


-ocr page 12-

C o R o L

tïnomcn.hoceftinyron: ctiamfires Homero quocp nota fueric.oleü non myron appellanti. Vnguenta fa ne'.qtix non de floribus fed de aromacis conficieban tur,thyomata uocabant,quod ö* Homerus nouit,cü TtJvwA^vsv hoc eft delibutüeo generelunonicorpus fuiflececinit.Dicunturü'myromata.nómyrifoma ta:Hippocratesodoramenta, hoc eft aromata amp;nbsp;fuf* fitus appellauit.Noroê 0* à patria unguentis eft qub bufdam, ut Panathenaicon Athenis falt;fticari folitü, C Babylone Babylonicumgg Apollonius autorita-ttmCrprxftantiaunguentoijï nö locisautregioni-bus.fed peritixarcificüü' induftrix accepta reculit: nam Ephefinaquondäin pretiohabebant, none ex-oIuere.Habebatur ó* Alexandrina propter duas regi-nasopibusö' luxudifflurntes.BcrenicêérArfinoën. In Cortynaquoepdiu laudatneftrofacen: Berenices maioris temporibus.Oenanthinü Adramytci modi-ce cömen dabatur, poftea ob Stratonieem primum Eomenisnomêobtinuit.Syriacis prpfertim^ telino fomma fuit olim autoritas, ficutO'AfiaticiséPerga-mo,unguêtarq occafionelibanotion e’thurc cömen dantis.qood anteanusq foiftet.Vnguencü porrópre tiofum innatat infufum uilicontra mei probu uitio-fo melIiaddicom.fidet.Nec omia fane'unguentaomi bus placebant.-quin fua (ingulisfere'partibus corpo riserant dicaca,ut in bacchari monftrauimus. Infames huiusluxuriæ Lydifunt, àqnoSardianü mun-dum poëtg pro unguentis capiunt.In mentione font ÉZbrethyonexLydio procraflb ö' proanthino qtj acceptomtCrfagdafiue pfagdan;etiamfi Nicander in oerbo fagda non onguentü fed homines effoemi-natos amp;nbsp;profligatos moribus intelligit. Alq nero fof fimenti genos, Helxi celebrant ab innentore dido Plagoninon. Athenis onguenti hemina quinq; pondo argenti uenibat.aliqui decem prodont .Vnguen-tum frequens.ui inqu ie Ariftoteles.caniciem oblinê tibos ficcitatis uitro conciliât. Icelios, qui de odori-bos fcripfit.ungoento^ doo facit difcrimina:delicia rum.quod er ^-fZ^« fine yflttA» dicitor, tr oolgare ac promifcnü.O' fetdpalxftrisdicattï,qnod kxlt;I/^mk co-gnominant amp;nbsp;KM!iif4tvamp;'ÏTrKf^^M/^ct : de quo oerbo Fe» ftosqooqjapod nosionde «At^w er tfoiAÓT^H/.quos no ftri undores er reundores nocant.a Grxcis freqnen tins coniatx,chriftx ac pedotribx nominancur.ut q à limo didü epalima ob oilitatê fcripferont, erraue-rint.etiamfi mediaftini non medicoBt ipfi medici re-ungerent. Habentur er qoæ ficca onguenca hoe eft xeromyra dicnntor:utliqoida,qoae hygromyrafce-minarum auribusexpetica. Sont ermofchata.qux alq mofchomyra.Paolosmofchelxa nocauit:in qug ficot in Arabica quoqjonguenta, genos iUod, qood arnabonem Paulos er Actios appellant, quxritur: fed quid fit arnabo.nödum comperimus.De mofcho fine mofcho diximus alibiln molta odoramenta oc nit er camphora, qoam Aëtius caphora nominauit, in eo ungoento qood faica dicitur, axillis er auribus foeminarum dicato ; nam er fuffimentum mofchatu in eodem Aëtio legas.in qood er fandala tr noces In-dicx defiderantor, comitante Orientali fuccino: Eft aotemnoxIndica^rodus.otMauriputant, palms coiofdam Indies pracmagnusattjpinguis.cuiusolc urn butyro quo^prxferont,bonitate fucci.Sandalo rum nero tria genera: candidum, rubrum.luteum: camphorae quaterna.Arboris ea giimi eft,inquibuP dam locis medulla non aliter prouenturaagno.g ü

L A RI r

terræmotus,er tonitma molta fuerin t : initio maai* lisrubentibus,poft oei calore folis tofta.uel igniurt candefcitJnoenioer aloa erfaruaCrfcylniatisfolia fioe fcymatis odores.fuffumigandisdomibueidorie os. Primum incothymiamate quodCyrixRomu-li afcribitur.fequens in co qood ad Embolarchumrt fertur aurorem:Tertium in coquod myrepficon uo catur.Scylma certe hoe etiam adcalliblepbaron pro batur Actio. Nominator interfuffitus amp;nbsp;mafucha fi-ue mafuaphionàPaolo: fed eacompofitioeftnon facultas fimplexaliqua. Vnguenta fane', quxcerain oei refinam oei aliquid huiufmodi recipiunt, non myra fimpliciter,fed myracopa dicontur, quoniam fimihafintacopis; talia funt,amaracinuin,ó'deca-myron,a decem rebus unde conftacappellatuni,“' cota quineppentamyron.

VNGVENTVM ROSA

CE V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^’

VNguentum rofaceum id eftrhodinonPhafc li maxime diu placuit. Commendabatur » Neapolitanum.er qood in Seplaüa Capu® diuendebatur, ut inquitApollonius. A' quibufdam addi falem, er anebufam, er rofaceum, amp;nbsp;Diofcon-dc$,erPliniusautoresfunt. DiiÏunditnhoeforta e capiendom eft,corn ea fit onguenti faciendireguia, quibosanchufa adiedia eft.faluti neaddatur. Sim-pliciflima eios mixtora diu fuit,additis ompnacio, flore rofx,crocino.cinnabari,calamo,meUe,iunco, a lis flore autanchofa,uino. Hoic candiduscoloserau Qui macérant in fole rofas oleo conditas, ultrƒ is prxcipiuntur.VnguentumCyrenisë rofaptfuo ' nmum Theophraftus prédicat:quoniamfoia odoratiffimafit,inoentumeft,er rhodomenw • hoc eft mei rofaceum, er aquam hydrorofatam r pcllatam.recentiotibus Crxcorum.

VNGVENTVM BIJTIN V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^'^

E Latinum e' palma fit elate,’quam nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^*

mam abietem uocant ; dicendaper win • Lachrymameiosinunguentismifceni ad oleum domandum.ideft.ftymmatisuice: er furculos er lachrymam uocauimus. Abietc te Grxci arborem ipfam elaten er fpathen nom • lachrymam fercfpathen.In Theophraftononi ic onguento phoenix.

VNGVENTVM ME

LIN V M.

MElinumprxIatumïnCo.

er ftrutheis fït.Quidam genus noe turna mum in ungoentum tFanfîtcpethiw -mixtiscyprino,fefamino, balfamo,cafia,ab

Qiixritur uti ne in humidis natafint,qii«in P tentur.idco utiliftima effe, quacin Sicilia nafc

minus probari ftruthea.quamuis cognata.

*V N C V E N T V M OENAN-

T H 1 N V M.

Oen»;


-ocr page 13-

LIBER

OEnanthinu in Cypro, deinde Aegypto prægt; pofitum eftex Adramycto.De œnâche in lo-^° 3getur. Sic hoc unguctum idem cum an-ninoab Hippocrateiiocato.mulierib’malis utile, atidiuerfuma'anethinü potins,non liquet. Alioqui gt;JHKcutanthinum dici pofTe unguentum omne, qd cdforibus componitur, ]ilio.narcinb,rofa,iride,Cu lufmoÆ maxime in Boeocica Cheronea fingebacur, tommedata Paufaniae. Vinû porro anchine,fiue an-

9 uinucenathinum, utin uuaanS' 'I'ecliamiis. Vnguentum oenäthinon etiam oenan-tnariondici polTeceftis eft Paulus,qui no eó nomi-'’atiiputatq,accipiatcenanthen,cumfppc fiat fine 'a,fed a uino, amp;floribus lihj; utebantur,inquit, hoc utteres à balneis:fpargeban t eo mefas,«^ nares line-^t.^wntra peftilentiä ualere iudi cabacur, prxfer ® ponidonianum cognometo mefopotamites

VNGVENTVM TELINVM LIX ^^üinüé filicula id eft foenogrxeo nomen,racio nemtphabet, Addebât finie öquot; mel dr fertä Câ _ panicam,ô'cypr5 dr mell uni dr maijt dr ama aawnTelomfuIaetiâ Menâdri »täte celeberrimû. yaw fit mellii Plinio,quod dr in uina fidliciadr in fu ’nuaddimeminit,baud ica dum inueni, force non weuumded mel in qglocis feribedum fit. Naamelln «q^Vitgiliuso-Columella, frutices fert apibus gtatiUimos, aureo ac luteo colore, ah imo foliofos, onbu5purpureis,afperoguftu, cuius radicisfuc-as.sgroto examini cum amineo uino dari pcipit. wicurueroamellii.quodpaftores cucurua legât proptHumina melig,is Calliæ amnis Ift.Quêadmo

*^.’’®quot;®’»cu.Alemani.ut Seruius einftimat. cramillaflosapudgraecosautoresquofdä, galli oiiocabnlo.herba ea que uocatanthemis,fi'ue cha K.u? ^*™f®''^^amilla,uel idé nel fïmilis fit amello, nilaHeueram’,fed i medin pofuifte nihil offecit

VNO VEN. SAMPSVCHINVM LX OAmpfuchino calamus accefl'it,in Cypro dJ* Mi jQtylenisoptimii.ubi plurima fampfuch’.differc Pfu ’^’°*^°'‘'‘^'®bamaracino,qp ali» res in fam Fini quot;’’''* 'lamaracinüquaerütur.dubitationê qBodr^''*'^'”^?^'“quot;^’^^®”’?^“’’*’®*’quot;^“'*^’®'^“^'^ ’ «mpfiichinum uocacur.aut amaracinum.

'^NC. OCIMINVM

*WG. ABROTONINVM

VNG. ANETHINVM

LXI

Lxri

Lxin

VNÖ._ 5ŸS1NVM LXHIl finumomniü tenuiffimum eft, hoe dr phylli jQ ao,ó’liiion,dr Idmum dz lirin u,dr lirium.ütCa-hiin- “'’“’’quot;’Q^» '^ Syrium quoqjuocabat, dz crino-folp|®”’'quot;’8ronoium erat, hoe dz e'lilio qqjfnb diuo Bo * rquot;^P™quot;l’gt;”’®^c*’atü,ficbat,ipcquo^fuccus fee?* a '“™^.*®^^™’’®t*pnid, lilia purpurea oleo diaP nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P*^f^''tintur,qux in Syria, dz Hifi

Um ’'quot;P, y***®'ofcorides cömemorat.HineSjfri-ctu’5'^r '''™ ^•^^diderim. Nunc omnes fere fuc-ten'''^'ri quot;'P* ^^'g°‘ quot;®’” fy™pa olin» condiedx Oundri-r'®*?”’'®**®“^™quot;’ porro dicitur à fufo Athe 'quot;*quot;S'’’fi^c.Vnde5ufa Perftipregia ut ingt, i ?æ^®’°^ amcenitatc ditfta fuerint,Theophra' lUium Aegineticum,dz c' Cilicia commendat.

VNG. NARCISSINVM LXV

NArcifiTinum ex narcifïi flore eSponi defijt Pli nq »täte, id de unguento eins ditfin accipio. Nam de oleo nai cilTino medicinas idem Pli nius perfequitur.

VNG. CROCINVM LXVI CRocinum in Solls Cilici» diu laudatü, mox Rhodi.additü hnic dz cinnabari dz anchufa dz uin n,Theophraftus dz ex Aegina cómédauit.

VNG. CIPRINVM _ LXVK Cyprinum in Cypro cômendatiftîmû, deinde in Aegypto,huic amp;nbsp;abrocanü quida adqcie-bant,alii panacé optimü.poftea phoenicion d Sydonet'uit,mox AegypcoiSinöaddatur fefaminu oleum,duracquadriênio:excicaturcinnamomo:ui risdicabatur cyprinüdzrofaceuicolos cyprino cadi dus Theophrafto, uiridis Plinio, pretium in libras quim^.E'Cypro canopicain ripis Nili naca,laudatif fimü, Afcalone ludxx proximü, in Cypro tertin, ita mutatur fxpe autoritas. Vnguctum ipfum à Theophrafto nö cyprinüfed Cyprus qq;dicif. Nacyperi-non é cypero quê Cyclades ferunt infulg,componif euetricon à Theophrafto nominatum.

VNGV£N. IRIVM LXVili IRin Corinchi, poftea Cyzici placuit,ipfa quoç per fc iris illyrica nobile unguctum facit. Sont q unguentum hoccatirinonquoq; nocenu

VNG. CLEVCINVH LIX GLeucinum didu eft,quia ex mufto conditur, abalqs miiftu incoquitur uapore lento.Alq permittont,fine igne cöfumatur oleo muftu alioqui non fampfuchum tatum admifcent/ed pre-tiofioraquoep odoramenta.

VNG. AMARACINVM LXX AMaracinum duplex, uulgarc, dz quod prina tim componebatur in Co,cui dz nomen pc-culiare inditühedychrum,ideo^ feorfum agitur de utroqj.qq nö diftinguit Phnius. Laudaba-tur dz d Melo infula.ut fcribit Apollonius,hedychrü à colore didfûuideripoteft, quoniâ Theophraftus inficifioctradidicradicefyria,qnâ chroma nocant, unde chromafius forte color nomen uulgo traxit: quäuis dzaliam originedicemus in faxifraga:Memi nit dz herbs cuiufdam Cyrix uocatx Ariftoteles,qu3 Theodorus furiam conuertir.In Columella radix fy ria genus quodda,ucnönullitradunc,raphani figiii-ficat.Et in carmine aflyriam radicé uocauit, qua zy thumcommendari cumlupino macerata cecinic. Ipfiusquocpamaracicyziceng fucco pretiofum un guetum fiebat:paucaqt,utaic Plinius,accefliôefpc-cierö. melle.falis, flore, omphacio,agni folio, uel ut quida legunt agno polea,panace.Plinius dz alrj ama racum hac parte profampfucho uoluntintelligi ex quo amaracina unguêta nominétur. Seruius gram-maticusiPuer fuit ingt unguentarius Amaracus qui cafu lapfus,maiorem ex cöfufione odorem creauit: unde optima inquitunguentadicuntur amaracina: alioquin amaracus proprieGaleno amp;Pauloefther baiUa.quxà Diofcoride parthenion uocatur.

VNG. MEGALIVM LXXI MEgalium propter gloriam appellatu ferüt, q»excuft'erit telinu ante fe catatiflimum: alrj ut à Megalio inuctore qui Siculus fine Achenienfis f uerit,exiftimantln qua fententia dz A-riftophartes dz Pherecraces dz Stratio comici poet» une: huicnönulli dzcafiam fcifcebant,huiuspropri etas


-ocr page 14-

corolla RH,

«as utuenriktur in coquendo donee okredefinac. Rurfus refrigcratum odorem fuum capit, lulius Pol luxCrmetallicoaMetallioSiculo inuétore cekbrac, nifi quis mendofe pro inegalio fcriptum metaUicon cxiftimec.

VNG. SIVE MASMA HEDyCHRVm LXXII Edychrum 0* hedychroon à coloris hilarita Htedidlum.ucpraeÉatirumus.IdêuiderureHc cum amaracino, nifi quod nomen hoc proprie liabec in Co, ubi nobiliflimiï: hinc pro-uerbio locus, nihil cü amaracino fui,ut eftapud Gel lium.Inucnio «Sr in theriacen regri hcdychroon ; qg diuerfa eius compoficio probacur. Andaracaron per uerfe appellat Arabcs.Ingrediunt in hedychrum, ut græcos(equamur,afarum,amaracus,arpalachus,ca rium,femë,calamus odoratus,iunci flos: xylobalfa tnü,opobairamü,phu ponticu, cinnamomü, coftti, inyrrhaTroglodytica,fœniculum,rpicanardi,aniO maftiche.uinum uetus odoratum.

VNG. METOPIVM LXXIII ÄEtopiuminAegypto praeferebatur quon-J V1 dam Cyprino, abftulit deinde gloria Phoe-nice.hoce'uilin)miserat.

VNG. MENDESIVM


LXXKII

MEndefio eolos niger, à loco ubi Medes hoe êcapercolit, ueteribus inter laudatiHima «Srpoft.Deliacüin Aegypto praelatü quan doç uel Cyprino. Celebratur «y mendefiüuinüex Aegypto.Itemmêdxuüex ThraciaHippocrati co-trarenumuitia.

STACTE VNCVEN. LXXV STaAe diAü quonia àftillatitia duntaxat myr-rha fiat.colore pallido,fuauitate mira.Sed ama ritudine præcipua.Côftabat eSrmyrrha ungué cC regibus Perficis dicatum.quod illi capite,ceu dia clematis uieeimpofitumgeftabant.Sed addebatur myrrhæ labyzos appeUata, quam multo preciofio régmyrrhameffeDinon fcribit. Appellatione un-guêti Aegyptij ftadc uenire au tor ê Atheneus. Hip -pocratesproeoquod ex acanthes uoeaeæfloribus conficitur.^r pæderos ab alijs uocatur.Olei uero æ-gyptq uocabulo, idé Hippocrates ciqnû fignificat, ubi uero adqcitur candid ü Aegyptium pro Ljbyno capitur,ut Galeno placet.

CINNAMOMINVM VNG. LJOCVI Clnnamominnquod melaccipit, odorat ü fit à nonnuUisquxritur, pretia eiusprodigiofaà denarrjs xxxv.ad cccx.

VNG. NARDINVM LXXVII NArdinum Galenusfpicatum Romxdici foil-turn, Cr foeminis prxcipuc diuitibus familiare prodidit. Nardus uero piftica, fiue un-guentumdequomentionem literx facrx faciunt, probam «Sr fidelê.d: qux adulcerata nö fit nardu fi-gnificat Hierony mo. Quidam à loco nomê id fuifle putat.Nardinume'Tarfo Cilicix commêdatilTimü: unguenti nomê eft Cr nardus Cyzicena.in quod tarnen nardü quadoep non qugritur nifi GaUicS.Ingre ditur Cr arnabo. lulius Pollux «Sr Babylonicü nardü prounguêtouidetur accepilTe.

VNG. MALABATHRIN VM LXXVII! MAlabachrinum fucco fo’.rj eius,nullo prxte rea coniedlo,nobile unguct5,pretium in li bras.LX.foliatü quo^appellaridixim’: gg dicat aliquis nardinum quog^ foliatum uocari polk

Diofcorides in nardino meminir.PaulusquâdocpM liatinum pro foliato appellat. Idem foliatum, fpiÇâ* tum,mofchaleon Cr Comagenum foeminis adoo rem tantum quxri affirmât. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

VNCVEN. lASME

IAfmc fi quis interprecetur,uiolaceum fignificat, gg uiolaceum illudquodtriuialeeft,iatonpoti-us appellat grcci. Theopliraft’ leucoió,iit ipiam quoçuiolam. Aliud hoc gquod regale nominatura Perfis conditü at^Parthis. lifoecêds animxuirü^, multitudine ciboijc Cr ebrietate natu, accenitaodo-rum commendatione,fummouent. V nguétum hoc «Sr lafiminü Cr lafimeleon Cr lafme dicitur: qux uox admonet me, ut exeafere'uiolacompofim mtel p ga, quxuulgolefeminum uocatur,diftinctiones harundineos parietes in hortis opere topiano con-ueftiens,flore candido,prxcipuxftiauitatis,coliuin in uiridi nigrans,oblongum,faftigiatuin:mucron languido, magnicudine rofacei, fed anguftinp' o uiolx genus Perficum Cr Parthicum,Cr omnino p regrinum uocauerim,abalbauiolanoftratclongo interuallodiftans,ueteribus(utarbitror)incognit falcem Italix. Recétiores tria iafmes fincieiimmig nera conftituunt ,albam colore ,ceruleam,Cr m gypto lu teâ.qualê Cr in Venetia nafei mó ce™’™ '

M y R R H A Mixrrha grxee ûnyrna dicif, ^®• d er notis duab’ zz. fcribi fokt a me nbsp;nbsp;,

hac amp;nbsp;myra uocat Hippocrates: mino ' ticudinc,fed fruticofioreft thure, ad feerearborem Plinius mcminit,caudiceduroin ' to^,Cr crahiore g hominis fura,Cr ab tadice enag liquafui parce, corticêleuem,proximult;5 une Andrachnp'ue.Foliüolufatri,quidamofit'»5 -uerücrifpiusaculeacüextremitateutilignc“’ . phraftu«ulmcofimfle,nifiquodfufpilt;w«“^ méd^ fit,pteleas pro aleas contraiie hruu. blnfpinofumfRdixerc,cxterafimuc » tho, aut iunipcro etiâ gigt;ftatu,foli3eti^u™ ™ dius,uetcris odoratior lacryma é,ut m thur • eius partitio,ut alia ftaflem hoc eft ftfiktitia. plaftenhoceftfiditiam àTheophrafto nomin fciamus, gmixtaarboribusthurisnafci traant, i faparatim.Sed amp;nbsp;alijs Arabix locis uis quotjlaudata.g à Troglodytis Sabpi trafitu ris petunt, Saciua fylueftri prxfertur. Gaudet ra Crablaqueationibus,melior radice , jjf taij. Falfum eft c' thuris arbore utrinqjgignt ma bis,ijfdêlt;pcïj thure téporibus, fed à radice ulip^ ' mos qui ualeât;fuda t fponte anteg incidaturdta uocata,cui nuUa prpfertunpofthancfaciua.t/in y ueftri quoqjmelior xftiua. Regi Gebennitai)! qu ' taspartes myrrhæ pedent.Deo nö dat.quia ^®P’ aliosnafcatur. Coëmpcapaflim ac pluribus locis folies confarciüt, ipfi^unguetarijprobitates ig ' runt odoriser pinguitudinis argumétis. Aliter n mina geneiy tradidit Plinius g Diofcorides, hoc o ' dinc:prima ftadle cui pretium à xiii.ad L.Sceun fatiua, cuipreciumfummum ad xxn.Tertialylu^ ftris. Sylueftrium genera complura, prjmusiç int eas locus Troglodyticx, cuius nucleoptiu ad ƒ vi. probat pinguedine afpedlu aridiufculo.fordiaa plane barbara,acrior cxteris,proximus Erychrxx, qua inteUigi Arabica uolót.Minearn uocat alq, pr^'


-ocr page 15-

CORO tLARIÏ,


Hum^elujad xvi. Huius fpccies quatuor : ftadea, Atrsniitica,Ctbennitica,Aufiritis.Inqoibufda exem pbtibus no habetur ftada. Tertius.Dianitidi .• quar-tuj,Collatitiae: quintus, Sembracensé aciuitatere» gni Sabxoij! mari proximg .Hæc hilaritate infign is é, ftd uitibus infirma.Sextus .Druifitidi. Eft 0quot; candida Unotantü loco,quae in Mcflalü oppidü confertur. Di utrfa fit à prsdidis odoraria cognomine a tqj fea.qm pltri^fextam in Plinio non feam legunt, baud con-KStxui pretium redditur ad xiiiiJn plenum proba-*ionijfrrhaglebi8exilibus,nec rotundis inconcre-tu.albicantisfucciO'tabefcentis.Secundabonitas.in tusuaria.peffima.qux intusnigra:peius,fi fit etiam rotis. Adukeraturkntifei glebis0 cucumeris fucco, amaritudinis caufa.'ficut ponderis,fpuma argéri.Re« liqua uitia deprehenduntur,fapore gummi dente lentefcentis.FaIlaciflimeautemIndicamyrrha,qux ibidem quadam c fpina colligitur, multodeterior: 21(5 hoc folti peius affertIndia. Nafeitur Cr in Cedro-ia,ut inquit Strabo. Argillofa uero terra cruftofaqj ptouenitin Arabia. Defcribitur à Diofcoridetir uoca-«caticalis, colore atro, retorrida,vin'f»for:conuerti, nutuntate infignls.-quemadmodii cr exoletos ôc ex oletadicimus,qua:Graeci tfwpx/amp;“fuip«. Quidacor-fuptii locum pu tant. 0 Ü7rtfi:«Axf »»if gendû arbitran-lur.hoceil pracduriiatcp feabrum, quod 0 barbar a ills Mautitani Serapionis interpretatie fecu ta eft .• gq ^ »1 vjn'fsfs» etiam bilans fpeciofaiç tranfferri poteft, qualem Sembracenafuifle diximus ex Plinq fenten-M:Hac,inquit,antc alias bilans eft.fed uiribus tenuis- Scorfum indicabiturÄ herbaegeniisapud nos mynhisü myrrha nominatuutemepapudCraecos: gg pro aromate illiquide proprie nö myrrham, fed fmyrnamuocant.

MïRRHA BOEOTICA. LXXXI.

« T y R A X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LXXX!I_

1; O^ytatem Syria fiipra Pbeenicé gignit, ad Caba jA la.'fiue ut Diofcorides fcribit,Cata bala 0quot; Mara-thiita,0Cafl’iü Seleuciae'Pieriac cognominatx monté.Arbor0 lachryma eodé nomineeft. Haec illi tsauftero iucundior. Intus arbori fimilitudo barun-dinis.fuccopracgnans. Ineamferepercanis ortuin adiiolantpennatiuermiculi erodentes : ob id in feo-l'eforde(cit.Laudatur0c'Sidonc, Cypro;e Creta ue w minime.Ex Amano Syriae medicis,fed u nguenta-eijsmagis.Placet maxime purus. Improbatur colos tano fitu obdudus. Adulterator cedri refîna, uel gû gt;ni,aut amygdalisamarisiomniaip ea guftu coargu untur.Exit0 in Pamphilia aut Pifidia prope Selgam Lacedæmonioi^ in eo traflu coloniâ • fed acrior mi-iiusipfuccofus, ut Aehanus autor eft poft Straboné. Ibifyluam eiusligni fertile fuiffe tradu nt.équo miffi lia corneis fimilia conficerentur.'u n de ortum, ut ton» lillae prapilatx,quas Graeci alio nomine urofeos uo-cant,ftyracesappel!ari confueuerinc Ibicaudicem tiermiculusramentabpcongeritadradicê.deindcflu ithumor,0 fcobi fe ad radicem colledlae mifeent. Pars qua nô ieprofa modo fed terrofa quotp eft, odo tarier ut inquit Strabo eft. In Aerbiopiaquoçftyra-«m prouenire fcribunt.Pretium optimo xix. Quali tattmeius non unam efte argomento funt cognomina incompofitione mcdicinarumfrequêtia,cbry matas,calamitis, afpros, boc eft* ut puto,candicâs. Ch^matiam Arabes iaterpretantur cum, qui rarus inuentu0gummi (îmilis defcribitur. lidemcaîamt-tin.ggbarundinefua mixtusipfo nomine fignifica-tur.proliquido tarnen accipitint ; lt;amp;nbsp;faftigia ftyracis duofaciunt,ficcum0' liquidü, confufione magnat qgt; aliquâdo liquidü ftyracen pro myrrba ft a die fu-munt,aliquâdo ex eadem arbore eolligi utruneppu-tantJiquidûatqjficciim. Alunt Arabes ftyracen eSy ria petentesinpellibusbircinisurere.utodorum fuo rumthuris0' myrrbaefatietatêaerimonia peregri-ni ligni redimant.Iidem petu nt Elympos,arboré brü tam.cupreffoSufoEfimilcm.exalbidis ramis.iucun» di odoris accenfam.0' miraculo ut inquit Plinius, bî ftorqsClaudtjCxfaris eekbratâ, cuius Parthi folia potionibus infperganc,odore cedri.Fumü eins contra ligna alla remedioeffe predicant. Nafeitur ultra Pbafim Tigrimi^in finibusoppidi Sein®.in monté Scantbrogt;Suntaucê Elymæi Affyria gens. Su fiance Perfiæ contermina.Petunt 0'in Carmanos arborent ftrobum.quâ uino palmeoperfufamurunt,fuffiütlt;p teda.Nidor à lacunaribus ad folü iocundus recipro» cat, qui citra dolorem caput aggrauet,0 fomnum xgris concilier.

B D E L L 1 V M.


LXXXIK.


BDellium in nomine eft.utCalenusinquit.Scy thicum 0quot; Arabien. Scythicû nigrius refinoli-uslt;^;Arabieum tralucidios ^ fîccius. Vbinos Sambraceniex conuertimus in Diofeoride, Saraceni cxlcgebator:fednosPliniüfccutifumu.s,ggdemyc rba commentantem. Cxteijt optionemdo utrum probencquihxccognofcunt,utobitcrcriticoseffu» giam.

T H V Î. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LXXXItP.

T Huris arborisaltitudoad quinaferécubita.ra gÿ misfrequêtibus, folio piri,fedmulto minore: coloris herbacei.modo ru tp,leui cortice ut lau ro.Alij folium laurileuefpprodiderunt.alq lentifco fi milem ctiam frudlu.folio fubrutilo ; nonnulü proxi-mam terebintbo faciuntalq terebintbû efife.^ hoc uifum Antigonoregi,allatofrutice.5untquiexeadé arbore thus©quot; myrrham manare purent. Diodorus paruam,Acgyptix fpinx albx fimilem,folio falicis, floreaurco. Placet Theophrafto© Plinio fe tirent ia eorum.quilauro fimilem tradunuquoniâ talis arbor fuerit Sardibusftudio.regum Afipdelubroquodam fata.Iuba rex contorti effe caudicis, fine ut placer So lino,uiminisfcribit,ramis aceris,maxime Ponti:fuc-cum amygdalxmodoemitterc, talesty in Carmania apparere att» Aegypto.cura Ptolemxoïjt regnâ-tium confitas.E'^uirgiscerteadnos commeantibus credi poteftmatrem quoq) teretem 0 enodi frutica-re tninco. Thus colledü 0 myrrba quo^Sabotam camelisconuehitur,porta una ad id patente in delu-brumfolis,qué Sabin uoeât, armatis ibieuftodib’'* tabellafuperftruempofita, deferipto que modurti attulerint.quantitpindicentimercatcres tabellisper ledis,pretiumthurefublato deponunt.'idtjjabfenti bus dominis fît.Sacerdotes partem pecunix tertiam deoreponunt .• reliquüdominisredeuntibnsnumc-rant,autore Theophrafto. ThusSpôtinü prêter Ara biam nullis.ac ne Arabixquidé uniuerfx.Commen-datiffimü qiiod fpedfa t ad Perfas,ut Straboni placet: cxtei$î in medio fere eius Atramy tæ font pago Sabç orum,quicaputregni eft. In Sabota monte arduo, ab hoc manfionibusotftodiftac regio corum churi-fera.


-ocr page 16-

C o R o L

frra,Saba^appcflatur. Solum id rubrum élafleo traditur. Sykiaiÿ longitudo paHus C. milia.fïue ut alt|,pa(fus V.amp; L. milia. Terra ibiargillofacrufta« cea^,raris foutibus ac nitrofis per Minxos proximS pagum euehitur,tramite uel fingulis angufto : hinc ér rus Minxumuocacur.Iusin thuraccc.eiTe familiar urn dicunt, quæ ob id facrac dicantur ; ér cum ar-borem uulneranc,nec foeminaijr congrefTu.nec fune rum pollui. Quida promifcuum ius his populis effe perhibenc in fyluis. Alq per uices annoté diuidi. Duplex eiu9uindemia.priorcanisortu,corcicc,quiprf gnans ér tenuiflimus tenditur, laxato plaga, non adempto.quod hpfit in arbore,ferro deperflitur.ideo corticofum;tanta inter barbaros fides.Sauciasarbores nemo tuftodit.Contra' Alexandrix u bi thus rude intcrpolaturrenouatorcp.nihiltutum à fure. Autu-mno legitur ex partu acftiuo. Hoc punlTimü ér candi dum.carphiacû uocanc. Sequens uindemia uerna: incifis per hyemem arboribus.RufFum hoc exit,nee comparandu priori : dathiathumappellant.Nouellg arboriscandidiu8,ueterisodoratius. In infulismeii-us.in Arabia fuauius.qqin infulisnafci negatur à Tuba regc.Mafculü thusa (pecie tediumuocari,funt g credant. Præcipua gratia mammofo.câ hærente la-chrymapriore confecuta. Alia mifeuit fe. Singula hxc manum implebanc, cum tardius depetderecur. Hoc modo dagoniâ amp;nbsp;atomum thus uocabant. Mi-noresguttas orobiam appellant.Inueniuntur tarnen etiamnum guttx qux denarioiÿ xxxix. pondus aquent: Conuehentibus thura capitaleeftdigrcdi uia.Décimas deomenfuranon pondéré facerdotes Solis accipiunt;nec ante mercari licet.Indc impenf» publiez toleratur. nam ér benigne certodieijr nume ro deus hofpites pafcit. Euehi non poteft nifi per Ge-banitas : horü regi penditur ucAigal. Caput corum ThomnaabeftàGaza,noftrilittorisfudpæ oppido, Lxxx.xxxvii. milia paiTuum.quoddiuiditur in ma fionescameloiÿ lx ii.Thure qui conuehunt commu tant.Si quid m innere opus eft queri in fmgulosca-melos fum(Stus denarium cc ixxxvm-ad noftrum Iittus colligit ; Pretium optimi libra xvi. fecunda, x v. tertia, xiiii.Refina picez nö quacum^adultera-tur,fed gemma ea quz interuenitei, tam fimilis thu ri.ut mixta uifu difcerni nö queat:amp; indefraus. Lau-daturin churecandor,amplitudo.fragilitas,neu den tem recipiat potiusg in micas frangatur.Omia hxc cum Theophrafti turn Plinq temponbus. Thus aut à uerbo Crxco Cvit facrificium fignifieante fledi-tur,auc certe à tubs glebis ut eus Latine fcribi debe-ac.Porróeum dicatin FaftisOuidius;

Thura nee Euphrates, nee miferat India coftum, Videri poteft aliunde g ex Arabia in urbem compor-' tari folitum.Fortc quonia in Carmania quoepnafee-batur,undcad nos inuehi non poterat,nifi tranfmif-fo amne illo; aut certe quia Chara oppidum Arabix nundinarium,haudprocul Euphrate fitum erathnu Perlico.

CORTEX THVRIS. IXXXV.

gt;1 Z'^Ortex thuris. Plinius medicinas nee thuris, I nbsp;nbsp;nbsp;nee myrrhx priuatim exequitur: cum tarnen * ftyracisérperegrinai^t return multa^defcri-ba f credo qgt; ufus horum uagus ér amplior efle uide bacur,g ut loco uno includi poffet. Arbor porroipia libanosér dendrolibanos.'lachryma uero libanotos à Calebo dicitur.Interim confundi ufum cum com-

L À R I I

pcrias.Sophoclcs ut CaJenus ; Euripides contra Iiblt;u num pro lachryma,libanoton pro arbore thuris ac-cipit. A' iuuene Aflyrio co inomen effet I.;banos,in hunc fruticem conuerfo,dida Grxci fabulantunquc deosftudiofîHimccolentem inuidiocciderint:hinc nihil efle dijs chute gratius. InSabxis criarimuura odoris,ut inquit Strabo,ptxftatiflimi genus oritur: nee quale id fit demeftrat: quemadmodu nec herbâ illam in ora Iittorali eiufdem tradusnafeente, fuauif fimi odoris, fed qui eelerrime uanefcat.

MANNA THVRIS. LmW.

Tw IT Anna thuris eft hypofifma.qiiodPliniusmi f

golegicur. Id aucefit geftatii atterentibus fe glebis,ut inquit Aetius. Differta thure manna, qd plus aftringit propter corticis fraginenta quxrcma nent! nam quod thuris chondros à Gratis dicitur, nosthurisgranum interpretamur,fecuci Plautu in Pcenulo;Qui nullii.inquit, thuris granum facrincant-Eft O' genus piannx recentioribus did3,Ä afacru quorjliterisacceptu.de quofuperiusin elaomelite. Manescerte uafis nomeeft,amp;incottaboparsextalt; tior ac prominula.quä Sophodesaheneum caput uo cauit. Etat autem'cottabusfiuecottabis^uafariuin iacularis inconuiuio iadusconceptaculu, Propontis uidori prxmijs qu x cottabica uocabantiidquo eiaculabantut,liquidaerac materia, hoc eft, idquo in poculo reliquum obmanferat- Lacagaitem® tax appellatum,in eo uafe pars,qua fonitum re bat.percufTacafu lataginis, plaftinx nominahatu^ Siniftro cubitoinnixosdextra molliter amp;nbsp;Pquot; iacere legitimum erat- Cottabi mentioned**’ nbsp;nbsp;' toquoqjhabes: Medici cottabum ex imperia ano buli,ut Athenxus inquit,potionem à balncisniu Photion, uomitionem ante balneai uow«nt, n pridem inuentam O' fanitatis ufu deteftabuem, ab Erafifttato uehementer damnatam.

FVLIGO THVRIS.

Fvligo thuris Grxce lignys.O «chaton.«^ nominata: nam lychnis herb*cownamen -rix genus eft,ut liquebit,O alio

Dici xthalida O' rubigincm fatorumlego : v « 7 miftisquorçuidcoxthaleniiocaridiuinuiuWti unde philofophicum illudpharmacumuuelapn fiftata quibufdam etefios O' androdamas duSeOquot; aurum poculentum.O' alijs nominibusi meriSjUt mazys o* per diminutionem mazygio chalcyrion.alioqui maza xs ipfum ludsis Hgn ƒ cat.Iidem fuligines hemifomata,hoc eft (emicorp ra appellant.

FVLIGO MyRR H « „ ET ALIORVM. LXXAViu Fvligo myrrhx,ftyracis. reiïnx, lachrymarura

“quot;’p I C E A. . PIcea ueteribu9eft,quam Crxci n'mt fere u

cant.Huius fpeciem TheophraftusO'PH'’'“* fS^(i^rllMhoc eftpediferam tineofam^’PP ' Iant,quia totis paniculis non prima tantoinin par ut abietes.nucleosamp; minores O nigroshabeat: ipfasquot^paniculas minores gracilioresç. autpaniculgnucamenta quxdâ,qux Aramis reftnamfundentium callofquammatim compa li dependent prxterg larici, Negant ahqui norct»


-ocr page 17-

LIBER P picram/ed uice floris eße nucamen ta ilia, quae Ke?«' f iw Graeci uocant,gf offis pracciduis fici proportione tefpodentia. Hacc comprefliora maribus funt,ac mi nusrclïna madent g foeminis. Prguenic germinatio huiusflorem abiccis.quia pauló ante folllitiü erum^ pMiebus fere x v. amp;nbsp;ad ptoporrionem frudlificat poft uergiIias.DifFert à pinu picea,qp pinguior ac te iiuiorfolioeft,qgt;^min’alta minus ijj reefia g pinus , ’^Sjt'Ptftcreaconï: minore ÉT magisalgentc.Nu d«os q^refina perfufos obtinet. Vtri^foliü capillagt; wwti modo praetenue,ac breui feta uülofum. Vtraiÿ traflior dorique ceu cu preffus. Materies candida ^ 3Di«i fimilior. Pinus uftis radicibus non repullulat. pcea repullulat, ut in Lesbo accidiffe Theopbraft’ ftnbii.incenfo Pyraci mötisnemore quod piceis fca tebatJn quo fcire oportet Pliniü larici tribuere,quod mcophraftusde7nJitgt;(,hoceft,depinu prodit.Dcca-wniinatio quam Graeci ïóijy7rtó appellant, picex,pi ’'o.abieti, palmac.aliqui addut Ér cuprefld Ér cedro, P^niciem afferre pethibetur. Picea nauigijs expetL u* ^^Pf® præftantior etiam g pinus. Eadem amp;nbsp;ïdtabricascaeteras.malleosgran'diorcs.fcandulas, cupasCzaliafecamenta utilis. eelerius tarnen qudm 2biescorrumpitur, Vfus ÉT in carbone metallisargc tl. Metes amat Ér frigora. Ferahs ar bor Ér funebri im «icioad fores pofita ac rogis uirés, iam tarnen Ér in domos tecepta tonfili facilitate.rami pene ftatim ab tadicemodici.uelutbracliialateribusinhærent.Hgc P ''timamrefinamfundit.inrerueniêcecadida gern-wa. tamfimili thuri, utdifcemi uifu nequeat ; dJim eSeplafiariorum adultcria.ut in thure diximus.In 1 pania amp;nbsp;piceaftri fu nt, ex quibus refinâ.unde pix coquatur.colliguntPinus procera eft.Iianc ueefte fo icitatamoflo cubitis longiorcm effici Theopbrax usattirmault: acne fic quidê fólidaradicc, fed ab-pta.Gcrminatio captain pinu.ficut inrobore abi-tttlt;ï,intermittifiideo'^ turget ter, Ér terna edit ger-tninaiquodgenusarbores?z«s'wwappellat, ut4]ui r inchoatum opus intermiffum ^ répétant. Theo-orusGazater fquamofas interpretatuseft,credo dra ?lt;*i7tyiiult;non iïw'wvrlcgifle.Cerminatio prima monte Ida ferius aefe-rails,Sectindamenfe Martio,qua Ér omnis gal-3 Jigtiitur. Aprili tertia.paucioribus interieeftis die-*h’^ *'a*^f P™^ fecundam^ fuerät: quang tempo 3 foad rationem Latinam trâslatanoncongruüt, t ragana de robore difputauimus. Cædif oere.ubi cortex ßtum detrahendus eft, ad operum rotunda; ram ad quadra ta, ubi germinatio defierit.Ér fiuali-lot qtipratur.etiam ubi frudlum excoxerit;fcd turn utrmiculi quidam fub cortice nafcunf,qui fummo-drascaudicem non erodant,fed uclut inferibätjun-cquibufdam fgilla:hoc non in pino uel laricc tan-1? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*” omnibusquae poft frudtus matu-f'®*-®5“tJtür.Etilla communisomnibusquae diftindio: utaliaequa-naos uenarum curfus babcant,bipartitos alie uel

^°c eft, ut Theopbraftus inquit quot;W«0M,(/i/{Mw,^5y5ji^^,, qua: Gaza me’ quadriuiuas, ouód “tT^^ uniuiuas cöuertit, errore manifefto, PI (ni, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;^'fquot;»w. |M«vofwew legiftet .Nos in ca re

aurores babnimus.Expino S otum rotuda fiunt, ét onerarqs carinae;qua-negligunt .Scd iUa triremibus laonea magis eft,ut diximus, Aefeufforcs carbonem

R I M 7 S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7

piniquernopr3eferunt:non quia uiribus parem,fed ggt; ad flatum cömodius refpondeat,nee ut quernus marcefcat.Refina huiusagerminatu tollitur,detra-tfta prius teda.Ex omnibus refinam ferentibus fcan-dulas c'pino firmilTimaselTe conftat: ex cæteris fact les omnino, fed imbecilles. Folium pino pinaftro^ aculcatum.mucrone praelógum.exile.Pinus fert mi nimum refinæ, interdit ex ipfis nucibus, uix ut afcri-baturgeneri. Pinafter nihil aliud eft g pinus fylue-ftris, mira altitudine Ér à medio ramofa. ficut pinus inuerticc.Copiofioremdatbpcrefinam.GigniturÉr inplaniseodem modo Trim ditfta. Eafdem arbores alio nomine elfe per oram Italiae,quas ftibulos uoca ri Plinius exiftimat. Ego ftrobilos legendum arbi-tror, cnataliu cognatioe ita dieftas: fed graciles fub-cintftioresij Ér enodes.Liburnicarum ad ufus penc'fi nerelïna,cura dégénérant. Floremabietis taxi^prg ueniunt diebus circiterxv.aboccafu Vergiliarum. Eadem proportione frutftusfuosaffetuntAliqui ge nera duo faciut, in Troade,montanum fiue Idæum, rccfta,celfa,craflamaterie,nucib’ oblógis.uiridibus, fcro dehifcentibus, utpotefylueftrior pice copiofa, Maritimü folio tcnuiorcinfirmiorelt;^, cortice leuio-re,Ér corqs uciliorc quam Idæi,nuce r otunda,breiii iß aperienda,ualida ét robufta materie. Alq ut Hacedo nes marem intelligunt fterilem,brcuiorem,folio du riore .• faminam proceram ét folqs pinguiter moUi-bus Ér fimpltcibus, atque non rigentibus. Lignum maribus retorridum.prgecintftummedulla.durum ÉT ad fabrorum opera contortum. Nigrior radix foe minp,mollius Ér omnino tradfabile fecuribus.Pinus famma habet quam era ci uocant agida, mellei co loris, puftorum tabellisimmortalc, nullis^ftftllem rimis. Proximum medullx, cor pinus à Theopbra-fto nominarum.quæ in abietelulîon appellatur.Na feitur bac in foemina duntaxac ,ut quæ minus teda cea fit quam masJeuigatior quoque ac probior cur-fu meatUum. Ficum uocant Idæi tedarfj,cum gran-dium arborum medullx fecurisadigicur.quibus pro ftratis partes Candida ambientesqj computruerint, colore uehementer abiecfto,Ér neruo prgtenui: nam id quod in pinu rubidiusteda nafcitur.mares potius habet g faminæ: hoc maribus tan tu accidie, ét odo regrauiftimo eft.• netpeedamredolens,necardens, fed ab ignirefiliés, fyce non ftade ditfta,ut in Plinio correximus. Pini morbus eft ut teda fiat tarn parte caudicis externa quam corde,id quod abundantia fuccier ubertatelargaluxuriantis naturae prouenit. Marcs banc tantû ferunt. In quo nofeendum fuperio ra,qu ae de pino Theophraftii fecu ti di ximus.omnia fere afcripta effe larici à Plinio, utprxmonuimus. Ncc mira, quado Ér perpétua fronde uitent omnes, amp;nbsp;in Macedonia Ér Arcadia. Circa Elin permutant nomina,nee conftat autoribus quod cui^generi at-tribuant.Larici ergo fitus idem qui piceae in monti-bus eademip facies.Materia praft Ütior longe. Incor rupeauis emori contnmax,rubens,odoreacrior,nec ardet,nec carboné facit: nee alio modo ignis ui eófu mitur g lapides, Cum caetera qua pieem ÉT refinam fundunt,immodice accenfa carbonem expuât, cum eruptionis crepitu, eiaculancur^longe. Plufculum huicmelIcocoloreat(^lentiore,nungdürafcctis.Te da uero proprie ditfta Ér à Craecis Mst^ ^«Mn uoca ta,fed Ér fui generis arbor in Illyrico eft,redundâtior humore g reliquat,pateior liquidier^ g picea,flam-b mi#


-ocr page 18-

C o R o L mis^ lumini facroßi quo^grata.Improprie ucro te dasappellamus turn alia quoqjligna,qua: flamma olei uel picisillitu côcepta.faculæ modoluceat.cum piceæ faciux partes imas, qualê in nucleer^ pineoqt capite möftrauimus. Ex qs qua: ditfia fiincc5ftat,in Europa Pex haberi genera cognataijr arboqt qua reff namfer3t,pinü,pinaftrum,picea,abietem,laricem, tedam: Addi poceft amp;nbsp;feptimü piceafter in Hifpania. Mnum uoco piceas nuces ferencê.qiia Grgci Kwvjr ap f)ellicant.pinaftr5 û'Iaricem.quâTrtwKào.in Troade ui ènda magnitudine, quatuor tr uiginti pedum am* bicu.akitudineduoijriugeruin.praecereacpcubitoijt quindecim : piceam, quam mm amp;nbsp;poctx ß^uSflüi ut quida rentur : tedam porró, quam Zàr amp;nbsp;AxÂîniMCff omnia hæc PJiniû fequentibus: NamTbeophrafto pinusatçlarixidem quemadmodû CxpiiTime tefta tifumus .In Palladio corrupte legittinus propinu. Idem autor lignum Gallicü uocando aut laricem a ut eifimilc quid fignificat,ut multi fentiunt.

P l T y I D E S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XC.

Pltyidafrutflum piceæ Diofcoridesuocarifcri-bit, item^ pini: fed improprie, u t Galenus in» quit- Plinius e'pinadro nuces ira nominat.Hip pocrates pi tyida pro refina e' pinu fine picea potius intelligit,ut eidem Galenoplacuit.

NVCLEl PINET, XCr.

NVcIci pinei oræce ffi/lMi dicuntur.gq ftrobi los O' tripudij genus eft fine faltationisapud lulium Polluccm.oalenus etiam coccalos uo cat nucleus eos in Hippocrate. Sunt qui coccalos no pro nucleis pineis ut cæteri,fed pro cocco Gnidio ac cipiant.ut idem Galenus ex alterius Diofcoridis fen-tctia teftatur. Arbor ipfa nwv©' amp;nbsp;quando^ Tfi^iK®quot;» Cum decodimellefuntintaurinis aquicelinomina tur. Dulciarq quoqj genus quoddäex uiia paflfa nucleus pineus ex amygdalis una toRis Kuv©quot; appella-turapudeundem lulium Pollucem. Nuccsergo pi-tieægrandiflimæaltinimæip.àterrafufpcnfæ.intus exiles nucleos,lacunaris thoris.ferruginea tunica ue ftitos contegunt. Nucis pineæ quaterna gcnera.du-rum.quodû'uulgare.tenerumsîrputaminc digitis fragili.ideo'qjauibusexpofitum, Taren tinam uoca-bant: Tertium e' picea fatiua.nucleorum cotem mol lifTimum adeo.ut fimul mandatur.quod aurore Plinio fapium uoceturamp; nucleis .• quanguerbum nucleis in co meliusfortafle pro nucib’fapincis g pro arbore ipfa capiturfextodecimouoluminc.Pliniani certe' codices libro quintodecimo non fapium fed apinum habent ,• nos apium. O' indicia,amp; infcriptio-nis.dr exemplariû.quæ manu fcripta fu nt,argumen to legimus: tir Columellæ, apod quem nux fapinca legiturQuidamapinas à uilitatedidlas arbitrantes, literam s dicRioni ueræ detrahut. Imas arboris huius partcs.ut idé inquit Pliui’.tedas appellamus. Omni notp nihil aliud g picca eft.fcritate paulum mitigata fatu.Nam lapinus Roe fapinca,fuRerng pars eft abie tisinferior:n5,utSeruiusfcribit,fpecicsabietisapta nauibus: Namfuperna cius arboris à duritianodoijr fufternæ ftmpliciterappcllantur. Vtriuf^meminc-runt O' Plinius ©• egteri. Mouit hominem gramma-ticum Varroniscredoautoritas paru intellecfta, qui dixerit in montanis prolixiores uenire abietcs,ó'fa-pinos, firmioresq? propter frigus : Quartn wnvft/lAr: quasproxime defcripfimiis^nucibus quoque pincis nonnihil refina eolligitur.

L A R i r,

L E N T IS C VS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XOI»

LEntifcus ^b©' à Gracis uocata, refina ubiquc jj fudat: maftichem ucro didam in Chio tâtum infulafere'. Lentifcifrudum Hippocrates frnl nidanominauit,etiamfilibrarioij2CuIpa,nonrchini des fed echinideslegatur.ficutO' cechndes procedrt des. Lentifci folia quibusmodo pelles excoriancon ficiu nt apu d nos.Iudaico u ico plurima exlUyho W' ueda.O* uulgo folia dicuntur.Pliniuslentifcumlta-licam dicédo, uidetur prater Chiam alia quoque ge nera nouiffe. Frudus initio rubet,poftnigrefot.'qui erfambucifpecic inracemis depédet,foliopdarqi fed minore,per extremitatérubente,infuninioiili-qu æ pifoi^,fed corniculi modo intortæ,in quibus re finaodoris iutundi continetur.Romademonltra inrudcrib’ monumêtistylêtifcusfolliculisiiianibu O' deformibus.qs cöfradis culices euolât

RESINA LENTISCINA. XCin.

REfinalentifcina inChio mafticheeft.Ijupo * taturOexIndia quadae'fpina ex Arabia,lamam uocant.fedex AfiaO r ' cia ueræ g fimillima,ex ixme herba.quamTW rus Gaza chamæleontem album intelIigiG^^- ' duum pineaappeUat ; id autem grede, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

ter herbasExIctifcoChiagummimodonalcituf gra 0quot; Candida. Pretium Candida inlibras xx. nigr x ii Ex Ponto quoque uenit maftiche bitojnini im lior atque nigra, uino condendo. Cateig laudau • ma inter omnes Chia eädida. Adulteraturuttnu , refina. ut Plinius ait, fed ut Diofcoridestbure ore na.Galenus in duo genera colbgit.nigram nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

dam.nigram Aegyptiam, candidam ^^ic*” prodens. Ex Aegyptia unguentüautoleunenio negat.Nonarbitrorqueng monêdumglongf3U ' ro fint qui maftichem à filphio non fiT“^'’f'v/.rnf

TEREBlNTHViS.

TErebinthus e{ft4it(amp; orace dida.meffib ciaut pauló feri’ frodificat.MasftenI»'f«™ næ diftinguntur: Alia frudum protmos -benté, magnitudine lentis edunt,quiconcoquin poceft: Alixuiridempallidum'ue primo,demum bentem.nouiffime cum uua maturefcentcOnip fcentem:quiO'odoreiucundior,amplitud'nY^ interim maioréOrefinofum tadu .fulpburoium^' In Troade circa idamó^ Macedonia bremsamp;ƒ “* ticofa O contorta. Damafco Syriainfignis.topiowl decoro afpedu .■ ubi mons terebincho necaiiaiym featens. Materies admodum lenta radicibus uaii a adisqj in profundum, fidelis ad uetuftatc.FlosracC' mofus oliuæ modo, fed rubens:folium numerolum ab eodem pedictilo.fïgura lauri digeftoin uerfusu^ forbo,unicum ad cacumen exit,Onumerutrips' rem conturbat : minus tarnen angulatafunt quam forbo, O'fimiliora perambicum laurinisuidentur, oleofa quoque ut frudus. Fert amp;nbsp;nucamenta qu^ dam caua ccu folliculos uimi exêplo, in quibus ani' malia quafi culices er üpunt,0' refinofuslentor.qua' lis c'Iigno,undefiirrefina.Frudusquandiu maturuS non eft.in aqua fere'fupernatat: niger.fidit: uulnerP bus profundis ut abies, O quæ refina tedamq! ing^' runt.Foecundior efficitur, contragcæceræ arbores, materia ueheméter nigra,fpiflâ,fplendida,prgcipue in Syriatm uthebenü qcpprouocet.cultellisexcaca pulos. O' calices thericleos decornant câfœliciter.ut à figlinis internofei nequ eat, Thcriclei porró calices


-ocr page 19-

L là E R it him quot;M^Î* f’sbebantur. Motnen at inuencore da» àn/^'^' *”®°ph®n'® fcateFuerit.ïîoè ut aln piltl d.«**''’Ï® ‘quot;^ belluarumpdlibtièf; facrtmiÉ A P'^uInmfaéèrc.Cxterum falfóiqutdamèxn-quot;^untidem effe quod carchcfium.dort hotcon paters genus fuiflê.Nam pocü» ^‘J?'J,Altmens lupiter Ïn fadë tiérfus Amphigt; fiiimquot;'* ^* coiiiugis dono dedifle fertur, carche» ’'?®^?’l^hibct,moltb'poftfeculis Laceds „ nbsp;nbsp;^atii.Terebinthus ad refînatollenda poftg

rt,„?ï'’’''®^»*'’®*dit,id quod in omnibus refinäfun Ç^ious euftodiendû eft. nbsp;nbsp;nbsp;RESINAS XC V.

1) Ejjnaimultisarboribusicgücut, omnibus ingt; J^'^'fisagerminatu ,fed uarie. De pinu teda de» înift ™quot;’ detrada.de abiete ai picca, ligne prs» ato : Déterebintho, radicibus.ramis Èreaudice m^'^L.’■^'^’’’fborqusdefluxitincàudicc. Opti en ?ÿ'*’'*“^’tft fpiflitudine » leuitace, odore:fc» tnfir °*quot;'.”®®^*'dnæacpiccg:copiofiflima,pôdc lia j'’”P''’‘^Pfo*™a e pinu cft.Portatur utribus Tumfpôtecrcfcic.aucoreTheophraftomani don''?’’’''’*™“*’’ «fin« de pinu eolligi feribit. Cre - 4“gt;a pinusTheophrafto larix eft,uc diximus.Re Qt’?P''^5“*^’‘^ca fit, aridiflimâ inter oêsprsdi A^tws.eâ(j„m;;„,, pv«^« prinatim dici meminit.

R *IESINAE ALIAE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;XCVf.' EnnamCrgciyHwis.e' Trmîvla quandoep Pair lus uocauit. Hanc ex pinu «y picea ficcam eP , Plinius intelligit. Diofeorides exqfdemar-h,quot; gt;“”î'’’*H«ficcas,alias haberi liquidas uult: na™ 5'''*^® fKrebmtho, larice, lentifco.cuprelTo:

Aün S/ria^Fallütor ueroqui ^V'“' putantépicea atmlancc .Picea pinguem re m'T *'**^ r“ccofam fu ndit. Larix gracilê,colo lente' ’ “ *’’dleietiam liquoris uirus redo-n’Illudnotauimus ,tam arborem ipfam geins ; s*” uocan laricem.Poteft 6r larigna ut iligna di a namcrcaftelliïînfluminis Padi ripa ex eoligno onaftum vitmuius larignum appellauit. Oribafios L ’'''^quot;«geobs Irai is tantum nafeentis^v-wlfc.hoceft.iignoram commédant in dropacem: ^quot;^ inrelligentes.quam Diofeorides Tyr-neniamfiuecaHicam uocauit,uclcortfcàtam Colu Refinà laudatur nationum Cypria, Syriaca: utra^mellis Attiticolore: fed Cypria carnofiorfic-tiotijantecedens omneis. In ficco generc Candida. “ omni montanaiSr campeftri,prçfertur aquilonia. Terebinthitenuifllma eft,cupreffi acerrima fapore. ctalfiörcedri.O' faciédis picibus idonea. Arabica alba eft,acriodore,difficiliscoquenti . ludaicacollo-lgt;or.InÀfia,qus fiat ex picea, admodum,tit Plinius •nquit,câdida,fphagos,fiue u t legi maluimus.epar-gos à eädore dicitur. Liquida raro ututur medici,amp; inouôfere': nec pinea magnopere in ufu:cæteris nô nindetodisRefina oleôdiffoluit,utilt;5admalagma ta ufus^uulneac quidam amp;nbsp;creta figlinai^t hoc fieri arbitrantur » in potiones amaris amygdalis. Colo-phonia ptætcrcsterasfiikia:(îteratur,albafit,gra-nior adore,O' ob id ab unguentarqs negletfta. Abieti ttfina.utlarici teda, uitiü eft. Exiguu abies fudat ali-quando cótadu folis. Inuenio O' acema refîna, hoc «ftgt;2ygian in côpofitiôc,cui nomê eft baion. Èft em 2ygiaterti5genusaceris,rubês,ligno fiflili,corticc liuidoct(cabro:qdalii carpinü uocarc maluerunt,ut »ittumus,a iugis qug bob’ ex hac arbore fieri folet.

It t M V ^.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;amp;

•quot;f^5- FVLlGO RfeSlNAB Xevif. BEfina picea, fi cü aqua leuiusdecoquàtur co» leturcp,lentefcit,colore ruffo.ftillàtitiaqjdicî tur.Eligâtùr autem in id fereuîtia refins cor ticé^. Picca uafe sris albi iterebinthina in fartagi-niféferuenti coquitur. Èftcrilla temperiesadcra-{5dram .Floscrudusrefins.cum multajaftulatenui lârébilpàuulfus.conciditurad cribrü minuta: deinde feruentî aqua, donee coquatur, perfu nditur. ftuius exprelTum pingue próécipua refina fit atqj rara, nec ninpaucis in locisfubàlpins kalis conueniens me-dicisrefina;quscoqueódafit,candidiflimaréquiri» rur.Porró fciendum eft aliud efife refinam comburi, aliud coqui,fi proprie loquaris.VrituradfuIiginem: coquitur uero,quia cruds ufus in medicinafercnul lus,nec extra quam in óuo,tcftc Plinio,

p I X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;xevur.

P Ix nihil aliud eftquamfluxus combufts in te- jÿ dafuarefîngidcpinu fere'omnis,ut Theophta-ftus inquit: quang in Syria terebinthi quoqûe picemferunt,quiadef)nt ibipinus.E' picea quoç,ce dro,palma.colligitur.Pix hyemefrigida deterior.mi nus copiofa,decolor:ubi(^optima ex apricis Aquilo nisfitu. Ex opacis horridior.uirusç prsferens.Ex IdsaCr montana pinu largior, eoloratior, dulcior, odoregratior,utiq;cruda:quoniädecö(fta multum .^ deperdic,propter ferum quod in ea continetur abun danter. E' paralia,hoc eft.maritima,flauct’or 0* craf-fior,quandiu refînaeft,uidelicet,quandiu cruda: fed decoÂioex ea partiusabfumitldsa tedofior,é pari modo teds : imbribus admiffisg fqualoribus pix abundantiOr O' liquidior excipitur: lise Idsi.priora Macedónes. In Ida pinus aperiuntur parte folari,ab-lato per uulnuscortice,binis terriis'ue à terra cubitis cum plurimum,ringulis cùm minimum.Poftea c5» fluit e'tota pix inu]cus,nô fine teda,cum mànare hu mor defiit. Simili modo ex alia parte cæditur,ac de» inde alia,O'fequentifemper anno teda locûimplet. Extenuata per fisc arbor facillime fubuertitur uêto: quod cum fit. Iota (ùcciditur,O' cor,id eft, medulla eins uritur: In qüâ amp;nbsp;in radice plurimum teds fern» per eft. Explentur uero in pinu caua uolnerum.nOn cortice.ncC cicatrice,qus in hac arbore non coir,fed refina feu pice, anno maxime abincifu proximo,fi pinus Frugi fit:aut fecundo aut tertio,fi peftima. Pro bs uices multas perferunt: uitiofs,nifiqui9 modice inaniat,prouentum'quc difpenfet, detradbonem quartamnon tolerant. Pinusnouells frudlificant: uetcres teda non fruflu funt fertiles. Plinius lise de pinu à Theophrafto dida tranftulit ad laricem;par» tim ad piceam.cùiusaHulas terrs proximas lauda-rit: Altioresamaritudinem afferre feribit. In Syria te rebintho quoqueàd pieem detrahunt cortices, e'ra mis'quectfânuhiacradiccuindemiantur, cumrelî na tarnen damnetur qs partibus. In Hifpania e picca ftroquoep fit minime !audata:quoniam refina eins arida,uirofaô'amàra fentiatur.Pix conficiturhoc modo : Pauitur area canali prsparato,per quern hu mor in mediü confluât: turn lignum in haftulas con cifum locator fini is Congeric, uelut in carbonis ufu: mox igni fuccenditur, terra ondique circundata:hc Hamma erupat i perit em pix,fi hoc cueniat. Quod fi fumu s fe parte âliqua cxtulerit, fcalis protinus ad» motis locum terra fepiunt ,luto'queobftruunt ,,nc-qua exeat, Canalis fubieduspicem fluentem corri» b * «at


-ocr page 20-

C o R Q j» 1^ A R 111 J


oatînfcrobes.cubîtisà cogetie cïrciter xv. remotas. Scrues ipfa fexagenis aut quinquagenis cubitis;«» cenit amp;nbsp;oAogenis alta patec per ambit urn. Sant q« tier utrunlt;^ mcnfum cubicos centenos agät. Hwhiv lt;ïuifluit,obiterfrigefcitcontaAu:Hriturfere'bidp$.j Opens perfeÄi fignû.fi rogus decunjbat fu bfidatip^ amp;quafilatus dec. Summa hocilli diligentia^ relu, gione peragunt, ceu ferlâtes amp;nbsp;cum apprecatioaci pratfentium rolenni,ut pix ea tum copiofa turn pro-ba euadac ; Ac primus quidem fudor, qui aquae modo fluxit in canali, cedrium uocatur,urique in Syria, ubipinus non funt;quoin Aegypto corpora defun;^ «Sorumperfiifacuftodiontur.Sequcs liquor picem fuudit. quæ in cortinas sercas coniedfa, ace co fpilTa-sur : O* coagulata gt;nbsp;Bru tiz cognomen accipit, dolijs duntaxat ucilis, lencore ab alia pice difFerésatem co lore rueilâte. Èt quod pinguior eft,aurore Plinio Bru-tiarn à Brutijs dici conftat ubi naftitur.ad oppidum Namertium.feraci nemore, ut Strabo inquit. Nee firutianam filam,quaobrem uocarieam picem di-cat comperi i Non enim filatum uinumpro picato fïgnificaricrediderim.etiafi Plinius quoda loco fpif-farum utiliftîmâ medicinæ Brutiä, O' ad uaö quo« in Italia condiendo uino tradidit: quoniam pinguid fima O' relihodftima utranep praebcrec utilitatem. Hane ex mafcula arbore meliorem efte adqciunt .* id quod incelligi no pofte Plinius exiftimac. Theophra fins certe'uri pinu min Macedonia non omnem fed matem fcripfit,picis gratia: necfoeminac tarnen radices negligi:qu ód ea tacum pars in fœmina redam babeat, ex qua omnia ilia Hunt.In Afu Syri non de-crahunc redam, fed machinametoquodamin arbore ipfa picem urunt.Fit pixérefinaquot^folapicep, feruencibus cofta lapidibus tn alueis ualidi roboris, Aut fi aluei non finc.congefta ftruc,ut in carbonis fa ciedi ratione.hæc in uinum additur,farina modo tu fa. colore nigrior, ucait Plinius. Viria picis acor, auc odorfumidus,autpicisaduftio.Experimenru,(ifra gmenra fublucea nr,ac fub dente lentefcant,a core iu cundo. Afia picem Indicam maximeprobat.Grpeia ^Macedonia Piericam. Vergilius NarintiaCondien-disuinis Columella O' Nemeturicam commendat, qua in Liguria conficitur,O' Allobrogicam.qua cor ticata dicitur.Siccata hac uetuftatc.in poluerem re-roluicur.cribraturr^.ldemautor picis quoddam genus cruds Tafim uocari trad it, in defrutu Neapolita numaddifolitâ.Suntqui Rhceticam.Palladiuscora cinam picem nominat contraformicasarboru.fed medofa ledio eft.O' coracinii pifeê legendu,id quod ex Grscis rei ruftics fcriptoribus elicias.

OLÈVMPICINVM. XCIX. ’®® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;picinum Grsci Ttwi^xm uocant. Proft nbsp;nbsp;1 batur maxime e' Bru tia.ut que refinoftima et

pinguiflima fit.Color oleo fuluus.

101

ies

FFVLIGO PICIS.

Vligo picis,cremata pice fit .• $ quidé aliud eft a pice co(fta,ut infuligincrefinaijsdiximus.

PALIMPISSA. PAlimpiffa nihil aliud eft quam coAa bisrefi-na. Nam prima decodionepix fit,fecunda bis pix.hoC cft,7rfi(x/*/x7r/4r«.

21 O P I 15 S A. ZOpifta efficacior omni refina O' pice tradif, ad oia,gbus illp profunt.uidclicec adieflo fa lis Kinari callo.Optia hge à tyrocinio nauiu.

-r.h- n-,;B 1 T.^Y’^ EN.' Clif, Bitumen Grsci ^^^ÄA^rdicuntiundc lacuslu-. dss,q bi nafcitAfphal rites uocanis: quo lor-damsamnis c' riberiade lacu aircro profedu», itfluitlacuni Alp haltitem, oalenus in Syria cale fa? fum, O' proptcrea mare mortuum uocari prodidit. Vitruuius fobBabylone inquit lacusamplißmaoia gnitu dine Afphaltitcs appellatur: habet fupranatas bitumen liquids, quo Semiramis fit uöi cum Baby* lonem circundedit muro. Item loppe-in Syria Ara-bia'quclacusinquit font immanimagnitudine.qui onirtunt bituminismaximas moles. Exludxa bicu men oritur,ccttoanni temporefupernatas inccpo-reft fibi tunc auelli, ad omnem contadum fequax at^ lentum, prêtera filo,quodmenftruum muliffia infecerit.Bitumenalibilimiis,utinIudsa.alibiierra «ft, ut in Syria circa Sidonem oppidu matinu • Sp'^ lantur hsc addenfanturtç. Liquida funt Zacyntbm O' sabyloniû ; cui detradlo fubeft fai,O ad lucerna» utuntur. Babylone nigrum O' candidum giguuut: ubiO' ficcum fontequoda,utinquitEratofthoic!, Euphrati proximo. Liquidum eft O' in Apolloniata-turn agro inuentum : etiafi coire in glebas à Diofco-ride dicatur.Fortafle defertur hoed mqntibusliqui-dum, poftconcrefcit. Siculum ex Agrigeminolacu pingue.liquorisi^oleaceieft.Iocolshariidinumpa-niculis id colligunt, oeyftime itaadhsrtfçens.Bitu-men illitur sramencis, mu nit bp ea contra uim ignis. Statuas exeo inungi folitas fernt. Placet in ferrareis fabrorum oifictnistingciidoferro.clauorum^capl tibus: Nam calcis ufu coftrudos eo Babylomos mu tos nouimus Bitumé ex fulmine oriridicinundeiux' ta Babylonê redundât eo lacus, q^ frequentia ibi cariant fulmina, ut Seruiusgrammaticus exifdmauit. Baud proeul Su fis puteu m haberi fcribit Herodotus, unde bitumen,fal O' oleum ex trahit uràd oitum Pec fes appellate rhadinacem.

PISSASPHALTON. . X™’ Plftafphalton aliiid naturale, ut ApoHoniaticn, Babyloniü,Zacynthiii,e'quodalacu:NamCrx ciomnia ea modo «ap«A2v modo nwwRs* nominant .• quandorp refmam. Naturale optimum: ex eo quod cumferuet,innatat:aliud faâitium,mix ta pice bitumini.Hoegenus bitumims in Apollonia-tarum agro inuentum, picem foffilem dTheopom-po didlam auguror.

N A P H T H E. . . ^Ï* NAphthê Eratoftbenesgeneri bituminis Iiqui-di afcribit.Sed ardenseiusuis,ignium naturae cognata.procul abeft ab omni ufu.Ita ap pellaturcirca BabyloniamO' Sufidem.OinAufta-genisParthiae proflués bituminis modo liquor. Cre matam ea pellicem Creontis filiam à Medxa font» ad aras accedentem, corona igne correpta : etiamn radiciscuiufdäui à Circe doflam, incédium idcrcaP fe,Diodotus meminerit.Similis naturae limusinCo magene,urbe Samofata, ftagno emergens,mal-tham uocant. Flagrateaprotinus.iircumquidat-tingitfolidqadhacret.crfequiffugientes.Itadefendc remuros fuosmunicipesoppugnante Lucullo.ïla-grabat miles armis fuis: aqua magisacccditur,utiç non admodii copiofa:pulueris tm amp;nbsp;luti iadu reftin guic,itêbpaceto,uifco,fulphure.Poftidoniusin Baby lonefontesnaphthpgeminosefle tradit: altei^-cadi di,qd Ä liquidü fulfut fitjgnes in fe cötrahens:aite9 nigr4


-ocr page 21-

L r B E R P *'’2HiÇ|uod liquidum fit biciitnen.Croleiuicc adlU' «mas Utile. in Mutinenfi cerce agro Italiae fimilis bi umimsfeu naphthae potius liquor nafcitur, amp;nbsp;can» I usöTuflfus: quern circula tor es ad prgftigias fuas Wemcircunferunc.In terra Mafia Panrionixiun-wgt;inqiut Solinus, parte qua Pontum attingic,hcr-äMfcit.qug cum inficituroleuquod uocant Medi •‘'*f?naturp,aqua era exardefcetc,terraextingui.

CVPRESSVS CVI. ”4 /lVpteirus.l0ga,fubrcdacaudiccattollitur,cae y^Kroquidem orbefatu,hoceft,remincfuon3 r l’''f“’''*‘iCretaetiamtrunco,praEfertiminm5 0 gt;sTirafenfium ubi cacdua eft,ér epfaregerminat, ta° k ° ^^*^f^’”’^do à parce media, modo fumma, «m ab radicibus. Semenei perexiguummon enim 6’lDuli,quinafcâtiir,utTheophraftusre£ert ér Var oniutuatur.tanquam pils parus,corticecupreßi-'Oiâæ corn, fed qs intus primigenia femina dedit ’mta,lancisproxima,pergminuta.hxcpilulade» fa 7r''’*'^ ^“ maturefcit.difflancû' cuoluant.netj 0 limccolliguntur.prsetergà pericis. Aduenalca-^quondasr natumorofa, baccis corua, folio ama-lOdorc uiolento,maceric rara,ac penéfruticofî gC 'f*’''^*'*f3Cra,funeribusindicadis ance domos pogt; inf ft ■ ^'*'''* famma diu:fed meex afpeft u ,qu p quot;bgioeiconuoluca eft,grata,diftinguedis pi no quot;mordinibus. facile fe tonfili culcurx præbens,hù onaks piduras tenui folio breu iepér uiréce fuper-,ƒ '''” ' Contra mas fpargit extra fe ramos,depugt; mr(jamp;jccipituitê. Vterepfexusin perticasafie-SQïadmittitur,amputationeramoijt,quitertiode* imoannofinguligdenarijsusnirent. Proindefilia-nm dotem plantaria ucteres appcllauerunt. Taren mam Catonominat, quonia ut Plinius arbitratur, f^*”’.'’“J'^C''eta ueneritTarétum cuprclTus.In aena Wmccifaregerminac.InCretaquocuntp loco quis moueritfolum, nifi feratur alia, fixe fponte gi. tnitur;inidæis3ibjg^,PQj,£jtjj,5etjam non appella /raprofilit.ibjipfuujjjjijiugjg^obi niuesnunqab' nt, pitirima. Alibi non nifi in tepore proiienit,ma-2^0 al trien fafridio aclabore. Commendari maxi* mecuptrlfum Milefiam inuenio.Frudlum cuprefti, ga bulostgt;nucescuprefti rede uocaueris.Nam gal æ ut ait Suetonius animalia funt exilia,quxin alcojs nafeiitur. Cupreftbs à parm ramulorum pari mm uocatas Grxci uolunt.«7^ KieifirtcfKSvjamp;vt ««fé-p»«.f-afdcm amp;nbsp;chantas appeilari folitas Eteoclis mriie filias adnarrannqux dum tripodio dcaqt fub' uliunt.in puteum ceciderint.

T Vniperiduogenera quidam cöftituunt, unum, 1 quod floreat nee frudificet: alterum quod fru-dificet, nee Aoreat. Solam feré arborü proroga-mfrudusfuo9 in biennium, qui ne maturefcant qui ®quot;’/rddecerpantur ,éraliquâdiu conditifeructur: « fi in arbore relinquantur.marccfcât.Materia fabri ^■sconueniens, tarn futuris fub dio quam terra ob-luendis.Pliniushacdefcriptione cedrummaiorem ’’on iuniperum demonftrauit, ut indicabimas in «nro.

IIVNIPERVS MAIVSCVLA CVII!. ^niperouirtute Amilem capidam à Catonedi-«aminucnioadlotium mouendü : nee quid fit, mette coniedura poftum.

5 A B I N A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CIX.

R T M V ff. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9

HErbx Sabinx dut etia Saulnx genus id.quod iolt;» fimilc cuprefti folioeft, cupreftum CretiCa nonnulli uocauêre. Notüm eft contra galli-nacet generis pituitas rcmcdium,uc cubent in fimo, qui ex herba Sabina fiat. Diofcorides lioc loco fiKfv iv uocari earn tradit à nönullisut fortaffe de hac in-telligant feriptores.prxfertimtp Diodorus.cumin Arabia nafci dieüt boraton iuniperum,cedrum'que, quafi boraton probaiyto,uel contra, cxcmplario-rumuitiolegatur.

C Ë D R V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CX.

DE cedroautores uariant. Theophraftusalte- •‘*^ ram Phaniciam, alteram Lyciam appellat: fimiles iunipero,nifi q, folium cedro acutu, fpinofum amp;nbsp;durum,iunipero fimpliciusac moliiu s: cxcelfior ér hxc quam cedrus. Altj utranqp cedrü in-quit, nominanc:fed qux proprie fit cedrus ,acutam cedrum uocare maiunt,id eft.o’^uWfov. Nodofx am bx,alisfrequentibus ligno contorto: fed m iunipero fpilTioreputrefccteqj. Cedro xtema materies. Vtritp medulla rubés.fed odorata in cedro,ficutd frudus, quiér Aauus ér magnitudine baccarum myrti cemi turefculentus,hilaris:iunipcroniger,acerbus,ingu' ftabilis,durans annum,prius non dccidens q fu bna-fcatur alm s. Arcades frudus in ea ternos codem ha beri tempore confi'rmanc.Sacyrusutranque fibi al* latam fine flore, copreflo fimiles, fcabriore tantum cortice. Radices folutxfumma cutcambabus hx* rent. Saxofa loca ér algentiafequuntur. Plinius longe' aliter ,qiiippe qui notas iuniperi cedriiÿ confun-dat : fortafte'ueriusqpriores Cedrifummagenera duo facir,maius ér minus.Maioris itet^t duo,qux floret , frudum non fert: qux frudifera eft, non floten ér in eaantecedentem frudum occupât nouus. Semen eins cupreftb fimilc.Quidam cedrclaten uo-canc. Ex hac refina laudatiftima. Minoris quoq; fpc-cies binx, Lycia ér Phanicia: iuniperi fimilitudine, difFerütfolio:namquxacutum,durum,fpinofum(p habet, ôfvxt/f©' inquitappellatur, ramofaér nodis infeftaialcera odore prxftac. Frudum ex feriie myr ti amplitudine,dulcemfapore. Diofcorides frudus myrtifimilitudinem cedro maiori,exqua pixfiar. non minori tribuit. Crafliufcula cedri refina eft,ér ad faciendas pices commodilïima.E'cedrofimulacra dqs prxcipue, ficut in cuprefto,loto,buxó, att^etia-numoleaginis radicibus minora.Optima nauigij« Syrix Phanieixqj ; nam Syriaex in montibus natx tanta craflitudofertur, ut homines terni caudicern ampledi nequeant.Soient cedri humorem quen-dam reddere, ut fimulacra etiam deorumquando9 fudent. Similis in Arcadia eft arbor, cedris nomine. Frutex in Phrygia pufillus.frondis xternx,arborc-fcês'qj nung,a Theodoro Gaza uocatuscedrulahac ér cedriam à theopbraftodici püto,quatenus arbot eft,non quatenos frutex.tunc enim cedris fir,non cc dria. Cedria Theophraftus inquit difFerta' cedro, arbor folio pungente muCronibus periode ut cedrus, Hippocrates cedrin Creticamamp; hedera Cretiram faminai}tincömodisauxilianfcnbit,inuinoladco, id eft,tepido;fic enim ôgt;rggt;«A«interpretantnônulli.

CEDRIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXI.

CEdria modo cedri pix, modo cedri refina uo» catur,e'cedro magna qug cedrelate diciturnï hilfp aliud eft,fi proprie loquendü fit,g cruda cedri lachryma, Cedriü uero fuccus cedri eft, éteda b 3 eiU8


-ocr page 22-

corollärit;


eîiM concifa fiirni«, qui primus aquæ modo fluxerit in canali.nam fequens liquor pix iam, non cedrium eft. Sed confundunt aurores, none prorefina,nunc pro fudore tedarîî.nûc pro pice cedriam O' cedrium uocantes : interim pro oleo cedrino, quod xt/pixaia» ex mails cedriuc ait Plinius^appelJantiomnibus em ns Ü9diuerfis.eadem ramen natura ineft. Columella cedrinum liquorem uocauit. Libricedrio inuntfli à tineis O' carie oindicant. Damnat ufum Plinius pro pter ancipitem eius proprictatem.uiuétia perimen-di.pcrempta cuftodiendiicui us tarnen ratio prgcla-réà Galenorcdditur.quia tametfiadurat, ita ut ordi tie quarto calfacien tin cenferi meroerit. inter omnia tarnen erodentia medicamenta, quae Graeci feptica érfeptascognominant, infirmiflimum efle conftec. Proindeuiuentibusappofitum.uitalicaloreadiun-lt;fto fumic uires amp;nbsp;quail accendicur, atque ita iugu-lat. Sed defuneftisadditum, putredinem tantum O' uiciofoshumores extent0'abfumic:quibus detra-tftis.incorr iipta feruaiitur. Galenus O' Paulus non ce driamfed cedreamuocabant.

C E D R [ D E S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;exit.

CEdrides frutftus cedri font, ut daphnideslau-ri. Minus urunt quam cedrusguftantis os.ut mandi qu oquc polTint ; foporifera tarnen ui, ficopiofiusedatur, caput tentant inflammant^,in-ceranea quoque torquenn Galenus autor,

L A V R V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXI IL LAuruscortice tenui defcribitur. Dégénérât ut quercus O' myrtus pertinaciter, adeo ut in An tandrofrueftus e'rubro niger eueniat: quod O' in myrto ibi accidie. FertO' uu am fuam laurus cam foecunda quam fterilis : net tarnen foecunda omnis: copioftus fterilis.quam marem appellamuscenera lauri prxterea quxin rationc daphnoidis O' Alexan drinx monftrabimus.Delphica ex albo uiridior ma ximisbaccis,atlt;pe’oiridirubcntibus:ditfta,ç^uilt;fto-tesDelphiscoronarenturea,uttriumphätesRomp.' quo O' triumphalem uocabant, ad Cxfaris Augufti tempora,utmoxdicemus«Delphicam Helianuse' Theffaliatranslatam Delphos abipfis Tempe fcri-bit: tucum Pythius Apollo draconefagittis interfe-cie. Hane Laiftantiusgrammaticusetiam tripodem uocari dicic. quoniam radices inquit ternashabeat; Apollini dicata propter uim triplicem, diuinationis prxteritorum, futurorum, prxfentiu. Cypriafolio breui.nigro, permarginesimbricato.Crifpa.quam laurumfylueftremaliquiintelligiit.nonnullifuigc-nctisarborem.q, bacca ei ccerulea fit, muftax, folio inaximo.albicante,flaccido.appellata,qu0dmufta ceis fubijeeretur. Muftacca quid fint.O' qua ratione fianr.Catonem confule. Diximus O' in amylo.Regia qux O' augufta dici coeperit, ampliftima folio.bac-cis,arbore, guftatu quoqjnon afpcro. Aliquiab augufta regiam difpefcunt.longioribusfolqs latiori-buscpquamaugufta.Baccaliauerodicunthanc qug uulgatiftimacft, bacciscpfertililTima. Sterilem earn triumphalem, quad ea putant triumphantes ufos à CxCire Augufto.reieefta Dclphica. Sterilem O'Iaurü earn efte perhibent,qux mifta fit c’ coelo eidé Cpfari, altitudine minima,folio crifpoaebreui,rara inuétu. Eft 0 qux Taxa dicitur topiarq gencris.excrefcente in medio folio paruula uelut lacinia folij. Habet O' fpadonia,opacitatispatientiftima:italt;^quantalibet Gib umbrafolû ituplec, Extra Herculis columnasin

mart nafcitur frutex, folio laureo,qui debits,in piP micem transfiguraftir, in Heroo finu parte aquis ex' tante laptdca eft,fimilistameuireti:magnitudofru-ticibipedalis. In raari quoeprubro innere affirmant cam, fed fimilem arix. Aria fylueftris arbor eft, hye-mis initio frutftificans, matcricdurilfima.utnecciTe fit anteg terebretur macerari earn priusaqua: quod 0 in roborecarpinoepferuaf. Honos ei ad carbones argentarijsofFicinis, ut robori,unedoni, pices,utiqi ad cotflioncm primam. Eft O' aria flue agria, quam pro ilice aquifolia notes habcnt,ut in fago diximus^ E x ea lauro qu x in mari rubro nafcitur,inftrumtnti: muficum pandura faftum, à Ttoglodytis legiraus. InCotfica laurus diu nulla fuit, nuncibifatu prone-nit . Ramolaurum feri pofte conftat, quod ueteres dubitauere.Manufatarum,receptarumt|;in domos, fulminefola non icitur. Ignes abdicat falls modo ere pitu. Interaneorum etiam uitia amp;nbsp;neruorum ligno torquente. Folium eius lauream uocamus O Catolq ream. Vniarborum Latina lingua nomenimponi-tur uiris : nam Tullius Ciceronislibertus Lautea no minabatur,quiCiceronianas aquas epigrSmatece-Icbrauit.Laiireolosquofdä ueteribusdidosluucna lis O' Martialis poetg fatis indicat. Sunt quilora nine diefta exiftiment, qux antiquilaura nuncupabat,a laureatriumphoijr.fubquafolerentcaptiuosuinci-re ducendos in pompam, Vri lignum eiuspropha-nisufibus ; fed ne arasquocpiplasacccdieofaserac: ut quidam mirentur unde Horatius O Papiniuslau-rum ipfam non folum impcratoribus,feduatibusdi cata cecinerint, cum hedera poetaß!, laurusducum fuifte legeretur. Quida fenilesbaculos é lauro quotp faciunt.Cgfai^tpontificum^domos.mintumarma, fafeesimperatorum ornarc quondafolita.Pacisuc olea.ficuidioriariulaurusfemperindex.Inlaiirou^ tore Spartani libum O' bellaria iacctesrodekat pole coenam, ob id folia eius cammatidas «’vä?**irTwr quod eft rodere, uocabant. O' placentasiplascam-mata flue pfefta, hoc eft polecam olcoconfperfam, quarum loco nobilioribus epxcla, finequod idem cftmattypdabantur,ceu fportulx quidam maio-res pretiofiores'que.ut turdi.palumbi.meruig, euren res,O' anfcres,O' alia ijs fi'milia.Poftobtinuic ut omne pauld fuauius atqoelautiiitedulium.mattya dicerctur;fi'ueabeouerbo,quod pinfere.undemagt des O' mazg quoque fin t appellatg:fiue ab eo quod mandcre fignificat.undc maftiche dicatur. Hxquia in poftremo ccenarS dabantur, ab alqsepidorpifma ta O' epidipnides appellari folcnt. Hine iuriscuiufda pretiofi genera magis O' capisappcllantur in Plau-tipoeex Pfeudulo.Nam O'uafis genus eft magis, quod tarnen Varroa magnitudinc deducit,ut capii quoque non captislegi poffit: Fuit enim hoc mods ueteribos,iurulenta ipfa nominibus uaforum appel late, ut paropfidemO’triblion.ScdO'tragematisui cclaurumin fecundas menfesinferri folitam. Gallias O' Diocles,ut Athenxus inquit,autoies font.Ramus lauri aut etiam oliuæà quibufdam uocaturar-facus i^g Oauicula erythacushocipfo nomine ap pellarifolet. Eftaute erythacusa Theodoro didus rubecula,Eft O' rubetra quxda uolucris, ab code co-fiefto nominc,quam Ariftotelcs batin uocauit.

DAPHNIDES CXIIII. \Aphnides O' daphnococcqbaccx lauri funt:

_/daphnOides qçrq butes.


-ocr page 23-

LIBER P R I H V £



. PLATANVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXV,

*** quot;0^*^°*” 9“3quot;tâuisaltitudinêradicâdifema-

1 tura,inodo nihil obftet.ö'aquacfuppetat.qua' lisin Lycio Athenis führe traditur:quæiuxta aqua dudS nouella adhuc, in dodrances fere' cencii ptogreda eft. in Cretainfulaad Cortynia platanus lietilfedicitur,adfonte quendam.quæ folia hyeme nonamitteret.fubqua loui copreHam Europen in-digenatabulant.ltem^ in Cypro una, fimili elTc natura uifam aliquando. Platanii in acreo tripode nafei creditTheophraftus.Vna hæc maxime tolérât fecu' rim.Érfubutrfa Hatu, abradidbus reponi poteft, ut lalixó'populusalba.tdcoipatftioné dabat Labeo ar “Ï^''™'’’^f*’*confcaeos,qui proftratas uel lub-cwiiknt.uelafporcalTent.'qiionia nomine arborum continerent.quxpoiyentrefurgere.HaecItaliaeadue-•w.diuçin ea Theophraftoetiamnü prodente rarif-iima.per mare Ionium in Diomedis infula primü in-uecta.C5municata qiiocpbarbans occidentis, amp;nbsp;ad Monnos uRy imperrj Romani terminos perduefta. InLjrciauniusfpecuPlinq aetate.oiflogintaatrpuni us pedü caiio praedicata-huius umbra deledatü Xer Km in terra Lydia reperio, quidiéintegrücü exetci tu confumpfit fub ea.-atq; ut capti amore folenc.niul tisdonauitarborêmuneribusiquod^ridiculopro-»mumeft, caftodeei tanqpellici Meledoniü quen-rJ’’r^liqu!c:aucorHelian^.Nutriturmero platanus 'ntuforadicibus.Commendatio eiusfumma:Soleih £'«tibusarcere,perhyemesadmittere:Platanifatp, trtPliniusinquit^regencrauereuitiü.Sunt'SrpIatani purnilï,chama:placaniuocatx. ld amp;nbsp;genere ferendi rtcidendificirationeinuenta fub Augufto Caefa-re,quemadmodrinemoratonderentur.A'platanifo «orutnamplitudine p ataniftos Graeci uocancloca ipauofalateqïpacencia,ut Phocionicredamus. Pla-tamoneni uero Hippocra tes faxu m mari extas leu i-gatumcp.Atpijfji^gj uafis genus efh.e quo popana l-ngcoätur.PIatanum Italia modo raram hahiet.RO' «12 uifam ^ m Venetia prouincia BalTianoagro, tnuiculocui Fogia nomen fit.Thcophraftus c'plata ^ ^egyptiaunguentii fïerifolitum fcribit,comme-«turn ueftibiisaion per fe,fcd additu m in aha, prae-lemmtgirinum.

FRAXINVÏ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, CXVI.

“11 I^ïxmum^ ^lAt«» amp;nbsp;mKixv quoeÿ Graeci uocant: trinodemepcognominant, hoe eft jl/o^^quia ra J- tnoshabeaepraegrädes,ordinacosparesepnu tncraiquodgetiusarborumGraeci «fzoAoywrK^v, hoc .’“,Ld“'^^’'’terpretantur,egregias,appcllant:co-piobiiima.procera.teres.Frudlificat aeftate, quanq induogeneradiducitnnexcelftimprocerij^.ligno candido,molliore,crifpiore,neruofo,enodi. Alter urn humiliiis,fcabriore.dnriorc,fufciore:fed folio laurus «titolixacutiorejeuitercpper ambitionem ferrato: Öquot;,ut Theodorus inqnit.fubfidenti :quia leghTetSs-itstïi[«»n ; Nos miytrSifarT/, hoc eft, non fine quodam psrgmis uel cacuminis aculeo. Ramulû totum ceu olio fingularicredasconftare; quoniam ab pedicu-•ouno folia fitnulcundla erumpunt, O’per ampla ’'trfuum inceruaHa.canquàm per genicula conti-*''’iterordinc'que pendeant,perinde ut in forbot “”ƒ pennatadicicuraPlinioiinternbdialatioraca-^'ds.eoniugationesipplures, 0-folia longiufcula, ^digis angufta,colons herbacei. Cortex Icuis, ipiUus^ tenuis,rubro colore, Radices «ehr«,fob’

limes amp;nbsp;craHac. CarcfchancfloreacfruAu in Troa* dis Ida credunt falfo ; etenim frudlum fert minutum in filiquis.nucofumqualem amygdale,guftufub-(alfum. Fert amp;nbsp;lauri modo fraxinus mufcum : O’ alia quaedam aftridioraguftu.circinatarput pilulae pla-tani.Hec partim cu m frueftu cmergunc, partim mul-to poftnafeunturei, irquaeTTAiHTÄhoC eftplicamcn ta fine inuolucra diditur. Leuisexire amatcauis ma dentibiistplocis.fcabra/itictibus amp;nbsp;faxofis. In Macc-’ donia^(ii/ArtAi'«rappcllantrarocorpore,minusqpcrf-fpo.ampliffimaO’ lentilTma. Fraxinus, pirus, pita-fter.folac in planis amp;nbsp;materiaÔ'frutflu cômendâtur-Opportuns cædi autu mno eft. Materies ad plurima utilis. In Ida Troadis intantiim fimilis cedro cortice ablato. ut Plinius : taxo, Theophraftus ementes uti fallat.Qiiida fitu diuifcre fraxinü: campeftré cri-fpam.moncana fpiftam. Folia ea^r iumentis mortife raicpterisruminantminnocua.idlpin Graecia. Nihil iumentisnocent m Italia.Et hoe de taxo Theophraftus interpretatur.non de fraxino. Fortaffe nominS uidnitas fcfellit prodentes. Graecis fraxinü A4/A4«»,tat xum^iAoyuocantibus. Matutmasoccidencesq; umbras eius.quis fint longiftimae, nuila ferpcs attingic. Expertü fe Plinius dicit, fi fronde ea gyro claudatuc ignis ô* ferpcs, in igné potius g in fraxinü f ugerc fee pentê.Fraxinus anteg ferpétes prodeant, floretmec ante eëditas,folia dimittit.A' fraxinifolioiy fimihtii dinefraxinula fiucfraxinago herba dicit, ueteribus nusq difta quod equidé feiä. Mauritania uel hac uel fimilê fraxinulxfecaculim appellat, in cöpofitionea ad Vencrcexdtandâquæfitasadhibitâ. radice candi da er nodofa,flore uiolaceo,fere'inter candidü O' ce ruleü: feminerocundo, ut iunipemfolio inter pifumi acqjfraxinum. Non défunt tarnen qui decaculim es India tantum inuehi purent, notis quasmodo cx-pofui:quandoquidcfraxinago hæc, quae in noftria habetur manibus, inefFicaxü' infirma fenciatur ad medicinam.

POPVLVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXVII.

}'\0pulus duplex,alba ó* nigraialba aivkh , tiigra, '^«bf,’@'àGræcisappelIatautriufcpfolia ut Cro ' tonis in iuuenta circinata rotunditacis funtiuc tuftiora in angulos exeunc i E' contrario hederae an-gulofa rotundantur,propterea meminit Theophraftus putare quofdä mu tari candida,ut croton «ÜT helix in hedera uetuftace,quëadmodü Cr pirus in pira* ftrum.Habet candida cu m quibufda perpaucis pro-prietaté ill3,Ht ab æftiuo folftitio circumagatur,hoC eft partes fupinas folioijt conuertat, ficut olea, falix, ulmusjy tilia: quod quidë fiderisconfeefti rufticis ac gumentü eft.Vtrunrp genus eredtü: fednigra procc-rior amp;nbsp;lëuior.Fohü fimile ligno.intus utriqj par candor. Neutra uidetur florere. Populoßt folqs grandifti malauugo,Græciyvaïv appellanc.Euólat cadids.uC iulus. Naftri tria genera populi feceruntialb», qux uua3,bryon uocatas,férat,ungucncisi folio numero fiore.bicolorc, fuperne candido,inferiore parte uiri-diiNigrs, qua Arcades ftcriléputauere : fed in Creta frucftificat,in ipfo Idgae fpecus aditu;ó’ ad fonté quo lt;5 Sauri.duodecim ab co loco ftadqs.in Cindrio quo «^proximo ab Ida monte,®' circa Tirafiä parte mort tofa-Tertiü genus Lybicæ, folio minimo ac nigerri mx,fungis't5ena(ccntibus lau datilTimæ. Populi fc-tücin folrjs guttâ, ex qua apes propolimfuafaciüt« Inter nigras çfticachTima populus eft, quæ in Creta

b 4 miGân»)


-ocr page 24-

€ P R o V I, A R Ï r„


chry es uocatas.complures minutasatque tiigras,ut Theophraftus fcnbit.Icaliz quatuor ulmi fuut gene ramoftrates denfiore folio ,lt;r ab eodcpediculo nu-merofiorc:callicü,fylueftre:quartü Attiniasuocanr, excelfilïimas.ér in gs Sicanasillisprzferungquzno funt riguz.-fteriles Attinizadeo plant!sferuntur,aii' tüno iiitibus.ér maritasappellamus. Reliquz pro ueni5t famara Hue amara. ut Columeilz placet (ita nominatur ulm(femen ) Colligunturcirca Martas Kalendas,cu flauefcere incipit, priusg folio ueftiant ulmi. Columella ulmogt duo tantum genera puM' uit:Gallicum,amp;uernaculum:iUudAttiniam,nocnc-ftratem uocari:qui ér Tremellium Scrophani repre-hcndit ,qgt; Attiniam ulmum non ferentemamaram, falfó fit opinatus: nam rarioré inquit fine dubio créât : ér iccirco plerifqifterilis uidetur, femimbus inter frondem primzgerminationislatentibus litaç nemo inferit ex amara fed ex fobolibus. Eftautem Ata nia longe Iztior ér procerior noftrate.frondc^iucn diorem bubusprzbet.Amara,utdixi.dic turfemen eius Latina uocc : nam Crzce ifteif» non hoc ligm ' cat,fed riuulum ér incile,rigandis hortis.itadictum, 3oia marceffere prohibeat ; fed ér aurium cauern* icunturàarzeisamarz.

, CARIES LIGNORVM . C Ariern lignorum vditfiniT» Grzei uocant, ut embionpoëtz.

HARVNDO. . nbsp;,

HArundo x^Aa/.©quot; à Grzeis dicitur,a Phznic busgingros,ob Adonin,quégingreuocan t érIugent:Radiceseiu9uiuaces.geniciilars, ac feré infolz,fiimiles ijs partibus,quzfop[a terrain eminêt.Huiusduofumma genera .• Tibiariu,ioelt«j AMUXSr.uulgare poftcrius:hoc in characia.hoceltu larcm,cralfam ér ualidâ,qup orzeanica quotfuulgo dicitur,ér aVitruuio cerdone Grzca.Etinplocianue plocimon diducitur,hoceftfluüuelnexilé,graci 10 remérimbeciliorêpriore: utraçOrchomeniucirc lacü.Superiorin ripisexpatiantisftagi’i-^''’''®^^ thibus ( ficenimharundinetü przde^omy ar u appellac)fequensfubcilis,ininfulisfluitantibusquas 01 zei ploadas u ocant, in immenfum pizlatisgs qs Cephifus amnis abluiffec, ut cecinit Pindarus. Interim cum auletico nafcitur characias, fed longiorex-tferis.amp;uermibusobnoxia.Tibialêhyemelegt^uC' re tunicas eximunt : zftate perinternodia ezdunn Optima fieri armamenca émcdiogeniculo:nioWu' ma éfuperioribus.duriftima ex imis afferut. Penua-fum crac érligula ex fua qiianrp tant» harundims pat te congruere:ér eam quzradicem antecefferit ,Ieuo tibiaip latericonucnirc tquzcaciimen.dexteroïCx-cerü internodio in duaspartes ddredo, utriufqiligo lx os incifu rz cömittebatur : alias negatur congruc-re:Theophraft(U8 amftor. Plinius magnonominum ambitucalamosenumerat, Aegyptios charnsfer-uatos,probatiores tarnen onidios,Äqui in Ana circa Anztieü amnem nafeâtur. Noftratibnsfungonor natura,bibulos,cauo incus corpore, tenui fuperne 11 gnofïfliles,przacutafemperaciegeniculatos.Gragt; cilitasnodis diftin«fla,leui faftigio tenuaturincacu-mina,craffiore paniculzcoma, qua proplu maim-plenturftratacauponagn ér hzead nauiumcónin* furasin Belgis.glutinoquocunque fidehorrimisex-plendis. BononicfcséRhenoamne,quibusplunma jncftinedulla,pondus^xioliicr€ïcontraflatusquo^

narcitqr, Ariftoteks autor eft, acheroin uocari nigra popultbPaufanias candida,ita nominata.q^Herculea indefcenfuabinferisapud Acheroncê uidiflêteani, ramumq; exculiHec-proindeijjiión alioligno eremat ri uic^imas m Elide Jout Olympio. Anftoceles omne facü fyluofum arborofumq}, acheru fion dici prodi-, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dit- ad quod forte alludés poé ra feftiuiiTimiis.uImo

rum Acheron té dixeric in Amphitruone. Refina populo exiguaeft.Humorc cams huiusefrluit medici* n» utilis.Oleü fit ér e'populo nigra, femine.populeü tiulgo,zgirinon à erzeis appellatü. Verno id confici nir, com plurimumgrauis eft przgnans^ refina: nam unguencum populeum ex uua populi, gup bry on eft, conficicur.

MACIR. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXVIII.

HI Æ AcirorpceAlt;«ó^érfizA»A«i(»^!Cortexeftrubêg, radicismagnp.nominearborisfuz-Conue JL V JL hitur ex lndia,guftu acerbo, ér cü quadam acnmonia.iocundeodorato.uccalenusinquic.'qua'’ lisea fit jncompertü habet Plinius.Rccentiore9,non radicis.fed nucis odoratz corcicéac folliculfi eftê af* firmannidqj oero propiuseft, ér plané ita modo eer nitu r.Hanc nucé erzei modo caryon myrifticon ap pellant, hoe eft nucem iinguencariam, quz fané di-uerfa eft a glande unguencaria,ut poft conftabic.

POPVL VS NICR A. CXIX. lU TAOpulusnigraiqualisea fit,indicatum eft in ca-■■^dida Deipfoaüteledtro.funtqui triaeiusgene raconftituant,exarbo9ifuccoprimü,qiiod inde fuccinü dicatur, ut non hoc fit qd Homerus nouc rit:Secundü naturale quinta parteargenti.utin ca-nahenfiauro ; Tertiü cura fic.ex tribus auri partibus Crunaargenti s gij good quinta parte argentiexce-dit,incudibiisnonrefirtat.ErrarcPliniusexiftimarg melius effeputant naturale,cuius probatio,utuenc no accepto ér ftridorc emittat.ér uarios qua ft arcus coeleftisindiftimilitudine reddat colores. Narratur CT hzc ad lucernaRtlumina elarius argen to fplende-rc.Eletftrü inquit Strabo,porgamentum ipfum auri cft.cotlura prima, quodexfulphurofzcüiufdâcrc-tzeomitatu fît-Argen tu aurnep in fecomplexû, chy miftp Phaëthonteuocant.Diuerfumab hocuidetur genus eftê quod ambra fiueamparcaninumdicirur. Aëtius ambar.nos fuccinü orientale primi nominaui mus.incompertn ueteribos.utarbitror: multislocis fcatiiriens, bituminisérfulphurismodo.Difcrimen eiustripIex.RufFumér pingucprpferunt.Selachiti-cum à municipio quodam Indiz uocatû, ubi nafcit; Subalbidüex Arabia Falici.Minusprobacurémari-timo quoda oppido,cui Sechra nomen eft : Dererri-mn nigrcfcit,quod pifcesdeuorauere: de hoc tarnen alg aliter :nos Crzcâ fidem fequimur,

VLM VS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXX.

i’’* quot;V '7’I'mÛ7ifat«»Crzciuocât,uti(ÿcampcftrem, quz ér fruticofior.Altcgt genus motanzofi' ’ Àai«» nominât- Foliû indiuifum, lêuitcr per orâferratù.oblongius g piro, feabrü. Arborgrandis ér celfa.irriguis amica.ligno flauo,neruofo,robufto, ut quz tota cor fit.Vtuntur co ad fores lautiores, ad cardines.alfamenta portait ér torcularia, fontiü ca-ueas, ér ad carpentariü quandotp opus.Viridis facile Czditur,ficca difficile. Sterilishabetur arbor. Cradz ïilmo,utfîco,robori,platanoîçgignuntur.Vuâfert, t^ in peciolislachrymz modo gummi,ér beftiolas cuhcibus caprificinmilcs,infolliculi8 ér autuno, ca-

-ocr page 25-

P^fuicâX liWa, ut nullus fagittis aptior fit calamus. Poft hos Cretict ©• Belgici laudacur.Creticus camo* »ftiinuj,longiflimus incernodrjs, lentiHimus fi cal-id eft fagittarius ob exceliêtem cius ufum ïTheophrafto didus: Nunc fcriptorius ex ca infula p3Kipuus,necaIiundeferécxpecicur.Omnibu8 prpgt; Ktunturlndi,ucqui haftaraquoqjuicem praepilaci, hocefteufpidibus additis praebeant .• ijs amplitudo arborcaeftinecdubkature'quai}« radicibus, ut Soli-noplacet,fuccusexprimiturad fuauicatem mellis, quafifacchai}tinterpretaripoflïsi.5gitudofubreAa win triginta tere* palTusihumi uero ferpérium.quin-^wginta. Craffitudo cubicorS ternum, interim fe» ^:qux tarnen Strabo nö credidit.Diodorus in au nraliquadam infula xquinoftiali plaga fcribitha-Wndines habtri plurimas, frueftum candidü eruo fi* wilonferentes, équo fuauiirimus panis conficitur, *quefabulofumattpillud: quod in eadëinfula duas ttadit herbas,fupra quas iacentes plactdiffimo omnomoriantur. In Aechiopia certe populi radici-^’harundmum in farina tricis uiAitan t,Ér ob id f c W)«inominantur.Spiflius mari corpus Indi tradür, annna capacius : nauigiotjt etiS loco fingulis cor3 wternodijs circa Acefiné maxime amnê tem os ho-wmescapiente altieo. eiz^/iftirtotus concauus, ita 31* ws,quiafïftulisutiliirimus:quoniam nihil fit ei car ’i«ginisatqtcarnis,ut Plinius exiftimat.Diofcorides fMuaeu carne defcripfit. Tibialis Orchomeni’ ideep ®“ tticus, continuo foramine.pcruius eft.fruticofif*

'’’'gt;Si)l(,gj,n5„iu in aquaticis natus, Latine canna: 9“3ngcannaapudnos,ut inquit ColumeIIa,gracilé oegentrenifignificatharundinc.ApudQraecosfi* iceiiï genus canna dicicur.ut eft apti d Pollucê. Prx* trtut aquaticis ficcus. Laconicis foliü uarium.ü' ab

P* □'(^quot;’''‘'’»tunicis longioribus, qualcs circa ’^j? p ^ilcsamnicis.EftCrobliqua harüdo.nö ’'***•quot;*”**'”“fruticis modofefpargens: auiuima in teneritate pccori : ab aliquibus uocaf ®‘«giaiivgt;S^(„ calami dicunt,armamentarios Theo* ows gt;nterpretatur,cum in amplicudinéaucupaco* t^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;O*'chomcnio,inflaen*

' ^hifoamne.permanentetpannoïCeleriusautS «dente, graciliores bombycinæ appellabantur. °f “™ ê^derum faminx.fpadücs ir eunuchix uo* taitiolitæ, folio latiorc,canaidiore,nulla ucl modica ^nugme.Hinc erant armamenta ad cancusinclufos, AuïGraciiugamentafiueparia,hoc eftfiv^nad dcx ramir finiftf30, tibiam utilia, uocabant .• quod ita 'nt coniundae, ut altera eiufdem carminis ineen* ftquot;*/^ TC* fticcentiiia foret, ad Batfteria à Theophra* o(ninfalior)appellatos. De Bacteria meminit amp;nbsp;utarchusd' Pollux, geftamefpid thcatralium per* onarunidemonftrantelTe.utfcipionemPlautusire j.,^'” wignibus.curuiim ignobilibus.In facriscertc' «is baderia dicitur inuocatio ea.qux poft prxce ada”**”*'^^' fokt.Quid fiquis.in Theophrafto nö te ^ ^’^'*'’gt; f''’ i^PiKrifiti legendum putetlErat au* Cu? H ^ ®' loei nomé, ut inquit Pollux,©' thcatralis cit«n ' °*’''^æ ^’quot;“oquot;'®^“' genus ftacarium,©* Ér A * ?”°'l*«’ ®^ tripudium.quo Lacedpmonios tcadesutifolicosincinente modulus Ézfrequen-^^Wtaqusedam fimplicia tibicine, Athenpuscom hne ft *' ’ ^“°'' ”^•’TA«'' uocaucrint : etia i/^liM», liu ' ^l”S«ff'onem incefftonemcj;,uteftapud Cel

quibusantiquitas in theatro Content# crat, fimplicï adhuc mufica,hoc eft, ut Theophraftus inquir.KXAe/ r«,comprimentibusfc tibiarum ligulis.quia tempe* ftiue cxderentur : Idcolß ad uarictatcsflexuslpfonor rum.inutilibus ; ad hoc exempli: Tukbij xiixfifn uoca* bant,Cuius inuentor Ariftonicus fuiflc dicif,ut Athe nxusmeminic.IIlosaucem quibus operofa ratio ca » fiendi placuic , K«,u7il«u'Aovj à uocum inflexione appel lauerunt ; quod nomen in Carini Cxlàris uita depra* uatumcorreximus. Correxit hoc luxuria ér per fol* fticia cxdi placuic, ut in trimatu demü utiles fierêf, apertioribuscarum ligulis ad fleeftendosfonos. Ar* mamentafané Plinioeft.ubipro iugamentisuinea rum pcdamentis'ucacceperit.Tibicines arxci érma naulosércaIamaulas©rhappauIasquo(pdicunc.Hz betur amp;nbsp;illadiftintftio: Tibias? alixuirginalesérpu* ellarcs:alix uiwlcs, quas ér perfetflasér plusgperfe-eftas cognominant.Sunt Si. citharifticx quxdam ci* bix.Item qux dacftylicx uocantur, ér qux lyfiodiep ér cragicx:lyfiodi uero dicebâtur, qui mimos quof* dam fubperfonis muliebribus agebant, ut uirilibua magodi.Namelimi tibixapud SophocleminNio-be,nihil aliud uidentur efte,q Phrygip,quas ér fcycx kas oberaftitudinem appellant, er obliquas, ut in» quit Varro,flue imparts ; quemadmodum Terranas qux pares eflênt,ér xqualibus cauernis: cu in Phry* gtjsdexterauufl haberet foramen, finiftraduo;qu3 rum inuentor Midas. Nominantur ér Mtvi, hoc eft, biforx,quibus ér nos utimur,fed c' buxo alia'iic ma* cerra;hx corniculoBt tiibarumlpruntér Temper fuê* rclt;ömites.Habebatur olim ér i/.,lctfgt;i, hoc eft Temifo* tx,quas ér minores,ér imperfedas, ér puellares uo* cabantatcpterrenas,hoceft,moluculas, epulis adhï beri Tolitas, ut hoe u ideat Plautus intellexifTe, cü Te* mifonariosanificesquofdänominat. Item MeToco» pi ér hypotretx,miod alterx in medio foratg, alcerg adimum pertufpforent.Tityrina quoi^dbia cadent eft qux harundineanam magadis ér palpomagadi» ta eft,quf acutum grauemb fonum reddit,genus ci tharifticx tibix, qq magadis ér pTaltcrrj nomen eft: idem cum fambuca ér pedide,ut muleis placet,nee tarnen omnibus. Alias quotp tibias in arbore loto di Ximus. Singulärem tibiä monocalamon ér monau* lumuocant, Ticutmultiplicempolycälamon :prio* rem MarfiasCeIxnisaut Mercurius inuenit.Alrj Seu* then ö” RhonacenMedos homines inuenifle quide, Ted Marfiam uinxifie ceraputant.AlceasSilenusfiue Marfias, quüB2 poctx Crxci tibiam plerunqjlebyn uoCanc,abinuentoris patria, ut Duris Tcriptum reli* quit. Varro prxcentiuas ér TuccentiUascönumeratt quail: fit uTus ad puluinaria prxeinendi Tubeinédi ^. à quo ér prxeen tores ér TubcétoresappeUâtur. Item uaTcasforaminibusqprxeentiux pluribus. Lydias porro eaTdem^thurarias uocabant,çf interthura adhiberentur. Gingrinx tenuioréTonum edebant 5 uaTcxiclariflimi: Aegyptix;gamilum Arabicp,ob id Grpei nugacem hominem Arabicum conarium pro-uerbiofado nominant. Acutiflimx gingrinx ha-bebanturérCorinthix.utinquitSolinus.Gingrinaa abanTerina uoce didas putant: nam ér crxci ;^kw«-fav pro eo quod eft tibia Tonare, dieu nt.Ego à cinge qui fit Adonis, ut huius capitis initio möftrauimus. Erant ©quot;Tux funcrum tibix fiue tubg. ut inquit Gcl-lius,quarum peritosfiticinas uocabant,non qua» ft ficciniftas à ^ete tripudij, fed quod ad fitos.lioc eft ut*


-ocr page 26-

Ç o R o fc eft uitafundosü* terra conditosfonarcc.Erant amp;nbsp;to naria,quibus uti orracchus folebar, ad componenda in cöcione uocê,eburneis. Nota eft hiftoria.Eft amp;nbsp;in Italia nafcens, ex qua Ht adarca nomine de qua poft dicemus. Aucujpatoria fane'harundo à Panormo lau daciftima legit ^ Panorito : pifcacoria abaricana ex Africa.Muficx harundincs ex infula Sicilië Thermi-tano agro fita laudantur.ut Solinus ait .Sunt amp;nbsp;aliæ fine nominibus har5dines,,pccritatc,brcoitate,craG ficudine.exilicate fimilibuscjj diftinlt;ftg,adeó ut uigin tinouemeai^ genera demoftraffe Plinius fedixenc. Harundo omnis ex una ftirpe numerofa artpecia rc-cifadeufta^foecundior. Folia Indicis taneü breuia: omnibusànodocomplexusinitiüeft.mêbranisper ambitütenuibus,raro!^nonàmediogenù procum bentibusJatera in rocunditacé bina, fuper nodos ab terno femper inguinehoc à dcxtrajllo ab leua/upe riore pet uices;inde exeunt aliquando rami,qui funt calami tenues.MirahuiusérfiJicisdifcordia.Vcriufqj radix concrita Ä irapofita,ftipcaltcrius cqcicinftxü corpori.Ad hunc ufum ex harundinis radice medica mentü Hippocrates epifpaftron orchomeniu uidet quibufdam appelane;Magnacumalcero genere có-cordia.fiquidëutCato prgcipic.optimecorriidafe-ritur, ubi fint harundines. Harundinibus feptencrio domosftiasoperic;durat^ita in alcitudine tegulum earü.in reliquo orbe cameras leuilïime fufpendunt. Harundinis Italix iifus ad uineas quocg,u t Arpino a-gro. Paniculx flore illitaiiribusinfeftÜKviltAÓ» Grxci appellant. PAPvRVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CX^flf.

Dj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Apyrus 0quot; papyrü Latine dicitur; in paluftnb’

l-^Aegypti aut quiefcentibus Nili aquis nafcitur» -*- qua regio Delta Èr inferior pars uecaturdtem Syria,circa qué odoratus ille calamus lacS nafcitur: er in Euphrate circa Babyloné.In Aegypto non exce dëte bina cubita gutgitu alcitudine, uolari hominis robuftibrachiali^radicisCrafticudine,Obliquahxc attp denfa.nö a mplius g cubicoi^ deeë longitudinis. Triangulis papyroi^ lateribus.qui a terra muleis par tibus tolluntur,pedibus, ut inquic Strabo ,decë, uel ut alq cubitis quaternis.In gracilitate faftigiati fufti-ncntcscomata, acchyrfi modo cacumen indudëces cxilc.Ad nihil utile, prptereanullofemineautufu ci’ alio, gOoris ad deos coronandos.Radicibus incolx utuntur,nec ignis tantö gratia.fedad aliaquotp utë-filiaiiaforum,autquxprobaeralta materie fint. Ex ipfo quidë papyro nauigia texunt. e' libro uela tege tesij.ncenö er ueftisgenus.er ftragula,er funcs.Mi' dunt crudu.elixü.-fucco deuorato,corpus expueces. Sciturerufusex eo ad Chartas ueteribus ; nunc alia earü ofFicinis inuenta ratio eft.Habetur er in Aethio pia er Italia papyri uel promifcue, Ciminio lacu plu rimum.ftd akeriusforte generis,neeäd Chartas uti' Ie;quâdôquidë Aegypto propria tribuitur.er biblos appeUatur : alioqui Strabo in India quoepnafei biblü fetibit. Idem autor in paree Nili quæ dicitur inferior, abundatetraditeam;quoniam ibi prpcipuecolacur: er duorum effe generum, deteriorem.er meliorem, qux hieratica dicatur,undc er nomen charts Plinio. Herodotus ueteri cöfuetudinc pelles quoep hircinas er ouiUas biblos uocari tradit, ggt; ijs in penuria chartarum utercturuita.

- Myrice. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxxim. /\/l’'^'‘’^gt;^^'”^quot;“quot;“o^3ntCorinthi,erinA-XV jehaia.-quae circa eft, brya dicitur : er cü plus

iufto adolcuit.promala utïtp poetts.Sylutßf b rilis,force' qu ia fruciu s ei ßfutiAut, hoc eft mufeo u • nam fatiux fimilis gaUæ prouenic.qux in Syria er Aegypcocopiofa etiam eü(Hanc amp;nbsp;amarice nonn li appellan c * fi rn ilê fcopis Amerinis prodentes • ne^ urnen omnibus eandé effe tamarieëer aniariccp Cet.Myricescerce infoelicia ligna uulgonoimn . quoniânihilferacprxcerflofculumdequodixim . mufcofum;nec feracur ung.HUiuscü unouil«r nc canca diffidentia eft.ucafamp;rmenta Demoffiwgt; mentes,fiex ea alucis canalibus' uc fadis “'“^^ ' finelieneinueniri: Ecidcohominifplenecicoa pocütpdanc inuafisexeafabricacis,llludobgt;t^ candum eft Columéllae ftudiofis.uclocuin vin-libro corriganc,itafcripcu:Succurritur, inqu^i bricencur canales tamaricis amp;nbsp;rufcolegendue ,^^ maricise'trunco.aucorDiofcorides.NeculutW ^^^ Cendum. qui uitro foluëdo firmando^accurao » hacarbore pociflimü igni fuoefca miniftrant. radicëofficinxcafiauocarefolent: ôCquæP ’ pcritia medicorumeft,pro cafiaodorata “® ../ Folium myrica: funt qui Sabins herbatnonn milepronuncienc.

ERICE.

ERicem colore cradunt roris mariniac lio : propterca Theophraftus u betrug L nocide ericë nafci refert. Mel^ e'flore pesfaciunt,ericeü uocatur,fimilearenofo,'ylu ’ improbumfp. Gonuehicor poft primos ®“^quot;’quot; i,, brescum erica. Sola florec in fyluis.A^æ®® • ƒ fmcicibus afcribicur.Achenienfes hac.ucaic Pi » tecradicen,Eubœa fifaijt.fiue uc Vatro.fif^*®, quidü mei fiac.putanctpapibus eft taflisquia cuncnulla alia fit copia. Theopn» tecralicennon tetradicë,nifimendofus codex e■, v pellacingenerefrUcici:aculeat5ergcrminant€ te.De hac erice inteUigat nee ne.haud kio'ga « bisanno floreterice, primauideliceterultini y ftrium,nec inter aculeaus ponitur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*,

liafii.tetralixfuaTheophrafto,aIiaqufPj°^ theniscapitur;nifïquis hanctetradiCc,il*atetr Uocari malit. Meminit er tetragonix uocatx phraftus,fed inter arboresqux tardiflim*;^”” ’ ut thyia uxuslp.Theodorusquadratoriainterpt tus eft,melius fi quadrangulâ. Columella ericei hgit ,cumamaricü fiueamaticëó' aniancmos rescömemorac : ggeribi lediocotrupta 'quot;^P, pj nameramarathini pro amaricinis,6'tan’®hKP amarice fcriptü fere' inuenias : cum fit tamaric erica,fed myrica. Cöfudit hoc Palladius,qui tert mcllationë tamarifd floribus (ita enim uocat ip maricë)conftarc tradidit,cum erices id eft amar ea,non tamaricispabolo fiat,autorc Plinio:ni iq tamaricis appellationc uetereser ericeamp; gnificareuo1uiftedixeric. Plinius ericëilicHim“5 .^ ftripfit.Credo myrieë non ilicé legendü,cii Dio c dis autoritate,cu m qp ita modo cernitUr in montibus:non quidëfolio.quod ei roris marini i ktribuitur,fedmufeo.qué florisuicehabetjutmy ' ca. Quod autë erice uidcaturetiam uocata fiderit » libro Plinrj x i. Nos eum locum in caftigatioc Plm’»' nadeprauatumoftendimus, AACACALIS.

Cacalin Paulus acaHidanominat: Galenu’O ubi meminerit,nonduni cöperi. Nomen

-ocr page 27-

LIBER P R r M V S.

btianymphidatucrediderim Acacali: que ab Apol ™«oprejra,phy]acidêO'PhyIandrü edident in Cre «■miraculoabElytxis infulx populis confiftomu-Jntosacapraeosfuiflejcuiusrei monumetii in Apol nisquo^ Delphici delubro monftrabaf.au tor Pau Apolloni’ poeca in argonautico Acacalin Mi-013 régis filjj ab Apolline quidêuitiatâcecinit:fed A U nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'‘^^^^^^^ filiumediderit nomine

rnphithoon,qui O' Caramas quoep uocaretur. Na wmonisocaphautipater, exnympha Tritonide.

RHAMNVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXXVII.

T) Hamniiigniarijsuci!ëferunt,prxfertimcócc-J^ptaculo o craticulx.fn duo genera diuiditur, ojgriiOcandidii.Vtticpfrudtusparentucolo J'Nigrüfolliculos fert,fylueftre^ habetur.Huius ra 01«décoda in aqua, fit médicamenta Quod uocaf *'yoium.Rhamnu9interruboi?2 genera defcribitur. quot;æcTheophraftuPlinium^fccutidiximus.-aliterà oioicoride monftratur. Photion rhamnu à quibufdä ’goon,a uirtutis fimilitu dine u oca tâ fctibit,qgt; Vene-«mcoerceatutuitex.RhamnnDiofcoridesanoftris P'ojcerualedicitappellari. Quo argument© uideri poteft,haiid diffimile huic genus effe qp hodiet^ uul-goipina cermnauocamus ,frudu myrci.foris nigro, •otus uiridi: 05 ij yj] - j coloré eum pingctibus ido-?wgt;Cortexarbori fubnigerO' nitidusquaficerafo: ’iitiisuirens,poftluteus:lignr! extra câdidû, interior “’«ullarubet. HA LI MON CXXVIII.

lis

117

HAlimonnoftr!,utaic Plinius, aureoné uoeât. Côuoluic fe ut hedera. tocis falfis tt3(cif,falfî' *’^quot;'’?prafert. Sit hsc de qua Diofeorides _ iniusà quibufdä afphodelon fine albucu exifii-inf^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;älia.mihi pai# côftat. Rcperio aüt

liter''1 quot;'°^° äfflatä, modo nude feriptâ prima fTh^iP ’'”’*P’fatio,quoniâ maritimuolus eredaf. In ^™^5'®^f'^àfalfilaginedicafab Aetio.Afphode nappeUari halimon ab Hefiodo quidâfalfointer-ocror à Grxcisortus,perucnitO' -ir ’^^’'Pf balimo diferepât fentétix: alq fruticé li 'k° quot;5 _’’’gt;c^udidü,fîne fpina,folqs oleæ mol oribus,Iatioribus,qux cibo coquâtur:addüt in ma-‘ nisnatû.'Alij réparât,maritimü olus dicentes haü onamp;lalfurn.'undeiiomê folqsin rotunditatêlon-?-ry^®’^^“’’côdiaturfp'DuoBt prxtereagene re’ ^ff nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• l'ohii fylueftri tenuius, maio-

s etrectus. Crateias terti û genus facit,longior i bu s 0 ipOpiIofiofibus, odore cupreffi,nafcés fub hede c S.''“®*’31iniûin Cilicia prouenire copiofam, Çtoliarecentisincibosrecipi, amp;inufumcôdita i5^V'i'?^“'®o’iuus halimon in Creta nafci tradit, irabilificredamuseffetflu.qpaduerfaeafamesin-« lu nulla fentiatur.ut nomen inde impofitû ci fit, silyl lamearceac,proptereaiy nec afpirationcm pri ma htera recipiat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P A LIV R V S. CXXtX.

JjAliurusut infruéticü genere collocetur,in ma guitudincarborisaffurgit. Aboccafu uergilia-nifrudifîcat.Fercin filiquisternaô'quatcrna 'mmajentorêquendâ pinguêemittentia,utlini fe-Wtiifa. Amat nafci aridis,qnemadmodü O' rubi, «niin’dilutis.Foliii exciduû ficutrhäno. Cyrenis ’Uytillima,ubi loto qçprpferüt,eodê folio,fed fru “wutrfo.utqui nô latus, fed rotundusruberqjfic Hwto.qumô fimul mâdatur ut in Punicis. Magnitu “oeiquafruétibus cedri paulo'ueamplior,nomi-zura, ioeüdus per fe.attç fuauior etia ui-tioaffufusxôtràqçuina fucco fuo cômendâs.Paliu fus fpinolà tamis, ut rubu s, Agathocles paliurü ab

•4


Alexâdriniscontia^UOCari tradit, coataicribésiefto fulmine fepulchro : ulmiatqjpinusamplitudine,ra-mis frequêcibus.prselögis, fubaculeatis:folio uiridf» rotüdo,molli, biferama Ér uere ó* autiino frudü parit , oliux Phaulix uocatx magnitudine, cui amp;* nu-deo O'Carne fîmilis eft,fapore uincês-Crudus uires^ madit: ubi exoleuit, farina exeo fieri,attira efitari, nec fubaAä nec cöfperfam aqua. Ichthyophagi pi-fciü carnes femine paliuri cöditas inueterât: Troglo dytx fucco paliuri pro uino utucur uulgomaprocc res floréquenda exprimüc,cuius liqr noftrati mufto fimilis afpicitur.

OXyACANTHOS.

CXXX.

SvaKstvS©quot; qux fi't,in Plinio nô eóperi. Medi-cinasccrcéquas Diofeorides ei tribuit, paliu-ro Plinius dicauit. Dicitur hxcO' oxyaeätha Olympo móte plurima,fylueftriüarbo^,frodis peer nx, ab occafu uergiliaqr fruiftifera, flore coronario* frudu cedri atqjmyrti.Rura modo hac crifpinâ,qua fi a cré fpinâ uoca t,u t multis placet: ex cui’ acinis üi-nü etiâcôficif crifpinü uocatü, codé fere' ufu,q uin3 ex malo Punico. Singuläres in acinis quibufqi nuclei fiint. Acini oblógi,O'racematim cögefti.folia q^ob löga.oiuerfum gen’eft qd u ua fert crifpina ii ulgo dï dä,ueteribuSprxteritä,aciniscädidis,O'in maturita te dulcibus:aculeato fruticc,folio aprj feré,in horcis frequés. Habef O' alter frutex,xque fpinis horndus, fed topiatiusmagis,O'uitispufillp,foliorubctis uug fertilis:nccin Italiamodo,fedin Germania qqjmihi

uifus.

Cv NOSBATOS. CXXXf.

KYvo7y?«;Sgt;'fanimis uuIgorubps.àThcodofo ua canirwbuSjColumeUafcntêcanis.frudlu ma-logratiato fimilï,fubrubido,medîa inter arbo remfruticct^jnatiira.ô'proxima Piinicæ.Foliûfali’ cis Amering.Theophraftoanni.gglcgendum puto ù(;fvj',hoceft,utueftigiohunianofimilcdicat,quôd Plinius ica uerteric.Et fané uifam à fe rubü quidâ teftâ cur in fyluis bac fpecie.ut quafi folea effe uideret.Fla tu aucrfofruélü huiuslegendû præcipiût.alioqui pe riclicâcur oculi. Plinius Iiäcabalqscynosbaßonab alqsnenrofpaftüuocari feribit. Vuâfcrtnigrâ.incugt; ius acino neruus fit.unde neriius palTus dicat- fdé fît hoc nec ne cS eo qgt; Diofeorides ite^ Theophraftua deliniant,Côfîderandü peritioribus exiftimoRubua cercéquifimilitiidinêrofæferc.ircafîaneæfïmilêpi lulâ, cynosbacosà Plinio diéta eft. Alia endet elTe cy norhodon.dequadiximusinterrofas.Necillud con ftat, nûquid rubi huius fît rofa qux coroneola uoca tur.munusautüni.odore iueüdo.fed exiliian potiua cynorhodiappellatæNecillud omittere côftitui,cy norhodo à cynosbato nôflorerofeo.quêfertutrûtp, fed fpôgiolis didingui, quas cynorhodon habet,cy nosbatos nô habet. Paritèr uuâ nigrâ cynosbatos, utprxdiximusexPlinijfententia.quôdquidêneiïio praetereü (quod fci52confîrmat. Hoc fi error eft,for* taffe nat’ inde fît, qm hedera Cilicia,hoc eft,fmilax afpera.labrufcae modoferes uuas.cynosbatosà qui bufdam uocari foleat.iit Diofeorides ceftatur.

C y P R V s.

exxxrr^

Cypräquidä,ut Plinius inquit,eé dicut arbore* qux in Italialiguftrü uocaf, femine coriadri# folio ziziphi. Prxferf Canopica,poft Afcalo-nica.ultimus locus Cyprix.SeruiusgrâmaticüsligU ftrii Bore feribit eé eädidiflimü ac uiliffimum:fortaC' fe huncintelligens, qui écôuokioloherba nafeiturt nam O' hic barbare acuulgodiciturliguftrum,ut in tlematide fccunda monui « Cyprus er hemicyprui


-ocr page 28-

COROLLÄRir,

Maps ô* menfuræ genuseft, coquis, ut placet Iulio Pollucicognitum.

T f L r A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cxxxitr.

TUiam Graeci j/ÀAvf\«v,noftri quoep phelyreâ et philyrâ, fed tunicas ex ea cenuiHimas appela lant. Corona 15t lênifcis célébrés ueteribus, in^ ter cortice O' lignü mébrana multiplicicontentas.e' quibus uincula ciliae uocâtur. Materies mari fentico fa,dura,nodofa,ruffior ü* odoratior;cortex craffior, ac detrains ftatim inflexibilis, fine femine ,fme flo-rfe, Craffior feeminaearborüquot; materies candida eft, acqjpraecellens, dqua tiliacphillyrgcp uiciles quas di-ximus. Arbor hæc ferotinaJolijs duleibus cfculêtis'-que pecori, fed frucflu animalibus omnibus ingufta bili.Teredinem non fentit,proceritate perquam mo dica, uei^ utilis, ut operibus inteftinis ucl obedien-tiffima.etiâlî abies,ut Theophraftus inquit.pulcher rimadefenditur.E'cortice foeminaijtO’ cunaefiunt atq; ciftœ,iianiumlongaiÿalTeres,Èzarcu!æ,menftp rarumtpnönuUa genera éligno; probat «ÿignartjs. Medulla exigua eft, nee magnopere cactero corpore mollior:cft cm matena eius cota mollis,ut inter car nolâs molliffima calidiffimaqj dicatur. quonia citif-fime retSdatafeias, tinftura 03152 caloris fui ui refol-uens. Caeditur autumno.Cine fias poëta flagitiofîffi mus,inquemLyfiporatorisplenaconuicio^0‘ fto macht legit oratio, ta gracilis fuiflè dicit, ut tinaceis afferibus corpori cireüdatis, imbecillitaté fuam ful-ciret, ut Philetas alter poëta plubeis orbiculiscircü pedesadalligacis.ne uêtofubuertipoffet.Theophra ftusquado^nominattÖ'pbilycamiSylueftrisinquit arbor eft philyca fronde perpétua, Olympo monte frudum fun ab occafu uergiliat52 edit, eelaftri modo eädida. Theodorus philyca hanc à tilia fine philyrâ differre cenfuit ; Vtranep tarnen lt;0* candidam Cr alendo pecori utilem demonftratajegebatfir ferotinam. Celaftcr porró fylueftris arbor perpetuo uirens.Frii dum feró perficit, atqj hyemisfuperuétu perdit.ut quida putant. Cacumintbusmontium gelidiffimis innafcitur:curadeteriorefFicitur:ufusadbaculosfe-nibus. Plinius odoratiorem tiliae man' cortice quam foeminæ.Theophraftus contra,fœminp quam mari tribuit. Bios caliculaceus.pediculo quifque fuo annc xus, uiridi quandiu alabaftro includitur. Dehifcêtes q flauefeunc. Floret pariter cum mitibus O' urbains, Trudus oblongus,Ô ad fabæ magnitudincm rotun diis.fimilisacino hederp.maiufcul’. angulis quinis, ceu neruis quibufdam in acutum depreffis extube-rac. Partitionem hâcexilior indigeftamô'omnino confufioremhabet:maior,fifcabitur.Seminaemictic pufillaô'prçtenuia,utuideripoffintatriplicis.Foli5 hederæ,nifi quod fe in acutiorem angulum rotiidat, îneuruum qua pediculo inneditur, e'medio fui prodit in acu men : crifpu m per orbem molliter ac ferra turn. Laurentius Valla in Herodoto conuertit tiliam falfd.q^ autor ille iteä uocauit.quæ falix eft.nö tilia* c i s T V s. cxxxiiir. Kij©' amp;nbsp;K;s'«(gt;©' à ciffo differt, quód cifTus he-dera tantum eft,ciftus fui generis frutex;qux uicinitas, nifi quis aduertat,facile cöfudet intelledum. Defcribitur maior thymo,folqs ocimi.O* fanc'interhedcrasmétioeiusa Plinio habita eft.Prac terea hederae Ipeciem uidentur autores exiftimaffe, qui ladanum capris depedi tradant,qux florem he derp pauerint: cum conftec ex DiofcorideJrutieem,

unde id fiat, cifton uocari, fpeciem alteram cifti hi^ ius,dc quo nunc agimus,uc in commentationepoft hypociftidem proximaexplicabitur.

hypocistis. cxxxv. Hypociftis SC\npiiifamp;’ Triplex huius racioa uJ

Diofcoride proditur : AlijruffaiSrcadidafiJnc contenti, ut Plinius. In montibus Patauims hypociftin uidere licet,O'cifton,fub qua nafcitur o^gt; mi folio,ut prædiximus,flore câdido quafirorayb ueftris:radice lignofa O' pracdura.ëcuiusferëinedio hypociftis uelut infïxa pullulât.

CISTOS ALIA. CXXXVl. Clftos fiue ledon O' lada ; fed ladanti in Arabia

Nabathgis tantu nafcitur.quifuntcontcrmini Syrix.Iniuria illa qua diximus capra^. nbsp;nbsp;no

e'Iada herba,uei52exomni fylua. Hocgenusftrobon uocari placuit. Eft O' genus aliud in Syria O Africa, toxicon didn,quia neruos in arcu lana circundatos trahunt per fyluas, adhærefeente rofcidalanugmc: fed uei52 ladanü Cypri in infula fit, qgt;celyphü nirco-rum inpafcendo genibusatqj barbishxfit, ncderæ ut Plinius inquit flore derafo,paftibus matutiniscn eft rotulenta Cyprus,fnie funibus tradis, quo didu eft modo. Non omittendii hedera quidé putariedo à Plinio,de cuius flore eolligat ladanü ; Non qgt; entos aliud non fit g hederaquae ciffosa Craccis appdl^' ta,fed qgt; fpecies eius una etiâ fit, à noftratemultD®' uerfa:quandoquidë amp;nbsp;Paulus Aeginitaferibit Lana-num ex hedera ladöe cognominata fieri. Et Diofeo' rides cifton a quibufdS ciffaro quo^dicitradir.qua' fi hcderacula interpreteris aut hederaginé.In Carina niaO'fuper Aegyptü frutieë effe narrant per Ptolo-maeos translatis plantis,cx quo ladanü fiatifunt qut ladanü gummi modo ex arbore laxaticorticis uul-nere.ut thura colligi, O' caprinis pellibus tycipico* memorent. Adulteratur myrti baccis amp;nbsp;animalium fordibus.Synceri odor debet effe ferus, erfolitndinc redolens.'ipfumaccenfumfulgere.odoreimjiiwun dum reddere. Myrtata in igne crépitant. Placet cuie rupibus calculi potiusgpuluis inhscreat.Pretialau-daciffimoinlibras,afïes xl. Aëtius cifton e’qua ladanum fit,eandê effe cn cifto noftrate,fub qua hypoci ftis narcif,affirmat:fcd calidioris narursobqualita-tem foli. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E B E N V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXXX VII.

EBenus fiue ebenü fpiffitudine ligniO pondéré ni in aqua non innatat, fed mergitur tantu, non tota ut buxus, cui fimilis efle dicitur, fed pars eius medullacea. Decorticato fumma nigrities. Ebe-nus caefa durefeit in lapidcm, ut iam uideatur hodie quo^partim faxü,partim lignü, ceu inchoato ope-re.non perfedfo. Duo genera eius.'rai52,idqgt; melius, arboreü,trunco enodi ; altei52 ffuticofum, cytifi mo-do.tota India difperfum. Ebenus Aethiopica nó alia g palmaB2 generis effe traditunlignü ebeni Galenus, fi quis aqiia infula terat,in fuccü inquitrefoluitur,ut . nónulli quoep lapides. Magnus Pompeius in trium-phum Mithridaticobelloduxitebènü.Paufaniasa Cyprio quoda medico accepiffe tradit, ebenum ra-dicem tantum effe terra conditam, nee folia nee fru lt;ftus ullos cdere,propterea nee omnibusinuentu fa» cilem,(cd in Aethiopia quofdam effe huius operis ar tilkcs.hoc eft ebeni fcrutandi gnaros.

ROSA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXXXVIII.

ROfam Graeci jóJl«r amp;nbsp;poëtae ßfiJ^ir, fed planta lu eius rhodoniam, ut nos rofarium appe^n^

-ocr page 29-

In Hifpania Carthagini praecox rofa.hyemc tota uifi tur:unumgenusinfericurpallidx,rpinofxilongiflji mis furculis quinquefolix, qux Crxcula altera eft: nifiquis hoc quotploco fpermonixnonfpinofxlc-gerit in Plinio. Satis ambigo coroneola fît cynösba-ti an cynorhodi Hos: qu3quam cynosbati magis po tó. Cynorhoda porró lylueftrcsrofx funt, fpongio-lis penicillis'ue inter medias eius fpinas nafcentibus, unico aduerfus expauefcentes aquam amorfu ca-num remedio, heefere'ante Plinium comperto: unde nouatum éi nomen crediderim: quaquam Arifto teleshahe uidetur appelTalTecynacathen.hoccft, caninam fenticem, cantharidü feracem.ut dicemus fecutidolibro inmentione cancharidum. Eftercy-norhodos alia.fed liliu m,ut monftrabimus.Nihil du bito cynorhodon aliud elTe quam rhododaphnem: cflealiquosfloresrofis colore fimiles.arboribusin externo mari natis autor eftThcophraft’.Columcl-la Punicarofam uocando, autrubentê.aut ex Africa tfanslatam fignificat. Rofam triplex comitatur fa-bula-non hifi candidam per initia fuiflTe.mox uulne tato Veneris pcdc,dum Adonidi, quem Mars zeloty pos interfeccrat, opem latura prxcipiticorfu per du meta rapitur, adrubuilTe. Alq fanguine Cupidinis,uc Aufonius, alqnedareaftufo ala Cupidinis indeoip conuiuiolafciuientis.illifapoculis.

R H O D I D E S. CXXXIX.

CXI,.

I- I B E K P R I M 7'5. prettolïgenus rhodonia, quam er Muntiampatella uocant, ex cerebcUisauium0* porcorum in multa rofa codisjnfufo garo,olco,ui-®) piperezouorum luteis.DifFert à patella rho-“M qua Rhodiaca olla dicitur.-Figlinggenus hoe, ,’™°gt;cinnamomo,amomo:coquitad ar-tur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;excalfadis ijs uinum infunda r ® '’““'* ^ Copto prima,ut inqu it Athenx’: fa nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fidelia. Sed rcdeo ad propofitum.Ro-eu™ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qui de eoenis fcripfit, in Arcadia Em*” r °” ^^ odorisprxftantia uocari tradidit. inK nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ramos,nemoignorat;folia ™rna,qiixadmodum exigua func.Item ex maiori “’’Â^^^f^â minus odorata .• inter amplas, odore ^“^®*quot;” pars fcabra er corticea cft,ufta, rio nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^r melior, Syloeftres ex toto afpe-ut Ï^''^f®gt;'°'o''c,magnitudincfuperantur. Rofa trumpit inter uernos flores, ita prima • Roi® uira quinquennia,non ‘®° ^quot;™ ’”°^o iuuenefcit. Flos tanrtM*'*'*'^'”®'^ '' ‘^’P'“ foliorum eius partes'que ^'’Sucsuocantur.In florealiud femë.aliud érnf nbsp;nbsp;nbsp;®PiK,aIiud cortex,aliud calix.Coronas P^^'''bu8 er futilibus fucceiTerunt, rofa-'?'*’’”5'’*’‘»ec erat ijs gratia,nifi folio folo ne dieh i ’ '°‘’S''iqno olet, ficca propius: ferenis bu9 o • ®'*°*^’“°’’ .•item fîccis,ruderatis,gracili facoK'”’™*'^°f’ S^rroinaegranofo primuminclu-baft. ”’'”' intumefcente, er in uirides ala-dm «7 quot;g“‘^m,fenfim adrubeft it er paditur.ln menue wftamina, fob quibus fernen infidet, dicuntor.Defitu m eft feri femine, taeius'°'’”'P°^‘f*^“‘’”*^”’^^'^^ *” ”’^‘'^^“’^'’^®”®* noiiirt'.m°7?''”'’=C®’^berrimum Prenefting, qog cui ^ , 'f'Campanf,quXprxqitoxeft:Milc folia n ''*'° ®f ardentiftimus : Serotinx,doodeCim min,. °quot;L?’’^^quot;’tt8:proximam fecere trachiniam, ^“'«•moxAlabandicamuiliorcm,albi-®. ^•‘’‘Ï'^ïimam ploribos fed minutiiïimis, P^**’*“™ ^‘^ ’^g*gt; ‘ï^m fpinolam fine n j '’’.■’ta enim fiuc qoód minutilTimo folio, fîtomniom, reeftiftimé uidetur Nuflif ?’®'’quot;.‘S“* Sycioniam legendum potent, buitur p ^7”'® P’“ciora.Campanix centifolia tri-no tn i ■ - '*'PP'® '1 Crxcia à Pangco monte uici-talisod’”^ff-””*””°^ ^°'^® ^^ paruis;ncc tarnen folium neccuilatiflimum maximomep mosii 1 ™'j'’®‘^ coronas intra centifolia, nifiextre-intff*’’3rgines.Delichny quinqoefolia,qux cula II nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;omerari folet,er Crgca feu Grx-'°'^° dicetur qoinquefolia.Eft er alia nerfiei,7’'^P'^’” «conuolutis foliorum paniculis. coat^a. femperip nafcenti fi folia ni ' folioiAÜa funditur e'caulc maluaceo, tur 0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^ f™“‘®n à propagine uiui radicc'uc qua dient ) uocata. Atque inter has neolamr^^”''”’*'quot;^ autumnalis rofa quam coro-aneufti ’”rubo natam, ioendi odoris,fed '^y'’°®bato monftrauimns.Reliqux men •* • nbsp;nbsp;nbsp;. maluacea amp;: d ux Crxculx. Sc-8ioe.^“’P‘°«™“«ftf“bflo«.op«tu«nIanö fafla calid*^ • c cmergit fi pedali fcrobe ad radicé per fe minus efficax.Çalaticg acacix nigerrimus im » nbsp;nbsp;am intudcris, germinare incipicte calice* probatur: item qui ualde ruffus. Placet purpura aut c Icuco-

Lycijtum fpina ipfa,tum fuccusexcadicitur «4 pyxacathosxhironias in Craecia uocatur. Fru tex unde LyciS fiat, adulceracur afphodèli radiée. Item fpina in Pelio more nata. Medicinæ aptif* fimum intelligitur.qndd eft fpumofum. Indi earner lorum aut rhinocerotutn (hi boues Aegyptqfunt) ut Feftus inquit, utribus condunt. LyCium foris nu grum,intusrufFum,citonigrefcenscn fregcris:optï mum ex (adico frutice. Aliter Öiofcorides.LyciS ex radicibusquo^ fylueftrisrliamjiicocflis conficitur. Nomen Lyciomuentü puto, qm c'Lycia inueheret: prpcipu5 urbe Patara.gqlndicu omnibusprpfert.

ACACIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXLI.

ACaciamfuridentéddemuideo accepilTeau. U5 tores cum fpina Aegyptia:teftisOribafius et Aëtiu8,nifi qgt; acacia etîâ aliübi g in Aegypto nafcitur. Hæc er Syria qcp fpina dicitJn Aegypto al-ba.nigra.ez uiridi arbore cöfpicitur. Arbor tota hor* ret aculeis,excepto caudice, Prptedit cos er germini bus amp;nbsp;folqsi ligno in duodena fæpe cubita procero. Caeditur teAisér nigra.nauiü coftis,incorrupta etia in aquis ui.Cadida facile putrefcit/emé in filiquisad coriaperficiendagallx ufu. Flosercoronisaddibla-dus er medicamentis petitus. Manat 5^ gümi ex ea, cum fponte,tom plaga,n5 e' cortice fed e'uafe. Prgei pua utilitas qüód exU anno tertio refurgit: numero fa omnino arbóriingenti fylua eius Thebaica prxfc-ftura,ubi er olea.er quercus.er textOis Petfica. Pro-uenit er in Galatia tencritudinis fummae, fpinofior arbore: coUigitur autumno femé, quonia coUedum maturius,nimisuehemés. Spiflâtur fuccus ex follicu lis aqua pluuia maceratis, mox in pila tufis exprimi tur.tum défatur in folc mortarijsin paftilIos:Acacia uocatur arboris uidelicetfux nomine. Fit ere folijs

-ocr page 30-

kucophta « iff qus facillime diliritur. Nunc aca-ciam cxfylueftri pruno colligit officinarum defidia. iBud meminerimus.femê Aegyptif à Diofcoride lu» pinofimilereddi.Ponticf.feu quad idem puto.cala ciacxlcnticulf Plinius nihil diftinguit/ed utrunque fernen lenciculx par exiftimat.minore tantum gra* no érfolliculo.DemetriusaiTerit in Aegypto ^mam gup fît arborâmes coronair fpecie natiuaeffunde-te.in quibus fernen rotundü fît, flore fubobfeuro: ex hacTindixasûquot; abylæas coronas in Aegypro fieri docuimusinmyrto.Spinamporró Aegyptiâ func qui6r Arabica uocarint.ut Diofcorides^Calenus. Non eft fuperfloum ut fpina^t hoc loco genera fubq ciam,quae nominis communione GrxciJegentibus dubitanone afferunt. Acanthosfiuequód idem eft, rpinauulgaris.utquidâconie(ftâtur,acantha,pyxa-cantha. oxyacanchos.leucacandios, acanthaleuce, tragacantha,acantha Arabica uel Aegyptia ,acan-tha Indica, acantha Ariana, acantha Babylonia.fiue regia.adduntura Latinisfpinafitiens.rpina penna-ta in Aegypto, fpina appendix, fpinabunia: diuerfa omnia, decern ©'feptem numero. Accédât ijsoalati ca fine Pötica,fiue Cappadocica,de qua proximo ca pite diflèritur: nam fylueftris quxcunque fpina Ca-labrix uidetut effe nominata.

A ACACIA ALIA. CXLII. Cacia hxc à Plinio Galatis cribuitur.

AMVRCA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXLIIf.

(27 TNtcrinnumeras amurcslaudes.agricola^zufi-1 bus a' Catoneprsdicatas.illa maxime memora-bills, qj ligna macerata liquore eo, nullius fumi tzdio ardent. Grxci «f^tfytii uocant etiarn fecé quan docpuini.Itê genus herbs purpurex,qua ueftes tin-gantur amorginx à Grxcisappellatx.Sed © tenuif-fima parsbarundinex paniculx dicitur amorgi8.au torembabeo Photionem grammaticum.

V I T E X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXLUII.

*^® TV GnosfnieutBippocratesappellatagne.di-citur Latine uitex : non habeo tarnen plané ■^compertü an falix Amerinaidem^agnos nirexipfit ,etiâfî Diofcorides hocaffirmat, © ipfe ita cenfeo.Virex nonmulttimafaliceuulgaridiftat.ufu tl inculorirm,foliorum quotpafpeflii, nifiodoregra-tior eftet. Semen potum uini quendam faporem Iia-bet.Duo genera cius,maiorin arborem ialicismodo afTurgit, flore candido unde eSdida quoque dicitur: sninor ramofa, folijs albioribus, Ianuginofis,purpu-reoflore,nigra nuncupata.Nalcuntur in palufinbus campis. Semen uiticis Galenusmandi cum bellarijs folere fcribit ufu tragemarisiita enim minus officere capiti. Lygon lygcan'quc Grxci uocant© arborem © quoddamherbxgenus;qood utinquit Athenpus in nidos fuos parituri cygni ferant. Nec tarnen fatis habeo compertum ,hancqu5 cygni petat herbam, aliud genus ©portere intelligi quam uiticem. Inue-nio © fcopas Amerinas fpartis fimiles defcribi, folio tarnen minore,fed lentitia uirgularum maiorc.quas funt qui geniftillam Amerinam uocitêt hoe tempere. Corolla élygo ufos effe ueteres, Anacreonti poë-tx credimus : cuiusoriginé SamijCares«^ dedermr, diuerfiscaufis: Nam © Lacedxmonesharüdineccr-tis facris ut autor eft Sofibius, coronaban tor.Arifto-phanes quoque autor eft, coronas ex harüdine fadfi tarifolita8Atheni8,quas©Diofcuri8,hoceft,Cafto-n © Polluci dicatas fuidc confiât, utbugalcs atque

L A R i r, fimplices.Lygon © xgylid quando^dicikgoltera tnofyn © cefyan amp;nbsp;oefon © oefocarpon ut Polluci © Phocioni uidet;unde gerra oefyma. hoc eft, quadra-ta qupdam tuguriola ex huius falicis uiminibus,qt^ ligella quolt;pnominanturaPlautoin Aulularia : forte's lygo,id eft,uitice,aut à ligando. Adijciendum il-lud uidetur, quód hic à Diofcoride fcrip turn eft, uiticem à quibufdam lecrifticum uocan, pu tare mem eo uerbo mendum effe: nec lecrifticumfedajimili-tudine faporis © acrimonip ligufticö legendü. Nam © piper agrefte dici uiticem idem autor affirmât.

SALIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXLV.

ARbor breuifere'©c5tortocaudice,©utnO' u» uimus, aquatica;iteam Grxciuocat.AÜa tribus generibus hanediuidit.primanigrocor tice aut puniceo, nigra nominal fccûdacâdido,ca-dida uocata: tertiamcoadx breuitatis©fpontena-turx, pumilam, facundo ut quidam putantfructu, helicem appellant Arcades. Virgas ad nexusenigra commodiores©pulchriores,ëcandidafpifliorcs^ agricolarum u tenfilibus aptiores effe. Plinius apud nosquoque tria falicis effe nomina commémorât: uiminalem, candemi^purpuream, uitcUinama co-loreluteo graciliorem priore : Callicam.quse^ntte-nuiffima. L.ColiimelIa Crxcam.CaUicamSabina^ reddit:Crxcam flaui colorist oallicamobfokti.pur-purci tenuiffimiijj uiminis. Sabinam gracilibus uir-gis atque nitilis, quam plurimi uocant inquit Amerinam .Plinius orxcamrubentem, Amerinam can-didiorem afferit.Porró qua dixi uitellinä.in exempla ribus nieellinam © itcllinam corrupte legimus. Inue nitur amp;alia diftindiotprocerg.uincisiugandis.per-ticalesuocatæ.balteocorticis uincula ptsebentes: alix prxtenucs.àuiminibus appellarx uimmales: alix uirgas,fequaci8 ad uineftii lentitix ferentcstalis corbib’ © ftipeUeftili uillicx firmiores câdidioresç detradlo cortice,leu i'que tractatu : moUkribus me uafis quàm e'corio© cathedrarum delicqs aptiUi-ma tfrudlum falix fert, abeuntem m araneam.antc-quam omnino maturitatemfennat: obm turicatem eolligitur,dilt;fta Homero «Mfiitftf’'® »quot; eft.frugiperdatunatantüproditadmaturitatepro-ferrefolita in Gretainfula.ipfodefcenfulouislpclim ex toruG Jigneült;5,magnitudineciccKS.5uccusWici triplex tunum arbor ipfa,gummi modofudat: alter cortice trium digito^t magnitudine ablato manat: tertius detruncatione ramorum à fake deftiUans. lix fertilior © denfi or recifione fi t,ac tonfura, ex ut-ui pugno ueriiis gramo,prouêtu certiffimottertiu 1 ocum in xftimarione ruris Cato ei tribuit.Salic'um non hoc tätum Seruiogrammaticofignificatquo oliuetum,arbuftn,uinet5,fed©uirgultiquoddagP nus,di(ftnita,qpfaliatfurgat^cito,utlupütortal falidariü inteHigat.de quo fuis locis egimus.

OLEA SYLVESTRIS.

OLeafter Crxce xc-dre^appcllatur olea facudiorfatiua, qp ferëfylueftres haßet ceu cura fertilitatê minuere : mafuefcereha tradatu,decifis circa taleis,aut omnino träslatione tnitetn fieri uix poteftadduci Thcophraftusutcre-dat. Sola hxc arborum cum olea teredinemfentire non dicitur.Ex okaftro marculos breuioresamp;te-rebris uaginas , ficut ex buxo, ulmo.fraxino^' quifolia,falt;ftitatasprodunr.Eft©inApenninoOT' tex uocatu» cotinos, ad tacamenta modo conchiuj


-ocr page 31-

L I B E R P R I M V S.

fedT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tlt;ï hoc ego n5 oleaftrum effe puto,

•raoïeaftellum, O oleam cilibraca a' Columella no-uatam.enius o ipfe Diofcorides in chamelxa me

e»ia^'™°“°''®’*^quot;”’S“2doqucdiciphauliain Hin f ^^*^^^ P^?quot;I'® o^'u® genus eft Columcllp,

«i

OLEA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXLVfl.

1 luæquot;’*^“^’’ tamincerta,ut nó in medio ha-y^otri.fed per totii lignS fparfa uideatur.radice ris l^^auelutlacinia ex medio tendente. c»te-grandibusOcancroruni fimilitudinc contortis. optiunieimalumcögros,eti5fi denuaturiri alias S otfidnomen, Suntquiaffedum eum premnon, otonemalijcognomincnr.Supina foliorumhuius ontta gesetetarum ,candicant magis g prona,mi-ustpfuntleuia.-quódO'cum hedera commune eft «xanSyriaOaliubicongeftumquafiuo» modo j nbsp;nbsp;'quot;‘trilt,ubertatefoli. Oleam uciliter O probe

rnoruifledjcinuig, en flores eius caduci uelut per-oratireperiiintur.Nafcitur modis omnibus extra g urculo;exhuiusnucleisquosfanfasUocamus,fyl-rtreinoleamprouenire Theophraftusfcriptüreli wSanfamfiintquietiamnaucum diciuelint;un-/'''. quot;‘naucifacere:quandoquidemO'fulIones uilitatem artis,nac» dicebantur,ut nunemefitas proxenitas fanfarios O' oftarios uocamus. Quida Pronugis naucü : alq omnia fere' opera ex lana ore-rnacasdiciuolnt.Ipfumquorpnucis, fedó^örnniG rum putamen : alq nucleum malunt iuglandis, alg 't 'umilluduelutdilfepimentum. GlolTematoriü triptoresfabacgraniquódh»ret in fabulo,quidam Crsco leuem hominem in co ucrbo fignificari 5r'ï”';'quot;*P®riRubro uiuitolea qu» uocatur 5®*°’tcisfere'noftratibus, fungos cum largi truntimbres, educans, qui talt;fti fole in pumi-flquot;’ manet lachryma inhibendo laniTr”' ■ g''quot;’'t’rpttita medicis.In finu Heroó ” PÎ^’Ur thynum O' laurus, cubitorütrium gnitudinc jgnem olea, quamuis optime fubdi-m cxcipiat, quód fpifla ó pingui natura fit:ignia-us amen ineptiflima eft. Vna maxime omnin olea een ”’quot;’®quot;quot; tspete. VitamolcxThcophraftusdu-«ntosannogionginimam effe tradidit.Si oleaconfer quot;r'a • quot;’°A“trcetum habuerit,nö folum non rie* v **®quot;’^''S'trgt;'httorfumfpfc in fundum abq nr f^'2^*^to,ita thalcf tribuunturhuicarbori, 'ïapudnos.Crxciut inquit Pollux,thalos non r3gineosrolum,fed uitigincos quoque ramos nó-inantinterdum. Prxcidunt, Varro inquit,earn de rneroramoxquabiliter ex utraqj parte circiterpe-a fin Suntquifclauolas nominent.Erefionem por-0 Athenis line irefionem uocabant plantam oleagi quot;tam, uellenbus O' corollis inuolutam, undeO' nd-

* apud Ariftophanc: HancO'corythalion dicebat, .P'?’®''reoquidamramo capiüt in eundem u tration^iifiimCredohuiusquoq; ritus apud Ro quot;gt;anosiieltigiumfuifle,cum ita Icgamusapud Fe-d nbsp;nbsp;nbsp;i®quot;*® oitaginea uitga, inquit, foliata eft ex

radeplatata. Nam O februa quoq;lanxfuntO'ar orumramiapudnos:quibus redimiti facerdotes

Jfpiabantdomos:quod deinde nomen adomnia purgamina translatüeft: autor Ouidius. Morbus O'

• tproprius,prêter uermiculationem,HA©'uocatus, era,cum utepityrum.ut varroinquit.sic oedt ,clauus,ab alijs mices atque lopas,hoccft, hum, de quo di«um eftaliubipleniftimc'.

»4

Fungus lt;0“ patella, ecu quSedam foil'sInußio : quan* quam patella in fïcu,morbum fignificatqui nimios propter imbres radici cStrahit in olea: ©• arachnion uocatur afFcdlio,hoc cft, aranea, frudlus abfumens uermis, fub corio prouentum adimit in uicem'q; ad-iuuat, fi' nafcatur ad nucleü: nulla poft ficum arbor uredini magis obnoxia eft. Carp» appellant in oleis üermiculi.Hatibusauftrinis creati,ut77^inuitibUs: Eft ÈT impetigo pecoliaris ei morbus.utfcabiesfico* amp;nbsp;uitibus fluor. Oleam Cr»ci ï\«i!iKy uocant, noftri quando^termitem, quanquam ita amp;nbsp;ligni iiermes dieu ntur. Optima erat olea ueteribus lieinia fiue lici niana:paufia fecunda,oleo. e(c»,orehàs. Varro gran disinquitoleauocaturorchicisafimilitiidineutcro do teftium gt;nbsp;antiquitus arehemora .Minus qs grat» funt, régi» amp;nbsp;radq uoeat». Sunt O' alra eaq? genera, qup ambitiofum fit profeq,efi O' fexto uolumine Co lumella.O* Pliniusquintodecimönatutälishiftorip, nihil fereinditftiimrelinquanc. Hanearboremnongt; nulliexiftimant ultra fexagefimum à man aut non uiuere, aut non effe feracem: fed in quibufdam loeis rede prouenit. Olea Mineru»faeram,ut Ariftopha-ties O'Iulius Pollux inquiuc, Gi»ci moria uoeabât, in academia fatam, ut in Olympia nafeentem olea-ftrum lyiAAitiÇiKwv : quia Olympix uidoreseacoro-narentur.iit ait Paufanias.Nam fecos frudiferam oleam in poecis fignificat Photioni. Dicitur O' lyiAAz* A«'« quam nos fatiuä, ut ab oleaftro différât, quam uocant«ifrtAotiocv.CelebraturO' cognominata yjnTrlii ab intorta fpecie: fed ca loci nomen eft circa Epidau-rum,adieda fabula euenifTc ita ei circumadu ma-nus.Herculc illac meate.Nam 0* clauam eius ex olea ftro uolunt reuerfo ex Hyperboreis fuifle.ignotO prius Cr»ci»!qu» mox fponte refloroit apud Tree* zenios,aut certe'ad Alpheum amnê, fi Paufanig cre-dendum eft, homini quidem fatis dodo fed fuperfti tiofo.diui Adriani SC Antonini utriufeptemporibus. In eadem gente ftreptos rhachos uocant, locü olea» ftris frequentem uerfiismare :quod eorum confuc-tudine, quiequid ex olea relinquit inutile, rhachos appellabatur. In Arcadia fpedarifolitam Paufanias alfirmatarborem .e'cuiusradice unailex O' olea na-fceretur,in quodamfano. Syracufïsut Diodorus au tor eft, in frondibus olearum fcrip tis optimatum no minibus,difccflionefadairrogabaturquinqucnna-le cioibus exiliumide quo argumentogenus id mul t» 7riT«Aze/x'o/ appellabatur,ut Athenis oftracifmus.

OLIVAE COL yMB ADES. CXLVfll. 0# OLiu»Colymbadesideouocantur.qooniam oleo fuo pur»,hoc eft, fi ne accerfîta cömen-datione innatant, O' quafi urinabund» flui-tant: halmades autem dicontur qu» muria feruan-ü' netrides appclJatse quia natent,apud lulium Pol-lucem.ldem autor gr cotinidas nomitiat,quasü' phauliaa tr trambelos dicitradit.Medicinx guard Diofcoride fubruffis reddütiir, tribut» candidis à Pli niouident.CaftigandifuntinautoribusIocicolum bares.pro co quod colymbades impcritia librariore fcribentes.Genus altcijj oJiu» cibari» Cr»ci thlafias

lt;Sr pyrenas üquot; pityrü fïuc pityridas, boe cft.nucIcoB «ir frefas ©• furfuraccas appeUan tn’n htme ufuir ftrin guntur antc.quam pr»tratur» fint: epityra falfó dt» tfla.cumfitepityrum.ut Varroinquit.Siculumedu»

OLEVM



-ocr page 32-

OLEVM SILVESTRIS O1£AE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXLIX,

CL.

IACHRYMA

OLex Aediiopicx lachtyma inpretioefi.Sit hxc Arabica,qu æ O'ipia dotât lachryma.nö dum confiât mihi, quanquam puco eandem efle,quoniam in Arabici finusdefertis tribus infulis, ut inquitStrabo.nafcit.utcunqj in Arabia ftillat earn olea.qua medicamentum conficitur,^a/^«vappe]la-tum.fingulari efFetfiu contrahendis uulnerum cica-

COROtLARir,

adhxrent conchx quxdS 0* caulibus parte ims, ubi O' beftiolx populâtur: naufragisO urinatibus co^ perta hxc.In Lufitania profundo mari quercus g a* diferasinnafci,unde thunniuefcatunautoreftPoy' bius:ob id thänos qui dicat marinoseffe portos, nime difceiferit à uero, ut inquit Athenxus. nauibusquemas fubqci prxcipiunt, maximen' mibus. Abieti aut pino lariciuocatx.ferrumin quercus nó poteft :infociabili natura, qgt;h**-P corpore fît, illx texturaro.In feptentrionenau P culCaucii circa duos P’’3ecipuelacus,lito«ipw tinent quercos,tâtamagnitudine,utfufroli® bus aut flatibus propulfæ, uaftas cóplexu radic ful3saffer^:italt;ßlibrametoeoftätes,iiauigact^j^p^

ericibus. Sunt qui hoc elle purent gummi genus il-Jud, quodrecentioreselemi quafi enhxmi appellat: ad o Ha etiam frada calux conglutinanda canta tifli

mum. Porró uerbum wK/Aoruon huic modo racioni conuenic/ed emplaftris omnibus,qusecruentts pro tinus intjciuntur uulneribus, ad reprimendas inflam manones.ü' inhibédum fanguinem: quod genus O' alipenon, O' catagmaticon. O' coIleÆcon uocaturj •quoniam medicamétis minimepinguibus confiac. Oleæ autem hæ in Arabia nafcuntur in mantimis O' fiult;fiibus,pftu^operiücurRubro mar^ut inolea de-monfiratum eft.nec baccK nocetiw, cum confier O’ jn folijsfalemrelinqui.Oleafirum quorpipfum uetc-tesolea uocabac Aethiopicaiefiis eft Diofiorides.

Q. V E R c V S.

CLI.

^^“^ ‘TTALimusglandiferas arbores una uoce compre-|--'hendi poffe negat Latino fermone, quéadmo-JL dum Grxco potefi J[(iiit,amp; antiqua uoce Saro-nos à qua Saroniacos finus, O' Saron in Arcadia ne-mus tras Ladoné fluuium, Quibufda, ut Theodoro Gazæ, roborisappellatione con tineri poiTe omnia ca genera uideatur. Sane'Graeci Jïfi®' uocabulo etia omne ligna fignificant: unde ^KfotWfver pro ueteri O' ambufta quacunep arbore accipitur, quafi uetus ra-male. Perfius. Ergoroboris quaterna genera: quer-cus,robur,xfculus,ccrrus:qop Grgcis ilIis^refpödeSt, hemeridi,xgilopi,haliphloex,platyphyllo; ut fit quèrcus,hemeris : platyphyllos, xfculus: xgilops, cerrusTed nüquid haliphloeosrobur fignificet; non habeo compertü.Theoplirafius certcagria dryn am pellat.quam nofiri robur interpretât.ut in galla difie ruimus-nec minor bic q inpinu difiicultas.qup qui-bus Grgeis Latina congruât, nos utro^loco tantum laborauimus, quantü uix ipfi qui prodidêre. Quida quatuor fupradidis duas addidere fpecies, phagü O’ i ilicë.fedtotogeneredifiatjUtcognatx potins g con gencres habêdx fint. Hemeris fane'Homero nôquer fed uité fignifîcat, utPhotion teftatû effe uoluit. Sibari qui nunc Sibari Thurq dicütur, quercus fuific traditin oppidicôfpetfiu, fronde perpetua.Varronis O' Theophrafii tefiominio;qux nccgerminate cum alqs, fed ab ortu caniculacfolita fit • Ra^t efi qui fata quercus deterioreueniat.DuIciffima glans hemeridi poft phagum. In orbébxccomat.torquef^in alas, crebro ramoiÿ turn finu caua .Materies ualida. Ma-cedone8,qug glande dulcem perducat,etymodryn, hoc eft.quafi ueriquercüappellant.Nafci qucrcus in Rubro mari glandeferas tradunt. Nafci O' in nofiro cropiores terrae.fuper lapides atepteftas, fine radici bus.fed patellaijr modo adbxrefcêtes,folio carnofo, crafib at^oblögo,niyricg fimili.accedêtis ad purpu ram coloris. Magnitudo arboris tota pauld amplior Cefquipcde « Hac urgi mulicribus lanas, Ramis earü

ra m^cntiu armamctis Ixpe terrica itu««“— ^ . fe,nod.'i O' prxlio cetra arbores qt^inico. De niæfylux i?iiraculisnihil attinetdicerc,nili$ . gnitu dine infigpi robora ibi crefcere glädiferis ciuicas coronas nelt;fij,mos erat,qii* ^^ bus anteferrenf.Ciulcai.'.^na primo tuit.p£ r ^ cuitex xfculoTouifacraruariatü^O'bo*: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj eft,ac data qux ubimfuerat. Non pu to præÇ Alexädri Maccdonisinocntum,feruSdgniuis nbsp;nbsp;-^ bes u bi ea fit: coniedlis c' quercu ramis • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^j^ Peloponefo.Plinius inquit.finos eft,ollt;® ^^^fjqua moreredimitus.unde ei nomen, itaCraeCi nbsp;nbsp;j jj appellante quercum : PaufaniasabSarones lumregnauit.finumeumdiciüO'“*'' ^yf.

CLANS.

Lans Grace jß«'A«»©-,ut VafOquot;'^ a noft fett omnibus Hiberica : ^8®*^ 4 mhoWo« 5rA«7u9vAA©',hoc eft,latifolia,poft cerf 4jcrio» de O' retSiflima: fed poft haliplilceon ufu * .r ujintcl terrima,nec uttlis catbonc.Macedonesl« nbsp;nbsp;nbsp;„fj-ligunt amarx glandis, qua xfculum d“quot;^ ^!j,jji tantur.Aefculü porróabcfu didam ®?' ^gateen' diphthongum x requirat : in qua uermi nbsp;nbsp;c^yj^tg tes priuatim galbx nominantur.Ab jjfuitiiu ntd quercu querqueiü, V trun fP )°^“®5°minali 0' ^® de querquetulana quotp porta, qux ’ ’‘^edol»* u ilaria non difcrepat,etiâb ab auibusqu‘ ^. quasM. Varro O' Columella cercidasuo, .(t.„ftfx dieüt.utderipoteftappcllata.HalipW«®® ianónul' à Theodoro dida,poteft O' redicortex,^'^^^yj liapud Crgcos euthyphioeon ea uocét. Cr ^^^^,3 huic codex O plerunç fungofusOcauos.'P ,^.^. carboni O' mateng: nee putrefcit ^a etiam quinO' fulmine icitur fxpiflime, ^®^V^ ^^jJE urt excellât : ideo lignum eius ne ad factifici3 AI gyj fas eratapud Aeoles. Sphagnon fiue nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Quen' phafconappellant item'quebryon»otio dammucofum, pendentem exeaquafiui \g^( cerro,fed nigriorem breuiorem'que.Vtuntu nbsp;nbsp;.^^ MacedonesadaxesO'idgenusutenfuia'V uf, raraO'inguftabilisanimalibus.prxtergtui A^m ri, u t Pliniu s exiftima t, ac ne fui quidern b P . ^ aliud habucrit:quod quidem Theophranu r hoceft,Macedonicgcerro tribuitEftautem P^ad ra O improba glande fterilis, qux quot;P“^' nbsp;af,„,

dentium,ut iligna.Cerrus glande omniü amariffima. Rariftime naci . jj^jj^ tis:pannü quem dixi phafcon, longitude nbsp;nbsp;ujj,

branchiarum fimilitudine,mucofum “' j „jgpjf tens. Nafci turc cortice nonéfurculo,unü t ^^^

-ocr page 33-

LIBER P;

UK txgemma, fed e' fupemîs nodorum à latere. Li» gnurn relt;ïliflimum,excel(ïflimum, kuifTimum.per 'ongitudinemijrobuftifTimum. Aedifierjsineptum ^pridisCdedolctur : ideoep rudi durttaxat utuntur: Qamnatum0'catbone,quoniam exiliac, fcintillasip toat.Aerariorum tantum ofFicinis compendiö.quia natu defmente protinus emoriés, fatpenumero urat.

PAG VS ET ILEX. , CLtlf.

Agus ea,ut quidam fcripferunt,quæ in tenuifli Jj masfecatur laminas,glandifera nöeftddeoip duo genera fine nomina fagi funt glandem fe-Knris, materie fcabra,quam Grgci Çw/jy appellent,ut »uctumquotpHippocrates,lt;5c akeriusquam Grae-lt;ioxiam,Lydi myfon,Olympo eorum móte copio iam,unde Myfi populi,ut Strabo inquitÈrEufta-tnius.NoftrifcilTimam appellat,fedli!em in laminas «niilemqjabieti. Sylueftrem nung ut Macedones ar bitrantur, florentem, eredlam, leuem, enodem, ligua eolorato, robufto, neruofo, folio craiTo, bifido, longiottquam piri,extremitate acülcato,radicibus nee mulos neealtis. FrutSus glandis effigie Icuis.In^ tluditur caliculo echinato quidem, fed blâdo nee hi-fpidout in caftanea, cui tarnen fimilis eft dolcedine sefucco. Nafcitut eadem Candida, fed in montibus: ntilisadcarpenta.ledlos.fubfellia, menfas,nauigia: tampefttis nigraüquot; adhæc minus petita. Fruâus utnçfimilis in aqua durât æuis u t robur. attg ita fit» miotquot^redditur. Humidiffima hæc amp;nbsp;fraxinus: quam ob rem e' duabus his ledtuli qu i fieren t.incur-uanturcedétesponderi. Minoribus iciHima nauibus commendatur ad carinas: item ad teftudinem,plau krorum quoq; uedabulorumtp uilem fabrica : fpe-®f’'’^'?^’F°“*Wre in agro tatino folita,autor eft Theopbraftus,tanta longitudinc ut nauibus Ethru-fcis pto carina fatisfaceret. Sunt qui oxiam interpre tanturornum,tlexuero'nf7y@' Grxce didla poft oo cafum uergiliarum frudificat, 0* anno proficit, ut putant Arcades: fimul enim antecedentem frudium nouusoccupat : proptereat^ à nönullis inter biferas deferipta. Radix ilici multiplex, 0* ut fyueftri altiflï ma, folio roboris minore, aculeato, lêu iore cortice. Aroor de ampliffimis, ut robur, materie fpiffa 0* ro-bufta,fedqu3efi-angaturac diffiliatfpontc fua:obid Pendes Baotiosilicibus dixit eê fimiles,ut eft apud Ariftotdem,quoniaipfi fc conficerent inteftinis du Kordijs. Clans exigua,0 prêter glandem puniceum granumSua hge hyphear0 uifcum in ramis.utalie na fuftinet : à feptentrione uifcü, à meridie hyphear. Hac^aquifoliauelaquifoliSuocari puto,fiuepau» lu ab ea differentem. Theodorus aquifoliä appellat quam rheophraftus anä.fiue agriam,fîuc narycam lylucftrë.0 cui folia nung decidat:rtaem Doresuo-«nt,inquit,qua Arcades ^XAÓlt;/I(gt;izy,fempiterna fron-disarboré,mediaqj inter robur 0 ilicêSüt qui pheP

*’''’^ negent effe g ilicem foeminam, ut ilex ubi défit, utantur hac in carpentarijs prxcipue fabri Qs,quqd0 Lacedxmone faciunc,0 Elide. Lignü in-•usqilicicandidius.fedfuluiusgroborhmateriaqtp durior, fed g ilici folutior in opere:folium fimile, fed _??° maius,0querno minus. Speciofior medulla 3 uicis:fru(flus minimis glädibus; pqualis acylon uo quot;fut.quemadmodû 0iligneus: nam ^kk»vamp;’ fme glans/obori propria tribuitur.ACylon certc' tydi ge nitale ipfum uocant, quemadmodu amp;nbsp;balanos pro glande colis dicitur,Plinius contra quam Theophra»

R r M V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ij

ftus pheUodryn uidetur eadem exiftimaffe cum fu» berc,quod 0 phellos dicatur;in foemininarn calcea* tus utile hyberno tépore,ob id mulieres face té a' erg cis arborum cortices uocari. Eft autem fuber arbor procera,fine muleis ramis,ligno robufto,cortice prg craffo0afpero in fenetftute,qui ut in piccarumpa-tur: fedniaioribusfragmentis: folio fraxini craffio-telongioreqjacperpetuo. Glasaquifolix.-corticeni detrahere oportet,ne deterior fiat arbor, qui triénio poft fubnafcit. Simulacra éfubere dejs fatftitata, fed fucceftit m eius locum palma:hxc Theophraftus:at Plinius hxc:Suber inquit eft arbor,glads penima,ra-ra: cortex tantu in frueftu percraffus ac renafcés, ati^ etiamin denos pedes undiqj explanatus : ufuseiua anchoralibus maxime nauiüpifcantiumc^tragulis, «Si cadoqe obturamentis.Familiaris hxc arbor Theo phrafti temporibus Pyrenicg: nee in Italia tota nafci turautin Gallia omnino.Sed0 illincnafciturconfu fib, ggt; fmilacem uocari legimus quxdicatur ilex in Italia, 0 in prouineqs aquifolia:cumfmilacêSeftius eandem effe cum taxo prodiderit. Recenciores funt qui fmilacen cum phellodiye faciunt eandé, haud fc rendo errore: ctiamfi fmilax ilici defcribitur à Theo-phrafto fimilis. Diélum eft deaquifolia0 in crateo-gono.Vtcunqjfit.ilicisinquit Plinius, duo genera:ex fis in Italia folio nS multum ab oleis diftances,a qui-bufdam Grxcis fmilaces dicunt, in prouinefis aqui-folig:mafculas ilices negant ferre.Ilici honos ad axes in plauftris fimplicibus,hoc eft,monoftrophis:item adiugalyraijz pfalterioiielp.igniariaquotp. Ciuicam ex ilice prima fuiffe diximus,cui ex xfculo fucceffe-rit dicata loui.Lignü exaquifoliacófratftü ac difcif-fum ,tcdx modo uritur ,0aCrxcisinhocufu garbion uocari folet ; Hoc 0 é quercu fit 0 alio nomine panos0phanos appellaturuu]goquo^,quemad-dum é uitigineo libro fadxlampades, lophig dicun tur,0ex harundmibus.elanx.

CASTANEA. CLIIlf.

CAftanea uergiliarum obitu frudlificat: Grxce M®quot; j£«A«y©',hoc eft,Iouis glans,uocatur:cS tarnen iuglandis appellatio nucibus tantü rc-gfis dicata fit à noftris. Nuces uocam’ 0 caftaneas, gg propiores glandiü generi ; ideo apud orxcos ap-pellanturbalaniSardiang,quoniâ5ardibusprouene re primum. Euboidas quo^à orxcis dici quas nos caftaneas uoCamus,lego. Sed 0 caftaneas primo di lt;ftas fcribit Photion, qgt; ab oppido Magnefix g» Ca-ftanon dicatur, aduet^ fint, utforté Diodorus nuces Caftanaicas inde nominatie.Quid fià caftitate, cü Plini’ ieiunfis feré dicatas eas innuatdex fis crxci pogonias appellat ,qux barbulas qtiafdam habent: nifi quis lanaras earum intelligat ; funt enim aliqux pilis hirfutx. Tiberius Cgfar balanum nomen impo fuit fatiuis, cura multo excellentioribus. Plura car5 genera ; Tarentinx faciles, n ec operofo cibo, figura plang,Balanitidesrotundiores,purgabiles maxime, ac fponte profiliétes. Salariaux purx ac planx;nam Tarentinx minus ijs tra da bil es funt0 Corellianx laudatiores,0 Meceranx ex Corellianis fadx,rubê-ti corticc.Triangulx 0 populates nigrx,qux uoeä-tur codiux; minima laude patria cómendatilTimis Tarentü0 in Campania Ncapolis.Cgterxfuum pa bulo nafcunc, fcrupulofx corcicis, intra nuclcos rumina tiore.Armatö caftaneis echinato calice mu-nimentü quod inchoatum glädibus, trini quibufdä c ? partus


-ocr page 34-

COROLLARir,

partus ex unocalice. CortexIcntus. Proxima corpo ri membrana amp;nbsp;in ijs amp;nbsp;in nucibus ,faporem,ni de-trahaturinfeftat. Torrerehas tncibisgracius.Molk tura etiam prxftant.ieiuniofceminarum, ut ait Plp nius.quandam imaginem panis. lt;amp;nbsp;ubicunque fru-gesalixdeficiunt.utinBergomatisagrimótanis.


G A L L AE.


CLV.


UJ /'quot;^ All« à Gr»cis cicides dicutur, ad coria utiles, f _LHemeridis,cerri,platyphylliq;, hoc eft,latifo-lig.nuUius fere' ufus: quamep fimdes hemeridi. tantum leuiores.Genera faciunt medicing ucilia.foli-dam, perforatam, albam, nigram, maiorem.mino-rem.Calenus JvoKnK;'lt;/l«/.hoceft, quaflafininasa rufti cis uocari galias eas fcribit, qu» fungor»,flau» atep snagnzfint,minus efficaces. Vis omnium fimilis. Optima Comagena .Nafciturautêgallafolcde ce-minis exeunte, erumpés notSu fuper uniuerfa;crc-fcit uno die candidior .• ÉT fi excepta eft »ftu, arefcit protinus,nelt;padiuftûmodumgrâdefcit,hoceft,ut rucleo roagnitudinem fab» impleat. Nigra cadétp refinacca,diutius uireuinterdum maii amplitudine. Deterrima ex rohore. SignS eius.qgt; cauern» translu-cent.Galla nigra fine oleo fiagrat.Robur gallam fere minorem. Ér alteram ut dixi tefinofam attp nigram. Qu»gIandemferunt,omnesÉrgaIIam.Hemcris,id eft, quercus, optimam. Ér corijs ut dixi perficiendis aptiffimam. Fert ÉT nigram tingendis utiliorem.Cc robore:quam Theophraftusagriam dryn appellat, difcrepantfententi»?alijsfemine,alrjseriam radice, quangfero.alrjstrunconafcicontendentibus.Item altj florere earn pucat ,alij neg^^nt.fed mufeum floris loco edicredunt. Frudtificat poft autumnum circa occidentes Vergilias.Ramos habet inconditos,craf-fum corticem aze^ fcabrom in feneda maxime. Ac rcliqu« quidem arbores ut cepere, conrinenter ger-tninant.Tol»robur,abic8at(51arixgerminatione ter na parturiunt, corticemcpinterfquamasfpargüt.ac deinde rumput, ob id trislepri fiue trislipi uocatg,ut in pinu diximus, hoceft, intermiflari» aut trifqua-«nix.Robori Ér cachrys didta.quam nonnolli amen turn appellant,innafcitur, durans hyeme; de qua in ahieremóflrauimus.Tardifliméroburcpditur.hyc meineunte.antecöputrefcit.Tempeftiuec»fumdu rat ciusfpiffatü,ut cornu.Non defunttaméqui tem-peftiuum putét uere cum amen tü, hoceft, cachryn fuam gerit. Medulla huius inter fpilfa cómcmorant, melandryon uocatam.Aetema in aquis materia,fed dulcibus.Mari puttcfciticötrafj! magna parsarboijt, hoc tarnen Ér mari utile: fed naoibus Ér »dificijs qqj c»teris,qux terra obroanf.Carbones erobere anno fo Ér nouello danant.Media «tas in pretio eft: quan-quam utcunqueanteferantur.exaria,arbuto,picea, pr»fertim metallis argenti.


ubitp. fedargillolis potuuma, un^gt;“ “z;;,;”^ beo undc mthi hoerhus Syriacü, fiuc ut . m„ erPalladiusappellant/os SyriacuSipa*? ^fhus deatab hoe noftrate,qui frutexexconar ^ijpip. erythros à colore fubrutilo uocat oiolcoO g^j^yj quêColumellarorêfutoriüfemeldixerit,4 uj^fu fcytodepficosamp;byrfodepficosdicatjCUiu ^ j^ lijs peUes ut malicorio perficiant, crafluu nbsp;nbsp;j^jjj fa

li.akitudine bicubitali: gq Plinius,n«’“ j-nCrx fitincuria,cubitaliprodidit.Duofaciutom ^^^^' ci genera : magiricon qd addit in opfouW» nbsp;nbsp;f^co

Syriaco ut opmor:Alterü qd ^uftsA-f-/»«^*»* z-arnibus riarium.quandoquidêutröin paftiHö ^* jj^Sje' ceruiniscopofitum.Érinpantolmiüquotp ' ^J^ quirunt. diuerfis ponderibus conaadyieu nbsp;nbsp;nbsp;^

cructa reijciëtes. Habet Ér fylueftrisherba J* jDji^ ti.colliculis breuibus,qux fm^^’^'^f'^.sfupra rhus uocata ; porrofpecie, qua Theophra nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

rcddidit,contêplatifum’rhumex Vmbnap ^j^yo,

P A L M A. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;1^

PAlmgtenericas proceffu lignefciu ƒ nbsp;nbsp;„jet.

æque ut in humore, Sabulofis f®^^®*^^^jg ubi adeo ut in Syria cœlc tribus ‘^“quot;“’^^^lUffccn' arenx fint, proueniat : alibi cóputrefcitei* ^|^(f„^ tes earum palmu5x fuauesguftu ^“quot;^* quot;^Ùo P^U' Óü nullo,intus ligno edunt,poftea cum g j^ cos fere' palma ramos habet, fcabro nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^tum

pue c5 fenefcit ; medulla omnino noua: nbsp;nbsp;^^^^

flores .feeminis ftatim frudus • e' femme _ .^^^ ut conZ.ta omnes prxterg Babylone, “ ^ fed' feriturxâtoibiuniuseius ufu,utextare f’ (pares bant.qus utilitatcs ex ipfa numerome» 'jj^yg, efle prédicat.Simulacra ex haefieri fouta ^^j^j yj, fed priustamé ëfubere, utdiximusaliou • pjytar Äorix fymbolum eft, quod ut A*^ • ^rnec in-chus inquiunt.non cedit oneri glibetmge ^^ „. tra fleditur paditudue, fed contra pon' “ pf^miS ideolt;i5incoronarrjscertaminibusferf*^.-jj0fgj. g palma nödabator.utinquitPaufanös^f^ crapio ciaquatuortantülocis.oleaftro,pinu«“, r j^atcre' coronare uidfores mallet. Palma fumo *? ji^çp. mata ! de quo ét Cheremonis poëta per nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.



R H V S.


CLVI.


Hus, fine ut Hippocrates rhoon,à Theodoro fluida uocat.fterilisfoemina eft.masfruóifi»


phraftus prxtexuit.Parit arboi^fola true nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj

fpica ; quod ei ficcitatis caufa, O' propriet _ ^^jj, naturg côtingit. Fit er in alto palma fruticug fröde corrofa, breui caudice, uirgisrectis.p non in orbem,fed in latitudinem figiUatima ^^ tibos,continenti feric, aliquando tarnen mte Color tori plant» puniceus ; furculis eius nat nbsp;nbsp;^^

liorum acanthino^î qualia fonchus, Ér ester nus : fedredti tarnen funt hi, non ma porró Aegyptia quam Diofcoridesnicae myrobalanon appellatafert, nullo mtusugnOH , Ér adipfos Ér poma nominatur. Phanicobaia gereft.quiamaturcfcerepermittitunniyrob ^ uiridis. Habetur ermyrobalanus unguétaria 8 minata. fed generis alterius.fuoloco mdieaaa''lt; autemfitchryfobalanusapudAfclepiadema res flomachi fingultuslt;:padhibita,nonccperi' Sr


cat. Virgas, ut inquit Theophraftus atç Pli-riusjundit rhus.breues ér graciles,folio ulmi,legio re pauló fubhirfutoip, difpofito per uerfus, ita ut in nouellisramoiftcótrarijs inter fepediculis germina ptiauero,utSolinusinquit,fitimfedatAitnjanw*quot; refpedeant; ijscadidas pelles conficiCr. Flos in race- turitaté decerpta- Maturafenfum, greflum,Ung » mis albiis,3 quo feme collediü lêtisÉr terebinthi fimi retardât Ér inebnat. Fhanix appellat Grs« p litudincjubefccscii uua,q, uocat rhus;mcdicamen- unde frudfus dépendît Spath». Palmulase man p rineceflariïî.incoofleüip.Radixfimplexprofumma nes,c'foeminabalanosappellât.utluliusPollux cefpi;û coheres,ut facile poflit uniuerfa fledi. Mafcit dit,qui fumpfit ab Herodetoift ÉT phetnix ”^'^^


-ocr page 35-


LIBER P R I M V lt;


Poftconltabit:Item!pmufîaiminftrumcntum,ab “gt;uentore ita didö, fiuc ut alijs placet,quia primum 'xDeliacapalma.cubitieiusfadifuerint.IpfospaL ’’’’funi cum frudu termites, baia © fpadices Grgci PWenim Dorici appclI3t,a quo© color equino ge ''wifpadjx^autfpadiccus ©phœniceus, hoc eft,pal ■ unde uulgo quoç baius, alioqui phoeniceus Ptoptie is eft, qui ucrmiculos © punice’ uocatur ab ulcbio Sue Hieronymo in Chronicis, nomen habés literas inuenerit.Reperio © pariü Muu eoloresequis attributos: fed pro uario apud “npidem eft balius.Scio © Achillis cqu ü baliä uo-*'’'.?;®'*4uos balias pro celeribos quoepacceptos à PO'tis: nam murinus color à mure didlus m equino S'nwe ,iseft quem Graeci pfaron quafi' à fturno ap-ptllant.Cerebrum palmp Galenus encephalon, Dio ■?®'l‘^'®Mrardion, hoceft.medullam uocant,quod ®'«culentum eft; palmarum plantam cephalonem ‘gt;o wd Palladius au tor eft.

C A R r o T AE. CLVUL iJAlniuIac caryotæ celebrâtur cibo: fed © fuccus caiÿuberrimuseft.exquibos praecipua Orien-d uina,capiti iniqua,unde porno nomé. Ex his ®'3'ctüamp;mella fifit,© farina Babylone. Nuclei pro tärbonefunt:© pabulo quo^ iumentoß:, aqua ma. Ottati, Laudatiffmæ in ludæa: nee tota. fed lericute maxime ; quang© Archelaide in pretio iSc Phafeli. °^0' Lybiade, gentis eiufdem conualhbus. Dos his Pfæcipuafuccopinguilalt;ftentibus,quodamlt;5ilin! S^i uinmelleprxdulcibus.Triacaryotidum fiuc Bair°^“® genera: Nicolai ficciores, amplirudinis , ƒ’®^ngcubitoij! quaternum longicudiné com P 531.30 Augufto ita primo nominatae.in honorem fita° ^^P’^f^^i philofophi,crebro eas ad fe mif-ci r7jp”^“'^Athen3eus;Altciïtgenusminusfpe ^'Jquot; .P°’*oiryotai? proximo forores.unde no p 'nmgenusnimioliquore madidum.rum-PSeente ipfa qu 0(5 cal cato fimile, wpateton appelIatum.Ariftotelesin libro de ftir P' ns.cunuchosappellari fcribit quoddamgenus pa muls,quod a!rj enorchos uocent,quafitefticula-Ksaefpadonias.

P, fH18AIDES. CLIX.

Almuls Thebaides in totü arentesfunt quem-adinodum amp;nbsp;Arabicae: macro corpore, exiles ôquot; tomdæ, crufta obdutSp uerius ^ cute.ludai cisutinquit Strabo .fuauiores. etiamfi'duriores:nec ^'^yP^® ^°^® nobiles. In ipfa quidé Ae. miopiafriaturhaec:tata eft ficcitas: amp;nbsp;farina: modo P*. P’^em. Gigniturautem infrutice,ramis cuuitalibus, folio latiore,pomorotundo,fedmaiore S mail amplitudine.cycas uocanr. Triennio mature cunt:rempcri5frutici pomü adeft,fubnafccntc alio. Hanc palmam chamaezelon uocatam à Diofcoride, quam nos pumilam in terpretati furnus. Aliud ab ea 5 ^beophraftuschampriphen appel at,hoc eft,abiedam © repentem humi palmam.fo '° a .']^'“*P™olli.ad uitilia utilififimo,de quain ca xo dictum eft, copiofam in Creta, fed magis in Sieb «.Thebaidis frudus extemplo in cados conditur.ni '•'’'’quot;“’’’«’’■«natcefeit^non remftusfurnis. £Dcnus Atthiopicapalmai^ïgeneribus feré afcribit ut diximus. Sylueftris palmx frudtus exiftimatur à recentioribus,quos officine tamanrindos modono rainant:© quidäaCapons acrimonia oxyphoenicai.

algenris naturae contra bifern flauam poIIentïs.Sun£ qui folia eifalicisdefcribâtfimilia.Non inuenioé ue» teribus qui de hoc genere quicquam prodiderit.

PALMA ELATE. CLX.

PAlma elate laudafammoniaca maxime ; tum u^ Aegyptia, demü Syriaca,duntaxat in locis Ko centibus odorata,pingul Iachryma;qug in un* guêta additur. Elatem Galenus teneUumpalmaeger men intelligit. Diofcorides ipfum frudlusintegumé tum. Alibi genus eft, ut in ungiiêto elatino diximus. Non ignorauic hoe Secundus notfer cum inquit: Palmam elatem conferre medicinaegermina,folia, coreieem ■ Cato palmam hanc inteUigere mihi uifus eft,cum dixitodoratumuinum fieri c'palma.quam habent unguentarq. Abies ergo duplex eft,unguengt; taria amp;nbsp;materiaria, uulgo nota.- unde abiegnæ trabes dicuntur, amp;nbsp;abietarij negotiatores atquefabri, pro eo quód ed I ignarij. Abies quia in ccelum abeac à proceritate uideturappellata.

MALVM GRANA TVM. CLXL PVnica cótortotgt; breuitruco.florecótra quam * • reliqu is arboru m pu niceo,excipiunt amygda larumquoddam genus: quacfubrubicundum floremfuftineat. De acidae planta uelfcmine, uino* Icnta dulcis'quein Aegyptoexit in Cilicia circa Solosad Pinarum amnem ubi contra Darium pugna-tumcft,utTheophraftusinquit.Omncsfine nucleo proueniunt.Sola hacc tÿ- uitis.ér ficus,©- mains caudi ce filTonöemoritur.Aculeosgeritinramisut paliu rustyrubi. PunicummalumCarthaginelaudatiffi-miim,inde^ cognomen, main Punicum. Et Romæ locus erat in regionefcxta.ut inquit Suetonius, quae altaquotp femita dicebatur.uteftapudMartialem poétam.ubi nunc uidelicet Diocletiani therme funt. Genera Cumma duo : alteri nucleus adeftlignofus, fclerococcon ob id uocatum:alteri non adeft.aut eer te'minimus,qoód ex argumetoapyrenon dicitur pe nulcima produira,liCetcorrep ta Martiali.Archcftra-tuscertéanguillam utfpinis ©offibus carentem, fa lam pifcium apyrcnon efife cècinit hoc üerfuj

Vj^iAuj M Çlûc« »r/r «Ttufiiv©' lu«©- z^fi/7.

Quae autë fit PauloAcginetacradixapyrani.cx qua rccenti difcuiTorum cataplafma Aix-Kvfiivtv contra collelt;dionesfingitur,ignoro. Natura funt candidio-re apyrena, © blandioribns acinis,qui minus ama-ri fint diftintdi'qoc membranis.Eft amp;quot;nbsp;alia fttuedura eorum communis,tanquam in fauo nucleos haben tium quinque fpecies.dulcia, acria, mixta,acida,ui-nofa. Samia Ä Aegyptia diftinguunturerythroco-mis© Icucocomis.-ita nouem genera eolliguntur omnium. Dulcia fxpe intelliguntur, cum apyrena dicimus. Vinolenta nucleum fere paru nm habent. Vuam in ijs ac ne muftum quidem.fed uinum proti-nus aperuit natura: Apyrenis © uinofis cortex afpe-rior.Exacerbo fit medicamentum ftomatice uoca-tum.ficut ex mori quoque fucco panchriftos co-gnominata. Acinosgranatis totidem effe numero in fingulis affirmant, etiamfimagnitudouarict.-mó do ex eadem arbore legätur.Satam primum in Cy* pro malum Punicam à Venere teftantur fabulæ erp Corum.Bceotij malum Punicam ibidem,ut eft apud CaUimachum,© fidem Hippocrates: Alia Graecia rhoan © thoean,pomum quoque rhoas © rhoidia, © rhoedia uocare folét.1 nuen -o ©rhoiadrion uocui à Paulo in quodücataplafmate cui nomé aphroditagt; C 4 t«J

-ocr page 36-

C o R o L

rio cft, in quod amp;nbsp;thus, ÉT amylum, öquot; fquama aeris amp;nbsp;ceruffa quxritur.nam aloidarion ex aloë medici« na cft. Side porró amp;nbsp;Bceocia terra dicit, à qua ü* ar-bori nomen dacûquo arguméto Atheniéfes ab Epa« minûda in Sidæ regionis quæftioe uiAi memorant. LegicezTheophrafto fidcfrucexquidaut Atheng’ incerpretatur.punicae malo fimilis, Orchomeno la-cu naftens.Theodorus Gaza non punicae, fed papa lt;nbsp;ueris fimilitudine defcripfit : quia rheeas ^Zpunicä «izpapauerisgenusunumfïgnifiicet.qqdifcrimenil lud,qgt; pro arbore primp declinationis nomen eft.cZ rhoea non rhœas dicitur: pro papauere in tertiam re fertur, rheeas rhoeadis.Theophraft’cette nö rhoeadi fimilc.fedrhoexdixitiutcuntjjfit de fida.Theodorus ex Theophrafto ita fenbinSida papauerisinquitha bet fimilitudiné,capitcad portionémaiore, utq» ma gnitudinê mali referatmee nudü id eft.fed mêbranis candidis obducitur, fuperejj eas folia rofæ cü fuis con tinentur caliculisquaterna hcrbacea:dehifcens uero grana rubra,exigiia,orbiculata oftêdit:necmagno« pere maiora g milium,faporc critici dilutoxrafftfcit aftace paruo pediculo : flos calicibus rofa^ fimilis, gg duplo ferégrandior: hunc 0quot; folium fuper aquas mancre,(ed ubi defloruit,inclinari magis in uadum, donee attingat terra,atq?ica frudlü fundere.Folia pc cudibus,germina fuillogeneri, femê hominibus ma di.Cognominéhuic haberi 0in Nilo fcribit idé Theo phraftusherbä.fed radicibuscarenté. In tumulo Me-noecei Creontis filrj ad Boeotias Thebas Punica nafci traditur Paufania, cu ius poma incus fanguincS co« lorcmprscfcranc.

CxTINVS. , CLXIII.

CYtinus alicer ab alijs exponicur. Diofcorides 0* Galen us floréfatiux punies ita uocat,balau« ftium fylueftris.Plinius pomü ipfum immacu ru m, amp;nbsp;primu pareu eins florere incipientis, cy tinü appellac.Flores ipfi balauftia in ipfo erumpences cy tino,ueftibus cingendis: quaty color nomen inde ac ceperic. Cycinü Diofcorides cognominac ipfum qtp Apollinaris herbx floré, excels non proprie,red per translationem.Accicum M. Varroni dicitur mébra« nula prxcenuis,inmalo Punico difcrimcn:undc ci-cures animantes.qux non func fcrx, atqjagreftes:a quo Vecurrjquotpnobilescognominati Cicurq, ete mm Sifenna ferabitemprofylueftri arbuftopofuit: partira ingtferabite. partira lauro ateßpinu abüdac.

MALICORIVM. CLXIII.

MAlicorium crxci fidion appellant, ex acer* bis prxlatura ad perficienda coriamara 0* arbor ipfa.ut pdixi,à Boeotis üda uocabat.

BALAVSTIVM. CLXIIU.

•4* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Alauftiura Crscc quid cfTec. didtum cft in cy l-^tino ; Quidam caducum appellate modo uo--*—^kinc, à Grxco detorquentes : Mihi appeUatio antiqua perplacet.nec tantum Crxca faftidio,ut La tina détériora probem.Aufonius balauftum, fiuc ba laufum nonbalauftium in carminepronüeiat : item Columella.

M y R T V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CLXV. Mvrtus Grœce ^vp/»» dicitur,item fAVfiriiamp; amp;nbsp;iMWfir/'rH.item phibaleos ab Antiphane,fed 0quot; myrton ab Archilocho. Dégénérât in fruti ccm,nificrebrorcpurgetur.Vitaciutquibufdâani-malibus ambigua.hoc eft, terra 0* aqua:prxcipuu8 odor myrtis Aegypti, ubi cetera orania hebefeunt.

L A R i r.

Semen apud Menandrum Synariftufin manditur. Myrtü myrta dicitur à Catone mafculinino 0fan» no fcxu,Grxcoi5t (ut arbitror)imi tatione: itémurts Varroni, undcmurtatüfiuemurcatulû genus farci-minis,ggt; ea large farciretur in teftinumcralIius.Vfus baeex antiquis pro libo fuit,anteg piper haberetur! generofum indc obfoniücognominemyrtatû.Co« mendantur myrtis 0 iura prgfertim aprorum.Pere grina Icalix arbor at^ctiam Europxquondam:pa-cifera Rorax habita, ut cuius uerbenâ.ut nâclaurw amp;nbsp;olea.prxtendi inter armatos hoftes quietis mdi-ciumfuerit.Purifîcationibusquoi^fuffiniétisçadhi bita, ob id 0 in Coronis utebantur ca thefmotnetz Athenis. Prxeft Venus arbori, quippcquxlitotibus maxime proueniat. Venus autéémaridiciturorta, hinc 0 arbor facra coniugio. Crxci arboré Mineruf ut olcâdicâtîCommenti fabula, g» M yr line Atnenie« fispuellafueric,pulchritudineacroboreinfiçiis»â' mica Palladi, qua luuenis ab ea curfu 0 P^'fy^ ■ peratus interemerit.Catonisfaftigiafuntcadidi.ni' gri,coniuguIi.Alia diftindio eft fatiuxacfylueftr», 0in ucraqjlatifolix; de fylueftriagcturinoxymyrn ne.Satiua^j genera topiarij faciunt, Tarentina folio minoto,noftratëpatulo,forenfem hoceft exotica, prxdenfo, uerfibus foliorü fenis. Hxc non eft in ulu. Vtrat^alia ramofa: coniugula qux 0coniugalis uo catur,noftratê dici exiftimant: Ouates myrteacoro na ufosguandoeptradut,ut triumphanteslauro.ee« lebriseftHyppoliti0 Phxdrxamorib’ Troczeoia, cuius folia,uc inquit Paufanias, prope VenenswU' bru fatx perforata nafeebâtuniniuriâ uidclicet kre tia fxuientis unguibus 0 calamiftrisfcemina.Myr« tx funt ipfx myrei bacculx. Cctrouerfumfuit apu orxcosquod nâcoronxgcnuselTet Anacreótina cratites appellata.Et pluribus uifum cft, nó aliude « fe gcxmyrto.rofiscomicantibus; Alijpap^o*”^*^ ronariam. quü Aegytij biblon ftephanotrida ^?^ minat,interpretatur ; Alq ë fampfucho fert« $ ® ^* ' gyptocopiofiflima fitfampfuchus-Qoi^P®'^'^® coronisincidit fermo, inutile non arbitrorquœaa hue träsferre, qux alio à nobis opéré dicendalerua« bätur.Ergo Lesbij,utinquitAthenxoS,myrtiramU' los hypothymidas uoeât .'ijs fe coronât implexis no ribus: Altj pedoraics coronas,quibus 0 ceruic» q? redimibât,hypothymiadashypothymidasçdice' bät.Habet0hypoglottis ex hypogloffo herba qusc poft dicctur : Item Ifthmion, qua pleriqj Ifthmiaca appelIät.Pylcones uero ferta funt, qux lunoni eiten« dabatur utiç apud Spartanos. Sicyontjcelebwtia« chacas.exiacha flore quodaodoriscomendatilumi; E'myrto confiât 0 hxllotides uocatg, ambitus inge tis,cubitoi$2 uicenûm:ab Europa didx,quâEllotiaa Corinthij appellat, ggt; eius ofTa in myreo condita te« ratur.Quida EIotida0 MineruadidluoIunt.E pagt;' ma pfilimifunt.quasLacedxmonij Thyreaticosuo canr.à loco ubi caftra hofti û eoepere: ë ferta Câpani« ca melilotini,ggex omni gencre coronamentamu« liebria in co uocabulo'Crxci ferc'intelligunt .E low Aegyptia fît antinoioï,utitpnon omni,fed exeaquf colore rofx nafcitur.Ex ca uero gup ccruleü eum ha bet, lotinoS tantum dicitur:e'rofa cyliftos maxime, quas 0eccyliftias cognominant.e' ftruthio ftrutniu, épocho pothos. Eft au tem pothos duplex;a!terum genus hyacinthi flore,alte^ fine colore eädidü fepulchra coronabanc,à quo 0 nomen quafi dende«


-ocr page 37-

LIBER P

tans tflètdicatü.Tlieodofiisdefîdcnuinconucrtit. riorctæftate.Diuturnius cft candidu.habetur Ér Aegt;-gidioncoroiiggcnusEubuIo.aut ex anagalide ut ar bitror.quânonniilüggylin uocabât;aute'lygo:nam Vgosægylisàquibufdâuocaturæ'lygoautêcoro' Msfictifolitasantiquis.in uiticedocuimus: autgra raine, quippequod abaliquibusxgrion uoceturma launiharundinefcrula^uinciebâcur.A'tilia phyUiri nosfynthematicos Ariftophanescüdixit,coronas uideturpromptuarias Ôquot; parabiles intdlexiflc, non raukuma triuialibus O' promifeuis diuerfas, quæ à Ctïdschydeæ quaff confufanex uoc5tur. Chora-raw Appiongrämaticusapud Philetama chorodi* “0sputauit,unde apud nos coronp ffnt uocatx. Sût 6'acinij coroUx genus ex acide.ita dicitur fl os O' fa-ram quodda,ut Athenxus O' Plinius fcribunt .Sunt freliftiex dice, familiäres Alexandrix, necnon a-«jsqnotp floribus piicaciles : nam Tindixi Abydxi « oppidis Aegypti exfpina funt Aegypt ia,nemore “ji^cro Apolbnis.femperflorctes.-multiscomitatg Hbiilis,quas referte ut no piget, ita certe paßt inter-‘“•Deqs O'in Aegyptia fpina dixtmus exDemetrii ‘ratentiaCoronamenti nomen uidetur O' cuius me JionemfecitCratinus.cofmofandallosuocatum.cu ras inuentores Lacedxmonios fuifle Clearchusau-L?™'?9®'’*’”^®''on®™ lt;? flore Tliefe o dicto per-rabentfuiffe ; id fatum radice defcribitur amara, ut Cuskac'^^° P'’**** ’*' ^“° Timachidas poëta Grp

hten» [^ KVöiVtr/ti^u ïvKMfXitv tithi

oiïdA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uocatum coronariü madf ’quot;i -a quot;’ ’P“^ Ariftophanem poëta, utgra-C*^»P’»nMinterprctatur,Atheni8in Aca ff » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;™®“ogt;. Anethinis quotpfertis ufos uctc ciaf3Aif*’'’?’®®PPflotcfte8funt.CoronasinGrg men fp ' ? ^^^phano primo dicunt, ob id O' nonen iertisdatum.utftephani uocarentur. Autorem ti affi ”^**”’ ^°ronx lanum biformem fu ilTe Grx ™,’*’‘'’’yl’«nas corollas noftri corneas uoca mni f ^°f'’“ fieren t in florum defedfu. ficut ex o-rirp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sf'’”■« pancarpias. Didum eft O' in ui-cotonis alrjs.itemq) m helichryfo.

MïRTlDANVM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CLXVI.

*’ A tT ’'hidanum.' à Caleno myrtada nominator, -quot;^2^’^^ ’^fi°fiol^s myrti,qualis fortaffe in

da -, 9quot;.°‘Pf™ttcat,exicnsabradicc.Myrti-nu certe Plinius pro uino accipit, çp ex fylueftris t S'® ‘■°”‘^*f n gt;nbsp;fibra in tribus multi cogns rid '“^‘quot;y ®gt;“onec duo fu perfint. Hippocrates mar appellafte hunc fruticem,myrtidanu “tto ipfum piper.ut poft dicemuj.

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CERASVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CLXVn. Z^^rafus in quatuor O' uiginti fxpe cubita erigi-l .S''f‘^f®^^gt;?9^''3ntibus quatuor ab radicc. Fo Vvlmin mefpili duru m O' latius corticis léuorc, 1^. 5’“’®‘‘'^'quot;rafinjilis tilix,ob id apta ciftisutti ; nic meatu flexo ,nec gyrum complente abducj-lir r *“'quot;f””*®*brfum uerfus in anguftias col j®™°j M^’l's in fronde ipfa quotp defcriptio cft, ”’®°“™ ^ defquamario euadit, alioqui P®«»® 9 filo eodem auferri poffit .• per fi'^0 tenuitas folq detrahitur, nee ar-‘®quot;’® deglubas, qui reliquus fît, ne humor «labitur,Tunica porró estetiare adem-

R I M V S.

17

pta nigricat: Interior pituita quxdam mu cofa amp;nbsp;u( ce illius fecüdo anno tenuior,alcera fubnafcitur.Ner* ui ligno contorti conuoluti^inanfradhis ut cortex: uirgis continuo g nafcuntur idem mos .■ rami dum adolefcunc.alq fubindc pereunt, ut qui ab imo funt; alq continue crefcunt.ut fupcrni. Prorfus arbor de ra moffs non eft,minus eeiä aliquanto g populus. Radix mukquga amp;nbsp;fumma telluris cute,nec crafta.C5 tortio eadem radicis O' corticis radicem tegencis.flo re albo.piri uel mefpili.ëracemis fauacCo.Frudt’ ruber diofpyri figura, magnitudine fabx : quangaci-nus diofpyro prxdurus,cerafo mollis, ut Theophra ftus inquit: apud quém diofpyros hoc figniffeat, cp lithofpermon DiofcoridiO' Plinio,utarbitror: nee Theodorum fatisprobö, qui diofpyron lou is flam-mam incerpretatus eft,cum lOüis tricicum interpre-tari debuiflêt ; quando O' uulgaris quo^fermo granum folisappellate confueuit, Nafcitur cerafusubi amnCsO' tigna,omnino(^ubi tilia.Italixcerafum LucuIIus intulit : nunc trans Oceanum O' in Britania quoqiuecfta.In Aegypeo nulla cura eualuit ut proue nire poffer.Genera nominantur Aproniana,qux ma ximerubeätiAdtianigerrima,rotunda Cxciliana.Iu nianisgratusfapor tâcû,fub arbore adeo teneris, uc geftatu marcefcant.Principatus duracinis.qux Ca* pania Pliniana appellat:fn Belgica Luffeanis-in ripis etiâRheni.Tertiusfjscolose'nigro acrubenciuiri-diip,fimilis(^maturefcctibusfcmper. SuntO'laurea Ceraßl in lauro primum infita,non ingratx amaricu-dinisihincamaraffadicunturuulgo,quaff amara cc-taffa.etenimpomumipfum noccrafum ,fed cerafi3 uocari Scruius prxcipit,cui’ O'illa quoqj uerba funt: CetaffS inquit O'antegë Cerafourbe Lucullusad-uehcrct.crat in Italia,fed durum et cornu appeUaba-tur, $ poftea mixto nomine corhoceraffum eftuo-cacum. Sint autem comoceraffa idê cü duracinisge-nus,an uero Scruio credendum,qui cornu in Italia ce rafium fuifte prodat.cum alia tes fit cornus alia cera fus omnino,fatis ambigimus.Cerafiorum porró di-ferimen alterum quod Romx uifulûappelîant, fre-quentiffimû in Germania et Gallia,fed in Scythia fc-réfupra modû übtet uifcina barbari cognominât.iic Pomponius Lxtus.quiealocamodo inuifit.conftä-teraffirmatSunt Macedonica parux arboris,raro^ tria cubita excedentis, chamxceraff uocatx. Pomü hoc prima colono fere' gratia uertêtis anni referr.pri mo candidü.mox rubefcit,deinde nigret,Septenrrio ncfrigidistpgaudens:flccaturfole,conditur^utoli-ua, cadis. Mediü ceraffs genus inter acinos a tqj bac-cas,fîne offc,quemadmodum nafcatur, orxci et La-tini monftrauerejatigatur canicularum xftu cera-fus, Défendit hoc incömodum, ut inquit PalladiuSj herba fymphoniaca, trunco arboris eius cireüdata: necqualis herba eafit.oftendit.Quemadmodum ne^Gr^ci polypremnö appellata, cuiusfucco xgro tas arbores obhnere præcipiût:nifî quis Apukio ere dat fymplioniacam tradenti eandem efte cum hyo fcyamo . Plinius fymphoniam herbam defcribit alternis uiridibus rofeisqj per caulera folqs, in pofca fanguiriern reijcientibusmederi; hancaliquicrem^ phenam fetibunt, aliqui fymphonam , alijgom-phenam , aut fomphenam • Quod ff pro hyofcy-amofumi poftet , non folifs alternis uiridibus rofe* is'que , feci floribus iegendum erit : quandoqui * dem Diofcorides ita dicat ; 7r»f« *X zr i^iuA«» tWi


-ocr page 38-

CORÓLLARIT, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^,

^i^inaffn äth uM^fo!«t, Accedit qgt; ad eruptiones fan- diflima,calorc ac humore tcmpefara,*ne i |]^^^f| guinis hyofcyamus quoqjlaudatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftrantibus.C®lumella duplex ziziphigeo ^jy,,

SILIQVA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CLXVin. rutilumércandidûJnuenioapudCræcosqf^l^^i^^

SIliquaarboréfic5 Aegyptiaoocari.érinlonia ziphapro zinziphisappellitent.Peneu ^|^^(j.f„, ccroniä,Theophraftus autor eft,quæ ér ceratia peregrina funt,in uno Italiæ agro Verenen jj^^iJj dicatur.Galenusarborêceratoniâ, frodnceragt; tia,quæ peculiar! nomine lanata P^*”“’Â^,ferëpl» tia nominarifcribit, àcorniculi fimilitudinc. Lucius cit,obduda lanugine,utftmthcisérFerli ; ^ ab Columella ßliquä cræcâ ^ credo ut àfœnogræcodi- rimis; nulla tarnen alia commédatione in g .j^j, ftingucret,q) abfolu te filiquäruftici cognominan t, inuentoribus nuncupâtur. Mariana ex uico

Græci xylocerata.fed alia eft ficus Aegy enfifubipfasaIpes,quibusfimilitudineK f p g^jx o, utPlinius notauit,ér nos paulopoft CangerisPaphlagone urbenafcentia,nn .^^,^^2 monftrabimus, quandoquidéin Aegypconullana- uernaculouocabuloMatianainconinjun j^^q. fcitur,fed in Syria lonia^ércirca Cnidü atqjRhodn, la omnia.Sunt ér à Manlio Manliana. Clau jj,^, folijsfcroper comantibos, flore candido,cum uehc- lorrubens. Appianis odorérrnagnitudo^œ^.^^^^g mentia odoris.pomo filiquæ,ér ob id nomen,radice fublimifed nó multâ,plâtigera imis partibus. Supfi cie flauefcens inarefcens^,fuccum auferente fobole.


»4J


recenriores


pria omnino, ut Plinius notauit,©* nos paulopoft

Porno antecedens annidetradio poftcanisortum, Aatim concipit uterum^ prxfett, 8{. molc quanda uux modomformem indiferetami;^ primo edinquae poftg adoleuit per afflué érxquinoddü flore emit» tit,hyeme foetus enutriente, qui ufqjad canis ortum in parente durant utpraediximus:tummetfitur. No putoquengnefcirefiliquas praedulccscfleearumi^ mandi corticé.digitorum hominis longitudinejnte rim faleata poUicari latitudine. Seritur ér liaec apud nos femine.Ted pai^ faliciter : quandoquidênec fru dlum fert.érbreui emoritur.Calenus ufum eius cibo damnauit,utmalifucciamp;lignolï, nee facileconfi. ciendi. Pofteritas commendat ad ftomachum ful-ciendum utiqj poft eoena, ér ad uentris profluuia, ft quis prgfumpferir. Subter bac arborem flaminis dia lis capillü ér ungues prœfedlos terra operiri mos amp;nbsp;religio erat.ut eft apud Gelliü.-quanqnonfiliquafed filica mendofc in eolcgiturnifiquis non filiqua, aut ilicem autfaliccm putet Icgcndn.Ego ut ingenuf uc ritatis homo,quid fequendü in co potiftimü flt, non di(Fitebornefcire;inmediü ut plera^alia relinquo. Eft ér nomen herbae Plinio ceratia,uno folio, radice nodofaér magna, coeliacisér d ^fentericis in cibo da ti.ldem autor coniungit huicperaticä, feptë ei eau-les reddendo, qui uelutrofte capita fuftineat.*quanq in codicibusquibufdam non peratica fed ftstica fcri ptumlegas,quoniam fiftataluum.

MALVS

CLXIX.

MAlus corticis leuore nitet; peculiares habet nodos.belluata facic,ut Theophraftus fcri bit,fed praegrandi uno, al ijs circa eum pu-fillis compluribus.Frucftificat primis frigoribus.Vré na intelliguntur mala, quæ adulto nere maturefeSr. Inter mala tuberes correpta priore fyllaba dicuntur.

baccis fimiliores g malis,poft Armeniaca, ér omnino inter primas florent arbores. Inferi folent cydo-nio,piro,pruno,ér Calabrici,ér malis omnibusjut in quitPalladius: ggPliniusfylueftrêfpina Calabricê uocaridixit.Cenera duo tubeijt, candidnéra cölorc cisA4ÏA«v,arbor/lt;»Ai« fericüuocatü. Papinius tuberes ér zizipha : hæc ex Africa,ilhe'Syria nouiffimisAugufti téporibusin-uexic, in cabris fata, ér aggcribu s prxcipue decora. Cræci qucmadniodüipfas tuberesappellent,baud poftum contjeereaufi quis Syrjca.fïue ut in quibufda excmplaribushabetur .(ericaeasuocare putet,parui fucci potna, nee concoëtioni, nee ftomacho faci-!ia,ut inquiüt Paulus,Oribafïus,Actius.Prxferiïtur c'

Ziziphis xdefina Hocata,uc qu idä putauere:^ gran»

jorruoens. Appiams ouorcrnidg“'*quot;^*- niaCato infito cotoneo.Sceptiana rotunïtateinUg ' ^^^^ adtjcitquiriana,érconditiua,quaedoli)sc°‘'‘ j^jg. ér feätiana fcädianaq,'. In nomine funt ^g' „oniä ue Sextiana,fiue ut Cræcifcribuntcaniana• nbsp;nbsp;nbsp;^ ér ceftomela uoeâtur ab Aëtfo.ggf'V“-,^ ’ • ryniJia eftlorodidla quidâ interprètes cxißimat, eu funtcortice.Hseciplaü'pezomelauulgo“' -jij. aufterapracdicât, Auftera ddulcifuntapn'^^.^f odorata hæc ér pulpa habent afperâ ér N“quot; . cidonia. Suntérparuaquadafaporisgratii .

tifia,habenférPelufiana.amp;profiua.tyuerian . j tiburuerianaérfirutia.funtamp;pbauliaó'qu? r ca Graeci uocat,érplatania,amp;Mordiana,orD fimiliaex Apolloniate agro qui Mordiuscog nabatur,érCamerina.f)ue ut Cqlumd'a ’ Jg rina,érGr3ecula.ltêgemclb,nun§infatulH’g • cut belgemela fme melgemela,qgt; foß“ fquot;“? L ^^

11^ ^1 uiDpii jatcrerncuiü,A'/rcntilu nefeiä tube^j hacgeneris,an diuerfiput^A g: tatemelappia,aceleritatemitefcédi,niun«: nbsp;M bus in melimelis loco fuo dicetur. A' ma»®® , gic,orthomaftica:a conditione donia:à corrugationis celeritatc,pSnu«a; a f tono ér ftolido tumore,pulmonea.sg»^ lor fangujneus,origine exmoninbn’trat« nbsp;nbsp;nbsp;^ pania grati faporis, atœ etiâ acotiora,ƒƒo l ftria, peculiar! acerbitatis improbitatis^^o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» de quibus proxime dilTeremus.Itc Eaca nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^j ma,qg aduentu prima, decerpi^propetatia. Corinthiacae'Sidunteuico célébrâtinominatu Lacóica ér herina à ucre dida.li'cut à J®quot;quot;?’.!!? ■«. dia, lanatis fupradidlis fortafie non planédubn’* • Seruâturpoma tabulatisloco frigido,fept«ntnoii ' Iibus feneftris, quæ fereno die luccaccipiatpattt'’' Auftri fpecularibus arcendi, Aquilonis afflatu wär-cefcunt in rugas:Colliguntur poft aquinoffia autu mni ; nee ante fextädccimä Iuna;neq3 ante primalU' naCadiua feparSda. WinimS melimela durât, plur'' mum camerina,qux ut feätiana quo^.ferotiramnt ér gelu maturefcunt,ad hyemê uftppendeiitiain pa* rente : V ini malo proprie tas æq; ut piro ; Malü à Cr«»

lius eft.utcópleóaturquicquidapudCrsccosWf» continet,in quo fignificatu eft,cum diciturameau

cw, omne pomu refrigeradi ér hunuhcadi mm naut re:pa9 alere.mali fucci effe, autumno plusofricerc Indc oporotheca ubi cuftodiuntur. Pcm5 Vatrodi-Äuni autumat.quia potu ficcitatibus indigeat. trt' fett tarnen oporaabrjsqux acrodryacraduotat: q, opora eft qmcquid nihilhabetexteriiislignofuw: acrodrya uero contra.utmaluni punicuro, piftacia, caßan«


-ocr page 39-

L I B ER P ^2[itx,niice8,(ïtnilia(^. Ytrun^genus (algami no «mccompleduntur Lacini.aquo falgamanus. Du-oitatumeftó’iniureapud Cefeliu,an nux pinca po *8umc(ret,quianu«seffent,quicquidfon8durote. S*tur:nMluin,quicquid id quod efus eft.foris habet, P?mo utrun(5continerct,quod fere' probamus.Ser-OIO nuces funt, omnia corio dunore tecfla, molliore «eropoma.Ferunturó'alia mali genera,fuis métio-0 usptodenda-Galenus omma inquicmalabreui ugiunt 3tqiacefcunt,utpoce fngida.Cr excremenci-loluccoredundantia: ideorp mfi mcllc condica fer» »naofeari non poflunt.Excipiuntur coconea in-quiccrftruthea : malot^cnim appeUacione ueniunc lik^°i'*'’'’’^ g”quot;’”’ ®’ P'ffi^3. ö’ piri genus unâ, t«nuncupacuni,ab amplitudinc ac pondère.

COTONEA.

CLXX.

Cwoneu.nt primus Cato nominauit, amplitu dopinear3nucum,intenm maioribus incur-uatostrahunt ramos,prohibentij parentem wMcertniJU,^ Graeci appellant,quoniam ex Crcta ptimuni illata fuerint. Genera eorum chryfomela, oedtaurea mala,inciruris diftinAa, colore ad au-unnndinato. Noftratiacâdidiora,odoris præftan-^'^^apolitana ex eodem genere minora, odo-“1 rantia,ptouentu fcrotino,qux ftruthea nncu-„ a^f^yæi^'lei'itermitefcunt0*prxcociafunt, rii^^**^’^“?hea inquit dientur, qua magna ^^’^'^os^acerba. Cotoneo ftrutheis ernr? f“®?’ lt;^ogn ominantur : qux fola ex ijs uel à * L • j ^“'’' • Habentur amp;nbsp;fylueftria parua, ,h,™^?®*’‘'®m»,in fepibus nata: omma^ ia irotu faluatorijs cubilibus inclufa, fimulacrisip o lumconfcijs impofita, ut Plinius qucritur, infi-M muliebriter mollis. Cotoncum J^quot;”'®” *gt;0«cydomaló uocariquidamferipfe • uerumPolemonfloris genus effe id exiftimat. ^otoneigcnuspraterhxc inuenio phaulion uoca-minimus ™™'quot;^ ™’** quotp genus unum dici me-

'4' 1 tr 'J^^fMELA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CLXXL

A Æ ' T'^ ’^i^untnr à fapórc meileo : eadê tf ly 1 ”'”^^f® micefccdi,muftea,üt inquit Var , j?’®°‘'’'’atur;mihimu m durât hxc, ut in-ma aoinmus.Mufteafane'ueteresappcllabatid » ° nbsp;nbsp;P{®cocia:undecotoneaquomcertogene

a *°''^®''®^didimu8. Item pira quod rc-K , •’’’“™™ó'mufteumdici folet, Achenisme-c a nommabatur, malo in fylueftrem pirum cy-flomum ucinfito,utfcribit Di^hanes.

E .EPIROTIC A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CLXXH.

Paotica ex Epiro inueda primum, arguméto tRcognomen:orbiculata noftri appellant, ex guraorbisin rotunditatem circumadi.

SïLVESTRIA MALA. CLXXIII. \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;°'*°'^' acutiora, fed improba €r acer-

jQt)a,obidó‘conuiciodicata:tjstantauis,utaci-r,r?™quot;’P'fftringant.Aliudgenusfunt.

*«gt;nn”’. à rei rofticx fcripto-

arhJa™®’.'?'^.“®.’*^“’^“®»?’'“*’“» 0* paliurus,attp P®*^® fi t in Columella (funt em ^.LolumeB« uerba) pampinos amp;nbsp;an corrupta fit

R I H 7 S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;l8

PER. SIC VS. ' CLxxnir,

PErfica ex Perfide aducda,ut jpfo nomine appa rct.Theophraftitemporibusin Aegypto tantum Äuicinislocisfercbat.-in Rhodo ad floré af(Bpcrucnicns,quod primum ab Aegypto uenien-ti hofpicium fuit ; inde Rhodacina fortaffe uernaCu» lo Gratcofurn fermone dida, nifi quis inuerfum nomen pucet, quafi doracina : fic enim Perfica ipfa nominator à GrxcisrecentioribusPauIo tb* Aëtio,quafï duracina.de quibus poftagetur. Notât aurores nuf-quam minusodoris porno, plus fucci, qui tarnen (t-cimftimulet.Falfumeftuenenata cum cruciatuin Perfis ca nafci. tb* poenarum caufa à regibus translata in Aegyptum, ubi coelo proprietäre mutauerint: ld enim de Perfeadiligentiores tradunt,quam nos in fuum locum differimus. Perficorum palma duract-nis Nationum habent nomen Gallica û'Afiarica, Poftautumnum maturefcut, ficutaeftate praecocia, qux Plinius intra xxx. annos inuenta, prodente fe reftatur,®* primo denarijsfingulisucn5data:Supcr» natiaé Sabinisfunt.'populariaubiqj.Pomuminno-cuum uelacgris. Pretium fingulistriceni quondam fucre nümi,nullius maiore quod miremur.quia non aliudfugacius.Iongiflima nanqjdecerpto.biduimo ra eft.cogitep fe uenundari. Perfica in prouétum ali5 aucumno condiuntur, ut uuæ cadis. Molhifeam nu-cem funt qui Pcriïcum interpretati falfó fuerint, ut in iuglandc cömonebimus. Perfica fine fuis oiTibus 0* inftripta quemadmodum nafcantur, docebit Pal ladius.Idcm tria genera cnuincrat,Armenia,Duraci na.Pctfica. Sint hxc Armenia, quæ prunorum gene ris efte quidam uolun t, an diuerfa, ftudiofi falgamo rum dijudicenc:mihi eadem uideri placet.

ARMENIACAi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CLXXV.

ARmeniaca fiue Armenia prunorum generis funt, pcregrina0'ipfa,ut ex nomine cogno fcitur. Sola e' prunis odore commendantur, Armeniaca uocari defita.ô'præcocia fiue prxcoqua tantum dici, teftis eft Galenus. Palladio prxcoqua difFerunt ab Armenijs. Grgci nö praecocia,fed berioc cia feré pronuncianc,

C I T R E A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CLXXVI.

ÄAlusMedica flores duobus modis procréât: 1 y lalios quiuelut eredam in mediocolum ha ■*beant,foecundiores exiftimati .• alios qui careant ea, infoecundos. Sunt qui û* Affyriam amp;nbsp;Per-fi'eam malum uoccnt.Ircm citrum,citream:Græci et Hefperida «b* malum eins Hefpericum, aurore luba, qui ab Hercule translatum id in Crxciam.ô* aureum malum uocatô fcripfit, ut Virgilius de ijs intellcxif-fc uideatur,cum dixit ; Aurea mala decern. Nuptiale pomum intelligi hoc uolunc, qui æditum à tellure fabulantur,nuntiato louis 0* lunonis connubio. Fo lium ei adrachnes unedois^, fpinis intercurrétibus. Ut in piro0' oxyacantha,fcd Ieuibus,infeftis mucro nc, ualidis. Non mandebatur pomum Theophrafti aetate,fed nc Plinij quoç (ut arbitror) magnopere,tâ tumodorccommendato. Plutarchi certe' auorum memoria guftabat nemo,ut Athenxus inquit:Nunc à Palladij fere' temporibus promifeuum expetimus coenis , qui 0* medullas eins acres dulcibus muta re docuit : quanquam Apuleius negauit eandem eife malum Affyriam fiue Medicam quæ citrus: quod citrus exiguum effet genus arboris, Medica ueto,


-ocr page 40-

C o R o L L A R I Fj


ircro.ut Maro fcribit, fügens. Pamphilus citru erkü ä Romanis cam dici,pai^ pericus homo, fcripfit: ut? cunqj arbor hæc feribitor, uerc partibus cultiflimis, femine quarto die aut quinto rigac. Maiufeuia tranf-fertur etia uere, in folü molle udum'qj, nee admodu gracile.Arbor ipfa omnibus horis pomifera eft ; alijs ruentibuS,alijsrubnafcentibus,alqsmaturcfcccibu3« Seritur û'ficSilibus.dato radicibusfpiramento,per cauernas ut palmx : qualicer omnia crafitura longi-us haben cóueniunt.Semen eius folum id qd in eolo quadadmedio prorumpic, foecundü exißimaturd Theophrafto.Sed hge olim fucre;Nunc traslatitia O* triuialisferc' arbor, ut pluribus generib’ citreta Ligu rix.Capanix.Bcnaco lacu,ltalia fere' totagerminent Eœliciter.quâcun^libeatimaginéreddencia.Hxcex infîtione mali quoties proueniüt,citromela proprie dicuntur ab aliquibus: gg uero Medica malus dica-tur.ipfum tarnen pomu Galcnus malü Medieu uoca ri negat,fed citrinG duntaxat.Theophraftus etia ma lum Medieu Öquot; Perficü eft ubi appellet, cum huiusfc re' unius mali fernen imperfpieuG effe dixit, ii. uolu-mine de ftirpibus.ut Athenxus interpretatur.Diphi lusautor eft,citria quadoeppruna Perlica uocari fo-lita. Ariftophanes gramaticus à Lacedxmonijs oxy malaPerfica nuncupari prodidit,quibusü'deosco ronêc.Menfas illas ueteribusCr Plinio decatatas, pre-fertim^ Ciceroniana, non ex hacfuillê citro, fed ex alio citri genere conqcio pluribus argumentis, fed il lo potiftimü, Qi arbores ex quibus fierêt.cuprelTo foe minx fylueftri.fimilcj folio,odore,caudice ,a Plinio prodücur, Anchorano monte citèrioris Mauritanix, fed iam turn exhauftouté Atlate, cuius imas radices denfisakiscß replecasfyluis, incognito genere arbo rum Suetonius Paulinus à Plinio citatus,aft'erit fpe-dlabili proceritatc.enodi nitorc, frondibuscuprefli, prxterljjgrauitateodoris, has tenui lanugincobdu ci, quibus addita arte polïint quales böbyee ueftes confïci. Idêautor paulófuperius efficaciftima, ingt, iuxurix uis fentitur, cum ebori cedroqjfylux exqui-rantur. Prxtereaquis poteft negate arboré, ex qua tam célébrés méfx conftent, trogetem ér thyian lt;Sd thyonà TheopbraftoérStrabone didlaeftèfldcpPli nius exploratiflimG nobis fecit ; de thya uero Theo-phraftus:Perpetuo inquit u irct.arbor procerâ, inter fylueftres ferotina,ut nulla fere' tardiusgerminet, al gcntiflimislocis, cacuminibus montiü gaudens: circa Ammonis delubrG prxcipua nafcens.ér in infc riore Cyrenaiep partc,attp ubi ipfa tu nc eflet.ramis, caudice, frondibus, fylueftri cupreffo fimilis:ex ea ueterumtemploi}tcontignationesfuiire,immortali poftcupreffum in terfta materic.Nihil radicc crifpi-us.nec aliunde preciofïora opera. Siccata mari duri-tie ér maturitate incorrupta fpiflari tradGt, nee ullo modo uehemétius. Homero quoep nota fuiflë, inter odores uri folita à Circc,magno errore eo^t.qui odo ramenta in co uocabulo accipiunt; cG prxfertim eo-dem uerfu cedrG ér laricênominet. ut manifeftu fit arbicrâtunDion eer te hiftoricus, Neronisuita non ci treas fed cedrinas menfas appellauit,fiuecedropoti' us g citrofimiles effeuiderentur arbores, fine qgt; in cxeraplari uitiG eft.Erit ergo thya, fiue ç idé eft træ getes lt;amp;nbsp;citrus duo^ omnino generü,ut ceftat, unu cedri cius,cx qua menfx dolabatur, ake^citri eins»

de arboribus tatitü loquutG;nam érCalypfusér Hele «x thalamos ér thya conditos, idem poeta cecinit: lt;^id habet citrus noftrâs cörnune cG cupreftoftron dis cuprefifo, iuniperi Sabinx,cedri.citro, lauri,adra ebnes,arbuti;? Quid tam diuerfum.g galbulus ér ci-treum?omitto alias notas . Quibus perfpieuo lique- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-------------------,,

re poteft uolêtibus,decipi gramaticos,quicuncpmé' quo^ nominat. Ampullacea Crxca, Laurcaaa Tas citreas ex hac citro,qug nunc habetur,fadicatas mem uf^ in parente pendent, fcrotinaïrgdn^

éramaritudine.altjsexpecitü.domosetiadccorans, quod ér fenfiffe Macrobius uidetur.-hodie^Mäurita ni malû Medicä ér pomu eius atrogi uocant,a nege te uocabulo pa^tdeflexo, alioquin fuymi» non quia mädi poftet,led njtT’ara'^ifixf/y.quiamadinonpoflii. appellatGcenfucrim.quâdoquidêutdixi, utteribuJ cfculencn non erat.In fumma,non nego malüqaoç Mediceä in Mauritania fuifte,cum plena fintpoeta^t omnia uere uolumina: Scd ex qua méfx illg célébré» cxifterent,malG Medica fuifle,hoc negoérpernego: Nec dißimulädu m tarnen eft Phania Ereflia v uolU' mine de plantis,ccdrG appellaffe,acmalu ccdriupro co quod nos citrâ ér citriu uocamus.érDiofcoridenJ fecuti ccdromelon. Varro qlt;5Libycacitrüno^nat.

P 1. fe V S. 9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

PtrumcrxciedomitafiucurbanSApion^A ' 14? pion appcllat,dc quoijt prouentu Pdoponeiw quotpipfa quado^dicebatur Apia : licet quwa ab Apia Phoronei filia terra eâita nominal purent. Poetxfunt qui pi^tochnen uocét.fylueftrêacnra ut mox dicemus.Apios érrbaphanigenuselc.Tur ' nata piris omibus figura,mukisgenerjbustalia pa uaocyflimatpo'odoratilTima nominâtur fupquot;‘’’ inhisCruftuminaquegratiflima,érexpartcruDct. ér proxima his Falerna,ceu largo fucco habuwat . hxc laftea uoeätur: in ijslualiacolorenigmdonant Syrix ; pofthxedecumiana.érexijs pfeudodecumiana, Dolebellianalongitudinep li.Pomponiana cognomine mamoü. ucriana ér qux ex ris nata funt.tyrSniana petio gitodine diftatia. Fauoniana rubra, paulo lup maiora. Laterianafiue Latcrifiana,ut Column cant ér Macrobius. Anitianaérautumnaliaaci faporegrata,érqux maxime Tiben°P”quot;‘-'P*Pj euere Tiberiana.Colorâtur hxc magisfokiS'’’ fc u n t^,alioqu i eadê effent qux Liceriana^ Acce_ qsNeuiana Turaniana'qj • at^hxcautotnfuorn menhabent,prxtcrfuperbaérFaIerna.Fatfiasn litauere qux fequuntur. SeriiTima omniu A’ Piceniina.Numâtina,Alexandrina,Numidiana,ï cula, ér Tarcntina. Signina qux alq à colore tu cea appellât.ficut onychina, utquoddaprunigt » purpurea, ab odore myrapia, nardina,laurea,or aria, fiue ordeacea à comitatu frugisciusta collo pullacea, ér coroliana ér Brutx gen tilitatis cucu tiana. Acidula à fucco:a mclle mulfa. Incertano JiG ratio barbaricis érVenerqs qugcolorata nw^ tur ; Item regqs.qux minimo pediculo quanic funt. Iam patritqs Voconqsljuiridibusér oo'°”6 ' Dixit ér Volema Virgiliusa Catone fump»'\° mium uocat Macrobius qui ér ceritium ér cerui 1 . ércalculofum,(SCLollianü,érLauiniü,érMilefiumy myrteü,érorbiculan5,érPretianó,érRul)ilc,Tu numTicianum^:ItémefpiIaceGérVaIerianuio I uitXloatinfecutus. IdêCato5CSemêtina0'mu


-ocr page 41-

L r B E R P

‘uKfeenria : nam qug Anftotelcs apembloadas no» minatjinfitij generis intelligutur. Vini propriccasó* piro.Condunturhæccotidêquibus uuamodis,non witerg in cados, Vinals'aqua coquuntur in efeam ®gris danturij pulmencarq uice,qgt; non alia prgterg cotonea. m conuiurjs Graccorum pira fecundis men l'businferebantur aqua merfa.ut mitiilima qugç k PpolTent:. Pira funt O' qûæ libralia uoeätur, fed fo* w tarnen épiris mala did confueuerunt.Liquamen * piris fieri Ifolitum ad idunia foeminarum inue-nio Juod caftimoniale dicebatur. Pirorü quae ma-fynliinia fint,carnibus integro fak calcacis O' refolu *'S|ït$ita fidlilibus picacis cu pis'ue condicis.

PIRVS SYLVESTRIS. CLXXVIIL AChudon pinim fyluatic3,hoc eft.achrada.O* apud quofdam ut apud nos O' piraftrum fer tilioreniurbana praedicant; Hyemefrudlifi-®5^T^’^''*'’*’’'’®®'ne genus eiusunum,ucTheo-pntaftus inquit: Matena ei apprime durajdeo lp dittos tabeHas^futorias d piro fylueftrifadunt ; qu o-*’iam ut in molli retunditur, ita in duro ferrum acui-lur. Aculeatos hæc habet ramos ut Punica. Quid au t«n achyrades Heliano fint, quas in cibo primS Ti-f/nthios habuiffe memorat, non comperii nifiqu is nonachyradas fed achradas, hoe eft.pira fylueftria Meolegat ; Nä ut idêau tor inquit, ante panis ufum quot;giuos efitalfe pira meminit, ut Athenienfes ficos, glandem Arcades ,lndi harundinem, Carmani pal-“uws, milium Sarmatg,terebinthum nafturtium'qj r^'^'^^IVAccrtépaleam fignificat.nec uideog 'tuerifimilc paleis quenquam uefei potuiflc, quafi ***i^™r'quot;,’*“’®fiArcadasradicibushcrbaruni5(: arMrufolqsrecentibus antcglandisfagincx ufum Klagotraditum.uiditaffe creditur.

  • « E .5 P -1 L V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CLXXIX. M^fpdorum tria gencra,fetanium,anthobon

®'antheboides quam O' Callicam intelli-. . gunt.Setaniofruefiusgrandior, candidior, o utior, acini mollioreligno.rcliquisminor.fed prg antior odore o aftringentior guftu : qu ó fit ut diu as quoque durent. Lignum lus flammiusO'fpif-amygdala,non tarnen ruben-

«d propemodum herbacei. Arbor inter amplilTi ani^ r*”?®'’ '” Syfumjoho fciffo extremitate'que P oiimili,fed maioribus diuifuris.promiflb.rigen-ijneruofojtenuiore O' longiore quam apium.longo j gracili pediculo ,radice alta numerofa'que ; ideo ongsuaeft arbor, à terra'que inextricabilis. Lignü ƒ9 ‘quot;’’gt;'gt;’Cortuptum,folidum,femineO'auul(ïonc eritur.Foliumantequamdécidât uehementcr ad-“ «cit, Infeftatur O' hæc uermibus in fenedla, ^“lP*’?Ç9ndes ei diuerfi quàm caeteris contingunt.

  • quot;æ^®^°'^ *quot; ^^’^'3 Caronis æoo. Hæc Theo P ralhisO Plinius.Verum alia hæc mefpilidiftin-A v • r^’Diofeoride reprefentata eft: Et fane'quæ itari folet,anmefpilum ucterescum forbi rebo-contuderint,quandoquidemaltiflimisconnv;nc-gt; quod certéforbo quàm mefpilonunc uocatæ, •' nifi quis noftratem mefpilum no fonao-' ™”’ ^’quot;’ ^^3temefpilum appcilandam Itali S“æ nafcitur,utinquit Éiofeorides rit f?“°”?'P'”’'ï*s,de qua fequenti capite diffe-’PpSturæ^ P°^'”^’*”^^P*'^ inquit Czforbaquoç

  • E P I M E L Ï 5, CLXXX,

R r M 7 Î. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I?

TV ^Efpilum Setaniâ à rheophraRo nominatam

I y iDiofcoridesepimelida uoeariferibit. Hippo-quot;derates hamamelida. Galenus mefpilü cômiï ni uocabulo tricoccum,quafi trioffum auttrigraniti ab aliquibus appeUatum meminit, quoniâ tria intu» grana fiue ligna fr uA’habcat loco feminis.Q,uid aüc fît epimelis Gakno,din'erendü pucauim^ in arbuto, LOT VS ARBOR. CLXXXL Lotus arbor f nam O' herbæ funt hoc nomine ij® complures)in Latino ccltis uocatur.item'^fa ba Græca:Seruiusfabam Syriaeâ.Nympha in arborêfui nominis c5uerfa,quam Priapus fugien tem comprimere qugfîlTet, Anacacabcâuulgo apud Cræcos dici autoreft Actius.ut frutSum eius anaca-cabon,licet quidâ peruerfé,alicacabon feripfere Græ ci, piri magnitudine aut paulo infra. Incifuræ folio crebriores,alioqui ilicisuiderentur.fpiffa, nigra, eno di materie. Differentiægenerum plures.cæqj maxime fruiftibusconftant. Amplitudôfabæ pomo,co-lor croci, fed ante matuntatem, ut in u uis ,alius atqj alius.Nafcitur inramis denfum myrti modointer fefe aduetfum, non utin Italia ccrafii. Handitur inter lotophagosinnocuadnlcedinefuauitateqj,necuen-tris (entire morbumferunt qui uefcantur.lucunduS meliuslp fine interiore riucko.qui in altcmtro gene* reoflêus uidetur. vinumexprimif huicfimikmul» fo,quod ultra denos dies negat durare Polybi’ .• funt qui biduo triduo'ueacefcerc id fcribant. Baccaseiua contufas cum nucleo O’callofuo, dolijs ad cibosco» dunt ; undc uulgo Romæ, puis Syriaca iiocatur arbor illa modo.nam Padi accolx baccam Syriaca appellant. Tanta ucro fruftus O'arboris copia narra-tur, utexercitum Op belli Carthaginem pecencis,in commeatuum defedfu pauerit. Numerofa m Phari-de infula Lotophagorü : plurima O'in Aphricanoa fpeeftace. Familiaris O' Italix,fed natura cceli cerrxly mutata, O' fuccos oblita priores. Præcipua eft circa fyrtesatlt;pNafamones.Suntquibreuemtradantar- , borem ut Polybius,qui O' nidifie fe teftaf fpinis afpe ram,foliouirentiqualerhamno, tantum profundio-re latioreqj: frudiu myrti cadidæ per initia,proceflii puniceo,magnitudineoliuæ,fedrotundo:Eum cibo familiæ tundi cum nucleo,qui perexiguus eieft.fer-uariconditum.Eundemnucknherilibus menfis exi mi.'faporê fici O' phoenicolobani effe porno, fed prg-ftare odore. Vinum O' acetum inde fieri. Lignum ce ræ ad tibiae cantusexpetitur.e'radice culteHis capu losO'fubfcudes, ac breues alios nfusexcogitant.He fperidü lotos ab ea quæ Lotophagis nafcitur diftat, ut qua ligni nice utanturad orendu. Non défunt qui frudlum eius poft putamé efiè, nee carnofum foris, fedcuticulaceum prodiderinr;nec tam cibo dulcem g gu ftu alias iucundum.ut hinc fortaffe Diofcorides maiorem piperedefcripferit: aefruflusquidê Lotophagis dulcifirimus,fed materia Cyrenaicæ præferr. Radici nigritia maior g ligno,fed defnasminor qiig in loto poft bux5O' hebenii fumma reddif s utilitas quo^radici latior. Particulatim lotus frudificat no ab utroepfuigermine.^O' in bulbiO' tithymall quo-dä genere nota tu eft. Ludicerp tibig fieri coeptæ funt é loto, quas Alexandrin! photingas appellant : ficut ex afininis quo^offibus amp;nbsp;argento. Ebur qiioqj c«-ptum pertundi,undc tibiæelcphâtinæ dicantur.reic dis propter nimiam difficultatem harundinibus: propcerea Cenomani lotum arboré hodie^appel-d lanc


-ocr page 42-

COR O L 1 A R I r»

lantcalamü. Spedatur Pacaurjanuquatofosin qua dam Anoniani cempli xyfto, Efc quando Hippocrates luron pro loto nomnac. Circa Memphim nc-mus à Thcoplirafto deferibitur fuiffe tam uaftis ar-bonbus.utexcederenttriumhominumamplexum, utiles operibus, colore denfîtatei^ perfimiles loto: nam faba bue arbor Pôtica genus diuerfum eft à faba Græca,id eft,loto,magnitudinc fici.frudiu fabg, fucco ueftibiis expreftb.quem achy uoeât; niger au-tem craHusep eft.aut per fe lugentes aut mixto ieefta wiÆtant. Nafeiturin Scythia.

C O R N V S.

CLXXXU.

COrnus cramas à Theophrafto dicitur. Sexus in ea duplex • fœminam craeci thelycraniam uocant. Frudlus fylueftris maturiores fuauio resÿ quàm urbanx ; quod in bac amp;nbsp;forbo peculiare fétéeft ■ Cornus altéra praecox, folftitio frueftifleans: alitera poft Autumnum, cui tir fruclus inguftabilis, lignum infirmum, hiansipaefungofum, quae feemi naintelligitur:contràmafcul3efîrmiftimum. Fœnii-nauiticulasparuasàlateribusemittit Amerinae mo do falicis, in totui^fruticofior eft, mollis amp;nbsp;medul* lacea,uenabulis damnata .Materiesmafculærobu-fta.folida.excors'qj tota,hoc eft,fine medulla,cr cornu inftar praedêfa lt;5^ offea. Nodos cornus omnis ha bet per interualla geminos, lt;amp;nbsp;inuicem refpondétes ut in uitice.Folium amygdalae,fed pinguius amp;nbsp;craP lîus.corticc neruofo ac tenui.caudice nô admodum crafib. Masduodecimferécubitaexcedit;quam alti tudinem fariftaeMacedonum ampliflimaehabct.ln Ida masfterilis.foemina frutSifera. Fruôtû apud Ma cedones ambæ ferune, fed feeminæfut diximus)qui ■nandi non polTit. Radices ut Amertna firmas O' c5 cumacesemoriihumidislocisauulftonefemine'que (irouenic. Eft O' in India arbor ferens fru^us fimiles cornis,qux merito cornuslndica nominari poftit.

S O R B V S.


CLXXXU r.


W r^Orbolyluaticxpræftantiorquàm urbanxfru-(Sus,quodin hacér corno prxcipuum Theo-JL-z phraftiis notauit. Arborem Grxci lt;6» ér c”àü,fru' lt;ftus f«ér tu« uocant. Foemina frueftiheat fola. Difcri men in fruiftu, g, al ix figura orbis, alix oui ferunt. Item in fucco : alix odoratiorem dulcioremcp ut or-biculatiferéomnes. Alix acidum peiusi^olentem, utouales. Vtriqucfoliapediculofingulari, prolixo. neruaceo,cödica in uerfus.alx modo à laterib’ emi-cantia,tanquaex omnibus unumfiantdacinqspen-natim ut in filice ad neruü ufqj didueftis, ampliu feu-loep diuifis interuallo : actp hxcnonpaulatimutcx-teris,feduniuerfacollabuntur. Omuibusramulisin extremo pediculi folium prominer.cuius acceftione impar numerus efficitur. Figura hislauri tenuifolip. prxterquam quódferrata perambitumbreuiora'qj funt: neep cacu minibus mucronatis,fed in rotundita tem retufis • Flos racematim coadus ex pluribus câ-didis ac minucis,petiolo unico dependen Frueftus cü ^’•■g® proueniunt, iiux modo farefti congeftiep nifu n tur,ex uno petiolo faui fpeciem prpbentes.Exeft eos uermiculus etiamnum crudos accrbiftimostp ; ipfa quoep arbor in feneefta uermibus obnoxia, rums.hir futis.fuigeneris, A'trimatufert.au tu mnofolqsfub-

■ne,ut in robore. Aculcos forbus non habet ut mefpi brabyla uocauit,q amp;nbsp;madrya amp;nbsp;badrya dicut Atn -lus. Nouella Cortice lëui pinguiufeuJo: flauet c'candi npo.Prun’ fylueftris,ut idé autoreft Gale.in Aiia pru do^annofa, feabro atroqj. Arbor ipfa de grâdibus amp;nbsp;mnon dicit,û' nos ea uulgari uœeprûnola uocam.


fubre(ft:is,comaconc(nna:amp;nifïqiiidimpediat,liergt; ticem nucis pincae repræfencans: materies foil Ja.tO' lora ta, firma, côpadiilis: radicibus neipmultis.neij in altum defix»; ualidis tarnen o craftis auelliipdif-ficilimis. Nafcitur femine, radice, auulfione, folo al' fiofo,humelt;fto,interim^montibus.condunturfapa Catonis prsecepto. Noftri differentias m forbo quatuor nouêre, alijsrotunditatem mali reddunt laids turbinem piri. utriqgt;faporem uini gcnerofifliminquot;» cui circa pediculos folia alqs ouata fpecie, odore acri, nee perindeiucüdafuauitate.Quartum genus torminale appellant, ualens contra tormina.hoc af fiduum prou étu eft,minimumcp pomo,arborc didl mili.folqs fere' platani. P R V N V S. CLXXXIW. PRu nu s xjxKiiMHAwt ^ X5‘*'‘'%''*®' Grxce dida.'po-mum ipfum neutro genere, arborem mafeuh-no, mediacomadia pronuntiat. Folioarbutl defcribitur,fiTheodorusaudiatur,ü'intcrparuas,uc peculiare in eaTheophraftusreddiderit.frudumin lanugincfoluiquaedicatur papp’.quodnuUialijar-bori cueniat:fedhoe Plinius Theophraftufecutus, non prunofed coggigryaeuocatatnbuk-Pecepit hominem uelcorriiptale(ïiio,uelnoininüalFinitas:= forte'quia lyKx^Hxwar nomyw/xiiAiKvfcribendiierat: namOquot; unedo cui fimilis eft coggigryalt;neliæuo®® apud Theophraftum habet. Prunfifylucftrem Ver-gilius fpinö uocauit eo uerfu ; Spinos iam prunatt/ rentes-Genera pruni prope'inexplicabilia.uerfic^o ria.nigra.cadida.qux à comitatu frugis eius horaca ria dicatur.alia code colore,feriora maiora^,alluma cognominata obuilitatem ; funtO'onychiuaCo*^ mellx.nigriglaudatioraifuntcerinafiuec^eoiaatç purpurea.neenö Armeniaca,de quibusdictu. Ha e turïzinfitanucipruna, quae in facie parétisfoccum adoptionis praeferunt, nuciprunaly cerinair(ylueftria ubilt;pnata,utuuacautunoca uflt;padalia nafcentia condütur.Rcliquoi5:ueloclt;ta trâfuolat cito marcefcentiü ! Non pridein,inqmt ' nius, in Betica malina appeUari ccxperücmaUsm i ér amygdalisnncus in ligno nucleus aliud pomii ingeniofius germinatu eft - ^n«' é Damafco Syrig iam pride ante state Plmi) m nafeebätur, grädiore ggligno ér carneexiliore, ne unÿ in rugas ficcata,quâdo foies fui res qs myxx de quibusin Aegypto ér uina niitita miliares ér ipfæ Italix uel forbis infîtf. Amanowpf nis myxa,uifimilia Paul’ exiftimat.nâmyxaCra uocât,nos myxas,qbus fimilis eft perfic’Aeg^na, nifi $ poma Aegyptix rubefeût- Prima oîa P^.^*' toné in Italia capiffe manifeftâ eft. In fylueftriDUS fatiuisqj prunis limuseftarboiy que lichenaCiæ uoeât. Eft ér fua prunus Aegypto magnitudine in i-gni nô diffimilis fpinx Syrig.pomo mefpili,lig'’lt;’*‘*' tus grâdi ac rotundo - Florere incipit mefe ferelulio, maturefeit bruma,nec folia dimittit. Corpus ipfum pomi natura copiai pro meftibus eft incolis 1^^' tupurgatü^tundunt, feruâti^eiiisofFasquiTliebl habitât. Mirât Galen ns Diofcoridc.qgt; pruna Dama-fcena ficcaaluû fiftere prodiderit, cum perlpicuolo uant; gg minus inquit g Hiberica uocata,quonia ptl mum ex Hifpania uenerüt,ut inquit Aëtiusfu«idul-cioris. extent Damafcenaintelligüt.quxTheoctit

njo.Prun’ fylueftris.ut idé autoreft C_a le.in Afia pru


-ocr page 43-

LIBER P A A R B V T V S. CLXXXV. Rbutus Crgce ni/Attf®quot; ditfla,cortice deciduo tfnuijfïmilitudine camaricis, folio inter ilicc Z^Ç'^uf“n’:3i’borampla nô eft. Flores Iulio ne a- r ”? P®^*^® cacuminibos racematim de* P n «c iimiles baccis, longioribus myrti » neqjfolio-'’’*’^“^^*“ ®uû pertufo uercicc. Cum déflore* nt parte qua funt annexi perforator, relabendoin JJPMtculfl.fpeaê uerticilk fufo iniedli prxbet .Fru-naC- quot;quot;^ P'f ^^™gt; cibo idone’, ut pariter floreat fub* wwns.e- prior coquatCarbonibus officinæ argen quot;nbsp;Mniendantcodioneprima.utariâ.Pomü hoc **'|^*'’‘''*” ^'■f^' f^*'^ uoeât • Latini pomû ou'a°°f ' ^‘P*Pf’“’ unedoné amp;nbsp;arbutSappeUât.Sût H '“Uogcneraconftitu5t, Theophraftü ut arbitrer u ^''^°'J'3ron,id eft,arbu tü.ô' mimçcylon, id eft, nMone à Theophrafto nelian uocatü,defluo ô* hoc tortice, folijj qc^^ed ima tantü parte décidais, uiren ^prrpetuo coma.Mas fit an foemina fterilis nô con •wt, Arboripfafruticofarpomûinhonoi}t,ut cui no* ®'«»guinêto fit,unü dû taxât edédi ; uel fortaffe, folû hoc pomoRz fîmile frutSui terrx gignitur, P .^’ff^gis terreftribuséquintpfolio fruticena-k«ibus,quæ0. mora terreftria dicütura' Seruio gra watico: nec fatis fcio an retSe; Ideo^ motana fraga Jjominanturàpoccis.utà terreftribusdiftinguerent. Galenus0' Paulus arbutü comaron,fynedonê ucro, «ut ut ipfelego, unedoné à rufticis Italie uoeariferi “^“’®'f«Aoyô' {55i^(Ai'(ft«orçci nncupâtfylucftris Î^^gmusitopiorum m Calabria.frudo acerbo.Cr intoto capiticr ftomacho : fed fiue aliud hoc fit ab *o$ Diofcorides inter mefpila cönumerat O’ cpimc j'®uocatimeminit,fiueide, certe'Palladiusepime* liaes hue hypomelides, inquit, funt poma forbo fi* «”1 '’■“’«diocri arbore nafeentia,flore candidulo.fa* P^f'^äcridulcis,Pamphilus apimelida pirigenus aiöitratur, quod aiq uoeât hamamclida, quidä ho* ^™'da. frequentem in Ionia O' biferä.frudu piri «5ruigeneris;omnino,ut Athenxus inquit.prxdul O^finc nucleis, ac prxlato piris.-alrj homomalidas quot;tót, ut Afclepiades.non pira,fed mala fylueftria O' “gt;otana,qux Theocritus Oromalidasappellauerit, ^um neu maturefeetia. Hamamelides, inquit Calc* quot;quot;MpudHippocratemefpiligcnuseft nafeetis in Iralia.ejrquofacile colligit hamamehdas ei eé.qux •nnt epimelides Diofeondi. Miqi qgt; eius ufu mulicri* buslae cieri tradidit Hippocrates. Autores funt qn* 9'’3gtnüm cubitoq! alcitudine in Arabia effearbu» Jos. Similis coniaro eft O' adrachne,quâ omnes feré 5.'^'postulat j nomine interpretantor falfó, cum quot;la ntherba O andrachne uocet,unius hterx diuerfi tate, Theodorus apud nos arboré portulacâ uoca* quot;It,ut à portulaca herba diftingueret, eruditius q fee ncius.Cïteiÿ adrachne eft fylueftris arbor,ncque m planisnafcens,fimilis unedoni.fruólu Ofolio tâtum minore o nunq decidente, prxterg ab imo. Cortex Wciduus amp;; feaber quidé, fed qui circügelatus uide* quot;Poflit.tattiftisafpeiftu eft : gq in Theophrafto nö “biTorvAdM», hoc eft,circiigelatum.fed7ifepn/vuAlt;ivoi', octft,rumpentê fe per ambitum,legat,qgt;O' 'Theo quot;oru8quo^fequit. Alibi quoep Theophraftus çmk' PjJWihoceft.corticis abfeeffus platano O' adrachng comune inquit eft;Sed ledlioné Plinfj uerioré puto, quiacorticêexcidere huicarbori propriü troeft,fed adaliaquotpplura perrinetdibeqt tarnen fitsftima-

ÜI

R I M V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10

tibus hxc iudicium. Corticern quo^ candid ü Theo* dorus eireddidit.quialeucö utarbicrorlegébat:ego lepton,ld eft.fquamofum fcabrücplego, Pliniü fccu-tus. In Helicone arborem hac Paufaniasenafci tradit frequente,etiafiandrachnü uocari credidit-Magnicu doarbori nö prfcipuaJllud eSfubere habet peculia rc.detrado in orbécortice,nóemorr.'q) ueteres Lati nicingercarborem uocabât, aélione inftituta cötra cos, qui ita deglabraffent, Obakheii exemiifenc.ar-boi^t furtim exfafÿ.eadê caufa:qua legis Aquilip.Gcr minare cn urbana Theophraftus eâ fcnbit: nec de ut banaquaks effet inuenio ,nifi q, minime ueiit puto, herbam intellexit portulacâ- Inter biferas hxc arbor prioré frurftü, incipiente pubefcere uua, peragit;po-fterioré hyemis initio, fiue ut Theophraftus inquit, priorem en dulcefcit uua, poftcrioré cü floret. Adra* chnxufusfotminis ad opus eelarium. Similis huic apharca: Plinius aparachen uocatéfylueftrigencre arbo^t, xterna fronde,OIympo möte frequês,nec ni fimótibusnafcés.HabetO'urbana.utruncpgénusfi* mul germinat,O' ut adrachne bifeiÿ feptis ualhs'que utile,fed urendo qepprxdicât. Diffère connaros à co maro, ut in paliuri mentionc diximus. Teftandu eft O'illud,grâmacicos Grxcoseffe, qui frudum arbu* ti « wAov uocari tradant falfó.cum fti/ttJiivMv cum dici conftet!acylon oero ilignaglans fit, AMyGDALVS. CLXXXV/. AWygdalx flos anteq folia ( qd feré foli pro* prium inter arbores tribuit ) manat étrüco, lachryma ad nihil utilis.Proximum corpori operimentü ité fummü, fimile iuglandiü, fed tenui’, nucleo diffimili, lato callofiorelt;^. Hori uulpes eaijt paftu ferüt,utiq! fi nö cötingat é uicino aquâ labere. Nihil xquc dégénérât g amy gdalu s. ideo Ijj aut plä* tam fxpius transferri, aut adulcâ inferi prxcipiunt. In remedio eft O' paxillü adigerejO* lachryma deflue tem extergere, reliquo cultu omni perindeadhibi-to. Ex amygdalo cinerê amp;nbsp;lixiuiä probant ut acerri-mam; Ad fornaces artes^ alignas non incommodo quoqjligno. Amygdalâ eandë effe cn Grxca O'Tlia* fia Cloatiusputabat. AlqsCrxca uidecureffe iuglas. Columella tria facit genera libro fexto,Grgcp,iuglâ* dis,amygdalx.

AmïGDALVS DVLCIS. CLXXXVIL AWygdalus duleis fi à pecore fit erofa, dicitur amarefcere.Quemadmodom amygdala na fci fcripta poffunt,rei ruftiep libri docent, ori gine à Grxcis orta, quód O' ad alios quoque fru^us foeliciter conuerfum eft.

P I S T A C E A. CLXXXVHI.

Plftacca in nucum genere habcnturL.Vitellius 14.5 quicenforfuit, O'hxc in Italiam primus intu* lit éSyria, cum legatus in ca prouincia fuiffet.

nouiffimis Tiberq Cxfaris temporibus ; mox O' in Hifpaniam,qui cumeo militauerat Flaccus Pom* peins eques Romanus. Venetijs hxc ludaico uico fa tu feminis enata uidimus, folio maiore quam lenti* fci. Marem in hoe genere accipiunt,cui fub corio uc* lut offeilongi uidentur latere tefticuli.NicanderCo* lophbnius pfittacia uocanit, O'alius Nicâder phifta ciâ : funt qui liftacia utPolïdonins. InuenioO'afta* ciafcriptum in poëtis-Athenxus autoreft termin-thos fiue terebinthos credi folitas à nonnulhc ,tfpx' ’ nunc yyri piftacea uu!goappellanr,foliorumfihiili* tudincatarbitrorfaUente, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'‘

d gt;nbsp;NVX


-ocr page 44-

COROLLARI ^


NVX IVCLANS.

A'fuov ßMtMH». id eft,regia nux uocaca,fru(fti ficat Aucumno. Arbor careaCracce dicit. No* cum inca eft calliculacea teguméra cotidem quor flores fuerexotrahi pediculo, fingulisqj his fin gulas includi nuces: du plici munimenco procédas, puluinacoprimücalice.moxligneopuramineiquot modisöquot; foetus in parente, hoe eft.utriculoatqj oen tre ; proptcrea Fefceninae locutionis comités amp;nbsp;reik giofasnuptcjs.uerifimiliuscphoc.qquódcadêdotri pudium facianc,elidendo uirginum puellarü clamo-re.Germinathxc non cacumine,uc maxima parsar borum,fedlateribus,impuiro priore pululo; qua for* ma er caudex torus û* prpgrandes rami crefeüt. Hoc er auellaax faciût.er quibus germina in foliü uno m procumbunt uidelicct:quia défit initium, unde ger-men erumpac. Medulla nucis qux in ligno ipfo con-cinetur, ifca dicitur Aëtio, fortéutalia quo^multa deprauate à Latinis id acceptü,quafi efca, quoniam proigniario 0* cauterioquoque fit medicis. Mutari nanc inquercumfeniononnulli produnt. Tranftulê cc iuglandem reges e' Perfide, ob id regiæ n uces a p-pellantur. Caryon ucro à capitis grauedine propter olacitatem uocatam, nemo dubitat: etenim arbora ipfarumfoliorum^uires in cerebrü pénétrât, hoc^ m cibis nuclei eai^ minori momenco faciunt.Tingü-tur cortice eaqzlanx. O' capillus ruff atur. Primum prodeuntibusnucleisidcöpertum.infecftis tradia tu manibus,pinguefcuntuetuftate. Sola differêtiage-«erum in putamine duro,fragili,tcnui,crafto ,multi loco,fimplici. Solum hoe pomü natura compadiili cinxitoperimento. Nanepfune bifidxputaminûca-rinx, nucleorumcpillisquadripartita diftindio,Ik gnea intercurfante mêbrana.Hxc arbor an fucrit in Italia Caronis xuo,non.conftac,quoniäGrxcas nommât,quas quids in genere iuglandiû feruant. Sunt fjrgalbx Hue calux, item Preneftinx ab codé Cato-lt;ie dilt;ftx,quas maxime laudat,0' conditas fidiilibus in terra feruari uirides meminit : poftea ThafixO' Albenfes probaricceptx: O' Tarentinaiÿ duo genera fragili putamineO*duro,quxfunt ampliflfimx amp;nbsp;minime rotüdx,quas à frangendi mora moracias O* moracillas funt qu i uocct. Prxterea mollufcx puta-menrumpêtes.Macrobiusqui Perficüuulgo dida mollufcanucêefte putat, aperte ha!lucinatuseft:cu isnö de Perfico, fed de nuce regia amp;nbsp;iuglande, qux fitc'Perfide cöuedla prima ad nos, mollufcâ intelli-gat ; nam à quibufdS nuce Perficâiiocari tradit,Soe-uqhominis doeftiffimi teftimonio fretus. Thafiam quoejj nucé atqj GrxeS amygdalaqc ec generis, Cloa tiusexiftimat.Preneftinâ Macrobius eandéeffecS auellana, VarronisO'Neurjaucoritate meminit. Jugions à iuuado O' glande,fiuequafi louis glâs,literis interlifisappellaf,fiucquafiJl/bglas,ideft,Diosba lanos Theophraftü uocaffe Cloaci’ autor eft.Sed cer tëDiosbalanos Caftaneam Diofcoridi fignificat-Pro deinde nö parcius erraueric Nonius Marcellus.qui iu glande pro fylueftri nuce incerpretatuseft .Biferas iuglandesSiluacianoPatauini agri uiculoproueni-re, fatis confiât. Fomitesab hac nuce Mneftoropti-mos fieri cü dixit,de iuglande uideturintellexifle.

AVELLANA.


CXC.


NVx aiicllana quam Crpci Heradeotica appel lant, noftri Preneftinâer Abellinâpatrixuo cabulo.in AÜä Crpciä^ uenit éPôto,propio

CLXXXIX. rea nüc Pöticx, n5c Heracleoticx dientur.quo nomi nc Macrobios Caftaneas intelligi falfó putat.OppuJ

fecutus. Poticas funt qui amp;nbsp;alareas nucescognotni-nent. fnuenioö* alariâuocari arboré, unde iaculaO' baftx faditari foleant.AueUanx funt exarbore qua corykis dicitur.-has mollis quidc tegic barba,fed pU' camini nucleis^ folida,rotunditas cétra q ing^fdi-bus. VmbiIicusaucllanislt;Si m uétre medio. Torrent ex cibis. Corylus ncgleda cömeat infruticê: gg H quis eâ minus fublutec, frudü melioré 0quot; copiono' rem ferre traditur,u t que natuix fug proprietate k:i ticofa fit ; töderi tamé refecariq^ prxcipiüt, icarruti-cofam reddi ; alioqui fi arborefcere patiacnraliquis, in corpulent!am O' magnitudinem alimentü omne fumptitant. Florereneganthancaliqui, fednorwui cequofdaminea uilloserupereiHuic fimulfructus decidit;uugmodocallusinnafcit,magnicudineucr-mis grandiufculi, pinguis, finguli pediculo compa-dilisdulumuocant. Dehifcit uereacdefluit,cumro lia cmergunt.fimili omnino force qua cachrys inro-borc,abietc egeerisqjamentiferis. SylueftrisprorfuS natura, quoniâ hyemispatiétiflimajO' mötibuswa gna parte prouenit: nee urbanx frudus magnopt' re g indomitx prxftantior. Folium urban? maius, ferratumepambitu .uticpalnofimile.tancumlatius. Coryli alixhucemrotndam,alixoblongamterunt: candidiorem urbanx,meliorem in aquaticis-Ttank iatu mitefeüt fylueftres. Cortex fummus tenuis,pin» guis,O* maculisalbis uarius: materies Icnta:pr2gra ciles eius uirgx dcfquamanr.crafliores derafe inter' polantur.Medullatenuisfufflauaquxdematur,

M O R. V 5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

MOro fuccusin carneoinofusitrinicolores. candidus, mox rubés,maturoniger.Inno uiflimis floret. Inter prima maturefcitö tranfuolat.Tingunt manus fucco;matura eluunt, acerba pilum cortjsfolia eius in urina madefacta de trahunt. Minimum in hac arbore ingenia protcee/ runt, nee nominibus, necinfitiouibu8,necaliomo' do qudm pomi magnitudinc.Mora diiferebatHotne fiaó Thufculana Romx. Aurores Grgcimorum in/ feront caftanex, phago,terebintho, pitisfylueftn' bus.malo, ulmo,populo qux fit alba,unde Candida nafcantur mora. Nafcuntur O' in rubis,multum dit-ference callo, qux maratha nominantur ab Hippy crate.quanquamcorruptafortaflelcdioeft ncc/i« paf« K-jfißol^v, fed fAifK T« «V ßigt;(^'' feribere oportuit. E' porno arboris mori panchreftos ftomatice,e^ dem arteriace appellata, pluribus modis fiunecpelt aliud oris arterix, uux ftomachi, iucundiiis remt' dium ; Hoe eft uulnera ad cicatricemperducebanu Succus ficcato expreffus pomo,multü fapori qqjob fonioi9!Confert,ab Hippocrate rhoonquadoej dia . Mora germinatione priusejin folia exeat,finiftra ma nu decerpi iubét. Futura pomaricinos,fiue ut quids legüt, cytinos Crxci uoeätrq terra find attigere.fan-guinem fiftüt all iga ti,qiia cüq? parte fluat: ad hoc fer uanfrepofiti.Materia utilis operibus qux fiexu corn ftêt: Ideo furculas ex ca circostpfaciut, ut ex caprifi' co qeputé nauib” tornacula,ut exfraxino, ulmo,pla tano.gg c' platano celeriter putrefcïit.Itcauticulasli burnicis,0'teftudinesatrpfirmamêta.Morain Aegy pto O' Cypro fui generis habent, ut mox dicemiis. E'fïcu Aegyptia O' Cypria.fycaminon Crxci po-mum ipfum uoeät, Sycamineam 6'fycean,0' fycen quo9


-ocr page 45-

LIBER PRIMVff.


jyoçipfamarbaremHippocrates:Nam Aegyptia Cypria fycomoros âC f/comorea dici fere' folenc. HM« Comedia fycaminon uocat ô* pomum ô* argt; otem: fed pomum neucro, arborem mafculino ge* •’ttt.ucapudiulium Pollucem notacum legicur.Hip posâtes morum arborem eft quando fycen ir mo-M“quoçdiQt : ubi uidelicet radicem fyces primo ƒ «miiiarum incommodisuolurnïnerequiric. ut ’ Musinterpretatur .Inuenioirmodon ftripcü in PPoctatepromoro.nififallor.culpa librarioi^.

Fnevs AEG y P TI A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXCII.

Icus Aegyptia fiue morus, quam ut Celfus ait morofycon appellat. Fr u Aum hâc non eau wt,!ed tamis ferre quidafalfó tradunt:c5 ue* wtsfinequ i iitroç nafei prodat. Magnitudo afpê* dul^'^Z °'^°^‘''’^^'’''® ^^'’’^'’ ö* fapore caprificiTed cedocopiofior, fine granis interioribus.fcalpen* f'^treis unguibus, nee aliter maturefcit: mtfc '''®^*’^“®ft.quarto die decerpitur, alio fiib* ’tlt;palio fubnafeente terno, ita aut eti3 fepteno ah^T*^ P^'“ P* fingflas xftates, mukolade 'inaante.Subnafcitureciamfinon fealpäeur, qua* ttætate.prioremimpellendofœtum.quifitimma «us. Arbor noftrati moro fimilis folio,magnitudi ut.confpeftuTOaterics inter paucas utililfima. Cgfa : ficcatur merfa incilibus atque ftagnis. ^umfluitarecoeperic, tempeftiuaoperibus intelligi tjablatoitapondereacfoluta.ld probe inuetera-

* ’'gnum habent ! videlicet alienus humor alium “usoranemrigandofuggit. Huic fimilis eft qug uo tur Cypria ficus in Creta: nam 0* ipfa trüco porno

-tt O' tamis,cum in crafTitudinem adolcu ere.Diftat ilif’Tquot;?'j^®**8««‘™ina emittit fine ullisfohp.ra* oiia * P ®’’'“fr«lt;3:’ quafii cufpidis accelTu prg* foir''l *-''^* quot;”8'’“®gt;®' populo albpproximus: turarf H '^’Mrgerminat.quater fuas ficos ma* fir^' i A **“’'”'’nungexcoquit,nifiemiffo in* «ulaae.Suauicas porno fici fed interna.Similitu ,Jl^^Pfificihabet:Magnitudo pruni uelforbi.

1A nevs cvPRiA. cxciir. J^“ neu Cypria didu m eft in Aegyptia.

«s

, . F I C V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXCIIir. ^kocircaElepliantiuagrum folia non defluût. P ^^tPo*”*! fyea O' palathen quandoep uocat, ®fƒf^ uerofyeen O' fycada,quanq fycada nona ^gt;Lj’’’^^*^^*ntcIliguc,ut Iulius Pollux inquit: muchadesaridæ fici funt.aut carice interdu. Inue ^•^^“‘^^^'’^osifehadas recétesO' ueteresquoqj tjæ _ ™'‘^'® '^ ifcada captu pro ficca uidef appej* J ^‘qq®quot; ifehada Sophocles pro anchora eft ubi ^*‘'*PomS «gt;«Ti;p,syab Athenienfibusuo-®ute alias fruges innen tu, autor eft Athe* feftispraeferre pompæfolitüin is. Naxq fieü ipfam melichen appellant, d quo amp;nbsp;^^''J’P’^^'^'ll’^hon ceu inuentoré cius uocat, j„?^®quot;'°'’lily®Mn. Quidam gigätem nomine fak '. ®'’' ptrfequente, in ficû à tellure conoerfum «u^ntur: unde in Cilicia urbi nomen fit inditû Sy défit- ^^*^?* ß^“quot;*hoccft,ficn,oxyli ex Hamadrya asin'^‘”^ ^ ”’ W^‘'l'’°f‘^â füllte memorêt. Paufani* reihl‘quot;®Pquot;““'*«’P««quot;»adit.Cercris mune nom!*®®'“ ’‘®‘P*^ *‘’’y®’® lt;lonatas,qd O' in mo brenif. ®'*®’ f^l^^nü uerfibus hexamecris.Ficus ois damin procero caudice: qq ampliltimæ quad '’’inueniutur.uel pitis gmula magnitudine. Cor

XI


tex ei lêuis, lacinîofa folia, ^ cruciformia, hoc eft,ut Theophraftus inquit,m«jfHlt;/lï .• nifi quis xÿpwww«lt;AS magis legendû putet : nam Hippocrates uere inquie folia funtficopedibus cornicis fïmilia. Ex interiorc pomi huius femine,id eft,minutis in eo granis, quæ Graeci Kty)(f«/A!Jltit uocanc, etiam caprificus nafei di* citur à Theophrafto.Cerminat fubartftui^ poft uerj quod tempus cömunc omnibus eft.praefertim edo* mitis.ae prpcipue in fico,uitc,Punica. Ficus in Hirca niadulcioresmultofertilioresip.utmodiosccixx. fingulæferât. Externaefunt in Italia Chalcidieae.qua rum genera plura : item Lydiæ quae fuut purpureae, O'mamillanæ fimilitudinemmammaiji habent. Ca liftrutiae parum fapore pr3eftantiores,fed Grpcoip iu dicio prelacx caetcris.has O' ficus O' paftarias üocari Capitolin’ autoreft in Clodio Albino, ficoijr omnin frigidiftimae. Inuenio plyiftalia uocari quoddä eaije genus ab algorc,nifi quis malitab Atticae regiSis in* iula Pfydlalia. Sed an califtrutiae fint.quia frigidifti-mxdicatur, mihiparü cöftat.Nonnullifuntqui pfy dlalia intelligant, quae récentes non fint quidem,nö tarnen ficcatx; Africanæ ab aliquibus præfenintur. eütftis celebratæ Carthaginis excidio;0' abac ab Afri cams Lybicae. Habentur O' Sulcae O' Topix qux di* cancur. Pacrix nomen obtinent etiam Alexandrinx, poft dicendg.Candicat Serina cognomine delicata. Nigra eft O' Rhodia O' Tiburtina,prxcoqup.Sunt O’ Liuianx, fiue ut alq uocant,Liuix Pompeix,in ufua annuos arefadlx foIibus,aptilTtmx cum marifcis:0’ quas harundinei foiq macula uariare dicitur;hanin« dineas ob id uocatas,a quibufdam Alfulas;Eft O' Hec culanea.O' Albicerata,O' Aratia alba,pediculo mini* mo.Iaciltima.Cloacius amp;nbsp;afinaftra, atram, Palufca, Auguftam,bifera,cucurbiranam,Ieptolydiam,Mar* ficam,Numidica,PH11am,P0mpeianam adqcic in no mine. Sunt apud Grp cos Atticx,delatoribus inde nil cupatis.prxfertim xgilides.Sunt iSc Laconicx,itcm Phrygix,item Phibalex Hippocrati. Androtion leu* cerineon adiungit,quas noftri albiceratas uocant al* bas ficos ferentem. Addit amp;nbsp;oporobafilidas,©' celu* ron,©quot; phormynion,©'Megarica:O'aliis toxalip funt, O' ex infula Paro Aemonix uocatx, nihil à Lyda's di* ftantes,colore fanguinco. Sunt O'amadeiO'coracei O' Nicolei,© bafilix quas O' bafilidas uocant. Hyber nas ficos cydoneasGrxei appellant. Probabaotur O'e'Zacyntho.quodO'Plauti confirmât autoritas in Mercatorc:item Cimolix. Primo autem prouenic porphyritis.longiitimo pedicolo: Comitatur cam d minimis O' u iliflimis.appellata popularis:contra no uiflima fub hyeme maturatur chclidonia: hge rubes eft é' nigro.Qtip porro nigra ficus eft,barbachytra di citur àGrxcis.Iulius Pollux chelidonias dicendo, Articas inquitinteIligimus,quasLacedpmonechclido nias appellabant .Sunt prxterea exdem ferotinx O' prxcoces, bifcrx.alba O' nigra,cu mefte maturefeen tesattpuindemia. Serotinxà corioappellatxduro, hoc eft,u t Macrobius,duricorix,ex Chalcidicis trife to quarunda prouentu. Tarenti tantii prxdulccs na* fcuntur,quas uoc5t onas.Sunt O' Sagutinp Teliang^. Quiburââ prouincijs O' hibernx ficuti Mœfix:nô na tura fed ingenio. In ficoi5ï gencre csricas peculiar! arbore fert Syria,©' minores eius generis qux coita-na appellat. Habent O' Caunix, ominales M.Cralto in Parthos moucti. Caunip porrd funt tam ex Carip oppidulo, unde nomen Caricis apud nos,ut c3qcio

d 1 aperte.


-ocr page 46-

C o R o L

aperte, ut multa, g ex Aeolicaurbe Cauno comme-dabiles. Ancioclienx uero Cancpquasü* triph/llos uocant, ut inquit Strabo,ab Antiochia Phrygia:, Mæandro appofita nomen habent;omnia hxc L. Vi tellius in Italiam Tiberq principatu trandulit. Ficus unum genus pomum fuper folq dorfum ferentiscir-ca Idam oftenditur, cr ob id iTtiffSeiwfTriM uocatü idgi cognomine. Ramofa hxc netpcelfa.cubitali craHicu dinc,ligno ualido,c5torto,lento,fine lade:pars quf à terra eft.lêuis enodisqj.fiiperior comofa in orbem. Colos folio 0* cortici liuens ac uiridis. Foliü tilix per omnia.fcd molle. Flos mefpilaceus, amp;nbsp;cum mefpilo erumpens. Ficus rubra, magnitudine oliux,rotun-dior,fapore mefpili.radice crafla,ut ficus quotpexte radtem lenta materies, incorrupta, corde folido,nelt;p xnedullaceo fiue molli. Alexandrina hanc ibi uocant. Nafcitur Si in mari ficus fine folrjs.parua, rubro cor tice.Qupdam ficumCrgroHos ita feront in Cypro, Cilicia,Helladc,ut ficum aduerfo folio,groflbs auer-fo fuftineant : cum reliquxarbores fub folio pomü, ut protegatur,habeant. Laconicum genus uocatur, prxcoces eas habens, quas Athenis -nfiJlfi/AW, hoc cft.prgcoquas arç percurrentes uocant.Eiufdem fe-tacitatis eft ö” qup à Theophrafto Icucöphalios no-minacaeft.rdemautoró' chantion amp;nbsp;aration ficu nominat, Ficus maturas Grxci colythra, ut Philemon fcribit, uocant. Seleucus protericen fici genus uocari tradit.primitiuaseas ferentis. Habent amp;nbsp;alia ficorü nomina, cirrhoccxladix, picridix,hiladix,far eelaphix, lapyrix, dracontix, leucophix. melano-ph ix.crenex.mylxcp, Afcalonig. T ralIianx,R hodqs fimil]imx,bringidarides,quangbarbarx tamé cum Atticisfere'ccrtantes.Profenida$,Pamphilus,Tithra fias Theopompus, generofas Plato in legibus er ficus er uitesquafdam commémorât, quafi nobiles: etiafi nobile àgencrofo, utinquit Ariftoteles, diuer-fum eft: fortaile illagenera intelligens qux dicuntur xgilides inter ficos .■ er racemos nicoftraticos inter uuas :quxduo Athenis maxime commedabantur, ut racemus hipponius in Rhodo infula.Thracefinas adlienam probariapud Aêtium inuenio. Morbus fi-co peculiaris uermtculatio. Beftiolaseas uocant cc-raftas,ftridulum animal: Item patella,fed aliter g in oka, quoties uidelicet radices imbrium fuperuentu quafi deglabrantur. Item crados, fcabies.er codex: Crados intelligitur, cum marcefcunt rami,quos pri uatimcradasin ficu uocant.Atticificüipfamcradé nominanc. Nam er machina, qug in comosdia Belle tophontas er Perfeos er deorü imagines in aëre prç-fentabat,cradaappellabatur:quiafpecieseaficüimi taretur arboré. Inter morbos eft O' uredo,id eft, h«k-iftii : er tabes qux dicatiir wAKf/r,quafi quidam ftu-Ïor,rigorfp. Frigore hicergelu alfiofisanniscontra-itur.Communis hxc er alrjs,quemadmodum er ra dicatio fi'deratiolßixrfOjßoA/ir/xbuocata .FoUiculusfici utfrumenti,a varronegluma dicitur.Ficaria quoque .grana Plinius frumenta nominat, quas nos à Grxcis cenchramydas uocari diximos:5uccus maturefcen-tibusladis: percocftis.mellis : radius omnibus mol-lis.maturis.frumenta intus : ladle fatiuarum,coagu-latur lac:(ylueftrium.nequaquam.aut minus probe frudius, ut in ujte alba: eó melior futurus intelligit, quolxtius germen anteceftèrit.contraquamexte-.risarboribus. Ficus fola ex omnibus arboribus non floret, Ladtis inquit Macrobius,propnc ficorum di;

L A R Tr,

citur. Ficus tanquam non pomum, fecernia pon«* apud idoneos aurores AfraniüCiceronéç r^P^”’ Ficofumusacerrimus caprifico^: item ™’^“*’^. dleus cremor redundat ; atqj ipfa hxc tarnen wu ta detradlo corticc,mox ficcata,minime ommum f dioilloinfeftât : quiner flammaquo^molliHini reddunt. Lixiuium quoqjcinerem uehementera p rum,qu5qiiamexamygdalisarperrimuigncmex pere,optimas ficü 0* olcam,contrarix caufx rao • Ficumlentafungofa^matcries: oleapjnguiscr fa. Senefcunt ficusinarbore.anusipdiftillantgum-ml modo lachrymam, ob id Athenienfesgrxasu cant earum folliculos,ut noftriglumas.quema dum prxdiximus. Siccâtur,feruanturincapHs.a ' fo infula prxftantiftimx ampliftimxip, mox m rucinis,plurimxinAfia.Rufpina^Africxumt. ' nisuicemer obfonq habent ficcarxacreceteaquo^« Athlecx hoc cibo uires alucre, priufquam Pyenag^ ras exercitator eos transferret ad carnes. Salemue raciser cafei quoep loco uefci excogitatum elt. e dlum inquit Paulus ficorum,plcri(jfirxumapp uêre.quod O'defrutoquoep nomen eft. Hippoc fycion. Stodiofos uocis abftinere ficu Grxci lu nbsp;nbsp;i Aegefianadlis Alexandrini cxemplon’o^hQ^ tragoediarum adloroptimuseuafcrit.quia^xvii. nos ficu téperaftet. Produntur er de hac arbor p uerbia:ficum poft pifcem.legiiminaponcarncg linaceos amatibus ficum ne ferito : Affeotan^ ficum ficü, panem panem dico. Sacra ficus ƒƒ'^ uocabatur uia qux ducit ad Eleufmcm-E^ ^^ lenfis Romx uia, qux Nomentum duceoa • mentana quoque dicebatur,ex ViminaU pW' rum nö à ficu, etiamfi Plau tuslocum ionuW glinis appellata quafi figulenfis.-quodjbi o figlinum,utad Auentinum quoque motem. atram infcelicem pontificespucabant.'ralice gt;nbsp;bam.Qiix autem foclicia fintligna contra “^gt; bins libri tertrj calce docuit, ®crifoliüinfquot;^^j|^ ^^^^ rans;quod quidem quale genus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gußd diderimmccenimputoaquifoliumponc g gt;4 aquifolium fit ilex.quam foelicibus annume • ' , cétiores certé agrifolium pro faba Crxca.uu q idêeft,pro arbore lorocapiunt.Sedlotustolixcrat arbor, ut idem Macrobiusteftis eft.Sciopeuce quoque agriophyllon dici à Grxcis.Inter »bores fauftasO* alternusO'fanguis,fiue quodidemt guen,ab eodem autore collocantur.

C A P R I F I C V 5. eXC ; 1^^ CAprificusErinos à Grxcis uocata quod neo Theftalix oppidoprimumapparueri, Photioni placet. Longe ualidior * cus : nullis fere' uitijs obnoxia ,ut etiam ficoin i groflbs fuastuericredatur.Incerdum tarnenmu^ dit earn fcabies. frequentiffima in ficu, quoties po uergilias admiflifunt imbres,uti^parui:Hani wig caufa omnis eluitur:Flcxilis materia. Nung maturc' feit in ea pomum. Additur ficetis,utculicesaliilieigt; to ineafraudati.euolätesin ficos ferâtur,aperiant(5 ora earum : atqjita fok immiflb amp;nbsp;ladle abfumpto, maturitati prxparent. Eos culices ficarios Ariftote-les pfenaslonicauoce appellat: etiamfilegatur corrupte pferas. Dicuntur autem pfenes, quafi galbx: nam O* pfenes poëex cum dicunt, caluos er glabres inteUigunt, ut eft apud poëtam Simonidem:Nos^

men

ótiin


-ocr page 47-

L I B E R P R r M V y.


li


’Pumignauiamalitialpfiimilcsïinterimendo enim utdesirueros culiccs, utiqjipfi commoriuntur: ca-pnneatioa noftrishocuocaturaàorxciserinafmos ^fytafmos.Interim nonarboripfa fentur,fed grof' ntteapertiilï, uelutfertafufpendunturad eundem ufuin, Theophraftus autor eft melioresquodalócd nilcific’fine ullacaprificiopB.quasanerinaftaprg-0i«ri uêdenciu uoce fcribat. Caprificus tauros qua-gt;'Mt iadomitos collo eor5 dreun data, cicures er im piobilcs praftare dicitur.Habetur er ficus Indica,cu •“sgermina perambitumradicari tradunt.neij can quot;‘«ni contingere;arbor magnitudine infïgni(ut fub Sua tres turmas equitumcondi affirment :caodici ®^tudo fexaginta paffus. Ramoi^ u mbrg bina o-pw5tJolijs Amazonicx peltgamplitudo formai, utSolinus iiiquit.In Hircama ca foecunda eft ficus.u c wdimnosix. fingulæferâc.-Eft aucem/xM/Mf®' mo ^ftxltalici, utiç Atcicus: nam Pcolcmaicus ma1or quot;t.utquifefquiplus fic Attico) fed exiguo pomo.Ca PnficusmCoinfuIa.non bifera modo,(ed crifera qcp häktnr. In Gallia trâfalpina Strabo fîmilêfico nafei ttîditarboré.friuftu capiculü Corinthiaeg columng «terens: cuius lademorcifcro fagittas fuas illinanc, Jntami alias temperädi uenena,coelo non pride abo-gt;«iicapta:eiusrei nota oallijs, u t hoc forte Vergili-usintenderet, cum de Oimbro Tullio ,quifratrcue-utnofuftulit,in fenario loeutus eft: de q inter odora “’«ntadixiraus. GROSSI. CXGVI. GRoflulos at^groffos oreci olynthoser erine osuocaqt,de quibus in fico er caprifico abun dateregimus.5ed groffi proprie olynthi funt, noceftpriinicjugfij-yg.Apud Macrobin groffosle-gasncoselfequg nung maturefeunt. Alijficdiftin-guunt.ut ficus primo fit i'Aizv5©',deinde pheiex, po-«afycon,poftremo ifchas. Frondes ficus ergei pri-lt;i‘tcim uocant thuria.Nicandcr er papaueris folia fic quot;PptUat.EftO'eduliigen’ thrió,ucaliubinocauim’.

LIXIVIA E' FICV. CXCVII. ZT tntfemlixiuium njv'av Greci appellat; de quo ^^didumin fieu nobis eft; afperitateinfignê ex fo ligno effe.afperioré ex amygdalo.

_ PERSEA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CXCVIII. Tj^f''^®'‘^t)rem Aethiopiaer Aegyptushabent folge. Perficum Aegy pti Plinius appellate quo-dam loco maluit, hilarem intuitu, piro fimilê pttomnia:femper auté folia habet er poma, fubna-fcentibusalijs. Macuritas per etefias: alio tépore cru oiufculaidecerpunt ac reponüt. Magnitudo longio-t'spiri:amygdalac putamine includitur, er corio:co-loris hetbidi nucem intus habet,ut prunum, fed mi-norem multo mollioremcp. Suauitas carni prxdul-osö’innocua.etiamlargiorem mandentibus,con-codhiamp;deiedu facilem,radice prægrandi,Materies lon^tudine,crairitudine,copia, inter cömodiffimas uonitate,firnjitudinc;nigricia quotj nihil diffetens a loto ca quam fabam Cræc5 uoCarfiusSimuIacra ex hac er letSulos.ez cibilia fadlitauere, nô tam decoro Jigno g fideli, ür quod magna ex parce fitcontortü: proinde^ nauale tantum ellecœpit, Hancaliquiru-befeentibus myxis fecete ftmilem. Perfeâ hanc non Pcrlîcum.uc diximus, é Perfide in Aegypeum tranf-latam à regibus cradunt propter fupplicia.quoniam uenenaca ibi effet:q, eruditiores tarnen conftâter ne-gant: fed à Perfeo Memphifatamfatentur, erobid Alexandtum illacoronariuidoresinftituiffc in honorem atcani fui. Fortakè Theophraftus hanc inteUi git,cum textilem Perfîcam in Aegypto plurimâ,ne-more Thebaico fuiffe fcribit.in quo er Acgypria fpi-naerokaer quercushabcantur, ut textilem à Coronae ufu dixerit.Quidam pro cuci capiunt palmp fimi li, cuius folqs ad nexus er tex tilia utantur:er Perfica textilem uocatam putant,quia Perfis in magno honore fuerit.Aliamà Perfeadequa Diofcoridesprae-fentimentioneloquitor.De Perfeaportohac ColiP mellae uerfus illi fortaffe fuerint.

Quinetiam eiufdem gentis de nomine diefta, Exiguo propcrant mitefcere Perfica malo. Mutarchus autor grau iffimus, Perfeam arborem inter omnes I fidi gratiHimam,amp;in Aegypto maxime celebrari tradit.quia frudlumferac cordi fimilcm,fo lium uero linguae.

HIBERIS.

CXCfX.

Iberida fiue Hiberiada 3C Hiberiden herbâ, i^a comperitSeruilius Democrares.affignato e-ctam tnuencioni eius fenario. Nafeirur maxime circa uecera monumenca pariccinas^,0' ineuka icinenim.-femine tam paruo,ut afpici uix poHic. Radie! odor nakurti], de quo cardamina tr cardaman-tice,«r Apollonio cardame tr Hiberitis appeUaca eft. Vfu8 æftate melior.ô'recenti tantum: Tunditur difFi eulter. Galenus Hiberida eandêelle cum lepidio uo- lt;nbsp;cata,conqcit. Carmen quo^ Democracis iplîus prp« texuit.ex eiuslibro qui Clinicusinfcribicur.MuIta de hac Archigenes in cpiftola ad Ariftoné : eamcplepi-dion er agriocardamS, id eft lÿlueftre nafturtiü uo-cauit. vidimus banc Venetijs fpccie qua deferibitur à Diofeoride ac Plinio.Illud adqcimus:folia ei pu Alla cftc.qualia nafturtio.-Semen quoçin filiquis admo-dum pufillis,tam exiguum.ut cernere nô liceat.Flos item pufillus amp;nbsp;ladei candoris. Diffère Hefperis ab Hiberide.Nomen uero Hefperis inuenic, non ab Hibe ria.fed ab rc, quoniâ ut Theophraftus inquit, noefte plus oleat g interdiu:contrà g herbalt plurimx.

CC.

HALIC ACAB VS.

DE halicacabo una ftrychni, hoc eft folani fpe cie,quarto uolumine diffentur.ibi qux hicin Diofeoride legntur, repetita funt ad uerbuni fere';quanquàm libro quarto profecunda folani fpe-cie.primo pro tertia uidet accepifte ; nee halicacabu ibi hanc appellat, fed quod uerius eft, hypnoticon, haUcacab’ cm uera eft,qux int,uolumine defcribit.


COROLLARU LlBRI PRIMl FINIS,

d 4 HER-


-ocr page 48-

lt;^HERMOLAI BAR-

BARI PATRITII VENETI, ET AC^VILEIENSIS PATRIAR' cb^j MJ SeawdUfn CoroUiirij Ubrum, P R AE F A T10,

ACTEIJVS ODORES, OLE! GENERA, VNGVÈNT/, rcs,edrum fuems, Idchrymds, er ßudus perfecutißmufdtqi id qudUq operofum dc peratm ßitfdßerebdt turnen mihi uoluptdtis non pdrum,ndturdm uircsßeius,dc perfmguld tidmeeßindnti: necdettedUd oammentdtiocertior,uit£qihominum,cui nosomniddebemui,h. * lior.QudMJ re ueterum mdudriiedcdiliffntiieperfepe recorddtiofubedt,quibuiintentdtunim

^ hil,nihil inexpertumßicrit lAt^i adco uf maltis prodeßent, occultAtum nihil uolutn-TM^ê’^^

worefeculi pnßntisinßmiä, qui älijselabonüd abfeondere, depenitus obrucre contendimuf' ^UHM»i4^^ noßriJ,ubi alienis bonif publiant ßlutcm inuidcmml Qui uero lm tn^nio tam pratto funt, uti päua ^*^»3* wx ipfi norint,recondlt;int,amp; dUemsmuentis dolcuntßifcitiim plMè faam produnticr ^udm Mtoritäießfc^ * fibi uendieMy dum dUos docere ßßidiunt,dMittiwt.Pudet me fané atq^ iter um pudet, tMumdb excogitmis W' uiSf dt^ ub ddiifuundii uitd nwres noßros ubeße, ut hoc uel pnecipuoßudiopleriq^fldgrent,ueterian MtretoU^^ lentßtüd perdendi: cum mdiorum noßrorum reUgioßtßimd dutorUdte ddmoneri deberent,multos etidni demd^^ tribus muentis deorum numéro ddßribentium. Sedzj multorum IdUi dc glorid,qui no^rd tempeßdteßonure, «^ terrere pr^poRerd htec m^md poterdnt,qui uigildndo,quterendo,ldbordndo omnid 'm mediumprotulere.Citer hddienus,ne'mfe{ldtio hic eße uidedtur.üunc ipfdm etiumnituri hdud ßne hde purte minoré ^eädbßitiu.Ci«^^’* turn aiim Sid mdri polledt,qudntü rurfu terrd,dum nulld,ldc,p'mguid,jruges,olerd, dt^ inter hfc etidni 5«#^' cenfedntur,^gnit,nonfineddmirdtioneleffs,crqudndohdäenushdne purternGnei propefibiuendiditt, Wc* untper me (y no^ri hommes,qu£ Ldt'md d nobisßdd non ddmodum ßrtdße negli^nt.

S^HERMOLAI BARBARI PA*

TRITII VENETI ET AQVILEIENSIS PATRIAR*

CHAE, COROLLARII LlBER II,

ERINACEVS MARINVS. , CCI,

RINA CE VS MARP nus, quem Graeci i)^^ Sei' A«'lt;i;/»» appellat,alius pifeis eft ab co,qui t\tvH}gt;,hoc eft remora fiuc rcmcligo dicitur, adheres nauibus. «Sr medio mari curfus earn impediens, palmaricrafti cudine, pedali,remipedali' ue amplicudine, magng li maci fimilis, odynolyo appellacus à quibufdä, quia ftarcusgrauidis adalligarus, refoluac inueteratus fa* e, Alij amp;nbsp;muricisgenus quoddam hoc nomine pote tiaqjaccipiue.at echino id eft erinaceo fpinx pro pe* dibus funt,quibus uoluitur in orbe, nec aliter ingre* ditur: itaqjdetritis fæpe aculeisinueniuntur. Ex hoc genereappellamus echinometras,amp;'Iulius Pollux metras, quibusIpinælongiHimæ calicescpminimi: netpomnibus idem color uitreus,Circa Toronc can didi capiutur.fpina parua.Oua omnium amara.qui* na numero, nec nifi per hyemê atqj plenilunqs. Ora in media corpore in terram uerfa.Tradunt fæuitiam mans praeßigirccos.qootieacorreptis operiuntürla pillis. Echinosaliqui ér patangas nominant: Sed Ari ftotelcs tria eiusgenera dinumerat .• ouarios, qui O' mandantur;patangas,O'bryflbs.Haberiû'fluuiati' les cchinos Paulus Aegmeta prodidit.

ERINACEVS TERRESTRIS CCH.

171

ERinaceus terreftris.id eft i^rvOr )(ifiret7amp;^ O* «* uûttn iSïî/^or.uallacus eft aculeis extra q orepe-

dibus^.ae parte inferiore, quam tara tantum, (ï^ nocua lanugo operit:ubi uenantem ieniere, conu uuntur in pila, ne quid apprehend! poff^P''^. . leos.In delpcrationc urinâ reddunt tabina, P , tergori.propterquodpetuntur.'idco^art'5^ ri eos exinanito prius lotio:capti aqu« canaæ p * fu refoluuntur.O fufpenfi, pofteriorum pedum a t ro.cnecantur inedia.Hac cute ueftesexponuntur. bos fibi praeparat in tepus : etenim uolutatus lupf poma iacentia fpinis affixa, unum non ampuust * nens.portat in cauas arbores.ldemmutatioes aqu -lonisinauftrumpraenuntiat.condensfecubiRtc ' nus Græcis uas œreum figniftcat, in quod telnu’® nia conicefta fignabatur.Sed O' fani pattern, Ôquot; 0 genus: item muliebris ornaméti non dilïimile omn no brachialibus,amp;armillis. Pollux autor.picuntu O' in caftaneis echini: cos tarnen Latine qui erinace* os uocarit,non inuenio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

HIPPOCAMPVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

PVRPVRAE.

PVrpuræ à Crgcis vfpvfiu noncupannhinc ipias 17« qlt;5 ueftes purpuras uocamus.autor enTheo* pompustanci quondâ.prettj fuiffe.urxquali

argento penderentur.Nemo ignorât oftreo^ quod/ dam genus effe purpurâ;id^ fanies eins quæ tcftis detradiis colligerctur,oftra,ut Yitruuiusinquit,ap/ pellata eft.Oftrea porto, inquitGalenus, penultima correptaO' produdra differunt t produtSagenuseft Ariftoteli ad omnia teftacea, ut per diphthongum( fcribantur.jWxuidcIicetiCorreptauero.fpeciescft

CIUS


-ocr page 49-

LIBER PRIMES.


15


dus una,quibusrefpondercapud nos quidam uo-unt concha ptr^, o concam per c : fedau tores iph ^P'’*''t*pfos alius. Athenaeus ueteres per « Uiphthongum proferre folitos affirmât, nee aliter lo curo3Cracinii,ü-Arthilochum.Platoncmcorrepta; p P ?*■” ^^'ni « Ariftotelis autoritate diftincSio. rotphyridesexauium funtgenere, à porphyrioni-us diiierfae • (ïcut ab utro«^ lathiporphyrides fine a-Oiporphyrides,OlaciporphyraeJllud obiter notauc fun.porphyrionesa nobis uifos effe in agro Pataui-no.allatos exHifpania, quos ibi telamones uocant: 'U'quia ftatu» uiriles,quibus mucili w corona fu-wentur ita nominantur.fiue quafi thalamorumO' puuKitixcuftodes.Etenim fenbit Athengus uolucrc ™c fenfum adultertj habere.ac fignificare id patrifa-™as,in cuiusdomoalitur .• nonuoccquidemaut oinninoalita,gfufpendio:nifiquis telamones quafi *gt;utnculaseire dilt;Sos putet : ita enim Graci altriees uo»nt.Porphyrionifimilisefttetraxappellatus,ut Athcnjtoplaceqgallosgallinaceosuinccns magni-tudine:uox^auis.Caro fimadatur,ftrutionis fapo-K' Pendentei ex auribus utrim^cartilagines at^ cri-‘^lUtingaUogallinaceo. EpicharmusO' Alexâder ttrtcMyndius,quiaues fcripfit, pufillam uolucrem noc nomine intelligunt:Tctrax inquit auicula efta uocedida.quain ouapariens emittit. Plumis color wacularum forde uariu s perpetuisfp lineis: magni-Judint fpermologi eius,quam nosfpicilegam fioc bugüegam uocare poffumuS;quanqua trugilega nomen generis eft, ita u i«ftu m quarentis apu d Ari-hotelera.Ruraipfum paifcrculum ooeât fpicilegä, dctrita modo priore fyllaba. Ab codem autore fcolo paxattagenis eolote tradif, gallinacco generi perfi-jnilis.quiTheodonis gallinaginc,uernacula uocem

columella lego : ita fcriptum in excplaribus aliquot inuenias. Eft tr uafculi genus cionion line cion gt;nbsp;qua nomine in hodiernum ufeß diem ucuncur canponai: hoc columnasà noßris ex incerpretatione Gr^ca uo citatum putes undeapud iurisperitoscdlumnariiij quangnon columnarium.fed columbarium fortaffe pronuntiandum fit ; inftrUmenti genus ita nomi-natur Vitruuio, ad aquam haunedam per tympana, etiamfia' colluuie colluuianum funt qui legantdn 4 illudmihi occurrit.coluihbarium non acolumbis, fed à Graeco ucrbo quafi colymbarium ueniHe: qua-do Graeci x^Av/xySav O' colymbiftas uocaAt,quod nos urinare.cr urinatores dicimus. Vrinatoriuergo uas quo uidclicec aut uinum promitur.aut aqua.colurn bariii à uetenbus didiuexiftimarepolTumusialio-quiamp; Columbae ab hoc ipfo uerbi Graeci fignificatii appellantur.Quid fi columnarium apud iurifperitos pro menfa lapidea,quae cartibum 0 cartibuiti quoep dicebatur,accipias?de qua M. Varro: Altera inquit ui naria menfa erat lapidea.quadraiä,oblonga una columella uocabaturcartibulumpnquauab poneren tur aeneà.

ccvir.

MITVLI

CCV.

BVCCINA.

BVaina à Gtacis Kifvti^^ dicuntur.Muricum no wen generaliuseffe uideo g buccini, utpote quod er purpuram quoœ comprehendat. Il-lud notate bbet, eery cas à noftris uerbum ex uer-bo,biiccinacöuerfoseffe, q, wVi'f idem fiequod pra. eo:qaangOacera,quam muco fimilem attritu mu tuo faliuant, cognominari pofte uidcätur:qood Gra Cl ««f^éivdiennt. Murieum generis funt inquit Plini-us.amp;qnx uocant Graci colycia,a!ij corycia,turbi-natasque fed minora mu]to,efficacioraetiam,O' oris halitum cuftodientia. Athenaus hac non muri-ciimfed chamarum gencribuscontribuit,eascpin Macedonia «bfuiyw dici, Athenis Kf^ow,in catera era ciatracheas hoe eft afperas uocari prodit, quod O' Plinius fcréfecutusaliubi uidetur.

lONIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCVI.

IOniafuntqui florem effe credant eum, qué pur-puia.ut Ariftotelesfcribit,habent,0 buccina,O' quid Democrito «»J©' ■»fipiei®' dicatur. Alia nigrum, aliaquodrarius eft,rubentem,mediutn inter papauerculumOccruicuIam.tit Athenafcusteftatur. Ïftautem papauerculum in buccinoparseiusima tfculentaljiqiiang omnis callus pinna amp;nbsp;conchylq interiorpapauerquocpdicitur, utidem aotor feri-ptum reliquit.Eft O in polypo qui O' polyps dicifur, ®'anofteos fuum papauer:ea pars uidelicet,qua fu-

MltuIiCracimyasO'myacas appellat. Hip- 17» pocrates fcaphidas.In harenofis fponte natura proueniunt.Quidä prius his genus fa Ciunt eor5,qu i propric myes dicatur:quoigt proprie-tas fit congregari muricü modo,O' uiuere in algofisi ijmutuoattritulentorêcuiufdaccra melicerâuoca turn faliuant. Grariffimi autumno funt,O' ubi multi dulcis aqua mifcetur mari: ob id in Aegypto cômen datiffimi : Procedente hyeme amaritudinem colo-remip rubrum contrahunc. Degcncrat,ut Athen aus O' Plinius teftäcur,in duas fpeciC9,in myias id eft mu fca8,O' mitulos. Miculifalcm uirusqjrecipiunt.mu-fca.fiucutinexemplaribusquibufdaPlinianislegi-tur,myifce,differuntrotunditate,minoresaliquantó atqi hirta,tenuioribo8 tcftis.carnc duriores. Lauda-tur apud Gracos Ephefii. Eft O' pifcis mufee Ponto, commendatusab Athenao. Plautus in Rudente no minatquidê mufculosCaptamus inquit echinos, Iapadas,oftreas,balanos.ufcicamarinam,mufculos. De mitulis intelligat, an de pifce mure,iudicent leg€ te9.In Ariftotele myftocctus pifcis d Theodoro mu-fculusconuertitur.

ccvirh

TELLINAE.

x--'^Vi tellinas interpretantur in Martiali pocta £ jmituios,improprielocuto8arbitror:cumäli-ud genuseffe mitulos,aliud teUinas Dio-fcoridis autoritäre confeet ■ Athenaeus certe mitulos à Romanis uocari easuideturexiftimaffe. Sunt qui tellinas, O' «Senia id eft pecSunculos idem effe iudi-cent.a celeritatecrefcendi nominatas. Jit ni^^irtcy'imf tea Tb,i«i, hoc eft oeyffime perficiuntur, quod Arifto teles tarn pelt;Siiculis g purpuris tribuit commune: anno enim magnitudine tota implent • Plinius certe medicinas quae hie de teHinisredduntur ,ad uerbum fere'pecSunculis afcripfit. Tellinas ad CanopS in Ac gypto frequentes effe narrât, quai)2 tenuiores exilio-resi:^ bafilioas.hoc eft regias appellant:his dulciores effe fiuuiatiles c' Nilo. Roma circunferontur pofilig qugda conchulp.quasqui ueridut, tellinas prédicat. Hgiiulgaribus conchis minores O'lêuioresfunt,Ô*

fa uentremeius foil kuil fpecieconfpicitur,!iqu ore plenus,nonacroutinfepia,fedrubcnte.EgoinDio- candidg, nee ftriatg:quas Veneti pifcatores à cappa-feotidenon ionia/ed cionia, hoe eft uerbum duerbo ris fimilitudinc,capparoculas appellant,

CHA«


-ocr page 50-

C o R 0 L

C H A M AE nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCIX.

CHamxàGrœcis vï/^«(,fpedcsRintconcharült; Aliüd iri mariuiaecpifcis ene genus cliamx, quas hiatulas guida interpretacur.habences UuluS.flcuc amp;*'güi erythini hoc eft rubeUionesdicü-cunnin figuis itadiftinguendum putec,quod (^ Arb ftocelis prx fe ferüc codices, ut champ hiaculx inter' precentur.-chamas auté conchai^ fpeciem agnofcas. Chamai^diioredduntur genera, trachea hoc eft arperac.maUfucci.quascroftrea cognominât.ô'in Macedonia corycos,£z Athenis crios,ut in murice di ximu8.’alte9 lêues multo meliores.Ér craftiores, ob idC7’peIorides0*pe]onnx aquibufda Cr bafilicx uo catur.Crab Helio Sparcianolioftrea.etiâfîlithoftrea fnendofelegerctur.Eftct hicde cóchis.fiuequod idê cft.oftrcis Cr conchylqs tradadi locus, fed copia de* tcrreor.Sufficiat primacum gulæhuic generidatii cflc, adagio inde nato.-Cöchylia uidua^t cupedix, uteft apud Sophronê mimographü, Cr Phalerxum Demetriü.Nec illud prxtcrmifcro.conchx genus,ex qua margarita uniones tp uellâtur. berberion Cr ber ben ab incolis uocacumefte, pinna aut pcdunculi cffigiemifiq) nee auriculas habet ucpeólüculus.ncc opercul5 extcriusfculpturis ullisaÿerum, fed lêue; Colorisquoqi nomen in conchyliu ,Crchliarocon' chylium,Crconcha Aegyptia.paralios cognomine, qua Cr pinna uocat Democritus. Idem chryfoeôchy iium fieri docet,rcd fiditium Cr metallicum, ficut Cr chryfocoralliö.quod itê Cr gemmx eft nomen.

VNGVIS ODORATVS. CCX. ONyx Grace dicitur.quod nos unguem odo* ratum uoca mus:oftraci5 nonnulli appellant fiue oftracö. Galenus poma hoc eft cauum, ftuequód idem eft,operculû,etiâ in purpuris. Ony-cemuero Paulus tcftauocaridicitconchylq dun taxât Indici,quod Cr cödylion appellat. Condylos eer te oftreigcnuseftcidêPaulo,utalios pratereâ.Vn-gues uoeätur Cr quos folenas craci dieüt.eos denies donacas Cr aulos, Theodorus modo ungues, modo digitosappellat,inutroq;Pliniüfecutu3:hincCrpifca tores oftrearum folinifta nominab5tur,ut Athenao placuit .Et ampulla unguentionyx quâdo^dicitur Porphyrio grammatico.

COCHLEAE TERRESTRES. CCXl. COchleâCr limacê Græci cochlian Cr cochlion appellant : nam cochios amp;nbsp;cochiax marines calcules fignifteat.Eft Cr cochios apu d Arifto telem animal teftaccum, Cr aliud g limaces,à Théo doro dieftii umbilicus: hoc Cr cochlian eft ubi Arifto-teles appellet;fïcuc limacê quotpcochlon. Nobilitas prpcipua folicanis, à patria itê Balearicis,quas in fpe luncisnafcentes,cauaticasnominant.Africanisdu-plexgcnus.nudaiïttcdarüly.quibus magna fœcun ditas:fïcut Illyricis amplitudo:nam Sicula commê-dantur quandiu parux funt.- quia magnitudo duras facit,aufertqj fuccum. Laudatur Cr Capreai^ infulis. Prxterea funt qux' albx fiue albulx dicuntur in Rea tino agro, item qj aceratx latx cp, multifariâ nafcen-ces:itê minutx. (am alix in iifu funt, alix cibis dâna-tp.Cochlca^uiuarianepotibusprifcisfuere,fapaCr farrealqsip rebus alendo eas.tanto fucce(ru,ut nngu brü calix quadrantesixxx. caperet. In Aegypti Nile grandiHimx fcruntur,uocales, ululantiu expreffa fimilitudine. Saliua cochleare qux puneftis acu uel ftüo camibus raanat.a crxcis, ut Galenus ingt f^i^

L A R I T, '

dicit. hoe eft mucofoslêtor fiue mucor, mucus u^ Limacê Teuccrad exemplüquxftiotiis ludicrx it fïnit:Animal (ïnepedib’.finc fpinis,fincolubwgt;«^ ftatum,oCHlos nuncexerês,nunc retrahens. CKn terrigerû,hcrbigradâ, domipoftâ, ianguinecafiani. Inuenio limacis genuscocaliaab Ariftoteknocar , amp;nbsp;aliud abrotonê;quang funt qui locuftain put^quot;' Itemquiapcm: alq qui pirata in ee uocabulolt;'’“ gant.Strabo cochlcas prédicat Linufias,abagro nomen Linoeft iuxta Pityuntcm,mediointer namcoloniamCrPriapumfpatio.

CANCRI. .

CAncer Crfceit«(ix/v@':mirabik co tra mor canisrabidi remediü.prxfertiin ut parabar, qui popularis cr prxceptorCa e fuit:urens cos xftate in patella uiuos fub cams o . cumfol in Leonê tranfiffet, non nifixvni. Luna, lops medicus idem qj Caleni doftor, qui reru om cauiasCreffetftafcire profitebatur,hanccacro uim in canis morfu, qualitaci corporis ac m3ter j non proprietatinaturxtribuebat:Necterequi 9 eft,qoieumfequatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/»rYiir

SCORPIVS TERRESTRIS , nbsp;nbsp;nbsp;'

^Corpionum duo fummagenera te« w® ,’ terreftresCr marini.fed Paufanias

A—r e« uolucres pinnatosijj, ut locuftæCunt.e y gia in loniam translates.

SCORPIVS MARINVS.

SCorpionumalqpelagiifurit.atqjaltoiwu piuntur.-alq pal üftres,ac ccenofiP”““’' P ' rutur fapore pelagrj, quos Cr

dicant.cumalterifintfubatri.Ariftote!esÉrfcofP'd-^ nominat: necconftat pro dioerfo an p»«®“ nerc acceperit. Scorpixna certe,ut Atheuso p

euidenterafcorpionediffert.

DRACO MARINVS- .

ADieAumeft huiedracéum genen ”’

ut a' terreftribus Aethiopiæ quiutinquit Actius,ti5 uenenok ^^’ quos fimiles aprugnis habent,oppnmunt-nim uno,fed alij ruffo.alq cinereo.altj n'P°'P^, iubarum umbra tefti, prominencibusemen bulis,ore uafto. lingua prxpeci.

SCOLOPENDRA MARINA- CCA -SColopendra marina dicitur,quoniaCrtcr

fit. ut poftliquebit. Diofcorides oP^'°” -quoqinominat:aut fcolopendra ,autuer_ fcolopendrx fimilê accipiens,libre hu jus open^ tremo.Emorfus inquit à fcolopendra,fiue opm na.locus ambitu colliuefcit.

TORPEDO.

Torpedo à crxcis dicta narce,nonien_ut«ï gua ex argumente inuenit.qued ena e o g quo.aut fi hafta uirga' ue attingatur.qu prxualidoslacertos torpefcere, fl“®quot;’'’'’**^ ad curfum pedes alligari faciat.Eft cr ®'‘P^ L.. maritimus,a quo cerati quoddam g^quot;“®®‘'J“ „ig emolliêdas appellatü eftà medicis,ut eft ^Pquot; ^J VIPERA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ccxyi*

Vipera echis Crechidnea Crxcis uoca» - y prior mas.fequêsfamina cft:hcc ®lt;quot;®*\ ^ flauo.multis maculaca capiUamentis cernit.

magnitudinecubitali.aliquadoetiSpalinorom nûmuti«fînôfîtlndica,quippequ3cubitorunou erdodrâtisafeuifam Nearchusér Siraboprg^

-ocr page 51-

LIBER PRIMVS.

ilïulpersnonpaulatimgracilefcencc.fed uni, ''m.Crprotinusafperadl^finecarne.-ocuIi fubru-’'Waputlatiiifculu,ceruixanguflior. Aluuspro-™nula,meatus ad extrema caudae ; incenrus quieti P Mimus;dctes canini quatuor.Contra' mari angu-las Wput.ceruix craffior,corpus uniuerfum ten u i-ri .^‘’^^‘'’’■quot;’Mtfuperioreuentris parte feftinä-asdentes canini duo, toridemepuulnera. Horis fc-^'mdummüdie tertia conficiunt uiperae. Sunt qui fair 1 ^“'P*^“°'’ diftinguanttnifi q, dipfades j * “^îincolunt, unde fiat ut caro earn l'alfa quorp ntiatw,alienalp fint medicing,uehemenciirimam naiaH-erensucentibuSiérindc nomen.'qualesin li r P‘““quot;’æ nafeâtur: Nullae in Italia propter eoe-oaçmolhtiem.Hoefe Galenus Romxabqsqui 'fpenttsuenantur,Harfitpdicuntur,accepiffefcri-Mec tarnen omnino crcdere.Cubitales elle perhi-?®’®’?gt;tudinc, in gracilicatem fe minuente, ni* pisamp;ruffencibus interpundtg maculis,anguft:iorc 9aipetartim capite.Diofeorides etiam prefteras uo-diftinguit ; PereufTus inquit

1 “a^ur,û'corpiilentia enormi dilfilit.De uipera, tcoiutat, theriaei paftilli fiunt ; qui quemadmodu aanciantur.alio loco indicabimus. Viperam I talia jpatlo auenon habet, aut non agnofcit:quanquam unt qui Marfos angues, ut in quit Euftathius, er ut P ^sipfummodo uocat.marafos, pro uiperis ac ipiat: ita paffim uocâtibus Hifpancjsiex quibus qui Mt minus atri,afpides ruribus dicuntur. Afpidum «ottiagenera.'Chelidonic ab hirundinum colore, u”Lquot;^^®®quot;'5gt;fcd Nili praecipue uerfantur,pau-cumtalibusmaiores ; Secundum genus cherfacac.

, ®^ w terreftre, fu buiridi fere au t cineris colorc.cu-quot;J*™? j®®® • Maiores ijs funt ptyades qui bus idc '’ nbsp;nbsp;. ®’3uroq(^proximu9 .fntra horasomnes

ton ®:celcrio8,chelidoni3e;tardius,ptyadcs:ma8 inosiCtu9,faminaquaternosrelinquic. Ptyadem ui‘-,’.quan] Cleopatra fibi admouit, Galenus auror. seceruicemexporrigens , metitur ex inreruailo, S'iemtcnat.SolinusHypnalemdJcitappellari,neca» enilomno,qua uitam fibi Cleopatra inuideric. Afpi 33in AegyptoNicander : funt qui ferunt alias do-i,'o’,’i®æ'-‘““sintcrimant:alias etiam paftum ■uftumlongas.

•’» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SERPENTIS. CCXIX.

l ntétusanguina, Gracee gt;ïfxrôjiwr,à Catone unguis à Palladio, leberisabHippocrate.Inuitatmeferpcntiüna-lira,ut prgterfupraditftas de generibus earum relises, quatenus ad Diofcoridis extremum uolumen ??”;“^ult;ffime attinga. Hacmorrhus amp;nbsp;hxmor-ois,afanguïnisefFeAu nominantur,qui toto cor-pOKpereuflis effluit:ille mas, hxc foemina eft. V triep o osatenaceusimagnitudo palmofjrtrium, crafli-d Tjj.P®“'®''”*“tenuitatcdefcendente.Inceffu tar oO'aredoferpunqrufFisutquidaicribüt pedibus. 3culjtpertotas multac, partim atrae, partim eädi-^'^®®®*® afp^ræ : ob id ingredientesftrepitu fefc Pwunt. Foemina in aluum lacct ferpendo,meatüq) frtuacauda inferiore fitu continet: mas auré uerfus ii'irnhabec,ceruicemlç ferpëdo porrigit. Foemina P-tnwofior,utexcuiusidaidentes,gingiux, un-Su^ijdecidant.CoIorc fabuli uifunturérammody tæiinaxillisuiperæ lacioribus, cui ér fimilis eft, nifi Ç ‘quot;pers color fuffuluus : hos amp;nbsp;cenchrias nominat

Î4

Aëcius.cubitales eos defcribens,nigris maculis.caù* dafiipcriorepartefcilïàcamp;’prædura.unde rtomenin-quit cenchriæ, ut cerchriam potius ^ cenchriä putS ' lcgenduin:namcenchrices, fine cenchrinus, fiue can cro9,aliudferpcntisgenu9eft, quod ét acontion ,0* acontitem. ö* acontiâ afpidem, hoe eft iaculu m uogt; ’ cant aliqui,ut idem uoluit Accius, longicudine cubi-torum binumpn cxilitatem faftigiata, uiride ptsfet' ’ timfubaluum, ut miliofcum recens eiusfeges eft) uideatur perfimile.robuftum : Pneterca fc iaculi fpe* cie proripiens infeftumi^faltui. Erafiftracus cpar,co lon.ueficS.aifici eorumferibifquos cenchrinus pere merit. Arenac colorc.O' ceraftae magnitude cubiti u* nius,fummumcpduorum:fqüarroiacauda,bini3in capicecorniculis.fiuequadragenis, ucSolinopiacu-ic.fquamis ueroin uerfum quendam fubaluo condi- ’ ti9,eó fieri ut crepitum fibilo non diflimilem ferpen doedant.IncefTuobliquomonodie intcrficit. Dryini à quercubus dicuntur,qgt; in radicibus earum,ut Ga-Icnii9 inquit.uiuantin Hellefpontocopiofi,odore tc-tro,qui «y eo9 prodit,fi quis aggrediatur.eos périme re: olfaftu multantur ; nee alteriusreiodorem prae-terea fentire perhibent. Qui uero fupergreditur im-prudens.crura tumefcerc.cuteni pedibus abfcedcre, ' manus quoqj iptas curantium eodem modo pericli-tari:amplitudobicubita]is,præpinguccorpu9, mu-nitum loricatumqjfquamisduriiTimis, in quibusac-ripennesmufcaelatitant.quaeipftim animal confici-unt. Amphisbacna fimilis eft fcytalg, tereti amp;nbsp;acquali corpore, uti ne caput utra parte fit, cognofei poîTit. Amphisbæna etiam biccp9 eft:,ut inquit Galcnus, Û* utraçparte ingreditur, onde nomen. Cæterum nec amphisbacna,ut Actins exiftimat,intcrficit, nec fcy- ’ taie, practerquâm chalcidica, eandem afferens qua uipcracperniciem.Scytaletanta uarietatefulget ter-goris,uenotarumgratia moretur obuios. Prima po nit exuuias. Hydros fine natrix primum in terra ui-uit,Cr cherfydrosappcllatur.dcinde in aqua ; fimilis eftafpidipufillae,practcrquam ceruieem latam non habe t,ut afpides. Nominatur ab Aecio amp;nbsp;parous, in S^'tia prod Cniens.modo aeris colorc,modo nigricâs. Item fpachiuros apud Chalcidcm, ex craffitudinc in exilitatem procumbensjato capite:fed neutrum gé'' nusinferremorte. Abeodemautore peliasö'claps produnt.fed quia noti funt, defcriptione inquit non indigcnt.Elapsü'a'Solinodicicur : fit lt;amp;champdraconum mcntio,fed omnium fine dubio peftilentiffi-mum eft animal, quod à triplici frontis apice quail alba mitrula O'plané regioinfigni,bafilifcu9appel-lacur,palmorum ternum longicudine,fuffiauus,exa cuto capite, cuiusuel fibilum animantes nu Ilæ per-ferunt,prptermuftelam,a quauinciturtaudituscon-fpeeftustp momencoperlmit .'Quicquid morfu eins occiditur,ipfum etiam extindium iacentemq;,nullu attingit animal. Vulnus ab co fatftum,ut inquit Era-fiftratu8,aureercolore obducitur. Ex qs quas dixi pc-ftibusaliaseflefurdas,aliashaberi egeas,qugpropt erea typhlmi hoc eft cgcilig uocatur. Prouidentia * naturg faâu m effe dicerc, nifi facile reiponderi poffer ab imperitis, melius confulturam fuiflè omnino, ' non peperiffe, quamfi captas oculis ér auribus.pc-perilTet.Ita eft: .• leges nature dicimus eadem facilita te qua contemnimus : atep ucina accufaremalafacis effetrodimusér bona. Vfu certecöperi haud temere' alios naturg taxatores effe, q qbus nicia ipfa placée, impu-


-ocr page 52-

C o R 0 L impunitatem conquedione fcdimentibus. Sed hæc alterius curx func;Illud obicer admonendifunt kdlo res,ea quæ de ferpentibus à neotericisdicuntur.prj--fertim^ ArabibuSjd* eorum principe,(ira enim mo do fcholx uocant.ó“ Galeno quocp.prxferunt.fi dqs placet)iif(5adeo ncgligenter er fordide mandata eflc literis.ira mendacqs haberi plena,ut non dico infan tiffimi.fedplane'omnireiÿufuuacuifuilTcuideâcur, LEPVS MARINVS. CCXX.

LEpu s marinus, Grxce Aixywh (ciMi(isriamp; animal pufillum,odore tetro, inter lolligines Eere' uer* fatur,quibus er fimilis ede dicicur. Venenum id eft alqs cibo, alqs potu. alrja contuitu : liquidem grauidg fi foeminS ex eo genere afpexerinc.cófeftim naufeaerredundacioneftornachi uitiüfatentur,ac deindeabortü faciunt.Remedioeffemarê tradunt induratum fale,ut in brachialibus cum habeât-Eadé peftis in alto uel tacftu folo nocet. Vefcitureounum tanen animal.ut non intereat,mulus pifcis.er tenere fcit:inde ingratior uiliorqj fit. Homines quibus in pa du fuerit.pifcem olent, moriüturEp totidem diebus quot lepus uixerit : omnino incerti temporis uenefi' cium id adirmant.In 1 ndia uiuentem capi negat, in-uicem^illi hominépro uenenoene,ac digicoquo-lt;5in mari radium emori ; ede autêampliorê multó, quemadmodü reliqua orbis eius animalia.

LEPVS TERRESTRIS CCXXL LEpus terreftris, Graecc ^ixyüt, amp;nbsp;Mcyuityffinx!®', amp;nbsp;à ftupore atep metu T^w^Crab dormiendi ha bieu AfKul/jó^^ Nicandro: lagides quoep Strabo eos uocauit.didlus.ut Varro putat. non quafi 1e-nipes.fed ^ Aeoles Bœotfjleporêuocaréc ira. Genus lepotji triplex,Italicum,GaHicum fine alpina,qui to tifuntcandidi:niuéefirantalgoribus,qualiquefcen-terutilefcunt.raro^Romaperferuntur. Adapis nomine HiCpanü.qnos ut Polybius eftautor, appella-muscuniculos: quorü foetus uentre exedlos, aut ab uberibus ablatos «gratidimo cibo laurices appellat. Straboleberidas à quibufdâ appellari tradit ipfos cu niculos, q a b effedtu leporcs gacotychiae hoc eft fof-fores ab ipfo cognominätur. Ariftoteles er lulius Pol lux leporë etia dafypoden uocari tradunt. Alp diftin guunt dafypodcn aleporc. Inuenio amp;nbsp;chelidoniam cognominatû,genusquoddâ leporis à Diphilo, Sût qui Pliniü aceufene çpleporêaliüàdafypode uideat habuide:nec intelligunt,genusquidêunüambobus ede,feddifcriminisramen aliquid inter eos notari podeiNam illud q» à Plinio didlil uidetur,ede lepori coagulü inutile,dalypodi præcipuü.leAionem arbi trorcorruprâ.utinannotatiôibus libriundecimido cuimus.Nce illud tarnen inficias eundu eft:,confun-difxpe nomina, ut er leporêpro dafypode,er côtrà pro lepore dafypodê lepores appeliade uidea • Dio-fcorides certe leporë, nec aliter uocare folet opere to to. Apud nos certe leporcs monrani differunt à cam peftribus.inTridentiniser Vicentinisalpibusfrequë tM,nigritia,magnitudinc,ferocia,denfïore pilo à cac teris diftinidi.De lepore prouerbium didlü eft, Aairi^ vvtuv,itf{ut æJijii^xéî/.hoc eftdepuses, dr pulpamentS quaens.ufurpatum à Terentio.

PASTJNACA PISCIS. CCXXIf. 121 T^Aftinaca pircis,Grxcc;tvgt;w»,turturisappcllatio |~^ne dicitur. Hæc quae momorderit, fi figaturin arborc,qucrna maxime, liberari qui fit pereuf-fu^arborem ficcefcerc aurores funtgt;ut meminit Aë-

L A R I T, tius.Paftinaca dicitur infedigenus, quodabArifto-telc ftaphlinus appellatur,uerticilli nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;çg^^j^gf

S Epias Graeci miTr/ixxuocant.iSe lolliginestwM*'; de quibus Matro Græcus poëta cecinit.Solosƒ fcium cognofcere,quid atru, quidalbü fit.Dme ru nc lolligines à fepijs toto genere, quang eramid' tia er fimil itudine conueniutit. Eft er teuthos magnl tudineinfignis.quafolafcrédiffertateuthid^utteu thos Iolligo,teuthis lolliguncula dici iure poffit-Atra mentum Iolliginifiippallidum,nigrüf3epiædnuenio ör libigenusteuthida hoc eft lolliguncula a erst!’ uocatû.Thebani ridencuràcomicis, qt« fepiam opit colicam, galluingallinaceum orchalicô, ficus tyca, harundinescotiladas nominent.

MVLVS PISCIS. CCXMI». MVlum.Grgci fly^tai ymetilAK hoc eftbarbatu i uocant.-dicftum ica, quoniâ ter anno pariat.

Præfercur ex lonia. Eft ab hoc diuerlusqui trigolas appellatur, itëqui myllos, de quo inter la -famenca in omotaricho diderui- Mulum pifeeProW pinæ, item Dianæ facrum fecere Graeci, ut citharon ApoUini, Mercurio bocas, Libero patri cittul«,apua Veneri,Neptunopompilum.

HIPPOPOTAMVS. . eex^« EQuum fluuiatilë Itt^tAra)»» Graeci appellant.

Sanguine utuntur piccores. Geminus, ut cro-codilo uicftu8;fuper Saitic5prpfedurainAcgy pro plurimus, in India quoqjut Oneficricuseftau-ror,amnelndo. Celebraturinuentionefanguimsna hendi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FIBER nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCXXn Fibcrquëoræci i^ropocuocant, ab extrema ' ra,ut Varroni placet.uocacus.quoniadextra finiftra fluminis maxime uiderifoleatt^an qui fibru m,inquit,dicebant extremu: unde lagK ' briæ.er fibræ in auribuseriecore.Differtàl'Jtran e folacauda,cætcro pilus utriep,pluma moUior.Di u ero lu tra eft,q, fe in aquis lu tct:ob id crsci earn tw ,/lfoy uidentur appeliade Theodore, qui tnmeJutn non lucrâ conuercit.PIinius enhydrin^fetpentis no men edemaluit.utaquatilis colubri. Vano qu^ non luträ à luendo, fed ly tra tradit, quonia fucci didoluatcpin ripis arboré radices.Cæteiÿ teftes lutrp comitialibusprodede docent expérimenta, luapp rcat cum fibro commune lutræ proprietäre elle. P nius e' genere inquit fibroijt lucris,fed nusqmariact pimus mergi. Archigenes iuftü uolumc de caltroi? utilicatibusconfcripfit. Plurimus hicin Ponto, mof' Tumi]} hominë non prins dimittit,g oda Erafla con' crepent.ut Solinusinquit. Nafcuntur (*r in HiEpan'® fiuminibuscaftores.utinquitStrabo.'CsteKUOinn-eft uis illa medica ut in Póticis. Caftoré porto diflu. qgt; fefe caftrent,ca fe corporis parte redimentes pro* peer qua expetuntur.ér Ponticum ede cané,Setuius Honoratus prodidit.nam quicanismarinusdicitur, pifcis eft.Érlonge à cane Pontico diuerfus.Eftauteni marinus canis etia carmine Homeri Celebris,emus Erufta Roms thuriani pulmenti nomine uendeban-tur tribus obolis in libras RutilijRuffi xtate,quires geftas Populi Romaniferipfit.HocÈrà Plinio tomos Thurianus, ut ego quidë primus cöperiffe fufpicor, appeUatus eft,forte à Thurijs oppido Italix,quo pU mum e' Sic ilia fit conuedius. Achenæus Ér Thurione fiuc Thurfione dici obfoniü hoc Latina lingua folàu affirmât, fuauidimumbjid acIauclatinùnumEuine*

Strabo


-ocr page 53-

LIBER SECVNDVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij

Sirabogaleotem hune amp;xiphiam uocari tradit,û' inde ut arbitror à Vergilio amp;nbsp;uulgo dida, uenefïcio-S^tnadmodu capàturodendit: Dilt;ftuO'fcyHâ,ô' rum plena, prxcipuc odiculis duobus : quorum in «miam.Ocarchariamquocparbitrora nonnuUis, finidro latere inuentum ènpmvn uocatur. quia ca-Unde coniedari liceat, aut eum efle thurionê, quê nos uulgo durionemappellamus.'autquod uerius t^^mandü ed, ab coquafi delicato O cupediario puct nomen accepifle, Nocandu m Aridoteli aliud Suodâmodo fed affine tn genus uideri feyUâ, O' caA ntiumarindNamfcillarosapud en pro fquillapm nsfumitur.Nec illudomitcendü, phocxnam apud tuin dia, qui Latine tirfio uertatura Theodoro Ga » 2inue tucfio,aut torfio ut Plinras:delphino fimilis,; P3ulotriftior,0‘roflris caniculai^ fimilitudine ma-, tneus Huneputo efle quê ab Athenxo modo thu-j fionê.modo thurfionê,modo thurianü pulmencum iio(aridixim’,aStrabonegaleotem O' xiphiam,ab 2itlscanemmarin3,aut finörjdtm omino funt pk lees,quod O ratio nónulla fuadet, certe fimiles fate neosneceHêed.SuntquiGrxcehyfcam,fiue hye-wm,hocedporciilü pro ftorionecapiät. Mentionê

If^Ptnweundc Athenxü legasO'CaUimachü, Qui eu pifcê facrû uocauit-Aliud uidet genus efle ab Z'^d^quod vy,i.fuem uoeât, q fit ut Athenxopla ”gt;idecuaprofiuecapro:utArcnedrato,diuerrum, flniluemarinä pfammitin, alrj pfammatidacogno« winatinamoppidulii 5icilix4dHyccara uocat,ab nyecaijïmultitudine cognominatum putät. Cyre-i ”° hyeeäfed erythrinû, hoc ed,qua(î uoeUionêappeUabât .Sunttamen quiô'pifccs iuli uoeatos.hyecas nominee,O' Philetx uerfum

i^interpretentur, qu ia difticile fit eos capere .• pro-Ç|uos intedina terrxdicimus.iSe rjci gt;,i iKT^stO iulos,à nodris uulgari uoce porcel loues îppellantur.NumeniusO'hyxnam pifeem onumetat ; qui an iJeni fit c5 aliquo ex prxdidtia, '' ''’^^° tft niihi, Ed O' terredrc quadrupes liyæ* na^ tcoftat.lnttrpifcesO'fyagrisàfuc dida poted “*™;qqinuenio quandoç feriptû fynagris. Diphi os 0 capnfeû dici quendâ fignificat,qui O' mys uogt; «tut.nifiquisnon ^Ï^, id ed, murem, fed îz, id ed, “inliegend um potius exidimet: funt enim O' mu-

It4

155

MMVSTELLA.. CCXXVIt

Vdella uulgarisquaCrxcigt;«A4o ^^^imhUitM appellant, R A N A. CCXXVUL O Anarn Grgci O' fluuiatilêO' marina prædicât Jl^etiamnii pro pifee,^«^«^^« O'poëtica uoce Su ?«)(» uocât,ut Iones,quod O'apud Aridopha nemO Xenophane poëtas legit. Batrachion amp;nbsp;chy iniftjefuühabent,exccllêtis inauri cofeAione mira culi,ex putrilagine diuini laticis nafcentc,fpecie ranunculi uenenu prxfentiflimü ,quod uel folo halitu minus prudentes opprimât :hoc a b effetdu chry fo-coUa quoep dicit. Ed o morbi genos batrachos, tu-mcniibusfub lingua uenis, cm fimilem fortafle Plinius uigefimifexti uoluminis initio mondrauit, m-bentis fublingua duritic. inter ranas ed O' qux ^fh' *”'^It^® *?*titur,hoc ed,rubeta, quia in uepribus ui Jjargqpriusin aquis.podea fitterredris .Perniciô-fahïc utcherfydros,grandiflima cundaBiimagni-tudoteftudinis pariix;geminis quâdo^ueluci cor-niculi8.ut inquic Plini»,dorfum exafperat : inflatie fe ’”5V?P''oitrueaudax, ut infiliat qç proximû ; qq luipiriofe freqUentiusquàm morfu'liindicâs: Buffo num impetus cohibeae.Recentiores lapidem in calt; pieehuius rang haberi tradüt,quê ad dolores iliü ge-ftatu probët,fed q uiua ea fît exêptus, quales uulgo magna eciâ copia fetutur ànulis : qq hue elici poti* q eximi u iuencibus codât, puniceo in panno; cuius piurimü colore dekiSanturata dû iph feriando relaxant fe.capitis onusdeponut: id mox in fubieda ci dam e' medio foran^nc coHabit.alioq ea ed alqs in-uidtlTima natura^uc lapidé eS, niß rolleret, rePorbe« at.Huicaliqnü'caudainitioed,quapodamitcüt:ob^ id in dagnis cumadhuc pußllx funt, mu tili ruribus uoeârur, Akei^ genustlz hoe exiciale ealaniit^i dicir tOTiqnarundinetisfrutetisip roris lindiu uilt;ditan% fine uoce,oimipminima ö* uiridilTimarqup ft fAcéa' bubus hauriatur.didendit eas.Hanc amp;nbsp;dryopetê uo cari credimus à Plinio.qa inter frutices amp;nbsp;arboresui-fatur.Ed o* genus uocalis parux, fcadentis arbores, Inuenio amp;nbsp;paludré muta inter uenena.hoced helio batrachon,diuerfamà phtyno,qrä amp;nbsp;figtia Û* medi cinxuariant,prxrertim Aëtio. Aridotelesranascö-munes telmatixos autl/mnxos.hocedlucariasâ* lacudresnoïat.Varroluridâranâ dicendo, pro calamité uideturaccepiffe.-qm pßlothrum fit, ut Plinius idemi^ Varro afFirmâc.illud elFicacidîmü.'qq amp;nbsp;epitheton ranaijt omniâ piitât id poetx.Miror qobrem Diofeorides phrynon hoc ed ru betam A«br çpedlê-uis,cognominaridixérit:nifi'qsrubetæduogna cô ftituaejeuis O' fine cornibus ex qua deltbutoriü uc-nenr^ficutex paludri qcpmutacondicnr ; O’ afpera cornuta cp,quæ proprie fiebuffo,cuius dorfum pau-16 ante feabrü eife diximusgt;ex Actq fcntencia.Habec amp;nbsp;fit(Jt()(ttàMii)i hoceft pifeatrix rana.fed interpî-fccs.Aridoteli, Ciceroni, Plinio.

. S I L V. R V S. CCXXIX.

Sllurus pifeised Huuiatilis.q tir alibi q in Nilo na feitur-AéciusfiUuarionutputo uocauithunc: cuiusfellefudufos oculosinungi.cum Attico melle, prxcipit bobus gt;nbsp;Aridoteles uidet filui^ intcl-ligerc Theodoro.cum glanim pifeem nominah

G 5 M A R I O E S.


CCXXX.


DE fmaridc.fiueqd idem eft,mande,in fequéti ig® métione dicit.Illnd in träfeurfu nô filebif.ma ruda genus ctiâ méfurg dici apud Ariftotelé, quae.ut inquit lulius Poilu x.heminas fex capita

CCXXXI


M AE N AE.

MAenas Grgei ^kk/I^m appellât.IaudatilTimas e' Lipara,uulgus mænulas. Alecülâquafi ex Plauto Theodor’ interprctat.Ego aleculg uo cabulû generale credo,idem apud nos fignificas.qd apud Græcos anthracides, ut in halme demodrabi-mus.InPannonia pifciculumqueMenapijCrBelgg exteri copiofiflime uenâtur O' inueterât, arenga uo cantes,ipfi alecé hodie quoep nominat.Similes inter fe uult Speufippus efle mxnas, boa cas er fmaridas: ' cSdidiores nêpe mxnas. Sût qui boacas fine boecas appellêt,hoc ed,Ieucomxnidas: Smarides uero fiue marides funt quas nónulli uoeât cynofeuma, uc in-quit Athengus. AridophancsByzâtius,fed folus.nó bocas,fed boopasuocadosexiltimabat: quia parui eent amp;nbsp;magnos oculos haberêt:Miror unde Theodorus cerrhosinterprecetquasCrxci fmaridasap-f peUat, Sunt guide genes Plinio Martial! quo^inter c wiles.


-ocr page 54-

COROLL ARÏT,


uiks.ut illo uetfu: Fuiflè gerres aut inutiles mxnas. Odor innpudicus urcei fatebat.

Sed diucrfosafmaridibus.utincaftigationePlinia-na diximus»trigefimofccundo libro.

G O B X V S. CCXXXIL GObiusd* gobio uocatur«eerstee xwjS/bjPlM nius quoque per c fcribit non per g,fecüdq ü* trigefireo uolumine. Prxfertur nigro candi-dus.Deterrimus omnium eft,quï üiridis appellator, ctiamfigrandißimus.quem Oiphilus caulinem dici teftiseft, Gobiosfaxacilesfuntqui cotonasdicipu-tent. Sicölicerte’gobium nö aliter quam cothonem uocabanc.funtamp;'fluuiatiles quidam gobt). .

i ; dé OMOTARicHOS; .ecxxxirr. X ^ W«TR(»/;^©'cthynno, falfacarodicit.thunnw 1 J na uulgo. Paulus tarichc fiue tarichos.hoc-quot; ^eft.falfament5. Differtauta falfamento faki gama.ut ex Columella facile eolligitur. Sailamenta' Graeci duorum gene^ fecêre,boræa amp;nbsp;thânia.in ho raeoquèdàcempefciuitateuideturappellatum.ma era pinguibus.in altero macris pinguia prpferrijqug cybiadicütur.inter macra fiint,utinter pinguia cor-dylae, Hor»a ex pelamydc.id e ft. Jutaria minore fie-ri.thunnia ex maioribus. qua$ aliqui lynodontidas appellant. Aliud genus uidenturquifynodontesuo eantur^anoftris dentices,Similis eft pelamydibus ÉT qui triton fiue chclidonias uocatur: nam chelidon, aliud genus eft, polypo, utinqu it Diphil’ hmile. Adq-ciamusobitcr^z prouerbiumquodfertur: Salfamé-xum putre.cunilam bubilaradefiderac.Item ïr illud: Salfamenta (ïmul ignemuidere,colt;fla effe.Crates fairamentum célébrât elephantinon à fe uocatum, cuius^ Ariftophäes meminerit, ficutomotaiichon Alexis, inuenio amp;* hemitarichon,amp;* quod ab hoc plane differt, hemineron ; Vtrun^falfamenti genus eft, fed hemineron écoracino,quêAlexandrini he-mineron appellant. Dicitur ér peltes ér faperda cora cinus.ér à nonnullis Aeolias,Meotide ftagno cSmeji datifijmus-quanqua alius pifciseft AeoliasEpichar-momam ér faperda Photion pro apua inueterata óC barüdinibusinfixa.capit.ftemprofuccidiaérlarido, qd Paphlagones inquit iondem quotpappellatLau danturinfalfamentis Delcani^àoelcanoamne diefti, quosaliqui leptiniosérlebianoscognominat .Ttèih mylli. qsér platiftacosér plaftacos nominant.utiqj maiufculos ; fed cü parui funt, gnotidia, ficut media aetate myllos.funt tn qui platiftacos ér plataces eof-dê effe cü coracinis putät.Inter falfamëta pretiofa eft ér qd fpondylos uocatur. Athenatus certéid quod in capite mugilü echinata fpecie confpicit, fpondylü dici meminic.Itêeftubiéripfum horaci falfameilri fpódylü cômêdarifcribat.SéxitanafiueCaditanàcx orcy no quae elides ér clidia, hoc eft', ex eo iuguli di-lt;untur,quemadmodu ex antaceisuocatis maxillae, palataqj, A ntaceis nomê uidetamnisdediffe in Mgo tim lacü Afianca parce influés.Magnitudine funt del phinis pares,ér ipfo Cimmerq Bofphoro gelu fodiö-tur plerunqj.npllis offbus fpinislt;p,utHerodo. placet. In Eoryfthene copiofi.carne praedulci. ut ait Pliqips. Ex orcy no fuptér melandryac ; fed lt;^ pu bes eius to-ta falem accipit.admodumij pinguis eft. Paniphi-dusmelandryngenus thynnigrandiffimum effefta jtuit. Diphilus,pifces qoofdam fallamentarios uoca-.uitcoftas.,Aetate nofira Çraci pifcemhyfeam.de

^ofupradudÿtribusnomioibusinueterâurhachin

pattern eiu s dorfuariam ér fpinaleni u oc3tes, qnam nofirum uulgusfchinalem corrupte appellat : pleuj tam, id eft, coftas ér latcia ihypocalion, ideft.alim ciusatque pubem.Hunc pifcem,utteftarifumus Italia fturionemmodouocac.

G A R V M. CCXXXim. GArus amp;nbsp;garum dicitur a' garo pifce,ex q olim coficiebatunpoftea ex fcombro pike, Lauda' tiffimn in finibus Carthaginis Spartariæ c» carqs, quod garüfocioqt appelIabatunfinguUs mill-bus numum permutâtibus congios pene binos: nec liquor fere’ullus praeter tinguenra maiore in pretio erat. Scombri quidem Mauritania Bedcaqi^Ca^ teia ex Oceano tntrantes capiebantur. adninilmm® utiles. Graeci optimum gari genus putant quod næ-thation hoc eft fanguiculum appellant,ex inulnn» thynnicum branchijs fanieaccruore.CaruixC a. zomenem,ér Pompeios.ér Leptin nobilitauic vin huius eft alex imperfelt;Sa;nec collatafex,neutro u-taxacgenere,ut Plinius at^Flaccusérprimusomn urn Plautus efferunt;fiquidem ér Grxci liquame uo cantid.quodpuriffimumexeofluxitJd autem q fecisinftarin cophinofita enim uocant)obmanlit, alex.unde liquiminarqdicantur: Quomodo etiapro liqu ore accipitur promifcui gregarij^ pifcitq.ut lam ad oftrea.echinos, urticas, cammaros, mulo^ iolt;* nora pertineat- Cammari funt quos Grzei quoij ca-maros appellant,item^aftacos.Eftubialecemucro galeculamfoeminino genere oeteres appellant, mi-nutum uilemlt;ÿ pifciculum.ut eftapudCatone atç Plautum. Columella riualem nominat aleculam inter pifciculos,érincrementi parui fluuio^animalia, De hac uoce quid fcntircmus,in matna «r halme dixi mus.Ccepit uero garum ér priuatim ex inutili pilci-culo.minimoqjconfici.ApuamnoftrhaphycnCrse-ci uocan t.-quia nö alio principio ferég ex pluuia na-fcatur,quafidyfphyes,obidapluasTheodorus,niiC apuas conuertit.Eundem aphritidaquo^no™f^t, amp;nbsp;gonon thalaffion, quoniam ex fpuma tantumanna coalefcat; gqaphyarummulta generanotan-tur, fed aphritis omnium prsftantilïma eft, quam lt;ir aphron ér aphryan quom uocant.Qu« «ero inter has alba eft,cibotisappellatur. Mcrenftulas Athenas fuiffe quafdam legimus aphyas cognommataj, quia graciles ér candidat, magnos haberent oculos. Graeci phalericas maxime probabantaphyas.Foro-iulienfesexpifce quem lupum uocantipfi garum la ciunt.Creuerunt deinde ad infinitum genera mam ér ad colorem molfi ueteris fiebat, tam dilutscfoai^ tatis.ut bibi poffet. Aliud uero adcaftimoniarumlu-perftitionem etiam facrisludatisdicatum, ex pifa' busfquama carentibus. carus Latinum non habtt nomen, ut Aufonius poëta autor eft, qui amp;nbsp;Hquo-tem fociorum uocauit : Nec fentio cum quibufdam, qui Aufonium poétam id uelint dicere quod non di-cic,quafi fociorum garum appellauerit antiquitas, nt Graecum nomen garum Lacini nominis,hoc eft .fociorum acceffione moHefceret; ita utquafiCratcii uideridefineret.NöhoCAufoniusintelJigir,fedillud: Malle fe, inquit,uocare muriam, cum fcientiflimi ue terumér uocabula Craecafaftidientes Latinum in gari appellatione non habeant. SedquocCç, inquit, nomine liquor ifte fociorum uocetur, f lam patinasimplebomeasutparciorille, -ouu« Maiorujn i«enfi6 apuarum fuccus inundet.

-ocr page 55-

LIBERS f^ofuseratlocus, nam ér pro ingari appellation u« ^''’’''H’ignarucrpro apua^,apalaria: Vtrunqj , oniuefxlegitimæijjreftitui .DifFertporrogaijj satTr^ÿ^’^S’^“ ““sfcombri.er quondâ thon- ’ j ®^’®“’^'*fbynno feré Antipolim mur’?’'™' ”^f° ^ Dalmatiam nobilitans.-quang . “ ’iiuemuriesCatoni.Palladio.ColumelIæ.non «fen™^quot; ** P*^^“® » ^'^ l'alfilaginem facflitiam ad ftaliu^^°'''^''quot;'^°®.“’quot;^.^ figi'ificat.Erat irfuaue-^ad ?'P“®^’‘®l’“s condita, ut quæ ritualis eflèt, dWii '^1°''*®9“æfita ccrimonias.Dealecefupra ÛTain^' ' ^^'’^^^''^ ^^®’”’^ difta, Latine falfugo den? r ’P“'* Diofcoridê ôquot; Pliniâ: quang in me-^, '“ƒ falfugohæcàmuria nihildiftat. Habetur 9uoddam falls arqué tunic”'''?®quot;'™“®*’^’’’®?“^ Latinos in Plinio ta-‘0 amp;nbsp;far« ‘ ^’'’'^ ’^ O’^halmc appellata, cp ex ace-turn ' r’^•™®gai'i genus acidioxiga^ appella-tetiy 'quot;'?™.'quot;®^gquot;i®cat. Columella oxigafs mo tionè quot;quot;^ - *f' ^ n^ipoi? quo® dici poffe uult.ran nomi''''V°'*'quot;^’ ^°'*“® OP^*quot;'® “quot;^ reddit, vidée id luif ?'’ ^^^re,quia eu ufus exigit,aceto garoep dû ta ^ 'quot;'^®’*“®niedicis oxypora, fient Ü“ hydroga' culio?quot;'^”’®’elæogara:alioqui elgogaron amp;nbsp;fer in ta ”quot;* ®^‘'*®licati,quodSybarjticum miflum idZ^Pf'ï^’n^^quoniamSybaritx quo anno uenioôquot;’“'quot;‘æ'quot;Lpernfrent;autorcSpartiano.rn-catti •'”“®P’*’®'’ genus elfe iuris, in quo raise ac fine ne™^?®Wrspifcesmandi foleant.lficiaquid tnih’tu B ' f“* ^' pifi^ibus inucnifTe primus fneliogabalus,interganeoncspotiusquam “’p7:?‘'gt;^ipesdicendus.

rvAxatl ^AXATILES. CCXXXV. X ma J '’®,'*ei uocatit pctrgos, quos fax ofum Otial ■'’™”Lutmerulae,turdi,clcphetidc8,mc-uelimra?**» ?®*niinfuntpifciti) marinigenera fi-L °*’'^g'°planumpifeemeducat,ut hoi ’f™*’’™®»panerem. Harenofigurgites pc-tii???’'’'^®“*’®ngt;0'dcnticem:f4Xofungt;htus,faxa ’'quot;^'''?“°®Principatusgulaefcaro,dcindetur-deó’h'quot;'/! *'P^'^hos,iulides, phyCides,O' perci-dnr '^ ^P^^æJâudantur ab Actio. lulidas Theo da ?quot;'L^'^®“^eeonuertitiuliam,Diphilusphyci in ^ r quot;^“'’®®*qn®figenera duo.fed uicina tarnen Ktlaxatilcscnumerat. Porróeontrarij faxatilibus « ^'PPoerates planeras O' cymatophlc-S s.noc eft,erronés O' Hudbuagos appellat.

ÇIMICES LECTL CCXXXVl. C^'5'$”’®lt;^ario8 Grgei cores clinicos appellat, addifFerentiamfylueftrin.in maluacpnafcen-tium,utarbitror.Aduerfantur afpidibus cimi “^g®’'inas,quo die hoc animal edcrint.in-Krhciabillisnegentxontracimicibusfcolopendra, utguafufFituneceteos.

ONOS. cexxxvrr. ll^^ L^^ine millepeda, cétipeda multipcdafÿ y^diciturzCræciO' onifcon O'tilon quoeç uo-. eanuGalenusO'cyamonàfabgfi'militudine, a cumColore. Photion O' iulum dici credidit:fed iu n® nennis terreus eft pocius, quem iumbricum uo-‘:®'nus.Athenaeum fequor. Pilofa haecOarcuatim regens. Aliud genus multipcdae habetur, quæ non aKuatur,feps uocata, O' fcolopêdra minor,quæ per-niciolaquocpeft;dehacpaul0poftt«lt;aabitur.Illud

Isa

I8j

E C V N D V S, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iÖ

meminiffe opottet,onon O'millcpedam uocari amp;nbsp;quoddä loculîæ genus gt;ut dicetur. OnifcosO' pifcis eß,quem nos afellum dicimus, duos in capite lapil-los.O cor in uentre haberts folus omnium.huncCrg cietiam banchon Ochellaren fiuegallarian appellant , Eft O' mugilis genUs Unum cognomento ban* chos, id uidelicet quod ab Ariftorele chclones dicun cur omnium minimi. Porrónon défunt qui inter pi-fees onon ab onifeo dirimant:onon,O' gadon uocari tes, onifcon uero gallarian hue gaUeridam attymaxi nonmamonias fcari genuseft.Sunt enimfcarialq oniæ, alq æoli cognominati. Onifcos porto Hippo-crati uulnerarium inftrumentum eft.adluxata cor-porum. Aëtius onifcon marinumaduitiainreraneo rum commendac.'pifcemintelligatan ucrmem,non fatisfeio.

B L A T T AË. CCXXXVnf. BLattas Græci dicunt filphas,ridendocuiuf- (34 damerrore, qui filphiophorort Cyrenisagru, hoe eft, ut Catullus inquit,laferpiti£erum,à blartis cognominatum ratus, blattiférum Cohuer-tit in Straboné. In his pinguicUdo quædam eft, capt re auulfo,quæ celerrime tranfit in uermiculum.Plu-ra earum genera, mollium 0* quod myloccon appel lauêre ,quoniam cirCUm molasfere' uifatur, for ta He qUammylacndanóminat Ariftophanes. Terrium genus ouoris tædio inuifum,amp; ex acuta cluncfa-ftidiendum.

MARINVS PVLMO. CCXXXIX. MArinuspulmo pneumon thalalïosâCræ-cis uocatur: pulmo etiam pleumon dicituc Attice,

PVLMONES ANIMALIVM. CCXL PVlmones equini.fuilli, O' urfini, exterorumt^ animantiü,ex Diofcoridis inftituto referendi c-rant.In his, quado nihil erat fcitu admodum di gnum,ad diuerticula multæ leeftionis uenimus,qug necinutilia neciniucundafuturafintletftoribus.Suê ïgitur Græci hyem uocant. O' fyn eSC hyn : aliquan* do thytem,quod àfuiHopecore antiqui principium immolandi fumpferint. Latftentem potcellum, qui ©•fubgrumus eft,Græci orthragorifeonuoeât: quia matutims uenales clTentled communiori uocegala thenon.-agnum amnon,O' arna. O' arnon, O' rhena Hippocrates. Agnam amnadaO'amnidathircum. tragon,O'AcgypciaHocemurcm:urfumarcfton,ar* con'uc: arietem ueruccem'ue Crion O' tSilon, prxci-poc fetftarium! Uulpemdampurim O'älopeca: eftO* uolucre animal O' pifcis hoc nomine. Græci certe'a-lopecis uocabulo in medicina quandoqjintelligunt carunculas mafculares cas, quæ utrinq; lumbos an! malisquafi ueftiunt,quas Hippocrates pfyas, Arifto telespro lumbisipfispfoas «irpfeeas: Hieronymus pfyas prorenibusacCepit : alq neurometras uocant. Earum porté caua inanitatesf^partium,cibos nomi nant O'lagonas, nos ilia.unde lagonoponos, qui fic dolor ilium, alius quam qui latcrum dolor appella-tur,hoceft pleuritis. Vulgus earn partem Græca üö* ce fed luxata inuerfaep fignificat.non lagonem dice-do, fed galonem. Ditfta uero ilia exiftimö a ténuira-tc,$ ea pars imbecil!a,fublefta,inartis,0'flaccida fît, ob idO'cenconcsitcm lagones iiocatos. Athenxus autordiligcntiffimus affirmât: nam O' laganaO'ar tolagana hinCnomé habuere,quafi lagara.Pörró ina ^ 11a gracilis eft pellicula, ut Feftus prodidit ; undé e a flisi

-ocr page 56-

C o R o L L A R I r,


Hia crediderim fuiffe nominata.qiiâdoquidê tenuio- manes Hefïodo,qiiod ér Seruius reftaCur. Nome ho« ra quo(çinteftina,qupinhomineatçoue ladles pro ér Diofeondesduabus herbis tribuit, ut poft conl» prie uocatur,ut Plinio placet,ilasueteresappellauê


te. Theodorus certe' Gaza ladles interpretatur pro eo,quod Grxci mefenterion appellant nee quem fit autorem in ea re fccutus,uideo. lleos certe'morbi ge nus eft. ita Grpce didlus;nec arbitror aut ilas aut ilia hinccffedenuata.Inaquidem Graccis erneruiud^ wimfignificat. DiciturfusaGrpcisetiam j^o'f^'.hoc eft,porcus:nam porceta eftquae femel peperit.fcro-pha qux fxpius. Mulieres inquit Varro noftrae nutri ces maxime, naturam qua foeminxfunt.appellant porcum.^* Græcieadem fignificationechoeron.fiuc ut Athenxus inquit,delphacaiundequifratresfunt, adelphi nomin5tur,hoc eft,ncerini. Porródelphax poreus eft adultusac^mafculus,utgrama tiens Ari' ftophanes exiftimat;;^o'fgt;*^uerodum adhuccener «ftralq contra uolunt. Hippocrates ufum carnise' choero damnat, cum éfoe. hoe eft Oor, commendet. Certe'delphaxcirpro foemina fuecapiturquandoqj-d poëtis, ficut '0' chiocros quoque apud lones. Opi' mas flies Grxci quidam funt qm petalidasiz larinas cognominent .• alterum nomen à uitulisderiuatum eft,quosilli petalosappellât, ubi patula habere cornua ccepêrc: alterum à bubus.quosépaftorisnomi ne larinosuocabât,fiueà Larina Epiri uiculo ; fiueà Crxco uerbo faginam fignificate. Diciturfusó' uer res,amp;cumexec‘luseft,maialisuringallisgallina-ceiscapi;0’in equino gencrecantherq.quia feminis ufn careant. Nam cantheliosGrxci pro fegnibus ac cipiuntacq;tardis:abafinorum fimilicudme, quos canthonas appellat,à clitellis.quas catheleos uoeât.

WtPINVS PVLMO.


CCXLI.


t E C V R.

CCXLR'

«s»

Sinum Grxci uocant evov; iccur, hepar per c iongam,cui ff afpirant. Perus afinusin Phi y gia ff Lycaonia onagrosappel!atus,prouë-tu multo nafcitur. Haberi ff pifcem feront qui .à ie-corc ditatur hepar ff heparus, qui felle carear.in ca-pite lapillos duos habes oftrei colore,fed r humbi for «na: hinc Eubukis : Rebaris inquit carcrebili me: nee mecum aliter quam cum hepaco pifee loqueba ris. Hunephagroff rubellioni fimileni Speufippus facit. Archeftrato lebias uocatur. Inter faxaciles à 13bcleponitur. Color einiger ab Ariftotele tribui-tur : oculi maioresqua'm pro corpore. Cor triangu-lum atque candidum. Et hxc dixiüè m tranfeurfu ni bil officie.

GENITALE CERVI. CCXLIII. Enitaleceruieczlt;AoZo»ùapiiuCrxciappellant.Ly d i genitale ipfum acylon uocant,ut in fago ai ximus.Eftff pifcis nomenxdeeon ,quodff nosgenitale nuncupamus marinum.a nonnullisha-kfurion Grxce didlum ; quanquam halefurion funt qui pro eallionymo pifee capiant.

VNGVES ASINL CCXLIIII. ;s Grxci onychas ff hoplas uoeät.

LICHNEN EQVI. CCXLV.

IN cquo liehen ff hippomanes haberi folent. Lichen os cft,dêtibus caninis fimillimü.in genibus ff fup ungulas animalis eiusagnafcês Hippoma ni uero tantx in ueneficia uires funt, ut affufum pris mixturx, equx Olympix admotos mares equos ad «abiem coitus inftimulet, Eft ff herbx genus hippo bit. Sunt cMimi arboßt lichenes appellati. Eft ff be''' ba lichen uocata. Grxci Cr impetiginem lichenasiio cant.Hippon Grxci equumiCeitx.qüiBrenno duet Grxciaipuafere.marca uocanc,aucore Paufania.

VNGVLAE CAPRARVM, CCXLVI. Apra Grxce uocatur «1^:quarum fyluelk» ata; feras inSamothrace nafci Varrofcribit, placycerotas uocacas: quembeum in aurore illodeprauacum omnibus cxemplaribus corrigé’' dum monemus; non enim placycerotas.feu 1^“** rotaslegicur, ubicp feculisconmuentibus. Caprasa carpendodieftas idem Varro fcripfït . Has Érchma' ras Graeci uocant, üquot; chimaron, óquot; enorcham Theo' cricus, qui fit caper.-quanquamidem Varrocaprum

dici proprie u uk,qui fitexcaftratus, lECVR CAPRINVM.

ccxLVir.

CCXLVIII'

lECVR HIRCINVM.


IeCVr APRINVM. CCXIJX-Prinumffaprugnü Latine dicipofteyi Aprum orecicapronuocantfffyagron. ' culiafchedoron,uteftapudAefciiylu. oe tx item cluni m, ut in Truculento Plauti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P cuslegêdumcenfeam,chluninum:Namff Ari o les fuem fem chlunin iiocac. Suillum prffercurom bus Actiodi qiiis inquit,anima! id arida nco pau^r'» quodgenus Crxcifycoton appellant:undeortu^ puto, ut imperirum uulgus omniaiocinorauo ficata ccepentSanë ut meminit Ariftoceles.iiie P cipuealuntff opimantficus,ffcicer.

lECVR ET

C A H I S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCl»

CAnem Crpci xuV« uocant: poètp,acaniythion. rabiofu m, AUATwvT«.

C O R I V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

COriumëcalceoCrpcicattymaff•? canc: noftri ueteramentü ff ueteramentario artifices appellant,quos crpci pawi”?®®' cut ueterameta quoque ipfa palimpegaff Pquot;'quot;^. ria.Hincff ueteratores fortalTedicthaConluen fraudibus ,• Nam ff apud crxcoscatrymaintela o-lu m q; fignificat .• Nam a'iitarrj funt qui ex aluta, lO eft, concinnato corio, pellicium opus faciunt:un alutamentum ut ueteramentum. Pellionesquoqu ab ffs differunt: fed hxc inftituti huius non funt.CO' rium ccrrëpecudisfugillata ui prxdicant:ut propt« rea utiliiTimum fit ad eos, qui uirgis cxfifuermt' quot;nbsp;i lis certe' Chalccdonia in Hippocrate habenam mo -Iem,Cornelio fignificat.

IECVR MERCI. MErgumxchyiamGrxci uocant,Äpoetx 151 dypten :alioqui nihil aliud eftdyptes tier-bum ex uerbo,quam mergus. Poctte Grxci etiam Poigas,ff bungas dicunt aues eas. Photion

au tor.

CALLINACEVS. CCLlll.

GAlIos gallinaceos alediryonas ff aledotaà iji Grxci uocant, quia nos à ledlo exufeitentgal linas nero aledloridas ff ornithas. Ariftopha-nes akdloras qui maresfint;aledlrixnasquxfami-nxialedlrconasutrunqjcoiitinereludensincomce-dia móftrauit. inuenias ff pro maribusaledloridas

acee-


-ocr page 57-

LIBER PRIMVS.

’cceptos,ut inquit Athenzus. Alexarchus CalTandri Hacedonu régis frater, is qui Vranopolimcondidit, galium gallinaceü orthoboam uocabat,cöfiAo no' ™ne,in quo uel ambitiofiflimus fuiffe dicitur. Athc næus pullos gallinaceos à Grzcis hippos, hoe eft q-Hequulos uocari fcribitcredo, qa polli propric fune rquorunLDiciturir pullaftra:Sed ö* lubas O' capillü quot;^^^^ p ottdasappellant.Perfzetiamcoruoshoc nomine ngnificant.Iuregallinaceorâ pcrudos,pa-frækoneslpnonattingunt, præcipue fi O allium ueritincodutn. Sigallinarum membra aurolique-«ntimifceantur,c0fumuntillud infeutahocuene umaurieft.inteftina gallinariim cum rebus alijs ntorta, ueteres gigleria uocabant. Gallinaru m trig ô'uillaticz,fiue quod idem eft,cor* »Ii9,aequibus medicinz hoc loco habentur : ite ru* Kulæmanfuetæ.acferæ non diflimilesuillaticis,au upioquæfùæ, Varro Africanisfimiles afpeflu aefa «leinconcaininataferipfi't,àquibusper produeftio-/ ™ nocabuli Gallinaria infula uocatur in mariThu rail'®’'' r ?'“®‘^otra Intemilium O' Albingaunum. asTriquot;* ™'-®næfunt grades, uariz, gibbere.mele* bw ^’PP'^’^’iCrzeis,!«Varroputat.Colurriel, tfaHM- ’^^’^’’^'“’quibufdamefleefimAfricanis 1. ^f'^'J^nas uero non meleagrides,fed qs fimi-mr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;enftam capitegerut,quorum

li,d“r ^ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cotruleum.Cl/tus Ariftote

ncipulus.meleagridas gallins defcribit noftratis »4''^ ''’•'’P’™®.‘^P*‘:^gt; 3^ portionem corporis, „quot; n- ’‘■quot;^‘^‘^nea fed rotunda O' przdura,qug P ’^ 'niodopromineac,coloreligni;aboreadma-

P*^” •nento cfTe.fed rubriorem quam ®''’5”' Ecenim mentum uocari carnem, terc R^ft''æ*”'^°^'^° habcannhoc meleagrides ca fare ' ™'’”''‘'^*“8û'*naiusquàmgainnzxcruix i j, ƒ '^^^'^^æwatep nigra: corpus uariummacu* .A L'’'??®*’^'‘^*8.frequcntibusper intcrualla.ma r ^ ”'’J’®gt;^olez figura.uel orbiculis ut alz:fer-quendâ oerfummaculislucen is M ^ff 'quot;':‘’®^^aribus,czterofimilia gallinace inf *f.^’®‘““’*”*8 internofei zgre polTunt, tarn eft ?unr'''' g''^quot;’®”’^8s. Pullos fuos utl Ut peiofz negli larie quot;nbsp;r™ ®’®*'^*8Media quafi Medics generi nil* 03toipts funt: propter magnitudinem in Italia ƒ ^^’''‘‘’“^“’odipatauinz modo funt,Puluera-bil^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ “*^°gt; “^* grandiffims ac fpefta

Turca^ rex is,qui Co r”*’P°'’™ ætatenoftra cetpitui ,munerisma' g ,°*’°^*^natumifrashabuit .Adpugillatum a rep A,L®°f**''‘’B“otiaTanagricas, item Rhodias,uc mi 'quot;^“^.LoIumeUa Martialisfjjapud nos,nee j quot;Ï. ™‘:*^'®sO' Medicas probauere.Quidä Alc PaufaniasBoeoticarum duo ra ,?’“*‘'”^“gt;’^f^pr«liarc, alterum coftyphos S i merulas appellans ; Magnas inquit alit Lydia, co orecoracino.calcaria O'apex anemonz floris ite r^quot;’odo rubent.in roftro fummo, O' in cauda j»,?'^”’”^^‘■Iodids. Ex omnibusgenenbuscotta li W‘quot;æ P‘'°P‘’'æ 3ppellantur gallins: mares gab caftr quot;^^’^^5.quicapi hoc nomine uocanf,cum funt dia *^!'^®'*'‘’8s Grsci quandotp uocant in comoe-lathf^ 1”^®®':quanquam Ariftophanesita appel-Adrb ■ *” *quot;“'^™o’3snafcentem. Adrianas fïue L??g^’*'quot;^®^^’'y^’PPusexiguas intelligic,e* ^ïaoAthenienfibus expetitas commémorât. Ari-

17


ftotelcs quoç paruo eas corpore, fed feroces.wqu g pullos plerun^fuos opprimât. Gallinas primi ferun turhabuifTe Perlst, ut melcagridas Aetoli : amp;nbsp;pauos fiuequodidem eft,pauones,Samosinfula,quo3Crg ci quotp taos amp;nbsp;taonas bilariam, ut nos, appellant: Et Antiphon oratorauesuarias. Attici taos.circunUe (flentesO’infpirancesultimx,pronuntiant, utAche-nzo placet.

OWM.

CCLIIH.

Vum Grzei uur uocant.cognometis diftingui 194 tur,tenerum fiue liquidum,fiue ut Cornelius molle,«TTMAov Grzei uocant, quod recentiores elixum O' femieoeftum intcrprctantur:(rxAn(gt;'ov hoc eft durum, quod ita fit codium ut indurefcat. Sorbilia dicunturid eft f)Ç«T«,quzcun(ÿ tantum incaluerunt: quz uero plus coquutur.appellant Iptó. Su nt O' qup ^ÓAlt;HT«,hoc eft tremula dicantur,optime alentia, etia fifacilius tranfeunt forbilia.Sed hzc alrj aliter cognq minant.O' quantum conqcio,tenera O' tremula fUnt cadcm,ficut O' fclcra 0* hephtha.Habentur O' qug te ganifta à patellis O' fartagme dicantur, fucci deterri mi.Mala funt O' i-nJuSinti, hoc eft tofta cincre i Ideo tp qsanteponunf quz Grzei exapheta fiuepniefta no* minant, hoc eft, quz in aquam ealidam mitcuntuf immergunturi^ cum garo, uino O' oleo, coquenda lento igni, ac modice coagulanda, ut inquit Paulus. Nam O' quod dam obfonandz carnis genus pnidlon ipfi uocant:quod equidem reor haud mul tüm difta* re ab co,quod anabraftonappeUât.Sunt O' qugùul* go dici folent oa taricha,id eft oua falfa inueteratatp, abdicandi ufus. Nunc oua pifeium falita in offas aut in paftillos durata,inclufai^ membranulis,«« Txf/xK dicuntur,interlautiirimosrccepta cibos.Prcferri uo lunt omnibus ex gallrna,ot Paulus inquit,atferd Gai lenus item ex phafianis, perdicibus. Peflima dicunc anferina ; quanquam proprietate ilia cömendefitur, quafi promptum ingenium faciat, fi quis crebro u-cacurcum butyro O'inelIe.Schißaquoqßoua Plinius appellat tota lutea, quz triduo incubata tolluncur: caufa nominis ut arbitror,quia diuidanf, O' difcedat ùitellusàcandido. Firmitasputaminis tâta eft ouo, utreda nee ui nee pondéré ullofrangaf,nee nifi pau lulü indexa rotüditatc. Putamëin aceto maceratoijt mollit. Candidu ex fis,fiue ut Columella inquit,alb’ liquor,fiue ut Palladius albor oui, admixtü calci ui-uz,glutinat uitri fragmenta. Vis uero tanta eft,ut li* gnü perfufum ouo non ardeat,ac ne ueftis quldê c5 tada adiiraf.LuteS O' uiteUus oui dicit,quem Grpei modo lecy thon,modo chryfon uoeät, Hippocrates etiâ chloron, Oua quz nö fint recétia, ueteres appel labâc requieta. Eft O' uafculi genus ouâ. ab ouali fpe cie,ficut O' qd oofcyphion Crgei uoeât. Sed O' ipfum coelii à uetenbus ouüdicifolitiqO'hominêquoij een quandam coeli parua imaginé cöperias.

CICADAE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCLV.

C leads nAztra Grzcis dicunt,quo nomine co* ci quoi^O' abfurdi O' impenti dicebant: ficue elegantes O'urbani Mpfonesa quo facetiasO' fales.O' quzfeömata Grzei uoeât, Mzfonia cogno* minanf.De MzfoneAthenzusChryfippü inquit cxi ftimafte falfó à uerbo Grzeo deriuari nomen id, mâ dueü O' helluoné fignificantc. Czteiÿ Megaréfis ho mo quidâ Mzfon fuit comotdiai^t ador, qui O' feruo rü O' coco^ perfonas,ô' earn primus comperit, qup Mzfon appellat,a' quo dida, inquit, falfa Mzfonica c s uocari


-ocr page 58-

C o R o L L A R I r, ’

toocari confucucrût.Cicadæ genusquoddam acan-thion «ÿaeantha uocâc,quod mutii interprétant nö-nul|i, quoniam in Aeâtho urbe Aetoliaenon canat,ut prouerby quo qj loco lït,«Wi’J/©’TtTT/f.

LOCYSTAE. CCLYI, LOeuftayt.quas Græci nominat ««pMaruna fpe cies 'ifamp;' apellatur amp;nbsp;xTi^tf®^ à Paulo,quia pen his careat,quâO'bruchon uocari pucät,roden tem fata. O’ atcacon in facris literis appeUatâdicet in Diofcoride afitacon fiueaftiraconlegam’ corrupte, iitarbitror. Nleader maftacen appellat pro brucho, Ariftqteles attelabon. Clitarchus in Ambracia locu Ras omnes maftacas dici u oluit, u t molurin qu^ fru mentadepopulatur.Ionialocuftas à numero penna ru tetrapelyridas nominat. Oetæ cornopas,aly par-nopasO'pornopas,unde cognomêHerculiO’Apol-liniquóqjin Aeolia,qgt; locuftas abigat. Ridendus ueroScrabonisincerpresapud nos,qui culiççnonlo cüftam uertit in Parnote.'gqO'milkpedpgenus un» eft quod uocatur onos. In facris certc'literisfiint qui bus locu’ftæ mandi folieæ.nô animai infeiftû Jed her bam Hoc nomine fignificet ; in qua fentetia magnus autor Chryfoftomus, O' prior eo Athanafiusfuifle creduricur^quafiproanimaliacceptæ,uefcendonon effentxum tarnen in Africa,ut Diofcorides cômemi nit,ad Leptin ciboetia frequetii;icomedantur.hodie quo^uui^b eas comedut Aegyptij. Plinius O' indo rum gente quanda,0' Aethiopii quoep parte locuftis tin uiuerc,fumo O' fale duratis,in annua alimeta pro diditpoftniodoyt Straboneqj.ut çbidacridophagi nomen h^bçât. Locufta igitur fiue pedé locuftp ,pjo herba fumpta interpretator qua uulgo repunculi: ft ue napunculii uocamus, folio angufto, defmente in mucroncmcauliculis, uerticetoruloshabctibus, tie in afparagoO'falidario lupo cernitur ; item^ multi lateris'ex quibus minores alq alterno femper ingui-neprofiliunt.Radicula uel diuitülautoiÿip mêfis pe tita ; rapifti quidêfapore,non tn ad rueftus illiberali, ac fatuus omninoguftus,fed có aceto O' fale nö inio cundus,ferne ei tam exigu5,ut difcerni fere’aliter nö polTi t g grana fabuli. Aly pede locuftæ pro blito aut ualdefimili herba capiunt in Arabicis fcriptoribus. Sunt qui uocabulo acridis non herba una aliqua, fed fummà herbayt omniü, quibus uieftitarit homo fan-lt;ftusinfolitudine,accipiat:quodfielTet,perperauer tiflèt Hieronymus loeuftas; alioqui certum eft locu ftas ludsis inter animalia quæ nö funt interdidia ci-bo.numerarï. Diofcorides certépaniculas aueng de pendentes,ut in bromodiximus,locuftas,Plinius lo-basappellauit.

OSSIFRAGVS SIVE

PHIKIS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCIVII.

/^''^^Hfragusfiuephinis.O'utAriftoteIesappe^ l nbsp;nbsp;llat phine,alienos foetus cü fuis alit,quos aqui

læ nutriendi tædio eiecerint. Quidam nö generate oftifragum fcripferc,u t Ariftoteles. Plinius ex haliacto nafcioffifragos, ex oftifragis uultures mi-lie apud Maronem fulica ut quibufdam placet,liera dius ex Araro, quë pocta npfter ea parte uideturimi tacus,ubi prognoftica tempeftatum carmini fuo in-feruit .Idem Ambrofius herodiSalio loco fturnuni interpretatus eft .• cü fturnos Graeci pfaras nominéti Hieronymus herodiu m Grgco nomme appellat. Ser uius herodiosaccepit, quasnos Diomedeasauesuo camus. Paulàniasherodiorum genus maximum,®' pulcherrimü.û' auguras quoç proditum uocari tra dit oenon. Theodorus fulicâ.quæ ab Ariftotek cep-phos,fiue cemphos dicit,intelligit. OHifragusparU ualct oculis,nubecula etiamnum fuffufis.

nores.O' ex minoribus maiores.qui omnino non ge nerent Oiffert offifragus ab offifraga, etiâfi contun- , dunt aliqui,quód oftifraga feptimu m eft aquilæ ge- /'quot;^ nus,qu3cbarbatadiciturû'fanqualis:oflifragusue- 1 roqualemindicaui,laudatus ad uitia,quoniamin- -------------- teftinum onum habcat mirabili natura, oninia de- bron O' cemada,qg cernas nondum prog^dit in uoraca conficiendi.Nefcioquamobrem Ambrofius fcua.damamueroÇrfciprocadicunt-AnKotelesO fuhcamaccipiac,quamCrpciphininuocarunt;cuin idonei fere'oés,©' Dionyhusa ccroonoaiftmguic.

G A I- E R I T A. CCIVIII/ GAleritâ h ue quod idem eft GaUicauocealau-dam,Græci corydon,amp; corydalon.O'korda-lon appellant, item corydalida.omnesagale-ro hue galea r nam O’ epitymbiditon Theocritus! qu ia ceu tymbon,hoc eft,fepulchrum patris in capi tegerat: cuzulam Graecum uulgus nommât. Nota eftapud Ariftophanem comicum poctam tabula* primam uolucrum fuiiTeGaleritam,priorem quo-quo terradefuntftumei pattern,cum humarinon poiTet, nondum enata humo, conditum in ucrtice. Çorydalis eft O'her ba capnos appellata,quoniajn Êripfadoloribuscolimcdeatorut auisipfa. Galen-tam nemo ferc'ignoratauempufillam, O'pkrun^ obiter nobis obuiam : Ingenio ad cantus docili: pd-ferculis, ut inquit Galenus,qui pyrgits ac trogi/tæ nominantur,inoppidorum murisacturribustre-quente8adfimilem,extraquàmgalem,quoill3cca-rentmam corydylis falfamentarius pikiseft .q«m nos cordyllam uocamus, Grxcienamcordyuoa^ dorylum ! at cordila tu mores in capite fignm“'* * mitellam quoque Cyprrjs,eam quam Athenienfes crobylon appellant • Porto lieu is alaudæ zerraneola uocata: nifiqoodapiceintert nidificâs,unde nomen. DifFertab alauda Äpareil. cciamfiquidâ negant: eft cciam parcusameo ap bo minor aliquanto,fubtus candidatcaterop fimilis,0'crifta quoque.

HIRVNDINES. HlrundinesGraecechelidones.lapiUumdi u y tur pullo cxcliffo date.Triaearumgenera, urbanarum,rylueftrium»qu3C nidorum g ta deprehenduntur: ripatium, quæ ita uocantu, quoniam inriparum cauis nidificant .Fithoccapi-te ficedularum quoque mentioiGræcieasmouo calidas, modo ampelidas,modoampelionasuoca gt;nbsp;autor Pollux,ut cœteros pratteream.

E B V R.

EBuràGræcis appellatur elephas,eoaemquo animal ipfum nomine,quanquam animale c-phantus quoque dicitur. Ebur ueroali] cornu, alq dentem elephanti nuncupant. EftOuafispoto-rtj genus elephas.

TALVS S V 1 S. CCLAi' TAlus aftragalosGracce dicitur in fue,cuiusui-cem in hominc.malleolus appeUatus îiup“^ CERVINVM CORNV. CCLXII.

Eruum Graeci elaphon appellant, ut prxdixi- ijS mus,O'bredon poètæ. Altjcapotipfumcerui bredon uocancunulum fiueinukumeiuî,ne-

Phile-



-ocr page 59-

LIBER P Plnktsspiimlgeniojcefoos procas did uoluic ; Ab nocanimali Proconnefos appdlata eft;nam ophion 9iiolt;l Sardinia quödamferebat.O'interilTe creditor, «ruus non erat.fed animal pilo ac dente fimili. eer* Uominu8. Genus nero ceruorum prægrande Graeci «niineasaboppidonocant. Ariftoceles achxiias ^J^’wiMMoulum Varro cr ex cquo «rafina uoca fnenbit.quos amp;nbsp;bardoncs atiqu i appellant,ficut ex ’’noe-equamulum:quanquam uetufti codices “ra Varronistam Columcllaeinnum habent.non ™ium,^abeqno pacre nomen traxerit.Sédör Ari* oteksquoijiinnom Grace dicit qui ex mulo O'e* n'’ï*’‘^’““P’™“®™“ï“S' Proinde Nonius Mar-« lusninnasinquitO’ hinnos,fub quo nomine acci’ j^te debeam’ Varro fignat:ait enim ex equis i^ mu*' u^squinafcantur.hinnos uocari : ut errauCrit qui di-inctionisftudiocöfinxic.binnulosceruini generis Uk pullos,equini uero inulos uocari: Quin R muta* koporKt,ueriu8 fit inulos per Rmplcx n, ó* fine Ra *u cetuinos pullos accipi.hinnosautemfïzhinnirlos P«t duplex n.ô- cum afpiratione ex afina conceptos *quicoitu,feduti^fi fint mares ut Plinius adiecit, 3wng Nonius Marcellus aliter ut pramonu i.' Porró nisetiaminfantemó'paruulum Cracis figtiiflcat: t ginni per g, ab Arifto tele appeUätur equi purhili, 5° j??*“^?®^*’*®©’“«« uitio:gygeniosà Stra onedictosarbitror in Liguria môtanis, ubi ö* mu otumgenusuocat hoc nomine.Non placet quôru* »mdiftindio interdorcem.ô' dorcade, quafi dor* casceniinuspullusfi't,dorxanimaldiuerrum:cum orcas Ariftoteli non ceruum, fed capream fignifi* «t. Cette Diofcoridesin coaguli mentione dorcan* tm adorco feparauit : an ut eo diftet dorens à dor* tade.qtnyyj jß inulco, lt;5^ in Strabone Wortes pro coquodfuntdorces,nifiuitinfitin exemplari.legas. plum cornu m'|,,(,yo(.g,^(.^ quod fir poculigenus eft: nam comibusueteresbibilTe Pindarus, Sophocles, omeru8(5teftantur:fi modo ut feréperfiiafum eft. myton in poëtaeminêtiffimo idem fit,quod cornu. I BRYCAE OLERVM. CCLXlIf.

^ Rucapro animali accepta à Cracis campa ■^nominantur.Hippocratesin herba tithymalo nafcentes,aculeatas efte prodit,utiles ad con* /Ptus.Gampa dicebatur ér genus illud beftia, qua 'ber pater in Lybiafuftuliik dicitur, ad Zambirra oppidum,fumulo in monumentumeiosfadi condi “lUC Wodorus meminit.

CANTHARIDES. CCLXUI. A ■yOmine cancharidum c’ noftrisaliqui etiam i karabeos,maxime pilularios.accipiunt.qui ' ér ca ntharidicantur, ér ab Hippocrate co-clones. Plinius eft inquit,ér cantharis didu s feara* “Uspatuus,frutca erodens. Porró cantharus ér na* nigiiër pocilli nomen eft, ér orna menti quo^mu* «tbris.ut Athenao placet.Ipfarum cancharidum uc* nenuminqua parte fit.non c3uenit:Alq in pedibus, Pcapite exiftimât elfe: Alp negant:Inter omnes con 9t,pennas earum auxiliari, m quaefi ^ parre fit uc nmum.Ipfaenafcunturexuermiculoinfpongiama ^ecynorhodi, qux fit in caule;fed foecundiflimd nhaxino.cæteræqjinalbarôfa.minusefficaccs.Im pfobantut duo earum genera.minutx, lacx, pilofac: •KW niacrae.unicol ores.

BVPRESTIS ET PITyO*

CAMPE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCLXV,

Prtyocampæ à noftrij erucae picearum aut pin» rum uoeâtur.Bupreftis ér animal ér herba eft. Ex his erucisuermiculipoftea nafcuntur,qui acceptis aliseuolant,quemadmodum ó^in Reu ér cynorhodo fiuc canina fenticc.

5ALAMANDRA/ CCLXvr.

SAlamandra animal lacerti figura,ftellatü.nung nifi magnis imbribus proueniens. érfecuta fere nicate deficiens.Huic tancus rigor, ut ignem ca eftum extinguat,non alio modo g glacies: quod qui dam tarnen negât.Aètius per ignem inquit cadenti* bu s Hämis ambulat, cumi^ non folü frigoris ui, fed etiä pondéré corrumpit, quafiobruens, Theophra-ftus ér frigori ér humori tribuit, qui ex ipfa lentu» proRuat.Si diutius tarnen in igni manficet, comburi tur. CalTiodorus:falamandra fubtile ér paruüinquic eftanimal.Iumbricisaflbcium, flauo colore uefticü, Saliua cius quæ laftea ore uomicur.quaciinqj parte corporis humani contacfta,uel pede imo refperfa,ta ti dccidunt pili, ér colorem in uiciliginê mutât: Si ar* bori irrepferit,omnia pomainfïcit uencno,itapopu 1 os fppe totos necado frigida ui,nihil aconito diftas: Quimmmo fi contaAo ab ea ligno.uel pede, crufta panisincoquatur,idem ueneficiueft,uel fiinpuceS cadat:Manditur tarnen à fuibus innocenter. Similis afcalabotæ falamandra eft Aëtio, laccrta uenenaria hoc eft pharmacitide uelocior. Afcalabotem Graeci ércolloton,érgaleotcmquandoqjappellant,noftri ftellionem.Hoiy trafmarini pleni lenciginc, ftridoris acerbi,qu i amp;nbsp;uefcuncur : intantum fcorpionibus ad-uerfi, u t uifis protinus torporé afferant frigidi fiido* hs.Talcs in ftal ia non funtjuiuunt enim tore,ut cha-maekótes, praeterea éraraneis.Qui autem ftellionea appellütur,ut MatceUinus inquit, in nouis domibua cernu ntur, forcé ij, quos Romanu uulgus tarätulaa uocac,a]bas,innocuas.ér pufillis laccrcis fimiles. Suc ér Apulorumcarâculæinagris.phalâgiorumfortaP fe generis,ueneni prgfentanei.commoco ftacim eiua mence quem pereufferint. Auxiliari cantu cius ér o* mnino mu fica ratione, confuetudo regionis eft. A' fteUionefraudulentiftimo animali, ftellionacuscri* mê,ér ftellatura.Sparcianus in Pefennij Nigri uica:q3 inquicconfticeritaccepinëfiellacuram:éralibi:cribii nos qui ftellaturas inquit milicibustuliflenc.capicalï pana affedos. Inuidentiftimum hoc animal intelU gitur, quoniam fenedu tis fux membrana deuoret, gnarü propter comitiales morbos impeti earn: hinc ftcllare uerbum pro inuiderc.Cubiliaftellionis in locishoftiorum feneftrarumijfunt, auccamerisfe* pulchris'ue.

ARANEVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCLXVIL

ARaneum ergei arachnenuoeât.Araneorum »oa phalagiorum'ucmultagenera.innoxiüjupï nomine poft dicendum.Noxiorum dus fpc cies ab Ariftotele traduntur.uni corpus exiguum,ua rium, acuminatm, afliiltim ingrediens : ob id pulex uocatus: alten maius ér nigricans ,prioribus cruri bus lonmHimis.tardum hoc ér imbclk, nee fallens, aque pnalangium. Prater hac a' Plinio uocaturgc nusaranci,lanuginofom,grandiflimocapite,qdiffc (Ro inuenianf intus uermiculi duo,qui adalligati eer uina pelleantefolis ortum.dicunt mulieribus prgftä re ne côcipiât: uirnip iUâ durare anno, unde atocion 4tjdicit,Eft^rhagion uocatus, q^ acino utia nigro

e 4 Rmilis

-ocr page 60-

C o R o L fimilis eft, ore mfnimo.fub aluum pcdibus curtifli-misgt;'O' tanquâ inchoacis. Dolor à morfu eius qualis à fcorpione. Vrina textis aranei perfimilis. Quincügc-nusaflorciö, uelafterciö ex manu fcripciscodicibus, aucaftorgion.quafidifcordialê erinamabilê fignifi cent: fed in piéto Diofconde «riJpii» id eft afheriu.uir* gulis albis, à proximo diftingmt, cuius ieftu genua labefacftantur.Sextücoeruleus.utroc^perniciofior.la nuginenigra.caliginêmorfuconcitans.ü'uomitus araneofos: Sepcimüa crabrone penna tantum diffe-rens.deteriiis etiamnum coeruleo: propterea macic quo^conficit à fe percuflbs:Ocftauum myrmecion. quiaformicæ fimilis.fed multo maior.ruifo capite: alóo amp;nbsp;reliqua parte corporis nigra, gurus refperfus albis interftinguentibus. acerbiore g uefpa^ dolore torquens.Viuit maxime circa furnosamp; molas. Fuli-ginofum defcribitur Aëtio.ftellatu.prxfertimlp dor-fo.Nonü tetragnathus,fed duobus faftigtjs.Alcerius inediii caput.linea candida, amp;nbsp;tranfuerfum ité altera diftinguit.quiir peior,tumoreqjorismolitur. Alter cinereiis,pofteriori parte canditans.inertior. Aëtius tetragnathon módice lato O' fubalbo corpore deferi bit,pedibus arperis,duabus incifuris jn capite, reefta una.per obliqua altera, ut quaternas buccas habere uideatur, unde nomen.-in Aethiopia tam frequêtes, ut regionem in ea quädam prope Sillos, Acridopha-gosij deferi coëgennt.IdemautorO'cranocolaptê, O'fcolecion,ó'fcelerocephalonenumerat:utptimü genus lógis cruribus,fubuiride, aculeo circa ceruicê infefto prodat. ita didû, quia caput maxime perçu-tiatiSecundû fqualet maculis,præfertim capite,lon-gis pedibus.Tercio caput duritia filiceum, Lineamen ta toto corpore Emilia beftiolis,qux lucernascircu-uolant.Hxc fortaffe uel eadem func,uel paru diuerfa Plinianis. Precipue ucrocranocolaptesidem genus uidet illud efte, quod nos fextü haberi diximus, eoe-ruleum,0' caliginê morfu concitans,caput^ tentas. Habetur O' cinerei genus quoddâ minime noxtj, tc-las mufeis in parietibus latiftime pädentis.qui O'mu fcariusuocatur,interlupos ut arbitrer locadus. Cö-periotraraneu candidum.longiftïmis tenuiftimistp pcdibus. Item aliudgenuscraHînimü,textûconden tis in contignationibus.quoiÿ uten^in ditftas aut di cendas forte fpccics recidit.EftO difcrimé araneoi^, quos Ariftotelesappellauitluposiquoiji minimi no texât,maiores in terra cauernaiji uilia,cSi; exigua ue-Aibuia præpandât. Medium genuslautiorescraftio-resep telas orditur uel operoElTime, ob id eruditifti-mumabeodem Ariftotele uocatu.cuiusduasquoip fpecies reddit: Maiorc fubtus pendere, degrauatum mole corporis; minorem in fublime e' quibufdâ telx fux latcbris obferuâtê excubare. Crxci qui de uenc-natisieftibus fcripfere,lupftuenari mufeasdemon-ftrant rotunda, cxiata fculptacpceruicula. tribus in ore,quod ei latiufculu eft,lineamentis. Aranci lacer-tarum catulos irretjot .■ utratplabia mordicus apprc henfa telas fuasaltius tolkndo.incrementa amniû futura praefagiunt-Screno non texüt,fed nubilo. Foe minam textrinx, mare uenationi opera dare arbitra tur,idtpfole orientexjccidentelp.beftiolistummaxi-meinfeftis. Aranei ciunibus in Venercconueniunt. Vcrmiculos Emiles ouispariunt in telas expanfos, quia (aliendoexcliidunt.phalagioexccpto.qui fpe-cu in ipfo cubat magno numéro,triginta fere': fed u-bi emerfit, mauem confumit ftepius,©quot; patte. Incu-

L A R I I,

bat triduo:cxteris generibus oua pauciora. Cofum mancur aranei quater feptenis diebus. Simulporro ut editi funt,fila fua mittut.fiue de fuo quodforis W-bent,ceu uellcrc corticeo, ut Ariftotcli uifum ue u t Dcmocrito, excrementi cuiufdâ modo jUdut corrupta intus alui natura. ftatuto tempore,Eue ut dixere, quia intus fit quædamlanigcra facunditas.

Ouidius: estera funt uentusde quo tarnen illaremittic Stamen,amp; antiquas exercer aranea telas.

Non habet Creta infola maleficum animal prst«* phalangiü,alioquiltalix ignotü.Hocceruipereul U cancrosedendo fibi medentiir.NominaturÜ'mu araneus,dc quo priuatim agêdü nobiseft. Aranco^ telx priuatim uefeg hoc eft ficcx,ac tenerg uocari lent. Ipfum animal araneusuocat,Crxcearachnes. Tela uero aranea,ut erxee arachne: quang inten O' proanimali poctx capiuntaraneS. Phalangiau ro,O' quod idêeftAriftoteli.phalagasOplialagiM arbitror efte ditfeos.O'phalanx internodium »gul ' cat,qualis pars ea digiti, qug rigida manet nee riet tur.ut Ariftotcli placet: omnibus enim phalagiJsiU' ternodia ternain cruribos.obidO'fuftesnodisrige-tcs,ut Plinius teftatur.phalägas uocabât: Vnde baui los Vitruuiusquiaphalâgis utifoleat,phalagarios appellat.In Albania phalâgium haberi traditurStta boniHelianolt;5,àquofiqfcriunf,autridêdo,autnen do moriantur.defiderio fuorum.

LACERTA. ewyn.

LAcertä erxei faurä.Huiusunafpeaescnalci-dice uocaturatç (éps,fcorfumreddcda. later-turn O' lacertäidc genusefteconfpitot, ut* apef Grxcosquo^faurosatepfaura-EftC^'u^'® o^ nomine. Lacerta uidetur O'uafisgenuseneapuoiu rifperitos, ficutO' aprf‘orgcosfaura,cuiusinpalma meminit Hippocrates.Eft O' het bx nomé faura, PW töi facra, ut Nicäder poëta docuttiUo uerfu:

lt;ravfHVT’iïv5oy/«iz7rWtTOt;n{)@'lt;!?«t'*'’''' Fortafle^in eo uerbo aut anagallidéinteHigit- lt;1 P pequâDiofeorides fauritin anonnuUis dici prooat, O' prophetx nycfteritin,quafinoAurnoOyubterr -neo dicatâ numini: aut ipfum finapi, quod ut Phnio placet,ab Atheniëfibus faurion uocatur: aut naltut-tium.quodab Hippocratefauridion quo^dituur. Lacertarum pedes Grxci blxfos uocat, hoc eft quo' rum pars excrorfum,pars introrfum fpedet.

5 E P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* SEps nunc lacertigenus eft,nunc ut diximus mii lepedx. Cum lacertä fignificari uolumuschal-cidicx cognomenco utimur ; fed an idem ut eu eaquam Ariftoteleschalcida Ozygnidanuncupat, Theodorus more fuo dignydam conuertic ,lacerto paruo fimilitcr,xftimabüclegentes:ipfe m diucrlain partémoueorPlinrjuerbis,quiquodalocoait;pteU' liaricer inquit à chalcide cerafte differt. Eft amp;nbsp;tubet' culi maioris ac peftilentis nomenfepsapud Hipp^ cratcm,ab crodédo impoErft. Actius, feps inqoitW pens eft cubicoi^ binum, craflitudine in exilitatem, u t aliaquotpgenera ferpencin defcendente.ingreliu tardo redo cp,lato capite, ore acuto. maculis corpore toto candidis: triduo uel qua triduo interfitii.Pau fanias quotp Aepycü inquit Artadix quondäregem in uenatione occupatü, O' imprudente feps oppref-fit. Vipcrx fimiliseftinquitminimx.cineriscolore, maculis ex interuaUo uahusjato capite, angufta ccruice,


-ocr page 61-

LIBER SE fwuice, aluo maiorî ^ cauda breui. obliquo incelTu inquit ferpêci propriü

* ChalcidicemHelianusfiquis inquit habeat in tri Wo,toreutincorruptü feructur. De ferpentcintelli-gatandepifce chakidico, quieirchalcisdicitur.non onltat. Defepe pro mulei peda Plinius xx, uolumi-quot;'’wulopedem inquit fepa Graeci uoeât, oblongâ, P onspedibus,pecoripræcipuenocuam.Caftiga-“seftinta parte locus, propterea quod nö fepa fed 'psltgebaturiNamipsgenus uermisaliud, ut in pu “quot;«docebimus.

Kl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;SCINCVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCLXX. Cincusacrocodilo cute diftinguitur.cädidiore tenuiore^,fed præcipue feta fquamarum,qux à cauda ei ad caput uerfa eft. Maximus Indiens, polUrabicus. Afferuntur inueterati fale. In Nilo na^ tas Ichneumone minoreft.tanto inferior crocodilo. k Libya duos cubitos excederc Paufanias exifti^

wat, Vénales fcincos ex Aegypeo licet uidere,lacerti wagnihmilitudine. Simt Cr Vincentino agro fui qui am fdnei.minores multo ueris, etiamfi pro Acgy-pttlsofficinafubijciunt. In Bith/nia Chalcedonisa' 8totere,crocodilosminutosquod5fonte nafci qui Mantia dicatur,Strabo meminitifortaffelp pro fein cisaccipit.quonjj parues cflè tradat. Crocodili châ-P fapud Aegyptios uoeâturJones ucro crocodiles primiuidenturappellafle.ut inquit Herodotus, fum pwnomine ab illo crocodilorum genere, qui apud P osinfepibusmacerrjscp nafcuntur.

VERGES TERRENI. CCLXXl. 1 TErmesterrenosquid3bliniBthas.alijy^r ïm' y pm.hoctftlübricosCrinceftinaterræuocant.

klos aliqui lit Dorion. Gaphagæ à Syracufa liroo öquot; terra uic'lcnt. De ijs nonni nu «in fibtodiximus.Eft iulus Crdolypus Cr canti-ena:gentis,qiiaianifices fine purpurartj utunt.Hoc nomine uocantuthymni quoq; Cereris ac Proferpi-naï:fedO'frugesipfa;,prppterea q» fingularcs mani-pulosfarrishordeaceiamalas Graeci uoeât: ipfasuc lometasÉrfafciculos.qui ex muleis manipulisprae-'gatifu!it,ulosej'iulosnominant, ut Athenacusin-S™,meliusqPhotion ulosincerpretatus panes ho* “dittos,hoe eft quibus nihil detraeftum fit. Nee fatis ^kdeautüpyropanejan de holopyro Photionis c* *’3rratiointelligenda fit, de quorum utroep in tritiei wentioediffertabitur. Terreni uermes enm ecauer* nis luis prodeunt,tempcftates,imbresijprgnuntiat. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MVS ARANEVS. CCLXXII.

A T Vrem araneum mygale Cr myogalen Grx 2 VI 'i ®PP^)^^'^^gât träfiri orbitâ ab co, natu-*ræ quodam torpore;amp; fi trafierit, moritur: kde contra morfumeiusterram ex orbitafumenda ptacipiunt.Inltalia oenenatus eorum itSus: eofdem ulterior Appénina regio non habet. Monendi fumus in Theodoriptsefatione de animalium hiftoria, non quot;’yê’^“P^n muftella, fed galen fCribendum als im* ptclioribuj fuiffe. Mu s araneus ideo mygale dicitur àCrgcisutplacuit Aëtio, ga mûris magnitudine fit frmuftellina fpecie.-os ei oblongum.cauda gracilis, dentesquadruplici uerfu tenues,quod Cr uulnus in* dicatExeo purus ftatim fanguis effluit, mox fanio* jus.tum puftulæ infurgunt-Sunt quibus caro foecu* Jenta. Ipfum animal maxime tefticulos aggreditur, Puftulsfi prygnäs pereufferit, nee aliter rumpütur. Ut DiofcondesCr Actius fcripferc.piinms non puftu

»2


C V N D V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1?

las fed ipfum murem araneum fi praegnans ferilTet, dilïilire protinus exiftimarunt.

M V R E S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCLXXin.

MVris nomen ut muftellae.animalibusmul* tiscómune. Alpini quosabqui marmocas uulgo dittos intellignt,magnis oculis, pro minentibus media magnitudine: pabulum hyemi præparâtanteqcondâtur.AlterniutaïuntmasCrfoe mina,complexoherbarûfafce,fupinoscaudamor* dicusapprehenfa.inuicemdetrahuntadfpecus.pro» indetp töc temporis detrito uideri dorfo. Pares ijs Ae gyptrj fimilitcr refidût in clunem,Crin binis pedibuï gradiütur.prioribus manuurn nice utentes. SuntO' Pontici unius colons Cr iiarrj. Ex hoe genere credun* tur cflè pelles,gbos muniri ueftes contra frigora cœ • pereicadidos eorum armillinos,fordidum uulgus no minatmam uarq parte tantum prona candicat. Vc* netis in dorfo color, à quo dofliiarim pelles uoeâtur: quandoepferrugineus,deterior priore.InftruxitCr ex muribusluxuriamfuam oita,aliosmagnisfrigo* ribus,aliosmedioannitempore a' Septencrionibus petedo.Armamus corpora:debellamus animosC ö-duntur mures hyemeduntaxatalbi,quorum palatü in guftu fagacilfimum efle referunt. Murem Graces /4VV appellant. Cretcnlèsfmynthion fiuefmynthea, linde Apollinicognomen,utPhotiomuideturpoft Strabonem.

L A c. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccLXxirir;

LAc ersee gt;«aix. Camelinum ab hominis Iade duleiflimum, præcipue fiad una menfura tres aquoeaddatur.Bos ante partem non ladefcit: afina protinus. Pullo eius ubi pingue pabulum eft, biduo à partu maternS lac prelTifle mortiferum;ge* nusl]^ morbi uocaf eoloftratio. CT infantes eoloftra-tidenfato lade in cafei fpeciem Ex proximofemper d partu coloftræ fi'unt : quaenifiadmifceatur aqua, durefcant in pumicem.Eft au tem coloftra,fiue ut Pis nius eoloftrum,prima à partu fpógiofadenfitas 1a-dis. Theodorus procoituladisquocunqi,coloftriï plerücpaccipittitem^ pro eo quod ab Ariftotele tro-phalides appellatur. De eoloftro amp;nbsp;Martialispoëta meminit,Cr LuCilius, O* Plautus in Poenulo : Mea in» quitcoluftra,meum cor,meus molliculuscafeus. In» ter opera uero ganeg pretiofiflimum ex lade capuc uocatfrquodBritanniatqpBelgac cremore Jadis ho» dielt;p nominât.Conficitur Cr quæ fpuma ladis dicit. Infubriæ fopra memorati cremoris æmula.quâ er« ci aphrogala.ut inquit Aëtius,appellat. Vtrinqjden» tatorum lac nó coit.Tenuiffimü camelis.mox équa» bus.crafliflimü afing,ut coaguli nice impleat.Omne lac igne fpiflacur,frigore ferefcit. Spiflatu igni pyria» thesCr pyrihephthon uocari àGræcis,autor eft Aë-tius.Meminitóquot; lulius Pollux.Sicutfpiffacü coagulo pydes,quod ruftici noftri lac iuncatü à iunco Cr ca» rice.aut quibus alqsfeges tribus inuoluit, appellant. Athenacusueroprimü lac py^rihephthen Cr pyrihe» phthontradit uocari. Photio primülaca crxcisetiä pyos amp;nbsp;pyon dici uoluit: alioqui pyos Cr fanguis c5 cretus eft, quod Cr pus dicitur. Pultêex oiio amp;nbsp;Jade oogala medici cognominat.I.adicinia qu i uoeât ex lade quoquo modo cibû,etiâfi quidâ in facris literis id ufurpât,non probo. Ladarium opus dixerim po» tius,autoreSpartiano;Coenas inquit Heliogabalum exhibuifTe alia die de oleribu3,alia de pomis, alià de dulcianjs.alia de opéréladario,

5ERVM,


-ocr page 62-

»0»

104

»OJ

C o R o L

S E R V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCLXXV.

SEru iam multo potenciflimum quida ad rertias decoquunc Ér fubdio réfrigérât. Graeci óf povuo cant.Hoc quemadmodü alad:efeparecur,Dio' fcorides max indicat. In Erychea iuxca cades infula unius ftadq patente frcto, lac fine fero premi tradtit, ut Strabo rctulit,tanta pinguitudinc,ut in cafeo cö« ficiendo.aqua diluacur.

LAC SCHISTON. CCLXXVI. LAefehiiton uocaturquafi fciHilc aedimiduiï, quoties uidelicet concreca eins parte quae ca-fealis dici poteft,ab ferofa.ut caleno placet/e-paramus.Improprie tarnen fchiftoninquit lac non-nulli appellat id.in quo autlittoralescalculi, aut fer* rum ardens reftin Au fit.

LAC HVMANVM. CCLXXVIL LAc mulicris antefeptimum méfem inutile in-falubrec^,fnomniufüpr3efertureius, quæ ge-minos enixafucrititumeiusquf marem fere'; IneiFicaxeiusquaefcquiotcfexüedidit: eiusqux ma répeperie, la Ac guftato, canes rabiofos fieri negât.

CASEYS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCLXXV 111. CAfeusnon fit exutrinq? dentatisutdiximus. Eubulum cafeo fertilius qcaprinu, exeadem menfura ut Ariftotdes tradit, pene altero tan to.Quae plures quaternis manias habent, cafeo inu-tilia.Érmeliora qux binas. Cafeusinfumatuslauda batur à ucteribus ; nechodie contemnitur.Omnis porró cafeus feneAu te fit falfus, fed in mufteS redit faporem aceto é tliymo maceratus. Barbaros cafeo non ufos tradunt,fed in iocundum tarnen acoré foli* tos lac cogere, quod ét oxygala uocatü fit, cuius ra-tionem aha Columella pollremo fui opens libro tra didit.Cafei genus faprü quafi pu tré dicas, faciüt u ti-lemcoeliacis.ln Plinio legendü fit epicyron.an capra rum,inmentionecafei Itbroxi.controuerfum dm fuit;ipfc non epytirüfed capraotlegoïnon quia epi-tyrum oliux far Ag genus fit,ut quida putât.quâdo-quidem oliux genus illud pityrüïr pityrida, nó epi tyrum appellari confiât : Sed illa racionc potius, q» nifi capra^t gregibus fua laus efi, in recenti maxime camaugentefumo gratiâ.Érreliqualegamus ,ulx fiabit fenfus,nifiplane quisextorqueat. Prxtereacü de bubulo Ér ouillo cafeo differuiffet autor,maxime feques erat ut de caprino quo^Ioqueretur : ne quia fit omniu fcrc'dcterrimus,improbari omnino iudica retur. Addeqinfumari nöaliusmagnopere cafeus q caprinusaflblet. Nee fere'placet nifi muficos atqj recens.Athenxus Latina uoce ufus, fumofos cafeos appellat. Laus cafeo Nemaufenfi Lefurx Gabalici^ pagis. Alpino duobus gcneribus. Docleati ex Dalma tia. Vatufico ex Centronia. Cebano é Liguria ét Ap-pennino maxime la Ais ouiü. Auximatiex Vmbria. Item Lunenfi magnitudineconfpicuo.fingulisquä-dot^milibus pondo. Item VeftinoCrufiuminoqjac ceditiocampo.nam Sicolü Iulius Pollux meminit ét Arifiotcles.qui Ér Phrygiû quoqjnominar : fed Sicu-lumexouiiloÉT caprino mixt51aAe;Phrygiiiexe-quinoafininofg fieri folitü cömemorat. Siculü Athe nxus prxferri putat omnibus, utieppofi Achaicum «x oppido Tromilia, unde Tromilifcusdicattir, Ér à Simonide Stromilius ex caprino laAe. Epityrü uero cafeusnonefiomnino.fed ut Varro inquic.cdulium Sicilix gitalix frequêtius, cuius uocis in Plauto mê-tionemhaberi fciuntomnesi Ynuminquit epityrâ

L A R I f,

cdä. Polluxuideturhocxeria cdulium id efiè affirmas.Athenxus hypotyrid p cenexgenus facit.fortaffe idé cum epityro: «^ tyron Cöndimenti nomen efi é cafeo,aptld eu aucorem.Trâsmaria Eithyniusferéingloriae lt;nbsp;lonitcs ab oppido appellatus. Gallici fapor ® menti uim obtinet: nunca Cifalpma Galliac dantur Piacentini maxime. pro cafeo cur dixerit.autquéautoréfecutos terit.^d Arifioteles trophaHdafcripfit.niliÇ lumdla forte legic, concretum lac in fif*-*^ .■ calathos.uel formas trasferri folitü,non “’“® *.. . bi Theodorus idc trophalida coloftm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„f^ ut prxdiximus.neutrü fatis probo.Cafeu erste y uoeât. Eins difcrimina pulchcnimc Antiphanesp ta reddidit: chloron hoc efi reccntc,atç»iol »Si lis in fifcclla fertur, ob id fifeeUis uocatis, qn nbsp;nbsp;^ cafeum abliguriunt: Xcron hoc eft ariduni,a ç litis Pollux interpretator, macilentum : cop eft prxdurüinä amp;nbsp;copta rhodia, Éreopta nomen tulere.Xyfton hoc eft tonfile atœra amp;nbsp;horti fic dicuntuntmeton hoc eft fciwle • P ^ hoc eft coagulatu coloftratum^.naconi qu re incipiat,Ér la Ac ficulneo coierit,opian uo Creta cafcosquibus lata forma eft,fed gracilis, lias id eft quafi foeminas appellant. nbsp;nbsp;nbsp;ççlxXIX-

HIppacc differt ab hippice, $ attp coagulu eft, hippice uero ca, equeftrisa TheodorodiAagy feum Arifioteles ex cquinoÉT afininoia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

folitn fcribit, ut in cafeo notaoimus. Hippc«^ . . uentum fcribit Scythaijt hippâcéexeqo^ nbsp;nbsp;;

ligna,inquit,caua infonduntid.dcindeobtu • natâtem fpumâ, butyrû uoeât. id quod nd«. rP. cem.-id quod in medio fubfiftit,fernjVires ex g bofuftentathippacc,qucmadmodiiïrhj^P

B V T y R V M. . nbsp;nbsp;5 fluod

BVtyrü fpuma laAis efi, concretius^ j4 fern uocatur.Hic er butyrusdiciwr

amp; abHippocrate plcerion.Laudatiff^“2 baris cibus,Ér qui diuitesà plebe diftinguat'

àbouenominatur.quiaébubulolaAcfiat,’- g. Diofeoridem calen us, q ex caprino, ÉT ou» ®

laAe dixerit. Ex caprino tarnen fieri Polc^ ^ -g Plinius:quod quidem cum fit, hyemecaletaCt » xfiate uero duntaxat expreffo u tntur.crebro tu in longis uafis,angufio foramine ; aqux,utiacefcat:quodefimaximecoaAn,iu' nbsp;.

mofluit.id exemptum additoûle.oxyga'a gt;» acre lac appellât.reliqua decoquunt in ollisnbi q fupernatat butyrum efi.Quodmagis oirusre p . hoc prxfiâtius.Oxygala fit Éralio modo,lacte a in rccês addito. Cafei genusà Calcno oxygaUCt uocari Afix Pergameno prxfertim agro dietn^

FVLIGO BVTïRI.

LANA SVCCIDA. CCL» ^^ LAnâ crxci Îy«r uoeât : Ad mcdicinâ tau^quot; ma eft GaIatica,Tarentina,Attica,Milefîa-nx quibufdâ locis non tondentur,fed eueilun-tur:ob id cum dempta efi atç conglobata, quidam uellcra,alii uclumia appellât.Miiÿ quod c/aAnt.mc deri lanas pecori cibos fafiidienti, fi cauda g areti me prxligata indidé u cllâtur s fiatim enim uefci p ' eus inciperCjÉT quod extra nodii fît, P***”^” j,^^


-ocr page 63-

L Ï B E R. S fuccidam oncirhyparajonia finypen,alij oefypira, hoccftfofdida,(5i cöcefypo fuo, de quo paulo poft dtlt;!lurifumus,nominat.Galenus autor. Succida à fu-dotedifta Varroexiftimat: quia oues cum ineoepo tintfudare.tondeätur : Nam fuccidia nö à fudore.fed afuc nominatur,cuius caro eft.LanarSfuntO'a cogt; loribus.quosbibunt.difcrimina. Cymatilesà flutdii* bus:geranochroes agruibua. lam ab amechyfto,ab fercnitate,àcroco,àrofa,à myrto, à glandibus, ab a-Wgdalis.aara.a' coruo coraxicae,à purpura eolof-™ï.Et hæc partim ex Plauto, partim ex Ou idio in ïttibus.Ér Strabone.Adulteros,ut Helianus tradir,in Gortjrna CretgdeprehenfosJana coronabat, moUi-‘‘æprobro,atlt;jita per ciuitatem ad magiftratus tra ducetemoriserat.

LANA VSTA,

CCLXXXtïï.

OeSïPVM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCLXXXKII.

/^\Hfypiimamp;oefypus,utrotp modo effertur,ab y^toquod ïü hoc eft ouisGræci mafculino fere' utuntur, Latin! frequentiusneutro. Lauda lt;nbsp;nliimomàfudore alarum amp;nbsp;foeminum, ficut in Atti ''’^JJ?’“’S™*™gt;9“odCr notauerit Ouidius:

®”ypgt; quid redolent,quis mittantur Athenis. 'PPP’^’f^^^^pnnaëclunibusfordé uocauiccefpê: oudia oefypiden;quo quidé nomine lanäquotpfucci ämiignificatquibufdä.Quidä hoeà caleno Iryfopü æi putant.errore uulgi : ©• quidem à Grxcis orto g ”°”crlypumquando(p,fed hyfopum feribât : ut fiuc oefypum fimphei-

^^y'oponhygron ,Ér hyfopum pharmacum fx» P quot;'’f rognominent.quafi ab hyfopo herba diftin gutre uoluetint, ut Paulus in compofitione qu am à â’'»gt;«™fMappcllât,utilem pleuriticis.

COAGVLVM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCLXXXV.

»0 ƒ ' ^^^ulum pydlia 0-pytiaCrxce dicitur,«r ta V J î’’'‘®’.Poëtis.Plinius ex hxdo laudat. Ariftote «s ex inulo.prxcipuum tamé dafypodis, qd ptoHuuioalui medeatur,uniusutrinq?dcntatoi}t. Pyuapytijnam uulgodici,côcretum igni ferum, quod in cafeum coite non potuic,exiftimo. Eft cr spud Grecosid quod appellat autotes noui mclcen, m Uiouafeaceto,at^ ita excalfadlo, mox ladle in» Oiäcnoftetota quiefcerecitra ignem permilTo; q lanquam 0 altj plerilt;p modi fünf, fed hic Ér com-P n lariusÈrfacilis. Suntquibus melce uidcaturef» uocauimus: tametfibutyrum quo Çfu “lt;:inonaliterferëappc]lant,qmelcen.

a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;® P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCLXXXVL

' A r*” ’‘.^^^““Wtcin pingue, medici ferd confundüt,cum ueteres tum noui: Sed diffe» funt.^ruminatia feuum habent, adipem ex amel ut Ariftoteles tradit, cornigera, non urrinqj «•.quot;'ÏtT ‘5“““™ *” pedibus tali funt.Pinguefcu nt digitos pedib’,adipe. Adeps fine carnis font : pingue uero in» enn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cutem'ç, fucco liquida • Adeps aten feu5 creta funt ac gelafcüt, fragilia lp fi refrixcrint,pin (Ifh''*^''^*!?™*^'^^^^®*: Plinius intellcxifle mihi ui dixitiadeps concretus eft, ër cum refrixit xuFi'^ '’PP^'l^’-ïoneadipis etiamftuum complet ueteres palma fuit, adeo ut poft^s eo ut. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mali medicamentiinferretur. Se-

«n ^ quot;?* quot;°quot;quot;^ ' “’“ ^«'^ malTa eft farinx, S«ani amp;nbsp;confpcrfionem ét baltheum, atç tradia dt»

E C V N D V ?.

50

cimus .• adipem uero ér pingue, pimelen appcllanr.’ Kem pion ateplipos.a quo genus carnisalipafton uo catur,hoceftfincpingui,quam Strabo comicus (er uitqsapponit. Dicitur ÉrgralTosadcps ipfe a' orgcis, er graflonïedouillis maxime cum fordibus O' fudo* re illumes. Dicitur er demos à poëtis ipfum pingue, ut nihil praetertjlTe uidear. Archigenesfudorem for-des^ corporis gralToniamuocauit.PolluxgrafonO' cinaura. Quaedä non pinguefcunt ut lepus, att^per-dix.Steriliorapinguia in utroque fexu.celeriusfenc-fcunt.Omnibus animalibuseftquoddam inoculis pingue. Adeps fine fenfu eil omnis, nee areerias ha-bens nee uenas. Pingue animalium pleriftpfïne fen-fu;quam obcaulam Cues fpirantes, à muribuserofs perhibentor.Adipes homini detrahuntur, er uiuit 1e ^, -ua tus onere.Habent er arbores fuos adipes, quos al» burna Pliniusappellac:quosamputate er adimere, exalburnarc dicimos: à colore nomen fumptü, cum ligni parseftdeterrima.amp;teredinêbrem fentiens: underoburexalburnatâ.quodàTheophrafto me» landryon eft didlum,quia fit ei color nigricans. à cuius fimilitudinefalfame.nigenus quoddâ melädry» on fortaffe uidetur appellatum. Quid autem fit arui na, Suetoniusineo libroquideuitqscorporalibus infcribitor.explicoit : durö effe dices pingue, quod cft inter cutem artj uifcus.Non folum autem pingui tudo,fedctiâ pinguedo Latine dicitur.quicquid Ser» uiogrammaticooifumfuerit,quialioqui mihi paru uidetur Plinium multis partibuslegiffe.

ADEPS fuillus.O'angninus, CCLXXXVII.

ADepsfuiliusunguen,utinquit Paliadius,er aO axungia Latine dicituner Graeci quoqj ufur-pant.fcd oxyngon fere appellat, tradia órigi ncabaxibuscurruüperungendis: quangeftubiPli nius acetifecemoxyngion interpretatuseffeuidca . tur. Et nos forraffe quibufdalocis aucoritatem fum-miuirinoftroiudicioprgtuIimus.'AlioquiPaulusAe gineta oxyngion pro axungia clariflime uidetur in» tellexi(re,in emplaftro cui phoenicite nomé eft. Lau-datiffima ex apris:tâta porté uis,ut genibus et ia ad-alligata,redeat ad os fapor, eam^ expuere uideant: nei^ occulta ratio,quoniä hoc animal radicibus herbarum uefcatur, ideo^ innumeri e fimo quoqj ufus. Axungix nomen ad alia quoq? pinguia träsferri, fed taro, comperi.Laridum uerofalita eft animalis ciua caro.quah large aridum,u t Macrobio placet* Sunt q fuiUumpinguelaridum uocatum purent, ADEPS ceruinus,ouillus,hir-

cinus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCLXXXVIIL

ADEPS BVBVLVS. CCLXXXIX.

BOuem Graeci jS«ix,er jSoïr uocant : itemepTaupor tigt; amp;nbsp;qii5do^(T«Aov,undedidta fit Italia.nam ftc-riles iiaccas noftri tauras uocabat, fient prägnantes bordas atepfordas : unde hordicalia Romx fefta, quo die hordx boues immolabantur. Ephefij pincernas ipfos appellate tauros folebant. Nam por eis Ér portax pro iuuenca dicitur à Grxcis. Item Damale fine damalis.ut Dores folene i/l«pt«w,quam nos iunicem nocamus : damales uero ipfum iuuencüfi» gnificat :quêin Alexandri CxfarisuitaLampridiua damalionem uocauit.Vterep fexus in mofcho conti» netur. Photion damalin uocari omne animal exifti-matiniuuenta.

ADEPS taurinus,pantherinu9*

koninus« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' CCXC.

ADI»


-ocr page 64-

COR OLLARir,


A DIP E S Odorat! e' uitulo,tauro,ceruo; Item medulla cerui. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCXCI.

«14

VItulum orgci ^ó^ov.unde (At^tu/jtK in agricultu ræ ufu diéèum exiftimauqui uitulamen in li terisfacris interpretati funt, cum Latine did poffet uiuiradix.Mofchos ó* pediculu fïgnificac, quo frondes amp;nbsp;frudlus ramisannexi pendent, qui O' pegt; tiolus O à Palladio cenax uocatur: ViiiiradixO auul fio parum diftat, ficut mofche u ma 0quot; parafpades a-pud cræcos.DiciturO mofchos,fïue quod idem eft, ofchos,papinos,0'capreolus,0' clauicula, quæ Grae ci helicas.O'ligna.ö' clemaca,Oamphidas quotp ap pellant,utGalênusinquit.

A D1P E S gallinaceo^ O' anferum. nbsp;nbsp;CCXCIL ANferes O'ocae fine au ex à Grxcis j^ïvdV appel lantur,unde ^(.itojfioirKwiir locus ubial5tur :na ybnl^iv uerbum ad muficos pertinet, quafi ti biarum fonumpræfencâs.Herbâin Varrone pabulo anferum ferifolica, non herin, ut habet exemplaria, fed feryi fcribendü monemus,aiitore Columella.Fe«! runt eâ cum eft aqua tada, etia cum eft arida, quafi tenouellari uiridemq; fieri. Laudâtur anferesamiz^z, hoc eft altiles ueteribus.O ex ijs iocinora.

ADIPES SAMPSVCHINI. CCXCiïl.

ADlPES anferinûgaHinacei.uitulini. CCXCIIII.

ADIPVM MEDICINAE. CCXCV.

ADipem caprinü aftridliorc effe qfuillü, Galc nus falfó creditüà Diofcoride commonuit: nifi quis aftridliorêproeo quod eft acriorê accipiendu putet: quâdoquidem homo inquit alias » peritus,fed barbarus,proprietatê cræcæ linguæ mi« nus cenuerit.

MEDVLLAE ANIMALIVM. CCXCVI. »^ HK /T ^ullä,quäGrgd(MWA»uocät,u!tuli Galenos l\/| poftceruinäprgiertomnibuSjCamqjpriua JL Y JL tim àmcdicis appellari mofehion fcripfit, Medulla proprie, inquit calenus.eft qux offibus in« duditur : improprie ueroetiâcfpina dorfi, »w««?©', hoc eft dorfago,ut ita dicâ.nominata,qug fit teliqua medulla durioracficcior.'nâca quæ fpondylis hoc eftarticulisuertebnsqjcontinecui'jfpondylionisha-bet nomen,ut inquit Pollux.

TEL ANIMALIVM. CCXCVII. 413 -j—|E1 fine bilis ^«am à cræcis dicitur.Minoi^ anima« liumfubtilius.Equinütantum damnaturinter JL uenena:ideoflaminiracroi;2,equü tâgerenon licebat Romæ,cum tarnen publicisquoqjfacrisim« molareturequus. Taurino felleaureus color ducit, æramentisatqjpellibus.qualia cræcicholobaphina pognominâc-Bilis duplex,atra O' flaua.-fed cum fîm« pliciter pronuntiatur,flaua,inquit Galenus,intelligi-tur. Flauæ duo ferégenera : luteæ quâ oræci ochran uocât:0' ruffæ fiue fuluæ,quâ xanthen dicunt,uehc mentioré O' calidiorc priore.Sût O' alia col0152 diferi« mina!uirentis,quâ?wdiZai.'Cüeruleæ,quâKu«KKv,O'fub« nigræ,quâ jtoZov.ifatidis modofufcä. Callionymü pi-feem, cuius mention? habet hoc loco Diofcorides, funt qui callichthyn Oanthia quocpappellent; item hellopa hoc eft acipéferem, amp;nbsp;caftü facrumq; pifcë: Aliqui etia Iycon;fed differre tarnen cos inter fe cum ex Ariftotele, turn ex alijs autoribus aperte confiât. 5acercertcpifcis efiproprie,quê pompilonuoca-mus.Dixi hellopa eundem qui acipenferdicator; cap terum Archeftratus eü, qui uocetur inquit à Romanis acipenfer,galeen à ctaecis appellari exiftimauit:

perfpicuo crrorc,ut aliubi monftrabitur.Fit Ode Per dice fermohac parte,in quofciendu, perdicesOca« cabidasO' cacabos etia uocari. à fono quê edunt ca« ncnces,Theophraftu8 autor eft, non omnes eum fo-num rcddere,fed AiHu^i^ii aliquas. Perdicum porto multa generated præftâtiflimum cui roftrü purpu-rcum:nâltalicæ,inquit Aethenæus,prxparuæfunt, nee roftrü rubens habent. IdcmautorphafianSfiue phafianicum aliquado tatyrin, aliquadoietartonO tettaron uocatum fcribit.Hisadiecitattagas,nonat-tagenas dicendo.etiamfi Varro, O'oelliusitanomi-nent. Atag enus eert e pifcis enumero eft.

s A N G V I 5. nbsp;nbsp;nbsp;. ccxcvni. SAnguiscræcc uocatur «i/n». Diftatafanguicu« y. lo: qgt; is proprie fanguis ædi eft in cibum.Ignico «ftus.nigrü iu8,ut luli’ Pollux arbitrator, uoca-tus!hoc à cræcis hypotrimma O' hæmaleaOhæma tion,O' fpecialiushypofphagmadici putätrSedex omni tarnen quadropede,adielt;fto melleautamp;pa. fa lc,aceto,la(fte,cafeo,cumino,laferpitio ; inuentu ha« cedæmôeputâc. uulgoid nos ius dulce nominam , De alio fanguiculi fignificatu diximus ingaro. Non dilïimilcuideturquod oræci creocaccabó appelb^ hoe eft carné minutatim cöcifam cum fanguine.er adipe.iulTulento^acdulciarioliquore.-naquodnijt nauocäc,mihi qo ædâ uidetur mifcclla creocaccabi O'hypofphagmacis fuifie :nifi $ paulo plurafont, quæ in myma requiruntur à quibufdä, næo. lurisO'illafuhtgeneraquoip mPfeuduIorelti-uus poëta meminit: cicilendrü,hypolindru,cicima« drum,paropfis,captis,mæcis, fiue magis ut cóijcio. Equguirginisfanguini uimincirenegat,qüfmarp bus foeminiscp nó uirginibus. Taurinum ubiipinter uenena collocat,exccpta egyra, ubi defcéforain fpe« cumfacerdos uacicinijcaufa, taurifanguincprxiu« mit.Caprinum bibentibus pallor accidit. Hircorum fanguineferramenta acuuntur, indurata fubtihtatc Cz fcabritia expolita,uehementiusctianinu9'^‘’'’*' na fabri. Adamâtis natura inuieftiftima^' duaijt re^ uiolentiffimaiÿ contempttix, ignis^r fern,non alia rumpitur ui g hircino fanguine macerata,recently calido ; etiâfi hoc gemmarij noftri falfum amp;nbsp;fidiculu exiftimât. Anaté de qua mentio bic habetur »Cr®^* neftas amp;nbsp;neeSa uocant: quang neefia magiseft utie« pta anataria fignificét ganates ipfas. Anatéueteres amp;nbsp;anilem morbum uocabât. Similes anatibuslunt fed maiores,quasglaucia orgel uoeât, aboculoruni colore.Sunt Cr bofcades, èr quas ab urinadi uolupta te colymbos lt;amp;nbsp;colymbidas nommant, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

eas minimæ, atri ac fordidi coloris, acuto totwao 1 earum fpedlatur oculi,cætero merguntur.Habentur O' chenalopeces appcllatæ, fed anftri contribuutur. Inuenitur amp;nbsp;bofcadis unü genus maiusanate.fedtnl nus chenalopcceihucOphafcades pertinent, pao0 gradiores g colymbi,cæterô fimiles anatibus. Eft^r uria difla non multo minor anate, roftro longwt^ ac tenui,colore fordido figlinæ. AnguftnetPhalaris u oca ta roftrum obtinct, caput rotundius, uentrem fubcineritiocoIore,tcrgusnigricatus.NominantniC et columbe.Grgci eas modoperifteraset mafculmo genere perïfter0s,ut Attici, et neutro perifteria^mO' do pelias et peliadas uoc5t, ut Dorici, quanqua Ari« ftoteles diftineftum genus facit, quia et alia dinume rat.i quo fit ut m poci)lo Neftoris pleri^non colom' baseed pleiads calefie fidusintelhgcdas 2rbgt;tr^nt


-ocr page 65-

LIBER S m Homero, Colûbzporro Siculx præferutur omni Ml .hudâtur O’Cyprix lutco colore. In India colû* bäseneCrsci affirmât, Caecci^ columba^ quas dp simiis periftcras a Grgcis efle didlas,duogenera c5 Kituunc, ut Galenus eft autor: iyci(K/Jl«ir,hoc ell.do' niclticum,amp; M|U«lt;/l««if,hoc eft,pafcuu Ô* fylueftrc. F I M V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCXCIX.

®* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cræcimulti3 noniinibus,«7i»7rKrH/4fl(, Sf

* V tnffnviliii,amp; iifsJintf, amp;nbsp;Iv/^tcfÿa, lonicc appellat Ô'««? : quanq hominis hoc proprie, ut afini,onida ®’onthon:eqai,copron;pccudis,oefpotcn uel oipo-«n Ariftophaniamp;finypen : tones fuis, hypeleuton: rourum, myocopron O' mifcelerdam ; nos mufccrgt; wni.utfuillumfucerdâ, Liquidiusquodeft, noftri ionacognominant,undcforioli,quibusfolutiufcula tltaluuSiO côforitc ucrbum,pro eo quod eft inqui-•are nnio.quod Plautus concacarc dixitrô* fonça 1 o tus m publico, ut latrinæ m priuaro. Fimos porrd KiSm luforias tabellas, hoc eft, alucolos dixit Hora-us, Afminicertc’pulli fimum quod primum edidit, po ion iiocari tradit Ariftoteles. Plinius polcan pri-ujtim, o caprinum fpyrat 1108,0” fpyradas. ó” fpyr-AUï,quas Palladius caprinas baccas uocauit.

CROCODILEA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCC.

CRotodileam cerufff modo clui praecipiüt, Eft ó'oocodilea.fiue crocodilinaO’ crocodilitia uocata.queftio fophiftarum ludicra.ut prion d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^ ’’“quot;* omneffab hoc opcre. Croco-

u ™?'quot;''ftgt;'ia ’Pamp; terreftris crocodili ap-P At^ob id diligenter exquifita.quoniam iocundif-J^rSo 5^gf’quot;t:uiuitcnim odoratiftimisani-^ la notibu3, fimile crocodilo ei, cui uita in terra, Æ?‘°quot;’‘“gt;’’»fednioltHininÉrainagnittidinan «us.û'interratantum.

lu T ^ R ’ N A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCI,

* \ / ?quot;” ?“'lotion, Crzcc ev^v uocatur. Vrina Y Whionisatramentiliturasabluic.Fullonea ei u ^™“quot;’“*“i®frcre affirmant urinaebcnefi-o^ 3gi prjtcipiunt ne quis contra folcm lunam'ue ’quot;^“’“^’•quot;''“^umbramalicuius refper-8 • Hefiodus contraobftantia reddendam, ne deo-WAnquem nudatio ea offendat-Non défunt qw mulemin effe dicant, fuam cuiquc matutinis omni ousindillataniinpedem.

DtïNCVRIVM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCII.

Elyncurio non conftat autoribus,an fit, auc ouae fit. Qui eledrum id elle negant, gem-n r a *”^”’ tarnen fatentur, ex urina lyncis omni-°) tdquam animal id ftatim redditam aggefta pe-us terra obruat inuidia,ceu gnarum peti eam ab « k-'’%^'?***’®^®‘®*’trefccre in gemmas fimilcs t uculis.igneo colore fulgcntes acçfngidas,quæ ein '*T'^”'^’ ^*^^^“’”’ tJiffingount d maribus,prx tin *k ™®®' ^’“”®’ igneas:? foeminis, prpfertim rif '’•’^•‘^’s attp languidas exifteremec fron soacusmodo rapere,fedacrisquoqj ferritjbra-æhcophraftusreferunt. Alq di tias' ’”g“”“”’gt; ®' tfit in Italia circa Padom langu-quot;«.quaabaliquibuslangz nomincntur.Falfa hge aoofH . '“’ exiftimat.nec uifam zuo fuo gemmä fedI ali • quot;' *’'' ftribit.De lyncurio lapide non hoc, rifum*^'*'^'f f™^°®’”’'™*” Quidê feduerum dirftu* co»n ’'’^““inum niofeorides hoc loco ^tfuytftf» 8 ommat, quèd ftramenta, floccos atç fimbrias

E C V N D V S, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;51

in fe trahat: aliubi chiyfophofort.tit Plinius ChryfeJe diron. Lynces clarinime' omnium quadrupeduni cemunt.

MEL. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ceem,

MEI d Gr3eci9gt;4iw. Natü in Carina Cretz mon te mel,mufcx nonattingüt.prcJptereame-dicamenciseligicur. Varro Siculum profère omnibus,qgt; ibi thymum bonumfrequensijfi^qua ad mellificium nihileft praeftancius. Strabo dCyda dibus, O” inter Cycladas Calyminü anceponit omni* bus, Matura mcllis ea eft,ut uitia coëreeat.ne ferperd ultra patiatur:quam ob caufam uel exanimum cor» pus hominis per annos plurimos innoxium confers uat. Eft ér fuus in melk ac mulfo flofcului, fi reefta cftapudColumellam inoliuzcondituralcdio: Sul enim qui uafculü meUis. non fiofculü ibi legant. Sed cerce'in omni re puriftima 0* tenuiftima quz^pars« floris appellatione demonftratur, Eft ër in porno flo fculus qui ö” umbilicus diciturmam C^in fico porno fundus Græce omphalosdicitur,hoc eft,cxtremitaa altera g quz petiolo annediitur, De coelefti mclle di-eftum eft fuperius in elaeomelïte, Hircanummclex jpfis quotp fluit arboribus, fine cura mortalium,cx4 minibus inibi fe cogentibus acqjmelhficatibus,ut in-quit Strabo: dpetrisquotp ut Diodorus;fed minore# apibu s funt anthredones appeUatae-Meminit beftio lp huius amp;* Ariftoteles inter crabrones uiuenci8,etiafl corrupte legiturinipfotenthredon proanthredon: na crabrones anthrenat d Grzeis dicunf. Hoc ipfu m fere'in Media Ér Armenia quibufdä locis uifitur. Diodorus amp;* Quintus Carcius arbores in Hircania, quaqt folia multo melle tingantur,faciem quercus habere tradunt.-ac nifi folis ort5 incolx prguortennt.fote uC uel modico tempore is fuccus excinguat. Meilis in* uentionem Plinius Û” Diodorus Arifteo Athénien fi, uel Arcadix régi ut Trogus/icut medicina ex co Gel lius Oceani fîlio Soli aHignat. Trogus coHigendi mel lis ufum môftrafte Gargorin feribit, ueeuftiftimu re gern in Hifpania Curctü,qui faltus Thartcfioijî inco-luêre, in qbus Titanes bellü cü dqs geffifte pethibet, MEL SARDOVM. CCCilII. CVm mel in Sardinia progenitû uirus habcat, mirum eft cur nullum tarnen animal homini peftiferû in infula ea nafci perhibcatur,extra ^ folpugam, ut Solinus meminit : de qu a in caftigatio ne Pliniana didum eft abunde. Non folum uero mel Sardoum,fcd ô* Colchicum infame tradituramaritii dine.Sunt û” aliameUisfaftigia,quxmoxfubiun* get differ tat io.

MEL PONTICVM. _ CCCV. ME1 Heracleoticii fine Ponticu, ex herba fieri Candida commémorant, guxxgolethro# uocetur.quia uexatio iumentom fic,prxci-pue capraiÿ. Non fentitur ante omnibus annis hod malum, nec nifi cum flos ilk marcefeit aquofo uere. Signa uenenati fun t,nungdenfari, color magisruti-lus.ÉT quod ponderofiuseft g proburqui guftauerc, abijeiunt fc humi,refrigeracionêquçrentes. Exitium hoc per excrementa ad canes quotp perucnit, fimiU terijp torquer cos. Mulfum tarnen ex hoc mellc inue teratum definit efie pcrniciofum.Aliud genus mellis in eodem Ponti fitu manicon, fiue ^«/»ó/^uo» appel* lant ab infania quam facit ,exiftimatum rhododens dri flore contrahi, quo fcatentfylux; optima tarnen ex hoc uno ctra fit i In Perfide ante Crm Mauritania £ Cxla-

sM

V

-ocr page 66-

COR 0 L L A R Ï1, ’


Et quas prxcoquit Aebulïta cannas. Hypafitam non Aebufnani legendiim : ita enim po' puli uocanturlndigafiuuioHypafi, uteftapudStra bonem Pliniumqjuicc audiendi funt, qui nullo auto-re,nullo tefte in Syria locum cum tradant inter Liba num er Antilibanum côuallc mediainamibiliarun-do quidem prouenit, fed odorata, non laccharea,ut alibi quoendiximus.

C E R A. _ CCCVIL CEra Grxce uocatut «»(»'«.'fit expreffis faui9,fed jy ante purifîcatis aqua, er triduo in tenebrisfc catis, quarto die liquatis igninouofiÆli.a' qua fauos tcgentc,tum fporra collatis:Rurfus in ea-dem olla coquitur cera cum eade aqua, excipicurç alia frigida,uafismellecircumlitig .optimaqugPn nica uocatur. Plurimum habet ex propoli Cretica. ideotplocü fecu ndu in nationibus obtinuit : tertium Corfica, quoniam ex buxo confier, ermedkaminis uim referat. Fieri candida cera,nihil aliud eneuideo, gPunicafieri. Hxcmec!icinisutilillinia,uariosinco lores pigmetis cera trahitur ; ob id er tradia dicitur, utputo etiam à Crxcis. Nigrefcit additochartarum cinere. Anchufa mixta,rubet,ad reddendas fimilitu* dinesû’innumerosuitx ufus luttaceanturpugilla* rium parietumcp, er armorû tutclx. Superar niuem candore cera, quam pharmacopoix noftri prxpS' rant, nuperriméuri coepta publias priuatisç wens, folennibus erprophanis ufibus.Onicinatanniuna concinnabatur hxc pacris memoria,nunc urbe rota uenditur, nec alia cremator cera dumaxatapud nos g Candida. Primus omnium Comeliusefmatuar^ mum redieS, funali cadid® ufus dicitubtantaueTecu dia,ut no prius accendi pateretur, g totacuna« rodecefliirct: quiaexteriautlaterna,autmul lt;- ' ra deduccrenf. Excmplü eins deinde fequutiomn , maieftatilp hoe illius ordinis ampliff mi^nq ‘“’‘“1 datum:lta^fenatu miffo,poftoccafuinfo)ß.«“ ® gus eft ordo luminü,ut plane' dié reddat - meer q nafcicur ucrmiculu8,ab Ariftotele uocatur acr.

, PROPOLIS. . CCCVIIl. EPropoliapcs faciutadforameinttoituspr^ «, tediü xftace maxime,ut ingt Varro. A ia f ab rhitace uocata, qua fauos extremoslimu conglutinant:interdum extra fores aluel obtura omnia,qua uenit inter fauos fpiritus-Interprétât hanc Gaza nofter er cereum quandoque. De «a in hlq mentione difleremus.

TRITICVM. TRiticü er fatiuü er fylueftre, cultu annoij! triu i) mitefcit:in Lcontino Sicilix agro plunm«-generate triticü in horden ,ex eodéqjnalci p -de utrötp.fabulofum exiftiraatur à ThcophrtlW'ïra mentöomne radicibus mulos acprxtenuibusexit, folio uno,germinibus omnino multis, fedqua m ramos brachiari non pofTint.'Cuius contrariiun omn legumine confpicitur, exce pta faba-Frumétum hm Crxce didtum,quicquid exfe ariftas mittit: in nerba quam Crxci loion uocant, perhyemé eft:remollito auté coelo cauliculus de medio affurgit, cuiu®tertio aut quarto genu fpica geritur, nö priuseuidés,grol liculo inclufa,qui gluma dicituricöfummatoeonos erumpit,quarto aut quinto poft die.ac totidein fere diebos.plurimumlpfeptemdurat.Varrqquindecim diebus frumentiJ in uaginis effe dicit,quindecim no-terç, quindccim arefcere. Poft floré craffefeibinquit

CaefarienfiGetuIiaqi MafTyliscontermina, ucnenati fauigignuncurrquidâïpnontoti.féd parte,quo nihil fallacius.necnifl liuorcdeprchcduncur.In Themifcy ara Ponti regione nions eftScydiffcs, cuius incolunt Byzeresü? Heptacomitæ diéti, iuga;hi tris cohortes Ponipefj eà comeantes interfeccru nt, difpofitis qua tranfeudumeratmellis infani uafis.quodibiexar-borum quarûdam.ut inquit Strabo, ramis funditur: corruentem enim potu co milicem aggreHi facile confecerunt.

SACCHARVM. CCCVf. lts ^TPACcharumlaudaciusferebatIndia,nunc popu-laris ortuS einseft in Aegypto, Cypro,Rhodo, Cretadtaliaquo^nafcitur. Nullumcpulü ma.

gnilicum iam.nequotidianus quidë uirtus placet fi ne fatcharo. Digeritur in paftiHos: effingitur in placeras ; à maza amp;* pane ut pu to mazapanes uocaras: quang «'marei panes ab autore diófosconiedfarili eet. quandoquidem amp;nbsp;marciacü unguétum «■ mar-cipallillos in medicina legimus.ut elf apud Aèciü,«' priorem eo Paulum - Omnino componitur in omnë nguram raccha^,nó aliter g farina,trahiturepetiam in piAuras,opere hilf oriali,uenacus,clatïes,oppida, lt;r qu afeunç rei)! afferri libeat imagi nes præfentâs.à coronatis miniftris cü tibicine introferri folitü con-uiuqs,«* ad principia eo^.«' in fecundäquor^men* fam : unde natü fit prouerbiû.nullü fcreulum cotrü-pifaccharo. AmplilTimü nucisauellanæ magnitudi ne. Plinijtéporibus«' medicinxduncaxaturu:nunc lt;âpromifcuü,utdefinatprodelTe,multisobfit. Pue-tis certé lumbricos amp;nbsp;tineas contrahit- varronis uer-fusfunt:

Indica non magna nimis arbore crefcit harüdo, lilius «* lentis premitur radicibus humor, Dulcia cui nequeant fucco contendere mella.

Strabo qtp non exipfis tantö harüdinibus.fed er ra-dicibusquoqjmelexprimicömemorarinlndia.Nüc «x Alexadria Aewpti,er Cypro commendatidimiJ. Welius quo uetultius.gg calidius ita er capiti fere no cens. Dilutûaquarcfrigerandi uim concipit, prxfer« tim ter codfum-Primo excoquuntharundinc,dcin. de flaua pars fecernitur: hanc facchaiy exifterc. Hoc iterum coqui poteft, atqj ita fit candidius er concre-tius.Qiiód fi tertio coquatur, maxima in eo fiter ca doriser dêfitatis acceflio. Quartum er quinto quoqj foletexcoqui,er donecfpecic aluminis fciflilisferé cransluceat.quod genusalq candidn,alq cantium co gnominant. Sacchaty Graeci facchar uocant.Rarum nee plane' cognitum oaleni quoqj feculo,tantö abeft ut infirumentum nitidioris uitxfuerit: quanqua nö snagnopere pridem inuentum puto, ut nucleos pi-neos,amygdalas, aueilanas,pifiacca,citreum,cinna niomum,coriandrü,anifum,foeniculumdu(flili tunicarum facilitate contegat.cireiidatum modo cornels craffitndine.modo cutis tenuitate ueftiens. DuI ciariaquidem ex nucleis pincis amp;nbsp;amygdaliscödc-bat antiquitas: fed cum melle, ut eft apud Paulö. Vénale porró faccharum,indupondiarios fere'panes, mecx effigie diuiditur. Pretiö optimi in libras aurel nummi feréfexcunx.Cyprium non coibat ante: nüc denfatur,tantoinuentorisquxitu,utindclocupIetiC' Ümuseuaferit : neqjtatio tarnen communicata eft, fedarcanam habent, utad hgredes latifundq cuiuf-dam aut monopolq uice tranfeat. Illud monendifu-niue,in Papinq lylua quadam illo uerfw.

-ocr page 67-

LIBERSECVNDVJ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jl

Theophradus, maturaturcp intra qnadragefimum diem.cum tardiflime'oAauo à fatu meure plurima patte mctitur. Aegy pens. ut fetibunt feptimo. Folium harundineum.anguftius tarnentriticoquam hordeo.caulis quoqiie leuior.iz Jentior, nee perinde ftagilis.Triticum muleis integiturtunicis.hordeum nullis. Culmuserieico altior q hordeo,fpica quoquc temotiora folio,palea fuauior,mollior,fuccofior.(n-conditæerieicofpicæ.explanatæqj.-liordeo difpofitg muerfus.Verique culmus fpicam fuftinet.qtiaeö' fpicuscr fpicum à Cicerone dicieur in Araeo. Spica gfanum ïrariftam, quæ uti acus eminet e' folliculo liuegluma.Sunraueem ariftg partes in fpica primp, «lUiïàGtæciâanehences dicuntur amp;nbsp;atlieres. Eft au-tem «(«f proprie in hordeo ut oalenus interpretatur, tufpis ipfa fpica:: namcrmenn pars extrema hoc nomen inquit habet, cum ariftam non habet. Muti-tafpica dicitur quali mneila. Vaginam uocant fub qualatet herba. Stipula font folia culmum ambien tia:eftautêculmus,idem quod O' calamus,cum fpi-ex penitus oriuntur in fummofpica iammaturx. Quodminu9eft,qua'mgranum, uocacurfrit : quod ueroadeulmi cacumina in firmafpicageritur, minus itemquamgranum,uruncusappellatur. In trici co marcefeente gurgu hones, hoc eft, bias (fed lego cias, lit in pumice notaui)a Gracis uocatos.innafei ferunt,ut in faba mida. Cigni O' cantharidem in tri-tico(fcarabeusisparuuseft)ot phalâgion ineruo confiât. Triticimulcadifcrimina : fitaniasuocacur: genus id filiginiscrimeftre, ut Columella iioluit,fru mentago dida Theodoro, differens craftitudinc fur culorum,quemadmodum inter hordeaenthanias hordeagonominata.In nomine funt Affyriû, Aegy-ptium, Pon ticü,Thracium,Siculfi,Africum,quód facile abfoluaturfolliculoinam ThraciS multas habet tumcas.HabeturO' cachrydias fiue canchrys,culmo cr.,ßo,qiiod etiam Africo tribuitur.Ponticum leiiif-■ nnium.Siculijponderofum, ponderofiusBoeotiiim: deprehenderüt hocathleta. PonticumO' Aegypeifi finelolionafcuntur,item Siculü, pracipue Agrigen-tinum:qqcuSiculo melampyron nafci perhibent, fed innocuu, neqjlolrj modo grauc,caput'ue tentas. Nominaturdi'Alexandrinn,oblongofemine, quod fortalTeidem fit c5 Aegyptio,ó' Calymno, ex Caly-cinisinfulisaPcolomao Philadelphoin Aegyptum conuecto.DracontiasO'SelenuunO'ftlengiascraf-focundacalamo.Iäaliud trimeftre,aliud bimeftre, 5itaniiiuideoidcelTecütrimeftri,fariun Dorice uo-catn,o Attice ticinü, quafi puijt. ut Photioni placet, '^^SÿP^“'*^ fnpradixi Calenus fitaniü inquiteft tfiticuinftatisanni,id quoduereferitur.ln Truculen to Plauti etanio pro fetanio legit médofe : caftigaui-'nus.Nonpofliint,inquit,militarcspuerifetanioex-ducier Euboicü certe'mtra diequadragcfimü à fatu rattit,firmitate ac podere pracipir5,nö ut trimeftri Ieuita8,obid cibario pani neilenam O' furfuris past nabet,inuentu raiç. Bimeftria in Achaia ëSicilia pti-inüuenere,paRtfoecüda,fed cibo facilia O' iucunda. Olynthioin Euboea apiid CerinthiigenusefFoditur twæ,quatriticûoblinêtes, diu id feruat. Trimeftria ^bitf flint, ue« inutilia, O' infirma fingnlari ca1amo. In Afiaquodâ loco tras Battra frumentü nucleisoli-“æ par nafci refenint. In Piflotistamfirmü, ut multos Macedonum largiore ufos eo faties peremerit. Omniftumêtonocait imbresin flore.Item iam pla

ne’ craflTato, triticü plusg hordeü uiigine cómeat in lolium- Camatias in Theffalia tritici genus eft,quod admilTo pecore dégénérât Babylone: propcerea nihil patitur,ctia bis dcrofum.Prpter lupinü nihil xque infpica durât qtritien. Durât bonitas cibo in Petra Cappadoctx m feptuagefimü uf^annü, unde Cap»-padocio pani fumma gratia, qui O' «ÆÂAÔrà teneritu dine uocat. O' Syroiÿ lingua lagman. Addebatur in maftam lac O' oleum,O'falls quantii fa tis efl’et. Lau-dabatur O' Parchicus,qué alq aquaticü uocabâc:quo mam aqua traheretatenuiO' fpongiofa inanitate. Triticü ex aITo rroadis in pane fibi reges Perlaif: qtig rebant. Varroconditüdiligentertriticum,quouen-tusnon perueniat, manfurum adannospronuttit: vis tritico tanta,ut cadosplenosficcec.Panifi'cr) mul ta lt;Sc nomina O' genera ; Ex hisnauticö intelhgo qui uetusatqjficcusd Diofcoride in medicinis dicatur. fortafTefjjbifcotflus ; quem Crxci Aii^ltvappellant: Sy ncomiftos ucro is eft quem alio nomine au topy-ron uocariGalenusautoreftiquoniä ex omnibus fa rinxfug partibus dctra(ftionenullacöftet,inter pity riam.O'femidalirin,hoceft,furfuraceüfimilagineûqf médius :Etenim autopyros, fiue qd idem eft auto-pyrites,©' xeropyrites,«? pyrnos Athenxo,fnie py» rinos Hippocrati.à tritico nö ab igne flcdiit ; propte-rea nó ex tritici parte fit,fed ex ipfo planë toto.Di-citut autem anereebos ab Hippocrate.'itcm fyncomi ftos quafi' confufaneus, quonia caftratus nö fit, fed omniafimiil tulerit,furfures,utriculos,O' fimilam: idem fcrëqui fordidiis.cuiufmodiNeronem iifumle gimus.'quâquamPaulusfordidumàfyncomiftofe-parat. Vtriculos in autoribus intelligo,id quodfurfu re melius eft, o' fimila detenus, hodieqjFertinifuos farinx uentres uocant. In Cifalpina Gallia redunda-goappellatur: medianum in Venetiaprouincia Au-topyri panesdicuntur,0'quifurfHretantumlcuiter fuccreto fiunt,qualis ferë cibarius O' fecundanus eft, O' qui rubidus fortafle’ à Plauto poëta dicit. Hoc aut fierifolet, utGalenusait,qnoties triticumgenero-fiim non eft: Cenerofum inquit uocatur,quod fimi-laginisplus habet qoàm furfuris ! Nam fimilagoO' fimila prorfus idem funt, femidalis Grace dicSa. Nimis fortaffe multa de hoc pane fed con fui tó, quia paniniconftabat inter erHditosqualisefl'ec,præfer-tim cum in Plinio ilia uerba legcrentur ; Ad omnia, inquit,hxc fermentatus qui uocatorautopyrus,uti-lior:Nullo nonaccipientefermentatumpanemeun demelTccumautopyro.'Nonhoc fignificari uoluit Plinius,nec tantum hallucinatusfuilTet homo fecu-lotum omnium poft Varronéferë dodliftimus : fed quodfermentatus panis non quicunqj, fed qui fit au topyrus,ad omnia ea qua dixiflct.utiliorefle uidea tur: quod O'duobuslocisfeorfum Calenus prpeipit: in altero panem autopyrum, ut fecundo ad Ciauco-nem uolumine:in altero fermentatum ad omnia ilia praferens. De fimplicibusfacultatibus, libro no-no. Sunt qui fermentatum panem apopyrian uoci-tanr,ut Cratinusnon a' tritico,fed a' pruna,quoniam torretur,utipfum nomen indicac. Farina Cracialeu ron O' alphiton © halifparton © aliaton ©aliton uo cant: quanquam alphita polentam ferë fignificant, © aliata farinam coeftam,© halifparton agrum cö-fiturn poëtis. Fermentum zymen.Cyribia,quf nos excreta tritici, authordei, ut Columella, fiue ut Pal-ladiuscrccuram uocamus^autorelulio PolIuce.Pho


£ 1 cion

-ocr page 68-

C o R o L don éy Calcnusetia ipfosfutfuresquos Græciaphæ remaO' picyra.nos ecia canicas ö'apludas uocamus: undecanicaceuspanis,ideft,furfureusPacuuio. At ceribia in Cratino idem Photion pro fabalibus inter pretatur: pepakm nero Polluxipfum faring pollinê. Diofcorides O' Plinius pepalêalphiton pro polcta ca piüc feré. Triticü Syracufani fpyron.nö utcgteri erg ci pyron uocabant:panê «f2vquê Phtyges beccü, ut teftis eft Herodot:’.à pfedione.ga rotada eius forma fit,ut Athenæoplacuit. Tricicifumma tria genera obreru3t.qui minus operofeperfequüturifta.Primn robuspodereOquot; nitore pracftat.akeijt filigo,cuius ca dor O' fpecies in pane præcipua, fed pondéré defîcp tun Tertiû trimeftre.de quofupra diximus fitanium uocari, cuius ufus agricolis gratiftimus inopig fubfi dio:hoc Ocandidü elfe dicitur. Nunc locus eft,ut pa nis genera dicâturÿbreuiftimé Zy mites.hoc eft,fer mentatus, qui O' naftos dicitunqq naftosquibufdâ placentae genus eft.Contrarius huic azymos.qui O' darato8:nam acidus O' fquarofus orgee oxylepes uo cacur ab Aëtio, febrientibus cum dantc.quibus uen-ter fluat. Hune Aegyptij cyllaftin dicunt. Alq ex hor^ deo confetftSaccipiunt qui cyllaftis uocetur: Herodotus ex filigine; femidalites éftmila. Dieftam uero fimilam à Cercre putauerim, qu5 Syraeufii Simali-da nominant O' Sitona. Aleurites à farina. Gyrites à polline, condrices ab alica.fiuc zea • De lyncomifto. amp;nbsp;autopyritc,amp; apopyria diximus. hem de Cappa docia, O' hapalo, Parthico, O' aquatico, amp;nbsp;rubido. Ipnites 0* caminitesà coquendi ratione: Item æfeha rites à craticula fub fine cçeng côuiuis apponi folit’, sOintingipalTouft^ad cbrietatê légitima: Hic O'in-«oluebatur atep ita ut calebat intortu s, Athenis ma gt;nbsp;xime placebat. Conietftari liceat id genus panifier), quodàtenuitatc.ô'candore nebulas feré uocamus, sefehariten ueteribusfuiirc.'namO'apud nos uulga-ri uoce ita dicif, una tantû detrita priore litera .■ lune tr æfcharulas muliercs à panificio dictas credide-rim,cuius uerbi mêcionê in Plauto ut exteros tacea, inuenias.Tabyrites pufillus erat: Achxnes prxgran dis,quo in Thefmophorijs utebâtur Atticg mulieres. Qtialis aût fit apurites, Polluci n 5 côftat. Prxfertur omnib” fanicatis ufu à Galeno cribanites, fine qd idé cft clibanites,hoceft,ut Varro.textuaceus.àclibano iqué Attici cribanon appellat,nofiri textü, q, in textu calido coqueren ufas comitialib’ matronasferibüt. Cribana uero placêtx genus funt,fpeciemammofa. BncryphiasquiO'agorxus,hoceft,foréfis,0'uenali tins. O' Atticus uocari folct. Dipyros qui O' pyrites Polluci delicatus fuiftè dicit, fine idé qui dipyrites ab Hippocrate cognominat,fiuealiu8:quia porté dipy rites ad aquâ intercuté cibo utilis exiftimaf .côieda-ti liceat,pro bis codo pane capiendo efte eum. Laf-gana fiue lagana minimo pódere: ggleuior O' tene rioretiamnü à carbone didusepanthracisSaturna Jibus prgberi folitus,nihilutquidâ putant,abencry-phia diffères: uterq; fubcinericius eft. lam homoros, amp;nbsp;ftxtites.O' encris,O'aliphatites, O' hemiartion.O' placitcs,O' qui tyrontes à cafeo nomen habent. En-cridi fimilis eft phyficillus, quo Spartani utebanf in facris epulis tapi effigie. MagnosO' fordidos panes Cilicios uocabât : O' à colore fubnigro phxos, ficut agelxos.qui à noftris cibarij O' gregarq dicunf.Omi des ab oryza fiue ab femine quoda Aethiopico,tam fimili feiamOjUt difficile poflit mternofci. De ficu

L A R l T,

Aegyptiafyeaminites fit. Collabus.fiue quod idem eft collix,O' per diminutioné colliphiö,ut xyliphion. é cafeo recenti eóftat: de q luuenalis O in Perla Flau tus. HicO'crimmatias O' chondribos quoqj dicitur. Sunt O' maconides uocati: funt chryfocollx,fed « « no ac melle.Aegypttj funt,^ ad fiftendâ aluü utiles, ut inquit Strabo, caces appellati .Sunt coUora nue collyrix.quos Plaut’nö Colloras modo, fed colluria uocauit, O' collyria ut exiftimo in Perfa ; Ocollyri' das facrx literx: is olei miftione eëfperfus intelligit a Hieronymo. Sût obelix Baccho facri,ita didi.uel ç obolo Alexandrig ucnircnt,uelqgt;in ueru torrerétur. Sunteunitx.autetiam enitx cognométo lecçhitg. Suntpani,undeapudnosuocabulü.etem Menapioa redundatiamO'faturitatê pania appel laffetcftiselt Achenxus. Varro tarne panisuocabulûàpanoduci putat.çj) figuras in eo facie bant, ut in lana muliercs. Habetur O cneftos a nidore:Item banchylos.O thro nos. Spodites idé uideteffe cü banchylo. Patnasno bilitaucre Cypri’ amp;nbsp;Cappadox, de quo fupra dicta eft. Artoptitius uero panit à clibanite acfurnarto differre eo dicif, qgt; hic éduriorefermento fplwidus conficitur: illi fermentü femper perg tenerrimn deU-derant. A' boletiforma boletinus,papauereaccepto O' fumofi cafei colore. Strcptiiius,fiue ftreptos,ex (fte,olco, pipcre conficitunaut olei loco,adipe^Arto lagana pufillü uini,lac,pipcr,oleum,fiueadipe,oe uice côtinent. Capyridia funt qux alio nomme tr -da dicimus, ut Athenxo placet.-cuius uocis Oapu Catonem métioeft.ubi deplaccta,0'fph’’.^‘'^f^* ' taloqmturquo uerbo ipfc non panifieiü.^“ƒ nes tota materia deaadas, O'in foln,hoceft,Kra in tabella,fiue alueolo diffufas eSgeftas^hg“’*quot;”quot; Proinde in hoc ufu Crgci fic loquunt: wKi* eo qd eft trada facere.-hinc O' cera cadida traCtu o à Crgcis qcp,autor eft Photion,à q amp;nbsp;uerbu?«»«'!^ proeo qd eft perficereacfubigere,utalbanatcc-Paulus qqi cera cradam ad pforas amendât'* cubi,hoc eft,quadranguliautetiâquad^d,ex nbsp;nbsp;»

anetho,cafeo: quang Athenxus eosquiRomxq drati uocarentur, incifuris prxcindos,0 bomu Crgcis appellari prodit.TlrargeloS qui O' ‘quot;’^k fin itadicipanem uolüt,quiprimusénouellamcl e gitur. Eft O' famites O' pyramus: qué dem cum fefamite putauernt.Thiagonosdqs coq turin Aetolia. Sût O' dramices O' ai axis: gedram in Macedonia uocari qui panisin Theffaliadica • nonnulli fcribunt.Ericitem uocant,qui ex con do nec excreto fit tritico.Elena porro callous egregiefubadusac depfitus paniseftapuaSt cum .• quern noftri forte defpitiii t'ocent.utcltsp Catonem .• quanquam in Catonefuntquiip^^^, à feftinatione legendü putant : nec ut arbitrorm ' Brattimes O' pityrites ide eft quifurfuraceus,aq _ biifdameuconosO' teuconosappellatusjNara p lea eum pane Crxci uoc5t,qiio neceffarij dutaxar. gnatiij uefeutur. Eft O' phacinos de lente, popn'^ Alexandrix,utfcribit Athenxus. Openspiftotqg ' nus eft O quod buccellatü ab Paulo, O' Actio ooc kiftiniani codex O Marccllinus inter militarisanno nx genera connumerat,qux bislt;oquator,abuclt;x didii: eft aût buccea,utex Suetoniocolligit,idekr qd boP .sût qui bucellatüfermêto putctcatcre.Pia tusrubidum panera curanorainat,uideturnantie accipere,ga fi t bis codus-Dc placêtis alt” milii locu»


-ocr page 69-

LIEER SECVNDVS.

55

faneprolixa mftio ea foret . In amylo di'cétur, 9'^’^d5genera,fedadmodupauca, ne» ™“ ■ ™“® ’®^*09“*ö*placenta panis eft, ut enaus inquit.Illod obiter annotaiTe non fucrit id qd itricon o itrion Crxci appellat, i ™ uocari, Oneutro O' mafculino genere, feftatu reliquit. Ego nö libü fimplici» Mlibufuininaleinterpretor.utinaniylo docebi-•CstolibüexcafcoOouocödidic: ut aüt legu-f] toquat. appellations habet no» P.'*?'^ f^ba etnos.exlente O'aphaca,lêticu *”*”® pyanii,O utrecetiores malunc.holo-^’’«’'‘’^^“S.Aliquifrugesomniügcne^in paf» ^PP®’'^^» “^ «’ifcr lulium Pollucé, ƒ P/Jnon quafi cyamon pro fabacepcrit. Chi-onuerocoftutriticn, ut Athenxus inquir, feu fri-^^’“^Hieronymus.quafimolafalfam. Eftaut ® a alfatoftumfar,faleconfperfum,quo uiÆmx Crxce dufta. lulius Pol» tel/' °quot; *°*^^'óonem ex tritico uirêri fatham in» ^.Jg’tquiauirenstfiticumchicriaab Arifrophanc planos apud Ariftophanem, à qui-Dia ”’’”^®Pi®lt;’ pro fpccicleguminis. Paufanias • ^''’ifgenusaccipit in pelanoEuripidesproqua ‘‘quot;«iwreconcretagelata'uc.

»)j

H HORDBVM. CCCX. Ordeum chymiftx lutum Vulcani appellat gt;n Crxcis codicibus. De hordei radice, ortu, In A ”*f^’’*^°^»lpica» in tritici métione diximus. InCh^r'°™^''^ ^’^f° *’’enfe,a]iubimulto tardius.

*ÏÏ®’^hodioruminfula celerrimcquodä loco. '^^''^'''^‘‘■'^‘’’ ubimilasuocac.In India fyl i)ofit'quot;^''quot;'f’'®‘’“*’^“ P2*ii®*^l” • Hoccquis ap» ka 'ÏÏ^'5’'^”dri,necabat cos primo,deinde in pa ^”“gt;P3ulatimdefiit eflenoxiü.Fundithoc nu H •?’’’l“'^diModüOcrithanias,hoccft,utfupc ’ '’^'•hordcago.Ad Cedropolin in Thracia quod attingunt:cuiusrei caufa,ut ^° P'®^'*’ malus odor,et iafi nó fentif.ho-» k ^f®^0''deicomplura:altjsgranumrorun» ca|ü-“*”.'”®’®'^®“”i“’gt;®ï’lógiigt;®«®'’’arius.Aliud 1,4' *^®^®ii‘^duergitinpurpura:copiofiusfarinaua ai,,'''ti^^'®*’‘*^“”’'’a'’”li®dbinosfpicai?t uerfus, ternosquaternosljjhabet.item quinos.nullum ’nen phares Penis, eu ifpica folio perg proxima eft, ÏÏ.^™®®’ craffitudinis maioris : boe Achilleis ne r L ®^.i?ippocratecognominaf:obidpro» ann'ir*°°*’°*'“*f®Si®i'E*’yfibcn Crxci uiciühoc PPtnat.plenilunijs fereaccidcs,quod O rubigo fre NUmusdicif,hordeo g tritico infeftior. Eteocrithon S nus hordei eft tu tu à nibiginc, quonia incuruü na tut. Sunt ïz Icptides, à tenuitate dufta recétiorib’ taJ^°^*'®®®quot;’Pbicauftisin tragoedia hordeü m5 ta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;euftron uocat. Differt polen

***'®^®F‘^'’^”‘Çtton'etpoléta,non farina.Po sa '^^^f’^i^lphita, non ut in Palladio corruptc'le cut/ P™ 1?’ nbsp;nbsp;nbsp;S®*’3®i3 inftruméti nomine q per»

'quot;’“Icraata, prxfertim cum ui» ®’borden crithen ïr cri, ©• proconion poë-^?^“ proconion qqj dl cit,amp; genus coni Photioni. Galenos in Hippocrate pro-den ”'R®’**'f^cxhordeorecent!aut etiamexhor inuauiuvv.iiiur.i-oiuuoiiiuBiioraooiuu.usiiuin.ui ronquot; • ''’”'°^° ^S®'®^’” tradit. Hordeacei ue» mi fed corma appellat. Inuenio ér ccliam dzeeriam, ^3nisgenus unum mazara nominant, inter hor» unde ficera ér ficerites uinü forte'nominetur .• quangos panes detenimum, Actius polenta hordes» quam Hieronymus ineauoccquâuultHebraicâin» f 3 telli»

ceam.quxfithumidocôfperfa.mazamappellarite ftiscft:quxuidelicet mandaturcrudaeü defrucouel melle,uel alio quohuiufmodi.Mazarumucro plura genera fine nomina ; Phyften Attici uocant,qux no mu.ltum fubafta fit.eft amp;nbsp;anthema, amp;nbsp;ephicois, Si concon, amp;nbsp;tripte, amp;nbsp;cardamale dida, amp;nbsp;berex hue barax: alq caryx etiam caryeceja nigritia nomen ha bens.nö à nucibus. Diftinguitur berex acaryca lulio Polluci, O' tolypa, amp;nbsp;thridacina hue chridacifea ,O* anemolos. Itemàuinooenutta.ficutàmellemélitut» ta. Nam Acbilleos uocata ex hordeo cui Achilleis no men cft,conftarc creditur.In nomine funt O' Cypria O' magidis. Hehodusamolgex didlx meminit.qux nihil aliud fit,qua'm recens. lis ucro qux in facrificijs Trophonq deguftandx prxbebantur, melitutte,arc ftx, amp;nbsp;hygicx nomen erat. In fumma laudatur Ly-dia.carycce Eretriaiprgfertur omnibus conchos. Ma za in Latino non habet nomen, nifiquis interprete-turpanisoffam.utipß quando^fecimus,O ante nos Theodorus Gaza. wam.inquitFeft’abfeifum globi forma nominabit, ut manu glomeratam pul tem. Frumenti genus eft quod ueteres ador O’ edor, O' fernen adoreum,O‘faruernaculum,aut etiam tier miculumuideoappellafle,abedendo,uel quoniam adurebatur ut toftum fieret: ex quo mola falfa in fa-crificrjsO'adorca pro lande :namhordeumetiamfi farquando^dicifolet, leguminibus fereafcribitur, quia ex eo pcifana fiat ut Columella inquit. Inuenio tarnen O' factura hordeura à Grxeis u ocari dendali» da:quafieoprofarreac mola falfa ufosexiftimare liceat, fi Photioni credamus.qui O canchryn dici fri tftum hordeum notauit. calenus plurali tantum nii mero canchryas pronuntianfingulari uero, nö hor» deumfri«Sum,fedradicemlibanotidos.hoceft,rori8 marini ab Hippocrate fignificari comraonet. Con»

fralt;Sum porrö indiligcnter horden m,ei icidas idem Hippocrates appellat. Seminis porró adorei quatuor funt publica difenmina. Far Clufinücandidius ac nitidum: Farquoduocant uermiculum.rutilo co lore: Far candidum maioris utrunre ponderis § Clu» finumrquarto genere fernen trimeftre halicaftru uo catum.ponderebonitate^prpcipuö. Hordei uero il lx differentix. CanthennumquidaCrexhaftichum appellant,animalibusquxrurifuntpafccdisutilius, Érliomini quotp melius g malum triticum.fragili culmo, er nulla ueftitum palea,celeriter^decidens, ac tritu facile.Aliud genus eft quod diftichon flue oa laticum uocamus,ponderis 3C cädoris eximq : quod oryzam effe quidam interpretantur state noftra. Gixciquemadmodumfaripfumuocent,nifihordei appeUatione contineri dicant,haudfeioreddere.

ZtTHOS ET CyRMf. CCCXh Z y thus Ûquot; Zy thum dicit, amp;nbsp;erxee uulgo pho iff cadion. In Aegypto fit.ideo^à poetisquan doç Peleufiacus potus uocatur. Madefcunc aqua fruges.donec refoluantur in liquorem uino fi-milem. Inebriat hoc Cr acre guftu eft .• quoniam ex putrilagineacefcenteconftat.fn Medix montanis feptentrionali fitu.gentes umiloco fuccum c' radici» busquibufdam ebibunt.Curmiporró fortaflehoc fît,qoodcetuifîamin callia uocant.O'curmi curmi»

thos infleditur. Poffidonius homo Stoicus non cur»

-ocr page 70-

COR 0 L LARI r.


telligi.accipiendum effe dick omne potionisgenus, quod inebriare poflic bibences. ld aüt pJuribus omni nomodisacnominibus.ratione taméuna feréubi-quc. Hifpani iamamp; uetuftatéferre genera ea docue-runt: fpuma uero dum refoluitur frumentum cöcre ta,utuntur fermenti uice;quam ob caufam leuior il lis g cacteris panis eft. Aiiftoteles pin5 uocari tradit, quod ex hordeo fit uinum Hocqui fiunt temulenti, non in omnem partem callabundos corruere utcx-teri, fed retrorfum dütaxat,ac fupinos. Paulus uiau quod ex fordibus uellerü elutis coficitur, pinon uo-cariputac.Sophocles,Aefchylus,uinü ex hordeo bry tonuocüt,nonzythonautpinü. EftO'apud Theo-phraftum bryton.Hellanicus 0* ex oryza bryton fie ricömemorat. Fit Ér e'milio,ut Athenaeus teftis eft. Na cyceon Homericus aliud genus erat: id ex mixto farina cafeo cöftabat,in forbitiöis ufum.Sunt qui pp non pro uino capiät, quo lans cü fordibus fins lauä tur.at^ita ficcatu reponit.Iilud notatiöe diguü exifti mamus.Dtofcoridé ebur fcribere matera turn zytho facile tradian.Plinius nö ebur,fed ipfum animal tra ^labile hoc modoreddipraedicat:cæterû,inquit,ele-phanti mitificant hordei fucco.

z E A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cccxir.

Earn noftri fernen dicunt. Hgc fi feratur pin-, fita,hoeeft,tufa, träfit in triticum, ut tipha: —^ idq; non protinus, fed anno demum tertio, nung contra. Nihil hac robuftius, terraq magis exi-naniens:radicealta,multiplici,cnlmo numerofo.fru dlu facillimo, cundtis animaiibus iucundo, firn il lien a tritico afpedlu.quemadmodum ét tipha : folum non quodcuniput tipha,fed lœtum pingueq) defidc-rat. Zea Ér in bromon dicta cömeat. Diony fius Ha-lycamaffeus Latine dici fabila exiftimat. In Catone porto fab ulus albus,fa ba ca ndida,u t arbi tror fignifi cat.-quam bubus cü languent,dari praccipinut in Co lumella dcprauatelegiputê,balbulos albosincura boum pro fabulis albis.Diofcoridescertepapauer albumaRomanis fabiolü uocaritradit. Dehocle-«ftoremadfabx mentionê differo. Zeazereion,Ér zontion, ét zoftion apud Ariftophanem in comce-dia,quæ Babylon infcribitur,locus uocat quo ferui-tia puniéda mittebâtur ; meminit Ér Polluxad quod allufitpoëtanoftercomicusin Afinaria (nifallor)cü dixit: Qui polenta pranfitant. Ér ubi uiuos homines mortui incurfant boues. Gregorius Tifernâs in Stra bone zeas intepretatur, ruftica potius g Latina noce fpeltas: credo quia RhêniusPalaemon prior ufur-paueritin carmine de pöderibusacmenfuris.qdtn Prifciano grâmatico inferiptü cireufert: odto inquit fpeltaspenderefcrupulum.

c R i M N o N. cccxin. ïJJ x-~wRimnonfortaiTehoceft,quod cremorLati-f ne dicitur,ut fuccusa cremore différât fola V.—gt;craffitudine. Interim confunditur. Cornelius Celfuscremorem ptifanae profucco feréaccipit: cri-mnon Ér hordei genus eft Photioni, Ér cyceonis Ho mericiliquamentum. Hippocratescrimnodeasuri-nas pro craffis,Érad fimilitudiné farinx tritici corpu lentis accepit, ut Calcno placet in Amphorifmis, fient alias eruOjaliâsfrôdibiis.aliâsfurfurib’ haben fi miles docemur. Nam crymodes aliud eft ; Ita uoca. tur febris qux pulmone facris ignibus correpto pro-uenit:ficutlepyria.qu3eftomacho;Ér typhodes,qug iocinore. Pulte Graeci polton ét poltarion appellat.

Plinius calidä inquit potionem in piiltariopopofcit Offilius: ut pultanöaut pro uafe, aut proforbition» genere acceperit. Puls certé ut Aêtio placet, omnis forbitio uocat,qux aut de leguminibus, autcercali-busgranis coquêdo in fuccörefolutis coficitur.

O L y R A. CCCXIIlf.

OLyra filigo à noftris uocat autote Plinio: Ca» toni quo^genus eft tritici. Siligo locisaper-tis celfisq) feréda, Ér ubi fol quamdiutiffime fit. Vitium eft filigo tritici: nam omne triticuinfolo uliginofo.pofttertiamfationemconuertiturinfili-ginem. tft amp;nbsp;olyra Gallias propria,quxcognonii-naturarinca,uelitaliaecopiofa. Theophraftusolyra folliculo defcribit multiplici, ut tipham, fed bromo er zea molliorem firmioremqj. Sitauté filigo,quant nunc tuftici fecale uocant, ambiguum eft quibuid^ non mihi. Plinio certe' farraginsÉrpabuligenuseft fecale nomina turn, occari tantn defidcrans ; Hoc in-quit Taurini fub alpibus afiam uocat deterriniii.dS ad arcendafamem ucile.fcecunda.fedgraciliftipula» nigritia trifte, fed pondéré praecipuum- Admifcetur huic far,ut mitiget amantudinem eius.Értarnen nc quo^ingratiffimüuentrieft. Nafciturqualicunç^ lo,cumcentefimograno,ipfum^prolætamineeft. Farrago aütex rccrementisfarrisprxdenfa feritur, admixta aliquando©•uitia.Eadéaliquandoin Africa fitex hordeo,unde hordeacea farrago dicicP'anc effe putoquam Graeci uocant cratin,utcft apud Ari ftotelem, fine quod idem eft graftin: interpretantur enim gi aftin uirens hordeum:alrjcraftin diciic,ïr to num feminaridum intelligunt, utitpPolIux.quod « poam Ér chilon uocat, atep chonton. Ficigitur optima farrago cumcantherini hordei x.modiisiugeru oblèritur. A' farragine farraginatiadeducimu8,pro loco ubi farrago feritur. a' filigine difFert radicula, quâpaftore8confiliginêuocanc,in Marfismontious frequentem,omni pecori maxime falutaré. Corrige dus in Columella eft locus, ubi de cófiligfn^ ulu lo-quit: circiifcribcdum effe ita manâte fanguine tang olitpredudtuappareatdcgendfi eft.tangolitergdu lt;ft0appareat.Hocintraficumonuiffeqtiidon'‘i’'f'

A T H E R A. . . eCeXV. ATheram ex olyra conftare Plinius,Diorcori' J des ë zea fcribit, a ctiu s e tiâ ex amyloiFami-liaris Aegypto athera ex filigine,hoc eft, oly ra, qux utdixi arinca dicitur. Iulius Polluxatharen uoca t pul té émiliacea farina. In Plauto atbaratluio compofitum uidet ex athara ét trhio,quod placets aut libi genus eft, didum à folrjs fici quibuscirenda tur: aut feorfumutrunqjlegant, qui eins poetaßi^ diofi func.Poteft Ér atharaÉr oathrionlegi,uteft apud Alexin comcediai}! fcriptoré .• à quo locusisin Plauto feftiuiffimus ex perfonacoci funiit.'quiC'ca-dauii mentionê habet.erat aüt candaulos fine cady-los , roifcella ex carne coda, pane, cafeo Phrygio,ut Athenpus inquinut Photion,ex ladle ac melk,qui ér amxtacem tradit heroicü eduliü fuiffe. Dicifér pin-nula ea qua fub uétre habet thynnidesathera,ucin-quit Ariftoteles,fed u t fit tribrachys.

T R A C O 5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCXVl.

TRagos cognomine ffTOjIÆ,lioc eft,cerealis,ut ah herba trago diftinguatur, frumenti genus eft.In Hippocrate quid fit ftrygis,quod ipfelc-uius effe tritico, Ér uentré magis folnere teftaf, non comperbnifi quis pro trago ftrygite capiat.


-ocr page 71-

LIBER SECVNDVS.


BROMOS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCXVIL

Romos correpta prima ,femeneftfpicamfe-JjrtntisheitjXjdequa û* libro quarto fepofita '^•*’'‘^®*’*quot;’ degrano ipfo potius, quia nterh-uges.difTeritur. Semé hoc natura maxime P7uit,ut Theophradus inquit. Radice copiofa m-Qu'^f’'’quot;quot;’‘^iP''''' ^“’’”° fparfa, fylueftri feréhabitu frit 'quot;'^*■^'^*3 fegetis hauenæ modo na-ut a-^^‘^^‘'^’^^^ ut Diofcorides inqoit locuftis, •Jitunci'^’'°^'5'P°^^æ ^°’^*”°” ^ bormacem quoqj 0 OR y Z A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCXVni.

RyzâTheopliraftus oryzon uocauit ; quidâ hordeû Calaticii quia graue fit atqi câdidum, b T ®PP^®t Percgrinfi initio fcmcn,ex Indian il-t'ii1imile2eæ,afpe(du lolq magna parte, in aquis tubitoi^quaterniîmalritudine,cxtei52efFunditnon P'ta.fed milij modo ac panaci iubam- In Bacdrian is fluoijacEabylonia èz Sufide atep Syria inferiore gi-SP'tutnnltalia nero multislocis. Indi hâefarrisfeu tæniodo piftam.reddu nt concodiu facilem.ln ea-quot;ngentebofmorusfrumeti religiofi genus tradi-fitnticominusiinteramnes prouenit, exculTum ftistorretutprotinus.Iuramétocpadigunturmef. oftSjnon abfportaturos id fe priusinde g coxerint, t tmenin alias terras communicari polTit. Strabo ator.InDiodoro bofphoron non bofmoron, corru ptisexemplaribusinuenias.

AUÇaSIVe CHONDROS CCCXIX. A L'câTheodorus liâc interpretatur, quâ Crg jf^tiX’nAfcv uoeâ t.q 11 od amp;nbsp;Pl i n i u s qua 11 do q; fa inn ■ f^^'^u’usalicâdifFerrcàchôdroputat.'Alix oigt'* • ^“^^uut^toelf natura, nificp uentre ma-ntap'*'*™-'’^*quot;'“®'’^'^®’ 'UQuit, res Romana eft, fan»' °”'P'nu)agni ætate in ufu fuiffe traditur,ptigt; elt ^^?*^f“'’ fiuedubio. Ptifana Ciæcûuerbn P^^’^uo^dicitur, lt;amp;nbsp;olim Cracce dæfana. tam 1- P?ff°gt;ut Paulus ait,fimilisefttritico; plus *”*’*‘f’ commäducetur. Hippocrates ?- . ftflé utiliffimi cibi forbitionem. Actius hot^ft r-*’æ ^“tu tlicit, ptifana ex alica fignificat, utrt^r i^V’quot;'®modofrefam in forbitionis ufum, ute ' *1quot;^’^ ztapifta quemadmodü chondros fiat, y^^foepgenerofa tragos.rei ruftiep fcripto dr '*'?5”P'’°^“t.Inuenio«ÿquot; hadron dici quae fit cho chh’ j ^’’'‘^*°“ocatur,gg alixCallimacho pro ^cai*’^^'P”“'^quot; Theflahco uocabulo chondros taftiiaginc fignificat,«rnucleü in thure,pracfertim ht Q''''’^^^^3^^ü.quéi6rpyrena Hippocratesappeb int'ii ”?’'''’®'^°udrosca frumenti fpeciesa craecis _ tUigitur.quxanoftrisfar fiuefarrum uulgo nun-^patur. Archigenes far chondro potius fimile g idê ^3rinquitRomæ, ut chondros ”'æ«s,coiificitur fanitati s ufu. Frumetum aqua ma ([,?r^J?'’“^^tur cortice, mox ficcatum in foie tüdi« gt;nbsp;takuiter, ica ut fingula grana in partes quater-iii.’j?P'P®®'“'‘^'®**3*’t.idem Archigenes(ut memi j„ .™)puheaddyfenterico8cxfarrequcadmo* lîn?^j.r^^'^'f*?‘’'’^'''^'tirnq)ufum far inquit du gt;11 defideronta cnim legendum credo, non iliufi' re d'A ' *”quot;168 Graeci habet codices.De Clufino far-'^m eft fupra ex Columellæ fencentia.

W • MIHVM. CCCXX. /y | Ilium intraquadragefimô diem meticur. quot;“^ ACaulisciharundineos: Flos lanugineusut

J*

frumento: largior aquatio, detrahit folia, Plus Cen* turn manet annos.ficondacur quo uenti non perue-niât.Nihil leuius, mollius, aut coloris capaciusmilió eft.Farina miliceâ feu fratftij miliû.funtqoifcrucunl uocari putêt in Horatio:Sunt quibus uafisponus ap pellatio ea uideatur, ex fcroto id eft corio confuti, quod genus Graeci thylacos.id cft folies er quafi pa-fceolosdicunt,in quibus tarnen, uteft apud Àrifto' phanem, panis quoqjferuabatur.cuiufmodi erpana riumerpananolûànobiscommodé uocari poteft, qiiacunqiconftec materia.quae uox in Varrone Cr Pa pinio poëtacrMartiali.Suetonio Tranquillo legiror. Nos defcrutoquidfenciamus, inciceredicemus ; na miliariuuasà pondéré, nonamilio nomé habet. Eft auté in quo cxcalftunt aquae.ut Athenso placet, qd e' Grpcis aliqu i appellat, ipnolebeta id eft caldariu m. Porró milium a miliaria fumma deriuacü, non à Grx co,Feftusexiftimat;apudquoscenchroser StrabO' ni cenchrysdicitur. Hippocrates pafpalem uocauit. Varro milium à oracco deducitnam id melinê inquit uocant. Diofcorideser Theophraftus melinem pro panico intelligunc. a' milio aues quaedâ miliariae di» cütur,ut cidem Varroni placet, quas ego non aufiin eas credere. quas à milio oraeci cenchridas appellat, q» illae uideatur in Latino tinnunculi uocatae.

PANICVM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCXXf^

PAnicumhelymos.etiammeh'nosaTheophra-' ftodicitur. Nelinos porró cantionisGracegno' men eft. Item clynos fine linos lugubris eiiila» tus,quem nos lelTum dicimus. Tibiae genus quoddä apud Sophoclem uocatur helymos.uc in harundinc docuimus.Qiiadragefimo dieabfolui cóftat,uc eftp na amnia.Calamus harundinis ut milio. Flos lanugi nis. Durantiftimum inter fruges panicü ; ideoqj Diodes medicus mei frugum merito appellauent.Seras uermiculos, équibus fericu uellus metitur, panico aliquadriennio apud Seras populos tradit Paufani-as;quintoanno harundine recenti.quam prgdulci paftu auidiuscarpenccs.diftiliant; alioqui non ultra eum finem uidluri.Ex utero bombyeem earn peefti, multofertilioremgukicntiumdetracftarnpedibus, quosaraneorum modo fubarbore texentium oefto-nos habcant: effeautem corpus ijs amplitudine fca-rabei maximi. Seras ipfos in Aethiopia finum rubri maris intimum colerc, uel u t alijs inquit placuit, in Scythia Indis contermina, qua infuig iacent Séria lö* Abafa 0quot; Saega,nihil contendo, uerum falfum' uc di* cat.Scioérabalijsdehoc iadata. Illud tcftari bene eft,ferasuermiculosiampridéin Italiatam multos ali Vincentino maxime agro, ut non alia re prouAv tus quibufdam maiores eëftent. Sed hos non pani-co,non harundinc, fed mori folio iiefci: ob id, muleis locis plätaria funt eins arboris frequentia. Circa Mediolanum quoip Abiterno agro feritur,alias non ma gnopere in illis oifa regioiiibus.nunc crebrainlati-fundijs Ludouici Sforciæ, elari ætate noftra princi-pisprædijseiusadTicinum amnem uiila magnifi-centiffime fubftruda.

5 E S A M V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCXXIf.

SEfamum ïr fefama uocatur,0' Plauto poétg fc-fuma, caule ferulaceo, flore foliaceo, u t irion, Quadragefimô perficiturdie. Genus ex co can-didum prsfertur dulcedine, quod er in extens lelt; f 4 gumini*


-ocr page 72-

C 0 R 0 L gutninibus cótingit.Crana eius in filiquis diftinlt;fta, utlupini, fed peculiar! quodammodofepca. Viride fiullumattingic animal, Nihil ita emacracfolum.uC' pote cui craflior O' mulriplicior harundo fit g milio. O'radixquotpnumerofior.Scfartia o fcfania quädof çlegas corrupte in Columella pro co qd eft fefama.

cccxxni

L o LI V M.

LOliumc'tritico O'hordcocorruptis ubginefe-minibus.e'linoquoqjnafci nö defunt qui affirment, Negât uernä elle frugcm,fed hyeme fta tim ineuce profilire terra,folio angufto,birfuto,pin-gui,non tunicisutauenamuleis,fednudum : nee pertüditur.Quida non ex tritico aut hordeo, fed inter ca ut in Sicilia melampyron prouenire putât. Inter loba flofculi uifuntur, é carne tantü non c' cortice attpuena.ut cateri.Loliü crgci «Tf«v uocât,etiâfi Cal limachus pro pita quoqj O' globo xrâ accipit. Plinius certé aliud uidetur genus exiftimare lolium.aliud seram,unde farina xrina dicitur: Aerx,inquic,gran'i minimumeft in corrice aculeato.Cum eft in pane tâ æragloliuminebriat .celcrrimefjjuertigines facit. Aiuncin AfiaOoraciabalneatores ad pellenda tur ham, folitos xrâ inijcere carbonibus. Tricicum hxc circumligando fe ftrâgulat, Plautus quoqj loliü ocu-lisofficere reftatur in Milite.quangnö lolio, fed oleo corrupte legebatur hoe modo:Minis oleo uirtitaret O' ta uili tritico.Quid laml quia lufciofus es.Sed fcri-bendum ita fuir:

Miruft* folio uirtitare re,tam uili tritico.

Etreliqua. Ouidius:

Et careant lolijs oculosuitiantibus agri.

cccxxiirr.

A M y L V M.


^j^ A My1um ex omni tritico, aefiligine, utCato uoluit.fed e'fii’tanio,id eft trimeftri, quod itê filiginisgenuseftlaudatilTimü.Innêtioeius

Chio infulæ debetur : unde commendatilfimü Plinij temporibus-Probaturleuitatcaclcuoreiutieprecens lït.Quia uero etiâ placencg genus eft amylon,de pla centis agere tempus eft, quod O' in tritico pollicitus fum. Ergo patriæ nomen habent Paria, O' Samis,O' Rhodia,quä0'coptäO'coptoplacuntanominäc,in« lignem duritia,ut Martiali placet. Accipiebat hgeO' papauer,O mel,cui fimile u idetur. In Fefto cortum dici legimus O' aliubi coccentum, Alexadrinis paca-pra celcbrabaf,in modü rotæpapyro inuoluta. diu-turnitatiSgracia.Similishxc ijserat,quae itria dicun-tur O' à Fefto fumenalia, ut conijcimq» fumen ï^ov di-catur.Conftabat autê itrion fefamo ac melle; quang à fefamo O' fefamuntes O' fefamides pilari fpecie ap-pellatur-In nominefuntO' amæ lonü, quasalij ame-tas O ametifcos uocant.Sunt amp;nbsp;fplenia, colore eädi-da.Habentur O' amphiphontes,facrii Dianæ ferrum, faculis urentibus circundatis, ut balyniæ,!ridi:cx tri ncea farina cum melIe. Celebratur Ä thrymatides, O' 5amix,O' philöxcnix.Sunt O' coccora.quoqi me-minit Demofthenes in oratióe pro Ctefiphontc. Sût amp;tagenix,quas O'enchridasuocat Pollux. Apud Catonê eft quod uocaturenchyton,cuius O' Menan dermeminit. Aliud hoc an idé fit genus cüeo quod cpichytesdicitur,aftimandum relinquo.Photiö nihil diftinguit'Pollux uidetur feiügere.Epichytosccr-teatt^amtes quorpnominatur, ut Pamphilus exifti-mat. Catonianx funt,O' fpira funi nautico in orbem conuolutofimilis. Etglobifiueglobulbfortafferj qs Syracufani cpicyclios uocabat,nam paftiUum in fo

L A R I I,

cris libi genus rotundu erat.Item emeum.Ofpt’^f^' te.O'fcriblitae.rtemfauiUum.queAthensusfubit/l-lum nominat.O' ex alica quoqj fieri monftrauit. A^* Jius Stilo fubuculum uocarifcribic libigenusexaUJ ca.oIeoatqjmelle.utFeftusinquic.Chryfippu»”’“ ta ijs genera adiügit.Tarentinü.Craffian^, Siculumi CruftulumJulianii.Apiciann, Canopicuptrlu^a»» Cappadociii,hedybion,Maryptura,plici3'guttat‘*’ Montianü.Coerianum.Tuttatö. Tabomanum. Tf® hæc poftrema cruftulaceifuntgenciis:ijsadijcitmu ftacea à mulfo, quorü hodiecpin Lunenfiagro^s. Hiiftacea feramaca:Fiiriü, Gofgloanium, Paulian^ amp;nbsp;hæc quoqj cruftula.lam lucentulæ.argyrotrypw mata,hbi drei fiue circuli,adempra farina OaquaO cafeo;quia circuieü xquabilicerfundebat, bos gda g magis incêdere faciebätjO lixulas O' feniilixu'as no cant,ut Varro inquit.Sabinouocabiilo.Exapnxdru ftoplacuntes ,oryzitæ,phthocs,oftracites,0'qu22 catillus ornatus à Romanis dicit.laclucas, PT“^ riraxungiSaccipicns, fitexfiliginc.Pofthasfuntcr ion, quam apud Argiuosfponfæadfponfuni Kruft. In carbone coquitur;glycinas ex paifoOcelle, ƒ tenfibns famiiiaris.eademqj fere'cum muftaceo,q ex mulfo fieri docuimus. Empemptas uero tnticcus paniseft cauus.ut in que placentae cafearig, ut in 11 cam recondifoleat-Encrisin oleoprimuracoquiK i mox accipit mel. Habet O' panis hoc^nomine.ut ix mus in tritico. Cyribanæ Lacedacmois funtpropng» in conuiuijsfoeminaiji circufcrrifolitae.cauirgolau dada eflètàchoromuliebri.Crimnitesacrimnont, de quo fu pra diximus.Stætites ex pingui, me e, cafe o ac fefamo conficicur. Erat O panis nomen itæt -tes.Charifios Anftophani placéta eft. pan« Eubu • præmium hoc in peruigilijs dabatunapud nos nin fortafle chalifioncsquaficharifiones appellat!ex -mygdalis O' faccharo,ncc alia fei e' materia g maz -panesfedoblongi.faftigiatujinmedio,quail e -feereemfta tument.ExcademmifcellafuntOrnng, folicitudine matronali cum feriatur, praelatislcmp quos fanctimomales ipfae finxerint. Epidstron u fi’nemccenæmenfisapponebacur,unde nomen. _-nos panis uidetur placetaceus magis q placentaxo-ftat cafco O' oleo.Pfothia.fiue utalq pfathyria,mn qui micas panis.quas O'attaragos uocat.ita nomma tas purent. AttaragusporroO' pro rimula in pane ignis ui farta capitur.etomninoprouilinimae^^ nima quaqjre, ut erta apud nos.undeuerbumecta-faciodequo Feftus.Polluci attaragoseftfuperiorin pane crufta,ficut in ima epfethiaifuntquigenusp aj centx fecerint. Taganitae à patelüs ac fartaginedieu tur. Elaphos à menfis nomine quo fihgebatur.Sicu-la eft amorbites .• al iud ab hac genus eft amotas ap-pellata. Oedepgfa Coi celebrant,Syracufani mynos ex fefama O' melle,muliebris pubisfpeck, quas ta-minæ dearum focis O' altaribuscirciiferät. N^ftose nucibus O'inteftinisO' fartilibus, adierto mènent atq) lartc:undc dicitur naftos,quafi fartü ■ Ab enna-ceo nomen echinus habetiab hemina, cotylifcus ; a tritico,pyramuntes,O ab ijs diuerfx pyramides,for talie baud ijs diffimiles.quas Cato graneas triticcas appellat. Pyramides porróui peruigilijs dabantur, qiiafiprgmia qs gnorte rota infomnesexcubanent. Quidatarnen O'pyramuntashoegenus uocabant! à cafco O ufu cribri tyrocofcina dicuntur.Abijs djf-ferunt hypoty tides appclbtæ,quas é cafco, larteac


-ocr page 73-

LÏBER. SBCVNDVS. pitytides, due ut alq quida 1c-tpityra,oliuz genus ed.ut aliubi « Thaf ’*”^’^^ ^^ uentre.gadris uocata, e' nu-pipere,quadrangula figura : ab tonen*a'”'^'^’’.‘i“®”°® pultem uocamus. In Ca-gt; ^ Puniezfit pultismcntiointerplacen-tal5ât™*”°*’f*/^*'”disàliboeo,quod Punicum uo-i’ïtut?**™*^^ “'f'det.Cr probum cognomina-funtw ’’’5'^.™^licerides:dfuibus choerinz.Latina ’^*’ ^ieata libi genera,quz fertum.Crdrues firn s ™''f' ^^^^ drufetani, qui ca ferre confueuif-trues uero dicebatur,qgt; erat digitorum coniü-Uetfu*”' ”’’’d*“‘iine,qui fuperieeda panicula in traf Iib5u?'*”'^‘’.®'”quot;*“’’-ltem libum farreum à farre: Pi*ttt di^ P’^æ^**i^’''etur g effet coâû, ut Varroni F^OENVM CRAECVM CCCXXV.

mumCrzciima TheophradojSm^w/uoca-‘'tgt;ïbaliquibus ceraitis ,epiceras Hippocrati, dtlïli^'***quot;’'’’f®”’'*’habeat fimile corniculis, un-fiicnl^''’'’’ ”®*’'’“id appellant. Plinius filiciâ, Varro *oribu '’’'^quot;“''’'00'carpum in nodris. Cr orzcis au Pum f 5 j^^F“™' quan g Cr pro balfami femi ne car lt;lujfi q ’“’P'“quot;*• item carphos pro fano orzco, °'^'“l“?’*ducarctem furcolum. Diofeorides filiQ ^“,°^‘^'®t uocatam: quidam lobon, hoc ed difi T '8®'’‘iu“i,non loton credont.Ego CT Iota quot;Poiieuideo.utinanonidiximus.


L t I N V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCXXVI.

Ifumà orzco fumitur. Semen eins Mtm^/jur 3ppellatur. Oleo feminibus expreffo fraces er f'*”’’’*'’ta quoç ipfa reponuntur, faginando infiirnk nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptpeipue bubus,obcfitate fola

tiuen’ ’™^.“”®’S“®^*®’‘^”°® Wediolano corona na „•L'quot;'f’.Pquot;'’apibus quotannis ofFicij gratia do-tu ƒhincfolenniorta, magidrati-fivi i '” '*quot;' globulis ; quos quia fere pares funt, ffdr° °® F°'’'“ttudo appellat.quidam non fociolos, fin ''?““'?® ^diilla u ifeeratiöe uocari malunt.qup gulisannisantecuriam ucnationisdieagitur.In-J migeneraed Colchicum, quod tarnen Sardont-11 uocant orzci.Ed er Aegyptiü,à quo xylinz uc

gntam appeUät. Ed autem goffampinus, due gof-pion,liuexylon,fruticuluséfuperiore parte Aegy-ptittiaminitaliam dclatus, frutSum ferens barba-ænuci fimilem, plenum lanugine: nee alterumlini gtnustft.quod^yjc candoreaut mollitia przferri putentqiianquam firmitatis in eo parum.Huius pu-quoduulgo à pocilli credo forma due à mali dmilitudine cotonei, '’Îj^'^^ogigiiitiirjd maturitate hiafecs, lanuginis P*«8oftendit,Foliahuicuitiom minora. Aliquigito agit, coi fimilem ferégerit in capite folliculu, *Pptllant, Draconis acetarq e'Iini femi nc,ut pod di-«nw9,nafcentis,foliaipfatedanturoriginem.

C I C E R. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCXXVII.

/lieer à Grpcisuocatur.Legomina cal ^^licaniut Varroait.nominantlegaria. Dicuntur ita,quoniam uellantur e'terra, non fubfe-etntut.iitfruges.Eadem Gclliusetiamlegumenta andiuerfumidgen’fitabaracis,quos Aëtiuscarhy nomiiut.Interhzc ciceraltidima radice adhzret. rishocedcicerculz,utTheodorusuule,fimileselfe Floretdiuriffime ut eruum: quadragefimo die uelli- dixit,Èr ufu Ér uiribusidariorestantum Cr perfici dif-tuncaulis admodu lignofus. Ciccris alipd ariednu, ficiliores, Aracos inquit Thcophradus, inter apha-


*41


39


Nf li/ à Grid's üocatur,aliud Columbinum idem ip Ve nereum.erui fimilicudine, orobixos ob id didum, d Columella Punicum.Siliqux ciceri fotundx. Vni le-guminum florenci pluuiz officiunc. Erucis nafcen-tibuselutafalfilaginc nigrum errufFum candido ua lidius: herbas omnesene^as.fed tribulum eelerrime. Sidcracio radicis amp;nbsp;eruez, quas aliqui uricas amp;nbsp;CtX' ce campas uocant,ciceri proprie dicuntur. e' cicere corrupto nullum fie animal, contra quam in eztero amp;ugu m genere.quang hoe amp;nbsp;feminibus olerum, amp;nbsp;qiiibufdamalrjs commune.Nigrefcic hoccum corrS picur:durat erui modoannos.Cicerisgeneribusfyb uedre adtjcitur.a Diofcoride, Galeno at^ Paulo.-cu-ius uisalia duo cxcedat.Orobizos,fiueorobias,caii' dior ed arieiino,fubamarus^ ut eruü unde nomê.In col umbino tr orobizon amp;nbsp;fyluedre contineri pu to. Nafciamp;in India fuum ciceraiunc.diuerfumomnino genere.egteru m tam dmile. u t menfis appofitu m.di gnofci ferénon podit. Cicercalum ucro Theodorus putat ede qualathyron Grzci uocant, folio non rotundo,utplurima leguminum.fed oblongo: caulis humi ferpens, ut pifo ; quatemi amp;nbsp;inzqualesgrano fune angu/i,ut Plinius inquic. Idê Theodorus ochrö uocatü.interpretatus cd modo eruiliü, modoeruia-Ic, modo cicerum.Folio ut cicercula oblögo.uermi culus ut item ciccrculz obnoxio.fecutis podim-bres caloribus. Columclla quidem cicercula fimilem pifo tradidit : ciceram uero non tam leguminibus g pabuli generibusannumerat nee cicerum.fcd ut di-xi ciceram uocando, quz bubus erui loco detur fre-fa in Becica.ncc hominibus inutilis.faporc nihil diffe rens à cicercula: colore tantum difcernitur, quo for-det.obfoletioruidelicctô'nigropropior.Sontquio-chros etiam phafilos appellah fcribant. Habentur amp;nbsp;dolichi uocati, quos Theodorusa Plinio fumptu in-terpretatur filiquas. qui amp;nbsp;lobi due lobia nominen-tur,qu ód foli feréleguminum.ut inquit Aëtius,cum thecisfuis mandantur in patinis.Scandunt hi peda-mento cui accubanr.przlongo affixo : ita enim red-diputantfrugixontrahenseruginem, ni dat ita. Semen eiuszuum non patitur.breui^ marcefcit.ut a-Ehaca .Nee defuntqui lobos duedolichosa' ueterî uspro phadolisdiAos exidiment, W à recentiori bus pifos:czterum Thcophradus Crante Theophra dum Hippocrates pifum à doUcho manifede fepara iierüt-De phadolis nufqoam meminit. nid quis pha dolos ab eo dgnidcatos dolichorum appellationc cë feat, ut Aëtio placerc uideo : fed non femper Paulus pifos.^r ochros,amp; phadolos à lobis, due quod idem ed, dolichis manifede feiunxit;lllud quidam putant lobos ede,non candidos idos Èr triuiales phadolos, fedrubentes ex milaceherba :alioquiidcm Paulus in quadam compodtioncphadolos rcquiritalbos, quad fint etiam non albi,iiti^adrenes.Pifus,pifum, amp;nbsp;pifa .uni tantum Palladiogenere foeminino dici-tur, cuius Africanum genus unum haberimeminit. Idem ualuulas thecastj/ciceris cotulas appellat ; qd admonitionis gratia non imitationisretulimus. Inter leguminaéracani fcruntur,à duritieuocatî.quod cos KAftfy» id ed frangere non fit : lenti dmiles. ut gra-matici quidam interpretantur : egohaud fcioidem

cas



-ocr page 74-

'cas fiuc’cntc nafcitur ; res dura ü'fcabra ó* proindc u ilis. Hippocrates aracida nominac: ab aliquibus di-tfla Iccichos.Eft cr aracidna, üquot; alia quotparacos, iri tubcre dicenda. Quidalecichó pro genere accipiiinc adpiCum eraracti.' necfcioan ijs aHenciâqiiilecithô ab oiiiluteo.cui fimilis colore ficaracus, dedtidium puccc.cumfcriptura fortaflêdiuerlafit.Galenuscer te lecithon pro lente, cui detradia fint putamina, ui-detur interpretariapud Hippocrate, quafi aik/JwAx. hoc eft id quod intra corium eft. Proinde contrarift ei genus efculenti forcaJie fueritquodHoratiusillo uerfu infinuat:

Vilia uendentem tunicatoftruta popello.

Vt Plautus quoqjfcrutea ir collubia in hue forte fen-fum appellaueric in Perfa-CaeteipHoratianii forte no fcruta fed feuta 1 egas, pro uafculo ruftico, unde feu-trifeu Catoni fæpenumero matellü, trullü, feurriftü unumunatellâ.trullâ.nafïtcrnâ unä ; quanq pro uafe funt qui cœperint fcruta in Horatio.Cæterü collubia amp;nbsp;eollu biæ funt quæ tragemata etiâ amp;nbsp;beliaria dieu tur, ciceris frixi uuarum q; paftatÿ uilia mun ufcula, ut Hieronymusinterpretatur.-unde colybiftas pro numularqs mutatitiiimfœnusexercentibus, uocari cœptos aflerit:quod genus à Polluce nominatur co lybos.De colybo er ante diximus : propterea locû in FlautiPerfaeum,nonftrutea ercollutea utomnes habent codices,fed fcrutea amp;nbsp;collubia legendü puta mus.Fortaftèfcrutea funt quæ Græci catachyfmata hoc eft miflilia uocabät,fpargi folita ; fiue à uilitate, ut diximus, fnie quonia e' pellieqs folliculis quos 3c pafceolosuocamus.efFundiconfiieuilïent. Quid fi coluthra legamus? cum maturas ficusita Græci uo ccnt,ut inquit Philemon: na ftrutea pro cidonqs qqj fumi poflunt. Apud Ariftophanëer comicos lecitho polæmulieresdicuntur,quæuiliaquædâ uenditât, quafînugiuédulæ- Sidonius Apollinaris in epiftolis: :Nunc,inquit,quædâfriuola. nûcludoaptauirgineo fcruta donitabat, hoc eft fcutilia quædâ 0quot; quifquili» as er nihili munufcula.Melcager Græcusautor uolu-rnen fingulare fcripfic lecithi er phaces côparationê continens.Porrdlegumen omne,utinquit Athenæ-us, tribus modis manditur ; aut enim exeo fit quod cenos dicitur.ut ex faba er pifo,quâ nos eonchin uo* cemus fi placet ; quangquid fi t conchis proprie, di« drum eft aliubi: aut Iccithos, ut ex araco aut phace: aut ex aphacaerlentc.quodnosIêticulâ.Thcophra ftusloti Aegyptiæ radicê decodlâ,lecithodemfieri cibo grata fcribit,hoc eft araci leguminisalteriusin modum. quanq Theodorus albumen oui,quemad« moduminea uoce luteum inrellcxerit,uehementer tniror:cumleeytho$uitellüoui potiusgeandidufi« : gnificareuideatur. Hoc primiuidimus,feuredlefeu perperâ.'Certe fi errauimus,utilis Cr erudicus error fu» . turus eft.Nec illud tacuerim lecythö pro gutto olea • rioCr ampulla falfóàquibufdacoepiflèlenticolauocari. Nefcio q perite cum lêticula uafculü non fi t ma gi8,q id quod Graeci difcum uoeât. Défendit eos for-taffe Apuleq de ftrigilecula.quplenciculariforma ui febacur,autoritas: fatis eft locü notaffe.fn furnma 1e-

v cithos pro lègumine.aliquado pro putamine perio

tafcribitunprouitcllopery : pro ampulla per u po- *,----------------------„ ^

’ tiusgpery.HæcfortafTecuriofiusgdebuiprofecu- . ditur,decêp.edüàStrabone,uelutTheopnMKU®* tusfum;fedimmorandumfuit,quiaCr cræcisCr La- Plinius,cubitoqjquaternüm,digital! craffitudi^« * Unis mu ka June r aligo perdiu fuit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mollis Cr fine geniculis, rimæ intus per tot» ut liKOi

FAB A.: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCXXVUI, propter quodCr Iikura Aegypauab Herodoto uo-


COROLLARI r, 1-1 Aba Græce kJ«,m©' tAAamp;iwit uocatuf ad diffeten ‘* -^ tiara Aegyptiæ. A. GcIliusCrFeftusfabäetiam fabu 1 ü appellat. Plautus in Sticho .• Cöuiuium, inquit,hoc fatis eft pro opibus noftris, fatis cömodu k nucibus,fabulis,ficulis:dc quoCr in zea diximus. Græcicyaraon uoeât amp;nbsp;prima inmamaconcreuo-nem ladis. Eadê parte fcapus Cr radixfunditur, idip m omnileguminum genere. Non diucrfautinfru-mento fihgularis ei radix,fed capillata fibris,ut epte ro legu mini.Folqs exit muleis ut pifum atqjcicer,no fi'ngulis,uttriticum;diebusquadraginta floret,non umuerfim utfrumentü, fed particulatim ut reliqua legumina.-poft florë totidédiebus perficitur,quant» legumina nulla-DifFerunt folio rotfido, ut maxima parsleguminó geniculatoO'inanicau]e,lignofifli-moqïpoftcicei. Solaferëleguminufcapo redtoal-furgit.Circa Philipposateramon uoeât inpinguifo-lo herbä,qua necâtur fabæ. Teramon dequa m Maj crobio,nonnunq porró fiëri,utteramosinateramo trâfeat,cum uaporcatq;halitu terrpmadidâ.iiidige naquiclâuentus afflauerit, ut TheophraftnPimius intelligit. AliterTheodorus,qui duq ilia teram^j^ ateramon,fiueateramnon procodtibiliO'meoftib' li,non pro herbis ita nuncupatis accipit.Tlieophra-ftus certc'alio loco facile fignificat uerioré Theodo-ri g Plinq fenfum fuifife. Ateramna uulgo legumina Græci uoeât,inobfeqiiiofa Cr contumacia, qdgenus feminisetiacerasbolon uocatura Platée, fuperititio

fa origine, quafi fterilia Cr irrita proueniât, quæ pet boum cornua feiêdo cecidifléne in terra, in MacedO' niaerTheiTaliamoriseft aruafabisflorétibus muet tere.quia Icgumë id folo proficit, quanprotortore. Nafcitur in marcefcente faba uermis quem dixi m -das.Siliqu æfabaiÿ folliculi funt.fabalia utto purga-menta eaqi dicunt,autorc Plinio: At nigm idquod ra furnma eauifitur.hilü iiocatur.cuirefpondenn prO' uerbioapudGrpcosgry:etiamfi aliud iignikc3t, o eft unguium fordeculas. Leguminacj^d “^f*'*. Theophraftus chedropa nominSt.Ariftophaucs ' Ieccos,utquida interpretarur. Fabegenusquo ficum uocât,uereferitur. Fabacfifuisc^'^æî?®® xa conchis appellabatur, ad difcriinenfrefæua Conchos aliud efitq genus eft, ut in hordeo monuimus* A'fabisfabaginemCatodixit,CrPli.^msfahalla■ n' terdieftum efle Pythagoricü cibo faba ,inualuitop-nio contra uerum ; ficubi porró teftatos ufumeiu ueteres inuenias, nö cyamó, id eft faba in co uer o, fed Venerëintelligidemonftratoportctecellius-ca Infubria Cr Liguria recentes fabæ uendentiuuo nuncupatur baianæ.ln Etruria ertatiofeaphi-utt“^ originëhabet eruditâ: NamCrbaianas Apitiusip appellat.CrfcaposfabaqtPliniusxvni-librodnuen-tus eft inquit fcapuscentüfabisonuftus,uciiideuu go fcaphi pro fcapis,tenuis in flatilëdiucrticulo lUO-

FABA AEG ïPTIA, CCOTX. “T^ Aba Aegyptia et Colocafia idé funt,utftuttus » 5

* cafiaetmazizanionab Aëtio-Pocilligenusao hacfimilitudineciborium uocari fcribit Athensus. Paludibusftagniiq:iiafcif:cauliseilonginimiisrw'


-ocr page 75-

LIBER S BC V N D V Î.


56


Qtur,quemadmodûamp; lotus ipfa.Calyx in cacumi-^foradus.uefparumfauo fimilis:triginta plurimâ •oculis,quifingu]as finguli contineanc .• non quidem omninotedas/ed paulô extâtes. [pfiquoiÿcalyces ^uuextant .latiffinjis circa folqs ,quæ fingulas fa-•»«obireuideätur. Magnitude ijs ad fimilicudinem tora,qux ut Plinius inquit, perfonata in noftris flu-minibus uocant.Atterentifabas,amaritudo uel odo mproditur.R,adicc crafliHima, pleniorc g haruadi-“f fcapus.quier araneofus fentin dicitur, uni coduseft in mandendo, ait Plinius hoc filis ad ??™™gt;“tin lana fequacibus, autore poëta Martia nh ft “’“^fo'i’tei'folia emicatfpedfabilis.aTheo P talto pilos,utarbitratur,uocatus:gg Theodorus lilasinterpretatus id uidetur: alij calycem rotüdu eo uocabulofignificari uoluerunt .Indigenæ im-P ‘ais Colocafiæ folrjs in uariam fpeciem uaforum Potitaregratiflimum habét-Nafciturfponteac facu. S^omodo ÉT in Italia quotp.Non excoquiturSyrix ' i^iæÇ.û“ in Torone Chalcidis lacu, ad maturica-in?®™”^® P«tuenit,fed magnitudine deficitur. In «j ’^®?^^®®io Hydafpe cernitur,Alexâdro id fal-nconwduram trahente, nauigari poffe in Acgy-fed quot;r 9“gt;dc«n,«t didfum elf.ainarus, '®®^® ^*^'® ' ^^*'’f'® f'™® paleato, diri*'’^'Ï??f®®'’’P'’'l’®^3tip, ob idfpirobolosqiiocp unr^f ™^^quot;’^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“‘^ infinitum. Refugi

?™®ocodilifpinishorrentem.cauleacradice: Agt;fek”quot;*quot;^®'9“®’ hebetiores habet. Nominatur tor a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’” filiquis digi

jt(|''quot;’®'®'quot;’*®'’8*Rgt;tfgt;ne dependens,melle plenis,

apud Senecam ér eundem Cellnim infrunitos appel lamus,quinullodifcriminereturn quas aguntaut dicunt, habito, pari nixu cunda moliuntur ; amp;nbsp;ea-dem ornamenta. figuras, emblemata, conucnirC o-mnibuslocisér temporibusexiftimant: cuiufmodi ér illud eft : r w M)(^KMit niiii^i, hoc eft, pipet in oleribus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n

PHASIOLVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCXXXI.

DE phàfiolo in cicere difTerui. Habetur ér gen’ *4® herbx phafiolus,utpoft cöftabit. Crxci pro legumine phafiulon, ér phafiolon, ér pliafi-

lon quandocpappellant-Noftri phafeolum ér pliafc» lum,Columella.

ERWM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cccxxxir.

I L E N S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCXXX.

ïnsferacifliina leguminum, filiquis in latitu-^^tm molliter fufis, Meliorquæ codlibilior, b V“* quot;’®*'’’’® aquam abforbet. Enccat len-iiJtJ™^'®*”^'*^®^’*''^ Pliniusspsrina, fiue lappa Of- fPÏ’^ffu’-Narcituramp;fua India; lens.foeiio-mn^ nbsp;nbsp;nbsp;^*^“”’’ ‘•*’'‘^ occafum uergiliaqt deme»

difc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^1’®®^ noftrateomninoifedillatacibo

rnn^n PP^^ ««gâtab ignatis. Aegyptia lens à Ma-Ouidio^laudatur.PcIufiacaobid uocata.Crae m P^®^o®gt; Icnticula phacen uocant.quo no-an n '^*y*’’f®''0''f“gt;ffetraditur .•abalijsCalifto Ppf lata. A'quibufdam non phace, fed phaceus ut pneus0- Pekus iiocata eft lenticula: fed ij peregri ■ tisincomadiacoarguuntur. Laudes lenticuls pu autores Cræcos legas.prxfertimlj Pythagort as.utiç fi rationem Zenonis feqiiare prxcipientis tineamcoriandrumduodêcima parte indatur.

l'l'^?l«KÜjî/lt;jâôtAAitAz«A'ly(â» ^ÿflamf-ongruunt amp;nbsp;cum ea bulbi, ob id amp;nbsp;bolbophace di titapoëtaquodamnindefcituffl illud ortü uide-■■.tontra perditos gulones: lentem laudat.ut apud altraum Demetrium eft.NotScrproiierbiii apud

_^oneni in fatyra Menippxa xwTÏpaxï/iïfoyjhoc gt;unguentum in lenticula, ut obiter emaculemus

j. witum attp adeo receptum in A.Gellio multis feen ^orem,ubi » ^««Ï //«(or, pro eo quod eft.w p«x» ^w Th^j ®f’ ^^ ‘’^f'f'tartj mendum fuifie uideretur, in ƒ • “® Gaza locu m interpretatu s eft .fabu lam , tnticuij;hQ(. nos Athenxi uiri dodliflimi teftimo o coirigendum monemus. Hoc adagium contra «tozelos amp;nbsp;apirocalos inuentumeft ; quos, u c eft

ERuum herbum'ue.aliud candidumaliud ruf-fum. In filiquisgrana fine fepto habet, qux fe inuicê quafi tangât.ut in pifo.Siliqux forma teres, ér ad rationem grani cylindracea, ut itê pifo. Patientilïimumuetuftatiseftatq;c!cer.Genus eft ér eruilia leg uminis. qua nöniiUi falfó durellam uulgo ditfta interpretâtur, proptcrea q» hodie quoqjin V m bria uocanteruiliam agricolæ,quod in Gallia ér Ve netiaprouinciadoram,durellam^,folio crafto amp;nbsp;oblongoleötopodij.fed maiore ,capitulis fernen in-cludentibus minutum.fimile nafturtio, tantum exi-lius;florccandido.Scopascxea rurifaci tînt. At eruilia fylueftrisherbaeft,amaritudiniseximi», colore ér folio cicerculx.gg minore,

LVPiNVM. cccxxxin.

LVpino cura officie, quauis alce conditn in ter- »4.7 ra.didocit eam radice, érinfumma nititunatep ita germinac een per uim. Grana eins in fil iqs difcrcta feptis. Viride nullum mädit animal.Diutur-nius id tradunt eruo ac cicere.Sabulnm ér arenas ér omnino uitia terrxlêquicur, hortete]! culta ex omnibus qux eduntur. Sicco nulli minusponderis.plus utilitatis.Mitefcunrcinereautaquacalida,Circum-agi lupinumcum fok tradunt plexi^.

LVPINVM SYLVESTRE. CCCXXXHII.

LVpinifylueftres per omnia minoresinueniu- 24^ tut fatiuis.prxterg amaritudine.

RAPVM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCXXXV.

RApa quafi ruapa, ut inquit Vatro, tellure ac- j^p cumulata conditur ab olitoribus.ut in fequê-tem annum regerminetSemen includiturfi-liqua. Vrrunqjfexumin hocquoqjgenereintelligüt, ex eodem femine proueniêtem,u t fetibit Theophra-ftus-quanguidetur Athenxomarêà Theophrafto nihil aliud inteUigi. g napum buniada. Effoeminari collocatx rarius dicuntur, mafculefcerc denfius cö-poficg. Laudaturfemen eius tenue. Setitur femine, poft transfettur. Dulcefcit algoribus, per quos ér in radicem non in folia incremencum capefcit.In Italia Nurfing prgferuntur à Columella. Pollux amp;nbsp;Atheng-us é Mantinea maxime commendant. oongylen ér gongylida otgei uocant, quemadmodum ér noftri rapum atqj rapam: nam rapina ut napina ér cepina. dicituf,érrapitium ut auitium,pifcitium.Cato coles rapicios uocauic alio loco:Rapa bienio fata conuer-tuntur in napos: alio.napus raporum naturam acci-pit. Gongyliorum uocabulo Hippocrates globos pufillos quafi pilulas, ér catapotia fignificat Gale* no ; ipfos autem paftillosfiueorbiculos ,quibusin medicina utimur,da(ftylios appellat: quod ér effici* nx modo feruant, Rapas Lacedxmonios gafteras uocatc

-ocr page 76-

COROLLARI r

oocare ApoUas tradidit : fed Nicander Colophonius gafteras a' Bocotis braHicas intelligi : rapas uero za* cdtidas appellari uoluit.Amerias ö* Timachides nö rapas, fed cucurbitasita didarbiträeur. Sunt é erx« ci» grhaphyn eße dicant napum buniada: licet olau cuanon rhaphyn fed rhapy n uocet : unde apud nos rapo nomen uideri poteft manaßc.

RAPVM SyLVESTRE. CCCXXXVl, Sylueftris rapa lógior.in fpeciemtp raphani.cau 1e breui, femine incus candido, duplo maiore ^ papaueris.Hasin Dalmatia frequentesfponte nafciPoßidoniuseßautor.

NAPVM BVNIAS. CCCXXXVII. NAporum in medicina quoqjergei faftigia fer uant; angulofis foliorum caulibus florentis, qiiod bunion uocant,dicendum inferiusAl-terum genus buniada appellant, de qua bic agitur. Amicerninä buniada maxime funt qui probét, Grs» ciThebaicâ.officine modo ignorât buniada.ö'fyl-ueßris rapi femine buniadis uice u tuntur: qq facile cognofci poteraneft enim fylueftri rapo fernen Cr ni grius O' maius.q buniadis.

CCCXXXVIH.

RAPHAN.VS.

#;o Adix.qua uc Varroinquitraphanon.ü'tapha nida. O* crambidion crxci nominat, caudice uno aßurgit fere'arboreo, ut in ruta quoque ccrnitur:proinde hoc genus olerum dendrolachana cognominac, hoe eft ut Theodoro placet oleriarbo-res.Die tertio à (atu profïlit,radice terra adoperta.ra pi modo:fequêti anno germinat,tellure abierta. Semen in filiquis. Genera B«otium, rotund ü «ir duice liothafió.quodalq Thracium uocant,patientiflimu |iyemis:Clconæon in longitudinem porrigitur ; Co-rinthium ampliffimü detedla ftirpc nafcitur. Qiió foliüleuiuSjCofuauiorat^mitioreftraphanus.Dul-cefcitutrapumfrigoribus. Traditur genusunüeru cx folio. Pulices appellâtur beßiolx raphanis inna-fcétes. Raphanoqt radices lignefcerc Theophraftus eft autor. Hx, ut inquit Palladius, fcerainini generis cxiftimâtur,qux minus acres funt, amp;nbsp;habent folia la ciora,ieuiora,tiriocunde uirctia. Raphanum ut braf-ficani uicibus inimicum effe conftat. ut fi circum fe feratur.diffugiâc.Genus ei unum eft,quod ab Hero-dotouocaturfyrmxa ,in Aegyptocü cepisÉrallio pyramidibuscondcndisprxberifolitum; Iulius Pol lux autor. Confirmant id ér Diodorus ó^ Plinius,qui feribunt ad id opus in raphanum cepas ér allium ta-Icnta mille odingenca erogata, ut mirer Laurentiu VaUam apifi uertißc pro raphano.Sunt e' erxeis qui lyrneam apud 1 ones genus olcris apio fimilis accipi antdtemqjpro edulio exadipe,atqjmelle;fed fyrmea legimalo qfyrnea. Vt^hincfortafleferculumnuptiale uulgusfyrmiä corrupte pro fyrmxa dixerit, cxamygdalisd£pulpagallinaceaérfaccharo;nam Hippocrates furmpâ fine fyrmxa pro fucci quodam genere,feu palTum,feu defrutum id fît,intelligi uolc bat,cü prxciperct : quid in uino odorato fyrmxa'uc ^“”’'”AV”’ 'ff'tdn compofitionibus quibufdä Pauli ér Aëtij bacanum inuenio cömemorari ; nee quid cares fît c5perio,prxterq in quodägloßemate ,ubi lèmen.fîue nucleum, fine mucronem raphani baca-num eße legebat.BacanumAëtiusiocinori prodefle incibo,utifpparti eius uifcerisincurux,prxdicat.

AGRIORAPHANOS, CCCXXXIX.

Arfiefcifenamp; ab fKftlua arflx diffett autoribus' ut aliud fît fylucftris raphanus.aliodtaph* nus fylueftris:quemadmodum leucacant ab aeâtha leucc diftat, id eft alba fpina à fpma alba-in quo tarnen honeftius puto nominibus erxasu q Lacinis..De agrioraphano ér hic ér lib. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

cis immutatis agitur, apion ér ifchada nomman nee Theodorum probo.caricaattppiruminterP tanté.Falfum eft ér quod fcribit inter fpü’^ ' piru m uoeät: non enim hoc in Thcophralto, qu uertit, Icgitur. FefeUit hominë,q.aucorillc de wc™ herba fcribit, fimilê ei caulc effe apio/cd fPÏquot;® ’ proinde Plinius,caule inquit fpinofo eft ojfP” * lus chamxraphanon quoçdicihanccxtfnn’ .q E apiosfiuc agrioraphanosuocetur.Radicem cepx, fed ampliorem, ucl, ut Theophraftus i q • afphadeli.ucrumfquammofam.Nafciturinmonto' fis ér afperi»,aliquado ér herbofis.Effodicur u

RAPHANOS AGRIA. CCCXL Pk9lt;»^i,tSK id eft radiculafylueftns.^^^quot;* cheria,ér in Ponto arinon,ér aba^quib ce;i noftris armoracia uulgo dicitur, piofiore q corpore. Laudatiffima nafcitur Ar Seritur in Italia ér armoraciam uocant latiu » inquit Plinius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;zTrYH

S I S E R.

SIfer Grxci fifaron appellant i D«o9 S ^ ’ fatiuü ér crraticü. Incft lógitudine fif« ' utpaftinacx : qui decodis «“***quot;5’ taméparte amaritudinis relida : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gjXquot;

temperata, etiam uertitur in gratta. No^ omnibus princeps Tiberius,flagitando à German . annis cx oclduba cafteUo, quod cft,ubigencrofita8 prxcipua :exquoapp nbsp;nbsp;nbsp;5

dis locis conuenirc. Non pwtereunduquot^^OTu . idcoutilem ftomachouidericibum.q“‘’ nbsp;nbsp;nbsp;j^^j

tres fiferes edendo continuaret.Sifaram va » us fifarum appellat herbam,CHiu3flof^ “ pes,ut in eryce difputatum eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cCCXLII.

LAPATHVM. , LApathum noftrirumiccmfereappcltó^ cealtiflima ér inter olcra maxime g nee enim latcribuscraffiores alias em nbsp;nbsp;,

prxtenues.MuIticaule hoe olus ac ratimiu . perfede adoleuic,figura betx proximu: corp ^^ nofumér madidum ; colj udexemptum ^^„. recens. Viuaeißimum prx cxterisolenbos« nbsp;V

thum,prxfertimfaciuum. Differthocalylu gt;nbsp;fefquipedalisfatiuo radix, breuiorfyl^«vti,g tarnen gratiorfylueftri,fed acrior,utoniialyiu fatiuiscoUata.SylueftrelapatliumAeniisw^X^ pungendo cognominauit, radieem eifublo ƒ dens,raphano parux fïmilem. Quang P^I.-.Ä-thum à noftris rumex dicitur, proprie tarne cftquemoxandaéroxylapathumÇrxcinowinar. fatiuo fimilem,foli)8 aquofis, colore *’'**”,. jû,. dice minima, cantherinum lapathum ab a q uocatum.Quidam oxylapathon fatiuo ^«i q oxalida fine rumieem exiftimât.Lapathos critus pro uenaticis fcrobibus accepiffe dicitur. 11

namat: ctenim Attici aiapatna qux»«•«quot;••


-ocr page 77-

LIBER S E Hlppolapathum maius fatino.candidiusqj ac fpilTius.Adiccere nonnulli bulapathon, radi cis tantum altitudine difFerens. Sunt qui O' hydrolapathum tradunt in aqua natum.

L A P S A N A. CCCXLini T AplanamCrxci uocanc Mf^-i-Mlw. Cyma eft I^fiuebrafficafylueftris, pedali altitudine folio» rumttium,quehirfuta cifunr.napofimillima, niucandidiorelTetflore: hinca Lacinis uocari napin txiftimo.in quotamen Diofcoridemauroremfolu habco.tapfanamdiuilulq carminibus praecipueio CISmilitaribuscelebraramait Plinius :alternisquip' peuerfibus exprobrauere, Lapfana feuixilTe apud Dyrrhachium,præmior5 parfimoniam cauillâces. AbamputohetbâfuilTe, qua c5 ladle uictitauit ex-etcitus,caranomine,utalibinotabimus:nam radice iitebantureius.non folio,utait Hirtius.

BVN(0N SIVE NAPYM. CCCXLV Bynion hoc eft quod noftri napum uocanc, ut inbuniadememinimusiqq Diofcoridesfeopa regiam uocari Romae fcribat. Cæterü alia qrp '5°pa regia cft,ut in fiderite conftabit.De qua porro icopa regialoquatur Plinius uigefimoprimo libro: No kuior, inquic, odor ei quam fcopam regiam uo ^Nt,ggfoliaeiusoleant non flores, exiftimandSre onquo.PaulusAegineta bunion,à nonnullisardlion Sppellarifcribit.Calenusardlicone.Dcbunioeadem SDiofcoridelibroquarto,quae hie Icgebancur.detra ximusiquiainutiliterrepecitaefleuidebantur.

B L I T V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCXLVI.

BUtumfiueblitusfCraeci etia ßM^ov )erumpit ocyffimc.femé ut betse corticeS, copiofum ra • nbsp;nbsp;nbsp;“’’’°^t”’rlt;5ut atriplici.radicenouna.crafta,

in rectum tendente,uc beta O' lapathon O' maxima tarsolei^.fedcontinuo.mulcipliciacprolixa. Infipi-dumetfineacrimoniaundcconuiciii foeminis apud Mcnandru faciuntmariti.Blituduplex oftenditur,ru bensamp;candidii. Apud Ariftophanc quoq; blitoma-roæproftolidisaccipiütur; quos Plautus noftcr bip teos appellat in Truculento:

Blitea.inquit.oiuteaeft meretrix.

tiamn corrupte legiturblittera. Hippocratesbu-D'CCoquocpnominatherbaegenus,mode mendüin h ik-° *'f’^”® ^*^'*” ^ bolbiton pro fimo bubolo, Pbolbicon pro quoda polypoijt genere minuto ca-piabHippocrate,utGalenusteftatiireliquit; 5ed O' onobleton herba linguæ ftmilis Hippocrati contra Kminatum profluuia in uellerc apponitur.

M A L V A.

CCCXLVIT.

MAlua culture opera intra fextum feptimüijj menfemgrandefcit in arborem, haltarnm baculorüq; ufu in Arabia,Mauritania quocp oppido iltuario, ad Hefperidü hortos Ér iuxta '‘ubrum Herculis.Duo genera earum fumma.quæ ’wplitudinefolq difcernantur.Maiorem Graeci ^^olt;A« fô°^^”f'” ratiuis.alteram ab emolliendo uentrc '^mputancmalachene'fylueftribus, cui grande '»lumo'radices candidae althaea nominatur. Eft O' ^'‘Çunicauüs nafcitur. monocaulos ex fadlo cogno ®3ta.0mne folum in quo feruntur maluae.pingui ’ ïdunepe althaea quae item dendromalachc, ft-änadendromalache diciturO-hibifeus, uolumi-ƒ tertio differitur-Eft ét alcea huius fere'generis fc-«™»nindieanda.

ATRAPHAXIS SIVE ATRIPLEX, CCCXLVIII,

57

Triplex odlauo die à fatu Odlobri mefe pro* iienic.Radixciunadefcenditinaltitudinem, *^^ unde ftbræalixpromanturucin beta.Folia-turn habet fernen O'obdudlum cortice,numerofum racemacimiqjfingulis ramis infidens. AcriplexO’ fyl ueftre eft amp;nbsp;fatiuum.accufatum à Pythagora, tanq faccret hydropicos, morbosip regios O pallorem. Coquitur diflricillime, ac nc in hortis quidem iuxta eumnafciquicq,nifilanguidumculpauit.Addidere alqplurimas xgricudinesex eogigni: necnifiaqua facpiusmutata coqucndum.In Italia difficulter id na fcebatur.Sylueftricapillos tingebanr. Atreplexum ueteres.non atriplicem uocaffe perhibent, ab Grx-co nomine potius q ab acrore.ut arbitror.Hippocra-tes etiamaciraphaxinappellat.-poftatraphaxindi-xere,Atticis,d,literamin,t,mutareamantibus,ucfa* cic Ariftoteks.quientclechiampro endelechia ufur-pauit,ut Lucianus autoteft. Quibus porro atriplex idemuidetur elTecumeogenerequodfpinaciauul-godicimus,O'Gr3ccirecentioresfpanachia,fallun-tur apertiffime. Si quern porro uocabulum id paru deleÂac,atriplex Hifpanienfis nominetur. Et Hercule fieri poteftut inde profeeftum fit ad nosolusieiu-nijsaptiffimum.necueteribus ( ucconrjcioacdemi-ror)compertum.

B R A S S I C A. CCCXLIX, BRafficam antiqua Grxeia non cramben fed raphanonappeUabat, quod O' Ariftoteles.ut Iulius Polluxinquit,O'Thcophraftusfere'feq-tur.Crambequafi coramble didlaexiftimaturquod pupulasoculorumquasGrxci coras iiocant, hebe-tet,autore Columella: fed O' ipfi quoq; Attici coram bemdicunteam. Dederic hoc locum prouerbio for-ta(re,rcpetitam brafficam, nedum nocere,etiam oc-cidere.Crxcitoftam carnem crambaleam uocanc, Athenxus autor.BcaflRca,ut Varro inquit,dida qua-fi paflfica, Q) ex fcapo minutatim prxfecetur. O' paf-fa fiat-Die à fatu decimofc oftcditbraffica.Digeritur à Theophrafto in genera maxime tria,Sylueftriscui folium Xquabile,paruum,rotiiduin,multiplex,Ra-mofx.fucco afpero,medicato.addetraiftionesperal uumprxcipuo.Secundumcrifpx,quxO'amplitudi nefolqO'bonitatcfucci prxfcrtur omnibus. Tertiii leuis appellatx. Nônulü addiderc quartum,cui feme deterrimum.aut omnino nulIum.Cato quoq; tria fa cit diferiminaunam extentisO'gradibusfolqs,caille magno.proptcreacauloden uocatam. aliquando Septembrinam.ab alqs cleada:Alteram crifpo folio felinada nominatam, à fimilitudine folioru aprj, qua O' apiamcognominant.alijcliuaculam: Tertia proprie appellatamcrambcm, minutis caulibus, folfjs tenuioribus,ó' fimplicibus denfin'imisq;,fed a mario rem. Icuiorem.teneram.quxobidO' lenis dicatur. Sed de fylueftri braflica fuo loco agemus- Athenxus tria,inquit,braflïcx funt faftigia: primum halmyris, quam O' prxfert omnibus, prxfertim in Eretria, amp;nbsp;Cumis, O' Ephefi,0' Rhodo O' Cnido genitam:fecü-dum AjópuAx©' à foliorum Ieuoredilt;ftü,ubicpnafccs: TertiumSclenufia.folio crifpo,O'apq fimilitudine â qua O'nomen habet. Hxcnaturx,illaganexdiftin Aio. Tritiana magnitudine aefapore prxeipua, cui pédale aliquando caput.Dein Cumana feffilis folio, capitepatula.-mox Aricina altitudine nö excelfior. folio numerofior g tenuioncuius fub omnibus pene' folqs fruticaccauïiculuspeculians:ldeo^ utililTimQ g genus


-ocr page 78-

L A R r T, ■ braffîcæ.Hanc alq petraam uocant.inimieifRma uw tibirs.SuncquicolemfyluaticGappelIentSyïueftris laudcs immenfo plus pradicat Cato qfatiuæ. Folia fylueftrileuia,rotunda,parua,ÉrutP!iniusinquit,W na:fed denfiffima ét pJurima, plan tis oleris lïmilior. Inter fylueftres brafficasamp;Iapfanacftutdiximus: itemfandix.Ériafione.Érenthufi'con.fiueutalqcodi ces, anthrifcon. Depetrxa Thcophraftus,fimodo hxc eft qua fupradiximus, circa Pfophidé nafciferw bit optima numcrolaml^.Aliubi nö perrsam,fedpe trpum uocauit: alioquin Ér capparis petraeaquan-doque dicitur:nampetrophyes ««^jr cft,utï«jri|I» faxifraga,

BRASSICA MARINA. CCCU BRafticae marinxcauliculosquidahalmynda uocari putant, quoniâ nißinmaritimisnon proueniat. Nauigationequotjjlonginquauiri dibus afTeruatis ad tranfFercndû.Plinius liane ma«' num olus eft ubi appellant : recentiores Grxei tha-lalTocrambcn,

BETA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCLII'

BEta culturx quadam ratione incrementum jj^ capefcit arboris. Seritur circa menfemMau^ ficut omnia qux Grxci uoeätepifpora: quod genus etiam fementis primée nomen habet ; etianiU alio quoque fata meiife proueniant ; ldco^ beta æftate fexto die nafcitur,hyeme decimo. Peculiare inbetaeft, ut non continuo fingulafemina producat,fed anno interim fequenti,fxpe tertio.Radixbe-tx unica,longa,retfta,carnofa,guftu iucunda,Érno-nullis grata cibo uelcruda.E'lateribusaliptemcral fx.modo fingulx. modobinx, ternx^.fu™untun c'quibus fibrx cohxrentes aHigant. Cortex neque cralTus,neq)raphani modo extricabilis.fed olufatro ad quendam modum fimilis.Semenintegiturcorti-ce.Foliobetauiret,pedc candicat, figurai« “ cumdeprimitur,ab olitoribusrefert, unde nomen. Beta hortenfium leuiflîmaeft.Grxcipræferunt ex Afcraubilt;5candidam,parciffîmi fefflinis.appellan-tesSiculam.Nofiri betx generafaciunt uernumoi autumnale ; q^Ér lunio Cr lanuarioferatur. Medici betam innocentiorem quam olus efle indicauere.uc inquit Diphiliisiquamobremappofirasnonnemint deguftare etiam religio crat,ut qux ualidis potuis inciboeflent. Cemina huicnatura,Éroleris,Érea-pite ipfo exilientis bulbi : neque altj hortenfium lati-tudo tanta,ut in ladiucis, cum caperit colorcm tra-here.impofito leui pondéré, in binos pedes aliquan do fe pandendo. In Circcienfiagro amphifims pro-ueniunt, Vini fapor in dolio corrumpitur braflica, fed odore betx foltjs demerfis,reftituitur. De alia porto beta propric fylueftri, dicemusin limonio. Grxci betam modo civta©' modo owa©' uocant. Hippocrates tetytlon ( ut arbitror ) nifi corruptus locus eft in eo libro, qui de mulierum natura inferi-bitur. Aliuduideturgenusefteteutlis,ut Athenxus inquit ex Diphili comici fententiamam duo fuere Diphili, medicus qui dr Siphnius cognominatur, amp;nbsp;comicus ; hie imperitom quendam in comcediade-fetibit, taxans qgt; teutlon teutlida nominaret. Eude-mus quatuor betx facit genera, uulfile, furculo-fum, populate, candidum.BetamGrxci ouilium corium uocant;unde betylus is lapis appellatus eft, quern

«5

C 0 R 0 L glt;nu9 exiftimatiir. Pompeianx m oppido Campa-nig.Pompeqs procerus caulis.ab radice gracili,intra folia cranefcés.Rariorahxc anguftioralt;p,fed teneri tas in dotc;frigora nö tolerat.SabelIica: uf^ in admi racionc crifpa funcfolia.quoijt cralTicudo ipfum eau km ex tenuacTed dulciffima perlnbëtur ex omibus. Non pridêance Columella fubiere Lacutures à loco diÆ.quo lacus Turni. fine ut Plinius feribit lacus Turonisfucrit, conualle Aricina, capiteprægrâdes, folio innumero- Alq in orbem porredti. alp in latitu-dinem torofi Nec plus ullis capitis poft Tritianos,©quot; cyma nullis ferior. Hoc genus quida interpretantur quod modo capitios colcs.ér in Hifpania Murtianos iiocant.Brucianifrigoribusaluntur,gTadcsfoJiis,cau k tenues,faporeacuti.Addunturtjs5i!irenfes. Tibut tini.Stabiani.Parthenopaci.quifunchirruti.Vcfuuini qui funtamari, nófihefuauitatc. Marrucini rubent paucis foltjs. Signini breuiores.crafliores.fapidio-resCappadoca:folijs,caulcpenc' nullo.freqiictibus tunicis eïr cötra frigus muniti, priosq in floré exeat, ut uix prima folia difcernatur hyeme. Cuicunqjgc-neripriiinæplurimüfuauitacisconferüc.Suauiirima ex omibus eft cyma:eftautëcyma quidaipfoiji eau lium delicatior teneriorep cauliculus, que à prima fe Æone proximo ucre præftant. Grpei m^aquafipar turn eius uocant:nos et cymas et cymata uocamus: nee in braffîca modo.fed in raphano Ér alqs complu ribus,qq abfolutc cyma non nifi de brafticae frueftu capitur.Palladius quy mam uocat. Ér femel opere in toto PliniusPoftcymamxftiui aotumnales^cau-liculi, mox hyberni, turn deinde iterü cymae. Nullo aeque genere multifero.donec fua fertilitate cófuma tur.Omibus oieribus anteponit Cato brafïicam.pro pterea ut inquit Varro,nomine oleris braffîca intelli gitur.Vicesad braffîca affî'txdiffugiôt,introrfum^ m fundû fe declioant; quo argumente ufus Androcy des,contra ebrietaté ualerc brafticam dixit. Tâta eft inter plantas quot^difcordia.Hinc Neftor in eolibro qui «AtfiKVTp/ infcribitur.olus hoc ex ladymis Lycur-già Libero pâtre uitibus adalligari,natum prodidit. Eraffîcxdecotftxaquanihil xquefetet humiefFu-fa.Cruftse ft occupent intus uafa calidaria, intantum ut non fit easauellcre.fi braffîca in qsdecotftafuerit, abfcedu nt : coles capitatos uulgaris (êrmo fcapitos appellanantiquilacuturresÉrTritianos utconqcio. Ex femine netufto braffîca: nafci aiunt ra pam,Ér c3-tra ex rapoqtbrafticam.Nobilicauit brafticam lonia. per earn iurando quafi per aliquê dcor5,ut Zeno Ci tieusStoiep familigcaput.per capparin,Soeratis ere do xmulatione deierâtis per canem, ob id amp;nbsp;matin ceu uatem quandâab Hipponadfe brafticam uoca-ri teftis eft Athenpus.qui Ér puerperis in Attica regio neamuleticuiufdaloco brallicâapponi folicamcó-memorat.Nomc oleriscommune quide eft quibuf-cuncplachanumapud Craecos, priuatim tamêbraf-ficx tribuitur. Ab olla diflu olus, teftis eft Varro: ut couideaturpoeta Veronenfis alluderecum cecinit: Nö olera Olla capit: In quo fciamus obiter:non pro uafe in eo uerfu capi ollam,fed nomê efte uiri propri um.qiiod ignorâtes ferëgramatici delirant;qucmad modo É? in eiufdé poëtx uerbo Mentula.

BRASSICA SYLVESTRIS. CCCL. BRaffîcam fylueftrê Graeci medicantes ceram quotpnominat, nos erraticam: ggfeiendum beram genus raphani àPlinio acceptum nö

-ocr page 79-

LIBER SE 9»tm pro loue Satumus uoraflê fingitur, Mondra-uf Waxum hoc nomine ad fuliopolin in Syria,pro wmeLibanum moncem. Eft ©• auicula que uocatur ottylus olim dida detylus.

AN DRACHME S Y L-

VESTRIS, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCLIII.

ANdrachne fylueftris, de qua hic agit, genus eftaizoi, ucquarto uoluminecondabic.ubi oiofcorides hanc herba fcre'ijfdem uerbis de ^nftrat.Nafciturbreuiorc cacumine quam minus 'quot; ™“gt;'lt;s parietinist^ prouenit ,cui O' fi-J’iHisoftêditur. Colligihanc O'cibi caufa cöftat. Ha entur Oalia duogencra fylueftris andrachnes,hoc ''fportulacx nomine, ut m Telephio amp;nbsp;pepli dixi-WU8. Telephion in Theocrito funt qui folium papa-ad explorandü amorem crepitu ad-iberifolitum;quilu(usferc'puellariscrat,utinquit t u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'’^ ’*^'° - Non défunt qui fui gene-isnnbâ inteHigät, fucco feminis fanguineo,folrjslo ■ atiua,filiqua pampini modointorta. alq mifcella Hbandamefie putant Telephion,quæ corporis par* M quot;u P°®®gt;^ ‘•““® rubefcat.indiciü amoris effe, ^bidphiltron quoqj dici.fin accendatur O' exulcerc' ur.odq.EgoTelephion Theocriti eandem effe cum ’. de qua hic agitur exiftimo : quippe cui excalfa-onaOiilceratoriauisinfit.

PORTVLACA. CCCLinr. *^ T)^L“^’‘’’'quot;^Poft™^“’‘^’^' lanuariomêfeut | Theopraftuginquitferitur.Hippocrates portu •*• «cam fluuiatilem dicendo, uidetur recente,O' nonmueteratam intelligerc. Fluuiatilis inquit portu wcateftigerat:inueterata excalfacit ateppurgar.

ASPARAGVS. CCCLV.

A ^P^f^Susuelabafpcritate,utinquit Varro, V'' 9uonia ita Grxci nominent, afpharagos tl h p/^^^ophraftodicitur.Tpfumquoqjguttura quiouldamafpharagus uocatur:ab Appione tarnen grammaticonô afpharagus fed fpharagus. Corruda ’’Oitri appellant hanc herbam. Spinofi funt afparagi ex toto ferë ut fcorpius,unde fcorpiones qu o qj à Co 'Amelia fortaflè' nominantur : quang afparagus co* gnonientofcorpius.fiuefcorpio, aliud genus eft,ut ■nfeorpio de herba difputabitur. Poftxquinodium Autumni flos exit c'quodam folliculo fecundu m acu gt;eo9.Afparagamuero Theophraftuspro pl5ta ipfa uideturaccepi(re,aut etia pro loco ubi fatus eft afpa *2gus,eodeii) etymo fere'quoapud nos cepina,rapi naç. Theodorus corrudaginemquafi aliud g corru da.gen’interprétât.Cato certe'ad eundé modü cor-Judam,quo cepinäO'rapinä accipit ; In harudineto, inquit,corrudam ferito.undc fiantafparagi,Exit ue* te caulis cibo idoneus,tum fcabrefcit, O' proceffu in Horem abinqui non ex ipfo tantum,fed ex prioribus eruinpit;nö enim caulem habet annuum. Hæc uetc* fes,qui altiles afparagos non uidentur nouiflë. Cor* tudam Attici non horminon ( aliod enim eft) fed or» tuinion O otmenon potius: aliqui Libycum afpara* gum dixêre, uticpfylueftrem qui poft inuentos alti* les ptoprie corruda eft. Corrudae itcrum fpecies dug, Kndoris folo difcrimine. Cadidiori efficacior uis tri buitur, Iulius Pollux fylueftrêafparagida fcribit uo* Qri:fatiuurn,ormenon. Seruntur fpongijs hortenfts afparagiataenim radiculx altilium uocantur. Vel* lunturptsterqua primo anno radicitus, alioqui de» ;erptisftirpes prxtracisc angunt, O quaft excxcant

C V M D V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;58

oculos fpongiarum,necpatïuntur afparagum mitti. Spongixpoftquadragefimum diem inter fe impli* cantur,O' quafi unitatem faciüt:poft annos aliquot transferunturfertilitatein decenniumdurante.segt; runturO'feminibus paxillodimiffis. Viret thyrfoft-ue ftilo primum emicante, qui caulem educens,teni porc ipfo non faftigiatus eft,in thorosftruicur.Nul-lum qs gratius folum quam Rauennx fuit, quæ g la na in hodiemû quoep manfit ei terræ. Nomen poird afparagi generale eft,uc betæ,blito,lalt;ftucæ, atripli-ci.malux, rapo,finapi,radiculæ, pyrethro.brafficæ, nafturcio, bryoniæ,Iauragini;u t in omnibus ijs alia res afparagus, alia frutex ht. Errant qui corruda pro co capiût,quem medicoqt officinx lu pulum cogna minant;folijsapertiffiméreclamantibus.quæincor rudacapillamenti modocenuata.in kip ulo bryonig hmilia.pauló afperiufcula. Caulis ei fpi nis horrec.ca cuminibus tani O' corrudæ modo in torulos turbi-nacis. Flores habet foliaceos 0* candidos.qui fere'al* lium uinumt^fubolentihancCræci uulgobryon ua cant à bryonix ut puco fimilitudine. Brufcandulam quafi bryon fcanfile rura dieüt. Aut hge omnino.aut nó abfimilis huic herba eft qua occidccis populi eer uifiam fuam maceratis humore floribus commet dant,fapore quodam uini,habiolam hue habilla cal licc'uocantes, humulumO* eolophin Germani. Ego lupum falidlarium à Plinio didlam cêfeo .fubic enim fcandit^falicesO'arbufta omnia,circumuoluendo fe cöpleditur.ln Flaminia quotplupus reptttius uulgt; gari nomine uocatur hodic. Herbarum inquit fpötc nafcentium quibus utimurin cibis,in Italia pauciffi mas nouimus, fraga,tanum,rufcii, batin marinam, batin hortenfianâ,quS aliqui afparagum uoeât Gab Iicum:prxter has paftinacam pratenfem, lupum fa li(ftarium,eacp uerius obledlamcta quam cibos. Hagt; betur O'aliud quoddä genus, ut idem Plinius tefta* tur,inculeiusafparago,mitiuscorruda,paffimetiam in montibus nafcens refertis fuperioris Germanix ca pis nam quod in Nefide Campanie infula Iponte in* quit oritur,optimum exiftimacur.

PLANTAG 0, CCCLVI.

PLantago herba ftelcphuros O' ortyx à Theo- iffe phrafto dicitia Plinio felapyrosO'ortygia. Co* turnixàTheodoro uertitur,à Dacisfimpeax.

Alq thyetcricem, alq theucaricon appellat, a' noftria quandoqj feptineruiarquang heptaneuron alia uidc tu r herba g plâtago, id quod ex emplaftro quodam aduerfus colledliones, cui nomé eft botanicon,aper te liquet:quippe in quod tresquxrantur herbx.plan tago ternis uneqs,heptaneuron fenis,leoneuron quo que tcrnis:Ncc qug fit leoneuron intelligo. Flofculua ei lanugineusutfrumento, particulatim erfipensut aphaca O'intubu. Intcrfpicataseftplantago.fed mi nor nigrioribusfolqs,O' lingup pecorum fimillimis, unde nomen apudCrxcosamogloffo ; maior folqs laterum modo includitur.qux quia feptem funt, he* ptapleuron nonnulli uocauerc. Caulis angulatus 8i fimilis napi. Arnogloffon amp;nbsp;arnogloffa dicitur à Crx cisplantago.

S I V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCLVII.

Slum latius apio eft.nigrius.pinguius.copiofum 1^4 femine. ekv A ut/lam à Grxeis uocatur, hoc eft, fium in aquis, fine aquatieü : hoc multi uulgo crefionem dicirentur falfó,promifcuumO'aceta-riumoliis, OTefrigerantisnaturx, At humcalfacic-g i dr


-ocr page 80-

COROLlARir


tis eft Cr odoratum. Sunt qui lauer Plinio uocatum uocent.-nec prohibeo ,dum res conftet, quibus cuilt;5 in riuis proucniens,utilc torminibus Codum amp;nbsp;con libet uocibusutatur. Illud monendi funt.herbaqu* ditum,cradcalcolosucflicgcrudumprofio capiat: modopescoruinusabofficinisCr herbicidisappe' nam cr Diofcorides hoc loco fium ait à Romanis la latur, non tam coronopoda uideri, qua'm ranuntu uerdici:etiamfilauerde fcriptum eft.Suntqui herba genus, quodpolyanthemon cognominarquanuo-quxabeodem Plinio filausdicatur,inglareofisCrri nuidêacüleataCr oblôgaeffc coronopusherbacra-uulisnafcenté.apqfimilitudine.uefficisperindelau- aitur,Craluinisprodefie:Conlinusautempes,aun

*eiusCrranunculi fimilitudineconfpicitur.plurimis foliorum diuifuris, cuius uel tadu fob puftulaam-arbitratus fum:nec filaus,fed lauer feribendum. Hoc bufti modo corporibus attolluntur, flore aureo,«^ autem lauer ipfe pro crefionibus accipio,nó pro fio:- piofo'que.quibusnotisranunculumpolyanchemon


datam pro fio amp;nbsp;crefionibus intelligant. Ego in ca« ftiganone Pliniana uerbum ülud Olaus adukennum

quod odoratum cft.ut commonui.

SISyMbRIVM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCLVm.

j4gt; ^Ifymbriunufiue utrecentioresCrpcicimbium, ^dégénérât in nepetâafpedu,fcdodoreinmen. JL? tarn,ut Theophraftus exiffimatdptiiTimum na feitùr circa pifcinas Cr ftagna Cr in puteorumparieti bus. Folium in ficconafcentianguftius.qquod in ri

' guis prouenit, de quo mox agetur. Sifymbrio mom tes pleriqjfcatct, ficut Thracia ubi Cr ferpyllüm.aüt aquxdeferuntexqsauuifosramosferunt'que;Item Sycione ex fuis mótibus,Cr Athenis Hymetto,fifym brium folio tantum coronat.

SISyMERIVM AQVATICVM AVT sylvestre. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cbcLIX.

SJfymbrium fylueftre à quibufdam thymbrgum apprllatum, pedali non ampliusaltitudine con fpicitur;huic cognomentum cft cardamine, ut Calenöplacetatque Diofcoridi.

CRETHMON.

CCCLX.

#^4. Z“^Rethmon batis Latine dicitutiquang batis du 4 nbsp;nbsp;nbsp;plex.marina Cr hortêfiana,quam aliqui afpa* ^'—^ragum uocant GalIicumiLiguria baticulâ ho-diequoqjappellat,Caulis ei palmumaltus Plinio, cu bitalis Diofcoridi. Semen feruens, nucleo interiore, qui ut in rofmarino cachrys uocetur. De marina po dus q de hortêfiana, fiue quod idem eft fatiua,loqui tur Plinius quoties crethmon nominat. Proinde alio loco de bati medicinis,alio de crethmo dilTent. Sati-nam batin Cr oIus chordum à Columella didam in-uenio. Hanc qu ia ferotinü fit olus, quo modo Cr fee-num chordum pro eo quod fecundarium cft. Cr Au-gufto menfe uellitur, Autumnale^ uocatur. Sed Cr pecus chord um,Cr chordu m fuem dicimus, ut Crg-ci g^/rivtv nam ^iTgç^eif oy uitiatus in utero partus fuil-1us uocatur AriftoteIi.Hanc ruftica Hecale apud Calli machum notaturappofuiffe. Hippo crates Aethiopi cam batin cömenda t. Eft Cr ba tis due batos inter pi-fces,quemadmodumCrbotis: quangfunt qui botih pro herba potius g pro pifee capiant, ut Athenxus inquit Batin atepbaton noftriraiam appellatu. Nam quodGrxci rhinam,ipfifquatinamuocamus,cuius aridam cutem Hippocrates ichthyen nominat : gg Cr inftrumentü medicinale,qu o partus ex utero prx cidit,ichthya dici folet. Raiam certë Theodorus pro batracho nuerana quandoq(ucrtit, nifi alterutra lin gua libranus errauerit. Batis porró pifcis in tria ge-nefa dirimitut, baton, liobaton, Cr aftcrianbatin, Cr ex fquatina erraia natus rhinobatos.

CORONOPVS. CCCLXI.

Vgt;! Oronopus,hoc eft.pes cornicis, inter aculea-1 tas à Theophrafto ponitur,fpontelt;pnafcêtes. ^“'Interim Cr feritur medicinx ad ufum ; filago aut ftilago dicitur à noftris, à Crxcis etiarn corono-podion,ut Calcno, Sunt Arabes qui hanecoruinuo»

uocatum conijciunt.

SOWCHOS. CCCLXU. SOnchosincandidum nigrum^diuidinir.ta/ j^j Aucae fimilcs ambo.niO fpinofi eflent, caulf cu bitali, intus eau o, fed qui fradus copiofowetc manet. Sunt qui nigro uefei prohibeant.quafifacKti te morbos. Sonchü HecalecumbatifupradiaaTnc feoapud eundem poëtam intulit, non tacedo Eudf dis parafiti dido non infulfo, qui fonchum in ccena copiofam apponenci, fenarin ex Euripide poëta pro tulit.ubi Capaneusinquit:

Aculeaturpoftquam tenera efledcfiit.cSraduItara* da Conchos,ut Galen us inquit. Aëtius liancquâdoç dipfacon uocauit. Diofcorides cicerbitam a Homa' nis dici prodidit ; quod quidem uocabulum in EtrU' ria hodie'que durât : Nunc Roman um uulguscrifpi« nos, Venctialaducinos.Foliaexacetofalc^man' duntunefculentaeft ö* radix.

5 E R i S. cccixrii. ^Erin fatiiiam Diofcorides nôn defcribit.fedfyl-ueftrem duntaxat. Summa ergo intuboiÿge/ ^-^neraferiSiircichorium.'SerisladucpOmillima, troximon à recétioribus Grxeis uocatur. keram du plex hxc, fatiua qux propric dicitur fens, minor ci* chorio Cr uenofior:Cr fylueftris,meliorpriore.n)gr3 lixc 0'æn:iua:detcrior hybemaCrcandidior^Cicha rium.fnicutTheophraftusinquitciehore.nuquam cft fa tin u m. A' Latinis ambugia amp;nbsp;intubus erraticus in Aegypto cichorium nomé habet, DuplicisCrhoC naturae ; folio angufto chreftonamp;pancration pro-pterfalubritatemuocatum:foliolatiore,quodcdy' pnoidacognominant,Cr leonis dens uulgarinoce dida creditur. Similitudointubis tanta cumladiP cis, ut nelt;^ex eodégenerc dicipoiïint.neijitemex alio. Hyemis quidem impatientiores funtquamla-Aucx,uirusfpprxferentes:fedcaule non minusgra ti. De cichorio Theoprafti uerba fubijciemns in con-drilla;quando Cr illa fpecies exiftimatur intubiano nullis.

CONDRILL A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCLXlllI.

COndriHa fiue condrillon, olus tft folio intubi, jW Cr propter amaritudinem inguftabili. Succus radici ladeus, copiofus, acer. Caulis ferépe» dalis, fucco manans amaro. Radix fabx fimilis,ali' quando numerofa .Gummi eins proximum tcirse funditur. Herbam mures agreftesaferpentibus tefi mandunt. In Theophrafto andryala, inPlinio con* dryalapro coodrilla deprauate'legitur. hsncGale' nus fpecie feridis unam effe meminit. cerminat poft Vergilias. Omnia intubacea ut Theopbraftusin» qu it, ineunte uere caulem fiorcm^iïmul edunt. Ch chorium foliat n amp;nbsp;caulibus Cr ab radJee, una^ cum Cinerfut ramufculotuin flofeulus enneat in caule pet partem


-ocr page 81-

LIBER ÎBCVNDVS.


niftr”**^i^'’'®^®P*“ '“P*^'” Autumnum. Caule ma Quo ”1 .’^ brachiato pluribus : itemt^ad uindü quaijt prolixitate cötumaci-®’P’^*9i'®™ fiuefolliculum,ér in ca ^’“’’“*”*Intubam auem pleriqp *®‘-°*'*® ”°” herbam in Vergi-

I ucrlu, primo Georgicorum:

- Jtsmarisintubafibris:

a '^'quot;’^® P®^^^**^ genus iBud inmbi uide-3 ludere, quod piens appeUatur. Aètius picrida lup- °”°fy^“ftfl.qigt;od érfcrin dici uulc,accepit. bu n^”“**-*^“^®*^*^’ aPP^fl^tio^c cichorrj ucteri-“siylueftria olera ueniffe duntaxat.qux ér gracilia 1« '?'”®‘’°S'’°*”i*’abantur. In Ouidioad cutépro-filtramlegimusillo uerfu:

Ou /'®®“’*’’^®*’d8 corpora finge ferx.

^“‘^totemidgenus fit fruticis,non aufim decerne • iiu quisab eo fera pro feride Hocatâ credat: nam Ifn j ^'’ ‘^“* *“™ P^*quot;'® '®’ ’‘^ ilium ufum,ut Dio toeshac parte docet,adhibebatur.

«s

CVCVRBITA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCLXV.

Ï^Vcurbitam fanuam colocynthcn Crxciuo-y^cantïfylueftrem.coloc^nthida. Erumpit faci-uapoft quintum, fcxtu, feptimum' ue diem.

•I ®“’t® genera,fatiüum ér colocynthis ut pfWiximus : tertiu m fomphos cognominata.quia «tinanis.digitalicraflitudjnc.non nifi in faxofis na-«w .Cucurbitam marina nonnulli putant. Saciuae ^'i^^“°gt;P”’™e®n*e*'ariü in tediafcandensjeni “mwiteftudinescrpeigulas operiens: plebeiö hu-•quot;'feptatflagellis. In priore mirc tenui pediculo lu fätur pondus immobik.aurx. Crefcit qua cogitur onna in uaginas uitiles cóiedia.poftg defloruit: ple runçô'draconis intorci figuraJibertace ucro penfi-i conceit, Jam yipgjf^ nouempedumlógitudinis. Cona uiridi tener deraditur cibis.quemadmodum •^ptimusquo(5 «ulis. Ipfæquo longiores tenmo-ns^runt,eó gratiores,amp; ob id falubriores.qug pen wndocreucre,ininimum'quc feminis tales habent. Chfyfippus unus omnium damnabat casincibis, ?quot;?'” ^^^'um illud eelebre iam effet : itJXOK/v. wgt;/inf@-,hoc eft, fanioré effe quam eucurbita. Siccantur fumo cucurbits hortenfiü feminibus con Oendis : rufticx fupelledili, Alexandr inae maxime: laminbalneamm ufum uenêre urceorum uicc,mul to etiam prius cadorum ad uina condenda,

C V C V M IS. CCCLXVI. CVeumisdeuruitate, utplacet Varroni.Gracee f/xvj.ü'Attico more ficyos uocat, ér ficydion à Phrynicho pocta .ér cucomeraria fycelata. Cucumerem Heraclides Tarentinus hedygæoii UO' cauit. Quinto, fexto, feptimo'ue die emicat, fed o* nininocelerius quam eucurbita, radicebreui ut pepo . Duleiores fiunt roaceratis aqua ladie'ue feminibus. Tres fatiui difFerentix Thcophraftofunt.Laco nici.fcytalij.Baotij.Laconici rigantur.non gau-dent aqua reliqui. Adiecit ijs Euthydemusquos dra-contiasuocauit. Tanta porrô naturae cognatioeft inter cucumeres, pepones, melopepones, cucurbi-tas;utfepenuireroér proprietates ér nomina Lati-niGrjeci^confundant.Ipfumquoepinftrumentum cucutbitulam Graeci à cucumere cognominant.fi-cyam uocaodo: §§ non defunt qui ficyam hoe intel ligantquod uulgoangurium ér Palpftinus mclo di-

57


uocarc folitosaffirmat ; attira ér NicandrJ poctam utl Georgicorum uolumincfccundo. Apud Gratcoa certecucumeris appellationc pepones quoqueue-niunt. Demetrius ixion ficyos dici uoluit,«v ^virivt-t?«/ HÄ w'«r,quia Venerem eieant: quod tarnen côtrà multifentiunc. Decucumere prouerbium Graeci Celebrant illo uerfu:

eiKinv Tfüyiu ff* fvyii rfw )(kitiïM vfecnit utmulieruidelicettexendo cucumerem manducet: l J Fortaffe quoniam textrices, ut Ariftoteli placet, im-pudicae funt magna ex parte. Caeterum cartiJaginei omnia ea generis funt.crefcut quacü^libeac effigie., ViridesItalixcucumercsérqminimifunt.inquitPli nius,prou incijs g maximi.Cicrinos nigrosbp probat. Copiofiffimi Aphricp.acgrandiffimi Moefiae-Aquas ita diligunt,ut eas modice dißätesetiä diffeeßi arre-pant. Oleum odêre miré,ita ut in hamos curuentur, ne attingant. Inuenti amp;nbsp;fine feminibusfunt,macéra co uidelicetfeminc farina cuiufdam herbp,quam cu licem appellant. Citrinos cucumeres intclligunt qui uulgo citreolid colore citrinominanf.maiores mul-to u ulgaribus, nee firiati, qui iam ér in Italia paffim nafeütur. Particulatim floret cucumis fibijpfefuper-florefcens,ér ficciorcslocospacicur. Candida lanu-gine obdudfus, magiscy dum crefcit. Semat in mu-ria uft^ad alios feréprouencus,ér uiridisquotpin fa-bulo locis opacis. fano ficco operience. Cucumeres in fifiula.ut cß apud Hippocratem,dimiffo flore.mi ra longicudinc quafianguina fpecie proueniunc; gq anguinuscucumis,idêuideteffèquifylueRris.noul-to infra magnitudiné fatiui, erratic^ ér angueus Co iumellx appellatus ,d fatiuo penitus différés, uix uc folo afpediugétiliseiappareat, Serotinûxffate ger-men ér flos, gaudetqjfrigidis. Cucumim nafci prx-cipuum in Arabia, mox Cyrenis tradüt. Alij in Arcadia, fimilê heliotropio,cuius inter folia ér ramos pro uenirct fernen magnitudiné nucisiuglâdis. Effe ant ad fpeciêfcorpionis.caudarcflexa, candida, propter quod al iqu i cu cu mim fcorpionü u ocarut. Dccodio nem fylueßris fparfam mures non attingüt.cimicea necantur.CucumisfylueffriselaceriSquo^dicitur, quemadmodü ex ipio fuccus. Vinü ér inde fit phtho rium uocatü,ut poßliquebit, Herbäculicem,cuius hoc capite meminimus à Theophraßo conopauo-cari cenfeä nee ne.quonia ércynopa feriptû eß maio ri partc,nö dixerim.Theodorus canis oculü ér canu ram cöuertit,quafi cynopa non canopa probauerit. Olus eff hoc,Theophraff us ingt.primislp poff pqui nodfiti imbribus germinac. ér inter fpicatas herbas ponitur;d Plinio quoqjduobus locisdidï:um,ut in ca ßigationePlinianademonflrauimus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

PEPO.


CCCLXVK.


PEpo à Graecis pepon, à Theophraßo ficyos 0* perficyos quandotpdidus.a Pollucefperma-tias.cucumcrumgenericontribuitur.'fiqujdein cum magninidineexceffere.uocantur pepones.Par ticulatim floret utfaba. Sunt qui ér melopepones di eütur.in Campania primum reperti, effigie mali cotonci,à quo ér nomen fortuito natum ibi,mox femi ne exillo genus fadum. Non pedent hi,fedrotüdan tur humi, figura ér odore prxßantiffimi ubi matu-ruere . quanquam non pendentes ftatim à pediculo recedunt, Lufitani régis libutnicae inter alia meridians illius nauigationis miracula, melones in Ae-thiopia nobiliffimos haberi predicant, quo«! odore g j elcphan-


-ocr page 82-

C o R o L «lephantesfagacilTimï olfacflus animal. de longin' quofencianc: aduolantescp cucumeraria coca depo' pulencur ac proceranc. Illud propter iacfiacam à me-dicis concrouerfiam praecerire nolo, aurores elle org cos aliquos,qui prgcipianc,poft pepones melopepo nesipumum bibédum ijs,qui picuicofifuerinc;bilio' fis uero acida edenda.

L A C T V C A. CCCLXVIir. tn nr AAuca,la(flucula,amp;'la(flecula.ncucapudar3e 1 nbsp;nbsp;cos chridax.öquot; thridacina dicito* uulgo myiu ^ lon.caulem primo blandum,proccffu fpinulis inhorrencem habec : die quarco auc quinco emergir. Suauior recifo caule regerminaeSemê lanugine oC' culit. Ex ijs cadida cenerior ^ duleiOr ■ Laducx erg ci tria monftraucre genera, unum lati caulis. adeo utoliroriaexijsoftiola fadiieari prodiderint Theo-phraftus amp;nbsp;Plinius, folium^ijspaulo maiusherba ceo£ranguftinimumutalibi,córumpcoincremen' to:alterum rotundi caulis.terciü à genre cognomen' to Laconicû, fellîle. folio feolymi, reeffû amplum qj, necbrachiatum àcaulibus. Alrjdiftinguüc in nigras, rubentes, câdidas.rationefatus colores uariancc.Pri mas lanuario/ecu n das Aprili.tertias Martio feréres. Quidam faftigia quinqpfaciùt.purpureasû' crifpas, ucran^CxcilianamuocâtesirerriamCappadoces, quartumCræcas.lôgiorahisfoIia.caulescplati.prg' terea longi amp;nbsp;anguftiintubisfimiles ; quintü genus picris,amarirudine infignis,undc nomen ; alij crifpâ, tuleam, Cappadoccm, Tarcefiacam.ö' Cypriam ut Columella.Cappadocipexum.denfum.pallidumfß folium. Tartefiacæ fine Betiex, candidum, crifpilTi-snum. Cyprix fine Paphix rubicundum ex cadido, tenerrimum acleue. Alrjdiftinxêreatram.quæme-conis û* meconitis dicatur, à lade papauens fimili maxime foporifero, quod apudantiquos Icaliæfoln genus earum fuit, tr ob id laducis nomen inditum. Purpuream (îue fufeam maximx radicis quam uo' cantCxcilianam a' Cxcilio Metello didam. Rotun' da minimx.lèd latis folijs,arty!ida nominatam,fiue ut Grxca fides habet,qux lt;amp;nbsp;à mulicribus.ita uocari fcribit,aftylida. Et eunuchion à Pythagora, hoe eft, fpadoniä.quia hxc maxime refragetur Venen. Can dorem ladeum contingere pu tant arte acqj curaTed ijs duntaxat quibus fernen albu m eft. Cadida ladu ca maximéhyemem tolerat.Irrepfitér fatiuis alia, ut Plinius inquit, adniodn probata,qux Cxcilia uo' catur à fupradida Cxciliana, qux purpurea eft.dif. ferens:folio Cappadocix,nifi crifpum latius^ efTer. De caprina amp;* altjsagreftibus in laduca dicemus fyl ueftri: ü* dno codemcp pcde quemadmodum ladu' ca, ocimum, apium, eruca, 0* omnino genera oleijt diuerfaproueniant,CrxcusautorDidymusmemO' rixfcriptiim reliquit. Cyprij laduca brentifitin uo cabant. 5unramp;'brenthixquxdamradiculx,quibu8 mulieres genas rubificent, quasnonnullifucumaut anchufam interpretantur.

LACTVCA SYLVESTRIS. CCCLXIX. LAducafylueftris radicebreuiorirmulticau-lior g fatiua eft,fpontc nafcés in aruis,folio pu fillo.cïr ubi confummatum eft,aculeato:caulc candidiore.alade copiofiftimo acrimedica' iq'que, quod carpitur per meffes fcapo incifo, prx' darum ad multa.Sylueftris laducgpluragenera: Efopon de qua hicagitur:fccundum capring, qua pi fees necantur : mannam Corneliu« appellat, de qua inter tithymalos fermoeft:Tertiiimin Muispeoue' niens, ifatis uocatur ; quod 0* duplex eft,fatiuumö' fyluaticum, ut fuo conftabit loco: quartum Hiert' dom, rotundo folio,quemadmodum poft liquebit. Communes notx fylueftriumcandorcaulis,inter' dum cubitali longitudinc, Thyrfo 0'folijsfcabricia, fuccus omnibus candidus.

CINGIDIVM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCLXX. ylngidium Syria in hortisoperofiffima,unae W l nariim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Svrorumoltra.Si' rit,non differenda recentium medicorum impcri-tia.gingidium profumaria fiue capnoaccipientiu.

S C A N D I X CCCLXXL SCandixoluseft fylueftrc,utinbraflicanotaui' mus,Plauto quoque didum.Hac Ariftophanes Euripidi poëtx obrjcitioculariter.matremeiui nc olus quidem legi timum uenditafle, fed feädicem. Vnde uerbum Amnoii/Aiiil^m pro eo quod eM«''fw.i' Jd^tw confidum, hoc eft, ad imitationem Euripidi’ aliquid aut dicere aut facere.Eademiperat,ut Theo' phraftusait,enrhuflicon, ftue ut Athenxus ërPluquot; anthrifcon,fi tenuiora folia odoratiora'que haberet. Et iafionc olus eft fylueftre,repens in terra,cum Iade multo, florem fert candidum- Concilium uorat fïngulari folio.fed ut defcriptio tamen,0 quanrudi' métum mulcorum in ipfo appareat, Theophraltus autor.Plinios.folium inquit unum habet iafione.le ita implicató,ut plura uideantur.Huiusfios ut Theo phrafti uerbis utar, conceptaculo auerfa parte non indiget, fed poftrema cius exeunt in angulos.quali# fere'olcagincus afpicit. Stimulât hxc hctbacoitum, ladis ubertatemprxftac,phthificisprodeft,irHan' tium illita capiti nutrit capiUum -in Plinio tarne pro iaftone laflina deprauatum erat duobusloci.-^ inert fcandix à fandice:quöd fcandix herba eft,ündixme' tallica.Scandix aliter non defcribitur,quamquod olus eft fylueftre,guftu acri fubamaro'quei tolqs an thrifci,fed maioribus 0* minus odoratis.Ini exempla ri Grxco Diofcoridis appidam uidi fcandicem ,1«' niculi folio ferc'cumcorniculis,infummo noribus luteis fiuc albis. Hac ipfa fpeciein fyluis quoque uin tur.frutice odorato,flore candido. Paulus, A“'usj^ ft rede memini Galenus.fimilem gingidio fecere lea dicem.

C A V C A L I S. CCCLXXII. CAucalis olus eft flore candido, fylueftrisdao-cos ut Calcnus inquit,à pluribus uocata,proprer ftmilitudinem 0guftus0 uirium.

E R V C A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCLXXHI.

£Ruca ciizomos Crxcedida,quoniamcom' mendet iura. Concitat hge morantem.utpoe ta inquit,Venerem,frigorum contempuixue' circo inungitur laducx incibis, utcontrarixdua' rum naturx temperamentum afférant. Nemo igno rat flore eruex câdidü,multas in folio diuifuraseffe.

O C I M V M. CCCLXXIIII.

OCimum prorupit e'terra celerrimé, floret pat ticulatim.contra g olus cxteruni. Primo parte inferiore,demum fuperiore.quófit ut diu' tius quoque floreat, quemadmodum faba0 he-liotropium . Radix una defcendit in altitudinera era Ha, 0quot; admodum lignofa . Cxterx à lateribui exiles ac prolixx. Semini cortex obducitur. Vni och mo aqua datur mcridic: cü extera matucinis rigené, fauen-


-ocr page 83-

J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;LIBERS

Q”gt;’f“*M,inaturios proucnire di Ulj . ‘'“Mnem exalbefcit, Differre uidetur ocymii ’*'/quot;“’“’ pabuliérfarraginis quodda ut “’'^‘“ocatum ab ocys uerbo quod ualetcito, '®“®’^'°^ ‘^‘'’^ aluum bubus, tn/®'i®”®^'”'“‘^P“*'g^'’tur.Pabularium0’Catoni ü» ^I.quot;?™gt;f«d fiftebat co bubus aluu m ; id erat e? car' *’’?''^*‘’®^'*^®”*®9Sclaret:quan5manibuB ptndani.non falcula fecadum, uc rcnafcatur ocy tur ^ ^'° Pf^'''P’^'^'’f^ Manilius aliter interpréta dt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;modios decem.uitiae duos.tâtun* niamp;eruiliæ in iugerum:melius ér hauena Grp ca, ' p®” '’^‘t fenien.addi ta mifceri ér autumno bo3 WafcrifolitajjijQc apud antiques ocymum uoca ^“cimo funt qui fcribant capras id afperna* .«■inamp;niam facere. Tritum fi openatur lapide fcor Pionem gigni. Manipulo ciuicum cancris decê ma* nis ucl fluuiatilibus trito, cöuenire ad eum fcorpio ƒ 8 »proximo omnes.In cibo pcdiculos faccre. Ca* Pr»8idefitareali) uolüt. Habetur ér fylueftre ocima, Snodaliudeftgacinos:quangacinosquemadmo* umirocimoides.a Romanis ocimaftrumuocari lofcoridej exiftimatJllu d monendi fumus, de fyl* nihil fcripfiffe Diofcoridem: de ocimoi t Bihupiiniü. Martialis de ocimo fcripfiffe rem mi-S3nidicitiir:$ modo purpureos,modo albos,modo foieos flores pariat:ér fi ex éofemine frequenter fatu «■nuncinferpyllum, niinc in fifymbrium abire foli ƒ ^' R^nenooregGraeci : qui deruftica re fcripferüt, * Miconü’mirodulon appellat ocimum : tantamfp funieofocmingdifcordiamineffepraedicat.utfipul Kriofubieftuin fit, nee mulierid fciat, futurum ut nunquam cibo manos admoliatur, priusquâm fub* « tumtuerit ; uc fortaffe hue alluferic Perfius poë* taiHouerfu:

humnedeteriosfapiatpanutia bauds.

Cum bene difcinff o eâtauerit ocima uernx.

roexcantauerit,hoc eft cantando excluferit. Nam atroPlautustp^utait Nonius ,cxcantare ufurpät proexcludere.MeretricoläquandäCorinthi Ocimü Bocatam Icgimug in comotdijsificut aha Abroconn, quoérThemiftoclismaterfuitnomine.-quanquam ‘untquiEuterpemuocata fcribant, éraliam Thryalli tm.Éraluni Sifymbrium,ér aliam Meconidem,(S£ aiiam Hcrpyllidem,ér aliam Myrrinen.

OROBANCHE. CCCLXXV. I^Robanche cynomorion quoqjappellatura ^^flmilitudinecaninigenitalis. Enecatér cicer, circumuoluédofe ut eruo. unde nomen oro* banchc.Dicitura rccenti Graecia ér tm(it\uiiy amp;MnrS w^«T((»»,hoceftherbaleonina,

TRAGOPOGON. CCCLXXVl. 'T^Ragopogon hoe eft hirci barba, qua ér fcan* I dixa Plinio uocatur,nifi quod fufpicor, depra* uataleffio eft, defcribiturà Theophrafto in hunt modum;Radix longa.dulcis, folium croci lon glut,caule paruo ,fuper quem calyx latus ér barbu* hqupfummouercice incanaérprolixa fundi dir. Na fciturinafperis fine ufu. Acetarium quida olus hanc tflefalfóuolunt,qua uulgo barham petræ,ér in cal liacifpadana barbulähircinam uocent-Habetur ér quagerontopogon,ideftfenisfiue presbyteri bar* ba dicitur,tragopogoni ferétota fimilis.nifiqj laffe inanat,0'radiceamaraeft,non dulci, à Nicandro ge taospogon fortaffe nuncupata : fedérradice dulci


E C V N D V S.

carpitur Romx. Tragopogona iiocari ér in trago pi fce,inuenio pattern fubgula eius nigrScem.ut Athc-naeus autoreft. Tragos porró pifcis ex occeto, qui éJ* Adonis uocatur, fimilis defcribitur, pratter nigrum id quod fubgula eum habere diximus.

ORNITHOGALE. CCCLXXVlf,

ORnithogalc fine ornithogalon caulem habet femipedalem Plinio,oiofcoridi duüm paimo rum.Coquiturinpulce.

TVBERA TERRAE. CCCLXXVIII, TVber oraecc vZn» à oaleno dicitur, quida à tu* *7T more leg ut tlAv»./C Theophrafto deferibitur, carens medul]a,neruis,uena,cortice: hocér a* fchion ab eodem autore nominatur.Sunt ér alia fine folio.aut herba, auc caule fupra terra plufcula, cibo idonea in Aegypto maxime, ut aracidna ér quod a-racofimileuocatur à Theophrafto.Plinius aracos appellat frudlum.Duohxcpariuntfub terra non mi noremfuperno: cuiusparscarnofa radicem mitric aitam atejeraffam, fimplicem:cæteras uero quibus infidet fru flus,graciles atr^multas, ér fummo cefpi te cohérentes agit : nee folium, nee herba ulla ,auc quiequam aliud fupra terram cernitur. Loca modi* cc arenofa diligunt. Quia porró geminum ér iitraqj parte hu ff urn feront,^piiytfTr« cognominancur.

SMILAX HORTENSIS. CCCLXXIX.

SMilaxH»7rc(/«idefthortéfiana,non eademuide* *^® tur effe eum ea quæ lêuis à Diofcoride quarto li brocognominata eft.Rccentiorescum Aëtio phafeolüa Diofcoride hoc loco inteUigi feripferunt, utiepnon candidum.fed rubentem,qoi ér lobos ér do lichos dicatur,ér Latine filiqua:Etenim duo effe pha feolorum genera Paulus Acgineta in compofitionc quadamadrenumuiciaqux Aitmihyuy uocatpr in* dicat, phafeolosin earn quxrendocandidos,quafi fintetiam non candidi: quanquam eft ubi Plinius fi* liquam fylueftrcm dicendo.fatiuam quo qj fieri pof* fealiquäintelligat:dequoin fmilacecraffet latius. Porró Theodorus cognomento Prifcianus.quany reccntiufculus;phafeoloinquituircutem earn tribu* unt,ut ér uentrem foluat.ér urinam moueat.Diofcó* tides phafeolos aluumdobia hue fmilacem urinas ciereuoluic.

CCCLXXX.


MEDICA.


Edicanommationem iindc inuenerit.tefta* *79 tuf ipfo nomine: quanquam imperitia uub gi melica uocaricoeperit. Theophraft’pc-fire ftercoratam putauit.autmindupecorisincum-bentisrerperfam.Per Bella Perfarum.qua Darius in* tulit Grœciæ.aduefta fcribitur. DifFert ab ea qux Mc dion uocatur.ut fuoloco indicabim’. Medicaferitur ladato femine,ica ut pabulum ér frumentu m,tanta dote,ut uno fatu plus tricenis annis durare credatur. Similis eft trifolio.caulefolrjsqjfemperuirens.ut Dio nyfius eft autor.Item geniculata. Quicquid in cau-1e aflurgit.in folia contrahitur.Sexies teflorefcit : c5 minimu m,quater,modo non fecetur. Arefcitfurcu* lofa.poftremo in pulucrem inutilem extenuatur,pa bularium omnium cömêdatiflima.Hac qiiondâ ple* na erat Venetia.fed pridem perdt ; nüc in eandé pro* uincia reuerti earn quafi poftliminio curauimus, ab annismultis fcre'nö uifam in Italia, fed ne intelledä quidcm magnopcrcqualis effet, alla tam ex Africa


-ocr page 84-

slo

»51

ïn Campaniam. Semen eins fub dente phafeoli recc-tisfaporemprxfencac.Propter altitudinem radicü eins reliqux herbs intereunt/ine ipfms damno-

AP H ACE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCLXXXI,

APhaca differt ab aphia, qus olus item eft ut aphaca, florem edens cum germine. Differt ör ab apharca,qus arbor eft unedôi fimilis, lit diximus. Aphaca Thcophraftus modo legumind generi, modo inter olera connumerat .• öquot; ut uerum facear,idêan diuerfumgenus fit,fercambigo :Olus inquiteft aphaca, imbribus absquinotSio primis germinas.perparcesflorendo.amaritudineingufta bili,aculeata herba ; uerum exmitioribus properat flos eius,(èd breui marcefcit.Ér in lanuginê pappum uocatä foluitur.-deinde alius fubnafcitur.at^ iterum alius,hyeme toca,ó' uere ufq; in xftatê,qui 0* luteus ficForma filiquisaphacelatiufcula ut lenti.cekriter perit utdolichos: necatur à fecuridaca. Semen praeter alias différencias madidius eft g lentis. Inuenio e' recentionbus,qui uitiä elfe aphaeê exiftiment.

P O R R V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCLXXXir.

POrrum fiueporrus.dieà fâtu decimonono,intérim uigefimo prorumpit.Bienniû perfert: ab eo tempore fementefcitcmoriturfÿ.Vermiculi porros.bralficâ.ladlucascp infeßantes.iir alia quj da olerum,praftocurides uoeâtur.quafî porricidæ, aut etiä Ut Palladio uidet herbicids; non ut Theodorus, Blatts alueariorü apud Ariftotelem,qgt; Huf«%jß«r pro iifgt;«^jSwv legerat ; etiamfi tineas aluoiÿ in Columella dici legimusexftercore papilionu nafcentes,Èr luci-fugas blattas in Marone.Nafeitur ô* in mari porrum extra Herculis columnas,u t Theophraft® inquit, fed inter algarum genera. Capitatu porrü orsci cepha-lotonappeIlât,érgethyllida.S5tquigethy]]ida, pro gethyo acceperint,quod Cr cpithyllida uocauerunc. Didymus uir dodifimus,is qui tria milia er quingê ta fer ip fit uolumina, gethyum fimile facit ampelo-prafo,mox dicendo.Cethyllides,ut Athensusingt, Latons fatraseffe Græciuolunt,quoniâolusidin Malacia prxgnans Latonacöcupiffet. Delphis legé effe.ut qui maxima atculiffetgeehyllida.fportulam e'facerdotis mêfa caperet.Has magnitudine rapi ere fcere nonnung tradunt. Gethyon inuenio amp;nbsp;getion fine y amp;nbsp;afpiratione feribi.

AMPELOPRASON. CCCLXXXKf. AMpeloprafon didlum eft, quonia in uinecis folio porti nafeitur,rueftu graue.

CEPA. cccLxxxinr.

CEpx.aut etiä cepulx,caua funt folia.quod pe culiare cü gethyo habet.nec nifi oleribus hge proprietas.Pluraeai}2 genera: Sardis,Gnidip, Samothraciæ:Secaniæ omniü minima, fed prædul-ces ; prxtereafilfilesir Afcaloniæ. Fiffilcsappellant quia hyeme cum fna coma inertes relinquunt.amp;'fo-lia uere detrahunt ; ijs deniqjdiuifuris alia parte infe-riorefubnafcuntur.Hoc exemple reliquisetiâ generi busuelluntur, utincaputerefeâtpotiusgin fernen. Afcaloniarum propria natura ; etenim uelut fteriles funt ab radice,ncc parte illa craffefeunt. Mature celc riter putrefeunt.Seri femine præcipiunc.quia dépoli t3e,caulemfemen^tantûreddât,deindeinaniantur Ôquot; euanefeât. SamotSeSardibus cadidiflimæ proue-niunt.lulius Pollux ëSamothracia commendat.Dc Creticis dubitaturan eœdê fine quæAfcalonig: quia fatis capitari fokant : fed diftät fapore tantu mdulei,

L A R Ï r,

Reliqua ceparum genera depofitu proficiiint. AfiS-lonium genus optimS Columella prædicat.Innomi ne eft tSr Pompeia cepa.Cr Marfica limplex, quauo-cant unionéruftici:ea eftaiit quæ nonfrudificauic, nee habuit fobolee adhérentes. Cepa inreditudine difleefta non germinat. Radix nö ut allio nucleisin' cluditur, fed tunicis ut bulbus 0* fcilla. Cepéfyk^^ ftres non funt ullae, ut qui apud Ariftophané poets thymum pro cepa fylueftri capitit.erraffe coargua-mus obiter.Mentem Ixdi cepa quidam f^^ete. Hip pocrates confpedu potius g efu cemendaffe dicit.

ALLIVM. CCCLXXXV.

Allium fine caput aUq, habet plures uelut co- Ut hérentes nucleus fiuefpicas, quasCrxcigc ges amp;nbsp;aglithas.Doricc ipfum quoqjalliu ag 1 dion appellat quadoqj. Difcrimen,qgt; aliud ptæ^“°^ eft,fexagefimo die maiorelcens.aliud ferotinum-Cr in magnitudine diuerfitas. Vlpicö Dominât præ-grade. Graeci Cyprium érantifcorodon pr*cipuece lebratS Africæ,ob id tr Aphrofeorodon hue aipuma dicitur, ànoftris allium Punicü uocariconfueuit,le crudum inter pulmentaria ruris, quæ myttotos ap-pellat,allio trito in oleo lt;r aceto:ut mirari ita increfcat fpuma. My ttotos ab odorjs falndio e didlus-rnhunctSr cafeumquoçaddebât. Alt] gen us placentae faciunt ex oleribus,uc Photion: nos in Dio (coride g» hac parte myrton legitur, myttocon legc-dom monemus. Eft üquot; m nucleisdiuortiü'^oenim plures fuere hoc afperiusfentitor. oenuseffeTneo-phraftus ait fine nudeis. Radix primo extumefcit in nucleos,deinde curuatunobi accreuif,diducicurite' rum in nucleos.ü- ex uno plurafiunc, præfertim u -picum,ut cepainifi matura protinus ueUatur.Scot* dis à fcorodo id eft allio, ité ophiofcordo id eft al i fylueftri differti^g imperitia medicorü niur ƒ nti™ fyl ueftre pro fcordio m paftillos theriacos addi lo e-at:cum tarnen fcordiumfolio trixaginisnona ƒ e-fcrifgt;tum legât,fimodoautoresbonosaudire u -nent. Sunt in allio quidê capita fed nófolo-’n™ cepa Oin porto capitis lt;amp;nbsp;capituli nomélegas ap Columella. Allio^ raanipulü Græci ^o/Ttuntappe » adhiberi folitum quibufdä facris, ut Photion mqui • in quibus mos erat alliu mafitare, ne unguenta re o krent. Comaseins cum capite fuo molyzaro pocrates appellat.Caput ipfum etiâdætisuocat.gg dætis lapadé quoœ pufillâ fignificat .Calenus autof.

SCORODOPRASON. CCGLXXXVI.

SIN A PI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

SInapis (Sr finapi (Sr finape media productaleg’ tur.Graecia Ét napy uocat.quafinaphy,ut At ngusinterpretatur.quoniâacnô'proindein moda natura elfe uideatur:addit amp;nbsp;pufillo iSinapi uero dici putat,quia olfadum luminibus o ' ficiat,utalium. Athenienfesetiathapfió'faurioap-peilât. Quinto die poft fatum cöpatet.eofpfeintH’' to,uixeft liberate locum,quia fernen candensproti-nus uiret.Tria eiusgcnera.gracile.fecundum.rapito lrjs:tcrtiom,erucæ.Optimû Aegyptiü, præfertim ad ftnapifmü, in quo ufu amp;nbsp;Syriatjeu probatur. Succus tribus modisexprimit in ficSili. calefcittjjineonio-dice ad folem.Exit éreauliculo incifo ladeus.ad den tium dolores com indoruit- Fit (Sr oleum ex fera ine, ut docuimus: pro pulmêtario quotpin patellis deco-qu itur,citra intellcdum actimoniæ, Coquuntur ô*


-ocr page 85-

foli r LIBERS Patumpu*^!-'‘^“°^“'” olerum.Py thagoras princi Ä r 5““quot;^^ï‘ï‘’®™“‘’“fi’‘gt;li“eÉertur: Sinanip”^*“ j ®®'® *” fares O' cerebrü penetret. Pice L quot;*“’’ dropace diftinguitur : qp dropax cum elf ODni' ■ P'f!^®^®i® ’^ pittofis quoq; dicitur, hoc nel,4f.'’?°'®!'”P'fi»»»’se’finapi cöficitur.multotB drooav ”^1°*^ eftdropace .• propterea finapifmum uttelin - P^æ^edit, ut prxparetiuel confequitur, luscog ^5 • f®*“ar«Maximc laudatur dropax gal-

NASTVRTIVM.

CCCLXXXVIK.

NAfturtium die quinto enaicitur: duorum ge-“tni.mire acfylueftre.Prioris quoq; ratio du to nia P ,'*1^* ^ figri. Nomen ei à narium torme fturti ^quot;^quot;'^ Pffferbio fignificat,iubcntcna-tet an^ quot;®*’,‘^endunj inertibtis,quafi torporé exci-niu’n-*?“?’^.®^‘-“»»e.'Contra, uenerem inhibeac: tudin^ ‘°‘''°t*tlesaccendieamputer. Mirxampli-liauiif '^^f^^i^ dicitur gigni .Nafturciu herbis re-chatif nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^^ ^^’®’ Qf °d ut apud Arifto-

damu *” fj^ï” iegitur : Hanc Grgci non modo car Quit nbsp;nbsp;nbsp;'” ^^'’”’ eardamida uocant,uc oalenus in

bon die' 'PP?“’'^® fauridion.a fiiiapis.quod amp;nbsp;fau-ribud '^^’quot;”’ditudine.HiIefiumnafturtium uete-hs Mr nbsp;nbsp;r ®®“f“iffe Iulius Pollux autoreft. Per-

cumu“™-• ' ”’'*’®® apponere folicos eelebreeft, tfto jmgflitatem amplcdcrêtur.mox au-T H i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®quot;’*’® genus luxus prolapfi.

n^Hlf^ ^'''^æ^J^A^P^' CCCLXXXIX.

i n ƒ'^°^f]o®fertpelcarum fimilitudine, in Wiis fit feraen;folia latitu dine digital! O'Ion ^*''™*’''Calenos thlafpen.oiofcorides thlafpi rft-.^^**’7ïP'^°quot;*''^*®^-ThlafptonO'thlafpofinHip H.R ^I'Pdta Amazonica luliusPolluxhcdcrf fro-AR AB A. CCCXC.

1 gruaturCraba non Araba. Sedhuiusfecun-J^tlicalce.ubicaputhocrepctitur.arabisfiue a-taüa.iionidrabafcriptüeft.GalenusPaulusqj “ ammentionem huiusherbæfaciunt.

Ki

l'S

ER Y SIM ON. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCXCI.

L Ryamon Calli tielarum, inonem Romani ap J^pellant.Interfrugesannumcfacur.cauleferu* Isceo ut fefama, flore item ut fefama foliacco, aniat^um.fri’ticofum.folqscrucxanguftioribuspau ƒƒ »ngumeis.omninoep.ut Theophraftus inquit, 'i^MPf®®!?“quot;’»»»**» effet pinguiufculü.Eryfimon iiola-iherbarij fignificant, qua uulgonobiliseruca «icitur,qiiamCr erucg uerae praeferunt.ut mirum fit, quamobreminterfrugesa Plinio conftituta uideat. . PIPER. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCXCIf.

Tulpens genera duo Theophraftus conftituit; ro | »üdiuteruum,putamine carneipfubrutila ceu lauri baccx.oblongi,nigri, femina continentis papaueracea,quodmulto ualidius priore iudicalt; »ur.PaiTim in Indiafunt.ut Plinius exiftimat. Qiig pi pstgignunt arbores,iu niperis noftris fimiles: quan-^uam in fronte Caucafi folibus oppofitg, näfei tantum cas aliqui putauerc. Semina à iunipero diftaht paruulis folliculis, quales in phafeolis uidemus. Pi-Pfrquod intemperic cœli carbunculatur, lingua In-«omm bregma dicitur,fignificans abortum ; hoc O' pallidum eft er afperrimum.Tria exteri fecere gene »a.nigrum,quod ©'commune dicitur à medicis.Dio fcoride,Paulo,Aëtio;lenius longo O' nigro eft candi-fluni.Pipet tongum facillime aduketatur Alexandri

»si

E C r N D V jj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J?

no finapi. Emitur hoc in libras xxv. album xvti. n k grum xuli. uticpPlinq temporibus. Nicander Colo-phonius uetuftatis ftudiofus, non peperi fed pepe-rion appellat. Hippocrates uero medicum pharma-cum. Aliudgenus eft apud eudem Hippocratem )n-dicum pharmacum,quo foeminx, quibus anima foe tec.ora fibi colluunt. Medicamentum id eft,cuius cö pofitioncm reddit ipfe: egterum eft ubi piper fernen Indicum dicaturab Hippocrate.inquó rotundum, quod ineft, myrudanum uocari prodit. Eftetiâ ubi rotundum piper ftrongylcn myrtidanifcriptum rc* periasin eodêautore.5ylueftre potrógentibusfuia eftpiper.Pipensarborem lametiam habuiticalia, maiorcmmyrto.necabfimilcm.Amacitudoeadeni recenti,O cum laftefcic.qux piperi. Defideratur to-fta 111a maturitas: idco^ O' rugarum deeft O'coloria fimilitudo.Huiufmodi eft 0* quod Lufitaniregisdi-ligentiiTimiliburnicx magna parte mcridiani fitua ambitu Mauncanix circiiuetftp, retulere hocannot fed abeft illa.uc dixi rctorrida rugofacp maturitas.-na folibus toftum piper,é candido O' leui mutatur in ni grum rugofumi^. Adulteraturiuniperi baccis mire uim trahencibus : in pondéré uero muleis raodis. In Aegypto granum piperi fimilepaulo tätummaius narcitur,corfionuocatum,utStrabonipIacet.Efteti-amnum in India piperisgrantsfi'mile.quod uocacur garyophillon grandiuslragiliusq?.Traduntinluca Indico id gigni, Aduehebatur odoris gratia, nunc O' cibi ut piper,Scptentrionis maxime populis. Paulus Acginetacaryophyllon non garyophillon uocandS exiftimauic quafi nucifoliu m:etiam fi hac inquic no habet naturam, qux nomine prx tendit ur.Sed flores arboriscuiufdamIndicxfeftucaceifuntO'nigri,lon gitudincpollicari,acres,odorati,fubamari. Lignum eiusxylocaryophyllon appellant. Ab huius odore uiolarum genus alcilium caryophyUon, uulgo dici-turubiqtmodonafeens.

ZINZIBER AVT ZINZIBERI. CCCXCIII.

ZInziber in Arabia ©quot;Troglodytica in uill is na »51 fei dicif. Parua herba. Pretiû radicis in libras vi Quids hac O' finfiberim O'gingibcrim ap pellât. Facilepertundit zinziberiob incodlaquan-dä O' excrementitia corporis uliginê,utGale.inquit.

HYDROPIPE R. CCCXCIIlI, Hydropiper quale fit in Plinio, nondu cöperiï nä piperitis,qux Sc filiquaftrii dicitur,no nihil ab hydropiperc uidetur differre.non fol3 mcdicinx ufu.ueqi etia defcriptione:monftratenim caule rubro O' Iongo,dcnfis geniculis, folqs lauri, fc-minealbo,tenui,guftu pipetis.uulgodidlacoftii. DÎ ftat porro filiquaftrii à falicaftro, ut in mentione fua doccbimus:ficutO'afeliquaftro:Etenimfeliquaftr3 herba no eft,fed antiqui generis fedilc, ut Pompeius inquit. Georgius Tiphernas filiquS ceraunia in 5tra-bonc filiqu aftqz interpretatus eft: peftimé.Nö défunt gPerficariämodo nominatä hydropiper effefufpi-centunquangfolium Perfici huicreddatur.undeno men. hydropiperi uero mentx atqilauri, Eft O' in fo lio Perficarix litura, maculx modo infcripta.' qux fii fuiffet in hydropeperi.fortalTe hon omififfent auto-res. Eft ergo Pcrficaria folio Pcrfici,florc candido,fpi cacco,guftu acri.fcminc minuto, caulc nodofo.ru-bcnti,lögo:qux funt omnia O'hydropeperi tributa. Liberum fit xftimantibusiudicium,

PTARMICE, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCXCV.

Ptarmicc

-ocr page 86-

COROLIARI r,

cuntion.Theophraftosaronputauîtgenuseffe.fuf» quo fpecicsquafi miiltac continerentur. Diofcoridei quatuor uidcturfeciffcgeneraidracunculumaiorc, dracuculn minorê,aron tr arifarö .• qq in defcribédo aro difcrepat à Plinio. De dracüculo quotppar? c5uc nit inter cos, ut fequêti capitcliquebir. Dracunculu* hordcomaturefcêtefodit lunacrcfccte.fcrpentana funt qui uocent. Inucnio apud Hippocratéérophin herba, feminemuliebribus medicinis utili probant nee an eadem fit cum dracuntio fatls confiât,etiam fiaferpente nomen habeat.ldcm Hippocrates canm dam radicécum nominat,dracuntij radicem, ut Ca-Icnus uult.intelligit.

DRACVNCVLVS minor. CCCC. DRacunculi duo funt Diofcoridi, inaior ÉT mi- j^j nor,ut praediximustPlinio tresiVnusfolqsbe tx.nö fine thyrfo,flore purpureo.fimilisaro: Alter radicc longa ueluti fignata articulofaijj, tribus omnino cauliculis; Tertius folio maiore gcornusya dice haru ndinea, totid ê(utaiuiit) geniculata nodis quot habet annos,totidéeti3fo)ijs.Aëtiiisdracuncu li fernen occultari terra,Ä piperi fimiledefcribit.Oli tores irdraconê uocatä feront,huic toto genere dn-fimilê, qua mirabili quoda modo nafci prædicant ex lini femine inclufo raphanis, aut feilte bulbis.attpin terra obruto.pufilla herba,nigro ac minuto femino, folio tenuity oblongo,acriô'utran(porigineprode te,lingua Cr folio «Sd radicc amburens, Ô'aceti lis guftu. Pyrethr» funt g à ueteribus appeUatara o pu tent hac.intcr olera acetaria gratiffima : na enim uocare inftitui quicquid crudü maditur ex aceto, a k.oleo : quauquam ortos fuos prifci accetaria uoca-bant ; non abaceto,utquidamratifont,fedabacc -piendo,quafiacccptaria; quippequosutinqun i-cero,quafi altéra fu ccidiâ u eteres haboerint.Ab eo e uerbo O' acetabulum deducitur, etiamfi Crxci oxy-baphó ab intinrffu aceti nominâtiita enirnaceto nas dicatum uocabât,ut AthenseusteftaturtSS®'’’’®**' furae genus fignificat,quod O' cochlearedicimus.

A R o s. ARorum Theophraftusinquitradicesinhibi- pü ta germinatione fiuntaltiles,foli)suid«licet terraobrutis.Prægrandiahæcfunt.itecaua, cucumeracea.Radixnuda cortice, qugmädi point-nam O' folia in aceto in quit dccodaedunt^neew-fuauis cibus eft,caulc ci nullt!reddendo.Diffrtadr cunculo,fi Pliniu fequamur, quiradicê habet in latitudinc rotunda multo maiorem. O'qua man, impleaturdracunculusfubrutilaO'intortS.Semeiit feruens ac mordax,aro lenius. quod O' Calenuscon firmat.rncibisarosfoeminaprxfertiir,quoniamas fit dulcior. O' in coquendo lentior. Folrjsati cafeura ne computrefcat, feruari affirmat:quod quidea Dio fcoride maiori aut minori dracunculo tribuitur.

ARISARON. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCCII.

A Rifaros,fiue arifaron in Aegypto nafcitur, H- pi mills aro hcrbæ,minor tarnen multo,mmo ribustp folrjs,©quot; utitp radicc,qux tarnen oh-us magnitudinem prpgradis impleat.alba geminu, altera unicum cmittente caulem.Corrupere nomen huius herbs mcdici,ut ab ipfis lam non arifaros,fed detritis duabus literis.afarus dicatur: quodquidéó' in afari mentione teftati fumus.Eft O' aris herba tóp pocrati,nec quails fit, amp;nbsp;an pro arifaro capienda fu, non conftat. Aris O' inftrumenti quoddä genuseft.

a5PH0'

g*4 •ip^Tarmice fubCalfo herbaguftu.diptarmice à g* 1—'bufdam uocari folita, quoniam fternutamcn-cumicerarifaciac.

STRVTHION. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCXCVr.

STru thiö à noRris radicula uocatur: fpinofa her ba.non tarnen acanacea.Flos fmeodore.fpedla bills acftatibiis, caule lanuginofo : fernen nulln: radix mag na,qux conciditur purgadis lanis:mirum quatum coferens cadore moUitiaqj. Nafcitur fatiua ubiqj,fed fponte in Afia Syria^, faxofis «Sr afperis lo* cis prpcipua. Trans Euphratem tarnen laudatiffima, caule ferulaceo.tenui.O'cibisindigenaijtexpetita.ö* Cingenti quicquid fit, cum quo decoquatur. Folium olex à medicis aureü poculü uocatur. Hippocrates commendatnafcëtemin Andro infulalitoribus. Ab hac fimilitudincpotoriiimquoddauafculu fortaffe firuchion appellate fit.Smymæa muller Galena, flo* rem hunc nö ftruthion,fea ftrythion uocauit. Porró ftrutheum Latine.uteftapuaFeftü.a' falacitate paf feris,mcmbnim uirile fignificar,prpcipuc in mimis: ut qui pafferem in Martialis ûquot; Catulli uerfibus aliter accipiunt,nihil mihidixifiê uideantur ; ne quis in ea re Policianum, quia fine autore loquicur, fomniaffe cauilletur.

CyCLAMlNOS. CCCXCVff.

gÿj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Yclaminos à noftris rapum.û* tuber terrae di»

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ci tut,ut inquit Plinius, non malum terrae, ut

Theodorus putauitaiam main tcrræ.uc Dio-fcoridi uidetur,ariRolochia eß:erraticum uero main à Plinio uocatum,ô' ad calculus radice commenda-tum,qualegenus fit.nondu comperi.-practerg fi quis pro an themide accipiac,quando utilem ueficg uieqs cam nouimus. Crgt;.«^ai^«Aov hoc eft malum terreftre dicituraCraecis. Cyclaminos folia habet minora g Iicdera, nigriora 0* cenuiora fine angulis. Flos ei,uc Pliniusfcribit.Coloftinus, Èzin coronas admitti foli tus: Eft autegenus in eo nomine colons, ut Scrabo-ni placera Coloffis urbc Troadis, ubi praecipua lani tq commédatio fuiffet, quemadmoda Laodiceae co racinum pecus, à colore item uelleris appellate. Sed cum duo Horumgenera cyclaminoreddâcur,purpu teum û* candid», uter corum Coloffinusdici poflit, extimand» relinquimus. De coracino Leodicefum ucllereetiam Vitruuius.Pcrnicialia cyclamino cum olere funt odia; fqu idem aduerfam ei brafficam ina refcerc affirmant.Sphaeritisherba quae fit Actio,non conftat;quid fi cyclaminon interpretere.^cum q, alopecias emendat,tum q, cyclaminos orbicularia Latine dicitur,hoc eft fphaeritis.

ALTERA CrCLAMINOS CCCXCVril. *57 Z'^ yclaminosaltera eftcui nomeab hederae flo-I nbsp;nbsp;nbsp;ribus impofito tuaxiii/A®', de qua hic agitur.

Plinius Èrtertiâ cyclaminon demonftrata fibi prodidit,cogiiomincchamæciffon,unoomninofo-lio,radice ramofa,qua pifces nccatunideoqj hac pro prie ichthyoteram uocari autumo : qq nomen hoc à Diofcoride cyclamino primae datur.

DRAG VNCVLVS maior. CCCXCIX. DRacunculusa caule uario draconis more di-citur: fiue à cauda,quae illi fubrutila eft.tr dra corns intorti modo conuoluca. Diffonat all-quantum in hoc genere fcriptores : alijs dracunculu ab aro feparätibus, alijs ide exiftimätibus. Glaucias dracunculumfylueftrcaruuocabat.Phxniasaron, amp;nbsp;aroniaialiqui radicem aro appellauere, caulê dra-

-ocr page 87-

L r B E R - s E C V N D V s.

ASphodelos de clariffmis herbarum haftula regia uocatur: radice cibisap ta. folio porri fylueftrisangufto.praelongo.fublento, cau-Itprçcellenti qui cubitalis eft.crfæpcduiim cubito* fum^antherifeos fine anthericos à Craecis.albucus à noltris proprie uocatus. Differt antherifcus ab am wrifco.iit ex mentione fcandicis facile colligitur, Aiphodelus O' aquatzficco uiuit : lignofum ei fegt; ’’’'n.copiofuni.triquctrum.CoIore atro- Nafcitur in wbiculofubiedoflori.decidenspftate.folliculo de-hifcente.Particulatim floret afphodelos, incipiês ab J^^ywrofsmeo uolucres.fpecieflofculorum ero-onorisincipicntisoperimento euolant. Proprium ‘'wccauli.cptametfileuis éranguftus.in ramulos önicn funditur fiipernc. Torretur hic in cinere ad duniJterabulbuscumfeminc.oleoeiz fale add ito, turn ficis quoqîtunditur,præcipuauoluptateutui-«turHefiodo,in fyluiseum nafci prædicante. Men-tionem arphodeh ér Homerus fecit. Heroion fi ne ut älq todiceserineon appellatum ab aliquibus uideo. Cochkæ terteftres mire in Campania cuulem eins pffitquuntiir, ér fugendo arefaciunt. Bulboseius '”pisniodicisfimilesodtogintafaepefimulacerua-fosäutumno colligunt, cum plurimommalent. His wutesnccantur.ó' cauerna prxclufa immoriuntur. Amuletumeffe putant in domibus ante portas fatü. Hellanitusproditquofdam effe Nomadas in Libya, Çui nihil aliud poffideant q fitulam,gladium. amp;nbsp;cali tttn.trexafphodelocafulam.umbrc tantum gratia, quaméreircunferaut. Eius ramen gen era duo faci-

SCilla,fi'ueutVarroappellat, fquilla, Hippocra' fof tes uero etia fcella ér terra ér mari alic.Radix fit bulbusan cyma.fiuefrudl’.a Theophraftodu-bitatur : qin funt g radicem in ca geminädemöftret« Vtcütpteneraefueft,nö om is. fed ei’ qugabufu epi menidiafcilladicit.anguftiorefolioacleuiorc g reli qua eiusgenera,qiiibus omnino lata eafuntCermi-nant celerius quxdam intra fcillam confira: nam ér frudlus condendos prxfertim granata feruat, exem ptopediculo prius. Foliocaulis.ut incrocoérNar-ciffoprofilit.FIorere terdicitur.fingulisfloribus fin-gulas fementes qux ternx. denuntiat. Cum fenue-rit,folia demum emicant. SciIIarum in medicinafpe ciesdux : al ba, qux mafculus ; nigra, qiixfamina. Genusunum fcillx aut bulbumeius omnem Hippo crates feheenon uocat, ut Calcnus inquit; quanquä funt qui fchinon fcribant.nonfchoenoti in Arifto-phane pocta.

*Jnt,aiDucumintelligentescandidum,cuifcapuscu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PANCRATION. CCCCVlf.

Dito ainplior,pnrus, Icuisq;: afphodelum uero, fine nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ancration quam ér fcillam pufillam uocamus, ”*

a ulam regiam, cui acinofus fit caulis. Dionyfius |-^folijs lilij albi craffioribus afpicitur.

oiicreuitfcxu,maremér faminam pronuntiando nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CAPPARIS. CCCCVIII.

m ca.


W K .. ®VLbvS VOMITORIVS. CCCCIIII. J^jpbus uomitorius, aCraecis i^timw uocatur, folijsnigris.,

BVLeVS ESCVLENTVS. CCCCV.

Ï| Vlbi folium anguftum, utomnibusfere'bul-^bofis. Radice feritur hortenfis : nam femine partim primo, partim fequenti anno proue-nit:quod Crin hauena,loto,betaép confpicitur. In TauricaCherfonefo tam dulces funt,utcrudiman flantur. Laudatur ex Alcathoë Pelafga, utOuidius ait,iirbe,candidus,hoc eft,ut puto Megaricus.auto-rePaufania,fed ad Venercm.ldem autor:

Daunisan Libyci8,bulbus tibi miffus ab ons. An ueniat Megaris.noxius omnis erit.

® Crbulbi genus circa ripasamnium.cuius inter ntulentam partem,ér fummum corticem lanea c5-tineatur natura, ob id criophorosappellatü, ex qua Ueftesquoipfiant In Indisbulbi nonlanigeri,fcd cri Eitinafcuntur-Bulbisamaritudo in uertice.Habetur ®'bulbina rubicundo radicis buibo: Item candido ^fquamiscarente.folrjs paracx, ut inquit Plinius, Codicesantiqui non paracx fed paruis habcnt;Ego porraceis legendum exiftimo : qiiandoquidcm ita wodo cernif bulbina,quam Maurice buberigi co-gnominant berbarq, folijs croci. florc uioix purpu-reo,fiue ferrugineo in fpicis, nigro femine. Syluc-nriumbulborum florem coronisinferuereueteres, anemonem uocantes poft Narciffum,ut Theophra ftu8 inquit,extunftm Here, Codion bulbi cum flore

Crasci

Graeciappellant.handfcîoanhicfîe.quî per initia menfis AprilisNarciffo fimilis ernmpic.maioiibns diuifuris.ceu ftella quaternis folqs candidus.ciim ca ocisinterioribusiSr odoraciis.frondeporracea, radi^ cebulbofa ceu allium, fine odore.glutinofä. Bulbil rufFum Graeci ^oajSôv amp;nbsp;Hippocrates /i0\ßm Truffé uocant.Inuenio apud Hippocratem genus fykicftris oleris omoconitidem fiue oloconitidem nocari, dul-cem, buibo fimili radice, uerum parua, amp;nbsp;oliuæ magnitudine.ad fecundas trahendas utili.

ccccvr.


SCILLA.


CApparin fine ut Palladius cappar, alq diligen» tiamarcefïère affirmant, alij negant. Frutex eft firmions ligni,feminist]? C cibi uulgati: caulequo^ una plerunqj decerpto.aculeatosrofx modo ramos babet:folio quoque horridulo ac fpino fo.radice una.caule humili. Germen amp;nbsp;flos aeftate ra feus odoratusip.foliumad uergilias uftjuiget.fabu-loüsmacrisiifgaudet.Quatuorei genera, Arabicum quod ér peßilcns efr.ut Plinius ér Calenu s ait .• Afri. cum,Marmaricum, Apulum,omnia quondam infe» fia.niincmitiaundecunrpillata.QuidameumphyL boftaphylon oplieoflaphylen uocant. Innocentius Italicum cibo.Capparis nifi area defoffa, hoc eft cir cularifcrobe coérceatur,amp; ripis undique circunftrii élis lapide,late ferpit.cuagatur^peragros,ércogit folumfterilefcere,

L E P I D I V M. CCCCIX.

Epidiü AeginetaPaulusHiberidaflueHiberia- *®8 da iaro uocari coeptü fcribit, à Caleni (utarbi-tror)têporibus.Lepidiüabeo cplepidas ér ma culas in faciederjciat acrepurget,quasColumella fu cas uocauit.appellatumCraccmntant. Idemautor Columella duo genera lepidij efle intelligit.fyluefiris ér fatiuimt fylueftre quidam accipiant pro Hiberi-de, fatiuum pro lepidio. Peregrinum, inquit Plini* us. fuit ér lepidium : feritur à fauonio. Dein cum frutificauerit, iuxta tertam prxciditur, tune run-catur ftercoratui q?. Per biennium haec, poftea qf-demfruticibusutuntur, fi non fxuitia hyemis im-pediatiquandoimpatientiftimumcft algoris.Exitér in cu*


-ocr page 88-

C o R o L

ïncubkalem alckudinem Folqs,nö ut Hibcris naftur-ttj.fedlaurinis uttqj per initia, lieram mollibus. Poft gladioli retufi feté fpeciern accipiunt,ufiislt;u dus pro pteracrimoniam non fine laftc. Herbarrj modo hac nonlepidium.redraphanum appellat, in Pannonia frequentem,ubi feront earn non aliter g radicis fco-be.Pauluslepidium.inqoit.qiiod apod nos habetur, folio lauri,fed maiore multo nafcitur,quod ei tarnen aeftate nullum eft.

BATRACHION. CCCCX. BAtrachion fiue ranunculus,fiue ftrumea,quo-niam medetur ftrumismam ftrumus folani genus eft. Dicitur O' apiaftrum ranunculus, hoc eft apium fylueftre,uenenatum in Sardinia,ma« nifeftoNigidij doc^iffimi uirierrato, qui apiaftrum pro meliffopliyllo appellangghuncO'Varrofequi tur O' Diofcorides. Opacisgaudet. Primugenus cui O'color iiuidus ad latitudinem maluxaccedentibus folqs.Secundogeneri.caules ut Plinios inquit alti.ut Diofcorides minores g priori.nifi librariorum culpa fuerit /«HfOKcwAWT/Sov pro ^«KfcuavAwr/lov fcribentium. Genusa b his diuerfo m in totum uidetur.batrachiô, cognomine polyanthemos,cauftica uiexulcerans cicatrices,O'ad colorem eas reducens,O' uitiligines concorporansineqj aliter indicator à Plinio quale fit: nifi quisO'hocin unam quatuor fpecierum contri' boat ac rcponat,illam uidelicer, quam plurimis folk orum diuifuris O' Plinius O' Diofcorides deliniât, uul go ditftam pes coruinus,alteram omnino g corono pus,de qua foperi’habita métioeft.Deuenenaco Sa iuftius: In Sardinia,inqiiit.qiiaedam herba nafcitur, gup Sardoa dicirur,apiaftri fimilis.Hæc ora hominu O' ridlus dolore cótrahit,O' quafi ridentes interimit. In ea infula,ut Paufanix ac Solino placet, locis rigu-is prouenit iufto largionnec tamé aquas inficitStra bo ex hacipfa herba Hifpanostoxici genus confice* re,quod urgente ui maiore hauftum, citra dolorem humanis rebus exigat,aquae«plt;/lwv/©quot; uulgo rixui, good O'Diofcorides in uenenismcminit. Homerus Sardanion Rifum uocauit illo uerfu.

fjiéJtiin A tvM^TeifJlKyim fifïf'« ^ió»-

Meminit O' Plato in Re pu b. Timaeus aliam origine prouerbiohuicreddidit,aliam Clitarchus, aliam So* phocles O' Simonides poets : nos id in annotatiöes Plinianas diftulimus.

ANEMONE. CCCCXl. ANemonen quidam fremium uocari putant, fedferibendum eft phenion,autore Plinio.

Edit florem fuum haud multo poft germ en. Erumpit au tumno poft aphacen à primis imbribus. Interaculeatas.fed mitiorisgenerisanemonem col-locant.Quatuorfuntnominishuiusfaftigia:duoco ronisdicata,hocefi:fylueftris bolbi florem uocatü anemonen,O' aliam anemonen, qus Timoniafiue Limoniapotiuscognominatur,poftheliocryfon flo rentem,O’ cum uiola nigra uére.Duo medicinis,fyb ueftrem O' latiuam.de quibus prüfens mêtio copio-fifTima omnium eft,phoeniccum florem habens in* ter fatiuas.Satiuis omnibus folia apio fimilia,ncc fc* réfemipedalemexceduntaltitudinê, cacumineafpa ragi.Flos nung fe aperit,nifi uéto fpirante,ob id ane mone diefta. De othonna Syria herba, quam guida anemonemcxiftimauere.dicemusln loco. Nicader anemonem, anemonida folet appellate, eamqj ex Adonidis cruore natam prodit,5olïbius anemonas à

L A R r r,

Spartanispbpnidasuocaiitradidit.Horusahemonp ƒ flores inquit,in Aegyptopingi,quotiesmorbosliO' minum intclligi uolunt.

ARGEMONE. CCCCXIh ARgemonen O'argemidaputo didamaDio ju fcoridc, iibide anemoneloquitur.Foliar-bet anemones æqualia,0'apij modo fena! nafcitur in aruisapudnos,uc Plinio placet, gentry cius tria faciens,ut id demum probetur.quodraaice thusredoIeat.Diuerfumuidetiirgen^eflêquodapt' Plinium argemon uocatur. Argemonesradieem u patorium a recentionbus appeUari quadoq) uj ^°gt; autoritäre (ut arbitror} Diofcoridis in anemone 10 inuenta,ut aliud tarnen intelligatur genus ene,quo Eupatorium proprie u ocari folet.

ARGEMONE ALTERA. CCCC»«.

A Rgemonen ferpentibus ouenenisaduera- j„ habet.

ACAI.Ht ccccxmi. ANagallidesfrutice tenero,nöaltiorcspalmo ,14 nafcutur in hortis amp;nbsp;aquofis. Prior n®5'‘ rulea. Mirum o» foeminam pecora . fidecepta fimilitudine ( flore enim tantum 1 dcguftauere,ftatim cam quo^(afyla. dices fcripferc,cafyla uocatur, à nollns rerus o in remedio quacrunt.Praecipitureffofluris ante ortum,ptiusgquicg aliud loquâtur, terfal^ar nbsp;, tum fublatam exprimere, ita præcipuas et e ui lt;nbsp;Anagallin Diofcorides eKvfZnvquo'^dici pern' ' excmplaria in quibusgauritisnon faurms g • Hippocrates anagalgalin dicendoutilem mo 0'afficandisulceribus.anagallidemoideturin xiffe. Actius nydlerida herbam ad nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij nes cum probat, pro anagallide, utpu to reliquit,quadoqutdem er nyAeritis catur. Errant qui pafterinam uulgogt;dicta candidtimferentem,anagallida cxiftim^quot; '? , admodum er qui myofotin, id eft. mûris au pro anagallide compidam prœferunt. Anag phœniceam à colore Paulus Aegineta coral lu q dici meminit.-de quo er compofitioni datum n quodlt;/l«!(iüpotAA/v;gger paftillus efthoccognom fed in eum lapis coralius,non ha:c hetba lum^i’ •

H E D E R A. . HEdcram frutices qu idem uendicanwe rum magnitudinem cr^f‘i^quot;‘^° primo angulofa, procelTu rotudâtur. ei genera. Humi repitchamaeciftbs,dequain • Celfarum tria capita,candidum,nigrum,^ue^, eft, clauicula fiue pampinus uocata.Candidu ud frudlu folo, aliud frudu er folio, id quod nu folocandet.autcralïiufculum,denfumglobatu habet e5,er corymbias uocatur.Athenis uéto ac nicon irriguum aut minorem acinum fparfiorc ƒ racemum er Silenition appellant. Simili modo in gra,cui er fuæ quidam differentix funt,fed minus perfpicuæ ; alicui enim fernen nigrum.Alq crocacc-um,cuiuscoronispOctf utantur.'folqsminusnigris, quam er Nylïam,amp; Bacchicam,er Dionynam uo-cabant,maximis inter nigrascorymbis:cuius uw genera fecerunt,acolorc acinorum, etychranon, chryfocarpon.Helixabhederadiftat apertinimo fcrimine:Primü folia huicangulata, concinna,exi' gua#


-ocr page 89-

1 r B E ft s E c V h D V ?;

neLem'^-^'î''’^^® Fôtîî(î!oralt;p.Diftat er lögitudi ftuflum° *°”'.’P*^*‘^'P“5^^™^ti fterilitacc, quoniä

45


ttlliffimh, • ^ ?quot;“•'^naam noc ætans uitium inte fieri. Pf'®®^^^c helicem.Cr hederam fenedu-ab tiert f*’’'^'5'^“quot;’Qui^foiii’m Érgermenhelicis tuinniff*?''^^^^*’”°^æf°''® plurimum différât: aare,.'*P ™®®^®®‘^'ff^'''™æ nofcantur. Herba-to. tertia 'f'^r '^”æ *’u merofiffima eft: Altera folio al duplex ''”quot;^°^°''*^gt;9Uf Thracia uocariir.Herbacep dinem '^ “quot;° ^'”‘’'°*’^ f°’®^'S^^®*ÏPP^’‘°*' inmin’ °”S’°'^®denfiora^.inaltero diuerfa omnia uuior ^^■’?.“'*''’'-°'otgt; quoep alia folio crebfiorè, te nunr ^•*”^^*’'® ’il^^® incondito, nunemaiore, alia ®®‘^ulofocp,rn eädidogenere alia plus tinin,'*î'”i ^^‘’'’‘^’•Ci'efcitinlongjtudinem po ubi r''”'™®^^®- Nuncreuertorad hederâ. Hedera agir B j?**^“*^®®ccoepit, germen fublime redüq; didar ^™°dum profunda.præfertim nigra: ïrean (rarl ^“f'^^islpwrinia immitiflïmaq?eft.Hpc tudin°*^^'^”’P''*“ '^ ibdu ftrangulat, tanta cralït ximae’V'P^^ P^^® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^®^' Signa eius folia ma-

«ent' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®^ g””’® ’ fubri-

refli'^D nbsp;nbsp;*“quot;^‘^®teri9 inflex». Racemi ftantes at«^

chia.p ft- I^'^f®^’“^®' ^“'^ maxime uni brained f i 'P'’®*’'^®. fed proprium albx,qgt; inter ƒ ® ''’litt’tbrachia.quibus arbores complc £ira(j’^*’’quot;™^“®°^*’®P'r' Pluribus liste locisfuc-tori^Jf*” initia radicis habet lacr '^^^'’•‘’bidfiexipedxcognomctoapüdpoë *'j^f”^®'^®®i^s dulccdo acini,,alqs tantaa-itudo.utaiijj^gpgjfji^ggj^j £ß ^ 11gcü8 liedc' «.qualme adminiculoftat folaomnium generü, ii'°‘'’?“'quot;'quot;à Theophraftoér Plinio.quafico uif '-f?quot;’'°“oobulofignifi'ccnt:Sedfummadi æA-æ® “Utoribus m marem amp;nbsp;foeminam: ggt; al-« oliumduriusjpinguius.maiushabeatjezflore purpGram accedentem,altera non habeat: utritg ni^Hosfylueftrirofx fimilis,fed minor tirinodo-quot;5 ^ ?'’^*’f'P”®“'‘’etur recentioribus quibufda non hedera: fed cifto conueniens.coi tzfexusdz flos punicitribuitur.SedThcophraftum fequutuseft Pli niuslibro ftirpium fexto, hæc ipfa non de cifto fed dehedera proden tem. Hedera Theophrafti state in Auanafci non poterat:nec in India nifi monte Mero, ‘’£®® ^^ Bacchus- Fruftra Cr Kerpalum labo-«11e omimodo tradunt.iit fereret earn in Médis.Ini «ica arbor Paris omnibus, fepulchra^ ac muros r5-ptns.Serpentium frigori gratifTima. Vfos in funes.Cr armainêta nauin he’dera ueteres,autoreft Athense-Bs,quame'Rhodano petebant,ut canabim.Carolus experimentum uolenti feireaqua in uinum addi ta fit nec ne,ut uafculum e' materia huios faciat,uin5 quod erit dilutum transfluet,aqua manebit': nec cm concinetuinuni,inquit,ua8hederaceum;quodpocu jigenujCrxciciflybion abhedera uidelicecappel-'®'’t.93proquocun(pligneoidaccipitur:In quo fi-guificatu it cymbium O' cypellum quandoep fit. Alquetuftos calices ciflybia intelligunt, proptcrea ^ in Didymaei louis dedicatione folds hederaceis li-bare morisfuiffer: Cymbiauero quae anfis careant oblonga O angufla nauigrj fpeciem praebentia.Dc bedera Cilicia,quae tarnen hedera non eft, in fmilace Ϋ;t«« quarto uoluminemonftrabitur, Ciffon.hoc

cft hederam.pufÏonem Liberi partis fuiffe Crgcia c3 finxicjn nominisfuifruticemconuerfum.dü mini- t. fter cum co deo falicris.tcrrx allifus perijt. Athcnien-fes citton ipfiim Bacchu uocanc Üquot; apud fe Acharnis uico natam hederâ primo uolunhut inquitPaufaniquot; as.Sykicftrem hederâcerui phalangio pereuffi ma-diinttyliberanturAelianusautor. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ CHELIDONIVM MAIVS. CCCCXVL CHelidouium,fiuechelidonia,fi'ue chelidonca, j,^ hoe eft haruudinariamaior, fruticofo caulc, folio paftinacp erraticeampliore.ipfaalt jeudi ne duûm cubitorum,flore luteoCollyria quoç.qui-bus ex hac utuntur.chclidonia appellaiitur.

CHELIDONIVM Ml N VS. CGCCXVII. Helidonia minor folia hederphabet.min’eadi -j. da. O T H O N N A. CCCCXVIII. OThonna herba nafeit in Syria Plinio Secudo. Paulus othonna uoeädo in copofittonib® pie' rifq3maiuschelidoniuminrerpretacu8eft:fedj. ahud tarnen genus cft othonna, quod'hic defcribit.?

M Y O 5 O T 1 5 CCCCXIX,’ MYofotisalfme cognominata quafinemora-lis.nafciturO'in hortisO' maxime in parie. ®'® tibuslncipita media hyemc. Arefeitoefta-te media,com prorepitauribus mufculorü expref-fis.De hac fub uocabulo alfine repetutur omnia hæc libroquarto :propterea nihil ibi diximus. Dicuntur myofotides,O’ myofotæ à Calcno.

MyÖSOTIS ALTERA. CCCCXX.' Myofotis hæc quæ pofterior defcribitur,iofti us myofocis tantum dici folet g proxima,' ’*® qua: al fine potius, g myofotis appellata fit uetcribus. IS A T-I S. CCCCXXI. ISatimlacftucisfylueftribus annumerant.Dooei genera Plinio reddutur item qj Diofcoridi:narces in fyluis.alterum infedoribusdicatu.quod Cirfa-tiuumDiofcoridiGalenotß uidetur. Plinius fyluati-ciim tiocari tradit,fimilelapatho fylueftri folijs,nifi plura effent (Smigriora.qua uulgusmodogualdu, ueteres glafdum, fiueglaftu lingua Callica dicebat. EO Britanni maresofoeminæ oblinebâtfe- Mares ut cœruleo colore metü hoftibus afferrentiFoeming uC in quibufdâ facris incederent nudæ,coloré Aethiopû imitantes. Ifatim Diofeoridés egnen quoqj uocarj proditreredo lianeàb Hippocrate ienen.fîoe ignen dici. Diofeoridés ifatin latine dici rutam, Apulcius alutam fcripfere.Falfum utrült;pfufpicor,O'lutam fî-ue luteâuocari credo.De lu tea herba Plinius O Vitra uius inter colores tantum loquûtur.Plinius: Chryfo colla inquitilla quoqi herba tingitor,quâlutcam ap pellant.IdcmpaHlopoft: Luteam chryfocollam ab herba lutea didtam putant,quâ ipfani ctxruleo fub-litam pro chryfocolla inducunt. Vitruuius: Quinon poffunt,inquit,chryrocoUa propterraritaté uti herba, quæ luteô appellator, cœruleû inficiüt O' utûtuil uiridiffimocolore!hcca5t,inqoit,infetftioaappella£ I S A T I S A L T E R A. CCCCXXIL

E hac ifati dieflû eft in fatiua proxima. Qui 0* radiculâ quæ fit ftruthion, ifatin nocari pu» tent,ducüturmendofoloco,quê nos in Pli» nio correximus xviiq.natu rails hiftoriæ libro.

ccccxxrir.

ARABIS

Rabis hçc eft, de qua fupen’ quoqj didü eft: gq ibi drabam, non Arabida kgi deprauate 28$ córnonuim’. TELePHION. ccccxxlin h • Tclcphio

-ocr page 90-

COROLLARir,

JJ, *11 Elcphîon nagum amp;cömune plufcul/s herbis eariïat^notasfeorfunj utrnifqjreddüt/encfuofiini I iiomen.Diolcoridesfenosfeptenoscpab radi- genef^.Telephion hiedeferiprä, funrqiiieampucéf ce ramos ei rribuit.Plinius etiam odlonos-Dif eHê,qu3 Romana: ofFiciiiaïpuImonaria uoeât-Veg: ferre hanemeritoexiftimanr ab alia quamdiximus tins in mulômedicinapuJmonariâfiue puJmonaeiä hoc libroTelephiön,amp;quot; andrachnê agriamnocari, appellat.quaérconfijiginemdicitradit.bubulciscy quandoquidé tam Diofcorides g Plinius medicinas mulomedicis,hoc eft,ueterinan}s,prfclare cognica,

«B-CVNDr COROLIARII IJBrI FINIS.

s^HERMOLAI BAR-

BARI PATRITII VENETI, ET ACCVILEIENSIS PATRUR'

cha, in Secundum Corollarij librum, P R AE F A T10,

^^5jOMPLE5SE MIRACVLVM SVI NATVRA VIDERI POrERAf, .^^ cum tot adores,tot fucci,totdrborumfrubluithinc ammdlia,rurfus crCcrerisdon:i,dt(i;bortctJ' ^i/ju recenfitafint : qu£ omnid pareus illa optima,ne nulla no parte fui prodeßet, non ad ufum tan _ nbsp;nbsp;1 tunt mortalitatis,uerumetiam ad uoluptatcm edidit. H£c igitur natune peculiaris laus,hiecprie' '^^^^cipua dos fuerit,er tot ad ufumnoßrumgenuiße, ar cotidie^gnere,qui Occultas infeßngulatd reshabeant.Neccontentauna altera'ue terrarum parte mumßcentiam fuamac opesoßentaße’-totum orhrnbeneficentißima complexa cfitnullo certe maiore dus miraculo,fi/itcri(quodilleniquit)uerui»uolu' mus.lllat^turaMieoticisufij;paludibusherbamscythicam:illaab AtlanteextraanmcxlifiUiafEuphorbiampetf renosdocuittne déficienteterra,renwdiaetiamhomimdceßent.Quidquoderipfasoceaniextrentasadfeptentrio neminfulas,erexufl:am Acthiopi£ plagtm apcruit,ut inde Britanmcam,hitic Aethiopidem adiwsajfcrretiiamni htstatum proficiffeuiderctur, qu^autfatu occurront^aut dboplaceant^montium culmina, erfoUtndinesalijsinac» eeßM, ipfim infuper facrx parentis fibras ac uifcera jcrutad nosuoluit,ut radices dia dus penetralibusabditas ac fiiniaaadremcdianobisfalutariauerteret:eoufyibenignitateprogreßa,utfyluarulucoru0borridafioi(rgt;nrdid^ wfnüncareat,ipfaq;folitudoopemnonmimmampr£bcat.Quodcumitajtt,peradishisqu£fuperiorefuipartetet lusfiratpaßimq; alat,eius ad hatefecreta rimabifnur,er radices rerum^fcmina,uitlt;e non minus profitwa Ißfc^f marne dida, tarn nunc homini nun/irabiinus.

b^HERMOLAI BARBAR! PA^

TRITU VENETi ET A Q^VIL E tE NSIS

PATRIARCHAE, COROLLA Ril

LIBER TERTl y S, CCCCXXV.

^i^ AR- RHA PONTlCVMd CCCCXXV! ^^^Si nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ha Ponticum,radkéPonticSaCorneliouo-

ld

dj umnicudine circa Sq- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;caricenCeo,àCalenoamp;Paulotbeon,àP!inio rphorum, colore candi- -*- ^rhacoma,nHïdeprauatus(quod[ereTtifpicoi) do. MaCculus amarior. locus {ic,uuJgorheu, Acttus rhaon. PliniuscoHoni fCalUarum quoep glandi gro dmilem demonflrat, in extera cum Diofcoride ^^Jj^^^. *^aximx arbores conueniens.Habeturamp;rba Barbaramultoprotüan-agaricum feront, EÏiaüc tius efficaciusépPontico.fed ante Paula Aeginetam ƒ (ut dixi) fungus odora- fere'medicia incognita. Eins mentionem autoris in . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;----------1 cus,in tummis arborib^ compofitionequadamadpodagrashabuit,

*'^ß^^^^’‘^°^‘fi^^relucens,amp;’Candidas!Ideo^inte- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GEN T SANA. CCCCXXVIJ. nebrisdecerpicur.Diofcorides agaricü ueneni uim /^Encianamubimnafckfedcopiofiirimaüibal- m

^^^ '^'^'^ ^ eliCyludlds dicitur,na' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hrmanc, folio fraxini, magnitudine lacwcx, .1^1 acoai^snonagriam,fedagariambabent: caule0enero,criumaliquädo'cubicotil,tadtcelenca, duycueripoiJ^üS:pritnüexP}inio:Regio, inqt, fubnigra,rjne odore.aquofa,

Sarmacix lylueltrisHyleum marequoaUuitur, co- ARISTOLOCHIA. CCCCXXVUL gnoniinauiaAkeruexPtoIomxo.quiAgarumamp;ue A Rittolochixcolorater,foliüaIffnx,ucTheo' /ti bemamp;amnem m Sarmatia uocaritradic.Appianus phra{iusinquit,rotundius.Nardturinn]on' Alexandnnus^a^Scytbicam gentem contra fer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tibus prxcipua. Genus quadruplex in ea La-

Michridsueseos apudCchubucrit.

liocabanc uliquifioJijs inter maluüamp;becicrain nigri-oribui

-ocr page 91-

LIBERTERTIVS.

'^of’tnfa cum calce,in ma saduolant cupiditate mira,ut ait Plini* ®xanimati fluitât:

P**^®^™^'5*’quot;‘lwitCâmpânixgt;uocabant hanc ^*f*’Nunc ér eyelamini radice id conti-g neadem terra,utputant,Alterum mafculxatq; utlFæ’'’^*“longiffima,quafiuitium no-f”*”’'quot;*^’^gt;ff*nîâ,quxér Creticanominatur, ^''fP®’*®»^®l®*'® buxco,bacculas ferês,ut cap* *”’ in omnibus quoejinueniun* ®' quarta piftolochix nomine,te, lor q tertia,denfis radicis capillamentis, iunci plc* ons craffitudine. Hanc quidam polyrrhizon co-gnominant.er fatyrion effe dicont,utinea mentio-^oocui.Odor omnium medicatus,fed clematidi, occlt terciatiocundionnardinis quoep unguentis onueniens.Effodere eas melSbustempeftiuum eft. axime tarnen laudatiir Pontica.ér in quocünq;ge r^'^P?'’^‘^.i'ofiftmaquxq;,medici3 aptiffima. Na* J^trépinguib’ locis ér plano,ut quids ftripferc. |\ARISTOLOCHIA ALTERA. CCCCXXIX. hac qualis effet proximo indicatü nobis eft.

ARISTOLOCHIA ALTERA CCCCXXX.

»3

«o

DEhacquoque in primoariftolochix generc dilTcrui.

GLvCïRRHIZA. CCCCXXXI. GEycyrthiza, fine ut Palladius glycyridia. Sut 4whanc éreryngemcandé elle falfóputêt, n-S^ fpinofa ér foliata uideretur. Fruticofa eft, PtfiMtillimain Cilicia,deinde Ponto.Adipfon uoca ™'9iiiafitimfamemq;fedet. Carpitur Vergiliarum OtCafu,qua;longaeftceuuitis,colorcbuxeo.Melior oigra.quæqjiç^ J3 g qyæ fragilis.

GENTaVRivm MAIVS. CCCCXXXIt. C^ntaurionmaiuscaules habet geniculatos,fo lialata ér oblonga,ér ab radice denfa,radix te nera fragilisq;. Durâtannis nee ultra duode-cim.Coinendatiffima in qsquarü Diofcorides memi nitregiontbusprxterqinalpibus. Dicitur ér cêtau* tea amp;nbsp;Chironion,quia curatus ea Chiron fit, cü Her culispertradantiarmafagitta excidiffet inpedem. Noltri herbarij aliud centaurin maioris cognomine oemonftrant, flore luteo, folijs per interualla binis, aucrfa parte candicantibus interna uirentibus,falicc tnaioribus ér connexis fere'.

CENT A V RIVM MINV,S. CCCCXXXIH. ï;i Z^Entaurion minus à folioté! tenuitate aitHovco* l^gnominatii,ficut libadion,quoniâ fecundum fontes nafcitur. Ipfaherba legitur autumno. ^^‘•^n^^fi'ondeautcaulibus concifis madefatfrisep, xviijdiebuscapitur.Hoccentauriumnoftrifelterrx uocant,propteramaritudiné fummâ. Galli exacon, Ç|uoniâ omnia mala medicameca potum exigat per ajuum. Eftircentauris appellata cognomine trior-tnes^Hanequi eruunt.iubencuraccipitremcauere, öiflü à numero tedium triorchem.quoniä ut Theo* phraftus inquit,raro nô uulnerätur ab alite, qui col* ligunt. Tradunt ér per fe infedam effe carpentibuS: faro ungnonferientibusfe dum fecant.Haec fuccu fanguineu mittit. Imperiti mifcent has notas, ér uni gtnctialïignant!namquod centaurion panaces uo* tatur.alteriuseft naturae, ut in panace mödrabim’. Huius radix minorispenitusinutilis medicinae eft, ut Calenus quoq, fcribit.

mi adulterio myrrhx prouenit,'ut in myrrha ér ma* CHAMAELEON ALEVS. CCCCXXXUII, ftichenotauimus.EandemhaneCumAegyptiafpi*,

44


Hamxleontem album à Theophrafto ikigt; nem uocari Theodorus exiftimauic, quia car* duumpineamincerpretari uoluit.qux nihil aliud ê,ut Diofcoridi placet,qalbus chamxleon.Pli nius in Theophrafto nö ixinem, fed helxinê uidetle* gifte. Fere' fufpicor utrunqjfalli Theodoî52 ér Pliniü: Theodorü, quia chamaeleoncêalbum ixiam qqj dici nouerat: fed aliud eft ixine, aliud ixia Theophrafto, noni uoluminis initio.ubinon omnibus locis, fed in Creta lachrymam ab ixia,hoc eft ( utarbitror)cha-mxleonte albo fundi fcnbit.Plinium quoqjdccipi ex iftimo affmitate uocis,helxinem pro ixine capienté, hbrarqs alterum pro altero fcribentibus : qui modo parum diligentes, modo nimis fcioli, peruertunt omia.Tres igitur herbx funt,helxine, ixine, ixia,Ixia chamxleonalbuseftHippocrati érGaleno. De hel* xinefuoloco agetur, ubi de ixina quoep difterendu nobiserit.Chamxleontem album ixion quoq; dici uideo,quia uifcumgignitalbum,nonubiq;,fubalis foliorum,maxime circa canisortum, cumthura na fci dicuntur. Succus radicis decodtx mures contrahit ü'necat,nifi prociniis aquam forbeant. Volenti* busfeireuifturus fit xger nee nc,prxcipiunt radicis dilu to perfundi triduo qui langueat:moriturum ne-gantesqui tertias uices perferat. Theophraftus au* tor.Nafcitur xque omnibuslocis, capice magno ó^ acano herbx fimili, undo quidam inquiteamuoca-uere acanon.quod qu idê ér ixine appellata cocinet.

»»

US

CHAMAELEON NIGER. CCCCXXXV, Hamxlcon niger fpinofigeneris,uerum folijs aculeatis non conftat. Gelidis ér inertibus lo* cis prouenic. Ex nigris aliqui marem dixere, cui flos effet purpureus;fceminam cui uiolaceus. Vnonafcunturcaule,cubitali. Vlophyton uocatur, quoniam anginx modo iuuencas necet, ér ab odo* ris grauitatccynozolon. Feront érnigri uifeum, fed quod pro maftiche non fit,ut ex albo.

«4

C R O C O D I L I O N. CCCCXXXVL Rocodilion radicelöga, xqualiter craffa,odo ris afperi.Aëtius hanc fortaffe intelligit,CH ra-dicem crocodiliadiseius,qug maxima eft,có mendat in eo capitü dolore,qoi cephalxa dicitur.

D I P S A C O S. CCCCXXXVU. Ipfacos folio cauo, in quo falfus ros ,• nafcitur in aquofis amp;nbsp;flumine : Huius herbx carduus eft,quo rudes panni, uelutiscchinoquodâ, utinquicPlinius, ueftesexpoliuntur ér colluuntur, floccis fine fimbrqs quas Grxei crocydas appellant detra(fti8,complanatis'uc. Hic frueex labrum Vene* ris aut Venereum Latinedicitur.

ACANTHA LEVCE. CCCCXXXVIII. Canthaleuce,hoc eft ipina Candida, ut fupe* stt * riusquorndiximus,aliud genus eft, qleuca cantha,(iue leucacanthos, etiamfi amp;nbsp;hanc nonnulli Galeno tefte,Ieucacanthon uocare confue* uerüt.Habetur fed inter arbores ucl promifcua,qux fpinus albus uulgo dicitur,cortice ligni cadido,mol li folio,aculeatatota,prunimagnitudine!Quo no* mine ueterib’ cognita hge fit,haud poffum reddere, ACANTHA ARABICA. CCCCXXXIX

Canthen,hoc eft fpinam Arabicam nonnul* «4

naacaci



-ocr page 92-

c o R 0 L L A R r r.

na acaciam fundente nonhulli faciuntquoniam Ca knus © Paulus hanc © Aegyptiam © Atabicam appellant.

SCOLyMOS CCCCXL. ^jy ^y Colymos à Theodoto carduus,diu floret ac fe-ro Diftatà cæterisfpinofis, cp radix eius uefcen doeft.decodia © cruda, maxime dum florefcit, cpiplaefteum fuccum duratacmittit.Circafolftitium Hos incipitSenefcens in papposamittitur,qiiod qui-dem eft huic generi commune. Mirum lt;jgt; fine inter-«allo rota aeftate aliud floret, aliud concipit,aliud paritur.Semen oliginorum©armatumaculcoFoli nm arefcensdefinit pungere. Caput eiTheophra-ftus contra g Diofcorides, fpinofumncgauit,fed oh-longum haben dixit: quod in hocunotantumfpe-tftetur inter ea,quglanugines folio fpinofasobtinét. Nafcitur fimilis fcolymo carduus circa Tcgcam,radi cedulci,quamcumPandiusftatuarü magifter efi-tauiffet,alienatus mentefertur.Hadlenus 7 heophra fti defcolymo fententia:nunc quae caeteri fetipfere uideamus. Scolymon Oriens © limoniam uocauit. Frutex eft nung cubitali altior u tiep in montibus, © gdiu fylueftris,© nondum altilis .• alioqui in Mauritania caulis ei duodecim cubitosaltus,palmosqua-ternos craffuseffe dicitur, thyrAsep foliorum acradice dulci.laudata quondam in paupenscœna.flo-

rente fcolymo cicadasacerrimicantus effe, miiüe« reslibidinis anidiflimas, uirosconna in coitnm pp gerrimos, Cenpierunt Hefiodus amp;nbsp;Alcæus poctæ. Dp ftetabhacquæà Plinioicem lemonia iiocatur con^ tra ferpentes herba laéleo fucco manans.concrefeé. te gummi modo in humidis locis, affirmare non au 15m,Eft0'lemonion profylueftn beta ueteribus ac^ ceptum,grauilapfuTbeodori,Iimoniamquæfcoîy-museft,pro fylueftri beta in Theopbrafto capictis, û” aculeate folio earn prodentis. Habetur €r anemone genus unum cognomine Iimonia, utdidum eft ftjoloco. Sont qui ÉT cynoglolTon herbamlimonion appellitcnt: Sanc fcolymoscardousintelligitur fyl-uefler. Sylueftrium autem carduorum genera duo: alterum frudlicofiosaterra (ïatim.alterumunicau-le Ézcraffius: Vtriq; folia panca fpinofa.muricatis ca cuminibus,lanuginofocaule:fedalterflorcm purpu reum mittit, inter medios aculeos eeleriter canefcen tem.©' abeuntem cum aura, qui proprie fcolymos dicator.Radicis horüexaquadecodïaenatura fitim potorib’uinifacerc.Hinc illudColumellgde cinara:

Quædulcislaccho

Potanti ueniat.nec Pbabograta canenti.

Quid autem fit in Columellae uerfu mirtiolum in CP rara crinem fpedtari aliquando,nihil habeo quod af ferre poffim.nifi quis non mirtiolum, fed mirteolu, iiel muriceum certe legat:Sunt enim muricatafcoly mocacumina,utinquitPlinius. Murtioli métionem in Columella © alio loco uideas, ubi lixc uerba funt ultimo uolumine:Habero, inquit.uiridisfocniculi fc-mina,© lentifci deifriefta © purgata murtiola. Fate ornefcire quid fitmurtioIum.Scio Murcium monté Romae didum.qui fit © Auentinus,autoreFefio,ut obiter corrigamuslocum in Plinio iuniore,Auenxinü © Martium montem ab Anco Wartio urbi adieóos prodentemon enim Martium, fed Murciumlegerc oportetScio ©intimum circum Romse à rourcis co gnomen habuiflè.quafi ab urceis,q) ibi fingereatur. Ut Porcilioplacetifïue à propinquo Yeneris Murtex

facello.quara poftea Murteam © Muttiamuoftre coepcrint,in Auentinocolle.utVarroniHincü'.myr-turn arborem uulgo,© murtnpi,©murtcllam uoca mushodie^. Plinius certe duobuslocis fcolymum © medicinas eiusceu durarum return defcripfit.Cy naram porto carduumintelliguntfatiuam:itaenim LuciusColumellauocat.Palladiuscarduumacinc-rc, ut quidam autumant.quo laetatur.uocatam Sunt qui puellæ nomen in earn herbam uerfæintel-ligant.PauIus© Actins fcolymon à cinara difaimilt; nant.priorem ftomacho prodeffe,cinaram orriewe monftrantes. Proxima certe genera uidenturelic. Fu it hæc ueteribus maximires quaftus, ex Caitna-gine magna© Corduba præcipue,feftcrtia fena mi-hacarduetisetiamnumparuis infercntibusarano. Tantus eft earum return prouen tus,quae Venen ou-fonantur©gane3c, ut nihil iuuerit portentaquae a naturae uidericardnos, ©quaerefugiantquadrupe-des.quo minusin luxum eoshumanagulauerteret. Adhiberiturcinarxconuiuqsafparagi moaoco ts iuribus:nccfinetjs magnifica, autladqcialisulla e ccena,uiiq)finelt;jlocusneque tempusobftet.LigU' res arcoccum uocant quafi alcoccalon, ut prima eiusuerbi lyllaba pro articulofit,quem Mauritan omnibus fere' uocibus pixponunt, ut in hyofeya' moex Plinfjquoqïufu oftendimus. Coccalusuero Craece idem eft quod ftrobilus, hoc eft mix Pinea, cui fimilis eft fcolymus. Diofcoridcs,Romani fcolymum uocant, inquit,ftrobulum. Nondom irr^ i hocfetcolum Venetijsrutra tantum eius planta Mau riano uico cernitur in hortis barbaricis.

P O T E R I O N.

j JOtcrion circunfoditur antumno pracciditutqt | ad fuccum. Radices habet multas, bene olen-tes, fed duasaut tres, cubitorum binunr Cale-nus hanc neuradisappellatione intelligit.In Phnio nonpoterionfedpontirrin,necphrynion,utin Dio-fcotide,fed paroenion xxvq, libro legi uWeo, corrupte utrunque.At xxv. non paranion,fcd ?»¥quot;?quot;ƒ nee pontirtim,fed polyrrhizon medofeitem icriDi-tur.Phrynion porto a' rubetisranisdi(Sa£ft,qugt;uus aduerfatur.eas Graeci phrynos uocant.

ACANTHION. CCCCXLIl.

ACantha fine acantbos.topiaria© urbanaeft herba, elatolongoqj folio, crepidines mar-ginum afTurgentiumep puluinorum toros in hortis, hiftoriali facilitate ueftiens. Duo genera eiusfont.fylueftreaculeatum.crifpum.quodirbre-uiuseft.agriacanibosappcllatumialteriimlcneac fatiuumquodpropricpatderotauocant.altjmelani phylon,dequahicagitur. Vnguenti quoquegenus eft quod paederota nomina bant, quo ©Demetrius Phalereus fibi os linebat.Alexis poctafaminas.qui-busnimis candida cutis effet,patderoteutifolitas,in comcedia fignifîcatiquod© Aegyptium Unguentum dicitur, ut in ftade diximus. Paufanias autor eft, genus herba Sicyonis in uno tantum Venerisfe pto nafci,paderotanomine,foliominoregfagi,ma iore g ilicis.© omnino quernis fimili,altera patteca-dido,altei a fubatro,utalba populi: hanc ibi tantum fpeóari,Fr3Etereanufquamgentiim.5itautfniacS-thus hxc Hulgarisfpina, cuius © m afpalatho memi nimuf^


-ocr page 93-

LIBER nlnui^iec ne dubito.Plinius certe duobus locis, ab Kro acanthon.altero fpinam uulgarem appellan* do.cafdem utriquemedicinas tribuit. Spina cft O* «ppendix uocata.quoniam baccae in ca punicco colore nominentur appendices, fine ut ucteres dicc-bant, ampendices. li Érlumam pratenfis fpinæ genus appellabant.Ér ab eolumedia «ÿ* lumarias faites,autor Varro.diflam ita.çp à terra foluunt, id eft, luunt cas agricole. Acanthos Seruius inquit grammaticus,in Aegypto û* Cyrenaica infula nafeifer-turfed homo literator, herbarum^ parum gnarus, turn fpina Aegyptia cöfundit, qu g ab acan tho pror fusalia cft,ut facile dignofci poteft.

A GRIACANTHA. CCGCXLUlt, Bgt; TA^ Agriacantha.hoc cft fylueftri fpina,proxi-IJme didum eft,ubi alterum ipinx genus fyl-ueftre nominauimus.

A N 0 N I S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCCXLV.

h» A Nonis O'ononis quando^dicitur, ut Cale-ZA no Theophrafto^.fpinofa poft ucr, folio ru-ƒ '*'tï,acu!eataramis,uttribulus.Nafciturfolo ^“ito.prxcipucfp in fegetib’,aratro inimica,uiuax^ nnicc. Propagat fc in annos, ideoqj runcanda 0* t^tirpanda tota eft.cum terra madebit imbribus. Gerininareincipitæftate.à frugibus perficitur au-tumno,Duratannofoliumtoto cauleper interual-lacollocatumutcorona.FlosmutiIus in filiquanec lt;onfeptu8.Eft(Si: alia ononis cognomine flomitis, Çuæ à Diofcoride onofma dicitur: quanquam funt quionomidanon ononida uocicent, hoc uolumine anobisreddendam.Ononim pond dieftam Photion muu.qiafïnosfead illam terentes «irfcabentesiuuet. Plinius anonin fïmilem foeno Cracco.Diofcorides loto ‘oenarixautfytjjfaQunt.utaeftimare liccat lo-eum ranariam cum foeno Graeco eandem uideri. autpetfimilem.

LI-EVCACANTHA. CCCCXLVI. Eucaantha fïue leucacanthos, ab acantha leucediffcrt,i)tfxpenumerocommonui:prio-rem Grsce Plinius fere' appellat.pofteriorern ‘■3öne fpina Candida,id eft,acantha Icucc.

TTRAGACANTHA. CCCCXLVII. Ragacantha fiue tragacanthos,radiccmfpi-nxalbxcontinet,in Creta nafci tantum credi-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;taied amp;nbsp;in Achaia amp;nbsp;apud Mcdos quoq? pro-ntniq in Arcadia largiflime ; nee Cretica deterior, ’ pectu tarnen prglata. Lachrymam non incifura ^ipontemanandofpinêfccrc.Theophraftus exifti msf.Pretium Creticæ in libras credecim apud quam 1 uideliceterdignatioremanfit.

E R ï N C I O N. CCCCXLVUl, ERyngion clarain primis aculeacarum herba eft. Genera eius duo, albicans O' nigricans: priorem Cræci hecacocephalon, noßri cen-nmeapita uocant :omnes caulc O raclice in cibos tæcorum receptx, utroque modo, fiue coqucre li-eat fiue cruda uefci. Radicem eius altcrutrius fexus mflitudinem referte prxdicant.Raram inucntu:O' uiris contigerit masxtiam amabiles fieri .• ob hoc äonemLcsbiumdileftum à Sappho. Ipfa dura, dn*'^r • ‘^®“^*^.S‘”'^“l3to,cubitali,maiore aliquan ri?* r nbsp;nbsp;nbsp;quidam eft:fed (ÈT fponce nafcitur in afpc fnV ™quot;®’^*‘'lgt;ttoribus maris,duriornigriorin loapq.Sub folftitio eolligi eamiuftére quidam, nt qui Oacanon eryngion afcribanc, ficut amp;nbsp;gly»

T E R T I V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45

cyrrhizam falfó Afclepiadcs, ut meminit Aëtius» Eryngion cuioffiov hoceft montani cognomen eft, folqs defcribic paruis iranguftioribus, flore aureo O' oeuh figura. Ex eryngq radice Gallia cifalpina con feeftionem cum faccharo autmeUe condit, eryngia tumuocacam.

A L O E. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCCXLVnir, ALoëlaudatifïïma ex India, poft ex Syria Cœ le, ut Galeno placet O Arabia. Improbatur e? * Syria quafïmulto dilucior O’.languida. Serie camAfia inturbinibus cadorum.ut fedummaius, Caulis eius tener rubet medius.Inuenitur O' per fe lx chryma adhxrens,ob id pauimentandum ubifatx fit, prxcipiunt:ne lachryma qux manat, abforbea-tur. In ludxa fuperHierofolyma foffilem gigniï^ metallicam, fuere qui traderent omnium decern-mam,humidiirimam,nigerrimam. Negat id huiua opens prxfatione Diofcorides. Familiarem tonftri-nis aloën nemo ignorât, uirentcm femper,propterx femperuiuum marinum appeUatam uulgo. Aloida-rium uero medicina dicitur ex aloë, ad uentrem fol-uendum,in Oribafio,PhiIagrio,Actio.

AbSINTHIVM. CCCCL. ASfinthium frigidis prouenit. Latinarumfe Jf| rijs certabant in Capitolio quadrigx, ui-dlorqj abfinthium bibebat: fanitatem in-terpretantibus in eo prxmio maioribus. Poëtx Grx ci funt qui apinthium quandoquedixcrint. Hippocrates abfinthium Cyprium commendat.

ABSINTHIVM SERIPHIVM. CCCCLI. Asfinchium feriphion fiue feriphon, angu- gt;47 ftiusprioreminus^amarum. Abfihthq genera pluraluulgare fiue Ponticum.dequo diximusiferiphium, ideft, marinum, de quo hic agitur. Ponticum àPoncoueniens,ubipecorapin-guefcunt illo. O' proptcrea fine felle reperiuntur, nequealiud prxftantius.mulcumque Italico ama-rius. fed medulla dulei. Tertium Santonicum â Gallics ciuitate appcllacum.à Columella ueroSan tonica herba dicitur.

ABSINTHIVM SANTONlCVM. CCCCLI De Santonico proximeditSumeft.IIIud notatu dignum arbitror, Santonicum abfinthio fimiliusdeferibi, qua'm feriphium,aut quod idemeft, marinum: quoniam marinum abrotoni potius,quàm abfinthq figura demonftratur ab Dio-feorideae Plinio.ut prxdixi. Recentiores contrari-urn decernunt:0' fané uidentur haud falfa dicere: marinum,fiue feriphium docentes, abfinthio quant abrotono fimiliu s:Santonicum abrotono quàm ab» finthio.Marinum cette id quod palTim in littoribus, amp;nbsp;fecus mare nafcitur,fapore (alfo, O' folio albican-te,notum omnibus,nihil fere commune cum abro-tono.Galenus quoqociScriphium,inquit. O' confpe-ólu O' guftu abfinthio fimile cft, prxterquam a minus linguam aftringit quàm abfinthium,feo plua excalfacit, O'cumquodam falls guftu, amarum fentitur.

ABROTONVM. CCCCLIIL ABrotonum campeftre, ac montanumihoc foeminam intclligunc, illudmarem. Ama-ritudo abfinthq in utroque. Vacuum fpon-tc prouenit, cacumine fuo fe propagans. Scritut quoque, fed melius femine quam furculo aut radiée« Numcrofum eius feinen,Radix unaquzalte b s defeen


-ocr page 94-

t A R I T,

IN primogenerequod Heracleoticnuocatiir.Ca-.^j, Icnusoriganü fylueftrem, panaces Heradion,^ cunflam quoc^dici folitum affirmât, TRAGORIGANVM. CCCCLlX DE Tragorigano ditflum eft in origano Hera-cieotico.

PVLECIVM. CCCCLX-Pyjcgm ipfo brumali diegcrminatincariiarijs, ^^j refloretly.ramuhs etiam à parente abiundis, utfcilla. Nafcitur hoc etiam non fatum.fewel ucro fatum diutina ætate durât. Magna cum nepeta de menta pulegio focietas:Fcemina in eoefficaciW' Florcm habet purpureum : mas candidum. Vtriufç incenfus polices necat,unde nome pulegio.Habetur Çr pulegium fylueftre origano fimilc, folijsminori-bus gfatiuum. O’ à quibufdam uocatur didamnus, occafionehincorta didiamnum Creticam pukg*' um (ylueftre nominâtiû. Pulegium Cræciglecnna. O' Attice blcchonafed O blechron quoqjuocant, ut inquit Diofeorides. Ego blechron Hippocrati pro le-guminequodam accipi uideo apud Calenum. Pulc gium, ut dixi,bruma!isherbadicipoteft,querna_’ modum O' folftitiales aliquæ dicuntur. Plinius: 0-durdon,inquit,folftitialis herb3,flore rubrofulpen-faincollocomprimitftrumas.Plautusquorpin e dulo.-Qtiafiiblftitialis.inquic.herbapaulifperiui.R pente exortusfum.repentinO occidi.

DICTAMNVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

1 ^Xldlamnum non didamumexTneophrai 0 j-j 1 yO' Vergilq quodam uetfu kgo. R®®“ prætenuc.pulegio etiam guftu nmile. cauJis nullus.radix gracilis O fuperuacua, Om nbsp;nbsp;nbsp;*1“ '

que nonfpatrofe nafeiturtnee nifi in afperisque uer diAamnus fitminimopondere, accendens os,qu argumento à falfa protinus difcernitur.Quikg« cam, manipulos in ferula uel harundineconaent præligant,nc potentia cuanefcat.M!reà caprisexp titur. Didamnum legitimam in Felicis horto rata-uq uidiflccredercm.folqs interpuncris, quemaam dumO'pingitur;nifiq,non alibi gin Gretaprouenu refcribunt.Proinde pfeododidamnumpotiuseam fuiffe gdidamnumarbitror.

PSEVDODICTAMNVM. CCCCLXU. PSeudodidamnum folio fimili.ramulisminori-bus,à quibufdam chondrisuocatum.in pingul busagris nafcitur.

DICTAMNVM ALIVD. CCCCLXn-Didamnum hoc neque facie, ncque enectu j;4 milc nero eft.

ELELispHACos cccc^nni ELelifphacos,ut Theophraftus inquit, differ a jff fphacelo, q» altera mitior eft, altera fylueftri-or.Sphacelo folium breuiusOleuiusielelifplia co fqualidius O'fcabrius.Sed aliter ferePliniusiSyluc ftris,inquit,!cns eft elclilphacos à Grxcisdifla, fall' ua lente leuior,O'folio minore atqjficciore O odora tiore.Eft O' alterum genus cius fyloeftris odore gra» ui, hæc mitior; noftri qui nunc.inquit, funt herbari], fa1uiam appellant,menta: fimilem,canam, odorata. Elelifphacon funtqui /(S«rjS«r«v4e,höceft,facram her bam cognominent,ut Agrippa,falutarem ad multa, præfertim ad fcecunditatcm,utindcfaluiafortaffe d noftris dida effe uideri poffit. In Aegypti Copto multis peftilentia fublatis,coadæ funtmuIietesluH ius hetbx fucco adeonceptum uti.

C o R o t defcendit.caterïs in fummo terra kuiter hatentib’. floret cu fraxino.5iculum laudatilTimum.dcinGa-laticum. Pamphilusabrotonutn à Romanis Santos nicum appellari credidit.à Gale no rcprchcnfus.Cræ cum inilgus à contrario melitinemuocat abrotonô, ficut fernen acrins, O' ab intérim tinearum helmin-thobotanon.Diofeorides àquibufdam thelyphtho-ton,O' thelychamnonô' glycyn ancona dicit appel-Jari-iSane^uidentur q ad hiftoriam O' uems prouer bium refpicere.Ea eft huiufmodi: Lydi gens in libidi nem efFufiflima.foeminasingenuasconftuprare m hortis^ad hoc flagicium quæfitis amoenitatibus ex-Cultis.aligdiuimpune folicaeftidemü Omphalemu Iier,dominatione haud magno negotio effeemina-tis O' luxu diffluentibus exeuffajm pen tare cœpic îpfa,ubi eos cruciatibus uarqs affeflosultaeft Jn uxorcscorumdefaeuqrdnclufasenimcaseifdem fc-p«sproftituitferuittjs.indeuirtdario nomen glycys ancon quod O'thelyphthoriO'thclythamni uoca-bulofignificatur, ceuabrotono conntusfortalTe locus effet is.

hyssopvm. ccccLnn. J TJTïflopim.fiuehyffopusJPræferturHippocra ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uCilicium.fedéTautomonte.deinPamphi

“*‘lum O'Smyroseum.

S T I C H A S. CCCCLV. S Tichas odorata herba.hyffopi aut thymi co-ma.Confudercquidâ recentiofÿ ftichaden cum ftachye;ItemcumSantonico,abfïnchium.

O R I G A N V M. CCCCLVE ORiganum nigrum O’ candidum. Priori nullû fernen, candido per quam minutum : id autê cui odor ell, Creticum iiocatur. Negant in Arcadia erumpcre,quó flatus a' mari non accedit. A' fatunonantetrigefimum dicmemicat. Fol a ei ca-dunt à cacuminibus. Aemulus thymbrx, hoc eft cu-nilœuocatæ.fapor.Nongutrunqjadditur, quippe fi mills effetftus. Origanum ei tarnen duntaxat Aegy-ptiüpræfertiir.De cunilætribusgcneribusin thym-bra difputabitur, ficut de cunilaginis quatuor in co-nyza.Origanum tam pertinaci cum braffica diffen-titodio,utarefaciatfugat^aducrfum.Origanimul-tafunt nomina. Heracleoticum quodanoftriscuni-laca,fiue qood magis probo.cunila gallinacea uoca-tur,ab Heraclea Ponti didlum.ucl Plauto tefte in Tri numo : In Ponto, inquit, ubi abfinthum fit O' cunila gallinacea.Sub qua tam Creticum quam Aegypti-um intelligunt.dequapratfens mentio. Deinde eft origanum onitis,de quoproxime differendumeft, Tertium Heracleoticum fylueftre.Quartum tragori ganum, cutiisduxfpccies aDiofcoride redduntur, quæ à Pliniotributae funt Heraclio. Non eft autem omnino idem Heracleoticum O' Heraclium. Prins inter cunilasaccipiturànoftrisrpofteriusprotragori-ganofumptom uideturd Diofcoride. Origanum O' origanus dicitur produfta quæ ante ultimam eft lÿllaba: de Tylueftri O' tragorigano ftatim prodetur.

OR CANVH lONITlS. CCCCLVII. ORiganum onitis fine prafion.Quidam O' omi* this quafi gallinaceum dixere,fedgenus illud Heracleoticum uocari cerno,qucmadmodu proxime indicatum eft,

ORICANVM SYLVESTRE DE WONSTATVM EST, CCCCIVIIL

-ocr page 95-

LÏBER TERTTV?.


W E M T Al nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCCLXV.

’* A nbsp;nbsp;I^^* ®ftate uiret, hyeme flauefcit, humido

XV \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fata pluribusannis re

i. A^^ifcrtilitatc durât. Menta: nomêfuaui. Wil '^^‘®’P“‘^9‘‘æ®o®”’“tauitC hocemfignificat u»a • ^^5™®^*°*!“* fquot;^^” uocarctur,unde tietcres t,„,”quot;’5*’^®PP®*'®u®’’c.autfortaflc qmodore me ^dtat. Theodorus hedyofmon in Tlieophra-tofér^quot;”^“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;® mintha in code aii-

Do 'P*f®^'®®”’^*’taftro Hatim prodetur.Calenus PI™ hintham quæ fît odorata,hedyofmon, id eft, ter’?,“°^®'‘‘*®‘^'‘^’^™*'’thamiicroquglïncodo' »k?' ^^ “'^^•'^.quot;’fflê mintham, 0quot; proprie calamine Oiïppellariuoluit. Strabo in Achaia monte elle lic*^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mintham nomine.à Plu ton is pel

'inhancherbam c5uer(à,Proferpin3e innidia.que f^^''*’'*’9»*t.àquibofdam Hedyofmos. Ouidius: hortos in olentes uertere mentas «tfephon® licuit, ^'*® ^i^oteks in problematis, quaobrê dicatur n„'''’3*'.^®^®quot;®c edenda,necferendâ.Soluit:Qrâ,in fx'^jf ÿ'f”’®hlumedogenitura; fed cum alij oês ftoif • ’“'quot;’ ”’®®eæafenbät.fieripoteft,utper tir -p^^'Per accidés refrigeret:qiiod amp;nbsp;in alqs pie ^cofpicitur. _ MENTAS TRVM. CCCCLXVI. A Æ^’’^?^''gt;hoceftfylueftris hedyofmos ali-1 y 1 teràPliniodefcribitur.foIio^fpecie à fäti-. * -^oadifferes,quafi figura ocimi.colore pule-bjlTropterquodquidafylueftre pulegiü uocant. Di “fondes hoc nô mcntatlrii,fed calaminthat genus ‘quot;’‘’•n.utarbitror.exiftimat.

to CAL AM IN TH A. CCCCLXVII CWamintliâ noftri fere' nepetam appellat, etia ''Wofcoridrsrpeciéeiiisiina priuatim nepetS focaritradat.Prorfus tanta inter mentâ.niêta _umamp; nepetam focietaseß, ut mii^ nö fitmifceri ^■'^äbautonb’eaßierfpecies amp;noïa;alioqui O' qd *’gt;odo pulegiü officinis errunbus uocatur,haud pla fcfciascalaminth® genus ßc,anucrumpulcgiu.Ne ^“fdanófata nafcitur.Calaminthâ Crpce cacetam Mtpdidäfuifie.teßiseß Strabo,qui nönullos feribit wftimarcLacedæmoné ab Homero nonurwimarà ™gnitudinc,fed nÿ.TwidrKvà calaminthæ copia uo-5 « » M V M. CCCCLXVIIf.

^jlHyrnüfiuethyma pinratino numéro,fuie thy mus.in mari quoqjnafeitraditurextra Herdp liscolünas, qd eiedin in pumicé durefeat. In quot;troofinu color etiamnü florisin cocß,ceu nondu sbfoluti pars:quæ aquis cxtat duritia lapidis afpicit, «roilistamé uirenti. Sero floret thy mu, per folßitia Ktc'.ciim O apes decerputjO* auguriû mellis eß.Seri tur flore,in quo feme intelligit,etiâfi oculis deprehc-01 no poteß.Coalefcete quida thymû neg5t,nifi in af ™^Δ®*^'® fcraturddeo^ tranflatu ex Attica, no du-raCTein Arcadia. Nuncprouincia,inquir,Narbonenfi HiniusJapidei campi thymo featét. Flos thymi pc-ht hymbribus.Duoaüt funt genera cius.candidu ra-oitelignofa,incollib’ nafcês, ^dÄ praefcrtialtcijtnï 8ticans,flctis(j;nigri. Colligüt in flore thymû. O' in Umbrafîccant,epithymûquidcpluribus uidet flos ®'“sthymieffc,qgt;O' durius fit,©quot; fimilitudinêcunilg hoftratishabeatifed deepithymo poßerius. Thy-rpüt'Thyiialaudaf ab Hippocratc.Eßaüt,utinquit CaIeniis,Thyna in terraThracialocus.

T H Y H B R A. CCCCLXVim,

4^


THymbiapoßtrrgeßmüdiemnafcitur,in magt; ,. risafflatufata,necutquidäputantaliter, HæC ’^ apud nos O’ cunila uocatur. O',ut arbitror, tranfmarina cunila eß. Apud Columella thymbra condimencarij generis. Sacureiaquoqj à nonnullia thymbra dicicur.Columella thymbram à fatureia di uifit,0' cunilam noßrate eße docuit, qua rußici fatu-reiam nominant,colore floris purpureo,u t thymbra lierbaceo.QuintusSerenusfpeciem thymbrae fatu-reiam intelligit,uc fatureia fic non thymbra fimplici ter,fed thymbra ksp«awtà, qua Plinius cunilam capi-tatam femel tantü,quodmeminerim,opere toto nu cupat,intra hæc qux in cunilaginc dicentur.Cæterû cunilæ prater fatiuam plura funt in medicina gene-la.'fortaßeq; liane Hippocratesin teUigi uoluerit, ubi origanÛKtpseAwiÀrappeUat.Bubulâ appellant femine pulegij, origan ü ab Arißoteleputatä, cuius paßu te ßudinescum ferpentibuspugnatura uiresfuas recreant, gg in hune ufum nonnuUi panacea uocant: quida falfdligußicüinterpretatieamfunt.Corrupta eß in L. Columella diAio, ubi cuniculabula amp;nbsp;interim culabula,pro eoquod eßcunila bubula, inter pecoris medicinas legitur. Plinius origanû multis lo cis non aliter g cunila bubulam cöuertit. Eß O' cunila gallinacea, de qua in origanoHeracleotico ditßü eß.Non omittendu aduerfa dicere hoe loco Diofcori dem O' Pliniü:Omia,inquit,fylueßria feréfunt,O' fo-Iqs minot a, amp;nbsp;caulibus fucco acriora, ficut cunila, origanum,ruta. Diofcorides contra bic prodiditde thymbra.Sunte'Cracisutiqjrecencioribus,quinoii thymbram, fed thymbra neutro genere plurali numero pronuntient: O'nosquandot^ feruamusinfa-turcia.Ouidius;'Suntquipr3ecipiant herbas fatureia nocentes,Sumere. In thymbra Paulusepithymbrü uocaritradiditid qd in thymo epithymü. Ridentur meritogrâmaticiferé omes in herbai^ exponendis iudicandisijjnominibus.inquoO'SciuiusHonorat? fxpiffimc decipitur. O' in hac ipfaThymbra Placid* Laftanti’is,qui Papinrj Thebaida interpretatus eß, thymbram à qua Thymbræus Appollo cognomina tus fit,Latine dici polium affirmans, SERPILLVM. CCCCLXX.

SErpillo radix multifida,fublimis,ietori ida. Crc- »co feit in altitudinc quamcumqj.adminiculo aut fepibusappoficum. Aquaei modica fatilTacic.

Fimo præcipue iumencOB: gaudet. Sed O' demißum in puteos O' circa pifeinas O' ßagna Ixtißmü proue nit,obnoxiü fqualori. Tranflatu uchementer iiiuat: autumnofere'feritur. rnmontibusplcrifqjcopiofilß mum, ut Thraciæ. Seritur autem Sicyone. Athenis quoque exHymetto defcrentibusauulfoscx ijs ramos aquis-In montibusnatum fatureia odorem ha bet,uehementiiïimum lUum quidem, fed gratom atqj mollem.Satiuum non ferpit Phnio,fcd ad palmi alticudincm increfcit. Voluntarium, id eß fylueßrc, ferpit in petris maxime. hoc O' pinguius O' candidio ribus folijs atque ramis:Diofcoridi contra ferpit fati-uum,nonfylueßre.

SAMPSVCHVS. CCCCLXXI.

^21'AmpfuchusinSyriaO'Aegyptodicibamaran j6j thus uero O’ amarae’à Siculis: ite à Theophra-

^“^ßo.Seme ei copiofum,odor molliter iueödus. Radix arida,telluic fumma haiens,multifida. Floret aßate nö oïs, fed qua Phrygiû cognominât.Seminc O’auulfionc proucnit.Tt anfFeiri O’ planta folcnt.

h « MELl.


-ocr page 96-

COROLLARir,

MELîtOTOS. CCCCLXXIL

MElilotos,alij fertulam Campana, Cato ferta Campanicam,quia folia eius coronamen' ris fit dicatum, in Campania Italie cömen daciiïima, ut noftri uoliint, odoracior^ Cr Candida: deinde Attica in Sunio.mox Chalcidica.ubicunqjue to afperis Cr fylueftribus nata, recens nee candicans Cr croco g fimillima. Melilotos arida diutius odorS continet, qui Cr crocouicinus eft, quemadmodü Cr flos.Ipfa cana placet maxime,foltjs breuiflimis attp pinguiHimis. Inter aromata quibus defrutumcon' dirifoleat,L.Columella cripam pampanicam nomi natDeprauatü efle locum arbitror,cr fertam Cam-panicam nö cripam pampanica legenda ; nee igno-roCrcrepin Cr crepulam haberi herbas, fed quibus ad unguentum Cr aromata nihil fit opus.

M A R V M. CCCCLXXIir.

DE maro Plinius inter odoramenta fie loqui-tur:In Aegypto,inquit,nafciturmarum, peins g Lydiû, maioribus foltjs ac uarijs :111a brcuia,minuta,odorata.Lydiü marum Plinio fortaf fc fuerit,quod DiofcoridiMagnefiû.cumfitMagne-fia Lydiæ ciuitas penes Sipylum,cui uicina Caria ê, in qua Tralles.nbi marum quoqj nafeitur. Eft Cr Ma-gnefia penes Mæandrum,©' Tralles in Caria: nô tarnen ut Lydiumproptereadeeernam idem effe qd Carium gentts fuç,ut Plinius ait.appellatûnomine, culinisfp principale,ut in caro demößrabitur. Habet er Arabes fuum marum fiue maru.fcd penitus diuer fum.Cr magnis ambagibus impedit5:inter quas iHâ fit fatis indicauiftexi’ fpecieseius funt meUiffophyl-lon, marrubium Cr buglolfa, quo nihil dici poterat ineptius.

A C 1 N O S. CCCCLXXIIIL Dlffert acinos ab acono,qgt; acinos oeimaftrum cft,fiue oeimi fylueftris genus: aconos fpino fa.breuisCrlata herba, eryngio à quibufda contribota ,fpinis latioribusAcinosfamiliaris Aegy pto herba, coronarum Cr ciborum gratia obferitnr: fponte uero nafcitur æquinodfio.Hanc Cracinoen Cr acinean Plinius appellat,Cr epipetron,nunquam flo rentem.Aequinocftio,inquit,nafcütut aphace,achi-ne quam epipetron uocant iit nefciam tarnen legen dum ita fit,an illo modo potiusAeqninoeßio nafcü-tur aphace,acinos, Cr quam epipetron uocant, quae nunquam ^ret,ufdoo genera faciamus, acinon Cr epipetron: alioqui Theophraftus, unde Pliniusea mutuatus cft.epimetron quidem (itacm ipfe nomi nat) nunquam florere fcribit : de acino mentionem nullam habet.Hippocrates epipetron ad tumores CT i nflammationes commendat, illitu folijs eius deco-tftisCr impofitis.Hancipfam proprietatem acino Di ofcoridesafcriplit, ut coniedari liceat, Plinij uerba quae practexui.legendaeflcin huncmodum:Aequi-nodio nafcuntur aphace Cr acinos quam epipetron uocant.Mirum grauiffimos aurores Plinium Cr Dio-fcoridemin huiusherbae medicinis contraria praeci pere.alterumcieriea pofte menfes Cr urinas, altero contineri.Nec illud mihi abierit indidum, primo Cr uigeftmo libro priore mentione, ( bis enim loquitur ibi Plinius deacino,) in uetuftis aliquot codicibus nö acinon lïucacinoën,fed chenopuslegi,quonomi ne anferino pedi fimilis herba fignifïcatunfed corru ptum locum fufpicor,etiamfi chenopusquoque ce-kbratur herba,

BACCHARlS CCCCIXXV' BAccharisquacamp;bacchar dicitor,qua fafcinu depellitur, radicis duntaxat floriscp odorati eft,aquibufdam ùoeata narduiurufticumfal fó,cum nardus ruftica fitafarum.OleumCrunguen taexearadice fieri folita Hippocrates Cr CephifiO' dorus,Cr Ariftophancs poëtae teftes funt : unde quidam errore dudi,barbaricam cam uocabant. Addit Cephifiodorus Cr pedes eo lini confueuifle.ut Aegy-ptio, manus : fifymbrino, brachium : malasCr papil Ias,palmeo:amaracino, comam Cr cilia :ferpyllino, ceruicem Cr genua,quod Cr in comadia cecinit An-tiphancs.Baccharis inquit Calcnus, Hippocrati unguentum quoddam Lydium fignificac.fimiUiniuni bacchari combretum,fed procerius,Cr foliorum exi-litatc ufquc m fila extenuatum. Bacebarem Pliniui afarum, Diofcorides à noftrisappellariuoluntpcr-penfam: Aretij Cr in Illyriconafcentenicommen a-tiflimam ad calcules : fi modo eadem eft euro pet' prefia,utroque enim modolegitur,Craltcrutram e dionem deprauatam efte duco. 5unt exei^Jana in quibus neeperpenfa nee perprefta, fed fperla nu fparfa fenptum fit. Nondefuere qui b^enaremg -nusefie floris exiftimarent,quem modocaiyop y lonuocamus,fedfylueftris: nuncaltilesiqipec a-tur,ab odore itacognominati, tanta uarietate,a -plitudine,pulchritudine,utrof3E pares non interio-res uideri poftint, cum eacp de principatu eerten -quando nee colore fuperatur purpureo,ucrmicu -to.candido:nec odore, nifi qgt; alonginqu^ ps recens rofa.Iamnihilrofafugacius: lonpquot;*® decerptis mora.dics.CaryophyHoin pliusuita uigorep durât.Aliquibusjantam 8 do,Patauinaiÿ præcipue matronarucura, utraq; manu compledi ferénequeas. Fona q nbsp;nbsp;' na quina^ nónullis. rofae modo numerola, mirao. i quorundam alabaftro culture ratione, qui^ . ipfo ftamihü loco,alabaftrü oftenditalium p tem fe pauld poft in florem.caliculog« fcentc. Scio putare aliquos caryopWquot;quot; fuiftecaltham:fed cum Vergiliusnobise ..pr cecinerit colore tindâ,nec Plinius à Vei^u» ainen tiat,nondüuideo quipofiititaftatui.A ça P rocalthulæueftisgenusdicitur,utàcroci ™ nbsp;nbsp;nbsp;, ne crocotula.Qiiæ fitaüt barbarica.cuius. fupra modo fecimus,nö conftaunamfyma ca,id eft côfeminea, omnino aliud eft ; quippe q ager fit glandibu s,Cr qux funt ijs fimilia,roan fitus.nam Cr uincæ côfeminalesdicutur,inqu uerfa uitiü genera cöfeuerint:autorCoIume^« fylua Ciminia,cuius omes ferdmentione bo,Plinius,poëta VergiliusCT Silius,inEthru ftratur inter eolonia RufelIanaCr Viterbiu,Crnbin“c Vici lacus dicitur.In ea lylua Joca funt,in qu pada in terra no extrahutur. Fuiffe qmdei mani! Sabino fp agrö qux fylua d‘«'*quot;®*‘‘ reStephano.Dcfyluaquoqi populi ^®?’%P oui-feu hxc,feu alia,Ciceroinalt;flionibusfcB cot»R lumTr.Pl.meminit. RVTA. CCCCWAv.. •T^ Vtam ut aliaqooipolera,qu«diu “*“ ’

~ nascr cremonasqurtM»-.!,-----

rem uiderifaciunt.latiora fores:Cicutarutac aduerfa.probabiliarg .-

qm eolligentes rutanijmanuscicutsefucco^j^^^^


-ocr page 97-

LIBER TERTIVS.

*” ‘^'^o utuntur propter utnar ”'' quot;^* ^^ ferpente dimicatura, in muriü rihiia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pf*“® edit, Pythagoras marem mino-

• ”^*‘’''*^^s folijs,er coloris hcrbacei,difcreuit taofc”^ ^ ?^orelt;Humorem,fïmum, hyememru-latfri ■ 5”^ï®S’“‘^®f®'^gt;cc3ncis. Terra g maxime ignotam ft '^'^^^'“P°P”’° ^°'^^”° darifolitü,no R RVTA SYLVESTRIS. CCCCLXXVH. jtsfylueftris propriü genus eft.mötana hge ^uulgaris.Sederhypericon nönulli adruta

47

if?

‘yiueitretnrefcrunt,de quo inferius. R RVTA CALATICA. CCCCLXXVni.

VtaCalaticahxceft.quam Plinius intelligit pfscipuaminantidotis.

Mm 0 L y. CCCCLXXIX. Oly Homericü Phineo amp;nbsp;Cylleng Arcadig Uttnaculü,radice nigra, cepx magnicudine, ƒ°^“'’'^3,foliofcillx.Negat Theophraftus ue fc ““A^pd Homerus çecinit.difiFicultcrcffodi: af 1 y’'*’’“ï'“®'H3ncuatcsillcadi)suocari putat mo y.Mcrcuniim inuentorem fuiffe: Vlixi^ contra Cir-

^’®“gt;onftratam. Ouidius xiitj. Metamor. liuic florem dederat Cyllenius album, Moly uocantfuperi,nigra radice retentum. ■QuiHoremeiusnoncandidii ut Homerus,fed lute

Campania effoflam xgre in-wicoltates faxeas,er alla tam fibi meminit,radi lt;:'s«'gintapcdesionga.,ac ne fic quidem folidx,fed uptæ.Taleuerû eftmoly. Dicitur amp;nbsp;molyruta alattt.dcqua diximus: qj folum xtatc noftra meld nouerc.harmelam uoeâtes : quemadmodum er f '° u ”^CalenusàSyris dici earn teftätur Dif-‘dtabhacniolon,qua er fyrondici tradit Plinius, ftiamnaftton non fyron in excmplaribus quibufdä itgitur, leapoftriato, folijs paruis, mollibus, radice quatuor digitos,in qua extrema allricaputeft:anhc hntibus 0- ftonacho prodeffe crédita.

PANACES HERACLION. CCCCLXXX. jjAnaces genetibus continetur pkiribus. Syriü 1 nafciturunguentis, quod erin Pfophide Arca-, uiæiCircaqjErymanthi fontes gignitur. Ferula Inigenetis quin^ cubitoip, folijs quaternis, mox fe-•us.nuiniftratis, ampla magnitudine,rotundis in ^cumen,oleagineis. Radix autumno, caulis meffi-businciditur.Pretiü fucco in libras biniaffeserant ca oido:laudatur enim in primis candor eiuscoaÆ, ft qucnspallido flatera.Niger eolos er mollitia impro-«)atur:id quod ex Macedonia affertur,bucolicon uo can£:quoni5armentartjfucc5excipianterumpentê fpóte.Hoceelerrime euanefcit.Secundü genus Afclc pion, tertium Heraclion, quartti Chironion, quintn Centaurioner Pharnaceon, Theophraftus primü ge nus Heraclion uocauit,folio magno er !aco,undique fefquipedeni.Radice digitü crafla,bifïda trifidacjï,fub lalfa,odore thuris.Idem autor erpanaceam nominal circaClitorium nafcenté in Arcadia:nec conftacan hacidem fit habenda.quod panaces Arcadicum, de quo per huius capitis initia diffèru i.Panaccs ipfo no mine morbos omnium remedia promittit. ob id er medicamento ad uina qux corrumpi nolunt, pana-ceat nomen dederefcriptores Grxci.'Radice huius euulamp;.teligio erat impleri fcrobem eïus uario frugö placentatSlj genetetin metcedé uidelicet er piamc-

SÎ8

tum terrg-Panaces jîr panax.Galcnó teßc.dici folitj.quot; PANACES ASCLEPION. CCCCLXXXI.

PAnacesAfcIcpiondicflumaiuntquoniä js filia j/j Panaciam uocaocrit.Hiiiusradicem Theophra Rus multi Èr falfi cortids liabcri dixit,quod quidcm priori gencri à Diofcoride tribuitur. Eft er Heraclion appelIatum,Herculi afcriptum inuenton. quod ab airjs origanum Hcracleoticum fylueftre ac-dpitur.Quidam Heraclion intelligütgenusid, quod mentione proximadefcripfimus.

PANACES CHIRONION. CCCCLXXXI.

P Anaces Chironion 0” hoc ab inucntore.FoIium riimicisTheophraftuser Plinius ei reddüt,ma' ius tarnen er hirfutius,radice parua Nafcitur lo cis pinguibus:cuius flos efficacilïimus, eoep amplh usg fupradiéiaprodeft. Eft er genus aliudpanacis abeodem Chironeinuentum.er Centaunon cogno-minatum.Sed er Pharnaceon in controuerfia inuen-tionis à rege Pharnacc dedueftum. Seritur hoe longi oribus q caetera folk's er ferratis. Radix odorata in timbraficcatur,ergratiamuino adqcit. Huius dub genera fecere: alteiy leuiorisfolq.altcrum tenuioris. LICVSTICVM. CCCCLXXXIII.

Lfgufticu m fylueftre eft in Ligurta: fuæ monti/ j^^ bus,fed feritur ubiep.quod er fuauius eftigg fine uiribus.Crateias apud Græcos cunilam bu-bulameo nomine intelligitfalfó.Caeterifere' cuniza minemcunilaginemtp. Ligufticum Calenus unius inuerfionelitcrx,libyfticonappellat.

STAPHyLINOS AGRIOS. CCCCLXXXIII. PAftinacafylueftris.fiuequodidemefterratica ^7^ amp;nbsp;pratentïs,ad differentiamfatiue dicitur. Prx fertur fatiuxfylueftris in medicina, magisiß in pertofis nata.Paftinaeæ omni radicibus ealens natu ta,fapor uehemens:ob id Venerem ciere creditur, amp;nbsp;propterea philtron uocari-Cartilagineiomnis generis. Satina in cibum utilis eflTe incipic annicula. Eima utilior,gratior autumno, patinisqj maxime: er fie quotpuirusintradlabile illi ê,ut inquit Plinius.De hi-bifcoerdauco,quæ fimilhma exiftimanturpaftina cx,dicemus fuis locis.Diximus er de fifere, cui cum paftinaca uicinitas eadem eft.Paftinacam Diodes medicus non ftaphylinum, ut exteri, fed aftaphyli-num uocauit ; duodecim cubitorum in Mauritania magnitudocaulis, craflitudo palmoiÿ quatemûm.

SESELI MASSILIENSE. CCCCLXXXV.

SEfeli Maffilienfe optimum : lato enim grano er j7j fuluo eft, quo eruultures uefeantur, amp;nbsp;cerux pariturx.Sefcli er fili dicitur,er feli apud Hippo-cratem, unde ortaconfufio,filer pro fefeliuocanti-um. Arborefcit porró filer,ut baculos ruftici ex co quoque faciant, in aquaticis nafcens. Molle filer, à poctadidlum neutr0gcnere,quodpergrarum fitin arboribus Latina lingua.Réfugiant hoeferpentes. At fefeli ftutex non eft aquaucus.quod quidemali-qui diftinguere putantes, non filer fed montanumfi-lerappellaucrunt,id quod Maffilienfe eft fefeli.

SESELI AETHvOPICVM. CCCCLXXXVI.

SEfeli Aethyopicodignitasfecunda. Hocernigri ï7^ useft,ernafcitur hodielp apudnos,fedfruftra, medicis officinisç incognitum.

SESELI PELOPONESIACVM CCCCLXXXVI!.

TORDyLON. CCCCLXXXVIIL Ordylon er gordylonertordylionertordyle jy^ dicitur, er fefeli cognomento Creticum, inter omnia ge

-ocr page 98-

COROLLARir,


emniagmera odoratifïimum. Tordylen porró alq fernen fefelis dixerunt.alq herbam perfe,quamü' Iyreonuocauerunt:dequa nihilaliiid proditum m-ucniffc Plinius farctur,gqgt; in motibus nafcitur.Pau lus non tordylon.fed gordylonappellaiiit,

S I S O N. CCCCLXXXIX.

Sifon fiue fmon.Crfeiion Hippocrathir quandoqj filion uocatur, quaternis conftare ramis ferp ptumrepeno. A NIS V M. CCCCXC.

ANifum culinij gignitur.crodum, decodium, uirens,aridum, panisetiacruftisinferiorib’ fubditü.faccis quoqilaudacadditü cü amans nucibus, commendando uino. Anicetum er hoe uocatur aneti modo.quoniam appetentiam prgftec ciborum.Acgyptium ligufticiuicempræbecin con dimen cis. Efficacius Temper recenser nigerrimum: ftomacho tarnen inutile eil.prxterqinflato.

CAROS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCCCXCI.

CAros arbitror hoc elTc, quod Plinius carium fiue careum gentisfu» nomine appellatum dixit,ab aliqmbus careofemen er caroum,cu-linis principale,in quacunqj terra ferendum ratione quaolusatrum. laudatiHimum in Caria,proximo Phrygia. Caros Graeci ut pathos neutro gencre pro-nuntiant er inHedlunc.Dicitur er caro ultima produ-dla.Caron Achena:us paftinacammaioremeflepu-tat,ermulco præftantiorem làpore g paftinaeâ uul-garem Eft er radix cara de qua in rebus geftis à Cae-farc mentionem facit Hirtius.Hac ladli admixta mul turn leuafle dicitur inopiam,fimilitudine reprefenta ta panis. Meminit er Plutarchus.fed nomen herb» non reddidit. A N B T H V M. CCCCXCII. ANethum culinisanifi modo gracum.Corona bantur hoc er in conuiuio recenti, at^rofei-do,adconciliandn, uc uidet Galeno/omnu. CVMINVM SATIVVM. CCCCXCIII. CVmino fernen anguftum.nudum, canalicula-tumtp, facile inarefcens frumenti modo, obi plane accreuit,defluumat^Iubricum.Peculi-arcs cumino morbi, fcabies er falfilago. Nafeitur in fumma tellure,oixhærens,erinfublime tendens, in putribusamp;calidt8,mediofercndû uere.In Carpêca-nia maxime laudaturialioqui Aethiopico Afrieoep palma.Qiiidam huic Aegyptium praetulere. Hippo-crates:Infegetibus,inquit,triticeis,prpfertim^in Ac gypto nafcitur fernen Aethiopico fimile cumino,ue hementisacrimoniae.ad conceptusfceminarum uti le,fi uuluis apponatur. Hoc ego cuminum Aegyptium interpretor.Bafilicum er Aethiopicum apud Hip pocratem plerit^interpretantur ammi.

CVMINVM SYLVESTRE CCCCXCIIII. Z'*^ VminüfyIueftreeft,quoderrufticüerThebai ,ciimappellüt.Aëcius:Cuminü.inqt.fylucftre hoceft,quod modoAethiopieü uocari eoepit. ALIVD CVMINVM SYLVESTRE. CCCCXCV.

JSI

381

A M M L nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccccxcvi.

S^cumino fimillimü quod Crpci uoeätammi, J^tm candidius er exilius cumino.Similis aüt öi huic ufns:nam er panibos Alexandrinis fubigi tur,er alimentis interponif.Herbaquoqjipfam Crx» Cciuocancammi.

COR I ANDR V M nbsp;nbsp;CCCCXCVlI.

Oriandrü corion amp;nbsp;à Theophrafto corianifon uideturappellatü.fïueut magis probo.coriannon: ita uocari folitü à ueteribus teftiseft Galcnus er Dio-fcoridesSeritur Maio.er contumax pronegtu fet ib^ tor. Radice breuiufcula,nec admodum fibrata,cauh busramisqjmultis,nudofemine,ac firme erdwp no.Subcanis ortüfalefcit. Interfylueftriacoriandru nö eft.Huic fubtritocü aceto uis tanta, utcarnemin corrupts feruetxftate.Xenocracestraditmëftrua co tineriunodie,fiunügranübiberintfocmiiis.’bidiio, fiduo:ertotidêdiebus.quotgranafumpferint.

HIERACION MAIVS. CCCCXCVIII.

DE hieracio inter ladlucasfylueftres memini ,3gt; mus ; qm Romani la diu ca folio rotundo Ôquot; breui hieracion intelligebant. Didla eic ex co q» accipitres fcalpcndo earn, er oculis fucco tin-dlis,obfcuritatem cum fenfere,difcuciunt.

HIERACION MIN VS. CCCCXCIX. Hleraciü er hoefuperius etiS hieracia dicitut Aëtio atqjHoro:cuius fucco palpebwreg u tinStur.Idemautoreodëloco'AnacolIiainQ^ appellStur, quoijz lachryma incómodatespuosco^ rigit.Quid autem fint anacollia nö comperi, nee i plex an compofica fit facultas, fcio.

A P I V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ „ ., APium er apius Graeci felinon uocant. Dur biennio.Prouenit crifpius.pedibus aoi evUn dro pila'uepulfatum:quinquagefimo3 at die,quadragefimo cü ocylTime.Apiöaliudrolio p fo,hirfuto,crifpo.aliud raro,expanfo,cauleiteniima-iore.ltcmaliudcaulealbo,aliudpurpureo,aliu uc ficolorc.Sylueftriorah3ec,ut Theophrafto®’quot;I“ • Propriü apio,q, colorem mutac.Rarnieiuspcr iw quotp uulgo innatant, er in condimétis P®“? uolup tatë praebenc.Pifces quoq? fi xgrorant m p ' nis,apio uiridirecreStur.Honoseiin Achaiacoron -re uidores facri certaminisNemeae. Apud erud nöaliuderutumterrainmaiorefententiai^au o teeft. Diftinguiturfexu. Foemina ut br 5™f'°\j folqs atepduris, craftb caule, faporeacndr teru -mas folqs nigrioribus, breuioris radios, -, los'mgignens.Neutrüad cibosadmitwbat.nep exiftimâtes: qmdefundloiÿ fit epulisferalibus ' tum:erut Plutatchusinquit,coronenturapio ep * chra:undc uecusillud.Tndigereapioidehsqiquot; P*”® ' gata ualettidine utuntur. Vermiculosff libus innafei: proptcrea eosquiederint.fterilc c utroqjfexu.Inpuerperis ueroabeocibocomui fieri,qui uberainfantes hauferint.Innocencioretani efte marcm.ealjcaufaeft, ne inter nephaftos tru • cesdamnef. ELEOSELINON. ,’ ELeofelinon palodapiû fidlo,ot fokt,noie odorusappellauit,quiain paludibusnaica , fecundütpaqupdudlus,folioraro,nechuu o, fimileapiofaporc,fîgura,odore.Homerusapwe threptonuocauit,hoceftpaluftre.

OREOSELINON. ,, nbsp;. nbsp;nbsp;,5;

OReofelinon aquibufdSorthofclino.quiarru-tice redio nafcitor,caule anethi cxiliore tin. folio utTheophraftusinquit dcutxnin 3® deprauatu in eo Ioc5 putet. lyè tk giM» M '‘“''**’1. ‘^^ fï.pro eo quod eft,Ktp«A4lt;/« quot;xi M»“quot;''«“ t,«P?*,hoce,capitula papaueris fimilia, ut Diofcoridis uerbalu^n ƒ

PETROSELINVM.

PEtrofelinon.hoc eft apiü in faxis natn.Addide-re quidam bufclinon dilFerensbreuitate eau-lis à fatiuo,er radicis colore rufFo. Calenus pC' trofelinon m Ciiicix Amano monte natüSroymion potius


-ocr page 99-

LIBER potbscjpetfofelinon uideti fibi tradidic.

HIP POSELINON. Dim. |Jfppofflinon Theodorus ab equisdidlii.cqua JPq piumuocaremaluit.cum Lanne olufatriiO' oluspullum dicatur.Viret eifoliiicacuminc Pffpnuuitijpaluftrifimile fedpilofum.caulcgran-i/adicecralTamodo raphani fed nigra,fruftu erui h »®*’’o-Nafcitur ubiqjelachryma fua,quam ni ' ditTerreaniyrrhadicunc.Autor^ eftTheophra-“Sjinyrrha fata natum-SerituriS: radice.

5 M » R N I V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DV.

hr QMyrniumcaulem habet quiaeftate incipiente Aarefeit Cortex radicis incus Cr pallet cortice ari *^«o. Ad opfonta utuntur cum mulfo ér olco Si ^”®»™aainic in elixis carnibus. Radix fapore pipe, fnimillima Odorherbae myrrhac.undc nomen,Hoc “petrofelinon fylueftre uocari fcribit Galenus.

EHLAPHOBOSCON. DVI. Laphobofcon femlaceu m eft, geniculatü, di. Siticraffitudine. Semen incorymbis depen. dentibus fimilis effigie, fed non amaris. Folia cwsatri,

KJ

. F OE N I C V L V S. DVII. pOtnicuIum inHiberis Hifpaniæ laudatiffimu, J dondimencispropeomnibusinferitur; quin O' dfuftisin panificio apriffime fubijeitur.

HHIPPOMARATHRVM. DVIII. Ippomarathrum à magnitudine uidetur ap. Pdlacu.quod aliqui Myfineom uocant,fold's niaioribus.guftu acriorc.procerius.craffitu. f dr f'’'’’b^ädice Candida. Nafeitur in ealidis i- 1’j :®*’‘®a«nplitudinisin Mauritania,ut cau « duodecim cubitis affurgat, craffitudine palmo. fum quatuor.

Î90

H”IPPOMARATHRVM ALlVD. DIX. 'Ppomarathrum aliud hoc eft quod tradidit flocks;folium habet angulofum atçlôgû.

D A V C V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;D.X. TAAucusquaea noftris Callica paftinaca dicif, J^^ylpccielauri,colore croci, radice nigra Theo, phrafto. Dauci quatuor nonnulli feccre ge. rcra^lofcorides O Plinius tria perfequuntur ; Pro. catiilima in Creta,mox in Achaia,Patrcnfi O* Spar-tanoagro, 0 ubiepin ficcis .Priori generi folia etiam ninuta.caulisretftus,radice fuauiffimi guff O' odo. 115. Reliqua genera paftim nafcunturterrcniscolli-ouslimitibüsfp.nec nifi pingiii folo, folqs coriandri, caulecubitali,fapitulisorbiculatis, faepe plurimis g terms, radice lignofa O'cuminarucrit fuperuacua. Semen cumino fimile,prioris milio. Albü acre, odo-tammomnibusOferuens. Secundi! priore ueheme tius eft,eo^ parce fumi debet. Tertium genus fimile «aphylino,femineoblongo,radicedolci.0mniahfc ^nyemeOpftatequadrupedi funt intada,nifi poft abortus.Quidam ut Paulus O' Galenus prior eo me. mitiit, dauci!nihil aliud effe uoluerunt, g ftaphyli. num fylueftrem,gg uidetur à dauco aliud genus effe daucos herba cognommata apud Galenû,duas dau cosfeorfumindicantem;nifiquislibrarios accufet, 9quac Caleni non funt,adiecerint.Hippocrates dau.

t^otn Aethiopicam laudat.

D E L P H I N I V M M A I V S. DXI.

ISXTA DELPHINlVM MlNVS. DXIf. PyRETHRVM DXIII. nethro depidum coIoribus umbraculü, pur. ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pureo,cä

T E R T I V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4§

pureo,candido,lHteo,porraceo,utfcrîprerc quidam» Sunt qui banc interpretentur quam uulgo ruftici O’ olitores draconem acecariu uocant, ut aliubi nota. uimus,omnino diffimilem eiusquâ DiofeorideshoC capite demôftrat. Sed pftimanda res tota diligétius.

L I B A N 0 T I S DXIIU. Llbanotidisuocabulo multa genera feruntur. Vnum inter cunilaginesd nobis dicendü.alte-rum de quo hic,in fpecies ternasdiuifum:terti um coronariæ,quâ rofmarinum proprie uocari Dio feorides exiftimat.Libanotis porro de quo præfens caputloquicur, radieem habet olufatri. locis putri. dis,macris,faxofis Orofeidis prouenit ; feritur femi. ne,quodquidéfertilirormarino,fcabrumô«ioblon. gumàThcophraftoredditur;foliopaluftrisaptj,mi note multo.fterili.foliûladucæfylueftris O'a mare, candidiusO'afper{us,radicebreui.VeftibUsintcrpo. fitalibanotisabigit tineas. Carpitut per meffemfer-tilisCaulis quoqjnô modofemert refinaccus. Folqs O'radiciodorthuris.unde nomen. Libanotidencum erice laeciftîmâ nafei Theophraftus inquit. Theodo*-Irus locum non ubi ericc,fed ubididü eft, conuertit, prO eo quod eft ovu îp^KÜ,legens Uvu üfurtu, librarioqi Craecorumfané culpa.

LIBANOTIS CORONARIA. DXV. T IbanOtis coronaria differcquidêfolio à priori, bus, fed comprehenfa forte à Plinio eft inter fertiles,nifiquis hanc pro conilagine accipiar. ta quae libanotis uocatur,^ in coronas admittitur. Paulus O' Galenus Diofcoridem fecuti quatuor liba-notidisgenera eónnumerat: unam fterilem, foecun. das duas.Qiiarcam generiscoronametartj, quad Ro manispnuatim rofmarinum did uolunt,ctiamfipri oraquo^generaPliniusitauocari prodat.

SPHONDyLION. DXVL SPhondylq fu ccu s qui exprimitur, mire appétit d mufcis,O'quaefuntijs fimilia.Sphondylion fc rula eft,clifferens d panace folqs.quia funt mi. noraO'platani diuifura.Non nifi in opacisgignitur, in paluftribus Patauini agri fæpe uifum. Huiefemê eodem nomine.medicinx tantum utile.

i9$

F E R V L A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DXV/r.

AScribiturarboriigeneri ferula iquoniätenc j^s ritudocius proceffu tranfit in lignü.Propte-rea Clearchus inter qupftionesl uforias quas noftrifcirpos. Graecigryphos O'xnigmata uocant.* Ferulamdiciteflelignünonlignum.ficutpumicem, lapidem nö !apidem.O'noduam,uolucrênon uolu crem.CalidisferuIa nafciturlocis.attp trans maria, gcniculatis peruicesnódatafcapis. Duo ei genera: narthecem Graeci uocant afturgente al te. Nartheeiä uero femper humilem;qu3e ab aliquibus ferulago di citur: §g amp;nbsp;Thapfia ferulago appellari fokt. Eft amp;nbsp;inftrumentiï medicinale ferula, fiue narthex. A' ge. nibuifolia exeuntgrandia.mollia.multifida, maxi. ma,ut quxtp terrae funt proxima.caulem ampledé. tia ut harundines, fed magisfcinditurincoliculos, quibus flores lutci O fernen anethi paulo maius infi det :fed quaeab uno caule diuiditur in cacumine, foe. mina putatur.GerminatuereprimS folio, tum cau* le.qui annuus ei eft.Radice fingulari,profunda. Feru lae lignu m omne corticis loco habent, hoc eft, forin. fccus:ligni autê uieefungofam intusmeduUam, ut fambuci.NonnulIxinanitatem.utharundines.Nul. li fruticum leuitas maior,ob idfenedutibaculus. Se men feru*


-ocr page 100-

C o R 0 L L A R I r,


reaut farina,fubinde concutiendo uas, quatenusa^ macuricaté perducant, ideft.quatenu? ftidaredcfi-nat.Cr colorem fuum capiat.-ltainueteratiiafituuen dicant Cr carie.lafer uocantes. Perlucidlpr bicamp;pu-rior aradice.dilutior acaule.ob id farina inditur ut cocat.Natom ferunt filphiü imbre craffo Cr piceo.re pente madefadia tellure circa Hcfperidü hortos,Syr tinfpmaiorem.feptemannis ante oppidum Cyrena rumconditum: uim aüc illam quatuor ftadiorum fpatioin Aphricaualuilfe, rem feramCr contumace, atqïficoleretur, indeferta fogientem.Quidä radice laferpicio maiorem fuifle cubitali perhibcnt.e'cuius mediocaput fublimeconfpicicndumcïïcuberec.un de primum fuccus een ladleus erumpat.Supernafd eau lem magydarin uocacü .• g g Cr fernen eius qiioç magydaris abaliquibusdicitur,ur Calenusfcnbir, folioaurei coloris,quofeminis uice auftrinis flatibus deeuflb,à canis ortii laferpicio nafcatur ■ eodclp anno Cr fcapum amp;nbsp;radiceaboleri, folum circunfodi fubadium.glutum^ fieri.Radiceseius recensprxfe dlas ex aceto mandi. Pecora non purgari eo, fedfi »grotanc, aut fanari protinus, quod fere' confequi» tur,auccmori. Prior opinio uideturPerfleofilphio congruere.multo infra Cyrcnaicumnafccnti.E'Syria quotnimportari maxime folebat, Parthico hue Perficodecerius,Medico praiftantius.Actius lafera Cyrenaico ladle feparauic, hue quia lafer fuccus ipfe filphrj non lac effet ; fïue quia laferis appellatióc Perficum aut Medicum ut cognobiliora.non Cyre-naicum ueniret.quippe quodad pondus argenti de narij pcndcbatur.multistp iam annis, ut Plinius ait noninuenitur. Cumcomeditouis caulem protinus dormit,caprafternutat,taurosinflammatnaribuail litis,ferpentesauidiflimas uimadmixtum rumpit, Prxcipitauit fe quidaex alto,cum in dentiurn dolore cauisaddidilTetinclufumcera.Lafer Graeci opon uocant: Crgg opos manantem herbx cuiuflt;j fuccu exuulnerefignificet,Cyrenaciumtaméabfolutepro nuntiatus indicat, ut Varroni placet, qui coagula« • laceo tradit.Poft CyrenaicumautoritasdcindcMe-dico Cr 5yriaco,ut Galen’inquit. Hippofrattsphyl-lonLihyconCr Aethiopiciim uocado,ipfum ulphij fernen fignificat Caleno:utquodpræ fua lacuudinc föliaceiim fit:Interim phyllon uocathqc.necadqcit Libycum.Radicemhui|ispropriefilphionappellar( jytvAÓr uero Cr wk«ua«ai« fcapum,id eft,cokm,ut Heto dotus-Solini quoep uerba ae filphiofubijciam: Apud Cyrenenfes, inquit, fyrpegignitur,odoratis radici-bug, uirgultoherbido magis garbufto:cuiuse'cul-mo exiidat xftatis tempore pingue rofcidum-wip pafccnciumhircoruminhxretbarbulis.'ubicóarela tftum inoleuit,guttis ft er ia cis legitur ad ufummen-fanim,uel medelx potiui.Didumeftprimu, inquit, fyrpicum,quia manat in modumladis: deinde ufo dcriuantc,lafer nominatii.Paulè poft: Asbytac inqr, uiuunrlafere : hocaluntur.hocillisduIcceft.Ex his tierbis Solinus fatisindicatfc defylphioloquiuoluif fe quid6m,fed paru nouiffe quid diceret.ita falebro-fus Cr defuetusineo generefermo eiuself,Plautus in Rudente:

men ferulx Thapfiam uocaucrealiquifalfó.Hocin haha cibus eftxondicur quippe, durad;^ anni fpatio inurceis.Caulesquoqjdecocflicduntur: commenda turlt;ymuftoó'melle.Corymbiamnominanc:ficutra cemos eius quos item condiunt.corymbos, quibus 6* in coronasutebantur.Ignem ferulisoptimeferua ti certum eft.easep in Aegypto pixccUere.Natura fc rularum murenis infeftillima. moriiintiirea radix. Afmis gratinimgfuntinpabulo.cpterisiumctispre fentaneo ueneno ; qua de caufa id animal Libero pa tri allïgnaf.cui amp;nbsp;ferula.Ferulam non minus à feruê do,g a ferendo didla m uideri facit Hippocrates, qui earn pleftinga uocauit.Inter Fortunatas infulasNO' rion uocatur.in qua ferulx tanta crefcunt amplitu-dine,ut arbores fiant.Farum nigrçfuccoamarillîmo damnantur: candide probantur,adeoucpoculen-tusquoqjfic.

PEVCEDANVM. DWIIL UEucedanum fiue peucedanus,nomen à pinu in 1 uenit.iitmyrtidanuma'myrtoigyO'amaritU' dinemuocabulum id fignificatapud poctas, eelebrata inter primasherba. Laudatiflimumin Arcadia Plinius exiftimat.Foditurexitu autumni. Placent tenerrimx Cr alcilTimx radices. Ha: concidutur in digirosquacernosofTeis culcelli3,funduncqï fuc-cum: Probatur bic er craffitudine mellea,Cr odore fu auitergraui. Peucedanumofficinxoftendunt quale Diofcorides in estera tantum radice non fuccofa, fed lignofa : neegraui odore, fed iucundo;quod nos admonitionis caufa didtum uolumus.

MELANTHION. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DXIX.

MElantliion quod Cr melanfpermon Cr mela-the interim ab Hippocrate uocatur, Cr à Theopbrafto, ut Theodorusexidimac, an-themon fine anthemion,nigellam interpretatus.cjq anthemon cmninoaliafpecieseft g melanthion fine gith.fiue ut Palladius,giddi;nam Cr melanthemö ^(«AiK'AiiiAcreft.Melanionuero nigra uiola.Optimum .gith q excitatifTimi odoris Cr gnigerrimu. Culices fuffitu nccatCrmufcas.Succûeiuslargiuî fumenti uenenum eflê,mif ari licet: cum fernen ipfum inferio rem Cru fia m panis cereali fapore eëdiat gratifTinic. Aliud omnino genus uideturefTe gith.quod in fege-tibus pafTim nafci cernitur,Cr pfeudomelanthion uo ■cari potefi: Cr githago, folds feréporri oblongis, fio-repurpureo, femine ac totofrutiCe maius gmelan-thium,ncc odoratum. At uerum gith de quo prüfen» Diofcoridimentio eft, folio habet faniculi fenecio-nis'ueflorem ccerulcum. Odorfeminiiocundus,nec ribiqjproucnit.HippocratesCypriumcommendat. Alia eft herba mclandryum, in fegete pratis^ na-fcens, albo flore,odorata, cuius caubculum iocineri tri turn ex uino uetere probant.

S I L P H I O N. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DXX.

O'Ilphio, id eft, laferpicio radix crafta multaip. ®^^ l^C®“''sanuo8,alritudine Cr craffitudine quafifc rul»,folium fimile apio,quod ineunte uere pro-filit deciduumcj; «ft, eximiü purgando Cr faginando ■ pecori,carne mirabilem in modü iocüda.Folio amif- , focaulisemicat:qoiomibusmodisparatus ignima ditur.hominêtjjdiebusquadragintapurgatpmniui tio.Scmencilatum,foliaceum. Succus duplex e'fca-po.cauliasuocatus.E' radice rizias, uilior aeputre-• icens.Radicicortcxniger,quiCr detrahitur ad merels adulteria.Prxparatur uerofuccusadmixto furfu

Speras,inquit.tibi multum hoc anno futurumfytpt Cr laferpiciumt

Sedcur Varro draconon appellari dicit ipfum lac Cyrenaicumfannondraconon,feddiatonon legipo teft.'quiaodoremintentum Cr u ehernen té Iia beat:

Crao

-ocr page 101-

LlteERtERfrVJ. colore rubro. talis enim pratfertu r: tiswH quot;'f“''“ï’“gt;quando^ apudCrgcoscinnaba wätanon uocata eft,autorc Diofcoride.

M A C Y D A R I S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DXXI.

^afetpitio dif-I Rrtteneritudine.In Syria ér Parnaflb mon u ■’•f^pIurima.Theophraftus ér Plinius in Li-aDn'H'”*'’f'‘'.^'^*’^8^”^'^“ntquiérhanclaferpitiü PPtllent;periti uero facile difcemuntuel afpcdlu.

5ACAPENVM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DXXII.

49«

4’)

4w

V %3penu medicinae tantü feritut in hortis ; dici-jQtutérfacopeniom:qq facopenium quod apud

Ind quot;^’^'^'’’^“L'o totum ttanfmarinoalienatur: il 110 ^quot;^l’^^oniaci lachrymæ fimile fagapenon ^Xne ^''quot;'^ ^^' nomine, ut Calcnus inqiiit, per

E ^VPHORBIVM. DXXIII.

' pnorbium cr Euphorbia luba Ptolomgi pa-tcf in Atlante gigni herba fcribit,dicaco priua tim uolumine,fo!rjs acanthinis, appella ta no-frin5**'5'®*°™c'os*ncdici fui ér fratris Mufac. Su-lieu '“fi ^ ”**quot; °^* ucntriculo,fed hoedino. Qui col rit k^k ™* uidcnt.5iccatur conto.ut effigiem thu . ’nfat.Adulteratut hoedino ladle,feddifcernitur ^’quot;“^“'«fyncai« non eft.faftidiendü odorem exh ''’^'^^ I’ooc fuccumeftqüiinCallia fit nerbachamxleagranum cocci,ut Plinius inquit fcinT ®’’’'’’ooiaco fimilis eft. Accendit os ou ' ^5®“'gt;©'magisex inceruallo, donee fauces H 09 äniccet. Calenus ér Paulus phorbion, fiue

QOanda nominant.longe abEu-Porbiodiucrfam, cuius folio ér femine ad albugi-'‘’® inelleifpicula quotpeorporibusex i ’*quot;quot;’^4« Graeci codices Eupholbion pro E“Phorbiofere'f„ibunt.

C A L È A N V M. DXXIIIL /TAlbanum yuk^Kflu, Graeci uocant,érferulam ^jér lachrymam.item ftagonitin ér metopion.

Uudaturfimileammoniacojadulteraturfaga P'no.Permiitatur in libras quin qj. Medicinp hoc tan-jnngalbanonâcolotedidlumcandido exiftimant: qnoÉtueftisnomen galbanüIuucnali.Vulgoquo ^5*’’“^'caopcriinenta fic uocamusmam galbeu WTranquillus ait.temedia funtlanis inuoluta.

. AMMONIACVM. DXXV, A Mmoniacum dicitur, qm ftillat in harenis iu louis Ammonis oraculü refinx modo, . autgummiiipfumthraufmafiue thrauftum

‘quot;U'isnatet mafculi fimilitudincm : phyrama uero pinguerefinofum^.Adulteraturharenisuelutnafcé

- ’fÇF^’enfisagiturgminimis glebis probatur, éT Spuriffimis.Fretiumoptimiin libras affesquadra-gina.Metopion arbor ipfa dicitur. ut galbani à Soli-•lonïetops.

407 SARCOCOLLA. DXXVI. t Arcocolla urtuftatenigrefcit maxime; melior, j0quocandidior.E' fpinareddiputät,cüquadam acrimonia dulcem.

C L A V C I 0 N.

Dxxvn.

GLaucion amp;nbsp;in Parthia nafcitur, folqs denfij, minotibusgpapaueri8,rordidioribosip,guftu amatocumquada aftritSione. Cranü habet ffoceieoloris.Hine temperatur collyriü, quod medici diaglaucion uocant, in quod recentiores pa pauere cwnuto utuntut,aut etiam chelidonio maiorejut ni

45


hil profecerit Diorcoridisatteß atio,ïn métionepapa ucrisillius,cumalioqui magno periculo hacparte-Irallucinentur, qf ehclidonij érpapauetiseiusnatu ractodendo fit, glaucrj mülto minor ér reftigerado ferd: propterea collyriüex illoiumcntoijtoculis ad-hiberifolet.cx g!aucio,humanis,

G L V T I N V M. DXXVIII. Lutinum fiue gluten Grace colla, prgRantifli mum fitcxauribustauro)^ ér genitaltbusïcd adulteratur nihil æque quibufuis pellibus in-uctcrat!s,calceamencislt;pctia decodtis. Rhodiacom uero fïdclilTimü.eolpér pidlores ér medici utuntur. Lignofum improbatur. Contexi par eft ér reliqua glutinûgcncra.Auroglutinûeftrantetna; fetto, ar-gilla:3erismaftïs,cadmia;laminis,alumen:ftannum, seramentis.ftanno.argcntirmarmotiérplumbore-fina.plumbum nigtü, albo:album ipfum fibi,oleo. Eft ér glocinum auricum inducitur ligno, leucopogt; ron fiue leucophxon uocatum.ex pluribuscompo-lïtum,SinopidisPontica:fclibra.5iJis lucidi pondo x. ér mclini Grxcienfisduobus mixtis.tritistpund per duodecim dies Eft ér lithocolla glutinü ex lapidi bus.ficutichthyocolla ex pifcibus. Habeturamp;glu-tenlibrariumexfimila érpollinemam gluten Atti-cumpro gummi examygdala quandoc^ accipitut à chymicis»

ICHTHYOCOLLA. DXXIX.

Ichthyocolla appellatur pifcis, Coi glutinofum 408 eft corium.Idemtj! nomen glutino eius,quod alij ex corio,alij ex uentre putant fieri. Ichthyocolla inuentum Dgdali.Laudacurcarensuenisfquamistp. Wadcfcere debet concifa in aqua, uel aceto no die ér diermoxtundimatinislapidib^jUtfaciliusIiquefcat

DXXX^

iTcum Grace ixos,ô' ixiasfrurex ipfe ut A the ngus ait. Porto uifeum illud quod inter nene na ponitur à Diofcoride, Gakno, Plinio, ixi* am Graeci uocant t^ tilochon üue ulophonon : qbus nominibuschamaIeontemquolt;^diciconRat:radi* cemi^aiFirmanteflchocgenusmfci.quodinterficit: unde orta dubitatio eft,uifcum hoe pro chameleon tis.an pró fui generis,aut ^ froticis ipfius radice ca-piamus,exquouifcum conficitur. Paulus lt;amp;nbsp;Actius in uenenis ixiam dchamaleonte réparant, alias ér notas ér medicinas reddendo. In quercu,ilice,pruno fylueftri, therebintho.necalqsarhorih” adnafcitur. DiofcoridejadditmaloCr piro. Copiofiffimumin quercu. Pleri^ putant quod dryos hyphear uocant. Ion pocta fudotê quercus;namrp quod inabieteamp; laricefit.ftelimEuboeadicitJiypliear Arcadia, hö ui-feum- Vifci porto genera bina uel terna faciunt, lt;5«: inomni arbore excepta ilice ér quercu.Differentiä conftituit odor uirusep ér foliü,nóiocundi odoris. Vifcum colori8,ut pocta inquit,aurei .• amai^ ér len-tum.e'robote ptxcipu5:hy phear uero ad faginandà pecora utilius, quia ér alimeti plus ér pinguitudinis in larice ér abiete fit. Vitia putgat prirnum, deinpin guefacit qua: fufFccere purgation),utfilphium.Qui-bus fit aliqua tabes intus negant durare. Edêdi ratio actatisquadragenisdiebus.AdijCiuntaliquidifctimê in ijs quibus folia décidant,ér uifco dccidere: contra m harere nato in aeterno fronde.Omnino autem fatu nullo modo prouenit: unde Maroni diflum: Quod nonfuafcminatarbor:nccnifiperaluum fimo teddi turn maxime palumbis ér tutdis.fiue ut quidam ex


-ocr page 102-

co ROL

Theophfafto.pIciS.Ui'-^^prOK'xAAylegentes: cum ali oquiPlautus^utoreSeruiogrammacico, deturdeb lis intelkxerit.cum inquit: Ipfafibiauis morte créât. Eftautem turdella turdi genus altei^,quod in Venetia prouinciadrexanosuulgo nominant, in Liguria prifcum nomen rctinent.maioresturdo funt, penna fubtus uaria. Graecicoflyphosmodo appellant,ut quibufdauidetur.Drexanos porté quafi dryxanos, hoceftquercusarrodentes uocatos exiftimât. CoF-fyphoscertc Ariftoteks merulasintelligit.item Cot-typhös, Palumbos Grpci phactas.fioe phaflas uocat: fedgenus eoijiunum.cuius hmo uifcum nafcacur, Athenseusoenadcmappellari tradie,qua Theodorus nofterin Ariftotekuinaginem interpretatuseft. Altitude eius nonexceditcubitaleni,femper fruticoH acuircntis.MasfertiliB, feemina Herilis, Aliquando nonfert.Vifcumfitexacinisimmaturis,hoc eft uiri-dibus,nondü c5didis, quod eis per maturicatê con-tingit-Hipcr menés colkdi, ficcatiattp tufi, deinde putrcfadli aqua duodenisfere' diebus,moxin pro-fiuen te.ru tfus malko tun dun tur.amiffis corticibu s, intcriorccarnekntcfccntes.Quidam decoquunt in aqua tu firm, donee innacet: nönulli cômandueâtes acinos,expuunt cortices. Optimu eft quod fine cor dceeft,quod(j^kuift:mu.Quida efticacius futurum promittunt.detradiumprimaluna e’robore fine fer-ro.ViFeo nihil eft glucinofius.pennis maxime uolu-crum ligandis,iuglandiumoleo fubadlum, cum li-beat infidiasmoliri. Druydes in Gallia nihil habent nifeo^ arbore inquagignatur,fi modo fit robur, fa cratius:nec ulla fa era fine ea fronde faciunt. Quiegd qs adnafcitur,eccelomiftumputant. Inuétu rarum, magnareligioncpctitur,0' ante omnia fextaluna. Poftfacrificium Étepulasfubarbore facerdosuefte Candida, falceaurea id demerit, candido excipiente fago,taurosfp duos colonscandidi, turn primu cor-mbusuindfos immolant,precantesutfuum donum deus profpeip faciat. Feecunditaté eo poto dari, cui-cuncjanimalium fterili aibitrantur.comraqj uenena omnia effe remedio.Fit d: exaltjsquoqj rebus uifeu inSyria.exacinisquos abAuguftihonorc utconij-cio.fcbaftosappellauerfit.Haecmyxaueteribusfuif fe interpreter,qupperdiminutione quoq? myxaria dicunt Arbuftieius ligno cortex albu3,ramis uirés, folio rotundo,amplo,fruflus in racemodulcis, can-dido kntoreplenus,cum interiorenucleo quafi oli-næ ficcatur.Hic in medicina uentrem foluir, diftilla-tionestFcomprimit.Ô' rofiones ueficaE.OintefiinoiSi animalia Damafcenii indeuifcum paratur,cômen-datiffimii aucupijs,præterq aquatilium uolucrü.Fin giturO* ex radice quadâ uifcum lantanæ dirfti fruti-cis,pquc ueteribus incogniti,folio hirfuto,molli,flo re candido,odorato,quemfuftinet umbella, uimini bus lends ad nexum acinis, utuua primo rubenti-bu8,poft nigrantibus.

A P A R I N E. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DXXXf.

*^^ P3™^gt;ÇI“ânoftriô'lappamuocant, Hippo-cratesphiliftionamp; philetcrion quo^,utGa-•X A-knus putar.Non euidens,fed occultus in ea flos man.irefcit,tr intra fe germinat Fernen, uclut ani maliaquæinfcpariunt.utuiperae.Nafciturinfrumé tario agro inter kntem prxeipue ; item pratis hor-tis^.RamoFahacü'hirFuta.quinisfenislpinorbem ' circa twos folijs per intemaUa, Semen fubdulcc,

L A R r f, omphacocarpon à Plinio,Caleno, lt;?'.Paulo Aegine-ta dicitur:nifi quis omphalocarpoh ex Diofcoride legi malit,ab umbilici fimilitudine.qtiam femeprae-fert. Philanthropes ucro didlaefthasçà nonnullis herba .• quia uelut amici folent, commeantium la-cinqs obhaerear. Aliud floris genus eft, quod in Par-this naFci FcribitApollodorus, philadelphumappel-latum,ex argumento,Qgt; rami eiusex interuallo fpon te coeant ceu amantes .• poft digrediantur, concipi-ant,atçppariant.Huius tenuiffimis uirgisreticulatim compofitis at^ita confitisjhortoi urn fepta impene-trabili compage fieri.

A L y S S O N. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DXXXK.

ALyftondiftat arubia, folijs tantum tarais^ 410 minoribus.'ita,dilt;ftum cp rabiemcanumde fendat. Saniem confpedoco ficcari tradtit. Autor eft Aëtius, quofdam exiftimare hanc herbam nihil differreab fideriti Heraclea,qua tertia eft inter fidcrites à Diofcoride meftratas.Sed ér Photion gt^ maticus folio earn Fubpurporeo defcribit, quod O' 1* derites habet tertia, ut Diofcorides eft autor. Eg® alyffon ab haefideritiplurimum differrenihil dubi-to.AliFon ér poculi genus eft, uerum fcriptura fepa-rat.qpérper fimplex f,amp;per «.Fcribit«r:atprohiba captum, per y. ér per duplex ff.Suntquicrucialem herbam uulgo dilt;ftam,pro alyfiodemonftreix- Sea iutereftqp alyfiFon quinis per interuaUa folijsoftendi mus, crucialem quaternis, unde nomen, ér minus hirfutis.Exiliusér huiefemen galyffo eft, minus en amnumanguloFocauk.Flosalynocandidus,craci-aliuerokiteus.Caetcrumimpudentiosfalluntur.qw alyflbn pro ea capiunt,qu3c liliago fine lilarca v Wartegonia rufticc uocator, folio quadantenus« flore lilq purpureo,

ATRACTyLIS. DXXXffl. ATradiylis acukata eft, fed éracanacea,hoc 411 eft ér conceptu ér floris fede,autetiam femi-ne frudo^fpinofo: laboratibusCrsecisu^ uerbo tresaffedus amp;nbsp;qtialitatesiquot;^’“. “^^ erat quod acorna,fiueacarna,nifi candidioreHet,(x nifi decerpta,cute^ adhibita fanguineum fuccum funderet.Quade caufa Theophrafto phonos, ér an-drofacmon quoqj uocatur ab Acfio,odoregranis,pe ftem'çdenuntians,feromaturcFcentefemine,necan tc autumnum.' gg hoc de omnibus fpinonsdicipo-reft, Acomp Ipina profolio,ut Theophraftus inquit, cnecourbano fimilis, colore tantum ruffq.pingui fucco. AtraeSylis cnecum c ft! ueftre. De fatiuo dice-turin mentione fua. Sylueftre iterum fecatur,una mitiocCramp;tiuofimilior.-caukredioreacrigidotxi-lis.Itacpér procolu antiqux mulieres utebantur.cx coin hanc proprie atraóylidanominabanf, femme candido,grandi,amaro. Aketa hirfurior, torofiore cauk quan fonchi, e*qui pene' humi ferpat, femme minuco,amaro,frequenti,piloFo.

ASCLEPIAS. DXXXmi.

PPOlvCNEMON. DXXXV.

Olyenemon ér cunilp bübul3c,fimiHsappingit: 4H odoratis corymbis,acri ér duleiodore.

CCLINOPODION. DXXXVI.

Linopodion non defunt quibus herba orbi- Ik culata uulgo dida fcrpyllo fimilis, etiamn

-ocr page 103-

t I B É R T E R T r V s. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jo


bon ferpitaut eadem, aut propinqua effe uideatur: quoniam orbiciilato florumambitu à Plinio trada» tur.Dubitationem facit Diofeoridisadiedio, dicen-ns ex interuallo marrubrj fimilitudine flores in ea cerntquodquidem in ea,quæ orbiculara dicicur. nô tft;fcd continua florum fenes fubalbencium.aci-nisin fummo remis quaternis'uc, radice Abris muh tiplid,

LEONTOPETALON. DXXXVIb T Eontopetalon radice grandi.uocatur 0* dory-J|,petronàPlinio. . TEVCRION. DXXXVIir. ^^Eucrion hoc,ut puto.Cr tamis hyfopi deferibit J à Plinio;furculofa,folio fabg.Colligi florentem adhuciubent.adeoflorerc nondubitant.ma' »meipex Cilictjs amp;nbsp;Pifidqs montibus commendât. DiciturtademTeucria.Quidam éraliam Teucrion uocanit,de qua in hemionitide feribendû nobis eft.

CHAMAEDRYS. DXXXIX. **^ /^Hamædrys quae 0 ferr ara dicitur, qgt; ab ea fer* V^raminuentam putent,folia habet magnitudi nementæ.FitÉr uinumexeamedicis.

._ L E V C A S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ï3XL. T Eucaseadem fortafte fuerit cum Icucc ut Pli-J_jnquerbaururpem:Verum]eucadi9,inquit,fpegt; demautorejnontradunt. DcIeuceuero.Mer' ïurialiherbatfimilemdicunt, nomenlp ex caufaaC' cepiffe.perroediiimfoliü Candida tranfeurrente li* nea.• quare mefoleoCon quida uocant.Leucedicitur fripfa radix armoracia, i temep androfaces, Eft Cr ar-boris nomen Icuce,hoc eft albx populi.

LyCHNIS CORONARIA. DXLl. 41® T vehnisaeftatefloret. Lucernulam Theodorus J^®onuertit Pliniusqtioda loco flammes cogno minat,alibirofamCr3ecam.Nonnifiinhumi-dislocisprouenit,nungexccdensquinqïfolia, uiolx •’'agnitudine,odore nullo.Ethaecab altera Crxcula Jiocata differt,de qua diximus in ter rofas. Differ 10quot; à lychnitide.dequa in phlomidibus.Ameriasrhizoto wuslychnind Veneris labro natam putauit, cum à Vukanocompreffalauitfe .•pracftantiffimamijj ha-beriiniiifulis Cypro,Lemno,Strongyle, Herice.Cy-tnens-Lychnin hanc0' tauriondici fcribunt:alia ta Mcneftquæ taura uiilgo nominatur.fiue tora,flore catuleo.foliorotundo.radice polypodqhirfuta, 3C nernjisn-gri effigie Venenofa herba • cui per an tipa-thiam naturae alia occurrit herba, antitaura amp;nbsp;anti-toracognomine, folio rotundo.

Lychnis rvstica. DXLn. T Ychnidigfylueftrisradicem Afiani boliremuo J^cant.Hanca'ncftrisaccipitrinum pedê appel-larifcribit Diofcorides-quangaccipitrinuspes ’pudnoftrum uulguseft.qux corncola quocpdici-tur,folio falicis fere'pufillo, flore fu blureo, cum filiqs cicerifimilibus,0 in ijs fernen inficcre capillos dicitur,colore rubro.Qualis autem fit pes milui,fiue pes tniluinus,dida Columellx inter hei bas.qup in ufum coUigi ÉT reponi oportet jpfe non cxplicaoit.

. L I L I V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DXLtlf.

47 T Ilium Graeci cnnonledfruticemciuscrinoniä quafi liliariii,ut uiolarium 0quot; rofarium appel-bnt.namlilieca.rofeta.uioleta^aliud funr,ut ^nHat.Lilium e' lunonis ladie natum Crxciperhi-«nt, refperfa terra, dum Hercule dormientis uberi-ousadmoto,niox poft fudu#»digreffo,Iate fluxit:

ob id lilium dnoftriskinoniaroradicftumuideri po teft.Philinusàquibufdâion uocari, quod fitlilium, exiftimat.Ambrofiam Corinthi, Nicander 0 Aphro dites charma, hoc eft quafi Veneris uolüpiam có-gnominan à quibufdâ cecinit.In Co in Tula ex Alexâ-driftatua enatam incapite Ambrofiam Caryftius, qux nihil aliud fit g liliu m, memoriz próditum reli-quic.NafciturcIachryma fua lilium inarefcente cum defluxituelutolufatrum. Lilq quadruplex genus ill Theophrafto : primi flos uere cum uiola laepe alb#, paulo'uc poftea erumpit.hoc ab co propric crinon, hoc eft lilium uocatur. Alteijr genus lirium appellat, tere quidé omnino florens,uerum ferius cum Narcif fo: forcecp hoc fit quod à Plinio lilium cranfmaria nuncupatü eft. Tertium zftate floret, 0* cerinthum pnuatim Uocari puto.'gg0aliasrescerinthus figni heat,u t inferius 1 iquebit.Quarcü genus quod i tem li Hum Crzci nommant, aucumno floret, emicat^ pri mis imbribus. Eft0rubens lilium differens, ut arbi. tror,d purpureo,uifuma nobis Patau tj in Falicis hór to. Probatiffimum in Antiochia0* LaodiceaSyriæ^ mox Phafelide,quartü locum obtinente quodin ita lia nafcitur.Hocgenus propriecrinon a Craccis uoca ri,0 florem eius cynorhodon, autor eft Plinius. HoC 0 Hippocrates acceperitcum rubencia cynorhoda faminaiy purgationibuscommendat inuino. Lilia purpurea 0artefiunt,maceraris in fece uini feapis* anteg ferantur menfe Martio 0 in fcrobecircumfu-fis eadem fece:in quem ufum fcapos arefcentes colli gunt lulio menfe, liliainfumo fufpendentes. Caulé gemino purpurea uifunturaliquando, camofiore ta mmradice.maioriscpbulbi.calixhcrbaceus.Poftar-durum amp;nbsp;»quinodium autumni flotent porpU-rea:quorumgcnus unum uocantNarciffumicui üi-delicetin radice funtfolia.Purpureis, calices, utdixi-mus herbacei. estera eadem quae candidis. Albo nihil eftfacundius,una radtee quinquagenos fxpe nü triente bul bos. Lilium rofac nobilitate proximum. Ideotplunonisrofa dicitur. Nulli florum proccritas maior,intcrim cubitoijttrium.languidofempercol-lo,0 oneri fuo impar;candoreximios,foltjseiusfo-risfiriatis, 0abanguflqs inlatitudinê paulatim fe laxantibus calathi effigie, refupinis per ambitum la-bri9,tenuit^ filo 0feniine,ftantibus m medio crocc-is.itaodor colorfp duplcx;alius calicis, abus ftami-nis.Differentia angufta. Raro duplex caulis in Iihoè Singuliscaul buslilia modo fingula,modo plura fu ftinentur:quod 0rariuseft.Pandit feuel derradS parenci,etiamfitnftius0exiliu9. Lilio fimile in Ac-gypti paluftribusgignitur.fedfolijs copiofis,colore admodü uirentibusdifpofitis,0 quafiuno nerfu c3-ditis ad muIieBt profluuia 0 fraduras,medicis quae-fitum. Cerinthus de qua fetibere diftulimus 0 rhita cem.fiuc ut Ariftoteles crithacem fignificat.qus 0 fandaracha appellatur,0 à Diofcoride cerathemos li bro quinto,ex arbory fucco,gummi modo genita,0 uernororc.'undeuerniginiquot^uulgo nomen.De hac0inpropolcnonnihildiximus, Africi flatumi-nor,auftri nigrior,aquilonibus melior 0 rubens.Plu rimü inCrscisnucibusapiiciboaptiffima dö opc-rantur : qui fspe inuenitur in fauoiÿ inanitatibus fc-pofitus,amari faporis,0humoreplenus. Menecra-tcs,fcd nemo prêter eum,Ut inquit'Plinius,autor Cft, crithacem aut cerinthü florem effe futorp meUatiöit indiciumXft 0 cetinthe qug uocatu r herba,prop ter t a apes ft

-ocr page 104-

COROLL ARI r.


apes ferSda, folio candido.incuruo.ciibitalis, capite concauo.njellisfuccû habente: cuius grame Vergili us efle dixie ignobilc.quae nominu uicinitas fortaHe Menecratemfefellitmamü' Ariftotekscerinthi flo* rem ad huncufum citât in libro de animalibus: gq in eo no cerinthos, fed medofe fetibitur calynthrus.

, B A L L O T E. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DXLIIIf.

41a T^ Allote fruticofa efthetbamec uideo qui pof-t^fim tueri Pliniu, qui ait Graeci porrü nigrü no--A—^cantEt infra:Bal;ote,inquic,folrjs eft porti ma ioribus nigrioribus qj. At Ctpei nöporrumnigrum, fed marrubiü nigrum bajlotem fine uHa controller-fia cognominât. Nee folia ei funt porracea, fed mar-rubijO' crtraginis.Deceptumaffinitatenominü con ftat,prafon melan pro prafion kgentc, Eft au te pra-fon porrum, prafion marrubium.idem errora Plinio committitur m lierba ftachye.

MELISSOPHxLLON. DXLV. 4'9 TT ElilTophyllon fiuemelinon, apiaftrüabHi-ginouocaricapit,eruditiffimoalioquiui-Y A.ro,fedquê omes frac in parte damnent. amp;nbsp;quod magis mirerc/equâtur tamen.nam er Diofeo-tidesamp;Varro ita earn uocant.incoronamenta folio O haecuenit. Adeo autnullomagis (lore apesgau-dent.utfi periing5turalueariaeo,non fugiant erin copia eins examina facillimecontiiieâtur Citraginc a noftris uocari amp;nbsp;banc Diofeoridesafbrmat.ab odo risfimilitudine.Palladiusuero q reifte nefeiomehf-■fopbyllon aliuda citragine .fine quod idem eft,citre agine uidetur intellexiffe.in mentione apum.

MARRVBIVM. DXLVI.

A Arrubium duplex,folio herbacco Ér incifuris I y |altioribusferrato,unguétarijs utTheophra •A-’ A^iygait^qusefitoadqiiaedsmihocû'candidu appellauerim.Alterum folio rotundiore,uehemêtcr fqualidoutfaluiaÉr obfcuriusfenato.quodquidem ego,aut balloten ipfam,de qua diximus.auteiualde fimilem interptecorinam amp;nbsp;medicinse congruiint in Plinio.

S T A C H y S.


rxLvii,

430

STacbysfoliis colore in luteû incünâtejiec por-ri,ut Plinio placet,fed ut Diofeoridi.quod Crnos uidimus.marrubii fimilibus:quod ir inballo-teidt m autorpeccauir.Vidim’ e am RomacubiCzna uiculam amp;nbsp;alq corona tam herbam uocanr.

PHyLLITIS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EXLVIII.

4*1

ALiud uideturgenuspbyllitisefTe.g pbyllan-thion.Eft aüt phyllantbion cognemeto dyti con apud Democritü, adptirpuiätingcndä fatis célébré,nee pratterea quale id fit monfl ratur.in Theopbraftoac Plinio legiturtSr p by liant lies berba inter fpinofas,fcd mitioraculei8,ó ab radice tantum foliata.

PHALANCION. EXLIX. PHalangion amp;nbsp;leucanthemon tir leucacantbam uocant.t'Iosiiliorubro fimilis.

T R i F 0 L I V M. EL. TRifolium tribus gencribus. Minyantbes, fiue afpbaltion.fiucafpbaltitis ut Arcbigenes,ma-iorcfolio,quoutunturcoronarti.alteBtacuto, oxytripbyllö cognomine:tertiü ex omibus minutif-firoum.Rcrba optima in prato trifoltjeft. Prafagia tempeftatü babetanborrefcit enim, tr fubrigitur cÖ tra eas. Sopboclesporta uenenatüidexiftimat 5er-f elites in trifolio nung fpcdlsturiColunKlkt trifohu

Simoniamü ir acutu quoi^p dici hoc tradit,fragofis locisinueniri.longishirfutisipfoltjsiiirere.cauleroijp robuftiorem fa cere, q trifolium pratenfe.

P 0 L I V M. PU.

POlium carnofo,utalia multa.folio.iieftibus in- ^^i terpofitü.arcctanimaliü nocentia. Culices ab eo caprifici modo generari Theopliiaftusfcri-bit. Herba inclyta Hefiodi amp;nbsp;Mufxi laudibus, ad oia utilem prxdicantiüiÈr ad fama quoqi dignitaris pcr-ungi,tra(ftari,colilt;piubentiü.Foliaeiusn'.anecandi-da.meridiepurpurca.foleoccidente carukafpeda rnquodquidêaDiofcoridetripolij Honbus afenbit. 7 beopbraftuscerte modo poliü.modotripoliüean demuocauitberbam;ideoi:p à tripoliediffene quidam negarunt.Folia polq cam’s hominis fimilia, a ra dice protinus.nunqpalmoaltiora Pliniusexiflimat-Quids folia thymi redduntnifio molliora funt,Crla natiore canitie.Nullamagisberbacóuenitnicdica-mento quod alexipharmacon uocanc,in quod mino re ut Calenus inqu it,u timor.

« C 0 R D I 0 N. . SCordion item fcordotis Mithridati afcriptacl -cuius depiiftam manii Crateias medicus uioir, magnitudinecubitali,ramofani,folrjs!anugino fis.ReperiturinPonto.campishumidis.pinguibuA Eft amp;nbsp;alterius generis latioribusfolrjs.nietitaltro 1-milis. AliaeftaMtthridatefimiliterinuenta.quaM -thridation uocant.Huic folia.inquit Plinius, duo a ra dice,acantho fimiliaxaulis inter iitra^funquot;’^”®™' feumflorem.Hancipfam puto eirequâideiuP imu ebarratropa uocauitlibrofexto amp;nbsp;uigeto®'!® '' ' bis.Eofdem.inquit, effedtus habet lateris dolonbus chamacrops.myrtcis circa caukmgeminisiolqs, pitibus Creculg rofx.

BECHION. BEchion.fiue bechiconduo habetg^lf* Y * ftris ubinafcitur.fobeflê aquas erf dun _ babent fignüaquilegLDefcribit^banc ni 1 aliter qPiofcoridesJoliaeiustradédolupcrnepa -da.fubalbida, à terra fine caule, fine flore, Ime cm ne. Altera a quibiifdäfaluiadiciiur, fmilis utrba co-Hanc à Diofcoride uerbafcum fyluefire diciputo,« fcribente:Habetur,inquit,«£7 ueibafciifylucfuea 111, uirgisarboreis.foliofaluix.orbibusuirgascingent bus,ut marrubiü,florislutei,fuIgoreaüri.Quidapr» rem arcion,amp; alio nomine chamxleucem putat. aüt cbampleuce.quâncftrifarfugiûuocant,folio po puli,fed ampliori.nalcensiuxta fuiiios. undf popu-lago didta fitanofiris.Hanc^rfarfariauocariCio co tides teftis eft.a fluuiofortafTe Farfaro,qué Vergui Fabarimappellat.in Sabinis. Plaot’.Diffipabo.’nq » teutfoliafarfari. Itemlt;p in Panulo: Profttmebam» inquit.eos utfolia farfari.

ARTEMISIA.

ARtemifiâ iz lachanó bafilicon,boCeft olo^ 4*’ giü nönulli uocat.Dió3 purant ab ArtemiM uxore Maufoli.qup fibib^c herba adopts ue-rit.cüantea parthenisuocareti'.r. Sût g ab Artemide cognominatäputetiqin pri’jatimmedicaïfomina* rûmalis,quibusArtemis,boc eft Diana prf fît. Secan do genen teneritudinem tribuut, ponnifrin marl-timis nafcenti. Tertio minima folia, florenti cum tiua maturefcit:quod quidam botryn,altjambf^ fam uocari tradöqqoalisin Cappadocia pco^^Ç®^


-ocr page 105-

'quot;LIBER


V .ARTEMISIA ALIA. DLV. W TNquibufdam exemplanbus Aftemifiarn hanc j quot;'“■tisnominibus inuenias. toxitefiam.Ephefi-’’’’.parthenicon.hypoIylTon.anadorion.fozu' wnjiainjeucophryca.proplietffangninêhominis, Romani ualentiam, nöniilli perfcpoUentê, alq her-DamKgiam,Gani ponem.Daci zonuften,

AMBROSIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DLVI.

AMbrofia uagi herba nominis.O' circa alias quotpfluAuans. Athenienfesin dedicatione fouis Ctefiiambroiîam in cado ferendäiube wnrnon herbam intelligentes co nomine,fed iit A-wtnausinquit.fruges omniiugas.ö' oleu.eirlatices.

B O T R Y 5. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DLVfl.

^^ T) ^^^ C^ppadoces ü* ambrofiam uocant, r^alijArtemifiam.

CERANION. DLVIII.

GEranion amp;nbsp;myrtidon uocatur genus primü. Geranion uera creditur à quibuWa.fedó' fecu dum utitp. fi dcfcriptionem Græco^reguare, Bon Latinoip.ut mox docemus.

ALTERA CERANION. DLVniI.

GEianionfecundömcdicis inutilc.aliteracrs-ois,aliter a' Latinisdefcribitur. Diofcoridesóquot; omnino Graeci, folijs pauló candidioribus g wains,ramofumex interuallis Hanc ego autean-oem.aut omnino fimilem effe uideo cum ea, quam Gsllis tranfalpinae uulneribus ér fiftulis inpotum Commcndant,amp; herbam Roberrianamcognomi-nat.coliculisrubentibus.floreparnofubporpurco^, accsterisnotisomnibns,qu3C hoc locoa Diofcorp uegetanioredduntunetiamfi abeo medicinx alie-naexiftimetur. Quid enim prohibée ignoratas cius uiresfuiffeolimfNofi'ri, ut inquit Plinius, geranion 0' .endunt dcutxfolqs minutioribus,amp; caulc breut U9rotundo,fapotisó'odorisiocundirueruhaec pro ptiegcranion non eft,fed myrrhis, de qua poft age* wii9;confufioneorta quod geranion à quibufdam myrrhis etiam dicatur: unde natum ér illud fït.u t ge fanion in Latinocicutaria nomé habeat:cum alio* guidai taria propric myrrhis effe uidcatur.

G C NAPHAL! ON. DLX. Naphalionalij chamaezelon uocant.onapha bon potródiciturquafi herba fullonia,fiue to mentitiaiqucmadmodü ér pileis quidam gna pheus hoccftfulio didbus eftiquonia omes maculas dectxlliimeiuseluat.Hanc puroeffequx abAlcxo poétagnaphosappellatur,auteamquxhippopha* és nomen habet,nam ér illa fullonibuseft propria. Eftapud Ariftotelem crauisdidbagnaphalus.quam miror a Theodoro prxtermiffam, immó ucro cü al* fera qua uocatur helea.confufam ab ipfo.Tomentu anodrisdiciquida putant gnaphalion, lomentum certeinPlintj codicibusimpreffis legitur,tomentü in fcriptis manu: qui tarne non lomentû dici, fed pro lomento effe faibit.quod ér Diofcorides quoegaffit* . mat.£tenim creta qua fullones in albandis ér polien dis ueftibus utuntur,lomentû à noftris, gnaphalion ■ nbsp;nbsp;if gnaphalis Ctxce dicitur, u t in coeruleo notauim’

exPlinq fententia Sed ér fabacea farina lomentum *ft.quod Aetius fabam nominat quadotp.Ego tome jumpotiusglomcntudixerim hocloco:uttamen Iciamus gnaphalion utru m^ uideri figni ficare, tarn lomentû g tomentum. Adducor co qgt; Diofcorides coitunculumuocari hanc Roms prodat, Eftaute

T E R T I V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft

centonibus cum tomenta maxima cognatio ; nafn ér folia didbamni cp mollia effe uideantur, tomêtitia. ér lanea dicuntur à Diofcoride, hoceft gnaphalide. Sed ér pars Cucurbitae interior quæ fernen comple-dbitur,ab Actio gnaphalides eile dicitur, ob Cando* tem cum molliua.

T Y P H A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DLXI.

ifferretyphama tipha,qux frumentigenus eft,ér per literam iota fcribitur,exiftimo;finc quot;^^ geniculis feirpi modo nafeens.radiejbus mul

tis,uttriticumhordeum^,folliculo inultiplici, eul* mo (implici.leuiffima frumentoBt,folo etiam gracili facile proueniens,critico perfimilis ut zea.Piftam fe-runc.qui mutari uolunt in triticum : idqj annodemu tertio procedit.Theophraftus fine folio gigni tiphe uocatam prodidit,Orchomenium circa lacum, par* te radici proxima,efu prxeipue pueris tenera: idem andiuerfum genusfaciat cum prædidbis,æftiman* dumrelinquo.

C I R C AE A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DLXII.

IrcxamaCirccdidlamnonnulliuerifimile pu ^^^ tant. Quxfitum eft autem à nobis,quid effet apudCoIumellam cirreamuquid pro Circea

deprauatus effet locus? reipondi, non cirfeam,fed cymamlegendum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—

OENANTHE. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DLXIII.

Enanthe à Theodoro uitiflora dicittir : poft Narciffum uerc floret.Plurimu durat.fi diuul la crebro prohibeatur fementefeere. Flos ei candidusin racemisuclabrufca,odoregerminancis uux,unde nomen. Nafeitur loeis tepidis.obferitur fc-minc.Habetur ér altera oenanchc inter uites dicenda.

C O N Y Z A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DLXIKf.

Onyza,qux à noftris cunilago dicitur,ér Pli* .j^j, nio cunila quandoep libro decimo, ér à Theo* doro pulicaris.quia polices necat : folio coro-natamp;maiot ér minor appeUata Maior dicitur effe mafcula.folioafpero.pinguiore.gminorisamp;irnbri* ca to.Torofiorecaulemagisrpramofo: radice ligno* fa, quæ àquibufdam ut herba quoqj ipfa.libanotis diciturautore Plioio.Manipuloeiusabicdbo, omnes etiam à tota domo blactpcôueniunt ad eam.Vtru^ genus ferottnii, u t quod poft ardburum germen flo* temtj mittat.fn fumma,ainilaginis appellatiôequa tuor herbx ueniùnt,mafcula ér foemina: érquac ter* tio loco ponitur fcediffimi inter omnes odoris.Quar tam reddit Plinius, qua appellat fatiuam ferpillofi* milem e'cunilaginemontana fadbam- Eft amp;nbsp;quinta eiusfpeciesHippocrati,utdiceturpauIdpoft.Cunila go dicitur ér ipfii m ligufticum ab aliquibus, fed fal* fó.At cunilac tria fontgenera fine nomina.capitatam éÿ noßratem.qux fatnreia fît, oocamusj gaUinaceä, qox origanom Heracleoticum:bubolam, qoæ qoe* admodum aCrscis dicatur,aliud non comperi g çf cam Plinius pro origano accipere multis locis uide» tur,in qua fignifîcatioe uocabulo eo ér nos ufi fum’, CONyZA MINOR. DLXV, Onyza minor cadem foemina, Hippocrati cu nilago femper mollis uocatur.Folia huius tri-tamcUisodorem habent, digitis tadbu cohx* rentibusHanc Diofcorides libanotidem appellat, cu Pliniusmafculam ita nominet.Pilofiora minori folia ér rami,qui ér aculeatifontiflosfqualidior, odore a* criore,qui tarnen grau ior fit mafculx.

CONyZAE TERTIYM CENVS DLXV!.

j I Hippo*:


-ocr page 106-

COR Tppocrate8euft9aginé,fîueconyzam prêter fupradidas aliam dcfcribtt,aplt;o crifpo fimi' letn.in maritimis fabulofis^nafeentem.odo ris teterrimi tir maxime faftidiendi: quâ en nielle at»

queuino faminaai bcis,qup fatü nô recipiât,admo ueri praccjpit.Iibro de muliebribus cauiïs fecûdo.

HEMEROCALLES. DlXVlf Emerocalles elium à Théodore dicitur.q» in Diofcoridisexemplaribus deprauatis elium marinum dici à noftris eum florem, legiffct.

Egolilium marin û nonelium in Diofcoride legenda arbitror.'nam CrCrscecrinon àqoibufdam.Cr àno-fbislilium idemautoruocaritradir. Coronamentia folio tantum dicata h seceft.Pallidum hoc éuiridiir molle habet,radicem odoratam-Seriturfemine. An-tiquusgrammaticusTheodorus cognomineFanages,hemerocaUes Athenis dici prodidit nonflorem, fed uellus aut Icmnifcum puniceum Cr uerficolo-rem, quo in facris utebantur. Diofcorides cr hancó* lilium à ueteriboscrinanthemon uocari tradit.Hippo crates quoq? crinanthemon duplex haberi fignifl-cat.cum aherummguitefleinsedibus noßris proven iens.

I, E V C O I O N. ELXVill. Eucoion érfl candidam uiolam ipfo nomine fl gnifica t,ta men ©• pro lutea.Cr ccerulea,lt;amp;' pur purca fatpecapitorihincapudCokimellam cS didaleucoia.quafi ür nigraquatdam fint.Hippocrates certe:Nigra inquit, leucoia quxrantur. Paulusio ton inquit oleum hoc eft uiolaceum, modo ex pur-pureis.modo ex candidis.modoex croceis confici folere violis.Sciendum 0* iliud eft, Diofcoridem hoe locofcribere uiolam,quæCræceleucoion dicatur,a Romanis ligoftriamqoandoqjnominari.etiamfi codices funt.in quibus non liguftna,fed Auguftia lega tur,ut fortafte Columella in horto fuO intelligat de viola cumcecinitiNigro commiftaliguftro.Namli-guftrum candidü pro cypri flore capitur. Cætemm de purpurea fiuenigra,feorfum poft dicetur. Cetru-lea quxfienon conftac, niüquis cyanum hanc intelligat. Eft autem cyanus flos, rofam excipiens, cuius eolorhonorem nomenq; dederit coeruleo.Cyanum amaranthus excipit.Trtuialis ut quidäexihimaue re flos eft cyanus.in frumétario nafcensagro.ü' hor tisquoq?,rufticoij!0‘ pudlaiy corollis, calice rofaru fedfquarrofoatq;trifti,fineodore,uerum fummaco-lori gratia,qui Érbaptifccula ruribusdicatur: qm fe-cantibus amp;nbsp;metentibus officiât, retufa in occutfu ciusfalceinamCrfeculam ueteresdixerefalcemJio rum porto prima fe oftendit aiba uiola. needum ex-atfta hyeme.Sub idem ferétempusexitamp;uiola co-gnomento flammea.qux phiogion uocatur .• fylue-firis tantü abaliquibusphloxiut errare putem.qui phiogion eandem effecumluteauiola fcripfere. qd quidem ex Tequentibus apertiflimc liquebit. Theodor us flamma uocauit, colore cömendabili, odore nullo.femineprouenienscoronis. Non eft bateauté louisflos, aut quod idem eft, louisflamma.hoceft Diofantho8,idïjneu dubitem,facitq) louis flos,licet fine odore fït,Ct coronarius,€r obferator femine. tarnen aftate floretmon perhyemem,utflammea.Pli iiiusqucqj.fouis inquit flos colore tantum commen datur, odor abeft, ficut Cr illi qui à Craecis inquit phlox uocatur. Diximus Cz lychnin uocari guado ty

0 L L A R I r, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H

flammeam ,fed inter rofas potios 5 uioUgt;. A ® * apudCrxcos phlogismam Étueftisgenus g cat,quod nosflammeam Ét flammeariM op Plautouocamu8,Étcarnem ^‘’^’quot;’’‘’^^^’.Lmuin tidem. Violarum ergo alba durant.fed fatiuis maxima autoritas “''^° ’ ^„ifli los in nuptialibus fiammeis quæfitus, i nu mo et faminis torus conceffus traditur 11 c taffe non numeratur inter principales, hoc nbsp;nbsp;nbsp;^.^ munes maribusÉrfceminis.quoniam eolo -cietas principatum dabat. Genera lutcarum lana.et quæappellantmarina,folioaliqua ^^ re,fedminusodorato,in totum ucrolmeo ’ ^ minuto folio. Calathiana »’“‘’‘’’’“^.“quot;’quot;’Ludinet ueris.Proxima eicalthaeft, concoloriamp ,/ -uincitnumerofoliorum marinam,quinque excedentem. Eadem odore fuperatur:elte o uis caltha, non leuiorei, quam Icopamregi ^^ pellant,quanquam folia eins oleanc non nor gt;nbsp;^^^ quit Plinius: good autem genus ei fit inter u nbsp;nbsp;. ^^ pa regia,parum liquet. Diofcorides fcopam s naporumgenericonnumerat.Pliniusalio ritin,quæ latiflimofolio flt, fcopam regi ^^ ftrisdici uult. Viola odorélonginquoluau ^.^^^ pinquushebetatur.Vita longilhma can i niuip;abeo tempore degeneratCtnnnuitu. lp affdue candidioresaffert. Winoruise .^Uj bus:ideoÏK aridisutunturpoftannuni.Kon apud antiquos poft rofam Ét lilium. Violamiotit^^ didam ion Graeci putant, q, cum lo m t» nbsp;nbsp;j^^yj^ ue conuerfa effet.terra florem illum paf • _• eins fo derit. Noftri quocpuiolam quafiwW ’ tatione Grxca uideri poffunt appeUanC'

C R A T AE C O N 0 S.

ESt Ét alia crataegon, fiue crataegonos ,^ tacogonos,qu3e thelygonos “‘’‘?™f ’ ' tia intelligiturlenitategiiftus.HipP°?' .. F

jyi.iiiuiiappenac,quamcraia.gviiv..—- crataegonon fpiese tritici fimilcm corides mclampyro, Theopbraftus Imo id eft Aivw7rvpni, fortaffe hocinteUigfi^squo uscolmum fiuc fpicam tritici.Theodorus ”^'°3 diligenter lini modoruffum uertit,quia7ruft«r no TiKfirovin Theophraftolegerit.In Theophrahoatuo-ris etiam genus eft cratatgos fiuecratKgona.quatri Italia uocataquifoliummeqimagra ualde.neçcra -fa,lignorobufto.uerfïcolorcjiauo,cortice leiiiuto« fpilo;folijs itê mefpili,hoc eft promiffis.ueru «n™® re aclögirodine maioribus,necad eundémodu ler-ratis, frutflu plurimürotüdo,gniaturefcésuccatiin nigrefcitlt;j;guftu (ÿfucco mefpili: fere^mefpilus’y’ ueftrisfueric,ut Theophrafti uerbis otar.Aquifoliam porto fiucaguifoliumipfenihilaliudueteribusfu);' feuideo gilicem. Ilcxporro duohabetgenera,minus Ét prolixins.

P H y L L O N. DI^XX. PKyllon radiceparua.DiffertabhacphyllitiSi ^j^ degua diximus.Differt Ét phyllandrion fiuc ut alq fcribunt,phellandrion;dc quo nihil aliud proditum inuenio,quamqgt; inpaludibusnafcitur, folioapq, gued^ fernen eins propter calculos Ét incommoda ueficæ bibitur. Abhocfuntquiphcllan-drion eandem effc cum heliofelino, id eft apiopalu-firicenfeat. Herba qçillâ gup à Plinio filausappellati tradit inglarcofi» acpefcnnib’’riuis,apijfolwnata, guam


-ocr page 107-

LIBER TERTIVS.


Lfn ’^“^^ incommoda coquendam præcipit: Dell quot;Pr°P^'''®quot;dtto ekofelinoép accipi putent. binoï'” '° P'^— djximus amp;nbsp;lauere,nô filaiim fcri-dinius'''''*quot;’ ^*'’* ^“ *” Apologia quoi^noftra often

ORCHIS.

DLXXI.

lis,id eft refticu

yi’uscanisdicitur.inuenirifolet fere'in uineis, ma ‘a^’^^'^®'®gt;P®’'“*®gt;f^™*P^dalib.radice ad for^ ac ““’^®“’'*’'sgt;altcrnisannis intumefcente, teiMentejatc^hicmaseft Ofoemina eiufdem no-niSiqus diftinguitur internodijs O ramofiorefru t^adicefafcini.Nafcit fere'iuxta mare cynoforchis q ^*^quot;®*’.“®®*^’’’i'’’pcopftC''Ahudenimgen’eft y^Ptopriefatyrion appellant, ut paolopoft mon ®®dopf d^ ^ orchis cognomine Scrapias, de qua

^’‘CHISSERAPIAS. DLXXn. Z^^^rhisSerapiasquamtriorchin cognominat ylAëriua.folium habet fcillx, ut Theophraftus

®'Pliniusteftantur.nonfilphq fiuelaferis.ut neodotuseSuertit, filphiodes pro fcillodes in co k 8^9: ÿtnim filphiofolium eft apij, non fcillaceom Aftponaceumut Serapiadi. Spinofus huic herbx ««119,0apio id eft raphano fylueftri ,inon ut Theo-'’otusinquitpitofimilis.

S s A T Y RI O N. DLXXIII. Atyrqptiniutn genus caulc Ieui,radice gemma hoceftduplici ordine à Plinio defcribitur. ALTER VM S AT »RIVM. DLXXIIII.

SAtyrionhocnotum paftoribus, quoniam arieti Dusö'hircisfegnioribus in potu datur.Et in Sar niatiaequisobaffiduum laborem pigrioribus *0 toHu,quod uitium profedamum uoeât • In totum qi'ideCraciconcitationé hac uolêtes fignificari,faty non et fatytifmon amp;nbsp;fa tyriafi n ap peUanideo amp;nbsp;ari * tolochiigenu8unü,4d polyrrhizon cognominat, «tytionexfactouocari cenfeo. Herbam quo^ illam ’tyrionlndamappellauerim Theophrafto allatam «lndia,cuius contaAu libidinem durarc feptuage» ’woeoitumeminerit, neefpeciem eiusaut nomen aiiudteddidetit,Habêt hodietp Syri herbam fimili ef «««.bucheidenij) nominac O' Indicam fatyrion, for Mlle cum ta cuius mencionem Theophraftum fecif ‘edixinius,eandem,radice Candida O'dura,commê-°^,quot;otr quo cralTior O' rugofior,amp; albior, podagris ”'11'^'?^ ’''’l’ryrtfmifignificatio Hippocrati, pro tuberculis ptxlongis,qu31ia fatyrorum pingontur luoipamp;sautes.quxaquibufdamO' theresO' pheres 3ppeuantur,utinquit oalenus.

, ORMINON. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DLXXV^ 418 f^R-Winonamarum nigrum^, neecumino pc-y^nitus abfimik,dodrantali Plinio altitudineï inedicamentisannumerandum pociusquàm

turciifefamaOirione ,omnino'«Bcum xftiuis.hoc Eft ^* ^ ?^“ *quot;“ ucrgiliatü exortS feru ntur.

O'orminiufiueormieno.et ormcnio.fed illud cor “ » intelligitur.Plinins huic foliû porri tradidit, ex „jquot;quot;!?’™^'®i’'gt;’iiefecerut:quierror fatal« fere' Pli

^lt;u t in ballote Oftachye. HEDySARON.

DLXXVI.

Myiatonquoniampelccinon àGrxcis dica-tut,à noftris fecutidaca nomé habuit, frutico « «uliculisjeniçn filiqui# ternis qintcniis ^

quale gith nouimus amatum.Nafeirur in fegecibus« Hac lentem necariPliniusÉre'Graecis aliquirecétio ribus exiftimant,Theophraftus aphacen. Létem uc» ro ab aparina quæ lappa fit.ftrangulari côplexu feri bi;itafæpefallituocabulifimiliciido.nam Graeci len temphacon uocantnon aphacen. Sciebant ûquot; hoc difcrimenilli.quisdubicat^fedlibrariorum eulpâ. ut fæpenumero contingit.hallucinando fuam fecerc-qd quidern û* nobis accidifte aliqu ibus locis hoc opéré non dubitamus;hoc enim eft hominem effe.

O N O S M A.


CLXXVII.


ONofma O'cenoma. O'onoma .O onomis, O' ononis,et phloitis phlomitis poti’. O' hypha * ^ to uocat.Folia ei’ no ad qtuor fed ad très digi tos löga Plini’fcribic,ftrata i terra tria incifalp.Quid fît Hippocrati oxofma quolichenes tolluntur, baud comperi. nifiquisacetariam compofitionem ineo uocabulo con tinericcnfeat:acetum fané contra liehe nas poliere nemo dubicat.

N Y M P H AE A.

DLXXVHI

NYmphxæ radix dulcis,qoam O’ in foie hccäc. Nata fertur à nympha erga Hercolem zeloty pa,propcerea^mortua.'quarc Heraeleon uo cant aliqui.Alij rhopalon à radi ce claux fimili, lauda tiflimain Orchomeno O’Marathone, fed er in Creta quotp.utTheophraftiis putac.Boceeij manodion flue madon,utidem Theophraftusindicat,appellant,ed£ tes fernen.

NyMPHAGA ALIA.

DLXXIX.

Ymphxaalia caput habet rofx magnicudi-nc.

440

ANDROSACES, ASPLENON.

DLXXX.

DLXXXr.


ASplenonfolijstrientalibu9,radicelimofa,ca' ... uernofaficutfilicis,candida,hirfota. Gaudet ** humidis-iaudatiffima in Creca.ubi O' reper-tam Vitruuiusaffirmat circaPotereum amnem,qui duas urbes Gnofon amp;nbsp;Cortynam interlabitur, parte qux ad Cortynam fpectat,pecoribus fine liene inuë tis,quia herbam earn rodercnt:ex altera parte qux ad Gnofum eft,lienem habentibus: quia ibi herba ilia non apparcret.Theophraftus hemionon hanc ap.' peUat.Theodotus mulam uertit, folio fcolopendrq, radice multiplici,montofas petrofasqj planitiesama tem,deledlari ciboelus mulas.O'obiddatumeino» men.Focminasfterilefcere,quxhancherbam in ci-bo fumpferint,admixta mulx ungula O’ corio aut le mine, proutaJiquinon derma,fedfperma in Theo* phraftolegunt.Quodaütfcolopendrrjfoliodefcribit eam,uideturaliud genus quam fcolopendrion, fiuc qdidemcftafplenon haberi uoluiflc'Theophraftus: nifiquisab eo fcolopendrium O' fcolopendra fum* ptumintelligat,

HEMIONITIS. DLXXXII.

Emionitisuidetureffe quam Plinius Hermigt; onO'Teucrionabintientore Teucro uocata phibet.uigefimo quinto hiftorignaturalisuo

luminc, natam in afperis, auftero guftu, nee florem ferentem neque fernen,! icnibos medentem, qux o» mnia O' hemionitidi à Diofeoride tributafunt. Nam quod Plinius iuncos tenues fpargencem deferibit * Diofeorides radice multiplici amp;nbsp;exilidemonßrauit: quod iUe folijs paruis, hic folrjs dracuntp lunx mo* de incuru»dclincat,id cft,^vv«jlt;/lH:proindc^ non - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i 4 foliis


-ocr page 108-

COR

fölqg paruis,fed folqs curuis.in Plinio fcribcndu een feo locum eum.Inuentam fie afFirmant.cum exta fu per earn proiedia cITenc.adlixfilTeriplieniieumi^exi naninct.proptereaïzfpienionuocatam.Suesquoc^ qui radieem dus ederint, fine illouifcerc cöpertos.

ANTHxLLIS. DLXXXIIL

44X A NdiylliscSranthyllionó'anthycenionuoca-tur.Genuseiusprimüinfabulofis,alterii na-•^ -Vfcitur in faxofis.Eft amp;nbsp;in Aegypto frueSusnó quidemanthyllionftd anchalion, uocatusaTheo-phrafto malum anthali, magnitudine «irrotüditace mefpili, fine nucleo, finecorticc.folqs cyperidiaud proeul Nilo,etiamfi Plinius fcribat.longios aflumi-ne.Decoquuntibi hæc inbrytohordaceo.uehemen ter iocunda0'duleia,amp;'quxbel]ario^ uieeminfe-cundis menfis impleant.

AN THEM 1 S. DLXXXlIIf, 44J A Nchemisquæô'Ieucanthemis uocatur, pro ea quæxKpti!iAgt;iMyuulgodicirur, magnis eft -^abAfclepiade celebratalaudib’.Theophra-ftusanthemon O'anthemionappellat, qua Diofcogt; rides anthemida, er Hippocrates, ut arbitrer, euan-themon,duogenera conftituens ; unum eius quæ ab radice duntaxac folia ta fitraltei^ quæ caulc tan tu. Deflorereincipitutrum^cacuminibus,cumcæterg ab imo incipiant.florc candido,in orbem medrjs ber bacco. Semini eolos qui flori. Decidere hoc ficut ÔC, fpinofisconceptaculoinani relidlo. Theodorus an-themon promelanthio uidetur inteUexifle, ut qui nigellam interpretanis fit. Reponuntur anthemidis flores in coronamenta, fed colledti uere. Eft amp;nbsp;faka' tionisapud Athenxumcuiufdam popularis nomen anthema,cum illo ioculari numéro:

Vbi rofa? ubi uiola? ubi florens apium?

Vbi hæc rofa? ubi hæc uiola.' ubi hoeflorensapium?

PARTHENIVM. DLXXXV, 444 T^Arthenfiflosodorem habet mali.Nafcitur in fe 1 pibus:matricariamdicieammultiputant. Sût quicotulamappeUent.nameripfc Diofeorides teftatur ab Ethrufeis uocari cautam, unde cautula deducitur.ae deinde cotula. Sed amp;nbsp;leucanthcn erta-mnaeüPliniushancappellat ; nifi librarioi^ menda fit tamnacumproamaraco feribentiü.Namerama raciisà Diofeoride uocatur:nec aliter à Caleno at^ Paulo. Celfus apiid nos paUcciom er muralium appellat, ut Pliniusintelkgit. Ego Celfumde aliapar-thenio muraliû dixiflê autumo,quæ non in fcpibus, fed in mûris parietibusq; nafeitur, ob ider parietana uulgo nominata .ut in helxinedocuimusEfterpar-thenisproArtemifiæggfuntqui Arteminlegant.nô parthenin, caftigando protinuserroremedicotum, qui parthenion de qua modoloquimur, Artemifiâ effe uoluerunt. Apud Hippocratem qug fit herba par thenion cognomento microphyllon hoceftparui-folia,dubitatur à Caleno,qui Diofeoridem pro helxi ne autetiam Mercuriali capiendü exiftimafle feri-bit. Sedquid fi cam pro Artemifiæ fecundo genere Hippocrates intelligit,cuius minuta folia tradûtur? aut etiam pro matricaria de qua hic agitur, quæ folk's coriandri deferibitur?

BVPHTHALMOS, DLXXXVI. 44J “«quot;A Vphthalmos, fine buphthalmon, fine ut Hip-pocratcs buanthemon,fruticofa caulibus.qui JL-Z^rmandiintur decocfti. Floreshuiusmaiores multoacnoresçfentiun.tur g anthemidis, Divert à

0 L L A R I r, butumofrotice paluftri, Orchomeniolacu plurinio« caulc inofFenfiffimo, peculiar! quodâ leuore.toho harundinis angulari,frult;ftunigro,niali amplituaij nc,icxudupIici.Masfcecondus, foemina uitilium nexu s utili.Pars ab radice tenera manditur, pueroru cibograta. Bupththalmon ueroeandem eu^^’” chryfanthemo uocata puto,de qua fequentilibro Diofcorides hæc ipfa rcpetit.Facitl^ qgt; Aleman poe-tachalcan fiuc cach!an,hoc eft bupththalmon. nominat,ut aureum torquem ex huius connareno-ribusoftêdat,)((gt;wfo»Sfgt;.'ovï)|lt;wi'f«Ær«vxtT«A«^'««X**f’ Nicolaus Damafcenus lacum fub alpes ene icri i, multoie ftadioijt circuitu, ubi toto f«e'annonor fuauilïimi odoriser coloris præftantiflimi p«am turn uifantur fimilesbuphthalmo» Non buphthalmos efle.qua ruftici bouis oculum et0 tulam cognomento fatidam abodore appeH • pratefem herbâ.q» eius cadidi flores fun^bupnt ' mi uero lutei, tie Diofcorides er alij teftantur • amficætero fatiscumcacongruant. Eft^quot;*^ ' phthalmos de qua in cucumcre fylueftridixim • phthalmô DiofcoridesCr ælurS dici memmit.fcg ælurion uocari quandarnftirpem lego apun F Ç nem: diuerfa nee ne fit, baud confiât. Porto x animal eft, quod nos feiern appeHamus, uü go quidam interprctantur,cattus:quod er ægiluros dicitur a' poëtis.lnuenio er chaican nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,; J er herbæ genus quo purpura tingitur, apud F o

VEtuftilfima inuentaPæonîa

men retinet. Theodorus apud nosdu uocauit,quia glycyfiden Crxci quoç * tent.Nafcituropacis fyluofisij montiDU9.eau o morum duüm.Inucnioer digitoi)! quatuor ^ Pliniodefcriptam,cutelauri fubrutila, agn bus duobus aut tribus, ferente in cacummeu mygdalis quatu or aut quinqi,folio quot;“^JP.'. f rotundiore^aerninore. Inhærent er radici risglandulæ,fedplurcsgolt;fio.quonianonu cc nituntur.Faminæ folia myrtham nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

florafunt.Radices frudom^ legi noctibus p piunt:quia picus Martius intetdiu faceredicatu petum in oculos ,alioqui effodientibus radice Fxo-niæfedesprocidit.fi Theopbrafto credirous. ton * dumld aduenditationéreiPlinius exifiimat. erephialtion uocabant antiqui,utpote contra p prefliones incuborum faunorumip nocturnas u tem.Seleucusglycyfiden pomi genus, fpecienc dit,quod muliercs maxime deuitent,infatiwtion metu ;ita enim fAKTtiieiAn interpretor. Clycyn™ po • rddidaeftPæonia,qjacinos malipunicihmues * bere uidcatur : nam fidan malum punicum a poe uocari fupradocuimus.

E I T H O S P E R M 0 N.

LIthofpermon herba quincücialisferédoli)s au 441 plo maioribus g ru tæ. Gerit ioxta folia Itngu* lasueluti barbulas: er in carum cacummibu» lapillos uelutaurificum arte inter folia eiusalternos, candore er rotunditate margaritaijiupu qua peogt;^^ lisadhærcant,cauernulas babenterintusfemenNa fcitur er m Italia,fed laudatiffimü in Creta.lacereat-quehumi ferperc autores traduntPhmus uullam, non hærentem uidifle meminit. Hane a Theophta-fio Diofpyron guafi louistriticumappeUatam^^w-


-ocr page 109-

LIBER T ri?«’'*^!.'’^^?’^®®*®4iui.LithofpermonO’3ctony-if,|!?''?'ï'J’^’*®f“‘’f'®ft4^81ialithofpermon nihil fpfh, r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftiagiiicudine, ut qua uon Wdarbuftimodofroticee. P p H A L A R I S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DLXX?aX ^wiscaulem habet longü in fommo flore, g picaceusànobisuifu8eft,inclinatum:femenii wikfcfamae.

EERyTHRODANVM. DXC. ^ythrodanüerereuthodanumdicitur.folium heders fedrotundius:ferpithumiut gramen, i '!P’^'’o^® coipicienda, quinis per genic«

Urb - -5'^®“datiiiimaItalica.érmaximefub-

n2'’’*?‘’®l*®‘^’pro“i®ci®f‘-’8tentca:radiceama DtllL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’'‘“do rubicnda.uelleribus tingedis tS*

P ibusperficiendisutili.prpfercimltalica.utDemo

44»

fo' r ®^“'^^dicunt:obidaquibofdaappellatabyf / niL^u^''*‘ '’X^°® proprie lini genus eft, de quo Pli- V_gt;arenofis.guftu amara.ut inquit Plinius,ctiam fi deprauata in eo habetur ledio.


«1

^sHonor,jnquit,proximusbyirino,muliei}fmaxi

® ^'4^8 Elin in Aebaia genito, quaternis de-nia'^R nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**'” P^*' ”’quot;^’43 quondä,ot auri.Paufa-in F^ 7 ™®‘''’^“*bquot;0'’ 81*8 Cræciæ parte nafcitur 3 'de, tanta tenuitare,ut ne ludaicacquidê by (To ce lua”'’'’’*’'°*®’**’’in“sriiffet,5Iudaica Dc byffo ^'^8 pkni funt facracÿ lieerarum codices.

L O N C H I T I S. DXCI. Onthitis non ut pleriqjexiftimauerunt eadem 'ftqvaxiphion amp;nbsp;phafganion.gÿ feminecu. ‘pidaceo.radicibus prælongis.

I-ONCHlT S TRACHEA. DXCII.

A L T H AE A. DXCIII.

MW ici althaea m uocando,ut Theopbraftus inquit, male am fylueftrê intelligunc. ab ex «lientia eiFedus-à quibufdä ariftalthxa di-citur.anaden dron alache à Caleno:Item ebifcus fine inircus.'ggpliniusalthfamab ibifcofeparauit,in me «icina;i!fu:!bifcii!-,inquit.a paftinaca gracilitate tan-

Scyron «Si afeyroides fimilia inter fe funt, ut inquit Plinius.fed afeyron maiores habetragt; _mos:afcyroidesuerofero1aceos ominolt;^ ru Binidiftapdaniiiatusincibis.O'medicinaeduntaxat bentes.Semcutriqiin caliculisnigrü, pufiUü.Comas otilisiqua Ctfri tr alache n,inquit,agriam uoeent. O' äliquipliftolcchiam Althaeaefolium maluæa'Theo. phraftoredditur, fed grandios O' pilofrus, cauliculi t’^ollcs.flosluteiis.radixalba neruofaiÿ,ferne malup, gußusquoij cauiium.u t maluae.


Pxcirir.

A L c E A.

** A ^^'^«ulibusfoliofis, nafcitur in pingui fo-lo nec ficco,qua er periftereon cognominât, ƒ àfimilitiidinefolioiy,utcontjcio. Ipfam qq; Iconiscaudam.qua mulc'i pollet animal id Home-ro,Catullo ©■ Plinio teftibus, appellant Grseci alcae-am.DifFerfntia in eo ut quibufdä placet, q, herba diphthongs non habet in penultima.Dicitur er cercis oudaeiusigger berba quaedam cercis eft, e'qua ra-dijfi’anttexcoribus,undeamp; nomen.

4!)

CANNABIS SïLVATICA.

Cannabis sativa.

DXCV DXCVI.

FVnescannabini praeferuntur in ficco, ferulacei generis Hœc berta optirra Alabandica plaga-rum ufibus prsecipne. Tria ibi einsdiferimina.

Iwprohatiircorticiproximûautmedullac. Laudatif, firaum f ft é rredio qd lt;ƒ me fa uoeant: fecunda com niêdatiomilafeafinam quod ad proceritaté attinet, rofeaagtiSabiniarbowaltitiidinê xquat. Seritur à fauonioiibicpiquôdenftoreôfcmê eius.fum eft ma tumni.ab aequinoeftio autum.ni defringitur. O' foie au( uento aut buno ftetatur, Ipfx canabispoft uindc

E R T Ï V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55

miam carpitur.O' lucubratiöibu» decorticata purgalt; tur.Varro.Gclliusó'Palladiuscannabumnöcanna-bim appel! antiiane'canabusCrasce lignum illudgra cile ftgnifïcat.in quod pileum uicilibusaut centoni-bus intexitur, ob id Samyrionem poétamStratis cannabum uoca bat, propter macilenciam, ut inquit Pollux.

A N A G r R I S. DXCVII. ANagyrisodore tecro, prouerbiü peperitcon-traeos.quiofFuturafibi cömouent- Dicitur O'anagyros-Hancfuntqui à Plauto naoteS uocariputentin Aftnaria.fed autorem iionhabent. Nauteâ porto herba grauem eflefenbit Feftus,qua coriairj utantur,a' naui didarnquaftnaufeam.

C E P A E A.

DXCVIII.

Epaea quafi hortenfîanâuoces,radiée nigrio» re q porculacx.inucili. Nafcicurin lictonbus

' A L I S M A DXCIX. Lifmatis PoeDamafcenq buius folia magis laciniofa g plantaginis uidctunalioqui fmi liter uenofa,radicibus denfis. Akei^ gen** ciuf dem in fyluisnigriiis,O' maioribusfoltjs.PJinioshac herbam uidetur quoda loco appellaftê caucaliu, fed. mendofam in eo ledionem monftrauimus.

O O N O B R Y C H I S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DC.

Nobrychisradicegracili, nafcif circa fonces. H Y P E R 1 C O N. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CCI.

4H

Ypericonfrutex eft oleraceusO tenuis.acri odore,cubitali,nigro feminc.cn hordeo ma-turefcête,ut Plinius demöftrat Caput hocad uerbü in fylueftri ruta fo perius à Diofcoride repetif.

A S C Y R O N.

DCII.

4î4

afcyricricxnelutcrucntatx apparent., ANDROS AE MON. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DCHI.

ANdrofamon nö abfimile hyperico eft,cauli-eulismaioribus denfforibusqj acmagi.s ru-bentibus, folia alba Cignitur in uineis, ferd medio autumnoefFoditurfufpêditurcp.CaIcnus:An-drofxmon duplex,inquit, eft.afcyron fiue afcyroi-des.dequofuprauidelieetloeuti fumus :altcï{2 Dio-nyfias priuatim appellacum ab aliquibus:utriqué parefFedus.

c O R I s.

DCIÜL

COrisfub tamarice nafci dicitur, folqs min’ru-bentibusleniteraculeatü. Hippocratescoren '^’^^ hancuocauit,ut Galenos inquit,arguméro fe minis.qgt; popular fimilitudinê praefentat : ggfunt rc-centiotes,qui pupillam fine pupillä dicendo, herba à Diofcoride fiom appellatam fignificent.

CHAMAEPiTïS,


rev


HamapitysO'aiuga fiueabigadicitur à Lati nis,propter abortus.Inuenio O' ibigarn uoca-ri:quod nomé fere feruant hodietplllyrici.no» ftrûuii)gusiuam:eftubiappellet,utinquit PliniuS, etiam thus terrœ.tria cius diferimina reddendo: u nâ fefquipedalibus furculis.flore pinus O odore .• alter« breuios amp;nbsp;incuruÜ!de tertio dicemus paulo poft fus mentione. Reectfores aliâ chamsepityn nonerunt, ciufd«m,uc ipfi arbitrantur, effedus, folio faluiae rimofo.


-ocr page 110-

COROLLARII,

rimofo,angoftioretantum.«ïradradicemmaiore, lonida quandamherbamnomiiwt,fortaflecha«* flore fubcandido acluteo.c'folliciilis fcharex. id eft. pityn fignificare uoluit, pumilame- humüemeaw criftxgallinacex fimilibus, fapore pinus, in mariti- dicendo. mismontibu8^nafcentem,nigrofemine,quxnöfer ^'^ pic.Chamxpityn Athenis alrj Dionyfiam, aüj Dido^

DCVI,

CHAMAEPITirS SECVNdA.

niam,ait)(çpueriusexiitimojioniamuocariicnDiit, i vimnitpnyv itvuuu«u,vuwu.-.v -r . utApollodorusO*Athenxus:Itemalqholocyronut J' CHAMAEPITyS TERTIA ' Diofcorides,lt;tr quos modo nominauimus ; alrj holo- x^ Hamxpitys tertia, folijs fcabris, caule digi»* cleron ut Paulus:credo librariorum culpauariatum f li.cralTicudineafpicitur. fuifleinuocabuloifedresconftat,fatiseft. Nicander

TERTII LIBRI COROLLARII FINIS.

^^HERMOLAI BAR-

BARI PATRITII VENETI, ET AQ^VILEIENS IS PATRIAR' cb«, MI Quirtum CoroH^rijlibrum, P R AE F A TIO,

VPEREST ADHVC NOBIS MAXIMA NATVRAE PARS EK; plicAndd^fhntdrum fcilicct de ftirpium uis ey potentid'.lnquibusdccuritißime perfcmtduii^ß ’ dntiqitd olim Grlt;ecid plurimum Idudis dc gloriitfibi uendiaßet, neftri quo^ue {iu[d(m indußr^* amuli contemniiurcnon poßint.Atqiteutdliostdcedm,^uisnonPlimwmtotiGrlt;ecie into lt;’^‘’; nAtiAut quit huneunim tdnt£ingcniorumfoecunditdti, tdnt£ Ubrortmeopit, titd indußrit^ tiquetéAtqui mtdfcntentid,uel hie unus dubidm illis ftudiorum hdne pdltndmfdcit, nel cedendu/n tü iüis in hoe genere.Hosuero nee ecdimus,cr tdnto iüos dnteßdnwshdc pdrte Plimo duee, quitum drmorWgt;i lt;gt;nbsp;rid de militdri difciplittd,necum neßris quidem conferri poßunt .tidmde nuribus dtque inßitutis, rei^dom^-de publicd!rdtioneneeiüiumqudmeontendcrunt,er rerumeuentmfdeileoßendU, qudntonotiHdnielidiii^‘'’^J dcIdutiui.DeisUuritdniiucrofcriptoribtUyquosuulgui ArdbesAppellat,fileri meliuthdeinpdrteputOttfUCtf^if ƒ GrxeiiueteributnMitdmAlc infudm lingudmuertentcsfibßuißeueriuiMtie^profuißeuideripoßiint.T^tito^^^’ dm nocentiui,(ptdntum noßrdtes homines^dum ucl Gr£iüsucteres negligent, uel Plimam duerfdntur, IJoR*^ ‘•“^^^ fiA^i,mlt;ignomortdlitdiisdetrimento,excorurn prxfcriptis morberuremedid profeßi funt’.digni ^Ho^^J^-tiffniorußxlicitdte ^dt^t^c dmmi fui propenfione meUores prxeeptorts ddepti,de nabis meliUi pTonxTiri P^^^^i *^’

Werum b^cdUdsmunc eaptd deo iuudntc profe^udmw.

J^HERMOLAI BARBAR! PA*

TRITH VENETI, ET A(\VILEIENSIS PATRIAR»

CHAE, COROLLARII

B E T O N I C A.


DCVIII.


ESTRON à Vetonibus inuentamin Hifpania.Ee-conicain Gallia nomina-ri cœptam putät. Altj Chi-roncm,alij comiften, pro phetx hieraca. Thufcia m dicem.alij pedouiam, Sy-ri periponion,altj fideritin alrj cheriopauon, alrj 5v«» f i(«v,hoc eft radicem diui nam.In Italia ferratulâ uo cauere.Caulem habet interim cubitorum duûmàra dice fpargens folia fere'lapathi, ut Plinius inquit, fer rata, femme purpurco, ut idem au tor eft, feu ftami-ne purpureo, ut Diofcorides, qui hoc dieet in altera mentione Betonicx. Fituin urn ex ea Ér ace turn me-dicis Multum differtfpccienö afferftu alia Betonica, ut PauloAegmetx placet,unicaulis.ramuloshabens pulegij,tcnuiorcs amp;nbsp;guftu fatuos,in petrofis ferépro Heniens. '

BRITANI CA.


DCIX,


LIBER Q^VARTVS.

BRitanicaininfulisoceaniaut in confiniBn^' 4^ nix occano reperta eft, folia habens oblong

quam tonitruaaudianturÉr deuoratus.feturos turn reddebat milites Cpfarigoermanici a ^^. 3-medici ftomacaccen amp;nbsp;fcelotyrben dicebâMiq“ in Germania trans Rhenum caftris abeo promon» maritimo tratftu.fonserataqugdulcisfolus.-qu^ ta,dentesintra biennium décidèrent .compag^V genubus folucrentur: quibus incommodis in quocpRomanaslegionestentatasfuiflê Aueui i faris principatu, Heltj Galli dudu Strabo retert. quxruntnonnulliquamobrcmVibonesdicantur iiis herbx flores. Diuinare non aufimicxteniw Strabo autor eft,apud ViboneminBrutijsrepertum co* ronis flores nedere.in eum quorp locum proptern res e'Sicilia migrate Proferpinam. Propinfl“® n* Viboni Petilia:qux nomen Petilio floridedit m Lu nis.autumnali ö* circa uepres nafcenti.tm colore co mendatur qui eft rofp lylueftris.mirom^ m eonö infledi cacumen,ncc mfi intot to folia nafci,patuo 6«


-ocr page 111-

LIBER lt;nbsp;I«ac Utrficolorejuteum fernen includentc.Hunc di maboppido Lucani* uideri appellatü.nifi quis à Pc tilioRomatluco.ItemópPctilinoalteroexiftimetrali oqui petiluj pro cxili capitur Lucillio. De hac itarp wi«nica Diofcorides in praefenti loquitur. Eft amp;nbsp;CantabricainHifpania.pereiufdem Augufti tempo Cantabris inuenta, nafcens ubiç, caule iunceo, pwaliiinquofunt flofculi oblongiuelotcalathi,ó' ini|s ftmen perg minutum.

BETONICAE _MENTI0 TERTIA. DCX. CAput hoc nö in omnibuscodicibus inucnias, Illudmiiÿquibufdâ,^ PliniusBetonicat folia riimicifcribitfimilia.îiocBritanicac Diofcori-OMalligiiat.cum Betonicat querna potius uifantur. Nee i lud minus licet mirari, quamobre mentiones Bttonica meruerit: nifi quis duo quo^genera B«onicï denionftrata nobis à Diofcoride contendc W.Duasamp; Paulus Aegincta Betonicae facies intellL 8it,eucou parili.ut prxdiximus.

. V A R T V S, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ff

pene' modo fruticat.radice lignofa, Wrpe cedri rubïgt; cundo.ramis fparti,binüm palmo^,nigris gemdulo rum term's quaternis^arciculis. odorequodamfine guftu fadidiendo.qui nc explicari quidê relt;5lc poffit, ut Paulus Aeginetafcribit.O'eo prior Galeniis..

DCXV

CLEMATIS.


LLySimaCHION. DCXI. ïnmachion ejr Lyfïmachios ér Lyfimachia uocatur.lnuenithanc Lyltmachus. Foliacius umdia,raniulieredi,oooregraui, flos purpu' “struticorus^, ut Plinq uerbis utar. Vis huius her-tantajitiumentisdifcordantibusiugo impofita P'fitatêcohibeat.Patauqdcmonftrata nobis eft.

PPOLIOONON MAS. DCXIL Oiygonon er calligonón appellatü uidetur à »lultitudiue feminis, propterea feminalis in La cam ^n°.^'*’'‘'59ü’fanguinalis erfanguinariauo lor f v'’'”®^®tefrutjcis,altj à frequentia genicu .umarbitranturrquidaCr lialmada nominät. Inue aute'^f ^ ■ ?’’’''’®”’ ®^*s hanc contédanc, marem

ftruanf n^f^ quot;V'^*” magisaridam gpolygonon uocarif j?f^°'’'‘^M polygonen quibufdam locis ’’®'P^®lium. Plautusquidemita in Cur-s appellat odoratp genus herbac;

ÉT ca na es,tu pedalium. Ïottaff'*’”^”'*’quot;®”’^'^ *” '^ fabula pedalion. Seri.c'y”***'‘’bdellium pocra eolegt; hetbärr ^^®'?'’ Aëriuser iKit» ßmlyfo) hoc eft fob's ProfeJ'’' '’’.Tï'’’'b uulgo centinodia ir corrigiola. anr 'quot;^'æ'ofuntqui polygonen accipi-adii’f,r'T ““’S”'®herba effe proferpinaeâ, eximq fubnr'“* p P’®”'®remedq.^Iaflitudinc fi lingux eorn,'’^i '^^®°''Ctur,uomitionêfequifalutarê, ut cror^'' • ^^'^ '” Diofcoride hoe locoftopinaca Dolvff**’’'quot;’^^^'’^®^'^’*quot;*^®’*!’’ “*™”’^ nomé fui(u®°”j ”^^“f° “’'’”® in co libre qui L.Apuleq j-j ®™*J’lt;’ à muleis, llliid mirari fubit.q» Plinius netfa^i^k*'^^'n””acä Cr polygonen quafi di-enm j ’ demonftrat, amp;nbsp;utran« ad anginas '°”gt;nKndsr,xxvq.oolumine.

PPOLYCONON FOEwfNA. DCXIII.

^®®^’J®’’ genera Phnius cxiftimat,ma Km « foeminam;tertium ïf^e» hoe eft monta« ienhu'^ u'’^r ^'^ ?* ^'*^'hit eadem forma qua Die« ton« ” • quot;’”’’'*”m Quartumgenus polygona« SKSS’’’*”’“quot;** ^“° pquot;*^“’ ‘^^

A T O N. DCXIIII. IJn y?*,™*®® Diofcorides montanum polygo-Jr i.?quot;e '5^' F**quot;™® intelligit.eriamfi deferi-

P”® °'^' _^onat in pkrif^zArboris,inquit

4SI

45»

4SJ

minatur,quoni3 Aegyptus hanc maxime gi-gnat.prælonga tenuis^,in prouerbiiiulipcef fitRAnA««w 0(’ni7?i«:itanominâdoeos,qui proccro O' nigre funtcorpore,ut eft apud Phalereu Demetriii.

CLEMATIS ALTERA. DCXVI. Clematis fecundaflue elematitis, fmilact hoc 4®^* efthedergCiliciasfimiliseffingitur.genicuIa taO’ipfa repenslp per arbores. Hanc ant non dinïmilê,ut puto, Plinius eft ubiechiten amp;nbsp;laginen uocaric.O' tenue feammoneâ.quia pedales.foliofos, no diflimilcs fcammones rames habeat. nifi q, mi-notanigrioratp funt folia.Inucnitur in uineisaruisqj, paraturcibis,utoluscumoleoamp;'falc. Sit hie frutex qui cëuoluolus à neftris dicitur, cuius flos blij rudio-ris figura prebet.ob id amp;nbsp;liliaftri quoqj nomé habés, Cr uulgo etiamliguftrifggliguftrö proprie cyprius cft)»ftimaturi indicent.'nam Cr foliü eipinnatü eft, ut feâmoneæ.nec fmilacidilTimile.uoIubilis maio-ris nomine: Semen nigrii. triangulü, in folliculisaci-noBtfpecie,qui numero tres habêtur,in uinetis aruis IjiDe hoc Plinquerba fubijeimus; Eft, inquit.flosnö dilTimilisliboinherba quâconuoluolüuocât.nafcês per fruteta,nullo edore, nee crocis intus, candorem tantum referens.Cr ueluti rudimentü naturx lilia fa* cerecondifcentis.Inucnioqui peridymenon uocêt conuoluolum,atqiita piflam in Grpeis codicibus ui defed ueta periclymenos alia eft,ut poft liquebit. Ha betur Cr clematis tertia, een tuneulus à noftris appel lata,roftratisfolrjs,adfimilitudinê capitis penulatp iacensin aruis. Diofcoridesamp;gnaphalion herbam, centunculü à Latinis dici meminit: gq non habco có pertum eadem fit an diuerfa gnaphalion à tertia de matidcjquandoquidemCrmedicinac congruunt. O’ apudnosutra(B centunculi nomen habet. Sciendu Calenotefte, Diofcoridem hoc loco de prima tantii dcmatidelocuto.qux nö fimpliciterclematitis, fed clematitis daphnoides,aut m ƒ rfinoides,aut polygo noides appellandaeffeuideat. Defecundauerodc-matitidc,qu5 Cr abfolute dematitin uocari tradit, in quarti huius libri fine fcriptü eflè.non hic exiftimat. Addidere tarnen librarrj utroqjloco earn, quod er in alijs herbis feeete. Pamphilus duas dematides in unü confudit,à Galeno^ob id incefti tut iure. Idê uidetur O' Plinius feeiße, medicinas aliquot prions fc cundaetribuendo. POLEmONION. DCXVIL POlemoni3,fiue polemoniä, alij philæteriâ à cer tamincregü inuentionis appeUauerut, radice crafta.nigro feminc ln Plinio Cr melemonium uocari herba quandäinuenias,uomituris urilc.tamf haud eert’ fum ccquid corrupta fit in eauoce leAio.

Sy MPH Y TON PETRAEVM. DCXVIII.

SYmphyton petrsum nos alum Gallice uoca- 45; mus,folrjs paruis, ramis tribus aut quatuor a' ra dice.Nafeitur in petris.ideorp petrxum cpgno-minant. Symphyto autem Graeci nomen impofue-re,quoniam confolidet.Hanc Veneti coton earn appellant, u t inqu ic Plinius,tof« tadicis, alibi albae, alibi nigr».

«ïM.

-ocr page 112-

CORO 1 LA R I t

4ffff

SvMPHvTON ALTERVM. DCXIX HOcCalcnus fymphyton (UQ« id eftmagnü cognominac.necguflu dulce.necodoratum ut fuperius.Herbarrj recentiores tria fymphy tifcuconfolidaegenera conftituunt prater pctraeü, quod ne cogno(cunt quidê,Magnum,de quo hic agi tur;minu8,led radice intiisÉ^ foris alba,fcrc'bulbi effigie rotundaitninimii, flore in fpicam purpureo, ac folio quidem origani ut petracum.fed in humidis ge-nitum,radicelignofa,fupetuacua,necodorata nee dulci,nec faliuâ ciente;qiix funt in petrxo omnia.

HOLOSTEVM. ECXX.

Olofteum fine duricia «ft herba, etiamfi ab ofte nomen habuir. per antiftrophen uideli-eet,hoc eft ex aduerfo à Græcis appellata,fî-cut fel duke.folqs angu ftis-Nafeit in collib’ terrenis.

S T OE B B. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ECXXI.

4^7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Toeben TheophraftusCr Plinius phlcon quoip dici tradiderc,Polluxphlun,cuiuslanugine mu lieres ad lixiuium utantur. Molle inquit Tbeo-phraftosCr placentaceumeftphleon, colore fiibru-bido. Meminit O' Ariftoteles, fed à Theodoro flaus uercitur. Fceminâ in eo accipi qux fît fteriUs O' ad ne xusutilis.undc phoinasueftesinHerodotoquis légat O' Pau(ània:quibus aoes in Arabia ftymphali-des.ut uifeo exteræ capiantur. cum alia materia nô refiftatearum roftris ; nam O in Aethiopia Arabie aduerfa nafei phleon teftis eft Strabo, fluminc præ-fertimqjcinnamofeminadiftcrminat.Orchomenio lacunumerofumidhaberiràquo O'nomen phleos: O'enim CrxcifÀiizlt;vproeoqgt;eft facundûeffc,capi unt:hincO'Bacchumueteres Phleona cognomina-bant.autor Melianus. Partem huius herbæ cencram abradice pueris incibogratâ eflTe.Radicem ipfam pecudum pabulo uelli copiofammec in profundum adiam,folio 0* caule aculeatis.Stipam à Latinis dici autoreft Diofcoridcs.Illudnotauerim.fî fleebaidê fit g» phleos.errarc qui fteebam pro ca herba capiut, qux uulgo feabiofa dicitur,folio erucx hirfuto, non tarnen aculeishorrentc.ccerulei fions,ex qua O fco-fiunt.Sitautem feabiofa quæab Aëtiopfora dicitur,cuius uftxfumo arbo« erucx moriantur, non habcocompertü.Photion linigenustradit fiypion nocatum . alioqui fiypos,inquir,picex caudex eft, itemfppraeduriiO'folidum lig nüquodeun^. Interdit Czbumilis ftipes ita diciturpoctis. Eft O' ftibionO' ftibe de qua diximus in hyppophaê : nam ftion calculus eft marinusNippociati. Feftus linumimpoli-turn Corice ßuppam dici meminit.

CLvMENOS. DCXXII.

CLymenos appeUata à regedteitur.deferibi ali ter à nofiris g à CrxcisPliniusaffirmat, hoc eft hederx foins ramofam,caule inani,articu-lis prxcindtam,odore graui O' femine hederx, (ylue ftribus montofisi^ nafcentê.Sterilcfcere pota ca etia uiros fextario eius in triginta dies diuifo,Theophra* ftus autor cft,quod quidé Diofcorides periclymeno uocatx tribuit;nam O' defcriptio noftroiÿ de clyme-no qua prxtexui,periclymcno fere conuenit.

ERICLYMENOS. DCXXHl.

‘*'®® f quot;A®pctidy”’*oodidlücftinCljtmeno.'nuncca 1 Iprifolium O' materMua dicitur uulgo:§g •A—Diofcorides matremiyluâ prohedeta capit, tui pericl ymenon fimile eft.

T R f B V 1 y M, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pCXXIW,

TRibulus fîue tribulom in fegetïbusmadidiaó' 4®) paluftribus nafcitur, noncxcedentequina fc» récubita gurgitum altitudine, ut in Strymo-neamnc.Capillamenta in eoquxdam inter fe contrat ia,eó brcuiora,quó propius ad radice funt ; adeo ut in ea quafi definant acprocumbant.’àjateribus terna amp;nbsp;quaternagctmina,utamplilfiniü fit quod minus ab radice diftat, O reliqua pro fuqêumGjnu-mero Exit a parente foboles,omnino fimilis foliohU lt;ftu^,fed gracilior:fcmen nigrum, prxdurü,quo ca-denteipfumfcpropagat.Foliü habetfecundumlpi-namtin femine quoqtgerituraculeusRadicem eiu» aItjannuam,alijdiuturniorêeflreputant,Düogener ei us!uni cicerculx foliu m.alteri acul eatum. Vete ger minant,ferius tarnen cui in folio aculei.magisqjnoc fe p ta u iilaij! obfidet, fernen habens rotu ndius O nigrum in filiqua:quodaltcrihoc eftprxcoci arenace urn O' fefamx figura cernitur. Nihil cicereinldtius tribuloeft.NafciturO'inhortistribulus. Diraresa i-bi,fed iuxtaNilumO'Strymonemamnesincwosi cipitur.Panis ex eo fit prxdolcisjO comprimes uen-trem.Hippocratesgenuscnbulii^f«''«quot;'“' . maritimum appellat idem cum terreftri,quoaOm nus eft aquacieo Ex aquatico fane panes nunt: o i amp;nbsp;Ferrarienfem caftaneam GaUia Padana tri u-lum uocat.

iSAXIFRACA. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

SAxifragum.O* faxifraga Latine dicitur, i calcifraga (fi modo hxceft)quamO'Plinius Diofcorides alio loco empetron appellat- -lus rarxiphages.Empetrum,inqoitPlintus.t^ff.''' ' xo nafcitur :recentiuires funt,uetuftate peton s. Lapillos quifufferuefiant,unarumpianirmant. t betur O' faxifragi genus alte^i, in adianto robis ex-plicandum.Corrofi amp;nbsp;ambufti funt hac parte wç codicesincc quale fît huius herbx foliû, anima uer-ti iillo modo poteft,O' in ipfo uerboi? textu ipatio inane uacat.Porró ueterem inDiofcoridepinuram huius herbx uidi.non plusfoltjsqcirrisminutisper ramos ex interuallo conditi8,nectrequentibus,in ca cumine furculoBt flocci ceuarentespotiusgno cu-li.fubrubida radice,non fîne fibris.Romœtalis ölten ditur in matitimis ac montofis tantum, nonrubi a radice,fed candidaiflofculisquotjcandidisRecenti' oritus de hac herba parum conuenitialijtriticnol® rum figuram.alt) mating bati fimilemdixfre,aii)to mentillxuiilgodidlx-Eftautemutuolunttornien-tilia quinquefolio herl x fimilis,nifi qgt;feptcrntcr habet folia.non quinqï.Quarti herba, qux fi^remt^ ryophyllonuocatumfetat.dcquoaliubi dictuel -Quinti faxifragam eandêefte,aut proximamehon® pampinula,pimpinclla, O bipcnnula, Ofangm-uf' ba ruri dicitunquoniauulneribus inieda ferrum C fpicula facile ac citra fenfum doloris exigatdobo paruo.orbiculato.OextremitatibusferratoiquodO mandi foleat paratum oleo,fale,aceto, furculisab ea dem radice piunmisateßdenfis rubentibus cum ra-dice,ut ferunt- Quibufdam locis uermiculus eruitut! quicuratusfericia prxcipuetingendis,purputamta

ta ca fu,excrementis gaHinaceoBt ita coloratis : nam O' ufus purpurp,ut eft apud lulium PoUucem, ab Kef cule uidetur inftitutus.confpedto canisroftroJlul purpuram deuorafiet, infcdo.Igitur purpuriHum ex hoc


-ocr page 113-

praftantiamphithea' niifinu ”* °**“^ arbitror,colore dicitur. Qui da car-Punira!^ ®PP®“’*’^‘^o^o'’^*n»quoniaucrmiculus is carmes appeUetur, quemadmodü 0* nomp P” ,®’®b “f^’c Charmi.quX Sardibus eft, bus Ctt ’quot;*' f^'^^ ^•°’°’^ is,quód lanas inficere Sardi-Ariftnr*i'^r ^^ *quot;9“’^ Plinios.Nam carbatinisin dum “^‘'^“'’dqde animalibusuolumine legens tem *!’^’JP’dnas crepidas uocauit.calccamcnti tam 5 a nbsp;nbsp;nbsp;“änflatum.quod hodie qj u ulgo fic u o

ranJ’ ^.®‘^^'?“dlt;jipoftcrioribusfyllabis,O’ f.lite-talc ’’'^'P‘''’.’'^æda,ut aftblet. Nam O' carpifculus ™* ?®quot;“® ®ft»’^c Flauius Vopifcus ait in Au-nnrJquot; u *^*®“*^^' QS'da tarnen carbafa ctiamnü utv u°°Jquot;?'?®da,quxCxfaraIutasappclIauit:n3, ba ƒ'”^^ ’®''’’^»“^* defecilTent calcei.carbatinis ute ;i,’*j’**^'“dis boum tergoribus recens detradlis, “'Ï“^.Vergilianum:

’^'«igianudafïftiftri

Cfk *“'’'f^P®dis,crudüs tegit altera pero.

“^^^*^^® muenias' nam r™*^®‘'^*^“’ '“ Aureliani Caefaris uita legit, Miet 5P'*fP^f®®f^^*^^ ^’'““^ ^'”‘^“*^^ gen’puto. Iata™''\r”^ *quot; iacrisliteris uermiculum amp;nbsp;uermicu culir'^T’^'’°^®“^°'’^ Pbnio quibufdä locisuermi-nrr .^“‘’'quot;f confpicitur. HinederiuatSarbitror, i,ui°^j!'”“'^®’*coicddata, hoc eft uermiculata go uicerctur/lue quafi' quifquiliata (Etenim grains'” ''^”''’®’’’ quifqoiliüuocatut Plinio)a quifqui

DUfp'n °f’*’quot;®®''’“^“^®^’^'^ “C’'“’'Culo pur^ éou ° ^'.quot;’°^quot;*^“® quo^ meminit tindluris utili/fed conijciofnam erde uermicu liseft ?',®'’°quot;^*bgno*mcminit.Pampinulx fimi ufr i ™ '°®quot;‘“inminore, acmagisferrato 0*lenti oio,qua noftri herbarq eufragiam appellant, mi* » ruticofa,flore luteolo, prxcipuæ claritatis ad ma uitia oculof^^eteribus incompertam exifti-tiip™‘^j**’”'!?’°^50' illam, qua: cartofilago dici-’^^^®’i’osceratophylacenuocandâ puta JÏ'® P’”®*» oculoiy ceratoiden hoc eft corne-clin *, ®^*®’“d!5percuflam reftituat,folqs feri-P M.ucl potiusroris marini.aut lini quoœ, capitulis ’rennbus.cirrisfubluteis.

« L I M 0 N I V M. DCXXVI. 47» | ‘“’oniumbetaeftfylueftris.denfioribusfolqs: aquaeradicecoda maculasueftiü,0' mem-nia • f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aliüd genus eft à limonio limé-

,utiiifcoIymonotauimo8.LimohiüAëtiusctiam cynogloiron.hoceftlinguamcanisuocarifcribit.

L^ A G 0 p V S. DCxxvii. p ^?PV’gt;*luai’ pes leporis dicatun fane' 0* firni Iiseielt afpcdu.Proinde haud probarim eoßi lententiam.qui caryophyllatam uulgodidâ ntur,inopacismontanis gignifolitam,non infe-S«ibus,utlagopus. Hippocrates nominat 0'lago-Pyron, quan leporis triticum inteHigas, forforibus «inunaruitfimillimâ,folio paruo quafi oleaginco. ra?°’^?’”‘“quot;?*^'’“®*’cgt;SHuIneribus imponés. Hâc cnusleporariatn inquit herbam elle.

M m E D I o N. Dcxxvrii. Edion.exemplaria funt in quibus folia ci nô fcndis,fcd iridis reddatur : Plinius quoqj iri-

V A R T V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fj

dis fatiuae fcripfit:fed cum fatiox adiccerit.non de iri de.qua nemo legit fatiua elTe,quando,ut inquit The ophrallus, iriscultum nullü defiderat: fed de feride uidetur intel)cxi(fe,cuiusconftatduoefle genera,fa-tiuumérfylueftrc.

B P I M E D I 0 N. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bCXXtX,

X Ï P H I 0 N. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DCXXX.

Iphion a Theodoro dicitur pugio. Floret UC' 47^^ re cum uiola nigra. Falfo pleriqj arbitrantut xiphioneandc eé q^zlonchitisifcdiilainfic caneis.bgeinhomidis nafcitur.Sunt6raIia.difcrimi na,qu3c notari poffint uolentibus. Habet hxc û* radi ccmadnucisauellanxfimilitudincfimbriata.quam effodi ante mefles oportet,0quot; in umbra ficcari.Vide-tur bxc O' phafganon ,lt;amp; machxronion hoc ell enfis uocari : radice, ut Theophraftus inquit dulci, deco-lt;fta,ör cömendata panifïcqs,fitrita farinacadmifcea tur:undemachxronijpaftillifortaireortü babuere* quos tertio kalendas Otflobres uulgusefitat. Item rotunda er fine cortice capiUata fibris, ut getbyum. Scoloptndræ in herbâ earn frequêtes conueniût. Eft 0* compofitioniscuiufdäin medicina uiridis nomen machxrion, ad morbos articulates, amp;ifchiada. Ha-betur Sc xiphias pifcis,qucgIadiolS interpretantur, duo,utinqt Arifto. habens roftra fed dencib’ carós.

SPARGANION.

X Y R I S.


DCXXX(, DCXXXIf,


yrisô' xcrisautxyrida Caleno tefte dicitur. ij^j Scclus berbarioij! quorunda aperit hot loco Plini’, parte eiusferuantiu.ö' quarundâ alia rü herbarum,Cr plantagmisCr iridisfubftituentium, fiparummercedis tulillearbitratur,roi'fuscp,utplos opens acquiran t.partem cam qua feruauere,eodem loco infodiuntxredo inquit,ut uitia.quae fanauerinc, faciantrebellare.

ANCHVSA. DCXXXni. 47p Nebufae caulis, non utaculeata^j multifer« pens.fed ftans.funditur papyri modoRadix inficieiido lignoccrisqj apta,præparans tr lanas pretiofis coloribus,Laodicena maxime. Vt be mocrito placet liquari non poteft in aqua ad medici nas;oleorefoluitur.id^ (ynceraeexperimentiieft.Ha betur Cr aüa fimilis pfeudanchuiaobid appellata.a quibufdä enchufa autdoris, amp;nbsp;muleis alijsnominL bus,Ianuginofior terminus pinguis, tenuioribus fógt; Iqsc^languidioribus.radice oleum no fundente, fed rubentefuccum.Crbocabanchufa difeemitur. An* chufae primSgenus onocleacognome habeLûquot; ebee rofpclethos in Paulo, fecunduonochelos.fiue Alci-biadiositertiumpufillafereijjinnominata.quartum lycopfos. Anchufam poetaefunc qui amp;nbsp;enchufam uq carinngg enchufa pro pfeudaachofa potius, gpro anchufa capitur à nönullis, ut praedixi. Hippocrates Anchufan uidetur intellexiHe, cum fchelida nomina uit,ut Galeno placet.

ANCHVSA ONOCHELOS. DCXXXfliï. Nebufa onochelos, alrjrhexiam.ér archeui-. on, multi enchryfon .-paruo fruticc,radicc pratterg meffi bus nigra;tunc em fanguinea cft,uires q; habet.Folrjs tritis,odor cucumeris.

ANCHVSA TERTIA SINE

NOMINE.


DCXXXV,


txCOPSOS VEL LvCOPSIS ANCHV.

5AE G EN VS UIL E C H I O N

DCXXXVI. DCXXXVIL

EchioS


475

-ocr page 114-

COROLLARI I

♦77


E Chios etiamdorias à Paulo uocatur. Plinius: Echios, inquic, urriufcçgenerispulegio fimilis eft.coronatafolqs : altera lanugine diftingui-tur fpinofa.cuió* capitula fune uiperg.Quidam echi on pro perfonatia.inquit ccepere-Diofcorides hoe lo co unum facit genus echij.non geminum. Sed Nica-drum uideturftquutus elïc Pliniusin Theriacisdi-centem echios duas effe, contra beftiarum idlus uti les : alteram humilem folio anchiifæ, fpinis horrido, fed exili.akeram altiorem,maiore folio,flore pauco, per ambitum purpureo. capitulis uiperæ, cacumi-ticafperoaftridfolp lanugine.Idem poëta paulo fu» pra quafi tertiameiufdemnominis reddendo .Echi-os,inquit,cognomine Alcibios,herba edfpinofa, co ma fußincnte flores.radice aka ér exili, quam ad fer-pentes Cr ioqciiiulneribus Creommanducari quoqj praccipit. Folia quoep ipfe non muko poft eiufdem Alcibrjcommendat, gtum manu comprehendi pof Fit. Plinius xxvq. uolumine: Alcibios,inquit,herba qualis effet apud aurores non comperi, fed radicem •eiusü* folia tritaadferpentismorlus bibicir imponi iubent;folia gtum manus capiat,trita cum uini me-ricyathis tribus, radicem drachmarum trium pondéré cum uinieademmenfura. Ideoautem qualis effet Alcibiosapud autores comperiffe negat : quo-niam pratter Nicandn uerba illa ër pauca Cr alqs cö-munia qua prztexui, non legitur qui defcripferit. Altera ueroeffe Alcibion Nicandro gduasillas prio res,echios fcilicet oftendituriCrcp echis hxc nö echi os ab ipfo dicitur:amp; qgt; eandem herbam uno loco bis depingi opusnon erat.

0 C I M 0 I D E 5. DCXXXVIIf. E ocimoide nonnihil in ocimo didum eft. E R I N 0 S. DCXXXIX.



478


ERinog herba cognominisarboricaprifico eft, ob id a'Plinio inter Acos caprificos^ reddita: non naturx.fcdgentilitatisrefpedu, Laceius dulceCalenus hanc non erinon, fed echinon uocarc maluit.Vetufti quoep Diofcoridisfunt codices.in qui bus non erinos,red echinos fcriptum fit. Eft trapud Nippocratem echini herbæ mentio.


GRAMEN.


DCXL.


^’^^ Rammi ab internodqs ramorum O' cacumi-1 -w-nibus radicesnoux pullulant.Sunt qui O' acu Jeatomgramcn inuehant trium generum,da dyli cognommetunum cuius in cacuminc aculei funt plurimum quini.alterum aizoo fimile, dadylo priuatimuocatumquoniamdigitismedeatur: terti urn genus tenue ; nafeitur in parietinis auttegulis. Nulla herba gratior iumentis gramine, fine uindis,fi iieinfoenoficcata.Timditur afperfa aqua, Radix ad-Iructeneramandendoeft.Gramen Marti confecra-ok antiqu itas.q, ex humano cruore procreatum ere dideriugej O' omnis herba gramen abufione dicitur. Quidam Saturno dicant, q, ab eo fatum primo per-hibcnt.Claucum uero immorralitatem huius herbg cibo confecutum Athenxus ex Aefchionis poet« nerfibus exiftimat.

CALAMACROSTIS. DCXLI.

CAlamagroftis à Plinio gramen fimplidtcr uo-caturjinfeftumcamelis. Quidam Babylonia gramen cognominant.

GRAMEN PARNASION, DCXLIf,


G Ramen Parnafo monte folium habet bed«' ' rx,denfiu9 qua'm ufquam froticans.cum inre liquo orbe folia in exilitatem faftigienturgt; Succum huius excipiunt propter ubertatero, qui O’ dulciseft.

GRAMEN CILICIVM. DCXLlII.

Ramen Cilicium hoc eft cinna. Sont qui amp;nbsp;medon uocent .• nee amburi eiusrecentis paftu boues,fed pinguefcere contendant: na-toalterutriserrore,qgt;altj 7rlfgt;.7tfiifiv^ifiiM kgfbant, alrj ■jrlfiTTMiw.

SIDERITIS PRIMA. DCXUIII. SIderitin primam aliqui ueram Achilleum cognominant; alrj fidcriten. Odoris foedi cum teritur, tradunt .noftri fideritin cam,quxeft laciffimofolio,fcopam regiamappellant, meden-tem anginis fuum peculiariter.

SIDERITIS SEC VN DA. DCXI-V, SIderitis fecunda ramulos habet triangulos.

5 I D E R I T 1 S

TERTIA. ix:xLvr. SIderitis tertia fimilis Achilleo cft. mox pro-dendae, fed candidioribus folrjs amp;nbsp;pinguiori* bus,tenuioribuscaulicuiis.

SIDERITIS QVARTA. DCXLVH, Siderit is Achilleos dicitur, quoniam inuenerit earn Achilles, difcipukis Chironis.qua uul-neribus medcretur,amp; Thelephü fenauerst.Alq primum aeruginem inueniffe tradunt,utiliffiMm emplaftris : ideoque pingitur excufpidedeconens earn gladioin uulnus Tclepho. Alij utroqueufum medicamento uolunt, Hanc nonnulli panaces He-racleon appellauere : noftri proprie millefoliam, cubitali fcapo ramofam, minutiotibus quam ta-niculi folqs, ueftitam ab imo. Alij ueram Achil-Icon effe dicunc fcapo caruleo,pedali.fineramis, ex omni parte fmgulis folijs rotundis, eleganter circundatam. Alij primum genus fideritis Achille on ueram, ut diximus,acccperunt. Ethruria mtl-kfoliam uocat herbam in pratistenuem. alaterb bus capillamenti modo foliofam, eximijufus ad uulnera.Boum neruosabfeiffos uomtre folidari ea rurfust^iungiadditaaxungia affirmans. Achillios, O' Achillion uocatur quarta'fidcritis,utdidüeft,0'3 latinisquibufdälumb’ Veneris. Diofeorides fuper* ciliü Veneris nölübü diciuoluit,akerutroerrore Otto,Q, Creci «Voùv lumbum,cfflei'vfupercilium appellat.

R V B V S. DDXLVIII.



RVbi multa genera, led quae magno feparan 48’ tur diferimine. Chamaebaton uocanthumi-lem rubum : qui protinus quam paulo ac-creuit.retro uergit in terram.acque itaradicatur,0‘ humirubus à Theodoro dicitur. Atrubus inter arbores aquaticas ftatuitur. Rubi unum genus fert mora, qu« 0* manduntur. Huius radicis fpongio-Ix duritia lapidis uifuntur: alterum rofas, dequo incynosbato didfum eft. Flos mori candidus per meffes eolligitur. Locus rubis confitus,qucm nos fencicetum O* dumetum uocamus,Crxci^«n'«*0* KvfiKm appellant.

RVBVS IDAEVS. DCXLIX.

RVbus Idæus in Ida non alias nafeitur, fub 4h arborum umbra rarioribus aculcis, 0 minus aduncis,

HELXI


-ocr page 115-

LIBER Q^ V A R T V 5.


H il È L X I N E. DCL. Elxme duplex Diofcondi «iromnino autoris ous:altcra parthenion, altera ciflanthemos fedal ^“‘^^*^^f®foltjsuocata. Plinioitem duplex, Htenaltera de qua hic agitur parthenrj amp;nbsp;perdi-(^n.’liepcrdiciadiscognomine:qm per dices hacprp ofc ' j'^’'’quot;^“'’»f®l*a tarnen ei nö Mercurialis,utDi-ruk r’*''^ ™'”æ fimilitudinis plantagini cir mar-caD^k “’•■•‘■’“'^ulisdenfi'slanas infici .• femina in I^ P'''*’U8lappaceisadhaErefccntiaiieftihus:aquo0' Ptri'tlquot;quot;'^''^ ”°'“”*^'^’quot;^ Aeolixgêtes.Cr Aegy. j^^*!tout. Craffas plurimafcp habet radices, ut inquit rad' V r''*^ ’^^u^orinquit ueriorefthclxine.cui ixtoliofa: exquafimilis malo carduus feminis diA*'’'*?*^'^®'^« ftminalisacanus à Theophrafto usicuiusincifofummoucrticelachryma crum' Pt '”'(quot;’'** (aporis,acanthica maftiche uocaca, pro flo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex ea fit,u t dixim’;germinat attß

hj^pr ■“^°''®®'eaulcjanugincsfpinofashabê8, tl ƒ j. “’'N®® hanc nö hel xinem,fed ixinc uoca* poff • *’''*^ '” chamæleôte candide didü eft, gq Aliud quot;f-°'^ ^®lxinc perdicion Éf parthenion dicat. herk ”' ’“f'^'S® Pliniü fecut’perdició,qug à noftris lis ’’'*^'?'®^®uocatur,ab alijs aftericü,folio fnni-obw'r°*’'?’^'’” fm.nafcens in tegulis parietinisqj:

ho,«quot;'’*’8®«®' parthenioniqm à Minerua in fora-ftienr” ^'^^9P.'“® lapfufijmôftrata eft Pericli Athe cecid'flP” quot;”*”•*■“*” uernula ei charus ex akitudine bæ 'ir^®P'®ehnoptesappellatus.Turture9,colum Pj’^P. ^eeiannuüfaftidiö deduceredicunt helxi-the^ ' '^™°5^^Plinius,Triplex igiturinuenio par iio quot;'''’?■'’*’“folio Coriandri, quæ amaracus a Cale ca«?^quot;'quot;'“3Wdfcoridenominatur,uulgo imatri-co fi ’ i f°''° Mercurialis, ut Diofcorides hoe lo* ►Jh ?*? ’‘’®?*®'8ô'niârrijbij,urPlinius, quæ dici* QuT • ^’’5‘^^'Pf’f’**:®?*™''’'^^*“ f®'*® ocimi Di rf”f'?’V®®' hturalis uöcetur: de qua rnirü eft die' Tku™’’'’ Pexcipere quad fciarn,nifi quis eum tvl^f'iquot;*’*^’'’® 1”quot;® quotp accepiffe.quoniâ hirfu baf 'f. ’^f^æ^efeat lieftibus,hec à Mercunalis het liff ™^,®quot;’.’’’quot;®™®lt“ellt;ftet»P*’æterglt;ÿ Mercuria* ^u*® . “®’’®®f“®t,parietariacnô funt.Suntqui sin 'f^'J”®!^®’'pl®*’i parthenion quoç dicanthel* l^'ofcondes in mvofotidefcriptfireliquiti

r '^*^’ eft.qg corruptein Theöphrafto k ark f”*’''®f’*1^heodoru8 uolucrum interpretatur otesampkxu heder ae rnodo ftrangulantem.

^ ^ A T I N E, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DCtt

L ^hne folio cafix à Plinio defcribit: caetera cS j2^ Diofconde cöueniunticorrupta in Plinio Iccfti» ui °'’'hielTehaudfumdubius,librarrj9cafiam,p nif*'” L*“f’®'e®êtibüs : quandoquidê elatina rnodo “ut hfIxinac fimilis, hoc eft folio hederae propin-o.non cafiæ,cuius id oleaceu eft,Ut in chamaelxa EVPATORIVM. DCLII. T^Vpatoriutn ereupatona qi^dicitur.RegiaóiC hxcautoritatem habet,folqs pluniofis,modo ^5®ÿ®’f’®eecandido,radicefuperoacoa.Mauri iiprf^ * c ®“P’^®’'’û demonftrât officinis penitus di ««tumfigura.fedeffelt;ftupar,fcapo exiguo. fere eu«' “tolio,centaurtj niinoris.fruticc odorato.fed flo hafchu** *’”**“^”’ ”^^’’^^^’^^ luperuacuaipaffun

PENTAPHtLLON» DCUIL

PEntaphyllon ü* pentapteron in Theophrafto 49? Theodorus qtunqjfoliam Ér quintepennä con» uertit. Aëtius hanc iffmv ßnxvlui hoc eft Her« Curij herbä uocari tradit.Aegy ptq etiatn diïTyphi co gnominant. Daci, drociladtali pfillitum.folotam Ér thebeotin,gg corrupta puto nominamam ÓC theru. bros ÉT theoneftron quoejj diefta inuenio,radiée cum recens eft rubente .■ nigra cum inarefeit, quadrangu-la.folio uitis pufillo.augetur definitqj cum uiteicaU« libus tcnuibus,crebrisgeniculis.'nome à numetofo-liorum. Quidam Grxei chamxzeleon quafi frutice terrae uocanc-CommendariquinepfoIiti fraga terre« ftriagignendo,Pliniusekiftimat.Ego id quiueru efle poflic no intelligo.Nam herba ca.quae fraga gignit, trifolia eft,nö quinquefolia :flore candido,non kiteo: in Rheticis ÉT V tndelicis alpibus etianum freques fe« eus uias. Hippocrates doo uidctur nouiffe quinque« folia :Candidü.quod ét herbaceum.ÉT procerius eft à terra:nigtum,quod humilius.Eft ö* quae tormentiUa uulgo dicitur,quinquefolio fimillima,nifi q, feptem non qutnçp,habetfolia.Poteftà nobis hep taphyllon uocari,hoc eft feptemfolia t ex cuius radice paftillos theriacos (fi dqs placet) ofFicinæ pro uiperai^ carné fubqciuntiquoniä uiperæ modo ut ipfi putant.nuii« quam uifantur.

PHOENIX HERBA. DCLltlK PHoenix à Plinio dicit herba phoenicea inter fru« 49« gesabeopofita ;quoniâà noftris hordcü mu« rinum uoectur.

I D AE A RADIX. PCLV.

I Dxa radix acerbaguftu,milceri folita ludantiü 4S7 in palpftra pulueri ad ea,qux repercutere tantû oporteat,ut Paulus Aegincta fcribit.

RADIX RHODIA. DCLVI. H AbeturÉT radicis Cynthix mentio Hippocra ti fouendis fœminai^ locisdnucnio ÉZ rhodi« onuocari coloris genus Demoertto, Italicû prxferehtc in ueUerum tindluraifortalTc id quod nosuiiIgarinominerofaceumuocam’.Galenusthi-zam,hoceftradicemab eo dici genus quoddâ fati fcribit fine caule,fine flore,fine femine,tribus dunta«' xatfolqs.red proceristr in terra ftratisdigito«ûduo-rom magnitudine, fimilibusanchufx ; radicé ipfam prxtenuem:purgandi uiribus.fed exiliter. Alla uide« tur herba qux uoeatur oxyfa Plinio, etiamfi folia xque temahabet; quippe quae non purget, fed con« tra potius aftringati de ad ftomachu diftolutum ÉZ enterocelas in cibo detur.Proirtde funt qui oxyn pu« tent effe, qnam uulgus tauram CZ triada, hoc eft tri« hitatem:ÉZfphragida, hoc eft flgillum Solomonic appellauit;folio triplidaut uno potiusin terna di« fpofito,radice capillamentis multiplici: flore cü ma« culis quibufdam candidis ccerulco.Eftéz ophrys Pli-hio herba denticulato oleri fimïlis,folrjs duobus,qup capillum,inquit,denigrat. Eft de mamiras herbulx cuiufdä radicula.ut Paulus notat.geniculisfrequenci bus.nodofis,albugines,ÉZcicatriccsextercns,atqut comminuens.

H I P P V R I 5. DCLVIL HIppurisequifetum,ÉrequifelisdîcîturàLati 493 nis.inuifafochifecisinafcensinpratis.Eftautê pilus terrx equinx fetx fimilis, ut noftri tra-dunt.Grxcoi^ aliqui pinum folqs nigricantêeodem noieappeUât.Hanc uero, qug hicdefcribitur,folia ha

bere pauca,teniüa,exigualt;iüceas comas.feme rotu-U a dunt

-ocr page 116-

C O R 0 L dmnfimHe CerfandroKafei m arbuftii maxime, au tot Plinius. Hane herbam Diofeondes à Romanis fa liccmiiocari tradit,de qua fortage Verriushomo do «Sus apud Ftftû intelkxerit.cum diceret.uirgulti ge nus elle falicê.'non ridicule,ut idem Fedus carpit,]n' tcrpretatus:^eacelcritatecrefcat,ut falire uideat: quando Graeci quo^hanctr iceam A'vJlf«r,Ér «»«jB« tn à falicit quadâ fimilicudineËr a fcandendi more uocitant.Alio locoPlinius: Ventofotradlu nafcitur, fca ndit ipaTborcs,lt;r propendenté ex ramis folio nul lo cirris numerofam.quj funt iunci gcniculaci, radiée pallida. Neemirum fît alicui q*folia modo pau-ca,modonulla tribuanrurifacithoctrautotje quos fecuruseft.tr locorumattptempo^diuerfitas.Hanc ipfam caucum.fiue daucum uocari Icgas in aliquot codicibusruetuda tarnen exemplaria iduocabulu m non habent.

HIPPVRIS ALTERA.

488 z*gt;Ciendum bippurim uocari ér piieem quen-^dam, due hippurea, quem aliquietiamcory-pbaènem cognominant, Differt ab hoc-qui uo-catur hippus abEpicharmodidiusilpidion.due utle gunt aliqui, lifpidion.

C 0 C C V S BAPHICA. DCLVIIlf ifFert coccus baphicajhoc ed grand tindori^ om à cocco Cnidio.duegranoCnidio. ut ap* tidlmecondabit Calcnum, amp;nbsp;utriudp notas concempIanttbus.Magnicudohuic,idcd:Cnidiogra no piperis maior,uisardens,rotundum,rubens^ ed colore cocci.Frutex qui hoe ferae thymelxa,due cha anadpa dicitur.Atqui tindlorio granü gignit.aut pri uatim coccus dicitur, ut Diofcoridi placerc uideo: autiIexedaquifplia.Cranum.inquit, hoe Plinius ru bens ed.primS^eeu fpedesfrutices parues, aquifo lüc ilicis.-quifquiliü uoeant, penfionem altera tribun paupenbusHifpanisedonati. Ed enim ilexgemina, ut Colomellae placet; Minor apibusqu*dta amp;nbsp;proli xiorab omnibus improbata mclIidcio.Omes.inquic Plinius, roboris dotes ilexfolo prouocatcocco. Granum hoc Galati«, aut circa emeritam Ludtaniz in maxima Iaude,inquic,habebatur.Cignituramp;:in Afri caérpiddia. Pedimû infiardinia. Eft au tem genus exeo,inquit,in Atticaferé.ér Adanafcens, ederrime in uermiculüfe mutans : quod ideofcolctilonucca-bant:improbafcantiplimaciparupfimilem:lt;ulici,ut Diofcorides affirmât ér Paufanias, qui fruticern hüc m Locridecopiolum ad Ambryfom rhamni ampli-tudine,przterea!entifcodmilem,nigriore tantü ér molliore folio defcribit : frudtufolani quide fpecie, fed cruin;agnirudine.€olligendüpr«cipiuntanteg uermiculusisnafcatur.Calatzquifupra Phrygiam lont gentiliter liyg uoeant. Eum fruticern loncsér Gracia totacoccum.AnnicuIoitaqtgranofuccusad pigmenta languidLi8;quadrimoeuanidus:itanecrc een ti uires nee fenefee n ti.CoIos in ter princi pales im -peratortjs tantü paludamentis dicatus,qualis in ro-fa micat, ér quo nihil afpredu gratius, lt;amp;■ in purpuras Tyriasdibaphasip.aut Laconicas: érenimTyrio pri mum tintdas.mox ér cocco tingere mos era t,aut có tra ut deretbydinu .• nam ér tertioér quarto ér quinto fa turabantur: unde nomina illa uedium, monoco ros,dicoros,tricoros, tetracoros, pentacoros,in uitis pnneipum.Sit autem granum tindtoriu. an pbee-nieotalanusat^palmula,quodHippocratcsphafli

L A R 1 1,

don coccon quafi granum puniceum uocauit, aeßi' maturisrelinquo. Illud quot^hoc locorefercncluin eft,coicina quaedam legi apud Gtsecos texta.qugno driccu coccina legentes,in Straboncrubraconuet} terunt.C3Etei}i coicina dicuntura coicefrutice in At' gypto textili, cuius mentio ér apud Theopbraftu® ed:Coix,inquit, folio harundinis angulari,ad nexus utilis, à quo amp;nbsp;fifcella genus coix Attice, ut inquit Pollu x,quod Doricecois dicatur.

TRAGION. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-DCIA.

TR agion altj fimilem terebinthofaciuntali] i^ nipero per omnia;fucco laóeo.qui fpiuatiirw gummi, nafcentemnonalibig in mantimi»

Cretac.Dicirur C tragonis, TRAGION ALTERA.

DCLXI.

T R A G 0 s. . FVv ; TRagon Afia fert, ueprem ut Plinius die«,line 45, folijs,racemis rubcntibus.ad medicina dunta-xatufum.HanciSe in litoribus nodris 8'8quot;, modo perhibent herbarij, iuncoroarinofimil™’ ’ quo ér iuncum marinum multi uocant eain.Tragos alia cd qua nos hirculum uocauimus inter nardos: item alia, fitodes, hoc cd ccrealis cognominata,inter froges^dida.

OXYSCHOENOS ET IVN€VS

PALVSTRIS. DClXfff IVnco paluftri Crzcos ad funes ufos, nomini credamus, quoherbameam appellanvinaetu-nambuli ^nntf^mi ab ijs dicantur. Quinauigaue re in Indos Alexandti milites, itmeos lapideos uide-reperlitora,fimillimosnodratibus. Iunci uteaitur-gentem quodam cacuminiscallo prafetuntunox coharentia quadam uelut oua pariunt, pediculis circa fpicaceis, in quibusuafcularotund^kuitercj hifcen tia,ér in ijs fernen nigrum cufpid« effigie,non didîmile aderifeo, dun taxât exilius, radice longa, qua cradior multo fit, quam maribus cognomina-tis. Caput huic cepis, ér gethyo fimik, integumen-tismodice rubencibus. luRcus paluftris, hoe elf, 5(wwr ÏA^ in multa genera conciditur. Oxyfena-nos proprie is ed, quem marinum iuncum noca» mus. Sterilem mafculom exidimant, facundum faminam. Is qui fernen nigrum habet,melancranis appcllatur,quafiiuncusatricep8:meIancrfnadi(Sug Straboni. Vndc funditoribus Balearicis amenta quod ér Phileta meminit. Hic fîne alijs gencribus nafcitur ex fuofeminc,fîcut is quem marem nomi-namus, ex femetipfo, cacomine in terram defixo: nam oxyfehoenon ér holofchocnon eodem cefpite contemplatum fc Theophraftusér admiratumfen bit. Omnium radices fingulis annis intermori na duntur, Holofchcenon marifcum à magnitudine (utputo)nodri uoeant,quemadmodum ér mar^ (cas ficus, autore Fedo, quz Craci bufyca,hoc « grandiores ér fatuas fîcos, ob id ér fyeomoraefTe quidam marifcas uolunt. Hic ér ad tegetes,ut Plinius in quit,ér omino uicilia utiliffimu8,qm molliscar nofijslt;E fit. Vfus emnin ad naffas marinas.nexusele-ganti5,lucernaijtlumina,przcipuamedullaampli-tudinc iuxta maritimas alpes tata,ucincifo uétreim pleanc


-ocr page 117-

L Ï B E R (

P^iii’iincïai^Jatitudinetn: in Aegypto uero ttioorum longitudiné,non alias utiliorem: ob id cri-tumfignifi'caturijiuncum efFigiant ut inquitHo-WMoem autor in Aegypto fcribi iuncis nee aliter af autem paluftris iuncusidem cum cirpo efle nee in fruticum inquit Plinius, nee in ue-pnum caulium'iie,neq? in ij er bai^ alio'uc ullo q fuo I'ntrenumercntur iurc. Scirpi fragiles paluffresip, d 12 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ t^getes,e' quibus detraeSo cortice,c3-

/^’^^'’'^“®®'f“'’C’’lt;bus feruiunt. Firmiorqui-i pa '”'°”^edamrigonnan^qsuelificant,non nPado tantum nautje.uerum in mari pifcator Afri-^■ptspoftero more uela intra malos fufpendens, mapalia fuaMauri tegunt, proximetp aefiinianri oc uidcantur elfe quo papyri u fu. Ob id etiam fu nt pudno9,quifcirpos interpretentur quosCrxci bi-os.idcftpapyros nocat. Sedfruticofi generis funt fine fronde fcirpi. lcues proceriep, “dtusait:undeprouerbiü quoqjnatum fit, nodü quot;'arpo quæri.Habent Crpci O alteqt ex iu nci nomi ’’f prouetbium 5(«/véi«»^i^/ATwgt;4vi’r.hoc eftfuniculü ‘’ricatindum.'contrareosdefidiae,iqgt; Athenisqui ®gt;n tempore ad concionemüenifrent,rubricato ne in foro comprehen fi notabantutjd: muldaba-^'Huc uidcturallofiffc in Poenoio poëta Plautus, «nmdefcortiguiiibusdiceret:

’éliras rchano delibutasfchanicolas fordidas, ^’n^ö'tubricatas.hoceft fucolitas intelligiuult u^Q ’^.’” “'' bo fchanicola adagiü, amp;nbsp;ut fmtqua-’^'æei^jwm^wj^r uocantur,hoc eft, fpartum rodé ”1 quod item de inertibus ét nugarqs.ut Varroni 03’7^1*^ ^''''’“quot;’ laborê fruftra confumêtibus,ufur-P quot;'ow,ï(otum eft argumenta illius Oeni, de quo in^ir 'quot;®^'^“®«« plinianadixim’.Scioquofda *1 ^'’*’° *^hanum id eft fpartum, fed lentifcü, jƒ '‘^'thinum rodi ab fegnibus, quia prouerbium eontraéösdici fcribant au tores, qui nimiofe co-'ndi Audio fuperfluunt,ac dentibusexterendis 0* r 2- ’’quot;^^ftiXlfalis in Icntifco maftiche nis eaditur.Sedfchoenotroges tarnen in omnibus Crx ƒ codicibus,non fehihottoges legas.Sunt qui feboe -®'^^'??*^*Iladilt;fto8 potent quamü* Ariftopha-dSr nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quogj appellant,«»' dentibu s pro-

'e confiât :undeSchcenida Venerem cognomina m fycophroni font qoi credant.q» cibo eius accen 3tur libido, ut feboenotroges amp;nbsp;fcboenicola^, hinc quo^ dici meretrices autumare liceat. Vel forte fcc-»'2”’^?^^^»9‘”firabcrnicoJae, nam ó'alicari 5^proftibülas oocabant,qgt; circa piftrinulas Cr fta u a uerfarentur,ut ait Feftu s. Scinicolasab unguen J® ”t t^imo uocatas,quód Graeci feben dicont. Ha

* iuncus curipice uocatus, amp;nbsp;triquetrus, lt;amp;nbsp;0fïtus,infuasqu{^mcntioncsadcundi.

E.E V R I p i C B DCLXim.

Vfipicem non défont qui tropicem appellent inter recentiores: quorum plcricput eruditiöis tin j*?'”^*“® faciant,multispartibusrei La-

t' V A R T V S. ^

Appuli herbam cuius uniim ad fadiccmfolium hilt; beri diximus, iecorariam fiue ficatellam cognomi-nant,folio fucci plcno O craffo.ïta nominatam,quïa iocinorisfibræ fimilisafpicitur. Diuerfaeftcodênomine apud nosinlitcorepairimnafcens.O olitorio foro ieiunioijj tempore ucnalis.hcderaceo ferd folio, flore purpureo,lilij pufilliefFigie.Conuoluitherbafe quibus appropinquar.SoIuit aluum coéla,amp; cruda

dequibusfecundolibrodiiflum.

PARONVCHIA.

DCLXVi.

Anc ér neurada coghominari docent auto» res.Quid autem fit neuras miiliebribiis ma-« lisquæfùa Hippocrati.non liquet plane, irfït javwüysfii)»vtu^4»,)(5$««iz/gt;«v.iy$e/4Vf;vi)£v;nifiquis(quod O' fere affirmo) non neurin, fed nerin, boe eft nardit

montanum legat.

CHRVSOCOME.

bCLxO.

CHryfoCome finefolijs,finéfemine (blofcapó: comas habet fulgore auri,unde nomen. Voca tutó'Dio^enia,hoceft louis barba.

CHRySOGONON. nbsp;nbsp;nbsp;DCLXVin,

RELICHRySOS. DCLXIX. Elichryfos amp;nbsp;beliocbryfosa Theodoroaure lia uocatur, ad fob’s repereufTum coinatib’ ^^^ inorbem folds fulgore auri, à quo nomen,

Alrjauirginc Ephefiaquachoc flore prima corona-uerit(Dianam.Coronari eo Crdeos Ptolemacus rcx Aegypti diligentiflTime curaiiit.Veftesodorecömcn dat non ineleganti.Exiftimationc ét gloriam parere coronatis flore creditur.fi unguento fe perfundant exauro,quodapyronhoceft ignem nöexpertum, uocatur. Floret fere'cumuiola nigra uere. Flos auri modo fulget.Radixfummo terrx corio innixa,folio candidö.caulc tenui amp;nbsp;duro ; non ut Theodorps inquit, femine, qui carpon, non caulonin Theopbra-ftolegerit.Calenushancamaranthi nominefignifi-cat,nec aliter uocauit : öb id corymbos eius nunqua tnarcefcerePliniusfcriptumrcliquïc.Philoftratusex amaranthocoronari fepulturas quOq? folitas affirmât, idiß Theflàlos inftituiffeptimos ad tumulum Achillis.

, CHRYSANTHE MOS, DCLXX. CHryfanthemos necforma, nec uiribus à bu- ^jj phthalmo fuperius indicata differt.uerba tantum mutata funt.eodem manente ftnfu:utne Diofeoridis quidem caput fufpicentur aliqui, Illud notaucro, à Diofeoride quidem uocari hanc etiam chalcitimfedan fiteadem.qugPliniocbalcetoh in ui neis nafcens,O' iocin ori trita impon i iuffa.nefeio.

PERISTEREO N. DCLXXl.

PEriftereon à Craccis uocata, qpcolumbæ in ea ^^j manfitentutem perifterium,unde columbaria uocatonitem Lucinia,û'luftrago,ô'militaria, Sunt qui petonomon à uolucrumpaftu nomment: tr à colorum uarietate panchromoni à noftris uerbe halt;ö'uerbenaca,fiuc,utarbitror, corrupte uermina cadicitur. Item ferrarianon feria,etiamfii Diofeori-

L LICHEN TN SAXIS. bCLXV. leliën fiuelechen eft mufeus, de quo hic, itclt;^ nerbaalianafcensin petrofismomine utriquc hiM ’*’“®quot;^®’9“OfS contra lichenas remedijs omi anteponuntur.Folium herbae unum ad radieem ■?tnm,cauleuno

4SI

huius herbae genus ab ipfomet Diofcoride fidcritis appellatur.Hac«»' louis menfa uerrebatur. Verbena porro ÉT fagmihaRomanihoceftgramen ex loco facro.praefertim ex arCe capitolq cum fua terra euuJ Vöa'quot;’”'^*'”quot;°P^’^'“°’ ’°quot;B*®foM®depédentibus, fum,in publicisrcmedqs trinfacrislegarionibus.cn ”9 tecentiotes herbarq hepaticam appellant, ad boftem clangatum^pnitterentur.ferebant.'eoro k 3 natia

-ocr page 118-

C o R o L L A R I r.


maris ita Foecialibug «!rpatrepatraro,uel fœdera fa-âuris.uel Bella indiäuris-Sedomnes quo^ frondes facratas pnras^ pcrabulïonc uerbenas nocabanr. Diofcorides duo facit genera.rc-dlum ér fupinü. Plinius marem amp;nbsp;feeminâ ; mari caules reddendo plu* tes ÉT tenues, itemi^cubitales amp;nbsp;angulofos.demum qu«cunlt;p Diofcorides fupinxrnifi^j, rariora mari fo lia g famine adijcit.Quidam nö diftingunr,fed unü omnino genus tradunt.Vrratjfortiuntur Calli ér prp cinuntrefponfa.Hac perunftosmagi putant impe-trare qua: uelint ; amicitias conciliate: Colligi circa canis ortum debere.ita ut ne lona, aut fol confpicia-turjauis ante ér melle terrx ad piamentti da tis, cir* eunferiptam ferro cfFodi finiftramanii,lt;Sc infubli* metolli. Siccari in umbra feparatim folia.caulem ér tadicem. Vtrumq;genusin planisaquofisnafcitur. Diuifurgfolioi^ utriufqjfimilesquidem omino quer nis, fedmaiores. Redumeruiprxcipitur.folcarie-tis fignu meante:non quidem ad omnia, fed ad me* dicamétO iUud, qd .ppterea erlogenes paftilkis dicit.

PERLSTEREON SVPINA. DCLXXni PEriftereon uijfi®' hoc eft fupina,frequentior eft gfiiperior.Latiftimuseftquorundäcrror, exi-ftimantium uetbenamérperiftereon priorem cfte,quam olitores fciaream modo uocant:de quatre teres nihil dixiftefquod fciam^uelremêter miror. Fo lium eibetplanuginofum.lcrratumi}; in modum cri ftx.flos fpicaceus e ccerulco purpureus.odorata to* ta ér oulgaris: nifi quishancaledforolophonjdeft, criftamgalIinaceaminterpreteturAledforoIopbos, inquit Plinius, folia habet fimilia criftæ gallinaceæ plura.caulem tenue,ér fernen nigrum in filiquis.Mu-tat colorcm, fed ex nigra albicare incipit, ér intume* fcit,acexit. Vtilistuflîentibusér oculoijt caligini. So* lidum fernen conijeiturin oculum:nec turbat, fed in fecaliginecontrahit.'hpc Plinius.Hocquidem ipfum facere uidetur fernen eius, qua uocant herbarq fcla* ream, folio aiftx fimiliacnigrofemine: uenim non in filiquis, fed in folliculis fine capitulis poft florcm: nifi quis filiquas in Plinio pro uafeuhs quibufenn^ accipiat.

ASTRACALOS. DCLXXlIK.

A Stragalus aliter à Plinio defcribitur,folio lon* go, incifuris multis, obliquiscircaradicem, caules terni a0tquatcrni,folio[}!pleni, (lores hyacinthi,radicesuillorx,implicatæ,rubêtes,prpdu rx.Nafeitur in petrofis ér Arcadix Peneo, fine ut Ga* lentis ér Paulus, Pheneo. Colligitnr exitu autumni cum folia amiferit.Siccatur in timbra.

Hyacinthvs. dclxxv. Hyacinthi cum uiola nigra erumpunt uerc,fed ante rofam, utfere'oinia.qux in coronas à montibus petuntur. Exeunt ér cum gladio* lo,fed eximie in Callia, nbi ér hylginum eo tingitur: namcolosinoefte hyacinthinusnö ex hoc tantum hy acintho,ut ferécreditur,fed e' uiola,qup fylueftris hyacinthus quoqj dicitur, traxiffe nomen uidetur Plinio utitjmifiquis in eo ianthinum malit g hyacin thumlegere,ut Martialis:Coccina famofx donas ér ianthina moechx. De quo in caftigatione Pliniana di ximus.Hyacinthi ér albi ér fertuginei, hoe eft cocru* lei uifuntur .• nam ér lapisfruticicognominis, caru* leo nitore fulget,ut Solinus inquit,u t qui coloré cœ* li dixerunthyacinthinum,dc ccerulco uideantur ac* ccpifTe.Portó tam fylueftres g urban!plurimum du* rant-Comitator floréhuncduplexfabula.ludó ptx feréseiusqué ApoIIo dilexerit, autex Aiacisemote editum ita difcurrentibus uenis, ut Crxca^litcrar« figura ea legatur infcripta.Paufanias florem qui na* tusfit cxtindlo Aiace apud Salamina, credi refert editum primo, nee hyacinthum, fed literis hyacin* tho fimilem uidcri,ex candido rubenté adiliomino rem.Idem au tor cofmofandaloti dici flore apud Her mionenfes Treezenijs confines, quem ipfe hyacin* thumuidetur interpretari. Eoflore coronates fefa qiix Chehonia uocant, agere. De cofmofandalisö* Cratinus ér Clearchus. Palladius hyacinths ^ ihm ér gladiolum à fimilitudine folioiji uocari dicit. Qui Serum grammaticü acculant ggt; hyacinthum effedi* xerit.quéVergiliusuaciniumincaimincuocarit.Dio fcoridem accufant afFirmanté hyacinthuma Roma nis uaciniumappellari.Pliniusquo^;Vacinia,inquif, aucupijs Italix feruntur,Callip uero etiampurpurea tingendisferuoi}2 ueftibus. Itemabbi: Tranfalpiw Callia herbis tyrium atcpconchyliü tingit, omnesq) alioscolores.ltem alibi : Mire, inquit, hyacinthusin Callia prouenit: quo ibi pro cocco hyfginumtingit: Eftautemhylginus color,aquoCtxciucfteswgt;/^« pw appellanthoc tindascolore.Qü®^*^“'^ . ferit grammaticus hac parte,uacinium Maroni pro hyacintho acceptü fuifle: nee obftatqgt; nigradicat poétai quando purpureamquo^uiolam eft. un

autoresnigram uocarefoleant.

PAPAVER RHOEAS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

PApaucr (((«r,hoc eft erraticum,capite, ut » phraftus inquit, unguis pollicaris amp ito ' ne, legitur uiridiuiculum ante menem nor Hocérfatiuisafcribitur, gg interfylueftna érlar u melius fortafte quafi mediö conftituas:quonia pon te quidem,fed in aruisnafcatur- Admonendi tarne mus,rhoeadiscognométonon hoc tantu mp^pan®‘ ris genus uenirc folitum,fedér alia duo ^ “^ moxliquebit:hoc,quonia floreseius brem lt;nbsp;nbsp;nbsp;• illa quonia fluatex ipfis conuulnerato fcapoiu ladtcus.opion appellatus.

PAPAVER SATIVVM. . ^.5*1

SAriuum ome magi9rotundatcapita:idiy*tic

Iongü,ac pufilffi adcffcdusonaiesiialeiitius. OptimS in ficcis,érubiraropluit.Papauens_ * tiui tria fecere gcnera.candidü, cuius feroentoltu fecunda menla cum melletragematis Hoe ér panis ruftici cruftas ouo affufo cömenoaö i Al reç! nigrum,cuius fca po incifo lac exprimiwr. « tium rhceas, de quo diximus,gg nifi maturui (h edomitS exiftimarinullo modo poftet. G®‘'’“^ Diofcorides papaoeris genma fex énumérant^ da,ceracitin, aphrodesfatiuû fiuethylacitin,» alia fylueftria: capitefefliliunum, oblongoake^^ qux ér rhcedas uocant aliqui:propterea$ e duon

XIV UU Aiivuiii i«*.gt;n.afcjwgt;*iVMw BiwM»* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„.rnf

DE OPIO ET MECONlO. DCLXXVni Dlffert meconium ab opio, fi proprie loquaris, ficutaptidnosfuccus à ladle,quod ér fapor ér lachryma quo^ dicitur. Succus ér mcconl on uocacur,qui decodlo ucl crudo papaucre,ut m cg terisexprimitur.Lac ucroéropion.quodcaulemci^ fomanat e' papauere nigro, ut Diagoras fuadet, ca turgefcit:utlollas,cumdeflorefcit.lncidi iubentfup capice amp;nbsp;calice.-nec in alio genere ipfum inciditur ca put,HHmor hic ér herbxcuiiifç lana«3cqpituj^^


-ocr page 119-

IW

LIBER 0^ fit lilguus «ft.iingue pollicis au t lacflucis.û'poftero (lie magis quod inar uit ; paftilli ficcantur in umbra. Acccnditurfynccrumdifficilius eir crebro excingui« tuf.ln aqua innacat nebula. Aeftiuo Pole fadat Cr fe di luit,donee iïmile recenti fucco fiat.Confidum in po KacoitMuefides optimeferuari putat hyofcyami femilieadiedo.alqinfaba. Adukeraturhoc Akxam orixThebanu opium edebrari ad multauideo, prat leitim in collyrijs duobus, qua: Lynceus Ér Proteus w Aegineca Paulo cognominantur. Sicut Hermola-WÔquot; Antoninus ab Actio,in gup non opium modo, led acacia quot^pofeitur ad repercuffum. Achaicu 9uo(pAfianum^opiumautores Grtecinominant.

PAPAVER CERATITIS. DCLXXlX Apaucr ceratitis.fiue ceraticon hoc eft cornicu 1 larium.fylueftre eft, cubitali altitudine, folio uerbafcinigri,minusatro,radice breui ét corn' tofa:Tcmpeftiuum meftibus: folia huic minora ét tenuioragcatteris fylueftribus. Nafeitur amp;nbsp;nicrofo I“«.amp;glaucion aquibufdam appellatur, baud pro prie.

PAPAVER APHRODES. DCLXXX. PApauer hoc Heraeleon fine aphrodes, hoc eft

HerculeÛÉrfpumofum dicitur : cuius folia her-bseradiculac.quâ Graeci ftruthion uocant, fimi lia funt Diofcoridi Theophraftolp, ut multi cenfent. Ptqnia ftruthion etiam pafferem fïgnifïcat, Plinius bac parte, folijs,inquit,fi procul intucaris,fpeciê paf-fttum reprefentantibus. Verba porro Theophrafti hacfunt:Papauer,inquit, Heraeleon ^KMi ï;^^ S/ov rp («'««(SoVoiMviyi/vouir/v.hoc eft,foliü habet quale ftru tho8,quo lina candefaciunt. Plinius hæc non de radi tula,utdixi.quaeIanis demum lauandisaptifiima ê, cutanseas.iir conferens candore mollitiatp.ut tradie jpft Plinius xix.libro,fed depafferibus intelhgit. Ex ipfoauteni papauere lina.inquit.fplendoré trahunt. Quia tamé Plinio contradicere non priusaudeo, g fi poftum,contempler oculis, paffei^- an radiculae fpe-tiempapauerillud prsbeat,uerbum Craecii pofui-Wusin Latino, ut libei}! effet exquifturis arbicrium. Seme huic fpumeum. Aeftate tunditur in pila. V tilifli •uumhoc.medicamentonobili quod diacodionO* aftetiacen uocant. Etenim capita papaueris,Ér co-dias.amp;afterifeosGraeci appellant. QuinÉr humanu taput poetaeinterimcodian uocant, ut inquit Pol-Iut.litautemhuiuspapaueris,autcuiufcunqfy1ue-fttit capitibuscxx. In aquae cceleftis ftxtarfts tribus biduo maceratis ,in eadem qj decodes, deinde ficca-tis itcrumq; cum melle codis.ad dimidias partes ua poretenui. Addidere poftea drachmas fenas croci, bypociftidis,thoris,acaciae, tr paffi Cretici (extariü. Aëtiuspapauerhoc,otarbitrcr,intelligit,cum mc-«phtoditon cominendat herbam,contra uiperas in potu probens, fortaffequia uomitionibus probetur.

HyPECO ON. DCLXXXI.

«VOSCyAMOS. nbsp;LCLXXXII.

Alter Diofcorides(ut Galenus inquit)hyofcy-amon apud Hippocrate uidetur interpréta* tus,îd quod ille kvkauw H^f^iiv, hoc eft fabae fe nienappellauit. Hyolcyamon uero Graeci uidentur Apptllaffe, hoc eft fabam fuillam, propterea çp, ut HchanusaiCipaftu eius herbae refoluantur amp;nbsp;conuel ianturapri: Sed remedium nouere, aquas enimfta* tim adeunt,©' cancres uenantur, atqq ç ita protinus

V A R T V S, (âlutireftituuncur.

P S y L t I V M. DCtXXXIlI.

PSyllium radice tenui.fuperuacua.farmêtofum, je# fabae grauis in cacuminibiis.florescaninoca-piti,ut Plinius.nô diffimiles,ob id cynocephali-

on uocatur,Ércynoides.Corrigeiidiienimlocumin Plinio putamus.u bi non floribus,fed folqs canino ca piti ftmilibus deferibitur: alioqui in exemplaribus manu feriptis Honbus non (olijs.Semen in baccis ef figie pulicis,undcnomen.Prouenirin uitiarijs. Men-doftimCJ'illaquoçpartePliniü exiftimo, cum dicit pfyllibuslatfteumfuccüeffc.qui denfatus ingUm-mi,amp;fumptuscummelle,uomitionesfaciac, prefer timqjbilemtrahat. Quidemm fmtpfyllesnoncom peri.

STRyCHNON. DCLXXXnif. STrychnon,fme utGalenustrychnon,fatiuum, pa quod Érmelan hoc eft nigru, cognominant,à noftris folanüdicitur, familiare cibis, in Aegy-pto maxime. Nihil mali corporibus effe prsedieac Xenocrates,cui hoe falutare non fit.Flos huic eft can didus,acini Hue poma pocius herbacea,Ér quadan te nus aculeata, in quibusfemen, HocRomae uidimus inhortooratorisoalli. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

STRyCHNON HA-

LICACABVM, nbsp;nbsp;DCLXXXV.'

STrychnon halicacabon folijs ocimi deferibitur Fît à Plinio,commendatü quidé ét hoc cibis ab ali-quibus, licet hortenfe praeferatur. Radicê hala-cacabibibuncquifuntuaticinandicallences.quifu-reread cönHrmanda fuperftitionê afpici feuolunt. Afpidum naturae intantum aduerfa hxcherba eft, ut radice propius admota foporentur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

STRYCHNON SOPO

R I F E R V M. DCLXXXVr STrychnon hypnocicon,id eftfoporifeç,abalq8 morion.ab alqs moly appellatü.coronarqsin Aegypto expetitur.inuitantefimilitudinc florn hederx.VelociushocadmortêgopiumJnuenio ÉY ftrychnen amp;nbsp;eubepacon.Ér callion uocatam ; noftri ueficariam à folliculis:uclquia ucHex profi t ÉT calcu lis. Theodorus omnes ftrychnos ueficarias appel-lat Radixhuius fanguinismodo rubra.Theophra-fto candida,cum inarefcic. Semen coccineum,folia malicotoneiladucx'uecaprinx,fedhirruta,magno cefpite.in rupibus fepulcreris^nafcitur. Genus hoe Diofcorideslibro primo halicacabum uocauit ; eadem tj ad uerbumferéferipfit, qux nunc in foporife ro leguntur.Sed halicacabus tamé uera eft, qup pro ximoeapitcfuperiusdcfcriptaeft, ut Galenus ingt. Laudant hoc àlocroad*fruendum,Értamarifto.

STRyCHNON MA-

N I C O N. DCLXXXVIÏ; STrychnonmaniconjnfaniofa herba, quam er su doryon,fiucpotius doryenion nocabanc : quia eufpides in prxlqs co tingerentur, paffim nafee te. Alp periffon appellabant : folium eruexmaiufeu-lum.capite gethyi maiore pilofiore^, ut Theophra-ftu8fcribic,quihocedantuideri fibi pulcherrintos affirmans.Hoc Ér coronarqs placebat. Erythron digt; cebantÉT neurica.quinequiteroccultabant, ut ingf Plinius.Frutex eft furculofusucrius ghcrba,utPlP nius tradit,folliculis magnislatisi^ac turbinatis,grä diintus acino,qui macurefcitNouembri menfe.

k 4 DORX


-ocr page 120-

COROLLARir,

bORyCNION. ECLXXXVIIL J’t Tr^^Orycnion.fiue dorycnidionjam per c. g per | Tch etiam pro ftrychno manico acceptum à -1—-^ quibufdam ueteribusinuenio.Dipfcoridesir iCaleniisuidentiiraliud ab eo genus exiftimafferdb (flumfortaneita.t;^ cufpidestelorum inficere mos effet illo.ut in manico ftrychno diximuj. Dorycnio guftus ladis eft,0’ confraflo emanat.

MANOR AGORAS. DCLXXXIX. MAndragoræ frudus niger, fapore quodam uini,effigie oui: nonut Theodorus putatra Cemi,jSoy^i/;^(ilt;lt;Äh aut^D^vwJlii/.pro co quod crat wolt;JlHf,in Theophrafto legens. Foeminae folia hir futa, radices carno(x,tenerg,cubitales ferc.Mala hpe fert auellanai^r nucum magnitudinermasarfen.ö* hypoplomon quoep diduSi folio latiore, ut lapathi fatiux.Cauent effoffuri contrariu uentum tribus cir culij antegladio circunferibentes ad occafumcpfpe dantes. SucCus nonubiep inuenitur.fed ubipoteft. Circa uindemias quxritiir.odorgrauis eius, fed radi cis O' maligrauior. Succum excipiuntdecifo caulis cacumine adeocaulem habere no dubitant,eciamfi Diofcorides id negat.HicO'hirfutus fœminæ tribui' tur, Folioßi fuccus rofeidorumpeftis eft, utinquit Plinius. Mandragoram conclamati frigoris uenenu effe nemo non feit. Inuenioherbxnome andraclon à fimilitudine uinii didæ.an cadem hxc fit cü mandragora, non legifedeft cur effefentiam.'quippe cü O' anthropomorphon dicatur, nifi quisandraclon, quiafrangat.O occidat hominc.didam potarit, cu' iufmodi uimmultx habent herbxmam O'annus uitat Ixiij.ut eft apud Maternü,andracles uideturappel latus.quiadUplici ratione climatericus fit. O' maxime frangat homines. Alioqui ab hominis effigie andrieelon potins g andraclon dici potuiffet; in quo O' illud notandü andrieelon apud Grxeos, ut Arifto-tele's O'Iulius Pollux teftätur colorisgenus eft, que nospurpuriHumdicimus:atqjita placuiffe Theodo to quotpnoftro liquet.

MORION ID EST ALTER

MANDRAGORA S. DCXC. DE morio mandragora nihil habeo quod addi poffittjs quae à Diofcoride notanturled quo niammalacerreftria O'canina mandragorx frudusappellantur,inmentemfubeunt,quxuulgo melenzanauocitamushoc eft ut ipfe puto.mala in fana.'de quibus nihil uetcribusferiptfifuiffe iam defi nomirari.epmukahuiufmodi reperio, ficut herclc multa quondäfuere, quxmodouel ignorantur, uel certe non habentur.Mala ergo infana efrutice uulga ri funt.paffnfl narccnte,ut mclones O' cucurbitx.pa ri quotpcultu, folds prope' ficulneis, flore oblongo, fpeciofo,candido.MandituruuIgopom0ex01eo,fa le,pipere,fungorum modo codium,

ACONITVM. DCXCI. AConiti primugenus pardalianchcs,O' thely-phonon,fiue potios theriphonon cognomi-naturxxteije Theophraftusfimpliciter,O' fi nc aconiti mentioncthelyphonon,O'fcorpion à ra-dicis fimilitudine uocauit,geniculatü tradersgrami nis modo,locis umbrofis.O’ extera qux hie à Diofco ride tradiintur.Hoc folum genus à Plinio demeftra-tum eft,hirfuta kuiter eius folia prodendo.Vocatur O’ myodfonos; quonia e' longinquo mures odore nc cat. Inuenio O' myephonon uocati genus hetbx,

quam Ofciada quidam nominant: nec qux fitea dd cen t.prxterg q^ Phanias in libro de ftirpibus hxc la bet uerba; Pileari forma funtfemen, anifi, faniculi, coriandri, caucalidis, cicutx, paftinacx,(ciadisqua Ä myephonon uocant. Plinios amp;nbsp;Theophraftus myophonon cui ncroofus eft cauliculos. Aconitum porro Theophraftus in Creta O' Zacyntho nafci ma ximeputant, de lycodfono,ut arbitror, loeutus ueä optimu in Ponto circa HeracIcam, ubi monftrat Her culis ad inferos aditus,quafiex fpumis Cerben cams ortum.Hoc à thelyphono,ut teftatus modofum.mt ferre arbitrorxonftatenim folio fylueftrisintub^ g Aenus no feridis( idenim fignincatintubumjled iridis (ylueftrisaccipit.Radice noa nucis, utTheodo rus tranftulit.fed gammari marini fpecie, quoniaca ryas pro caridas,uel carabidas legiffet.Hiquo nota-dumcarabos,quiO'grapfxi funt,interim prolocu-ftis,interim pro gammaris à ueteribus acceptes, ut Athenxus autor eft.Carides uero fquillx funt, quas O' curidas,O'coridas,O' colybdenas quidam uocant: etiamfi marinum genitale Nicandercolybdenampu tauic. Acohito fane breuis herba,flec fuperfluens,lc utfrumento.'femen ei tarnen in fpka non eft. Nalei-tur ubic[j,nec tarnen in cautibus nudis, quasaconas uocant, unde aconicu nonnulliuoluntappellatuni. Altj quia inpetrofis parte plurimanafccti,nullusiux ta puluis effet. Alqà pago, fiue oppidulo, fiuepotto Pcriandynoijr ad Heracleam ita nominato. Alijquo-niam uis eadem in mortem effet,quxcotibusad act cm fern decutienda, ftatim^admota utlociras lenti tetur.Frudiu ciusO' folium nihil nocere prxdicantr Uim mortiferam in radicc haberi. Adtrodendauti ca medicos : prxparari u ero poffe ut tollat biennio, an* no,menfibu8fex,tribus,duobus,uno(tationeetiara peritioribusocculta}miferiusperire,quipocoeoaiit tius uitam extrahant.Differri,celerari^ fuinentiMS Cxi tillm,pro utferoautocyuscolledfnfuerit.Dcbe 1» lari peftemeam nôaliaradice,utquidâexpromp e-re, fed aut uino, aut melle, fucceffu taro 'ahoQ“* perto in uifeeribus ueneno,ceu pariinuento, non pe rimit,fed colludlatur cum co tantum : ha duo uene-na commoriuntur.uranimalfuperfit.Omniuporro oenenout oeyflimum effe aconitum, uttactisquoç gen i talib’ feeminin i fexus animaliu. codem die mor tem inferat,quo modo interemptasa Calphurnio Beftia dormientes uxores.M.Cxlius obiecit. Fugiti' uos co in uinculis uti folitosdefponfo animoaconi-tum feruantibus,inftituta capitis pana. Quod aute fit herbx genus acontias uocatü,nonreperi: Etenim ut Athenxus inquit,grammaticotjt rooseft,poetas O' autores alios enarrantio, cum quidhuiufmodi oC currerit,quaficonniuendoprxterlre,nihil aliud te-ftantes g aut lapidis,autanimalis, autflorisgenus effc.quo fît ut parum fidcigrammaticis in hacerudi tionis parte femper habuerim. Aconitii inuenine prt ma dicitur Hecate, uenenoijt infigni crudelitate fa' mina,quxPerfam pattern Solisfiliumperindecrude liffimum ueneno fuftulit, autor Diodorus .'propte' reaipOuidius inMetamorphofi com herbam dixit Hecateida,uidetur aconitum actepiffe.

ACONITVM CyNO' H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;CTO NON. DCXCF.

Viusaconiti neq!formâ,neqtmedicinasDio' 517 fcorides excqiiitunlibratioui.ut arbitror,oil pa fuit,tria capita fcribentiu.cum duo tantii aconiti fumma


-ocr page 121-

LIBER Ç fiimma genera dicätur Caleno tefte, pardaliancbes frlycodonon.

ACONITVM LyCOCTONON. DCXCIII.

DE lycodlono.cuius fpecics treis haberi con-ftaqin primo aconttigeneredifferui,Tbeo-phraftumerPliniüfecutus. Lycodionos di-ft»eft,quialopos enecet.Habenter noftriruftici ad Rindern ufum,lupariam uocacam,folio uitis.multas •gt;abentediuifuras,er maculas Candidas, flore oblon go,lutco.Aëtiu8.'Aconiti,inquit, funt qui aconifto-»lon, er irin fylueftrê, er pharmaciaden uocentgt; radi mlaftrégraminis. C I C V T A. DCXCIIU. “ Z^IcutaCrjcecopiominuifa er hpc publica Athe l^nienfitimpoena.Semen babet noxiü.Caulis

eiu8 iiiridis.er orit plerunfp,ut in platanis. Le-';ishictftamp;geniciilatu8,utbarundo.nigricans,al-tiorfape biniscubitis. Hinc er fpatiü, quod eft inter «nnais,utSeruiu8exiftimat,genicu]a,cicutamuo-”näMarone.Foliacoriandritenuiora, fernen anifo W3iïius,radice nullius ufus,ut Plinio uidetur. Semi-*gt;iÉrfoIiisrefrigeratoriauis;quzfienecat,incipiunt ‘«ttenia corporis algere. In uino pota irremediabi-‘isexiftinutur, Soccus exprimitur folfjs floribusqj: tuneenim maxime tempeftiuuseft er melior. Semi ï’cttitoexpreffus,er fok dcnf3tos,nocentior g feme ’pfum,utinThapfia:cum in reliquis contra fi tinecat Çnimfanguinem expiiTando- Hze altera uiseft,Ér

* quot;fcatoin maculz in corporibus apparent; MdiUoluenda medicamenta otuntorillopro aqua. ruent autem cicuta herba, cuius guftatu exercitus ^Anmnij cum fame laboraret, pene fit extindius in «nnia.nö tradituralioquitemediü.ut Plutarcbus ïit,in uino lantü erat.Plinius quolt;ç.Maxima,inqu it, tiOlWuistfrrfParthorum.mox Laconicz,Creticf, Auatici.inGfæcjj veto Megariez, deinde Atticz. rurafyascrdifcipuluseius Alexias er fiancer czte-ea uenena temperabant, ita ut fine aliqua offenfióe Jut tabe tollerem in quantüuis tempus dilata mor-t-'n cicuta przeipiebanr. ut éSufisaut przgelidis *^L'”5'°f® ®^ hücufumreponcretiir.Cfiii,utThe JPbraftujfcribit, non terebanc earn, ut czteri cum tg^ne, fed hoc detiadto, tu fam er tenui cri bro *®uwinexaquapropinabât.In Ceo infula mosfuit.

Î* æ^’g^narti fenes conuocatis necefrarris,fo'enni acrihciocicutamepulati,erccronatibiberent:Stra-oautenut ferein Theophrafto non Chios, fed Ci -®slegendiiputem.fuiconfuetodini fe Valerius qç •^imusfecundolibrointerfuifletradit, in eins in-

® oppido lulide.Cicutam fu nt qui etiam epheme tetfaedentate interitusuocarint, ut Photion autor Rccentiortscicutzduofaciuntfumma genera, Quaticx frigentis naturz,terreftriscalidz. Terre-tisduo item genera,malus er minus; fed quoniâ au

*'“’'“quot;’ ptseferunt idoneum,uereor ne futfe-’olent)hallocinati fuerint ; alioqui cicutz f milem iximuseffe myrrin herbam. ob id cicucariam à no-^.™’FPellatam,ralentis mgenq: nam nerba ilia Pli gt;1 Caulis,inquit, cicutz uiridis, cr urit plerunt^ ut upatanisiquiafenfumnullûcômodiorem habent, otreximus ex Theophrafto ad hune modum Cau-tiçutæ uiridis é Sofia pkrunqj Athenas perlatus, 99 Cicutz uis eft e ilia ( fi Celfo credim us libro quin-j/?”***^' corpora:ut forte feminibus lt;r folds frigi . .. ''f Poteftas,cauli feruida-lllud uero minus toléra **'»çMantitani ntl eoqt interprètes, lUud rutzge-

V A K T V s, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÇJ

nus fylueftris.quod Diofeorid^sû' Pliniusarniala uo cari (cribunt.ipfiprocicutacapiiitSuntqui, ( q,G n knus ait tertio libre Kf^irtiuvJcicuta fturno cibum, bo mini uenenâ eflc,côuerrerint ; Hyofiyamü eße turgt; do cibn,homini uenenâ,quo mini efle poteft radlij imperiti’.abfurdi”, SMIL AX. DCLXXXXV.

SMilax Hue taxus, eft ubi à 1 beophrafto ©■ Dio* fiÿ

Ccoride milosappellata fit,foliofterno,extremi tatibustzlateribus finuato ut queren sCr paliu ri.amp;oftinoilicis.molliore tantû profundioreqj.Dif fert ÉT materia ab ilice.q; folu ta C* tenera in openbua eft tâxo.prœfertim in Arcadia, ubi er nigra eft ac pu nicea.Flauetinlda tamfimiliscedroutimponatmec cantibu8,praefert)m medulla. Germé ei maxime fero tinum. Floret pauld ante folftitiü.Friitftifïcat à utrgi liaip obitu.FacilIimeaugefcit,procera,f mills abieti, minus exeelfa,fed alls ctebriorib’.Foliöqtpiitfcribit Plinius,abietis,fed pinguius ac minus uirens: Strigo-fa.triftis er dira.nullo fucco,baccifera. Radices ei gra cile8,perfummaccfpitû breues. CircaIdamrara,in Macedonia er Arcadia frequentior.Rotundo frudtu. er pauloampliore qfaba,colore ruffo, tadu molli, ueterinislxtiferonon item ruminanribus-Sunt qui eum quoqi mandant fuaui cibo,er innocenté przdi« cent.Vmbrofiflimislocis prouenit.Fomusex eo mu res perimit. Nari fru dlos, nt Piinio uidetur, noxius, Ixtale quippe.Baccisin Hifpania przeipue uenenâ ineft. Vafa etiamuiatoriaexea uinis in Gallia fadfa. compertueft mortifcrafuiffe.Sunt quitaxica bine appellataputent,quznunc toxica uocatur.quib’fa» gittztingutur in Arcadia ucneniuel przfentiftimi. Repertii innoxiam fieri, fi in ipfam arborem elauus zreusadigatur.Conglutinamêta fine fobfeudes ex ea fcrlnijs er fubfcllijs parantunnunc er arcus er fcor piones.nec taxus uulgo fed literzpricris immutati-one naxus amp;naxiusquoq!dicitur,quod nomen amp;nbsp;Diofcoridi fujfte cognitii u ideo.ubi uenena libro fex tonumerat,codê loeono taxii fed toxum a' Roma nisdicicredidit nectbymalo ut hic,fed thymilofcri-bendi),qdlt;Sr Actius qq; fequif. Paulus thymiö. Cak* nil s taxii etia dici cad on inquitPaulus cadfonfpinp gen’efle.qua Diofcorides lib.vi.uocauit axon,cuius pappi reeftes in cibofumpti ftrangulat.in quibufda exêplaribus ixiz noiati. Verifmile eft hac efte cadto de quaTbeophraftuserPlini’loquunt.Cadlos,inqf, Siciliz tm nafeitur fuz j?prietatis, cuius in terra fer-punt caules eradice, lato folio Crfpinofo, qs uocant cadlosrnec cibo defquSmatos faftidiiit, gufl u amart ufculo.federfcruatifale uefeêdofuntVnü caulcredlfi babent,quipternixdicitureiufdêfuauitatis,feduetu ftatis impatientc.Semc ci lanuginis qua pappon uo cât:qdetradloercortice,tencritascerebropaln,zfi-milisrelinquir.Vocätfcalia.fiucutPlini’afcaliä.Aliu-bi Plinius.Siit.inquit.erceduf palmaijr lt;5q)fylup,ger minâtes rurfus ab radice fuccifz Pulcis medulla ea-rumincacumine qdacrüappellät.excptatpuiuunf, qd no aliz. Vocant afit cbampriphesetia à Theophra fto folio latioreac molli,ad uitiliautilifl'imo.copiofg in Creta,fed magis in Sicilia .Nile uulg’ Siculü R emä nii^’cipbilioncmercatuei’frcouctinoiar. Alig paL midiii ab quadâ palma fpadiçü fimilitudine,iir ex qui busfeopz fiât.MargylhôHifpanizmô appellat credo, quia bacculasnibête?margaritisfimilesferât,du mulos uoratas,qbu8 filo immiftisfaminp fopplica-t iôcs pees^ fuasnumetät, Plinius quodä locoiNarga ridca


-ocr page 122-

COR

tides, inquit, palms bleues, candids, rotunds, aci-nis q balanis fimiliores, quare O* nomina, inquit, à margaritisactepere.diuerfum tarnen genus hoc ab Hifpano illo fecerim,lt;j in meridiano tantü orbe mar gatidesnafCuntur.^r quidéuna tantüeius arborein Chora.ot idem Plinius affirmât. lam hoc qgt; dixi pal midiumnocari, iionSicilismodopecuIiare, fed Ae-gypto CrHifpanis. In Italia quc^ nafci perhiben^ nonprocul Terracina. Mirumquod traditurin Ae» gypto ipfi$etiam palmaij! quarunda innafci truncis, fed minoris operis ad mandendü.In orbe reliquo du orumgene^,fedeodem cefpiteprooeniunt masÉr fotmina. Sexum dißingui femine quodpappon, ut diximus appellât.Fallit hoc imprudentes, opertu m cortice mukiplici.tunicisferrugineis interueßienti-bus. Cortex folq modo in latum exangußo pandit tur, lt;z armaturaculeis : ideocp latum ïz fpinofum à Theophraftodiflüeft. Exhuioscraffifudinein Ae» gypto charta modotingitur uilis/ad cohtegendas inuoluendastp fegeßriü ufu merces. Ex tunicis quas intercurlarcdiximus in eademproUincia, fîmesru* dencesip nedluntur. Caulis ipleceduus quotannis, alioqui adolefcit craflitudine intantum,utarboriS iufts truncum squetambitu.

A P O C Y N O N. ECLXXXXVI. ^^^ A P°‘^y”0f’ femine acuto, diuifo, Januginofo, graui odore, ufrgis minus Jongis ghedera.

gt;X A-Quadrupedes necat,fi uefcatur.omes. Eß O' uenenû hominibus. Dicitur O'CynocrambeaCale-no,ab aliquibus hippomanes : gq O'uirus defluens ab equant inguinibus, quo tempore ameris infania feruntur, hippemanesappellant.ApUdHcfi'odücer-tc hippomatie8herbaeß,quäedentesequiaguntur in furorem.DiciturO'capparis hippomanes. Eß O faltationisgenus apud comicosapocinon, fed fcri-ptura dißinguitur.

N E R 1 O N S I V E R H O.

DODENDRON. DCLXXXXVIL Nferion Sabina quetpherba dicitur.Sempitcrgt; num fronde, caulibus fruticofum. Melinfa* num e' Ponto contrahitur, rhododendri flo» re,quo featene fylup. Hoc ne nomé quidem apud nos inuenitLatinû.ut Plinios tradit.Calenushanc intel-ligit quoties rhododaphnen nominat aut nerion, du obus earn locis prodens.Photion thodoniam quoq; dici meminit.quofda tarnen ihodoniam in terpreta-tos inquitfuißeuitem,flauasuiias ferenttm. Dio-fcorides rhododaphnen à quibufdâ t ocarifpengon fcribit. Actios fpongitin herbam dicendo, prociden-tiS fedis utilem, quid intelligat haud fcio.

F V N c I. rCLxxxxviir

gt;5’ 'T~,VngiCftrtice,medulIa,neriio,Uena,farent, pedi IH culoadmodumsquali:ggqui ex ijspezics à Crscis uocantur,necpediculünee radicem ha bent. Fongos Crsci mycetas ooeât, nee dißinguot: quang Paulus ctiamboletos cognouit, bolitasap-perando,qoibus O” principatu inter fungos dedit.fi cutfecundum loco ijs quiamanitsnominätur. Sût Cr egirits,fed indufirisfermentoinipfis populi ni-grs truncisdilotoaqua.protinus CoalefcentesQuo rundâ facile nofeunturuenena, diluto ru bore, rand-do afpedfu, liuido intus colore, rimofa ßria, pallido pcrambitülabro.Non font hsc in quibufdSficciti! Cz nitri fïmiles ueluti guttas in uerticealbas ex tunica fua geruntmoluam em terra ob hoc prius gignit,

0 L L A R I t,

ipfum poflea in oolua,ceu in ouo efiloteü.nectiiïiP cs minor gratia in cibo infantis holen. Rumpitut hsc primo nafcente,mox crefcente in pediculo corpus abfumitur,raro^ung geminiexunopede. n-go prima élimo amp;nbsp;acefcen te fucco madentis terræ, autrad1cisfermeglandiferg.InitiofFumalent1or.0e-in corpus membrans fimi!e,mox partus utaixim * Eeprehendißeperniciales,tufi agrehespofiun, ç qui colligût.Caligaris claous er r o bigo fern aut cna-lybs oenenatos faciuniEolctis ortos occalus^mcu oitur feptem diebus.Fungoi^ lentior naturalCrnum rofagenera.necnifiexarboijifere pitoita.Toti qui tubent,callo minus diluto g boletis tfoore.m candidi uelut apicc flaminis infigmbus peul • Tertium genus fuillisaccommodatüuenenis.t.tf difcrcuere arboiy generibus,fico, ferula ^S“æ ris.non item fagoaut robote,aut cnjrvUo. Omniu eolos liuidus.fed ijs aberit argumento ueneni q miliores arbon fico fuerint.Noxtjerunt fungiq coquendo duriorcsfiunt.Innocentioresquinitr ditocoquentur,fiutimpercoquatUr.rmbriDusp niunt omniahsc. Siccantur pendentes fui träßixi.quales à Bithyniaueniunt.Succineis enlisez argêteoapparatu fungos deIiciscoquebant:undeCrscibosdeoi5ïCi dió:itant.Uc TranqUiUus m Nerone memin . phyrius non cibumfed filiosdeoi? fungos ra uocabat,quiaprouehire Diderentur fi« : Nata forte diuerfitas.quod oerbü lt;i»?lt;?® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ alit ez eum qui alitUr fighificat.accentu mo meahtc. Porto deo^Ä abusez alum” _ „ ^|j^j poflutit.quoniâ er cos quoiji pater ignotu terts dicitnus, quod quidem ez Cicero . Atticum epißola confirmât de Lica. Re e- quoennomina uelgenera dedere.-ouato®» . litudine Jpongiolos, afpongiaidigiteUoM^^^pj pomginofos,a porriginc.pczicas q^’_ diculis carentes.Lacinis priuatimoicu hea.magnitudinefpe«Sabiles,utfinguli ^Qt^n* nocentißimifunteßiibisezcarduisuere . ditate clufili.quos inde prunulos.ez fræ ..„ufivn-lant.ez cardeolos. Oriturer e'faxo.ƒ eftJap «g^ curio,fiuelyncsouulgariUocedidofung gt;nbsp;rabili natura. Prsciditurhicinefum,^a lu -u^ fciturannototo:pediculiparsrelida^ram cem,atq?itafempercrefcitlapis,reflibilif _ temeccredidimusanteg domi mus Notutn ez hoc uita fibi eóperit, mnice ta perdit:gg eflubi Plinius hoc innuat,ut m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. tione Pliniana xxtj.libridiximus. Sont er ign | dam fungi, ezquibus ßtigilium “’^'^ , vvvYix.

C O L C H 1 C 0 N. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«i

COIchicon «Sr ephemeton, de quo mon P tur,HermodadyIigencra ancotericis tur.Galenus «Sr Paulus ephemeton “‘'F ciunt,Diorcoridem fequuti .• unom delibotorn «o niui,dcquo hicalteijtquodirin nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fane ha minant.de quo proximcdicemusColcnico beri modo paHim prsdicant.ephemeion ne nbsp;•

modadyli porto, ex quibus piluls ad podag topere cemendantur ab Actio ez Paulo, fl“*”^ -fit an ephemeton,parum mihiconflat.alicqui « tiores pro ephemero accipiunt. Diofcondes quiW foliü Hermodadylon q(jdici,ér morbis articu ercoxêdici cöuenirc prodit, ephemeton tumo


-ocr page 123-

L I B E R lt;nbsp;, E P H E M E R O N. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DCC.

quot;fmeron folqs lilij minoribus, femine fu per-“’Wo : didü ita, quód intra dicm iugulec, ut 4c I ?.'°P'’''’ftusputat.Sedilludaltere genus eft ’Ücul° - xquot; Pf®P”' crediderim.folio ellebori. Ra-Eiuihuquot;*- ’ *'®*^’®'’'“o^ in defperattoneconfu-Pella • nbsp;nbsp;.’Pf“”* Cokhicon amp;nbsp;Plinius ephemeri ap-

mjf ”®.'’* intelligic.qu oties medicinas contra ephe-ga n°*'quot;’’P’'^““’^°™c“gt;orat. Ephemero radix Ion fab ?quot;jf^°'‘-^'*-®*'0funda. Quidam ephemeri uo can? °“'Übutorijuencni compoficionem quadam '’P'“nt.utAaiusteftatur.

LLENSPALVSTRIS. DCCI. J’spaluftris p«i(»/£ÄTtylt;(tTwra' Craecis uocat, ’ntradke.fine folijs.etiamfi id quod in ea fru •»lort - . •^quot;’''«foboconfpidtur.minushabili hu aliud ''^**’ '®^°b\jm conflari poffit. Quida genus (Iiluti''^'’^.'‘^quot;’**’®9“‘* nafcens, fed inuliginofïs hocfft?’!’’’’*”'®“’'^“quot;^» carens folio, èitfi» pwar '‘‘yluatkam lentem uocantes.

AIZOONMAIVS. DCCIL A l^oontnaiusaliqui fouis caulem fiueoculü, ^[A’'MigiteUum.alq fpcgetó hue hypogeflou, fj ■*'9'’odinfubgrüdrjs ferénafcitur.Aliqui amc n^°quot;’p*®'’^“^*”“ depulfu. Sût g trithales à ter-thaï '’f' ™*'' ^aithales a b «tcrnitatc. Sunt qu i ero-^^'fpstnnetô auerno tépore, autqm amato AnJv'’'’p™’‘'?-’tini0'fedü maius.alq fadum.Opili’ ba u ■'^““'“.nonnulli femperuiu3,uulg’auricu imfa 1 ®’®wdo caulis plufg pollicaris:folia car-jj^ .«fgafucco.Ieuia.oblonga. Sedumherbam furie f?'*?quot;“’'’’*9“*Clauco immortalitatem dede-l)rar’”''°^*®’f“*^ ^ alter Claucus in fabulis,qui herbx.cuius ^ditur nomen,rcuixerit fub Minoc.

A120 O N M I N V S. DCCIII. A ^wn minus herideis Cr herifithalcs,amp; chry ‘Othales uocatur,a' quibufdam trelcs hue tn-??''® '^“'^ ^^quot;^ florcat. Hoc in mûris parieti-filin p ''”’’^teguli8, Fruticofum à radiceó'fur-in .T^**^ turnen Jolijs anguftis,fuccofis, radice uipr*''^”quot;’'‘^“'’'’'®““teo dicitur. Suntqui ieflitin, Iiniu5,authyiritin,autifoteos, tribus enimmo-, upturn inuenitur,forteq;geflitinmelius iipn )'«* appeUas, hoe eft à grundis ; quando amp;nbsp;maius w^^ d°°quot; ^yP®g'®’“’ ‘^*“ oftendimus, hoc eft AIZOOn LEPTOPHyLLON SIVE POR TTVLACA SYLVESTRIS. DCCfflf.

Ertiuni genus aizoi. andrachne agria, hoe eft 'ylueftruportulaca dicitur,de qua etiam fupc nus ijfdem uerbis à Diofcoride kriptum eft.

COTyLED ON. DCCV. |'9^’5^°n P’tuula herba.cauliculo tenero.fo-^^‘nspinguibus Nafeiturin maritimis petroftf-lt;5 uiridis : non eft hæc, ut,quidam rentur, ea t:imbalarisappellatur;etiamfi cimbalion 3 Diofcoride uocetur. Eft autem cimbalaris herba fo otcnusangulofo.hederaceo.flore paruo,purpureo, M mûris terra nafcens, quam quidem nonnulli genus altetum capni dida faciunt, ut in capno teftad lumus. COTYLEDON SECVNDA. DCCVl. COtyledonfecunda.eauIelongiore fed pcrgra-eili, guftusafperrimi. Huius ufu Hippocrate« UI Cibo Eosmininutn (fxum mnrini ÏÏr 11 r nrin^

éö


ÜI

:i5

re mafculinum prodidit.

VRTICA SIVE ACALVPHA. DCCVIT,

VRtica ex omnibus aculeatisgeneribusnotif- ftr fima eft,acetabulis in flore purpuream lanu ginem fundcntibus. Ssepealtior biniscubr» tisMitior foemina eft. Inter fylueftres qua dicitur ca niaacrior.caulequocßmordaci,limbriacisfolijs;qup oero etiam odorem mittit, Herculanea uocatur. Semen omnibus copiofum.nigrum.Mirum fine uUis, fpinarum aculeis lanuginem ipfam noxiam Cr ta-, du tantum leui, pruritum puftulastp adufto fimi-Icsexifterc.Notum eft remedium olei: fed mordaci-tas non protinus cum ipfa herba gignicur, neenift folibus roborata. Incipiens quidem ipfa nafci nere, nö ingrato,multis etiam religiofo in cibo eft,ad pellendos totiusanni morbos.Sylueftrium quotp radix omnem carnem teneriorem facit fimul coda .■ qua uero ex ijs miciffima,0’ folijs non mordencibus lami um,fiueaononium uocatur, à quibufdam urcica in-ers Cr mortua. Album hxc habet in medio folio, fa-cris ignibus utile. Quidam e'noftris difcreueregenc ra cemporibus,autumnale appellando, O reliquas adeandem rationem: célébrât tir ma ri nam cogno-mine Plinius ad ueficxuicia.Condit laudes urticæ, Phaniasphyficus,utililïimamcibiscodam inuete ratamißprofeflus. Si quadrupèdes fatum non ad-mittanc.urticanaturaliaearum fricanda monftrat. InOeta monte fteriliumneciniri fe paticntium ca-prarum ubera cerétes ea iac eliciunt.Ex urcica in Aegt; gyptofi'toleum.Scmcn colligimeffibusoportet- A- -lexandrinum maximelaudatur ad omnia, Vrticam Hippocrates nidam uidetur appellalTe, cum altj eni dam uocêt. Eft ubi clidam legas corrupte ut cenfeo: nifialiud genus fit:Grana,inquit,cIidp fexaginta ely ftcrx uuluis inijciantur.quasbilisinfeftauerit.

GALIOPSIS. DCCVIIL ^^ Aliopfis.Cr galion uocatam inuenio hanc.

CALION. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DCCIX.

ERIGER ON. DCCX.

ERigeron à noftrisfere' triffaginisfpeciedefcri- fit bitur, Cr cum mollitia nafci fertur in tegulis muristp. cauliculis fubrubentibus, lanuginc qualis eft fpinx, inter diuifuras capitis exeunte. Ob idCalli xufeam, Callimachus acanthiden, altj pap-pum uocant. Hxc deinde Grxcis de ea conftare Plinius affirmat,alioserHCxfolijs.alio9roboris, fed minoribus multó dixifle. item radice aliosfuper-uacua, alios ncruis utili, alios potu ftrangulante. Nee defuerequialterumgenus facerent, nee quale effet demonftrarent,dantes contra ferpentes biben-dam ! edendam uero comitialibus. Aggredimur mC dicinas,quianotxdéfunt-Nicander uidetauthanc intellexifle, cum geraon pogona dixit : nam Cr noS fenecionem u«camus, aut tragopogoni fimilem lierbulam,qux uulgobarbafenisdicitur,aut chry-» focomen quam Cr louis barham appellamus: quâ^ er arbor quxdam eft qux louis barba dicitur,in ope retopiariotonfilis,Crin rotunditatem fpiffa argen-» reo folio- aquas odit, ut Plinius defcribit, nee adijcit

plura,

THALICTRON» DCCXl.

Thali.

-ocr page 124-

«o


' COROLLARir;


it9 hr^^^^^^’^^^anUculum habetcraffitudinepapa I Heris,ut inquit Plinius.rutx,ut Calenus : cufji-J- ti,ut Diofcorides.Iibrarqs fimilitudine uocabii loijt deceptis. Nos rucxCalenum fecaci uertimus.


BRyON THALASSION. DCCXU Ryon tlialafTion cognominatur,ut à bryo dif-feratin arboribusnafcente.Marina herba hfc, fed in terra tantum nafcitur «irfcopulis, folio herbido ac laro,nec laducx didimili, rugohore tan-turn uelutcótrada.fihecauJc, fed abima radiceprin cipio alio attpalio pJufculis exeuntibusfolifs.



P H Y C O 5.


Dccxrrr,


PHycos non habet aJia lingua nomen, utPlinio uidetur.etiamfifucus indeapudnos didus ef ft u(deatur,quoni5 alga, inquit, herba fitpoti-iis.hic autem fru rex: gg eft ubimaris algam uocet, amp;• fucum mariiiü Jaduep fimiJem,qui conchyJijsfub fternitur.Cenos ei tripJex.unum foJio Jato uiridi, ob id praffon uocatum.abaJiquibuszofter, radiceforis piJofa,intu8 fquamatim compada.præJôga amp;nbsp;eraf-fa.urcepisamp;gethyo.Alceiiihmileüniculo,nec uiri de fed paIJidii, fine cauJc,r/gcnstm arep dan3,amp;eo copten a' duritia uocatuJn teftis fradis faxisepnaCef tur terra,ut mari tarnen alJuatur; nam fuperius inua dit baud procul Jitore, Extra HerculisColumnas ma' gnirudiue mirabiJi. Lat/tudo qup manu comprehen di nequeat, Ferturhoc fludu extrinfecus in nodrü


mo,quamalqeandé,quxS£lalt;dörisialiquifimiletli dicunc.Fd autem la(fiotisnotauulgo,uttnquitPlitü' us, plena Jadis : quod degußatü, uoinitioncs coneb tat.Hxc amp;nbsp;ladiaria,^ anabuJa nunc dicitur.oJea: folio fed minore,flore Juteo. Sed an una aligna f r hæc ex ijs, qua tidiymaJi nominantur, confiderandum reJinquo.

STRATIOTES TERRESTRfS

V E L MI LLEPOLI A. DCCXVl.


P H I O M O S.


DCCXVII.


VErbaCcu m,hue phiomos, fine vt Calenusplo mos,etiam in niue naici poffe creditor. In aJ-boaliqui marem,innigrofaminâoolunr in telIig?.Caulisuerbafcoeredus,femeninutiIe.Terti5 pond genus non nifiin iyJuisinuenitur,coiherba quaeRomae bJattaria dicitur,tam eft fimiJis, otfaepe fallat pro ea capta. Eft autem bJattaria fold's minus candidis, cauheulis pJuribus, flore luteo.üinc force natum,ucDiofcoridesuetbafcofyluedri Wattasco-trabiprodidetic.Medicinxbuiuscapitisfequencimé tionecoJIocantur.

PHLOMIDES. DCCXVnl.


PHlomides-Didingui genera hxependfupetua' cuum ed,cum hnteiufdéeffediusomnia.Thry aUida uero amp;nbsp;lychnitinex argumentoappeJ-lan t,quoniâ ad Jucemas conueniunuproindeipta la minum eJJychnia Crxciamp;phiomos,amp;tbryaüida3


marepKafton,utdiximus,uocarum; quia pari fronde ht-Annuum effe traditur. Vaun^prxcipiti uerno enafci,peræftatemuigere,auttimnoflacefcere. emo A EthiopiscauJemhabetCQncanom.femécan ;;/ rihyeme.Tertiügramini hmileed,radiCelonga,ob' nbsp;nbsp;nbsp;/\ didum,radicesplenas,molles.Qux ex Aecbi

liqua,geniculaca, caule harundinis, longe minus g •'^ ^opia uenit eximia ed,ilico proftiens.CoIJi-cprcra.aJq'Irreuius^TriagcncrafoJiodiftinguunt.pri gunturradicesautumno,ficc3torinfoJeaJiquotdie-mumJato,ftcundüJongo,quodamp;rubcnsfit;oJtimü bus,nefjtumfentiar. * crifpo,quodamp;pelagionamp;CretenCenaminacur:quia A R C T I O N. DCCXX.


quocpuocanc,utinquicPollux, AE T H I O P I S. DCCXIX.


fpongiarij urinatores exaltoid petanc. Circa Creta A Rationnafcitur inpettohs. Ab Vrfonomen in petriscopiohdtmüamp; prxdancidimS, quo amp;nbsp;tx- ÂX obcinet:aliud omino qqax uulgobranchia masamp; Janas amp;nbsp;uedes inheiant, proudcante purpa- '^ -* urhna dicitur: ueteribus omiffa, etiamhebi-ras qdiurecenscindiutaed,itacoloremalligans,ut fdmodofuppuratoriamuimbabet.folijstamdiuer elui poftca non pofhf.obidamp;pfeudoconcbylion à hs,uthngula eorpmultaedeutdeancattaaiceglath Democrito uocarur.dr flos hue coccus marinus,amp;à


Scrabone tn Arabico finu minium,hoc ed utNicader ucicur,bryon mufcumtp.LaudatifTimü à parte aqui' Jonis ,quemadmod5amp;rpongia. Pbycosautem ma' tinum ftue thaladion cognominatur, ut à pbyco, id edfuco metallico didet.Refrigerantisapvd Calena


ed natutx metallicum,amp; cerudx proximü uiribus, etiarn tenuitate penetrandiuincens,de quo nihil Di-ofcorides.ln Aridoteledeanimalibus,littoralem het bam,boced qup littus oleat, uidenir inteUexide The odorus cum uertitlittuum,idquodillée'vauocat;de ti tarnen poted utlittusipPum amp;nbsp;odor dus,in eo uo/ eabuloaccipiendus ht.

POTAMOCETON. DCCXIIIl.


POntamogeton. Cadorhancaliter tiotxrat.te' nut foUo.uelut equinis feds, thyrfo leutamp;lógo, in aquofis nafcentem, cuiusradix drumas tol-


nofa,mültiplici,rubalbida.

ARCION.


cc ex»


Rcion fiueprofopices, petfonaciam C]uióein in Latino ronat.fedpropecafite tarnen capi' tur à Plinio dtcenteiFoUo pfonacix nullâ ed latius,grandeslappas[erentis,quasnon in ardofid inpetafitecernimus.Petaliteninterpretor,qnauvl-



go barda nam,amp;lappam maiorem vacant :arcion, qux ungula cabatiina dicitur. Plinius differentia in nomine tenuem condicuinpetaftten perfonatâ, arci' on,petrolatam appellando ; Petiblatam, inquic,qua nemo ignorât,Crxci arcion uocant: folia habetma' iora etiarn cucurbitis,amp;hirrutiora,nigriota'q!amp;craf {iora,radicemalbamamp;'grandé:quxomnia fed ca Diofcoridisarcioconueniunt.Nominaturamp;perfola


ta, haeperfolytonà PlinioberbxgenusAegypax, -* gt;naquohs nafcentem,cuiusradix drumas tob in hortisrericoronamentisrolitum, duobusgenerb lebat.Potamogeton aduerfaturcrocodilis: Ita^fecS bus,mas,amp; fcemina;inhiberirubditaea Venetéuiro haben t eam,qui uenantur eos. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rum maximeprodendo.llludcommonuerimmaio'

S T R A TI O T E S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DCCXV. raedeperronatXjhocedpetafitxacbardanx.gper

^fTratiotesgeminaed:aquaticus,dequohicagi rolatx,hoc edarcqù'ungulxcaballinx folia: tadicé ^ tur .• amp;nbsp;terredris, millefolijcognomine, de quo perfonarx Candida, digital! craditudine.fadidienéi '^datim pod dreetur.Ed aUtem dratiotes aquati odoris;perrolatx brachialiamp;odoratam, flore in fpi' eus,herba militaris,inAegypto tantum nata inunda ca purpureo. Calenusamp;hancamp;ruperiorem eodea tioneNüi. Diuerfamabbacmilitarem ahamexidi' atdq nomine appellat. Quad autemperfonacis fit


qaaia


-ocr page 125-

^quot;t*”* f®’“?”*®® perfona uocari fcribit, ne du-rif r™ e ' • ““’*'” pfcori,quod uipera momordc . canheatiom fuperpofïtam Cömemorat.quod ir iniusprobat.ö’propterea änönullisechion quaff “'Ptrariamtraditappcllari.

»4 t A S i ‘ï' E 5« bCCXXir. IjEtantesdidauidetura pctafo.pileum fignifi-J ^ntfapud Craecos.unde petafati.hoc eft pilea tnapudCatullumenim ita Caftor (Sr Pollux di-a-T At*'*’'**^ *quot; Mercurio pctafus eft g galerus: r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gramaticos Cr alas amp;nbsp;talaria contine 'neaiditineauoce.quafi petafum pro pinna capi-'’t.cumlegêdum fît non petafum,fed petalon,quo* ™^loco pinna iïgnificatur:itaenim Graeci etiam ondem uocant,ut eft apudlulium Pollucem. Mul-osdccepit cotruptus in Plinio locus: Akamenes,in H'nt.Phidistdifcipulusaereum petafum fecit, qui uo ,ii^f^*'^”'’®'’’®nos;alt)s petalon,aliis petafumlegê w^cumkgendum fit pentathlon, quem noftri ^uinquertionem uocant, uteftapud Fcftum,quod o^ces manu fctipti,Cr primis imptefti formis ha f nt Quod genus Cr Myronis Cr al ioijr operibus afcri ƒ“fiUteodemCapite Pliniusindicauit. Petafones POfro dicimus.qnas Graeci pternas, Cr noftri pernas ocant, ut Athenxus inquit. De petafite multa pro-'’’tdixinius,credenteshac Latine perfonaciamu o fi,®quot; Grace à quibufdam echion,ut ait Pliniusmifi ^uisnon cchion,fed arcion fcribendum propter fmi itudinem cumarcio concenderit.cuinoncontradi-fö Ipfe,

Br

“s Alia Crscix tp à Plinio reponitur.

c A p N o 5. Dccxxnir. £ Apnosfiue capnion, hoc eft fumus,duplex; I^shahic defcripta, nafcens in hortis, amp;nbsp;fegeti-bus hordeaceisraliacr nomine Creffedu fimi nji5'^*^''^quot;^'®Sallinaceos oocant.ln parietibus Cr fe tenuifTimisfparfisqj, florc pur P fo.utinquitFIinius, quam nönüllimodocimba

§ redc.interpretantur, ‘lohederxpraEtenui.ut in cotyledonccommonui ^'J^'*^‘^apnon,qux nafeitur infepibus f gt;dqniamphtagmitcm uocare moriseft Aetio,ad wanitionespartium in iocinore curuarum utilem „.,t'?’?fÇ*’f®»‘iwoniamfuccodifcutit cahginem, nelidonia.ü' ob id in medicamen ta oculoijt addi uf utincollyrium Mareiani cam chelidoniâ capni-’^ognominantis. Quod fi eadem probeturefte ^'?^y'^balari,iitquidam conijciunr, etiam illa fi-' Budo confluer, quod folium hederx habuerit, Sualc fhelidoniominori contigit:proptcrca confide /‘cupio nunquidnon fimilis, fed eadem omnino itcapnoshxccumcbelidonio minore. Multa certe P na comperio. CpteRz ex co qgt; capnon Plinius à no ns pedes gallinaceos uocari fcribit, magnus plc-ƒ'Finiiaht error, exiftimantes capnon à Diofcori-« n3onfiratum,non aliod genus effe, g qu x uulgö J’^“'P?n3.®'gallicrnsdicitur. Pudenda Crpanitc inlcitia,nifi irons attrita multis effet: Quandoqui lis”' 't^“® Safli crus nocacur,gramini eft tam fimi oi '^ac r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3lt;^niodum feiungi poffitmifi nif° j°”’'norecernitur,Crfibrisporius g radice tunldautemquodinutroqjfummo fruticetrifa-gïUinacei pedis imitationem habet, candidius in

lt;1 bac g in gramineconfpicitur.

LOTVS SATIVA.

bccxxv.

LOtusfatiuanónifi poft annum ex femine fuo nafcitur. Eft cr lotus fylueftris, itemtç lotus Aegyptia;herb{ omnes, de quibus paulo poft agendum nobis eric: nam de loto arbore iamdixi-mus.Qux fint in Columellx horte lotx Phrigix lu-minibusgemmantibus.haudfcioreddere. ApudHC fperiosAethiopasnafeitraditherbam lotum uoca-tam Artemidorus.qua ucfcentcs quamlibec fiticulo-fo Cr fqualenti tradu fitim arceant:ob id Cr Lotopha giAethiopes,ut inquit Strabo,nominatifunt.

LOTVS SYLVESTRIS. DCCXXVL Lotusfylueftrisinteraculeatas,ut puto,cófti- «s tuicur,caule folia to,ut crepis ab radice.Qup fit crepis nondu Compen.Crepulâ certe dici quX

fit acanthos topiaria,Diofcorides affirmât.

C Y T I s V s.


DCCXXVm


CYtifus fiuccytifum hederpmodo uincitCr ftra gulatfata:Contrà cytifopeftisalimon. Denfa cy tifo medulla,ebenum prouocans. Non ex aliopabulo ladismaior copia auc meliot.incommo dum tarnen tantifper dum floret, ut inquit Ariftote. les : quoniamfiturentius. Perg modicaeius herba quadrupèdes pinguefcunt.itautiumenta etiam hor deum fpernant, nee aliud minons impendi eft. uel mediocri folo prouenit.Scritur femine Cr caule. Perfi citur trien nio.Florere définit uerno acquinodio, cü Crmetitur.Afpedu,fi quisbreuiter exprimereuelit fimilitudinem,anguftioris trifoIq.Frutex hic in Cyt-noinfulainuentus,indetranftatuseft in omnesCy-cladas,moxinurbesGrxcas, magno cafei prouen-tu,ut mirum fit rarum effe in Italia, aftus, algoris, grandinum,hiuis'q), omis demu m iniurix fine noxa patiens.Intadum quo^hoftibus propter nullâgra tiam ligni. Ab Antinomacho Athenienfi magnis lau dibus exrollitur. Apium examina cytifoeliciunturs gg Democritus amp;nbsp;AriftomachUs eas predicent nun quam de flore cytifi pabulum contingere. Columella Cy tifum,Cr zeas,Cr carnicin, amp;nbsp;trifarin uocari fcri bit:Cr effe geminam.-hoc eft fatiuam,Cr alteram fuX

rponcis.

LOT VS AECYPTr A. LCCXXVIIÎ.

LOtusherbaAcgypto iiemacula eft, caulefa- «^ baceoÉrpetafato.folijsdenra congerie ftipa-tis.breuioribus ta ntum gracilioribusq;. Flores eifîiniles.ucTheophraHus inquit lilio, ut biofcori-dcs.hordeo.Librarioiîî in alteruttociilpa crinon pró crithecontra'ueferibentiutn. Copiofi tjerin fe far-(Ri.comprimentesfeadoccafum folis, aperitntes^ ad ortnm per uices,donee perficiantur capita,amp; flos ipfe décidât. Frudus in capite papaueris.incifuria omni^ alio modo, nifiquod crebriora intusgrana. Radicem corflon Uocant, opertam tiigro cortice^ qualis^rcaftaneas tegit,interiuscandidum corpus: quoddecoduin cibo gratiuseft getudii, flueaqua fluepruna : neealiunde magis quampurgamentis ciusfuescralTefcunt. llludfciendum, aurore Theo* phrafto,genera huiusplurainucniri, diftinda flore, frudu,caule,folio.'ut nomen fere' tantum commune liabcant.ratio naturae tora diHentiat. Loton qui arborem putant tantum eiïe, de qua uolumine primo diximus,ue] Homero eoargountur.qoiin ter her bas fubnafcentes.deorum uoluptati loton primary I nomi-


-ocr page 126-

' COROLLÄRIT,

nominauerît. Eft «ÿ'Iotometra.quæfïtex loto Tara: ex eu lus feminefimilümo porri atqjmilio, panibus in Aegypto paftoralibus maxima aqua laiflé'ue fub aAis.negaturquiCQeHeralubriusautleuiusdum ca JeancRefrigeratusmaiorenegotio concoquitur, fit «5ponderofus:eosquiuiuancpaneillo,flec dyfence-lia.nectenafmo.nec altjs inuentre morbisinfeftari prædicantdncolæcr capita ipfaloti aceruata putre-faciunt:mox feparant à putaminibuslauando.O fic catatundunt.eolppaneutontur.In Euphratefcapus 0* flos ufep in médias noties à uefpera mergitur ; ut ne dimiHa quidem manu comprehend! pofDt. Vertin tur deinde,paulatimtpfubrigitur.dchifcence flore ad folis or turn, ut plane à terra abfit alte.Hane loton in coronas uenire diximus in myrto ; propterca Crati-nus earn ftephanonia uocauitxtfi Attici omnia foli-aceaftephanomata folcntappellate. Antinoias ue* ro dida ab Antinoo,qui e'Bithynia fuiiTedicitur.per diui Adtiani fere’tempora, qui ©'memoriam uiri co luit,in Aegypto ab eius nomine iiocata.delubris etigt; am in honorem eius dicatis, apud maritimos in At' cadia,quod crimen inde Bithyniam habuiffe crede-rentur.utiUud tarnen quod diximus aliubifeiamus, lotum non qux ctxruleum.fed qux fimilem rofx flo remedat,inuenturarum. Antinoium proplieuoca-tum,in aHentationem Adrianiprincipispoëta Alexa tirino,quifinxiflfet e' leoniscruore, quern Adrianus graflantem in Libya necaffet.editum, O'Antinoion dicendum, alimentis annuls ex mufseo conftitutis. Huiusrei partim Athenxum,partim Paufaniam aurores habeo.Diminutiua in Paulo forma lotariu ru-benslegiad pforasutilc.nifiquisnon de loto Aegy-ptia,fed de fy lueftri potius accipiat. Paftillus eft flue orbiculusapudeundemPauIum dialotarion uoca-

tusadgenitalium fedisi^uitia.

MyRIOPHyLLON.

DCCXXIX.

MYriophyHon ggferc'millefoliam fignificat, alia tarnen uidetur effe ab ea,qux inter fide rites Achilleon ©■ millefolia’cognominat: item epab ea quam in Ethruria millefoliam uocari di ximus.ö'ab ea qux militaris-alioqui Crxci hanc my riophyllon.illasuero chiliophyUon appellate con-fueuerunt.

M Y R R H J S.

DCCXXX.

^^^ TV /r*Yrrhis,O'myrrha,fiuemurrha,utegoarbi-troranoftrisappellata.nonnullilmytin.Flo JLrem habetcicutx,cui lt;amp;nbsp;extero fimillima eft,minortantumamp;exilior. Hanc funtquichxre-phyllon fine chxrefolium modo nominatam,©' in liorcis paifim nafcentem,intelligant. Plinius chxrefolium aliud uidetur genus acce piflc,cum inquittSe ri xquinodlio autumni chxrefolium, quod pxdero ta Crxci uocant,acerrimum fapote,igneicp affeeft’, ac faluberrimum corpori ; gguerba hxc poftrema definapi ditfta uideri poftunt, de quoftatimautor idemloquitur. Columella horto fuobreuechxre-phyllon appellat. Myrrhis proprie cicutaria Latine dicitur,u t in geranio teftati fum’.Inuenio © mylam gen’ herbf .cuius radix paruo bulbo fimilis dicatur, contrahendi effedlu uuluisappofita, cum farina lo-Iq.Mitor hancinCiofcoridenusg legi, cum tarnen © Hippocrates id prodat,© Calenus medicinas eius à Diofcoride accepiffe fateatur.Aetius radicem fyluc fit is lapathi mylen appellatam prodit.utilem deco-do in mobilitate,© dolorc dentium.

M V A C R 0 S. DCCXXXt. Myagrosfiue mclampyros,herba ferulacea, excuius femine oleum etiam fit.Paulus At gineta prxter hancgenus aliud facit licr-bx,quä myaron appellat, ©melampycnon, dufdé peromia cum myagronacurx,utlibrarioi^ fortafle culpa cucnerit myaron pro myagro, © mdampy^ cnon pro mclampyro fcribentium.

Ofi N A G R A. DCCXXX». O.Enagran,©cenagi'on,©cenotheratn,©cfnO' UJ kherin, amp;cenuthurida. © anoThenden uoca mus: aliqui onear.5itbgc©qof dicitotani't ta,qua corui © canes inebnatur. nt Aeliainisinquit, non afFirmarim.

C I R S I O N, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DCCXX^ CIrfion potius got quidam legwit,crifion a ua ricibus diefta eft,qu ibus u tills exiftiwawr; ita enim uarices ab Hippocrate dictintur, quas Ariftoteles ixias uocauic. Huicherbx fimjliseltqus hircina lingua uulgo dicitur, fed caule tarnen totun -do.nonanguIofouccirfion.NecdilTimilis liuicui ' tur quam porraginem fiue borraginem olitqres no-ftri uocant, flore interim purpureo, cirfion mten coeruleo.qux fi cirfion non eft, mirum quamoDtei ficindiifta ueceribus.qiix fit© uolgatiflima» ® gratiflimamifiquis bugloflj ASTER A T T I C V S. DCC^XAi^ Aster Atticus, fiue mguinaria.folqs obl^ 54 duobusauttribus, paftiminueprib n nbsp;nbsp;nbsp;, ut Plinius fcribit,argemonion aquinn uocaridicens. De hacCaknusbisuidetur icnp medicinas:unoloco aftera Atticon uocans.ai bonion.QuaIisautem Paufanixfitherba qu« y cenenfi agro adlunonisfanom aftcrionuoc , flumine terram illamrigante,quiainrip^na i. gt;nbsp;cuius folia lunoni facra in coronas fibinecton lx.noncomperi.Eftamp;aIiusaftcr nuncuulgq didus,folio fere' uitis,feu malux poiiuserratic . radicem maiore, pluribos fed minoribus m Florem fert in modum ftellx in lotto oiridem, p ' Ium, © herbx fux fimilem. Ad herniam puwoç © uulnera commendant banc.Eios decoflom,qufnæ gaines uideri uolunt.infident. Veteribusdictain

P y R 0 N.

ISopyron,© phafiolos, ©phafilon q^dici. uidetur herba eftè qua Theophraftusifon o lt;nbsp;Theodorus more fuo, xquum :duplicifa ig » nigrü©candidum Flosfru(ftus(j;illispfOf3tion« fcriminis,niger autcadidus:gg©medio.inquit. o lore ffudlusqnqjcernuntur,© flores in purpuram clinantes.uirgis©foliotenuioribos at^lewori u . In Aëtio ifion diciherbaquandauideo.cuiusci op* tuitadetrahitur.neefatisanimaduerto aneadem cum ifo.Alexäder qqjin profile tnatis,filocus mem ria non excidit, ifion herbam inter okra dmumW * VIOLA PVRPVREA. DCCXXXV/» Vlolam Crxci ion pro flore,uiolariumïomain profruticeappellant.Nicandcr in géorgien ionuocatam creditoiolam, quia nymphs quidam lonix florem eom looi primo dedere mune ri. Nafcituruicismodoe'fupernis, qiiafi ëpuppi ƒ' cas, non prora.utruta. fifymbriom, ferpillom.eoÇ omnesphrygana, hoe eft furculi fiue cremia uiols dicuntur,excepta nigra,qiix hoccapite defcnbiw.


-ocr page 127-

LIBER Q^ V A R T V y.


nctccolatur,annototo.Scritur plancis ut oins. Vere nompoit leucoion,lt;Slt;: ante fl âmeam. Cum ion Græ ® '^®gt;‘gt;'grainflue purpureâferëintelligunt. Hu-ni is næc à latiore folio.ftatim ab radice mulca car o oexeunte.fine ramistobid uulgô loripedem uio-muocamus.Hxnomirte à cacteris diftinguütur.fo æ^*^*™' “* ab ifs iancliina ueftisÄ ^’‘’ uiolarum genera in leucoio Sarranas à colore cum purpureis

fi ’P“‘^C®ï““’nlll5arbitror. Purpureas ua „''?i?7®“*”^bumdici Seruius grämaticusexifti . quot;’“■Oiöfcoridesquotp hjracinthu Latine uacinium PptlIarifcribit.Admonendifuntquihfclegunt.pur pureasuiolas, duorum generum haberi:alias inter W*’^^ f«®le«. de quibus hicagitur: alias tr leucóia, odoratasep omnes effe. Sed amp;nbsp;candi-hxcdifcriminacernunturialip u ^''æ l^ucoiaLeucoia intelligo, quas Mau-niacheiriapptliat.ioripedcs.qüaeuulgo claudae nongt;'nantur,ü.MauricerenepbigL

H) r * ^ A ’^ ^ A- i3CfcXXXVlt. /^Acaliam jutant ede, cuius fernen à Plinio mar y^gantisminutisfimile reddatur:dependensin Ha r » ®''®S''3ndia,in montibus fere' nafcentê.

nc alenuscancanon uocauit.DifFert ab hac aca-sjtenicaucalis.dequibusante didlüeft. Paulus


quod caddifeum uocabant, demitti confueueranf: quod ÉT Venctijs hodieque feruatur: Pollux autot. Leontopodion hand ér in uctoftiflimo biofcoride appieftam uidimus,fimillimam herbas,quam uulgus ex noftraconfuetudinecalendulam appellat, ut ea-demomninOeiTeuideatur. Leonis habere nomert uerifimile eft érillam,quam ita carmini fuo Columella inferuit:

Et hiantis facua ieonis

Oraferi. Et alibi:

Ofeitat ér leo.

Nec prxterea quid de ipfa prodam, habco.

HvPOCLOSSON, DCCXLV.

ypogloffon ér hypogloffa dicitur. Acinos fertrobentesrufeimodo. VidimusCr hanc.

Corollx genus hypoglottidas uocari dixim*



in myrto,au t ex hac herba, aut ë lauro Alexandrina, quam amp;nbsp;hippoglottida appellabant. Hippoglodia dicitur O' morbus linguae Hippocrati,quoties tumo re obduruit.ita utfaliuadeuoranncqucat.

ANTIRRHINON. DCCXLVt.

Ntirrhinô er anarrhinon ér antirrhizô, fiue 54# an arrhizô,fimilclappgtradüt.quid51ino,ut arbitror,corruptaIelt;flione,proaparina.Radi



Hl


HJ


P^EVDOÈVKION nbsp;nbsp;DCCXXXVIir.

^HAM AE C IS S O S. DCCXXXIX. ƒ luamïcüïonuocant hederSnon attoUentê fe \^3Krra.^icata eft tritici modo bate, Cr K/arM v

,id eft hedera terre ftris appeUatur.

CHAMAEPEVCE. DCCXL. Cquot;8nispeuce non chamxleuce,ut fere' habent codicesjegendum arbitronquoniam champ Hucepopulago fit amp;nbsp;bechion ; chamaepeuce filad *'™f°’*® fimilis oftenditur.unde nomê,qua-


ce nulla fiue minima,flore hyacinthi Plinio. Galen’ hancerbucranion,hoceftbubulumaut uitulinum caput dicimeminit.

CATANANCE. DCCXLVll. CAtananceTheflalaefthetba. Huius fecunda fpecie ab herbartjs noftris inuenitur biftorta nomine.


B®VGLoSSON. tiCCXLL Vgloflbn,0' bugloflbs.ér bugloffa dicitur. Ca folinguambubulamappellat: utilem infitio-uibusobtegendo cortice, ne imber inlibrum Pffmanet.

H« NOGLOSSON. DCCXLlI.


T R I P 0 L I V M. DCCXLVilt. TRipoIiüabaliquibuseadem exiftimatur qua poliuiln,errore manifefto, utexearum defcri-ptionibus apertiffime cognofci poceft.Radix crafia tripolio.

A D I À N T O N. DCCXLIX. Dianton capillus Veneris à Theodora dici-tunfrutex topiarius.aeftate uiret, bruma nó marcefcit Nomen ei ab aduentu.qgt; foliü eius



J49


S}^


Pci fimilis alia.erquac ferat lappas minutas.

phytevma. neextrn.

Hytheuma negatfe defcriptuijt Plinius, quafi fuperuacuam, ér adamatoria tantum utilem« 14, «J. LEONTOPODION. DCCXLIIII. T Eontopodionfiamatorijstantum nafcitur,!di J^Uetfiimuideturâ Icontopodio,de quo Plinius Ita fcribjt.utabeoaluum fifti.bilem purgari Pt«mcet,reminc lymphatica fieri fomnia. Campe-5'*^cilifolonafci,litheoron O' coripetron ab j^™’“® V°‘^'quot;i^ ^^ hau loquutus intelligatur.cü lunSiiebitur anobisér cemo9,cum fit ufus eius,in n^- ’”’®^°'^ia duntaxat.quandoquidem leonto-P lotuir cemos uocari Diolcorides hoe loco teftis.

appelhta ex floris fiuccaly-ngura:quoniampyxidccula Athenisita nomina quot;’w, ptr quam fuffragia in fubietftum uafculum.


perfufum merfum^aqua, fimile tarnen ficco uidea-tur.Radice tam parua,ut poiïit nulla exiftimari.Lo-cis opacis prouenit.Perdices in bellum armantur hu ius herbs ciboCallitrichon ér polytrichon a capillo dicitur qoem tingit, crifpumdenfumepfaciens. Diet turérfaxifragum: nontamquia nafcitur infaxis,q q» calciilosmirefrangit:fednigrum magis.quod amp;nbsp;breuiuseft,értrichomancs priuatim appellatur,de quoftatimindicabitur. Adianton candidumeft ér maius nigro.ér polytrichon proprie cognominatur, ér ab Hippocrate calliphyton:etiam fieftubicalli-phylon fcribatur.Folia utriufep filicis infcriora,afpe-raacfufeafunt,contrario inter fepofitu frequentia: umbrofas petras,fpecus,ér manantia faxa diligit.

T R I C H 0 M A,N E S. DCCL. TRichomancs adianti genus altera, callitrichi cognoïe,breuius ér nigrius,tenuiflimis iuncis, radice minima,guftatu feruens.Primum uero genus adiantum polytrichon uocatum,iücosalbolt; habet,ér foliapluramaioraijifruticequoquemaior eft,ut prædiximus.

X A N T H I 0 N. DCCLI.

Anthionérphafganion uocacura Calenoér Paulo.phafganion à Diofcoride,philanthro-pos ab Aëtio,nunc lappa inuerfa ér minor d l 4 noftris



λ


-ocr page 128-

L A R r r, ex ca fadam impari foliorum numero,câpibs dolo-ribusmederi: C^hdam.inquit.duogcnerafrailacis dixerc.alterum immortalitati proximum,in conuai-libus opacis fcandentem arbores,comant^usa^ norumcorymbis,contraucnenataomniaefficacuu misdiuius lignum ad auresleuem fonuinreddere. Alterum genus culta amarc.O in ijsgigni,niillius‘t fedus,ut mox dicetur. Infaufta fmilaxomnibus tó-crisü'coronis,quoniamfitlugubris:uirgineeiusno minis propter amorem iuuenis Groei muta tain hK fruticem. ld uulgus ignorans, plerunqoeWtalua polluit,hederam cxiftimandlt;^ncurinpoctis,autl.i beropatre,autSiIeno,quiominonefcitquibuscoro netur.E' fmilace codicilli quoquefiunt.Plurima hf in ipfis Tempe uiret faxa opcriens,confpicuonitore oculos tcnens,ut Aelianus inquic;qiianquam de mi-Iacc,quxdolichosfit,uideripoteftAelianusdixi • Eft au tem dolichos,qiiam Plinius ffliquamfylw t uocauit,idquod tribus autoris eius beis inter eco latisautumo:unus eft libro eius decimooOTUo: quadnquit,omnisdiraadh3erendo laliusdecimo e-ptimo.Et circa,inquit.-Tcmpe Theflalica.quxpoy' podion uocatur.amp;quxdolichos.Tertiuslibrotrig fimoprimo:Circa Theffalica.inquit, Tempemiru filiqua fylueftris amplediradicibusfontemeum citur,femper florens purpura. Vitruuius f^*”^'’ qux circa Theffalica Tempe nafcitur, non ner , fed arborem mtelligit; InTheflallia.inquiG profiuens,cxquo nccpccusullum guftat, n« e rum genus ullum propius acceditrad que’” ’° proxime eft arbor florens purpureo colore.

5 M 1 L A X LIA. DCCLVIII. SMilaxfluemilaxx5«hoeeftkuis,^“quot;’^1^’^ ^quot;^ ea,ut prxmonui,quac fmilax x»»«?« hoc elt nor tenfiana dicitur,de qua 6* alio loco den»nKta-tumeft. Leuem Plinius amare culta, «yinqsgigm fcribit.fed nullius eiFedus effe. Gaknus fimiks earn uires habere praedicat quas afpera.

MïRTVS SYLVESTRIS. DCCLIX. Mvrtusfylueftris difFert à fatiua baccis rubcit 51^ tibus breuitatcque:idco ÉT chamsmyrlinc uocatur.Eadem O' oxymyrfine, atque ra-fcus,fiuebrufeos uulgo,fed corrupte, inter lierbas fponte nafcen tes idoneascibo nnnjerat,amp;ex qua n-untrurifcope.Rufcum,inqiiit VcrriusapudFeftuni. amplius pauló herba eft,cxilius uirguko, frudibus non diftimileiunco.Huius colore mulieresiitifolitas Cato meminit.Hanc ó* acoron idem Plinius,fed Dio Icoridesacxronuocarifcribit. Scio frudum hums cubebas Maurice uocatascredi ; quodquamucruin fit, diligenter anirndduerti cupio, ptsefertim ab qs diflcntiens,qui hoc affirmât. Calenuscertc id quod cubebas medici appellant, ipfe carpefium uocauin duorum gencrum: Ponticum O’ Laertium, à montibus Pamphyliae,u bi frequens eft.ita didum. fnuem ri hoc,®' in Sida copiofum tradit:oppid5,id eft Pam phyliae. Naturam 0” effedum ci reddit quake ipfî phu,gufhim quoque fimikm tenuioris etiamnum, hoceftfubtiliorisfubftantiæ:proptereaô'plusuiriiî ineoeffepurgandis sÿ exterédisinteftinis, qusfint occlulà.non tarne par uirtute penetrandicafif,ned3 cinnamomo, etiarufi Quinto,inquit, ita uidebatur, Vrina ciqûquot; renes calculis laboranccshbcratquo at-

~ guméto

C o R 0 L noftrïs.Nonuidetiirquibufdam xanthion abapari-na fiipcrius defcripta differre.Sed cur obfccro Diofco rides ü* Galenusamp;'cxteri diuerrashabuere.duobus JocisfeorCum dcqg prodentes? Qiiid ^in omnibus Croocis exemplaribusaparina ex inceruallo ftellata pingiturquarirubia^Xanchium muit o aliter oRendi tur, folio atriplicis, ucl ut quidam fcribunt, eciam folanif

AE C Ï L O P S .DCCLU. Üi A Egilops necat hordeum, in quo maxime na-fciamat.FeftucagoaGazadicïtiir.Pliniusa-•XTX-uenam Crxcamuocauit.Hæc nonnifipoft annum ex femine fuo gigniturmcre pilofum ei foliü ut Jolio,non tarnen utillipingue. Immitis afpeclu, folumemaciac.RadicecuImot^multiplici.meliusin culto erumpic.Remedium,utarua biennium quie» fcanc, turn planeluxuriâtemearn admilTumpecus obterac tr confumat.

BROMOS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DCCLHI.

WA RomosiSf^haecauenaeft, fylueftrifere habitu ut aegilops.Nafcitur inter uitia fegetis.fpicam J-Jfereng.radicecopiofacrmultiplici.culmofpar fa.Debac printer fruges leguminaipfecundolibro diximus.

G L A V X. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DCCLUir.

GLaux olim cugalalt;floo ex fado uocabatur.

Rami ferpu nt in terram.Ed à quibus nö glaux fed glax ÉT galax,ut à lade nominata pronu n tietur.Hacdefcriptioneinucniturberbain noRrislit toribusad Medoacomomnmofimilismifiquod Rorem habeat a ureum,non purpureum.

POLyGALON. tgt;CCLV. W; T^OIygalon W polygaladicitur.fneaulefummo 1—' folia,ut diximus lenticulx.guftu aßrido.

OSIRIS. CCCLVI. OS iris «Sr Ofirias ra mulos habet nigros, ét fol ia item nigra Plinio. Seinen quoque primo ni-grum.poftrobefcés.cognitamulieribusfme-gmate,quodàGaIeno O’ Paulo O Aëtio cacorema, hue à pupillis coremadici pu tant.

SMILAX TRACHEA. DCCLVIF. SMilax?«)(«« hoceftafperamilax à Galenodi-citur,ut à fmilace pro taxo difFerat.Ergo fmilax heders genus eft Cilicia cognomine, importa-taenim exeaterra eft in Graeciam,folio in acumen pinnatoquidem,fed O inangulum depreffo.nec tarnen anguIofo,hederaceo,paruo,O' ubi pediculo ad alligatur,fere'madido,medium callum ÿinæ modo tenuem haben te, ftammaq; non porreda exeo, ut in cxteris folds,fed circa cum coada in orbem.ab an nexu pediculi.ex quo O iulus quidam graCilis amp;nbsp;cö uol iitus.pam pini modo emittitunflore candido lili-um olente.frudu folani autmelothri,aut etiamnu labrufcx. Racemis ut hederx pendentibus,aut uux potius ; quoniam ab eodem limite pediculi acinoru exeant.Acinis colosruber, complexis nucleosbinos maiotibus ternos,minimi8fïngulos. Nigri funt nuclei atque duri.PecuIiare habent racemi qgt; latera eau lium fepiunt,q;qj unusomnium grandiffimus pro-pendet fummo caule,ut in rhamnoatquerubo. Flo rehuiuscoronartjutuntur.quangfylueftrijUtO'fpi nx acutx.Hadenus Theophrafti de fmilace fenten-tia.Plinius:Folia,inquit,fmilacisO'hederx in Corona mentum fededere. Smilaccm hanc, Oautophoron ^ afperam cognominari uidco penes cum, Corona

-ocr page 129-

L I B E R ’ CL V A R T V s.


|iimcnto Mauri fylueftris myrti baccas carpefium, amp;nbsp;cubebas eflépucauerunctpraecipuecumncc Dio * fcorides carpefium, ncc Calenusmyrcum fylucftre uf9iiominenc.Eft autem odoratü fernen carpefium, hoc eft cubeba.Fatent fylucftris myrti baccæ, du m tecentes funt. OfTeain qs duritia. In carpefîo nihil talc.Superuacuum exiftimo in re confefifa quidê,fed anobisprimumcomperta.longiorê moram duce* re'llludintranfcurfudixerim,carpefium,fiorelt;;onti-nMtur,claraniuocemfacercpronuntiantibus;obid Bernardus luftinianus, homo in primis doflus û* cloquens.nung fine hoc femine concionabatur ; fed O'illamdqtcmprædicant.maiorëin coitu iiolupca-tcnifentitiabijs,qui habeant id in ore; quafi non fans fît in tarit illatione mens cômoca,nifi doceamur qnemadmodünos Venus adminiculatior.ûquot; uiolen-nottranfuerfosauferar. Paulus.Ô'carpefiam uoca-wtquandoep.Nam opocarpafumhoceftlacé car» paro.fiuecarpatho,utDiofcoridcsappellat,fïuecar F*fa.intcrini,amp;carpefia,ut Paulus.ex eodem fit ge ncreandiuerfum.non conftatdllud certum eft, inter delibutona uenena poni eum fucenjibro humé ope tisfuprcmo EftÉrcarpafîûlinigenus: quod ut Pau-«nias ait.folum ex omnibus igninon corripitur.

I-AVRVS ALEXANDRINA. DCCLX. LAurus Alexandrina carpophyllosquoq; dicit, quoniafuperdorfum folrj frurftificat. Propria nafcitur circa ldam,unde cognomê Idæx. Plu tima er circa Heracleam Ponti.Frutex topiarn Cr co* 'onarijeft opens, DDAPHNOIDES. DCCLXI Aphnoideser ipfa lauruseft fylucftris, bao cisénigro rufFis:fed alp earn pelafgon,alij cc phalon, fiue ftephanon Alexandri uocant, herbarijnoftri lauf cola m,Cr haneCtfequentê.Folia buiuscraffiora Plinio g laurus,graciliora Diofeoridi. Necinudprxteribo, Diofeoridis mihi oerba nô uide tyuibusdicitur, alypo fimilem hóe her bam effe flo nbusnymphpg.inuenio Cr qui alypoides hac uocét. CHAMAE DAPHNE. DCCLXII. 5;9 Z^Hamsdaphnefoliotenui.eademquibufdacr ninraperuinca eft,herba topiaria: femper ui* tens in modü lineae folds geniculatim circun* aata.ucteribus inopiam florum fupplerc folita: cui’ ^comeduiiturafparagi.porró mihi aha uidctur cf* feuincaperuinca, gehamaedaphne.q, uincaperuin* canon attollitur,fed ferpit,ac fc in modum linez, ut pradixi.porrigit.flore m purpura coeruleo.Chamac* daphne affurgit in cubitalcm altitudinê.ut Diofcori* dts amp;nbsp;Plinius confirmant. Poteft tamê etiam cha» •fsedaphne dici uincaperninca,id quod amp;nbsp;Plinio pla cet.Sed ut teftatu fit tarnen, aliud,non idem omiôo gcnuseffeialioquiCr medicina quoep nönihiluari* ant.Hydfopicis,erauribus,«ir aluinis prodeffe uinca pcruinca dicitur. Cbamxdaphne capitis doloribus, unnje,ijitnfibuscicndis,ardoribusftomachi,tormi* nibus,

BLLEEORVS CANDIDVS. DCCLXftl. J7 Lleboin candidum, hoceftueratrtim,frigidis JQ^gaudet.ln Anticyracömodiflime purgarifru-ftu eius,quod fefamae habet fimilitudiné,Thc ®phtaftu8tradidit ; fed hoc fefamoides uocatur. Co* turnicibus fernen ellebori gratilTimü fetibit Ariftote Ics.qrü obcaufaro antiqui cas damnauere menfis: »uncquætuntur.Nigtûà candide radiée tantü dif*

ferre arbitrantur pleriçialq etiam folijs, qua candi* dum continuo radiciannexa,Cr humi fparfa habeat, caule ferulaceo.breuioreq; g albuci. Plurimü nafcit inOetamonce.CroptimüunocmsIoco circa PyrS. Secundus loens Pontico: certius Heleacico, quod in uitibusgigniferunt.QuartusParnafio.quod adulte rant Aetolico ex uicino. Sunt qui amp;nbsp;Mafteleoncum inter hxcIaudent.Albücumfucciditur caputaggra uat.ideorjjceleritereffodi praecipitur, er allium præ fumi,Cr uinû forberi:quod Diofcorides Cr in nigro fer uat. Leguntur autem tenuiftimaeradices breuesep. acuelutdecurtatae etiam hz: nam fumma qua eft craftififima, cepis fimilis, canibus tantü purgandis idonca eft. Veteres radicem, corticemqj carnofifTi-mum eligebant ; quo tenuior eximeretur medulla. Hanc humidis fpongijs opertam turgefcentemep, in longitudinê fin debat ; deinde fila in umbra ficcabat, ijs utentes:nunc ramulosa radice fua graniftimi cor* ticis ita dantes.Inciditur forficulis cllebo^t, Cr cribra* tur.Cortexremanet.hoe fummoto medullacadit. Albumoptimü, er quod eelerrimemouet fternuta* menta ; fed multo terribilius g nigrum. Durare uim utriufqj triginta annis pu tant.Necantur albo mufez triro.amp;cumlacftefparfo.CalJifagittasinuenato tin gunt elleboro.circuncifisqjuulneribus tenerioréfen-tiricarnempradicant. Herophilusellebof^ fortifti* moduciaquabat;concitatis enim intus omnibus, ipfum imprimis exire;ldeo errauifife antiquosparci* usid prabendo.cum celeriuserumperet,quod largi us daretur.Rcddi poft quatuor feré horas incipit;to* turn opusfeptenis abfoluitur.Nigrum equi, boues, ftiesip cauent,cum impune candido uefcantur.

ELLEbORVm NIGRVM. CCCLXIIH.

ELleborum nigrü funt qui cAornon Melampo* 5®i dion uocent.Hippocrates certe haud aliter fe* ré g eeftomon appellat ueratrum ipfum, prz* cipueqjnigrum. PorróMelampodion iccirco dicit, qu ia Melampodem inuentorê habeat, quê alrj diui* nationis peritü.alij paftoréfuifte tradunt: Cr futétes PrcetifiliasElegen CrCclanen, dato caprarü lade, quas elleboro purgatas animaduertififet, fanaffe in Arcadia prope fontem Clitoriü.Caulis ei fimilis can* dido.Folia,ut Theophraftusquodâ loco tradie, ctiä laurinis fimilia.Vbiqjprouenit.Religiofe hoc colligi* turinam Cr gladio circunfcribit,Cr ad ort5 fpedat,g cruit.precatur,ut id liceat fibi,concedentibus dtjs.fa cere. Veratrü Cr nigrumCr candidum ex Anticyra có mcndantfcriptoresCrpoêtz. Anticyrauero nze in locridefiue Phocide fita eft, utferibunt Paufanias Cr Strabo.Nam Cr aliubi legitur Anticyra, hoc eft fi* nu Maliaco,Cr prope monté Oetam, ubi elleborum quidem prgftantifljmü,fed in Phocidis Anticyra me liusparaturadmiftionc, utinquit Strabo, fefamoi-dis, de quo ftatim dicemus ; propterea in Phocidis Anticyram non inOetzam eUcborumpoturifecc* debant.

SESAMOIDES MAI VS. nbsp;nbsp;nbsp;DCCLXV.

SEfamoidesmaiusa fïmilitudinenomê accipic. î^î Hoc nafcitur m Anticyra,nee alibiquod inuene rim.Hoc Cr elleborum à Theophrafto dicitur,ut in candido notauimus.

5ESAM01DE5 MlWVS. DCCLXVI.

SEfamoides minus, folio minore g fefami: nafci f^4 tur in glareofis. Hoc Cr fefamoides candidum à Calcno dicitur«

1 Ï CVCV*

-ocr page 130-

C O

CVCVMIS SvLVE

SI VE ANGVINVS.

ROLL 5 T R I 5 DCCLXVII*

E cucumerefylueftri.fïueanguinoCr errati-co.didlüin fatiuo eft.llludhoc loco memine-rimus.halidem à quibufdam uocari ut inquit Diofcoridcs.anguinó cucumerê-Ego balin, Cr balidemlegodiciflorcmqucudü.Cr alio nomine ballithum,qui mortuos uitz reftituat, ut Cr de Ano-nefabuIantur.Photionê habeogrammaticü, q hoe afiFirmetpoftPliniii.demonftrata adracone, qui ea herba ca tul urn fibi occifum reddidit faluti- Cucume rem fylueftrcm bubalion quo^dici, autoresfunt Di ofcorides Cr Hippocrates, f ft ubi caprificum ita dici legasierrorenato.^caprificus itfiK vx« appelletur: fylueftrisucro cucumis.wyizcf/Kw. Alius quoqjflos ha betur bellis nomine.pratenfis Cr caudidus,Cr quada-tenusrubcns,adiierfusftrumasefficax, utPlinio ui-detor.Sit au té bellis idem qui Cr bellius fiuebeHio.Cr ipfe flos pratenfis,que Pliniusquinquagenis ejuinis barbulispaftillicantibus coronatu fcribit, animad-uerfendüptito gqem lotcusuidetur à Plinioddcri» bibeJIio uolumine primo Cr oigefimo.bellis nero ca didusfextoCr uigefimo :non tarnen ita in omnibus Plinianis codicibus luteum cum eflè legimus.Quida luteum ei ferne,nS ipfum florem audiunt.Crparaly-finuulgodidainterpretantur ; qui amp;nbsp;primus ueri» flos, amp;nbsp;margarita cognominatur, amp;nbsp;hyeme queep totanafcitur,exoccidente,utquidâcxiftimant,inlta liam conuedus.Quinquagenas tamé ei ternas, non quinasbarbulasinuemo.Laudaiuradparalyfin, à 4 Crnomcniitemfpadpodagras,©*ifchiada. Paralyfi uocatzfloremhabet fimilem, paucioribus tantum barbulis Flos qui,quoniâàlonginquoconfpicuus ê, paradelos uulgo dicitunfolio enim non admodüdb uerfomifi qgt; ferratum eft huic,non paralyfi.Suntqui buphthalmon ©*bonis oculü appellent.' nam qui An tipatrem uulgo ditfiürentur eum cfie,liquidofallü-tur:cum fit Antipater ftirculofos,©* flore luteo, quad cunilaginisminorefoliarorismarinilatiora.minus tplonga.'ChriftophorianaCroculumCófulisnönul-liuocant.Huiusilla propnetas.q» flores poft nafcen-tesaltiustolluntur,gpriusnatildecuius rei argumé to uideri poftet aliquibus, hanc herbam eflè qua Pli nius impiam uocari tra dit; Herba, inquit, impia uo* caturincana,rorismariniafpelt;ftu, thyrfimodo uc-ftita er capitataiinde altj ramuli afturgunt, fua capitula getentcs,obid impiam appellauerc.quoniam li ben fupra parentem extollantur.Alij potius ita ap-pellatam,qgt;nul]ü animal earn attingat,exiftimauex re.Hzc,inquit, inter duos lapides trita feruet, przei-puo aduerfus anginas fucco. Nee tentari unqua eo morbo qui guftauerint, itacp ©fuibus dari:quzip medicamentum id noluerinthaurire.eo morbo in-terirc,Suntqui©inauiumnidisinferi aliquidex ea putenr,atq; ita non ftrangulari pullos auidius deuo-rantes,bec Plinius.Cgterum gq fimilitudo in ea pro prietatefit.multafunt inter utran^difcrimina : Pri-ir)umqgt;impiaincanacftherba. Antipater non eft: alterum, qgt;tritanonferuet .• tertium,qgt; nee capitula nee thyrfos gerit,fed flores duntaxat.

ELATERIVM. DCCLXVIH. j^j TT^ Laterium Theodorus agitatorium conuertit.

NuUum medicamentum longiorezuo durât* iJL.gt; ducentum enim annos uim dus poliere Theo

ARII,

phraftusafterit.MeliusquôuctuftiuSjUiqueadquin quagefimum. Lucernasadhibitum extinguibnoC enim ueriprobatioeft; fiprius g reftinguat feinta' lare (ûrfum ac deorfum cogat.PalIidum praiftantius ac leuiter amarum. Huius caufamaturiusfecaturj alioquifemen exilit,ocolorum etiam periculo^aru dine ueteresincidebant.TraduntJiocfucco taais ra dicibus uitium,non artingi uuasabauibus.Ad hune fuccum cucumis anguinus autumno carpitur.

STAPHIS AGRIA. ECCU X. STaphis,fiuc aftaphis agria hze eft,qiiæ pituua riaquo(5dicitur,Corneliu8CeirusouamTan’! niarn intclligit falfo maturcfcitenimftmcn ‘’‘* ius cum uindemia,nigrefcitqj,cum Taminipacimru befcant, © in apricisnafcaturj©ampelos agria it, non ftaphis agria. Hzc non nifi in opacis. Paulus a lenum fecutus, duplex genosfacit ftaphidis.faiun © fylueftre: ut fatiuum fit, quam nosuuam pa* am uocamus,quinto uolumine reddendamAftapning Atticeloquiitur, oftaphin uocabantificut ommii pro mintha, fi'uementa:©oftacumproaftaco. au tem aftacus ïs,quem nos gamma rum quoç nie ' mus. Porto eft locos in Actioubi legis ßephani agriam, mendofe, ut fufpicor, pro ftaphide agn • quoniam ad uitia pforafq; capitiscommendatcam. Nifi quis ftephanida putet effe quam à noftnsco neolam uocari diximus, hoc eft cynosbatw •' uti p © hpc,ut tu bi manätibusin capitepfidio elk F°“ *

T H A P S I A. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;558

1 quot;fHapfiz liquor expreffus efficaciorg ■ 1 Africa uchementiftima hzeeftSa’«^ _____„nfpfafo: füll ein

genus eft.inani caule.neccxcedente baculilong^“' dinem.Thapfi’aobhiimorisabundantianîopus u » ut Calenus autor eft.ferè perficit. Facile ' In Theocrito poeta thapfoskgitur genus nef œ, gendis Ianisutile.qua (£rcapillusflaucfcat:nan xylonScythicon.boceft lignum Sc/tn'^“® P' pno diciputant.uulgochryfoxylon-Dioeiƒ P rèanidem fittbapfosquodthapfia.iudican “. nbsp;nbsp;'

linquoJn AriftoKlistertioRhetorico.hyFoP'o cCrœcis quipro thapfia, uelaliaherbacapian bente.nosprofiigillationeuertimus.

SP AR T V M. DCCIX» S Partum fine fpartion, genifiam noun cant:fortaflè quia genu modo flexilisau nexu fi t,uel quia genibus medeatur dolen tibiis, mu tiplici tunicarum cortice,fponte nafcens.érqua er neqtieatiproprieijjaridifoli iuncus,0'terrxuitium. qu ia nihil ibi lèri,aut nafci poffit .• noxium anima i-bus, przterquàm cacuminum ceneritate. InHilpa» niafpartum Cr pro funeipfocapicur,ut mermthus merindus^a poëtis. Sintduofpartigenera, unum quod geniftam uocamus : alterum quod innP fpania Cr Africa funibus nafcaturjeucea üuelygca potius diflum ab Athenzo, dubitauit atite nos tr Plinius. Diofcorides certe cum fpartondixit.geni* ftamuideturintelligere, cuius floré in coronas aa/ debant.apibusgratilTÏmum.5emenquoque iplum Crzcifparton eodem nomine appellant. Auaege* nifta facitlina pifcatoria, egregie durantia, Erutice madefadlo decern diebus.HacCr uitesalligät.utCa» lenus inquit.Sparti quidemufusmultis poft Home* rum fcculis inftitutus uidetur;quoniam cum fparta düToIuta dixit, fignificauerit potius fata. In agro


-ocr page 131-

LIBER

Thebano copiera, ut Varroni, Plinio er Cellio quo-que placet. Nec ante Poenorum arma, quæ pri. mumHifpanix intulcrunt, er cum futiles fièrent naucs.uel loro,uc in Liburnia.uel canabo.tr fiup-pa, utinCræcia :non fparto futas effe confiât. Setilla certe na,uigium efi Hifiricum ac Liburni-(um,àconferendo nomen habens: quia lino fpar« to^ftipatur.ut Pacuuius cum dixit:

Sparteisfiitaferilibus: fumculos intellcxerit.qui fparto conferantur:au' wr Pompeius Feftus. Idem napuras funiculos ex fifanientisuocaritradic. In Africa exiguum.erinx utile gignitur. Carthaginenfis Hifpaniæ citerioris portio non tota, fed quatenus parit, montes quo* que fparto operit : hme firata rufiieiseorum, hinc ignés faces', hinccalceamina er pafiorum ueftis. Adreliquoiufus laboriofe uellitur in byememuix: raciUimt tarnen ab Idibus Maiisinlunias:hocma-tuntatis tempus. Ager unde eolligitur minus tri-ginta paffuum in lacitudinem pacet, à licore Cartha ginisnoujc.minusijï inlongitudinem;longiusenim whi prohibent impendia;ideo fp artum aliter etiam «iuulfum natura interpolatur, rurfus^ quamlibet fetuftum,nouomifcetur. Spartonihil feré ucilius Muiumarmamencis.machinisaedificationum.alrjf' «defiderqs uit» : inuidum in aquis amp;nbsp;mari, ficut in iKco (unis é canabc.

S I L y B O N. DCCLXXU *^' O^y^” filybos fpinofa perinde ut albus Achamsleon, tui eft fimilisme in Cilicia qui-^dem,aut Syria ,aut Phoeniceubinafcitur, co* quere tanti eft . ita operofa eius culina traditur.In Oedicinanullum Plinio ufum habet.

®ALaNVS M y RE

PS I c A. DCCLXXni. BAIanus myrepfica, fiuc, ut Plinius er Aëtius appellat, myrobaianos, hoc eft glans un-gi'«ntaria,ex arbore fit,cui folium, ut inquit “inius heliotropq : ut Theophraftus ( nifi librari-uscorrupit)myrti.utDiofcorides, myricae, dun-ï3itat oblongius. Arbor grandis incomipta^, fed Wntotta. Vnguentarij corticem glandis eius pre-jpuntodoris gratia: medici nucleus tundunt affu-h paulatimcalida aqua,etiamfi Theophraftus in-utiles elfe dixit. Calenus unguentarios uti fcribic ^xpteffatcamis fucco,medicis quoque utilem efle, örnem eius prouomitoriofumentibus afFirmans, '’bnsea magnitudinc,erafpelt;fiucappari,aut nu-0 ponus auellanx fimilis: lignum robuftum, ufu Ptïapuenauali.iri Arabia nafcens. Syriacadicitur, tr eft Candida. Contra in Thebaide, nigra : praefer-jnrillabonitate olei quod exprimitur,fed copia The Wica. Inter hæc Troglodytica oilifiimaeft. Sunt quiAethiopicam his prxponant,glandemnigram “tt: pingutm, nucleo'quc gracili ,fcd liquore, qui ^tpnmitur, odoratiorc: nafcentem in campefiribus. *tgyptiam cuiuser Hippocrates ipfe meminic, pin gworem effe,^ crafiion cortice rubentem: er quan-'’ m paluftribus nafcatur, breuiorem ficciorem-9« Ediuerfo Arabicam uiridem ac tenuiorem :amp; Muonum fit montana, denfiorem. Longe autem ®ptiniam Petrxam ex oppido quod uocant Petra. ™ius amp;nbsp;altj nigro cortice,nuclco candido.Diffère a' Bwifltungueniaria, qu'aux odorata fioe mufeata

02 V A R T V S, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;é^

uulgo dicitur. incognita uetcribus,ut exiftimo,dc qua in machen

NARCISSVS. DCCLXXnU. NArcifib folium albuci terrae proximum, fed jy* latius,ut Iilio: pingue, frequens, anguftum, caule fine folqs herbacco. Flos in cacumine poft arefiurum er circa aequinoeftium, ac uere ; item poft lilium dr uiolamflammeamuocatam , mem-branainclufusceuuafculo,ampliufculus.nigricans, oblongus:quideftuens fpontegerminet, præfertim-qj defixus in terram manu. Seritur er radice ampla, rotunda, carnofa. Caulis,ercum co flos erumpic, ut in croco,ancequam folium .■ quod non antequam reflorefcac,cernitur. Caulis cum (lore fuo emoricur. Radix bulbo aftimilis nifi $ non eft fquâmata.Nar-cilTus ter florendo, tria fationum tempora demon-firat. In coronamenta Hore ueniens, à narcehoceft torpore didlus.quoniam caput grauet,non ut fabu-læ,à puero. Plinius duo genera confiituic ; unum fio-recandido.calicepurpureo.alteri esteraeadem tri-buic.fed calicem herbaceum: Ornes,inquit,ferotini.* poft arefturum enim tlorenr.ac per gquinoeftium au cumni. Duo hxc,inquit, genera medici prxeipiunt, quafieraliafint.qux nonrecipianc.hoceft, ucatbi-tror,genus illud quod uereaut xftate nafcitur. ut ex Theophrafti fententia prxdiximus. Sciendum porto eft,cüm florem eiu snigrum à Theophrafto did le gimus,nonde flore ipfoquem candidum efifeconue nit,intelligi,fed de femine, quoder membrana con-tcgi.ernigtumacprxlongum effe confiât: quo in cerram cadente propagac fe, atque ferit narciffum. Eumachus Cyrenxus in Rhizotomico etiam crota-lon er acacalida narciffum uocari tradidit.Nam cro tosin Hippocrate ad ulcera uetera er uulnera recen-tia próbata,quidaliud fit quam narciffus, nö uideo: nifi quis crotum procrotone hoceftcici.capiat in co. luIiusPolluxaucoreftTheophrafii moremfuif-fe.lirium pro narciffo dicere: Homerum ucro lirij ap-pellatione compledi florum omne genus. Narciffum ab adolefcentefuimetamore capto, amp;nbsp;ineum florem conuerfo natum in Boptia Thefpienfesgarri-unt,fontemDonacamonftrantes,ubi fc fpecularc» tut puer fiulciffimus, qui umbram fuam àfe nefciret diftinguere. Coarguic hanc fabulam ueeuftiflimus pocta Pamphilus, qui Proferpinam multis annis antequam narciffuseffet,captamàPlutonc cecinitcar pentem narciffos.

HIPPOPHAES. DCCLXXV.

Hlppophaês fine hippophyes er hippopheon j^. Hippocrati. Calenus hanc, ergnaphon er ftybon er fiyben quoque dici putat. Nomen uidetur accepiffe.quoniamfortëaccommoda-tafit equorum naturx :quemadmodum ereaqux hippophxfton uocatur, poft hanc dicenda: funt enim uniusferégeneris in binas diuifi fpecies.Vtrun-que noftrilappaginem,utarbitror, appellauere. 5i-milis.inquit Plinios, anagaUidilappago uideretur, nifi effet ramofior,pluribusfolqs,graui odore:qux taliseftmollugodicitur; qux uero afperioribusfo-Iqs.afperugo Neruorumquidcmcaufis utilem hip-pophxfton Diofcoridesaffirmat. Plinius lappagi-nem qux dicatur mollugo : unde colligunt nonnuUi candem effe hippophxfton,er molluginem.

HIPPOPHAEST ON. DCCLXXVI.

1 4 Hippo


-ocr page 132-

€ o R o L L A R r r ,

^^^ T ■T^PPoph«fton fixe uidetur qua Plinius hip-| i pophyes Thcopliraftüfequutus.appellauit: Jl JL tributam eiproprietatëfcribendo, q, fruflu fpinofum habcat. Nafeitur infpinisexquibusfiune xnex.ucideininquicfullonix.capitulisinanibusjo hjs muit is,hetbaceicoloris;radiculiscandidis,quai}£ fuccusexprimicuracftate.Idem Plinius fexcodecimo uokmiine hanc non hippophyes,fed plane’, ut Dio-fcotides.llipixjphxfton nominat inter herbas qux fruticibus aids circumuolu unt feic.qu od notatur,in quic.amp;in fpinafullonia hippophxÂo caliculisina' nibus.folijs paruis.radice alba.cii ius fuccus ad detra Ó:ioncsincomitiali morbo utililTimus habetur ; qui locus in Plinio deprauate legebaturantcnos, ita ut ut nc inceUigi quidem poiTet à peritis. Paulos no hip pophxfton per i. fed hypophxfton per y. fcriben-dumputauic.

C I C I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DCCLXXVIl.

S7S ^lt;—gt;« rd ahead ifferr quscuci à Plinio gr cocipho-f ronaTheophrafl-odiciturCucifolioÉrcaudi V^_gt;ce in Aegypto palmxfimilis;quando2^eius folds utuntur ad textilia. Differtqgt;palmaindiuidiia eft:at hxc cum adolefdt, in brachia ramoirt fpargif: quae pari modo amp;nbsp;ipfa fînduntur, uirgis breuibus nc^multis. Porno rotunditasqox manu implcat, colosfuluus.cómendabili fucco exaoftero erduld, neccongefto ut palmitlx,fed dilcreto ; lignum intus grandis firmæqjduritix.ex quo ftragulares annulos detomant, ut Theophraftus inquit ; auc uelares.uc Plinius. In co nucleus dulds dum recens eft. Siccat’ durefcit ad infinitü.ut mandi non poftit. nifi plurib’ diebusaquamaceratus.Materiesnon utpalmx ra* ra,netuofajjirens;fedrpiiTa.carnofa,grauis,dura,crb fpiorisdegantiae : er ob id in magno honore Perfis, ufostpadledipcdes.Hanca Theophraftoer Perfica textilem uocari, Thebaica prxfeêlura copiofam fi qui arbitrantur, coniedluram potius q rationem fe-quuntur.Ateidarborquâ Herodotus fillocyprium uocauic,ricinu8anoftrisdicitur,utiprum quoqjanb mal.canibusprxdpue infeftum,quod er cynoraifta Cra:cediciturercroton: gq Theodorus crotoiiasre^ diuosconuertit, non ridnos. Fertini etiamnü hodie, ut ex Didymo Zenoteleaccepimus.quinobisafa* crctiseftcyanagnoftes, uernaculo uocabulo rhäb ftas canum uocant.Diciintor ercynomyx à quibuf dam.Sed er ouibusmoleftoselTe ridnos teftisê Cato. Vulgus ipfumeosCrpco nomine appellat cica. Calenuscica diciuultetiambeftiolas quxfrumen-turn corrodunt, quairt coetus don dicatur. Is uermis etiam cis uocatur.ut infra quotp diximus.Hippocra

* tes hanc arborem uidetur intellexilTecumcrotoq-datos radicem in medidnas quafda adhiberi cömo-net.Aliqui non folü cici,fed ciceam quoqjnominant. Ab hac arbore confida iurium uocabula cidlendrit amp;nbsp;cecimandrü in Plautina fabula fi dixcrim, diuina-repotiusgdocere uidear.

TITHyMALI SEPTEM. DCCLXXVIII.

f!7 ^Tpflthymalum er tithymalus penultima produ-1 da.meconion à quibufdauocaturmoftri ladu JL cam appellant caprina marinamep: aliquila-dariam.quia er Graeci galadida nuncupate foleant. Ladetithymali inferipto corpore cum inaruerit.fi cinis infpergatur.narrant apparere liccras: er ita qui dam adultéras alIoquimaluere.gcodidUis. Vfus ä ÉT in caftra er obfeflaaurbes tranfit.

CHARACIAS PRIMVM CeNVS TITHyMALI. DCCLXXIX.

C Haradas ramos habet digital! craftitudine quinepaut fex-Semen legitur autiimno efi co-ma:fuccus,incipientc pomoi^ lanuginc. Tam feruentishocnaturae,utperfeextra corporiimpofi tumpuftulasigniü modofaciat.er pro cauftico in ufu fit Nafdtur amp;nbsp;in maritimis. Alia omnino eft cha-radas, quam uulgaris ferma charanciam appellat: quoniafepti modoin hortisfeneftrisqjpercancellc? operc topiario digeritur: de qua ne uerbum quidem apud uetereshabitü inuenio. Balfaminam figures Padani uocant:Hierofoly mitanû pomiim.Ethruria, folio uitis minore,pampinis item uitium,turbinato utrinq)frtid:u,uifcndacute, carnofa uerrucofarpper uerfus,cucumeris pufilli.er bucini marini quadam fi militudine, malo ueriusactubere q grandi bacea, autfolliculopuniceus:maturocolore,fanguineoqlt;p fucco.Inanitas confrado.Semina intus aliquot lend eulæ figura continet rubentia,ex quibus oleum cx-primiturad uulnera praecipuum.

TTITHyMALVS MïRSINITES DCCLXXX Ithymalus myrfinites à Theodoro myrtaria 57* conuertitur, mollioribus folqs g iryrti. Colli gunturcomaehuiushordeocrafiëfcente.Frudusde metitur cum melTium maturitate.Hic nó pariter ma turelcit,fed pars fequenti anno,er nux uoca tut : inde cognomen dedere Greci.caryitin.Eft ubi Theophra ftus clematiam,hoc eft farmentulam uocarit, folds humifparüm,palmilongitudine:nifiquiscorruptu locum putet.legendumqj non clematiamfedcary-tiam cenfeat.

TITHYMALVS PARALIOS DCCLXXXI.

Ithymalusparaliosa Theophrafto coccos ap 1 pellatur,folio rotundo,feminc candido, quo uua indpiente ftringitur.

TITHyMALVS HELIO5COPIOS pCCfXXXl/. TIthymalum heliofcopium femine albo, co-Iumbisgratifrimo,quod eolligiturnigrefcente uua.Nomenaccepit,quoniam capita cum foie circumagit.

TITHvMALVS CrPA-

TR I S Sl A S. DCCLXXXIIT. Ithymalus cypariflias, caulegemino auttri-plid: nafcitur in campeftribus.

TITHyMALVS DEN-OROIDES. DCCLXXXWI.

* | ^Ithymalus dendroides, aliqui leptophyHon I cognominanqmaximecauliculisrubencibus, lt;r femine copiofiflimum. TITHYMALVS PLATï-P H Y L L O S. DCCLXXXV.

TIthymalum platyphyllonalrjcorymbiten,alil 179 amygdaliten à fimtlitudine appeUanunce iilli-us longiora funtfolia.

P I T y V S A. DCCLXXXV!. L A T H Y R I S. DCCLXXXVII.

LAthyris folia habet multa laducx fimilidi JS» tenuiora,ut Plinius tradingerminibus crebris. Semina piperis magnitudineJacilia purgatu. PEPLOS. DCCLXXXVIII.

iEplos ex una tenui radicc frutificat. Hanc 0* ƒ8, meconion er meconitin ab Hippocrate uoca-ri.Galenusautor.

P E P L I S,


DCCLXXXIX» Pottula



-ocr page 133-

»♦

Sif

IjOftulacasfylueftrcsuocari herbastreis inue* J quot;*o:unam qux fit aizoi fpecies: alteram cogno den ™'”'^'’®P’i*®'^-f'ftiampeplin fiuepeplion, 0ii 4 P”^™*mecio.Quid autem fitdiplion Aëtio, V ad autorem id refert Areeseu m,haud fcio:Teren ii,l??®.’‘ï'”’'”‘Ï“5gt;^®*’S'*’É »nor bodiplium.iir -Jf ”*”™®'»to imponendum peAori, quoties P locatio timetur.Sunt apud Craecos inter quos Ifa “»qui peplium pro fenna modo appeliata incelli-8 ('»• ^odiuerfum puto genus.cum fenna filiquas ‘M» fernen ferat.peplis non ferat. Alia eft Cr fen* 'ƒ“'gt; flut Canicula uocata, tranfalpina herba, folio Psautapijrubentibus, in fine fedlionum maculis viDufdam,furculisquoqoerubri9ad radicem,quæ (iir f 5'^'’”®/“beft;capitulis in fummo frutice pu 'ftubnigtislp. Huiusfuccum uulneratisin potum Ccômendât. CHAMAESyCE. DCCXC. Hamsfyce pumila ficus eft, quafi terrae fi-cum fignificans.

SCAMMONION, DCCXCl. QCammonia.riue ut Cicero öquot; PhnP qn(^ appel-ij ’nt feämoniü.quanquam feämoniüpro fucco eiusquoquecapitur.Frigidaamatloca,pingui amen er arido folo nafcens. Lachrymam éradice ua fundit, folqs albis pinguibus, radice naufeofa, iracanisonum fuccusexcipitur. Adulterant tithy ^ali marini fucco, maxime in lodaea, qùod etiam «fangulat,fumptum.Visbimo, nee ante nee poftea. «udaturnationeColophonium.Myfium.Priennen U f '’“^®*»’gt;’gt;ddum,citoliquefcens,uifüsredo-Jent/omniofum,linguae tadln ladlefcens,Ólt;: cum di i^albefccs. CHAMAELAEA. DCCXCII. /^bamalæafrutexeft petrofij3.Suntei( ut qui-uamhabent codices) mora odorata Plinio. Quidam folia ei amara Cr odorata fcribunt. Si »quot;illiniunihuicoleumincft ut oleaftro.cuiusCrbac» fas quoquefimiles habet, ob id à quibufdam olea-tllumeroleacilibraca uocaturautore Columella, wapaminde condi folitam fcribente. Sunt qui fuc-ruminCaHiaaut Ïtalia nafcentis eundemeftecum tuphorbio putaucrint : fed hic multiim infra ilium ^fiExhaeâ: granum cocci plerique falfó nafci exi-“imauere.Noftrier hanc, Cr thymelaeam praecipue «Iiam üidenturappellarie.Theophraftus cneoron, quot;igino id apud nos cafiarn interpretâte.cuius duo ge netafcrunturcandidx, cui folium cutis modo qua-™.!’5'”“’ule^ineum : nigrx carnofum, tamarici fi* »™iius,fiue ut in Theophrafto qüida(quos probo)le-guntniyrto. Cadida masis humi fe foargit cr odora

'•-‘'quot;granneoaore.Radlxambabusalta,prpgran ois ramiCopiofi, cralTi, furculofi,ab terra protinus aut paulojupra emicant admodü lenti.ut quibus ad üinciendijproiunco utantur.Venere in coronamêta »olio.Poftxquinodiüautumnigtrminät.atcp flore »nittunt qui diotinus eiseft. Hæc tota de cneoro fiue cafiaTheophraftifententiaeft. Diofcoridesceftroii amp;nbsp;cneoro uocari thymelga prodit. At ego nö ceftrö, de fimilê clTe puto,qua Plinius adiean uocauit xxvij. ledtiieftronlegendüarbitroriHippocratisCrCaleni, uoluminciActea, inqt, grauifolioi^odore, caulibu* »frcodicüuetuftonifretusautoritate: Hocipfonomi »'S cultellusappellatur,quo cafei fcabiituriggCr ty rogneftij Cr cobelis quotp is dicitur Poll uci. Liparo-»nshetbxmeminic Aëtius, Cr Alexandria fic uoeâte, quâaliquicneftron,inquit,nominât, ad ulcéra capi-tisinanantiauehementerotilis. Necindicatisautor Slt;iw8 ta fît î utrum'ue à thymeixa fiue cneoro


Q^ V A R T V J.

diuerfam an candé putarit-Recétiores ut pleraey oiA champlxa CZ thymdæâ cü daphnoide turpiter cöfun dunt. T H Y M E L AE A. ÖCCXGlir.

DE thymelxagranufiuecoccu Gnidiuenafci conftat,myrtimagnitudine, colore Cr fpecic foris,autore Diofcoride,nö farris.ut in Plinia nis codicibus deprauatclegif.Dethymelaca nönihil amp;nbsp;fuperiore protinus mcntione diximus.

s A B V c V s. Dccxcinr. SAbucü medulla earere aiunt nSnulli. Theophra ftus carnofam ei adiungit. Fruticofa uirgis ar-bonquae anniculx donee folia decider int m Ion gitudinécrefcant.in fena maxime cubical poft id cë-pus.incraftitudinêfundatur.Lignüfungofum.Cr ca inaraic.leuiffimü, medulla molli,qua rocauirgulis cximitur,baculoi5t ufu. Siccatu durât, inoffenfum^ aquisredditur.etiam decorticatu, quod eifponte ari do contingic.Caudicicrafifitudo galeae.Cortex leuis, tenuis,fpilTus,quêuocanc canopftcuius à Orxeis in luliani oxymelite fit mentio.Radices tellure fumma, nee multas,nec grandes agit.Foliü minus, quod qui dem pars eft maioris,molle oblongumqjhabet,ut lauruslatifolia.maiufculü tame laciufculumqj, lubt’ Cr fitu medio rotüdius.exacuc5 ferratum qjifoliû nero mains,quod ex illis minoribus quafi'coalefeit.pc-diculo uno craftb Cr neruofogeritur,ceu ramulus.fo lijs utrinqj geniculatim Cr ordinc iugatis.uno in uerti cibus relidtofingulari. Subruffa hxc crfungofa, cr defingulispetiolisuhiuerfacollabiitur. Sût Crin tamis noueUis intemodia fed quafi rudia,inarticulata-m.Flos câdidus,ex flofculis minutis faui fpecic cögo ltuï,e'pcdiculi fiflura.graui odore,qqliIrj.Frutft’ qtp racematim pediculo unico dependet atftion uocat’t quicumematuruic,nigrefcat.Immacuro color uns acid«,paulo maior g eruum,humore lento. Manus capiUumqjinficit.Crana intus fefamacea, nö ingrata turdis fturnisc^i locis potiftimum opacis Cr iuxta aquasgignitur-Differt aferulaceo genere, q, plus li-gni acfucci habet g ferula, e' fabuco magis canorS buccinam tubam'^ credit paftor ibi exfa.ubi gallost cantü frutcx ille no exaudiat.Didlam puto arboré d fambucamufico inftrumêto, quod alijpedlida uo-cant,alijmagadin,utinharundinenotauimus. Sam buca porto ab aurore uideturappellata, cui nomen fambyxfuerit. Vfam tarnen ea prima omniu Sibylla perhibcnt.Arbor utiqj ipfa non fambucus, fed fabu-cus dicenda eft.fi Sereno Quinto credimus.

E B V L V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DCCXCV.

!99

$8»

EBuli fiue champ adles.hoc eft,fabuci pumilg fo liorüdecolt;fto,mufcx necatur: namCr colibuli macérant aquä,ut ea fparfa culicesabigantur. Baccas flores'ue ebuli aut fabuci uidetur intellexiflc Plautus cü dixit inCaptiuisiLaridû, Atqjebebulas foueri foculis feruêtibus: nifi quis herbulas in eo uer fo leó:itaremalit:autqgt; propius eft uero.epulas.Oui* diusiEpulislpfocimifccrccalêtcs. Authancaut ual-anifi geniculatis.femine nigro ut bederf,baccis mol libus.Nafcitin opacis.trafpcris.iraquofis.'daturace tabule pleno interiotibusfceminai^ morbis. Pro eo qd Diofcorides in cauiib’’umbellasü'capitula chagt; mpadlê habere fcribit.Plini’caulesanifi reddit ci;gg nö caulib’ anifi,fed afperis in plerifcjlegit codicibus. 5ed exéplaria qusedä neeufta legüt anifi, nó afperis.

FxCNQ


-ocr page 134-

COROLLARFI,


S90

PÏCNOCOMON. DCCXCVI.

J^yenocomon cauleteiiui,modico.

API 0 S.


DCCXCVII.


B apio hnbacognomentoifchas,quaerha-phani fylueftris genus eft, uolumine fecun-dolocucifumus:ubiomnia hæc aduerbum feré uidencureffe repetita. Plinius opofcillam uocagt; uit !Ut arbitror,corrupte pro apios ifebas.

Î5Î

C 0 L 0 C y N T H I S. DCCXCVin. Olocynthis Cucurbita é fylueftris,plenaipfa, nec inanis,ut fomphos:minor,gfatiua,primo herbacea,moxpaJlida.quæ Cr otilior eft: quâ-doeiusfuntmedicinæ. Hippocrates fylueftrcmcu-curbitamficyonem, ©“quaefundo careat, Ézfpecic globofa éruniformi fit,ficyan «Tiww^r hoceft infedi-1cm appellat : interibrem uero pattern eius, fpongia.

t P I T H y M V M. DCCXCIX.

EPithymum floseft thymi.fednonomnis.Diffc rentia.q» hic herbaceus, alterius thymi candi-dus. Aliquieumhippopheon uocant.Quidam aliter epithymum rradunt fine raditenafei tenui, fi-militudme pallioli rubens.

A L y P O N.

DCCC,

Lypon Èzalypea.amp;ut Paulo placet, alypi» as.caul'culus eft molli capite, non abfimilia betæ.ut inquit Plinius.acreguftatuaclentó, mordensep uebementer ét accendens. Caput id eft radkem«u8bet®fimilemiritel]igo,nónfolia;quip pe qua: minuta ei fint, ut DiofcoTides affirmât. De* prauatcin Plinrj uigefimofeptimo libro alipbon p alypo legebatur,anteg ipfiloCum indicaremïis.

E M P Ï T R 0 N.^ DOCCL EMpetron hotphacoides a' Dïofcoride, pafoi-desaCalenoO'Paulo cognommatur. Feré in faxo nafcitiir.Reccnti uires funtiuctuflate per dit eas. LapiUos qui fufferuefiant, una tumpi affir-mant:quod amp;nbsp;infaxitraga quoque diximus ex Plinrj fententia,ut qui nihil differre ab ea iudicarit : qu5dogt; quidemmedicinas,quasfeorruminutraqucmentio ne Dioftorides enumcrat, ipfc uniuerfas empetro huic afTignar. Aut igfeur ita fentiendum eft,aut Plini-um erraHeeonfitendum. Paulus certe Diofcoridem recutus,mentionesduashabct.quafiduorumgene« rumCalenusUnicam empetron,Aëtiusetiamepipe tron uocarifolitum affirmât.

AMPELOS AGRI A. DCCCH. Mpelos agria hoc eft uitis fylueftris.catditur horis omnibus,fcd praecipue autumno.Radi ce atri,ut Theophraftus feribit, folio fpiffo,



candicante,geniculata,rimofo cortice, unis rubenti-bus Cocci modo,ut Pliniosuigefimotertio uolumi* tic.HatcCr pro amuleto,cuius fit proprie uua Tami« nia.Radixét acini coriaperficiunngelidiffimafpco-rum eft na tutarut errauerit Thcodorus,qui uerba ilia in Theophrafto •i-Mvti^HtifTr^rKMt/ftt, inter-pretatus ita fit frudlu defoliant arbores: cum legere debuerit non A'»Jtf« hoc eft arbores,fed ^ffta. hoc c corium:nec defoliant, feddepfanttSrfubigunt. Pars acinorum aftu moritur, priusqreliqua,qui tiz folfti-tiale8dicuntur.Vniuerfinungmaturefcunt,(îzfipti-us g tota uua maturefcat detur cibo. Genen gallina-ceo faftidium gignit,uuasappetendi.Flos huius in ra cemiscandidus dependet,folani per initia: poft diui-ditur in uitis fere imaginem,fed oblongum. Eft ci fi-

milis,fed in falidis nafeens adeofdem ufiis quæ fat caftrum uocatur, contra hominum «rquadrupedu feabiem.Plinius uigefimofeptimo ita deferipfitiolic duro,cineracei coloris, uiticuliscallofis, rubentibus qu aliter flos,quem fouis flammam appellaniusinui olis,fcrens fernen punici mali fimile in acinis, ad eof dem effeftuspropterea érecentioribusfuereghanc ér flammulam ÈZ fou is quoque Hammam uocarunt. Eft amp;nbsp;labrufca uitis fylueftris una fpecies.œnanthen ferens.duorum generum, albiÉZ nigri, ut Diofcori-des poft docebic. Neu quêg decipiat Pimiana ledio: Labrufca,inquit,ananthen fert fatis diAam,qux a Craccis ampelos agria appellatur.fpiffis Ézcandican tibus folijs. geniculata,rimofo cortice, fertouas ru-bentes cocci modo,er reliqua:hisuerbis Plinius uigefimotertio uolumine duos fruticcs non unum de fignatJabrufcamCz qu« ampelos agriauocanir.

AMPELOS LEVCE. DCCdlI. AMpelosleuce,hoc eft uitis alba,qu«Èz bryo- jj» nia er bryonias à Columella: ôquot; madon aba-liquibus uocatur, echctlofisab Hippocrate, melothronfut putant)à Theophrafto,in coronasto lio admiffa.Quidam pfilothrum dicunt : quia pelles confici huius acinis quemadmodum Crlabrufcp pu fint.Huius farmenta longisizexilibus internoc^sgc niculatafcandunt. Folia pampinofa ad magnitu p nem hederxdiuiduntur,ut uitiumRadix alba,gra-dis,rhaphano fimilis.Scmen in uua rarisacinis epe det.fucco rubête,poftea crocino.succusradicis co -ligi debet ante maturitatemfeminis.

AMPELOS MELAENA. PCCdi^ Mpelos mel«na,id eft,uitis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ . ^^

prie bryoniam uocant,alqgynecantne , aproniam,fimilemprioiipr*Ç^*'9‘-° ° ’.

Plinius exiftimat.Sunt Éz m folio difcrimina,ut

feorides.Oquot; ipfa quoque res demonftrat. «“*“?/• nigrum afparago fimile.Infrotetis, ƒ

maxime nafeitur.Aiuntfi quisin

ric,fugereaccipitrcs,tutasipfieriauesuilu . etiam tannum fiuetamum quidam uour p gt;nbsp;©• uulgo tamarum. Q^ Columella:

Lubrica iam lapatosiam tami fponteuir • Sunt qui tamnum quoque fcribant,non tamum

P T E R I S. PTeris hoc eft filix,marcefcit fimo idpecoris incubitu,quod Czin Medica nonnullitradunt.Nullusfiliciinciraefuccus^ dici guftus édulci aftringens.Vna fisc eft éz« lices exeunt,bina etiam cubita dine:hancmarem cxiftimant.A' filicibos file • à caricibuscaredadicimus Eftautem carex q molliffim«tcxunturcathedrx,folioferehatundinB uliginofo,(îzpaluftrifoloplurima. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,'C

deferibit acutam ÉZ duriifimam,fpartofimiiem.ft lice felicones didos exiftimant,quos “'^““ 8

lisÉzinutilibusaccipiebant. Dicebantur€zfelicati calices à filicc.

T H E L y P T E R t S. DÇC Helypterin altcrum filicis genusfeemm

pellant.FoItjshxc breuior,molltor,den 10 » naliculata.Vtriufqj radicibus fues

qux funt eislong«,obliqux, nigrx. P.’^^P^'.it.f, inaruere. Siccant cas fole,uergiltjs off’“?,“®--fas.Nafeüturubiçp,fed maxime frigido ®**®2J^


-ocr page 135-

LIBER OVARTVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;66


Utethus pinnata, unde Graeci nomen impofucre. Hie cimices necantur.Scrpentem non rccipiunt. V fus Mdicisintrimatu tantum, nee ultra nee citra. Lau-dantin utroç fcxu Macedonieam, deinde Cafliopp cam,

POLrPODION. DCCCVII.

” T^Olypodion noftri, ut Theodorus putat,filicu-1 lamappellant,inPlinioita)egcns: Egofilicula dicendumarbitrorcumcxDiofcoride,tum ex ■“‘dsfimüitudine.tum ex Catone.qui feliculam uo C3uit,addeijdcndam aluum prxberi iubens earn, ^dem modo Ér Columella nomina uit, unde uinum P^lypoditesquoque ad eundem ufiim fit,praecipu5 *» Phanice oppido eius Bvblo, ut inquit Aètios. Poftimbresfemperemicatnaecherba:floret,O' fe-®gt;cnnonfert,

DRlfOPTERlS. DCCCVII!.

*” 'pXRyopterisfoliofubdolci. Diuerfahuic. fed fv 1 Ïmiliscft.dryophonon à Plinio uocata, eauli' culjstenuibus,cubitalibus,circundatisutrin «ffolijs.pollicariamplitudine, qualib’ oxymyrfine, fcdcandidionbus mollioribusq), flore candido fabu' ci. Eduntcauliculos eiusdecodos, femineuero pro pipcreutuntur.

C N E C O S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DCCCIX'

CNecos à Theodoro cartamum fermone uulgi dicitur,Mulciscaulibus,ramislpfe fpargit. De fyluefttidixiniusin atradylide. Incneco pe-Culiare illud à Theophrafto redditur, q, fylaedre te-nerius.kuius.O femine copioflus habetur .• fatiuum durius,fpinofiu9. Cnicon Italiae ignotam, ut Plinius feribitAegyptus maxime célébrât, oleo nö cibo gra tam: hocfaciunt ex femine eius, quo amp;nbsp;pfitaci nunc aijntur.Cnecos melius g cnicos dicitur.. nam amp;nbsp;ena condfeminis colore Theocrituspro candido,fiue fia Ooufurpat. Democritus O' omnino chy mici fiorem eniciechumenion appellant. lidem elydrion herba nominantnec quæ fit ea docent, praeterg q,lutei fit colotis.lnuenio tarnen in opifthographis medicinali bus quibufdam pro chelidonio minore acceptam tlydtion.

LINOZOSTIS. DCCCX. 50) T Inozofti9fiueparthenion,a Mercurio inuent’ | efi.Ideoapud Grecos tp^ow v«» amp;nbsp;îf/xoS ^nMbj} multi iiocât:caule utriuRp generis cubitali in* KtdumJedramofo in cacuminc,geniculis denfis:fe-

L I B R I

men in geniculisdependens.foemin» folutumamp;cSi didum;mari,iuxta genicula ftans,breue,rariu9,con. tortum.Folia ocimoanguftiora.fedmaribusnigriö ra,foeminis uero candidiora.Radixfuperuacua,pr3e tenuis. Nafciturin campeftribusciiltis.

Cc Y N IA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DCCCXP

mia non eft ea quam Theodorus canartam 004 incerpretatus eft,ut in culice docuimus.

HELIOTROPIVM WAIVS. DCCCXII

HEliotropium à Cornelio Celfo folaris herba dicitur, xternofoho.'particulatimutocimfi floret : idco^ per gdiu. Incipiens ab imo per folftitium circumagit fe cum fole,ut nomen indicar, utortum eiusmanefpedet, O'eiusiteradoccafum uftjperfequaturjfedónubilodie. Nodu uelut fidc-ris defiderio contrahit ccerulcum, ut Plinius ait fl o» rem,album fubrufFumep.ut Diofcorides. Genera eius duo : maius helioftrophon cognominatum, O* mi» uus.gg utrunep femipedalem altitudinem non exce dit.Semenin folliculis meflibus colligitur. Nafcitur non nifi in pingui folo,cultoqj maxime. Colos helio» troptj unuseft e'tribus fadigijs inqux conchylium diuifere ueteres: noftri uerrucariam appellauere, ut ualétem contra uerrucas. Si terram furculo huius cir ciimfcribataliquis.negantfcorpionemegredi.lmpo fita nero herba aut inde omnino refperfum,protinus moti.Formicas certc agri efFicaciflime necari helio-tropio monibratum eft,oppilacis herba earum fora» minibus.Succum huius excipiunt gflate hora fexta, mifceni^ cum uino,uc fit firmior. Multa magide ea, ficut de cognomine quoquc gemma, pollicen» tur:fcd hxc propofiti noftri haud funr.

HELIOTROPIVM MINVS, DCCCXHI.

Eliotropium minus, tricoccumpriuacimap. ^0} TJlatur. Vbiç prouenit,folrjs nonfolummi-f I noribus, fed etiam in terram uergentibus.

Semen ét huic effigie fcorpionis caudæ,dc quo amp;nbsp;feorpiuron et nomen eft.

SCORPIOIDES. DCCCXHII.

SCorpioides à Plinio fcorpios uocatu r,exargu- ffoff mento nomine accepco.Eft amp;nbsp;alia eiufdem no» miniseffedusi^afparagi cognomine, fed in to turn fpina;nullum enim foLum habet, caule aiparat» gi,cacumine aculcaco.

Q_Y A R T L


FINIS:.

-ocr page 136-

?*HERMOLAI BAR

BARI PATRITII VENETI, ET AQ^VILEIENSIS PATRIAR' fbz, m Qulntum CoroUarij librum^ P R AE F A T10,

UTES JAM ET EX HIS VINVM VEL PRAECIPVVM HOMINl j bonum/i temperämentum ctdfit,excquimur:in quo tdmin fi diligêtiui tßimArcuolumus, uitifi* necuufa maxime operand fùerit,ceunAtiiY£ fr ouidentidnohii defiißet,tanta aquarum froßi^i* tiHmcopid,tol fi)ntibm,totldcubutdcftuminibUi:0'neaccufdretdmpoßcs,c«lcßibttsct‘lt;^”’^9‘^ \^^ irri^tAfie^terr(l.Uecucroquicqcß(practerqquod f^ eperemaximo, ei' impendioparatur) —'Mtdepluifidgitiorumdcfceknimfit. Kdmg,ptdes,^lingudnutent^^furimm,q^nuntc^ac*


mur,^ deniiß um» atm dnimantium homo Ubidini derei Venerea femper indul^dt^umoacceptu ßrre panß^ dßiduos morbod,rcpentinAS mortes,t^ ucnena epotd cui uerim adferibittut dreand per hoc prodita,V ammißt^f td proldtd,^ teßAmenta nuncupdtd,tumc maxime tdcedm.lüd ueromonßrofa eorum fitis,qui in tfientationem^ imnudicddoshauriant^uomituq; repetito fitmetiam pergladiosprouocent,quafiumdpfrdimeliiua«np^ß^^d perhumanumcorpM.Qudntömeliuiuitieconßtlturiyfiomniaodbßinerent. Humeuero,(,fid'qsplacet) mentd temukntiit qutfitd. Hec neßratia iam placent,ipßf alpesdc maria peneträntur,deßittatti qtiifolerttßwif omnes etidm terrdrum dngulosmddgcnt.Qum imo propofita bis primid,qui feitißima deßrant.Hcc had^!^^quot;^ ßmäd fitis: ipfis etiam poculis magnttudo cß[ud,ßrmaqi qua maxime ténuité» uitri bibendo blandiatur,apgß^lt; ■ leges mfuper dc diHatd bibendi pneßeripta'-Greum cents canceUis mclufi reliquafint,ntilliim non tempus imatan fe lar^us placet,ebrietasq; prdmijs uel poems inuitatur.liucdcceduntudßd ddulterijs cdldtd,ßrmt^ ‘'^ ‘^^*' s reddit£,tdnq temulentid ipÇddd mflammAndas libidines nonfujficidt.ïnnocentiui certi Maometbed feddhomne hac in parte dgunt,qui uino penitt» ex leffdbßineant. Hec uero noßris olim heroibus uini ufm tam interdidus.Yrequentidineommid,dc temulentidmaxmeprobibitd:pleri[qitdntdCDnßaniiapeniwabßn^^‘‘gt; utfdlutem uini po:iüo promißam neglexerint, Komani ueteres id mfiicris modice prmum ufurpartUft, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

BOX retmeamus facratiore myßerio:ut interim fcidtnusfoemims eorum omnino interdidum: edfam^A^ lt;o quidumilc/culosrefignaßet'.crtamennullituncßubfeßoresdlienileditimebdnturoculi. Gentes (erte^H^ ußm confenfu reiecerunt,muit is etiam dd malorum remédia uitesadcmptu: nutte certatimpaßim^ ^ ’“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r unt.Coada etiam perfummam iniuriam tellure iüa firre qud nolit,cr acerbius meufata^q prdcipuumlt;quot;ƒ mitem nongeneret.Q^idg, lautitiesautuiduselc^ntia nutlaiam exißmeturtibiuinum défit! cuituß^ß ? nbsp;nbsp;^^^^ penpfas ßuges,cr aquam multi ad feptent rienem pepuli appelant. Adeo uero nutla iam pars nwtidi nbsp;nbsp;nbsp;^ ^^ cavfiquidem ipfum aqudfaluberrimum alioquiliquorem noxium fioerimus. C^uedfi ignorant ^‘^ß^.^iii^f a bis utni baußt» obfit,id [altem ex morbis ingruentibus ddurrtant,medicis nihil prius autacritu ^^^^ æf^jji^ dus u[um,poüiccntibusq; nos eô citiusconualituros,quôfirtiusabßinebimus, er poflea naturd maieß^i^ ^ reamfi,cimus,probrac^tüiinffrimustanqnoxidpdrietttiAllduerofidtimdnimdntibusomntbtuaquain ^ nbsp;nbsp;’^

noßrum hoe [celus unum eß,uini inueMio,meritis mterimfuppUc qs dffedo,qui primus exa^taßi^^^a nbsp;nbsp;^ ret q perniciofa resfuturd eßet,qud db ip[o mitiom autoriscaldmitdtem redumdarit.Cdterum q igt;i[°^ ^kfs-au , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nem deeufes, tamm metatlicis,ac lapidibt» perquirendisad uitd utilitatem, folertiam dt^ indußriani

pars coromdem labori noßroattulit.Qjtare ut fartum(^ aiunt)opus etidm dd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;œ

er cd[a euoluiße fißidiumnullumßeerif.nec rertvmhumilitds cbßitit,dummodoprodeßem'uitd emm^n^gf u[ui omnem operam,indu[lriam,uigiliasq; meat iampridem dicaui.Ccus fiixit,ut quo animi candore ac pr V . hdc prodidimus,eodem ab alijs dßimentur.Sed quicuneßgput» fors^ operis pittarafit^nfcientid ^^^‘

rimum uoluptatis etiam defindo aUatura eü: quado omnia 4 nobis ea menie ac dudio labordtd j » ut iuuarem:ut tarnen infuper uacuis dili^ntiam meam non obßrinxerimfquam pr^ fiairt anfilq nodri nunquiim fiterit.

-ocr page 137-

«7

S^HERMOLAI BARBARÏ PA*

TRITII VENETI, ET AQ^VI LEIENS IS PATRIAR«

CHAE, COROLLARH

VITIS S A T I V A. DCCCXV.

|ÏTEM SATIVAM Græci â/^mMv ilft^y, amp;nbsp;ce« noën.ero’vo^gfov ideft iirba nam, er uinum ferentem uocant, item demanda er demacem intérim er



oenanthen,ut placet lu-lioPoIIuci. Superuaenu


tiBER Q^VINTVS.

terioribus uuas arte nafciautores Graeci pofle dociP crunt.agigarton id genus uocantes. Vites arbuftiu^ fuiu.C fimplices: arbuftiuasGraecianadendricidas er dendritidas appellant;arbufta nero ipfa, fiue igno biliori uocearboreta.rjdem Graeci anadendradas,Cr aminyxidas, eramamaxidas Epichatmus er Sap-pho:nam er arbiifculaeteftudinumfiiiftru menti no^ mcnidbellicieft^amaxapodesiiocantur, in qui bus


genera cios perlequi, qa totidem uitium affirmâ-™ taequot foli. Nafcitur paffim er in alto uicis, er PPmqua littori. Durarc uirem ad infinitum refti-perhibent, culture quodam gene-tJheophrafto autore ad Elephantinem,Ut idê fert-citiCr Varro mutuatur.Non decidunt uiti folia, neqj ƒ aHemphin.Ad Deltam quoiç Nili fere' tota uirct 'mper.quoderalijs quoqj fatis acciditCapnia uoca Wunum uitisgenus, qnx imam nigram ex candi-K^ candidani ex nigra fine prodigio ullo ferat. In* Suites appellantur,quae ad florem ufcpperdu* nequin etiam eft ubi Plinius infanas nites trifcras PPclietquoniam in his alia maturefcunt, alia turge unt^alta flötehuSmyrnc trifcram à fe uifam,M. Var owetHmpródentc. Vitis candida melius reddit, q Hus fuit germenquod quidem amp;nbsp;huic er fico pro* ^“mVitibuscapreoli tribuuntur:er uicix,quos er coU i 5 '^ ï’®”’P'bos uocamus,Crxci helicas.is ê iius ' *’”* '^®'^*^° 'nquit,üiteus,intorrusut tineih-rurf’*’^^^®^•‘^“’»quoniam ad locum capiendii int 'J”’ ''”^®’ fetpanBeut uitis didia primo, quonia * de'* j^^®^“*’’®P®’’®*’‘^®®:^^P’^*'^*’^oP®*'^'^’» ior fl ***'quot;”’'*”'* 'quot;’“’“t^tis. Eli au tê palma ma* ,..p^^quot;^’5gt;^ndena(cuntur uux, dalmaunius in* qu 'ï'J'^'f® ® “®quot;t*’ flatu didia, ut idem Varro in* M*’ nbsp;nbsp;.*?quot;'^®capreanominator,quia capreolü

Iita ”^'‘quot;'®®'Pabuligenuseft à uinciendo appel* I„ •^’,^*’’®P’^'oIos ^abet,ut uitisreradfeapum Pini.alium'ue calamum ad quem hxreat, id folet ^nciretundeuicialia propabularibus c'uiciadicunt. to.?”quot;’*'’ ^“Pl«.fe*ninariserpabu!aris Pocata. m *quot;quot;'’quot;® Crxci bidam appcnant,a noftris,ut pu .mutuati-Confiftitin nitibuslachrymalargior in ■’quot;*®B®*™’f’*wquot;’’parciotauturnno, er !rfn?'^quot;”®°’ 'P'quot;“® foecundx crebrioribus oculis Lr *’**i’®’^f?’'^*®’'”ÏFfenintur. Ipcs appéllamus ST 'quot; ‘®'''^ nafcemes auftrinis flati!ms. Pecu* nn n»” *” quot;’°'''^H®'’'agos.!’oc eft hirculus, importu-umnM ®/*'’”'*’'bu8 abfciflis, uel imperitia colenti erfr» ^™‘^’’5°*’°™®articularioncm uocauit. Hir* oiiftni'P°'^?V’“®^'^‘’btnr,cum infacunds fiunt: tilffr?'” ’^ quot;quot;^quot;® animal,ut inquit Ariftoteics. fte* ct^^'quot;W“- '^‘« 'Pfæ «^ pampini laborant SOS inf?''”' quot;’’’'lis rubigini eft,folc poft humores 15 quorir ^quot;quot;'°^®’’’f®tgt;'Eft er niuatio fiuc roratio, tiuam iL*”j ^“’*® ninxerittprpterea exacinatio, 5®^™®«operantiam appellat. Graeci »t »»^ouesacmjtracemis defluunt. Sine granis in


rotarum ueifantur axiculi, ut Vitrimio Pollioni placet: Quanq non defuntqui genusuitisammyxidas amp;amamäxidasaccipiant.Altjuuam bumafton, alq hefperion uocatam interpretahtur. Aurofebas Par* theniouitemfignificat:Eratoftheni,ramuseiuscum racemo dicitur: Apollodorouitiselinos : quonomi* ne Philetaser Nicander ramü eius non uitem ipfam capiunt.In Hircania feraciffimam effe uirem mirati funt fcriptores,cum fit aquilonibus expofitanam in Carmanis er Margiams Arianis^,crafiitudotanta caudiciseft, ut bini homines plerumqj ampledii ne-qucant,bicubitalibusracemis. Vitem Boptrj Thebià primum natam putant, qua amp;nbsp;Liber pater.

VITIS SYLVESTRIS. DCCCXVI.

E uite fylueftri fuperiore libro diximus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•^^^



V V AE.


DCCCXVII.


Vam Graeci y«0uAtóaStapIiylo Liberi patris co^ filio,utPtoIemxHsuoluit,appeIlant: Lcnida etiam poëtx;nam er Leuseus dicitur is deus.

Alia porto uua eliqucfcit in potum, alia eligitur ad uefcendum thxcautincorbularnfecernitur, ut inde addaturinollulas,qu3e in dolia plena uinaceorü tru-datur ; alia in pifeinam picatis ampboris demittitur: alia in haram carnariofufpenditur.Vuam Amineam minufeulam, ermaiorem lt;r Apiciamcommodiffi* mein olliscondiputauitCato. Eiufdem generis in fapaermulforcdliflimcfcruanfiDuracinäs, Amine-as (Sc Scancianas affirmant oportuniflimas effequg pendeanequod genus omnes conditaneas er condi* liuasappéllamus. Vux in palea feruatxpenfilibus proxibnx dicuntur. Vux uebemetiores nigrx:ideo tÿ uinum ex ijs minusiocundum.Suauioresalbx,quo* niam aéra tranfluddo fadliusaccipitur. Efter uuä theriace Uocata, qgt; contra morfum omnium beftia* mm proficiat: cuiusrationem ferendx Palladius Ïn-ftituit.Florem uux in cibis dari gallinaceis ÿlrxci^t* unt. iitprxtereanonattingantuuas, quod Cr in la* brufea diximus.

V I N A C É I. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DCC ex VIII.

Inaccus Cracceftcmphylon uocatur.Dicim’ er uinacca heutro genere, Palladius etiam foeminino uinaceam: hxcer floccsappellan




tur,ficutinoliuaflaCcs att^fraces. Vinaceos poètx fu nt qui bryda er bry tea qu oqj appellent: gg er pro fracibosoliuarumfumuntor Stemphyla in Ariftotc lisRhetoricofecundo Celliusfecem ipfam e' uinacC* is amp;nbsp;oliuis exprefl'am,floces er fraces dici fetibit.

NVCLEl ACINORVM. DCCCXlX.

NVclci acinorum uuæ à Græcis gigarta dicun itur: Palladius excrcmenta,er fcmina,ergrana Huxinterioranominauit. Abacinis acinati* In cumdid


-ocr page 138-

CORO L L A R I T,


bcrrimûputatuf.Quôgenerofîusuin^cft, bof ®®1 gisuetuftateerafiefeit.cÿinamarkudinëcorporimt nime utilem coit.Saluberrimü Campania:, qdennqï tenuiftimü, utiliffimü cuiqj uiribus edomitisfacco. Vinü alit uires,fanguinë,colorë.ficut laëtis potus, of fa;frug5,neruos:aqu3c,carnes. Simias^rquadrupej desdigitatasnegätcrefeereaftuetas uinipoth^Vnu de dando uino uolumen AfcJepiadescondidir,ab eo cognominatn: in quo utiJitaté cius uix deorunipO' rentia aequari pofte proniinciauir.Viniifuccusfft.g feruendo uiresc'muftofibifecerir.MuftóCr^cirAt»’' j{3s,amp; yMmivbi uoeât align. Vinüocautmuftüeft,aut uctus, ut in prouerbio fit uinü medium, pro aqua: quod dr prandiü can mû diciturapud Varronét* Cei lium.In PlautiCaflinamendofuseftfenarius: Aoioo caninam fexuam, fpero melioré fore-Seribendu e non fcxuam,fed c«na canina, hoceftab.ftemia. In Latino agro.dr Campano ad monté Vefuü'ium,qui Summani dicitur,uites modo habéturCrae» apPff lat»,uino inde preftö,quod CrxcC nö ante diütur,g anno poftcalcatasuuasado. Viliusg diu eft:proindeipuiannüquafiuinum anni ciushoed hornum uulgo tabernæ prxdicäc uendentium-

V1NI Q.V A LIT A s. , DCCCXXniL E qualitateÉrxtateuinididü moxeft. vmii porró teneqi Graeci «xwA'or, Cato Jene uocat. cuicontrariüfitafpcr}!,ut idem autorappeP

cum dici uinn cxtftimo Veroncft agrî.utfcribic Caf fiodorus alurnnü.odorisfaporisqjfuauifrinii,colore purpurea, inefFabilidulcedine.taflu quoc^denfum attppingueu t carneus liquor,au t patio efculenta ui deri poHit. Laudâtur ex eodem agro ét R hetica u etc ribus in montanisRhetoij^.quifupra Veronâ funt, na(cenria,utinquitStrabo.Ipfosacinos Cato acina, Catullus acinaspronuntiant.

VVA PASSA. DCCCXX. VVa pafla Cræce ftaphis ér adaphis H^^®', hoc eft fatioa dicitut. Caeteijt Apameas inue nio cekbrari paftulas,

VVA OENANTHE. DCCCXXI. ®ïi quot;V 7quot; Vaoenanthequauitesfylueftres, hoc eftla-brufeæ ferunr.Iaudatiftima eft in Syria, maxime circa Antiochiaeö' Laodicex montes: item ex alba labrufea.Sunt qui principatüin ungué^ cis dent in Parapotamia nafcêti.deinde in Antiochia Ér Laodicea Syriæ:tertium locûex montibus Medi-cis,qux er utiliormedicinæ. Qiiida omibusijs præfe runt e' Cypro. Vitis ea,quac maffaris in Africa uocaf, nuncmeaicis,nuncodoribustant5 gigni Plinius af firmat Nafcitur in Africa Ér uitis quäubolima uoeât accolx.oliua in uites infita.utriufqjfrudû arboris fe rentem:hanc Graeci amp;elpoftaphylonappellât.Vinû cenanthinû fîtduabus libris flerü in mufti cado ma-ceratis,quipoft trigintadiesmutätur.OenanthenCr à uitibusduke uinü ferentibus arbuftiuismaxime eolligi quids praecipiunt,nofylueftritantü.Labrufea dici putanc,qgt;in marginibusterræ ceu labris quibuf dam fere' nafcatur.Vinüanthofmias,ab odore Boris ' dicitur, nee idem cum oenanthino uinoeft:propregt; tiofo ranecapituraGrxcis:eiusmeiitioeftapiid Ari ftophanem 3i,Hippocrate, amp;nbsp;alios, uel promifcua, Hippocrates certe hoe etia anthinen uocaiiit ; aliqui anthinen proanethinocapiüt.utCalenusinquit Na uinücognométoHippocraticüCaHijs maxime traf-alpinisgratiflîmû, fiditij generis eft, facili ratione. Cinnamomü.facchaijtÉr carpedum terütur in fifeii: cxeouinüliquatur.uttranfeundoqualitates eascö bibat. Datur hoe epulis principalibus cum efeharite pancbellarioR2uice,quimos,fedinaliouino,peculü aris Athenienfibus fuiffe legitur.

OMPHACIVM VITIS. ECCCXXIL tJix Z'''X Mphaciü fiue omphax, id eft acor, fiue acre-1 Imentum uup ab immatura uite dicit.qup om ' phax à Craecis uocat.Eft Éroleü omphacium, de quo inter unguêta diximus. E'7 hafia,utriofcori di uidet uua,c'Pfytia,ut Plinio,probatur acor:cü funt acini cicerismagnitudine,antecanisortüincip:ente pubertate. Pretium in libras fcx. Solet ér aliter fieri uuam immatura terendo in mortarijs,ficcatalt;jj info le;poftea digeritur in paftillos,

V I N V M. DCCCXXIir. ®’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inum oTv©' Crxcc dicit.Cratinus Marone uo

Y cat;philalcthen,puerbia.qualcilludcft,uinü amp;nbsp;ueritasdtem illud, non habere uinü temo-nes.Pittacus ut xsfrontis,ita uinü mentis effe fpecu lum.Ariftophanes uinü loco Veneris appellat; poë-tauinü etiam wm*«» dicunt,quafi uibrare mentêfaci-at:undccrapula,inquitPhotion,diciturKfi?r«'A«.Folia uitispriuatim cenaria uoeätur à poëtis, amp;nbsp;farmen ta cenarides : ipfa porto uitis ab Hippocrate nominatur «nation.Tenuiftimü eft id quod eelerrimeinuetera tur : nam cui fumi amaritudine acefcit «tas, infalo-

lat,hoc eft rKuifn fiuedununamÉrmuria quaeaipe raeftèt,dura cognomina bat ColumellaeCelfo^'Hi’ quis duram muria,ficut dura picem non pro afpera, fed pro denfafpiftarp accipiat,^ utiepprogaro.quaz doquidê Celfus earn dyfentericis eëmendat, fieot ga rum Diofco tides. De uino remperado,qd Ipmpnatu er dilutü dicitur,a]rj alia praecipifit.Hefiodus trespar tesaquæinunamuinimifcet. Caeterimeraei srece re,hoceft,utquinq;induasadderent.’ unde natum prouerbiu:ti7rsrT»7r/vfv,»jI/K,S/lt;iiTi'il(«f«.QP . pocta feftiuifti'mus fignificat cum decaiitione x« ca loquitorin Sticho;Vide,inquit,quotcyathos o , bibimus.Tumillc:quotdigitifunctibiii’^®'’p„ tl0cftCr3CCa:n5i^7rtm7r;'n,lwè ?/«7r/n.ït^inn^r*’ . ?“ temfenfusiucautduasuini pattes ad quinqjia aut unamadtres bibere oporteat:ad quatuor non oporteat.'Ceufutuqjfitdilutius.g fanitatisufusexi' gat. Anacreon utuinariuspoëtaunam uimduabus aquae temperat.alii aliter pro fuo quifqj ingenio. i' num modiceincolt;ftn,ut Ariftoteli placet,minuso^ fîcitcbrietatêuitantibus.TemulentacfîuntÔ'anim^ tes aliquot prater hoîem:fues,uinaceis : cotui amp;nbsp;«* nes,herba quä œnuttam Graeci uocanc phanti,uino. Vinü cui nomé 5amagonio,qdtradi Ariftoteles,tribus heminisCrquidé Iymphatis,q^ draginta uiros Inebriare dicitur. Ebrietaté Plato niig nifi femel anno Liberalibuspermifitin legibus. Ante decimo Ér odfau 0 porró at tatis annü uino tempera' dum penitus exiftimat,ut neguftetur guide. VmeU' theus Athenienfis medicusinebtian’nung.fe.dftatii tamé diebus hilarefccre permifinquod genus cotho nifmon à calicis nomine uocauit,ut dilutü nihilomi' rus.ÉrfmebeUarioj^comitatu biberctur.Ac prima quidé potio in conuinijs quia meraca erar .cum prx-fatione ajutSov JI«//lt;lt;i»^, in honoré uid« licet Liberi patris,ncc tamë tota.fed quafi praeguftanda ptpbe batur.poftremaueroquoniadilutaëftct.Érfalutaris, cü prsfationc louis bberatotis hauriebatur, Vinum aqua

-ocr page 139-

mifetri Staphylus Siteni filius inftituit: obfd .'{'“““ulgus non aliter uinum modonominat. 8«afmhoceftmixtum.

'ASSVM, ÈT VINVM PROTROPOK, SIVE CRETICVM, 5 1 V E

Ï’RAMNON. DCCCXXV.

TXAlfum hoc eft ^aukv, genera habet laudata ply-I cnium,0' à colore appcllacü nigro, melamply-* fnium.qua fuum faporê,nö uini praferanc : na “’lt;luod additü eft dcfrutum.glyxia appellatur Athc *o.Sapa qua Nonius fcribit uulgo difta fuo tempo c'nA • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’‘Jt«t« partem menfurade-

,^o.Sicut ï4.»xot fiue ut Hippocrates 14-gt;n’r. hoc eft futuni,addiinidiam,amp;calenü ad partes é tribus ƒ’stedado.PalTum probant CiliciÛ ér Africü,ér in «iï,ut quod Neapólitanu uocatur â Columella red

• omnia iy hac, ut Plinq WjisutarpoftGrgcS.Ficricertum eft ex uuaquam fWifticam uocant,nos apianâqi apes cam impo ängaudeant. Hane funt qui mufcatulä uulgo di-t,jquot;’'*’^Pf*'®*’t“r''^'O’Ucmcula,fiucutCampa-■aicunl,lircula,quaér ftaculaér Numiftana appel tuf,paffu O' diutiiis in uite fole aduftis uuis,ftaphi 01*6 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^ Hippocrate aut feroenté

'ü.Quida équacunq) dulci dü ptfcotfta.-q» fi gtum uis «xpreflert^adijciant uinaceit aqua putcana, fc “ndan5 paffum facient. Protropos accipituretiam Promufto,quod fpóte dcfluitanteqcalccntur uua, 1- '“?P“^*“liuni Pollucem. Hoe protin’ diffufuna ^fifhisfuisdeferuere paciuntur ; poftea in fole qua-ti’u*!^*’'*^“®‘®quot;’quot;’t.*ft“i#fccuta ipfocanis or

L ®'P''of’’opum intertranfmarinauinum« w Lefbo nafci dulce fcribit, etiam '®.®°*' uocatü ab aliquibus. At Pramnon, fiue p'™*’*' ^Hippocrates ér prior Homerus celebra-and ■'''?^^!3°‘^®*’’y™8eregio,utAlciphronMa. frfiquit,montano uico Latona prigt; ba -'^i®’?°^’ Latoria,nomêid Amazonis.Exta-t^id etiamnum Plmio prodenreioxta delubrum ïtruDeum.Nigrü Galenus fuifte uoluit:Athenpus ?a'*^quot;?®^**quot;”ütdulce,fcddur5aufterutnlp:ob tl nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minime deledari fcribit Ariftopha «;hoctamênonSmyrna,fedininfula primü Ica-f*aï'’?P““‘®*“i“®.gt;npf“’2* ‘^“* nomêPramnO, ' Ö'pnarmacitin dicihocipfum quandoeptradit. o ueneno eft fapa.fi quisieiunus abalneis bibat fra ff ^^'“.’’“'“'^ '^ Romanas mulieres nö uinü, P^ilumbiberefolitasadreftinguendafitim. Paf tï™ quot;Jr ? ailt;^um,qui3 ex uuis paftis.fiue quas in ui-5. ftu '. '’‘^“'■* F®*®» premitur,fimilc CretiCo ér Aé golttieniuocatis. Plautus: Murrinä,inquit.palFum, ƒ futum,mellinam.Nonius murinulum.fiue muri-? ’*?“o^^anqua alq murrinam nifi uitium in exem P an ”t.Varro:Mulicres,inquit,natu grandiores aut ogt;’am,autgarum.autdcfrutüm,aut paftumbibe-ti ”?y’®“”‘'*’’ Plautoappellari putatEftfir mur na Idem,quod ér myratü uocant aliqui: non utiqj à yrma.fed à myroquod eft odoramencum: ut poft octbimu9.Gel(iu9:Muliere9,inquit,Romanaslaurc Wipallum.inurrinapotaire: laureâ proloracapiês. »j.y*’'j'^”ï°^podoni» genus fuiffe mirielam. tn-a ”*°^^* f^‘'’^ loras:alteram,qu a fit deuteria:al-inn ™'^'’æ*®f®conftat. Lorauinü dulce, potionis, nn '’5’*’^.?®*’^‘^quot;’uM«ibusgrandaui8aptumi S od m quibufdam codicibus lotam, non bram fcri

ptumlnuenio, diftindlionisfort«'gratia, Laudatur j Cracis inter nina dulciafcybeütes, ©Tiacu in Arcadia Thyraü. De Cilicio iiino mentionem hoe capité habiiimus.forte aüt hoc fitgt;quod e' Pilidia medicina ufu cômendabâtur Ambladeâ cognomine abop-gido,uc5craboni placet: uinoaüc Aegoftheni.de q (upradiximus.nornê datum quidêuideturaboppi-do Aegoftenc.quod in Artica terra eft. Caters affir-toarenonaufîm.quandoquidé Caryftiuex Euboea quoep poftet exiftimari, Caryfto ibi celebrata fen-ptoribus E' Laconia tantü uenit C aryfto uilla id fe-rente,quod O’ Aleman poëtacelebrauit.Laconicum Uideturfuiftè initiotû* quod monobafites dicitur.'cu amfiCreticü hoe nomine inteHigimus, corrupente uulgo id uocabulu.O’uocante maluaflü.Moucor^p locus ubi Tanaruin Laconia möftratur, Monobafia dicitur hoe tempore, ditionis Veneta id oppidn eft, undrin Cretâ diredo fere' curfu nauigatur. Forte Monobafites u ino da tö nomë fuerit.n ó qgt; ibi na rceretur,fed^illudprimüéCreta cöportarctur. Aerate noftra cclebernmSeftquod Achaicü uulgo qcp dicitotifortaftc id quod ex Phliunte oppido quondä

Achaia.Phliafium ab Antiphane pràedicatii eft: eti-amfi nunc aliubi quo^ feritUr.

VVINVM GvPSATVM. DCCCXXVh Inum gypfatum à gypfo dicitur, ficut à cal-ce calcatumia marmore, marmoratum.

VlNVM PICATVMSIVB RESI-

N À T V M.

DCCCXXVHi

AVino refinato dida inqu.it Pliniüs eft cra-pula;fiuc quia caput tentet, quafi luda eiu si nueqtipfa qt^refina,«^ flos eius crudus, qui uinis adexcitanda lenitatéadditur,crapula qtpno-minari folct PugnacibusinquitPlinius, muftis plus crapula inditur,lenibus parcius,à quo amp;nbsp;ùehemêtia iiini.attpferitascrapulf fignificat uocabulo.Photiôis de crapula interpretationé aliam fupenus explicuh VINVM PARACHïTON. DCCCXXVIU, inura parachyton.fiue ut Plinius uoeat, dia-chyton:fi modo idem eft, fit nuis in foie fic-catis.loco cl ufo per dies feptêin cratibus,to-tidempedibusà terra alte nodibus à rore defenfis, odauo dié calcatis.-optimi odoris faporisqj inter dul cia;etenimparachymaGrxci defrutüquando9i^ pellantiundéuinü originale,hoeeft fine fuco, er fine dulei aparachyton amp;nbsp;autiten uocant.gä ^ gnificatioautitauinieft.utaliubi monuimus.Tima chidasRhodius uini genus paffi dulce hypochyton in Rhodo üocari tradit.Nam uinn autoceras hoc di-citur,quod itaeft exile,ut diluinon debeat,ut inquit Pollux. Porrónoftridulcia uina Liberi patrisbeHa-tia uocâbant.

PRALERNVM. DCCCXXIX.

-T^Halemü quod Graci phalerinon uoeät, nee in 0J l--'nouitate,nec in nimia uetuftate corpori falu-JL bre.Prima eius atas à decimo: media à quinto-decimo annoincipit:auigefimocapiti trneruiseft noxium. Duo eiusgenera : aufteiji, cuirufFuscolor: ér dulce, qùôd tuncdcmüaccidit.cûfubipfam uin-demiam auftri flauerint, q tr nigrius efFicitur. Athe-nausér Galenusautores.Phalerno Statinum fimilé eft,tantumleuius.Simile ér Venapbranum.

A A L B A N V M. DCCCXXX.

Lbani quo^ duo funt difcrimina,fubacetbü, ér dulce. VRis aque à quintodecimo atatit

anno«


-ocr page 140-

CORO L L A R I I,


PRxtucia ex fuperomari.fïcut Cr Anconp njfcen tia.Cr quf a palma uua forte enata palmefia aç pc]lanrur,uc Plinio placet.Cafliodorus: Vinu qwodda,inquit,Brutiumappellauit,palniatianii)au' dare cupiensantiqu iras. Mos ftypfin.afpeijt.fcdgra' rum fuauitate;nam lieer,inqoit,interuinaBiütia ui-deaturextremnfadum,tamêeft bene generali opi nione prxcipun: eft eniro fuaui pinguediiKmoCiter craflum, uiuaeitatefiimum, nari uiokntö, candote perfpicuum,quod itaredoktore tradatü.otmeito illi à palma uideatur nomen impofitü, Vifee« dek* daeonftringit,uulnera madida defieeat/lafluwf ‘ dus reficit. Prxtucifi mulfo prxcipue conueiiire di* eitur,ftcut Apamenn Syrip. Inter externa Syriaetim eft,Cr quod reges Perfar^ bibebant Chalybomu uo* ca turn, ut Strabom placer. Hoc Poflidonius in Da* mafeo Syrix nafci tradit,eorundcregumcura latu.

HISTRIANVM. DCCCXXXVlt; TT Iftriano proximü natione Liburnicu fuit, ex f~| Iffainfola 4d Agatharchides prefertoniki.

C H I V M. DCCCXXXyi. CMium Cr Chiotes dicitur,hoc ér Thafitim E ui nis trans maria oeteribus fuerein fumma gtoria. Theophraft” Thafium quod tus bibebant,anteponit omibus.Tertio loco nabeta tur Clazomeniü,poftg parcius mat* condereeoepe* runt. uti^poft Homerica illa, Pramniont? Maroni* tes,fine quod idem eßMaronzü inThraeix ui^riti* ma parte genitD,uicies tantu addiro aqux miken* du m Homeruscenfuit. Vim eins ad Pliniu duralk le-gimu#,prodentêfextariosfingolosodug^'’',®®*5‘'f dilui.'nigrü colore Cr odoratû, O' uetuftare pingue-fcens.Hinc,utarbitror,Cratinus uinumipft'U^spP'* Jabat Marone: nam monarites aliud uinigmustl^ Cappadociz Melitcna eius parte nafcens, non poll* ferendumnoftratibusprxftantia.Maron«u aMaro ne filio Euanthisfatum poblicatum^ Pnuoitratus inHeroicisfuisteftatur.Pramnion à uiteptam'’® ‘.quot; dum uolunc : aliqui à manfuetodine,quidaacau i-ci8craflitudine,quafi diftinguaturâcrucio uocatq. Eft au tem crucium cuitibus akiflimis.qoales Ariel* nx funt acerbiufcul ü,Cr afpenz. Porto Thracia puta-tur,CrIfrcaricumaPolluce,BiblinuinabHoinerono minatü, fine ^ Biblina ea terra diceretur,quz none Tifaraér Oefymancminatur:fïuc,utEpicliarirop!a eet,à Biblinis T hracix montibus uocatis.Seruiusna xium id exiftimatquod Archilochus nedari corn* pars turn feribit aBimblinofueBibloamne, Hoc in SiciliaPoliûfîucPolxüappellari.quoniâàPolideSi-cyonio fine Rhegino qui Syracu fis regnauit.tranlla turn eó fît.QuidS àuitebiblia quxin Italia «Médita* tur.NamByblosper y,oppidüeftinPhocnice uetu* ftiftimC,u t quod à Saturno conditû putetut, obiui* num quorum,edicamentofum ex herba fidiculacon ficitur,utdiximus. Differta MaronxoMareoticnin A*8ypfO’’ Maria lacu didû,ubi nafeitur, aduetuna tem quo^diffundifolitS;nam uicinûei Lybicumap pellatum, prxfertim fp ad Antiphras notum. impto-batur uel adagioiquoniâminusuinig maris habe* at.Akxandrix id uulgo bibunt prxcrudeac zythü, ut Strabo inquitîctiamft non zython, fed zygonin* terpres in eo !egerit,Cr ad pondéra utiuino eo Akx andrinos ineptiilimc conuerterit: in que erroreniamp; Domitius Veronenfis pronus corruit,in Propempti* CO Papini),quod incipit:

^iqiu*

an no.In ter Albanum Plialemum^ Labicano gloria, quodeftdulce.ac pingue guftu fenritvr, à decimo placeie incipience.Buxentinti Albanofimile eft.utiqj acerbo.

C E 0 V B V H. IXXCXXXL CEcubum ia»nnoiigigninir, frcqolt;ns olim in Tarracma Fundisq,.fici)t O'Steina.Parumifu pcriortbtit Statana no longofuerunt internal lotnam^ignini nomecekbre aluo bftendæ, in fexen nium uerußare melius.

ÆVRENTINVM. DCCCXXXII. SVrenrinC ueceresmaxime probaucrunt: fequés seras Albano aut Phalcrnü:deindealia alij viriü plus Surcntino,außeritari8 Albano,nehemeti« minus Phalerno.Surentinü d xxv. anno poculêtum faciunt.quonia maciiencü 0* aridu cum óqaegretö' coouirur.necnifiuetuflacecaftigaciiucentibuspro* deft.quod lt;r Tripbolinoaccidit.Simile eft O Arqua* num.CelebranturàmedicisÉrRheginum, Surenti-no pingiiius.eoqcekrinsadbibendüntile.Item Pri» uernum Rheginotenuius, O Pboimianfi Priuetno limilc.duntaxac craftius.Ttburtino tenuitasredditur, idrpadecimoannobibitur.PrseneftinumTibuit no pinguius.CauranppraeftantiSpaucitasquo^ipCifa «it.ualidü hoc O' praecraffum. Marficum auftet^. Au* fterum O' Barbtnü Atltenaco, quod Balbinü dicitur, Balbiae proueniens Plinio. b' Carr pania prope Cu* mas uluanü commendant,quinto demü anno pocu kntum.leue.lamCaknüqu.odO'Phalernoprxferiit ad utilitäres ftorrachi Fundanü plusiuftoalit: ideo parcius era t conuiurjs, lt;}gt; O caput O ftomachü ten-tabat.Sabinü leuitatc praponebatur omibus. Vfum eiusafeptimoadquintumdecimü xtatisannü pro* babant.Nomentaniï à quinto anno incipit:nec leuc, nee admodu fuaue.Spoletinum fuaue,colorisaurei. Caulinum prope Capuamrfortafte id quod eoloco tradit Polybiusanadendritin uocari.prxlatüomnü bus.CircaNeapolimTrebcllicum.Herbulo color nu ger,non multos poft aiinos candidus.-delicatöboc, ó pergkucTarentina.Oquot; quxcuncpillo traóu habë tur.tencrafuntO'dulcia.O'amicaftomacho, cuiuf* modi lagaria non procul Crumento nafcentia. Met falxpoto,Ér(alute,utPlinius retulit, infignia. Bene* uenti fiebat infumatii.quod Crxce capnias dicitur,à Platone comico,qutn-,admodii lt;7uux fabroij! ferra riorum maxime fomacibus ex Africa, prxcipua Ti* berijCxfariscura.

A D R I A N V M, DCCCXXXIIf.

A Eriana optima,ex intimo finu Adriatic! ma* j, ris.quxPucinaalocotbifitodidta funt,lt;ra dtX Crxcis pydana, medicamentis aptiftimat quibusLiuia Augufti edegintaduos,quibusuixit annos, retulit acceptos, non aquofis .• baud procul à * Timaui fonte faxeo colle, maritime afflatu, paucas coquenteamphoras.Eritanoi^regiadco gratum,uc quotannis deferendü fibi curaret. Wamemnü uero à coloniseiusloci non Mefteniü,utinquitStrabo.dici tur,etiamfi circa Meffanain Sicilia proueniat.Hot Ér Italicum quoq) dicitur.etiamfi extra Italiam,ut Athc nacus inquit.nafcitur.Sicolïi eft lt;r Potulanüab auto* re didum.qua proxima eft Italix Sicilia.In eadé pro uincia Cr Taurominitanis honor lagenis,pro Marner tino pleriimqjfubiedis.

* P R AE T V C I V M, ECCCXXXIUI.

-ocr page 141-

Si quibus audaces amor eft feruare carinas.

Omnia porrei tranfmarina feptem in fex an nis ad ue tuiutem mediam peruenire exiftimantur. Vino Cnioueteres in oculorumuitijs uti folitos, nomen ipmmindicatcollyriorumquorundam.quae Græci Chiacacognominanc. Hoc uinum Ér Ariufia à loco: »optimum quod effet, ariftæum uocabant: Iulius rolluxautor,Nigrum uinum in Chio primum fuifle oeopompuaautot eft.nam ÉZ uitem ferere in eade nulatepertumputantabOcnopionc Liberi patris ’’“o.quiô'urbemineacondidir.

L E 5 B I V M. DCCCXXXVII. T E»biumfponte naturaefuacmarefapit- Hoc ÉT J^protropum diciturquoties dulce eft, icemqj i V' Pf?‘^'^®’’’O‘’=Athenaeusautor.Quacrataliquis 0 quot;itfuuioquig fit uerborum fenfus ƒ urn dicit: 5ed oimaduertimus infulam Lesbon uinumprotirum «oniam catace caumenendtem lydiam moUiton. orruptakdio.quacficreftituendaeft.Scd animad ærtimus infulam Lesbon protropon, Moeoniam, 3tacecaumeniten.Lydiam,Tmoliten darc.De pro ^opodidum eft fuperius.deTmolite ftatim fiet me O'deCatacecaumenite Strabo:Catacecaumene, in pen’f'g'? '^« quam alrj Myfiam.alij Moeoniam ap-»^„^quot;^'^'.'^^quot;’“oro ica,q, nihil in capraeter uinum 6gnatur,id^nobiliflimii,ambuftauelutigni terra.

P H E S I V M. DCCCXXXVill.

Pnefium defruto ÉZ mari conditur,ideo infalu-J' “fO'Phygelitcsappellatum ab oppido propin no '^'^''’’*^“®^ Phygelam Plini’, IVgellam plericp Q?'’’’“''''-''inorninefuntÉZcranfrnarina,ÉZ Leu-datH™’^ ®’P*’«®'Thafium:quibos principatum inp ”?'PP®®’® oppido Opunte: quod ÉT Plautus Eubulo. Item Du ** k ^^'’^i’o.Éz c' Peparetho infulis: gg poftre-nici °*''’’'’'^''®quot;^noidamnant.Iam é Syria Phoe oniiiocatumquandolt;pCyclium,cuiusÉzXeno« amp;uf' ÏV*^5quot;*“ meminit. Laudatur amp;nbsp;Magneticü, ttb *®’'l'*^“®Mend3eum!prattcrcaexAcantho 2{3-''’quot;’.^'d*nphium afperum contemnitur. Troc ai..5’ ^^’'^ Ariftotcles Anthedonidium ÉZ Hyperian

N T V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;€9

Hv^'*’?quot;’quot;’'’’'’^®“torHm fuorum nominibus ab^°?^'’fl’*'9®®™3dmodom éz Altephiadiü Quo ^”'°’^^''’' Alphei nepotibus fuit. Apyrum

Alcmane pocta memoratur: eft au.-funt pP^®” quodcun lt;5 non eft cothurn. Lacon ica Ooca -quot;®'°P*’'“™ à quinq?collibus, ubi nafcitur, dnin^to'^'” ^'f^hiadium, fiue Denthis: éz Oenun» ionta R ^'’°g’'’’ ®’ Stathinium à locis omnia, quac

s'quot;*“™ rnollefalfumbn.-idemHcradcoticü quot;’J^oratumatqjdurum.

. ® « S 0 C I T E S. DCCCXXXIX. A nbsp;nbsp;Eflogites, iSc Tmoliom, aut quodidem eft

aVI ^™°i'^os, duo font uinigenera. nomine à Hj,n-Aquot;’°”fibus Lydiaeimpofito.qui Tmolus ÉZ ^locn j'^^PP^'i^tur. Meffogites ucro nobiliftimum ”1 Stfak?™'“*” nomine, correpta fccunda fyllaba, 'ftfed ■ ' P’’^*?'^™®’*® PW fe gratia, ut uino, nó '’■täte ''quot;“®.^?’^* admixto, reliquorum duritia fua-®’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Excadem Lydia

*iuïii/°P'’'‘“ uinum commendant, ab oppido lo.MetropoIi uocato.

E uino in commune nonnihilÉZ inmetione annofi diximusmunc iUud adijcio: Vinü ome in infantia duiceeft, turn uideheer, cum mu' ftum dicitunubiautem pubefcit.fuauiusefficitur g dulcius.dulcedocnim feruendo adimitur uinis. Vi-num porró aut uetus.aut nouum eft : media seras à medicisintrodurfta eft.uulgo nefcitur ; unde notum prouerbium Varroni, medium uinum prandiumca ninum effe;hoceft,quia nullum tale uinum habea-tunut uellusafininum Ariftophani,procoquod nuf-quamfit.

VINVM OMPHACITES. DCCCXLI.

Inum omphacites, fiue omphacinum uide- ffiS tur idem efte quod ÉZ fiixTcv Graeci appeUaue re.ggmannam eiaquamlargiorem mifceri adtjciuncxaeceroconueniunt^medicingitem congru unt,uc errare uideantur,qui non ßiKiDv, fed ßluv quafi àuita deriuatum nomen fcripfere : cum Plinius à fe-ftinatione quafi uiolenterfiat,uocariprodiderit.

VINVM DEVTERIA. DCCCXLlI. Euteriasnoftriloras,fiueloreas,utCato:ÉZfe cundaria, ÉZ operaria uillanominatie. Lora $ lota acina fiac,oocatur. Inter deuterias, éz fecatum Cato appellat,fecibus uini exprelTum.qd a Columellafecinum dici puto.a Polluce trygephani-on.Plinius;Tortiuum,inquir, nouiftime expreflum intelligo, quod Catomuftis tingendigratia,utpi-gmentumaliquodadijciendumprpcipit. Graeci hoC uu!gotamnamuocanc,apudquosautites uinü pro deutcria funtqui capiant : alij pro fyncero : alq pro noftratc,hoceftnon alienigena,fed patrio, Caleno. Galenos in Hippocrate autiten interpretatur quafi' autoêtitcm,hoceftanniculum,fiuehornum. EftÉZ Tornij uini mentio apud Hippocratem ad pulmonü prxfidia. Vitiofum uinum Grxci tropian,ó'ectropi-an, CZoxynon dicunt.Genus uini eft éz quod grapi-namuocant, fubafperum. Nulli ex ijs plus g anno ufus.EranCÉZquae fpurca dicebantur uina, fed apud pontifices,hoc eft quxfacrisadhiberi uetabantur: utdefrutum, Ézdilutum,Ézignitadlum;fed Ézmu-ftumquoqjantegdefcruefceret. Vinum porró malü amphisGraecedtcituraSoficratequafi dubium :ita enim uocauimus éz nos autore Plinio.fugacia.Prxli gancauocantur,ÉZ quac ad operarios, ut Catoin-quit,cxmifellia uuis premuntur. Circuncidanea uc-ro,fiucut Varrocircuncifita uina dicimus, cum cal-catisuuisfeopiearum fiue fcopia,ut Cato, cum folli culis praelo fubijciuntur iterom,hoc eft ubi defijt flu ere circuncifis excremismon diffimile cortiuo, quod Grxci boftrichitin, ut puto, uocant: tortiuum enim Columella dicit efte muftum,quod poftjprimam prefturam uinaceorum circuncifo pede exprimitur.

VINVM ADrNAMON. DCCCXLIII. ' lamon ratio faciendi uaria, fed omnibus cognica.

VINVM NICRVM b‘ LABRVSCA. DCCCXLIIII.

VINVM MELITITES. DCCCXLV.

j quot;y^X vleic'genere eft mclitites.fcdaufterumfccu- ffis | nbsp;nbsp;llisiiam fieri defiilTc Plinius exiftimac. Sic au*

te mclitites id quod m Pfeudulo uocat Plau» tusmcllinam illo uerfu:


^^f^VM IN COMMVNE. DCCCXL.

Murrinam,palTum,defrutum,mellinam, in medio relinquinus.

OE N 0 M E L 1. DCCCXLVI.

m f Oeno-

-ocr page 142-

CORO LLÄRir,


ff»i


OEnomeli,hoc eft uinum mulfum ; gg noftri fp 'ne uini mentionchoc intelligunt.mulfum di» cences. Vinum hocfacillime cum mellc cocor poratur,quod in dulci nung euenit. Mulfum in Thra ciaprimus Arifteuscomperit. Multifeneflam Ion» gam incindtu muifi colerauere, neque alioulloci» bo Regiummorbum Varro cognominatum aqiia-torium cradir,quoniam curetur mulfo.Cifibilitesge nusuinieftinCalatia nafeens,O' BalinciuminSici» ha.quae faporem muifi non uini præbeant.Ex mufto quod fit mulfum,Graecinedaruocant.

MELICRATON. DCCCXLVIl.

MElicraton.Oquot; mixtum mel. O' aqua muifa di citur.interimO'dulcisaqua. Rationes aqug mulfae conficiendae plures funt apud rei ru. fticacfcripcorcs. Alia res eft mctaceras apud Hippo» cratem,qua: uox egelidom.fiue quod idem eft, tepi» dum mixtum fignificat,hoceft,galadodes fyncra» ma lulius Pollux nefcio g rede : Melicratum, inquit eft,quod nuneoenomeli uocamus. Cæteri magno haeediferiminefeparauerunt. InAethiopia Troglo-dytae melicratume'cuinfdam herbae fioribus confi-ciunt,proceribus bibendum uini loco.ficut dilutum paliuri,populo.

Hydromel r. dcocxlvm.

eu


Hydromelifecundumaquae mulfæ genus eft, faporem uini uctuftace aftequitur, nusg ma» gis laudatus g in Phrygia, ex imbre quidem puro O’melle,damnatum multisannisijfdem uitijs, quibus uinummec tjfdem utilicatibus.

AQVAB IN COMMVNE. DCCCXLIX. ^^* A Qua profluens utiliorexiftimatur ftagnan» teacpigra:tumputealisquaerenda.Cifterna JL V rum ab alqslaudatur.argumeto fubtilitatis, ut quae fubirc in coelum, ac penderepotuerit: ab alqs damnaturjit quibusfordium,O'limi.O'animalium quotp plurimum ineffefentiatur, citiffimumqj ideo ealefiat aqua pluuia compiitrefcatq;, minime duras in nauigationc.Crandinis quidem potusin confefto peftilentiflimus. De niue.O'glaciediffidentfenten-tiaeialijs fubtiliftimas eius elementi partes at bitran ti» bus,quiapendeancinfublimi :altjs craffiftimus.atq; iccirco infaluberrimus inde hauftusiquoniam exina nitum fitquicquid tenuifTimum in ijs erat. Liquor omnis congelationeminuitur,O' rorenimiofcabies fit pruina.oredines. Aqua fepties putrefada purga. ta^,nonputrefcitamplius. Amnicanon ftatimuti-liflima.ficutnec torrentium. Paluftres pluribus Io» cisfalubres. Parchorum reges e'ChoafpeO'Euleo amnibus tantum bibunneae guis in longinqua cemi tanturillos:falubritatis argumentum eft.anguillis rcatereamnes,ficut uitqlimum.O' frigonsin fond» bus tineas.-utquaeuulgo nominâtur lampredæqua» fi lampyrides au clampe trx,à lambendispetris in ci bos admiffae lautioris uitx,interim anguillarum am plitudine, parte plurima digiti minimi craflitudine, palmilongitudine.caeteroanguillispufillis O'more nulls fimillimae:nifi qgt; feptem habent à ca pite in col-lum foramina.Aquae ante omnia improbantur ama» rae.O' quaefcrobemfiatim impleant. Fontes Graeci nymphas,0' altrices Liberi partis cognominant, in facris uinalibusquxipfiLenâcadicunt, quia uinum added modpm dus augeantifiuc,quia ut Theopbra

ftus inquit, uiteg praecifae aquam reddunt O illachry mant.Eft ó cceleftisaqua,nue potiusdiuina,chymi ftarum,quam amp;nbsp;Democritus O' Mercurius Trilire-giftusnouere,modo^lt;ïiiyüZfcif,modü Scythiciimlati» cem appellan tes,modo pneuma.lioc eft fpiritum ex aetheris natura O' eflèntia return quintajunde aurum poculentum.O'iadatusille needummuentus phi» lofophorum lapis O'fabulum, conftet. HincO arti datum nomen Pfamm.urgicen.amp;myfticen.Oham mophyfi'am,0 facram O maximam uocando.ceuli terasquafdam feclufashabeat.Oa quibus profanu uulgus arceri conueniat. Hoegenuslacicis, utarbi-tror,fignificat epigramma nopertime in agro Para» uino iuxtaoppidulum AteftaeinuentumopereJate ritio acproindefragili,per imprudentiam^ manus rufticae profcindentis ibi tetram.cotrupto: cuius me moria ne pcrcat,uerba practexuimus, Plutoni factum munus ne attingite fûtes, Ignotum eft uobis hoc quod in orbe later, Nan^elementa graui claudit digefia labore Vafe fub hoc modico maximus Olybius.

Adfit foecundo euftos fibi copia cornu, Ne pretium tanti depereat laticis.

ABITE HINC PESSVHI PVE ES. vos Q.VrD VOLTIS CVM VO« S T R IS O C V LJ S EMISSITIIS? A» BITE HINC VOSTROCVM MER CVRIO PETASATO CADVCEA» T0'q,VE, MAXVMVS MAXVMVM DO NVM PtVTOHI HOC SACK VM P A C 1 T.

TAP O M E L I. DCCCL. Ertium difcrimen aquae mulfae apomeli di» citur.

AQVA MARIS- DCCCLL ÄQuam maris, hoc eft v/wf (Mxam, probant ®’* ex alto hauftum, nulla fj; dulcium mixtura. Hare rubiginem ferro extent celcrrime : dul» cefcitenim argilla percoJata. (nmariexpanfa circa nauim uellera madefcunt halitu mans, quipoft ra duleisexprimitur. Demiftaereciculis in mariconca-uaec'ceta pilac.aucuafainania obtuiara,dulccm intra fecolligunthiimorem. Vetuftate uirasdeponit. Condunturaquaerofi’s.O'rofaceaeuocantur.'Iiydro-thodinaO'hydtorofara Graeci appellant.

THALASSOWELI. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DCCCLll-

A C E T V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DCCCWI. ^^^

ACetum id eft «{©-, uini quidem uitium eft, fed ad luxu tiam celTit hominibus:totadufus expetitum.finequibus uita.ut inquitilk, minor exigi non polTet. Eft O'nappa uitium uini, fed nulla excommédatione.-quin probrofa quoqueres, uel hominum conuicio quorum degenarauit ani-mus.Fitautem uappacumiterumfponte muftafer uenr. infufum terrae acetumfpumar. Taxa rumpit, quae non ruptrit ignis ante cedens.Cibos quidem O' faporesnon alius magisfuccuscommendatOexci-tat, Compefeitureiusafperitas toftopane autuino autfale .• contra' iners accenditur pipere aut lafere. Acetum fit etiam non ex uino commentitium «rul» tismodis ; ficut uinumO' oleum fine uuisOoliuis. Acetum aliud non efle g culpatum uinum quis ne-feiatf mixtum olco Graeci oxciscon, ficut aqua oxy» crata


-ocr page 143-

LIBER Q^VINTVS.


CHtum,notpofcatripufcam'uedicimus. Ipfi quoq; Crsciphufcam.ut Paulus amp;nbsp;Aetius. Infubres amp;nbsp;Li* gutes Padani uinum feCatum Hue loram.uulgo fere' pofcam nommant ; nam acccumrofaceum oxyrho* dinon Grace didtur. Acetum natura frigidum comprobatGalenus : calidifTimum Theophraftus exiftimauic.

5!8

'»Î

5)1

0 X Y M E L 1. DCCCLIIK. ^\Xymeli à Themifone Ér Afclcpiade medicis ^Jdamnatum predicant: acetum mulfum Latb ne dici poteft: nam mixtum cum faccharo pro melle,oxyfacharappellatur.

0O X A L M E. DCCCLV. Xalme dicta quod cx'aceto amp;nbsp;fale fiat, quafi acetum falfum.efFicacitcr fi fit recens acetü. THyMOSALME. DCCCLVr. I Hymofalme quafithymata falfilagodicitur.

ACETVM SCILUTICVM. DCCCLVK. ACetum fcilliticum amp;nbsp;fcillinum Érfcillatum quotpdicitur.ÉT fcillites Cracce.

VINVM SCILUTICVM. DCCCLVriL VINVM TETHALASSO.-

M E N O N. DCCCLIX. T Tlnum ntuMirufiSliviv, hoceft marina aqua fa* y dum,duo fere habet genera .• biaeon de quo didum eft : alterom leucœnion aut etiam Ifucochran, marina in album mu du m conf o fa. In quot;ipautein gentibus tethalaffomenon, id eft mari conditum uocatur.àferuifurto origine accepta, fie wrnfuram explentis.Habetor amp;nbsp;thalaflitcs.uafis mu “ideiedisin mare, quo modo Cato praecipit, qua-dnennioSecundas.Rhodium Coo fîmile eft. Photi-ntumfalfiusCoo. Medicinasaliquot ex uinomari-”’3903 fado legas, ÉT ubi Diofcorides dequalitate mniloquitur.ln hunc ufum quidam ex alto peti ma rt wbent.feruariqj ab aequinotdio uerno, aut certe nodefolftitio^aquiloneflantethauriri autem circa uindeniiam:f] hauriatur,decoqui.

VINVM FACTITIVMIN

C 0 M M V N E. DCCCLX.

NVllum uinum faditium praeter^ quæ fpecie turn uetuftate fiant, plus anno dorare pu-tant:Érplurane tricenis quidemdiebus. Vi-nurn cxfiliqua ceratites, hoc eft filiquatu m a ppella-tur.Prseftantiffimum ex Syriaca. Faditium uinum Craci ww«ww'jr appellant, quidam propomata: quaquidem utfuaquoquefpontenafcanturexuiti bus.tatio à Graccisinuentatraditur.Condiebant Ér nitro uina : item marmore, item fulphure ac cinere, quodmiremur, Veteres é uitis maxime farmentis »utquercu.

VINVM CIDONITES. nbsp;nbsp;DCCCLXI.

VINVM MELOmELI, nbsp;DCCCLXII.

VINVM HYDROMELON. nbsp;DCCCLXIIL

*1* rdromelon aliud eft g hydromcli,utcon-J~1 ftattalioquiamp;finemellc fingiturquando-que,ut Paulus exiftimat. Lau dabatur in Grae daquodéCibyra fidlihbus pufillis aufterumuino-fumt^folebatinuehi, 00MPHACOMELI. DCCCLXIIIL Mphacomeli,hoccftmcl acerb urn, hue aci-dum.

VINVM APITES, OITES, MESPILI-TES, CERATITES,, DCCCLXV.

70


VInume'piro,forbo,mefpilo,filiquaceraunia. ^^* Differt porto apites ab eo quod apiacos ena Graecedicicur.q» illud e'pirofit,hocex apio. VINVM OENANTHINVM. DCCCLXVI.

Vlnum óenanthinum quafi labrufcacum con-uertas;dc hoc in œnanthe ditdum.

VINVM RHOITES DCCCLXVIt, RHoltes amp;nbsp;uinum dicitur ÉT mei, quo punica malacondiuntur.

VINVM RHODITES. DCCCLXVIU Vlnum hoc eftrofaceum,fiucutPalIadius, ro ‘^^^ fatum.

R H 0 D 0 M E LI. DCCCLXIX, RHodomeIi,hoc eft mei rolaceum aur rofatü.a Paulo etiam rhodoftatdon dicitur : nam rho-domelon exrofisÉrcotoneis malis conficit, VINVM MyRTITES. DCCCLXX.

Vlnum myrtites hocémyrtatû.Catodocuit fieri e'nigra:poftea compertû ex al ba.Genus uini Plinio eftdC myrtidann ab ipfo nomina tum,e'fylueftrismyrtibaccis,q dr manus tingunt. Myrtidanum Diofcoridi frutex eft,non uinfi,ut dixi mus.Aliud genus uinieft myratü, undemyrata po-tio:nö à myrrha,fed à myro.id eft odoraméto, qd ét lulius Pollux myrinen uinüappellauit, tioftri muri-nam ; gg,inquic,funt,qui myrinem etia pro dulci ca-piunt,quod Ér Plinio placet ex Lxlq Senilae Capito-nislt;5 fententia.In comoedia certe noua myrines hoc eft odoratu uinü trimma dicebatur: de hoc ét in lora diximusmam myrrhaconditû amariftîmQ fit opor-tet,quippe quod in crucc dno fit prpbitn, non oble-lt;ft:amêtifedcruciatuspropofito:idcjt nö tammyra-tum g myrrhaeû feribere oportet. Eft Ér myrtites ,p melle myreato acceptum quandotj.

VINVM MyRSINITES. DCCCLXXI.

VINVM SCHININVM. DCCCLXXII.

Vlnü fchininü.hoceftlentifcinüfiuelentifcatü d icit. Si maftiché uero capiat,maftichites uo cabif.Vtunc in hoccumpice diligéciores,ut inquitPhnius,nigra maftiche,qoâ in Ponto fimilem bitumini,puenire tradüt,radice iridis oleoq; additis.

VINVM TEREBINTHINVM. DCCCLXXIII.

VINVM PHOENICITES

SIVE PALMEVM. DCCCLXXIIH.

VIno palmeo Parchi amp;nbsp;Indi utütur, amp;nbsp;Oriens tot’.Phoenicites appellatur quodextriuiali palmacöftat: id auté quod ex abietc palm# fit,fpathites ÉT elatites quoqjdici poteft.

VINVM CATORCHITES AVT S Y CITES. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DCCCLXXV.

Vlnnfycitcsaliqoi palmiprunö fiuc palmipri ^J® mü uoc5t:nam dus ^d fycinü appellaucre, fi cut Ér Ithacomelie ÉrLe«fiifpagitp,obliterata iam ratio eft.

VINVM SyCOMORITES. DCCCLXXVL Inü e' ficoAegyptiafiue Alexädrina.itcmex Cypria,cui’ acetü Alex3drinomeli’c,fyco-moriten Grzei uocant.

VINVM RHETINITES. DCCCLXXVIL Inumrhetiniteshoceftrefinatum,dequo5c in piffite idcftpicato,didum.

VINVM STROBILITES. DCCCLXXVIII.

en

HOc uinum Hippocrates coniam uidetur dixif fe,^ arbor é qua nuces pinex funduntur.co-nos Ér ftrobilos uocctur. u t alio loco docui.

Calenus coniam pro piflice expit. m 4 V i*


-ocr page 144-

COROLLARir,


VINVM E' CEDRO CVPRESSO, LAV. RO, PICEA, IVNIPERO,

ABIETE. DCCCLXXIX.

VINVM CEDRITES. DCCCLXXX.

VInum cedrites.acedrino diffère iq^ cedrites ë cedria fitxedrinü cxalfulisccdri autfnic^u. VINVM PISSITES. DCCCLXXXI. Iximus de piff te, id eft picino aut picato eti' am Cuperius.

VINVM AeSINTHITES. DCCCLXXXI.

^40

VInum abfinthices fît amp;nbsp;alio modo, circa radices uitium confico.ficutelleborites.

VINVM HySOPITES. DCCCLXXXIII.

VInum hyfopites poteft Cr iuxea radices faco uinum fieri,ut abfïnthites.

VINVM CHAMABDRITES. DCCCLXxxiiii

VINVM STOeCHADITBS. dccclxxxv.

ACETVM STOECHADITES. DCCCLXXXV!

VINVM CESTRITES. DCCCLXXXVII.

VINVM TRACORIGANITES. DCCCLXXXVII!.

VINVM BVNIONITES. DCCCLXXXIX.

VINVM DICTAMNITES. nbsp;nbsp;nbsp;DCCCXC.

VINVM PRASHTES. nbsp;nbsp;nbsp;DCCCXCI.

VINVM THyMISITES. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DCCCXCII.

VINVM THyMBRITES. nbsp;nbsp;DCCCXCIII.

VINVM ORIGANITES. nbsp;nbsp;DCCCXCIIII.

VINVM CALAMINTHITES, GLECONI-TE5, ABROTONITES. nbsp;nbsp;DCCCXCV.

VINVM CONyZITeS. nbsp;nbsp;DCCCXCVI. VINVM AROMATITES. Dcccxcvii.

ff 4»

VInum aromatites, hoceft odoratu.parabili’ amp;fimpliciusCatonie’rerta,iunco,palma. AROMATITES ALIVD. Dcccxcviii.

AThenacu3 autor eft.ut in myreitediximus, potioms genus ex aromatis confedü, q ue-teresuterentur, appellari trimma. Diximus Crdealioaromatite.quodHippocraticumrccentio-resuocant.

VINVM NECTARITES.

DCCCXCIX.

VINVM NARDITES. DCCCC.

HVic uino pipere ér melleadditofiunt.qiigalrj condita.altjpiperata appellant. Acecüqtioqj piperatum fieri folebac.

VINVM ASARITES. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DCCCCI.

VINVM EX SyLVESTRI NARDO DCCCCII. VINVM DAVCITES. DCCCCIII. VINVM ELELISPHACITES. DCCCCIIII. SAIuiatum uinü à faluia dici nouimus.Saluiatum uero.quoueterinarq utuntur,potionis genus cft.PotonGrxci uocant ex hordeacea,aut triti-cea farina ér falc, a' quo fortaffe laluiatum. Quidam in Columella raluiatum,aut lalinatü legere maluntr ab eo falinare uerbum deducitur.

VINVM PANACITES. DCCCCV.

VIN VM ACORITES ET CLyCyRHI T I T E S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DCCCCVI.

VINVM SELENITES SIVE A P I A T V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DCCCCVR.

VINVM MARATHRITES, ANETHITES, PETROS BLENITES, DCCCCVIU,

VINVM HALOSANTHITES. DCCCCVIIH. VInum d falis flore, lialofantliiten Crsciap' ^^^ peUant.

VINVM PHTHORION. DCeCCX. VInum phthorion,a!iqui edromaticon appd lant.ex elleboro in Thafo finibi amp;nbsp;uinü con* di perhibent, al teiy ad foporé, akeiÿ ad uigi' lias. Cato cllebori radices in pila contundi prxcipit» circum uirem dandas. Vtile id uinü fore ad mouenda aluumfine periculo.TheophraftusinArcadiseoppi do Herxauinütraditeife.cuiuspotufaniinstpa^-uiri mente cömoueantor.In Achaia faltu Cerynien-fi, uinü ér uitem nafci, qux faminisguftata faciant abortum:in Trcezene,fteriles.Idem autoruinaqu® dam fetibitethica uocari, Theodor’ uertit moralia. etiamfi mendofe fcriptS eft molaria quadotp.Lau a tur,q) celcriter purgat fe ac confiftöt:qm tenuia funt, ér mixcurximmunia:obid ethica dicipotuerc,quagt;

Vin/m CHAMAELAITES. DCCCCXI.

VINVM CHAMAEPITyITES. DCCCCXII.

VINVM MAN DRAGORITES. DCCCCXII!. DVINVM ELLEB0RITE5. DCCCCXHH E altero elleborite diflum eft in phthorio-VlNVM SCAMMONITES. DCCCCXV.

E alterofcammonitelcgitur in phthorio.

C A D M I A, DCCCCXVI.

lt;!4!

Admisuocant ér lapidé quenda crofum, ert^q ^ pro infulanafccntê.fornacarixprxlatam xtate fua meminic,inuentu raram. Poffidoniusqtplapidecad miam ex Cyprio tantü xre fieri eSmemoratJit auc cadmia de qua hic loquimur.etiâ in argenti fornacp bus,candidioracminusgrauis,fed minims copara-daxrarix. Pliniuscapnitin hoeeftfuroariaappellat eam.quxfittcnuilfima.in ipro fornaciSoreinueta: qua flammx cludantur exufta, ér nimia !euitatcigt; milis fauillx. Secundi botryitin.hoc eft racemana: quia interior fit ér earner is dependeat : cui prirtu dl* gnatio tribuitur,grauiorpriore,lcuior fequentibus. Duohuiuscolores.cinercus.amp;puniceus.qui^me' lior.Friabilishxc,ocolor5^mcdicamétisutilininia. Tertium genus placitisautplacodes,éripfaexargu méto,qmfic cruftauerinsqpumcx.Ponderofiflima hxc.Oquot; intu s uaria e lateribu s fornacis : fluunt ex ea duogenera,onychitisextrapenéccerulea,intusony chitx modo maculofa:oftracitis tota nigra,ér este-rarum duriffima, unde nomen.

POMPHOLyX ET

S P O D I O N. DCCCCXVII. DE pompholygeacfpodiocommuni ufuhic «41 agitur;difFcrentia,utaIiquiexiftiniât,qgt;pom pholyx paracur lotura: foodion fine fpodos, illota eft. Quidam id quod candidum ßtleuiflimül^, pompholygen dixere,ér eife xrisércadmixfauillâ, ér ut nomen indicat.ampulla.qualis eft bullantium aquarum.Spodion ueronigriorem ponderofiorem-q/mixtis fcintillisaliquando ér carbonibus. Optima e'Cypro.proprerea Hippocrati melancyprion, quad attamétu Cypriü uocat5,interpretantaliqui;n5 PoP fidoni-


-ocr page 145-

L l B Ë * C fenime'Cyprio tantum ære fieri fpodion exiflima mtiUtStraboniplacetificritß liquefcentibus cadmiS Oratio lapide leuiflima. Hacc etiolans c' forna cibu s.ó* Klt;ïlisadl)wefcés,a fuliginc diftac candore.-quod mi nuscandidu exeafuent, immacurx förnacisargu» Bgt;tntüeft:hocquida pompholygem uocatit.qd ue-torubicundius ex ijs inuenitur.acriorê uim habet,ex quot;Ittratijjiadeo ut cum Iauatur,fi actingat oculos,exgt; ^«etXftcz melki coloris fpodosinqua plurimum pigt;intelligitur:fedquodcunqpgenus lauando fituti I'us, Habetur Cr in argenti Fornacibus fpodos qua uo «ntlaunotim.fortaflequa Illyriotin Hippocrates idcio an corrupte. Laurion cetceloc’erac in Attica ubargentifodinaequondâfuerc, ut inquit Paufani-gt;s.Vtilil1ini.a bate oculis, quse fiat in aurarrjs. Spodiö « plumbo fit codé modo quo ex ære Cyprio mô «raiiimus.Fitpompholyx amp;nbsp;ex fola quoç cadmia. “tCalenusteftatur.Actiusrlnuento, inquit, rara eft pompholyx. er adulterarifacilis. laudatur ueronö Candida,fed quse fubliuet, qu«qgt; «rbonibus infper-ia,flamniam ignis auream inden faciat.

ANTISPODION. DCCCCXVIIL ANtifpodion eft (r cinis fici caprificiq. ac len. tifci.dbuxi quorp coma eft, pfeudocyperi,€Z tctcbinthijC' oenanthes.

AE S V S T V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DCC CC XIX. ASsuftum Gr®ci;^«AH»r KiH«v^4«cv uocaut.Ceb Fus ucro cum cineré Cypriü uocat.aut Cypri . umæscreiratn.autfpodionCypriaminceb Iigit-Aegyphiscollyrij modoteritin coticulis.Fuli-goatris.fiucütActius appellat, ærario^ fabrorum, opheftia Grace dicitur.

SCORIA AERIS. DCCCCXX. SCotiam mctalloB! Graeci amp;nbsp;fcoriam,Cz cibdelin ''ocant,ut Photioni placet.

FLOS AE R I S. DCCCCXXl. ' T7^°’ Kris,hoceftj^KAKCvav^M.differtachalcan, t''ho,quodatramentumeftfutoriii.DiffertW à Fquama.quaeuiattyiiftibus.clauis «Srpanibus Kreis excutitur ; flos uero ex iffdem cadit fponte. Fit ïutêinærariisofficini9,iamfufo «re atqpercedo, ïdditisetianinuincarbonibus.paulatimq.accenfis: Tumrepente uehemëtiori fiatuexpuiturxrispala quKda,(utPlintiuerbis iitar)quod pfegma florcmlp uocanc.Eftautépala proprie,utinquit Strabo,pur' gatiotis auri gleba femihbrabs à quo tranflat ü id no men eft dr ad alia.Plinius alio locopalacas inHifpa* madicimalTasauri feribit.in puteis repertasdecuC' fis pondéré,quas (ÿ palacranas uocantificut minutü quodeft,balancem. Democrittjehymift« Aphrodi» tesfptrD)a,hoceft Venerisfemen : namO'ipfumxs nôslio g Venerisuocabulo pronuntiant.Iiaêafcion chalconpro «ris flore accipiiint,hoc eft.quafi exurn bratum «s interpreter.Su nt qui flore diu erfum inteh ligantàpfegmate.fed ratio faciendi eadê ln utreen folum quo pfegma excipiatur, flratum effe iuhent.

S Q^A M A AE R I S. DCCCCXXII. SQuatra,hoctft Ai'wzr.etism e'ferro in ufti eft, ex acie aet mucronibus maxime fimili, fed acrio^ reui g nibigo.Cyprios clauos,de quibus hic ha betutmétio,Palladiu8 Coprinpsclauos.ér CuprinS œs,proCyprioireappellat.Aeti8,inquit Celfus.dup fpecics font : alla tantu «ris, alia rubri «rie. Veteres ipfiinias rode impolitiltp dicebantraudü fine rodü, onde porta Rom« qgt; «tata eftet, taudeta,tz raudu-

V I N T V S, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;71

feula fiueraudufculana uoèaretur. Quid fi' pomi ge nus inter citrea,quod rantium uulgo dicitur,ab «ris colore quafi raudium uocari»? hoc eft fuluum.Eft efS fuluum «s,u t inqui t Ennius : qq amp;* à Neratio fortaft fis iuuentore Neratiû dici potuit; nifi quis non rantium,fed Aranium quafi Arianü,id eft,Perficum,àgen te uelit appellatü.Eft enim Aria ut inquit HeUanicus, ÉT firedte memini,etiam Herodotus CZ Plinius.û* ex teri,Perficaqnxdâ regio.Quid item fimalii Aranti-umab Arantiaoppidp Achai«dilt;ftücontjcias,'quod iy pomis fertile feribunt fuiffe: à quo effedlu pofteri phliunta nominauere.ut inquit Stephanus. Proinde Lacedamonq menfem inquo terra frueftibus abun-dat,phliafion appellant. Accedit quod Herculem ma laHcfperiduArantiamprimütulilTecrcdunt.autorc Paufania.Seduercornequis me alias inuidixobno* xium,etiam nimioiuuaudirçm Latinam ftudio.la-pfum prædicet.

5Q.VAMA ALTERA HOC EST

STOmOMA. DCCCCXXIir,

Tomoma genus eft fquam«fubtilius, exfum- ’^ff ma uidelicet lanuginc deeuftsm.

AERVGO RASILIS. DCCCCXXIIIl.

AErugorafilisquâCræciuocant ion xyfton, ffjj minus probatur e'fquamis. Ocyflime cötra-hit «ruginé corqnariii«s. Aeruginem maxi me Rhodiam adulterant marmoreideprehêditur pa pyrogalla prinsmacerato nigrefcit em ftatim «ru-gine illita.Deprehenditur U uifu,maligne uirens. Ac rugo «ris à Columella eft ubi «nea t u bigo didia fits aVitruuio erucanominatur, eadcqu«rafilis afpe-cieüermiculieius, utCQnricio.qualisRhodo finge-batur: ob id Cr genus alteijrxruginis, ut mox lique-bit,fcolexappellabatür:nam Cr morbus quida arbo-rum nuncrubigo.ut Plinius, nunc «rugo appellat’ eft,ut Hieronymus, quê Cr«cicryfiben, Rhodrj ere-thiben uocant,a Colorc,ut nos rubiginé ; à quo amp;nbsp;rogt; burdidum fit.quia plurimas huius coloris quafi uo nashabeant.

AERVGO SCOLECIA. DCCCCXXV.

SColecia «rugo fitérper fetafa. ex «ratiolapide quê chaldtin uocanc.Nominatur auté fcole» cia fiuefcolex, uelquia fe contrahat in uermicu losfponte, utlquiafingatunneos arte. Ariftoceles: In Cypro,inquit, infpla «raiqsfornacibus, ubi chai-cités lapis plutibusdiebusuritur, uermiculi medio igne quadrupèdes amp;nbsp;pensati nafcuntur, pauló mu-fcis grandibus maiores, qui per ignem ambulent ir faliant.quandiu ibi funt,uiucntes : cum euafere Ion* giuspauló,moriuntur : pyralides fine pyroti nominan tunnel,ut in quibufdam Plinianis codicibus, py rauft«.

AERVGO AVRIFICVM. DCCCCXXVf.

AEmgo aorificom,hoc eüfanterna,qupa Grp cis 10» chryfochoontrchryfocoUa dicitur, gluten eft lir ferrumen auri cius,quod argen tofumuocant:fignumipeft,fiadditaeanicefcit.E'di-uerfo «rofom contrahit fe.bebetatur^Cr difficile ah neditur-Fitautem idglutinum prxcerea qu«à Dio fcoridefcribuntur.etiamauro t^ipuma argenti ad-lt;litis,una^contritis.Vttomucrofanternah«c,anaI terS genus intelligatur à Theophrafto chytos argy* ros,hoc eft argentum fufilc,quum dicat,©- mortatio ir piftiHo «ris tctetidoconfici Èraecto.nondum liquet


-ocr page 146-

quet.Infantema certe fola,quod quide fci5,mortariü er piftill û ex zre Cyprio defïderat:fed cum urina im puberit.nó acetoJouenio amp;nbsp;argentü menticum.hoe eft pfeudargyron uocari, quod ex lapide quodam ufto fiatAndcrisin Troade:itemep in Lydia prope Tmolü.'huic zs addcndo mixtura J^uenit, orichalcü d quibufdä appcllata.ur Scraboni placet.Cpcciy chry focoUadicitur cr panifieqquoddä genus,ut in triti* co docuimus. Santema fortaffe dida putem.quafi xanthernam : quippe cö legamus zruginem hanc à Crzcis quandotpdici xantnefin,à colore flauo.qua-lis aureuseft.ob id Cr latex diuinus illc tingendo auto chymiftis tancopcre quzficus,plerü(pios xyftos, Cr zrugo nominacur.

AERVCO V5TA. nbsp;nbsp;DCCCCXXVIL

AERVGO FERRE nbsp;nbsp;DCCCCXXVIlE

^^ A ^«■ugoferri,hoccftrubigo,deraditur humi-do ferro,clauisueteribus.HacTelephü Achil ■AA. lesfanaffe proditur; gg id quidam exzrea eufpide fadhim mterpretantur.

DCCCCXXIX.

F E R R V M.

FErrum Grpce s/Zxrlt;rappellatur,candcn8 hoe ni fi durcturignibu8,corrumpitur. Rubens inha-bik eft tundendo.ne^anteg albefcere indpiat, aceto Ér alumine illitum fit zri fimik. a' rubigine Uindicatur cerufa,amp; gypfo,amp; pice liquida. Hzc eft temperatura à Crzcis antipathia didta- Fcrunt qui' damerreligione quadamid fieri.

SCORIA FERRE DCCCCXXX. PLVMBVM ELVTVM. nbsp;DCCCCXXXE

PLVMBVM SyNCERVM DCCCCXXXlI. •F# T^Lumbi halitus combufti canes ocyffime inter |-^ficit.ficut omniü mctalloqt mufeas.Ér culices;g ** obrem nófunteaczdia in mccallis. Plumbum crcmatü,cuicerufa fit admixta pari porcionc,aut hordeû,fpodioCyprioàmedicisprzfcrtur.Retoftû plumbûeftquSdouoceturà chymiftis Ïwiwe/e«. La-minis plumbiad lumboBirenumippartcsadalliga-tis.fomnia Veneris inhibcri przdieant ; quod Cr Cal-uus orator. Ér Francifcus Barbarus auus meus fece-te. Athletas Galenusco remedio uti folitos affirmât, plumbü Grpci molibdon uocanr Multüzrisinplum bo effe argument û eft.quod in ftato is afpicitur: pl 5-bum enim quod pedes carum lapidibus ferruminac Ér annetftit.ita plcrunçintumefcit.ut ex ijs lapidib’ cryftalli modo pendeant uerruez. Multa plumbi ge nera cönumcrant chymiftz Grzei. Marinüfordet, ©• afpeij! eftïSabyefium amp;nbsp;Dalmatcnfc nitet.ac mol 1e dicitur.In Sardiano tencritas Cr xrofitasafpicitur.

SCORIA PLVMbE DCCCCXXXÜI. LAPIS PLVMBARIVS. DCCCCXXXIIII. ^59 Apisplumbarius.hoceftmolibdoides,diffère | à molibdzna hoe eft plumbagine,ut ftatim rconftabît.

STIMME DCCCCXXXV. ff ffo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Timmi, nos ftibiö, C ftibi dicimus, in argenti

metallis inuenitur, fpumx lapis candidz niten-tisip.non tarnen tranflucenti«. Aliqui alabaftru uoeanti^abandü.Cr alabandicü Actius.Duo cius ge nera imas horridior feabriorip, Cr minus pondcro* fus.minustp radians : arenoiîorfcemina.quâ magis probantmitet friabilis feiffurisep, nö globis dehifcés. Platyophchalmon uocatur. quia dilatetoculoi.Cy' nfceon quia mulieribus obfcruiat cilia tingentibus, fcmiorbes^pingcntibus:undcfcicumillult;CCatomC'

c 0 R 0 I, L A R r r,

triam exercerefominas in cUio, pratlêrtim inHifi^ nia-Hippocrates certe ftibiu fignificac,ut Calensj cet, aut crufta# m co inuentas, quoties tetf^SU”.“ , medicina nominat.Democritusftibiü nifi . ,-guit, Italicum. amp;nbsp;Chaleidonium pródendo-iiuia* nonadipe utuntur coquentes,fcd fimo bubulo

pofitio medicamenti ea eftadoculosrliya^ss, cftquidelachtymationem arcerenonpoflunt,q per maxiUasdefluat.

MOUBDAENA , DCCCCm^ ’n TOlibdxna hoe eft plumbago, qua eo». / VI nam nocamu», cömunia eftplumb«/’^ gentiuena.Cömendanturfriabiles,quot; dice ponderofz ; quae fint foflil«»,metallica« app lanc.taudatiflimx quginZephyriofianc^un^g _ libdznam inter fpumasargéti collocent.Fo iibdznaeft.Crad uicumcrgafteriamuocatu gt;nbsp;.• Cyzicum lt;zPergamüoAo Ér «luinquagint bus à Pergamo diftanté.Nominatur Ämo i id eft plumbago herba Plinio.contra terpen . in aruo.folio lapathi.crafta radice.hirpida^qu manducata. fi oculis fubinde religetur, plu * ’^Jcï5MA'%SÏM7'««^ SPVMA ARGENTE »CCC^^*^ ^^^ SPuma argenti hoceftlithargyro», ailwa^.j^^ ria.quo àfece fpuma.LithargyrM P 6^ nbsp;nbsp;,

materix u mu m eft/cona purgatf. * r F -humsgenera noftri habent:chryfitin, qu» nbsp;nbsp;nbsp;j^æj

uena, amp;nbsp;eft optima : fecundäargyritm.ex ë p^_^ tertiam moltbditin.plumbi ipfius tufuraq teoli8:Crplerun(i,omneshicolore«inei«««quot;'“^“;„ inueniuntur.Quida duogenera eiiwnouer^q^ canrftelerythida.Érpeumenenxertiunioli » nbsp;nbsp;’

dequadiximus. Omisautemfpumafitex«^, materia,exfuperiorecatino defloensm'«“ - ]yj «o,fublata uerruculi» ferreij in ’P^^T’^JLe« ut tumerruculo, ut fit modici ponden^ “ • «[„£□. ex ipfo nomme intelligipoteft,feruei«n , rz materia fouma. Differtargyrolithoea « ngt;,w«bpi^l^dUmlt;». ccCXXXIX. Ctoniho^pryn.Äco!»';^ Full Crterrapet fein Theodonfon^ X ad nauium pidlurasueteributidequ in terra Melina diïierendü nobia eft : nunc o nbsp;nbsp;^

ruffa ex plumbo lt;r aceto fit.Sandyx uero ex fi torreatur zqua pottione.rubrica admix« igs giliu* herbam uideturinteUcxiffe uerlu ulo: Sponte fua fandyx pafcentea ueftiet agno , fi Plinio ÉT Seruio gramroatico credamu», qu dicit effe fandycem, ex qua fandycinu» ^° . g Qu idam pro colore ipfo acceptam à P^®. Ir» cxiftimant.Prctiumfandycisinlibtae^e* mis,hoe eft dimidium cius, quod ^’*“^5quot;Ïk.ft,ri lus fandycem,Ér fyricon Ér fericon uocari 1er • y con AëtiusÉrPlinJusïhinchodie^Mauntani earn nommant.Syricum.inquit Plinius,facti colos ex Sinopide ac fandycemi«is.quom fu blinitur adulterator lp : nam fcyricum aliud g eft,ut in cceruleo nominauimus.

Cc H Rr 5 O C O LL A. DCCee^ Hryfocolla humor eft m puK^ïS“*: bus, per uenam auri canalienfis quot;“^^^


-ocr page 147-

LIB E R üiïefcente limo rigoribus hibernis ufque in^du» ntiam pumicis. Laudaciorem tandem in aerarijs TOctallis,0‘ptoxima in argecarps fiericompertü eft. Inuenitur amp;nbsp;in plumbarrjs, utilior etiam auraria. Kîçedonicâ Democritus æris fimilê ænigini deferi-biUnomnibus aüt qs mecallis fît amp;nbsp;cura mulcû infra •'îturalemillâ.ünmifl'isin uenâaquisleuicerhyeme totaufjinluniumenfem.’deinficcatislunioiriulio, •itplaneintelligatur nihil aliud chryfocolla ÿ tiena putris.Natiuäduritiammaximedi(iinguit; uuâ uo ^ntir tamê illa qqj her ba quam luteâ appellant, tin ?]^r.Natiuaeft qua: lino lanæ'ue ad fucen bibendn •mliiurinpila.dein tenui cribro cernitur,poftea mo-quot;tiit.Deniütenuiusficcribratü.quicquid nö tranfme ®itepetiturin piia.ir itcijt molitur, puluis femper in Wtinos digentur ex aceto macerandus, u t omis duri Uïfoluatur.acrurfustundif.'dein lauatur in conchis HCatur^, Tum tingitur alumine fîflili. O' herbafu-^r*^’’Pquot;’8't“''^ anteg pingat,nifi rapiat coloré. ^^untamp;fcycatiû.O'turbiftûa'cauocantur medica ®cntaforbete cogetia.Cum tinxere picores turefo 'dn iiocat, medici acelTin.qu® nö fit tinda.Duo ei’ 6tnera,piéloribus lutex qux feruat in lo menca,O'li Aui!« globulisfudote refolutis. Vtriinç in Cypro t'Ali) tribus earn genen busdiftinguunt : afperam, «lustaicatur in libras feptc:media,qug denarijs quin ^*ttriain,qu5 Oherbacea uocant.quxtredecim. wteäporrödidä putärabherbacognominc.aqua «lamadulterareteniincocruleo uiridi'ue fublitam, ptochryfocollainduciitoiliffimi generis fallacif-niiç.Ctcn alhmat feftertqs in libras. Nouitiuseft annuiariusjedcandidus.quomuliebrespitfturaeil ominatutex creta.O' ipfe admixtis uitreis gemmis tx uulgi annul is, u n de O nomc. Chryfocolla in Hifpa *Jgt;acopio(iff)n,j[,j[jj.^i^gj.j.^j_5jjj3]i„u„( aüt areno.

»t i ARMeniVM. DCCCCXLI. ^ A ?'™quot;’'‘'fiuelapis ArmeniusO Armeniacus, Jointer colores Hondos uocatos,deponit,Sunt , _ sût colores floridi, quos dns fingêti præfiat: ™gt;*’iu.cinnabaris,chryfocolla,lnd ic5, purpuriffum.

ΰ/^.^ Pf^dofi (une, legibus excipimr, ut à dno tioaredêptore reprefentêtur.Cxteriaufteri nomina ur, Arn^nia hune mittit. Lapis eft chryfocollx mo-oinlcctus.optimûtjj eft qd maxime uircr, cômiini wo colore cûcaruleo in libras tricenis quondam •’unimisinuncinnenta per Hifpaniâarena.qu» fimi-em curârecipianad denariosfenos uilitas redijt. Di '*5’î®LV'5®‘'’‘’°''®®’o^*to,g tenenoré Armenio raiorêefficit.DifFerc fine dubio ab Armenio ea gle-Wquâbolon Armenia uocam’,dicendainter ctecas C OE R V L E V M. DCCCCXLII. COEnileu fiue lapis coerulcus,hoc eft cyaneus, à Theopbrafto Galenocp cyanos mafculinoO* g^f'erf ptonuntiat.In argenti O* au wmetallis nt,ficut o fibde quo prins, utagatur, cö-raodiuseft.Colorfiliutochrae Intens: quitamé ere-raatofikmarmotofoacetotp reftincfto.abic in pur-puren, qd nos expertifumus.ïr teftätur Vitrunius at ÇHiiUH8,0ptiinij fil quod Attieü «ocatur, Pretiû in

^m P'gt;“Sg inducatatraméto.O' paretonio.Hgc funt ^’•njcia eins o colore blanda.Paretoniü qm eft nam •’ïpinguiiTimü.o' propter leuoré tenacilTimum.atra ?i?^°j?’P®'ï'f*”'»‘»paretoni)cadorpallorcchryfo rails afferatStrauit chryfocolla fpedaculis circi are Wroprinceps Nero.

Q_ V I fî T V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7Ê

pondo librx xxq.proximümarmorofum quo tant« utuntur ad abacos : qm marmor in eo refiftit aman-tudini calcis.Hocfubdimidio Attici pretio eft.Terti« genus eft prefifum, qd alijScyricum uocâc.exinfula 5cyro.!am quidéCr ex Achaia,quo utuntur ad piAu ræumbras,cuius pretium feftertq bini uelodloni.Ac quod uocaturlucidum uenite'Callia, pretio Scyrici dupondqs detra(fiis,quo amp;nbsp;Attico utuntur ad lumi-na.Effodicur Sri ad uigefimü ab urbe lapidé in mon-tibus.quod quidé crematum adultérin eft prefTiDe-prenditur amantudine,O' quoniâ refolutn eft in pul-uerem.AtcoeruIcumnôlimus.fed lapis O'arena eft. Huiusgenera tria ueteribusfuerunt.Aegyptiû,quod ad fyncerameraca^ lomenta maxime probaretur: ScythicQ ad dilutiora.etenimhocdiluifacile.-cnmcp teritur, in quatuor coloresmutacur,candidiorê, ni-griorem,craffiorc,tenuioré;qq hoc cœruleo in commune Theophraftus.nô Scy thico foin tribuit. Terti nm quod O' præferebaturScythico Cyprin. Adulte ratur aüt Aegyptiü, utidem Theophraftusait, quo-damgcncre,id^ in gloria regis Aegyptqafcribitur.q primus tinxit.Alio loco Plinius hxctria coerulei fiue cyaneifaftigia Aegyptiü, Scythieü O' Cyprium, intergemmas nefcioqredlecollocauit, ut incaftiga-tionePlinianaindicauimus.Ecenimfcireoportet,cy-anonetiamgemmä efTeproximâO'geimanâ iafpi-di.Ea uero de qua hic agitur, metallicam O' arrofam efle.Earespeperit errorem fenbentibus, ut utrunq) genus pro uno ceu obliti confunderent. Acceflit hi» PuteolannO' Hifpanienfe,harena fimiliter ibi capta confîci.Vitruuinscoeruleumait fieri harenacomnitri flore in farina conrrica,ô' pris Cy prq fcobe adrqix ta fadtisorbiculisiqui ficcati urceo fieftili conduntur in fornaceutconfudent,attpitacoerole0 coloré prxfe runt,Tingitur aüt omne cœruleû. O' in fua coquituf hetba.bibitqj fuccü.Reliqua curatio cadé quæ chry-focollæ.Excoeruleofit quod uocatur lomentü.Pcrfî» cituridlauando terendo'ue;O' hoceftcaruleo can* didius.Pretia eins xxiq.in librasicarulei xviq. Vfus in Creta calcis impatiens. Nouiflime fuperuenic Nefto rianum,abautore Puteolis id curante. Fit ex Aegy-ptq leuifïîma partc:pretium xl.in libras. Idem O' Pit tcolaniufus.praetergadfeneftras.Vocanccyllon.Eft: O' fubtiliffimü genus lomenti quinis alTibus taxa tü, quod Atticum uocant,hoc eft.ut pu to.AOM,««: gg Io-mentum ipfum à Theopbrafto aÓwai« dici uideo. Ca rulci fynceriexperimentü in carboneut flagret.Frau datur uiola arida decoAa in aqua.fuccoij, per linte* umexprelToinCretam Eretrian. Sileprimi inftituÈ repingere Polygnotus O'Mycon,Atticodumtaxat» Hoc fecuta seras ad lumina eft ufa: ad u m bras au tem Scy thico O' Lydio.Lydiü Sardis emebatur.quod nüc utaitPliniusobmutuit.Difficillimetcriturfihabhoe utarbitrancuraliquifilatumuinü, quod O' fil uocatur O' filaceus color. Sil O'Aufonius poëta nominate Latialis an peregrina fit uox,addubitans.De uino fil Cornelius nientioné habet. Silatum porró O'ientagt; culumO'prandiculüdicebannquoniaieiunisO'ante prandiü uinum bibere meracum moris effet : autor Feftus:obid Grxci dianeftifmOn O'acratifma id ap* pellabant.Sunt qui à felcli quod tordylon amp;nbsp;file dici* tur,filatumuinumderiuent:fed autorem nee qui* lum habent.Erat autem ientaculum,utAthensens tradit,buccca ex uino: quod genus barbarij uino O* pane uippam uocant,


1NDI-

-ocr page 148-

Ï N D I C V M. DCCCCXLIIT. INdicum cocruleo proximum eft, ex India no pri dcm,uc Plinius inquit,apportari coeptum: cuius pretium in librasxvq.alibi denarios uiginti red-diwninexploratxfibi hocinuentionis fuifte trades, O' interCceruleigenera conftituens,Ratioin pidura ad incifuras, hoc eft umbras druidendas ab lumiiie. Quodexlndia,inquit,uehitur,harundinn fpuma c, adhxrefeente limo,cum rcricur,nigrum; at in diluen do mixturam purpurx, coeruleicpmnabilem prüfen tat. Alterum fpuma eft purpurx. Adulterant uero In-dicum ftercora columbina,uel Cretam Selinufiam uelanulariamuitroinftcientes, ut VitruuiusacPlini us teftantur.Probatur carbone reddit enim fyncerü flammam cxcellentis purpuræ,^ dum fumât, fapit mare;obid quidam ex fcopulis id colligipucanc.

o C H R A.


DCCCCXLUJI.


Chram luba rradit ininfularubrimaris To-pazonogigni.fed indenoperuchiturad nos, inquit Plinius.Ochram fiquis interpretaricu-piat,lutcam aptiftime conuerteritnifi lutea ut herbg O' chryfocollx genus eftet. Exolcuit,inquit, Attica ochra.Vitruuius.Inucntebaturautcm turn multislo-ciseriamin Italia.

CINNABAR!. DCCCCXLV, g^^g Z”^ Innabari uetercs ufi funt ad monochroma ta, I hoc eft ad eaquæ coIoribus fmgulis pingeba tur. Adulteratur forbis tritis, aut caprino fen-guine.Pretium fyncergnummi quinquagintaEftau tern cinnabari hue cinnabaris uera fanies draconis elifi elephantoßrin pugna commorienrium pondéré, permixto urriulijanimalis cruorc. Neqj alius eft color qui in pidfuris proprie fanguinem referre pof-fit-Pinxerunt O' Ephefio minio,ubi primü id repertu eft,autore'rticophraftoac Vitruuio. Vtrumepomif-fumlt;ft inquit Plinius, quia nimisacre exiftimabaf: turn quia curatiomagni opens erat, ideoep trafiere ad rubricam O' Sinopiden.Minium fane inter pigme ta magnaeautontatisfuit ; quando O'louis ipfius fi-mulacrifaciemfeftisdiebusminiandam cenforcslo cabant. Triumphantium quoqj corporaminiolini folitaleguntur.idco O' in unguenta triumphaliscoc-nx addebatur. In AethiopiaOrotos tingi proceres, O' deos hoc Colore monsfoit. Inuentu Theophraft’ rradit hâc multo an fc à Callia Athenienfe,initio fperS re aurum pofte excoqui barcna nibentein metallis argenti.Repericbatur tarnen, inquit, iam turn in II1-beria,(maloenimita ginHifpaniaconuertcre,utin caftigatione Pliniana diximus J fed durum O' hare-rofum.'itemapudColchosin rupe inaccefta, decu-tiendumfagitcis.'fed id efie adulteiy, optimum autë fupra Epheftim.ClibianisagrisIliba minium fcripfit nafeijO'in Carmania O’ Aethiopia. Harcnam illam Ephefiquam diximus,cocci colorem habuifte prx-dicat.Hanc teri folitam,dein lauari.-O’ quod fubfidat, iterumlauari.DifFerentiam arris efle,qua alij miniu faciunt prima lotura,apud alios dilutius id efle:pro-ptereaqj plyfma dici ;fequentis autem loturx opti-mum Minfjuenæ RomäexHifpania fignatxpcrfe-rebantur,ad dena milia fere' pondo annua iRomxrp lauabatur, ftatuto lege pretio, feptuaginta in libras, ofFicinis cius inter xdem FlorxO'Quirini pofttis: attp hoc uerum erat miniu : quod uero Diofcoridcs commémorât adulterinumacdeterius. Namqj eft alterum genus in omnibus fere argentarijs O' plum'

C 0 R 0 L L A R r r , barijs metallis,quöd fît eifufto lapide uenis permis to:non ex illo cuius uomicam liquoris xtcrni arge turn niuum nominat,fed alijs fimul répertis, qui ' riles etiam funt plumbi.nedüm argenti.Tales crem ri tundunturinfarinam,Czhoceftfccundariiimin . perg paucis notum,mu!tü infra narurakillUd la ' lum;hoccrgo adulteratur minium in onicinis,un prædafocictatiâtem fyrico.Sublini autemfyncom nium compendijratio monftrauit, éralio modo tisoportunumerat, pidonbusplenósfubmdep cillos abluenribus ; Sidit enim in aqua mini urn o ' ftati^furantibus.Synccrococcinitofifccunda^ tem fplcndorin parieribus fentire debet imagiw' gg hoc rubigo quxdam metalli eft. Sifaponen ^^ autem miniarqs in Bctica,unde ad nos nee abU nbsp;nbsp;.

inuehebatur/uæ uena:.Harena excoquirur.lme g tofp eæ contra quam alijsregionibus.'idqjceleir aurimodoprobatur ferro, amp;nbsp;melius auro can ; Fucatum quod eft, nigrefcmfyncerum rennet aceumcolorc,Inuenioamp; calceadulterari. Sons ƒ lunoecontadusinimicus.Vindicaturabhacinn nbsp;«

ft paricti ficcato cera Punica «umoleo «que candensfetlsinducatur,iteromfv admotisga bonibus,adoratur ad carbonem ufçp. pofteaƒ lis fu bigatur.ac deinde lintcis puris, quo mou0 gnanudamarmoreanicelcunt,qu3cloricatio appellatureoniafisiautor Vitruuius. luminum quo^fcriptura ofurpatur, dolores ras.uelinauro uel in marmore, etiam in lepu fatit.Interucnena efle minium nemo dubi^.

HYDRARCyROS. DCCCCX^u ^^^ ydrargyros fioc hydrargyron, ex m tantum lècundario. Apofpermatifmu conis non defunt qui uoeent in arteeny nbsp;nbsp;^_


ftannofit:Érquodlt;x anro.difeum folis.Fity moie.ut Vitniuiusrefert. argencumfl! *“ minat.Sudorealici dererfus in confedvra n/ ri liquorem aquf habet,argenteo color«, un hydrargyro. Idem guttis facile diuiditur. ,. humorc confluit. Hydrargyro quemadnio gento uiuo.argcntum inauratur folumnun P_ F ' cum amp;nbsp;in sera fimili modo aurum docilegitim'' qu dam fuerit. Sed alia ratio inuenta eft «uiliorim ria, ut pauld poft dicemus. Quae autemhic den hydrargyri à Diofcoride fcribuntur, Plinius arg uiiio tribuit. Credo hydrargyrigen’baben dup -faditium quod propric hydrargyron dicaturcr tallicum.cuilîtargenti uiuinuncupatio d*«®^®'. autem argentum uiiaimargcntei liquor is P®® J qui in lapide in uenisargenti rcperto.inuenitur q amp;nbsp;ipfe in argentum excoquitur, ér aebrofyalonp uatim uocatur à chymiftis : g^ér pro fcithetite p dcaphrofyalosabqsaccipitur. Venenurebuso bus eftargentu uiuum.Omiaeiinnatant pvæter rum;id unumadfe trahit mere ;ideo amp;nbsp;opume pu gat,esteras cius fordes expuens,crebro j®“^^*^ ? libusin uafis;ita iiittjsciusabiedis.utcJ'ipfumaD ro difcedat,in pelles fubadasefFunditu^penjeas doris nice defluens.purum relinquit aurum. Ergo hoc cum srainaurantur.fublitubradeispertinaci -fime retinet,uerumpalloredetegitfimplicesearum * autprstenucs: quapropter id furtum qusrentes, oui liquore candido ufum cumadulterSqmqxdrny' diargyroJnaurandu uero ses cruciatur ’£quot;'^“®^^


-ocr page 149-

tïBER Q^V INTVS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7J

filing teftinguitur fak,aceto,alumine:poftca exare etiam temporibus rubrica,hoc eft miltos in honore uatur:anfat,srecûdûfit,fpkndorcdeprendentc.lcc ------------------' -------

umijcxhalaturigni ut edomitû mixtispumice,alu ine,argentouiiioindudasbradeas accipiat. Ar.

gentil uiuurn no largeinueniri folitu affirmant. Câ.

1 umid0'fugacicorpore,ncCusqconfiftens:omc men corpus fufik recipiensatep in fe contrahens.


fuit Homero tefte, qui naues^KATOTrafwav/ commen.


tndoappelUntur, fiue à fuccis quos herbal! maxi, n’t «nquirunt.immutât rebus nomina: fl ue utalqs gt;»21igneocculcent.inquibus ipfi hallucinantur:fiuc ƒ P™giasfua9,uelut quidam myftcria, uenera. ƒ loresfïciant.Argentü uiuum Herme.hoc eft Mer onumappeUant, fed aliter g Grxei: Aurum folem, fgtntumlunam^^r alia fere ad huncmodiiomnia, ultoshucauaritiafolacompulitfruftra, nondum nuento.qui non oka ir impenfam perdiderit,ut de MSiutediapoflit,quod Demetrius Phalereus in eos auulatuseft,qui auru m per ca uemas fcru tantur.et neamfptmpatrimoniafua conferunt e^abfumiitr ^/“*Ww,oinÏA«yîof,SJl“^^(iv,«7rt^«Aov, hoc eftqux pete debuerant, non ceperunt.quae poftidebant, wiietunt.nt Athenxus, tr ante ipfum Strabo me-roinit.Atgentumeos uiuum prxcipuc torquet.indi-gnantestamproximäargentiprobi fpem elabi ma. 'quot;oos.neefpiftariaut inhiberimotumeius ullofere' *'’°oopoffe. Argents quidem iam tingitur tarn fimi icoloreauri,utnecmarculo,neccoricula,necpon. ore,net alio g lateris O' igniu argumento deprehe .^J“''^æprobatio cômentitia amp;nbsp;cupellaria uoca. ”lolet.qaoniäcômentum illud, hoc eft laterCulis in j“P®^'f'Maluni hoc iam late patet :necauari-'^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“*'®'® cenfenda.fed pueril is quxda ua. •iitasamp;oftentatiodiuitiaiç ludicra, totis abacis ex oc adulttrio uel principûepulasornantibus. HinC Failiminonetafaifacuditurprxrertim Veneta: ma. gt;orcturto,quianulliifit aurumuclargentu Veneto yncetius.ftjtftftufoæjjjyg nummisorbetoto Ve. Mtus. Huiccriminidecemuiralis poteftasno aliter ^P®'’^^® maieftatis.aut uiolatx religionis obieda * t.Nihilferë tarnen aut graues peenx foncibus con ^utje,autimnienfaprxmia deferentibuspropofi-J«gt;uuere.Noneratpriuscautü,necui liceret métal. « i^™dare,Monetarios tantu leges oderant.chymi.

^ * .nP’‘'*l’’””’*Hoc ipfo anno quo hpe prod im’» cnymiftas quoq) ipPos capitalesfccere:fimulutoc. calionéfcelerisadimerét,fimulnequis xtatem fua Kttretinfollibus,^uftrinis,!Sr capuculisfucilibus: Jluæ gt;amconuiciodefidix choridiola, fiucfcoridio. la Grace nominan tu r.

RVBRICA SINOPIS. DCCCCXLVII.

R Vbrica Sinopisquam Celfus minium Sinopi. cuinappellat, inuentaprimS in Ponto dicif. o nbsp;nbsp;^’'^'f“'’ fubrica O’ in Aegypto. O' Balearib’, quot;leafed optima in LemnoO' Cappadocia, ut in ^fntionibusduabusproximis indicabitur. Species inopidisautsinQpj^æ tres:rubra .O' minus rubens, inter hasmedia.qux prxfertur omnibus.quia mi. tjusadulteretur.ob id O' autarcen uocari Theophra. us earn prodidit.Pretiü opcimx in libras xii.dena. il.urusadpenicillü,autfilignücolorarelibeat : qux

tft abacis.Idcm pretium eius.qux

,“®‘^®f“^®’®ft*’’®’time fufca. Vfus ciusad tsabacorum.In medicina quo^blandus empla-*18 0 malagmatis qux dicunturphxa. Troianis

dandi gratia uocauit,alioqui rarus in piduris. Rubri cao' in ferrarijs mecallis nafcitur piduris apta.Fit O’ exochra,utdiccmus. Quid fit spud Columellam in apum curalutum Punicum,nifi fit rubrica, non facis uideo.Legiturfane'nibriCâ ex Africa uenire qua ci-cerailum uocabant,cuius pretiiï odoni afles. Legit

Û’Iutum Venetü.ablucndismaculis quxfïtû, de quo O'Martialis poëta meminitnifiquishancintelligat, qua dixi preffiorê uocari «5* maxime fufeam effe.

RVBRICA FABRILIS. DCCCCXLVIII.

RVbrica fabrilis,hoc eft miltos tcdonicc.utilif ^^^ fima fabris eft, qux in Aegyptonafeiturûquot; Africana.quoniä maxime forbetur.HxcO' in Lemno fit,diuerfo genere ab ca qux fphragis appel Iatur:ficut0' qua lintearij fullones^utuntur.inla» uandoextergendo^uiribusprxcipua. Galenusau. tor.Öchra excoquitur inrubricam.ollis nouis luto circumlitis. CömentushoccfTediciturCydiusqui-dam.incenfiscafu officinis;quómagisarfïtin cami nis,hoc melior.quia nigrior O' Carboni fimilis effici. tur. Vtcunqjtalisrubricadeteriorg naciua femper, ut Theophraftus inquit.

RVBRICA LEMNIA. DCCCCXLIX, Vbrica fine terra Lemnia.quâ Celfus mint) gle bam uocac. Palmam huic dedere minio pro ximam. Hxc eft antiquis multü celebrata, cS infula fua in qua nafcitur. Hac minium fubli-

hunt adulterant^.qualis O' in Cappadocia effodituf fpeluncis. qux faxisadhxüt excellere exiftimatur. Glebis fuus color,extra maculofus.bac uft funt uetc-res ad fplcndorc. At fphragis uoca tur, inquit Galen’, quonia Dianx fignü habeat a facerdote impreftum: nee animalium fanguine mifceri, fed tricicum O’ hor deum piamenti gracia illi tertp dari. R ubetambufti modo tumulus in Lcmno:ubi hxclegitur,prope op pidum Epheftiada cognominatü.quod in eum loeft Vulcanus cecidcrit:quó orientem fpedat infula. Ibi nihil iuxta nafci aut uirere.Siccari Lemniam, nee re. mollefcere fubdigitoprotinus tadam, ut rubrica. Philodetemfanacum eaex hydn morfu Philoftrat’ fcribit:obeam^remnouum infulx nomen indita, ut pro Lemno diceretur Acefa.Huius infulx uediga liafenatus populus^ Romanus conceftit Athénien fibus fouendo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' CHALCAKTHON. DCCCCL. CHalcanthum, aut chalcanthos, aut chalcan. thes,ut Strabo appellat,à Cornelio Celfo atra mentn futorium ferë femper conuertitur: co-gnationem xris Crxci nomine fecerunt.Fit in Hifpa niadputeis ftagnisip,id genus aqux habcntibus. ftris dependent reftes lapillisextentae.quibusadha-refcenslimns,uitreis acinis imaginem quandauua: reddit. Exemptum ita ficcatur diebus xxx. hoc i^^ör uocant, quod fitCr falis modo.flagrantiHimo folc, admifTas dulces aquas cogente. Color eft ferrug ine* iis.ftuecoeruleuspergfpetfiabilinitore.uîtrumi^ eé creditur.Diluendo fit atramentii tingendis corrjs. Fit (ÿ pluribus modisgênere eo terrae in ferobibusea» uato.ut Diofeoridestradit.Puriflimü cftquodftala» dida, hue ftalagmiam, hoc eft ftillatitium uocant.

n Sedex


-ocr page 150-

tf7«

tf/ï

67J

074-

C O R O L

Sed ex eo Candida colore uiolam fentiente leucoion nominanc’Cxterauiolacea.Fitaucem quodpedion uocatur,amp;: in faxoi^ cacinispluuia aqua coniuato 11 mogeiafcente.a quo Érnomé habet. Fadlitiumpalli diuseü gfofhle,quanta colore, tantum tz bonitate uincitur.Maxime probant C^priö in medicing ufu, quodMolum PoUidoniuselle credidit.Chalcanthü Calenusin chalcitiiilapidemmutari tempore, inci-piensafuperficie.teftatuseft. Inharena urforuni 0* icon urn orachakantho afpergi folita dicuntur: tan ta^eratuisinaftringcndo,utmorderenon poflent. DirFert)(«AMÜ «v9o;id eft xris flos à chakantholatius qutmonendü fi t:etiamfï Democritus in chymicis florem xris dicendo.chalcanthum intelIexilTe uidea cur;ut chaicächum nominado luteum oui fignifica-re uoluit Atramentü eft amp;nbsp;quod melanteriam Crx-ci dicunt,explicandü ko loco, iceniq; melan. Differt calacanthumachalcantho,quod illudherbxgenus eft, mufcas murescp necans, nee aliiid deeaproditü inuenio .• gg Grxci uulgo calacanthum accipiunt prochakantho.

CHALCITIS LAPIS. DCCCCLI.

CHakitis hoc eft lapis xrarius ita dicitur, quo-niam ex ipfo xs coquitur. Diftat à cadmia fof fili:quod iila ex fubdialibus petris cxditur,hic ex obrutis. Item quodchakitisfriat fe ftatim,natu* ra mollis.ut uideaturlanugo concreta. Eft amp;nbsp;alia di* ftindio, quod chakitis tria prxter fe genera corn* plelt;Situr,xs,mify?ÿ'fori.Habctautêxris uenasoblö gas.Probaturmellei coloris,gracili uenaijt difcurfu. Putant Crrccentemmeliorê effe.quonia uetuftatc fori fiat. Maceratur autem in fidlilibus ex aceto cir-cunlitisfimo,diebus xt.amp; colore croci trahit. ChaL citis inueterata,ut Galenus inquit,etiam in mify trä-fit,a fumma cute incipiens.

M I S Y. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DCCCCLII.

Mlfy quidam putauere fieri exufto lapide in fcrobibus.flore eius luteo, mifcente fe ligni pineafauilla.Reuera autem ex chaldci fit Ia pide,concretü natura difcretum^: optimo Cum teri tur, harenofa qualitas fiueterrea, fimilischalcitidi. Hoc mifcent.aurü purgant : lapidofius eft g fori, MELANTERIA. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DCCCCLIII.

MElanteria ex nomine quidem ipfo a tra mentum fignificat:quemadmod5 amp;nbsp;melan, de quo poft dicemus. Differt quod melan fa-diitium,0'librariumfiue kriptorium atramentum eft:melantcria nero terra.

S O R I. DCCCCLDII.

SOri C^riü oculisutiliui,cxteró fuperatur ab Aegyptio.Altcriusnationisfori g Aegyptium fi teratur, fplendefcit. Sori crafhus eftgmify. Chakitis mediam inter ea qualitatêhabet. Galenus auton Defcribitur fori à Democrito coeruleü. fcabrü, femperinuenirifolituminipfomifye, uocatum ab aliquibus chakanthum uiride.

DIPHRyGES. DCCCCLV-QVatuor habentqui xs perficiunt:x8,fcoriam» florem, diphryga ; xsipfum in catino defluit' , fcoria extra tornaces.-flos fupernatat:diphry ges remanet,autor Plinius: Quida perhibentinfor-«acibus globoslapidisquicoquantur,ferruminari: circa hunc xsferuere:ipfum uero non percoqui,nifi tranflatnm inaliaifornaccsjÉrciTenodum quenda

L A R I r,

tnaterix.id qd relinquicexcodo diphrygauocarj

ARSENICVM. DCCCCLVI-

ARfenici fiuearrhenici tria genera.colorisin auro excelkntis: altei^ pallidius amp;nbsp;fandara-chx fimilius.quod fitdeterius.iertiüquoini-fcetur aureus color fanda)achx,quafi ex prioribus duobus iundlum. Vtratp hxcfquaniofa.illuduero ficcumpurumtp, gracili uenai^difcurfii fiffde. Arfe-nicum nos Cz auripigmencü uocamus, ut Paulo ö* Vitruuio,Ér Plinio,£r Celfo placet. Democritij chy-miftx androdamanta qnandoqj hoe appellant, la Carmania duos haben montes Oneficrittis tradieal terum arfenici, alterum falls.

SANDARACHA. DCCCCLVII. SAndaracha inuenifer ininfularubn maris To- gff pazono,ut ochra:fed indead nos importarine-gant. Inuenitur autê amp;nbsp;in aurarijsez argentarijs metallis,utin Paphlagonia Pimoliferiotradtu,urbe Pompeiopoli.Sed O' in Scy thia proxime flumen Hy panin optima. Fit Cadulterina expfimmythioin fomacecodlo .• idépincendio fadloexcafurepertum cft.CoIos effe débet flammeus, pretiû in libras afles quini.Vitruuiusmulto melioremufum prxftariex fidlitia g ex foftili fandaracha pidoribus exiftimat.

A L V M E N. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DCCCCLYIIl. ALumenCrxcisabaftringendoflypteria di- fri citur.Qui uolunt hocexprimere,falfuginem terrx finiunt, InCyprocandidumOnigrii, cxigua coloris differentia,cum fit ufusmagna: quo-niaminficiendisclaro colore lanis pellibus^, candi-dum liquidum^ utilißimum eft; contra fufeis at^ obfeuris, nigrum ; ob id byrfodepficon utrunç co« gnominatur. Et aurumnigropurgatur. Fitautem omne ex aqua limotp.hoc eft terrx exundanrisnata ra, corriuatum hyeme ; folibus xftiuis maturatur. Quod fucrit exeo prxcox,candidiimclficitur.Iau-datiflimum in Aegyptoaliimen,proximuminMe-lo:gg in medicina Aegyptio prxlatum. Nafcituro' in Hifpania,O' Ponto.Cr Strongyleinfula.Phorimon uocatiir liquidum, cui notx optimi refpondeant: quod anfitadulteratum, deprenditur fuccopunift mali:fynceiÿ enim mixtura eiusnigrefcit. EftOgenus alterum, quod parapboron uocant, pallidxO fcabrx naturx.Oquod inficiturgalla. Concietiue-ro aluminis genus id quod trichitin appellauere,fieri arbitrantur ex lapide.'proptcreaCrchaleitinuocant. quem Hippocrates Meliada.quia fit e Melo.no minat;ut fit fudor quidameiuslapidis infpumam coagulati.Sttongyledoas habet fpecies, fungofum attp omium ore dilu i facile, quod in totum reqeitun melius pumicofum,ö'foraminumfiftulisfimitefpó gix.nccinficiensnigricia.Optimum exomnibus ro-tundisMelinon. Aluminis.ut breui comprehends, fex habétor Galeno fumma generarfciffum fiuefcif-fille,rotund urn, aftragalioteshoc eft talare:hygron ideftliquidum:placitis,0'plinthitis:hoceft,crufta-rium,Érlatercularium. Alumine prxlita non incen-duntur.idquod Crobfidione Athenarum fubL. Sylla Quadrigarius compertum fcribit.

5 V L P H V R. DCCCCLIX-x-yVlpliur Grxce 9éïoy:naftitur in infulis Aeolijs SU inter Siciliam iir Italiam, quas ardere cetni« Jk^mus. Nobiliflimum in Melo .• fed ^ Neopo-litauo Campano^agro collibus, qui uocantut


-ocr page 151-

LIBER CL V r N T V 5. ^'“Cügsi. Libyx cuniculis efFoffum curatur igni. tneta quatuonuiuum, hoc eft apyron, ßue ignés ^onexpertum :gignitur folidum id eftglebofum, oç unoex omnibus generibus medici utuntunex-« liquorc confiant, o perficiuntut olco incoda. *UümefFoditur,tranjlucct^ac uirct. Alteipgenus ^pdlantbolonrquidam pro fuif ure tantum crudo

°''tspiunt. Tertium uocatur egula: cuius uniis “waxatufusad fuffiendaslanas, fullonum offici-•quonia candorem tantum mollitiemfpconfert. ^“SnoutunturadeHychnia maxime eonficienda, 'ocauton uocant.Cxtei^ tanta uis cft,ut morbfl ''ticum deprehendat nidorc. LußtiSc Anaxilaus ■ ^condens in calice nouo,prunafp fubdita circunfe

fcpcrcolTu paUorem dirum uelut

Uth **’’'” '®*’*’^®*’“ conuiuis. Harpadicon fine!) *f’*’PP*’'’tur in medicamencis, à celeritatc da nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^ '^ ’quot; religionibus locum, ad cxpian-’•Uiritii domos.Sentitur uis eius Cr in aquis feruê , ''*'netpaliaresfaciliusacccnditur. Fulmina qui-tot” f '^™® fulfuris odorem habent.ac lux ipfa coA,™ •fulfurin uenis terrxceu de j,^«Usquidam adeps eft, tam ualida Cr firma confu ki P?™“™'“^ oleum eius arte nulla feparari pof-nonnf *5**®'''®’ Proptereacum oleacca Cr ignea Inf ■ • 8®*® fiteiusnatura, haud facile diluitur. j.. Pintumfiuenebulam facile attollituracfublimc jj^'^matu cum xre.üiolaceum colorem : cum hy-fina^'’’'®’^“''““’^®’'’ Sunthxcchymiftis notif tibué nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;””8'® *” coficiendo auro commenda

metair fff'^“'PP^9quot;°^fplendoremCrcolorem toa-o • j ”' ®^ i^orpus Crmateriam hydrargy-*0 0^0”®^^^®®”® nice fulfur: hydrargyros uc-’'^'®*“”’‘’’“wm foeminx : ut Democritus

gena '’.®®®'®8®gt;’®’‘is mctallici fpumam effe ar-iHudfquot;quot;-*”''’” P''o^*‘^^’’'t' D«ob«s ij® pharroacum potiusgeompertii etiamPhila-

•’omendatoranobilc. Conficitur ab

Ht i)*''®’^''’^“’’io,Chane,2ofimo, Agathodxmo-

^^ '^ ®’^ feripferunt de miris ne dicä chiii*f?’™*®®P*”^'®®’O’‘“® chryforychites. Pebi-Hi »p ’’’*”®®’loanncs,Apuleiu8,Petafius, Pelagi

74

tusomnibus,alterodicunturïta tfrextera faxaerd« faannis,qualia in xdideqs, utPliuius inquit, miifxa uocant dependentia, ad imaginem fpecus natiui ar* tereddenda-Nunc inde mufaica uülgo nominantur, pretiofiffimis dicata templis.Inucntum id Agrjppx quidäreferuntacceptumHuiufmodioperis artifices mufearios Caßiodorus.ü' luftiniani leges uocant: etiamfi mufearios corrupte multi ledicent. Ammia* nusMarcellinus mußeiumopus nominal. In uitis cxfarum,quas ab Adriano Iulius Capitolinus 0 alif complûtes fcripfere.pidura demufxo nominatur, eciamßraendofelegebaturdemufco. Laudatifßmi pumices funt inMelo.Scyro Aeolqsij; infulis.Probart tur teri faciles. Policndis libris accommodantur, un^ derepumicatosappcllamus. PumexCrxce ciiTetis uocatur:quod nomé aliud nihil fignificat g erofum: etenim ucrmiCulus triticarius amp;nbsp;hordean’, cis dicitt utips.corniculari’’.thrips,Iignarl’:fis,ueftiari’.iJt,ui tiari’,fi Photioni grâmatico fideshabédaeft.Pumicê ueteresetiamfpögiam uocabantinamamp;émarisq^ fpuma coalefcunt aliquando. ieemi^ ex harena litto-rali.utin infulaCycladeNiiyro.Vitruuius:Qux nSc, inquit.fub Vefuuio monte fpongiafiuepumexPom nbsp;'

peianus uocatur, ex codo alio genere lapidis, in hanC redadusuidetur generis qualitatem. Talisau-tem pumex, inquit, öquot; circum Aetnam gignitur,0* collibus Myfix qui catacecaumenos à Grxcis, hoC eftdeuftusappellatur. Talisamp; lipareus eft utinquic Theophraftu8:alioquianteguratur.niger,leuis,atlt;ÿ fardus.InMeIoquo(pinfula idem autoreft, pumices quandomin alterogigni lapide : ponderofum,©quot; nu grum cfk Siculum,qui0' exteris prxfertur.

5 A L. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DCCCCLXI.

SAl omnis:Grxci halas uocant,panacram Lucre gff tius à remedioijt multitudine. Aut fit. utpalu-ftris.Crmaritimus: aut gignicur. ut fofutius:

Ale»a a • ’’ * quot;^ophilus,Syncnos.O]ympiodoru8

Unir r ‘'’•^^'“quot;ttorestis,Stephanus ad Heraclc min *“’^*’’’‘**'''®^oro8adTheodofium.lam fee-

^quot;^^° Taphnutia.qux minus ^t .'“’’®’ï“^*fgêtis Maria,quamplurimifequu Biitiili™***’’’®^’^**’'”‘^f *’” P’«® *’'^'’ f”'®’ ^u'® '’O* fulisi ''”PP*’’’*’^«“f ipfam fulforis 0hydrargyri «licta ’i^^^”®quot; •”*’i®.hoc eftargenteumfonté i^ïfenion uerofuliginis eios ferruginem.

'’S 'TaV ’ nbsp;nbsp;\ “ ® ’^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;DCCCCLX.

0 ^^'’ fïrinam potoresin Certamine bibendi PWumere, fed nißuniuerfo potu impleantut dtni^^'* u’”' quot;^^^opbraftus autor eft : qui amp;nbsp;tu-cesHtquot;’ P'’’''’pacopolam in uigeßmas fecundas ut-«tof»: -ÀT ’®'^*‘’’*’grcfrumlj’balneas,mhil omni-mir- '” ,.'*^^9“aß non bibiffet, iracoenitaffe; pu-'^” ’^ feptima ftatim potionc haufto: quilJ” ** ^^*^° afpero ,mox ex uino: u t errauerint Itbori «^quot;^ '**? *quot; Theophtafto de uigintiduabuscl Itdfh?u^*°j- “® accepcrunt:cum ex Plinio id faci-«on^a^ P®®‘-P““’‘« “ *«ufti cados addito, finum- P^''‘^’'*’odo,fed in tocum feruere u in a de-

utrun^ pluribus modis, fed caufa gemina.coadlo humore,autficcato:Siccatur in lacu TarendhOt itê lacu Cocanicoin Sicilia.éralioiuxta Cclan 0* Pachy num, tand fplendoris utfentiacimaginem: item in Phrygia,Cappadocia,Afpendi, ubiiantü nodlii fub uenit,quanta interdiu auferas.Omnis eft alius fal mi nutusatep non gleba.Lacus duo in Badris Tale xßu antjn CyproCittîeum,aboppidoid nomen.Extra-hunt ÉrMemphiéftagno, dein fok ficcant. Apud Cafpias portas,qua falls flumina appeUantur, fuper ficie denfantur in fakm, amne reliquo fluen te, uclu t fubgelu. Item circa nardos amp;nbsp;Armenios, 0 in Ba* drisamncsOchu8©'Oxu8,e3t appofitis montibus deferuntfalisramenta Lacus in AfricaÔ^quidc tur-bidi,falem ferunt. Calidi quotpfontesficut Pegafc. Oromenusfalis mons naciuieft apudIndos. in quo cxdirurrenafcen8.magno uedigali regn.Carris Ara bix oppido^nuros domosip maffis falis faciiit, aqua ferruminances- Inuentusér iuxta Pelufium,inter Ae-

detraAu harenisufeß ad Ammonis oracula, qualis crefccreaffinnaturcum luna nodibu s.Aminoniac* tra^u Cyrenaico eelebetrimus fub harenis, linde no men.fimiliseftcolorcalumini fïHili. Jongis glcbis, neep perlucidis.ingratus fapore.fed medicinx utilis, leuiffimus.intra fpecusfuotdn lucem uninerfam pro latus.uixcredibili pondéré ingrauefcens. Adultérât CocanicoCr Cyprio niirefiinili.InHifpaniaciterio' re Egekftx eseditur glcbis pene' tranflucentibus.cui

lamprp

-ocr page 152-

C o R o L

iampndêpalmaaplerirqjmedicistributa. In Medis Atropacenaregione.ßagnocui Spauta eftnomen, talcoit,pruritum Ö* dolore tadu ciens: Remedium oleo inungere.Omnis locusin quo reperitur fal, fte rilis eft.Vulgarisplurimusinfalinismariaffufo.non fine aqua duld,fed imbrc maxime iuuante,ac fuper omia foie multo.Africa circa Vticam conftru it acer «os falis ad colliü fpeciem.ir in agro Rauennati eer-uia,ob id ita,uc puco.nominata quafi aceruia, qui fo 1e amp;nbsp;luna induruere, nullo humore diluuncur, uix ut ferro caedi poffint- Fit ramen O' in Creta fine riguis aquç dulcis,©quot; in Aegypto Fit amp;nbsp;puteis in falinas in-geftis.Prima denfatio BabyloniæJn bitumen liqui-dumcogitur,oleo fimilc,quo O' in lucernis u tuntur: detradlo fubeft fal. Et in Cappadocix puteis ac fonte quê in falinas ingerunt. ubi ÓS^ fpcculanum modo lapidum effoditur, magno glebaijt pondéré, quas uulgus micas uocat. In Chaonia excoquunt aquam exfonre, refrigerandocpfalemfaciuntinertem, nee Candida. CalliæGermanix^aquâfalfamiignisar-dencibusinfundunt.Hifpanixquadäfui parte puteis baurinnt falfuginê.mnriam appellantes.Quercus ad id optima-alibi coryluslaudatur.Carbo etiam in fa-lemuertitur.Quicunqjligno conficiturfal.nigereft. Vmbri harundinum.O' luncoi^t cinerem excoquunt aqua.donecexigaüfuperfithiimoris.QuinO'muria falfamentoiÿrecoquituradnaturâfuam,côfumpto rcdiensliquore,uulgoémenisiocundiflimis. E'fta-gnis maxime laudatur Phrygius Tattxi cognomen-to,O'Tarentinus quêanciqui ad medidnae ufumiie bementer probant. Tattseuse'Cappadocia magna Phrygix parte ftagno, Tatta Morimenoij gente na-fdturmamquifoflilisin Cappadociafal eft,in later culisafFertur.ColopenoO'Camifenotradu muit’, ut Straboni placet, feeminisgratilTimus,quia cutis nitoremfaciarmagis tamêextenditCittieus.Salfiffï mum falem putant qui fit ficciflimus.Suauiffimum elTeTarentinü.cundemfpcandidilïimu.Fragilisqui cunqjcandidusipluuiadulcefcitoinis, Suauiorê rotes faciunt,copiofum aquilones. In igni necexilir nee crépitât Acanthins,ab oppido ubi nafdtur uoca tus: necTragafeus propeSmynthiüin Troade.ab aquisquxTragafadicunt,appellatus: fiueutlulius Pollux à Tragxo,cui Neptunusagros in falem uerte rit.Licebat hunc omibus gratuito colligei e. V edliga lemfedt Ly(ïmachus,obaruit : uedigalibusremif-fis.dcnuoerupit.Sednccullius fpu crépitât in igné, nee ramentü,aut tenuis fal. Agrigentinus ignis pati-ens:ex aqua crepitu exilit- R ubens Memphi,croceus in Cappadocia,idemqjodoratiffimus.In Badris ruf-fuscirca Oxum,Centurupij,O'in Aetna purpureus, amp;inLufitania,utinquit Strabo.purpureusalbet lu mentoi^t O' boum oculis Tragafeus O' Beticus prefer tur.Adobfoniü O'cibü utilior,quifquisfacileliquc-fdt,item bumidior.minusem amari funt ut Atticus O^Euboicus.Seruandiscarnibus aptior Megaricus, qm acer O' ficcus eft.Condit fal odoribus.quo O' pul mentarquiceufiueteres: adeoqi necefläriüelemcn-tumeft,uttranfieritintelledusad uoluptatesanimi quotpinam ita.ut inquit Plinius.fales appellannhinc dida falfa O* uia falaria: qm ea fal ad populos porta-ri côfueuiflet.AncusMartiusfalinas prim’inßituit, O' populo congiariüéfale dedit.Sine Paie,hoc eft mo la falfa,nuDûfacrûfiebat. Cauniteseffieax incolly-ria,Thebaicus ad pruritu, Laudat 0* à Sodomis Ca-

L A R I I,

leno.Sal,uitru atqj nitrij,fulfuri concodS in lapide«’ uertit.Cornca pifcatoijt corpora dicunt,quia fole.O fale obdurnerüc. De agrico fale metioncin Coiunid la inucnias,nifi pro genere uitri capiat,qdagrion uo cari docebimus:haud fcio prxterea quails fit.

HALOSACHNE. DCCCCLXH- ^^^ HAlofachnc falisgenns,O' hoc fpôte nat3,fpU'' macxaqoismaris in extremis iittoribus ac fcopulis relida: hxc em omis rore denfat,«Z eft acrior qup in fcopulis inuenif in igni nee crépitât necexilit.Adomia in qugfales,probat: fpiiniaioca-diorO'utilior.Haiofachncn uoeâtO untie qumqiaf cyoniigenerib’. SALSVGO DCCCCWM' SAllügo.i. halmc,ite^ muria uocari poteft:gg 0* aliud genus murix inter Tales diximus. A garo différé halmc,etiäfiutrüq) ad pifees,Caleno te^ fte,ptinet.Garus eft fanies inteftinoijiipfa.utdixjm^ fedido libro.'halme ueromuriesOfalfilagop^ini«' ueteratoi5t,hoc eft iusfalfum in qferuanqquätnnlie res noftrg uulgo falimuria appellat.Hgcà ueterib quot;nbsp;falfugo Thafia uocari fol ita é.ita códebanf inuecera baturip pifces q.quicüip in pruna O craticula cómq-de coqui poffent : ob id cos Ariftophanes anthrad' das,hoe eft prunanos O carbonarios uocauitinosüt arbitror,aleculas.HuiufmóifuntfmaridesÓ‘n’aei^-ité chalcides,quas amp;nbsp;clwIddicasO ^ardasO Sarn!' nos qqj appcliât:nâ chalceus id eft faber, alius pihu eftorbicularifpecie Cyzici frequés. Carbonari) lun O’ trichides.quas O' trichias iiocant: nam trichiaaes ab Ariftotelcdicuntqugthynnidesfint.quastnipas ut Athengus quinto de partibus aialiüuolumine,tr chidas nominat.Eiufdê fortis arbitrorbepfttosaco-quédo noiato8,qs Artemidorus etiam pleftosuoca-uit: fed in Ariftotele Theodorusnaricas interptatur eft,nefcio quere. Pileisccrtcminutu8eftiwgt;c®gt;‘’ Feft’ in gt, Plau t’ mur ia tica nar icâ in u a fis ftâneis ap portât in comcedia.lllod io tranfeurfu dixerim, «' dinos ab Ariftotele intelligi nonung eos, gs nwn* ' lis eritimi uocat. Differüt porró eritimiab erythm nam eritimos,ut dixi,farda eft uel fard« fi® ”® thinus auté is eft.qui à noftris uocatur rubellio. is gencribus proximx funt amp;nbsp;thryffx, quas Gaza no-fterO'ante Gazam Georgius TiphemasinStrabO' nea!ofas,cömunipifciücümugiliO'delphinisNilo: fed ita cur uocét,nondü comperi;A'quibusdiftantg thrattx fiuethraffx nominanc,ô'àquibiifdâ ^^ett^ Pifciculus O'hicpufillusacuerficolor. De alowelt qiiod dubitem, fint hx quas Romanü uulguslanas appellat,alofas Gallia O' Germania ,culpeasVenetiaf in immenfum prxlatis, qug Tiberino amne cap«nt! an genus aliud.Athenxus quidélaton pifeemcorne« morat,qué Archeftratus poèta prxftantiffmum i» Italia nafci cecinic,prxfertimcpfreto Siculo. Hunc in Nilograndiffimueuadere ducentas excedenteqn^ libras.Effe au tem candidiffimiï O fuauiffimSomnibus modisparatü,fimilêglandi uocato, g amne iftro capiatur.Ex acero O' muria fit qd oxalmedicif' fient apud Cratinum ex allio O' muria fcorodalme.Quiio cularemqugftionéfiuegryphü in cöuiuiopropon-turn nófoluiflent,multabanfhaiiftuniurix'fed ita, ut in uino paulatim. O' cu m interfpiratione biberer. Apud alios uieftismeracü.uicfloribus ofculü dabar.

F FLOS SALIS. DCCCCLXIIII. Los falis id eft halolanchos.fiiie halofanthon O' halafanthion, non fit nifi aqpiJonibus. Eft auté


-ocr page 153-

LIBER Q^VINTVL


innemfauüla fall's qu® Icuiflima: cx eo eftó* candi-diHïmajncocumi^diuerfa rcsà fale, humidioriscp Dacuræ.û* crocei coloris au c rufFi. Si feces imxcon-€utianturinuafis,uelutrubigofalis,adultcratur ; O' leftatrita,Florem falis Caco uocac qui e' popular! fale candidus arte fadus fit, propcereaamp;alabafter à Democrito quando^ dicitur.

N 1 T R. V M. DCCCCLXV. NItrumGr®ci,amp;litron uocant Atticc. Vetc-reshocignoraueremedici. Nonmulcum d fille diftat;ncc quisg Theophrafto diligenti-usdeeoprodidit. ExiguumfuicapudMedos, cane-f«ntibusficcitateconuallibus,uocabant halmirba-gæminusenamin Thraciaiuxta Philippos, Sordi-duniterra,quodappellanc agrion, OmUTum cft è quetcueremata fieri,propter impendia: nitrof® ue-toaquxmultislocisrcpcrcx.ficut crfulphurof® a« luminofa^.fed fineuiribusdenfandi. Optimum co-piofumtpin ClitisMacedoni® quod uocant chalæ-ftneum.quo inpaneutuntur profale.cui Crproxi-mumeHnatura,purum Ér candidü, nitrofo ibilacu ‘xilienie e'medio dulcisaqu®fonte:quofemperemi «nte.necaugeturtamenneccfflait.Ibifïtnitrü ca-nnoitu,nouenis diebus : fi fuerc imbres, falfïus; pêr ïquilonescédât;tocidemqj dccerius:ac rurfusin-wtat.sc deindeceffat. In Aegypto non nafcitur, fed conheitutfufeum lapidofumep, nicrarrjs Nilo infu-wSiccancurexcedcncc eo:deccdentc,madcnt. Suc-'ÏT'quot;!9“adraginta diebus continuis, non ut in Ma twoniaiuti j rotinusiputdenfari eftcceptum.rapi “f neliquefcdt.Conditü in aceruis durât in lacu Afa •”010’ quibufdam circa Chalcidcm fontibus.Sümas ®qua9dulcesamp; poculentastradunt:infcriores nitro “in nitro optimn quod tenoiflimü.Ér ideo fpuma “'''or^phronitrûuocata. Sordidum tantum pro-ant ad infi'ciendas purpuras.citidturasljjomnes.Ni .^ïCirca Memphim peiorcs,ubi Ér circa Naucra-in H nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in Aegypeomune multis

5ademprouincialoci8egregie uifuntur. Lapide-ƒ citca Memphim,multis ibi tumulis ex eo faxeis. dunt ex ijs uafa. Liquatum cum fulfurc coquen-txV^ 1 ''’‘’’^'•'’■““’inant in lapidé. Ruffum ibi iü^ a ' ‘‘T’*’A’lulteratur calcc,quod ét pungit (301quot;’°/°^'*’’^'^*^^“ uehementé : fyncerum uero Don' r '’A“'’’^quot;“**^'^®”t ib* nitro res pro fale, fgni cum'”r quot;'^'^‘quot;quot;’quot;*® *■' f^i^3gt; nihillpgignitautaliti mfalinis herb®, in mari tantum alg®, totani-protinuscö unt. viceta allata eó, celerrime fanantur ; ibi fa -rtsfa* • nbsp;nbsp;nbsp;*’'“’®'’n* non lippiunt. Aegyptiü tenerio

ra jtJ'-”P‘”'’°*’f«d obfonia alba.Ér olera uiridio-^ ne^'ï* V°”i’i'io uulgi dicitur pulueri conficien-nouiy' quot;”””*’^“® ®^ bellica tormenta utuntur; iittfy'’'^®P’“'’^®^'’cpeflimopubIicoinuenia.Di ncii.quot;'^-r?”^®”^*^'^i’®'*'f^'*nogt;indilt;flumlt;5uete-Óuiin’a^'^ ' °^“^*quot; Plinio eft,obi de hoe genere lo-1 ™^tur*d eurn nos mendofurn crcdimus.

*h . „ ^® ”’ T R V M. DCCCCLXVI. A nromtrum fiue aphrolitron maxime lau-ntur.quia fit nitri pars cenuifTima. Hoc uc-^'f^®quot;®Sabantfieri, nifi cum ros cecidiffet iinn nitrarqs.fed nondü parientibus : ita« aren ”quot;quot;?*’ƒ ”’”'amfi caderet.Alrjoperimento82 “ V™'quot;'® g'Squot;i exiftimauerc. Proxies m Aha colligi trait in fpeluncis diftillans

molibus, fpecus'^eos colycasuocant i dein ficcant fole. Lydiumin paftillisaffercur. Aegyptiü inuafis picatis,ne liquefcat. Vafa quoepeafole inarefcentia perficiuntur.Differcaphronitruabaphonitro: id qd fpuma fitjCritumeHe in pollinem affirmant, candi-dum ÉT triticcs farinx firnik: aphonitrum uero fiue apholitrum.cögelatifpccfccoic.eoi^in balnéisquo-iidie,ut Gaknus inquit, ad exteredas fordes utimur.

F E X V I N I. DCCCCLXVII. Vfnifex Crxcetryxuocatur,utiq;non üfla,fi- ”* cut ufta fpheck quafi fecula,interim fpheclê profece cruda quoqpGrxci caplunt, ut Pau-lus.teci tanta uis eft, ut defcendentesin cupas. ene-cet-Experimentü dimifia prXbet luccrna.gdiu excin guatiir.defcenfionis periculü denuntiansSiccata re-cipit ignes, ac fine aliménto perflagrat, cuius uis ÉT naturaquxnitro.FexcumexpiraueritJauandiscor-poribusÉrueftibuseft utilis. Fex aceti pro materia acrior fit oportet. Vcritpmultü adijcit uirium crema-tio.Habet amp;nbsp;fuam fapa fecem. Cracinus poéta comi cus,hoc eft tryga pro uino quocpaccipicaliquando; apud nos quo^feculam qui dixerit pro uino, merai nifle uideor.

C A' L X V I V A. DCCCCLXVili, CAlx uiua id eft asbeftos. Differt ab ea cake, qua Graeci cicanon appellanc,ut fpecies à gene re;itemamalcha,quxficexcalceretenti. Vino rcftinguitur,mox tunditurcumadipefuillo.amp; fi cu,duplici linamento ; qux res omnificenaciffima, ÉT duritiamlapidisanceccdésiquodmalthatur.oko prpficitur antc.Caknus in Hippocrate maltham pro cera capir»

G r P S V M. bCCCCLXÏJt. GTpfum fiue gypfus,fiuc fpygos, ut Theophra ftusquoqjnominat.plura habetgenera : nam ÉT coquiturélapick.ut in Syria Ér Phoenicg.ac ThurqsiÉr terra foditur.Ér quidé fumma eius cute,u t in Cyproxopiofa item Aetolia circa Peru biam atep Tymphem,a quoÉT Tymphaciüfiue Tymphcticü uocatur. Qui coquitur lapis non diffimilis alabaftri-tx effe debet,autmarmori erofo. In Syriadurilfimos adid eligüt,coquuntl^fimo bubulo,uc cekrius tiran tur.Optimü fieri compertü eft cxfpeculari lapide, q Ér diaphanes uocatur,fquamam uitalêhabente.Gy-pfo madido utendumcft,qiionia celerrimecoit. In-epta fit operidiirities.tamcn rurfus tundi Ér infari-nam refolui patitur. Natura gypfi caloris in terendo tanti,utrudicuhs non manibus tradari poffie: cena-ciffimusobidufuseius inalbartjsfigillis, xdificioijt ÉT coronisgratilTimus,Ér aduaporaria conclauium apud nos,qu® mappas ex noftra confuetudine uo-camus.Grxci pro Cymolia ueftibuspoliendis Tym phaicoutebaturgypfoThcophraftixtate:hincgy-pfatiuenalitiorum pedes.ut in Cymolia dicetur.Eft: ’^ ingypfo quod flosappeUatur. Vetereschymift® argentum uiuum gelu aftrieSum hoceftfpiffatum lam addenfatumfpigypfon uocabanr.

C I N I S V I T I V M. DCCCCLXX. CInis Crgce conis,Ér fpodion Ér tephra dicitur, ÉT colofcertos poëtice: fed lixiuium, conia. Apud nos lix u nde lixiuium Ér lixiua,Ér ut Co lumella uocat,lixiuia,cinis foCi uocatur.diiftusforte quia luxatis in potu profit:undegladiarorcscü dclu fiffent.hac iuuari potione uidebantur. Cineri omni uiraaftridorianj ineffe Diofcondes uoluit. Negat 0 3 id Gak'

-ocr page 154-

C 0 R O L ld Galenui.u titpfïculnCo.I pfum quo^ u inum.quod antcq prxio preffum fit,aut nimiü calcatx u up in la cum mufti fluxerit,lixinum,autlixiuiümuftumap pellatur,â Grxcis uero prochyma.nam O* procofta eflum inuenioapudPaulinfed pro cinerclixiuoqui primus diftillaucrit.uc conicAura capio. Calidum cinerem Hippocrates marilcm appellauic.

AÏ-CxONIVM DCCCCLXXI.

Fit in mari alcyoniumexnidis utaliquiexifti-mant cxicum er alcyon urn, quas noftrialce. donas uocantiquahi^edonasabalgore.- uc alp, é fordibusfpumai^craftcfcentibus.-alii élimo, uelquadâmaris lanuginc.-quócandidius hoc minus probabile.Diofcoridesquin^generadinumerac.Pli nius quatuor: primum qualc Diofcorides: fecundum molle, lenius, adore fere' algx:tercium candidioris uermicuii:quartum pumici er fpongip putri hmile, penepurpureumtquodoptimum.hocö'Milefium uocatur.

ABARCA.

DCCCCLXXU.

«8«

C87

Darcaamp;adarchion,Cradarches,amp;adarcos dicicurntcm calamochnus,id cd calami Ian u go.Plinnis Latmoadarcx nomen putanitjn Italia nafcentis circa tenues harundines. hoc eft in cortice calamorum fub ipfa coma, cTpuma aqux dnlcis ac marinx,ubi fe mifcent,

5 P O N C I AB. DCCCCLXXIII.

SPongiaGrace amiyyti appeUatur.icemcpiwo»ziic ut dicunt Atticinncer zoophyta, hoc eft qua nee animalium nee fruticum nattiram .fed terti-amexutroepfortiantur. Nafeunturomnes inpetris. Alunturconchis.pifcc.limo. Vbiauulforem fenfere, contrahuncfe,acmu1to difficiliusuelluntur, expri-mentesabundantiam humoris: abfeiffxuero fanié emittentes.CircaToronem,ut inquit Ariftoteles, uc fei conchis minutis intra easrepertis,conftitit:auul' fas ip aiunt amp;nbsp;ex relidis radicibus recrefcere. In petris cruoris quotp inhxret color, Africis prxeipue, qux generantur in Synibus.Maximx hunt Mauex: fed molliflimi circa Lyciam penicilli : in profundo autem nee uentofo molliores, unde ablatx fint fpon gixdn Helkfponto circa Maleam uero afperxac den fx. Putrefcuntinapricis,ideooptimxin gurgitibus. Viuentesmadcntcslpac illotx nigricant. Adhxrent nec parte nec toto:interfnnt enim fiftoix quxda inanes quaternx ferdaut quinp,per quas pafei exiftima turncem al ix fed fuperne concretx, amp;nbsp;fu beffe mem-branaquxdam radicibus earum intenigicur. Viuunt longo tempore.Peftimx funt Aplyfix. quia croi non poHnnt, in quibusmaximxfunt fiftulx.Cr reliqua denfitas fpilamp;. Cxtei^ alitcrdifcreucre genera earn quidam,criaFaciendo,fpiftum ac peKdurum.^* afpe rum,quod cragos id eft hirculus uocctur: alter S fpif. fum amp;mollius, quod Imauos.tertium tenue den-fumiç Achilleum,inuentu rarum.Hoc galeis amp;nbsp;oere* is inferitur.ne ftrepicum geftatu cieant.EX co penicu li hunt. Medici infeitia ad duo cas genera redegcre: Africanas.quarumfirmiusficrobunRhodiacas.qup ad fooendum moHiores.Nunc autem mollifTimx cir ca Lycixurbis Aniphelli muros inueniuntur. Mates quxdicunturperforbent, tinguntur^indelicqs ali-quando ÉT purpura. Foeminis fiftulxmaioresacper petusitragis tenuiflims ac denfilTimx.Ab aquilonc

L A R I I, genitas exterisprpferuntmee usg d/utius durare fpi ritum medici,g in fpongqs affirmant. SicCrprodef-fe corporibusquia noftro fuum mifceant-Hoegenus remedq apofpongifmon Archigeneserfecutieumt dici,appellanc Quia uero de peniculis diximus.färe oportet,non fpôgia8modo,fed er écodisquotp feras penicillosàueteribusenènominatos,quibuscalcea menta tergebantur:ob id er tergenteas uocabant cas aliqui,nos oulgo ferulas Eft enim penisidéquod cauda ; unde pcnita offa obfegmen carnis porcin* cum coda fignifîcac.

CORALLIVM. DCCCCLXXIIII. ^^^ QVantum apudnos Indicis margaritispretiu, rantu m apud Indos corallio.Gignitur erin rit ,_bro mari, fed nigrius.item in Perlîco uocatur iace.faudatifTimum m Gallico finu circa Grenadas,er in Siculo circa Heliam er Depranum.Wafcitur erapudCrauifcasinltalia.er ante Comiculuæ.er Neapolin Campanix. maxinieqjrubens, fed molle: eridcouiliflimum Erythris. Color fub aqua uiriow. Baccxcius candidx ac molles.Extra rubefcuntinou rantur^ccu coma faciua magnitudine ac fpecie. A-iunttalt;Suprotinuslapidcfcere,fiuiuat:itaqïqccupa ri euelli^rctibus,aut acri ferramento prxcidi,a qu® ercorallio quafi curaliio«7rbTÏ; Kcvp«r nomen inditu-nec aliter fane Theophraftus g curalliom a^ellat.a radendo fcilicer,ob id amp;nbsp;Corgonia quoqi dictum pu tatur, icemÿ dendrite hoceft arboreum. Probant gmaximerubens.ergramoftlfimü.Damnant inane aut concauum.Autoritas baccarum Indis,utroœ e* xu prctiofa. Religiofum etiam id geftamen am p ' ces eorum uatesqj inprimis habent, priusg n*cn * tefcerent.GaIligladios,fcuta,galcasadornabantc -rallio.pofteafndisunionesfuas procoralliomuta^ tibu8,inpenuriaeirecoEpit.Surculieiusinfanti*a alligati,tutelam habere creduntur.Ignibosdiu rep gnanc.Eft er lapis corallius,uel ut quidam fen ƒ t^ laris,multumacorallio diuerfus, appellatus,quoniâfitplurimusignisilli.“^ ® .^ us etiamnum pyrites in mentionemfuam feru nbsp;nbsp;• Qiialis porró lapis erythros hoc eft ruhens a P' pocrate fignificetur,quo mulieres,inquit,' turan fine prxgnantes,niftautcoralliumnt,aut py* rites,aut etiam hxmatites.affirmare nihil habem ANTIPATHES. DCCCCLXX*.-ANtipathes pro genere corallij, quale nt in Hi nio,haudfaciledocuerim:nifiquisintelligat fru tieem circa Troglodytarum infulas nafce tem in alto quem ifidos plocamon uocari tradit.co-rallio fïmilem;fine folijslcntiri eum, ft capi durant colore in nigrum;cum cadatfrangi. Theophraftus corallrj duo uidetur ftatucre faftigia;uniim quod ruhens rotundumtpeft,utradicula in marinafcens : al-cerum huic non multum diffimilc.quod calamus,in» quit,uocaturIndicus.quiduratur in filicem. Plinius inter gemmas enumeratcorallida,minîo fimilem, qux in India Syenetpgignatur.fortalfcperTheo-phrafti tempora minus crat corallij uulgatusufus. L LAPIS PHRyCIVS. DCCCCLXXVl.

ApisPhrygius,gIebaeftpumicofaPliniusme dicinxutilemncgauit.

LAPIS ASIVS. DCCCCLXXYll. ^,| A Sius er alia petra dicitur.Efter Aflius perdu plex flab A ffo Troadis,u t inquit P linius.fed ab alio diuerfus; iUc farcophagosquotpoo-mini;


-ocr page 155-

EIBER lt;

abeffeiffu, qualis 5i in Lycia ér in Oriente •’^tiir.érinMyfiaquoqjinuenirieum Stephanus “Iitmatiat nofter hic per fïmplcx f. fere'fcribitur ab 8'’toribusnoftri9,guftu falfus. Corpora defundforii ^ndita farcophago,confumi intra quadragefimü wm Stdillata quotçmortuis lapidea fieri tradütur. *n Oriente adalligata uiucntibus,crodunt ea.

P y R I T E S. DCCCCLXXVIIf. Pyriten funt qui ér fideriten uocitent, ér androdamanta ér boftrychiten.In Cypro repcriri uo luntérin metallis,quz funt circa Acamaniam: l'numargenteocolore, qui érargyricisà Democri-lo cognominatus uidctur,alterum aureo.aliqui ter-•juni genus faciunt,quod plurimü ignis habeat pon derofiflimum^fït.quoséruiuosappellamus.Hiex-ploratonbuscaftrorum maxime necelïarrj'quia da uoaltero'ue lapide pereuflis, excutiuntur fcintillx: quïfulfure except«, aut fungis aridis aut folrjs, cc-hirimeignem trahunt. Pyrites ér gemma eft: nee I'll) an diuerfa ab hac. Nigram effe inuenio,ér attritu 'l'gitosurcntem.Pro pyrite in medicinas uenit myli psiiuemyliriï.cochlax appellatu9,hoc eft molarius, 'J’iulaNifyroplurimus.ab Hippocrate lapisniger.ut Caknoplacet.Mylias ab Theophrafto ér Ael iano ex A«hna monte flqens.luti nigri modo in Sicilia, poft “tefcenscolore euftodito. Fluunt ér pyromachi di-'.utidcmTheophraftusait.

l-APIS HAEMATITES. DCCCCLXXIX Tj^''’’Adtesreperiturinmetallis. Vftus minq H tolorem imitator.Adulterant fchifto ! fed di-

■^ ftinguunt uenx rubentes.Eft 0quot; Magnetisgc Susunum hxn.atites appellatum.Praeter hoc qulntp generahamatitarum traduntur: Aethiopicum, cui Ptincipatusdacunaltern androdamanta uocanc, colore nigro, pondéré ac duritia infignem, ér inde tornen,pneipuefpin Africa. Trahere antem in fe ar ?fnn]m,as,fertum.Expcrimencum eius effe in cote '’'lapide bafanite, reddere enim fuccum fanguinen. wtiumgenus Arabici.uix reddentis fuccum ad co *'niaquatiam,aliquando crocofimüem, pari duri-^'acunifecundo.Quarti generis Helatites nocatur, S'liücrudusfiticodusuero milites autetiam milti ^'^“quot;’“’’“tiHorqrubrica.Quartumiisadtjcitur lcniftos,de quo protinus mox agitur,

UPlS SCHtSTOS. DCCCCLXXX. T Apisfehiftos cognationem cum haematite ha I ^benfedpeculiare infehifto, qgt;fplendet. Eftér fchiftos alterius omnino generis g hsemati-t'a.queni cognominantanthracitin, nafci traden-Ks m Africa nigrum, quia attritus reddat aquarqs 'otibus ab ea parte qux fuerit ab radice.nigru m co-jorennabalteta parte croci.Sunt ér gemmae plurcs -----........................, „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;--------------

™cnominecarbunculi.quarum alix pretiofaefunt, guineicolorisfanguinemqjreddens,fiteratunfed ér 31iïuiliores,utqo3enafcunturinCrpcia:Theophra crocum haematites cognomine.in trahendoferrum ftusautorac Plinius. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;non eadem natura qua exteri Magnetes. Aethiopief

_ LAPIS GACATES. DCCCCLXXXI. argumentum eft,$ Magnetem quoquealinm ad fc trahit. Secundum genus Magnefiacum c' Magne-fia,Cr contermina ci Macedonia, a' Bebonea loeatum


'SI


GAgatem aiunt amp;nbsp;in Leuco Pamphyliae, mar-bitror,promontorio,aut Lyciaeprope Cyprü ilt;’lulamexpe!limari,atlt;pinfraduodecimfta-”’5®quot;'8’'®o''nus®' in Britania gagatemgignitra-^itPIanuscftpumicofusip, non multü alignodif-,*^*”’»fr3gilis odore;fi teratur,grauis. Fidlilia ex eo infcripta non ddentur. Accenditur aqua.oleo reftin-Euitut.Deptehêderc dicitur uirgines fuffitu. HocCr

L V I N T V S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;76

magi utuncur inea quam dfecurisargumeco uocant axinomantia,perurieum negances,fieuentu^ fit qd quisgoptec. Didum à fluuioinLyciacognomine DiofcoridesafFirmat.NulIumfeGalenusinLyciacó perifte craditamnem,qui Gages aut Cagaces uoce-tur.Photion grammaticusoppidum in Lyciafuiflc Cagasa Rhodisconditum fcribic.PliniusRhodiopo lin à Gagis diuerfam facit. Stephanus Gagas oppid ii in Lycia fuiffe.quod Palxontichos ante diceretur: Cruftaccosuero lapides atqjnigros.ér quiinignem additicxilem Hammam ederent,bituminisodorrin Syria coeleinuentosfibimeminit, in collibus mari mortuo circundatisad orientem folem fpeeSâtibus, ubi ér bitumen quo^nafcitunutiliftimos tumorib’ ingenu diuturnis.

LAPIS T HR AC I AS. DCCCCLXXXII. Fit lapis Thracias, qui exemplaribus Plinrj qui- ^^* bufdammciulia dicitur, trium genekt, uiridis, pallidx,fanguineis guttis, nö habeo certü pro-ferre.Nomengentisfux habet, ut cecinit Nicander, quemadmodumér Cappadoces inArgzo Cappa-doeiz nafcentes, Hmilicum prionbus natura, qui ér in ladeumeremorem foluantur, ut Calenus ér Paulus Aegineta fcribunt: qui ér ageraton lapidem com memorant, aftridforiam ér difeuftbriam uim haben tem, ér gutturisinHammationibusauxiliarem.quo fotores uti folcant ad dandu calceis nitorem: praetc-rcaérhieracitin,utDiogcnesfcriptumrcliquic,fub-uiridemexatro,coloribusitemalijsrefperfum ; quê qui geftet,mufcæ non infeftent. Huneliteris quibuf-dam inferiptis contra fanguinis erupeiones ualerC perhibent.Addiderunt ijs ér Indicum, fubruffum co lore,attritu(pfuccoporpureomanantem: necuali-do nee denfo corpore.Inuenio ér perdicicin Hueper-diciatin, ér alium à forbi fimilicudine, ut uitrum co-gnomento Scythicum,adomncsduricias pollentes, in compofitionem illam quxficas quz pamplethes, ér diacinnabareos uocaturab Aegineta Paulo.Vitê adoculorum quoque fuffufiones commendant,cü felle afpidisacontiacuocatx, mirabili effeAu, poft quintum diemreprçfentata curatione.- id fel in ferpé tis eius dorfo iocinori anneditur,u t A ètio placet.

LAPIS MAGNES. DCCCCLXXXII!.

LApis Magnes, qiiem irMagnitin Graeci dicQr. Item fïderitin ér Her ad ion ideft HerCuIeum. Magnes ab inuentore uideturappellatus- In India nunc.Cr paiïim inuenitur in Hifpania qiioque. Repertus autcmfcribiturdauiscrepidarum, (Sr bacilli cufpide ferrata hacrentibus.ciini armenta pafte ret.Quinquegenera einsferuntur.- ActhiopiCo prin* cipatumdant,argentolt;prependitur.Inueniturin Ac thiopia Zmiri;ita nocatur regio barenofa : ibiéz fan-

petcntibus dextra. Tales rufFi nigri ^ funt. Tertium in EchioBocetix.rufFicoIoris.plus Habens gnigri. Quartum circa Alexandriam.Troadem nigrum, Öquot; f«mineifexu8,ideo^ fineuiribus. QuintuminMa' gnefia Afise.deteirimuimnam amp;nbsp;candiduseft.ncquc attrahit ferrum,(imilispumici, In cadem Aethiopia n 4 mong


-ocr page 156-

monshand proeul gignit Japidemtheamedem.cui contraria Magneti natura,ferrü omncabigensrefpu cnsi:p.TrahitoradHagnetemferrum„quiafolaferc materia «autres ab eo lapide conceptas diu retinct. Aliud apprehendens ferru.ut annulot^ catena uide-acur.quodquidem imperitü uulgus appellat ferrü uiuum.uulneratpex tali afpenora Hunt-lapis hic amp;nbsp;in Cantabria eruitur.Non ille Magnes uerus caute co tinua,fedfparfa bubbatione,ita appellant.nefcioan nitro fundendo perinde utilis.nondum enim expert’ eftquis§, aiitor Plinius : ferri utiqj inficit aciem ut Magnes-Dinocraresarchi telt;Sos Alexandria tempiu Arfmoes concamerare coeperat Magnete lapide: in-terceffit mors û* ipfius, amp;nbsp;Ptolemæi régis, qui id foton fuse fiericupierat.ut fimulacrum eius c'ferro pen dere in acre uidcretur: quod genus prædigia: ad fu-perftitionêfuam Arabes commenti dicunturineo feretro, ubi autor eius feiftxconditus exidimatur. DiogenianusMagnetem uerumargento fcribitefle tamfimilem,utdecipiat.Nechunc lapidé, qui ferrü ad fe trahat,Magnetê,fed Heraeleoten appelladü eê.

LAPIS AR ART VS. DCCCCLXXXIIII.

LAPIS CALACTITES DCCCCLXXXV. GAlatditcs ait Plinius ex uno colore laflised, fuccoquoepeiusir faporc,a* quo nomen: de hac intelligat an diuerfa.dubiö: quando einens colore traditur à Diofcoride,nóla(flis.Eftérgala-xia.quaaliquigaladitem uocanc, intercorrentibus fanguineisautcandidisticnis-namchalaxiagrandi-num amp;nbsp;colorem amp;nbsp;figura habec,unde appellata eft, adamantinaefp duritiaE:narrant etiamin ignem addi tae manere fuu frigus- Ergo Pliniana galadites.qua aliqui amp;nbsp;leucogagea m, sir finephyten, ir leucogra-phin appellant, uidetur ei proprior quæ érmaro-chthos,'i57'leucographis,ó'galaxia Diofcoridi ér Ca lcnodicitur,utpaulopoftliquebit. Vtcon^infantiü adalligata collo.faliuam faccre dicitur.in ore ante li-quefceremiemoriam adimere uel iniuriarom.Mittit eamNilus.erAchelousquor^amnis.Suntquiérfma ragdumalbis ueniscircumligatügaladliten.inquit, uccent Eft ér gemma galaicos diftans ab hac, argy rodamanti fimibs, paulófordidior.lnueniunturau-tembinacautfenae.

I-APIS MELITITES. DCCCCLXXXVI.

MElitites lapis didlus.quiafuccum tonfusmel leum emittat-DifFertab hoc melichrus,cuius plura funtgenera.Melleuscolore.difFert ©• melitis à malo,cuius imitatur colorem appellat’. LAPIS MOLOCHTHVS. dcccclxxxvii. L Apis molochthus aut morochthus, fiue ut Ga lenus amp;nbsp;Paulus uocauit. moroxus ér graphis, hauduideoeundé cumeo elTe.qui molochi-tis à colore maluædicitur,fpiflîus, uirens, nectranf-lucida:reddêdislaudatafîgnis,érinfantiâcuftodiae. Sitautem morochthus,quê Plinius in ore ait liquc-fcere,de quo in galacftite diximus, ex collatione Dio fcoridisfubodorari poteftaliquid, dicentis möllern eumefre.diliii^;facilem:utuel idem cumPliniano, uel fimilis effe uideri pofCt. Nominator ér moroch-thos Plinio,fed inter gemmas, ladle fudâs porracco. Idem autor ér leucographin inter herbas collocat: nec quails ca fit,reperiire unq fatetur,eofdem ei effe dlus reddens,quos hocloco Diofcorides,Calenos,Cf teri • ut propterea non defint, qui Plinioquafi pro hetba lapidem acceperit,intrepitent: fed autorgra-

L A R I r,

uinimus,alioi52fentcntia,non fuâ,operetotorecîwl‘ LAPIS ALABASTRITES. DCCCCLXXXVII/. ALabaftrites fiue onyx, in Alabaftro AegyP“ circa Thebasnafcitur ,quê in ædifieW W ornamentisincludunt.Nafcitur in Syriac Da-mafco,candorcintercin(fto,uarrjs coIoribus, cptetis omnibus candidior. Probatiflimus in Carmania. moxIndia.IamquidemérinSyria Afialg. Vilinim ér fine ullo nicore in Cappadocia Probaturmaxime melleicoloris in uertice niaculofi.atr^non ttanlluci di.Vitia in qs corneus color arqjeandidus,©' qu^y uitro fimilc eft. Alabaftrites ad unguentoR: fidem Iaudatiffimus:unde uasid eft onychem unguents' rium uocamus, quod ér Alabaftuni, ér Alabaftrum quotpdicitur.etiame'uitro intcrim.-Eft ér onyxintet oftrea,utuoluminefecundopatuit.HabeturCronyx gemma,inqua unguis humani fimilitudinecano^ remefledicunt.Alabaftritesporro amp;nbsp;in Arabiacmo' tibus WGermania quoqjreperitur.ex quo ^uafa pu toria,ér pedes ledloru m,ér fellæ deücijs factae : item amphorae ér utcei cadorum niagnitudine.Iam co u-næ triginta duos pedes long». Sunt qui hac ampW dine non onychem,fed onychitin uocent. Dittert a Alabaftritc alabandicus.nue abalandicosi etenim utroqj modo legitur. Color alabandico fubnigrat e ruffo.Perfpicuus eft ut ignis, ér quibufdam quan n-mulis uenisqjdehifcit Capillosalbosattritusm d . Dicitur Alabaftrus Democritoérfalomnis, ér ca uiua.quae de putaminibus ouorum conficitur. « ipfa encephalosquotp dicit à chymicis,érmarmo Thebaicum,ér Claudianum.

LAPIS THïITES. DCCCCLXX^. ^^^ LApis Thyites à Plinio mortarium uocatur, quoniam thya mortariü fignificct,etiam ne didum Hippocrati,ut Caleno

LAPIS IVDAICVS.

HIeértecolithos uocaricceptus,quiaca u abfumat,cb à Galeno faifum exiinmatun LAPIS AMIANTVS.

LApisamiantusuenefieqsrefifticomnibus p g fertimmagoiÿ.Hocq,de lapide adiantodicit, texi ex co uela.quoqt ignis uelut aqua eluat,de lapide quoda nafcente in Caryftotu i Scraboretulit.

LAPIS SAPPHIRVS. DCCCCXUi. SApphiri aureis pundlis collocent : caruiex.r ' rolpcum purpura Optimae apudMedos, nu^ tarnen perlucidae: praeterea inutiles feu^pturs, interucnientibuscriftalliniscentris.Sapphirugem' marij inter iafpides collocant.

L LAPIS MEMPHITES. DCCCCXLiu, Apis Memphites gemmantis eft nature.

LAPIS SELENITES. DCCCCXCHII. SElcnites,fulgorc melleo perrpicuus:nomincaC' cepto,quia imaginé lunar reddat,in dies hngU' los augefeentis minuentis ip numéro. Hunc lern per Galenusaphrofelcnon appellat.chymiflfaphro felenon,ctiam comarin,ér à leuitate pendens cupno lithon,û'argyrolithonquando£puocitant- Habetur ér comaris apud cos Scythica proarfenico 6quot; tul' phurc:itemip pro lapide philofophico loties anobli indicate,coarguendipotius érirtidendi propolito, qmonftrandi.Seleniten Euftathiusaliumquoijlapi dem intelligit.qui érafterius érlychnites uocetuf, nafcens in Thracia PaUenes littoribus,autore Diony


-ocr page 157-

LIBER Q ^oPliniusIychnitenabafteriodiuidit, itccpfelenite: *wutherbai?î,fic0'lapidû uocabula confundimus. I-APIS lASPlS. DCCCCXCV. LApisfipe träflucct ac uiret. Smaragdo fimilis lndicaeft.Cypria colore glauco O' pingui.Per fita fimilis aeri,qux ob idaerizufa uocatur. Thermodontiaca coerulea, O' Scychica inter 'ttfukasomnes opcima.Phrygia purpurea.Cappa °*txpurpureo coerulea atepnon refuigens. Thra-®* Indies fimilis.Chalcidica turbida.Prsfertur omi ®“’.quz purpurs quicg habet; fecunda, qus rofx: *'fna,qu3efn)aragdi;quartacoelo autumnal! matu-‘'nofimilis.qusboeaappellaturO' acrizufa,Similis ‘itüSardsimitataO' uioIas.Non minus multx fpe f'pf'.M^æifedomnesin uitro coerulex, aut criftal-®nniilcs,autpituitf atqjmuco,fiueut Plinius, my-’Jgt;s:itcmrefills terebinthi, quam O'terebinthi Zu-’w uocant, inter cocruleas O'ipfammarcmcxifti-jPantesjnamqusiafpachatesappellatur.exiafpidc ^aragdofi'mili O'achate proptictacemfuS habet, quot;fftantiores fphendone, id eft funda cludifolent, ideftpatentes nee prsterg margines auro ample-^'^Vitium eft O' breuis nitor, O' longe fplendes, omnia qux in cxceris gemmis. Vitro adulte '’.'’^^fguitiir extrafulgorem fpargendo,atqj non *^®tinendoinfe;nec indiuerfa,qugfphragides uocan t“t,quoniamopcimx omnium fignent:ea qux fma

V I N T 7 S. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;77

necquiegtenertus : nam Calais aliudgenus eft Japp dis, à quo Ér ealainus color pro Veneto, fi Pbotioni credendum eft.Ego etiam fordidumcolorcm PliniS fecutus.calaini appellacione poiTum capere: Ampli-tudinc,inquit,confpicua fed fiftulofa ÉZ fordium plc na eft calais.HicCr augites à multis dicitur.Qup ue-ro caiaina oftraca nominal Actius, piles extenuan-tia,confiderantibti8 relinquo. Apud chymiftas uiiix calcis aquam inuenio calaion uocari. De calaino eti-am colore Diofcoridesiniafpide fupra mox cöme-minit.Iidem aetiten pro chryfolitho, O' porphyrite, O' chtyfochromo cognominc Macedonico O' polychrome accipiunt.

’?uocatur,quj pluribus polygrammos.Eft O' ony fnipunrta,qu fiafponyx dicicur,^ nubem complc-|.quot;‘“«imitata,quxftellatarutilis pundis eft, lall Megarico fimilis O' fumida,capnias fiue capni ’53ppcllata.Magnitudinem iafpidisundccimunci-num nidit antiquicas,efFigic Neronis t horacaca. In, ^lo^leaspoftScythicamCypria: port quam Ac p^PtiiAdulreratur maxime tineftura ; idfpin gloria 'Sum Aegyptiaferibitureiqui primus cinxit. Inert iquandocariilcis aureus puluis: non utinfapphi-•I’punda.Calenusiafpidem medicinx utilem chlo °iiiarpin,hoccftuiridem cognominat. Infcribiiuf-» 'quot; Ï^P'^'^f’conem radios habentem Necepfos ’'gt;adftomachifulturam:fcdidcmprofelt;rtuseftin “■■^utfufpenfo co rudi, ita ut os ftomachi attingat.

‘'^PIS A ETI TES. DCCCCXCVI. LApi9aetite9,quem aliquigagitcn dixere.Stra-^ogangiten in Armenia repertum fcribit,quo ‘«pentes fugancur : huncan alium accipiat, nondum liquet. Insdificatur nido aquilarurn on tarnen omnium, nihil igne deperdens: fed uis lusmedicanonnifinidodirepti. Aiuntbinosinuc-«0C fine qs parère aquilas, t “''’°5f3ntum.Generaeiusquatuor ferntur. quot;^opuGllusO' mollis, ac uelut inaluohabens afg’llamfuauem,candidam.Ipfc friabilis,quem fee-minamexiftimant. In Arabia mas durus. O' fimilis galls aut fubtutilus,in utero contincnslapidcm du •um.Tertius in Cypro, colore Africani, amplior ta-enattpdilatatusicsterisenimglobofa facies. Ha* tin aluo harenam iocundam O'lapillos ; ipfc tarn 1° p’^^'^’^digitisfricetur, Qiiarti generis Tani, ! p ’ “°^ätur,nafcens iuxta Leucadem in Ta-P 'ula,qui locus eft dextra' nauigantibusex hacad ooaden,iniieniturcp in fluminibus candidusac ro tidusiHuic eft in aluo lapis qui uocatur caHimus,

LAPIS OPHITES. DCCCCXCVII. Phitesmarmoreftferpentium maculis fimi- Cj^ le,a quo nomen. Duo eius genera imollc.can-didum;nigricans,durum. Ex ophite columns nifi parux admodum inueniuntur. Inter ophitas exiftimari fere'portunt propter colorem quod Au-guftcumuocantamp; Tiberium.in Aegypto urriuftp principis temponbus reperça. Differunc.q) maculas diuerfo modo colligunt: Augofteum undatim crifpa tur inuertices.Tiberium fparfim conuokica canicie fpedlatur.Theophraftuslapidcm Chium uocando, uidetur ophitem incellexifle.In Aegypto,inquic, na feicur lapis niger.tranfiucidus Chio fimiks: quern Io cum Pliniusitauertit: Theophraftus, inquic,autor eft.tranflucidos lapides in Aegypto inueniri, quo# ophits fimiles ait:fortarte quia uerficolores illas ma culas, ut ait Plinius, prims Chiorum lapidicins oftenderunt.

LAPIDES SPONGIARVM. DCCCCXCVHI. LApides qui nafeuntur in fpongqs, O' ipfi ooc3-tur fpongis:quidam eoscyftcolithos uocant, quiauefiesmedeantur Sunt O' pumicum in genere quos fpongias uocant, ut in pumice docui-mus.

Mi


LAPIS OSTRACITES,

LITHOCOLLA. DCCCCXCIX, colla nomine fignificat gkitinumcxlapi* Stracitesa tefta nomen habet. Tran Glit amp;nbsp;ad gcmmas.fiquidem ut Plinio placu it, oftraci-aa fine oftracites altera eft teftacea «r dnrior, altera achats fimilis nifiquod achates politura pin-guefeit.Duriori tanta uis inert, ut aha gemms leal-panturfragmentiseius. HabeturÉZortracides,cut oftrea nomen Ér fimilirudincm dedere.

LAPIS SMIRIS.


ML

Ota uulgo fmiris uel ipfo nominc.-gg fmirirt potius g fmirin officins appellant, cuius fra gmcntisgemmsalix fcalpantur: quo ufu Plinius fccundus non fmirin fed oftraciten uocauit, ut fupcrius proxime nocauimus.

HAREN A LITTORVM. Mil. Arena littorumCrxce pfammosOammos sgialitisuocatur. Qusporro calculofala-pidofalpeft, acholax poctis dicitur. Haro na fecantur marmora» premente earn fer

ra,in prstenuilincaucrfandojtracftu^ ipfodiuiden-tc. Aethiopica ad hoc maxime probatur : pro* ximaIndicaO'fcabrior,qua combuftapoliuntmar* mora. Scabra eft O' Naxia, O' acoptis qux uoca-tur Aegyptia:pofteainuenta eft non minus probart da ex quodam Adriaticimansuado sftu nudantc, obfe r-

-ocr page 158-

obreniatione nó facili, Fraus deinde fecandi quacócp harena fluuiatili.'qux quod craffior eft.laxioribus fe gmentisterrt'itafeórx attenuanturcruftae. Policuris accommodantur Thebaica,^ qux fic é pumice auc porro lapide,hoe ed tofo. De fabulo Puceolano Cam pano'ue,item de Ethrufeo. quod propric carbuncu-lus uocatur, nihil didlurus fum, nifï quod Campanü ex ufta terra, carbunculusexcoda materia efficit, autorVitruuius.Rornae uulgo Putcolanadiciturha* rena quocunep locofoflilis, modo quxincalcem conueniac.

COTES. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Min.

Cotes hue lapis Naxius id eft acone, Heut olea' ris cotes elgacone. Diu placuit cotes e'marmo re Naxio.ucSr fimpliciter Naxiumdicatur.ita uocant in infula C/pro genitas. Vicere poftea ex Ar-menia.Differre pu tant cotem à lapide coticula, non folitum inueniri nih in flumine Timolohue Tmolo: (nam utroepmodoredie dicitur)amöte,ut arbitrer, cognomine in terra Lydia : nunc ueropalTim qux alq Heracliü amp;nbsp;Lydium appellat, Suntan té lêuescr calculis flmiles, quaternas unciaslongitudinisbp naslplatitudinisnóexcedentes ; fine, ueTheophra^ dus inquit,calculiampliflimi,duplamagnitudine, prxterea fpecie lata.non rotunda: quod à foie fuit in qs.melius g quod à terra. Sed tr caloribus immodh cisdeteriusrefpondent: fût cm afpergine quadâ ex altoreuocataquafilubricx, ut idem Theophraftus ait.Iis coticulis periti cum é uena fine numolima ra-puerlnt,experiment3 protinus dicunt,gti™nauri,g-tum argent! aut æris habeant, fcrupulari difFerétia, nungfallenteratione. Incipiêcibusàmimmisnotis, hoc erat granü.poft colybus.tum duo chalchi,dein quatuor moria,ut Theophrafti uerbis agam. Lapis et chryfitis, amp;nbsp;bafanos chryfochoicc, hoc eft index aurarius uocatur,quo,ut Grxci aiunt, aurü explora tur obryzum fit atq;probü,an improbüuitiofom^: gg bafaniftesC? promortano quandotp accipitur. Porro dicitur obryzü quafi abryzü, hoc eft delicatû fynccrumip.utPhotionisetymoutar. Voeâtautem obryzüquotiesfimilicolorerubet ignis, utinquit PlmiusrÉraurum quodapyron appellant piirü eft, idip habet nomé,quia igné nô egeat quale Arabien efte Diodorustradit.quodinter AbilcosCafandos^ foditur.Dc ArabicoauroCr liters facts meminerüt.

e$i

GLAPIS GEODEOS. MUIL Eoden ex arguméto appellant,quoniam amplexus eft terram.

TERRA IN COMMVNB. MV. TErrahoceft }h omnisficcaeftin medicina ui. ptsfertim appellata georgumene hoe eft agri colaris.nam terra Aegyptia e'luto eius fit. Sût qui Aegyptiam pro fingulari terra interpretétur, In nomine eft ér Cretica,minus pollens,O* ^us habens aëris g cstersrufus ad exterendas fordes argenteis uafiscelebratiftimus. Et Armenisglebx locus fine lapis ea.fiue ut Galenus mauult, terra nomineLquia madefcat aqua interiu8,nö fumma tantü cute,ut la-pides:uulgato eius ufu contra peftilentia qus Cale-ni state fuit.ércontra deploracos phthificos.ob id in Africam O' Alexandria nauigare foIitos.Ex Armenia Cappadocis contermina inuehitur,ui maxime hcc i fica.luteo colore aut pallido.teri facilis,ufti modo Ia pidis.minimü tarnen arenofalapidofa'ue, fed Samio afteri leuore fimilis.ucrüponderofiorac denfior.Sy

L A R I r,

ri cam zazinacha appellant,ut Aetius inquitiurbern incuiusmontenafcitur, Vagauanaga uocarbagru in quo mons ille fit. Agaraces uuIgo dici : cui fimilia eft effedlu qus Alanc cognomiiiatur.Eftamp;Carafe-nia ex oppido Tauricorum peninfuls, qua uulncra omnia fanantur.Quod autê genus crets fit qua Hippocrates fchediada nominauit,duo^ difcriininum, haud plane fcioiqucmadmodS nee illam qua cöchi hum Xenophon:alrjcenchiliü uocant lapidem, ut in quit Pollux. Agricolaris dos fumms difrerétis.infi' nitis inter eas medtjs;nigra,qus O pinguiseftialba, qua Grsci uocant argilon,hoc eftargiUam, fabuloni fimilem ac ieiunam,fordida,famelicam. SuntOalia duotcnsgenera:pharmaciti8,hoceftniedicata,cu-ius fpccies Eretrias, O’ Samia, O' robrica, O Lemma, O' qus fequuntur csters.Metallicü in quo lapidesûquot; fere'quscunç fupradiximus, orfi à cadmia.

TERRA ERETRIA. MVI.

ERetria O' Eretrias terrs fus nomen habet, Hac Nicomachus O' Parafius uft.

TERRA SAMIA.

TErraSamiagenuseft candidi coloris,quéad- g^s modum O' melinon,de quo in creta Mdina dit feritur. Porro Samia qus after uocatur, glebo fioreftgfpecieseius altera eollyrion, utraqjtan^n candida.Nafeitur O' in Sarno quo^Melinii,fedpicto res co quod fice'Samo,nô utebantur, propter nimia pinguitudinê.lcdeoquodc'Melo.Accubâteseffodiiit ibi,hoc eft non ftantes.fedaut in obliquil aut fupini uenas fcrutantur in faxis.aucore Theophrafto,^s ut Iulius Pollux inquit, Geophania iiocantur. Alter non nifi quarta demum aggreffioneproditur.

LAPIS SAMIVS' TERRA CHIA.

TERRA SELENVSIA.

Mviir. HIX. MX.

SElenufia latftei coloris eft, cademljladiediluta renouandis albarrjs teeftoriorum probatur.

TERRA CIMOLIA. M^-TErra Cimolia,fiue ut HippocratesO Pollux^ Nicocharisappellât, terra médis fiuefmectis abexterfu,a Cimolo quideuna CydadS ; fed tarnen laudatur maxime Theffalica. Nafeitur Oin Lycia circa Bubonem oppidû.EftOalius ufus Cimo lis in ueftibus.'nam Sarda qusaffertur deSardinia, candidis tantu probatur.inutilisuerficoIoribusiOeft utiliftima omniu Cimolis gene^.Pretiofior Vmbri-ca,0' qua uocent faxum. Proprietasfaxi q, crefeitin macerando,atlt;5pondercemitur:illa uero menfura. Vmbricam no pifipoliendis ueftibus aflumebat. Pri mumigiturueftibusabluebacurCimoliaSardade-in fulphure fufFiebatur, mox defquamaturCimolia, qos eft coloris ueri:fucatus cm nigrefeit O effundit fulfore. Veros ante O' pretiofos Coloresemollit Ci* molia O' quoda nitore exhilarat, contriftatos fiilhi-rc.Candidi8ueftibutfaxumutiIiusàfuIfure,inimicû coloribus.Crscis uicem Cimolisgypfum Tympha icumimplebat.

P TER RA PNICITIS. MXIJ.

Nigitis nigra eft,utampelitis, glutinofiorqua- (9) do^gSamia.

T TESTAE FORNACIVM.

Eft as oftraca uocancCrsci.

TERRA VST A.

MXIII.

Mxnir. Ton


-ocr page 159-

I U T V g.


LIBER Cb V

TErnufta Hue tofta,îtem truffa, quac à Grsets catopos.o caminitisattppyrrhadicitur.nô ea dem eft cum ea de qua Plinius ita meminit:

• w cafu primum reperta incendio,pyrs cerulTa in orcis cremata, quam primus Nicias tabulis inufife-Optima nunc Afiatica habetur ufta. quac O' pur-P“y«. inquit, uocatur. Pretium cius in libras aeris “ft* cremato filicc marmorofo, tTOnctuaceti,purpureo colore, ut inquit Vitruui-“’•Sme ufta non Kunt umbrpe.

f ERRA MELINA. MXV. /lOlore8prxterccrufiram candidi erantantiqui tus duo: Melinum ab infula Cycladum Melo didtum.quod 0* in Samo quoep nafcitur,ut di *'®U8,Linguam tadu ficcat omne Melinum.Taxa-

®®®*'8“lisfeftcrtijs. Melinum porto à ter* J*Mebna,fiueutGrsciappellant, Meliadeattp Mc* •nihil diftat. Alterum candidi genus Parctonium ^’tur^omen loei Habens ex Aegypto. Spumam ’nscfledicunt.folidatamcomlimo: Proptetea O' ^*f®’*“ Creta in* Adulterator Cimolia decodlacon* ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in pondo fcxlibrarum, c'

’ndidacoloribuspinguilTimo amp;nbsp;propter lêoorem 'naciUimo tedorijs. Foit O' Smyrna terra Theodo JoSiitanominata, quia Theodoti fundus is erat, in id genus ctetaprimo fit inucntum : hanc Plini-s inter Candidas enumerat : qua ueteres, inquit, ad »uium piduras utebantur : V itruuius inter uirides opnmamcrediuoluit.

^®RRA AMPELITIS. HXVL AMpclitisbitumini eft fimillima : uoeatur ita, lt;]uoniamuitibus qua gemmant illitis, arce* w creditur uermes ipas fine fenipas à Grpeis

lt;PpellatO8,d nobis uoluocetO' conuoluolos: etiam

fi uoluocemalqduntaxât întelligunt qui prærodat pubefeentes uuas.Theophraftus banc m Cilicia co-qui tradic.actpitalcntercereiuites^obungere. HxC âCpharmacicisdicicur.eciamfî nomen hoemedica-cis omnibus commune eft,ut inquit Galenus.

FVLIGO PICTORIA. MXVH.

FVligo hæcà Græcisasbolon Cr asbole uocari fo s^i lec.Inuentifunc picores qui éfepulchris carbo ties înfedlosefFoderent.adatramencum tedlo num,fiue quod idem eft.pidlorium : fedcommodi-us tarnen fit exf uligine,refi na exufta aut pice ; pro* pter quod officinasO* Laconica etiam ædificauere tumoexcipiendo.Fieexfarmentis, fed laudaciflimn c'eaedarumfehedijs : itaenim oocatalTulas Viemui’. Igicur fuligo quac parieti Û* earners cüruaturis adhp refcic,co1leda,partim componitur ex gummi fuba* d:o.ad ufum atramentilibrarrj: partim tedioresglu* tino admixtoin parietibus utuntur.AduIteraturfor* nacium balnearumip fuligine,quo ad uolumina fcribenda utuntur.Sunt qui iruinifeccm arefadtam excoquant.-qusfi exbono uino fuerit.Indici fpeci-em imitari uideatur.Polygnotus O' Mycon c'uinace-isfecere,tryganonuocatum, Apelles commentus eftexeborecombufto, quod elephantium uocanr. Fit O' e' tædis lignocombufto. tritisqj in mortario carbonibus. Mira inhocfepiarumnatura.fedexijs non fit-Omneautemacramentum foie perficitur, li« brariumO'tedlorium.glutinoadmixto : quod au té aceto liquefadlumeft, xgreeluitur.

ATRAMENTVM SCRI*

P T O R I V M. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;MXVIIl.

Eatramentoferiptorio quodO’librarium uo catur.O* Graece melan graphicon,didtum eft in fuligine pidloria,chalcantho.melanteria.

“ERMOLAI BARBARI

A Q. Y I L E I E N S I S P

PATRITII VENETI A T R I A R C H AE, è O*


R O L L A R I I FINIS.

-ocr page 160-